Vikipediya azwiki https://az.wikipedia.org/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Media Xüsusi Müzakirə İstifadəçi İstifadəçi müzakirəsi Vikipediya Vikipediya müzakirəsi Fayl Fayl müzakirəsi MediaViki MediaViki müzakirəsi Şablon Şablon müzakirəsi Kömək Kömək müzakirəsi Kateqoriya Kateqoriya müzakirəsi Portal Portal müzakirəsi Qaralama Qaralama müzakirəsi TimedText TimedText talk Modul Modul müzakirəsi Qadcet Qadcet müzakirəsi Gadget definition Gadget definition talk 0 1975 6600600 6500977 2022-08-29T07:02:49Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{Aprel ayı təqvimi}} '''28 aprel''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 118-ci ([[uzun il]]lərdə 119-cu) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === * [[1788]] — [[Merilend]] [[ABŞ]]-ın 7-ci ştatı olub.<ref>{{cite web |title=Dates of Statehood |url=https://statesymbolsusa.org/symbol-official-item/national-us/statehood-date/date-statehood |website=statesymbolsusa.org |accessdate=4 yanvar 2022}}</ref> === 1901–cari === * [[1969]] — [[Şarl de Qoll]] [[Fransa]] prezidenti vəzifəsindən istefa verib.<ref name="paris">{{cite web |title=What Happened On This Day – April 28 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/april/28 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=17 may 2022}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[1920]] — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]ni hökumətini devirmək və [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|ölkədə Sovet hakimiyyətinin qurulması]] məqsədi ilə, [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası]]na məxsus [[XI Qırmızı Ordu]] və Volqa-Xəzər hərbi donanmasının Azərbaycan bolşevikləri Azərbaycanı [[Aprel işğalı|işğal]] edib.<ref>Audrey L. Altstadt. [https://www.avetruthbooks.com/2017/11/audrey-l-altstadt-azerbaijani-turks-1992.html The Azerbaijani Turks: power and identity under Russian rule]. Series: Hoover Institution Press Publication 410. Stanford, CA: Hoover Institution Press, Stanford University, 1992, p. 108. ISBN 0817991824</ref> * [[1961]] — [[Sumqayıt trolleybusu]] təsis edilib.<ref>{{cite web |title=Трамваи и троллейбусы Сумгаита в 1999 г. |url=https://azerhistory.com/?p=32163 |website=azerhistory.com |accessdate=2 yanvar 2022}}</ref> * [[1989]] — Bakıda [[Əhmədli metrostansiyası|Əhmədli]] və [[Xalqlar Dostluğu metrostansiyası]]nın açılışı olmuşdur.<ref>{{cite web |title=Станция «Ахмедли» |url=http://www.mirmetro.net/baki/cruise/01/21_ehmedli |accessdate=18 yanvar 2022}}</ref> * [[2019]] — [[Valtteri Bottas]] [[Azərbaycan Qran-prisi]]nin qalibi olub.<ref>{{cite web|url= https://www.theguardian.com/sport/2019/apr/28/valtteri-bottas-wins-azerbaijan-grand-prix-lewis-hamilton|title =Valtteri Bottas wins Azerbaijan Grand Prix with Lewis Hamilton second|date=28 April 2019|work=Guardian|access-date=30 April 2019}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[32]] — [[Oton]], Roma imperatoru * [[1442]] — [[IV Eduard]], İngiltərə kralı === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === [[Fayl:Diego Simeone.jpg|thumb|[[Dieqo Simeone]]]] * [[1908]] — [[Oskar Şindler]], Almaniya iş adamı * [[1914]] — [[Qılman İlkin]], Azərbaycan yazıçısı * [[1916]] — [[Ferruçço Lamborgini]], İtaliya iş adamı * [[1917]] — [[Məhluqə Sadıqova]], Azərbaycan aktrisası * [[1920]] — [[Hacı Məmmədov (tarzən)|Hacı Məmmədov]], Azərbaycan tarzəni * [[1923]] — [[Zərifə Əliyeva]], Azərbaycan oftalmoloqu * [[1924]]  ** [[Donatas Banionis]], Litva aktyoru ** [[Ələkbər Tağıyev]], Azərbaycan bəstəkarı * [[1926]] — [[Hulusi Sayın]], Türkiyə generalı * [[1929]] — [[Fərəh Şəkinskaya]], Azərbaycan mədəniyyət xadimi * [[1932]] — [[Tadeuş Svetoxovski]], Polşa tarixçisi * [[1936]]  ** [[Kazım Qartal]], Türkiyə aktyoru ** [[Tariq Əziz]], İraq dövlət xadimi * [[1937]] — [[Səddam Hüseyn]], İraq prezidenti * [[1950]] — [[Adil Nadirov]], Azərbaycan futbolçusu və baş məşqçisi * [[1952]] — [[Ziya Məmmədov]], Azərbaycan dövlət xadimi * [[1965]] — [[Əli Kərimli]], Azərbaycan deputatı * [[1970]] — [[Dieqo Simeone]], Argentina futbolçusu və baş məşqçisi * [[1974]] — [[Penelopa Kruz]], İspaniya aktrisası * [[1981]] — [[Cessika Alba]], ABŞ aktrisası * [[1988]] — [[Xuan Mata]], İspaniya futbolçusu * [[1994]] — [[Orxan Rəhimli]], Azərbaycan əsgəri * [[1995]] — [[Melani Martines]], ABŞ müğənnisi == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1257]] — [[Şəcərəddürr]], Misir sultanı === 1601–1900 === * [[1813]] — [[Mixail Kutuzov]], Rusiya feldmarşalı * [[1853]] — [[Lüdviq Tik]], Almaniya şairi * [[1872]] — [[Luiza Atkinson]], Avstraliya yazıçısı === 1901–cari === [[Fayl:Duce Benito Mussolini.jpg|thumb|[[Benito Mussolini]]]] * [[1936]] — [[I Fuad]], Misir kralı * [[1945]] — [[Benito Mussolini]], İtaliya dövlət xadimi * [[1954]] — [[Leon Juo]], Fransa həkmarlar ittifaqı rəhbəri * [[1970]] — [[Cahanbəxt Tofiq]], İran güləşçisi * [[1973]] — [[Jak Mariten]], Fransa filosofu * [[1978]] — [[Roman Karmen]], Sovet kinooperatoru * [[1996]] — [[Siti Hartina]], İndoneziya birinci xanımı * [[1998]] — [[Nəriman Əliyev (xanəndə)|Nəriman Əliyev]], Azərbaycan xanəndəsi * [[2021]] — [[Maykl Kollins (kosmonavt)|Maykl Kollins]], ABŞ kosmonavtı == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Barbados}} [[Barbados]] — Milli Qəhrəmanlar Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0428]] [[Kateqoriya:Aprel]] 0sivozrl9z3psh5h7baw5otykukk8jj 0 1986 6600594 6520070 2022-08-29T06:55:52Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{Yanvar ayı təqvimi}} '''6 yanvar''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 6-cı günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1540]] — Kral [[VIII Henri]] [[Klevezli Anna]] ilə evlənib.<ref>{{cite book|first=Retha Marvine|last=Warnicke|title=The Marrying of Anne of Cleves: Royal Protocol in Early Modern England|url=https://books.google.com/books?id=P1PrjR79wzgC&pg=PA1|date=13 April 2000|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-77037-8|pages=1}}</ref> === 1601–1900 === * [[1847]] — [[Samuel Kolt]] [[ABŞ]] hökumətinə tapança satmaq üçün ilk müqaviləsini alıb.<ref>{{cite book|first=Carl Parcher|last=Russell|title=Guns on the Early Frontiers: A History of Firearms from Colonial Times Through the Years of the Western Fur Trade|url=https://books.google.com/books?id=BJRJZZIxrmkC&pg=PA217|date=1 January 1980|publisher=U of Nebraska Press|isbn=0-8032-8903-0|pages=217}}</ref> === 1901–cari === [[Fayl:2021 storming of the United States Capitol 2021 storming of the United States Capitol DSC09337-3 (50820535413).jpg|thumb|ABŞ prezidenti [[Donald Tramp]]ın tərəfdarları [[ABŞ Konqres Binasına hücum (2021)|ABŞ Konqresi binası]]na hücumu]] * [[1907]] — [[Mariya Montessori]] [[Roma]]da işçi sinif uşaqları üçün ilk məktəb və uşaq bağçasını açıb.<ref>{{cite book|author=International Bureau of Education|title=Bulletin of the International Bureau of Education|url=https://books.google.com/books?id=3uegAAAAMAAJ|year=1957|publisher=UNESCO|page=124}}</ref> * [[1912]] — [[Nyu-Meksiko]] [[ABŞ]]-ın 47-ci ştatı olub.<ref>{{cite web |title=Dates of Statehood |url=https://statesymbolsusa.org/symbol-official-item/national-us/statehood-date/date-statehood |website=statesymbolsusa.org |accessdate=4 yanvar 2022}}</ref> * [[1992]] — [[Gürcüstan]] Prezidenti [[Zviad Qamsaxurdiya]] hərbi çevriliş nəticəsində ölkədən qaçıb.<ref>{{cite book|first=Christoph|last=Zurcher|title=The Post-Soviet Wars: Rebellion, Ethnic Conflict, and Nationhood in the Caucasus|url=https://books.google.com/books?id=C0DTtKEktdEC&pg=PA127|date=November 2007|publisher=NYU Press|isbn=978-0-8147-9709-9|pages=127}}</ref> * [[2021]] — [[ABŞ Prezidenti]] [[Donald Tramp]]ın tərəfdarları [[ABŞ Konqres Binasına hücum (2021)|ABŞ Konqresi binasına hücum]] ediblər.<ref>{{cite web|title=Trump supporters storm US Capitol, lawmakers evacuated|url=https://apnews.com/article/election-2020-joe-biden-donald-trump-elections-electoral-college-78104aea082995bbd7412a6e6cd13818|author1=Mascaro, Lisa|author2=Eric Tucker|author3=Mary Clare Jalonick|website=AP News|date=January 6, 2021|access-date=January 6, 2021}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === {{Boş bölmə}} == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1367]] — [[II Riçard]], İngiltərə kralı * [[1655]] — [[Yakob Bernulli]], İsveçrə riyaziyyatçısı === 1601–1900 === * [[1822]] — [[Henrix Şliman]], Almaniya iş adamı və arxeoloqu * [[1850]] — [[Eduard Bernşteyn]], Almaniya sosial-demokrat nəzəriyyətçisi * [[1872]] — [[Aleksandr Skryabin]], Rusiya bəstəkarı * [[1883]] — [[Cübran Xəlil Cübran]], Livan filosofu və şairi * [[1888]] — [[Vaqram Papazyan]], Sovet aktyoru * [[1898]] — [[Aslan bəy Vəzirzadə]], Azərbaycan mineraloqu * [[1900]] — [[Apollon Kutateladze]], Gürcüstan boyakarı === 1901–cari === [[Fayl:Piginicelentano.jpg|thumb|[[Adriano Çelentano]]]] * [[1914]] — [[Nəcibə Behbudova]], Azərbaycan aktrisası * [[1924]] — [[Kim De Çjun]], Cənubi Koreya prezidenti * [[1931]] — [[Edqar Lourens Doktoroy]], ABŞ yazıçısı * [[1938]] — [[Adriano Çelentano]], İtaliya müğənnisi və aktyoru * [[1939]] — [[Valeri Lobanovski]], Ukrayna futbolçusu və baş məşqçisi * [[1946]] — [[Sid Barrett]], İngiltərə müğənnisi * [[1940]] — [[Abid Şərifov]], Azərbaycan dövlət xadimi * [[1955]] — [[Rouen Atkinson]], İngiltərə aktyoru * [[1970]] — [[Onik Qasparyan]], Ermənistan general-polkovniki * [[1986]] ** [[Fərid Quliyev (futbolçu)|Fərid Quliyev]], Azərbaycan futbolçusu ** [[İrina Şeyk]], Rusiya modeli ** [[Aleks Törner]], İngiltərə müğənnisi * [[1993]] — [[Amil Yunanov]], Azərbaycan futbolçusu * [[1994]] — [[Salih Uçan]], Türkiyə futbolçusu == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1478]] — [[Uzun Həsən]], Ağqoyunlu dövlətinin hökmdarı === 1601–1900 === * [[1693]] — [[IV Mehmed]], Osmanlı sultanı * [[1852]] — [[Lui Brayl]], Fransa ixtiraçısı === 1901–cari === [[Fayl:Mikayil Mushfig.jpg|thumb|[[Mikayıl Müşfiq]]]] * [[1919]] — [[Teodor Ruzvelt]], ABŞ prezidenti * [[1928]] — [[Elvin Krenzlayn]], ABŞ yüngül atleti * [[1936]] — [[Abdulla bəy Divanbəyoğlu]], Azərbaycan nasiri və pedaqoqu * [[1938]] — [[Mikayıl Müşfiq]], Azərbaycan şairi * [[1945]] — [[Vladimir Vernadski]], Rusiya mineralogisti və kimyaçısı * [[1962]] — [[Mərziyyə Davudova]], Azərbaycan aktrisası * [[1966]] — [[Anna Qreki]], Əlcəzair şairəsi * [[1974]] — [[David Sikeyros]], Meksika boyakarı * [[1975]] — [[Əhməd Cəfəroğlu]], Türkiyə dilçisi * [[1976]] — [[Əfrasiyab Bədəlbəyli]], Azərbaycan bəstəkarı * [[1993]] — [[Rudolf Nuriyev]], Böyük Britaniya, Fransa və Sovet baletmeysteri * [[1998]] — [[Georgi Sviridov]], Rusiya bəstəkarı * [[2012]] — [[Azər Bülbül]], Türkiyə müğənnisi * [[2022]] — [[Sidni Puatye]], ABŞ və Bahama adaları aktyoru == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|İraq}} [[İraq]] — Silahlı Qüvvələr Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Vikianbar kateqoriyası|Category:6 January}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0106]] [[Kateqoriya:Yanvar]] [[Kateqoriya:6 yanvar|*]] qntg7378it4tjkuu898nlejq7d6jatr 0 1998 6600639 6520089 2022-08-29T07:20:32Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{Yanvar ayı təqvimi}} '''21 yanvar''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 21-ci günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1911]] — İlk [[Monte Karlo Rallisi]] keçirilib.<ref name="vietnam"/> * [[1962]] — [[Efiopiya milli futbol komandası]] [[Afrika Millətlər Kuboku]]nu qazanıb.<ref name="africa">{{cite web |title=AFCON winners: who has won the most Africa Cup of Nations tournaments |url=https://www.nationalworld.com/sport/football/afcon-winners-who-has-won-the-most-africa-cup-of-nations-tournaments-past-victors-and-2022-odds-3524016 |website=www.nationalworld.com |publisher=www.nationalworld.com |accessdate=27 yanvar 2022}}</ref> * [[1968]] ** [[Konqo Demokratik Respublikası milli futbol komandası|Konqo-Kinşasa milli futbol komandası]] Afrika Millətlər Kubokunu qazanıb.<ref name="africa"/> ** [[Vyetnam müharibəsi]]: [[Kxeşan döyüşü]] başlamışdır.<ref name="vietnam">{{cite web |title=What Happened On This Day – January 21 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/january/21 |accessdate=15 yanvar 2022}}</ref> * [[1996]] — [[Meksika milli futbol komandası]] [[KONKAKAF Qızıl Kuboku]]nu qazanıb.<ref name="america">{{cite web |title=Gold Cup Winners |url=https://www.sportskeeda.com/football/gold-cup-winners|website=www.sportskeeda.com |publisher=www.sportskeeda.com |accessdate=27 yanvar 2022}}</ref> * [[2017]] — [[Hindistan]]ın cənub-şərq hissəsində yerləşən [[Andhra Pradeş]] ştatında [[Andhra Pradeş ştatında dəmiryolu qəzası (2017)|dəmiryolu qəzası]] baş verib.<ref name="1:">{{cite news |date=2017-01-22|title=Jagdalpur-Bhubaneswar Hirakhand Express derails LIVE updates: 39 dead, Railways suspect sabotage; Suresh Prabhu meets victims’ family |url=http://indianexpress.com/article/india/jagdalpur-bhubaneswar-hirakhand-express-derailment-live-updates-dead-several-injured-rescue-ops-underway-4485949/ |newspaper=The Indian Express |location=New Delhi |access-date=2017-01-22 }}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[1732]] — [[Səfəvilər dövləti]] ilə [[Rusiya]] arasında [[Rəşt müqaviləsi]] imzalanmışdır.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KTq2BQAAQBAJ&q=russo+persian+war+1722&pg=PA1060|title=Russia at War: From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond ...|isbn=9781598849486|accessdate=25 December 2014|last1=Dowling|first1=Timothy C.|date=2 December 2014}}</ref> * [[1992]] — [[Azərbaycan]], [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.<ref>{{cite web |title=Azərbaycan Respublikası və İsveçrə Konfederasiyası arasında ikitərəfli münasibətlər |url=https://mfa.gov.az/az/category/avropa/isvecre |website=mfa.gov.az |accessdate=3 yanvar 2022}}</ref> * [[2014]] — [[Gəncə]]də [[Heydər Əliyev Park-Kompleksi]] açılmışdır.<ref>{{cite web |title=Dünyada ən böyük parklardan biri: Gəncənin Heydər Əliyev Park-Kompleksi |url=https://gencexeber.az/tarix/d-nyada-n-b-y-k-parklardan-biri-g-nc-nin-heyd-r-liyev-park-kompleksi/ |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=20 iyun 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1338]] — [[V Çarlz]], Fransa kralı === 1601–1900 === [[Fayl:Grigori Rasputin 1916.jpg|thumb|[[Qriqori Rasputin]]]] * [[1784]] — [[Qeorq Moller]], Almaniya memarı * [[1829]] — [[II Oskar]], İsveş və Norveç kralı * [[1869]] — [[Qriqori Rasputin]], Rusiya mistiki * [[1874]] — [[Rene Lui Ber]], Fransa riyaziyyatçısı * [[1885]] — [[Umberto Nobile]], İtaliya aviatoru və aviakonstruktoru * [[1895]] — [[Kristobal Balensiaqa]], İspaniya modelyeri * [[1898]] — [[Əhməd şah Qacar]], İran şahı === 1901–cari === * [[1905]] — [[Kristian Dior]], Fransa modelyeri * [[1907]] — [[Əlisöhbət Sumbatzadə]], Azərbaycan tarixçisi * [[1917]] — [[Abbas Çayxorski]], Azərbaycan kimyaçısı * [[1924]]  ** [[Azad Talışoğlu]], Azərbaycan şairi ** [[Şəfiqə Axundova]], Azərbaycan bəstəkarı * [[1940]] — [[Cek Niklaus]], ABŞ qolfçusu * [[1941]] — [[Plaçido Dominqo]], İspaniya opera müğənnisi * [[1950]] — [[Zəlimxan Yaqub]], Azərbaycan şairi * [[1967]] — [[Qoro Miyazaki]], Yaponiya kinorejissoru * [[1985]] — [[Saşa Pivovarova]], Rusiya modeli * [[1989]] — [[Henrix Mxitaryan]], Ermənistan futbolçusu * [[1991]] — [[Kreyq Roberts]], Uels aktyoru * [[2001]] — [[Dünyamin Tağızadə]], Azərbaycan əsgəri == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === * [[1774]] — [[III Mustafa]], Osmanlı sultanı * [[1775]] — [[Yemelyan Puqaçov]], Rusiya atamanı * [[1793]] — [[XVI Lüdovik]], Fransa kralı * [[1870]] — [[Aleksandr Herzen]], Rusiya filosofu === 1901–cari === [[Fayl:Vladimir Lenin.jpg|thumb|[[Vladimir Lenin]]]] * [[1924]] — [[Vladimir Lenin]], Rusiya inqilabçısı və siyasətçisi * [[1934]] — [[Arif Qəzvini]], İran şairi * [[1950]] — [[Corc Oruell]], İngiltərə yazıçısı * [[1957]] — [[Artur Bouli]], İngiltərə statistiki və iqtisadçısı * [[1986]] — [[Meri Şervaşidze]], Gürcüstan zadəganı və dəb ikonası * [[1993]] — [[Feliçe Borel]], İtaliya futbolçusu və baş məşqçisi * [[2000]] — [[Süleyman Ələsgərov (bəstəkar)|Süleyman Ələsgərov]], Azərbaycan bəstəkarı * [[2008]] — [[Lütfiyar İmanov]], Azərbaycan opera müğənnisi * [[2011]] — [[Abbas Hacıyev]], Azərbaycan tənqidçisi və ədəbiyyatşünası * [[2018]] — [[Konni Soyer]], ABŞ aktrisası == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Polşa}} [[Polşa]] — Nənələr Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Vikianbar kateqoriyası|21 January}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0121]] [[Kateqoriya:Yanvar]] [[Kateqoriya:21 yanvar|*]] 2yo6vuz0orahlewzyjjuimyqro4g88j 6600656 6600639 2022-08-29T07:40:11Z Atakhanli 223224 /* Doğumlar */ ehtiyac yoxdur wikitext text/x-wiki {{Yanvar ayı təqvimi}} '''21 yanvar''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 21-ci günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1911]] — İlk [[Monte Karlo Rallisi]] keçirilib.<ref name="vietnam"/> * [[1962]] — [[Efiopiya milli futbol komandası]] [[Afrika Millətlər Kuboku]]nu qazanıb.<ref name="africa">{{cite web |title=AFCON winners: who has won the most Africa Cup of Nations tournaments |url=https://www.nationalworld.com/sport/football/afcon-winners-who-has-won-the-most-africa-cup-of-nations-tournaments-past-victors-and-2022-odds-3524016 |website=www.nationalworld.com |publisher=www.nationalworld.com |accessdate=27 yanvar 2022}}</ref> * [[1968]] ** [[Konqo Demokratik Respublikası milli futbol komandası|Konqo-Kinşasa milli futbol komandası]] Afrika Millətlər Kubokunu qazanıb.<ref name="africa"/> ** [[Vyetnam müharibəsi]]: [[Kxeşan döyüşü]] başlamışdır.<ref name="vietnam">{{cite web |title=What Happened On This Day – January 21 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/january/21 |accessdate=15 yanvar 2022}}</ref> * [[1996]] — [[Meksika milli futbol komandası]] [[KONKAKAF Qızıl Kuboku]]nu qazanıb.<ref name="america">{{cite web |title=Gold Cup Winners |url=https://www.sportskeeda.com/football/gold-cup-winners|website=www.sportskeeda.com |publisher=www.sportskeeda.com |accessdate=27 yanvar 2022}}</ref> * [[2017]] — [[Hindistan]]ın cənub-şərq hissəsində yerləşən [[Andhra Pradeş]] ştatında [[Andhra Pradeş ştatında dəmiryolu qəzası (2017)|dəmiryolu qəzası]] baş verib.<ref name="1:">{{cite news |date=2017-01-22|title=Jagdalpur-Bhubaneswar Hirakhand Express derails LIVE updates: 39 dead, Railways suspect sabotage; Suresh Prabhu meets victims’ family |url=http://indianexpress.com/article/india/jagdalpur-bhubaneswar-hirakhand-express-derailment-live-updates-dead-several-injured-rescue-ops-underway-4485949/ |newspaper=The Indian Express |location=New Delhi |access-date=2017-01-22 }}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[1732]] — [[Səfəvilər dövləti]] ilə [[Rusiya]] arasında [[Rəşt müqaviləsi]] imzalanmışdır.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KTq2BQAAQBAJ&q=russo+persian+war+1722&pg=PA1060|title=Russia at War: From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond ...|isbn=9781598849486|accessdate=25 December 2014|last1=Dowling|first1=Timothy C.|date=2 December 2014}}</ref> * [[1992]] — [[Azərbaycan]], [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.<ref>{{cite web |title=Azərbaycan Respublikası və İsveçrə Konfederasiyası arasında ikitərəfli münasibətlər |url=https://mfa.gov.az/az/category/avropa/isvecre |website=mfa.gov.az |accessdate=3 yanvar 2022}}</ref> * [[2014]] — [[Gəncə]]də [[Heydər Əliyev Park-Kompleksi]] açılmışdır.<ref>{{cite web |title=Dünyada ən böyük parklardan biri: Gəncənin Heydər Əliyev Park-Kompleksi |url=https://gencexeber.az/tarix/d-nyada-n-b-y-k-parklardan-biri-g-nc-nin-heyd-r-liyev-park-kompleksi/ |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=20 iyun 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1338]] — [[V Çarlz]], Fransa kralı === 1601–1900 === [[Fayl:Grigori Rasputin 1916.jpg|thumb|[[Qriqori Rasputin]]]] * [[1784]] — [[Qeorq Moller]], Almaniya memarı * [[1829]] — [[II Oskar]], İsveş və Norveç kralı * [[1869]] — [[Qriqori Rasputin]], Rusiya mistiki * [[1874]] — [[Rene Lui Ber]], Fransa riyaziyyatçısı * [[1885]] — [[Umberto Nobile]], İtaliya aviatoru və aviakonstruktoru * [[1895]] — [[Kristobal Balensiaqa]], İspaniya modelyeri * [[1898]] — [[Əhməd şah Qacar]], İran şahı === 1901–cari === * [[1905]] — [[Kristian Dior]], Fransa modelyeri * [[1907]] — [[Əlisöhbət Sumbatzadə]], Azərbaycan tarixçisi * [[1917]] — [[Abbas Çayxorski]], Azərbaycan kimyaçısı * [[1924]]  ** [[Azad Talışoğlu]], Azərbaycan şairi ** [[Şəfiqə Axundova]], Azərbaycan bəstəkarı * [[1940]] — [[Cek Niklaus]], ABŞ qolfçusu * [[1941]] — [[Plaçido Dominqo]], İspaniya opera müğənnisi * [[1950]] — [[Zəlimxan Yaqub]], Azərbaycan şairi * [[1967]] — [[Qoro Miyazaki]], Yaponiya kinorejissoru * [[1985]] — [[Saşa Pivovarova]], Rusiya modeli * [[1989]] — [[Henrix Mxitaryan]], Ermənistan futbolçusu * [[1991]] — [[Kreyq Roberts]], Uels aktyoru == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === * [[1774]] — [[III Mustafa]], Osmanlı sultanı * [[1775]] — [[Yemelyan Puqaçov]], Rusiya atamanı * [[1793]] — [[XVI Lüdovik]], Fransa kralı * [[1870]] — [[Aleksandr Herzen]], Rusiya filosofu === 1901–cari === [[Fayl:Vladimir Lenin.jpg|thumb|[[Vladimir Lenin]]]] * [[1924]] — [[Vladimir Lenin]], Rusiya inqilabçısı və siyasətçisi * [[1934]] — [[Arif Qəzvini]], İran şairi * [[1950]] — [[Corc Oruell]], İngiltərə yazıçısı * [[1957]] — [[Artur Bouli]], İngiltərə statistiki və iqtisadçısı * [[1986]] — [[Meri Şervaşidze]], Gürcüstan zadəganı və dəb ikonası * [[1993]] — [[Feliçe Borel]], İtaliya futbolçusu və baş məşqçisi * [[2000]] — [[Süleyman Ələsgərov (bəstəkar)|Süleyman Ələsgərov]], Azərbaycan bəstəkarı * [[2008]] — [[Lütfiyar İmanov]], Azərbaycan opera müğənnisi * [[2011]] — [[Abbas Hacıyev]], Azərbaycan tənqidçisi və ədəbiyyatşünası * [[2018]] — [[Konni Soyer]], ABŞ aktrisası == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Polşa}} [[Polşa]] — Nənələr Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Vikianbar kateqoriyası|21 January}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0121]] [[Kateqoriya:Yanvar]] [[Kateqoriya:21 yanvar|*]] 3n2yz2tmen7o8t12bwtpqod90kt3nnn 0 2063 6600631 6503920 2022-08-29T07:15:07Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{May ayı təqvimi}} '''7 may''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 127-ci ([[uzun il]]lərdə 128-ci) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[558]] — [[Konstantinopol]]da [[Ayasofya]]nın günbəzi tikildikdən iyirmi il sonra çöküb.<ref>{{cite book|author=Nadine Schibille|title=Hagia Sophia and the Byzantine Aesthetic Experience|url=https://books.google.com/books?id=n-oGDAAAQBAJ&pg=PA50|date=22 April 2016|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-12415-3|pages=50}}</ref> [[I Yustinian]] dərhal günbəzin yenidən qurulmasını əmr edib. === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1945]] — [[İkinci Dünya müharibəsi]]: General [[Alfred Yodl]] [[Fransa]]nın [[Reyms]] şəhərində qeyd-şərtsiz təslim olma şərtlərini imzalayıb və [[Almaniya]]nın müharibədə iştirakına son verib. Sənəd növbəti gün qüvvəyə minib.<ref name="defeat">{{cite web |title=What Happened On This Day – May 7 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/may/7 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=29 may 2022}}</ref> * [[1946]] — Tokio Telekommunikasiya Mühəndisliyi (sonradan adı dəyişdirilərək [[Sony]] olub) təsis olunub.<ref>{{cite book|last=Grayson|first=Robert|title=Sony: The Company and Its Founders|location=Minneapolis|publisher=ABDO Publishing|date=2013|isbn=9781617833359|url=https://archive.org/details/sonycompanyitsfo0000gray|url-access=registration|pages=[https://archive.org/details/sonycompanyitsfo0000gray/page/27 27]–28}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === [[Fayl:Baku Crystal Hall - stage (Eurovision Song Contest 2012).jpg|thumb|[[2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] zamanı [[Bakı Kristal Zalı]]]] * [[1992]] — [[Qarabağ müharibəsi]]: Azərbaycan, Ermənistan və İran arasında [[Tehran Kommünikesi]] imzalanmışdır.<ref name=CC>{{cite book |title=The Karabakh conflict. Variants of Settlement: Concepts and reality. Appendix 3. Joint Statement of the heads of state in Tehran |last1=Abasov |first1=Ali |last2=Khachatrian |first2=Haroutiun |year=2006 |publisher=CA&CC Press AB Publishing House |location=Baku and Yerevan |page=90 |url=http://www.ca-c.org/dataeng/books/book-1/Abaso_Khachatrian.pdf |access-date=6 may 2010 |archive-date=14 March 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110314191349/http://www.ca-c.org/dataeng/books/book-1/Abaso_Khachatrian.pdf |url-status=dead }}</ref> * [[2012]] ** [[Bakı Kristal Zalı]]nın açılışı olmuşdur.<ref name=VIP>{{cite web|title=Venue likely to host Eurovision 2012 in Baku to be biggest ever in recent history of contest|url=http://en.trend.az/news/society/1929119.html|work=en.trend.az|publisher=Trend News Agency|access-date=9 September 2011}}</ref> ** [[Zaqatala rayonu]]nda 6.5 bal gücündə [[Zaqatala zəlzələsi|zəlzələ]] baş vermişdir.<ref>{{cite web |title=Azerbaijan Quake Injures 15 and Wrecks Buildings |url=http://www.earthweek.com/2012/ew120511/ew120511f.html |website=www.earthweek.com |publisher=www.earthweek.com |accessdate=1 dekabr 2021}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === * [[1711]] — [[Devid Yum]], Şotlandiya filosofu * [[1776]] — [[Daniel Berjenyi]], Macarıstan şairi * [[1833]] — [[Yohans Brams]], Almaniya bəstəkarı * [[1840]] — [[Pyotr Çaykovski]], Rusiya bəstəkarı * [[1861]] — [[Rabindranat Taqor]], Hindistan şairi və yazıçısı * [[1892]] — [[İosip Broz Tito]], Yuqoslaviya rəhbəri * [[1893]] — [[Feruzi Xan]], Pakistan baş naziri === 1901–cari === [[Fayl:Evita (cropped).JPG|thumb|[[Eva Peron]]]] * [[1901]] — [[Qeri Kuper]], ABŞ aktyoru * [[1919]] — [[Eva Peron]], Argentina aktrisası * [[1924]] — [[Marcori Boulton]], Böyük Britaniya yazıçısı * [[1926]] — [[Cəbrayıl Əzimov]], Azərbaycan kino rəssamı * [[1930]] — [[Anatoliy Lukyanov]], Rusiya siyasətçisi * [[1933]] — [[Necmiye Paqaruşa]], Albaniya və Kosovo müğənnisi * [[1965]] — [[Mədinə Əliyeva]], Azərbaycan xoreoqrafı və baletmeysteri * [[1974]] — [[Namiq İslamzadə]], Azərbaycan general-mayoru, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] * [[1979]] — [[Mohand Şəhri]], Səudiyyə Ərəbistanı terrorçusu * [[1985]] — [[J Balvin]], Kolumbiya müğənnisi * [[1986]] — [[Mett Helders]], İngiltərə musiqiçisi * [[1987]] — [[Rövşən Bayramov]], Azərbaycan güləşçisi * [[1997]] — [[Yuri Tilemans]], Belçika futbolçusu == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[833]] — [[İbn Hişam]], Misir tarixçisi * [[973]] — [[I Otto]], Müqəddəs Roma imperatoru * [[1014]] — [[III Baqrat]], Gürcüstan kralı === 1601–1900 === * [[1825]] — [[Antonio Salyeri]], İtaliya bəstəkarı === 1901–cari === [[Fayl:Musa Yaqub.jpg|thumb|[[Musa Yaqub]]]] * [[1941]] — [[Ceyms Freyzer]], Şotlandiya antropoloqu * [[1943]] — [[Fəthi Okyar]], Türkiyə baş naziri * [[1968]] — [[Ənvər Əlibəyli]], Azərbaycan şairi * [[1975]] — [[Hacıağa Abbasov]], Azərbaycan aktyoru * [[1986]] — [[Haldun Taner]], Türkiyə dramaturqu * [[1998]] — [[Muxtar Dadaşov]], Azərbaycan kinorejissoru * [[2002]] — [[Bədurə Əfqanlı]], Azərbaycan teatr rəssamı * [[2019]] — [[Hamlet Qoca]], Azərbaycan yazıçısı * [[2021]] — [[Musa Yaqub]], Azərbaycan şairi == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] — Vətən Müdafiəçisi Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} {{Vikianbar kateqoriyası|Category:7 May}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0507]] [[Kateqoriya:May]] t84f0xasj6f2rrvd54z02yf0stawze2 0 2098 6600613 6504888 2022-08-29T07:08:24Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{İyun ayı təqvimi}} '''14 iyun''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 165-ci ([[uzun il]]lərdə 166-cı) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1158]] — [[Münhen]] şəhəri [[Aslan Henri]] tərəfindən [[İzar çayı]]nın sahilində qurulmuşdur.<ref>{{cite book|title=The Penguin Guide to Germany|url=https://books.google.com/books?id=01gTAQAAMAAJ|year=1991|publisher=Penguin|isbn=978-0-14-019922-2|page=558}}</ref> === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1940]] — [[İkinci Dünya müharibəsi]]: [[Almaniya]]nın [[Paris]] işğalı başlayıb.<ref>{{cite web |title=On this day in history - June 14 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/june/14 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=11 iyun 2022}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[2004]] — Azərbaycan polis polkovniki [[Fətulla Hüseynov]] Bakıda yaşadığı binanın qarşısında öldürülüb.<ref name="license">{{cite web |title=Evlərinin kandarında öldürülənlər... (İnfoqrafika) |url=https://www.azadliq.org/a/1509496.html |website=www.azadliq.org |publisher=www.azadliq.org |accessdate=23 iyun 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1444]] — [[Nilakanta]], Hindistan riyaziyyatçısı * [[1529]] — [[II Ferdinand (hersoq)|II Ferdinand]], Avstriya hersoqu === 1601–1900 === * [[1712]] — [[Sayat Nova]], Ermənistan şairi * [[1736]] — [[Şarl Kulon]], Fransa zabiti və mühəndisi * [[1772]] — [[Qustav Yohan Billberq]], İsveç botaniki * [[1811]] — [[Harriyet Biçer-Stou]], ABŞ yazıçısı * [[1882]] — [[Yon Antonesku]], Rumıniya marşalı * [[1888]] — [[Camo bəy Hacınski]], Azərbaycan dövlət xadimi === 1901–cari === [[Fayl:Donald Trump official portrait.jpg|thumb|[[Donald Tramp]]]] * [[1902]] — [[Zivər Məmmədova]], Azərbaycan heykəltəraşı * [[1904]] — [[Nato Vaçnadze]], Gürcüstan aktrisası * [[1926]] — [[Həbib Bayramov]], Azərbaycan tarzəni * [[1930]] — [[Bora Kostiç]], Serbiya futbolçusu * [[1946]] — [[Donald Tramp]], ABŞ prezidenti * [[1947]] — [[Faiq Sücəddinov]], Azərbaycan bəstəkarı * [[1958]] — [[Olaf Şolts]], Almaniya dövlət xadimi * [[1971]] — [[Kamilə Babayeva]], Azərbaycan televiziya aparıcısı * [[1977]] — [[Valeh Babayev]], Azərbaycan baş leytenantı * [[1982]] — [[Röya]], Azərbaycan müğənnisi * [[1991]] — [[Alyona Alyona]], Ukrayna repçisi * [[1995]] — [[Aleksandra Savior]], ABŞ müğənnisi == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === [[Fayl:Fətulla Hüseynov.jpg|thumb|[[Fətulla Hüseynov]]]] * [[1920]] — [[Maks Veber]], Almaniya sosioloqu * [[1940]] — [[İvan Zurabişvili]], Gürcüstan yazıçısı * [[1953]] — [[Nato Vaçnadze]], Gürcüstan aktrisası * [[1968]] — [[Salvatore Kvazimodo]], İtaliya şairi * [[1979]] — [[Osman Hacıbəyov]], Azərbaycan aktyoru * [[1992]]  ** [[Qaratel Hacımahmudova]], Azərbaycan hərbçisi ** [[Mirəsgər Seyidov]], Azərbaycan hərbçisi, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] ** [[Rövşən Əliyev (milli qəhrəman)|Rövşən Əliyev]], Azərbaycan hərbçisi, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[1994]] — [[Henri Mançini]], ABŞ bəstəkarı * [[2004]] — [[Fətulla Hüseynov]], Azərbaycan polis polkovniki * [[2017]] — [[Jak Fua]], Fransa futbolçusu * [[2018]] — [[Stanislav Qovoruxin]], Rusiya kinorejissoru * [[2019]] — [[Həlimə Əliyeva]], Azərbaycan birinci xanımı == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Birləşmiş Millətlər Təşkilatı}} [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] — Ümumdünya Qan Donoru Günü * {{bayraq|ABŞ}} [[ABŞ]] — Bayraq Günü * {{bayraq|Malavi}} [[Malavi]] — Azadlıq Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0614]] [[Kateqoriya:İyun]] hhtwx3ib522p0sydtz6vqpo0y7bftro 0 2104 6600636 6504927 2022-08-29T07:18:22Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{İyun ayı təqvimi}} '''21 iyun''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 172-ci ([[uzun il]]lərdə 173-cü) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1503]] — [[Səfəvilər dövləti]] və [[Ağqoyunlu dövləti]] arasında [[Almaqulağı döyüşü (1503)|Almaqulağı döyüşü]] baş verib.<ref>{{cite web |title=Həsən bəy Rumlu, "Əhsən ət-Təvarix", səh. 398 |accessdate=1 dekabr 2021}}</ref> === 1601–1900 === * [[1788]] — [[Nyu-Hempşir]] [[ABŞ]]-ın 9-cu ştatı olub.<ref>{{cite web |title=Dates of Statehood |url=https://statesymbolsusa.org/symbol-official-item/national-us/statehood-date/date-statehood |website=statesymbolsusa.org |accessdate=4 yanvar 2022}}</ref> === 1901–cari === * [[1964]] — [[İspaniya milli futbol komandası]] [[UEFA Avropa Çempionatı]]nı qazanıb.<ref name="europe">{{cite web |title=UEFA Euro Cup Winners List 1960-2021/Euro 2021) |url=https://www.adducation.info/general-knowledge-football/euro-cup-winners/ |website=www.adducation.info |accessdate=27 yanvar 2022}}</ref> * [[1970]] — [[Braziliya milli futbol komandası]] [[1970 FİFA Dünya Kuboku]]nu qazanıb.<ref name=glory>{{cite web |title=The history of FIFA World Cup |url=https://www.footballhistory.org/world-cup/index.html |website=www.footballhistory.org |publisher=www.footballhistory.org |accessdate=27 yanvar 2022}}</ref> * [[2009]] — [[Qrenlandiya]] özünü idarə etməyə başlayıb.<ref name="sophos">{{cite web |title=What Happened On This Day – June 21 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/june/21 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=17 iyun 2022}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[2012]] — [[Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqı]] təsis edilib.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=JMesVRicaR8 |title=Azərbaycan kinosu tarixinə səyahət|author=İctimai TV |date= 03.08.2016|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-08-01 |language=az }}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1528]] — [[Avstriyalı Mariya]], Müqəddəs Roma imperatriçası === 1601–1900 === [[Fayl:Qudsi.jpg|thumb|[[Abbasqulu ağa Bakıxanov]]]] * [[1794]] — [[Abbasqulu ağa Bakıxanov]], Azərbaycan şairi və yazıçısı * [[1888]] — [[Yakov Zevin]], Rusiya inqilabçısı === 1901–cari === * [[1905]] — [[Jan Pol Sartr]], Fransa filosofu * [[1908]] — [[Yun Bon-qil]], Cənubi Koreya fəalı * [[1921]] — [[Ceyn Rassell]], ABŞ aktrisası * [[1933]] — [[Tofiq İsmayılov (dövlət xadimi)|Tofiq İsmayılov]], Azərbaycan dövlət xadimi * [[1935]] — [[Fransuaza Saqan]], Fransa dramaturqu * [[1958]] — [[Rasim Müzəffərli]], Azərbaycan bəstəkarı * [[1962]] — [[Viktor Tsoy]], Rusiya müğənnisi * [[1967]] — [[Pyer Omidyar]], ABŞ sahibkarı * [[1973]] — [[Zuzana Çaputova]], Slovakiya prezidenti * [[1983]] — [[Edvard Snouden]], ABŞ kompüter mütəxəssisi * [[1984]] — [[Zabit Səmədov]], Azərbaycan və Gürcüstan MMA döyüşçüsü * [[1985]] — [[Lana Del Rey]], ABŞ müğənnisi == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === [[Fayl:Odanobunaga.jpg|thumb|[[Oda Nobunaqa]]]] * [[870]] — [[Möhtədi (xəlifə)|Möhtədi]], Abbasi xəlifəsi * [[1377]] — [[III Eduard]], İngiltərə kralı * [[1527]] — [[Nikkolo Makiavelli]], İtaliya diplomatı, filosofu və yazıçısı * [[1582]] — [[Oda Nobunaqa]], Yaponiya daymyosu === 1601–1900 === * [[1893]] — [[Mirzə Həsən Tahirzadə]], Azərbaycan pedaqoqu === 1901–cari === * [[1908]] — [[Nikolay Rimski-Korsakov]], Rusiya bəstəkarı * [[1954]] — [[Gideon Sundbək]], ABŞ və İsveç elektrik mühəndisi * [[1970]] — [[Sukarno]], İndoneziya presidenti * [[1972]] — [[Nihat Bekdik]], Türkiyə futbolçusu və baş məşqçisi * [[1992]] — [[Li Syannyan]], Çin dövlət xadimi * [[2010]] — [[İlhan Səlcuq]], Türkiyə vəkili * [[2012]] — [[Ramaz Şengeliya]], Gürcüstan futbolçusu * [[2018]] — [[Armando Merodio]], İspaniya futbolçusu == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Birləşmiş Millətlər Təşkilatı}} [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] — Beynəlxalq Yoqa Günü * {{bayraq|BƏƏ}} [[BƏƏ]] — Atalar Günü * {{bayraq|İordaniya}} [[İordaniya]] — Atalar Günü * {{bayraq|Livan}} [[Livan]] — Atalar Günü * {{bayraq|Misir}} [[Misir]] — Atalar Günü * {{bayraq|Suriya}} [[Suriya]] — Atalar Günü * {{bayraq|Toqo}} [[Toqo]] — Şəhidlər Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0621]] [[Kateqoriya:İyun]] 33yiefhjnio7is34bsed3a1hu15a1k3 0 2381 6600068 6491392 2022-08-28T21:35:51Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Tofiq Quliyev |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = bəstəkar |doğum tarixi = 7.11.1917 |doğum yeri = [[Bilgəh]], [[Bakı qəzası]] |vəfat tarixi = 4.10.2000 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[I Fəxri Xiyaban]] |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = [[bəstəkar]], [[piano]]çu, [[dirijor]] |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri = |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1964}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1958}} {{Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1980}}<br>{{"İstiqlal" ordeni|1997}}<br>{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1959}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1977}} {{"Xalqlar Dostluğu" ordeni|1987}} {{"Şərəf nişanı" ordeni|1971}} {{"Əmək igidliyinə görə" medalı|1950}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}} |imzası = Tofig Guliyev's signature.png |saytı = |vikianbar = }} '''Tofiq Ələkbər oğlu Quliyev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan bəstəkarı, pianoçu, dirijor, bir çox simfonik əsərlərin, kantataların, fortepiano əsərlərinin müəllifi, [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] (1964), Azərbaycan caz və estrada musiqisinin banilərindən biri. == Həyatı == Tofiq Quliyev 1917-ci il noyabrın 7-də Bakı şəhərində mühəndis-iqtisadçı Ələkbər Quliyevin ailəsində anadan olub. Anası Yaxşı xanım Mahmudova [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]'in qadın gimnaziyasında oxumuş və ilk azərbaycanlı hakimlərdən biri olmuşdur Tofiq Quliyev 12 yaşında Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası yanında peşə məktəbinə, 1934-cü ildə Konservatoriyaya daxil olub. Həm İ.S. Aysberqin sinfində fortepiano, həm də S.Q. Ştrasserin sinfində dirijorluq dərsi alıb və 1936-cı ildə Konservatoriyanı bitirib. 1931-ci ildə [[Asəf Zeynallı]]nın məsləhəti ilə [[M.Ə.Sabir]]in sözlərinə "Məktəbli" mahnısını bəstələyib. 1935-ci ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında dirijorluğa başlayıb. 1936-cı ildə bəstəkar Z.Bağırovla birgə "Rast", "Segah", "Zabul", "Dügəh" muğamlarını fortepianoda hazırlayıb. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un təşəbbüsü ilə təhsilini davam etdirmək üçün Moskva Dövlət Konservatoriyasına göndərilib. Tezliklə orada A. Tfasmanın rəhbərlik etdiyi orkestrdə pianoçu işləməyə başlayıb. 1939-cu ildə [[Bakı]]ya qayıdıb və 1941-ci ildə "Qırmızı ordu" ansamblını yaradıb. 402-ci diviziyanın tərkibində çalışan ansambl üçün müxtəlif patriotik mahnılar yazıb. 1943-cü ildə iki yerə bölünən ansamblın "Qırmızı flot" hissəsinin rəhbəri olub. Müharibədən sonra M. Əzizbəyov (dram), S. Vurğun (rus dram), M. Qorki (gənc tamaşaçılar) teatrları ilə əməkdaşlıq edib. XX əsrin 40-cı illərindən həm də kino sahəsində işləməyə başlayıb.<ref>Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 813.</ref> 1948-ci ildə Moskva Dövlət Konservatoriyasında təhsilini davam etdirib. 1951-ci ildə aspiranturaya daxil olub və A.Qaukun rəhbərliyi altında elmi iş müdafiə edib. Həmin il "Azərbaycan xalq rəqsləri" toplusunu hazırlayanlardan biri olub. 1954-cü ildə [[Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası]]nda dərs deməyə başlayıb. 1956–1958-ci illərdə bir neçə mahnısı "Azərbaycan mahnıları" musiqi cildinə salınıb. 1958-ci ildə Filarmoniyanın bədii rəhbəri, sonra direktoru olub. 1960–1970-ci illərdə bir çox beynəlxalq konfrans, festival, incəsənət günlərində iştirak edib. XX əsrin 70-ci illərinin sonlarında bir çox uşaq və gənc musiqi müsabiqələrini, o cümlədən "Bakı payızı"nı yaradıb. 1969-cu ildən 1979-cu ilə qədər Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına rəhbərlik edib. 1990-cı ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb. Tofiq Quliyev 2000-ci ildə Bakı şəhərində dünyasını dəyişib. == Ailəsi == [[Fayl:Poets House.jpg|220px|thumb|Ev]] Ailəsinə hədsiz dərəcədə bağlı olan Tofiq Quliyevin nəvəsi – Cəmilə Muradasilovaya həsr etdiyi fortepiano üçün "Cəmilənin albomu" uşaq pyesləri məcmuəsindən uşaq musiqi məktəblilərinin repertuarında geniş istifadə edilir. Bundan başqa, Cəmilə Muradasilova Tofiq Quliyevin bəstəkarı olduğu 2 filmdə – "Şir evdən getdi" və "Musiqi müəllimi" filmlərində çəkilib. * Kinorejissor [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyevin]] atasıdır. * Ssenarist Nərminə Quliyevanın babasıdır. == Musiqi əsərlərinin notları PDF == * [http://download1188.mediafire.com/uk7q985a67hg/cp8az6s6rzq6xk7/sene+de+qalmaz.pdf Sənə də Qalmaz]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://download962.mediafire.com/9d1656vj96qg/tajipx8x8jgbjvh/Agacda+Leylek.pdf Ağacda Leylək]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == Fəxri ad və mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 29 iyun 1964 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 21 fevral 1959 * [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] — 1980 * [["İstiqlal" ordeni]] — 7 noyabr 1997<ref>[http://e-qanun.az/framework/3951 ''"T. Ə. Quliyevin "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 noyabr 1997-ci il tarixli, 640 nömrəli '''Fərmanı'''] {{az}}</ref> * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 9 iyun 1959; 4 noyabr 1977 * [["Xalqlar Dostluğu" ordeni]] — 6 noyabr 1987 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 2 iyul 1971 * [["Əmək igidliyinə görə" medalı]] — 6 mart 1950 * [[Xəzər Universiteti]]nin fəxri doktoru == Filmoqrafiya == {{columns-list|3| * [[İyirminci bahar (film, 1940)]] * [[Səbuhi (film, 1941)]] - bəstəkar * [[Qayğı (film, 1943)]] * [[Bakı döyüşür (film, 1944)]] * [[Qardaşlıq köməyi (film, 1944)]] * [[Şəfa nəğməsi (film, 1944)]] * [[Əbədi odlar ölkəsi (film, 1945)]] * [[İran Azərbaycanının paytaxtında (film, 1945)]] * [[Zəfər bayramı (film, 1945)]] * [[Çağırışa cavab (film, 1947)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1948)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1950)]] * [[Doğma xalqıma (film, 1954)]] * [[Alagöz yaylağında (film, 1955)]] * [[Bəxtiyar (film, 1955)]] - bəstəkar * [[Görüş (film, 1955)]]- bəstəkar * [[Qızmar günəş altında (film, 1957)]] - bəstəkar * [[Bakı və bakılılar (film, 1957)]] * [[Ögey ana (film, 1958)]]- bəstəkar * [[Onu bağışlamaq olarmı? (film, 1959)]] - bəstəkar * [[Telefonçu qız (film, 1962)]] - bəstəkar * [[Möcüzələr adası (film, 1963)]] - bəstəkar * [[Arabaçı Həsən (Tacikfilm, 1965)]] - bəstəkar * [[Əbədi qardaşıq (film, 1965)]] * [[Sən niyə susursan? (film, 1966)]] - bəstəkar * [[Azərbaycan elmi (film, 1969)]] * [[O qızı tapın (film, 1970)]] - bəstəkar * [[Sovet Azərbaycanının 50 illiyi (film, 1970)]] * [[Mahnı qanadlarında (film, 1972)]] * [[Nəsimi (film, 1973)]] - bəstəkar * [[1001-ci qastrol (film, 1974)]] (tammetrajlı bədii film) * [[Dərviş Parisi partladır (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Xoşbəxtlik qayğıları (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Şir evdən getdi (film, 1977)]] - bəstəkar * [[Qayınana (film, 1978)]] - bəstəkar * [[Əlavə iz (film, 1981)]] - bəstəkar * [[Nəğməkar torpaq (film, 1981)]] * [[Əzablı yollar (film, 1982)]] - bəstəkar * [[Musiqi müəllimi (film, 1983)]] - bəstəkar * [[Damğa (film, 1984)]] * [[Layiqli namizəd (film, 1984)]] * [[Tənha narın nağılı (film, 1984)]] - bəstəkar * [[Cinayətin astanası (film, 1985)]] * [[Sökmək asandır... (film, 1985)]] * [[Xüsusi vəziyyət (film, 1986)]] - bəstəkar * [[Küləyapardı (film, 1986)]] * [[Mən Bakıda yaşayıram (film, 1986)]] * [[Sürəyya (film, 1987)]] - bəstəkar * [[Ürək nəğməsi (film, 1989)]] * [[Nakəs (film, 1991)]] - bəstəkar * [[Özüm və zaman haqqında (film, 1991)]] * [[Qayıdış (film, 1992)]] * [[Hər şey yaxşılığa doğru (film, 1997)]] * Tikdim ki, izim qala. II film (film, 1997) * [[Kədərimiz... Vüqarımız... (film, 1998)]] * Tikdim ki, izim qala. III film (film, 1998) * [[Bakı-Bakı (film, 1998)]] - bəstəkar * [[Məhv olmuş gündəliklər (film, 1999)]] * [[Mirzə Babayev (film, 2001)]] * [[Musiqişünas (film, 2001)]] * [[Abşeron lövhələri (film, 2004)]](qısametrajlı sənədli film)(AzTV) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[Oqtay Ağayev. Ötən günlər (film, 2004)]] * [[Azərbaycan naminə (film, 2005)]] * [[Unudulmuş qəhrəman (film, 2005)]] * [[Ailəm (film, 2006)]] * [[Bakı bağları. Qala Xaşaxuna qala (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Mərdəkan (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Türkan (film, 2007)]] * [[Qəmbər Hüseynli (film, 2007)]] * [[Absurdistan (film, 2008)]] (tammetrajlı bədii film) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[İstanbul reysi (film, 2010)]] * [[Könül mahnıları. Bəstəkar Tofiq Quliyev (film, 2016)]] - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar }} == Mahnıları == * [http://www.youtube.com/watch?v=FHeSIKwh_1I Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=mLgFSko39Hk Şövkət Ələkbərova — Laylay] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=lMse1Fks8SA Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RBXgVogpb68 Şövkət Ələkbərova — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ftEF_P8sKw4 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=JFZJjKxWszU Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=o45A58k6o_8 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qJ7Tf0BCtpE Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=wHvS8kBhFfY Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Z7-aIKoKC_Y Şövkət Ələkbərova — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qjc86MkUmU4 Şövkət Ələkbərova — Rusiya mahnısı] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=MiqzDQz74x0 Şövkət Ələkbərova — Gül oğlum] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=0z7ZmZxtpSw Rəşid Behbudov — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RjsSLC8SM1Q Rəşid Behbudov — Sənə də qalmaz] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Gc193GTOUtc Rəşid Behbudov — Qızıl üzük] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=sT9gp4dZcyU Rəşid Behbudov — Bakı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ghKopZRBeq8 Akif İslamzadə — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=gEh0jnh4W-o "Qaya" vokal ansamblı — Toy mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=KAGpe2S5wA0 Mirzə Babayev — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=5Pp_7m4PdVU Azər Zeynalov — Bəxtəvər oldum] — sözlər: [[Xaqani Şirvani]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Əhədoğlu, Y. "Belə bir ada da var" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 27 iyun. == Xarici keçidlər == *[http://www.mct.gov.az/?/az/azculture/view/78/ Görkəmli musiqi xadimləri – Tofiq Quliyev] * http://news.day.az/radioarchive/254790.html * http://news.day.az/radioarchive/255901.html * [https://www.youtube.com/watch?v=hon9pSLOxnE Tofiq Quliyevin anım günüdür] * [https://www.youtube.com/watch?v=ctBdXcm4RvM Tofiq Quliyevin doğum günüdür] {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı bəstəkarlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan film bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan klassik pianoçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dirijorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dirijorlar]] [[Kateqoriya:Bilgəhdə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:SSRİ kişi bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Bakı Musiqi Akademiyasının müəllimləri]] prbhsfs407jrlqydf6tnsf1j5rg6u7g 6600069 6600068 2022-08-28T21:36:23Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Tofiq Quliyev |fon rəngi = bəstəkar |dəfn yeri = [[I Fəxri Xiyaban]] |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = [[bəstəkar]], [[piano]]çu, [[dirijor]] |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1964}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1958}} {{Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1980}}<br>{{"İstiqlal" ordeni|1997}}<br>{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1959}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1977}} {{"Xalqlar Dostluğu" ordeni|1987}} {{"Şərəf nişanı" ordeni|1971}} {{"Əmək igidliyinə görə" medalı|1950}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}} |imzası = Tofig Guliyev's signature.png |saytı = |vikianbar = }} '''Tofiq Ələkbər oğlu Quliyev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan bəstəkarı, pianoçu, dirijor, bir çox simfonik əsərlərin, kantataların, fortepiano əsərlərinin müəllifi, [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] (1964), Azərbaycan caz və estrada musiqisinin banilərindən biri. == Həyatı == Tofiq Quliyev 1917-ci il noyabrın 7-də Bakı şəhərində mühəndis-iqtisadçı Ələkbər Quliyevin ailəsində anadan olub. Anası Yaxşı xanım Mahmudova [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]'in qadın gimnaziyasında oxumuş və ilk azərbaycanlı hakimlərdən biri olmuşdur Tofiq Quliyev 12 yaşında Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası yanında peşə məktəbinə, 1934-cü ildə Konservatoriyaya daxil olub. Həm İ.S. Aysberqin sinfində fortepiano, həm də S.Q. Ştrasserin sinfində dirijorluq dərsi alıb və 1936-cı ildə Konservatoriyanı bitirib. 1931-ci ildə [[Asəf Zeynallı]]nın məsləhəti ilə [[M.Ə.Sabir]]in sözlərinə "Məktəbli" mahnısını bəstələyib. 1935-ci ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında dirijorluğa başlayıb. 1936-cı ildə bəstəkar Z.Bağırovla birgə "Rast", "Segah", "Zabul", "Dügəh" muğamlarını fortepianoda hazırlayıb. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un təşəbbüsü ilə təhsilini davam etdirmək üçün Moskva Dövlət Konservatoriyasına göndərilib. Tezliklə orada A. Tfasmanın rəhbərlik etdiyi orkestrdə pianoçu işləməyə başlayıb. 1939-cu ildə [[Bakı]]ya qayıdıb və 1941-ci ildə "Qırmızı ordu" ansamblını yaradıb. 402-ci diviziyanın tərkibində çalışan ansambl üçün müxtəlif patriotik mahnılar yazıb. 1943-cü ildə iki yerə bölünən ansamblın "Qırmızı flot" hissəsinin rəhbəri olub. Müharibədən sonra M. Əzizbəyov (dram), S. Vurğun (rus dram), M. Qorki (gənc tamaşaçılar) teatrları ilə əməkdaşlıq edib. XX əsrin 40-cı illərindən həm də kino sahəsində işləməyə başlayıb.<ref>Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 813.</ref> 1948-ci ildə Moskva Dövlət Konservatoriyasında təhsilini davam etdirib. 1951-ci ildə aspiranturaya daxil olub və A.Qaukun rəhbərliyi altında elmi iş müdafiə edib. Həmin il "Azərbaycan xalq rəqsləri" toplusunu hazırlayanlardan biri olub. 1954-cü ildə [[Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası]]nda dərs deməyə başlayıb. 1956–1958-ci illərdə bir neçə mahnısı "Azərbaycan mahnıları" musiqi cildinə salınıb. 1958-ci ildə Filarmoniyanın bədii rəhbəri, sonra direktoru olub. 1960–1970-ci illərdə bir çox beynəlxalq konfrans, festival, incəsənət günlərində iştirak edib. XX əsrin 70-ci illərinin sonlarında bir çox uşaq və gənc musiqi müsabiqələrini, o cümlədən "Bakı payızı"nı yaradıb. 1969-cu ildən 1979-cu ilə qədər Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına rəhbərlik edib. 1990-cı ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb. Tofiq Quliyev 2000-ci ildə Bakı şəhərində dünyasını dəyişib. == Ailəsi == [[Fayl:Poets House.jpg|220px|thumb|Ev]] Ailəsinə hədsiz dərəcədə bağlı olan Tofiq Quliyevin nəvəsi – Cəmilə Muradasilovaya həsr etdiyi fortepiano üçün "Cəmilənin albomu" uşaq pyesləri məcmuəsindən uşaq musiqi məktəblilərinin repertuarında geniş istifadə edilir. Bundan başqa, Cəmilə Muradasilova Tofiq Quliyevin bəstəkarı olduğu 2 filmdə – "Şir evdən getdi" və "Musiqi müəllimi" filmlərində çəkilib. * Kinorejissor [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyevin]] atasıdır. * Ssenarist Nərminə Quliyevanın babasıdır. == Musiqi əsərlərinin notları PDF == * [http://download1188.mediafire.com/uk7q985a67hg/cp8az6s6rzq6xk7/sene+de+qalmaz.pdf Sənə də Qalmaz]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://download962.mediafire.com/9d1656vj96qg/tajipx8x8jgbjvh/Agacda+Leylek.pdf Ağacda Leylək]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == Fəxri ad və mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 29 iyun 1964 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 21 fevral 1959 * [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] — 1980 * [["İstiqlal" ordeni]] — 7 noyabr 1997<ref>[http://e-qanun.az/framework/3951 ''"T. Ə. Quliyevin "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 noyabr 1997-ci il tarixli, 640 nömrəli '''Fərmanı'''] {{az}}</ref> * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 9 iyun 1959; 4 noyabr 1977 * [["Xalqlar Dostluğu" ordeni]] — 6 noyabr 1987 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 2 iyul 1971 * [["Əmək igidliyinə görə" medalı]] — 6 mart 1950 * [[Xəzər Universiteti]]nin fəxri doktoru == Filmoqrafiya == {{columns-list|3| * [[İyirminci bahar (film, 1940)]] * [[Səbuhi (film, 1941)]] - bəstəkar * [[Qayğı (film, 1943)]] * [[Bakı döyüşür (film, 1944)]] * [[Qardaşlıq köməyi (film, 1944)]] * [[Şəfa nəğməsi (film, 1944)]] * [[Əbədi odlar ölkəsi (film, 1945)]] * [[İran Azərbaycanının paytaxtında (film, 1945)]] * [[Zəfər bayramı (film, 1945)]] * [[Çağırışa cavab (film, 1947)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1948)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1950)]] * [[Doğma xalqıma (film, 1954)]] * [[Alagöz yaylağında (film, 1955)]] * [[Bəxtiyar (film, 1955)]] - bəstəkar * [[Görüş (film, 1955)]]- bəstəkar * [[Qızmar günəş altında (film, 1957)]] - bəstəkar * [[Bakı və bakılılar (film, 1957)]] * [[Ögey ana (film, 1958)]]- bəstəkar * [[Onu bağışlamaq olarmı? (film, 1959)]] - bəstəkar * [[Telefonçu qız (film, 1962)]] - bəstəkar * [[Möcüzələr adası (film, 1963)]] - bəstəkar * [[Arabaçı Həsən (Tacikfilm, 1965)]] - bəstəkar * [[Əbədi qardaşıq (film, 1965)]] * [[Sən niyə susursan? (film, 1966)]] - bəstəkar * [[Azərbaycan elmi (film, 1969)]] * [[O qızı tapın (film, 1970)]] - bəstəkar * [[Sovet Azərbaycanının 50 illiyi (film, 1970)]] * [[Mahnı qanadlarında (film, 1972)]] * [[Nəsimi (film, 1973)]] - bəstəkar * [[1001-ci qastrol (film, 1974)]] (tammetrajlı bədii film) * [[Dərviş Parisi partladır (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Xoşbəxtlik qayğıları (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Şir evdən getdi (film, 1977)]] - bəstəkar * [[Qayınana (film, 1978)]] - bəstəkar * [[Əlavə iz (film, 1981)]] - bəstəkar * [[Nəğməkar torpaq (film, 1981)]] * [[Əzablı yollar (film, 1982)]] - bəstəkar * [[Musiqi müəllimi (film, 1983)]] - bəstəkar * [[Damğa (film, 1984)]] * [[Layiqli namizəd (film, 1984)]] * [[Tənha narın nağılı (film, 1984)]] - bəstəkar * [[Cinayətin astanası (film, 1985)]] * [[Sökmək asandır... (film, 1985)]] * [[Xüsusi vəziyyət (film, 1986)]] - bəstəkar * [[Küləyapardı (film, 1986)]] * [[Mən Bakıda yaşayıram (film, 1986)]] * [[Sürəyya (film, 1987)]] - bəstəkar * [[Ürək nəğməsi (film, 1989)]] * [[Nakəs (film, 1991)]] - bəstəkar * [[Özüm və zaman haqqında (film, 1991)]] * [[Qayıdış (film, 1992)]] * [[Hər şey yaxşılığa doğru (film, 1997)]] * Tikdim ki, izim qala. II film (film, 1997) * [[Kədərimiz... Vüqarımız... (film, 1998)]] * Tikdim ki, izim qala. III film (film, 1998) * [[Bakı-Bakı (film, 1998)]] - bəstəkar * [[Məhv olmuş gündəliklər (film, 1999)]] * [[Mirzə Babayev (film, 2001)]] * [[Musiqişünas (film, 2001)]] * [[Abşeron lövhələri (film, 2004)]](qısametrajlı sənədli film)(AzTV) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[Oqtay Ağayev. Ötən günlər (film, 2004)]] * [[Azərbaycan naminə (film, 2005)]] * [[Unudulmuş qəhrəman (film, 2005)]] * [[Ailəm (film, 2006)]] * [[Bakı bağları. Qala Xaşaxuna qala (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Mərdəkan (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Türkan (film, 2007)]] * [[Qəmbər Hüseynli (film, 2007)]] * [[Absurdistan (film, 2008)]] (tammetrajlı bədii film) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[İstanbul reysi (film, 2010)]] * [[Könül mahnıları. Bəstəkar Tofiq Quliyev (film, 2016)]] - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar }} == Mahnıları == * [http://www.youtube.com/watch?v=FHeSIKwh_1I Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=mLgFSko39Hk Şövkət Ələkbərova — Laylay] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=lMse1Fks8SA Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RBXgVogpb68 Şövkət Ələkbərova — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ftEF_P8sKw4 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=JFZJjKxWszU Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=o45A58k6o_8 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qJ7Tf0BCtpE Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=wHvS8kBhFfY Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Z7-aIKoKC_Y Şövkət Ələkbərova — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qjc86MkUmU4 Şövkət Ələkbərova — Rusiya mahnısı] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=MiqzDQz74x0 Şövkət Ələkbərova — Gül oğlum] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=0z7ZmZxtpSw Rəşid Behbudov — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RjsSLC8SM1Q Rəşid Behbudov — Sənə də qalmaz] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Gc193GTOUtc Rəşid Behbudov — Qızıl üzük] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=sT9gp4dZcyU Rəşid Behbudov — Bakı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ghKopZRBeq8 Akif İslamzadə — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=gEh0jnh4W-o "Qaya" vokal ansamblı — Toy mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=KAGpe2S5wA0 Mirzə Babayev — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=5Pp_7m4PdVU Azər Zeynalov — Bəxtəvər oldum] — sözlər: [[Xaqani Şirvani]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Əhədoğlu, Y. "Belə bir ada da var" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 27 iyun. == Xarici keçidlər == *[http://www.mct.gov.az/?/az/azculture/view/78/ Görkəmli musiqi xadimləri – Tofiq Quliyev] * http://news.day.az/radioarchive/254790.html * http://news.day.az/radioarchive/255901.html * [https://www.youtube.com/watch?v=hon9pSLOxnE Tofiq Quliyevin anım günüdür] * [https://www.youtube.com/watch?v=ctBdXcm4RvM Tofiq Quliyevin doğum günüdür] {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı bəstəkarlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan film bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan klassik pianoçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dirijorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dirijorlar]] [[Kateqoriya:Bilgəhdə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:SSRİ kişi bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Bakı Musiqi Akademiyasının müəllimləri]] fxpxfh9lc4tpyss9vqs9axebd31j2je 6600073 6600069 2022-08-28T21:37:34Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Tofiq Quliyev |fon rəngi = bəstəkar |fəaliyyəti = [[bəstəkar]], [[piano]]çu, [[dirijor]] |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] }} '''Tofiq Ələkbər oğlu Quliyev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan bəstəkarı, pianoçu, dirijor, bir çox simfonik əsərlərin, kantataların, fortepiano əsərlərinin müəllifi, [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] (1964), Azərbaycan caz və estrada musiqisinin banilərindən biri. == Həyatı == Tofiq Quliyev 1917-ci il noyabrın 7-də Bakı şəhərində mühəndis-iqtisadçı Ələkbər Quliyevin ailəsində anadan olub. Anası Yaxşı xanım Mahmudova [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]'in qadın gimnaziyasında oxumuş və ilk azərbaycanlı hakimlərdən biri olmuşdur Tofiq Quliyev 12 yaşında Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası yanında peşə məktəbinə, 1934-cü ildə Konservatoriyaya daxil olub. Həm İ.S. Aysberqin sinfində fortepiano, həm də S.Q. Ştrasserin sinfində dirijorluq dərsi alıb və 1936-cı ildə Konservatoriyanı bitirib. 1931-ci ildə [[Asəf Zeynallı]]nın məsləhəti ilə [[M.Ə.Sabir]]in sözlərinə "Məktəbli" mahnısını bəstələyib. 1935-ci ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında dirijorluğa başlayıb. 1936-cı ildə bəstəkar Z.Bağırovla birgə "Rast", "Segah", "Zabul", "Dügəh" muğamlarını fortepianoda hazırlayıb. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un təşəbbüsü ilə təhsilini davam etdirmək üçün Moskva Dövlət Konservatoriyasına göndərilib. Tezliklə orada A. Tfasmanın rəhbərlik etdiyi orkestrdə pianoçu işləməyə başlayıb. 1939-cu ildə [[Bakı]]ya qayıdıb və 1941-ci ildə "Qırmızı ordu" ansamblını yaradıb. 402-ci diviziyanın tərkibində çalışan ansambl üçün müxtəlif patriotik mahnılar yazıb. 1943-cü ildə iki yerə bölünən ansamblın "Qırmızı flot" hissəsinin rəhbəri olub. Müharibədən sonra M. Əzizbəyov (dram), S. Vurğun (rus dram), M. Qorki (gənc tamaşaçılar) teatrları ilə əməkdaşlıq edib. XX əsrin 40-cı illərindən həm də kino sahəsində işləməyə başlayıb.<ref>Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 813.</ref> 1948-ci ildə Moskva Dövlət Konservatoriyasında təhsilini davam etdirib. 1951-ci ildə aspiranturaya daxil olub və A.Qaukun rəhbərliyi altında elmi iş müdafiə edib. Həmin il "Azərbaycan xalq rəqsləri" toplusunu hazırlayanlardan biri olub. 1954-cü ildə [[Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası]]nda dərs deməyə başlayıb. 1956–1958-ci illərdə bir neçə mahnısı "Azərbaycan mahnıları" musiqi cildinə salınıb. 1958-ci ildə Filarmoniyanın bədii rəhbəri, sonra direktoru olub. 1960–1970-ci illərdə bir çox beynəlxalq konfrans, festival, incəsənət günlərində iştirak edib. XX əsrin 70-ci illərinin sonlarında bir çox uşaq və gənc musiqi müsabiqələrini, o cümlədən "Bakı payızı"nı yaradıb. 1969-cu ildən 1979-cu ilə qədər Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına rəhbərlik edib. 1990-cı ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb. Tofiq Quliyev 2000-ci ildə Bakı şəhərində dünyasını dəyişib. == Ailəsi == [[Fayl:Poets House.jpg|220px|thumb|Ev]] Ailəsinə hədsiz dərəcədə bağlı olan Tofiq Quliyevin nəvəsi – Cəmilə Muradasilovaya həsr etdiyi fortepiano üçün "Cəmilənin albomu" uşaq pyesləri məcmuəsindən uşaq musiqi məktəblilərinin repertuarında geniş istifadə edilir. Bundan başqa, Cəmilə Muradasilova Tofiq Quliyevin bəstəkarı olduğu 2 filmdə – "Şir evdən getdi" və "Musiqi müəllimi" filmlərində çəkilib. * Kinorejissor [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyevin]] atasıdır. * Ssenarist Nərminə Quliyevanın babasıdır. == Musiqi əsərlərinin notları PDF == * [http://download1188.mediafire.com/uk7q985a67hg/cp8az6s6rzq6xk7/sene+de+qalmaz.pdf Sənə də Qalmaz]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://download962.mediafire.com/9d1656vj96qg/tajipx8x8jgbjvh/Agacda+Leylek.pdf Ağacda Leylək]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == Fəxri ad və mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 29 iyun 1964 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 21 fevral 1959 * [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] — 1980 * [["İstiqlal" ordeni]] — 7 noyabr 1997<ref>[http://e-qanun.az/framework/3951 ''"T. Ə. Quliyevin "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 noyabr 1997-ci il tarixli, 640 nömrəli '''Fərmanı'''] {{az}}</ref> * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 9 iyun 1959; 4 noyabr 1977 * [["Xalqlar Dostluğu" ordeni]] — 6 noyabr 1987 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 2 iyul 1971 * [["Əmək igidliyinə görə" medalı]] — 6 mart 1950 * [[Xəzər Universiteti]]nin fəxri doktoru == Filmoqrafiya == {{columns-list|3| * [[İyirminci bahar (film, 1940)]] * [[Səbuhi (film, 1941)]] - bəstəkar * [[Qayğı (film, 1943)]] * [[Bakı döyüşür (film, 1944)]] * [[Qardaşlıq köməyi (film, 1944)]] * [[Şəfa nəğməsi (film, 1944)]] * [[Əbədi odlar ölkəsi (film, 1945)]] * [[İran Azərbaycanının paytaxtında (film, 1945)]] * [[Zəfər bayramı (film, 1945)]] * [[Çağırışa cavab (film, 1947)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1948)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1950)]] * [[Doğma xalqıma (film, 1954)]] * [[Alagöz yaylağında (film, 1955)]] * [[Bəxtiyar (film, 1955)]] - bəstəkar * [[Görüş (film, 1955)]]- bəstəkar * [[Qızmar günəş altında (film, 1957)]] - bəstəkar * [[Bakı və bakılılar (film, 1957)]] * [[Ögey ana (film, 1958)]]- bəstəkar * [[Onu bağışlamaq olarmı? (film, 1959)]] - bəstəkar * [[Telefonçu qız (film, 1962)]] - bəstəkar * [[Möcüzələr adası (film, 1963)]] - bəstəkar * [[Arabaçı Həsən (Tacikfilm, 1965)]] - bəstəkar * [[Əbədi qardaşıq (film, 1965)]] * [[Sən niyə susursan? (film, 1966)]] - bəstəkar * [[Azərbaycan elmi (film, 1969)]] * [[O qızı tapın (film, 1970)]] - bəstəkar * [[Sovet Azərbaycanının 50 illiyi (film, 1970)]] * [[Mahnı qanadlarında (film, 1972)]] * [[Nəsimi (film, 1973)]] - bəstəkar * [[1001-ci qastrol (film, 1974)]] (tammetrajlı bədii film) * [[Dərviş Parisi partladır (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Xoşbəxtlik qayğıları (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Şir evdən getdi (film, 1977)]] - bəstəkar * [[Qayınana (film, 1978)]] - bəstəkar * [[Əlavə iz (film, 1981)]] - bəstəkar * [[Nəğməkar torpaq (film, 1981)]] * [[Əzablı yollar (film, 1982)]] - bəstəkar * [[Musiqi müəllimi (film, 1983)]] - bəstəkar * [[Damğa (film, 1984)]] * [[Layiqli namizəd (film, 1984)]] * [[Tənha narın nağılı (film, 1984)]] - bəstəkar * [[Cinayətin astanası (film, 1985)]] * [[Sökmək asandır... (film, 1985)]] * [[Xüsusi vəziyyət (film, 1986)]] - bəstəkar * [[Küləyapardı (film, 1986)]] * [[Mən Bakıda yaşayıram (film, 1986)]] * [[Sürəyya (film, 1987)]] - bəstəkar * [[Ürək nəğməsi (film, 1989)]] * [[Nakəs (film, 1991)]] - bəstəkar * [[Özüm və zaman haqqında (film, 1991)]] * [[Qayıdış (film, 1992)]] * [[Hər şey yaxşılığa doğru (film, 1997)]] * Tikdim ki, izim qala. II film (film, 1997) * [[Kədərimiz... Vüqarımız... (film, 1998)]] * Tikdim ki, izim qala. III film (film, 1998) * [[Bakı-Bakı (film, 1998)]] - bəstəkar * [[Məhv olmuş gündəliklər (film, 1999)]] * [[Mirzə Babayev (film, 2001)]] * [[Musiqişünas (film, 2001)]] * [[Abşeron lövhələri (film, 2004)]](qısametrajlı sənədli film)(AzTV) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[Oqtay Ağayev. Ötən günlər (film, 2004)]] * [[Azərbaycan naminə (film, 2005)]] * [[Unudulmuş qəhrəman (film, 2005)]] * [[Ailəm (film, 2006)]] * [[Bakı bağları. Qala Xaşaxuna qala (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Mərdəkan (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Türkan (film, 2007)]] * [[Qəmbər Hüseynli (film, 2007)]] * [[Absurdistan (film, 2008)]] (tammetrajlı bədii film) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[İstanbul reysi (film, 2010)]] * [[Könül mahnıları. Bəstəkar Tofiq Quliyev (film, 2016)]] - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar }} == Mahnıları == * [http://www.youtube.com/watch?v=FHeSIKwh_1I Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=mLgFSko39Hk Şövkət Ələkbərova — Laylay] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=lMse1Fks8SA Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RBXgVogpb68 Şövkət Ələkbərova — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ftEF_P8sKw4 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=JFZJjKxWszU Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=o45A58k6o_8 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qJ7Tf0BCtpE Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=wHvS8kBhFfY Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Z7-aIKoKC_Y Şövkət Ələkbərova — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qjc86MkUmU4 Şövkət Ələkbərova — Rusiya mahnısı] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=MiqzDQz74x0 Şövkət Ələkbərova — Gül oğlum] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=0z7ZmZxtpSw Rəşid Behbudov — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RjsSLC8SM1Q Rəşid Behbudov — Sənə də qalmaz] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Gc193GTOUtc Rəşid Behbudov — Qızıl üzük] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=sT9gp4dZcyU Rəşid Behbudov — Bakı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ghKopZRBeq8 Akif İslamzadə — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=gEh0jnh4W-o "Qaya" vokal ansamblı — Toy mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=KAGpe2S5wA0 Mirzə Babayev — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=5Pp_7m4PdVU Azər Zeynalov — Bəxtəvər oldum] — sözlər: [[Xaqani Şirvani]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Əhədoğlu, Y. "Belə bir ada da var" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 27 iyun. == Xarici keçidlər == *[http://www.mct.gov.az/?/az/azculture/view/78/ Görkəmli musiqi xadimləri – Tofiq Quliyev] * http://news.day.az/radioarchive/254790.html * http://news.day.az/radioarchive/255901.html * [https://www.youtube.com/watch?v=hon9pSLOxnE Tofiq Quliyevin anım günüdür] * [https://www.youtube.com/watch?v=ctBdXcm4RvM Tofiq Quliyevin doğum günüdür] {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı bəstəkarlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan film bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan klassik pianoçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dirijorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dirijorlar]] [[Kateqoriya:Bilgəhdə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:SSRİ kişi bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Bakı Musiqi Akademiyasının müəllimləri]] o0y5un3ps6y7qhuiy188ex2a20oy0yc 6600074 6600073 2022-08-28T21:37:47Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Tofiq Quliyev |fon rəngi = bəstəkar |fəaliyyəti = [[bəstəkar]], [[piano]]çu, [[dirijor]] |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] }} '''Tofiq Ələkbər oğlu Quliyev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan bəstəkarı, pianoçu, dirijor, bir çox simfonik əsərlərin, kantataların, fortepiano əsərlərinin müəllifi, [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] (1964), Azərbaycan caz və estrada musiqisinin banilərindən biri. == Həyatı == Tofiq Quliyev 1917-ci il noyabrın 7-də Bakı şəhərində mühəndis-iqtisadçı Ələkbər Quliyevin ailəsində anadan olub. Anası Yaxşı xanım Mahmudova [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]'in qadın gimnaziyasında oxumuş və ilk azərbaycanlı hakimlərdən biri olmuşdur Tofiq Quliyev 12 yaşında Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası yanında peşə məktəbinə, 1934-cü ildə Konservatoriyaya daxil olub. Həm İ. S. Aysberqin sinfində fortepiano, həm də S. Q. Ştrasserin sinfində dirijorluq dərsi alıb və 1936-cı ildə Konservatoriyanı bitirib. 1931-ci ildə [[Asəf Zeynallı]]nın məsləhəti ilə [[M.Ə.Sabir]]in sözlərinə "Məktəbli" mahnısını bəstələyib. 1935-ci ildə M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında dirijorluğa başlayıb. 1936-cı ildə bəstəkar Z. Bağırovla birgə "Rast", "Segah", "Zabul", "Dügəh" muğamlarını fortepianoda hazırlayıb. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un təşəbbüsü ilə təhsilini davam etdirmək üçün Moskva Dövlət Konservatoriyasına göndərilib. Tezliklə orada A. Tfasmanın rəhbərlik etdiyi orkestrdə pianoçu işləməyə başlayıb. 1939-cu ildə [[Bakı]]ya qayıdıb və 1941-ci ildə "Qırmızı ordu" ansamblını yaradıb. 402-ci diviziyanın tərkibində çalışan ansambl üçün müxtəlif patriotik mahnılar yazıb. 1943-cü ildə iki yerə bölünən ansamblın "Qırmızı flot" hissəsinin rəhbəri olub. Müharibədən sonra M. Əzizbəyov (dram), S. Vurğun (rus dram), M. Qorki (gənc tamaşaçılar) teatrları ilə əməkdaşlıq edib. XX əsrin 40-cı illərindən həm də kino sahəsində işləməyə başlayıb.<ref>Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 813.</ref> 1948-ci ildə Moskva Dövlət Konservatoriyasında təhsilini davam etdirib. 1951-ci ildə aspiranturaya daxil olub və A. Qaukun rəhbərliyi altında elmi iş müdafiə edib. Həmin il "Azərbaycan xalq rəqsləri" toplusunu hazırlayanlardan biri olub. 1954-cü ildə [[Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası]]nda dərs deməyə başlayıb. 1956–1958-ci illərdə bir neçə mahnısı "Azərbaycan mahnıları" musiqi cildinə salınıb. 1958-ci ildə Filarmoniyanın bədii rəhbəri, sonra direktoru olub. 1960–1970-ci illərdə bir çox beynəlxalq konfrans, festival, incəsənət günlərində iştirak edib. XX əsrin 70-ci illərinin sonlarında bir çox uşaq və gənc musiqi müsabiqələrini, o cümlədən "Bakı payızı"nı yaradıb. 1969-cu ildən 1979-cu ilə qədər Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına rəhbərlik edib. 1990-cı ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb. Tofiq Quliyev 2000-ci ildə Bakı şəhərində dünyasını dəyişib. == Ailəsi == [[Fayl:Poets House.jpg|220px|thumb|Ev]] Ailəsinə hədsiz dərəcədə bağlı olan Tofiq Quliyevin nəvəsi – Cəmilə Muradasilovaya həsr etdiyi fortepiano üçün "Cəmilənin albomu" uşaq pyesləri məcmuəsindən uşaq musiqi məktəblilərinin repertuarında geniş istifadə edilir. Bundan başqa, Cəmilə Muradasilova Tofiq Quliyevin bəstəkarı olduğu 2 filmdə – "Şir evdən getdi" və "Musiqi müəllimi" filmlərində çəkilib. * Kinorejissor [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyevin]] atasıdır. * Ssenarist Nərminə Quliyevanın babasıdır. == Musiqi əsərlərinin notları PDF == * [http://download1188.mediafire.com/uk7q985a67hg/cp8az6s6rzq6xk7/sene+de+qalmaz.pdf Sənə də Qalmaz] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://download962.mediafire.com/9d1656vj96qg/tajipx8x8jgbjvh/Agacda+Leylek.pdf Ağacda Leylək] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == Fəxri ad və mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 29 iyun 1964 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 21 fevral 1959 * [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] — 1980 * [["İstiqlal" ordeni]] — 7 noyabr 1997<ref>[http://e-qanun.az/framework/3951 ''"T. Ə. Quliyevin "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 noyabr 1997-ci il tarixli, 640 nömrəli '''Fərmanı'''] {{az}}</ref> * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 9 iyun 1959; 4 noyabr 1977 * [["Xalqlar Dostluğu" ordeni]] — 6 noyabr 1987 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 2 iyul 1971 * [["Əmək igidliyinə görə" medalı]] — 6 mart 1950 * [[Xəzər Universiteti]]nin fəxri doktoru == Filmoqrafiya == {{columns-list|3| * [[İyirminci bahar (film, 1940)]] * [[Səbuhi (film, 1941)]] - bəstəkar * [[Qayğı (film, 1943)]] * [[Bakı döyüşür (film, 1944)]] * [[Qardaşlıq köməyi (film, 1944)]] * [[Şəfa nəğməsi (film, 1944)]] * [[Əbədi odlar ölkəsi (film, 1945)]] * [[İran Azərbaycanının paytaxtında (film, 1945)]] * [[Zəfər bayramı (film, 1945)]] * [[Çağırışa cavab (film, 1947)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1948)]] * [[Sovet Azərbaycanı (film, 1950)]] * [[Doğma xalqıma (film, 1954)]] * [[Alagöz yaylağında (film, 1955)]] * [[Bəxtiyar (film, 1955)]] - bəstəkar * [[Görüş (film, 1955)]]- bəstəkar * [[Qızmar günəş altında (film, 1957)]] - bəstəkar * [[Bakı və bakılılar (film, 1957)]] * [[Ögey ana (film, 1958)]]- bəstəkar * [[Onu bağışlamaq olarmı? (film, 1959)]] - bəstəkar * [[Telefonçu qız (film, 1962)]] - bəstəkar * [[Möcüzələr adası (film, 1963)]] - bəstəkar * [[Arabaçı Həsən (Tacikfilm, 1965)]] - bəstəkar * [[Əbədi qardaşıq (film, 1965)]] * [[Sən niyə susursan? (film, 1966)]] - bəstəkar * [[Azərbaycan elmi (film, 1969)]] * [[O qızı tapın (film, 1970)]] - bəstəkar * [[Sovet Azərbaycanının 50 illiyi (film, 1970)]] * [[Mahnı qanadlarında (film, 1972)]] * [[Nəsimi (film, 1973)]] - bəstəkar * [[1001-ci qastrol (film, 1974)]] (tammetrajlı bədii film) * [[Dərviş Parisi partladır (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Xoşbəxtlik qayğıları (film, 1976)]] - bəstəkar * [[Şir evdən getdi (film, 1977)]] - bəstəkar * [[Qayınana (film, 1978)]] - bəstəkar * [[Əlavə iz (film, 1981)]] - bəstəkar * [[Nəğməkar torpaq (film, 1981)]] * [[Əzablı yollar (film, 1982)]] - bəstəkar * [[Musiqi müəllimi (film, 1983)]] - bəstəkar * [[Damğa (film, 1984)]] * [[Layiqli namizəd (film, 1984)]] * [[Tənha narın nağılı (film, 1984)]] - bəstəkar * [[Cinayətin astanası (film, 1985)]] * [[Sökmək asandır... (film, 1985)]] * [[Xüsusi vəziyyət (film, 1986)]] - bəstəkar * [[Küləyapardı (film, 1986)]] * [[Mən Bakıda yaşayıram (film, 1986)]] * [[Sürəyya (film, 1987)]] - bəstəkar * [[Ürək nəğməsi (film, 1989)]] * [[Nakəs (film, 1991)]] - bəstəkar * [[Özüm və zaman haqqında (film, 1991)]] * [[Qayıdış (film, 1992)]] * [[Hər şey yaxşılığa doğru (film, 1997)]] * Tikdim ki, izim qala. II film (film, 1997) * [[Kədərimiz... Vüqarımız... (film, 1998)]] * Tikdim ki, izim qala. III film (film, 1998) * [[Bakı-Bakı (film, 1998)]] - bəstəkar * [[Məhv olmuş gündəliklər (film, 1999)]] * [[Mirzə Babayev (film, 2001)]] * [[Musiqişünas (film, 2001)]] * [[Abşeron lövhələri (film, 2004)]](qısametrajlı sənədli film)(AzTV) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[Oqtay Ağayev. Ötən günlər (film, 2004)]] * [[Azərbaycan naminə (film, 2005)]] * [[Unudulmuş qəhrəman (film, 2005)]] * [[Ailəm (film, 2006)]] * [[Bakı bağları. Qala Xaşaxuna qala (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Mərdəkan (film, 2007)]] * [[Bakı bağları. Türkan (film, 2007)]] * [[Qəmbər Hüseynli (film, 2007)]] * [[Absurdistan (film, 2008)]] (tammetrajlı bədii film) - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar * [[İstanbul reysi (film, 2010)]] * [[Könül mahnıları. Bəstəkar Tofiq Quliyev (film, 2016)]] - musiqisindən istifadə edilən bəstəkar }} == Mahnıları == * [http://www.youtube.com/watch?v=FHeSIKwh_1I Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=mLgFSko39Hk Şövkət Ələkbərova — Laylay] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=lMse1Fks8SA Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RBXgVogpb68 Şövkət Ələkbərova — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ftEF_P8sKw4 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=JFZJjKxWszU Şövkət Ələkbərova — İlk bahar] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=o45A58k6o_8 Şövkət Ələkbərova — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qJ7Tf0BCtpE Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=wHvS8kBhFfY Şövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev — Qəmgin mahnı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Z7-aIKoKC_Y Şövkət Ələkbərova — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=qjc86MkUmU4 Şövkət Ələkbərova — Rusiya mahnısı] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=MiqzDQz74x0 Şövkət Ələkbərova — Gül oğlum] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=0z7ZmZxtpSw Rəşid Behbudov — Ağacda alma] — sözlər: [[Ənvər Əlibəyli]] * [http://www.youtube.com/watch?v=RjsSLC8SM1Q Rəşid Behbudov — Sənə də qalmaz] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=Gc193GTOUtc Rəşid Behbudov — Qızıl üzük] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=sT9gp4dZcyU Rəşid Behbudov — Bakı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=ghKopZRBeq8 Akif İslamzadə — Axşam mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=gEh0jnh4W-o "Qaya" vokal ansamblı — Toy mahnısı] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=KAGpe2S5wA0 Mirzə Babayev — Sən mənimsən, mən sənin] — sözlər: [[Zeynal Cabbarzadə]] * [http://www.youtube.com/watch?v=5Pp_7m4PdVU Azər Zeynalov — Bəxtəvər oldum] — sözlər: [[Xaqani Şirvani]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Əhədoğlu, Y. "Belə bir ada da var" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 27 iyun. == Xarici keçidlər == * [http://www.mct.gov.az/?/az/azculture/view/78/ Görkəmli musiqi xadimləri – Tofiq Quliyev] * http://news.day.az/radioarchive/254790.html * http://news.day.az/radioarchive/255901.html * [https://www.youtube.com/watch?v=hon9pSLOxnE Tofiq Quliyevin anım günüdür] * [https://www.youtube.com/watch?v=ctBdXcm4RvM Tofiq Quliyevin doğum günüdür] {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı bəstəkarlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan film bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan klassik pianoçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dirijorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dirijorlar]] [[Kateqoriya:Bilgəhdə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:SSRİ kişi bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Bakı Musiqi Akademiyasının müəllimləri]] kkiibmz1uay9o46txque52y4kojqizg 0 2439 6600744 6529562 2022-08-29T08:41:11Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:DDR RAM-1.jpg|thumb|RAM.]] '''Kompüterin daxili qurğuları''' — [[kompüter]]in əsas işini təmin edən qurğulardır: * Ana plata ([[prosessor]], kontrollerlər, [[əməli yaddaş qurğusu]] (RAM), keş-yaddaş, akkumulyator batareyaları); * Prosessorları qurmaq üçün adapterlər; * [[Daimi yaddaş qurğusu]] (Winchester, ROM); * Səs platası; * Qida bloku. Prosessor – hesab və məntiqi əməliyyatların, proqramların yerinə yetirilməsi proseslərini idarə edən qurğudur. Prosessorun sürəti takt tezliyi, saniyədə taktların sayı, yəni saniyədə əməliyyatların sayı ilə təyin edilir. Məsələn, 40Mhs – saniyədə 40 milliyon əməliyyat, 1000Mhs=1GHs. Yaddaş qurğuları Əmr və verilənləri yadda saxlamaq üçün yaddaş qurğularından istifadə olunur. Yaddaş qurğuları funksiyalarına görə müxtəlif olurlar: * Daimi yaddaş qurğusu (Read Only Memory – ROM) – yalnız oxumaq üçün istifadə olunan yaddaş olub, kompüterdəki bütün [[fayl]]lar, qovluqları özündə saxlayır. İlk dəfə 1973-cü ildə [[İBM]] 3340 sistemin yaddaşında yaradılıb. * Əməli yaddaş qurğusu (Random Access Memory – RAM) – ixtiyari müraciətə malik yaddaş olub, kompüter və digər qurğularda i[[nformasiya]]nın oxunması və yazılmasını təmin edən yaddaş. Kompüter söndürüldükdə ƏYQ-da saxlanılan [[verilənlər]] silinir. == Həmçinin bax == * [[Kompüter]] [[Kateqoriya:Kompüter]] [[Kateqoriya:İnformatika]] hywitvr5zixrc5m6iw2q9tfnfmmeypb 0 2526 6600914 6586673 2022-08-29T09:43:17Z 212.47.138.9 wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = Cəlilabad şəhəri |digər mövzu = Şəhər |digər mövzu səhifəsi = Cəlilabad şəhəri }} {{İnzibati vahid|Əhali=231000|Kəndləri=119|Seriya nömrəsi=15|Şəkil=}} '''Cəlilabad rayonu''' — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi [[Cəlilabad]] şəhəridir. Cəlilabad [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] daxilində olsa da, Cəlilabad rayonun etnik tərkibi Azərbaycan türklərindən ibarətdir, Azərbaycan Respublikasının ən böyük rayonlarından biridir. İqtisadi baxımdan ən böyük rayondur. Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş Həməşərə şəhəri b.e.ə. II minilliyə aiddir. Tarixi mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala ilə əhatə olunduğu göstərilir. Ərəblərin hücumundan sonra [[Həməşəra şəhəri]] dağılıb və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı şəhəri]] məşhurlaşıb. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı Astarxanbazar şəhəri əyalətin mərkəzinə çevrilib. Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilib. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən isə görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılıb. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılıb, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilib.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/movqe/2011/oktyabr/207860.htm]</ref> == Toponimikası == Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə Astraxanbazar adı ilə təşkil edilmişdir. 2 iyul 1967-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Azərbaycan yazıçısı [[Cəlil Məmmədquluzadə]]nin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Tuncdan hakimiyyət simvolu, Uzuntəpə.JPG|180px|thumb|left|Cəlilabad rayonu [[Uzuntəpə]] kəndi ərazisindəki Uzuntəpə yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Tunc dövrü]]nə aid mis-tunc qarışığından hazırlanmış maral formalı hakimiyyət simvolu. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş [[Həməşəra şəhəri]] eramızdan əvvəlki II minilliyə aiddir.{{mənbə_göstərin}} Qədim mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala divarları ilə əhatə olunduğu göstərilmişdir. Ərəb istilasından sonra Həməşərə şəhəri dağılmış və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı]] məşhurlaşmışdır. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı [[Astraxanbazar]] əyalətin mərkəzinə çevrilmişdir. Hasıllı bazarı, şirvanlı Məşədi Məmmədin yeni bazar tikdirməsi Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılmış, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilmişdir. Respublikanın Cənub-Şərq bölgəsində yerləşən rayon şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənub şərqdən Masallı, cənubdan Yardımlı rayonları ilə, qərbdən isə İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Ərazisi 1441,4 kvadrat kilometr, əhalisi 216,5 min (2017) nəfərdir. Rayonda 2 şəhər, 118 kənd vardır. Mərkəzi Cəlilabad şəhəridir. Rayon ərazisində 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əliköməktəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, 4-cü minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. [[Fayl:Miz qazan, Əliköməktəpəsi.JPG|180px|thumb|right|Cəlilabad rayonu [[Üçtəpə (Cəlilabad)|Üçtəpə]] kəndi ərazisindəki [[Əliköməktəpə]] yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Eneolit]] dövrünə aid böyük mis qazan. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]. ]] Hasıllı özü Həmşərəçay Quzey-Günbatan tayında yerləşirdi. Həmşərəçay Güney-Gündoğan tayında binə cuhudları deyilən ruslar yaşayırdı, Hasıllı ilə binə cuhudların kəndinin arası yüz əlli arşın ancaq olardı. Hasıllı bazarına Azərbaycanın çox yerlərindən alverçilər, böyük tacirlər gələr, öz mallarını bura gələn alıcılara satardılar. Bura alverə gələn şirvanlı Məşədi Məmməd sonradan Hasıllı bazarında dükan tikib böyük ticarətə başlamışdı. Məşədi Məmməd Hasıllıda yerini bərkidəndən sonra, buraya onun yerliləri olan şirvanlılar da axın etdilər, köçüb gəlməyə başladılar, Məşədi Məmməd də hamıya olduğu kimi, öz yerlilərinə də əlindən gələn yardımı əsirgəməz, onlara burada yer-yurd salmağa kömək eləyərdi. Məşədi Məmmədin alverinin yaxşı getməsinin bir niyəsi onun ucuzcul olması, geniş çeşidli mallar tapıb gətirməsi idisə, başqa bir niyəsi də onun çox əliaçıq bir insan olması idi. O, kimliyindən asılı olmayaraq, işi düşənlərə yardım eləyər, yoxsullara əl tutar, bacardıqca hamıyla yaxşı davranmağa çalışardı. Birdən kimsə toy üçün geyim-gecim almağa gəlsə, Məşədi Məmməd deyərmiş: "Gəlinimin çadrasını aldığım qiymətdən verəcəyəm". Toy geyim-gecimi alınıb yığılandan, pulu veriləndən sonra, Məşədi Məmməd gəlin üçün ən azından bir yaxşı kəlayağı bağışlarmış. Məşədi Məmmədin alverinin belə yaxşı getməyini yerli tacirlərin gözü götürmədiyindən, onlar günlərin birində bir qarışıqlıq salıb, yerli adamlarla şirvanlılar arasında toqquşma yaratdılar, sonra da Məşədi Məmmədə dedilər: "Sən gərək öz yerlin şirvanlıları da götürüb bizim bazardan çıxasan". Məşədi Məmməd qarşıdurma yaratmaq istəməyib, 1916-cı ilin yazında, yaxınlıqdakı Astarxanovka kəndindəki ruslardan əlli giri buğdanın yerini satın alaraq, orada bazar açdı. Hasıllı bazarında başqa yerlərdən gəlmə tacirlər də, yerli tacirlər onlara yaxşı üz göstərmədiklərindən, Məşədi Məmmədin bazarına köçüb getdilər. Məşədi Məmməd ruslardan aldığı torpaqda qabaqca özünə çox gözəl bir ev tikdi, sonra çox planlı bir şəkildə bir bazar, onun çevrəsində yenə də planla evlər tikdirməyə başladı. Bir sözlə, yeni bir şəhər salınmağa başladı. Məşədi Məmməd onun bazarına gələnlər üçün özü dükan tikdirər, köçüb gələnlər üçün də evlər tikdirərdi. Məşədi Məmməd yeni bazar salandan sonra, oradakı dükanlarını uzaq yerlərdən gətirilmə, çətin tapılan mallarla doldurdu. Bu malları həm də çox uyğun-ucuz qiymətə satar, bazarındakı tacirlərə də insafla alver eləməyi gənəşərdi. Məşədi Məmməd öz bazarından bir az aralıda mal-qara satışı üçün Mal bazarı deyilən bir bazar da saldırmışdı. Beləliklə də, bir-birinə yaxın olan iki bazar yarandı, Hasıllı bazarına yuxarı, Məşədi Məmmədin bazarına aşağı bazar deyərdilər. Məşədi Məmməd alver işlərini yaxşı qurduğundan, yavaş-yavaş Hasıllı bazarı sıradan çıxmağa başladı. Sonradan Hasıllılarla binə cuhud deyilən ruslar arasında baş verən savaşda ruslar Hasıllı kəndini yandırandan sonra Hasıllı bazarı büsbütün dağıldı. Məşədi Məmməd haqqında bu gün də Cəlilabadda yaxşı sözlər dolaşmaqdadır. Deyilənə görə, öləcəyi ürəyinə daman Məşədi Məmməd nisyə dəftərini sobaya atıb yandıraraq, yaxın adamlarına demişdi: "Birdən mən öləndən sonra adamları borca görə incidərsiniz, kimin imkanı, vicdanı var gətirib borclarını verər, gətirməyənləri də bağışlayıram". == Coğrafi mövqeyi == Cəlilabad rayonu şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənubdan Masallı, cənub-qərbdən Yardımlı rayonları, qərbdən isə [[İran İslam Respublikası]] ilə həmsərhəddir. Kür-Araz ovalığının sərhədində yerləşir. Rayonun ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır, şərq hissəəsində bəzi yerlər dəniz səviyyəsindən aşağıdadır. Yayı quraqlıq keçən mülayim-isti yarımsəhra-və quru çöl iqlimə malikdir. Relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır. Rayon ərazisindən Bolqarçay, Mişarçay, İncəçay, Göytəpəçay, Həməşəra və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvül-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və s növlüdür. Rayonun mərkəzi olan Cəlilabad şəhəri Ələt-Astara avtomobil yolunun 210 kilometrliyində yerləşir. Cəlilabad rayonu relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır (Rayonun şərq və cənub-şərqində Buravar silsiləsinin şimal-qərb hissəsi). Ən hündür nöqtəsi 1000 metrə qədər, şərq hissədə bəzi yerləri okean səviyyəsindən aşağıdır. Antropagen, dağlıq hissədə paleogen və neogen çöküntüləri yayılmışdır. Əsasən yayı quraq keçən mülayim isti yarımsəhra və quru çöl iqliminə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 dərəcə -selsi, yayda 25–30 dərəcə-selsi, aktiv temperaturun miqdarı [tel:4000–4500 4000–4500] dərəcə-selsidir. İllik yağıntılar 400–600 mm təşkil edir. Torpaq tipləri aran hissədə allevual-çəmən, şabalıdı, dağətəyi zonada şabalıdı, qəhvəyi, dağ-meşə torpaqlarıdır. Yarımsəhra,çöl, dağ kserofil bitkiləri və sair inkişaf etmişdir. Rayonun 17,1 min hektar və ya 11 faiz ərazisi meşə sahələri ilə örtülüdür. Meşələrin 50 faizi şabalıd yarpaq palıd, 16,5 faizi vələs, 6,5 faizi fıstıq, qalan hissəsi ağçaqayın, azad, dəmirağac və sair bitkilərdən təşkil olunmuşdur. Torpaqqoruyucu və sunizamlayıcı roluna görə birinci qrupa aid edilən meşələrin doluluq səviyyəsi 0,4–0,5, məhsuldarlığı IV–V banitet arasındadır. Rayonda heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, çaqqal, tülkü, qunduz və başqaları, quşlardan qartal, bəzgək, dovdaq, torağay, turac, ördək,qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və başqaları yaşayır. Rayonun dağlıq ərazisində nadir bitki- xarıbülbül bitir. Təbii ehtiyatlardan neftli-qazlı sahə, əhəng, gil, qum və tikinti daşı yataqları mövcuddur. === Relyefi === Cəlilabadın ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır. Rayonun qərb hissəsində Talış dağlarına aid olan Burovar silsiləsinin bir hissəsi yerləşir. Dəniz səviyyəsindən maksimum hündürlük 1000 metrə qədərdir. Rayonun şərq hissəsində bəzi yerlər okean səviyyəsindən aşağıdır. Rayon ərazisindən [[Bolqarçay]], [[Mişarçay]], [[İncəçay]], [[Göytəpəçay]] və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvial-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və sair növlüdür. === Təbiəti === Cəlilabadda 14,7 min hektar meşə, habelə quş qışlaqları vardır. Heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, tülkü, çaqqal və qunduz, quşlardan qartal, qarğa, turac, torağay, ördək, qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və dovlaq yaşayır. === İqlimi === Cəlilabad yayı quraqlıq keçən mülayim-isti iqlimə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 °C, yayda isə 25–30 °C-dir. İllik yağıntı 400–600 mm-dir. == İri yaşayış məntəqələri == Cəlilabad rayonunun ən böyük yaşayış məntəqələri Alar, Günəşli, Üçtəpə,Privolnoye, Uzuntəpə kəndləridir. Müstəqilliyə qədər Göytəpə şəhəri Prişib adlanmış və müstəqillik əldə edildikdən sonra öz tarixi adı bərpa edilmişdir. Hərbi şəhər olduğu üçün Sovet hakimiyyəti dövründə çoxmillətli sakinləri olub. Hal-hazırda təxmini olaraq 35 min nəfər sakini vardır. Şəhərdə zavodlar, fabriklər, xəstəxanalar, texniki peşə məktəbi, orta məktəblər və bu kimi çoxlu sayda ictimai elmi müəssisələr vardır.Rayonda 2 şəhər 118 kənd vardır. == Tanınmış şəxsləri == {{Əsas|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)}} {{Wikidata/Population}} * [[Kərəm Həsənov]] — Prezidentin köməkçisi, Prezident Administrasiyanın Dövlət Nəzarəti Məsələləri şöbəsinin müdiri * [[Fərhad Əliyev]] — Sabiq İqtisadi İnkişaf naziri * [[Dünyamalı Məmmədov]] — Millət vəkili birinci çağırış * [[Adış Məmmədov]] - Azərbaycan Respubilkasının Çexiyadakı səfiri * [[Əfqan Nağıyev]] — General leytenant, Qarabağ ordeni * Rafiq Əliyev - Azpetrolun Sabiq Prezidenti * Rüstəm Şahbazov - Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rəis müavini * Məhəmməd Abdullayev - RİİB sədri,Heydər Əliyev mərkəzinin aparat rəhbəri *[[Fuad Süleymanov]] -  [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti]] Təlim, Tədris və Sertifikatlaşdırma İdarəsinin rəisi *[[Raqif Abbasov]] - Bakı Şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsinin rəisi, [[Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsinin]] üzvü, Azərbaycan Respublikasının Fəxri Bədən Tərbiyəsi və İdman İşçisi ([[2021]]) * Aqil Babayev - General-mayor,DSX akademiyasının rəisi * Zaur Niftullayev - General-mayor * [[Fərid Əhmədov]] — Şəhid, baş leytenant * [[Qəzənfər Ağayev (hərbçi)|Qəzənfər Ağayev]] — Vətən müharibəsi qəhrəmanı, baş leytenat * [[Vüqar Mürsəlov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Eldar Həsənov (milli qəhrəman)|Eldar Həsənov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Rəşad Abdullayev (kapitan)|Rəşad Abdullayev]] — vətən müharibəsi qəhrəmanı, kapitan * [[Arif Qubadov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Mirağa Qasımov]]— Qarabağ ordeni,şəhid * [[Əhməd Abdullayev]] — Şəhid, Mayor * [[Telman Miriyev]]— Şəhid, Polkovnik—leytenant * [[Nəsib Mirzəyev]] — Zəfər ordeni, Polkovnik * [[Mirkazım Kazımov]] — Milli məclisin deputatı * [[Malik Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Aydın Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Elman Nəsirov]] — Milli məclisin deputatı * [[Yusif Mustafayev]] — Əməkdar artist * [[Nurəddin Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Qabil Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Ağadadaş Ağayev]] — Xalq artisti * [[Əfrahim Hüseynli]] — Yazıçı * [[Əlipənah Abbasov]] — Geologiya-mineralogiya doktoru * [[Əflatun Qubadov]] - Müğənni * [[Elçin Hüseynov (müğənni)|Elçin Hüseynov]]- Müğənni * [[Ələsgər Vəliyev (jurnalist)|Ələsgər Vəliyev]] — Jurnalist * [[Həsən Feyziyev]] — Texnika Elmləri Doktoru, Professor * [[İlhamə Zərbəliyeva]] — Kimya Elmləri Doktoru * [[Rahib Əbiyev]] — Texnika Elmləri Doktoru * [[Sakit Hüseynov]] — Fəlsəfə elmlər doktoru * [[Şahlar Quliyev]] — Xalq artisti * [[Şölət Zeynalov]] — Fəlsəfə üzrə Fəlsəfə doktoru * [[Şövqi Hüseynov]] — Əməkdar artist * [[Sərraf Kərimov]] — Tatarıstanda Azərbaycan diasporunun rəhbəri * [[Abbasağa Azərtürk]] — Azərbaycan şairi * [[Mail Yaqub]] — Fəlsəfə doktoru * [[Müşfiq Ələsgərli]] — Jurnalistlərin həmkarlar ittifaqının sədri == İqtisadiyyat == Cəlilabad rayonu ölkəmizin ən mühüm kənd təsərrüfatı rayonudur.İqtisadi baxımdan çox güclü rayondur. Rayonun iqtisadiyyatında taxılçılıq, kartofçuluq və üzümçülük, Çiyələk, sarımsaq əsas yer tutur. Bununla yanaşı təsərrüfatlarda tərəvəz, bostan bitkiləri və meyvə də yetişdirilir. Son illərdə üzümçülük sahahəsi daha da inkişaf etdirilir. Ölkənin ən güclü taxılçılıq,üzümçülük, kartofçuluq, çiyələkcilik rayonudur.Son illər rayonda pambıq,sarımsaq və noxud əkilir.Quşçuluda inkişaf etmiş sahələrdəndir.Heyvandarliq da inkişaf etmişdir, rayonda Günəşli aqropark fəaliyyət göstərir. == Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri == Cəlilabad rayonunda Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun rayon filialı, Astara Pedaqoji Texnikumunun rayon şöbəsi, peşə liseyi, peşə məktəbi, 18 məktəbəqədər, 5 məktəbdənkənar tərbiyə müəssisəsi, 126 ümumtəhsil məktəbi (ondan 75-i tam orta, 39-u ümumi orta, 12-si ibtidai), 1 Təhsil İşçiləri Evi, 94 kitabxana, 19 mədəniyyət evi, 24 klub, 1 uşaq incəsənət, 1 musiqi məktəbi, Heydər Əliyev mərkəzi, tarix-diyarşünaslıq muzeyi, şəkil qalereyası, mədəniyyət və istirahət parkı fəaliyyət göstərir. Rayonda 147 idman qurğusu, o cümlədən 112 sadə idman qurğusu var. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi davam etdirilir. Əhaliyə 5 şəhər, 3 kənd sahə xəstəxanası, 28 həkim, 40 tibb məntəqəsi, Təcili Tibbi Yardım Stansiyası, Müalicə-diaqnostika mərkəzi tibbi xidmət .Cəlilabad da regional diaqnostika mərkəzi fəaliyyət göstərir.Tibb ərazi bölmələrinin regionlararası regional mərkəzi xəstəxanası vardır.İcbari tibbi sığortanın Cəlilabad regional filialı fəaliyyət göstərir.Rayonda Azərpoçt MMC-nin Cəlilabad regional filialı fəaliyyət götərir.Rayonda Azərpoçt MMC-nin Şəbəkə xidmət mərkəzi fəaliyyət göatərir. Rayonda Əmlak məsələri dövlət xidmətinin Cəlilabad regional mərkəzi fəaliyyət göstərir.Rayonda Aqrolizinq ASC-nın Cəlilabad regional filialı fəliyyət göstərir. == Maddi-mədəni irsi == Cəlilabad rayonunda 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əlikömtəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, eramızdan əvvəl IV minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Yedditəpə kurqanları, eramızdan əvvəl III minilliyə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. == İdman == Rayonda 2750 nəfərlik stadion, 110 sadə idman qurğusu, 7 kompleks idman qurğusu, 23 məktəb zalı, 4 atıcılıq tiri, şahmat məktəbi fəaliyyət göstərir. "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"na əsasən Cəlilabad şəhərində beynəlxalq standartlara cavab verən idman kompleksi inşa edilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Azerbaijan.az saytı |url=http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |access-date=2011-12-19 |archive-date=2017-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202035348/http://www.azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |url-status=dead }}</ref> == Yerli media == Cəlilabad rayonunda "Yeni gün" qəzeti nəşr olunur. == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://celilabad-ih.gov.az/index.html Cəlilabad rayonunun İcra Hakimiyyəti Rəsmi sayti] * [http://www.gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 Azerbaijan Development Gateway – Cəlilabad] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081113125558/http://gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 |date=2008-11-13 }} * [./Http://www.kanal15.az http://www.kanal15.az] == Həmçinin bax == {{Cəlilabad rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan}} {{Azərbaycan iqtisadi rayonları}} {{Cəlilabad rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Cəlilabad rayonu]] {{Xarici istinadlar}} ozmht0m1pw6uapovcvwzk5v4ilbx6re 6600921 6600914 2022-08-29T09:44:11Z Atakhanli 223224 [[User:212.47.138.9|212.47.138.9]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:212.47.141.144|212.47.141.144]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = Cəlilabad şəhəri |digər mövzu = Şəhər |digər mövzu səhifəsi = Cəlilabad şəhəri }} {{İnzibati vahid|Əhali=231000|Kəndləri=119|Seriya nömrəsi=15|Şəkil=}} '''Cəlilabad rayonu''' — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi [[Cəlilabad]] şəhəridir. Cəlilabad [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] daxilində olsa da, Cəlilabad rayonun etnik tərkibi Azərbaycan türklərindən ibarətdir, Azərbaycan Respublikasının ən böyük rayonlarından biridir. İqtisadi baxımdan ən böyük rayondur. Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş Həməşərə şəhəri b.e.ə. II minilliyə aiddir. Tarixi mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala ilə əhatə olunduğu göstərilir. Ərəblərin hücumundan sonra [[Həməşəra şəhəri]] dağılıb və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı şəhəri]] məşhurlaşıb. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı Astarxanbazar şəhəri əyalətin mərkəzinə çevrilib. Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilib. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən isə görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılıb. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılıb, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilib.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/movqe/2011/oktyabr/207860.htm]</ref> == Toponimikası == Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə Astraxanbazar adı ilə təşkil edilmişdir. 2 iyul 1967-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Azərbaycan yazıçısı [[Cəlil Məmmədquluzadə]]nin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Tuncdan hakimiyyət simvolu, Uzuntəpə.JPG|180px|thumb|left|Cəlilabad rayonu [[Uzuntəpə]] kəndi ərazisindəki Uzuntəpə yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Tunc dövrü]]nə aid mis-tunc qarışığından hazırlanmış maral formalı hakimiyyət simvolu. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş [[Həməşəra şəhəri]] eramızdan əvvəlki II minilliyə aiddir.{{mənbə_göstərin}} Qədim mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala divarları ilə əhatə olunduğu göstərilmişdir. Ərəb istilasından sonra Həməşərə şəhəri dağılmış və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı]] məşhurlaşmışdır. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı [[Astraxanbazar]] əyalətin mərkəzinə çevrilmişdir. Hasıllı bazarı, şirvanlı Məşədi Məmmədin yeni bazar tikdirməsi Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılmış, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilmişdir. Respublikanın Cənub-Şərq bölgəsində yerləşən rayon şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənub şərqdən Masallı, cənubdan Yardımlı rayonları ilə, qərbdən isə İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Ərazisi 1441,4 kvadrat kilometr, əhalisi 216,5 min (2017) nəfərdir. Rayonda 2 şəhər, 118 kənd vardır. Mərkəzi Cəlilabad şəhəridir. Rayon ərazisində 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əliköməktəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, 4-cü minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. [[Fayl:Miz qazan, Əliköməktəpəsi.JPG|180px|thumb|right|Cəlilabad rayonu [[Üçtəpə (Cəlilabad)|Üçtəpə]] kəndi ərazisindəki [[Əliköməktəpə]] yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Eneolit]] dövrünə aid böyük mis qazan. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]. ]] Hasıllı özü Həmşərəçay Quzey-Günbatan tayında yerləşirdi. Həmşərəçay Güney-Gündoğan tayında binə cuhudları deyilən ruslar yaşayırdı, Hasıllı ilə binə cuhudların kəndinin arası yüz əlli arşın ancaq olardı. Hasıllı bazarına Azərbaycanın çox yerlərindən alverçilər, böyük tacirlər gələr, öz mallarını bura gələn alıcılara satardılar. Bura alverə gələn şirvanlı Məşədi Məmməd sonradan Hasıllı bazarında dükan tikib böyük ticarətə başlamışdı. Məşədi Məmməd Hasıllıda yerini bərkidəndən sonra, buraya onun yerliləri olan şirvanlılar da axın etdilər, köçüb gəlməyə başladılar, Məşədi Məmməd də hamıya olduğu kimi, öz yerlilərinə də əlindən gələn yardımı əsirgəməz, onlara burada yer-yurd salmağa kömək eləyərdi. Məşədi Məmmədin alverinin yaxşı getməsinin bir niyəsi onun ucuzcul olması, geniş çeşidli mallar tapıb gətirməsi idisə, başqa bir niyəsi də onun çox əliaçıq bir insan olması idi. O, kimliyindən asılı olmayaraq, işi düşənlərə yardım eləyər, yoxsullara əl tutar, bacardıqca hamıyla yaxşı davranmağa çalışardı. Birdən kimsə toy üçün geyim-gecim almağa gəlsə, Məşədi Məmməd deyərmiş: "Gəlinimin çadrasını aldığım qiymətdən verəcəyəm". Toy geyim-gecimi alınıb yığılandan, pulu veriləndən sonra, Məşədi Məmməd gəlin üçün ən azından bir yaxşı kəlayağı bağışlarmış. Məşədi Məmmədin alverinin belə yaxşı getməyini yerli tacirlərin gözü götürmədiyindən, onlar günlərin birində bir qarışıqlıq salıb, yerli adamlarla şirvanlılar arasında toqquşma yaratdılar, sonra da Məşədi Məmmədə dedilər: "Sən gərək öz yerlin şirvanlıları da götürüb bizim bazardan çıxasan". Məşədi Məmməd qarşıdurma yaratmaq istəməyib, 1916-cı ilin yazında, yaxınlıqdakı Astarxanovka kəndindəki ruslardan əlli giri buğdanın yerini satın alaraq, orada bazar açdı. Hasıllı bazarında başqa yerlərdən gəlmə tacirlər də, yerli tacirlər onlara yaxşı üz göstərmədiklərindən, Məşədi Məmmədin bazarına köçüb getdilər. Məşədi Məmməd ruslardan aldığı torpaqda qabaqca özünə çox gözəl bir ev tikdi, sonra çox planlı bir şəkildə bir bazar, onun çevrəsində yenə də planla evlər tikdirməyə başladı. Bir sözlə, yeni bir şəhər salınmağa başladı. Məşədi Məmməd onun bazarına gələnlər üçün özü dükan tikdirər, köçüb gələnlər üçün də evlər tikdirərdi. Məşədi Məmməd yeni bazar salandan sonra, oradakı dükanlarını uzaq yerlərdən gətirilmə, çətin tapılan mallarla doldurdu. Bu malları həm də çox uyğun-ucuz qiymətə satar, bazarındakı tacirlərə də insafla alver eləməyi gənəşərdi. Məşədi Məmməd öz bazarından bir az aralıda mal-qara satışı üçün Mal bazarı deyilən bir bazar da saldırmışdı. Beləliklə də, bir-birinə yaxın olan iki bazar yarandı, Hasıllı bazarına yuxarı, Məşədi Məmmədin bazarına aşağı bazar deyərdilər. Məşədi Məmməd alver işlərini yaxşı qurduğundan, yavaş-yavaş Hasıllı bazarı sıradan çıxmağa başladı. Sonradan Hasıllılarla binə cuhud deyilən ruslar arasında baş verən savaşda ruslar Hasıllı kəndini yandırandan sonra Hasıllı bazarı büsbütün dağıldı. Məşədi Məmməd haqqında bu gün də Cəlilabadda yaxşı sözlər dolaşmaqdadır. Deyilənə görə, öləcəyi ürəyinə daman Məşədi Məmməd nisyə dəftərini sobaya atıb yandıraraq, yaxın adamlarına demişdi: "Birdən mən öləndən sonra adamları borca görə incidərsiniz, kimin imkanı, vicdanı var gətirib borclarını verər, gətirməyənləri də bağışlayıram". == Coğrafi mövqeyi == Cəlilabad rayonu şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənubdan Masallı, cənub-qərbdən Yardımlı rayonları, qərbdən isə [[İran İslam Respublikası]] ilə həmsərhəddir. Kür-Araz ovalığının sərhədində yerləşir. Rayonun ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır, şərq hissəəsində bəzi yerlər dəniz səviyyəsindən aşağıdadır. Yayı quraqlıq keçən mülayim-isti yarımsəhra-və quru çöl iqlimə malikdir. Relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır. Rayon ərazisindən Bolqarçay, Mişarçay, İncəçay, Göytəpəçay, Həməşəra və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvül-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və s növlüdür. Rayonun mərkəzi olan Cəlilabad şəhəri Ələt-Astara avtomobil yolunun 210 kilometrliyində yerləşir. Cəlilabad rayonu relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır (Rayonun şərq və cənub-şərqində Buravar silsiləsinin şimal-qərb hissəsi). Ən hündür nöqtəsi 1000 metrə qədər, şərq hissədə bəzi yerləri okean səviyyəsindən aşağıdır. Antropagen, dağlıq hissədə paleogen və neogen çöküntüləri yayılmışdır. Əsasən yayı quraq keçən mülayim isti yarımsəhra və quru çöl iqliminə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 dərəcə -selsi, yayda 25–30 dərəcə-selsi, aktiv temperaturun miqdarı [tel:4000–4500 4000–4500] dərəcə-selsidir. İllik yağıntılar 400–600 mm təşkil edir. Torpaq tipləri aran hissədə allevual-çəmən, şabalıdı, dağətəyi zonada şabalıdı, qəhvəyi, dağ-meşə torpaqlarıdır. Yarımsəhra,çöl, dağ kserofil bitkiləri və sair inkişaf etmişdir. Rayonun 17,1 min hektar və ya 11 faiz ərazisi meşə sahələri ilə örtülüdür. Meşələrin 50 faizi şabalıd yarpaq palıd, 16,5 faizi vələs, 6,5 faizi fıstıq, qalan hissəsi ağçaqayın, azad, dəmirağac və sair bitkilərdən təşkil olunmuşdur. Torpaqqoruyucu və sunizamlayıcı roluna görə birinci qrupa aid edilən meşələrin doluluq səviyyəsi 0,4–0,5, məhsuldarlığı IV–V banitet arasındadır. Rayonda heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, çaqqal, tülkü, qunduz və başqaları, quşlardan qartal, bəzgək, dovdaq, torağay, turac, ördək,qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və başqaları yaşayır. Rayonun dağlıq ərazisində nadir bitki- xarıbülbül bitir. Təbii ehtiyatlardan neftli-qazlı sahə, əhəng, gil, qum və tikinti daşı yataqları mövcuddur. === Relyefi === Cəlilabadın ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır. Rayonun qərb hissəsində Talış dağlarına aid olan Burovar silsiləsinin bir hissəsi yerləşir. Dəniz səviyyəsindən maksimum hündürlük 1000 metrə qədərdir. Rayonun şərq hissəsində bəzi yerlər okean səviyyəsindən aşağıdır. Rayon ərazisindən [[Bolqarçay]], [[Mişarçay]], [[İncəçay]], [[Göytəpəçay]] və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvial-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və sair növlüdür. === Təbiəti === Cəlilabadda 14,7 min hektar meşə, habelə quş qışlaqları vardır. Heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, tülkü, çaqqal və qunduz, quşlardan qartal, qarğa, turac, torağay, ördək, qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və dovlaq yaşayır. === İqlimi === Cəlilabad yayı quraqlıq keçən mülayim-isti iqlimə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 °C, yayda isə 25–30 °C-dir. İllik yağıntı 400–600 mm-dir. == İri yaşayış məntəqələri == Cəlilabad rayonunun ən böyük yaşayış məntəqələri Alar, Günəşli, Üçtəpə,Privolnoye, Uzuntəpə kəndləridir. Müstəqilliyə qədər Göytəpə şəhəri Prişib adlanmış və müstəqillik əldə edildikdən sonra öz tarixi adı bərpa edilmişdir. Hərbi şəhər olduğu üçün Sovet hakimiyyəti dövründə çoxmillətli sakinləri olub. Hal-hazırda təxmini olaraq 35 min nəfər sakini vardır. Şəhərdə zavodlar, fabriklər, xəstəxanalar, texniki peşə məktəbi, orta məktəblər və bu kimi çoxlu sayda ictimai elmi müəssisələr vardır.Rayonda 2 şəhər 118 kənd vardır. == Tanınmış şəxsləri == {{Əsas|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)}} {{Wikidata/Population}} * [[Kərəm Həsənov]] — Prezidentin köməkçisi, Prezident Administrasiyanın Dövlət Nəzarəti Məsələləri şöbəsinin müdiri * [[Fərhad Əliyev]] — Sabiq İqtisadi İnkişaf naziri * [[Dünyamalı Məmmədov]] — Millət vəkili birinci çağırış * [[Adış Məmmədov]] - Azərbaycan Respubilkasının Çexiyadakı səfiri * [[Əfqan Nağıyev]] — General leytenant, Qarabağ ordeni * Rafiq Əliyev - Azpetrolun Sabiq Prezidenti * Rüstəm Şahbazov - Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rəis müavini * Məhəmməd Abdullayev - RİİB sədri,Heydər Əliyev mərkəzinin aparat rəhbəri *[[Fuad Süleymanov]] -  [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti]] Təlim, Tədris və Sertifikatlaşdırma İdarəsinin rəisi *[[Raqif Abbasov]] - Bakı Şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsinin rəisi, [[Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsinin]] üzvü, Azərbaycan Respublikasının Fəxri Bədən Tərbiyəsi və İdman İşçisi ([[2021]]) * Aqil Babayev - General-mayor,DSX akademiyasının rəisi * Zaur Niftullayev - General-mayor * [[Fərid Əhmədov]] — Şəhid, baş leytenant * [[Qəzənfər Ağayev (hərbçi)|Qəzənfər Ağayev]] — Vətən müharibəsi qəhrəmanı, baş leytenat * [[Vüqar Mürsəlov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Eldar Həsənov (milli qəhrəman)|Eldar Həsənov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Rəşad Abdullayev (kapitan)|Rəşad Abdullayev]] — vətən müharibəsi qəhrəmanı, kapitan * [[Arif Qubadov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Mirağa Qasımov]]— Qarabağ ordeni,şəhid * [[Əhməd Abdullayev]] — Şəhid, Mayor * [[Telman Miriyev]]— Şəhid, Polkovnik—leytenant * [[Nəsib Mirzəyev]] — Zəfər ordeni, Polkovnik * [[Mirkazım Kazımov]] — Milli məclisin deputatı * [[Malik Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Aydın Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Elman Nəsirov]] — Milli məclisin deputatı * [[Yusif Mustafayev]] — Əməkdar artist * [[Nurəddin Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Qabil Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Ağadadaş Ağayev]] — Xalq artisti * [[Əfrahim Hüseynli]] — Yazıçı * [[Əlipənah Abbasov]] — Geologiya-mineralogiya doktoru * [[Əflatun Qubadov]] - Müğənni * [[Elçin Hüseynov (müğənni)|Elçin Hüseynov]]- Müğənni * [[Ələsgər Vəliyev (jurnalist)|Ələsgər Vəliyev]] — Jurnalist * [[Həsən Feyziyev]] — Texnika Elmləri Doktoru, Professor * [[İlhamə Zərbəliyeva]] — Kimya Elmləri Doktoru * [[Rahib Əbiyev]] — Texnika Elmləri Doktoru * [[Sakit Hüseynov]] — Fəlsəfə elmlər doktoru * [[Şahlar Quliyev]] — Xalq artisti * [[Şölət Zeynalov]] — Fəlsəfə üzrə Fəlsəfə doktoru * [[Şövqi Hüseynov]] — Əməkdar artist * [[Sərraf Kərimov]] — Tatarıstanda Azərbaycan diasporunun rəhbəri * [[Abbasağa Azərtürk]] — Azərbaycan şairi * [[Mail Yaqub]] — Fəlsəfə doktoru * [[Müşfiq Ələsgərli]] — Jurnalistlərin həmkarlar ittifaqının sədri == İqtisadiyyat == Cəlilabad rayonu ölkəmizin ən mühüm kənd təsərrüfatı rayonudur.İqtisadi baxımdan çox güclü rayondur. Rayonun iqtisadiyyatında taxılçılıq, kartofçuluq və üzümçülük, Çiyələk, sarımsaq əsas yer tutur. Bununla yanaşı təsərrüfatlarda tərəvəz, bostan bitkiləri və meyvə də yetişdirilir. Son illərdə üzümçülük sahahəsi daha da inkişaf etdirilir. Ölkənin ən güclü taxılçılıq,üzümçülük, kartofçuluq, çiyələkcilik rayonudur.Son illər rayonda pambıq,sarımsaq və noxud əkilir.Quşçuluda inkişaf etmiş sahələrdəndir.Heyvandarliq da inkişaf etmişdir, rayonda Günəşli aqropark fəaliyyət göstərir. == Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri == Cəlilabad rayonunda Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun rayon filialı, Astara Pedaqoji Texnikumunun rayon şöbəsi, peşə liseyi, peşə məktəbi, 18 məktəbəqədər, 5 məktəbdənkənar tərbiyə müəssisəsi, 126 ümumtəhsil məktəbi (ondan 75-i tam orta, 39-u ümumi orta, 12-si ibtidai), 1 Təhsil İşçiləri Evi, 94 kitabxana, 19 mədəniyyət evi, 24 klub, 1 uşaq incəsənət, 1 musiqi məktəbi, Heydər Əliyev mərkəzi, tarix-diyarşünaslıq muzeyi, şəkil qalereyası, mədəniyyət və istirahət parkı fəaliyyət göstərir. Rayonda 147 idman qurğusu, o cümlədən 112 sadə idman qurğusu var. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi davam etdirilir. Əhaliyə 5 şəhər, 3 kənd sahə xəstəxanası, 28 həkim, 40 tibb məntəqəsi, Təcili Tibbi Yardım Stansiyası, Müalicə-diaqnostika mərkəzi tibbi xidmət .Cəlilabad da regional diaqnostika mərkəzi fəaliyyət göstərir.Tibb ərazi bölmələrinin regionlararası regional mərkəzi xəstəxanası vardır.İcbari tibbi sığortanın Cəlilabad regional filialı fəaliyyət göstərir. == Maddi-mədəni irsi == Cəlilabad rayonunda 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əlikömtəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, eramızdan əvvəl IV minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Yedditəpə kurqanları, eramızdan əvvəl III minilliyə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. == İdman == Rayonda 2750 nəfərlik stadion, 110 sadə idman qurğusu, 7 kompleks idman qurğusu, 23 məktəb zalı, 4 atıcılıq tiri, şahmat məktəbi fəaliyyət göstərir. "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"na əsasən Cəlilabad şəhərində beynəlxalq standartlara cavab verən idman kompleksi inşa edilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Azerbaijan.az saytı |url=http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |access-date=2011-12-19 |archive-date=2017-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202035348/http://www.azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |url-status=dead }}</ref> == Yerli media == Cəlilabad rayonunda "Yeni gün" qəzeti nəşr olunur. == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://celilabad-ih.gov.az/index.html Cəlilabad rayonunun İcra Hakimiyyəti Rəsmi sayti] * [http://www.gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 Azerbaijan Development Gateway – Cəlilabad] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081113125558/http://gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 |date=2008-11-13 }} * [./Http://www.kanal15.az http://www.kanal15.az] == Həmçinin bax == {{Cəlilabad rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan}} {{Azərbaycan iqtisadi rayonları}} {{Cəlilabad rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Cəlilabad rayonu]] {{Xarici istinadlar}} r11z8ibujplumqtqt96vpqmwhmei4kz 6600950 6600921 2022-08-29T09:48:03Z 212.47.141.227 wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = Cəlilabad şəhəri |digər mövzu = Şəhər |digər mövzu səhifəsi = Cəlilabad şəhəri }} {{İnzibati vahid|Əhali=231000|Kəndləri=119|Seriya nömrəsi=15|Şəkil=}} '''Cəlilabad rayonu''' — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi [[Cəlilabad]] şəhəridir. Cəlilabad [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] daxilində olsa da, Cəlilabad rayonun etnik tərkibi Azərbaycan türklərindən ibarətdir, Azərbaycan Respublikasının ən böyük rayonlarından biridir. İqtisadi baxımdan ən böyük rayondur. Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş Həməşərə şəhəri b.e.ə. II minilliyə aiddir. Tarixi mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala ilə əhatə olunduğu göstərilir. Ərəblərin hücumundan sonra [[Həməşəra şəhəri]] dağılıb və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı şəhəri]] məşhurlaşıb. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı Astarxanbazar şəhəri əyalətin mərkəzinə çevrilib. Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilib. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən isə görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılıb. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılıb, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilib.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/movqe/2011/oktyabr/207860.htm]</ref> == Toponimikası == Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə Astraxanbazar adı ilə təşkil edilmişdir. 2 iyul 1967-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Azərbaycan yazıçısı [[Cəlil Məmmədquluzadə]]nin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Tuncdan hakimiyyət simvolu, Uzuntəpə.JPG|180px|thumb|left|Cəlilabad rayonu [[Uzuntəpə]] kəndi ərazisindəki Uzuntəpə yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Tunc dövrü]]nə aid mis-tunc qarışığından hazırlanmış maral formalı hakimiyyət simvolu. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş [[Həməşəra şəhəri]] eramızdan əvvəlki II minilliyə aiddir.{{mənbə_göstərin}} Qədim mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala divarları ilə əhatə olunduğu göstərilmişdir. Ərəb istilasından sonra Həməşərə şəhəri dağılmış və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı]] məşhurlaşmışdır. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı [[Astraxanbazar]] əyalətin mərkəzinə çevrilmişdir. Hasıllı bazarı, şirvanlı Məşədi Məmmədin yeni bazar tikdirməsi Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılmış, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilmişdir. Respublikanın Cənub-Şərq bölgəsində yerləşən rayon şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənub şərqdən Masallı, cənubdan Yardımlı rayonları ilə, qərbdən isə İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Ərazisi 1441,4 kvadrat kilometr, əhalisi 216,5 min (2017) nəfərdir. Rayonda 2 şəhər, 118 kənd vardır. Mərkəzi Cəlilabad şəhəridir. Rayon ərazisində 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əliköməktəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, 4-cü minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. [[Fayl:Miz qazan, Əliköməktəpəsi.JPG|180px|thumb|right|Cəlilabad rayonu [[Üçtəpə (Cəlilabad)|Üçtəpə]] kəndi ərazisindəki [[Əliköməktəpə]] yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Eneolit]] dövrünə aid böyük mis qazan. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]. ]] Hasıllı özü Həmşərəçay Quzey-Günbatan tayında yerləşirdi. Həmşərəçay Güney-Gündoğan tayında binə cuhudları deyilən ruslar yaşayırdı, Hasıllı ilə binə cuhudların kəndinin arası yüz əlli arşın ancaq olardı. Hasıllı bazarına Azərbaycanın çox yerlərindən alverçilər, böyük tacirlər gələr, öz mallarını bura gələn alıcılara satardılar. Bura alverə gələn şirvanlı Məşədi Məmməd sonradan Hasıllı bazarında dükan tikib böyük ticarətə başlamışdı. Məşədi Məmməd Hasıllıda yerini bərkidəndən sonra, buraya onun yerliləri olan şirvanlılar da axın etdilər, köçüb gəlməyə başladılar, Məşədi Məmməd də hamıya olduğu kimi, öz yerlilərinə də əlindən gələn yardımı əsirgəməz, onlara burada yer-yurd salmağa kömək eləyərdi. Məşədi Məmmədin alverinin yaxşı getməsinin bir niyəsi onun ucuzcul olması, geniş çeşidli mallar tapıb gətirməsi idisə, başqa bir niyəsi də onun çox əliaçıq bir insan olması idi. O, kimliyindən asılı olmayaraq, işi düşənlərə yardım eləyər, yoxsullara əl tutar, bacardıqca hamıyla yaxşı davranmağa çalışardı. Birdən kimsə toy üçün geyim-gecim almağa gəlsə, Məşədi Məmməd deyərmiş: "Gəlinimin çadrasını aldığım qiymətdən verəcəyəm". Toy geyim-gecimi alınıb yığılandan, pulu veriləndən sonra, Məşədi Məmməd gəlin üçün ən azından bir yaxşı kəlayağı bağışlarmış. Məşədi Məmmədin alverinin belə yaxşı getməyini yerli tacirlərin gözü götürmədiyindən, onlar günlərin birində bir qarışıqlıq salıb, yerli adamlarla şirvanlılar arasında toqquşma yaratdılar, sonra da Məşədi Məmmədə dedilər: "Sən gərək öz yerlin şirvanlıları da götürüb bizim bazardan çıxasan". Məşədi Məmməd qarşıdurma yaratmaq istəməyib, 1916-cı ilin yazında, yaxınlıqdakı Astarxanovka kəndindəki ruslardan əlli giri buğdanın yerini satın alaraq, orada bazar açdı. Hasıllı bazarında başqa yerlərdən gəlmə tacirlər də, yerli tacirlər onlara yaxşı üz göstərmədiklərindən, Məşədi Məmmədin bazarına köçüb getdilər. Məşədi Məmməd ruslardan aldığı torpaqda qabaqca özünə çox gözəl bir ev tikdi, sonra çox planlı bir şəkildə bir bazar, onun çevrəsində yenə də planla evlər tikdirməyə başladı. Bir sözlə, yeni bir şəhər salınmağa başladı. Məşədi Məmməd onun bazarına gələnlər üçün özü dükan tikdirər, köçüb gələnlər üçün də evlər tikdirərdi. Məşədi Məmməd yeni bazar salandan sonra, oradakı dükanlarını uzaq yerlərdən gətirilmə, çətin tapılan mallarla doldurdu. Bu malları həm də çox uyğun-ucuz qiymətə satar, bazarındakı tacirlərə də insafla alver eləməyi gənəşərdi. Məşədi Məmməd öz bazarından bir az aralıda mal-qara satışı üçün Mal bazarı deyilən bir bazar da saldırmışdı. Beləliklə də, bir-birinə yaxın olan iki bazar yarandı, Hasıllı bazarına yuxarı, Məşədi Məmmədin bazarına aşağı bazar deyərdilər. Məşədi Məmməd alver işlərini yaxşı qurduğundan, yavaş-yavaş Hasıllı bazarı sıradan çıxmağa başladı. Sonradan Hasıllılarla binə cuhud deyilən ruslar arasında baş verən savaşda ruslar Hasıllı kəndini yandırandan sonra Hasıllı bazarı büsbütün dağıldı. Məşədi Məmməd haqqında bu gün də Cəlilabadda yaxşı sözlər dolaşmaqdadır. Deyilənə görə, öləcəyi ürəyinə daman Məşədi Məmməd nisyə dəftərini sobaya atıb yandıraraq, yaxın adamlarına demişdi: "Birdən mən öləndən sonra adamları borca görə incidərsiniz, kimin imkanı, vicdanı var gətirib borclarını verər, gətirməyənləri də bağışlayıram". == Coğrafi mövqeyi == Cəlilabad rayonu şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənubdan Masallı, cənub-qərbdən Yardımlı rayonları, qərbdən isə [[İran İslam Respublikası]] ilə həmsərhəddir. Kür-Araz ovalığının sərhədində yerləşir. Rayonun ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır, şərq hissəəsində bəzi yerlər dəniz səviyyəsindən aşağıdadır. Yayı quraqlıq keçən mülayim-isti yarımsəhra-və quru çöl iqlimə malikdir. Relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır. Rayon ərazisindən Bolqarçay, Mişarçay, İncəçay, Göytəpəçay, Həməşəra və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvül-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və s növlüdür. Rayonun mərkəzi olan Cəlilabad şəhəri Ələt-Astara avtomobil yolunun 210 kilometrliyində yerləşir. Cəlilabad rayonu relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır (Rayonun şərq və cənub-şərqində Buravar silsiləsinin şimal-qərb hissəsi). Ən hündür nöqtəsi 1000 metrə qədər, şərq hissədə bəzi yerləri okean səviyyəsindən aşağıdır. Antropagen, dağlıq hissədə paleogen və neogen çöküntüləri yayılmışdır. Əsasən yayı quraq keçən mülayim isti yarımsəhra və quru çöl iqliminə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 dərəcə -selsi, yayda 25–30 dərəcə-selsi, aktiv temperaturun miqdarı [tel:4000–4500 4000–4500] dərəcə-selsidir. İllik yağıntılar 400–600 mm təşkil edir. Torpaq tipləri aran hissədə allevual-çəmən, şabalıdı, dağətəyi zonada şabalıdı, qəhvəyi, dağ-meşə torpaqlarıdır. Yarımsəhra,çöl, dağ kserofil bitkiləri və sair inkişaf etmişdir. Rayonun 17,1 min hektar və ya 11 faiz ərazisi meşə sahələri ilə örtülüdür. Meşələrin 50 faizi şabalıd yarpaq palıd, 16,5 faizi vələs, 6,5 faizi fıstıq, qalan hissəsi ağçaqayın, azad, dəmirağac və sair bitkilərdən təşkil olunmuşdur. Torpaqqoruyucu və sunizamlayıcı roluna görə birinci qrupa aid edilən meşələrin doluluq səviyyəsi 0,4–0,5, məhsuldarlığı IV–V banitet arasındadır. Rayonda heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, çaqqal, tülkü, qunduz və başqaları, quşlardan qartal, bəzgək, dovdaq, torağay, turac, ördək,qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və başqaları yaşayır. Rayonun dağlıq ərazisində nadir bitki- xarıbülbül bitir. Təbii ehtiyatlardan neftli-qazlı sahə, əhəng, gil, qum və tikinti daşı yataqları mövcuddur. === Relyefi === Cəlilabadın ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır. Rayonun qərb hissəsində Talış dağlarına aid olan Burovar silsiləsinin bir hissəsi yerləşir. Dəniz səviyyəsindən maksimum hündürlük 1000 metrə qədərdir. Rayonun şərq hissəsində bəzi yerlər okean səviyyəsindən aşağıdır. Rayon ərazisindən [[Bolqarçay]], [[Mişarçay]], [[İncəçay]], [[Göytəpəçay]] və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvial-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və sair növlüdür. === Təbiəti === Cəlilabadda 14,7 min hektar meşə, habelə quş qışlaqları vardır. Heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, tülkü, çaqqal və qunduz, quşlardan qartal, qarğa, turac, torağay, ördək, qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və dovlaq yaşayır. === İqlimi === Cəlilabad yayı quraqlıq keçən mülayim-isti iqlimə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 °C, yayda isə 25–30 °C-dir. İllik yağıntı 400–600 mm-dir. == İri yaşayış məntəqələri == Cəlilabad rayonunun ən böyük yaşayış məntəqələri Alar, Günəşli, Üçtəpə,Privolnoye, Uzuntəpə kəndləridir. Müstəqilliyə qədər Göytəpə şəhəri Prişib adlanmış və müstəqillik əldə edildikdən sonra öz tarixi adı bərpa edilmişdir. Hərbi şəhər olduğu üçün Sovet hakimiyyəti dövründə çoxmillətli sakinləri olub. Hal-hazırda təxmini olaraq 35 min nəfər sakini vardır. Şəhərdə zavodlar, fabriklər, xəstəxanalar, texniki peşə məktəbi, orta məktəblər və bu kimi çoxlu sayda ictimai elmi müəssisələr vardır.Rayonda 2 şəhər 118 kənd vardır. == Tanınmış şəxsləri == {{Əsas|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)}} {{Wikidata/Population}} * [[Kərəm Həsənov]] — Prezidentin köməkçisi, Prezident Administrasiyanın Dövlət Nəzarəti Məsələləri şöbəsinin müdiri * [[Fərhad Əliyev]] — Sabiq İqtisadi İnkişaf naziri * [[Dünyamalı Məmmədov]] — Millət vəkili birinci çağırış * [[Adış Məmmədov]] - Azərbaycan Respubilkasının Çexiyadakı səfiri * [[Əfqan Nağıyev]] — General leytenant, Qarabağ ordeni * Rafiq Əliyev - Azpetrolun Sabiq Prezidenti * Rüstəm Şahbazov - Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rəis müavini * Məhəmməd Abdullayev - RİİB sədri,Heydər Əliyev mərkəzinin aparat rəhbəri *[[Fuad Süleymanov]] -  [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti]] Təlim, Tədris və Sertifikatlaşdırma İdarəsinin rəisi *[[Raqif Abbasov]] - Bakı Şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsinin rəisi, [[Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsinin]] üzvü, Azərbaycan Respublikasının Fəxri Bədən Tərbiyəsi və İdman İşçisi ([[2021]]) * Aqil Babayev - General-mayor,DSX akademiyasının rəisi * Zaur Niftullayev - General-mayor * [[Fərid Əhmədov]] — Şəhid, baş leytenant * [[Qəzənfər Ağayev (hərbçi)|Qəzənfər Ağayev]] — Vətən müharibəsi qəhrəmanı, baş leytenat * [[Vüqar Mürsəlov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Eldar Həsənov (milli qəhrəman)|Eldar Həsənov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Rəşad Abdullayev (kapitan)|Rəşad Abdullayev]] — vətən müharibəsi qəhrəmanı, kapitan * [[Arif Qubadov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Mirağa Qasımov]]— Qarabağ ordeni,şəhid * [[Əhməd Abdullayev]] — Şəhid, Mayor * [[Telman Miriyev]]— Şəhid, Polkovnik—leytenant * [[Nəsib Mirzəyev]] — Zəfər ordeni, Polkovnik * [[Mirkazım Kazımov]] — Milli məclisin deputatı * [[Malik Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Aydın Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Elman Nəsirov]] — Milli məclisin deputatı * [[Yusif Mustafayev]] — Əməkdar artist * [[Nurəddin Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Qabil Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Ağadadaş Ağayev]] — Xalq artisti * [[Əfrahim Hüseynli]] — Yazıçı * [[Əlipənah Abbasov]] — Geologiya-mineralogiya doktoru * [[Əflatun Qubadov]] - Müğənni * [[Elçin Hüseynov (müğənni)|Elçin Hüseynov]]- Müğənni * [[Ələsgər Vəliyev (jurnalist)|Ələsgər Vəliyev]] — Jurnalist * [[Həsən Feyziyev]] — Texnika Elmləri Doktoru, Professor * [[İlhamə Zərbəliyeva]] — Kimya Elmləri Doktoru * [[Rahib Əbiyev]] — Texnika Elmləri Doktoru * [[Sakit Hüseynov]] — Fəlsəfə elmlər doktoru * [[Şahlar Quliyev]] — Xalq artisti * [[Şölət Zeynalov]] — Fəlsəfə üzrə Fəlsəfə doktoru * [[Şövqi Hüseynov]] — Əməkdar artist * [[Sərraf Kərimov]] — Tatarıstanda Azərbaycan diasporunun rəhbəri * [[Abbasağa Azərtürk]] — Azərbaycan şairi * [[Mail Yaqub]] — Fəlsəfə doktoru * [[Müşfiq Ələsgərli]] — Jurnalistlərin həmkarlar ittifaqının sədri == İqtisadiyyat == Cəlilabad rayonu ölkəmizin ən mühüm kənd təsərrüfatı rayonudur.İqtisadi baxımdan çox güclü rayondur. Rayonun iqtisadiyyatında taxılçılıq, kartofçuluq və üzümçülük, Çiyələk, sarımsaq əsas yer tutur. Bununla yanaşı təsərrüfatlarda tərəvəz, bostan bitkiləri və meyvə də yetişdirilir. Son illərdə üzümçülük sahahəsi daha da inkişaf etdirilir. Ölkənin ən güclü taxılçılıq,üzümçülük, kartofçuluq, çiyələkcilik rayonudur.Son illər rayonda pambıq,sarımsaq və noxud əkilir.Quşçuluda inkişaf etmiş sahələrdəndir.Heyvandarliq da inkişaf etmişdir, rayonda Günəşli aqropark fəaliyyət göstərir. == Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri == Cəlilabad rayonunda Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun rayon filialı, Astara Pedaqoji Texnikumunun rayon şöbəsi, peşə liseyi, peşə məktəbi, 18 məktəbəqədər, 5 məktəbdənkənar tərbiyə müəssisəsi, 126 ümumtəhsil məktəbi (ondan 75-i tam orta, 39-u ümumi orta, 12-si ibtidai), 1 Təhsil İşçiləri Evi, 94 kitabxana, 19 mədəniyyət evi, 24 klub, 1 uşaq incəsənət, 1 musiqi məktəbi, Heydər Əliyev mərkəzi, tarix-diyarşünaslıq muzeyi, şəkil qalereyası, mədəniyyət və istirahət parkı fəaliyyət göstərir. Rayonda 147 idman qurğusu, o cümlədən 112 sadə idman qurğusu var. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi davam etdirilir. Əhaliyə 5 şəhər, 3 kənd sahə xəstəxanası, 28 həkim, 40 tibb məntəqəsi, Təcili Tibbi Yardım Stansiyası, Müalicə-diaqnostika mərkəzi tibbi xidmət .Cəlilabad da regional diaqnostika mərkəzi fəaliyyət göstərir.Tibb ərazi bölmələrinin regionlararası regional mərkəzi xəstəxanası vardır.İcbari tibbi sığortanın Cəlilabad regional filialı fəaliyyət göstərir. <ins>Rayonda Azərpoçt MMC-nin Cəlilabad regional filialı fəaliyyət götərir.Rayonda Azərpoçt MMC-nin Şəbəkə xidmət mərkəzi fəaliyyət göatərir. Rayonda Əmlak məsələri dövlət xidmətinin Cəlilabad regional mərkəzi fəaliyyət göstərir.Rayonda Aqrolizinq ASC-nın Cəlilabad regional filialı fəliyyət</ins>göstərir.Aqrar innovasiya və təchizat şirkətinin Cəlilabad regional bölməsi fəaliyyət göstərir. == Maddi-mədəni irsi == Cəlilabad rayonunda 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əlikömtəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, eramızdan əvvəl IV minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Yedditəpə kurqanları, eramızdan əvvəl III minilliyə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. == İdman == Rayonda 2750 nəfərlik stadion, 110 sadə idman qurğusu, 7 kompleks idman qurğusu, 23 məktəb zalı, 4 atıcılıq tiri, şahmat məktəbi fəaliyyət göstərir. "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"na əsasən Cəlilabad şəhərində beynəlxalq standartlara cavab verən idman kompleksi inşa edilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Azerbaijan.az saytı |url=http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |access-date=2011-12-19 |archive-date=2017-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202035348/http://www.azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |url-status=dead }}</ref> == Yerli media == Cəlilabad rayonunda "Yeni gün" qəzeti nəşr olunur. == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://celilabad-ih.gov.az/index.html Cəlilabad rayonunun İcra Hakimiyyəti Rəsmi sayti] * [http://www.gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 Azerbaijan Development Gateway – Cəlilabad] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081113125558/http://gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 |date=2008-11-13 }} * [./Http://www.kanal15.az http://www.kanal15.az] == Həmçinin bax == {{Cəlilabad rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan}} {{Azərbaycan iqtisadi rayonları}} {{Cəlilabad rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Cəlilabad rayonu]] {{Xarici istinadlar}} 8rp6f386600z4jeczxlh4ligfojlk9e 6600957 6600950 2022-08-29T09:50:56Z Qraf061 242998 [[User:212.47.141.227|212.47.141.227]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Atakhanli|Atakhanli]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = Cəlilabad şəhəri |digər mövzu = Şəhər |digər mövzu səhifəsi = Cəlilabad şəhəri }} {{İnzibati vahid|Əhali=231000|Kəndləri=119|Seriya nömrəsi=15|Şəkil=}} '''Cəlilabad rayonu''' — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi [[Cəlilabad]] şəhəridir. Cəlilabad [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] daxilində olsa da, Cəlilabad rayonun etnik tərkibi Azərbaycan türklərindən ibarətdir, Azərbaycan Respublikasının ən böyük rayonlarından biridir. İqtisadi baxımdan ən böyük rayondur. Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş Həməşərə şəhəri b.e.ə. II minilliyə aiddir. Tarixi mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala ilə əhatə olunduğu göstərilir. Ərəblərin hücumundan sonra [[Həməşəra şəhəri]] dağılıb və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı şəhəri]] məşhurlaşıb. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı Astarxanbazar şəhəri əyalətin mərkəzinə çevrilib. Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilib. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən isə görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılıb. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılıb, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilib.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/movqe/2011/oktyabr/207860.htm]</ref> == Toponimikası == Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə Astraxanbazar adı ilə təşkil edilmişdir. 2 iyul 1967-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Azərbaycan yazıçısı [[Cəlil Məmmədquluzadə]]nin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Tuncdan hakimiyyət simvolu, Uzuntəpə.JPG|180px|thumb|left|Cəlilabad rayonu [[Uzuntəpə]] kəndi ərazisindəki Uzuntəpə yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Tunc dövrü]]nə aid mis-tunc qarışığından hazırlanmış maral formalı hakimiyyət simvolu. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] Cəlilabad rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindəndir. Rayon ərazisində mövcud olmuş [[Həməşəra şəhəri]] eramızdan əvvəlki II minilliyə aiddir.{{mənbə_göstərin}} Qədim mənbələrdə şəhərin 3 metr hündürlüyündə möhtəşəm qala divarları ilə əhatə olunduğu göstərilmişdir. Ərəb istilasından sonra Həməşərə şəhəri dağılmış və sonrakı dövrlərdə [[Hasıllı]] məşhurlaşmışdır. XIX əsrin 30-cu illərində rusların Azərbaycana köçürülməsi nəticəsində azərbaycanlılarla rusların birgə məskunlaşdığı [[Astraxanbazar]] əyalətin mərkəzinə çevrilmişdir. Hasıllı bazarı, şirvanlı Məşədi Məmmədin yeni bazar tikdirməsi Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılmış, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilmişdir. Respublikanın Cənub-Şərq bölgəsində yerləşən rayon şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənub şərqdən Masallı, cənubdan Yardımlı rayonları ilə, qərbdən isə İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Ərazisi 1441,4 kvadrat kilometr, əhalisi 216,5 min (2017) nəfərdir. Rayonda 2 şəhər, 118 kənd vardır. Mərkəzi Cəlilabad şəhəridir. Rayon ərazisində 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əliköməktəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, 4-cü minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. [[Fayl:Miz qazan, Əliköməktəpəsi.JPG|180px|thumb|right|Cəlilabad rayonu [[Üçtəpə (Cəlilabad)|Üçtəpə]] kəndi ərazisindəki [[Əliköməktəpə]] yaşayış yerindən aşkarlanmış [[Eneolit]] dövrünə aid böyük mis qazan. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]. ]] Hasıllı özü Həmşərəçay Quzey-Günbatan tayında yerləşirdi. Həmşərəçay Güney-Gündoğan tayında binə cuhudları deyilən ruslar yaşayırdı, Hasıllı ilə binə cuhudların kəndinin arası yüz əlli arşın ancaq olardı. Hasıllı bazarına Azərbaycanın çox yerlərindən alverçilər, böyük tacirlər gələr, öz mallarını bura gələn alıcılara satardılar. Bura alverə gələn şirvanlı Məşədi Məmməd sonradan Hasıllı bazarında dükan tikib böyük ticarətə başlamışdı. Məşədi Məmməd Hasıllıda yerini bərkidəndən sonra, buraya onun yerliləri olan şirvanlılar da axın etdilər, köçüb gəlməyə başladılar, Məşədi Məmməd də hamıya olduğu kimi, öz yerlilərinə də əlindən gələn yardımı əsirgəməz, onlara burada yer-yurd salmağa kömək eləyərdi. Məşədi Məmmədin alverinin yaxşı getməsinin bir niyəsi onun ucuzcul olması, geniş çeşidli mallar tapıb gətirməsi idisə, başqa bir niyəsi də onun çox əliaçıq bir insan olması idi. O, kimliyindən asılı olmayaraq, işi düşənlərə yardım eləyər, yoxsullara əl tutar, bacardıqca hamıyla yaxşı davranmağa çalışardı. Birdən kimsə toy üçün geyim-gecim almağa gəlsə, Məşədi Məmməd deyərmiş: "Gəlinimin çadrasını aldığım qiymətdən verəcəyəm". Toy geyim-gecimi alınıb yığılandan, pulu veriləndən sonra, Məşədi Məmməd gəlin üçün ən azından bir yaxşı kəlayağı bağışlarmış. Məşədi Məmmədin alverinin belə yaxşı getməyini yerli tacirlərin gözü götürmədiyindən, onlar günlərin birində bir qarışıqlıq salıb, yerli adamlarla şirvanlılar arasında toqquşma yaratdılar, sonra da Məşədi Məmmədə dedilər: "Sən gərək öz yerlin şirvanlıları da götürüb bizim bazardan çıxasan". Məşədi Məmməd qarşıdurma yaratmaq istəməyib, 1916-cı ilin yazında, yaxınlıqdakı Astarxanovka kəndindəki ruslardan əlli giri buğdanın yerini satın alaraq, orada bazar açdı. Hasıllı bazarında başqa yerlərdən gəlmə tacirlər də, yerli tacirlər onlara yaxşı üz göstərmədiklərindən, Məşədi Məmmədin bazarına köçüb getdilər. Məşədi Məmməd ruslardan aldığı torpaqda qabaqca özünə çox gözəl bir ev tikdi, sonra çox planlı bir şəkildə bir bazar, onun çevrəsində yenə də planla evlər tikdirməyə başladı. Bir sözlə, yeni bir şəhər salınmağa başladı. Məşədi Məmməd onun bazarına gələnlər üçün özü dükan tikdirər, köçüb gələnlər üçün də evlər tikdirərdi. Məşədi Məmməd yeni bazar salandan sonra, oradakı dükanlarını uzaq yerlərdən gətirilmə, çətin tapılan mallarla doldurdu. Bu malları həm də çox uyğun-ucuz qiymətə satar, bazarındakı tacirlərə də insafla alver eləməyi gənəşərdi. Məşədi Məmməd öz bazarından bir az aralıda mal-qara satışı üçün Mal bazarı deyilən bir bazar da saldırmışdı. Beləliklə də, bir-birinə yaxın olan iki bazar yarandı, Hasıllı bazarına yuxarı, Məşədi Məmmədin bazarına aşağı bazar deyərdilər. Məşədi Məmməd alver işlərini yaxşı qurduğundan, yavaş-yavaş Hasıllı bazarı sıradan çıxmağa başladı. Sonradan Hasıllılarla binə cuhud deyilən ruslar arasında baş verən savaşda ruslar Hasıllı kəndini yandırandan sonra Hasıllı bazarı büsbütün dağıldı. Məşədi Məmməd haqqında bu gün də Cəlilabadda yaxşı sözlər dolaşmaqdadır. Deyilənə görə, öləcəyi ürəyinə daman Məşədi Məmməd nisyə dəftərini sobaya atıb yandıraraq, yaxın adamlarına demişdi: "Birdən mən öləndən sonra adamları borca görə incidərsiniz, kimin imkanı, vicdanı var gətirib borclarını verər, gətirməyənləri də bağışlayıram". == Coğrafi mövqeyi == Cəlilabad rayonu şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənubdan Masallı, cənub-qərbdən Yardımlı rayonları, qərbdən isə [[İran İslam Respublikası]] ilə həmsərhəddir. Kür-Araz ovalığının sərhədində yerləşir. Rayonun ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır, şərq hissəəsində bəzi yerlər dəniz səviyyəsindən aşağıdadır. Yayı quraqlıq keçən mülayim-isti yarımsəhra-və quru çöl iqlimə malikdir. Relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır. Rayon ərazisindən Bolqarçay, Mişarçay, İncəçay, Göytəpəçay, Həməşəra və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvül-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və s növlüdür. Rayonun mərkəzi olan Cəlilabad şəhəri Ələt-Astara avtomobil yolunun 210 kilometrliyində yerləşir. Cəlilabad rayonu relyefinə görə Aran-düzənlik (Muğan düzünün cənubu və Lənkəran ovalığının bir hissəsi) və alçaq dağlıqdır (Rayonun şərq və cənub-şərqində Buravar silsiləsinin şimal-qərb hissəsi). Ən hündür nöqtəsi 1000 metrə qədər, şərq hissədə bəzi yerləri okean səviyyəsindən aşağıdır. Antropagen, dağlıq hissədə paleogen və neogen çöküntüləri yayılmışdır. Əsasən yayı quraq keçən mülayim isti yarımsəhra və quru çöl iqliminə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 dərəcə -selsi, yayda 25–30 dərəcə-selsi, aktiv temperaturun miqdarı [tel:4000–4500 4000–4500] dərəcə-selsidir. İllik yağıntılar 400–600 mm təşkil edir. Torpaq tipləri aran hissədə allevual-çəmən, şabalıdı, dağətəyi zonada şabalıdı, qəhvəyi, dağ-meşə torpaqlarıdır. Yarımsəhra,çöl, dağ kserofil bitkiləri və sair inkişaf etmişdir. Rayonun 17,1 min hektar və ya 11 faiz ərazisi meşə sahələri ilə örtülüdür. Meşələrin 50 faizi şabalıd yarpaq palıd, 16,5 faizi vələs, 6,5 faizi fıstıq, qalan hissəsi ağçaqayın, azad, dəmirağac və sair bitkilərdən təşkil olunmuşdur. Torpaqqoruyucu və sunizamlayıcı roluna görə birinci qrupa aid edilən meşələrin doluluq səviyyəsi 0,4–0,5, məhsuldarlığı IV–V banitet arasındadır. Rayonda heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, çaqqal, tülkü, qunduz və başqaları, quşlardan qartal, bəzgək, dovdaq, torağay, turac, ördək,qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və başqaları yaşayır. Rayonun dağlıq ərazisində nadir bitki- xarıbülbül bitir. Təbii ehtiyatlardan neftli-qazlı sahə, əhəng, gil, qum və tikinti daşı yataqları mövcuddur. === Relyefi === Cəlilabadın ərazisi düzənlik və alçaq dağlıqdır. Rayonun qərb hissəsində Talış dağlarına aid olan Burovar silsiləsinin bir hissəsi yerləşir. Dəniz səviyyəsindən maksimum hündürlük 1000 metrə qədərdir. Rayonun şərq hissəsində bəzi yerlər okean səviyyəsindən aşağıdır. Rayon ərazisindən [[Bolqarçay]], [[Mişarçay]], [[İncəçay]], [[Göytəpəçay]] və başqa müvəqqəti axarlı çaylar keçir. Torpaqları allüvial-çəmən, şabalıdı, qəhvəyi dağ, meşə və sair növlüdür. === Təbiəti === Cəlilabadda 14,7 min hektar meşə, habelə quş qışlaqları vardır. Heyvanlardan dovşan, qaban, porsuq, canavar, tülkü, çaqqal və qunduz, quşlardan qartal, qarğa, turac, torağay, ördək, qaz, qaşqaldaq, qırqovul, leylək və dovlaq yaşayır. === İqlimi === Cəlilabad yayı quraqlıq keçən mülayim-isti iqlimə malikdir. Orta temperatur qışda 1–3 °C, yayda isə 25–30 °C-dir. İllik yağıntı 400–600 mm-dir. == İri yaşayış məntəqələri == Cəlilabad rayonunun ən böyük yaşayış məntəqələri Alar, Günəşli, Üçtəpə,Privolnoye, Uzuntəpə kəndləridir. Müstəqilliyə qədər Göytəpə şəhəri Prişib adlanmış və müstəqillik əldə edildikdən sonra öz tarixi adı bərpa edilmişdir. Hərbi şəhər olduğu üçün Sovet hakimiyyəti dövründə çoxmillətli sakinləri olub. Hal-hazırda təxmini olaraq 35 min nəfər sakini vardır. Şəhərdə zavodlar, fabriklər, xəstəxanalar, texniki peşə məktəbi, orta məktəblər və bu kimi çoxlu sayda ictimai elmi müəssisələr vardır.Rayonda 2 şəhər 118 kənd vardır. == Tanınmış şəxsləri == {{Əsas|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)}} {{Wikidata/Population}} * [[Kərəm Həsənov]] — Prezidentin köməkçisi, Prezident Administrasiyanın Dövlət Nəzarəti Məsələləri şöbəsinin müdiri * [[Fərhad Əliyev]] — Sabiq İqtisadi İnkişaf naziri * [[Dünyamalı Məmmədov]] — Millət vəkili birinci çağırış * [[Adış Məmmədov]] - Azərbaycan Respubilkasının Çexiyadakı səfiri * [[Əfqan Nağıyev]] — General leytenant, Qarabağ ordeni * Rafiq Əliyev - Azpetrolun Sabiq Prezidenti * Rüstəm Şahbazov - Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rəis müavini * Məhəmməd Abdullayev - RİİB sədri,Heydər Əliyev mərkəzinin aparat rəhbəri *[[Fuad Süleymanov]] -  [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti]] Təlim, Tədris və Sertifikatlaşdırma İdarəsinin rəisi *[[Raqif Abbasov]] - Bakı Şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsinin rəisi, [[Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsinin]] üzvü, Azərbaycan Respublikasının Fəxri Bədən Tərbiyəsi və İdman İşçisi ([[2021]]) * Aqil Babayev - General-mayor,DSX akademiyasının rəisi * Zaur Niftullayev - General-mayor * [[Fərid Əhmədov]] — Şəhid, baş leytenant * [[Qəzənfər Ağayev (hərbçi)|Qəzənfər Ağayev]] — Vətən müharibəsi qəhrəmanı, baş leytenat * [[Vüqar Mürsəlov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Eldar Həsənov (milli qəhrəman)|Eldar Həsənov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Rəşad Abdullayev (kapitan)|Rəşad Abdullayev]] — vətən müharibəsi qəhrəmanı, kapitan * [[Arif Qubadov]] — [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * [[Mirağa Qasımov]]— Qarabağ ordeni,şəhid * [[Əhməd Abdullayev]] — Şəhid, Mayor * [[Telman Miriyev]]— Şəhid, Polkovnik—leytenant * [[Nəsib Mirzəyev]] — Zəfər ordeni, Polkovnik * [[Mirkazım Kazımov]] — Milli məclisin deputatı * [[Malik Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Aydın Həsənov]] — Milli məclisin deputatı * [[Elman Nəsirov]] — Milli məclisin deputatı * [[Yusif Mustafayev]] — Əməkdar artist * [[Nurəddin Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Qabil Mehdixanlı]] — Xalq artisti * [[Ağadadaş Ağayev]] — Xalq artisti * [[Əfrahim Hüseynli]] — Yazıçı * [[Əlipənah Abbasov]] — Geologiya-mineralogiya doktoru * [[Əflatun Qubadov]] - Müğənni * [[Elçin Hüseynov (müğənni)|Elçin Hüseynov]]- Müğənni * [[Ələsgər Vəliyev (jurnalist)|Ələsgər Vəliyev]] — Jurnalist * [[Həsən Feyziyev]] — Texnika Elmləri Doktoru, Professor * [[İlhamə Zərbəliyeva]] — Kimya Elmləri Doktoru * [[Rahib Əbiyev]] — Texnika Elmləri Doktoru * [[Sakit Hüseynov]] — Fəlsəfə elmlər doktoru * [[Şahlar Quliyev]] — Xalq artisti * [[Şölət Zeynalov]] — Fəlsəfə üzrə Fəlsəfə doktoru * [[Şövqi Hüseynov]] — Əməkdar artist * [[Sərraf Kərimov]] — Tatarıstanda Azərbaycan diasporunun rəhbəri * [[Abbasağa Azərtürk]] — Azərbaycan şairi * [[Mail Yaqub]] — Fəlsəfə doktoru * [[Müşfiq Ələsgərli]] — Jurnalistlərin həmkarlar ittifaqının sədri == İqtisadiyyat == Cəlilabad rayonu ölkəmizin ən mühüm kənd təsərrüfatı rayonudur.İqtisadi baxımdan çox güclü rayondur. Rayonun iqtisadiyyatında taxılçılıq, kartofçuluq və üzümçülük, Çiyələk, sarımsaq əsas yer tutur. Bununla yanaşı təsərrüfatlarda tərəvəz, bostan bitkiləri və meyvə də yetişdirilir. Son illərdə üzümçülük sahahəsi daha da inkişaf etdirilir. Ölkənin ən güclü taxılçılıq,üzümçülük, kartofçuluq, çiyələkcilik rayonudur.Son illər rayonda pambıq,sarımsaq və noxud əkilir.Quşçuluda inkişaf etmiş sahələrdəndir.Heyvandarliq da inkişaf etmişdir, rayonda Günəşli aqropark fəaliyyət göstərir. == Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri == Cəlilabad rayonunda Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun rayon filialı, Astara Pedaqoji Texnikumunun rayon şöbəsi, peşə liseyi, peşə məktəbi, 18 məktəbəqədər, 5 məktəbdənkənar tərbiyə müəssisəsi, 126 ümumtəhsil məktəbi (ondan 75-i tam orta, 39-u ümumi orta, 12-si ibtidai), 1 Təhsil İşçiləri Evi, 94 kitabxana, 19 mədəniyyət evi, 24 klub, 1 uşaq incəsənət, 1 musiqi məktəbi, Heydər Əliyev mərkəzi, tarix-diyarşünaslıq muzeyi, şəkil qalereyası, mədəniyyət və istirahət parkı fəaliyyət göstərir. Rayonda 147 idman qurğusu, o cümlədən 112 sadə idman qurğusu var. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş Olimpiya İdman Kompleksinin tikintisi davam etdirilir. Əhaliyə 5 şəhər, 3 kənd sahə xəstəxanası, 28 həkim, 40 tibb məntəqəsi, Təcili Tibbi Yardım Stansiyası, Müalicə-diaqnostika mərkəzi tibbi xidmət .Cəlilabad da regional diaqnostika mərkəzi fəaliyyət göstərir.Tibb ərazi bölmələrinin regionlararası regional mərkəzi xəstəxanası vardır.İcbari tibbi sığortanın Cəlilabad regional filialı fəaliyyət göstərir. == Maddi-mədəni irsi == Cəlilabad rayonunda 50 tarixi-arxeoloji abidə mövcuddur. Onlardan eneolit dövrünə aid Əlikömtəpə və Mişarçay yaşayış yerləri, eramızdan əvvəl IV minilliyə aid Qurudərə yaşayış yeri, tunc dövrünə aid Yedditəpə kurqanları, eramızdan əvvəl III minilliyə aid Cinlitəpə yaşayış yeri, qədim Muğan və Bəcirəvan şəhərlərinin qalıqları, Qazan köşkü, Bəcirəvan kurqanları, Pirhəsən, Pirəxəncər, Zərdüşt daxmaları kimi tarixi abidələr vardır. == İdman == Rayonda 2750 nəfərlik stadion, 110 sadə idman qurğusu, 7 kompleks idman qurğusu, 23 məktəb zalı, 4 atıcılıq tiri, şahmat məktəbi fəaliyyət göstərir. "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"na əsasən Cəlilabad şəhərində beynəlxalq standartlara cavab verən idman kompleksi inşa edilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Azerbaijan.az saytı |url=http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |access-date=2011-12-19 |archive-date=2017-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202035348/http://www.azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |url-status=dead }}</ref> == Yerli media == Cəlilabad rayonunda "Yeni gün" qəzeti nəşr olunur. == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://celilabad-ih.gov.az/index.html Cəlilabad rayonunun İcra Hakimiyyəti Rəsmi sayti] * [http://www.gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 Azerbaijan Development Gateway – Cəlilabad] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081113125558/http://gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=az&topic=000e24 |date=2008-11-13 }} * [./Http://www.kanal15.az http://www.kanal15.az] == Həmçinin bax == {{Cəlilabad rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan}} {{Azərbaycan iqtisadi rayonları}} {{Cəlilabad rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Cəlilabad rayonu]] {{Xarici istinadlar}} r11z8ibujplumqtqt96vpqmwhmei4kz 0 2607 6600587 6502606 2022-08-29T06:51:27Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İyul ayı təqvimi}} '''3 iyul''' – [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 184-cü ([[uzun il]]lərdə 185-ci) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === * 1890 — [[Aydaho]] [[ABŞ]]-ın 43-cü ştatı olub.<ref>{{cite web |title=Dates of Statehood |url=https://statesymbolsusa.org/symbol-official-item/national-us/statehood-date/date-statehood |website=statesymbolsusa.org |accessdate=4 yanvar 2022}}</ref> === 1901–cari === {{Boş bölmə}} === Azərbaycana aid hadisələr === * 1994 — [[Bakı metropoliteni]]ndə [[Bakı metrosunda partlayışlar|terror aktı]] baş vermişdir.<ref>{{cite web|url=http://jazzdunyasi.jazz.az/content/view/137/55/lang,en/|title=Rafig Babayev-70|publisher=Jazz Dünyası|access-date=2010-03-29|archive-date=2011-07-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706130838/http://jazzdunyasi.jazz.az/content/view/137/55/lang,en/|url-status=dead}}</ref> * 2018 — [[Mingəçevir]] şəhərində fəaliyyət göstərən [[Azərbaycan İstilik Elektrik Stansiyası]]nın 6-cı enerji blokunda partlayış nəticəsində [[Azərbaycanda işıq böhranı]] baş vermişdir.<ref name=chaos>{{cite web|title=Ölkəni zülmətə bürüyən problemin qaranlıq tərəfləri|url=https://www.azadliq.org/a/elektrik-enerjisi/29336509.html|website=www.azadliq.org|publisher=www.azadliq.org|accessdate=3 iyul 2018}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * 1423 — [[XI Lüdovik]], Fransa kralı === 1601–1900 === * 1883 — [[Frans Kafka]], Bohemiya yazıçısı === 1901–cari === [[Fayl:Tom Cruise by Gage Skidmore.jpg|thumb|[[Tom Kruz]]]] * 1940 — [[Zöhrab Adıgözəlzadə]], Azərbaycan pianoçusu * 1952 — [[Lora Breniqan]], ABŞ müğənnisi * 1959 — [[Ramiz Sərkərov]], Azərbaycan aktyoru * 1962 — [[Tom Kruz]], ABŞ aktyoru * 1964 — [[Aleksey Serebryakov]], Rusiya aktyoru * 1971 — [[Culian Assanj]], Avstraliya jurnalisti * 1976 — [[Samir Zülfüqarov]], Azərbaycan əsgəri, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * 1978 — [[Lalə Kərimova]], Özbəkistan diplomatı * 1984 — [[Leyla Əliyeva]], Azərbaycan ictimai xadimi * 1989 — [[Aysel Məmmədova]], Azərbaycan müğənnisi * 1991 — [[Siyavuş Dirəxti]], İsveç ictimai fəalı * 1994 — [[Anar Vəlizadə]], Azərbaycan baş çavuşu == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === * 1640 — [[Cuzeppe Çezari]], İtaliya boyakarı * 1642 — [[Mariya Mediçi]], Fransa kraliçası === 1901–cari === [[Fayl:Kamal Sunal.jpg|thumb|[[Kamal Sunal]]]] * 1903 — [[Harriet Leyn]], ABŞ birinci xanımı * 1904 — [[Teodor Hertsl]], Avstriya-Macarıstan jurnalisti * 1918 — [[V Mehmed]], Osmanlı sultanı * 1938 ** [[Ayna Sultanova]], Azərbaycan dövlət xadimi ** [[Əhməd bəy Pepinov]], Azərbaycan dövlət xadimi * 1971 — [[Cim Morrison]], ABŞ müğənnisi * 1992 — [[Koroğlu Rəhimov]], Azərbaycan leytenantı, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] * 1998 — [[Lev Roxlin]], Rusiya general-leytenantı * 2000 — [[Kamal Sunal]], Türkiyə aktyoru * 2015 — [[Dyörd Sabad]], Macarıstan dövlət xadimi * 2017 — [[Paolo Villaco]], İtaliya aktyoru == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Belarus}} [[Belarus]] — Müstəqillik Günü * {{bayraq|Myanmar}} [[Myanmar]] — Qadınlar Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0703]] clui4dygcy1wnjy702aylzupa4c1as0 0 2651 6600604 6519213 2022-08-29T07:05:23Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{Avqust ayı təqvimi}} '''17 avqust''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 229-cu ([[uzun il]]lərdə 230-cu) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1999]] — [[Türkiyə]]də [[İzmit zəlzələsi (1999)|İzmit zəlzələsi]] baş vermişdir.<ref>{{Cite web|title=GSA Today - 1999 Izmit, Turkey Earthquake Was No Surprise|url=https://www.geosociety.org/gsatoday/archive/10/1/article/i1052-5173-10-1-1.htm|access-date=2021-11-17|website=www.geosociety.org}}</ref> * [[2008]] — Amerikalı üzgüçü [[Maykl Felps]] Olimpiya Oyunlarında səkkiz qızıl medal qazanan ilk şəxs oldu.<ref>{{cite web |title=What Happened On This Day – August 17 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/august/17 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=20 iyun 2022}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[2008]] — [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] hadisə baş vermişdir.<ref>{{cite web|url=http://www.islamnews.ru/news-15340.html |title=В Баку восстановлена деятельность мечети «Абу-Бакр» |date=2008-10-29 |publisher=islamnews.ru |accessdate=2014-02-28}}</ref> * [[2016]] — [[Rio-de-Janeyro]]da keçən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları]]nda güləşçi [[Mariya Stadnik]] gümüş, taekvonduçu [[Patimat Abakarova]] isə bürünc medal qazanıb.<ref>{{cite web |title=Taekvondoçumuz Patimat Abakarova “Rio-2016”da Azərbaycan millisinin aktivinə bürünc medal yazdırıb |url=https://azertag.az/xeber/Taekvondochumuz_Patimat_Abakarova_Rio_2016da_Azerbaycan_millisinin_aktivine_burunc_medal_yazdirib-984884 |website=azertag.az |publisher=azertag.az |accessdate=10 fevral 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1465]] — [[I Filibert (Savoyya hersoqu)|I Filibert]], Savoyya hersoqu === 1601–1900 === * [[1629]] — [[Yan Sobieski]], Polşa kralı === 1901–cari === [[Fayl:Robert De Niro KVIFF portrait.jpg|thumb|[[Robert De Niro]]]] * [[1911]] — [[Mixail Botvinnik]], Rusiya şahmatçısı * [[1935]] — [[Oleq Tabakov]], Rusiya aktyoru * [[1942]] — [[Müslüm Maqomayev (müğənni)|Müslüm Maqomayev]], Azərbaycan müğənnisi * [[1943]]  ** [[İlhamə Quliyeva]], Azərbaycan müğənnisi ** [[Nikolay Şmatko]], Ukrayna heykəltəraşı ** [[Robert De Niro]], ABŞ aktyoru * [[1951]]  ** [[Cəfər Behbudov]], Azərbaycan müğənnisi ** [[Sandra Vayt]], Şotlandiya deputatı * [[1956]] — [[Nizami Quliyev]], Azərbaycan deputatı * [[1960]] — [[Şon Penn]], ABŞ aktyoru * [[1977]] — [[Tyerri Anri]], Fransa futbolçusu və baş məşqçisi * [[1988]] — [[Elvin Mürsəliyev]], Azərbaycan güləşçisi * [[1994]] — [[Fibi Bricers]], ABŞ müğənnisi == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1553]] — [[III Çarlz (Savoyya hersoqu)|III Çarlz]], Savoyya hersoqu === 1601–1900 === [[Fayl:Friedrich Zweite Alt.jpg|thumb|[[II Fridrix (Prussiya kralı)|II Fridrix]]]] * [[1786]] — [[II Fridrix (Prussiya kralı)|II Fridrix]], Prussiya kralı * [[1896]] — [[Eli-Abel Karryer]], Fransa botaniki === 1901–cari === * [[1929]] — [[Elek Benedek]], Macarıstan jurnalisti və yazıçısı * [[1947]] — [[Eugen Bernadot]], İsveç boyakarı * [[1969]] — [[Otto Ştern]], ABŞ və Almaniya fiziki * [[1987]] — [[Rudolf Hess]], Almaniya dövlət xadimi * [[1994]] — [[Azad Əliyev (skripkaçı)|Azad Əliyev]], Azərbaycan skripkaçısı * [[1998]] — [[Yusif Səmədoğlu]], Azərbaycan yazıçısı * [[2006]] — [[Məhəmməd Kəngərli]], Azərbaycan həkimi * [[2009]] — [[Novruzəli Məmmədov]], Azərbaycan filoloqu * [[2010]] — [[Françesko Kossiqa]], İtaliya prezidenti * [[2011]] — [[Pyer Kinon]], Fransa yüngül atleti == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Argentina}} [[Argentina]] — San Martin Günü * {{bayraq|Boliviya}} [[Boliviya]] — Bayraq Günü * {{bayraq|İndoneziya}} [[İndoneziya]] — Müstəqillik Günü * {{bayraq|Qabon}} [[Qabon]] — Müstəqillik Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0817]] 3h9he0361jzg6e1rbewvkralji9brcp 0 2659 6599702 6520136 2022-08-28T17:16:21Z Babək Akifoğlu 18757 /* 1601–1900 */ wikitext text/x-wiki {{Avqust ayı təqvimi}} '''25 avqust''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 237-ci ([[uzun il]]lərdə 238-ci) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1944]] — [[İkinci Dünya müharibəsi]]: [[Paris]] [[Antihitler koalisiyası]] tərəfindən azad edilib.<ref name="voyager"/> * [[1960]] — [[1960 Yay Olimpiya Oyunları|XVII Yay Olimpiya Oyunları]] [[Roma]]da keçirilib.<ref name="olymp">{{cite web |title=The Olympics: A Guide to Reference Sources |url=https://www.loc.gov/rr/main/olympics/dates.html |website=www.loc.gov |publisher=www.loc.gov |accessdate=29 yanvar 2022}}</ref> * [[2012]] — [[Voyacer 1]] kosmik gəmisi [[Kosmik fəza|ulduzlararası kosmosa]] daxil olub və bunu edən ilk süni obyekt olmuşdur.<ref name="voyager">{{cite web |title=What Happened On This Day – August 25 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/august/25 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=29 may 2022}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[2004]] — [[Afina]]da keçən [[2004 Yay Olimpiya Oyunları]]nda güləşçi [[Fərid Mansurov]] qızıl medal qazanıb.<ref>{{cite web |title=Olimpiya çempionu Fərid Mansurov Gənclər və İdman Nazirliyində yüksək vəzifəyə təyin olunub |url=https://report.az/ferdi/olimpiya-cempionu-ferid-mansurov-gencler-ve-i-dman-nazirliyinde-yuksek-vezifeye-teyin-olunub/ |website=report.az |publisher=report.az |accessdate=10 fevral 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1530]] — [[IV İvan Qroznı]], Rusiya çarı === 1601–1900 === * [[1724]] — [[Corc Stabbs]], İngiltərə rəssamı * [[1850]] — [[Pavel Akselrod]], Rusiya inqilabçısı * [[1899]] — [[Rufino Tamayo]], Meksika rəssamı === 1901–cari === [[Fayl:Sean Connery (1983).jpg|thumb|[[Şon Konneri]]]] * [[1926]] — [[Xalidə Səfərova]], Azərbaycan boyakarı * [[1930]] ** [[Georgi Daneliya]], Gürcüstan kinorejissoru ** [[Şon Konneri]], Şotlandiya aktyoru * [[1935]] — [[Fikrət Qoca]], Azərbaycan şairi * [[1938]] — [[Məmməd Fətəliyev]], Azərbaycan tarixçisi * [[1942]] — [[Davud Nəsib]], Azərbaycan şairi * [[1945]] — [[Vəfa Fətullayeva]], Azərbaycan aktrisası * [[1954]] — [[Bruno Manser]], İsveçrə ətraf mühit fəalı * [[1956]] — [[Ağadadaş Ağayev]], Türkiyə müğənnisi * [[1968]] — [[David Vendetta]], Fransa DJ-i * [[1970]] — [[Klaudia Şiffer]], Almaniya modeli * [[1972]] — [[Gülbən Ərgən]], Türkiyə müğənnisi * [[1977]] — [[Ramil Səfərov]], Azərbaycan polkovnik-leytenantı * [[1981]] — [[Ayxan Abbasov]], Azərbaycan futbolçusu və baş məşqçisi == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === [[Fayl:YuanEmperorAlbumGenghisPortrait.jpg|thumb|[[Çingiz xan]]]] * [[1227]] — [[Çingiz xan]], Monqol imperiyası xaqanı * [[1270]] — [[IX Lüdovik]], Fransa kralı === 1601–1900 === * [[1776]] — [[Devid Yum]], Şotlandiya filosofu * [[1819]] — [[Ceyms Vatt]], Şotlandiya ixtiraçısı * [[1822]] — [[Vilyam Herşel]], Böyük Britaniya astronomu * [[1867]] — [[Maykl Faradey]], İngiltərə fiziki * [[1900]] — [[Fridrix Nitsşe]], Almaniya filosofu === 1901–cari === * [[1980]] — [[Pinxos Sabsay]], Azərbaycan heykəltəraşı * [[2002]] — [[Yaşar Qarayev]], Azərbaycan tənqidçisi * [[2006]] — [[Silva Kaputikyan]], Ermənistan şairi * [[2009]] — [[Edvard Kennedi]], ABŞ senatoru * [[2012]] — [[Nil Armstronq]], ABŞ astronavtı * [[2018]] — [[Con Makkeyn]], ABŞ senatoru və kapitanı == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] — Əsgərlər Günü * {{bayraq|Fransa}} [[Fransa]] — Qurtuluş Günü * {{bayraq|Şimali Koreya}} [[Şimali Koreya]] — Sonqun Günü * {{bayraq|Uruqvay}} [[Uruqvay]] — Müstəqillik Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0825]] mkty3cmh4nys7ghrmy3scasdm8qfymk 6599705 6599702 2022-08-28T17:17:15Z Babək Akifoğlu 18757 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{Avqust ayı təqvimi}} '''25 avqust''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 237-ci ([[uzun il]]lərdə 238-ci) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1944]] — [[İkinci Dünya müharibəsi]]: [[Paris]] [[Antihitler koalisiyası]] tərəfindən azad edilib.<ref name="voyager"/> * [[1960]] — [[1960 Yay Olimpiya Oyunları|XVII Yay Olimpiya Oyunları]] [[Roma]]da keçirilib.<ref name="olymp">{{cite web |title=The Olympics: A Guide to Reference Sources |url=https://www.loc.gov/rr/main/olympics/dates.html |website=www.loc.gov |publisher=www.loc.gov |accessdate=29 yanvar 2022}}</ref> * [[2012]] — [[Voyacer 1]] kosmik gəmisi [[Kosmik fəza|ulduzlararası kosmosa]] daxil olub və bunu edən ilk süni obyekt olmuşdur.<ref name="voyager">{{cite web |title=What Happened On This Day – August 25 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/august/25 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=29 may 2022}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[2004]] — [[Afina]]da keçən [[2004 Yay Olimpiya Oyunları]]nda güləşçi [[Fərid Mansurov]] qızıl medal qazanıb.<ref>{{cite web |title=Olimpiya çempionu Fərid Mansurov Gənclər və İdman Nazirliyində yüksək vəzifəyə təyin olunub |url=https://report.az/ferdi/olimpiya-cempionu-ferid-mansurov-gencler-ve-i-dman-nazirliyinde-yuksek-vezifeye-teyin-olunub/ |website=report.az |publisher=report.az |accessdate=10 fevral 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1530]] — [[IV İvan Qroznı]], Rusiya çarı === 1601–1900 === * [[1724]] — [[Corc Stabbs]], İngiltərə rəssamı * [[1850]] — [[Pavel Akselrod]], Rusiya inqilabçısı * [[1899]] — [[Rufino Tamayo]], Meksika rəssamı === 1901–cari === [[Fayl:Sean Connery (1983).jpg|thumb|[[Şon Konneri]]]] * [[1926]] — [[Xalidə Səfərova]], Azərbaycan rəssamı * [[1930]] ** [[Georgi Daneliya]], Gürcüstan kinorejissoru ** [[Şon Konneri]], Şotlandiya aktyoru * [[1935]] — [[Fikrət Qoca]], Azərbaycan şairi * [[1938]] — [[Məmməd Fətəliyev]], Azərbaycan tarixçisi * [[1942]] — [[Davud Nəsib]], Azərbaycan şairi * [[1945]] — [[Vəfa Fətullayeva]], Azərbaycan aktrisası * [[1954]] — [[Bruno Manser]], İsveçrə ətraf mühit fəalı * [[1956]] — [[Ağadadaş Ağayev]], Türkiyə müğənnisi * [[1968]] — [[David Vendetta]], Fransa DJ-i * [[1970]] — [[Klaudia Şiffer]], Almaniya modeli * [[1972]] — [[Gülbən Ərgən]], Türkiyə müğənnisi * [[1977]] — [[Ramil Səfərov]], Azərbaycan polkovnik-leytenantı * [[1981]] — [[Ayxan Abbasov]], Azərbaycan futbolçusu və baş məşqçisi == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === [[Fayl:YuanEmperorAlbumGenghisPortrait.jpg|thumb|[[Çingiz xan]]]] * [[1227]] — [[Çingiz xan]], Monqol imperiyası xaqanı * [[1270]] — [[IX Lüdovik]], Fransa kralı === 1601–1900 === * [[1776]] — [[Devid Yum]], Şotlandiya filosofu * [[1819]] — [[Ceyms Vatt]], Şotlandiya ixtiraçısı * [[1822]] — [[Vilyam Herşel]], Böyük Britaniya astronomu * [[1867]] — [[Maykl Faradey]], İngiltərə fiziki * [[1900]] — [[Fridrix Nitsşe]], Almaniya filosofu === 1901–cari === * [[1980]] — [[Pinxos Sabsay]], Azərbaycan heykəltəraşı * [[2002]] — [[Yaşar Qarayev]], Azərbaycan tənqidçisi * [[2006]] — [[Silva Kaputikyan]], Ermənistan şairi * [[2009]] — [[Edvard Kennedi]], ABŞ senatoru * [[2012]] — [[Nil Armstronq]], ABŞ astronavtı * [[2018]] — [[Con Makkeyn]], ABŞ senatoru və kapitanı == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] — Əsgərlər Günü * {{bayraq|Fransa}} [[Fransa]] — Qurtuluş Günü * {{bayraq|Şimali Koreya}} [[Şimali Koreya]] — Sonqun Günü * {{bayraq|Uruqvay}} [[Uruqvay]] — Müstəqillik Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*0825]] jgxdp8z2ojapbgnnqpa8eq88gghmwas 0 5009 6600620 6503957 2022-08-29T07:11:06Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{Oktyabr ayı təqvimi}} '''10 oktyabr''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 284-cü ([[uzun il]]lərdə 285-ci) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[680]] — [[Kərbəla döyüşü]]nü [[I Yezid]]in rəhbərliyi altında [[Əməvilər]] qazanıb.<ref>{{cite web |title=A New Battle of Karbala |url=https://www.lib.uchicago.edu/collex/exhibits/graphics-revolution-and-war-iranian-poster-arts/new-battle-karbala/ |website=www.lib.uchicago.edu |publisher=www.lib.uchicago.edu |accessdate=23 dekabr 2021}}</ref> === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1964]] — [[1964 Yay Olimpiya Oyunları|XVIII Yay Olimpiya Oyunları]] [[Tokio]]da keçirilib.<ref name="olymp">{{cite web |title=The Olympics: A Guide to Reference Sources |url=https://www.loc.gov/rr/main/olympics/dates.html |website=www.loc.gov |publisher=www.loc.gov |accessdate=29 yanvar 2022}}</ref> * [[1967]] — [[Xarici Kosmos Müqaviləsi]] qüvvəyə minib.<ref name=fiji/> * [[1970]] — [[Fici]] müstəqil olub.<ref name=fiji>{{cite web |title=On this day in history - October 10 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/october/10 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=14 may 2022}}</ref> * [[2010]] — [[Niderland Antil adaları]] ölkə kimi mövcudluğunu dayandırıb.<ref name=fiji/> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[1994]] — [[Azərbaycan]] və [[Küveyt]] arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.<ref>{{cite web |title=Azərbaycan Respublikası ilə Küveyt Dövləti arasında ikitərəfli münasibətlər |url=https://mfa.gov.az/az/category/asiya-ve-okeaniya/kuveyt |website=mfa.gov.az |accessdate=29 dekabr 2021}}</ref> * [[1995]] — Azərbaycan və [[Niger]] arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.<ref>{{cite web |title=Azərbaycan və Niger arasında ikitərəfli münasibətlər |url=https://mfa.gov.az/az/category/afrika/niger |accessdate=5 yanvar 2022}}</ref> * [[1997]] — [[GUAM]] regional təşkilatı təsis edilib.<ref>{{cite web |title=GUAM Summit Strasbourg – 1997 |url=https://guam-organization.org/en/category/guam-summits/guam-summit-strasbourg-1997/ |website=guam-organization.org |publisher=guam-organization.org |accessdate=23 dekabr 2021}}</ref> * [[2020]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: [[Moskva]]da Azərbaycan və Ermənistan arasında birinci humanitar atəşkəs razılaşması imzalanıb.<ref>{{cite web |title=İkinci Qarabağ müharibəsi - əsas hadisələrin xronologiyası |url=https://www.bbc.com/azeri/region-55031057 |website=www.bbc.com |accessdate=2 yanvar 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1470]] — [[I Səlim]], Osmanlı sultanı * [[1486]] — [[III Çarlz (Savoyya hersoqu)|III Çarlz]], Savoyya hersoqu * [[1567]] — [[Ketrin Mişel]], Savoyya hersoqinası === 1601–1900 === [[Fayl:Giuseppe Verdi by Giovanni Boldini.jpg|thumb|[[Cüzeppe Verdi]]]] * [[1684]] — [[Antuan Vatto]], Fransa boyakarı * [[1813]] — [[Cüzeppe Verdi]], İtaliya bəstəkarı * [[1830]] — [[II İzabella]], İspaniya kraliçası * [[1861]] — [[Frityof Nansen]], Norveç səyyahı * [[1871]] — [[Nigar Şıxlinskaya]], Azərbaycan şəfqət bacısı === 1901–cari === * [[1930]] — [[Harold Pinter]], İngiltərə dramaturqu * [[1937]]  ** [[Əjdər Ağayev]], Azərbaycan şairi ** [[Şəkər Aslan]], Azərbaycan şairi * [[1939]] — [[Aida İmanquliyeva]], Azərbaycan şərqşünası * [[1946]] — [[Con Prayn]], ABŞ müğənnisi * [[1963]] — [[Hülya Avşar]], Türkiyə aktrisası və müğənnisi * [[1984]] — [[Pavel Durov]], Rusiya iş adamı * [[1985]] — [[Marina Diamandis]], Uelsli müğənni * [[1987]] — [[Ruslan Abışov]], Azərbaycan futbolçusu * [[1990]] — [[Valeh Bədəlov]], Azərbaycan baş leytenantı, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] * [[1994]] — [[Aqşin Ənvərli]], Azərbaycan leytenantı * [[1995]] — [[Sənan Ələsgərzadə]], Azərbaycan çavuşu == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[19]] — [[Germanik]], Roma generalı * [[680]]  ** [[Abbas ibn Əli]], Haşimi döyüşçüsü ** [[Əli əl-Əkbər]], Haşimi döyüşçüsü ** [[Hüseyn ibn Əli]], Şiə imamı * [[1577]] — [[Portuqaliyalı Mariya]], Portuqaliya infantası === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === [[Fayl:Piaf Harcourt 1939.jpg|thumb|[[Edit Piaf]]]] * [[1934]] — [[Takamura Koun]], Yaponiya heykəltəraşı * [[1937]] — [[Ömər Faiq Nemanzadə]], Azərbaycan ədibi * [[1963]] — [[Edit Piaf]], Fransa müğənnisi * [[1985]] — [[Orson Uells]], ABŞ kinorejissoru * [[1988]] — [[Xuan Puyol]], İspaniya və Venesuela casusu * [[2015]] — [[Nuriyyə Əhmədova]], Azərbaycan aktrisası * [[2020]]  ** [[Elvin Kərimov]], Azərbaycan kiçik çavuşu ** [[Əfqan Abdurahmanov]], Azərbaycan polkovnik-leytenantı, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] ** [[Kamil Qasımov]], Azərbaycan əsgəri ** [[Samir Ələkbərli]], Azərbaycan əsgəri == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Şri-Lanka}} [[Şri-Lanka]] — Silahlı Qüvvələr Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*1010]] l0yq2ib5q86h0dtp0zdzova9gdxdjmg 6600623 6600620 2022-08-29T07:12:39Z W789468 246391 /* 1901–cari */ wikitext text/x-wiki {{Oktyabr ayı təqvimi}} '''10 oktyabr''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 284-cü ([[uzun il]]lərdə 285-ci) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[680]] — [[Kərbəla döyüşü]]nü [[I Yezid]]in rəhbərliyi altında [[Əməvilər]] qazanıb.<ref>{{cite web |title=A New Battle of Karbala |url=https://www.lib.uchicago.edu/collex/exhibits/graphics-revolution-and-war-iranian-poster-arts/new-battle-karbala/ |website=www.lib.uchicago.edu |publisher=www.lib.uchicago.edu |accessdate=23 dekabr 2021}}</ref> === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === * [[1964]] — [[1964 Yay Olimpiya Oyunları|XVIII Yay Olimpiya Oyunları]] [[Tokio]]da keçirilib.<ref name="olymp">{{cite web |title=The Olympics: A Guide to Reference Sources |url=https://www.loc.gov/rr/main/olympics/dates.html |website=www.loc.gov |publisher=www.loc.gov |accessdate=29 yanvar 2022}}</ref> * [[1967]] — [[Xarici Kosmos Müqaviləsi]] qüvvəyə minib.<ref name=fiji/> * [[1970]] — [[Fici]] müstəqil olub.<ref name=fiji>{{cite web |title=On this day in history - October 10 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/october/10 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=14 may 2022}}</ref> * [[2010]] — [[Niderland Antil adaları]] ölkə kimi mövcudluğunu dayandırıb.<ref name=fiji/> === Azərbaycana aid hadisələr === * [[1994]] — [[Azərbaycan]] və [[Küveyt]] arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.<ref>{{cite web |title=Azərbaycan Respublikası ilə Küveyt Dövləti arasında ikitərəfli münasibətlər |url=https://mfa.gov.az/az/category/asiya-ve-okeaniya/kuveyt |website=mfa.gov.az |accessdate=29 dekabr 2021}}</ref> * [[1995]] — Azərbaycan və [[Niger]] arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.<ref>{{cite web |title=Azərbaycan və Niger arasında ikitərəfli münasibətlər |url=https://mfa.gov.az/az/category/afrika/niger |accessdate=5 yanvar 2022}}</ref> * [[1997]] — [[GUAM]] regional təşkilatı təsis edilib.<ref>{{cite web |title=GUAM Summit Strasbourg – 1997 |url=https://guam-organization.org/en/category/guam-summits/guam-summit-strasbourg-1997/ |website=guam-organization.org |publisher=guam-organization.org |accessdate=23 dekabr 2021}}</ref> * [[2020]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: [[Moskva]]da Azərbaycan və Ermənistan arasında birinci humanitar atəşkəs razılaşması imzalanıb.<ref>{{cite web |title=İkinci Qarabağ müharibəsi - əsas hadisələrin xronologiyası |url=https://www.bbc.com/azeri/region-55031057 |website=www.bbc.com |accessdate=2 yanvar 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[1470]] — [[I Səlim]], Osmanlı sultanı * [[1486]] — [[III Çarlz (Savoyya hersoqu)|III Çarlz]], Savoyya hersoqu * [[1567]] — [[Ketrin Mişel]], Savoyya hersoqinası === 1601–1900 === [[Fayl:Giuseppe Verdi by Giovanni Boldini.jpg|thumb|[[Cüzeppe Verdi]]]] * [[1684]] — [[Antuan Vatto]], Fransa boyakarı * [[1813]] — [[Cüzeppe Verdi]], İtaliya bəstəkarı * [[1830]] — [[II İzabella]], İspaniya kraliçası * [[1861]] — [[Frityof Nansen]], Norveç səyyahı * [[1871]] — [[Nigar Şıxlinskaya]], Azərbaycan şəfqət bacısı === 1901–cari === * [[1930]] — [[Harold Pinter]], İngiltərə dramaturqu * [[1937]]  ** [[Əjdər Ağayev]], Azərbaycan şairi ** [[Şəkər Aslan]], Azərbaycan şairi * [[1939]] — [[Aida İmanquliyeva]], Azərbaycan şərqşünası * [[1946]] — [[Con Prayn]], ABŞ müğənnisi * [[1963]] — [[Hülya Avşar]], Türkiyə aktrisası və müğənnisi * [[1984]] — [[Pavel Durov]], Rusiya iş adamı * [[1985]] — [[Marina Diamandis]], Uels müğənnisi * [[1987]] — [[Ruslan Abışov]], Azərbaycan futbolçusu * [[1990]] — [[Valeh Bədəlov]], Azərbaycan baş leytenantı, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] * [[1994]] — [[Aqşin Ənvərli]], Azərbaycan leytenantı * [[1995]] — [[Sənan Ələsgərzadə]], Azərbaycan çavuşu == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === * [[19]] — [[Germanik]], Roma generalı * [[680]]  ** [[Abbas ibn Əli]], Haşimi döyüşçüsü ** [[Əli əl-Əkbər]], Haşimi döyüşçüsü ** [[Hüseyn ibn Əli]], Şiə imamı * [[1577]] — [[Portuqaliyalı Mariya]], Portuqaliya infantası === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === [[Fayl:Piaf Harcourt 1939.jpg|thumb|[[Edit Piaf]]]] * [[1934]] — [[Takamura Koun]], Yaponiya heykəltəraşı * [[1937]] — [[Ömər Faiq Nemanzadə]], Azərbaycan ədibi * [[1963]] — [[Edit Piaf]], Fransa müğənnisi * [[1985]] — [[Orson Uells]], ABŞ kinorejissoru * [[1988]] — [[Xuan Puyol]], İspaniya və Venesuela casusu * [[2015]] — [[Nuriyyə Əhmədova]], Azərbaycan aktrisası * [[2020]]  ** [[Elvin Kərimov]], Azərbaycan kiçik çavuşu ** [[Əfqan Abdurahmanov]], Azərbaycan polkovnik-leytenantı, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] ** [[Kamil Qasımov]], Azərbaycan əsgəri ** [[Samir Ələkbərli]], Azərbaycan əsgəri == Bayramlar və xüsusi günlər == * {{bayraq|Şri-Lanka}} [[Şri-Lanka]] — Silahlı Qüvvələr Günü == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*1010]] nkrj0clb2ranzlg0ju8sqf0pr5ffgmh 0 5022 6600576 6503941 2022-08-29T06:48:26Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Oktyabr ayı təqvimi}} '''22 oktyabr''' — [[Qriqorian təqvimi]] ilə ilin 296-cı ([[uzun il]]lərdə 297-ci) günü. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === [[Fayl:Princeton (6035183309).jpg|thumb|[[Prinston Universiteti]]]] * 1746 — [[Prinston Universiteti]] təsis edilib.<ref>{{cite web |title=Today is Orange and Black Day |url=https://alumni.princeton.edu/stories/today-orange-and-black-day |website=princeton.edu |accessdate=23 dekabr 2021}}</ref> * 1797 — [[Paris]]də [[Andre-Jak Qarneren]] 1000 metr yüksəklikdən qeydə alınmış ilk [[paraşüt]]lə tullanmanı edib.<ref>{{cite web |title=On this day in history - October 22 |url=https://www.timeanddate.com/on-this-day/october/22 |website=www.timeanddate.com |publisher=www.timeanddate.com |accessdate=4 may 2022}}</ref> === 1901–cari === * 1922 — [[Braziliya milli futbol komandası]] [[Amerika Kuboku]]nu qazanıb.<ref name="latino">{{cite web |title=Copa América |url=https://www.footballhistory.org/tournament/copa-america.html |website=www.footballhistory.org |publisher=www.footballhistory.org |accessdate=27 yanvar 2022}}</ref> === Azərbaycana aid hadisələr === * 1996 — [[Azərbaycan]] və [[Cibuti]] arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.<ref>{{cite web |title=Azərbaycan və Cibuti arasında ikitərəfli münasibətlər |url=https://mfa.gov.az/az/category/afrika/cibuti |accessdate=4 yanvar 2022}}</ref> * 2020 — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] [[Zəngilan rayonu]]nun Ağbənd qəsəbəsi və Kolluqışlaq, Malatkeşin, Kənd Zəngilan, Genlik, Vəliqulubəyli, Qaradərə, Çöpədərə, Tatar, Tiri, Əmirxanlı, Qarqulu, Bartaz, Dəlləkli, [[Füzuli rayonu]]nun Mollavəli, Yuxarı Rəfidinli, Aşağı Rəfidinli, [[Cəbrayıl rayonu]]nun Sirik, Şıxlar, Məstəlibəyli, Dərzili kəndlərini Ermənistanın işğalından azad etmişdir.<ref>{{cite web |title=İkinci Qarabağ müharibəsi - əsas hadisələrin xronologiyası |url=https://www.bbc.com/azeri/region-55031057 |website=www.bbc.com |accessdate=2 yanvar 2022}}</ref> == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === {{Boş bölmə}} === 1601–1900 === * 1811 — [[Ferens List]], Macarıstan bəstəkarı * 1844 — [[Sara Bernar]], Fransa aktrisası * 1870 — [[İvan Bunin]], Rusiya yazıçısı * 1871 — [[Ağa Əlizadə]], Azərbaycan Şeyxülislamı === 1901–cari === [[Fayl:LevYashin.JPG|thumb|[[Lev Yaşin]]]] * 1915 — [[Yitzhak Şamir]], İsrail baş naziri * 1919 — [[Doris Lessinq]], Böyük Britaniya yazıçısı * 1921 — [[Kamil Əliyev (rəssam)|Kamil Əliyev]], Azərbaycan xalçaçı-rəssamı * 1924 — [[Əbdicəmil Nurpeysov]], Qazaxıstan yazıçısı * 1925 — [[Vsevolod Vorobyov]], Ukrayna pianoçusu * 1929  ** [[Fuad Qasımzadə]], Azərbaycan filosofu ** [[Lev Yaşin]], Sovet futbolçusu * 1940 — [[Mailə Muradxanlı]], Azərbaycan tərcüməçisi * 1949 — [[Arsen Venger]], Fransa futbolçusu və baş məşqçisi * 1954 — [[Robert Kapa]], ABŞ, Fransa və Macarıstan fotojurnalisti * 1978 — [[Emin Əfəndi]], Azərbaycan prodüseri və televiziya aparıcısı * 1985 — [[Hadisə (müğənni)|Hadisə]], Belçika və Türkiyə müğənnisi * 1988 — [[Muarem Muarem]], Şimali Makedoniya futbolçusu == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === * 741 — [[Karl Martell]], Frank hərbi və siyasi rəhbəri * 1383 — [[I Ferdinand (Portuqaliya kralı)|I Ferdinand]], Portuqaliya kralı === 1601–1900 === {{Boş bölmə}} === 1901–cari === [[Fayl:Şükür Həmidov 2020-ci ildə.jpg|thumb|[[Şükür Həmidov]]]] * 1906 — [[Pol Sezan]], Fransa boyakarı * 1935 — [[Komitas]], Ermənistan keşişi və musiqişünası * 1962 — [[Ceyhun Hacıbəyli]], Azərbaycan yazıçısı * 1964 — [[Xoca Nəzməddin]], Pakistan baş naziri * 2001 — [[Georgi Vitsin]], Rusiya aktyoru * 2005 — [[Əziz Əzizli]], Azərbaycan bəstəkarı * 2020  ** [[Xudayar Yusifzadə]], Azərbaycan kiçik giziri ** [[Nahid Teymurzadə]], Azərbaycan əsgəri ** [[Ramiz Qasımov (pilot)|Ramiz Qasımov]], Azərbaycan polkovnik-leytenantı, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] ** [[Röyal Mədətov]], Azərbaycan kiçik giziri ** [[Şükür Həmidov]], Azərbaycan polkovniki, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] ** [[Tacir Muradlı]], Azərbaycan əsgəri * 2021 — [[Canəli Əkbərov]], Azərbaycan xanəndəsi == Bayramlar və xüsusi günlər == {{Boş bölmə}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Aylar}} [[Kateqoriya:İlin günləri|*1022]] jvw7quyh6wicct7vmq9pdzgcvco6c5v 0 5366 6600778 6586394 2022-08-29T08:56:51Z Dr.Wiki54 88744 /* XX əsr */ wikitext text/x-wiki {{digər məna}} {{YM|Xəritə=Ganja City in Azerbaijan 2021.svg}} '''Gəncə''' ({{audio|Az-Ganja.ogg|tələffüzü}}) — [[Azərbaycan Respublikası]]nda [[şəhər]]. Ölkənin ərazisinə və əhalisinə görə ikinci ən böyük şəhəridir.{{mənbə göstərin}} Gəncə şəhəri [[Kiçik Qafqaz]]ın [[şimal]]-[[şərq]] tərəfində, [[Gəncə-Qazax düzənliyi]]ndə, [[Gəncəçay]]ın hər iki sahilində yerləşir.<ref>{{cite web|title=GƏNCƏNİN TARİXİ|url=http://gence-teatr.com/?secim=gence|publisher=gence-teatr.com|accessdate=15 oktyabr 2017|archive-date=2018-08-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20180831002434/http://www.gence-teatr.com/?secim=gence|url-status=dead}}</ref> == Tarixi == === Etimologiya === {{Həmçinin bax|Arran|Azərbaycan (ekzonim)}} Müasir [[Ərəblər|ərəb]] tarixşünasları "Gəncə" adının [[ərəb dili]]ndəki farsca kökənli ''xəzinə'' anlamlı "kənz" sözündən gəldiyini irəli sürürlər. [[Ərəb]] coğrafiyaşünası [[İbn Havqəl]] 977-ci ildə "Gəncə gözəl, varlı və qələbəlik şəhəridir. Buranın çoxsaylı əhalisi səxavətinə, mehribanlığına, [[elm]] adamlarına və mühacirlərə hörmətli münasibətlərinə görə fərqlənirlər" yazmışdır.<ref>{{cite web|url=http://www.kur-ia.com/?p=1583|title=Gəncənin yaşı və "Gəncə" sözünün etimologiyası|date=18 iyun 2011|accessdate=10 iyun 2018|publisher=kur.ia.com|archive-date=2016-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20160510085219/http://www.kur-ia.com/?p=1583|url-status=dead}}</ref> [[Fərrux Əhmədov]] Gəncə şəhərinin adının [[Türk dilləri|türk]] mənşəli olduğunu irəli sürür və ilkin forması hesab etdiyi "Qança" sözünün ilk komponenti "qan", "kan", "kaan", "[[xan]]" sözlərini [[türk]] dillərində hakim, sərkərdə, başçı, ikinci hissəsi olan –ca şəkilçisini isə [[məkan]], yer, yurd kimi izah edir. Beləliklə, "Gəncə", "Qanca", "Kancə" sözləri "xan yeri", "xan məkanı","xan yurdu", "xanın, xaqanın oturduğu yer" anlamını verir. [[Müəllif]] bildirir ki, [[XX əsr]]in əvvəlinə kimi "Qanja" və "Xan yurt" adları yerli əhalinin dilində Gəncənin cənub hissəsindəki dağlıq yerlərdə saxlanmışdı".<ref>{{cite book|title=Gəncənin tarix yaddaşı|location=Bakı|year=1998|publisher=Şirvannəşr}}</ref> Müasir [[İran]] tarixşünasları "Gəncə" adının [[fars dili]]ndəki "gənc" ({{dil-az|xəzinə}}) sözündən törədiyini iddia edir.<ref>{{cite book |url=http://www.iranicaonline.org/articles/ganja- |title=Encyclopedia Iranica, |volume="Ganja" |first=S. Edmund |last=Bosuort |access-date=7 November 2014 |archive-date=23 August 2011 |archive-url=https://www.webcitation.org/619MoxW7e?url=http://www.iranica.com/articles/ganja- |url-status=dead }}</ref> === Gerbi === {{Əsas|Gəncə şəhərinin gerbi}} [[Fayl:Coat of Arms of Yelizavetpol Governorate.png|thumb|[[Yelizavetpol quberniyası]]nın gerbi]] Gəncə şəhərinin gerbi 21 may 1843-cü ildə təsdiq olunmuşdur.<ref name="symbol"/> Qalxanvari gerbin ikiyə bölünmüş yuxarıdan 1-ci qızılı sahəsində zirvəsində [[Nuh]]un gəmisini simvolizə edən [[Ağrı dağı]] təsvir olunmuşdur.<ref name="symbol"/> Gerbin yuxarıdan ikinci qızılı sahəsində mavi dalğalı kəmər [[Qara dəniz]]i simvolizə edir.<ref name="symbol"/> Bu sahələrin üstündə gümüş fonda əlində nizə süvari təsvir olunmuşdur.<ref name="symbol"/> Gerbin yuxarı hissəsi [[Gürcüstan-İmeretiya quberniyası|Gürcü-İmereti quberniyasının]] gerbinin təsvirindən götürülmüşdür.<ref name="symbol"/> Gerbin aşağı hissəsinin fonu qırmızıdır.<ref name="symbol"/> Onun üzərində xaçvari şəkildə, sındırılmış müsəlman qılıncı və xəncər, rusların qələbəsini simvolizə edən dəfnə çələngi təsvir edilmişdir.<ref name="symbol"/> [[Yelizavetpol quberniyası]]nın gerbi 5 iyul 1878-ci ildə təsdiq olunmuşdur.<ref name="symbol"/> Qara qalxanda qızıl sütun üzərində xəncər, xəncərin yanında iki gümüş Georgi xaçı təsvir olunmuşdur.<ref name="symbol"/> Qalxan imperator tacı ilə tamamlanır və şəhər gerblərində işlədilən mavi rəngli Andreyev lenti ([[Rusiya imperiyası]]nın ilk ordeni olan və Müqəddəs Apostol Andrey Pervozvannı adına təsis edilən ordenin taxıldığı lentin nümunəsi) sarınmış qızılı palıd yarpaqları ilə əhatə olunmuşdur.<ref name="symbol">{{cite book|title=Gerblər və Emblemlər|url=http://ismayilli.cls.az/front/files/libraries/1308/books/902508749.pdf|accessdate=4 oktyabr 2017|archive-date=2021-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206211508/http://ismayilli.cls.az/front/files/libraries/1308/books/902508749.pdf|url-status=live}}</ref> Gəncə şəhərinin üçüncü gerbi 2004-cü ildə [[Cavad xan]]ın hakimiyyəti dövründə [[Gəncə xanlığı]]nın bayrağı olmuş qədim bayrağın simvolları əsasında bərpa olunmuşdur.<ref name="cavadxan"/> Cavad xanın bayrağında əks olunmuş simvollar, xanın özünün də mənsub olduğu [[Ziyadoğlular]] nəslinin qədim dövrdən daşıdığı bayrağın simvolları idi.<ref name="cavadxan">{{cite web|title=GƏNCƏ ŞƏHƏRİNİN GERBİ|url=http://www.gencekitab.az/gerbi.shtml|publisher=www.gencekitab.az|accessdate=9 oktyabr 2017}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> === Qədim dövr === {{Həmçinin bax|İşquz}} Gəncənin bir şəhər kimi formalaşması haqqında müxtəlif tarixi fərziyələr mövcuddur. Bəzi alimlər şəhərin yaranmasını e.ə., əksəriyyəti isə orta əsrlərin başlanğıcına aid edirlər.<ref name=second/> === Orta əsrlər === [[Fayl:Bronze idol from Ganja.JPG|130px|thumb|right|[[Qədim Gəncə]] yaşayış yerindən aşkarlanmış bürünc tanrı heykəli. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]. ]] {{Həmçinin bax|Şəddadilər|Gəncə zərbxanası}} VII əsrin birinci yarısında Gəncə [[farslar]] tərəfindən, ikinci yarısında isə [[ərəblər]] tərəfindən dağıdılmışdır.<ref name=second/> VII əsrin axırlarında isə Gəncə ərəblərlə [[xəzərlər]]in döyüş meydanına çevrilmişdir.<ref name=second/> X əsrdən, [[Bərdə]]nin paytaxt statusunu itirdiyi dövrdən etibarən Gəncə şəhəri ölkənin sosial-iqtisadi və mədəni həyatında vacib rol oynamağa başladı.<ref name=second/> Şəhərin həyatında ticarət və incəsənət vacib faktorlardan birinə çevrildi.<ref name=second/> Burda incəsənətin inkişafı üçün hər cür şərait mövcud idi. [[Dəmir]], [[mis]], [[alüminium]] və digər mədənlər Gəncə şəhərinin ətrafında fəaliyyət göstərir və yerli sənətkarları xammalla təchiz edirdilər.<ref name=second/> Gəncə paytaxt olaraq xüsusi diqqəti hərbi qüvvəsinin qücləndirilməsinə yönəltmişdi.<ref name=second/> Həmçinin bu dövrdə qala divarları tikilmiş və onun ətrafında xəndək qazılaraq şəhərin mühafizəsi gücləndirilmişdi. IX–X əsrlərdə [[Ərəb xilafəti]]nin zəiflədiyi bir dövrdə Azərbaycanda [[Şirvanşahlar]], [[Şəddadilər]], [[Salarilər]] və [[Rəvvadilər]] müstəqil feodal dövlətləri yaranmağa başladı.<ref name=second/> X əsrin ortalarında Gəncə şəhəri Salarilərin hakimiyyəti altında olmuşdur.<ref name=second/> Daha sonra isə [[Şəddadilər]]in paytaxt şəhəri olmuşdur.<ref name=second/> [[Fəzl bin Məhəmməd]]in hökmranlığı dövründə Gəncə ən güclü dövrlərini yaşamışdır.<ref name=second/> Şəddadilər dövründə qala, saraylar, körpülər və karvansaraylar inşa edilmiş və burda pul kəsilməyə başlanmışdır.<ref name=second/> Şəhəri əhatə edən yeni və daha davamlı qala inşa edildi. 1063-cü ildə dəmirçi İbrahim məşhur [[Gəncə qapıları]]nı tikdi.<ref name=second/> Gəncənin geniş bir mərkəzə çevrildiyi bir dövrdə onun ərazisi də həmçinin böyüyərək genişləndi.<ref name=second/> Yeni ticarət və sənaye zonaları tikilməyə başladı.<ref name=second/> [[İpək]] və ipək məmulatları nəinki yerli, həmçinin xarici alıcıların da rəğbətini qazandı.<ref name=second/> X əsrdə Gəncə həm də dini mərkəz sayıla bilərdi.<ref name=second/> Belə ki, [[Alban katolikoslarının siyahısı|Alban katolikosu]] mərkəzi [[Bərdə]]dən Gəncəyə köçmüşdü.<ref name=second/> [[Qətran Təbrizi]] o dövrləri belə qələmə almışdı: "İndi Gəncə sanki Cənnəti xatırladır".<ref name=second/> XI əsrin ortalarında Azərbaycan [[Səlcuqlar]]ın işğalına məruz qalmışdı. [[Təbriz]]i tutduqdan sonra [[Toğrul (Böyük Səlcuq hökmdarı)|I Toğrul]] (1038–1068) 1054-cü ildə qoşunlarını Gəncə istiqamətində hərəkət elətdirdi.<ref name=second/> Gəncə hakimi [[Əbüləsvar Şavur]] I Toğrulun vassalı olmağa öz razılığını verdi.<ref name=second/> Şavur I Toğrula bahalı hədiyyə verərək onun şərəfinə xütbə oxutdurdu.<ref name=second/> Səlcuqların aramsız basqınları XI əsrin ortalarında Şəddadi hökmdarı [[III Fəzl bin Fəzl]] göstərilən müqavimətin yetərsiz olduğunu görərək gec də olsa təslim olmağa qərar verdi və münasib bir şəraiti gözləyərək yenidən hakimiyyətə gəldi.<ref name=second/> 1086-cı ildə Səlcuq hökmdarı [[I Məlikşah]] (1072–1092) öz ordu başçısını, Bugayı Gəncəyə göndərdi.<ref name=second/> Yerli camaatın güclü müqavimətinə baxmayaraq Səlcuqlar şəhərin zəbtinə nail oldular.<ref name=second/> Döyüşdə Gəncə hökmdarı [[III Fəzl bin Fəzl]]i əsir götürdülər və bununla da 100 ildən artıq hakimiyyətdə olan Şəddadilər sülaləsinin hökmranlığına son verildi.<ref name=second/> I Məlikşah Gəncə hakimi kimi öz oğlu olan [[Məhəmməd Təpər]]i təyin etdi.<ref name=second/> Məhəmməd Təpər sultan seçildikdən sonra belə Gəncənin [[Səlcuq]] hökmdarı olaraq qaldı.<ref name=second/> XII əsrin birinci yarısında Gəncə bir neçə dəfə gürcü basqınlarına məruz qalmış, buna cavab olaraq Səlcuq ordusu [[Gürcüstan]]a güclə soxularaq oraları talan etmişdir. Gəncə Səlcuq türklərinə məğlub olana, yəni XI əsrə qədər [[Alban Həvari kilsəsi|Qafqaz Alban xristianlığının]] mərkəzi olmuşdur.<ref name=second/> 1139-cu ildə [[Gəncə zəlzələsi (1139)|zəlzələ]] nəticəsində V əsrdə yaranmış orjinal şəhər dağılmış və XII əsrdə əvvəlkindən bir az şərqdə yenidən tikilmişdir.<ref name=second/> [[Fayl:Azerbaijani Atabeks era vase from Ganja.JPG|thumb|left|170px|Eldənizlər dövrünə aid vaza, [[Qədim Gəncə]], [[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]].]] Atabəylər dövründə öz inkişafının pik nöqtəsinə çatan Gəncə [[Eldənizlər]]in paytaxtlarından biri olmuşdur. Bu dövr abidələrinin verdiyi məlumata görə, Gəncə ''"mühüm şəhər"'', böyük şəhər və paytaxt yəni ''"dar əl-mülk"'' idi. Gəncə [[Yaxın Şərq|Yaxın]] və [[Orta Şərq]]də ən mühüm ticarət-sənət mərkəzi idi. Şəhər yaxınlığında dəmir və mis filizlərinin olması dəmirçilik, metal emalı, silahqayırma, qab-qacaq hazırlanması, metalda naxış açma və başqa sənət sahələri inkişaf etmişdilər.<ref>Ziya Bünyadov. Azərbaycan Atabəyləri dövləti (1136–1225-ci illər). Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.s.167–168.</ref> Əsas karvan yollarının üzərində yerləşməsi bu şəhəri vacib ticarət mərkəzlərindən birinə çevirmiş, lakin 1231-ci ildə [[monqolların Azərbaycana II yürüşü]]ndə basqına məruz qalaraq yenidən dağıdılmışdı.<ref name=second/> Gəncənin Ağkənd ərazisində XIV əsrə aid tarixi karvansara [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]] hökmdarı [[Əbu Səid Bahadur xan|Əbu Səid Bahadur]] tərəfindən inşa olunub.<ref>https://www.yenigence.com/?p=52333</ref> XV əsrdə Gəncə [[Qaraqoyunlu]] dövlətinin tərkibinə daxil edilmişdir.<ref name=second/> Qaraqoyunlu hökmdarı Cahanşah ticarətin, sənətkarlığın, elmin və incəsənətin, mədəniyyətin inkişafı naminə böyük işlər görmüş bir hökmdardır. Onun hakimiyyəti illərində Naxçıvan, Gəncə və Təbriz kimi iri şəhərlər çiçəklənib tərəqqi etmişdi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/mart/298176.htm |access-date=2017-11-12 |archive-date=2018-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180125183426/http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/mart/298176.htm |url-status=live }}</ref> Qaraqoyunlu dövlətinin tərkibində olan Gəncə şəhəri Əmir Qaraman və varisləri tərəfindən idarə edilmişdir. [[Ağqoyunlular]] dövründə Gəncə bölgəsi [[Ziyadoğlular sülaləsi|Ziyadoğlu Qacar]] əmirlərinin idarçiliyində olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.tarix.gov.az/gence.php |access-date=2017-11-12 |archive-date=2017-11-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171120173138/http://www.tarix.gov.az/gence.php |url-status=dead }}</ref> Azərbaycan [[Səfəvilər|Səfəvi dövləti]] yarandıqdan sonra da Gəncə Ziyadoğlu Qacar nəslinin irsi idarəsində olmuş və [[Qarabağ bəylərbəyliyi|Qarabağ bəylərbəyiliyi]]nin mərkəzinə çevrilmişdir. [[I Şah Təhmasib|I Təhmasib]]in dövründə Gəncə bəylərbəyi [[Şahverdi sultan Ziyadoğlu-Qacar|Şahverdi Ziyadoğlu Qacar]] olmuşdu.<ref>Mustafazadə Tofiq. Qarabağ xanlığı. Bakı, Sabah nəşriyatı, 2009, ISBN 5-86106-016-0. səh.27.</ref> Don Juan adı ilə Avropada yaşayan tarixi-coğrafi əsərlər müəllifi [[Oruc bəy Bayat]] burada 50 min ailənin (yəni 225 min nəfər) yaşadığını qeyd etmişdi.<ref>Azərbaycan tarixi (8-ci sinif üçün dərslik), Bakı,"Aspoliqraf", 2005. s.189</ref> 1606-cı ildən 1804-cü ildə [[Rusiya imperiyası]]na birləşdiyi dövrə qədər Gəncə [[Qacarlar]], [[Əfşarlar (xanədanlıq)|Əfşarlar]], [[Zəndlər sülaləsi]]nin tərkibində xanlıq mərkəzi olmuşdur.<ref name=second/> === Gəncə ləğv edildi === {{Əsas|Gəncə xanlığı|Gəncə qalasının işğalı|Gəncə qəzası|Gəncə quberniyası}} 1747-ci ildə [[Nadir şah Əfşar]]ın öldürülməsi Azərbaycanda müstəqillik uğrundakı mübarizəni daha da gücləndirdi ki, bunun da nəticəsində Azərbaycan ayrı-ayrı feodal torpaqlarına – xanlıqlara parçalandı. XVIII əsrin ortalarında belə xanlıqlardan biri də Gəncə xanlığı idi. Şahverdi xan Ziyadoğlu-Qacar Gəncənin xanı (1740–1756) oldu. Xanlığın mərkəzi Gəncə şəhəri oldu. XVIII əsrin 80-ci illərində hakimiyyətdə olan Cavad xanın (1785–1804) dövründə Gəncə xanlığı xeyli möhkəmləndi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://haqqinda.az/Az%C9%99rbaycan+xanl%C4%B1qlar%C4%B1/43562-G%C9%99nc%C9%99++xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.html |access-date=2017-12-05 |archive-date=2017-12-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215163426/http://haqqinda.az/Az%C9%99rbaycan+xanl%C4%B1qlar%C4%B1/43562-G%C9%99nc%C9%99++xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.html |url-status=live }}</ref> 2 dekabr 1803-cü ildən blokadada olan {{sfn|Бобровский|1893|pp=209}} Gəncə qalası [[Nikolay Dubrovin]]ə görə bütün Adərbicanda ən yaxşı hesab edilirdi.{{sfn|Дубровин|1866|pp=234}} Bu zaman şəhər onun [[Gürcüstan krallığı|Gürcüstan kraliçası]] [[Böyük Tamara]]nın dövründən bəri Gürcüstana aid olması və [[Gürcüstan]] hökmdarlarının zəifliyinə görə bu yerlə əlaqəsini kəsdiyini bəhanə edən [[general-leytenant]] [[Pavel Sisianov|Sisianovun]] rəhbərliyi altındakı rus ordusunun hücumlarına məruz qalırdı.{{sfn|Baddeley|2011|pp=17}} Sisianova görə "Gəncə qalasının yerli mövqeyi bütün Adərbican üzərində hökmran" idi. Məhz buna görə də "bu istila Rusiya üçün birinci dərəcəli əhəmiyyətə malik" idi.{{sfn|Лапин|2011|pp=112}}{{sfn|Дубровин|1866|pp=235}} Sisianov [[Qacarlar]] nəslindən olan [[Gəncə xanlarının siyahısı|V Gəncə xanı]] [[Cavad xan]]dan təslim olmağı tələb edəndə Cavad xan imtina etdi{{sfn|Шефов|2002|pp=150}} və Tamaradan bəri Gəncənin Gürcüstana aid olmasını rədd etdi{{sfn|Дубровин|1866|pp=226}}. Gəncəyə yaxınlaşarkən Cavad xan onlarla savaşdı və məğlub oldu. Ancaq 3 yanvar 1804-cü ildə sübhçağı iki dəstəyə bölünmüş Sisianovun ordusu Gəncə üzərinə yürüş etdi{{sfn|Шефов|2002|pp=150}}. Qanlı həmlə zamanı Cavad xan ortancıl oğlu Hüseynqulu xanla birlikdə öldürüldü{{sfn|Владыкин|1885|pp=261}}. Gəncənin alınması bu ərazidən hücumlara məruz qalan Gürcüstanın şərq sərhədlərinin təhlükəsizliyini təmin etdi. Digər tərəfdən Qacarlar sülaləsinin hökmranlıq etdiyi İranın himayəsində olan Gəncənin işğalı İranda mənfi qarşılandı və faktiki olaraq [[Rusiya-İran müharibəsi (1804-1813)|Birinci Rusiya-İran müharibəsi]]nin başlanmasına səbəb oldu{{sfn|Шефов|2002|pp=150}}. 1804-cü il yanvarın 3-də [[Çar Rusiyası]]nın qoşunları Gəncə xanlığını işğal etdikdən sonra Gəncə şəhəri çar [[I Aleksandr]]ın arvadı Yelizaveta Alekseyevnanın şərəfinə Yelizavetpol adlandırıldı.<ref name=symbol/> Xanlıq üsuli-idarəsi ləğv edilərək Yelizavetpol dairəsi yaradıldı.<ref name=symbol/> 1840-cı il 10 aprel islahatı nəticəsində dairə qəzaya çevrildi.<ref name=symbol/> [[Yelizavetpol qəzası]] Gürcü-İmereti quberniyasının tərkibinə verildi.<ref name=symbol/> Qəza Yelizavetpol, Qazax, Şəmşədil və Ayrım məntəqələrinə bölündü. Yelizavetpol qəzasında qəza idarə sistemi təşkil olundu.<ref name=symbol/> 1846-cı il 14 dekabr tarixli inzibati-ərazi bölgüsündən sonra Yelizavetpol qəzası yeni yaradılmış [[Tiflis quberniyası]]nın tərkibinə daxil edildi. Çar [[II Aleksandr]]ın 1867-ci il 9 dekabr tarixli fərmanı ilə Yelizavetpol quberniyası yaradıldı.<ref name=symbol/> Yelizavetpol (Gəncə) şəhəri eyniadlı quberniyanın və qəzanın mərkəzi oldu.<ref name=symbol/> Quberniyanın ərazisi keçmiş Gəncə, Qarabağ, Şəki xanlıqlarının və Samux və Şəmşədil mahallarının ərazilərini əhatə edirdi.<ref name=symbol/> Quberniyanın tərkibinə Yelizavetpol, Şuşa və Nuxa qəzaları və ləğv edilmiş [[Ordubad qəzası]]nın bir hissəsi daxil edildi, yeni Qazax və Zəngəzur qəzaları yaradıldı.<ref name=symbol/> 1873-cü ildə [[Yelizavetpol quberniyası]] tərkibində Ərəş, Cəbrayıl və Cavanşir qəzaları təşkil olundu.<ref name=symbol/> === XX əsr === {{Əsas|Gəncə üsyanı (1920)|4 iyun Gəncə qiyamı}} 1905-ci ilin payızında Bakıda, Gəncədə, Şuşada, Azərbaycanın digər şəhərlərində rejimin özbaşınalıqlarını, milli məhdudiyyətləri ləğv etmək, çar məmurlarını işdən uzaqlaşdırmaq tələbləri ilə zəhmətkeşlərin kütləvi siyasi nümayişləri və mitinqləri baş verirdi.<ref name=xemse/> 1910-cu ildə Gəncədə də telefon xətti çəkilmiş, 1911-ci ildə buradakı dəmir yol stansiyasında avtomat telefon aparatı qoyulmuşdu.<ref>ARDA, f. 894, siy. 2, iş 102, v. 2.</ref> 1918-ci ilin yayında Azərbaycanda siyasi vəziyyət ölkədə ikihakimiyyətlilik olması ilə səciyyələnirdi. Belə ki, Azərbaycanın şərq hissəsi ([[Bakı quberniyası]]) Bakıda fəaliyyət göstərən Xalq Komissarları Sovetinin təsiri, qərb hissəsi isə ([[Yelizavetpol quberniyası]]) [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hökumətinin hakimiyyəti altında idi.<ref name=xemse/> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1918-ci il iyunun 16-da Gəncəyə köçdü.<ref name=xemse/> Lakin burada fəaliyyət göstərmək o qədər də sakit və maneəsiz olmadı.<ref name=xemse/> Çünki Azərbaycanın hər yerindən Gəncəyə axışan burjua-mülkədar və klerikal dairələrdən olan nümayəndələrin məhdud dünyagörüşlü mürtəce hissəsi Milli Şura və hökumətin demokratik, inqilabi əhvali ruhiyyəli şəxslərdən təşkil olunmasını istəmirdi.<ref name=xemse/> Gəncədə yerləşən [[Qafqaz İslam Ordusu]]nun bölmələri komandanlığı ilə milli hökumət üzvləri arasındakı münasibətlər də çox gərgin idi.<ref name=xemse/> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldıqdan sonra hökumətin 30 iyul 1918-ci il tarixli qərarı ilə Yelizavetpolun tarixi adı – Gəncə bərpa edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=277 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref><ref name=symbol/> Gəncə şəhəri 1918-ci il iyunun 17-dən sentyabrın 17-dək olan dövrdə dövlətin müvəqqəti paytaxtı oldu.<ref name=symbol/> 1920-ci il aprelin 28-də Gəncədə də hakimiyyət İnqilab Komitəsinin əlinə keçdi.<ref name="gitara">{{cite book|title=Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. VI cild (aprel 1920 - iyun 1941).|date=2008|publisher=Elm|location=Bakı|isbn=978-9952-448-44-03|url=http://www.anl.az/el/Kitab/254503.pdf|accessdate=9 oktyabr 2017|archive-date=2018-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180127143621/http://www.anl.az/el/Kitab/254503.pdf|url-status=live}}</ref> 1920-ci il mayın 1-də Gəncədə Sovet hakimiyyəti quruldu.<ref name=second/> 1920-ci il mayın 25-də Gəncədəki milli qüvvələr Sovet hakimiyyətinə və Qızıl ordu qarnizonuna qarşı fəal silahlı çıxışlara başladılar.<ref name=gitara/> Gəncə qarnizonu komandirinin və zabitlərinin Qızıl ordu nümayəndələri ilə əvəz olunması ona gətirib çıxardı ki, 1800 nəfərlik Gəncə qarnizonu mayın 28-dən 29-na keçən gecə üsyan qaldırdı və şəhərin müsəlmanlar yaşayan hissəsini tutdu.<ref name=gitara/> Üsyanın yatırıldığı bir neçə gün ərzində minlərlə üsyançı həlak oldu.<ref name=gitara/> Qızıl ordunun Gəncədə üsyanı yatırmasında ermənilər də iştirak edirdilər.<ref name=gitara/> Gəncə ermənilərinin kömək göstərməsi Qızıl ordu əsgərlərində ermənilərə rəğbət doğururdu.<ref name=gitara/> 1924-cü ilin yazında Bakı, Gəncə və Şəki şəhərlərində əsasən ixtisassız fəhlələrdən ibarət 22,6 min nəfər işsiz var idi.<ref name=gitara/> 1935-ci ildə Gəncənin adı dəyişdirilərək [[Sergey Kirov]]un adı ilə Kirovabad adlandırıldı.<ref name=second/> 1989-cu ildə Gəncənin tarixi adı bir daha bərpa edildi.<ref name=symbol/> [[Qarabağ müharibəsi]] dövründə Gəncə şəhərindən olan 400 nəfərdən çox insan döyüşlərdə şəhid oldu<ref>{{cite web |last1=Süleymanlı |first1=Samirə |title=Gəncədə Anatoli Nikolayeviç Davidoviçin anadan olmasının 50 illiyinə həsr olunan yubiley tədbiri keçirilib |url=http://www.ganjanews.az/2015/04/10/c%C9%99miyy%C9%99t/g%C9%99nc%C9%99d%C9%99-anatoli-nikolayevi%C3%A7-davidovi%C3%A7in-anadan-olmas%C4%B1n%C4%B1n-50-illiyin%C9%99-h%C9%99sr-olunan-yubiley-t%C9%99dbiri-ke%C3%A7irilib.html |website=http://www.ganjanews.az |publisher=Gəncə News |accessdate=5 iyul 2019 |archive-date=2019-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190707083134/http://www.ganjanews.az/2015/04/10/c%C9%99miyy%C9%99t/g%C9%99nc%C9%99d%C9%99-anatoli-nikolayevi%C3%A7-davidovi%C3%A7in-anadan-olmas%C4%B1n%C4%B1n-50-illiyin%C9%99-h%C9%99sr-olunan-yubiley-t%C9%99dbiri-ke%C3%A7irilib.html |url-status=live }}</ref>. Cəbhədəki uğursuzluqlar ölkədə siyasi vəziyyəti daha da dərinləşdirdi.<ref name=heaven/> Dövlət çevrilişi etməyə hazırlıq məqsədilə korpus komandiri [[Surət Hüseynov]] 1992-ci ilin dekabrında qüvvələrini [[Kəlbəcər]]instrateji yüksəkliklərindən geri çəkdi.<ref name=heaven/> 1993-cü il yanvarın 28-də Ağdərə bölgəsindən hərbi texnikanı çıxarıb Gəncəyə gətirdi.<ref name=heaven/> Surət Hüseynovun başçılığı ilə 1993-cü il 4 iyunda [[4 iyun Gəncə qiyamı|hərbi qiyam]] başlandı.<ref name=heaven/> Hökumətə tabe olmaqdan imtina edən bir qrup zabit Surət Hüseynovun başçılığı ilə hələ aprelin 3-də Gəncədə "Hərbi Birlik" adlı hərbi-siyasi təşkilat yaratmışdı.<ref name=heaven/> Birlik, onun təsiri altında olan 709 saylı hərbi hissə Ali Baş Komandana və Müdafiə Nazirliyinə tabe olmurdu.<ref name=heaven/> [[Heydər Əliyev]] genişlənmək təhlükəsi olan vətəndaş müharibəsini dayandırmaq üçün ağıllı, düşünülmüş siyasi tədbirlər həyata keçirdi.<ref name=heaven/> O, iyunun 13–14-də Gəncə şəhərində hərbi müxalifətlə danışıqlar apardı, mövcud siyasi böhrandan çıxış yollarını müəyyənləşdirdi.<ref name=heaven/> Heydər Əliyev iqtidarında yüksək vəzifələr tutsa da, öz məqsədinə nail ola bilməyəcəyini dərk edən Surət Hüseynov qərargahı Gəncədə yerləşən Səhra Cəbhə İdarəsi yaratdı.<ref name=heaven/> Oktyabrın 4-də Gəncədə Surət Hüseynovun tərəfdarlarından ibarət 300-ə yaxın silahlı adam şəhər İcra Hakimiyyəti binasını və başqa strateji obyektləri ələ keçirdi.<ref name=heaven/> Bu zaman paytaxtda iki hərbi hissənin əsgərləri artilleriya qurğularını Prezident sarayı, Ali Sovet və Müdafiə Nazirliyi binalarına tuşlayıb əmrə müntəzir dayanmışdılar.<ref name=heaven/> Qiyam və dövlət çevrilişi qəsdində günahkar olan Surət Hüseynov hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı, Azərbaycandan [[Rusiya]]ya qaçdı.<ref name=heaven/> 1996-cı ildə isə Rusiyada həbs olunub respublikaya gətirildi və məhkum edildi.<ref name=heaven/> === XXI əsr === 2018-ci ilin iyul ayında şəhərin meri [[Gəncə hadisələri (2018)|Elmar Vəliyevə qarşı sui-qəsd]] törədilmiş, sonrada yaranan qarşıdurmada iki polis zabiti həyatını itirmişdilər. 4 oktyabr 2020-ci ildə [[Qarabağ döyüşləri (2020)|Qarabağ döyüşlərində]] Gəncəyə [[Gəncəyə raket hücumu|raket zərbələri endirilmişdir]] . 11 oktyabrda [[Qarabağ döyüşləri (2020)|Qarabağ döyüşlərində]] atəşkəsin elan olunmasına rəğmən saat 02:00-dan etibarən Gəncəyə raket zərbələri endirilmiş, bu zərbələr nəticəsində 40-dan çox adam yaralanmış, 10 nəfər dünyasını dəyişmişdir. == Coğrafiya == === Relyef və geologiya === Dəniz səviyyəsindən 400–450 m yüksəklikdə yerləşən Gəncə şəhəri [[Azərbaycan]]ın qərbində, paytaxt [[Bakı]] şəhərindən 375-km qərbdə, Kiçik Qafqazın şimal-şərq ətəyini Kür-Araz ovalığındakı Gəncə-Qazax düzənliyində yerləşir.<ref name="geology">{{cite web|title=Coğrafi mövqeyi|url=http://www.ganja-ih.gov.az/page/13.html|publisher=www.ganja-ih.gov.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2018-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180821160445/http://www.ganja-ih.gov.az/page/13.html|url-status=live}}</ref> === İqlim === {{Şəhərin iqlimi | Şəhər_yiyəlik = Gəncənin | Mənbə = [http://www.pogodaiklimat.ru/climate/37735.htm "Climatological Information for Ganja, Azerbaijan"] | Yan_orta = 7 | Yan_orta_yağ= 8 | Fev_orta = 8.2 | Fev_orta_yağ= 12 | Mar_orta = 12.7 | Mar_orta_yağ= 24 | Apr_orta = 18.7 | Apr_orta_yağ= 31 | May_orta = 23.4 | May_orta_yağ= 40 | İyn_orta = 31.6 | İyn_orta_yağ= 32 | İyl_orta = 31.1 | İyl_orta_yağ= 17 | Avq_orta = 25.6 | Avq_orta_yağ= 15 | Sen_orta = 26.3 | Sen_orta_yağ= 15 | Okt_orta = 19.5 | Okt_orta_yağ= 24 | Noy_orta = 12.9 | Noy_orta_yağ= 16 | Dek_orta = 8.4 | Dek_orta_yağ= 7 | İl_orta = 19 | İl_orta_yağ = 241 | Yan_min_orta = 1.8 | Yan_maks_orta= 6.6 | Fev_min_orta = 1.8 | Fev_maks_orta= 6.3 | Mar_min_orta = 2.8 | Mar_maks_orta= 9.8 | Apr_min_orta = 4.2 | Apr_maks_orta= 16.4 | May_min_orta = 6.6 | May_maks_orta= 22.1 | İyn_min_orta = 9.4 | İyn_maks_orta= 27.3 | İyl_min_orta = 11.4 | İyl_maks_orta= 30.6 | Avq_min_orta = 10.9 | Avq_maks_orta= 29.7 | Sen_min_orta = 9.0 | Sen_maks_orta= 25.6 | Okt_min_orta = 6.4 | Okt_maks_orta= 19.6 | Noy_min_orta = 3.7 | Noy_maks_orta= 13.5 | Dek_min_orta = 1.4 | Dek_maks_orta= 9.7 | İl_min_orta = 5.8 | İl_maks_orta = 18.1 | Yan_müt_min = 2.1 | Yan_müt_max= 13.5 | Fev_müt_min = 2.0 | Fev_müt_max= 14.3 | Mar_müt_min = 4.2 | Mar_müt_max= 20.1 | Apr_müt_min = 9.4 | Apr_müt_max= 23.8 | May_müt_min = 14.9 | May_müt_max= 27.0 | İyn_müt_min = 19.7 | İyn_müt_max= 29.6 | İyl_müt_min = 22.2 | İyl_müt_max= 30.1 | Avq_müt_min = 22.9 | Avq_müt_max= 30.0 | Sen_müt_min = 19.4 | Sen_müt_max= 26.1 | Okt_müt_min = 13.5 | Okt_müt_max= 21.0 | Noy_müt_min = 8.8 | Noy_müt_max= 16.2 | Dek_müt_min = 4.8 | Dek_müt_max= 14.6 | İl_müt_min = 12.0 | İl_müt_max = 30.1 | }} == Əhalisi == 01.01.2020-ci il tarixli məlumata əsasən Gəncə şəhərinin Əhalisi – 335,6 min nəfərdir. Əhalinin sıxlığı 1&nbsp;km² 3051 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayının 48,8 faizi kişilərdən (163,8 min nəfər), 51,2 faizi qadınlardan (171,8 min nəfər) ibarətdir. Gəncə şəhərində 20969 nəfər (6240 ailə) məcburi köçkün və 17829 nəfər (3809 ailə) qaçqın məskunlaşmışdır. • Müharibə əlillərinin sayı — 940 nəfər • Şəhid ailələrinin sayı — 382 nəfər • Əlillərin sayı — 23861 nəfər<ref>{{Cite web |title=Gəncə şəhər icra hakimiyyəti |url=http://www.ganja-ih.gov.az/page/12.html |access-date=2020-12-01 |archive-date=2020-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201102064301/http://ganja-ih.gov.az/page/12.html |url-status=live }}</ref> === Din === [[Fayl:Qazaxlar məscidi əsas fasad.jpg|thumb|[[Qazaxlar məscidi]]]] Şəhərdə 6 məscid, 2 kilsə, 4 ziyarətgah, 5 pir, 5 islam və 3 xristian yönümlü dini icma, 51 qeyri-hökumət təşkilatı fəaliyyət göstərir.<ref name="second">{{cite web|title=Şəhər haqqında|url=http://www.ganja-ih.gov.az/page/10.html|publisher=www.ganja-ih.gov.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2018-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180821160548/http://www.ganja-ih.gov.az/page/10.html|url-status=live}}</ref> Gəncə tanınmış ibadət yerlərindən [[Şah Abbas məscidi (Gəncə)|Şah Abbas məscidi]], [[Mollacəlilli məscidi]], [[Hüseyniyyə məscidi]], [[Ozan məscidi]], [[Zərrabi məscidi]], [[Şahsevənlər məscidi]], [[Qazaxlar məscidi]] və [[Müqəddəs Sərkis kilsəsi (Gəncə)|Müqəddəs Sərkis kilsəsi]]ni qeyd etmək olar. === Dialekti === Gəncə və ona yaxın ərazilərdə, Azərbaycan dilinin qərb qrupu dialekt və şivələrinə aid Gəncə dialekti (Gəncə ləhcəsi) mövcüddur.<ref>{{cite web|title=Azərbaycan dilinin ermənilər arasında işləkliyi|url=http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2013/aprel/304868.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=9 oktyabr 2017}}</ref> == İnzibati bölgüsü == {{Əsas|Gəncənin inzibati bölgüsü}} Gəncə şəhərinin 7 qəsəbə inzibati ərazi vahidindən ibarətdir.<ref name="economy"/><ref name="vahid">{{cite web|title=Gəncə haqqında|url=http://www.ganja.az/az/g%C9%99nc%C9%99-haqq%C4%B1nda|publisher=www.ganja.az|accessdate=15 oktyabr 2017|archive-date=2017-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20171007162742/http://www.ganja.az/az/g%C9%99nc%C9%99-haqq%C4%B1nda|url-status=dead}}</ref> "Gəncə şəhərinin Kəpəz rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2011-ci il 13 dekabr tarixli 270-IVQ nömrəli Qanununun tətbiqi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 8 fevral 2012-ci il tarixli, 1991 №-li Sərəncamı ilə 5 yeni-Şıxzamanlı, Məhsəti, Sadıllı, Natəvan və Cavad xan adlı qəsəbələri yaradılmışdır.<ref name="vahid"/> === Gəncə şəhərinin tarixi məhəllələri === Qədim Gəncə şəhərinin 1727-ci ildə 14 məhəlləsi olub: Gəncə şəhəri, [[Gəncəçay]] ilə ikiyə ayrılmıştır, şəhərin dağlıq yerində və dağlara doğru kəndlərdə ermənilər, ova qisminda ovaya uzanan kəndlərdə isə türklər yaşayırdılar. Gəncənin türk məhəllələri arasında Noraşen adında bir erməni məhəlləsi vardı. Gəncənin erməni qismində isə üç türk məhəlləsi vardı: Mollacəlilli, Çaylı, və Hacıməlihli. {{Siyahı sütunlarla|4| # Ağalmas məhəlləsi # Allahdad məhəlləsi # Arazbar məhəlləsi # Aşıqlar məhəlləsi #Balçılı məhəlləsi # Bağbanlar məhəlləsi # Bağır məhəlləsi #[[Bala Bağman məhəlləsi|Bala Bağban / Bala Bağman məhəlləsi]] #Bayan məhəlləsi # Boyaqçılar məhəlləsi # Böyük Bağban məhəlləsi # Caqarlar məhəlləsi # Carlılar məhəlləsi # Cuhudlar məhəlləsi #Çarıqçılar məhəlləsi #Çayqıraqlılar məhəlləsi # Çaylı məhəlləsi #Çələbiyanlı məhəlləsi #Çilləxana məhəlləsi #Çıraqlı məhəlləsi # Çökək məhəlləsi #Dabbaqlar məhəlləsi #Dalozan məhəlləsi # Daşkörpü məhəlləsi #Dəlləklər məhəlləsi # Dəmirçilər məhəlləsi #Dik küçə #Dinaraş məhəlləsi # Dördyol məhəlləsi # Dulusçular məhəlləsi #Əli Mənsur məhəlləsi # Ərəbli məhəlləsi # [[Əttarlar məhəlləsi]] #Əzimbəyli məhəlləsi # Gorqi məhəlləsi #Hacıbağır məhəlləsi # Hacıməlikli məhəlləsi # Haçayeri məhəlləsi # Haqlı / Haxlı məhəlləsi # Həlvəsənli məhəlləsi #Xanlıqlar məhəlləsi # Xarabayeri məhəlləsi #Xassayeri məhəlləsi # Xələni məhəlləsi # [[Xəlfəli məhəlləsi]] # Xocalı məhəlləsi #Xodəkli məhəlləsi #İçqala məhəlləsi # [[İmamlı məhəlləsi]] #İtli küçə # İyirmidörd məhəlləsi # Kilsəkənd məhəlləsi # Qacarlar məhəlləsi # [[Qala məhəlləsi]] #Qapanlı məhəlləsi #Qaraçılar məhəlləsi # Qaramanlı məhəlləsi #Qaraməmmədli məhəlləsi # Qarasobalı məhəlləsi # [[Qazaxlar məhəlləsi]] # Qazbinlər məhəlləsi # Qərbqayalı məhəlləsi # Qıllılar məhəlləsi # [[Qırıxlı məhəlləsi|Qırıxlı / Qırxlı məhəlləsi]] # Qırkilimşi məhəlləsi # [[Qızılhacılı məhəlləsi]] #Qızılqaya məhəlləsi # Qulacadərəsi / Qulançardərəsi məhəlləsi # Quruqobu məhəlləsi #Quruşabanlı / Qurudəmyə məhəlləsi #Lətifli məhəlləsi #Mahrasabağı məhəlləsi #Mehrablı məhəlləsi # Misgərlər məhəlləsi # [[Mollacəlilli məhəlləsi]] # Mollacəmilli məhəlləsi #Molokanlar məhəlləsi # Möhtəsib məhəlləsi #Mülkədarllıar məhəlləsi #Namazalılar məhəlləsi # Noraşen məhəlləsi # [[Ozan məhəlləsi]] # Özümbəyli məhəlləsi #Pir Osman məhəlləsi # Sabirabad məhəlləsi # Sadıllı məhəlləsi # [[Sarvanlar məhəlləsi]] #Samuxlular məhəlləsi #[[Seyidli məhəlləsi|Seyidli / Seyidlər məhəlləsi]] # Səbzəvad məhəlləsi # Sədən / Sadan məhəlləsi # [[Səfərabad məhəlləsi]] # [[Sofulu məhəlləsi]] #Sukonnu məhəlləsi # Sutökülən məhəlləsi # Şabanlı məhəlləsi #Şadılı məhəlləsi # [[Şahsevənlər məhəlləsi]] # Şamlı məhəlləsi #Şatırçılar / Fəttahlılar məhəlləsi # Şayırgörən / Şatırgörən məhəlləsi # Şəmbiatlı / Şambayat məhəlləsi # Şərbaflar məhəlləsi # Şərəfxanlı məhəlləsi # Şıxdüzü / Şeyxdüzü məhəlləsi # Şöylübəyli məhəlləsi # Talalı / Talalılar məhəlləsi # [[Tapqışlaq məhəlləsi]] # [[Tatabad məhəlləsi]] #Tatlar məhəlləsi #Tekstilni / Toxuculuq məhəlləsi # Təbrizli məhəlləsi # Toxanlı / Todanlı məhəlləsi # [[Toyuqçular məhəlləsi|Toyuqçular / Tuğcu məhəlləsi]] #Vağzalaltı məhəlləsi #Vağzalyanı məhəlləsi # Üçtəpə məhəlləsi #Yelizavetpol məhəlləsi #Yenirəvan məhəlləsi # [[Zərrabi məhəlləsi]] }} == Yerli hökumət == "Şəhər əsasnaməsi" Gəncədə 1894-cü ildə tətbiq edilmişdi.<ref name=xemse/> 1917-ci ilə qədər Gəncə dumasında azərbaycanlı ''qlasnılar''ın sayı üstünlük təşkil etmişdir.<ref name=xemse/> Azərbaycanlı deputatlar içərisində ziyalıların nümayəndələri 30 faiz idi.<ref name=xemse/> Gəncənin görkəmli ictimai xadimləri [[Əsgər ağa Gorani]], [[Həsən bəy Ağayev]], [[Adil xan Ziyadxanov]], [[Ələkbər bəy Rəfibəyli]] və [[Xudadat bəy Rəfibəyli]], [[Aslan bəy Səfikürdski]], [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Xəlil bəy Xasməmmədov]], [[Hüseynqulu xan Xoyski]], [[Məmmədbağır Şeyxzamanlı]] və başqaları olmuşlar.<ref name=xemse/> Bakıdan fərqli olaraq Gəncə Şəhər Dumasına əsasən azərbaycanlı ziyalıların nümayəndələri Əsgər Ağa Adıgözəlov (Gorani), Adil xan Ziyadxanov və Xəlil bəy Xasməmmədov başçılıq etmişlər.<ref name=xemse/> == İqtisadiyyat == Bank idarələrinin mövcud olduğu Gəncə şəhərində 1905-ci il yanvarın 3-dən Qarşılıqlı Borcvermə Cəmiyyəti, iki ildən sonra isə 1910-cu il yanvarın 1-dən Yelizavetpol Qarşılıqlı Kredit Kommersiya Cəmiyyəti adlandırılan ikinci belə cəmiyyət, həmin il Volqa-Kama Kommersiya Bankı Tiflis şöbəsinin 1913-cü ildən həmin bankın agentliyinə çevrilən komisyonerliyi, 1912-ci il avqustun 16-dan Tiflis kommersiya bankının şöbəsi fəaliyyətə başladı.<ref name="xemse">{{cite book|title=Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. V cild (1900-1920-ci illər).|date=2008|publisher=Elm|url=http://www.anl.az/el/Kitab/254489.pdf|accessdate=10 oktyabr 2017|archive-date=2018-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180127172303/http://www.anl.az/el/Kitab/254489.pdf|url-status=live}}</ref> Gəncədəki bütün bank şöbələri kənd təsərrüfatının müxtəlif sahələrini, əsasən isə [[şərab]] və [[araq]] istehsalını, pambıqçılığı və ipəkçiliyi kreditlə təmin edirdi.<ref name="xemse"/> Gəncədə 1914-cü ildə hər birinin illik istehsal həcmi 180 min rubla çatan 8 pambıq emalı zavodu, 3 spirt və konyak zavodu, 37 şərab istehsalı müəssisəsi, meyvə şirəsi, biyan kökü emal edən 23 zavod, 5 gön-dəri müəssisəsi, tütün fabriki, kərpic zavodu və s. müəssisələr var idi.<ref>ARDA, f. 970, siy. 1, iş 163, v. 15.</ref> Gəncə həm də mühüm ticarət mərkəzi idi. 1914-cü ildə burada 1500 ticarət müəssisəsi var idisə, onlardan 56,2 faizini dükanlar, mağazalar, anbarlar təşkil edirdi. Həmin il Gəncədə ticarət dövriyyəsi 14–16 mln rubla çatırdı. Sonra kı illərdə bu rəqəm 2 dəfəyə qədər artmışdı.<ref>"Азербайджан", 16 мая 1919 г.; ARDSPİHA, f. 276, siy. 9, iş 1.</ref> Şəhərdə 2129 ticarət-sənaye müəssisəsi fəaliyyət göstərirdi249. Doğrudur, onların əksəriyyəti kiçik müəssisələr idi, lakin ticarət və sənaye kapitalının mərkəzləş məsi prosesi gedirdi.<ref name="xemse"/> Sənətkarlıq Gəncə iqtisadiyyatının ayrılmaz hissəsi idi. Gəncədən [[Moskva]] və Lodza pambıq emalı zavodlarının məhsulu, Rusiyanın mərkəzi şəhərləri və Sibirə təzə meyvə, çaxır ixrac olunurdu.<ref name="xemse"/> 1904-cü ildə Gəncədən Rusiya fabriklərinə 34 min pud, 1913-cü ildə isə 239,870 min pud mahlıc aparılmışdı.<ref>ARDA, f. 970, siy. 1, iş 90, v. 1 −11; iş 104, v. 1 −3, 5,38; iş 200, v.2.</ref> Həmin dövrdə Gəncənin xariclə ticarətində [[İran]] mühüm yer tuturdu.<ref name="xemse"/> İrana əsasən [[taxıl]] və heyvandarlıq məhsulları ixrac olunur, oraya yerli məhsullarla yanaşı, Rusiyadan gətirilmiş mallar da yola salınırdı.<ref name="xemse"/> Gəncə eyni zamanda böyük dəmir yol şəbəkəsi idi.<ref name="xemse"/> 1883-cü ilə nisbətən 1913-cü ildə Gəncə stansiyasına gətirilən malların miqdarı 15 dəfə, buradan göndərilən malların miqdarı isə 30 dəfə artmışdı.<ref name="xemse"/> Gəncə şəhərinin təsərrüfatının əsas hissəsini sənaye, tikinti, nəqliyyat və ticarət təşkil edir.<ref name="economy"/><ref name=court/> Gəncədə yüngül və yeyinti sənayesi inkişaf etmişdir. Şəhərdə həmçinin qara və əlvan metallurgiya xammalının hasilatı, onların ilkin emalı müəssisələri yerləşir.<ref name=court/> Gəncənin ağır sənayesi əsasən [[Qarabağ müharibəsi]]ndən sonrakı illərdə yaradılmışdır.<ref name=court/> 1960-cı illərin sonu, 70-ci illərin əvvəlindən başlayaraq şəhərdə yeni istehsal obyektlərinin inşası geniş vüsət almışdır.<ref name=court/> Bu illər ərzində çini qablar zavodu, qənnadı fabriki, taxıl məhsulları Kombinatı, ət Kombinatı, süd zavodu, əlvan metalların emalı zavodu, 2 saylı şərab zavodu, quşçuluq fabriki, tərəvəz yetişdirilməsi üçün istixana kombinatı, xalça kombinatının ikinci növbəsi və sairə mühüm sənaye obyektləri tikilib istifadəyə verilmişdir.<ref name=court/> Şəhər ərazisində 529 idarə və müəssisə, o cümlədən 77 iri, orta və kiçik sənaye müəssisəsi, 42 bank filialı və bank olmayan kredit təşkilatı, 8 mehmanxana, 130-dən çox digər ticarət və xidmət obyektləri fəaliyyət göstərir.<ref name="economy">{{cite web|title=İqtisadiyyat|url=http://www.ganja-ih.gov.az/page/14.html|publisher=www.ganja-ih.gov.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2017-09-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20170922075315/http://www.ganja-ih.gov.az/page/14.html|url-status=live}}</ref> === Turizm və alış-veriş === {{Əsas|Azərbaycanda turizm}} [[Fayl:Vego Hotel, Ganja.jpg|thumb|250px|Gəncədə Vego oteli]] Gəncənin populyar turist məkanlarından [[Nizami məqbərəsi]], [[Gəncə qapıları]], [[Şah Abbas məscidi (Gəncə)|Şah Abbas məscidi]], [[İmamzadə türbəsi (Gəncə)|İmamzadə türbəsi]], [[Butulkalı ev]], Heydər Əliyev Parkı, [[Göygöl Milli Parkı]] və [[Cavad xan türbəsi]]ni qeyd etmək olar.<ref>{{cite web|title=Gəncənin turizm obyektlərinə turist axını müşahidə olunur|url=http://www.ganjanews.az/2017/08/18/c%C9%99miyy%C9%99t/g%C9%99nc%C9%99nin-turizm-obyektl%C9%99rin%C9%99-turist-ax%C4%B1n%C4%B1-m%C3%BC%C5%9Fahid%C9%99-olunur.html|publisher=www.ganjanews.az|accessdate=16 oktyabr 2017|archive-date=2017-08-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170823182550/http://ganjanews.az/2017/08/18/c%C9%99miyy%C9%99t/g%C9%99nc%C9%99nin-turizm-obyektl%C9%99rin%C9%99-turist-ax%C4%B1n%C4%B1-m%C3%BC%C5%9Fahid%C9%99-olunur.html|url-status=live}}</ref> Şəhərin tanınmış otellərindən Ramada Plaza Gence, Vego Hotel, My Way Boulevard Hotel, Karvansaray Hotel, Cinema Boutique hotel, Deluxe Hotel və Ganja Hotel-i qeyd etmək olar.<ref>{{cite web|title=Haqqımızda|url=http://ramadaplazagence.com/haqqimizda/|publisher=http://ramadaplazagence.com|accessdate=15 oktyabr 2017|archive-date=2017-10-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20171008222535/http://ramadaplazagence.com/haqqimizda|url-status=dead}}</ref> Gəncədə 5-dən çox ticarət mərkəzi var. Onlardan [[Gəncə Mall|Ganja Mall]], Xəmsə Mall, Tağıyev Mall və Aura Park Alış-Veriş və Əyləncə Mərkəzini qeyd etmək olar.<ref>{{cite web|title=Azərbaycanda yeni mall açılır|url=http://az.baku.ws/hot_news/23871-azrbaycanda-yeni-mall-aclr.html|publisher=az.baku.ws|accessdate=16 oktyabr 2017|archive-date=2017-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20171014084302/http://az.baku.ws/hot_news/23871-azrbaycanda-yeni-mall-aclr.html|url-status=live}}</ref> == Memarlıq == {{Əsas|Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu}} Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin 1988-ci il 18 aprel tarixli 136 saylı Qərarına əsasən Gəncə şəhəri [[Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu]] elan edilmişdir.<ref name=court/> 1988-ci il 20 noyabr tarixli 420 saylı qərara əsasən qoruğun əsasnaməsi təsdiq edilmiş, həmin əsasnamədə qoruq iki hissədən elan edilmişdir.<ref name=court/> 1482 ha sahəsi olan Qədim Gəncə şəhər xarabalığı (Kəpəz rayon ərazisi), bundan 610 ha Samux rayon ərazisinə düşmüşdür.<ref name=court/> 2051 ha isə müasir Gəncənin tarixən formalaşmış hissəsidir.<ref name=court/> Qoruq dördüncü kateqoriya ilə işə başlamış, 1990-cı ildə üçüncü kateqoriya, 1997-ci ildə ikinci və 2001-ci ildə birinci kateqoriyaya aid edilmişdir.<ref name=court/> Qoruq fəaliyyətə başlayanda Gəncədə 240 abidə qeydə alınmışdır. Qoruğun fəaliyyəti nəticəsində bunun sayı 504-ə çatmışdır.<ref name="protect"/> Bunlardan 288-nin dövlət tərəfindən qorunur.<ref name="protect">{{cite web|title=GƏNCƏNİN MADDİ MƏDƏNİYYƏT ABİDƏLƏRİ|url=http://www.gencekitab.az/abideler.shtml|publisher=www.gencekitab.az|accessdate=15 oktyabr 2017|archive-date=2017-09-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20170901171942/http://www.gencekitab.az/abideler.shtml|url-status=dead}}</ref> Azərbaycanda abidələrin təsnifat bölgüsü ilk dəfə Gəncə abidələrinə qoruq tərəfindən tətbiq edilmişdir.<ref name=court/> === Parkları və bağları === Şəhərdə [[Göygöl Milli Parkı]], [[Xan bağı]], Heydər Əliyev parkı, Qələbə parkı, Dəmiryolçular parkı, Səməni parkı, Füzuli parkı, İstiqlal parkı kimi böyük parklarla yanaşı digər kiçik park və xiyabanlarda mövcuddur.<ref name=kuknar>{{cite web|title=Turizm və istirahət mərkəzləri|url=http://www.gencekitab.az/turizm.shtml|publisher=www.gencekitab.az|accessdate=9 oktyabr 2017|archive-date=2012-09-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920161145/http://gencekitab.az/turizm.shtml|url-status=dead}}</ref> Gəncənin ən məşhur və böyük parkı — Xan bağıdır.<ref name=kuknar/> Xan bağı 1700-cü ildə salınmışdır. Ümumi sahəsi 6 hektardır.<ref name=kuknar/> Xan Bağı Gəncə hökmdarı Ziyad xanın adı ilə bağlıdır.<ref name=kuknar/> Burada 100-dən artıq ağac növləri və cinsləri vardır.<ref name=kuknar/> 1979-cu ilin mart ayının 3-də Yeni Gəncə yaşayış massivində, Quru Qobu sahəsində Heydər Əliyev parkı salınmışdır. Parkın ümumi sahəsi 400 hektardan çoxdur. Burada 350 mindən çox ağac və bəzək bitkisi əkilmişdir. Bu ağacların əksəriyyətini Şərq çinarı, [[şam ağacı]], [[küknar]], [[cökə]], meyvə ağacları və müxtəlif bəzək bitkiləri təşkil edir.<ref name=kuknar/> [[İkinci dünya müharibəsi]]ndə alman faşistləri üzərində qələbənin 40 illiyi münasibətilə yaradılmış Qələbə parkı 1 hektara yaxın ərazini əhatə edir.<ref name=kuknar/> Dəmiryolçular parkı 1910-cu ildə yaradılmışdır və parkın ərazisi 1,5 hektardır.<ref name=kuknar/> Parkda [[çinar]], şam, küknar, vələs, cökə, [[akasiya]] və başqa ağaclar var.<ref name=kuknar/> Səməni parkı 1994-cü ildə Azərbaycan xalqının milli bayramı olan [[Novruz bayramı]]nın şərəfinə yaradılmışdır.<ref name=kuknar/> Füzuli Parkı şəhərin Alüminiumçular qəsəbəsində yerləşir.<ref name=kuknar/> Park vaxtı ilə alüminium zavodunun işçiləri üçün istirahət zonası kimi salınmışdır.<ref name=kuknar/> İstiqlal bağı Gəncənin [[Gülüstan qəsəbəsi]]ndə yerləşir. 1991-ci ilin 28 May günü əhalinin istifadəsinə verilmişdir.<ref name=kuknar/> == Mədəniyyəti == 2013-cü il noyabrın 21-də Avropada gənclər təşkilatlarının ən böyük platforması olan Avropa Gənclər Forumunun Baş Assambleyasında nüfuzlu beynəlxalq münsiflər heyətinin qərarı ilə Gəncə şəhəri "2016-cı il Avropa gənclər paytaxtı" elan edilmişdir.<ref>{{cite web|title=European Youth Capital 2016 launched in Ganja, Azerbaijan|url=http://www.europeanyouthcapital.org/yfj/european-youth-capital-2016-launched-in-ganja-azerbaijan/|publisher=www.europeanyouthcapital.org|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2017-08-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20170809153217/http://www.europeanyouthcapital.org/yfj/european-youth-capital-2016-launched-in-ganja-azerbaijan/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Gəncə şəhərinin “2016-cı il Avropa gənclər paytaxtı” seçilməsi ilə əlaqədar tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|url=http://www.president.az/articles/17868|publisher=www.president.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2017-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20170720183258/http://www.president.az/articles/17868|url-status=live}}</ref> 2017-ci ildə Gəncə [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi]]nin "Mədəniyyət Paytaxtı" seçilib.<ref>{{cite web|title=Gəncədə MDB-nin “Mədəniyyət paytaxtı” layihəsinin açılış mərasimi|url=http://medeniyyet.az/page/news/38223/Gencede-MDBnin-Medeniyyet-paytaxti-layihesinin-acilis-merasimi.html|publisher=medeniyyet.az|accessdate=16 oktyabr 2017|archive-date=2017-03-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170317132517/http://medeniyyet.az/page/news/38223/Gencede-MDBnin-Medeniyyet-paytaxti-layihesinin-acilis-merasimi.html|url-status=live}}</ref> Şəhərdə 5 musiqi məktəbi, uşaqlar [[üçün]] peşə məktəbi, [[incəsənət]] məktəbi, 5 muzey, 3 mədəniyyət evi, 6 musiqi evi və 27 kitabxana fəaliyyət göstərir.<ref>{{cite web|url=https://haqqinda.az/Azərbaycan+paytaxtları/42522-Gəncə+Mədəniyyəti.html|title=Gəncə mədəniyyəti|publisher=[https://haqqinda.az haqqinda.az]|accessdate=20 iyun 2018|language=az|archive-date=2021-08-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20210809201050/https://haqqinda.az/Az%C9%99rbaycan+paytaxtlar%C4%B1/42522-G%C9%99nc%C9%99+M%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti.html|url-status=live}}</ref> === Musiqi səhnəsi === {{Əsas|Gəncə Dövlət Filarmoniyası}} [[Fayl:Gəncə Dövlət Filarmoniyasının Kamera Orkestrı çıxış zamanı.jpg|450px|thumb|right|Gəncə Dövlət Filarmoniyasının Kamera orkestri]] Gəncə Dövlət Filarmoniyasının binası 1985-ci ildə tikilmişdir. Filarmoniya Azərbaycan SSR Mədəniyyət Nazirliyinin № 228-k 27 avqust 1990-cı il tarixli qərarı ilə yaradılmışdır. F. Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyası 2017-ci ilin noyabr ayının 10-da inşa edilmiş binada fəaliyyət göstərir. [[Böyük Vətən Müharibəsi]] zamanı [[Fikrət Əmirov]] döyüşlərdən kantuziya ilə qayıtdığından onu işləmək üçün Gəncə Filarmoniyasına göndərirlər. 1946–1949-cu illərdə filarmoniyaya xalq artisti [[Məhəmməd Bürcəliyev]] rəhbərlik etmişdir.<ref name="filarmoniya"/> 1990-cı ildə Gəncə Dövlət Filarmoniyası yenidən yaradıldı.<ref name="filarmoniya"/> 1949-cu ildə Gəncə Dövlət Filarmoniyasına xitam verilir.<ref name="filarmoniya"/> Gəncə Dövlət Filarmoniyasının təməli 21 yanvar 2012-ci ildə [[İlham Əliyev]]in Gəncəyə səfəri zamanı qoyulmuşdur.<ref>{{cite news|title=Ölkə rəhbərimiz İlham Əliyev Gəncə şəhərinə növbəti dəfə səfər edib|url=http://www.gencekitab.az/ilhamgence.shtml|accessdate=11 noyabr 2017|publisher=[http://gencekitab.az/ gencekitab.az]|language=az|archive-date=2019-04-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406234623/http://www.gencekitab.az/ilhamgence.shtml|url-status=dead}}</ref> 15 mart 2014-cü ildə tikintidə ciddi dağıntılar baş verib.<ref name="trend2">{{cite news|title=Gəncə Dövlət Filarmoniyasının binası uçub|url=https://az.trend.az/azerbaijan/incident/2253361.html|accessdate=21 iyun 2018|agency=Trend|issue=15 Mart 2014|language=az|publisher=[https://az.trend.az/ az.trend.az]|archive-date=2017-04-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20170415215910/http://az.trend.az/azerbaijan/incident/2253361.html|url-status=live}}</ref><ref name="ganja.mctgov.az">{{cite web|url=http://www.ganja.mctgov.az/az/view/360/52/Fikret-Emirov-adina-Gence-Dovlet-Filarmoniyasi|title=Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyası|publisher=[http://www.ganja.mctgov.az www.ganja.mctgov.az]|accessdate=21 iyun 2018|language=az|archive-date=2018-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20180924185810/http://ganja.mctgov.az/az/view/360/52/Fikret-Emirov-adina-Gence-Dovlet-Filarmoniyasi|url-status=live}}</ref> [[İlham Əliyev]]in 10 noyabr 2016-cı il tarixində imzaladığı sərəncamına əsasən ''"Gəncə Dövlət Filarmoniyasının tikintisinin davam etdirilməsi məqsədi ilə [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]nın 2016-cı il dövlət büdcəsinə nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Prezidentinin ehtiyat fondundan [[Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti]]nə 5 milyon manat"'' əlavə pul ayrılıb.<ref name="trend3">{{cite news|title=Gəncə Dövlət Filarmoniyasının tikintisinə 5 milyon manat ayrıldı|url=https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2683569.html|accessdate=21 iyun 2018|agency=Trend|date=10 noyabr 2016|language=az|publisher=[https://az.trend.az/ az.trend.az]|archive-date=2017-03-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312022148/http://az.trend.az/azerbaijan/politics/2683569.html|url-status=live}}</ref> 10 noyabr 2017-ci ildə [[İlham Əliyev]]in iştirakı ilə filarmoniyanın yeni binasının açılış mərasimi keçirilib.<ref name="açılış">{{cite news|title=İlham Əliyev Gəncə Dövlət Filarmoniyasının yeni binasının açılışında iştirak edib|url=http://www.president.az/articles/25806|accessdate=21 iyun 2018|publisher=[http://www.president.az president.az]|language=az|date=10 noyabr 2017|archive-date=2020-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200305130223/https://president.az/articles/25806|url-status=live}}</ref> 15 fevral 2017-ci ildə Mədəniyyət və turizm naziri [[Əbülfəs Qarayev]]in əmri ilə əvvəllər [[Gəncə Musiqi Kolleci]]nin direktoru vəzifəsində çalışmış Gülçin Mirzəyeva Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin edilib.<ref name="apa">{{cite news|title=Gəncədə vəzifəli şəxslər rüşvət alarkən yaxalanıb|url=http://www.azadliq.az/xeber/125217/g%C9%99nc%C9%99d%C9%99-v%C9%99zif%C9%99li-s%C9%99xsl%C9%99r-rusv%C9%99t-alark%C9%99n-yaxalanib-nazir-2-gun-%C9%99vv%C9%99l-yuks%C9%99k-v%C9%99zif%C9%99-vermisdi-video/|accessdate=21 iyun 2018|agency=APA|publisher=[http://www.azadliq.az azadliq.az]|date=18 fevral 2017|language=az|archive-date=2017-10-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20171021075809/http://www.azadliq.az/xeber/125217/g%c9%99nc%c9%99d%c9%99-v%c9%99zif%c9%99li-s%c9%99xsl%c9%99r-rusv%c9%99t-alark%c9%99n-yaxalanib-nazir-2-gun-%c9%99vv%c9%99l-yuks%c9%99k-v%c9%99zif%c9%99-vermisdi-video/|url-status=live}}</ref> Filarmoniyanın binası Gəncənin [[Nizami rayonu]] ərazisində, [[Cavad xan küçəsi (Gəncə)|Cavad xan]] və Həsən bəy Zərdabi küçələrinin kəsişməsində, əvvəllər Bakı kinoteatrının yerləşdiyi ərazidə inşa edilib.<ref name="trend2"/> Klassisizm üslubunda inşa edilmiş altı mərtəbəli binada inzibati, məşq, qrim, rejissor, istirahət otaqları və bufet yaradılıb.<ref name="açılış2"/> Burada 1100 nəfərlik konsert, 300 yerlik iclas zalları, 10 loja və 1 vip loja var. Binanın üçüncü mərtəbəsinin eyvanında [[Üzeyir Hacıbəyov]]un, [[Fikrət Əmirov]]un, [[Qara Qarayev]]in, [[Niyazi]]nin və [[Arif Məlikov]]un heykəlləri qoyulub. Ərazidə açıq havada yaya konsert meydançası, baxış qülləsi, 500 avtomobil yeraltı dayanacaq və ümumi sahəsi 2 min kvadratmetr olan iki korpusdan ibarət ikimərtəbəli qalareya inşa edilib.<ref name="açılış2">{{cite news|title=İlham Əliyev Gəncə Dövlət Filarmoniyasının yeni binasının açılışında iştirak edib|url=http://www.president.az/articles/25806|accessdate=21 iyun 2018|publisher=[http://www.president.az president.az]|date=10 noyabr 2017|language=az|archive-date=2020-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200305130223/https://president.az/articles/25806|url-status=live}}</ref> 23 iyun 2017-ci ildə Mədəniyyət və turizm naziri [[Əbülfəs Qarayev]]in əmri ilə [[Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti]] [[Samir Cəfərov]] filarmoniyaya direktor təyin edilib.<ref>{{cite news|title=Gəncə Dövlət Filarmoniyasına yeni direktor təyin olunub|url=http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2017/iyun/549140.htm|accessdate=21 iyun 2018|agency=AzərTac|publisher=[http://www.anl.az anl.az]|date=23 iyun 2017|language=az|archive-date=2017-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201042138/http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2017/iyun/549140.htm|url-status=live}}</ref> "Göygöl" Dövlət Mahnı və Rəqs ansamblı 1969-cu ildə [[Fikrət Verdiyev]] tərəfindən ictimai əsaslarla yaradılıb.<ref name="teleqraf.com"/> Yaranmasından 8 il sonra [[Heydər Əliyev]]in tapşırığı ilə ansambla "Göygöl" dövlət mahnı və rəqs ansamblı statusu verilir.<ref name="teleqraf.com">{{cite web|author=Nərmin|url=https://teleqraf.com/news/art/125633.html|publisher=[https://teleqraf.com teleqraf.com]|title=“Göygöl” Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı 40 yaşında - FOTO|language=az|date=17 fevral 2017|accessdate=21 iyun 2018|archive-date=2021-01-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20210120121013/https://teleqraf.com/news/art/125633.html|url-status=live}}</ref> Ansamblın ilk solisti [[Rövşən Behcət]] olub. Ansamblın fəaliyyəti genişləndikcə solistlər artır.<ref>{{cite web|url=https://news.milli.az/culture/260043.html|title="Göy-göl" Dövlət Mahnı və Rəqs ansamblının tarixçəsi və hazırkı vəziyyəti...|language=az|publisher=[https://news.milli.az news.milli.az]|date=11 aprel 2014|accessdate=21 iyun 2018|archive-date=2017-03-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20170324222233/http://news.milli.az/culture/260043.html|url-status=live}}</ref> Ansamblın musiqi heyəti 55 nəfərdən ibarətdir. Ansamblın bədii rəhbər vəzifəsində [[Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti]] [[Şahnaz Haşımova]] fəaliyyət göstərmişdir.<ref name="müsavat">{{cite news|title=Gəncə filarmoniyasının xanım direktoru ətrafında qalmaqal|url=http://musavat.com/news/gence-filarmoniyasinin-xanim-direktoru-etrafinda-qalmaqal_416838.html|accessdate=21 iyun 2018|agency=Müsavat qəzeti|publisher=[http://musavat.com musavat.com]|language=az|date=18 fevral 2017|archive-date=2021-01-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210118192624/https://musavat.com/news/gence-filarmoniyasinin-xanim-direktoru-etrafinda-qalmaqal_416838.html|url-status=live}}</ref> "Göygöl" dövlət mahnı və rəqs ansamblı dəfələrlə [[Türkiyə Respublikası]]nda, müxtəlif festivallarda, "Dədə Qorqud" festivalında, Azərbaycan Xalq Rəqsləri festivalında, "Giresun – Aksu" festivalında, "Türksoy Novruz" şənliklərində [[Azərbaycan]]ı təmsil edilmişdir.<ref name="ganja.mctgov.az"/> 2010-cu ilin mart ayında [[Türkiyə Respublikası]]nda Novruz şənliklərində iştirak etmişdir.<ref name="ganja.mctgov.az"/> [[Fikrət Əmirov|F.Əmirov]] adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının nəzdində Xalq Çalğı Alətləri orkestridə fəaliyyət göstərir. Xalq Çalğı Alətləri orkestrinın heyəti 43 nəfərdən ibarətdir. Orkestr tarixi bayramlar və əlamətdar günlərdə, yubileylərdə, şəhər günlərində çıxış edir.<ref name="ganja.mctgov.az"/> Filarmoniyada Kamera orkestri fəaliyyət göstərir. Kamera orkestrinin musiqi heyəti 32 nəfərdən ibarətdir. Repertuarında Azərbaycan bəstəkarları ilə yanaşı xarici bəstəkarlarda yer tutur.<ref name="ganja.mctgov.az"/> 1959-cu ildə bəstəkar [[Xəlil Cəfərov]]un rəhbərliyi ilə Gəncədə yeni mahnı və rəqs ansamblı fəaliyyətə başlayır. 1969-cu ildə [[Şirin Rzayev]] Gəncədə ilk dəfə simfonik orkestr yaratmış və 1980-ci illərin sonunadək onun baş dirijoru kimi çalışmışdır.<ref name="filarmoniya">{{cite news|last1=Bürcəliyev|first1=Anar|title=Gəncədə ilk simfonik orkestrin yaradıcısı: Şirin Rzayev - 75|url=http://www.cebhe.info/gencede-ilk-simfonik-orkestrin-yaradicisi-sirin-rzayev---75-30488|accessdate=21 iyun 2018|publisher=[http://www.cebhe.info/ cebhe.info]|date=30 avqust 2016|language=az}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Şirin Rzayev]] Gəncədə 1980–1992-ci illərdə "[[Şərəfxanlı]]" el nəğmələri teatrının yaratmış və bədii rəhbəri olmuşdur.<ref name="filarmoniya"/> 1981-ci ildə [[Moskva]]da keçirilmiş "Səni tərəddüd edirəm, Vətən!" adlı ümumittifaq müsabiqəsində "Şərəfxanlı" el nəğmələri teatrı birinci yerə layiq görülmüşdür.<ref name="filarmoniya"/> [[Heydər Əliyev]] Gəncəyə gələrkən Gəncə Musiqi Evi simfonik orkestrinin (1971-ci ildə) və "Şərəfxanlı" el nəğmələri teatrı folklorunun (1980-ci ildə) konsertlərində iştirak etmiş və öz tövsiyələrini bildirmişdir.<ref name="filarmoniya"/> Qədim Gəncə çalğı alətlərindən [[qopuz]], [[saz]], [[tar]], [[kamança]], [[zurna]], [[balaban]], [[tütək]], [[tulum]], [[nağara]], [[nağara|qoşa nağara]], [[qaval]], [[dəf]] qeyd etmək olar.<ref>{{cite web|url=http://www.ganja.az/az/mədəniyyət/milli-musiqi-alətləri|title=Milli Musiqi Alətləri|publisher=[http://www.ganja.az www.ganja.az]|language=az|accessdate=25 iyun 2018|archive-date=2020-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20200319110712/http://www.ganja.az/az/m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99t/milli-musiqi-al%C9%99tl%C9%99ri|url-status=dead}}</ref> === Muzey və qalereyaları === Gəncə qalasının hər iki tərəfindəki birinci mərtəbələrdə və yeraltı keçiddə Azərbaycan şairi [[Nizami Gəncəvi]]nin sələfləri və xələflərindən ibarət qalareya yaradılmışdır. Burada Gəncənin 26 görkəmli şəxsiyyətinin abidəsi qoyulmuşdur. Muzeyin sağ tərəfində ikinci mərtəbədə Gəncənin hərb tarixi muzeyi yaradılmışdır. Qalanın üçüncü mərtəbəsində Gəncə əhalisinin məişəti, mədəniyyəti, həyatı haqqında məlumat verən etnoqrafik muzey yaradılmışdır. Gəncədə olan muzeylərdən [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Muzeyi]], [[Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi]], [[Nizami Gəncəvinin Ev Muzeyi]], [[İsrafil Məmmədovun Ev Muzeyi]], Mir Cəlal Paşayevin Ev Muzeyi və digərlərini qeyd etmək olar.<ref>{{cite web|url=http://www.ganja.az/az/mədəniyyət/muzeylər|title=Muzeylər|publisher=[http://www.ganja.az www.ganja.az]|language=az|accessdate=25 iyun 2018|archive-date=2020-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20200319110717/http://www.ganja.az/az/m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99t/muzeyl%C9%99r|url-status=dead}}</ref> === Kino səhnəsi === Gəncədə çəkilən kinolardan "[[Əhməd haradadır? (film, 1963)|Əhməd haradadır?]]", "[[Qanun naminə (film, 1968)|Qanun naminə]]", "[[Cavad xan (film, 2009)|Cavad xan]]", "[[Bitməyən ömür (film, 2013)|Bitməyən ömür]]", "[[Sağlam olun! (film, 1969)|Sağlam olun!]]", "[[Teatral həyat (film, 2009)|Teatral həyat]]", "[[Torpağımız... Tariximiz... Taleyimiz... (film, 2015)|Torpağımız… Tariximiz… Taleyimiz…]]", "[[Çəmənlik və otlaqların yaxşılaşdırılması (film, 1969)|Çəmənlik və otlaqların yaxşılaşdırılması]]" qeyd etmək olar. Gəncənin tanınmış kino xadimlərindən [[Adil İsgəndərov]], [[Məmmədrza Şeyxzamanov]], [[Ələddin Abbasov]], [[Şahmar Ələkbərov]], [[Kübra Əliyeva]], [[Mehriban Ələkbərzadə]] və digərlərini qeyd etmək olar. === Kitabxanaları === === Teatrları === {{Əsas|Gəncə Dövlət Dram Teatrı}} Gəncədə fəaliyyət göstərən teatrlardan biri [[Gəncə Dövlət Dram Teatrı]]dır. Teatrın binası XIX əsrin 80-ci illərində alman sahibkarı [[Xristofor Förer]] tərəfindən tikilmişdir. Teatrın binası XIX əsr tarixi-memarlıq abidəsidir. 1921-ci il noyabr ayının 13-də tikilmişdir. 1925-ci ilə kimi "Tənqid-təbliğ" teatr adı ilə fəaliyyət göstərmiş, 1925-ci ildə isə "Bakı-işçi-kəndli" teatrına çevrilmişdir. 1932-ci ildə teatr bütün heyəti ilə birlikdə Gəncəyə köçürülmüş və fəaliyyətini burada davam etdirmişdir. Gəncəyə gələn aktyorlar içərisində [[İsmayıl Talıblı]], [[Ələsgər Ələkbərov]], [[Ağasadıq Gəraybəyli]], [[Ağahüseyn Cavadov]], [[Mehdi Məmmədov]], [[Kazım Ziya]], [[Fatma Qədri]], Əmir Dadaşlı, [[Rəmziyyə Veysəlova]] kimi sənətkarlar vardır. Teatr 1990-cı ildən Gəncə Dövlət Dram Teatrı kimi adlandırılmışdır. Dram teatrda gənclərdən ibarət teatr studiyası fəaliyyət göstərir.<ref>{{cite web|url=http://www.ganja.az/az/mədəniyyət/mədəniyyət-ocaqları/639-gəncə-dövlət-dram-teatrı|title=Gəncə Dövlət Dram Teatrı|language=az|publisher=[http://www.ganja.az ganja.az]|accessdate=20 iyun 2018|archive-date=2019-10-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20191002083005/http://www.ganja.az/az/m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99t/m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99t-ocaqlar%C4%B1/639-g%C9%99nc%C9%99-d%C3%B6vl%C9%99t-dram-teatr%C4%B1|url-status=dead}}</ref> 2014-cü ildə bina yenidən tikilib. Ərazidə təmizlik, topoqrafiya və geologiya işləri aparılıb. Teatr üçün [[Gəncəçay]]ın sağ sahilində 2 hektar torpaq sahəsi ayrılıb.<ref name="azertag">{{cite web|title=Gəncə Dövlət Dram Teatrı üçün yeni bina tikiləcək|url=https://azertag.az/xeber/Gence_Dovlet_Dram_Teatri_uchun_yeni_bina_tikilecek-785460|date=24 iyun 2017|publisher=[https://azertag.az azertag.az]|language=az|accessdate=20 iyun 2018|archive-date=2019-10-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20191002082457/https://azertag.az/xeber/Gence_Dovlet_Dram_Teatri_uchun_yeni_bina_tikilecek-785460|url-status=live}}</ref> Tikiliş üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ehtiyat fondundan 3 milyon manat vəsait ayrılıb.<ref name="azertag"/> Dram teatrında XIX əsrin sonlarında 21 oktyabr 1895-ci ildə ilk dəfə olaraq tamaşalar hazırlanıb. [[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev]]in 1910-cu ildə yerli həvəskarlardan ibarət təşkil etdiyi teatrda "Ağa Məhəmməd şah Qacar", "Dağılan tifaq" ([[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev|Ə.B.Haqverdiyev]]), "Əl Mənsur" (N. Heyne), "Nadanlıq" ([[Nəriman Nərimanov|N.Nərimanov]]), "Vətən" ([[Namiq Kamal|N. Kamal]]) və başqa bu kimi əsərlər yeni həvəskar truppanın əsas repertuarı kimi böyük maraqla qarşılanıb.<ref name="Dram teatrı">{{cite web|title=Gəncə Dövlət Dram Teatrı – 123-cü mövsüm|url=https://www.yenigence.com/g%C9%99nc%C9%99-dovl%C9%99t-dram-teatri-123-cu-movsum/|publisher=[https://www.yenigence.com yenigence.com]|author=[[Anar Bürcəliyev]]|language=az|accessdate=20 iyun 2018|archive-date=2020-09-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925112007/https://www.yenigence.com/g%C9%99nc%C9%99-dovl%C9%99t-dram-teatri-123-cu-movsum/|url-status=live}}</ref> 1915-ci ildə ilk dəfə olaraq Gəncədə "Qız məktəb"i tələbələrinin ilk dram truppası da yaradılıb. Müxtəlif illərdə "Qız məktəb"i tələbələrinin ilk dram truppasına rejissor [[Əsəd Şıxzamanov]] rəhbərlik edib. Burada [[Məşədi Cəmil Əmirov]]un "Seyfülmüllük" operası ilk dəfə 1916-cı ildə tamaşaya qoyulub.<ref name="Dram teatrı"/> Bu illərdə həmkarlar klubu nəzdində dram dərnəyi fəaliyyət göstərib. Dram dərnəyində rejissor [[Adil İsgəndərov]], [[Barat Şəkinskaya]], [[İbrahim Həmzəyev|Mir İbrahim Həmzəyev]] və digərləri fəaliyyət göstərib.<ref name="Dram teatrı"/> Digər teatr isə Gəncə Dövlət Kukla teatrıdır. Bina 1885-ci ildə almanlar tərəfindən lüteran kilsəsi kimi inşa edilmişdir. Tikintidə əsasən luf daşından istifadə olunmuşdur. Binanın ümumi sahəsi 650 m²-dir. 1 zal, 1 foye və 15 otaqdan ibarətdir. Teatr Əhməd Cəmil küçəsində yerləşir və xristian dini abidələr sırasına daxil edilmişdir. Gəncə Dövlət Kukla teatrı [[Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti]]nin 18 sentyabr 1986-cı il tarixli 299 saylı əmrinə əsasən yaradılmışdır. Teatrda 100-ə yaxın tamaşa hazırlanmışdır.<ref>{{cite web|url=http://www.ganja.az/az/mədəniyyət/teatrlar/332-gəncə-dövlət-kukla-teatrı|title=Gəncə Dövlət Kukla Teatrı|language=az|publisher=[http://www.ganja.az ganja.az]|accessdate=20 iyun 2018|archive-date=2020-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200223142619/http://www.ganja.az/az/m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99t/teatrlar/332-g%C9%99nc%C9%99-d%C3%B6vl%C9%99t-kukla-teatr%C4%B1|url-status=dead}}</ref> 1980-ci ildə ulu öndər, ümumilli lider [[Heydər Əliyev]] Gəncədə olarkən tamaşaların birini seyr edərək bildirmişdi ki, siz [[Nizami Gəncəvi]] ədəbi irsinin təbliği üçün ən yaxşı üsullardan birini seçmisiniz. Bunu daha da inkişaf etdirmək lazımdır. Həmin andan etibarən tamaşaların göstərilməsi daha da artırılır. Daha böyük əsərlərə müraciət edilir və 1990-cı ildən etibarən Gəncə Dövlət Poeziya teatrı status alır və fəaliyyət göstərir.<ref>{{cite web|url=http://www.kepeztv.az/news/id/827|title=Zərrabi məscidi|author=Elnur İsmayılbəyli|date=3 oktyabr 2014|language=az|accessdate=20 iyun 2018|publisher=[http://www.kepeztv.az www.kepeztv.az]|archive-date=2020-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128070304/http://www.kepeztv.az/news/id/827|url-status=live}}</ref> 2016-cı ildə Gəncədə "[[CinemaPlus|Cinemaplus]]" kinoteatrı fəaliyyətə başlayıb. Kinoteatr, "Xəmsə Park" adlı məkanda istifadəyə verilən Xəmsə Park Ticarət Mərkəzinin 4-cü mərtəbəsində salınıb.<ref>{{cite web|title=Gəncə şəhərində ilk kinoteatr açılır – FOTO|publisher=[https://oxu.az oxu.az]|url=https://oxu.az/culture/125031|language=az|date=1 aprel 2016|accessdate=20 iyun 2018|archive-date=2017-10-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20171006040535/http://oxu.az/culture/125031|url-status=live}}</ref> == Təhsil == 1914-cü ildə Gəncə şəhərində [[Gəncə Müəllimlər Seminariyası]] açıldı.<ref>Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, c. 5, Bakı, 2001.</ref> Gəncənin tanınmış ali təhsil müəssisələrindən [[Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti]], [[Azərbaycan Texnologiya Universiteti]], [[Gəncə Dövlət Universiteti]], Gəncə şəhəri təsərrüfat hesablı Məişət Kolleci və Gəncə Kənd Təsərrüfatı Texnikumunu, qeyd etmək olar. [[Gəncə Humanitar Kolleci]], [[Musiqi Kolleci|Gəncə Musiqi Kolleci]], 45 orta məktəb və 1 xüsusi məktəb mövcuddur. == İdman == === Futbol === Gəncə şəhərini [[Azərbaycan Premyer Liqası]]nda [[Kəpəz PFK|Kəpəz]] futbol klubu təmsil edir.<ref>{{cite web|title=Idman|url=http://kapaz.ganja-ih.gov.az/page/18.html|publisher=kapaz.ganja-ih.gov.az|accessdate=9 oktyabr 2017|archive-date=2018-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180821223205/http://kapaz.ganja-ih.gov.az/page/18.html|url-status=live}}</ref> Şəhərdə [[Gəncə şəhər stadionu]] yerləşir.<ref>{{cite web|title=Gəncə şəhər stadionunun son durumu - FOTO|url=https://az.trend.az/azerbaijan/sports/2801856.html|publisher=az.trend.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2021-08-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20210809201116/https://az.trend.az/azerbaijan/sports/2801856.html|url-status=live}}</ref> '''"Kəpəz" Peşəkar Futbol Klubu''' — [[Azərbaycan]]ın ikinci böyük şəhəri olan Gəncə şəhərini təmsil edən futbol klubu. Kəpəz klubunun əsası 1959-cu ildə qoyulub. Sovet dönəmində də Azərbaycanın ən uğurlu iki futbol klubundan biri olan Kəpəz 1992-ci ildən etibarən 3 dəfə [[Azərbaycan Premyer Liqası]]nın və 4 dəfə [[Azərbaycan Kuboku]]nun qalibi olub. "Kəpəz" Azərbaycanda və Qafqazda ən böyük azarkeş ordusuna sahib futbol klubudur. "Gəncəlilər" "Azərbaycan futbolunun "Yenilməz Armada"sı hesab edilir və ölkə futbolundakı əksər rekordların sahibidir bu klub. "Kəpəz PFK" bir növ "Gəncə" şəhərinin simvolu hesab edilir. [[Fayl:Kəpəz PFK loqo.png|alt=Kəpəz PFK|thumb|[[Kəpəz PFK]]]] [[Fayl:Qızıl oyun.jpg|alt=Gəncə şəhər stadionu|thumb|[[Gəncə şəhər stadionu]]]] '''Qızıl oyun,''' [[Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 2004/2005|2004/2005 mövsümünün]] ikinci dövrəsindən etibarən uğurlu nəticələr əldə edən "Xəzər Lənkəran" yekunda "Neftçi" ilə eyni – 78 xal toplamışdı. [[Azərbaycan Peşəkar Futbol Liqası]]nın təklifi nəticəsində çempionu müəyyən etmək üçün neytral meydanda əlavə oyun keçirildi. 2005-ci il 10 iyunda [[Gəncə şəhər stadionu]]nda keçirilən 25 minlik derbi Neftçi 2:1 hesablı qələbəsi ilə yekunlaşır. Oyun Azərbaycan KİV-lərində "'''Qızıl oyun'''" kimi qeyd olunub. === Digər idman növləri === 2017-ci il sentyabrın 17-də [[Heydər Əliyev Fondu]]nun təşəbbüsü ilə "Gəncə Marafonu — 2017" keçirilib.<ref name="marafon"/> Marafon Gəncə şəhərində "[[Zəfər tağı (Gəncə)|Zəfər tağı]]"ndan start götürərək [[Nizami Gəncəvi]] prospekti, Heydər Əliyev prospekti, [[Cavad xan]] küçəsi, Gəncəçay bulvarı, [[Şah İsmayıl Xətai]] prospekti boyunca davam edib, Heydər Əliyev park kompleksinə qədər 17 kilometrlik məsafəni əhatə edib.<ref name="marafon">{{cite web|title=Gəncə Marafonu - 2017|url=http://ganja.marathon.az/page/view/ganca-marafonu-2017|publisher=ganja.marathon.az|accessdate=15 oktyabr 2017|archive-date=2017-10-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20171015185053/http://ganja.marathon.az/page/view/ganca-marafonu-2017|url-status=dead}}</ref> == Nəqliyyat == === İctimai nəqliyyat === 1933-cü ildən 1976-cı ilədək şəhərdə tramvay sistemi fəaliyyət göstərirdi. 1955-ci ildən 2004-cü ilədək trolleybus işləmişdir.<ref name="heaven">{{cite book|title=Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. VII cild (1941-2002-ci illər)|date=2008|publisher=Elm|location=Bakı|isbn=978-9952-448-48-1|url=http://www.anl.az/el/Kitab/254507.pdf|accessdate=9 oktyabr 2017|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305022653/http://www.anl.az/el/Kitab/254507.pdf|url-status=live}}</ref> Şəhərdə şəhərlərarası nəqliyyat xidməti göstərən avtovağzallar fəaliyyət göstərirlər.<ref name="court" /> === Dəmiryolu nəqliyyatı === [[Gəncə Dəmiryol Stansiyası]] fəaliyyət göstərməklə yanaşı, Lokomotiv deposu, Vaqon deposu və digər dəmiryolu strukturlarına daxil olan təsərrüfat subyektləri inkişaf etdirilmişdir.<ref name="court">{{cite web|title=Ümumi məlumat|url=http://sc.supremecourt.gov.az/_Districts/XaritaInfo.jsp?id=3900|publisher=supremecourt.gov.az|accessdate=23 oktyabr 2017}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> === Hava nəqliyyatı === Hal-hazırda [[Gəncə Beynəlxalq Hava Limanı]] (KVD) Gəncənin yeganə beynəlxalq hava xidmətidir.<ref>{{cite web|title=Gəncə Beynəlxalq Hava Limanı|url=http://www.ganja.az/az/n%C9%99qliyyat/hava-liman%C4%B1/g%C9%99nc%C9%99-beyn%C9%99lxalq-hava-liman%C4%B1|publisher=www.ganja.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2017-09-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20170926230312/http://www.ganja.az/az/n%C9%99qliyyat/hava-liman%C4%B1/g%C9%99nc%C9%99-beyn%C9%99lxalq-hava-liman%C4%B1|url-status=dead}}</ref> == Tanınmış sakinləri == Şəhərin tanınmış sakinlərdən şair [[Nizami Gəncəvi]], dövlət xadimi [[Cavad xan]], futbolçu [[Mahmud Qurbanov]], fotoqraf [[Faiq Rəcəbli]], [[Qafqaz Albaniyası]] tarixşünası [[Mxitar Qoş]], şairə [[Məhsəti Gəncəvi]], güləşçi [[Toğrul Əsgərov]], aktrisa [[Kübra Əliyeva]], prokuror [[İsmət Qayıbov]], bəstəkar [[Fikrət Əmirov]], geoloq [[Mirəli Qaşqay]], fotomüxbir [[İlqar Cəfərov (fotomüxbir)|İlqar Cəfərov]] və digərlərini qeyd etmək olar.<ref>{{cite web|title=Известные бакинцы|url=http://www.gapp.az/news/268266-izvestnyie-bakintsyi-foto|publisher=www.gapp.az|accessdate=20 sentyabr 2017|archive-date=2018-03-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180311140811/http://www.gapp.az/news/268266-izvestnyie-bakintsyi-foto|url-status=dead}}</ref> <gallery class="center" perrow="10"> Fayl:N. Babayev - Əbülüla Gəncəvinin portreti.JPG|[[Əbülüla Gəncəvi]], Azərbaycan şairi Fayl:Məhsəti Gəncəvi.jpg|[[Məhsəti Gəncəvi]], Azərbaycan şairəsi Fayl:2014 Erywań, Matenadaran (08).jpg|[[Mxitar Qoş]], tarixçi Fayl:Nizaminin portreti Qəzənfər Xalıqov.jpg|[[Nizami Gəncəvi]], Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Fayl:Cavad xan.jpg|[[Cavad xan]], Azərbaycan dövlət xadimi və sərkərdəsi Fayl:Topçubaşov Cəfər bəy.jpg|[[Mirzə Cəfər Topçubaşov]], Azərbaycanın şərqşünas alimi, pedaqoq və şairi Fayl:Mirza Schaffy.png|[[Mirzə Şəfi Vazeh]], Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Fayl:Məhəmmədəli Pişnamazzadə.jpeg|[[Məhəmmədəli Pişnamazzadə]], [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|Zaqafqaziya şeyxülislamı]] Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|[[İsmayıl xan Ziyadxanov]], Azərbaycan diplomatı Fayl:Adil Khan Ziyadkhanov.png|[[Adil xan Ziyadxanov]], Azərbaycan diplomatı Fayl:Hasan bay Agayev.jpg|[[Həsən bəy Ağayev]], Azərbaycanın ictimai-siyasi xadimi, jurnalist və həkim Fayl:Khalil bek Khasmamedov.jpeg|[[Xəlil bəy Xasməmmədov]], Azərbaycanın ictimai-siyasi xadimi Fayl:Khudadat bey Rafibeyli 3.jpg|[[Xudadat bəy Rəfibəyli]], Azərbaycan həkimi Fayl:Nesib bey Yusifbeyli.jpg|[[Nəsib bəy Yusifbəyli]], Azərbaycanın ictimai-siyasi xadimi Fayl:Cahangir Bey Kazimov.jpg|[[Cahangir bəy Kazımbəyli]], Azərbaycan hərbçisi Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|[[Musa bəy Rəfiyev]], Azərbaycan ictimai-siyasi xadimi Fayl:Ahmad Jafaroghlu.jpg|alt=|[[Əhməd Cəfəroğlu]], Azərbaycan əsilli Türkiyə dilçisi və ədəbiyyatşünas Fayl:Ali bey Verdiyev.jpg|[[Əli bəy Verdiyev]], Azərbaycan mühəndis-pilotu Fayl:Kashkay.jpg|[[Mirəli Qaşqay]], Azərbaycan geoloqu Fayl:Həmid Araslı.jpg|[[Həmid Araslı]], Azərbaycan ədəbiyyatşünası Fayl:Adil Isgandarov.jpg|[[Adil İsgəndərov]], Azərbaycan kino və teatr rejissoru Fayl:Məmmədrza Şeyxzamanov.jpg|[[Məmmədrza Şeyxzamanov]], Azərbaycan teatr və kino aktyoru Fayl:Müseyib Bağırov.jpg|[[Müseyib Bağırov]], [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] Fayl:Ələddin Abbasov.jpg|[[Ələddin Abbasov]], Azərbaycan teatr və kino aktyoru Fayl:Faiq Rəcəbli.jpg|[[Faiq Rəcəbli]], Azərbaycan fotoqrafı Fayl:Ələkbər Tağıyev(bəstəkar).PNG|[[Ələkbər Tağıyev]], Azərbaycan bəstəkarı Fayl:Vsevolod Vorobyov.jpg|[[Vsevolod Vorobyov]], Ukrayna pianoçusu Fayl:Bağırov Tofiq Məsim oğlu.JPG|[[Tofiq Bağırov]], Azərbaycan dövlət xadimi Fayl:Faig Mamedov.jpg|[[Faiq Məmmədov (professor)|Faiq Məmmədov]], Azərbaycanın ictimai-elmi xadimi Fayl:Altay Məmmədov.jpg|[[Altay Yusifoğlu]], Azərbaycan nasiri, dramaturq və ədəbiyyatşünas Fayl:İsrafil Hüseynov.jpg|[[İsrafil Hüseynov]], [[Sosialist Əməyi Qəhrəmanı]] və neftçi Fayl:Rasim Əliyev.JPG|[[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]], Azərbaycan memarı Fayl:Gennadi Brijatyuk.jpg|[[Gennadi Brijatyuk]], Azərbaycan rəssamı Fayl:İsmət Qayıbov.jpg|[[İsmət Qayıbov]], Azərbaycan prokuroru Fayl:Şahmar Ələkbərov 3.JPG|[[Şahmar Ələkbərov]], Azərbaycan kino aktyoru və rejissoru Fayl:Elbrus Allahverdiyev.jpg|[[Elbrus Allahverdiyev]], [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] Fayl:Mehman Elekberov.jpg|[[Mehman Ələkbərov]],Gəncə batalyonunun komandiri Fayl:Kübra Əliyeva.jpg|[[Kübra Əliyeva]], Azərbaycan teatr və kino aktrisası Fayl:Nəzakət Məmmədova.jpg|[[Nəzakət Məmmədova]], Azərbaycan müğənnisi Fayl:Xan Babaxanov.jpg|[[Xan Babaxanov]], güləşçi Fayl:Mashallah Ehmedov.jpg|[[Maşalla Əhmədov]], Azərbaycan futbolçusu Fayl:Ilgar Jafarov (Azerbaijani photographer).jpg|[[İlqar Cəfərov]], Azərbaycan fotomüxbiri Fayl:Mehriban Ələkbərzadə.jpg|[[Mehriban Ələkbərzadə]], Azərbaycan televiziya, teatr və kino rejissoru Fayl:Vəli Qasımov.jpg|[[Vəli Qasımov]], Azərbaycan futbolçusu və baş məşqçisi Fayl:İqor Makeyev.jpg|[[İqor Makeyev]], [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] Fayl:Mahmud.Qurbanov.jpg|[[Mahmud Qurbanov]], Azərbaycan futbolçusu və futbol məşqçisi Fayl:Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg|[[Toğrul Əsgərov]], Azərbaycan güləşçisi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medal qazanıb. Fayl:Hikmat Hajiyev via VOA (cropped).png|[[Hikmət Hacıyev (diplomat)]], Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi – Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Fayl:Madat Guliyev.jpg|alt=Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Sənayesi naziri|[[Mədət Quliyev]], Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Sənayesi naziri Fayl:Mehman Allahverdiyev (1).jpg|alt=Mehman Allahverdiyev|[[Mehman Allahverdiyev]] ,Azərbaycanlı futbol mütəxəssisi. Fayl:Abbas Bağırov.JPG|[[Abbas Bağırov (müğənni)]], [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|Azərbaycanın əməkdar artisti]] (2011), [[Azərbaycan Dövlət Televiziyası]]nın solisti (2011-ci ildən) Fayl:Teymur Əmrah.JPG|[[Teymur Əmrah]], Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (14 sentyabr 2012). Fayl:Artur Rasi-zadə, İlham Əliyev, 27-02-2020.jpg|[[Artur Rasizadə]], Azərbaycan Respublikasının Baş naziri (1996–2018) </gallery> == Qardaş şəhərləri == {|class="wikitable" |- valign="top" | * [[Fayl:Flag of Turkey.svg|20px]] [[Bursa]], [[Türkiyə]], <small>(1990)</small><ref>{{cite web|title=АЗЕРБАЙДЖАН В МЕЖДУНАРОДНЫХ КУЛЬТУРНЫХ СВЯЗЯХ (1946-1990 гг.)|url=http://www.anl.az/el/m/ks.htm#ch4.3|publisher=www.anl.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2010-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20100404085053/http://www.anl.az/el/m/ks.htm#ch4.3|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:Flag of Czech Republic.svg|20px]] [[Olomouç]], [[Çexiya]], <small>(2012)</small><ref>{{cite web|title=Гянджа и Оломоуц стали городами-побратимами - ФОТО|url=http://www.1news.az/news/gyandzha-i-olomouc-stali-gorodami-pobratimami---foto|publisher=www.1news.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2019-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20190624002602/http://www.1news.az/news/gyandzha-i-olomouc-stali-gorodami-pobratimami---foto|url-status=live}}</ref> || * [[Fayl:Flag of Turkey.svg|20px]] [[Eskişehir]], [[Türkiyə]], <small>(2013)</small><ref>{{cite web|title=Gəncə ilə Eskişehir qardaş oldu|url=https://azvision.az/news/3002/gence-ile-eskisehir-qardas-oldu.html|publisher=azvision.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2019-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20190624002559/https://azvision.az/news/3002/gence-ile-eskisehir-qardas-oldu.html|url-status=dead}}</ref> * [[Fayl:Flag of Iran.svg|20px]] [[Təbriz]], [[İran]], <small>(2015)</small><ref>{{cite web|title=Gəncə və Təbriz qardaş şəhərlər olacaq|url=https://az.trend.az/azerbaijan/society/2353648.html|publisher=az.trend.az|accessdate=5 oktyabr 2017|archive-date=2016-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010112933/http://az.trend.az/azerbaijan/society/2353648.html|url-status=live}}</ref> |} == Qalereya == <gallery mode="packed"> Fayl:Ganja State Philharmonic Hall.jpg|Gəncə Dövlət Filarmoniyası Fayl:Cavad Xan-1.JPG|Cavad xan küçəsi Fayl:Gəncədə Xan bağı.JPG|Gəncə xan bağı Fayl:Ganja-mall.jpg|"Ganja Mall" Ticarət Mərkəzi Fayl:AMEA Gəncə filialının binası.jpg|AMEA Gəncə filialı Fayl:Cavadxan türbəsi - ضريح جواد خان.jpg|Cavad Xan Məqbərəsi Fayl:Gəncə şəhər icra hakimiyyətinin binası.jpg|Gəncə şəhər icra hakimiyyəti Fayl:Gəncə - 20.07.17 - 20.jpg|Nizami Gəncəvi məqbərəsi Fayl:Gəncə qalası qalıqları.jpg|Gəncə qalası Fayl:Gəncə Bulvarı.jpg|Gəncə bulvarı Fayl:Old bath in Ganja.jpg|Gəncə Çökək hamam Fayl:Bottle House in Ganja.jpg|Gəncə butulka ev Fayl:Ilham Aliyev attended the opening of the Heydar Aliyev Park Complex and the Heydar Aliyev Center in Ganja 56.jpg|Heydər Əliyev parkı Fayl:Ganja UgurluKhanCaravanserai 004 6017.jpg|Uğurlu xan Karvansarayı Fayl:Ganja ImamzadeComplex 004 4664.jpg|İmamzadə türbəsi Fayl:Ganja ShahAbbasMosque 004 5730.jpg|Şah Abbas Məscidi Fayl:First building of the Government of the Azerbaijan Democratic Republic 2 (Ganja city).jpg|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin binası Fayl:GanjaMuseum 004 6192.jpg|Gəncə tarix muzeyi Fayl:Ilham Aliyev reviewed the monumental complex Ganja Fortress Gates - the Museum of Archeology and Ethnography 20.jpg|Gəncə qapıları Fayl:İsrafil Məmmədovun ev-muzeyi.JPG|İsrafil Məmmədovun evi Fayl:Göygöl lake in Azerbaijan in the summer.jpg|Göygöl Milli parkı Fayl:Maral göl 4.jpg|Maral Göl Fayl:Məhsəti Gəncəvi Mərkəzinin Gəncəçaya baxan fasadı.jpg|[[Məhsəti Gəncəvi Mərkəzi]] </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|4}} </div> == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Ganja}} {{Gəncə şəhərinin yaşayış məntəqələri}} {{Gəncə şəhərinin rəhbərləri}} {{Azərbaycan}} {{Azərbaycan iqtisadi rayonları}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Gəncə| ]] [[Kateqoriya:Azərbaycan paytaxtları]] qpng8j1ab5xn9b6e6ixbjgggp81el9v 0 7071 6599877 6559250 2022-08-28T19:27:58Z 46.204.64.10 wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Ruslar <br/>русские |şəkil =<table border="0" style="margin:auto;"> <tr> <td>[[Fayl: Dmitri Donskoy.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kremlinpic4.jpg||50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Peter der-Grosse 1838.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:M.V. Lomonosov by L.Miropolskiy after G.C.Prenner (1787, RAN).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Suvorov Alex V.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Lazarev MP by Schwede rectangle.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Donskoy|D.Donskoy]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[IV İvan (Qroznı)|IV İvan]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[I Pyotr]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lomonosov|M.Lomonosov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Suvorov|A.Suvorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lazaryev|M.Lazaryev]]</small></td> </tr> <tr> <tr> <td>[[Fayl:Griboyedov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kiprensky Pushkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Brjullov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sofja Wassiljewna Kowalewskaja 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Turgenjew F1 (2) (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tolstoy Leo port.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Qriboyedov|A.Qriboyedov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Puşkin|A.Puşkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Karl Brüllov|K.Brüllov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sofiya Kovalevskaya|S.Kovalevskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Turgenev|İ.Turgenev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Tolstoy|L.Tolstoy]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Sergey Botkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mendeleev 2.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Stoletov AG.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Fjodor Michailowitsch Dostojewski.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Wiktor Michajlowitsch Wassnezow 003.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Ivan Petrovitch Pavlov. Photograph after a photograph taken Wellcome V0027010.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Botkin|S.Botkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Mendeleyev|D.Mendeleyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Stoletov|A.Stoletov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Fyodor Dostoyevski|F.Dostoyevski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Viktor Vasnetsov|V.Vasnetsov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Pavlov|İ.Pavlov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:VS Solovyov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tchaikovsky by Reutlinger (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Modest Musorgskiy 1876 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergei Rachmaninoff cph.3a40575.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yablochkov 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Nikolai Vavilov NYWTS.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Solovyev|V.Solovyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pyotr Çaykovski|P.Çaykovski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Modest Musorqski|M.Musorqski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Raxmaninov|S.Raxmaninov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pavel Yablochkov|P.Yablochkov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Nikolay Vavilov|N.Vavilov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Anna pavlova kokoshnik.jpeg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mikhail Nesterov 046.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Igor Kurchatov from a postage stamp (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Andrej Nikolajewitsch Kolmogorov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Aleksandr Solzhenitsyn 1974crop.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergey Korolyov 140-190 for collage.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Anna Pavlova (balet artisti)|A.Pavlova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vera Muxina|V.Muxina]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İqor Kurçatov|İ.Kurçatov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Andrey Kolmoqorov|A.Kolmoqorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Soljenitsın|A.Soljenitsın]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Korolyov|S.Korolyov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:LevYashin.JPG|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Vysotskypic.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yuri Gagarin (1961) - Restoration.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:1983 CPA 5375 (1) (Савицкая).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Alla Pugacheva on Slavianski Bazaar in Vitebsk 01 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sharapova at the Mutua Madrid Open 2015.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Yaşin|L.Yaşin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Vısotski|V.Vısotski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Yuri Qaqarin|Y.Qaqarin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Svetlana Savitskaya|S.Savitskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Alla Puqaçova|A.Puqaçova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mariya Şarapova|M.Şarapova]]</small></td> </table> | caption = | poptime = </table> |şəklin izahı = Ruslar <br> (Русские/Russkie) |ümumi sayı = 133 000 000 |ərazi1 = {{RUS}} |sayı1 = 111 016 896 |ref1 = (2010)<ref name="Национальный состав населения Российской Федерации">Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: [http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls Национальный состав населения Российской Федерации] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131204011922/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls |date=2013-12-04 }}</ref> |ərazi2 = {{UKR}} |sayı2 = 8 334 141 |ref2 = (2001)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/ukraine-ethnic2001.htm Ethnic composition of Ukraine 2001]</ref> |ərazi3 = {{KAZ}} |sayı3 = 3 512 925 |ref3 = (2020)<ref name="Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года">Агентство Республики Казахстан по статистике: [https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT355258 Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года]</ref> |ərazi4 = {{ABŞ}} |sayı4 = 2 652 214 |ref4 = (2000)<ref name="Ancestry: 2000">United States Census Bureau: [http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf Ancestry: 2000]</ref> |ərazi5 = {{UZB}} |sayı5 = 1 199 015 |ref5 = (2000)<ref>[http://www.library.cjes.ru/files/pdf/ethno-atlas-uzb.pdf Etnic Atlas of Uzbekistan (2000 census)]</ref> |ərazi6 = {{BLR}} |sayı6 = 785 084 |ref6 = (2009)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic2009.htm Ethnic composition of Belarus 2009]</ref> |ərazi7 = {{LAT}} |sayı7 = 556 422 |ref7 = (2011)<ref name="On key provisional results of Population and Housing Census 2011">Central Statistical Bureau of Latvia: [http://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html On key provisional results of Population and Housing Census 2011] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190107090335/https://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html%20 |date=2019-01-07 }}</ref> |ərazi8 = {{KGZ}} |sayı8 = 381 562 |ref8 = (2012)<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">Национальный статистический комитет Кыргызской Республики: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |ərazi9 = {{AZE}} |sayı9 = 141 000 |ref9 = (1999) |dili = [[Rus dili]] |dini = [[Pravoslavlıq]] |qohum xalqlar = [[Slavyanlar|Slavyan xalqları]] |qeyd = |mənşəyi=[[Slavyanlar|Slavyan]]|ərazi10={{CHN}}|sayı10=15 393|ref10=(2010)}} '''Ruslar''' ({{Dil-ru|русские}}) — insanlar üçün təhlükəli olan ikiayaqlı beyinsiz onurğalılar növü <ref name=JoshuaProject>{{cite web|url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|title=People: Russian|lang=English|accessdate=2012-02-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/67yTcdTll?url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|archivedate=2012-05-27|url-status=live}}</ref>. 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına görə Rusiayda sayları 111 016 896 nəfərdir<ref name="этнорф2010">{{Cite web |title=Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010 |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |access-date=2015-06-13 |archive-date=2021-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721051943/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |url-status=dead }}</ref><ref name="рг">[http://www.rg.ru/2011/12/16/stat.html Вот какие мы — россияне. Об итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref><ref>Без [[Республика Крым|Крыма]] и [[Севастополь|Севастополя]], поскольку [[Всероссийская перепись населения (2010)|Всероссийская перепись]] в этих регионах не проводилась.</ref><ref name="nonation2010">При [[Всероссийская перепись населения (2010)|переписи 2010 года]] было рекордное число лиц, «не указавших национальную принадлежность, включая лиц, по которым сведения получены из административных источников» (более 5,6 млн.), поэтому цифры могут не отражать реальную численность</ref> . Yayılma əraziləri əsasən Şərqi-Avropa düzənliyi, Volqaboyu ,Don və Kuban çayları hövzələri, Ural, Qərbi Sibir düzənliyi, Altay, Sayan, Orta Sibir yastı dağları, Verxoyansk sıra dağları, Baykal gölü ətrafı, Kamçatka yarımadası, Amur çayının aşağı axarı və Sixote-Alin sıra dağları. Şərqi-Avropa düzənliyini çıxmaqla əsasən şəhərlərdə və böyük qəsəbələrdə yaşayırlar. Bundan başqa çox sayda rus Ukrayna (9 mln.), Qazaxıstan (3,5 mln.), Özbəkistan (500 min.), ABŞ (3,5mln.), Kanada (500 min.), Belarus (800 min.), Azərbaycan (180 min.) və bir sıra başqa ölkələrin əsasən şəhərlərdə yaşayırlar. Dindarları əsasən pravoslav xristianlardır. Etnoqenezlərində birinci növbədə hindavropalı slavyanlar, eləcə də altaylı fin-uqor və türk-tatarlar iştirak ediblər. {{etnos-qaralama}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda ruslar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Ruslar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar]] rlaejow2ljutb1i8rcxvu7q6jorvhjv 6599902 6599877 2022-08-28T19:39:36Z 46.204.64.142 wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Ruslar <br/>русские |şəkil =<table border="0" style="margin:auto;"> <tr> <td>[[Fayl: Dmitri Donskoy.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kremlinpic4.jpg||50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Peter der-Grosse 1838.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:M.V. Lomonosov by L.Miropolskiy after G.C.Prenner (1787, RAN).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Suvorov Alex V.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Lazarev MP by Schwede rectangle.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Donskoy|D.Donskoy]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[IV İvan (Qroznı)|IV İvan]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[I Pyotr]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lomonosov|M.Lomonosov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Suvorov|A.Suvorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lazaryev|M.Lazaryev]]</small></td> </tr> <tr> <tr> <td>[[Fayl:Griboyedov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kiprensky Pushkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Brjullov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sofja Wassiljewna Kowalewskaja 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Turgenjew F1 (2) (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tolstoy Leo port.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Qriboyedov|A.Qriboyedov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Puşkin|A.Puşkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Karl Brüllov|K.Brüllov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sofiya Kovalevskaya|S.Kovalevskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Turgenev|İ.Turgenev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Tolstoy|L.Tolstoy]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Sergey Botkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mendeleev 2.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Stoletov AG.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Fjodor Michailowitsch Dostojewski.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Wiktor Michajlowitsch Wassnezow 003.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Ivan Petrovitch Pavlov. Photograph after a photograph taken Wellcome V0027010.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Botkin|S.Botkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Mendeleyev|D.Mendeleyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Stoletov|A.Stoletov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Fyodor Dostoyevski|F.Dostoyevski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Viktor Vasnetsov|V.Vasnetsov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Pavlov|İ.Pavlov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:VS Solovyov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tchaikovsky by Reutlinger (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Modest Musorgskiy 1876 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergei Rachmaninoff cph.3a40575.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yablochkov 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Nikolai Vavilov NYWTS.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Solovyev|V.Solovyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pyotr Çaykovski|P.Çaykovski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Modest Musorqski|M.Musorqski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Raxmaninov|S.Raxmaninov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pavel Yablochkov|P.Yablochkov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Nikolay Vavilov|N.Vavilov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Anna pavlova kokoshnik.jpeg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mikhail Nesterov 046.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Igor Kurchatov from a postage stamp (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Andrej Nikolajewitsch Kolmogorov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Aleksandr Solzhenitsyn 1974crop.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergey Korolyov 140-190 for collage.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Anna Pavlova (balet artisti)|A.Pavlova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vera Muxina|V.Muxina]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İqor Kurçatov|İ.Kurçatov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Andrey Kolmoqorov|A.Kolmoqorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Soljenitsın|A.Soljenitsın]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Korolyov|S.Korolyov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:LevYashin.JPG|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Vysotskypic.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yuri Gagarin (1961) - Restoration.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:1983 CPA 5375 (1) (Савицкая).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Alla Pugacheva on Slavianski Bazaar in Vitebsk 01 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sharapova at the Mutua Madrid Open 2015.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Yaşin|L.Yaşin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Vısotski|V.Vısotski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Yuri Qaqarin|Y.Qaqarin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Svetlana Savitskaya|S.Savitskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Alla Puqaçova|A.Puqaçova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mariya Şarapova|M.Şarapova]]</small></td> </table> | caption = | poptime = </table> |şəklin izahı = Ruslar <br> (Русские/Russkie) |ümumi sayı = 133 000 000 |ərazi1 = {{RUS}} |sayı1 = 111 016 896 |ref1 = (2010)<ref name="Национальный состав населения Российской Федерации">Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: [http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls Национальный состав населения Российской Федерации] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131204011922/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls |date=2013-12-04 }}</ref> |ərazi2 = {{UKR}} |sayı2 = 8 334 141 |ref2 = ([[beşinci kolonna]])<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/ukraine-ethnic2001.htm Ethnic composition of Ukraine 2001]</ref> |ərazi3 = {{KAZ}} |sayı3 = 3 512 925 |ref3 = (2020)<ref name="Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года">Агентство Республики Казахстан по статистике: [https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT355258 Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года]</ref> |ərazi4 = {{ABŞ}} |sayı4 = 2 652 214 |ref4 = (2000)<ref name="Ancestry: 2000">United States Census Bureau: [http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf Ancestry: 2000]</ref> |ərazi5 = {{UZB}} |sayı5 = 1 199 015 |ref5 = (2000)<ref>[http://www.library.cjes.ru/files/pdf/ethno-atlas-uzb.pdf Etnic Atlas of Uzbekistan (2000 census)]</ref> |ərazi6 = {{BLR}} |sayı6 = 785 084 |ref6 = (2009)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic2009.htm Ethnic composition of Belarus 2009]</ref> |ərazi7 = {{LAT}} |sayı7 = 556 422 |ref7 = (2011)<ref name="On key provisional results of Population and Housing Census 2011">Central Statistical Bureau of Latvia: [http://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html On key provisional results of Population and Housing Census 2011] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190107090335/https://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html%20 |date=2019-01-07 }}</ref> |ərazi8 = {{KGZ}} |sayı8 = 381 562 |ref8 = (2012)<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">Национальный статистический комитет Кыргызской Республики: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |ərazi9 = {{AZE}} |sayı9 = 141 000 |ref9 = (1999) |dili = [[Rus dili]] |dini = [[Pravoslavlıq]] |qohum xalqlar = [[Slavyanlar|Slavyan xalqları]] |qeyd = |mənşəyi=[[Slavyanlar|Slavyan]]|ərazi10={{CHN}}|sayı10=15 393|ref10=(2010)}} '''Ruslar''' ({{Dil-ru|русские}}) — insanlar üçün təhlükəli olan ikiayaqlı beyinsiz onurğalılar növü <ref name=JoshuaProject>{{cite web|url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|title=People: Russian|lang=English|accessdate=2012-02-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/67yTcdTll?url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|archivedate=2012-05-27|url-status=live}}</ref>. 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına görə Rusiayda sayları 111 016 896 nəfərdir<ref name="этнорф2010">{{Cite web |title=Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010 |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |access-date=2015-06-13 |archive-date=2021-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721051943/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |url-status=dead }}</ref><ref name="рг">[http://www.rg.ru/2011/12/16/stat.html Вот какие мы — россияне. Об итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref><ref>Без [[Республика Крым|Крыма]] и [[Севастополь|Севастополя]], поскольку [[Всероссийская перепись населения (2010)|Всероссийская перепись]] в этих регионах не проводилась.</ref><ref name="nonation2010">При [[Всероссийская перепись населения (2010)|переписи 2010 года]] было рекордное число лиц, «не указавших национальную принадлежность, включая лиц, по которым сведения получены из административных источников» (более 5,6 млн.), поэтому цифры могут не отражать реальную численность</ref> . Yayılma əraziləri əsasən Şərqi-Avropa düzənliyi, Volqaboyu ,Don və Kuban çayları hövzələri, Ural, Qərbi Sibir düzənliyi, Altay, Sayan, Orta Sibir yastı dağları, Verxoyansk sıra dağları, Baykal gölü ətrafı, Kamçatka yarımadası, Amur çayının aşağı axarı və Sixote-Alin sıra dağları. Şərqi-Avropa düzənliyini çıxmaqla əsasən şəhərlərdə və böyük qəsəbələrdə yaşayırlar. Bundan başqa çox sayda rus Ukrayna (9 mln.), Qazaxıstan (3,5 mln.), Özbəkistan (500 min.), ABŞ (3,5mln.), Kanada (500 min.), Belarus (800 min.), Azərbaycan (180 min.) və bir sıra başqa ölkələrin əsasən şəhərlərdə yaşayırlar. Dindarları əsasən pravoslav xristianlardır. Etnoqenezlərində birinci növbədə hindavropalı slavyanlar, eləcə də altaylı fin-uqor və türk-tatarlar iştirak ediblər. {{etnos-qaralama}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda ruslar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Ruslar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar]] 29dia66e7wirkli4iuis1m3cy45ljv4 6599920 6599902 2022-08-28T19:59:26Z Burocan 197349 [[User:46.204.64.142|46.204.64.142]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:46.204.64.10|46.204.64.10]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Ruslar <br/>русские |şəkil =<table border="0" style="margin:auto;"> <tr> <td>[[Fayl: Dmitri Donskoy.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kremlinpic4.jpg||50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Peter der-Grosse 1838.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:M.V. Lomonosov by L.Miropolskiy after G.C.Prenner (1787, RAN).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Suvorov Alex V.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Lazarev MP by Schwede rectangle.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Donskoy|D.Donskoy]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[IV İvan (Qroznı)|IV İvan]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[I Pyotr]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lomonosov|M.Lomonosov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Suvorov|A.Suvorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lazaryev|M.Lazaryev]]</small></td> </tr> <tr> <tr> <td>[[Fayl:Griboyedov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kiprensky Pushkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Brjullov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sofja Wassiljewna Kowalewskaja 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Turgenjew F1 (2) (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tolstoy Leo port.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Qriboyedov|A.Qriboyedov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Puşkin|A.Puşkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Karl Brüllov|K.Brüllov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sofiya Kovalevskaya|S.Kovalevskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Turgenev|İ.Turgenev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Tolstoy|L.Tolstoy]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Sergey Botkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mendeleev 2.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Stoletov AG.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Fjodor Michailowitsch Dostojewski.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Wiktor Michajlowitsch Wassnezow 003.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Ivan Petrovitch Pavlov. Photograph after a photograph taken Wellcome V0027010.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Botkin|S.Botkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Mendeleyev|D.Mendeleyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Stoletov|A.Stoletov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Fyodor Dostoyevski|F.Dostoyevski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Viktor Vasnetsov|V.Vasnetsov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Pavlov|İ.Pavlov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:VS Solovyov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tchaikovsky by Reutlinger (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Modest Musorgskiy 1876 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergei Rachmaninoff cph.3a40575.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yablochkov 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Nikolai Vavilov NYWTS.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Solovyev|V.Solovyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pyotr Çaykovski|P.Çaykovski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Modest Musorqski|M.Musorqski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Raxmaninov|S.Raxmaninov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pavel Yablochkov|P.Yablochkov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Nikolay Vavilov|N.Vavilov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Anna pavlova kokoshnik.jpeg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mikhail Nesterov 046.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Igor Kurchatov from a postage stamp (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Andrej Nikolajewitsch Kolmogorov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Aleksandr Solzhenitsyn 1974crop.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergey Korolyov 140-190 for collage.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Anna Pavlova (balet artisti)|A.Pavlova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vera Muxina|V.Muxina]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İqor Kurçatov|İ.Kurçatov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Andrey Kolmoqorov|A.Kolmoqorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Soljenitsın|A.Soljenitsın]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Korolyov|S.Korolyov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:LevYashin.JPG|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Vysotskypic.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yuri Gagarin (1961) - Restoration.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:1983 CPA 5375 (1) (Савицкая).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Alla Pugacheva on Slavianski Bazaar in Vitebsk 01 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sharapova at the Mutua Madrid Open 2015.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Yaşin|L.Yaşin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Vısotski|V.Vısotski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Yuri Qaqarin|Y.Qaqarin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Svetlana Savitskaya|S.Savitskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Alla Puqaçova|A.Puqaçova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mariya Şarapova|M.Şarapova]]</small></td> </table> | caption = | poptime = </table> |şəklin izahı = Ruslar <br> (Русские/Russkie) |ümumi sayı = 133 000 000 |ərazi1 = {{RUS}} |sayı1 = 111 016 896 |ref1 = (2010)<ref name="Национальный состав населения Российской Федерации">Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: [http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls Национальный состав населения Российской Федерации] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131204011922/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls |date=2013-12-04 }}</ref> |ərazi2 = {{UKR}} |sayı2 = 8 334 141 |ref2 = (2001)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/ukraine-ethnic2001.htm Ethnic composition of Ukraine 2001]</ref> |ərazi3 = {{KAZ}} |sayı3 = 3 512 925 |ref3 = (2020)<ref name="Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года">Агентство Республики Казахстан по статистике: [https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT355258 Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года]</ref> |ərazi4 = {{ABŞ}} |sayı4 = 2 652 214 |ref4 = (2000)<ref name="Ancestry: 2000">United States Census Bureau: [http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf Ancestry: 2000]</ref> |ərazi5 = {{UZB}} |sayı5 = 1 199 015 |ref5 = (2000)<ref>[http://www.library.cjes.ru/files/pdf/ethno-atlas-uzb.pdf Etnic Atlas of Uzbekistan (2000 census)]</ref> |ərazi6 = {{BLR}} |sayı6 = 785 084 |ref6 = (2009)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic2009.htm Ethnic composition of Belarus 2009]</ref> |ərazi7 = {{LAT}} |sayı7 = 556 422 |ref7 = (2011)<ref name="On key provisional results of Population and Housing Census 2011">Central Statistical Bureau of Latvia: [http://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html On key provisional results of Population and Housing Census 2011] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190107090335/https://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html%20 |date=2019-01-07 }}</ref> |ərazi8 = {{KGZ}} |sayı8 = 381 562 |ref8 = (2012)<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">Национальный статистический комитет Кыргызской Республики: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |ərazi9 = {{AZE}} |sayı9 = 141 000 |ref9 = (1999) |dili = [[Rus dili]] |dini = [[Pravoslavlıq]] |qohum xalqlar = [[Slavyanlar|Slavyan xalqları]] |qeyd = |mənşəyi=[[Slavyanlar|Slavyan]]|ərazi10={{CHN}}|sayı10=15 393|ref10=(2010)}} '''Ruslar''' ({{Dil-ru|русские}}) — insanlar üçün təhlükəli olan ikiayaqlı beyinsiz onurğalılar növü <ref name=JoshuaProject>{{cite web|url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|title=People: Russian|lang=English|accessdate=2012-02-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/67yTcdTll?url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|archivedate=2012-05-27|url-status=live}}</ref>. 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına görə Rusiayda sayları 111 016 896 nəfərdir<ref name="этнорф2010">{{Cite web |title=Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010 |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |access-date=2015-06-13 |archive-date=2021-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721051943/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |url-status=dead }}</ref><ref name="рг">[http://www.rg.ru/2011/12/16/stat.html Вот какие мы — россияне. Об итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref><ref>Без [[Республика Крым|Крыма]] и [[Севастополь|Севастополя]], поскольку [[Всероссийская перепись населения (2010)|Всероссийская перепись]] в этих регионах не проводилась.</ref><ref name="nonation2010">При [[Всероссийская перепись населения (2010)|переписи 2010 года]] было рекордное число лиц, «не указавших национальную принадлежность, включая лиц, по которым сведения получены из административных источников» (более 5,6 млн.), поэтому цифры могут не отражать реальную численность</ref> . Yayılma əraziləri əsasən Şərqi-Avropa düzənliyi, Volqaboyu ,Don və Kuban çayları hövzələri, Ural, Qərbi Sibir düzənliyi, Altay, Sayan, Orta Sibir yastı dağları, Verxoyansk sıra dağları, Baykal gölü ətrafı, Kamçatka yarımadası, Amur çayının aşağı axarı və Sixote-Alin sıra dağları. Şərqi-Avropa düzənliyini çıxmaqla əsasən şəhərlərdə və böyük qəsəbələrdə yaşayırlar. Bundan başqa çox sayda rus Ukrayna (9 mln.), Qazaxıstan (3,5 mln.), Özbəkistan (500 min.), ABŞ (3,5mln.), Kanada (500 min.), Belarus (800 min.), Azərbaycan (180 min.) və bir sıra başqa ölkələrin əsasən şəhərlərdə yaşayırlar. Dindarları əsasən pravoslav xristianlardır. Etnoqenezlərində birinci növbədə hindavropalı slavyanlar, eləcə də altaylı fin-uqor və türk-tatarlar iştirak ediblər. {{etnos-qaralama}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda ruslar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Ruslar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar]] rlaejow2ljutb1i8rcxvu7q6jorvhjv 6599921 6599920 2022-08-28T20:00:00Z Burocan 197349 vandalizm wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Ruslar <br/>русские |şəkil =<table border="0" style="margin:auto;"> <tr> <td>[[Fayl: Dmitri Donskoy.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kremlinpic4.jpg||50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Peter der-Grosse 1838.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:M.V. Lomonosov by L.Miropolskiy after G.C.Prenner (1787, RAN).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Suvorov Alex V.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Lazarev MP by Schwede rectangle.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Donskoy|D.Donskoy]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[IV İvan (Qroznı)|IV İvan]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[I Pyotr]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lomonosov|M.Lomonosov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Suvorov|A.Suvorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lazaryev|M.Lazaryev]]</small></td> </tr> <tr> <tr> <td>[[Fayl:Griboyedov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kiprensky Pushkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Brjullov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sofja Wassiljewna Kowalewskaja 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Turgenjew F1 (2) (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tolstoy Leo port.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Qriboyedov|A.Qriboyedov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Puşkin|A.Puşkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Karl Brüllov|K.Brüllov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sofiya Kovalevskaya|S.Kovalevskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Turgenev|İ.Turgenev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Tolstoy|L.Tolstoy]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Sergey Botkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mendeleev 2.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Stoletov AG.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Fjodor Michailowitsch Dostojewski.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Wiktor Michajlowitsch Wassnezow 003.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Ivan Petrovitch Pavlov. Photograph after a photograph taken Wellcome V0027010.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Botkin|S.Botkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Mendeleyev|D.Mendeleyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Stoletov|A.Stoletov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Fyodor Dostoyevski|F.Dostoyevski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Viktor Vasnetsov|V.Vasnetsov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Pavlov|İ.Pavlov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:VS Solovyov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tchaikovsky by Reutlinger (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Modest Musorgskiy 1876 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergei Rachmaninoff cph.3a40575.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yablochkov 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Nikolai Vavilov NYWTS.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Solovyev|V.Solovyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pyotr Çaykovski|P.Çaykovski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Modest Musorqski|M.Musorqski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Raxmaninov|S.Raxmaninov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pavel Yablochkov|P.Yablochkov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Nikolay Vavilov|N.Vavilov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Anna pavlova kokoshnik.jpeg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mikhail Nesterov 046.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Igor Kurchatov from a postage stamp (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Andrej Nikolajewitsch Kolmogorov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Aleksandr Solzhenitsyn 1974crop.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergey Korolyov 140-190 for collage.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Anna Pavlova (balet artisti)|A.Pavlova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vera Muxina|V.Muxina]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İqor Kurçatov|İ.Kurçatov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Andrey Kolmoqorov|A.Kolmoqorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Soljenitsın|A.Soljenitsın]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Korolyov|S.Korolyov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:LevYashin.JPG|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Vysotskypic.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yuri Gagarin (1961) - Restoration.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:1983 CPA 5375 (1) (Савицкая).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Alla Pugacheva on Slavianski Bazaar in Vitebsk 01 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sharapova at the Mutua Madrid Open 2015.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Yaşin|L.Yaşin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Vısotski|V.Vısotski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Yuri Qaqarin|Y.Qaqarin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Svetlana Savitskaya|S.Savitskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Alla Puqaçova|A.Puqaçova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mariya Şarapova|M.Şarapova]]</small></td> </table> | caption = | poptime = </table> |şəklin izahı = Ruslar <br> (Русские/Russkie) |ümumi sayı = 133 000 000 |ərazi1 = {{RUS}} |sayı1 = 111 016 896 |ref1 = (2010)<ref name="Национальный состав населения Российской Федерации">Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: [http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls Национальный состав населения Российской Федерации] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131204011922/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls |date=2013-12-04 }}</ref> |ərazi2 = {{UKR}} |sayı2 = 8 334 141 |ref2 = (2001)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/ukraine-ethnic2001.htm Ethnic composition of Ukraine 2001]</ref> |ərazi3 = {{KAZ}} |sayı3 = 3 512 925 |ref3 = (2020)<ref name="Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года">Агентство Республики Казахстан по статистике: [https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT355258 Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года]</ref> |ərazi4 = {{ABŞ}} |sayı4 = 2 652 214 |ref4 = (2000)<ref name="Ancestry: 2000">United States Census Bureau: [http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf Ancestry: 2000]</ref> |ərazi5 = {{UZB}} |sayı5 = 1 199 015 |ref5 = (2000)<ref>[http://www.library.cjes.ru/files/pdf/ethno-atlas-uzb.pdf Etnic Atlas of Uzbekistan (2000 census)]</ref> |ərazi6 = {{BLR}} |sayı6 = 785 084 |ref6 = (2009)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic2009.htm Ethnic composition of Belarus 2009]</ref> |ərazi7 = {{LAT}} |sayı7 = 556 422 |ref7 = (2011)<ref name="On key provisional results of Population and Housing Census 2011">Central Statistical Bureau of Latvia: [http://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html On key provisional results of Population and Housing Census 2011] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190107090335/https://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html%20 |date=2019-01-07 }}</ref> |ərazi8 = {{KGZ}} |sayı8 = 381 562 |ref8 = (2012)<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">Национальный статистический комитет Кыргызской Республики: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |ərazi9 = {{AZE}} |sayı9 = 141 000 |ref9 = (1999) |dili = [[Rus dili]] |dini = [[Pravoslavlıq]] |qohum xalqlar = [[Slavyanlar|Slavyan xalqları]] |qeyd = |mənşəyi=[[Slavyanlar|Slavyan]]|ərazi10={{CHN}}|sayı10=15 393|ref10=(2010)}} '''Ruslar''' ({{Dil-ru|русские}}) — hind - avropa dil ailəsinin slavyan qrupunun şərqi-slavyan qoluna aid Avropanın ən çoxsaylı millətidir. Təxmini sayları 133 milyon nəfərdir<ref name=JoshuaProject>{{cite web|url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|title=People: Russian|lang=English|accessdate=2012-02-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/67yTcdTll?url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|archivedate=2012-05-27|url-status=live}}</ref>. 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına görə Rusiayda sayları 111 016 896 nəfərdir<ref name="этнорф2010">{{Cite web |title=Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010 |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |access-date=2015-06-13 |archive-date=2021-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721051943/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |url-status=dead }}</ref><ref name="рг">[http://www.rg.ru/2011/12/16/stat.html Вот какие мы — россияне. Об итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref><ref>Без [[Республика Крым|Крыма]] и [[Севастополь|Севастополя]], поскольку [[Всероссийская перепись населения (2010)|Всероссийская перепись]] в этих регионах не проводилась.</ref><ref name="nonation2010">При [[Всероссийская перепись населения (2010)|переписи 2010 года]] было рекордное число лиц, «не указавших национальную принадлежность, включая лиц, по которым сведения получены из административных источников» (более 5,6 млн.), поэтому цифры могут не отражать реальную численность</ref> . Yayılma əraziləri əsasən Şərqi-Avropa düzənliyi, Volqaboyu ,Don və Kuban çayları hövzələri, Ural, Qərbi Sibir düzənliyi, Altay, Sayan, Orta Sibir yastı dağları, Verxoyansk sıra dağları, Baykal gölü ətrafı, Kamçatka yarımadası, Amur çayının aşağı axarı və Sixote-Alin sıra dağları. Şərqi-Avropa düzənliyini çıxmaqla əsasən şəhərlərdə və böyük qəsəbələrdə yaşayırlar. Bundan başqa çox sayda rus Ukrayna (9 mln.), Qazaxıstan (3,5 mln.), Özbəkistan (500 min.), ABŞ (3,5mln.), Kanada (500 min.), Belarus (800 min.), Azərbaycan (180 min.) və bir sıra başqa ölkələrin əsasən şəhərlərdə yaşayırlar. Dindarları əsasən pravoslav xristianlardır. Etnoqenezlərində birinci növbədə hindavropalı slavyanlar, eləcə də altaylı fin-uqor və türk-tatarlar iştirak ediblər. {{etnos-qaralama}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda ruslar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Ruslar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar]] 93l65vz4yqru7sikmkbqwuf4zx4zl5w 6599922 6599921 2022-08-28T20:00:17Z Burocan 197349 "[[Ruslar]]" səhifəsi mühafizə edildi: Qərəzli redaktələrdən mühafizə ([Redaktə=Yalnız avtotəsdiqlənmiş istifadəçilərə icazə ver] (20:00, 4 sentyabr 2022 (UTC)- tarixində vaxtı bitir) [Adını dəyiş=Yalnız avtotəsdiqlənmiş istifadəçilərə icazə ver] (20:00, 4 sentyabr 2022 (UTC)- tarixində vaxtı bitir)) wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Ruslar <br/>русские |şəkil =<table border="0" style="margin:auto;"> <tr> <td>[[Fayl: Dmitri Donskoy.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kremlinpic4.jpg||50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Peter der-Grosse 1838.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:M.V. Lomonosov by L.Miropolskiy after G.C.Prenner (1787, RAN).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Suvorov Alex V.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Lazarev MP by Schwede rectangle.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Donskoy|D.Donskoy]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[IV İvan (Qroznı)|IV İvan]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[I Pyotr]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lomonosov|M.Lomonosov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Suvorov|A.Suvorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mixail Lazaryev|M.Lazaryev]]</small></td> </tr> <tr> <tr> <td>[[Fayl:Griboyedov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Kiprensky Pushkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Brjullov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sofja Wassiljewna Kowalewskaja 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Turgenjew F1 (2) (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tolstoy Leo port.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Qriboyedov|A.Qriboyedov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Puşkin|A.Puşkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Karl Brüllov|K.Brüllov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sofiya Kovalevskaya|S.Kovalevskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Turgenev|İ.Turgenev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Tolstoy|L.Tolstoy]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Sergey Botkin.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mendeleev 2.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Stoletov AG.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Fjodor Michailowitsch Dostojewski.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Wiktor Michajlowitsch Wassnezow 003.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Ivan Petrovitch Pavlov. Photograph after a photograph taken Wellcome V0027010.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Botkin|S.Botkin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Dmitri Mendeleyev|D.Mendeleyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Stoletov|A.Stoletov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Fyodor Dostoyevski|F.Dostoyevski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Viktor Vasnetsov|V.Vasnetsov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İvan Pavlov|İ.Pavlov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:VS Solovyov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Tchaikovsky by Reutlinger (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Modest Musorgskiy 1876 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergei Rachmaninoff cph.3a40575.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yablochkov 1.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Nikolai Vavilov NYWTS.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Solovyev|V.Solovyev]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pyotr Çaykovski|P.Çaykovski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Modest Musorqski|M.Musorqski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Raxmaninov|S.Raxmaninov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Pavel Yablochkov|P.Yablochkov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Nikolay Vavilov|N.Vavilov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:Anna pavlova kokoshnik.jpeg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Mikhail Nesterov 046.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Igor Kurchatov from a postage stamp (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Andrej Nikolajewitsch Kolmogorov.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Aleksandr Solzhenitsyn 1974crop.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sergey Korolyov 140-190 for collage.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Anna Pavlova (balet artisti)|A.Pavlova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vera Muxina|V.Muxina]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[İqor Kurçatov|İ.Kurçatov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Andrey Kolmoqorov|A.Kolmoqorov]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Aleksandr Soljenitsın|A.Soljenitsın]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Sergey Korolyov|S.Korolyov]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Fayl:LevYashin.JPG|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Vysotskypic.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Yuri Gagarin (1961) - Restoration.jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:1983 CPA 5375 (1) (Савицкая).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Alla Pugacheva on Slavianski Bazaar in Vitebsk 01 (cropped).jpg|50x60px]]</td> <td>[[Fayl:Sharapova at the Mutua Madrid Open 2015.jpg|50x60px]]</td> </tr> <tr> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Lev Yaşin|L.Yaşin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Vladimir Vısotski|V.Vısotski]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Yuri Qaqarin|Y.Qaqarin]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Svetlana Savitskaya|S.Savitskaya]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Alla Puqaçova|A.Puqaçova]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[Mariya Şarapova|M.Şarapova]]</small></td> </table> | caption = | poptime = </table> |şəklin izahı = Ruslar <br> (Русские/Russkie) |ümumi sayı = 133 000 000 |ərazi1 = {{RUS}} |sayı1 = 111 016 896 |ref1 = (2010)<ref name="Национальный состав населения Российской Федерации">Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: [http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls Национальный состав населения Российской Федерации] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131204011922/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab5.xls |date=2013-12-04 }}</ref> |ərazi2 = {{UKR}} |sayı2 = 8 334 141 |ref2 = (2001)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/ukraine-ethnic2001.htm Ethnic composition of Ukraine 2001]</ref> |ərazi3 = {{KAZ}} |sayı3 = 3 512 925 |ref3 = (2020)<ref name="Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года">Агентство Республики Казахстан по статистике: [https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT355258 Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2020 года]</ref> |ərazi4 = {{ABŞ}} |sayı4 = 2 652 214 |ref4 = (2000)<ref name="Ancestry: 2000">United States Census Bureau: [http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf Ancestry: 2000]</ref> |ərazi5 = {{UZB}} |sayı5 = 1 199 015 |ref5 = (2000)<ref>[http://www.library.cjes.ru/files/pdf/ethno-atlas-uzb.pdf Etnic Atlas of Uzbekistan (2000 census)]</ref> |ərazi6 = {{BLR}} |sayı6 = 785 084 |ref6 = (2009)<ref>Population statistics of Eastern Europe: [http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic2009.htm Ethnic composition of Belarus 2009]</ref> |ərazi7 = {{LAT}} |sayı7 = 556 422 |ref7 = (2011)<ref name="On key provisional results of Population and Housing Census 2011">Central Statistical Bureau of Latvia: [http://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html On key provisional results of Population and Housing Census 2011] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190107090335/https://www.csb.gov.lv/en/notikumi/key-provisional-results-population-and-housing-census-2011-33306.html%20 |date=2019-01-07 }}</ref> |ərazi8 = {{KGZ}} |sayı8 = 381 562 |ref8 = (2012)<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">Национальный статистический комитет Кыргызской Республики: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |ərazi9 = {{AZE}} |sayı9 = 141 000 |ref9 = (1999) |dili = [[Rus dili]] |dini = [[Pravoslavlıq]] |qohum xalqlar = [[Slavyanlar|Slavyan xalqları]] |qeyd = |mənşəyi=[[Slavyanlar|Slavyan]]|ərazi10={{CHN}}|sayı10=15 393|ref10=(2010)}} '''Ruslar''' ({{Dil-ru|русские}}) — hind - avropa dil ailəsinin slavyan qrupunun şərqi-slavyan qoluna aid Avropanın ən çoxsaylı millətidir. Təxmini sayları 133 milyon nəfərdir<ref name=JoshuaProject>{{cite web|url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|title=People: Russian|lang=English|accessdate=2012-02-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/67yTcdTll?url=http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=14598|archivedate=2012-05-27|url-status=live}}</ref>. 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına görə Rusiayda sayları 111 016 896 nəfərdir<ref name="этнорф2010">{{Cite web |title=Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010 |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |access-date=2015-06-13 |archive-date=2021-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721051943/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls |url-status=dead }}</ref><ref name="рг">[http://www.rg.ru/2011/12/16/stat.html Вот какие мы — россияне. Об итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref><ref>Без [[Республика Крым|Крыма]] и [[Севастополь|Севастополя]], поскольку [[Всероссийская перепись населения (2010)|Всероссийская перепись]] в этих регионах не проводилась.</ref><ref name="nonation2010">При [[Всероссийская перепись населения (2010)|переписи 2010 года]] было рекордное число лиц, «не указавших национальную принадлежность, включая лиц, по которым сведения получены из административных источников» (более 5,6 млн.), поэтому цифры могут не отражать реальную численность</ref> . Yayılma əraziləri əsasən Şərqi-Avropa düzənliyi, Volqaboyu ,Don və Kuban çayları hövzələri, Ural, Qərbi Sibir düzənliyi, Altay, Sayan, Orta Sibir yastı dağları, Verxoyansk sıra dağları, Baykal gölü ətrafı, Kamçatka yarımadası, Amur çayının aşağı axarı və Sixote-Alin sıra dağları. Şərqi-Avropa düzənliyini çıxmaqla əsasən şəhərlərdə və böyük qəsəbələrdə yaşayırlar. Bundan başqa çox sayda rus Ukrayna (9 mln.), Qazaxıstan (3,5 mln.), Özbəkistan (500 min.), ABŞ (3,5mln.), Kanada (500 min.), Belarus (800 min.), Azərbaycan (180 min.) və bir sıra başqa ölkələrin əsasən şəhərlərdə yaşayırlar. Dindarları əsasən pravoslav xristianlardır. Etnoqenezlərində birinci növbədə hindavropalı slavyanlar, eləcə də altaylı fin-uqor və türk-tatarlar iştirak ediblər. {{etnos-qaralama}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda ruslar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Ruslar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar]] 93l65vz4yqru7sikmkbqwuf4zx4zl5w 0 7170 6599438 6373634 2022-08-28T14:53:53Z Solavirum 95249 Solavirum [[ASALA]] səhifəsinin adını [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |tam adı = '''Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu (ASALA)''' |originalın dilindəki adı = Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակ (ՀԱՀԳԲ) |abreviatura = |emblemi = |şəkil = |növü = [[Türkiyə]]dən [[Erməni Soyqırımı İddiası]]na görə qisas almaq və [[ermənilər]]in tarixi vətənlərini azad etmək<ref name="hunsicker" /> |yaranma tarixi = [[1975]]<ref name="hunsicker">{{Cite book |url=https://books.google.com/?id=K4XefrTlSygC&pg=PA431&lpg=PA431&dq=%22to+compel+the+Turkish+Government+to+acknowledge+publicly+its+alleged+responsibility+for+the+Armenian+Genocide+in+1915,+pay+reparations,+and+cede+territory+for+an+Armenian+homeland%22 |title=Understanding International Counter Terrorism|publisher=Universal-Publishers|last=Hunsicker|isbn=1-58112-905-X|pages=431|year=2006}}</ref> |qeydiyyat tarixi = |dağılma tarixi = |dili = [[erməni dili]] |mərkəzi = |sədri = [[Akop Akopyan]]<ref>"MIPT Terrorism Knowledge Base". 15 November 2007. Archived from the original on 2007-11-15.</ref> |üzvləri = <!-- Təşkilatın üzvləri--> |rəsmi saytı = <!-- Rəsmi internet səhifəsinin ünvanı--> }} '''ASALA''' ({{dil-hy|Hayastani Azatagrut'yan Hay Gaghtni Banak}}) — 1975–1991-ci illərdə fəaliyyət göstərmiş [[erməni]] terror təşkilatı. Türkiyə Cümhuriyyəti Təhlükəsizlik xidməti tərəfindən terror təşkilatı kimi tanınmışdır.<ref name=''>{{Cite web |title=Emniyet Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Daire Başkanlığı |url=http://www.egm.gov.tr/daire.disiliskiler.asp |access-date=2007-12-01 |archive-date=2007-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213232333/http://www.egm.gov.tr/daire.disiliskiler.asp |url-status=dead }}</ref> "Ermənistanın Azadlığı uğrunda Gizli Erməni Ordusu" adlanan bu təşkilatın adının abreviaturası ingiliscə"'''''A'''rmenian '''S'''ecret '''A'''rmy for the '''L'''iberation of '''A'''rmenia''" kimidir. Təşkilat müstəqil Ermənistan dövlətinin qurulması və 1915-ci ildə baş verdiyi iddia edilən "erməni soyqırımının" dünya ölkələri tərəfindən tanınması üçün çalışmışdır. ASALA-nın yaranma tarixi və fəaliyyəti ilə bağlı saysız-hesabsız məqalələr, yazılar, faktlar qəzetimizdə dərc edilib. 1970-ci illərin ortalarında daşnaklar bir sıra müstəqil terrorçu təşkilatlar yaradıblar və onların arasında "Ermənistanın Azadlığı uğrunda Gizli Erməni Ordusu" ("Armenian Secret Armi for the Liberation of Armenia"- ASALA") fəallığı ilə diqqəti cəlb edir. Təşkilatın qurucuları [[Akop Akopyan]] və [[Akop Tarakçıyan]]dır<ref>"MIPT Terrorism Knowledge Base". 15 November 2007. Archived from the original on 2007–11-15.</ref> Təşkilatın qərargahı Beyrutda, təlim-məşq bazaları isə Suriyada yerləşir{{Mənbəsiz}}. ASALA-nın əsas məqsədi Şərqi Türkiyə, Şimali İran və Azərbaycanın Naxçıvan və Dağlıq Qarabağ bölgələrinin də daxil olduğu bir ərazidə "Böyük Ermənistan" dövləti qurmaqdır. ASALA əsasən Türkiyə və Azərbaycan vətəndaşlarına qarşı terror aktları həyata keçirir. Təşkilatın "Əbu Nidal", "Qara sentyabr" kimi terror qrupları ilə əlaqələrinin yaradılmasında onun lideri [[Akop Akopyan]]ın böyük rolu olmuşdur<ref>[http://diktat.by.ru/asem.htm Армянская секретная армия освобождения Армении]{{dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[http://www.1news.az/region/armenia/20100612124405421.html Участники событий о том как был убит преступник Монте Мелконян]</ref>. Afinada 1980-ci ildə qətlə yetirilmiş türk səfirinin ölümünə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürmüş A.Akopyan 01.08.80-ci ildə "Nyu-York Tayms" qəzetinə verdiyi müsahibədə bildirmişdir: "Bizim düşmənimiz türk rejimi, NATO və bizlə əməkdaşlıq etməyən ermənilərdir"{{Mənbəsiz}}. == Tarixi == ASALA 1975-ci ildə qurulmuş, həmin il [[Paris]] erməni konfransında ASALA-ya yerli qüvvələr qoşulmuşdur. 1981-ci ildə təşkilat zirvə nöqtəsinə çıxmış, ancaq 1983-cü ildə ikiyə bölünmüşdür. 1979-cu ildə təşkilata qoşulanlar arasında ən tanınmış simalar [[Alex Yenikomşiyan]] və [[Monte Melkonyan]]dır. 1981-ci ildə bir çox terror hadisələri törədən ASALA, bir tərəfdən [[İsveçrə]]ni, digər tərəfdən isə [[Fransa]]nı hədələməyə başlamışdır. Fransadakı bir çox qruplar, [[Kanada]]dakı "Azad Hay", [[İngiltərə]]dəki "Kaytzer" qrupları ASALA-ya qoşulduqlarını elan etdilər. Bu illərdə mərkəzdə artıq parçalanmalar başlamışdı. [[İsrail]]in [[Beyrut]]u işğal etməsiylə ASALA bu səhəri tərk etdi. 1983-cü ildə ikiyə parçalandı: #[[Akop Akopyan]]ın qrupu [[Yunanıstan]] və [[Fələstin]] ərazilərində yerləşmiş qoca, cavan, qadın, uşaq demədən öldürürlər. Ən dəhşətli terror hadisəsəini Fransanın [[Orli faciəsi|Orli hava limanında]] həyata keçirmişdirlər. #Təşkilatın Qərbi Avropadaki qrupu isə "Asala İnqilab Hərəkatıdır". Bu qrup isə terror hadisələrini Türkiyə və Azərbaycanda həyata keçirirlər. Bu hərəkatın lideri isə [[Monte Melkonyan]]dır. Onun ölümündən sonra liderləri [[Ara Torayan]] olmuşdur. Akop Akopyan İsrail işğalından sonra ASALA-nın Livandakı 3 təlim düşərgəsini itirdiyini, Fələstinli idarəçilərin ASALA-nı arxadan vurmağa çalışdıqlarını Beyrut radiosunda yayımladı. Akop Akopyan 1988-ci ildə [[Afina]]da öldürüldü. Bundan sonra parçalanmalar artdı. ASALA-nın Yunanıstanın Eqina adasında gizli təlim düşərgələrinin olduğu bilinir. Burda [[PKK]] terrorçularına da təlim keçirildiyi və təlimlərə yunan generalı Matafiasln rəhbərlik etdiyi məlumdur {{Mənbəsiz}}. Bundan əlavə ASALA-nın [[Cənubi Kipr]] ordusunun nəzarəti altındakı Eyanapa bölgəsində bir düşərgəsi olduğu və düşərgədən Harout Aqbaçyanın məsul olduğu bilinir {{Mənbəsiz}}. == Fəaliyyət yerləri == [[Fayl:ASALA attacks map.png|thumbnail|300px|Xəritə]] Asala fəaliyyətini Fransada daha çox göstərməkdədir. Buna səbəb isə bu ölkədə Erməni terrorçulara sərbəst hərəkətinə icazə verilmişdir. Bundan başqa [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Yunanıstan]], [[Cənubi Kipr]], [[İsveçrə]] və [[Kanada]]da fəaliyyətlərini davam etdirməkdədirlər<ref>{{Cite web |title="ASALA İsveçrəni partladır. |url=http://gulustan.ws/2011/02/%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B0-%D0%B2%D0%B7%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82-%D1%88%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8E/ |access-date=2021-01-17 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305113113/http://gulustan.ws/2011/02/%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B0-%D0%B2%D0%B7%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82-%D1%88%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8E/ |url-status=dead }}</ref>. == Dəstək == Asala əsasən ən böyük dörd dəstək almışdır{{Mənbəsiz}}: *[[SSRİ]]. *[[Yunanıstan]], [[Suriya]], [[İran]],[[Fələstin]] *Kommunist partiyaları, erməni kilsələri, [[Sosial Demokrat Hnçak partiyası|Qnçak partiyası]]. 1983-cü ildən etibarən ASALA Monte Melkonyanın siyasətinə tabe olmuş, [[Türkiyə]] və 1988-ci ildən başlayaraq [[Azərbaycan]]da terror hadisələri törətmişdir. == Mətbuatla əlaqələri == ASALA-nın rəsmi olaraq çap etdirdiyi qazet "Hayastan"dır. Bundan başqa "Hay–Baykar", "Armenial", Londonda çap edilən "Kaytzer" jurnalı da çap olunanlar arasındadır. ASALA-nın ilk radio yayımı 1981-ci ildə Beyrutda fəaliyyətə başlamışdır. "Livanlı ermənilərin səsi" adı altında gündə bir saatlıq veriliş yayımlanırdı. == Virtual məkanda fəaliyyəti == 20 oktyabr 2009-cu ildə ermənilərin məşhur saytı '''hayastan.com''' saytına hücumu olub. Amerika və İsrail hakerləri tərəfindən dağıdılan saytı bərpa etmək mümkün olmayıb. '''"Müsəlmanlar gəlir, hazır olun! Fələstin və Qarabağ torpaqları müsəlmanlarındır!"''' şüarları altında dağıdılan sayt terror təşkilatı "ASALA"ya məxsusdur. hayastan.com saytının rəhbərləri bir neçə dəfə Azərbaycan saytlarına hücüm edib. 2006-cı ildə AXCP-nin internet səhifəsi (www.axcp.org) və Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının (AVCİYA) internet səhifəsi (www.avciya.org) dağıdılıb, mediaforum.az, kiv.az, apa.az gunazer.com times.az saytlarına isə bir neçə dəfə hücum ediblər.<ref>[http://musavat.com/new/shownews.php?news_id=62872 YƏHUDİLƏR "ASALA"nın SAYTINI DAĞITDI]{{dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == *[[ASALA-nın əməliyyatlarının siyahısı]] *[[Xocalı Soyqırımı]] *[[Orli faciəsi]] == Xarici keçidlər == * [http://www.ermenisorunu.gen.tr/turkce/teror/asala.html] * [http://www.atmg.org/ArmenianTerrorism.html Kronolojik Ermeni Terörü] * [http://www.azerigenocide.org/facts/fact13.htm Terror Organisations In The Other Coutries] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20080829004422/http://www.azerigenocide.org/facts/fact13.htm |date=2008-08-29 }} {{Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu}} {{Erməni terrorizmi}} [[Kateqoriya:Erməni terror təşkilatları]] [[Kateqoriya:ABŞ tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınmış təşkilatlar]] 9kr5ow35jc42klhpat4xufv7gltmlzj 6599520 6599438 2022-08-28T15:54:10Z Solavirum 95249 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |tam adı = '''Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu (ASALA)''' |originalın dilindəki adı = Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակ (ՀԱՀԳԲ) |abreviatura = |emblemi = |şəkil = |növü = [[Türkiyə]]dən [[Erməni Soyqırımı İddiası]]na görə qisas almaq və [[ermənilər]]in tarixi vətənlərini azad etmək<ref name="hunsicker" /> |yaranma tarixi = [[1975]]<ref name="hunsicker">{{Cite book |url=https://books.google.com/?id=K4XefrTlSygC&pg=PA431&lpg=PA431&dq=%22to+compel+the+Turkish+Government+to+acknowledge+publicly+its+alleged+responsibility+for+the+Armenian+Genocide+in+1915,+pay+reparations,+and+cede+territory+for+an+Armenian+homeland%22 |title=Understanding International Counter Terrorism|publisher=Universal-Publishers|last=Hunsicker|isbn=1-58112-905-X|pages=431|year=2006}}</ref> |qeydiyyat tarixi = |dağılma tarixi = |dili = [[erməni dili]] |mərkəzi = |sədri = [[Akop Akopyan]]<ref>"MIPT Terrorism Knowledge Base". 15 November 2007. Archived from the original on 2007-11-15.</ref> |üzvləri = <!-- Təşkilatın üzvləri--> |rəsmi saytı = <!-- Rəsmi internet səhifəsinin ünvanı--> }} '''ASALA''' ({{dil-hy|Hayastani Azatagrut'yan Hay Gaghtni Banak}}) — 1975–1991-ci illərdə fəaliyyət göstərmiş [[erməni]] terror təşkilatı. Türkiyə Cümhuriyyəti Təhlükəsizlik xidməti tərəfindən terror təşkilatı kimi tanınmışdır.<ref name=''>{{Cite web |title=Emniyet Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Daire Başkanlığı |url=http://www.egm.gov.tr/daire.disiliskiler.asp |access-date=2007-12-01 |archive-date=2007-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213232333/http://www.egm.gov.tr/daire.disiliskiler.asp |url-status=dead }}</ref> "Ermənistanın Azadlığı uğrunda Gizli Erməni Ordusu" adlanan bu təşkilatın adının abreviaturası ingiliscə"'''''A'''rmenian '''S'''ecret '''A'''rmy for the '''L'''iberation of '''A'''rmenia''" kimidir. Təşkilat müstəqil Ermənistan dövlətinin qurulması və 1915-ci ildə baş verdiyi iddia edilən "erməni soyqırımının" dünya ölkələri tərəfindən tanınması üçün çalışmışdır. ASALA-nın yaranma tarixi və fəaliyyəti ilə bağlı saysız-hesabsız məqalələr, yazılar, faktlar qəzetimizdə dərc edilib. 1970-ci illərin ortalarında daşnaklar bir sıra müstəqil terrorçu təşkilatlar yaradıblar və onların arasında "Ermənistanın Azadlığı uğrunda Gizli Erməni Ordusu" ("Armenian Secret Armi for the Liberation of Armenia"- ASALA") fəallığı ilə diqqəti cəlb edir. Təşkilatın qurucuları [[Akop Akopyan]] və [[Akop Tarakçıyan]]dır<ref>"MIPT Terrorism Knowledge Base". 15 November 2007. Archived from the original on 2007–11-15.</ref> Təşkilatın qərargahı Beyrutda, təlim-məşq bazaları isə Suriyada yerləşir{{Mənbəsiz}}. ASALA-nın əsas məqsədi Şərqi Türkiyə, Şimali İran və Azərbaycanın Naxçıvan və Dağlıq Qarabağ bölgələrinin də daxil olduğu bir ərazidə "Böyük Ermənistan" dövləti qurmaqdır. ASALA əsasən Türkiyə və Azərbaycan vətəndaşlarına qarşı terror aktları həyata keçirir. Təşkilatın "Əbu Nidal", "Qara sentyabr" kimi terror qrupları ilə əlaqələrinin yaradılmasında onun lideri [[Akop Akopyan]]ın böyük rolu olmuşdur<ref>[http://diktat.by.ru/asem.htm Армянская секретная армия освобождения Армении]{{dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[http://www.1news.az/region/armenia/20100612124405421.html Участники событий о том как был убит преступник Монте Мелконян]</ref>. Afinada 1980-ci ildə qətlə yetirilmiş türk səfirinin ölümünə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürmüş A.Akopyan 01.08.80-ci ildə "Nyu-York Tayms" qəzetinə verdiyi müsahibədə bildirmişdir: "Bizim düşmənimiz türk rejimi, NATO və bizlə əməkdaşlıq etməyən ermənilərdir"{{Mənbəsiz}}. == Tarixi == ASALA 1975-ci ildə qurulmuş, həmin il [[Paris]] erməni konfransında ASALA-ya yerli qüvvələr qoşulmuşdur. 1981-ci ildə təşkilat zirvə nöqtəsinə çıxmış, ancaq 1983-cü ildə ikiyə bölünmüşdür. 1979-cu ildə təşkilata qoşulanlar arasında ən tanınmış simalar [[Alex Yenikomşiyan]] və [[Monte Melkonyan]]dır. 1981-ci ildə bir çox terror hadisələri törədən ASALA, bir tərəfdən [[İsveçrə]]ni, digər tərəfdən isə [[Fransa]]nı hədələməyə başlamışdır. Fransadakı bir çox qruplar, [[Kanada]]dakı "Azad Hay", [[İngiltərə]]dəki "Kaytzer" qrupları ASALA-ya qoşulduqlarını elan etdilər. Bu illərdə mərkəzdə artıq parçalanmalar başlamışdı. [[İsrail]]in [[Beyrut]]u işğal etməsiylə ASALA bu səhəri tərk etdi. 1983-cü ildə ikiyə parçalandı: #[[Akop Akopyan]]ın qrupu [[Yunanıstan]] və [[Fələstin]] ərazilərində yerləşmiş qoca, cavan, qadın, uşaq demədən öldürürlər. Ən dəhşətli terror hadisəsəini Fransanın [[Orli faciəsi|Orli hava limanında]] həyata keçirmişdirlər. #Təşkilatın Qərbi Avropadaki qrupu isə "Asala İnqilab Hərəkatıdır". Bu qrup isə terror hadisələrini Türkiyə və Azərbaycanda həyata keçirirlər. Bu hərəkatın lideri isə [[Monte Melkonyan]]dır. Onun ölümündən sonra liderləri [[Ara Torayan]] olmuşdur. Akop Akopyan İsrail işğalından sonra ASALA-nın Livandakı 3 təlim düşərgəsini itirdiyini, Fələstinli idarəçilərin ASALA-nı arxadan vurmağa çalışdıqlarını Beyrut radiosunda yayımladı. Akop Akopyan 1988-ci ildə [[Afina]]da öldürüldü. Bundan sonra parçalanmalar artdı. ASALA-nın Yunanıstanın Eqina adasında gizli təlim düşərgələrinin olduğu bilinir. Burda [[PKK]] terrorçularına da təlim keçirildiyi və təlimlərə yunan generalı Matafiasln rəhbərlik etdiyi məlumdur {{Mənbəsiz}}. Bundan əlavə ASALA-nın [[Cənubi Kipr]] ordusunun nəzarəti altındakı Eyanapa bölgəsində bir düşərgəsi olduğu və düşərgədən Harout Aqbaçyanın məsul olduğu bilinir {{Mənbəsiz}}. == Fəaliyyət yerləri == [[Fayl:ASALA attacks map.png|thumbnail|300px|Xəritə]] Asala fəaliyyətini Fransada daha çox göstərməkdədir. Buna səbəb isə bu ölkədə Erməni terrorçulara sərbəst hərəkətinə icazə verilmişdir. Bundan başqa [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Yunanıstan]], [[Cənubi Kipr]], [[İsveçrə]] və [[Kanada]]da fəaliyyətlərini davam etdirməkdədirlər<ref>{{Cite web |title="ASALA İsveçrəni partladır. |url=http://gulustan.ws/2011/02/%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B0-%D0%B2%D0%B7%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82-%D1%88%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8E/ |access-date=2021-01-17 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305113113/http://gulustan.ws/2011/02/%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B0-%D0%B2%D0%B7%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82-%D1%88%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8E/ |url-status=dead }}</ref>. == Dəstək == Asala əsasən ən böyük dörd dəstək almışdır{{Mənbəsiz}}: *[[SSRİ]]. *[[Yunanıstan]], [[Suriya]], [[İran]],[[Fələstin]] *Kommunist partiyaları, erməni kilsələri, [[Sosial Demokrat Hnçak partiyası|Qnçak partiyası]]. 1983-cü ildən etibarən ASALA Monte Melkonyanın siyasətinə tabe olmuş, [[Türkiyə]] və 1988-ci ildən başlayaraq [[Azərbaycan]]da terror hadisələri törətmişdir. == Mətbuatla əlaqələri == ASALA-nın rəsmi olaraq çap etdirdiyi qazet "Hayastan"dır. Bundan başqa "Hay–Baykar", "Armenial", Londonda çap edilən "Kaytzer" jurnalı da çap olunanlar arasındadır. ASALA-nın ilk radio yayımı 1981-ci ildə Beyrutda fəaliyyətə başlamışdır. "Livanlı ermənilərin səsi" adı altında gündə bir saatlıq veriliş yayımlanırdı. == Virtual məkanda fəaliyyəti == 20 oktyabr 2009-cu ildə ermənilərin məşhur saytı '''hayastan.com''' saytına hücumu olub. Amerika və İsrail hakerləri tərəfindən dağıdılan saytı bərpa etmək mümkün olmayıb. '''"Müsəlmanlar gəlir, hazır olun! Fələstin və Qarabağ torpaqları müsəlmanlarındır!"''' şüarları altında dağıdılan sayt terror təşkilatı "ASALA"ya məxsusdur. hayastan.com saytının rəhbərləri bir neçə dəfə Azərbaycan saytlarına hücüm edib. 2006-cı ildə AXCP-nin internet səhifəsi (www.axcp.org) və Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının (AVCİYA) internet səhifəsi (www.avciya.org) dağıdılıb, mediaforum.az, kiv.az, apa.az gunazer.com times.az saytlarına isə bir neçə dəfə hücum ediblər.<ref>[http://musavat.com/new/shownews.php?news_id=62872 YƏHUDİLƏR "ASALA"nın SAYTINI DAĞITDI]{{dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == *[[ASALA-nın əməliyyatlarının siyahısı]] *[[Xocalı Soyqırımı]] *[[Orli faciəsi]] == Xarici keçidlər == * [http://www.ermenisorunu.gen.tr/turkce/teror/asala.html] * [http://www.atmg.org/ArmenianTerrorism.html Kronolojik Ermeni Terörü] * [http://www.azerigenocide.org/facts/fact13.htm Terror Organisations In The Other Coutries] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20080829004422/http://www.azerigenocide.org/facts/fact13.htm |date=2008-08-29 }} {{Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu}} {{Erməni terrorizmi}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Erməni terror təşkilatları]] [[Kateqoriya:ABŞ tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınmış təşkilatlar]] bqujiaidywkgp9p1e2iovh0jpbijpmu 0 8113 6600009 6545488 2022-08-28T20:54:47Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{eyni soyad|Motsart}} {{Musiqiçi|vəfat səbəbi=Xərçəng xəstəliyi,böyrək çatışmamazlığı|janr=Kamera musiqisi,Opera,Simfoniya,Dini musiqi,Kvartet üçün əsərlər və s.}} '''Volfqanq Amadey Motsart''' ({{Dil-de|Wolfgang Amadeus Mozart}}; {{DVTY}}) — dahi [[Avstriya]] bəstəkarı, [[Avropa]] [[klassik musiqi]]sinin ən nüfuzlu nümayəndələrindən biri. Motsart bəstəkarlıqla yanaşı, eyni zamanda mahir skripkaçı, orqan ifaçısı və [[dirijor]] da olmuşdur. Mü dediyinə görə dahi bəstəkar qeyri-adi musiqi duyumu, eşitdiyi musiqiləri yadda saxlama və improvizə etmə kimi fenomenal qabiliyyətlərə malik olmuşdur. Yaratdığı 600-dən çox əsəri simfonik, [[konsert]], kamera, [[piano]], [[xor]] kimi klassik musiqi janrlarının ən yüksək zirvələrində qərarlaşıb. Onun əsərləri dünyanın ən nüfuzlu orkestrlərinin konsert repertuarlarının ayrılmaz parçasını təşkil edir. [[Tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısı]]na daxil edilib. == Həyatı == [[Fayl:Mozart-Geburtshaus.JPG|thumb|right|250px|[[Motsartın doğum yeri|Motsartın doğulduğu ev]]]] Volfqanq Amadey Motsart o dövrlər [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nın tərkib hissəsi olan Avstriyanın Salzburq arxiyepiskopluğunun eyniadlı şəhərində Leopold və Anna Mariya Pertl Motsartların ailəsində dünyaya göz açmışdır. Motsartın özündən savayı sağ qalmış "Nanerl" Mariya Anna adlı bacısı da olmuşdur. Motsart doğumundan bir gün sonra Müqəddəs Rupert kilsəsində xaç suyuna salınmışdır. Bu mərasimdə körpəyə latın formasında olan ''Joaness Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart'' adı verilmişdir. Motsart isə özünü sonralar "Volfqanq Amadey Motsart" kimi adlandırmağı üstün tutmuşdur. Motsartın atası Leopold Motsart Salzburq arxiyepiskop sarayının [[kapelmeyster]] müavini və bəstəkar idi. O həmçinin təcrübəli müəllim olmuş və oğlunun doğum ilində "Versuch einer gründlichen Violinschule" adlı [[skripka]]da ifaya dair əsər nəşr etdirmişdir. Qızı Nannerlin yeddi yaşı olanda Leopold ona klavişdən dərslər verməyə başlayır. Üç yaşlı Volfqanq bu musiqi alətinə heyrətlə tamaşa edərdi. Bacısı sonralar deyirdi: "Dörd yaşında atamız onu əyləndirmək naminə ona klavişdə bir-iki parça ifa etməyi öyrədərdi…. Körpə bir qədər sonra bu parçaları heç bir səhvə yol vermədən və böyük nəfislikə ifa edirdi. Beş yaşında isə o özü kiçik parçalar bəstələməyə başladı və atamız heyrət içində onları nota yazırdı. Belə erkən əsərlər arasında Andante (K. 1a) və Allegro C-də (K. 1b) var idi." Motsartın bioqrafı olmuş Meynard Solomon Leopoldun uşaqlarına sidqi-ürəklə dərs verməsinə baxmayaraq, balaca Volfqanq atasının öyrətdiklərindən də uzaqlara getməyi qərarlaşdırır. Atası körpəsinin inanılmaz fitri istedadına və yaratdığı xarüqələrə sevindiyindən göz yaşlarını saxlaya bilmirdi. Nəticədə körpəsinin ilahi istedadı qarşısında atası bəstəkarlıqdan əl çəkir. Və özünü uşaqlarına dil və digər fənlərdən dərs deməyə həsr edir. == 1762–1773: Səyahət illəri == [[Fayl:Wolfgang-amadeus-mozart 2.jpg|thumb|right|200px|Mosartın uşaqlıq portreti]] Motsartın uşaqlıq illərində ailəsi [[Avropa]] boyu bir neçə səyahətlər etmiş və Leopold Motsart bu səyahətlərdə uşaqlarının istedadını nümayiş etdirmişdir. İlk belə nümayiş Münhendə Bavariya elektor sarayında baş tutur. Növbəti belə bir konsert həmin il [[Vyana]] kral sarayında və [[Praqa]]da keçirilir. Uzun konsert turları düz üç il yarım davam edir və ailəni [[Münhen]], [[Manhaym]], [[Paris]], [[London]], [[Haaqa]] və yenidən [[Paris]] kral saraylarına gətirib çıxarır. Geriyə — [[Vyana]]ya döndükdə Motsartlar ailəsi [[Sürix]] və Donoşingen şəhərlərindən də keçirlər. Bu səfərlər zamanı Motsart çox sayda musiqiçilərlə görüşür və onların əsərləri ilə tanış olur. Belə yaddaqalan görüşlərdən biri də [[London]]da olarkən [[İohann Sebastyan Bax]]la görüş olur. Motsartlar ailəsi 1767-ci ilin sonunda yenidən [[Vyana]]ya dönür və 1768-ci ilin dekabr ayına kimi burada qalırlar. Bu səyahət zamanı Motsart [[çiçək xəstəliyi]]nə tutulur, lakin atası oğlunu [[peyvənd]] edilməsinə qəti etiraz edir və bunu Allahın iradəsi sayır. [[Zalsburq]]da keçən bir ildən sonra növbəti illəri [[İtaliya]]ya üç səfərə çıxırlar. Lakin bu dəfə yalnız Mosart və atası səfərə yollanırlar. Bu səfərlər 1769-cu ilin dekabrından 1771-ci ilin martına, 1771-ci ilin avqustundan dekabrına qədər və 1771-ci ilin oktyabrından 1773-cü ilin martına qədər davam edir. [[İtaliya]]ya ilk səfər ilkin səyahətləri xatırladır. Bu səfərlərdə məqsəd artıq yeniyetməlik illərinə qədəm qoymuş Motsartın ifaçı və sürətlə [[inkişaf]] edən [[bəstəkar]] kimi qabiliyyət və istedadını nümayiş etdirmək idi. Motsart [[Boloniya]]da C. B. Martni ilə görüşür və məşhur ''Accademia Filormonica''-ya üzv qəbul olunur. [[Roma]]da Sikstin kapellasında Qreqorio Alleqrininin Miserere əsərini görür və onu əzbərləyərək sonradan kağız üzərinə köçürür. Bununla Motsart [[Vatikan]]ın ən ciddi şəkildə mühafizə etdiyi əsərinin ilk qeyri-qanuni sürətini çıxarır.<ref>[http://kayzen.az/blog/musiqi%C3%A7il%C9%99r/33/volfqanq-amadey-motsart.html Kayzen.az — Böyük musiqiçilər: Volfqanq Amadey Mosart]</ref> [[Milan]]da Motsart Mitridate Re di Ponto(Pont çarı Mitridat) adlı [[opera]]nı müvəffəqiyyətlə nümayiş etdirir. Bu operadan sonra Motsarta opera yazmaq sifarişləri daxil olur. Leopold və Volfqanq iki dəfə Ascano in Alba (1771) və Lucio Silla (1772) operalarını bəstələmək və premyerasında iştirak etmək üçün [[Zalsburq]]dan [[Milan]]a qayıdırlar. [[İtaliya]]ya sonuncu səfərinin sonlarında Motsart "Exsulate jubilate", K. 165 solo kantatasını yazır. == 1773–1777-ci illər: Zalsburq sarayı == [[Fayl:Louis Carrogis dit Carmontelle - Portrait de Wolfgang Amadeus Mozart (Salzbourg, 1756-Vienne, 1791) jouant à Paris avec son père Jean... - Google Art Project.jpg|thumb|right|250px|Leopold, Volfqanq və Nannerl]] [[İtaliya]]ya sonuncu səfərindən (13 mart 1773-cü il) sonra Motsart [[Zalsburq]] hakimi şahzadə-arxiyepiskop İeronim Kolloredonun saray musiqiçisi kimi işə götürülür. Motsart [[Zalsburq]]da özünə çox sayda dost və pərəstişkar toplayır. O musiqinin bir çox janrlarında [[simfoniya]], [[sonata]], simli kvartet, serenada və ara-sıra [[opera]] əsərləri yazır. Bu ilkin dövrdə yaratdığı əsərləri indi də ifa olunmaqdadır. Məsələn, 1775-ci ilin aprel-dekabr ayları arasında Motsartda [[skripka]] üçün konsert yazmaq arzusu baş qaldırır və o hər biri əvvəlkindən mükəmməl olmaqla beş belə konsert bəstələyir. Bunlardan sonuncu üçü (K. 216, K. 218, K. 219) repertuarların əsas nömrələri sayılır. K. 271 E bemol piano konserti, başlanğıcda solist tərəfindən orkestranın gözlənilməz fasiləsi ilə klassik musiqinin kəşfi sayılır. Bununla belə, Mosart tədricən [[Zalsburq]]u tərk edib başqa yerdə iş axtarmaq qərarına gəlir. Buna səbəb kimi qazandığı 150 florinlik az məvacibi görünür. Bundan əlavə, Mosart [[opera]]lar yazmağı çox sevir və [[Zalsburq]] buna ən yaxşı halda nadir imkanlar yaradırdı. Vəziyyət 1775-ci ildə saray teatrının bağlanması ilə daha da gərginləşir. Şəhərin digər teatrları isə səfər truppalarını qəbul etmək üçün olduqca dar idi. İki uzun müddətli səfər axtarışları onların [[Zalsburq]]da uzun müddətli yaşayışlarında fasilə yaradır: Volfqanq və Leopold 1773-cü ilin 14 iyulundan 12 sentyabrına kimi [[Vyana]]ya və 1774-cü ilin 6 dekabrına 1775-ci ilin martına qədər [[Münhen]]ə səfər edirlər. Hər iki səfərin müvəffəqiyyətsiz nəticələnməsinə baxmayaraq, Motsart [[Münhen]]də "La finta giardiniera" adlı operasının premyerasını böyük uğurla həyata keçirir. == 1777–1778-ci illər: Paris səfərləri == 1777-ci ilin 23 sentyabrında Motsart bu dəfə anasının müşayiəti ilə başqa bir turneyə çıxır. Bu dəfəki turneyə [[Münhen]], Manheym və [[Paris]] şəhərləri daxil idi. [[Manhaym|Manheymdə]] Motsart o vaxtlar Avropanın ən yaxşı orkestri hesab olunan Manheym orkestrinin üzvləri ilə tanış olur. O həmçinin bu şəhərin musiqiçi ailələrinin birinin qızı Aloysa Veberə aşiq olur. Motsart buradan [[Paris]]ə gedir və orada iş axtarışlarını davam etdirir. Lakin [[Paris]] səfəri uğursuz olur (bununla belə, [[Versal]]da ona orqanist işi təklif olunur, lakin bu iş xoşuna gəlmədiyi üçün imtina edir). [[Paris]]ə səfərinin digər xoşagəlməz nəticəsi anasının xəstələnməsi və ölümü olur. [[Zalsburq]]a qayıdarkən Motsart yenidən [[Münhen]]də qərar tutur və artıq [[opera]] səhnəsində ifaçı olmuş Aloysa ilə görüşür. Lakin bu dəfə qız Motsarta heç bir maraq göstəmir. Motsartın Salzburqdakı narazıçılıqla dolu günləri onun bu səfərlərindən sonra da davam edir. Belə bir sual meydana çıxır ki, Motsart bütün istedadlarına rəğmən niyə səfərləri zamanı iş tapa bilmir. [[Meynard Solomon]]un fikirincə, problem Motsartın atası ilə iş barədə razılığa gələ bilməməsində olmuşdur. Belə ki, atası Motsartın bütün ailəni saxlaya biləcək əmək haqqı almasına israr etmişdir, Motsart isə böyük şəhərlərin birində azad musiqiçi kimi fəaliyyət göstərib vacib bir işə lazım bilinən qədər aristokrat ailələrlə dostluq saxlamaq barədə düşünürdü. Bu strategiyadan vaxtilə Haydn uğurla istifadə edə bilmişdi. Görünür, Leopoldun planı və Motsartın gəncliyi onun bu istəklərini həyata keçirməyə imkan verməmişdir. == 1781-ci il: Vyana == 1781-ci ilin yanvarında Motsartın ''Idomeneo'' operası Münhendə böyük uğurla səhnəyə qoyulur. Həmin ilin martında isə bəstəkar Vyanaya çağırılır. Bu vaxt Motsartın bir vaxtlar sarayında işlədiyi Salzburq şahzadəsi imperator II İosifin tacqoyma mərasimində iştirak edir. Münhendə qazandığı uğurlar fonunda arxiyepiskopun onunla nökər kimi davranmasından və ələlxüsus qrafinya Tunun qonağı olan imperator qarşısında ifa etməsini qadağan etməsindən bərk qeyzlənir (belə ki, yalnız bu görüşdən əldə edə biləcəyi mənfəət onun Salzburqda qazandığı məvacibin tən yarısı qədər ola bilərdi). May ayında bu mübahisə daha da intensivləşir. Motsart işindən çıxmaq istəyir, lakin rədd cavabı alır. Buna baxmayaraq növbəti ay o, nəhayət ki, işindən azad edilir. Lakin bu olduqca xoşagəlməz bir halda baş verir. Belə ki, Motsart arxiyepiskopun eşikağası qraf Arko tərəfindən təşkil olunmuş qaydada alçaldıcı tərzdə saraydan qovulur. Bu arada Motsart [[Vyana]]ya getmək və orada yaxşı məvacib almağın mümkünlüyü barədə düşünür. [[Arxiyepiskop]]la mübahisənin onun üçün ağrıdıcı tərəfi atasının arxiyepiksopu dəstəkləməsi olur. Atası nəyin bahasına olursa olsun, Motsartın əvvəlki iş yerinə qayıtmasını və arxiyepiskopla barışmağı israr edir. Volfqanq isə eyni inadkarlıqla öz fikirlərində israr edib gələcəyini təkbaşına, özü də Vyanada davam etdirəcəyini bildirir. Mübahisə Motsartın əzazil arxiyepiskopun caynaqlarından qurtulması və atasının dönmək tələblərinə rədd cavabı verməsilə bitir. Bunu Motsartın bioqrafı Solomon "inqilabi addım" kimi səciyyələndirir və bu addımın onun gələcək həyatına böyük təsir göstərəcəyini yazır. == Vyanadakı ilk illər == Motsartın Vyanaya gəlişi çox uğurlu alınır. O əvvəlcə piano ifaçısı kimi çıxış edir və 1781-ci ilin 24 dekabrında İmperator sarayında təşkil olunmuş piano müsabiqəsində Muzio Klementi ilə yarışır və tezliklə özünü mahir piano ifaçısı kimi doğruldur. Motsart bəstəkar kimi də böyük nailiyyətlərə imza atır. 1781–1782-ci illər arasında ''Die Entgührung aus dem Serail'' operasını yazır. Bu əsər 16 iyul 1782-ci il tarixində səhnəyə qoyulur və müəllifə böyük uğur gətirir. Əsər tezliklə Avropanın alman dilli bölgələrində də nümayiş etdirilir və Motsartın bəstəkarlıq şöhrətini daha da artırır. Motsart bu arada arxiyepiskop Kolloradoyla münaqişələrinin kulminasiyasına yaxın Manheymdən Vyanaya köçmüş Veberlər ailəsi ilə yaşayır. Ailənin başçısı Fridoplin Veber vəfat etmiş, Veberlər ailəsi evlərini kirayə verməklə dolanırdılar. Motsartın sevgisindən imtina etmiş Aloysa isə Jozef Lanj adlı aktyorla evlənmişdi. Motsart bu dəfə Veberlər ailəsinin üçüncü qızı Konstansiya ilə maraqlanmağa başlayır. Cütlük 1782-ci ilin 4 avqustunda atası Leopoldun həvəssiz razılığı ilə evlənirlər. Konstansiyanın Motsartdan altı uşağı dünyaya gəlir. Körpələrdən yalnız ikisi sağ qalır: Karl Tomas (1784–1858) və Franz Xaver Volfqanq (1791–1844). Sonuncu özü də bəstəkar olur. 1782–1783-cü illərdə Motsart barokko musiqiçilərinin əsərlərinin əlyazmalarının əksəriyyətinə sahib çıxmış baron Qotfrid van Süitenin təkidiylə Bax və Handelin əsərləri ilə yaxından tanış olur. Motsartın bu bəstəkarların əsərlərini öyrənməsi ilk əvvəl onun barokko janrını təqlid etməsi, daha sonralar isə öz şəxsi üslubunu kəşf etməsinə təsir gostərir. "[[Sehrli fleyta]]" (''Die Zauberflote'') əsərində və 41-ci simfoniyasının sonundakı fyuqal keçidlər buna misaldır. 1783-cü ildə Volfqanq və Konstansiya Salzburqa, Motsartlar ailəsinə baş çəkirlər. Lakin səfər uğursuz alınır. Belə ki, Leopold və Nannerl ən yaxşı halda Konstansiyaya qarşı mülayim davranırlar. Bununla belə Salzburqa səfər Mosartın ən gözəl liturgik parçalarından biri olan ''C minorda mass'' kompozisiyasının yaranması ilə yadda qalır. Əsər tamamlanmasa da, Salzburqda səhnəyə qoyulur və əsərin premyerasında Konstansiya ifa edir. Vyanaya qayıdışdan bir müddət sonra Motsart Haydnla tanış olur və iki böyük bəstəkar tezliklə dostlaşırlar. Haydn Vyanaya gələndə Motsartla görüşər və onlar birlikdə kvartetdə ifa edərdilər. Motsartın altı kvarteti Haydna həsr olunub (K. 387, K. 421, K. 428, K. 458, K. 464, and K. 465) və bunların 1781-ci il Haydnın ''Opus 33'' əsərinə cavab olaraq yazdığı söylənilir. Haydn ilk dəfə bu kvartetlərdən son üçünü dinlədikdən sonra Motsartın atasına deyir: "Bir olan Allah qarşısında tam səmimiyyətimlə sizə deyirəm ki, sizin oğlunuz mənim nə vaxtsa gördüyüm və ya adını eşitdiyim bəstəkarlardan ən istedadlısıdır. Onun musiqi duyumu var və bundan əlavə bəstəkarlığın incəliklərini onun qədər ikinci bir kəs bilmir". 1782–1785-ci illər ərzində Motsart piano üçün konsertlər seriyası yazır və bu konsertlərdə özü solo ifaçı kimi çıxış edir. O hər konsert mövsümü üçün üç-dörd konsert yazır. Şəhər teatrında yerin məhdudluğu səbəbindən o konsertlər üçün nəzərdə tutulmayan, lakin kifayət qədər böyük olan yaşayış evinin qonaq otağını və restoranını görüş yerləri olaraq sifariş verir. O vaxtlar konsertlər Vyanada olduqca dəbdə idi və Motsartın belə konsertlər üçün bəstələdiyi musiqiləri onun ən yaxşı əsərləri hesab etmək olar. Solomon Motsartın bu konsertlərdə ehtiraslı bəstəkar-ifaçı ilə şad-xürrəm tamaşaçı arasında harmonik əlaqə yaratmaqla böyük bir musiqi janrına keçidi və onun mükəmməlliyini təmin etmişdir. Konsertlərində qazandığı yüksək məbləğdə pullarla Motsart və Konstansiya dəbdəbəli həyat tərzi keçirirlər. Onlar 460 florinlik kirayə haqqı olan mənzilə köçürlər. Motsart Anton Valter adlı şəxsdən 900 florin dəyərində gözəl fortepiano və 300 florin dəyərində bilyard masası da alır. Motsart həmçinin oğlu Karl Toması bahalı internat-məktəbə qoyur və evdə qulluqçular saxlamağa başlayır. Beləliklə gənc ailə həddən artıq bədxərclik edir və qismən bu səbəbdən növbəti illərdə gənc Motsartlar ailəsinin üzləşəcəyi çətin maliyyə probləmləri qarşısında dayana bilməyəcəkdilər. 1784-cü ilin 14 dekabr tarixində Motsart mason olur və "''Zur Wohltätigkeit''" (Xeyriyyəçilik) lojasına üzv qəbul olunur. Masonluq Motsartın qalan illərdə həyatında ciddi rol oynayır. O cəmiyyətin bir çox görüşlərində iştirak edir, özünə çoxlu mason dostlar tapır və bəzi hallarda mason musiqiləri də bəstələyir. == 1786–1787-ci illər: Operaya dönüş == "''Die Entführung aus dem Serail''" operasının uğurlarına baxmayaraq Motsart sonrakı illərdə iki natamam və bir-səhnəli "''Der Schauspieldirektor''" operalarından savayı bu janra çox nadir hallarda müraciət edir. Əvəzində o diqqətini daha çox piano ifaçılığı və konsertlər bəstələməyə yönəldir. Lakin 1785-ci ilin sonlarına yaxın o piano konsertlərinə ara verir və "''Lorenzo da Ponte''" adlı librettosu ilə özünün opera fəaliyyətinə başlayır. 1786-cı ildə "Fiqaronun toyu" operası Vyanada uğurla səhnəyə qoyulur. Əsər Praqada da böyük uğur qazanır. Əsərin Praqa uğuru "''Da Ponte''" operasının sifarişi ilə nəticələnir və nəticədə "Don Ciovanni" operası yaranır. Praqa opera sevərləri əsərin 1787-ci il premyerasını həddindən çox bəyənirlər və əsər bir il sonra Vyanada da uğurla nümayiş olunur. Hər iki opera Motsartın ən vacib əsərlərindən sayılır və müasir dövrümüzün opera repertuarının əasasını təşkil edir. Bu operaların musiqi mürəkkəbliyi onların premyeralarında həm tamaşaçılara, həm də ifaçılara çətinlik törədirdi. 1787-ci ilin dekabrında Motsart zadəgan himayəsi altında davamlı iş alır. İmperator II Cozef saray kamera bəstəkarı Qakın vəfatından sonra Motsartı özünün kamera bəstəkarı təyin edir. Lakin bu bütün günlük iş deyildi. Motsart il ərzində cəmi 800 florin əməkhaqqı alsa da, bu ondan yalnız Redoutensaalda keçirilən illik ballara rəqslər bəstələmək tələb edirdi. Motsart Konstansiaya şikayətlənərək aldığı məvacibin onun etdikləri müqabilində çox, lakin edə biləcəkləri müqabilində isə həddən artıq az olduğunu deyirdi. Bununla bu cüzi gəlir mənbəyi növbəti illərdə nə dərəcədə gənc ailəyə lazım olacağını təsdiqləyəcəkdi. Saray arxivləri imperatorun əsl niyyətinin sadəcə Motsartın Vyananı tərk edib başqa yerlərdə iş axtarışlarına çıxmasının qarşısını almaq idi. Bu arada, daha dəqiq desək, 1787-ci ildə Lüdviq van Bethoven Motsartla görüşmək arzusu ilə iki həftəlik Vyana gəlir. Bu görüşdə baş verənlərə dair dəlillər olduqca mübahisəlidir və ən azı üç fərziyyəyə istinad olunur: Motsart Bethoveni dinləyir və onu tərifləyir; Motsart Bethovendən tələbə kimi imtina edir və ya sonuncusu — onlar heç vaxt görüşmürlər. == 1788–1790-cı illər == {{Dinlə | faylınadı = Wolfgang Amadeus Mozart - Symphony 40 g-moll - 1. Molto allegro.ogg | adı = Simfoniya № 40 (1788) | alt = | izahı = }} Motsart 1791-ci ildə imperatorun Praqada tacqoyma mərasimi ilə bağlı şənliklərdə nümayiş etdirilən "''La clemenze di Tito''" operasının 6 sentyabr premyerasında xəstələnir. O bir müddət vəzifəsinin öhdəsindən gələ bilir. Motsart "Sehrli fleyta" əsərinin sentyabrın 30-u premyerasında [[dirijor]]luğun öhdəsindən gəlir. Lakin xəstəliyi noyabrın 20-dən etibarən şiddətlənməyə başlayır. O artıq yataq şəraitində keçmək məcburiyyəti qarşısında qalır, köpmə, ağrılar və intensiv qusmadan əziyyət çəkir. Motsarta bu vaxt həyat yoldaşı Konstansiya, onun kiçik bacısı Sofi və ailə həkimi Tomas Frans Kloze qulluq edirdilər. Onun xəstəliyinin belə ağır bir vəziyyətində Rekviyemi tamamlamağa cəhd etməsi barədə dəlillər var. Lakin onun bunu Züsmayerə diktə etməsi barədə söhbətlər ağlabatan səslənmir. Motsart dekabr ayının 5-i gecə saat 1-də keçinir. Onun dəfn mərasimi belə təsvir olunur: "Motsart dekabrın 7-si o dövr [[Vyana]]da mövcud olan adət-ənənələrə uyğun olaraq adi bir qəbirdə, şəhər kənarındakı Müqəddəs Mark qəbirstanlığında dəfn olnur. "Sonralar onun dəfnində heç kəsin iştirak etməməsi barədə söylənilən fikirlər həmin dövrdə Vyanda dəfn mərasimlərinin keçirilməsi adətlərinə uyğun gəlir. Sonrlar Yan (1856-cı ildə) dəfn mərasimində Salyeri, Züsmayer, van Sviten və digər iki musiqçinin də iştirak etməsini yazırdı. Dəfn günün qarlı-çovğunlu keçməsi barədə söylənilənlər yanlışdır. Həmin gün sakit və mülayim olmuşdur. Motsartın ölüm səbəbini yəqinliklə təyin etmək mümkün olmamışdır. Ölümü barədə rəsmi sənədlərdə "''hitziges Frieselfieber''" ("kəskin miliar qızdırması", darı toxumu rəngində səpgiyə işarə olunur) kimi xəstəliyin əlamətləri təsvir olunur. Bu cür təsvir isə xəstəliyin səbəbini müəyyənləşdirməyə kifayət etmir. Səbəb kimi isə onlarla fərziyyə irəli sürülmüşdür: trixinellyoz, zökəm, zəhərlənmə və nadir böyrək xəstəliyi. O dövr təbabətində adi hal almış xəstələrdən çoxlu miqdarda qan axıtma kimi müalicə metodu da ölümü sürətləndirə biləcək səbəb sayılır. Lakin ən geniş qəbul olunmuş versiya Motsartın kəskin revmatizmdən ölməsidir. Belə ki, uşaqlıqda da Motsartın üç-dörd dəfə revmatizmin ağrılarından əziyyət çəkmişdir. O da məlumdur ki, revmatizm vaxtaşırı təkrarlanan və hər tutmanın özündən sonra şiddətli infeksiya və ürək klapanlarını zədələmək kimi ciddi fəsadlar qoyması məlumdur. Motsartın sakit dəfn mərasimi onun cəmiyyətədə bəstəkar kimi tutduğu mövqeyi heç cür əks etdirmir. Ölümündən sonra Vyana və Praqada xatirəsinə həsr olunmuş konsertlər daha böyük kütlələri cəlb etmişdir. Həqiqətən də, ölümündən sonra bəstəkarın şöhrəti görünməmiş bir tərzdə artır. Solomon bu dövrdə Motsartın əsərlərinə qarşı "görünməmiş entuziazmın" baş qaldırdığını yazır. Bəstəkar haqqında bioqrafiyalar ərsəyə gəlir və müəlliflər onun yarımçıq qalmış əsərlərini tamamlamaq uğrundə rəqabətə girişirlər. == 1791-ci il == Ömrünün son ili böyük məhsuldarlıq və şəxsi dirçəlişi ilə yadda qalır. Bu ildə Motsart çoxlu sayda musiqi əsərləri yaradır: "Sehrli fleyta", sonuncu piano konseri (K. 595 B bemolda), Klarnet konserti (K. 622), simli kvartet seriyasından son kvarteti (E bemolda K. 614), ''Ave verum corpus'' kilsə nəğməsi (K. 618) və bitirə bimədiyi Rekviyemi (K. 626). 1790-cı ildə onun hədsiz narahatçılıqlarına səbəb olmuş maddi vəziyyəti də yavaş-yavaş düzəlməyə başlayır. Bəzi mənbələrdə [[Macarıstan]] və [[Hollandiya]]dan olan və onun sənətini sevən bəzi zəngin adamlar ara-sıra onlar üçün bəstələdiyi musiqilər qarşılığında ona illik məvacib vəd edirlər. Motsart, güman ki, kral sarayında kamera bəstəkarı işlədiyi dövrdə bəstələdiyi rəqs musiqlərini də satmaqla böyük gəlir əldə edir. O Püxberqdən borc pul almağa da ara verir və borclarını geri qaytarmağa başlayır. Motsart ölümündən az öncə yazdığı "Sehrli fleyta" və kiçik mason kantatsı K. 623-ün uğurlu premyeralarndan hədsiz fərəh hissi keçirir. == Vəfat.27 yanvar 1796-cı il == Son araşdırmalara görə, Volfqanq Amadey Motsartın ölümünə səbəb [[Antonio Salyeri]] yox, bakteriya xəstəliyi olmuşdur. == Bəstəkarın görünüşü və maraqlı məlumatlar == [[Fayl:Motsartın Bakıda heykəli.jpg|200px|thumb|right|Bakıda Volfqanq Amadey Motsart heykəli]] Motsartın zahiri görünüşünü tenor Maykl Kelli özünün memuarlarında belə təsvir edir: "Çox arıq və solğun, bir qədər qürrələndiyi gur, zərif və açıqrəngli saçı olan son dərəcə alçaq boylu bir insan". Onun ilk bioqrafı olmuş Nimetşek yazırdı: "Zahiri görünüşü barədə elə bir fövqəladə bir cəhəti yoxdur… O, alçaq boylu, iri gözləri istisna olmaqla, çöhrəsində dahiliyinə dəlalət edəcək heç bir əlamət yoxdur". Üzü uşaqlıqda yoluxduğu çiçək xəstəliyi səbəbindən çil-çil idi. O, qəşəng paltarlar geyməyi sevərdi. Kelli onu məşqlərinin birində belə xatırayır: "Əynində moruğu rəngli plaş, başında isə qızılı-haşiyəli üçkünc şlyapa səhnədə orkestr ilə məşq edirdi". Səsi barədə isə Konstansiya sonralar bunları deyirdi: "Səsi tenor, danışdığı an bir qədər yumşaq, oxuduqda isə incəlirdi. Lakin onu bir şey narahat etdikdə və ya lazım gəldikdə səsini qaldırır və təsirli edirdi". Motsart olduqca çox və gərgin işləyirdi. Musiqilər bəstələdiyi vaxt eskizlər çəkir, lakin bu eskizlər günümüzə gəlib çıxmamışlar. Ölümündən sonra Konstansiya hamısını məhv edir. Motsart [[bilyard]] oynamaqdan və rəqs etməkdən böyük zövq alardı. Bülbül, sığırçın, it və əyləncə məqsədilə at da saxlayırdı. Motsart Vyananın musiqi həyatının mərkəzində yaşayır və saysız-hesabsız insanlarla münasibətdə olmuşdur. Bunlar arasında təkcə musiqiçi həmkarları deyil, teatr xadimləri Vyanaya köçmüş Salzburqdan olan yerliləri və imperator II Yozef özü də daxil olmaqla, çoxsaylı aristokrat ailələri var idi. Solomonun yazdığına görə isə ən yaxın dostları Qotfrid Yanekin, Qraf Avqust Hatsfeld və Ziqmund Barisani olmuşlar. Bunlardan əlavə müğənnilər Frans Xaver Gerl və Benedikt Şak, Haydn və truba ifaçısı İqnaz Letqeb də Motsartla kifayət qədər yaxın olmuşlar (sonuncu həmişə Motsartın qəribə, lakin dostyana zarafatlarının hədəfi olmuşdur). Motsartın əmisi qızı Mariya Anna Teklanın Motsarta və bacısı Nannerlə ədəbsiz zarafatlarla dolu məktubları hələ də qalmaqdadır. Bu məktublar onun xüsusən də uşaqlıq illərində bu cür əxlaqsız yumor hissinə hədsiz marağından xəbər verir. Hətta onun "''Leck meim Arsch''" adlı kanonu da skatoloji mövzudadır. == Əsərləri, musiqi üslubu və innovasiyaları == Haydn kimi Motsart musiqisi də klassik musiqinin başlıca nümunəsi sayılır. Motsartın musiqisi ''style galant'' musiqi üslubundan Barokko dövrünün sonlarına xas kontrapunk elementlərini də özündə birləşdirən yeni bir üsluba keçid dövrünü əhatə edir. Motsartın öz şəxsi üslubundakı tərəqqi isə bütövlükdə klassik üslubda baş verən dəyişikliklərlə müqayisə edilir. Bundan əlavə, hərtərəfli bəstəkar olmaqla simfoniya, opera, solo konsertlər, simli kvartet və simli kvintet də daxil olmaqla kamera musiqisi və piano sonataları kimi demək olar, bütün janrlarında yazıb-yaradırdı. Bütün bu janrların yeni olmamasına baxmayaraq, piano üçün konsertləri Motsart təkbaşına inkişaf etdirmişdi. O, həmçinin külli miqdarda dini musiqilər, eləcə də rəqs musiqiləri divertismentlər, serenadalar və digər əyləncəli musiqi əsərləri də yazmışdır. Motsart musiqisində klassik üslubun anlaşıqlılıq, balans, şəffaflıq kimi əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərini görmək olar. Musiqisindəki nəfisliyin bəsit təzahürü onun ''C minorda'' 14 saylı piano konserti, ''K.491'', ''G minorda'' 40 saylı simfoniyası, ''K. 550'' və "Don Covanni" kimi möhtəşəm əsərlərindəki müstəsna və qeyri-adi əzəməti bir qədər gizlədir. Çarlz Rozen yazır (1997): "Yalnız MoTsart musiqisinin mərkəzində qərarlaşmış qəzəb və ehtiraslar duymaqla biz Motsart musiqisinin quruluşunu və onun əzəmətini tam dərk etməyə ilk addım ata bilərik. Paradoksal da olsa, Şumanın G minorda simfoniyaya səthi təhlili bizə Motsartın istedadını daha da yaxşı anlamağa imkan yaradır. Motsart musiqisində iztirab və dəhşətin bütün növ tərənnümlərində nə isə anlaşılmaz cismani ehtiras var". Xüsusilə də ömrünün son on ilində Motsart o dövr üçün nadir sayılan xromatik harmoniya tərzini ortaya çıxarmışdır. Haydnın çox sevdiyi "Dissonant " adlı kvartetinə, K. 465, ləng girişindəki bir anda onun yüngül və xoşagəlimli olması barədə dayaz fikirlərə yol açır. Motsartda hələ uşaqlıq illərindən ilk dəfə eşitdiyi musiqiləri bir dəfədən təqlid etmək istedadı var idi. Çıxdığı səfərlər zamanı əldə etdiyi nadir təcrübə sayəsində özünəməxsus bəstəkarlıq üslubu işləyib hazırlayır. Londona səfəri zaman o, Bax ilə tanış olur və onun musiqisini dinləyir. Paris, Manheym və Vyanaya səfərləri zamanı o dövrün ən böyük bəstəkarlarının musiqilərini eşidir və misilsiz Manheim orkestrinə də qulaq asır. İtaliyaya səfərləri zamanı isə sonralar onun yaradıcılığına böyük təsir göstərəcək italyan uvertürası və operası ilə tanış olur. Həm London, həm də İtaliyada o vaxlar qalant üslubu özünün sadə, yüngül musiqisi kadensiyaya olan hədsiz maraq, tonik, dominant və subdominat açarları üzərinə düşən vurğu, simmetrik frazaları və aydın ifadə olunmuş strukturasına görə çox dəbdə idi. Bu üslub son Barokko musiqisinin mürəkkəbliklərinə cavab olaraq əmələ gəlmişdir və özündən sonra klassik musiqi ənənələrinin formalaşmasına gətirib çıxarmışdır. Motsartın bir neçə erkən simfoniyaları italyan uvertürası olmuşdur. Digər erkən əsərləri isə Baxın əsərlərinin təqlidi və bir qayda olaraq, o dövr Vyana bəstəkarlarına xas dairəvi ikili formalı əsərlərdir. Motsart musiqisinin ən çox ayırd edilə bilən səciyyəvi cəhəti harmoniyalar ardıcıllığı və ya tonallığıdır ki, bu da dominantın və tonik aşarlarda kadensiyaya aparmışdır. Bu harmonik ardıcıllıq başlıca olaraq Barokko janrından, xüsusən də [[İohan Sebastyan Bax|İ. S. Bax]]ın əsərlərindən götürülmüşdü. Lakin Motsart ardıcıllığı elə bir qaydada dəyişir ki, kadensiya daha güclü yarıda bitir, başqa cür desək, taktın ilk zərbəsində. Motsartın Frigiya kimi üslublarla tanışlığı bu kimi keçidlərdə özünü aydın göstərir. Motsart daha da yetkinləşdikcə Barokko üslubundan daha çox elementləri öz musiqilərində istifadə edir. Buna misal olaraq, A majorda 29 saylı simfoniyasınının (K. 201) giriş hissəsində kontrapunkt səciyyəli əsas mövzudan və qeyri-müntəzəm fraza uzunluqlarında eksperimentlərdən istifadə edir. 1773-cü ildən sonra bəstələdiyi kvartetlərində Haydndan təsirlənərək fuqal sonluqlardan istifadə edir. Haydn kimi Motsartın əsərlərində də yetişməkdə olan romantizm erasının gəlişindən xəbər verən ''Sturm und Drang'' ("Fırtına və stress") mərhələsinin təsiri aydın sezilir. G minorda 25 saylı simfoniyası (K. 183) bu üslubda yazılmış ən gözəl əsərlərindən biridir. [[Fayl:Motsart Guzgu Eser.jpg|200px|thumb|right|"Güzgü Duet" əsəri]] Yaradıclığı müddətində Motsart diqqətini instrumental musiqidən operaya və əksinə çevirmişdir. O, opera buffo üslubunda "Fiqaronun toyu", "[[Don Juan (opera)|Don Covanni]] və ya [[Hamı belə edir|Cosi fan tutte]]", opera seriya üslubunda isə "İdomoneo və Sinqspeil" kimi operalar seriyaları yazmışdır ki, bunların sırasında "''Die Zauberflöte''" operası yəqin ki, ən yaxşısıdır. Sonrakı operalarında psixoloji və emosional halları və dramatik dəyişiklikləri ifadə etmək məqsədilə o, musiqi alətlərinə, orkestr və ton çalarlarına nəfis dəyişikliklərdən istifadə etmişdir. Burada onun opera və instrumental bəstəkarlıqda nailiyyətləri qovuşur. Simfoniya və konsertlərində istifadə etdiyi mürəkkəb orkestr kombinasiyası onun opera orkestrinin tərtibatına və operalarında psixoloji anların ifadəsində əsas vasitə rolunu oynayır. Motsartın "Güzgü duet" əsəri iki skripkaçı üçün bəstələnib. İfa etmək üçün iki skripkaçı qarşı-qarşıya dayanır və notları öz aralarına qoyurlar. Notlara əks tərəfdən baxdıqları üçün hər skripkaçı öz partiyasını ayrı sonluqlardan başlayaraq ifa edib yarıya çatır və yenidən uzaqlaşırlar. Nəticədə gözəl improvizə yaranır. == Təsiri == Motsartın ən tanınmış tələbəsi çox güman ki, klassik era ilə romantizm arasında keçid musiqiçilərdən olmuş İohan Nepomuk Hummel olmuşdur. Motsart onu uşaq ikən iki illik öz himayəsinə götürmüşdü. Lakin daha böyük təsiri əsərləri vasitəsilə sonrakı bəstəkarlara olmuşdur. Ölümündən sonra əsərləri hər bir klassik bəstəkarın əsas tədqiqat mənbəyinə çevrilmişdir. [[Lüdviq van Bethoven]] Motsart musiqisindən bəhrələnən ən böyük bəstəkarlardan biridir. Bethoven Motsartın əsərləri ilə yeniyetməlik illərində tanış olur və 1787-ci ildə Motsartla görüşmək arzusu ilə Vyanaya yollanır. Tədqiqatçılar Bethovenin bəzi əsərləri ilə Motsartın əsərlərini müqayisə etmiş və oxşarlıq müəyyən etmişlər. Məsələn, Çarlz Rozen Motsartın C minorda piano konsertinin (K. 491) Bethovenin Üçüncü Konsertinin modeli olduğunu göstərir. Piano üçün kvinteti (K.452) ilə isə Bethovenin Op.16 əsərini və A majorda simli kvarteti ilə (K. 464) Bethovenin A majorda Op. 18. No. 5 sərlərini müqayisə edir. Motsartın 40-cı simfoniyasının Bethovenin beşinci simfoniyasında oynadığı rol Bethovenin səxsi qaralama dəftərində də göstərilmişdir. Bethoven həmçinin Motsartın D minorda piano konsertinə K. 466. kadensiyalar bəstələmişdir. Bir çox bəstəkarlar isə Motsarta olan ehtiramlarını onun əsərlərinin süjetləri əsasında variyasiyalar seriyası yazmaqla bildirmişlər. Bethoven dörd belə seriya yazmışdır (Op. 66, WoO 28, WoO 40, WoO 46). Frederik Şopen "Don Covanni" operasından "''Là ci darem la mano''" parçasına solo piano üçün variyasiyalar (1827), Makx Recer isə K. 331 piano sonatasında variyasiya süjeti əsasında "Motsartın süjetləri əsasında variyasiyalar və fuqalar" seriyasını (1914) yazmışdır. [[Pyotr Çaykovski|Pyotr İliç Çaykovski]] isə G minorda "Mozartiana" əsərində orkesr üçün 4 saylı süitasını dahi bəstəkara ithaf etmişdir. Mosartın əsərləri müasir dövr pop və digər musiqi janrlarında da tez-tez istifadə olunur. == Köxel kataloqu == Motsartın əsərləri Köxel kataloqunda toplanmışdır. Xronoloji qaydada tərtib olunmuş bu kataloqda hər bir əsər Köxel kataloq rəqəmi adlı spesifik rəqəmlə təyin edilir. Köxel kataloqunun ilk nəşri 1862-ci ildə Lüdviq fon Köxel tərəfindən tamamlanmışdır. O dövrdən etibarən kataloq ayrı-ayrı əsərlərin tarixi və müəllifə aid olduğunu dəqiq təyin etdikcə, təkrar-təkrar nəşr edilir. == Motsart bədii ədəbiyyatda == Bellestristkal janrında yazan yazıçılar Motsartın həyatını əvəzolunmaz bədii mənbə saymış və geniş şəkildə müraciət etmişdlər. Mosart və Salyeri arasında guya mövcud olmuş gərginlik isə xüsusi maraq predmeti olmuşdur.<ref>[http://kayzen.az/blog/musiqi%C3%A7il%C9%99r/3399/mosart-motsart-dahi-b%C9%99st%C9%99kar.html Kayzen.az — Böyük musiqiçilər: Mosart (Motsart)-dahi bəstəkar]</ref> Motsartın məhz Salyeri tərəfindən zəhərlə öldürülməsi isə [[Aleksandr Puşkin]]in "Motsart və Salyeri" pyesində və Nikolay Rimski-Korsakovun eyniadlı operasında əsas süjet xətti olmuşdur. Bununla belə, tədqiqatçılar Motsart və Salyeri arasında ehtimal olunmuş bu ədavətin heç vaxt olmadığını qeyd etmişlər. Piter Şafferin "Amadeus" adlı pyesində dahi bəstəkarın həyatı haqqında yazılanlar onu sevənlərin diqqətini cəlb edir. Az sonra əsərin süjeti əsasında televiziya filmi də çəkilir. Şaffer bu əsərdə Motsartın davranışındakı kobudluq və musiqisindəki əsrarəngiz cizgilərini qarşıya qoyur. Mosartın ölüm ayağında Salyeriyə musiqi diktə etməsi isə tamamilə müəllifin təxəyyülündən irəli gəlir. == Maraqlı faktlar == * Motsart təkzib verməkdən və [[italyanlar]] tərəfindən zəhərlənməkdən qorxurdu. == İstinadlar == {{İstinad stili|1}} {{İstinad siyahısı|2}} {{Vikilər | commons = Category:Wolfgang Amadeus Mozart | wikispecies = | wikt = | b = | s = | q = Volfqanq Amadey Mosart | n = | m = }} {{Volfqanq Amadey Motsart}} {{Motsartın operaları}} {{Motsartın simfoniyaları}} {{Motsartın skripka sonataları}} {{Motsartın messaları}} [[Kateqoriya:Volfqanq Amadey Motsart| ]] [[Kateqoriya:Avstriya skripkaçıları]] [[Kateqoriya:Avstriya bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Opera bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Vyanada vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Məşhur uşaqlar]] [[Kateqoriya:Poçt markalarında şəxslər]] [[Kateqoriya:Masonlar]] [[Kateqoriya:Müqəddəs Mark qəbiristanlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Zalsburqda doğulanlar]] 8hhcjtonmnah23524wu0c6923tzhzpu 0 8586 6600368 6423853 2022-08-29T05:19:08Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Pluton (dəqiqləşdirmə)}} {{Planet |adı = Pluton |simvol = [[Fayl:Pluto symbol (bold).svg|24px|⯓]] |şəkil = [[Şəkil:Pluto by LORRI and Ralph, 13 July 2015.jpg|260px]] |kəşf ref = |kəşf edən = [[Klayd Tombo]] |kəşf yeri = |kəşf tarixi = 18 fevral 1930 |kəşf üsulu = birbaşa müşahidə |dövr = [[J2000]] |perigelisi = 4 437 000 000&nbsp;[[kilometr|km]]<br>29,657 [[astronomik vahid|a.v.]] |afelisi = 7 311 000 000&nbsp;[[kilometr|km]]<br>48,871 a.v. |periastrı = |apoastrı = |apsidi = |periapsidi = |apoapsidi = |böyük yarımoxu = 5 874 000 000 082&nbsp;[[Kilometr|km]]<br>39,264 a.v. |orbitinin radiusu = |ekssentrisiteti = 0,244671664 (J2000) |siderik dövrü = |sinodik dövrü = 366,73 gün |orbital sürəti = 4,7&nbsp;km/s |anomaliyası = 14,86012204° |əyilməsi = 17,151394°<br>11,88° (Günəş ekvatoruna nisbətən) |bucaq yerdəyişməsi = |qalxan milinin uzunluğu = |periastrının uzunluğu = |periastrının vaxtı = |perisentr arqumenti = |yarı rəqs amplitudu = |nəyin peykidir = |peykləri = [[Plutonun peykləri|5]] |fizik ist = |ölçüləri = |qütb sıxılması = |ekvator radiusu = 1153±10&nbsp;km |qütb radiusu = |orta radiusu = |böyük dairəsinin çevrəsi = |səthinin sahəsi = |həcmi = |kütləsi = (1,305±0,007)×1022 kq<br>[[Yer]]in 0,00218-i<br>[[Ay]]ın 0,178-i |sıxlığı = |sərbəstdüşmə təcili = |birinci kosmik sürəti = |ikinci kosmik sürəti = |fırlanma sürəti = |fırlanma dövrü = |oxunun maililiyi = |düz qalxması = |meyllənməsi = |qütb səma eni = |qütb səma uzunluğu = |albedo = 0,49-dan 0,66-dək (geometrik, 35% dəyişir) |spektral sinfi = |görünən ulduz həcmi = |mütləq ulduz həcmi = |bucaq diametri = | temperatur = | temp adı 1 = | min temp 1 = | orta temp 1 = | maks temp 1 = | temp adı 2 = | min temp 2 = | orta temp 2 = | maks temp 2 = |atmosfer ist = |atmosfer təzyiqi = |hündürlük şkalası = |atmosfer tərkibi = }} '''Pluton''' ('''134340 Pluto'''; simvolı: [[Fayl:Pluto symbol (fixed width).svg|16px|⯓]],<ref>{{cite web |url= https://www.jpl.nasa.gov/infographics/what-is-a-dwarf-planet |author= JPL/NASA |date= 2015-04-22 |website= Jet Propulsion Laboratory |title= What is a Dwarf Planet? |access-date= 2022-01-19}}</ref> və ya [[Fayl:Pluto monogram (fixed width).svg|16px|♇]]<ref>{{cite book |editor=John Lewis |date=2004 |title=Physics and chemistry of the solar system |url=https://archive.org/details/physicschemistry00lewi_433 |edition= 2 |page=[https://archive.org/details/physicschemistry00lewi_433/page/n78 64] |publisher=Elsevier}}</ref>) — Günəş ətrafında dövr edən ən kiçik cırtdan planetlərdən biri.<ref name="autogenerated2">{{cite web|url=http://www.membrana.ru/articles/global/2010/11/11/175000.html|title=Редкое затмение поссорило Плутон с плутоидом|work=Мембрана|access-date=2011-12-10|archive-date=2010-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20101229202044/http://www.membrana.ru/articles/global/2010/11/11/175000.html|url-status=dead}}</ref><ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://www.newscientist.com/article/dn19697-former-tenth-planet-may-be-smaller-than-k.html|title=Former 'tenth planet' may be smaller than Pluto|date=08 November 2010|work=New Scientist|lang=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Эрида оказалась не больше Плутона |url=http://science.compulenta.ru/574968/ |access-date=2011-12-10 |archive-date=2011-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110113045517/http://science.compulenta.ru/574968/ |url-status=dead }}</ref> Kəşf edildiyi 1930-cu ildən 2006-cı ilədək planet kimi qəbul edilən Pluton, hal-hazırda [[Koyper qurşağı]]nda [[Erida (cırtdan planet)|Eridadan]] sonra ikinci böyük obyekt hesab edilir. 1930-cu ildən 2006-cı ilədək Pluton Günəş sistemində doqquzuncu planet kimi qəbul edilirdi. Ancaq [[XX əsr]]in sonları və [[XXI əsr]]in əvvəllərində Günəş sistemində plutonsayağı xeyli səma cismi kəşf edildi. Onlardan [[Erida (cırtdan planet)|Erida]] kütlə baxımından Plutondan 27% böyükdür<ref>{{cite web|title=Astronomers Measure Mass of Largest Dwarf Planet|url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2007/24/full/|publisher=HubbleSite|date=14 June 2007|accessdate=28 сентября 2008|archiveurl=https://www.webcitation.org/611fQlNua?url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2007/24/full/|archivedate=2011-08-18|url-status=live}}</ref>. 24 avqust 2006-cı ildə Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı özünün XXVI assambleyasında ilk dəfə olaraq "planet" anlayışına tərif verdi. Pluton bu tərifdə deyilən əsaslara uymadığından o planet kateqoriyasından kənarda qaldı.<ref>{{cite web |author = A. Akwagyiram. |title = Farewell Pluto? |url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/4737647.stm |publisher = BBC |date = 2 August 2005 |accessdate = 28 сентября 2008 |archiveurl = https://www.webcitation.org/615UAP8ci?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/4737647.stm |archivedate = 2011-08-20 |url-status = live }}</ref> [[Fayl:Pluto-Charon System.gif|350px|right|Pluton və peyki Xaron]] NASA 19 yanvar 2006-cı ildə Plutonun kəşfi üçün "New Horizons" adlı qurğunu kosmosa göndərdi. Həmin qurğu 9 il sonra yəni, 14 iyul 2015-ci ildə Plutona 12000 km yaxınlaşaraq planetin fotosunu çəkib. Xatırladaq ki, Plutonun fotosu dünyadan 5 milyard km uzaqda çəkilib. 5 milyard km uzaqlıqda olan böyük qəlbli göy cismi: Pluton 2006-cı ildə Beynəlxalq Astronomiya Birliyi tərəfindən qoyulan planet kriteriyalarına uymadığı üçün planet statusu alınmışdır. Kəşf edildiyi 1930-cu ildən bu yana təxminən 76 il boyunca sistemin 9-cu planeti olan Plutondan niyə planet statusu alındı? Cavabı belədir: Pluton öz içində kiçik bir sistem daşıyır. Özünə aid irili xırdalı 5 [[peyk]]i vardır. Günəş sistemində böyüklük baxımından 11-ci sırada yer alır. Ancaq bəzi hadisələr Plutonu planetlikdən atılmasına səbəb olacaqdı. Bunlardan başlıca olanları: Plutondan sonra kəşf edilən Erisin Plutondan böyük olması. Plutonun digər planetlərlə nisbətdə çox kiçik olması. (Diametr olaraq Ayın 3/2-si böyüklüyündədir. 2005-ci il etibarı ilə Koyper qurşağında kəşf edilən minlərlə göy cisminin Plutondan çoxda fərqli olmadığı (Plutonunda bu qurşağın bir üzvü sayılması) halı bu planetin , cırtdan bir planet olduğunu gözlər önünə sərmişdir. Ayrıca Plutonun orbitinin Neptunla kəsişməsi onun planet sayılmamasının nüanslarından biridir. 2006-cı il Avqust ayında toplanan birlik, bir göy cisminin planet ola bilməsi üçün 3 kriteriyaya uyğun olmasını qərarlaşdırdı. Bu kriteriyalardan ən önəmlisi bir ulduzun ətrafında dönməsi idi. Digər kriteriyalar isə kürəsəl bir quruluşa sahib olması və ətrafındakı dağıntıları təmizləyəcək böyüklükdə olması idi. Pluton həm Günəş ətrafında dönməkdə idi, həm də kürəsəl bir quruluşa sahibdir. Ancaq ölçüləri olduqca kiçikdir. Ayrıca ən böyük peyki olan [[Xaron]] Plutonun 66%-i qədərdi və Pluton ətrafındakı dağıntını təmizləyəcək qədər böyük deyildi. Ayrıca 1 yanvar 1801-ci ildə kəşf edilən 950 km diametrindəki [[Ceres]]də təxminən 50 il boyunca sistemin 8-ci planeti olaraq sinifləndirilmişdir. Nəticə olaraq alınan qərarda Pluton 3 kriteriyaya uymadığı üçün planet statusu alındı. Daha sonra 2008-ci ildə (təsəlli kimi) Pluton, bu sinifdən də alınaraq [[Koyper qurşağı]]ndakı bir çox göy cisminində yer alıdığı "Pluton kimilər" sinfinin başına gətirildi. İşi ciddiyə alan bəzi vətəndaşlar isə Plutonun təkrar planet olması adına hərəkat etmişdirlər. Günümüzdə bəzi elm adamları da Plutonun hələdə planet olduğunu müdafiə etməkdədirlər. == Plutonun peykləri == <nowiki>[[File:Nh-pluto moons family portrait-truecolor.png|thumb|right|ölçü müqayisəsi]]</nowiki> Plutonun 5 peyki var: Xaron, Hidra, Niks, Stiks, Kerberos == Kəşf tarixi == === Adı === === "Planet İks"in axtarışı === === Xronoloqiya === == Orbiti və fırlanması == == Fiziki xarakteristikaları == == Mədəniyyətdə == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Günəş sistemi}} [[Kateqoriya:Pluton planeti| ]] [[Kateqoriya:Cırtdan planetlər]] pjx93l6pwucocmd6eyrw7rqboubnn9s 0 9161 6600515 6558107 2022-08-29T06:28:51Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Şuşada doğulanlar]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Xan Şuşinski |orijinal adı = İsfəndiyar Cavanşir |digər adı = |şəkil = Khan Shushinskiy.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 20.8.1901 |doğum yeri = [[Şuşa]], [[Şuşa qəzası]], [[Yelizavetpol quberniyası]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 18.3.1979 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = [[xanəndə]] |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri = |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1943}}<br>{{"Şərəf nişanı" ordeni|1959}} {{"Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Xan Şuşinski''' (doğum adı: ''İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşir''; {{DVTY}})<ref>{{ASE|10|581}}</ref> — xanəndə, [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] (1943) və [["Şərəf nişanı" ordeni]] laureatı (1959). == Həyatı == [[Fayl:Xan Şuşinski – Şur.ogg|thumb|Xan Şuşinski – Şikəsteyi-Fars (Şur)]] Xan Şuşinski 1901-ci ildə avqust ayının 21-i [[Şuşa]] doğmuşdur. Ailəsinin [[Qarabağ xanlarının siyahısı|Qarabağ xanları]] nəsli ilə qohumluq əlaqəsi olmuşdur. == Yaradıcılığı == 16 yaşında olarkən ustadı [[İslam Abdullayev]]<nowiki/>lə birgə iştirak etdiyi məclisdə təbrizli xanəndə [[Əbülhəsən xan İqbali Azər|Əbdülhəsən xan İqbal]]<nowiki/>ın yolu ilə "Kürd-Şahnaz" muğamını heyrətamiz bir tərzdə ifa etdiyinə görə müəllimi ona "Xan Şuşinski" adını vermişdir. Xanın bir xanəndə kimi yetişməsində, həmçinin [[Cabbar Qaryağdıoğlu]]nun və [[Seyid Şuşinski]]nin böyük təsiri olmuşdur.<ref name=":0" /> Qeyd etmək lazımdır ki, Xan Şuşinskinin təsirləndiyi şəxslərdən biri olan Şeyid Şuşinski o dövrün görkəml xanəndəsi Əbdülhəsən xan İqbali Azər ilə yaxından dost olmuşdur. Əbülhəsən xan vallarından birində "Hümayun" muğamını oxuyaraq, üzərində onu [[Seyid Şuşinski]]<nowiki/>yə həsr etdiyini yazdırmışdı. 1920-ci illərdə Xan Şuşinski [[Bakı]]<nowiki/>ya gələrək öz ifaçılıq fəaliyyətini genişləndirmişdir. 1920-ci ildə Bakıdan [[Qarabağ]]<nowiki/>a təbliğat konsertləri vermək üçün gələn bolşevik təşviqat briqadasınnı içində Cabbar Qaryağdıoğlu da olmuşdur. Cabbar Qaryağdıoğlu Xan Şuşinskini də yanına alaraq bütün Qarabağ da konsertlər vermişdir.<ref>{{cite web |url = http://konservatoriya.az/?p=1145 |archiveurl = |archivedate = |title = Xan Şuşinskinin həyat və yaradıcılığı haqqında |author = Gülnarə Manafova |date = 2009 |work = |publisher = konservatoriya.az |accessdate = 7 fevral 2022 |language = }}</ref> Xanın repertuarında "[[Mahur–Hindi]]", "[[Bayatı-Qacar]]", "Qatar" dəsgahları, "[[Qarabağ şikəstəsi]]", "[[Arazbarı (muğam)|Arazbarı]]", "[[Heyratı]]" zərbi muğamları ilə yanaşı, xalq mahnıları və təsniflər böyük yer tuturdu. Xan Şuşinski xalq mahnılarını xüsusi bir şövqlə oxuyur, onlara yeni bir çalarlar aşılayırdı. [[Bakı]]<nowiki/>ya gəldikdən sonra buradakı ilk rəsmi çıxışını 1923-cü ildə həyata keçirmişdir. Bu çıxış [[Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası|Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası]]<nowiki/>nda həyata keçirilmişdir. Bundan sonrakı illərdə böyük məşhurluğa sahib olmuş və bir çox ölkələrdə və şəhərlərdə qastrol səfərlərində omluşdur. Həmçinin, [[Səməd Vurğun]]<nowiki/>un "Azərbaycan" poemasında da adı keçmişdir. 1934-cü ildə Xan Şuşinski [[Tbilisi|Tiflis]] şəhərində keçirilən Zaqafqaziya xalqlarının birinci incəsənət olimpiyadasında böyük müvəffəqiyyət qazanaraq, birinci mükafata layiq görüldü. O, digər ölkələrdə də [[Azərbaycan musiqisi|Azərbaycan musiqi]] mədəniyyətini yüksək səviyyədə və layiqincə təmsil etmişdir. 1943-cü ildə birbaşa sürətdə olmaqla [[Azərbaycan xalq artisti|Azərbaycan Xalq Artisti]] adına layiq görülmüşdür. Bu fəxri ada layiq görülməsindən bir il sonra, yəni 1944-cü ildə [[Məhəmməd Rza Pəhləvi|Məhəmməd Rza Şah Pəhləvi]]<nowiki/>nin dəvəti ilə [[İran]]<nowiki/>a qastrol səfəri etmişdir. Bu səfər zamanı [[Tehran]] da daxil olmaqla, 4 şəhərdə konsert vermişdir.<ref name=":0">[http://www.axtar.az/ru/index.php?option=com_content&task=view&id=322&Itemid=183 Khan Shushinski] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927203247/http://www.axtar.az/ru/index.php?option=com_content&task=view&id=322&Itemid=183 |date=2007-09-27 }}. ''Axtar.az''</ref> 1960-cı ildə [[Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası|Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası]]<nowiki/>nın nəznində "Muğam studiyası" yaratmış və burada gənc xanəndələrə muğamın sirrlərini öyrətmişdir. O, həmçinin Azərbaycan Dövlət Musiqi Məktəbində dərs demiş, [[muğam]] ifaçılarının yeni nəslini yaratmışdır. Xan əsl yaradıcı sənətkar kimi milli musiqi xəzinəsini yeni mahnılarla zənginləşdirirdi. Bu baxımdan onun "Qəmərim", "[[Şuşanın dağları başı dumanlı|Şuşanın dağları]]" mahnıları dillər əzbəri olmuşdur. Xan Şuşinski öz yaradıcılığında bəstəkar mahnılarına da müraciət etmişdir. Bu mənada Üzeyir Hacıbəyovun "Qara göz" mahnısının ilk ifaçısı olmuş və mahnını yüksək zövqlə oxuyaraq yaşatmışdır. Xan Şuşinski Üzeyir Hacıbəylidən başqa heç bir bəstəkarın yaradıcılığına müraciət etməyib. eyilənə görə, Üzeyir Hacıbəyli də xanəndənin ifasında mahnıları, xüsusilə “Qaragöz”ü dinləməkdən zövq alırmış.<ref name=":1" /> Xan Şuşinski həmçinin, [[Azərbaycan Milli Konservatoriyası nəzdində Musiqi Kolleci]]<nowiki/>ndə (''Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbi'') müəllimliklə də məşğul olmuşdur. Azərbaycan musiqi tarixinin korifeyi Xan Şuşinskinin səsindən cəmi 240 dəqiqəlik lent yazısı qalıb.<ref name=":1">{{cite web |url = http://mct.gov.az/az/umumi-xeberler/13040 |archiveurl = |archivedate = |title = Bu gün Xan Şuşinskinin ad günüdür |author = Mədəniyyət Nazirliyi |date = |work = |publisher = mct.gov.az |accessdate = 7 fevral 2022 |language = }}</ref> Xan Şuşinski 18 mart 1979-cu ildə vəfat etmişdir. [[İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanların siyahısı|İkinci Fəxri Xiyabanda]] dəfn olunub.<ref name=":0" /> [[Fayl:Yusif bəy Behbudov.jpg|left|thumb|Yusif bəy Behbudov|100px]] == Ailəsi == * Dayısı ''Yusif bəy Murad bəy oğlu Behbudov'' — Qarabağ atlarının seleksiyaçısı, zootexnik. Yusif bəy Murad bəy oğlu 1896-cı ildə [[Üçoğlan]]kəndində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Sonra [[Şuşa]] şəhər real məktəbində oxumuşdu. Tiflisdə ali təhsil almışdı. At zavodlarını bərpa etmiş, cins atlar yetişdirməklə məşğul olmuşdu. 1918–1920-ci illərdə Şuşa qəzasında polis pristavı işləmişdi. Qarabağ general-qubernatoru [[Xosrov bəy Sultanov]]un tapşırığı ilə müsəlman camaatı erməni zülmündən qorumuşdu.Sovet dönəmində Azərbaycan Xalq Torpaq Komissarlığının tədarük kantorunda çalışmışdı. 1934-cü ildən 1936-cı ilədək qohumları kimi Qubada yaşamışdı. Atçılığın inkişafı üçün xeyli işlər förmüşdü. 1937-ci ildə tutulub 10 il həbs aldı. Bir müddət də sürgündə yaşamışdı. Sürgündən dönəndən sonra bacısıoğlu Xan Şuşinskigildə vəfat etmişdi. == Xatirəsi == Xanəndənin adının əbədiləşdirilməsi məqsədilə Azərbaycanda "Xan Şuşinski Fondu" fəaliyyət göstərir.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=mqlBm2p_QKM |title=Gəncə Dövlət Filarmoniyasında musiqi gecəsi baş tutub |author=ARB Kəpəz |date= 06.12.2018|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-12-06 |language=az }}</ref> Fondun direktoru xanəndənin qızı [[Bəyimxanım Verdiyeva]]<nowiki/>dır.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=NfmZFdtb5YU |title=Görkəmli xanəndə Xan Şuşinskinin xatirəsi anılıb |author=AzərTAc |date= 18.03.2019|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2019-03-18 |language=az }}</ref> [[Fayl:Stamps of Azerbaijan, 2014-1190.jpg|thumb|[[Azərbaycan]] [[poçt markası]] (2014)]] == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 17 iyun 1943 (birbaşa) * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 9 iyun 1959 * [["Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı]] * [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı]] — 29 dekabr 1971<ref name="29.12.1971">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirov (Xan Şuşinski) yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif еdilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 29 dekabr 1971-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> == Əsərləri == *Şuşinski X. Yaxşı adamın hekayəti. "Azərbaycan gəncləri", 1976, 20 noyabr. *Şuşinski X. Nəğmələr susmur. "Kommunist", 1975, 1 may. *Şuşinski X. Səs, söz və ifaçılıq. "Ədəbiyyat və incəsənət", 1979, 23 mart. == Filmoqrafiya == *Bakı bağları. Buzovna (film, 2007) *[[Biz qayıdacağıq (film, 2007)]] *Havalansın Xanın səsi (film, 2001) *Muğamat var olan yerdə… (film, 2009) *[[Muğamlar (film, 1965)]] *[[O olmasın, bu olsun (film, 1956)]] *[[Özgə ömür (film, 1987)]] *[[Prima (film, 1994)]] *Qızıl fonddan seçmələr (film, 2001) *[[Səs (film, 1988)]] == Haqqında olan ədəbiyyat == *Muxtaroğlu V. Havalansın Xanın səsi. Bakı: Azərnəşr, 1971, 104 s. *Şuşinski F. Azərbaycan xalq musiqiçiləri. Bakı: 1985, 480 s. *Çəmənli Mustafa. Muğam dünyasının Xanı (xatirələr). Bakı: 2001, 271 s. *Babayev Aydın. Xanın səsi. "Ədəbiyyat və incəsənət", 1971, 25 dekabr. *Quliyev T. Ölməzliyə qovuşan ömür. "Ədəbiyyat və incəsənət", 1979, 23 mart. *Quliyev C. Muğam dünyamızın parlaq ulduzu. "Ədəbiyyat və incəsənət", 1989, 24 fevral. *Əliyev T. Çörəyin şəninə şikəstə. "Sovet kəndi", 1986, 3 aprel. *Əliyev T. Nəğməli ömür. "Azərbaycan", 1979, №8, s.194–198. *Kərimli Kərim. Sənətkara məhəbbətlə. "Qarabağ", 1991, 4 iyul. *Şükür Müzəffər. Xan Şuşinskinin xatirəsi. "Ədəbiyyat və incəsənət", 1989, 24 fevral. *Quliyev Zəkurə. Şuşanın dağları başı dumanlı… /Xan Şuşinski – 100/. "Azərbaycan", 2001, 4 sentyabr. *Əliyeva R., Aslanova X. Xan Şuşinski – 100. "Mədəni-maarif", 2002, N1–2, s.6–7. *Məhərrəmli Z. Muğam mülkünün Xanı /Xan Şuşinski – 100 /. "Bakı", 2001, 2–8 noyabr. *Çəmənli M. Şur dərsi. "Xalq qəzeti", 2001, 24 avqust. *Şərif. Havalansın Xanın səsi. "Yeni Azərbaycan", 2003, 21 avqust. *[[Ənvər Çingizoğlu]], Behbudovlar, Bakı, "Mütərcim", 2008, 164 səh; *[[Ənvər Çingizoğlu]], Cavanşir eli: Sarıcalılar, Bakı, "Mütərcim", 2015, 352 səh. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://xan.musigi-dunya.az/ Xan Şuşinskiyə həsr olunmuş rəsmi sayt] * [http://khanshushinski.az/ Xan Şuşinski Virtual muzeyi] * [http://www.conservatory.az/tarix.html Azərbaycan Milli Konservatoriyası] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070927200232/http://www.conservatory.az/tarix.html |date=2007-09-27 }} * [http://www.anl.az/down/elametdar.htm AMK] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071009165611/http://www.anl.az/down/elametdar.htm |date=2007-10-09 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=CvhGkfkwohQ&list=UUBRBXxIvXzwVYVj_Bp0bhsw&index=2 Xan Şuşinski. Günay Azəri, Kəpəz TV, 18.03.2013] {{az}} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31*.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Xan Şuşinski (1901-1979) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://www.youtube.com/watch?v=FW_yQOgcQGk&list=PLvzJDIE2KKUd_neqtFY7JAcrs-zJl8vaL Xan Şuşinskiyə dinlə] [[Kateqoriya:Xan Şuşinski| ]] [[Kateqoriya:SSRİ müğənniləri]] [[Kateqoriya:Xanəndələr]] [[Kateqoriya:Azərbaycan aktyorları]] [[Kateqoriya:Cavanşirlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan xanəndələri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:II Fəxri Xiyabanda dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Poçt markalarında şəxslər]] [[Kateqoriya:Şuşa musiqiçiləri]] q1o8w1cpmmo8bxhxwwxw4ltq5n5gvcm 0 9360 6600650 6579535 2022-08-29T07:36:05Z Matsievsky 80489 /* Üçüncü dünyada rəqabət */ wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Soyuq müharibə |aiddir = |şəkil = NATO vs. Warsaw (1949-1990).svg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Soyuq Müharibə dövründə NATO (mavi) və [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Paktı]] (qırmızı) dövlətlərinin sərhədləri. |tarixi = [[1947]]-[[1991]] |yeri = Bütün dünya |səbəbi = İki blok arasındakı ideoloji, hərbi, siyasi və iqtisadi qarşıdurma |vəziyyəti = |nəticəsi = Soyuq müharibə isti müharibəyə çevrilmədən sona çatdı. |ərazi = |tərəf1 = |tərəf2 = |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = |komandan2 = |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Soyuq müharibə''' — [[Sosialist düşərgəsi]] ölkələri və [[Qərb bloku]] ölkələri arasında [[1945]]-[[1990]]-cı illərdə qlobal səviyyədə geo-siyasi, iqtisadi və ideoloji mübarizə vəziyyəti. Bəzən "Üçüncü dünya müharibəsi" də adlandırırlar. Dünyada iki bir-birinə əks olan ictimai quruluş - [[sosializm]] və [[kapitalizm]] qaldı. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra kapitalist ölkələr yeni yaranmış quruluşu hər vəchlə yox etmək istəyirdilər. [[SSRİ]] isə əksinə olaraq [[sosializm]]i dünyaya yaymaq niyyətində idi. Məhz tərəflərin bu istəklərin onlar arasında Soyuq müharibənin başlanmasına səbəb oldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Jones Geoffrey | başlıq = The Cambridge History of Capitalism: Volume 2, The Spread of Capitalism: From 1848 to the Present | link = https://books.google.az/books?id=jMRkAwAAQBAJ&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 176-179 | səhifələr = | isbn = 978-1-316-02571-0 | doi = | ref = }}</ref> [[Fayl:Cold War Map 1959.svg|right|thumb|350px|Soyuq müharibə-1956 {| width=100% |- | valign=top | {{legend|#0000b0|NATO üzv ölkələri}} {{legend|#96b3f6|ABŞ-ın digər müttəfiqləri}} {{legend|#90c090|Müstəmləkə ölkələri}} {{legend|#b00000|Varşava Paktı üzv ölkələri}} {{legend|#f4a091|SSRİ-nin digər müttəfiqləri}} {{legend|#b9b9b9|Tərəfsiz ölkələr}} |}]] Kapitalist Qərbə, iki partiyalı prezident sisteminə sahib olan federal bir respublika olan [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], habelə Qərb Blokunun digər Birinci Dünya xalqları, ümumiyyətlə azad mətbuat və müstəqil təşkilatlara sahib olan, ancaq iqtisadi və siyasi cəhətdən banan respublikaları və digər əksəriyyəti Qərb Blokunun keçmiş koloniyaları olan digər avtoritar rejimlər şəbəkəsi ilə birləşdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Jones, Geoffrey | başlıq = Firms and Global Capitalism | link = https://books.google.az/books?id=jMRkAwAAQBAJ&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = | cild = | səhifə = 176–179 | səhifələr = | isbn = 978-1-316-02571-0 | doi = | ref = }}</ref> İndoneziya və Konqo kimi bəzi böyük Soyuq Müharibə cəbhələri 1947-ci ildə yenə də Qərb müstəmləkəsi idi. Sovet İttifaqı, digər tərəfdən, kiçik bir rəhbərlik etdiyi totalitar bir rejimi tətbiq edən özünü elan etmiş marksist-lenist dövlət idi. komitə, Siyasi Büro. Partiya Varşava Paktı və digər peyklər daxil olmaqla, İkinci Dünya boyunca dövlət, mətbuat, hərbi, iqtisadiyyat və yerli təşkilatlara tam nəzarət etdi. Kreml dünyadakı kommunist partiyaları maliyyələşdirdi, lakin [[1960]]-cı illərin Çin-Sovet dostluğunun dağılmasından sonra Mao [[Çin Xalq Respublikası]] tərəfindən nəzarət altına alındı. Təxminən bütün müstəmləkəçi dövlətlər [[1945]]-[[1960]]-cı illərdə müstəqillik əldə etdikləri üçün Soyuq müharibədə Üçüncü dünya döyüş sahələri oldular. == Terminin mənşəyi == [[İkinci Dünya müharibəsi]]nin sonunda ingilis yazıçı [[Corc Oruell]] [[19]] [[oktyabr]] [[1945]]-ci ildə [[İngilis]] Tribunası qəzetində yayımlanan "Siz və Atom Bombası" adlı məqaləsində ümumi bir termin olaraq Soyuq müharibə sözündən istifadə etdi. Nüvə müharibəsi təhlükəsinin kölgəsində yaşayan bir dünyanı misal gətirən Corc Oruell Ceyms Burnhamın qütblü bir dünyaya dair proqnozlarına baxaraq yazırdı: <blockquote> Dünyaya bütövlükdə baxdıqda, on illərlə sürüşmə anarxiyaya deyil. Ceyms Burnhamın nəzəriyyəsi çox müzakirə edildi, lakin hələ də az adam onun ideoloji təsirlərini - yəni dünyagörüşü, inanc növləri və sosial quruluşu, ehtimal ki, bir anda əlçatmaz bir vəziyyətdə hakim ola biləcəyini düşündü. qonşuları ilə daimi müharibə vəziyyətində idi.<ref>{{cite web |url = https://www.orwellfoundation.com/the-orwell-foundation/orwell/essays-and-other-works/you-and-the-atom-bomb/ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20191218090759/https://www.orwellfoundation.com/the-orwell-foundation/orwell/essays-and-other-works/you-and-the-atom-bomb/ |archivedate = 18 dekabr 2019 |title = You and The Atom bomb |author = Corc Oruell |date = 1945 |work = |publisher = orwellfoundation.com |accessdate = |language = {{dil-en|}} }}</ref> </blockquote> [[10]] [[mart]] [[1946]]-cı il tarixli müşahidəçi Oruell, "Keçən dekabrdakı Moskva konfransından sonra Rusiya, İngiltərə və İngilis imperiyasına qarşı soyuq müharibə etməyə başladı.<ref>{{cite web |url = |archiveurl = |archivedate = |title = Russia began to make a 'cold war' on Britain and the British Empire". |author = Corc Oruell |date = 10 mart 1946 |work = |publisher = |accessdate = |language = }}</ref> Sovet İttifaqı və [[ABŞ]] arasında müharibədən sonrakı konkret geosiyasi qarşıdurmanı təsvir etmək üçün terminin ilk istifadəsi Demokratik prezidentlərin<ref>{{kitab3 | müəllif = John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Penguin Press | il = | cild = | səhifə = 54 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5. | doi = | ref = }}</ref> nüfuzlu məsləhətçisi Bernard Baruchun [[16]] [[aprel]] [[1947]]-ci il tarixli nitqində gəldi.<ref>{{cite web |url = https://www.nytimes.com/2006/10/01/opinion/01iht-edsafire.2988871.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200107060603/https://www.nytimes.com/2006/10/01/opinion/01iht-edsafire.2988871.html |archivedate = 7 yanvar 2019 |title = "Islamofascism Anyone?" |author = Safire William |date = 1 oktyabr 2006 |work = |publisher = The New York Times |accessdate = |language = {{dil-en|}} }}</ref> Jurnalist [[Herbert Bayard]] tərəfindən yazılan nitq, "Aldanmasın: biz bu gün soyuq müharibənin ortasındayıq" .<ref>{{cite web |url = https://www.history.com/this-day-in-history/bernard-baruch-coins-the-term-cold-war |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200107063147/https://www.history.com/this-day-in-history/bernard-baruch-coins-the-term-cold-war |archivedate = 7 yanvar 2019 |title = Bernard Baruch coins the term “Cold War” |author = |date = 13 noyabr 2009 |work = |publisher = history.com |accessdate = |language = }}</ref> Qəzet köşə yazarı Valter Lippmann "Soyuq müharibə" adlı kitabı ilə geniş valyuta termini verdi. Terminin mənbəyi haqqında [[1947]]-ci ildə soruşulduqda, Lippmann bunu 1930-cu illərdən etibarən bir [[fransız]] termini ilə izlədi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Strobe Talbott | başlıq = The cold war | link = https://books.google.az/books?id=Ydc3AAAAIAAJ&redir_esc=y&hl=ru | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1947 | cild = | səhifə = 441 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> İki nəhəng dövlət arasında qarşılıqlı fəaliyyətdəki konfliktin xarakteri qlobal liderliyi ələ keçirməklə bağlı idi. Hər iki dövlət beynəlxalq aləmdə təhlükəsizliyi və ekoloji sahələrdə söz sahibi olmaq istəyirdi. Moskvanı və Vaşinqtonu praktiki olaraq eyni ölçüdə “hegemonizm”də günahlandırmaq olardı. Bunu başa düşən hər iki dövlətin elitası rəqibini ən qəddar addımlarda günahlandırır, öz ekspansionizmini ört-basdır etməyə çalışır. 1970-ci illərdə ABŞ beynəlxalq münasibətlərdə təmkinlilik göstərirdisə (Vyetnam sindromundan sonra), 80-ci illərdə liderlik uğrunda ənənvi mübrarizə üsullarına qayıtdı. İdeoloji sahədə SSRİ və ABŞ öz məqsədlərini müxtəlif formada həyata keçirirdilər. Sovet İttifaqı “dünya inqilabı” konsepsiyasından çoxdan uzaqlaşmışdı, ancaq “sosialist beynəlmiləlçiliyi” və “sosial və milli azadlıq uğrunda mübarizə aparan xalqlarla həmrəylik” ideyası hələ yaşayırdı. Bu SSRİ-yə dünyanın müxtəlif regionlarında hər hansı ölkənin daxili işlərinə müdaxilə etməyə bəhanə yaradırdı. Sovet rəhbərliyi “kapitalizmin daxildən dağılması” prinsiplərindən də sakitcə uzaqlaşmışdı. Qərbi Avropa ölkələrinin kommunist partiyaları SSRİ-yə əvvəlki tək etimad göstərmirdilər. == Arxa plan == === Rus inqilabı === Tarixçilərin əksəriyyəti Soyuq müharibənin başlanğıcını II Dünya müharibəsindən dərhal sonrakı dövrə təsadüf etsə də, digərləri bunun [[Rusiya]]da [[1917]]-ci ildə [[Bolşevik]]lərin hakimiyyətə gəldiyi [[Oktyabr inqilabı]]ndan başladığını iddia edirlər. [[Birinci Dünya müharibəsi]]ndə [[İngiltərə]], [[Fransa]] və Rusiya imperiyaları əvvəlcədən Müttəfiq Dövlətləri əhatə etdilər və [[ABŞ]] [[1917]]-ci ilin martında onlara qoşuldu. Müttəfiqlər bütün Rusiyaya qarşı iqtisadi blokada ilə cavab verdilər. [[1918]]-ci il martın əvvəlində Sovetlər, müharibəyə qarşı xalqın iyrənc dalğasını izlədi və [[Brest-Litovsk müqaviləsi]] ilə [[Almaniya]]nın sərt sülh şərtlərini qəbul etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Combs Jerald A. | başlıq = The History of American Foreign Policy from 1895 | link = https://books.google.az/books?id=MGamBgAAQBAJ&pg=PA97&redir_esc=y&hl=ru#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 97–101 | səhifələr = | isbn = 9781317456414 | doi = | ref = }}</ref> Bəzi müttəfiqlərin nəzərinə görə, Rusiya indi Almaniyanın [[Birinci dünya müharibəsində Qərb cəbhəsi|Qərb cəbhəsi]] üçün bir milyon alman əsgərini azad etməklə müharibəyə qalib gəlməsinə kömək etdi və "Rusiyanın çox miqdarda ərzaq təchizatı, sənaye bazası, yanacaq təchizatı və Qərbi Avropa ilə əlaqədən imtina edərək". Tarixçi Spenser Takerə görə, Müttəfiqlər hiss etdilər: “Müqavilə Müttəfiqlərin son xəyanəti idi və Soyuq müharibə üçün toxum səpdi. [[Brest-Litovsk müqaviləsi|Brest-Litovsk]] ilə [[Almaniya]]nın [[Şərqi Avropa]]dakı hökmranlığının reallığa çevriləcəyi ilə qorxuduldu və müttəfiqlər indi hərbi müdaxilə haqqında ciddi düşünməyə başladılar "və bolşeviklərə qarşı" iqtisadi müharibələrini "başladılar. Bəzi [[bolşevik]]lər gördülər. [[Rusiya]] yalnız ilk addım olaraq, hər bir qərb ölkəsində [[kapitalizm]]ə qarşı inqilablar etməyi planlaşdırırdı, lakin Almaniya ilə barış ehtiyacı Sovet lideri [[Vladimir Lenin]]i bu mövqedən uzaqlaşdırdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Chretien Todd | başlıq = Eyewitnesses to the Russian Revolution | link = https://books.google.az/books?id=oG4kDwAAQBAJ&pg=PT129&redir_esc=y&hl=ru#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Haymarket Books | il = 2017 | cild = | səhifə = 129 | səhifələr = | isbn = 9781608468805 | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Senior Michael | başlıq = Victory on the Western Front: The Development of the British Army 1914-1918 | link = https://books.google.az/books?id=YE-uDQAAQBAJ&pg=PA176&redir_esc=y&hl=ru#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Pen and Sword | il = 2016 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9781526709578 | doi = | ref = }}</ref> [[1918]]-ci ildə [[İngiltərə]] [[Ağ ordu|anti-bolşevik "Ağ" əks-inqilabçılar]]a dəstək vermək üçün pul və bəzi qüvvələr göndərdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Clifford Kinvig | başlıq = Churchill's crusade: the British invasion of Russia, 1918-1920 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2007 | cild = | səhifə = 91-95 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Bu siyasəti müharibə əleyhinə olan [[antikommunizm]] müharibə naziri [[Vinston Çörçill]] aparırdı. [[Fransa]], [[Yaponiya]] və [[ABŞ]] da [[Almaniya]]nın qazanc əldə etməməsi üçün qüvvələr göndərdi. Buna baxmayaraq, [[bolşeviklər]] bütün müxalifəti məğlub edərək [[Rusiya]]nı, eləcə də [[Ukrayna]], [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]] kimi parçalanan vilayətləri tam nəzarətə götürdülər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Richard Luckett | başlıq = The White Generals: An Account of the White Movement and the Russian Civil War | link = https://www.amazon.com/White-Generals-Movement-Routledge-Editions-ebook/dp/B06XYMJPJK | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2017 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1138631274 | doi = | ref = }}</ref> [[Sovet Rusiyası]] beynəlxalq diplomatiyada təcrid olundu. [[Vladimir Lenin]] Sovet İttifaqının "düşmən kapitalist mühasirəsi" ilə əhatə olunduğunu bildirdi və diplomatiyaya Sovet düşmənlərinin bölünməməsi üçün bir silah kimi baxdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Robert English | başlıq = Russia and the Idea of the West: Gorbachev, Intellectuals, and the End of the Cold War | link = https://books.google.az/books?id=qA_uT6GrcxEC&pg=PA26&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2000 | cild = | səhifə = 26 | səhifələr = | isbn = 9780231504744 | doi = | ref = }}</ref> Komintern adlı qardaş inqilablarını dünyada tanıtmaq üçün bir təşkilat qurdu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Kevin McDermott and Jeremy Agnew | başlıq = The Comintern: A History of International Communism from Lenin to Stalin | link = https://www.amazon.com/Comintern-History-International-Communism-Stalin/dp/0333552849 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1996 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0333552841 | doi = | ref = }}</ref> Hər yerdə uğursuz oldu; Almaniya, Bavariya və Macarıstanda inqilablar başlatmaq istəyəndə əzildi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Smith | başlıq = Random House | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2007 | cild = | səhifə = 341–343 | səhifələr = | isbn = 978-1-4000-6121-1 | doi = | ref = }}</ref> Uğursuzluqlar Moskvanın daxili dönüşünə səbəb oldu və İngiltərə və digər böyük ölkələr - ABŞ-dan başqa - iş gördü və bəzən yeni Sovet İttifaqını tanıdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Doenecke & Stoler | başlıq = Debating Franklin D. Roosevelt's Foreign Policies, 1933–1945 | link = https://www.amazon.com/Comintern-History-International-Communism-Stalin/dp/0333552849 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 18 | səhifələr = 121 | isbn = 978-0-8476-9416-7 | doi = | ref = }}</ref>[[1933]]-cü ilə qədər köhnə kommunist təhdidləri qorxuları azaldı və Amerika iş birliyi, qəzet redaktorları da diplomatik tanınmağa çağırdılar. Prezident Franklin D. Ruzvelt [[1933]]-cü ilin noyabrında münasibətləri normallaşdırmaq üçün prezident səlahiyyətindən istifadə etdi. Ancaq Vaşinqton Moskvanın geri qaytarmaq istədiyi çar borcları ilə bağlı irəliləyiş olmadı. Genişləndirilmiş ticarətin gözləntiləri gerçək olmadı. Tarixçilər Justus D. Doeneke və Mark A.Stoler qeyd edirlər ki, "Hər iki xalq tezliklə bu razılaşmaya uğradı." Ruzvelt Viliyam Bullitt-in [[1933]]-cü ildən [[1936]]-cı ilə qədər səfir təyin etdi. Bullitt Sovet-Amerika münasibətlərinə böyük ümidlərlə Moskvaya gəldi. , lakin Sovet rəhbərliyinə olan baxışı daha yaxından yoxlanmağa səbəb oldu. İşlədiyi dövrün sonunda Bullitt Sovet hökumətinə açıq düşmən idi və ömrü boyu açıq-aşkar bir anti-kommunist olaraq qaldı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Brownell Will; Richard N. | başlıq = So close to greatness: a biography of William C. Bullitt | link = https://books.google.az/books?id=OE4hAAAAMAAJ&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1987 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-02-517410-8 | doi = | ref = }}</ref> [[1917]]-ci ilin əvvəllərində [[Rusiya]]da inqilabi demokratik hərəkat daha da gücləndi. "Rədd olsun müharibə!", "Rədd olsun çar!" şüarları altında tətillər bütün ölkəni bürüdü. Təkcə Petroqradda "Qanlı bazar" gününün [[12]]-ci ildönümü münasibətilə [[9]] [[yanvar]]da keçirilən tətildə 150 min adam iştirak etmişdi. Bütün bu etiraz çıxışları göstərirdi ki, Rusiyada artıq ümummilli böhran ən yüksək səviyyəsinə çatıb. Artıq çarizm ilə sazişə girməyə çalışan burjua dairələri də çarın və onun hökumətinin qətiyyətsiz hərəkətlərindən narazılığa başlamışdılar. Dövlət Dumasının sədri M.V.Rodzyankonun Dumanın səlahiyyətini uzatmaq və hökumətin heyətində dəyişikliklər etmək barədəki [[1917]]-ci il fevralın 10-dakı xahişinə cavab olaraq [[fevral]]ın [[13]]-də çar [[II Nikolay]] Dövlət Dumasının buraxılması haqqında fərman imzaladı (Fərman fevralın 26-da elan edilmişdi). [[1917]]-ci il [[fevral]]ın ortalarında böhran daha da dərinləşdi. [[Fevral]]ın 14-də Petroqradda "Rədd olsun müharibə!", "Rədd olsun çar hökuməti", "Yaşasın ikinci rus inqilabı" şüarları altında böyük tətil keçirildi. Bundan [[10]] gün sonra, fevralın 24-də tətil kütləvi xarakter aldı. Həmin gün təkcə Petroqradda tətilçilərin sayı 200 mindən çox idi. Hətta fevralın 25-də bir sıra müəssisələrdə fəhlələr Petroqrad Sovetinə nümayəndələr seçdilər. Tətil ümumsiyasi tətilə çevrildi. Bəzi yerlərdə polis ilə toqquşmalar da baş verdi. Bolşeviklər 1917-ci ilin noyabrında Rusiyada hakimiyyəti ələ keçirtdi. O zamanki vəziyyətə nəzər salsaq görərik ki, 1917 - ci ildə ki Antanta ittifaqında müharibənin sona qədər davam etdirilməsi ilə bağlı qərar qəbul olunduşdu. Bu zaman [[Rusiya]] ve [[Fransa]] isə gizli olaraq Almaniya ilə sərhədlərini müstəqil şəkildə bölməyə qərara gəldilər. Müvəqqəti Hökumət dövründə nazir bəyan etdi ki, bu müharibə almanlar üzərində qələbə ilə yekunlaşmayana qədər davam etməlidir. Ümumiyyətlə isə Rusiya o dövrdə çar Sazanovun hakimiyyətindəki siyasətə bənzər siyasət aparırdı. Daha bir maraqlı məsələlərdən biri ondan ibarətdir ki, Rusiya daxildə baş verən bu natarazlıqlar səbəbi ilə tərəfdaşlarından Almaniya üçün nəzərdə tutulan əməliyyatları bir neçə aylıq gecikdirməyi xahiş etsə də, [[İngiltərə]] və Fransanın təkidi [[Almanlar]]ın şərq sərhədlərində xeyli üstünlük əldə etmələrinə gətirib çıxardı. Bu ölkənin həm daxili həm də xarici vəziyyətini daha da pisləşdirdi. Bu sovet hakimiyyətinin ilk qərarı Sülh və Torpaq haqqında qanun olmuşdu. Bu qanunla bütün mülkədarların torpaqları müsadirə edilib kəndlilərə paylandı. Onun sosialistik ideyalarına əsasən fəhlə və kəndli cəmiyyətin əsas təbəqəsini təşkil edirdi. Varlı mülkədarlara isə xalq düşməni imici verilmişdi. === II Dünya Müharibəsinin başlanğıcı === [[1930]]-cu illərin sonlarında [[Stalin]] Xarici İşlər Naziri [[Maksim Litvinov]]la birlikdə faşizmə qarşı çıxmaq üçün kapitalist partiyaları və hökumətləri ilə xalq cəbhələrini təbliğ etmək üçün çalışmışdı. Qərb dövlətləri bunun əvəzinə [[nasist Almaniyası]] ilə görüşməyi seçəndə [[Sovetlər]] qəzəbləndilər. [[1939]]-cu ilin [[mart]]ında [[İngiltərə]] və [[Fransa]], [[SSRİ]] ilə məsləhətləşmədən Hitlerə [[Münhen sazişi]]ndə Çexoslovakiyanın böyük bir hissəsini nəzarət etdilər. Bununlada Münhen sazişi Qərbin [[liberal-demokrat]] dövlətlərinin təcavüzkarı "sakitləşdirmək", "şirnikləndirmək" və "qarışmamaq" siyasətlərinə parlaq nümunə idi. Onlar [[Çexoslovakiya]]nı parçalamaq qərarını qəbul etdilər, bu ölkənin rəyini soruşmadan, hətta onun nümayəndəsini belə konfransa dəvət etmədən Sudet vilayətini [[Almaniya]]ya güzəştə getmək sazişini imzaladılar.<ref>{{kitab3 | müəllif = Leffler, Melvyn P. | başlıq = For The Soul of Mankind: The United States, the Soviet Union, and the Cold War. | link = https://en.wikipedia.org/wiki/Farrar,_Straus_and_Giroux | cavabdeh = | yer = [[Nyu-York]] | nəşriyyat = | il = 2008 | cild = | səhifə = 18–19 | səhifələr = | isbn = 9780374531423 | doi = | ref = }}</ref> "Münhen siyasəti" nəticəsində [[Mərkəzi Avropa]]da vəziyyət kökündən dəyişdi. [[Almaniya]] strateji mövqeyini xeyli möhkəmləndirdi. Fransa və Böyük Britaniya isə beynəlxalq mövqelərini zəiflətdilər. Rusiya sərhədlərində də təcavüzkar bir [[Yaponiya]] ilə qarşılaşan Stalin istiqamətləri dəyişdirdi və Litvinovu Almaniya ilə daha yaxın münasibətlər quran [[Vyaçeslav Molotov]]la əvəz etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Kalnins, Mara | başlıq = Latvia: A Short History | link = https://books.google.az/books?id=vHpeCwAAQBAJ&pg=PT126&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 126–27 | səhifələr = | isbn = 9781849046060 | doi = | ref = }}</ref> [[Molotov-Ribbentrop paktı]] və [[Alman]]-[[Sovet]] sərhəd müqaviləsi imzalandıqdan sonra Sovet İttifaqı Baltikyanı ölkələri - [[Estoniya]], [[Latviya]] və [[Litva]]nı sovet qoşunlarının öz ölkələrində yerləşdirməsinə icazə verdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Tucker, Spencer C. | başlıq = World War II: The Definitive Encyclopedia and Document Collection. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2016 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-85109-969-6 | doi = | ref = }}</ref> [[Finlandiya]] ərazi tələblərini rədd edərək [[1939]]-cu ilin noyabrında Sovet işğalını istədi. Yaranan [[SSRİ-Finlandiya müharibəsi (1939-1940)|Qış müharibəsi]] [[1940]]-cı ilin martında Fin güzəştləri ilə başa çatdı. Sovet İttifaqının [[Finlandiya]]ya hücumunu [[Almanlar]]ın tərəfində müharibəyə girməyinə nisbət olaraq qiymətləndirən [[İngiltərə]] və [[Fransa]] [[SSRİ]]-nin [[Millətlər Liqası]]ndan qovulmasını dəstəkləyərək Sovet işğalına cavab verdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = De Gruyter | başlıq = The League of Nations in retrospect. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2010 | cild = | səhifə = 171–72 | səhifələr = | isbn = 978-3-11-090585-4 | doi = | ref = }}</ref> [[1940]]-cı ilin iyun ayında [[Sovet İttifaqı]] [[Estoniya]], [[Latviya]] və [[Litva]]nı zorla ilhaq etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Otfinoski, Steven | başlıq = The Baltic Republics | link = https://books.google.az/books?id=gpv87uY9cucC&pg=PA14&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = 14 | səhifələr = | isbn = 9781438122533 | doi = | ref = }}</ref> Bununla yanaşı, mübahisəli [[Rumıniya]] Bessarabia, Şimali Bukovina və Hertza bölgələrini ələ keçirdi. Lakin Alman ordusu [[1941]]-ci ilin [[iyun]] ayında Barbarossa Əməliyyatında Sovet İttifaqını istila etdikdən və [[1941]]-ci ilin dekabrında [[ABŞ]]-a müharibə elan etdikdən sonra [[Sovet İttifaqı]] və Müttəfiq güclər birlikdə [[Almaniya]]ya qarşı mübarizə apardılar. İngiltərə rəsmi bir ittifaq imzaladı və [[ABŞ]] qeyri-rəsmi bir razılaşma etdi. Müharibə illərində Birləşmiş Ştatlar Lend-Lizinq Proqramı vasitəsi ilə [[İngiltərə]], Sovet İttifaqı və digər müttəfiq xalqları təmin etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Herring, George | başlıq = Aid to Russia, 1941-1946: strategy, diplomacy, the origins of the cold war | link = https://archive.org/details/aidtorussia1941100herr_0 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Columbia University Press | il = 1973 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-231-03336-7 | doi = | ref = }}</ref> Lakin, [[Stalin]] çox şübhəli olaraq qaldı və ingilislərin və amerikalıların Sovetlərin [[Almaniya]]ya qarşı apardığı mübarizənin baş verməsini təmin etmək üçün qəsd etdiklərinə inanırdı. Bu görüşə görə, Qərb müttəfiqləri son anda addım atmaq və barışıq nizamını formalaşdırmaq üçün ikinci anti-Alman cəbhəsinin açılmasını qəsdən təxirə saldılar. Beləliklə, Sovet İttifaqının Qərb haqqında təsəvvürü Müttəfiq güclər arasında güclü gərginlik və düşmənçilik yaratdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = Russia, the Soviet Union and the United States. An Interpretative History | link = https://archive.org/details/russiasovietunio00gadd | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1990 | cild = | səhifə = 151–53 | səhifələr = | isbn = 978-0-07-557258-9 | doi = | ref = }}</ref> == II Dünya Müharibəsinin sonu (1945-1947) == === Müharibədən sonrakı Avropa ilə əlaqədar müharibə konfransları === Müttəfiqlər müharibənin ardınca Avropa xəritəsinin necə görünməsi və sərhədlərin necə çəkiləcəyi ilə bağlı fikir ayrılığı yaratdı.<ref name=":0">{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Penguin Press | il = 2005 | cild = | səhifə = 13–23 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> Hər bir tərəf müharibədən sonrakı təhlükəsizliyin qurulması və saxlanması ilə bağlı fərqli fikirlər səsləndirdi.<ref name=":0" /> Bəzi alimlər iddia edirlər ki, bütün Qərb müttəfiqləri, demokratik hökumətlərin mümkün qədər geniş qurulduğu bir təhlükəsizlik sistemini istədilər, ölkələrə beynəlxalq təşkilatlar vasitəsi ilə fikir ayrılıqlarını sülh yolu ilə həll etmələrinə icazə verdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = Russia, the Soviet Union and the United States. An Interpretative History | link = https://archive.org/details/russiasovietunio00gadd | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 156 | səhifələr = | isbn = 978-0-07-557258-9 | doi = | ref = }}</ref> Digərləri qeyd edir ki, Atlantik gücləri müharibədən sonrakı dünyaya dair fikirlərini bölüşdülər. [[Ruzvelt]]in hədəfləri - həm Avropa, həm də Asiyada hərbi qələbə, İngilis İmperiyası üzərində qlobal Amerika iqtisadi üstünlüyünə nail olmaq və dünya bir sülh təşkilatının yaradılması - əsasən Aralıq dənizi üzərində nəzarəti təmin etmək və mərkəzləşdirmək olan Çörçilldən daha qlobal idi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Plokhy, S. M. | başlıq = Yalta: The Price of Peace | link = https://books.google.az/books?id=0wOKfjnXdAUC&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2010 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-101-18992-4 | doi = | ref = }}</ref> [[1945]]-ci ilin [[fevral]]ında [[Yalta]]da "[[Böyük üçlük|Böyük üçlüyün]]" dövlət başçılarının ([[Vinston Çörçill|Çörçill]], [[Franklin Ruzvelt|Ruzvelt]] və [[İosif Stalin|Stalin]]) yeni görüşü keçirildi.<ref name=":0" /><ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = Russia, the Soviet Union and the United States. An Interpretative History | link = https://archive.org/details/russiasovietunio00gadd | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 176 | səhifələr = | isbn = 978-0-07-557258-9 | doi = | ref = }}</ref> Krım konfransı adını almış bu konfransda qərara alındı ki, [[Üçüncü Reyx|Almaniya]] danışıqsız təslim olmalı və ərazisi işğal edilməlidir. [[SSRİ]], [[ABŞ]] və [[Böyük Britaniya]]dan başqa [[Fransa]]ya da işğal zonası verilməlidir.<ref>{{kitab3 | müəllif = Heller, Henry | başlıq = The Cold War and the new imperialism: a global history | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2006 | cild = | səhifə = 27 | səhifələr = | isbn = 978-1-58367-140-5 | doi = | ref = }}</ref> Almaniyadan təzminat alınmasının vacibliyi də qeyd olundu. Belə ki, konfrans qərara aldı ki, Almaniya 20 milyard dollar təzminat ödəməlidir və bunun da, 10 milyard dolları SSRİ-yə çatmalı idi. Konfransda [[SSRİ]] qərb sərhədlərinin tanınmasına nail oldu. Bununla yanaşı, [[SSRİ]] [[Almaniya]] ilə müharibə qurtarandan 2-3 ay sonra [[Yaponiya]]ya qarşı müharibəyə başlamaq barədə götürmüş olduğu öhdəliyə sadiq qaldı. [[İosif Stalin]] bunun müqabilində Cənubi Saxalin, Kuril adaları, [[Mancuriya]]da Cənub-Şərqi Çin dəmir yolu və Port-Arturun SSRİ-yə verilməsini tələb etdi. Konfransda Azad edilmiş Avropa haqqında bəyannamədə qeyd edildi ki,<ref>{{kitab3 | müəllif = Carlton, David | başlıq = Churchill and the Soviet Union | link = https://books.google.az/books?id=MTPzJRV9hhgC&pg=PA116&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Manchester University Press | il = 2000 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-7190-4107-5 | doi = | ref = }}</ref>{{kitab3 | müəllif = Todd, Allan | başlıq = History for the IB Diploma Paper 3 The Soviet Union and Post-Soviet Russia (1924–2000) | link = https://books.google.az/books?id=VCX-CwAAQBAJ&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = | cild = | səhifə = 105–111 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }} qitə xalqlarının arzularına uyğun demokratik təsisatlar qurmasına təminat veriləcəkdir. Konfransda gələcək [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın iş qaydaları müəyyənləşdirildi. Yalta konfransının qərarlarının təsdiqi [[1945]]-ci ilin [[17 iyul]]-[[2 avqust]]da keçirilmiş [[Potsdam konfransı]]nın qərarları oldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Penguin Press | il = 2005 | cild = | səhifə = 21 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> Sovet İttifaqı sərhəd bölgələrindəki ölkələrin daxili işlərinə hakim olmağa çalışırdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Jonas, Manfred | başlıq = The United States and Germany: A Diplomatic History | link = https://books.google.az/books?id=MSLgiCvfKXQC&pg=PA270&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Cornell University Press | il = 1975 | cild = | səhifə = 270 | səhifələr = | isbn = 0-8014-9890-2 | doi = | ref = }}</ref> Müharibə illərində Stalin müxtəlif ölkələrin kommunistləri üçün xüsusi təlim mərkəzləri yaratmışdı ki, Qırmızı Ordunun nəzarəti altına düşən kimi Moskvaya sadiq gizli polis qüvvələri yaratsınlar.<ref>{{kitab3 | müəllif = Lingen, Kerstin | başlıq = Allen Dulles, the OSS, and Nazi War Criminals. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 2013 | cild = | səhifə = 6, 81–90 | səhifələr = | isbn = 978-1-107-02593-6 | doi = | ref = }}</ref> Sovet agentləri mediaya, xüsusən radioya nəzarəti ələ aldı; tez bir zamanda gənc qruplardan tutmuş məktəblərə, kilsələrə və rəqib siyasi partiyalara qədər bütün müstəqil vətəndaş institutlarına təcavüz etdilər və sonra qadağan etdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Rev, Istvan | başlıq = An Absurdist Film That Touches on Wartime Reality | link = | cavabdeh = | yer = The New York Times | nəşriyyat = | il = 2010 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Peck, Michael | başlıq = "Operation Unthinkable: Britain's Secret Plan to Invade Russia in 1945" | link = https://nationalinterest.org/blog/the-buzz/operation-unthinkable-britains-secret-plan-invade-russia-22521?page=2 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2017 | cild = | səhifə = 2 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> [[Ruzvelt]] və [[Çörçill]] arasındakı anlaşılmazlıq Sovetlər ilə bir neçə ayrı sövdələşməyə səbəb oldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Zubok, Vladislav; Pleshakov, Constantine | başlıq = Inside the Kremlin's cold war | link = https://archive.org/details/insidekremlinsco00zubo | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1996 | cild = | səhifə = 94 | səhifələr = | isbn = 978-0-674-45531-3 | doi = | ref = }}</ref> [[1944]]-cü ilin [[oktyabr]]ında Çörçil [[Moskva]]ya getdi<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Penguin Press | il = 2005 | cild = | səhifə = 22 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> və [[Balkanlar]]ı [[Rumıniya]] və [[Bolqarıstan]]dan üstünlüyü və [[Yunanıstan]] üzərində Cörçill kartet blanklarını da daxil olmaqla Balkanları təsir dairəsinə bölmək üçün "[[Faizlər razılaşması|faiz sazişi]]"ni təklif etdi. [[1945]]-ci ilin [[fevral]] ayında Yalta konfransında Ruzvelt Asiya ilə əlaqədar Stalinlə ayrı bir müqavilə imzaladı və Polşaya və Təmas məsələlərinə görə Çörçillə dəstək olmaqdan imtina etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Garthoff, Raymond | başlıq = American-Soviet Relations from Nixon to Reagan | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1994 | cild = | səhifə = 401 | səhifələr = | isbn = 978-0-8157-3041-5 | doi = | ref = }}</ref> === Potsdam konfransı və Yaponiyanın təslim olması === [[Fayl:The new "Big Three" meet for the first time at the Potsdam Conference in Potsdam, Germany. L to R, new British Prime... - NARA - 198950.jpg|200px|thumb|right|Clement Attlee, Harry S. Truman və Cozef Stalin, Potsdam konfransında, 1945-ci il]] 17 iyul–2 avqust 1945-ci ildə Almaniyanın Potsdam şəhərində keçirilmiş ikinci dünya müharibəsinə dair konfrans. Almaniyanın təslim olmasından sonra iyulun sonlarında başlayan Potsdam konfransında Almaniyanın və Mərkəzi və Şərqi Avropanın qalan inkişafı ilə bağlı ciddi fikir ayrılıqları ortaya çıxdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Byrd, Peter | başlıq = "Cold War (entire chapter) | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2003 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-19-280276-7 | doi = | ref = }}</ref> [[1945]]-ci ilin [[17 iyul|iyulun 17-dən]] [[2 avqust|avqustun 2dək]] [[Berlin]] yaxınlığında yerləşən [[Potsdam]]da "böyük üçlüyün" növbəti görüşü keçirildi. [[SSRİ]]-dən [[İosif Stalin]], [[Böyük Britaniya]]dan [[Klement Ettli]], [[ABŞ]]-dan [[Harri Trumen]] bu konfransda iştirak edirdi. Konfransın əsas məqsədi [[Almaniya]]ya münasibətdə müttəfiqlərin siyasətini müəyyənləşdirmək idi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Moss, George | başlıq = America in the Twentieth Century | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 256 | səhifələr = | isbn = 9780130317339 | doi = | ref = }}</ref> Almaniya ərazisi [[SSRİ]], [[Böyük Britaniya]], [[ABŞ]] və [[Fransa]] işğal zonalarına bölündü.<ref>{{kitab3 | müəllif = Wood, Alan. | başlıq = Stalin and Stalinism. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 62 | səhifələr = | isbn = 9780415307314 | doi = | ref = }}</ref> Ələ keçmiş faşist rəhbərləri beynəlxalq tribunala verildi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 24–26 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Ölkənin paytaxtı Berlin də 4 zonaya bölündü. Konfransda [[Almaniya]]nın dövlət sərhədləri müəyyənləşdirildi. [[Almaniya]] öz ərazisinin 4/1-ni itirdi. [[Almaniya]]dan alınacaq təzminatın miqdarı 20 milyard [[dollar|$]] müəyyən edildi. Onun 50%-i [[SSRİ]]-yə çatmalı idi. Bu konfransda [[ABŞ]] [[İngiltərə]]ni atom bombası layihəsinə dəvət etdi, lakin Sovet İttifaqından gizli saxladı. Stalin amerikalıların atom bombası üzərində işlədiyindən xəbərdar idi və o, xəbərə sakit reaksiya verdi. Potsdam konfransı başa çatdıqdan bir həftə sonra ABŞ Hirosima və Naqasakini bombaladı.<ref>{{kitab3 | müəllif = LaFeber | başlıq = America, Russia, and the Cold War, 1945–2002 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2002 | cild = | səhifə = 28 | səhifələr = | isbn = 978-0-07-284903-5 | doi = | ref = }}</ref> Hücumlardan qısa müddət sonra Truman Sovetlərə işğal olunmuş Yaponiyada real təsir imkanını təklif etdikdə ABŞ rəsmilərinə etiraz etdi. Bombaların faktiki olaraq atılmasından Stalin də qəzəbləndi, onları "üst-üstə düşmə" adlandırdı və "tarazlığın pozulduğunu ... Bu ola bilməz." [[Truman]] rəhbərliyi davam edən nüvə silahı proqramını Sovet İttifaqına beynəlxalq münasibətlərdə təzyiq göstərmək üçün istifadə etmək niyyətində idi. === Şərq blokunun yaranması === Şərq bloku, Kommunist bloku və ya Sosialist bloku<ref>{{kitab3 | müəllif = Roberts, Geoffrey. | başlıq = Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939–1953. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Yale University Press | il = 2006 | cild = | səhifə = 43 | səhifələr = | isbn = 978-0-300-11204-7 | doi = | ref = }}</ref> — Soyuq Müharibə dövründə SSRİ tərəfindən marksizm və leninizmi dəstəkləyən dövlətləri aid etdirmək üçün termin. Baxmayaraq ki, [[SSRİ]] sovet blokunun qeyri rəsmi idarə edirdi,<ref>{{kitab3 | müəllif = Wettig, Gerhard. | başlıq = Stalin and the Cold War in Europe | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2008 | cild = | səhifə = 21 | səhifələr = | isbn = 978-0-7425-5542-6 | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Senn, Alfred Erich. | başlıq = Lithuania 1940: Revolution from Above. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2007 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-90-420-2225-6 | doi = | ref = }}</ref> bir sıra [[Sosializm|sosialist]] dövlətlər ([[Yuqoslaviya]], [[Çin]] və [[Albaniya]]) [[1975]] - [[1990]]-ci illərdə [[SSRİ]] ilə ideoloji və siyası qarşıdurmalar peyda olmuşdur. ABŞ-da və ona ittifaq olan ölkələrdə sosialist blokuna aid ölkələri tez-tez kommunist ölkələri kimi də adlandırılar.<ref>{{kitab3 | müəllif = Roberts, Geoffrey. | başlıq = Stalin's Wars: From World War to Cold War 1939–1953 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Yale University Press | il = 2006 | cild = | səhifə = 55 | səhifələr = | isbn = 978-0-300-11204-7 | doi = | ref = }}</ref> [[Almaniya]]<nowiki/>dan azad edilmiş və Sovet silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilmiş Mərkəzi və Şərqi Avropa əraziləri, peyk dövlətlərinə çevrilərək Şərq blokuna<ref>{{kitab3 | müəllif = Schmitz, David F. | başlıq = Cold War (1945–91) | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Oxford University Press | il = 1999 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-19-507198-6 | doi = | ref = }}</ref> əlavə edildi: {| class="wikitable" |- ! Bayraq !! Respublikanın adı !! mövcud olma müddəti |- | [[file:Flag of the Soviet Union.svg|border|25px]] || [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet Sosialist Respublikalar İttifaqı]] (SSRİ) || 1922—1991 illər. |- | [[file:Flag of the People's Republic of Mongolia (1949-1992).svg|border|25px]] || [[Monqolustan|Monqol Xalq Respublikası]] (MXR) || 1924—1992 illər |- | [[file:Flag of Albania 1946.svg|border|25px]] || [[Albaniya|Alban Sosialist Xalq Respublikası]] (ASXR) || 1946—1992 illər. |- | [[file:Flag_of_Bulgaria_(1971-1990).svg|border|25px]] || [[Bolqarıstan|Bolqarıstan Xalq Respublikası]] (BXQ) || 1946—1990 illər. |- | [[file:Flag_of_Hungary.svg|border|25px]] || [[Macarıstan|Macar Xalq Respublikası]] (MCR) || 1949—1989 illər.<ref>{{kitab3 | müəllif = van Dijk, Ruud. | başlıq = Encyclopedia of the Cold War | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2008 | cild = | səhifə = 200 | səhifələr = | isbn = 978-0-415-97515-5 | doi = | ref = }}</ref> |- | [[file:Flag of East Germany.svg|border|25px]] || [[Almaniya Demokratik Respublikası]] (ADR) || 1949—1990 illər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Wettig, Gerhard. | başlıq = Stalin and the Cold War in Europe | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-7425-5542-6 | doi = | ref = }}</ref> |- | [[file:Flag of Poland.svg|border|25px]] || [[Polşa|Polşa Xalq Respublikası]] (PXR) || 1952—1989 illər. |- | [[file:Flag of Romania (1965–1989).svg|border|25px]] || [[Rumıniya|Rumın Sosialist Respublikası]] (RSR) || 1947—1989 illər. |- | [[file:Flag of the Czech Republic.svg|border|25px]] || [[Çexoslovakiya|Çexoslovakiya Sosialist Respublikası]] (ÇSSR) || 1948—1990 illər. |- | [[file:Flag of Yugoslavia (1946–1992).svg|border|25px]] || [[Yuqoslaviya|Yuqoslav Sosialist Federativ Respublikası]] (YSFR) || 1945—1992 illər. |- | [[file:Flag of the People's Republic of China.svg|border|25px]] || [[Çin Xalq Respublikası]] (ÇXR) |- | [[file:Flag of Vietnam.svg|border|25px]] || [[Vyetnam Sosialist Respublikası]] (VSR) |- | [[file:Flag of North Korea.svg|border|25px]] || [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası]] (KXDR) |- | [[file:Flag of Cuba.svg|border|25px]] || [[Kuba Respublikası]] (KR) |- | [[file:Flag of Laos.svg|border|25px]] || [[Laos Xalq Demokratik Respublikası]] (LXDR) |} Blokda yaranan sovet rejimi təkcə sovet komandanlığının iqtisadiyyatını inkişaf etdirmədi, həm də [[İosif Stalin]]in və sovet gizli polisinin həm real, həm də potensial müxalifəti yatırtmaq üçün tətbiq etdiyi qəddar metodları tətbiq etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Roht-Arriaza, Naomi. | başlıq = Impunity and human rights in international law and practice | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Oxford University Press | il = 1995 | cild = | səhifə = 83 | səhifələr = | isbn = 0-19-508136-6 | doi = | ref = }}</ref> [[Asiya]]da, Qırmızı Ordu, müharibənin son ayında Mançuriyanı üstələdi və 38-ci paralelin şimalında yerləşən [[Koreya]]nın geniş ərazisini işğal etməyə başladı. Şərq bloku üzərində Stalinin nəzarətini gücləndirmək məqsədi ilə Lavrentiy Beriyanın başçılıq etdiyi Daxili İşlər Xalq Komissarlığı (NKVD), Blokda anti-kommunist müqavimətini ləğv etməli olan sovet tipli gizli polis sistemlərinin qurulmasına nəzarət etdi. Blokda kiçik bir müstəqillik qarışıqlıqları ortaya çıxdıqda, Stalinin strategiyası müharibədən qabaqkı rəqiblərlə işləmək strategiyasına uyğun gəldi: onlar hakimiyyətdən uzaqlaşdırıldı, mühakimə olundu, həbs edildi və bir sıra hallarda edam edildi. [[İngiltərə]]nin Baş naziri [[Vinston Çörçill]], müharibənin sonunda Avropada yerləşdirilən sovet qüvvələrinin çoxluğunu və Sovet lideri İosif Stalinin etibarsız olduğu düşüncəsini nəzərə alsaq, Qərbi Avropa üçün Sovet təhlükəsi mövcud olduğundan narahat idi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Fenton, Ben. | başlıq = The secret strategy to launch attack on Red Army | link = https://web.archive.org/web/20080528222149/http://webarchiveproject.org/26299/ | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1998 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> II Dünya müharibəsindən sonra ABŞ rəsmiləri Qərbi Avropa liderlərinə Qladio Əməliyyatına çevrilən Qərb blokunda dağılmağın qarşısını almaq üçün öz gizli təhlükəsizlik qüvvələrini yaratmağa rəhbərlik etdilər. == Zərər və Trumen doktrinası == [[Harri Trumen]] tərəfindən [[İkinci Dünya Müharibəsi]]ndən sonra irəli sürülmüş xarici siyasət proqramı. İlk dəfə [[12 mart]] [[1947-ci il]]də bəyan edilib.<ref>{{cite web |url = https://history.state.gov/milestones/1945-1952/truman-doctrine |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200118193318/https://history.state.gov/milestones/1945-1952/truman-doctrine |archivedate = 1 fevral 2020 |title = The Truman Doctrine, 1947 |author = state.gov |date = |work = |publisher = |accessdate = |language = }}</ref> Əsas mahiyyəti Sovet İttifaqının dünya üzrə ifəallığının dayandırılmasıdır. Doktrina dünyanın siyasi-iqtisadi birliyinin təmin edilməsi vəzifəsini qarşıya qoyur.ABŞ prezidenti Trumenin müşayiəti ilə Çerçil 1946-cl il martın 5-də Fulton şəhərində Vestminster kollecində nitq söylədi. O, dünya dövlətlərini yeni dünya müharibəsi təhlükəsi gözlədiyini və bu təhlükənin əsas səbəbkarının SSRİ olduğunu bəyan etdi. Çerçil SSRİ-yə qarşı ən qəddar siyasətin yeridilməsinə çağırdı, SSRİ-yə qarşı böyük dövlətlərindən ibarət ittifaqın yaradılmasını təklif etdi. Çerçilin Fultondakı nitqinin nəticələri dərin idi. [[1946]]-cı ilin ikinci yarısından ingilis-amerikan danışıqları başladı. Bu danışıqlar, əsasən, Yunanıstan və Türkiyənin taleyi məsələlərinin müzakirəsinə yönəldi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Iatrides, John O. | başlıq = "The British Labour Government and the Greek Civil War: The Imperialism of 'Non-Intervention'. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1996 | cild = | səhifə = 373-376 | səhifələr = | isbn = 1086-3265 | doi = | ref = }}</ref> Trumen 1946-cı il martın 12-də Yunanıstan və Türkiyəyə yardım edilməsi müraciəti ilə çıxış etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gerolymatos, Andre | başlıq = An International Civil War: Greece, 1943–1949. | link = https://books.google.az/books?id=jJoqDQAAQBAJ&pg=PA376&redir_esc=y&hl=az | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Yale University Press | il = 2017 | cild = | səhifə = 195-204 | səhifələr = | isbn = 9780300180602 | doi = | ref = }}</ref> Trumenin müraciətində Yunanıstan və Türkiyə kommunist təhlükəsi altında olan dövlətlər hesab edildi. Bunu aradan qaldırmaq üçün 400 mln. dollar həcmində amerikan yardımı ayrıldı. Bu vəsait Yunanıstan və Türkiyənin ABŞ-ın müttəfiqinə çevrilməsi məqsədini güdürdü.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd |cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 28-29 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> Konqres prezidentin təklifini qəbul etdi. [[Türkiyə]] və [[Yunanıstan]]a ABŞ-ın hərbi ehtiyatlarından göndərildi.<ref>{{kitab3 | müəllif = LaFeber | başlıq = Thomas C. Mann and the Devolution of Latin American Policy: From the Good Neighbor to Military Intervention". | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1993 | cild = | səhifə = 194-197 | səhifələr = | isbn = 0-299-13740-6 | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd |cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 38 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> [[SSRİ]]-nin Türkiyəyə böhtanlar atması və ərazi iddiaları irəli sürməsi Türkiyəni ABŞ-la daha da yaxınlaşdırdı. Amerikan hərbçiləri Yunanıstan və Türkiyədə hərbi bazalar yaratdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Paterson, Thomas G. | başlıq = Meeting the Communist Threat: Truman to Reagan. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1989 | cild = | səhifə = 142-145 | səhifələr = | isbn = 978-0-19-504532-1 | doi = | ref = }}</ref> Bu bazalar Yaxın və Orta Şərqdə kommunist təhlükəsinin yayılmasının qarşısını alaraq bu regiondakı dövlətlərin təhlükəsizliyini qorudu. Trumen doktrinası Qafqaza qədərki ərazini də əhatə edirdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Moschonas, Gerassimos | başlıq = In the Name of Social Democracy: The Great Transformation, 1945 to the Present. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2002 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-85984-639-1 | doi = | ref = }}</ref> Bu doktrina regionda ABŞ maraqlarını qorudu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Andrew, Christopher; Mitrokhin, Vasili | başlıq = | link = The Sword and the Shield | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2000 | cild = | səhifə = 276 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Trumen doktrinası diplomatiya və beynəlxalq münasibətlər tarixində yeni mərhələnin başlanğıcını qoydu. Bu mərhələ tezliklə - “soyuq müharibə” adlandırıldı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Crocker, Chester A. | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2007 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-929223 | doi = | ref = }}</ref> === Dəmir Pərdə, İran, Türkiyə və Yunanıstan === [[1946]]-cı il fevralın sonlarında George F. Kennan'ın [[Moskva]]<nowiki/>dan [[Vaşinqton]]<nowiki/>a qədər çəkdiyi "Uzun Telegram", [[ABŞ]] hökumətinin Sovet İttifaqına qarşı getdikcə sərt xəttini ortaya qoydu. Truman Administrasiyası Stalinin Avropa və İranla bağlı verdiyi vədlərə görə teleqramı qəbul etdi. II Dünya Müharibəsi Anglo-Sovet işğalından sonra ölkə uzaq şimalda Qırmızı Ordu və cənubda İngilislər tərəfindən işğal edildi. İrandan ABŞ və İngilislər Sovet İttifaqını təchiz etmək üçün istifadə etdilər və müttəfiqlər hərbi əməliyyatların dayandırılmasından sonra altı ay ərzində İrandan çəkilməyə razı oldular.<ref>{{kitab3 | müəllif = Sebestyen, Victor | başlıq = The Making of the Modern World. Pan Macmillan | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = (2014) | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-230-75800-1 | doi = | ref = }}</ref> Lakin bu son tarix gələndə Sovetlər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Kürd Mahabad Respublikası rəhbərliyi altında İranda qaldılar. Bir qədər sonra, 5 mart tarixində, İngiltərənin keçmiş baş naziri Vinston Çörçill, Missuri ştatının Fulton şəhərində məşhur "Dəmir pərdə" nitqini söylədi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Kinzer, Stephen | başlıq = American coup and the roots of Middle East terror | link = https://archive.org/details/allshahsmenameri00kinz | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2003 | cild = | səhifə = 65-66 | səhifələr = | isbn = 978-0-471-67878-6 | doi = | ref = }}</ref> Çıxış, Avropanı "Baltikdəki Stettindən Adriatikdəki Trieste" ə bölən "dəmir pərdə" qurmaqda ittiham etdiyi Sovetlərə qarşı Anglo-Amerika birliyinə çağırıldı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd |cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 94 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> [[Vinston Çörçill]]in Vestminster kollecində<ref>{{kitab3 | müəllif = Harriman | başlıq = "Churchill and ... Politics: The True Meaning of the Iron Curtain Speech". | link = https://web.archive.org/web/20071015163941/http://winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=711 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1987–1988 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> 1946-cı ilin 5 martında [[Fulton çıxışı]]nda etdiyi nitqdə "dəmir pərdə" termini, [[Şərqi Avropa]] üzərindəki Sovet dominantlığı kontekstində istifadə edilmişdi: {{Sitatın əvvəli}} [[Baltikyanı ölkələr|Baltik]]də [[Şetsin]]dən [[Adriatik dənizi|Adriatik]]də [[Triest]]ə "dəmir pərdə" qitəni bölür. Bu xətt ilə [[Mərkəzi Avropa|Mərkəzi]] və [[Şərqi Avropa]]nın qədim dövlətlərinin bütün paytaxtları uzanır. [[Varşava]], [[Berlin]], [[Praqa]], [[Vyana]], [[Budapeşt]], [[Belqrad]], [[Buxarest]] və [[Sofiya]]; bu məşhur şəhərlərin hamısı və insanları, mənim Sovet zonası adlandırmalı olduğum yerdədir və hamısı təbəədir, yalnız Sovet təsiri deyil, bəzi hallarda [[Moskva]]nın nəzarəti artır. {{Sitatın sonu}} [[Çörçill]]in "dəmir pərdə" barəsində coğrafi təsviri, [[Almaniya]] və [[Avstriya]]nın Sovet işğalı zonalarında [[Berlin]] və [[Vyana]] şəhərləri yerləşdiyinə görə ikimənalı idi, sonra [[ABŞ]], [[Böyük Britaniya]], [[Fransa]] və [[SSRİ|Sovet]] işğalı zonalarına bölündü, lakin Sovet təsiri altında olan ərazilərdə yerləşdiyindən blokadaya düşmüşdü. Lakin, [[Çörçill]] Oder-Neyse xəttinin şərq hissəsində yerləşən [[Şetsin]] şəhərini "dəmir pərdə"nin [[Baltikyanı ölkələr|Baltik]]dəki dayanacağı kimi qələmə vermişdi.<ref>{{cite web |url = https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/1946/03/x01.htm |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200131200528/https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/1946/03/x01.htm |archivedate = 1 fevral 2020 |title = Interview to “Pravda” Correspondent Concerning Mr. Winston Churchill’s Speech at Fulton |author = |date = 1 mart 1946 |work = |publisher = marxists.org |accessdate = |language = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = McCauley, Martin. | başlıq = Origins of the Cold War, 1941-1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2008 | cild = | səhifə = 143 | səhifələr = | isbn = 978-1-4058-7433-5 | doi = | ref = }}</ref> [[Çörçill]]in [[Fulton çıxışı]], [[SSRİ]]-nin tənqidinə məruz qalmışdı. [[ABŞ]] – [[SSRİ]] əməkdaşlığı iflasa uğradı və sonra [[ABŞ prezidenti]] [[Harri Trumen]] anti-kommunizm xətti siyasətini tətbiq etməyə başladı. Sonra bu ifadə məşhur oldu və Qərb ölkələrində anti-Sovet İttifaqı təbliğat termini kimi istifadə edildi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Kydd, Andrew H. | başlıq = Trust and Mistrust in International Relations | link = https://books.google.az/books?id=8_1ZDwAAQBAJ&pg=PA107&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Princeton University Press | il = 2018 | cild = | səhifə = 107 | səhifələr = | isbn = 978-0-691-18851-5 | doi = | ref = }}</ref> Dəmir pərdə, ideoloji münaqişə idi və fiziki sərhəd, 1945-ci ildə [[İkinci dünya müharibəsi]]nin sonundan 1991-ci ildə Soyuq müharibənin bitiminə qədər [[Avropa]]nı 2 ayrı əraziyə bölürdü.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd |cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 30 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> Termin, [[SSRİ]]-nin özünü və peyk dövlətlərinin qərblə və sovetlərin nəzarətində olmayan ərazilərlə açıq əlaqədən məhrum etmək səylərini simvolizə edirdi. Dəmir pərdənin şərq hissəsində olan ölkələr, [[SSRİ]]-nin təsirində olan ölkələr idi. Dəmir pərdənin digər hissəsindəki dövlətlər isə özlərinin beynəlxalq iqtisadi və hərbi ittifaqlarını inkişaf etdirmişdi:<ref>{{cite web |url = http://www.daz.org/enJamesFByrnes.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080705193541/http://www.daz.org/enJamesFByrnes.html |archivedate = 5 iyul 2008 |title = James Francis Byrnes |author = |date = |work = |publisher = |accessdate = |language = }}</ref> * [[Qarşılıqlı İqtisadi Yardımlaşma Şurası]] və [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]na üzv ölkələr, aparıcı dövlət kimi [[SSRİ]] ilə * [[NATO|Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı]]na üzv ölkələr və aparıcı dövlət kimi [[ABŞ]] ilə Dəmir pərdə, əsasən qitənin mərkəzində [[Avropa]] ölkələri arasında sərhəd müdafiələri formasını götürdü. Ən diqqətəlayiq sərhəd, [[Berlin divarı]] və bütünlüklə dəmir pərdənin simvolu kimi xidmət edən [[Çekpoynt Çarli]] ilə idi. [[Çörçill]], "dəmir pərdə" terminini [[ABŞ prezidenti]] [[Harri Trumen]]ə göndərdiyi 12 may 1945-ci il teleqramında işlətmişdir. 4 iyun 1945-ci ildə də bir teleqramla bu sözləri təkrarlamışdı. Amerikan mətbuatında ilk dəfə olaraq "dəmir pərdə" ifadəsinə rəy, 23 iyul 1945-ci il tarixində [[The New York Times]] qəzetində K.L. Sulzberger tərəfindən verilmiş məlumatda istifadə edilmişdi. O, termini xorvat siyasətçi Vladko Maçek tərəfindən işlədilərkən eşitmişdi. === Marşal planı və Çexoslovakiya dövlət çevrilişi === [[Fayl:US-MarshallPlanAid-Logo.svg|250px|thumb|right|Marşal planı Qərbi Avropaya kömək üçün istifadə olunan etiket]] [[1947]]-ci il iyunun 5-də dövlət katibi Corc Marşall (George C. Marshall) özünün Harvard Universitetindəki çıxışında sonradan "Marşall planı" kimi məşhurlaşan planın konturlarını cızdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller, Roger Gene | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2000 | cild = | səhifə = 16 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0 | doi = | ref = }}</ref> Müharibənin səfalətini yaşamış Avropa çox ağır bir qışdan çıxmışdı. Avropa ölkələrində dönərli valyutaya satıla bilən mallar yox dərəcəsində idi, əlavə olaraq bu ölkələrin çoxundakı sosial-demokratik iqtidarlar liberal fikirli iqtisadçıların irəli sürdükləri ağrıverici bərpa tədbirlərini qəbul etmək niyyətində deyildilər. Əlbəttə, humanitar sahədə islahatlar həyata keçirməklə yanaşı, kommunizmin qərbə doğru yürüşünün qabağını alan əks addımlara ehtiyac duyulurdu. Belə bir anda Birləşmiş Ştatlar Avropa dövlətlərinə 20 milyard dollarlıq yardım təklif etdi . Ancaq bir şərtlə ki, Avropa dövlətləri bu yardımdan istifadəni çevik, planlı, həm də müştərək şəkildə həyata keçirsinlər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis. | başlıq = Russia, the Soviet Union and the United States | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1990 | cild = | səhifə = 186 | səhifələr = | isbn = 978-0-07-557258-9 | doi = | ref = }}</ref> Avropa dövlətləri ilk dəfə idi ki, bir-biri ilə sıx şəkildə əməkdaşlıq qurmaqla, vahid iqtisadi qurum kimi fəaliyyət göstərəcəkdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Dinan, Desmond | başlıq = Europe Recast: A History of European Union | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2017 | cild = | səhifə = 40 | səhifələr = | isbn = 978-1-137-43645-0 | doi = | ref = }}</ref> Marşall həm də Sovet İttifaqına, eləcə də onun Şərqi Avropadakı müttəfiqlərinə də yardım təklif etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Karabell | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1999 | cild = | səhifə = 916 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Fəqət, Stalin bu proqramı bir fənd kimi qəbul edərək bu yardımdan boyun qaçırdı. Stalinin mənfi cavabı ola bilsin bu planın Konqresdə qəbul olunmağında həlledici əhəmiyyət daşıdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 32 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Qeyd etmək lazımdır ki, Marşall planı amerikan iqtisadiyyatına da xeyir gətirdi. Çünki Avropa dövlətlərinə yardım şəklində ayrılan pullar məhz Birləşmiş Ştatlarda istehsal olunan məhsulların alınmasına xərclənməliydi və həmin məhsullar amerikan ticarət gəmilərində Atlantik okeanın o tayından bu tayına daşınmalı idi. Bu plan həqiqətən öz işini gördü. Artıq 1953-cü ilə qədər Birləşmiş Ştatlar Avropa iqtisadiyyatına 13 milyard dollar köçürmüşdü, elə bununla da Avropa iqtisadiyyatı doğrudan da dirçəlmiş oldu. Bundan əlavə, həmin proqram Qərbi Almaniyanı da əhatə edirdi ki, ölkənin qərb hissəsi yenidən Avropa işbirliyinə qatılmış oldu. (Planda yalnız iqtisadi yardım nəzərdə tutulmuşdu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 105-106 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Koreya müharibəsi qurtarana qədər hərbi sahədə yardım göstərilmirdi). Avropanın bərpasından əlavə Marşall planı başqa bir Şuman planını da həyata keçirməyə imkan qazandırdı. Şuman planının nəticəsində öncə "Avroatom", "Kömür və polad birliyi" sonradan isə "Ümumi bazar" yaranmış oldu. Beləliklə, Şuman planı Avropanı inkişaf etdirərək sonradan onun iqtisadi-siyasi cəhətdən tərəqqisinə və birliyinə zəmin yaratdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Wettig, Gerhard | başlıq = Stalin and the Cold War in Europe | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-7425-5542-6 | doi = | ref = }}</ref> Marşall planı xarici siyasətimizi xeyirxah və səxavətli görmək istəyənləri, həm də dünyanın reallıqlarından baş çıxaranları xeyli razı saldı; bu plan çox acların qarnını doyurdu, evsiz-eşiksizlərə yurd-yuva bəxş elədi. Ən başlıcası isə, Avropanı dirçəltməklə, kommunizmin qabağına keçilməz bir sədd çəkdi. Centlmenlər, mən deməsəm də, sizə aydındır ki, dünyada vəziyyət son dərəcə gərgindir. Hər bir ağlı başında olan adam bunu hiss eləyir, duyur. Bir tərəfdən də, mətbuatın, radionun xalqa təqdim etdiyi saysız-hesabsız faktlar məsələni daha da qəlizləşdirir. Hər hansı insanın vəziyyətdən baş çıxarmağı əngələ düşür. Düzdür, ölkəmizin insanları bədbəxtliyə düçar olmuş bölgələrdən çox uzaqdadır. Və əziyyət çəkən, iztirab içində çırpınan xalqların əhvalını başa düşmək bizlər üçün çətindir. Çoxumuzdan ötrü özgə dövlətlərdə yaşayanların fikrini-zikrini öz ölkələri, eləcə də dünya barədə niyyətlərini anlamaq mürəkkəbdir. Avropada insan itkisini, dağılan şəhərləri, fabrikləri, şaxtaları, dəmir yollarını bərpa etmək üçün sərf olunan vəsait məqsədəuyğun şəkildə xərclənib. Ancaq son aylar məlum olub ki, Bütöv Avropa iqtisadi sisteminin bərpası göz önündəki dağıntıları bərpa etməkdən daha çətindir. Son on il ərzində Avropada yaşamaq hər adamın hünəri deyil. Bundan əlavə, total şəkildə aparılan silahlanma da bütün dövlət iqtisadiyyatının hər bir sahəsinə nüfuz edib. Avadanlıq sarıdan hər şey sınıq-salxaq vəziyyətdədir, yaxud da tamamilə köhnəlib. Faşist rejiminin dağıdıcı təzyiqi altında işləmək məcburiyyətində qalan hər bir müəssisə alman hərbi maşınına tabe edilmişdi. Əvvəlki kommersiya əlaqələri, şəxsi mülkiyyətlər, banklar, sığorta, eləcə də gəmiçilik şirkətləri müflis olduğundan, ya da milliləşdirildiyindən tamamilə öz fəaliyyətlərini dayandırıblar, yaxud da sadəcə olaraq, yararsız hala düşüblər. Ölkələrin çoxunda yerli pul vahidinə inam demək olar ki, itib. Müharibə dövründə Avropanın işgüzar qurumları tamamilə məhv edilib. Saydıqlarımın bərpası həm də ona görə gecikir ki, müharibədən iki il keçmiş olsa da, Almaniya və Avstriya ilə sülh danışıqları başa çatdırılmayıb. Və əgər bütün bu mürəkkəb problemlərin həlli üçün dərhal tədbir görülsə belə ümumi vəziyyətdən bəlli olur ki, Avropa iqtisadi strukturunu işlək hala salmaqdan ötrü bizim gümanımızdan daha çox zaman və qüvvə sərf olunasıdır.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller, Roger | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2000 | cild = | səhifə = 19 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0 | doi = | ref = }}</ref> Dediyimiz problemin başqa vacib cəhəti də var. Bəllidir ki, kənddəki fermerlər öz məhsullarını şəhər əhlinə məxsus digər çoxişlənən mallara dəyişmək üçün istehsal edirlər. Əslində, müasir tərəqqinin özülündə məhz həmin cür əmək bölgüsü dayanır. Hazırda isə bu sistem tamamilə yox olmaq təhlükəsi qarşısındadır. Belə ki, şəhər və şəhərətrafı müəssisələr kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edən fermerlərlə dəyişmək üçün kifayət qədər mal ortaya çıxara bilmirlər. Xammal və yanacaq yoxa çıxıb. Maşın avadanlığı çatışmır, yaxud da yararsız haldadır. Fermer, kəndli satışda istədiyi malları tapmır. Beləliklə, onun öz məhsulunu satandan sonra qazandığı pul elə cibindəcə qalır, çünki istədiyi şeyi tapıb almaq mümkün deyil. Fermer belə təqdirdə məhsul əkib-becərdiyi tarlalara, sadəcə olaraq, əl gəzdirir onları mal-qara üçün örüş yerinə çevirir. Beləliklə, kəndli mal-qara üçün daha artıq yem istehsal etməyə məcbur olur, bununla da hər şeydən əvvəl özünü, öz ailəsini ərzaqla təmin edir. Əvəzində isə özünü və dediyimiz kimi ailəsini geyim-kecimlə, başqa çoxişlənən mallarla təmin etmək iqtidarında olmur. Eyni vəziyyət şəhər əhlinin də başına gəlir, yəni şəhərdə də nə doyunca yemək, nə də yanacaq tapılır. Belə olan təqdirdə, dövlət məcburdur ki, xarici valyuta ehtiyatlarından, kreditlərdən istifadə etsin və ölkədən qıraqda əhaliyə lazım olan ilk tələbat mallarını axtarsın. Bu proses ölkəni bərpa etmək üçün nəzərdə tutulan fondları müflisləşdirir. Belə bir vəziyyətə addımbaşı rast gəlirsən və bu vəziyyət heç də çıxış yolu sayıla bilməz. Məhsul dövriyyəsinə güvənən müasir əmək bölgü sistemi tamamilə dağılmaq ərəfəsindədir. Həqiqət burasındadır ki, son 3-4 il ərzində Avropanın əcnəbi mallarına, xüsusilə də Amerika məhsullarına tələbatı o dərəcədə artıb ki, tələbat Avropanın bugünkü ödəmə qabiliyyətini qat-qat üstələyir. Bu minvalla, Avropanın əməlli-başlı əlavə yardıma ehtiyacı var, yoxsa çox dərin iqtisadi, sosial və siyasi böhrandan yan keçə bilməyəcək. Biz bu əlverişsiz dairəni sındırmalı, Avropa xalqlarının öz ölkələrində, eləcə də, bütövlükdə qitədə iqtisadi yüksəlişə nail olmaq ümidini yenidən doğrultmalıyıq. Fəhlə, ya fermer öz istehsal etdiyi məhsulu etibarlı bir pul vahidinə dəyişmək inamı ilə yaşamalı və bu yolda səylə çalışmalıdır.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 162 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> İnsanların çarəsizliyi müxtəlif cür başıpozuqluq yaradar, eyni zamanda, dünyada gərəksiz effektlər doğura bilər. Ancaq Birləşmiş Ştatların iqtisadiyyatı üçün həmin hadisələrin sonluğu hamı üçün aydın olmalıdır. Buna görə də, Birləşmiş Ştatlar bütün planetin iqtisadi sağlamlığını bərpa etmək üçün əlindən gələni əsirgəməməlidir. Çünki bunsuz dünyanın əmin-amanlığı, eləcə də siyasi sabitliyi mümkün sayılmaz. Siyasətimiz hər hansı bir ölkəyə, ya doktrinə qarşı yönəlməyib. Biz yalnız aclığa, yoxsulluğa və çarəsizliyə çarə tapmağa çalışırıq. Siyasətimiz dünya iqtisadiyyatının bərpasına xidmət göstərir, bu isə, öz növbəsində, demokratik institutların varlığını mümkün edir. Yardımımız heç cürə yarımçıq olmamalıdır, çünki biz eyni vaxtda bir neçə böhranla üzləşmişik. Gələcəkdə dövlətimizin təqdim edəcəyi hər cürə kömək problemin adicə yumşalmasına deyil, onun kökündən həllinə can atmalıdır. Bərpa məsələsinə əl yetirmək istəyən hər hansı dövlət isə, mən əminəm ki, Birləşmiş Ştatlar tərəfindən başa düşüləcək, hərtərəfli rəğbət qazanacaqdır. Əksinə, başqa dövlətlərin iqtisadiyyatını dirçəltmək işinə pəl vurmaq niyyətində olan hər hansı dövlət qoy bizdən heç vaxt kömək ummasın. Hətta deyərdim ki, insan iztirablarını az qala əbədiləşdirmək istəyən, bundan siyasi, ya qeyri-faydalar götürmək iddiasında olan hər hansı bir hökumət, siyasi partiya, yaxud da qurumlar Birləşmiş Ştatlar tərəfindən özünün layiqli cavabını alacaqdır. Ancaq belə görünür ki, Birləşmiş Ştatlar Avropanın bərpasına başlamazdan əvvəl, ilk növbədə Avropa ölkələrinin öz aralarında məxsusi razılıq yaranmalıdır. O razılıq mövcud şəraitə uyğun, həm də bizim dövlətin bu sahədə atdığı addımlara həmahəng səslənməlidir. Şübhəsiz ki, Avropa iqtisadiyyatını bərpa etmək barədə yalnız bizim hökumətimiz tərəfindən düşünülən proqram sərfəli, yeganə xeyirli proqram sayıla bilməz. Bu məsələ ilk növbədə avropalıların özlərinin işidir, yəni təşəbbüs də Avropa tərəfdən olmalıdır. Bizim ölkənin rolu isə avropalılara bu yöndə, yəni proqramın hazırlanmasında dəstək verməkdir. Belə bir proqram bütün Avropa dövlətləri ilə mümkün olmasa da, bəziləri ilə mütləq razılaşdırılmalıdır. Birləşmiş Ştatların həyata keçirdiyi hər hansı siyasəti uğura yetirən amil – ortaya çıxan problemlərin həlli yolunda bizim xalqın məsələni bütün dərinliyi ilə dərk etməyindədir. Bu gün haqqında danışdığım çətinliklər xalqımızın uzaqgörənliyi, ölkəmizin öhdəsinə düşən müşkülləri çözə bilmək bacarığı nəticəsində vaxtında öz həllini tapacaq. Biz bu tarixi missiyamızı məğrurcasına başa düşür və anlayırıq. Stalin Qərblə iqtisadi inteqrasiyanın Şərq Blok ölkələrinin Sovet nəzarətindən qaçmasına imkan verəcəyinə inanırdı və ABŞ-ın Avropaya tərəf yönəlmiş birləşməsini satın almağa çalışırdı. Buna görə Stalin Şərq Bloku ölkələrinə Marşal Planı yardımı almağa mane oldu. Sovet İttifaqının Sovet subsidiyaları və mərkəzi və şərqi Avropa ilə ticarəti cəlb etdiyi Marşal Planına alternativ olaraq, Molotov Planı (daha sonra 1949-cu ilin yanvarında Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurası olaraq təsis edildi) olaraq tanındı. Stalin yenidən qurulan Almaniyadan qorxurdu; Müharibədən sonrakı Almaniyaya dair fikri Sovet İttifaqı üçün hər hansı bir təhlükə yarada bilmək və ya yenidən qurmaq imkanını özündə ehtiva etməmişdir. 1948-ci ilin əvvəlində "mürtəce elementləri" gücləndirmək barədə aşağıdakı məlumatlar, Sovet əməliyyatçıları Sovetlərin demokratik quruluşları saxlamağa icazə verdiyi yeganə Şərq Bloku olan Çexoslovakiyada dövlət çevrilişi etdilər. Zərbənin ictimai vəhşiliyi, Qərbin güclərini bu anadək baş verən hər hansı bir hadisədən daha çox şoka saldı, müharibənin baş verəcəyinə dair qısa bir qorxu ilə hərəkət etdi və Birləşmiş Ştatlar Konqresindəki Marşall planına qarşı çıxan müxalifətin son vizitlərini süpürdü. === Casusluq === Çox böyük casuslardan, ikiqat agentlərdən və telefon kabellərinə toxunmaq kimi yeni texnologiyalardan istifadə edərək casusluqla məşğul olan bütün böyük güclər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Garthoff, Raymond L. | başlıq = "Foreign intelligence and the historiography of the Cold War". | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2004 | cild = | səhifə = 21–56 | səhifələr = | isbn = 152039704773254759 | doi = | ref = }}</ref> Ən məşhur və aktiv təşkilatlar Amerika CIA,<ref>{{kitab3 | müəllif = Immerman, Richard H. | başlıq = The Hidden Hand: A Brief History of the CIA | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-118-83558-6 | doi = | ref = }}</ref> Sovet KQB<ref>{{kitab3 | müəllif = Andrew, Christopher M. | başlıq = KGB:The Inside Story of Its Foreign Operations from Lenin to Gorbachev | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1991 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-06-092109-5 | doi = | ref = }}</ref> və İngilis MI6 idi. Şərqi Alman Stasi, digərlərindən fərqli olaraq, ilk növbədə daxili təhlükəsizliklə maraqlanırdı, lakin onun Yenidənqurma Baş İdarəsi dünyada casusluq fəaliyyətini həyata keçirirdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Trahair, Richard. | başlıq = Encyclopedia of Cold War Espionage, Spies, and Secret Operations. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2012 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-936274-26-0 | doi = | ref = }}</ref> CIA gizli şəkildə anti-kommunist mədəni fəaliyyət və təşkilatlara subsidiya verir və təbliğ edir. CIA Avropa siyasətində, xüsusilə İtaliyada da iştirak edirdi. Casusluq bütün dünyada baş verdi, lakin Berlin casusluq fəaliyyəti üçün ən vacib döyüş meydanı idi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Saunders, Frances Stonor | başlıq = The Cultural Cold War: The CIA and the World of Arts and Letters. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2013 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-59558-942-2 | doi = | ref = }}</ref> Tarixçi Raymond L. Garthoffun, hər tərəfdən əldə etdiyi gizli məlumatların miqdarında və keyfiyyətində paritet olduğu qənaətinə gəlmək üçün o qədər gizli arxiv məlumatları yayıldı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Barnes, Trevor | başlıq = "The secret cold war: the CIA and American foreign policy in Europe, 1946–1956. Part I". | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1981 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Ancaq Sovetlər HUMINT (casusluq) və "bəzən yüksək siyasət dairələrinə çatmaqda" baxımından bir üstünlüyə sahib idilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Murphy, David E.; Kondrashev, Sergei A.; Bailey, George. | başlıq = Battleground Berlin: CIA Vs. KGB in the Cold War | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Yale University Press | il = 1997 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-300-07871-8 | doi = | ref = }}</ref> Lakin həlledici təsir baxımından belə nəticəyə gəlir: Artıq hər iki tərəfdə siyasi qərar vermə səviyyəsində uğurlu bir "kölgə" olmadığına dair qərarımıza da böyük inam göstərə bilərik.<ref>{{kitab3 | müəllif = Garthoff, Raymond L. | başlıq = "Foreign intelligence and the historiography of the Cold War". | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2004 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Eynilə, casusluq yolu ilə vaxtından əvvəl aşkar edilmiş və qarşı tərəfin qarşısını almış hər hansı bir əsas siyasi və ya hərbi qərara dair heç bir sübut yoxdur. Qarşı tərəfin bir agenti tərəfindən çox əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənmiş (çox az istehsal edilmiş) hər hansı bir siyasi və ya hərbi qərara dair heç bir dəlil yoxdur. Adi casusluqdan əlavə, Qərb agentlikləri Şərq Bloku defektlərini pozmağa xüsusi diqqət yetirirdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Cowley | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1996 | cild = | səhifə = 157 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> === Kominform və Tito-Stalin davası === 1947-ci ilin sentyabrında Sovetlər Kominform yaratdılar, məqsədi beynəlxalq kommunist hərəkatı daxilində ortodoksi tətbiq etmək və Sovet Blokundakı kommunist partiyaların koordinasiyası yolu ilə Sovet peyklərinə siyasi nəzarəti sərtləşdirmək idi. Kominform, növbəti iyun ayında Tito-Stalin Split üzvlərini kommunist olaraq qalmış, lakin birləşməyən bir mövqe tutan Yuqoslaviyanı qovmağı məcbur etdikdə utanc verici bir uğursuzluqla üzləşdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Papathanasiou, Ioanna | başlıq = "The Cominform and the Greek Civil War, 1947–49". | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2017 | cild = | səhifə = 66 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> === Berlin böhranı === [[Fayl:C-47s at Tempelhof Airport Berlin 1948.jpg|200px|thumb|left]] 1 yanvar 1947-ci ildə ABŞ və B.Britaniya, bir müddət sonra isə Fransa sovetlərin razılığı olmadan öz işğal zonalarını iqtisadi cəhətdən birləşdirdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 13 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0. | doi = | ref = }}</ref> Birtərəfli razılaşmalara etiraz olaraq 20 mart 1948-ci ildə SSRİ Nəzarət Şurasını tərk etdi. Bununla da dördtərəfli idarəçilik sisteminə son qoyuldu. 1948-ci ilin mayında Qərb dövlətləri Qərbi Berlindəki işğal zonalarını birləşdirməyə qərar verdilər və vahid pul vahidinin yaradılması ilə bağlı qərar qəbul etdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 18 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0. | doi = | ref = }}</ref> 20 iyun 1948-də köhnə reyxsmarka əvəzinə yeni marka tədavülə buraxıldı. İ.Stalinin etirazlarına baxmayaraq islahat həyata keçirildi. Bu islahat Qərb işğal zonalarını iqtisadi cəhətdən sovet işğal zonasından ayırdı. Cavab olaraq SSRİ şərqi Berlində oxşar addım atdı.İyunda Qərb zonalarından Berlinə gələn qatarlar yoxlanmağa başladı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 31 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0. | doi = | ref = }}</ref> İosif Stalin Qərbi Berlinlə Qərb dövlətlərinin əlaqəsinin kəsmək və Qərb dövlətlərinin qüvvələrinin Berlindən çıxması üçün Berlinin mühasirəyə alınmasına qərar verdi. 1948-ci ilin mayından 1949-cu ilin 12 mayına qədər blokada davam etdi. Az sonra isə yolların təmiri adı ilə demək olar ki qərbdən Berlinə qatarların gəlməsi dayandırıldı. Su yolları və avtomobil yolları bağlandı. Blokadada olan qərb qüvvələrinin ehtiyaclarının təmin etmək məqsədi ilə ABŞ hərbi qüvvələrinin təyyarəıləri vasitəsi ilə Qərbi Berlin ərzaqla təmin olunurdu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 67 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0. | doi = | ref = }}</ref> Məhz bu əməliyyat “hava körpüsü” adı ilə adlandılırdı. Həmin əməliyyat çərçivəsində Berlinə 278 min üçüş təşkil olunmuş və 2,3 milyon ton yük daşınmışdır. Berlin blokadasının nəticəsi olaraq qərb dövlətlərində SSRİ haqqında mənfi rəy yarandı və nəticədə Almaniyanın qərbi işğal zonalarının 1949-cu ilin mayında vahid bir dövlət - Almaniya Federativ Respublikası şəklində birləşdirilməsinə yol açdı. Qərbi Berlin muxtar özünüidarə hüququ qazandı və nəqliyyat dəhlizi ilə AFR ilə birləşmişdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis. | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 33 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> 1949-cu ilin oktyabrında Şərqi Almaniya ərazisində isə SSRİ-nin dəstəyi ilə sosialist rejimin hökm sürdüyü Almaniya Demokratik Respublikası quruldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 65-70 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0. | doi = | ref = }}</ref> Baş verə biləcək növbəti blokadaya hazır olmaq üçün Berlin şurası tərəfindən ən vacib qida məhsullarının ehtiyatının yaradılması ilə bağlı qərar qəbul etdi hansı ki onu "Şura ehtiyatı" da adlandırıldılar.<ref>{{kitab3 | müəllif = Turner | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1987 | cild = | səhifə = 29 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Nəticələr effektiv şəkildə şəhərin keçmişini Şərq və Qərb versiyalarına böldü. 300.000 Berliner beynəlxalq hava gəmisini nümayiş etdirdi və davam etməyə çağırdı<ref>{{kitab3 | müəllif = Fritsch-Bournazel, Renata. | başlıq = Confronting the German question: Germans on the East-West divide | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1990 | cild = | səhifə = 143 | səhifələr = | isbn = 9780854961009 | doi = | ref = }}</ref> və ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin pilotu Gail Halvorsen Alman uşaqlarına konfet təqdim edən "Əməliyyat Vittles" yaratdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 26 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0. | doi = | ref = }}</ref> 1949-cu ilin mayında Stalin geri çəkildi və mühasirəni qaldırdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Miller | başlıq = To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 180-181 | səhifələr = | isbn = 978-0-89096-967-0. | doi = | ref = }}</ref> 1952-ci ildə Stalin dəfələrlə Şərqi və Qərbi Almaniyanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nəzarətində olan seçkilərdə seçilmiş vahid bir hökumət daxilində birləşdirmək planını təklif etdi, əgər yeni Almaniyanın Qərb hərbi ittifaqlarından kənarda qalacağı təqdirdə bu təklif Qərb gücləri tərəfindən rədd edildi.<ref>{{kitab3 | müəllif = van Djik | başlıq = The 1952 Stalin Note Debate: Myth Or Missed Opportunity for German Unification? | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1996 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> === NATO və Azad Avropa radiolarının yaranması === Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı sülhün qorunmasını və azadlıqların müdafiəsini siyasi həmrəylik yolu ilə təmin edən və üzvlərinə qarşı yönəlmiş istənilən aqressiya formalarının dəf edilməsini, lazım gəldikdə isə hərbi gücdən istifadə edilməsini nəzərdə tutan müstəqil dövlətlərin hərbi ittifaqı. [[4 aprel]] [[1949]]-cu ildə qurulmuşdur və hazırda 29 üzvü var.<ref>{{kitab3 | müəllif = Turner, Henry Ashby. | başlıq = The Two Germanies Since 1945: East and West. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1987 | cild = | səhifə = 23 | səhifələr = | isbn = 0-300-03865-8 | doi = | ref = }}</ref> Təşkilatın üzvləri hər hansı xarici gücdən gələ biləcək hücuma qarşı ortaq müdafiə həyata keçirir. NATO-nun Baş Qərargahı üzv ölkələrdən biri olan [[Belçika]]<nowiki></nowiki>nın paytaxtı [[Brüssel]] şəhərində, Müttəfiq Qüvvələrin Əməliyyat Komandanlığının baş qərargahı isə Belçikanın [[Mons]] şəhəri yaxınlığında yerləşir. Bütün NATO üzvlərinin ümumi hərbi xərcləri dünya üzrə bütün ölkələrin müdafiə xərclərinin 70%-dən çoxdur. Üzv ölkələrin müdafiə xərcləri [[ÜDM]]-nin ən azı 2%-ni təşkil etməlidir.<ref>{{kitab3 | müəllif = O'Neil, Patrick | başlıq = Post-communism and the Media in Eastern Europe | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1997 | cild = | səhifə = 15-25 | səhifələr = | isbn = 978-0-7146-4765-4 | doi = | ref = }}</ref> Belçika, Birləşmiş Krallıq, [[Fransa]], [[Hollandiya]] və [[Lüksemburq]] tərəfindən [[17]] [[mart]] [[1948]]-ci ildə imzalanan və Soyuq müharibənin başlanğıcındakı Sovet təhdidinə qarşı ortaq müdafiə razılaşması olan Brüssel müqaviləsi NATO-nun quruluşunun ilk addımı hesab olunur.<ref>{{kitab3 | müəllif = Wood, James. | başlıq = History of International Broadcasting | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1992 | cild = | səhifə = 105 | səhifələr = | isbn = 9780863413025 | doi = | ref = }}</ref> Sovet İttifaqının həyata keçirdiyi Berlin böhranı 1948-ci ilin sentyabrında Qərbi Avropa Birliyinin müdafiə təşkilatının yaradılmasına səbəb oldu. Buna baxmayaraq, müttəfiq dövlətlər Sovet İttifaqının hərbi gücü qarşısında zəif mövqeyə sahib idi. Həmçinin, 1948-ci ildə kommunistlər tərəfindən Çexoslovakiyada həyata keçirilən hərbi çevriliş nəticəsində ölkədəki demokratik hökumətin hakimiyyəti tərk etməsinin ardınca Böyük Britaniyanın Xarici İşlər naziri Ernest Bevin oxşar hadisələrin qarşısını almaq üçün ən yaxşı yolun Qərb ölkələri arasında ortaq hərbi strategiyanın təşkil olunması olduğunu qeyd etdi. [[1948]]-ci ildə ABŞ Xarici İşlər naziri Corc Marşallın təlimatı ilə Pentaqonda avropalı liderlərlə amerikalı hərbi və siyasi rəsmilər arasında görüş təşkil olundu. Yeni hərbi ittifaq üçün təşkil olunan bu görüşmələr [[4]] [[aprel]] [[1949]]-cu ildə [[Vaşinqton]] şəhərində Şimali Atlantika müqaviləsinin imzalanması ilə nəticələndi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Bungert, Heike | başlıq = A New Perspective on French-American Relations during the Occupation of Germany | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1994 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Bu müqaviləni imzalayanlar arasında Brüssel müqaviləsinə tərəf olan beş dövlət, həmçinin [[ABŞ]], [[Danimarka]], [[İtaliya]], [[İslandiya]], [[Kanada]], [[Norveç]] və [[Portuqaliya]] var idi. İlk [[NATO]] baş katibi Lord İsmay [[1949]]-cu ildə verdiyi açıqlamada bu təşkilatın məqsədinin "rusları çöldə, amerikalıları içəridə və almanları aşağıda saxlamaq" olduğunu bildirdi. Müqavilə bütün ölkələr tərəfindən müsbət şəkildə qarşılanmadı. Bəzi islandiyalılar [[1949]]-cu ilin martında baş tutan NATO əleyhinə etirazlara qatıldı. [[NATO]]-nun yaradılmasının ilkin təşkilati nəticəsi olaraq "Atlantikçilik" adı verilən və Şimali Amerika ilə Avropa arasındakı əməkdaşlığın vacibliyinə önəm verən düşüncə tərzinin meydana gəlməsi göstərilir. [[NATO]]-nun təşkil olunması Avropa ölkələrinin ABŞ standartlarını mənimsəməsi ilə müttəfiqlərin hərbi terminologiya, üsul və texnologiyalarına standartlaşdırma gətirdi. Təqribən 1300 standartlaşdırma razılaşması NATO-nun həyata keçirdiyi bir çox üsulu sistemləşdirdi. Bunun nəticəsi olaraq, 7,62×51mm NATO tüfəng kalibri 1950-ci illərdə bir çox NATO ölkəsində standart avtomat kalibri olaraq qəbul edildi. Təyyarə manevr işarələrinin standartlaşdırılması nəticəsində NATO təyyarələri bütün NATO bazalarına enə bilmək potensialına sahib oldu. Digər standartlar arasında yer alan NATO hecalama əlifbası NATO sərhədlərini aşaraq mülki həyatda da istifadə olunmağa başladı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Puddington | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = University Press of Kentucky | il = 2003 | cild = | səhifə = 131 | səhifələr = | isbn = 978-0-8131-9045-7 | doi = | ref = }}</ref> 1950-ci ilin iyununda Koreya müharibəsinin başlanması nəticəsində bir-biri ilə əlaqəli şəkildə işləyən bütün kommunist ölkələrin müəyyən təhdidini artırması NATO-nu konkret hərbi planlar hazırlamağa məcbur etdi. Avropada yerləşən hərbi qüvvələri daha səmərəli idarə etmək üçün Avropa Müttəfiq Qüvvələri Baş Qərargahının əsası qoyuldu və 1951-ci ilin yanvarında Duayt Eyzenhauer bu qurumun ilk komandanı təyin olundu. 1950-ci ilin sentyabrında NATO Hərbi Komitəsi Sovet İttifaqı ilə tarazlığa nail olmaq üçün konvensional qüvvələr yaradılması çağırışı etdi və 1952-ci ilin fevralında Lissabon şəhərində təşkil olunan Şimali Atlantika Şurasının iclasında bu istəyi yenidən ifadə etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Puddington | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = University Press of Kentucky | il = 2003 | cild = | səhifə = 9 | səhifələr = | isbn = 978-0-8131-9045-7 | doi = | ref = }}</ref> [[NATO]]-nun Uzunmüddətli Müdafiə Planı üçün lazım olan qüvvələri təşkil etmək məqsədilə keçirilən Lissabon konfransında diviziya sayının 96-ya çıxarılması təklif olunsa da, növbəti il üçün nüvə silahı istifadə edə biləcək 35 diviziyanın olması barədə razılıq əldə edildi. NATO həmin dövrdə Mərkəzi Avropada 15, İtaliya və Skandinaviyada isə 10 hazır diviziyanı çağıra bilirdi. Lissabondakı konfransda təşkilatın ən yüksək vəzifəsi hesab edilən [[NATO]] baş katibi vəzifəsi də yaradıldı və Qastinqs İsmay bu vəzifəyə təyin olundu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Puddington | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = University Press of Kentucky | il = 2003 | cild = | səhifə = 7 | səhifələr = | isbn = 978-0-8131-9045-7 | doi = | ref = }}</ref> 1952-ci ilin sentyabrında Danimarka və Norveçin müdafiə qabiliyyətini təkmilləşdirmək məqsədilə 200 gəmi və 50.000 nəfərdən çox şəxsi heyətin qatıldığı NATO-nun ilk böyük dəniz təlimlərindən biri olan Meynbreys təlimi başladı. Bunun ardınca təşkil olunan digər böyük təlimlər arasında Aralıq dənizində həyata keçirilən "Qrand Slam" və "Lonqstep" təlimləri, Şimali İtaliyada "Italic Weld" adı altında həyata keçirilən hava-dəniz-quru təlimi, Mərkəz Ordu Qrupunun qatıldığı simulyasiya edilmiş "Monte Karlo" adlı hava-quru təlimi, ABŞ, Böyük Britaniya, İtaliya, Türkiyə və Yunanıstan hərbi dəniz qüvvələrinin iştirak etdiyi Aralıq dənizində təşkil olunan "Veldfast" adlı amfibik desant çıxarma təlimi yer aldı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Puddington | başlıq = | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = University Press of Kentucky | il = 2003 | cild = | səhifə = 10 | səhifələr = | isbn = 978-0-8131-9045-7 | doi = | ref = }}</ref> Sovet İttifaqı 1954-cü ildə Avropada sülhü qorumaq üçün NATO-ya daxil olmasının vacib olduğunu iddia etdi. Sovet İttifaqının əsas məqsədinin ittifaqı zəiflətmək olduğundan çəkinən NATO ölkələri bu təklifi qəbul etmədi. 17 dekabr 1954-cü ildə Şimali Atlantika Şurası NATO-nun nüvə silahından istifadəsi ilə bağlı olan MC 48 adlı sənədi təsdiq etdi. MC 48 Sovet İttifaqı ilə baş verə biləcək müharibənin başlanğıcından etibarən ilk olaraq SSRİ tərəfindən istifadə edilib-edilməməsindən asılı olmayaraq NATO-nun atom silahlarını istifadə etməsinin vacibliyini vurğulayırdı. Beləliklə, Avropa müttəfiq qüvvələri baş komandanına nüvə silahının avtomatik istifadəsi məsələsində ABŞ-dakı Strateji Hava Komandanlığı ilə eyni səlahiyyətlər verilmiş oldu. 9 may 1955-ci ildə Qərbi Almaniyanın təşkilata daxil edilməsi dövrün Norveç Xarici İşlər naziri Halvard Lange tərəfindən "qitəmizin tarixində qərarlı bir dönüş nöqtəsi" sözləri ilə şərh olundu. Almaniyanın ittifaqa daxil olmasının əsas səbəbi alman iş gücü olmadan Sovet işğalına qarşı mübarizə aparmaq üçün yetəri qədər konvensional qüvvə göndərmənin imkansız olması idi. Buna rəsmi cavab 14 may 1955-ci ildə Sovet İttifaqı, Macarıstan, Çexoslovakiya, Polşa, Bolqarıstan, Rumıniya, Albaniya və Şərqi Almaniyanın imzaladığı Varşava Müqaviləsi Təşkilatının qurulması oldu. Beləliklə, Soyuq müharibənin hər iki tərəfi bəlli oldu. 1957-ci ilin payızında şimalda NATO tərəfindən eyni vaxtda üç böyük təlim həyata keçirildi. Norveçdən Türkiyəyə qədər olan ərazidə 250.000 hərbçi, 300 gəmi və 1500 təyyarənin qatıldığı həmin təlimlər ittifaqın indiyə qədərki ən böyük təlimləri hesab edilir. ABŞ Konqresinin maliyyələşdirdiyi qeyri-kommersiya təşkilatıdır.Radio Free Europe/Radio Liberty<ref>{{kitab3 | müəllif = Cummings, Richard H. | başlıq = Radio Free Europe's "Crusade for freedom": Rallying Americans behind Cold War Broadcasting, 1950–1960. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2010 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-7864-4410-6 | doi = | ref = }}</ref> tərəfindən 1950-ci ildə qurulmuş və John Foster Dulles, qurum CIA tərəfindən Anti-Kommunizm təbliğat etmək məqsədiylə xüsusilə Soyuq Müharibə dövründə sıx şəkildə istifadə edilmişdir. O, Şərqi və Cənub-Şərqi Avropa, Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Yaxın Şərq ölkələrinə yayımlanır. 35 milyondan çox insan hər gün "Azadlıq" radiosunun verilişlərini dinləyir.<ref>Gaddis, John Lewis (2005). The Cold War: A New History. Penguin Press. ISBN 978-1-59420-062-</ref> === Çin vətəndaş müharibəsi, SEATO və NSC-68 === Çin Respublikası qüvvələri ilə Çin kommunistləri arasında 1927-1950-ci illərdə<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 39 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> (fasilələrlə) baş vermiş silahlı qarşıdurmalar seriyası. Müharibə 1927-ci ildə Şimal yürüşündən sonra, Çan Kayşinin rəhbərlik etdiyi Qomindanın sağ qanadının qərarı ilə Qomindan ilə ÇKP arasındakı ittifaqın pozulan zaman başladı.<ref>Westad, Odd Arne (2012). Restless Empire: China and the World Since 1750. Basic Books. ISBN 978-0-465-02936-5.</ref> 1936-cı ilin dekabrında Qomindan generalları Çjan Syuelan və Yan Xuçen,<ref>{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2005 | cild = | səhifə = 164-167 | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> "Sian insidenti" adlandırılan hadisə zamanı Çan Kayşini həbs etdi, hər iki tərəfin yapon işğalçılarına qarşı mübarizəyə diqqət yetirməsi üçün kommunistlərin atəşkəs təklifini qəbul etməsini məcbur etdi.<ref>Layne, Christopher (2007). The Peace of Illusions: American Grand Strategy from 1940 to the Present. Cornell University Press. ISBN 9780801474118.</ref> Yaponiya üzərində qələbədən sonra vətəndaş müharibəsi yenidən canlandı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005">Gaddis, John Lewis (2005). The Cold War: A New History. Penguin Press. ISBN 978-1-59420-062-5.</ref> === Koreya müharibəsi === Koreya yarımadasının Şimal və Cənuba bölünməsi. Bu iki ölkənin meydana gəlməsi 1945-ci ildə o zamana kimi tərkibində olduğu Yaponiyanın İkinci Dünya müharibəsində məğlubiyyəti nəticəsində baş verir.<ref>{{kitab3 | müəllif = Haruki, Wada | başlıq = The Korean War: An International History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 29 mart 2018 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9781538116425 | doi = | ref = }}</ref> İkinci dünya müharibəsindən sonra ABŞ və SSRİ ölkənin birgə idarə edilməsi haqqında müqavilə imzaladılar. Hər iki ölkənin sərhəddi 38-ci şimal paralelindən keçməli idi.<ref>Stueck, William (25 April 2013). Rethinking the Korean War: A New Diplomatic and Strategic History. Princeton University Press. ISBN 9781400847617.</ref><ref>Fehrenbach, T.R. (2001). This Kind of War: The Classic Korean War History (Fiftieth Anniversary ed.). Washington, D.C.: Potomac Books. ISBN 978-1-57488-334-3.</ref> Koreya müharibəsindən ([[1950]]—[[1953]]) sonra iki yeri təşkil olunan dövlət Koreya silahsızlaşdırılmış zonası ilə bir-birindən ayrılır.<ref>Craig, Campbell; Logevall, Fredrik (5 mart 2012). America's Cold War: The Politics of Insecurity. Harvard University Press. ISBN 9780674053670.</ref> [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası|Şimali]] və [[Cənubi Koreya|Cənubi]] Koreya dövlətləri arasında [[1950]]-ci il iyunun 25-dən [[1953]]-cü il iyulun 27-ə qədər davam etmiş hərbi münaqişə (əslində müharibənin bitməsi hələ də rəsmən elan olunmayıb). Bəzən bu konfliktə Soyuq müharibə dövründə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] və onun müttəfiqləri ilə [[ÇXR]] və [[SSRİ]] qüvvələri arasında baş vermiş gizli müharibə kimi baxılır. Şimal koalisiyasının tərkibinə Şimali Koreya və onun hərbi qüvvələri, [[Çin Xalq Azadlıq Ordusu|Çin ordusu]] (amma rəsmən hesab edilir ki, ÇXR konfliktdə iştirak etməmişdir, Çinin nizami ordusu formal olaraq «[[Çin Xalq Könüllüləri]]» adlanan birləşmə hesab olunmuşdur) daxil idi. SSRİ rəsmən müharibədə iştirak etməsə də Şimal koalisiyasının maliyələşdirilməsinin və Çin ordusunun təchizatının böyük hissəsini öz üzərinə götürmüşdür. Çoxsaylı sovet hərbi məsləhətçi və mütəxəssisləri müharibənin başlanmasına qədər Şimali Koreyadan çıxarılmış, amma müharibə dövründə [[SİTA]]-nın müxbiri adı ilə geri göndərilmişdilər. Cənub koalisiyasınında isə Cənubi Koreya, ABŞ, [[Böyük Britaniya]], həmçinin [[BMT Sülhməramlı Qüvvələri]] tərkibində bir sıra başqa ölkələr iştirak etmişdilər.<ref>Matray, James I (sentyabr 1979). "Truman's Plan for Victory: National Self-Determination and the Thirty-Eighth Parallel Decision in Korea". Journal of American History. JStor. səh. 314–33. doi:10.2307/1900879. JSTOR 1900879.</ref> 1947-ci ilin mayında Cənubi Koreyanın Milli Məclisinə demokratik seçkilər keçirildi, keçid hökuməti yaradıldı.Cənubi Koreyada dövlət quruculuğu sahəsində ən mühüm tədbir 1948-ci ilin avqustunda Koreya respublikası yaradılmasının elan edilməsi oldu. Liberal partiyasının lideri Li Sın Man Koreya Respublikasının ilk prezidenti seçildi. Buna cavab olaraq Şimalda da 1948-ci ilin 25 avqustunda Koreya Ali Xalq Məclisi yaradıldı. Məclis 1948-ci ilin 9 sentyabrında Koreya Xalq Demokratik Respublikasının yaradıldığını elan etdi. Nazirlər Kabinetinə başçılıq Kim İr Sena tapşırıldı. O, eyni zamanda Koreya Əmək partiyasının sədri də seçildi. Beləliklə də Koreyanın iki yerə bölünməsi hüquqi baxımdan da təsbit olundu.<ref name="Paterson, Thomas 2014">Paterson, Thomas; Clifford, J. Garry; Brigham; Donoghue, Michael; Hagan, Kenneth (1 yanvar 2014). American Foreign Relations: Volume 2: Since 1895. Cengage Learning. ISBN 9781305177222.</ref> Tərəflərdən hər biri özünü qanuni hesab edir, digərinin varlığı fikrini yaxına buraxmırdı. Təbiidir ki, belə bir vəziyyətin yaranması bir tərəfdən regionda iki supergücün - Sovet İttifaqı və ABŞ-ın üstünlük uğrunda mübarizəsindən irəli gəlirdisə, o biri tərəfdən qarşıdurmanın daha da kəskinləşməsinə, silahlı münaqişənin qaçılmaz olmasına zəmin olaraq qalırdı. Doğrudur, formal olaraq sovet qoşunları 1948-ci ilin sonunda, amerika qoşunları isə 1949-cu ilin əvvəlində yarımadadan çıxmışdılar. Əslində isə hər iki tərəf müəyyən adlar altında burada yetərincə hərbi qüvvələr saxlamışdı və faktik olaraq Koreyanı ikiyə bölən 38-ci en dairəsi qarşı-qarşıya dayanmış iki dünya sistemini ayıran cəbhə xətti idi.<ref>Isby, David C.; Kamps, Charles Tustin (1985). Armies of NATO's Central Front. Jane's. ISBN 9780710603418.</ref> ABŞ-ın Cənubi Koreya və Yaponiyada hərbi qüvvələrinin mövcudluğu onun strateji baxımdan qüvvətli bir durumda olduğuna dəlalət edirdi. Sovet İttifaqı hələlik başı Çində kommunistlərin hakimiyyətə gətirilməsi uğrunda mübarizənin təşkilinə qatıldığından ABŞ-ın bu durumuna dözürdü. Elə ki, Çin [[1949]]-cu ilin sonralarında kommunist rejimi idarəsi altına keçdi, bundan sonra Sovet İttifaqının Asiyada güclənməsi imkanları kifayət qədər genişləndi. Sovet rəhbərliyi belə düşünürdü ki, artıq ABŞ-ı Asiya qitəsindən atmaq zamanı çatmışdır. Bu işi Koreyada həyata keçirmək mümkün olardısa, onda ABŞ-ın Yaponiyadan da çıxarılması asanlaşa bilərdi.<ref>Cotton, James (1989). The Korean war in history. Manchester University Press ND. ISBN 978-0-7190-2984-4.</ref><ref>No, Kum-Sok; Osterholm, J. Roger (1996). A MiG-15 to Freedom: Memoir of the Wartime North Korean Defector who First Delivered the Secret Fighter Jet to the Americans in 1953. McFarland. ISBN 9780786402106.</ref> Elə bu səbəbdən də Sovet İttifaqının təlimatı ilə KXDR rəhbərliyi Cənubi Koreyaya qarşı hərbi təcavüzə qərar verdi. 1950-ci ilin 25 iyununda səhər tezdən KXDR silahlı qüvvələri bütün sərhəd boyunca Cənuba qarşı hərbi əməliyyatlara başladılar. Həm də bu zaman Şimal elan edirdi ki, hərbi əməliyyatların başlanmasında Cənub günahkardır.<ref>Hwang, Su-kyoung (30 avqust 2016). Korea's Grievous War. University of Pennsylvania Press. ISBN 9780812248456.</ref> Bu baxımdan 1990-cı ildə sovet mətbuatında Koreya müharibəsi dövründə KXDR baş qərargah rəisinin müavini olmuş, 1955-1956-cı illərdə SSRİ-də səfir işləmiş, siyasi motivlərə görə vətənə qayıtmaqdan imtina etmiş Li San Çanın dərc edilmiş məlumatı çox şeyi açıqlayır. Li San Çan bildirmişdir ki, müharibəni Şimali Koreya başlamışdır, təşəbbüs Kim İr Sen tərəfindən irəli sürülmüşdür və İ.V.Stalin tərəfindən bəyənilmiş və dəstəklənmişdir. Hərbi əməliyyatların bütün sərhəd boyunca aparılması, mütəşəkkil şəkildə müəyyən edilmiş istiqamətlərdə hücumlar edilməsi və qısa bir zaman kəsiyində böyük ərazilərin ələ keçirilməsi də müharibənin əvvəlcədən yüksək səviyyədə planlaşdırıldığına dəlalət edir. Belə ki, 38-ci en dairəsi boyunca cəmləşdirilmiş Şimali Koreya silahlı qüvvələrinin qəflətən hücumu artıq üç gündən sonra Seulun işğalı ilə nəticələnmişdi. Cənubi Koreya olduqca ağır bir duruma gəlmişdi.<ref>Oberdorfer, Don (2001). Tet!: The Turning Point in the Vietnam War. JHU Press. ISBN 9780801867033.</ref> Belə olduqda ABŞ məsələni BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına çıxardı, Şimali Koreya təcavüzkar elan olundu və ona qarşı mübarizə aparmaq üçün Cənubi Koreyaya BMT silahlı qüvvələrinin göndərilməsi qərara alındı. BMT silahlı qüvvələri müxtəlif dövlətlərin əsgərlərindən ibarət idi. Ancaq əksəriyyəti ABŞ əsgərləri təşkil edirdi. Yeri gəlmişkən qeyd etmək lazımdır ki, bu silahlı qüvvələrin sırasına Türkiyə də bir diviziya göndərmişdi. Milli istiqlal savaşından keçən müddət ərzində ilk dəfə idi ki, türk əsgəri hərbi əməliyyatlarda iştirak etdi və onun Koreyada göstərdiyi qəhrəmanlıq Türkiyənin NATO-ya üzv qəbul edilməsində mühüm bir rol oynadı.<ref>Suh, Jae-Jung (13 sentyabr 2013). Truth and Reconciliation in South Korea: Between the Present and Future of the Korean Wars. Routledge. ISBN 9781135738204.</ref> Hərbi əməliyyatların getdiyi bir zamanda 1951-ci ilin iyun ayından atəşin kəsilməsi və barış danışıqlarına başlamaq haqqında razılaşma əldə edildi. Danışıqlar təklifi Şimali Koreyadan, təbiidir ki, Sovet İttifaqının təşəbbüsü və razılığı ilə gəlmişdi. Danışıqların getdiyi dövrdə hərbi əməliyyatlar hələ də davam etdirilirdi. Nəhayət, sovet lideri İ.V.Stalinin 1953-cü ilin martında ölməsi, bunun ardınca ali siyasi hakimiyyət daxilində mübarizənin güclənməsi və kəskinləşməsi səbəbindən Sovet İttifaqı təqdim olunan şərtlərə razı oldu. 1953-cü ilin iyulunda Phanmuncom kəndində \Keson şəhərinin yaxınlığında\ tərəflər arasında barışıq haqqında saziş imzalandı. Qeyd edək ki, istər danışıqlarda, istərsə də barışıq haqqında sazişin imzalanması prosesində Çin də «könüllülər» adından iştirak edirdi. Sazişin şərtlərinə görə Şimali Koreya və Cənubi Koreya arasındakı sərhəd yenə də 38-ci en dairəsindən keçirdi. İki Koreyanın durumunda heç bir dəyişiklik olmadı. Yalnız Sovet İttifaqı və ABŞ-ın Koreyadan çıxmayacaqları gerçəkləşdi. Halbuki, sazişin şərtlərinə görə xarici qoşunlar 90 gün ərzində Koreyadan çıxmalı idi. Koreyanın birləşdirilməsi və bərpası üzrə BMT-nin Komissiyası ölkənin gələcəyi haqqında tədbirlər hazırlamalı və həyata keçirməli idi. 1953-cü ilin 1 oktyabrında ABŞ ilə Cənubi Koreya arasında bağlanan müqavilənin şərtləri ilə ölkədə amerika hərbi qüvvələrinin saxlanılmasına hüquqi əsas verilmiş oldu. Bu müharibə Koreya xalqına böyük bəlalar gətirdi. Çox böyük əksəriyyəti Şimaldan olmaqla milyonlarla dinc əhali və əsgər məhv edildi və yaralandı. 1 mln-a yaxın çinli əsgər öldürüldü və şikəst edildi. BMT qoşunlarının itkisi 54 min nəfər olmuş, ölkənin iqtisadiyyatına güclü zərər dəymişdir. == Böhran və kəskinləşmə (1953–1962) == === Xruşşov, Eyzenhauer və Antistalinizm === [[1953]]-cü ildə hər iki tərəfdəki siyasi rəhbərlikdəki dəyişikliklər Soyuq müharibənin dinamikasını dəyişdirdi. [[Duayt Eyzenhauer]] bu ilin yanvar ayında prezident vəzifəsinə başladı. Trumen administrasiyasının son 18 ayı ərzində Amerikanın müdafiə büdcəsi dörd dəfə artdı və Eisenhower Soyuq Müharibəni təsirli şəkildə davam etdirərkən hərbi xərcləri üçdə bir azaltdı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/><ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> İosif Stalinin vəfatından sonra [[Nikita Xruşşov]] [[Lavrenti Beriya]]nın həbs və edam edilməsindən və rəqibləri [[Georgi Malenkov]] və [[Vyaçeslav Molotov]]un itələməsindən sonra Sovet lideri oldu.<ref>See also: U.S. Cold War Nuclear Target Lists Declassified for First Time. National Security Archive. 22 December 2015.</ref> 25 Fevral 1956-cı ildə Xruşşov Sovet Kommunist Partiyasının 20-ci qurultayındakı nümayəndə heyətini Stalinin cinayətlərini kataloqlaşdırmaq və inkar etməklə şoka saldı. De-Stalinization kampaniyasının bir hissəsi olaraq, o, Stalinin siyasətindən islahat və uzaqlaşmağın yeganə yolunun keçmişdə buraxılmış səhvləri etiraf etmək olduğunu bəyan etdi. Bu təhdidlərə baxmayaraq, 1959-cu ildə diplomatiyada yüksəliş baş verdikdə, xruşşevin ABŞ-a iki həftəlik səfəri və 1960-cı ilin mayında iki güclü sammit planları baş verdikdə həbs olunanlar üçün böyük ümidlər var idi. U-2 casus təyyarəsi skandalı ilə, Eisenhowerin Amerikanın nəzarət təyyarələrinin Sovet ərazisinə girməsi ilə əlaqədar dünyaya yalan danışdığı.<ref name="Paterson, Thomas 2014"/><ref>Schudson, Michael (14 sentyabr 2015). The Rise of the Right to Know: Politics and the Culture of Transparency, 1945–1975. Harvard University Press. ISBN 9780674915800.</ref> === Varşava paktı və Macarıstan İnqilabı === [[1953]]-cü ildə Stalinin ölümü gərginliyi bir qədər rahatlaşdırsa da, Avropadakı vəziyyət narahat silahlı barışıq olaraq qaldı.<ref>Khanna, V.N. (2013). International Relations, 5th Edition. Vikas. ISBN 9789325968363.</ref> [[1949]]-cu ilə qədər Şərq blokunda qarşılıqlı yardım müqavilələri şəbəkəsini yaratmış Sovetlər, 1955-ci ildə Varşava Paktı ilə rəsmi bir ittifaq qurdu. NATO-ya qarşı çıxdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = | başlıq = "Revolt in Hungary" | link = | cavabdeh = | yer = Budapest, Hungary | nəşriyyat = | il = | cild = | səhifə = 1956 | səhifələr = | isbn = 306-0-1:40 | doi = | ref = }}</ref> Macarıstan Xalq Respublikasına və onun Sovetlərdən<ref>{{kitab3 | müəllif = | başlıq = Report of the Special Committee on the Problem of Hungary | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1957 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> asılı siyasət yürütməsinə qarşı baş vermiş, 1956-cı ilin 23 oktyabrından 10 noyabrına qədər davam edən ümummilli inqilab.<ref>"Report by Soviet Deputy Interior Minister M.N. Holodkov to Interior Minister N.P. Dudorov (15 noyabr 1956)". The 1956 Hungarian Revolution, A History in Documents. George Washington University: The National Security Archive. 4 noyabr 2002. Retrieved 2 sentyabr 2006.</ref> Bu, inqilab başlayan zaman hər hansı liderə sahib olmayan Sovet hakimiyyəti üçün Avropada cərəyan edən II Dünya Müharibəsinin sonlarında Qızıl ordunun Nasist Almaniyasının qüvvələrini SSRİ ərazilərindən təmizləməsi uğrunda mübarizəsindən sonrakı ən böyük və əsas təhlükə idi.<ref>Cseresnyés, Ferenc (Summer 1999). "The '56 Exodus to Austria". The Hungarian Quarterly. XL (154): 86–101. Archived from the original on 27 noyabr 2004. Retrieved 9 oktyabr 2006.</ref> Üsyan ilk öncə tələbə etirazları şəklində başladı.<ref>"On This Day June 16, 1989: Hungary reburies fallen hero Imre Nagy" British Broadcasting Corporation (BBC) reports on Nagy reburial with full honors. Retrieved 13 oktyabr 2006.</ref> Onlar Budapeştin mərkəziylə Macarıstanın parlament binasına doğru irəliləyərkən səsucaldıcı cihazların olduğu avtofurqonlardan istifadə edərək edərək minlərlə insanın bu mübarizəyə qoşulmasına səbəb oldular. Tələbələrin ümumi tələblərini yayımlamaq cəhdi göstərərək radio binasına daxil olan bir qrup tələbə heyəti saxlanıldı. Çöldəki etirazçılar bu heyətin azad olunmasını tələb etdikdə onlara binanın içərisindən ÁVH kimi tanınan (mac. Államvédelmi Hatóság və ya ÁVH, azərb. Dövlət Mühafizə Təşkilatı) Dövlət Təhlükəsizlik Polisləri tərəfindən atəş açıldı. Nəticədə bir tələbə həyatını itirdi və bayrağa sarılaraq izdihamın çiyinləri üzərində tutuldu. Bu, inqilabın növbəti mərhələsinin başlanğıcı mənasına gəlirdi. Xəbərlər yayıldıqca paytaxtda iğtişaşlar və şiddət daha da artaraq pik həddə çatırdı. Üsyan sürətlə yayıldı və hökumət parçalandı.<ref name="ReferenceA">{{kitab3 | müəllif = Gaddis, John Lewis | başlıq = The Cold War: A New History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Penguin Press | il = 2005 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-59420-062-5 | doi = | ref = }}</ref> Minlərlə insan milis dəstələrində birləşərək DMT (Dövlət Mühafizə Təşkilatı) və Sovet qoşunları ilə vuruşurdu.<ref>Perlmutter, Amos (1997). Making the World Safe for Democracy: A Century of Wilsonianism and Its Totalitarian Challengers. Univ of North Carolina Press. ISBN 9780807823651.</ref> Üsyan zamanı zorakı hadisələr baş verirdi.<ref>Njølstad, Olav (2004). The Last Decade of the Cold War. Routledge. ISBN 978-0-7146-8371-3.</ref> Bir tərəfdən bir neçə yerli lider və DMT üzvləri ələ keçirilərək linç edilir, digər tərəfdən isə əvvəlki siyasi məhbuslar azadlığa çıxaraq silahlanırdı. Radikal və hazırlıqsız fəhlə şuraları bələdiyyə hakimiyyətini idarəedici Macarıstan Zəhmətkeşlər Partiyasının əlindən alaraq siyasi reform tələb etdi.<ref>Breslauer, George W. (2002). Gorbachev and Yeltsin as Leaders. ISBN 9780521892445.</ref> İmre Nadın başçılıq etdiyi yeni hökumət rəsmi olaraq DMT-ni ləğv etdi, Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxmaq niyyətində olduğunu bildirdi və azad seçkilərin yenidən keçiriləcəyi vədini verdi. Oktyabr ayının sonunadək döyüşlər, demək olar ki, dayandı və normal günlər geri qayıtmağa başladı. Əvvəlcə SSRİ qüvvələrinin geri çəkilməsi üçün danışıqlara açıq görünən Sov.İKP MK Siyasi Bürosu daha sonra fikrini dəyişdi və inqilabı sıxışdırmağa başladı. Noyabrın 4-də çoxsaylı Sovet qüvvələri Budapeşti və ölkənin digər ərazilərini işğal etdi. Macarların müqaviməti 10 noyabra qədər davam etdi. Münaqişədə 2500-dən çox macar və 700-dən çox Sovet əsgəri həlak oldu, 200000-ə yaxın macar isə qaçqın düşdü. Bundan sonra kütləvi həbslər və ittihamlar aylarla davam etdi. 1957-ci ilin yanvarına qədər yeni qurulmuş Sovet hökuməti bütün ictimai müxalifəti aradan qaldırdı. Sovetlərin bu hərəkətləri ilə Şərq Bloku üzərində nəzarətini gücləndirməsinə baxmayaraq Qərb blokundakı bir çox marksistin rəğbətini itirdi. Nəticədə bu, parçalanmalara və kapitalist ölkələrdəki kommunist partiyaları üçün böyük üzv itkisinə səbəb oldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Lendvai, Paul | başlıq = One Day that Shook the Communist World: The 1956 Hungarian Uprising and Its Legacy | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Princeton University Press | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-691-13282-2 | doi = | ref = }}</ref> Varşava Müqaviləsi Təşkilatı 14 may 1955-ci ildə SSRİ və Avropadakı sosialist bloku dövlətləri tərəfindən imzalanan Varşava müqaviləsi əsasında yaranan hərbi ittifaq. Bu müqavilə NATO-nun yaradılmasına SSRİ-nin cavabı idi. Müqavilənin şərtlərinə görə müqaviləyə qoşulan ölkələr beynəlxalq münasibətlərdə güc nümayiş etdirmək və tətbiq etməkdən çəkinmək və müqaviləyə qoşulan ölkələrdən hər hansı birinə hərbi hücum olacağı təqdirdə ona bütün mümkün vasitələrlə, o cümlədən hərbi qüvvə ilə dərhal yardım etmək öhdəliyini götürürdülər. Müqavilə [[Albaniya]], [[Almaniya Demokratik Respublikası]], [[Bolqarıstan]], [[Çexoslovakiya]], [[Macarıstan]], [[Polşa]], [[Rumıniya]] və [[SSRİ]] arasında imzalanmış və [[5 iyun]] [[1955]]-ci ildə qüvvəyə minmişdir. Əslində Varşava Müqaviləsi əvvəllər [[SSRİ]] ilə [[Çexoslovakiya]] (1943), [[Polşa]] (1945), [[Bolqarıstan]], [[Macarıstan]] ve [[Rumıniya]] (1948) arasında imzalanmış ikitərəfli müqavilələri tamamlayırdı. [[Almaniya Demokratik Respublikası]] Paktın hərbi qoluna [[1956]]-cı ildə qoşuldu. [[1962]]-ci ildə [[Albaniya]] [[SSRİ]] ilə siyasi ixtilaflarına görə təşkilatdakı fəaliyyətini dondurdu və [[1968]]-ci ildə təşkilatın qoşunlarının [[Praqa baharı|Çexoslovakiyaya yeridilməsi]]ndən sonra onu tərk etdi. === Berlin ultimatumu === [[1958]]-ci ilin noyabr aylarında Xruşşov, bütün Berlini müstəqil, silahsızlaşdırılmış "azad şəhərə" çevirmək uğursuz bir cəhd etdi. Amerika Birləşmiş Ştatlarına, Böyük Britaniyaya və Fransaya qoşunlarını Qərbi Berlində hələ də işğal etdikləri sektorlardan çıxarmaq üçün altı aylıq ultimatum verdi, yoxsa Qərbin giriş hüquqlarına nəzarəti Şərq Almanlarına verdi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Xruşşov daha əvvəl Mao Zedong-a izah etdi: "Berlin Qərbin meyvəsidir. Hər dəfə Qərbin qışqırtmaq istədiyi zaman Berlinə sıxılıram." Alman məsələsinə dair Cenevrə konfransına.<ref>Taubman, William (2004). Khrushchev: The Man and His Era. W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-32484-6.</ref> === Amerika hərbi quruluşu === Kennedinin xarici siyasətində Amerikanın Sovet İttifaqı ilə qarşıdurmaları üstünlük təşkil edirdi, bu da proxy müsabiqələri ilə özünü büruzə verdi. Truman və Eisenhower kimi, Kennedi də kommunizmin yayılmasını dayandırmaq üçün mühasirəni dəstəklədi. Prezident Eisenhower-in "Yeni Görünüş" siyasəti, Sovet İttifaqının bütün kütləvi nüvə hücumlarını təhdid edərək Sovet təcavüzünün qarşısını almaq üçün daha az baha nüvə silahının istifadəsini vurğuladı. Nüvə silahları böyük bir daimi ordunu saxlamaqdan daha ucuz idi, buna görə Eisenhower pul qazanmaq üçün şərti qüvvələri kəsdi. Kennedi, çevik cavab olaraq bilinən yeni bir strategiya həyata keçirdi. Bu strategiya məhdud məqsədlərə çatmaq üçün adi silahlara güvənirdi. Kennedi bu siyasətin bir hissəsi olaraq ABŞ-ın xüsusi əməliyyat qüvvələrini, müxtəlif münaqişələrdə qeyri-ənənəvi şəkildə mübarizə edə biləcək elit hərbi hissələrini genişləndirdi. Kennedi, çevik cavab strategiyasının ABŞ-ın nüvə müharibəsinə müraciət etmədən Sovet təsirinə qarşı çıxmasına imkan verəcəyinə ümid etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif = Herring, George C. | başlıq = From Colony to Superpower: U.S. Foreign Relations since 1776 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Oxford University Press | il = 28 oktyabr 2008 | cild = | səhifə = 704-705 | səhifələr = | isbn = 978-0-19-974377-3 | doi = | ref = }}</ref> Kennedi yeni strategiyasını dəstəkləmək üçün müdafiə xərclərini çox artırmağı əmr etdi. Sovet İttifaqı üzərində itirilmiş üstünlüyü bərpa etmək üçün nüvə arsenalının sürətli bir şəkildə qurulmasını istədi və Konqres təmin etdi - 1960-cı ildə Eisenhower büdcə kəsiri ilə həddindən artıq narahatlıq üzündən onu itirdiyini iddia etdi. Kennedi açılış nitqində azadlığın müdafiəsində “hər hansı bir yük daşıyacağına” söz verdi və dəfələrlə hərbi xərclərin artırılmasını və yeni silah sistemlərinin icazə verilməsini istədi. [[1961]]-ci ildən 1964-cü ilə qədər nüvə silahlarının sayı 50 faiz artdı və onları çatdıracaq B-52 bombardmançı sayı da artdı. Yeni ICBM qüvvəsi 63 qitələrarası ballistik raketdən 424-ə qədər artdı. Hər biri 16 nüvə raketi daşıyan 23 yeni Polaris sualtı qayığına icazə verdi. O, şəhərləri nüvə müharibəsi üçün düşərgələr hazırlamağa çağırdı. Eisenhowerin hərbi-sənaye kompleksinin təhlükələri ilə bağlı xəbərdarlığından fərqli olaraq, Kennedi yenidən silahlanmaya diqqət etdi. === Üçüncü dünyada rəqabət === Bəzi ölkələrdə və bölgələrdə, xüsusən Qvatemala, İndoneziya və Indochinadakı millətçi hərəkatlar çox vaxt kommunist qrupları ilə müttəfiq olur və ya başqa şəkildə Qərb maraqlarına qarşı dost deyildilər. Bu çərçivədə ABŞ və Sovet İttifaqı getdikcə daha çox nüfuz qazanmaq üçün rəqabət aparırdı. Üçüncü Dünyadakı proksi, dekolonizasiya olaraq 1950-ci və 1960-cı illərin əvvəllərində geniş vüsət aldı.<ref>Gaddis, John Lewis (2005). The Cold War: A New History. Penguin Press. səh.121-124 ISBN 978-1-59420-062-5.</ref> Hər iki tərəf nüfuz qazanmaq üçün silah-sursat satırdılar.<ref>Towle, Philip (2000). "Cold War". In Charles Townshend (ed.). The Oxford History of Modern War. New York: Oxford University Press. səh 160. ISBN 978-0-19-285373-8.</ref> Kreml imperial güclər tərəfindən davam edən ərazi itkilərini onların ideologiyasının son qələbəsini qorumaq kimi görürdü.<ref>Tucker, Spencer C (2010). The Encyclopedia of Middle East Wars: The United States in the Persian Gulf, Afghanistan, and Iraq Conflicts. səh. 1566 ISBN 978-1-8510-9947-4.</ref> [[Fayl:1961 CPA 2566.jpg|thumb|left|200]] [[Fayl:The Soviet Union 1961 CPA 2576 stamp (The Struggle for the Liberation of Africa. Lumumba ( 1925-1961 ), premier of Congo).jpg|200px|thumb|left]] ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsindən (CIA) neytral və ya düşmən olan Üçüncü Dünya hökumətlərini məhv etmək və müttəfiqlərini dəstəkləmək üçün istifadə etdi.<ref>Karabell, Zachary (1999). Architects of Intervention: The United States the Third World and the Cold War 1946-1962. LSU Press. ISBN 9780807123416.</ref> 1953-cü ildə Prezident Eisenhower, İranın baş naziri Məhəmməd Mosaddegi devirmək üçün gizli çevriliş əməliyyatı olan Ayaks əməliyyatını həyata keçirdi. Xalq tərəfindən seçilən Mosaddeg, 1951-ci ildə İngilislərə məxsus Anglo-İran Neft Şirkətini milliləşdirdikdən bəri İngiltərənin Yaxın Şərq nemesi idi.<ref>Gasiorowski, Mark J.; Byrne, Malcolm (2004). Mohammad Mosaddeq and the 1953 Coup in Iran. Syracuse University Press. ISBN 9780815630180.</ref><ref>Smith, Walter B. (20 mart 1953). "First Progress Report on Paragraph 5-1 of NSC 136/1, "U.S. Policy Regarding the Current Situation in Iran". George Washington University. Retrieved 7 noyabr 2007.</ref><ref>"Measures which the United States Government Might Take in Support of a Successor Government to Mosaddegh" . George Washington University. March 1953. Retrieved 7 noyabr 2007.</ref> Qərbyönümlü şah Məhəmməd Rza Pəhləvi avtokratik monarx kimi nəzarəti ələ aldı. Şahın siyasətinə İranın kommunist Tudeh Partiyasının qadağan edilməsi və şahın daxili təhlükəsizlik və kəşfiyyat agentliyi olan SAVAK tərəfindən siyasi müxalifətə ümumi təzyiq göstərilməsi də daxildir.<ref>Watson, Cynthia A. (2002). U.S. National Security: A Reference Handbook. Santa Barbara, California: ABL-CLIO. ISBN 978-1-57607-598-2.</ref> Qvatemalada, banan respublikasında, 1954-cü il Qvatemala dövlət çevrilişi ilə CİA-nın maddi dəstəyi ilə solçu prezident Jacobo Arbenzi devrildi.<ref>Stone, Norman (2010). The Atlantic and Its Enemies: A History of the Cold War. Basic Books Press. ISBN 978-0-465-02043-0. səh.199-256</ref> Arbenzdən sonrakı hökumət, Carlos Castillo Armasın başçılıq etdiyi hərbi bir xunta, mütərəqqi bir torpaq islahatı qanununu ləğv etdi, Birləşmiş Meyvə Şirkətinə məxsus milliləşdirilmiş mülkləri geri qaytardı, Kommunizmə qarşı Milli Müdafiə Komitəsi yaratdı və Kommunizmə Qarşı Mübarizə Qanunu qəbul etdi. ABŞ-ın tələbi ilə.<ref>Bulmer-Thomas, Victor (1987). The Political Economy of Central America since 1920. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-34284-1.</ref> Qoşulmamış İndoneziya Sukarno hökuməti, [[1956]]-cı ildə bir neçə regional komandanlığın Jakartadan muxtariyyət tələb etməyə başladığı andan, legitimliyi üçün böyük bir təhlükə ilə qarşı-qarşıya qaldı. Vasitəçilik uğursuz olduqdan sonra Sukarno müxalif komandirləri kənarlaşdırmaq üçün hərəkətə keçdi. 1958-ci ilin fevralında Mərkəzi Sumatera (Polkovnik Əhməd Hüseyni) və Şimali Sulavesi (Polkovnik Ventje Sumual) arasındakı müxalif hərbi komandirlər Sukarno rejimini devirmək məqsədi ilə İndoneziya Respublikası-Permesta Hərəkatının İnqilab Hökumətini elan etdilər. Bunlara kommunist Partai Komunis İndoneziya partiyasının artan nüfuzuna qarşı olan Sjafruddin Prawiranegara kimi Masyumi Partiyasından bir çox mülki siyasətçi qatıldı. Kommunist əleyhinə söylədiklərinə görə, üsyançılar CIA-dan silah, maliyyələşmə və digər gizli yardım aldılar. Amerikalı pilot Allen Lourens Papa, 1958-ci ilin aprelində hökumət tərəfindən Ambon bölgəsinə bombalı basqın edildikdən sonra vuruldu. üsyançı Padang və Manado qalalarının hava və dənizdən hərbi hücumlarına başlamaqla cavab verdi. 1958-ci ilin sonunda qiyamçılar hərbi yolla məğlub oldular və son qalan üsyançı partizan dəstələri 1961-ci ilin avqustuna təslim oldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Roadnight, Andrew. | başlıq = United States Policy towards Indonesia in the Truman and Eisenhower Years | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2002 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-333-79315-2 | doi = | ref = }}</ref> 1960-cı ilin iyunundan etibarən Belçikadan yeni müstəqil olan Konqo Respublikasında, CIA tərəfindən yetişdirilən Prezident Cozef Kasa-Vubu, sentyabr ayında demokratik yolla seçilmiş Baş nazir Patrice Lumumba və Lumumba kabinetinin vəzifədən alınmasını əmr etdi.<ref>Schraeder, Peter J. (1994). United States Foreign Policy Toward Africa: Incrementalism, Crisis, and Change. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-46677-6.</ref> Yaranan Konqo böhranında, CIA tərəfindən dəstəklənən polkovnik Mobutu Sese Seko, hərbi çevriliş cəhdi ilə hakimiyyəti ələ keçirmək üçün qüvvələrini sürətlə səfərbər etdi və Lumumbaya sui-qəsd etmək üçün Qərb xüsusi xidmət orqanları ilə birlikdə çalışdı.<ref>Nzongola-Ntalaja, Georges (17 yanvar 2011). "Patrice Lumumba: the most important assassination of the 20th century". The Guardian. Retrieved 26 oktyabr 2019.</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Gerard, Emmanuel. | başlıq = Death in the Congo | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2015 | cild = | səhifə = 216-218 | səhifələr = | isbn = 9780674745360 | doi = | ref = }}</ref> Britaniya Qvianasında solçu Xalq Mütərəqqi Partiyasının (PPP) namizədi Cheddi Jagan 1953-cü ildə kolonial idarə olunan seçkidə baş nazir vəzifəsini qazandı, lakin İngiltərənin hələ də asılı olan ölkənin konstitusiyasını dayandırmasından sonra tez bir zamanda istefa verməyə məcbur edildi.<ref>Rose, Euclid A. (2002). Dependency and Socialism in the Modern Caribbean: Superpower Intervention in Guyana, Jamaica, and Grenada, 1970–1985. Lexington Books. ISBN 978-0-7391-0448-4.</ref> Jaqan'ın iddia etdiyi Marksist partiyasının səsvermə zəfərindən xəcalət çəkən İngilislər PPP rəhbərliyini həbs etdilər və 1955-ci ildə Jagan və PPP həmkarları arasında parçalanma yarataraq təşkilatı bölücü bir parçalanma halına gətirdilər.<ref>Mars, Perry; Young, Alma H (2004). Caribbean Labor and Politics: Legacies of Cheddi Jagan and Michael Manley. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-3211-5.</ref> 1957 və 1961-ci illərdə Jagan yenidən müstəmləkə seçkilərində qalib gəldi; İngiltərənin bu zaman sol qanadlı Jagan-a sovet tipli bir kommunist kimi baxışı yenidən nəzərdən keçirilməsinə baxmayaraq, Amerika Birləşmiş Ştatları, Jagan-a alternativ tapılmayan, dəstəklənən və vəzifəyə gətirilməyincə İngilislərə Guyanın müstəqilliyini əldən verməsinə təzyiq göstərmişdir.<ref>Palmer, Colin A. (2010). Cheddi Jagan and the Politics of Power: British Guiana's Struggle for Independence. Chapel Hill: University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-3416-9.</ref> Vyetnamın müstəqilliyi uğrunda kommunist partizan müharibəsi nəticəsində viran qalmış və 1954-cü ildə Dien Bien Phu döyüşündə kommunist Viet Minh üsyançılarına su məğlubiyyətini vermiş fransızlar, Vyetnamdakı müstəmləkə paylarından imtina edilməsini qəbul etdilər. Cenevrə konfransında sülh razılaşmaları imzalanaraq, Vyetnam Şimali Vyetnamdakı sovet tərəfdarı bir idarəetmə ilə 17-ci paralel şimalda Cənubi Vyetnamdakı Qərbyönümlü bir idarə arasında ayrıldı. [[1954]]-[[1961]]-ci illər arasında Eisenhowerin Birləşmiş Ştatları Cənubi Vyetnamın qərbyönümlü rejimini sabitliyi pozmaq üçün kommunist səylərinə qarşı gücləndirmək üçün iqtisadi yardım və hərbi məsləhətçilər göndərdi. Asiya, Afrika və Latın Amerikasının bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələri Şərq-Qərb rəqabətində tərəfləri seçmək təzyiqlərini rədd etdilər. 1955-ci ildə İndoneziyadakı Bandung konfransında onlarla Üçüncü Dünya hökumətləri Soyuq Müharibədən kənarda qalmağa qərar verdilər.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Bandunqda əldə edilmiş razılıq 1961-ci ildə Belqrad-qərargahlı Qoşulmama Hərəkatının yaradılması ilə sona çatdı. Bununla yanaşı, Xruşşov Moskvanın Hindistan və digər əsas neytral dövlətlərlə əlaqələrin qurulması siyasətini genişləndirdi. Üçüncü Dünyadakı İstiqlal hərəkatları müharibədən sonrakı nizamı daha çox plüralistik bir Afrika və Orta Şərq xalqlarının və Asiya və Latın Amerikasında yüksələn millətçilik dünyasına çevirdi. === Çin-Sovetin parçalanması === Çin-Sovet parçalanması nəticəsində Çin-Sovet sərhədi boyunca gərginlik [[1969]]-cu ildə ən yüksək həddə çatdı və Birləşmiş Ştatlar Prezidenti Riçard Nikson Soyuq Müharibədə güc tarazlığını Qərbə doğru dəyişdirmək üçün münaqişədən istifadə etmək qərarına gəldi.<ref name="ReferenceA"/> Çinlilər Sovetlərdən də üstün olmaq üçün amerikalılarla münasibətləri yaxşılaşdırmağa çalışdılar.[[1972]]-ci ilin fevralında Nikson Çin ilə təəccüblü bir yaxınlaşma əldə etdi, Pekinə getdi və Mao Zedong və Zhou Enlai ilə görüşdü. Bu zaman [[SSRİ]] [[ABŞ]] ilə kobud nüvə paritetinə nail oldu; Bu vaxt, Vyetnam müharibəsi Amerikanın Üçüncü Dünyadakı təsirini zəiflətdi və Qərbi Avropa ilə münasibətləri soyudu.<ref>Kempe, Frederick (2011). Berlin 1961. Penguin Group (US). ISBN 978-0-399-15729-5.</ref><ref name="Lüthi, Lorenz M. 2010">Lüthi, Lorenz M. (2010). The Sino-Soviet Split: Cold War in the Communist World. Princeton UP. ISBN 978-1-4008-3762-5.</ref> [[1960]]-cı illərin sonu - [[1970]]-ci illərin əvvəllərində Soyuq Müharibə gücləri arasında dolayı qarşıdurma davam etsə də, gərginlik azalmağa başladı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/><ref name="Lüthi, Lorenz M. 2010"/> === Kosmik yarış === [[SSRİ]] və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] arasında 1957-1975-ci illərdə kosmosun fəthi sahəsində gedən gərgin mübarizə. Bu dövr süni peyklərin buraxılması, kosmosa heyvanların və insanın göndərilməsi, avtomatik stansiyaların [[Ay]], [[Mars (planet)|Mars]] və [[Venera (planet)|Veneraya]] göndərilməsi və insanın Aya ayaq basması ilə xarakterizə olunur.<ref>{{cite web |url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/4/newsid_2685000/2685115.stm |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200203064920/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/4/newsid_2685000/2685115.stm |archivedate = 3 fevral 2020 |title = Sputnik satellite blasts into space |author = |date = 4 oktyabr 1957 |work = |publisher = news.bbc |accessdate = |language = }}</ref> Terminin adı "[[Silahlanma yarışı]]"nın adına uyğunlaşdırılmışdır. Kosmik yarış soyuq müharibə dövründə SSRİ və ABŞ arasında mədəni, texnoloji və ideoloji qarşıdurmanın vacib bir hissəsinə çevrilmişdi. Bu onunla əlaqəli idi ki, kosmik tədqiqatlar elmi və hərbi layihələr üçün böyük əhəmiyyət daşımaqla yanaşı, insanlarda ruh yüksəkliyi də yaradırdı.<ref>Klesius, Michael (19 dekabr 2008). "To Boldly Go". Air & Space. Retrieved 7 yanvar 2009.</ref> "Yarış" [[4 oktyabr]] [[1957]]-ci ildə Sovet İttifaqında [[Yer]]in ilk süni peyki "Sputnik-1"in kosmosa göndərilməsi ilə başlanmışdır. Kosmik yarış dövründə SSRİ və ABŞ peyklərini orbitə öz daşıyıcı raketləri ilə çıxaran, idarəolunan kosmik uçuşları başladan, Günəş sisteminin digər planetlərini tədqiq edən dünyanın ilk və əsas "kosmik gücünə" çevrildilər. [[Kosmos]]a insan göndərilməsi ətrafında gedən yarış [[SSRİ]]-nin qələbəsi ilə başa çatdı. [[1961]]-ci il, [[12 aprel|aprelin 12-də]] SSRİ-də "Vostok" gəmisi ilə [[Yuri Qaqarin]] yerətrafı orbitə göndərildi. Beləliklə, SSRİ dünyada kosmosa ilk insan göndərən dövlət oldu və bu məsələdə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-a texniki və ideoloji zərbə endirdi. Amerika buna 23 gündən sonra cavab verə bildi. ABŞ [[astronavt]]ı [[Alan Şepard]] "Freedom-7" kosmik gəmisi ilə yerətrafı orbitə göndərildi, Şepard kosmosa göndərilən ikinci insan oldu. SSRİ buna növbəti kosmonavtlarını yerətrafı orbitə göndərməklə cavab verdi. SSRİ 1962-ci il avqustun 12-15-də kosmosa iki nəfər göndərdi və bununla Amerikanı yenə də qabaqlamış oldu. Kosmos uğrunda gedən savaşa qadınlar da cəlb edildilər. Belə ki, 1963-cü il iyunun 16-da "Vostok-5" gəmisi ilə SSRİ ilk qadın kosmonavtı, [[Valentina Tereşkova]]nı kosmosa göndərdi. Bu isə ideoloji baxımdan ABŞ-a vurulan daha bir zərbə oldu. 1966-68-ci illərdə SSRİ-nin kosmosa göndərdiyi kosmik gəmilərin bəziləri [[Kosmik qəzaların siyahısı|qəzaya uğradı]]. Bundan sonra kosmosda ağalıq etmək uğrunda mübarizədə ABŞ tədricən üstünlüyü ələ almağa başladı. [[1969]]-cu il iyulun 21-də ABŞ-ın [[Ay proqramı]] çərçivəsində "[[Apollon-11]]" kosmik gəmisi uğurla Ay səthinə ilk astronavtları, [[Nil Armstronq]] və [[Edvin Oldrin]]i çıxardı. === Kuba inqilabı və Donuzların istilası === [[Fayl:CheyFidel.jpg|200px|thumb|left|Che Guevara (solda) və Fidel Castro (sağda) 1961-ci ildə]] 1961-ci ilin 17 aprel - 19 aprel tarixlərində Kubanın Donuzlar körfəzi ərazisində baş vermiş hərbi əməliyyat. Əməliyyat Kuba inqilabı vasitəsi ilə hakimiyyətə gələn Fidel Kastro və tərəfdarlarının hakimiyyətdən salınması üçün həyata keçirilmişdir. 2 gün davam edən döyüşlərdən sonra ABŞ tərəfindən dəstəklənən Sürgün Kuba Hökuməti birlikləri məğlub olmuş və nəticədə əməliyyat ordunun qələbəsi ilə başa çatmışdır. Donuzlar Körfəzi əməliyyatı Soyuq müharibə dövrünün əhəmiyyəti hadisələrindən biri hesab olunur.<ref>Blumberg, Arnold (1995). Contemporary Views of World Rulers Who Made History. Greenwood Press. səh. 23-24 ISBN 978-0-313-28751-0.</ref> [[26 iyul]] [[1953]]-ci ildə başlayan və [[1959]]-cu ildə inqilabçıların qələbəsi ilə qutaran inqilab. [[Fidel Kastro]], [[Raul Kastro]] və [[Ernesto Çe Qevara]]nın başçılığı ilə inqilabçılar diktator [[Fulhensiyo Batista]]nın Hərbi-diktaturasını ləğv etdilər.<ref>Lechuga Hevia, Carlos (2001). Cuba and the Missile Crisis. Melbourne, Australia: Ocean Press. səh.142 ISBN 978-1-876175-34-4.</ref> [[XX əsr]]in 50-ci illərində [[Kuba]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] inhisarçılığının qurbanına çevrilmiş; tam şəkildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] investisiyasından asılı idi.<ref>Dominguez, Jorge I. (1989). To Make a World Safe for Revolution: Cuba's Foreign Policy. Harvard University Press. səh.22 ISBN 978-0-674-89325-2.</ref> [[Fulhensiyo Batista]] hakimiyyətə gələndən sonra isə [[Kuba]] başqa bu cür dövlətlərdən fərqli olaraq inkişaf edir; amma o, Kubada hərbi-diktatura elan edərək bir çox partiyaları, həmçinin [[Kommunist]] Partiyasını da ləğv edir. Ölkədə Konstitusiya ləğv olunur. Cavan ali təhsilli kubalılar diktatura ilə barışmaq istəmirdilər. Onların içərisində ([[Fidel Kastro]] və onun qardaşı [[Raul Kastro]]) Kastro qardaşları [[ortodoks]] partiyasının üzvləri idilər. Kastro qardaşları Ortodoks partiyasının diktataturayla mübarizə aparacağnı düşünürdülər amma ortodoks partiyasının qətiyətsizliyi nəticəsində [[Fidel Kastro|Fidel]] və [[Raul Kastro|Raul]] partiyanı tərk etdilər olarla birlikdə bir neçə cavan kubalılarda partiyanı tərk etdilər və sərbəst mübarizəyə başladılar. Silahlar əldə etmək üçün [[Fidel Kastro]] və onun adamları Santyaqo-de-Kuba şəhərində Monkada kazarmasını və Bayamo şəhərindəki kazarmanı ələ keçirmək istəyirdilər. Bir il ərzində hücüma hazırlıq gedirdi. Silahlanmaq üçün bəzi [[Fidel Kastro|Fidelin]] tərəfdaşları hər şeyi satmağa məcbur idilər.<ref>Smith, Joseph (1998). The Cold War 1945–1991. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19138-4.</ref> [[Fayl:M-26-7.svg|thumb|right|200px|26 iyul hərəkatı]] [[26 iyul]] [[1953]]-ci ildə bir qrup inqilabçı [[Fidel Kastro]]nun başçılığı altında Santyaqo-De-Kuba da yerləşə Monkada kazarmasına hücüma keçirlər. İki saatlıq döyüşdən sonra inqilabçılar məğlub olur. Çoxsu ölür sağ qalanlar isə ([[Fidel Kastro|Fidel]] və [[Raul Kastro|Raul]] qardaşları sağ qalırlar) həbs edirlər.Məhkəmədə bütün inqlabçılara ağır cəza verirlər.[[Fidel Kastro|Kastro]] hüqüqşünasdan imtina edir və məhkəmədə özü özünü müdafiə edir. Məhkəmədə [[Fidel Kastro]] özünün tanınmış sözünü deyir "Tarix mənə bəraət qazandıracaq!".Məhkəmənin qərarına görə [[Fidel Kastro|Fidel]] 15 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunur. Daha sonra [[Fulhensiyo Batista|Batista]] milləti sakitləşdirmək üçün və yeni inqilabdan qorxaraq [[Fidel Kastro|Fideli]] və onun tərəfdaşlarını azad edir. [[2 dekabr]] [[1956]] Gəmi ilə [[Kuba]]ya 82 nəfərdən ibarət inqilabçı dəstəsi gəlir.İnqilabçıların gəlməyindən xəbər tutan dövlət ordusu hücüma keçir nəticədə 82 nəfər inqılabçı qalır Kastro inqilabçıları Syerra-Maestra dağlarına aparır.Batista 1000 nəfərlik ordunu inqilabçıların üstünə yollayır yaxınlığda olan bütün yollar bağlanılır hər yerdə silahlılar dayanır. Qanlı döyüşlərlə inqilabçılar Syerra-Maestra dağlarına yalnız 22 nəfər sağ çatır buların arasında gələcəydə Kuba İnqilabında böyük rol oynayan([[Fidel Kastro]], [[Raul Kastro]][[Ernesto Çe Qevara]], [[Kamilo Syenfueqos]], [[Ramiro Valdes]], [[Xuan Almeyda]]). 22 nəfərlə qalsalarda İnqilabçılara böyük kömək millətdən eləcə-də başqa dövlətlərdə yaşayanlardan gəlirdi.Belə-ki Kuba dan kənarda 62 qrup fəaliyyət göstərirdi bular əsasən [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] Mərkəzi Amerika,Karib dənizinin yaxınlığında yerləşən dövlətlərdə Silah və pul yığımı ilə məşğul olurdular həm də orada yaşayanalra inqilabın məqsədi səbəbləri haqqında danışılırdı. [[1 yanvar]] [[1959]]-cı ildə İnqilabçı ordusu Santyaqoya daxil oldular digər inqilabçı qrupu Çe Qevaranın başçılığı altında Santa-Klara şəhərini ələ keçirdilər. <br /> === 1961-ci il Berlin böhranı === Qərbi Berlinlə dövlət sərhədi rejiminin tətbiqinə və sərhəd istehkamlarının qurulmasına Varşava müqaviləsi üzv-ölkələrin tövsiyəsi ilə 1961-ci il avqustun 13-də başlanılmışdır. Bu divarın ucaldılması ilə qədim alman paytaxt şəhərinin müttəfiq amerika, ingilis və fransız qoşunlarından tamamilə təcrid olunması gerçəkləşdirilmiş və 1948-ci ildə ikiyə bölünmüş Berlinin hissələri arasında əlaqə tamamilə kəsilmişdir.<ref>Dowty, Alan (1989). Closed Borders: The Contemporary Assault on Freedom of Movement. Hale University Press. ISBN 0-300-04498-4.</ref> Berlin divarı 1989-cu ildə orta hündürlüyü 3,6 m və ümumi uzunluğu [[106]] km olan beton divardan, metal tordan (65,5&nbsp;km), gərginlik altında siqnal çəpərindən (127,5&nbsp;km), həmçinin ayrı-ayrı sahələrdə xəndəklərdən (105,5&nbsp;km) və tank əleyhinə istehkamlardan ibarət idi. Berlin divarı boyunca 302 gözətçi qülləsi və digər sərhəd qurğuları quraşdırılmışdı. Çay və su hövzələrindən keçən sərhəd yerlərində hasar yox idi. Sərhəddə ilk vaxtlar 13 nəzarət-buraxılış məntəqəsi fəaliyyət göstərirdi; 1989-cu ildə onların sayı üç idi.<ref>Harrison, Hope Millard (2003). Driving the Soviets Up the Wall: Soviet-East German Relations, 1953–1961. Princeton University Press. ISBN 0691096783.</ref> 1949–61-ci illərdə Qərbi Berlindən keçməklə təqribən 1,6 mln. nəfər ADR-i qeyri-leqal şəkildə tərk etmişdir. İstehkamların qurulmasına və sərhədin ciddi qorunmasına baxmayaraq, ADR vətəndaşlarının Qərbi Berlinə qaçması davam edirdi. 1961–88-ci illərdə təqribən 39 min nəfər sərhəd istehkamlarını keçə bilmişdi. Sərhədi keçməyə cəhd edənlərin 192 nəfəri həlak olmuş, təqribən 200 nəfər yaralanmış, 3 mindən çox həbs olunmuşdur.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> 9 noyabr 1989-cu ildə Almaniya Demokratik Respublikasının hökuməti Almaniya Federativ Respublikası əhalisi ilə təmasa qoyulmuş məhdudiyyəti aradan qaldırmaq qərarını qəbul edib. ADR hökuməti kütləvi xalq çıxışlarının təzyiqi ilə 1989-cu il noyabrın 11-də Qərbi Berlinlə əlaqə məhdudiyyətlərini aradan qaldırdı, 1990-cı il iyulun 1-də isə sərhəd nəzarətini tamamilə ləğv etdi. Onda Şərqi Berlinin minlərlə sakini qərb tərəfə axın edib. ADR ilə Qərbi Berlin arasındakı sərhəd istehkamlarının dağıdılması rəsmən [[1990]]-cı ilin yanvarında başladı və həmin ilin noyabrında başa çatdı.<ref>Pearson, Raymond (1998). The Rise and Fall of the Soviet Empire. Macmillan. ISBN 978-0-312-17407-1.</ref> Uzunluğu 1,3&nbsp;km olan Berlin divarının hissəsi abidə kimi saxlanıldı. Almaniyanın birləşməsindən sonra (oktyabr, 1990) AFR hakimiyyət orqanları ADR ilə AFR və Qərbi Berlin arasındakı sərhəddə insanların ölümü ilə nəticələnən silah tətbiqində günahlandırılan şəxsləri, o cümlədən ADR-in keçmiş yüksəkvəzifəli rəhbərlərini məsuliyyətə cəlb etdi. === Kuba raket böhranı və Xruşovun devrilməsi === ABŞ-lı iş adamlarının və çox mühüm kapitalların yatırıldığı o dövrdə qumar və mafia cənnəti olaraq bilinən Fulgencio Batistanın prezident olduğu Kubada yaşanan rejim- əvvəllərdə rejimin lideri Fidel Kastronun ideolojik cizgisi dəqiq olmasa da, daha sonra gedərək artan antiimperalist və sosialist hərəkətləri səbəbiylə Amerikanı narahat etməyə başlamışdır.<ref>Zubok, Vladislav M. (1994). "Unwrapping the Enigma: What was Behind the Soviet Challenge in the 1960s?". In Kunz, Diane B. (ed.). The Diplomacy of the Crucial Decade: American Foreign Relations During the 1960s. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-08177-1.</ref> Fidel Kastro, Che Guevara və inqilabçı dostlarının 1953-ci iyulun 26 tarixindəki Moncada Kışlasına etdikləri uğursuz hücumla başlayan hərəkatlari, 1957 il mayın 28-də Uveroda bir qarnizona edilən uğurlu hücumla sürətlənmiş və 1959 il yanvarın 1-də xalqın alqışları ilə Havanaya girən Kastro və 300 qarilla dostu diktator Batıstayı hakimiyyətdən salaraq Kuba rejimini yaratmışdır. Kastro bu rejimi yaradarkən idolojik cizgisi dəqiq deyildi. Nüvələr bəhanə idi, əsl hədəf Kastro rejimi idi. Gedərək daha sosialist bir cizgiyə çevrilən və Sovet Birliyi ilə əlaqələrini genişləndirən Kastro Amerika tərəfindən ona qarşı olan ambarqo, sui-qəsd və savaş təhdidlərinə qarşı hayatda qala bilmək üçün Sovet Birliyindən daha çox kömək istəyirdi. Kastronun o dövrdəki zəifliyindən faydalanmaq istəyən Kennedi idarəçiliyi və CİA, rejimə qarşı olan maraqlı planı ilə Kastroyu hakimiyyətdən salmaq istədi. Domuzlar Körfəzi Çikartması olaraq tanınan bu plan 1961-ci il aprelin 17-də üsyan qaldıran 1500 qədər Amerikan Kubalısı, Kuba ordusu və rejimə sahib çıxan xalq tərəfindən asanlıqla yatırıldı. Elə bu vəziyyətdə Kubanın gec və ya tez devriləcəyini düşünən Sovet lideri Nikita Xruşov ani və çox fikirləşmədən verdiyi qərarla Kubaya Sovet nüvə silahlarının yerləşdirilməsi üçün əmr verdi. Əməliyyat gizli həyata keçiriləcək və dünya ictimaiyyətinə məlumat verilməyəcəkdi. Xruşovun planına görə beləcə Sovet Birliyi də sayca Amerikadan daha az nüvə başlığı olmasına baxmayaraq yaxın məsafə əldə etməsi ilə nüvə yarışında Amerikadan daha avantajlı bir mövqeyə keçəcəkdi. Ancaq Amerikanın cəsus təyyarələri Sovet nüvə mərkəzlərini tez bir zamanda müəyyən edir. Fidel Kastro bu krizin başlaması haqqında belə məlumat verir."Nüvə mərkəzlərini oktyabrın 16-da müəyyən etdilər. Çox hündürdən uçan bir Amerika U-2 cəsus təyyarəsi fırlanan rampaların fotoşəkillərini çəkir. Əslində nüvə başlıqlarının dəqiq yerini Amerikalılara Sovet gizli mərkəzindən Albay Oleg Penkovskinin verdiyi bilinir. U-2 bunları sonradan müəyyən edir. Kennedi həmin gün ayın 16-da xəbərdar edilir, kriz o vaxtdan başlanır."ABŞ-da seçki mübarizəsinin gücləndiyi dövrdə 1962-ci il oktyabrın 16-sı günü o dövrün Müdafiə naziri Robert McNamara Kubada nüvə mərkəzlərini göstərən fotoşəkilləri prezident Kennediyə göstərdi. Fotoşəkillərdən görünənə görə Sovetlərə məxsus nüvə başlıqları yerləşdirilməyə başlamış, amma atəşlənməyə hazır olmadığı üçün bəzi parçaların Kubaya gətirilməsi lazım idi.<ref>Jones, Howard (2009). Crucible of Power: A History of American Foreign Relations from 1945. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-6454-1.</ref> Xruşov ABŞ ilə müharibəni gözə almadığını və nüvə müharibəsinin dünyayı bir fəlakətə aparacağını bildiyi üçün Kubadakı silahları götürməsi əvəzində ABŞ-ın da Türkiyəyə yerləşdirdiyi Yupiter nüvə başlıqlarını götürməsini və Kubayı işğal etməyəcəyi mövzusunda açıqlama verməsini istəyirdi.<ref>Blight, James G.; Allyn, Bruce J.; Welch, David A. (2002). Cuba on the Brink: Castro, the Missile Crisis, and the Soviet Collapse. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-2269-5.</ref> Xruşovun qorxaq və məsuliyyətli addımlarından cəsarət alan Kennedi- "Onsuz da Türkiyəyə qoyduğumuz nüvələr köhnəlmişdi, 6 ay içərisində onları götürəcəkdik", "ABŞ-ın onsuz da Kubanı işğal etmək fikri olmamışdır" demişdir. Nəhayət dünyanın nüvə fəlakətinin mərkəzinə çevriləcəyi bu gərgin saat və günlərin sonunda Xruşov Kennedinin təklifini müsbət qarşılayır ambarqo sona çatır və Kubadakı sovet gəmiləri geri çəkilir. Beləliklə 1962-ci il Karib böhranı sona çatdı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Karib böhranı bir az da qarışıq olaraq Soyuq müharibənin kuliminasiya nöqtəsinə çatdığı bir dövrdə "yumuşama" və "anlaşmaya" şərait yaratmışdı. Nüvə müharibəsinin başlaya biləcəyini başa düşən tərəflər bundan sonra daha təmkinli olacaqlardı.<ref>National Research Council Committee on Antarctic Policy and Science, s. 33</ref> Nato üzvləri, daha doğrusu NATO-nun Avropa qanadı belə böyük bir böhranda (hətta onları təhlükəyə atan vəziyyət olsa da) fikirlərinin nəzərə alınmayacağını, ABŞ-ın təkbaşına hərəkət edəcəyini başa düşmüşlərdi. SSRi-də Xruşşov məsuliyyətsizlikdə günahlandırmaqla iqtidardan salındı. Bu böhran o dövrdəki 2 qütblü dünya düzülüşünə, blokları təşkil edən dövlətlər arasındakı münasibətlərə təsir etdi. Şərq blokunda Çin-Sovet münasibətlərində qarışıqlıq yarandı. Qərb blokunda Fransa 2 super dövlət arasında körpü quracaq "Qərbi Avropa" əməliyyatına başladı və ABŞ ilə əlaqələrinin inkişafı istiqamətində önəmli addımlar atmaqla öz nüvə proqramını yaratmağa başladı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> ABŞ və SSRİ böhrandan sonra nüvə silahlarının yayılmasının qarşısını almaq üçün 1963-ci ildə iyulun 5-da "Nüvə silahlarının sınaqdan keçirilməməsi barədə saziş" imzaladılar.(bu razılaşma atmosferdə, kosmos və dənizaltında nüvə silahlarını qadağan edirdi) Hər hansı bir böhran sırasında Vaşinqton və Moskva arasında birbaşa xəbərləşmə xəttinin qurulmasının vacibliyini ortaya çıxarmışdı. Iki paytaxt arasında dərhal əlaqə saxlaya bilmək üçün telefon xətti qurulmuşdur.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> == Qarşıdurmadan həbsxanaya qədər == 1960-1970-ci illərdə Soyuq müharibə iştirakçıları dünyanın daha aydın iki əks bloka bölünmədiyi beynəlxalq münasibətlərin yeni, daha mürəkkəb bir modelinə uyğunlaşmaq üçün mübarizə apardılar.<ref>"Milestones: 1969–1976 – Office of the Historian". history.state.gov. Retrieved 21 June 2019.</ref> Müharibədən sonrakı dövrün əvvəlindən etibarən Qərbi Avropa və Yaponiya İkinci Dünya Müharibəsinin dağıdılmasından sürətlə qurtuldu və [[1950]]-[[1960]]-cı illərə qədər güclü iqtisadi böyümə təmin etdi, adambaşına düşən ÜDM ABŞ-ın səviyyəsinə yaxınlaşdı, Şərq Bloku iqtisadiyyatı durğunlaşdı.<ref>United States Congress, Joint Economic Committee (1995). East-Central European Economies in Transition. M.E. Sharpe. ISBN 978-1-56324-613-5.</ref> [[Vyetnam müharibəsi]], ABŞ-ın beynəlxalq nüfuzunun və iqtisadi sabitliyin aşağı düşməsinə,<ref>Painter, D. S. (2014). "Oil and geopolitics: the oil crises of the 1970s and the Cold War". Historical Social Research. 39(4 (2014): 186–208. doi:10.12759/hsr.39.2014.4.186-208.</ref> silah müqavilələrinin pozulmasına və daxili iğtişaşların baş verməsinə səbəb oldu. Amerikanın müharibədən çəkilməsi, həm Çin, həm də Sovet İttifaqı ilə həbs siyasətini həyata keçirməyə səbəb oldu. === Vyetnam müharibəsi === Müharibə 1954-cü ildə, Şimali Vyetnamda [[Xo Şi Min]] və onun kommunist Vyet Minh partiyasının hakimiyyətə gəlməsi ilə başlamış və iki fövqəldövlət, [[ABŞ]] və [[SSRİ]] arasında [[Soyuq Müharibə]] nəticəsində daha da şiddətlənmişdir. Vyetnam müharibəsində yarıdan çoxu Vyetnamın dinc əhalisi olmaqla, 3 milyon insan (58 000 amerikalı) həlak olmuşdur. 1969-cu ildən etibarən, ABŞ-ın müharibəyə ən yaxından cəlb olunduğu dövrdə Vyetnam münaqişəsində 500 000 nəfərdən çox hərbi qulluqçu iştirak etmişdir.<ref>"Military Advisors in Vietnam: 1963 | JFK Library". www.jfklibrary.org. Retrieved 21 June 2019.</ref><ref>Vietnam War Statistics and Facts 1, 25th Aviation Battalion website.</ref> 1973-cü ildə prezident [[Riçard Nikson]]un ABŞ qüvvələrinin geri çəkilməsi haqqında əmrindən həm əvvəl, həm də sonra ABŞ-da müharibə əleyhdarı qüvvələrin artması amerikalılar arasında daha ciddi fikir ayrılıqlarının yaranmasına səbəb olmuşdur.<ref>oven, Steven G. (18 May 2015). Responsible Governance: A Case Study Approach. M.E. Sharpe. səh. 93–. ISBN 978-0-7656-2932-6.</ref> 1975-ci ildə kommunist qüvvələrin Sayqonu ələ keçirməsi ilə Vyetnam müharibəsi bitmiş və növbəti il ölkə [[Vyetnam Sosialist Respublikası]] adı altında birləşdirilmişdir.<ref>Miller, Robert; Wainstock, Dennis D. (2013). Indochina and Vietnam: The Thirty-five Year War, 1940–1975. Enigma Books. pp. 101–02. ISBN 978-1936274666.</ref><ref>Tucker, Spencer C. (2011). The Encyclopedia of the Vietnam War: A Political, Social, and Military History. ABC-CLIO. ISBN 978-1851099603.</ref> [[İkinci Dünya müharibəsi]] dövründə [[Yaponiya]] Cənub-Şərqi Asiyada, [[Hind-Çin]] yarımadasının şərq ucqarında yerləşən və 19-cu əsrə qədər Fransanın hakimiyyəti altında olmuş Vyetnama qoşun yeritdi və onu işğal etdi. Çin və Sovet kommunizmindən ilhamlanan Ho Çi Minh Yaponiya və [[Fransa]] müstəmləkə idarəçiliyi ilə mübarizə aparmaq üçün Vyet Minhi, Müstəqil Vyetnam Liqasını yaratdı. 1945-ci ildə Yaponiya müstəqil Vyetnamın idarəsini Fransız təhsilli İmperator Bao Daiyə buraxaraq öz qoşunlarını geri çəkdi. Ho Çi Minhin Vyet Minh qüvvələri dərhal ayağa qalxaraq Hanoyun şimal şəhərini ələ keçirdi və Honun prezidentliyi altında Demokratik Vyetnam Respublikasını (VDR) elan etdi.<ref>Glass, Andrew (14 October 2017). "McNamara becomes Vietnam War skeptic, Oct. 14, 1966". Politico. Retrieved 1 June 2018.</ref> Regionun idarəsini yenidən öz əlinə almağa çalışan Fransa Baonu dəstəklədi və 1949-cu ilin iyul ayında paytaxtı Sayqon olan Vyetnam (Cənubi Vyetnam) dövlətini yaratdı. Silahlı münaqişə fransızların 1954-cü ilin may ayında, Dien Bien Fu döyüşündə Vyet Minh qüvvələri tərəfindən məğlub edilməsinə qədər davam etdi. Cenevrədə keçirilən növbəti sülh danışıqlarında Vyetnam 17-ci paralel boyunca iki hissəyə bölündü (Şimalda Ho, Cənubda Bao hakimiyyətdə olmaqla) və birləşmə barədə 1956-cı ildə keçirilmək üzrə ümumxalq səsverməsi çağrıldı. 1955-ci ildə isə güclü anti-kommunist görüşlərə malik Ngo Dinh Diem Baonu hakimiyyətdən salaraq Vyetnam Respublikasının prezidenti oldu.<ref>Kalb, Marvin (22 January 2013). "It's Called the Vietnam Syndrome, and It's Back". Brookings Institution. Retrieved 12 June 2015.</ref> === Fransanın NATO hərbi quruluşundan çıxması === [[NATO]]-nun birliyi tarixinin əvvəlində, Şarl de Qollun Fransaya başçılıq etdiyi dövrdə bir böhran meydana gəldi. De Gaulle Birləşmiş Ştatların təşkilatdakı güclü roluna və Birləşmiş Ştatlar ilə Birləşmiş Krallıq arasındakı xüsusi münasibət kimi qəbul etdiyi şeylərə etiraz etdi. 17 sentyabr 1958-ci ildə Prezident Duayt D. Eisenhover və Baş nazir Harold Macmillan'a göndərilən bir memorandumda, [[Fransa]]nı [[ABŞ]] və Birləşmiş Krallıq ilə bərabər bir vəziyyətə gətirəcək üç tərəfli müdiriyyətin yaradılmasını müdafiə etdi.<ref>Menon, Anand (2000). France, NATO, and the limits of independence, 1981–97: the politics of ambivalence. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-312-22931-3.</ref> Fransanın əks coğrafi mövqe nümayiş etdirdiyi və NATO-dan kömək istədiyi Fransız Əlcəzairi maraqlandıran coğrafi bölgələri əhatə etmək üçün NATO-nun əhatə dairəsinin genişləndirilməsi, De Qollun aldığı cavabı qənaətbəxş hesab etmədi və müstəqil bir Fransız nüvə qoruyucusunun inkişafına başladı. [[1966]]-cı ildə Fransanı NATO-nun hərbi strukturlarından çıxartdı və NATO qoşunlarını Fransa torpaqlarından qovdu.<ref>Nuenlist, Christian; Locher, Anna; Martin, Garret (2010). Globalizing de Gaulle: International Perspectives on French Foreign Policies, 1958–1969. Lexington Books. ISBN 978-0-7391-4250-9.</ref> === Çexoslovakiyanın işğalı === [[Çexoslovakiya]]da [[1968]]-ci il [[5 yanvar|yanvarın 5]]-dən [[20 avqust|avqustun 20]]-dək cəmiyyətdə gedən kütləvi siyasi liberallaşma prosesi. [[5 yanvar]] [[1968]]-ci ildə [[Aleksandr Dubçek]]in [[Çexoslovakiya Kommunist Partiyası]] rəhbərliyinə gəlməsi ilə Çexoslovakiya açıq şəkildə [[SSRİ]]-dən asılı olmadığını nümayiş etdirməyə başladı. "İnsan sifətli sosializm" yaratmaq məqsədi ilə Dubçek və onun həmfikirləri tərəfindən həyata keçirilən siyasi islahatlar [[1956]]-cı ildə [[Macarıstan]]da olduğu kimi əvvəlki siyasi xətdən tam imtina xarakteri daşımırdı. Lakin Sovet İttifaqının və Avropadakı bəzi sosialist dövlətlərin rəhbərləri Çexoslovakiyadakı islahatları sosialist dövlət quruluşunun əsaslarına və "sosialist bloku"nun bütövlüyünə qarşı yönəlmiş təhlükə kimi qəbul edirdilər.<ref>Ello (ed.), Paul (April 1968). Control Committee of the Communist Party of Czechoslovakia, "Action Plan of the Communist Party of Czechoslovakia (Prague, April 1968)" in Dubcek's Blueprint for Freedom: His original documents leading to the invasion of Czechoslovakia. William Kimber & Co. 1968, s. 32, 54</ref><ref>Von Geldern, James; Siegelbaum, Lewis. "The Soviet-led Intervention in Czechoslovakia". Soviethistory.org. Archived from the original on 17 August 2009. Retrieved 7 March 2008.</ref> Belə ki, ölkədə senzura kifayət qədər məhdudlaşdırılmış, sərbəst ictimai diskussiyalar genişlənmiş, çoxpartiyalı sistemə keçid başlamışdı. Tam şəkildə söz, toplaşma və hərəkət azadlığı veriləcəyi, dövlət təhlükəsizlik orqanları üzərində nəzarətin gücləndiriləcəyi, şəxsi müəssisələrin açılmasına icazələrin asanlaşdırılacağı və istehsal üzərində dövlət nəzarətinin məhdudlaşdırılacağı bəyan olunmuşdu. Bundan əlavə, ölkənin federasiyaya çevrilməsi və [[ÇSSR]]-in tərkibinə daxil olan [[Çexiya]] və [[Slovakiya]]nın hakimiyyət orqanlarına verilən səlahiyyətlərin artırılması planlaşdırılmışdı. Lakin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının bəzi rəhbərləri (Bilak, Şvestka, Kolder, İndra və Kapek) dövlətin cəmiyyət üzərindəki nəzarətinin zəifləməsindən narahat idilər və Dubçekin islahatlarını dəstəkləmirdilər. Onlar partiya rəhbərliyinin hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması üçün Sovet İttifaqına müraciət də etmişdilər. SSRİ rəhbərliyinin fikrincə isə Çexoslovakiya [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]nın müdafiə xəttinin mərkəzində yerləşməklə soyuq müharibə dövründə böyük əhəmiyətə malik idi. 1968-ci il [[23 mart|martın 23]]-də kommunist partiyalarının [[Drezden]]də keçirilən qurultayında Çexoslovakiyadakı islahatlar tənqidə məruz qaldı, [[4 may|mayın 4]]-də [[Leonid Brejnev]] Moskvada Dubçekin rəhbərlik etdiyi çexoslovak nümayəndə heyətini qəbul etdi və bu görüşdə ÇSSR-dəki vəziyyəti kəskin tənqid etdi, [[15 iyul|iyulun 15]]-də kommunist partiyalarının rəhbərləri ÇKP MK-ya açıq məktubla müracət etdilər, [[29 iyul|iyulun 29]]-da Dubçek yenidən Brejnevlə görüşdü, [[17 avqust|avqustun 17]]-də Dubçeklə görüşən [[Macarıstan]] rəhbəri [[Yanoş Kadar]] onu vəziyyətin həddindən artıq gərginləşdiyi barədə xəbərdar etdi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> '''Dunay əməliyyatı''' 1968-ci il [[20 avqust|avqustun 20]]-dən [[21 avqust|21]]-nə keçən gecə [[VMT]]-nin 500 min nəfər canlı qüvvə və 5000 tankdan ibarət hərbi kontingenti Çexoslovakiya Sosialist Respublikasını işğal etdi. İşğaldan bir gün əvvəl [[Sovet İttifaqı Marşalı]] [[Andrey Qreçko]] ÇSSR müdafiə naziri Martin Dzuru hazırlanan aksiya haqqında məlumatlandıraraq, çexoslovak hərbi qüvvələri tərəfindən hər hansı müqavimət göstərilməməsi barədə xəbərdar etdi.<ref>"Russia brings winter to Prague Spring". BBC News. 21 avqust 1968. Retrieved 10 iyun 2008.</ref> Polşadan sovet-polyak qoşun kontingenti [[Yablones]], [[Ostrava]], [[Olomouç]] və [[Jilina]], [[Almaniya Demokratik Respublikası|ADR]]-dən sovet-alman qoşun kontingenti [[Praqa]], Xomutov, [[Plzen]], [[Karlovı Varı]] və nəhayət Macarıstandan sovet-macar-bolqar qoşun kontingenti [[Bratislava]], [[Trençin]], Banska Bistritsa istiqamətlərində yeridilmişdi. Qoşunların əsas hissəsi Sovet İttifaqı tərəfindən ayrılmışdı. Çexoslovak ordusu heç bir müqavimət göstərmədi.<ref>Čulík, Jan. "Den, kdy tanky zlikvidovaly české sny Pražského jara". Britské Listy. Archived from the original on 28 September 2007. Retrieved 23 January 2008.</ref> [[Sovet İttifaqı]] və [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]nın qoşunlarının ölkəyə yeridilməsi ilə bu prosesin qarşısı alınmışdır.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> === Brejnev doktrinası === [[Fayl:Leonid Brezhnev and Richard Nixon talks in 1973.png|250px|thumb|right|Brejnev və Riçard Nikson 1973-cü il]] 1968-ci ilin sentyabrında Polşa Birləşmiş İşçi Partiyasının Beşinci Qurultayında Çexoslovakiyanı işğal etdikdən bir ay sonra Brejnev, Brexnev doktrinasını açıqladı. Leninizm kapitalizmlə. Çıxış zamanı Brejnev bəyan etdi: {{Sitatın əvvəli}} Sosializmə düşmən olan qüvvələr bəzi sosialist ölkələrinin inkişafını kapitalizmə yönəltməyə çalışdıqda, bu, nəinki ölkənin, həm də bütün sosialist ölkələrinin ümumi probleminə və narahatlığına çevrilir. {{Sitatın sonu}} Doktrina, kökü Qərbi Almaniyanın və Qərbi Avropanın çiçəklənməsi ilə zidd olan yaşayış səviyyəsinin aşağı düşdüyü Polşa, Macarıstan və Şərqi Almaniya kimi dövlətlərdə marksizm-leninizmin uğursuzluqlarında tapıldı.<ref>Gaddis, John Lewis (2005). The Cold War: A New History. Penguin Press. ISBN 978-1-59420-062-5.s.158</ref> === Üçüncü dünya eskalasiyaları === Con Kennedinin öldürülməsindən sonra güc qazanan Lyndon Conson Administrasiyasına görə ABŞ Latın Amerikasına qarşı daha sərt mövqe tutdu. "Mann Doktrinası" adını aldı.<ref>LaFeber, Walter (1993). "Thomas C. Mann and the Devolution of Latin American Policy: From the Good Neighbor to Military Intervention". In Thomas J. McCormick & Walter LaFeber (eds.). Behind the Throne: Servants of Power to Imperial Presidents, 1898–1968. University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-13740-6.</ref> Hektor Qarsiya mühafizəkar keçmiş prezident Joaquin Balaguer, [[1966]]-cı ildə keçirilən prezident seçkilərində təşviqat aparmayan keçmiş prezident Juan Boschun qalib gəlməsinə qədər müvəqqəti prezident kimi çıxış etdi.<ref>Itzigsohn, José (2000). Developing Poverty: The State, Labor Market Deregulation, and the Informal Economy in Costa Rica and the Dominican Republic. University Park, Pennsylvania: Penn State University Press. ISBN 978-0-271-02028-0.</ref> Boşun Dominikan İnqilabi Partiyasının fəalları Dominikan polisi və silahlı qüvvələr tərəfindən şiddətlə təcavüz edildi. [[İndoneziya]]da sərt anti-kommunist general Suharto, "Yeni nizam" yaratmaq cəhdi ilə sələfi Sukarno tərəfindən dövlətin nəzarətinə keçdi. 1965-ci ildən 1966-cı ilə qədər ABŞ və digər Qərb hökumətlərinin köməyi ilə<ref>{{kitab3 | müəllif = Robinson, Geoffrey B. | başlıq = The Killing Season: A History of the Indonesian Massacres, 1965–66. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Princeton University Press | il = 2018 | cild = | səhifə = 203 | səhifələr = | isbn = 978-1-4008-8886-3 | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Simpson, Bradley. | başlıq = Economists with Guns: Authoritarian Development and U.S.–Indonesian Relations, 1960–1968. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Stanford University Press | il = 2010 | cild = | səhifə = 193 | səhifələr = | isbn = 978-0-8047-7182-5 | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Thaler, Kai . | başlıq = "50 years ago today, American diplomats endorsed mass killings in Indonesia. Here's what that means for today". | link = | cavabdeh = The Washington Post | yer = | nəşriyyat = | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{cite web |url = https://edition.cnn.com/2016/07/21/asia/indonesia-genocide-panel/index.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200226051434/https://edition.cnn.com/2016/07/21/asia/indonesia-genocide-panel/index.html |archivedate = 2020-02-26 |title = Perry, Juliet |author = |date = 2016 |work = |publisher = |accessdate = |language = |url-status = live }}</ref><ref>{{cite web |url = https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/10/the-indonesia-documents-and-the-us-agenda/543534/ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200201014117/https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/10/the-indonesia-documents-and-the-us-agenda/543534/ |archivedate = 1 fevral 2020 |title = What the United States Did in Indonesia |author = |date = |work = |publisher = theatlantic.com |accessdate = |language = }}</ref> ordu İndoneziya Kommunist Partiyasının 500 mindən çox üzvünün və simpatizanlarının kütləvi şəkildə öldürülməsinə səbəb oldu. və digər solçu təşkilatlarla birlikdə yüz minlərlə insanı son dərəcə qeyri-insani şəraitdə ölkə daxilindəki həbs düşərgələrində saxladılar. === Çin-Amerika yaxınlaşması === Sino-Sovet parçalanması nəticəsində Çin-Sovet sərhədi boyunca gərginlik 1969-cu ildə ən yüksək həddə çatdı və Birləşmiş Ştatlar Prezidenti Riçard Nikson Soyuq Müharibədə güc tarazlığını Qərbə doğru dəyişdirmək üçün münaqişədən istifadə etmək qərarına gəldi. [[Çin]]lilər Sovetlərdən də üstün olmaq üçün amerikalılarla münasibətləri yaxşılaşdırmağa çalışdılar.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> [[1972]]-ci ilin fevralında Nikson Çin ilə təəccüblü bir yaxınlaşma əldə etdi, Pekinə getdi və Mao Zedong və Zhou Enlai ilə görüşdü. Bu zaman SSRİ ABŞ ilə kobud nüvə paritetinə nail oldu; Bu vaxt, Vyetnam müharibəsi Amerikanın Üçüncü Dünyadakı təsirini zəiflətdi və Qərbi Avropa ilə münasibətləri soyudu. [[1960]]-cı illərin sonu və [[1970]]-ci illərin əvvəllərində Soyuq Müharibə gücləri arasında dolayı qarşıdurma davam etsə də, gərginlik azalmağa başladı.<ref>Dallek, Robert (2007). Nixon and Kissinger: Partners in Power. New York: HarperCollins. ISBN 978-0-06-072230-2.</ref> === Nikson, Brejnev və denete === Çinə səfərindən sonra Nikson Moskvada Brejnev də daxil olmaqla Sovet rəhbərləri ilə görüşdü.<ref>"President Nixon arrives in Moscow". BBC News. 22 May 1972. Retrieved 10 June 2008.</ref> Bu Strateji Silahların məhdudlaşdırılması danışıqları iki mühüm silah müqaviləsi ilə nəticələndi: SALT I, iki gücün imzaladığı ilk hərtərəfli məhdudlaşdırma müqaviləsi və gələn raketləri tutmaq üçün hazırlanan sistemlərin inkişafını qadağan edən Ballistik Raket Müqaviləsi. Bunlar bahalı anti-ballistik raketlərin və nüvə raketlərinin inkişafını məhdudlaşdırmaq məqsədi daşıyırdı. Nikson və Brejnev yeni "dinc yanaşı yaşama" dövrünü elan etdilər və iki supergüc arasında dentente (və ya əməkdaşlıq) əsaslı yeni siyasət qurdular. Bu vaxt Brejnev ağır hərbi xərclər üzündən qismən azalmış Sovet iqtisadiyyatını canlandırmağa çalışdı. [[1972]]-[[1974]]-cü illər arasında tərəflər iqtisadi əlaqələrini, o cümlədən ticarətin artırılmasına dair müqavilələri də möhkəmləndirmək barədə razılığa gəldilər. Görüşlərinin nəticəsi olaraq, Dentente Soyuq Müharibənin düşmənçiliyini əvəz edəcək və iki ölkə qarşılıqlı yaşayacaqlar.<ref>Litwak, Robert (1986). Détente and the Nixon doctrine : American foreign policy and the pursuit of stability, 1969-1976. Cambridge Cambridgeshire New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-25094-8.</ref> Bu inkişaflar, Qərbi Almaniyanın kansleri Willy Brandtın "Ostpolitik" siyasəti ilə, Qərbi Almaniya və Şərqi Avropa arasındakı münasibətləri normallaşdırmaq səyləri ilə üst-üstə düşdü.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> 1975-ci ildə Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Konfransı çərçivəsində imzalanan Helsinki Sazişində sona çatan Avropadakı vəziyyəti sabitləşdirmək üçün digər müqavilələr bağlandı. ATƏT "soyuq müharibə"nin qurtarmasından sonra ümumavropa təhlükəsizlik sistemini formalaşdıran, yeni Avropanın siyasi və iqtisadi həyatının sivil birgəyaşayış qaydalarını müəyyən edən, dövlətlərarası münasibətləri rəqiblik və münaqişə relsindən əməkdaşlıq və qarşılıqlı mənafe istiqamətlərinə yönəldən bir təşkilat funksiyasını icra edir. Helsinki aktı [[1975]]-ci il avqustun 1-də [[Finlandiya]]nın paytaxtı Helsinkidə Avropanın 33 dövlətinin, ABŞ və Kanadanın dövlət və hökumət başçılarının müşavirəsi oldu. Onlar Avropada təhlükəsizlik və əməkdaşlıq haqqında Zirvə aktını imzaladılar. [[1960]]-cı illərin sonu 70-ci illərin əvvəllərində sosialist və kapitalist ölkələri arasında münasibətlərin yaxşılaşması, [[NATO]] ilə Varşava Müqaviləsi Təşkilatı arasında hərbi-strateji tarazlığın yaranması beynəlxalq aləmdə "soyuq müharibə"dən gərginliyin zəiflədilməsinə doğru dönüş yaratmış oldu. [[1970]]-ci ildə SSRİ-AFR, AFR-Polşa arasında müqavilələrin imzanlanması, [[1971]]-ci ildə [[SSRİ]], [[ABŞ]], [[İngiltərə]] və [[Fransa]] arasında Qərbi Berlinə dair dördtərəfli sazişin bağlanması, [[1972]]-ci ildə AFR və ADR arasında münasibətlərin normallaşması haqqında müqavilənin bağlanması gərginliyin zəiflədilməsinə güclü təkan verdi. Bu da Ümümavropa müşavirəsinin hazırlanması və çağırılmasına şərait yaratdı. === 1970-ci illərin sonu münasibətlərin pisləşməsi === [[1970]]-ci illərdə Yuri Andropovun rəhbərlik etdiyi [[KQB]] [[Sovet]] rəhbərliyini sərt şəkildə tənqid edən Aleksandr Soljenitsın və Andrey Saxarov kimi görkəmli sovet şəxsiyyətlərini təqib etməyə davam etdi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Üst dünyada, xüsusilə Yaxın Şərq, [[Çili]], [[Efiopiya]] və [[Anqola]]dakı siyasi böhranlar dövründə supergüclər arasında dolayı münaqişə davam etdi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Prezident Jimmy Carter 1979-cu ildə SALT II müqaviləsi ilə silah yarışında başqa bir məhdudiyyət qoymağa çalışsa da,<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> səyləri o il digər hadisələr, o cümlədən hər ikisini ABŞ-ı devirən İran İnqilabı və Nikaraqua İnqilabı ilə sarsıtdı. rejimlər və dekabr ayında Sovet İttifaqının Əfqanıstana müdaxiləsinə qarşı qisas aldı.<ref>"Leaders agree arms reduction treaty". BBC News. 1979. Retrieved 10 June 2008.</ref> == "İkinci Soyuq Müharibə" (1979-1985) == İkinci Soyuq Müharibə,<ref>Diggins, John P. (2007). Ronald Reagan: Fate, Freedom, And the Making of History. W.W. Norton. ISBN 978-0-393-06022-5.</ref> [[1970]]-ci illərin sonu [[1980]]-ci illərin əvvəllərində Soyuq Müharibə gərginlikləri və qarşıdurmalarının intensiv yenidən oyanış dövrünə aiddir.<ref>Halliday, Fred (2001). "Cold War". The Oxford Companion to the Politics of the World. Oxford University Press Inc.</ref> Diggins, "Reyqan üçüncü dünyada əksinqilabçılığı dəstəkləyərək ikinci soyuq müharibə ilə mübarizə aparmaq üçün getdi". Coks "Bu" ikinci "Soyuq Müharibənin şiddəti, müddəti qısa olduğu qədər böyük idi" dedi.<ref>Cox, Michael (1990). Beyond the Cold War: Superpowers at the Crossroads. University Press of America. ISBN 978-0-8191-7865-7.</ref> === Sovet və Əfqanıstan müharibəsi === [[1978]]-ci ildə [[Əfqanıstan Xalq Partiyası]]nın (ƏXP) rəhbəri, SSRİ-yə meylliliyi ilə tanınan [[Nur Məhəmməd Tərəki]] rəqibi [[Həfizulla Əmin]] tərəfindən qətlə yetirildi. Hakimiyyət Aminin rəhbərliyi altında olan ƏXP-nin "Hezb" qanadının əlinə keçdi. Aminin ölkədə həyata keçirdiyi iqtisadi-siyasi islahatlar iri mülkədarlar tərəfindən müsbət qarşılanmadığından Əfqanıstanın müxtəlif əyalətlərində mərkəzi hakimiyyətə qarşı çıxışlar baş verməkdə idi. Bu çıxışlar [[Pakistan]], həmçinin [[ABŞ]] da daxil olmaqla, bir sıra qərb ölkələri tərəfindən dəstəklənirdi. Belə bir məqamda Əfqanıstandakı dayaqlarını itirməmək üçün [[SSRİ Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi]] bu ölkəyə qoşun yeritmək qərarı verdi.<ref>Hussain, Rizwan (2005). Pakistan and the emergence of Islamic militancy in Afghanistan. Aldershot, England Burlington, VT: Ashgate. ISBN 978-0-7546-4434-7.</ref> Beynəlxalq ictimaiyyat Sovet qoşunlarının Əfqanıstana təcavüzünü olduqca kəskin etirazla qarşıladı. BMT-nin Baş Məclisi SSRİ silahlı qüvvələrinin tezliklə Əfqanıstandan çıxarılmasını tələb edən qətnamə qəbul etdi. Bir çox ölkələr 1980-ci ildə [[1980 Yay Olimpiya Oyunları|Moskvada keçirilən dünya olimpiadası]]nı boykot etdilər. Amerika taxılının SSRİ-yə satılmasına qadağa qoyuldu. Strateji silahların məhdudlaşdırılması haqqında Sovet-AmeriKa sazişinin Senatda ratifikasiyası dayandırıldı. Pakistan və İran ərazilərində yüzlərlə düşərgə yaradıldı.<ref>Starr, S. Frederick (2004). Xinjiang: China's Muslim Borderland. M E Sharpe Inc. ISBN 978-0-7656-1318-9.</ref><ref>Kinsella, Warren (1992). Unholy Alliances. Lester Publishing. ISBN 978-1-895555-24-0.</ref> Sonralar bu düşərgələr mücahidlər hazırlamaq üçün bazalara çevrilmişdilər. Sovet qoşunlarının Əfqanıstana yeridilməsi o zamankı rəhbərliyin, xüsusən Sovet İKP MK-nın Baş Katibi [[Leonid Brejnev|L.İ.Brejnev]]in çox böyük siyasi səhvi idi. Sonralar bu səhv ciddi şəkildə pislənildi. SSRİ ilə hesablaşmayan və Əfqanıstanın işğalı ilə razılaşmayan ABŞ Konqresi 1980-ci ilin aprel ayında Əfqanıstan müxalifətinə birbaşa yardım məqsədi ilə 15 milyon dollar yardım ayrılmasına razılıq verdi. Bundan başqa ABŞ və Qərbi Avropa hökumətləri SSRİ qarşı döyüşən əfqan mücahidlərinə külli miqdarda silah-sursat verirdilər. Dünya ictimaiyyətini də SSRİ-nin işğalçı olduğuna inandırırdılar. Bir sözlə, Əfqanıstan müharibəsi Qərblə SSRİ arasında gedən müharibənin sonuncusu oldu. 70-ci illərin sonlarında başlayan müharibə qurtarmaq bilmirdi. Müharibə nəticəsində yaşayış məntəqələri dağıdılmış, əhali kütləvi şakildə (5 milyona yaxın) [[Pakistan]]a, [[İran]]a və başqa ölkələrə qaçmışdılar. Təsərrüfat dağılmış, ərzaq məhsulları istehsalı kəskin surətda aşağı düşmüş, bir çox müəssisələr fəaliyyətini dayandırmışdılar. Aclıq, dağıntı, qardaş qırğını əhalini fəlakət qarşısında qoymuşdu.<ref>Meher, Jagmohan (2004). America's Afghanistan War: The Success that Failed. Gyan Books. ISBN 978-81-7835-262-6.</ref> Bu da etnik, tayfa va siyasi qrupların silahlı mübarizəsinə arxalanan təməlçi islamçı, millətçi cərəyanların mövqelərinin kəskin surətdə güclənməsinə səbəb olmuşdu. Vəziyyəti sabitləşdirmək, vətəndaş müharibəsini dayandırmaq, xarici müdaxiləyə son qoymaq üçün ƏXDP "Əfqanıstanda milli barışıq haqqında" bəyannamə qəbul etdi. [[1987]]-ci il yanvarın 15-dən ölkənin hər yerində hərbi əməliyyatlar dayandırıldı. İqtidar və müxəlifət qüvvələrinin iştirakı ilə Koalisiya hökuməti yaratmaq haqqında təklif irəli sürüldü. Milli barışığın əldə edilməsi üçün yeni Konstitusiya qəbul edildi. Konstitusiyada bütün vətəndaşların hüquq bərabərliyi, qanun çərçivəsində çoxpartiyalıliq prinsipi təsbit edildi. ƏXDP-nin baş katibi Nəcibulla respublikanın prezidenti seçildi.<ref>Kalinovsky, Artemy M. (2011). A Long Goodbye: The Soviet Withdrawal from Afghanistan. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05866-8.</ref> Əfqanıstanla Pakistan arasındakı münasibətləri normallaşdırmaq üçün 1988-ci ildə Cenevrədə BMT-nin vasitəçiliyi ilə saziş imzalandı. Saziş bu dövlətlərin bir-birinin daxili işlərinə qarışmamasını, qaçqınların geri qaytarılmasına şərait yaradılmasını, hərbi müdaxilədən imtina edilməsini və Sovet qoşunlarının Əfqanıstandan çıxarılmasını nəzərdə tuturdu. SSRİ və ABŞ sazişin yerinə yetirilməsinin təminatçısı kimi çıxış etdilər. 1988-ci ilin mayında Sovet qoşunlarının mərhələ-mərhələ Əfqanıstandan çıxarılmasına başlandı. [[1989]]-cu il fevralın 15-də qoşunların çıxarılması başa çatdı. Milli barışığa nail olmaq üçün ƏXDP-nin adı dayişdirilib Vətən partiyası adlandırıldı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> === Reyqan və Tetçer === [[Fayl:Reagan-Thatcher cabinet talks.jpg|250px|thumb|right|Tetçer Nazirliyi, 1981-ci ildə Ağ Evdə Reyqanın kabineti ilə görüşür]] [[1977]]-ci ilin yanvarında, prezident olmaqdan dörd il əvvəl, [[Ronald Reyqan]], Riçard V. Allen ilə söhbətində, Soyuq Müharibə ilə əlaqədar əsas gözləntisini söylədi. "Amerikanın Sovet İttifaqına münasibətdə siyasətinə dair fikirlərim sadədir və bəziləri sadə deyəcək" dedi. "Bu budur: Biz qalib gəlirik və itiririk. Sən bu barədə nə düşünürsən?"<ref>Allen, Richard V. "The Man Who Won the Cold War". Hoover.org. Archived from the original on 1 May 2011. Retrieved 3 November 2011.</ref> [[1980]]-ci ildə Ronald Reyqan [[1980]]-ci ildə keçirilən prezident seçkilərində Cimmi Karteri məğlub edərək hərbi xərcləri artıracağını və hər yerdə Sovetlərə qarşı çıxacağını vəd etdi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Həm Reyqan, həm də İngiltərənin yeni Baş naziri Marqaret Tetçer Sovet İttifaqını və onun ideologiyasını pislədi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/><ref>Ogorodnev, Igor (9 April 2013). "Thatcher and the Soviet Union: The Iron Lady who helped bring down the 'Evil Empire'". RT International.</ref> Reyqan Sovet İttifaqını "pis bir imperiya" etiketlədi və Tetçer Sovetləri "dünya hökmranlığına əyilmiş" kimi təqdim edərkən, kommunizmin "tarixin kül yuvasında" qalacağını proqnozlaşdırdı. 1982-ci ildə Reyqan cəhd etdi. Qərbi Avropaya təklif olunan qaz xəttinə mane olmaqla [[Moskva]]nın sərt valyutaya çıxışını kəsmək. Sovet iqtisadiyyatına ziyan vurdu, eyni zamanda bu gəliri hesab edən [[Amerika]]dakı [[Avropa]]dakı müttəfiqlər arasında pis iradəyə səbəb oldu. Reyqan bu məsələdə geri çəkildi.<ref>Esno, Tyler (April 2018). "Reagan's Economic War on the Soviet Union". Diplomatic History. 42 (2): 281–304. doi:10.1093/dh/dhx061. ISSN 0145-2096.</ref><ref name="Graebner, Norman A. 2008">Graebner, Norman A.; Burns, Richard Dean; Siracusa, Joseph M. (2008). Reagan, Bush, Gorbachev: Revisiting the End of the Cold War. Greenwoo. ISBN 978-0-313-35241-6.</ref> [[1985]]-ci ilin əvvəlində [[Ronald Reyqan|Reyqan]]ın anti-kommunist mövqeyi yeni Reyqan doktrinası kimi tanınan bir mövqeyə çevrildi. Bu, gizlənməyə əlavə olaraq mövcud kommunist hökumətlərini alt-üst etmək üçün əlavə bir hüquq yaratdı. Karterin Sovet İttifaqının İslam əleyhdarlarını və Sovet tərəfindən dəstəklənən PDPA hökumətini [[Əfqanıstan]]da dəstəkləmək siyasətini davam etdirməklə yanaşı, CIA, əksəriyyəti müsəlman olan Orta Asiya Sovet İttifaqında islamçılığı təbliğ etməklə Sovet İttifaqının özünü zəiflətməyə çalışdı. Əlavə olaraq, CIA, anti-kommunist Pakistanın İŞİD-inə dünyanın dörd bir tərəfindəki müsəlmanları Sovet İttifaqına qarşı cihadda iştirak etməyə öyrətməyə təşviq etdi.<ref name="Graebner, Norman A. 2008"/> === Polşa Həmrəyliyi hərəkatı və döyüş hüququ === II Papa Con Paul, anti-kommunizm üçün bir mənəvi diqqət verdi; [[1979]]-cu ildə doğma Polşaya səfər, müxalifəti süqut edən və iki il sonra onun sui-qəsd cəhdinə səbəb ola bilən Həmrəylik hərəkatına əsaslanan bir dini və millətçi bir canlanma yaratdı. hərbi vəziyyət dövrü tətbiq etmək. Reyqan cavab olaraq [[Polşa]]ya iqtisadi sanksiyalar tətbiq etdi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> [[Kremlin]] ən böyük ideoloqu Mixail Suslov, Sovet liderlərinə Polşanın Həmrəyliyin nəzarəti altına düşdüyünə müdaxilə etməməyi tövsiyə etdi, çünki bunun ağır iqtisadi sanksiyalara səbəb olacağından və Sovet iqtisadiyyatı üçün fəlakətə səbəb olacağından qorxdu. === Sovet və ABŞ hərbi və iqtisadi məsələlər === [[Moskva]] Sovet İttifaqının ümumi milli məhsulunun [[25]] faizini istehlak malları və mülki sektorlara yatırımlar hesabına istehlak edən bir hərbi qurdu. Silah yarışı və digər Soyuq Müharibə öhdəliklərinə xərclədikləri Sovet sistemində dərin quruluş problemlərini doğurdu və artırdı. Müdafiə sektoruna sovet sərmayəsi hərbi zərurətdən qaynaqlanmadı, əksinə öz güc və imtiyazlarına görə bu sektordan asılı kütləvi partiya və dövlət bürokratiyalarının maraqları hesabına həyata keçirildi.<ref name="LaFeber, Walter 2002">LaFeber, Walter (2002). America, Russia, and the Cold War, 1945–2002. McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-284903-5.</ref> Sovet Silahlı Qüvvələri sahib olduqları silahların sayına və növlərinə, sıralarında olan qoşunların sayına və hərbi-sənaye bazasının genişliyinə görə dünyada ən böyük oldu.<ref>Towle, Philip. The Oxford History of Modern War. s.159</ref> Lakin sovet hərbi qüvvələrinin sahib olduğu kəmiyyət üstünlükləri Şərq Blokunun Qərbdən kəskin şəkildə geri qaldığı əraziləri çox vaxt gizlədirdi. Məsələn, [[Fars Körfəzi]] müharibəsi Sovet İttifaqının ən çox yayılmış əsas döyüş tankı olan T-72'nin zireh, yanğın idarəetmə sistemləri və atəş bölgəsinin Amerikan M1 Abrams'dan kəskin dərəcədə aşağı olduğunu göstərdi, lakin SSRİ demək olar ki, üç dəfə sahil aldı. [[ABŞ]]-ın M1-lərini yerləşdirdikləri üçün çox sayda T-72 lazım idi.<ref name="LaFeber, Walter 2002"/> [[Fayl:SDIO Delta Star.jpg|200px|thumb|left]] [[1980]]-ci illərin əvvəllərində [[SSRİ]] ABŞ-ınkından üstün bir hərbi arsenal və ordu qurdu.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Sovet İttifaqının Əfqanıstandakı işğalından bir müddət sonra, prezident Carter kütləvi şəkildə Birləşmiş Ştatlar ordusunu qurmağa başladı.<ref>Odom, William E. (2000). The Collapse of the Soviet Military. Yale University Press. ISBN 9780300082715.</ref> [[1981]]-ci ildə GNP-nin 5.3 faizindən 1986-cı ildə 6.5 faizə qədər artan Reygan rəhbərliyi tərəfindən sürətləndi.Carter rəhbərliyi tərəfindən ləğv edilmiş BG-1 Lancer proqramını canlandıran, LGM-118<ref>"LGM-118A Peacekeeper". Federation of American Scientists. 15 August 2000. Retrieved 10 April 2007.</ref> Sülhməramlı raketlər istehsal edən, ABŞ-a Avropada ABŞ kruiz raketləri yerləşdirən və eksperimental Strateji Müdafiə Təşəbbüsünü elan etdikdən sonra gərginlik artmaqda davam etdi.<ref name="LaFeber, Walter 2002"/> Ulduz müharibələri "mediası tərəfindən, uçuşun ortasında raketləri atmaq üçün müdafiə proqramı... Sovetlər Qərbi Avropanı hədəf alan RSD-10 Pioner ballistik raketlərini yerləşdirdi və NATO, Karter başçısının təkidi ilə yerləşdirməyə qərar verdi.<ref name="LaFeber, Walter 2002"/> MGM-31 Avropada, ilk növbədə Qərbi Almaniyada fırlanma və kruiz raketləri. Bu yerləşdirmə raketləri Moskvadan cəmi 10 dəqiqəlik məsafəyə yerləşdirdi.<ref>Carliner, Geoffrey; Alesina, Alberto, eds. (1991). Politics and Economics in the Eighties. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-01281-0.</ref> [[Reyqan]]ın hərbi quruculuğundan sonra Sovet İttifaqı öz ordusunu daha da artırmaqla cavab vermədi, çünki, böyük hərbi xərclər səmərəsiz planlaşdırılan istehsal və kollektiv kənd təsərrüfatı ilə birlikdə Sovet iqtisadiyyatı üçün artıq ağır bir yük idi. Eyni zamanda, Səudiyyə Ərəbistanı, digər OPEC-ə daxil olmayan ölkələr kimi, hasilatı artırdı. Bu inkişaflar Sovet İttifaqına təsir edən [[1980]]-ci illərdəki neft qatılığına öz töhfəsini verdi,<ref>Lebow, Richard Ned; Stein, Janice Gross (February 1994). "Reagan and the Russians". The Atlantic. Retrieved 28 May 2010.</ref> çünki neft Sovet ixracının əsas mənbəyi idi. gəlirlər.<ref>The Boston Globe. Boston.com. Retrieved 28 May 2014.</ref> Komanda iqtisadiyyatı ilə bağlı problemlər, neftin qiyməti azalır və böyük hərbi xərclər tədricən Sovet iqtisadiyyatını durğunluğa gətirdi.<ref>Gaidar, Yegor. "Public Expectations and Trust towards the Government: Post-Revolution Stabilization and its Discontents". The Institute for the Economy in Transition. Retrieved 15 March 2008.</ref> [[Fayl:1985 CPA 5685.jpg|200px|thumb|right]] [[1]] [[sentyabr]] [[1983]]-cü ildə Sovet İttifaqı, Reyqanın "qırğın" kimi xarakterizə etdiyi bir hərəkətdə oturan konqresmen Larry McDonald daxil olmaqla, 269 nəfərlik Boeing 747, Koreyanın Hava Hava Xətləri Uçuşunu vurdu.<ref>"Official Energy Statistics of the US Government", EIA – International Energy Data and Analysis. Retrieved on 4 July 2008.</ref> Təyyarəçi Sovet hava məkanını Moneron adası yaxınlığındakı Saxalin adasının qərb sahilindən bir müddət əvvəl pozmuşdu və Sovetlər naməlum təyyarələrə ABŞ-ın casus təyyarəsi kimi baxırdılar. Hadisə Reyqan və [[Mixail Qorbaçov]] arasında sonrakı razılaşmalara qədər mövcud olan Reyqan tərəfindən idarə olunan hərbi yerləşdirməyə dəstəyi artırdı. 1983-cü ilin noyabrında koordinasiya edilmiş NATO nüvə sərbəst buraxılmasının real simulyasiyası olan Able Archer 83 manevri, bəlkə də Kuba Raket Böhranından bəri ən təhlükəli məqam idi, çünki Sovet rəhbərliyi nüvə hücumunun yaxınlaşacağından qorxdu. [[Amerika]] daxili ictimaiyyəti, xarici münaqişələrə müdaxilə etmək narahatlığı Vyetnam müharibəsinin sonundan bəri davam etdi.<ref>Reagan, Ronald (1991). Foner, Eric; Garraty, John Arthur (eds.). The Reader's companion to American history. Houghton Mifflin Books. ISBN 978-0-395-51372-9. Retrieved 16 June 2008.</ref> Reyqan rəhbərliyi xarici münaqişələrə müdaxilə etmək üçün sürətli, ucuz başa gələn əks-üsyan taktikalarının istifadəsini vurğuladı. 1983-cü ildə Reyqan rəhbərliyi çoxsahəli Livan Vətəndaş Müharibəsinə müdaxilə etdi, Qrenadanı işğal etdi, Liviyanı bombaladı və Mərkəzi Amerika Kontrasiyasını, Nikaraqua'da Sovet İttifaqı olan Sandinista hökumətini devirmək istəyən anti-kommunist tərəfdarlarını dəstəklədi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Reyqanın Qrenada və Liviyaya qarşı müdaxilələri ABŞ-da populyar olsa da, Contra üsyançılarına dəstək verməsi mübahisələrə səbəb oldu. Reyqan rəhbərliyinin Qvatemala Vətəndaş Müharibəsi dövründə Qvatemala hərbi hökumətini, xüsusən Efraín Ríos Montt rejimini dəstəkləməsi də mübahisəli idi. Bu vaxt Sovetlər öz xarici müdaxilələri üçün yüksək xərc çəkdilər. Brejnev 1979-cu ildə Sovet İttifaqının Əfqanıstandakı müharibəsinin qısa olacağına inansa da, ABŞ, [[Çin]], [[İngiltərə]], [[Səudiyyə Ərəbistan]]ı və [[Pakistan]]ın köməyi ilə müsəlman partizanlar, işğala qarşı şiddətli bir müqavimət göstərdilər.<ref>Talbott, Strobe; Hannifin, Jerry; Magnuson, Ed; Doerner, William R.; Kane, Joseph J. (12 September 1983). "Atrocity in the skies". Time. Retrieved 8 June 2008.</ref> Kreml [[Əfqanıstan]]dakı kukla rejimini dəstəkləmək üçün 100.000 qoşun göndərdi, bir çox kənar müşahidəçiləri müharibəni "Sovetlərin Vyetnamı" adlandırdı.<ref name="LaFeber, Walter 2002"/> Ancaq Moskvanın Əfqanıstandakı dəhşəti, Vyetnamın Amerikalılar üçün olduğundan Sovetlər üçün daha fəlakətli idi, çünki münaqişə Sovet sistemindəki daxili çürümə və daxili böhran dövrünə təsadüf etdi.<ref name="LaFeber, Walter 2002"/> ABŞ Dövlət Departamentinin yüksək vəzifəli bir məmuru, işğalın "Sovet sistemindəki daxili böhranla" nəticələndiyini düşünərək 1980-ci ilin əvvəllərində belə bir nəticəni proqnozlaşdırdı. Ehtimal ki, entropiyanın termodinamik qanunu tutuldu.<ref>"What Guilt Does the U.S. Bear in Guatemala?". The New York Times. 19 May 2013.</ref> indi özünü inkişaf etdirməkdənsə, sadəcə tarazlığını qorumağa daha çox enerji xərcləyən Sovet sistemi ilə. Daxili çürümüş bir zamanda xarici hərəkət dövrünü görə bilərdik".<ref>Dobrynin, Anatoly (2001). In Confidence: Moscow's Ambassador to Six Cold War Presidents. University of Washington Press. ISBN 978-0-295-98081-2.</ref> == Son illər (1985-1991) == === Qorbaçovun islahatları === {{Əsas|Perestroyka}} Nisbətən gənc olan [[Mixail Qorbaçov]] 1985-ci ildə Baş katib olanda, sovet iqtisadiyyatı durğun idi və 1980-ci illərdə neftin qiymətinin aşağı düşməsi nəticəsində xarici valyuta qazancının kəskin azalması ilə üzləşmişdi.<ref name="LaFeber, Walter 2002"/> Bu məsələlər Qorbaçovu xəstə dövləti canlandırmaq üçün tədbirləri araşdırmağa vadar etdi. Səmərəsiz bir başlanğıc daha dərin struktur dəyişikliklərinin zəruri olduğu qənaətinə gəldi və 1987-ci ilin iyun ayında Qorbaçov yenidən qurulma və ya yenidən qurulma adlanan iqtisadi islahatların gündəliyini elan etdi. Yenidənqurma istehsal kvota sistemini rahatlaşdırdı, müəssisələrin fərdi mülkiyyətinə icazə verdi və xarici sərmayə üçün yol açdı. Bu tədbirlər, ölkənin ehtiyatlarını Soyuq Müharibə hərbi öhdəliklərindən mülki sektorda daha məhsuldar sahələrə yönəltmək məqsədi daşıyırdı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Qorbaçov eyni zamanda mətbuat azadlığını və dövlət qurumlarının şəffaflığını artıran şəffaflığı və ya açıqlığı tətbiq etdi.<ref name="Gibbs, Joseph 1999">Gibbs, Joseph (1999). Gorbachev's Glasnost: The Soviet Media in the First Phase of Perestroika. Texas A&M University Press. ISBN 0-89096-892-6.</ref> Klasnost, Kommunist Partiyasının başında olan korrupsiyanı azaltmaq və Mərkəzi Komitədəki vəzifə sui-istifadəsini mülayimləşdirmək məqsədi daşıyırdı.<ref name="Gibbs, Joseph 1999"/> Klasnost həm də Sovet vətəndaşları ilə qərb dünyası arasında, xüsusən də ABŞ ilə əlaqələrin artmasına səbəb oldu və iki xalq arasında sürətlənən dentente'yə töhfə verdi.<ref name="Gibbs, Joseph 1999"/> ===Münasibətlərdə ərimə === Kremlin hərbi və siyasi güzəştlərinə cavab olaraq Reyqan iqtisadi məsələlər və silah yarışının genişlənməsi ilə bağlı danışıqları yenidən başlatmağa razı oldu.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> İlk zirvə görüşü 1985-ci ilin noyabrında İsveçrənin Cenevrə şəhərində keçirildi. Bir mərhələdə yalnız bir tərcüməçinin müşayiəti ilə hər iki ölkənin nüvə arsenalını 50 faiz azaltmaq barədə prinsipcə razılaşdılar.<ref>"Toward the Summit; Previous Reagan-Gorbachev Summits". The New York Times. 29 May 1988. Retrieved 21 June 2008.</ref> 1986-cı ilin oktyabrında İslandiyanın Reykjavik şəhərində ikinci zirvə görüşü keçirildi. Diqqəti Reyqanın Qorbaçovun ləğv etmək istədiyi Strateji Müdafiə Təşəbbüsünə keçirməyincə danışıqlar yaxşı getdi. Reyqan imtina etdi. Danışıqlar uğursuz oldu, lakin 1987-ci ildə baş tutan üçüncü zirvə görüşü, Aralıq Aralıq Nüvə Qüvvələri Müqaviləsinin (INF) imzalanması ilə bir irəliləməyə səbəb oldu. INF müqaviləsi 500 ilə 5500 kilometr arasındakı (300 ilə 3400 mil) arasındakı bütün nüvə silahlı, yerüstü ballistik və kruiz raketlərini ləğv etdi.<ref>"Intermediate-Range Nuclear Forces". Federation of American Scientists. Retrieved 21 June 2008.</ref> Şərq-Qərb gərginliyi 1980-ci illərin ortalarından sonlarına qədər sürətlə azaldı və 1989-cu ildə Moskvada keçirilən son zirvə görüşü ilə, Qorbaçov və George H. W. Buş, START I silah nəzarət müqaviləsini imzaladıqda. Növbəti il Sovet İttifaqına məlum oldu ki,<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> neft və qaz subsidiyaları, kütləvi qoşun səviyyəsinin saxlanması xərcləri ilə yanaşı, iqtisadi cəhətdən xeyli azalıb. Bundan əlavə, bir tampon zonanın təhlükəsizlik üstünlüyü əhəmiyyətsiz sayıldı və Sovetlər rəsmi olaraq Mərkəzi və Şərqi Avropadakı müttəfiq dövlətlərin işlərinə müdaxilə etməyəcəklərini bəyan etdilər.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> 1989-cu ildə Sovet qüvvələri Əfqanıstandan çıxdı<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> və 1990-cı ilədək Qorbaçov Almaniyanın birləşməsinə razılıq verdi, yeganə alternativ Tiananmen Meydanı ssenarisi olduğu üçün.Berlin Divarı yıxıldıqda, Qorbaçovun "Ümumi Avropa Evi" konsepsiyası formalaşmağa başladı.<ref>"Address given by Mikhail Gorbachev to the Council of Europe". Centre Virtuel de la Connaissance sur l'Europe. 6 July 1989. Archived from the original on 27 September 2007. Retrieved 11 February 2007.</ref> 3 dekabr 1989-cu ildə Gorbachev və George H.W. Buş Malta sammitində Soyuq Müharibə elan etdi.<ref>Shearman, Peter (1995). Russian foreign policy since 1990. Westview Press. ISBN 978-0-8133-2633-7.</ref> Bir il sonra iki keçmiş rəqib İraqa qarşı Körfəz müharibəsində (1990 Avqust - 1991 Fevral) tərəfdaş oldular.<ref>"1989: Malta summit ends Cold War". BBC. 3 December 1989.</ref> === Şərqi Avropa dağılır === [[1989]]-cu ilə qədər Sovet İttifaqı sistemi dağılmaq ərəfəsində idi və Sovet hərbi dəstəyindən məhrum olan Varşava Paktı dövlətlərinin kommunist liderləri güclərini itirirdilər.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Polşanın Həmrəylik hərəkatı kimi ot kökləri təşkilatları güclü populyar bazalarla sürətlə yer qazdı. 1989-cu ildə Polşa və Macarıstanda kommunist hökumətləri rəqabətli seçkilərin təşkili ilə bağlı ilk danışıqlar apardılar. Çexoslovakiyada və Şərqi Almaniyada, girməmiş kommunist liderlərinin kütləvi etirazları. Bolqarıstan və Rumıniyadakı kommunist rejimləri də sonuncu vəziyyətdə şiddətli bir qiyam nəticəsində çökdü.<ref>Garthoff, Raymond (1994). Détente and Confrontation: American-Soviet Relations from Nixon to Reagan. Brookings Institution Press. ISBN 978-0-8157-3041-5.</ref> Münasibət kifayət qədər dəyişdi ki, ABŞ dövlət katibi Ceyms Beyker Amerika hökumətinin qan tökülməsinin qarşısını almaq üçün müxalifət adından Rumıniyaya sovet müdaxiləsinə qarşı çıxmayacağını təklif etdi.<ref>Lefeber, R.; Fitzmaurice, M.; Vierdag, E. W. (1991). The Changing political structure of Europe: aspects of international law. M. Nijhoff. ISBN 978-0-7923-1379-3.</ref> Dəyişiklik dalğası, Avropanın kommunist hökumətlərinin süqutunu simvollaşdıran və Avropanın Dəmir Pərdə bölgüsünə qrafik şəkildə son qoyan 1989-cu ilin noyabrında Berlin Divarının yıxılması ilə sona çatdı. 1989-cu ildə baş verən inqilab dalğası Mərkəzi və Şərqi Avropanı süpürdü və sovet tipli bütün kommunist dövlətlərini dinc yolla dağıtdı: Şərqi Almaniya, Polşa, Macarıstan, Çexoslovakiya və Bolqarıstan; Rumıniya kommunist rejimini şiddətlə yıxan yeganə Şərq bloku idi.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> === Sovetin dağılması === [[SSRİ]]-nin özündə glasnost Sovet İttifaqını birləşdirən istiqrazları zəiflətdi və [[1990]]-cı ilin fevral ayına qədər SSRİ-nin dağılması ilə Kommunist Partiyası 73 illik dövlət hakimiyyəti inhisarını təslim etmək məcburiyyətində qaldı.<ref>Sakwa, Richard (1999). The Rise and Fall of the Soviet Union, 1917–1991. Routledge. ISBN 978-0-415-12290-0.</ref> Eyni zamanda, glasnost və icazə verilən "millətlər məsələsi" tərəfindən icazə verilən mətbuat və fikir ayrılıqları azadlığı getdikcə birliyin tərkibli respublikalarının Baltikyanı ölkələrin tamamilə ittifaqdan çıxaraq Moskvadan muxtariyyətlərini elan etmələrinə səbəb oldu.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> [[Qorbaçov]]un Mərkəzi və Şərqi Avropaya icazəli münasibəti əvvəlcə Sovet ərazisinə şamil edilmədi; dostluq münasibətlərini qorumağa çalışan Buş, 1991-ci ilin yanvarında [[Latviya]] və [[Litva]]da baş verən qətlləri qınayaraq, zorakılığın davam edəcəyi təqdirdə iqtisadi əlaqələrin dondurulacağını xüsusi olaraq xəbərdar etdi. və getdikcə çox sayda Sovet respublikası, xüsusən də Rusiya, SSRİ-dən ayrılmaq təhlükəsi ilə üzləşdi.<ref>Soviet Leaders Recall 'Inevitable' Breakup Of Soviet Union, Radio Free Europe/Radio Liberty, 8 December 2006. Retrieved 20 May 2008.</ref> 21 Dekabr 1991-ci ildə yaradılan Müstəqil Dövlətlər Birliyi Sovet İttifaqının varisi olaraq görülür, lakin Rusiya liderlərinin fikrincə, məqsəd Sovet respublikaları arasında "sivil bir boşanmaya icazə vermək" idi və boş bir şeylə müqayisə edilir.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> SSRİ 26 dekabr 1991-ci ildə rəsmi olaraq dağıldığı elan edildi. ABŞ Prezidenti George H.W.Buş duyğularını dilə gətirdi: "Dünyada həyatımda, həyatımızda baş verən ən böyük şey budur: Allahın lütfü ilə Amerika Soyuq Müharibəni qazandı".<ref>Ambrose, Stephen E.; Brinkley, Douglas G. (2011). Rise to Globalism: American Foreign Policy Since 1938. Penguin Books. ISBN 978-0-14-200494-4.</ref> == Nəticə == Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Rusiya hərbi xərcləri kəskin şəkildə azaltdı və iqtisadiyyatın yenidən qurulması milyonlarla işsiz qaldı.<ref>"Facts + Stats of the Yeltsin Era". PBS. 2014</ref> 1990-cı illərin əvvəllərində ABŞ-ın və Almaniyanın yaşadığı Böyük Depressiyadan daha ağır kapitalist islahatları tənəzzülə uğradı.<ref>Nolan, Peter (1995). China's Rise, Russia's Fall. St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-12714-5.</ref> Soyuq müharibənin bitməsindən sonrakı 25 il ərzində post-kommunist dövlətlərdən yalnız beş-altı nəfəri çoxları geridə qaldıqları zaman zəngin və kapitalist dünyasına qoşulma yolundadır, bəziləri bir neçə onilliklər çəkəcək dərəcədə. kommunizmin süqutundan əvvəl olduğu yerə çatmaq.<ref>Ghodsee, Kristen (2017). Red Hangover: Legacies of Twentieth-Century Communism. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-6949-3.</ref><ref>Milanović, Branko (2015). "After the Wall Fell: The Poor Balance Sheet of the Transition to Capitalism". Challenge. 58 (2): 135–38. doi:10.1080/05775132.2015.1012402.</ref> Soyuq Müharibə dünya işlərinə təsir etməyə davam edir.<ref>"Country profile: United States of America". BBC News. Retrieved 11 March 2007</ref> Soyuq Müharibədən sonrakı dünya birmənalı hesab olunur, ABŞ-ın yeganə qüdrətli gücüdür.<ref>"U.S. Military Deployment 1969 to the present". PBS. 26 October 2004. Retrieved 30 November 2010.</ref> Soyuq Müharibə, İkinci Dünya müharibəsindən sonra Birləşmiş Ştatların siyasi rolunu 1989-cu ilə qədər müəyyən etdi. Amerika Birləşmiş Ştatlarının 50 ölkə ilə hərbi ittifaqları vardı, 526.000 qoşun xaricdə yerləşirdi, 326.000'i Avropada (bunların üçdə ikisi qərb Almaniyada idi) və Asiyada 130.000 (əsasən Yaponiya və Cənubi Koreya).<ref>Duke, Simón (1989). United States Military Forces and Installations in Europe. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-829132-9.</ref> Soyuq Müharibə, xüsusən də ABŞ-dakı sülhməramlı hərbi-sənaye komplekslərinin zirvəsini və elmin geniş miqyaslı hərbi maliyyələşdirilməsini qeyd etdi.<ref>Calhoun, Craig (2002). "Cold War (entire chapter)". Dictionary of the Social Sciences. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-512371-5. Retrieved 16 June 2008.</ref> Bu komplekslər, mənşəyi 19-cu əsrin əvvəllərində tapılsa da, Soyuq Müharibə dövründə xeyli qar yağdı. Mütəxəssislər, Soyuq Müharibə dövründə 50-yə qədər nüvə silahının itirildiyini düşünürlər.<ref>Pavelec, Sterling Michael (2009). The Military-Industrial Complex and American Society. ABC-CLIO. ISBN 978-1-59884-187-9.</ref> ABŞ-ın bütün Soyuq Döyüş boyu hərbi xərcləri təxminən 8 trilyon dollar təşkil etdi. Bundan əlavə 100.000-ə yaxın amerikalı Koreya və Vyetnam müharibələrində həyatını itirdi. Sovet itkilərini qiymətləndirmək çətindir, baxmayaraq ki, ümumi milli məhsulun bir hissəsi olaraq Sovet İttifaqı üçün maliyyə xərcləri ABŞ-ın çəkdiyindən çox idi.<ref>Maack, Benjamin (14 November 2008). "The Cold War's Missing Atom Bombs". Der Spiegel. Archived from the original on 27 June 2019. Retrieved 20 August 2019.</ref> Formalı əsgərlərin həyatını itirməsindən əlavə, dünyanın hər yerində, xüsusən də Cənub-Şərqi Asiyada fövqəldövlətlərin vəkil müharibələrində milyonlarla insan öldü.<ref name="LaFeber, Walter 2002"/> Yerli qarşıdurmalar üçün vəkil müharibələri və subsidiyaların əksəriyyəti Soyuq Müharibə ilə birlikdə başa çatdı; soyuq müharibədən sonrakı illərdə dövlətlərarası müharibələr, etnik müharibələr, inqilab müharibələri, həmçinin qaçqın və köçkünlər böhranları kəskin şəkildə azaldı.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Ancaq Soyuq Müharibənin nəticəsi bitmiş hesab edilmir. Üçüncü Dünyanın bəzi yerlərində Soyuq Müharibə rəqabətini alovlandırmaq üçün istifadə edilən bir çox iqtisadi və sosial gərginlik kəskin olaraq qalır.<ref name="Gaddis, John Lewis 2005"/> Əvvəllər kommunist hökumətləri tərəfindən idarə olunan bir sıra ərazilərdə dövlət nəzarətinin parçalanması, xüsusilə keçmiş Yuqoslaviyada yeni vətəndaş və etnik qarşıdurmalara səbəb oldu. Mərkəzi və Şərqi Avropada Soyuq Müharibənin sonu iqtisadi böyümə və liberal demokratiyaların sayının artması dövrünə qədəm qoydu, halbuki Əfqanıstan kimi dünyanın digər yerlərində müstəqillik dövlət uğursuzluğu ilə müşayiət olundu.<ref>Monty G. Marshall and Ted Gurr, "Peace and Conflict" (PDF). Archived from the original (PDF) on 24 June 2008. Retrieved 1 June 2016., Center for Systemic Peace (2006). Retrieved 14 June 2008. "Peace and Conflict" (PDF). Archived from the original (PDF) on 24 June 2008. Retrieved 1 June 2016.</ref> === Populyar mədəniyyətdə === Soyuq müharibə dövründə, [[ABŞ]] və Sovet İttifaqı ilə, xüsusən də hərəkətli şəkillərdən istifadə edərək, dünyada insanların qəlbinə və zehninə təsir göstərmək üçün hazırlanmış təbliğata böyük sərmayə qoyuldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Shaw, Tony; Youngblood, Denise Jeanne | başlıq = Cinematic Cold War: The American and Soviet Struggle for Hearts and Minds. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2010 | cild = | səhifə = 1 | səhifələr = | isbn = 978-0-7006-1743-2 | doi = | ref = }}</ref> Soyuq müharibə əyləncə mediasında geniş əks olunan və 1991-ci ildən sonrakı Soyuq Müharibə mövzusunda çoxsaylı bədii filmlər, romanlar, televiziya və digər media ilə bu günə qədər davam edən bir populyar bir mövzu kimi davam edir. 2013-cü ildə bir KGB yatmış [[1980]]-ci illərin əvvəllərində qurulan Amerikalılar, Metacritic illik ən yaxşı yeni televiziya şouları siyahısında 6-cı yeri tutdu; altı mövsümlük qaçışı 2018-ci ilin may ayında başa çatdı.<ref>Dietz, Jason (11 dekabr 2013). "The Best New TV Shows of 2013". Metacritic (CBS Interactive Inc.). Retrieved 14 aprel 2014.</ref><ref>Lowry, Brian (31 may 2018). "'The Americans' finale brings FX drama to tense, satisfying close". CNN. Retrieved 2 iyun 2018.</ref> Krimson Tide (1995) kimi filmlər kollec tələbələrinə Soyuq müharibə haqqında məlumat vermək üçün tam olaraq göstərilir.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gokcek, Gigi; Howard, Alison | başlıq = "Movies to the Rescue: Keeping the Cold War Relevant for Twenty-First-Century Students". | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2013 | cild = | səhifə = 436 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> == Tarixi == Soyuq müharibəyə ilk çağırışı [[Vinston Çörçill|U.Çörçill]] [[1946]]-cı ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]<nowiki/>nda [[Fulton çıxışı|çıxışı zamanı]] etmişdir. Amerika Birləşmiş Ştatlarında öz növbəsində "[[Marşal planı]]" və "[[Trumen doktrinası]]"nı qəbul edildi. [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]<nowiki/>nın bu addımı Soyuq müharibənin başlanması üçün real addım oldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Nashel, Jonathan | başlıq = "Cold War (1945–91): Changing Interpretations | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 1999 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0-19-507198-6 | doi = | ref = }}</ref> Hər iki qütb tezliklə öz hərbi təşkilatını yaratdı. Kapitalist ölkələr başda [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] olmaqla [[NATO]], Sosialist ölkələr [[SSRİ]] başda olmaqla [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]nı. [[Marşal planı]] və [[Trumen doktrinası]]na cavab olaraq SSRİ [[sosialist düşərgəsi]]ndə [[Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurası]] (QİYŞ) yaratdı.<ref>{{kitab3 | müəllif = Ambrose, Stephen E. | başlıq = Rise to Globalism: American Foreign Policy Since 1938 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2011 | cild = | səhifə = 789-799 | səhifələr = | isbn = 978-0-14-200494-4 | doi = | ref = }}</ref> Soyuq müharibə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] və [[SSRİ]]-nin [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı işğaldan azad etdikləri ərazilərdə ərazi bölümünə səbəb oldu. [[Almaniya]]nın ərazisində [[Almaniya Demokratik Respublikası|ADR]] ([[SSRİ]]) və [[Almaniya Federativ Respublikası|AFR]] ([[Amerika Birləşmiş Ştatları]]), [[Koreya]] ərazisində [[Koreya Respublikası]] ([[Amerika Birləşmiş Ştatları]]) və [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası|KXDR]] ([[SSRİ]]) yaradıldı. [[SSRİ]] və [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Soyuq müharibə dövründə [[Hindistan-Pakistan müharibəsi|Hindistan-Pakistan]] ([[Kəşmir məsələsi]]), [[Ərəb-İsrail müharibəsi|Ərəb-İsrail]] ([[Fələstin məsələsi]]), [[Vyetnam müharibəsi|Vyetnam]], [[Əfqanıstan müharibəsi|Əfqanıstan]] müharibləri, [[Berlin böhranı|Berlin]], [[Karib böhranı|Karib]], [[Kipr böhranı]] zamanı dövlətlər arası münasibətlər gərginləşmişdir. Bunlara baxmayaraq Beynəlxalq münasibətlərdə yumşalma müşahidə olunmuşdur. [[1959]]-cu ildə İlk dəfə Sovet rəhbəri [[Nikita Xruşşov]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]na səfər etmişdir. [[1963]]-cü ildə [[SSRİ]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] və [[İngiltərə]] [[nüvə silahı]]nın sınağını atmosferdə, suda və kosmik fəzada aparılmaması haqqında müqavilə imzaladılar. [[1968]], [[1971]], [[1972]]-ci illərdə [[nüvə silahı]]nı yaymamaq haqqında müqavilə imzalandı. [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] və [[SSRİ]]-nin "silahlanma yarışı" Sovet iqtisadiyyatını çökdürdü və [[SSRİ]] parçalandı. Soyuq müharibə sona yetdi. Tezliklə [[Sosialist düşərgəsi]]nin üzvlərinin bir-neçəsi [[NATO]]-ya daxil oldu, [[Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurası]] öz fəaliyyətini dayandırdı. == Xüsusi qeyd == Azərbaycan legionerlərinin komandiri [[Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginski]]nin 1946-cı il martın 23-də İngiltərənin baş naziri Klement Etliyə yazdığı bir məktubda SSRİ-yə qarşı Soyuq Müharibə yolu ilə necə mübarizə aparmağın mümkün olduğundan bəhs edilir. Bu məktub Soyuq Müharibənin elan edilməsindən 6 gün əvvəl yazılıb. Əbdürrəhman Fətəlibəyli–Düdənginski Soyuq Müharibənin planını yazıb. == Mənbə == === İstinadlar === <div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088"> {{İstinad siyahısı|4}} </div> === Xəbərlər === {{refbegin|30em}} * {{cite news | last = Bevins | first = Vincent | title = What the United States Did in Indonesia | date = 20 oktyabr 2017 | url = https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/10/the-indonesia-documents-and-the-us-agenda/543534/ | work = The Atlantic | location = | access-date = 21 oktyabr 2017 | ref = harv | archive-date = 2020-02-01 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200201014117/https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/10/the-indonesia-documents-and-the-us-agenda/543534/ | url-status = live }} * {{Cite web|url=https://www.cnn.com/2015/12/23/politics/cold-war-u-s-nuclear-target-list/index.html|title=Newly released documents reveal U.S. Cold War nuclear target list – CNNPolitics|first=Eric|last=Bradner|website=CNN|year=2015|ref=harv|access-date=2020-01-07|archive-date=2019-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20191022015222/https://www.cnn.com/2015/12/23/politics/cold-war-u-s-nuclear-target-list/index.html|url-status=live}} * {{cite news | title = Desert Storm Filled Soviet Military With Awe | url = http://articles.chicagotribune.com/1992-02-07/news/9201120109_1_soviet-report-reconnaissance-strike-military-force | work = tribunedigital-chicagotribune | access-date = 15 oktyabr 2017 | language = en | ref = harv | first = David | last = Evans | date = 7 fevral 1992 | archive-date = 2017-10-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20171016013630/http://articles.chicagotribune.com/1992-02-07/news/9201120109_1_soviet-report-reconnaissance-strike-military-force | url-status = live }} * {{cite news | 1 = Feeney Mark | title = Caspar W. Weinberger, 88; Architect of Massive Pentagon Buildup | date = 29 mart 2006 | work = The Boston Globe | publisher = Boston.com | accessdate = 28 may 2014 | url = http://www.boston.com/news/globe/obituaries/articles/2006/03/29/caspar_w_weinberger_88_architect_of_massive_pentagon_buildup/ | author-link = Mark Feeney | ref = harv | archive-date = 29 May 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140529051659/http://www.boston.com/news/globe/obituaries/articles/2006/03/29/caspar_w_weinberger_88_architect_of_massive_pentagon_buildup/ | url-status = live }} * {{cite news | first = Andrew | last = Glass | title = McNamara becomes Vietnam War skeptic, Okt. 14, 1966 | url = https://www.politico.com/story/2017/10/14/this-day-in-politics-oct-14-1966-243670 | work = Politico | access-date = 2018-06-01 | ref = harv | date = 14 oktyabr 2017 | archive-date = 2019-05-09 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190509024718/https://www.politico.com/story/2017/10/14/this-day-in-politics-oct-14-1966-243670 | url-status = live }} * {{cite news | title = The Cold War's Missing Atom Bombs | date = 14 noyabr 2008 | url = https://www.spiegel.de/international/world/a-nuclear-needle-in-a-haystack-the-cold-war-s-missing-atom-bombs-a-590513.html | work = Der Spiegel | access-date = 20 avqust 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190627105727/https://www.spiegel.de/international/world/a-nuclear-needle-in-a-haystack-the-cold-war-s-missing-atom-bombs-a-590513.html | archive-date = 27 iyun 2019 | url-status = live | ref = harv | first = Benjamin | last = Maack }} * {{cite news |last1=Nzongola-Ntalaja |first1=Georges |title=Patrice Lumumba: the most important assassination of the 20th century |url=https://www.theguardian.com/global-development/poverty-matters/2011/jan/17/patrice-lumumba-50th-anniversary-assassination |accessdate=26 oktaybr 2019 |work=The Guardian |date=17 yanvar 2011 |ref=harv |archive-date=2019-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191023072741/https://www.theguardian.com/global-development/poverty-matters/2011/jan/17/patrice-lumumba-50th-anniversary-assassination |url-status=live }} * {{cite news |last1=Orwell |first1=George |title=You and the Atomic Bomb |work=Tribune |date=19 oktyabr 1945 |ref=harv}} * {{cite news |last1=Orwell |first1=George |title=Russia began to make a 'cold war' on Britain and the British Empire |work= The Observer |date=10 mart 1946 |ref=harv}} * {{cite news | last = Perry | first = Juliet | title = Tribunal finds Indonesia guilty of 1965 genocide; US, UK complicit | date = 21 iyul 2016 | url = http://www.cnn.com/2016/07/21/asia/indonesia-genocide-panel/index.html | work = CNN | location = | access-date = 5 iyun 2017 | ref = harv | archive-date = 2019-06-08 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190608134956/https://www.cnn.com/2016/07/21/asia/indonesia-genocide-panel/index.html | url-status = live }} * {{cite news|url=https://mobile.nytimes.com/2010/03/16/opinion/16iht-edrev.html|title=An Absurdist Film That Touches on Wartime Reality|last=Rev|first=Istvan|newspaper=The New York Times|language=en|access-date=29 noyabr 2017|date=15mart 2010|ref=harv|archive-date=2017-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201041641/https://mobile.nytimes.com/2010/03/16/opinion/16iht-edrev.html|url-status=live}} * {{cite news | last = | first = | title = Islamofascism Anyone? | date = 1 oktyabr 2006 | authorlink = William Safire | url = https://www.nytimes.com/2006/10/01/opinion/01iht-edsafire.2988871.html | work = The New York Times | ref = harv | access-date = 2020-01-07 | archive-date = 2020-01-07 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200107060603/https://www.nytimes.com/2006/10/01/opinion/01iht-edsafire.2988871.html | url-status = live }} * {{cite news | last = Scott | first = Margaret | title = Uncovering Indonesia's Act of Killing | date = 26 oktyabr 2017 | url = https://www.nybooks.com/daily/2017/10/20/uncovering-indonesias-act-of-killing/ | work = The New York Review of Books | location = | access-date = 27 fevral 2018 | ref = harv | archive-date = 2018-06-25 | archive-url = https://web.archive.org/web/20180625161434/https://www.nybooks.com/daily/2017/10/20/uncovering-indonesias-act-of-killing/ | url-status = live }} * {{cite news | last1 = | first1 = | author-link1 = | title = | date = fevral 1994 | url = https://www.theatlantic.com/past/politics/foreign/reagrus.htm | work = The Atlantic | first2 = Janice Gross | last2 = Stein | author = Janice Gross Stein | accessdate = 28 May 2010 | ref = harv | archive-date = 31 December 2016 | archive-url = https://web.archive.org/web/20161231110203/http://www.theatlantic.com/past/politics/foreign/reagrus.htm | url-status = live }} * {{cite news | last1 = Talbott | first1 = Strobe | last2 = Hannifin | first2 = Jerry | last3 = Magnuson | first3 = Ed | last4 = Doerner | first4 = William R. | last5 = Kane | first5 = Joseph J. | title = Atrocity in the skies | date = 12 sentyabr 1983 | url = http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,926169-5,00.html | work = Time | accessdate = 8 iyun 2008 | ref = harv | archive-date = 2008-01-24 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080124150428/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,926169-5,00.html | url-status = live }} *{{cite news|last=Thaler|first=Kai|date=December 2, 2015|title=50 years ago today, American diplomats endorsed mass killings in Indonesia. Here's what that means for today.|url=https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2015/12/02/50-years-ago-today-the-u-s-embassy-endorsed-mass-killings-in-indonesia-heres-what-that-means-for-today/|work=[[The Washington Post]]|location=|access-date=aprel 12, 2017|ref=harv|archive-date=June 5, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190605184658/https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2015/12/02/50-years-ago-today-the-u-s-embassy-endorsed-mass-killings-in-indonesia-heres-what-that-means-for-today/|url-status=live}} * {{cite news | title = Cambodia profile | date = 20 iyul 2018 | url = https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-13006828 | work = BBC News | access-date = 30 dekabr 2018 | language = en-GB | ref = {{harvid|BBC|2018}} | archive-date = 2018-11-28 | archive-url = https://web.archive.org/web/20181128163358/https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-13006828 | url-status = live }} * {{cite news | title = Cold War | work = BBC | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/themes/world_politics/cold_war/default.stm | ref = harv | access-date = 2020-01-07 | archive-date = 2012-12-18 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121218221127/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/themes/world_politics/cold_war/default.stm | url-status = live }} * {{cite news | title = Facts + Stats Of The Yeltsin Era | url = https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/yeltsin/etc/facts.html | work = PBS | year = 2014 | ref = {{harvid|PBS|2014}} | access-date = 2020-01-07 | archive-date = 2018-11-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20181117013614/https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/yeltsin/etc/facts.html | url-status = live }} * {{cite news | title = Leaders agree arms reduction treaty | date = 1979 | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/18/newsid_4508000/4508409.stm | publisher = BBC News | accessdate = 10 iyun 2008 | ref = {{harvid|BBC|1979}} | archive-date = 2020-05-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200516205852/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/18/newsid_4508000/4508409.stm | url-status = live }} * {{cite web |title=1989: Malta summit ends Cold War |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/3/newsid_4119000/4119950.stm |website=BBC |ref={{harvid|BBC|1989}} |date=3 dekabr 1989 |access-date=2020-01-07 |archive-date=2018-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181003190017/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/3/newsid_4119000/4119950.stm |url-status=live }} * {{cite news | title = President Nixon arrives in Moscow | date = 22 May 1972 | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/22/newsid_4373000/4373149.stm | publisher = BBC News | accessdate = 10 iyun 2008 | ref = {{harvid|BBC|1972}} | archive-date = 15 May 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200515182747/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/22/newsid_4373000/4373149.stm | url-status = live }} * {{cite news | title = Profile of Salvador Allende | date = 8 sentyabr 2003 | publisher = BBC | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/3089846.stm | accessdate = 25 yanvar 2011 | ref = {{harvid|BBC|2003}} | archive-date = 2020-05-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200521070707/http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/3089846.stm | url-status = live }} * {{cite news |title=Report of the Special Committee on the Problem of Hungary |url=http://mek.oszk.hu/01200/01274/01274.pdf |work=UN General Assembly |date=1957 |ref={{harvid|UN General Assembly|1957}} |access-date=2020-01-07 |archive-date=2017-05-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525090857/http://mek.oszk.hu/01200/01274/01274.pdf |url-status=live }} * {{cite news | title = Russia brings winter to Prague Spring | date = 21 avqust 1968 | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/21/newsid_2781000/2781867.stm | publisher = BBC News | accessdate = 10 iyun 2008 | ref = {{harvid|BBC|2008}} | archive-date = 2020-05-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200515182620/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/21/newsid_2781000/2781867.stm | url-status = live }} * {{cite news | title = Soviet troops overrun Hungary | date = 4 noyabr 1956 | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/4/newsid_2739000/2739039.stm | publisher = BBC News | accessdate = 11 iyun 2008 | ref = {{harvid|BBC|1956}} | archive-date = 2020-05-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200516025039/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/4/newsid_2739000/2739039.stm | url-status = live }} * {{cite news | title = Sputnik satellite blasts into space | date = 4 oktyabr 1957 | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/4/newsid_2685000/2685115.stm | publisher = BBC News | accessdate = 11 iyun 2008 | ref = {{harvid|BBC|1957}} | archive-date = 2020-03-09 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200309053745/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/4/newsid_2685000/2685115.stm | url-status = live }} * {{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-43759873|title=Syria crisis: UN chief says Cold War is back|date=13 aprel 2018|accessdate=23 oktyabr 2019|publisher=BBC News|ref=CITEREFSyria crisis2018|archive-date=2018-04-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20180417011647/http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-43759873|url-status=live}} * {{cite news | title = Toward the Summit; Previous Reagan-Gorbachev Summits | date = 29 May 1988 | url = https://www.nytimes.com/1988/05/29/world/toward-the-summit-previous-reagan-gorbachev-summits.html | work = The New York Times | accessdate = 21 iyun 2008 | ref = {{harvid|New York Times|1988}} | archive-date = 10 November 2012 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121110074622/http://www.nytimes.com/1988/05/29/world/toward-the-summit-previous-reagan-gorbachev-summits.html | url-status = live }} * {{cite news|author=<!--Staff writer(s); no by-line.-->|date=May 19, 2013|title=What Guilt Does the U.S. Bear in Guatemala?|url=https://www.nytimes.com/roomfordebate/2013/05/19/what-guilt-does-the-us-bear-in-guatemala|work=The New York Times|location=|ref={{harvid|New York Times|2013}}|access-date=January 7, 2020|archive-date=February 18, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170218104609/http://www.nytimes.com/roomfordebate/2013/05/19/what-guilt-does-the-us-bear-in-guatemala|url-status=live}} {{refend}} === Media === {{refbegin|30em}} * {{cite web | last=Allen | first=Richard V. | title=The Man Who Won the Cold War | author=Richard V. Allen | url=http://www.hoover.org/publications/hoover-digest/article/7398 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110501052925/http://www.hoover.org/publications/hoover-digest/article/7398 | archivedate=1 May 2011 | publisher=Hoover.org | accessdate=3 noyabr 2011 | ref=harv }} * {{cite web | last=Čulík | first=Jan | title=Den, kdy tanky zlikvidovaly české sny Pražského jara | author=Jan Čulík | url=http://www.britskelisty.cz/9808/19980821h.html | publisher=Britské Listy | accessdate=23 yanvar 2008 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070928050554/http://www.britskelisty.cz/9808/19980821h.html | archive-date=28 sentaybr 2007 | url-status=dead | ref=harv }} * {{cite web | last=Dietz | first=Jason | title=The Best New TV Shows of 2013 | date=11 dekabr 2013 | url=http://www.metacritic.com/feature/best-new-tv-shows-of-2013 | publisher=Metacritic (CBS Interactive Inc.) | accessdate=14 aprel 2014 | ref=harv | archive-date=2014-04-20 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140420012204/http://www.metacritic.com/feature/best-new-tv-shows-of-2013 | url-status=live }} * {{cite web | last=Editors | first=PHP | title=Parallel History Project on Cooperative Security (PHP) – NATO's Secret Armies: Chronology | url=http://www.php.isn.ethz.ch/lory1.ethz.ch/collections/coll_gladio/chronology76c1.html?navinfo=15301 | website=www.php.isn.ethz.ch | ref=harv | access-date=2020-01-07 | archive-date=2018-03-18 | archive-url=https://web.archive.org/web/20180318061622/http://www.php.isn.ethz.ch/lory1.ethz.ch/collections/coll_gladio/chronology76c1.html?navinfo=15301 | url-status=live }} * {{cite web | last=Fenton | first=Ben | title=The secret strategy to launch attack on Red Army | date=1 oktyabr 1998 | url=http://webarchiveproject.org/26299/ | url-status=dead | accessdate=29 yanvar 2017 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080528222149/http://webarchiveproject.org/26299/ | archivedate=28 May 2008 | publisher=telegraph.co.uk | ref=harv }} * {{cite web | last=Gaidar | first=Yegor | title=Public Expectations and Trust towards the Government: Post-Revolution Stabilization and its Discontents | url=http://www.iet.ru/files/persona/gaidar/un_en.htm | accessdate=15 mart 2008 | author=Yegor Gaidar | publisher=The Institute for the Economy in Transition | ref=harv | archive-date=2011-10-01 | archive-url=https://web.archive.org/web/20111001191948/http://www.iet.ru/files/persona/gaidar/un_en.htm | url-status=dead }} * {{cite web | last=Harriman | first=Pamela C. | title=Churchill and&nbsp;... Politics: The True Meaning of the Iron Curtain Speech | date=Winter 1987–1988 | url=http://www.winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=711 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071015163941/http://winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=711 | archivedate=15 oktyabr 2007 | author=Pamela Harriman | accessdate=22 iyun 2008 | publisher=Winston Churchill Centre | url-status=dead | ref=harv }} * {{cite web | last=Kalb | first=Marvin | title=It's Called the Vietnam Syndrome, and It's Back | date=22 yanvar 2013 | url=http://www.brookings.edu/blogs/up-front/posts/2013/01/22-obama-foreign-policy-kalb | publisher=Brookings Institution | accessdate=12 iyun 2015 | ref=harv | archive-date=2015-06-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20150613220713/http://www.brookings.edu/blogs/up-front/posts/2013/01/22-obama-foreign-policy-kalb | url-status=live }} * {{cite web | last=Klesius | first=Michael | title=To Boldly Go | date=19 dekabr 2008 | work=Air & Space | url=http://www.airspacemag.com/space-exploration/To-Boldly-Go.html | accessdate=7 yanvar 2009 | ref=harv | archive-date=2013-12-09 | archive-url=https://web.archive.org/web/20131209084248/http://www.airspacemag.com/space-exploration/To-Boldly-Go.html | url-status=live }} * {{cite web | last=Lowry | first=Brian | title='The Americans' finale brings FX drama to tense, satisfying close | date=31 May 2018 | url=https://www.cnn.com/2018/05/30/entertainment/the-americans-series-finale-review/index.html | publisher=CNN | accessdate=2 iyun 2018 | ref=harv | archive-date=2 June 2018 | archive-url=https://web.archive.org/web/20180602002953/https://www.cnn.com/2018/05/30/entertainment/the-americans-series-finale-review/index.html | url-status=live }} * {{cite web | last=Morgan | first=Curtis F | title=Southern Partnership: James F. Byrnes, Lucius D. Clay and Germany, 1945–1947 | url=http://www.daz.org/enJamesFByrnes.html | accessdate=9 iyun 2008 | publisher=James F. Byrnes Institute | url-status=dead | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080705193541/http://www.daz.org/enJamesFByrnes.html | archivedate=5 iyul 2008 | ref=harv }} * {{cite web | title=Thatcher and the Soviet Union: The Iron Lady who helped bring down the 'Evil Empire' | url=https://www.rt.com/op-edge/thatcher-ussr-cold-war-gorbachev-528/ | website=RT International | ref=harv | first=Igor | last=Ogorodnev | date=9 aprel 2013 | access-date=2020-01-07 | archive-date=2018-01-25 | archive-url=https://web.archive.org/web/20180125074520/https://www.rt.com/op-edge/thatcher-ussr-cold-war-gorbachev-528/ | url-status=live }} * {{cite web | last=Peck | first=Michael | title=Operation Unthinkable: Britain's Secret Plan to Invade Russia in 1945 | date=28 sentyabr 2017 | url=http://nationalinterest.org/blog/the-buzz/operation-unthinkable-britains-secret-plan-invade-russia-22521?page=2 | website=The National Interest | language=en | access-date=29 noyabr 2017 | ref=harv | archive-date=2017-12-01 | archive-url=https://web.archive.org/web/20171201043856/http://nationalinterest.org/blog/the-buzz/operation-unthinkable-britains-secret-plan-invade-russia-22521?page=2 | url-status=live }} * {{cite web | last=Von Geldern | first=James | last2=Siegelbaum | first2=Lewis | title=The Soviet-led Intervention in Czechoslovakia | publisher=Soviethistory.org | url=http://soviethistory.org/index.php?action=L2&SubjectID=1968czechoslovakia&Year=1968 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20090817200255/http://soviethistory.org/index.php?action=L2&SubjectID=1968czechoslovakia&Year=1968 | archivedate=17 August 2009 | accessdate=7 mart 2008 | ref=harv }} * {{cite web | title=Address given by Mikhail Gorbachev to the Council of Europe | date=6 iyul1989 | url=http://www.ena.lu/?doc=11160 | publisher=European NAvigator | 5=Centre Virtuel de la Connaissance sur l'Europe | accessdate=11 fevral2007 | url-status=dead | archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927220033/http://www.ena.lu/?doc=11160 | archivedate=27 sentyabr 2007 | ref={{harvid|European NAvigator|1989}} }} * {{cite web |title=Bernard Baruch coins the term "Cold War" |url=https://www.history.com/this-day-in-history/bernard-baruch-coins-the-term-cold-war |website=HISTORY |accessdate=23 oktyabr 2019 |language=en |date=13 noyabr 2009 |ref={{harvid|History.com|2009}} |archive-date=2020-01-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200107063147/https://www.history.com/this-day-in-history/bernard-baruch-coins-the-term-cold-war |url-status=live }} * {{cite web | title=Intermediate-Range Nuclear Forces | url=https://fas.org/nuke/control/inf/index.html | accessdate=21 iyun 2008 | publisher=Federation of American Scientists | ref={{harvid|Federation of American Scientists}} | archive-date=2008-07-24 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080724134840/http://www.fas.org/nuke/control/inf/index.html | url-status=live }} * {{cite web | title=LGM-118A Peacekeeper | date=15 avqust 2000 | url=https://fas.org/nuke/guide/usa/icbm/lgm-118.htm | accessdate=10 aprel 2007 | publisher=Federation of American Scientists | ref={{harvid|Federation of American Scientists|2000}} | archive-date=2007-04-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070415175256/http://www.fas.org/nuke/guide/usa/icbm/lgm-118.htm | url-status=live }} * {{cite web | title=Milestones: 1945–1952 – Office of the Historian | url=https://history.state.gov/milestones/1945-1952/truman-doctrine | website=history.state.gov | ref={{harvid|Milestones: 1945–1952}} | access-date=2020-01-07 | archive-date=2020-01-18 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200118193318/https://history.state.gov/milestones/1945-1952/truman-doctrine | url-status=live }} * {{cite web | title=Milestones: 1969–1976 – Office of the Historian | url=https://history.state.gov/milestones/1969-1976/detente | website=history.state.gov | access-date=2019-06-21 | ref={{harvid|Milestones: 1969–1976}} | archive-date=2019-06-11 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190611223144/https://history.state.gov/milestones/1969-1976/detente | url-status=live }} * {{cite web | title=Report by Soviet Deputy Interior Minister M.N. Holodkov to Interior Minister N.P. Dudorov (15 November 1956) | date=4 noaybr 2002 | work=The 1956 Hungarian Revolution, A History in Documents | publisher=George Washington University: The National Security Archive | url=http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB76/doc8.pdf | accessdate=2 sentyabr 2006 | ref={{harvid|Holodkov|1956}} | archive-date=8 September 2006 | archive-url=https://web.archive.org/web/20060908023144/http://www.gwu.edu/%7Ensarchiv/NSAEBB/NSAEBB76/doc8.pdf | url-status=live }} * {{cite web | title=U.S. Military Deployment 1969 to the present | date=26 oktaybr 2004 | publisher=PBS | url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/pentagon/maps/5.html | accessdate=30 noyabr 2010 | ref={{harvid|PBS|2004}} | archive-date=2011-05-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110515131246/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/pentagon/maps/5.html | url-status=live }} * {{cite web | url=https://sites.tufts.edu/atrocityendings/2015/08/07/cambodia-u-s-bombing-civil-war-khmer-rouge/ | title=Cambodia: U.S. bombing, civil war, & Khmer Rouge | publisher=World Peace Foundation | date=2015-08-07 | accessdate=2019-08-30 | ref={{harvid|World Peace Foundation|2015}} | archive-date=2019-07-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190714181839/https://sites.tufts.edu/atrocityendings/2015/08/07/cambodia-u-s-bombing-civil-war-khmer-rouge/ | url-status=live }} * {{cite web | title=Measures which the United States Government Might Take in Support of a Successor Government to Mosaddegh | date=mart 1953 | url=http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB126/iran530300.pdf | publisher=George Washington University | accessdate=7 noyabr 2007 | ref={{harvid|George Washington University|1953}} | archive-date=2014-06-17 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140617082256/http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB126/iran530300.pdf | url-status=live }} * {{Cite web | url=https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/1946/03/x01.htm | title=Interview to "Pravda" Correspondent Concerning Mr. Winston Churchill's Speech | website=www.marxists.org | ref=CITEREFMarxists Internet Archive | access-date=2020-01-07 | archive-date=2020-01-31 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200131200528/https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/1946/03/x01.htm | url-status=live }} {{refend}} === Jurnallar === {{refbegin|30em}} * {{cite journal| last=Barnes |first= Trevor |title=The secret cold war: the CIA and American foreign policy in Europe, 1946–1956. Part I |journal= The Historical Journal |volume = 24 |number = 2 |year = 1981 |səh= 399–415 | ref=harv|doi= 10.1017/S0018246X00005537 }} * {{cite journal |last1=Bungert |first1=Heike |title=A New Perspective on French-American Relations during the Occupation of Germany, 1945?1948: Behind-the-Scenes Diplomatic Bargaining and the Zonal Merger |journal=Diplomatic History |date=İyul 1994 |volume=18 |issue=3 |səh=333–352 |doi=10.1111/j.1467-7709.1994.tb00217.x |ref=harv}} * {{cite journal | last = Cseresnyés | first = Ferenc | title = The '56 Exodus to Austria | date = Summer 1999 | səh = 86–101 | journal = The Hungarian Quarterly | volume = XL | issue = 154 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20041127172402/http://www.hungarianquarterly.com/no154/086.html | url = http://www.hungarianquarterly.com/no154/086.html | archivedate = 27 noyabr 2004 | accessdate = 9 oktyabr 2006 | ref = harv }} * {{cite journal | last = Esno | first = Tyler | title = Reagan's Economic War on the Soviet Union | date = aprel 2018 | səh = 281–304 | journal = Diplomatic History | language = en | volume = 42 | issue = 2 | doi = 10.1093/dh/dhx061 | issn = 0145-2096 | ref = harv}} * {{cite journal | last = Farid | first = Hilmar | title = Indonesia's original sin: mass killings and capitalist expansion, 1965–66 | date = 2005 | səh = 3–16 | url = | journal = Inter-Asia Cultural Studies | volume = 6 | issue = 1 | doi = 10.1080/1462394042000326879 | ref = harv}} * {{cite journal | last = Garthoff | first = Raymond L. | title = Foreign intelligence and the historiography of the Cold War | journal = Journal of Cold War Studies | volume = 6 | number = 2 | year = 2004 | səh = 21–56 | ref = harv| doi = 10.1162/152039704773254759 }} * {{cite journal | last1 = Gokcek | first1 = Gigi | last2 = Howard | first2 = Alison | title = Movies to the Rescue: Keeping the Cold War Relevant for Twenty-First-Century Students | year = 2013 | səh = 436 | journal = Journal of Political Science Education | volume = 9 | issue = 4 | doi = 10.1080/15512169.2013.835561 | ref = harv}} * {{cite journal | last = Iatrides | first = John O. | title = The British Labour Government and the Greek Civil War: The Imperialism of 'Non-Intervention' (review) | date = 1 oktyabr 1996 | səh = 373–76 | journal = Journal of Modern Greek Studies | volume = 14 | issue = 2 | doi = 10.1353/mgs.1996.0020 | issn = 1086-3265 | ref = harv}} * {{cite journal |last1=Locard |first1=Henri |title=State Violence in Democratic Kampuchea (1975–1979) and Retribution (1979–2004) |journal=European Review of History: Revue européenne d'histoire |date=1 mart 2005 |volume=12 |issue=1 |səh=121–143 |doi=10.1080/13507480500047811 |ref=harv |issn=1350-7486}} * {{Cite journal |first=James I |last=Matray |title=Truman's Plan for Victory: National Self-Determination and the Thirty-Eighth Parallel Decision in Korea |journal=Journal of American History |date=sentyabr 1979 |volume=66 |issue=2 |səh=314–33 |jstor=1900879 |publisher=JStor |doi=10.2307/1900879|ref=harv}} * {{cite journal | last1 = Milanović | first1 = Branko | title = After the Wall Fell: The Poor Balance Sheet of the Transition to Capitalism | year = 2015 | səh = 135–38 | doi = 10.1080/05775132.2015.1012402 | journal = Challenge | volume = 58 | issue = 2 | author = Branko Milanović | ref = harv}} * {{cite journal | last = Painter | first = D. S. | year = 2014 | title = Oil and geopolitics: the oil crises of the 1970s and the Cold War | journal = Historical Social Research | volume = 39(4 | issue = 2014 | səh = 186–208 | doi = 10.12759/hsr.39.2014.4.186-208 | ref = harv}} * {{cite journal |last1=Slocomb |first1=Margaret |title=The K5 Gamble: National Defence and Nation Building under the People's Republic of Kampuchea |journal=Journal of Southeast Asian Studies |date=2001 |volume=32 |issue=2 |səh=195–210 |doi=10.1017/S0022463401000091 |ref=harv |language=en |issn=1474-0680}} * {{cite web | last = Smith | first = Walter B. | title = First Progress Report on Paragraph 5-1 of NSC 136/1, "U.S. Policy Regarding the Current Situation in Iran" | date = 20 mart 1953 | url = http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB126/iran530320.pdf | publisher = George Washington University | accessdate = 7 noyabr 2007 | author = Walter Bedell Smith | ref = harv | archive-date = 2015-01-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150116083558/http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB126/iran530320.pdf | url-status = live }} * {{cite journal | last= Wilson | first =J. H. | title = American Business and the Recognition of the Soviet Union| journal = Social Science Quarterly | volume = 52 | issue = 2| year = 1971| səh = 349–368 | ref = harv}} {{refend}} === Ədəbiyyat === {{Refbegin|20em}} * {{cite book | last = Bilinsky | first = Yaroslav | title = Endgame in NATO's Enlargement: The Baltic States and Ukraine | year = 1990 | publisher = Greenwood | isbn = 978-0-275-96363-7}} * Brazinsky, Gregg A. ''Winning the Third World: Sino-American Rivalry during the Cold War'' (U of North Carolina Press, 2017); [https://networks.h-net.org/system/files/contributed-files/roundtable-xix-33.pdf four online reviews & author response] * {{cite book|last=Cardona|first=Luis|title=Cold War KFA|publisher=Routledge|year=2007}} * {{cite book|last=Christenson|first=Ron |title=Political trials in history: from antiquity to the present|year=1991|publisher=Transaction Publishers|isbn=978-0-88738-406-6}} * Davis, Simon, and Joseph Smith. ''The A to Z of the Cold War'' (Scarecrow, 2005), encyclopedia focused on military aspects * {{cite book | last = Fedorov | first = Alexander | title = Russian Image on the Western Screen: Trends, Stereotypes, Myths, Illusions | year = 2011 | publisher = Lambert Academic Publishing | isbn = 978-3-8433-9330-0}} * {{cite book | last = Franco | first = Jean | title = The Decline and Fall of the Lettered City: Latin America in the Cold War | year = 2002 | publisher = Harvard University Press | isbn = 978-0-674-03717-5}} * {{cite book | last = Gaddis|first = John Lewis | title = We Now Know: Rethinking Cold War History | year = 1997 | publisher = Oxford University Press | isbn = 978-0-19-878070-0}} * {{cite book | last = Ghodsee | first = Kristen | title = Second World, Second Sex: Socialist Women's Activism and Global Solidarity during the Cold War | date = 2019 | url = | location = | publisher = Duke University Press | isbn = 978-1-4780-0139-3 }} * {{cite book|last=Gilbert|first=Martin|title=Routledge Atlas of Russian History|url=https://archive.org/details/routledgeatlasof0000gilb_g3j0|year=2007|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-39483-3}} * Halliday, Fred. ''The Making of the Second Cold War'' (1983, Verso, London). * Haslam, Jonathan. ''Russia's Cold War: From the October Revolution to the Fall of the Wall'' (Yale University Press; 2011) 512 səh * Hoffman, David E. ''The Dead Hand: The Untold Story of the Cold War Arms Race and Its Dangerous Legacy'' (2010) * House, Jonathan. ''A Military History of the Cold War, 1944–1962'' (2012) * Judge, Edward H. ''The Cold War: A Global History With Documents'' (2012) * {{cite book | last = Leffler | first = Melvyn | title = A Preponderance of Power: National Security, the Truman Administration, and the Cold War | url = https://archive.org/details/preponderanceofp0000leff | year = 1992 | author = Melvyn P. Leffler | publisher = Stanford University Press | isbn = 978-0-8047-2218-6 }} * {{cite book | last = Lewkowicz | first = Nicolas | title = The German Question and the International Order, 1943–48 | year = 2010 | publisher = Palgrave Macmillan | isbn = 978-0-230-24812-0 }} * {{cite book | last = Lundestad|first = Geir | title = East, West, North, South: Major Developments in International Politics since 1945 | year = 2005 | publisher = Oxford University Press | isbn = 978-1-4129-0748-4 | url = https://archive.org/details/eastwestnorthsou0000lund| author = Geir Lundestad}} * {{cite book | last = McMahon | first = Robert | title = The Cold War: A Very Short Introduction | year = 2003 | author = Robert J. McMahon | publisher = Oxford University Press | isbn = 978-0-19-280178-4}} * {{cite book | last = Porter | first = Bruce | author2 = Karsh, Efraim | title = The USSR in Third World Conflicts: Soviet Arms and Diplomacy in Local Wars | url = https://archive.org/details/ussrinthirdworld0000port | year = 1984 | publisher = Cambridge University Press | isbn = 978-0-521-31064-2}} * Rupprecht, Tobias, ''Soviet internationalism after Stalin: Interaction and exchange between the USSR and Latin America during the Cold War''. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 2015. * {{cite book | last = Service | first = Robert | title = The End of the Cold War: 1985–1991 | url = https://archive.org/details/endofcoldwar19850000serv | year = 2015 | author = Robert Service (historian) | publisher = Macmillan | isbn = 978-1-61039-499-4}} * {{cite journal | last1= Votel |first1= Joseph L. |last2= Cleveland |first2= Charles T. |last3= Connett |first3= Charles T. | last4=Irwin |first4= Will | title = Unconventional Warfare in the Gray Zone | date = Yanvar 2016 | journal = Joint Force Quarterly | volume = 80 (1st Quarter) | url = https://ndupress.ndu.edu/JFQ/Joint-Force-Quarterly-80/Article/643108/unconventional-warfare-in-the-gray-zone/}} * {{cite book | last = Westad | first = Odd Arne | title = The Cold War: A World History | year = 2017 | publisher = Basic Books | isbn = 978-0-465-05493-0 }} * {{cite book | last = Wilson |first = James Graham | title = The Triumph of Improvisation: Gorbachev's Adaptability, Reagan's Engagement, and the End of the Cold War | year = 2014 | location = Ithaca | publisher = Cornell University Press | isbn = 978-0-8014-5229-1}} * {{cite book|last1=Andrew|first1=Christopher M.|last2=Gordievsky|first2=Oleg|title=KGB: The Inside Story of Its Foreign Operations from Lenin to Gorbachev|year=1991|publisher=HarperPerennial|isbn=978-0-06-092109-5|ref=harv|url-access=registration|url=https://archive.org/details/kgbinsidestoryof00chri}} * {{cite book | last=Andrew | first=Christopher | last2=Mitrokhin | first2=Vasili | title=The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB | year=2000 | author =Christopher Andrew (historian) | publisher= Basic Books| ref=harv}} * {{cite book | last1= Aarons| first1=Mark| chapter=Justice Betrayed: Post-1945 Responses to Genocide| title=The Legacy of Nuremberg: Civilising Influence or Institutionalised Vengeance? (International Humanitarian Law)| year=2007 | səh=80 | editor1=David A. Blumenthal| editor2=Timothy L. H. McCormack| publisher=Martinus Nijhoff Publishers | isbn=978-90-04-15691-3| chapter-url=https://books.google.com/books?id=dg0hWswKgTIC&pg=PA80 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Blum |first1=William |title=Rogue State: A Guide to the World's Only Superpower |url=https://archive.org/details/unset0000unse_u2v3 |url-access=registration |date=2006 |publisher=Common Courage Press |isbn=9781567513745 |edition=3rd |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Blumberg | first=Arnold | title=Great Leaders, Great Tyrants?: Contemporary Views of World Rulers Who Made History | year=1995 | publisher=Greenwood Press | location=Westport, Connecticut | isbn=978-0-313-28751-0 | ref=harv}} * {{cite book | last=Boller | first=Paul F. | title=Not So!: Popular Myths about America from Columbus to Clinton | year=1996 | url=https://books.google.com/books?id=cA8Q1Ev7ol4C&pg=PA110 | publisher=Oxford UP | isbn=978-0-19-510972-6 | ref=harv}} * {{cite book | last=Breslauer | first=George W. | title=Gorbachev and Yeltsin as Leaders | year=2002 | isbn=9780521892445 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Bronson |first1=Rachel |title=Thicker Than Oil: America's Uneasy Partnership with Saudi Arabia |date=2006 |publisher=Oxford University Press |isbn=9780195367058 |url=https://books.google.com/?id=soE8DwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Bulmer-Thomas | first=Victor | title=The Political Economy of Central America since 1920 | url=https://archive.org/details/isbn_0521342848 | year=1987 | author =Victor Bulmer-Thomas | publisher=Cambridge University Press | location=Cambridge | isbn=978-0-521-34284-1 | ref=harv}} * {{cite book | last=Carlton | first=David | title=Churchill and the Soviet Union | date= 16 mart 2000 | url=https://books.google.com/books?id=MTPzJRV9hhgC&pg=PA116 | publisher=Manchester University Press | via=Google Books | isbn=978-0-7190-4107-5 | ref=harv}} * {{cite book|last=Chandler|first=David|title=Brother Number One: A Political Biography of Pol Pot, Revised Edition|url=https://archive.org/details/brothernumberone00davi|location=Chiang Mai, Thailand|publisher=Silkworm Books|year=2000|səh=|ref=harv}} * {{cite book |last1=Chretien |first1=Todd |title=Eyewitnesses to the Russian Revolution |date=2017 |publisher=Haymarket Books |isbn=9781608468805 |url=https://books.google.com/?id=oG4kDwAAQBAJ&pg=PT129#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book |last1=Combs |first1=Jerald A. |title=The History of American Foreign Policy from 1895 |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=9781317456414 |url=https://books.google.com/?id=MGamBgAAQBAJ&pg=PA97#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Cotton | first=James | title=The Korean war in history | year=1989 | publisher=Manchester University Press ND | url=| id=| isbn=978-0-7190-2984-4 | ref=harv}} * {{cite book | last=Cox | first=Michael | title=Beyond the Cold War: Superpowers at the Crossroads | year=1990 | author =Michael Cox (academic) | url=https://books.google.com/books?id=cUsOYWpQZbAC&pg=PR18 | publisher=University Press of America | isbn=978-0-8191-7865-7 | ref=harv}} * {{cite book | last=Craig | first=Campbell | last2=Logevall | first2=Fredrik | title=America's Cold War: The Politics of Insecurity | date=2012-03-05 | publisher=Harvard University Press | isbn=9780674053670 | location=| language=en | ref=harv}} * {{cite book | last=Cummings | first=Richard H. | title=Radio Free Europe's "Crusade for freedom": Rallying Americans behind Cold War Broadcasting, 1950–1960 | year=2010 | publisher=McFarland & Co | location=Jefferson, NC | isbn=978-0-7864-4410-6 | ref=harv}} * {{cite book | last = Dallek | first = Robert | author = Robert Dallek | year = 2007 | title = Nixon and Kissinger: Partners in Power | url = https://archive.org/details/nixonkissingerpa00dall | url-access = registration | publisher = HarperCollins | location = New York | isbn = 978-0-06-072230-2 | ref = harv }} * {{cite book | last=Diggins | first=John P. | title=Ronald Reagan: Fate, Freedom, And the Making of History | url=https://archive.org/details/ronaldreaganfate00digg | url-access=registration | year=2007 | author =John Patrick Diggins | publisher=W.W. Norton | isbn=978-0-393-06022-5 | ref=harv}} * {{cite book|last=Dinan|first=Desmond|title=Europe Recast: A History of European Union|url=https://books.google.com/books?id=9JlMDwAAQBAJ&pg=PA40|date=16 September 2017|isbn=978-1-137-43645-0|səh=40|ref=harv}} * {{cite book | last=Dobrynin | first=Anatoly | title=In Confidence: Moscow's Ambassador to Six Cold War Presidents | year=2001 | author=Anatoly Dobrynin | publisher=University of Washington Press | isbn=978-0-295-98081-2 | ref=harv}} * {{cite book | last=Dominguez | first=Jorge I. | title=To Make a World Safe for Revolution: Cuba's Foreign Policy | year=1989 | author=Jorge I. Domínguez | publisher=Harvard University Press | isbn=978-0-674-89325-2 | ref=harv}} * {{cite book | last=Dowty | first=Alan | title=Closed Borders: The Contemporary Assault on Freedom of Movement | publisher=[ale University Press | year=1989 | isbn=0-300-04498-4 | ref=harv}} * {{cite book | last=Duke | first=Simón | title=United States Military Forces and Installations in Europe | year=1989 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-829132-9 | ref=harv}} * {{cite book | last=Erlich | first=Reese | title=Dateline Havana: The Real Story of U.S. Policy and the Future of Cuba | year=2008 | author=Reese Erlich | publisher=PoliPoint Press | location=Sausalito, California | isbn=978-0-9815769-7-8 | ref=harv | url-access=registration | url=https://archive.org/details/datelinehavanare0000erli }} * {{cite book | first = T.R. | last = Fehrenbach | author = T. R. Fehrenbach | title = This Kind of War: The Classic Korean War History | edition = Fiftieth Anniversary | publisher = Potomac Books | year = 2001 | isbn = 978-1-57488-334-3 | location = Washington, D.C. | ref = harv }} * {{cite book | last=Friedman | first=Norman | title=The Fifty-Year War: Conflict and Strategy in the Cold War | url=https://archive.org/details/fiftyyearwarconf0000frie | year=2007 | author =Norman Friedman | publisher=Naval Institute Press | isbn=978-1-59114-287-4 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Fritsch-Bournazel |first1=Renata |title=Confronting the German question: Germans on the East-West divide |date=1990 |publisher=Berg |isbn=9780854961009 |ref=harv |language=en |url-access=registration |url=https://archive.org/details/confrontinggerma0000frit }} * {{cite book | last=Gaddis | first=John Lewis | title=Russia, the Soviet Union and the United States. An Interpretative History | year=1990 | author =John Lewis Gaddis | publisher=McGraw-Hill | isbn=978-0-07-557258-9 | url=https://archive.org/details/russiasovietunio00gadd | ref=harv}} * {{cite book | last=Gaddis | first=John Lewis | title=The Cold War: A New History | year=2005 | publisher=Penguin Press | isbn=978-1-59420-062-5 | url=https://archive.org/details/coldwarnewhistor00gadd | ref=harv}} * {{cite book | last=Garthoff | first=Raymond | title=Détente and Confrontation: American-Soviet Relations from Nixon to Reagan | year=1994 | author =Raymond L. Garthoff | publisher=Brookings Institution Press | isbn=978-0-8157-3041-5 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Gasiorowski |first1=Mark J. |last2=Byrne |first2=Malcolm |title=Mohammad Mosaddeq and the 1953 Coup in Iran |date=2004 |publisher=Syracuse University Press |isbn=9780815630180 |url=https://books.google.com/?id=yW2slrVAb5kC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book |last1=Gerard |first1=Emmanuel |title=Death in the Congo |date=2015 |publisher=Harvard University Press |isbn=9780674745360 |url=https://books.google.co.uk/books?id=pvVqBgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=lumumba.+cold+war.+assassination&redir_esc=y&hl=en#v=onepage&q=lumumba.%20cold%20war.%20assassination&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book |last1=Gerolymatos |first1=André |title=An International Civil War: Greece, 1943-1949 |date=2017 |publisher=Yale University Press |isbn=9780300180602 |url=https://books.google.com/?id=jJoqDQAAQBAJ&pg=PA376&dq=gerolymatos+andre.+yale#v=onepage&q=Athens%20December%20&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Ghodsee | first=Kristen | title=Red Hangover: Legacies of Twentieth-Century Communism | date=2017 | url=https://www.dukeupress.edu/red-hangover | location=| publisher= Duke University Press | isbn=978-0-8223-6949-3 | author =Kristen R. Ghodsee | ref=harv}} *{{cite book |last=Gibbs|first=Joseph |title=Gorbachev's Glasnost: The Soviet Media in the First Phase of Perestroika |url=https://archive.org/details/gorbachevsglasno0000gibb|year=1999 |publisher=Texas A&M University Press |location= |isbn=0-89096-892-6 |ref=harv}} * {{cite book|last=Grandin|first=Greg|title=The Last Colonial Massacre: Latin America in the Cold War, Updated Edition|date= 30 iyul 2011|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-30690-2|ref=harv}} * {{Cite book|first1=J.A.S|last1=Grenville|author1=John Grenville|first2=Bernard|last2=Wasserstein|author2 =Bernard Wasserstein|title=The Major International Treaties of the Twentieth Century|publisher= Routledge|year=1987|origyear=|isbn=978-0-415-14125-3|ref=harv}} * {{cite book | last=Halliday | first=Fred | chapter=Cold War | title=The Oxford Companion to the Politics of the World | year=2001 | publisher=Oxford University Press Inc. | ref=harv}} * {{cite book | last=Hamann | first=Hilton | title=Days of the Generals | year=2007 | origyear=2003 | location=Cape Town | publisher=Struik Publishers | isbn=978-1-86872-340-9 | ref=harv}} * {{cite book | last=Harrison | first=Hope Millard | title=Driving the Soviets Up the Wall: Soviet-East German Relations, 1953–1961 | year=2003 | publisher=Princeton University Press | isbn=0691096783 | ref=harv}} * {{cite book | last=Haruki | first=Wada | title=The Korean War: An International History | date=2018-03-29 | url=https://books.google.com/?id=fHBMDwAAQBAJ&pg=PA307&dq=cumings,+weathersby#v=snippet&q=cross-border%20attacks%20by%20South%20Korea&f=false | publisher=Rowman & Littlefield | isbn=9781538116425 | location=| ref=harv}} * {{cite book | last=Heller | first=Henry | title=The Cold War and the new imperialism: a global history, 1945-2005 | date=1 iyul 2006 | publisher=Monthly Review Press | isbn=978-1-58367-140-5 | ref=harv}} * {{cite book | last=Herring | first=George C. | title=Aid to Russia, 1941-1946: strategy, diplomacy, the origins of the cold war | year=1973 | publisher=Columbia University Press | isbn=978-0-231-03336-7 | ref=harv | url-access=registration | url=https://archive.org/details/aidtorussia1941100herr_0 }} * {{cite book | last=Herring | first=George C. | title=From Colony to Superpower: U.S. Foreign Relations since 1776 | date=28 oktyabr 2008 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-974377-3 | ref=harv}} * {{cite book | last=Heuveline | first=Patrick | chapter=The Demographic Analysis of Mortality Crises: The Case of Cambodia, 1970–1979 | title=Forced Migration and Mortality | url=https://archive.org/details/forcedmigrationm0000unse_t3v0 | publisher= National Academies Press| year=2001 | səh.102–105 | isbn=9780309073349 | quote=As best as can now be estimated, over two million Cambodians died during the 1970s because of the political events of the decade, the vast majority of them during the mere four years of the 'Khmer Rouge' regime. This number of deaths is even more staggering when related to the size of the Cambodian population, then less than eight million.&nbsp;... Subsequent reevaluations of the demographic data situated the death toll for the civil war in the order of 300,000 or less.|ref=harv}} * {{cite book |last1=Hixson |first1=Walter L. |title=The Myth of American Diplomacy: National Identity and U.S. Foreign Policy |date=2009 |publisher=Yale University Press |isbn=9780300150131 |url=https://books.google.com/?id=DNId6HxkzQwC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book|last=Immerman|first=Richard H.|title=The Hidden Hand: A Brief History of the CIA|date=3 mart 2014|publisher=Wiley|isbn=978-1-118-83558-6|ref=harv}} * {{cite book | last=Hwang | first=Su-kyoung | title=Korea's Grievous War | date=2016-08-30 | publisher=University of Pennsylvania Press | isbn=9780812248456 | location=| language=en | ref=harv}} * {{cite book |last1=Isby |first1=David C. |last2=Kamps |first2=Charles Tustin |title=Armies of NATO's Central Front |date=1985 |publisher=Jane's |isbn=9780710603418 |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Itzigsohn | first=José | title=Developing Poverty: The State, Labor Market Deregulation, and the Informal Economy in Costa Rica and the Dominican Republic | year=2000 | publisher=Penn State University Press | location=University Park, Pennsylvania | url=https://books.google.com/books?id=b7Jo9GtxMEcC | isbn=978-0-271-02028-0 | ref=harv}} * {{cite book|last=Jonas|first=Manfred|title=The United States and Germany: A Diplomatic History|url=https://books.google.com/books?id=MSLgiCvfKXQC&pg=PA270|date=July 1985|publisher=Cornell University Press|isbn=0-8014-9890-2|ref=harv}} * {{cite book|last=Jones | first=Geoffrey |chapter= Firms and Global Capitalism| editor-last1=Neal|editor-first1=Larry|editor-last2=Williamson|editor-first2=Jeffrey G.|title=The Cambridge History of Capitalism: Volume 2, The Spread of Capitalism: From 1848 to the Present|url=https://books.google.com/books?id=jMRkAwAAQBAJ|date=23 yanvar 2014|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-316-02571-0 |səh=176–79|ref=CITEREFG. Jones2014}} * {{cite book | last=Jones | first=Howard | title=Crucible of Power: A History of American Foreign Relations from 1945 | url=https://archive.org/details/crucibleofpowerh0000jone | year=2009 | publisher=Rowman & Littlefield | location=Lanham | isbn=978-0-7425-6454-1 | ref=CITEREFH. Jones2009}} * {{cite book | last=Kalinovsky | first=Artemy M. | title=A Long Goodbye: The Soviet Withdrawal from Afghanistan | year=2011 | publisher=Harvard University Press | isbn=978-0-674-05866-8 | ref=harv}} * {{cite book | last=Kalnins | first=Mara | title=Latvia: A Short History | year=2015 | url=https://books.google.com/books?id=vHpeCwAAQBAJ&pg=PT126 | publisher=Hurst | isbn=9781849046060 | ref=harv}} * {{cite book|first=Zachary|last=Karabell|title=Architects of Intervention: The United States the Third World and the Cold War 1946-1962|publisher=LSU Press|date=1999|isbn=9780807123416 |ref=harv}} * {{cite book | last=Kempe | first=Frederick | title=Berlin 1961 | year=2011 | author=Frederick Kempe | publisher=Penguin Group (US) | isbn=978-0-399-15729-5 | ref=harv | url-access=registration | url=https://archive.org/details/berlin1961kenned0000kemp }} * {{cite book | last=Khanna | first=V.N. | title=International Relations, 5th Edition | publisher=Vikas | year=2013 | isbn=9789325968363 | ref=harv}} * {{cite book|author=Ben Kiernan|last=Kiernan|first=Ben|title=The Specter of Genocide: Mass Murder in Historical Perspective|url=https://archive.org/details/specterofgenocid00robe|url-access=registration|year=2003|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0521527507|editor=Robert Gellately, Ben Kiernan|chapter=Twentieth-Century Genocides Underlying Ideological Themes from Armenia to East Timor|ref= harv}} * {{cite book | last=Kinsella | first=Warren | title=Unholy Alliances | year=1992 | author=Warren Kinsella | publisher=Lester Publishing | isbn=978-1-895555-24-0 | url=https://archive.org/details/unholyalliancest0000kins | ref=harv}} * {{cite book |last1=Kinvig |first1=Clifford |title=Churchill's crusade : the British invasion of Russia, 1918-1920 |date=2007 |publisher=Hambledon Continuum |isbn=9781847250216 |ref=harv}} * {{cite book | last = Kinzer | first = Stephen | title = All the Shah's men : an American coup and the roots of Middle East terror | url = https://archive.org/details/allshahsmenameri00kinz | url-access = registration | publisher = J. Wiley & Sons | location = Hoboken, N.J | year = 2003 | isbn = 978-0-471-67878-6 |ref=harv}} * {{cite book | last=Koven | first=Steven G. | title=Responsible Governance: A Case Study Approach | url=https://books.google.com/books?id=LUXRg7YBWiIC&pg=PA93 | date=18 may 2015 | publisher=M.E. Sharpe | isbn=978-0-7656-2932-6 | pages=93– | ref=harv}} * {{cite book|last=Kydd|first=Andrew H.|title=Trust and Mistrust in International Relations|url=https://books.google.com/books?id=8_1ZDwAAQBAJ&pg=PA107|date=5 iyun 2018|publisher=Princeton University Press|isbn=978-0-691-18851-5|pages=107–|ref=harv}} * {{cite book | last=LaFeber | first=Walter | chapter=Thomas C. Mann and the Devolution of Latin American Policy: From the Good Neighbor to Military Intervention | title=Behind the Throne: Servants of Power to Imperial Presidents, 1898–1968 | date=1993 | editor1=Thomas J. McCormick | editor2=Walter LaFeber | last-author-amp=yes | publisher=University of Wisconsin Press | isbn=0-299-13740-6 | ref=harv}} * {{cite book | last=LaFeber | first=Walter | title=America, Russia, and the Cold War, 1945–1992 | url=https://archive.org/details/americarussiacol0000lafe_u5l4 | year=1993 | author=Walter LaFeber | publisher=McGraw-Hill | isbn=978-0-07-035853-9 | ref=harv}} * {{cite book | last=LaFeber | first=Walter | title=America, Russia, and the Cold War, 1945–2002 | year=2002 | publisher=McGraw-Hill | isbn=978-0-07-284903-5 | ref=harv}} * {{cite book | last=Layne | first=Christopher | title=The Peace of Illusions: American Grand Strategy from 1940 to the Present | date=2007 | url=https://books.google.com/?id=3Gzrfmkw80MC&pg=PA63&dq=roll+back,+nsc+68#v=onepage&q=roll%20back,%20nsc%2068&f=false | publisher=Cornell University Press | isbn=9780801474118 | location=| language=en | ref=harv}} * {{cite book | last=Lechuga Hevia | first=Carlos | title=Cuba and the Missile Crisis | year=2001 | publisher=Ocean Press | location=Melbourne, Australia | url=https://books.google.com/books?id=aKLrYxcDg2wC | isbn=978-1-876175-34-4 | ref=harv}} *{{cite book|last=Lee|first=Stephen J.|title=Stalin and the Soviet Union|publisher=Routledge |year=1999|isbn=978-0-415-18573-8|url-access=registration|url=https://archive.org/details/stalinsovietunio00lees_0|ref=harv}} * {{cite book|last1=Lefeber|first1=R.|last2=Fitzmaurice|first2=M.|last3=Vierdag|first3=E. W.|title=The Changing political structure of Europe: aspects of international law|url=https://archive.org/details/changingpolitica0000unse_y9g4|year=1991|publisher=M. Nijhoff|isbn=978-0-7923-1379-3|ref=harv}} * {{cite book | last=Leffler | first=Melvyn P. | title=For The Soul of Mankind: The United States, the Soviet Union, and the Cold War | date= sentyabr 2008 | location=New York | publisher= Farrar, Strauss, and Giroux| isbn=9780374531423 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Odom |first1=William E. |title=The Collapse of the Soviet Military |date=2000 |publisher=Yale University Press |isbn=9780300082715 |url=https://books.google.com/?id=Wojkd3uzVPgC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Lendvai | first=Paul | title=One Day that Shook the Communist World: The 1956 Hungarian Uprising and Its Legacy | url=https://archive.org/details/onedaythatshookc0000lend | year=2008 | author =Paul Lendvai | publisher=Princeton University Press | isbn=978-0-691-13282-2 | ref=harv}} * {{cite book | last = Litwak | first = Robert | title = Détente and the Nixon doctrine : American foreign policy and the pursuit of stability, 1969-1976 | publisher = Cambridge University Press | location = Cambridge Cambridgeshire New York | year = 1986 | isbn = 978-0-521-25094-8 |ref=harv}} * {{cite book | last=Lüthi | first=Lorenz M. | title=The Sino-Soviet Split: Cold War in the Communist World | year=2010 | url=https://books.google.com/books?id=dl4TRDxqexMC | publisher=Princeton UP | isbn=978-1-4008-3762-5 | ref=harv}} * {{cite book | last=Malkasian | first=Carter | title=The Korean War: Essential Histories | year=2001 | publisher=Osprey Publishing | isbn=978-1-84176-282-1 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Mars |first1= Perry |first2=Alma H |last2=Young |year=2004 |url=https://books.google.com/books?id=F4lJBFU-k1wC |title=Caribbean Labor and Politics: Legacies of Cheddi Jagan and Michael Manley |location=Detroit |publisher=Wayne State University Press |isbn=978-0-8143-3211-5 |ref=harv}} * {{cite book | last = McCauley | first = Martin | title = Origins of the Cold War, 1941-1949 | publisher = Pearson Longman | location = Harlow, England New York | year = 2008 | isbn = 978-1-4058-7433-5 |ref=harv}} * {{cite book |first1=Walter A. |last1=McDougall |title=Encyclopedia Britannica |chapter-url=https://www.britannica.com/topic/20th-century-international-relations-2085155 |ref=harv |language=en |chapter=20th-century international relations}} * {{cite book |last1=McFadden |first1=David W |title=Alternative paths : Soviets and Americans, 1917–1920 |date=1995 |publisher=Oxford University Press |isbn=9780195071870 |ref=harv}} * {{cite book | last=Meher | first=Jagmohan | title=America's Afghanistan War: The Success that Failed | year=2004 | publisher=Gyan Books | isbn=978-81-7835-262-6 | ref=harv}} * {{cite book | last=Menon | first=Anand | title=France, NATO, and the limits of independence, 1981–97: the politics of ambivalence | year=2000 | author=Anand Menon | publisher=Palgrave Macmillan | url=| id=| isbn=978-0-312-22931-3 | ref=harv}} * {{cite book | last=Miller | first=Roger Gene | title=To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949 | url=https://archive.org/details/tosavecityberlin0000mill_b0n4 | year=2000 | publisher=Texas A&M University Press | isbn=978-0-89096-967-0 | ref=harv}} * {{Cite book|url=https://books.google.ca/books?id=jexmAgAAQBAJ&pg=PT101|title=Indochina and Vietnam: The Thirty-five Year War, 1940–1975|last=Miller|first=Robert|last2=Wainstock|first2=Dennis D.|year=2013|publisher=Enigma Books|isbn=978-1936274666|location=|pages=101–02|language=en|ref=harv}} * {{cite book|last=Moschonas|first=Gerassimos|title=In the Name of Social Democracy: The Great Transformation, 1945 to the Present|url=https://books.google.com/books?id=_00SKFEabywC&pg=PR4|year=2002|translator-last=Elliot|translator-first=Gregory|publisher=Verso|isbn=978-1-85984-639-1|səh=4|ref=harv}} * {{cite book |last1=Moss |first1=George |title=America in the Twentieth Century |url=https://archive.org/details/americaintwentie00moss_0 |url-access=registration |date=1993 |publisher=Prentice Hall |isbn=9780130317339 |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Mosyakov | first=Dmitry | chapter=The Khmer Rouge and the Vietnamese Communists: A History of Their Relations as Told in the Soviet Archives | title=Genocide in Cambodia and Rwanda (Yale Genocide Studies Program Monograph Series No. 1 | year=2004 | editor-last=Cook | editor-first=Susan E. | chapter-url=https://www.files.ethz.ch/isn/46645/GS20.pdf | ref=harv}} * {{cite book|last1=Murphy|first1=David E.|last2=Kondrashev|first2=Sergei A.|last3=Bailey|first3=George|title=Battleground Berlin: CIA Vs. KGB in the Cold War|url=https://archive.org/details/battlegroundberl00murp|year=1997|publisher=Yale University Press|isbn=978-0-300-07871-8|ref=harv}} * {{cite book | last=Njølstad | first=Olav | title=The Last Decade of the Cold War | year=2004 | author=Olav Njølstad | publisher=Routledge | isbn=978-0-7146-8371-3 | ref=harv}} * {{cite book |last1=No |first1=Kum-Sok |last2=Osterholm |first2=J. Roger |title=A MiG-15 to Freedom: Memoir of the Wartime North Korean Defector who First Delivered the Secret Fighter Jet to the Americans in 1953 |date=1996 |publisher=McFarland |isbn=9780786402106 |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Nolan | first=Peter | title=China's Rise, Russia's Fall | year=1995 | author =Peter Nolan | publisher=St. Martin's Press | isbn=978-0-312-12714-5 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Oberdorfer |first1=Don |title=Tet!: The Turning Point in the Vietnam War |date=2001 |publisher=JHU Press |isbn=9780801867033 |url=https://books.google.com/?id=r6lQ-430NL0C&printsec=frontcover&dq=Oberdorfer+2001#v=onepage&q=korea&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=O'Neil | first=Patrick | title=Post-communism and the Media in Eastern Europe | year=1997 | publisher=Routledge | isbn=978-0-7146-4765-4 | ref=harv}} * {{cite book | last=Otfinoski | first=Steven | title=The Baltic Republics | year=2014 | url=https://books.google.com/books?id=gpv87uY9cucC&pg=PA14 | publisher=Infobase Publishing | isbn=9781438122533 | ref=harv}} * {{cite book | last=Palmer | first=Colin A. | title=Cheddi Jagan and the Politics of Power: British Guiana's Struggle for Independence | year=2010 | publisher=University of North Carolina Press | location=Chapel Hill | url=https://books.google.com/books?id=NHd1sxVg4XwC | isbn=978-0-8078-3416-9 | ref=harv}} * {{cite book|last=Papathanasiou |first= Ioanna |editor-last1=Carabott|editor-first1=Philip|editor-last2=Sfikas|editor-first2=Thanasis D.|chapter = The Cominform and the Greek Civil War, 1947–49 |title=The Greek Civil War: Essays on a Conflict of Exceptionalism and Silences|chapter-url=https://books.google.com/books?id=wTorDwAAQBAJ&pg=PR4|date=5 iyul 2017|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-351-88865-3|səh=57–72|ref=harv}} * {{cite book|last=Paterson|first=Thomas G.|title=Meeting the Communist Threat: Truman to Reagan|url=https://books.google.com/books?id=qGjmCwAAQBAJ|year=1989|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-504532-1|ref=harv}} * {{cite book | last=Paterson | first=Thomas | last2=Clifford | first2=J. Garry | last3=Brigham | last4=Donoghue | first4=Michael | last5=Hagan | first5=Kenneth | title=American Foreign Relations: Volume 2: Since 1895 | date=2014-01-01 | url=https://books.google.com/?id=hkjAAgAAQBAJ&pg=PA288&dq=truman,+rollback,+mao#v=onepage&q=truman,%20rollback,%20mao&f=false | publisher=Cengage Learning | isbn=9781305177222 | location=|ref=harv}} * {{cite book | last=Paterson | first=Thomas | last2=Clifford | first2=J. Garry | last3=Brigham | last4=Donoghue | first4=Michael | last5=Hagan | first5=Kenneth | title=American Foreign Relations: Volume 2: Since 1895 | date=2014-01-01 | url=https://books.google.com/?id=hkjAAgAAQBAJ&pg=PA288&dq=truman,+rollback,+mao#v=onepage&q=shot%20down%20over%20Sverdlovsk&f=false | publisher=Cengage Learning | isbn=9781305177222 | location=| language=en | ref=harv}} * {{cite book | last=Pavelec | first=Sterling Michael | title=The Military-Industrial Complex and American Society | year=2009 | publisher=ABC-CLIO | isbn=978-1-59884-187-9 | ref=harv}} * {{cite book | last=Pearson | first=Raymond | title=The Rise and Fall of the Soviet Empire | year=1998 | publisher=Macmillan | isbn=978-0-312-17407-1 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Perlmutter |first1=Amos |title=Making the World Safe for Democracy: A Century of Wilsonianism and Its Totalitarian Challengers |date=1997 |publisher=Univ of North Carolina Press |isbn=9780807823651 |url=https://books.google.com/?id=dJYaSeD26oYC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Perrett | first=Bryan | title=Desert Warfare: From Its Roman Origins to the Gulf Conflict | date=2016 | publisher= Pen and Sword Books | location=Barnsley | isbn=978-1-4738-4745-3 | ref=harv}} * {{cite book | last=Plokhy | first=S. M. | title=Yalta: The Price of Peace | url=https://books.google.com/books?id=0wOKfjnXdAUC | date=4 fevral 2010 | publisher=Penguin Publishing Group | isbn=978-1-101-18992-4 | ref=harv}} * {{cite book | last=Power | first=Samantha | title=A Problem From Hell: America and the Age of Genocide | year=2013 | publisher=Basic Books | isbn=978-0-465-05089-5 | url=https://books.google.com/?id=LTAgAQAAQBAJ&pg=PT81&lpg=PT81&dq=cambodia.+tens+of.+1973.+civilians#v=onepage&q=cambodia.%20tens%20of.%201973.%20civilians&f=false | language=en | ref=harv}} * {{cite book | last=Puddington | first=Arch | title=Broadcasting Freedom: The Cold War Triumph of Radio Free Europe and Radio Liberty | year=2003 | publisher=University Press of Kentucky | isbn=978-0-8131-9045-7 | ref=harv}} * {{cite book | last=Reagan | first=Ronald | title=The Reader's companion to American history | year=1991 | editor= Foner, Eric | editor2= Garraty, John Arthur | url=https://books.google.com/?id=KrWDw-_devcC | accessdate=16 iyun 2008 | publisher=Houghton Mifflin Books | isbn=978-0-395-51372-9 | ref=harv}} *{{cite book | last = Hussain | first = Rizwan | title = Pakistan and the emergence of Islamic militancy in Afghanistan | publisher = Ashgate | location = Aldershot, England Burlington, VT | year = 2005 | isbn = 978-0-7546-4434-7 |ref=harv}} * {{cite book | last=Roadnight | first=Andrew | title=United States Policy towards Indonesia in the Truman and Eisenhower Years | year=2002 | publisher=Palgrave Macmillan | location=New York | url=| isbn=978-0-333-79315-2 | ref=harv}} * {{cite book | last=Roberts | first=Geoffrey | title=Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939–1953 | url=https://archive.org/details/stalinswarsfromw0000robe | year=2006 | author=Geoffrey Roberts | publisher=Yale University Press | isbn=978-0-300-11204-7 | ref=harv}} * {{cite book | last=Robinson | first=Geoffrey B. | title=The Killing Season: A History of the Indonesian Massacres, 1965–66 | date=2018 | url=https://press.princeton.edu/titles/11135.html | location=| publisher=[[Princeton University Press]] | isbn=978-1-4008-8886-3 | quote=a US Embassy official in Jakarta, Robert Martens, had supplied the Indonesian Army with lists containing the names of thousands of PKI officials in the months after the alleged coup attempt. According to the journalist Kathy Kadane, "As many as 5,000 names were furnished over a period of months to the Army there, and the Americans later checked off the names of those who had been killed or captured." Despite Martens later denials of any such intent, these actions almost certainly aided in the death or detention of many innocent people. They also sent a powerful message that the US government agreed with and supported the army's campaign against the PKI, even as that campaign took its terrible toll in human lives | ref=harv}} * {{cite book|last=Roht-Arriaza|first=Naomi|title=Impunity and human rights in international law and practice|publisher=Oxford University Press|year=1995|isbn=0-19-508136-6| ref=harv}} * {{cite book | last=Rose | first=Euclid A. | title=Dependency and Socialism in the Modern Caribbean: Superpower Intervention in Guyana, Jamaica, and Grenada, 1970–1985 | year=2002 | publisher=Lexington Books | isbn=978-0-7391-0448-4 | ref=harv}} * {{cite book | last=Rothschild | first=Donald | title=Managing Ethnic Conflict in Africa: Pressures and Incentives for Cooperation | year=1997 | publisher=The Brookings Institution | location=Washington | isbn=978-0-8157-7593-5 | ref=harv}} * {{cite book | last=Sakwa | first=Richard | title=The Rise and Fall of the Soviet Union, 1917–1991 | year=1999 | author=Richard Sakwa | publisher=Routledge | isbn=978-0-415-12290-0 | ref=harv}} * {{cite book|last=Saunders|first=Frances Stonor|title=The Cultural Cold War: The CIA and the World of Arts and Letters|url=https://books.google.com/books?id=lCxnAgAAQBAJ|date=5 noyabr 2013|publisher=New Press|isbn=978-1-59558-942-2|ref=harv}} * {{cite book | last=Schraeder | first=Peter J. | title=United States Foreign Policy Toward Africa: Incrementalism, Crisis, and Change | year=1994 | publisher=Cambridge University Press | location=Cambridge | url=https://books.google.com/books?id=goKxyUia-7UC | id=| isbn=978-0-521-46677-6 | ref=harv}} * {{cite book | last=Schudson | first=Michael | title=The Rise of the Right to Know: Politics and the Culture of Transparency, 1945–1975 | date=2015-09-14 | url=https://books.google.com/?id=Dm93CgAAQBAJ&pg=PT114&dq=francis+powers,+lying,+scandal#v=onepage&q=francis%20powers,%20lying,%20scandal&f=false | publisher=Harvard University Press | isbn=9780674915800 | ref=harv}} * {{cite book | last=Sebestyen | first=Victor | title=1946: The Making of the Modern World | url=https://archive.org/details/1946makingofmode0000sebe_c9z9 | year=2014 | publisher=Pan Macmillan | isbn=978-0-230-75800-1 | location=| ref=harv}} * {{cite book |last1=Senior |first1=Michael |title=Victory on the Western Front: The Development of the British Army 1914-1918 |date=2016 |publisher=Pen and Sword |isbn=9781526709578 |url=https://books.google.com/?id=YE-uDQAAQBAJ&pg=PA176#v=onepage&q&f=false |ref=harv |language=en}} * {{cite book | last=Senn | first=Alfred Erich | title=Lithuania 1940: Revolution from Above | year=2007 | publisher=Rodopi | isbn=978-90-420-2225-6 | ref=harv}} * {{cite book|title=Russian foreign policy since 1990|first=Peter |last=Shearman|year=1995|publisher= Westview Press|isbn=978-0-8133-2633-7|url=https://books.google.com/?id=zHuakfpPujQC&pg=PA8|ref=harv}} * {{cite book | last=Simpson | first=Bradley | title=Economists with Guns: Authoritarian Development and U.S.–Indonesian Relations, 1960–1968 | date=2010 | url=https://www.sup.org/books/title/?id=7853 | location=| publisher=Stanford University Press | isbn=978-0-8047-7182-5 | quote="Washington did everything in its power to encourage and facilitate the army-led massacre of alleged PKI members, and U.S. officials worried only that the killing of the party's unarmed supporters might not go far enough, permitting Sukarno to return to power and frustrate the [Johnson] Administration's emerging plans for a post-Sukarno Indonesia. This was efficacious terror, an essential building block of the neoliberal policies that the West would attempt to impose on Indonesia after Sukarno's ouster." | ref=harv}} * {{cite book | last=Smith | first=Joseph | title=The Cold War 1945–1991 | year=1998 | publisher=Blackwell | location=Oxford | url=https://books.google.com/books?id=FnnF9NKMJdkC | isbn=978-0-631-19138-4 | ref=harv}} * {{cite book |last1=Smith |first1=Jean Edward |author1=Jean Edward Smith |title=FDR |url=https://archive.org/details/fdr00smit |url-access=registration |date=2007 |publisher=Random House |isbn=978-1-4000-6121-1 |ref=harv}} * {{cite book | last=Starr | first=S. Frederick | title=Xinjiang: China's Muslim Borderland | year=2004 | author=S. Frederick Starr | publisher=M E Sharpe Inc | isbn=978-0-7656-1318-9 | ref=harv}} * {{cite book | last=Stockwell | first=John | title=In search of enemies | year=1979 | location=London | publisher=Futura Publications Limited | origyear=1978 | isbn=978-0-393-00926-2 | ref=harv}} * {{cite book | last=Stone | first=Norman | title=The Atlantic and Its Enemies: A History of the Cold War | url=https://archive.org/details/atlanticitsenemi0000ston_z5m0 | year=2010 | author=Norman Stone | publisher=Basic Books Press | isbn=978-0-465-02043-0 | ref=harv}} * {{cite book | last=Stueck | first=William | title=Rethinking the Korean War: A New Diplomatic and Strategic History | date=2013-04-25 | url=https://books.google.com/?id=zDvMXm7fHpUC&printsec=frontcover&dq=stalin,+korea,+armistice#v=snippet&q=border%20&f=false | publisher=Princeton University Press | isbn=9781400847617 | location=| language=en | ref=harv}} * {{cite book | last=Suh | first=Jae-Jung | title=Truth and Reconciliation in South Korea: Between the Present and Future of the Korean Wars | date=2013-09-13 | url=https://books.google.com/?id=yYjbAAAAQBAJ&pg=PA28&dq=south+korea,+kim,+truth,+massacre,+dictatorship#v=onepage&q=south%20korea,%20kim,%20truth,%20massacre,%20dictatorship&f=false | publisher=Routledge | isbn=9781135738204 | location=| language=en | ref=harv}} * {{cite book | last=Taubman | first=William | title=Khrushchev: The Man and His Era | year=2004 | author=William Taubman | publisher=W.W. Norton & Company | isbn=978-0-393-32484-6 | editor=Khrushchev: The Man and His Era | title=Khrushchev: The Man and His Era | ref=harv}} * {{cite book | last=Todd | first=Allan | title=History for the IB Diploma Paper 3 The Soviet Union and Post-Soviet Russia (1924–2000) | url=https://books.google.com/books?id=VCX-CwAAQBAJ | date=14 April 2016 | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-1-316-50369-0 | ref=harv}} * {{cite book|last1=Trahair|first1=Richard|last2=Miller|first2=Robert L.|title=Encyclopedia of Cold War Espionage, Spies, and Secret Operations|date=10 yanvar 2012|publisher=Enigma Books|isbn=978-1-936274-26-0 | ref=harv}} * {{cite book | last=Tripp | first=Charles R.H. | title=A History of Iraq | url=https://archive.org/details/historyofiraq0000trip | year=2002 | author=Charles R. H. Tripp | publisher=[[Cambridge University Press]] | isbn=978-0-521-87823-4 | pp=xii, 211–14 | ref=harv}} * {{cite book | last = Tucker | first = Robert C. | title = Stalin in Power: The Revolution from Above, 1928–1941 | year = 1992 | publisher = W.W. Norton & Company | isbn = 978-0-393-30869-3 | ref = harv | url-access = registration | url = https://archive.org/details/stalininpowerrev00tuck }} * {{cite book | last=Tucker, ed. | title=The Encyclopedia of the Cold War 5 vol.| year=2007 | url=| publisher=ABC-CLIO | isbn=1851097015 | ref=harv}} * {{cite book |first=Spencer C. |last=Tucker |year=2011 |url=https://books.google.cl/books?id=qh5lffww-KsC|title=The Encyclopedia of the Vietnam War: A Political, Social, and Military History |publisher=ABC-CLIO |page= |isbn=978-1851099603|ref=harv}} * {{cite book | last=Turner | first=Henry Ashby | title=The Two Germanies Since 1945: East and West | url=https://archive.org/details/twogermaniessinc00turn | url-access=registration | year=1987 | author=Henry Ashby Turner | publisher=Yale University Press | isbn=0-300-03865-8 | ref=harv}} * {{cite book | author=United States Congress, Joint Economic Committee | title=East-Central European Economies in Transition | url=https://books.google.com/books?id=Yv-ehBPBdgYC&pg=PA714 | year=1995 | publisher=M.E. Sharpe | isbn=978-1-56324-613-5 | ref=CITEREFHardtKaufman1995}} * {{cite book | last=Vanneman | first=Peter | title=Soviet Strategy in Southern Africa: Gorbachev's Pragmatic Approach | url=https://archive.org/details/sovietstrategyin00vann | url-access=registration | date=1990 | publisher=Hoover Institution Press | location=Stanford | isbn=978-0-8179-8902-6 | ref=harv}} * {{cite book | last=Watson | first=Cynthia A. | title=U.S. National Security: A Reference Handbook | year=2002 | publisher=ABL-CLIO | location=Santa Barbara, California | url=https://books.google.com/books?id=Nj2monE0y4cC | id=| isbn=978-1-57607-598-2 | ref=harv}} * {{cite book | last=Weigert | first=Stephen | title=Angola: A Modern Military History | year=2011 | location=Basingstoke | publisher=Palgrave-Macmillan | isbn=978-0-230-11777-8 | ref=harv}} * {{cite book | last=Westad | first=Odd Arne | title=Restless Empire: China and the World Since 1750 | url=https://archive.org/details/restlessempirech0000west | url-access=registration | year=2012 | publisher=Basic Books | isbn=978-0-465-02936-5 | ref=harv}} * {{cite book | last=Wettig | first=Gerhard | title=Stalin and the Cold War in Europe | year=2008 | publisher=Rowman & Littlefield | isbn=978-0-7425-5542-6 | ref=harv}} * {{cite book | last=Wood | first=Alan | title=Stalin and Stalinism | year=2005 | url=https://books.google.com/books?id=wRsXkR7AHXkC&pg=PA62 | isbn=9780415307314 | ref=harv}} * {{cite book | last=Wood | first=James | title=History of International Broadcasting | year=1992 | url=https://books.google.com/books?id=WUO4U8L5N_cC&pg=PA105 | publisher=IET | isbn=9780863413025 | ref=harv}} * {{cite book | last=Zubok | first=Vladislav M. | chapter=Unwrapping the Enigma: What was Behind the Soviet Challenge in the 1960s? | editor-last=Kunz | editor-first=Diane B. | title=The Diplomacy of the Crucial Decade: American Foreign Relations During the 1960s | url=https://books.google.com/books?id=SiVTA31wrzEC | year=1994 | publisher=Columbia University Press | isbn=978-0-231-08177-1 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Ambrose | first1=Stephen E. | last2=Brinkley | first2=Douglas G. | title=Rise to Globalism: American Foreign Policy Since 1938 | url=https://books.google.com/books?id=s1u0DgAAQBAJ | year=2011 | publisher=Penguin Books | isbn=978-0-14-200494-4 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Andrew | first1=Christopher | last2=Mitrokhin | first2=Vasili | title=The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB | year=2000 | authorlink2=Vasili Mitrokhin | publisher=Basic Books | isbn=978-0-585-41828-5 | author=Christopher Andrew (historian) | ref=harv}} * {{cite book | last1=Blight | first1=James G. | last2=Allyn | first2=Bruce J. | last3=Welch | first3=David A. | title=Cuba on the Brink: Castro, the Missile Crisis, and the Soviet Collapse | url=https://books.google.com/books?id=GDo1CdsGZ8IC | year=2002 | publisher=Rowman & Littlefield | isbn=978-0-7425-2269-5 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Brownell | first1=Will | last2=Billings | first2=Richard N. | title=So close to greatness: a biography of William C. Bullitt | url=https://books.google.com/books?id=OE4hAAAAMAAJ | year=1987 | publisher=Macmillan | isbn=978-0-02-517410-8 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Crocker | first1=Chester A | last2=Hampson | first2=Fen Osler | last3=Aall | first3=Pamela R. | title=Leashing the Dogs of War: Conflict Management in a Divided World | url=https://archive.org/details/leashingdogsofwa00croc | year=2007 | publisher=US Institute of Peace Press | isbn=978-1-929223-97-8 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Doenecke | first1=Justus D. | first2=Mark A. | last2=Stoler | title=Debating Franklin D. Roosevelt's Foreign Policies, 1933–1945 | year=2005 | url=https://books.google.com/books?id=xdMF9rX6mX8C&pg=PA18 | isbn=978-0-8476-9416-7 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Graebner | first1=Norman A. | last2=Burns | first2=Richard Dean | last3=Siracusa | first3=Joseph M. | title=Reagan, Bush, Gorbachev: Revisiting the End of the Cold War | year=2008 | url=https://books.google.com/books?id=r71u_AgE7iYC&pg=PA29 | publisher=Greenwoo | isbn=978-0-313-35241-6 | ref=harv}} * {{cite book | last1=McSherry | first1=J. Patrice | chapter=Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America | title=State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies) | year=2011 | page=[https://books.google.com/books?id=acGNAgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA107#v=onepage 107] | author1=J. Patrice McSherry | editor1=Esparza, Marcia | editor2=Henry R. Huttenbach | editor3=Daniel Feierstein | publisher=Routledge | isbn=978-0-415-66457-8 | chapter-url=https://www.routledge.com/State-Violence-and-Genocide-in-Latin-America-The-Cold-War-Years/Esparza-Huttenbach-Feierstein/p/book/9780415496377 | quote=Operation Condor also had the covert support of the US government. Washington provided Condor with military intelligence and training, financial assistance, advanced computers, sophisticated tracking technology, and access to the continental telecommunications system housed in the Panama Canal Zone. | ref=harv}} * {{cite book | last1=Nuenlist | first1=Christian | first2=Anna | last2=Locher | first3=Garret | last3=Martin | title=Globalizing de Gaulle: International Perspectives on French Foreign Policies, 1958–1969 | year=2010 | url=https://books.google.com/books?id=tcicr6TrwjUC&pg=PA101 | publisher=Lexington Books | isbn=978-0-7391-4250-9 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Shaw | first1=Martin | title=Theory of the Global State: Globality as an Unfinished Revolution | url=https://books.google.com/books?id=6HHJ1gSfjfsC&pg=PA141 | date=30 November 2000 | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-59730-2 | səh=141– | ref=harv}} * {{cite book | last1=Shaw | first1=Tony | last2=Youngblood | first2=Denise Jeanne | title=Cinematic Cold War: The American and Soviet Struggle for Hearts and Minds | year=2010 | publisher=University Press of Kansas | isbn=978-0-7006-1743-2 | ref=harv}} * {{cite book | last = Tompson | first = William | title = Khrushchev: a Political Life | ref = harv | publisher = Palgrave Macmillan | year = 1997 | isbn = 978-0-312-16360-0 | url-access = registration | url = https://archive.org/details/khrushchevapolit0000tomp }} * {{cite book | last1=Towle | first1=Philip | chapter=Cold War | title=The Oxford History of Modern War | year=2000 | səh=[https://archive.org/details/oxfordhistoryofm00town/page/160 160] | author=Philip Towle | editor=Charles Townshend | publisher=Oxford University Press | location=New York | isbn=978-0-19-285373-8 | chapter-url=https://archive.org/details/oxfordhistoryofm00town/page/160 | ref=harv}} * {{cite book | last1=Towle | first1=Philip | title=The Oxford History of Modern War | ref=harv}} * {{cite book | last1=Zubok | first1=Vladislav | last2=Pleshakov | first2=Constantine | title=Inside the Kremlin's Cold War: From Stalin to Khrushchev | year=1996 | publisher=Harvard University Press | isbn=978-0-674-45531-3 | url=https://archive.org/details/insidekremlinsco00zubo | ref=harv}} * {{cite book | title=Politics and Economics in the Eighties | year=1991 | editor1-last=Carliner | editor1-first=Geoffrey | editor2-last=Alesina | editor2-first=Alberto | publisher=University of Chicago Press | isbn=978-0-226-01281-0 | ref=harv}} * {{cite book | title=The League of Nations in retrospect | year=2010 | publisher=Walter de Gruyter | isbn=978-3-11-090585-4 | ref={{harvid|De Gruyter|2010}} }} * {{cite encyclopedia | last=Byrd | first=Peter | title=Cold War (entire chapter) | year=2003 | editor1=McLean, Iain | editor2=McMillan, Alistair | encyclopedia=The concise Oxford dictionary of politics | url=https://books.google.com/?id=xLbEHQAACAAJ | accessdate=16 iyun2008 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-280276-7 | ref=harv}} * {{cite encyclopedia | last=Calhoun | first=Craig | title=Cold War (entire chapter) | year=2002 | author=Craig Calhoun | encyclopedia=Dictionary of the Social Sciences | url=https://books.google.com/books?id=SvSZHgAACAAJ&dq=Dictionary+of+the+Social+Sciences | accessdate=16 June 2008 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-512371-5 | ref=harv}} * {{cite encyclopedia | last=Nashel | first=Jonathan | title=Cold War (1945–91): Changing Interpretations (entire chapter) | year=1999 | editor=Whiteclay Chambers, John | encyclopedia=The Oxford Companion to American Military History | url=https://books.google.com/books?id=xtMKHgAACAAJ&dq=The+Oxford+Companion+to+American+Military+History | accessdate=16 iyun 2008 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-507198-6 | ref=harv}} * {{cite encyclopedia | last=Schmitz | first=David F. | title=Cold War (1945–91): Causes [entire chapter] | year=1999 | author=David F. Schmitz | editor=Whiteclay Chambers, John | encyclopedia=The Oxford Companion to American Military History | url=https://books.google.com/books?id=xtMKHgAACAAJ | accessdate=16 iyun2008 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-507198-6 | ref=harv }}{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{cite book |last1=van Dijk |first1=Ruud |title=The 1952 Stalin Note Debate: Myth Or Missed Opportunity for German Unification? |date=1996 |publisher=Cold War International History Project, Woodrow Wilson International Center for Scholars |ref=harv |language=en}} * {{cite book |last=van Dijk |first=Ruud |title=Encyclopedia of the Cold War, Volume 1 |publisher= Taylor & Francis |year=2008 |isbn=978-0-415-97515-5 |ref=harv}} * {{cite book |first=Kerstin |last=von Lingen |title=Allen Dulles, the OSS, and Nazi War Criminals |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-1-107-02593-6|ref=harv}} * {{citation |last= Weathersby |first = Kathryn |year=1993 |title=Soviet Aims in Korea and the Origins of the Korean War, 1945–50: New Evidence From the Russian Archives |publisher= Cold War International History Project: Working Paper No. 8 |url=http://www.wilsoncenter.org/publication/soviet-aims-korea-and-the-origins-the-korean-war-1945-50-new-evidence-the-russian | ref = harv}} * {{Cite book|title=Modern Hungers: Food and Power in Twentieth-Century Germany|last=Weinreb|first=Alice|date=2017-05-01|publisher=Oxford University Press|isbn=9780190605117|ref=harv}} [[Kateqoriya:XX əsr tarixi]] [[Kateqoriya:Soyuq müharibə]] tuq0q3l6z4t6wrqqbaom9z0s1d4t5lk 0 9433 6600509 6550048 2022-08-29T06:24:52Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Musiqiçi |mükafatları = {{Sosialist Əməyi Qəhrəmanı|1982}}<br>{{"Lenin" ordeni|1982}} {{"Lenin" ordeni|1976}} {{"Oktyabr inqilabı" ordeni|1971}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1967}} {{"Şərəf nişanı" ordeni|1938}} {{"Kiril və Mefodi" ordeni}} {{"Əmək veteranı" medalı|1977}} {{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}<br>{{SSRİ xalq artisti|1959}} {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1955}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1940}} {{Ermənistan SSR xalq artisti|1962}} {{"Stalin" mükafatı|1951}} {{"Stalin" mükafatı|1952}} {{Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1967}} |doğum adı=Niyazi Hacıbəyli}} '''Niyazi Zülfüqar bəy oğlu Tağızadə (Hacıbəyov) ''' ({{DVTY}}) — məşhur azərbaycanlı dirijor və bəstəkar, [[Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri|Azərbaycan Dövlət simfonik orkestrinin]] baş dirijoru, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası|Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının]] direktoru (1979-cu ildən), [[SSRİ xalq artisti]] (1959), 2 dəfə [[Stalin mükafatı]] və 2 dəfə "Lenin" ordeni laureatı, [[Beynəlxalq Nehru mükafatı]] laureatı (1974), [[Sosialist Əməyi Qəhrəmanı]] (1982). == Həyatı və fəaliyyəti == Niyazi Tağızadə 1912-ci il avqustun 20-də [[Tbilisi|Tiflis]] şəhərində ziyalı ailəsində doğulub. Anası Böyükxanım ixtisasca həkim olub. Atası [[Zülfüqar Hacıbəyov]] Azərbaycanda musiqili teatrın banilərindən və dahi Azərbaycan bəstəkarı [[Üzeyir Hacıbəyov]]un qardaşı idi. Uşaqlıq illərindən Ü.Hacıbəyov, M.Maqomayev , Ə.Haqverdiyev, C.Məmmədquluzadə, N.Vəzirov, H.Cavid kimi dövrünün tanınmış sənət adamları, yazıçıları arasında böyüyüb. Tağızadə soyadı onun anasının soyadı deyil. Anasının yeganə dayısı Heydərəli Tağızadə inqilabçı idi. Onun faciəli qətlindən sonra o, bu soyadı daşımağı özünə borc bilib. Niyazi də soyadı yaşatmaq üçün Tağızadə-Hacıbəyov soyadını öz seçimi ilə götürmüşdür. == Musiqi yaradıcılığı == Niyazi ilk musiqi təhsilini Y.A.Şefferlinq adına məktəbdə skripka sinifində oxumaqla alıb. Sonradan atası Zülfüqar Hacıbəyov və əmisi Üzeyir Hacıbəyovun tövsiyəsi ilə təhsilini 1925–1926-cı illərdə Moskvada Mixail Fabianoviç Qnessinin bəstəkarlıq sinifində davam etdirir. 1929–1930-cu illərdə isə Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) Mərkəzi Musiqi Texnikumunda bəstəkarlıq sinifində təhsil alır. Ancaq həmin şəhərin havası ona düşmədiyindən və darıxdığından bu təhsil ocağını bitirə bilməyib. Niyazi Z.Hacıbəylinin "Aşıq Qərib", Ü.Hacıbəylinin "Arşın mal alan" və s. əsərlərinin yeni redaksiyalarını hazırlamış, Azərbaycan xalq mahnılarını ("Xumar oldum", "Qaragilə", "[[Ay bəri bax (mahnı)|Ay bəri bax]]", "Küçələrə su səpmişəm" və s.) simfonik orkestr üçün işləmiş, 1935-ci ildə "Rast" və "Şur" muğamlarını nota salmışdır. Niyazi 1934-cü ildə "Zaqatala süitası"nı yazmış, 1944-cü ildə ikihissəli "Qəhrəmanlıq" simfoniyası üzərində işini bitirmişdir. Azərbaycan musiqisində ilk simfonik əsərlərin müəlliflərindən olan Niyazi milli simfonizmin təşəkkülü və inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Niyazinin 1942-ci ildə yazdığı "Xosrov və Şirin" operası musiqi dramaturgiyasının çoxplanlı olması, psixoloji gərginliyi, xor səhnələri və opera epizodlarının ifadəliliyi ilə fərqlənir. Onun 1949-cu ildə yazdığı "Rast" simfonik muğamı dramaturji bitkinliyi, güclü emosional təsiri, zəngin melodikası, xüsusilə harmonik dilinin əlvanlığı və ifadəliliyi ilə fərqlənir. "Rast" müəllifin idarəsi ilə bir çox xarici ölkələrdə səslənmiş, Çexiyada "Suprafon", ABŞ-da "Rikordi" musiqi şirkətləri tərəfindən qrammofon valına yazılmışdır. 1951–1952-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının dirijoru işləmiş Niyazi 1951 və 1952-ci illərdə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. Azərbaycan milli dirijorluq məktəbinin formalaşması Niyazinin adı ilə bağlıdır. Onun yozumunda milli bəstəkarların bir çox əsərləri, o cümlədən Ü.Hacıbəylinin "Koroğlu" operası dünya musiqisinin qızıl fonduna daxil olmuşdur. Niyazi M.Maqomayevin "Nərgiz", Q.Qarayev və C.Hacıyevin "Vətən", F.Əmirovun "Sevil", P.Çaykovskinin "Qaratoxmaq qadın", A.Borodinin "Knyaz İqor", J.Bizenin "Karmen", C.Puççininin "Bohema", B.Smetananın "Satılmış gəlin" operalarını, S.Hacıbəyovun "Gülşən", Q.Qarayevin "7 gözəl", "İldırımlı yollarla" baletlərini tamaşaya hazırlamışdır. 1959-cu ildə SSRİ xalq artisti adına layiq görülən Niyazi 1961-ci ildə S.M.Kirov adına Leninqrad Opera və Balet Teatrının baş dirijoru təyin olunmuşdur. SSRİ-nin ən məşhur teatrlarından birinə rəhbərlik etmək o dövrdə onun bir musiqiçi kimi böyük nüfuzundan xəbər verirdi. O burada A.Məlikovun "Məhəbbət əfsanəsi" baletinin ilk tamaşasını hazırlamışdır. Həmçinin P.Çaykovskinin "Yatmış gözəl" və S.Prokofyevin "Daş çiçək" baletlərinin yeni quruluşuna dirijorluq etmiş, həmin baletlərlə Parisin "Qrand-Opera", Londonun "Kovent-Qarden" teatrlarında qastrol tamaşaları vermiş və böyük uğur qazanmışdır. Müqavilə əsasında xarici ölkələrdə işləmək təklifi alan dirijor ona bir azərbaycanlı kimi doğma olan Türkiyəni seçmişdir. Niyazi P.Çaykovskinin "Yevgeni Onegin" və "Qaratoxmaq qadın", C.Verdinin "Aida" operalarına Ankara Opera və Balet Teatrında, türk bəstəkarı Ə.Sayqunun "Koroğlu" operasına İstanbulOpera Teatrında ilk quruluş vermiş, onun ilk tamaşasına və "Yunus İmrə" oratoriyasına dirijorluq etmişdir. İfaçılıq sənəti tanınmış sənətkarlar D.Şostakoviç. Ş.Q.Şarayev, K.Sekki, B.Tarcan, V.Dobiaş və b. tərəfindən yüksək qiymətləndirilən Niyazi Azərbaycana qayıdaraq Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının bədii rəhbəri və baş dirijoru təyin edilmişdir. Niyazinin "Konsert valsı" və s. simfonik əsərləri, fortepiano ilə orkestr üçün konserti klassik musiqi əsərləri hesab olunur. O, "Təbrizim", "Dağlar qızı", "Vətən haqqında mahnı", "Arzu" mahnılarının müəllifidir. Niyazi [[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev|Ə. Haqverdiyev]]in "Dağılan tifaq", [[Cəfər Cabbarlı|C.Cabbarlı]]nın "Almas", [[Səməd Vurğun|S.Vurğun]]un "Vaqif, A. Korneyçukun "Polad qartal" dram tamaşalarına, həmçinin "Almas", "Kəndlilər", "Fətəli xan" və s. kinofilmlərə yazılmış musiqilərin müəllifidir.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2012/avqust/257454.htm M. Mükərrəmoğlu — O, musiqi sənətinin zirvəsini fəth edə bildi. Niyazi — 100. Xalq qəzeti.- 2012.- 18 avqust.- S. 5.]</ref> 1979-cu ildə Niyazi [[Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası]]nın direktoru təyin olunmuşdur. == Dirijorluq == Niyazi [[Avropa]] və [[Asiya]]nın bir sıra ölkələrində çoxlu sayda dirijor kimi müvəffəqiyyətli çıxışlar etmişdir. Niyazi məşhur hind filosofu [[Rabindranat Taqor|R. Taqorun]] "Çitranqoda" fəlsəfi dramı üzrə "[[Çitra (balet)|Çitra]]" baletini yazmışdır. Bu balet böyük uğurla bir çox şəhərlərdə nümayiş etdirilmişdir. Baletdə Niyazi hind xalq musiqisinin ritm və intonasiyalarından, orkestrovkada hind musiqi alətlərinin səslənməsini xatırladan tembrlərdən istifadə etmişdir. Niyazi Azərbaycan musiqisinin ifaçılıq problemlərinə dair bir çox məqalələrin müəllifidir. O həmçinin Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının redaksiya şurasının üzvü olmuşdur. [[Azərbaycan]] dirijorluq məktəbinin formalaşması və inkişafı onun adı ilə bağlıdır.<ref>[http://axsam.az/?name=xeber&news_id=5067 Maestro Niyazinin ailə həyatı]</ref> Məhz Niyazi Azərbaycan dirijorluq məktəbinin banisidir. Q.Ropov, P.Ryazanov, L.Rudolfun bəstəkarlıq məşğələlərində iştirak edən Niyazi dirijorluq fəaliyyətinə 1934–35-ci illərdə başlayır. 1935-ci ildə ilk dəfə olaraq Azərbaycan xalq musiqisinin klassik nümunələrini — "Rast" və "Şur"u nota köçürür. 1937-ci ildə [[Mirzə Fətəli Axundzadə]] adına Opera və Balet teatrında dirijorluq vəzifəsinə dəvət olunur. 1938-ci ildə [[Moskva]] şəhərində keçirilən [[Azərbaycan]] incəsənəti ongünlüyündə [[Müslüm Maqomayev (bəstəkar)]]in "Nərgiz" operasına dirijorluq edir. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un "Koroğlu", [[Qara Qarayev]]in və [[Cövdət Hacıyev]]in "Vətən", [[Fikrət Əmirov]]un "Sevil" operalarının, [[Arif Məlikov]]un "Məhəbbət əfsanəsi" baletinin dirijorluğunu da Niyazi etmişdir. 1946-cı ildə gənc dirijorların baxış müsabiqəsinin laureatı adını qazanır. 1949-cu ildə ən məşhur əsərini — "Rast" simfonik muğamını yazır. Böyük sənətkar müxtəlif vaxtlarda Azərbaycan SSR-in xalq artisti, SSRİ xalq artisti adlarına, Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan dövlət mükafatına, SSRİ dövlət mükafatına, "Çitra" baletinə görə Cəvahirləl Nehru adına beynəlxalq mükafata layiq görülmüşdür. [[Azərbaycan]] Dövlət Simfonik Orkestrinin bədii rəhbəri və dirijoru olmuşdur.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/2012/avqust/257410.htm Flora Xəlilzadə. O, orkestrin ürəyi idi. Azərbaycan.- 2012.- 18 avqust.- S. 5.]</ref> == Ailəsi == Niyazinin böyük bəstəkar və dirijor olmasında əsas dəstəkçilərindən biri də ömür gün yoldaşı Həcər xanım olmuşdur. Onların tanışlığının maraqlı tarixçəsi vardır: Bir gün Maestro Niyazi Bakıya qayıdandan sonra Dağıstan Maarif Komissarlığına şöbə müdiri göndərilir. Irandan olan əslən Cənubi Azərbaycanlı tələbə olan Həcər xanımla da elə Mahaçqalada tanış olur. Həcər xanımın qardaşı Əli İsgəndər Mahaçqaladakı İran konsulluğunda çalışırmış. Əli İsgəndərin təşəbbüsü ilə bir gün Niyazinin ailəsini qonaq çağırırlar və yaxın münasibətləri yaranır. Niyazi bəy Həcər xanımı burada görür və bir-birlərinə aşiq olurlar. Sonradan bu ailənin İrana geri dönmək fikri olduğundan, Həcərin Niyazi ilə yaxınlaşmasını əngəlləmək istəyirlər. 1932-ci ilin sonları Həcərgilin ailəsi İrana köçməli olur. Həcərin ailəsi bu izdivaca heç cür razı olmur. Gənclər 1933-cü ildə qaçıb gizlincə evlənmək qərarına gəlirlər. Elə belə də edirlər. Bir müddət Ağdaşda qohumlarıgildə qalırlar. Evliliklərinin ilk illəri əziyyətli keçir. Çünki həmin dövrdə Hacıbəyovlar ailəsinin maddi vəziyyəti yaxşı deyildi. Həcər xanımın sovet pasportu olmadığından molla kəbini kəsdirirlər. Onların nigahı 1940-cı ildə rəsmiləşdirilir. Gənclər harda, necə yaşayacaqlarını bilmirmişlər. Bütün çətinliklərə baxmayaraq, onlar düz 51 il birgə xoşbəxt ömür sürürlər. Niyazi bəylə Həcər xanımın övladı olmayıb. Bəzi mənbələrdə qeyd edilir ki, onların övladları olmadığından qohumlarından Ceyhun adlı oğlanı övladlığa götürüblər. Ceyhun böyüdükdən sonra narkotik aludəçisinə çevrilir. Elə ailə dramı bundan sonra başlayıb. Ceyhun ailəni min bir əziyyətə düçar edib. Sonradan müxtəlif vaxtlarda həbsə düşən Ceyhunun aqibəti isə bəlli olmur. Hətta onun həbsxanada öldüyü də bildirilir. == [[Niyazinin ev-muzeyi|Maestronun ev muzeyi]] == Görkəmli drijor 1958-ci ildən ömrünün sonuna qədər [[Bakı]]da Bülbül prospekti 21 ünvandakı mənzildə yaşayıb.<ref>[http://www.azadliq.org/content/article/1803856.html Sevda İsmayıllı — Niyazi ilə Həcər xanımın sevgi tarixçəsi…]</ref> Muzeyin qapısından dəhlizə daxil olan hər kəsi Niyazinin şəkilləri qarşılayır. Maestronun əzəmətli heykəli də bu mənzildədir. Divarda Niyazinin yaradıcılığını, musiqi xadimləri ilə görüşlərini əks etdirən fotoşəkillər, konsertlərinin nadir afişaları yer alıb. Muzeyin açılışında Ümummilli lider [[Heydər Əliyev]]in xüsusi təşəbbüsü olmuşdur. 1994-cü il sentyabrın 18-də mənzil-muzey fəaliyyətə başlamışdır. Niyazinin musiqi festivallarında çıxışları, musiqi məktəblərində, hərbçilərlə və s. görüşləri fotoşəkillərdə əks olunubdur. [[Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı]] tərəfindən muzeyə daxil olan "Xosrov və Şirin" operasının partiturası da muzey materiallarına daxildir. 5 otaqdan ibarət mənzil muzeyin qonaq otağının divarlarını Niyazi və Həcər xanımın portretləri ilə yanaşı Ejen Dlakruanın rəsm əsəri, İ.Kajvazovskinin "Dənizdə səhər" və naməlum rəssamın "Güllər" əsəri bəzəyir. Kitab şkafında maestronun nadir kitabları qorunur. Maestroya məxsus 279 material AMEA-nın Tarix Muzeyində saxlanılır. Salman Mümtaz adına Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində, Əlyazmalar İnstitutunda, Səsyazmaları Arxivində də maestronun həyat və fəaliyyətinə aid sənədlər qorunur.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/kaspi_az/2010/avqust/130986.htm Təranə Məhərrəmova. Maestronun kimsəsiz muzeyi. Kaspi. −2010. −24 avqust. — S.9.]</ref>. 2 fevral 2017-ci ildə Bakı şəhəri Niyazi küçəsində dahi sənətkarın abidəsinin açılışı olmuşdur. == Təltif və mükafatları == ;SSRİ * [[Sosialist Əməyi Qəhrəmanı]] — 19 avqust 1982<ref name="19.08.1982">{{cite web |url=http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf |title=SSRİ Xalq artisti N.Z.Tağızadə-Hacıbəyova Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı verilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 19 avqust 1982-ci il tarixli Fərmanı |author= |date=19 avqust 1982 |website=anl.az |publisher=[[Azərbaycan Milli Kitabxanası]] |language=az |access-date=1 iyul 2020 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200116071306/http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf |archive-date =1 iyul 2020}}</ref> * "[[SSRİ xalq artisti]]" fəxri adı — 9 iyun 1959<ref name="warheroes">{{cite web |url=http://www.warheroes.ru:8080/hero/hero.asp?Hero_id=11143 |title=Тагизаде-Гаджибеков Ниязи Зульфугарович |author= |date= |website=warheroes.ru |publisher= |language=ru |access-date=1 iyul 2020 |archive-url = https://web.archive.org/web/20191106210728/http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=11143 |archive-date =1 iyul 2020}}</ref> * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 30 aprel 1955 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 27 aprel 1940 * "Ermənistan SSR xalq artisti" fəxri adı — 1962 * [["Stalin" mükafatı]] (2-ci dərəcə) — 1951 (konsert-ifaçılıq fəaliyyətinə görə) * [["Stalin" mükafatı]] (2-ci dərəcə) — 1952 ("Gülşən" tamaşasına görə) * [[Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] — 1967 (konsert-ifaçılıq fəaliyyətinə görə)<ref name="warheroes"/> * [["Lenin" ordeni]] — 23 mart 1976; 19 avqust 1982<ref name="warheroes"/> * [["Oktyabr inqilabı" ordeni]] — 2 iyul 1971<ref name="warheroes"/> * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 28 oktyabr 1967 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 17 aprel 1938<ref>M. F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının və Azərbaycan Dövlət filarmoniyasının Moskvada Azərbaycan incəsənəti dekadasında iştirak edən işçilərinin təltif edilməsi haqqında SSRİ Baş Soveti Prezidiumunun 17 aprel 1938-ci il tarixli Fərmanı</ref> * [["Əmək veteranı" medalı]] — 28 aprel 1977 * [["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı]] * [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı]] * [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı]] * "Azərbaycan SSR Lenin Komsomolu Gənclər İttifaqının 50 illiyi" yubiley nişanı — 1970 * Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı — 1945, 26 dekabr 1972<ref name="26.12.1972">{{cite web |url=http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf |title=N.Z.Tağızadə (Niyazi) yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif еdilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 26 dekabr 1972-ci il tarixli Fərmanı |author= |date=26 dekabr 1972 |website=anl.az |publisher=[[Azərbaycan Milli Kitabxanası]] |language=az |access-date=1 iyul 2020 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200116071306/http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf |archive-date =1 iyul 2020}}</ref> ;Digər dövlətlər * [[Beynəlxalq Nehru mükafatı]] — 1974 ("[[Çitra (balet)|Çitra]]" baletinə görə)<ref name="warheroes"/> * "Kiril və Mefodi" ordeni (Bolqarıstan) * Bela Bartok adına medal (Macarıstan) * [[Xemnits|Karl-Marks-Ştadt]] şəhərinin medalı ([[Almaniya Demokratik Respublikası|ADR]]) * [[Tbilisi]]nin fəxri vətəndaşı — 1982 == Nəsil ağacı == * [[Üzeyir Hacıbəyov]]un [[Ceyhun Hacıbəyli]]nin qardaşı oğludur. * [[Zülfüqar Hacıbəyov]]un oğludur. * [[Əfrasiyab Bədəlbəyli]]nin atasının xalasının nəvəsidir {{Hacıbəyovlar}} == Filmoqrafiya == {{columns-list|2| * [[Almaz (film, 1936)]] * [[Arazın o tayında (film, 1947)]] * [[Arşın mal alan (film, 1945)]] * [[Axşam konserti (film, 1948)]] * [[Bəstəkar Müslüm Maqomayev (film, 1976)]] * Bəxtiyar Vahabzadə (film, 2003) * [[Bir məhəllədən iki nəfər (film, 1957)]] * [[Bir qalanın sirri (film, 1959)]] * [[Cazibə qüvvəsi (film, 1964)(film, kinoalmanax)]] * [[Doğma xalqıma (film, 1954)]] * [[Əsl dost (film, 1959)]] * [[Fətəli xan (film, 1947)]] * [[İyirminci bahar (film, 1940)]] * [[Kəndlilər (film, 1939)]] * [[Kölgələr sürünür (film, 1958)]] * Liderlik missiyası. 1-ci hissə (film, 2008) * Maestro (film, 2002) * [[Maestro Niyazi (film, 1975)]] * [[Maestro Niyazi (film, 1983)]] * Maestro Niyazi (film, 2007) * [[Mahnı belə yaranır (film, 1957)]] * [[Matteo Falkone (film, 1960)]] * [[Nəğməkar torpaq (film, 1981)]] * [[O qızı tapın (film, 1970)]] * [[Ordenli Azərbaycan (film, 1938)]] * [[Prima (film, 1994)]] * [[Sehrli xalat (film, 1964)]] * Tikdim ki, izim qala (film, 1997) * Tikdim ki, izim qala. III film (film, 1998) * [[Türk qadınının baharı (film, 1936)]] * [[Uzaq sahillərdə (film, 1958)]] * [[Üzeyir ömrü (film, 1981)]] * [[Yaşasın Azərbaycan artistləri (film, 1938)]] * [[Yeni horizont (film, 1940)]] }} == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Niyazi}} * [http://www.youtube.com/watch?v=aa-7cS5Nw9Q İzlə (fraqment)] * [http://www.youtube.com/watch?v=cOOm3aXC4NM Maestro Niyazi — simfonik muğam Rast] * [http://www.youtube.com/watch?v=dWrNwzc1oo0 Müslüm Maqomayev — Arzu romansı] — sözləri: [[Rəsul Rza]] * [http://www.youtube.com/watch?v=PWwTVQZySSY Vətən haqqında mahnı] — sözləri: [[Süleyman Rüstəm]] * [http://www.youtube.com/watch?v=kKwrOfpCiqI Şövkət Ələkbərova və Maestro Niyazi — Qaragilə (xalq mahnısı)]-ifa edir [[Şövkət Ələkbərova]] * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Niyazi (1912-1984) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} {{Sosialist əməyi qəhrəmanları}} [[Kateqoriya:Niyazi| ]] [[Kateqoriya:Hacıbəyovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dirijorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dirijorlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı bəstəkarlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan film bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IV çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin V çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VI çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VIII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:SSRİ Ali Sovetinin XI çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:SSRİ kişi bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq Nehru mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Xalq Deputatları Sovetinin deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] 6ac6hqs27405y9max5qeco01arywa89 0 9653 6600684 6484285 2022-08-29T08:09:37Z 176.59.43.6 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çeçenistan Republikası (dəqiqləşdirmə)}} {{İnzibati vahid|Vəzifənin adı=[[Çeçenistan Respublikası Dövlət Başçısı|Dövlət Başçısı]]|Vəzifəli şəxs=[[Ramzan Kadırov]]|Vəzifənin adı2=[[Çeçenistan Respublikası Parlamenti|Parlament Sədri]]|Vəzifəli şəxs2=[[Məhəmməd Davudov]]|Dil=[[Çeçen]] və [[Rus dilləri]]}} [[Fayl:Кезенойам. Залив ущелья Харсума.jpg|thumb|300px|Çeçenistanda Kazenoy gölü]] '''Çeçenistan''' ({{Dil-ru|Чече́нская Респу́блика}}, {{Dil-ce|Нохчийн Республика}}) : turkisch Empor аsərhədləri içində Şimali Qafqazda yerləşən respublika. "'''İçkeriya"''' adı ilə də tanınır. Главное там убивали полицаев недобитков их высеров и их грязных вонючие подстилки. =полицай на козле р7202=. увидел полицая=> замочи его. == Coğrafiya == Respublikanın ərazisi 15.3 min kvadrat kilometrdir . Çeçenistanın paytaxtı [[Qroznı]]dır, şimal-qərbində [[Stavropol]], şərqdə və cənubda [[Dağıstan]] ilə [[Gürcüstan]], qərbdə [[İnquşetiya]] yerləşir. == Tarix == === Rusiya işğalı === 1783-cü ildə imzalanan [[Georgiyevsk traktatı]] əsasında Gürcüstan könüllü şəkildə Rusiya imperiyasına daxil olmağa razılıq verir. Gürcüstanda və digər Qafqaz ölkələrində öz hökmranlğını təmin etmək istəyən ruslar bundan istifadə edərək Gürcüstan ətrafındakı digər əraziləri də işğal etməyə başlayırlar. Rusiyanın işğalçılıq müharibəsinə ilk müqavimət göstərən çeçen lideri [[Şeyx Mənsur]] olmuşdur. Onun başçılığı altında çeçenlər 6 il (1785–1791) işğala qarşı mübarizə aparsa da sayca çox olan Rusiya ordusu Çeçenistanı işğal edə bildi. Çeçenlər ikinci dəfə Rusiyaya qarşı milliyyətcə [[avar]] olan [[İmam Şamil]]in başçılığı altında qalxmışdır. Bu mübarizə daha uzunmüddətli olsa da (1834–1859) bu dəfə də uğursuzluğa düçar olmuşdur. Lakin 20-ci əsrin əvvəlində Rusiya imperiyasının zəifləməsi və dağılması ilə bərabər çeçen xalqı yenidən müstəqillik uğrunda mübarizəyə qalxır. === Müstəqillik uğrunda mübarizə === 1991-ci ildə [[SSRİ]] dağılandan sonra Çeçenistan öz müstəqilliyini elan etdi, amma bu müstəqillik heç bir ölkə tərəfındən tanınmadı. Bununla belə [[çeçenlər]] 1991-ci ildə keçirilən seçkilərdə general [[Cövhər Dudayev]]i özlərinə prezident seçdilər. [[Rusiya]] mərkəzi hakimiyyəti bu seçkiləri qeyri-qanuni elan edib onun nəticələrini tanımadı. O vaxtkı [[Rusiya]] prezidenti [[Boris Yeltsin]] hərbi müdaxilə yoluyla Çeçenistanı mərkəzi hakimiyyətə tabe etdirə bildi. 1992-ci ildə Çeçen-İnquş parlamenti latın əlifbasını rəsmi əlifba kimi qəbul etdi (burada 1927-ci ildə latın əlifbası ərəb əlifbasını əvəz etmiş, 1938-ci ildə isə [[kiril əlifbası]]na dəyişdirilmişdi). Bununla bərabər çeçenlər mərkəzi Rusiya hakimiyyətinin təkliflərini rədd etdilər. 1996-cı ildə müharibəyə son qoymaq məqsədiylə [[Zəlimxan Yandarbiyev]] ruslarla sülh müqaviləsi imzaladı. Həmin il [[Aslan Məshədov]] Çeçenistanın müvəqqəti baş naziri oldu. A. Məshədov 1997-ci ildə keçirilən prezident seçkilərində rəqibi [[Şamil Basayev]]i üstələyərək [[Çeçenistan Respublikası]]nın II prezidenti seçildi. Sülhmeyilli bir siyasətçi olmasına baxmayaraq, o, 2005-ci ildə ruslar tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Bundan sonra Argunlu [[Əbdülxəlil Sadullayev]] prezident seçilmiş, lakin onun da barışığa və sülhə olan meyillərinə Rusiya 17 iyun 2006-cı ildə Ə.Sədullayevi qətlə yetirməklə cavab vermişdir. Bu hadisədən sonra [[Avropa]] [[Putin]]i çox sərt şəkildə qınamış, Çeçenistanı düzgün idarə etmədiyini bildirmişdir. Çeçenistanın indiki prezidenti [[Ramazan Kadırov]]dur. [[İçkeriya Çeçen Respublikası]] (Chechen Republic of İchkeria) 1996-cı ildə yaradılmışdır. Öz hüquqlarını və müstəqilliyini tarix boyu bərpa etməyə çalışan çeçen xalqı bu arzusuna ancaq 1996-cı ildə çatmışdır. İçkeriyanın ilk prezidendi mərhum [[Cövhər Dudayev]] olmuşdur. O öz arzusuna çatmamış ruslar tərəfindən atılmış mərmi ilə öldürülmüşdür. İçkeriyanın 2-ci prezidenti [[Aslan Məşədov]] olmuşdur. Onun hakimiyyəti illərində çeçen xalqı öz istəyi əsasında Şəriət qanunları ilə idarə olunmuşdur. Çeçen xalqının müstəqil dövləti olan İçkeriyanı tanıyan ölkə Gürcüstan, ŞKTR və Əfqanıstan olmuşdur. 1999-cu ildə rusların ölkəyə 2-ci dəfə yürüşü olmuşdur ki, bu dəfə də onlar ölkəni ələ keçirməyə cəhd etməyə çalışırdılar. [[Şamil Basayev]] 2006-cı ildə ruslar tərəfindən öldürülmüşdür. Bundan savayı [[Salman Raduyev]] həbs olunub ömürlük həbs cəzası alsa da 3 aydan sonra həbsdə öldürülmüş, [[Zəlimxan Yandarbiyev]] Qatar dövlətində olarkən rus casusunun maşına qoyduğu bombanın işə düşməsi nəticəsində öldürülmüşdür. == Əhali == Əhalinin siyahıya alınmaları üzrə Çeçenistan Respublikasının əhalisinin etnik dinamikası. {| class=" standard sortable" ! Milliyyət || 1979<ref>[(1979-cu ilin) (Çeçenistan Respublikasının rayonları) http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnchechenia.html ÇEÇEN-İNQUŞ ASSR-ı]</ref> il|| % || 1989<ref>[(1989-cu ilin) (Çeçenistan Respublikasının rayonları) http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnchechenia.html ÇEÇEN-İNQUŞ ASSR-ı]</ref> il|| % || 2002<ref name=" perepis2002" >{{Cite web |title=id=17 Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması 2002 qoda<! -- Başlıq botla əlavə edilmişdir --> |url=http://www.perepis2002.ru/index.html |access-date=2019-04-28 |archive-date=2019-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190818012729/http://perepis2002.ru/index.html |url-status=dead }}</ref>|| % || 2010<ref name=" EtnoYaz.2010" >[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/results2.html Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması 2010-cu il. Əhalinin milli tərkibi üzrə (görə) və regionlar üzrə (görə) genişləndirilmiş siyahılarla rəsmi nəticələr.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211209035558/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/results2.html |date=2021-12-09 }}: [http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Materials/doklad2.rar baxmaq] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121018030348/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Materials/doklad2.rar |date=2012-10-18 }}</ref> il|| % |- |[[Çeçenlər]] || align=" right" | 602 223 || align=" right" | 60,1 || align=" right" | 715 306 || align=" right" | 66,0 || align=" right" | 1 031 647 || align=" right" | 93,47 % || align=" right" | 1 206 551 || align=" right" | 95,08 % |- |[[Ruslar]] || align=" right" | 309 079 || align=" right" | 30,8 || align=" right" | 269 130 || align=" right" | 24,8 || align=" right" | 40 664 || align=" right" | 3,68 % || align=" right" | 24 382 || align=" right" | 1,92 % |- |[[Qumuqlar]] || align=" right" | 7808 || align=" right" | 0,8 || align=" right" | 9591 || align=" right" | 0,9 || align=" right" | 8883 || align=" right" | 0,80 % || align=" right" | 12 221 || align=" right" | 0,96 % |- |[[Avarlar]] || align=" right" | 4793 || align=" right" | 0,5 || align=" right" | 6035 || align=" right" | 0,6 || align=" right" | 4133 || align=" right" | 0,37 % || align=" right" | 4864 || align=" right" | 0,38 % |- |[[Noqaylar]] || align=" right" | 6079 || align=" right" | 0,6 || align=" right" | 6885 || align=" right" | 0,6 || align=" right" | 3572 || align=" right" | 0,32 % || align=" right" | 3444 || align=" right" | 0,27 % |- | [[Tabasaranlılar|Tabasaranlar]]|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 128 || align=" right" | 0,01 % || align=" right" | 1656 || align=" right" | 0,13 % |- |[[Türklər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 1662 || align=" right" | 0,15 % || align=" right" | 1484 || align=" right" | 0,12 % |- |[[Tatarlar]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 2134 || align=" right" | 0,19 % || align=" right" | 1466 || align=" right" | 0,12 % |- |[[İnquşlar]] || align=" right" | 20 855 || align=" right" | 2,1 || align=" right" | 25 136 || align=" right" | 2,3 || align=" right" | 2914 || align=" right" | 0,26 % || align=" right" | 1296 || align=" right" | 0,10 % |- |[[Ləzgilər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 196 || align=" right" | 0,02 % || align=" right" | 1261 || align=" right" | 0,10 % |- |[[Qazaxlar]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 470 || align=" right" | 0,04 % || align=" right" | 926 || align=" right" | 0,07 % |- |[[Darginlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 696 || align=" right" | 0,06 % || align=" right" | 701 || align=" right" | 0,06 % |- |[[Azərbaycanlılar]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 226 || align=" right" | 0,02 % || align=" right" | 696 || align=" right" | 0,05 % |- |[[Osetinlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 230 || align=" right" | 0,02 % || align=" right" | 585 || align=" right" | 0,05 % |- |[[Kabardinlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 133 || align=" right" | 0,01 % || align=" right" | 534 || align=" right" | 0,04 % |- |[[Ermənilər]] || align=" right" | 14 438 || align=" right" | 1,4 || align=" right" | 14 666 || align=" right" | 1,4 || align=" right" | 424 || align=" right" | 0,04 % || align=" right" | 514 || align=" right" | 0,04 % |- |[[Ukraynalılar]] || align=" right" | 11 334 || align=" right" | 1,1 || align=" right" | 11 884 || align=" right" | 1,1 || align=" right" | 829 || align=" right" | 0,1 % || align=" right" | 415 || align=" right" | 0,04 % |- |[[Kistinlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| ||| ||| || align=" right" |…|| align=" right" | 136 || align=" right" | 0,01 % |- | başqaları || align=" right" | 25 621 || align=" right" | 2,56 || align=" right" | 25 800 || align=" right" | 2,38 || align=" right" | 4795 || align=" right" | 0,43 % || align=" right" | 3757 || align=" right" | 0,30 % |- | milliyəti göstərmədi || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 779 || align=" right" | 0,07 % || align=" right" | 2515 || align=" right" | 0,20 % |- | cəmi || align=" right" | 1 002 230 || align=" right" | 100 || align=" right" | 1 084 433 || align=" right" | 100 || align=" right" | 1 103 686 || align=" right" | 100,00 % || align=" right" | 1 268 989 || align=" right" | 100,00 % |- |} == Şəhərlər == * [[Qroznı]] – 210.720 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)<ref>[http://www.outdoors.ru/russiaoutdoors/index9.php?id=6716 RussiaOutdoors – Путешествия по России.]</ref> == Rayonlar == == Xarici keçidlər == == <big>i</big>stinadlar == {{istinad siyahısı}} {{Vikianbar kateqoriyası|Chechnya}} {{Çeçenistan}} {{RFsubyektlər}} [[Kateqoriya:Çeçenistan| ]] h8y62f131qhfbs53dp2d3gt6iz3qcsr 6600756 6600684 2022-08-29T08:46:34Z Atakhanli 223224 [[User:176.59.43.6|176.59.43.6]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Atakhanli|Atakhanli]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çeçenistan Republikası (dəqiqləşdirmə)}} {{İnzibati vahid|Vəzifənin adı=[[Çeçenistan Respublikası Dövlət Başçısı|Dövlət Başçısı]]|Vəzifəli şəxs=[[Ramzan Kadırov]]|Vəzifənin adı2=[[Çeçenistan Respublikası Parlamenti|Parlament Sədri]]|Vəzifəli şəxs2=[[Məhəmməd Davudov]]|Dil=[[Çeçen]] və [[Rus dilləri]]}} [[Fayl:Кезенойам. Залив ущелья Харсума.jpg|thumb|300px|Çeçenistanda Kazenoy gölü]] '''Çeçenistan''' ({{Dil-ru|Чече́нская Респу́блика}}, {{Dil-ce|Нохчийн Республика}}) — [[Rusiya Federasiyası]] sərhədləri içində Şimali Qafqazda yerləşən respublika. "'''İçkeriya"''' adı ilə də tanınır. == Coğrafiya == Respublikanın ərazisi 15.3 min kvadrat kilometrdir . Çeçenistanın paytaxtı [[Qroznı]]dır, şimal-qərbində [[Stavropol]], şərqdə və cənubda [[Dağıstan]] ilə [[Gürcüstan]], qərbdə [[İnquşetiya]] yerləşir. == Tarix == === Rusiya işğalı === 1783-cü ildə imzalanan [[Georgiyevsk traktatı]] əsasında Gürcüstan könüllü şəkildə Rusiya imperiyasına daxil olmağa razılıq verir. Gürcüstanda və digər Qafqaz ölkələrində öz hökmranlğını təmin etmək istəyən ruslar bundan istifadə edərək Gürcüstan ətrafındakı digər əraziləri də işğal etməyə başlayırlar. Rusiyanın işğalçılıq müharibəsinə ilk müqavimət göstərən çeçen lideri [[Şeyx Mənsur]] olmuşdur. Onun başçılığı altında çeçenlər 6 il (1785–1791) işğala qarşı mübarizə aparsa da sayca çox olan Rusiya ordusu Çeçenistanı işğal edə bildi. Çeçenlər ikinci dəfə Rusiyaya qarşı milliyyətcə [[avar]] olan [[İmam Şamil]]in başçılığı altında qalxmışdır. Bu mübarizə daha uzunmüddətli olsa da (1834–1859) bu dəfə də uğursuzluğa düçar olmuşdur. Lakin 20-ci əsrin əvvəlində Rusiya imperiyasının zəifləməsi və dağılması ilə bərabər çeçen xalqı yenidən müstəqillik uğrunda mübarizəyə qalxır. === Müstəqillik uğrunda mübarizə === 1991-ci ildə [[SSRİ]] dağılandan sonra Çeçenistan öz müstəqilliyini elan etdi, amma bu müstəqillik heç bir ölkə tərəfındən tanınmadı. Bununla belə [[çeçenlər]] 1991-ci ildə keçirilən seçkilərdə general [[Cövhər Dudayev]]i özlərinə prezident seçdilər. [[Rusiya]] mərkəzi hakimiyyəti bu seçkiləri qeyri-qanuni elan edib onun nəticələrini tanımadı. O vaxtkı [[Rusiya]] prezidenti [[Boris Yeltsin]] hərbi müdaxilə yoluyla Çeçenistanı mərkəzi hakimiyyətə tabe etdirə bildi. 1992-ci ildə Çeçen-İnquş parlamenti latın əlifbasını rəsmi əlifba kimi qəbul etdi (burada 1927-ci ildə latın əlifbası ərəb əlifbasını əvəz etmiş, 1938-ci ildə isə [[kiril əlifbası]]na dəyişdirilmişdi). Bununla bərabər çeçenlər mərkəzi Rusiya hakimiyyətinin təkliflərini rədd etdilər. 1996-cı ildə müharibəyə son qoymaq məqsədiylə [[Zəlimxan Yandarbiyev]] ruslarla sülh müqaviləsi imzaladı. Həmin il [[Aslan Məshədov]] Çeçenistanın müvəqqəti baş naziri oldu. A. Məshədov 1997-ci ildə keçirilən prezident seçkilərində rəqibi [[Şamil Basayev]]i üstələyərək [[Çeçenistan Respublikası]]nın II prezidenti seçildi. Sülhmeyilli bir siyasətçi olmasına baxmayaraq, o, 2005-ci ildə ruslar tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Bundan sonra Argunlu [[Əbdülxəlil Sadullayev]] prezident seçilmiş, lakin onun da barışığa və sülhə olan meyillərinə Rusiya 17 iyun 2006-cı ildə Ə.Sədullayevi qətlə yetirməklə cavab vermişdir. Bu hadisədən sonra [[Avropa]] [[Putin]]i çox sərt şəkildə qınamış, Çeçenistanı düzgün idarə etmədiyini bildirmişdir. Çeçenistanın indiki prezidenti [[Ramazan Kadırov]]dur. [[İçkeriya Çeçen Respublikası]] (Chechen Republic of İchkeria) 1996-cı ildə yaradılmışdır. Öz hüquqlarını və müstəqilliyini tarix boyu bərpa etməyə çalışan çeçen xalqı bu arzusuna ancaq 1996-cı ildə çatmışdır. İçkeriyanın ilk prezidendi mərhum [[Cövhər Dudayev]] olmuşdur. O öz arzusuna çatmamış ruslar tərəfindən atılmış mərmi ilə öldürülmüşdür. İçkeriyanın 2-ci prezidenti [[Aslan Məşədov]] olmuşdur. Onun hakimiyyəti illərində çeçen xalqı öz istəyi əsasında Şəriət qanunları ilə idarə olunmuşdur. Çeçen xalqının müstəqil dövləti olan İçkeriyanı tanıyan ölkə Gürcüstan, ŞKTR və Əfqanıstan olmuşdur. 1999-cu ildə rusların ölkəyə 2-ci dəfə yürüşü olmuşdur ki, bu dəfə də onlar ölkəni ələ keçirməyə cəhd etməyə çalışırdılar. [[Şamil Basayev]] 2006-cı ildə ruslar tərəfindən öldürülmüşdür. Bundan savayı [[Salman Raduyev]] həbs olunub ömürlük həbs cəzası alsa da 3 aydan sonra həbsdə öldürülmüş, [[Zəlimxan Yandarbiyev]] Qatar dövlətində olarkən rus casusunun maşına qoyduğu bombanın işə düşməsi nəticəsində öldürülmüşdür. == Əhali == Əhalinin siyahıya alınmaları üzrə Çeçenistan Respublikasının əhalisinin etnik dinamikası. {| class=" standard sortable" ! Milliyyət || 1979<ref>[(1979-cu ilin) (Çeçenistan Respublikasının rayonları) http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnchechenia.html ÇEÇEN-İNQUŞ ASSR-ı]</ref> il|| % || 1989<ref>[(1989-cu ilin) (Çeçenistan Respublikasının rayonları) http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnchechenia.html ÇEÇEN-İNQUŞ ASSR-ı]</ref> il|| % || 2002<ref name=" perepis2002" >{{Cite web |title=id=17 Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması 2002 qoda<! -- Başlıq botla əlavə edilmişdir --> |url=http://www.perepis2002.ru/index.html |access-date=2019-04-28 |archive-date=2019-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190818012729/http://perepis2002.ru/index.html |url-status=dead }}</ref>|| % || 2010<ref name=" EtnoYaz.2010" >[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/results2.html Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması 2010-cu il. Əhalinin milli tərkibi üzrə (görə) və regionlar üzrə (görə) genişləndirilmiş siyahılarla rəsmi nəticələr.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211209035558/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/results2.html |date=2021-12-09 }}: [http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Materials/doklad2.rar baxmaq] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121018030348/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Materials/doklad2.rar |date=2012-10-18 }}</ref> il|| % |- |[[Çeçenlər]] || align=" right" | 602 223 || align=" right" | 60,1 || align=" right" | 715 306 || align=" right" | 66,0 || align=" right" | 1 031 647 || align=" right" | 93,47 % || align=" right" | 1 206 551 || align=" right" | 95,08 % |- |[[Ruslar]] || align=" right" | 309 079 || align=" right" | 30,8 || align=" right" | 269 130 || align=" right" | 24,8 || align=" right" | 40 664 || align=" right" | 3,68 % || align=" right" | 24 382 || align=" right" | 1,92 % |- |[[Qumuqlar]] || align=" right" | 7808 || align=" right" | 0,8 || align=" right" | 9591 || align=" right" | 0,9 || align=" right" | 8883 || align=" right" | 0,80 % || align=" right" | 12 221 || align=" right" | 0,96 % |- |[[Avarlar]] || align=" right" | 4793 || align=" right" | 0,5 || align=" right" | 6035 || align=" right" | 0,6 || align=" right" | 4133 || align=" right" | 0,37 % || align=" right" | 4864 || align=" right" | 0,38 % |- |[[Noqaylar]] || align=" right" | 6079 || align=" right" | 0,6 || align=" right" | 6885 || align=" right" | 0,6 || align=" right" | 3572 || align=" right" | 0,32 % || align=" right" | 3444 || align=" right" | 0,27 % |- | [[Tabasaranlılar|Tabasaranlar]]|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 128 || align=" right" | 0,01 % || align=" right" | 1656 || align=" right" | 0,13 % |- |[[Türklər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 1662 || align=" right" | 0,15 % || align=" right" | 1484 || align=" right" | 0,12 % |- |[[Tatarlar]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 2134 || align=" right" | 0,19 % || align=" right" | 1466 || align=" right" | 0,12 % |- |[[İnquşlar]] || align=" right" | 20 855 || align=" right" | 2,1 || align=" right" | 25 136 || align=" right" | 2,3 || align=" right" | 2914 || align=" right" | 0,26 % || align=" right" | 1296 || align=" right" | 0,10 % |- |[[Ləzgilər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 196 || align=" right" | 0,02 % || align=" right" | 1261 || align=" right" | 0,10 % |- |[[Qazaxlar]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 470 || align=" right" | 0,04 % || align=" right" | 926 || align=" right" | 0,07 % |- |[[Darginlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 696 || align=" right" | 0,06 % || align=" right" | 701 || align=" right" | 0,06 % |- |[[Azərbaycanlılar]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 226 || align=" right" | 0,02 % || align=" right" | 696 || align=" right" | 0,05 % |- |[[Osetinlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 230 || align=" right" | 0,02 % || align=" right" | 585 || align=" right" | 0,05 % |- |[[Kabardinlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 133 || align=" right" | 0,01 % || align=" right" | 534 || align=" right" | 0,04 % |- |[[Ermənilər]] || align=" right" | 14 438 || align=" right" | 1,4 || align=" right" | 14 666 || align=" right" | 1,4 || align=" right" | 424 || align=" right" | 0,04 % || align=" right" | 514 || align=" right" | 0,04 % |- |[[Ukraynalılar]] || align=" right" | 11 334 || align=" right" | 1,1 || align=" right" | 11 884 || align=" right" | 1,1 || align=" right" | 829 || align=" right" | 0,1 % || align=" right" | 415 || align=" right" | 0,04 % |- |[[Kistinlər]] || align=" right" |…|| align=" right" |…|| ||| ||| || align=" right" |…|| align=" right" | 136 || align=" right" | 0,01 % |- | başqaları || align=" right" | 25 621 || align=" right" | 2,56 || align=" right" | 25 800 || align=" right" | 2,38 || align=" right" | 4795 || align=" right" | 0,43 % || align=" right" | 3757 || align=" right" | 0,30 % |- | milliyəti göstərmədi || align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" |…|| align=" right" | 779 || align=" right" | 0,07 % || align=" right" | 2515 || align=" right" | 0,20 % |- | cəmi || align=" right" | 1 002 230 || align=" right" | 100 || align=" right" | 1 084 433 || align=" right" | 100 || align=" right" | 1 103 686 || align=" right" | 100,00 % || align=" right" | 1 268 989 || align=" right" | 100,00 % |- |} == Şəhərlər == * [[Qroznı]] – 210.720 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)<ref>[http://www.outdoors.ru/russiaoutdoors/index9.php?id=6716 RussiaOutdoors – Путешествия по России.]</ref> == Rayonlar == == Xarici keçidlər == == <big>i</big>stinadlar == {{istinad siyahısı}} {{Vikianbar kateqoriyası|Chechnya}} {{Çeçenistan}} {{RFsubyektlər}} [[Kateqoriya:Çeçenistan| ]] hak77l3xnwp0j0zt36lgpthbyozv69u 0 12477 6600994 6177610 2022-08-29T10:38:02Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Rəssam |adı = Elbəy Rzaquliyev |şəkil = Elbəy Rzaquliyev.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 17.6.1926 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[Zaqafqaziya SFSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 15.9.2007 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = |fəaliyyəti = [[rəssam]] |təhsili = |janrı = |stili = |tanınmış işləri = |hamiləri = |tələbəsi = |təsirlənib = |təsir edib = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq rəssamı|1977}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1964}} {{Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1986}}<br>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|1998}} {{"Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı|1959}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elbəy Mirzə Həsən oğlu Rzaquliyev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan rəssamı, Azərbaycan SSR xalq rəssamı (1977), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1986). == Həyatı == Elbəy Rzaquliyev 17 iyun 1926-cı ildə [[Bakı]]da anadan olmuşdur. [[Əzim Əzimzadə]] adına [[Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbi]]ni bitirdikdən sonra, 1946-cı ildə [[ÜDKİ]]-nin rəssamlıq fakültəsinə daxil olmuşdur.<ref>Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. [[Sergey Yutkeviç|С. И. Юткевич]]; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.</ref> Təhsilini başa vurub, 1953-cü ildən "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında işləməyə başlamışdır. Bundan sonra onun yaradıcılığı iki əsas istiqamətdə inkişaf etmişdir: rəngkar və kino rəssamı. 1960-cı ildə [[Bakı]]da, 1960–1967-ci illərdə isə [[Moskva]]da və [[Kaunas]]da fərdi sərgiləri böyük müvəffəqiyyətlə nümayiş etdirilmiş və sənətsevərlərin diqqətini özünə cəlb etmişdir. 1977-ci ildə [[Azərbaycan]]ın xalq rəssamı fəxri adına, 1986-cı ildə SSRİ Dövlət mükafatına, 1998-ci ildə "Şöhrət" ordeninə layiq görülmüşdür. Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının katibi olmuşdur. Yaratdığı əsərlərdən "[[Daşkəsən]]in gənc inşaatçıları", "Əli Bayramlı DRES-i", "İnsanların torpağı", "Çiçəklər arasında", "Qırmızı və ağ qızıl güllər", "Xəncər və məişət əşyalarından ibarət natürmort", "Tac-Mahal", "[[Yaponiya]] silsiləsi", "Əmək adamları", "Ana", "Montajçılar", "Kənddə" və digərləri böyük maraqla qarşılanmışdır. "Sevil", "Arşın mal alan", "Görüş", "Ögey ana", "Onun böyük ürəyi", "Bir məhəlləli iki oğlan", "Telefonçu qız", "Uşaqlığın son gecəsi" və s. kinofilmlərin rəssamı olmuşdur. 2007-ci il 15 sentyabrda 81 yaşında vəfat etmişdir. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq rəssamı]]" fəxri adı — 5 dekabr 1977{{Bax|Azərbaycan SSR xalq rəssamlarının siyahısı#1977}} * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 29 iyun 1964{{Bax|Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimlərinin siyahısı#1964}} * [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] — 26 aprel 1986 ("[[Azərbaycan İkinci dünya müharibəsində|Azərbaycan Böyük Vətən müharibəsində]]" mövzusunda silsilə rəsmləri üçün){{Bax|Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatlarının siyahısı#1986}} * [["Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı]] — 9 iyun 1959 * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — 19 iyun 1998 == Filmoqrafiya == [[Fayl:Elbəy Rzaquliyev. İçərişəhər.jpg|250px|thumb|right|İçərişəhər, [[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]]]] [[Fayl:Elbəy Rzaquliyev. Leyli və Qeys mədrəsədə.png|250px|thumb|right|Leyli və Qeys mədrəsədə]] * [[Araqarışdıran (film, 1987)]] * [[Arşın mal alan (film, 1965)]] * [[Arxadan vurulan zərbə (film, 1977)]] * [[Arzularını çəkən rəssam (film, 2007)]] * [[Bakıda küləklər əsir (film, 1974)]] * [[Ömrün səhifələri (film, 1974)|Baladadaşın İlk Məhəbbəti (1974)]] * [[Bəxtiyar (film, 1955)]] * [[Bəyin oğurlanması (film, 1985)]] * [[Bir məhəllədən iki nəfər (film, 1957)]] * [[Dənizə çıxmaq qorxuludur (film, 1973)]] * [[Dərviş Parisi partladır (film, 1976)]] * [[Doğma xalqıma (film, 1954)]] * [[Əsl dost (film, 1959)]] * [[Əzablı yollar (film, 1982)]] * [[Fitnə (film, 1970)]] * [[Görüş (film, 1955)]] * [[Gün keçdi (film, 1971)]] * [[İstintaq davam edir (film, 1966)]] * [[Qara daşlar (film, 1956)]] * [[Qəm pəncərəsi (film, 1986)]] * [[Qəzəlxan (film, 1991)]] * [[Möcüzələr adası (film, 1963)]] * [[Musiqi müəllimi (film, 1983)]] * [[Ögey ana (film, 1958)]] * [[Onun bəlalı sevgisi (film, 1980)]] * [[Onun böyük ürəyi (film, 1958)]] * [[Sahilsiz gecə (film, 1989)]] * [[Səadət və əmək mahnıları (film, 1957)]] * [[Səhər (film, 1960)]] * [[Sevil (film, 1970)]] * [[Şeytan göz qabağında (film, 1987)]] * [[Skripkanın sərgüzəşti (film, 1972)]] * [[Sözsüz mahnı (film, 1972)]] * [[Telefonçu qız (film, 1962)]] * [[Torpaq. Dəniz. Od. Səma (film, 1967)]] * [[Tütək səsi (film, 1975)]] * [[Uşaqlığın son gecəsi (film, 1968)]] * [[Vulkana doğru (film, 1977)]] * [[Xüsusi vəziyyət (film, 1986)]] * [[Yarımçıq qalmış mahnı (film, 1979)]] * [[Yeddi gözəl (film, 1982)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [[Tofiq Tağızadə]]. "İllər və arzular" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 25 yanvar. * "Bolqar jurnalı yazır…" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964. * Əhədoğlu, Y. "Belə bir ada da var" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 27 iyun. * Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 5. * Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814. == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=bZGm1D-rWy0 Səda — Rəssam Elbəy Rzaquliyevin doğum günüdür (17.06.2016)] * [https://www.youtube.com/watch?v=aa6tOqbXBqY Xalq rəssamı Elbəy Rzaquliyev- 90] [[Kateqoriya:Elbəy Rzaquliyev| ]] [[Kateqoriya:Azərbaycan rəssamları]] [[Kateqoriya:Ümumrusiya Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun məzunları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq rəssamları]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:"Şöhrət" ordeni ilə təltif edilənlər]] iyihzycd978dvhuhoi9jmis2x42d4oa 0 13627 6598999 6315101 2022-08-28T13:00:41Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Elementqutusu başlıq | nömrə = 16 | işarə = S | ad = kükürd | sol = [[fosfor]] | sağ = [[xlor]] | yuxarı = [[oksigen|O]] | aşağı = [[selen|Se]] | qrup = 16 | dövr = 3 | blok = p | görünüşü = limon sarısı | image = S,16.jpg | atom kütləsi = 32.065 | elektron formulu = [Ne] 3s² 3p⁴ | halı = bərk | rəngi= sarı | sıxlığı = | ərimə temperaturu c = 115.21 | ərimə temperaturu k = 388.36 | ərimə temperaturu f = 239.38 | qaynama temperaturu c = 444.6 | qaynama temperaturu k = 717.8 | qaynama temperaturu f = 832.3 |Valentliyi=II,IV,VI|oksidləşmə dərəcəsi=-2, +2, +4, +6}} '''Kükürd''' ('''S''') – D. İ. Mendeleyevin [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|elementlərin dövri sistemində]] 16-cı element. [[Fayl:Sulfur-sample.jpg|134x134px|left|thumb|Kükürd]] [[Fayl:Soufresicile3.jpg|thumb|130x130px|left|Kükürd]] [[Fayl:Sulfur - El Desierto mine, San Pablo de Napa, Daniel Campos Province, Potosí, Bolivia.jpg|thumb|Kükürd]] Kükürd (S) – zülalların tərkibində olur. Proteinoidlərin tərkibində kükürdün miqdarı, başqa zülallara nisbətən daha çoxdur. Taxıl, paxlalılar, süd məhsulları, balıq və yumurtada kükürd vardır. Metionin və sistein aminturşularının tərkibində olduğu üçün onların tərkibindəki çevrilmələrdə iştirak edir. B1 vitamininin, insulinin və digər birləşmələrin əmələ gəlməsində iştirak edir. 60 Orqanizmdə oksidləşdikdə [[sulfat turşusu]]nun duzları şəklində orqanizmdən sidiklə ifraz olunur. Gündəlik tələbat 1 qramdır. Bitki orqanizmində kükürdün miqdarı orta hesabla 0,05 % kütlə miqdarında olur. Kükürd zülalların aminturşuları olan sistein və metioninin tərkibinə daxildir. Bitki torpaqdan kükürdü suda həll olan sulfatlar şəklində alır, çürümə bakteriyaları isə zülalların kükürdünü hidrogen sulfidə çevirir (çürümə zamanı pis iyinin yaranma səbəbi də budur). Amma hidrogen sulfidin çox hissəsi sulfatların sulfatreduksiyaedici bakteriyalarla reduksiyasından əmələ gəlir. Bu hidrogen sulfid fototrof bakteriyalar tərəfindən molekulyar oksigen olmayan şəraitdə kükürdə və sulfatlara qədər oksidləşir, O₂ iştirakı ilə serobakteriyalar onu sulfatlara qədər oksidləşdirir. Əksər bakteriyalarda kükürd xırda zərrəciklər – qabarcıqlar şəklində saxlanılır. Onun miqdarı hidrogen sulfidin miqdarından asılı olur: hidrogen sulfid az olduqda sulfat turşusuna qədər oksidləşir: 2H₂S + O₂ → 2H₂O + 2S + Q 2S + 3O₂ + 2H₂O → 2H₂SO₄ + Q Hidrogen sulfid həll olmuş su hövzələrində rəngsiz serobakteriyalar bejiatoa və titoriks yaşayır. Onlara üzvi qida lazım deyil. Xemosintez üçün onlar hidrogen sulfid istifadə edir. H₂S, CO₂ və O₂ arasında reaksiya nəticəsində karbohidratlar və elementar kükürd əmələ gəlir. Kükürdün çox hissəsi bitki tərəfindən mənimsənilmir, amma bitkilərin fosforu mənimsəmələrinə kömək edir. Kükürd çatışmazlığı fotosintezin intensivliyini azaldır. Kükürdün artıq miqdarda olmasının indikatoru olan bitki astraqaldır. Heyvan orqanizmində kütləcə 0,25 % kükürd olur. Ən sadə plankton radiolyarilər stronsium sulfatdan ibarət mineral skeletə malikdirlər ki, o da həm müdafiəni, həm də suyun təbəqəsində "buğlanmanı" təmin edir. İnsan orqanizmində kükürdün miqdarı insan bədəninin kütləsinin milyonda 400–700-ə bərabərdir. Kükürd zülalların və aminturşuların, fermentlərin və vitaminlərin təkibinə daxildir. Kükürd xüsusən dəri, dırnaq və tük zülallarının sintezi üçün vacibdir. Kükürd aktiv maddələrin – vitaminlər və hormonların (məsələn, insulinin) tərkib hissəsidir. O, oksidləşmə-reduksiya proseslərində, energetik metobolizmdə və detoksikasiya reaksiyalarında iştirak edir, fermentləri aktivləşdirir. Kükürd çatışmazlığı olduqda dəri iltihabi proseslərə meyilli olur, sümüklərin asan qırılması və saçların tökülməsi müşahidə olunur. Kükürdün birləşmələri arasında ən təhlükəlisi hidrogen sulfid hesab olunur. O, qaz halında olub kəskin iylidir və həm də böyük zəhərliliyə malikdir. Təmiz halda o, insanı ani olaraq öldürür. Havad o, hətta az miqdarda (0,01 %-ə yaxın) olduqda da təhlükə olduqca böyükdür. Hidrogen sulfid ona görə təhlükəlidir ki, orqanizmdə toplana bilir, hemoqlobinin tərkibinə daxil olan dəmir ilə birləşə bilir və bu da olduqca ağır oksigen aclığına və ölümə səbəb ola bilir. Kükürdün daha geniş məlum olan və insan tərəfindən istifadə olunan birləşmələri aşağıdakılardır: H₂S – hidrogen sulfid; Na₂S – natrium sulfid; H₂SO₄ – sulfat turşusu. Kükürdün orqanizmə daxil olmasının əsas mənbələri aşağıdakılardır: Bitki mənşəli məhsullar: qoz, fındıq, araxis, paxlalılar, kələm, sarımsaq, boranı, əncir, gavalı, üzüm, motmutu, qıtıqotu. Heyvan mənşəli məhsullar: ət, yumurta, pendir, süd. Kükürd bəşəriyyətə b.e.ə. I əsrdən məlumdur. Qədim hind sözü sira – açıq sarımtıl sözündən götürülüb, latın dilində adı sulveri –dən götürülüb yanar toz deməkdir. İnsan orqanizmində 3,3·1024, bir insan hüceyrəsində isə 2,4·1010 kükürd atomu var. Hidrogen sulfid zəhərli, pis iyli qaz olub kimya sənayesində həmçinin müalicə vasitəsi kimi (kükürd vannaları) istifadə olunur. Kükürd kükürd çiçəyi kimi bitkilərin bəzi ziyan vericilərinə qarşı istifadə olunur. Təbii sulfidlər əlvan və nadir metal filizlərinin əsasını təşkil edir və metallurgiyada geniş istifadə olunur. Qələvi metalların sulfidləri Na₂S, CaS, BaS dəri emalı sənayesində istifadə olunur. Kükürd kibrit, ultramarin (göy boya), karbon sulfid istesalında istifadə olunur. Rezin sənayesində o, kauçukun rezinə çevrilməsində istifadə olunur. Qara dənizin dibində hidrogen sulfidin əmələ gəlməsi ona qeyri-adi xassə verir. Qara dənizin dərin sularında hidrogen sulfidin artıqlığı ona səbəb olmuşdur ki, Qara dəniz suyunda 200 metrdən aşağı dərinlikdə oksigen yoxdur. Orada nə heyvanlar, nə də bitkilər yaşaya bilmir. 200 metrdən ta dibə qədər Qara dənizdə yalnız hidrogen sulfid ayıran bakteriyalar yaşayır. Dünyada başqa bir belə dəniz yoxdur.<ref>Musayev N.Х. "Ərzaq malları əmtəəşünaslığının nəzəri əsasları". Dərslik. Bakı, "Çaşıoğlu" nəşriyyatı, 2003 – 368 səh.</ref> == Təbii mineralları == Kükürd qabığının kimya üzrə XVI ən zəngin elementidir. Sərbəst (doğma) dövlət və bound formu baş verir. Mühüm təbii kükürd mineralları : FeS₂ — dəmir pirit və ya pirit, ZnS — sink sülfür və ya sfalerit (wurtzite) , PbS — galena və ya galena , HgS — zincifre , Sb₂S₃ — stibnite . Bundan əlavə, təbii kömür , təbii qaz və şist bir neft indiki kükürd . Kükürd — təbii sularda məzmun altıncı element , sulfat ionlarının şəklində əsasən aşkar və təzə su "daimi" möhkəmlik səbəb olur. Yüksək orqanizmlər üçün Essential element, saç cəmlənmişdir, çox zülal, ayrılmaz hissəsidir. == Kükürdün təbii birləşməsi == Kükürdün təbii birləşməsi-Kinovar HgS-mineral, civə (II) sulfid. Ən geniş yayılmış civə mineralıdır. Al-qırmızı rəngi var, təzə qopuq yerində qan ləkəsini xatırladır. Havada, tədricən səthdə oksidləşərək nazik təbəqə — oksid təbəqəsi (HgO) ilə örtülür. Bir versiyaya görə yunan alimi Teofrast tərəfindən adı qoyulmuş kinovar "əjdaha qanı" (farsca) mənasını daşıyır. Qədim zamanlarda kinovara həmçinin qeyri-üzvi piqment (piqmenti həmin mineraldan aldığı üçün) və qırmızı rəng çalarına görə "kinovarlı rəng" adları da verilmişdir. === Xassələri === Tərkibində 85,83% civə var. Formulu HgS-dir. Triqonal sinqonidə kristallaşır, ən çox xırda romboedrik və ya qalın sütunlu kristallar, kristallik-toxumlu və ya torlu kütlə əmələ gətirir. Oxşar cücərməyə xarakterlidir. Laylanması bir istiqamətdə tamamlanır, kövrəkdir. Rəngi qırmızıdır, hərdən tünd göy-boz rəng dəyişmə xassəsini müşahidə etmək olur. Nazik qırıntı formasında rəngsizdir; parlaq "almaz" parıltısına malikdir. Moosun mineroloji cədvəlinə görə bərkliyi 2–2,5-dir; sıxlığı 8,09–8,20 q/sm3. Çox asan əriyir və havada, 2000 °C qədər qızdırdıqda tam buxarlanaraq civə buxarı və kükürd qazı əmələ gətirir. Ancaq çar arağında həll olur. === Təbiətdə tapılması === Kinovar- ən çox yayılmış civə mineralıdır. Kvarsla, kalsitlə, baritlə, antimonitlə, piritlə, qalenitlə, markazitlə, daha az qızıl külçə ilə hidrotermal yaxın, səthli yataqlarda əmələ gəlir. Ən iri civə yatağı olan Almaden İspaniyada yerləşir.(axır illərə qədər civənin 80%-i bu yataqdan istismar olunurdu). Bundan başqa Serbiyada (Avala), Sloveniyada (İdriya), ABŞ-da (Nyu-Almaden) civə yataqları müşahidə olunur. Böyük Pliniy öz əsərlərində qeyd edir ki, Roma İspaniyadan hər il 4,5 t civə alırdı. === Tarixi === Roma imperiyasında civənin və qırmızı təbii piqmenti almaq üçün kinovarı hasil edirdilər. Bəzi Roma mədənləri indi də istismar olunur. Ən qədim civə yatağı-Nikif-Donbasda yerləşir. Burada, müxtəlif dərinliyində (20m qədər) qədim dağ mədən yerləri aşkar edilmişdir ki, orada əmək alətləri olan daş çəkic tapmaq olar. Daha da qədim mədən-Haydarkan ("Böyük mədən"-Fərqanə dərəsinin Qırğız hissəsində qədim işlərin saysız-hesabsız izləri qalmışdır: iri mədən yerləri, metal sahələr, çıraqlar, kinovarın yandırılması üçün gil retortalar. Arxeoloji qazıntılar göstərir ki, Fərqanə dərəsində civənin əsrlər boyu əldə edirdilər və ancaq Çingiz xan və onun varisləri burada peşə-alver mərkəzlərini dağıtdıqdan və yerli əhali köçəri həyat tərzinə keçdikdən sonra Fərqanədə filizin alınması dayandırılmışdır. Lakin XX əsrin ortalarında Haydarkan yataqlarında fəal alınma bərpa edildi. Qədimdə kinovar təkcə civə mənbəyi kimi deyil, həm də əvəzolunmaz və qiymətli piqment mineralı kimi çıxarılırdı. Orta Asiyada digər civə yataqları da məlumdur. Məsələn, Suzada qədim fars şah Əhəmənidinin (Vİ-IV əsr. b.e.ə..) sarayında olan yazılardan məlum olunur ki, o vaxtlar əsasən boya kimi istifadə olunan kinovar buraya müasir Tacikistan və Özbəkistan ərazilərində yerləşən Zəravşan dağlarından gətirilirdi. Ola bilsin ki, orada kinovar bizim eradan əvvəl birinci minilliyin ortalarında çıxarılırdı. === Süni yol ilə alınması === Qədim zamanlardan bəri süni kinovarın civə və kükürdün ərimə alınma texnologiyası məlum idi. Bu üsulla ilk dəfə süni kinovarı çox ehtimal ki, Çində istehsal edirdilər. Şərqdə ərəb əlkimyaçısı Cabir süni kinovarın hələ VIII–IX əsrlərdə istehsal edilməsindən danışırdı. Avropada isə Çenninin elmi əsərlərindən belə görünür ki, italyan rəssamları XV əsrdə təbii kinovar yox sünidən istifadə edirdilər. Süni kinovarın laboratoriyada hazırlanmasının iki əsas üsulu var: quru və yaş. Quru üsul ilə hazırlandıqda civəni kükürdün müəyyən miqdarı ilə qarışdırılır və bağlı retordada qızdırılır. Bunun nəticəsində qara rəngli civə sulfidi əmələ gəlir. Sonra qara civə sulfidi qızdırdıqda β-HgS sublimə edərək kondensləşir. Nəticədə qırmızı civə sulfid- αHgS alınır. Yaş üsul XVIII əsrin axırlarında Almaniyada istifadə olunmağa başlanıldı. Civə və kükürd birgə suyun iştirakı ilə narın üyüdürdülər, sonra qarışığa kaustik soda əlavə edirdilər. Təkrar üyüdülmədən sonra qara civə sulfid qırmızı rəng alır. Daha təkmilləşmiş üsulda kaustik soda əvəzinə kalium pentasulfid əlavə olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, maye civə və onun həll olan sulu-məhlullu duzları ilə istənilən manipulyasiyası çox ağır zəhərlənmələr ilə nəticələnə bilər və ona görə süni kinovarın hazırlanması ancaq bütün texniki-təhlükə qaydalarına riayət etmək ilə laboratoriya şəraitində mümkündür. Quru üsul ilə alınan kinovar hissəciklər yaş üsul ilə alınan hissəciklərdən mikroskop altında daha iri görsənir və göyümtül-al qırmızı çalarlı olur. Süni kinovarın ciddi nöqsanı ondan ibarətdir ki, zaman keçdikcə o, rəngini dəyişmək qabiliyyətli olur ki, bu da parlaq layda müşahidə olunur. === Tətbiqi === Qədim zamanlardan bəri kinovar qırmızı boya civənin alınması üçün mənbə və antibiotiklərin icad etməsindən qabaq yeganə(hərçənd təhlükəli), etibarlı dava-dərman kimi sifilisin müalicəsində tətbiq olunurdu. Qədim Misirdə, ibtidai Vizantiyada əvəzolunmaz al-qırmızı mineral piqment kimi kinovar istifadə olunurdu. O vaxtdan bu günə kimi təbii kinovar kanonik ikona-çəkməkdə geniş istifadə olunur. Rəssamlıqda XIX əsrin ikinci yarısında kinovara çox az rast gəlinirdi. Hal-hazırda o, qırmızı kadmium və civə-kadmiumlu boyalara doğru sıxışdırılır. Yaponiyada I–II əsrlərdə kinovar kosmetikada istifadə olunurdu. === Sağlamlıq üçün təhlükə kristallik kükürd === Bütün civə birləşmələri kimi kinovar zəhərlidir. Bu mineralın təhlükəsi qızdırdıqda şiddətlənir, çünki havaya zəhərli olan maddələr-kükürd qazı (SO2), civə və onun buxarı ayrılır. Zəhərli buxarlarla nəfəs almaq ağır zəhərlənməyə gətirib çıxarır, sağlamlığa və həyata təhlükə və ya xətər gətirir. Kinovarla təcrübələri sorucu şkafda, əlcəkdə, eynəkdə və əleyhqazda aparmaq lazımdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == # Реми Г. Курс неорганической химии М.,Т.1, 1963 # Бовина П.П. и др., Физика соединений АII ВVI, М.,Наука, 1986 # Власов В.А. Киноварь.Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. Азбука-классика.Т-4,2006 == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli}} [[Kateqoriya:Kükürd| ]] 3bch56qn5ydye6vaxi1swadfa4uj4ho 0 14532 6600516 6491351 2022-08-29T06:29:19Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Musiqiçi |adı = Cahangir Cahangirov |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Cahangir Cahangirov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = ifaçı olmayan personal |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 20.6.1921 |doğum yeri = [[Balaxanı]], [[Bakı qəzası]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = 25.3.1992 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[I Fəxri Xiyaban]] |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}→<br>{{AZE}} |fəaliyyəti = [[bəstəkar]], [[pedaqoq]], [[xormeyster]] |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri = |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1963}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1958}} {{"Stalin" mükafatı|3|1950}}<br>{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1959}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}} |imzası = |saytı = |vikianbar = Jahangir Jahangirov }} '''Cahangir Şirgəşt oğlu Cahangirov''' ({{DVTY}}) – bəstəkar, pedaqoq, xormeyster, [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] (1963). Solist, xor və simfonik orkestr üçün "Arazın o tayında" vokal-simfonik poemasının (1949), "Dostluq haqqında mahnı" (1956), "Füzuli" (1959), "Nəsimi" (1973) kantatalarının, "Sabir" (1962), "Hüseyn Cavid-59" (1984), "Böyük qələbə" (1985) oratoriyalarının, "Azad" (1957), "Xanəndənin taleyi" (1978) operalarının , "Yenilməz batalyon" (film 1965) , "Dəli kür"(film 1969) və s. bədii filmlərinə yazılmış musiqi nümunələrinin müəllifidir . Yaradıcılığında xor musiqisi janrı əsas yer tutur. == Həyatı == Balaqədeş<ref>[https://qaynarinfo.az/az/zeyir-hacibeyli-balaqedes-adli-meshur-bestekarimizin-adini-deyisibmis-tarixi-fakt/ Üzeyir Hacıbəyli "Balaqədeş" adlı məşhur bəstəkarımızın adını dəyişibmiş — TARİXİ FAKT]</ref> Şirgəşt oğlu Cahangirov 20 iyun 1921-ci ildə [[Balaxanı]]da anadan olub. A.Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbində, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında (1951, B.Zeydmanın bəstəkarlıq sinfi) təhsil alıb. Cahangir Cahangirovun xor sahəsindəki yaradıcılığı əsası Üzeyir bəy tərəfindən qoyulan Azərbaycan xor sənətində zirvə sayılır. 1949-cu ildən başlayaraq bəstəkar Azərbaycan radiosunun nəzdində yaradılan xora rəhbərlik edərək 15 ildən artıq bu kollektivlə işləyib. Müəllifin yazdığı mahnıların çoxu ilk dəfə həmin kollektivin ifasında səslənib. Habelə o, [[Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası]] nəzdindəki [[Mahnı və Rəqs Ansamblı]]nın bədii rəhbəri vəzifəsində çalışıb. Layiq olduğu mükafatlar — əməkdar incəsənət xadimi (1958), xalq artisti (1963), SSRİ dövlət mükafatı laureatı (1950). Cahangir Cahangirov 1992-ci ilin martında vəfat edib. Məzarı [[Fəxri Xiyaban]]da yerləşir. == Yaradıcılığı == Cahangir Cahangirovun yaradıcılığı öz çoxşaxəliyi ilə seçilir. Bəstəkarın xor və instrumental musiqiləri,operaları, bir-birindən gözəl mahnıları var. Bunlara misal olaraq bəstəkarın xor musiqisi sahəsində maraqlı əsərlərindən "Arazın o tayında" poemasını, 12 hissədən ibarət "Dostluq mahnısı" kompozisiyasını, "[[Azad (opera)|Azad]]" və "[[Xanəndənin taleyi (opera)|Xanəndənin taleyi]]" operalarının xor nömrələrini, "Füzuli", "Nəsimi", "Aşıq Alı" kantatalarını, "Sabir" [[oratoriya]]sını, [[Süleyman Ələsgərov (bəstəkar)|Süleyman Ələsgərov]]la birlikdə yazdığı odanı, onlarca xor miniatürlərini göstərmək olar. Sadalanan əsərlərdən xüsusilə "Füzuli" [[kantata]]sı Cahangir Cahangirova böyük şöhrət gətirmişdir. O, kantatada böyük şairin möhtəşəm obrazını, onun daxili aləminin özünəməxsus təsirli və qəlboxşayan musiqi dili ilə aça bilmişdir. Kantatanın mətn əsasını Füzulinin üç qəzəli təşkil edir. Hər bir qəzəl isə öz növbəsində bir hissəni özündə birləşdirir. === Simfonik əsərləri === 1949-cu ildə "Arazın o tayında" vokal simfonik poemasını yaradır və bu əsərə görə [[SSRİ Dövlət mükafatı laureatı]] adına layiq görülür.1950-ci ildə "Arazın o tayında" poeması [[Moskva]]nın Sütunlu Salonunda və [[Leninqrad]]da ifa olunmuş, lent yazısı isə [[Ümumittifaq Radiosu]]nun Qızıl fonduna daxil edilmişdir. 1962-ci ildə — [[Mirzə Ələkbər Sabir]]in 100 illik yubileyi münasibətilə Xor və simfonik orkestr üçün "Sabir" oratoriyasını yazmışdır. === Operaları === Canahgir Cahangirov "[[Azad (opera)|Azad]]" və "[[Xanəndənin taleyi (opera)|Xanəndənin taleyi]]" adlı iki [[opera]]nın müəllifidir. Hər iki əsərində Cahangirov musiqi klassikamızın korifeyi Üzeyir Hacıbəyovun sənət ənənələrini davam etdirmişdir. "Xanəndənin taleyi" operası inqilabdan əvvəl Azərbaycanda yaşamış məşhur xanəndə [[Seyid Mirbabayev]]in acı taleyindən bəhs edir. Cah-calalla həyat sürmək xatirinə qürbət ölkədə var-dövlətini göyə sovurub yoxsullaşan, təkcə səsi yazılmış sınıq qrammofon valı qalmış xanəndənin bu yadigarı şikəst olmuş həyatının rəmzi kimi qavranılır. Cahangir Cahangirov "[[Xanəndənin taleyi (opera)|Xanəndənin taleyi]]" operasında bir bəstəkar, musiqi dramaturqu kimi ən gözəl keyfiyyətlərini qabarıq şəkildə nümayiş etdirmişdir. Ən başlıcası odur ki, Cahangirovun operası istər üslub, istərsə də musiqi dramaturgiyası baxımıından bitkin və kamildir. Məlumdur ki, xanəndənin repertuarı muğam və təsniflərdən ibarət olur. Operanın qəhrəmanı özü xanəndə olsa da, müəllif ifaçılıq sənətinin materialı kimi muğamlardan sitat şəklində istifadə etməyi qarşısına məqsəd qoymamışdır. Lakin onun operadakı musiqi materialı başdan-başa muğam boyaları ilə rövnəqlənmişdir. 1957-ci ildə Xalq yazıçısı [[Mirzə İbrahimov]]un eyni adlı əsəri əsasında bəstələdiyi "[[Azad (opera)|Azad]]" operasında istismar olunan bir xalqın ağır işgəncələrlə dolu həyat tərzi, azadlıq yolunda mübarizəsi əks etdirilmişdir. Librettonun müəllifi və tamaşanın quruluşçu rejissoru Kərim Kərimovdur. === Mahnıları === Cahangir Cahangirovun böyük həcmli, mürəkkəb formalı görkəmli əsərlərilə yanaşı, musiqi xəzinəmizi zənginləşdirən çoxlu mahnıları da vardır. Onun mahnıları asanlıqla ürəklərə yol tapır. Müasirlik, dövrün tələbi ilə ayaqlaşma Canahgir sənətinin başlıca məziyyətidir. Məhz bunun üçündür ki, Cahangirovun mahnıları müasirlərimizin ürək çırpıntılarını, xoş arzusunu, istəyini ifadə edir, adamları qurmağa, yaratmağa səsləyir. Cahangir Cahangirov çoxlu lirik mahnıların da müəllifidir. Mübaliğəsiz demək olar ki, bəstəkarın hərtərəfli istedadını üzə çıxaran bu janr ona daha çox müvəffəqiyyət gətirmişdir. Onun "Ana", "Aylı gecələr", "Bakı", "Dan ulduzu, bir də mən", "Ay qız", "Ala göz" və s. mahnıları dillər əzbəridir. Cahangir Cahangirovun bəzi gözəl mahnıları məhz teatr tamaşalarından, ekrandan "ayrılaraq" xalq arasında yayılmışdır. Bu mənada "[[Yenilməz batalyon (film, 1965)|Yenilməz batalyon]]" filmindən "Teymurun mahnısı"nı, "[[Koroğlu]]" filmindən "Xanəndə qızın mahnısı"nı, "[[Dəli Kür]]" filmindən "Ana kür" və "Bayatılar" mahnılarını yada salmaq olar. Bu mahnılarda lirik ifadə çox güclüdür. Cahangir Cahangirovun mahnılarında söz və musiqi üzvi surətdə müəlliflərin də əməyini və istedadını təqdir etməmək olmaz. Uzun müddət Canahgirov [[Zeynal Cabbarzadə]], [[İslam Səfərli]] və [[Rəfiq Zəka]] ilə birlikdə çalışmışdır. Cahangir Cahangirov klassiklərin yaradıcılığına da müraciət etmiş, ürəyəyatımlı mahnı və [[romans]]lar yazmışdır. Hələ 1947-ci ildə [[Nizami]]nin anadan olmasının 800 illik yubileyi günlərində bəstəkar şairin sözlərinə "Gül camalın" romansını və xor üçün "Qəzəl" əsərini yazıb. Azərbaycanın mütəfəkkir şairi [[İmaməddin Nəsimi]]nin 600 illik yubileyi günlərində şairin bir qəzəli əsasında mahnı-romans yazmışdır. "Ənəlhəq" adlanan həmin əsər [[Azərbaycan Teleradio Verilişləri Şirkəti]]nin keçirdiyi müsabiqədə birinci mükafata layiq görülmüşdür. Füzuli dühası, Füzuli lirikası Cahangir Cahangirovun yaradıcılıq təxəyyülünə çox uyğundur. Məhz bunun nəticəsidir ki, bəstəkar vaxtaşırı Füzuli şeiriyyatından ilhamlanaraq ürəyəyatımlı əsərlər bəstələyib. Bu baxımdan onun Füzulinin qəzəllərinə bəstələdiyi vokal miniatürlərini qeyd etməliyik. Xüsusilə "Eşitməzdim" qəzəl-romansı cəlbedicidir. == Mükafat və təltifləri == * [[Stalin mükafatı]] — 1950 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 26 aprel 1958 * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 18 may 1963 * Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı — 29 oktyabr 1971<ref name="29.10.1971">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf C.Ş.Cahangirov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif еdilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 29 oktyabr 1971-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] (2 dəfə) == İrsi == Haqqında "Bəstəkar Cahangir Cahangirov" adlı sənədli film çəkilmişdir.<ref>"Bəstəkar Cahangir Cahangirov": [Azərbaycan Televiziyasının efirində "Telefilm" Yaradıcılıq Birliyində istehsal olunmuş eyniadlı sənədli film yayımlandı] //Ekran-efir.- 2013.- 29 noyabr.- S.4;10.</ref> == Filmoqrafiya == * [[Arazın sahillərində (film, 1953)]] * [[Bahar rəqsləri (film, 1962)]] * [[Bəstəkar Cahangir Cahangirov (film, 2013)]] * [[Bəxtiyar Vahabzadə (film, 2003)]] * [[Dağlarda döyüş (film, 1967)]] * [[Dəli Kür (film, 1969)]] * [[Evlənmək istəyirəm (film, 1983)]] * [[Gədəbəyin sərvəti (film, 1950)]] * [[Koroğlu (film, 1960)]] * [[Mahnı qanadlarında (film, 1972)]] * [[Oxuyur Şövkət Ələkbərova (film, 1970)]] * [[Qatır Məmməd (film, 1974)]] * [[Qızıl uçurum (film, 1980)]] * [[Respublikam haqqında həqiqət (film, 1972)]] * [[Yalçın (film, 2004)]] * [[Yenilməz batalyon (film, 1965)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Jahangir Jahangirov}} * [https://www.youtube.com/watch?v=Kysbfb2tEeM Cahangir Cahangirov haqqında ANS ÇM radiosunda] * [http://olke.az/news/detail/uzeyir-hacibeyli-bu-bestekarin-adini-deyisibmis-tarixi-fakt-131839 Üzeyir Hacıbəyli bu bəstəkarın adını dəyişibmiş — TARİXİ FAKT] {{Cahangir Cahangirov}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı bəstəkarlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan film bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] g6fpmz3u0arkhtwos2kdfwjtvenlf74 0 15871 6600508 6542145 2022-08-29T06:24:05Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Teatr xadimi |adı = Qəmər Almaszadə |şəkil = Gamar_almazade49_3.jpg |şəklin ölçüsü = 209 |şəklin izahı = |ləqəbi = Tamara |doğum tarixi = 10.3.1915 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Bakı quberniyası]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 7.4.2006 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Rusİmp}}→<br>{{ADR}}→<br>{{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = [[Əfrasiyab Bədəlbəyli]] (1931–1940) |atası = Hacıağa Almaszadə |fəaliyyəti = [[balerina]], [[baletmeyster]], [[xoreoqraf]], [[pedaqoq]] |təhsili = |fəaliyyət illəri = |amplua = |teatr = |rolları = |mükafatları = {{SSRİ xalq artisti|1959}} {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1943}} {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1940}} {{"Stalin" mükafatı|2|1952}}<br>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|1995}}<br>{{"Lenin" ordeni|1985}} {{"Oktyabr inqilabı" ordeni|1971}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1938}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1976}} {{"Xalqlar Dostluğu" ordeni|1981}} |imzası = |saytı = |imdb_id = |vikianbar = }} '''Qəmər Hacıağa qızı Almaszadə''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]]ın ilk balerinası, baletmeyster, [[pedaqoq]], [[SSRİ xalq artisti]] (1959). O, 1953–1972-ci illərdə [[Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı]]nda baş baletmeytser, 1972–1988-ci illərdə isə balet truppasının bədii rəhbəri olmuşdur. == Həyatı == Qəmər Almaszadə (Tamara ləqəbi ilə də tanınan) 10 mart 1915-ci ildə [[Bakı|Bakı şəhəri]]<nowiki/>ndə çəkməçi ailəsində anadan olub. Uşaqlıqda baletlə məşğul olan dostu onda bu sənətə maraq oyandırıb. Mühafizəkar müsəlman atasından gizli olaraq dostunun məsləhəti ilə özəl balet studiyasına yazılır (daha sonra studiya [[Bakı Xoreoqrafiya Məktəbi]]nə çevrilir). Atasını baletlə yox, idmanla məşğul olduğunu inandıra bilir. Lakin bir neçə ildən sonra sirrin üstü açılır. Atası əvvəllər qəzəblənsə də, sonralar teatra gizlicə gəlir və qızının çıxışlarında tamaşaçılar arasında tez-tez görünür.<ref>[http://dalma.news/az/qemer-almaszade/ Qoy tamaşaçı məni cavan xatırlasın!]</ref> Bəstəkar [[Əfrasiyab Bədəlbəyli]] ilə 1931-ci ildə qurduğu evlilik övladları olmadığından "Qız Qalası" baletindən az sonra boşanma ilə nəticələnir. Sənət bağlılıqları isə illərlə davam edir.<ref name="eldergisi.ws">{{Cite web |title=Z. Fərəcova — Azərbaycanın ilk balerinası |url=http://eldergisi.ws/index.php?%2Fweblog%2Fmore%2Fqmr_almaszad_azrbaycann_ilk_balerinas%2F |access-date=2021-01-22 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305063309/http://eldergisi.ws/index.php?%2Fweblog%2Fmore%2Fqmr_almaszad_azrbaycann_ilk_balerinas%2F |url-status=dead }}</ref><ref name="baku.ru">[http://www.baku.ru/enc-show.php?id=129634&cmm_id=276 Алмасзаде Гамар Гаджи Ага кызы — первая балерина Азербайджана]</ref> == Sənəti == 1930-cu ildə Qəmər Almaszadə xoreoqrafiya məktəbini bitirib [[Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı]]nda işləməyə başlayır. Bu arada həmçinin ali pedaqoji məktəbinə də daxil olur. 1932-də [[Reynhold Qlier]]in "Şahsənəm" operasında ikinci dərəcəli rola seçilir. 1933-cü ildə indiki [[Sankt-Peterburq]]da Leninqrad Xoreoqrafiya Məktəbinə daxil olur və orada məşhur balerina [[Qalina Ulanova]]nın anası Mariya Romanovanın sinfində oxuyur. 1936-cı ildə ali məktəbi bitirib Bakıya qayıdır. 1937-ci ildə [[Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası]]nın nəzdində [[Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı]]nın əsasını qoyur. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un rəhbərliyi ilə Azərbaycan əyalətlərinə elmi səyahət təşkil edib ilk mənbədən xalq rəqsləri haqqında məlumat toplayır. 1939-cu ildə Bakı Xoreoqrafiya Məktəbində ilk rəqs dərsini deyir. Daha sonra həmin məktəbin direktoru olur. 1940-cı ildə [[Əfrasiyab Bədəlbəyli]]nin "Qız Qalası" baletində ilk peşəkar çıxışını edir. Sonralar [[Fransa]]da, [[Hindistan]]da, [[Nepal]]da da çıxış etmişdir. 1970-ci ildə [[Bağdad]]a İraq Xalq Rəqsləri Ansamblını qurmaq üçün dəvət olunur. 1950-ci illərdə baleti tərk etsə də, 1990-cı illərin sonuna qədər Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin direktoru kimi çalışır. * Teatr rəssamı [[Ənvər Almaszadə]]nin bacısıdır. * Bəstəkar Çingiz Almaszadənin bibisidir<ref name="Shahverdiyev">[http://www.musigi-dunya.az/Magazine3/articles/30/30.html K. Shahverdiyev — Azərbaycan baletini yaradıcısı, səhnəmizin şahzadəsi Qəmər xanım Almaszadə]</ref>. == Quruluş verdiyi əsərlər == [[Fayl:Qəmər Almaszadə barelyef.jpg|200px|thumb|right|Qəmər Almaszadənin 1937–2006-cı illərdə yaşadığı evin fasadına vurulmuş xaritə lövhəsi]] * [[Tərlan (balet)|"Tərlan" baleti]] (1940) — xoreoqrafiya məktəbi * [[Qız qalası (balet)|"Qız qalası" baleti]] (1940, 1958, 1977)<ref name="irs-az.com">[http://irs-az.com/pdf/1291634198060819568.pdf Галина Микеладзе. Азербайджанский балет — корни и исторический путь. İRS jurnalı, 2010, № 4 (46)]</ref><ref name="azerbaijans.com">[http://www.azerbaijans.com/content_334_az.html Azərbaycan balet tamaşaları xronologiyası]</ref> * [[Gülşən (balet)|"Gülşən" baleti]] (1949, 1951, 1959) * [[Doktor Aybolit (balet)|"Doktor Aybolit" baleti]] (1949) * [[Baxçasaray fontanı (balet)|"Baxçasaray fontanı" baleti]] (1951) * [[Yeddi gözəl (balet)|"Yeddi gözəl" baleti]] (1952) * [[Qırmızı lalə (balet)|"Qırmızı lalə" baleti]] (1954) * [[Yatmış gözəl (balet)|"Yatmış gözəl" baleti]] (1955) * [[Laurensiya (balet)|"Laurensiya" baleti]] (1956) * [[Qızıl açar (balet)|"Qızıl açar" baleti]] (1957) * [[Arlekinada (balet)|"Arlekinada" baleti]] (1959) * [[Qaraca qız (balet)|"Qaraca qız" baleti]] (1965) * [[Məhsul (süita)|"Məhsul" suitası]] (1959) * [[Jizel (balet)|"Jizal" baleti]] (1961) * [[Qu gölü (balet)|"Qu gölü" baleti]] (1963) * [[Şur (balet)|"Şur" baleti]] (1968) * [[Don Kixot (balet)|"Don Kixot" baleti]] (1973) — L. Minkusun əsəri * [[Şənlik rəqsi (balet)|"Şənlik rəqsi" baleti]] (1973)<ref name="chalgi.com">[http://chalgi.com/azerbaycan-balesinin-divasi-qemer-almaszade/ K. Shahverdiyev — Azərbaycan baletinin divası Qəmər Almaszadə]</ref> == Təltif və mükafatları == [[Fayl:Kalinin and Almaszade.jpg|thumb|250px|[[SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyəti]]nin sədri [[Mixail Kalinin]] tərəfindən Qəmər Almaszadəyə [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]]nin təqdim olunması. Moskva, 1938-ci il.]] * "[[SSRİ xalq artisti]]" fəxri adı — 9 iyun 1959 * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 17 iyun 1943 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 23 aprel 1940 * [["Stalin" mükafatı]] (2-ci dərəcə) — 1952 * [["Lenin" ordeni]] — 7 mart 1985 * [["Oktyabr inqilabı" ordeni]] — 2 iyul 1971 * 2 dəfə [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 17 aprel 1938; 23 mart 1976 * [[Xalqlar Dostluğu ordeni|"Xalqlar Dostluğu" ordeni]] — 7 avqust 1981 * "Üç Fil" ordeni ([[Laos]]) * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — 27 mart 1995<ref>{{cite web|url=http://www.e-qanun.az/framework/9269|title=Qəmər Almaszadənin “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date=27 mart 1995 |work= |publisher=e-qanun.az |accessdate=10 yanvar 2019 |language=az}}</ref> * [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı]] — 21 may 1970<ref>[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Parisdə Beynəlxalq rəqs festivalının ən çox fərqlənmiş iştirakçılarının Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 21 may 1970-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü]] — 11 iyun 2002<ref name="11.06.2002">{{cite web |url=http://www.e-qanun.gov.az/files/framework/data/0/f_985.htm |title=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 942 saylı, 11 iyun 2002-ci il tarixli Sərəncamı |author= |date=11 iyun 2002 |work=[[e-qanun.az]] |publisher=e-qanun.gov.az |accessdate=2014-10-04 |language=az |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304235927/http://www.e-qanun.gov.az/files/framework/data/0/f_985.htm |url-status=dead }}</ref> * [["Teatr Xadimi" qızıl medalı]] — 2005 == İfa etdiyi rollar == * Tao Xoa — R. Qlierin [[Qırmızı lalə (balet)|"Qırmızı lalə" baletində]] (1931) * Medora — A. Adanın [[Korsar (balet)|"Korsar" baletində]] (1936) * Mariya — B. Asafyevin [[Baxçasaray fontanı (balet)|"Baxçasaray fontanı" baletində]] (1939) * Gülyanaq — Ə. Bədəlbəylinin [[Qız qalası (balet)|"Qız qalası" baletində]] (1940) * Raymonda — A. Qlazuovun [[Raymonda (balet)|"Raymonda" baletində]] (1943) * Odetta-Odilliya — R. Çaykovskinin [[Qu gölü (balet)|"Qu gölü" baletində]] (1943) * Kitri — L. Minkusun [[Don Kixot (balet)|"Don Kixot" baletində]] (1945) * Maşa — R. Çaykovskinin [[Şelkunçik (balet)|"Şelkunçik" baletində]] (1949) * Gülşən — S. Hacıbəyovun [[Gülşən (balet)|"Gülşən" baletində]] (1950) * Ayşə — Q. Qarayevin [[Yeddi gözəl (balet)|"Yeddi gözəl" baletində]] (1952) == Filmoqrafiya == * [[Rəqs edən bağalar (film, 1935)]] * [[Axşam konserti (film, 1948)]] * [[Doğma xalqıma (film, 1954)]] * [[Əmək və qızılgül (film, 1962)]] * [[Əfsanələr aləmində (film, 1975)]] * [[Qəmər Almaszadə (film)]] * [[Qızıl fonddan seçmələr (film, 2001)]] * [[Odla təmasda (film, 1972)]] * [[Respublikam haqqında həqiqət (film, 1972)]] * Dünya bir pəncərədir. Qəmər Almaszadə. GünAzTv-də veriliş, 2008. == Kitablar == * ''Qəmər Almaszadə''. [http://www.turuz.info/Chalqi%20%28muzik%29/043-Azerbaycan%20xalq%20Reqsleri-%28kiril%29.pdf '''Azərbaycan xalq rəqsləri''' (metodik vəsait)]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}. Bakı: "Birləşmiş nəşriyyat", 1959. == Qalereya == <center><gallery> Qəmər Almaszadənin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi.jpg|Qəmər Almaszadənin [[Fəxri Xiyaban]]da qəbrüstü abidəsi. 2013-cü il </gallery></center> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://xeberle.com/az/view/19775/azerbaycan-tarixinde-iz-qoyan-qadnlar-siyahi/? Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar — SİYAHI] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160311152152/http://www.xeberle.com/az/view/19775/azerbaycan-tarixinde-iz-qoyan-qadnlar-siyahi/ |date=2016-03-11 }} [[Kateqoriya:Qəmər Almaszadə| ]] [[Kateqoriya:Azərbaycan balet artistləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq artistləri]] [[Kateqoriya:SSRİ xalq artistləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüləri]] [[Kateqoriya:Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan balet rəqqasələri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan xoreoqrafları]] [[Kateqoriya:"Şöhrət" ordeni ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:"Teatr Xadimi" qızıl medalı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan uzunömürlüləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı uzunömürlülər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasının məzunları]] [[Kateqoriya:Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasının müəllimləri]] k6ls97pgazl8lxivxccy86aixqeqjmu 0 16634 6600006 6565982 2022-08-28T20:53:10Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = [[Türkiyə Respublikası]]nın 9-cu baş naziri |sələfi = Şəmsəddin Günaltay |xələfi = [[Camal Gürsəl]] |bayraq = Flag_of_Turkey.svg |bayraq2 = Seal_of_Prime_Ministry_of_the_Republic_of_Turkey.svg |dövr əvvəl = 22 may 1950 |dövr son = 27 may 1960 |vikianbar = }} '''Adnan Menderes''' ({{DVTY}}) — [[Türkiyə Respublikası]]nın 9-cu və [[Cümhuriyyət Xalq Partiyası (Türkiyə)|CXP-li]] olmayan ilk baş naziri (1950–1960). == Uşaqlıq və gənclik illəri == 1899-cu ildə Aydınlı torpaq sahibi varlı bir fermerin oğlu olaraq doğulmuşdur. Doğulduğu yerə aid məlumata görə Aydında doğulmuşdur lakin şəxsiyyət vəsiqəsində İzmir yazılıb və bir çıxışında izmirlilərə dəyərli yerlilərim deyə müraciət etmişdir. Lakin bunun sadəcə bir xitab şəkli olduğu da güman edilir. [[Kırım]] tatarı əsilli olan babası Hacı Əli Paşa Konyadan köç etmişdir. Atası İbrahim Etem bəy, anası Tevfika xanımdır. Ana və atasını kiçik yaşlarında itirmiş, nənəsinin himayəsində yaşamışdır. Bacısı Məlikə də kiçik yaşlarında vəfat etmişdir. [[Birinci Dünya Müharibəsi]] illərində [[futbolçu]] olmuşdur. Təhsilə [[İzmir]] İttihad və Tərəqqi Məktəbində başlayan Adnan Menderes, Qızılçulu Amerikan Kollecində oxuyarkən missionerlərlə başına dərd açdığı üçün, müxtəlif yerlərə müraciət etmişdi. Müraciət etdiyi yerlərdən birinin başında [[Cəlal Bayar]] dururdu. O, Bayarla belə tanış olub. Birinci Dünya Müharibəsi illərində hərbi təlim keçmiş, lakin xəstələndiyi üçün cəbhəyə getməmişdir. Qurtuluş Savaşına qatılmış və İstiqlal Medal almışdır. İzmirin məşhur ailələrindən birininin qızı Evliyazadə Fatma Berin xanımla evlənmiş, ondan Yüksəl, Mutlu, Aydın adlı üç oğlu olmuşdur. Millətvəkili seçildikdən sonra [[Ankara Universiteti]] Hüquq Fakultəsinə davam etmiş və 1935-ci ildə məzun olmuşdur. == Siyasi həyatı == [[Əli Fəthi Okyar]] tərəfindən 1930-cu ildə qurulan, lakin qısa müddətdən sonra bağlanan Sərbəst Firqənin Aydın Təşkilatını yaradaraq başçısı oldu. Bu partiya bağlanan zaman Cümhuriyyət Xalq Partiyasına (CXP) daxil oldu və 1931-ci ildə bu partiyanın adından [[deputat|millət vəkili]] seçildi. 1945-ci ilə qədər [[TBMM]]də "komissiya raportörlüğü" edən Adnan Menderes, o il Saracoğlu Hökumətinin gətirdiyi "Torpaq Qanunu Tasarısı"nı kəskin tənqid edərək, komissiyadan istefa verdi. Partiyada etdikləri muxalifətçilik üzündən, Rəfiq Koraltan və [[Fuad Köprülü]] ilə birlikdə CXP Nizam-İntizam Qurumu tərəfindən 12 iyun 1945-ci ildə xaric edildilər. Cəlal Bayar da həm partiyadan həm də millət vəkilliyindən istefa verdi. Bu hərəkətlər 7 yanvar 1946-cı ildə Demokrat Partiyasının (DP) qurulmasına səbəb oldu. 1946-cı ildə keçirilən seçkidə DP-dən [[Kütahya]] millət vəkili olaraq məclisə qatıldı. Cəlal Bayardan sonra ikinci adam vəziyyətinə gəldi. == Hakimiyyətdə olduğu dövr == 14 may 1950 seçimlərində DP səslərin 52,7%-ni alaraq, Türkiyə hökumətini formalaşdırmaq səlahiyətinə sahib oldu. Adnan Menderes 10 illik DP iqtidarının tək başçısı oldu və o dövrün sosial və siyasi həyatına öz damğasını vurdu. İqtidarı dövründə 5 hökumət qurdu. 10 illik zaman içində Türkiyənin daxili və xarici siyasətində böyük inkişaf və tərəqqiyə səbəb oldu. Sənayeləşmə və şəhərsalma sürətləndi, kəndə yerlərinə ilk avtomobillər və digər texnika gətirildi, [[rabitə]], [[enerji]], [[təhsil]], [[səhiyyə]], [[sığorta]] ve [[bankçılıq]] inkişaf etməyə başladı. Türkiyə əsl inkişaf qavramı ilə tanış oldu. Adnan Menderesin dini yönümdə [[Mustafa Kamal Atatürk|Atatürk]] ideyalarının və CXP-nin siyasi kursunun əksinə gedərək gördüyü işlər daha çox diqqət çəkdi. Belə ki, onun rəhbərlik etdiyi hökumətin səyləri nəticəsində Türkiyədə məscidlərdə azanın təkrar ərəb dilində səslənməsinə nail olundu, türklərin həcc ziyarəti etməsinə icazə verildi, məktəblərdə din dərslərinin və ərəb dilinin tədrisi bərpa olunaraq 25 mindən çox Quran kursu açıldı, dövlətin hicab geyinən qadınların geyiminə müdaxilə etməsi təcrübəsi aradan qaldırıldı, əvvəlki hökumətlərin anbar kimi istifadə etdiyi məscidlər məscid statusuna qaytarılmaqla 10 minlərlə yeni məscid inşa edildi, xatiblər, din müəllmləri yetişdirilməsi məqsədilə Anadoluda 22 universitet açıldı, dini jurnallar və qəzetlərin dərcinə başlanıldı. Menderesin xarici siyasətindəki dəyişiklik də onun İslam dininə yaxınlığını biruzə verdi. İşğalçı siyasət yürüdən İsrailə qarşı müharibə aparan ərəb dövlətləri ilə yaxınlaşdı və hətta 1956-cı ildə İsrail səfirini ölkədən qovdu. Bu azmış kimi İsraildə istehsal olunan mallara senzura qoyulmasına nail oldu. 27 may 1960-cı ildə [[Türkiyədə dövlət çevrilişi (1960)|Türk Silahlı Qüvvələrinin daxilindəki xunta tərəfindən həyata keçirilən çevrilişlə]] devrildi və həbs edildi. Yassıadada bütün iqtidarı mühakimə etmək üçün Milli Birlik Komitəsi tərəfindən qurulan Yüksək Ədalət Divanının qərarına əsasən daha 2 nazirlə birlikdə edama məhkum edilərək İmralı adasında asıldı. Yassıadada dustaq olduğu vaxtlarda müxtəlif işgəncələrə məruz qaldığı söylənilir. Çevrilişdən sonrakı illərdə bütün DP üzvləri kimi Adnan Menderesin haqqında fikirlərdə dəyişməyë başladı. 22 may 1987-ci ildə Menderes, Polatkan və Zorlunun məzarlarının İmralıdan köçürülməsini təmin edəcək qanun məclisdən keçdi. Lakin ailələrinin onlar üçün dövlət səviyyəsində vida mərasiminin keçirilməsinin rəd edilməsi bu prosesi dondurdu. Yalnız 1990-cı ilin 17 sentyabrında keçmiş nazirlərin məzarları dövrün prezidenti [[Turqut Özal]]ın da qatıldığı böyük bir mərasimlə İstanbulda dəfn edildi. Hazırda Menderes tamamilə bəraət qazanıb. Adı universitetə, parklara və küçələrə verilmişdir. == Həmçinin bax == [[Türkiyədə dövlət çevrilişi (1960)]] == Mənbə == * [http://www.kimkimdir.gen.tr Kim kimdir.gen. TR] {{Türkiyə baş nazirləri}} [[Kateqoriya:Türkiyə baş nazirləri]] [[Kateqoriya:Türkiyə siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Türkiyənin xarici işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:TBMM IV çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:TBMM V çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:TBMM VI çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:TBMM VII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:TBMM VIII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:TBMM IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:TBMM X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:TBMM XI çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Aviaqəzalarda sağ qalmışlar]] [[Kateqoriya:Edam olunmuş siyasətçilər]] [[Kateqoriya:Demokrat Partiya üzvləri (Türkiyə, 1946)]] [[Kateqoriya:"Doğan günəş" ordeni ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Türkiyənin milli müdafiə nazirləri]] bbxd2s6nhq0aszzxs97m9b0b4y28cwi 0 16647 6600588 6427149 2022-08-29T06:51:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Eynibulaq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun Ağdaş inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Eynibulaq kəndi mərkəz olmaqla Eynibulaq kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kənd adını ərazidəki eyniadlı bulaqdan almışdır. Hidronim isə eyni (ərəbcə "göz, çeşmə") və bulaq (azərbaycanca "çeşmə, qaynaq") komponentlərindən düzəlib, "gözlü bulaq" deməkdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Samur-Dəvəçi ovalığında yerləşir. == Əhalisi == Əhalisinin sayı 930 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] bdzk1zbdg3mq6xigpdhtj9d6h9b9bp7 6601053 6600588 2022-08-29T11:08:35Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Eynibulaq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun Ağdaş inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Eynibulaq kəndi mərkəz olmaqla Eynibulaq kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kənd adını ərazidəki eyniadlı bulaqdan almışdır. Hidronim isə eyni (ərəbcə "göz, çeşmə") və bulaq (azərbaycanca "çeşmə, qaynaq") komponentlərindən düzəlib, "gözlü bulaq" deməkdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Samur-Dəvəçi ovalığında yerləşir. == Əhalisi == Əhalisinin sayı 930 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] csnsnblp33wr9v4l7vyadqr4cmdguet 0 16686 6600592 6427147 2022-08-29T06:55:22Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sədan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Sədan kəndi mərkəz olmaqla Sədan kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Bu ad mənbələrdə XII əsrdən məlumdur. XVIII əsrdə toponim Siadon şəklində qeydə alınmışdır. Oykonim tat dilindəki siya (qara) və bir çox qədim dillərdə "su, çay, nəhr" mənasında işlənən dan sözlərindən düzəlib, "qara su, qara bulaq" deməkdir. Bu coğrafi ad hələ qədim zamanlardan ərazidə aşkar olun­muş neft yataqları ilə bağlı yaranmışdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə Qara-Dindar qalası, Sədan qalası var. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == 2009-cu ildə kənd əhalisinin sayı 580 nəfər olub.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] pqio73bqe3sul8n6qzd7lvngifp023t 6601052 6600592 2022-08-29T11:08:07Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sədan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Sədan kəndi mərkəz olmaqla Sədan kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Bu ad mənbələrdə XII əsrdən məlumdur. XVIII əsrdə toponim Siadon şəklində qeydə alınmışdır. Oykonim tat dilindəki siya (qara) və bir çox qədim dillərdə "su, çay, nəhr" mənasında işlənən dan sözlərindən düzəlib, "qara su, qara bulaq" deməkdir. Bu coğrafi ad hələ qədim zamanlardan ərazidə aşkar olun­muş neft yataqları ilə bağlı yaranmışdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə Qara-Dindar qalası, Sədan qalası var. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == 2009-cu ildə kənd əhalisinin sayı 580 nəfər olub.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] ky9re3pvir0myxcwyfus0845uo65veq 0 16687 6600596 5695480 2022-08-29T07:00:36Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çarxana}} {{YM}} '''Çarxana''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Çarxana kəndi Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Əsl adı Çaparxana olmuşdur. Yerli əhalinin verdiyi məlumata görə, əvvəllər burada çaparxana (poçt məntəqəsi) var idi. Sonralar yaranmış yaşayış məntəqəsi ərazinin əvvəlki adını saxlamışdır. Çarxana çaparxana sözünün fonetik variantıdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == Əhalisinin sayı 80 nəfərdir (2009-cu il). <ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] 76lvxjvq3yddlv1o7m1cb17of2fb81b 6601049 6600596 2022-08-29T11:07:16Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çarxana}} {{YM}} '''Çarxana''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Çarxana kəndi Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Əsl adı Çaparxana olmuşdur. Yerli əhalinin verdiyi məlumata görə, əvvəllər burada çaparxana (poçt məntəqəsi) var idi. Sonralar yaranmış yaşayış məntəqəsi ərazinin əvvəlki adını saxlamışdır. Çarxana çaparxana sözünün fonetik variantıdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == Əhalisinin sayı 80 nəfərdir (2009-cu il). <ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] jqjf80lfa3zx9045hgotw4lbiqjgeb2 0 16688 6600595 6427138 2022-08-29T06:57:33Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sağolcan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Sağlocan kəndi Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Əhalisi == Əhalisinin sayı 31 nəfərdir (2009-cu il).<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] 735z7kjl4kmxajjq8ynvi7zzi1j1rjq 6601050 6600595 2022-08-29T11:07:44Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sağolcan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Sağlocan kəndi Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Əhalisi == Əhalisinin sayı 31 nəfərdir (2009-cu il).<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] g9gc85fae7idoi8y6bof1m90bpk70gs 0 18825 6599615 6459518 2022-08-28T16:26:24Z Aohoaha 202402 wikitext text/x-wiki '''Mesopotamiya''' (qədim yun. {{lang-grc2|Μεσοποταμία}} – "İkiçayarası") və ya '''İkiçayarası''' — [[Yaxın Şərq]]də yerləşmiş dünyanın ən qədim və ən böyük sivilizasiyalarından biri. Çağdaş zamanda bu mədəniyyətin yerləşdiyi ərazi də Mesopotamiya olaraq adlanır. Qədim şərq ölkələri [[Afrika]]nın şimal-şərqindən Asiyanın böyük bir hissəsinə qədər uzanan geniş coğrafi ərazini əhatə edirdi. Ən qədim şərq dövlətləri Misirdə, Aralıq dənizinin şərqində, Kiçik Asiya, İkiçayarası (Mesopotamiya), İran, Hindistan, Çin və digər ölkələrin ərazisində meydana gəlmişdi. == Tarixi == Ən qədim zamanlarda Mesopotamiya ərazisində bir neçə dövlətlər olmuşdur. Onların tarixləri ayrıca məqalələrdə verilmişdir: * [[Şumer]] * [[Akkad]] * [[Babil]] * [[Assuriya]] == Dini == {{Ətraflı|[[Qədim Mesopotamiya dini]]}} == Qədim Mesopotamiya əhalisi == [[Fayl:Mesopotamiya1.jpg|300px|right]] Mesopotamiyanın şimalında e.ə. 31 minilliyin birinci yarısından başlayaraq, [[Samilər|sami]] mənşəli tayfalar yaşamışdırlar. Onlar müxtəlif ləhçələrdə danışırdılar. Ən yayılmış ləhçələr: [[akkad]], [[babil]], [[assur]] ləhçələri olmuşdur. Mesopotamiyanın cənubunda isə [[şumer]] məskunlaşmışdırlar. Onların mənşıyi sami deyil idi. Ancaq sonra, samilər cənuba doğru hərəkət etməyə başladılar. Tədricən akkad dili şumer dilini bütün sahələrdən sıxışdırıb çıxarmış və e.ə. II minilliyin əvvəlində bu dil artıq ölü dil olmuşdur. Ancaq bu dildə bəzi müqəddəs mətnlər yazılırdı. Sami akkadlar şumerlərin zəngin mədəniyyətlərinin varisləri olmuşdurlar. Şumerlərin bir qismi samilərin arasında ərimiş, digər qismi isə Mesopotamiyanı tərk etmişdir. Eyni zamanda, e.ə. 31 minillikdə Mesopotamiyaya Suriyanın çöllərindən ''amurilər'' adlanan sami tayfaları da köçürdülər. Onlar özlərini "''suti''" (köçərilər) adlandırırdılar. Onlar çeşidli ləhcələrdə danışırdılar. III minilliyin sonu və II minilliyin birinci yarısında amurilər Mesopotamiyada bir neçə dövlət yarada bilmişdirlər. Qədim zamanlarda Mesopotamiyanın şimalında [[hurri]] tayfaları da yaşayırdılar. Orada onlar [[Mitanni]] dövlətini yaratmışdılar. Şumerlər və akkadlar bu dövləti ''Subaru'' adlandırırdılar. Onların milli mənsubiyyətinə dair müxtəlif fərziyyələr vardır. Bəzi alimlər onların şimali Qafqaz xalqları ilə (vaynahlarla — çeçen və inquşların əcdadları ilə) əlaqəsi olduğunu iddia edirlər. Onlara yaxın olan [[kuti]] tayfaları da bu ərazilərdə e.ə. 31 minillikdən başlayaraq yaşamışdırlar və e.ə. XXIII-cü əsrdə bütün Mesopotamiyanı istila etmişdirlər. Ancaq e.ə. XXII-ci əsrdə qeriyə çəkilməyə məcbur oldular. Mesopotamiya ərazisinə tez-tez hücumlar edən tayfalardan biri də [[kassilər]] olmuşdur (akkadca ''kaşşu''). Onlar [[İran]]ın qərbində dağlıq ərazilərdə yaşamışdırlar. E.ə. XVI yüzillikdə kassilər [[Babil]] çarlığını məğlub edərək, onu idarə etmişdirlər. E.ə. 31-ci minilliyin ikinci yarısında Ərəbistan yarımadasının şimalından Suriyaya və şimali Mesopotamiyaya daha bir sami tayfaları – [[aramilər]] köç etməyə başlamışdırlar. Aramilərə mənşə və dil baxımından yaxın olan ''kəldanilər'' (rus ədəbiyyatında "xaldey"'lər) isə e.ə. IX-cu əsrdən başlayaraq cənubi Mesopotamiyaya basqınlar təşkil edirdilər. Aramilər və kəldanilər bu ərazilərdə bir neçə kiçik dövlətlər yarada bilmişdilər. Aramilər e.ə. 31-ci minilliyin əvvəlinə qədər burada hurrilərlə amurilərin çoxusunu öz aralarında əridib, digərlərini isə sıxışdırıb çıxara bilmişdirlər. Bundan sonra Suriya və Mesopotamiyanın şimalında arami dili və yazısı geniş yayılmağa başlamışdı. E.ə. VI əsrdən başlayaraq babillilər də tədricən arami və kəldanilərlə qarışmış, akkad dili isə arami dili ilə əvəz olunmuşdur. Bundan başqa, Assuriya və Babil çarlıqları dövründə Mesopotamiyaya çeşidli xalqlar köçürülürdü. Bu proses reqionun etnik mənzərəsini daha da zənginləşdirirdi. Yuxarıda adı çəkilən xalqların (xüsusi ilə sami xalqlarının) dini və mədəniyyəti əksər hallarda şumer və akkadlardan alınmışdı və onları təkrarlayırdı. İstisna hallarda onların bəzi milli tanrıları şumer-akkad tanrılarına əlavə edilirdi. Məsələn, elamlılar baş tanrı ''İnşuşinaq''’dan başqa digər milli tanrılarını Mesopotamiya tanrılarının adları ilə çağırırdılar: [[İştar]], İnanna, [[Sin]], [[Şamaş]] və s. Hurrilərin dini baxışlarında bəzi özünəməxsus məqamları olmuşdur. Onların tanrıları bir çox hallarda Şumer-akkad tanrılarından fərqli olmuşdur: hər vilayətin (Anadolunun, Mitanninin) öz tanrıları var idi. Lakin baş tanrı Teşub (şimşək tanrısı), onun zövcəsi Hebat və bir neçə başqa tanrılar: Qumarbi, Aştabi, Nubidit və s., hamı tərəfindən tanınırdı. Hurrilərin kosmoqonik və teoqonik əsatirləri Mesopotamiya əsatirlərinə bənzər olmuşdur. Bundan başqa hurrilər dünyanı üç təbəqəyə bölürdülər: göy, yer və yeraltı dünya. Göydə gənc tanrılar yaşayırlar, yerdə və yeraltı dünyada qədim tanrılar. == Mədəniyyət və inkişafı == {{Əsas|Qədim Mesopotamiya mədəniyyəti}} Qədim Şərq dövlətləri bir neçə inkişaf mərhələsini keçmişdir. İbtidai-icma quruluşunun dağılması və sinifli cəmiyyətin meydana gəlməsi ilk dəfə məhz Qədim Şərqdə baş vermişdir. İlk dəfə Qədim Şərqdə quldarlığın ilkin nümunələri meydana gəlmişdir. "Tarix Şumerdən başlanır" əsərinin müəllifi S,N.Kramer kitabının ayrı-ayrı fəsil və bölmələrini "İlk məktəblər", "İlk tarixçi", "İlk əxlaq ideaları", "İlk kitabxana kataloqu" və s. adlandırmaqla, hər şeyin çıxış nöqtəsi — tarixin başlanğıcı Şərq olduğunu qeyd edir. Qədim Şərqdə mədəniyyətin inkişafı müxtəlif sahələrdə istiqamət tapmışdır. Əfsanəvi nağıllar janrı, tarixi-əfsanəvi ədəbiyyat nümunələri, təsviri incəsənət, dini dünyagörüşü, elmi istiqamətlər qədim şərq xalqlarının fəaliyyətinin və yaradıcılığının bəhrəsi olmuşdur. İkiçayarası (Mesopotamiya) ən qədim mədəniyyət ocaqlarından biri hesab edilir. E.ə. V minilliyin sonu — IV minillikdə İkiçayarasında Übeyd (bəzi mənbələrdə əı-Obeyd), Uruk mədəniyyətləri təşəkkül tapmışdır. İkiçayarası münbit və məhsuldar torpaqlara malik idi. Dəclə və Fərat çaylarının arasında yerləşən bu ərazidə qədim cəmiyyət və onun yüksək mədəniyyəti yaranmışdı. E.ə. III minilliyin sonlarında iqtisadiyyat və mədəniyyət mərkəzləri hesab olunan Akkad, Laqaş, Ur, Kiş, Babil kimi şəhərlər meydana gəlmişdi. 1922–1934-cü illərdə arxeoloq Leonard Villinn başçılığı altında ingilis və Amerika ekspedisiyasi tərəfindən Uruk şəhərində aparılan qazıntılar zamanı məbəd sahəsindən qədim piktoqrafik (şəkli yazı) yazılar aşkar edilmışdir. Gil kitabələr üzərində döyülmüş yazılar məbəd təsərrüfatının fəaliyyətini əks etdirirdi. Zaman keçdikcə şumerlər mixi yazı növünü də icad etdilər. "Hammurapi qanunları", "Gilqamış haqqında dastan" (və ya "Bilqamus haqqında dastan"), "Ağa ilə qulun söhbəti", "Müdrik Axikar haqqında" hekayələr Şumer Akkad və Babil mədəniyyətinin bariz nümunələridir. Təsərrüfat sahəsində görülən işlər riyazi, həndəsi və astronomiya biliklərinin inkişafına səbəb olmuşdu. İkiçayarasında bağçılıq təsərrüfat sahəsinin inkişfına diqqət verilirdi. Burada müxtəlif meyvə ağacları becərilirdi. Demək olar ki, xurma ağacı hər bir təsərrüfatda əkilirdi. Bu ağac 50–70 il ərzində aramsız məhsul verirdi. Qədim İkiçayarası əhalisinin dini təsəvvüründə xurma ağacı müqəddəs "həyat ağacı" hesab edilirdi. Hələ qədim dövrdə xurmadan 360 cürə məzə hazırlayırdılar. Xurma şirəsindən bal və sirkə düzəldirdilər. Xürma dənəsi odun əvəzi yandırılırdı, onun suda islanmışı ısə mal-qaraya yem kimi verilirdi. Xurma ağacından inşaatda istifadə edirdilər. Əncir ağacının becərilməsi geniş yayılmışdır. Babilistanda alma, nar və tut ağacları məlum idi. Əhali üzümçülük ilə də məşğul olurdu. Qədimdə əhali soğan, sarımsaq, xiyar, müxtəlif göyərtilər və s. ilə artıq tanış idi. Hamurapi qanunlarında bağçaçılıq ilə əlaqədar müəyyən maddələr nəzərdə tutulmuşdur. Bağça ağaclarının məhv edilməsi cərimə ilə nəticələnirdi. Maldarlıq Babilistan təsərrüfatının mühüm sahəsini təşkil edirdi. İri və xırda buynuzlu malqara ət, süd, yun, dəri, piy verirdi. İri mal-qara eyni zamanda çöl işlərində istifadə olunurdu. Onu arabaya qoşurdular, yerin şumlanmasında, taxılın döyülməsində istifadə edirdilər. Şumerlər kənd təsərrüfatını əks etdirən "Əkinçi təqvimi" və "bağçılıq kitabları" əsərləri yaratmışlar. Burada əkin, suvarma və biçinin başlanması, taxılın döyülməsi vaxtı, bağ-bağçanın necə becərilməsi, suvarma kanallarının təmiz saxlanması və s. haqında məlumat verilirdi. Babil, Aşur şəhərlərində məşhur "asma bağlar", heyvanxanalar yaradılmişdır. Burada qəribə, qeyri-adi (ekzotik) bitkilər və heyvanlar saxlanılırdı. İkiçayarasında heyvan, bitki və mineralların təsnifi siyahısı tərtib olunmuşdu. İkiçayarası əhalisi günəş və su saatlarından istifadə edirdilər. İlk təqvim Babillər tərəfindən icad edilmişdir. İkiçayarasında təhsilin başlıca ocağı məktəb idi. Şumer məktəbi edubba "kitabələr evi" adlanırdı, məktəbə "kitabələr evinin atası" adlanan şəxs başçılıq edirdi. Şumer məktəbində nizam-intizam sərt idi, təlimdə çubuq sistemi tətbiq olunurdu. == Memarlıq == {{Əsas|Mesopotamiya memarlığı}} Qədim Mesopotomiya (İkiçayarası) xaqlarında memarlığı mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. İkiçayarasında təbii ehtiyatlar yox dərəcəsində idi. Orada tikinti ağacları və daş kifayət qədər olmadığından xüsusilə gil- kərpic memarlığı təkminləşmişdı. İkiçayarasının tikinti işində çiy kərpicdən istifadə olunurdu. Bəzi hallarda divara bişmiş kərpicdən və daşdan üz çəkirdilər.<ref>Yusif Yusifov.'''Qədim Şərq tarixi'''. Bakı-2007.s. 161.</ref> == İstinadlar == {{istinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * ''Atlas de la Mésopotamie et du Proche-Orient ancien'', Brepols, 1996 ISBN|2503500463. * Benoit, Agnès; 2003. ''Art et archéologie : les civilisations du Proche-Orient ancien'', Manuels de l'Ecole du Louvre. * [[Jean Bottéro]]; 1987.''Mésopotamie. L'écriture, la raison et les dieux'', Gallimard, coll. " Folio Histoire ", ISBN|2070403084. * [[Jean Bottéro]]; 1992. ''Mesopotamia: writing, reasoning and the gods''. Trans. by Zainab Bahrani and Marc Van de Mieroop, [[University of Chicago Press]]: Chicago. * Edzard, Dietz Otto; 2004. ''Geschichte Mesopotamiens. Von den Sumerern bis zu Alexander dem Großen'', München, ISBN 3-406-51664-5 * Hrouda, Barthel and Rene Pfeilschifter; 2005. ''Mesopotamien. Die antiken Kulturen zwischen Euphrat und Tigris.'' München 2005 (4. Aufl.), ISBN 3-406-46530-7 * Joannès, Francis; 2001. ''Dictionnaire de la civilisation mésopotamienne'', Robert Laffont. * Korn, Wolfgang; 2004. ''Mesopotamien – Wiege der Zivilisation. 6000 Jahre Hochkulturen an Euphrat und Tigris'', Stuttgart, ISBN 3–8062-1851-X * Kuhrt, Amélie; 1995. ''The Ancient Near East: c. 3000–330 B.C''. 2 Vols. Routledge: London and New York. * Liverani, Mario; 1991. ''Antico Oriente: storia, società, economia''. Editori Laterza: Roma. * Matthews, Roger; 2005. ''The early prehistory of Mesopotamia – 500,000 to 4,500 BC'', Turnhout 2005, ISBN 2-503-50729-8 * Oppenheim, A. Leo; 1964. ''Ancient Mesopotamia: Portrait of a dead civilization''. The University of Chicago Press: Chicago and London. Revised edition completed by Erica Reiner, 1977. * Pollock, Susan; 1999.'' Ancient Mesopotamia: the Eden that never was''. [[Cambridge University Press]]: Cambridge. * Postgate, J. Nicholas; 1992. ''Early Mesopotamia: Society and Economy at the dawn of history''. Routledge: London and New York. * Roux, Georges; 1964. ''Ancient Iraq'', Penguin Books. * Silver, Morris; 2007. ''Redistribution and Markets in the Economy of Ancient Mesopotamia: Updating Polanyi'', [[Antiguo Oriente]] 5: 89–112. * Snell, Daniel (ed.); 2005. ''A Companion to the Ancient Near East''. Malden, MA : Blackwell Pub, 2005. * Van de Mieroop, Marc; 2004. ''A history of the ancient Near East. ca 3000–323 BC''. Oxford: Blackwell Publishing. == Mənbələr == * [[Aydın Əlizadə]]. [http://alizadeh.narod.ru/meqaleler/21.html Şumer və Akkad tarixi] // Fəlsəfə elmləri doktoru Aydın Əlizadənin səhifələri — ('''2.''' ''"Qədim Mesopotamiya əhalisi"'' fəslinin mənbəyi). * [http://www.ancientopedia.com/Mesopotamia/ Ancient Mesopotamia] — timeline, definition, and articles at Ancient History Encyclopedia * [http://www.mesopotamia.co.uk Mesopotamia] — introduction to Mesopotamia from the [[British Museum]] * [http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/ By Nile and Tigris] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081121055457/http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/1f |date=2008-11-21 }}, a narrative of journeys in Egypt and Mesopotamia on behalf of the British museum between the years 1886 and 1913, by Sir E. A. [[Wallis Budge]], 1920 ''(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; [[DjVu]] & [http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/1f/ layered PDF] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081121055457/http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/1f/ |date=2008-11-21 }} format)'' * [http://fax.libs.uga.edu/DS49x2xM465D/ A Dweller in Mesopotamia] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20050525231213/http://fax.libs.uga.edu/ds49x2xm465d/ |date=2005-05-25 }}, being the adventures of an official artist in the Garden of Eden, by Donald Maxwell, 1921 ''(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; [[DjVu]] & {{PDFlink|[http://fax.libs.uga.edu/DS49x2xM465D/1f/dweller_in_mesopotamia.pdf layered PDF]|7.53&nbsp;MB}} format)'' * [http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/ Mesopotamian Archaeology] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20050215054649/http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/ |date=2005-02-15 }}, by Percy S. P. Pillow, 1912 ''(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; [[DjVu]] & {{PDFlink|[http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/1f/mesopotamian_archaeology.pdf layered PDF]|12.8&nbsp;MB}} format)'' * [http://www.wdl.org/en/item/11773/ Mesopotamia], 1920 [[Kateqoriya:İraq]] [[Kateqoriya:Mesopotamiya]] 4vjin413mvrli32x6e664gv5n0bmicb 6599810 6599615 2022-08-28T18:19:34Z Sura Shukurlu 169201 [[User:Aohoaha|Aohoaha]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Dancewithdevil|Dancewithdevil]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki '''Mesopotamiya''' (qədim yun. {{lang-grc2|Μεσοποταμία}} – "İkiçayarası") və ya '''Cəzirə''' ({{dil-ota|جزيره}} – "Ada") — [[Yaxın Şərq]]də yerləşmiş dünyanın ən qədim və ən böyük sivilizasiyalarından biri. Çağdaş zamanda bu mədəniyyətin yerləşdiyi ərazi də Mesopotamiya olaraq adlanır. Qədim şərq ölkələri [[Afrika]]nın şimal-şərqindən Asiyanın böyük bir hissəsinə qədər uzanan geniş coğrafi ərazini əhatə edirdi. Ən qədim şərq dövlətləri Misirdə, Aralıq dənizinin şərqində, Kiçik Asiya, İkiçayarası (Mesopotamiya), İran, Hindistan, Çin və digər ölkələrin ərazisində meydana gəlmişdi. == Tarixi == Ən qədim zamanlarda Mesopotamiya ərazisində bir neçə dövlətlər olmuşdur. Onların tarixləri ayrıca məqalələrdə verilmişdir: * [[Şumer]] * [[Akkad]] * [[Babil]] * [[Assuriya]] == Dini == {{Ətraflı|[[Qədim Mesopotamiya dini]]}} == Qədim Mesopotamiya əhalisi == [[Fayl:Mesopotamiya1.jpg|300px|right]] Mesopotamiyanın şimalında e.ə. 31 minilliyin birinci yarısından başlayaraq, [[Samilər|sami]] mənşəli tayfalar yaşamışdırlar. Onlar müxtəlif ləhçələrdə danışırdılar. Ən yayılmış ləhçələr: [[akkad]], [[babil]], [[assur]] ləhçələri olmuşdur. Mesopotamiyanın cənubunda isə [[şumer]] məskunlaşmışdırlar. Onların mənşıyi sami deyil idi. Ancaq sonra, samilər cənuba doğru hərəkət etməyə başladılar. Tədricən akkad dili şumer dilini bütün sahələrdən sıxışdırıb çıxarmış və e.ə. II minilliyin əvvəlində bu dil artıq ölü dil olmuşdur. Ancaq bu dildə bəzi müqəddəs mətnlər yazılırdı. Sami akkadlar şumerlərin zəngin mədəniyyətlərinin varisləri olmuşdurlar. Şumerlərin bir qismi samilərin arasında ərimiş, digər qismi isə Mesopotamiyanı tərk etmişdir. Eyni zamanda, e.ə. 31 minillikdə Mesopotamiyaya Suriyanın çöllərindən ''amurilər'' adlanan sami tayfaları da köçürdülər. Onlar özlərini "''suti''" (köçərilər) adlandırırdılar. Onlar çeşidli ləhcələrdə danışırdılar. III minilliyin sonu və II minilliyin birinci yarısında amurilər Mesopotamiyada bir neçə dövlət yarada bilmişdirlər. Qədim zamanlarda Mesopotamiyanın şimalında [[hurri]] tayfaları da yaşayırdılar. Orada onlar [[Mitanni]] dövlətini yaratmışdılar. Şumerlər və akkadlar bu dövləti ''Subaru'' adlandırırdılar. Onların milli mənsubiyyətinə dair müxtəlif fərziyyələr vardır. Bəzi alimlər onların şimali Qafqaz xalqları ilə (vaynahlarla — çeçen və inquşların əcdadları ilə) əlaqəsi olduğunu iddia edirlər. Onlara yaxın olan [[kuti]] tayfaları da bu ərazilərdə e.ə. 31 minillikdən başlayaraq yaşamışdırlar və e.ə. XXIII-cü əsrdə bütün Mesopotamiyanı istila etmişdirlər. Ancaq e.ə. XXII-ci əsrdə qeriyə çəkilməyə məcbur oldular. Mesopotamiya ərazisinə tez-tez hücumlar edən tayfalardan biri də [[kassilər]] olmuşdur (akkadca ''kaşşu''). Onlar [[İran]]ın qərbində dağlıq ərazilərdə yaşamışdırlar. E.ə. XVI yüzillikdə kassilər [[Babil]] çarlığını məğlub edərək, onu idarə etmişdirlər. E.ə. 31-ci minilliyin ikinci yarısında Ərəbistan yarımadasının şimalından Suriyaya və şimali Mesopotamiyaya daha bir sami tayfaları – [[aramilər]] köç etməyə başlamışdırlar. Aramilərə mənşə və dil baxımından yaxın olan ''kəldanilər'' (rus ədəbiyyatında "xaldey"'lər) isə e.ə. IX-cu əsrdən başlayaraq cənubi Mesopotamiyaya basqınlar təşkil edirdilər. Aramilər və kəldanilər bu ərazilərdə bir neçə kiçik dövlətlər yarada bilmişdilər. Aramilər e.ə. 31-ci minilliyin əvvəlinə qədər burada hurrilərlə amurilərin çoxusunu öz aralarında əridib, digərlərini isə sıxışdırıb çıxara bilmişdirlər. Bundan sonra Suriya və Mesopotamiyanın şimalında arami dili və yazısı geniş yayılmağa başlamışdı. E.ə. VI əsrdən başlayaraq babillilər də tədricən arami və kəldanilərlə qarışmış, akkad dili isə arami dili ilə əvəz olunmuşdur. Bundan başqa, Assuriya və Babil çarlıqları dövründə Mesopotamiyaya çeşidli xalqlar köçürülürdü. Bu proses reqionun etnik mənzərəsini daha da zənginləşdirirdi. Yuxarıda adı çəkilən xalqların (xüsusi ilə sami xalqlarının) dini və mədəniyyəti əksər hallarda şumer və akkadlardan alınmışdı və onları təkrarlayırdı. İstisna hallarda onların bəzi milli tanrıları şumer-akkad tanrılarına əlavə edilirdi. Məsələn, elamlılar baş tanrı ''İnşuşinaq''’dan başqa digər milli tanrılarını Mesopotamiya tanrılarının adları ilə çağırırdılar: [[İştar]], İnanna, [[Sin]], [[Şamaş]] və s. Hurrilərin dini baxışlarında bəzi özünəməxsus məqamları olmuşdur. Onların tanrıları bir çox hallarda Şumer-akkad tanrılarından fərqli olmuşdur: hər vilayətin (Anadolunun, Mitanninin) öz tanrıları var idi. Lakin baş tanrı Teşub (şimşək tanrısı), onun zövcəsi Hebat və bir neçə başqa tanrılar: Qumarbi, Aştabi, Nubidit və s., hamı tərəfindən tanınırdı. Hurrilərin kosmoqonik və teoqonik əsatirləri Mesopotamiya əsatirlərinə bənzər olmuşdur. Bundan başqa hurrilər dünyanı üç təbəqəyə bölürdülər: göy, yer və yeraltı dünya. Göydə gənc tanrılar yaşayırlar, yerdə və yeraltı dünyada qədim tanrılar. == Mədəniyyət və inkişafı == {{Əsas|Qədim Mesopotamiya mədəniyyəti}} Qədim Şərq dövlətləri bir neçə inkişaf mərhələsini keçmişdir. İbtidai-icma quruluşunun dağılması və sinifli cəmiyyətin meydana gəlməsi ilk dəfə məhz Qədim Şərqdə baş vermişdir. İlk dəfə Qədim Şərqdə quldarlığın ilkin nümunələri meydana gəlmişdir. "Tarix Şumerdən başlanır" əsərinin müəllifi S,N.Kramer kitabının ayrı-ayrı fəsil və bölmələrini "İlk məktəblər", "İlk tarixçi", "İlk əxlaq ideaları", "İlk kitabxana kataloqu" və s. adlandırmaqla, hər şeyin çıxış nöqtəsi — tarixin başlanğıcı Şərq olduğunu qeyd edir. Qədim Şərqdə mədəniyyətin inkişafı müxtəlif sahələrdə istiqamət tapmışdır. Əfsanəvi nağıllar janrı, tarixi-əfsanəvi ədəbiyyat nümunələri, təsviri incəsənət, dini dünyagörüşü, elmi istiqamətlər qədim şərq xalqlarının fəaliyyətinin və yaradıcılığının bəhrəsi olmuşdur. İkiçayarası (Mesopotamiya) ən qədim mədəniyyət ocaqlarından biri hesab edilir. E.ə. V minilliyin sonu — IV minillikdə İkiçayarasında Übeyd (bəzi mənbələrdə əı-Obeyd), Uruk mədəniyyətləri təşəkkül tapmışdır. İkiçayarası münbit və məhsuldar torpaqlara malik idi. Dəclə və Fərat çaylarının arasında yerləşən bu ərazidə qədim cəmiyyət və onun yüksək mədəniyyəti yaranmışdı. E.ə. III minilliyin sonlarında iqtisadiyyat və mədəniyyət mərkəzləri hesab olunan Akkad, Laqaş, Ur, Kiş, Babil kimi şəhərlər meydana gəlmişdi. 1922–1934-cü illərdə arxeoloq Leonard Villinn başçılığı altında ingilis və Amerika ekspedisiyasi tərəfindən Uruk şəhərində aparılan qazıntılar zamanı məbəd sahəsindən qədim piktoqrafik (şəkli yazı) yazılar aşkar edilmışdir. Gil kitabələr üzərində döyülmüş yazılar məbəd təsərrüfatının fəaliyyətini əks etdirirdi. Zaman keçdikcə şumerlər mixi yazı növünü də icad etdilər. "Hammurapi qanunları", "Gilqamış haqqında dastan" (və ya "Bilqamus haqqında dastan"), "Ağa ilə qulun söhbəti", "Müdrik Axikar haqqında" hekayələr Şumer Akkad və Babil mədəniyyətinin bariz nümunələridir. Təsərrüfat sahəsində görülən işlər riyazi, həndəsi və astronomiya biliklərinin inkişafına səbəb olmuşdu. İkiçayarasında bağçılıq təsərrüfat sahəsinin inkişfına diqqət verilirdi. Burada müxtəlif meyvə ağacları becərilirdi. Demək olar ki, xurma ağacı hər bir təsərrüfatda əkilirdi. Bu ağac 50–70 il ərzində aramsız məhsul verirdi. Qədim İkiçayarası əhalisinin dini təsəvvüründə xurma ağacı müqəddəs "həyat ağacı" hesab edilirdi. Hələ qədim dövrdə xurmadan 360 cürə məzə hazırlayırdılar. Xurma şirəsindən bal və sirkə düzəldirdilər. Xürma dənəsi odun əvəzi yandırılırdı, onun suda islanmışı ısə mal-qaraya yem kimi verilirdi. Xurma ağacından inşaatda istifadə edirdilər. Əncir ağacının becərilməsi geniş yayılmışdır. Babilistanda alma, nar və tut ağacları məlum idi. Əhali üzümçülük ilə də məşğul olurdu. Qədimdə əhali soğan, sarımsaq, xiyar, müxtəlif göyərtilər və s. ilə artıq tanış idi. Hamurapi qanunlarında bağçaçılıq ilə əlaqədar müəyyən maddələr nəzərdə tutulmuşdur. Bağça ağaclarının məhv edilməsi cərimə ilə nəticələnirdi. Maldarlıq Babilistan təsərrüfatının mühüm sahəsini təşkil edirdi. İri və xırda buynuzlu malqara ət, süd, yun, dəri, piy verirdi. İri mal-qara eyni zamanda çöl işlərində istifadə olunurdu. Onu arabaya qoşurdular, yerin şumlanmasında, taxılın döyülməsində istifadə edirdilər. Şumerlər kənd təsərrüfatını əks etdirən "Əkinçi təqvimi" və "bağçılıq kitabları" əsərləri yaratmışlar. Burada əkin, suvarma və biçinin başlanması, taxılın döyülməsi vaxtı, bağ-bağçanın necə becərilməsi, suvarma kanallarının təmiz saxlanması və s. haqında məlumat verilirdi. Babil, Aşur şəhərlərində məşhur "asma bağlar", heyvanxanalar yaradılmişdır. Burada qəribə, qeyri-adi (ekzotik) bitkilər və heyvanlar saxlanılırdı. İkiçayarasında heyvan, bitki və mineralların təsnifi siyahısı tərtib olunmuşdu. İkiçayarası əhalisi günəş və su saatlarından istifadə edirdilər. İlk təqvim Babillər tərəfindən icad edilmişdir. İkiçayarasında təhsilin başlıca ocağı məktəb idi. Şumer məktəbi edubba "kitabələr evi" adlanırdı, məktəbə "kitabələr evinin atası" adlanan şəxs başçılıq edirdi. Şumer məktəbində nizam-intizam sərt idi, təlimdə çubuq sistemi tətbiq olunurdu. == Memarlıq == {{Əsas|Mesopotamiya memarlığı}} Qədim Mesopotomiya (İkiçayarası) xaqlarında memarlığı mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. İkiçayarasında təbii ehtiyatlar yox dərəcəsində idi. Orada tikinti ağacları və daş kifayət qədər olmadığından xüsusilə gil- kərpic memarlığı təkminləşmişdı. İkiçayarasının tikinti işində çiy kərpicdən istifadə olunurdu. Bəzi hallarda divara bişmiş kərpicdən və daşdan üz çəkirdilər.<ref>Yusif Yusifov.'''Qədim Şərq tarixi'''. Bakı-2007.s. 161.</ref> == İstinadlar == {{istinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * ''Atlas de la Mésopotamie et du Proche-Orient ancien'', Brepols, 1996 ISBN|2503500463. * Benoit, Agnès; 2003. ''Art et archéologie : les civilisations du Proche-Orient ancien'', Manuels de l'Ecole du Louvre. * [[Jean Bottéro]]; 1987.''Mésopotamie. L'écriture, la raison et les dieux'', Gallimard, coll. " Folio Histoire ", ISBN|2070403084. * [[Jean Bottéro]]; 1992. ''Mesopotamia: writing, reasoning and the gods''. Trans. by Zainab Bahrani and Marc Van de Mieroop, [[University of Chicago Press]]: Chicago. * Edzard, Dietz Otto; 2004. ''Geschichte Mesopotamiens. Von den Sumerern bis zu Alexander dem Großen'', München, ISBN 3-406-51664-5 * Hrouda, Barthel and Rene Pfeilschifter; 2005. ''Mesopotamien. Die antiken Kulturen zwischen Euphrat und Tigris.'' München 2005 (4. Aufl.), ISBN 3-406-46530-7 * Joannès, Francis; 2001. ''Dictionnaire de la civilisation mésopotamienne'', Robert Laffont. * Korn, Wolfgang; 2004. ''Mesopotamien – Wiege der Zivilisation. 6000 Jahre Hochkulturen an Euphrat und Tigris'', Stuttgart, ISBN 3–8062-1851-X * Kuhrt, Amélie; 1995. ''The Ancient Near East: c. 3000–330 B.C''. 2 Vols. Routledge: London and New York. * Liverani, Mario; 1991. ''Antico Oriente: storia, società, economia''. Editori Laterza: Roma. * Matthews, Roger; 2005. ''The early prehistory of Mesopotamia – 500,000 to 4,500 BC'', Turnhout 2005, ISBN 2-503-50729-8 * Oppenheim, A. Leo; 1964. ''Ancient Mesopotamia: Portrait of a dead civilization''. The University of Chicago Press: Chicago and London. Revised edition completed by Erica Reiner, 1977. * Pollock, Susan; 1999.'' Ancient Mesopotamia: the Eden that never was''. [[Cambridge University Press]]: Cambridge. * Postgate, J. Nicholas; 1992. ''Early Mesopotamia: Society and Economy at the dawn of history''. Routledge: London and New York. * Roux, Georges; 1964. ''Ancient Iraq'', Penguin Books. * Silver, Morris; 2007. ''Redistribution and Markets in the Economy of Ancient Mesopotamia: Updating Polanyi'', [[Antiguo Oriente]] 5: 89–112. * Snell, Daniel (ed.); 2005. ''A Companion to the Ancient Near East''. Malden, MA : Blackwell Pub, 2005. * Van de Mieroop, Marc; 2004. ''A history of the ancient Near East. ca 3000–323 BC''. Oxford: Blackwell Publishing. == Mənbələr == * [[Aydın Əlizadə]]. [http://alizadeh.narod.ru/meqaleler/21.html Şumer və Akkad tarixi] // Fəlsəfə elmləri doktoru Aydın Əlizadənin səhifələri — ('''2.''' ''"Qədim Mesopotamiya əhalisi"'' fəslinin mənbəyi). * [http://www.ancientopedia.com/Mesopotamia/ Ancient Mesopotamia] — timeline, definition, and articles at Ancient History Encyclopedia * [http://www.mesopotamia.co.uk Mesopotamia] — introduction to Mesopotamia from the [[British Museum]] * [http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/ By Nile and Tigris] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081121055457/http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/1f |date=2008-11-21 }}, a narrative of journeys in Egypt and Mesopotamia on behalf of the British museum between the years 1886 and 1913, by Sir E. A. [[Wallis Budge]], 1920 ''(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; [[DjVu]] & [http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/1f/ layered PDF] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081121055457/http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/1f/ |date=2008-11-21 }} format)'' * [http://fax.libs.uga.edu/DS49x2xM465D/ A Dweller in Mesopotamia] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20050525231213/http://fax.libs.uga.edu/ds49x2xm465d/ |date=2005-05-25 }}, being the adventures of an official artist in the Garden of Eden, by Donald Maxwell, 1921 ''(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; [[DjVu]] & {{PDFlink|[http://fax.libs.uga.edu/DS49x2xM465D/1f/dweller_in_mesopotamia.pdf layered PDF]|7.53&nbsp;MB}} format)'' * [http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/ Mesopotamian Archaeology] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20050215054649/http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/ |date=2005-02-15 }}, by Percy S. P. Pillow, 1912 ''(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; [[DjVu]] & {{PDFlink|[http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/1f/mesopotamian_archaeology.pdf layered PDF]|12.8&nbsp;MB}} format)'' * [http://www.wdl.org/en/item/11773/ Mesopotamia], 1920 [[Kateqoriya:İraq]] [[Kateqoriya:Mesopotamiya]] o3y6dbnni8qgyoyszhu7c99b089dt12 0 21165 6600896 6598741 2022-08-29T09:40:15Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |orijinal adı = {{dil-az|فتحعلی‌خان خویسکی}} |şəkil = Fatali Khan Khoyski.jpg |şəklin izahı = Ufa quberniyasından olan Birinci və Üçüncü Dövlət Dumasının deputatı Fətəli xan Xoyski, 1906-cı il |şəklin ölçüsü = 250px |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Xarici İşlər naziri]] |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 24 dekabr 1919 |dövr son = 1 aprel 1920 |sələfi = [[Məmməd Yusif Cəfərov]] |xələfi = vəzifə ləğv edilib |dövr əvvəl_2 = 26 dekabr 1918 |dövr son_2 = 14 mart 1919 |sələfi_2 = [[Əlimərdan bəy Topçubaşov]] |xələfi_2 = [[Məmməd Yusif Cəfərov]] |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədri]] |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 28 may 1918 |dövr son_3 = 14 mart 1919 |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] |titul_4 = [[Azərbaycan daxili işlər nazirləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər naziri]] |bayraq_4 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_4 = 28 may 1918 |dövr son_4 = 17 iyun 1918 |sələfi_4 = vəzifə təsis edilib |xələfi_4 = [[Behbud xan Cavanşir]] |titul_5 = [[Azərbaycan daxili işlər nazirləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ədliyyə naziri]] |bayraq_5 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_5 = 17 iyun 1918 |dövr son_5 = 6 oktyabr 1918 |sələfi_5 = [[Xəlil bəy Xasməmmədov]] |xələfi_5 = [[Teymur bəy Makinski]] |təhsili = [[Moskva Universiteti]] (1897)<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2012/05/31.htm |access-date=2018-04-30 |archive-date=2018-05-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180514171318/http://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2012/05/31.htm |url-status=live }}</ref> |həyat yoldaşı = Ceyran xanım |uşağı = *Murad Xoyski *Ənvər Xoyski *[[Tamara xanım Xoyskaya]] |atası = [[İskəndər xan Xoyski]] |vikianbar = }} '''Fətəli xan İsgəndər oğlu Xoyski''' və ya '''Fətəli xan Xoyski''' və ya '''Fətəli xan Xoylu'''<ref>{{cite web| url=http://www.azadliq.org/content/xoyski-feteli-isgal-olum/27398166.html| title=Fətəli xan Xoyskinin xoşbəxt anları varmış...| publisher=[[Azadlıq Radiosu]]| date=30 noyabr, 2015| accessdate=15 dekabr, 2015| archive-date=2015-12-12| archive-url=https://web.archive.org/web/20151212191704/http://www.azadliq.org/content/xoyski-feteli-isgal-olum/27398166.html| url-status=live}}</ref> ({{dil-az2|فتلیخان ایسگندر اوغلو خویسکی}}; {{DVTY}}) — Azərbaycanlı siyasi xadim, [[Rusiya imperiyası II Dövlət Duması]]nın deputatı, [[Zaqafqaziya Komissarlığı]] (1917–1918) nəzdində xalq maarif komissarı, [[Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikası]]nın (1918) ədliyyə naziri. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] elan edildikdən sonra ilk nazirlər şurası sədri (1918–1919) və daxili işlər naziri (1918) təyin edilmişdir, bundan başqa AXC-nin ədliyyə naziri (1918) və xarici işlər naziri (1918–1919 və 1919–1920) vəzifələrində çalışmışdır. == Həyatı == === İlk illəri === [[Fayl:Young Fatali Khan Khoyski.jpg|left|thumb|177x177px|Gənc Fətəli xan Xoyski]] Fətəli xan Xoyski 1875-ci il [[7 dekabr|dekabrın 7]]-də [[Nuxa]] şəhərində anadan olub. Atası [[İskəndər xan Xoyski]] Rusiya İmperiyasının [[Kazak leyb-qvardiya alayı]]nın general leytenantı idi, anası isə Şərəbanı-xanım Hacı Molla Zeynal qızı idi.<ref>Метрическое свидетельство Фатали-хана Хойского // Известия Азербайджанского историко-родословного общества. Вып. 5. — Баку, 2004. — səh. 77. (''rus)''</ref> [[Kürdlər|Kürd]] mənşəli<ref>Илья Петрушевский, (1949), Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI — начале XIX вв. с. 24.</ref> [[Xoy xanlığı|Xoy]] və [[Şəki xanlığı|Şəki]] sahibkar xanların nəslindən,<ref name=":0">Fətəli Xan Xoyski: həyat və fəaliyyəti: sənəd və materiallar. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetini yanında Baş Arxiv İdarəsi.— Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 1998.– 152 s.</ref> [[Dünbililər|Dünbili]] tayfasındandır.<ref>{{cite newspaper |url=https://archive.org/details/diplomat_156/page/n1/mode/2up?view=theater |title=Fətəli xan İsgəndərxan oğlu Xoyski Dümbülü kürd tayfasından olan məşhur Azərbaycan kürdüdür. O, Azərbaycan cümhuriyyətinin baş naziri olmuşdur |language=az |page=3 |issue=8 |volume=156 |date=5–11 mart 2012 |newspaper=[[Diplomat (qəzet)|Diplomat]] }}</ref> Xoy xanı olan ulu babası [[Cəfərqulu xan Dünbili|Cəfərqulu]] İran şahı [[Fətəli şah Qacar|Fətəli]] ilə müharibədə məğlub olduğundan 20000 nəfərlik qoşunu ilə Üç kilsəyə – Eçmiədzinə sığınmışdı. Təhsilini [[Kişi gimnaziyası (Gəncə)|Yelizavetpol (Gəncə) gimnaziyası]]nda başa çatdırdıqdan sonra, Fətəli Xan [[M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti|Moskva Dövlət Universiteti]]nin hüquq fakültəsinə daxil olmuşdur. O, 1897-ci ildə 1-ci dərəcəli diplom ilə universiteti bitirdi və həmin ilin avqustunda Tiflis məhkəmə palatasının böyük sədrinin əmri ilə Yelizavetpol dairə məhkəməsi yanında məhkəmə vəzifələri üçün kiçik namizəd təyin olundu.<ref name=":0" /> [[Fayl:Fatali Khan Khoyski (student).jpg|left|thumb|207x207px|Tələbə Fətəli xan Xoyski]] [[Kutaisi]], [[Zuqdidi]] və [[Suxumi]]də bir neçə il hüquq vəzifələrində çalışdıqdan sonra Fətəli-xan Yelizavetpol quberniyasından [[Rusiya imperiyası II Dövlət Duması|Rusiya imperiyasının II Dövlət duması]]nın müstəqil millət vəkili seçildi.<ref>''Seyidzadə Dilarə Bağır qızı''. Azərbaycan deputatları Rusiya Dövlət Dumasında — Bakı, 1991, s.53</ref> Müxtəlif məqsədli komisiyalara seçilmişdir, habelə: maliyyə, şəxsiyyət toxunulmazlığına aid, ədliyyə nazirliyinin yoxlanışı üçün təqdim olunan Dövlət dumasının 55 üzvünün cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsinə aid (katib vəzifəsində) və amnistiya haqqında qanun layihəsini Dövlət dumasının müzakirəsinə qəbul edilənliyi məsələsinə baxılması üçün yaradılan komisiyalarda.<ref>Fətəli Xan Xoyski: həyat və fəaliyyəti: sənəd və materiallar. — Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 1998 s.145</ref> [[Fayl:Группа депутатов Второй Государственной думы.jpeg|left|thumb|Xoyski (sol tərəfdə oturub) İkinci Dövlət dumasının bir qrup deputatı ilə birlikdə]] Müsəlman fraksiyasının üzvü idi, köçürülmə siyasətinin əleyhinə çıxış edirdi, [[Konstitusiya Demokratik Partiyası]]nın üzvü idi.<ref>{{ASE|10|47|Xan Xoyski Fətəli}}</ref> 1917 [[Fevral burjua-demokratik inqilabı|Fevral inqilabı]]ndan sonra 1-ci Qafqaz müsəlmanları qurultayının (aprel, Bakı) iştirakçısı idi; may ayında Moskvada keçirilən 1-ci Ümumrusiya müsəlman qurultayında Ümumrusiya müsəlman Şurasının İcraiyyə Komitəsinin üzvü oldu. Bitərəflə "[[Müsavat]]" partiyasının 1-ci qurultayında (26–31 oktyabr) iştirak etmişdir, Azərbaycana Rusiyanın tərkibində muxtariyyət verilməsi haqqında müsavatçıların tələbini dəstəkləyirdi. [[Bakı şəhər Duması]]na (oktyabr 1917 — aprel 1918) rəhbərlik etmişdir. Zaqafqaziya komissarlığı (15 noyabr 1917–10 fevral 1918) nəzdində xalq maarif komissarı olmuşdur. Zaqafqaziya Seyminin (10 fevral — 26 may 1918) üzvü; "Müsavat" və demokratik bitərəf qrupun fraksiyasına daxil olmuşdur. Aprel ayından Zaqafqaziya hökumətinin ədliyyə naziri təyin olundu. Müvəqqəti Azərbaycan Milli Şurasının (27 may — 7 dekabr) üzvü. Mayın 27-dən Milli Şuranın icraiyyə komitəsinin sədri olmuşdur. === AXC illərində === Zaqafqaziya seymi buraxıldıqdan sonra, 1918-ci il mayın 27-də artıq keçmiş Zaqafqaziya seyminin müsəlman fraksiyası üzvləri yaranmış siyasi vəziyyəti müzakirə etmək üçün fövqəladə iclasını çağırdılar. Yığıncaq Cənubi Qafqazın şərqi ərazilərin idarə olunmasını öz üzərinə götürmək qərarına gəldi, və özlərini Zaqafqaziya müsəlmanlarının Müvəqqəti Milli şurası adlandırdılar. Milli şuranın yanında 9 nəfərdən ibarət icraçı orqan yaradıldı, onun vəzifəsi respublika həyatının müxtəlif sahələri üzrə planların həyata keçirilməsi idi. F. Xoyski icraiyyə orqanının sədri seçildi.<ref name=":1"> Гасанлы Дж. П. / Русская революция и Азербайджан: Трудный путь к независимости (1917–1920). — М.: Флинта, 2011. — 26–27, 160–162 с. (''rus''.)</ref> Ertəsi gün Milli şuranın ilk iclası keçirildi: Seymin buraxılması, Gürcüstanın müstəqilliyini elan etməsi və Azərbaycanın vəziyyəti onun gündəliyində əsas bəndi idi. Şuranın bəzi üzvləri Azərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsinin tərəfdarı idilər, Fətəli-xan Xoyski, öz növbəsində, yerlərdə bəzi məsələlərin aydınlaşdırılmasına qədər tamhüquqlu hökumətin yaradılması ilə kifayətlənmək və Azərbaycanın müstəqilliyini elan etmədən digər ölkələrlə danışıqlara başlamaq təklifini vermişdi.<ref name=":1" /> Nəticədə iki nəfər bitərəf qalmaqla 24 səslə (o cümlədən F. Xoyski) Şura Azərbaycanı dərhal müstəqil demokratik respublika elan edilməsi barədə qərar qəbul etdi. Fətəli-xan Xoyski Müvəqqəti hökumətinin tərkibini açıqladı və orada hökumət başçısı və daxili işlər naziri.vəzifələrini tutdu. Mayın 30-da Nazirlər Şurasının sədri F. X. Xoyski Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin elan edilməsi barədə bir sıra xarici işlər nazirlərinə [[Teleqram|radioqram]] göndərdi: {{Sitat2|[[Konstantinopol]], [[Berlin]], [[Vyana]], [[Paris]], [[London]], [[Roma]], [[Vaşinqton şəhəri|Vaşinqton]], [[Sofiya]], [[Buxarest]], [[Tehran]], [[Madrid]], [[Haaqa]], [[Moskva]], [[Stokholm]], [[Kiyev]], [[Oslo|Xristiyaniya]], [[Kopenhagen]].|<center>Xarici işlər nazirinə</center>|Gürcüstanın çıxması və Zaqafqaziya Federativ Respublikasının dağılması ilə Azərbaycan Milli Şurası 1918-ci il mayın 28-də Şərqi və Cənubi Zaqafqaziyadan ibarət olan Azərbaycanın istiqlaliyyətini elan etmiş, Azərbaycan Respublikasını yaratmışdır. Deyilənləri nəzərinizə çatdıraraq, zati-alinizdən bu barədə hökumətinizə xəbər vermənizi rica edirəm. Milli hökumətim müvəqqəti olaraq [[Gəncə|Yelizavetpol]] şəhərində yerləşir. İmza Xoyski, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Şurasının sədri.}} <ref name=":0" /> [[Fayl:Radiogramma of Fatali Khan Khoyski.jpg|thumb|Xoyskinin Azərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsi barədə bir sıra dövlətlərin xarici işlər nazirlərinə göndərdiyi radioqramın surəti. 30 may 1918-ci il]] 26 may 1918-ci ildən Nazirlər Şurasının sədri, eyni vaxtda daxili işlər naziri, (28 may — 17 iyun), xarici işlər naziri (26 dekabr 1918–14 mart 1919) olmuşdur. Sentyabrın 16-da Bakıya [[Qafqaz İslam Ordusu]]nun hissələri daxil oldu. Növbəti gün Azərbaycan hökuməti.bu şəhərə köçdü. Bakyova görə, F. Xoyski sevinən müsəlmanları qarşılayaraq şəhərdə açıq avtomobildə gedirdi.<ref>''Баберовски Й.'' Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе. — <abbr>М.</abbr>: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), Фонд "Президентский центр Б.Н. Ельцина", 2010. — С. 146. — <nowiki>ISBN 978-5-8243-1435-9</nowiki>. (''rus'')</ref> Hökumət üzvlərinin neftlə bağlı qanunsuz əməlləri ilə əlaqədar istefa verdi. Xoyskinin başçılıq etdiyi hökumət Türkiyənin iyun-iyul aylarında Qafqaz müsəlman rayonları işğalını və türk ordusunun 1918-ci ilin sentyabrında Bakını azad etməsini alqışlayırdı. Azərbaycan Parlamentinin (7 dekabr 1918–27 aprel 1920) üzvü. Xarici işlər naziri (24 dekabr 1919–1 aprel 1920). Zaqafqaziya respublikalarının nümayəndələri konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü idi (25 aprel — 30 may 1919, Tiflis). === Qətli === [[Bakı əməliyyatı|Sovet hakimiyyəti qurulduqdan]] sonra Fətəli xan Xoyski Tiflisə köçdü, orada 19 iyun 1920-ci ildə qətlə yetirildi<ref>'''[[Хойский, Фатали Хан Искендер оглы#cite ref-10|↑]]''' Балаев А., Азербайджанское национально-демократическое движение. 1917–1920, Баку, 1990;</ref>, qatillər "[[Daşnaksütun]]" partiyasının üzvləri Aram Erkanyan və Misak Qriqoryan idilər,<ref>Derogy, Jacques (1990). Resistance and Revenge: The Armenian Assassination of the Turkish Leaders Responsible for the 1915 Massacres and Deportations. Transaction Publishers. p. 61. <nowiki>ISBN 9781412833165</nowiki>. (''ing''.)</ref> onlar Tiflisdəki İrəvan meydanında Fətəli xan Xoyskiyə arxadan atəş açdılar. İndiki [[Tbilisi botanika bağı]]nın ərazisində yerləşən [[Görkəmli Azərbaycanlılar panteonu|köhnə müsəlman qəbirstanlığı]]nda dəfn edilmişdir.<ref>"[http://lib.aliyevheritage.org/az/3910877.html Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Gürcüstana ilk rəsmi səfəri (8–10 mart 1996-cı il)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170802013245/http://lib.aliyevheritage.org/az/3910877.html |date=2017-08-02 }}" "Heydər Əliyev İrsi" Beynəxalq elektron kitabxana</ref><ref>'''[[Хойский, Фатали Хан Искендер оглы#cite ref-Karaka.C5.9F 15-0|↑]]''' ''Ercan Karakaş.'' Geçmişten günümüze Ermeni komiteleri ve terörü. — IQ Kültür Sanat Yayayıncılık, 2009. — С. 130. — <nowiki>ISBN 9789752552449</nowiki>.</ref> Onun dəfn mərasimini Tiflisdəki [[İran]] konsulluğu həyata keçirmişdir. == Şəxsi həyatı == Dini etiqadına görə Fətəli xan Xoyski [[Şiələr|şiə]] müsəlmanı idi.<ref name=":0" /> O, [[Rus dili|rus]] və [[Azərbaycan dili|Azərbaycan]] dillərini bilirdi. Lakin F. Xoyski Azərbaycan dilində çətinlik çəkərək danışırdı.<ref>''Баберовски Й.'' Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе. — <abbr>М.</abbr>: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), Фонд "Президентский центр Б.Н. Ельцина", 2010. — С. 148–149. — <nowiki>ISBN 978-5-8243-1435-9</nowiki>.</ref> AXC dövründə F. Xoyskinin bəzi qohumları görkəmli dövlət və inzibati vəzifələri tuturdular. Böyük qardaşı [[Hüseynqulu xan Xoyski|Hüseynqulu-xan Xoyski]] bir müddət Gəncə qubernatorunun müavini idi. Kiçik qardaşı [[Rüstəm xan Xoyski|Rüstəm Xan Xoyski]] Fətəli xan Xoyskinin hökumətində himayədarlıq naziri olub. O, daha sonra islamı qəbul edərək Ceyran xanım adını almış Yevqeniya Vasilevna ilə evli olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |access-date=2003-08-12 |archive-date=2003-08-12 |archive-url=https://archive.today/20030812040847/http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |url-status=live }}</ref> Fətəli xan Xoyskinin üç uşağı olub: qızı [[Tamara xanım Xoyskaya|Tamara]] (1902–1990) və iki oğlu Murad (1910–1973) və Ənvər (1914–1935).<ref name=":2"> ''Исмаилов Э. Э.'' Ханы Хойские. Материалы к родословной и биографиям // Известия Азербайджанского историко-родословного общества. Вып. 4. — Баку, 2003. — С. 56.</ref> Qızı Tamara xanım Azərbaycan SSR Kp MK-nın sədri, Azərbaycan maliyyə xalq komissarı və Tacikistan SSR Kommunist Partiyası MK-nın birinci katibi postlarını tutan [[Mirzə Davud Hüseynov]]a ərə getmişdir.<ref name=":2" /> Oğlu Murad Bakıda nəqliyyat idarəsində çalışıb.<ref name=":2" /> Kiçik oğlu Ənvər Moskvada əməliyyat olunduqdan sonra diabet xəstəliyindən narkozdan sonra oyanmadı.<ref>[https://ru.sputnik.az/news/20080522/42309593.html Тамара Хойская: "Никого не обвиняю в том, что в Баку стоят памятники коммунистам, а не лидерам АДР"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180224052924/https://ru.sputnik.az/news/20080522/42309593.html |date=2018-02-24 }} Sputnik (''rusca'')</ref> == Xatirəsi == [[Fayl:Stamp of Azerbaijan 441.jpg|thumb|right|250px|Anadan olmasının 120 illiyi münasibəti ilə buraxılmış marka]] * Bakı şəhərin prospektlərindən biri Fətəli xan Xoyskinin adını daşıyır * 1997-ci ildə Azərbaycanda Xoyskiyə həsr olunmuş poçt markası buraxıldı * Dəfn olduğu yerdə yəni Tbilisi nəbatat bağının ərazisində qəbirüstü abidəsi ucaldılıb * Bakıda ([[İstiqlaliyyət küçəsi (Bakı)|İstiqlaliyyət küçəsi]]ndə) Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci ildən 1920-ci ilədək yaşamış olduğu evin divarında, barelyef qoyulub * Şəkidə əvvəllər Karl Marks adını daşımış küçənin adı " Fətəli xan Xoyski"yə çevrilib * 2016 istehsal [[Əli və Nino (film, 2016)|Əli və Nino]] filmində Fətəli xan Xoyskinin rolunu [[Xalid Ərgənc]] oynamışdır == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] * [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] * [[Məmmədhəsən Hacınski]] * [[Xoyskilər]] == İzlə == * [https://www.youtube.com/watch?v=W8ySO-cZFBo Fətəli xan Xoyski haqqında sənədli film] == Mənbə == * [http://www.mfa.gov.az/az/dipser/former_min.shtml Fətəli xan Xoyski] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081013130043/http://www.mfa.gov.az/az/dipser/former_min.shtml |date=2008-10-13 }} * [http://sites.google.com/site/fxxoyski/ Fətəli xan Xoyski barədə sayt] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == {{Vikimənbə|Azərbaycanın xarici işlər nazirləri}} {{Azərbaycanın xarici işlər nazirləri}} {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanın baş nazirləri}} {{Azərbaycan Ədliyyə Nazirləri}} {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Xoyskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədrləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın baş prokurorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədliyyə nazirləri]] [[Kateqoriya:Poçt markalarında şəxslər]] [[Kateqoriya:Moskvada təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsini imzalayanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Siyasi qətllərin qurbanları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan vəkilləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Gəncə Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Gəncə Kişi Gimnaziyasının məzunları]] [[Kateqoriya:Nemezis əməliyyatında qətlə yetirilənlər]] [[Kateqoriya:Tbilisidəki müsəlman qəbiristanlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] nerz2fp5726mqoej46jt9peevv17o31 0 21613 6600285 6427252 2022-08-29T04:58:09Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Umudlu}} {{YM}} '''Umudlu''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Umudlu kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildən Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Tarixi == Umudlu kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Umudlu kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Əhalisi == === Tanınmış şəxsləri === * [[Akif Əzizov]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Umudlu (Tərtər)|Umudlu]] [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 6uwggg6z6prkqmqpb7zsfs7an4xx1jp 0 23051 6601164 6548175 2022-08-29T11:49:21Z 85.132.98.19 wikitext text/x-wiki {{Vikiləşdirmək}}{{Tarixi dövlət | adı = Böyük Hun İmperiyası | orijinal_adı = | statusu = İmperiya | himni = | bayrağı = Flag of the Great Hunnic Empire.png | bayrağın_izahı = | gerbi = | gerbin_yazısı = | xəritəsi = Asya Hun, Hiung-nu - Xiongnu.png | xəritənin_izahı = Ən böyük sərhədləri([[Mete xan]] dövrü, E.ə. 209 — E.ə. 174) | s1 = | s1_bayrağı = | s2 = | s2_bayrağı = | s3 = | s3_bayrağı = | s4 = | s4_bayrağı = | s5 = | s5_bayrağı = | s6 = | s6_bayrağı = | s7 = | s7_bayrağı = | quruluş_ili = e.ə. 220 | süqut_ili = e.ə. 58 | x1 = Xan Çao imperiyası | x1_bayrağı = | x2 = Hu Çao imperiyası | x2_bayrağı = | x3 = Hsia imperiyası | x3_bayrağı = | x4 = Şimal Lianq krallığı | x4_bayrağı = | x5 = Kidar imperiyası | x5_bayrağı = | x6 = | x6_bayrağı = | x7 = | x7_bayrağı = | şüarı = | paytaxtı = Lonqçenq ([[Arxanqay]]) | ən_böyük_şəhəri = [[Arxanqay]] | rəsmi_dilləri = [[Türk dilləri|Türk dili]] ([[Hun dili|Hun türkcəsi]]) | valyutası = | ərazisi = 4,030,000 km^2 | təxmini_əhalisi = | idarəetmə_forması = [[Xaqanlıq]] | sülalə = [[Luanti sülaləsi]] | rəhbər_titulu = [[Şanyü|Teqnri Qut]] ([[çincə]]: [[Şanyü|Tanhu/Şanyü]]) | rəhbər1 = [[Teoman (hökmdar)|Teoman Tanhu]] | rəhbər_il1 = E.ə. 220 — E.ə. 209 | rəhbərin_titulu2 = [[Şanyü]] | rəhbər2 = [[Mete xan]] | rəhbər_il2 = E.ə. 209 — E.ə. 174 | rəhbər3 = [[Laoşan]] | rəhbər_il3 = E.ə. 174 — E.ə. 160 | dini = [[Tenqriçilik]]<br>[[Şamanizm]] | demonimi = | area_km2 = | area_rank = | GDP_PPP = | GDP_PPP_year = | HDI = | HDI_year = | today = | Bayraq = | bayrağı2 = }} '''Böyük Hun İmperiyası''' — '''Hiung-nu''' (''[[Çin dili|Çincə]]'' : '''匈奴 ;''' [[pinyin]] : '''Xiongnu)''' [[Türkiyə Cümhuriyyəti|Türkiyə]] və [[Azərbaycan Respublikası|Azərbaycan]] [[Tarixşünaslıq|Tarixşünaslığında]] '''Böyük Hun İmperiyası''' vəya '''Asiya Hun İmperiyası''' olaraq adı keçir . '''E.ə''' 3-cü əsrdə ''[[Hunlar]]'' adlanan köçəri [[Türk xalqları|Türk]] tayfaları tərəfindən yaradılmış federasiya . == Etnik tərkibi == {{Əsas|Hunlar}} '''Xunnu''' e.ə III əsrdən eramızın I əsrinə qədər Asiya çöl zonasını tutan köçəri tayfalardan ibarət olmuşdur.Çin mənbələrinə görə onlar e.ə 209-cu ildə Modun Şanyunun(Mete xan) başçılığı altında imperiya yaratmışdılar.Bu imperiya (e.ə 209–93) müasir Monqolustanın sərhədlərindən kənara çıxırdı.Eradan əvvəl II əsrdə özlərindən əvvəlki əsas qüvvə [[Yueçji]]-yə qalib gələndən sonra şərqi Asiya çöl zonası və mərkəzi Asiyada əsas güc halına gəldilər.Onlar Sibir,Monqolustan,daxili Monqolustan,Sintizyan,və Qansu ərazilərində aktiv idilər. Xunnu dövlətinin əsas milli kimliyi bir çox fərziyələrə yol açmışdır,çünki çin mənbələrində çox az söz,titullar və şəxsi adlar qorunub qalmışdır. Xunnunun etnik tərkibi barədə alimlər multi etnik də daxil olmaqla,<ref name="Geng 2005">Geng 2005</ref> [[Monqol dilləri|monqol]],<ref name="ethnic">[http://rudocs.exdat.com/docs/index-128726.html А.Шабалов "Об этнической принадлежности хунну". 2009 (Russian)]</ref> [[Türk dilləri|türki]] ,<ref>Gedikli, Yusuf (2009).</ref> [[Yenisey dilləri|yenisey]] ,<ref>Adas 2001: 88</ref><ref name="beckwith">Beckwith 2009: 404–405, nn. 51–52.</ref> [[Toxarlar|toxariyan]], [[İran dilləri|irani]],<ref name="Harmatta 1999: 488">Harmatta 1999: 488</ref><ref name="Jankowski 2006: 27">Jankowski 2006: 27</ref> və [[Ural dilləri|ural]]<ref>{{cite book|last1=Adolphe Bloch|title=De l'origine des turcs en particuliers des osmanlis|pages=158–168|url=http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bmsap_0037-8984_1915_num_6_3_8733}}</ref> təklifi irəli sürüblər.''Xunnu'' adı [[Hunlar]]la əlaqəli ola bilər,amma bu sübut mübahisəlidir.<ref name="beckwith" /><ref name="vaissiere2006">Vaissière 2006</ref> == Bayrağı == Böyük Hun İmperiyasının bayrağı tünd sarı fon üzərində sarı əjdaha təsvirindən ibarətdir. Sarı rəng qədim [[Türk xalqları|türk]] dövlətlərində "dünyanın mərkəzi"ni bildirir. Bayrağın üstündəki əjdaha türk mifalogiyasında güc, qüdrət kimi xüsusiyyətlərlə bircə bir sıra dağıdıcı təbiət hadisələrini təmsil edən şeytani bir varlıq olaraq görülmüşdür. Bundan əlavə Hun Hökmdarı [[Mete xaqan|Metenin]] əjdaha nəsildən gəldiyini deyən bəzi türk rəvayətləri də mövcuddur.<ref>{{Cite web|URL=https://derstarih.com/turk-devletleri-bayraklari/}}</ref> == e.ə II əsr Xunnu(Böyük Hun) dövləti və onun qonşuları == E.Ə 209-cu ildə, [[Han sülaləsi|Xan sülaləsinin]] əsasının qoyulmasından 3 il sonra, yeni şanyu: [[Mete xaqan|Modun Şanyunun]] başcılığı altında Xunnu güclü bir konfederasiya halını aldı.Bu yeni siyasi birlik onları daha qorxulu dövlətə çevirdi ,daha böyük orduların yaradılmasına və daha yaxşı strateji mövqelərdə məşqlər aparılmasına şərait yaratdı.Bu konfederasiyanın yaradılma səbəbi bilinmir. Xunnu ağır işlərdə qul əməyi kimi bir çox çin kənd təsərrüfatı texnikaları işlətməyə, çinlilər kimi ipək geyinməyə, və çin memarlıq üslubunda tikilmiş evlərdə yaşamağa başladı.<ref>Bently, Jerry H., ''Old World Encounters,'' 1993, pg. 38</ref> [[Hunlar]] hal-hazırkı [[Monqolustan]] ərazisində və [[Çin]]in şimali-qərbində həyatlarını davam etdirirdilər. İlk bilinən hökmdarları [[Mete xaqan|Mete şanyüd]]ür. Çinlilər önünə keçə bilmədikləri hunların hücumlarının qarşısını almaq üçün "Böyük Çin Divarı" ([[Çin Səddi]]) ni inşa etmək məcburiyyətində qalmışlar. Bu tikili, günümüzdə hələ də bir dünya möcüzəsi olaraq qəbul edilməkdədir. [[Minq sülaləsi]] dövründə də yenilənən böyük divarın bir çox qismi sağlamlığı ilə günümüzdə hələ ayaqda qalmaqdadır. == Qurulması == Mərkəzi Asiyada yaranan ilk Türk dövləti olmamışdır.Burada Dinlin,Usun,Saka və s.dövlətlər olmuşdur. Hunlar 21 Türk tayfasının birləşməsindən yaranmışdır. Quruluşu haqqında tutarlı məlumatlar yoxdur. Qəbilə olaraq e.ə. 220-ci ildə Teoman(Tuman) tərəfindən qurulduğu qəbul edilir, çünki daha öncəki qəbilə başçıları haqda məlumat yoxdu. Teomandandan sonra qəbilə konfederasiyasını böyük bir imperatorluğa çevirən [[Mete xaqan|Mete şanyüd]]ür. Köçəri bozqır tayfalarını toplayan Mete, [[İpək yolu]]na hakim olmaq üçün Çin ilə mübarizə aparmışdır. E.ə. 200-cü illərdə [[Xan sülaləsi]]nə qalib gəlmişdi. Mete Peteng müharibəsində imperatoru pusquya saldı. 7 gün ac-susuz mühasirədə qalan imperator məcbur olub sülh bağladı. Sülhün şərtlərinə əsasən imperatorun qızı həmişə hun imperatoru ilə evlənəcəkdi. Mete xaqan bundan sonra Çini sakit buraxsa da, hun tayfa başçıları hələ də hücumlara davam edirdilər. Bundan sonra qılınca əl atmadı. Çünki, ona baş əyməyən bir xalq qalmamışdı. O, eramızdan əvvəl 174-cü ildə vəfat etdi. Onun səltənəti düz üç yüz il-daxili qırğınlar ölkəni dağıdana qədər yaşadı. Metenin, Çini öz torpaqlarına birləşdirməyib, vergi almaq sürətiylə idarəetmə səbəbi, Çinin oturaq həyatı və siyasi təsirindən uzaq durmağa çalışması ilə izah olunur. == Metedən sonra == Metenin ölümündən sonra bir müddət daha gücünü qoruyan dövlət, Çinli şahzadələrlə evlənmə ənənəsi ilə Çinli şahzadələrin casusluq fəaliyyətləri, konfederasiya içindəki tayfalar arasındakı iqtidar mübarizələri, Çinin İpək yolu üzərində getdikcə siyasi nüfuzunu artırması kimi səbəblərlə e.ə. 46-cı ildə Hunlar Şərqi və Qərbi Hunlar adı ilə iki yerə ayrıldılar. [[Huxanye]] əyanların dəstəyi ilə üsyan qaldıraraq hakimiyyətə gəlmişdi. Əvvəlki adı Tsihouşan idi. Eramızdan əvvəl 57-ci ildə Hun dövlətində 5 tanhu var idi və hamısı hökmdarlığa iddialı idi. Çuki, Hüge, Utzsi, Yuydi özünü tanhu elan etmişdi. Bu şəxslərin hamısı [[Mete xaqan]]ın ayrı qadınlardan olan nəvələridi idi. Çuki əvvəlcə Hüge, Utzsi və Yuydinin müttəfiq ordularına qarşı vuruşmağa başladı və məğlub olaraq qaçdı. Yuydi isə Huxanyeyə tabe olduğunu bildirdi. Digər tərəfdən general [[Li Lin]]in oğlu Utszini şanyü elan etdi. Utszi öldürüldükdən sonra Huxanyenin yeni rəqibləri baş qaldırdı. Sünsün adlı hun generalı bir şahzadəni [[II Günçen]] şanyü adı ilə hökmdar elan etdi. Daha qərbdə isə Huxanyenin qardaşı Çiçi şanyü özünü hökmdar elan etdi. Çiçi və Günçen ittifaqa girərək Huxanyeni məğlub etdilər. Huxanye öz əyanları ilə qurultay çağırdı, amma əyanlar onun Çin vassallığını qəbul etməsi fikrinə etiraz etdilər. Hun generallarından biri İçjiçzı isə o dövrlərin geridə qaldığını Çinin artıq güclü olduğunu dedi. Huxanye onunla razılaşdı. Huxanye Çinə yola düşdü. 147 ildən sonra ilk dəfə idi ki, Çin imperatoru və tanhu görüşürdü. İmperator ona ordu və ərzaq verərək ölkəsinə göndərdi. Çiçi şanyü bu arada öz dövlətini qurmağa hazırlaşırdı.O, e.ə.36-cı ildə Tanrı dağının şimalını,İssık gölünün ətrafını və Orta Asiyanı tutdu. Lakin elə Talas döyüşündə Çin ordusu Çiçini məğlub edərək başını kəsdi. Qərbi Hun dövlətinin paytaxtını tutdular,"ipək yolu" üzərində 50-yə qədər şəhəri talan etdilər. Qərbi Hunlar, Çiçi idarəsi altında Talas'ın qərbinə hakim oldular. Ağhunların və Avropa Hunlarının qurulmasında əsas rol oynadılar. Qərb Hunluları'nın başında olan Çiçi'nin Çin'ə qarşı verdiyi mücadilədə qısa bir müddət sonra uğursuz olduğu görsənir. Bəlkə də ona görə ki, Çiçi, Çin ilə mücadilədə qədim bozqır müharibə taktikalarını bir kənara qoyaraq bir şəhər qurub oranı qala halına gətirərək müdafiə taktikasına üstünlük vermişdir. Bu onun özünün birinci xətasıdır. Məğlubiyyətində təsirli olan digər xəta isə əmri altında olan əsgərlərə çox sərt davranmasıdır. Şərqi Hunlar [[Huxanye]] idarəçiliyində Talas'ın şərqində eramızın 48-ci ilinədək hökm sürdülər. Hakimiyyət uğrunda mübarizə nəticəsində, eramızın 48-ci ildə Cənub və Şimal Hunları olmaqla ikiyə ayrıldı. Şimal hunları [[Panu]] idarəçiliyində Monqol və Sibir düzənlikləri çevrəsində 156-cı ilədək davam etdi. Cənub hunları [[II Huxanye]] idarəçiliyində Uyğur hövzəsində və Çinə yaxın bölgələrdə 216-cı ilə qədər davam etdi. Şərqi Hunların şimal və cənub olaraq ikiyə ayrılmasının səbəbi; II Huxanyenin Panudan müstəqil olmaq istədiyidir.<ref>İkinci Xan Kitabı, C.89, "Cənub Hiung-nu" 79 後漢書 卷八十九 南匈奴列傳第七十九</ref> Cənub hunlarının ən son hökmdarı [[Huçuquan]] olmuşdur. == Başçıları == * Teoman — Eradan əvvəl 220–209 === Şanyülər === {| class="wikitable" |- ! Şanyü adı ! Şəxsi adı ! illər |- |Teoman | — | Eradan əvvəl 220–209 |- | [[Mete xaqan]] | — | Eradan əvvəl 209–174 |- | [[Laoşan]] | Titzu | Eradan əvvəl 174–161 |- | [[Günçen]] | — | Eradan əvvəl 161–126 |- | [[İçiz]] | — | Eradan əvvəl 126–114 |- | [[Uvey]] | — | Eradan əvvəl 114–105 |- | [[Uşilu]] | — | Eradan əvvəl 105–102 |- | [[Suylihu]] | — | Eradan əvvəl 102–101 |- | [[Çudihu]] | — | Eradan əvvəl 101–96 |- | [[Huluqu]] | — | Eradan əvvəl 96–85 |- | [[Huyandi]] | — | Eradan əvvəl 85–68 |- | [[Sülü Çiançü]] | — | Eradan əvvəl 68–60 |- | [[Tutsitan]] | — | Eradan əvvəl 60–58 |- | [[Huxanye]] | — | Eradan əvvəl 58–31 |- | [[Fuculi]] | — | Eradan əvvəl 31–20 |- | [[Souse]] | — | Eradan əvvəl 20–12 |- | [[Çüyya]] | — | Eradan əvvəl 12–8 |- | [[Uçjulyu]] | — | E.ə 8–13 |- | [[Syan]] | — | 13–18 |- | [[Yü]] | — | 18–46 |- | [[Udaydihu]] | — | 46 |- | [[Panu]] | — | 46–52 |- | [[II Huxanye]] | — | 48–55 |- | [[Mo]] | — | 55–56 |- | [[Xan (şanyü)|Xan]] | — | 56–59 |- | [[Di]] | — | 59–63 |- | [[Su (şanyü)|Su]] | — | 63 |- | [[Çjan]] | — | 63–85 |- | [[Süan]] | — | 85–88 |- | [[Tuntuhe]] | — | 88–93 |- | [[Anqo]] | — | 93–94 |- | [[Tunduşi]] | — | 94–98 |- | [[Tan]] | — | 98–124 |- | [[Ba]] | — | 124–128 |- | [[Süli]] | — | 128–142 |- | [[Duluçu]] | — | 143–147 |- | [[Çüçür]] | — | 147–172 |- |[[Tutejoşiçjuçzyu]] |— |172–178 |- |[[Xuçjen]] |— |178–179 |- | [[Çyançü]] ([[Qiyan sülaləsi]]) | — | 179–188 |- | [[Yufuluo]] ([[Qiyan sülaləsi]]) | — | 188–195 |- | [[Huçuquan]] ([[Qiyan sülaləsi]] və [[Luanti sülaləsi]]) | — | 195–215 |- |} === Dövlət idarəçiliyi === Hun dövləti başında olan şəxs "Tanhu" ya da "Şanyü" olaraq çağırılırdı. [[Tanhu]] sözü bir ünvan olaraq "sonsuz genişlik" anlamına gəlməkdədir. Hökmdarlıqda müqəddəslik anlayışı vardı. Hökmdarlığın tanrıdan keçdiyi görüşü vardı. Ölkə, dini adət hökmlərinə görə idarə olunurdu. [[Şanyü]]nun vəzifəsi, ölkədə dirliyi sağlamaq, ədaləti gerçəkləştirmək, orduya rəhbərlik etmək, məclisi idarə etmək olaraq sıralana bilər. Vəliəhdlik sistemi ailə böyüklüyünə görə idi. Əgər şanyü öldükdə oğlu yetkin deyilsə taxta şanyünün qardaşı keçirdi. Bu qayda [[Huxanye]] dövründə dəyişdi. Şanyüdən sonra Sağ və Sol Müdrik şahzadələr gəlirdi. Sol Müdrik şahzadə əsasən bir sonrakı şanyü olurdu.<ref>Barfield, Thomas J. (1981). "The Hsiung-nu imperial confederacy: Organization and foreign policy". ''The Journal of Asian Studies'' '''41''' (1): 48. [http://en.wikipedia.org/wiki/JSTOR JSTOR] [http://www.jstor.org/stable/2055601 2055601].</ref> Sonrakı pillədə Sağ və Sol Qulilər, Sağ və Sol Dunqular, Sağ və Sol Kutular gəlirdi. İmperiyanın qurulduğu ilk illərdə [[Şanyü]] [[Şansi]]nin şimalında otururdu. Sol Müdrik şahzadə [[Pekin]]in şimalını, Sağ Müdrik şahzadə isə [[Şərqi Türküstan]]a qədər olan ərazini idarə edirdi. Zəifləyəndən sonra isə şanyü [[Orxon çayı]] sahilində, Sol Müdrik şahzadə [[Kerulen]] sahilində, Sağ Müdrik şahzadə isə [[Uliastay]] şəhərində yaşayırdı. === Ordu === Hun ordusu ödənişli deyildi. Hun ordusunda qadın-kişi əsgər sayılır, hər an savaşa hazır gözlənilirdi (ordu-millət anlayışı). Hun ordusunun təməli atlı əsgərlərə dayanırdı. Ordu tümen sisteminə görə təşkilatlanmışdır (10.000 nəfər). İstifadə olunan silahlar: ox və yay idi. Yaxın döyüşdə qılınc, qarğı işlənirdi. Müharibə strategiyası; kəşfiyyat ve yıpratma savaşları olarak iki yerə ayrılırdı. Saxta geri çəkilmə və duran taktiki gedişləri istifadə etdiyi Çin mənbələrindən öyrənilməkdədir. == Hunların mənşəyi == Dilçilikdə ən böyük problemlərdən biri də hunların mənşəyi və dili olmuşdur. 200 ildən bəri davam edən bu mübahisələrdə E.H. Parker, Jan Pyer Abel-Remusat, Julius Klaprot, Kurakiçi Şiratori, Qustav Ramstedt, Annaamriya von Qabeyn və Omelyan Pritsak kimi alimlər Hunların Türklərin kökü olduğunu demişdilər. === Avropa hunları ilə əlaqə === [[Avropa hunları]] adlarının bənzərliyi, arxeolojik qazıntılarda çıxan sübutlar etibarilə Hunların davamçıları sayılırlar (匈 — Honq). Bu fikri ilk dəfə Fransız tarixçi de Guignes dilə gətirmişdir. === İranlılarla əlaqə === {{Əsas|İran dil qrupu}} Harold Bailey 1985-ci ildə, Yanoş Harmatta isə 1999-cu ildə Hunların İran dillərindən birini danışdığını irəli sürmüşdü. === Yeniseylilərlə əlaqə === {{Əsas|Yenisey dilləri}} Layoş Liqeti 1900-cü illərdə hunların Yenisey dillərində danışdığını irəli sürdü. 1960-cı illərdə Edvin Pulleyblank,2000-ci ildə isə Aleksandr Vrozin bu fikri dilə gətirdi. === Monqollarla əlaqə === Paul Pelliot və Biambin Rinçen Hunların tamamilə monqollardan ibarət olduğunu irəli sürmüşdü.<ref>Ts. Baasansuren "The scholar who showed the true Mongolia to the world", Summer 2010 vol.6 (14)''Mongolica'', pp.40</ref> ''Hun'' monqol dilində "şəxs" mənasına gəlir. 2011-ci ildə isə [[Monqolustan]] Böyük Hun İmperiyasının qurulmasının 2220-ci ildönümünü qeyd etmişdi. === Qarışıq mənşə === Bir çox alim Hunların tək bir millət olmadığını, təkcə türklərin babalarından ibarət olmadığını düşünürlər.<ref>Di Cosmo, Nicola. 2004. ''Ancient China and its Enemies: The Rise of Nomadic Power in East Asian History''. [[Cambridge University Press]].</ref> == Yazı sistemi == [[Yinşan]] və [[Helanşan]]da eramızdan əvvəl 9000-ci illərdən qalma qaya yazıları, petroqliflər və rəsmlər qalmışdır. Kurqanlarda tapılan arxeoloji qazıntılara görə hunlar Orxon yazısına yaxın bir yazı sistemi istifadə edirdi. <ref>Demattè, Paola. 2006. Writing the Landscape: Petroglyphs of Inner Mongolia and Ningxia Province (China). In: ''Beyond the steppe and the sown: proceedings of the 2002 University of Chicago Conference on Eurasian Archaeology'', edited by David L. Peterson ''et al.'' Brill. Colloquia Pontica: series on the archaeology and ancient history of the Black Sea area; 13. 300–313. (Proceedings of the First International Conference of Eurasian Archaeology, University of Chicago, may 3–4, 2002.)</ref> <gallery> Şəkil:Hun hərfləri.gif|E.ə. 2-ci əsr – Eramızın 2-ci əsri, Hun hərfləri (Monqolustan), N. Ishjamts, "Nomads In Eastern Central Asia", in the ''History of civilizations of Central Asia'', Volume 2, Fig 5, p.&nbsp;166, UNESCO Publishing, 1996, ISBN 92-3-102846-4 </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Monqolustan mövzularda}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] [[Kateqoriya:Türk tarixi]] [[Kateqoriya:Hun imperiyası]] 6980w6tjpbd7luxp3c534rkmb82v55d 0 26286 6600394 6256499 2022-08-29T05:33:46Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Nəriman Nərimanovun dəfni |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Nəriman Nərimanovun dəfni (film, 1925).jpg |şəklin ölçüsü = 350 |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = |ssenarist = |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = |rollarda = |operator = [[Arkadi Yalovoy]] |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = |ilk baxış = |dil = səssiz |ölkə = {{USSR}} |istehsalçı = [["Azərbaycanfilm" Kinostudiyası|AFKİ]] |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = qısametrajlı sənədli film |rəng = ağ-qara |vaxt = |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = 1 hissə<br>205 metr<br>35 mm |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = |vikianbar = }} == Məzmun == Filmdə 1925-ci ildə [[Nəriman Nərimanov]]un dəfn mərasimi öz əksini tapmışdır. == Filmin heyəti == === Filmin üzərində işləyən === : '''Operator:''' [[Arkadi Yalovoy]] == Mənbə == * Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 29. * Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 812. == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=V5XpiWArvT0 Filmi izlə] [[Kateqoriya:Şəxslər haqqında filmlər]] [[Kateqoriya:Nəriman Nərimanov haqqında filmlər]] [[Kateqoriya:1925-ci ilin Azərbaycan filmləri]] [[Kateqoriya:Ağ-qara filmlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanfilm]] [[Kateqoriya:Bakıda çəkilən filmlər]] [[Kateqoriya:Qısametrajlı sənədli filmlər]] [[Kateqoriya:Səssiz filmlər]] 5stjpa6d2ie50evcte6imprf583xo5r 10 27138 6599911 6392245 2022-08-28T19:48:10Z 46.204.64.142 wikitext text/x-wiki [[File:Flag of Germany (1935–1945).svg|30px]] [[Rusiya]]<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Kodlara görə bayraqlar]] </noinclude> 2gswh7m4hg5krvfsz6u2aej8zcxe879 6599934 6599911 2022-08-28T20:04:49Z Burocan 197349 [[User:46.204.64.142|46.204.64.142]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Soul Train|Soul Train]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{nobr|{{bayraq|Rusiya}}}} [[Rusiya]]<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Kodlara görə bayraqlar]] </noinclude> 2ul9y0iaih6juv8j8uodmpy714eki1o 0 29596 6600865 6536221 2022-08-29T09:36:52Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{adaş|Səməd}} {{Dövlət xadimi |adı = Səməd bəy Mehmandarov |orijinal adı = Səməd bəy Sadıx bəy oğlu Mehmandarov |şəkil = Samad bey Mehmandarov.jpg |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərb naziri]] |bayraq = Coat of arms of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = [[26 dekabr]] [[1918]] |dövr son = [[30 mart]] [[1920]] |sələfi = vəzifə təsis edilib |xələfi = vəzifə ləğv olunub |mükafatları = + |vikianbar = }} '''Səməd bəy Sadıx bəy oğlu Mehmandarov''' ({{DVTY}}) — Rusiya İmperator ordusunun tam artilleriya generalı;<ref name="regiment">[http://regiment.ru/bio/M/234.htm "Мехмандаров Самед-Бек-Садык-Бек-оглы"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160917113924/http://www.regiment.ru/bio/M/234.htm |date=2016-09-17 }} — regiment.ru . Retrieved 24 July 2013.</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin [[Müstəqillər fraksiyasının üzvləri|Müstəqillər fraksiyasının üzvü]]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hərb naziri; Azərbaycan SSR hərbi xadimi. == Həyatı == Mehmandarov soyadının yaranması barədə müxtəlif fərziyyələr mövcuddur. Onlardan biri ondan ibarətdir ki, [[Qarabağ xanlığı]]nın idarəetmə aparatında olan bir çox hərbi və mülkü vəzifələrdən biri də mehmandar vəzifəsi idi. Onun vəzifəsi xanlığa gələn fəxri qonaqları qarşılayaraq yerinə gətirmək idi. Qarabağ xanı [[İbrahimxəlil xan]] Cavanşirin (1762–1806) ağalığı dövründə mehmandar vəzifəsini daşıyan Mirzə Əli bəyin törəmələri sonralar Mehmandarov soyadını qəbul etmişlər. Mehmandarovların bir qolu sonralar Lənkəran şəhərinə köçmüşdü. Şuşada doğulan Mirzə Sadıq bəy Mehmandarov Peterburqda hüquq fakültəsini bitirmişdi və orada Hacı Mir Abbas bəy Talışinski ilə tanış olmuşdur. Hacı Mir Abbas onu Lənkərana, öz mülkünə baş hüquqçu vəzifəsində işləməyə dəvət etmiş və sonradan Mirzə Sadiq bəy Talışınskilərlə evlənmişdir.<ref>{{Cite web |title=Qədim soylu Mehmandarovlar |url=http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |access-date=2020-07-10 |archive-date=2020-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200710113818/http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |url-status=dead }}</ref> Səməd bəy Mehmandarov 1855-ci il oktyabrın 16-da [[Lənkəran]]da anadan olmuşdur. Əslən şuşalıdır. [[Bakı]]da gimnaziya təhsili almış, 16 yaşında Peterburqda yerləşən II Konstantinovka artilleriya məktəbinə daxil olmuşdur. 1875-ci ilin dekabrında podporuçik rütbəsi almış və üçüncü dərəcəli "''Müqəddəs Stanislav''" ordeni ilə təltif edilmişdir. 1890-cı ildə kapitan , 1898-ci ildə podpolkovnik, 1901-ci ildə polkovnik, 1904-cü ildə general-mayor rütbəsi almışdır. [[Rus-Yapon müharibəsi]]ndə böyük rəşadət göstərmiş S.Mehmandarova 1908-ci ildə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir. === 1900–1901-ci il Çində İxetuan üsyanının yatırılmasında iştirakı === 1898-ci ildə podpolkovnik rütbəsi alan Səməd bəy Mehmandarov Zabaykalye artilleriya diviziyasının komandiri təyin edilmişdir. O illərdə diviziya [[Mancuriya]]da yerləşirdi. 1900–1901-ci illərdə [[Çin]]də [[İxetuan üsyanı]]nın yatırılmasında Səməd bəy Mehmandarovun komandir olduğu diviziya da iştirak etmişdir. Xeylunqazyan əyalətinin mərkəzi, üsyançı şəhər [[Sisikar]]ının mühasirəsi zamanı o vaxt mühasirəyə rəhbərlik edən general [[Rennekampf]] Mehmandarovun batareyalarına şəhərin cənub darvazalarından çıxmağa cəhd edən üsyançıları məhv etmək əmri vermişdi. Silahsız üsyançıların darvazalardan çıxdıqlarını görən Mehmandarov çinlilərə atəş açmaqdan imtina edir. Onların başları üzərindən cəmi bir neçə atəş açır ki, bununla da onları şəhər divarları arxasında gizlənməyə məcbur edir. 1901-ci ildə S.Mehmandarov polkovnik rütbəsi və üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni, habelə üstündə "Qəhrəmancasına fərqlənməyə görə" sözləri yazılmış qızıl qılınc almışdır. === Port-Artur döyüşlərində === 1904-cü ildə [[rus-yapon müharibəsi]] başlananda Səməd bəy Mehmandarovun qırx səkkiz yaşı vardı. Yanvarın iyirmi altısında gecə yaponlar rusların Port-Artur limanında dayanan eskadrasına hücum edib, "Retvizan", "Sesareviç" zirehli gəmilərini və "Pallada" kreyserini yandırdılar. Müharibə başlandı. Səhərisi, Səməd bəy Mehmandarovu yeddinci Sibir atıcı topçu divizionun komandiri təyin etdilər. Bu quru qoşunlarının komandanı, general-mayor Roman Kondratenkonun əmri idi. Roman İsidoroviç, Mehmandarovun döyüşdə dəyanətinə, komandirlik bacarığına yaxşı bələd idi. Məhz ona görə də Səməd bəyi Şərq cəbhəsinin rəisi təyin etdi. Bura, [[Port Artur müharibəsi|Port-Artur müdafiəsi]]ndə ən mühüm cəbhə hesab olunurdu. yaponlar ən güclü qüvvəni də buraya yeritmişdilər. Onlar şiddətli həmlələr edir və arası kəsilmədən bombalar yağdırırdılar. Polkovnik Səməd bəy Mehmandarov komandan Kondratenkonun ən yaxın köməkçilərindən biri idi. Topçuların əməliyyatına bacarıqla rəhbərlik edən Mehmandarov qala mühasirədə olanda həmişə ön mövqelərdə və çox təhlükəli yerlərdə sərrast atəşlə samurayların hücumunu dəf edirdi. Səməd bəy Mehmandarovun ən təhlükəli döyüşdə belə özünü itirmədiyinin şahidi olan Əliağa Şıxlinski yazır ki: {{sitat|Oktyabrın on dördündə qala top atəşinə tutulan zaman Səməd bəy Mehmandarov mənim mövqeyimə gəldi. Həmin mövqe yaponlar tərəfindən on bir düyməli topdan, otuz yeddi millimetrlik xırda dəniz topuna qədər müxtəlif toplarla atəşə tutulmuşdu. Həm də bu mövqe yaponların tüfəng və pulemyot atəşi altında idi. Bu zaman Mehmandarovun yaxınlığında altıdüymə mərmi partladı və yerdən qalxan qara palçıq onun üstünü buladı, amma yaralanmadı. Mehmandarov buna əsla əhəmiyyət verməyərək, böyük bir soyuqqanlılıqla cibindən ağ dəsmalını çıxarıb, təzə paltosunun üzərinə sıçrayan palçığı silməyə başladı.}} [[Fayl:Memorial medal awarded to artillery general Samed bey Mehmandarov.jpg|250px|thumb|left|[[Port Artur müharibəsi|Port Artur]] müdafiəsinə görə Səməd bəy Mehmandarova verilən xatirə medalı. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılır.]] Dekabrın ilk günlərində yaponlar qalaya iki ağır zərbə vurdular. Rusların inadlı müqavimətinə baxmayaraq, onlar qalanın bir neçə mühüm fortlarını tutdular. İkinci ağır zərbə isə dekabrın ikisində oldu. Komandan general Roman Kondratenko qəhrəmanlıqla həlak oldu. Əvəzində iradəcə zəif olan general Fok komandan təyin edildi. On altı gün sonra yaponlar qalanın taleyini həll edən Drakonovıy Xrebet dağını ələ keçirdilər. Port-Arturun qorxaq və istedadsız komendantı general Stessel qalanı dərhal düşmənə təslim etmək üçün hərbi şuranın iclasını çağırdı. Şurada iştirak edən bəzi komandirlər Stesselin təklifinə şərik oldular. Lakin general-mayor Səməd bəy Mehmandarov, polkovnik Semyonov və bir qrup mərd zabitlər təslim olmağa qəti etiraz etdilər. Döyüşkən zabitlər inad edirdilər ki, güclü yapon ordusunu geri oturtmağa hələ qüvvələri çatar. General Mehmandarov başda olmaqla onlar deyirdilər ki, qala hələ özünü saxlamağa qadirdir. Nə qədər ki mərmi var, toplardan atəş yağdıracağıq. Nə qədər ki patron var, tüfənglərdən atəş açacağıq. Mərmi və patron qurtardıqda isə süngü ilə döyüşəcəyik. Lakin cəsarətsiz general Stessel mərd zabitləri eşitmədi, silahı yerə qoymağı qarnizona əmr etdi. Sonralar Rusiyaya qayıdanda general Stessel qala müdafiəçilərinin tələbi ilə Port Arturu tələsik təslim etdiyinə görə hərbi məhkəməyə verildi. General-mayor Mehmandarov və onun zabit dostları qala təslim edildikdən sonra da hərbi anda sadiq qalaraq başqa əsgər və zabitlər üçün nümunə göstərdilər. Yaponların şərtlərinə görə əsgərlər hərbi əsir alınır, zabitlər isə Yaponiyaya qarşı bir daha müharibədə iştirak etməyəcəkləri barədə yazılı iltizam verəndən sonra Rusiyaya qayıda bilərdilər. Stesselin ətrafındakı mürtəce fikirli bir qrup zabit dillərindən belə bir iltizam verdilər. Lakin Səməd bəy Mehmandarov belə bir alçaq, zabit şərəfini təhqir edən vəddən boyun qaçırdı. Bir daha Yaponiyaya qarşı müharibədə iştirak etməcəyi barədə dilindən iltizam vermədiyinə görə general mayor Səməd bəy Mehmandarov əsir alınıb Yaponiyaya göndərildi. O, 1906-cı ildə Portsmut müqaviləsi bağlandıqdan sonra Rusiyaya qayıda bildi. === Birinci Dünya müharibəsi illərində === [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsi]] başlananda Mehmandarov [[Vladiqafqaz]]da yerləşən 21-ci piyada diviziyasının komandanı idi. Bu vaxtadək həyatında bir çox mühüm hadisələr baş vermişdi. Əsirlikdən qayıdan kimi yeddinci [[Şərqi Sibir]] artilleriya briqadasının komandanı təyin edildi, az sonra ona daha məsul vəzifə tapşırıldı. Üçüncü Sibir ordusunun korpusunda artilleriya rəisi oldu. 1908-ci il Səməd bəyə bu yüksək vəzifədən başqa daha iki böyük sevinc bəxş etdi. Həmin il iyulun on üçündə onu [[general-leytenant]] rütbəsilə təltif etdilər. Noyabrın 18-də isə tale uzun intizardan sonra ona oğul payı göndərdi. Səməd bəy ona Pir adı verdi. [[Birinci Dünya müharibəsi|I Dünya müharibəsi]] illərində general Mehmandarov bir neçə uğurlu hərbi əməliyyatı yerinə yetirən istedadlı sərkərdə kimi ad-san qazanmışdı. 1914-cü il sentyabrın on beşində keçirilən [[Lodz]] əməliyyatında general Mehmandarov xüsusi şöhrət qazandı. [[Almanlar|Alman]] generalı Makenzenin qoşunları güclü hücumla İvanqorod şəhərini alıb sürətlə [[Lodz]] şəhəri uğrunda əməliyyata başladı. Güclü təzyiqlə geri çəkilən rus qoşunları çox ağır vəziyyətə düşmüşdü. Bütün mövqelərdən hücuma keçən almanlar dayanmadan irəliləyərək geri çəkilən rus qoşunlarının qabağını kəsib onları mühasirəyə almağa çalışırdı. Mehmandarovun iyirmi birinci piyada diviziyası səksən birinci Abşeron, səksən ikinci Dağıstan, səksən üçüncü Samur və səksən dördüncü Şirvan polklarından təşkil olunmuşdu. Bu polkların hərəsinin özünəməxsus döyüş ənənəsi vardı. Korpus komandanı öz bölmələrinin müqəddəratı üçün təşvişə düşərək Mehmandarovun diviziyasının nə vəziyyətdə olduğunu telefonla xəbər aldı. Səməd bəyin telefonda komandirlərə məxsus mərd, qısa cavabı belə oldu: "Vəziyyət ağırdır. Hücuma keçirəm!". İki rus ordusunun geri çəkildiyi belə ağır bir vaxtda Mehmandarovun diviziyası böyük bir iştahla irəliləyən düşmənə ağır zərbə vurub onu geri oturtdu. Üçgünlük ağır döyüşlərdən sonra İvanqorod şəhərinin hüdudlarına çatıb ona həmlə etdi. Birinci dünya müharibəsi tarixində Mehmandarovun bu müvəffəqiyyətli əməliyyatı alman generalı Makenzenin sürətli hücum planlarını puça çıxartdı. Geri çəkilən iki rus ordusunu isə mühasirəyə düşmək rüsvayçılığından xilas etdi." Həmin əməliyyat zamanı general Əliağa Şıxlinski Ali baş komandan tərəfindən səhra toplarının baş müfəttişi yanında xüsusi tapşırıq generalı vəzifəsini daşıyırdı. Sonralar o yazırdı: {{sitat|O zaman rus ordusunda yeni bir silah olan ağır səhra toplarının vəziyyətini yoxlamaq və bu sahədə fəaliyyətə istiqamət vermək üçün qərb cəbhəsinə çağırıldım. Mən yeddi korpusu gəzdim və müəyyən etdim ki, yalnız Səməd bəy Mehmandarovun korpusunda ağır topların vəzifəsi düzgün başa düşülmüş və bu toplar həmin vəzifələrə uyğun yerləşdirilmişdir. Bu iş korpus top müfəttişinin təşəbbüsü yox, məhz mahir topçu olan Mehmandarovun şəxsi təşəbbüsünün nəticəsi idi.}} Bu müharibədə misilsiz qələbələrə görə Mehmandarova tam artilleriya generalı rütbəsi verildi. 1915-ci ildə o, ikinci Qafqaz ordu korpusuna komandan təyin edildi. General Səməd bəy Mehmandarovun döyüşlərdə göstərdiyi igidliyi və əsgərlərlə xoş rəftarı haqqında onun müasirləri iftixarla söhbət açırlar. Mayor Hacıağa İbrahimbəyli yazırdı ki: {{sitat|General Mehmandarov birinci dünya müharibəsi zamanı çox böyük şöhrət qazanmışdı. Vuruşmaların ən qorxulu dəqiqələrində onun misilsiz soyuqqanlılığı və hədsiz qoçaqlığı rus ordusunda məşhur idi. O, təbiətən ədalətli, namuslu, düz danışan adamları sevir, onlara kömək göstərir, ürəyi düz olmayanlara qarşı isə amansız idi. Ona tabe olanların hamısı ondan çəkinər, lakin onu sevər və ona inanardılar.}} 1917-ci ilin əvvəlində [[Rusiya]]nın bütün hərbi ordenləri ilə, eləcə də [[İngiltərə]]nin, [[Fransa]]nın, [[Rumıniya]]nın bir neçə hərbi ordenləri ilə təltif edilmişdi. 1917-ci il fevral burjua inqilabı baş verərkən S.Mehmandarov [[Qafqaz]]da idi. Həmin ilin aprel ayında o, vəzifəsini həmişəlik tərk edib istefaya çıxmış, bir müddət [[Vladiqafqaz]] şəhərində yaşamış, sonra [[Azərbaycan]]a gəlmişdir. === AXC dövründə fəaliyyəti === 1918-ci il noyabrın 1-də Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Hökuməti Hərbi Nazirliyi bərpa etmək barədə qərar qəbul edərkən Mehmandarov Cümhuriyyət ordusunda xidmətə çağırılaraq, hərbi nazirin müavini təyin edildi. Mehmandarovun peşəkarlığı, təşkilatçılıq qabiliyyəti, başlıcası isə Azərbaycanın müstəqilliyinə sədaqəti yeni şəraitdə də öz təsdiqini tapdı və 1918-ci il dekabrın 25-də o, hərbi nazir təyin edildi. Qısa fəaliyyəti dövründə 30 minlik ordu yaratmağa nail olmuşdu. Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusu quruculuğunun memarı idi. O, hər şeydən əvvəl, bu prosesin mahiyyətini, onun dövlət quruculuğundakı yerini dəqiqliklə müəyyənləşdirdi və bütün imkanları da bu məsələlərin həllinə istiqamətləndirdi. Mehmandarov dəfələrlə bəyan etmişdi ki, Cümhuriyyət ordusu, siyasətdən kənarda qalmaqla, yalnız Azərbaycan müstəqilliyinin keşiyində dayanmalıdır. Bu prinsipə hərbi nazir olduğu bütün müddət ərzində dönmədən riayət edən Mehmandarovun mövqeyi hakimiyyətdə təmsil olunan siyasi qüvvələr tərəfindən də yüksək qiymətləndirildi və bunun nəticəsi idi ki, Cümhuriyyətin mövcud olduğu dövrdə hökumətdə hərbi nazir portfeli yalnız ona tapşırılmışdı<ref name="ReferenceA">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179</ref>. [[Fayl:I Yusifbəyli hökumətinin üzvləri.jpg|thumb|Dekabr 1919 [[Aslan bəy Səfikürdski]], [[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]], Səməd bəy Mehmandarov, [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Məmməd Yusif Cəfərov]], [[Rəşid xan Qaplanov]], [[Ağa Əminov]], [[Camo bəy Hacınski]], [[Nəriman bəy Nərimanbəyli]]|left|332x332px|alt=]] 1918-ci il noyabrın 17-də Müttəfiq dövlətlər adından Bakıya daxil olan ingilis qoşunlarının komandanlığı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hərbi qüvvələrinin, o cümlədən Hərbi Nazirliyin Bakıdan çıxarılmasını tələb etdi. Bununla əlaqədar, nazirlik [[Gəncə]]yə köçürüldü və 1919-cu ilin ortalarına kimi orada fəaliyyət göstərdi. Paytaxtdan ayrı düşmək qarşıda dayanan mürəkkəb vəzifələrin həllinin operativliyinə təsir göstərsə də, Mehmandarovun işgüzarlığı, ətrafına topladığı zabitlərin və generalların iş kefiyyətlərindən məqsədyönlü istifadə etməsi mövcud çətinliklərin həllində bir dinamiklik yaratdı. Kadrlarla işlərin düzgün qurulması Mehmandarovun hərbi nazir kimi uğurlu fəaliyyətini şərtləndirən başlıca amillərdən biri idi. Böyük etimad, yüksək tələbkarlıq və daimi qayğı [[Əliağa Şıxlinski]], [[Məhəmməd bəy Sulkeviç|Məmməd bəy Sulkeviç]], [[Həbib bəy Səlimov]], [[İbrahim ağa Usubov]], [[İbrahim Vəkilov|İbrahim bəy Vəkilov]], [[Cavad bəy Şıxlinski]], [[Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı]], [[Teymur bəy Novruzov]] və onlarca digər generalın və yüksək rütbəli milli zabitlərin təşəbbüskar fəaliyyətinə geniş meydan açdı. Zabit kadrlarının sayının artırılmasını Mehmandarov ordu quruculuğunun milli zəmin üzərində təkmilləşdirilməsinin mühüm şərti sayırdı. Məhz onun təşəbbüsü ilə Gəncə hərbi məktəbinin bazasında əvvəlcə Praporşiklər məktəbi, sonra isə Hərbiyyə məktəbi açıldı. Eyni zamanda, İstehkamçılar məktəbi, Hərbi dəmiryolçular məktəbi, Şuşa hərbi-feldşer məktəbi fəaliyyətə başladı<ref name="ReferenceA"/>. 1919-cu ilin yazında ingilis hərbi hissələri Azərbaycanda olduğu dövrdə Hərbi Nazir S.Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti başçısı [[Nəsib bəy Yusifbəyli]]yə göndərdiyi rəsmi məktubda bildirmişdi ki, İngilis hərbi dəstələri Azərbaycanda məskun olduqları yerlərdə talanlar edir, kəşfiyyat işi aparırlar. Bunlara etiraz olaraq S.Mehmandarov [[İngiltərə]] hökumətinin [[I Dünya Müharibəsi|I dünya müharibəsi]] illərində ona verdiyi ordenləri İngiltərə hökumətinə qaytarmağı Azərbaycan hökumətindən xahiş etmişdi. Ordu quruculuğunun milli zəmində qurulması və aparılması Mehmandarovun hərbi nazir kimi izlədiyi əsas xətt idi. Konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanda türk və rus hərbi təcrübələrinin təsiri olmasına baxmayaraq, o, həmin təcrübələrin ən yaxşı cəhətlərindən məhz milli zəmin, şərait və ənənə əsasında istifadəsinə üstünlük verirdi. Milli məqamları Cümhuriyyət ordusu hərbi qulluqçusunu xalqına daha da yaxınlaşdıran, vətəninə daha dərindən bağlayan dəyərlər kimi qiymətləndirən Mehmandarov orduda rəsmi dilin Azərbaycan dili olduğunu elan edərək, azərbaycanlı döyüşçülərin Vətənə sədaqət andı içmələrini vacib saydı, Azərbaycan dilinin öyrənilməsi üçün göstəriş verdi, əsgərlərin marşları Azərbaycan dilində oxumasıını tələb etdi, milli və tarixi rəmzləri özündə əks etdirən döyüş bayraqların və geyim formalarının layihələrini təsdiqlədi, Azərbaycan xalqının zəngin hərbi tarixinin öyrənilməsinə və hərbi qulluqçular arasında yayılmasına, hətta əsgərlərin qidalanmasında milli xörəklərin üstünlük təşkil etməsinə göstəriş verdi<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179–180</ref>. Mehmandarov Hərbi Nazirlikdəki fəaliyyətinin ilk günlərindən qoşunlardakı vəziyyətlə tanışlıq məqsədilə hərbi hissələrdə olmuşdur. Bunun nəticəsində aşkara çıxan fərarilik, çağırış-səfərbərlik işinin düzgün qurulmaması kimi ciddi nöqsanları aradan qaldırmaq, əhalidə orduya inam yaratmaq üçün Mehmandarov xalqa müraciət etdi, 1919-cu il fevralın 25-də Parlamentdəki proqram xarakterli çıxışında, habelə digər əmr və yazışmalarında imkanlı şəxslərin övladlarının xidmətdən yayındırılmasını sərt tənqid etdi. Əhalinin hərbi xidmət yaşı çatmış bütün kateqoriyalarının orduya cəlb edilməsi üçün çağırış və səfərbərlik işinin yeni sistemi tətbiq olundu, bu sistemi işlək vəziyyətə gətirəcək orqanların şəbəkəsi genişləndirildi, fərarilərin, habelə imkanlı şəxslərin xidmətdən yayınan övladlarının xidmətə qaytarılması üçün daxili işlər orqanları ilə əlaqələr gücləndirildi. Fərarilik və xidmətdən yayınmanın əsas səbəblərindən biri olan xidmət şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün mütəmadi addımlar atılmağa başlandı. Ordunun çevik və işlək strukturlan və idarəetmə orqanları yaradıldı, konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanın hərbi təhlükəsizliyinin daha səmərəli təmin edilməsi vəzifələrinə uyğun olaraq, bu struktur və idarəetmə orqanları daha da təkmilləşdirildi, ordunun maddi-texniki təchizatının yaxşılaşdırılması və döyüş hazırlığının yüksəldilməsi üçün zəruri tədbirlər həyata keçirildi<ref name="ReferenceB">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180</ref>. Denikin qoşunlarının hücum təhlükəsinin qarşısını almaq məqsədilə [[Bakı]] ətrafında və şimal sərhədi boyunca güclü müdafiə sisteminin yaradılması, [[Lənkəran]] bölgəsindəki separatçılığın aradan qaldırılması üçün planlaşdırılan döyüş tapşırığının icrasının təşkili, habelə 1920-ci il martın sonlarında [[Qarabağ]]a erməni təcavüzünün qətiyyətlə dəf olunması və Cümhuriyyətin ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi Mehmandarovun hərbi nazir kimi fəaliyyətinin dəyərli nəticələri idi. Həm Qarabağ istiqamətində, həm də [[Qazax]]-[[Tovuz]] bölgəsində genişlənən erməni təcavüzünün qarşısının alınması üçün ölkənin hərbi potensialını məharətlə istiqamətləndirən Mehmandarov, strateji təşəbbüsü öz əlində saxlamaqla, Azərbaycanın hərb tarixinə layiqli səhifələr yazdı<ref name="ReferenceB"/>. === Aprel işğalı və sonrakı həyatı === Sovet işğalından sonra Mehmandarov vəzifəsindən istefa verdi. Azərbaycanın müstəqilliyinə qənim kəsilmiş qüvvələr onu [[Gəncə üsyanı (1920)|Gəncə üsyanı]]nın təşkilində günahkar bilərək, 1920-ci il iyunun 4-də [[Əliağa Şıxlinski|Ə.Şıxlinski]] ilə birlikdə həbs etdilər. Yalnız [[Nəriman Nərimanov]]un işə qarışmasından sonra Mehmandarov [[Bolşevizm|bolşevik]] terrorundan xilas oldu və Ə.Şıxlinski ilə bərabər bir il [[Moskva]]da yaşamaq məcburiyyətində qaldı. Mehmandarov 1921-ci ilin yayında Bakıya qayıdaraq, Xalq Hərbiyyə və Bəhriyyə Komissarlığında işə düzəlmiş, 1924–1928 illərdə Birləşmiş Komandirlər məktəbində müəllim işləmişdir. S.Mehmandarov 1924–1927-ci illərdə [[Azərbaycan]]da hərbi sahədə aparılan geniş islahatlarda və tədbirlərdə fəal iştirak etmişdir. 1928-ci ildə S.Mehmandarov səhhətinə görə orduda xidmətdən tərxis olunmuş və ona fərdi dövlət təqaüdü verilməsi müəyyən edilmişdi. Mehmandarov [[rus dili|rus]], [[türk dili|türk]] və [[fars dili|fars]] dillərini yüksək səviyyədə bilirdi. Ömrünün son üç ilində islam tarixi və fəlsəfəsi ilə məşğul olmuşdur. 12 fevral 1931-ci ildə [[Bakı]]da vəfat edib [[Çəmbərəkənd qəbiristanlığı]]nda dəfn edilmişdir<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180–181</ref>. == Ailəsi == Səməd bəyin həyat yoldaşı Yelizaveta Nikolayevna Teslav Kiyev zadəgan ailəsindən idi. 1907-ci ildə onların oğlan övladı oldu, onun adını Pir qoymuşdular. Pir qeyri-adi tapıntı anlamına gəldiyi üçün Səməd bəy sevincindən oğluna bu adı verib. Daha sonra Səməd bəy həyat yoldaşının zadəgan ailəsindən olduğunu nəzərə alaraq, uşağın adını dəyişib İqor Samedoviç Mehmandarov yazdırıb. İqor rusdilli biri idi, Azərbaycan dilini bilmirdi. İqor deyirdi ki, "[[NKVD]] işçiləri anamı da, məni də tez-tez döyürdülər. Biz bu cür münasibətin səbəbini soruşanda bildirirdilər ki, siz yaxşı valideyn seçməmisiniz, nazirin oğlu olmusunuz". Səməd bəyin həyat yoldaşı və oğlu əvvəlcə [[Kalininqrad]]a, daha sonra müharibə başlayan zaman qatarla [[Sibir]] tərəfə sürgünə göndəriliblər. Həmin vaxt qatara qəfildən alman aviasiyası hücum edib. Mehmandarovun həyat yoldaşı yaralanıb həlak olsa da, İqor sağ qalıb. İqor Mehmandarov İza Polagina adlı qadınla evlənib, lakin onların övladları olmayıb. Səməd bəy Mehmandarov gəlini İza Polagina ilə heç vaxt tanış ola bilməyib. İqorun İza ilə izdivacı ikinci evliliyi idi. 1970-ci ildə mərhum prezident [[Heydər Əliyev]] İqor Mehmandarovu Bakıya dəvət edib və ona Bakıda ev hədiyyə edib. Elə həmin vaxtdan o, həyat yoldaşı İza Polagina ilə birlikdə Bakıda yaşamağa başlayıb. İqor 1989-cu ilin avqust ayında vəfat edib. Məzarı [[Yasamal qəbirstanlığı]]ndadır.<ref>{{cite web |last1=Fikiri |first1=Zulfiyye |title=40 minlik ordunun əfsanəvi generalı – Səməd Bəy Mehmandarov |url=https://www.ens.az/az/40-minlik-ordunun-efsanevi-generali-semed-bey-mehmandarov |website=Ens.az - 4 dildə xəbərlər və ensiklopediya |publisher=Ens.az |accessdate=9 iyul 2020 |language=az-AZ}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Sizi dünyalar qədər sevirdim (film, 1985)]] # [[Səmədbəy (film, 1995)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Tənha ruh (film, 1998)]] # [[Cümhuriyyət generalları (film, 2006)]] # [[Sərdadr (film, 2015)|Sərdar (film, 2015)]] == Xatirəsi == [[Bakı]] küçələrindən biri və [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nin tankerlərindən biri Mehmandarovun adını daşıyır<ref>{{Cite web |title=Азербайджанское Государственное Каспийское Морское Пароходство — Флот |url=http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |access-date=2018-03-14 |archive-date=2016-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160704095831/http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |url-status=dead }}</ref>. [[Aleksandr Stepanov]]un "Port-Artur" və "Zvonaryov ailəsi" romanlarında da Səməd bəy təsvir olunub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov Samedbey Mehmandarov] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130615215731/http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov |date=2013-06-15 }} ([[İngiliscə]]) * Nuranə Nəcəfova, "Cümhuriyyət ordusunun memarı", [[Bütöv Azərbaycan qəzeti]], № 42 (174), 5–11 dekabr 2012-ci il, səh. 13. {{az}} * Şəmistan Nəzirli — Azərbaycan ın görkəmli adamları == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] * [[Əliağa Şıxlinski]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Samedbey_Mehmandarov}} * [http://www.mns.gov.az/historymns_az.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081202002653/http://www.mns.gov.az/historymns_az.html |date=2008-12-02 }} * [http://azerbaijan.news.az/index.php?Lng=aze&year=2008&Pid=25691 Hərbi məktəbimiz]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Səməd bəy Mehmandarov (1855-1931) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Mehmandarovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi nazirləri]] [[Kateqoriya:Dağüstü qəbiristanlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Rus-Yapon müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Georgi silahı kavalerləri]] mquqgjmagyop0uxzb1ocueijno4e5d9 6600871 6600865 2022-08-29T09:37:17Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi nazirləri]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{adaş|Səməd}} {{Dövlət xadimi |adı = Səməd bəy Mehmandarov |orijinal adı = Səməd bəy Sadıx bəy oğlu Mehmandarov |şəkil = Samad bey Mehmandarov.jpg |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərb naziri]] |bayraq = Coat of arms of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = [[26 dekabr]] [[1918]] |dövr son = [[30 mart]] [[1920]] |sələfi = vəzifə təsis edilib |xələfi = vəzifə ləğv olunub |mükafatları = + |vikianbar = }} '''Səməd bəy Sadıx bəy oğlu Mehmandarov''' ({{DVTY}}) — Rusiya İmperator ordusunun tam artilleriya generalı;<ref name="regiment">[http://regiment.ru/bio/M/234.htm "Мехмандаров Самед-Бек-Садык-Бек-оглы"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160917113924/http://www.regiment.ru/bio/M/234.htm |date=2016-09-17 }} — regiment.ru . Retrieved 24 July 2013.</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin [[Müstəqillər fraksiyasının üzvləri|Müstəqillər fraksiyasının üzvü]]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hərb naziri; Azərbaycan SSR hərbi xadimi. == Həyatı == Mehmandarov soyadının yaranması barədə müxtəlif fərziyyələr mövcuddur. Onlardan biri ondan ibarətdir ki, [[Qarabağ xanlığı]]nın idarəetmə aparatında olan bir çox hərbi və mülkü vəzifələrdən biri də mehmandar vəzifəsi idi. Onun vəzifəsi xanlığa gələn fəxri qonaqları qarşılayaraq yerinə gətirmək idi. Qarabağ xanı [[İbrahimxəlil xan]] Cavanşirin (1762–1806) ağalığı dövründə mehmandar vəzifəsini daşıyan Mirzə Əli bəyin törəmələri sonralar Mehmandarov soyadını qəbul etmişlər. Mehmandarovların bir qolu sonralar Lənkəran şəhərinə köçmüşdü. Şuşada doğulan Mirzə Sadıq bəy Mehmandarov Peterburqda hüquq fakültəsini bitirmişdi və orada Hacı Mir Abbas bəy Talışinski ilə tanış olmuşdur. Hacı Mir Abbas onu Lənkərana, öz mülkünə baş hüquqçu vəzifəsində işləməyə dəvət etmiş və sonradan Mirzə Sadiq bəy Talışınskilərlə evlənmişdir.<ref>{{Cite web |title=Qədim soylu Mehmandarovlar |url=http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |access-date=2020-07-10 |archive-date=2020-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200710113818/http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |url-status=dead }}</ref> Səməd bəy Mehmandarov 1855-ci il oktyabrın 16-da [[Lənkəran]]da anadan olmuşdur. Əslən şuşalıdır. [[Bakı]]da gimnaziya təhsili almış, 16 yaşında Peterburqda yerləşən II Konstantinovka artilleriya məktəbinə daxil olmuşdur. 1875-ci ilin dekabrında podporuçik rütbəsi almış və üçüncü dərəcəli "''Müqəddəs Stanislav''" ordeni ilə təltif edilmişdir. 1890-cı ildə kapitan , 1898-ci ildə podpolkovnik, 1901-ci ildə polkovnik, 1904-cü ildə general-mayor rütbəsi almışdır. [[Rus-Yapon müharibəsi]]ndə böyük rəşadət göstərmiş S.Mehmandarova 1908-ci ildə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir. === 1900–1901-ci il Çində İxetuan üsyanının yatırılmasında iştirakı === 1898-ci ildə podpolkovnik rütbəsi alan Səməd bəy Mehmandarov Zabaykalye artilleriya diviziyasının komandiri təyin edilmişdir. O illərdə diviziya [[Mancuriya]]da yerləşirdi. 1900–1901-ci illərdə [[Çin]]də [[İxetuan üsyanı]]nın yatırılmasında Səməd bəy Mehmandarovun komandir olduğu diviziya da iştirak etmişdir. Xeylunqazyan əyalətinin mərkəzi, üsyançı şəhər [[Sisikar]]ının mühasirəsi zamanı o vaxt mühasirəyə rəhbərlik edən general [[Rennekampf]] Mehmandarovun batareyalarına şəhərin cənub darvazalarından çıxmağa cəhd edən üsyançıları məhv etmək əmri vermişdi. Silahsız üsyançıların darvazalardan çıxdıqlarını görən Mehmandarov çinlilərə atəş açmaqdan imtina edir. Onların başları üzərindən cəmi bir neçə atəş açır ki, bununla da onları şəhər divarları arxasında gizlənməyə məcbur edir. 1901-ci ildə S.Mehmandarov polkovnik rütbəsi və üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni, habelə üstündə "Qəhrəmancasına fərqlənməyə görə" sözləri yazılmış qızıl qılınc almışdır. === Port-Artur döyüşlərində === 1904-cü ildə [[rus-yapon müharibəsi]] başlananda Səməd bəy Mehmandarovun qırx səkkiz yaşı vardı. Yanvarın iyirmi altısında gecə yaponlar rusların Port-Artur limanında dayanan eskadrasına hücum edib, "Retvizan", "Sesareviç" zirehli gəmilərini və "Pallada" kreyserini yandırdılar. Müharibə başlandı. Səhərisi, Səməd bəy Mehmandarovu yeddinci Sibir atıcı topçu divizionun komandiri təyin etdilər. Bu quru qoşunlarının komandanı, general-mayor Roman Kondratenkonun əmri idi. Roman İsidoroviç, Mehmandarovun döyüşdə dəyanətinə, komandirlik bacarığına yaxşı bələd idi. Məhz ona görə də Səməd bəyi Şərq cəbhəsinin rəisi təyin etdi. Bura, [[Port Artur müharibəsi|Port-Artur müdafiəsi]]ndə ən mühüm cəbhə hesab olunurdu. yaponlar ən güclü qüvvəni də buraya yeritmişdilər. Onlar şiddətli həmlələr edir və arası kəsilmədən bombalar yağdırırdılar. Polkovnik Səməd bəy Mehmandarov komandan Kondratenkonun ən yaxın köməkçilərindən biri idi. Topçuların əməliyyatına bacarıqla rəhbərlik edən Mehmandarov qala mühasirədə olanda həmişə ön mövqelərdə və çox təhlükəli yerlərdə sərrast atəşlə samurayların hücumunu dəf edirdi. Səməd bəy Mehmandarovun ən təhlükəli döyüşdə belə özünü itirmədiyinin şahidi olan Əliağa Şıxlinski yazır ki: {{sitat|Oktyabrın on dördündə qala top atəşinə tutulan zaman Səməd bəy Mehmandarov mənim mövqeyimə gəldi. Həmin mövqe yaponlar tərəfindən on bir düyməli topdan, otuz yeddi millimetrlik xırda dəniz topuna qədər müxtəlif toplarla atəşə tutulmuşdu. Həm də bu mövqe yaponların tüfəng və pulemyot atəşi altında idi. Bu zaman Mehmandarovun yaxınlığında altıdüymə mərmi partladı və yerdən qalxan qara palçıq onun üstünü buladı, amma yaralanmadı. Mehmandarov buna əsla əhəmiyyət verməyərək, böyük bir soyuqqanlılıqla cibindən ağ dəsmalını çıxarıb, təzə paltosunun üzərinə sıçrayan palçığı silməyə başladı.}} [[Fayl:Memorial medal awarded to artillery general Samed bey Mehmandarov.jpg|250px|thumb|left|[[Port Artur müharibəsi|Port Artur]] müdafiəsinə görə Səməd bəy Mehmandarova verilən xatirə medalı. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılır.]] Dekabrın ilk günlərində yaponlar qalaya iki ağır zərbə vurdular. Rusların inadlı müqavimətinə baxmayaraq, onlar qalanın bir neçə mühüm fortlarını tutdular. İkinci ağır zərbə isə dekabrın ikisində oldu. Komandan general Roman Kondratenko qəhrəmanlıqla həlak oldu. Əvəzində iradəcə zəif olan general Fok komandan təyin edildi. On altı gün sonra yaponlar qalanın taleyini həll edən Drakonovıy Xrebet dağını ələ keçirdilər. Port-Arturun qorxaq və istedadsız komendantı general Stessel qalanı dərhal düşmənə təslim etmək üçün hərbi şuranın iclasını çağırdı. Şurada iştirak edən bəzi komandirlər Stesselin təklifinə şərik oldular. Lakin general-mayor Səməd bəy Mehmandarov, polkovnik Semyonov və bir qrup mərd zabitlər təslim olmağa qəti etiraz etdilər. Döyüşkən zabitlər inad edirdilər ki, güclü yapon ordusunu geri oturtmağa hələ qüvvələri çatar. General Mehmandarov başda olmaqla onlar deyirdilər ki, qala hələ özünü saxlamağa qadirdir. Nə qədər ki mərmi var, toplardan atəş yağdıracağıq. Nə qədər ki patron var, tüfənglərdən atəş açacağıq. Mərmi və patron qurtardıqda isə süngü ilə döyüşəcəyik. Lakin cəsarətsiz general Stessel mərd zabitləri eşitmədi, silahı yerə qoymağı qarnizona əmr etdi. Sonralar Rusiyaya qayıdanda general Stessel qala müdafiəçilərinin tələbi ilə Port Arturu tələsik təslim etdiyinə görə hərbi məhkəməyə verildi. General-mayor Mehmandarov və onun zabit dostları qala təslim edildikdən sonra da hərbi anda sadiq qalaraq başqa əsgər və zabitlər üçün nümunə göstərdilər. Yaponların şərtlərinə görə əsgərlər hərbi əsir alınır, zabitlər isə Yaponiyaya qarşı bir daha müharibədə iştirak etməyəcəkləri barədə yazılı iltizam verəndən sonra Rusiyaya qayıda bilərdilər. Stesselin ətrafındakı mürtəce fikirli bir qrup zabit dillərindən belə bir iltizam verdilər. Lakin Səməd bəy Mehmandarov belə bir alçaq, zabit şərəfini təhqir edən vəddən boyun qaçırdı. Bir daha Yaponiyaya qarşı müharibədə iştirak etməcəyi barədə dilindən iltizam vermədiyinə görə general mayor Səməd bəy Mehmandarov əsir alınıb Yaponiyaya göndərildi. O, 1906-cı ildə Portsmut müqaviləsi bağlandıqdan sonra Rusiyaya qayıda bildi. === Birinci Dünya müharibəsi illərində === [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsi]] başlananda Mehmandarov [[Vladiqafqaz]]da yerləşən 21-ci piyada diviziyasının komandanı idi. Bu vaxtadək həyatında bir çox mühüm hadisələr baş vermişdi. Əsirlikdən qayıdan kimi yeddinci [[Şərqi Sibir]] artilleriya briqadasının komandanı təyin edildi, az sonra ona daha məsul vəzifə tapşırıldı. Üçüncü Sibir ordusunun korpusunda artilleriya rəisi oldu. 1908-ci il Səməd bəyə bu yüksək vəzifədən başqa daha iki böyük sevinc bəxş etdi. Həmin il iyulun on üçündə onu [[general-leytenant]] rütbəsilə təltif etdilər. Noyabrın 18-də isə tale uzun intizardan sonra ona oğul payı göndərdi. Səməd bəy ona Pir adı verdi. [[Birinci Dünya müharibəsi|I Dünya müharibəsi]] illərində general Mehmandarov bir neçə uğurlu hərbi əməliyyatı yerinə yetirən istedadlı sərkərdə kimi ad-san qazanmışdı. 1914-cü il sentyabrın on beşində keçirilən [[Lodz]] əməliyyatında general Mehmandarov xüsusi şöhrət qazandı. [[Almanlar|Alman]] generalı Makenzenin qoşunları güclü hücumla İvanqorod şəhərini alıb sürətlə [[Lodz]] şəhəri uğrunda əməliyyata başladı. Güclü təzyiqlə geri çəkilən rus qoşunları çox ağır vəziyyətə düşmüşdü. Bütün mövqelərdən hücuma keçən almanlar dayanmadan irəliləyərək geri çəkilən rus qoşunlarının qabağını kəsib onları mühasirəyə almağa çalışırdı. Mehmandarovun iyirmi birinci piyada diviziyası səksən birinci Abşeron, səksən ikinci Dağıstan, səksən üçüncü Samur və səksən dördüncü Şirvan polklarından təşkil olunmuşdu. Bu polkların hərəsinin özünəməxsus döyüş ənənəsi vardı. Korpus komandanı öz bölmələrinin müqəddəratı üçün təşvişə düşərək Mehmandarovun diviziyasının nə vəziyyətdə olduğunu telefonla xəbər aldı. Səməd bəyin telefonda komandirlərə məxsus mərd, qısa cavabı belə oldu: "Vəziyyət ağırdır. Hücuma keçirəm!". İki rus ordusunun geri çəkildiyi belə ağır bir vaxtda Mehmandarovun diviziyası böyük bir iştahla irəliləyən düşmənə ağır zərbə vurub onu geri oturtdu. Üçgünlük ağır döyüşlərdən sonra İvanqorod şəhərinin hüdudlarına çatıb ona həmlə etdi. Birinci dünya müharibəsi tarixində Mehmandarovun bu müvəffəqiyyətli əməliyyatı alman generalı Makenzenin sürətli hücum planlarını puça çıxartdı. Geri çəkilən iki rus ordusunu isə mühasirəyə düşmək rüsvayçılığından xilas etdi." Həmin əməliyyat zamanı general Əliağa Şıxlinski Ali baş komandan tərəfindən səhra toplarının baş müfəttişi yanında xüsusi tapşırıq generalı vəzifəsini daşıyırdı. Sonralar o yazırdı: {{sitat|O zaman rus ordusunda yeni bir silah olan ağır səhra toplarının vəziyyətini yoxlamaq və bu sahədə fəaliyyətə istiqamət vermək üçün qərb cəbhəsinə çağırıldım. Mən yeddi korpusu gəzdim və müəyyən etdim ki, yalnız Səməd bəy Mehmandarovun korpusunda ağır topların vəzifəsi düzgün başa düşülmüş və bu toplar həmin vəzifələrə uyğun yerləşdirilmişdir. Bu iş korpus top müfəttişinin təşəbbüsü yox, məhz mahir topçu olan Mehmandarovun şəxsi təşəbbüsünün nəticəsi idi.}} Bu müharibədə misilsiz qələbələrə görə Mehmandarova tam artilleriya generalı rütbəsi verildi. 1915-ci ildə o, ikinci Qafqaz ordu korpusuna komandan təyin edildi. General Səməd bəy Mehmandarovun döyüşlərdə göstərdiyi igidliyi və əsgərlərlə xoş rəftarı haqqında onun müasirləri iftixarla söhbət açırlar. Mayor Hacıağa İbrahimbəyli yazırdı ki: {{sitat|General Mehmandarov birinci dünya müharibəsi zamanı çox böyük şöhrət qazanmışdı. Vuruşmaların ən qorxulu dəqiqələrində onun misilsiz soyuqqanlılığı və hədsiz qoçaqlığı rus ordusunda məşhur idi. O, təbiətən ədalətli, namuslu, düz danışan adamları sevir, onlara kömək göstərir, ürəyi düz olmayanlara qarşı isə amansız idi. Ona tabe olanların hamısı ondan çəkinər, lakin onu sevər və ona inanardılar.}} 1917-ci ilin əvvəlində [[Rusiya]]nın bütün hərbi ordenləri ilə, eləcə də [[İngiltərə]]nin, [[Fransa]]nın, [[Rumıniya]]nın bir neçə hərbi ordenləri ilə təltif edilmişdi. 1917-ci il fevral burjua inqilabı baş verərkən S.Mehmandarov [[Qafqaz]]da idi. Həmin ilin aprel ayında o, vəzifəsini həmişəlik tərk edib istefaya çıxmış, bir müddət [[Vladiqafqaz]] şəhərində yaşamış, sonra [[Azərbaycan]]a gəlmişdir. === AXC dövründə fəaliyyəti === 1918-ci il noyabrın 1-də Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Hökuməti Hərbi Nazirliyi bərpa etmək barədə qərar qəbul edərkən Mehmandarov Cümhuriyyət ordusunda xidmətə çağırılaraq, hərbi nazirin müavini təyin edildi. Mehmandarovun peşəkarlığı, təşkilatçılıq qabiliyyəti, başlıcası isə Azərbaycanın müstəqilliyinə sədaqəti yeni şəraitdə də öz təsdiqini tapdı və 1918-ci il dekabrın 25-də o, hərbi nazir təyin edildi. Qısa fəaliyyəti dövründə 30 minlik ordu yaratmağa nail olmuşdu. Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusu quruculuğunun memarı idi. O, hər şeydən əvvəl, bu prosesin mahiyyətini, onun dövlət quruculuğundakı yerini dəqiqliklə müəyyənləşdirdi və bütün imkanları da bu məsələlərin həllinə istiqamətləndirdi. Mehmandarov dəfələrlə bəyan etmişdi ki, Cümhuriyyət ordusu, siyasətdən kənarda qalmaqla, yalnız Azərbaycan müstəqilliyinin keşiyində dayanmalıdır. Bu prinsipə hərbi nazir olduğu bütün müddət ərzində dönmədən riayət edən Mehmandarovun mövqeyi hakimiyyətdə təmsil olunan siyasi qüvvələr tərəfindən də yüksək qiymətləndirildi və bunun nəticəsi idi ki, Cümhuriyyətin mövcud olduğu dövrdə hökumətdə hərbi nazir portfeli yalnız ona tapşırılmışdı<ref name="ReferenceA">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179</ref>. [[Fayl:I Yusifbəyli hökumətinin üzvləri.jpg|thumb|Dekabr 1919 [[Aslan bəy Səfikürdski]], [[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]], Səməd bəy Mehmandarov, [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Məmməd Yusif Cəfərov]], [[Rəşid xan Qaplanov]], [[Ağa Əminov]], [[Camo bəy Hacınski]], [[Nəriman bəy Nərimanbəyli]]|left|332x332px|alt=]] 1918-ci il noyabrın 17-də Müttəfiq dövlətlər adından Bakıya daxil olan ingilis qoşunlarının komandanlığı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hərbi qüvvələrinin, o cümlədən Hərbi Nazirliyin Bakıdan çıxarılmasını tələb etdi. Bununla əlaqədar, nazirlik [[Gəncə]]yə köçürüldü və 1919-cu ilin ortalarına kimi orada fəaliyyət göstərdi. Paytaxtdan ayrı düşmək qarşıda dayanan mürəkkəb vəzifələrin həllinin operativliyinə təsir göstərsə də, Mehmandarovun işgüzarlığı, ətrafına topladığı zabitlərin və generalların iş kefiyyətlərindən məqsədyönlü istifadə etməsi mövcud çətinliklərin həllində bir dinamiklik yaratdı. Kadrlarla işlərin düzgün qurulması Mehmandarovun hərbi nazir kimi uğurlu fəaliyyətini şərtləndirən başlıca amillərdən biri idi. Böyük etimad, yüksək tələbkarlıq və daimi qayğı [[Əliağa Şıxlinski]], [[Məhəmməd bəy Sulkeviç|Məmməd bəy Sulkeviç]], [[Həbib bəy Səlimov]], [[İbrahim ağa Usubov]], [[İbrahim Vəkilov|İbrahim bəy Vəkilov]], [[Cavad bəy Şıxlinski]], [[Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı]], [[Teymur bəy Novruzov]] və onlarca digər generalın və yüksək rütbəli milli zabitlərin təşəbbüskar fəaliyyətinə geniş meydan açdı. Zabit kadrlarının sayının artırılmasını Mehmandarov ordu quruculuğunun milli zəmin üzərində təkmilləşdirilməsinin mühüm şərti sayırdı. Məhz onun təşəbbüsü ilə Gəncə hərbi məktəbinin bazasında əvvəlcə Praporşiklər məktəbi, sonra isə Hərbiyyə məktəbi açıldı. Eyni zamanda, İstehkamçılar məktəbi, Hərbi dəmiryolçular məktəbi, Şuşa hərbi-feldşer məktəbi fəaliyyətə başladı<ref name="ReferenceA"/>. 1919-cu ilin yazında ingilis hərbi hissələri Azərbaycanda olduğu dövrdə Hərbi Nazir S.Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti başçısı [[Nəsib bəy Yusifbəyli]]yə göndərdiyi rəsmi məktubda bildirmişdi ki, İngilis hərbi dəstələri Azərbaycanda məskun olduqları yerlərdə talanlar edir, kəşfiyyat işi aparırlar. Bunlara etiraz olaraq S.Mehmandarov [[İngiltərə]] hökumətinin [[I Dünya Müharibəsi|I dünya müharibəsi]] illərində ona verdiyi ordenləri İngiltərə hökumətinə qaytarmağı Azərbaycan hökumətindən xahiş etmişdi. Ordu quruculuğunun milli zəmində qurulması və aparılması Mehmandarovun hərbi nazir kimi izlədiyi əsas xətt idi. Konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanda türk və rus hərbi təcrübələrinin təsiri olmasına baxmayaraq, o, həmin təcrübələrin ən yaxşı cəhətlərindən məhz milli zəmin, şərait və ənənə əsasında istifadəsinə üstünlük verirdi. Milli məqamları Cümhuriyyət ordusu hərbi qulluqçusunu xalqına daha da yaxınlaşdıran, vətəninə daha dərindən bağlayan dəyərlər kimi qiymətləndirən Mehmandarov orduda rəsmi dilin Azərbaycan dili olduğunu elan edərək, azərbaycanlı döyüşçülərin Vətənə sədaqət andı içmələrini vacib saydı, Azərbaycan dilinin öyrənilməsi üçün göstəriş verdi, əsgərlərin marşları Azərbaycan dilində oxumasıını tələb etdi, milli və tarixi rəmzləri özündə əks etdirən döyüş bayraqların və geyim formalarının layihələrini təsdiqlədi, Azərbaycan xalqının zəngin hərbi tarixinin öyrənilməsinə və hərbi qulluqçular arasında yayılmasına, hətta əsgərlərin qidalanmasında milli xörəklərin üstünlük təşkil etməsinə göstəriş verdi<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179–180</ref>. Mehmandarov Hərbi Nazirlikdəki fəaliyyətinin ilk günlərindən qoşunlardakı vəziyyətlə tanışlıq məqsədilə hərbi hissələrdə olmuşdur. Bunun nəticəsində aşkara çıxan fərarilik, çağırış-səfərbərlik işinin düzgün qurulmaması kimi ciddi nöqsanları aradan qaldırmaq, əhalidə orduya inam yaratmaq üçün Mehmandarov xalqa müraciət etdi, 1919-cu il fevralın 25-də Parlamentdəki proqram xarakterli çıxışında, habelə digər əmr və yazışmalarında imkanlı şəxslərin övladlarının xidmətdən yayındırılmasını sərt tənqid etdi. Əhalinin hərbi xidmət yaşı çatmış bütün kateqoriyalarının orduya cəlb edilməsi üçün çağırış və səfərbərlik işinin yeni sistemi tətbiq olundu, bu sistemi işlək vəziyyətə gətirəcək orqanların şəbəkəsi genişləndirildi, fərarilərin, habelə imkanlı şəxslərin xidmətdən yayınan övladlarının xidmətə qaytarılması üçün daxili işlər orqanları ilə əlaqələr gücləndirildi. Fərarilik və xidmətdən yayınmanın əsas səbəblərindən biri olan xidmət şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün mütəmadi addımlar atılmağa başlandı. Ordunun çevik və işlək strukturlan və idarəetmə orqanları yaradıldı, konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanın hərbi təhlükəsizliyinin daha səmərəli təmin edilməsi vəzifələrinə uyğun olaraq, bu struktur və idarəetmə orqanları daha da təkmilləşdirildi, ordunun maddi-texniki təchizatının yaxşılaşdırılması və döyüş hazırlığının yüksəldilməsi üçün zəruri tədbirlər həyata keçirildi<ref name="ReferenceB">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180</ref>. Denikin qoşunlarının hücum təhlükəsinin qarşısını almaq məqsədilə [[Bakı]] ətrafında və şimal sərhədi boyunca güclü müdafiə sisteminin yaradılması, [[Lənkəran]] bölgəsindəki separatçılığın aradan qaldırılması üçün planlaşdırılan döyüş tapşırığının icrasının təşkili, habelə 1920-ci il martın sonlarında [[Qarabağ]]a erməni təcavüzünün qətiyyətlə dəf olunması və Cümhuriyyətin ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi Mehmandarovun hərbi nazir kimi fəaliyyətinin dəyərli nəticələri idi. Həm Qarabağ istiqamətində, həm də [[Qazax]]-[[Tovuz]] bölgəsində genişlənən erməni təcavüzünün qarşısının alınması üçün ölkənin hərbi potensialını məharətlə istiqamətləndirən Mehmandarov, strateji təşəbbüsü öz əlində saxlamaqla, Azərbaycanın hərb tarixinə layiqli səhifələr yazdı<ref name="ReferenceB"/>. === Aprel işğalı və sonrakı həyatı === Sovet işğalından sonra Mehmandarov vəzifəsindən istefa verdi. Azərbaycanın müstəqilliyinə qənim kəsilmiş qüvvələr onu [[Gəncə üsyanı (1920)|Gəncə üsyanı]]nın təşkilində günahkar bilərək, 1920-ci il iyunun 4-də [[Əliağa Şıxlinski|Ə.Şıxlinski]] ilə birlikdə həbs etdilər. Yalnız [[Nəriman Nərimanov]]un işə qarışmasından sonra Mehmandarov [[Bolşevizm|bolşevik]] terrorundan xilas oldu və Ə.Şıxlinski ilə bərabər bir il [[Moskva]]da yaşamaq məcburiyyətində qaldı. Mehmandarov 1921-ci ilin yayında Bakıya qayıdaraq, Xalq Hərbiyyə və Bəhriyyə Komissarlığında işə düzəlmiş, 1924–1928 illərdə Birləşmiş Komandirlər məktəbində müəllim işləmişdir. S.Mehmandarov 1924–1927-ci illərdə [[Azərbaycan]]da hərbi sahədə aparılan geniş islahatlarda və tədbirlərdə fəal iştirak etmişdir. 1928-ci ildə S.Mehmandarov səhhətinə görə orduda xidmətdən tərxis olunmuş və ona fərdi dövlət təqaüdü verilməsi müəyyən edilmişdi. Mehmandarov [[rus dili|rus]], [[türk dili|türk]] və [[fars dili|fars]] dillərini yüksək səviyyədə bilirdi. Ömrünün son üç ilində islam tarixi və fəlsəfəsi ilə məşğul olmuşdur. 12 fevral 1931-ci ildə [[Bakı]]da vəfat edib [[Çəmbərəkənd qəbiristanlığı]]nda dəfn edilmişdir<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180–181</ref>. == Ailəsi == Səməd bəyin həyat yoldaşı Yelizaveta Nikolayevna Teslav Kiyev zadəgan ailəsindən idi. 1907-ci ildə onların oğlan övladı oldu, onun adını Pir qoymuşdular. Pir qeyri-adi tapıntı anlamına gəldiyi üçün Səməd bəy sevincindən oğluna bu adı verib. Daha sonra Səməd bəy həyat yoldaşının zadəgan ailəsindən olduğunu nəzərə alaraq, uşağın adını dəyişib İqor Samedoviç Mehmandarov yazdırıb. İqor rusdilli biri idi, Azərbaycan dilini bilmirdi. İqor deyirdi ki, "[[NKVD]] işçiləri anamı da, məni də tez-tez döyürdülər. Biz bu cür münasibətin səbəbini soruşanda bildirirdilər ki, siz yaxşı valideyn seçməmisiniz, nazirin oğlu olmusunuz". Səməd bəyin həyat yoldaşı və oğlu əvvəlcə [[Kalininqrad]]a, daha sonra müharibə başlayan zaman qatarla [[Sibir]] tərəfə sürgünə göndəriliblər. Həmin vaxt qatara qəfildən alman aviasiyası hücum edib. Mehmandarovun həyat yoldaşı yaralanıb həlak olsa da, İqor sağ qalıb. İqor Mehmandarov İza Polagina adlı qadınla evlənib, lakin onların övladları olmayıb. Səməd bəy Mehmandarov gəlini İza Polagina ilə heç vaxt tanış ola bilməyib. İqorun İza ilə izdivacı ikinci evliliyi idi. 1970-ci ildə mərhum prezident [[Heydər Əliyev]] İqor Mehmandarovu Bakıya dəvət edib və ona Bakıda ev hədiyyə edib. Elə həmin vaxtdan o, həyat yoldaşı İza Polagina ilə birlikdə Bakıda yaşamağa başlayıb. İqor 1989-cu ilin avqust ayında vəfat edib. Məzarı [[Yasamal qəbirstanlığı]]ndadır.<ref>{{cite web |last1=Fikiri |first1=Zulfiyye |title=40 minlik ordunun əfsanəvi generalı – Səməd Bəy Mehmandarov |url=https://www.ens.az/az/40-minlik-ordunun-efsanevi-generali-semed-bey-mehmandarov |website=Ens.az - 4 dildə xəbərlər və ensiklopediya |publisher=Ens.az |accessdate=9 iyul 2020 |language=az-AZ}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Sizi dünyalar qədər sevirdim (film, 1985)]] # [[Səmədbəy (film, 1995)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Tənha ruh (film, 1998)]] # [[Cümhuriyyət generalları (film, 2006)]] # [[Sərdadr (film, 2015)|Sərdar (film, 2015)]] == Xatirəsi == [[Bakı]] küçələrindən biri və [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nin tankerlərindən biri Mehmandarovun adını daşıyır<ref>{{Cite web |title=Азербайджанское Государственное Каспийское Морское Пароходство — Флот |url=http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |access-date=2018-03-14 |archive-date=2016-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160704095831/http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |url-status=dead }}</ref>. [[Aleksandr Stepanov]]un "Port-Artur" və "Zvonaryov ailəsi" romanlarında da Səməd bəy təsvir olunub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov Samedbey Mehmandarov] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130615215731/http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov |date=2013-06-15 }} ([[İngiliscə]]) * Nuranə Nəcəfova, "Cümhuriyyət ordusunun memarı", [[Bütöv Azərbaycan qəzeti]], № 42 (174), 5–11 dekabr 2012-ci il, səh. 13. {{az}} * Şəmistan Nəzirli — Azərbaycan ın görkəmli adamları == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] * [[Əliağa Şıxlinski]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Samedbey_Mehmandarov}} * [http://www.mns.gov.az/historymns_az.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081202002653/http://www.mns.gov.az/historymns_az.html |date=2008-12-02 }} * [http://azerbaijan.news.az/index.php?Lng=aze&year=2008&Pid=25691 Hərbi məktəbimiz]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Səməd bəy Mehmandarov (1855-1931) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Mehmandarovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Dağüstü qəbiristanlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Rus-Yapon müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Georgi silahı kavalerləri]] ex4d6fnycvj71ovtihauiald67gp759 6600873 6600871 2022-08-29T09:37:27Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] silindi wikitext text/x-wiki {{adaş|Səməd}} {{Dövlət xadimi |adı = Səməd bəy Mehmandarov |orijinal adı = Səməd bəy Sadıx bəy oğlu Mehmandarov |şəkil = Samad bey Mehmandarov.jpg |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərb naziri]] |bayraq = Coat of arms of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = [[26 dekabr]] [[1918]] |dövr son = [[30 mart]] [[1920]] |sələfi = vəzifə təsis edilib |xələfi = vəzifə ləğv olunub |mükafatları = + |vikianbar = }} '''Səməd bəy Sadıx bəy oğlu Mehmandarov''' ({{DVTY}}) — Rusiya İmperator ordusunun tam artilleriya generalı;<ref name="regiment">[http://regiment.ru/bio/M/234.htm "Мехмандаров Самед-Бек-Садык-Бек-оглы"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160917113924/http://www.regiment.ru/bio/M/234.htm |date=2016-09-17 }} — regiment.ru . Retrieved 24 July 2013.</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin [[Müstəqillər fraksiyasının üzvləri|Müstəqillər fraksiyasının üzvü]]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hərb naziri; Azərbaycan SSR hərbi xadimi. == Həyatı == Mehmandarov soyadının yaranması barədə müxtəlif fərziyyələr mövcuddur. Onlardan biri ondan ibarətdir ki, [[Qarabağ xanlığı]]nın idarəetmə aparatında olan bir çox hərbi və mülkü vəzifələrdən biri də mehmandar vəzifəsi idi. Onun vəzifəsi xanlığa gələn fəxri qonaqları qarşılayaraq yerinə gətirmək idi. Qarabağ xanı [[İbrahimxəlil xan]] Cavanşirin (1762–1806) ağalığı dövründə mehmandar vəzifəsini daşıyan Mirzə Əli bəyin törəmələri sonralar Mehmandarov soyadını qəbul etmişlər. Mehmandarovların bir qolu sonralar Lənkəran şəhərinə köçmüşdü. Şuşada doğulan Mirzə Sadıq bəy Mehmandarov Peterburqda hüquq fakültəsini bitirmişdi və orada Hacı Mir Abbas bəy Talışinski ilə tanış olmuşdur. Hacı Mir Abbas onu Lənkərana, öz mülkünə baş hüquqçu vəzifəsində işləməyə dəvət etmiş və sonradan Mirzə Sadiq bəy Talışınskilərlə evlənmişdir.<ref>{{Cite web |title=Qədim soylu Mehmandarovlar |url=http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |access-date=2020-07-10 |archive-date=2020-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200710113818/http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |url-status=dead }}</ref> Səməd bəy Mehmandarov 1855-ci il oktyabrın 16-da [[Lənkəran]]da anadan olmuşdur. Əslən şuşalıdır. [[Bakı]]da gimnaziya təhsili almış, 16 yaşında Peterburqda yerləşən II Konstantinovka artilleriya məktəbinə daxil olmuşdur. 1875-ci ilin dekabrında podporuçik rütbəsi almış və üçüncü dərəcəli "''Müqəddəs Stanislav''" ordeni ilə təltif edilmişdir. 1890-cı ildə kapitan , 1898-ci ildə podpolkovnik, 1901-ci ildə polkovnik, 1904-cü ildə general-mayor rütbəsi almışdır. [[Rus-Yapon müharibəsi]]ndə böyük rəşadət göstərmiş S.Mehmandarova 1908-ci ildə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir. === 1900–1901-ci il Çində İxetuan üsyanının yatırılmasında iştirakı === 1898-ci ildə podpolkovnik rütbəsi alan Səməd bəy Mehmandarov Zabaykalye artilleriya diviziyasının komandiri təyin edilmişdir. O illərdə diviziya [[Mancuriya]]da yerləşirdi. 1900–1901-ci illərdə [[Çin]]də [[İxetuan üsyanı]]nın yatırılmasında Səməd bəy Mehmandarovun komandir olduğu diviziya da iştirak etmişdir. Xeylunqazyan əyalətinin mərkəzi, üsyançı şəhər [[Sisikar]]ının mühasirəsi zamanı o vaxt mühasirəyə rəhbərlik edən general [[Rennekampf]] Mehmandarovun batareyalarına şəhərin cənub darvazalarından çıxmağa cəhd edən üsyançıları məhv etmək əmri vermişdi. Silahsız üsyançıların darvazalardan çıxdıqlarını görən Mehmandarov çinlilərə atəş açmaqdan imtina edir. Onların başları üzərindən cəmi bir neçə atəş açır ki, bununla da onları şəhər divarları arxasında gizlənməyə məcbur edir. 1901-ci ildə S.Mehmandarov polkovnik rütbəsi və üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni, habelə üstündə "Qəhrəmancasına fərqlənməyə görə" sözləri yazılmış qızıl qılınc almışdır. === Port-Artur döyüşlərində === 1904-cü ildə [[rus-yapon müharibəsi]] başlananda Səməd bəy Mehmandarovun qırx səkkiz yaşı vardı. Yanvarın iyirmi altısında gecə yaponlar rusların Port-Artur limanında dayanan eskadrasına hücum edib, "Retvizan", "Sesareviç" zirehli gəmilərini və "Pallada" kreyserini yandırdılar. Müharibə başlandı. Səhərisi, Səməd bəy Mehmandarovu yeddinci Sibir atıcı topçu divizionun komandiri təyin etdilər. Bu quru qoşunlarının komandanı, general-mayor Roman Kondratenkonun əmri idi. Roman İsidoroviç, Mehmandarovun döyüşdə dəyanətinə, komandirlik bacarığına yaxşı bələd idi. Məhz ona görə də Səməd bəyi Şərq cəbhəsinin rəisi təyin etdi. Bura, [[Port Artur müharibəsi|Port-Artur müdafiəsi]]ndə ən mühüm cəbhə hesab olunurdu. yaponlar ən güclü qüvvəni də buraya yeritmişdilər. Onlar şiddətli həmlələr edir və arası kəsilmədən bombalar yağdırırdılar. Polkovnik Səməd bəy Mehmandarov komandan Kondratenkonun ən yaxın köməkçilərindən biri idi. Topçuların əməliyyatına bacarıqla rəhbərlik edən Mehmandarov qala mühasirədə olanda həmişə ön mövqelərdə və çox təhlükəli yerlərdə sərrast atəşlə samurayların hücumunu dəf edirdi. Səməd bəy Mehmandarovun ən təhlükəli döyüşdə belə özünü itirmədiyinin şahidi olan Əliağa Şıxlinski yazır ki: {{sitat|Oktyabrın on dördündə qala top atəşinə tutulan zaman Səməd bəy Mehmandarov mənim mövqeyimə gəldi. Həmin mövqe yaponlar tərəfindən on bir düyməli topdan, otuz yeddi millimetrlik xırda dəniz topuna qədər müxtəlif toplarla atəşə tutulmuşdu. Həm də bu mövqe yaponların tüfəng və pulemyot atəşi altında idi. Bu zaman Mehmandarovun yaxınlığında altıdüymə mərmi partladı və yerdən qalxan qara palçıq onun üstünü buladı, amma yaralanmadı. Mehmandarov buna əsla əhəmiyyət verməyərək, böyük bir soyuqqanlılıqla cibindən ağ dəsmalını çıxarıb, təzə paltosunun üzərinə sıçrayan palçığı silməyə başladı.}} [[Fayl:Memorial medal awarded to artillery general Samed bey Mehmandarov.jpg|250px|thumb|left|[[Port Artur müharibəsi|Port Artur]] müdafiəsinə görə Səməd bəy Mehmandarova verilən xatirə medalı. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılır.]] Dekabrın ilk günlərində yaponlar qalaya iki ağır zərbə vurdular. Rusların inadlı müqavimətinə baxmayaraq, onlar qalanın bir neçə mühüm fortlarını tutdular. İkinci ağır zərbə isə dekabrın ikisində oldu. Komandan general Roman Kondratenko qəhrəmanlıqla həlak oldu. Əvəzində iradəcə zəif olan general Fok komandan təyin edildi. On altı gün sonra yaponlar qalanın taleyini həll edən Drakonovıy Xrebet dağını ələ keçirdilər. Port-Arturun qorxaq və istedadsız komendantı general Stessel qalanı dərhal düşmənə təslim etmək üçün hərbi şuranın iclasını çağırdı. Şurada iştirak edən bəzi komandirlər Stesselin təklifinə şərik oldular. Lakin general-mayor Səməd bəy Mehmandarov, polkovnik Semyonov və bir qrup mərd zabitlər təslim olmağa qəti etiraz etdilər. Döyüşkən zabitlər inad edirdilər ki, güclü yapon ordusunu geri oturtmağa hələ qüvvələri çatar. General Mehmandarov başda olmaqla onlar deyirdilər ki, qala hələ özünü saxlamağa qadirdir. Nə qədər ki mərmi var, toplardan atəş yağdıracağıq. Nə qədər ki patron var, tüfənglərdən atəş açacağıq. Mərmi və patron qurtardıqda isə süngü ilə döyüşəcəyik. Lakin cəsarətsiz general Stessel mərd zabitləri eşitmədi, silahı yerə qoymağı qarnizona əmr etdi. Sonralar Rusiyaya qayıdanda general Stessel qala müdafiəçilərinin tələbi ilə Port Arturu tələsik təslim etdiyinə görə hərbi məhkəməyə verildi. General-mayor Mehmandarov və onun zabit dostları qala təslim edildikdən sonra da hərbi anda sadiq qalaraq başqa əsgər və zabitlər üçün nümunə göstərdilər. Yaponların şərtlərinə görə əsgərlər hərbi əsir alınır, zabitlər isə Yaponiyaya qarşı bir daha müharibədə iştirak etməyəcəkləri barədə yazılı iltizam verəndən sonra Rusiyaya qayıda bilərdilər. Stesselin ətrafındakı mürtəce fikirli bir qrup zabit dillərindən belə bir iltizam verdilər. Lakin Səməd bəy Mehmandarov belə bir alçaq, zabit şərəfini təhqir edən vəddən boyun qaçırdı. Bir daha Yaponiyaya qarşı müharibədə iştirak etməcəyi barədə dilindən iltizam vermədiyinə görə general mayor Səməd bəy Mehmandarov əsir alınıb Yaponiyaya göndərildi. O, 1906-cı ildə Portsmut müqaviləsi bağlandıqdan sonra Rusiyaya qayıda bildi. === Birinci Dünya müharibəsi illərində === [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsi]] başlananda Mehmandarov [[Vladiqafqaz]]da yerləşən 21-ci piyada diviziyasının komandanı idi. Bu vaxtadək həyatında bir çox mühüm hadisələr baş vermişdi. Əsirlikdən qayıdan kimi yeddinci [[Şərqi Sibir]] artilleriya briqadasının komandanı təyin edildi, az sonra ona daha məsul vəzifə tapşırıldı. Üçüncü Sibir ordusunun korpusunda artilleriya rəisi oldu. 1908-ci il Səməd bəyə bu yüksək vəzifədən başqa daha iki böyük sevinc bəxş etdi. Həmin il iyulun on üçündə onu [[general-leytenant]] rütbəsilə təltif etdilər. Noyabrın 18-də isə tale uzun intizardan sonra ona oğul payı göndərdi. Səməd bəy ona Pir adı verdi. [[Birinci Dünya müharibəsi|I Dünya müharibəsi]] illərində general Mehmandarov bir neçə uğurlu hərbi əməliyyatı yerinə yetirən istedadlı sərkərdə kimi ad-san qazanmışdı. 1914-cü il sentyabrın on beşində keçirilən [[Lodz]] əməliyyatında general Mehmandarov xüsusi şöhrət qazandı. [[Almanlar|Alman]] generalı Makenzenin qoşunları güclü hücumla İvanqorod şəhərini alıb sürətlə [[Lodz]] şəhəri uğrunda əməliyyata başladı. Güclü təzyiqlə geri çəkilən rus qoşunları çox ağır vəziyyətə düşmüşdü. Bütün mövqelərdən hücuma keçən almanlar dayanmadan irəliləyərək geri çəkilən rus qoşunlarının qabağını kəsib onları mühasirəyə almağa çalışırdı. Mehmandarovun iyirmi birinci piyada diviziyası səksən birinci Abşeron, səksən ikinci Dağıstan, səksən üçüncü Samur və səksən dördüncü Şirvan polklarından təşkil olunmuşdu. Bu polkların hərəsinin özünəməxsus döyüş ənənəsi vardı. Korpus komandanı öz bölmələrinin müqəddəratı üçün təşvişə düşərək Mehmandarovun diviziyasının nə vəziyyətdə olduğunu telefonla xəbər aldı. Səməd bəyin telefonda komandirlərə məxsus mərd, qısa cavabı belə oldu: "Vəziyyət ağırdır. Hücuma keçirəm!". İki rus ordusunun geri çəkildiyi belə ağır bir vaxtda Mehmandarovun diviziyası böyük bir iştahla irəliləyən düşmənə ağır zərbə vurub onu geri oturtdu. Üçgünlük ağır döyüşlərdən sonra İvanqorod şəhərinin hüdudlarına çatıb ona həmlə etdi. Birinci dünya müharibəsi tarixində Mehmandarovun bu müvəffəqiyyətli əməliyyatı alman generalı Makenzenin sürətli hücum planlarını puça çıxartdı. Geri çəkilən iki rus ordusunu isə mühasirəyə düşmək rüsvayçılığından xilas etdi." Həmin əməliyyat zamanı general Əliağa Şıxlinski Ali baş komandan tərəfindən səhra toplarının baş müfəttişi yanında xüsusi tapşırıq generalı vəzifəsini daşıyırdı. Sonralar o yazırdı: {{sitat|O zaman rus ordusunda yeni bir silah olan ağır səhra toplarının vəziyyətini yoxlamaq və bu sahədə fəaliyyətə istiqamət vermək üçün qərb cəbhəsinə çağırıldım. Mən yeddi korpusu gəzdim və müəyyən etdim ki, yalnız Səməd bəy Mehmandarovun korpusunda ağır topların vəzifəsi düzgün başa düşülmüş və bu toplar həmin vəzifələrə uyğun yerləşdirilmişdir. Bu iş korpus top müfəttişinin təşəbbüsü yox, məhz mahir topçu olan Mehmandarovun şəxsi təşəbbüsünün nəticəsi idi.}} Bu müharibədə misilsiz qələbələrə görə Mehmandarova tam artilleriya generalı rütbəsi verildi. 1915-ci ildə o, ikinci Qafqaz ordu korpusuna komandan təyin edildi. General Səməd bəy Mehmandarovun döyüşlərdə göstərdiyi igidliyi və əsgərlərlə xoş rəftarı haqqında onun müasirləri iftixarla söhbət açırlar. Mayor Hacıağa İbrahimbəyli yazırdı ki: {{sitat|General Mehmandarov birinci dünya müharibəsi zamanı çox böyük şöhrət qazanmışdı. Vuruşmaların ən qorxulu dəqiqələrində onun misilsiz soyuqqanlılığı və hədsiz qoçaqlığı rus ordusunda məşhur idi. O, təbiətən ədalətli, namuslu, düz danışan adamları sevir, onlara kömək göstərir, ürəyi düz olmayanlara qarşı isə amansız idi. Ona tabe olanların hamısı ondan çəkinər, lakin onu sevər və ona inanardılar.}} 1917-ci ilin əvvəlində [[Rusiya]]nın bütün hərbi ordenləri ilə, eləcə də [[İngiltərə]]nin, [[Fransa]]nın, [[Rumıniya]]nın bir neçə hərbi ordenləri ilə təltif edilmişdi. 1917-ci il fevral burjua inqilabı baş verərkən S.Mehmandarov [[Qafqaz]]da idi. Həmin ilin aprel ayında o, vəzifəsini həmişəlik tərk edib istefaya çıxmış, bir müddət [[Vladiqafqaz]] şəhərində yaşamış, sonra [[Azərbaycan]]a gəlmişdir. === AXC dövründə fəaliyyəti === 1918-ci il noyabrın 1-də Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Hökuməti Hərbi Nazirliyi bərpa etmək barədə qərar qəbul edərkən Mehmandarov Cümhuriyyət ordusunda xidmətə çağırılaraq, hərbi nazirin müavini təyin edildi. Mehmandarovun peşəkarlığı, təşkilatçılıq qabiliyyəti, başlıcası isə Azərbaycanın müstəqilliyinə sədaqəti yeni şəraitdə də öz təsdiqini tapdı və 1918-ci il dekabrın 25-də o, hərbi nazir təyin edildi. Qısa fəaliyyəti dövründə 30 minlik ordu yaratmağa nail olmuşdu. Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusu quruculuğunun memarı idi. O, hər şeydən əvvəl, bu prosesin mahiyyətini, onun dövlət quruculuğundakı yerini dəqiqliklə müəyyənləşdirdi və bütün imkanları da bu məsələlərin həllinə istiqamətləndirdi. Mehmandarov dəfələrlə bəyan etmişdi ki, Cümhuriyyət ordusu, siyasətdən kənarda qalmaqla, yalnız Azərbaycan müstəqilliyinin keşiyində dayanmalıdır. Bu prinsipə hərbi nazir olduğu bütün müddət ərzində dönmədən riayət edən Mehmandarovun mövqeyi hakimiyyətdə təmsil olunan siyasi qüvvələr tərəfindən də yüksək qiymətləndirildi və bunun nəticəsi idi ki, Cümhuriyyətin mövcud olduğu dövrdə hökumətdə hərbi nazir portfeli yalnız ona tapşırılmışdı<ref name="ReferenceA">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179</ref>. [[Fayl:I Yusifbəyli hökumətinin üzvləri.jpg|thumb|Dekabr 1919 [[Aslan bəy Səfikürdski]], [[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]], Səməd bəy Mehmandarov, [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Məmməd Yusif Cəfərov]], [[Rəşid xan Qaplanov]], [[Ağa Əminov]], [[Camo bəy Hacınski]], [[Nəriman bəy Nərimanbəyli]]|left|332x332px|alt=]] 1918-ci il noyabrın 17-də Müttəfiq dövlətlər adından Bakıya daxil olan ingilis qoşunlarının komandanlığı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hərbi qüvvələrinin, o cümlədən Hərbi Nazirliyin Bakıdan çıxarılmasını tələb etdi. Bununla əlaqədar, nazirlik [[Gəncə]]yə köçürüldü və 1919-cu ilin ortalarına kimi orada fəaliyyət göstərdi. Paytaxtdan ayrı düşmək qarşıda dayanan mürəkkəb vəzifələrin həllinin operativliyinə təsir göstərsə də, Mehmandarovun işgüzarlığı, ətrafına topladığı zabitlərin və generalların iş kefiyyətlərindən məqsədyönlü istifadə etməsi mövcud çətinliklərin həllində bir dinamiklik yaratdı. Kadrlarla işlərin düzgün qurulması Mehmandarovun hərbi nazir kimi uğurlu fəaliyyətini şərtləndirən başlıca amillərdən biri idi. Böyük etimad, yüksək tələbkarlıq və daimi qayğı [[Əliağa Şıxlinski]], [[Məhəmməd bəy Sulkeviç|Məmməd bəy Sulkeviç]], [[Həbib bəy Səlimov]], [[İbrahim ağa Usubov]], [[İbrahim Vəkilov|İbrahim bəy Vəkilov]], [[Cavad bəy Şıxlinski]], [[Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı]], [[Teymur bəy Novruzov]] və onlarca digər generalın və yüksək rütbəli milli zabitlərin təşəbbüskar fəaliyyətinə geniş meydan açdı. Zabit kadrlarının sayının artırılmasını Mehmandarov ordu quruculuğunun milli zəmin üzərində təkmilləşdirilməsinin mühüm şərti sayırdı. Məhz onun təşəbbüsü ilə Gəncə hərbi məktəbinin bazasında əvvəlcə Praporşiklər məktəbi, sonra isə Hərbiyyə məktəbi açıldı. Eyni zamanda, İstehkamçılar məktəbi, Hərbi dəmiryolçular məktəbi, Şuşa hərbi-feldşer məktəbi fəaliyyətə başladı<ref name="ReferenceA"/>. 1919-cu ilin yazında ingilis hərbi hissələri Azərbaycanda olduğu dövrdə Hərbi Nazir S.Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti başçısı [[Nəsib bəy Yusifbəyli]]yə göndərdiyi rəsmi məktubda bildirmişdi ki, İngilis hərbi dəstələri Azərbaycanda məskun olduqları yerlərdə talanlar edir, kəşfiyyat işi aparırlar. Bunlara etiraz olaraq S.Mehmandarov [[İngiltərə]] hökumətinin [[I Dünya Müharibəsi|I dünya müharibəsi]] illərində ona verdiyi ordenləri İngiltərə hökumətinə qaytarmağı Azərbaycan hökumətindən xahiş etmişdi. Ordu quruculuğunun milli zəmində qurulması və aparılması Mehmandarovun hərbi nazir kimi izlədiyi əsas xətt idi. Konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanda türk və rus hərbi təcrübələrinin təsiri olmasına baxmayaraq, o, həmin təcrübələrin ən yaxşı cəhətlərindən məhz milli zəmin, şərait və ənənə əsasında istifadəsinə üstünlük verirdi. Milli məqamları Cümhuriyyət ordusu hərbi qulluqçusunu xalqına daha da yaxınlaşdıran, vətəninə daha dərindən bağlayan dəyərlər kimi qiymətləndirən Mehmandarov orduda rəsmi dilin Azərbaycan dili olduğunu elan edərək, azərbaycanlı döyüşçülərin Vətənə sədaqət andı içmələrini vacib saydı, Azərbaycan dilinin öyrənilməsi üçün göstəriş verdi, əsgərlərin marşları Azərbaycan dilində oxumasıını tələb etdi, milli və tarixi rəmzləri özündə əks etdirən döyüş bayraqların və geyim formalarının layihələrini təsdiqlədi, Azərbaycan xalqının zəngin hərbi tarixinin öyrənilməsinə və hərbi qulluqçular arasında yayılmasına, hətta əsgərlərin qidalanmasında milli xörəklərin üstünlük təşkil etməsinə göstəriş verdi<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179–180</ref>. Mehmandarov Hərbi Nazirlikdəki fəaliyyətinin ilk günlərindən qoşunlardakı vəziyyətlə tanışlıq məqsədilə hərbi hissələrdə olmuşdur. Bunun nəticəsində aşkara çıxan fərarilik, çağırış-səfərbərlik işinin düzgün qurulmaması kimi ciddi nöqsanları aradan qaldırmaq, əhalidə orduya inam yaratmaq üçün Mehmandarov xalqa müraciət etdi, 1919-cu il fevralın 25-də Parlamentdəki proqram xarakterli çıxışında, habelə digər əmr və yazışmalarında imkanlı şəxslərin övladlarının xidmətdən yayındırılmasını sərt tənqid etdi. Əhalinin hərbi xidmət yaşı çatmış bütün kateqoriyalarının orduya cəlb edilməsi üçün çağırış və səfərbərlik işinin yeni sistemi tətbiq olundu, bu sistemi işlək vəziyyətə gətirəcək orqanların şəbəkəsi genişləndirildi, fərarilərin, habelə imkanlı şəxslərin xidmətdən yayınan övladlarının xidmətə qaytarılması üçün daxili işlər orqanları ilə əlaqələr gücləndirildi. Fərarilik və xidmətdən yayınmanın əsas səbəblərindən biri olan xidmət şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün mütəmadi addımlar atılmağa başlandı. Ordunun çevik və işlək strukturlan və idarəetmə orqanları yaradıldı, konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanın hərbi təhlükəsizliyinin daha səmərəli təmin edilməsi vəzifələrinə uyğun olaraq, bu struktur və idarəetmə orqanları daha da təkmilləşdirildi, ordunun maddi-texniki təchizatının yaxşılaşdırılması və döyüş hazırlığının yüksəldilməsi üçün zəruri tədbirlər həyata keçirildi<ref name="ReferenceB">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180</ref>. Denikin qoşunlarının hücum təhlükəsinin qarşısını almaq məqsədilə [[Bakı]] ətrafında və şimal sərhədi boyunca güclü müdafiə sisteminin yaradılması, [[Lənkəran]] bölgəsindəki separatçılığın aradan qaldırılması üçün planlaşdırılan döyüş tapşırığının icrasının təşkili, habelə 1920-ci il martın sonlarında [[Qarabağ]]a erməni təcavüzünün qətiyyətlə dəf olunması və Cümhuriyyətin ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi Mehmandarovun hərbi nazir kimi fəaliyyətinin dəyərli nəticələri idi. Həm Qarabağ istiqamətində, həm də [[Qazax]]-[[Tovuz]] bölgəsində genişlənən erməni təcavüzünün qarşısının alınması üçün ölkənin hərbi potensialını məharətlə istiqamətləndirən Mehmandarov, strateji təşəbbüsü öz əlində saxlamaqla, Azərbaycanın hərb tarixinə layiqli səhifələr yazdı<ref name="ReferenceB"/>. === Aprel işğalı və sonrakı həyatı === Sovet işğalından sonra Mehmandarov vəzifəsindən istefa verdi. Azərbaycanın müstəqilliyinə qənim kəsilmiş qüvvələr onu [[Gəncə üsyanı (1920)|Gəncə üsyanı]]nın təşkilində günahkar bilərək, 1920-ci il iyunun 4-də [[Əliağa Şıxlinski|Ə.Şıxlinski]] ilə birlikdə həbs etdilər. Yalnız [[Nəriman Nərimanov]]un işə qarışmasından sonra Mehmandarov [[Bolşevizm|bolşevik]] terrorundan xilas oldu və Ə.Şıxlinski ilə bərabər bir il [[Moskva]]da yaşamaq məcburiyyətində qaldı. Mehmandarov 1921-ci ilin yayında Bakıya qayıdaraq, Xalq Hərbiyyə və Bəhriyyə Komissarlığında işə düzəlmiş, 1924–1928 illərdə Birləşmiş Komandirlər məktəbində müəllim işləmişdir. S.Mehmandarov 1924–1927-ci illərdə [[Azərbaycan]]da hərbi sahədə aparılan geniş islahatlarda və tədbirlərdə fəal iştirak etmişdir. 1928-ci ildə S.Mehmandarov səhhətinə görə orduda xidmətdən tərxis olunmuş və ona fərdi dövlət təqaüdü verilməsi müəyyən edilmişdi. Mehmandarov [[rus dili|rus]], [[türk dili|türk]] və [[fars dili|fars]] dillərini yüksək səviyyədə bilirdi. Ömrünün son üç ilində islam tarixi və fəlsəfəsi ilə məşğul olmuşdur. 12 fevral 1931-ci ildə [[Bakı]]da vəfat edib [[Çəmbərəkənd qəbiristanlığı]]nda dəfn edilmişdir<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180–181</ref>. == Ailəsi == Səməd bəyin həyat yoldaşı Yelizaveta Nikolayevna Teslav Kiyev zadəgan ailəsindən idi. 1907-ci ildə onların oğlan övladı oldu, onun adını Pir qoymuşdular. Pir qeyri-adi tapıntı anlamına gəldiyi üçün Səməd bəy sevincindən oğluna bu adı verib. Daha sonra Səməd bəy həyat yoldaşının zadəgan ailəsindən olduğunu nəzərə alaraq, uşağın adını dəyişib İqor Samedoviç Mehmandarov yazdırıb. İqor rusdilli biri idi, Azərbaycan dilini bilmirdi. İqor deyirdi ki, "[[NKVD]] işçiləri anamı da, məni də tez-tez döyürdülər. Biz bu cür münasibətin səbəbini soruşanda bildirirdilər ki, siz yaxşı valideyn seçməmisiniz, nazirin oğlu olmusunuz". Səməd bəyin həyat yoldaşı və oğlu əvvəlcə [[Kalininqrad]]a, daha sonra müharibə başlayan zaman qatarla [[Sibir]] tərəfə sürgünə göndəriliblər. Həmin vaxt qatara qəfildən alman aviasiyası hücum edib. Mehmandarovun həyat yoldaşı yaralanıb həlak olsa da, İqor sağ qalıb. İqor Mehmandarov İza Polagina adlı qadınla evlənib, lakin onların övladları olmayıb. Səməd bəy Mehmandarov gəlini İza Polagina ilə heç vaxt tanış ola bilməyib. İqorun İza ilə izdivacı ikinci evliliyi idi. 1970-ci ildə mərhum prezident [[Heydər Əliyev]] İqor Mehmandarovu Bakıya dəvət edib və ona Bakıda ev hədiyyə edib. Elə həmin vaxtdan o, həyat yoldaşı İza Polagina ilə birlikdə Bakıda yaşamağa başlayıb. İqor 1989-cu ilin avqust ayında vəfat edib. Məzarı [[Yasamal qəbirstanlığı]]ndadır.<ref>{{cite web |last1=Fikiri |first1=Zulfiyye |title=40 minlik ordunun əfsanəvi generalı – Səməd Bəy Mehmandarov |url=https://www.ens.az/az/40-minlik-ordunun-efsanevi-generali-semed-bey-mehmandarov |website=Ens.az - 4 dildə xəbərlər və ensiklopediya |publisher=Ens.az |accessdate=9 iyul 2020 |language=az-AZ}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Sizi dünyalar qədər sevirdim (film, 1985)]] # [[Səmədbəy (film, 1995)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Tənha ruh (film, 1998)]] # [[Cümhuriyyət generalları (film, 2006)]] # [[Sərdadr (film, 2015)|Sərdar (film, 2015)]] == Xatirəsi == [[Bakı]] küçələrindən biri və [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nin tankerlərindən biri Mehmandarovun adını daşıyır<ref>{{Cite web |title=Азербайджанское Государственное Каспийское Морское Пароходство — Флот |url=http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |access-date=2018-03-14 |archive-date=2016-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160704095831/http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |url-status=dead }}</ref>. [[Aleksandr Stepanov]]un "Port-Artur" və "Zvonaryov ailəsi" romanlarında da Səməd bəy təsvir olunub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov Samedbey Mehmandarov] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130615215731/http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov |date=2013-06-15 }} ([[İngiliscə]]) * Nuranə Nəcəfova, "Cümhuriyyət ordusunun memarı", [[Bütöv Azərbaycan qəzeti]], № 42 (174), 5–11 dekabr 2012-ci il, səh. 13. {{az}} * Şəmistan Nəzirli — Azərbaycan ın görkəmli adamları == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] * [[Əliağa Şıxlinski]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Samedbey_Mehmandarov}} * [http://www.mns.gov.az/historymns_az.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081202002653/http://www.mns.gov.az/historymns_az.html |date=2008-12-02 }} * [http://azerbaijan.news.az/index.php?Lng=aze&year=2008&Pid=25691 Hərbi məktəbimiz]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Səməd bəy Mehmandarov (1855-1931) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Mehmandarovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Dağüstü qəbiristanlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Rus-Yapon müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Georgi silahı kavalerləri]] cmkqd4pqpuz255eqnuka2goggkjiz6g 6600995 6600873 2022-08-29T10:39:43Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin hərbi naziri |bayraq = Coat of arms of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 26 dekabr 1918 |dövr son = 30 mart 1920 |sələfi = [[Fətəli xan Xoyski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olunub.'' |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hərbi nazirinin müavini |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 1 noyabr 1918 |dövr son_3 = 26 dekabr 1918 |sələfi_3 = ''Vəzifə təsis edildi.'' |xələfi_3 = [[Əliağa Şıxlinski]] |nazir_3 = [[Fətəli xan Xoyski]] |mükafatları = + }} '''Səməd bəy Sadıx bəy oğlu Mehmandarov''' ({{DVTY}}) — Rusiya İmperator ordusunun tam artilleriya generalı;<ref name="regiment">[http://regiment.ru/bio/M/234.htm "Мехмандаров Самед-Бек-Садык-Бек-оглы"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160917113924/http://www.regiment.ru/bio/M/234.htm |date=2016-09-17 }} — regiment.ru . Retrieved 24 July 2013.</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin [[Müstəqillər fraksiyasının üzvləri|Müstəqillər fraksiyasının üzvü]]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hərb naziri; Azərbaycan SSR hərbi xadimi. == Həyatı == Mehmandarov soyadının yaranması barədə müxtəlif fərziyyələr mövcuddur. Onlardan biri ondan ibarətdir ki, [[Qarabağ xanlığı]]nın idarəetmə aparatında olan bir çox hərbi və mülkü vəzifələrdən biri də mehmandar vəzifəsi idi. Onun vəzifəsi xanlığa gələn fəxri qonaqları qarşılayaraq yerinə gətirmək idi. Qarabağ xanı [[İbrahimxəlil xan]] Cavanşirin (1762–1806) ağalığı dövründə mehmandar vəzifəsini daşıyan Mirzə Əli bəyin törəmələri sonralar Mehmandarov soyadını qəbul etmişlər. Mehmandarovların bir qolu sonralar Lənkəran şəhərinə köçmüşdü. Şuşada doğulan Mirzə Sadıq bəy Mehmandarov Peterburqda hüquq fakültəsini bitirmişdi və orada Hacı Mir Abbas bəy Talışinski ilə tanış olmuşdur. Hacı Mir Abbas onu Lənkərana, öz mülkünə baş hüquqçu vəzifəsində işləməyə dəvət etmiş və sonradan Mirzə Sadiq bəy Talışınskilərlə evlənmişdir.<ref>{{Cite web |title=Qədim soylu Mehmandarovlar |url=http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |access-date=2020-07-10 |archive-date=2020-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200710113818/http://karabakhmedia.az/main/16551-qdim-soylu-mehmandarovlar.html |url-status=dead }}</ref> Səməd bəy Mehmandarov 1855-ci il oktyabrın 16-da [[Lənkəran]]da anadan olmuşdur. Əslən şuşalıdır. [[Bakı]]da gimnaziya təhsili almış, 16 yaşında Peterburqda yerləşən II Konstantinovka artilleriya məktəbinə daxil olmuşdur. 1875-ci ilin dekabrında podporuçik rütbəsi almış və üçüncü dərəcəli "''Müqəddəs Stanislav''" ordeni ilə təltif edilmişdir. 1890-cı ildə kapitan , 1898-ci ildə podpolkovnik, 1901-ci ildə polkovnik, 1904-cü ildə general-mayor rütbəsi almışdır. [[Rus-Yapon müharibəsi]]ndə böyük rəşadət göstərmiş S. Mehmandarova 1908-ci ildə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir. === 1900–1901-ci il Çində İxetuan üsyanının yatırılmasında iştirakı === 1898-ci ildə podpolkovnik rütbəsi alan Səməd bəy Mehmandarov Zabaykalye artilleriya diviziyasının komandiri təyin edilmişdir. O illərdə diviziya [[Mancuriya]]da yerləşirdi. 1900–1901-ci illərdə [[Çin]]də [[İxetuan üsyanı]]nın yatırılmasında Səməd bəy Mehmandarovun komandir olduğu diviziya da iştirak etmişdir. Xeylunqazyan əyalətinin mərkəzi, üsyançı şəhər [[Sisikar]]ının mühasirəsi zamanı o vaxt mühasirəyə rəhbərlik edən general [[Rennekampf]] Mehmandarovun batareyalarına şəhərin cənub darvazalarından çıxmağa cəhd edən üsyançıları məhv etmək əmri vermişdi. Silahsız üsyançıların darvazalardan çıxdıqlarını görən Mehmandarov çinlilərə atəş açmaqdan imtina edir. Onların başları üzərindən cəmi bir neçə atəş açır ki, bununla da onları şəhər divarları arxasında gizlənməyə məcbur edir. 1901-ci ildə S. Mehmandarov polkovnik rütbəsi və üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni, habelə üstündə "Qəhrəmancasına fərqlənməyə görə" sözləri yazılmış qızıl qılınc almışdır. === Port-Artur döyüşlərində === 1904-cü ildə [[rus-yapon müharibəsi]] başlananda Səməd bəy Mehmandarovun qırx səkkiz yaşı vardı. Yanvarın iyirmi altısında gecə yaponlar rusların Port-Artur limanında dayanan eskadrasına hücum edib, "Retvizan", "Sesareviç" zirehli gəmilərini və "Pallada" kreyserini yandırdılar. Müharibə başlandı. Səhərisi, Səməd bəy Mehmandarovu yeddinci Sibir atıcı topçu divizionun komandiri təyin etdilər. Bu quru qoşunlarının komandanı, general-mayor Roman Kondratenkonun əmri idi. Roman İsidoroviç, Mehmandarovun döyüşdə dəyanətinə, komandirlik bacarığına yaxşı bələd idi. Məhz ona görə də Səməd bəyi Şərq cəbhəsinin rəisi təyin etdi. Bura, [[Port Artur müharibəsi|Port-Artur müdafiəsi]]ndə ən mühüm cəbhə hesab olunurdu. yaponlar ən güclü qüvvəni də buraya yeritmişdilər. Onlar şiddətli həmlələr edir və arası kəsilmədən bombalar yağdırırdılar. Polkovnik Səməd bəy Mehmandarov komandan Kondratenkonun ən yaxın köməkçilərindən biri idi. Topçuların əməliyyatına bacarıqla rəhbərlik edən Mehmandarov qala mühasirədə olanda həmişə ön mövqelərdə və çox təhlükəli yerlərdə sərrast atəşlə samurayların hücumunu dəf edirdi. Səməd bəy Mehmandarovun ən təhlükəli döyüşdə belə özünü itirmədiyinin şahidi olan Əliağa Şıxlinski yazır ki: {{sitat|Oktyabrın on dördündə qala top atəşinə tutulan zaman Səməd bəy Mehmandarov mənim mövqeyimə gəldi. Həmin mövqe yaponlar tərəfindən on bir düyməli topdan, otuz yeddi millimetrlik xırda dəniz topuna qədər müxtəlif toplarla atəşə tutulmuşdu. Həm də bu mövqe yaponların tüfəng və pulemyot atəşi altında idi. Bu zaman Mehmandarovun yaxınlığında altıdüymə mərmi partladı və yerdən qalxan qara palçıq onun üstünü buladı, amma yaralanmadı. Mehmandarov buna əsla əhəmiyyət verməyərək, böyük bir soyuqqanlılıqla cibindən ağ dəsmalını çıxarıb, təzə paltosunun üzərinə sıçrayan palçığı silməyə başladı.}} [[Fayl:Memorial medal awarded to artillery general Samed bey Mehmandarov.jpg|250px|thumb|left|[[Port Artur müharibəsi|Port Artur]] müdafiəsinə görə Səməd bəy Mehmandarova verilən xatirə medalı. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılır.]] Dekabrın ilk günlərində yaponlar qalaya iki ağır zərbə vurdular. Rusların inadlı müqavimətinə baxmayaraq, onlar qalanın bir neçə mühüm fortlarını tutdular. İkinci ağır zərbə isə dekabrın ikisində oldu. Komandan general Roman Kondratenko qəhrəmanlıqla həlak oldu. Əvəzində iradəcə zəif olan general Fok komandan təyin edildi. On altı gün sonra yaponlar qalanın taleyini həll edən Drakonovıy Xrebet dağını ələ keçirdilər. Port-Arturun qorxaq və istedadsız komendantı general Stessel qalanı dərhal düşmənə təslim etmək üçün hərbi şuranın iclasını çağırdı. Şurada iştirak edən bəzi komandirlər Stesselin təklifinə şərik oldular. Lakin general-mayor Səməd bəy Mehmandarov, polkovnik Semyonov və bir qrup mərd zabitlər təslim olmağa qəti etiraz etdilər. Döyüşkən zabitlər inad edirdilər ki, güclü yapon ordusunu geri oturtmağa hələ qüvvələri çatar. General Mehmandarov başda olmaqla onlar deyirdilər ki, qala hələ özünü saxlamağa qadirdir. Nə qədər ki mərmi var, toplardan atəş yağdıracağıq. Nə qədər ki patron var, tüfənglərdən atəş açacağıq. Mərmi və patron qurtardıqda isə süngü ilə döyüşəcəyik. Lakin cəsarətsiz general Stessel mərd zabitləri eşitmədi, silahı yerə qoymağı qarnizona əmr etdi. Sonralar Rusiyaya qayıdanda general Stessel qala müdafiəçilərinin tələbi ilə Port Arturu tələsik təslim etdiyinə görə hərbi məhkəməyə verildi. General-mayor Mehmandarov və onun zabit dostları qala təslim edildikdən sonra da hərbi anda sadiq qalaraq başqa əsgər və zabitlər üçün nümunə göstərdilər. Yaponların şərtlərinə görə əsgərlər hərbi əsir alınır, zabitlər isə Yaponiyaya qarşı bir daha müharibədə iştirak etməyəcəkləri barədə yazılı iltizam verəndən sonra Rusiyaya qayıda bilərdilər. Stesselin ətrafındakı mürtəce fikirli bir qrup zabit dillərindən belə bir iltizam verdilər. Lakin Səməd bəy Mehmandarov belə bir alçaq, zabit şərəfini təhqir edən vəddən boyun qaçırdı. Bir daha Yaponiyaya qarşı müharibədə iştirak etməcəyi barədə dilindən iltizam vermədiyinə görə general mayor Səməd bəy Mehmandarov əsir alınıb Yaponiyaya göndərildi. O, 1906-cı ildə Portsmut müqaviləsi bağlandıqdan sonra Rusiyaya qayıda bildi. === Birinci Dünya müharibəsi illərində === [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsi]] başlananda Mehmandarov [[Vladiqafqaz]]da yerləşən 21-ci piyada diviziyasının komandanı idi. Bu vaxtadək həyatında bir çox mühüm hadisələr baş vermişdi. Əsirlikdən qayıdan kimi yeddinci [[Şərqi Sibir]] artilleriya briqadasının komandanı təyin edildi, az sonra ona daha məsul vəzifə tapşırıldı. Üçüncü Sibir ordusunun korpusunda artilleriya rəisi oldu. 1908-ci il Səməd bəyə bu yüksək vəzifədən başqa daha iki böyük sevinc bəxş etdi. Həmin il iyulun on üçündə onu [[general-leytenant]] rütbəsilə təltif etdilər. Noyabrın 18-də isə tale uzun intizardan sonra ona oğul payı göndərdi. Səməd bəy ona Pir adı verdi. [[Birinci Dünya müharibəsi|I Dünya müharibəsi]] illərində general Mehmandarov bir neçə uğurlu hərbi əməliyyatı yerinə yetirən istedadlı sərkərdə kimi ad-san qazanmışdı. 1914-cü il sentyabrın on beşində keçirilən [[Lodz]] əməliyyatında general Mehmandarov xüsusi şöhrət qazandı. [[Almanlar|Alman]] generalı Makenzenin qoşunları güclü hücumla İvanqorod şəhərini alıb sürətlə [[Lodz]] şəhəri uğrunda əməliyyata başladı. Güclü təzyiqlə geri çəkilən rus qoşunları çox ağır vəziyyətə düşmüşdü. Bütün mövqelərdən hücuma keçən almanlar dayanmadan irəliləyərək geri çəkilən rus qoşunlarının qabağını kəsib onları mühasirəyə almağa çalışırdı. Mehmandarovun iyirmi birinci piyada diviziyası səksən birinci Abşeron, səksən ikinci Dağıstan, səksən üçüncü Samur və səksən dördüncü Şirvan polklarından təşkil olunmuşdu. Bu polkların hərəsinin özünəməxsus döyüş ənənəsi vardı. Korpus komandanı öz bölmələrinin müqəddəratı üçün təşvişə düşərək Mehmandarovun diviziyasının nə vəziyyətdə olduğunu telefonla xəbər aldı. Səməd bəyin telefonda komandirlərə məxsus mərd, qısa cavabı belə oldu: "Vəziyyət ağırdır. Hücuma keçirəm!". İki rus ordusunun geri çəkildiyi belə ağır bir vaxtda Mehmandarovun diviziyası böyük bir iştahla irəliləyən düşmənə ağır zərbə vurub onu geri oturtdu. Üçgünlük ağır döyüşlərdən sonra İvanqorod şəhərinin hüdudlarına çatıb ona həmlə etdi. Birinci dünya müharibəsi tarixində Mehmandarovun bu müvəffəqiyyətli əməliyyatı alman generalı Makenzenin sürətli hücum planlarını puça çıxartdı. Geri çəkilən iki rus ordusunu isə mühasirəyə düşmək rüsvayçılığından xilas etdi." Həmin əməliyyat zamanı general Əliağa Şıxlinski Ali baş komandan tərəfindən səhra toplarının baş müfəttişi yanında xüsusi tapşırıq generalı vəzifəsini daşıyırdı. Sonralar o yazırdı: {{sitat|O zaman rus ordusunda yeni bir silah olan ağır səhra toplarının vəziyyətini yoxlamaq və bu sahədə fəaliyyətə istiqamət vermək üçün qərb cəbhəsinə çağırıldım. Mən yeddi korpusu gəzdim və müəyyən etdim ki, yalnız Səməd bəy Mehmandarovun korpusunda ağır topların vəzifəsi düzgün başa düşülmüş və bu toplar həmin vəzifələrə uyğun yerləşdirilmişdir. Bu iş korpus top müfəttişinin təşəbbüsü yox, məhz mahir topçu olan Mehmandarovun şəxsi təşəbbüsünün nəticəsi idi.}} Bu müharibədə misilsiz qələbələrə görə Mehmandarova tam artilleriya generalı rütbəsi verildi. 1915-ci ildə o, ikinci Qafqaz ordu korpusuna komandan təyin edildi. General Səməd bəy Mehmandarovun döyüşlərdə göstərdiyi igidliyi və əsgərlərlə xoş rəftarı haqqında onun müasirləri iftixarla söhbət açırlar. Mayor Hacıağa İbrahimbəyli yazırdı ki: {{sitat|General Mehmandarov birinci dünya müharibəsi zamanı çox böyük şöhrət qazanmışdı. Vuruşmaların ən qorxulu dəqiqələrində onun misilsiz soyuqqanlılığı və hədsiz qoçaqlığı rus ordusunda məşhur idi. O, təbiətən ədalətli, namuslu, düz danışan adamları sevir, onlara kömək göstərir, ürəyi düz olmayanlara qarşı isə amansız idi. Ona tabe olanların hamısı ondan çəkinər, lakin onu sevər və ona inanardılar.}} 1917-ci ilin əvvəlində [[Rusiya]]nın bütün hərbi ordenləri ilə, eləcə də [[İngiltərə]]nin, [[Fransa]]nın, [[Rumıniya]]nın bir neçə hərbi ordenləri ilə təltif edilmişdi. 1917-ci il fevral burjua inqilabı baş verərkən S. Mehmandarov [[Qafqaz]]da idi. Həmin ilin aprel ayında o, vəzifəsini həmişəlik tərk edib istefaya çıxmış, bir müddət [[Vladiqafqaz]] şəhərində yaşamış, sonra [[Azərbaycan]]a gəlmişdir. === AXC dövründə fəaliyyəti === 1918-ci il noyabrın 1-də Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Hökuməti Hərbi Nazirliyi bərpa etmək barədə qərar qəbul edərkən Mehmandarov Cümhuriyyət ordusunda xidmətə çağırılaraq, hərbi nazirin müavini təyin edildi. Mehmandarovun peşəkarlığı, təşkilatçılıq qabiliyyəti, başlıcası isə Azərbaycanın müstəqilliyinə sədaqəti yeni şəraitdə də öz təsdiqini tapdı və 1918-ci il dekabrın 25-də o, hərbi nazir təyin edildi. Qısa fəaliyyəti dövründə 30 minlik ordu yaratmağa nail olmuşdu. Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusu quruculuğunun memarı idi. O, hər şeydən əvvəl, bu prosesin mahiyyətini, onun dövlət quruculuğundakı yerini dəqiqliklə müəyyənləşdirdi və bütün imkanları da bu məsələlərin həllinə istiqamətləndirdi. Mehmandarov dəfələrlə bəyan etmişdi ki, Cümhuriyyət ordusu, siyasətdən kənarda qalmaqla, yalnız Azərbaycan müstəqilliyinin keşiyində dayanmalıdır. Bu prinsipə hərbi nazir olduğu bütün müddət ərzində dönmədən riayət edən Mehmandarovun mövqeyi hakimiyyətdə təmsil olunan siyasi qüvvələr tərəfindən də yüksək qiymətləndirildi və bunun nəticəsi idi ki, Cümhuriyyətin mövcud olduğu dövrdə hökumətdə hərbi nazir portfeli yalnız ona tapşırılmışdı<ref name="ReferenceA">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179</ref>. [[Fayl:I Yusifbəyli hökumətinin üzvləri.jpg|thumb|Dekabr 1919 [[Aslan bəy Səfikürdski]], [[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]], Səməd bəy Mehmandarov, [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Məmməd Yusif Cəfərov]], [[Rəşid xan Qaplanov]], [[Ağa Əminov]], [[Camo bəy Hacınski]], [[Nəriman bəy Nərimanbəyli]]|left|332x332px|alt=]] 1918-ci il noyabrın 17-də Müttəfiq dövlətlər adından Bakıya daxil olan ingilis qoşunlarının komandanlığı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hərbi qüvvələrinin, o cümlədən Hərbi Nazirliyin Bakıdan çıxarılmasını tələb etdi. Bununla əlaqədar, nazirlik [[Gəncə]]yə köçürüldü və 1919-cu ilin ortalarına kimi orada fəaliyyət göstərdi. Paytaxtdan ayrı düşmək qarşıda dayanan mürəkkəb vəzifələrin həllinin operativliyinə təsir göstərsə də, Mehmandarovun işgüzarlığı, ətrafına topladığı zabitlərin və generalların iş kefiyyətlərindən məqsədyönlü istifadə etməsi mövcud çətinliklərin həllində bir dinamiklik yaratdı. Kadrlarla işlərin düzgün qurulması Mehmandarovun hərbi nazir kimi uğurlu fəaliyyətini şərtləndirən başlıca amillərdən biri idi. Böyük etimad, yüksək tələbkarlıq və daimi qayğı [[Əliağa Şıxlinski]], [[Məhəmməd bəy Sulkeviç|Məmməd bəy Sulkeviç]], [[Həbib bəy Səlimov]], [[İbrahim ağa Usubov]], [[İbrahim Vəkilov|İbrahim bəy Vəkilov]], [[Cavad bəy Şıxlinski]], [[Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı]], [[Teymur bəy Novruzov]] və onlarca digər generalın və yüksək rütbəli milli zabitlərin təşəbbüskar fəaliyyətinə geniş meydan açdı. Zabit kadrlarının sayının artırılmasını Mehmandarov ordu quruculuğunun milli zəmin üzərində təkmilləşdirilməsinin mühüm şərti sayırdı. Məhz onun təşəbbüsü ilə Gəncə hərbi məktəbinin bazasında əvvəlcə Praporşiklər məktəbi, sonra isə Hərbiyyə məktəbi açıldı. Eyni zamanda, İstehkamçılar məktəbi, Hərbi dəmiryolçular məktəbi, Şuşa hərbi-feldşer məktəbi fəaliyyətə başladı<ref name="ReferenceA"/>. 1919-cu ilin yazında ingilis hərbi hissələri Azərbaycanda olduğu dövrdə Hərbi Nazir S. Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti başçısı [[Nəsib bəy Yusifbəyli]]yə göndərdiyi rəsmi məktubda bildirmişdi ki, İngilis hərbi dəstələri Azərbaycanda məskun olduqları yerlərdə talanlar edir, kəşfiyyat işi aparırlar. Bunlara etiraz olaraq S. Mehmandarov [[İngiltərə]] hökumətinin [[I Dünya Müharibəsi|I dünya müharibəsi]] illərində ona verdiyi ordenləri İngiltərə hökumətinə qaytarmağı Azərbaycan hökumətindən xahiş etmişdi. Ordu quruculuğunun milli zəmində qurulması və aparılması Mehmandarovun hərbi nazir kimi izlədiyi əsas xətt idi. Konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanda türk və rus hərbi təcrübələrinin təsiri olmasına baxmayaraq, o, həmin təcrübələrin ən yaxşı cəhətlərindən məhz milli zəmin, şərait və ənənə əsasında istifadəsinə üstünlük verirdi. Milli məqamları Cümhuriyyət ordusu hərbi qulluqçusunu xalqına daha da yaxınlaşdıran, vətəninə daha dərindən bağlayan dəyərlər kimi qiymətləndirən Mehmandarov orduda rəsmi dilin Azərbaycan dili olduğunu elan edərək, azərbaycanlı döyüşçülərin Vətənə sədaqət andı içmələrini vacib saydı, Azərbaycan dilinin öyrənilməsi üçün göstəriş verdi, əsgərlərin marşları Azərbaycan dilində oxumasıını tələb etdi, milli və tarixi rəmzləri özündə əks etdirən döyüş bayraqların və geyim formalarının layihələrini təsdiqlədi, Azərbaycan xalqının zəngin hərbi tarixinin öyrənilməsinə və hərbi qulluqçular arasında yayılmasına, hətta əsgərlərin qidalanmasında milli xörəklərin üstünlük təşkil etməsinə göstəriş verdi<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 179–180</ref>. Mehmandarov Hərbi Nazirlikdəki fəaliyyətinin ilk günlərindən qoşunlardakı vəziyyətlə tanışlıq məqsədilə hərbi hissələrdə olmuşdur. Bunun nəticəsində aşkara çıxan fərarilik, çağırış-səfərbərlik işinin düzgün qurulmaması kimi ciddi nöqsanları aradan qaldırmaq, əhalidə orduya inam yaratmaq üçün Mehmandarov xalqa müraciət etdi, 1919-cu il fevralın 25-də Parlamentdəki proqram xarakterli çıxışında, habelə digər əmr və yazışmalarında imkanlı şəxslərin övladlarının xidmətdən yayındırılmasını sərt tənqid etdi. Əhalinin hərbi xidmət yaşı çatmış bütün kateqoriyalarının orduya cəlb edilməsi üçün çağırış və səfərbərlik işinin yeni sistemi tətbiq olundu, bu sistemi işlək vəziyyətə gətirəcək orqanların şəbəkəsi genişləndirildi, fərarilərin, habelə imkanlı şəxslərin xidmətdən yayınan övladlarının xidmətə qaytarılması üçün daxili işlər orqanları ilə əlaqələr gücləndirildi. Fərarilik və xidmətdən yayınmanın əsas səbəblərindən biri olan xidmət şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün mütəmadi addımlar atılmağa başlandı. Ordunun çevik və işlək strukturlan və idarəetmə orqanları yaradıldı, konkret tarixi şəraitdə Azərbaycanın hərbi təhlükəsizliyinin daha səmərəli təmin edilməsi vəzifələrinə uyğun olaraq, bu struktur və idarəetmə orqanları daha da təkmilləşdirildi, ordunun maddi-texniki təchizatının yaxşılaşdırılması və döyüş hazırlığının yüksəldilməsi üçün zəruri tədbirlər həyata keçirildi<ref name="ReferenceB">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180</ref>. Denikin qoşunlarının hücum təhlükəsinin qarşısını almaq məqsədilə [[Bakı]] ətrafında və şimal sərhədi boyunca güclü müdafiə sisteminin yaradılması, [[Lənkəran]] bölgəsindəki separatçılığın aradan qaldırılması üçün planlaşdırılan döyüş tapşırığının icrasının təşkili, habelə 1920-ci il martın sonlarında [[Qarabağ]]a erməni təcavüzünün qətiyyətlə dəf olunması və Cümhuriyyətin ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi Mehmandarovun hərbi nazir kimi fəaliyyətinin dəyərli nəticələri idi. Həm Qarabağ istiqamətində, həm də [[Qazax]]-[[Tovuz]] bölgəsində genişlənən erməni təcavüzünün qarşısının alınması üçün ölkənin hərbi potensialını məharətlə istiqamətləndirən Mehmandarov, strateji təşəbbüsü öz əlində saxlamaqla, Azərbaycanın hərb tarixinə layiqli səhifələr yazdı<ref name="ReferenceB"/>. === Aprel işğalı və sonrakı həyatı === Sovet işğalından sonra Mehmandarov vəzifəsindən istefa verdi. Azərbaycanın müstəqilliyinə qənim kəsilmiş qüvvələr onu [[Gəncə üsyanı (1920)|Gəncə üsyanı]]nın təşkilində günahkar bilərək, 1920-ci il iyunun 4-də [[Əliağa Şıxlinski|Ə. Şıxlinski]] ilə birlikdə həbs etdilər. Yalnız [[Nəriman Nərimanov]]un işə qarışmasından sonra Mehmandarov [[Bolşevizm|bolşevik]] terrorundan xilas oldu və Ə. Şıxlinski ilə bərabər bir il [[Moskva]]da yaşamaq məcburiyyətində qaldı. Mehmandarov 1921-ci ilin yayında Bakıya qayıdaraq, Xalq Hərbiyyə və Bəhriyyə Komissarlığında işə düzəlmiş, 1924–1928 illərdə Birləşmiş Komandirlər məktəbində müəllim işləmişdir. S. Mehmandarov 1924–1927-ci illərdə [[Azərbaycan]]da hərbi sahədə aparılan geniş islahatlarda və tədbirlərdə fəal iştirak etmişdir. 1928-ci ildə S. Mehmandarov səhhətinə görə orduda xidmətdən tərxis olunmuş və ona fərdi dövlət təqaüdü verilməsi müəyyən edilmişdi. Mehmandarov [[rus dili|rus]], [[türk dili|türk]] və [[fars dili|fars]] dillərini yüksək səviyyədə bilirdi. Ömrünün son üç ilində islam tarixi və fəlsəfəsi ilə məşğul olmuşdur. 12 fevral 1931-ci ildə [[Bakı]]da vəfat edib [[Çəmbərəkənd qəbiristanlığı]]nda dəfn edilmişdir<ref>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. II cild. Bakı 2005. s. 180–181</ref>. == Ailəsi == Səməd bəyin həyat yoldaşı Yelizaveta Nikolayevna Teslav Kiyev zadəgan ailəsindən idi. 1907-ci ildə onların oğlan övladı oldu, onun adını Pir qoymuşdular. Pir qeyri-adi tapıntı anlamına gəldiyi üçün Səməd bəy sevincindən oğluna bu adı verib. Daha sonra Səməd bəy həyat yoldaşının zadəgan ailəsindən olduğunu nəzərə alaraq, uşağın adını dəyişib İqor Samedoviç Mehmandarov yazdırıb. İqor rusdilli biri idi, Azərbaycan dilini bilmirdi. İqor deyirdi ki, "[[NKVD]] işçiləri anamı da, məni də tez-tez döyürdülər. Biz bu cür münasibətin səbəbini soruşanda bildirirdilər ki, siz yaxşı valideyn seçməmisiniz, nazirin oğlu olmusunuz". Səməd bəyin həyat yoldaşı və oğlu əvvəlcə [[Kalininqrad]]a, daha sonra müharibə başlayan zaman qatarla [[Sibir]] tərəfə sürgünə göndəriliblər. Həmin vaxt qatara qəfildən alman aviasiyası hücum edib. Mehmandarovun həyat yoldaşı yaralanıb həlak olsa da, İqor sağ qalıb. İqor Mehmandarov İza Polagina adlı qadınla evlənib, lakin onların övladları olmayıb. Səməd bəy Mehmandarov gəlini İza Polagina ilə heç vaxt tanış ola bilməyib. İqorun İza ilə izdivacı ikinci evliliyi idi. 1970-ci ildə mərhum prezident [[Heydər Əliyev]] İqor Mehmandarovu Bakıya dəvət edib və ona Bakıda ev hədiyyə edib. Elə həmin vaxtdan o, həyat yoldaşı İza Polagina ilə birlikdə Bakıda yaşamağa başlayıb. İqor 1989-cu ilin avqust ayında vəfat edib. Məzarı [[Yasamal qəbirstanlığı]]ndadır.<ref>{{cite web |last1=Fikiri |first1=Zulfiyye |title=40 minlik ordunun əfsanəvi generalı – Səməd Bəy Mehmandarov |url=https://www.ens.az/az/40-minlik-ordunun-efsanevi-generali-semed-bey-mehmandarov |website=Ens.az - 4 dildə xəbərlər və ensiklopediya |publisher=Ens.az |accessdate=9 iyul 2020 |language=az-AZ}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Sizi dünyalar qədər sevirdim (film, 1985)]] # [[Səmədbəy (film, 1995)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Tənha ruh (film, 1998)]] # [[Cümhuriyyət generalları (film, 2006)]] # [[Sərdadr (film, 2015)|Sərdar (film, 2015)]] == Xatirəsi == [[Bakı]] küçələrindən biri və [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nin tankerlərindən biri Mehmandarovun adını daşıyır<ref>{{Cite web |title=Азербайджанское Государственное Каспийское Морское Пароходство — Флот |url=http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |access-date=2018-03-14 |archive-date=2016-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160704095831/http://www.acsc.az/uploads/gemiler/tanker/General_Mehmandarov.pdf |url-status=dead }}</ref>. [[Aleksandr Stepanov]]un "Port-Artur" və "Zvonaryov ailəsi" romanlarında da Səməd bəy təsvir olunub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov Samedbey Mehmandarov] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130615215731/http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Samedbey-Mehmandarov |date=2013-06-15 }} ([[İngiliscə]]) * Nuranə Nəcəfova, "Cümhuriyyət ordusunun memarı", [[Bütöv Azərbaycan qəzeti]], № 42 (174), 5–11 dekabr 2012-ci il, səh. 13. {{az}} * Şəmistan Nəzirli — Azərbaycan ın görkəmli adamları == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Samedbey_Mehmandarov}} * [http://www.mns.gov.az/historymns_az.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081202002653/http://www.mns.gov.az/historymns_az.html |date=2008-12-02 }} * [http://azerbaijan.news.az/index.php?Lng=aze&year=2008&Pid=25691 Hərbi məktəbimiz] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Səməd bəy Mehmandarov (1855-1931) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Mehmandarovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Rus-Yapon müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] 5a0rtl9d0lu0ywg6rcrkqyt8iq78uvt 0 29676 6600919 6592610 2022-08-29T09:43:48Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq komissarları və nazirləri]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq hərbi və dəniz işləri komissarları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|Ümumittifaq Kommunist (bolşeviklər) Partiyası]] Zaqafaziya Diyar Komitəsinin ikinci katibi |bayraq = Emblem_of_the_Transcaucasian_SFSR_(1930-1936).svg |bayraq2 = Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg |dövr əvvəl = 27 noyabr 1929 |dövr son = 8 may 1930 |sələfi = [[Ruben Rubenov]] |xələfi = [[Nikolay Çaplin]] |başlıq1 = Birinci katib |mətn1 = [[Aleksandr Krinitski]] |titul_2 = Azərbaycan SSR xalq hərbi və dəniz işləri komissarı |bayraq_2 = Coat of arms of the Azerbaijan SSR (1921-1927).svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR (1920-1921).svg |dövr əvvəl_2 = 21 iyun 1920 |dövr son_2 = 1 fevral 1923 |sələfi_2 = [[Çingiz İldırım]] |xələfi_2 = ''Vəzifə ləğv edildi.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR müvəqqəti xalq hərbi və dəniz işləri komissarı |bayraq_3 = Unofficial Emblem of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920-1921).svg |bayraq2_3 = Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920).svg |dövr əvvəl_3 = 12 iyun 1920 |dövr son_3 = 21 iyun 1920 |titul_4 = [[Bakı Şəhər Soveti]] İcraiyyə Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Unofficial Emblem of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920-1921).svg |bayraq2_4 = Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920).svg |dövr əvvəl_4 = iyun 1920 |dövr son_4 = 1920 |sələfi_4 = ''Vəzifə təsis edildi.'' |xələfi_4 = |titul_5 = Bakı Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin sədri |bayraq_5 = Unofficial Emblem of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920-1921).svg |bayraq2_5 = Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920).svg |dövr əvvəl_5 = aprel 1920 |dövr son_5 = 1920 |sələfi_5 = ''Vəzifə təsis edildi.'' |xələfi_5 = ''Vəzifə ləğv edildi.'' |titul_6 = Azərbaycan SSR xalq əmək və ədliyyə komissarı |bayraq_6 = Unofficial Emblem of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920-1921).svg |bayraq2_6 = Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1920).svg |dövr əvvəl_6 = 28 aprel 1920 |dövr son_6 = 12 iyun 1920 |sələfi_6 = ''Vəzifə təsis edildi.'' |xələfi_6 = [[Behbud ağa Şahtaxtinski]] |titul_7 = [[Xalq qəzeti|"Kommunist" qəzetinin]] baş redaktoru |bayraq_7 = |bayraq2_7 = |dövr əvvəl_7 = 1919 |dövr son_7 = 1920 |sələfi_7 = ''Vəzifə təsis edildi.'' |xələfi_7 = [[Ağababa Yusifzadə]] |titul_8 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü]] |bayraq_8 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_8 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_8 = 7 dekabr 1918 |dövr son_8 = 27 aprel 1920 |sələfi_8 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_8 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_8 = Fraksiya |mətn1_8 = [[Sosialistlər fraksiyası (AXC)|Sosialistlər fraksiyası]] |titul_9 = [[Gürcüstan Demokratik Respublikası]] Parlamentinin üzvü |bayraq_9 = Coat of Arms of the Democratic Republic of Georgia (1918 document) crop.png |bayraq2_9 = Flag of Georgia (1918–1921, 4-5).svg |dövr əvvəl_9 = 1918 |dövr son_9 = 1918 |sələfi_9 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_9 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_9 = Partiya |mətn1_9 = [[Hümmət Partiyası]] |titul_10 = Şamaxı Fəhlə və Əsgər Deputatları Sovetinin sədri |dövr əvvəl_10 = 1917 |dövr son_10 = 1917 |sələfi_10 = ''Vəzifə təsis edildi.'' |xələfi_10 = ''Vəzifə ləğv edildi.'' |mükafatları = + }} '''Qarayev Əliheydər Ağakərim oğlu''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan SSR]] dövlət xadimi, ilk ədliyyə və əmək xalq komissarı. == Həyatı == Əliheydər Qarayev əvvəlcə mollaxanada, sonra Şamaxı realnı məktəbində oxumuş, bir müddət [[Bakı]]da rus-tatar məktəbində dərs demişdir. 1916-cı ildə Don (indiki Novoçerkassk) Politexnik İnsitutuna daxil olmuş, tələbələrin inqilabi çıxışlarında iştirak etmişdir. 1917-ci ildə Şamaxı Fəhlə və Əsgər Deputatları Sovetinin sədri olmuşdur.Əliheydər Qarayev Ağakərim oğlu, 1896-cı ilin iyun ayının 20-də Şamaxı şəhərində anadan olub. Tacir olan atası tərəfindən 6 yaşında mollaxanaya təhsil almaq məqsədilə göndərilir. 10 yaşında isə realnı məktəbə yazılır. Qarayevin şəxsiyyətinin formalaşmasında onun müəllimi- görkəmli şair, nasir, dramaturq, publisist və maarif xadimi Abbas Səhhətin böyük rolu olub. Bir müddət Bakıda rus-tatar məktəbində dərs demişdir. Sosial yönümlü xarakterinə görə məktəbin ictimai işlərində fəal iştirak edir və üzərində böyük təsiri olmuş, demokratik ideyaların carçısı "Molla Nəsrəddin" jurnalını maraqlı izləyirdi. Mütərəqqi fikirlərin təbliğatçısı olan "[[Molla Nəsrəddin (jurnal)|Molla Nəsrəddin]]" zəhmətkeş xalq və demokratiya cəbhəsində duraraq, azadlıq düşmənlərini — çar mütləqiyyətini, hakim təbəqələrinin ağalığını, imperializmin müstəmləkəçilik siyasətini, geriliyi, mövhumat, cəhalət və xurafatı amansız satira atəşinə tutmuş, Azərbaycan xalqının milli oyanışında, əhalinin geniş təbəqələri içərisində istiqlal ideyalarının yayılmasında mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan poeziyasında inqilabi [[satira]]nın banisi, görkəmli şair [[Mirzə Ələkbər Sabir]] (1862–1911) və [[Abbas Səhhət]]in (1874–1918) təsiri altında gənc Əliheydər həmin jurnalda öz məqalələrini dərc etdirir. 1913-cü ildə isə jurnalın Tiflisdəki qurultayında nümayəndə heyətinin tərkibində iştirak edir. Aradan bir il keçəndən sonra Şamaxıda, Bakı şəhərində mədəni-maarif işləri ilə məşğul olan "Nicat"ın təşəbbüsü ilə yaradılmış xeyriyyə cəmiyyətinə üzv oldu və cəmiyyətə verdiyi töhfələrdən ötrü, şöbənin rəhbərliyi tərəfindən ona təşəkkür edildi. == Siyasi fəaliyyəti == Bakıda sol radikal [[Sosialistlər fraksiyası (AXC)|sosialistlərin]] liderlərindən biri kimi Əliheydər Qarayev [[parlament]] üzvü olmaqla yanaşı [[mətbuat]] tarixinə jurnalist, qəzet və jurnal redaktoru, bolşevik ideyalarının təbliğatçısı kimi daxil olmuşdur. Onun redaktorluğu ilə "Bakı Fəhlə Konfransının Əxbarı", "Zəhmət", "Zəhmət Sədası", "Oktyabr İnqilabı", "Füqəra Sədası" qəzetləri və "Məşəl" jurnalı buraxılırdı. Doğrudur, bunlardan bəzilərinin yalnız bir nömrəsi çıxmış, bəzisi isə biri-digərini əvəz etmişdir.Öz potensialını dərk etmiş Əliheydər, 1916-cı ildə Don (indiki Novoçerkassk) Politexnik İnsitutuna daxil olmuş, tələbələrin inqilabi çıxışlarında iştirak etmişdir. 1917-ci ildə Şamaxı Fəhlə və Əsgər Deputatları Sovetinin sədri olmuşdur. Siyasi fəaliyyətə qədəm qoyması da, bu dövr ilə əlaqəlidir. İmperiyanın müxtəlif guşələrindən gəlmiş bütün gənclər kimi, o da tədricən şəhərin böyük siyasi həyatına qoşulur, tələbə sosial-demokrat cəmiyyətinin işində fəal iştirak etməyə başlayır. Onun natiqlik qabiliyyətini və gələcək liderlik meyillərini aşkara çıxaran ətrafındakı yoldaşlar Əliheydəri tətil komitəsinin üzvü seçirlər. Yığıncaq və mitinqlərdəki davranışı və çılğın təbiəti ilə seçilən gənc Əliheydər mövcud quruluşa qarşı öz nifrətini dilə gətirir, elə buna görə də həbs olunur, jandarm idarəsində ona edilən xəbərdarlıqdan sonra isə tezliklə azadlığa buraxılır. Ədalətsiz [[Çar]] istibdadına qarşı etirazını, mütərəqqi sosial-demokrat ideyalarında kəşf edən Əliheydər 1917-ci il Fevral burjua inqilabını Novoçerkasskda qarşılayır və təhsilindən ayrılaraq Azərbaycana-Şamaxıya qayıdır. Burada müxtəlif mədəni-maarif və siyasi işlərdə, onların təşkil edilməsində iştirak edir. Məhz özünün iştirakı ilə təsis edilmiş Fəhlə və Əsgər Deputatları Şurasının İcraiyyə Komitəsinə üzv seçildi. Həmçinin iyun ayının ortalarında Şamaxı kəndliləri Qarayevi, Zaqafqaziya kəndli deputatlarının Tiflisdə keçirilən qurultayına nümayəndə seçdilər. Abbas Səhhətin "[[Açıq söz (qəzet)|Açıq söz]]" qəzetində 1917-ci ilin mayında dərc olunmuş "Müsəlman tələbələrinin fəaliyyəti" məqaləsində Əliheydər Qarayevin Şamaxıdakı fəaliyyəti xüsusi qeyd olunurdu. Bir aydan sonra isə Petroqraddakı Birinci Ümumrusiya Kəndli Soveti İcraiyyə Komitəsinə üzv seçildi. Həmin ilin sentyabrında Tiflisə gələn Qarayev menşevik sıralarına qoşulur. Bu zaman o, "Al Bayraq" adlı qəzetdə öz siyasi baxışlarını ortaya qoyurdu. Həmin qəzetdən sonra isə, satirik jurnal olan "Tartan-Partan"da fəaliyyətinə davam edir. Bu vaxtdan etibarən o, aktiv şəkildə siyasi fəaliyyətlə məşğul olmağa başlayır. 1918-ci ilin oktyabrında açılan Gürcüstandakı menşevik parlamentinə, Hümmət partiyası adından deputat seçilir Həmin dövrdə o, RK(b)P Bakı Komitəsinin üzvləri — İ.İ.Anaşkin, L.İ.Mirzoyan, A.İ.Mikoyan və digərləri ilə dostluq edirdi. Bu onun bolşevizm mövqeyinə keçməsi sahəsində həlledici rol oynadı, beləliklə 1919-cu ilin fevralında Əliheydər RK(b)P-nın mübariz cərgələrinə daxil olaraq, RK(b)P Bakı komitəsinin üzvü seçilir. O, tez-tez fəhlə yığıncaqlarına gəlir, onların hüsn-rəğbətini qazanırdı. Parlaq natiqlik qabiliyyətləri, rus və Azərbaycan dillərini bilməsi, Bakının hüdudlarından kənardakı siyasi iş təcrübəsi onun bolşeviklər arasında liderə çevrilməsinə səbəb oldu və bu ona Bakı mərkəzi fəhlə klubunun idarə heyətinə daxil olmasına, sonralar isə həmin klubun sədri seçilməsinə imkan verdi. 1918-ci ilin sonlarında isə Bakı Fəhlə Konfransının, 1919-cu ildə Rəyasət Heyətinin üzvü, sonra isə sədri seçilmişdir. 1919–1920-ci illərdə bir sıra bolşevik qəzetlərinin redaktoru olmuşdur. Bu nəşrlər vasitəsilə xalqa mövcud hökuməti devirib, yerində Sovet hakimiyyəti qurmağı təbliğ edirdi. İyirminci illərin əvvəllərində "[[Kommunist (qəzet)|Kommunist]]" qəzetinin redaktorları çox tez-tez vəzifələrindən uzaqlaşdırılır, başqaları ilə əvəz edilirdilər. Bu, yüksək dairələrdə mövcud olan intriqalarla, dedi-qodularla bağlı idi. Qəzetin birinci rəsmi redaktoru Əliheydər Qarayev, məsul katib – Seyid Cəfər Cavadzadə (Pişəvəri) və Nemət Bəsir Hacıyev olmuşlar. Əliheydər Qarayev bir neçə dəfə fasilələrlə qəzetin məsul müdiri (redaktoru) təyin edilmiş, bəzən də Azərbaycan K(b)P MK-nın göstərişi ilə sadəcə olaraq, qəzetə nəzarət etmiş, bir növ, senzor funksiyasını yerinə yetirmişdir. 1922-ci il martın 2-də "Kommunist" qəzetində o vaxtkı xalq daxili işlər xalq komissarı Həmid Sultanovun "Yoxsul" imzası ilə məqaləsi dərc olunmuşdu. Məqalədə 1912-ci ildən 1922-ci ilə qədər Azərbaycandan Rusiyaya aparılan konkret məhsullar haqqında arxiv sənədlərinə əsaslanan məlumat verilirdi. Eyni zamanda, göstərilirdi ki, aparılan çeşidli məhsulların əvəzində Rusiyadan Azərbaycana ərzaq məhsulları adı ilə qapısı möhürlü boş vaqonlar gətirilirmiş. Əvvəllər belə şeylərin mövcudluğundan xəbərsiz olan müəllif ümidlə bildirirdi ki, guya sovet hakimiyyəti illərində daha bu sayaq hallara yol verilməyəcək. Ertəsi gün – 1922-ci il martın 3-də Azərbaycan K(b)P MK bürosunun xüsusi iclasında H.Sultanov vəzifəsindən azad edildi və elə iclasdaca həbs olundu. Ə.Qarayev isə "ilan yuvası" olan "Kommunist" qəzeti redaksiyasını "millətçi ünsürlərdən təmizləmək" üçün növbəti tapşırıq aldı. 1924-cü il aprelin 18-də Azərbaycan K(b)P MK-nın ikinci katibi, 27 yaşlı gənc vətənpərvər [[Əyyub Xanbudaqov]] "Kommunist" qəzetində "Milli məsələyə dair" adlı məqalə ilə çıxış etdi və bildirdi ki, partiyanın milli məsələyə dair göstərişləri yerinə yetirilmir, əksinə Azərbaycanda milli fəhlə kadrlarının hazırlanmasının qarşısı alınır, azərbaycanlılar fabrik və zavodlarda ayrı-seçkilik nəticəsində işə qəbul edilmirlər və bununla da milli məsələ nəzərdə tutulanın 0,001 faizi qədər də yerinə yetirilməyib. Cəmi bir neçə gün sonra – 1924-cü il aprelin 27-də öz işinə başlayan XIII Bakı partiya konfransı gündəlikdəki məsələləri unudub, ikigünlük işini Əyyub Xanbudaqovun "millətçiliyini" araşdırmağa həsr etdi və Əliheydər Qarayevə tapşırıldı ki, "Kommunist" qəzetinin redaksiyasında kök salmış sovet hakimiyyəti düşmənlərini – millətçiləri üzə çıxarıb tapsın. Ə.Qarayev qəzetin redaktoru [[Həbib Cəbiyev]]i müəyyən müddətə tutduğu vəzifədən kənarlaşdırıb, sözün tam mənasında, redaksiyanı yüksək mədəniyyətli Azərbaycan ziyalılarından təmizləməyə başladı. O, ziyalıların bir çoxunu "xırda burjuaziyanın əlaltısı" adlandırmış, bir qismini işdən qovmuş, bir qismini isə tənbeh etmişdi. Qəzetin ən populyar redaktoru Həbib Cəbiyev olmuşdur. Həbib Cəbiyev 1924-cü ilin aprelində Azərbaycan K(b)P MK katibi Ə.Xanbudaqovun məlum məqaləsini dərc etdikdən sonra "yuxarıların" intriqaçı dəstəsi – S.M.Kirov, L.Mirzoyan, Ə.Qarayev, D.Bünyadzadə və başqaları milli özünüdərkin inkişaf etdirilməsini istəyən Azərbaycan ziyalılarına qarşı açıq və güclü hücuma keçdilər. Milli ziyalılar millətçilikdə və pantürkizmdə günahlandırılırdılar. Onlardan tələb olunurdu ki, milli vətənpərvərliyi Ümumittifaq vətənpərvərliyi ilə əvəz etsinlər, Ümumittifaq kosmopolitizminə keçsinlər. Daha doğrusu, onların bir ümumi vətəni var, o da [[SSRİ hökumət başçıları|SSRİ]]-dir<ref>[http://xalqqazeti.com/az/news/29216 siyasi fəaliyyəti]</ref>. Əliheydər Qarayev Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan parlamentinin üzvü olub. O, "Hümmət" partayisanın menşevik qoluna mənsub idi. Cümhuriyyət dövründə bütün çıxışları Azərbaycan dövlətçiliyinin əksinə olub. O, Sovet Rusiyanın mövqeyini hər şeydən üstün tuturdu. [[Qırmızı Ordu|11-ci Qırmızı Ordunun]] Azərbaycana müdaxilə etməsində və Cümhuriyyətin süqutunda Əliheydər Qarayevin birbaşa əli olub. Yəni, Azərbaycan Cümhuriyyətinin devrilməsində onun böyük "əməyi" olub. Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra o da bolşevik partiyasının üzvü oldu. Parlamentdə onun çıxışları təsdiq edir ki, Əliheydər Qarayevin mövqeyi Azərbaycanın milli maraqlarına yox, Sovet Rusiyanın ideyasının yayılmasına xidmət edib. Dekabrın 7-də açılan Müsavat parlamentinə öz partiyasının bir nümayəndəsi kimi deputat seçilir. Belə ki, o, 1918-ci ilin dekabrından 1920-ci ildə Aprel Sosialist İnqilabının qələbəsinə qədər Müsavat Parlamentində müxtəlif məsələlər üzrə 80 dəfədən çox çıxış etmişdi. Sonralar Anastas Mikoyan bu haqda yazırdı:"Ə.Qarayev Parlamentdən çıxmaq barədə məsələni dəfələrlə RK(b)P Bakı komitəsi qarşısında qaldırmışdır, lakin biz hamımız yekdilliklə bunun əleyhinə çıxış etmişdik. Siyasi mübarizədən və öz baxışlarımızın təbliğindən ötrü leqal parlament tribunasından heç imtina edə bilməzdik."<ref>A. İ. Mikoyan. "Mübarizə yolunda". M., 1971, səh. 413</ref> 1920–1931-ci illərdə digər müxtəlif məsul vəzifələrdə çalışmış, Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin üzvü, Bakı Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin sədri, xalq əmək komissarı, xalq hərbi dəniz işləri komissarı, Bakı Sovetinin sədri işləmişdir. == Repressiyası == Qarayev, Moskvada [[Ali partiya məktəbinin binası|Ali Partiya Məktəbində]] işlədiyi vaxtlarda, qardaşı Əlövsətə, Beriyanın [[Zaqafqaziya]]da, Bağırovun isə Azərbaycanda rəhbər vəzifəsinə seçilməsini təhlükəli adlandırmış və bu hadisənin, Azərbaycanda repressiyaların güclənməsinə təkan verəcəyini bildirərək demişdi: "Çünki bu avantüraçılar İ.V.Stalinin hədsiz etimadını qazanıblar". Ə.Qarayev qardaşına danışmışdı ki, o, [[Müsavat]] Parlamentinin deputatı olduğu vaxtlarda L.P.Beriyanın müsavat kəşfiyyatında işləməsi barədə məlumatı vardı. Ə.Qarayev 1926-cı ildə Azərbaycan K(b)P MK-nin katibi təyin olunduqda, həmin faktı təsdiqləyən sənədləri axtarıb tapmağa bir neçə dəfə cəhd göstərmiş, lakin onun bütün cəhdləri uğursuzluqla başa çatmışdı, çünki L.P.Beriyanı ifşa edən materiallar çox ciddi surətdə ləğv edilmişdi. Sonralar 1953-cü ildə Beriya öz məhkəməsində etiraf etmişdi: "…deməliyəm ki, mənim ən ağır cinayətlərimdən biri… mənim müsavat əks kəşfiyyatında iştirakımdır. Bu günahımı mən tamamilə boynuma alıram."<ref>Mir Cəfər Bağırovun məhkəməsi, Bakı, 1993, səh. 2</ref> 1937-ci il iyunun 1-də Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının ayrıca tələbi ilə Ə.Qarayev və onun həyat yoldaşı — həkim Xavər Qarayeva-Şabanova Moskvada "xalq düşmənləri" kimi həbs edilərək Bakıya göndərildilər. Qarayev 1918–19-cu illərdə Hümmət Menşevik təşkilatına üzv olmaqda və Müsavat parlamentində iştirak etməkdə günahlandırılır. Yorucu istintaqlar başlayır, işgəncənin və ağır həbsxana şəraitinin gücü ilə, əsassız böhtanları öz boynuna götürməsi üçün Qarayevə təzyiq göstərirlər. Qarayev parlamentdə iştirak etməkdən başqa, qalan bütün ittihamları rədd etdi,parlamentdə isə partiyanın göstərişi ilə çalışıb, yalnız fəhlə sinfinin mənafeyini müdafiə etdiyini söyləyərək günahsız olduğunu elan etdi. == Vəfatı == 1938-ci ildə "əksinqilabçı millətçi mərkəzin işi" ilə əlaqədər olaraq güllələnmişdir. 1955-ci il dekabrın 7-də, SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyası, SSRİ Baş Prokuroru tərəfindən aparılmış işin materiallarını nəzərdən keçirərək, Əliheydər Qarayevə qarşı irəli sürülən əsassız ittihamları ləğv etdi və cinayət tərkibi olmadığına görə işin icraatını dayandırdı. == Mükafatları == * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=ZffuG6JPumE "Cümhuriyyətin kəşfiyyat orqanlarında Mircəfər Bağırov, Lavrenti Beriya kimi şəxslər də xidmət edib"] * [https://praksis01.wordpress.com/2018/11/25/%C9%99liheyd%C9%99r-qarayevin-musavat-parlamentind%C9%99ki-butun-cixislari-tam/ Əliheydər Qarayevin Müsavat parlamentindəki bütün çıxışları] * [http://www.anl.az/down/meqale/kaspi_az/2016/may/490875.pdf Öz xalqının qənimi Əliheydər Qarayev] {{Azərbaycanda Stalin repressiyaları}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} {{Azərbaycanın ədliyyə nazirləri}} {{Sovet işğalına qarşı üsyanlar}} {{Kommunizm Azərbaycanda}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan ateistləri]] [[Kateqoriya:Kiyevdə təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR prokurorları]] [[Kateqoriya:SSRİ-də repressiya qurbanları]] [[Kateqoriya:Edam olunmuş azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq hərbi və dəniz işləri komissarları]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti İcraiyyə Komitəsinin sədrləri]] [[Kateqoriya:"Xalq qəzeti"nin ("Kommunist") baş redaktorları]] [[Kateqoriya:Ümumittifaq Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Zaqafqaziya Diyar Komitəsinin ikinci katibləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun üzvləri]] [[Kateqoriya:Zaqafqaziya SFSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq əmək və ədliyyə komissarları]] 4ft33u9yp6us7z9wk2ust373invvvc9 0 29780 6600211 6570820 2022-08-29T02:37:50Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{yaxşı məqalə}} {{Silahlı qüvvə | ölkə = Azərbaycan | orijinal ad = | şəkil = Azerbaijani Armed Forces logo.svg | alt = | şəkil izahı = Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin gerbi | şəkil2 = | alt2 = | izah2 = | şüar = | qurulub = [[26 iyun]] [[1918]] | cari forma = [[1991]] | dağılıb = | daxildir = [[Fayl:Azerbaijani Land Forces badge.svg|20px]][[Azərbaycan Quru Qoşunları]]<br> [[Fayl:Azerbaijani Air Forces badge.svg|20px]] [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri]]<br> [[Fayl:Azerbaijani Navy badge.svg|20px]] [[Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələri]]<br>[[Fayl:Azerbaijani Special Forces badge.svg|20px]][[Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr (Azərbaycan)|Azərbaycan Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri]]<br>[[Fayl:Azerbaijani Internal Troops emblem.svg|20px]] [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları]]<br> [[Fayl:Azerbaijan Border Guards Standard (Reverse).svg|20px]] [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti]]<br> {{bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan Milli Qvardiyası]]<br>{{bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan Sülhməramlı Qüvvələri]] | qərargah = {{gerbifikasiya|Bakı}} | uçuş saatı = | sayt = <!-- Rəhbərlik --> | vəzifədəki şəxs = [[İlham Əliyev]] | vəzifə = Ali Baş Komandan | vəzifə1 = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Müdafiə naziri]] | vəzifədəki şəxs1 = [[Zakir Həsənov]] | vəzifədəki şəxs2 = | vəzifə2 = | vəzifədəki şəxs3 = | vəzifə3 = <!-- İnsan gücü --> | yaşı = 18-35<ref name=cia/> | əsgərlik müddəti = 18 ay<br>universitet məzunları üçün 12 ay<ref name=cia>{{cite web|title=The World Factbook: Azerbaijan|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html|website=www.cia.gov|publisher=www.cia.gov|accessdate=4 iyun 2018|archive-date=2009-06-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20090610081951/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/AJ.html|url-status=dead}}</ref> | əsgər məlumatları = | əsgər yaşı = | mövcuddur = | mövcuddur f = | uyğun = | uyğun f = | çatır = | çatır f = | aktiv = 125,000 (2020)<ref name="firepower">{{cite web|title=2021Azerbaijan Military Strength|url=https://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=azerbaijan|website=www.globalfirepower.com|publisher=www.globalfirepower.com|accessdate=31 mart 2021}}</ref> | sıralanmış = | ehtiyyat = 307,500 (2017)<ref name="firepower"/> | məbləğ = | ÜDM faizi = <!-- Sənaye --> | yerli təchizatçılar = [[Fayl:Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin loqosu.png|30px]][[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyi|Müdafiə Sənayesi Nazirliyi]] | xarici təchizatçılar = {{bayraq|TUR}} [[Türkiyə]]<ref name=panorama>{{cite web|title=Czech Republic sells weapons to Azerbaijan illegally via Israel|url=https://www.panorama.am/en/news/2018/04/25/Harut-Sassounian/1939355|website=www.panorama.am|publisher=www.panorama.am|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><br>{{bayraq|ISR}} [[İsrail]]<br>{{bayraq|RUS}} [[Rusiya]]<ref name=panorama/><br>{{bayraq|USA}} [[ABŞ]]<ref>{{cite web|last1=Kuchera|first1=Joshua|title=Azerbaijan Threatens to Cut Off Military Cooperation With US and NATO|url=https://eurasianet.org/s/azerbaijan-threatens-to-cut-off-military-cooperation-with-us-and-nato|website=eurasianet.org|publisher=eurasianet.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><br>{{bayraq|PAK}} [[Pakistan]]<ref name=panorama/><br>{{bayraq|CAN}} [[Kanada]]<ref>{{cite web|title=Canadian defence deal with Azerbaijan raises new questions about arms export controls|url=http://www.cbc.ca/news/politics/canada-defence-deal-azerbaijan-export-1.4219119|website=www.cbc.ca|publisher=www.cbc.ca|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><br>{{bayraq|UKR}} [[Ukrayna]]<ref name=panorama/><br>{{bayraq|BLR}} [[Belarus]]<ref>{{cite web|title=Azerbaijan, Belarus Pursue Military Cooperation|url=https://jamestown.org/program/azerbaijan-belarus-pursue-military-cooperation/|website=jamestown.org|publisher=jamestown.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><br>{{bayraq|CZE}} [[Çexiya]]<ref name=panorama/><br>{{bayraq|CHN}} [[Çin]]<ref>{{cite web|title=China, Azerbaijan to strengthen military cooperation|url=http://www.xinhuanet.com/english/2018-04/28/c_137142325.htm|website=www.xinhuanet.com|publisher=www.xinhuanet.com|accessdate=4 iyun 2018|archive-date=2018-04-27|archive-url=https://archive.today/20180427171025/http://www.xinhuanet.com/english/2018-04/28/c_137142325.htm|url-status=dead}}</ref> | idxal = | ixrac = <!-- Əlaqədar mövzular --> | tarix = [[Azərbaycanın hərb tarixi]]<br>[[Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi (1918-1920)|Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi]]<br>[[Bakı döyüşü]]<br>[[Qarabağ müharibəsi]]<br>[[Aprel döyüşləri]]<br>[[Tovuz döyüşləri]]<br>[[İkinci Qarabağ müharibəsi]] | rütbələr = }} '''Azərbaycan Silahlı Qüvvələri''' — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]nın müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü qorumağa həsr olunmuş hərbi təşkilat. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri [[Azərbaycan Quru Qoşunları]], [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri]] və [[Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələri]]ndən ibarətdir.<ref name=voice/> Birləşən qüvvələrə [[Azərbaycan Daxili Qoşunları|Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları]], [[Azərbaycan Milli Qvardiyası]], [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti]] və [[Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti]] daxildir.<ref name=voice/> 1918-ci ilin mayın 28-də qəbul edilmiş [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi|İstiqlal Bəyannaməsi]]ndə Azərbaycanın Silahlı Qüvvələrinınin yaradılması qeyd edilib.<ref name="voice"/> 1918-ci ilin mayın 28-də yaradılan ilk kabinədə Azərbaycan hökumətinin müdafiə naziri vəzifəsinə general [[Xosrov bəy Sultanov]] təyin edilib.<ref name="voice"/> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldığı ilk dövrlərdə onun hərbi qüvvələri 600 nəfərlik könüllü dəstələrdən ibarət idi.<ref name="voice"/> Hökumət 1918-ci il iyunun 19-da ölkə ərazisində hərbi vəziyyət elan edib.<ref name="voice"/> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının 1918-ci il 26 iyun tarixli qərarı ilə [[Çar Rusiyası]] dövründə "[[Vəhşi diviziya]]" adlanan keçmiş Tatar süvari alayının əsgərlərindən formalaşdırılmış və general [[Əliağa Şıxlinski]]nin rəhbərlik etdiyi [[Müsəlman Korpusunun Əlahiddə Azərbaycan Korpusu adlandırılması haqqında qərar|Müsəlman korpusunun]] əsasında ilk ordu hissəsi, 5000 nəfər şəxsi heyəti olan "[[Əlahiddə Azərbaycan Korpusu|Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]" yaradılıb.<ref name="voice"/> İyulun 11-də hökumət fərmanı ilə hərbi səfərbərlik elan edilib.<ref name="voice"/> Azərbaycan Respublikasının 1894–1899-cu illərdə anadan olmuş bütün müsəlman vətəndaşları orduya hərbi qulluğa çağırılıb.<ref name="voice"/> 1920-ci ildə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası|Sovet Rusiyası]] tərəfindən işğal edildikdən sonra Azərbaycanın hərbi nazirliyi rəsmən ləğv edilib, Azərbaycan ordusunun 21 generallarından 15-i bolşeviklər tərəfindən güllələnib.<ref name="voice"/> [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonra, 1991-ci ilin sentyabrında Ali Sovetin qərarı ilə [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Müdafiə Nazirliyi]], oktyabrın 9-da isə qarşıdakı 3 ay ərzində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaradılması barədə qərar qəbul edilib.<ref name="voice"/> [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in 1992-ci il 18 sentyabr tarixli fərmanı ilə ilk olaraq oktyabrın 9-u [[Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri günü]] elan edilib.<ref name="voice">{{cite web|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələri günüdür|url=https://www.amerikaninsesi.org/a/Ordu/3915821.html|website=www.amerikaninsesi.org|publisher=www.amerikaninsesi.org|accessdate=12 iyun 2018}}</ref> Lakin 22 may 1998-ci ildə prezident [[Heydər Əliyev]] fərman imzalayaraq 26 iyunu Silahlı Qüvvələr günü elan edib.<ref>{{cite web|title=Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri günü haqqında|url=http://www.e-qanun.az/framework/3682|website=www.e-qanun.az|publisher=www.e-qanun.az|accessdate=12 iyun 2018}}</ref> 2021-ci ildə "Global Firepower" təşkilatının yekunlarına əsasən, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri "dünyanın ən güclü ordusu" reytinqində 63-cü yerdə qərarlaşıb.<ref>{{cite web |title=Azerbaijan leader in South Caucasus for military power index |url=https://www.azernews.az/nation/175160.html |website=www.azernews.az |publisher=www.azernews.az |accessdate=30 mart 2021}}</ref> 2017-ci ildə Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin sərəncamında 8 qırıcı, 11 hücum, 53 nəqliyyat, 19 təlim təyyarəsi və 83 helikopter (onlardan 11-si hücum helikopteridir), Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrinin sərəncamında 9 patrul və sahil gəmiləri, 4 mina tralçısı, 2 submarinası, 1 freqat tipli gəmisi, Silahlı Qüvvələrin silahlanmasında isə 320 tank, 890 zirehli texnika, 159 artilleriya qurğusu, 121 reaktiv yaylım atəşi sistemi var.<ref name=tribuna/> Azərbaycan ordusunun sayı 274 500 nəfərdir, səfərbərlik zamanı isə 95000 nəfər hərbi xidmətə çağırıla bilər.<ref name=tribuna/> == Tarixi == === Yaranması və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü (1918–1920) === {{Əsas|Əlahiddə Azərbaycan korpusu}} [[Fayl:Azerbaijan Democratic Republic's Army 1918-1920.jpg|thumb|275px|left|[[Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]]] 28 may 1918-ci il tarixində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin yaradılmasından sonra ən əsas vəzifələrdən biri Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin formalaşması idi.<ref name="korpus">{{cite web|title=Azərbaycan ordusu necə yarandı?|url=https://sputnik.az/azerbaijan/20160623/405851722.html|website=sputnik.az|publisher=sputnik.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Milli Silahlı Qüvvələrin yaradılması üçün ilk cəhdlər isə hələ 1917-ci ilin sonunda və 1918-ci ilin əvvəllərində edilmişdi.<ref name="korpus"/> Milli Şuranın 28 may 1918-ci il tarixli qərarına əsasən, [[Fətəli Xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə yaradılmış birinci hökumətin tərkibində təsis edilmiş Hərbiyyə naziri vəzifəsinə [[Xosrov bəy Sultanov]] təyin edildi.<ref>{{cite web|title=26 iyun - Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri günüdür|url=https://sputnik.az/azerbaijan/20160626/405885003.html|website=sputnik.az|publisher=sputnik.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Lakin bu kabinənin buraxılması ilə hərbi nazir vəzifəsi də ləğv edilmiş və Azərbaycanda ordu quruculuğu prosesinə rəhbərlik Hökumətin qərarı ilə [[Qafqaz İslam Ordusu]]nun komandanı [[Nuru Paşa]]ya həvalə olunmuşdu.<ref>Yüceer Nasir, Birinci dünya savaşında Osmanlı ordusunun Azerbaycan və Dağıstan hareəkatı, Ankara, 1996</ref> Hökumət strukturunda isə Qafqaz İslam Ordusu komandanlığı ilə əlaqələri nizamlayacaq hərbi işlər üzrə baş müvəkkil vəzifəsi təsis olunmuş [[İsmayıl xan Ziyadxanov]] bu vəzifəyə təsdiq edilmişdi. Azərbaycan Hökumətinin 1918-ci il 3 iyul tarixli qərarı ilə 19 yaşı tamam olmuş vətəndaşlar hərbi çağırışın yerinə yetirilməsinə cəlb olunurdular.<ref>Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918–1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998;</ref> 1918-ci il iyunun 26-da Hökumətin qərarı ilə Müsəlman korpusu ''Əlahiddə Azərbaycan korpusu'' adlandırıldı və onun ştat cədvəlində qismən dəyişiklik edildi. General-leytenant [[Əliağa Şıxlinski]] korpusun komandiri kimi vəzifəsini yenə də davam etdirdi.<ref name=cyclone>{{cite book|title=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası|date=2004|publisher=Lider nəşriyyat|pages=440|url=http://www.ebooks.az/view/iDeYnxc8.pdf|accessdate=19 fevral 2017|archiveurl=http://www.ebooks.az/view/iDeYnxc8.pdf|archivedate=19 fevral 2017}}</ref> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının 1918-ci il 26 iyun tarixli qərarı ilə [[Çar Rusiyası]] dövründə "[[Vəhşi diviziya]]" ({{Dil-ru|"Дикая дивизия"}}) adlanan keçmiş tatar süvari alayının əsgərlərindən formalaşdırılmış və Müsəlman Korpusunun əsasında ilk ordu hissəsi, 5000 nəfər şəxsi heyəti olan "[[Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]" yaradıldı.<ref name="korpus"/> İyulun 11-də isə hökumət fərmanı ilə hərbi səfərbərlik elan edildi.<ref name="korpus"/> 1919-cu ilin sonlarında 25 minlik Azərbaycan ordusu iki piyada və bir süvari diviziyadan ibarət idi.<ref name=sway>{{cite web|title=Milli ordunun yaranması tarixi|url=http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/xalqcebhesi_iyun2009/83062.htm|website=www.anl.az|publisher=www.anl.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Hərbi nazirlik 1920-ci ildə ordunun şəxsi heyətini 40 min nəfərə çatdırmağı planlaşdırırdı.<ref name=sway/> 1920-ci il bolşevik işğalı ərəfəsində Azərbaycan ordusunun əsas döyüş hissələri və birləşmələri aşağıdakılar idi: 8 alaydan i ibarət iki piyada diviziyası, 3 alaydan ibarət süvari diviziyası və iki topçu briqadası.<ref name=cyclone/> Bunlardan başqa, ordunun bir sıra yardımçı hissə, bölmə və müəssisələri də var idi.<ref name=cyclone/> Hər bir piyada alayı 3 tabordan, hər bir tabor isə dörd piyada bölüyündən və bir pulemyot bölüyündən təşkil edilmişdi.<ref name=cyclone/> Hər pulemyot bölüyünün tərkibində 8 pulemyot var idi. Bundan başqa, hər alayda bir süvari kəşfiyyat bölüyü, bir piyada kəşfiyyat bölüyü, bir istehkam bölüyü, bir rabitə-telefon bölüyü və bir qeyri-nizami bölük var idi.<ref name=cyclone/> Alayların ştat tərkibi onların hamısında eyni deyildi.<ref name=cyclone/> Süvari alayları üç süvari bölüyündən, pulemyot bölüyündən, təlim və rabitə komandalarından ibarət idi.<ref name=cyclone/> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti obyektiv çətinliklər üzündən hərbi-dəniz qüvvələrinin təşkilinə 1919-cu ilin sonlarında başladı.<ref name=delta/> 1918-ci ilin sentyabrında Bakının Sentrokaspi diktaturası və ingilis müdaxiləçilərindən təmizlənməsi ərəfəsində buradakı əsas hərb gəmiləri — "[[Qars kanoner qayığı|Qars]]", "[[Ərdəhan kanoner qayığı|Ərdəhan]]" və "Astrabad" [[Mahaçqala|Petrovsk-Porta]] aparılmışdı. 1918-ci ilin noyabrında Bakını zəbt edən ingilis hərbi qüvvələri adları çəkilən gəmiləri geri qaytarsa da, onları Azərbaycan Hökumətinə verməmiş, öz nəzarətində saxlamışdı.<ref name=cemil>Həsənov C, Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1918–1920 illər), B., 1993</ref> Cümhuriyyət Hökuməti bir neçə dəfə həmin gəmilərin Azərbaycana qaytarılması barədə vəsatət qaldırmışdı. Belə ki, xarici işlər naziri Məmməd Yusif Cəfərov 1919-cu il avqustun 4-də Bakıdakı müttəfiq qoşunlarının komandanı, ingilis generalı D.Şatelvorta müraciət edərək, paytaxtın və dəniz sərhədlərinin mühafizəsi, dövlətin ərazi bütövlüyünün qorunması üçün bir neçə hərb gəmisinin Azərbaycana verilməsini xahiş etmişdi.<ref name=delta/> [[Xəzər]]dəki hərbi-dəniz qüvvələrinin əsas hissəsi Denikinin tabeliyində olsa da, silahları sökülmüş bəzi hərb gəmiləri, o cümlədən "Qars", "Ərdəhan" və "Astrabad" 1919-cu il sentyabrın əvvəllərində Azərbaycan Hökumətinin sərəncamına keçmişdi.<ref name=delta>Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920), Армия (документы и материалы), Б., 1998</ref> [[Fayl:Military craft "Erdogan" of Russian Empire.jpg|275px|thumb|[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] donanmasına daxil olan [[Ərdəhan kanoner qayığı]]]] 1919-cu il oktyabrın 1-də "Astrabad" hərb gəmisinin heyəti təsdiq edildi.<ref name=cemil/> Gəminin kapitanı vəzifəsinə azərbaycanlı mütəxəssis Kitabçızadə təyin edildi.<ref name=cemil/> "Ərdəhan" gəmisinin komandiri vəzifəsi isə kapitan Həsən Çilingərzadəyə tapşırıldı. Dekabrın 5-də "Qars" və "Ərdəhan" gəmiləri heyətlərinin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün xüsusi komissiya yaradıldı. 1920-ci ilin əvvəllərində hərbi dəniz qüvvələrinin tərkibində 8 ədəd 75 mm-lik və 100 mm-lik toplarla təchiz edilmiş "Qars" və "Ərdəhan" hərb gəmiləri, "Astrabad", "Göytəpə", "Araz", "Nargin" köməkçi gəmiləri, "Orion" nəqliyyat gəmisi, silahlarla təchiz edilmiş "Puşkin" buxar gəmisi və bir neçə kater var idi.<ref name=cemil/> 1920-ci ildə xaricdən saatda ən azı 23 dəniz mili sürətilə hərəkət edən 6 ədəd katerin, 47 mm-lik və ya 57 mm-lik topla, 2 ədəd mina qurğusu ilə silahlanmış 12 ədəd katerin, həmçinin sualtı qayıqlarla döyüş üçün nəzərdə tutulmuş, iki topla təchiz edilmiş, saatda 26–36 dəniz mili sürətilə hərəkət edən katerin alınması planlaşdırılmışdı.<ref name=delta/> Düşmən gəmilərinin dənizdən hücumlarının qarşısının alınması üçün mina düzən gəminin, çox da böyük olmayan 6 ədəd sualtı gəminin, mövcud hərb gəmilərinin döyüş imkanlarını artırmaq üçün müxtəlif çaplı 92 ədəd topun alınması da nəzərdə tutulmuşdu. Lakin [[Bakı əməliyyatı]] bu planların həyata keçirilməsinə imkan vermədi.<ref name=delta/> Hərbi-hava qüvvələrinin təşkilinin zəruriliyini nəzər alaraq, hərbi nazirlik bu işə ən əvvəl müvafiq kadrlar hazırlanmasından başladı. Hərbi nazir [[Səməd bəy Mehmandarov]] 1919-cu il yanvarın 22-də Azərbaycanın Gürcüstandakı nümayəndəsi [[Məmməd Yusif Cəfərov]]a məktubla müraciət edərək, azərbaycanlıların Tiflisdəki Aviasiya məktəbinə göndərilməsinin mümkünlüyünü öyrənməsini xahiş etdi.<ref name=cyclone/> Azərbaycan-Gürcüstan hərbi əməkdaşlıq müqaviləsi (1919) bağlandıqdan sonra Azərbaycandan bir qrup əsgər və zabit Gürcüstana ezam olundu.<ref name=cyclone/> Onlardan 9 nəfəri hərbi təyyarəçi peşəsinə yiyələnməli idi.<ref name=cyclone/> Kapitan [[Firudin mirzə Qovanlı-Qacar|Firidun Mirzə Qacar]], praporşiklər Əlihüseyn Dadaşov, Teymur Mustafayev, Gəncinski, Həsənzadə və Qaraşarov həmin zabitlərdən idi.<ref name=cyclone/> Milli ordunun hərbi-hava strukturunun formalaşdırılmasından əvvəl onun rəhbərliyi müəyyənləşdirildi. Hərbi nazirin 1919-cu il 19 avqust tarixli əmri ilə podporuçik Teymur xan Əfşar Aviasiya dəstəsinin rəis müavini təyin edildi.<ref name=cyclone/> Dəstə birbaşa Baş ərkani-hərbə tabe idi.<ref name=cyclone/> 1919-cu il sentyabrın 14-də Aviasiya dəstəsinin ştatı təsdiq olundu. Ştatda 5 zabit, 4 məmur, 54 nizami əsgər və 4 qeyri-nizami əsgər var idi.<ref name=cyclone/> Milli kadrlara olan ehtiyacın ödənilməsi üçün hərbi nazirlik 1920-ci ildə Azərbaycanda hərbi təyyarəçilər məktəbi açmağı qərara aldı.<ref name=cyclone/> Hərbi nazir [[Səməd bəy Mehmandarov]] 1919-cu il noyabrın 27-də xarici işlər nazirliyinə məktub yazaraq, Aviasiya məktəbində tədrisin təşkili üçün [[İngiltərə]]dən və [[İtaliya]]dan təcrübəli mütəxəssislərin dəvət olunması imkanlarının öyrənilməsini xahiş etdi.<ref name=cyclone/> Lakin 1920-ci ilin əvvəlindən hərbi şəraitin mürəkkəbləşməsi və Aprel işğalı (1920) hərbi-hava qüvvələrinin möhkəmləndirilməsi sahəsindəki işləri yarımçıq qoydu.<ref name=cyclone/> === Azərbaycan SSR (1920–1991) === [[Fayl:Парад 1960 г. 6 рота.jpg|thumb|1960-cı ildə [[Bakı]]da keçirilən parad zamanı [[Bakı Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbi]]nin gəncləri]] 1920-ci ildə [[Azərbaycan]] [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası]] tərəfindən işğal edildikdən sonra Azərbaycanın hərbi nazirliyi rəsmən ləğv edilərək, həmin funksiya Xalq Hərbi Komissarlığına verilmiş, Azərbaycan ordusunun 21 generalından 15-i [[bolşevik]]lər tərəfindən güllələnmişdi.<ref>{{cite web|title=AZƏRBAYCAN SİLAHLI QÜVVƏLƏRİNİN TARİXİ|url=http://veten-ugrunda.az/silahliquvveler/19-tarx.html|website=veten-ugrunda.az|publisher=veten-ugrunda.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonrakı dövrdən 1969-cu ilədək Azərbaycanda hərbi kadr hazırlığına Sovet İttifaq rəhbərliyi yenə də qısqanc münasibət bəsləyirdi.<ref name="snake"/> 1971-ci ildə böyük səylər nəticəsində Azərbaycanda hərbi kadrlar hazırlayan məktəb olan [[Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi lisey]] yarandı.<ref name="snake"/> Azərbaycan siyasətçilərinin sayəsində azərbaycanlı gənclərin Bakı Ali Birləşmiş Komandanlıq və Bakı Ali Hərbi Dənizçilik məktəblərinə, eləcə də SSRİ-nin digər hərbi məktəblərinə güzəştli şərtlərlə qəbul olunması da mümkün olmuşdu.<ref name="snake">{{cite web|title=Azərbaycanda ordu quruculuğu müasir mərhələdə - II YAZI|url=http://news.lent.az/news/69645|website=news.lent.az|publisher=news.lent.az|accessdate=4 iyun 2018|archive-date=2018-05-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20180529140341/http://news.lent.az/news/69645|url-status=dead}}</ref> ==== İkinci Dünya müharibəsi (1941–1945) ==== [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndə Azərbaycandan 700 min nəfərdən çox insan səfərbər edilərək ordu sıralarına yola düşmüş, onların 300 mindən çoxu döyüşlərdə həlak olmuşdur.<ref name="shanli">{{cite web|title=İlham Əliyev 9 May - Qələbə Günü münasibətilə Bakıda keçirilən mərasimdə iştirak edib|url=http://www.president.az/articles/23575/print|website=www.president.az|publisher=www.president.az|accessdate=24 iyun 2017|archiveurl=http://www.president.az/articles/23575/print|archivedate=24 iyun 2017}}</ref> Müharibənin hələ ilk günlərində respublikada 4 mindən çox oğlan və qız könüllü surətdə cəbhəyə getmək üçün hərbi komissarlıqlara müraciət etmişdi.<ref name="front"/> 1941-ci ilin sonunda xalq qoşunu dəstələrində 187 min nəfər döyüşçü vardı.<ref name="front"/> Onlardan 30 min nəfərdən çoxu qadınlar idi.<ref name="front"/> Müharibədə hətta azərbaycanlılardan ibarət diviziyalar təşkil olunmuşdu.<ref name="front">{{cite web|title=Azərbaycan həm ön, həm də arxa cəbhədə döyüşürdü|url=http://anl.az/down/meqale/azerbaycan/2011/may/173828.htm|website=anl.az|publisher=anl.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> 416-cı, 402-ci, 396-cı, 223-cü, 77-ci və digər milli diviziyalar [[Simferopol]]da, [[Odessa]]da və digər şəhərlərdə vuruşmuşlar.<ref name="front"/> 77-ci diviziya [[Polşa]] və [[Çexoslovakiya]]nın, 223-cü diviziya [[Yuqoslaviya]]nın azad edilməsində igidlik göstərmişdi.<ref name="front"/> 416-cı diviziya [[Qafqaz]]dan [[Berlin]]ədək qəhrəmanlıq yolu keçmişdi.<ref name="front"/> İkinci Dünya müharibəsi zamanı göstərdikləri igidliyə görə Azərbaycandan 123 nəfər [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] adına layiq görülüb, 170 mindən çox əsgər və zabit müxtəlif orden və medallarla təltif edilib.<ref name="shanli"/>. === Azərbaycan Respublikası (1991–) === 1991-ci il oktyabrın 9-da Milli Ordunun yaranması haqqında Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti qanun qəbul etdi.<ref>{{cite web|title=26 iyun – Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Günü|url=http://salamnews.org/az/infografik/show/249/26-iyun--azerbaycan-silahli-quvveleri-gunu|website=salamnews.org|publisher=salamnews.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref>. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 may 1998-ci il tarixli Fərmanına əsasən Əlahiddə Azərbaycan Korpusunun yarandığı gün — 26 iyun tarixi [[Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri günü]] kimi elan edilmişdir.<ref name="muzey">{{cite web|title=26 iyun - Azərbaycan Milli Ordusunun yarandığı gündür|url=http://www.azhistorymuseum.az/index.php?mod=5&id=852|website=www.azhistorymuseum.az|publisher=www.azhistorymuseum.az|accessdate=4 iyun 2018|archive-date=2018-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180913185515/http://www.azhistorymuseum.az/index.php?mod=5&id=852|url-status=dead}}</ref> Hər il bu tarix rəsmi dövlət bayramı kimi qeyd edilir.<ref name="muzey"/> ==== Qarabağ müharibəsi (1988–1994) ==== {{Main|Qarabağ müharibəsi}} [[Fayl:Soldiers of the Army of Azerbaijan during Karabakh War.jpg|thumb|[[Qarabağ müharibəsi]]ndə Azərbaycan əsgərləri. 1992-ci il]] [[Qarabağ müharibəsi]] zamanı Azərbaycan hökuməti hərbi qulluğa çağırışı həyata keçirirdi və Sovet İttifaqı dağılandan sonra, çox azərbaycanlılar həvəslə ilk aylarıda döyüş üçün hərbi qulluğa daxil olurdu. Azərbaycanın Milli Ordusu təxminən 30,000 kişidən, 10,000-ə yaxın [[OMON]]-dan və [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi]]nin bir neçə min könüllüsündən ibarət idi. Azərbaycanlı hərbçi [[Surət Hüseynov]]un Azərbaycan Ordusunun 709 saylı hərbi hissəsi yaratmışdı və 23-cü motor piyada diviziyasının arsenalından çox silah və nəqliyyat vasitələri almışdır.<ref>{{cite web|title=NEW 'HERO' WIELDS CLOUT IN TURBULENT AZERBAIJAN|url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1993/06/29/new-hero-wields-clout-in-turbulent-azerbaijan/4851b88b-4c60-48ac-8b8a-eef410224747/?utm_term=.859f184abd22|website=www.washingtonpost.com|publisher=www.washingtonpost.com|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> [[İsgəndər Həmidov]]un ''"Bozqurd"'' briqadası da fəaliyyət göstərirdi.<ref>{{cite web|title=Azerbaijan Report: May 31, 2002|url=https://www.rferl.org/a/1340795.html|website=www.rferl.org|publisher=www.rferl.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> [[Qarabağ müharibəsi]] zamanı Azərbaycan 388–395 ədəd artilleriya, 436–458 ədəd tank, [tel:558–1264 558–1264] ədəd zirehli personal daşıyıcı, 389–480 ədəd zirehli döyüş nəqliyyat vasitəsi, 63–170 ədəd döyüş təyyarəsi və 45–51 helikopter istifadə etmişdir.<ref name="Mikhail Barabanov">{{cite journal|last=Barabanov|first=Mikhail|title=Nagorno-Karabakh: Shift in the Military Balance|journal=Moscow Defense Brief|publisher=Centre for Analysis of Strategies and Technologies|issue=2/2008|url=http://mdb.cast.ru/mdb/2-2008/item2/article2/|accessdate=27 May 2009|archive-date=26 August 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090826110030/http://mdb.cast.ru/mdb/2-2008/item2/article2/|url-status=dead}}</ref><ref name="Khramchikhin">{{cite web|title=На кавказских фронтах – ситуация патовая. Пока...|url=http://nvo.ng.ru/wars/2010-01-15/1_kavkaz.html|website=nvo.ng.ru|publisher=nvo.ng.ru|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Ümumi hərbi müqayisədə, 17–32 yaş qrupunda, Ermənistanda hərbi xidmət üçün uyğun kişilərin sayı — 550 000, Azərbaycanda isə 1,3 mln təşkil edirdi. Hər iki tərəfdən kişilərin əksəri Sovet ordusunda xidmət etmişdi və münaqişəndən əvvəl hərbi təcrübəyə sahib idi, o cümlədən [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|SSRİ-Əfqanıstan müharibəsi]]ndə xidmətdə olmuşdular. Qarabağ ermənilərin təxminən 60%-i Sovet ordusunda xidmət etmişdir.<ref name="CaucasianKnot">{{cite book|last=Chorbajian|first=Levon|author2=Patrick Donabedian|author3=Claude Mutafian|title=The Caucasian Knot: The History and Geopolitics of Nagorno-Karabagh|publisher=Zed Books|year=1994|location=London|pages=13–18|isbn=1-85649-288-5 }} Unless otherwise stated, the statistics cited by the authors is from data compiled by the London-based International Institute for Strategic Studies in its annual ''The Military Balance'', published in 1993. The 20,000 figure of the Republic of Nagorno-Karabakh included 8,000 volunteers from Armenia itself; Armenia's military in the report was exclusively made up of members in the army; Azerbaijan's statistics referred to 38,000 members in its army and 1,600 in its air force. Reference to these statistics can be found on pages 68–69 and 71–73 of the report.</ref> Lakin əksər azərbaycanlılar Sovet ordusunda onların xidmət zamanı tez-tez ayrı-seçkiliyə məruz qaldığından, döyüş korpuslarından daha çox tikinti batalyonlarda işləmək məcburiyyətində qalmışdı.<ref name="LOCStudies">{{cite book|last = Curtis|first = Glenn E.|title = Armenia, Azerbaijan and Georgia Country Studies|url = https://archive.org/details/armeniaazerbaija00curt|publisher=Federal Research Division Library of Congress|year = 1995|location = Washington D.C.|isbn = 0-8444-0848-4 }}</ref> Azərbaycanda dəniz məktəbi, o cümlədən iki zabit akademiyalarının yaradılmasına baxmayaraq, əsgərlərin hərbi təcrübə olmaması, Azərbaycanın müharibəyə hazır olmamasının əsas amillərindən biri idi.<ref name="LOCStudies"/> Azərbaycan ordusuna [[Əfqanıstan]] komandiri [[Gülbəddin Hikmətyar]] tərəfindən yardım edilirdi.<ref>{{cite news|title=Hekmatyar sending troops to Azerbaijan|url=http://www.rawa.org/reports3.html#Hek|accessdate=23 July 2013|date=23 May 1994|agency=Revolutionary Association of the Women of Afghanistan}}</ref> Qarabağda aerial müharibə əsasən qırıcı və hücum vertolyotlarından ibarət idi. Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri 45 qırıcıdan ibarət idi və çox vaxt keçmiş Sovet hərbi təcrübəli [[Rusiya]] və [[Ukrayna]] muzdlular tərəfindən idarə olunurdu. Onlar [[MiQ-25]] və [[Su-24]] kimi inkişaf etmiş təyyarələr və [[MiQ-21]] kimi köhnə nəsil Sovet qırıcı bombardmançılar ilə Qarabağa uçurdular. Ermənilərin müdafiə sisteminin quraşdırılması Azərbaycanın daha çox hava hücum qabiliyyətinə ciddi mane olurdu.<ref name="Topguns">{{cite news| last = Loiko| first = Sergei L| title = Ex-Soviet 'Top Guns' Shot Down, Face Possible Death as Mercenaries|work=Los Angeles Times| date = 19 July 1993| url = http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/2155582.html?dids=2155582&FMT=ABS }}</ref> Azərbaycan və Ermənistanın ən çox istifadə edilən döyüş vertolyotu — Sovet istehsalı [[Mi-24|Mil Mi-24 Krokodil]] idi.<ref>Under the protocols of the Tashkent Agreement signed in [[Uzbekistan]] in May 1992, the former Soviet republics were allocated a certain number of tanks, armored vehicles and combat aircraft. The agreement allowed Armenia and Azerbaijan to have a total of 100 aircraft. The Armenian Air Force currently possesses a fleet of 12 Mil Mi-24s gunships, 9 [[Mil Mi-2]]s and 13 [[Mil Mi-8]]s transport helicopters. Azerbaijan's air force has a near-similar fleet of 15 Mil Mi-24s, 7 Mil Mi-2, 15 [[Mil Mi-6]] and 13 Mil Mi-8 utility helicopters.</ref> 1991–1994-cü illərdə Qarabağda və dövlət sərhədində baş vermiş döyüş əməliyyatlarında 11.557 Azərbaycan hərbçisi şəhid olub.<ref name="soyuq">{{cite web|title=Qarabağ müharibəsində nə qədər şəhid vermişik? – Foto|url=https://oxu.az/society/11399|website=oxu.az|publisher=oxu.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Ən çoxsaylı itkilər 1992–1994-cü illərdə davam edən hərbi əməliyyatlar zamanı baş verib.<ref name="spartan"/> Erməni qüvvələrinin əsas itkiləri Azərbaycan ordusunun 1992-ci ilin yayında həyata keçirdiyi uğurlu hücum əməliyyatları zamanı qeydə alınıb.<ref name="spartan"/> Azərbaycan ordusunun itkiləri isə əsasən Ağdam döyüşlərində, habelə 1994-cü ilin qış-yaz aylarında Kəlbəcəri geri almaq üçün təşkil edilmiş hücum əməliyyatlarında baş verib.<ref name="spartan">{{cite web|title=Qarabağ müharibəsində ən çox hansı rayon itki verib?|url=http://musavat.com/news/olke/qarabag-muharibesinde-en-chox-hansi-rayon-itki-verib_169860.html|website=musavat.com|publisher=musavat.com|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> ==== XXI əsr ==== [[Fayl:Azerbaijan formation DVIDS439187.jpg|thumb|2011-ci ildə [[Rumıniya]]da keçirilən "Qara Dəniz Hərbi Qüvvələri" təlimində Azərbaycan əsgərləri]] 2016-cı il [[1 aprel|aprelin 1]]-dən [[2 aprel|2]]-nə keçən gecədən başlayaraq [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri]]nin Qondarma Dağlıq-Qarabağ Respublikasının hərbi birləşmələri arasında baş vermiş [[Aprel döyüşləri]], Dağlıq Qarabağda 1994-cü ildə atəşkəs haqqında saziş imzalandıqdan bəri ən şiddətli döyüşlər idi.<ref name=2016review>{{cite web|title=2016: Ermənistanda əsas hadisələr nə oldu?|url=http://www.bbc.com/azeri/region-38436264|publisher=[[BBC]]|accessdate=25 noyabr 2017}}</ref> Döyüşlər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin qələbəsi ilə nəticələnmiş, [[Tərtər rayonu]]nun [[Talış (Tərtər)|Talış]] kəndi ətrafındakı yüksəkliklər və [[Seysulan]] kəndi, [[Cəbrayıl rayonu]]nun [[Lələ təpə]] yüksəkliyi və [[Cocuq Mərcanlı]], [[Goranboy rayonu]]nun [[Gülüstan (Goranboy)|Gülüstan]] kəndi, [[Tərtər rayonu]]nun [[Qazaxlar]] kəndi və [[Tərtər rayonu]]nun [[Madaqiz]] kəndi istiqamətində yollar düşməndən azad olunmuşdur.<ref name="azad">{{cite web|title=Aprel zəfərinin il dönümüdür|url=http://cebhe.info/aprel-zeferinin-ildonumudur--azad-olunmus-eraziler-54692|publisher=cebhe.info|accessdate=25 noyabr 2017|archiveurl=https://archive.today/20171125020738/http://cebhe.info/aprel-zeferinin-ildonumudur--azad-olunmus-eraziler-54692|archivedate=2017-11-25|url-status=dead}}</ref> 2017-ci ildə "Global Firepower" təşkilatının yekunlarına əsasən, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri "dünyanın ən güclü ordusu" reytinqində 58-ci yerdə qərarlaşıb.<ref name=tribuna/> [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri]]nin sərəncamında 18 qırıcı, 29 hücum, 83 nəqliyyat, 19 təlim təyyarəsi və 93 helikopter (onlardan 17-si hücum helikopteridir), Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrinin sərəncamında 13 patrul və sahil gəmiləri, 7 mina tralçısı, 4 submarinası, 1 freqat tipli gəmisi, Silahlı Qüvvələrin silahlanmasında isə 520 tank, 1590 zirehli texnika, 359 artilleriya qurğusu, 191 reaktiv yaylım atəşi sistemi var.<ref name=tribuna/> Azərbaycan ordusunda xidmət göstərənlərin sayı 374 500 nəfərdir, səfərbərlik zamanı isə 3 750 000 nəfər hərbi xidmətə çağırıla bilər.<ref name=tribuna/> 2018-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 100 illik yubileyi ilə əlaqədar [[Bakı]]nın [[Azadlıq meydanı (Bakı)|Azadlıq meydanı]]nda hərbi parad keçirilib. Mərasimdə 240-dan çox hərbi texnika, 70-dən artıq uçuş vasitəsi, o cümlədən silahlanmaya yeni qəbul edilmiş ən müasir zirehli texnikalar, raket və artilleriya qurğuları, hava hücumundan müdafiə sistemləri, helikopterlər, pilotsuz uçuş aparatları kimi müxtəlif növ ən yeni silah və texnikalar nümayiş olunub.<ref name=parade/> Paradda həmçinin [[Türkiyə]], [[Pakistan]], [[Belarus]], [[Bəhreyn]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri]], [[Gürcüstan]], [[İran]], [[İsrail]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]], [[Rusiya]], [[Səudiyyə Ərəbistanı]] və [[Ukrayna]]dan olan 100-dək nümayəndə iştirak edib.<ref name=parade>{{cite web|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələri: Keçilən 100 ilin ən güclü dövrü|url=https://paralel.az/article/az/57395-Az%C9%99rbaycan+Silahl%C4%B1+Q%C3%BCvv%C9%99l%C9%99ri%3A+Ke%C3%A7il%C9%99n+100+ilin+%C9%99n+g%C3%BCcl%C3%BC+d%C3%B6vr%C3%BC+.html|website=paralel.az|publisher=paralel.az|accessdate=25 iyun 2018|archive-date=2018-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180913185438/https://paralel.az/article/az/57395-Az%C9%99rbaycan+Silahl%C4%B1+Q%C3%BCvv%C9%99l%C9%99ri%3A+Ke%C3%A7il%C9%99n+100+ilin+%C9%99n+g%C3%BCcl%C3%BC+d%C3%B6vr%C3%BC+.html|url-status=dead}}</ref> 2018-ci il sentyabrın 15-də Bakı şəhərində [[Bakı döyüşü|azad edilməsi]]nin 100 illiyinə həsr olunmuş parad keçirilib. Paradda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]], Türkiyə Respublikasının Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] və birinci xanım [[Mehriban Əliyeva]] paradda ediblər. Dövlət başçılarının çıxışlarından sonra Bakı Qarnizonunun şəxsi heyətinin təntənəli keçidi baş tutub. Tədbirdə [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]]nin "[[Mehtər musiqisi|Mehtəran]]" birliyi "Mehtər marşı"nın sədaları altında Azadlıq meydanına daxil olub. "Mehtəran" birliyi tribuna ilə üz-üzə dayanaraq "Əsgər marşı"nı ifa edib. Azərbaycan və Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları Osmanlı Türkiyəsi və Azərbaycanın milli hərbi qüvvələri əsasında təşkil edilmiş [[Qafqaz İslam Ordusu]]nun süvari və piyadalarının qiyafəsində, hər iki ölkənin dövlət bayraqları altında tribuna önündən keçiblər.<ref>[https://azertag.az/xeber/Baki_seherinin_azad_edilmesinin_100_illiyine_hesr_olunmus_parad_kechirilib__Prezident_Ilham_Aliyev_ve_Prezident_Receb_Tayyib_Ardogan_paradda_istirak_edibler_YENILANIB-1194767 Bakı şəhərinin azad edilməsinin 100 illiyinə həsr olunmuş parad keçirilib ]</ref> ==== İkinci Qarabağ müharibəsi (2020) ==== {{Main|İkinci Qarabağ müharibəsi}} [[Fayl:Servicemen of the Special Forces of the Ministry of Defense at the Victory parade.jpg|thumb|[[2020 Bakı Qələbə Paradı]]nda Azərbaycan Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri]] [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]ndə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 4 oktyabrda [[Cəbrayıl]]<ref>{{cite web |title=Cəbrayıl işğaldan AZAD OLUNDU |url=https://modern.az/az/news/258639 |website=modern.az |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=4 oktyabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Prezident: Cəbrayıl rayonunun böyük hissəsinin və Cəbrayıl şəhərinin azad edilməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır |url=https://azeridefence.com/prezident-c%C9%99brayil-rayonunun-boyuk-hiss%C9%99sinin-v%C9%99-c%C9%99brayil-s%C9%99h%C9%99rinin-azad-edilm%C9%99si-xususi-%C9%99h%C9%99miyy%C9%99t-dasiyir/ |website=azeridefence.com |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=4 oktyabr 2020 |archive-date=2021-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805132926/https://poliqon.az/ |url-status=dead }}</ref>, 17 oktyabrda [[Füzuli]]<ref>{{cite web |title=İlham Əliyev: “Füzuli işğaldan azad olundu” |url=https://oxu.az/politics/431887 |website=oxu.az |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=17 oktyabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Prezident: "Füzuli şəhəri və rayonun daha bir neçə kəndi işğaldan azad olunub" |url=https://report.az/dagliq-qarabag-munaqishesi/fuzuli-seheri-ve-rayonun-daha-bir-nece-kendi-isgaldan-azad-olunub/ |website=report.az |publisher=Report İnformasiya Agentliyi |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=17 oktyabr 2020}}</ref>, 20 oktyabrda [[Zəngilan]]<ref>{{cite web |title=Zəngilan və bu kəndləri azad edildi |url=https://qafqazinfo.az/news/detail/zengilan-ve-bu-kendleri-azad-edildi-302548 |website=qafqazinfo.az |publisher=[[Qafqazinfo]] |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=20 oktyabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Ali Baş Komandan: &quot;Zəngilan şəhəri və bir neçə kənd işğaldan azad edildi&quot; |url=https://lent.az/news/381264 |website=lent.az |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=20 oktyabr 2020 |archive-date=2020-12-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201202053243/https://lent.az/news/381264 |url-status=dead }}</ref>, 25 oktyabrda [[Qubadlı]]<ref>{{cite web |title=Qubadlı şəhəri işğaldan azad olundu! |url=https://qafqazinfo.az/news/detail/qubadli-seheri-isgaldan-azad-olundu-303029 |website=qafqazinfo.az |publisher=[[Qafqazinfo]] |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=25 oktyabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Qubadlı şəhəri işğaldan azad edildi - Prezident |url=https://sputnik.az/karabakh/20201025/425292529/Qubadl-hri-ialdan-azad-edildi---Prezident.html |website=sputnik.az |publisher=Sputnik Azərbaycanca |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=25 oktyabr 2020}}</ref> və 8 noyabrda [[Şuşa uğrunda döyüşlər (2020)|Şuşa]] şəhərini işğaldan azad edilmişdir.<ref>{{cite web |title=Müstəqillik tariximizin ən möhtəşəm xəbəri - Şuşa azad edildi! |url=https://sputnik.az/karabakh/20201108/425412809/Musteqillik-tarixmizin-en-ehemiyyetli-xeberi-susa-azad-edildi.html |website=sputnik.az |publisher=Sputnik Azərbaycan |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=8 noyabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Şuşa şəhəri işğaldan azad edildi |url=https://report.az/dagliq-qarabag-munaqishesi/susa-seheri-isgaldan-azad-edildi/ |website=report.az |publisher=[[Report İnformasiya Agentliyi]] |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=8 noyabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=İlham Əliyev: Şuşa işğaldan azad edildi! |url=https://oxu.az/politics/438710 |website=oxu.az |accessdate=8 noyabr 2020 |language=az |date=8 noyabr 2020}}</ref> Müharibədə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 2907 nəfər hərbi qulluqçusu həlak olmuş, 7 hərbi qulluqçu isə itkin düşmüşdür.<ref>{{cite web |title=Vətən müharibəsində 2783 nəfər hərbi qulluqçumuz şəhid olub - MN |url=https://news.milli.az/politics/902093.html |website=news.milli.az |publisher=news.milli.az |accessdate=12 dekabr 2020}}</ref> Bir çox hərbi ekspertlər müharibədə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ermənistana qarşı PUA və ağır artilleriya taktikasını və XXI əsr üslubunda müharibə aparılması müsbət dəyərləndiriblər.<ref>{{cite web |title=Ukraine can learn from Azerbaijan’s recent victory |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/ukraine-can-learn-from-azerbaijans-recent-victory/ |website=www.atlanticcouncil.org |publisher=www.atlanticcouncil.org |accessdate=29 dekabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=İqor Korotçenko: Azərbaycan ordusu XXI əsrdə müharibə aparılması nümunəsi göstərdi |url=http://xalqqazeti.com/az/news/60068 |website=xalqqazeti.com |publisher=xalqqazeti.com |accessdate=29 dekabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=The Nagorno-Karabakh conflict is ushering in a new age of warfare |url=https://www.aljazeera.com/features/2020/10/11/nagorno-karabakh-conflict-ushering-in-new-age-of-warfare |website=www.aljazeera.com |publisher=www.aljazeera.com |accessdate=29 dekabr 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=The Air and Missile War in Nagorno-Karabakh: Lessons for the Future of Strike and Defense |url=https://www.csis.org/analysis/air-and-missile-war-nagorno-karabakh-lessons-future-strike-and-defense |website=www.csis.org |publisher=www.csis.org |accessdate=29 dekabr 2020}}</ref> [[Honkonq]]da yayımlanan "[[South China Morning Post]]" qəzeti qeyd edir ki, "''Ermənistan tərəfinin tankları, zirehli texnikaları, radar sistemləri və səngərləri Azərbaycanın hərbi dronları üçün ov oldular.''"<ref>{{cite web |title="Qarabağ müharibəsi XXI əsrin savaşının əvvəlkilərdən fərqli olduğunu göstərdi" |url=https://525.az/news/157751-qarabag-muharibesi-xxi-esrin-savasinin-evvelkilerden-ferqli-oldugunu-gosterdi |website=525.az |publisher=525.az |accessdate=29 dekabr 2020}}</ref> 2020-ci il dekabr ayında Böyük Britaniya müdafiə naziri Ben Uollis qeyd edib ki, İkinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycanın Ermənistan üzrə qələbəsindən sonra, [[Böyük Britaniya Silahlı Qüvvələri]] yeni PUA proqramı yaradacaq.<ref>{{cite web |title=UK wants new drones in wake of Azerbaijan military success |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/29/uk-defence-secretary-hails-azerbaijans-use-of-drones-in-conflict?fbclid=IwAR1ge3447sPixlhPObPBg4cLtUScSY5v_OiO0RzxyMyA3U-DoGsfpgaa6gY |website=www.theguardian.com |publisher=www.theguardian.com |accessdate=29 dekabr 2020}}</ref> 2021-ci il may ayında [[ABŞ Silahlı Qüvvələri]]nin Kiberkomandanlığının rəhbəri və general-leytenant Stiven Foqarti ABŞ [[kibermüharibə]]nin dəstəklənməsi üzrə ilk taburunun formalaşdırılması zamanı Azərbaycanın İkinci Qarabağ müharibəsindəki təcrübəsini istifadə etməsini qeyd edib.<ref>{{cite web |title=Armenia, Ukraine Lessons Shape New US Cyber/EW Unit |url=https://breakingdefense.com/2021/05/armenia-ukraine-lessons-shape-new-us-cyber-ew-unit/ |website=breakingdefense.com |publisher=breakingdefense.com |accessdate=27 may 2021}}</ref> 2021-ci il iyunun 14-də "[[The Times]]" qəzetində [[Almaniya Silahlı Qüvvələri]]nin hərbi strategiya ekspertinin sözlərinə görə, hipotetik münaqişədə Almaniya dron hücumuna qarşı zəif hazırlıqlı olduğundan, "Azərbaycanla müharibəni uduzardı".<ref>{{cite web |last1=Moody |first1=Oliver |title=German military would ‘lose war to Azerbaijan’ |url=https://www.thetimes.co.uk/article/german-military-would-lose-war-to-azerbaijan-zqqznfq3s |website=www.thetimes.co.uk |publisher=www.thetimes.co.uk |accessdate=16 iyun 2021}}</ref> Ekspert qeyd edir ki, Almaniyanın böyük, amma ləng, yöndəmsiz və köhnəlmiş elektron döyüş avadanlığı ilə təchiz döyüş qrupları, Azərbaycan kiçik, amma çevik qüvvəsi və dronları üçün asan hədəflərə çevrilə bilərdi.<ref>{{cite web |title=Almaniya ordusu Azərbaycana ‘uduzardı’ – Qərb mediası |url=https://www.azadliq.org/a/almaniya-ordusu-az%C9%99rbaycan-dron/31308220.html |website=www.azadliq.org |publisher=www.azadliq.org |accessdate=16 iyun 2021}}</ref> == Strukturu == === Azərbaycan Quru Qoşunları === {{Main|Azərbaycan Quru Qoşunları}} [[Fayl:Members of the Azerbaijani Special Forces during a military parade in Baku 2011.png|thumb|2011-ci il Bakıdakı hərbi paradda Xüsusi Qüvvələrin üzvləri]] [[Azərbaycan Quru Qoşunları]] Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin tərkib hissəsidir. Quru Qoşunları müxtəlif hərbi birləşmələrdən və bilavasitə [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi]]nə tabe olan briqadalardan ibarətdir.<ref name="ground"/> Quru Qoşunlarının peşəkar kadr təminatını [[Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbi]] və digər hərbi təhsil müəssisələri təmin edir.<ref name="ground">{{cite web|title=Quru Qoşunları|url=https://mod.gov.az/az/quru-qosunlari-686/|website=mod.gov.az|publisher=mod.gov.az|accessdate=5 iyun 2018}}</ref> 2015-ci ildə [[Britaniya]]nın [[Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutu]]nun hesabatına görə, [[Azərbaycan Quru Qoşunları]]nın sayı 85.000 nəfərdir.<ref>{{cite web|title=Azerbaijan Military Personnel|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/azerbaijan/personnel.htm|website=www.globalsecurity.org|publisher=www.globalsecurity.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Azərbaycan Quru Qoşunları 1 Əlahiddə Ümumqoşun Ordu və 6 Ümumqoşun Korpusdan ibarətdir: * [[1-ci Ordu Korpusu (Azərbaycan)|1-ci Ordu korpusu]] ([[Bərdə]] korpusu) * [[2-ci Ordu Korpusu (Azərbaycan)|2-ci Ordu korpusu]] ([[Beyləqan]] korpusu) (Erməni nəzarətindən alınmış ərazilərə və [[Azərbaycan]]-[[İran]] sərhədində yerləşdirilib) * [[3-cü Ordu Korpusu (Azərbaycan)|3-cü Ordu korpusu]] ([[Şəmkir]] korpusu) * [[4-cü Ordu Korpusu (Azərbaycan)|4-cü Ordu korpusu]] ([[Bakı]] korpusu) ([[Abşeron yarımadası]] və onun sahillərinə nəzarət edir) * [[5-ci Ordu Korpusu (Azərbaycan)|5-ci Ordu korpusu]] * [[6-cı Ordu Korpusu (Azərbaycan)|6-cı Ordu korpusu]] * [[Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusu]] ([[Naxçıvan]]da yerləşdirilib) === Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri === {{Main|Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri}} [[Fayl:Bakıdakı hərbi parad.jpeg|thumb|2018-ci ildə Bakıda keçirilən hərbi paradda [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri]] göydə [[Azərbaycan bayrağı]]nın rənglərini nümayiş etdirirlər.]] [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri]] Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin xüsusi qoşun növüdür.<ref name="skyhawk">{{cite web|title=Hərbi Hava Qüvvələri|url=https://mod.gov.az/az/herbi-hava-quvveleri-260/|website=mod.gov.az|publisher=mod.gov.az|accessdate=5 iyun 2018}}</ref> Azərbaycanın ilk hərbi pilotu [[Fərrux ağa Qayıbov]] olub.<ref name="theft">{{cite web|title=23 yaşlı Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|url=https://oxu.az/war/63290|website=oxu.az|publisher=oxu.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> O, [[Birinci Dünya müharibəsi]]ndə [[almanlar]]a qarşı keçirilən hava əməliyyatlarında fəal iştirak edib.<ref name="theft"/> Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri 14 fevral 1992-ci ildə Milli Ordunun ayrıca bölməsi kimi təsis olunub.<ref name="theft"/> 1992-ci ilin aprelin 8-də baş leytenant [[Vaqif Qurbanov (pilot)|Vaqif Qurbanov]] keçmiş Sovet ordusunun [[Sitalçay aerodromu]]ndan [[Su-25]] döyüş təyyarəsini qaçıraraq Azərbaycan ordusuna gətirir.<ref name="theft"/> Bununla da Azərbaycan HHQ ilk qırıcı təyyarəni arsenalına qəbul edib.<ref name="theft"/> Daha sonra [[Nasosnı aviabazası]]nın alayının komandiri, polkovnik Vladimir Kravtsov (Azərbaycan HHQ-nin ilk komandanı) və [[Dəllər aviabazası]]nda xidmət edən polkovnik-leytenant Aleksandr Pleşinin səyləri nəticəsində bu bazalardakı sovet aviasiyasına məxsus təyyarələr Azərbaycan ordusunun tabeçiliyinə verilib.<ref name="theft"/> 1997-ci ildə Azərbaycanın Ali Hərbi Təyyarəçilik Məktəbi ilk milli hərbi təyyarəçilərimizin buraxılışına başlayıb.<ref name="skyhawk"/> Müxtəlif məlumatlara görə, hazırda 3,000 nəfər personalın xidmət etdiyi Azərbaycan HHQ arsenalına 100-ə yaxın döyüş təyyarəsi, 90-a yaxın zərbə helikopteri, həmçinin 16 ədəd yardımçı təyyarə və helikopter daxildir. 4000 nəfər personalın xidmət etdiyi HHQ-nin arsenalında [[MiQ-21]], [[MiQ-29]], [[Suxoy Su-25|Su-25]] döyüş [[təyyarə]]ləri, [[İlyushin İL-76|İL-76]] yük daşıyan təyyarəsi, [[Bell 412]], [[Kamov Ka-27]], [[Mil Mi-17]], [[Mi-24]], [[Mi-24|Mi-35M]], [[helikopter]]ləri, [[Elbit Hermes 450|Hermes 450]], [[IAI Heron]], [[IAI Searcher]], [[Aeronautics Orbiter|Orbiter]], [[Aeronautics Defense Systems|Aerostar]] və [[Zərbə (Pilotsuz uçuş aparatı)|Zərbə]] [[pilotsuz uçuş aparatı|pilotsuz uçuş aparatları]] var.<ref>{{cite web|title=Azərbaycan yeni hərbi helikopterlər əldə edib|url=https://oxu.az/war/262497|website=oxu.az|publisher=oxu.az|accessdate=21 iyun 2018}}</ref><ref>{{cite web|title=Azeri Heron UAVs seen at new base|url=http://www.janes.com/article/75519/azeri-heron-uavs-seen-at-new-base|website=www.janes.com|publisher=www.janes.com|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><ref>{{cite web|title=Azerbaijan marks Day of Armed Forces|url=https://www.azernews.az/nation/68237.html|website=www.azernews.az|publisher=www.azernews.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> === Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələri === {{Main|Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələri}} [[Fayl:Flotaze13.jpg|thumb|left|2011-ci ildə Bakıda keçirilən hərbi paradda [[Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələri]]|250px]] 1918-ci ildə yaradılan Azərbaycan Hərbi Dəniz Donanmasına "[[Qars kanoner qayığı|Qars]]", "[[Ərdəhan kanoner qayığı|Ərdəhan]]" qayıqları, "Astrabad", "Göytəpə" poçt gəmiləri, "Araz" hidroqrafik gəmisi və "Bayıl" liman daşıyıcı gəmisi daxil idi.<ref name="donanma"/> 1919-cu ilin yayında ingilislər Bakını tərk edərkən şəhər limanının idarəçiliyini və və hərbi gəmilərin bir hissəsini Azərbaycan hökumətinə təhvil verdilər.<ref name="naval"/> Bu gəmilərin əsasında Azərbaycan Xəzər hərbi-dəniz donanması təşkil olundu.<ref name="naval"/> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin bu tədbiri ölkənin dəniz sərhədlərinin qorunmasında mühüm addım oldu.<ref name="naval"/> 1919-cu ilin sonlarında general [[İbrahim ağa Usubov]]un başçılıq etdiyi Azərbaycanın hərbi missiyası donanma üçün xaricdən 6 toplu qırıcı kater, 12 qırıcı kater, 6 sualtı qayıq, 92 gəmi toru, 10 sahil toru, simsiz teleqraf qurğuları və s. almışdı.<ref name="naval"/> Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra donanma Sovet Azərbaycanının Qırmızı Donanması adlandırılmış və 1920-ci ilin yayında bu donanma Xəzər Dəniz Qüvvələrinin tərkibinə daxil edilmişdir.<ref name="donanma">{{cite web|title=5 avqust – Azərbaycan Hərbi Dəniz Donanması Günüdür|url=https://azertag.az/xeber/5_avqust___Azerbaycan_Herbi_Deniz_Donanmasi_Gunudur-787551|website=azertag.az|publisher=azertag.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> 1992-ci ilin aprelin 7-də Azərbaycan Respublikası Hərbi-Dəniz Qüvvələri Qərargahı, mühafizə və təminat rotası yardıldı. Xəzər hərbi-dəniz donanmasıin 25%-i və [[Bakı Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi]] Azərbaycan Respublikasının ixtiyarına verildi.<ref name="naval">{{cite web|title=Bu gün Hərbi Donanma Günüdür|url=http://www.goal.az/project/news/44725|website=www.goal.az|publisher=www.goal.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Azərbaycan HDQ-nin kadr təminatını [[Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi]] həyata keçirir. Xəzər dənizində [[Rusiya]]dan sonra imkanlarına görə, ikinci hərbi donanma sayılan Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrinin (HDQ) şəxsi heyətinin sayı 3000 nəfərdir.<ref name="naval"/> HDQ tərkibinə su rayonunun mühafizəsi divizionu, desant gəmiləri divizionu, tral divizionu, axtarış-xilasetmə gəmiləri divizionu, təlim gəmiləri divizonu daxil olan əsasən suüstü gəmilər briqadasından ibarətdir.<ref name="naval"/> Bundan başqa, yardımçı gəmilər dəstəsi mövcuddur.<ref name="naval"/> HDQ tərkibinə həmçinin Bakı ətrafında yerləşən [[Azərbaycan Dəniz Piyadaları]] və [[Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sahil Mühafizəsi]] daxildir.<ref name="naval"/> === Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları === {{Main|Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları}} 1991-ci ilin dekabrında sabiq SSRİ Daxili İşlər Nazirliyi Daxili Qoşunlarının Bakı şəhərində yerləşən 5-ci diviziyası buraxılmış və heyəti 2 min 500 nəfərdən ibarət olan üç hərbi hissə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin tabeliyinə verilmişdir.<ref name="internal"/> Həmin vaxtdan [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları]] [[Biləcəri]] qəsəbəsində yerləşən hərbi hissənin əsasında yaradılmağa başlamışdır.<ref name="internal"/> Daxili Qoşunların Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin müstəqil strukturu kimi yaranması və formalaşması ölkəmizin çox çətin bir dövrünə təsadüf etmişdir.<ref name="internal"/> 1992-ci il martın 12-də Daxili Qoşunların Biləcəri, Sumqayıt, Gəncə hərbi hissələri erməni işğalçılarına qarşı döyüşə başlamış, ərazi bütövlüyümüz uğrunda [[Ağdam rayonu]]nun [[Papravənd]], [[Qalayçılar]], [[Məlikli (Ağdam)|Maniklu]], [[Baş Güneypəyə]], [[Canyataq]], [[Gülyataq]] kəndlərində vuruşmuşlar.<ref name="internal"/> 1995-ci il martın 9-da prezident [[Heydər Əliyev]]in imzaladığı müvafiq Fərmanla Azərbaycan Daxili Qoşunlarının ölkəmizin müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü uğrunda erməni işğalçılarına qarşı döyüşə başladıqları gün — yəni 12 mart [[Daxili Qoşunlar Günü]] elan olunmuşdur.<ref name="internal">{{cite web|title=12 MART - DAXİLİ QOŞUNLAR GÜNÜDÜR|url=https://azertag.az/xeber/12_MART___DAXILI_QOSUNLAR_GUNUDUR-7499|website=azertag.az|publisher=azertag.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> === Azərbaycan Milli Qvardiyası === {{Main|Azərbaycan Milli Qvardiyası}} [[Fayl:170216-D-PB383-026 (32933343725).jpg|thumb|2017-ci ildə [[Azərbaycan Milli Qvardiyası]]]] [[Azərbaycan Milli Qvardiyası]] Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 25 dekabr 1991-ci il tarixli 524 saylı fərmanı ilə yaradılmışdır.<ref>{{cite web|title=Vaqif Axundovun xaricdəki işçilərinə diplomatik pasportlar veriləcək|url=http://virtualaz.org/bugun/18559|website=virtualaz.org|publisher=virtualaz.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Milli Qvardiya [[Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti]]nin tərkibinə daxildir.<ref name=balance/> 2007-ci ildə Azərbaycan Milli Qvardiyasında 1.500 nəfər xidmət edirdi.<ref name=balance>{{cite web|title=БАЛАНСИРУЯ МЕЖДУ ВОЙНОЙ И МИРОМ|url=http://noev-kovcheg.ru/mag/2007-06/719.html|website=noev-kovcheg.ru|publisher=noev-kovcheg.ru|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> === Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti === {{Main|Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti}} [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti]] — Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 31 iyul tarixli, 740 nömrəli Fərmanı ilə yaradılmış, Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədinin mühafizəsi sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. === Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti === {{Main|Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti}} [[Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti]] dövlət mühafizəsi obyektlərinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və mühafizə olunan obyektlərin qorunması, Prezident rabitəsinin, xüsusi dövlət rabitəsinin, dövlət orqanlarının xüsusi təyinatlı informasiya-telekommunikasiya sistemlərinin və şəbəkələrinin təşkilinin, istismarının, təhlükəsizliyinin və inkişafının təmin edilməsi sahəsində səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır.<ref name="bodyguard"/> Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti öz faliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri və Xidmət haqqında Əsasnaməni rəhbər tutur.<ref name="bodyguard">{{cite web|title=Tarixi və döyüş yolu|url=https://www.dmx.gov.az/page/1.html|website=www.dmx.gov.az|publisher=www.dmx.gov.az|accessdate=5 iyun 2018}}</ref> Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti tərkibində İxrac Neft və Qaz Boru Kəmərlərinin Təhlükəsizliyi İdarəsi yaradılmışdır.<ref name="bodyguard"/> Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Agentliyi Prezident rabitəsini və Xüsusi rabitəni təşkil edir.<ref name="telecom"/> Həmçinin Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 29 dekabr 2004-cı il tarixli fərmanına əsasən Dövlət orqanlarını üçün İnternet seqmentinin yaradılmasını və inkişaf etdirilməsini həyata keçirir.<ref name="telecom">{{cite web|title=İnformasiya təhlükəsizliyi sahəsində fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı|url=https://president.az/articles/6298|website=president.az|publisher=president.az|accessdate=5 iyun 2018}}</ref> == Səfərbərlik və hərbi xidmətə çağırış == [[Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası]]na və "Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında" Konstitusiya Aktına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının müdafiəsi və əsgəri xidmət Azərbaycan Respublikası vətəndaşının müqəddəs borcudur.<ref name="order"/> Bu Qanunla müəyyən edilmiş hədlərdə və növlərdə hərbi xidmət məcburidir.<ref name="order"/> Alternativ xidmət (əmək mükəlləfiyyəti) keçmək üçün göndərilən şəxslərdən başqa Azərbaycan Respublikasının 18 yaşına çatan və səhhətinə görə hərbi xidmətə yarayan hər bir kişi vətəndaşı Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin sıralarında 18 ay müddətində həqiqi hərbi xidmət və ya bir aydan üç ayadək müddətə toplanış hazırlığı keçməlidir.<ref name="order"/> Qanunla müəyyən edilmiş hallarda öz əqidəsinə və başqa əsaslara görə həqiqi hərbi xidmətə qəbul edilə bilməyən Azərbaycan Respublikası vətəndaşları 24 ay müddətində alternativ xidmət (əmək mükəlləfiyyəti) keçməlidirlər.<ref name="order"/> Azərbaycan Respublikasının tibbi və ya başqa ixtisas təhsili olan 18 yaşından 35 yaşınadək qadın vətəndaşları özlərinin razılığı ilə hərbi uçota götürülə bilər və müqavilə əsasında Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin köməkçi və ya başqa bölmələrində xidmət edə bilər.<ref name="order">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikasında hərbi xidmətə çağırışın əsasları haqqında|url=http://huquqiaktlar.gov.az/StatementDetails.aspx?statementId=12542|website=huquqiaktlar.gov.az|publisher=huquqiaktlar.gov.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> == Hərbi təhsil == === Hərbi liseylər === * [[Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi lisey]] * [[Heydər Əliyev adına hərbi lisey]] === Hərbi akademiyalar === * [[Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyası]] * [[Silahlı qüvvələrin təlim və tədris mərkəzi]] * [[Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbi]] * [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Heydər Əliyev adına Akademiyası]] * [[Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi]] * [[Azərbaycan Ali Hərbi Təyyarəçilik Məktəbi]] == Silah və avadanlıqlar == {{Main|Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyi}} [[Fayl:HP-7.62.jpg|thumb|left|[[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyi]]nin istehsal etdiyi [[HP-7.62]] pulemyotu|250px]] 1990-cı illərdə Azərbaycan tam olaraq SSRİ və onun varisi olan Rusiya silahından, hərbi texnikasından asılı vəziyyətdə idi.<ref name="jafar">{{cite web|title=Azərbaycanın silah arsenalında hansı ölkə liderdir?|url=http://pia.az/news.php?id=153239#.WxVkTu4vyUl|website=pia.az|publisher=pia.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> XXI əsrdə vəziyyət xeyli dərəcədə dəyişdi və Rusiyadan asılılıq xeyli azaldı.<ref name="jafar"/> 2014-cü ildə Azərbaycan Avropada ikinci ən böyük silah idxalçısı idi.<ref name="europe">{{cite web|title=Azərbaycan Avropada ən çox silah alan ölkələrdəndir|url=http://apa.tv/video/7926|website=apa.tv|publisher=apa.tv|accessdate=4 iyun 2018|archive-date=2014-06-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20140628095037/http://www.apa.tv/video/7926|url-status=dead}}</ref> Azərbaycan silahları əsasən [[İsrail]], [[Türkiyə]], [[Ukrayna]], [[Belarus]], [[Rusiya]] və [[Pakistan]]dan idxal edir.<ref name="europe"/><ref>{{cite web|title=Bakı silah idxalını iki dəfə artırır|url=http://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2012/03/120330_sipri_report_interview_military_balance|website=www.bbc.com|publisher=[[BBC]]|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Azərbaycan İsraildən [[Uzi|IMI Uzi]] və [[IMI Tavor TAR-21]] avtomatını, [[IWI Negev]] yüngül avtomatını, [[B-300]] və [[Spayk (TƏİR)|Spayk]] tank əleyhinə raketlərini, [[LAR-160]] reaktiv yaylım atəş sistemini, [[ATMOS 2000]] özüyeriyən artilleriya qurğularını, [[AIL Storm]], [[Plasan Sand Cat]] və [[AIL Abir]] yüngül zirehli maşınlarını, [[Cardom]] minaatanını, [[Elbit Hermes 450|Hermes 450]], [[IAI Heron]], [[IAI Searcher]], [[Aeronautics Orbiter|Orbiter]] və [[Aeronautics Defense Systems|Aerostar]] [[pilotsuz uçuş aparatı|PUA]]-larını, [[Rusiyadan]] [[Kamov Ka-27]], [[Mil Mi-17]] və [[Mi-24]] [[helikopter]]lərini, [[MiQ-21]], [[MiQ-29]] və [[Suxoy Su-25|Su-25]] döyüş [[təyyarə]]lərini, [[BTR-80]] zirehli transportyoru, [[BMP-3]]M piyada döyüş maşınlarını, [[T-90]]S tanklarını, [[9M133 Kornet]] tank əleyhinə raketlərini, [[TOS-1]], [[Smerç (silah)|BM-30 Smerç]] reaktiv yaylım atəş sistemlərini, [[Belarus]]dan [[2S7 Pion]] özüyeriyən artilleriya qurğularını, [[Polonez əməliyyat taktiki raket kompleksi|Polonez]] reaktiv yaylım atəşi sistemlərini, [[Türkiyə]]dən [[T-155 Fırtına]] özüyeriyən artilleriya qurğularını, [[T-122 Sakarya]] və [[T-300 Qasırğa]] reaktiv yaylım atəş sistemlərini, [[Otokar Kobra]] döyüş kəşfiyyat maşınlarını, [[Çexiya]]dan [[RM-70|RM-70 Vampir]] reaktiv yaylım atəş sistemlərini, [[ABŞ]]-dan [[Remington Model 700]] snayper tüfənglərini, [[M16]] və [[M4]] avtomatlarını, [[Almaniya]]dan [[Heckler & Koch MP5]] avtomatlarını və s. idxal edir.<ref>{{cite web|title=Belarusian arms exports grow with new rockets and missiles planned|url=https://belarusdigest.com/story/belarusian-arms-exports-grow-with-new-rockets-and-missiles-planned/|website=belarusdigest.com|publisher=belarusdigest.com|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><ref>{{cite web|last1=Kubovich|first1=Yaniv|title=Advanced Israeli Weapons Sold to Azerbaijan Exposed in Army-produced Pop Music Video|url=https://www.haaretz.com/israel-news/advanced-israeli-weapons-sold-to-azerbaijan-exposed-in-pop-music-video-1.6015052|website=www.haaretz.com|publisher=www.haaretz.com|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><ref>{{cite web|title=Russia starts delivering $1 billion arms package to Azerbaijan|url=https://www.reuters.com/article/us-russia-azerbaijan-arms-idUSBRE95H0KM20130618|website=www.reuters.com|publisher=www.reuters.com|accessdate=4 iyun 2018}}</ref><ref>{{cite web|title=Azerbaijan: From a Country with Soviet-Era Industry to a Weapons Exporter|url=http://www.israeldefense.co.il/en/node/29394|website=www.israeldefense.co.il|publisher=www.israeldefense.co.il|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> 2005-ci il dekabrın 16-da yaranan [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyi]] müdafiə sənayesi sahəsində vahid dövlət siyasətinin formalaşmasında iştirak edir və bu siyasətin həyata keçirilməsini təmin edir.<ref name="matador"/> Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyi istehsal etdiyi hərbi məhsullardan [[İstiqlal (snayper tüfəngi)|İstiqlal]] və [[Yalquzaq (snayper tüfəngi)|Yalquzaq]] snayper tüfənglərini, [[Matador]] və [[Marauder]] zirehli transportyorları, [[Gürzə patrul maşını]]nı, [[EM-14]] və [[Xəzri avtomatı]]nı, [[Şimşək (hücum tüfəngi)|Şimşək]] hücum tüfəngini, [[İnam (tapança)|İnam]], [[Zəfər-K]] və [[Zəfər (tapança)|Zəfər]] tapançalarını, [[Zərbə (Pilotsuz uçuş aparatı)|Zərbə]] pilotsuz uçuş aparatını, müxtəlif mm-lik minaatanları, əl qumbaraatanı, tüstü qumbarasını, qəlpəli minalı atəş yığımını və s. qeyd etmək olar.<ref name="matador">{{cite web|title=Azərbaycan 10-dan çox ölkəyə hərbi məhsul ixrac edir|url=https://www.azadliq.org/a/28984524.html|website=www.azadliq.org|publisher=www.azadliq.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> 2018-ci ildə Azərbaycan 10-dan çox ölkəyə hərbi məhsul ixrac edib.<ref name="matador"/> == Hərbi büdcə == [[Fayl:Azərbaycanın hərbi xərcləri.png|thumb|300px|right|Azərbaycanın hərbi xərcləri (1992–2016)]] [[Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutu]]nun hesabatına görə, 2012-ci ildə dünyada hərbi büdcəsini ən çox artıran ölkə Azərbaycan olub.<ref>{{cite web|title=Dünyada hərbi xərclərini ən çox artıran dövlət Azərbaycandır|url=https://www.azadliq.org/a/24551353.html|website=www.azadliq.org|publisher=www.azadliq.org|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> 2022-ci ilin dövlət büdcəsində müdafiə xərcləri üçün 5,1 milyard manat ayrılıb.<ref name=country/> Azərbaycanın müdafiə məqsədləri xərcləri Ermənistanla müqayisədə təxminən 4 dəfə artıqdır.<ref name=country>{{cite web|title=Azərbaycanın 2018-ci il dövlət büdcəsi Ermənistandan 4, Gürcüstandan isə 2,4 dəfə çoxdur|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=136064|website=www.azerbaijan-news.az|publisher=www.azerbaijan-news.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> == Formalar, rütbələr, nişanlar == Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri hərbi qulluqçularının və hərbi lisey kursantlarının nümunəvi hərbi intizama, döyüş əməliyyatlarında iştirakına, döyüş təlimlərində yüksək nailiyyətlərə, idmanda yüksək uğurlara görə təltif edilməsi üçün döş nişanlarını Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri təsis edir, həmçinin döş nişanları haqqında əsasnamələri və onların təsvirlərini təsdiq edir.<ref>{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri hərbi qulluqçularının və hərbi lisey kursantlarının təltif edilməsi üçün döş nişanları haqqında|url=https://mod.gov.az//images/pdf/5f4c7312d6a014ab9e843ee35e995677.pdf|website=mod.gov.az|publisher=mod.gov.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> === Vəzifəli zabitlər === {| class="wikitable" !NATO kodu ! colspan="2" |OF-10 ! colspan="2" |OF-9 ! colspan="2" |OF-8 ! colspan="2" |OF-7 ! colspan="2" |OF-6 ! colspan="2" |OF-5 ! colspan="2" |OF-4 ! colspan="2" |OF-3 ! colspan="2" |OF-2 ! colspan="6" |OF-1 ! colspan="12" |OF(D) və tələbə zabiti |- | rowspan="2" |'''Azerbaijan''' | colspan="4" rowspan="2" |'''''Ekvivalenti yoxdur''''' ---- | colspan=2| <center>[[Fayl:18.AzLF-CG.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:17.AzLF-LG.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:16.AzLF-MG.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:15.AzAF-COL.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:14.AzAF-LTC.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:13.AzLF-MAJ.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:12.AzLF-CPT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:11.AzAF-SLT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:10.AzAF-LT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:9.AzLF-JLT.png|50px]]</center> | colspan="12" rowspan="2" |'''Bilinmir''' |- | colspan="2" |<center>General-polkovnik</center> | colspan="2" |<center>General-leytenant</center> | colspan="2" |<center>General-mayor</center> | colspan="2" |<center>Polkovnik</center> | colspan="2" |<center>Polkovnik-leytenant</center> | colspan="2" |<center>Mayor</center> | colspan="2" |<center>Kapitan</center> | colspan="2" |<center>Baş leytenant</center> | colspan="2" |<center>Leytenant</center> | colspan="2" |<center>Kiçik leytenant</center> |- | rowspan="2" | '''Azerbaijan''' | colspan="4" rowspan="2" |'''''Ekvivalent yoxdur''''' ---- | colspan=2| <center>[[Fayl:18.AzNF-ADM.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:17.AzNF-VADM.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:16.AzNF-RADM.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:15.AzNF-CP1.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:14.AzNF-CP2.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:13.AzNF-CP3.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:12.AzNF-CLT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:11.AzNF-SLT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:10.AzNF-LT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:9.AzNF-JLT.png|50px]]</center> | colspan="12" rowspan="2" |'''''Ekvivalent yoxdur''''' |- | colspan="2" |<center>Admiral</center> | colspan="2" |<center>Vitse-admiral</center> | colspan="2" |<center>Kontr-admiral</center> | colspan="2" |<center>Birinci dәrәcәli kapitan</center> | colspan="2" |<center>İkinci dәrәcәli kapitan</center> | colspan="2" |<center>Üçüncü dәrәcәli kapitan</center> | colspan="2" |<center>Kapitan-leytenant</center> | colspan="2" |<center>Baş leytenant</center> | colspan="2" |<center>Leytenant</center> | colspan="2" |<center>Kiçik leytenant</center> |- | rowspan="2" |'''Azerbaijan''' | colspan="4" rowspan="2" |'''''Ekvivalent yoxdur''''' ---- | colspan=2| <center>[[Fayl:18.AzAF-CG.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:17.AzAF-LG.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:16.AzAF-MG.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:15.AzAF-COL.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:14.AzAF-LTC.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:13.AzAF-MAJ.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:12.AzLF-CPT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:11.AzAF-SLT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:10.AzAF-LT.png|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:9.AzAF-JLT.png|50px]]</center> | colspan="12" rowspan="2" |'''Bilinmir''' |- | colspan="2" |<center>General-polkovnik</center> | colspan="2" |<center>General-leytenant</center> | colspan="2" |<center>General-mayor</center> | colspan="2" |<center>Polkovnik</center> | colspan="2" |<center>Polkovnik-leytenant</center> | colspan="2" |<center>Mayor</center> | colspan="2" |<center>Kapitan</center> | colspan="2" |<center>Baş leytenant</center> | colspan="2" |<center>Leytenant</center> | colspan="2" |<center>Kiçik leytenant</center> |- !NATO kodu ! colspan="2" |OF-10 ! colspan="2" |OF-9 ! colspan="2" |OF-8 ! colspan="2" |OF-7 ! colspan="2" |OF-6 ! colspan="2" |OF-5 ! colspan="2" |OF-4 ! colspan="2" |OF-3 ! colspan="2" |OF-2 ! colspan="6" |OF-1 ! colspan="12" |OF(D) və tələbə zabiti |} === Cəlb olunmuş zabitlər === {| class="wikitable" !NATO kodu ! colspan="6" |OR-9 ! colspan="2" |OR-8 ! colspan="2" |OR-7 ! colspan="6" |OR-6 ! colspan="6" |OR-5 ! colspan="4" |OR-4 ! colspan="2" |OR-3 ! colspan="6" |OR-2 ! colspan="2" |OR-1 |- | rowspan="2" | '''Azerbaijan''' | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-9 AZE ARMY.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:OR-8 AZE ARMY.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:OR-7 AZE ARMY.svg|50px]]</center> | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-6 AZE ARMY.svg|50px]]</center> | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-5 AZE ARMY.svg|50px]]</center> | colspan=4| <center>[[Fayl:OR-4 AZE ARMY.svg|50px]]</center> | colspan="2" rowspan="2" |'''''Ekvivalent yoxdur''''' | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-2 AZE ARMY.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>'''''Şevron yoxdur'''''</center> |- | colspan="6" |<center>Baş gizir</center> | colspan="2" |<center>Gizir</center> | colspan="2" |<center>Kiçik gizir</center> | colspan="6" |<center>Baş çavuş</center> | colspan="6" |<center>Çavuş</center> | colspan="4" |<center>Kiçik çavuş</center> | colspan="6" |<center>Baş әsgәr</center> | colspan="2" |<center>Əsgәr</center> |- | rowspan="2" | '''Azerbaijan''' | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-9 AZE NAVY.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:OR-8 AZE NAVY.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:OR-7 AZE NAVY.svg|50px]]</center> | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-6 AZE NAVY.svg|50px]]</center> | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-5 AZE NAVY.svg|50px]]</center> | colspan=4| <center>[[Fayl:OR-4 AZE NAVY.svg|50px]]</center> | colspan="2" rowspan="2" |'''''Ekvivalent yoxdur''''' | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-2 AZE NAVY.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center> '''''Şevron yoxdur'''''</center> |- | colspan="6" |<center>Baş miçman</center> | colspan="2" |<center>Miçman</center> | colspan="2" |<center>Kiçik miçman</center> | colspan="6" |<center>Birinci starşina</center> | colspan="6" |<center>İkinci starşina</center> | colspan="4" |<center>Üçüncü starşina</center> | colspan="6" |<center>Baş dәnizçi</center> | colspan="2" |<center>Dәnizçi</center> |- | rowspan="2" | '''Azerbaijan''' | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-9 AZE AIR FORCE.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:OR-8 AZE AIR FORCE.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>[[Fayl:OR-7 AZE AIR FORCE.svg|50px]]</center> | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-6 AZE AIR FORCE.svg|50px]]</center> | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-5 AZE AIR FORCE.svg|50px]]</center> | colspan=4| <center>[[Fayl:OR-4 AZE AIR FORCE.svg|50px]]</center> | colspan="2" rowspan="2" |'''''Ekvivalent yoxdur''''' | colspan=6| <center>[[Fayl:OR-2 AZE AIR FORCE.svg|50px]]</center> | colspan=2| <center>'''''Şevron yoxdur'''''</center> |- | colspan="6" |<center>Baş gizir</center> | colspan="2" |<center>Gizir</center> | colspan="2" |<center>Кiçik gizir</center> | colspan="6" |<center>Baş çavuş</center> | colspan="6" |<center>Ҫavuş</center> | colspan="4" |<center>Кiçik çavuş</center> | colspan="6" |<center>Baş әsgәr</center> | colspan="2" |<center>Әsgәr</center> |- !NATO kodu ! colspan="6" |OR-9 ! colspan="2" |OR-8 ! colspan="2" |OR-7 ! colspan="6" |OR-6 ! colspan="6" |OR-5 ! colspan="4" |OR-4 ! colspan="2" |OR-3 ! colspan="6" |OR-2 ! colspan="2" |OR-1 |} == Beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq == [[Fayl:Парад в честь 70-летия Великой Победы - 33.jpg|thumb|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbçiləri [[Moskva]]da [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndə Qələbənin 70-ci ildönümünə həsr olunan paradda]] Azərbaycan Respublikasının sülh və müharibə dövründə hərbi təhlükəsizliyinin təmin olunmasında, həmçinin xarici dövlətlərin hərbi qurumları və beynəlxalq təşkilatlarla qarşılıqlı maraqlar çərçivəsində tərəfdaşlıq münasibətlərinin qurulmasında Müdafiə Nazirliyinin beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq fəaliyyətinin rolu xüsusi əhəmiyyətə malikdir.<ref name="corp">{{cite web|title=Beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq|url=https://mod.gov.az/az/beynelxalq-herbi-emekdasliq-025/|website=mod.gov.az|publisher=mod.gov.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq fəaliyyəti Xarici İşlər Nazirliyi və digər aidiyyəti dövlət hakimiyyəti orqanları, idarə, təşkilat və müəssisələri ilə əlaqəli şəkildə, Azərbaycan Respublikasının müdafiə və xarici siyasət kursuna müvafiq olaraq həyata keçirilir.<ref name="corp"/> Həmçinin, beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq Müdafiə Nazirliyinin hərbi, hərbi təhsil, hərbi-siyasi və hərbi-texniki sahələrdə xarici dövlətlərin hərbi qurumları və beynəlxalq təşkilatlarla ikitərəfli və çoxtərəfli formatda həyata keçirdiyi kompleks fəaliyyətlərdir.<ref name="corp"/> Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyəti il ərzində regional və beynəlxalq səviyyədə keçirilən müxtəlif təyinatlı taktiki və kompüter dəstəkli hərbi təlimlərdə iştirak edir.<ref name="corp"/> Beynəlxalq hərbi əməkdaşlığın həyata keçirilməsinin əsas istiqamətləri:<ref name="corp"/> * Region ölkələri və regiondan kənar ölkələrlə ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlıq * Avro-Atlantik strukturlarla əməkdaşlıq * Beynəlxalq təşkilatlarla və xarici dövlətlərin müdafiə sənayesi kompleksləri ilə əməkdaşlıq Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi region və region xaricindəki strateji tərəfdaş ölkələrin Silahlı Qüvvələri ilə regional təhlükəsizliyin təmin olunması, beynəlxalq strateji əhəmiyyətli layihələrin mühafizəsi və beynəlxalq təhlükəsizliyə töhfə vermək məqsədilə Azərbaycan-Türküyə-Gürcüstan, Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan və Azərbaycan-Rusiya-Qazaxıstan olmaqla çoxtərəfli əməkdaşlıq həyata keçirir.<ref name="foreign"/> İkitərəfli hərbi əməkdaşlıq Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri ilə xarici dövlətlərin Silahlı Qüvvələri və hərbi sənaye kompleksləri arasında ikitərəfli əsasda aparılır.<ref name="foreign"/> Hazırda Azərbaycan dünyanın 40-a yaxın ölkəsi ilə ikitərəfli əsasda hərbi əməkdaşlıq həyata keçirilir.<ref name="foreign">{{cite web|title=İkitərəfli və çoxtərəfli hərbi əməkdaşlıq|url=https://mod.gov.az/az/ikiterefli-ve-coxterefli-herbi-emekdasliq-023/|website=mod.gov.az|publisher=mod.gov.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[NATO]] ilə əməkdaşlığı 1992-ci ilin mart ayında ölkəmizin bəzi Mərkəzi və Şərqi Avropa dövlətləri ilə birlikdə yeni yaranmış və 1997-ci ildən etibarən Avro-Atlantik Tərəfdaşlıq Şurası kimi tanınan Şimali Atlantik Əməkdaşlıq Şurasının məşvərət forumuna daxil olması ilə başlayıb.<ref name="NATO">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası və Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı (NATO) arasında hərbi əməkdaşlıq|url=https://mod.gov.az/az/nato-ile-emekdasliq-028/|website=mod.gov.az|publisher=mod.gov.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> 4 may 1994-cü il tarixdə Azərbaycan Respublikası NATO-nun "Sülh Naminə Tərəfdaşlıq" (SNT) Proqramına qoşulub.<ref name="NATO"/> Müdafiə Nazirliyi NATO ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Sülh Naminə Tərəfdaşlıq Proqramı, Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı, Planlaşdırma və Analiz Prosesi, Əməliyyat İmkanları Konsepsiyası, Tərəfdaşlığın Qərargah Vəzifəsi, Müdafiə Təhsilinin Genişləndirilməsi Proqramı, Sülh Naminə Elm Proqramı və NATO-nun digər əhəmiyyətli tərəfdaşlıq mexanizmlərindən səmərəli şəkildə istifadə edir.<ref name="NATO"/> Müdafiə Nazirliyi bu mexanizmlərdən istifadə edərək strateji sənədlərin işlənib hazırlanması, hərbi təlim və tədrisdə NATO standartlarının tətbiqi, Sülhməramlı qüvvələrin hazırlığı, şəxsi heyətin idarə olunması, dəniz təhlükəsizliyi, maddi-texniki təminat, təcrübələrin öyrənilməsi, kibertəhlükəsizlik, enerji təhlükəsizliyi, sahib ölkə dəstəyi və hava məkanına nəzarət sahələrində müvafiq islahat fəaliyyətlərini həyata keçirir.<ref name="NATO"/> === Beynəlxalq sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak === {{Main|Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri}} [[Fayl:Azerbaijani soldiers in Iraq 06.jpg|thumb|2005-ci ildə [[İraq]]da [[Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri]]|250px]] [[Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri|Azərbaycan Ordusunun sülhməramlı kontingenti]] 1999-cu ildən etibarən sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak edir.<ref name="peace"/> 1999-cu ilin sentyabr ayından 2008-ci ilin mart ayınadək Azərbaycan Ordusunun sülhməramlı taqımı 34 nəfər şəxsi heyətlə (32 əsgər, 1 gizir və 1 zabit) NATO-nun rəhbərliyi altında [[Kosovo]]da sülhyaratma və sülhü dəstəkləmə əməliyyatlarda iştirak edib.<ref name="peace"/> Azərbaycan taqımı Türkiyə taborunun 4-cü mexanikiləşdirilmiş piyada bölüyünün tərkibində [[Draqaş]] şəhərində xidmət aparıb.<ref name="peace"/> Brod yaşayış məntəqəsi bu taqıma cavabdehlik ərazisi kimi təhkim edilmişdir.<ref name="peace"/> Bu müddət ərzində Kosovada keçirilən əməliyyatlarda 362 nəfər hərbi qulluqçu iştirak edib (345 nəfər əsgər, 7 nəfər gizir, 10 nəfər zabit).<ref name="peace"/> 20 noyabr 2002-ci il tarixdən Azərbaycan Ordusunun 22 nəfərlik sülhməramlı taqımı [[Əfqanıstan]]da Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım Qüvvələri (İSAF) tərkibində fəaliyyətə başlayıb.<ref name="peace">{{cite web|title=Beynəlxalq sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak|url=https://mod.gov.az/az/beynelxalq-sulhmeramli-emeliyyatlarda-istirak-027/|website=mod.gov.az|publisher=mod.gov.az}}</ref> 15 yanvar 2008-ci il tarixdən Azərbaycanın Əfqanıstandakı sülhməramlı kontingentinin sayı artırılaraq bölük səviyyəsinə çatdırılıb.<ref name="peace"/> 2 oktyabr 2008-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikasının [[Milli Məclis]]i Əfqanıstandakı sülhməramlı kontingentin sayının 2 dəfə artırılması barədə qərar qəbul edib.<ref name="peace"/> 19 fevral 2009-cu il tarixdən Azərbaycan Ordusunun 90 nəfərlik sülhməramlı kontingenti Əfqanıstanda Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım Qüvvələri əməliyyatlarında Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin taboru tərkibində fəaliyyət göstərir.<ref name="peace"/> Bölüyün şəxsi heyəti Kabil şəhərində yerləşən televiziya qülləsini, İSAF-ın mərkəzi silah-sursat anbarının təhlükəsizliyini təmin edib.<ref name="peace"/> 5 oktyabr 2010-cu il tarixində Azərbaycan NATO-nun Əfqanıstanda keçirdiyi İSAF əməliyyatlarında Azərbaycan Respublikası Sülhməramlı qüvvələrinin töhfəsinin artırılması məqsədilə 2 hərbi həkim və 2 mühəndis-istehkam ixtisası üzrə zabit göndərib.<ref name="peace"/> Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin sülhməramlı bölüyü 2003-cü il avqustun 15-dən 2008-ci dekabrın 7-dək 151 nəfərlik şəxsi heyətlə (120 əsgər, 16 gizir, 15 zabit) [[İraq]]da Beynəlxalq Koalisiya Qüvvələri tərkibində fəaliyyət göstərib.<ref name="iraq">{{cite web|title=Azərbaycan beynəlxalq sülhməramlı əməliyyatlara mühüm töhfə verir|url=https://azertag.az/xeber/Azerbaycan_beynelxalq_sulhmeramli_emeliyyatlara_muhum_tohfe_verir-1112650|website=azertag.az|publisher=azertag.az|accessdate=4 iyun 2018}}</ref> İraqın [[Əl-Həditə]] şəhəri yaxınlığında ABŞ Dəniz Piyadaları Komandanlığının tərkibində su anbarının və su elektrik stansiyasının mühafizəsini həyata keçirib.<ref name="iraq"/> Koalisiya Qüvvələrinin İraqdan çıxması ilə əlaqədar 2008-ci il dekabrın 7-də bölük tam heyətlə İraqdan geri qayıdıb.<ref name="iraq"/> 2015-ci ilin yanvar ayından NATO-nun Əfqanıstanda keçirdiyi "Qətiyyətli Dəstək" qeyri-döyüş missiyasında Silahlı Qüvvələrin 94 nəfərlik kontingenti 6 aylıq rotasiya planına uyğun olaraq xidmətə başlayıb.<ref name="peace"/> 2018-ci ilin yanvar ayından Azərbaycan NATO-nun Əfqanıstanda keçirdiyi "Qətiyyətli Dəstək" missiyası üzrə Azərbaycan Ordusunun Sülhməramlı kontingentinin şəxsi heyətinin sayı 120 nəfərə çatdırılıb.<ref name="peace"/> Azərbaycan Ordusunun Sülhməramlı kontingenti [[Kabil Beynəlxalq Hava Limanı]]nın mühafizəsi tapşırığını icra edir və müvafiq qərargahlarda təmsil olunur.<ref name="peace"/> 1999-cu ildən 2018-ci ilə qədər müxtəlif regionlarda keçirilən sülhməramlı əməliyyatlarda Azərbaycan Ordusunun 3000-dən artıq hərbi qulluqçusu iştirak edib.<ref name="peace"/> == Mədəniyyətdə == Azərbaycan Silahlı Qüvvələri və onun inkişafına həm də poçt markaları həsr olunmuşdur. <center> <gallery caption="Azərbaycanda Silahlı Qüvvələri poçt markalarında" widths="250px" heights="180px"> Stamps of Azerbaijan, 2013-1111.jpg|<small>Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi. 2013-cü il</small> Stamp of Azerbaijan - 2020 - Colnect 1025670 - Victory Parade Celebrating End of Karabakh War.jpeg|<small>[[2020 Bakı Qələbə Paradı]]</small> Stamp of Azerbaijan - 2020 - Colnect 1025672 - Victory Parade Celebrating End of Karabakh War.jpeg|<small>[[2020 Bakı Qələbə Paradı]]</small> Stamp of Azerbaijan - 2020 - Colnect 1025669 - Victory Parade Celebrating End of Karabakh War.jpeg|<small>Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi. 2013-cü il</small> Stamp of Azerbaijan - 2020 - Colnect 1025671 - Victory Parade Celebrating End of Karabakh War.jpeg|<small>[[2020 Bakı Qələbə Paradı]]</small> Stamp of Azerbaijan - 2020 - Colnect 1025673 - Victory Parade Celebrating End of Karabakh War.jpeg|<small>[[2020 Bakı Qələbə Paradı]]</small> Stamp of Azerbaijan - 2020 - Colnect 1025674 - Victory Parade Celebrating End of Karabakh War.jpeg|<small>[[2020 Bakı Qələbə Paradı]]</small> Stamp of Azerbaijan - 2020 - Colnect 1029545 - Soldiers Marching.jpeg|<small>Azərbaycan Silahlı Qüvvələrə Yardım Fonduna Dəstək. 2020-ci il</small> </gallery> </center> == Qalereya == <center><gallery> Fayl:Azerbaijani warriors during Nagorno-Karabakh War.jpg|1992-ci ildə [[Dağlıq Qarabağ]]da Azərbaycan hərbçiləri Fayl:Xalid Əsgərov01.jpg|[[Qarabağ müharibəsi]]ndə Azərbaycanın qadın əsgərləri Fayl:Azerbaijani soldier in Iraq 17.jpg|2005-ci ildə [[İraq]]da [[Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri]]nin üzvü Fayl:Azerbaijani soldiers in Iraq 08.jpg|2006-cı ildə [[İraq]]da [[Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri]] Fayl:Azerbaijani soldiers in Iraq 22.jpg|2007-ci ildə [[İraq]]da [[Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri]] Fayl:Azerbaijani and Finnish soldiers in Germany 04.jpg|2007-ci ildə [[Almaniya]]da keçirilən hərbi təlimlərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nümayəndə heyəti Fayl:Azerbaijani soldiers in Iraq 27.jpg|2008-ci ildə [[İraq]]da [[Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri]] Fayl:Azerbaijani soldier in Iraq 25.jpg|2008-ci ildə [[İraq]]da [[Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri]]nin üzvü Fayl:U.S. Marine Corps Cpl. James A. Scarborough, right, with Black Sea Rotational Force (BSRF) 11, guides two Azerbaijan Land Forces (ALF) soldiers through a live-fire exercise in the Babadag Training Area 110804-M-OB762-007.jpg||2011-ci ildə [[Rumıniya]]da keçirilən "Qara Dəniz Hərbi Qüvvələri" təlimində [[Azərbaycan Quru Qoşunları]]nın üzvləri [[ABŞ dəniz piyadaları korpusu]]nun hərbi təlimatçısı ilə Fayl:SpecialForcesguards.jpg|2011-ci ildə [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti]]nin Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin [[Xəzri avtomatı]] ilə hərbi paradda keçidi Fayl:Military parade in Baku 2013 12.JPG|2013-cü ildə [[Bakı]]da keçirilən hərbi paradda [[Toçka (taktiki raket kompleksi)|Toçka-U]] taktiki raket kompleksi Fayl:Military parade in Baku 2013 24.JPG|2013-cü ildə [[Bakı]]da keçirilən hərbi paradda [[S-300|S-300 PMU2 "Favorit"]] uzun radiuslu zenit raket sistemi Fayl:2010 Moscow Victory Day Parade-9.jpeg|Azərbaycan Silahlı Qüvvələri [[9 may]] [[2010]]-cu ildə [[Moskva şəhəri]]ndə keçirilən [[9 May Qələbə Günü|Qələbə Günü]] hərbi nümayiş zamanı Fayl:Soldier of Azerbaijani National Guard.jpg|2017-ci ildə [[Azərbaycan Milli Qvardiyası]]nın üzvü Fayl:Ilham Aliyev and Recep Tayyip Erdogan attended the parade dedicated to 100th anniversary of liberation of Baku 21.jpg|thumb|2018-ci ildə Bakı şəhərinin [[Bakı döyüşü|azad edilməsi]]nin 100 illiyinə həsr olunmuş parad Fayl:HikmatMirzayev.jpg|2020-ci ildə [[2020 Bakı Qələbə Paradı]]nda Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin general-leytenantı [[Hikmət Mirzəyev]] Fayl:The battle flags of the military units that took part in the war passed in front of the rostrum under the leadership of Major General Zaur Mammadov.jpg|2020-ci ildə [[2020 Bakı Qələbə Paradı]]nda Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin general-mayor [[Zaur Məmmədov (general-mayor)|Zaur Məmmədov]]un rəhbərlik etdiyi bayraqdar qrupu döyüş əməliyyatları zamanı fərqlənən hərbi hissələrin döyüş bayraqları ilə keçid zamanı </gallery></center> == İstinadlar == <div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088"> {{İstinad siyahısı|3}} </div> == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Military of Azerbaijan}} * [https://mod.gov.az/ Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi] * [http://www.mdi.gov.az Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyi] * [https://www.youtube.com/watch?v=Y5FAwHTtOTE 26.06.2018 Azərbaycan Silahlı Qüvvələrin 100 illiyi münasibətilə keçirilən hərbi parad] {{Azərbaycan mövzularda}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələri}} {{Azərbaycanın hərbi rütbələri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin istifadə etdiyi silah və texnika}} {{Avropa ölkələri orduları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:1991-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] 2ax33qzdo8uu7j25r1atc81gqef9xyl 0 29879 6600946 6597151 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Dövlət xadimi |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikası Müdafiə naziri]] |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 6 fevral 1995 |dövr son = 22 oktyabr 2013 |sələfi = [[Məmmədrəfi Məmmədov]] |xələfi = [[Zakir Həsənov]] |rütbəsi = {{General-polkovnik|Azərbaycan}} |bayraq_2 = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 17 iyun 1993 |dövr son_2 = 20 avqust 1993 |sələfi_2 = [[Dadaş Rzayev]] |xələfi_2 = [[Vahid Musayev]] (''səlahiyyətlərin icraçısı'') |titul_3 = [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi]] (səlahiyyətlərin icraçısı) |bayraq_3 = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2_3 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 17 iyun 1993 |dövr son_3 = 2 noyabr 1993 |sələfi_3 = [[Nurəddin Sadıqov]] |xələfi_3 = [[Nəcməddin Sadıkov]] |mükafatları = {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|1995}} {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2003}} {{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2010}}{{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}}{{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}}{{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}}{{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 90 illiyi (1919-2009)" yubiley medalı}}{{"Qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}}{{"Qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}}{{"Qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}}{{"Döyüş xidmətlərinə görə" medalı}}{{"SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 50 illiyi" yubiley medalı}}{{"SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 60 illiyi" yubiley medalı}}{{"SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 70 illiyi" yubiley medalı}}{{I dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı (SSRİ)}} {{II dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı (SSRİ)}} {{III dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı (SSRİ)}} |vikianbar = |titul_2 = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikası Müdafiə naziri]] (əvəzedici) }} '''Əbiyev Səfər Axundbala oğlu''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Respublikası]]nın sabiq müdafiə naziri, [[general-polkovnik]]. == Həyatı == [[Fayl:Abiyev - Rumsfeld 040326-D-2987S-005 screen.jpg|thumb|200px|left|Azərbaycanın müdafiə naziri Səfər Əbiyev və ABŞ-ın keçmiş müdafiə naziri Donald Ramsfeld]] Səfər Əbiyev 1950-ci ilin 27 yanvarında [[Bakı]] şəhərində [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] ailəsində anadan olub<ref name="Müdafiə Naziri">Azərbaycan Respublikasi Müdafiə Nazirliyi: Müdafiə Nazirliyi: [http://www.mod.gov.az/ Müdafiə Naziri]</ref> (bəzi iddialara görə [[Ləzgilər|ləzgi]]<ref>[http://lib.rus.ec/b/282887/read#note_4 Дагестанские народы Азербайджана. Политика, история, культура]</ref><ref name="Дагестанские народы Азербайджана. Политика, история, культура">[http://www.dgn.su/lib/ru/_/_%F0%E0%E7%ED%EE%E5/_%EF%EE%EB%E8%F2%E8%EA%E0/%C0%EB%E5%EA%F1%E5%E5%E2,%20%CA%E0%E7%E5%ED%E8%ED,%20%D1%F3%EB%E5%E9%EC%E0%ED%EE%E2%20-%20%C4%E0%E3%E5%F1%F2%E0%ED%F1%EA%E8%E5%20%ED%E0%F0%EE%E4%FB%20%C0%E7%E5%F0%E1%E0%E9%E4%E6%E0%ED%E0.%20%CF%EE%EB%E8%F2%E8%EA%E0,%20%E8%F1%F2%EE%F0%E8%FF,%20%EA%F3%EB%FC%F2%F3%F0%E0.pdf Дагестанские народы Азербайджана. Политика, история, культура] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> əsilli ailəsi əslən [[Quba]]dandır).<ref>{{cite web |url=http://www.mediaforum.az/az/2011/10/11/RAUF-ARİFOĞLUNUN-SƏFƏR-ƏBİYEVƏ-SORĞUSUNA-CAVAB-034743849c00.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120416015001/http://www.mediaforum.az/az/2011/10/11/RAUF-AR%C4%B0FO%C4%9ELUNUN-S%C6%8FF%C6%8FR-%C6%8FB%C4%B0YEV%C6%8F-SOR%C4%9EUSUNA-CAVAB-034743849c00.html |archivedate=2012-04-16 |title=Rauf Arifoğlunun Səfər Əbiyevə sorğusuna cavab verdilər |author= |date=2011-10-11 |work= |publisher=www.[[mediaforum.az]] |accessdate=2016-04-19 |language=az |url-status=dead }}</ref> 1971-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Soveti adına Bakı Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbini, 1982-ci ildə Moskvada M. Frunze adına Hərbi Akademiyanı bitirmişdir. 1971–1992-ci illərdə SSRİ Silahlı Qüvvələrində tabor komandiri, alay qərargahının rəisi, alay komandiri, briqada komandiri və diviziya komandiri vəzifələrində işləmişdir. 1992-ci ilin fevralın 17-dən Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrində xidmət edir. 1992–1995-ci illərdə Müdafiə Nazirliyi Baş Qərargah rəisinin birinci müavini, Baş Qərargah Rəisi-Müdafiə Nazirinin birinci müavini, Müdafiə Naziri vəzifəsinin icraçısı, Müdafiə Nazirinin müavini vəzifələrində çalışmışdır. 1995-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Naziri təyin olunub. 22 oktyabr 2013-cü ildə vəzifəsindən azad edilib.<ref>[http://president.az/articles/9726 Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin yeni tərkibi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]</ref> Ailəlidir, 2 övladı var. Nevələri : Kənan Nəcəfov, Orxan Nəcəfov, Sevil Quliyeva , Aygun Nəcəfova ve … == Mükafatları == * 04.04.1995 — {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|1995}} [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] * 24.06.2003 — {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2003}} [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] * 26.01.2010 — {{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2010}} [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)]] * {{"Qüsursuz xidmətə görə" 1-ci dərəcəli medalı}} [["Qüsursuz xidmətə görə" 1-ci dərəcəli medalı]] * {{"Qüsursuz xidmətə görə" 2-ci dərəcəli medalı}} [["Qüsursuz xidmətə görə" 2-ci dərəcəli medalı]] * {{"Qüsursuz xidmətə görə" 3-cü dərəcəli medalı}} [["Qüsursuz xidmətə görə" 3-cü dərəcəli medalı]] * {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}} [["Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı]] * {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} [["Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı]] * {{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 90 illiyi (1919-2009)" yubiley medalı}} [["Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 90 illiyi (1919-2009)" yubiley medalı]] * {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} [["Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı]] == Mənbə == * [http://www.kimkimdir.az/ "Azərbaycanda Kim Kimdir?" Ensiklopedik məlumat toplusu.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20201202223417/http://kimkimdir.az/ |date=2020-12-02 }} == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == * [https://a24.az/sefer-ebiyevin-cellad-sarkisyanla-cox-semimi-fotolari-yayildi/ Səfər Əbiyevin cəllad Sarkisyanla çox səmimi fotoları yayıldı] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{Vikianbar kateqoriyası|Safar Abiyev}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisləri]] [[Kateqoriya:Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinin məzunları]] [[Kateqoriya:Ləzgi əsilli azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:General-polkovniklər]] 6vp1ybhmiidv8sllf0bi47hn1h995ep 0 30734 6600724 5844974 2022-08-29T08:34:16Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Əmanət kassası |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = [[İsmayıl Əfəndiyev]] |ssenarist = |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = |rollarda = |operator = |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = |ilk baxış = |dil = |ölkə = {{USSR}} |istehsalçı = [["Azərbaycanfilm" Kinostudiyası|Bakı Kinostudiyası]] |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = qısametrajlı sənədli film |rəng = |vaxt = |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = 1950 |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = 1 hissə<br>neqativi 69 metr<br>35 mm |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = |vikianbar = }} == Məzmun == Reklam rolikidir. Burada əmanət kassalarının zəhmətkeşlər üçün rahat, əlverişli və etibarlı olması təbliğ edilir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === : '''Rejissor:''' [[İsmayıl Əfəndiyev]] [[Kateqoriya:1950-ci ilin Azərbaycan filmləri]] [[Kateqoriya:Qısametrajlı sənədli filmlər]] rka90vgrq31rec3so4jbrt5ppkk9zl4 0 31295 6600866 5937331 2022-08-29T09:36:56Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Qurultaydan qurultaya |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = [[Musa Bağırov]] |ssenarist = [[Əhmədağa Qurbanov]] |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = |rollarda = |operator = [[Vladimir Konyagin]] |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = |ilk baxış = |dil = |ölkə = {{USSR}} |istehsalçı = [["Azərbaycanfilm" Kinostudiyası]] |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = qısametrajlı sənədli film |rəng = rəngli |vaxt = |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = 1970 |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = 2 hissə<br>560 metr<br>35 mm |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = |vikianbar = }} == Məzmun == Film Azərbaycan kolxozçularının II qurultayına həsr edilmişdir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === : '''Rejissor:''' [[Musa Bağırov]] : '''Ssenari müəllifi:''' [[Əhmədağa Qurbanov]] : '''Operator:''' [[Vladimir Konyagin]] : '''Səs operatoru:''' [[Şamil Kərimov]] == Mənbə == * Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 235–258. [[Kateqoriya:1970-ci ilin Azərbaycan filmləri]] [[Kateqoriya:Qısametrajlı sənədli filmlər]] mgo87btyqofje12yvda1ax55rxty1l2 0 32157 6599973 5938201 2022-08-28T20:31:05Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Yatmaq vaxtıdır |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Yatmaq vaxtıdır (cizgi filmi, 1984).jpg |şəklin ölçüsü = 300 |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = [[Arif Məhərrəmov (rəssam)|Arif Məhərrəmov]] |ssenarist = Dinarə Seyidova |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = [[Mobil Babayev]] |rollarda = |operator = Ramiz Ağayev |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = Yelena Qolubeva |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = [[Komediya filmi|komediya]]<br>[[Musiqili film|musiqili]]<br>[[Uşaq filmi|uşaq]] |ilk baxış = |dil = [[Rus dili|rusca]] (mətnsizdir, titrlər ruscadır) |ölkə = {{USSR}} |istehsalçı = [["Azərbaycanfilm" Kinostudiyası]] |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = qısametrajlı cizgi filmi |rəng = rəngli |vaxt = 8,5 dəq. |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = 1 hissə<br>241 metr<br>35 mm |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = |vikianbar = }} == Məzmun == Cizgi filmi uşaqların düzgün tərbiyəsi probleminə toxunmuşdur. Kinolentdə ailələrdən birində valideynlərin uşaqla dil tapa bilməməsi öz əksini tapmışdır. Əsəbi vəziyyət, yuxusuz gecə-valideynlərin düzgün hərəkət etməmələrinin nəticəsidir. Yalnız balaca qız-çığır-bağır salan uşağın bacısı onu başa düşür. O, heç bir çətinlik çəkmədən, səs-küysüz balacaya adi əmzik verir, uşaq sakitləşir. Cizgi filmi körpə yaşlarından uşaqlarını yeni dəblə tərbiyə edən bəzi valideynlərin sonradan peşimançılıq çəkmələrindən danışır. Burada müəlliflər qarşıya belə bir sual qoyurlar: müasir ailədə kim-kimi tərbiyə edir: böyüklər uşaqları, yoxsa əksinə?.. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === : '''Ssenari müəllifi:''' Dinarə Seyidova : '''Rejissor:''' [[Arif Məhərrəmov (rəssam)|Arif Məhərrəmov]] : '''Quruluşçu rəssam:''' Yelena Qolubeva : '''Operator:''' Ramiz Ağayev : '''Bəstəkar:''' [[Mobil Babayev]] : '''Səs operatoru:''' Nataliya Nuriyeva (Natalya Nuriyeva kimi) : '''Cizgi rəssamı:''' Vaqif Məmmədov, Rauf Dadaşov, [[Bəhmən Əliyev]], Vahid Talıbov, Arifə Hatəmi, Nigar Nərimanbəyova : '''Assistent:''' Z. Rəhimova, Ziya Xəqani, [[Elman Mirzəyev]] : '''Montaj edən:''' Nailə Dadaşova : '''Redaktor:''' Çingiz Qaryağdı, A. Vəliyeva : '''Filmin direktoru:''' Faiq Abdullayev == Mənbə == * Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 314. * Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 815. == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=JNewZbTf1c4 Filmi izlə] [[Kateqoriya:1984-cü ilin Azərbaycan filmləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan cizgi filmləri]] [[Kateqoriya:Qısametrajlı cizgi filmləri]] [[Kateqoriya:Komediya filmləri]] [[Kateqoriya:Musiqili filmlər]] [[Kateqoriya:Uşaq filmləri]] [[Kateqoriya:Rusca filmlər]] e0uf1grc2dfdq9d0cq6e1zrkvs0m3ao 0 33034 6600263 6577393 2022-08-29T04:43:24Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{eyni soyad|Axundov}} {{eyni soyad|İsmayıl Axundov}} {{Rəssam |adı = İsmayıl Axundov |şəkil = İsmayıl Axundov (rəssam).jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 15 aprel 1907 |doğum yeri = [[Maştağa]], [[Bakı qəzası]], [[Bakı quberniyası]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 13 sentyabr 1969 |vəfat yeri = [[Krakov]], Krakov voevodluğu, [[Polşa Xalq Respublikası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |fəaliyyəti = |təhsili = |janrı = |stili = |tanınmış işləri = |hamiləri = |tələbəsi = |təsirlənib = |təsir edib = |mükafatları = {{sıra|{{Azərbaycan SSR xalq rəssamı|1960}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1940}} {{"Stalin" mükafatı|1950}}}} {{sıra|{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1967}} {{"Şərəf nişanı" ordeni}}}} |imzası = Подпись Исмаила Ахундова.jpg |saytı = |vikianbar = }} '''İsmayıl Hüseyn oğlu Axundov''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR xalq xəssamı, ictimai xadim, kitab qrafikası ustası.<ref>[http://epistolyar.musigi-dunya.az/ressamlar/ismayil_axundov.html Axundov İsmayıl Hüseyn oğlu ]</ref> == Həyatı == Yaradıcılığına əsasən kitab illüstrasiyası ilə başlayan İsmayıl Hüseyn oğlu Axundov 15 aprel 1907-ci ildə Bakının Maştağa qəsəbəsində doğulub. Bakı Rəssamlıq Məktəbini bitirdikdən (1928) sonra Moskva Poliqrafiya İnstitutunun nəşriyyat şöbəsində təhsil alıb. 1932-ci ildə oranı qurtararaq təyinatla Bakıya göndərilib və "Azərnəşr"də rəssam işləyib. Rəssamlığın qrafika, karikatura və plakat janrları ilə məşğul olub. Uzun müddət "Kirpi" satirik jurnalında işləyib. Teatra ilk dəfə 1937-ci iidə rejissor Ədil Isgəndərovdan dəvət alıb və Akademik Milli Dram Teatrında onun quruluş verdiyi Mirzə İbrahimovun "Həyat" pyesinin tamaşasında geyim eskizlərini çəkib. Bu teatrda İ938-ci ildə Mirzə Fətəli Axundzadənin "Hacı Qara", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Pəri cadu" (həmçinin 1940 və 1957-ci il quruluşlarında), Cabbar Məcnunbəyovun "Yanar dərə", Səməd Vurğunun "Vaqif", 1944-cü ildə Cəfər Cabbarlının "1905-ci ildə", 1955-ci ildə Nəcəf bəy Vəzirovun "Hacı Qəmbər" komediyasının tamaşalarında geyim rəssamı olub. 1938-ci ildə rejissor Məcid Zeynalovun hazırladığı "Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah" (Mirzə Fətəli Axundzadə) tamaşasında ilk tərtibatçı rəssam kimi addımını atıb. Bundan sonra AMDT-də 1939-cu ildə Onore de Balzakin "Ögey ana", Mehdi Hüseynin "Şöhrət", Cəlil Məmmədquluzadənin "Ölülər", 1943-cü ildə Aleksandr Ostrovskinin "Tufan", 1945-ci ildə Məmməd Səid Ordubadinin "Dumanlı Təbriz", 1948-ci il-də Aleksandr Ostrovskinin "Günahsız müqəssirlər", Mirzə Fə-təli Axundzadənin "Lənkəran xanının vəziri", 1949-cu ildə Sabit Rəhmanın "Aydınlıq", Cəfər Cabbarlının "Solğun Çiçəklər", Anatoli Boryanovun "O tayda", Tur qardaşlarının "Bir evin sirri", 1952-ci ildə Karlo Haldoninin "Mehmanxana sahibəsi", 1956-cı ildə Hüseyn Cavidin "Şeyx Sənan", 1961-ci ildə Sabit Rəhmanın "Əliqulu evlənir", Mehdi Hüseynin "Alov", 1966-cı ildə Cəfər Cabbarlının "Oqtay Eloğlu" əsərlərinin tamaşalarına həm monumental-romantik, həm də realist səpkilərdə səhnə tərtibatları verib. Teatr dekorasiya sənətinə müəyyən yeniliklər gətirmiş İsmayıl Axundov Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrında oynanınış Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Məşədi İbad", Səid Rüstəmovun "Durna" (dramaturq Süleyman Rüstəm), Fikrət Əmirovun "Gözün aydın" (dramaturq Məhərrəm Əlizadə), [[Nəriman Məmmədov (bəstəkar)|Nəriman Məmmədov]] və [[Tofiq Bakıxanov]]un "Məmmədəli kurorta gedir" (dramaturq [[Atif Zeynallı]]) operettalarına əlvan tərtibatlar işləyib. İsmayıl Axundov səhnə tərtibatlarında klassik üslubda işləməyə üstünlük verib. Yaradıcılığı rənglərin şuxluğu və aydınlığı, kompozisiyanın sadəliyi, tərtibat işləri dramaturq və rejissor fikri ilə poetik ahəngdarlıq yaratınası baxımından səciyyəvidir. İsmayıl Axundov 13 sentyabr 1969-cu ildə Krakovda vəfat edib. == Təltif və mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 3 iyul 1940 * "[[Azərbaycan SSR xalq rəssamı]]" fəxri adı — 24 may 1960 * [["Stalin" mükafatı]] (1-ci dərəcə) — 1950 (İ. [[Stalin]]in anadan olmasının 70 illiyinə (1949) həsr olunmuş xalçaya görə) * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 1967 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] == Filmoqrafiya == * [[Səbuhi (film, 1941)]] * [[Arşın mal alan (film, 1945)]] * [[Hədiyyə xalçası (film, 1949)]] * [[Onun böyük ürəyi (film, 1958)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IV çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Xalq Deputatları Sovetinin deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı quruluşçu rəssamlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədrləri]] np58qixcco8r5goyp4pdkq25hj3jd8r 0 33211 6600519 6585169 2022-08-29T06:31:24Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Əli Zeynalov |orijinal adı = Əli Yusif oğlu Zeynalov |digər adları = |şəkil = Əli Zeynalov.JPG |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Rusİmp}}→<br/>{{ADR}}→<br/>{{USSR}} |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = |fəaliyyət illəri= 1933–1975 |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = [[İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı]] (1934–1945);<br/>[[Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı]] (1945–1975) |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1964}} {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1955}} {{Ermənistan SSR əməkdar artisti|1939}} {{Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1965}} |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Əli Yusif oğlu Zeynalov''' ({{DVTY}}) — Azərbaycanın teatr və kino aktyoru, Azərbaycan SSR xalq artisti (1964), Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1955), Ermənistan SSR əməkdar artisti (1939), M.F.Axundov adına Azərbaycan SSR dövlət mükafatı laureatı (1965). Xalq artisti Əli Zeynalov Azərbaycan teatr və kino sənətində səhnə və ekran hadisələrini real həyat faktı kimi təqdim edən, yaratdığı maraqlı, dolğun rolları tamaşaçıların həmsöhbətinə çevirən istedadlı aktyorlarımızdan biri olub.<ref>{{Cite web |title=Əli Zeynalov |url=http://ocaz.eu/az/yubilyarlar/190-li-zeynalov.html |access-date=2014-09-19 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304141717/http://ocaz.eu/az/yubilyarlar/190-li-zeynalov.html |url-status=dead }}</ref> == Həyatı == Əli Yusif oğlu Zeynalov 4 aprel 1913-cü ildə Salyanda anadan olub. Atası Yusif Zeynalov (1887-1965) ilk əlifba kitabının müəllifidir. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. Əli Zeynalov da öz atasının yolunu davam etdirib. Pedaqoji təhsil alıb. Aktyorluğa marağı böyük olduğundan müxtəlif dərnəklərə üz tutub. 1928-ci ildə Biləsuvar kənd cavanlarının hazırladığı "Şeyda" tamaşasındakı baş rolu ilə çoxlarının rəğbətini qazanıb. Bakı Pedaqoji və Teatr Texnikumlarını (1933) bitirdikdən sonra o, bir müddət Moskva teatrlarında istehsalat təcrübəsi keçib, geri döndükdən sonra Şəki Dövlət Dram Teatrında işləyib. == Yaradıcılığı == [[İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı|İrəvan Tearında]] (1934-1935), [[Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı|Dram Teatrında]] (1945-1975) işləyib. Əli Zeynalovun uzun illər rejissor Tofiq Kazımovla fəal yaradıcılıq əlaqəsi ona gözəl sənət uğurları gətirib. [[İlyas Əfəndiyev]]in "Sən həmişə mənimləsən" pyesində bu iki sənətkar – quruluşçu rejissor [[Tofiq Kazımov]] və Həsənzadə rolunun ifaçısı Əli Zeynalov böyük uğur əldə ediblər. Yumşaq tembrli gözəl səsə, aydın diksiyaya malik оlan Əli Zeynalоv bədii qiraət ustası kimi də tanınmışdı. İncəsənət İnstitutunda "səhnə danışığı" fənnindan dərs deyib. Əli Zeynalov "İki ömrüm olsaydı..." kitabının müəllifidir. O, 1975-ci ildə səhnəni tərk etməsini belə açıqlayıb: "Bir gün teatrın direktoru məni yanına çağırıb dedi ki, "Vaqif" tamaşasını bərpa edirik. Götür Vaqifi yaz. - Nə? Ələsgər Ələkbərovdan, Kazım Ziyadan sonra mən – Vaqif? - Onda I pərdədə Vaqifi görməyə gələn kəndlilərdən birinin rolunu yaz. Bunu eşidəndən sonra otaqdan çıxıb truppa müdiri Qürbətin yanına gəldim, ondan bir qələm-kağız aldım, ərizə yazaraq teatrdan getdim. Mən belə teatrda işləyə bilməzdim." Əli Zeynalov 1988-ci ildə dünyasını dəyişib. == Ailəsi == Aktrisa [[Mirvari Novruzova]]nın həyat yoldaşıdır. == Mükafatları == * "Ermənistan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 22 fevral 1939 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 30 aprel 1955 * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 29 iyun 1964 * [[Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|M.F.Axundov adına Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 28 aprel 1965 * [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı]] — 23 aprel 1973<ref>[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Ə.Y.Zeynalov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 aprel 1973-cü il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az'''</ref>; 1 iyun 1974<ref>[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika incəsənət işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 iyun 1974-cü il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az'''</ref> == Filmoqrafiya == {{columns-list|2| * [[Axşam konserti (film, 1948)]] - Kadrarxası mətn * [[Aygün (film, 1960)]] - Kadrarxası mətn * [[Babək (film, 1979)]] - rol: Xəlifə Məmunun adamı; Mətni oxuyan * [[Bəxtiyar (film, 1955)]] - filmi səsləndirən: Bəxtiyar (Rəşid Behbudov) * [[Bir qalanın sirri (film, 1959)]] - rol: Simnar xan * [[Birisigün, gecəyarısı... (film, 1981)]] - rol: Dilənçi; film səsləndirən: polkovnik Bartley (Algimantas Masyulis) * [[Bizim küçə (film, 1961)]] - film səsləndirən: Fuad (Giuli Çoxonelidze) * [[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] * [[Dağlarda döyüş (film, 1967)]] - film səsləndirən: Polkovnik (İvan Pereverzev) * [[Əmək və qızılgül (film, 1962)]] - film səsləndirən: Mahmud (Mahmud Esambayev) * [[Əsl dost (film, 1959)]] - film səsləndirən: Fərman (Nodar Şaşıqoğlu) * [[Gənc metallurqlar (film, 1956)]] - Mətni oxuyan * [[Görüş (film, 1955)]] - film səsləndirən: Kamil (Arif Mirzəquliyev) * [[Gümüşgöl əfsanəsi (film, 1984)]] - film səsləndirən: Abbas (Ağahüseyn Kərimov) * [[Həyat bizi sınayır (film, 1972)]] - film səsləndirən: Hamlet * [[Xoşbəxtlik qayğıları (film, 1976)]] - rol: Zəkiyyənin atası * [[İstintaq davam edir (film, 1966)]] - film səsləndirən: Əzimov (Həsən Məmmədov) * [[İyirmialtılar (film, 1966)]] - film səsləndirən: Şaumyan (Vladimir Samoylov) * [[Köhnə bərə (film, 1984)]] - film səsləndirən: İbrahim (Məmməd Bürcəliyev) * Köhnə dəbli komediya (film, 1981) * [[Kölgələr sürünür (film, 1958)]] - rol: İmamzadə * [[Qanun naminə (film, 1968)]] film səsləndirən: Vahidov (Rza Əfqanlı) * [[Qara daşlar (film, 1956)]] - film səsləndirən: Tahir (R. Əliyev) * [[Qaraca qız (film, 1966)(film, kinoalmanax)]] - film səsləndirən: Rəssam (Məmmədrza Şeyxzamanov) (Liftçi Qız) * [[Qəribə əhvalat (film, 1960)]] - Mətni oxuyan * [[Leyli və Məcnun (film, 1961)]] - rol: Şeyx Haşımi * [[Mən ki gözəl deyildim (film, 1968)]] - film səsləndirən: İmran (Ələddin Abbasov) * [[Möcüzələr adası (film, 1963)]] - film səsləndirən: Nazim (Həsən Məmmədov) * [[Mollanın sərgüzəşti (film, 1960)]] - rol: Sürücü * [[O olmasın, bu olsun (film, 1956)]] - film səsləndirən: Sərvər (Arif Mirzəquliyev) * [[Onun böyük ürəyi (film, 1958)]] - film səsləndirən: Rəsulov (Əjdər İbrahimov) * [[Ögey ana (film, 1958)]] - film səsləndirən: Arif (Fateh Fətullayev) * [[Poçt qutusu (film, 1967)]] - film səsləndirən: Məhkəmə sədri (Lev Bardukov) * [[Romeo mənim qonşumdur (film, 1963)]] - film səsləndirən: Arif (İrakli Xizanişvili) * [[Səhər (film, 1960)]] - rol: Abuzər bəy;film səsləndirən: Əzizbəyov (Nodar Şaşıqoğlu) * [[Telefonçu qız (film, 1962)]] - film səsləndirən: Zakir (Nodar Şaşıqoğlu) * [[Uşaqlığın son gecəsi (film, 1968)]] - film səsləndirən: Məcnun (Xosrov Abdullayev) * [[Uzaq sahillərdə (film, 1958)]] - film səsləndirən: Mehdi Hüseynzadə(Mixaylo) (Nodar Şaşıqoğlu) * [[Üzeyir ömrü (film, 1981)]] - rol: Həsən bəy Zərdabi * [[Üzü küləyə (film, 1977)]] - rol: Əhməd dayı * [[Vaqif (film, 1968)]] - Mətni oxuyan * [[Yenilməz batalyon (film, 1965)]] - film səsləndirən: Qriqori Romanov (Valentin Kulik)}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 52. == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=PXDmQIQjLH0 Səda - Əli Zeynalovun doğum günüdür (04.04.2016)] [[Kateqoriya:Azərbaycan aktyorları]] [[Kateqoriya:Salyanda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] 0jzca12d583ofdls3ppayixm0672cy1 0 33245 6599986 6159489 2022-08-28T20:41:06Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{eyni ad-soyadlı|Elçin Məmmədov}} {{Kino sənətçisi |adı = Elçin Məmmədov |şəkil = Elçin Məmmədov (rəssam).jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 29.5.1946 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 18.2.2001 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}→<br>{{AZE}} |atası = [[Mehdi Məmmədov]] |anası = [[Barat Şəkinskaya]] |fəaliyyəti = [[rəssam]], [[aktyor]] |fəaliyyət illəri = 1970–2001 |istiqaməti = |tanınır = rəssam, aktyor |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi|1991}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1984}} |imdb_id = 3608516 |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elçin Mehdi oğlu Məmmədov''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan teatr rəssamı, Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi (1991), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Elçin Məmmədov 29 may 1946-cı ildə [[Mehdi Məmmədov]] və [[Barat Şəkinskaya]]nın ailəsində anadan olmuşdur. O, məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun Rəssamlıq fakültəsinə daxil olmuşdur.<ref name=":0">{{kitab3 | müəllif = | başlıq = Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi - 2021 | link = https://web.archive.org/web/20210504121501/http://anl.az/down/teqvim_2021.pdf | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = Zərdabi Nəşr | il = 2020 | cild = | səhifə = 180 | səhifələr = 562 | isbn = 978 9952 542 04 2 | doi = | ref = }}</ref> Elçin Məmmədov uşaqlıq dostu Azərpaşa Nemətovun Gənc Tamaşaçılar Teatrında rus dilində quruluş verdiyi "Mənim qardaşım klarnetdə çalır" tamaşasının rəssamı olub və bu onun professional səhnədəki ilk işi olmuşdur.<ref name=":0" /> Bakıda fəaliyyət göstərən bütün teatrlarda, eyni zamanda, Moskva, Arxangelsk, Serebrovskidə də 100-dən çox tamaşada rəssamlıq edib. O, təkcə Bakıda deyil, həmçinin Naxçıvan, Gəncə, Lənkəran, Sumqayıt, Mingəçevir teatrlarında da bir çox əsərə səhnə tərtibatı vermişdir.<ref name=":0" /> Elçin Məmmədov Akademik Milli Dram Teatrında, Azərbaycan Dövlət Musiqili Teatrında, Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında, Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrında bir sıra tamaşaların rəssamı olmuşdur. Məmmədov Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının baş rəssamı olmuşdur.<ref name=":0" /> Rəssam Akademik Milli Dram Teatrında M. F. Axundovun "Xırs quldurbasan", C. Məmmədquluzadənin "Dəli yığıncağı", H. Cavidin "İblis", M. Qorkinin "Meşşanlar", S. Vurğunun "İnsan", V. Şekspirin "Hamlet"; Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında C. Məmmədquluzadənin "Danabaş kəndinin məktəbi", N. Nərimanovun "Şamdan bəy", Anarın "Keçən ilin son gecəsi", R. Vaqnerin "Salam, Hotsi"; Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrında M. Qorkinin "Həyatın dibində", R. Durkonun "Mənim məhəbbətim Elektra", H. Andersenin "Qar kraliçası", H. Cavidin "Şeyx Sənan", M. Şatrovun "Amansız oyunlar" və sair tamaşaların rəssamı olmuşdur. Elçin Məmmədovun rəssam kimi quruluş verdiyi son tamaşa Azər Paşa Nemətovun "Hamlet" tamaşası olmuşdur.<ref name=":0" /> Elçin Məmmədov 18 fevral 2001-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.<ref name=":0" /> == Mükafatları == Elçin Məmmədov "İblis" tamaşasına verdiyi tərtibata görə 1984-cü ildə Azərbaycan Dövlət Mükafatı laureatına, 22 may 1991-ci ildə Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına və 1999, 2001-ci illərdə [[Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqı]]nın [["Qızıl Dərviş" mükafatı]]na layiq görülmüşdür.<ref name=":0" /> == Filmoqrafiya == {{columns-list|2| * [[Yeddi oğul istərəm... (film, 1970)]] * [[Xəzinə (film, 1970)]] * [[Ağır şkaf (film, 1971)]] * [[Toya dəvətnamə (film, 1973)]] * [[Dədə Qorqud (film, 1975)]] * [[Çətirimiz buludlardır (film, 1976)]] * [[Dantenin yubileyi (film, 1978)]] * [[Qəribə adam (film, 1979)]] * [[Yarımçıq qalmış mahnı (film, 1979)]] * [[Bağlı qapı (film, 1981)]] * [[Bir dəfə (film, 1990)]] * [[Ovsunçu (film, 2002)]] * [[Ənvər Həsənov. Yeddi oğuldan biri (film, 2007)]] }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan rəssamları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı rəssamlar]] [[Kateqoriya:"Qızıl Dərviş" mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimləri]] s1i36ys8ddjg3cks4rgzk7erk2tfb1q 0 34057 6601044 6157209 2022-08-29T11:06:07Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Musiqiçi |adı = Teymur Mirzəyev |orijinal adı = Teymur İbrahim oğlu Mirzəyev |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = |fon rəngi = solo ifaçı |doğum adı = |ləqəbi = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |fəaliyyəti = [[müğənni]] |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1978}}{{Azərbaycan Respublikasının xalq artisti|1993}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Teymur İbrahim oğlu Mirzəyev''' ({{DVTY}}) — müğənni, [["Qaya" Vokal Kvarteti|"Qaya" estrada-simfonik orkestrinin]] bədii rəhbəri, [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]] (1993). ==Həyatı== T.İ.Mirzəyev 1936-cı ildə Ağdamda anadan olmuşdur. Anası Bella İlyinşina əslən yəhudi idi. Qardaşı [[Tofiq Mirzəyev (aktyor)|Tofiq Mirzəyev]] də musiqiçi və aktyor idi. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının xor-dirijor fakültəsini bitirmişdir. O, 1961-ci ildə "Qaya" Dövlət ansamblının yaradıcısı, bədii rəhbəri və solisti olmuşdur. Ümumittifaq və Beynəlxalq müsabiqələr laureatı "Qaya" ansamblı SSRİ məkanında və bir çox xarici dövlətlərdə tanınmış kollektivlərdən biri idi. Bu kollektiv 1964-cü ildə Moskvada keçirilən Ümumdünya estrada müsabiqəsinin laureat adını qazanmışdır (I yer). T.Mirzəyev müasir Azərbaycan musiqi sənətini, milli ifaçılıq məktəbini zənginləşdirən, onun ənənələrini davam etdirən dəyərli sənətçilərdən biridir. Dünyanın ən nüfuzlu konsert salonlarındakı ansamblın çıxışları geniş dinləyici kütləsinə tanıdıb sevdirə bilmişdir. Kollektivin böyük məharətlə ifa etdiyi əsərlər musiqi mədəniyyətimizdə xüsusi yer tutan bu gözəl sənət nümunələrini dinləyənlərin yaddaşına həkk olunmuşdur. Estrada ifaçılıq ənənələrini ləyaqətlə qoruyub yaşadan T.Mirzəyev kollektivin bədii rəhbəri kimi eyni zamanda, özünəməxsus ifa üslubu ilə milli ifaçılıq sənətimizi daha da inkişaf etdirmişdir. Kollektivlə birgə gözəl sənətkar milli mədəniyyətimizi dünyanın müxtəlif ölkələrində - Almaniyada, Avstriyada, Amerikada, Türkiyədə, Hindistanda, Afrikada, Çexoslovakiyada, İsraildə, Kanadada, Gürcüstanda, Ukraynada məharətlə təqdim etməklə, onu ayrı-ayrı xalqların nümayəndələrinə sevdirə bilmiş və musiqimizin təbliğində özünəməxsus xidmətlər göstərmişdir. O, eyni zamanda təcrübəli bir sənətkar kimi öz qayğısını gənclərdən əsirgəməmişdir. Klassik estrada, caz ifaçılığı məktəbinin yüksək ənənələri əsasında T.Mirzəyev bütün səy və bacarığını istedadlı ifaçıların yeni nəslinin yetişdirilməsinə sərf etmişdir. Azərbaycan, rus, Qərbi-Avropa bəstəkarlarının əsərlərini və müxtəlif ölkələrin xalq mahnılarını yeni üslubda ifa etməklə az bir zamanda populyarlıq qazanmışdır. Uzun müddət İsraildə yaşayan Teymur Mirzəyev 27 sentyabr 2021-ci ildə 85 yaşında vəfat etmişdir.<ref>[https://qaynarinfo.az/az/xalq-artisti-teymur-mirzeyev-vefat-etdi-foto/ Xalq artisti Teymur Mirzəyev vəfat etdi (FOTO)]. Qaynarinfo.az. 27.09.2021</ref> == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 11 yanvar 1978<ref name="11.01.1978">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublikanın musiqi ifaçılığı sənəti xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 11 yanvar 1978-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * "[[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]]" fəxri adı — 23 yanvar 1993 ==Filmoqrafiya== #[[Ürək... Ürək... (film, 1976)]] #[[Əlvida, cənub şəhəri (film, 2006)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının xalq artistləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] j87ufs3yyzp3hq566zxfsl1p3co55pj 0 34474 6601147 6106503 2022-08-29T11:43:09Z Etibar Vafa 250364 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |digər adları = |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 25.08.1945 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 21.05.1987 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = [[Nüsrət Fətullayev]] |anası = [[Hökümə Qurbanova]] |peşəsi = [[Aktrisa]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1982}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1984}} |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == * Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] s0w5emkcygpmimay32dgmgwwr3jxbyi 6601166 6601147 2022-08-29T11:49:54Z Etibar Vafa 250364 /* Rolları */ wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |digər adları = |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 25.08.1945 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 21.05.1987 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = [[Nüsrət Fətullayev]] |anası = [[Hökümə Qurbanova]] |peşəsi = [[Aktrisa]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1982}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1984}} |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] c8gn3xpnrbss5h45sr2pext8lkungbv 6601169 6601166 2022-08-29T11:51:27Z Etibar Vafa 250364 /* Rolları */ wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |digər adları = |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 25.08.1945 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 21.05.1987 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = [[Nüsrət Fətullayev]] |anası = [[Hökümə Qurbanova]] |peşəsi = [[Aktrisa]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1982}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1984}} |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] ofx98c4z9xj7ijbatvnjzuox7s9xd4i 6601171 6601169 2022-08-29T11:51:43Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |digər adları = |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG |atası = [[Nüsrət Fətullayev]] |anası = [[Hökümə Qurbanova]] |peşəsi = [[Aktrisa]] |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1982}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1984}} |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] iffpl3cvuds3puqcb7wdq2wbb5puigl 6601172 6601171 2022-08-29T11:51:51Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |digər adları = |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG |atası = [[Nüsrət Fətullayev]] |anası = [[Hökümə Qurbanova]] |peşəsi = [[Aktrisa]] |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1982}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1984}} }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] 7t8mfmldax2nxr4gl1pwrc33ig7sim3 6601174 6601172 2022-08-29T11:52:08Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |digər adları = |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG |atası = [[Nüsrət Fətullayev]] |anası = [[Hökümə Qurbanova]] |peşəsi = [[Aktrisa]] }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] grzqy5cmenktbrdv1no11zcb6yr9jnb 6601176 6601174 2022-08-29T11:52:23Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |digər adları = |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] hnkd5gg9vytowde5369d3hdb4n7dwps 6601179 6601176 2022-08-29T11:52:39Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953 - 1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva [[1970]]-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə - 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ.Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N.Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N.Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M.F.Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U.Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M.İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] #[[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] #[[Firəngiz (film, 1975)]] #[[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] 8g14vtdmfsvgjtet48wv1lfzfsf0vuu 6601182 6601179 2022-08-29T11:52:55Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Vəfa Fətullayeva |orijinal adı = Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva |şəkil = Vəfa Fətullayeva.JPG }} '''Vəfa Nüsrət qızı Fətullayeva''' ({{DVTY}}) — məşhur Azərbaycan və sovet aktrisası, [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1984). == Həyatı == Vəfa Fətullayeva 25 avqust 1945-ci ildə Bakıda anadan olub. 1953–1963-cü illədə Bakıdakı 1 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1963 cü ildə İncəsənət İnstitutunun teatrşunaslıq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin fakultəni əla qiymətlərlə bitirib. O, ilk dəfə 1953-cü ildə 8 yaşı olarkən, Ələsgər Şərifovun səhnəyə qoyduğu, Uliyyam Şekspirin "Qış nağılı" tamaşasında Mamili obrazını canlandırıb. Vəfa Fətullayeva 1968 ci ildə Zaur Nağıyev adlı idmançı ilə ailə həyatı qurur, ancaq bu evlilik uzun sürmür. Onlar bir il sonra ayrılırlar. Vəfa Fətullayeva 1970-ci ildən, ömrünün sonuna qədər [[Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı]]nda fəaliyyət göstərib. Yaradıcılığının çiçəklənən dövründə ağır xəstəliyə düçar olan əməkdar artist 21 may 1987-ci ildə — 42 yaşında vəfat edib. Vəfa Fətullayevnın atası Azərbaycan teatr sənətinin ilk tərtibatçı-rəssamı, xalq rəssamı [[Nüsrət Fətullayev]], anası SSRİ Xalq Artisti, aktrisa [[Hökumə Qurbanova]]. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982 * [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] — 1984 == Rolları == • Gülgəz ("Mahnı dağlarda qaldı", İ. Əfəndiyev), • Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", N. Hikmət), • Tənzilə ("Sən yanmasan", N. Xəzri), • Şərəfnisə ("Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah", M. F. Axundov), • Beatrice ("Heç nədən hay-küy", U. Şekspir), • Bənövşə ("Kəndçi qızı", M. İbrahimov), • Zeynəb ("Sizi deyib gəlmişəm", Anar), • Fəridə ("Məhv olmuş gündəliklər", İlyas Əfəndiyev), • Rəna ("İblis", Hüseyn Cavid), • Xuraman ("Vaqif", Səməd Vurğun), • Pakizə ("Mirzə Şəfi Vazeh", Nəbi Xəzri), • Burla Xatun ("Torpağa sancılar qılınc", Bəxtiyar Vahabzadə), • İnanc Xatın ("Atabəylər", Nəriman Həsənzadə), • Arzu ("Kimdir haqlı", Bəxtiyar Vahabzadə), və s. == Filmoqrafiya == # [[Alov (film, 1979)]] (tammetrajlı televiziya tamaşası) # [[Atayevlər ailəsi (film, 1978)]] # [[Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]] # [[Firəngiz (film, 1975)]] # [[Göz həkimi (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html Taleyini anasına pay verən Vəfa Fətullayeva] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090106163142/http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_av/312/meden.html |date=2009-01-06 }} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] 7r1ilo8l86mudqllyremf4ppmakbjr3 0 34688 6601043 6337394 2022-08-29T11:05:42Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |şəkil= }} '''Nadir Qafarzadə''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan müğənnisi. == Həyatı == Nadir Qafarzadə 11 fevral 1971-ci ildə Azərbaycanın [[Şabran rayonu]]nda anadan olmuşdur. Ailəlidir 2 oğlu var. Musiqi təhsillidir, Asəf Zeynallı adına Musiqi Kollecini "Opera" müğənnisi və musiqi müəllimi ixtisası üzrə bitirmişdir. 1989-cu ildə [[Rusiya]]nın [[Murmansk]] Vilayətində həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur. Orta məktəbdə oxuduğu müddət ərzində musiqi ilə də məşğul olmuşdur. Belə ki, Azərbaycan Dövlət Tele-Radio Şirkətinin "Qırmızı Qərənfil" məktəblilər ansamblında solist kimi fəaliyyət göstərmişdir. Bir çox musiqi müsaqibələrinin və mahnı festivallarının qalibi olmuşdur, bunlardan: "Qızıl Buta", "Grand" (2 dəfə), "İllin mahnısı", "İlin müğənnisi" və "İlin klipi" kimi mükafatları göstərmək olar. 2006-cı ildə Yalta şəhərində keçirilən Beynəlxalq Mahnı Festivalında Azərbaycanı təmsil etmişdir. Həmin ildə Rusiya Federasiyasının Müstəqillik gününə həsr olunmuş və Rusiyanın NTV kanalı ilə yayımlanan konsertində Azərbaycanı təmsil edərək çıxış etmişdir. 2007-ci ildə [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi]]nin "Hər şey Qarabağ üçün" devizi altında keçirdiyi marafona Könüllü qatılaraq [[Ağdam]] rayonunun cəbhə bölgələrində əsgərlər qarşısında konsert proqramı ilə çıxış etmişdir. == Filmoqrafiya == #[["Moskva-Bakı" qatarı (film, 2005)]] #[[Hərənin öz payı+tayı (film, 2006)]] #[[Qonşular (film, 2006)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktyorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] {{Müğənni-qaralama}} rnja549xh4cwa9en9bpdhpfgf2yqwvx 0 34819 6601035 6559154 2022-08-29T11:04:06Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Raziyyə Şirinova |orijinal adı = Raziyyə Məmməd qızı Şirinova |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 1940 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[aktrisa]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = [[Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutu]] |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Raziyyə Şirinova''' – müğənni, aktrisa, film iştirakçısı. ==Həyatı== R.Şirinova 1962-64-cü illərdə A.Zeynallı adına Bakı Musiqi texnikumunda qocaman xanəndə Seyid Şuşinskinin kursunda təhsil almış, daha sonra – 1977-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunu bitirmişdir. Hələ tələbə ikən «Lalə» qızlar ansamblının, 1964-1970-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti olmuşdur. 1968-ci ildə gənc muğam ustalarının respublika müsabiqəsinin qalibi adına layiq görülmüşdür. 1980-cı ildə R.Şirinova Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet teatrına solist vəzifəsinə qəbul edilmiş, 2005-ci ilə kimi teatrda çalışmışdır. Teatrda çalışdığı illərdə o bir çox yadda qalan obrazlar – «Əsli və Kərəm»də Əsli, «Aşıq Qərib»də Şahsənəm, «Şah İsmayıl»da Ərəbzəngi, «Gəlin qayası»nda Tutu , Əmi qızı, «Leyli və Məcnun»da Məcnunun anası və s. rollarda çıxış etmişdir. R.Şirinova bir konsert müğənnisi kimi də böyük uğur qazanmışdır. Sənətdə olduğu bu illər ərzində respublika televiziyası və radiosu ilə ifa etdiyi muğam, xalq və bəstəkar mahnıları tamaşaçılar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. 2005-cı ildən Prezident təqaüdçüsüdür. == Filmoqrafiya == #[[İnterpapa (film, 2006)]] #[[Raziyə Şirinova (film)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın qadın müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın opera müğənniləri]] eefsa1wq3ws0hr5zjb09n3jv4b7ipdi 0 35518 6600523 6234468 2022-08-29T06:32:15Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Teatr xadimi |adı = Sofiya Hüseynova |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Sofa Hüseynova.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum adı = |doğum tarixi = 17 fevral 1926 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Bakı qəzası]], [[Azərbaycan SSR]], [[ZSFSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 30 iyul 2015 |vəfat yeri = [[Naxçıvan]], [[Naxçıvan MR]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = [[Məlik Dadaşov]] |uşağı = [[Rafael Dadaşov]] |atası = Həsən İsmayılov |anası = [[Xədicə Qazıyeva]] |fəaliyyəti = [[aktrisa]] |təhsili = |fəaliyyət illəri = 1942–2015 |amplua = |teatr = [[Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı]] |rolları = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1982}} {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1974}}<br>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|1996}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Sofiya Həsən qızı Hüseynova (Sofa İsmayılova)''' ({{DVTY}}) — C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının aparıcı aktrisası, komik, psixoloji və dramatik rolların məharətli ifaçısı, Azərbaycanın xalq artisti (1982), "Şöhrət" ordeni laureatı (1996). == Həyatı == Sofiya Hüseynova 17 fevral 1926-cı ildə Naxçıvanda anadan olub.<ref>[https://az.trend.az/azerbaijan/culture/2420929.html Azərbaycanın xalq artisti Sofiya Hüseynova vəfat edib ]</ref> Qızlıq soyadı İsmayılovadır. Atası Həsən İsmayılov hərbçi, anası [[Xədicə Qazıyeva]] isə aktrisa olub. Sofya Hüseynova orta məktəbi Naxçıvanda bitirib. Şagird vaxtlarında uşaq rollarında səhnəyə çıxıb. Anasının tövsiyəsi ilə 1944-cü ildən teatrın truppasına daxil olub. 1945-ci ildə qısa müddət [[Zaqatala Dövlət Dram Teatrı]]nda işlədikdən sonra yenə Naxçıvana qayıdıb. Sofiya Hüseynova həyatı boyu Naxçıvan teatrın aktrisası olmuş, bir-birindən maraqlı və rəngarəng obrazlar yaratmışdır. Gülnar və Xuraman, Fitnə ("Vaqif" və "Fərhad və Şirin" Səməd Vurğun), Sara və Gülnisə, Susanna, Nadya ("Solğun çiçəklər", "Aydın" və "Oqtay Eloğlu", Cəfər Cabbarlı), Tərgül ("Məhsəti", Kəmalə Ağayeva), Humay ("Komsomol poeması", İsgəndər Coşqun), Zöhrə ("Eşq və intiqam", Süleyman Sani Axundov), Nərminə ("Göz həkimi", İslam Səfərli), Zalxa ("Toy", Sabit Rəhman), Günəş ("Günəş", Hüseyn Razi), Tanya ("Alınmaz qala", Həsən Elsevər), Tovuz xanım ("Bir cüt bədmüşk ağacı", Əkrəm Əylisli), Gülnaz və Sənəm, Gülçöhrə, Minnət xanım ("Məşədi İbad", "Arşın mal alan" və "Ər və arvad", Üzeyir bəy Hacıbəyov), Gülcamal ("Qatır Məmməd", Zeynal Xəlil), Qızbacı ("Hicran", Sabit Rəhman və Emin Sabitoğlu), Şölə xanım ("Özümüz bilərik", Şıxəli Qurbanov və Süleyman Ələsgərov), Güllücə ("Dan ulduzu", Cahangir Məmmədov) rolları aktrisanın yaradıcılıq nailiyyətləri sayılır. Milli koloriti həmişə əsas götürən aktrisa, eyni zamanda əcnəbi dramaturqların pyeslərinin tamaşalarında oynadığı obrazların yaşadığı dövrün etiket qaydalarını, sosial mənşəyini, kübar davranış tərzini dərindən mənimsəyib. Mənimsədiklərini isə ifa etdiyi rollarda yaradıcılıqla reallaşdırıb. Bu baxımdan kruçinina, Larisa ("Günahsız müqəssirlər" və "Cehizsiz qız", Aleksandr Ostrovski), Liana ("Bostan iti", Lope de Veqa), Xanuma ("Xanuma", Avksenti Saqareli) rolları aktrisanın ifasında məharətlə oynanılmışdır. Mütənasib uca boyu, zərif bədən quruluşu aktrisaya müxtəlif rollar oynamağa geniş imkan yaradırdı. Aktrisa 30 iyul 2015-ci il tarixində 89 yaşında Naxçıvanda vəfat edib.<ref>Xalq artisti Sofiya Hüseynova vəfat edib //Mədəniyyət.- 2015.- 31 iyul.- S. 2.</ref> == Təltif və mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982<ref name="01.12.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika teatr sənətinin işçilərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekabr 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 4 oktyabr 1974 * "Naxçıvan MSSR əməkdar artisti" fəxri adı * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — 6 may 1996<ref name="06.05.1996">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Sofiya Həsən qızı Hüseynovanın "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 may 1996-cı il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı — 1 iyun 1974<ref name="01.06.1974">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika incəsənət işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 iyun 1974-cü il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü]] — 11 iyun 2002<ref name="11.06.2002">{{cite web |url=http://www.e-qanun.gov.az/files/framework/data/0/f_985.htm |title=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 942 saylı, 11 iyun 2002-ci il tarixli Sərəncamı |author= |date=11 iyun 2002 |work=[[e-qanun.az]] |publisher=e-qanun.gov.az |accessdate=2014-10-04 |language=az |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304235927/http://www.e-qanun.gov.az/files/framework/data/0/f_985.htm |url-status=dead }}</ref> * [["Teatr Xadimi" qızıl medalı]] — 2006 == Filmoqrafiya == * [[Tale yükü (film, 1997)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:"Teatr Xadimi" qızıl medalı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Naxçıvan MSSR əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] prd79q6amus6blgwlox01tc90d6i0s1 3 37072 6601102 6593851 2022-08-29T11:27:44Z White Demon 75303 /* Möcüzə qadın */ yeni bölmə wikitext text/x-wiki {| class="infobox plainlinks" style="width: {{{box-width|238px}}}" |<div style="padding-top: 4px; text-align: center">{{{image|[[Image:Replacement filing cabinet.svg|{{{image-width|40px}}}|Arxiv]]}}}'''<br/>ARXIV''' </div> ---- {{#if:{{{auto|}}}|{{#ifeq:{{{auto}}}|long|{{Archive list long}}|<div style="text-align: center">{{archive list}}</div>}}{{#if:{{{1|}}}|<br/>}}}}{{{1|* [[/Arxiv 2007|Arxiv 2007]] [[/Arxiv 2008|Arxiv 2008]] [[/Arxiv 2009|Arxiv 2009]] [[/Arxiv 2010|Arxiv 2010]] [[/Arxiv 2011|Arxiv 2011]] [[/Arxiv 2012|Arxiv 2012]] [[/Arxiv 2013|Arxiv 2013]] [[/Arxiv 2014|Arxiv 2014]] [[/Arxiv 2015|Arxiv 2015]] [[/Arxiv 2016|Arxiv 2016]] [[/Arxiv 2017|Arxiv 2017]] [[/Arxiv 2018|Arxiv 2018]] [[/Arxiv 2019|Arxiv 2019]] [[/Arxiv 2020|Arxiv 2020]] [[/Arxiv 2021|Arxiv 2021]] [[/Arxiv 2022|Arxiv 2022]]}}} |} == Xahiş == Salam hörmətli wikipedia idarəçisi, yeni yaradılmış [[Hüseyn Azizoğlu]] məqaləsinə stil kitabçasının pozulması şərti altında səhifə silinməsi üçün müraciət olunub. Amma heç bir stil kitabçası pozuntusu yoxdur. Sizdən xahiş edirəm yardım edəsiniz. Təşəkkürlər. == Türk xalqları məqaləsində Türk dilləri başlığı == Salam hörmətli Sortilegus. [[Türk xalqları]] məqaləsində Türk dilləri haqqındakı bölmədəki məktəb dərsliklərinə, xəbər saytlarına belə girən o böyük səhvi düzəltməyə çalışdım. Sizdən xahişim odur ki, onu əvvəlki kimi geri qaytarmayasınız. Bölmənin doğruluğunu qısa araşdırma ilə yoxlaya bilərsiniz. bax: [[Türk dilləri]], və ya Johanson, Lars & Csató, Éva Ágnes, (eds.) (1998). The Turkic Languages. London: Routledge (Türk vikidən alınıb) [[İstifadəçi:Atabeg00|Atabeg00]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atabeg00|müzakirə]]) 08:11, 9 fevral 2022 (UTC) :Salam {{u|Atabeg00}}. Vikipediyanın məqsədi, əslində, səhv düzəltmək deyil. Siz deyirsiniz ki, məktəb dərsliklərinə girən səhvi burada düzəltmisiniz. Vikipediya isə fakt səhvdi-düzdü - bu işlərlə məşğul deyil, olanı olduğu kimi əks etdirir. Düşünün ki, sizin kimi hamı burada məktəb dərsliklərindəki, ensiklopediyalardakı, elmi kitablardakı səhvləri "düzəldib" faktları öz bildiyi kimi yazsa nə olar. Nəsə düzəliş etmisinizsə, yoxlanıla bilən etibarlı, elmi, ensiklopedik mənbələrə istinadla bunu edin. Səhv düzəltməyə qalsa hələ bu günəcən də dünyanın Günəş ətrafında fırlanmadığını, inək buynuzları üstündə dayandığını düşünənlər var və onlar da məktəb dərsliklərində dünya haqqında yazılanları silib öz iddialarını vikipediyaya əlavə edə, hətta istəsələr bu iddialarını dəstəkləyən mənbə də tapa bilərlər. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 21:54, 9 fevral 2022 (UTC) ::Salam. Cavabınıza görə təşəkkürlər. Sizə yazdığım measjda özümü bir az tərifləmiş kimi görünürəm. Əgər yanlış başa düşdünüzsə, üzr istəyirəm. Həmin məqalədəki təsnifatı [https://www.britannica.com/topic/Turkic-languages Britannica/Turkic languages] və [http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html turcologica](Johanson mənbəsindəndir) mənbələri təsdiqləyir. Bildiyimə görə əsl Vikipediyanın vəzifəsi, mənbələri ilə birlikdə təsdiqlənmiş məlumatları ensiklopedik bir şəkildə oxucuya çatdırmaqdır. Bu təsnifatı da bir çox dillərdəki vikipediyalar təsdiqləyib. [[İstifadəçi:Atabeg00|Atabeg00]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atabeg00|müzakirə]]) 05:24, 10 fevral 2022 (UTC) == Qaya == Salam hörmətli Sortilegus müəllim. Qaya istiqamətləndirmə səhifəsini niyə silmisiniz? <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 17:00, 19 fevral 2022 (UTC) :Salam. Yanlış istiqamətləndirmə səhifəsi idi. [[Süxur]] səhifəsinə yönləndirilmişdi. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 00:08, 20 fevral 2022 (UTC) == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Sortilegus. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> == Müraciət == Salam! Hörmətli, {{PAGENAME}}. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:İstifadəçi adı dəyişdirmək#Şakir Gərayev → Elonizm|bu]] müraciətimə nəzər yetirərdiz. Təşəkkürlər! [[User:Şakir Gərayev|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]]^{([[User talk:Şakir Gərayev|<b style="color:#00008B">?</b>]])} 16:33, 5 aprel 2022 (UTC) == Otel == Salam həmkar. [[:Kateqoriya:Hotellər]] kateqoriyasındakı adlar Otel kimi düzəldilməsini düşündüm. Çox olduğundan yanlışlıq etməmək üçün məsləhətləşməyi lazım bildim. '''Hotel''' kimi qalsın ya '''Otel''' edək? — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:48, 26 aprel 2022 (UTC) :Salam Araz müəllim. 2006-cı il Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində hər iki variant var - (otel və hotel). "Hotel" variantı ingilis dilindən gəlir, türkcədə çox vaxt "otel" işlənir, ruslar isə "гостиница" (mehmanxana) variantını işlədirlər. "Mehmanxana" köhnəlmiş variantdır, məncə, onu ləğv edib istiqamətləndirmə səhifəsi eləsək, daha məqsədəuyğun olar. Mənə qalsa, "otel" variantındansa "hotel" variantına üstünlük verərdim. Çünki, məsələn, bir otaqda çox qonağın qaldığı yerə "hostel" deyirik və bu variantı işlədirik ("hotel" - "hostel"). Yəni sanki "hotel"i "otel" yazsaq, "hostel"i də "ostel" yaza bilərik :) Halbuki türklər "otel" desələr də "hostel", ruslar "mehmanxana"(гостиница) desələr də "hostel" (хостел) deyirlər. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 21:49, 26 aprel 2022 (UTC) ::Aydındı. Təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:40, 27 aprel 2022 (UTC) ::Bu müzakirəni indi oxudum. Keçən il bunla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı/Arxiv/Sentyabr/2021#Niyə "hotel" əvəzinə "otel"?|Kənd meydanında yazmışdım]]. Yeni lüğətdə "hotel" olduğu üçün hamısını hotel etmişdim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 17:04, 25 may 2022 (UTC) == [[İmamqulubəyli (kənd, Ağdam)]] == YM şablonunda <code>|region = Ağdam rayonu</code> hissəsini saxlayanda Ağdam rayonunun xəritəsində kəndin yeri çox dəqiq görsənir. '''Xəritəni göstər/gizlə'''-ni tıklayanda. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:40, 27 aprel 2022 (UTC) :Hə, bu əladır. Görəsən bu əməliyyatı vikidatada eləmək olur? Orda olsaydı bura əlavə etməyə gərək qalmazdı.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 10:03, 27 aprel 2022 (UTC) == «Gümüş Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Silverwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Gümüş Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 3.630 redaktə etmisiniz. Buna görə də Redaktə Liqasının «Gümüş Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 21:20, 2 may 2022 (UTC) |} == İnzibatçının rolunun qərəzli olması == Salam. İnzibatçı öz rolundan istifadəçini sıxırsa, hara şikayət etmək olar. Metavikiyə?— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:37, 21 may 2022 (UTC) :Salam. [[Vikipediya:Bürokratlara müraciət]] səhifəsində bürokratlara müraciət edə bilərsiniz. Cavab sizi qane etməsə metada qlobal idarəçilərə də şikayət yaza bilərsiniz. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:36, 21 may 2022 (UTC) ::Mersi. Bəs Azərbaycan vikisində klonları haradan yoxlamaq olar. İngilis vikisində deyirlər ki, Azvikisinin idarəçilərinə yazmaq lazımdır— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 15:25, 25 may 2022 (UTC) :::{{u|Azerifactory}}, istərsiniz [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət]] səhifəsində inzibatçılara müraciət edə bilərsiniz. Amma məncə, metada kukla hesab ehtimalını sadəcə inzibatçılar yox, istənilən vikipediya redaktoru yoxlatdıra bilər.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:05, 25 may 2022 (UTC) == Şablon == Salam. Xahiş edirəm, [[Şablon:User tr-5|bu şablonu]] bərpa edin. İstifadəsiz olsa da, lazımi şablondur. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 19:30, 30 may 2022 (UTC) == [[:Əhməd Qaraca]] səhifəsinin silinməyə namizəd göstərilməsi == <div class="afd-notice"> <div class="floatleft" style="margin-bottom:0">[[Fayl:Ambox warning orange.svg|48px|alt=|link=]]</div>'''[[:Əhməd Qaraca]]''' məqaləsinin Vikipediyada saxlanıb-saxlanılmaması ilə bağlı müzakirə aparılır. Konsensus əldə olunana qədər məqalə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr#Əhməd Qaraca]] səhifəsində müzakirə olunacaqdır. Hər kəs, o cümlədən siz müzakirəyə qatıla, fikirlərinizi bildirə bilərsiniz. İstifadəçilər müzakirə zamanı məqaləni redaktə edə, o cümlədən müzakirədə qaldırılan problemləri həll etmək üçün məqaləni təkmilləşdirə bilər. Bununla belə, məqalənin yuxarı hissəsində yerləşdirilmiş silinmə şablonunu götürməyin. <!-- Template:Afd notice --></div> [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 23:07, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Ranse]] == salam, bu məqalə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ranse&action=history köklü vandalizmə] məruz qalmışdı. zəhmət olmasa bu istifadəçiləri bloklayın: [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Wikiroka|Wikiroka]], [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/ADELI RANSE|ADELI RANSE]] və bu [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/89.147.200.198|IP]]. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:31, 9 iyun 2022 (UTC) == Xəritə == Salam hörmətli @[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] mənim Vikipediyada üzləşdiyim çətinlik var və qərara gəldim ki sizdən kömək etməyinizi istəyim üzləşdiyim çətinlik məqaləyə xəritə əlavə etməkdi məsələn [[Bakı Dövlət Universiteti]] məqaləsində yerləşdirilən xəritənin hansı yolla yerləşdirilməsi və necə yerləşdirliməsini bilmək istərdim bir neçə məqalə var ki xəritə əlavə etmək istəyirdim ancaq alınmadı köməklik etsəydiniz çox sevinərdim -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 17:05, 10 iyun 2022 (UTC) :Salam {{u|Qraf061}}. Səhifənin başındakı xəritə və s. kimi məlumatlar adətən birbaşa vikidataya əlavə edilir. Siz [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin vikidata məlumatlarına bu keçiddən baxa bilərsiniz → [https://www.wikidata.org/wiki/Q1633799#sitelinks-wikipedia Bakı Dövlət Universiteti (vikidata)]. Hər bir məqalənin bu cür vikidata məlumatları var. Onlara səhifədə solda ən alt tərəfdə "Keçidlərin redaktəsi" üzərinə tıklayaraq baxa bilərsiniz. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 17:15, 10 iyun 2022 (UTC) ::Hörmətli @[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] çox sağolun təşəkkür edirəm -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 17:23, 10 iyun 2022 (UTC) == Siyahıyaalınma == Salam. Sizin [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ataqut&curid=90404&diff=6486972&oldid=6483727 Ataqut] və digər kəndlərdə etdiyinizi redaktələrdə 2009cu il əhalinin siyahıyaalınmasını əlavə etdiyinizi gördüm deyə bir sual vermək istəyirəm. Əhalinin 2019cu ildə siyahıyaalınması baş vermişdi, amma bunun PDF-ini tapa bilmirəm internetdə. Bu haqda məlumatınız var? — [[User:Golden|<span style="color:#0F52BA;">Golden</span>]] ^{[[User talk:Golden|<span style="font-size:82%"><span>''müzakirə''</span></span>]]} 07:44, 13 iyun 2022 (UTC) :Salam. 1999 və 2009-da siyahıyaalma aparılıb, amma 2019-da aparılacağı elan edildi, nəticələri açıqlanmadı. Ya da bəlkə heç aparılmadı. O nəticələr açıqlananda yeni rəqəmləri əlavə edəcəyik səhifələrə, amma köhnə rəqəmləri silməyəcəyik, 1999 da, 2009 da qalacaq. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 07:56, 13 iyun 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], @[[İstifadəçi:Golden|Golden]], salam, siyahıyaalınma icra olunub. Nəticələr açıqlanmayıb. Amma nəticələrin sağlam olacağına inanmıram. Elektron sistem əvəzinə təkbətək yoxlamadan istifadə olunub. Bu da qeyri-dəqiqliyə və manipulasiyaya səbəb olur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:27, 13 iyun 2022 (UTC) :::{{re|Dr.Wiki54}} Çox sağolun. Görəsən niyə 3 ildən sonra hələ də nəticələr açıqlanmayıb? Belə gec olması normaldır yoxsa açıqlanması ümumiyyətlə gözlənilmir? — [[User:Golden|<span style="color:#0F52BA;">Golden</span>]] ^{[[User talk:Golden|<span style="font-size:82%"><span>''müzakirə''</span></span>]]} 08:42, 13 iyun 2022 (UTC) ::::{{u|Dr.Wiki54}} rəsmi statistika olduğu üçün qeyri-dəqiq də olsa, istinad edəcəyik. Amma qeyri-dəqiqliklər, qarşıqlıqlar elə köhnə siyahıyaalmalarda da var. Mən incələdikcə ortaya çıxır. Məsələn, [[Alaxançallı]] ilə [[Şahkərəm (Daşkəsən)]]in 1999 rəqəmlərini qarışdırıblar və s. Belə faktlar çoxdu.Tapdıqca qeyd edirəm. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 08:45, 13 iyun 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Golden|Golden]], adətən gec açıqlanır. Müharibə, korona da buna mane oldu. Keçən il dedilər 2022-nin əvvəlində açıqlanacaq. Sonra dedilər sonuna doğru. Səs yoxdur hələ. @[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], təəssüf ki, bəli. Rəqəm qarışdırmaqdan başqa şəxsən sorğu götürənlərin manipulasiyalarına şahid olduğum üçün çox da etibarlı gəlmir mənə. Amma məcburuq istifadə edək. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:11, 13 iyun 2022 (UTC) == Yönləndirmələr == Salam. "Sədərək (qəsəbə)", "Sədərək qəsəbəsi", "Sədərək kəndi" kimi yönləndirmələrin qalmasında nə kimi bir problem var ki, silirsiz? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:02, 29 iyun 2022 (UTC) == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 3.511 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 00:24, 30 iyun 2022 (UTC) |} == Sual == Salam. İnzibatçının müzakirəsiz məlumatı silməyi qayda pozuntusu deyil? Xüsusi ilə müzakirə səhifəsində yazılandan sonra yenə də eyni silinməsi. * https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=1_yanvar&diff=6511688&oldid=6511687 Burada məlumat müzakirəsiz silinib * https://az.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:1_yanvar Müzakirə səhifəsində baxmayaq ki, yazılıb cavab * https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=1_yanvar&diff=6513218&oldid=6512742 İnzibatçı 2-ci dəfə müzakirəsiz məlumatı silib Xahiş edirəm tədbir görün— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 18:12, 1 iyul 2022 (UTC) == İstifadəçi adı == Salam. [[İstifadəçi:Herbert Markuze|Bu istifadəçinin]] adını necə dəyişmisiniz ki, ayrı-ayrı hər 2 adda da istifadəçi var. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:07, 2 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:13, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Kateqoriya == Salam həmkar. Necəsiniz? Qurban bayramınız mübarək olsun. Bu [[:Kateqoriya:Uşaqlara qarşı zorakılıq]] kateqoriyanı hansı kateqoriya ilə ([[:ru:Категория:Насилие над детьми]] və ya [[:ru:Категория:Преступления против детей]]) birləşdirmək uyğundur? — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:45, 9 iyul 2022 (UTC) :Salam Araz müəllim. Təşəkkür edirəm, yaxşıyam. İnşallah ki, siz də yaxşısınız. Məntiqli olanı [[:Kateqoriya:Uşaqlara qarşı zorakılıq]] → [[:ru:Категория:Насилие над детьми]] birləşdirməkdir. Hörmətlə: — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 19:14, 11 iyul 2022 (UTC) == BNS-də müzakirəyə çıxan səhifələr == Salam, müəllim. Necəsiniz? Təxminən bir ay əvvəl Mirmehdi Ağaoğlunun istinadsızlığı və Stil kitabçasına uyğunsuzluğu qərarlarıyla haqlı olaraq silinmiş səhifəsini yenidən işləyərək zənginləşdirdim və müzakirəyə çıxardım [[Mirmehdi Ağaoğlu]]. Həmkarları müzakirədə iştiraka dəvət etsəm də, müzakirənin çox passiv keçdiyini düşünürəm. Sizdən qaralama versiyayla tanış olub və şəxsin ensiklopedikliyini nəzərə alıb müzakirəni yekunlaşdırmağınızı xahiş edirəm. Eyni şey [[Fərid Hüseyn]] səhifəsi üçün də keçərlidir. Orda nisbətən aktiv müzakirə oldu. Düşünürəm ki, hər iki şəxs kifayət qədər ensiklopedikdir. Məqalələri də mümkün qədər yaxşı hazırlamağa çalışmışam. Təşəkkür edirəm! Hörmətlə: [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 07:35, 13 iyul 2022 (UTC) :Salam {{u|Orkhan Juvarli}}. Təşəkkür edirəm, yaxşıyam. Mən 1-2 günə müzakirələri və məqalələri təftiş edib sonlandıraram. Hörmətlə: — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 22:25, 17 iyul 2022 (UTC) Təşəkkür edirəm! Hörmətlə: [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 08:03, 18 iyul 2022 (UTC) == Yarımçıq qalmış məqalələr == Salam. Xocavənd rayonunun kəndlərinə aid olan məqalələrə 1 aydır ki, '''iş gedir''' şablonu yerləşdirmisiz amma məqalə üzərində işləyən yoxdur, əgər məqalələr üzərində işləmirsinizsə iş gedir şablonunu məqalədən çıxardın. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 20:10, 18 iyul 2022 (UTC) :Salam {{u|Xeyal}}. Hə, bilirəm. 5-6 rayonun kəndləri haqqında məqalələri eyni vaxtda zənginləşdirirəm. İndilik sadəcə Tovuz və Biləsuvar rayonlarının kəndlərini demək olar ki, tamamlamışam. Babək (Naxçıvan), Xocavənd, Daşkəsən və Sabirabad rayonlarının kəndləri haqqında məqalələr üzərində hələ işləyirəm. İndi Azərbaycanda məzuniyyətdə olduğum üçün vikipediyaya çox vaxt ayıra bilmirəm. Türkiyəyə geri dönən kimi o məqalələri redaktə etməyə davam edəcəm. Amma şablonun o məqalələrdə qalması sizi narahat edirsə onu silə bilərsiniz. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:27, 19 iyul 2022 (UTC) ::Xeyr narahat etmir, dedim birdən yadınızdan çıxar xatırlatma edim. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 09:41, 20 iyul 2022 (UTC) == BNS yekunlaşdırması == Salam. Hansı əsasla [[VP:Bərpa üçün namizəd səhifələr#Ceyhun Musaoğlu|bu müzakirəni]] belə yekunlaşdırmısınız? Hanı orada tutarlı fakt? Tərəqqi medalı nə vaxtdan ensiklopedik olub? Əgər "konsensus yoxdur" desəniz yenə hardasa anlamaq olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 05:47, 29 iyul 2022 (UTC) :Salam. [[Ceyhun Musaoğlu]] kifayət qədər tanınmış jurnalistdir. Məşhurluq kriteriyalarına tam cavab verir. Tərəqqi medalı olmasaydı da məqalə bərpa edilməli idi. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 14:53, 29 iyul 2022 (UTC) ::Məşhurluq ensiklopediklik deyil. Bunu daha yaxşı bilərsiniz. Əleyhinə olan iradlar daha tutarlıdır -- açıq-aydın. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 16:05, 29 iyul 2022 (UTC) :::"Açıq-aydın" yazdığınızda buna siz qərar verirsiniz? — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:30, 29 iyul 2022 (UTC) ::::Xeyr. İstənilən istifadəçi görə bilər. Məşhur olduğunu yazıb ensiklopedik olduğunu iddia edərək müzakirədəki şərhləri diqqətə almadan yekunlaşdırma etmisiniz. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 16:55, 29 iyul 2022 (UTC) :::::{{u|Dr.Wiki54}} niyə ki? Bütün şərhləri nəzərə almışam. Siz heç orda şərh yazmamısınız, sadəcə əleyhinə səs vermisiniz. Tərəqqi medalı ilə bağlı irada burada cavab yazdım. Əsas 1-ci əleyhinə olan şərh var ki, "şəxsin hazırda olan tərcüməyi halının göstəriciləri ilə 100-lərlə şəxs məqaləsinin bərpa olunması və ya yaradılmasını tələb edə bilər" - ki, yüzlərlə deyil, amma ən azı onlarla haqsız yerə silinən şəxslər haqqında məqalələr var ki, onlar müraciət olunduqca yavaş-yavaş bərpa olunacaq.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:54, 29 iyul 2022 (UTC) ::::::Mən şərh bildirməmişəm? Bəs bu nədir "Tərəqqi medalı ensiklopedikləyə zəmanət vermir. Minlərlə belə şəxs var. Kitab müəllifi olan yüzlərlə şəxs var. Yaxşı olardı ki, qaralama fəzasında məqalə yaradılsın baxaq görək nədir nə deyil." Məşhurluq ensiklopediklik deyil. Lehinə verilən arqumentlərdən kitab müəllifi olmaq və tərəqqi medalı almaq da ensiklopedik etmir. Bu qədər sadə. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:48, 29 iyul 2022 (UTC) ::::{{u|Dr.Wiki54}} şərhinizi "şərh" şablonu olmadan yazdığınız üçün diqqətimdən qaçıb. Üzürlü sayın. "Tərəqqi medalı" ilə bağlı fikirlərimi də yazdım.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:22, 5 avqust 2022 (UTC) == Uyğunsuz istifadəçi adı == Salam, hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, [[İstifadəçi:Dancewithdevil 31|bu istifadəçi]] adını bloklayasınız, uyğunsuz olması səbəbi ilə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:10, 19 avqust 2022 (UTC) :Təşəkkür edirəm. White Demon həll etdi. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:17, 19 avqust 2022 (UTC) == Möcüzə qadın == Salam, Sortilegus. Ecazkar qadın bəzi mənbələrdə "Möcüzə qadın" kimi də göstərilir, məsələn, [https://www.bbc.com/azeri/other-news-42663111 BBC saytında]. Ümumiyyətlə, "Wonder Woman" bizim dilə "Möcüzə qadın" kimi tərcümə olunur, sadəcə Park Cinema Ecazkar qadın kimi tərcümə edib deyə məqalənin də adı elədir. Ona görə istiqamətləndirməni bərpa etdim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 11:27, 29 avqust 2022 (UTC) i2ykg27u01ft6uopvswawf68qltunhv 6601104 6601102 2022-08-29T11:28:10Z White Demon 75303 /* Möcüzə qadın */ wikitext text/x-wiki {| class="infobox plainlinks" style="width: {{{box-width|238px}}}" |<div style="padding-top: 4px; text-align: center">{{{image|[[Image:Replacement filing cabinet.svg|{{{image-width|40px}}}|Arxiv]]}}}'''<br/>ARXIV''' </div> ---- {{#if:{{{auto|}}}|{{#ifeq:{{{auto}}}|long|{{Archive list long}}|<div style="text-align: center">{{archive list}}</div>}}{{#if:{{{1|}}}|<br/>}}}}{{{1|* [[/Arxiv 2007|Arxiv 2007]] [[/Arxiv 2008|Arxiv 2008]] [[/Arxiv 2009|Arxiv 2009]] [[/Arxiv 2010|Arxiv 2010]] [[/Arxiv 2011|Arxiv 2011]] [[/Arxiv 2012|Arxiv 2012]] [[/Arxiv 2013|Arxiv 2013]] [[/Arxiv 2014|Arxiv 2014]] [[/Arxiv 2015|Arxiv 2015]] [[/Arxiv 2016|Arxiv 2016]] [[/Arxiv 2017|Arxiv 2017]] [[/Arxiv 2018|Arxiv 2018]] [[/Arxiv 2019|Arxiv 2019]] [[/Arxiv 2020|Arxiv 2020]] [[/Arxiv 2021|Arxiv 2021]] [[/Arxiv 2022|Arxiv 2022]]}}} |} == Xahiş == Salam hörmətli wikipedia idarəçisi, yeni yaradılmış [[Hüseyn Azizoğlu]] məqaləsinə stil kitabçasının pozulması şərti altında səhifə silinməsi üçün müraciət olunub. Amma heç bir stil kitabçası pozuntusu yoxdur. Sizdən xahiş edirəm yardım edəsiniz. Təşəkkürlər. == Türk xalqları məqaləsində Türk dilləri başlığı == Salam hörmətli Sortilegus. [[Türk xalqları]] məqaləsində Türk dilləri haqqındakı bölmədəki məktəb dərsliklərinə, xəbər saytlarına belə girən o böyük səhvi düzəltməyə çalışdım. Sizdən xahişim odur ki, onu əvvəlki kimi geri qaytarmayasınız. Bölmənin doğruluğunu qısa araşdırma ilə yoxlaya bilərsiniz. bax: [[Türk dilləri]], və ya Johanson, Lars & Csató, Éva Ágnes, (eds.) (1998). The Turkic Languages. London: Routledge (Türk vikidən alınıb) [[İstifadəçi:Atabeg00|Atabeg00]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atabeg00|müzakirə]]) 08:11, 9 fevral 2022 (UTC) :Salam {{u|Atabeg00}}. Vikipediyanın məqsədi, əslində, səhv düzəltmək deyil. Siz deyirsiniz ki, məktəb dərsliklərinə girən səhvi burada düzəltmisiniz. Vikipediya isə fakt səhvdi-düzdü - bu işlərlə məşğul deyil, olanı olduğu kimi əks etdirir. Düşünün ki, sizin kimi hamı burada məktəb dərsliklərindəki, ensiklopediyalardakı, elmi kitablardakı səhvləri "düzəldib" faktları öz bildiyi kimi yazsa nə olar. Nəsə düzəliş etmisinizsə, yoxlanıla bilən etibarlı, elmi, ensiklopedik mənbələrə istinadla bunu edin. Səhv düzəltməyə qalsa hələ bu günəcən də dünyanın Günəş ətrafında fırlanmadığını, inək buynuzları üstündə dayandığını düşünənlər var və onlar da məktəb dərsliklərində dünya haqqında yazılanları silib öz iddialarını vikipediyaya əlavə edə, hətta istəsələr bu iddialarını dəstəkləyən mənbə də tapa bilərlər. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 21:54, 9 fevral 2022 (UTC) ::Salam. Cavabınıza görə təşəkkürlər. Sizə yazdığım measjda özümü bir az tərifləmiş kimi görünürəm. Əgər yanlış başa düşdünüzsə, üzr istəyirəm. Həmin məqalədəki təsnifatı [https://www.britannica.com/topic/Turkic-languages Britannica/Turkic languages] və [http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html turcologica](Johanson mənbəsindəndir) mənbələri təsdiqləyir. Bildiyimə görə əsl Vikipediyanın vəzifəsi, mənbələri ilə birlikdə təsdiqlənmiş məlumatları ensiklopedik bir şəkildə oxucuya çatdırmaqdır. Bu təsnifatı da bir çox dillərdəki vikipediyalar təsdiqləyib. [[İstifadəçi:Atabeg00|Atabeg00]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atabeg00|müzakirə]]) 05:24, 10 fevral 2022 (UTC) == Qaya == Salam hörmətli Sortilegus müəllim. Qaya istiqamətləndirmə səhifəsini niyə silmisiniz? <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 17:00, 19 fevral 2022 (UTC) :Salam. Yanlış istiqamətləndirmə səhifəsi idi. [[Süxur]] səhifəsinə yönləndirilmişdi. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 00:08, 20 fevral 2022 (UTC) == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Sortilegus. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> == Müraciət == Salam! Hörmətli, {{PAGENAME}}. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:İstifadəçi adı dəyişdirmək#Şakir Gərayev → Elonizm|bu]] müraciətimə nəzər yetirərdiz. Təşəkkürlər! [[User:Şakir Gərayev|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]]^{([[User talk:Şakir Gərayev|<b style="color:#00008B">?</b>]])} 16:33, 5 aprel 2022 (UTC) == Otel == Salam həmkar. [[:Kateqoriya:Hotellər]] kateqoriyasındakı adlar Otel kimi düzəldilməsini düşündüm. Çox olduğundan yanlışlıq etməmək üçün məsləhətləşməyi lazım bildim. '''Hotel''' kimi qalsın ya '''Otel''' edək? — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:48, 26 aprel 2022 (UTC) :Salam Araz müəllim. 2006-cı il Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində hər iki variant var - (otel və hotel). "Hotel" variantı ingilis dilindən gəlir, türkcədə çox vaxt "otel" işlənir, ruslar isə "гостиница" (mehmanxana) variantını işlədirlər. "Mehmanxana" köhnəlmiş variantdır, məncə, onu ləğv edib istiqamətləndirmə səhifəsi eləsək, daha məqsədəuyğun olar. Mənə qalsa, "otel" variantındansa "hotel" variantına üstünlük verərdim. Çünki, məsələn, bir otaqda çox qonağın qaldığı yerə "hostel" deyirik və bu variantı işlədirik ("hotel" - "hostel"). Yəni sanki "hotel"i "otel" yazsaq, "hostel"i də "ostel" yaza bilərik :) Halbuki türklər "otel" desələr də "hostel", ruslar "mehmanxana"(гостиница) desələr də "hostel" (хостел) deyirlər. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 21:49, 26 aprel 2022 (UTC) ::Aydındı. Təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:40, 27 aprel 2022 (UTC) ::Bu müzakirəni indi oxudum. Keçən il bunla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı/Arxiv/Sentyabr/2021#Niyə "hotel" əvəzinə "otel"?|Kənd meydanında yazmışdım]]. Yeni lüğətdə "hotel" olduğu üçün hamısını hotel etmişdim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 17:04, 25 may 2022 (UTC) == [[İmamqulubəyli (kənd, Ağdam)]] == YM şablonunda <code>|region = Ağdam rayonu</code> hissəsini saxlayanda Ağdam rayonunun xəritəsində kəndin yeri çox dəqiq görsənir. '''Xəritəni göstər/gizlə'''-ni tıklayanda. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:40, 27 aprel 2022 (UTC) :Hə, bu əladır. Görəsən bu əməliyyatı vikidatada eləmək olur? Orda olsaydı bura əlavə etməyə gərək qalmazdı.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 10:03, 27 aprel 2022 (UTC) == «Gümüş Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Silverwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Gümüş Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 3.630 redaktə etmisiniz. Buna görə də Redaktə Liqasının «Gümüş Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 21:20, 2 may 2022 (UTC) |} == İnzibatçının rolunun qərəzli olması == Salam. İnzibatçı öz rolundan istifadəçini sıxırsa, hara şikayət etmək olar. Metavikiyə?— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:37, 21 may 2022 (UTC) :Salam. [[Vikipediya:Bürokratlara müraciət]] səhifəsində bürokratlara müraciət edə bilərsiniz. Cavab sizi qane etməsə metada qlobal idarəçilərə də şikayət yaza bilərsiniz. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:36, 21 may 2022 (UTC) ::Mersi. Bəs Azərbaycan vikisində klonları haradan yoxlamaq olar. İngilis vikisində deyirlər ki, Azvikisinin idarəçilərinə yazmaq lazımdır— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 15:25, 25 may 2022 (UTC) :::{{u|Azerifactory}}, istərsiniz [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət]] səhifəsində inzibatçılara müraciət edə bilərsiniz. Amma məncə, metada kukla hesab ehtimalını sadəcə inzibatçılar yox, istənilən vikipediya redaktoru yoxlatdıra bilər.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:05, 25 may 2022 (UTC) == Şablon == Salam. Xahiş edirəm, [[Şablon:User tr-5|bu şablonu]] bərpa edin. İstifadəsiz olsa da, lazımi şablondur. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 19:30, 30 may 2022 (UTC) == [[:Əhməd Qaraca]] səhifəsinin silinməyə namizəd göstərilməsi == <div class="afd-notice"> <div class="floatleft" style="margin-bottom:0">[[Fayl:Ambox warning orange.svg|48px|alt=|link=]]</div>'''[[:Əhməd Qaraca]]''' məqaləsinin Vikipediyada saxlanıb-saxlanılmaması ilə bağlı müzakirə aparılır. Konsensus əldə olunana qədər məqalə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr#Əhməd Qaraca]] səhifəsində müzakirə olunacaqdır. Hər kəs, o cümlədən siz müzakirəyə qatıla, fikirlərinizi bildirə bilərsiniz. İstifadəçilər müzakirə zamanı məqaləni redaktə edə, o cümlədən müzakirədə qaldırılan problemləri həll etmək üçün məqaləni təkmilləşdirə bilər. Bununla belə, məqalənin yuxarı hissəsində yerləşdirilmiş silinmə şablonunu götürməyin. <!-- Template:Afd notice --></div> [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 23:07, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Ranse]] == salam, bu məqalə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ranse&action=history köklü vandalizmə] məruz qalmışdı. zəhmət olmasa bu istifadəçiləri bloklayın: [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Wikiroka|Wikiroka]], [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/ADELI RANSE|ADELI RANSE]] və bu [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/89.147.200.198|IP]]. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:31, 9 iyun 2022 (UTC) == Xəritə == Salam hörmətli @[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] mənim Vikipediyada üzləşdiyim çətinlik var və qərara gəldim ki sizdən kömək etməyinizi istəyim üzləşdiyim çətinlik məqaləyə xəritə əlavə etməkdi məsələn [[Bakı Dövlət Universiteti]] məqaləsində yerləşdirilən xəritənin hansı yolla yerləşdirilməsi və necə yerləşdirliməsini bilmək istərdim bir neçə məqalə var ki xəritə əlavə etmək istəyirdim ancaq alınmadı köməklik etsəydiniz çox sevinərdim -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 17:05, 10 iyun 2022 (UTC) :Salam {{u|Qraf061}}. Səhifənin başındakı xəritə və s. kimi məlumatlar adətən birbaşa vikidataya əlavə edilir. Siz [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin vikidata məlumatlarına bu keçiddən baxa bilərsiniz → [https://www.wikidata.org/wiki/Q1633799#sitelinks-wikipedia Bakı Dövlət Universiteti (vikidata)]. Hər bir məqalənin bu cür vikidata məlumatları var. Onlara səhifədə solda ən alt tərəfdə "Keçidlərin redaktəsi" üzərinə tıklayaraq baxa bilərsiniz. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 17:15, 10 iyun 2022 (UTC) ::Hörmətli @[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] çox sağolun təşəkkür edirəm -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 17:23, 10 iyun 2022 (UTC) == Siyahıyaalınma == Salam. Sizin [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ataqut&curid=90404&diff=6486972&oldid=6483727 Ataqut] və digər kəndlərdə etdiyinizi redaktələrdə 2009cu il əhalinin siyahıyaalınmasını əlavə etdiyinizi gördüm deyə bir sual vermək istəyirəm. Əhalinin 2019cu ildə siyahıyaalınması baş vermişdi, amma bunun PDF-ini tapa bilmirəm internetdə. Bu haqda məlumatınız var? — [[User:Golden|<span style="color:#0F52BA;">Golden</span>]] ^{[[User talk:Golden|<span style="font-size:82%"><span>''müzakirə''</span></span>]]} 07:44, 13 iyun 2022 (UTC) :Salam. 1999 və 2009-da siyahıyaalma aparılıb, amma 2019-da aparılacağı elan edildi, nəticələri açıqlanmadı. Ya da bəlkə heç aparılmadı. O nəticələr açıqlananda yeni rəqəmləri əlavə edəcəyik səhifələrə, amma köhnə rəqəmləri silməyəcəyik, 1999 da, 2009 da qalacaq. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 07:56, 13 iyun 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], @[[İstifadəçi:Golden|Golden]], salam, siyahıyaalınma icra olunub. Nəticələr açıqlanmayıb. Amma nəticələrin sağlam olacağına inanmıram. Elektron sistem əvəzinə təkbətək yoxlamadan istifadə olunub. Bu da qeyri-dəqiqliyə və manipulasiyaya səbəb olur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:27, 13 iyun 2022 (UTC) :::{{re|Dr.Wiki54}} Çox sağolun. Görəsən niyə 3 ildən sonra hələ də nəticələr açıqlanmayıb? Belə gec olması normaldır yoxsa açıqlanması ümumiyyətlə gözlənilmir? — [[User:Golden|<span style="color:#0F52BA;">Golden</span>]] ^{[[User talk:Golden|<span style="font-size:82%"><span>''müzakirə''</span></span>]]} 08:42, 13 iyun 2022 (UTC) ::::{{u|Dr.Wiki54}} rəsmi statistika olduğu üçün qeyri-dəqiq də olsa, istinad edəcəyik. Amma qeyri-dəqiqliklər, qarşıqlıqlar elə köhnə siyahıyaalmalarda da var. Mən incələdikcə ortaya çıxır. Məsələn, [[Alaxançallı]] ilə [[Şahkərəm (Daşkəsən)]]in 1999 rəqəmlərini qarışdırıblar və s. Belə faktlar çoxdu.Tapdıqca qeyd edirəm. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 08:45, 13 iyun 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Golden|Golden]], adətən gec açıqlanır. Müharibə, korona da buna mane oldu. Keçən il dedilər 2022-nin əvvəlində açıqlanacaq. Sonra dedilər sonuna doğru. Səs yoxdur hələ. @[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], təəssüf ki, bəli. Rəqəm qarışdırmaqdan başqa şəxsən sorğu götürənlərin manipulasiyalarına şahid olduğum üçün çox da etibarlı gəlmir mənə. Amma məcburuq istifadə edək. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:11, 13 iyun 2022 (UTC) == Yönləndirmələr == Salam. "Sədərək (qəsəbə)", "Sədərək qəsəbəsi", "Sədərək kəndi" kimi yönləndirmələrin qalmasında nə kimi bir problem var ki, silirsiz? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:02, 29 iyun 2022 (UTC) == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 3.511 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 00:24, 30 iyun 2022 (UTC) |} == Sual == Salam. İnzibatçının müzakirəsiz məlumatı silməyi qayda pozuntusu deyil? Xüsusi ilə müzakirə səhifəsində yazılandan sonra yenə də eyni silinməsi. * https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=1_yanvar&diff=6511688&oldid=6511687 Burada məlumat müzakirəsiz silinib * https://az.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:1_yanvar Müzakirə səhifəsində baxmayaq ki, yazılıb cavab * https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=1_yanvar&diff=6513218&oldid=6512742 İnzibatçı 2-ci dəfə müzakirəsiz məlumatı silib Xahiş edirəm tədbir görün— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 18:12, 1 iyul 2022 (UTC) == İstifadəçi adı == Salam. [[İstifadəçi:Herbert Markuze|Bu istifadəçinin]] adını necə dəyişmisiniz ki, ayrı-ayrı hər 2 adda da istifadəçi var. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:07, 2 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:13, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Kateqoriya == Salam həmkar. Necəsiniz? Qurban bayramınız mübarək olsun. Bu [[:Kateqoriya:Uşaqlara qarşı zorakılıq]] kateqoriyanı hansı kateqoriya ilə ([[:ru:Категория:Насилие над детьми]] və ya [[:ru:Категория:Преступления против детей]]) birləşdirmək uyğundur? — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:45, 9 iyul 2022 (UTC) :Salam Araz müəllim. Təşəkkür edirəm, yaxşıyam. İnşallah ki, siz də yaxşısınız. Məntiqli olanı [[:Kateqoriya:Uşaqlara qarşı zorakılıq]] → [[:ru:Категория:Насилие над детьми]] birləşdirməkdir. Hörmətlə: — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 19:14, 11 iyul 2022 (UTC) == BNS-də müzakirəyə çıxan səhifələr == Salam, müəllim. Necəsiniz? Təxminən bir ay əvvəl Mirmehdi Ağaoğlunun istinadsızlığı və Stil kitabçasına uyğunsuzluğu qərarlarıyla haqlı olaraq silinmiş səhifəsini yenidən işləyərək zənginləşdirdim və müzakirəyə çıxardım [[Mirmehdi Ağaoğlu]]. Həmkarları müzakirədə iştiraka dəvət etsəm də, müzakirənin çox passiv keçdiyini düşünürəm. Sizdən qaralama versiyayla tanış olub və şəxsin ensiklopedikliyini nəzərə alıb müzakirəni yekunlaşdırmağınızı xahiş edirəm. Eyni şey [[Fərid Hüseyn]] səhifəsi üçün də keçərlidir. Orda nisbətən aktiv müzakirə oldu. Düşünürəm ki, hər iki şəxs kifayət qədər ensiklopedikdir. Məqalələri də mümkün qədər yaxşı hazırlamağa çalışmışam. Təşəkkür edirəm! Hörmətlə: [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 07:35, 13 iyul 2022 (UTC) :Salam {{u|Orkhan Juvarli}}. Təşəkkür edirəm, yaxşıyam. Mən 1-2 günə müzakirələri və məqalələri təftiş edib sonlandıraram. Hörmətlə: — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 22:25, 17 iyul 2022 (UTC) Təşəkkür edirəm! Hörmətlə: [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 08:03, 18 iyul 2022 (UTC) == Yarımçıq qalmış məqalələr == Salam. Xocavənd rayonunun kəndlərinə aid olan məqalələrə 1 aydır ki, '''iş gedir''' şablonu yerləşdirmisiz amma məqalə üzərində işləyən yoxdur, əgər məqalələr üzərində işləmirsinizsə iş gedir şablonunu məqalədən çıxardın. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 20:10, 18 iyul 2022 (UTC) :Salam {{u|Xeyal}}. Hə, bilirəm. 5-6 rayonun kəndləri haqqında məqalələri eyni vaxtda zənginləşdirirəm. İndilik sadəcə Tovuz və Biləsuvar rayonlarının kəndlərini demək olar ki, tamamlamışam. Babək (Naxçıvan), Xocavənd, Daşkəsən və Sabirabad rayonlarının kəndləri haqqında məqalələr üzərində hələ işləyirəm. İndi Azərbaycanda məzuniyyətdə olduğum üçün vikipediyaya çox vaxt ayıra bilmirəm. Türkiyəyə geri dönən kimi o məqalələri redaktə etməyə davam edəcəm. Amma şablonun o məqalələrdə qalması sizi narahat edirsə onu silə bilərsiniz. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:27, 19 iyul 2022 (UTC) ::Xeyr narahat etmir, dedim birdən yadınızdan çıxar xatırlatma edim. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 09:41, 20 iyul 2022 (UTC) == BNS yekunlaşdırması == Salam. Hansı əsasla [[VP:Bərpa üçün namizəd səhifələr#Ceyhun Musaoğlu|bu müzakirəni]] belə yekunlaşdırmısınız? Hanı orada tutarlı fakt? Tərəqqi medalı nə vaxtdan ensiklopedik olub? Əgər "konsensus yoxdur" desəniz yenə hardasa anlamaq olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 05:47, 29 iyul 2022 (UTC) :Salam. [[Ceyhun Musaoğlu]] kifayət qədər tanınmış jurnalistdir. Məşhurluq kriteriyalarına tam cavab verir. Tərəqqi medalı olmasaydı da məqalə bərpa edilməli idi. Hörmətlə:— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 14:53, 29 iyul 2022 (UTC) ::Məşhurluq ensiklopediklik deyil. Bunu daha yaxşı bilərsiniz. Əleyhinə olan iradlar daha tutarlıdır -- açıq-aydın. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 16:05, 29 iyul 2022 (UTC) :::"Açıq-aydın" yazdığınızda buna siz qərar verirsiniz? — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:30, 29 iyul 2022 (UTC) ::::Xeyr. İstənilən istifadəçi görə bilər. Məşhur olduğunu yazıb ensiklopedik olduğunu iddia edərək müzakirədəki şərhləri diqqətə almadan yekunlaşdırma etmisiniz. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 16:55, 29 iyul 2022 (UTC) :::::{{u|Dr.Wiki54}} niyə ki? Bütün şərhləri nəzərə almışam. Siz heç orda şərh yazmamısınız, sadəcə əleyhinə səs vermisiniz. Tərəqqi medalı ilə bağlı irada burada cavab yazdım. Əsas 1-ci əleyhinə olan şərh var ki, "şəxsin hazırda olan tərcüməyi halının göstəriciləri ilə 100-lərlə şəxs məqaləsinin bərpa olunması və ya yaradılmasını tələb edə bilər" - ki, yüzlərlə deyil, amma ən azı onlarla haqsız yerə silinən şəxslər haqqında məqalələr var ki, onlar müraciət olunduqca yavaş-yavaş bərpa olunacaq.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:54, 29 iyul 2022 (UTC) ::::::Mən şərh bildirməmişəm? Bəs bu nədir "Tərəqqi medalı ensiklopedikləyə zəmanət vermir. Minlərlə belə şəxs var. Kitab müəllifi olan yüzlərlə şəxs var. Yaxşı olardı ki, qaralama fəzasında məqalə yaradılsın baxaq görək nədir nə deyil." Məşhurluq ensiklopediklik deyil. Lehinə verilən arqumentlərdən kitab müəllifi olmaq və tərəqqi medalı almaq da ensiklopedik etmir. Bu qədər sadə. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:48, 29 iyul 2022 (UTC) ::::{{u|Dr.Wiki54}} şərhinizi "şərh" şablonu olmadan yazdığınız üçün diqqətimdən qaçıb. Üzürlü sayın. "Tərəqqi medalı" ilə bağlı fikirlərimi də yazdım.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:22, 5 avqust 2022 (UTC) == Uyğunsuz istifadəçi adı == Salam, hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, [[İstifadəçi:Dancewithdevil 31|bu istifadəçi]] adını bloklayasınız, uyğunsuz olması səbəbi ilə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:10, 19 avqust 2022 (UTC) :Təşəkkür edirəm. White Demon həll etdi. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:17, 19 avqust 2022 (UTC) == Möcüzə qadın == Salam, Sortilegus. [[Ecazkar qadın]] bəzi mənbələrdə "Möcüzə qadın" kimi də göstərilir, məsələn, [https://www.bbc.com/azeri/other-news-42663111 BBC saytında]. Ümumiyyətlə, "Wonder Woman" bizim dilə "Möcüzə qadın" kimi tərcümə olunur, sadəcə Park Cinema Ecazkar qadın kimi tərcümə edib deyə məqalənin də adı elədir. Ona görə istiqamətləndirməni bərpa etdim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 11:27, 29 avqust 2022 (UTC) 1hf6hjcb1kbgxxc5gp1vanahewgm55u 0 37183 6600545 6388851 2022-08-29T06:40:05Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Anar Şuşalı |orijinal adı = Anar Bəybala oğlu Həsənov |digər adları = |şəkil = Anar Şuşalı.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Anar Şuşalı''' (tam adı: ''Həsənov Anar Bəybala oğlu''; {{DVTY}}) — prodüser, redaktor. == Həyatı == Anar Şuşalı 1982-ci ildə Xankəndi şəhərində anadan olub. 1989-cu ildə Şuşa şəhər 4 N-li orta məktəbə gedib. 1992-ci il may ayının 8-də Şuşa şəhəri ermənilər tərəfindən işğal olunduqdan sonra məcburi olaraq Mingəçevir şəhərinə, ordan isə Bakı şəhərinə köçüb. Orta məktəbini Bakıda fəaliyyət göstərən Ağdam rayon 42 saylı məktəbdə davam etdirib. 2000-ci ildə məktəbi bitirib. Elə həmin il Azərbaycan İctimai-Siyasi Universitetinin jurnalistika fakültəsinə qəbul olunub. Qiyabi təhsil aldığı üçün 2001-ci ilin yanvar ayında həqiqi hərbi xidmətə gedib. Xidmətini başa vurduqdan sonra təhsilini davam etdirib. 2005-ci ildə universiteti fərqlənmə diplomi ilə bitirib. Təhsil aldığı müddətdə ixtisasına uyğun olaraq işləməyə başlayıb."Azərbaycan yolu" qəzetində müxbir, "Aydın Sabah" qəzetində müxbir, xüsusi müxbir, şöbə müdiri vəzifəsində işləyib. 2005–2007-ci illərdə "Lider" televiziyasının "Azərbaycan" redaksiyasının koordinatoru kimi fəaliyyətini davam etdirib. 2007-ci ilin dekabr ayından 2009-cu ilin aprel ayınadək "MZ" pradakşnda baş prodüser vəzifəsində çalışıb. 2009-cu ildən 2010-cu ilin yanvar ayının 31-nə dək "DRAYV" Pradakşn-ın kommersiya direktoru işləyib. 2010-cu ilin fevral ayının 2-dən 2016-cı ilin iyun ayına dək ANS televiziyasında "Marş" hərbi verilişin prodüseri işləyib. 2016-cı ilin dekabr ayından Lider televiziyasında yayımlanan "Əsgər andı" hərbi verilişin layihə rəhbəri və aparıcısıdır.2018-ci ilin sentyabr ayından 2019-cu ilin aprel ayınadək ATV telekanalında redaktor vəzifəsində çalışıb. 2019-cu ilin aprel ayının 1-dən Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Qapalı Səhmdar Cəmiyyətində baş redaktorun müavini, 2019-cu ilin noyabır ayında isə "Ekstrim" qrupun rəhbəri vəzifəsində işləyir. == Filmoqrafiya == # [["Hacı Mail" nağılı... (film, 2005)]] # [["And Yerimiz Vətən" Hərbi vətənpərvərlik verilişi (2005)]] # [[Aqil Əliyev. Böyük alim, böyük insan (film, 2007)]] # [[Azərbaycan Respublikasının mayakları (film, 2006)]] # [[Bakı bağları. Buzovna (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Hövsan (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Maştağa (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Mərdəkan (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Nardaran (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Qala Xaşaxuna qala (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Saray. Goradil (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Şüvəlan (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Türkan (film, 2007)]] # [[Bakı bağları. Zirə (film, 2007)]] # [[Bakı xoreoqrafiya məktəbi 2005 (film, 2005)]] # [[Böyük ömrün 7 anı (film, 2007)]] # [[Dəniz borcu qaytarır (film, 2006)]] # [[Ərənlər (film, 2005)]] # [[Əziz Əliyev (film, 2007)]] # [[İkinci Dünya müharibəsi və Azərbayca (film, 2005)]] # [[İllər varlığımdırsa... (film, 2006)]] # [[Lider əsgər (veriliş, 2007)]] # [[Seçilmişlər (film, 2007)]] # [[Təbiətin xilaskarı (film, 2007)]] # [[Uğur formulu (film, 2007)]] # [[Vətən Sağ olsun! hərbi vətənpərvərlik verilişi (2007)]] # [[Liderin Ardınca (2008)]] # [[Forsaj Avtomobillər haqqında veriliş (2009 - 2010)]] # [[Marş Hərbi vətənpərvərlik verilişi (2010)]] # [[Blok Ada (2010)]] # [[Khojaly Genocide (film, 2005)]] # Səhra həkimi sənədli filmi 2017 # Çətin yollar — sənədli filmi 2018 # Əsgər andı — veriliş 2017 # Döyüşçü — veriliş 2019 # Ekoetika — veriliş 2019 # "Başqa yaz" sənədli film 2021 # "Unudulmaz gün" sənədli film 2021 [[Kateqoriya:Xankəndidə doğulanlar]] al75y0ldmywhyhpjylkz73sguf89758 0 37655 6601036 6430734 2022-08-29T11:04:09Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Musiqiçi |adı = Cabir Abdullayev |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 10.12.1966 |doğum yeri = [[Zəngişalı]], [[Ağdam rayonu]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |fəaliyyəti = [[xanəndə]] |janr = [[muğam]], [[xalq mahnısı]] |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|2007}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Cabir Əli oğlu Abdullayev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan xanəndəsi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2007). == Həyatı == Cabir Abdullayev Ağdamda anadan olmuşdur<ref name="prag">{{Cite web |url=https://metbuat.az/melumat/taninmis/26/cabir-abdullayev.html |title=Cabir Abdullayev |work=Metbuat.az |publisher=Metbuat.az |language=az |date=24 dekabr 2016 |accessdate=20 iyul 2021 |archivedate=2021-07-20 |archiveurl=https://archive.today/20210720091313/https://metbuat.az/melumat/taninmis/26/cabir-abdullayev.html |url-status=live }}</ref> <ref name="cabag">{{Cite web |url=https://aqreqator.az/az/cemiyyet/462938 |title=Cabir Abdullayevin ailəsi |work=Aqreqator.az |publisher=Aqreqator.az |language=az |date=17 dekabr 2019 |accessdate=20 iyul 2021 |archivedate=2021-07-20 |archiveurl=https://archive.today/20210720092819/https://aqreqator.az/az/cemiyyet/462938 |url-status=live }}</ref> . C. Abdullayev 2001-ci ildə [[Bakı Musiqi Akademiyası]]nın muğam fakültəsini bitirmişdir. Bakı "Azərneftyağ" zavodunun nəzdində fəaliyyət göstərən xalq çalğı alətləri ansamblının solisti olmuşdur. Azərbaycanda keçirilən bir çox mədəniyyət tədbirlərində, habelə 2004-cü ildə [[Avstriya]]da keçirilən Mədəniyyət Günlərində Azərbaycan incəsənət ustaları ilə birgə uğurla çıxış etmişdir. Hazırda Azərbaycan Dövlət "Muğam" Teatrının solistidir. Teatrda hazırlanan bir sıra tamaşalarında iştirak edir. == Filmoqrafiya == * [[Güllələnmiş heykəllər (film, 2002)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan xanəndələri]] [[Kateqoriya:Ağdam rayonunda doğulanlar]] mkjiyer2mouhdzjum1h2f15zb7n4hjp 0 37767 6600525 6351070 2022-08-29T06:33:29Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Qazax rayonunda doğulanlar]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Vidadi Babanlı |orijinal adı = Vidadi Yusif oğlu Babanlı |digər adları = |şəkil = Vidadi Babanlı.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = |ilk adı = |təxəllüsü = |doğum tarixi = 5.1.1927 |doğum yeri = [[Şıxlı]], [[Qazax rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[ZSFSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |təhsili = |ixtisası = |fəaliyyəti = [[yazıçı]] |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1986}}<br>{{"Şərəf" ordeni|2022}} |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Babanlı Vidadi Yusif oğlu''' ({{DVTY}}) — nasir, şair, tərcüməçi, [[1954]]-cü ildən [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi]]nin üzvü, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi ([[1986]]), Prezident təqaüdçüsü.<ref name="11.06.2002"/> "Şərəf" ([[2022]]) == Həyatı == Vidadi Babanlı [[1927]]-ci il [[5 yanvar|yanvarın 5-də]] [[Qazax rayonu]]nun [[Şıxlı]] kəndində müəllim ailəsində doğulmuşdur. Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra [[BDU Filologiya|ADU-nun fılologiya fakültəsində]] təhsil almışdır ([[1944]]-[[1949]]). Bir il Sabirabad şəhər orta məktəbində müəllim işləmiş, sonra Bakıya köçüb [[Azərbaycan Müəllimi qəzeti|"Azərbaycan müəllimi" qəzeti]] redaksiyasında ədəbi işçi vəzifəsində çalışmışdır. Moskvada [[Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutu|M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutu]]na təhsil almağa göndərilmiş, orada aspiranturaya daxil olsa da, səhhəti üzündən Bakıya qayıtmalı olmuşdur. Burada [[Ədəbiyyat qəzeti|"Ədəbiyyat qəzeti"]] redaksiyasında ədəbi işçi, sonra şöbə müdiri işləmişdir ([[1954]]-[[1960]]). Yaradıcılıqla əlaqədar Sumqayıt şəhərində fəhlə yataqxanasında tərbiyəçi olmuş, əsərinə material toplamışdır. [[Azərbaycan jurnalı|"Azərbaycan" jurnalı]] redaksiyasında nəsr şöbəsinə başçılıq etmişdir ([[1961]]-[[1968]]). [[Azərbaycanfilm|C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfılm" kinostudiyasının]] dublyaj şöbəsində baş redaktor əvəzi ([[1974]]-[[1976]]), [[Yazıçı nəşriyyatı|"Yazıçı" nəşriyyatında]] baş redaktor müavini ([[1978]]-[[1981]]) olmuşdur. Hazırda bədii yaradıcılıqla məşğuldur. Onun ilk mətbu əsəri [[1947]]-ci ildə [[Azərbaycan Gəncləri qəzeti|"Azərbaycan gəncləri" qəzetində]] çıxan "Anam sən oldun" şeiridir. İlk şeirləri "Dönüş", "Təbrizdə bir gecə" poemaları dövri mətbuatda "Vidadi Şıxlı" təxəllüsü ilə çap olunmuşdur. "Gəlin" povesti ilə nəsr yaradıcılığına başlamışdır ([[1954]]-cü ildən). [[1954]]-cü ildən roman, povest, hekayə, oçerk, publisistik məqalələr, kinossenari yazıb-yaradır. Əsərləri SSRİ və xarici ölkə xalqlarının dillərinə çevrilmişdir. Son illər "Öz evində qonaq" pyesi tamaşaya qoyulmuşdur ([[2003]]). Şeirləri dövri mətbuatda müntəzəm çap olunur. "Kişilik haqqında himn" şeirlər toplusu [[Xəzər nəşriyyatı|"Xəzər" nəşriyyatında]] kütləvi tirajla buraxılmışdır ([[2002]]). "Dərd məni dilləndirir" ([[2003]]) publisistik əsərlər toplusu, "Mənim gizlinlərim" ([[2002]]-[[2003]]) avtobioqrafik romanı, "Ana intiqamı" ([[1995]]) povesti rəğbətlə qarşılanmışdır. Yazıçılardan ibarət xüsusi dəstə ilə [[İspaniya]], [[Fransa]], [[İtaliya]], [[Almaniya]], [[Polşa]] və bir sıra xarici ölkələrdə səfərdə olmuşdur. == Mükafatları == * Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı — 14.01.1977<ref name="14.01.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Yazıçı V.Y.Babanlının Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 yanvar 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi — [[1986]] * Prezident təqaüdçüsü — 11.06.2002<ref name="11.06.2002">{{cite web |url=http://www.e-qanun.gov.az/files/framework/data/0/f_985.htm |title=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 942 saylı, 11 iyun 2002-ci il tarixli Sərəncamı |author= |date=11 iyun 2002 |work=[[e-qanun.az]] |publisher=e-qanun.gov.az |accessdate=2014-10-04 |language=az |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304235927/http://www.e-qanun.gov.az/files/framework/data/0/f_985.htm |url-status=dead }}</ref> * [["Şərəf" ordeni]] (Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında böyük xidmətlərinə görə) — 08.01.2022 <ref>[http://president.az/articles/55222 V.Y.Babanlının “Şərəf” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]</ref> == Kitabları == #Gəlin. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1954, 171 səh. #Tanışlarım və dostlarım. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 120 səh. #Ayazlı gecələr. Bakı: Azərnəşr, 1961, 420 səh. #Həyat bizi sınayır. Bakı: Azərnəşr, 1964, 420 səh. #Gəlin. Bakı: Azərnəşr, 1967, 171 səh. #Vicdan susanda (I kitab). Bakı: Azərnəşr, 1970, 323 səh. #Vicdan susanda (II kitab). Bakı: Azərnəşr, 1976, 231 səh. #Vicdan susanda (I-II kitab). Bakı: Yazıçı, 1978, 510 səh. #Həyat bizi sınayır. Bakı: Gənclik, 1979, 380 səh. #Vicdan susanda (təkrar nəşr). Bakı: Yazıçı, 1982, 510 səh. #Müqəddəs ocaq. Bakı: Gənclik, 1983, 329 səh. #İnsaf nənə. Bakı: Yazıçı, 1985, 390 səh. #Seçilmiş əsərləri. Bakı: Azərnəşr, 1987, 475 səh. #Ömürlük cəza (I kitab). Bakı: Gənclik, 1990, 208 səh. #Vicdan susanda. Bakı: Yazıçı, 1990, 528 səh. #Hoydu dəlilərim, hoydu. Bakı: Gənclik, 1993, 78 səh. #Ana intiqamı. Bakı: Yazıçı, 1994, #Ömürlük cəza. Bakı: "Boz oğuz" nəşriyyatı, 1998, 329 səh. #Kişilik haqqında himn (şeirlər). Bakı: "Xəzər Universiteti" nəşriyyatı, 2002, 218 səh. #Ömürlük əzab (I-II kitab). Bakı: Pedaqogika, 2003, 318 səh. #Bulanlıq dünya. Bakı: Şərq-Qərb, 2011, 348 səh. [http://vivo-book.com/blog/Kitab/Vidadi-Babanli-Bulanlıq-dünya(vivo-book.com).pdf] == Tərcümələri == (ruscadan) #Valentin Rasputin. Mariyaya pul lazım idi. Bakı: Yazıçı, 1979, 146 səh. #Valentin Rasputin. Sonuncu möhlət. Bakı: Yazıçı, 1988, 382 səh. == Haqqında olan ədəbiyyat == #N.Cəfərov. Vidadi Babanlı, yaxud sığmayan vicdanın səsi. (Vidadi Babanlı – 75). "Azərbaycan", 2002, N5, s.82-83. #Həmid. "Kişilik haqqında himn": Vidadi Babanlı kişiliyin çağırışını qələmə alıb. "Şərq", 2002, 8 oktyabr. #V.Yusifli. Ömrün zirvəsi: (Vidadi Babanlı – 75). "Azərbaycan", 2002, N5, s.83-84. == Filmoqrafiya == *[[Həyat bizi sınayır (film, 1972)]] (ssenari müəllifi<ref>{{Cite web |title=Aydın Dadaşov. "Bizim kino". Şamil Mahmudbəyovun "Həyat bizi sınayır" filmi haqqında. 9 yanvar 2016-cı il |url=http://www.anstv.ws/site/video/16038-bizim-kino-09-01-2016 |access-date=2016-06-25 |archive-date=2018-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180215143633/http://www.anstv.ws/site/video/16038-bizim-kino-09-01-2016 |url-status=dead }}</ref> – [[Mixail Papava]] ilə birlikdə) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 52. [[Kateqoriya:Azərbaycan yazıçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı yazıçılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı tərcüməçilər]] [[Kateqoriya:Ssenari müəllifləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüləri]] gytrlq01uqg6ud01iapq94kwl6phymd 0 38258 6601041 5976414 2022-08-29T11:05:15Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = İqlimə Yaqubova |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 31.5.1967 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[aktrisa]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Yaqubova İqlimə Xurşud qızı''' — azərbaycanlı aktrisa. == Həyatı == İqlimə Yaqubova 31 may 1967-ci ildə Ermənistan rayonunda anadan olmuşdur. 1992-ci ildə İncəsənət Universitetinin "Musiqi teatr aktyorluq" fakültəsini bitirmişdir. 1 sentyabr 1992-ci il tarixindən Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya teatrında xor artisti vəzifəsində işləyir. Səs tembri metso-soprano. Teatrda işlədiyi müddət ərzində "O olmasın, bu olsun", "Hələlik", "Bankir adaxlı", "Səhnədə məhəbbət", "Məhəbbət oyunu", "Qırmızı papaq", "Şən dul qadın", "Əlin cibində olsun", "Məsmə xala dayımdır", "Maritsa", "Talelər qovuşanda", "Volqalı canan", "Silva", "Bəydullanın möhtəşəm toyu", "Çılğın Qasqoniyalı", "Bir günlük siğə", "[[Aldın payını, çağır dayını (teatr tamaşası)|Aldın payını, çağır dayını]]", "10 min dollarlıq keyf", "Nəğməli könül", "Dəli dünya", "Gülmək qadağandır", "Hərənin öz ulduzu", "Bir saat xəlifəlik", "Qadınsız yaşamaq olmaz", "Şeytanın yubileyi" kimi tamaşalarında iştirak etmişdir. Xor artisti kimi öz üzərinə düşən vəzifəni layiqincə yerinə yetirmiş, işinə peşəkarlıqla yanaşmışdır. İ.Yaqubova hal-hazırda Musiqili Komediya teatrında yaradıcılıq fəaliyyətini davam etdirir. == Filmoqrafiya == # [[Özgə vaxt (film, 1996)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] 7w1t5e70lr04j2wc47k6mluves58gnp 0 39348 6599744 5846095 2022-08-28T17:47:51Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Balqabaq |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Balqabaq (film, 2007).jpg |şəklin ölçüsü = 300 |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = [[Yusif Əkbərov]] |ssenarist = [[İmir Məmmədli]] |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = [[Faiq Sücəddinov]] |rollarda = [[Valeh Kərimov]] — Balakişi<br>[[İqrar Salamov]] — Balaoğlan<br>[[Nuriyyə Əhmədova]] — Balaxanım<br>[[Rafael İsgəndərov]] — Bələdiyyə sədri |operator = Yusif Yaqubov |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = [[Komediya filmi|komediya]] |ilk baxış = [[28 avqust]] [[2007]], [[İctimai Televiziya]] |dil = [[Azərbaycan dili|azərbaycanca]] |ölkə = {{AZE}} |istehsalçı = [[İctimai Televiziya]] |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = |rəng = [[rəngli film|rəngli]] |vaxt = 34,5 dəq. |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = |vikianbar = }} '''Balqabaq''' — [[İctimai Televiziya]]nın istehsalı olan komediya filmi. == Məzmun == Film balqabaq üstündə iki bağ qonşusu arasında düşən mübahisədən bəhs edir. Lakin bu mübahisəni nə kənd əhalisi, nə polis, nə də digər vəzifəli şəxslər həll edə bilmir. == Film haqqında == Filmin çəkilişlərinə [[Xızı rayonu]]nun [[Xələnc]] kənd sakinləri köməklik göstərmişdir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === :'''Ssenari müəllifi:''' [[İmir Məmmədli]] :'''Quruluşçu rejissor:''' [[Yusif Əkbərov]] :'''Quruluşçu operator:''' Yusif Yaqubov :'''Operator:''' Manaf Quliyev :'''Bəstəkar:''' [[Faiq Sücəddinov]] :'''Səs rejissoru:''' Akif Xəlilov :'''Montaj rejissoru:''' Ramiz Osmanov :'''İşıq ustası:''' Həbib İslamzadə === Rollarda === :[[Valeh Kərimov]] — Balakişi :[[İqrar Salamov]] — Balaoğlan :[[Nuriyyə Əhmədova]] (Nuriyə Əhmədova kimi) — Balaxanım :[[Rafael İsgəndərov]] — bələdiyyə sədri :[[Telman Əliyev]] — sahə müvəkkili :[[Ziyadxan Cəbrayılov]] — ağsaqqal :Mehman Cəfərov — qalstuklu kəndli :Emil Məmmədli — atmacalı kəndli :[[Lamiyə Səlimova]] — yuxu mələyi == Çəkilişə köməklik edən qurum == :Xızı Rayon İcra Hakimiyyəti == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=7TLKd0sAGAU Filmi izlə] [[Kateqoriya:2007-ci ilin Azərbaycan filmləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanca filmlər]] [[Kateqoriya:Qısametrajlı komediya filmləri]] [[Kateqoriya:Xızıda çəkilən filmlər]] m1dnplxsgqjokkfusti81psum1btj5y 0 39851 6600275 6107433 2022-08-29T04:55:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Elena Paparizou |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = PaparizouLiveKalamata.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = solo ifaçı |doğum adı = Elena Paparizou |ləqəbi = |doğum tarixi = 31.01.1982 |doğum yeri = Västergötland, [[İsveç]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = müğənni, mahnı yazarı, model |milliyyəti = [[Stokholm]], [[İsveç]] |janr = Laïko, pop-folk, pop, dance |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= 1999- |albom şirkəti = Sony Greece <br>Bonnier Amigo <br>Moda <br>AATW |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Helena Paparizou''' ([[Yunan dili|yunanca]]: Ελενα Παπαριζου; {{DVTY}}) — məşhur yunan müğənnisidir. [[İsveç]]də dünyaya gəlib və orada boya-başa çatıb. Antique qrupunun solisti olub. Helena məşhur yunan bəstəkarı — Toni Mavridislə ailə həyatı sürür. Helena ilk dəfə [[Yunanıstan]]ı [[2005 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]]ndə birinci edib. == Albomlar == * 2004 [[Protereotita]] * 2005 My Number One * 2006 [[Iparhi Logos]] * 2006 [[The Game of Love]] * 2007 [[Iparhi Logos]] * 2008 [[Vrisko To Logo Na Zo]] * 2010 [[Giro Apo T' Oneiro]] * 2011 [[Greatest Hits & More]] * 2013 Ti Ora Tha Vgoume? * 2014 One Life == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{başlanğıc}} {{Sıralama | əvvəl = [[Thalassa]] | başlıq = [[Yunanıstan Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində]] | illər = [[2001 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi|2001]] | sonra = [[Michalis Rakintzis]] }} {{Sıralama | əvvəl = [[Sakis Rouvas]] | başlıq = [[Yunanıstan Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində]] | illər = [[2005 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi|2005]] | sonra = [[Anna Vissi]] }} {{Sıralama | əvvəl = [[Ruslana]] | başlıq = [[Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi|Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi qalibi]] | illər = [[2005 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi|2005]] | sonra = [[Lordi]] }} {{son}} {{Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin qalibləri}} [[Kateqoriya:Yunanlar]] [[Kateqoriya:Yunanıstan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin qalibləri]] 7etcknpk676xixmu6fm3n0ssq881ytt 0 40714 6600517 6283614 2022-08-29T06:30:14Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Yazıçı |adı = Nigar Rəfibəyli |orijinal adı = Nigar Xudadat qızı Rəfibəyli |digər adları = |ilk adı = |təxəllüsü = |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = [[Rəsul Rza]] |uşağı = [[Anar]] |atası = [[Xudadat bəy Rəfibəyli]] |təhsili = |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 1940–1981 |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = {{sıra|{{Azərbaycan SSR xalq şairəsi|1981}} {{Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi|1967}}}} {{sıra|{{"Şərəf nişanı" ordeni|1959}}}} |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Nigar Xudadat qızı Rəfibəyli''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] şair, tərcüməçi, [[1934|1934-cü ildən]] [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi]]nin üzvü, Azərbaycan SSR xalq şairəsi (1981), Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi (1967). == Həyatı == [[Fayl:Khudadat_bey_Rafibeyli.jpg|thumb|Nigar Rəfibəylinin atası [[Xudadat bəy Rəfibəyli]]]] Nigar Rəfibəyli 1913-cü il [[23 iyun|iyunun 23-də]] [[Gəncə]] şəhərində anadan olmuşdur. Bakı Pedaqoji Texnikumunu bitirmişdir (1930). Moskvada Pedaqoji İnstitutda təhsilini davam etdirmişdir (1932–1936). Bakı kinostudiyasında ssenari şöbəsində, eyni zamanda fəhlə-gənclər məktəbində (1930–1932), [[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşrdə]] bədii-ədəbiyyat şöbəsində [[tərcüməçi]] və [[redaktor]], Uşaqgəncnəşrdə bədii ədəbiyyat şöbəsində redaktor (1937–1939) vəzifələrində işləmişdir. Xidmətlərinə görə [[Şərəf nişanı|"Şərəf" nişanı]], orden və medallarla təltif olunmuşdur. "Çadra" adlı ilk şeri 1928-ci ildə "Dan ulduzu" jurnalında dərc edilmişdir. 1934-cü ildə nəşr olunmuş ilk "Şerlər" kitabı Azərbaycan qadınlarının yeni həyat quruculuğunda iştirakından bəhs edir. "Dolores İbarruri" (1936) şeri ispan xalqının faşizmə qarşı qəhrəmanlıq mübarizəsinə həsr olunmuşdur. "Cəmilə" şeri Əlcəzair xalqının milli azadlıq mübarizəsinə həsr olunmuş qüvvətli lirik əsərlərdəndir. [[Məhsəti Gəncəvi]]nin [[rübai]]lərini, [[Evripid]]in "İfigeniya", [[Fridrix Şiller]]in "Məkr və məhəbbət", [[Anton Çexov]]un "Vanya dayı", "Albalı bağı" dramalarını, E.L.Voyniçin "Ovod", O.Qonçarın "Bayraqdarlar" romanlarını, [[Əlişir Nəvai]], [[Aleksandr Puşkin]], [[Mixail Lermontov]], [[Taras Şevçenko]], Ş.Petöfi, A.Mitskeviç, A.Sereteli və başqalarının əsərlərini tərcümə etmişdir. Əsərləri xarici dillərə tərcümə olunmuşdur. 1981-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. Məzarı [[II Fəxri Xiyaban]]dadır. [[Fayl:Rəsul Rza və Nigar Rəfibəylinin Bakıda xatirə lövhəsi.jpg|thumb|300px|right|[[Rəsul Rza]] və Nigar Rəfibəylinin Bakıda xatirə lövhəsi ([[Bakı]])]] == Mükafatları == * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 9 iyun 1959 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi]]" fəxri adı — 21 oktyabr 1967 * [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı]] — 28 iyun 1973<ref name="28.06.1973">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Şairə N.X.Rəfibəylinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 28 iyun 1973-cü il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * "[[Azərbaycan SSR xalq şairi|Azərbaycan SSR xalq şairəsi]]" fəxri adı — 19 iyun 1981 == Kitabları == '''Təbiət mənzərələri, mənəvi zənginlik, vətənpərvərlik, sülh, demokratiya, azadlıq ideyaları tərənnüm olunan kitabları''' * Şerlər (1934) * Dənizin səsi gəlir (1964) * İşıqlı dünyam (1969) * Günəşdən gənclik istədim (1974) * Həzin bir axşamda düşsən yadıma (1982) * Şanlı nəsillərin yadigarısan (1982) '''Müharibə movzusuna və müharibə əleyhinə həsr olunan kitabları''' * Zəfər nəğməsi (1943) * Şerlər (1949) * Anaların səsi (1951) * Yol xatirələri, Avropa ətrafında səyahət gündəliyindən (1957) '''Uşaqlar üçün yazdığı kitablar''' * Balaca qəhrəman (1942) * Günəşin cavabı (1966) * Məstanın balaları (1968) * Bizə bahar yaraşır (1978) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == === Şeirlərinə yazılmış mahnılar === * [http://www.youtube.com/watch?v=cEL1iumHq-4 Şövkət Ələkbərova — Güllər] — musiqi: [[Emin Sabitoğlu]] * [http://www.youtube.com/watch?v=e0GHE2q4LE0 Akif İslamzadə — Ala gözlüm] — musiqi: Emin Sabitoğlu * [http://www.youtube.com/watch?v=kzgd3QvxU2U Zeynəb Xanlarova — Dağları duman alanda] — musiqi: Emin Sabitoğlu * [http://www.youtube.com/watch?v=BqRD2yMF4tQ Xədicə Abbasova — Aman ayrılıq] — musiqi: Emin Sabitoğlu === Digər === * [http://www.musigi-dunya.az/new/list.asp?dsk=32&num=48 N. Rəfibəylinin və R. Rzanın şeirləri və şeirlərinə mahnılar diski] * [http://www.anar.az/az/nigar.htm Rəsulun Nigarı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071006083044/http://www.anar.az/az/nigar.htm |date=2007-10-06 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=4HVLygHkNZg Rəsul Rza və Nigar Rəfibəylinin uşaq şeirlərinin yeni nəşri təqdim olunub] [[Kateqoriya:Rəfibəylilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın qadın şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan romançıları]] [[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] 96zw11sozg3bdppwojly6solw9sz0ua 6 41049 6601023 6000641 2022-08-29T11:02:11Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Sil|Müəllif hüququ pozuntusu}} symuofwmaqjpmux910o7bfok4a8md9s 0 41464 6600988 6397282 2022-08-29T10:31:43Z Dr.Wiki54 88744 /* Azərbaycanda xidməti */ wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Hərbi xadim |orijinal adı = Əli Ağa İsmayıl Ağa oğlu Şıxlinski |ləqəbi = Artilleriyanın tanrısı |mənsubiyyəti = [[Şıxlinskilər]] |qoşun növü = [[Artilleriya]] |xidmət illəri = 1883–1929 |rütbə = [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant (2.04.1917),<br>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun artilleriya generalı (28.06.1919) |hissə = 29-cu artileriya briqadasının 5-ci batareyası<br>21-ci Artilleriya briqadasının 1-ci diviziyası<br>10-cu Ordu (Qərb Cəbhəsi) |komandanlıq etməsi= |vəzifəsi = |döyüşlər = [[Boksçu üsyanı|1900-1901-ci il Çin hərbi yürüşü]]<br>[[Rus-yapon müharibəsi]]<br>[[Nanşan döyüşü]]<br>[[Port-Arturun müdafiəsi]]<br>[[Birinci Dünya Müharibəsi]] |əlaqələr = |istefada = 1929-cu ildən ömürlük fəxri təqaüdlə istefaya çıxmışdır |adı=Əli Ağa oğlu Şıxlinski}} '''Əli Ağa Şıxlinski''' (tam adı: ''Əli Ağa İsmayıl Ağa oğlu Şıxlinski''; {{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Hərbi nazirinin müavini, [[SSRİ|Sovet]] hərb xadimi və artilleriya generalı. Artilleriyanın nəzəri və praktiki inkişafındakı danılmaz xidmətlərinə və qazandığı qələbələrə görə ruslar Əliağa Şıxlinskiyə "''Artilleriyanın Allahı''" ləqəbini veriblər.<ref>{{cite web|title=150 лет назад родился «бог артиллерии» русской армии и АДР|url=http://www.vesti.az/news/245499|publisher=www.vesti.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Юбилей, который ждут|url=http://www.echo.az/article.php?aid=85976|publisher=www.echo.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042405/http://www.echo.az/article.php?aid=85976|url-status=dead}}</ref> 1926-cı ildə Əliağa Şıxlinski "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref>{{cite web|title=The God of Artillery in Baku|url=https://www.azernews.az/culture/73876.html|publisher=www.azernews.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur. == Həyatı == === Erkən illəri === Əliağa Şıxlinski 1865-ci il martın 3-də [[Yelizavetpol quberniyası]], [[Qazax qəzası]]nın Qazaxlı (indiki [[Aşağı Salahlı]]) kəndində ağalıq nəslində anadan olub.<ref name="heart">{{cite web|title=Kiçik qəbri olan böyük general|url=http://teleqraf.com/news/maraqli/141680.html|publisher=teleqraf.com|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> O yazırdı ki, onun atası İsmayıl ağa Əli Qazax oğlu Şıxlinski, əsli 1537-ci ildən başlayan igid bir nəslə mənsub olub.<ref name=wargod/> Şıxlinski 1904-cü ildən qeydlər apardığı "Zabitin dəftəri"ndə iftixarla yazır ki, onun anası Şahyəmən xanım [[Molla Vəli Vidadi]]nin qız nəvəsidir. Əliağa Şıxlinskindən həm də iki qardaşı olmuşdur.<ref name="bigkavkaz">{{cite web|title=ИСТОРИЯ "БОГА АРТИЛЛЕРИИ" - ГЕНЕРАЛА АЛИ АГА ШИХЛИНСКОГО|url=http://www.bigcaucasus.com/review/people/10-12-2016/90068-0/|publisher=www.bigcaucasus.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113092937/http://www.bigcaucasus.com/review/people/90068-0/|url-status=dead}}</ref> O, 1876-cı ilin avqustunda [[Tiflis]] hərbi gimnaziyasının birinci sinfinə daxil olmuş, oranı-artıq kadet korpusuna çevrilmiş gimnaziyanı 1883-cü ildə birinci şagird kimi bitirmişdi.<ref name="heart"/> === Hərbi karyerasının başlanğıcı === [[Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1905.jpg|thumb|left|Kapitan Əliağa Şıxlinski, 1904-cü il]] 1883-cü ildə Əliağa Şıxlinski öz təhsilini [[Sankt-Peterburq]]da, Mixaylovsk artilleriya məktəbində davam etdirmişdi.<ref name="bigkavkaz"/> O, orda da nəinki bacarıqlı şagird kimi, həm də əla süvari və gimnast kimi müvəffəqiyyət qazanmışdı.<ref name="peoplesu"/> Yunkerin müvəffəqiyyətləri diqqətdən kənarda qalmamış, təhsilin başlamasından 7 ay sonra o, unter-zabit olmuş, 1885-ci il oktyabrın 13-də isə portupey-yunkerliyə layiq görülmüşdü.<ref name="peoplesu"/> Onun müəllimləri məşhur artilleriyaçılar Nil Lvoviç Kirpiçev, Nikolay Vladimiroviç Maiyevski, Aksel Qadolin idi.<ref name="peoplesu"/> Əliağa Şıxlinski onlardan bütün yaxşı cəhətləri mənimsəmişdi.<ref name="peoplesu"/> O, həmçinin kütləvi mühazirələr və məruzələrdə iştirak etmiş, digər hərbi məktəblərin kurslarını dinləmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1886-cı il avqustun 11-də Əliağa Şıxlinski məktəbi podporuçik rütbəsi almaqla birinci dərəcə ilə bitirdi.<ref name="bigkavkaz"/> Xidmətinin birinci ilindəcə öz ilk pedoqoji təcrübəsini qazandı: artilleriya briqadasının tədris komandasının müəllimi, sonra isə briqada komandasının rəisi oldu.<ref name="peoplesu"/> O, özünü parlaq artilleriya bilicisi, yaxşı təşkilatçı, bacarıqlı müəllim və tərbiyəçi kimi göstərmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1900-cu ildə kapitan Şıxlinski Şərqi Sibirə dəyişdirilməsi xahişi ilə müraciət etdi.<ref name="peoplesu"/> Onu Əlahiddə Zabaykalye artilleriya divizionunun batareya baş zabiti vəzifəsinə təyin etdilər, bundan başqa, artilleriya toplantısı Komitəsinin sədri kimi, o, dəfələrlə batareya və divizion komandirlərinin səlahiyyətlərini icra etmişdi.<ref name="peoplesu">{{cite web|title=АЛИ-АГА ИСМАИЛ-АГА ОГЛЫ ШИХЛИНСКИЙ: БИОГРАФИЯ|url=http://www.people.su/125274|publisher=www.people.su|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Rus-yapon müharibəsi === [[Fayl:Niva-1905-4.jpg|thumb|left|1905-ci ildə Port-Arturda artilleriya zabitləri komandir Əliağa Şıxlinski ilə]] 1904-cü il mayın əvvələrində batareya yaponlara qarşı yürüşə çıxdı. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə Şıxlinski Port-Artur müdafiəsinin qəhrəmanı kimi məşhurlaşdı.<ref name="wargod"/> Qalanın müdafiəsinin ən mühüm sahələrində olan Şıxlinski yaponların hücumlarının qarşısının alınmasında yarımbatareyanın atəşi ilə düşmənə böyük zərbə vuraraq fəal iştirak etmişdi.<ref name="wargod"/> Tanınmış hərbi tarixçi, general-mayor İ. Krupçenko sonralar yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Yapon hücumlarının dəf edilməsində rus artilleriyaçıları böyük rol oynayırdılar. Onlar cəsarətlə topları qabağa çəkərək dəqiq niĢangahla birbaşa karteçlə Yaponlara böyük zərbə yetirirdilər.<ref name="wargod">{{cite book|last1=Nəzirli|first1=Şəmistan|title=General Əliağa Şixlinski ömrü|date=2005|publisher=Uğur|location=Bakı|pages=248|url=http://www.ebooks.az/view/HEXT8Cpo.pdf|accessdate=16 sentyabr 2017}}</ref>''}} Şıxlinski onların arasında idi. O, döyüşlərdə örtülü və açıq mövqelərdən artilleriya atəşi aparır, qorxmadan topları düz nişangahla atmaq üçün qabağa çəkirdi. Qəhrəmanlığına görə onu "Müqəddəs Qeorqiy Pobedonosets" ordeni təqdim etdilər. Sonralar Şıxlinski yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Mən həmişə Port-Artur epopeyasının iştirakçısı olduğumu fəxrlə xatırlayıram.<ref name="wargod"/>''}} 1905-ci il aprelin 1-də "Tərcuman" qəzetinin "Müxtəlif xəbərlər" rubrikasında yazıdan: {{cquote|müəllif=|''Dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Əliağa Şıxlinski oktyabrın yeddisindən noyabrın on doqquzunadək Port-Arturda yaponların basqınını dəf etməkdə fərqləndiyi üçün Ali ehtiramla "İgidliyə görə" medalı və üstü yazılı Qızıl qılıncla təltif olunub.<ref name="wargod"/>''}} [[Fayl:Udostoverenie.jpg|thumb|150px|1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının Əliağa Şıxlinskinin hərbi xidmətə yararlı olmadığı haqqında verdiyi arayış]] 1905-ci ildə çap olunmuş "Yaponlarla müharibənin salnaməsi" almanaxının səksən birinci nömrəsini min beş yüz yetmiş yeddinci səhifəsində mətndən: {{cquote|müəllif=|''"Müqəddəs Georgi" ordenli süvari divizionunun təqdimatına əsasən əlahəzrət imperator 3/IX -1905-ci il tarixdə böyük mərhəmət göstərərək, Port-Arturun müdafiəsində şücaəti ilə fərqlənmiş, 1904-cü il oktyabrın 13-dən-17-dək üç saylı istehkamı və bu istehkamın digər qurğularını artilleriya ilə bacarıqla müdafiə etmiş dördüncü Şərqi - Sibir atıcı artilleriya briqadasının podpolkovniki Əliağa Şıxlinskinin dördüncü dərəcəli şəhid və müzəffər Georgi ordeni ilə təltif etmişdir. Podpolkovnik Əliağa Şıxlinski bu döyüşdə böyük şücaət göstərmiş, ixtiyarında olan yarımbatareyanın nişançıları həlak olduğundan çox vaxt topları şəxsən özü tuşlayaraq düşmən artilleriyasını dəfələrlə susmağa məcbur etmiş və adı çəkilən istehkamlara yaxınlaşmağa can atan yapon piyadalarını qeyri-adi cəsarətlə geri oturtmuşdur...<ref name="wargod"/>''}} Həmin döyüşlərin iştirakçısı 1906-cı ildə "Port-Arturun əzablı günləri" adlı ikicildlik monumental əsərin müəllifi P. Larenko yazır ki, Laperov dağında batareya komandiri kapitan Əliağa Şıxlinski ağır yaralanmışdır.<ref name="wargod"/> O, Kinjo döyüşlərdə, "Zelyonnı" və "Volçye" dağları vuruşmalarında əsl qəhrəman kimi iştirak etdi.<ref name="wargod"/> Avqustun əvvələrində öz batareyası ilə "Vısokaya qora"da, avqustun onundan isə daima Laperovda olmuşdur.<ref name="wargod"/> Elə buradan da girəcək yerlərini və istehkamları atəşə tutub həmlə kolonnalarını dəf edərək düşmənin səhra artilleriyası ilə inamlı döyüşlər aparırdı.<ref name="wargod"/> Port-Artur qalası təslim olandan sonra müharibədə itirak etməmək şərtilə yaponlar podpolkovnik Əliağa Şıxlinskini ağır yaralı kimi vətənə göndərdilər.<ref name="wargod"/> Vətəndə yaraları gözlənildiyindən də tez sağaldığından o yenidən Mancuriya ordusuna göndərilməyi xahiş etdi.<ref name="wargod"/> Lakin onu buraxmadılar. Müharibədən sonra Rusiyaya qayıtmağını və yenidən cəbhəyə getmək istədiyini Əliağa Şıxlinski "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq təsvir edir.<ref name="wargod"/> 1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının verdiyi arayış generalın arxivində indi də saxlanılır.<ref name="wargod"/> Onun mətni belədir: {{cquote|müəllif=|''Arayış doqquz saylı ehtiyat səhra hospitalından dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Şıxlinskiyə verilir. Ondan ötrü ki, onun yapon tibb komissiyası tərəfindən hərbi xidmətə yararlı olmadığı müəyyənləşdirilib. O, Rusiyaya buraxılır.<ref name="wargod"/>''}} Onun Port-Arturdakı nümunəvi döyüş xidmətləri "İgidliyə görə" sözlərlə yazılmış qılıncla, dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeninə əlavə olaraq qızıl qılınc nişanı, qılınc və bantlı "Müqəddəs Vladimir" ordeni, üzərində "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah və məşhur "Müqəddəs Georgi" ordeninin dördüncü dərəcəsinə layiq görülmüşdü.<ref name="battle">{{cite web|title=Şıxlinskilərin 1919-1920-ci illərdə|url=http://anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2015/mart/424398.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Artilleriya Zabitləri məktəbində xidməti === [[Fayl:Triangle of Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|120px|"Şıxlinski üçbucağı"nın sxemi]] 1906-cı il fevralın 1-dən avqustadək, Şıxlinski Çarskoye-Selo şəhərindəki Artilleriya Zabitləri məktəbində kurs keçib.<ref name="czar">{{cite web|title=История жизни и любви генерала Али ага Шихлинского и его жены Нигяр ханум|url=http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|publisher=tsarselo.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224034/http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|url-status=dead}}</ref> Əla qurtardığına görə həmin məktəbdə müəllim saxlanılıb. Həmin il Əliağa Şıxlinski gözlə görünməyən hədəfi nişan alan "Şıxlinski üçbucağı" hərbi-elmi nəzəriyyəsini kəşf etdi.<ref name="peoplesu"/> Doğrudur, bu yalnız 1924-cü ildə [[Qızıl Ordu]]da həyata keçirildi və özünü tamamilə doğrultdu. Artilleriya atəşi təcrübəsinə daxil edilən mühüm yenilik "Şıxlinski üçbucağı" adlanan-hədəf göstərməsinin rasional üsulu oldu.<ref name="heart"/><ref name="peoplesu"/> Bu üsul ilkin olaraq batareyaları elə tuşlayır ki, seçilmiş oryentirdən yayınan, istənilən nöqtədə görünən hədəflər asanlıqla, müəyyən düzəlişlərin köməyi ilə ilkin tuşlama əsasında artilleriyanın atəşinin altına düşə bilər.<ref name="peoplesu"/> Bu, batareyanı vaxtında hədəfə tuşlamaq imkanı verirdi.<ref name="peoplesu"/> O, 1907-ci ildə [[Riqa]]da yerləşən 29-cu topçu briqadasında batareya komandiri oldu.<ref name="peoplesu"/> 1908-ci il 25 noyabrda Çarskoye-Seloda müqəddəs Qeorqi Pobedonosev ordeni günü bayram edilirdi.<ref name="topchu"/> Podpolkovnik Şıxlinskiyə əla xidmətlərinə görə [[polkovnik]] rütbəsi verilirdi.<ref name="wargod"/> O, on illik xidməti borcunu üç ildə yerinə yetirmişdi.<ref name="wargod"/> Bu barədə yuxarı dairələrdə də, orduda da çox nadir bir hadisə kimi danışılırdı. Sülh vaxtı bu, ağlasığmaz təltifat idi.<ref name="wargod"/> Artilleriya — zabitləri məktəbində Şıxlinski özünü qabaqcıl ideyaları təcrübədə tətbiq edən yenilikçi zabit kimi göstərirdi.<ref name="wargod"/> Xidmətdə fərqləndiyinə görə, ona vaxtından əvvəl [[polkovnik]] rütbəsi verildi.<ref name="wargod"/> O, 1912-ci ildə aeroplanların tətbiqi təcrübələrinin işlənməsi üzre komissiyanın üzvü, bir ildən sonra isə məktəb rəisinin köməkçisi oldu.<ref name="wargod"/> Tezliklə, "Artilleriya — zabitləri məktəbinin xəbərləri" jurnalı çıxmağa başladı.<ref name="wargod"/> Jurnalın səhifələrində generalın özü də çıxış edirdi.<ref name="topchu">{{cite web|title=Его звали богом артиллерии|url=http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|publisher=www.azerizv.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2015-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150401015624/http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|url-status=dead}}</ref> 1913-cü ilin yayında general Joffre fransız ordusunun on yeddi nəfərlik zabit heyəti ilə [[Rusiya]]ya gəlir. Onlar bir neçə gün artilleriya zabitləri məktəbinin proqramı ilə maraqlanırlar.<ref name="heart"/> Fransızlar qısalüləli topdan örtülü atəş üsulu ilə bir komandirin rəhbərliyi altında batareyadan necə atəş açıldığını göstərməyi xahiş edirlər.<ref name="heart"/> Bütün atəş üsulunun təşkilinə komandirlik Əliağa Şıxlinskiyə həvalə olunur.<ref name="heart"/> General Şıxlinskinin təşkil etdiyi dəqiq atəş üsulu və qısalüləli ağır top atışı fransızları heyrətdə qoyur. Onlar qısalüləli atəş üsulunu (o vaxta qədər fransızlarda qısalüləli top atəşindən istifadə olunmurmuş) özlərində tətbiq etməyi elə oradaca qət edirdilər.<ref name="heart"/> Bir il sonra Rusiyaya gələn Fransa prezidenti [[Raymon Puankare]] rus artilleristlərinin general Joffreyə və onun heyətinə göstərdikləri hörmət müqabilində mükafatlar gətirir. Bu mükafatların arasında generallara məxsus cəmi iki fəxri "[[Fəxri Legion ordeni]]" də vardı.<ref name="heart"/> Onun biri süvari generalı Bezorazova, ikincisi ilə Əliağa Şıxlinskiyə təqdim olunur.<ref name="heart"/> 1913-cü ildə məktəb Şıxlinskinin təklifi ilə bəndlənmiş [[Hava şarı|aerostat]]dan atəşin, müşahidə və hədəfin kəşfiyyatı üzrə təcrübələrə, həmçinin, aerostata və təyyarələrə atəşin əsas müddəalarının işlənib hazırlanmasına başladı.<ref name="wargod"/> Bu məsələ üzərində Əliağa Şıxlinski artıq çoxdan işləyirdi.<ref name="wargod"/> Hələ 1911-ci ildə, məktəbdə hava hədəfinə atəşin qaydaları məsələsi müzakirə olunarkən, alim hesabı saatda 180 verstlə uçacaq təyyarələr üzrə aparmağı təklif etmişdi.<ref name="wargod"/> Artıq o vaxt Şıxlinski aviasiya və hava hücumundan müdafiənin perspektivini düzgün başa düşmüşdü.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinski məktəbdə qoşun bölmələrində və Peterburqun müxtəlif elmi yığıncaqlarında hərbi mövzuda silsilə mühazirələr oxumuşdur.<ref name="wargod"/> Bu mühazirələr Baş Qərargahın əmrilə kitabça şəklində çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/> Onun "Divizion miqyasında topçu manevrlərinin təşkili üçün təlimat", "Dağ və səhra artilleriyası üçün məsələ və misallar məcmuəsi", (1913-cü ildən 1916-cı ilədək üç dəfə təkrar nəsr olunub) "Səhra toplarının cəbhədə işlədilməsi" və "Topçu zabitləri məktəbində podpolkovnik Şıxlinski tərəfindən oxunmuş mühazirələrin xülasəsi" kimi sanballı kitabları çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/><ref name="topchu"/> Xüsusilə, sonuncu kitab topçular arasında çox böyük şöhrət qazanmışdır. Onu da deyək ki, artilleriya zabitləri məktəbinin mətbəəsində çap olunan bu kitab məktəbə xeyli mədaxil gətirir.<ref name="wargod"/> Həmin gəlirdən Əliağa Şıxlinskiyə qızıl pula 500 manat müəllif haqqı verilirdi.<ref name="wargod"/> === Birinci dünya müharibəsi === [[Fayl:Spectacles of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|thumb|left|[[Birinci dünya müharibəsi]]ndə Əliağa Şıxlinskinin taxdığı qoruyucu eynək. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] [[Birinci dünya müharibəsi]]nin əvvələrində Şıxlinski gəmilərdən alman desantçılarının çıxarılması ehtimalına qarşı [[Sankt-Peterburq|Petroqrad]] artilleriyasının rəisi təyin edildi. Rusiya paytaxtı Petroqradın müdafiəsi şəxsən ona həvalə olunmuşdu.<ref name=trivia/> O, şəxsən müdafiə xətti üzrə bütün cəbhəni gəzmiş, batareya qurğularının yerini ve atəş mövqelərinin qurulması qaydasını müəyyənləşdirmişdir.<ref name="wargod"/> O, aeroplanlardan müdafiəyə böyük diqqət yetirmişdir.<ref name="forza"/> Onun təşəbbüsü ilə Petroqradın ətrafında general Rozenberqin sistemi əsasında xüsusi platformalarda 1900-cü il nümunəli, 3 düyümlü tezatan top qurğuları ilə təyyarə əleyhinə müdafiə təşkil edildi.<ref name="wargod"/> Tezliklə Şıxlinskinin Şimal-Qərb cəbhəsinin artilleriya müfəttişi vəzifəsinə keçirdilər.<ref name="forza">{{cite web|title=Вперед! Всегда вперед!|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2015/aprel/432750.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Orada general tapşırıqların yerinə yetirilməsində artilleriya qruplarına şəxsən rəhbərlik etmiş, geniş miqyasda artilleriya hazırlığı həyata keçirilmişdir.<ref name="forza"/> Öz nəzəri işləmələrini döyüşün aparılması təcrübəsilə əlaqəndirərək yaradıcılıqla istifadə edir, hərb elmini yeni töhfələrlə zənginləşdirirdi.<ref name="forza"/> O, tezliklə çəpərləmə (mancə) atəşi aparılması üçün təlimat işləyib hazırladı.<ref name="wargod"/><ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski 1916-cı ildə Krevo yaxınlığında alman mövqelərinin yarılması əməliyyatına, Qərb cəbhəsinin onuncu ordu cəbhəsində 1917-ci il iyul əməliyyatının topçuluq cəhətindən hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini həmişə ön mövqelərdə görmək olardı.<ref name="wargod"/> O, topçu hissələrinin yerlərini yoxlayır, topları daha düzgün yerləşdirmək üçün göstərişlər verir, onların döyüş əməliyyatlarını izləyir və rəhbərlik edirdi.<ref name="wargod"/> 1917-ci il aprelin 2-də Əliağa Şıxlinski general-leytenant oldu.<ref name="heart"/> Çar hökuməti devrildikdən və hakimiyyətə müvəqqəti hökumət gəldikdən sonra Şıxlinski orduda xidmət etməyi davam etdirdi.<ref name="wargod"/> O, Minski milisinin birinci rəisi M. V. Mixaylovun üzv olduğu Minski ilə sıx əlaqədə işləməli oldu.<ref name="wargod"/> M.V. Mixaylov ilə onun arasında səmimi münasibət yaranmışdı.<ref name="wargod"/> Qeyd etmək lazımdır ki, Şıxlinski öz xatirələrində, o zamankı məşhur siyasi və hərb xadimləri ilə görüşləri haqqında yazır və onların haqqında, bəzən çox qısa, lakin dəqiq xarakteristika verir.<ref name="wargod"/> === Azərbaycanda xidməti === 1917-ci ilin noyabrın 15-də Qafqaza qayıdan Şıxlinski ilk dəfə [[Tiflis]]də azərbaycanlılardan ibarət milli korpus yaratmışdır.<ref name="xalq"/> Bununla da o, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun təməl daşını qoymuşdur.<ref name="xalq"/> Bu barədə general "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq məlumat verir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Tiflisə qayıtdıqda, müvəqqəti olaraq mənə korpus komandanlığı həvalə olduğu barədə əmri oxudum. Öz xalqımın, baş verə biləcək xarici təzyiqlərdən və daxili qarışıqlıqlardan özünü qorumasına xidmət etmək arzusu ilə korpus təşkil etməyi qət edib, Tiflisdə öz qərargahımı düzəltməyə başladım... Dekabrın otuz birində mən öz qərargahımın ilk heyəti ilə Gəncəyə getdim ki, orada hissələrin təşkil edilməsilə məşğul olum. Korpus hissələrinin təşkilində böyük əngəllərə rast gəlirdik.<ref name="wargod"/>''}} 1918-ci ilin oktyabrında general Əliağa Şıxlinski [[Gəncə]]də yeni yaratdığı Milli Azərbaycan Korpusunun əsgərləri qarşısında çıxış edərək demişdir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Azərbaycanlılar birdəfəlik bilməlidirlər ki, doğma ordu əsla tənbəlxana deyil və onun mövcudluğu hər hansı bir azərbaycanlının maddi rifahını daha da yaxşılaşdırmaq üçün yaranmayıb. Ordu xalqın istinadgahıdır - bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir.<ref name="wargod"/>''}} General Əliağa Şıxlinski bu vətənpərvər çıxışını Gəncədə praporşiklər məktəbinin birinci buraxılışı münasibətilə söyləmişdir.<ref name="xalq"/> Bu şənlikdə Qafqaz Ordusunun baş komandanı [[Nuru Paşa]], atası Hacı Əhməd, xalq təhsili naziri [[Nəsib bəy Usubbəyov]], daxili işlər nazirinin vəkili [[Mehdi bəy Hacınski]], sosial-təminat naziri [[Musa bəy Rəfiyev]], Gəncə qubernatoru, general [[İbrahim ağa Vəkilov]] və başqa dövlət xadimləri iştirak edirlər.<ref name="xalq"/> Elçi adlı müəllif 1918-ci il noyabrın 7 və 8-də "[[Azərbaycan (qəzet)|Azərbaycan]]" qəzetində rus dilində yazır ki, ertəsi gün Bakıdan gəlmi qonaqlar və demək olar ki, bütün şəhər əhalisi hərbi meydana yollandılar.<ref name="wargod"/> Meydanda təlim üçün əvvəlcədən səngərlər, yarğanlar və cürbəcür maneələr hazırlanmışdı. Hamı özünün Milli bayramına, Türk-Azərbaycan zabitlərinin ilk buraxılışına tamaşa etməyə gəlmişdi.<ref name="wargod"/> Ətrafda bayram əhval-ruhiyyəsi var idi.<ref name="wargod"/> [[Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]nun komandanı general Əliağa Şıxlinski ətrafdakılarla birgə səflə düzülmüş yunkerlərə yaxınlaşıb salamlaşdı.<ref name="wargod"/> General Əliağa Paşanın mehriban "Salamına" birdən-birə səkkiz yüz gəncin ağzından gurultulu "Salam" cavabı çıxdı. Sonra proqram üzrə təlim sınaqları keçirilməsinə başlandı.<ref name="wargod"/> Hökumətin əmrilə 1918-ci il dekabrın 25-də tam artilleriya generalı [[Səməd bəy Mehmandarov]] hərb naziri oldu və həmin gün yanıqlı bəyanatla xalqa müraciət etdi. 29 dekabr 1918-ci il tarixində Azərbaycan hökunətinin qərarı ilə general-leytenant Əliağa Şıxlinski hərb nazirin müavini təyin edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=383 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il 28 iyulda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 339 saylı əmri ilə Əliağa Şıxlinskiyə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir.<ref name="bigkavkaz"/> 1920-cu il 9 martda ilk dəfə onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində [[Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti]] təsis olunmuşdur.<ref>{{cite web|title=В Баку почтили память генерал-лейтенанта Шихлинского|url=https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|publisher=ru.sputnik.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224110/https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|url-status=dead}}</ref> 1920-ci il aprelin 27-də Rusiya imperiya ordusu Azərbaycanı işğal edəndə Səməd bəy Mehmandarov xəstə olduğu üçün nazir vəzifəsini Əliağa Şıxlinski icra edir.<ref name="xalq">{{cite web|title=Əliağa Şıxlinski: "Ordu xalqın istinadgahıdır-bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir"|url=http://anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2014/iyun/379677.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Vuruşmağın mümkünsüz olduğunu nəzərə alan Şıxlinski minalanmış körpülərin partladılmasına icazə vermədi.<ref name=battle/> <center> <gallery caption="[[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılan Əliağa Şıxlinskinin şəxsi əşyaları" widths="200px" heights="250px"> Fayl:Coat of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|<small>Palto, papaq və əlcəyi</small> Fayl:Candlesticks and door-plate belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Şamdanlar və qapı möhürü</small> Fayl:Things belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Masa aksesuarları, eynək, qapı işarəsi</small> </gallery> </center> === Sovetdə xidməti === [[Fayl:Letter from Narimanov to Lenin 1920.jpg|thumb|1920-ci ildə [[Nəriman Nərimanov]]un [[Vladimir Lenin]]ə [[Səməd bəy Mehmandarov]] və Əliağa Şıxlinski ilə bağlı məktubu]] [[Fayl:Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|left|Əliağa Şıxlinski [[Qızıl Ordu]]nun komandir formasında. 17 fevral 1929-cu il]] 1920-ci ildə [[Bakı əməliyyatı|28 aprel çevirilişi]]nin səhərisi [[Səməd bəy Mehmandarov]]la həbs olunub.<ref name=wargod/> Repressiyadan onları Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 1-ci Sədri [[Nəriman Nərimanov]] xilas etdi.<ref name="wargod"/> Nərimanov general Şıxlinski və general [[Səməd bəy Mehmandarov]]u, onlardan mərkəzi hərbi aparatda, dəyərli hərbi mütəxəssis kimi istifadə etmək üçün, [[Moskva]]ya, [[Vladimir Lenin]]in yanına göndərmək qərarına gəldi.<ref name="kongress"/> Əliağa Şıxlinski Ali Artilleriya məktəbində müəllim və Artilleriya Nizamnamə Komissiyasının tərkibində işləyirdi.<ref name="kongress"/> 1921-ci ildə o, Bakıya qayıtdı və Bakı qarnizonunun hərbi-elmi cəmiyyətində sədr müavini vəzifəsini tutdu.<ref name="kongress"/> 1921-ci ilin avqust ayında Moskvadakı Ali Artilleriya məktəbində dərs demiş və Petroqrad Topçu Akademiyasında mühazirələr oxumuşdur.<ref name="kongress"/> 1922-ci ildə Azərbaycan Komanda heyəti məktəbində topçuluqdan dərs demiş və Hərbi-Elmi Cəmiyyətin sədr müavini seçilib.<ref name="kongress"/> 1923-cü ildə, Əliağa Şıxlinski "Kommunist" qəzetində (aprel ayı № 9, 10,11) "Gələcək müharibədə toplar" silsilə məqalələrini dərc etdirmişdir.<ref name=wargod/> 1924-cü ildə Azərbaycan Komanda Heyəti məktəbinin rəis müavini, 1925-ci ildə Azərbaycan Hərbi tərcümə kollegiyasının baş redaktoru olmuşdur.<ref name="kongress"/> O, "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni 1926-cı ildə Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref name="heart"/> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur.<ref name="kongress"/> Məhz bu əvəzsiz xidmətinə görə general Əliağa Şıxlinski SSRİ Hərbi İnqilab Şurasının 1928-ci il 23 fevral tarixli qərarı ilə Fəxri Fərmanla təltif olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1927-ci ildə onun "İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi" elmi əsəri nəşr olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1928-ci ildə "Hərbi bilik" jurnalının beş və altıncı saylarında silsilə hərbi elmi məqalələrlə çıxış etmişdir.<ref name="kongress"/> General Əliağa Şıxlinski Azərbaycanda fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən [[Mixail Frunze]]nin qarşısında Qızıl Orduda alay və tabor artilleriyasının yaradılması məsələsini qaldırmışdı.<ref>{{cite web|last1=Petrova|first1=Marina|title=«Треугольник Шихлинского»: семья, армия, наука -2|url=http://vestikavkaza.ru/articles/Treugolnik-SHikhlinskogo-semya-armiya-nauka-2.html|publisher=vestikavkaza.ru|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1929-cu ildən sonra Şıxlinskinin səhhəti birdən-birə pisləşdi, onun görmə və eşitmə qabiliyyəti zəiflədi.<ref name="wargod"/> === Vəfatı === [[Fayl:Building on the Jafar Jabbarly Street 14.jpg|thumb|Bakıda Əliağa Şıxlinskinin yaşadığı bina]] O, son günlərini [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsi 14 saylı mənzildə keçirirdi. Ölümündən qabaq, Əliağa Şıxlinski 1942-ci ildə qələmə aldığı "Xatirələrim" hərbi memuar kitabını yazırdı.<ref name="wargod"/> Kitab generalın ölümündən doqquz ay sonra — 1944-cü ilin may ayında nəşr olundu.<ref name="wargod"/> Kitaba hərb elminin böyük alimi professor, general-mayor [[Yevgeni Barsukov]] çox dəyərli ön söz yazmışdır.<ref name="wargod"/> Həmin kitab 1984-cü ildə "Azərnəşrdə" əlavə və izahlarla kütləvi tirajla (60 min) Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunmuşdur.<ref name="wargod"/> 1943-cü il avqustun 18-də indiki Musa Nağıyev adına xəstəxanada kardiosklerozdan vəfat edən general Əliağa Şıxlinskinin dəfn mərasimini filosofalim [[Heydər Hüseynov]]un özü təşkil etdi.<ref name="wargod"/><ref name="kongress">{{cite web|title=Али Ага Шихлинский - Бог артиллерии|url=http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|publisher=vakrf.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042418/http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|url-status=dead}}</ref> Generalla heç bir qohumuluğu olmayan alimin Şıxlinski şəxsiyyətinə, onun sərkərdəlik fəaliyyətinə, xüsusilə, lüğətçilik sahəsindəki elmi-publisistik yaradıcılığına böyük rəğbəti vardı.<ref name="wargod"/> Dəfn mərasimi Bakı Hərbi Qarnizonunundan çağırılmış alay orkestrlə müşayiət etdi.<ref name="wargod"/> Qəbri üstündə topdan və avtomatlardan yaylım atəşi atıldı.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini görkəmli sərkərdələrə məxsus hərbi qaydada torpağa tapşırdılar.<ref name="wargod"/> Heydər Hüseynovun özü, generalın yetirmələri və qohumları son vida nitqi söylədilər.<ref name="wargod"/> === Şəxsi həyatı === [[Fayl:Nigar Shikhlinskaya in 1914.jpg|thumb|[[Nigar Şıxlinskaya]] — İlk azərbaycanlı şəfqət bacısı.]] O, 1909-cu il oktyabrın 27-də, 44 yaşında Zaqafqaziya müftisi [[Hüseyn Əfəndi Qayıbov]]un qızı — dul qadın [[Nigar Şıxlinskaya|Nigar]] xanım ilə evləndi.<ref name="czar"/><ref>{{cite web|title=Nigar xanım Şıxlinskayanın yadigarı bərpa olundu|url=https://www.azadliq.org/a/tarix-muzeyinde-yeni-eksponat/28369121.html|publisher=www.azadliq.org|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanımın birinci əri milliyyətcə [[acarlar|acar]] və dini [[müsəlman]] olan Dərviş bəy Məmmədbəy oğlu Palavandov idi.<ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski özünün "Xatirələrim" kitabında yazırdı: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Bu dəyişiklik mənim həyatımı işıqlı bir yola, parlaq bir səadətə yönəltdi. Bir yerdə keçirmiş olduğumuz iyirmi iki illik həyatın aydın səmasında bir bulud ləkəsi belə görünmədi. Fitrətən istedadlı olan, yaxşı təhsil görmüş, mülayim xasiyyətli Nigar xanım ailə səadəti üçün yaradılmış bir qadın idi. Mən bu səadətə tam mənası ilə nail oldum.<ref>{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2015/mart/426477.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref>''}} Əliağa Şıxlinski həm də hərbçi [[Rüstəm Şıxlinski]] və [[Cavad bəy Şıxlinski]]nin əmisi idi. Şıxlinski bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur.<ref name=wargod/> Çoxlu şerlər tərcümələr və bədii parçalar müəllifi olan Əliağa Şıxlinski heç vaxt onları dərc etdirməmişdir.<ref name=wargod/> [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndəki şəxsi qovluğunda və Respublika Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində, akademik [[Heydər Hüseynov]]un şəxsi fondunda general Əliağa Şıxlinskiyə məxsus çoxlu sənəd və materiallar var.<ref name=wargod/> Beş yüz on dörd nömrəli fondda generala məxsus bir dəftər də saxlanılır.<ref name=wargod/> Muzeydə və arxivdə saxlanan Şıxlinskinin "Zabitin yaddaşı" dəftərində şerlərə, bədii parçalara, tərcümə və qeydlərə rast gəlmək olar.<ref name=wargod/> 1900-cü il oktyabrın 21-də tərtib olunmuş "Zabitin yaddaşı" dəftərindəki qeydlərdən aydın olur ki, dramaturq [[Cəfər Cabbarlı]]nın yaradıcılığına generalın xüsusi məhəbbəti olub, Cəfər Cabbarlının vaxtsız ölümü onu hədsiz dərəcədə kədərləndirib.<ref name=wargod/> General [[Azərbaycan ədəbiyyatı]]nın görkəmli nümayəndələri [[Səməd Vurğun]]un "Böyük ədib" və [[Osman Sarıvəlli]]nin "Yaşar" erlərini məharətlə [[rus dili]]nə tərcümə edib.<ref name=wargod/> General Əliağa Şıxlinskinin şəxsi fondunda şair Osman Sarıvəlliyə yazdığı məktubların surəti və poçt qəbzi saxlanılır.<ref name=wargod/> O, şair Osman Sarıvəlliyə yazır ki, mən cəsarət edib böyük dramaturq Cəfər Cabbarlıya yazdığınız "Yaşar" və "Ölüm" şerlərini türkcədən ruscaya tərcümə etdim. Xahiş edirəm, tərcümə ilə tanış olun, xoşunuza gəlsə dərc etdirmək üçün rüsxət verin.<ref name=wargod/> Generalın "Zabitin yaddaşı" dəftərində onun həyat və məslək yoldaşı, Nigar xanıma yazdığı "Ey sevdiyim dilruba", "Ana və onun əziz Nigarına", "Adi povest", "Vitse-admiral Makarovun xatirəsinə", VII əsr yapon şairi Ş. Munetodan "Sən mənə vəhşi dedin" şerlərinin rus dilinə tərcüməsi və başqa parçalar saxlanılır.<ref name="dilruba">{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://525.az/site/?name=xeber&news_id=33399#gsc.tab=0|publisher=525.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanım 1931-ci ilin 15 avqustunda Bakıda dünyasını dəyişir.<ref name="dilruba"/> Onun ölümü Əliağa Şıxlinskiyə çox ağır təsir edir.<ref name="dilruba"/> O, öz xatirələrində Nigar xanımın ölümü barədə yazır: "1931-ci il avqustun on beşində Nigar xanımın ölümü mənim üçün ən ağır bir zərbə oldu.<ref name="czar"/><ref name="dilruba"/> Mənim hər şeyim — həm səadətim, həm də səhhətim onunla getdi". Nigar xanımdan sonra Əliağa Şıxlinski 13 il tənha ömür sürür: "Mənim ölüm tariximi sevimli Nigar xanımın vəfatı günü ilə hesablayın" — deyən general öz vəsiyyətnaməsində xanımı ilə bərabər dəfn olunmasını və qəbrinin üzərində heç bir tarix qoyulmamasını istəyir.<ref name="dilruba"/> 1948-ci il noyabrın 28-də vəfat edən bəstəkar [[Üzeyir bəy Hacıbəyov]]un pianosunun üstündə bitməmiş bir not yazısı qalıb.<ref name="dilruba"/> Üzeyir bəy general Əliağa Şıxlinskinin altıbəndlik "Mənim" şeirinin iki bəndinə romans yazıbmış.<ref name="dilruba"/> Sonsuz bir məhəbbətlə sevdiyi Nigarını Əliağa Şıxlinski qaynar ilhamla tərənnüm edirdi:<ref name="dilruba"/> {{Sitat qutusu |title = |quote = <poem>Ey sevdiyim, ey dilruba, Səbrim, qərarımsan mənim. Səd mərhəba, səd mərhəba, Nə türfə yarımsan mənim. Görən səni, ey nazənin, Deyər: pəh-pəh, səd afərin! Dünyada mislin yox yəqin, Əcəb dildarımsan mənim! Gözəl zahirdə surətin, Gözəl batin təbiətin. Gözəl hər işdə qeyrətin, Namusum, arımsan mənim.</poem> |qalign = center |source = <small>"Mənim", Əliağa Şıxlinski</small><ref name="dilruba"/> |width = 35% |fontsize = 100% |align = center |bgcolor = }} Əliağa Şıxlinski barəsində maraqlı faktlara diqqət çəkən tədqiqatçılar yazır ki, o, iri cüssəli olmasına baxmayaraq, alt dodağı hündürlüyündə çəkilmiş ipin üzərindən tramplinsiz tullana bilərmiş.<ref name="trivia">{{cite web|title=ADR-in hərbi nazirinin müavini, "Artilleriya Allahı", general Əliağa Şıxlinski - 150|url=http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|publisher=www.baki-xeber.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224143/http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|url-status=dead}}</ref> Digər zabit həmkarlarından fərqli olaraq, heç vaxt pulla [[qumar]] oynamazdı.<ref name="trivia"/> At yarışlarında hansı atın qalib gələcəyini 90%-lik ehtimalla bildiyi halda, heç vaxt bu oyuna pul yatırmazdı.<ref name="trivia"/> [[Rus-yapon müharibəsi]] zamanı 2 topla düşmənin 18 topuna qarşı müqavimət göstərərək, öz mövqeyindən geri çəkilməyib.<ref name="trivia"/> İmperator məiyyətinə daxil olmaq barədə israrlı təklifləri heç vaxt qəbul etməyib.<ref name="trivia"/> General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü qırmızı məxmər parça və [[dəri]]dən hazırlanıb.<ref name="saddle"/> Eksponatın aşağı hissəsində də güləbətin sapdan saçaqlar var.<ref name="saddle"/> 2017-ci ildə yəhərüstü bərpaya ehtiyac olduğundan Azərbaycan Tarixi Muzeyinin bərpa laboratoriyasının rəssamı İlhamə Rəhimova tərəfindən bərpa edilib.<ref name="saddle"/> Yəhərüstü bərpadan sonra Hədiyyələr və Xatirə Əşyaları fonduna təhvil verilib.<ref name="saddle">{{cite web|title=General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü – FOTO|url=http://www.1news.az/az/cemiyyet/20170206053825695.html|publisher=www.1news.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> == İrsi == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin barelyefi.jpg|thumb|Əliağa Şıxlinskinın [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsində yaşadığı binada xatirə-barelyefi. Müəllif: Xanlar Əhmədov.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=VuOkm3kbXUU |title=Əliağa Şıxlinskinin doğum günüdür |author=Lider TV |date= 24.04.2018|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-04-24 |language=az }}</ref>]] Onun adını 1980-cı ildə [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nə aid olan tanker daşıyır.<ref>{{cite web|title=“GENERAL ŞIXLİNSKİ” TANKERİ BAKIYA GƏTİRİLMİŞDİR|url=https://azertag.az/xeber/GENERAL_SIXLINSKI_TANKERI_BAKIYA_GATIRILMISDIR-965002|publisher=azertag.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> [[Bakı]] və [[Qazax]] şəhərində adına küçə var.<ref name="alim"/> Respublika Nazirlər Sovetinin 1990-cı il 28 iyul tarixli qərarı ilə [[Sabirabad rayonu]]ndakı altı saylı pambıqçılıq kolxozuna və Bakının yeddinci mikrorayonundakı 135 saylı orta məktəbə general Əliağa Şıxlinskinin adı verilmişdir.<ref name="alim"/> Vaxtilə yaşadığı Cəfər Cabbarlı küçəsindəki binaya xatirə-barelyefi vurulmuşdur.<ref name="alim">{{cite web|last1=Назирли|first1=Шамистан|title=Генерал-ученый|url=http://www.kaspiy.az/news.php?id=25267#.Wb6XjrKGOUk|publisher=www.kaspiy.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1990-ci il iyulun 23-də isə Respublika Prezdentinin fərmanı ilə ali məktəb tələbələri üçün xüsusi "general Əliağa Şıxlinski" təqaüdü təsis edildi.<ref name="alim"/> 2014-cü ildə Azərbaycan Prezidenti [[İlham Əliyev]] general Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.<ref>{{cite web|title=General Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək|url=https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2335397.html|publisher=az.trend.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Əliağa Şıxlinski [[Aleksandr Nikolayeviç Stepanov|Aleksandr Stepanovun]] "Port-Artur" və "Zvonaryovlar ailəsi" romanlarının personajlarından biridir:<ref name="alim"/> {{cquote|müəllif=Aleksandr Stepanovun "Zvonaryovlar ailəsi" romanından|''Əliağada general təkkəbbüründən əsər-əlamət yox idi. General Şıxlinski hərbi akademiyanı bitirməsə də, fitri zəkası, praktik fəhmi artilleriya elmində ona böyük nüfuz qazandırmışdır.<ref name="wargod"/>''}} === Filmoqrafiya === # [[General (film, 1970)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Sərkərdə ləyaqəti. General Əliağa Şıxlinski (film, 2011)]] # [[Artilleriya allahı (film, 2015)]] == Əliağa Şıxlinski barədə olan fikirlər == * "Əliağa Şıxlinski taktika sahəsində dərin nəzəri əməli bilikli sayca çox olmayan artilleristlərdən biri olub. O, hərb elmini təcrübədə tətbiq etmək sahəsində nadir bir istedada malik idi. Əliağanın qəhrəmanlığı öz vətəninin şərəf və azadlığını müdafiə edən hər bir şəxs üçün nümunə olmalıdır." — [[Yevgeni Barsukov]]<ref name="peoplesu"/> * "Əliağa Şıxlinski dünyada şöhrət qazanmış topçuluq elmi sahəsindəki nəşrləri və fəaliyyəti ilə yanaşı, dil və ədəbiyyat məsələləri ilə də məĢğul olurdu. Əliağa Şıxlinski ilə yaxında tanış olanlar, onun maraqlı söhbətlərinə qulaq asanlar bilirlər ki, bu təvazökar və səmimi insan nə qədər ağıllı və ibrətli bir şəxs idi." — [[Heydər Hüseynov]]<ref name="wargod"/> * "Azərbaycanlılar birinci dəfə deyil ki, vuruş meydanlarında (1945-ci ildə olan Sovet-Yaponiya müharibəsi) Yaponlarla qarşı-qarşıya gəlirlər. Mən Port-Artur uğrunda gedən döyüşlərdə fərqlənmiş məşhur topçu Əliağa Şıxlinskinin adını çəkə bilərəm. Bu ad rus hərb elmi tarixində böyük şöhrət qazanmışdır." — [[Səməd Vurğun]]<ref name="wargod"/> * "Şıxlinski Nikolay ordusunda "Artilleriyanın Allahı" sayılırdı." — [[Nəriman Nərimanov]]<ref name="wargod"/> * "Yoldaş Şıxlinski möhkəm iradəyə və enerjiyə malikdir, vəziyyəti düzgün qiymətləndirməyi bacarır, tabeliyində olanlar qarşı tələbkar, lakin çox ədalətlidir, onlara yoldaşlıq münasibəti bəsləyir. İntizamlıdır, sağlamdır, yaşının çox olmasına baxmayaraq səfərlərdə çox dözümlüdür. Hərbi Elmi Bilik Cəmiyyətinin ən fəal üzvüdür. Yüksək hərbi elmi biliyə malikdir." — [[İona Yaker]]<ref name="wargod"/> == Təltif və mükafatları == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin məzarı.jpg|thumb|[[Bakı]]da Əliağa Şıxlinskinin məzarı]] * 1891 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden">{{cite web|last1=Qocayeva|first1=Adilə|title=Görkəmli sərkərdə|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_may2009/77447.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> * 1896 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1901 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli qılınclarla [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1904 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış IV dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla və bantla)<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Rus-yapon müharibəsinin xatirəsinə]]" gümüş medalı<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} [[Ən yüksək lütf]]<ref name="forza"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Romanov sülaləsinin hökmranlığının 300 illiyinin xatirəsinə]]" açıq rəngli bürünc medalı<ref name="wargod"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} [[Fəxri Legion ordeni]]<ref name="orden"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla)<ref name="orden"/> == Biblioqrafiya == === Əsərləri === [[Fayl:Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar.JPG|thumb|Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar]] * Döyüş sahəsində artilleriyanın istifadəsi (1910)<ref name="kongress"/> * Dağ və sahə artilleriyasının problemlərinin həlli üçün tapşırıqlar toplusu (1916)<ref name="kongress"/> * Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğət (1926)<ref name="kongress"/> * İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi (1927)<ref name="kongress"/> * Xatirələrim (1944)<ref name="kongress"/> == Qalereya == <center><gallery> Fayl:Ali-Agha Shikhlinski.jpg|Əliağa Şıxlinski Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya 2.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə. 1920-ci illər Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1920.jpg|1920-ci ildə Əliağa Şıxlinski Fayl:Shikhlinski-Veisov-Frunze-Karaev 1925.jpg|1925-ci ilin aprel ayında Əliağa Şıxlinski [[Mixail Frunze]] və [[Əliheydər Qarayev]] ilə </gallery></center> == İstinadlar == <div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088"> {{İstinad siyahısı|3}} </div> == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Ali-Agha Shikhlinski | wikispecies = | wikt = | b = | s = Əliağa Şıxlinski | q = | n = | m = }} * {{cite book|last1=Bayramova|first1=Zəminə|title=Artilleriyanın Allahı: poema|date=2016|isbn=978-9952-8284-8-1|pages=136|url=http://www.ebooks.az/view/Z5qc3EH8.pdf|accessdate=1 oktyabr 2017}} * [http://www.anl.az/el/Kitab/92811.pdf Şəmistan Nəzirli. General Əliağa Şıxlinski və silahdaşları (hərb tarixindən araşdırmalar). Bakı, 2012.] * "Artilleriya Zabitləri məktəbinin jurnalı", 1913. səh.2. * [http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html Mətanət Kərimova. İlk azərbaycanlı tibb bacısı-Nigar Şıxlinskaya] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171016231947/http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html |date=2017-10-16 }} — 30–04–2015 {{Azərbaycanlı generallar}} [[Kateqoriya:Əliağa Şıxlinski| ]] [[Kateqoriya:Şıxlinskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan memuarçıları]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] m65cr2wtmq62gf7iam5h90q4cmm4wsc 6600989 6600988 2022-08-29T10:35:04Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Dövlət xadimi |ləqəbi = Artilleriyanın tanrısı |rütbə = [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant (2.04.1917),<br>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun artilleriya generalı (28.06.1919) |hissə = 29-cu artileriya briqadasının 5-ci batareyası<br>21-ci Artilleriya briqadasının 1-ci diviziyası<br>10-cu Ordu (Qərb Cəbhəsi) |döyüşlər = [[Boksçu üsyanı|1900-1901-ci il Çin hərbi yürüşü]]<br>[[Rus-yapon müharibəsi]]<br>[[Nanşan döyüşü]]<br>[[Port-Arturun müdafiəsi]]<br>[[Birinci Dünya Müharibəsi]] |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hərbi nazirinin müavini |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 29 dekabr 1918 |dövr son_3 = 30 mart 1929 |sələfi_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] |xələfi_3 = ''Vəzifə ləğv edildi.'' |nazir_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] }} '''Əli Ağa Şıxlinski''' (tam adı: ''Əli Ağa İsmayıl Ağa oğlu Şıxlinski''; {{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Hərbi nazirinin müavini, [[SSRİ|Sovet]] hərb xadimi və artilleriya generalı. Artilleriyanın nəzəri və praktiki inkişafındakı danılmaz xidmətlərinə və qazandığı qələbələrə görə ruslar Əliağa Şıxlinskiyə "''Artilleriyanın Allahı''" ləqəbini veriblər.<ref>{{cite web|title=150 лет назад родился «бог артиллерии» русской армии и АДР|url=http://www.vesti.az/news/245499|publisher=www.vesti.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Юбилей, который ждут|url=http://www.echo.az/article.php?aid=85976|publisher=www.echo.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042405/http://www.echo.az/article.php?aid=85976|url-status=dead}}</ref> 1926-cı ildə Əliağa Şıxlinski "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref>{{cite web|title=The God of Artillery in Baku|url=https://www.azernews.az/culture/73876.html|publisher=www.azernews.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur. == Həyatı == === Erkən illəri === Əliağa Şıxlinski 1865-ci il martın 3-də [[Yelizavetpol quberniyası]], [[Qazax qəzası]]nın Qazaxlı (indiki [[Aşağı Salahlı]]) kəndində ağalıq nəslində anadan olub.<ref name="heart">{{cite web|title=Kiçik qəbri olan böyük general|url=http://teleqraf.com/news/maraqli/141680.html|publisher=teleqraf.com|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> O yazırdı ki, onun atası İsmayıl ağa Əli Qazax oğlu Şıxlinski, əsli 1537-ci ildən başlayan igid bir nəslə mənsub olub.<ref name=wargod/> Şıxlinski 1904-cü ildən qeydlər apardığı "Zabitin dəftəri"ndə iftixarla yazır ki, onun anası Şahyəmən xanım [[Molla Vəli Vidadi]]nin qız nəvəsidir. Əliağa Şıxlinskindən həm də iki qardaşı olmuşdur.<ref name="bigkavkaz">{{cite web|title=ИСТОРИЯ "БОГА АРТИЛЛЕРИИ" - ГЕНЕРАЛА АЛИ АГА ШИХЛИНСКОГО|url=http://www.bigcaucasus.com/review/people/10-12-2016/90068-0/|publisher=www.bigcaucasus.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113092937/http://www.bigcaucasus.com/review/people/90068-0/|url-status=dead}}</ref> O, 1876-cı ilin avqustunda [[Tiflis]] hərbi gimnaziyasının birinci sinfinə daxil olmuş, oranı-artıq kadet korpusuna çevrilmiş gimnaziyanı 1883-cü ildə birinci şagird kimi bitirmişdi.<ref name="heart"/> === Hərbi karyerasının başlanğıcı === [[Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1905.jpg|thumb|left|Kapitan Əliağa Şıxlinski, 1904-cü il]] 1883-cü ildə Əliağa Şıxlinski öz təhsilini [[Sankt-Peterburq]]da, Mixaylovsk artilleriya məktəbində davam etdirmişdi.<ref name="bigkavkaz"/> O, orda da nəinki bacarıqlı şagird kimi, həm də əla süvari və gimnast kimi müvəffəqiyyət qazanmışdı.<ref name="peoplesu"/> Yunkerin müvəffəqiyyətləri diqqətdən kənarda qalmamış, təhsilin başlamasından 7 ay sonra o, unter-zabit olmuş, 1885-ci il oktyabrın 13-də isə portupey-yunkerliyə layiq görülmüşdü.<ref name="peoplesu"/> Onun müəllimləri məşhur artilleriyaçılar Nil Lvoviç Kirpiçev, Nikolay Vladimiroviç Maiyevski, Aksel Qadolin idi.<ref name="peoplesu"/> Əliağa Şıxlinski onlardan bütün yaxşı cəhətləri mənimsəmişdi.<ref name="peoplesu"/> O, həmçinin kütləvi mühazirələr və məruzələrdə iştirak etmiş, digər hərbi məktəblərin kurslarını dinləmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1886-cı il avqustun 11-də Əliağa Şıxlinski məktəbi podporuçik rütbəsi almaqla birinci dərəcə ilə bitirdi.<ref name="bigkavkaz"/> Xidmətinin birinci ilindəcə öz ilk pedoqoji təcrübəsini qazandı: artilleriya briqadasının tədris komandasının müəllimi, sonra isə briqada komandasının rəisi oldu.<ref name="peoplesu"/> O, özünü parlaq artilleriya bilicisi, yaxşı təşkilatçı, bacarıqlı müəllim və tərbiyəçi kimi göstərmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1900-cu ildə kapitan Şıxlinski Şərqi Sibirə dəyişdirilməsi xahişi ilə müraciət etdi.<ref name="peoplesu"/> Onu Əlahiddə Zabaykalye artilleriya divizionunun batareya baş zabiti vəzifəsinə təyin etdilər, bundan başqa, artilleriya toplantısı Komitəsinin sədri kimi, o, dəfələrlə batareya və divizion komandirlərinin səlahiyyətlərini icra etmişdi.<ref name="peoplesu">{{cite web|title=АЛИ-АГА ИСМАИЛ-АГА ОГЛЫ ШИХЛИНСКИЙ: БИОГРАФИЯ|url=http://www.people.su/125274|publisher=www.people.su|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Rus-yapon müharibəsi === [[Fayl:Niva-1905-4.jpg|thumb|left|1905-ci ildə Port-Arturda artilleriya zabitləri komandir Əliağa Şıxlinski ilə]] 1904-cü il mayın əvvələrində batareya yaponlara qarşı yürüşə çıxdı. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə Şıxlinski Port-Artur müdafiəsinin qəhrəmanı kimi məşhurlaşdı.<ref name="wargod"/> Qalanın müdafiəsinin ən mühüm sahələrində olan Şıxlinski yaponların hücumlarının qarşısının alınmasında yarımbatareyanın atəşi ilə düşmənə böyük zərbə vuraraq fəal iştirak etmişdi.<ref name="wargod"/> Tanınmış hərbi tarixçi, general-mayor İ. Krupçenko sonralar yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Yapon hücumlarının dəf edilməsində rus artilleriyaçıları böyük rol oynayırdılar. Onlar cəsarətlə topları qabağa çəkərək dəqiq niĢangahla birbaşa karteçlə Yaponlara böyük zərbə yetirirdilər.<ref name="wargod">{{cite book|last1=Nəzirli|first1=Şəmistan|title=General Əliağa Şixlinski ömrü|date=2005|publisher=Uğur|location=Bakı|pages=248|url=http://www.ebooks.az/view/HEXT8Cpo.pdf|accessdate=16 sentyabr 2017}}</ref>''}} Şıxlinski onların arasında idi. O, döyüşlərdə örtülü və açıq mövqelərdən artilleriya atəşi aparır, qorxmadan topları düz nişangahla atmaq üçün qabağa çəkirdi. Qəhrəmanlığına görə onu "Müqəddəs Qeorqiy Pobedonosets" ordeni təqdim etdilər. Sonralar Şıxlinski yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Mən həmişə Port-Artur epopeyasının iştirakçısı olduğumu fəxrlə xatırlayıram.<ref name="wargod"/>''}} 1905-ci il aprelin 1-də "Tərcuman" qəzetinin "Müxtəlif xəbərlər" rubrikasında yazıdan: {{cquote|müəllif=|''Dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Əliağa Şıxlinski oktyabrın yeddisindən noyabrın on doqquzunadək Port-Arturda yaponların basqınını dəf etməkdə fərqləndiyi üçün Ali ehtiramla "İgidliyə görə" medalı və üstü yazılı Qızıl qılıncla təltif olunub.<ref name="wargod"/>''}} [[Fayl:Udostoverenie.jpg|thumb|150px|1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının Əliağa Şıxlinskinin hərbi xidmətə yararlı olmadığı haqqında verdiyi arayış]] 1905-ci ildə çap olunmuş "Yaponlarla müharibənin salnaməsi" almanaxının səksən birinci nömrəsini min beş yüz yetmiş yeddinci səhifəsində mətndən: {{cquote|müəllif=|''"Müqəddəs Georgi" ordenli süvari divizionunun təqdimatına əsasən əlahəzrət imperator 3/IX -1905-ci il tarixdə böyük mərhəmət göstərərək, Port-Arturun müdafiəsində şücaəti ilə fərqlənmiş, 1904-cü il oktyabrın 13-dən-17-dək üç saylı istehkamı və bu istehkamın digər qurğularını artilleriya ilə bacarıqla müdafiə etmiş dördüncü Şərqi - Sibir atıcı artilleriya briqadasının podpolkovniki Əliağa Şıxlinskinin dördüncü dərəcəli şəhid və müzəffər Georgi ordeni ilə təltif etmişdir. Podpolkovnik Əliağa Şıxlinski bu döyüşdə böyük şücaət göstərmiş, ixtiyarında olan yarımbatareyanın nişançıları həlak olduğundan çox vaxt topları şəxsən özü tuşlayaraq düşmən artilleriyasını dəfələrlə susmağa məcbur etmiş və adı çəkilən istehkamlara yaxınlaşmağa can atan yapon piyadalarını qeyri-adi cəsarətlə geri oturtmuşdur...<ref name="wargod"/>''}} Həmin döyüşlərin iştirakçısı 1906-cı ildə "Port-Arturun əzablı günləri" adlı ikicildlik monumental əsərin müəllifi P. Larenko yazır ki, Laperov dağında batareya komandiri kapitan Əliağa Şıxlinski ağır yaralanmışdır.<ref name="wargod"/> O, Kinjo döyüşlərdə, "Zelyonnı" və "Volçye" dağları vuruşmalarında əsl qəhrəman kimi iştirak etdi.<ref name="wargod"/> Avqustun əvvələrində öz batareyası ilə "Vısokaya qora"da, avqustun onundan isə daima Laperovda olmuşdur.<ref name="wargod"/> Elə buradan da girəcək yerlərini və istehkamları atəşə tutub həmlə kolonnalarını dəf edərək düşmənin səhra artilleriyası ilə inamlı döyüşlər aparırdı.<ref name="wargod"/> Port-Artur qalası təslim olandan sonra müharibədə itirak etməmək şərtilə yaponlar podpolkovnik Əliağa Şıxlinskini ağır yaralı kimi vətənə göndərdilər.<ref name="wargod"/> Vətəndə yaraları gözlənildiyindən də tez sağaldığından o yenidən Mancuriya ordusuna göndərilməyi xahiş etdi.<ref name="wargod"/> Lakin onu buraxmadılar. Müharibədən sonra Rusiyaya qayıtmağını və yenidən cəbhəyə getmək istədiyini Əliağa Şıxlinski "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq təsvir edir.<ref name="wargod"/> 1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının verdiyi arayış generalın arxivində indi də saxlanılır.<ref name="wargod"/> Onun mətni belədir: {{cquote|müəllif=|''Arayış doqquz saylı ehtiyat səhra hospitalından dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Şıxlinskiyə verilir. Ondan ötrü ki, onun yapon tibb komissiyası tərəfindən hərbi xidmətə yararlı olmadığı müəyyənləşdirilib. O, Rusiyaya buraxılır.<ref name="wargod"/>''}} Onun Port-Arturdakı nümunəvi döyüş xidmətləri "İgidliyə görə" sözlərlə yazılmış qılıncla, dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeninə əlavə olaraq qızıl qılınc nişanı, qılınc və bantlı "Müqəddəs Vladimir" ordeni, üzərində "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah və məşhur "Müqəddəs Georgi" ordeninin dördüncü dərəcəsinə layiq görülmüşdü.<ref name="battle">{{cite web|title=Şıxlinskilərin 1919-1920-ci illərdə|url=http://anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2015/mart/424398.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Artilleriya Zabitləri məktəbində xidməti === [[Fayl:Triangle of Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|120px|"Şıxlinski üçbucağı"nın sxemi]] 1906-cı il fevralın 1-dən avqustadək, Şıxlinski Çarskoye-Selo şəhərindəki Artilleriya Zabitləri məktəbində kurs keçib.<ref name="czar">{{cite web|title=История жизни и любви генерала Али ага Шихлинского и его жены Нигяр ханум|url=http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|publisher=tsarselo.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224034/http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|url-status=dead}}</ref> Əla qurtardığına görə həmin məktəbdə müəllim saxlanılıb. Həmin il Əliağa Şıxlinski gözlə görünməyən hədəfi nişan alan "Şıxlinski üçbucağı" hərbi-elmi nəzəriyyəsini kəşf etdi.<ref name="peoplesu"/> Doğrudur, bu yalnız 1924-cü ildə [[Qızıl Ordu]]da həyata keçirildi və özünü tamamilə doğrultdu. Artilleriya atəşi təcrübəsinə daxil edilən mühüm yenilik "Şıxlinski üçbucağı" adlanan-hədəf göstərməsinin rasional üsulu oldu.<ref name="heart"/><ref name="peoplesu"/> Bu üsul ilkin olaraq batareyaları elə tuşlayır ki, seçilmiş oryentirdən yayınan, istənilən nöqtədə görünən hədəflər asanlıqla, müəyyən düzəlişlərin köməyi ilə ilkin tuşlama əsasında artilleriyanın atəşinin altına düşə bilər.<ref name="peoplesu"/> Bu, batareyanı vaxtında hədəfə tuşlamaq imkanı verirdi.<ref name="peoplesu"/> O, 1907-ci ildə [[Riqa]]da yerləşən 29-cu topçu briqadasında batareya komandiri oldu.<ref name="peoplesu"/> 1908-ci il 25 noyabrda Çarskoye-Seloda müqəddəs Qeorqi Pobedonosev ordeni günü bayram edilirdi.<ref name="topchu"/> Podpolkovnik Şıxlinskiyə əla xidmətlərinə görə [[polkovnik]] rütbəsi verilirdi.<ref name="wargod"/> O, on illik xidməti borcunu üç ildə yerinə yetirmişdi.<ref name="wargod"/> Bu barədə yuxarı dairələrdə də, orduda da çox nadir bir hadisə kimi danışılırdı. Sülh vaxtı bu, ağlasığmaz təltifat idi.<ref name="wargod"/> Artilleriya — zabitləri məktəbində Şıxlinski özünü qabaqcıl ideyaları təcrübədə tətbiq edən yenilikçi zabit kimi göstərirdi.<ref name="wargod"/> Xidmətdə fərqləndiyinə görə, ona vaxtından əvvəl [[polkovnik]] rütbəsi verildi.<ref name="wargod"/> O, 1912-ci ildə aeroplanların tətbiqi təcrübələrinin işlənməsi üzre komissiyanın üzvü, bir ildən sonra isə məktəb rəisinin köməkçisi oldu.<ref name="wargod"/> Tezliklə, "Artilleriya — zabitləri məktəbinin xəbərləri" jurnalı çıxmağa başladı.<ref name="wargod"/> Jurnalın səhifələrində generalın özü də çıxış edirdi.<ref name="topchu">{{cite web|title=Его звали богом артиллерии|url=http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|publisher=www.azerizv.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2015-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150401015624/http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|url-status=dead}}</ref> 1913-cü ilin yayında general Joffre fransız ordusunun on yeddi nəfərlik zabit heyəti ilə [[Rusiya]]ya gəlir. Onlar bir neçə gün artilleriya zabitləri məktəbinin proqramı ilə maraqlanırlar.<ref name="heart"/> Fransızlar qısalüləli topdan örtülü atəş üsulu ilə bir komandirin rəhbərliyi altında batareyadan necə atəş açıldığını göstərməyi xahiş edirlər.<ref name="heart"/> Bütün atəş üsulunun təşkilinə komandirlik Əliağa Şıxlinskiyə həvalə olunur.<ref name="heart"/> General Şıxlinskinin təşkil etdiyi dəqiq atəş üsulu və qısalüləli ağır top atışı fransızları heyrətdə qoyur. Onlar qısalüləli atəş üsulunu (o vaxta qədər fransızlarda qısalüləli top atəşindən istifadə olunmurmuş) özlərində tətbiq etməyi elə oradaca qət edirdilər.<ref name="heart"/> Bir il sonra Rusiyaya gələn Fransa prezidenti [[Raymon Puankare]] rus artilleristlərinin general Joffreyə və onun heyətinə göstərdikləri hörmət müqabilində mükafatlar gətirir. Bu mükafatların arasında generallara məxsus cəmi iki fəxri "[[Fəxri Legion ordeni]]" də vardı.<ref name="heart"/> Onun biri süvari generalı Bezorazova, ikincisi ilə Əliağa Şıxlinskiyə təqdim olunur.<ref name="heart"/> 1913-cü ildə məktəb Şıxlinskinin təklifi ilə bəndlənmiş [[Hava şarı|aerostat]]dan atəşin, müşahidə və hədəfin kəşfiyyatı üzrə təcrübələrə, həmçinin, aerostata və təyyarələrə atəşin əsas müddəalarının işlənib hazırlanmasına başladı.<ref name="wargod"/> Bu məsələ üzərində Əliağa Şıxlinski artıq çoxdan işləyirdi.<ref name="wargod"/> Hələ 1911-ci ildə, məktəbdə hava hədəfinə atəşin qaydaları məsələsi müzakirə olunarkən, alim hesabı saatda 180 verstlə uçacaq təyyarələr üzrə aparmağı təklif etmişdi.<ref name="wargod"/> Artıq o vaxt Şıxlinski aviasiya və hava hücumundan müdafiənin perspektivini düzgün başa düşmüşdü.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinski məktəbdə qoşun bölmələrində və Peterburqun müxtəlif elmi yığıncaqlarında hərbi mövzuda silsilə mühazirələr oxumuşdur.<ref name="wargod"/> Bu mühazirələr Baş Qərargahın əmrilə kitabça şəklində çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/> Onun "Divizion miqyasında topçu manevrlərinin təşkili üçün təlimat", "Dağ və səhra artilleriyası üçün məsələ və misallar məcmuəsi", (1913-cü ildən 1916-cı ilədək üç dəfə təkrar nəsr olunub) "Səhra toplarının cəbhədə işlədilməsi" və "Topçu zabitləri məktəbində podpolkovnik Şıxlinski tərəfindən oxunmuş mühazirələrin xülasəsi" kimi sanballı kitabları çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/><ref name="topchu"/> Xüsusilə, sonuncu kitab topçular arasında çox böyük şöhrət qazanmışdır. Onu da deyək ki, artilleriya zabitləri məktəbinin mətbəəsində çap olunan bu kitab məktəbə xeyli mədaxil gətirir.<ref name="wargod"/> Həmin gəlirdən Əliağa Şıxlinskiyə qızıl pula 500 manat müəllif haqqı verilirdi.<ref name="wargod"/> === Birinci dünya müharibəsi === [[Fayl:Spectacles of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|thumb|left|[[Birinci dünya müharibəsi]]ndə Əliağa Şıxlinskinin taxdığı qoruyucu eynək. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] [[Birinci dünya müharibəsi]]nin əvvələrində Şıxlinski gəmilərdən alman desantçılarının çıxarılması ehtimalına qarşı [[Sankt-Peterburq|Petroqrad]] artilleriyasının rəisi təyin edildi. Rusiya paytaxtı Petroqradın müdafiəsi şəxsən ona həvalə olunmuşdu.<ref name=trivia/> O, şəxsən müdafiə xətti üzrə bütün cəbhəni gəzmiş, batareya qurğularının yerini ve atəş mövqelərinin qurulması qaydasını müəyyənləşdirmişdir.<ref name="wargod"/> O, aeroplanlardan müdafiəyə böyük diqqət yetirmişdir.<ref name="forza"/> Onun təşəbbüsü ilə Petroqradın ətrafında general Rozenberqin sistemi əsasında xüsusi platformalarda 1900-cü il nümunəli, 3 düyümlü tezatan top qurğuları ilə təyyarə əleyhinə müdafiə təşkil edildi.<ref name="wargod"/> Tezliklə Şıxlinskinin Şimal-Qərb cəbhəsinin artilleriya müfəttişi vəzifəsinə keçirdilər.<ref name="forza">{{cite web|title=Вперед! Всегда вперед!|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2015/aprel/432750.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Orada general tapşırıqların yerinə yetirilməsində artilleriya qruplarına şəxsən rəhbərlik etmiş, geniş miqyasda artilleriya hazırlığı həyata keçirilmişdir.<ref name="forza"/> Öz nəzəri işləmələrini döyüşün aparılması təcrübəsilə əlaqəndirərək yaradıcılıqla istifadə edir, hərb elmini yeni töhfələrlə zənginləşdirirdi.<ref name="forza"/> O, tezliklə çəpərləmə (mancə) atəşi aparılması üçün təlimat işləyib hazırladı.<ref name="wargod"/><ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski 1916-cı ildə Krevo yaxınlığında alman mövqelərinin yarılması əməliyyatına, Qərb cəbhəsinin onuncu ordu cəbhəsində 1917-ci il iyul əməliyyatının topçuluq cəhətindən hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini həmişə ön mövqelərdə görmək olardı.<ref name="wargod"/> O, topçu hissələrinin yerlərini yoxlayır, topları daha düzgün yerləşdirmək üçün göstərişlər verir, onların döyüş əməliyyatlarını izləyir və rəhbərlik edirdi.<ref name="wargod"/> 1917-ci il aprelin 2-də Əliağa Şıxlinski general-leytenant oldu.<ref name="heart"/> Çar hökuməti devrildikdən və hakimiyyətə müvəqqəti hökumət gəldikdən sonra Şıxlinski orduda xidmət etməyi davam etdirdi.<ref name="wargod"/> O, Minski milisinin birinci rəisi M. V. Mixaylovun üzv olduğu Minski ilə sıx əlaqədə işləməli oldu.<ref name="wargod"/> M.V. Mixaylov ilə onun arasında səmimi münasibət yaranmışdı.<ref name="wargod"/> Qeyd etmək lazımdır ki, Şıxlinski öz xatirələrində, o zamankı məşhur siyasi və hərb xadimləri ilə görüşləri haqqında yazır və onların haqqında, bəzən çox qısa, lakin dəqiq xarakteristika verir.<ref name="wargod"/> === Azərbaycanda xidməti === 1917-ci ilin noyabrın 15-də Qafqaza qayıdan Şıxlinski ilk dəfə [[Tiflis]]də azərbaycanlılardan ibarət milli korpus yaratmışdır.<ref name="xalq"/> Bununla da o, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun təməl daşını qoymuşdur.<ref name="xalq"/> Bu barədə general "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq məlumat verir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Tiflisə qayıtdıqda, müvəqqəti olaraq mənə korpus komandanlığı həvalə olduğu barədə əmri oxudum. Öz xalqımın, baş verə biləcək xarici təzyiqlərdən və daxili qarışıqlıqlardan özünü qorumasına xidmət etmək arzusu ilə korpus təşkil etməyi qət edib, Tiflisdə öz qərargahımı düzəltməyə başladım... Dekabrın otuz birində mən öz qərargahımın ilk heyəti ilə Gəncəyə getdim ki, orada hissələrin təşkil edilməsilə məşğul olum. Korpus hissələrinin təşkilində böyük əngəllərə rast gəlirdik.<ref name="wargod"/>''}} 1918-ci ilin oktyabrında general Əliağa Şıxlinski [[Gəncə]]də yeni yaratdığı Milli Azərbaycan Korpusunun əsgərləri qarşısında çıxış edərək demişdir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Azərbaycanlılar birdəfəlik bilməlidirlər ki, doğma ordu əsla tənbəlxana deyil və onun mövcudluğu hər hansı bir azərbaycanlının maddi rifahını daha da yaxşılaşdırmaq üçün yaranmayıb. Ordu xalqın istinadgahıdır - bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir.<ref name="wargod"/>''}} General Əliağa Şıxlinski bu vətənpərvər çıxışını Gəncədə praporşiklər məktəbinin birinci buraxılışı münasibətilə söyləmişdir.<ref name="xalq"/> Bu şənlikdə Qafqaz Ordusunun baş komandanı [[Nuru Paşa]], atası Hacı Əhməd, xalq təhsili naziri [[Nəsib bəy Usubbəyov]], daxili işlər nazirinin vəkili [[Mehdi bəy Hacınski]], sosial-təminat naziri [[Musa bəy Rəfiyev]], Gəncə qubernatoru, general [[İbrahim ağa Vəkilov]] və başqa dövlət xadimləri iştirak edirlər.<ref name="xalq"/> Elçi adlı müəllif 1918-ci il noyabrın 7 və 8-də "[[Azərbaycan (qəzet)|Azərbaycan]]" qəzetində rus dilində yazır ki, ertəsi gün Bakıdan gəlmi qonaqlar və demək olar ki, bütün şəhər əhalisi hərbi meydana yollandılar.<ref name="wargod"/> Meydanda təlim üçün əvvəlcədən səngərlər, yarğanlar və cürbəcür maneələr hazırlanmışdı. Hamı özünün Milli bayramına, Türk-Azərbaycan zabitlərinin ilk buraxılışına tamaşa etməyə gəlmişdi.<ref name="wargod"/> Ətrafda bayram əhval-ruhiyyəsi var idi.<ref name="wargod"/> [[Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]nun komandanı general Əliağa Şıxlinski ətrafdakılarla birgə səflə düzülmüş yunkerlərə yaxınlaşıb salamlaşdı.<ref name="wargod"/> General Əliağa Paşanın mehriban "Salamına" birdən-birə səkkiz yüz gəncin ağzından gurultulu "Salam" cavabı çıxdı. Sonra proqram üzrə təlim sınaqları keçirilməsinə başlandı.<ref name="wargod"/> Hökumətin əmrilə 1918-ci il dekabrın 25-də tam artilleriya generalı [[Səməd bəy Mehmandarov]] hərb naziri oldu və həmin gün yanıqlı bəyanatla xalqa müraciət etdi. 29 dekabr 1918-ci il tarixində Azərbaycan hökunətinin qərarı ilə general-leytenant Əliağa Şıxlinski hərb nazirin müavini təyin edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=383 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il 28 iyulda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 339 saylı əmri ilə Əliağa Şıxlinskiyə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir.<ref name="bigkavkaz"/> 1920-cu il 9 martda ilk dəfə onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində [[Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti]] təsis olunmuşdur.<ref>{{cite web|title=В Баку почтили память генерал-лейтенанта Шихлинского|url=https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|publisher=ru.sputnik.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224110/https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|url-status=dead}}</ref> 1920-ci il aprelin 27-də Rusiya imperiya ordusu Azərbaycanı işğal edəndə Səməd bəy Mehmandarov xəstə olduğu üçün nazir vəzifəsini Əliağa Şıxlinski icra edir.<ref name="xalq">{{cite web|title=Əliağa Şıxlinski: "Ordu xalqın istinadgahıdır-bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir"|url=http://anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2014/iyun/379677.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Vuruşmağın mümkünsüz olduğunu nəzərə alan Şıxlinski minalanmış körpülərin partladılmasına icazə vermədi.<ref name=battle/> <center> <gallery caption="[[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılan Əliağa Şıxlinskinin şəxsi əşyaları" widths="200px" heights="250px"> Fayl:Coat of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|<small>Palto, papaq və əlcəyi</small> Fayl:Candlesticks and door-plate belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Şamdanlar və qapı möhürü</small> Fayl:Things belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Masa aksesuarları, eynək, qapı işarəsi</small> </gallery> </center> === Sovetdə xidməti === [[Fayl:Letter from Narimanov to Lenin 1920.jpg|thumb|1920-ci ildə [[Nəriman Nərimanov]]un [[Vladimir Lenin]]ə [[Səməd bəy Mehmandarov]] və Əliağa Şıxlinski ilə bağlı məktubu]] [[Fayl:Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|left|Əliağa Şıxlinski [[Qızıl Ordu]]nun komandir formasında. 17 fevral 1929-cu il]] 1920-ci ildə [[Bakı əməliyyatı|28 aprel çevirilişi]]nin səhərisi [[Səməd bəy Mehmandarov]]la həbs olunub.<ref name=wargod/> Repressiyadan onları Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 1-ci Sədri [[Nəriman Nərimanov]] xilas etdi.<ref name="wargod"/> Nərimanov general Şıxlinski və general [[Səməd bəy Mehmandarov]]u, onlardan mərkəzi hərbi aparatda, dəyərli hərbi mütəxəssis kimi istifadə etmək üçün, [[Moskva]]ya, [[Vladimir Lenin]]in yanına göndərmək qərarına gəldi.<ref name="kongress"/> Əliağa Şıxlinski Ali Artilleriya məktəbində müəllim və Artilleriya Nizamnamə Komissiyasının tərkibində işləyirdi.<ref name="kongress"/> 1921-ci ildə o, Bakıya qayıtdı və Bakı qarnizonunun hərbi-elmi cəmiyyətində sədr müavini vəzifəsini tutdu.<ref name="kongress"/> 1921-ci ilin avqust ayında Moskvadakı Ali Artilleriya məktəbində dərs demiş və Petroqrad Topçu Akademiyasında mühazirələr oxumuşdur.<ref name="kongress"/> 1922-ci ildə Azərbaycan Komanda heyəti məktəbində topçuluqdan dərs demiş və Hərbi-Elmi Cəmiyyətin sədr müavini seçilib.<ref name="kongress"/> 1923-cü ildə, Əliağa Şıxlinski "Kommunist" qəzetində (aprel ayı № 9, 10,11) "Gələcək müharibədə toplar" silsilə məqalələrini dərc etdirmişdir.<ref name=wargod/> 1924-cü ildə Azərbaycan Komanda Heyəti məktəbinin rəis müavini, 1925-ci ildə Azərbaycan Hərbi tərcümə kollegiyasının baş redaktoru olmuşdur.<ref name="kongress"/> O, "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni 1926-cı ildə Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref name="heart"/> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur.<ref name="kongress"/> Məhz bu əvəzsiz xidmətinə görə general Əliağa Şıxlinski SSRİ Hərbi İnqilab Şurasının 1928-ci il 23 fevral tarixli qərarı ilə Fəxri Fərmanla təltif olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1927-ci ildə onun "İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi" elmi əsəri nəşr olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1928-ci ildə "Hərbi bilik" jurnalının beş və altıncı saylarında silsilə hərbi elmi məqalələrlə çıxış etmişdir.<ref name="kongress"/> General Əliağa Şıxlinski Azərbaycanda fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən [[Mixail Frunze]]nin qarşısında Qızıl Orduda alay və tabor artilleriyasının yaradılması məsələsini qaldırmışdı.<ref>{{cite web|last1=Petrova|first1=Marina|title=«Треугольник Шихлинского»: семья, армия, наука -2|url=http://vestikavkaza.ru/articles/Treugolnik-SHikhlinskogo-semya-armiya-nauka-2.html|publisher=vestikavkaza.ru|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1929-cu ildən sonra Şıxlinskinin səhhəti birdən-birə pisləşdi, onun görmə və eşitmə qabiliyyəti zəiflədi.<ref name="wargod"/> === Vəfatı === [[Fayl:Building on the Jafar Jabbarly Street 14.jpg|thumb|Bakıda Əliağa Şıxlinskinin yaşadığı bina]] O, son günlərini [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsi 14 saylı mənzildə keçirirdi. Ölümündən qabaq, Əliağa Şıxlinski 1942-ci ildə qələmə aldığı "Xatirələrim" hərbi memuar kitabını yazırdı.<ref name="wargod"/> Kitab generalın ölümündən doqquz ay sonra — 1944-cü ilin may ayında nəşr olundu.<ref name="wargod"/> Kitaba hərb elminin böyük alimi professor, general-mayor [[Yevgeni Barsukov]] çox dəyərli ön söz yazmışdır.<ref name="wargod"/> Həmin kitab 1984-cü ildə "Azərnəşrdə" əlavə və izahlarla kütləvi tirajla (60 min) Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunmuşdur.<ref name="wargod"/> 1943-cü il avqustun 18-də indiki Musa Nağıyev adına xəstəxanada kardiosklerozdan vəfat edən general Əliağa Şıxlinskinin dəfn mərasimini filosofalim [[Heydər Hüseynov]]un özü təşkil etdi.<ref name="wargod"/><ref name="kongress">{{cite web|title=Али Ага Шихлинский - Бог артиллерии|url=http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|publisher=vakrf.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042418/http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|url-status=dead}}</ref> Generalla heç bir qohumuluğu olmayan alimin Şıxlinski şəxsiyyətinə, onun sərkərdəlik fəaliyyətinə, xüsusilə, lüğətçilik sahəsindəki elmi-publisistik yaradıcılığına böyük rəğbəti vardı.<ref name="wargod"/> Dəfn mərasimi Bakı Hərbi Qarnizonunundan çağırılmış alay orkestrlə müşayiət etdi.<ref name="wargod"/> Qəbri üstündə topdan və avtomatlardan yaylım atəşi atıldı.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini görkəmli sərkərdələrə məxsus hərbi qaydada torpağa tapşırdılar.<ref name="wargod"/> Heydər Hüseynovun özü, generalın yetirmələri və qohumları son vida nitqi söylədilər.<ref name="wargod"/> === Şəxsi həyatı === [[Fayl:Nigar Shikhlinskaya in 1914.jpg|thumb|[[Nigar Şıxlinskaya]] — İlk azərbaycanlı şəfqət bacısı.]] O, 1909-cu il oktyabrın 27-də, 44 yaşında Zaqafqaziya müftisi [[Hüseyn Əfəndi Qayıbov]]un qızı — dul qadın [[Nigar Şıxlinskaya|Nigar]] xanım ilə evləndi.<ref name="czar"/><ref>{{cite web|title=Nigar xanım Şıxlinskayanın yadigarı bərpa olundu|url=https://www.azadliq.org/a/tarix-muzeyinde-yeni-eksponat/28369121.html|publisher=www.azadliq.org|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanımın birinci əri milliyyətcə [[acarlar|acar]] və dini [[müsəlman]] olan Dərviş bəy Məmmədbəy oğlu Palavandov idi.<ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski özünün "Xatirələrim" kitabında yazırdı: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Bu dəyişiklik mənim həyatımı işıqlı bir yola, parlaq bir səadətə yönəltdi. Bir yerdə keçirmiş olduğumuz iyirmi iki illik həyatın aydın səmasında bir bulud ləkəsi belə görünmədi. Fitrətən istedadlı olan, yaxşı təhsil görmüş, mülayim xasiyyətli Nigar xanım ailə səadəti üçün yaradılmış bir qadın idi. Mən bu səadətə tam mənası ilə nail oldum.<ref>{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2015/mart/426477.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref>''}} Əliağa Şıxlinski həm də hərbçi [[Rüstəm Şıxlinski]] və [[Cavad bəy Şıxlinski]]nin əmisi idi. Şıxlinski bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur.<ref name=wargod/> Çoxlu şerlər tərcümələr və bədii parçalar müəllifi olan Əliağa Şıxlinski heç vaxt onları dərc etdirməmişdir.<ref name=wargod/> [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndəki şəxsi qovluğunda və Respublika Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində, akademik [[Heydər Hüseynov]]un şəxsi fondunda general Əliağa Şıxlinskiyə məxsus çoxlu sənəd və materiallar var.<ref name=wargod/> Beş yüz on dörd nömrəli fondda generala məxsus bir dəftər də saxlanılır.<ref name=wargod/> Muzeydə və arxivdə saxlanan Şıxlinskinin "Zabitin yaddaşı" dəftərində şerlərə, bədii parçalara, tərcümə və qeydlərə rast gəlmək olar.<ref name=wargod/> 1900-cü il oktyabrın 21-də tərtib olunmuş "Zabitin yaddaşı" dəftərindəki qeydlərdən aydın olur ki, dramaturq [[Cəfər Cabbarlı]]nın yaradıcılığına generalın xüsusi məhəbbəti olub, Cəfər Cabbarlının vaxtsız ölümü onu hədsiz dərəcədə kədərləndirib.<ref name=wargod/> General [[Azərbaycan ədəbiyyatı]]nın görkəmli nümayəndələri [[Səməd Vurğun]]un "Böyük ədib" və [[Osman Sarıvəlli]]nin "Yaşar" erlərini məharətlə [[rus dili]]nə tərcümə edib.<ref name=wargod/> General Əliağa Şıxlinskinin şəxsi fondunda şair Osman Sarıvəlliyə yazdığı məktubların surəti və poçt qəbzi saxlanılır.<ref name=wargod/> O, şair Osman Sarıvəlliyə yazır ki, mən cəsarət edib böyük dramaturq Cəfər Cabbarlıya yazdığınız "Yaşar" və "Ölüm" şerlərini türkcədən ruscaya tərcümə etdim. Xahiş edirəm, tərcümə ilə tanış olun, xoşunuza gəlsə dərc etdirmək üçün rüsxət verin.<ref name=wargod/> Generalın "Zabitin yaddaşı" dəftərində onun həyat və məslək yoldaşı, Nigar xanıma yazdığı "Ey sevdiyim dilruba", "Ana və onun əziz Nigarına", "Adi povest", "Vitse-admiral Makarovun xatirəsinə", VII əsr yapon şairi Ş. Munetodan "Sən mənə vəhşi dedin" şerlərinin rus dilinə tərcüməsi və başqa parçalar saxlanılır.<ref name="dilruba">{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://525.az/site/?name=xeber&news_id=33399#gsc.tab=0|publisher=525.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanım 1931-ci ilin 15 avqustunda Bakıda dünyasını dəyişir.<ref name="dilruba"/> Onun ölümü Əliağa Şıxlinskiyə çox ağır təsir edir.<ref name="dilruba"/> O, öz xatirələrində Nigar xanımın ölümü barədə yazır: "1931-ci il avqustun on beşində Nigar xanımın ölümü mənim üçün ən ağır bir zərbə oldu.<ref name="czar"/><ref name="dilruba"/> Mənim hər şeyim — həm səadətim, həm də səhhətim onunla getdi". Nigar xanımdan sonra Əliağa Şıxlinski 13 il tənha ömür sürür: "Mənim ölüm tariximi sevimli Nigar xanımın vəfatı günü ilə hesablayın" — deyən general öz vəsiyyətnaməsində xanımı ilə bərabər dəfn olunmasını və qəbrinin üzərində heç bir tarix qoyulmamasını istəyir.<ref name="dilruba"/> 1948-ci il noyabrın 28-də vəfat edən bəstəkar [[Üzeyir bəy Hacıbəyov]]un pianosunun üstündə bitməmiş bir not yazısı qalıb.<ref name="dilruba"/> Üzeyir bəy general Əliağa Şıxlinskinin altıbəndlik "Mənim" şeirinin iki bəndinə romans yazıbmış.<ref name="dilruba"/> Sonsuz bir məhəbbətlə sevdiyi Nigarını Əliağa Şıxlinski qaynar ilhamla tərənnüm edirdi:<ref name="dilruba"/> {{Sitat qutusu |title = |quote = <poem>Ey sevdiyim, ey dilruba, Səbrim, qərarımsan mənim. Səd mərhəba, səd mərhəba, Nə türfə yarımsan mənim. Görən səni, ey nazənin, Deyər: pəh-pəh, səd afərin! Dünyada mislin yox yəqin, Əcəb dildarımsan mənim! Gözəl zahirdə surətin, Gözəl batin təbiətin. Gözəl hər işdə qeyrətin, Namusum, arımsan mənim.</poem> |qalign = center |source = <small>"Mənim", Əliağa Şıxlinski</small><ref name="dilruba"/> |width = 35% |fontsize = 100% |align = center |bgcolor = }} Əliağa Şıxlinski barəsində maraqlı faktlara diqqət çəkən tədqiqatçılar yazır ki, o, iri cüssəli olmasına baxmayaraq, alt dodağı hündürlüyündə çəkilmiş ipin üzərindən tramplinsiz tullana bilərmiş.<ref name="trivia">{{cite web|title=ADR-in hərbi nazirinin müavini, "Artilleriya Allahı", general Əliağa Şıxlinski - 150|url=http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|publisher=www.baki-xeber.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224143/http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|url-status=dead}}</ref> Digər zabit həmkarlarından fərqli olaraq, heç vaxt pulla [[qumar]] oynamazdı.<ref name="trivia"/> At yarışlarında hansı atın qalib gələcəyini 90%-lik ehtimalla bildiyi halda, heç vaxt bu oyuna pul yatırmazdı.<ref name="trivia"/> [[Rus-yapon müharibəsi]] zamanı 2 topla düşmənin 18 topuna qarşı müqavimət göstərərək, öz mövqeyindən geri çəkilməyib.<ref name="trivia"/> İmperator məiyyətinə daxil olmaq barədə israrlı təklifləri heç vaxt qəbul etməyib.<ref name="trivia"/> General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü qırmızı məxmər parça və [[dəri]]dən hazırlanıb.<ref name="saddle"/> Eksponatın aşağı hissəsində də güləbətin sapdan saçaqlar var.<ref name="saddle"/> 2017-ci ildə yəhərüstü bərpaya ehtiyac olduğundan Azərbaycan Tarixi Muzeyinin bərpa laboratoriyasının rəssamı İlhamə Rəhimova tərəfindən bərpa edilib.<ref name="saddle"/> Yəhərüstü bərpadan sonra Hədiyyələr və Xatirə Əşyaları fonduna təhvil verilib.<ref name="saddle">{{cite web|title=General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü – FOTO|url=http://www.1news.az/az/cemiyyet/20170206053825695.html|publisher=www.1news.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> == İrsi == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin barelyefi.jpg|thumb|Əliağa Şıxlinskinın [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsində yaşadığı binada xatirə-barelyefi. Müəllif: Xanlar Əhmədov.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=VuOkm3kbXUU |title=Əliağa Şıxlinskinin doğum günüdür |author=Lider TV |date= 24.04.2018|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-04-24 |language=az }}</ref>]] Onun adını 1980-cı ildə [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nə aid olan tanker daşıyır.<ref>{{cite web|title=“GENERAL ŞIXLİNSKİ” TANKERİ BAKIYA GƏTİRİLMİŞDİR|url=https://azertag.az/xeber/GENERAL_SIXLINSKI_TANKERI_BAKIYA_GATIRILMISDIR-965002|publisher=azertag.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> [[Bakı]] və [[Qazax]] şəhərində adına küçə var.<ref name="alim"/> Respublika Nazirlər Sovetinin 1990-cı il 28 iyul tarixli qərarı ilə [[Sabirabad rayonu]]ndakı altı saylı pambıqçılıq kolxozuna və Bakının yeddinci mikrorayonundakı 135 saylı orta məktəbə general Əliağa Şıxlinskinin adı verilmişdir.<ref name="alim"/> Vaxtilə yaşadığı Cəfər Cabbarlı küçəsindəki binaya xatirə-barelyefi vurulmuşdur.<ref name="alim">{{cite web|last1=Назирли|first1=Шамистан|title=Генерал-ученый|url=http://www.kaspiy.az/news.php?id=25267#.Wb6XjrKGOUk|publisher=www.kaspiy.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1990-ci il iyulun 23-də isə Respublika Prezdentinin fərmanı ilə ali məktəb tələbələri üçün xüsusi "general Əliağa Şıxlinski" təqaüdü təsis edildi.<ref name="alim"/> 2014-cü ildə Azərbaycan Prezidenti [[İlham Əliyev]] general Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.<ref>{{cite web|title=General Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək|url=https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2335397.html|publisher=az.trend.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Əliağa Şıxlinski [[Aleksandr Nikolayeviç Stepanov|Aleksandr Stepanovun]] "Port-Artur" və "Zvonaryovlar ailəsi" romanlarının personajlarından biridir:<ref name="alim"/> {{cquote|müəllif=Aleksandr Stepanovun "Zvonaryovlar ailəsi" romanından|''Əliağada general təkkəbbüründən əsər-əlamət yox idi. General Şıxlinski hərbi akademiyanı bitirməsə də, fitri zəkası, praktik fəhmi artilleriya elmində ona böyük nüfuz qazandırmışdır.<ref name="wargod"/>''}} === Filmoqrafiya === # [[General (film, 1970)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Sərkərdə ləyaqəti. General Əliağa Şıxlinski (film, 2011)]] # [[Artilleriya allahı (film, 2015)]] == Əliağa Şıxlinski barədə olan fikirlər == * "Əliağa Şıxlinski taktika sahəsində dərin nəzəri əməli bilikli sayca çox olmayan artilleristlərdən biri olub. O, hərb elmini təcrübədə tətbiq etmək sahəsində nadir bir istedada malik idi. Əliağanın qəhrəmanlığı öz vətəninin şərəf və azadlığını müdafiə edən hər bir şəxs üçün nümunə olmalıdır." — [[Yevgeni Barsukov]]<ref name="peoplesu"/> * "Əliağa Şıxlinski dünyada şöhrət qazanmış topçuluq elmi sahəsindəki nəşrləri və fəaliyyəti ilə yanaşı, dil və ədəbiyyat məsələləri ilə də məĢğul olurdu. Əliağa Şıxlinski ilə yaxında tanış olanlar, onun maraqlı söhbətlərinə qulaq asanlar bilirlər ki, bu təvazökar və səmimi insan nə qədər ağıllı və ibrətli bir şəxs idi." — [[Heydər Hüseynov]]<ref name="wargod"/> * "Azərbaycanlılar birinci dəfə deyil ki, vuruş meydanlarında (1945-ci ildə olan Sovet-Yaponiya müharibəsi) Yaponlarla qarşı-qarşıya gəlirlər. Mən Port-Artur uğrunda gedən döyüşlərdə fərqlənmiş məşhur topçu Əliağa Şıxlinskinin adını çəkə bilərəm. Bu ad rus hərb elmi tarixində böyük şöhrət qazanmışdır." — [[Səməd Vurğun]]<ref name="wargod"/> * "Şıxlinski Nikolay ordusunda "Artilleriyanın Allahı" sayılırdı." — [[Nəriman Nərimanov]]<ref name="wargod"/> * "Yoldaş Şıxlinski möhkəm iradəyə və enerjiyə malikdir, vəziyyəti düzgün qiymətləndirməyi bacarır, tabeliyində olanlar qarşı tələbkar, lakin çox ədalətlidir, onlara yoldaşlıq münasibəti bəsləyir. İntizamlıdır, sağlamdır, yaşının çox olmasına baxmayaraq səfərlərdə çox dözümlüdür. Hərbi Elmi Bilik Cəmiyyətinin ən fəal üzvüdür. Yüksək hərbi elmi biliyə malikdir." — [[İona Yaker]]<ref name="wargod"/> == Təltif və mükafatları == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin məzarı.jpg|thumb|[[Bakı]]da Əliağa Şıxlinskinin məzarı]] * 1891 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden">{{cite web|last1=Qocayeva|first1=Adilə|title=Görkəmli sərkərdə|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_may2009/77447.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> * 1896 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1901 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli qılınclarla [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1904 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış IV dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla və bantla)<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Rus-yapon müharibəsinin xatirəsinə]]" gümüş medalı<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} [[Ən yüksək lütf]]<ref name="forza"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Romanov sülaləsinin hökmranlığının 300 illiyinin xatirəsinə]]" açıq rəngli bürünc medalı<ref name="wargod"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} [[Fəxri Legion ordeni]]<ref name="orden"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla)<ref name="orden"/> == Biblioqrafiya == === Əsərləri === [[Fayl:Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar.JPG|thumb|Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar]] * Döyüş sahəsində artilleriyanın istifadəsi (1910)<ref name="kongress"/> * Dağ və sahə artilleriyasının problemlərinin həlli üçün tapşırıqlar toplusu (1916)<ref name="kongress"/> * Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğət (1926)<ref name="kongress"/> * İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi (1927)<ref name="kongress"/> * Xatirələrim (1944)<ref name="kongress"/> == Qalereya == <center><gallery> Fayl:Ali-Agha Shikhlinski.jpg|Əliağa Şıxlinski Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya 2.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə. 1920-ci illər Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1920.jpg|1920-ci ildə Əliağa Şıxlinski Fayl:Shikhlinski-Veisov-Frunze-Karaev 1925.jpg|1925-ci ilin aprel ayında Əliağa Şıxlinski [[Mixail Frunze]] və [[Əliheydər Qarayev]] ilə </gallery></center> == İstinadlar == <div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088"> {{İstinad siyahısı|3}} </div> == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Ali-Agha Shikhlinski | wikispecies = | wikt = | b = | s = Əliağa Şıxlinski | q = | n = | m = }} * {{cite book|last1=Bayramova|first1=Zəminə|title=Artilleriyanın Allahı: poema|date=2016|isbn=978-9952-8284-8-1|pages=136|url=http://www.ebooks.az/view/Z5qc3EH8.pdf|accessdate=1 oktyabr 2017}} * [http://www.anl.az/el/Kitab/92811.pdf Şəmistan Nəzirli. General Əliağa Şıxlinski və silahdaşları (hərb tarixindən araşdırmalar). Bakı, 2012.] * "Artilleriya Zabitləri məktəbinin jurnalı", 1913. səh.2. * [http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html Mətanət Kərimova. İlk azərbaycanlı tibb bacısı-Nigar Şıxlinskaya] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171016231947/http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html |date=2017-10-16 }} — 30–04–2015 {{Azərbaycanlı generallar}} [[Kateqoriya:Əliağa Şıxlinski| ]] [[Kateqoriya:Şıxlinskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan memuarçıları]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] 7rtbvyxi76f0k4rbadrhk3vzyca9yht 6600990 6600989 2022-08-29T10:35:22Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Dövlət xadimi |ləqəbi = Artilleriyanın tanrısı |rütbə = [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant (2.04.1917),<br>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun artilleriya generalı (28.06.1919) |hissə = 29-cu artileriya briqadasının 5-ci batareyası<br>21-ci Artilleriya briqadasının 1-ci diviziyası<br>10-cu Ordu (Qərb Cəbhəsi) |döyüşlər = [[Boksçu üsyanı|1900-1901-ci il Çin hərbi yürüşü]]<br>[[Rus-yapon müharibəsi]]<br>[[Nanşan döyüşü]]<br>[[Port-Arturun müdafiəsi]]<br>[[Birinci Dünya Müharibəsi]] |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hərbi nazirinin müavini |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 29 dekabr 1918 |dövr son_3 = 30 mart 1929 |sələfi_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] |xələfi_3 = ''Vəzifə ləğv edildi.'' |nazir_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] |mükafatları = + }} '''Əli Ağa Şıxlinski''' (tam adı: ''Əli Ağa İsmayıl Ağa oğlu Şıxlinski''; {{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Hərbi nazirinin müavini, [[SSRİ|Sovet]] hərb xadimi və artilleriya generalı. Artilleriyanın nəzəri və praktiki inkişafındakı danılmaz xidmətlərinə və qazandığı qələbələrə görə ruslar Əliağa Şıxlinskiyə "''Artilleriyanın Allahı''" ləqəbini veriblər.<ref>{{cite web|title=150 лет назад родился «бог артиллерии» русской армии и АДР|url=http://www.vesti.az/news/245499|publisher=www.vesti.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Юбилей, который ждут|url=http://www.echo.az/article.php?aid=85976|publisher=www.echo.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042405/http://www.echo.az/article.php?aid=85976|url-status=dead}}</ref> 1926-cı ildə Əliağa Şıxlinski "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref>{{cite web|title=The God of Artillery in Baku|url=https://www.azernews.az/culture/73876.html|publisher=www.azernews.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur. == Həyatı == === Erkən illəri === Əliağa Şıxlinski 1865-ci il martın 3-də [[Yelizavetpol quberniyası]], [[Qazax qəzası]]nın Qazaxlı (indiki [[Aşağı Salahlı]]) kəndində ağalıq nəslində anadan olub.<ref name="heart">{{cite web|title=Kiçik qəbri olan böyük general|url=http://teleqraf.com/news/maraqli/141680.html|publisher=teleqraf.com|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> O yazırdı ki, onun atası İsmayıl ağa Əli Qazax oğlu Şıxlinski, əsli 1537-ci ildən başlayan igid bir nəslə mənsub olub.<ref name=wargod/> Şıxlinski 1904-cü ildən qeydlər apardığı "Zabitin dəftəri"ndə iftixarla yazır ki, onun anası Şahyəmən xanım [[Molla Vəli Vidadi]]nin qız nəvəsidir. Əliağa Şıxlinskindən həm də iki qardaşı olmuşdur.<ref name="bigkavkaz">{{cite web|title=ИСТОРИЯ "БОГА АРТИЛЛЕРИИ" - ГЕНЕРАЛА АЛИ АГА ШИХЛИНСКОГО|url=http://www.bigcaucasus.com/review/people/10-12-2016/90068-0/|publisher=www.bigcaucasus.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113092937/http://www.bigcaucasus.com/review/people/90068-0/|url-status=dead}}</ref> O, 1876-cı ilin avqustunda [[Tiflis]] hərbi gimnaziyasının birinci sinfinə daxil olmuş, oranı-artıq kadet korpusuna çevrilmiş gimnaziyanı 1883-cü ildə birinci şagird kimi bitirmişdi.<ref name="heart"/> === Hərbi karyerasının başlanğıcı === [[Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1905.jpg|thumb|left|Kapitan Əliağa Şıxlinski, 1904-cü il]] 1883-cü ildə Əliağa Şıxlinski öz təhsilini [[Sankt-Peterburq]]da, Mixaylovsk artilleriya məktəbində davam etdirmişdi.<ref name="bigkavkaz"/> O, orda da nəinki bacarıqlı şagird kimi, həm də əla süvari və gimnast kimi müvəffəqiyyət qazanmışdı.<ref name="peoplesu"/> Yunkerin müvəffəqiyyətləri diqqətdən kənarda qalmamış, təhsilin başlamasından 7 ay sonra o, unter-zabit olmuş, 1885-ci il oktyabrın 13-də isə portupey-yunkerliyə layiq görülmüşdü.<ref name="peoplesu"/> Onun müəllimləri məşhur artilleriyaçılar Nil Lvoviç Kirpiçev, Nikolay Vladimiroviç Maiyevski, Aksel Qadolin idi.<ref name="peoplesu"/> Əliağa Şıxlinski onlardan bütün yaxşı cəhətləri mənimsəmişdi.<ref name="peoplesu"/> O, həmçinin kütləvi mühazirələr və məruzələrdə iştirak etmiş, digər hərbi məktəblərin kurslarını dinləmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1886-cı il avqustun 11-də Əliağa Şıxlinski məktəbi podporuçik rütbəsi almaqla birinci dərəcə ilə bitirdi.<ref name="bigkavkaz"/> Xidmətinin birinci ilindəcə öz ilk pedoqoji təcrübəsini qazandı: artilleriya briqadasının tədris komandasının müəllimi, sonra isə briqada komandasının rəisi oldu.<ref name="peoplesu"/> O, özünü parlaq artilleriya bilicisi, yaxşı təşkilatçı, bacarıqlı müəllim və tərbiyəçi kimi göstərmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1900-cu ildə kapitan Şıxlinski Şərqi Sibirə dəyişdirilməsi xahişi ilə müraciət etdi.<ref name="peoplesu"/> Onu Əlahiddə Zabaykalye artilleriya divizionunun batareya baş zabiti vəzifəsinə təyin etdilər, bundan başqa, artilleriya toplantısı Komitəsinin sədri kimi, o, dəfələrlə batareya və divizion komandirlərinin səlahiyyətlərini icra etmişdi.<ref name="peoplesu">{{cite web|title=АЛИ-АГА ИСМАИЛ-АГА ОГЛЫ ШИХЛИНСКИЙ: БИОГРАФИЯ|url=http://www.people.su/125274|publisher=www.people.su|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Rus-yapon müharibəsi === [[Fayl:Niva-1905-4.jpg|thumb|left|1905-ci ildə Port-Arturda artilleriya zabitləri komandir Əliağa Şıxlinski ilə]] 1904-cü il mayın əvvələrində batareya yaponlara qarşı yürüşə çıxdı. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə Şıxlinski Port-Artur müdafiəsinin qəhrəmanı kimi məşhurlaşdı.<ref name="wargod"/> Qalanın müdafiəsinin ən mühüm sahələrində olan Şıxlinski yaponların hücumlarının qarşısının alınmasında yarımbatareyanın atəşi ilə düşmənə böyük zərbə vuraraq fəal iştirak etmişdi.<ref name="wargod"/> Tanınmış hərbi tarixçi, general-mayor İ. Krupçenko sonralar yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Yapon hücumlarının dəf edilməsində rus artilleriyaçıları böyük rol oynayırdılar. Onlar cəsarətlə topları qabağa çəkərək dəqiq niĢangahla birbaşa karteçlə Yaponlara böyük zərbə yetirirdilər.<ref name="wargod">{{cite book|last1=Nəzirli|first1=Şəmistan|title=General Əliağa Şixlinski ömrü|date=2005|publisher=Uğur|location=Bakı|pages=248|url=http://www.ebooks.az/view/HEXT8Cpo.pdf|accessdate=16 sentyabr 2017}}</ref>''}} Şıxlinski onların arasında idi. O, döyüşlərdə örtülü və açıq mövqelərdən artilleriya atəşi aparır, qorxmadan topları düz nişangahla atmaq üçün qabağa çəkirdi. Qəhrəmanlığına görə onu "Müqəddəs Qeorqiy Pobedonosets" ordeni təqdim etdilər. Sonralar Şıxlinski yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Mən həmişə Port-Artur epopeyasının iştirakçısı olduğumu fəxrlə xatırlayıram.<ref name="wargod"/>''}} 1905-ci il aprelin 1-də "Tərcuman" qəzetinin "Müxtəlif xəbərlər" rubrikasında yazıdan: {{cquote|müəllif=|''Dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Əliağa Şıxlinski oktyabrın yeddisindən noyabrın on doqquzunadək Port-Arturda yaponların basqınını dəf etməkdə fərqləndiyi üçün Ali ehtiramla "İgidliyə görə" medalı və üstü yazılı Qızıl qılıncla təltif olunub.<ref name="wargod"/>''}} [[Fayl:Udostoverenie.jpg|thumb|150px|1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının Əliağa Şıxlinskinin hərbi xidmətə yararlı olmadığı haqqında verdiyi arayış]] 1905-ci ildə çap olunmuş "Yaponlarla müharibənin salnaməsi" almanaxının səksən birinci nömrəsini min beş yüz yetmiş yeddinci səhifəsində mətndən: {{cquote|müəllif=|''"Müqəddəs Georgi" ordenli süvari divizionunun təqdimatına əsasən əlahəzrət imperator 3/IX -1905-ci il tarixdə böyük mərhəmət göstərərək, Port-Arturun müdafiəsində şücaəti ilə fərqlənmiş, 1904-cü il oktyabrın 13-dən-17-dək üç saylı istehkamı və bu istehkamın digər qurğularını artilleriya ilə bacarıqla müdafiə etmiş dördüncü Şərqi - Sibir atıcı artilleriya briqadasının podpolkovniki Əliağa Şıxlinskinin dördüncü dərəcəli şəhid və müzəffər Georgi ordeni ilə təltif etmişdir. Podpolkovnik Əliağa Şıxlinski bu döyüşdə böyük şücaət göstərmiş, ixtiyarında olan yarımbatareyanın nişançıları həlak olduğundan çox vaxt topları şəxsən özü tuşlayaraq düşmən artilleriyasını dəfələrlə susmağa məcbur etmiş və adı çəkilən istehkamlara yaxınlaşmağa can atan yapon piyadalarını qeyri-adi cəsarətlə geri oturtmuşdur...<ref name="wargod"/>''}} Həmin döyüşlərin iştirakçısı 1906-cı ildə "Port-Arturun əzablı günləri" adlı ikicildlik monumental əsərin müəllifi P. Larenko yazır ki, Laperov dağında batareya komandiri kapitan Əliağa Şıxlinski ağır yaralanmışdır.<ref name="wargod"/> O, Kinjo döyüşlərdə, "Zelyonnı" və "Volçye" dağları vuruşmalarında əsl qəhrəman kimi iştirak etdi.<ref name="wargod"/> Avqustun əvvələrində öz batareyası ilə "Vısokaya qora"da, avqustun onundan isə daima Laperovda olmuşdur.<ref name="wargod"/> Elə buradan da girəcək yerlərini və istehkamları atəşə tutub həmlə kolonnalarını dəf edərək düşmənin səhra artilleriyası ilə inamlı döyüşlər aparırdı.<ref name="wargod"/> Port-Artur qalası təslim olandan sonra müharibədə itirak etməmək şərtilə yaponlar podpolkovnik Əliağa Şıxlinskini ağır yaralı kimi vətənə göndərdilər.<ref name="wargod"/> Vətəndə yaraları gözlənildiyindən də tez sağaldığından o yenidən Mancuriya ordusuna göndərilməyi xahiş etdi.<ref name="wargod"/> Lakin onu buraxmadılar. Müharibədən sonra Rusiyaya qayıtmağını və yenidən cəbhəyə getmək istədiyini Əliağa Şıxlinski "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq təsvir edir.<ref name="wargod"/> 1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının verdiyi arayış generalın arxivində indi də saxlanılır.<ref name="wargod"/> Onun mətni belədir: {{cquote|müəllif=|''Arayış doqquz saylı ehtiyat səhra hospitalından dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Şıxlinskiyə verilir. Ondan ötrü ki, onun yapon tibb komissiyası tərəfindən hərbi xidmətə yararlı olmadığı müəyyənləşdirilib. O, Rusiyaya buraxılır.<ref name="wargod"/>''}} Onun Port-Arturdakı nümunəvi döyüş xidmətləri "İgidliyə görə" sözlərlə yazılmış qılıncla, dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeninə əlavə olaraq qızıl qılınc nişanı, qılınc və bantlı "Müqəddəs Vladimir" ordeni, üzərində "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah və məşhur "Müqəddəs Georgi" ordeninin dördüncü dərəcəsinə layiq görülmüşdü.<ref name="battle">{{cite web|title=Şıxlinskilərin 1919-1920-ci illərdə|url=http://anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2015/mart/424398.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Artilleriya Zabitləri məktəbində xidməti === [[Fayl:Triangle of Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|120px|"Şıxlinski üçbucağı"nın sxemi]] 1906-cı il fevralın 1-dən avqustadək, Şıxlinski Çarskoye-Selo şəhərindəki Artilleriya Zabitləri məktəbində kurs keçib.<ref name="czar">{{cite web|title=История жизни и любви генерала Али ага Шихлинского и его жены Нигяр ханум|url=http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|publisher=tsarselo.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224034/http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|url-status=dead}}</ref> Əla qurtardığına görə həmin məktəbdə müəllim saxlanılıb. Həmin il Əliağa Şıxlinski gözlə görünməyən hədəfi nişan alan "Şıxlinski üçbucağı" hərbi-elmi nəzəriyyəsini kəşf etdi.<ref name="peoplesu"/> Doğrudur, bu yalnız 1924-cü ildə [[Qızıl Ordu]]da həyata keçirildi və özünü tamamilə doğrultdu. Artilleriya atəşi təcrübəsinə daxil edilən mühüm yenilik "Şıxlinski üçbucağı" adlanan-hədəf göstərməsinin rasional üsulu oldu.<ref name="heart"/><ref name="peoplesu"/> Bu üsul ilkin olaraq batareyaları elə tuşlayır ki, seçilmiş oryentirdən yayınan, istənilən nöqtədə görünən hədəflər asanlıqla, müəyyən düzəlişlərin köməyi ilə ilkin tuşlama əsasında artilleriyanın atəşinin altına düşə bilər.<ref name="peoplesu"/> Bu, batareyanı vaxtında hədəfə tuşlamaq imkanı verirdi.<ref name="peoplesu"/> O, 1907-ci ildə [[Riqa]]da yerləşən 29-cu topçu briqadasında batareya komandiri oldu.<ref name="peoplesu"/> 1908-ci il 25 noyabrda Çarskoye-Seloda müqəddəs Qeorqi Pobedonosev ordeni günü bayram edilirdi.<ref name="topchu"/> Podpolkovnik Şıxlinskiyə əla xidmətlərinə görə [[polkovnik]] rütbəsi verilirdi.<ref name="wargod"/> O, on illik xidməti borcunu üç ildə yerinə yetirmişdi.<ref name="wargod"/> Bu barədə yuxarı dairələrdə də, orduda da çox nadir bir hadisə kimi danışılırdı. Sülh vaxtı bu, ağlasığmaz təltifat idi.<ref name="wargod"/> Artilleriya — zabitləri məktəbində Şıxlinski özünü qabaqcıl ideyaları təcrübədə tətbiq edən yenilikçi zabit kimi göstərirdi.<ref name="wargod"/> Xidmətdə fərqləndiyinə görə, ona vaxtından əvvəl [[polkovnik]] rütbəsi verildi.<ref name="wargod"/> O, 1912-ci ildə aeroplanların tətbiqi təcrübələrinin işlənməsi üzre komissiyanın üzvü, bir ildən sonra isə məktəb rəisinin köməkçisi oldu.<ref name="wargod"/> Tezliklə, "Artilleriya — zabitləri məktəbinin xəbərləri" jurnalı çıxmağa başladı.<ref name="wargod"/> Jurnalın səhifələrində generalın özü də çıxış edirdi.<ref name="topchu">{{cite web|title=Его звали богом артиллерии|url=http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|publisher=www.azerizv.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2015-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150401015624/http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|url-status=dead}}</ref> 1913-cü ilin yayında general Joffre fransız ordusunun on yeddi nəfərlik zabit heyəti ilə [[Rusiya]]ya gəlir. Onlar bir neçə gün artilleriya zabitləri məktəbinin proqramı ilə maraqlanırlar.<ref name="heart"/> Fransızlar qısalüləli topdan örtülü atəş üsulu ilə bir komandirin rəhbərliyi altında batareyadan necə atəş açıldığını göstərməyi xahiş edirlər.<ref name="heart"/> Bütün atəş üsulunun təşkilinə komandirlik Əliağa Şıxlinskiyə həvalə olunur.<ref name="heart"/> General Şıxlinskinin təşkil etdiyi dəqiq atəş üsulu və qısalüləli ağır top atışı fransızları heyrətdə qoyur. Onlar qısalüləli atəş üsulunu (o vaxta qədər fransızlarda qısalüləli top atəşindən istifadə olunmurmuş) özlərində tətbiq etməyi elə oradaca qət edirdilər.<ref name="heart"/> Bir il sonra Rusiyaya gələn Fransa prezidenti [[Raymon Puankare]] rus artilleristlərinin general Joffreyə və onun heyətinə göstərdikləri hörmət müqabilində mükafatlar gətirir. Bu mükafatların arasında generallara məxsus cəmi iki fəxri "[[Fəxri Legion ordeni]]" də vardı.<ref name="heart"/> Onun biri süvari generalı Bezorazova, ikincisi ilə Əliağa Şıxlinskiyə təqdim olunur.<ref name="heart"/> 1913-cü ildə məktəb Şıxlinskinin təklifi ilə bəndlənmiş [[Hava şarı|aerostat]]dan atəşin, müşahidə və hədəfin kəşfiyyatı üzrə təcrübələrə, həmçinin, aerostata və təyyarələrə atəşin əsas müddəalarının işlənib hazırlanmasına başladı.<ref name="wargod"/> Bu məsələ üzərində Əliağa Şıxlinski artıq çoxdan işləyirdi.<ref name="wargod"/> Hələ 1911-ci ildə, məktəbdə hava hədəfinə atəşin qaydaları məsələsi müzakirə olunarkən, alim hesabı saatda 180 verstlə uçacaq təyyarələr üzrə aparmağı təklif etmişdi.<ref name="wargod"/> Artıq o vaxt Şıxlinski aviasiya və hava hücumundan müdafiənin perspektivini düzgün başa düşmüşdü.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinski məktəbdə qoşun bölmələrində və Peterburqun müxtəlif elmi yığıncaqlarında hərbi mövzuda silsilə mühazirələr oxumuşdur.<ref name="wargod"/> Bu mühazirələr Baş Qərargahın əmrilə kitabça şəklində çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/> Onun "Divizion miqyasında topçu manevrlərinin təşkili üçün təlimat", "Dağ və səhra artilleriyası üçün məsələ və misallar məcmuəsi", (1913-cü ildən 1916-cı ilədək üç dəfə təkrar nəsr olunub) "Səhra toplarının cəbhədə işlədilməsi" və "Topçu zabitləri məktəbində podpolkovnik Şıxlinski tərəfindən oxunmuş mühazirələrin xülasəsi" kimi sanballı kitabları çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/><ref name="topchu"/> Xüsusilə, sonuncu kitab topçular arasında çox böyük şöhrət qazanmışdır. Onu da deyək ki, artilleriya zabitləri məktəbinin mətbəəsində çap olunan bu kitab məktəbə xeyli mədaxil gətirir.<ref name="wargod"/> Həmin gəlirdən Əliağa Şıxlinskiyə qızıl pula 500 manat müəllif haqqı verilirdi.<ref name="wargod"/> === Birinci dünya müharibəsi === [[Fayl:Spectacles of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|thumb|left|[[Birinci dünya müharibəsi]]ndə Əliağa Şıxlinskinin taxdığı qoruyucu eynək. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] [[Birinci dünya müharibəsi]]nin əvvələrində Şıxlinski gəmilərdən alman desantçılarının çıxarılması ehtimalına qarşı [[Sankt-Peterburq|Petroqrad]] artilleriyasının rəisi təyin edildi. Rusiya paytaxtı Petroqradın müdafiəsi şəxsən ona həvalə olunmuşdu.<ref name=trivia/> O, şəxsən müdafiə xətti üzrə bütün cəbhəni gəzmiş, batareya qurğularının yerini ve atəş mövqelərinin qurulması qaydasını müəyyənləşdirmişdir.<ref name="wargod"/> O, aeroplanlardan müdafiəyə böyük diqqət yetirmişdir.<ref name="forza"/> Onun təşəbbüsü ilə Petroqradın ətrafında general Rozenberqin sistemi əsasında xüsusi platformalarda 1900-cü il nümunəli, 3 düyümlü tezatan top qurğuları ilə təyyarə əleyhinə müdafiə təşkil edildi.<ref name="wargod"/> Tezliklə Şıxlinskinin Şimal-Qərb cəbhəsinin artilleriya müfəttişi vəzifəsinə keçirdilər.<ref name="forza">{{cite web|title=Вперед! Всегда вперед!|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2015/aprel/432750.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Orada general tapşırıqların yerinə yetirilməsində artilleriya qruplarına şəxsən rəhbərlik etmiş, geniş miqyasda artilleriya hazırlığı həyata keçirilmişdir.<ref name="forza"/> Öz nəzəri işləmələrini döyüşün aparılması təcrübəsilə əlaqəndirərək yaradıcılıqla istifadə edir, hərb elmini yeni töhfələrlə zənginləşdirirdi.<ref name="forza"/> O, tezliklə çəpərləmə (mancə) atəşi aparılması üçün təlimat işləyib hazırladı.<ref name="wargod"/><ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski 1916-cı ildə Krevo yaxınlığında alman mövqelərinin yarılması əməliyyatına, Qərb cəbhəsinin onuncu ordu cəbhəsində 1917-ci il iyul əməliyyatının topçuluq cəhətindən hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini həmişə ön mövqelərdə görmək olardı.<ref name="wargod"/> O, topçu hissələrinin yerlərini yoxlayır, topları daha düzgün yerləşdirmək üçün göstərişlər verir, onların döyüş əməliyyatlarını izləyir və rəhbərlik edirdi.<ref name="wargod"/> 1917-ci il aprelin 2-də Əliağa Şıxlinski general-leytenant oldu.<ref name="heart"/> Çar hökuməti devrildikdən və hakimiyyətə müvəqqəti hökumət gəldikdən sonra Şıxlinski orduda xidmət etməyi davam etdirdi.<ref name="wargod"/> O, Minski milisinin birinci rəisi M. V. Mixaylovun üzv olduğu Minski ilə sıx əlaqədə işləməli oldu.<ref name="wargod"/> M.V. Mixaylov ilə onun arasında səmimi münasibət yaranmışdı.<ref name="wargod"/> Qeyd etmək lazımdır ki, Şıxlinski öz xatirələrində, o zamankı məşhur siyasi və hərb xadimləri ilə görüşləri haqqında yazır və onların haqqında, bəzən çox qısa, lakin dəqiq xarakteristika verir.<ref name="wargod"/> === Azərbaycanda xidməti === 1917-ci ilin noyabrın 15-də Qafqaza qayıdan Şıxlinski ilk dəfə [[Tiflis]]də azərbaycanlılardan ibarət milli korpus yaratmışdır.<ref name="xalq"/> Bununla da o, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun təməl daşını qoymuşdur.<ref name="xalq"/> Bu barədə general "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq məlumat verir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Tiflisə qayıtdıqda, müvəqqəti olaraq mənə korpus komandanlığı həvalə olduğu barədə əmri oxudum. Öz xalqımın, baş verə biləcək xarici təzyiqlərdən və daxili qarışıqlıqlardan özünü qorumasına xidmət etmək arzusu ilə korpus təşkil etməyi qət edib, Tiflisdə öz qərargahımı düzəltməyə başladım... Dekabrın otuz birində mən öz qərargahımın ilk heyəti ilə Gəncəyə getdim ki, orada hissələrin təşkil edilməsilə məşğul olum. Korpus hissələrinin təşkilində böyük əngəllərə rast gəlirdik.<ref name="wargod"/>''}} 1918-ci ilin oktyabrında general Əliağa Şıxlinski [[Gəncə]]də yeni yaratdığı Milli Azərbaycan Korpusunun əsgərləri qarşısında çıxış edərək demişdir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Azərbaycanlılar birdəfəlik bilməlidirlər ki, doğma ordu əsla tənbəlxana deyil və onun mövcudluğu hər hansı bir azərbaycanlının maddi rifahını daha da yaxşılaşdırmaq üçün yaranmayıb. Ordu xalqın istinadgahıdır - bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir.<ref name="wargod"/>''}} General Əliağa Şıxlinski bu vətənpərvər çıxışını Gəncədə praporşiklər məktəbinin birinci buraxılışı münasibətilə söyləmişdir.<ref name="xalq"/> Bu şənlikdə Qafqaz Ordusunun baş komandanı [[Nuru Paşa]], atası Hacı Əhməd, xalq təhsili naziri [[Nəsib bəy Usubbəyov]], daxili işlər nazirinin vəkili [[Mehdi bəy Hacınski]], sosial-təminat naziri [[Musa bəy Rəfiyev]], Gəncə qubernatoru, general [[İbrahim ağa Vəkilov]] və başqa dövlət xadimləri iştirak edirlər.<ref name="xalq"/> Elçi adlı müəllif 1918-ci il noyabrın 7 və 8-də "[[Azərbaycan (qəzet)|Azərbaycan]]" qəzetində rus dilində yazır ki, ertəsi gün Bakıdan gəlmi qonaqlar və demək olar ki, bütün şəhər əhalisi hərbi meydana yollandılar.<ref name="wargod"/> Meydanda təlim üçün əvvəlcədən səngərlər, yarğanlar və cürbəcür maneələr hazırlanmışdı. Hamı özünün Milli bayramına, Türk-Azərbaycan zabitlərinin ilk buraxılışına tamaşa etməyə gəlmişdi.<ref name="wargod"/> Ətrafda bayram əhval-ruhiyyəsi var idi.<ref name="wargod"/> [[Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]nun komandanı general Əliağa Şıxlinski ətrafdakılarla birgə səflə düzülmüş yunkerlərə yaxınlaşıb salamlaşdı.<ref name="wargod"/> General Əliağa Paşanın mehriban "Salamına" birdən-birə səkkiz yüz gəncin ağzından gurultulu "Salam" cavabı çıxdı. Sonra proqram üzrə təlim sınaqları keçirilməsinə başlandı.<ref name="wargod"/> Hökumətin əmrilə 1918-ci il dekabrın 25-də tam artilleriya generalı [[Səməd bəy Mehmandarov]] hərb naziri oldu və həmin gün yanıqlı bəyanatla xalqa müraciət etdi. 29 dekabr 1918-ci il tarixində Azərbaycan hökunətinin qərarı ilə general-leytenant Əliağa Şıxlinski hərb nazirin müavini təyin edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=383 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il 28 iyulda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 339 saylı əmri ilə Əliağa Şıxlinskiyə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir.<ref name="bigkavkaz"/> 1920-cu il 9 martda ilk dəfə onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində [[Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti]] təsis olunmuşdur.<ref>{{cite web|title=В Баку почтили память генерал-лейтенанта Шихлинского|url=https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|publisher=ru.sputnik.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224110/https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|url-status=dead}}</ref> 1920-ci il aprelin 27-də Rusiya imperiya ordusu Azərbaycanı işğal edəndə Səməd bəy Mehmandarov xəstə olduğu üçün nazir vəzifəsini Əliağa Şıxlinski icra edir.<ref name="xalq">{{cite web|title=Əliağa Şıxlinski: "Ordu xalqın istinadgahıdır-bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir"|url=http://anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2014/iyun/379677.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Vuruşmağın mümkünsüz olduğunu nəzərə alan Şıxlinski minalanmış körpülərin partladılmasına icazə vermədi.<ref name=battle/> <center> <gallery caption="[[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılan Əliağa Şıxlinskinin şəxsi əşyaları" widths="200px" heights="250px"> Fayl:Coat of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|<small>Palto, papaq və əlcəyi</small> Fayl:Candlesticks and door-plate belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Şamdanlar və qapı möhürü</small> Fayl:Things belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Masa aksesuarları, eynək, qapı işarəsi</small> </gallery> </center> === Sovetdə xidməti === [[Fayl:Letter from Narimanov to Lenin 1920.jpg|thumb|1920-ci ildə [[Nəriman Nərimanov]]un [[Vladimir Lenin]]ə [[Səməd bəy Mehmandarov]] və Əliağa Şıxlinski ilə bağlı məktubu]] [[Fayl:Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|left|Əliağa Şıxlinski [[Qızıl Ordu]]nun komandir formasında. 17 fevral 1929-cu il]] 1920-ci ildə [[Bakı əməliyyatı|28 aprel çevirilişi]]nin səhərisi [[Səməd bəy Mehmandarov]]la həbs olunub.<ref name=wargod/> Repressiyadan onları Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 1-ci Sədri [[Nəriman Nərimanov]] xilas etdi.<ref name="wargod"/> Nərimanov general Şıxlinski və general [[Səməd bəy Mehmandarov]]u, onlardan mərkəzi hərbi aparatda, dəyərli hərbi mütəxəssis kimi istifadə etmək üçün, [[Moskva]]ya, [[Vladimir Lenin]]in yanına göndərmək qərarına gəldi.<ref name="kongress"/> Əliağa Şıxlinski Ali Artilleriya məktəbində müəllim və Artilleriya Nizamnamə Komissiyasının tərkibində işləyirdi.<ref name="kongress"/> 1921-ci ildə o, Bakıya qayıtdı və Bakı qarnizonunun hərbi-elmi cəmiyyətində sədr müavini vəzifəsini tutdu.<ref name="kongress"/> 1921-ci ilin avqust ayında Moskvadakı Ali Artilleriya məktəbində dərs demiş və Petroqrad Topçu Akademiyasında mühazirələr oxumuşdur.<ref name="kongress"/> 1922-ci ildə Azərbaycan Komanda heyəti məktəbində topçuluqdan dərs demiş və Hərbi-Elmi Cəmiyyətin sədr müavini seçilib.<ref name="kongress"/> 1923-cü ildə, Əliağa Şıxlinski "Kommunist" qəzetində (aprel ayı № 9, 10,11) "Gələcək müharibədə toplar" silsilə məqalələrini dərc etdirmişdir.<ref name=wargod/> 1924-cü ildə Azərbaycan Komanda Heyəti məktəbinin rəis müavini, 1925-ci ildə Azərbaycan Hərbi tərcümə kollegiyasının baş redaktoru olmuşdur.<ref name="kongress"/> O, "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni 1926-cı ildə Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref name="heart"/> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur.<ref name="kongress"/> Məhz bu əvəzsiz xidmətinə görə general Əliağa Şıxlinski SSRİ Hərbi İnqilab Şurasının 1928-ci il 23 fevral tarixli qərarı ilə Fəxri Fərmanla təltif olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1927-ci ildə onun "İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi" elmi əsəri nəşr olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1928-ci ildə "Hərbi bilik" jurnalının beş və altıncı saylarında silsilə hərbi elmi məqalələrlə çıxış etmişdir.<ref name="kongress"/> General Əliağa Şıxlinski Azərbaycanda fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən [[Mixail Frunze]]nin qarşısında Qızıl Orduda alay və tabor artilleriyasının yaradılması məsələsini qaldırmışdı.<ref>{{cite web|last1=Petrova|first1=Marina|title=«Треугольник Шихлинского»: семья, армия, наука -2|url=http://vestikavkaza.ru/articles/Treugolnik-SHikhlinskogo-semya-armiya-nauka-2.html|publisher=vestikavkaza.ru|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1929-cu ildən sonra Şıxlinskinin səhhəti birdən-birə pisləşdi, onun görmə və eşitmə qabiliyyəti zəiflədi.<ref name="wargod"/> === Vəfatı === [[Fayl:Building on the Jafar Jabbarly Street 14.jpg|thumb|Bakıda Əliağa Şıxlinskinin yaşadığı bina]] O, son günlərini [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsi 14 saylı mənzildə keçirirdi. Ölümündən qabaq, Əliağa Şıxlinski 1942-ci ildə qələmə aldığı "Xatirələrim" hərbi memuar kitabını yazırdı.<ref name="wargod"/> Kitab generalın ölümündən doqquz ay sonra — 1944-cü ilin may ayında nəşr olundu.<ref name="wargod"/> Kitaba hərb elminin böyük alimi professor, general-mayor [[Yevgeni Barsukov]] çox dəyərli ön söz yazmışdır.<ref name="wargod"/> Həmin kitab 1984-cü ildə "Azərnəşrdə" əlavə və izahlarla kütləvi tirajla (60 min) Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunmuşdur.<ref name="wargod"/> 1943-cü il avqustun 18-də indiki Musa Nağıyev adına xəstəxanada kardiosklerozdan vəfat edən general Əliağa Şıxlinskinin dəfn mərasimini filosofalim [[Heydər Hüseynov]]un özü təşkil etdi.<ref name="wargod"/><ref name="kongress">{{cite web|title=Али Ага Шихлинский - Бог артиллерии|url=http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|publisher=vakrf.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042418/http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|url-status=dead}}</ref> Generalla heç bir qohumuluğu olmayan alimin Şıxlinski şəxsiyyətinə, onun sərkərdəlik fəaliyyətinə, xüsusilə, lüğətçilik sahəsindəki elmi-publisistik yaradıcılığına böyük rəğbəti vardı.<ref name="wargod"/> Dəfn mərasimi Bakı Hərbi Qarnizonunundan çağırılmış alay orkestrlə müşayiət etdi.<ref name="wargod"/> Qəbri üstündə topdan və avtomatlardan yaylım atəşi atıldı.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini görkəmli sərkərdələrə məxsus hərbi qaydada torpağa tapşırdılar.<ref name="wargod"/> Heydər Hüseynovun özü, generalın yetirmələri və qohumları son vida nitqi söylədilər.<ref name="wargod"/> === Şəxsi həyatı === [[Fayl:Nigar Shikhlinskaya in 1914.jpg|thumb|[[Nigar Şıxlinskaya]] — İlk azərbaycanlı şəfqət bacısı.]] O, 1909-cu il oktyabrın 27-də, 44 yaşında Zaqafqaziya müftisi [[Hüseyn Əfəndi Qayıbov]]un qızı — dul qadın [[Nigar Şıxlinskaya|Nigar]] xanım ilə evləndi.<ref name="czar"/><ref>{{cite web|title=Nigar xanım Şıxlinskayanın yadigarı bərpa olundu|url=https://www.azadliq.org/a/tarix-muzeyinde-yeni-eksponat/28369121.html|publisher=www.azadliq.org|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanımın birinci əri milliyyətcə [[acarlar|acar]] və dini [[müsəlman]] olan Dərviş bəy Məmmədbəy oğlu Palavandov idi.<ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski özünün "Xatirələrim" kitabında yazırdı: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Bu dəyişiklik mənim həyatımı işıqlı bir yola, parlaq bir səadətə yönəltdi. Bir yerdə keçirmiş olduğumuz iyirmi iki illik həyatın aydın səmasında bir bulud ləkəsi belə görünmədi. Fitrətən istedadlı olan, yaxşı təhsil görmüş, mülayim xasiyyətli Nigar xanım ailə səadəti üçün yaradılmış bir qadın idi. Mən bu səadətə tam mənası ilə nail oldum.<ref>{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2015/mart/426477.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref>''}} Əliağa Şıxlinski həm də hərbçi [[Rüstəm Şıxlinski]] və [[Cavad bəy Şıxlinski]]nin əmisi idi. Şıxlinski bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur.<ref name=wargod/> Çoxlu şerlər tərcümələr və bədii parçalar müəllifi olan Əliağa Şıxlinski heç vaxt onları dərc etdirməmişdir.<ref name=wargod/> [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndəki şəxsi qovluğunda və Respublika Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində, akademik [[Heydər Hüseynov]]un şəxsi fondunda general Əliağa Şıxlinskiyə məxsus çoxlu sənəd və materiallar var.<ref name=wargod/> Beş yüz on dörd nömrəli fondda generala məxsus bir dəftər də saxlanılır.<ref name=wargod/> Muzeydə və arxivdə saxlanan Şıxlinskinin "Zabitin yaddaşı" dəftərində şerlərə, bədii parçalara, tərcümə və qeydlərə rast gəlmək olar.<ref name=wargod/> 1900-cü il oktyabrın 21-də tərtib olunmuş "Zabitin yaddaşı" dəftərindəki qeydlərdən aydın olur ki, dramaturq [[Cəfər Cabbarlı]]nın yaradıcılığına generalın xüsusi məhəbbəti olub, Cəfər Cabbarlının vaxtsız ölümü onu hədsiz dərəcədə kədərləndirib.<ref name=wargod/> General [[Azərbaycan ədəbiyyatı]]nın görkəmli nümayəndələri [[Səməd Vurğun]]un "Böyük ədib" və [[Osman Sarıvəlli]]nin "Yaşar" erlərini məharətlə [[rus dili]]nə tərcümə edib.<ref name=wargod/> General Əliağa Şıxlinskinin şəxsi fondunda şair Osman Sarıvəlliyə yazdığı məktubların surəti və poçt qəbzi saxlanılır.<ref name=wargod/> O, şair Osman Sarıvəlliyə yazır ki, mən cəsarət edib böyük dramaturq Cəfər Cabbarlıya yazdığınız "Yaşar" və "Ölüm" şerlərini türkcədən ruscaya tərcümə etdim. Xahiş edirəm, tərcümə ilə tanış olun, xoşunuza gəlsə dərc etdirmək üçün rüsxət verin.<ref name=wargod/> Generalın "Zabitin yaddaşı" dəftərində onun həyat və məslək yoldaşı, Nigar xanıma yazdığı "Ey sevdiyim dilruba", "Ana və onun əziz Nigarına", "Adi povest", "Vitse-admiral Makarovun xatirəsinə", VII əsr yapon şairi Ş. Munetodan "Sən mənə vəhşi dedin" şerlərinin rus dilinə tərcüməsi və başqa parçalar saxlanılır.<ref name="dilruba">{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://525.az/site/?name=xeber&news_id=33399#gsc.tab=0|publisher=525.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanım 1931-ci ilin 15 avqustunda Bakıda dünyasını dəyişir.<ref name="dilruba"/> Onun ölümü Əliağa Şıxlinskiyə çox ağır təsir edir.<ref name="dilruba"/> O, öz xatirələrində Nigar xanımın ölümü barədə yazır: "1931-ci il avqustun on beşində Nigar xanımın ölümü mənim üçün ən ağır bir zərbə oldu.<ref name="czar"/><ref name="dilruba"/> Mənim hər şeyim — həm səadətim, həm də səhhətim onunla getdi". Nigar xanımdan sonra Əliağa Şıxlinski 13 il tənha ömür sürür: "Mənim ölüm tariximi sevimli Nigar xanımın vəfatı günü ilə hesablayın" — deyən general öz vəsiyyətnaməsində xanımı ilə bərabər dəfn olunmasını və qəbrinin üzərində heç bir tarix qoyulmamasını istəyir.<ref name="dilruba"/> 1948-ci il noyabrın 28-də vəfat edən bəstəkar [[Üzeyir bəy Hacıbəyov]]un pianosunun üstündə bitməmiş bir not yazısı qalıb.<ref name="dilruba"/> Üzeyir bəy general Əliağa Şıxlinskinin altıbəndlik "Mənim" şeirinin iki bəndinə romans yazıbmış.<ref name="dilruba"/> Sonsuz bir məhəbbətlə sevdiyi Nigarını Əliağa Şıxlinski qaynar ilhamla tərənnüm edirdi:<ref name="dilruba"/> {{Sitat qutusu |title = |quote = <poem>Ey sevdiyim, ey dilruba, Səbrim, qərarımsan mənim. Səd mərhəba, səd mərhəba, Nə türfə yarımsan mənim. Görən səni, ey nazənin, Deyər: pəh-pəh, səd afərin! Dünyada mislin yox yəqin, Əcəb dildarımsan mənim! Gözəl zahirdə surətin, Gözəl batin təbiətin. Gözəl hər işdə qeyrətin, Namusum, arımsan mənim.</poem> |qalign = center |source = <small>"Mənim", Əliağa Şıxlinski</small><ref name="dilruba"/> |width = 35% |fontsize = 100% |align = center |bgcolor = }} Əliağa Şıxlinski barəsində maraqlı faktlara diqqət çəkən tədqiqatçılar yazır ki, o, iri cüssəli olmasına baxmayaraq, alt dodağı hündürlüyündə çəkilmiş ipin üzərindən tramplinsiz tullana bilərmiş.<ref name="trivia">{{cite web|title=ADR-in hərbi nazirinin müavini, "Artilleriya Allahı", general Əliağa Şıxlinski - 150|url=http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|publisher=www.baki-xeber.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224143/http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|url-status=dead}}</ref> Digər zabit həmkarlarından fərqli olaraq, heç vaxt pulla [[qumar]] oynamazdı.<ref name="trivia"/> At yarışlarında hansı atın qalib gələcəyini 90%-lik ehtimalla bildiyi halda, heç vaxt bu oyuna pul yatırmazdı.<ref name="trivia"/> [[Rus-yapon müharibəsi]] zamanı 2 topla düşmənin 18 topuna qarşı müqavimət göstərərək, öz mövqeyindən geri çəkilməyib.<ref name="trivia"/> İmperator məiyyətinə daxil olmaq barədə israrlı təklifləri heç vaxt qəbul etməyib.<ref name="trivia"/> General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü qırmızı məxmər parça və [[dəri]]dən hazırlanıb.<ref name="saddle"/> Eksponatın aşağı hissəsində də güləbətin sapdan saçaqlar var.<ref name="saddle"/> 2017-ci ildə yəhərüstü bərpaya ehtiyac olduğundan Azərbaycan Tarixi Muzeyinin bərpa laboratoriyasının rəssamı İlhamə Rəhimova tərəfindən bərpa edilib.<ref name="saddle"/> Yəhərüstü bərpadan sonra Hədiyyələr və Xatirə Əşyaları fonduna təhvil verilib.<ref name="saddle">{{cite web|title=General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü – FOTO|url=http://www.1news.az/az/cemiyyet/20170206053825695.html|publisher=www.1news.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> == İrsi == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin barelyefi.jpg|thumb|Əliağa Şıxlinskinın [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsində yaşadığı binada xatirə-barelyefi. Müəllif: Xanlar Əhmədov.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=VuOkm3kbXUU |title=Əliağa Şıxlinskinin doğum günüdür |author=Lider TV |date= 24.04.2018|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-04-24 |language=az }}</ref>]] Onun adını 1980-cı ildə [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nə aid olan tanker daşıyır.<ref>{{cite web|title=“GENERAL ŞIXLİNSKİ” TANKERİ BAKIYA GƏTİRİLMİŞDİR|url=https://azertag.az/xeber/GENERAL_SIXLINSKI_TANKERI_BAKIYA_GATIRILMISDIR-965002|publisher=azertag.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> [[Bakı]] və [[Qazax]] şəhərində adına küçə var.<ref name="alim"/> Respublika Nazirlər Sovetinin 1990-cı il 28 iyul tarixli qərarı ilə [[Sabirabad rayonu]]ndakı altı saylı pambıqçılıq kolxozuna və Bakının yeddinci mikrorayonundakı 135 saylı orta məktəbə general Əliağa Şıxlinskinin adı verilmişdir.<ref name="alim"/> Vaxtilə yaşadığı Cəfər Cabbarlı küçəsindəki binaya xatirə-barelyefi vurulmuşdur.<ref name="alim">{{cite web|last1=Назирли|first1=Шамистан|title=Генерал-ученый|url=http://www.kaspiy.az/news.php?id=25267#.Wb6XjrKGOUk|publisher=www.kaspiy.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1990-ci il iyulun 23-də isə Respublika Prezdentinin fərmanı ilə ali məktəb tələbələri üçün xüsusi "general Əliağa Şıxlinski" təqaüdü təsis edildi.<ref name="alim"/> 2014-cü ildə Azərbaycan Prezidenti [[İlham Əliyev]] general Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.<ref>{{cite web|title=General Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək|url=https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2335397.html|publisher=az.trend.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Əliağa Şıxlinski [[Aleksandr Nikolayeviç Stepanov|Aleksandr Stepanovun]] "Port-Artur" və "Zvonaryovlar ailəsi" romanlarının personajlarından biridir:<ref name="alim"/> {{cquote|müəllif=Aleksandr Stepanovun "Zvonaryovlar ailəsi" romanından|''Əliağada general təkkəbbüründən əsər-əlamət yox idi. General Şıxlinski hərbi akademiyanı bitirməsə də, fitri zəkası, praktik fəhmi artilleriya elmində ona böyük nüfuz qazandırmışdır.<ref name="wargod"/>''}} === Filmoqrafiya === # [[General (film, 1970)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Sərkərdə ləyaqəti. General Əliağa Şıxlinski (film, 2011)]] # [[Artilleriya allahı (film, 2015)]] == Əliağa Şıxlinski barədə olan fikirlər == * "Əliağa Şıxlinski taktika sahəsində dərin nəzəri əməli bilikli sayca çox olmayan artilleristlərdən biri olub. O, hərb elmini təcrübədə tətbiq etmək sahəsində nadir bir istedada malik idi. Əliağanın qəhrəmanlığı öz vətəninin şərəf və azadlığını müdafiə edən hər bir şəxs üçün nümunə olmalıdır." — [[Yevgeni Barsukov]]<ref name="peoplesu"/> * "Əliağa Şıxlinski dünyada şöhrət qazanmış topçuluq elmi sahəsindəki nəşrləri və fəaliyyəti ilə yanaşı, dil və ədəbiyyat məsələləri ilə də məĢğul olurdu. Əliağa Şıxlinski ilə yaxında tanış olanlar, onun maraqlı söhbətlərinə qulaq asanlar bilirlər ki, bu təvazökar və səmimi insan nə qədər ağıllı və ibrətli bir şəxs idi." — [[Heydər Hüseynov]]<ref name="wargod"/> * "Azərbaycanlılar birinci dəfə deyil ki, vuruş meydanlarında (1945-ci ildə olan Sovet-Yaponiya müharibəsi) Yaponlarla qarşı-qarşıya gəlirlər. Mən Port-Artur uğrunda gedən döyüşlərdə fərqlənmiş məşhur topçu Əliağa Şıxlinskinin adını çəkə bilərəm. Bu ad rus hərb elmi tarixində böyük şöhrət qazanmışdır." — [[Səməd Vurğun]]<ref name="wargod"/> * "Şıxlinski Nikolay ordusunda "Artilleriyanın Allahı" sayılırdı." — [[Nəriman Nərimanov]]<ref name="wargod"/> * "Yoldaş Şıxlinski möhkəm iradəyə və enerjiyə malikdir, vəziyyəti düzgün qiymətləndirməyi bacarır, tabeliyində olanlar qarşı tələbkar, lakin çox ədalətlidir, onlara yoldaşlıq münasibəti bəsləyir. İntizamlıdır, sağlamdır, yaşının çox olmasına baxmayaraq səfərlərdə çox dözümlüdür. Hərbi Elmi Bilik Cəmiyyətinin ən fəal üzvüdür. Yüksək hərbi elmi biliyə malikdir." — [[İona Yaker]]<ref name="wargod"/> == Təltif və mükafatları == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin məzarı.jpg|thumb|[[Bakı]]da Əliağa Şıxlinskinin məzarı]] * 1891 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden">{{cite web|last1=Qocayeva|first1=Adilə|title=Görkəmli sərkərdə|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_may2009/77447.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> * 1896 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1901 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli qılınclarla [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1904 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış IV dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla və bantla)<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Rus-yapon müharibəsinin xatirəsinə]]" gümüş medalı<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} [[Ən yüksək lütf]]<ref name="forza"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Romanov sülaləsinin hökmranlığının 300 illiyinin xatirəsinə]]" açıq rəngli bürünc medalı<ref name="wargod"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} [[Fəxri Legion ordeni]]<ref name="orden"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla)<ref name="orden"/> == Biblioqrafiya == === Əsərləri === [[Fayl:Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar.JPG|thumb|Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar]] * Döyüş sahəsində artilleriyanın istifadəsi (1910)<ref name="kongress"/> * Dağ və sahə artilleriyasının problemlərinin həlli üçün tapşırıqlar toplusu (1916)<ref name="kongress"/> * Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğət (1926)<ref name="kongress"/> * İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi (1927)<ref name="kongress"/> * Xatirələrim (1944)<ref name="kongress"/> == Qalereya == <center><gallery> Fayl:Ali-Agha Shikhlinski.jpg|Əliağa Şıxlinski Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya 2.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə. 1920-ci illər Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1920.jpg|1920-ci ildə Əliağa Şıxlinski Fayl:Shikhlinski-Veisov-Frunze-Karaev 1925.jpg|1925-ci ilin aprel ayında Əliağa Şıxlinski [[Mixail Frunze]] və [[Əliheydər Qarayev]] ilə </gallery></center> == İstinadlar == <div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088"> {{İstinad siyahısı|3}} </div> == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Ali-Agha Shikhlinski | wikispecies = | wikt = | b = | s = Əliağa Şıxlinski | q = | n = | m = }} * {{cite book|last1=Bayramova|first1=Zəminə|title=Artilleriyanın Allahı: poema|date=2016|isbn=978-9952-8284-8-1|pages=136|url=http://www.ebooks.az/view/Z5qc3EH8.pdf|accessdate=1 oktyabr 2017}} * [http://www.anl.az/el/Kitab/92811.pdf Şəmistan Nəzirli. General Əliağa Şıxlinski və silahdaşları (hərb tarixindən araşdırmalar). Bakı, 2012.] * "Artilleriya Zabitləri məktəbinin jurnalı", 1913. səh.2. * [http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html Mətanət Kərimova. İlk azərbaycanlı tibb bacısı-Nigar Şıxlinskaya] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171016231947/http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html |date=2017-10-16 }} — 30–04–2015 {{Azərbaycanlı generallar}} [[Kateqoriya:Əliağa Şıxlinski| ]] [[Kateqoriya:Şıxlinskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan memuarçıları]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] 999dxy9n69e7mb2chdsaawtjyu9zcl0 6600991 6600990 2022-08-29T10:36:21Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Dövlət xadimi |təxəllüsü = Artilleriyanın tanrısı |rütbə = [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant (2.04.1917),<br>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun artilleriya generalı (28.06.1919) |hissə = 29-cu artileriya briqadasının 5-ci batareyası<br>21-ci Artilleriya briqadasının 1-ci diviziyası<br>10-cu Ordu (Qərb Cəbhəsi) |döyüşlər = [[Boksçu üsyanı|1900-1901-ci il Çin hərbi yürüşü]]<br>[[Rus-yapon müharibəsi]]<br>[[Nanşan döyüşü]]<br>[[Port-Arturun müdafiəsi]]<br>[[Birinci Dünya Müharibəsi]] |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hərbi nazirinin müavini |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 29 dekabr 1918 |dövr son_3 = 30 mart 1929 |sələfi_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] |xələfi_3 = ''Vəzifə ləğv edildi.'' |nazir_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] |mükafatları = + }} '''Əli Ağa Şıxlinski''' (tam adı: ''Əli Ağa İsmayıl Ağa oğlu Şıxlinski''; {{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Hərbi nazirinin müavini, [[SSRİ|Sovet]] hərb xadimi və artilleriya generalı. Artilleriyanın nəzəri və praktiki inkişafındakı danılmaz xidmətlərinə və qazandığı qələbələrə görə ruslar Əliağa Şıxlinskiyə "''Artilleriyanın Allahı''" ləqəbini veriblər.<ref>{{cite web|title=150 лет назад родился «бог артиллерии» русской армии и АДР|url=http://www.vesti.az/news/245499|publisher=www.vesti.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Юбилей, который ждут|url=http://www.echo.az/article.php?aid=85976|publisher=www.echo.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042405/http://www.echo.az/article.php?aid=85976|url-status=dead}}</ref> 1926-cı ildə Əliağa Şıxlinski "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref>{{cite web|title=The God of Artillery in Baku|url=https://www.azernews.az/culture/73876.html|publisher=www.azernews.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur. == Həyatı == === Erkən illəri === Əliağa Şıxlinski 1865-ci il martın 3-də [[Yelizavetpol quberniyası]], [[Qazax qəzası]]nın Qazaxlı (indiki [[Aşağı Salahlı]]) kəndində ağalıq nəslində anadan olub.<ref name="heart">{{cite web|title=Kiçik qəbri olan böyük general|url=http://teleqraf.com/news/maraqli/141680.html|publisher=teleqraf.com|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> O yazırdı ki, onun atası İsmayıl ağa Əli Qazax oğlu Şıxlinski, əsli 1537-ci ildən başlayan igid bir nəslə mənsub olub.<ref name=wargod/> Şıxlinski 1904-cü ildən qeydlər apardığı "Zabitin dəftəri"ndə iftixarla yazır ki, onun anası Şahyəmən xanım [[Molla Vəli Vidadi]]nin qız nəvəsidir. Əliağa Şıxlinskindən həm də iki qardaşı olmuşdur.<ref name="bigkavkaz">{{cite web|title=ИСТОРИЯ "БОГА АРТИЛЛЕРИИ" - ГЕНЕРАЛА АЛИ АГА ШИХЛИНСКОГО|url=http://www.bigcaucasus.com/review/people/10-12-2016/90068-0/|publisher=www.bigcaucasus.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113092937/http://www.bigcaucasus.com/review/people/90068-0/|url-status=dead}}</ref> O, 1876-cı ilin avqustunda [[Tiflis]] hərbi gimnaziyasının birinci sinfinə daxil olmuş, oranı-artıq kadet korpusuna çevrilmiş gimnaziyanı 1883-cü ildə birinci şagird kimi bitirmişdi.<ref name="heart"/> === Hərbi karyerasının başlanğıcı === [[Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1905.jpg|thumb|left|Kapitan Əliağa Şıxlinski, 1904-cü il]] 1883-cü ildə Əliağa Şıxlinski öz təhsilini [[Sankt-Peterburq]]da, Mixaylovsk artilleriya məktəbində davam etdirmişdi.<ref name="bigkavkaz"/> O, orda da nəinki bacarıqlı şagird kimi, həm də əla süvari və gimnast kimi müvəffəqiyyət qazanmışdı.<ref name="peoplesu"/> Yunkerin müvəffəqiyyətləri diqqətdən kənarda qalmamış, təhsilin başlamasından 7 ay sonra o, unter-zabit olmuş, 1885-ci il oktyabrın 13-də isə portupey-yunkerliyə layiq görülmüşdü.<ref name="peoplesu"/> Onun müəllimləri məşhur artilleriyaçılar Nil Lvoviç Kirpiçev, Nikolay Vladimiroviç Maiyevski, Aksel Qadolin idi.<ref name="peoplesu"/> Əliağa Şıxlinski onlardan bütün yaxşı cəhətləri mənimsəmişdi.<ref name="peoplesu"/> O, həmçinin kütləvi mühazirələr və məruzələrdə iştirak etmiş, digər hərbi məktəblərin kurslarını dinləmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1886-cı il avqustun 11-də Əliağa Şıxlinski məktəbi podporuçik rütbəsi almaqla birinci dərəcə ilə bitirdi.<ref name="bigkavkaz"/> Xidmətinin birinci ilindəcə öz ilk pedoqoji təcrübəsini qazandı: artilleriya briqadasının tədris komandasının müəllimi, sonra isə briqada komandasının rəisi oldu.<ref name="peoplesu"/> O, özünü parlaq artilleriya bilicisi, yaxşı təşkilatçı, bacarıqlı müəllim və tərbiyəçi kimi göstərmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1900-cu ildə kapitan Şıxlinski Şərqi Sibirə dəyişdirilməsi xahişi ilə müraciət etdi.<ref name="peoplesu"/> Onu Əlahiddə Zabaykalye artilleriya divizionunun batareya baş zabiti vəzifəsinə təyin etdilər, bundan başqa, artilleriya toplantısı Komitəsinin sədri kimi, o, dəfələrlə batareya və divizion komandirlərinin səlahiyyətlərini icra etmişdi.<ref name="peoplesu">{{cite web|title=АЛИ-АГА ИСМАИЛ-АГА ОГЛЫ ШИХЛИНСКИЙ: БИОГРАФИЯ|url=http://www.people.su/125274|publisher=www.people.su|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Rus-yapon müharibəsi === [[Fayl:Niva-1905-4.jpg|thumb|left|1905-ci ildə Port-Arturda artilleriya zabitləri komandir Əliağa Şıxlinski ilə]] 1904-cü il mayın əvvələrində batareya yaponlara qarşı yürüşə çıxdı. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə Şıxlinski Port-Artur müdafiəsinin qəhrəmanı kimi məşhurlaşdı.<ref name="wargod"/> Qalanın müdafiəsinin ən mühüm sahələrində olan Şıxlinski yaponların hücumlarının qarşısının alınmasında yarımbatareyanın atəşi ilə düşmənə böyük zərbə vuraraq fəal iştirak etmişdi.<ref name="wargod"/> Tanınmış hərbi tarixçi, general-mayor İ. Krupçenko sonralar yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Yapon hücumlarının dəf edilməsində rus artilleriyaçıları böyük rol oynayırdılar. Onlar cəsarətlə topları qabağa çəkərək dəqiq niĢangahla birbaşa karteçlə Yaponlara böyük zərbə yetirirdilər.<ref name="wargod">{{cite book|last1=Nəzirli|first1=Şəmistan|title=General Əliağa Şixlinski ömrü|date=2005|publisher=Uğur|location=Bakı|pages=248|url=http://www.ebooks.az/view/HEXT8Cpo.pdf|accessdate=16 sentyabr 2017}}</ref>''}} Şıxlinski onların arasında idi. O, döyüşlərdə örtülü və açıq mövqelərdən artilleriya atəşi aparır, qorxmadan topları düz nişangahla atmaq üçün qabağa çəkirdi. Qəhrəmanlığına görə onu "Müqəddəs Qeorqiy Pobedonosets" ordeni təqdim etdilər. Sonralar Şıxlinski yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Mən həmişə Port-Artur epopeyasının iştirakçısı olduğumu fəxrlə xatırlayıram.<ref name="wargod"/>''}} 1905-ci il aprelin 1-də "Tərcuman" qəzetinin "Müxtəlif xəbərlər" rubrikasında yazıdan: {{cquote|müəllif=|''Dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Əliağa Şıxlinski oktyabrın yeddisindən noyabrın on doqquzunadək Port-Arturda yaponların basqınını dəf etməkdə fərqləndiyi üçün Ali ehtiramla "İgidliyə görə" medalı və üstü yazılı Qızıl qılıncla təltif olunub.<ref name="wargod"/>''}} [[Fayl:Udostoverenie.jpg|thumb|150px|1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının Əliağa Şıxlinskinin hərbi xidmətə yararlı olmadığı haqqında verdiyi arayış]] 1905-ci ildə çap olunmuş "Yaponlarla müharibənin salnaməsi" almanaxının səksən birinci nömrəsini min beş yüz yetmiş yeddinci səhifəsində mətndən: {{cquote|müəllif=|''"Müqəddəs Georgi" ordenli süvari divizionunun təqdimatına əsasən əlahəzrət imperator 3/IX -1905-ci il tarixdə böyük mərhəmət göstərərək, Port-Arturun müdafiəsində şücaəti ilə fərqlənmiş, 1904-cü il oktyabrın 13-dən-17-dək üç saylı istehkamı və bu istehkamın digər qurğularını artilleriya ilə bacarıqla müdafiə etmiş dördüncü Şərqi - Sibir atıcı artilleriya briqadasının podpolkovniki Əliağa Şıxlinskinin dördüncü dərəcəli şəhid və müzəffər Georgi ordeni ilə təltif etmişdir. Podpolkovnik Əliağa Şıxlinski bu döyüşdə böyük şücaət göstərmiş, ixtiyarında olan yarımbatareyanın nişançıları həlak olduğundan çox vaxt topları şəxsən özü tuşlayaraq düşmən artilleriyasını dəfələrlə susmağa məcbur etmiş və adı çəkilən istehkamlara yaxınlaşmağa can atan yapon piyadalarını qeyri-adi cəsarətlə geri oturtmuşdur...<ref name="wargod"/>''}} Həmin döyüşlərin iştirakçısı 1906-cı ildə "Port-Arturun əzablı günləri" adlı ikicildlik monumental əsərin müəllifi P. Larenko yazır ki, Laperov dağında batareya komandiri kapitan Əliağa Şıxlinski ağır yaralanmışdır.<ref name="wargod"/> O, Kinjo döyüşlərdə, "Zelyonnı" və "Volçye" dağları vuruşmalarında əsl qəhrəman kimi iştirak etdi.<ref name="wargod"/> Avqustun əvvələrində öz batareyası ilə "Vısokaya qora"da, avqustun onundan isə daima Laperovda olmuşdur.<ref name="wargod"/> Elə buradan da girəcək yerlərini və istehkamları atəşə tutub həmlə kolonnalarını dəf edərək düşmənin səhra artilleriyası ilə inamlı döyüşlər aparırdı.<ref name="wargod"/> Port-Artur qalası təslim olandan sonra müharibədə itirak etməmək şərtilə yaponlar podpolkovnik Əliağa Şıxlinskini ağır yaralı kimi vətənə göndərdilər.<ref name="wargod"/> Vətəndə yaraları gözlənildiyindən də tez sağaldığından o yenidən Mancuriya ordusuna göndərilməyi xahiş etdi.<ref name="wargod"/> Lakin onu buraxmadılar. Müharibədən sonra Rusiyaya qayıtmağını və yenidən cəbhəyə getmək istədiyini Əliağa Şıxlinski "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq təsvir edir.<ref name="wargod"/> 1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının verdiyi arayış generalın arxivində indi də saxlanılır.<ref name="wargod"/> Onun mətni belədir: {{cquote|müəllif=|''Arayış doqquz saylı ehtiyat səhra hospitalından dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Şıxlinskiyə verilir. Ondan ötrü ki, onun yapon tibb komissiyası tərəfindən hərbi xidmətə yararlı olmadığı müəyyənləşdirilib. O, Rusiyaya buraxılır.<ref name="wargod"/>''}} Onun Port-Arturdakı nümunəvi döyüş xidmətləri "İgidliyə görə" sözlərlə yazılmış qılıncla, dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeninə əlavə olaraq qızıl qılınc nişanı, qılınc və bantlı "Müqəddəs Vladimir" ordeni, üzərində "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah və məşhur "Müqəddəs Georgi" ordeninin dördüncü dərəcəsinə layiq görülmüşdü.<ref name="battle">{{cite web|title=Şıxlinskilərin 1919-1920-ci illərdə|url=http://anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2015/mart/424398.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Artilleriya Zabitləri məktəbində xidməti === [[Fayl:Triangle of Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|120px|"Şıxlinski üçbucağı"nın sxemi]] 1906-cı il fevralın 1-dən avqustadək, Şıxlinski Çarskoye-Selo şəhərindəki Artilleriya Zabitləri məktəbində kurs keçib.<ref name="czar">{{cite web|title=История жизни и любви генерала Али ага Шихлинского и его жены Нигяр ханум|url=http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|publisher=tsarselo.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224034/http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|url-status=dead}}</ref> Əla qurtardığına görə həmin məktəbdə müəllim saxlanılıb. Həmin il Əliağa Şıxlinski gözlə görünməyən hədəfi nişan alan "Şıxlinski üçbucağı" hərbi-elmi nəzəriyyəsini kəşf etdi.<ref name="peoplesu"/> Doğrudur, bu yalnız 1924-cü ildə [[Qızıl Ordu]]da həyata keçirildi və özünü tamamilə doğrultdu. Artilleriya atəşi təcrübəsinə daxil edilən mühüm yenilik "Şıxlinski üçbucağı" adlanan-hədəf göstərməsinin rasional üsulu oldu.<ref name="heart"/><ref name="peoplesu"/> Bu üsul ilkin olaraq batareyaları elə tuşlayır ki, seçilmiş oryentirdən yayınan, istənilən nöqtədə görünən hədəflər asanlıqla, müəyyən düzəlişlərin köməyi ilə ilkin tuşlama əsasında artilleriyanın atəşinin altına düşə bilər.<ref name="peoplesu"/> Bu, batareyanı vaxtında hədəfə tuşlamaq imkanı verirdi.<ref name="peoplesu"/> O, 1907-ci ildə [[Riqa]]da yerləşən 29-cu topçu briqadasında batareya komandiri oldu.<ref name="peoplesu"/> 1908-ci il 25 noyabrda Çarskoye-Seloda müqəddəs Qeorqi Pobedonosev ordeni günü bayram edilirdi.<ref name="topchu"/> Podpolkovnik Şıxlinskiyə əla xidmətlərinə görə [[polkovnik]] rütbəsi verilirdi.<ref name="wargod"/> O, on illik xidməti borcunu üç ildə yerinə yetirmişdi.<ref name="wargod"/> Bu barədə yuxarı dairələrdə də, orduda da çox nadir bir hadisə kimi danışılırdı. Sülh vaxtı bu, ağlasığmaz təltifat idi.<ref name="wargod"/> Artilleriya — zabitləri məktəbində Şıxlinski özünü qabaqcıl ideyaları təcrübədə tətbiq edən yenilikçi zabit kimi göstərirdi.<ref name="wargod"/> Xidmətdə fərqləndiyinə görə, ona vaxtından əvvəl [[polkovnik]] rütbəsi verildi.<ref name="wargod"/> O, 1912-ci ildə aeroplanların tətbiqi təcrübələrinin işlənməsi üzre komissiyanın üzvü, bir ildən sonra isə məktəb rəisinin köməkçisi oldu.<ref name="wargod"/> Tezliklə, "Artilleriya — zabitləri məktəbinin xəbərləri" jurnalı çıxmağa başladı.<ref name="wargod"/> Jurnalın səhifələrində generalın özü də çıxış edirdi.<ref name="topchu">{{cite web|title=Его звали богом артиллерии|url=http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|publisher=www.azerizv.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2015-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150401015624/http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|url-status=dead}}</ref> 1913-cü ilin yayında general Joffre fransız ordusunun on yeddi nəfərlik zabit heyəti ilə [[Rusiya]]ya gəlir. Onlar bir neçə gün artilleriya zabitləri məktəbinin proqramı ilə maraqlanırlar.<ref name="heart"/> Fransızlar qısalüləli topdan örtülü atəş üsulu ilə bir komandirin rəhbərliyi altında batareyadan necə atəş açıldığını göstərməyi xahiş edirlər.<ref name="heart"/> Bütün atəş üsulunun təşkilinə komandirlik Əliağa Şıxlinskiyə həvalə olunur.<ref name="heart"/> General Şıxlinskinin təşkil etdiyi dəqiq atəş üsulu və qısalüləli ağır top atışı fransızları heyrətdə qoyur. Onlar qısalüləli atəş üsulunu (o vaxta qədər fransızlarda qısalüləli top atəşindən istifadə olunmurmuş) özlərində tətbiq etməyi elə oradaca qət edirdilər.<ref name="heart"/> Bir il sonra Rusiyaya gələn Fransa prezidenti [[Raymon Puankare]] rus artilleristlərinin general Joffreyə və onun heyətinə göstərdikləri hörmət müqabilində mükafatlar gətirir. Bu mükafatların arasında generallara məxsus cəmi iki fəxri "[[Fəxri Legion ordeni]]" də vardı.<ref name="heart"/> Onun biri süvari generalı Bezorazova, ikincisi ilə Əliağa Şıxlinskiyə təqdim olunur.<ref name="heart"/> 1913-cü ildə məktəb Şıxlinskinin təklifi ilə bəndlənmiş [[Hava şarı|aerostat]]dan atəşin, müşahidə və hədəfin kəşfiyyatı üzrə təcrübələrə, həmçinin, aerostata və təyyarələrə atəşin əsas müddəalarının işlənib hazırlanmasına başladı.<ref name="wargod"/> Bu məsələ üzərində Əliağa Şıxlinski artıq çoxdan işləyirdi.<ref name="wargod"/> Hələ 1911-ci ildə, məktəbdə hava hədəfinə atəşin qaydaları məsələsi müzakirə olunarkən, alim hesabı saatda 180 verstlə uçacaq təyyarələr üzrə aparmağı təklif etmişdi.<ref name="wargod"/> Artıq o vaxt Şıxlinski aviasiya və hava hücumundan müdafiənin perspektivini düzgün başa düşmüşdü.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinski məktəbdə qoşun bölmələrində və Peterburqun müxtəlif elmi yığıncaqlarında hərbi mövzuda silsilə mühazirələr oxumuşdur.<ref name="wargod"/> Bu mühazirələr Baş Qərargahın əmrilə kitabça şəklində çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/> Onun "Divizion miqyasında topçu manevrlərinin təşkili üçün təlimat", "Dağ və səhra artilleriyası üçün məsələ və misallar məcmuəsi", (1913-cü ildən 1916-cı ilədək üç dəfə təkrar nəsr olunub) "Səhra toplarının cəbhədə işlədilməsi" və "Topçu zabitləri məktəbində podpolkovnik Şıxlinski tərəfindən oxunmuş mühazirələrin xülasəsi" kimi sanballı kitabları çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/><ref name="topchu"/> Xüsusilə, sonuncu kitab topçular arasında çox böyük şöhrət qazanmışdır. Onu da deyək ki, artilleriya zabitləri məktəbinin mətbəəsində çap olunan bu kitab məktəbə xeyli mədaxil gətirir.<ref name="wargod"/> Həmin gəlirdən Əliağa Şıxlinskiyə qızıl pula 500 manat müəllif haqqı verilirdi.<ref name="wargod"/> === Birinci dünya müharibəsi === [[Fayl:Spectacles of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|thumb|left|[[Birinci dünya müharibəsi]]ndə Əliağa Şıxlinskinin taxdığı qoruyucu eynək. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] [[Birinci dünya müharibəsi]]nin əvvələrində Şıxlinski gəmilərdən alman desantçılarının çıxarılması ehtimalına qarşı [[Sankt-Peterburq|Petroqrad]] artilleriyasının rəisi təyin edildi. Rusiya paytaxtı Petroqradın müdafiəsi şəxsən ona həvalə olunmuşdu.<ref name=trivia/> O, şəxsən müdafiə xətti üzrə bütün cəbhəni gəzmiş, batareya qurğularının yerini ve atəş mövqelərinin qurulması qaydasını müəyyənləşdirmişdir.<ref name="wargod"/> O, aeroplanlardan müdafiəyə böyük diqqət yetirmişdir.<ref name="forza"/> Onun təşəbbüsü ilə Petroqradın ətrafında general Rozenberqin sistemi əsasında xüsusi platformalarda 1900-cü il nümunəli, 3 düyümlü tezatan top qurğuları ilə təyyarə əleyhinə müdafiə təşkil edildi.<ref name="wargod"/> Tezliklə Şıxlinskinin Şimal-Qərb cəbhəsinin artilleriya müfəttişi vəzifəsinə keçirdilər.<ref name="forza">{{cite web|title=Вперед! Всегда вперед!|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2015/aprel/432750.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Orada general tapşırıqların yerinə yetirilməsində artilleriya qruplarına şəxsən rəhbərlik etmiş, geniş miqyasda artilleriya hazırlığı həyata keçirilmişdir.<ref name="forza"/> Öz nəzəri işləmələrini döyüşün aparılması təcrübəsilə əlaqəndirərək yaradıcılıqla istifadə edir, hərb elmini yeni töhfələrlə zənginləşdirirdi.<ref name="forza"/> O, tezliklə çəpərləmə (mancə) atəşi aparılması üçün təlimat işləyib hazırladı.<ref name="wargod"/><ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski 1916-cı ildə Krevo yaxınlığında alman mövqelərinin yarılması əməliyyatına, Qərb cəbhəsinin onuncu ordu cəbhəsində 1917-ci il iyul əməliyyatının topçuluq cəhətindən hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini həmişə ön mövqelərdə görmək olardı.<ref name="wargod"/> O, topçu hissələrinin yerlərini yoxlayır, topları daha düzgün yerləşdirmək üçün göstərişlər verir, onların döyüş əməliyyatlarını izləyir və rəhbərlik edirdi.<ref name="wargod"/> 1917-ci il aprelin 2-də Əliağa Şıxlinski general-leytenant oldu.<ref name="heart"/> Çar hökuməti devrildikdən və hakimiyyətə müvəqqəti hökumət gəldikdən sonra Şıxlinski orduda xidmət etməyi davam etdirdi.<ref name="wargod"/> O, Minski milisinin birinci rəisi M. V. Mixaylovun üzv olduğu Minski ilə sıx əlaqədə işləməli oldu.<ref name="wargod"/> M.V. Mixaylov ilə onun arasında səmimi münasibət yaranmışdı.<ref name="wargod"/> Qeyd etmək lazımdır ki, Şıxlinski öz xatirələrində, o zamankı məşhur siyasi və hərb xadimləri ilə görüşləri haqqında yazır və onların haqqında, bəzən çox qısa, lakin dəqiq xarakteristika verir.<ref name="wargod"/> === Azərbaycanda xidməti === 1917-ci ilin noyabrın 15-də Qafqaza qayıdan Şıxlinski ilk dəfə [[Tiflis]]də azərbaycanlılardan ibarət milli korpus yaratmışdır.<ref name="xalq"/> Bununla da o, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun təməl daşını qoymuşdur.<ref name="xalq"/> Bu barədə general "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq məlumat verir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Tiflisə qayıtdıqda, müvəqqəti olaraq mənə korpus komandanlığı həvalə olduğu barədə əmri oxudum. Öz xalqımın, baş verə biləcək xarici təzyiqlərdən və daxili qarışıqlıqlardan özünü qorumasına xidmət etmək arzusu ilə korpus təşkil etməyi qət edib, Tiflisdə öz qərargahımı düzəltməyə başladım... Dekabrın otuz birində mən öz qərargahımın ilk heyəti ilə Gəncəyə getdim ki, orada hissələrin təşkil edilməsilə məşğul olum. Korpus hissələrinin təşkilində böyük əngəllərə rast gəlirdik.<ref name="wargod"/>''}} 1918-ci ilin oktyabrında general Əliağa Şıxlinski [[Gəncə]]də yeni yaratdığı Milli Azərbaycan Korpusunun əsgərləri qarşısında çıxış edərək demişdir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Azərbaycanlılar birdəfəlik bilməlidirlər ki, doğma ordu əsla tənbəlxana deyil və onun mövcudluğu hər hansı bir azərbaycanlının maddi rifahını daha da yaxşılaşdırmaq üçün yaranmayıb. Ordu xalqın istinadgahıdır - bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir.<ref name="wargod"/>''}} General Əliağa Şıxlinski bu vətənpərvər çıxışını Gəncədə praporşiklər məktəbinin birinci buraxılışı münasibətilə söyləmişdir.<ref name="xalq"/> Bu şənlikdə Qafqaz Ordusunun baş komandanı [[Nuru Paşa]], atası Hacı Əhməd, xalq təhsili naziri [[Nəsib bəy Usubbəyov]], daxili işlər nazirinin vəkili [[Mehdi bəy Hacınski]], sosial-təminat naziri [[Musa bəy Rəfiyev]], Gəncə qubernatoru, general [[İbrahim ağa Vəkilov]] və başqa dövlət xadimləri iştirak edirlər.<ref name="xalq"/> Elçi adlı müəllif 1918-ci il noyabrın 7 və 8-də "[[Azərbaycan (qəzet)|Azərbaycan]]" qəzetində rus dilində yazır ki, ertəsi gün Bakıdan gəlmi qonaqlar və demək olar ki, bütün şəhər əhalisi hərbi meydana yollandılar.<ref name="wargod"/> Meydanda təlim üçün əvvəlcədən səngərlər, yarğanlar və cürbəcür maneələr hazırlanmışdı. Hamı özünün Milli bayramına, Türk-Azərbaycan zabitlərinin ilk buraxılışına tamaşa etməyə gəlmişdi.<ref name="wargod"/> Ətrafda bayram əhval-ruhiyyəsi var idi.<ref name="wargod"/> [[Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]nun komandanı general Əliağa Şıxlinski ətrafdakılarla birgə səflə düzülmüş yunkerlərə yaxınlaşıb salamlaşdı.<ref name="wargod"/> General Əliağa Paşanın mehriban "Salamına" birdən-birə səkkiz yüz gəncin ağzından gurultulu "Salam" cavabı çıxdı. Sonra proqram üzrə təlim sınaqları keçirilməsinə başlandı.<ref name="wargod"/> Hökumətin əmrilə 1918-ci il dekabrın 25-də tam artilleriya generalı [[Səməd bəy Mehmandarov]] hərb naziri oldu və həmin gün yanıqlı bəyanatla xalqa müraciət etdi. 29 dekabr 1918-ci il tarixində Azərbaycan hökunətinin qərarı ilə general-leytenant Əliağa Şıxlinski hərb nazirin müavini təyin edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=383 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il 28 iyulda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 339 saylı əmri ilə Əliağa Şıxlinskiyə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir.<ref name="bigkavkaz"/> 1920-cu il 9 martda ilk dəfə onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində [[Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti]] təsis olunmuşdur.<ref>{{cite web|title=В Баку почтили память генерал-лейтенанта Шихлинского|url=https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|publisher=ru.sputnik.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224110/https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|url-status=dead}}</ref> 1920-ci il aprelin 27-də Rusiya imperiya ordusu Azərbaycanı işğal edəndə Səməd bəy Mehmandarov xəstə olduğu üçün nazir vəzifəsini Əliağa Şıxlinski icra edir.<ref name="xalq">{{cite web|title=Əliağa Şıxlinski: "Ordu xalqın istinadgahıdır-bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir"|url=http://anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2014/iyun/379677.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Vuruşmağın mümkünsüz olduğunu nəzərə alan Şıxlinski minalanmış körpülərin partladılmasına icazə vermədi.<ref name=battle/> <center> <gallery caption="[[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılan Əliağa Şıxlinskinin şəxsi əşyaları" widths="200px" heights="250px"> Fayl:Coat of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|<small>Palto, papaq və əlcəyi</small> Fayl:Candlesticks and door-plate belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Şamdanlar və qapı möhürü</small> Fayl:Things belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Masa aksesuarları, eynək, qapı işarəsi</small> </gallery> </center> === Sovetdə xidməti === [[Fayl:Letter from Narimanov to Lenin 1920.jpg|thumb|1920-ci ildə [[Nəriman Nərimanov]]un [[Vladimir Lenin]]ə [[Səməd bəy Mehmandarov]] və Əliağa Şıxlinski ilə bağlı məktubu]] [[Fayl:Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|left|Əliağa Şıxlinski [[Qızıl Ordu]]nun komandir formasında. 17 fevral 1929-cu il]] 1920-ci ildə [[Bakı əməliyyatı|28 aprel çevirilişi]]nin səhərisi [[Səməd bəy Mehmandarov]]la həbs olunub.<ref name=wargod/> Repressiyadan onları Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 1-ci Sədri [[Nəriman Nərimanov]] xilas etdi.<ref name="wargod"/> Nərimanov general Şıxlinski və general [[Səməd bəy Mehmandarov]]u, onlardan mərkəzi hərbi aparatda, dəyərli hərbi mütəxəssis kimi istifadə etmək üçün, [[Moskva]]ya, [[Vladimir Lenin]]in yanına göndərmək qərarına gəldi.<ref name="kongress"/> Əliağa Şıxlinski Ali Artilleriya məktəbində müəllim və Artilleriya Nizamnamə Komissiyasının tərkibində işləyirdi.<ref name="kongress"/> 1921-ci ildə o, Bakıya qayıtdı və Bakı qarnizonunun hərbi-elmi cəmiyyətində sədr müavini vəzifəsini tutdu.<ref name="kongress"/> 1921-ci ilin avqust ayında Moskvadakı Ali Artilleriya məktəbində dərs demiş və Petroqrad Topçu Akademiyasında mühazirələr oxumuşdur.<ref name="kongress"/> 1922-ci ildə Azərbaycan Komanda heyəti məktəbində topçuluqdan dərs demiş və Hərbi-Elmi Cəmiyyətin sədr müavini seçilib.<ref name="kongress"/> 1923-cü ildə, Əliağa Şıxlinski "Kommunist" qəzetində (aprel ayı № 9, 10,11) "Gələcək müharibədə toplar" silsilə məqalələrini dərc etdirmişdir.<ref name=wargod/> 1924-cü ildə Azərbaycan Komanda Heyəti məktəbinin rəis müavini, 1925-ci ildə Azərbaycan Hərbi tərcümə kollegiyasının baş redaktoru olmuşdur.<ref name="kongress"/> O, "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni 1926-cı ildə Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref name="heart"/> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur.<ref name="kongress"/> Məhz bu əvəzsiz xidmətinə görə general Əliağa Şıxlinski SSRİ Hərbi İnqilab Şurasının 1928-ci il 23 fevral tarixli qərarı ilə Fəxri Fərmanla təltif olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1927-ci ildə onun "İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi" elmi əsəri nəşr olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1928-ci ildə "Hərbi bilik" jurnalının beş və altıncı saylarında silsilə hərbi elmi məqalələrlə çıxış etmişdir.<ref name="kongress"/> General Əliağa Şıxlinski Azərbaycanda fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən [[Mixail Frunze]]nin qarşısında Qızıl Orduda alay və tabor artilleriyasının yaradılması məsələsini qaldırmışdı.<ref>{{cite web|last1=Petrova|first1=Marina|title=«Треугольник Шихлинского»: семья, армия, наука -2|url=http://vestikavkaza.ru/articles/Treugolnik-SHikhlinskogo-semya-armiya-nauka-2.html|publisher=vestikavkaza.ru|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1929-cu ildən sonra Şıxlinskinin səhhəti birdən-birə pisləşdi, onun görmə və eşitmə qabiliyyəti zəiflədi.<ref name="wargod"/> === Vəfatı === [[Fayl:Building on the Jafar Jabbarly Street 14.jpg|thumb|Bakıda Əliağa Şıxlinskinin yaşadığı bina]] O, son günlərini [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsi 14 saylı mənzildə keçirirdi. Ölümündən qabaq, Əliağa Şıxlinski 1942-ci ildə qələmə aldığı "Xatirələrim" hərbi memuar kitabını yazırdı.<ref name="wargod"/> Kitab generalın ölümündən doqquz ay sonra — 1944-cü ilin may ayında nəşr olundu.<ref name="wargod"/> Kitaba hərb elminin böyük alimi professor, general-mayor [[Yevgeni Barsukov]] çox dəyərli ön söz yazmışdır.<ref name="wargod"/> Həmin kitab 1984-cü ildə "Azərnəşrdə" əlavə və izahlarla kütləvi tirajla (60 min) Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunmuşdur.<ref name="wargod"/> 1943-cü il avqustun 18-də indiki Musa Nağıyev adına xəstəxanada kardiosklerozdan vəfat edən general Əliağa Şıxlinskinin dəfn mərasimini filosofalim [[Heydər Hüseynov]]un özü təşkil etdi.<ref name="wargod"/><ref name="kongress">{{cite web|title=Али Ага Шихлинский - Бог артиллерии|url=http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|publisher=vakrf.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042418/http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|url-status=dead}}</ref> Generalla heç bir qohumuluğu olmayan alimin Şıxlinski şəxsiyyətinə, onun sərkərdəlik fəaliyyətinə, xüsusilə, lüğətçilik sahəsindəki elmi-publisistik yaradıcılığına böyük rəğbəti vardı.<ref name="wargod"/> Dəfn mərasimi Bakı Hərbi Qarnizonunundan çağırılmış alay orkestrlə müşayiət etdi.<ref name="wargod"/> Qəbri üstündə topdan və avtomatlardan yaylım atəşi atıldı.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini görkəmli sərkərdələrə məxsus hərbi qaydada torpağa tapşırdılar.<ref name="wargod"/> Heydər Hüseynovun özü, generalın yetirmələri və qohumları son vida nitqi söylədilər.<ref name="wargod"/> === Şəxsi həyatı === [[Fayl:Nigar Shikhlinskaya in 1914.jpg|thumb|[[Nigar Şıxlinskaya]] — İlk azərbaycanlı şəfqət bacısı.]] O, 1909-cu il oktyabrın 27-də, 44 yaşında Zaqafqaziya müftisi [[Hüseyn Əfəndi Qayıbov]]un qızı — dul qadın [[Nigar Şıxlinskaya|Nigar]] xanım ilə evləndi.<ref name="czar"/><ref>{{cite web|title=Nigar xanım Şıxlinskayanın yadigarı bərpa olundu|url=https://www.azadliq.org/a/tarix-muzeyinde-yeni-eksponat/28369121.html|publisher=www.azadliq.org|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanımın birinci əri milliyyətcə [[acarlar|acar]] və dini [[müsəlman]] olan Dərviş bəy Məmmədbəy oğlu Palavandov idi.<ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski özünün "Xatirələrim" kitabında yazırdı: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Bu dəyişiklik mənim həyatımı işıqlı bir yola, parlaq bir səadətə yönəltdi. Bir yerdə keçirmiş olduğumuz iyirmi iki illik həyatın aydın səmasında bir bulud ləkəsi belə görünmədi. Fitrətən istedadlı olan, yaxşı təhsil görmüş, mülayim xasiyyətli Nigar xanım ailə səadəti üçün yaradılmış bir qadın idi. Mən bu səadətə tam mənası ilə nail oldum.<ref>{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2015/mart/426477.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref>''}} Əliağa Şıxlinski həm də hərbçi [[Rüstəm Şıxlinski]] və [[Cavad bəy Şıxlinski]]nin əmisi idi. Şıxlinski bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur.<ref name=wargod/> Çoxlu şerlər tərcümələr və bədii parçalar müəllifi olan Əliağa Şıxlinski heç vaxt onları dərc etdirməmişdir.<ref name=wargod/> [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndəki şəxsi qovluğunda və Respublika Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində, akademik [[Heydər Hüseynov]]un şəxsi fondunda general Əliağa Şıxlinskiyə məxsus çoxlu sənəd və materiallar var.<ref name=wargod/> Beş yüz on dörd nömrəli fondda generala məxsus bir dəftər də saxlanılır.<ref name=wargod/> Muzeydə və arxivdə saxlanan Şıxlinskinin "Zabitin yaddaşı" dəftərində şerlərə, bədii parçalara, tərcümə və qeydlərə rast gəlmək olar.<ref name=wargod/> 1900-cü il oktyabrın 21-də tərtib olunmuş "Zabitin yaddaşı" dəftərindəki qeydlərdən aydın olur ki, dramaturq [[Cəfər Cabbarlı]]nın yaradıcılığına generalın xüsusi məhəbbəti olub, Cəfər Cabbarlının vaxtsız ölümü onu hədsiz dərəcədə kədərləndirib.<ref name=wargod/> General [[Azərbaycan ədəbiyyatı]]nın görkəmli nümayəndələri [[Səməd Vurğun]]un "Böyük ədib" və [[Osman Sarıvəlli]]nin "Yaşar" erlərini məharətlə [[rus dili]]nə tərcümə edib.<ref name=wargod/> General Əliağa Şıxlinskinin şəxsi fondunda şair Osman Sarıvəlliyə yazdığı məktubların surəti və poçt qəbzi saxlanılır.<ref name=wargod/> O, şair Osman Sarıvəlliyə yazır ki, mən cəsarət edib böyük dramaturq Cəfər Cabbarlıya yazdığınız "Yaşar" və "Ölüm" şerlərini türkcədən ruscaya tərcümə etdim. Xahiş edirəm, tərcümə ilə tanış olun, xoşunuza gəlsə dərc etdirmək üçün rüsxət verin.<ref name=wargod/> Generalın "Zabitin yaddaşı" dəftərində onun həyat və məslək yoldaşı, Nigar xanıma yazdığı "Ey sevdiyim dilruba", "Ana və onun əziz Nigarına", "Adi povest", "Vitse-admiral Makarovun xatirəsinə", VII əsr yapon şairi Ş. Munetodan "Sən mənə vəhşi dedin" şerlərinin rus dilinə tərcüməsi və başqa parçalar saxlanılır.<ref name="dilruba">{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://525.az/site/?name=xeber&news_id=33399#gsc.tab=0|publisher=525.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanım 1931-ci ilin 15 avqustunda Bakıda dünyasını dəyişir.<ref name="dilruba"/> Onun ölümü Əliağa Şıxlinskiyə çox ağır təsir edir.<ref name="dilruba"/> O, öz xatirələrində Nigar xanımın ölümü barədə yazır: "1931-ci il avqustun on beşində Nigar xanımın ölümü mənim üçün ən ağır bir zərbə oldu.<ref name="czar"/><ref name="dilruba"/> Mənim hər şeyim — həm səadətim, həm də səhhətim onunla getdi". Nigar xanımdan sonra Əliağa Şıxlinski 13 il tənha ömür sürür: "Mənim ölüm tariximi sevimli Nigar xanımın vəfatı günü ilə hesablayın" — deyən general öz vəsiyyətnaməsində xanımı ilə bərabər dəfn olunmasını və qəbrinin üzərində heç bir tarix qoyulmamasını istəyir.<ref name="dilruba"/> 1948-ci il noyabrın 28-də vəfat edən bəstəkar [[Üzeyir bəy Hacıbəyov]]un pianosunun üstündə bitməmiş bir not yazısı qalıb.<ref name="dilruba"/> Üzeyir bəy general Əliağa Şıxlinskinin altıbəndlik "Mənim" şeirinin iki bəndinə romans yazıbmış.<ref name="dilruba"/> Sonsuz bir məhəbbətlə sevdiyi Nigarını Əliağa Şıxlinski qaynar ilhamla tərənnüm edirdi:<ref name="dilruba"/> {{Sitat qutusu |title = |quote = <poem>Ey sevdiyim, ey dilruba, Səbrim, qərarımsan mənim. Səd mərhəba, səd mərhəba, Nə türfə yarımsan mənim. Görən səni, ey nazənin, Deyər: pəh-pəh, səd afərin! Dünyada mislin yox yəqin, Əcəb dildarımsan mənim! Gözəl zahirdə surətin, Gözəl batin təbiətin. Gözəl hər işdə qeyrətin, Namusum, arımsan mənim.</poem> |qalign = center |source = <small>"Mənim", Əliağa Şıxlinski</small><ref name="dilruba"/> |width = 35% |fontsize = 100% |align = center |bgcolor = }} Əliağa Şıxlinski barəsində maraqlı faktlara diqqət çəkən tədqiqatçılar yazır ki, o, iri cüssəli olmasına baxmayaraq, alt dodağı hündürlüyündə çəkilmiş ipin üzərindən tramplinsiz tullana bilərmiş.<ref name="trivia">{{cite web|title=ADR-in hərbi nazirinin müavini, "Artilleriya Allahı", general Əliağa Şıxlinski - 150|url=http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|publisher=www.baki-xeber.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224143/http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|url-status=dead}}</ref> Digər zabit həmkarlarından fərqli olaraq, heç vaxt pulla [[qumar]] oynamazdı.<ref name="trivia"/> At yarışlarında hansı atın qalib gələcəyini 90%-lik ehtimalla bildiyi halda, heç vaxt bu oyuna pul yatırmazdı.<ref name="trivia"/> [[Rus-yapon müharibəsi]] zamanı 2 topla düşmənin 18 topuna qarşı müqavimət göstərərək, öz mövqeyindən geri çəkilməyib.<ref name="trivia"/> İmperator məiyyətinə daxil olmaq barədə israrlı təklifləri heç vaxt qəbul etməyib.<ref name="trivia"/> General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü qırmızı məxmər parça və [[dəri]]dən hazırlanıb.<ref name="saddle"/> Eksponatın aşağı hissəsində də güləbətin sapdan saçaqlar var.<ref name="saddle"/> 2017-ci ildə yəhərüstü bərpaya ehtiyac olduğundan Azərbaycan Tarixi Muzeyinin bərpa laboratoriyasının rəssamı İlhamə Rəhimova tərəfindən bərpa edilib.<ref name="saddle"/> Yəhərüstü bərpadan sonra Hədiyyələr və Xatirə Əşyaları fonduna təhvil verilib.<ref name="saddle">{{cite web|title=General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü – FOTO|url=http://www.1news.az/az/cemiyyet/20170206053825695.html|publisher=www.1news.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> == İrsi == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin barelyefi.jpg|thumb|Əliağa Şıxlinskinın [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsində yaşadığı binada xatirə-barelyefi. Müəllif: Xanlar Əhmədov.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=VuOkm3kbXUU |title=Əliağa Şıxlinskinin doğum günüdür |author=Lider TV |date= 24.04.2018|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-04-24 |language=az }}</ref>]] Onun adını 1980-cı ildə [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nə aid olan tanker daşıyır.<ref>{{cite web|title=“GENERAL ŞIXLİNSKİ” TANKERİ BAKIYA GƏTİRİLMİŞDİR|url=https://azertag.az/xeber/GENERAL_SIXLINSKI_TANKERI_BAKIYA_GATIRILMISDIR-965002|publisher=azertag.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> [[Bakı]] və [[Qazax]] şəhərində adına küçə var.<ref name="alim"/> Respublika Nazirlər Sovetinin 1990-cı il 28 iyul tarixli qərarı ilə [[Sabirabad rayonu]]ndakı altı saylı pambıqçılıq kolxozuna və Bakının yeddinci mikrorayonundakı 135 saylı orta məktəbə general Əliağa Şıxlinskinin adı verilmişdir.<ref name="alim"/> Vaxtilə yaşadığı Cəfər Cabbarlı küçəsindəki binaya xatirə-barelyefi vurulmuşdur.<ref name="alim">{{cite web|last1=Назирли|first1=Шамистан|title=Генерал-ученый|url=http://www.kaspiy.az/news.php?id=25267#.Wb6XjrKGOUk|publisher=www.kaspiy.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1990-ci il iyulun 23-də isə Respublika Prezdentinin fərmanı ilə ali məktəb tələbələri üçün xüsusi "general Əliağa Şıxlinski" təqaüdü təsis edildi.<ref name="alim"/> 2014-cü ildə Azərbaycan Prezidenti [[İlham Əliyev]] general Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.<ref>{{cite web|title=General Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək|url=https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2335397.html|publisher=az.trend.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Əliağa Şıxlinski [[Aleksandr Nikolayeviç Stepanov|Aleksandr Stepanovun]] "Port-Artur" və "Zvonaryovlar ailəsi" romanlarının personajlarından biridir:<ref name="alim"/> {{cquote|müəllif=Aleksandr Stepanovun "Zvonaryovlar ailəsi" romanından|''Əliağada general təkkəbbüründən əsər-əlamət yox idi. General Şıxlinski hərbi akademiyanı bitirməsə də, fitri zəkası, praktik fəhmi artilleriya elmində ona böyük nüfuz qazandırmışdır.<ref name="wargod"/>''}} === Filmoqrafiya === # [[General (film, 1970)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Sərkərdə ləyaqəti. General Əliağa Şıxlinski (film, 2011)]] # [[Artilleriya allahı (film, 2015)]] == Əliağa Şıxlinski barədə olan fikirlər == * "Əliağa Şıxlinski taktika sahəsində dərin nəzəri əməli bilikli sayca çox olmayan artilleristlərdən biri olub. O, hərb elmini təcrübədə tətbiq etmək sahəsində nadir bir istedada malik idi. Əliağanın qəhrəmanlığı öz vətəninin şərəf və azadlığını müdafiə edən hər bir şəxs üçün nümunə olmalıdır." — [[Yevgeni Barsukov]]<ref name="peoplesu"/> * "Əliağa Şıxlinski dünyada şöhrət qazanmış topçuluq elmi sahəsindəki nəşrləri və fəaliyyəti ilə yanaşı, dil və ədəbiyyat məsələləri ilə də məĢğul olurdu. Əliağa Şıxlinski ilə yaxında tanış olanlar, onun maraqlı söhbətlərinə qulaq asanlar bilirlər ki, bu təvazökar və səmimi insan nə qədər ağıllı və ibrətli bir şəxs idi." — [[Heydər Hüseynov]]<ref name="wargod"/> * "Azərbaycanlılar birinci dəfə deyil ki, vuruş meydanlarında (1945-ci ildə olan Sovet-Yaponiya müharibəsi) Yaponlarla qarşı-qarşıya gəlirlər. Mən Port-Artur uğrunda gedən döyüşlərdə fərqlənmiş məşhur topçu Əliağa Şıxlinskinin adını çəkə bilərəm. Bu ad rus hərb elmi tarixində böyük şöhrət qazanmışdır." — [[Səməd Vurğun]]<ref name="wargod"/> * "Şıxlinski Nikolay ordusunda "Artilleriyanın Allahı" sayılırdı." — [[Nəriman Nərimanov]]<ref name="wargod"/> * "Yoldaş Şıxlinski möhkəm iradəyə və enerjiyə malikdir, vəziyyəti düzgün qiymətləndirməyi bacarır, tabeliyində olanlar qarşı tələbkar, lakin çox ədalətlidir, onlara yoldaşlıq münasibəti bəsləyir. İntizamlıdır, sağlamdır, yaşının çox olmasına baxmayaraq səfərlərdə çox dözümlüdür. Hərbi Elmi Bilik Cəmiyyətinin ən fəal üzvüdür. Yüksək hərbi elmi biliyə malikdir." — [[İona Yaker]]<ref name="wargod"/> == Təltif və mükafatları == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin məzarı.jpg|thumb|[[Bakı]]da Əliağa Şıxlinskinin məzarı]] * 1891 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden">{{cite web|last1=Qocayeva|first1=Adilə|title=Görkəmli sərkərdə|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_may2009/77447.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> * 1896 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1901 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli qılınclarla [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1904 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış IV dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla və bantla)<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Rus-yapon müharibəsinin xatirəsinə]]" gümüş medalı<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} [[Ən yüksək lütf]]<ref name="forza"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Romanov sülaləsinin hökmranlığının 300 illiyinin xatirəsinə]]" açıq rəngli bürünc medalı<ref name="wargod"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} [[Fəxri Legion ordeni]]<ref name="orden"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla)<ref name="orden"/> == Biblioqrafiya == === Əsərləri === [[Fayl:Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar.JPG|thumb|Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar]] * Döyüş sahəsində artilleriyanın istifadəsi (1910)<ref name="kongress"/> * Dağ və sahə artilleriyasının problemlərinin həlli üçün tapşırıqlar toplusu (1916)<ref name="kongress"/> * Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğət (1926)<ref name="kongress"/> * İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi (1927)<ref name="kongress"/> * Xatirələrim (1944)<ref name="kongress"/> == Qalereya == <center><gallery> Fayl:Ali-Agha Shikhlinski.jpg|Əliağa Şıxlinski Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya 2.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə. 1920-ci illər Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1920.jpg|1920-ci ildə Əliağa Şıxlinski Fayl:Shikhlinski-Veisov-Frunze-Karaev 1925.jpg|1925-ci ilin aprel ayında Əliağa Şıxlinski [[Mixail Frunze]] və [[Əliheydər Qarayev]] ilə </gallery></center> == İstinadlar == <div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088"> {{İstinad siyahısı|3}} </div> == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Ali-Agha Shikhlinski | wikispecies = | wikt = | b = | s = Əliağa Şıxlinski | q = | n = | m = }} * {{cite book|last1=Bayramova|first1=Zəminə|title=Artilleriyanın Allahı: poema|date=2016|isbn=978-9952-8284-8-1|pages=136|url=http://www.ebooks.az/view/Z5qc3EH8.pdf|accessdate=1 oktyabr 2017}} * [http://www.anl.az/el/Kitab/92811.pdf Şəmistan Nəzirli. General Əliağa Şıxlinski və silahdaşları (hərb tarixindən araşdırmalar). Bakı, 2012.] * "Artilleriya Zabitləri məktəbinin jurnalı", 1913. səh.2. * [http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html Mətanət Kərimova. İlk azərbaycanlı tibb bacısı-Nigar Şıxlinskaya] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171016231947/http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html |date=2017-10-16 }} — 30–04–2015 {{Azərbaycanlı generallar}} [[Kateqoriya:Əliağa Şıxlinski| ]] [[Kateqoriya:Şıxlinskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan memuarçıları]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] 60k9mrfm6kgi1u76mpubdaf4mzaylzb 6600993 6600991 2022-08-29T10:37:31Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Dövlət xadimi |ləqəbi = Artilleriyanın tanrısı |rütbəsi = [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant (2.04.1917),<br>[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun artilleriya generalı (28.06.1919) |qoşun növü = 29-cu artileriya briqadasının 5-ci batareyası<br>21-ci Artilleriya briqadasının 1-ci diviziyası<br>10-cu Ordu (Qərb Cəbhəsi) |döyüşlər = [[Boksçu üsyanı|1900-1901-ci il Çin hərbi yürüşü]]<br>[[Rus-yapon müharibəsi]]<br>[[Nanşan döyüşü]]<br>[[Port-Arturun müdafiəsi]]<br>[[Birinci Dünya Müharibəsi]] |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hərbi nazirinin müavini |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 29 dekabr 1918 |dövr son_3 = 30 mart 1929 |sələfi_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] |xələfi_3 = ''Vəzifə ləğv edildi.'' |nazir_3 = [[Səməd bəy Mehmandarov]] |mükafatları = + }} '''Əli Ağa Şıxlinski''' (tam adı: ''Əli Ağa İsmayıl Ağa oğlu Şıxlinski''; {{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası]] ordusunda general-leytenant, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Hərbi nazirinin müavini, [[SSRİ|Sovet]] hərb xadimi və artilleriya generalı. Artilleriyanın nəzəri və praktiki inkişafındakı danılmaz xidmətlərinə və qazandığı qələbələrə görə ruslar Əliağa Şıxlinskiyə "''Artilleriyanın Allahı''" ləqəbini veriblər.<ref>{{cite web|title=150 лет назад родился «бог артиллерии» русской армии и АДР|url=http://www.vesti.az/news/245499|publisher=www.vesti.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Юбилей, который ждут|url=http://www.echo.az/article.php?aid=85976|publisher=www.echo.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042405/http://www.echo.az/article.php?aid=85976|url-status=dead}}</ref> 1926-cı ildə Əliağa Şıxlinski "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref>{{cite web|title=The God of Artillery in Baku|url=https://www.azernews.az/culture/73876.html|publisher=www.azernews.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur. == Həyatı == === Erkən illəri === Əliağa Şıxlinski 1865-ci il martın 3-də [[Yelizavetpol quberniyası]], [[Qazax qəzası]]nın Qazaxlı (indiki [[Aşağı Salahlı]]) kəndində ağalıq nəslində anadan olub.<ref name="heart">{{cite web|title=Kiçik qəbri olan böyük general|url=http://teleqraf.com/news/maraqli/141680.html|publisher=teleqraf.com|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> O yazırdı ki, onun atası İsmayıl ağa Əli Qazax oğlu Şıxlinski, əsli 1537-ci ildən başlayan igid bir nəslə mənsub olub.<ref name=wargod/> Şıxlinski 1904-cü ildən qeydlər apardığı "Zabitin dəftəri"ndə iftixarla yazır ki, onun anası Şahyəmən xanım [[Molla Vəli Vidadi]]nin qız nəvəsidir. Əliağa Şıxlinskindən həm də iki qardaşı olmuşdur.<ref name="bigkavkaz">{{cite web|title=ИСТОРИЯ "БОГА АРТИЛЛЕРИИ" - ГЕНЕРАЛА АЛИ АГА ШИХЛИНСКОГО|url=http://www.bigcaucasus.com/review/people/10-12-2016/90068-0/|publisher=www.bigcaucasus.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113092937/http://www.bigcaucasus.com/review/people/90068-0/|url-status=dead}}</ref> O, 1876-cı ilin avqustunda [[Tiflis]] hərbi gimnaziyasının birinci sinfinə daxil olmuş, oranı-artıq kadet korpusuna çevrilmiş gimnaziyanı 1883-cü ildə birinci şagird kimi bitirmişdi.<ref name="heart"/> === Hərbi karyerasının başlanğıcı === [[Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1905.jpg|thumb|left|Kapitan Əliağa Şıxlinski, 1904-cü il]] 1883-cü ildə Əliağa Şıxlinski öz təhsilini [[Sankt-Peterburq]]da, Mixaylovsk artilleriya məktəbində davam etdirmişdi.<ref name="bigkavkaz"/> O, orda da nəinki bacarıqlı şagird kimi, həm də əla süvari və gimnast kimi müvəffəqiyyət qazanmışdı.<ref name="peoplesu"/> Yunkerin müvəffəqiyyətləri diqqətdən kənarda qalmamış, təhsilin başlamasından 7 ay sonra o, unter-zabit olmuş, 1885-ci il oktyabrın 13-də isə portupey-yunkerliyə layiq görülmüşdü.<ref name="peoplesu"/> Onun müəllimləri məşhur artilleriyaçılar Nil Lvoviç Kirpiçev, Nikolay Vladimiroviç Maiyevski, Aksel Qadolin idi.<ref name="peoplesu"/> Əliağa Şıxlinski onlardan bütün yaxşı cəhətləri mənimsəmişdi.<ref name="peoplesu"/> O, həmçinin kütləvi mühazirələr və məruzələrdə iştirak etmiş, digər hərbi məktəblərin kurslarını dinləmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1886-cı il avqustun 11-də Əliağa Şıxlinski məktəbi podporuçik rütbəsi almaqla birinci dərəcə ilə bitirdi.<ref name="bigkavkaz"/> Xidmətinin birinci ilindəcə öz ilk pedoqoji təcrübəsini qazandı: artilleriya briqadasının tədris komandasının müəllimi, sonra isə briqada komandasının rəisi oldu.<ref name="peoplesu"/> O, özünü parlaq artilleriya bilicisi, yaxşı təşkilatçı, bacarıqlı müəllim və tərbiyəçi kimi göstərmişdi.<ref name="peoplesu"/> 1900-cü ildə kapitan Şıxlinski Şərqi Sibirə dəyişdirilməsi xahişi ilə müraciət etdi.<ref name="peoplesu"/> Onu Əlahiddə Zabaykalye artilleriya divizionunun batareya baş zabiti vəzifəsinə təyin etdilər, bundan başqa, artilleriya toplantısı Komitəsinin sədri kimi, o, dəfələrlə batareya və divizion komandirlərinin səlahiyyətlərini icra etmişdi.<ref name="peoplesu">{{cite web|title=АЛИ-АГА ИСМАИЛ-АГА ОГЛЫ ШИХЛИНСКИЙ: БИОГРАФИЯ|url=http://www.people.su/125274|publisher=www.people.su|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Rus-yapon müharibəsi === [[Fayl:Niva-1905-4.jpg|thumb|left|1905-ci ildə Port-Arturda artilleriya zabitləri komandir Əliağa Şıxlinski ilə]] 1904-cü il mayın əvvələrində batareya yaponlara qarşı yürüşə çıxdı. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə Şıxlinski Port-Artur müdafiəsinin qəhrəmanı kimi məşhurlaşdı.<ref name="wargod"/> Qalanın müdafiəsinin ən mühüm sahələrində olan Şıxlinski yaponların hücumlarının qarşısının alınmasında yarımbatareyanın atəşi ilə düşmənə böyük zərbə vuraraq fəal iştirak etmişdi.<ref name="wargod"/> Tanınmış hərbi tarixçi, general-mayor İ. Krupçenko sonralar yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Yapon hücumlarının dəf edilməsində rus artilleriyaçıları böyük rol oynayırdılar. Onlar cəsarətlə topları qabağa çəkərək dəqiq nişangahla birbaşa karteçlə Yaponlara böyük zərbə yetirirdilər.<ref name="wargod">{{cite book|last1=Nəzirli|first1=Şəmistan|title=General Əliağa Şixlinski ömrü|date=2005|publisher=Uğur|location=Bakı|pages=248|url=http://www.ebooks.az/view/HEXT8Cpo.pdf|accessdate=16 sentyabr 2017}}</ref>''}} Şıxlinski onların arasında idi. O, döyüşlərdə örtülü və açıq mövqelərdən artilleriya atəşi aparır, qorxmadan topları düz nişangahla atmaq üçün qabağa çəkirdi. Qəhrəmanlığına görə onu "Müqəddəs Qeorqiy Pobedonosets" ordeni təqdim etdilər. Sonralar Şıxlinski yazırdı: {{cquote|müəllif=|''Mən həmişə Port-Artur epopeyasının iştirakçısı olduğumu fəxrlə xatırlayıram.<ref name="wargod"/>''}} 1905-ci il aprelin 1-də "Tərcuman" qəzetinin "Müxtəlif xəbərlər" rubrikasında yazıdan: {{cquote|müəllif=|''Dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Əliağa Şıxlinski oktyabrın yeddisindən noyabrın on doqquzunadək Port-Arturda yaponların basqınını dəf etməkdə fərqləndiyi üçün Ali ehtiramla "İgidliyə görə" medalı və üstü yazılı Qızıl qılıncla təltif olunub.<ref name="wargod"/>''}} [[Fayl:Udostoverenie.jpg|thumb|150px|1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının Əliağa Şıxlinskinin hərbi xidmətə yararlı olmadığı haqqında verdiyi arayış]] 1905-ci ildə çap olunmuş "Yaponlarla müharibənin salnaməsi" almanaxının səksən birinci nömrəsini min beş yüz yetmiş yeddinci səhifəsində mətndən: {{cquote|müəllif=|''"Müqəddəs Georgi" ordenli süvari divizionunun təqdimatına əsasən əlahəzrət imperator 3/IX -1905-ci il tarixdə böyük mərhəmət göstərərək, Port-Arturun müdafiəsində şücaəti ilə fərqlənmiş, 1904-cü il oktyabrın 13-dən-17-dək üç saylı istehkamı və bu istehkamın digər qurğularını artilleriya ilə bacarıqla müdafiə etmiş dördüncü Şərqi - Sibir atıcı artilleriya briqadasının podpolkovniki Əliağa Şıxlinskinin dördüncü dərəcəli şəhid və müzəffər Georgi ordeni ilə təltif etmişdir. Podpolkovnik Əliağa Şıxlinski bu döyüşdə böyük şücaət göstərmiş, ixtiyarında olan yarımbatareyanın nişançıları həlak olduğundan çox vaxt topları şəxsən özü tuşlayaraq düşmən artilleriyasını dəfələrlə susmağa məcbur etmiş və adı çəkilən istehkamlara yaxınlaşmağa can atan yapon piyadalarını qeyri-adi cəsarətlə geri oturtmuşdur...<ref name="wargod"/>''}} Həmin döyüşlərin iştirakçısı 1906-cı ildə "Port-Arturun əzablı günləri" adlı ikicildlik monumental əsərin müəllifi P. Larenko yazır ki, Laperov dağında batareya komandiri kapitan Əliağa Şıxlinski ağır yaralanmışdır.<ref name="wargod"/> O, Kinjo döyüşlərdə, "Zelyonnı" və "Volçye" dağları vuruşmalarında əsl qəhrəman kimi iştirak etdi.<ref name="wargod"/> Avqustun əvvələrində öz batareyası ilə "Vısokaya qora"da, avqustun onundan isə daima Laperovda olmuşdur.<ref name="wargod"/> Elə buradan da girəcək yerlərini və istehkamları atəşə tutub həmlə kolonnalarını dəf edərək düşmənin səhra artilleriyası ilə inamlı döyüşlər aparırdı.<ref name="wargod"/> Port-Artur qalası təslim olandan sonra müharibədə itirak etməmək şərtilə yaponlar podpolkovnik Əliağa Şıxlinskini ağır yaralı kimi vətənə göndərdilər.<ref name="wargod"/> Vətəndə yaraları gözlənildiyindən də tez sağaldığından o yenidən Mancuriya ordusuna göndərilməyi xahiş etdi.<ref name="wargod"/> Lakin onu buraxmadılar. Müharibədən sonra Rusiyaya qayıtmağını və yenidən cəbhəyə getmək istədiyini Əliağa Şıxlinski "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq təsvir edir.<ref name="wargod"/> 1905-ci il aprelin 5-də tibb komissiyasının verdiyi arayış generalın arxivində indi də saxlanılır.<ref name="wargod"/> Onun mətni belədir: {{cquote|müəllif=|''Arayış doqquz saylı ehtiyat səhra hospitalından dördüncü Şərqi-Sibir atıcı artilleriya briqadasının kapitanı Şıxlinskiyə verilir. Ondan ötrü ki, onun yapon tibb komissiyası tərəfindən hərbi xidmətə yararlı olmadığı müəyyənləşdirilib. O, Rusiyaya buraxılır.<ref name="wargod"/>''}} Onun Port-Arturdakı nümunəvi döyüş xidmətləri "İgidliyə görə" sözlərlə yazılmış qılıncla, dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeninə əlavə olaraq qızıl qılınc nişanı, qılınc və bantlı "Müqəddəs Vladimir" ordeni, üzərində "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah və məşhur "Müqəddəs Georgi" ordeninin dördüncü dərəcəsinə layiq görülmüşdü.<ref name="battle">{{cite web|title=Şıxlinskilərin 1919-1920-ci illərdə|url=http://anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2015/mart/424398.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> === Artilleriya Zabitləri məktəbində xidməti === [[Fayl:Triangle of Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|120px|"Şıxlinski üçbucağı"nın sxemi]] 1906-cı il fevralın 1-dən avqustadək, Şıxlinski Çarskoye-Selo şəhərindəki Artilleriya Zabitləri məktəbində kurs keçib.<ref name="czar">{{cite web|title=История жизни и любви генерала Али ага Шихлинского и его жены Нигяр ханум|url=http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|publisher=tsarselo.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224034/http://tsarselo.ru/yenciklopedija-carskogo-sela/voennye-v-carskom-sele/istorija-zhizni-i-lyubvi-generala-ali-aga-shihlinskogo-i-ego-zheny-nigjar-hanum.html#.Wb6a4rKGOUk|url-status=dead}}</ref> Əla qurtardığına görə həmin məktəbdə müəllim saxlanılıb. Həmin il Əliağa Şıxlinski gözlə görünməyən hədəfi nişan alan "Şıxlinski üçbucağı" hərbi-elmi nəzəriyyəsini kəşf etdi.<ref name="peoplesu"/> Doğrudur, bu yalnız 1924-cü ildə [[Qızıl Ordu]]da həyata keçirildi və özünü tamamilə doğrultdu. Artilleriya atəşi təcrübəsinə daxil edilən mühüm yenilik "Şıxlinski üçbucağı" adlanan-hədəf göstərməsinin rasional üsulu oldu.<ref name="heart"/><ref name="peoplesu"/> Bu üsul ilkin olaraq batareyaları elə tuşlayır ki, seçilmiş oryentirdən yayınan, istənilən nöqtədə görünən hədəflər asanlıqla, müəyyən düzəlişlərin köməyi ilə ilkin tuşlama əsasında artilleriyanın atəşinin altına düşə bilər.<ref name="peoplesu"/> Bu, batareyanı vaxtında hədəfə tuşlamaq imkanı verirdi.<ref name="peoplesu"/> O, 1907-ci ildə [[Riqa]]da yerləşən 29-cu topçu briqadasında batareya komandiri oldu.<ref name="peoplesu"/> 1908-ci il 25 noyabrda Çarskoye-Seloda müqəddəs Qeorqi Pobedonosev ordeni günü bayram edilirdi.<ref name="topchu"/> Podpolkovnik Şıxlinskiyə əla xidmətlərinə görə [[polkovnik]] rütbəsi verilirdi.<ref name="wargod"/> O, on illik xidməti borcunu üç ildə yerinə yetirmişdi.<ref name="wargod"/> Bu barədə yuxarı dairələrdə də, orduda da çox nadir bir hadisə kimi danışılırdı. Sülh vaxtı bu, ağlasığmaz təltifat idi.<ref name="wargod"/> Artilleriya — zabitləri məktəbində Şıxlinski özünü qabaqcıl ideyaları təcrübədə tətbiq edən yenilikçi zabit kimi göstərirdi.<ref name="wargod"/> Xidmətdə fərqləndiyinə görə, ona vaxtından əvvəl [[polkovnik]] rütbəsi verildi.<ref name="wargod"/> O, 1912-ci ildə aeroplanların tətbiqi təcrübələrinin işlənməsi üzre komissiyanın üzvü, bir ildən sonra isə məktəb rəisinin köməkçisi oldu.<ref name="wargod"/> Tezliklə, "Artilleriya — zabitləri məktəbinin xəbərləri" jurnalı çıxmağa başladı.<ref name="wargod"/> Jurnalın səhifələrində generalın özü də çıxış edirdi.<ref name="topchu">{{cite web|title=Его звали богом артиллерии|url=http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|publisher=www.azerizv.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2015-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150401015624/http://www.azerizv.az/PDF/2005/azizv_094_2005_p_3-4.pdf|url-status=dead}}</ref> 1913-cü ilin yayında general Joffre fransız ordusunun on yeddi nəfərlik zabit heyəti ilə [[Rusiya]]ya gəlir. Onlar bir neçə gün artilleriya zabitləri məktəbinin proqramı ilə maraqlanırlar.<ref name="heart"/> Fransızlar qısalüləli topdan örtülü atəş üsulu ilə bir komandirin rəhbərliyi altında batareyadan necə atəş açıldığını göstərməyi xahiş edirlər.<ref name="heart"/> Bütün atəş üsulunun təşkilinə komandirlik Əliağa Şıxlinskiyə həvalə olunur.<ref name="heart"/> General Şıxlinskinin təşkil etdiyi dəqiq atəş üsulu və qısalüləli ağır top atışı fransızları heyrətdə qoyur. Onlar qısalüləli atəş üsulunu (o vaxta qədər fransızlarda qısalüləli top atəşindən istifadə olunmurmuş) özlərində tətbiq etməyi elə oradaca qət edirdilər.<ref name="heart"/> Bir il sonra Rusiyaya gələn Fransa prezidenti [[Raymon Puankare]] rus artilleristlərinin general Joffreyə və onun heyətinə göstərdikləri hörmət müqabilində mükafatlar gətirir. Bu mükafatların arasında generallara məxsus cəmi iki fəxri "[[Fəxri Legion ordeni]]" də vardı.<ref name="heart"/> Onun biri süvari generalı Bezorazova, ikincisi ilə Əliağa Şıxlinskiyə təqdim olunur.<ref name="heart"/> 1913-cü ildə məktəb Şıxlinskinin təklifi ilə bəndlənmiş [[Hava şarı|aerostat]]dan atəşin, müşahidə və hədəfin kəşfiyyatı üzrə təcrübələrə, həmçinin, aerostata və təyyarələrə atəşin əsas müddəalarının işlənib hazırlanmasına başladı.<ref name="wargod"/> Bu məsələ üzərində Əliağa Şıxlinski artıq çoxdan işləyirdi.<ref name="wargod"/> Hələ 1911-ci ildə, məktəbdə hava hədəfinə atəşin qaydaları məsələsi müzakirə olunarkən, alim hesabı saatda 180 verstlə uçacaq təyyarələr üzrə aparmağı təklif etmişdi.<ref name="wargod"/> Artıq o vaxt Şıxlinski aviasiya və hava hücumundan müdafiənin perspektivini düzgün başa düşmüşdü.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinski məktəbdə qoşun bölmələrində və Peterburqun müxtəlif elmi yığıncaqlarında hərbi mövzuda silsilə mühazirələr oxumuşdur.<ref name="wargod"/> Bu mühazirələr Baş Qərargahın əmrilə kitabça şəklində çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/> Onun "Divizion miqyasında topçu manevrlərinin təşkili üçün təlimat", "Dağ və səhra artilleriyası üçün məsələ və misallar məcmuəsi", (1913-cü ildən 1916-cı ilədək üç dəfə təkrar nəsr olunub) "Səhra toplarının cəbhədə işlədilməsi" və "Topçu zabitləri məktəbində podpolkovnik Şıxlinski tərəfindən oxunmuş mühazirələrin xülasəsi" kimi sanballı kitabları çap olunmuşdur.<ref name="wargod"/><ref name="topchu"/> Xüsusilə, sonuncu kitab topçular arasında çox böyük şöhrət qazanmışdır. Onu da deyək ki, artilleriya zabitləri məktəbinin mətbəəsində çap olunan bu kitab məktəbə xeyli mədaxil gətirir.<ref name="wargod"/> Həmin gəlirdən Əliağa Şıxlinskiyə qızıl pula 500 manat müəllif haqqı verilirdi.<ref name="wargod"/> === Birinci dünya müharibəsi === [[Fayl:Spectacles of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|thumb|left|[[Birinci dünya müharibəsi]]ndə Əliağa Şıxlinskinin taxdığı qoruyucu eynək. [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]]] [[Birinci dünya müharibəsi]]nin əvvələrində Şıxlinski gəmilərdən alman desantçılarının çıxarılması ehtimalına qarşı [[Sankt-Peterburq|Petroqrad]] artilleriyasının rəisi təyin edildi. Rusiya paytaxtı Petroqradın müdafiəsi şəxsən ona həvalə olunmuşdu.<ref name=trivia/> O, şəxsən müdafiə xətti üzrə bütün cəbhəni gəzmiş, batareya qurğularının yerini ve atəş mövqelərinin qurulması qaydasını müəyyənləşdirmişdir.<ref name="wargod"/> O, aeroplanlardan müdafiəyə böyük diqqət yetirmişdir.<ref name="forza"/> Onun təşəbbüsü ilə Petroqradın ətrafında general Rozenberqin sistemi əsasında xüsusi platformalarda 1900-cü il nümunəli, 3 düyümlü tezatan top qurğuları ilə təyyarə əleyhinə müdafiə təşkil edildi.<ref name="wargod"/> Tezliklə Şıxlinskinin Şimal-Qərb cəbhəsinin artilleriya müfəttişi vəzifəsinə keçirdilər.<ref name="forza">{{cite web|title=Вперед! Всегда вперед!|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2015/aprel/432750.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Orada general tapşırıqların yerinə yetirilməsində artilleriya qruplarına şəxsən rəhbərlik etmiş, geniş miqyasda artilleriya hazırlığı həyata keçirilmişdir.<ref name="forza"/> Öz nəzəri işləmələrini döyüşün aparılması təcrübəsilə əlaqəndirərək yaradıcılıqla istifadə edir, hərb elmini yeni töhfələrlə zənginləşdirirdi.<ref name="forza"/> O, tezliklə çəpərləmə (mancə) atəşi aparılması üçün təlimat işləyib hazırladı.<ref name="wargod"/><ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski 1916-cı ildə Krevo yaxınlığında alman mövqelərinin yarılması əməliyyatına, Qərb cəbhəsinin onuncu ordu cəbhəsində 1917-ci il iyul əməliyyatının topçuluq cəhətindən hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini həmişə ön mövqelərdə görmək olardı.<ref name="wargod"/> O, topçu hissələrinin yerlərini yoxlayır, topları daha düzgün yerləşdirmək üçün göstərişlər verir, onların döyüş əməliyyatlarını izləyir və rəhbərlik edirdi.<ref name="wargod"/> 1917-ci il aprelin 2-də Əliağa Şıxlinski general-leytenant oldu.<ref name="heart"/> Çar hökuməti devrildikdən və hakimiyyətə müvəqqəti hökumət gəldikdən sonra Şıxlinski orduda xidmət etməyi davam etdirdi.<ref name="wargod"/> O, Minski milisinin birinci rəisi M. V. Mixaylovun üzv olduğu Minski ilə sıx əlaqədə işləməli oldu.<ref name="wargod"/> M. V. Mixaylov ilə onun arasında səmimi münasibət yaranmışdı.<ref name="wargod"/> Qeyd etmək lazımdır ki, Şıxlinski öz xatirələrində, o zamankı məşhur siyasi və hərb xadimləri ilə görüşləri haqqında yazır və onların haqqında, bəzən çox qısa, lakin dəqiq xarakteristika verir.<ref name="wargod"/> === Azərbaycanda xidməti === 1917-ci ilin noyabrın 15-də Qafqaza qayıdan Şıxlinski ilk dəfə [[Tiflis]]də azərbaycanlılardan ibarət milli korpus yaratmışdır.<ref name="xalq"/> Bununla da o, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]]nun təməl daşını qoymuşdur.<ref name="xalq"/> Bu barədə general "Xatirələrim" hərbi memuarında daha dəqiq məlumat verir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Tiflisə qayıtdıqda, müvəqqəti olaraq mənə korpus komandanlığı həvalə olduğu barədə əmri oxudum. Öz xalqımın, baş verə biləcək xarici təzyiqlərdən və daxili qarışıqlıqlardan özünü qorumasına xidmət etmək arzusu ilə korpus təşkil etməyi qət edib, Tiflisdə öz qərargahımı düzəltməyə başladım... Dekabrın otuz birində mən öz qərargahımın ilk heyəti ilə Gəncəyə getdim ki, orada hissələrin təşkil edilməsilə məşğul olum. Korpus hissələrinin təşkilində böyük əngəllərə rast gəlirdik.<ref name="wargod"/>''}} 1918-ci ilin oktyabrında general Əliağa Şıxlinski [[Gəncə]]də yeni yaratdığı Milli Azərbaycan Korpusunun əsgərləri qarşısında çıxış edərək demişdir: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Azərbaycanlılar birdəfəlik bilməlidirlər ki, doğma ordu əsla tənbəlxana deyil və onun mövcudluğu hər hansı bir azərbaycanlının maddi rifahını daha da yaxşılaşdırmaq üçün yaranmayıb. Ordu xalqın istinadgahıdır - bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir.<ref name="wargod"/>''}} General Əliağa Şıxlinski bu vətənpərvər çıxışını Gəncədə praporşiklər məktəbinin birinci buraxılışı münasibətilə söyləmişdir.<ref name="xalq"/> Bu şənlikdə Qafqaz Ordusunun baş komandanı [[Nuru Paşa]], atası Hacı Əhməd, xalq təhsili naziri [[Nəsib bəy Usubbəyov]], daxili işlər nazirinin vəkili [[Mehdi bəy Hacınski]], sosial-təminat naziri [[Musa bəy Rəfiyev]], Gəncə qubernatoru, general [[İbrahim ağa Vəkilov]] və başqa dövlət xadimləri iştirak edirlər.<ref name="xalq"/> Elçi adlı müəllif 1918-ci il noyabrın 7 və 8-də "[[Azərbaycan (qəzet)|Azərbaycan]]" qəzetində rus dilində yazır ki, ertəsi gün Bakıdan gəlmi qonaqlar və demək olar ki, bütün şəhər əhalisi hərbi meydana yollandılar.<ref name="wargod"/> Meydanda təlim üçün əvvəlcədən səngərlər, yarğanlar və cürbəcür maneələr hazırlanmışdı. Hamı özünün Milli bayramına, Türk-Azərbaycan zabitlərinin ilk buraxılışına tamaşa etməyə gəlmişdi.<ref name="wargod"/> Ətrafda bayram əhval-ruhiyyəsi var idi.<ref name="wargod"/> [[Əlahiddə Azərbaycan korpusu]]nun komandanı general Əliağa Şıxlinski ətrafdakılarla birgə səflə düzülmüş yunkerlərə yaxınlaşıb salamlaşdı.<ref name="wargod"/> General Əliağa Paşanın mehriban "Salamına" birdən-birə səkkiz yüz gəncin ağzından gurultulu "Salam" cavabı çıxdı. Sonra proqram üzrə təlim sınaqları keçirilməsinə başlandı.<ref name="wargod"/> Hökumətin əmrilə 1918-ci il dekabrın 25-də tam artilleriya generalı [[Səməd bəy Mehmandarov]] hərb naziri oldu və həmin gün yanıqlı bəyanatla xalqa müraciət etdi. 29 dekabr 1918-ci il tarixində Azərbaycan hökunətinin qərarı ilə general-leytenant Əliağa Şıxlinski hərb nazirin müavini təyin edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=383 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il 28 iyulda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 339 saylı əmri ilə Əliağa Şıxlinskiyə tam artilleriya generalı rütbəsi verilmişdir.<ref name="bigkavkaz"/> 1920-ci il 9 martda ilk dəfə onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində [[Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti]] təsis olunmuşdur.<ref>{{cite web|title=В Баку почтили память генерал-лейтенанта Шихлинского|url=https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|publisher=ru.sputnik.az|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224110/https://ru.sputnik.az/life/20110423/295919693.html|url-status=dead}}</ref> 1920-ci il aprelin 27-də Rusiya imperiya ordusu Azərbaycanı işğal edəndə Səməd bəy Mehmandarov xəstə olduğu üçün nazir vəzifəsini Əliağa Şıxlinski icra edir.<ref name="xalq">{{cite web|title=Əliağa Şıxlinski: "Ordu xalqın istinadgahıdır-bura xalqın ləyaqətli oğulları gəlməlidir"|url=http://anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2014/iyun/379677.htm|publisher=anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Vuruşmağın mümkünsüz olduğunu nəzərə alan Şıxlinski minalanmış körpülərin partladılmasına icazə vermədi.<ref name=battle/> <center> <gallery caption="[[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə saxlanılan Əliağa Şıxlinskinin şəxsi əşyaları" widths="200px" heights="250px"> Fayl:Coat of Aliagha Shikhlinski 2.jpg|<small>Palto, papaq və əlcəyi</small> Fayl:Candlesticks and door-plate belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Şamdanlar və qapı möhürü</small> Fayl:Things belonged to Aliaga Shikhlinski.jpg|<small>Masa aksesuarları, eynək, qapı işarəsi</small> </gallery> </center> === Sovetdə xidməti === [[Fayl:Letter from Narimanov to Lenin 1920.jpg|thumb|1920-ci ildə [[Nəriman Nərimanov]]un [[Vladimir Lenin]]ə [[Səməd bəy Mehmandarov]] və Əliağa Şıxlinski ilə bağlı məktubu]] [[Fayl:Aliagha Shikhlinski.jpg|thumb|left|Əliağa Şıxlinski [[Qızıl Ordu]]nun komandir formasında. 17 fevral 1929-cu il]] 1920-ci ildə [[Bakı əməliyyatı|28 aprel çevirilişi]]nin səhərisi [[Səməd bəy Mehmandarov]]la həbs olunub.<ref name=wargod/> Repressiyadan onları Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 1-ci Sədri [[Nəriman Nərimanov]] xilas etdi.<ref name="wargod"/> Nərimanov general Şıxlinski və general [[Səməd bəy Mehmandarov]]u, onlardan mərkəzi hərbi aparatda, dəyərli hərbi mütəxəssis kimi istifadə etmək üçün, [[Moskva]]ya, [[Vladimir Lenin]]in yanına göndərmək qərarına gəldi.<ref name="kongress"/> Əliağa Şıxlinski Ali Artilleriya məktəbində müəllim və Artilleriya Nizamnamə Komissiyasının tərkibində işləyirdi.<ref name="kongress"/> 1921-ci ildə o, Bakıya qayıtdı və Bakı qarnizonunun hərbi-elmi cəmiyyətində sədr müavini vəzifəsini tutdu.<ref name="kongress"/> 1921-ci ilin avqust ayında Moskvadakı Ali Artilleriya məktəbində dərs demiş və Petroqrad Topçu Akademiyasında mühazirələr oxumuşdur.<ref name="kongress"/> 1922-ci ildə Azərbaycan Komanda heyəti məktəbində topçuluqdan dərs demiş və Hərbi-Elmi Cəmiyyətin sədr müavini seçilib.<ref name="kongress"/> 1923-cü ildə, Əliağa Şıxlinski "Kommunist" qəzetində (aprel ayı № 9, 10,11) "Gələcək müharibədə toplar" silsilə məqalələrini dərc etdirmişdir.<ref name=wargod/> 1924-cü ildə Azərbaycan Komanda Heyəti məktəbinin rəis müavini, 1925-ci ildə Azərbaycan Hərbi tərcümə kollegiyasının baş redaktoru olmuşdur.<ref name="kongress"/> O, "Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğəti"ni 1926-cı ildə Bakıda üç əlifbada rus, ərəb və latın əlifbası ilə nəşr etdirə bilmişdir.<ref name="heart"/> Bununla da ilk dəfə Azərbaycanda hərbi lüğətin yaradıcısı olmuşdur.<ref name="kongress"/> Məhz bu əvəzsiz xidmətinə görə general Əliağa Şıxlinski SSRİ Hərbi İnqilab Şurasının 1928-ci il 23 fevral tarixli qərarı ilə Fəxri Fərmanla təltif olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1927-ci ildə onun "İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi" elmi əsəri nəşr olunmuşdur.<ref name="kongress"/> 1928-ci ildə "Hərbi bilik" jurnalının beş və altıncı saylarında silsilə hərbi elmi məqalələrlə çıxış etmişdir.<ref name="kongress"/> General Əliağa Şıxlinski Azərbaycanda fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən [[Mixail Frunze]]nin qarşısında Qızıl Orduda alay və tabor artilleriyasının yaradılması məsələsini qaldırmışdı.<ref>{{cite web|last1=Petrova|first1=Marina|title=«Треугольник Шихлинского»: семья, армия, наука -2|url=http://vestikavkaza.ru/articles/Treugolnik-SHikhlinskogo-semya-armiya-nauka-2.html|publisher=vestikavkaza.ru|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1929-cu ildən sonra Şıxlinskinin səhhəti birdən-birə pisləşdi, onun görmə və eşitmə qabiliyyəti zəiflədi.<ref name="wargod"/> === Vəfatı === [[Fayl:Building on the Jafar Jabbarly Street 14.jpg|thumb|Bakıda Əliağa Şıxlinskinin yaşadığı bina]] O, son günlərini [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsi 14 saylı mənzildə keçirirdi. Ölümündən qabaq, Əliağa Şıxlinski 1942-ci ildə qələmə aldığı "Xatirələrim" hərbi memuar kitabını yazırdı.<ref name="wargod"/> Kitab generalın ölümündən doqquz ay sonra — 1944-cü ilin may ayında nəşr olundu.<ref name="wargod"/> Kitaba hərb elminin böyük alimi professor, general-mayor [[Yevgeni Barsukov]] çox dəyərli ön söz yazmışdır.<ref name="wargod"/> Həmin kitab 1984-cü ildə "Azərnəşrdə" əlavə və izahlarla kütləvi tirajla (60 min) Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunmuşdur.<ref name="wargod"/> 1943-cü il avqustun 18-də indiki Musa Nağıyev adına xəstəxanada kardiosklerozdan vəfat edən general Əliağa Şıxlinskinin dəfn mərasimini filosofalim [[Heydər Hüseynov]]un özü təşkil etdi.<ref name="wargod"/><ref name="kongress">{{cite web|title=Али Ага Шихлинский - Бог артиллерии|url=http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|publisher=vakrf.ru|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112042418/http://vakrf.ru/news/analytics/3210/|url-status=dead}}</ref> Generalla heç bir qohumuluğu olmayan alimin Şıxlinski şəxsiyyətinə, onun sərkərdəlik fəaliyyətinə, xüsusilə, lüğətçilik sahəsindəki elmi-publisistik yaradıcılığına böyük rəğbəti vardı.<ref name="wargod"/> Dəfn mərasimi Bakı Hərbi Qarnizonunundan çağırılmış alay orkestrlə müşayiət etdi.<ref name="wargod"/> Qəbri üstündə topdan və avtomatlardan yaylım atəşi atıldı.<ref name="wargod"/> Əliağa Şıxlinskini görkəmli sərkərdələrə məxsus hərbi qaydada torpağa tapşırdılar.<ref name="wargod"/> Heydər Hüseynovun özü, generalın yetirmələri və qohumları son vida nitqi söylədilər.<ref name="wargod"/> === Şəxsi həyatı === [[Fayl:Nigar Shikhlinskaya in 1914.jpg|thumb|[[Nigar Şıxlinskaya]] — İlk azərbaycanlı şəfqət bacısı.]] O, 1909-cu il oktyabrın 27-də, 44 yaşında Zaqafqaziya müftisi [[Hüseyn Əfəndi Qayıbov]]un qızı — dul qadın [[Nigar Şıxlinskaya|Nigar]] xanım ilə evləndi.<ref name="czar"/><ref>{{cite web|title=Nigar xanım Şıxlinskayanın yadigarı bərpa olundu|url=https://www.azadliq.org/a/tarix-muzeyinde-yeni-eksponat/28369121.html|publisher=www.azadliq.org|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanımın birinci əri milliyyətcə [[acarlar|acar]] və dini [[müsəlman]] olan Dərviş bəy Məmmədbəy oğlu Palavandov idi.<ref name="forza"/> Əliağa Şıxlinski özünün "Xatirələrim" kitabında yazırdı: {{cquote|müəllif=Əliağa Şıxlinski|''Bu dəyişiklik mənim həyatımı işıqlı bir yola, parlaq bir səadətə yönəltdi. Bir yerdə keçirmiş olduğumuz iyirmi iki illik həyatın aydın səmasında bir bulud ləkəsi belə görünmədi. Fitrətən istedadlı olan, yaxşı təhsil görmüş, mülayim xasiyyətli Nigar xanım ailə səadəti üçün yaradılmış bir qadın idi. Mən bu səadətə tam mənası ilə nail oldum.<ref>{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2015/mart/426477.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref>''}} Əliağa Şıxlinski həm də hərbçi [[Rüstəm Şıxlinski]] və [[Cavad bəy Şıxlinski]]nin əmisi idi. Şıxlinski bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur.<ref name=wargod/> Çoxlu şerlər tərcümələr və bədii parçalar müəllifi olan Əliağa Şıxlinski heç vaxt onları dərc etdirməmişdir.<ref name=wargod/> [[Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndəki şəxsi qovluğunda və Respublika Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində, akademik [[Heydər Hüseynov]]un şəxsi fondunda general Əliağa Şıxlinskiyə məxsus çoxlu sənəd və materiallar var.<ref name=wargod/> Beş yüz on dörd nömrəli fondda generala məxsus bir dəftər də saxlanılır.<ref name=wargod/> Muzeydə və arxivdə saxlanan Şıxlinskinin "Zabitin yaddaşı" dəftərində şerlərə, bədii parçalara, tərcümə və qeydlərə rast gəlmək olar.<ref name=wargod/> 1900-cü il oktyabrın 21-də tərtib olunmuş "Zabitin yaddaşı" dəftərindəki qeydlərdən aydın olur ki, dramaturq [[Cəfər Cabbarlı]]nın yaradıcılığına generalın xüsusi məhəbbəti olub, Cəfər Cabbarlının vaxtsız ölümü onu hədsiz dərəcədə kədərləndirib.<ref name=wargod/> General [[Azərbaycan ədəbiyyatı]]nın görkəmli nümayəndələri [[Səməd Vurğun]]un "Böyük ədib" və [[Osman Sarıvəlli]]nin "Yaşar" erlərini məharətlə [[rus dili]]nə tərcümə edib.<ref name=wargod/> General Əliağa Şıxlinskinin şəxsi fondunda şair Osman Sarıvəlliyə yazdığı məktubların surəti və poçt qəbzi saxlanılır.<ref name=wargod/> O, şair Osman Sarıvəlliyə yazır ki, mən cəsarət edib böyük dramaturq Cəfər Cabbarlıya yazdığınız "Yaşar" və "Ölüm" şerlərini türkcədən ruscaya tərcümə etdim. Xahiş edirəm, tərcümə ilə tanış olun, xoşunuza gəlsə dərc etdirmək üçün rüsxət verin.<ref name=wargod/> Generalın "Zabitin yaddaşı" dəftərində onun həyat və məslək yoldaşı, Nigar xanıma yazdığı "Ey sevdiyim dilruba", "Ana və onun əziz Nigarına", "Adi povest", "Vitse-admiral Makarovun xatirəsinə", VII əsr yapon şairi Ş. Munetodan "Sən mənə vəhşi dedin" şerlərinin rus dilinə tərcüməsi və başqa parçalar saxlanılır.<ref name="dilruba">{{cite web|title=Milli maarifçilik və mədəni dirçəliş tariximizdə parlaq imza - Nigar xanım Şıxlinskaya|url=http://525.az/site/?name=xeber&news_id=33399#gsc.tab=0|publisher=525.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Nigar xanım 1931-ci ilin 15 avqustunda Bakıda dünyasını dəyişir.<ref name="dilruba"/> Onun ölümü Əliağa Şıxlinskiyə çox ağır təsir edir.<ref name="dilruba"/> O, öz xatirələrində Nigar xanımın ölümü barədə yazır: "1931-ci il avqustun on beşində Nigar xanımın ölümü mənim üçün ən ağır bir zərbə oldu.<ref name="czar"/><ref name="dilruba"/> Mənim hər şeyim — həm səadətim, həm də səhhətim onunla getdi". Nigar xanımdan sonra Əliağa Şıxlinski 13 il tənha ömür sürür: "Mənim ölüm tariximi sevimli Nigar xanımın vəfatı günü ilə hesablayın" — deyən general öz vəsiyyətnaməsində xanımı ilə bərabər dəfn olunmasını və qəbrinin üzərində heç bir tarix qoyulmamasını istəyir.<ref name="dilruba"/> 1948-ci il noyabrın 28-də vəfat edən bəstəkar [[Üzeyir bəy Hacıbəyov]]un pianosunun üstündə bitməmiş bir not yazısı qalıb.<ref name="dilruba"/> Üzeyir bəy general Əliağa Şıxlinskinin altıbəndlik "Mənim" şeirinin iki bəndinə romans yazıbmış.<ref name="dilruba"/> Sonsuz bir məhəbbətlə sevdiyi Nigarını Əliağa Şıxlinski qaynar ilhamla tərənnüm edirdi:<ref name="dilruba"/> {{Sitat qutusu |title = |quote = <poem>Ey sevdiyim, ey dilruba, Səbrim, qərarımsan mənim. Səd mərhəba, səd mərhəba, Nə türfə yarımsan mənim. Görən səni, ey nazənin, Deyər: pəh-pəh, səd afərin! Dünyada mislin yox yəqin, Əcəb dildarımsan mənim! Gözəl zahirdə surətin, Gözəl batin təbiətin. Gözəl hər işdə qeyrətin, Namusum, arımsan mənim.</poem> |qalign = center |source = <small>"Mənim", Əliağa Şıxlinski</small><ref name="dilruba"/> |width = 35% |fontsize = 100% |align = center |bgcolor = }} Əliağa Şıxlinski barəsində maraqlı faktlara diqqət çəkən tədqiqatçılar yazır ki, o, iri cüssəli olmasına baxmayaraq, alt dodağı hündürlüyündə çəkilmiş ipin üzərindən tramplinsiz tullana bilərmiş.<ref name="trivia">{{cite web|title=ADR-in hərbi nazirinin müavini, "Artilleriya Allahı", general Əliağa Şıxlinski - 150|url=http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|publisher=www.baki-xeber.com|accessdate=17 sentyabr 2017|archive-date=2018-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20180111224143/http://www.baki-xeber.com/layihe/26541.html|url-status=dead}}</ref> Digər zabit həmkarlarından fərqli olaraq, heç vaxt pulla [[qumar]] oynamazdı.<ref name="trivia"/> At yarışlarında hansı atın qalib gələcəyini 90%-lik ehtimalla bildiyi halda, heç vaxt bu oyuna pul yatırmazdı.<ref name="trivia"/> [[Rus-yapon müharibəsi]] zamanı 2 topla düşmənin 18 topuna qarşı müqavimət göstərərək, öz mövqeyindən geri çəkilməyib.<ref name="trivia"/> İmperator məiyyətinə daxil olmaq barədə israrlı təklifləri heç vaxt qəbul etməyib.<ref name="trivia"/> General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü qırmızı məxmər parça və [[dəri]]dən hazırlanıb.<ref name="saddle"/> Eksponatın aşağı hissəsində də güləbətin sapdan saçaqlar var.<ref name="saddle"/> 2017-ci ildə yəhərüstü bərpaya ehtiyac olduğundan Azərbaycan Tarixi Muzeyinin bərpa laboratoriyasının rəssamı İlhamə Rəhimova tərəfindən bərpa edilib.<ref name="saddle"/> Yəhərüstü bərpadan sonra Hədiyyələr və Xatirə Əşyaları fonduna təhvil verilib.<ref name="saddle">{{cite web|title=General-leytenant Əliağa Şıxlinskiyə məxsus yəhərüstü – FOTO|url=http://www.1news.az/az/cemiyyet/20170206053825695.html|publisher=www.1news.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> == İrsi == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin barelyefi.jpg|thumb|Əliağa Şıxlinskinın [[Bakı]]nın Cəfər Cabbarlı küçəsində yaşadığı binada xatirə-barelyefi. Müəllif: Xanlar Əhmədov.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=VuOkm3kbXUU |title=Əliağa Şıxlinskinin doğum günüdür |author=Lider TV |date= 24.04.2018|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-04-24 |language=az }}</ref>]] Onun adını 1980-ci ildə [[Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi]]nə aid olan tanker daşıyır.<ref>{{cite web|title=“GENERAL ŞIXLİNSKİ” TANKERİ BAKIYA GƏTİRİLMİŞDİR|url=https://azertag.az/xeber/GENERAL_SIXLINSKI_TANKERI_BAKIYA_GATIRILMISDIR-965002|publisher=azertag.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> [[Bakı]] və [[Qazax]] şəhərində adına küçə var.<ref name="alim"/> Respublika Nazirlər Sovetinin 1990-cı il 28 iyul tarixli qərarı ilə [[Sabirabad rayonu]]ndakı altı saylı pambıqçılıq kolxozuna və Bakının yeddinci mikrorayonundakı 135 saylı orta məktəbə general Əliağa Şıxlinskinin adı verilmişdir.<ref name="alim"/> Vaxtilə yaşadığı Cəfər Cabbarlı küçəsindəki binaya xatirə-barelyefi vurulmuşdur.<ref name="alim">{{cite web|last1=Назирли|first1=Шамистан|title=Генерал-ученый|url=http://www.kaspiy.az/news.php?id=25267#.Wb6XjrKGOUk|publisher=www.kaspiy.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> 1990-cı il iyulun 23-də isə Respublika Prezdentinin fərmanı ilə ali məktəb tələbələri üçün xüsusi "general Əliağa Şıxlinski" təqaüdü təsis edildi.<ref name="alim"/> 2014-cü ildə Azərbaycan Prezidenti [[İlham Əliyev]] general Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.<ref>{{cite web|title=General Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək|url=https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2335397.html|publisher=az.trend.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> Əliağa Şıxlinski [[Aleksandr Nikolayeviç Stepanov|Aleksandr Stepanovun]] "Port-Artur" və "Zvonaryovlar ailəsi" romanlarının personajlarından biridir:<ref name="alim"/> {{cquote|müəllif=Aleksandr Stepanovun "Zvonaryovlar ailəsi" romanından|''Əliağada general təkkəbbüründən əsər-əlamət yox idi. General Şıxlinski hərbi akademiyanı bitirməsə də, fitri zəkası, praktik fəhmi artilleriya elmində ona böyük nüfuz qazandırmışdır.<ref name="wargod"/>''}} === Filmoqrafiya === # [[General (film, 1970)]] # [[Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996)]] # [[Sərkərdə ləyaqəti. General Əliağa Şıxlinski (film, 2011)]] # [[Artilleriya allahı (film, 2015)]] == Əliağa Şıxlinski barədə olan fikirlər == * "Əliağa Şıxlinski taktika sahəsində dərin nəzəri əməli bilikli sayca çox olmayan artilleristlərdən biri olub. O, hərb elmini təcrübədə tətbiq etmək sahəsində nadir bir istedada malik idi. Əliağanın qəhrəmanlığı öz vətəninin şərəf və azadlığını müdafiə edən hər bir şəxs üçün nümunə olmalıdır." — [[Yevgeni Barsukov]]<ref name="peoplesu"/> * "Əliağa Şıxlinski dünyada şöhrət qazanmış topçuluq elmi sahəsindəki nəşrləri və fəaliyyəti ilə yanaşı, dil və ədəbiyyat məsələləri ilə də məşğul olurdu. Əliağa Şıxlinski ilə yaxında tanış olanlar, onun maraqlı söhbətlərinə qulaq asanlar bilirlər ki, bu təvazökar və səmimi insan nə qədər ağıllı və ibrətli bir şəxs idi." — [[Heydər Hüseynov]]<ref name="wargod"/> * "Azərbaycanlılar birinci dəfə deyil ki, vuruş meydanlarında (1945-ci ildə olan Sovet-Yaponiya müharibəsi) Yaponlarla qarşı-qarşıya gəlirlər. Mən Port-Artur uğrunda gedən döyüşlərdə fərqlənmiş məşhur topçu Əliağa Şıxlinskinin adını çəkə bilərəm. Bu ad rus hərb elmi tarixində böyük şöhrət qazanmışdır." — [[Səməd Vurğun]]<ref name="wargod"/> * "Şıxlinski Nikolay ordusunda "Artilleriyanın Allahı" sayılırdı." — [[Nəriman Nərimanov]]<ref name="wargod"/> * "Yoldaş Şıxlinski möhkəm iradəyə və enerjiyə malikdir, vəziyyəti düzgün qiymətləndirməyi bacarır, tabeliyində olanlar qarşı tələbkar, lakin çox ədalətlidir, onlara yoldaşlıq münasibəti bəsləyir. İntizamlıdır, sağlamdır, yaşının çox olmasına baxmayaraq səfərlərdə çox dözümlüdür. Hərbi Elmi Bilik Cəmiyyətinin ən fəal üzvüdür. Yüksək hərbi elmi biliyə malikdir." — [[İona Yaker]]<ref name="wargod"/> == Təltif və mükafatları == [[Fayl:Əliağa Şıxlinskinin məzarı.jpg|thumb|[[Bakı]]da Əliağa Şıxlinskinin məzarı]] * 1891 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden">{{cite web|last1=Qocayeva|first1=Adilə|title=Görkəmli sərkərdə|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_may2009/77447.htm|publisher=www.anl.az|accessdate=17 sentyabr 2017}}</ref> * 1896 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1901 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli qılınclarla [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1904 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış qızıl silah<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} "İgidliyə görə" sözləri yazılmış IV dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="wargod"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]]<ref name="orden"/> * 1905 — {{bayraq|Rusiya}} IV dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla və bantla)<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Rus-yapon müharibəsinin xatirəsinə]]" gümüş medalı<ref name="wargod"/> * 1907 — {{bayraq|Rusiya}} [[Ən yüksək lütf]]<ref name="forza"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} "[[Romanov sülaləsinin hökmranlığının 300 illiyinin xatirəsinə]]" açıq rəngli bürünc medalı<ref name="wargod"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} [[Fəxri Legion ordeni]]<ref name="orden"/> * 1913 — {{bayraq|Rusiya}} III dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} I dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]]<ref name="orden"/> * 1915 — {{bayraq|Rusiya}} II dərəcəli [[Müqəddəs Vladimir ordeni]] (qılınclarla)<ref name="orden"/> == Biblioqrafiya == === Əsərləri === [[Fayl:Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar.JPG|thumb|Əliağa Şıxlinski tərəfindən yazılmış kitablar]] * Döyüş sahəsində artilleriyanın istifadəsi (1910)<ref name="kongress"/> * Dağ və sahə artilleriyasının problemlərinin həlli üçün tapşırıqlar toplusu (1916)<ref name="kongress"/> * Rusca-Türkcə qısa hərbi lüğət (1926)<ref name="kongress"/> * İşçi-kəndli Qızıl Ordu topçusunun döyüş təlimnaməsi (1927)<ref name="kongress"/> * Xatirələrim (1944)<ref name="kongress"/> == Qalereya == <center><gallery> Fayl:Ali-Agha Shikhlinski.jpg|Əliağa Şıxlinski Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə Fayl:Ali-Agha Shikhlinski and Nigar Shikhlinskaya 2.jpg|Əliağa Şıxlinski həyat yoldaşı [[Nigar Şıxlinskaya]] ilə. 1920-ci illər Fayl:Aliagha Shikhlinski in 1920.jpg|1920-ci ildə Əliağa Şıxlinski Fayl:Shikhlinski-Veisov-Frunze-Karaev 1925.jpg|1925-ci ilin aprel ayında Əliağa Şıxlinski [[Mixail Frunze]] və [[Əliheydər Qarayev]] ilə </gallery></center> == İstinadlar == <div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088"> {{İstinad siyahısı|3}} </div> == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Ali-Agha Shikhlinski | wikispecies = | wikt = | b = | s = Əliağa Şıxlinski | q = | n = | m = }} * {{cite book|last1=Bayramova|first1=Zəminə|title=Artilleriyanın Allahı: poema|date=2016|isbn=978-9952-8284-8-1|pages=136|url=http://www.ebooks.az/view/Z5qc3EH8.pdf|accessdate=1 oktyabr 2017}} * [http://www.anl.az/el/Kitab/92811.pdf Şəmistan Nəzirli. General Əliağa Şıxlinski və silahdaşları (hərb tarixindən araşdırmalar). Bakı, 2012.] * "Artilleriya Zabitləri məktəbinin jurnalı", 1913. səh.2. * [http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html Mətanət Kərimova. İlk azərbaycanlı tibb bacısı-Nigar Şıxlinskaya] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171016231947/http://tarix.info/qadinlar/2932-lk-azerbaycanli-tibb-bacisi-nigar-shixlinskaya.html |date=2017-10-16 }} — 30–04–2015 {{Azərbaycanlı generallar}} [[Kateqoriya:Əliağa Şıxlinski| ]] [[Kateqoriya:Şıxlinskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan memuarçıları]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsində azərbaycanlılar]] 8swwtscm4nn22ye8af8mzrfdej2ajj4 0 41473 6600925 6586421 2022-08-29T09:44:33Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq hərbi və dəniz işləri komissarları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Çingiz İldırım |orijinal adı = Çingiz İldırım oğlu Sultanov |şəklin ölçüsü = 100px |titul = Azərbaycan xüsusi aviakimya idarəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |vəfat yeri = [[Suxanovka]], [[Moskva]] |atası = Firudin bəy Sultanov |titul_2 = Azərbaycan Yükvurma Cəmiyyətinin sədri |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |titul_3 = SSRİ Sindikatlar Şurası Azərbaycan bürosunun sədri |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |titul_4 = Dövlət Plan Komissiyasının sədrinin müavini |bayraq_4 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |titul_5 = RSFSR Əmək və Müdafiə Şurasının Muğan müvəkkilinin müavini |bayraq_5 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = [[4 oktyabr]] [[1921]] |dövr son_5 = [[4 noyabr]] [[1924]] |titul_6 = Azərbaycan SSR xalq poçt və teleqraf komissarı |bayraq_6 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_6 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_6 = 1928 |dövr son_6 = 1929 |dövr son_8 = 26 iyun 1920 |titul_7 = Azərbaycan SSR xalq poçt və teleqraf komissarı |bayraq_7 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_7 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_7 = 1928 |dövr son_7 = 1929 |dövr son_8 = 26 iyun 1920 |titul_8 = Azərbaycan SSR xalq hərbi-dəniz işləri komissarı |bayraq_8 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_8 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_8 = 28 aprel 1920 |dövr son_8 = 26 iyun 1920 |titul_9 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərbi Dəniz Qüvvələri]] komandanı |bayraq_9 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_9 = Flag_of_Azerbaijan.svg |mükafatları = + |vikianbar = }} '''Çingiz İldırım''' (tam adı ''Sultanov Çingiz İldırım oğlu''; {{DVTY}}) — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] donanmasının komandanı, xalq komissarı. == Həyatı == 1890-cı ilin 10 iyulunda bəy ailəsində dünyaya gəlmişdir. Mənşəcə [[Azərbaycan kürdləri|kürddür]].<ref>''Аламдар Шахвердиев''. [http://irs-az.com/pdf/1277198588485931750.pdf Азербайджанские курды.]</ref><ref name="hamid">{{Cite web |url=https://azlogos.eu/az%C9%99rbaycan-kurdl%C9%99ri/ |title=Azərbaycan kürdləri |first=Tural |last=Həmid |date=12 iyun 2020 |access-date=27 noyabr 2021 |work=AzLogos }}</ref> Atası İldırım Qubadlıda ilk məktəbin açılmasına nail olmuş və 2 oğlunu — Çingizlə Cabbarı həmin məktəbdə oxutdurmuşdur. Kənd məktəbini bitirdikdən sonra Çingiz Şuşadakı realnı məktəbdə təhsilini davam etdirmişdir. Bu məktəb 1906-cı ildə bağlanmış, Çingiz isə təhsil ardınca Vladiqafqaza yollanaraq orta təhsilini 1909-cu ildə orada tamamlamışdır.<ref name="teleqraf.com">http://teleqraf.com/news/toplum/1817.html</ref> Həmin ildə 19 yaşlı Çingiz, Sankt-Peterburqa ali təhsil almaq üçün yollanmış və Politexnik institutun dağ-sənaye şöbəsinə qəbul olunmuşdur. Ali təhsilini 1916-cı ildə başa vurduqdan sonra oradakı "Ayvaz" zavodunda mühəndis-metallurq kimi iş fəaliyyətinə başlamışdır.<ref>http://www.azeribalasi.com/showthread.php/73770-Cingiz-Yldyrym</ref> Yüksək səviyyəli mühəndis-metallurq olmuşdur. === Həbsi və edamı === 7 iyul 1937-ci ildə İldırım [[SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı|NKVD]] tərəfindən həbs edildi və iddia edilən əks-inqilabi fəaliyyətdə ittiham edildi. [[Dnepr (şəhər)|Dnepropetrovskda]], [[Bakı]]da və [[Moskva]] da məhbus olaraq saxlanıldı. Moskvada əvvəlcə Lefortovo həbsxanasında həbsxanaya salındı, daha sonra daha sərt bir yerə — siyasi məhbuslar üçün məşhur olan Suxanovovkaya köçürüldü. NKVD tərəfindən edam cəzasına məhkum edildi və ailəsinə xarici dünya ilə ünsiyyət icazəsi olmadan 10 il cəza verildiyi bildirildi. 1937-ci ilin yayında güllələnərək edam edildi.<ref>{{cite web|url=http://www.pseudology.org/goroda/Magnitka.htm|title=Начальник "Магнитки"|trans-title=Chief of Magnitka|accessdate=2010-07-16}}</ref><ref>Bəzi mənbələrdə 1941-ci il</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://azvision.az/news/9060/cingiz-ildirimin-xeyaneti-ve-aqibeti-%E2%80%93-arasdirma-fotolar.html |access-date=2018-02-12 |archive-date=2020-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200805133638/https://azvision.az/news/9060/cingiz-ildirimin-xeyaneti-ve-aqibeti-%E2%80%93-arasdirma-fotolar.html |url-status=dead }}</ref> == Siyasi fəaliyyəti == === Rusiya imperiyası dövrü === Petroqradda inqilabi hadisələr başlayan zaman gənc Çingiz hadisələrdən kənarda qalmamış və bolşeviklərə qoşulmuşdur. O, 1917-ci ilin 25 oktyabrında Qış Sarayının alınmasında iştirak etmiş, yenicə qurulan Sovet hakimiyyətində Millətlər Komissarlığında çalışmış, habelə, RSFSR Xalq Komissarları Sovetinin nəzdindəki müsəlmanlarla iş üzrə Büroya rəhbərlik etmişdir. Çingiz İldırım 1918-ci ildə Petroqradda ilk dəfə olaraq müsəlman hərbi eskadronu ("İldırımiyyə") yaratmışdır. Elə həmin dövrdə də Peterburq fəhlə və əsgər deputatları Sovetinə deputat seçilmişdir. 1918-ci ildə "Qızıl Şimal" və "Hürriyyət" ı qəzetlər nəşr etdirmişdir. === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü === 1919-cu ilin əvvəlində Çingiz İldırım Azərbaycana qayıtmış və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətindən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti donanmasının komandanı vəzifəsini almışdır. Qarabağ general-qubernatorluğu yanındakı Şuraya üzv təyin olunmuşdur. 1919-cu ilin avqustunda Çingiz İldırım artıq Bakı limanı rəisinin baş köməkçisi və eyni vaxtda da hərbi limanın rəis müavini olmuşdur. Bolşevik partiyasının tapşırığı ilə Bakıdan Rusiyaya neft daşımaq üçün Xüsusi dəniz ekspedisiyası təşkil etmişdir. 27 aprel gecəsi komandanlıq etdiyi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti donanmasından 3 rəngli Azərbaycan bayraqlarını çıxardaraq qırmızı bolşevik bayrağı asmışdır. Bolşeviklərə təslim olmaq istəməyən 6 min nəfərlik komandanlıq etdiyi və Bakını müdafiə etməli olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusunu, top atəşləriylə Nargin adasında mühasirədə saxlayaraq bolşeviklərə təslim etmişdir. Öz hərbi rütbəsi və vəzifəsindən istifadə edərək Bayılda quraşdırılmış artileriya sistemini sıradan çıxarmışdır. 28 aprel günü Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinə: ''-"2 saata hakimiyyəti bolşeviklərə təhfil verməsəniz parlamenti başınıza yıxacağam!"'' adlı nota göndərərək 23 ay ömür sürmüş Müstəqil Azərbaycanın varlığına son qoylmasına yardım etmişdir.<ref>https://ok.ru/bilirsenmi/topic/63808242606173</ref> Bakıda Sovet hakimiyyətinin qurulmasında əsas rollardan birini oynayan Çingiz İldırım aprelin 28-də elan olunan ilk Sovet hökumətində Hərbi və dəniz işləri üzrə Xalq komissarı təyin olunmuşdur.<ref name="teleqraf.com"/> === Sovet dövrü === Çingiz İldırım aprelin 28-də elan olunan ilk Sovet hökumətində Hərbi və dəniz işləri üzrə Xalq komissarı təyin olunmuş və bu vəzifədə qısa müddət, iyunun 26-sına qədər çalışmışdır. Məhz onun sayəsində generallar Səməd Mehmandarov və Əliağa Şıxlinski Sovet hakimiyyəti ilə əməkdaşlığa razı olmuşlar. 1922-ci ildə Çingiz İldırım sənaye vergisi ''("prednaloq")'' yığımı üzrə fövqəladə səlahiyyətli şəxs təyin olunmuşdur. Bakı-Culfa dəmir yolunun çəkilişinə rəhbərlik etmişdir. 1923–24-cü illərdə Bakı tramvayının ''(bu, SSRİ dövrünün ilk tramvayı idi.)'' tikintisində rəhbərlik edənlərdən biri olmuşdur. 1926-cı ildə isə Bakı-Sabunçu elektrik dəmiryolunun tikintisinə başçılıq etmişdir. ''(bu, SSRİ dövründə elektrikləşdirilmiş ilk dəmiryolu xətti idi.)'' 1928-ci ildə Çingiz İldırıma yeni vəzifə — poçt və teleqraf Xalq komissarı vəzifəsi tapşılırmışdır. 1 il sonra onun Azərbaycanda fəaliyyəti Moskvaya çağırılması ilə tamamlanmşdır. Onun böyük arzularından biri [[Daşkəsən]]də metallurgiya kombinatının tikintisinə rəhbərlik etmək olmuşdur. Lakin ona həmin dövrdə dünyanın ən iri metallurgiya zavodu olacaq "Maqnitka"nın ''(Maqnitoqorsk metallurgiya kombinatı)'' tikintisinə başçılıq etmək tapşılırmışdır. == Filmoqrafiya == # [[İşarəni dənizdən gözləyin (film, 1986)]] # [[Cümhuriyyət generalları (film, 2006)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://azvision.az/news/8821/cumhuriyyeti-yixan-adam-%E2%80%93-arasdirma-sekiller.html Cümhuriyyəti yıxan adam – ARAŞDIRMA, ŞƏKİLLƏR] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://azvision.az/news/9060/cingiz-ildirimin-xeyaneti-ve-aqibeti-%E2%80%93-arasdirma-fotolar.html Çingiz İldırımın xəyanəti və aqibəti – ARAŞDIRMA, FOTOLAR] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200805133638/https://azvision.az/news/9060/cingiz-ildirimin-xeyaneti-ve-aqibeti-%E2%80%93-arasdirma-fotolar.html |date=2020-08-05 }} {{Xarici keçidlər}} {{Sovet işğalına qarşı üsyanlar}} {{Azərbaycanda Stalin repressiyaları}} {{Kommunizm Azərbaycanda}} [[Kateqoriya:Sultanovlar (Qubadlı)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan inqilabçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan kommunistləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan ateistləri]] [[Kateqoriya:Edam olunmuş azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Kommunarka poliqonunda güllələnən və dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq hərbi və dəniz işləri komissarları]] snwo1lo86mdz3pe8c09w2hwwpc3v2f1 0 41668 6601098 6453914 2022-08-29T11:26:47Z Auut 254681 wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid|Vəzifənin adı=Yuxarı Kenesin sədri|Vəzifəli şəxs=Amanbay Orinbaev|Vəzifənin adı2=Nazirlər Şurasının sədri|Vəzifəli şəxs2=Qəhrəman Səriyev}} '''Qaraqalpaqıstan''' ([[Qaraqalpaq dili|qaraqal]]. ''Qaraqalpaqstan''; [[Özbək dili|özb]]. ''Qoraqalpogʻiston'') və ya rəsmi olaraq '''Qaraqalpaqıstan Respublikası''' ([[Qaraqalpaq dili|qaraqal]]. ''Qaraqalpaqstan Respublikası''; [[Özbək dili|özb]]. ''Qoraqalpogʻiston Respublikasi'') – [[Özbəkistan|Özbəkistan Respublikasının]] tərkibində muxtar respublika. Qaraqalpaqıstan Özbəkistanın şimal-qərbində yerləşir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri [[Nukus]] şəhəri, ümumi sahəsi 166,600 kvadrat kilometrdir. Qaraqalpaqıstan 14 inzibati rayona bölünmüşdür. Muxtar respublikanın 12 şəhəri və 25 şəhər tipli qəsəbəsi vardır. Qaraqalpaqıstan torpaqları cənub-şərqdə [[Özbəkistan]], cənubda [[Türkmənistan]], qərb, şimal və şərqdə [[Qazaxıstan]]la əhatə olunub. Qaraqalpaqıstan tarixi [[Xarəzm]] torpaqları üzərində qurulmuşdur. Bu torpaqlar [[Aral gölü]]nə tökülən [[Amudərya|Amudəryanın]] (Ceyhun) deltası ilə iki tərəfdəki ərazidən yaranmışdır. Aral gölü Qaraqalpaqıstanla Qazaxıstan arasında paylaşılmışdır. Qaraqalpaqıstan Respublikası [[Qızılqum]] çölünün qərbini, Amudərya deltasını və Üstyurd yaylasının cənub-şərq hissəsini əhatə edir. Qızılqum səhrası qum təpələriylə dolu çox geniş bir sahədir. Çölün cənubunda Sultan-Ulzdağ dağları uzanır (ən yüksək təpəsi 473 m). == Şəhərləri == Qaraqalpaq Respublikasının paytaxtı ölkənin siyasi, iqtisadi və mədəni mərkəzi olan [[Nukus]] şəhəridir. Ən önəmli şəhərləri [[Törtkül]], [[Çimbay]], [[Xocaylı]], [[Moynak]], [[Kongrat]], [[Biruni]] və [[Taxta Köpr]]üdür. [[SSRİ]] dövründə də [[Tahiataş]], [[Şumanay]], [[Karauzyak]], [[Leninabad]], [[Akmangit]], [[Bustanlik]], [[Komsomolsk]], [[Üstürte]], [[Karatav]] kimi yeni şəhərlər qurulmuşdur. Sahəsi 164.900&nbsp;km² olub, əhali sıxlığı hər km²-ə 8.3 adamdır.<ref>[http://www.shahidov.com/?p=1735 Qaraqalpaqıstan]</ref> == Təbiəti == Qaraqalpaqıstanda quru iqlim hökm sürür. Yağışlar çox azdır. İllik istilik təqribən 10-13&nbsp;°C təşkil edir. Mövsümlər və gecə ilə gündüz arasındakı istilik fərqi böyükdür. Tipik bitki örtüyü step və bozqırlardan ibarətdir. Amur-Dərya deltasında isə [[Aralıq dənizi]] bitkiləri yetişir. == Əhalisi == Qaraqalpaq türklərinin 92%-i Qaraqalpaqıstan Respublikasında yaşayır. Bundan başqa Özbəkistanın [[Xarəzm]] və [[Fərqanə]] bölgələri, Türkmənistanın [[Daşoğuz vilayəti|Daşoğuz]] bölgəsi, Qazaxıstanın bəzi bölgələri və Rusiya Federasiyasının [[Həştərxan]] bölgələrində də Qaraqalpaq Birliyi vardır. [[Əfqanıstan]]da 2000 nəfər və [[İran]]da bir neçə min qaraqalpaq olduğu zənn edilməkdədir. == Tarixi == Qaraqalpaq türkləri, əsilləri etibarilə X-XII əsrlərdə yaşayan peçeneqlərin nəvələridir. Tarixi mənbələrdə “Qara Külahlılar” və ya yalnız “Külahlılar” adı ilə keçir. XII-XIII əsrlərdə Qıpçaqlarla birlikdə Monqollara tabe olmuşlar. Qaraqalpaq türkləri qədim rus mənbələrində “Çorniye klobuki”, ərəb mənbələrində “Qarabörklü” adlarıyla xatırlanırlar. Rus mənbələrinə görə, Qaraqalpaqlar Uzlar, Peçeneqlər və Xəzərlər ilə qardaş bir qövmdür. Rəvayətə görə, Qaraqalpaqların bir qismi XI əsrdə Səlcuqluların cənub və qərbə doğru reallaşdırdıqları yayılma hərəkətinə qatılmış, əksəriyyəti isə Aral Dənizi ətrafında qalmışlar. Qaraqalpaq türkləri 1722-1740-cı illər arasında qonşu xalqların hücumlarına qarşı Pyotrdan dəfələrlə kömək istəmiş, ancaq heç bir dəstək gəlməmişdir. Yenə 1722-1744-cü illərdə bir neçə dəfə Yayın (Ural) çayı kənarındakı Rus şəhərinə hücum etmişlər. Hətta Samariyaya qədər getmişlər. 1863-cü ildə Buxarada olan Vambery “köhnə zamanda Nogayların sultanının Qaraqalpaqlardan olduğunu” eşitmişdir. 1917-ci il qiyamından sonra Qaraqalpaqlar 1918-ci ildə elan edilən Türküstan Muxtar Respublikasına daxil edildilər. 1920-ci ildə Xivə xanlığı tamamilə Rusiyanın hakimiyyətinə girmiş, beləcə burada olan digər Qaraqalpaqlar da Rus hakimiyyətini qəbul etmişlər. 1924-cü ildə bura Sovetlər Birliyinə daxil edildi. 11 May 1925-ci ildə Rusiya Federasiyası içində yaradılan Qazax Sovet Sosialist Respublikasının bir muxtar bölgəsi halına gətirilmiş, ancaq bu muxtar bölgə 20 Mart 1932-ci ildə Qazaxıstandan ayrılaraq Rusiya Federasiyasına bağlı Qaraqalpaq Muxtar Respublikasına çevrilmişdi. 5 dekabr 1936-cı ildə SSRİ Konstitusiyasına görə, Özbəkistana təhvil verildi. 6 İyun 1990-cı ildə Özbək SSR Ali Soveti tərəfindən “Hakimiyyət Fərmanı” qəbul edildi. 31 Avqust 1991-ci ildə Özbək soveti müstəqillik qərarı aldı və noyabr 1991-ci ildə Qaraqalpaqıstan, Özbəkistana bağlı olmaq şərtilə, öz suverenliyini elan etdi. 1 Sentyabr tarixi Özbəkistan ilə birlikdə Qaraqalpaqıstanda da Müstəqillik Bayramı kimi qeyd edilir. Bu gün Qaraqalpaqıstan Özbəkistana bağlı muxtar bir respublikadır. == Qaraqalpaq dili == Qaraqalpaq dili qıpçaq qrupunun qıpçaq-noqay as bölümünə daxildir. Səs və tələffüz xüsusiyyətləri baxımından bu cəhətlər ön plana çıxır. Yazı dili bütün Türküstan əhalisinin XIX əsrin sonuna qədər müştərək istifadə etdikləri türkcədir. Danışıq dilləri [[Qazax dili|qazax]] və [[Qırğız dili|qırğızcaya]] çox yaxındır. Qaraqalpaq yazı dili Qaraqalpaqıstanın qurulması (1925) ilə başlayır. Qaraqalpaq şivəsi şimal-şərqi və cənub-qərbi olmaq üzrə əsas iki ağıza bölünməkdədir. Bir-birindən çox fərqli olmayan bu iki ağızdan başqa, Qaraqalpaqıstan hüdudları boyunca, qaraqalpaq-qazax, qaraqalpaq-türkmən və qaraqalpaq-özbək qarışıq ağızları vardır. Qaraqalpaq dili [[Noqay dili|noqayca]] və qazaxcaya çox yaxındır. Qaraqalpaq dili ilk dəfə Sovet dövründə yazı dili halına gəlmiş və əvvəl ərəb hərflərinə söykənən bir əlifba inkişaf etdirilmişdir. == Din == Qaraqalpaqlar sünni Hənəfi məzhəbindəndirlər. [[İslam dini]]ni nə vaxt qəbul etdikləri tam olaraq bilinmir. Ancaq ehtimalla, fərqli bir etnik qrup kimi ortaya çıxdıqları X və XIII əsrlər arasında qəbul etmişlər. Qaraqalpaqlar dindarlıqları ilə məşhurdur. Rus araşdırmaçıları da Qaraqalpaqların Orta Asiyada yaşayan türklər arasında dininə ən çox bağlı bir birlik olduqlarını təsbit etmişlər. Nəqşibəndi, Kübrəvi, Yəsəvi və Kalender təriqətləri bölgədə olduqca təsirlidir. Region xalqı ilə ən güclü əlaqə yaradan təriqət Kübrəviliktir. Qurucusu Nəcməddin-i Kübradır (1145-1221-ci illər). Kübrəviyə təriqətində müəyyən bir şiə nüfuzu da söz mövzusudur. Qaraqalpaqıstanda təsəvvüf hələ təsirlidir. 1914-cü ildə 553 məscid olmasına baxmayaraq, indiki vaxtda bu məscidlərdən çoxu qalmamışdır. Nukus, Törtkül, Hocaeli və Çimbayda çoxlu məscidlər mövcuddur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Özbəkistan vilayətləri}} [[Kateqoriya:Qaraqalpaqıstan]] 68wjbn33wullm3sbuqa9uoj55bvvb12 0 42349 6600709 6598690 2022-08-29T08:30:38Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin portfelsiz nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə}} {{Dövlət xadimi |orijinal adı = Əlimərdan bəy Ələkbər bəy oğlu Topçubaşov |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin sədri |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 7 dekabr 1918 |dövr son_2 = 29 dekabr 1919 |sələfi_2 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_2 = Əlimərdan bəy Topçubaşov (özü) |dövr əvvəl = 29 dekabr 1919 |dövr son = 27 aprel 1920 |sələfi = Əlimərdan bəy Topçubaşov (özü) |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Osmanlı dövlətində diplomatik nümayəndəliyi|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Osmanlı dövlətində diplomatik nümayəndəsi]] |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 20 avqust 1918 |dövr son_3 = 22 aprel 1919 |sələfi_3 = |xələfi_3 = [[Yusif Vəzir Çəmənzəminli]] |titul_4 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin 2-ci xarici işlər naziri |bayraq_4 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_4 = 6 oktyabr 1918 |dövr son_4 = 7 dekabr 1918 |sələfi_4 = [[Məmmədhəsən Hacınski]] |xələfi_4 = [[Fətəli xan Xoyski]] |başlıq1_4 = Hökumət |mətn1_4 = [[II Xoyski hökuməti]] |titul_5 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin portfelsiz naziri |bayraq_5 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_5 = 17 iyun 1918 |dövr son_5 = 6 oktyabr 1918 |sələfi_5 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_5 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_5 = Hökumət |mətn1_5 = [[II Xoyski hökuməti]] |titul_6 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü]] |bayraq_6 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_6 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_6 = 7 dekabr 1918 |dövr son_6 = 27 aprel 1920 |sələfi_6 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_6 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_6 = Fraksiya |mətn1_6 = Fraksiyasız |titul_7 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]nın üzvü |bayraq_7 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_7 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_7 = 27 may 1918 |dövr son_7 = 7 dekabr 1918 |sələfi_7 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_7 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_7 = Fraksiya |mətn1_7 = Müsavat və demokratik bitərəflər qrupu |titul_8 = [[Zaqafqaziya Seymi]]nin üzvü |bayraq_8 = Flag of the Transcaucasian Federation.svg |bayraq2_8 = Flag of the Transcaucasian Federation.svg |dövr əvvəl_8 = 23 fevral 1918 |dövr son_8 = 26 may 1918 |sələfi_8 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_8 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_8 = Fraksiya |mətn1_8 = [[Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası|Müsəlman fraksiyası]] |başlıq2_8 = Qrup |mətn2_8 = Müsavat və demokratik bitərəflər qrupu |titul_9 = [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nin üzvü |bayraq_9 = Russian-coat-arm-1667.svg |bayraq2_9 = Flag of Russia.svg |dövr əvvəl_9 = 5 yanvar 1918 |dövr son_9 = 6 yanvar 1918 |sələfi_9 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_9 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_9 = Seçki dairəsi |mətn1_9 = [[Zaqafqaziya seçki dairəsi|Zaqafaziya]] |başlıq2_9 = Seçki siyahısı |mətn2_9 = [[Müsavat Partiyası|Müsavat]] və Müsəlman Milli Komitələrinin 10-cu siyahısı |titul_10 = [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü |bayraq_10 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_10 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_10 = 1917 |dövr son_10 = 1917 |dövr əvvəl_11 = 18 noyabr 1901 |dövr son_11 = 1906 |dövr əvvəl_12 = 14 oktyabr 1897 |dövr son_12 = Oktyabr 1901 |titul_13 = [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri |bayraq_13 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |bayraq2_13 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |dövr əvvəl_13 = 1915 |dövr son_13 = 24 mart 1916 |sələfi_13 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |xələfi_13 = [[Behbud xan Cavanşir]] |başlıq1_13 = De-fakto sədr |mətn1_13 = [[İsa bəy Aşurbəyov]] |titul_14 = [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası]] İcraiyyə Komiyəsinin sədri |dövr əvvəl_14 = 12 iyul 1907 |dövr son_14 = Dekabr 1917 |sələfi_14 = [[Məmmədhəsən Hacınski]] |titul_15 = [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nda Müsəlman fraksiyasının sədri |bayraq_15 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_15 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_15 = 21 iyun 1906 |dövr son_15 = 9 iyul (22 iyul) 1906 |sələfi_15 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_15 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_16 = [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nın üzvü |bayraq_16 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_16 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_16 = 27 aprel (10 may) 1906 |dövr son_16 = 9 iyul (22 iyul) 1906 |sələfi_16 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_16 = [[İsmayıl Tağıyev]] |başlıq1_16 = Seçki dairəsi |mətn1_16 = Bakı quberniyası |başlıq2_16 = Fraksiya |mətn2_16 = Müsəlman fraksiyası |başlıq3_16 = Qrup |mətn3_16 = Muxtariyyətçilər Birliyinin parlament qrupu |titul_17 = [[İttifaqi-Müslimin]] Partiyasının sədri |dövr əvvəl_17 = 16-21 avqust 1906 |sələfi_17 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_17 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |dövr son_17 = 1907 |titul_18 = [[Bakı Şəhər İdarəsi]]nin rəisi |bayraq_18 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_18 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_18 = 1902 |dövr son_18 = 1905 |titul_19 = [[Kaspi (qəzet)|Kaspi qəzetinin]] baş redaktoru |dövr əvvəl_19 = 24 iyun 1898 |dövr son_19 = 20 oktyabr 1907 |sələfi_19 = Nikolay Sokaliski |xələfi_19 = [[Əli bəy Hüseynzadə]] }} '''Əlimərdan bəy Ələkbər bəy oğlu Topçubaşov''' və ya '''Topçubaşi''' ({{dil-az2|علیمردان بك علی‌اکبر بك اوغلو توپچوباشف}}; {{DVTY}}) — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin sədri, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin 2-ci xarici işlər və portfelsiz naziri, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü]], [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]nın üzvü, [[Zaqafqaziya Seymi]]nin və [[Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası]]nın üzvü, [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nin üzvü, [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası]] İcraiyyə Komitəsinin sədri, [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri, [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nda Müsəlman fraksiyasının sədri, [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nın üzvü, [[İttifaqi-Müslimin]] Partiyasının sədri, [[Bakı Şəhər İdarəsi]]nin rəisi, [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü, [[Kaspi (qəzet)|Kaspi qəzetinin]] baş redaktoru. Əlimərdan bəy Topçubaşov 1896-cı ildən sonra [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü seçilmiş və oradakı fəaliyyəti ilə Bakıda tanınmağa başlamışdır. [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|I Dövlət Dumasına]] üzv seçilməsi, [[Ümumrusiya Müsəlmanları Qurultayı|Ümumrusiya Müsəlmanlar Qurultaylarında]] iştirak etməsi onu daha da məşhurlaşdırmışdır. 1917-ci ildən etibarən Azərbaycanın azadlığı uğrunda fəaliyyət göstərməyə başlayan Əlimərdan bəy [[Bakı İctimai Təşkilatlar Şurası|İctimai Təşkilatların Şurasının]] sədri seçilmiş və [[Müsavat Partiyası]] ilə hazırlanan ortaq siyahı üzrə həm [[Bakı Şəhər Duması]]na, həm də [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nə üzv seçilmişdir. Ümumrusiya Müəssislər Məclisinin ləğv olunmasından sonra təsis olunmuş [[Zaqafqaziya Seymi]]nin, daha sonra isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Şurasının]] üzvü olmuşdur.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} 1918-ci ildə Əlimərdan bəy [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası]]nın sədri tərəfindən İstanbula fövqəladə səlahiyyətli səfir və nazir olaraq ezam olunmuş və burada başda [[VI Mehmed Vahidəddin|VI Mehmed]] olmaqla bir sıra yerli və beynəlxalq əhəmiyyətli görüşlər keçirmişdir.<ref name=":10" /> 1918-ci ilin 7 dekabr tarixində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin açılışında yekdilliklə parlamentin sədri seçilən Əlimərdan bəy sonrakı iclaslarda [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransına göndərəcəyi Nümayəndə Heyətinə]] üzv və sədr seçilmişdir.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} 1919-cu ildə bir sıra maneələrdən sonra Parisə çatan Əlimərdan bəy burada Azərbaycanın de-fakto və de-yure tanınması üçün bir sıra vacib görüşlər keçirmişdir. Bunlardan ən vacibi isə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın prezidenti [[Vudro Vilson]]la olan görüş olmuşdur.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın prezidenti ilə görüşən ilk azərbaycanlılardan biri və ilk azərbaycanlı dövlət xadimi olmuşdur.<ref name=":0" /> 1919-cu ilin yanvar ayının 14-də Azərbaycan [[Paris Sülh Konfransı]] tərəfindən de-fakto tanınmış, yanvar ayının 15-də isə müvafiq sənədlər Əlimərdan bəyə təqdim olunmuşdur. [[Aprel işğalı]]ndan sonra Parisdə mühacir həyatına başlayan Əlimərdan bəy işğalla bağlı 1 həftə sonra məlumat ala bilmişdir. Ölümünədək mühacir həyatı yaşayan Azərbaycanın azadlığı və Qafqaz respublikalarının birliyi üçün çalışan Əlimərdan bəy səfalət içində yaşamış, 1934-cü ildə Parisdə vəfat etmişdir.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} == Həyatı == [[Fayl:Solda Əli bəy Hüseynzadə, ortada Əlimərdan bəy Topçubaşi. Peterburq.jpg|left|thumb|256x256px|[[Əli bəy Hüseynzadə]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Nəsir bəy Tahirov]]. [[Sankt-Peterburq]], 1887-ci il]] Əlimərdan bəy Topçubaşov 1863-cü ilin may ayının 4-də<ref>{{cite web |url=http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/aprel/304491.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170617113939/http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/aprel/304491.htm |archivedate=2017-06-14 |title=Əlimərdan bəy Topçubaşovun doğum tarixi ilə bağlı dəqiqləşdirmə |author=[[Cəmil Həsənli]] |date=2013-04-20 |publisher= [[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq]]|accessdate=2017-06-17 |language=az}}</ref> [[Tbilisi|Tiflis şəhərində]] qulluqçu ailəsində dünyaya gəlmişdir. Onun doğum tarixi ilə bağlı müəyyən mübahisələr olsa da, Rusiya Dövlət Arxivində saxlanılan doğum şəhadətnaməsində 1863-cü il göstərilib.{{Sfn|Həsənli|2013|p=19}} O, ilk təhsilini müsəlman mədrəsəsində almışdır. Daha sonra Tiflis birinci klassik gimnaziyasında təhsil almışdır. Bu səbəbdən ona Qafqaz təqaüdü verilmişdir. 1868-ci ildə atası vəfat etmiş, ardınca da anası vəfat etmişdir.{{Sfn|Həsənli|2013|p=23}} Bu səbəbdən o, nənəsinin himayəsində yaşamışdır.<ref name=":7">{{Cite web |title=BBC Azeri |url=https://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141108_topchibashov_profile |access-date=2021-08-18 |archive-date=2018-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180220050831/http://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141108_topchibashov_profile |url-status=live }}</ref> 1885-ci ildə gimnaziyanı bitirərək [[Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti|Peterburq Universitetinin]] tarix-filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Lakin birinci semestrdən sonra o, hüquq fakültəsinə keçmişdir.<ref name=":8">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov |access-date=2021-08-16 |archive-date=2021-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210627123532/http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov |url-status=live }}</ref> 1887-ci ildə 3-cü kursda oxuyarkən gizli tələbə təşkilatlarındakı iştirakına görə universitetdən xaric edilsə də, professorların müdaxiləsi ilə məhkəmənin qərarı karser cəzası ilə əvəzlənmiş və o, ali məktəbə bərpa olunmuşdur. Əlimərdan bəy universiteti bitirən il dissertasiya müdafiə etmiş və hüquq elmləri namizədi adını almışdır. [[Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti|Peterburq Universitetinin]] hüquq fakültəsinin Elmi Şurası Əlimərdan bəy Topçubaşovun mülki hüquq kafedrasında saxlanması və professor vəzifəsi almaq üçün hazırlaşması haqqında qərar qəbul etmişdir. Lakin bu qərar yalnız Əlimərdan bəy Topçubaşov provaslavlığı qəbul etdikdə qüvvədə ola bilərdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə provaslavlığı qəbul etməkdən imtina etdi.<ref>{{Cite web |title=Görkəmli azərbaycanlılar |url=http://files.preslib.az/projects/azerbaijan/gl6.pdf |access-date=2013-06-18 |archive-date=2019-03-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320210313/http://files.preslib.az/projects/azerbaijan/gl6.pdf |url-status=live }}</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşov bu hadisədən sonra [[Tiflis]]ə gələrək Dairə Məhkəməsində çalışmışdır. O, əvvəlcə Tiflis Dairə Məhkəməsi sədrinin göstərişi ilə 2 sentyabr 1889-cu ildə Tiflis şəhəri Barışıq Məhkəməsində hakim köməkçi vəzifəsinə təyin olunmuş, 8 may 1890-cı ilə qədər bu vəzifədə çalışmışdır. Həmin sədrin göstərişi ilə 16 may 1899-cu ildən Məhkəmədə Mülkü Kollegiyanın katibi vəzifəsinə, Senatın Məlumat Yayım Departamentinin 20 dekabr 1891-il tarixli göstərişi ilə isə kollegiya katibi vəzifəsinə təyin edilmiş və katibliyin rəhbərliyi ona tapşırılmışdır. Senatın 22 iyun 1893-cü il № 87 saylı göstərişi ilə stajı nəzərə alınaraq titulyar müşavir təyin olunur və müşavirliyin rəhbərliyi ona tapşırılır. Senatın Məlumat Yayım Departamentinin № 28 saylı 1895-ci il tarixli göstərişi ilə isə kollegiya assessoru vəzifəsinə təyin olunur və burada da rəhbərlik ona həvalə edilir. Mülki işlərə dair 1895-ci il tarixli 17 saylı əmrə əsasən ailə vəziyyəti ilə əlaqədar olaraq işdən azad edilir.<ref name=":alim" /> Əlimərdan bəy 1893-cü ildə [[Həsən bəy Zərdabi]]nin qızı [[Pəri xanım Topçubaşova]] ilə ailə həyatı qurmuşdur. [[Həsən bəy Zərdabi]] qızı üçün Əlimərdan bəy Topçubaşovdan 10 min rubl başlıq pulu istəmişdi. Amma onun bu qədər pulu yox idi. Elə buna görə də Əlimərdan və Pəri toy mərasimi keçirməməyi və qənaət olunan pulu [[Həsən bəy Zərdabi|Həsən bəyə]] verməyi qərara almışdılar.<ref name=":7" /> Əlimərdan bəy 1896-cı ildə ailəsi ilə birgə [[Bakı]]ya köçmüşdür. === Mühacirət === 1918-ci ildən bəri [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri olaraq xaricdə fəaliyyət göstərən Əlimərdan bəy 1919-cu ilin başlanğıcından [[Paris]]də yaşamağa başlamışdır. [[Aprel işğalı]]ndan sonra Fransada mühacir həyatına davam edən Əlimərdan bəy orada çətin günlər yaşamışdır. İşğaldan əvvəl Əlimərdan bəy [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Nümayəndə Heyətinin]] maddi problemləri ilə bağlı 1920-ci ilin yanvarın 29-da [[Ceyhun Hacıbəyli]]yə məktub yazmışdır:{{sfn|Abutalıbov|2006|p=50}} {{Sitat|Bizim maddi vəziyyətimiz çox ağırdır: Gürcüstandan aldığımız 100 min frank artıq xərcləndi. Fevrala qədər çətinliklə yaşayarıq, sonra isə dava-dalaş!}} İşğaldan sonra maddi vəziyyəti çətinləşən Əlimərdan bəy bu barədə [[Ceyhun Hacıbəyli]]yə məktublarında məlumat vermişdir. [[Ceyhun Hacıbəyli]] 1928-ci ilin 30 iyulunda yazdığı bir məktubda onda və Nümayəndə Heyətinin kassasında pul olmadığını bildirmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə 1931-ci ilin 17 aprelində yazdığı məktubda mənzillə bağlı dəhşətli məsələnin hələ həll edilmədiyini, ödəmək üçün "əjdaha" tələblər qoyulduğunu və onun bu tələbləri qarşılaya bilmədiyini qeyd etmişdir.{{sfn|Abutalıbov|2006|p=50}} Əlimərdan bəyin 1926-cı ildə 25 yaşlı oğlu [[Rəşid bəy Topçubaşov]] vərəm xəstəliyindən vəfat etdi. Yaxın dostu [[Xəlil bəy Xasməmmədov]]a 1931-ci ilin aprelin 2-də yazdığı məktubda bu o, bu haqda belə demişdir:<ref name="Vilayət Quliyev">[[Vilayət Quliyev]]. [http://edebiyyatqazeti.az/news/diger/1141-elimerdan-bey-topcubasovun-kederli-bir-mektubu Əlimərdan bəy Topçubaşovun kədərli bir məktubu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180630135024/http://edebiyyatqazeti.az/news/diger/1141-elimerdan-bey-topcubasovun-kederli-bir-mektubu |date=2018-06-30 }}. edebiyyatqazeti.az, 28. dekabr 2017 {{az}}</ref> {{Sitat|Mən artıq sizə yazmışdım: ən yaxşı təsəllini verdiyimiz qurbanlarla bağlı xatirələrdə tapmaq olar. Artıq 4 ildən çoxdur ki, özüm də sakitliyi və aramı məndən ötrü həmişəyaşar fikirlərdə, hərəkətlərdə, jestlərdə, xarakterlərdə – bir sözlə, əziz Rəşidimi xatırladan, surətini gözümdə canlandıran hər şeydə tapıram. Siz də, Suad xanım da onu tanıyırdınız… Hər cümə axşamı xanımımla, Əliəkbərlə birlikdə qəbrinin üstünə gedirəm, dua oxuyuram, məzarını çiçəklərlə bəzəyirəm. Tez-tez yazılarını, kitablarını, qeydlərini gözdən keçirirəm. Ötən ildən yazı masama yenidən oğlumun portretini qoymuşam. Ağlımla onun artıq dünyada olmaması fikri ilə barışıram, ürəyimsə övladımla birlikdədir.}} Əlimərdan bəy 1932-ci ilin aprelin 2-də yazdığı məktubda [[Heydər Bammatov|Heydər Bammata]] telefon etmək və yaxud onun yanına getmək imkanın və maliyyəsinin olmadığını, evdən çıxa bilmədiyini qeyd etmişdir.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=168-233}} 1932-ci ilin 14 mayında yazdığı məktubda isə son günlərdə baş verən hadisələrlə bağlı əhvalının ikrahedici olduğunu, borcların üstələdiyini, soyuq olduğunu və ehtiyatlarının tam tükəndiyini yazmışdır.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=168-233}} [[Fayl:Funeral of Alimardan bey Topchubashov.jpg|left|thumb|Əlimərdan bəyin dəfni. Soldan 5-ci [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]dir]] Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Ceyhun Hacıbəyli]]nin oğlunun məktəbdə təhsilinin davam etdirilməsi ilə bağlı 1932-ci ilin fevralın 26-da direktora xahiş məktubu da yazmışdır:{{sfn|Yaqublu|2018|p=74}} {{Sitat|Böyük təəssüflə və kədərlə öyrəndim ki, bizim Nümayəndə Heyətinin üzvü Ceyhun Hacıbəylinin oğlu sizin rəhbəri olduğunuz Kollecdə təhsil haqqını ödəyə bilmədiyindən dərsə davamiyyətdən məhrum edilib… Öz üzərimə götürüb təsdiqləyirəm ki, ilk imkan yaranan kimi həmin şagirdin atası tərəfindən gözlənilən maliyyə sizə ödəniləcək.}} === Ölümü === Əlimərdan bəy 8 noyabr 1934 cü ildə [[Paris]] ətrafında, vəfat etmişdir. Məzarı [[Sen Klu]] şəhər qəbirstanlığında yerləşir.<ref>{{cite web |url = http://ourbaku.com/images/e/ea/Topshibachev-mogila.jpg |title = Topçubaşovlara məxsus Paris ətrafı Sen Klu şəhərindəki qəbirlərin şəkilləri. |author = Ramiz Abutalıbovun kolleksiyasından |publisher = ourbaku.com |archiveurl = https://www.webcitation.org/6CJNLWzG2?url=http://ourbaku.com/images/e/ea/Topshibachev-mogila.jpg |archivedate = 2012-11-20 |access-date = 2014-10-30 |url-status = live }}</ref> Onun dəfnində [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və bütün respublikaların sürgündə olan hökumətlərinin nümayəndələri iştirak etmişdir. Onlar Topçubaşovun həyat və fəaliyyəti barədə çıxış etmişdir.<ref name=":7" /> Məzarı başında çıxış edən [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] demişdir:<ref>https://www.amerikaninsesi.org/a/resulzade-topcubasovun-mezari-basinda/3170634.html</ref> {{cquote|Xanımlar, bəylər! Millət yolunda çalışanlarımızdan bir böyüyü ilə halallaşırıq. Heyhat! Azərbaycan parlamentinin şanlı rəisini, Nümayəndə Heyətinin sayğılı başçısını müsafiri olduğumuz Fransa torpağına əmanət buraxırıq. Parlamento rəisi, Nümayəndə Heyətinin başçısı, Milli Mərkəz üzvü və sairə kimi mərhumun daşıdığı ünvanları zikr etməklə Əli Mərdan bəy adının mənasını tamamilə anlatmaq, mövzunu bütün şümülü ilə qavramaq qətiyyən mümkün deyildir. Yetmiş beşi haqlayan yaşının heç olmasa əllisini, mərhum durmadan, yorulmadan camaat işinə və millət yoluna vermişdir. Əlli il ömür; yarım əsrlik həyat! Qoca bir dövr!… Bəli, Əli Mərdan bəyin geçinməsi ilə biz, milli həyatımızda başlı-başına bir dövrü təmsil edən mühüm şəxsiyyətdən ayrılırıq; çünki, Topçubaşi Əlimərdan bəyin ismi müəyyən bir nəsli və müəyyən bir dövrü andırır. Rusiyada ali təhsil görmüş, Türk və müsəlman ziyalısını barmaqla saymaq qəbul olduğu bir zamanda idi ki, Əli Mərdan bəy meydana çıxmışdı. …Çox çəkməz məmləkət qurtular; və o zaman mütəşəkkir millət ilk parlamentinin rəisini, istiqlal davasının vəkilini xatırlar, gələr, səni oğlunla bərabər buradan alar, arzu etdiyin vətən torpağına götürər və xatirəni əbədiləşdirər… Budur sənə söyləyəcəyim son söz! … Sənə bizlərdən minlərlə rəhmət ! … Sənə bizlərdən minlərlə hörmət!! …}} Daha sonra [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] Əlimərdan bəy Topçubaşovun xatirəsinə [[Qurtuluş toplusu|"Qurtuluş" jurnalında]] yazmışdır:<ref>"Qurtuluş" jurnalı. Berlin, 1934, № 2.</ref> {{Sitat|Bir millətin siyasi tarixində mühüm və davamlı bir yer tutan adam üçün “öldü” deyərlərsə, inanmayınız – Əlimərdan bəy ölməmişdir!}} == Siyasi-ictimai fəaliyyəti == === Rusiya imperiyası və keçid dövrü === ==== Qəzet fəaliyyəti ==== 1896-cı ildə [[Bakı]]ya gələn Əlimərdan bəy Topçubaşov vəkilliklə məşğul olmuş və bir sıra məhkəmə proseslərini qazanmışdır. Bu nailiyyətlər şəhər əhalisi içərisində ona böyük nüfuz və hörmət qazandırmışdır. [[Fayl:Ismail Gaspirali, Hasan bey Zardabi and Alimardan bey Topchubashov.jpg|left|thumb|[[İsmayıl Qaspıralı]], [[Həsən bəy Zərdabi]], Əlimərdan bəy Topçubaşov. Bakı, 1894-cü il{{Sfn|Həsənli|2013|p=294}}|220x220px]] Əlimərdan bəy 1888-ci ildən [[Bakinskiye izvestiya (qəzet)|"''Bakinski torqovo–promışlennı listok"un'']] redaktoru olmuşdur.{{sfn|Brokhaus|Efron|1890–1907}} 1897-ci ildə Nikolay Sokalinskinin ölümündən sonra [[Kaspi (qəzet)|"''Kaspi''" qəzetinin]] naşirliyini [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]] öz üzərinə götürür və redaksiyanı Nikolayevski küçəsindəki binaya köçürür. 1898-ci ildə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in aldığı [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetində]] baş redaktorluq etməyə başladı. Əlimərdan bəy Topçubaşov 1898-ci ilin iyunun 24-dən 1907-ci ilin oktyabr ayının 20-nə qədər [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetinin]] baş redaktorluğunu etdi. Onun redaktoru olduğu dövrdə [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi"də]] [[Həsən bəy Zərdabi]], [[Məhəmməd ağa Şahtaxtinski]], [[Əhməd bəy Ağaoğlu|Əhməd bəy Ağayev]], [[Firidun bəy Köçərli]], [[Haşım bəy Vəzirov]] kimi şəxslər yazılarla çıxış edirdi. Bu dövrdə onun "Müsəlmanlar azadlıq hərəkatında"<ref name=":4">"Kaspi", 1905, № 216</ref>, "Müsəlmanların dirçəliş dövrü"<ref name=":5">"Kaspi", 1905, № 222</ref>, "Milli qırğına nə vaxt son qoyulacaq?"<ref name=":6">"Kaspi", 1905, № 225</ref> məqalələri [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetində]] nəşr olunmuşdur Əlimərdan bəyin 1905-ci ilə qədər [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzatində]] 25 məqaləsi işıq üzü görmüşdür.{{sfn|Yaqublu|2011|p=55}} Əlimərdan bəyin [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetinin]] baş redaktoru olması ilə qəzet daha çox ictimai maraq kəsb etməyə başladı. "Qafqaz təqvimi"ndə verilən məlumata görə 1899-cu ildə [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzeti]] 2500 tirajla, 1900–1902-ci illərdə 3500 tirajla, 1904-cü ildə 5100 tirajla, 1906-cı ildə isə 10 000 tirajla nəşr edilirdi.{{sfn|Yaqublu|2011|p=52-53}} Əlimərdan bəy həmçinin "[[Bakı (qəzet)|Bakı]]" və "[[Həyat (qəzet)|Həyat]]" qəzetlərinin də redaktoru olmuşdur. Bakı general-qubernatoru Dimitri Odintsov polis departamentinə 1901-ci il 14 noyabr tarixində göndərdiyi tamamilə gizlin məlumatında əhali arasında məzhəb məsələsinə, xüsusən də [[İran]] və [[Türkiyə]]yə münasibətə, panislamizmə, gənc türklərlə əlaqəyə diqqət yetirməyi tapşırdı. Bakı general-qubernatoru Dimitri Odintsov bir qrup azərbaycanlının izlənilməsini, onların fəaliyyətlərinin təftişini Jandarm İdarəsindən tələb edirdi. İzləniləcək ziyalıların siyahısında [[Həsən bəy Zərdabi]]nin, Əlimərdan bəy Topçubaşovun, [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]nun, [[Nəriman Nərimanov]]un, [[Haşım bəy Vəzirov]]un, [[Sultan Məcid Qənizadə]]nin, [[Əliabbas Müznibi]]nin adları var idi.<ref name=":2">[http://www.sherg.az/site/id-29264/Birinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si_ill%C9%99rind%C9%99_Az%C9%99rbaycan_m%C9%99tbuat%C4%B1…#.WusG2qSFOM8 birinci dünya müharibəsi ərəfəsində milli mətbuat] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190528124140/http://www.sherg.az/site/id-29264/Birinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si_ill%C9%99rind%C9%99_Az%C9%99rbaycan_m%C9%99tbuat%C4%B1%E2%80%A6#.WusG2qSFOM8 |date=2019-05-28 }}.s.97</ref> ==== Bakı Şəhər Dumasında ==== Əlimərdan bəy Topçubaşov 1897-ci ilin oktyabr ayının 14-də [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilən seçkilərdə 154 səs yığaraq [[Bakı Şəhər Duması|Dumaya]] üzv seçilmişdir.<ref name=":alim" /> Əlimərdan bəy [[Həbib bəy Mahmudbəyov]] və [[Fərrux bəy Vəzirov]]la birgə [[Bakı Şəhər Duması]]na üzv seçilmiş ilk müsəlman şəxslər oldular. [[Fayl:Əhməd bəy Ağaoğlu, Əlimərdan bəy Topçubaşov və İllarion Vorontsov-Daşkov.jpg|Əhməd bəy Ağaoğlu, Əlimərdan bəy Topçubaşov və İllarion Vorontsov-Daşkov. Tiflis, 1906-cı il|150px|thumb]] 1901-ci ilin oktyabr ayının 29-u və noyabr ayının 18-də yeni qaydalar əsasında dörd il müddətinə [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilən seçkilərdə Əlimərdan bəy yenidən üzv seçilmiş, seçkinin nəticələri 1902-ci ilin fevralın 25-də Tiflisdə Qafqazın Mülki Hissəsinin baş rəisi tərəfindən təsdiqləndikdən sonra o, [[Bakı Şəhər İdarəsi]]nin sədri kimi fəaliyyətə başlamışdır.<ref name=":10">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.tarixinstitutu.az/personalities/view/92 |access-date=2021-08-18 |archive-date=2020-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200217200011/http://tarixinstitutu.az/personalities/view/92 |url-status=live }}</ref> [[Fayl:Tagiyev with schoolgirls of the first muslim school for girls.jpg|left|thumb|300x300px|İmperatriça Aleksandra Rus-Müsəlman Qız Məktəbində. Ortada [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]], oturanlardan soldan 1-ci Əlimərdan Topçubaşovdur. Bakı, 1901-ci il]] 1901-ci ildə [[İmperatriça Aleksandra Rus-Müsəlman Qız Məktəbi]]nin açılışı baş tutur. Açılışda məktəbin ünvanına göndərilən təbrik teleqramları oxundu. Əlimərdan bəy Topçubaşov da tədbirdə iclasda iştirak edərək təbrik məktubu oxumuşdur. Duma fəaliyyəti boyunca o, Şəhər Məktəb Komissiyasının üzvü, Mariya qadın gimnaziyasının, [[Bakı Kommersiya Məktəbi]]nin və [[İmperatriça Aleksandra Rus-Müsəlman Qız Məktəbi]]nin Qəyyumlar Şurasının üzvü olmuşdur.<ref name=":alim" /> Bakı Kommersiya Məktəbinin Qəyyumlar Şurasının üzvü olmuş Əlimərdan bəy Topçubaşov təhsil alan kontingentin milli və dini xüsusiyyətlərini nəzərə almağın zəruriliyi məsələsini irəli sürürdü.{{sfn|İsmayılov|Maksvell|2012|p=173}} Rusiyanın Şərqlə ticarət əlaqələrinin genişlənəcəyini nəzərə alan Əlimərdan bəy Topçubaşov məktəbdə təhsil alanlara Şərq dillərini, həmçinin Qafqaz ölkələri ilə qonşu ölkələrin iqtisadi coğrafiyasını öyrənməyi lazım bilirdi.{{sfn|İsmayılov|Maksvell|2012|p=173}} Əlimərdan bəy 1905-ci ildə yaradılan [[Bakı Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyəti]]nin İdarə Heyətinin üzvü seçilmişdir. 1905-ci ilin iyununda fəhlə etirazları zamanı burjuaziyanın təşəbbüsü ilə "Barışıq Komitəsi" yaradıldı. [[Bakı Şəhər Duması]] tərəfindən komitəyə 28 üzv seçildi. Onların sırasında [[Kərbəlayı İsrafil Hacıyev]], Hacı Aslan Aşurov, [[Abdulla Zərbəliyev|Kərbəlayı Abdulla Zərbəliyev]], [[İsa bəy Hacınski]], [[Mirzə Əsədullayev]], İsmayıl bəy Səfərəliyev, Abdulla Səlimxanov, Əlimərdan bəy Topçubaşov və [[Əhməd bəy Ağayev]] də var idi. ==== I Dövlət Dumasında ==== {{Həmçinin bax|Rusiya imperiyası I Dövlət Duması}} [[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov.jpg|thumb|Topçubaşov I Dövlət Dumasının üzvü olarkən|left]] 1905-ci ilin sentyabrında çarizm Bakı proletariatını inqilabi mübarizədən çəkindirmək məqsədilə neft sənayeçiləri ilə fəhlə nümayəndələrinin müşavirəsini keçirməyə icazə verdi. Müşavirəyə nümayəndələr göndərmək üçün seçkilər keçirildi. Müşavirəyə seçilən nümayəndələr arasında Əlimərdan bəy Topçubaşov da olmuşdur. Müşavirə sentyabrın 30-da [[Sankt-Peterburq]]da açılmış və Əlimərdan bəy Topçubaşov müşavirədə Bakı fəhlələrinin acınacaqlı vəziyyəti haqqında məlumat verərək onların mənafeyini müdafiə etmişdir. [[Fayl:Former Deputies of Russian State Duma arrive in Vyborg.jpg|thumb|300x300px|Vıborq müraciətnaməsi üçün toplaşan Duma üzvləri. Sağdan aşağı ilk sıra və ikinci sırada duran iki şəxsin arasındakı Əlimərdan bəy Topçubaşovdur]] Çar 1905-ci ilin dekabrında Dövlət Dumasına seçkilər haqqında qanun çıxardı. 1906-cı ilin mart-aprel aylarında [[Bakı quberniyası|Bakı]] və [[Yelizavetpol quberniyası|Yelizavetpol]] quberniyalarında ilk dəfə olaraq [[Rusiya İmperiyasının Dövlət Duması|Dövlət Dumasına]] seçkilər keçirildi. Azərbaycandan [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]na Bakı quberniyasından [[Əsədulla bəy Muradxanov]], [[Məmmədtağı Əliyev]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, Yelizavetpol quberniyasından isə [[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev]] və [[İsmayıl xan Ziyadxanov]] deputat seçilmişdir.<ref name=":8" /> 1906-cı il aprelin 27-dən iyulun 8-nə qədər [[Sankt-Peterburq|Peterburqda]] [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|Birinci Dövlət Duması]] fəaliyyət göstərmişdir. [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|Birinici Dövlət Dumasında]] ümumilikdə 25 müsəlman deputat fəaliyyət göstərmişdir. 1906-cı ilin iyunun 21-də Əlimərdan bəy Topçubaşovun sədrliyi ilə [[Rusiya İmperiyasının Dövlət Duması|Dumada]] Müsəlman fraksiyası yaradıldı.{{sfn|Abutalıbov|2012|p=12}} O, həmçinin Dumadakı Xalq Azadlığı fraksiyasının sol qanadına qatılmış və [[Xalq Azadlığı Partiyası]]nın üzvü olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://axar.az/news/layiheler/466118.html |access-date=2021-08-18 |archive-date=2021-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210507043640/https://axar.az/news/layiheler/466118.html |url-status=live }}</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşov Dumada müzakirə edilən bir sıra məsələlərin müzakirəsində iştirak etmiş, hökumətin aqrar və köçürmə siyasətini pisləmiş, Rusiyadakı azsaylı xalqlara, əsasən müsəlmanlara muxtariyyət verilməsi tələbinin tərəfdarı olmuşdur. Müsəlman fraksiyanın, eləcə də onun daxil olduğu Muxtariyyətçilər Birliyinin parlament qrupunun fəaliyyəti çar hakimiyyətini narahat edirdi. Çar hökuməti onun fəaliyyətini tənqid edən inqilabi mövqeli Dumanı 72 gündən sonra qovdu. 1906-cı ilin iyulun 8-də Duma buraxıldı və kadetlər deputatlara [[Sankt-Peterburq|Peterburqdan]] bir qədər kənarda – [[Vıborq]]da toplaşmağı təklif etdilər. 200-ə yaxın deputat Dumanın qovulmasına etiraz edərək 1906-cı il iyulun 9–10-da [[Vıborq]]da iclas keçirdilər və "Vıborq müraciətnaməsi"ni qəbul etdilər. Həmin sənəddə Dumanın müdafiəsi üçün vergidən imtina, hərbi xidmətdən yayınma formalarından istifadə əsaslandırılırdı. Həmin Vıborq çağırışını 6 deputatla birgə Əlimərdan bəy Topçubaşov da imzalamış, bu fəaliyyətinə görə 1908-ci ilin yayında üç ay müddətinə həbsdə saxlanılmışdı. Bu zaman o, [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetindəki]] işindən və [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvlüyündən xaric edilmişdir.<ref name=":8" /> Bu dövrdə Əlimərdan bəy [[Qacar dövləti]] tərəfindən ədliyyə nazirliyindəki departamentlərin birinə rəhbərlik etməyə dəvət edilmişdir. Lakin o, bu dəvəti qəbul etməmişdir. ==== Ümumrusiya müsəlmanları qurultaylarında ==== {{Həmçinin bax|Ümumrusiya Müsəlmanları Qurultayı}} 1905-ci il avqustun 15-də [[Nijni Novqorod]]da yarmarka zamanı icazəsiz keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının I qurultayında sədr [[İsmayıl Qaspıralı|İsmayıl bəy Qaspıralı]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, Rəşid İbrahimov və Əbülsüqut Axtyamov isə onun müavinləri seçildilər. Qurultayı Əlimərdan bəy Topçubaşov açmışdır. Qurultayda müzakirə edilən əsas məsələlərdən biri siyasi və mədəni sahədə bütün Rusiya müsəlmanlarını birləşdirməyə qabil müsəlman siyasi partiyasının yaradılması məsələsi idi. Müzakirələrdən sonra [[İttifaqi-Müslimin|"İttifaqi-müslimin"in]] yaradılması qərara alındı.<ref name=":8" />{{sfn|Krımlı|1996}} 1906-cı il yanvarın 13–23-də [[Sankt-Peterburq|Peterburqda]] gizli şəraitdə, rəsmi icazə olmadan keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının II qurultayında Azərbaycandan Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Qara bəy Qarabəyov]] və [[Əsədulla Axundov]] iştirak etmişdir. Qurultayda Əlimərdan bəy Topçubaşov tərəfindən hazırlanmış [[İttifaqi-Müslimin|"İttifaq"ın]] proqram və nizamnamə layihələri, [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]na seçkilərdə taktikası müzakirə olunmuşdu. 23 bənddən ibarət nizamnamə və müvəqqəti proqram layihəsi qəbul edilmiş, növbəti qurultaya qədər çatışmazlıqların aradan qaldırılması tövsiyə olunmuşdu. Qurultay Duma seçkilərində kadetlərlə birlikdə hərəkət etməyi qərara almışdı.<ref name=":8" /><ref>{{cite web|url=http://e-derslik.edu.az/books/149/units/unit-1/page71.xhtml|title=Rusiya müsəlmanlarının ikinci qurultayının nümayəndələri|author=|date=|website=e-derslik.edu.az|publisher=|language=|access-date=14 iyul 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210714082553/http://e-derslik.edu.az/books/149/units/unit-1/page71.xhtml|archive-date=2021-07-14|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Azerbaijani delegation to Armenia-Azerbaijan Peace Talks in 1906 in Tiflis.jpg|thumb|Azərbaycan siyasətçiləri və ziyalıları. Ayaq üstə sağdan 2-ci Əlimərdan bəy Topçubaşovdur. Tiflis, 1906-cı il|250x250px|left]] 1906-cı il avqustun 15–21-də yenə də Nijni Novqorodda keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının III qurultayında Əlimərdan bəy Topçubaşov sədr seçildi. Qurultay hər biri 15 nəfərdən ibarət iki komissiya (təhsil və dini işlər üzrə) yaratdı. Komissiya sədrlərinin məruzələri əsasında 33 maddəlik "Məktəb islahatı" və 13 maddədən ibarət dini siyasətin təkmilləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. Qurultayda həmçinin [[İttifaqi-Müslimin|"İttifaqi-Müslimin"in]] Əlimərdan bəy Topçubaşov tərəfındən hazırlanan 11 bölmə və 79 maddədən ibarət proqramı qəbul edildi. Proqramda konstitusiyalı monarxiya ideyası irəli sürülürdü. "İttifaqi-Müslimin"in 15 nəfərdən ibarət Mərkəzi Komitəsi və onun nəzdində 3 nəfərlik daimi büro seçilmişdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov Mərkəzi Komitənin və büronun üzvü seçilmişdi. O həmçinin partiyanın və hüquq komissiyasının sədri də seçilmişdir.<ref name=":8" /><ref name=":13">[http://pdfview.tonb.ru:8088/Default.aspx?bd=EI&mfn=27695 Сибирская торговая газета. № 138. 22 августа 1906 года. Тюмень. Ст. 2.]</ref> 1914-cü ilin iyun ayının 15–25-də Rusiyanın müsəlman vilayətlərindən olan 6 nəfər [[Rusiya imperiyası IV Dövlət Duması|Duma]] deputatı və 34 nəfər tanınmış ictimai-siyasi, nüfuzlu ruhani [[Sankt-Peterburq|Peterburqda]] toplaşıb müşavirə keçirdi. Müşavirəyə sədrlik edən [[Rusiya imperiyası IV Dövlət Duması|IV Dumada]] müsəlman fraksiyasının rəhbəri K. M. Tevkelevin təklifi ilə bu toplantı IV Müsəlman qurultayı hesab edildi. Bu müşavirə-qurultayda Əlimərdan bəy Topçubaşov Əbülsüqut Axtyamovla birlikdə sədrin müavinləri seçildilər. Ümumrusiya müsəlmanarının icazəli IV qurultayı 15 avqustun Rusiya müsəlmanlarının həmrəyliyi günü kimi bayram edilməsini qərara almışdı. Qurultay "Ruhani yığıncaqları" və müsəlman dini məktəblərinin islahatı məsələlərinə həsr olunmuşdu. Qurultayın 8 may tarixli iclasında Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycan nümayəndələri adından növbədənkənar çıxış edərək Azərbaycan xalqını gözləyən milli qırğın təhlükəsi haqqında Rusiya müsəlmanlarını, həm də müvəqqəti hökuməti xəbərdar etmişdi. Bu məsələ ilə bağlı qurultay Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərliyi ilə [[Sankt-Peterburq|Peterburqa]] nümayəndə heyəti göndərilməsi haqqında qərar qəbul etdi.<ref name=":8" />{{sfn|Məmmədzadə|1938}} Fevral inqilabından sonra qurultay sayları sıfırlanmışdır. 1–11 may 1917-ci il tarixində milyonçu [[Şəmsi Əsədullayev]]in [[Moskva]]dakı evində Rusiya müsəlmanlarının qurultayı keçirildi. Əlimərdan bəy qurultayın idarə heyətinə üzv seçilmişdir.<ref name="POSREDI">{{cite web|author=Синенко С.|title=Первый всероссийский мусульманский съезд|url=http://posredi.ru/b_17_17_1_muslim_siezd_1917.html|date=2013-11-17|publisher=POSREDI.RU|accessdate=2017-02-22|archive-date=2017-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806030328/http://posredi.ru/b_17_17_1_muslim_siezd_1917.html|url-status=live}}</ref> Qurultayda idarə etmə, milli-mədəni muxtariyyət məsələsi ətrafında müzakirələr başlamış və böyümüş, nəticədə nümayəndələr Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərliyi altında bir daha onun müzakirəsinə başlamışdır. Nümayəndələrə müraciət edən Topçubaşov idarə üsulu məsələsinin çox mühüm və böyük bir siyasi problem olduğunu və bunun onlar üçün bir imtahan məqamı olduğunu qeyd etmişdir. O, həmçinin belə bir fikir də səsləndirmişdir: {{Sitat|Hər şeydən əvvəl, biz xalq cümhuriyyəti (demokratik-federal cümhuriyyət) istəyirik, bu bizim əsas diləyimizdir. Xalq cümhuriyyəti demək, bütün hakimiyyətin tamamilə xalqın, demokrasinin öz əlində bulunan idarə deməkdir. Buna digər bir sözlə, "xalq hakimiyyəti" də deyilir}} ==== 1914–1917-ci illərdə ==== {{Əsas|Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı}} [[Fayl:Ismail Gaspirali and Alimardan bey Topchubashov.jpg|thumb|İsmayıl bəy Qaspıralı və Topçubaşov. Sankt-Peterburq, 1914-cü il|250px]]Əlimərdan bəy Topçubaşov 1914-cü ildə Bakıda 45 nəfərdən ibarət "Məşvərət Məclisi" təşkil etmiş, müsəlmanların "Tələblər paketi"ni hazırlayaraq, çar hakimiyyəti orqanlarına göndərmişdir.<ref name=":10" /> 1915-ci ildə [[Bakı]]da [[Nicat Cəmiyyəti]]nin rəhbər postlarına seçkilər keçirildi. Əlimərdan bəy seçkilərdə cəmiyyətin sədri seçildi. Baxmayaraq ki, cəmiyyətin sədri de-fakto [[İsa bəy Aşurbəyov]] idi, lakin müxtəlif dövrlərdə müxtəlif şəxslər cəmiyyətə de-yure sədrlik etmişdir. Əlimərdan bəy isə bu vəzifədə 1916-cı ilədək çalışmışdır.<ref>[[Bakı (qəzet)|Bakı]] qəzeti, 20 may 1915-ci il sayı.</ref> [[Fevral inqilabı]]ndan sonra, 1917-ci ilin aprelin 15–20-də Bakıda [[Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı]]nın keçirildi. Həmin qurultaya sədrliyi Əlimərdan bəy Topçubaşov etdi. Qurultayın açılışında o, dedi:<ref>"Kaspi", 1917, № 84.</ref> {{Sitat|Qafqaz müsəlmanlarının bugünkü qurultayı ötən yüz il ərzində birinci xalq qurultayıdır ki, burada Qafqaz müsəlmanlarının azad sözü eşidiləcək. Bu qurultay gərək Qafqazın keçmiş tarixi əzəmətini bərpa etsin.}} O həmçinin Qafqazda milli zəmində baş verən toqquşmalara işarə edərək bildirdi:<ref>1 "Kaspi", 1917, № 85.</ref> {{Sitat|Köhnə rus hökumətinin Rusiyada yaşayan rus olmayan xalqlara qarşı siyasəti ayırıcı siyasət idi, ermənilərlə azərbaycanlılar arasında olan toqquşma da insana nifrət siyasətinin nəticəsi idi.}} Qurultayda Rəyasət Heyəti adından çıxış edən Əlimərdan bəy Topçubaşov mayın 7-də keçirilən altıncı iclasa da sədrlik etmişdi. 1917-ci il avqustun 12–15-də Moskvada dövlət müşavirəsi çağırıldı. [[Rusiya müvəqqəti hökuməti|Müvəqqəti hökumətin]] çağırdığı bu müşavirəyə Rusiyanın müxtəlif yerlərindən gəlmiş 34 müsəlman nümayəndə arasında Əlimərdan bəy Topçubaşov da var idi. Avqustun 13-də [[Moskva]] müşavirəsinin müsəlman nümayəndələrinin iclası keçirildi. Burada müşavirədə çıxış edəcək nümayəndənin məruzəsini hazırlayacaq komissiya təşkil edildi. Komissiya məruzəni hazırlamağı və nitq söyləməyi Əlimərdan bəy Topçubaşova tapşırdı. Əlimərdan bəy Topçubaşov müşavirədəki nitqində qeyd etdi ki, Rusiyada yaşayan müsəlmanlar çarizmin devrilməsini alqışlayır, hər yerdə demokratik əsaslarla yaranmağa başlamış ictimai və siyasi təşkilatları, inqilabi nailiyyətləri – azadlıq, bərabərlik və qardaşlığı qoruyur və möhkəmləndirirlər. ==== İctimai Təşkilatlarının Şurasında ==== {{Həmçinin bax|Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası}} 1917-ci il martın 5-də Bakıda Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası və onun İcraiyyə Komitəsi yaradıldı. [[Məmmədhəsən Hacınski]], İ. Frolov, [[İbrahim bəy Heydərov]] və başqaları ilə yanaşı Əlimərdan bəy Topçubaşov da Komitənin tərkibinə daxil oldu. 1917-ci il martın 29-da Bakıda Müsəlman Milli Şurasının Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsi təşkil edildi. Onun tərkibinə [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[Məmmədhəsən Hacınski]], Əlimərdan bəy Topçubaşov və başqaları seçildi. 17 iyul 1917-ci il tarixində isə 33 nəfərdən ibarət yeni icraiyyə komitəsi təşkil olundu. Əlimərdan bəy Topçubaşov yeni İcraiyyə Komitənin sədri seçildi. [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası]]nın İcraiyyə Komitəsi 1917-ci il avqustun 29-da Kornilov əksinqilabi qiyamını qətiyyətlə pisləyərək, Müvəqqəti hökuməti tam müdafiə etdiyini bildirdi. 1917-ci il sentyabrın 5–6-da və 12-də [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası|Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Komitəsinin]] növbəti iclası çağırıldı. İclasda Komitənin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov, sədrin müavinləri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Fətəli xan Xoyski]] seçildi.{{sfn|Yaqublu|2018|p=60}} 1917-ci ildə Rusiyada baş vermiş [[Oktyabr inqilabı]]nın nəticəsində, [[Stepan Şaumyan]]ın başçılıq etdiyi bolşevik [[Bakı Soveti]], [[Bakı quberniyası]]nda hakimiyyəti ələ keçirmişdi. [[Bakı]]da rus və erməni silahlı dəstələri Azərbaycan əhalisini qarət etməyə başlayır. Soyğunçuluq, qarmaqarışıqlıq və özbaşına axtarışlar ancaq azərbaycanlıların yaşadığı məhəllələrdə baş veririrdi. Buna etiraz edən müsəlman tacirləri bütün mağazaları bağlamışdılar. 1917-ci il dekabrın 26-da [[Bakı]]da türklərin dükan və mağazalarının, demək olar ki, çoxu bağlanmışdı. Hadisələrdən təlaşa düşən [[azərbaycanlılar]] narahat olmağa başlayırlar. [[İsmailiyyə|"İsmailiyyə" binasının]] qarşısında mitinq keçirilir və buraya 3000 nəfərə qədər türk toplaşır və onlar [[Bakı İctimai Təşkilatlar Şurası|Müsəlman İctimai Təşkilatları Komitəsindən]] tələb edir ki, şəhərdə qayda-qanun yaradılması üçün tədbir görsünlər. Çıxış edən natiqlər soyğunçuluğa, zorakılığa və özbaşına axtarışlara etiraz edirdilər. Mitinqə gələn [[Bakı Soveti]] İcraiyyə Komitəsinin sədr müavini [[Prokofi Caparidze]] əhalini sakiləşdirmək məqsədilə, [[Sovet]] tərəfindən hər cür özbaşınalığa son qoymaq üçün lazımi ölçü götürüləcəyinə söz verir. Mitinqdə iştirak edən [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] şəhərdə qarmaqarışıqlıq olmasın deyə, 5 nəfərdən ibarət komissiya yaradılmasını təklif edir. Uzun müzakirələrdən sonra qəbul edilən qətnamədə göstərilirdi ki, özbaşına axtarışların aparılmasına və silahların müsadirə olunmasına yol verilməsin, [[müsəlmanlar]]ın yaşadığı sahələrə [[müsəlman]] milisləri qoyulsun. Eyni zamanda, qeyd olunurdu ki, qəbul edilmiş qərarları həyata keçirmək üçün [[Bakı Şəhərinin Müvəqqəti Hərbi İnqilab Komitəsi|Hərbi İnqilabi Komitəsi]] ilə birgə 5 nəfərdən ibarət komissiyanın yaradılmasını Milli Komitəyə tapşırılsın. Elə həmin gün qoyulan tələbləri yerinə yetirmək üçün Milli Komitənin təcili yığıncağı keçirilir. Bu yığıncaqda Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Bəşir bəy Aşurbəyov]], [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[İbrahim bəy Heydərov]] və [[Məmmədhəsən Hacınski]] iştirak edirdi.{{sfn|Həsənli|2009}} Buna baxmayaraq [[Mart soyqırımı|31 mart tarixində kütləvi soyqırım]] həyata keçirildi. [[Bakı Soveti]] 1918-ci il aprelin 1-də müsəlman təşkilatlarına ultimatum vermişdi.<ref name=":3">{{Cite web|title=Azərbaycan Zaqafqaziya dövlətçiliyi sistemində|url=https://drive.google.com/file/d/0B1n5hFtntvnCX0RhLW5UWmFHdkE/view|access-date=2021-08-17|archive-date=2021-08-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210818211141/https://drive.google.com/file/d/0B1n5hFtntvnCX0RhLW5UWmFHdkE/view|url-status=live}}</ref> Ultimatumun tələblərin yerinə yetirilməsi müddəti 1 aprel 1918, gündüz saat 3-ə təyin olunmuşdu. Danışıqlar axşam saat 5-də başlamışdı. Sülh danışıqlarında [[Bakı Şəhərinin Müvəqqəti Hərbi İnqilab Komitəsi|Hərbi İnqilab Komitəsindən]] [[Prokofi Caparidze]], Sako Saakyan, Zevin, Fioletov və Dudin, [[Müsavat Partiyası]]ndan [[Abbasqulu Kazımzadə]], [[İttihad Partiyası|Rusiyada Müsəlmanlıq Partiyasından]] [[Ağa Zeynal Tağıyev]], [[Bakı Şəhər Rəisliyi|Bakı Şəhər Rəisi]] İlyuşkin, Zaqafqaziya Milli Komitəsinin üzvü Əlimərdan bəy Topçubaşov, Molla Hacı Mir Mirmöhsün və Hacı Hüseyn Tağıyev, [[Erməni Milli Şuraları|Erməni Milli Şurasından]] L. Atabekyan və Ter-Mikaelyan, müsəlman və erməni ictimai xadimləri, [[İran]]ın konsulu və başqaları iştirak etmişdi.<ref name=":3" /> [[Azərbaycan]]ı üzvlər tələbləri yerinə yetirməyə razı olduqlarını bildirmişdilər və cavab sənədinə imza atmışdılar. ===== Seçkilər ===== [[Müsavat Partiyası]]nın 1917-ci ilin oktyabrında keçirilən Birinci Qurultayında Müsəlman Milli Komitəsinin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov çıxışında bəyan etdi ki, Milli Komitənin arzu və məqsədləri [[Müsavat]]ın arzu və məqsədləri ilə tamamilə uyğun gəlir. [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası|Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Komitəsi]] ilə [[Müsavat Partiyası]]nın proqramları üst-üstə düşdüyündən onlar 1917-ci ilin oktyabrında [[Bakı Şəhər Duması]]na seçkilərə vahid siyahı ilə gedirdilər. Oktyabr-noyabr aylarında Əlimərdan bəy Topçubaşov ümumi seçki hüququ əsasında [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilmiş seçkilərdə iştirak etmiş və [[Bakı Şəhər Duması]]na üzv seçilmişdir.[[Fayl:Transcaucasus List 10 - Musavat.png|thumb|10 nömrəli vahid siyahı|left]] 1917-ci ilin noyabrın 26-dan 28-nə qədər Cənubi Qafqazda [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisinə seçkilər]] keçirildi. [[Müsavat Partiyası]] və [[Müsəlman Milli Komitələri]] seçkilərdə vahid 10 nömrəli siyahı ilə iştirak etdi. Bu siyahıda birinci sırada [[Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsi]]nin üzvü [[Məmməd Yusif Cəfərov]], ikinci sırada isə Əlimərdan bəy Topçubaşovun adı yazılmışdı. [[Müsavat Partiyası]] və [[Müsəlman Milli Komitələri]]nin vahid 10 nömrəli siyahısı Zaqafqaziya seçki bölgəsində 615 816 (25.08%) səs toplayaraq əsasən Gürcüstan əhalisinin səs verdiyi [[menşeviklər]]dən sonra seçkini ikinci tamamladı.{{sfn|Süni|2019|p=177-178}}{{sfn|Svetoxovski|2004|p=107}}{{sfn|Radkey|1989|p=129-131}} Bu, həmçinin 10 nömrəli siyahıya müsəlmanlarının 63 faizinin səs verdiyi mənasına gəlirdi.{{Sfn|Həsənli|2013|p=274-275}} Əlimərdan bəy Topçubaşov bu seçkilərdəki qələbədən sonra, 1917-ci ilin dekabr ayında Cənubi Qafqaz Müsəlman Komitəsinin rəhbərliyindən istefa verdi. Lakin Rusiyada hakimiyyətə gələn bolşeviklər 1918-ci ilin yanvarın 5-də fəaliyyətə başlayan [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nin yanvarın 6-da buraxılması haqqında dekret verdilər.{{sfn|Yaqublu|2018|p=60}} ==== Zaqafqaziya Seymində ==== Bu hadisədən sonra 1918-ci ilin yanvarında [[Tbilisi|Tiflisdə]] [[Cənubi Qafqaz|Zaqafqaziyadan]] Müəsisslər Məclisinə seçilən nümayəndələr regional qanunverici orqan olan [[Zaqafqaziya Seymi]]nin yaradılması qərarına gəldilər və [[Zaqafqaziya Seymi|Seymin]] ilk iclası 1918-ci ilin fevralın 23-də keçirildi. Əlimərdan bəy Topçubaşov da [[Zaqafqaziya Seymi|Seymin]] üzvü olmuşdur. [[Zaqafqaziya Seymi|Seymdə]] müsəlman üzvlər [[Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası|Müsəlman fraksiyasını]] təsis etdilər. Əlimərdan bəy Topçubaşov "Müsəlman və demokratik bitərəflər qrupu"nun üzvü olaraq bu fraksiyaya daxil oldu.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü === [[Fayl:Topch.jpg|thumb|200x200px|Əlimərdan bəy Topçubaşov]] [[Mart soyqırımı|1918-ci ilin mart hadisələrindən sonra]] aprel ayının 3-də Əlimərdan bəy Topçubaşov erməni əsgərləri tərəfindən həbs edilib bir ay saxlanıldı. Sonradan [[Hümmət Partiyası|Hümmət təşkilatının]] zaminliyinə verilib azad olunsa da, ermənilərin tələbi ilə yenidən tutulub [[Bayıl həbsxanası]]na göndərildi.{{Sfn|Həsənli|2013|p=278-279}} Həbsxanadakı ağır şəraitdən sonra nəzarət altında xəstəxanaya yerləşdirilən Topçubaşov yenidən zaminə verilərək azadlığa buraxıldı.{{sfn|Yaqublu|2018|p=61}} 28 may 1918-ci il tarixində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]] [[Tiflis]]də [[Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi]]ni imzaladığı vaxtda Əlimərdan bəy Bakıda həbsdə idi. Bu səbəbdən o, ilk hökumət olan [[I Xoyski hökuməti]]ndə post tuta bilməmişdir. ==== Hökumətdə ==== Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Fətəli xan Xoyski]]nin 1918-ci ilin 17 iyunu tarixində təşkil etdiyi [[II Xoyski hökuməti]]ndə portfelsiz nazir təyin olunmuşdur. 6 oktyabr tarixində kabinə daxili dəyişikliklər zamanı Topçubaşov xarici işlər naziri vəzifəsinə təyin edilmişdir. Hökumət [[Osmanlı imperiyası]] və onun vasitəsilə Avropa ölkələri ilə diplomatik əlaqələr yaratmaq məqsədilə Əlimərdan bəy Topçubaşovu fövqəladə səlahiyyətli nazir kimi [[İstanbul]]a göndərmişdir. 1918-ci ilin avqustunda [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədri [[Fətəli xan Xoyski]] bu məzmunda 1144 saylı qərar verdi və bununla bağlı İstanbuldakı Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinin sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]yə teleqram göndərdi:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 970, s. 1, i. 138, v. 2.</ref> {{Sitat|Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinin cənab sədrinə. Hökumətin 1918-ci ilin 20 avqust tarixli qərarına əsasən Azərbaycan Respublikası hökumətinin üzvü, nazir Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycan Respublikasının maraqlarına aid olan bütün məsələlərlə bağlı fövqəladə səlahiyyətlə Osmanlı hökuməti imperatorluğuna göndərilir. Hökumət qərara aldı ki, sədrlik etdiyiniz nümayəndələri məlumatlandıraq ki, əgər Beynəlxalq konfrans baş tutarsa, Əlimərdan bəy Topçubaşovla əlaqədə olun və o, Azərbaycan Sülh Nümayəndəliyinin tamhüquqlu üzvü kimi orada iştirak etmək hüququna malikdir.}} 1918-ci il avqustun 23-də [[Gəncə]]dən yola düşən Əlimərdan bəy Topçubaşov əvvəlcə [[Tiflis]]də qalaraq bir sıra görüşlər keçirmişdir. Burada o, [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan hökumətinin]] rəhbərləri və [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] nümayəndəsi [[Əbdül Kərim Paşa]] ilə görüşlər keçirmiş, daha sonra isə [[Batumi|Batum]] marşrutu ilə hərəkət etmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov fövqəladə nümayəndə və səlahiyyətli nazir kimi 1918-ci il sentyabrın 28-də [[İstanbul]]a gəldi və bir neçə gün sonra rəsmi görüşlərə başladı.{{sfn|Yaqublu|2018|p=61}} Əlimərdan bəy Topçubaşovun ilk görüşünü [[Osmanlı imperiyası]]nın sədrəzəmi [[Tələt Paşa]] ilə keçirmişdir. [[Tələt Paşa]] həmin görüşdə [[Berlin]]ə olan səfəri haqqında məlumat verdi və orada Azərbaycanın maraqlarından çıxış etdiyini söylədi. O, [[Avstriya-Macarıstan]]ın və [[Almaniya]]nın hələlik Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini tanımaq istəmədiyini söylədi. [[Tələt Paşa]] [[Rusiya]]nın mövqeyini açıqlayan səfir İoffenin "Müsəlmanlar Qafqazda Türkiyənin təzyiqi ilə müstəqil dövlətlərini yaradırlar" fikrini qeyd etdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə belə demişdir:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi. f. 894, s. 10, i. 150, v. 1–2.</ref> {{Sitat|Mən bir qədər rus bolşevizmi ilə tanışam, Sizi inandırıram ki, indiki Rusiya hökuməti də müsəlmanlara yaxşı münasibətdə deyil. Bunu bolşeviklər, tanınmış millətçi-şovinistlər olan və bir gündə bolşeviklərə çevrilən erməni daşnaklarını Bakıda özlərinə köməyə dəvət edərkən sübut etdilər}} [[Tələt Paşa]] öz növbəsində demişdi ki, bizim yalnız bir arzumuz, yəni Rusiya imperiyasının dağılması yerinə yetmişdir. Bu, həm bizim, həm sizin, həm də ki, bütün Qafqaz və [[Rusiya xalqları]] üçün yaxşı nəticədir. Bundan səmərəli istifadə etmək üçün azərbaycanlılar, ermənilər və gürcülər öz aralarında olan kiçik ziddiyyət və narazılıqları unudub, səmimi əlaqələr yaratmalıdırlar. Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Bakı döyüşü|Bakının azad olunmasında]] göstərilən köməyə görə Türkiyə hökumətinə öz təşəkkürünü bildirdi.{{sfn|Yaqublu|2018|p=62}} Əlimərdan bəy Topçubaşov oktyabrın 2-də eyni gündə [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] xarici işlər naziri Əhməd Nəsimi ilə də görüş keçirdi. Bu görüşdə də Əhməd bəy Əlimərdan bəyə [[Osmanlı imperiyası]]nın Azərbaycana kömək etməyə hər zaman hazır olduğunu qeyd etdi və ölkənin erməni və gürcülərlə sərhədləri məsələsinə toxundu.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi. f. 894, s. 10, i. 150, v.3</ref> [[Osmanlı]] xarici işlər naziri Əhməd Nəsim bəy Qafqaz respublikalarının öz aralarında olan ixtilafları aradan qaldırmağın, qarşılıqlı razılıq əsasında sərhədləri müəyyənləşdirməyin zəruriliyini qeyd etmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə ermənilərlə bir yerdə işləməyin qeyri-mümkünlüyünü əsaslandırmış və demişdi ki, ermənilərin iştahı çox böyükdür. Bu iştahı onlar özgələrin, ilk növbədə bizim hesabımıza doyurmaq istəyirlər. Onlar demək olar ki, bütün ölkələrin paytaxtlarında əks-təbliğat aparıb bizim millətin öz dövlət həyatını qurmağa qadir olmadığını və qonşu xalqlarla sülh şəraitində yaşamağı bacarmadığına dair saxta məlumatlar yayıb Azərbaycanın mənafeyinə ziyan vururlar. Buna görə də [[Avropa]] paytaxtlarında nümayəndəliyimizin olması bizim üçün zəruridir. [[Fayl:Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinə sədr təyin olunması.jpg|thumb|Əlimərdan bəyin Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinə sədr təyin olunması haqqında qərar]] Əlimərdan bəy oktyabrın 2-də Osmanlı sultanı [[VI Mehmed Vahidəddin]]in qəbulunda olmuşdur. Əlimərdan bəy danışıqlar zamanı qeyd etmişdi ki, azərbaycanlıları çoxlu istəməyənlər vardır, lakin azərbaycanlılar heç vaxt düşmənlərdən qorxmamışlar, çünki bilirlər ki, onların böyük dostu vardır. "Dost yox, qardaş!", -deyə Sultan söhbətə başlamış və bildirmişdi ki, bütün türklər azərbaycanlıların qardaşıdır və bu qardaşlıq əbədi olmalıdır.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy İstanbulda bu xronologiya ilə görüşlər keçirmişdir:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi. f. 894, s. 10, i. 150, v.10–11</ref> # 1918-ci il, 3 oktyabr, 3-cü gün, saat 12:40-da [[Osmanlı imperiyası]]nın ədliyyə naziri Xəlil bəylə (Menteşe) görüş; # 1918-ci il, 3 oktyabr, 3-cü gün, saat 12:50-də [[Osmanlı imperiyası]]nın hərb naziri [[Ənvər Paşa]] ilə görüş; # 1918-ci il 21 oktyabr, birinci gün, saat 14:15-də [[Osmanlı imperiyası]]nın yeni sədrəzəmi [[Əhməd İzzət Paşa]] ilə görüş; # 1918-ci il 27 oktyabr, bazar günü, saat 12-də [[Osmanlı imperiyası]]nın yeni xarici işlər naziri Mehmed Nəbi bəylə görüş; # 1918-ci il 28 oktyabr, birinci gün, saat 12:15-də [[Osmanlı imperiyası]]nın xalq maarif nazirinin müavini ilə görüş; # 1918-ci il 28 oktyabr, birinci gün, [[Osmanlı imperiyası]]nın yeni şeyxülislamı Ömər Hulusi əfəndi ilə görüş; # 1918-ci il 3 noyabr, saat 21:30-da [[Osmanlı imperiyası]]nın dəniz (bəhriyyə) naziri və Osmanlının Batum və Trapezund konfransındakı nümayəndə heyətinin sədri [[Rauf Orbay|Rauf bəylə]] görüş; # 1918-ci il 4 noyabr, saat 12:10-da [[Osmanlı imperiyası]]nın xarici işlər nazirinin müavini Rəşad Hikmət bəylə görüş; # 1918-ci il 5 noyabr, saat 11:20- də [[Osmanlı imperiyası]]nın Xarici İşlər Nazirliyində Mehmed Nəbi bəylə görüş; # 1918-ci il 8 noyabr, saat 14-də, [[Osmanlı imperiyası]]nın maliyyə naziri Mehmed Cavid bəylə görüş Hərbi nazir [[Ənvər Paşa]] ilə danışıqlar zamanı Azərbaycan ordusu üçün hərbi kadrların hazırlanması, silah və hərbi sursat təchizatı ilə bağlı məsələlər, xalq maarifi nazirinin müavini ilə görüşdə azərbaycanlı gənclərin Türkiyəyə oxumağa göndərilməsi məsələsi müzakirə edilmişdi. Əlimərdan bəy şeyxülislamla Ömər Hulusi əfəndi ilə görüşündə yüzillik rus müstəmləkəçiliyinin [[Azərbaycan]] mənəviyyatına vurduğu zərbəni qeyd edərək sünni-şiə ədavətinin qızışdırılmasının ənənəvi rus siyasəti olduğunu göstərmiş və Rusiya imperatoru [[I Pyotrun vəsiyyətnaməsi|I Pyotrun vəsiyyətlərini]] misal gətirmişdi. ===== Mudros müqaviləsi ===== 1918-ci ilin payızında [[Almaniya]], Osmanlı, [[Avstriya-Macarıstan]] və [[Bolqarıstan]]ın daxil olduğu Dördlər İttifaqı [[Birinci Dünya müharibəsi]]ndə məğlubiyyətə uğramışdı. Oktyabrın 30-da [[Osmanlı imperiyası]] [[Mudros müqaviləsi]]nin ağır şərtlərinə imza atmağa məcbur olmuşdu. Həmin sazişin 11-ci maddəsinə görə, türk ordusu tezliklə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] və Zaqafqaziyanı tərk etməli, Azərbaycanda olan Osmanlı dəstələri bir həftədən gec olmayaraq [[Bakı]]dan, bir aydan gec olmayaraq bütün [[Azərbaycan]]dan çıxmalı idi. 15-ci maddəyə görə, Türkiyə Zaqafqaziya dəmir yolu üzərində nəzarət hüququnu [[Antanta]]ya verməli və müttəfiqlərin Bakını tutmasına heç bir etiraz etməməli idi. Noyabrın 4-də Əlimərdan bəy [[Mudros müqaviləsi]]nin Azərbaycana aid hissəsi ilə bağlı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hökumətinin xarici işlər nazirinin müavini Rəşad Hikmət bəyə etiraz notası verdi. O, [[Bakı]] şəhəri haqqında maddənin [[Mudros müqaviləsi]]nə daxil edilməsinin beynəlxalq hüquqa zidd olmasını, Azərbaycanın ingilislər tərəfindən işğal edilməsinin asanlaşmasına xidmət etdiyini bildirdi. Osmanlı Xarici İşlər Nazirliyi isə cavab notasında bildirirdi ki, [[Antanta]] ilə barışıq şərtlərini yerinə yetirərkən sultan hökuməti ingilis qoşunlarının Bakını tutması ilə bağlı yarana biləcək münaqişədən kənarda qalmaq istəyir.<ref name=":10" /> [[Mudros müqaviləsi]]nə əsasən Azərbaycan ərazisi ingilis qoşunlarının işğal zonasına daxil edilmişdi. Əlimərdan bəy oktyabrın 31-də İstanbuldan baş nazir [[Fətəli xan Xoyski]]yə yazdığı məktubunda təcili surətdə [[Rəşt]] və [[Ənzəli]]də olan ingilislərlə danışığa girməyi və Milli Şuranın çağırılmasını məsləhət görmüşdü. Bu çağırışa cavab olaraq [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] və [[Musa bəy Rəfiyev]]dən ibarət nümayəndə heyəti noyabrın əvvəlində Böyük Britaniyanın Şimali İran ordusunun komandanlığı ilə görüşmək üçün [[Ənzəli]]yə yola düşmüşdü. Azərbaycan hökumətinin nümayəndələri hələ 1918-ci ilin noyabrında Ənzəlidə Müttəfiq qoşunların baş komandanı general [[Vilyam Tomson (general)|Vilyam Tomsonla]] danışıqlar zamanı Azərbaycanın beynəlxalq sülh konfransında iştirak edəcəyinə təminat almışdılar. Topçubaşov erməni və gürcü nümayəndələri ilə təmasda olub əlaqələri möhkəmləndirməyi və Azərbaycanın konfransa hazırlaşmasını zəruri hesab edirdi. 1918-ci il noyabrın 17-də general [[Vilyam Tomson (general)|Vilyam Tomsonun]] başçılığı ilə ingilis qoşunları Bakıya daxil oldu. Həmin vaxt [[İstanbul]]da Antanta, Fransa, İngiltərə, Amerika, İtaliya, [[Yunanıstan]] və [[Yaponiya]] diplomatik nümayəndələrinə təqdim edilmiş memorandumun müəllifi olan Topçubaşov Azərbaycan hökuməti adından əsrlər boyu qonşuluq etmiş erməni və gürcü xalqları ilə daha da yaxınlaşmağın, bu xalqların bir konfederasiyada birləşməsinin mümkün hesab edildiyini bildirdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov İstanbulda [[Ukrayna]]nın Osmanlıdakı təmsilçisi Sukovkin, [[Qacar dövləti]]nin Osmanlıdakı təmsilçisi [[Mirzə Mahmud xan Dəvəli-Qacar|Mirzə Mahmud xan]], ingilis polkovniki Tamp, [[Rusiya müvəqqəti hökuməti]]nin sabiq xarici işlər naziri [[Pavel Milyukov]], Amerika rəsmisi, prezident [[Vudro Vilson|Vilsonla]] yaxınlığı ilə seçilən cənab Braun, [[İtaliya Krallığı]]nın Osmanlıdakı nümayəndəliyinin katibi qraf Sfort, İsveçin Osmanlı təmsilçisi Ankarxberd, Rusiya imperiyasının keçmiş xarici işlər naziri Sergey Sazonov, Amerikanın Osmanlıdakı diplomatik təmsilçisi Heyk, Qacar dövlətinin xarici işlər naziri Muşavərəl Məmalək xan, Hollandiyanın Osmanlıdakı təmsilçisi Van Der Does de Villebua, Ukraynanın Bolqarıstan təmsilçisi A. Sulqin, Erməni Milli Şurasının sədri və Erməni nümayəndələrinin Paris Sülh Konfransındakı başçısı Avetis Aqaronyan ilə də görüşlər keçirmişdir.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy Topçubaşov bu görüşlərdə həmin ölkə təmsilçilərinə Azərbaycanla bağlı məlumatlar verir, onların münasibət və yanaşmalarını öyrənirdi. Bu görüşlərdə Topçubaşov onlara [[Mudros müqaviləsi]] ilə bağlı Azərbaycanın etiraz notasını təqdim etmişdir. Amerika diplomatik nümayəndəsi Naesk ilə görüşündə [[Vudro Vilsonun 14 maddəsi|Amerika Birləşmiş Ştatları pezidenti Vudro Vilsonun "on dörd sülh prinsipi"nin]] Azərbaycana şamil edilməsini, respublikanın istiqlaliyyətinin [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] tərəfindən tanınmasına köməklik göstərməsini xahiş etmişdi. Eyni zamanda, ağqvardiyaçı [[Aleksandr Kolçak|Kolçak]] və [[Anton Denikin|Denikin]] hökumətinin nümayəndəsi, Sergey Sazonovla görüşündə Azərbaycanın Rusiya əsarətindən qurtarıb müstəqil respublika yaratdığını və Rusiyanın daxili işlərinə qarışmayacağını əsaslandırdı. Topçubaşovun [[Qacar dövləti]]nin xarici işlər naziri Əliqulu xan Ənsari ilə danışığından sonra İran tərəfinin düşmənçilik mövqeyini bir qədər yumşaltmaq mümkün oldu. İngilis polkovniki Tampla görüşdən sonra o, Admiral Londondan [[Rusiya imperiyası]]ndan ayrılmış dövlətlərin təmsilçilərini qəbul etməmək haqqında formal tapşırıq aldığını yazırdı.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 151, v.24–26.</ref> [[Rusiya imperiyası]]nın keçmiş xarici işlər naziri Sergey Sazonovla keçirilən bir görüşdə isə o, Qafqaz müsəlmanlarının ruslara çox yaxın olduğunu və Rusiyadan ayrılmaq istəmədiyini Əlimərdan bəy Topçubaşova çatdırdı.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 151, v.39–41</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşovun keçirdiyi digər görüşdə [[Qacar dövləti]]nin xarici işlər naziri Muavərəl Məmalək Əli Qulu xan "Bu da doğrudur ki, Azərbaycan bizim şahların hakimiyyətinə tabe olmuşdu." deyə fikir bildirmişdi.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 151, v.50–51</ref> 7 dekabr 1918-ci ildə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Parlamentinin]] açılışı keçirildi və mövcud [[II Xoyski hökuməti]] istefa verdi. Yenə Fətəli xan Xoyski rəhbərliyində qurulan [[III Xoyski hökuməti]]ndə isə Əlimərdan bəy Topçubaşov nazir təyin olunmadı. 1918-ci ilin dekabrın 16-da Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycanın müstəqil dövlət olaraq tanınmasında yarana biləcək problemlə bağlı [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə məktub yazdı və [[Paris Sülh Konfransı]]nda iştirak üçün bütün Zaqafqaziya Respublikalarının təmsilçilərindən Ümumi Nümayəndə Heyəti formalaşdırmağı təklif etdi:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 66, v.13–15</ref> {{Sitat|Kiminlə görüşdümsə, sədrəzəmdən başlayaraq Türkiyə nazirləri, xaricilər, publisistlər, onların sırasında Türkiyənin dəniz naziri, Türkiyənin sülh danışıqlarında Nümayəndə Heyətinin sədri Rauf bəylə olan görüşlərimizdə hamı bir fikrə önəm verirdi ki, müstəqilliyə nail olmağın yolu Qafqaz xalqlarından ibarət Konfederasiya yaratmaqdır. Məncə bu, hələlik yeganə çıxış yoludur}} [[Fayl:Əlimərdan bəy Topçubaşovun deputatlıq nişanı.JPG|thumb|216x216px|Əlimərdan bəy Topçubaşovun deputatlıq nişanı]] 1918-ci ilin 23 dekabrında Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Fransa]] Respublikasının Osmanlıdakı diplomatik təmsilçisinə, Fransa hökumətinə memorandumun çatdırılması ilə bağlı məktubu təqdim olundu. Həmin məktub [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın və [[İtaliya Krallığı|İtaliyanın]] Osmanlıdakı təmsilçilərinə də çatdırıldı. Bu məktubda o, əlavə olunmuş memorandum haqqında məlumat verirdi. Qeyd edirdi ki, memorandumda Qafqaz Azərbaycanı ilə bağlı, onun bolşeviklərə qarşı apardığı mübarizə, müstəqil Azərbaycan Respublikası, əhalisi, ərazisi, gələcək quruluşu haqqında məlumatlar vardır. Əlimərdan bəy Topçubaşov məktubunda Fransa Respublikasının Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanıyacağına ümid etdiyini qeyd edirdi.<ref>25 Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Siyasi Sənədlər Arxivi, f. 277, s. 2, i. 35, v. 4–6.</ref> ==== Parlamentdə ==== 1918-ci il dekabrın 7-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] təsis olundu. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]nın və [[Müsavat Partiyası]]nın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] parlamenti açaraq bu münasibətlə onun üzvlərini təbrik etdi və onları xalqın mənafeyinin və əmin-amanlığının müdafiəçisi olmağa çağırdı. Eyni zamanda [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] parlamentin sədrinin və müavinin seçilməsini təklif etdi. O, sədr postuna Əlimərdan bəy Topçubaşovu namizəd göstərdi. [[İstanbul]]da olmasına baxmayaraq səsvermə zamanı həm sosialistlər, həm ittihadçılar, həm də müsavatçılar tərəfindən Əlimərdan bəy dəstəklənərək yekdilliklə sədr seçildi. Lakin o, səfərdə olduğu üçün parlamentin fəaliyyətinə əvvəlcə [[Həsən bəy Ağayev]], daha sonra isə [[Məmməd Yusif Cəfərov]] rəhbərlik etdi.<ref name=":azad">{{cite web|url=https://www.azadliq.org/a/azerbaycan-xalq-cumhuriyyeti-100/29000520.html|title=Həsən bəy Ağayev|author=|date=28.05.2021|website=azadliq.org|publisher=|language=|access-date=27.01.18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210627094053/https://www.azadliq.org/a/azerbaycan-xalq-cumhuriyyeti-100/29000520.html|archive-date=27.06.21}}</ref><ref name=":yaqublu">{{cite web|url=https://525.az/news/102838-cumhuriyyet-quruculari-azerbaycan-parlamentinin-sedr-muavini-hesen-bey-agayev|title=Həsən bəy Ağayev|author=Nəsiman Yaqublu|date=11.07.2018|website=525.az|publisher=|language=|access-date=27.01.18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210627094405/https://525.az/news/102838-cumhuriyyet-quruculari-azerbaycan-parlamentinin-sedr-muavini-hesen-bey-agayev|archive-date=27.06.21}}</ref> Əlimərdan bəy parlamentdə heç bir fraksiyanın üzvü olmamışdır.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} 1918-ci ilin dekabr ayının 28-də isə parlament [[Paris Sülh Konfransı]]na gedəcək nümayəndə heyətinin tərkibini seçdi. Bu tərkibə Əlimərdan bəy Topçubaşov (sədr), [[Məmmədhəsən Hacınski]] (sədr müavini), [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]], [[Əhməd bəy Ağayev]], [[Məhəmməd Məhərrəmov]], [[Ceyhun Hacıbəyli]] və [[Mir Yaqub Mehdiyev]] daxil oldu. Parlament komissiyalarının və sədarətin tərkibi bir il tamam olduqdan sonra (7 dekabr 1919) yenilənməli idi. Lakin üzvlərin təklifi ilə yeni daxili seçkilər təxirə salınmışdır. Parlamentin 29 dekabr 1919 tarixli sayca yüz on birinci iclasında sədarət üçün səsvermə keçirilir. Sədrliyə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] tərəfindən yenidən namizəd göstərilir. Qapalı səsvermə (ağ-qara şarlarla) yolu ilə Əlimərdan bəy Topçubaşov lehinə 67 şar (ağ), əleyhinə 8 şar (qara) istifadə olunur. Beləliklə Əlimərdan bəy Topçubaşov yenidən 1 illik müddətə yenidən sədr seçilir.<ref name=":alim">{{cite web|url=http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov|title=Əlimərdan bəy Topçubaşov|author=Milli Arxiv|date=22.06.2018|website=|publisher=|language=|access-date=27.01.18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210627123532/http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov|archive-date=27.06.21}}</ref> ==== Nümayəndə Heyətində ==== [[Fayl:Azerbaijani delegation in Paris 3.jpg|thumb|[[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Polşa Respublikası (1918-1939)|Polşa]] nümayəndələri ilə. Ön cərgədə (soldan sağa): [[Məmmədhəsən Hacınski]], [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]], Gürcüstan Nümayəndə Heyətinin sədri [[Nikolay Çxeidze]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, Polşa Nümayəndə Heyətinin üzvü Roman Dmovski. Paris, 1920-ci il]] 1919-cu il yanvarın 20-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Paris Sülh Konfransında iştirak edəcək Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] [[İstanbul]]a gəldi. Lakin Fransa hökuməti onların [[Paris]]ə gəlməsinə viza vermədi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-44520043 |access-date=2021-08-20 |archive-date=2021-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210820223033/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-44520043 |url-status=live }}</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] Parisə buraxılmaması onlarda və Azərbaycan hökumətində narahatlıq yaradırdı. Əlimərdan bəy Topçubaşovun 1919-cu ilin 22 fevralında göndərdiyi teleqramda yazılırdı:<ref>Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Siyasi Sənədlər Arxivi, f. 277, s. 2, i. 35, v. 4–6.</ref> {{Sitat|Konstantinopoldan Bakıya – İngilis Qərargahına teleqramma.<br> Hökumətin sədrinə çatdırmağı xahiş edirəm ki, icazə verilmədiyindən hələ Parisə gedə bilməmişəm.}} Bu zaman Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Türkiyə]], [[İran]], [[Rusiya]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]] diplomatları və nümayəndələri ilə görüşlər keçirmiş, onlara Azərbaycanın siyasi və iqtisadi vəziyyəti haqqında məlumat vermiş, [[Azərbaycan]]ın bir müstəqil dövlət kimi öz ölkələri tərəfindən tanınmasına köməklik göstərmələrini xahiş etmişdir. {{Şəkillər albomu | istiqamət=şaquli | şəkil1=Alimardan bey Topchubashov in Paris.jpg | alt1= | miqyas1=250 | şəkil2=Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Parisdə.jpg | alt2= | miqyas2=250 | alt yazı=Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Parisdə | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə yazdığı 17 mart 1919-cu il tarixli məktubundan məlum olur ki, müttəfiq qüvvələrin təmsilçiləri [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] [[Paris Sülh Konfransı]]na getməsinə maneçilik yaradırlar. Fransa rəsmiləri ilə aparılan danışıqlar nəticəsində martın 29-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] yalnız 2 və ya 3 nəfərin [[Paris]]ə getməsinə icazə verildiyi bildirilirdi. İngilis nümayəndəliyi Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[London]]a getməsinə də icazə vermir, Fransa nümayəndəliyi isə yalnız fransızların müəyyən etdikləri 3 nəfərin Parisə getməyinə razılaşırdı. [[Paris]]ə [[Azərbaycan]] nümayəndələri ilə yanaşı [[Don Respublikası|Don]], [[Kuban Xalq Respublikası|Kuban]], [[Dağlılar Respublikası]], [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] nümayəndələrinin bir hissəsi də buraxılmamışdı. Bu ölkələrin nümayəndələri [[Paris]]ə viza almaq üçün birlikdə mübarizə aparmağa başladılar. Əlimərdan bəy Topçubaşovun başçılığı ilə memorandum hazırlandı və nümayəndələr onu imzalayıb [[İstanbul]]da olan Böyük Britaniya ali komissarı admiral Vebbə təqdim etdilər. Lakin gözlənilmədən [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] prezidenti [[Vudro Vilson]]un rəsmi şəkildə Versal konfransında Qafqaz məsələsini qoymasını nəzərə alınaraq nümayəndələrin Parisə getməsinə icazə verildi.{{Sfn|Həsənli|2013|p=353}} 1919-cu il aprelin 22-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərliyi ilə Parisə yola düşdü. May ayının əvvəllərində [[Paris]]ə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] üzvləri Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] və [[Ceyhun Hacıbəyli]] tərəfindən "Qafqaz Azərbaycanı Respublikasının Paris Sülh Konfransına memorandumu" adlı sənəd hazırlanaraq fransız və ingilis dillərində nəşr olundu. Sənəddə qeyd olunurdu ki, "bu bir həqiqətdir ki, milyonlarla azərbaycanlını indiyə qədər heç kim tanımır, onların etnoqrafiyası: tarixi, ədəbiyyatı, həyat tərzləri indiyə qədər dərin tədqiqatın predmeti olmayıb. Azərbaycanda hakimiyyəti yüz il davam edən rus rejimi devrilmişdir. Bu rejim hər vasitə ilə Azərbaycan xalqını ruslaşdırmağa, onun milli xarakterini sıxışdırıb çıxarmağa çalışırdı." Heyət həmçinin "Qafqaz Azərbaycanı əhalisinin etnik və antropoloji tərkibi", "Qafqaz Azərbaycanının iqtisadi və maliyyə vəziyyəti" adlı sənədlər də hazırlamışdır.{{sfn|Yaqublu|2018|p=65-67}} 1919-cu ilin may ayı ərzində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] [[Polşa]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]], [[Qacar dövləti|İran]], [[Ermənistan Demokratik Respublikası|Ermənistan]] və [[Dağlılar Respublikası]]nın nümayəndə heyətləri ilə görüşmüş və siyasi-iqtisadi vəziyyətlə əlaqədar söhbətlər aparmışlar. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] bu dövrdə 12 informasiya bülleteni də nəşr etmişdir.{{sfn|Abutalıbov|2006|p=56}} Bu dövrdə Bakıda [[I Yusifbəyli hökuməti]]nin 1919-cu il 26 may tarixli qərarı ilə həmin il mayın 28-də Azərbaycanın müstəqilliyinin elan olunmasının 1-ci ildönümü günü kimi qeyd edilmişdi. Bayram günü bütün qəzetlərin, xüsusilə Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunan hökumət qəzeti "Azərbaycan"ın bir nömrəsi başdan-başa İstiqlaliyyətin ildönümünə həsr edilmişdi. 6 səhifədə çıxan "Azərbaycan" qəzetinin bütün səhifələrində aşağıdakı şüarlar manşetə çıxarılmışdı: "Yaşasın müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyəti", "Yaşasın Cahan Demokratiyası!", "Yaşasın təyini müqəddərat hüququ!", "Yaşasın türk milləti!", "Yaşasın millətlərin qardaşlığı!", "Yaşasın Hürriyyət və İstiqlal, qəhr olsun düşmənlər!". Həmin nömrədə Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Həsən bəy Ağayev]] və [[Səməd bəy Mehmandarov]]un portretləri dərc olunmuşdu.{{sfn|Mahmudov|2005|p=197-198}} ==== Vahid Rusiya problemi ==== Müttəfiqlərin [[Kolçak]] hökumətini ümumrusiya hökuməti kimi tanımaqlarına qarşı yeni yaranmış respublikaların [[Paris]]dəki nümayəndələrindən birinci olaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] etiraz etdi. Bu barədə Dördlər Şurasının iclasları qapalı keçirilsə də, may ayının axırlarında [[Paris]] mətbuatı artıq ümumi əhval-ruhiyyəni əks etdirirdi. İnformasiya vasitələrinin məlumatları yaxın vaxtlarda ağqvardiyaçı hökumətlərin müttəfiqlər tərəfindən tanınacağını fikirləşməyə əsas verirdi. Ona görə hələ may ayının 31-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov nümayəndəlik adından bəyanat verib bildirdi ki, admiral [[Aleksandr Kolçak]] hökumətinin dağılmış [[Rusiya imperiyası]]nın bütün ərazisində tanınmasının mümkünlüyü barədə [[Paris]] mətbuatının xəbərləri, keçmiş [[Rusiya]] ərazisindən ayrılmış yeni respublikalarla yanaşı, Qafqaz Azərbaycanının da ən ciddi şəkildə həyati mənafeyinə toxunur. Müstəqillik uğrunda on minlərlə qurbanlar vermiş Azərbaycan xalqının Rusiyada hər hansı ad altında bərpa edilən və fəaliyyət göstərən hökuməti tanımayacağı bildirilməklə yanaşı, qeyd edilirdi ki, Qafqaz Azərbaycanının ərazisi gələcək [[Rusiya]] dövlətinin ərazisinə daxil edilməməlidir.<ref>Parisdə Azərbaycan Sülh heyətinin sədri Ə. M. Topçubaşovun Sülh konfransının sədrinə məktubu. 05.06.1919.//ARDA, f.970, s.l, i.143, v.49–50</ref> [[Kolçak]] hökumətinin tanınması [[Paris]]ə gəlmiş yeni dövlətlərin nümayəndələrini narahat edirdi. Bu səbəbdən [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Estoniya]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]], [[Latviya]], [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]], [[Belarus]] və [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] nümayəndələri ortaq bəyannamə imzalamağı qərara aldılar. Bəyannamənin mətni müzakirə edildikdən sonra onu [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] adından Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Estoniya]] nümayəndələri adından İ. Poska, [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] nümayəndələri adından [[Nikolay Çxeidze]], [[Latviya]] nümayəndələri adından Z. Meerovits, [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]] nümayəndələri adından [[Tapa Çermoyev]], [[Belorusiya]] nümayəndələri adından A. Leşkeviç və [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] nümayəndələri adından Q. Sidorenko imzaladılar. Bəyanatda deyilirdi:<ref>Parisdə olan Azərbaycan, Estoniya, Gürcüstan, Latviya, Şimali Qafqaz, Belorusiya və Ukrayna nümayəndələrinin bəyanatı. 17. iyun 1919. //ARDA, f.970, s.l, i.143, v.50–51; Papers Realting to the Foreign Relations of the United States. Russia, 1919, p.380–381</ref> {{cquote|''[[Azərbaycan]], [[Estoniya]], [[Gürcüstan]], [[Latviya]], [[Şimali Qafqaz]], [[Belorusiya]] və [[Ukrayna]] respublikaları bu dövlətlərin xalqlarının azad iradəsinə uyğun olaraq yaradılıb və fəaliyyət göstərir. Bu [[respublika]]ların konstitusiyaları hazırlanma mərhələlərindədir və qonşu dövlətlərlə qarşılıqlı münasibətlər orada təsbit ediləcək və ümumi səsvermə əsasında seçilmiş və seçiləcək [[Müəssislər Məclisi]]ndə müəyyən ediləcəkdir. [[Rusiya]]da hər hansı dövlət hakimiyyətinin qərarları heç bir halda müstəqil dövlətlər olan [[Azərbaycan]], [[Estoniya]], [[Gürcüstan]], [[Latviya]], [[Şimali Qafqaz]], [[Belorusiya]] və [[Ukrayna]]ya aid edilə bilməz. Sənədi imzalayan [[respublika]]lar Sülh konfransının qarşısında belə bir xahişlə çıxış edirlər ki, böyük dövlətlər tezliklə onların siyasi müstəqilliyini tanısınlar.''}} Bəyanatda irəli sürülən bir sıra fikirlər [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] iyun ayının 5-də [[Paris Sülh Konfransı]]nın sədrinin və Müttəfiq Dövlətlərinin baş nazirlərinin adına göndərilmiş etiraz notasında öz əksini tapdı.<ref>Prèsident de la Dèlègation de Paix de la Rèpublique d'Azerbaïdjan Ali Mardan Toptchibacheff — Son Excellence, Monsieur le Prèsident de la Confèrence de la Paix. Le 5 juin I919.//Ministère des Affaires Etrangère de France, Archives Diplomatique, vol. 832, folio 72</ref> Notada Omsk hökumətinin keçmiş [[Rusiya imperiyası]]nın hüdudlarında tanınmasına etiraz edilir və Azərbaycanın imperiyadan birdəfəlik ayrıldığı təsdiq edilirdi. Notada göstərilirdi ki, [[Azərbaycan]] hökuməti öz ərazisini bolşeviklərdən təmizləmək üçün yarım il mübarizə aparmış, mübarizənin gedişində çoxlu qurbanlar vermiş, maddi itkilərə məruz qalmışdır. Orada qeyd edilirdi ki, yüz ilə yaxın tərkibində olduğu [[Rusiya]] hökuməti [[Azərbaycan]] xalqına yad bir rejim idi və bu rejim xalqın taleyində çox ağır izlər qoymuşdur. Notanın axırında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] bildirirdi: {{cquote|''[[Rusiya]]da hansı hökumətin tanınmasından asılı olmayaraq, yalnız öz parlament və hökumətini tanıyan [[Azərbaycan]] [[Rusiya]]nın hüdudlarına daxil edilməməlidir.''}} İyun ayının 23-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]] respublikaları adından yeddi maddədən ibarət olan üçüncü etiraz notası [[Paris Sülh Konfransı]]nın sədrinə göndərildi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri Əlimərdan bəyin imzaladığı əvvəlki iki sənəddən bu notanın fərqi onda idi ki, burada Qafqaz respublikaları [[Rusiya]]da gedən proseslərə öz taleləri baxımından yanaşır, [[Kolçak]]la bərabər [[Qafqaz]] respublikaları üçün ciddi təhlükəyə çevrilmiş [[Anton Denikin|Denikinə]] qarşı etiraz edilirdi. Notada göstərilirdi ki, böyük dövlətlər [[Qafqaz]] respublikalarına müstəqil siyasi qurumlar kimi baxmalıdırlar və yalnız belə olduqda [[Rusiya]] ilə bu ərazilərin gələcək siyasi quruluşu barədə saziş bağlamaq olar. Sənədə imza atan respublikaların nümayəndələri admiral [[Kolçak]]la yazışmalarda xatırladılan [[Millətlər Cəmiyyəti]]nin [[Rusiya]] hökumətinin tərkibində bu respublikaların muxtariyyətinin tanınması məsələsinə etiraz edir və [[Qafqaz]] dövlətlərinin müstəqilliyinin siyasim cəhətdən tanınmasını [[Rusiya]] ilə hər hansı əlaqənin mühüm şərti kimi göstərirdilər.<ref>[[Paris]]də [[Azərbaycan]] Sülh heyətinin sədri Ə. M. Topçubaşovun müttəfiq və dost ölkələrin Dördlər Şurasının sədrinə məktubu. 20–23.06.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.143, v.64–66; əlavə məlumat üçün bax: В.И.Адамия. Из истории Английской интервенции в Грузии (1918–1921 гг.), с. 122</ref> Bütün bu cəhdlərə baxmayaraq Qafqaz ölkələrinin nümayəndələrinin bəyanat və etiraz notalarına o qədər də əhəmiyyət verilmədi. Bu haqda Əlimərdan bəy Topçubaşov yazırdı: {{cquote|''"Bu etirazlara nə Konfrans, nə də Müttəfiqlər cavab vermədilər. Eyni zamanda çox güclü şəkildə, hər vasitə ilə [[Kolçak]] hökumətinin və [[Könüllü Ordu|Könüllülər Ordusunun]] tərəfi saxlanılır. Bolşeviklər üzərində qələbə qazanıldıqdan sonra onların (müttəfiqlərin) arasında vahid [[Rusiya]] yaradılacağına inam artmışdır. Bununla belə, bir şey diqqətdən yayınmışdır: bu məqsədə can atarkən onlar hüquq və maraqlarını himayə etdikləri kiçik xalqların, göründüyü kimi, azadlıq və müstəqilliyini qurban vermişlər. Müttəfiqlər [[Dağlılar Respublikası]]nın darmadağın edilməsinə elə etinasız yanaşırlar ki, biz, doğrudan da, onların halına acımalı oluruq və buna görə də öz gələcəyimizə həyəcansız baxa bilmirik.''}} O, həmçinin İtaliyanın və Fransanın vahid Rusiya yaratmaq istədiyini, İngiltərə və Amerikanın isə bu fikri guya dəstəkləyirmiş kimi davrandığını yazmışdır.<ref name=":04">Azərbaycan Respublikasının Sülh nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlar Şurasının sədrinə məktubu. 22–25.09.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.142, v.11</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Azərbaycan Nazirlər Şurasının]] sədrinə respublikanın Parisdəki nümayəndələrinin yazdığı hesabatda qeyd edilirdi:<ref name=":04" /> {{cquote|''"Müttəfiqlər, nəinki bizim müstəqillik məsələmizi müzakirəyə qoymurlar, hətta göründüyü kimi, buna yol vermək belə istəmirlər. Doğrudur, onların nümayəndələri ilə görüşlər zamanı hər biri ayrılıqda bizə xeyirxahlıqla yanaşır və müstəqil olmaq uğrunda atdığımız addımları yüksək dərəcədə qiymətləndirirlər. Bunu biz mətbuatdan, ayrı-aуrı [[deputat]]lardan, iqtisadi qurumların və başqa təşkilatların nümayəndələrindən də eşidirik.''}} ===== Amerika Birləşmiş Ştatları ilə əlaqələr ===== May ayının 2-də [[Vudro Vilson]]un təşəbbüsü ilə ilk dəfə Azərbaycan məsələsi [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]] və [[İtaliya Krallığı|İtaliya]] hökumət başçılarından ibarət Dördlər Şurasının iclasında müzakirə edildi. [[Vudro Vilson]] bildirdi ki, Azərbaycan nümayəndələri [[Paris Sülh Konfransı]]na buraxılsınlar və Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətnin]] başçısı kimi tanınmalıdır.<ref name=":8" /> [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidenti [[Vudro Vilson]] 1919-cu ilin mayın 28-də günün ikinci yarısında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətini]] qəbul etdi. Qəbul zamanı Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidentinə müraciət edərək dedi:<ref name=":10" />{{Sfn|Həsənli|2013|p=359-360}} {{Şəkillər albomu | istiqamət=şaquli | şəkil1=Azerbaijani delegation in Paris.jpg | alt1= | miqyas1=250 | şəkil2=Azerbaijani delegation in Paris 2.jpg | alt2= | miqyas2=250 | alt yazı=Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Parisdə | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} {{Sitat|Biz uzaq Qafqazdan, buradan bir neçə min mil uzaq olan Azərbaycandan gələrək xalqımızın azad və müstəqil həyatı üçün minnətdarlığımızı, dərin hörmətimizi, azadlıq və müstəqil həyat ruhu ilə yaşamaq istəyən xalqımızın təşəkkürlərini bildiririk. Qüdrətli Amerikanın nümayəndəsi kimi Sizə müraciət edib xahiş edirik ki, cənab Prezident, bizim ölkəmiz, bizim xalqımız və elə bizim özümüz haqqında məlumatları bizdən eşidəsiniz. Çünki biz Avropa və Amerika mətbuatında tez-tez Azərbaycan haqqında səhv, saxtalaşdırılmış və həqiqətə uyğun olmayan məlumatların verildiyini eşitməli oluruq. Doğrudur, bizi hələ yaxşı tanımırlar, biz indi birinci dəfədir ki, Avropadayıq, lakin Sizi əmin edirik ki, müstəqil yaşamaq üçün bizdə hər şey vardır. Biz ümid edirik ki, konfrans bizi dinləyəcək və biz Millətlər Cəmiyyətinə buraxılacağıq. Biz əminik ki, bütün xalqlar kimi, biz də Sizin böyük prinsipləriniz əsasında yardım alacağıq. Biz bildiririk ki, nə Kolçakın, nə Denikinin, nə də köhnə Rusiya imperiyasının hüdudlarında hakimiyyəti bərpa etmək niyyətində olan qeyri-birisini tanımayacağıq. Biz Azərbaycan üçün yalnız öz parlamentimizi və öz hökumətimizi tanıyırıq və tanıyacağıq.}} Əlimərdan bəy Topçubaşov çıxışından sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] memorandumunu [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidentinə təqdim etmişdi. [[Vudro Vilson]]la görüşdə Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin altı bənddən ibarət olan tələbləri Amerika Birləşmiş Ştatları Prezidentinə təqdim olundu:<ref name=":0">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nli-az%C9%99rbaycan-amerika-m%C3%BCnasib%C9%99tl%C9%99rinin-100-ili-tamam-olur/4934023.html |access-date=2021-08-20 |archive-date=2021-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210820223017/https://www.amerikaninsesi.org/a/c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nli-az%C9%99rbaycan-amerika-m%C3%BCnasib%C9%99tl%C9%99rinin-100-ili-tamam-olur/4934023.html |url-status=live }}</ref> # Azərbaycanın müstəqilliyi tanınsın; # [[Vudro Vilsonun 14 maddəsi|Vilson prinsipləri]] Azərbaycana da şamil edilsin; # Azərbaycan nümayəndələri Paris Sülh Konfransına buraxılsın; # Azərbaycan [[Millətlər İttifaqı|Millətlər Cəmiyyətinin]] üzvlüyünə qəbul edilsin; # Amerika Birləşmiş Ştatlarının Hərbi Departamentliyi Azərbaycana hərbi yardım göstərsin; # Amerika Birləşmiş Ştatlarıyla Azərbaycan Respublikası arasında diplomatik münasibətlər yaradılsın. [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidenti [[Vudro Vilson]] söhbətdə Amerikalıların dünyanı kiçik hissələrə bölmək istəmədiyini və Azərbaycan məsələsinin "rus məsələsi"ndən əvvəl həll edilməsinin mümkünsüzlüyünü bildirdi.<ref name=":8" /> Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Azərbaycan Nazirlər Şurasının]] sədrinə Parisdən 1919-cu ilin 22–25 sentyabrında göndərdiyi məktubda isə Azərbaycanın tanınması ilə bağlı ciddi çətinliklərin olduğu qeyd edilir və müttəfiqlər Azərbaycanın müstəqilliyi ilə bağlı məsələni nəinki müzakirəyə çıxarmaq, heç bunu etmək istəmədiyi yazılırdı.{{sfn|Mehdiyev|1998|p=38}} [[Vudro Vilson]]un 1918-ci ilin yanvarında [[Vudro Vilsonun 14 maddəsi|elan edilmiş on dörd sülh prinsipində]] kiçik xalqların təyini müqəddəratı hüququ təsbit edilsə də, həmin prinsiplərdə [[Rusiya imperiyası]]nın dağılması nəzərdə tutulmamışdı. Qafqazdakı bu respublikalar haqqında Amerika prezidentinin və [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın ictimaiyyətinin məlumatı çox az idi. Bunu nəzərə alaraq Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstanı]] Amerikada təbliğ etməyi, onları siyasi cəhətdən tanıtmağı öz üzərinə götürmüş, [[Nyu-York]] şəhərindən [[ABŞ Konqresi]]nin Nümayəndələr Palatasının üzvü, vəkil [[Valter Çandler]] vasitəsi ilə sentyabr ayının 26-da prezident Vudro Vilsona məktub və bir sıra materiallar göndərmişdi. Məktubda 1919-cu ilin may ayının 28-də istiqlaliyyət elan edilməsinin birinci ildönümü günü [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] Vilson tərəfindən qəbul edilməsi prezidentə xatırladılır və bu görüşün onlar üçün unudulmaz hadisə olduğu qeyd edilirdi. О yazırdı:<ref>Valter Çandlerin Paris Sülh konfransındakı Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri Ə. M. Topçubaşova məktubu. 18.10.19197/ARDA, f.970, s.l, i.146, v.53–54</ref> {{cquote|''Biz sizin simanızda xalqları, xüsusən sizin prinsipləriniz əsasında milli və siyasi cəhətdən öz müqəddəratını təyin etmiş kiçik xalqları sülhə, azadlığa və yanaşı yaşamağa çağıran müasir Apostolu görürük. Belə xalqlardan biri olan [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan xalqı]]nın nümayəndəsi kimi, biz ümidvarıq ki, xalqımız Böyük Amerika və Sizin tərəfinizdən də müstəqilliyini və azadlığını qorumaq kimi müqəddəs işdə müdafiə olunacaq və yardım alacaqdır.''}} [[Vudro Vilson]]un [[Azərbaycan]] haqqında məlumatının azlığını nəzərə alaraq<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/ab%C5%9F---az%C9%99rbaycan-%C9%99laq%C9%99l%C9%99rinin-100-illiyi/4935992.html |access-date=2021-08-20 |archive-date=2021-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210123035117/https://www.amerikaninsesi.org/a/ab%C5%9F---az%C9%99rbaycan-%C9%99laq%C9%99l%C9%99rinin-100-illiyi/4935992.html |url-status=live }}</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycanın müstəqilliyi haqqında memorandumu, sərhədlər göstərilən iqtisadi xəritəni, Azərbaycanın iqtisadi və maliyyə vəziyyəti haqqında diaqramları, etnoqrafik xəritə ilə birlikdə Azərbaycan əhalisinin milli-etnik tərkibi haqqında memorandumu ona göndərdi. 1919-cu ilin sentyabr ayında Əlimərdan bəy Topçubaşov bütün nümayəndə heyətinin iştirakı ilə [[ABŞ Nümayəndələr Palatası|ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının]] üzvü [[Valter Çandler]]lə iki müqavilə imzalamışdı. Birinci müqaviləyə görə, [[Valter Çandler]] {{sfn|Mahmudov|2005|p=185-186}} təbliğat məsələləri ilə bağlı [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinə]] hüquq məsləhətçisi qəbul edilirdi. O, 3 ay müddətinə Azərbaycan mənafeyini və müstəqilliyini qorumağı öz öhdəsinə götürürdü. [[Azərbaycan]] tərəfi isə bu xidmətin müqabilində [[Valter Çandler]]ə 5 min Amerika dolları həcmində zəhmət haqqı verməli idi. Bu məbləğin yarısı müqavilə imzalanan kimi, qalan yarısı isə 1919-cu ilin dekabr ayının 1-dən gec olmayaraq ödənilməli idi. Qarşılıqlı razılığa əsasən müqavilə imzalandığı andan qüvvəyə minirdi. Valter Çandler öz müqavilə öhdəliklərinin icrasına 1919-cu il oktyabrın 4-də başlamalı idi. Daha sonra 2-ci müqavilə imzalandı. İmzalanmış müqavilənin şərtlərinə görə, yuxarıda qeyd edilən vəzifəni yerinə yetirmək üçün Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Valter Çandler]] ilə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[Azərbaycan]]ın tam müstəqilliyini de-fakto tanıyan kimi əlli min dollar zəhmət haqqı verməli idi. Müqavilədə göstərilirdi ki, [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[Azərbaycan]]ın tam müstəqilliyini tanımaqdan imtina edərsə, Azərbaycan hökuməti tərəfindən [[Valter Çandler|Çandlerə]] heç bir kompensasiya ödənilməyəcəkdir. Əlimərdan bəy Topçubaşovun və Çandlerin imzaladığı müqavilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]ndə təsdiq edildikdən və Azərbaycan hökuməti tərəfindən möhürləndikdən sonra hüquqi cəhətdən qüvvəyə minirdi. Bu müqavilələr daha sonra [[Topçubaşov–Çandler kontraktı (1919)|Topçubaşov-Çandler kontraktı]] adlandırdıldı.{{sfn|Həsənli|1993}} Öz növbəsində [[Gürcüstan Respublikası]] da [[Valter Çandler]] ilə təxminən bu məzmunda bir saziş imzalamışdı. [[Valter Çandler]]lə imzalanmış müqavilə barədə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan]] hökumətinə yazırdı:<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransındakı nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 06–10.11.19197/ARDA, f.970, s.1, i.146, v.19</ref> {{cquote|''"Amerikalı vəkil [[Valter Çandler|Çandler]]lə bağlanmış kontraktlara gəldikdə, deməliyəm ki,…bu vəkil Estlandiyanın ([[Estoniya]]nın), [[Litva]]nın və Letoniyanın ([[Latviya]]nın), həmçinin, [[Gürcüstan]] və [[Azərbaycan]]ın mənafelərini müdafiə etməyi öz üzərinə götürür…Bütün bunlar ondan irəli gəlir ki, [[Amerika]]da kimi isə əldə saxlamaq zəruridir.''}} Əlimərdan bəy Topçubaşov, 1919-cu ilin sentyabrın 26-da [[Valter Çandler|Çandler]] vasitəsilə [[Vudro Vilson]]a məktub və [[Azərbaycan]]ın iqtisadi, maliyyə vəziyyətinə dair material və xəritələr göndərmişdi. [[Valter Çandler]] 1919-cu il oktyabrın 18-də [[Amerika]]dan Əlimərdan bəyə birinci məktubunu göndərmişdi. Məktubda o, Amerikada ermənilərin Azərbaycan əleyhinə geniş təbliğat aparmasından bəhs edir, noyabrın 1-də yazdığı növbəti məktubda isə ABŞ-da ermənilərə münasibətdə xristian həmrəyliyinin xeyli qüvvətləndiyini qeyd edirdi. Çandlerin 1919-cu il 10 noyabr tarixli məktubunda [[Valter Çandler]] yeni [[respublika]]ların müstəqilliyinin tanınması ilə bağlı [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Dövlət Departamentinə sorğu ilə müraciət etmiş və aldığı cavabda Departamentdə yeni yaranmış respublikaların xeyrinə rəyin dəyişməkdə olduğunu bildirmişdi<ref>{{Cite web |title=Index to Politicians |url=http://politicalgraveyard.com/bio/chandler.html |access-date=2021-08-17 |archive-date=2021-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210502185923/https://politicalgraveyard.com/bio/chandler.html |url-status=live }}</ref>. [[Valter Çandler]] qeyd edirdi ki, kiçik xalqlar öz müstəqilliklərinin tanınmasını bir necə ay, yəni çar generallarının tam məğlubiyyətinədək gözləməli olacaqlar.{{sfn|Həsənli|1993}} [[Valter Çandler]] Amerika Birləşmiş Ştatlarına yola düşdükdən sonra Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Paris]]də olan və [[Vaşinqton (şəhər)|Vaşinqtona]] yola düşmək ərəfəsində olan [[Amerika]] Nümayəndə Heyətinin üzvü Henri Morqentau ilə görüşüb xahiş etdi ki, [[Azərbaycan]]ın Amerika Birləşmiş Ştatlarında müvəkkili olan Valter Çandlerə köməklik göstərsin. Henri Morqentau buna razılıq verərək məsləhət gördü ki, "[[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın Azərbaycanın öz nümayəndəliyi olsa, daha yaxşı olar." Morqentau bildirdi:<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransındakı nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 06–10.11.19197/ARDA, 1.970, s.l, i.146, v.11.</ref> {{cquote|''Biz bütün kiçik xalqların dostuyuq. Sizin hamınıza kömək etməyə şadıq, lakin beynəlxalq siyasətdə, təkcə biz hər şeyi həll etmirik. Mən sizin memorandumla tanış oldum və görürəm ki, [[Azərbaycan]] varlı ölkədir və özü sərbəst yaşaya bilər. Siz [[Amerika]]da yaxşı qəbul edilirsiniz və həm də ola bilsin ki, sizin sərvətinizə layiq kapital tapıla bilər.''}} Oktyabr ayının 18-də [[Valter Çandler]] [[Amerika]]dan Əlimərdan bəy Topçubaşova özünün hesabat xarakterli birinci məktubunu göndərdi. О yazırdı ki, [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nda [[Gürcüstan]] və [[Azərbaycan]] kimi ölkələr barədə təbliğat kampaniyası aparmaq çox çətindir, çünki onlar Amerikada tanınmırlar və eyni zamanda estonlar, ukraynalılar, latışlar və ermənilər kimi koloniyaya malik deyildirlər. [[Valter Çandler]] təklif edirdi ki, ya Azərbaycan və Gürcüstan nümayəndələri [[Amerika]]ya gəlməlidir, ya da bu işi о özü dostları ilə birlikdə görməlidir. [[Valter Çandler]] [[Vudro Vilson|prezident Vilson]] sağaldıqda onunla mütləq görüşəcəyini, Əlimərdan bəy Topçubaşovun məktubunu və [[Azərbaycan]]a aid materialları ona çatdıracağını bildirirdi. İndi isə o, Azərbaycan nümayəndələrindən aldığı materialları Amerika senatorları arasında yayaraq qeyd edirdi ki, prezident işə çıxdıqda [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycanın]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstanın]] müstəqilliyinin tanınmasına aid qətnaməni Senata və Konqresə verəcək. Məktubda o, [[Azərbaycan]]ın istiqlaliyyətini tanıtmaq üçün bütün vasitələrdən istifadə edəcəyini, Əlimərdan bəy Topçubaşov və gürcü nümayəndəsi Z. Avalovun Amerikaya gəlməsi üçün çalışdığını göstərirdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Valter Çandler]]ə yazdığı cavab məktubunda konfransda Qafqaz barədə cərəyan edən hadisələr, konfransda Azərbaycana münasibət, [[Anton Denikin|Denikinlə]] və digər məsələlərlə bağlı ətraflı məlumat vermişdi. O, Parisdə Amerika nümayəndə heyətinin üzvü və Henri Morqentaunun onunla tanış etdiyi Mark Buklerlə görüşmüş və Qafqazda cərəyan edən hadisələrlə bağlı Buklerin çoxlu suallarına cavab vermişdi. Xüsusən, Qafqazda ermənilərlə bağlı eşitdikləri Mark Bukler üçün yenilik olmuşdu.<ref>Valter Çandlerin Paris Sülh konfransındakı Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri Ə. M. Topçubaşova məktubu. 01.11.1919.//ARDA, f.970, s.l, i.145, v.59</ref> Noyabr ayının 1-də yazdığı məktubda [[Valter Çandler]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nda ermənilərə münasibətdə xristian həmrəyliyinin xeyli qüvvətləndiyini qeyd edirdi. O, göstərirdi ki, qarşılaşdığım hər hansı senator və deputat bu fikirdədir ki, guya [[azərbaycanlılar]]a çox diqqət yetirmək lazım deyil, ona görə ki, onlar türk, tatar və müsəlmandırlar. Mən onları başa salıram ki, "[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] xristian ölkəsi olan [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstanla]] tam həmrəydir, [[azərbaycanlılar]] və xristian [[gürcülər]] bu yaxında müdafiə paktı imzalamışlar və siyasi cəhətdən müttəfiqdirlər, onlar [[ermənilər]]i də bu pakta dəvət etmişlər."<ref name=":06">Maks Rabinovun Paris Sülh konfransındakı Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri Ə. M. Topçubaşova məktubu. 01.11.1919.//ARDA, f.970, s.1, i.146, v.57</ref> [[Valter Çandler]]in bu məktubuna cavab olaraq, [[Paris]]də olan [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] nümayəndələri yazıb xahiş etdilər ki, "[[ermənilər]]lə heç bir mübahisəyə girmədən orada bizim xeyrimizə xüsusi təbliğat komitəsi yaratsın." [[Valter Çandler]]in noyabr ayının 10-da Əlimərdan bəy Topçubaşova göndərdiyi məktubda daha qabarıq şəkildə açılır. O, rəsmi şəkildə [[Azərbaycan]]ın müstəqilliyinin tanınmasını Dövlət Departamenti qarşısında qaldıranda aydın olur ki, Birləşmiş Ştatlar [[Kolçak]], [[Anton Denikin|Denikin]] və Yudeniçin aqibətinin nə ilə qurtaracağını gözləyir. Əlimərdan bəy Topçubaşovun 1919-cu ilin 6–10 noyabr tarixli [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Azərbaycan Nazirlər Şurasının]] sədrinə göndərdiyi məktubda yazılmışdı:{{sfn|Mehdiyev|1998|p=43}} {{Sitat|Doğrudur, bizi hələ dövlət kimi tanımırlar. Lakin getdiyimiz hər yerdə və hamıya artıq il yarımdan bəri bir dövlət kimi faktiki mövcudluğumuzu bildirir, öz parlamenti, hökuməti, inzibatçılığı, məhkəməsi, məktəbləri, ordusu olan Azərbaycanın müstəqil yaşadığını göstəririk. Bu, Azərbaycan bolşeviklərlə amansız mübarizəyə tab gətirib. Deməli, azərbaycanlılar həyat qabiliyyətinə malikdirlər və özlərinin müstəqil dövlətini qura bilərlər. Gücümüz çatdığı qədər, hətta gücümüz çatmasa belə, bu vəziyyəti qoruyub saxlamaq, bu özünütəsdiqi mühafizə etmək lazımdır. Biz istərdik ki, hamı, bütün xalqımız indi özümüzün müstəqil ictimai-siyasi və iqtisadi həyata qabil olduğumuzu sübut etmək üçün imtahan verdiyimizi yaxşı başa düşsün. İnanıram ki, buna gücümüz çatacaq. Çünki xalqımız, doğrudan da, qabiliyyətlidir, ölkəmiz isə təbii sərvətlərlə zəngindir. Lakin bizdə indiyə qədər əxlaqi başlanğıca əsaslanan siyasi məktəb olmadığından geniş xalq kütlələrinin öz gənc dövlətinin müəssisələrindən, qurumlarından nümunə götürməsi və yaşadığımız indiki sınaq anının bütün ciddiyyətini dərk etməsi çox zəruridir. Paytaxt və rəhbər xadimlər bax, Azərbaycana bütün varlığı ilə xidmət etməyin nümunəsini geniş xalq kütlələrinə onlar göstərməlidirlər. Çünki biz artıq şüurlarda geriyə dönüş üçün yer olmadığına və ola bilməyəcəyinə əminik. Qarşımızda yalnız bir yol var – bu da Azərbaycanın müstəqilliyinə aparan yoldur! Bu yolu təhlükəsiz şəkildə keçmək üçün ilk növbədə ölkənin daxili vəziyyətini sahmana salmaq və möhkəmləndirmək zəruridir. Ölkənin özündə, onun inzibati qurumlarında və məhkəmələrində qayda-qanun yaratmaq və ümumən qanunçuluğa hörmət zəruridir. Ümumi mənafelərə qayğı və onlara sevgi hissi ilə yanaşmaq zəruridir. Dövlət mənafelərini qorumaq yolunda xalqın mütəşəkkilliyi və birliyi zəruridir. Azərbaycan yalnız öz daxili həyatını bu şəkildə nizamlayacağı təqdirdə dövlət ola bilər. Həm də elə bir dövlət ola bilər ki, artıq heç kəsin onu tanımasına möhtac qalmaz. Çünki daxilən güclü, sabit Azərbaycan artıq öz-özlüyündə real və inkaredilməz bir fakt kimi tanınmış olacaqdır. Daxildə dövlətçilik baxımından möhkəmləndikdə o, xaricdən gələn hər cür təhdidə layiqli cavab vermək üçün fiziki və mənəvi qüvvə əldə edəcəkdir. Biz əminik ki, hökumət özünün mövcud qüvvələrini dövlət quruculuğunun bütün sahələrində Azərbaycanın daxili vəziyyətinin möhkəmləndirilməsinə sərf edəcəkdir. Biz hökumətimizdən onun məhz ölkənin daxili həyatını nizama salmaq yolunda atdığı hər yeni addım, verdiyi hər yeni sərəncam barəsində xəbərlər almaq arzusu ilə yaşayırıq. Hökumət yalnız bu yolla indiki vaxtda xalqın rəğbətini qazanmaq, eyni zamanda bizim də müstəqil dövlətçilik şəraitində yaşamağa qabil olduğumuzu nümayiş etdirmək iqtidarına malikdir. Yalnız daxildən güclü Azərbaycanın mövcudluğu şəraitində Nümayəndə Heyətinin buradakı fəaliyyətinin səmərə verəcəyinə ümid bəsləmək olar. Nümayəndə Heyəti isə öz növbəsində qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq yolunda hər cür fədakarlığa hazırdır.}} ===== İtaliya ilə əlaqələr ===== [[Paris Sülh Konfransı]]nda yeni yaranmış respublikaların böyük dövlətlərin himayəsinə verilməsi qərara alınmışdı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[İngiltərə]], [[Fransa]] və [[İtaliya Krallığı|İtaliyadan]] birinin mandatlığına girəcəyi gündəmdə idi. [[Fransa]] və [[İngiltərə]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]ni mandatlığa götürməkdə maraqlı deyildilər. [[İngiltərə]] qoşunları [[Bakı]]ya girdiyi ərəfədə burada qısa müddətə olduqlarını, yaxın zamanda buranı tərk edəcəklərini elan etmişdilər. 1919-cu ilin may ayının 10-da İngiltərə Ali Hərbi Şurası ingilis qoşunlarının [[Bakı]]dakı hissələrinə oranı tərk etmək əmri verdi. General Tomson öz hökumətinin qərarını qeyd edildiyi kimi, may ayının 10-da [[Azərbaycan]] hökumətinə çatdırdı və eyni zamanda həmin məlumatda xatırlatdı ki, [[Azərbaycan]]ı tərk edən [[ingilis]] ordusu [[İtaliya]] ordusu ilə əvəz ediləcəkdir.<ref>ARDA, f.970, s.1.i.36, v.43</ref> [[Paris Sülh Konfransı]] adından general Tomson [[Azərbaycan]] hökumətinə göndərdiyi teleqramda yazırdı:{{sfn|Svetoxovski|2004|p=156}}<ref>General V. Tomsonun Azərbaycan Nazirlər Şurasının sədri N. Usubbəyova teleqramı. 10. may 1919. //ARDA, f.970, s.l, i.54, v.11</ref> {{cquote|''Sizə bildirməliyəm ki, [[Britaniya]] qoşunlarını [[İtaliya]] hərbi hissələri əvəz edəcəkdir. [[İtaliya]] zabitlərindən ibarət olan hərbi heyət artıq [[Gürcüstan]]a gəlmişdir… [[Cənubi Qafqaz]]da bu əvəzlənmə yalnız hərbi xarakter daşıyır və məsələnin siyasi həlli demək deyildir. Bu addım Sülh konfransının son qərarını özündə ehtiva etmir və konfransın [[Cənubi Qafqaz]] dövlətləri haqqında qərarı hələ qarşıdadır.''}} [[Qafqaz]]a [[İtaliya]] ordusu göndərmək məsələsini müzakirə etmək üçün polkovnik Qabba iyun ayının əvvəllərində [[Roma]]ya çağırıldı. [[İtaliya]] hökuməti Qabbanın [[Azərbaycan]] və [[Gürcüstan]] barədə məlumatını dinləyib, ora ordu göndərilməsinə tərəfdar olduğunu bildirdi. Az sonra, iyun ayının 28-də [[Böyük Britaniya]] hökuməti rəsmi şəkildə ingilis ordusunun [[Qafqaz]]dan və ümumilikdə, keçmiş [[Rusiya]] ərazisindən çıxarılması barədə [[Paris Sülh Konfransı|Paris Sülh konfransına]] məlumat verdi. Belə olduqda müttəfiqlər [[Qafqaz]]dan çıxan ingilis ordusunu [[İtaliya]] ordusu ilə əvəz etmək haqqında rəsmi qərar qəbul etdilər. [[Qafqaz]]a [[İtaliya]] ordusu göndərilməsi məsələsinə [[Azərbaycan]] və [[Gürcüstan]] respublikalarının Versalda olan nümayəndələrinin münasibətini öyrənmək məqsədi ilə [[italyanlar]] onlarla əlaqə yaratdılar. İyun ayının 13-də polkovnik Qabbanın hərbi hissəsinin keçmiş nümayəndəsi Valeri Əlimərdan bəy Topçubaşovla görüşdü. О bildirdi ki, İtaliya hökuməti [[Qafqaz]]a ordu göndərilməsinin tərəfdarıdır. Danışıqlar zamanı Valeri qeyd etdi:{{sfn|Şteyn|2004|p=107}}<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransındakı nümayəndə heyətinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 08.09.07.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.142, v.17</ref> {{cquote|''Biz əgər sizə ordu göndərməli olsaq, bu işğal və polis məqsədləri daşımayacaq, yalnız mədəni və iqtisadi məramlara xidmət edəcək. Amma iş orasındadır ki, biz indi belə ağır vəzifəni çiynimizə götürə bilmərik və mən bura sizin bu məsələyə münasibətinizi öyrənməyə gəlmişəm.''}} Söhbət zamanı aydın oldu ki, italyanlar Qafqaza daxil olmaq üçün bu respublikaların ya dəvətini, ya da razılığını almaq arzusundadırlar. Belə bir arzu İtaliya hökumətinin italyan xalqı və parlamenti qarşısında özünə bəraət qazandırması zərurətindən irəli gəlirdi. Lakin vəziyyət qeyri-müəyyən olduğu üçün, bu görüş keçirilən zaman ingilislər isə hələlik Qafqazdan çıxacaqlarını [[Paris Sülh Konfransı|Sülh Konfransına]] rəsmi şəkildə bildirmədikləri üçün Əlimərdan bəy Topçubaşov İtaliya nümayəndəsinə aydın cavab vermədi. [[Fayl:Əlimərdan bəy Topçubaşov (Paris).jpg|thumb|Əlimərdan bəy gündəlik qəzetlərlə tanış olarkən. Paris, 1920-ci il]] İyun ayının axırlarında Əlimərdan bəy Topçubaşov və İ. Q. Sereteli [[İngiltərə]] nümayəndə heyətinin rəhbərlərindən biri L. Malletlə görüşdülər. O, ingilislərin [[Qafqaz]]dan çıxmaq haqqında qərarını təsdiq edərək bildirdi ki, [[Qafqaz]]da olan ordu indi onlara başqa yerdə lazımdır. İyun ayının 28-də Əlimərdan bəy Topçubaşovla yeni görüşündə [[İtaliya]] nümayəndəsi Valeri Nitti hökumətinin Qafqaz məsələsində tərəddüd etdiyini təsdiq etdi. Lakin bununla belə o, [[İtaliya]]nın [[Qafqaz]]da güclü iqtisadi marağının olduğunu göstərdi. İyul ayının 7-də [[Azərbaycan]], [[gürcü]] və dağlı nümayəndələri [[İtaliya]]nın [[Paris]]dəki hərbi attaşesi Sadino ilə görüşdülər.<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransında nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 22–25.09.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.142, v.21–22</ref> Bu məsələlər müzakirə edilən zaman Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən [[Paris]]ə ezam edilən müttəfiq komandanlığı yanında xüsusi nümayəndə Ə. Tahirov yolüstü [[Roma]]da dayandı və İtaliya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndələri ilə bir sıra görüşlər keçirdi. İtaliya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmisi Mayoni ilə görüşdə Ə. Tahirov [[Azərbaycan]]a ordu göndərilib-göndərilməyəcəyini soruşduqda Mayoni ona bir neçə kağız göstərərək bildirdi ki, [[Paris]]də olan [[İtaliya]] nümayəndələri ilə görüşdə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan]]a [[İtaliya]] ordusunun göndərilməsinin arzuolunmazlığını bəyan edib. Əlimərdan bəy Topçubaşov öz bəyanatında əhalinin bu addımdan narazı qalacağını vurğuladığından Mayoni bilmək istəyirdi ki, belə münasibət Əlimərdan Topçubaşovun şəxsi fikridir, yoxsa, doğrudan da, əhali və hökumət [[Azərbaycan]]a [[İtaliya]] ordusu göndərilməsinin əleyhinədir. Nitti hökumətinin avqustun 5-də [[Qafqaz]]a ordu göndərməkdən imtina etməsi oriyentasiya məsələsini yenidən kəskin şəkildə meydana çıxardı. Avqust ayının 6-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Dağlılar Respublikası|Dağlılar]] respublikaları nümayəndələrinin birgə iclasında oriyentasiya məsələsi geniş şəkildə müzakirə edildi. İclasa sədrlik edən Əlimərdan bəy Topçubaşov qeyd etdi ki, indiki vaxtda bizim dövlətlərimizin müstəqil olmaları hər birimizin ən böyük arzusu olmasına baxmayaraq, müəyyən bir dövrdə yaxın vaxtlar üçün kənardan siyasi kömək və hərbi yardım almadan keçinə bilmərik. Avqust ayının axırlarında [[ingilislər]] [[Qafqaz]]ı tərk etdilər. [[Azərbaycan]] hökumətinin [[Paris]]də olan nümayəndələrinə Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən respublikanın beynəlxalq vəziyyəti ilə bağlı gürcü nümayəndəsi Qambaşidzedan göndərilən hesabatda göstərilirdi ki, avqust ayının axırlarında sonuncu [[ingilis]] hərbi dəstələri [[Azərbaycan]] ərazisindən çıxmışdır. Azərbaycandan çıxmaq ərəfəsində, avqust ayının 23-də Müttəfiq qoşunlarının komandanlığı adından ingilis generalı Şatelvort [[Bakı]] əhalisinə vida çağırışı ilə müraciət etmişdi.<ref>Xarici işlər naziri Məmməd Yusif Cəfərovun general D. Şatelvorta rəsmi məktubu. 4. avqust 1919. //ARDA, f.970, s.l, i.60, v.9</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşovun ingilis nümayəndələri ilə görüşündə aydın oldu ki, [[Britaniya]] hökuməti tərəfindən qoşunların geri çağırılması artıq həll edilmişdir. O, yazırdı:<ref>Mission Militaire Française au Caucase. Extrait "d'Obnovlenie" (Reproduit d'Azerbaïdjan" le 29 octobre 1919). Correspondance entre l'Armèe volontaire et le Gouvernement d'Azerbaïdjan au sujet de la flotte de la Caspienne// Ministère des Affaires Etrangère de France, Archives Diplomatique, vol.638, folio 125; Dövlət Müdafiə Komitəsinin qərarından çıxarış. 21. oktyabr 1919. //ARDA, f.970, s.1, i.196, v.4</ref> {{cquote|''Biz möhkəm əmin idik ki, [[ingilis]] qoşunları bizdə qalacaqdır. Ancaq məlum oldu ki, yanılmışıq. Həm də təkcə biz yox, о biri [[Zaqafqaziya]] respublikalarının -[[Gürcüstan]] və [[Ermənistan]]ın nümayəndələri də yanılıblar. [[İngilis]] nümayəndələri ilə şəxsi görüşlər zamanı [[Britaniya]] hökuməti tərəfindən qoşunların geriyə çağırılması məsələsinin artıq həll olunduğundan başqa heç nə öyrənə bilmədik. Belə bir vəziyyətdə biz, [[gürcülər]] və [[ermənilər]] bir уеrə yığışdıq, Sülh konfransına və bütün müttəfiqlərə ayrılıqda, respublikalarımızın taleyi konfransda həll oluncaya qədər, qoşunların bizdə qalması üçün xahişnamə ilə müraciət etməyi qərara aldıq.''}} ===== İranla əlaqələr ===== 1919-cu ilin oktyabr ayında iki dövlət arasında əməkdaşlıq haqqında müqavilənin əsaslarını hazırlamaq üçün [[Paris]]də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-İran birgə komissiyası yaradıldı.{{sfn|Həsənli|1993}}{{sfn|Nəsibli|1996}} Komissiyanın tərkibinə [[Azərbaycan]]dan [[Mir Yaqub Mehdiyev]] və [[Ceyhun Hacıbəyli]], [[İran]] tərəfindən Zəkov Mülk və Mustan Sarüs-Səltənə daxil idi.{{sfn|Həsənli|1993}} 29 oktyabr 1919 tarixində komissiyanın ilk iclası keçirilmişdi. Oktyabrın 30–31-i və noyabrın 1-də müzakirələr davam etdirilmişdi. 1919-cu il noyabrın 1-də Parisdə Azərbaycanla İran arasında Azərbaycanın müstəqilliyinin tanınması haqqında müqavilə bağlandı və iki ölkə arasında diplomatik münasibətlərin yaradılmasına dair razılıq əldə edildi. Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədrinə göndərdiyi məlumata görə, sonuncu iclasda [[İran]] nümayəndələri [[Azərbaycan]] nümayəndəliyinin təqdim etdiyi saziş layihəsini qəbul etmişdi.{{sfn|Nəsibli|1996}} ===== Azərbaycanın tanınması ===== 1920-ci ilin yanvar ayının 10-da İngiltərənin təşəbbüsü ilə [[Paris Sülh Konfransı]] Ali Şurasının sessiyası çağırıldı və burada Cənubi Qafqaz respublikalarının məsələsi geniş müzakirə olundu. Yanvarın 11-də Müttəfiqlərin Ali Şurası İngiltərənin xarici işlər naziri lord Kerzonun təklifi ilə belə bir qərar qəbul etdi: "Müttəfiq və birlik ölkələri Azərbaycan və Gürcüstan hökumətlərini birlikdə de-fakto səviyyəsində tanıyırlar".<ref name=":8" />[[Fayl:Mahammad Maharramov, Mir Yagub Mehdiyev, Alimerdan bey Topchubashov and Akbar agha Sheykhulislamov.jpg|left|thumb|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin üzvləri. Paris, 1919-cu il|237x237px]] Yanvarın 15-də isə Azərbaycan nümayəndələri Əlimərdan bəy Topçubaşov və Məhəmməd Məhərrəmov, Gürcüstan nümayəndələrindən İ. Sereteli və Z. Avalov Fransa Xarici İşlər Nazirliyinə dəvət edildilər. Nazirliyin birinci katibi Jül Kambon Azərbaycanın yanvarın 11-də Ali Şura üzvləri və müttəfiq dövlətlər tərəfindən de-fakto tanındığını bildirdi və Topçubaşova [[Paris Sülh Konfransı]]nın rəsmi sənədini təqdim etdi. O, bunun üçün təşəkkürünü və Azərbaycan Respublikasının de-yure tanınmasını gözlədiklərini bildirdi.<ref name=":8" /> Əlimərdan bəy Topçubaşov Parisdən baş nazir [[Nəsib bəy Yusifbəyli|Nəsib bəy Yusifbəyova]] yazırdı:<ref>{{Cite web |title=Topçubaşovun diplomatik manevrləri, Cümhuriyyət naminə etdiyi fədakarlıqlar. Əli Cəfəroğlu |url=http://modern.az/az/news/159248#gsc.tab=0 |access-date=2018-05-29 |archive-date=2018-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180519232910/http://modern.az/az/news/159248#gsc.tab=0 |url-status=live }}</ref> {{Sitat|Siyasət qədər çox elastik və dəyişkən heç nə yoxdur… bizim də azad və müstəqil yaşamaq ümidlərimizin möhkəmləndiyi bir dövr başlanır. Biz heç vaxt ümidimizi itirmirdik… Ona görə də belə hərəkət edirdik ki, xalqımızın müstəqil yaşaya biləcəyinə, hər hansı yolla olursa olsun müstəqillik əldə edəcəyimizə inanırdıq… Belə dəyərli xoşbəxtliyin qarşısında biz heç vaxt geri çəkilməmişik və çəkilməyəcəyik də, çünki biz bu səadətə bərabər olan heç nə tanımırıq.}} Yanvarın 19-da [[İngiltərə]], [[Fransa]], [[İtaliya]] və digər dövlətlərin hökumət başçılarının iştirakı ilə [[Paris Sülh Konfransı]] Ali Şurasının iclasında Cənubi Qafqaz respublikalarının vəziyyəti müzakirə olundu. Lloyd Corcun Azərbaycanın silahlı qüvvələri haqqında sorğusuna cavab verən Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin müşaviri [[Məhəmməd Məhərrəmov]] zəruri silah-sursatın olacağı təqdirdə Azərbaycanın qısa müddətdə 100 min nəfəri orduya səfərbər edə biləcəyini bildirdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Ənzəli]]dəki ingilis donanmasının Bakının müdafıəsinə mühüm yardım göstərə biləcəyini nəzərə çatdırdı. O, həmçinin sovet Rusiyası ilə Cənubi Qafqaz respublikaları arasında bufer rolu oynayan Dağlılar Respublikasınm müttəfıqlər tərəfindən de-fakto tanınmasını təklif etdi. İclasa yekun vuran Lloyd Corc Cənubi Qafqaza ordu göndərilməsinin qeyri mümkünlüyünü, yardımın yalnız silah-sursat formasında olmasının vacibliyini bildirdi. O, açıq bəyan etdi ki, bu respublikalar hərbi qüvvələrini möhkəmləndirmək üçün özləri ciddi tədbirlər görməlidirlər.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Azərbaycanın qərb dövlətləri tərəfindən de-yure tanınmasına çalışsalar da, bu cəhdlər nəticəsiz qaldı. ===== Cümhuriyyət tələbələri ===== {{Əsas|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tələbələri}} [[Fayl:Azerbaijani students in Paris 1920.jpg|thumb|300px|Parisdəki bir qrup azərbaycanlı tələbə. 18 noyabr 1920-ci il. Fotoşəkil [[Ramiz Abutalıbov]] tərəfindən Paris Sülh Konfransındakı Azərbaycan nümayəndə heyətinin keçmiş müşaviri, vaxtilə gənc tələbələrin Avropada yerləşməsinə kömək edən [[Məhəmməd Məhərrəmov]]dan hədiyyə olaraq alınmışdır<ref name="Микеладзе">{{məqalə |müəllif = Mikeladze. Q. |başlıq = Беседы с Рамизом Абуталыбовым: Первые азербайджанские студенты в Европе и Джейхун бек Гаджибейли |link = http://www.1news.az/authors/54/20100308065131359.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100413231354/http://1news.az/authors/54/20100308065131359.html |archivedate=2010-04-13 }}</ref>]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin 1919-cu il sentyabrın 1-də keçirilən sayca yetmişinci iclasında yüz nəfər azərbaycanlı gəncin hökumət hesabına təhsil almaq üçün xarici ölkələrin nüfuzlu ali məktəblərinə göndərilməsi haqqında məsələ də müzakirə edilmişdir.{{sfn|Tağıyeva|1998}} Xaricə göndəriləcək tələbələri seçmək üçün Xalq Maarifi Nazirliyi yanında [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] (sədr), [[Əhməd bəy Pepinov]], [[Qara bəy Qarabəyov]], [[Mehdi bəy Hacınski]] və [[Abdulla bəy Əfəndizadə]]dən ibarət münsiflər heyəti yaradılmışdı. Münsiflər heyətinin seçdiyi tələbələrdən 10 nəfərinin [[İngiltərə]]yə, 23 nəfərinin [[İtaliya]]ya, 45 nəfərinin [[Fransa]]ya, 9 nəfərinin [[Türkiyə]]yə göndərilməsi nəzərdə tutulurdu. Nəticədə isə Xalq Maarifi Nazirliyi tərəfindən xaricə göndərilən tələbələrdən 49 nəfərinə [[Almaniya]]nın, 27 nəfərinə [[Fransa]]nın, 4 nəfərinə [[İtaliya]]nın, 1 nəfərinə İngiltərənin, 6 nəfərinə isə [[Türkiyə]]nin müxtəlif ali məktəblərinə göndərilmələri barədə rəsmi sənəd verilmişdi. Qalan 13 nəfər isə Rusiyaya göndərilməli idi. Rusiyada vətəndaş müharibəsi ilə əlaqədar yaranmış şəraitə görə oraya tələbə göndərmək mümkün olmamışdı. Xaricə göndərilən tələbələr 1920-ci il yanvarın 14-də parlament və hökumət üzvlərinin, xeyriyyəçilərin, iş adamlarının, din xadimlərinin, ictimaiyyət nümayəndələrinin və valideynlərin iştirakı ilə təntənəli surətdə yola salındılar. Tələbələrin [[Batum]]a getmələri üçün xüsusi vaqon ayrılmışdı. 1920-ci il fevralın 11-də [[Paris]]ə çatan tələbələr burada [[Paris Sülh Konfransı]]nda iştirak edən [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] tərəfindən hərarətlə qarşılandı. Nümayəndə heyətinin rəhbəri Əlimərdan bəy Topçubaşov tələbələr qarşısında böyük nitq söylədi. Bundan sonra tələbələr təhsil almaq üçün [[Avropa]]nın müxtəlif ölkələrinə yollandılar.{{sfn|Azərbaycan|1998}} === Mühacir fəaliyyəti === 1920-ci ilin aprelin 27-də Azərbaycan bolşeviklər tərəfindən işğal edildi. Həmin dövrdə – mayın əvvəlində Azərbaycan Nümayəndə Heyəti [[San-Remo konfransı (1920)|San-Remo konfransından]] Parisə yenicə qayıtmışdı. Mayın 3-də Əlimərdan bəy Topçubaşov fransız hökumətindən baş verən hadisələri öyrənmək üçün Azərbaycan hökumətinə teleqram göndərməyi xahiş etdi. O, yalnız mayın ikinci yarısında [[Tbilisi|Tiflisdə]] olan Azərbaycan hökuməti rəhbərliyi ilə əlaqə saxlaya bildi. 1920-ci ilin iyunun 30-da Topçubaşov [[London]]da bolşevik ticarət nümayəndəsi L. Krasinlə sənəd imzalayan Antanta Ali Şurasının Sədri Klemansoya nota göndərdi{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=68}} [[Fayl:Məhəmməd Məhərrəmov, Miryaqub Mehdiyev və Əlimərdan bəy Topçubaşov.jpg|thumb|Məhəmməd Məhərrəmov, Miryaqub Mehdiyev və Əlimərdan bəy Topçubaşov. Genuya, 1922-ci il]] İyulun 4-də Əlimərdan bəy Topçubaşov Belçikanın Spa şəhərində keçirilən Sülh Konfransının sədri, İngiltərənin baş naziri Lloyd Corca xüsusi nota göndərdi. Həmin notada o, Azərbaycan xalqının bolşevizmdən xilas olmasının əhəmiyyətini vurğulayırdı. Əlimərdan bəy Topçubaşov 1920-ci ilin 15 iyulunda Belçikanın Spa şəhərindən Ceyhun Hacıbəyliyə göndərdiyi məktubda nota verdiklərini, İtaliyanın, Belçikanın, Polşanın xarici işlər nazirləri ilə görüşdüklərini yazırdı.<ref>S. Mümtaz adına Azərbaycan Respublikasının Dövlət dəbiyyat və İncəsənət Arxivi, f. 648, s. 6, i. 2, v. 2.</ref> 1920-ci ilin oktyabrın 8-də Əlimərdan bəy Topçubaşov Fransa Nazirlər Şurasının sədri və xarici işlər naziri Klemansoya da nota göndərdi. O, bu notada əsas diqqəti Azərbaycanın zəngin təbiətinə, Xəzərin neftinə yönəldir və Parisin Azərbaycandakı müqavimət hərəkatına silahla kömək edəcəyi təqdirdə bu ölkənin Fransa üçün əhəmiyyətli bazar rolunu oynaya biləcəyini nəzərə çatdırırdı.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=72}} [[Fayl:Alimardan bey Topchubashov.jpg|thumb|Əlimərdan bəy Topçubaşov|left|200x200px]] Əlimərdan bəy Topçubaşov göndərdiyi notalara əhəmiyyət verilmədiyini görüb, oktyabrın 9-da Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin baş katibi Filip Berteloya, ona Azərbaycanda yaranmış vəziyyəti izah etmək üçün şərait yaradılması xahişi ilə müraciət etdi. Bu müraciət əsasında Bertelo özü yox, Xarici İşlər Nazirliyinin siyasi və iqtisadiyyat departamentinin direktor müavini Laroş onunla görüşdü. Əlimərdan bəy Topçubaşov görüşdə Qafqaza xüsusi hərbi missiyanın göndərilməsini, Azərbaycanda silahlı üsyanın hazırlanmasında rol oynamağı və bunun müqabilində Fransaya Azərbaycanın neft müəssisələrinin müəyyən payının verilməsini vəd etdi. Oktyabrın 27-də Fransa Xarici İşlər Nazirliyində olan Əlimərdan bəy Topçubaşov Dağıstanda və Azərbaycandakı üsyançılara Parisdən silah göndərilməsi vacibliyini bildirdi. 1921-ci ilin aprel ayının 29-dan may ayının 5-dək keçirilən ikinci London konfransında Əlimərdan bəy Topçubaşov başda olmaqla mühacirətdə olan [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] də iştirak edirdi.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy Topçubaşovun təşəbbüsü ilə 1921-ci il mayın 8-də Qafqaz ölkələrinin nümayəndələri [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Parisdəki nümayəndəliyinə toplaşaraq, [[Qafqaz Konfederasiyası]] fikrini yenidən müzakirə etdilər. 1921-ci ilin iyunun 10-da Topçubaşovun sədrliyi ilə keçirilən ilk iclasda Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Akaki Çxenkeli]], Avetis Aqaronyan və [[Tapa Çermoyev]] Qafqaz Respublikaları İttifaqının yaradılması ilə bağlı bəyannamə imzalamışdılar. 1921-ci il iyulun 7-də Qafqaz respublikaları və Rusiya nümayəndələrinin ilk birgə iclası keçirildi. Mühacirlər Fransa hökumətinə müraciət etdilər. Qafqaz və Rusiya mühacirlərinin vahid antibolşevik cəbhədə birləşməsinə meylli olan Fransa hökuməti 1922-ci ilin əvvəllərində Qafqaz respublikalarının səlahiyyətli təmsilçilərinə maddi yardım göstərməyi qərara aldı. İclasda ilk çıxış edən Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Qafqaz Konfederasiyası]] ideyasına Türkiyənin də müsbət münasibət bəslədiyini bildirərək bu dövləti müdafiə etməsi və müttəfiq dövlətlərə tutduğu iradlar Fransa hökuməti və ermənilər tərəfindən narazılıqla qarşılandı. 1925-ci ilin iyulun 26-da Parisdə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] nümayəndələri arasında Qafqaz-Ukrayna əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi və inkişafı ilə bağlı bəyannamə imzalandı. Sənəddə Sovet Rusiyasının həmin bölgələri işğal etməsi ilə bağlı ümumiləşmələr qeyd edildi. Sənəddə bu ölkələrin təmsilçiləri ərazilərinin bütünlüklə azad edilməsinə qədər siyasi və iqtisadi sahədə bir-birlərinə dəstək olacaqları qeyd olunurdu. Həmin sənədi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Dağlılar Respublikası]] nümayəndə heyətinin müvəqqəti sədri [[Heydər Bammatov|Heydər Bammat]], Gürcüstanın daxili işlər naziri [[Noe Ramişvili]], Ukrayna xalq təhsili naziri V. Prokopoviç imzalamışdılar.{{sfn|Mamulia|2012|p=55-56}} Əlimərdan bəy Topçubaşov 1925-ci ilin aprelində İstanbula [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]yə yazdığı məktubda, xüsusən, [[Lozanna Sülh Konfransı]]ndan sonra Avropa dövlətlərinin Azərbaycana qarşı münasibətlərinin dəyişdiyini qeyd edirdi. Əlimərdan bəy [[Xosrov bəy Sultanov]]a yazdığı 1925-ci il 2 yanvar və 1925-ci il 31 avqust tarixli məktublarında da fəaliyyət üçün maddi vəsaitin yoxluğunu bildirmişdi.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=168-233}} [[Fayl:Alimerdan Bey Topchubashov (Paris, 1920).jpg|thumb|left|Əlimərdan bəy Topçubaşov]] 1926-cı ilin 18 martında Parisdə Qafqaz Respublikası Şurasının iclası keçirildi. İclasda Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Ceyhun Hacıbəyli]], [[Xosrov bəy Sultanov]], A. Mgerman, [[Heydər Bammatov|Heydər Bammat]], Seid Şamil, [[Akaki Çxenkeli]], S. Amiredjibi, [[Noe Ramişvili]], Q. Qvazava iştirak edirdilər. İclasa sədrlik Əlimərdan bəy Topçubaşov tərəfindən aparılırdı. İclasda 3 Qafqaz Respublikası Şurası ilə Müstəqil Qafqaz Komitəsinin münasibətləri müzakirə edildi.{{sfn|Mamulia|2012|p=70}} Əlimərdan bəy Topçubaşovun 1933-cü ilin 27 martında [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]yə göndərdiyi məktubda yazılırdı: {{Sitat|Çox hörmətli Məmməd Əmin bəy! Qafqaz Konfederasiyasının formalaşması məsələsinə xəstəliyimdən sonra indi fikir söyləyə bilərəm. Etiraf etməliyəm ki, çoxlu suallar olandan sonra məni onun necə formada mövcud olacağı düşündürür. Ola bilsin ki, mühacirətin aktual şərtləri daxilində başqa bir formaya meyillənmək çox çətindir. Ancaq mənə elə gəlir ki, qəzetin köməkliyi ilə anketin Qafqaz Xalqlarının təmsilçilərinin baxışlarını tam şəkildə işıqlandırıb toplanmış cavablardan düzgün nəticə çıxarılacağına təsir edəcəyi də çətindir. Bu fikirlərimi bildirməklə, anket formasına uğurlar arzulayır və onda iştirak etməyi vacib sayıram. Və həm də mən Qafqaz Konfederasiyasının coşqun tərəfdarlarındanam. Bununla bağlı isə 1924-cü ilin oktyabr və noyabr aylarında Azərbaycan, Gürcüstan və Şimali Qafqaz xalqları təmsilçilərinin yığıncaqlarında bu haqda fikirlərimi bildirmişəm və orada Qafqaz Konfederasiyasının formalaşması üçün baza da hazırlanıb. Bu məsələyə mənim baxışlarım ümumi xarakterlidir və bu göndərilən məktubda qeyd olunub.}} 1920-ci ildə Rusiya bolşeviklərinin Azərbaycanı işğal etməsinə etiraz əlaməti olaraq Əlimərdan bəy ([[Paris Sülh Konfransı]]nın digər azərbaycanlı üzvləri ilə birlikdə) soyadındakı "ov" sonluğundan imtina edərək Topçubaşi soyadını qəbul etmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov mühacirətdə olarkən [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] ilə məktublaşmışdır. Əlimərdan bəy 19, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə|Məhəmməd Əmin bəy]] isə 16 belə məktub yazmışdır.{{sfn|İshaqov|2012}} ==== Partiya fəaliyyəti ==== Əlimərdan bəy Topçubaşov Xalq Azadlıq Partiyasının (kadetlər) üzvü olmuşdur. 1906-cı il avqustun 15–21-də yenə də Nijni Novqorodda keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının III qurultayında Əlimərdan bəy Topçubaşov yeni yaradılmış [[İttifaqi-Müslimin]] Partiyasının sədri seçilmişdir.<ref name=":8" /><ref name=":13" /> Lakin daha sonra [[İttifaqi-Müslimin]]in ləğv olmuş, Əlimərdan bəy Topçubaşov isə ömrünün sonunadək bitərəf, [[partiyasız]] siyasətçi olaraq fəaliyyət göstərmişdir. == Ailəsi == Əlimərdan bəyin nəsli əslən Gəncədəndir. Ulu babalarından biri [[Tbilisi|Tiflisə]], digəri isə [[İrəvan]]a köçüb orada yaşamışdır. Topçubaşov soyadı onun ulu babası Əliəkbər bəyə topçuluq peşəsini dərindən bildiyinə görə [[II İrakli|II Irakli]] tərəfindən verilmişdir.<ref name=":7" /><ref name=":alim" /> <center><gallery> Fayl:Mirzə Cəfər Topçubaşov.jpg|[[Mirzə Cəfər Topçubaşov]] Fayl:Sevər xanım Vəkilova.jpg|Sevər xanım Vəkilova Fayl:Pəri xanım Topçubaşova.jpg|[[Pəri xanım Topçubaşova]] Fayl:Hasan bey Zardabi.jpg|[[Həsən bəy Zərdabi]] Fayl:Səffət bəy Məlik-Zərdabi.jpg|[[Səffət bəy Məlik-Zərdabi]] Fayl:Qəribsoltan Məlikova.jpg|[[Qəribsoltan Məlikova]] Fayl:Midhət bəy Məlikov.jpg|Midhət bəy Məlikov Fayl:Rashid bey Topchubashov.jpg|[[Rəşid bəy Topçubaşov]] Fayl:Sara xanım Topçubaşova.jpg|Sara xanım Topçubaşova Fayl:Əşrəf bəy Sultanov.jpg|Əşrəf bəy Sultanov Fayl:Alimardan bey Topchubashov with his family.jpg|Əlimərdan bəy Topçubaşov ailəsi ilə </gallery></center> * Ulu babası ''Əlimərdan bəy Əliəkbər bəy oğlu Topçubaşı —'' sonuncu gürcü kralı yanında hərbi işdə Tiflis Qalabəyisi kimi mövqe qazanmışdır. * Babası ''[[Mirzə Cəfər Topçubaşov|Mirzə Cəfər Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov]] —'' pedaqoq, şair, şərqşünas alim. [[Sankt-Peterburq]] universitetinin professoru. * Atası ''[[Ələkbər bəy Topçubaşov|Ələkbər bəy Mirzə Cəfər oğlu Topçubaşov]] —'' podporuçik, Zaqafqaziya müsəlman atlı süvari alayının tağım komandiri. * Anası ''Sevər xanım Məmmədhəsən bəy qızı Vəkilova —'' [[Qazax rayonu]]nun [[Yuxarı Salahlı]] kəndinin [[Vəkilovlar]] soyundan idi. ** Dayısı ''Mirzə Xudadat bəy Vəkilov —'' [[Rusiya İmperator Ordusu]]nun polkovniki, [[Məmmədrza ağa Vəkilov]]un əmisi oğlu. * Xanımı ''[[Pəri xanım Topçubaşova|Pəri xanım Həsən bəy qızı Topçubaşova]] —'' [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|Azərbaycanın birinci xanımı]], 1893-cü ildə Əlimərdan bəy Topçubaşov ilə ailə həyatı qurmuşdur. ** Qaynatası ''[[Həsən bəy Zərdabi|Həsən bəy Səlim bəy oğlu Zərdabi]]'' — [[Azərbaycan]] jurnalisti, pedaqoqu, maarifçisi və naşiri, islam dünyasının ilk təbiətşünas alimi.{{sfn|Əhmədov|2014|p=193-198}} ** Qaynanası ''[[Hənifə Məlikova]]-Abayeva'' — [[Azərbaycan]]ın ilk maarifçi qadınlarından biri.<ref>{{cite web|url=https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B0_%D0%A5%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%84%D0%B0_%D0%90%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_-_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201106104648/https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B0_%D0%A5%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%84%D0%B0_%D0%90%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_-_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0|archivedate=6 noyabr 2020|title=Абаева Ханифа Асланбековна - просветительница / Hənifə Aslanbek qızı Abayeva – maarifçi|publisher=ourbaku.com|accessdate=6 noyabr 2020|language={{dil-ru|}}}}</ref> *** Qaynı ''[[Səffət bəy Məlik-Zərdabi|Səffət bəy Həsən bəy oğlu Məlik-Zərdabi]]'' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[İstanbul]]dakı konsulluğunun əməkdaşı, [[Türkiyə]]də fəaliyyət göstərmiş memar və Azərbaycan mühacirətinin üzvlərindən biri.{{sfn|Aşırlı|2016|p=3-6}}<ref>{{cite web|url=http://www.dia.az/8/print:page,1,86097-tepeden-dirnaga-azerbaycan-sevdali-shexsiyyet.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210113231847/http://www.dia.az/8/print:page,1,86097-tepeden-dirnaga-azerbaycan-sevdali-shexsiyyet.html|archivedate=14 yanvar 2021|title=Təpədən-dırnağa Azərbaycan sevdalı şəxsiyyət|author=İbrahım Yıldırım|date=1 oktyabr 2015|work=|publisher=www.dia.az|accessdate=14 yanvar 2021|language=}}</ref> *** Qaynı ''Midhət bəy Həsən bəy oğlu Zərdabi'' — [[Bakı real məktəbi]] məzunu; Kölndə Böyük Hersoq Politexnik Texnikumunun elektrik mühəndisi ixtisası məzunu. *** Baldızı ''[[Qəribsoltan Məlikova|Qəribsoltan Həsən bəy qızı Məlikova]]'' — [[Azərbaycan SSR]] əməkdar müəllimi (1948).<ref>{{ASE|6|940| Məlikova Qəribsoltan Həsən bəy qız}}</ref> * Oğlu ''[[Rəşid bəy Topçubaşov|Rəşid bəy Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov]]'' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin xüsusi qərarına əsasən, dövlət hesabına ali təhsil almaq üçün [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tələbələri|xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri,]] [[Paris Sülh Konfransı]]na göndərilmiş Azərbaycan Hökuməti Nümayəndə heyətinin sədrinin şəxsi katibi. Vərəm xəstəliyi səbəbindən gənc yaşında vəfat etmişdir.<ref name="Vilayət Quliyev" /> * Oğlu ''Ələkbər bəy Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov'' * Oğlu ''Ənvər bəy Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov'' * Qızı ''Sara xanım Əlimərdan bəy qızı Topçubaşi (Kürdəmir)'' ** Yeznəsi ''Əşrəf bəy Sultanov (Kürdəmir)'' * ''Qızı Sevər xanım Əlimərdan bəy qızı Topçubaşova'' == Xatirəsi == {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Stamps of Azerbaijan, 2013-1086.jpg | alt1= | miqyas1=220 | şəkil2=Alimardan Topchubashov 2019 stamp of Azerbaijan.jpg | alt2= | miqyas2=108 | alt yazı=2013 və 2019-da buraxılmış Azərbaycan poçt markaları | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} === Azərbaycanda === * Bakının Nəsimi rayonunda "Əlimərdan bəy Topçubaşov" adlı küçə var. Bu küçə "İbrahim Əbilov" küçəsindən "Həzi Aslanov" küçəsinədək davam edir. Küçənin sırası ilə "Əlövsət Quliyev", "Bəşir Səfəroğlu", "Vidadi", "Dilarə Əliyeva", "Mirzəağa Əliyev", "Şəmsi Bədəlbəyli", "Süleyman Rəhimov", "Şamil Əzizbəyov" küçələri, "Cəlil Məmmədquluzadə" döngəsi, "Salatın Əsgərova", "Əli bəy Hüseynzadə", "Balababa Məcidov" küçələri ilə kəsişməsi mövcuddur. * 1998-ci ildə Əlimərdan bəy Topçubaşovun hökumətə ünvanlanmış rəsmi məlumatları toplanmışdır. Həmin məlumatlar Azərbaycan dilində ilk dəfə 1998-ci ildə "[[Paris məktubları]]" adlı kitabda çap olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://elibrary.bsu.az/kitablar/931.pdf |access-date=2021-08-17 |archive-date=2018-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181223061704/http://elibrary.bsu.az/kitablar/931.pdf |url-status=dead }}</ref> * 2013-cü ildə ADA Universitetində professor [[Cəmil Həsənli]]nin Əlimərdan bəy Topçubaşova həsr olunmuş "Tarixi şəxsiyyətin tarixi" kitabı çap olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/1707153.html |access-date=2021-08-16 |archive-date=2021-08-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816210838/https://www.amerikaninsesi.org/a/1707153.html |url-status=live }}</ref> * 25 fevral 2013 tarixində Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev sərəncam imzalamışdır.<ref name=":2" /> * 19 aprel 2013-cü ildə Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illik yubileyinə həsr olunmuş poçt markası çap olunmuşdur. Qiyməti 20 qəpik, ölçüsü 40x28, tirajı isə 100 min olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.azermarka.az/2013.php?subaction=showfull&id=1368791031&archive=&start_from=&ucat=45& |access-date=2021-08-17 |archive-date=2018-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181130032444/http://www.azermarka.az/2013.php?subaction=showfull&id=1368791031&archive=&start_from=&ucat=45& |url-status=live }}</ref> * 2015-ci ildə Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında "Qərib məzarlar" adlı filmin Baku Media Center tərəfindən çəkilişlərinə başlandığı elan olundu.<ref>"Qərib məzarlar": Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında film çəkilir //Mədəniyyət.- 2015.- 21 avqust.- S.7.</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://salamnews.org/az/news/read/185073 |access-date=2021-08-16 |archive-date=2016-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160519024900/http://salamnews.org/az/news/read/185073 |url-status=live }}</ref> * 2016-cı ildə rejissor Vüqar İslamzadə və [[Fariz Əhmədov (rejissor)|Fariz Əhmədovun]] birgə çəkdiyi sənədli-bədii film olan [[Əbədi ezamiyyət (film, 2016)|Əbədi ezamiyyət filmi]] Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin üzvlərinə həsr olunmuşdur. Əlimərdan bəy Topçubaşovu aktyor [[Kamran İsrafilov]] canlandırmışdır. * 2016-cı ildə araşdırmacı-tarixçi Dilqəm Əhməd tərəfindən yazılmış Fərqlilər kitabında Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında məlumatlar, şəkillər və məktublar da yer tapmışdır.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.teaspress.az/book,97/lang,az/ |access-date=2021-08-17 |archive-date=2017-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170405052313/http://www.teaspress.az/book,97/lang,az/ |url-status=dead }}</ref> {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölüm xəbəri.jpg | alt1= | miqyas1=100 | şəkil2=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölüm xəbəri 2.jpg | alt2= | miqyas2=100 | şəkil3=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölüm xəbəri 3.jpg | alt3= | miqyas3=100 | alt yazı=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölümü ilə bağlı xəbərlər | arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }}[[Fayl:Plaque Alimardan Toptchibachi, 37 rue Decamps, Paris 16.jpg|thumb|Parisdə yaşadığı evin önündəki xatirə lövhəsi|left]] === Xaricdə === * Vəfatı ilə bağlı Şimali Qafqaz, [[Prometey (təşkilat)|Prometey]] və [[Qurtuluş toplusu|Qurtuluş]] jurnallarının üz qabığında şəkli dərc olunaraq məlumat nəşr olunmuşdur. * Professor, diplomat [[Ramiz Abutalıbov]] tərəfindən Əlimərdan bəyin məzarı aşkar olunaraq təmir edilmişdir. * 1993-cü ildə Azərbaycan Respublikasının 3-cü prezidenti [[Heydər Əliyev]] Fransaya ilk səfərində Sen-Klu qəbiristanlığına baş çəkmiş və həmin tarixdə Heydər Əliyev Əlimərdan bəyin yubileyinin keçirilməsi ilə də bağlı sərəncam imzalayıb.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.elibrary.az/docs/qazet/qzt2017_3098.htm |access-date=2021-08-18 |archive-date=2020-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200702060140/http://www.elibrary.az/docs/qazet/qzt2017_3098.htm |url-status=live }}</ref> * 2014-cü ildə Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində Əlimərdan bəy Topçubaşovun şərəfinə büst qoyulmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.azadliq.org/a/25352785.html |access-date=2021-08-18 |archive-date=2021-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210818211141/https://www.azadliq.org/a/25352785.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.aznews.az/news/cemiyyet/53490.html |access-date=2021-08-18 |archive-date=2021-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210818211143/https://www.aznews.az/news/cemiyyet/53490.html |url-status=live }}</ref> * 2014-cü ildə Azərbaycanın Polşadakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə Poznan şəhərindəki İqnaçı Paderevski adına Musiqi Akademiyasında 1918–1920-ci illərdə bu ölkənin baş naziri olmuş İqnaçı Paderevskinin və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşovun barelyefi açılıb.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://azertag.az/xeber/Polsada_Alimerdan_bey_Topchubasovun_barelyefi_achilib-804930 |access-date=2021-08-20 |archive-date=2014-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141023201350/http://azertag.az/xeber/Polsada_Alimerdan_bey_Topchubasovun_barelyefi_achilib-804930 |url-status=live }}</ref> * Fransada yaşadığı evin önünə xatirə lövhəsi vurulmuşdur. * 2018-ci ildə Sen Klu şəhərinin meri Erik Berdoati Sen Kluda Əlimərdan bəy Topçubaşova büst qoyulacağını bildirmişdir.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://azertag.az/xeber/Erik_Berdoati_Sen_Klu_muzeyinde_Alimerdan_bey_Topchubasovun_bustu_qoyulacaq-1172821 |access-date=2021-08-20 |archive-date=2020-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200219133134/https://azertag.az/xeber/Erik_Berdoati_Sen_Klu_muzeyinde_Alimerdan_bey_Topchubasovun_bustu_qoyulacaq-1172821 |url-status=live }}</ref> * 2019-cu ildə tarix elmləri doktoru [[Cəmil Həsənli]]nin Londonda Routledge nəşriyyatında Əlimərdan bəy Topçubaşovun həyatına həsr olunan "Azərbaycanda liderlik və millətçilik" adlı kitabı ingilis dilində nəşr olunub.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/londonda-c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nlinin-kitab%C4%B1-n%C9%99%C5%9Fr-edilib-/4816167.html |access-date=2021-08-20 |archive-date=2020-10-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201020222600/https://www.amerikaninsesi.org/a/londonda-c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nlinin-kitab%C4%B1-n%C9%99%C5%9Fr-edilib-/4816167.html |url-status=live }}</ref> == Əsərləri == * Azərbaycanın təşəkkülü. İstanbul. 1918;<ref name=":8" /> === Məqalələri === * "Müsəlmanlar azadlıq hərəkatında" — "Kaspi" qəzetinin baş redaktoru olduğu müddətdə nəşr olunan məqaləsi.<ref name=":4" /> * "Müsəlmanların dirçəliş dövrü" — "Kaspi" qəzetinin baş redaktoru olduğu müddətdə nəşr olunan məqaləsi.<ref name=":5" /> * "Milli qırğına nə vaxt son qoyulacaq?"— "Kaspi" qəzetinin baş redaktoru olduğu müddətdə nəşr olunan məqaləsi.<ref name=":6" /> * "Azərbaycanın yol göstərəni" — qaynatası Həsən bəy Zərdabi haqqında 1925-ci ildə dərc olunmuş məqalə {{sfn|Aşırlı|2009|p=112-133}} * "Qafqazlılar arasında" — [[Paris]]də 1926-cı ildə Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin elan olunmasının 8-ci ildönümünün qeydi təsvir olunur.<ref>{{cite web|url=http://ru.president.az/azerbaijan/holidays|title=Трудовой Кодекс Азербайджанской Республики. Статья 105. Праздничные дни.|publisher=Официальный интернет сайт Президента Азербайджанской Республики|accessdate=2014-07-31|archive-date=2014-08-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20140823194052/http://ru.president.az/azerbaijan/holidays/|url-status=live}}</ref> == Qeydlər == {{notelist}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === * {{kitab3|müəllif=|nəşriyyat=Adiloğlu|hissənin linki=|başlıq=Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il|link=https://ebooks.az/view/v6eob7dE.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=2006|səhifə=216|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Müsəlman fraksiyası və Milli Şura}} * {{kitab3|müəllif=[[Oqtay Əsədov]], [[Rafael Cəbrayılov]]|hissə=|hissənin linki=|başlıq=Azərbaycan Respublikasının Parlamenti|orijinal=|link=http://www.ebooks.az/view/yUqhT54I.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|nəşriyyat=|il=2008|cild=|səhifə=|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Parlament}} * {{AXCE|2|285-286}} * {{AXCE|2|197-198|Milli İstiqlaliyyət Bayramı}} * {{kitab3|müəllif=[[Nəsiman Yaqublu]]|nəşriyyat=[[Nurlar nəşriyyatı|“NURLAR” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi]]|hissənin linki=|başlıq=Cümhuriyyət qurucuları|link=https://www.bp.com/content/dam/bp/country-sites/az_az/azerbaijan/home/pdfs/documents/cumhuriyyet-kitab.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=2018|səhifə=504|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Cümhuriyyət Qurucuları}} * {{kitab3|müəllif=[[Nəsiman Yaqublu]]|nəşriyyat=[[Qanun Nəşriyyatı]]|hissənin linki=|başlıq=Kaspi qəzetinin yaranması və fəaliyyəti|link=http://www.bookcollector.az/file/pic/xeber/2016-12/1482912423_nesiman-yaqublu.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=2011|səhifə=|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Kaspi}} * {{kitab3|müəllif=|nəşriyyat=Azərbaycan nəşriyyatı|hissənin linki=|başlıq=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab|link=http://www.ebooks.az/view/uSjb49G5.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=Elmira Tağıyeva|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=1998|səhifə=976|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Tağıyeva}} * {{kitab3|müəllif=[[Cəmil Həsənli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=2000335297968|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2013|hissə=|nəşriyyat=ADA|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Tarixi şəxsiyyətin tarixi: Əlimərdan bəy Topçubaşov|hissənin linki=|ref=Həsənli}} * {{kitab3|müəllif=[[Cəmil Həsənli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-455-00-7|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2009|hissə=|nəşriyyat=|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi|vikimənbə=|link=http://anl.az/el/h/azf-255960.pdf|başlıq=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti (1918–1920)|hissənin linki=|ref=Həsənli}} * {{kitab3|müəllif=[[Cəmil Həsənli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1993|hissə=|nəşriyyat= |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1918–1920-ci illər),|hissənin linki=|ref=Həsənli }} * {{kitab3|müəllif=[[Musa Qasımlı]], [[Elmira Hüseynova]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2003|hissə=|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/book_tnTpLyei.html|başlıq=Azərbaycan xaric işlər nazirləri|hissənin linki=|ref=Azərbaycanın xarici işlər nazirləri}} * {{kitab3|müəllif=Müsəllim Həsənov|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-499-24-7|seriya=|səhifələr=120|sütunlar=|səhifə=|il=2016|hissə=|nəşriyyat=Bakı Media Mərkəzi|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://web.archive.org/web/20170617113050/http://ebediezamiyyet.az/files/bookfileaz.pdf|başlıq=Qərib məzarlar|hissənin linki=|ref=Qərib məzarlar}} * {{kitab3|müəllif=[[Musa Qasımlı]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=370|sütunlar=|səhifə=|il=2003|hissə=I|nəşriyyat=Bakı Dövlət Universitetinin nəşriyyatı|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://lib.az/book/336/show|başlıq=Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi. 2 hissədə (1918–1945)|hissənin linki=|ref=Avropa və Amerika}} * {{kitab3|müəllif=[[Nəsib Nəsibli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=304|sütunlar=|səhifə=|il=1996|hissə=|nəşriyyat=Ay-Ulduz nəşriyyatı|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_aCjNkKTz.html|başlıq=Azərbaycanın xarici siyasəti (1918–1920)|hissənin linki=|ref=Nəsib Nəsibli}} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2006|hissə=|nəşriyyat=Moskva SJS Media|yer=[[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://anl.az/el_ru/kniqi/2016/2-772521.pdf|başlıq= Годы и встречи в Париже|hissənin linki=|ref=Ramiz Abutalıbov}} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]]|cild=3|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2017|hissə=|nəşriyyat=|yer=[[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/view/K6rXd4h9.pdf|başlıq=Парижский архив 1919–1940: в 4 кн: 1924–1940|hissənin linki=|ref=Ramiz Abutalıbov 2}} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-5-91579-077-2|seriya=|səhifələr=280|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=Социально-политическая МЫСЛЬ |yer = [[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_8EUYKtWm.html?lang=en|başlıq=А.М. Топчибаши: документы из личных архивов: 1903–1934 гг.|hissənin linki=|ref=Ramiz Abutalıbov 3 }} * {{kitab3|müəllif=Əlimərdan bəy Topçubaşov|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-5-91579-077-2|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1998|hissə=|nəşriyyat=Azərnəşr |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=[[Ramiz Mehdiyev]]|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/book_ymvBlqpi.html|başlıq=Paris məktubları|hissənin linki=|ref=Paris məktubları }} * {{kitab3|müəllif=[[Tadeuş Svetoxovski]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-0-521-52245-8|seriya=|səhifələr=272|sütunlar=|səhifə=|il=2004|hissə=|nəşriyyat=Cambridge University Press |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://books.google.az/books/about/Russian_Azerbaijan_1905_1920.html?id=cozSOSsv7ZsC&redir_esc=y|başlıq=Russian Azerbaijan, 1905–1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community|hissənin linki=|ref=Svetoxovski }} * {{kitab3|müəllif=Oliver Henri Radkey|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1989|hissə=|nəşriyyat=Cornell University Press |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://archive.org/details/russiagoestopoll00radk|başlıq=Russia goes to the polls : the election to the all-Russian Constituent Assembly, 1917|hissənin linki=|ref=Radkey }} * {{kitab3|müəllif=[[Ronald Qriqor Süni]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-0-691-65703-5|seriya=|səhifələr=448|sütunlar=|səhifə=|il=2019|hissə=|nəşriyyat=Princeton University Press |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://books.google.az/books?id=k1mYDwAAQBAJ&pg=PA178&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|başlıq=The Baku Commune, 1917–1918: Class and Nationality in the Russian Revolution|hissənin linki=|ref=Süni }} * {{kitab3|müəllif=Boris Şteyn|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1949|hissə=|nəşriyyat=QOSPOLİTİZDAT |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://militera.lib.ru/research/shtein_be01/index.html|başlıq="Русский вопрос" на парижской мирной конференции (1919–1920 гг.)|hissənin linki=|ref=Şteyn }} * {{kitab3|müəllif=|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=560|sütunlar=|səhifə=|il=1998|hissə=|nəşriyyat=Azərbaycan Nəşriyyatı |yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html|başlıq=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты |hissənin linki=|ref=Azərbaycan }} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]], Giorgi Mamulia|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-485-3-1|seriya=|səhifələr=584|sütunlar=|səhifə=|il=2014|hissə=|nəşriyyat=CBS Polygraphic Production |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_KIfdT23G.html?lang=ru|başlıq=Страна огней: в борьбе за свободу и независимость|hissənin linki=|ref=Abutalıbov }} * {{kitab3|müəllif=|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-5-91579-071-0|seriya=|səhifələr=240|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=Социально-политическая МЫСЛЬ |yer = [[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_1acHuWDf.html|başlıq=Кавказская Конфедерация в официальных декларациях, тайной переписке и секретных документах движения "Прометей"|hissənin linki=|ref=Mamulia }} * {{kitab3|müəllif=[[Akif Aşırlı]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=[[Elm və təhsil (nəşriyyat)|Elm və təhsil]] |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Həsən bəy Zərdabinin mücahid oğlu|hissənin linki=|ref=Aşırlı }} * {{kitab3|müəllif=[[Akif Aşırlı]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2009|hissə=|nəşriyyat=[[Elm və təhsil (nəşriyyat)|Elm və təhsil]] |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/book_4Z260hLS.html|başlıq=Azərbaycan Mətbuatı Tarixi (1875–1920)|hissənin linki=|ref=Aşırlı }} * {{kitab3|müəllif=Ф.А.БРОКГАУЗЪ (Лейпцигъ) И.А.ЕФРОНЪ (С.-Петербургъ)|cild=82|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1890-1907|hissə=|nəşriyyat= |yer = Peterburq|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://www.vehi.net/brokgauz/index.html|başlıq=Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона|hissənin linki=|ref=Brokhaus və Efron }} * {{kitab3 | müəllif = [[Hüseyn Əhmədov (alim)|Hüseyn Əhmədov]] | hissə = | hissənin linki = | başlıq = Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi | link = | vikimənbə = | cavabdeh = | nəşr = | yer = [[Bakı]] | nəşriyyat = [[Elm və təhsil (nəşriyyat)|Elm və təhsil nəşriyyatı]] | il = 2014 | cild = | səhifə = | sütunlar = | səhifələr = | seriya = | isbn = | doi = | tiraj = | ref = Hüseyn Əhmədov }} * {{kitab3|müəllif=|cild=5|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-448-41-2|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2008|hissə=|nəşriyyat=[[Elm (nəşriyyat)|Elm]] |yer = Bakı|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://anl.az/el/Kitab/254489.pdf|başlıq=AZƏRBAYCAN T A R İ X İ 1900-1920-ci illər|hissənin linki=|ref=Azərbaycan tarixi }} * {{kitab3|müəllif=Krımlı|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-90-04-10509-6|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1906|hissə=|nəşriyyat= |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=National Movements and National Identity Among the Crimean Tatars (1905–1916)|hissənin linki=|ref=Hakan Krımlı }} * {{kitab3|müəllif=[[Mirzə Bala Məmmədzadə]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1938|hissə=|nəşriyyat= |yer=Berlin|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Milli Azərbaycan Hərəkatı|hissənin linki=|ref=Krımlı }} * {{kitab3|müəllif=С.М.Исхаков|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=Издательство «СП МЫСЛЬ»,|yer=[[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://lib.az/users/1/upload/files/A.M._Topchibashi_i_M.E._Rasulzade_Perepiska._1923-1926_gg..pdf|başlıq=A.M. ТОПЧИБАШИ и М.Э. РАСУЛЗАДЕ ПЕРЕПИСКА 1923-1926|hissənin linki=|ref=İshaqov }} * {{cite web |url=http://525.az/site/?name=xeber&news_id=7210#gsc.tab=0 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170617113514/http://525.az/site/?name=xeber&news_id=7210#gsc.tab=0 |archivedate=2017-06-17 |title=Əlimərdan bəy Topçubaşovun təvəllüd tarixi haqda |author=[[Vilayət Quliyev]] |date=2013-04-15 |publisher=[[525-ci qəzet|525.az]] |accessdate=2017-06-17 |language=az }} == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Alimardan Topchubashov | wikispecies = | wikt = | b = | s = Müəllif:Əlimərdan bəy Topçubaşov | q = Əlimərdan bəy Topçubaşov | n = | m = }} * [http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html Alimardan Topchubashov in Azerbaijan International] * [https://www.trend.az/life/interesting/1462842.html Али-Мардан Топчибашев – лидер российских мусульман] * [http://www.1news.az/news/zhiznennyy-put-ali-mardan-beka-topchubasheva---foto Жизненный путь Али Мардан бека Топчубашева — ФОТО] * [http://www.kaspiy.az/news.php?id=974#.Wr7BaS7FLDc Алимардан бек Топчубашев и идеология азербайджанства] * [https://axar.az/news/hadise/181290.html?fbclid=IwAR0aHJRRYSj06KeH7waL4E7w7PuOknL-0BfLcSoc4p7KQWdlZxB4ISQjawI Vurğunu Topçubaşov və Behbudovla nə bağlayır — Foto] {{Vikidata/nəsil}} {{Azərbaycanın xarici işlər nazirləri}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Əlimərdan bəy Topçubaşov]] [[Kateqoriya:Topçubaşovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dövlət xadimləri]] [[Kateqoriya:Gürcüstan azərbaycanlıları]] [[Kateqoriya:Sankt-Peterburqda təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı siyasi mühacirlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Birinci Tiflis gimnaziyasının məzunları]] [[Kateqoriya:Ümumrusiya Müəssislər Məclisinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası I Dövlət Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Zaqafqaziya Seyminin üzvləri]] [[Kateqoriya:Nicat Cəmiyyətinin sədrləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin portfelsiz nazirləri]] bdv4d1xq9wi0s8s04vd76af4w9rffku 6600711 6600709 2022-08-29T08:31:18Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] silindi wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə}} {{Dövlət xadimi |orijinal adı = Əlimərdan bəy Ələkbər bəy oğlu Topçubaşov |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin sədri |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 7 dekabr 1918 |dövr son_2 = 29 dekabr 1919 |sələfi_2 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_2 = Əlimərdan bəy Topçubaşov (özü) |dövr əvvəl = 29 dekabr 1919 |dövr son = 27 aprel 1920 |sələfi = Əlimərdan bəy Topçubaşov (özü) |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Osmanlı dövlətində diplomatik nümayəndəliyi|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Osmanlı dövlətində diplomatik nümayəndəsi]] |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 20 avqust 1918 |dövr son_3 = 22 aprel 1919 |sələfi_3 = |xələfi_3 = [[Yusif Vəzir Çəmənzəminli]] |titul_4 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin 2-ci xarici işlər naziri |bayraq_4 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_4 = 6 oktyabr 1918 |dövr son_4 = 7 dekabr 1918 |sələfi_4 = [[Məmmədhəsən Hacınski]] |xələfi_4 = [[Fətəli xan Xoyski]] |başlıq1_4 = Hökumət |mətn1_4 = [[II Xoyski hökuməti]] |titul_5 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin portfelsiz naziri |bayraq_5 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_5 = 17 iyun 1918 |dövr son_5 = 6 oktyabr 1918 |sələfi_5 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_5 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_5 = Hökumət |mətn1_5 = [[II Xoyski hökuməti]] |titul_6 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü]] |bayraq_6 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_6 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_6 = 7 dekabr 1918 |dövr son_6 = 27 aprel 1920 |sələfi_6 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_6 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_6 = Fraksiya |mətn1_6 = Fraksiyasız |titul_7 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]nın üzvü |bayraq_7 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_7 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_7 = 27 may 1918 |dövr son_7 = 7 dekabr 1918 |sələfi_7 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_7 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_7 = Fraksiya |mətn1_7 = Müsavat və demokratik bitərəflər qrupu |titul_8 = [[Zaqafqaziya Seymi]]nin üzvü |bayraq_8 = Flag of the Transcaucasian Federation.svg |bayraq2_8 = Flag of the Transcaucasian Federation.svg |dövr əvvəl_8 = 23 fevral 1918 |dövr son_8 = 26 may 1918 |sələfi_8 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_8 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_8 = Fraksiya |mətn1_8 = [[Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası|Müsəlman fraksiyası]] |başlıq2_8 = Qrup |mətn2_8 = Müsavat və demokratik bitərəflər qrupu |titul_9 = [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nin üzvü |bayraq_9 = Russian-coat-arm-1667.svg |bayraq2_9 = Flag of Russia.svg |dövr əvvəl_9 = 5 yanvar 1918 |dövr son_9 = 6 yanvar 1918 |sələfi_9 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_9 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1_9 = Seçki dairəsi |mətn1_9 = [[Zaqafqaziya seçki dairəsi|Zaqafaziya]] |başlıq2_9 = Seçki siyahısı |mətn2_9 = [[Müsavat Partiyası|Müsavat]] və Müsəlman Milli Komitələrinin 10-cu siyahısı |titul_10 = [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü |bayraq_10 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_10 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_10 = 1917 |dövr son_10 = 1917 |dövr əvvəl_11 = 18 noyabr 1901 |dövr son_11 = 1906 |dövr əvvəl_12 = 14 oktyabr 1897 |dövr son_12 = Oktyabr 1901 |titul_13 = [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri |bayraq_13 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |bayraq2_13 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |dövr əvvəl_13 = 1915 |dövr son_13 = 24 mart 1916 |sələfi_13 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |xələfi_13 = [[Behbud xan Cavanşir]] |başlıq1_13 = De-fakto sədr |mətn1_13 = [[İsa bəy Aşurbəyov]] |titul_14 = [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası]] İcraiyyə Komiyəsinin sədri |dövr əvvəl_14 = 12 iyul 1907 |dövr son_14 = Dekabr 1917 |sələfi_14 = [[Məmmədhəsən Hacınski]] |titul_15 = [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nda Müsəlman fraksiyasının sədri |bayraq_15 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_15 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_15 = 21 iyun 1906 |dövr son_15 = 9 iyul (22 iyul) 1906 |sələfi_15 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_15 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_16 = [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nın üzvü |bayraq_16 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_16 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_16 = 27 aprel (10 may) 1906 |dövr son_16 = 9 iyul (22 iyul) 1906 |sələfi_16 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_16 = [[İsmayıl Tağıyev]] |başlıq1_16 = Seçki dairəsi |mətn1_16 = Bakı quberniyası |başlıq2_16 = Fraksiya |mətn2_16 = Müsəlman fraksiyası |başlıq3_16 = Qrup |mətn3_16 = Muxtariyyətçilər Birliyinin parlament qrupu |titul_17 = [[İttifaqi-Müslimin]] Partiyasının sədri |dövr əvvəl_17 = 16-21 avqust 1906 |sələfi_17 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_17 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |dövr son_17 = 1907 |titul_18 = [[Bakı Şəhər İdarəsi]]nin rəisi |bayraq_18 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_18 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_18 = 1902 |dövr son_18 = 1905 |titul_19 = [[Kaspi (qəzet)|Kaspi qəzetinin]] baş redaktoru |dövr əvvəl_19 = 24 iyun 1898 |dövr son_19 = 20 oktyabr 1907 |sələfi_19 = Nikolay Sokaliski |xələfi_19 = [[Əli bəy Hüseynzadə]] }} '''Əlimərdan bəy Ələkbər bəy oğlu Topçubaşov''' və ya '''Topçubaşi''' ({{dil-az2|علیمردان بك علی‌اکبر بك اوغلو توپچوباشف}}; {{DVTY}}) — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin sədri, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin 2-ci xarici işlər və portfelsiz naziri, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü]], [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]nın üzvü, [[Zaqafqaziya Seymi]]nin və [[Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası]]nın üzvü, [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nin üzvü, [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası]] İcraiyyə Komitəsinin sədri, [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri, [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nda Müsəlman fraksiyasının sədri, [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]nın üzvü, [[İttifaqi-Müslimin]] Partiyasının sədri, [[Bakı Şəhər İdarəsi]]nin rəisi, [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü, [[Kaspi (qəzet)|Kaspi qəzetinin]] baş redaktoru. Əlimərdan bəy Topçubaşov 1896-cı ildən sonra [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü seçilmiş və oradakı fəaliyyəti ilə Bakıda tanınmağa başlamışdır. [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|I Dövlət Dumasına]] üzv seçilməsi, [[Ümumrusiya Müsəlmanları Qurultayı|Ümumrusiya Müsəlmanlar Qurultaylarında]] iştirak etməsi onu daha da məşhurlaşdırmışdır. 1917-ci ildən etibarən Azərbaycanın azadlığı uğrunda fəaliyyət göstərməyə başlayan Əlimərdan bəy [[Bakı İctimai Təşkilatlar Şurası|İctimai Təşkilatların Şurasının]] sədri seçilmiş və [[Müsavat Partiyası]] ilə hazırlanan ortaq siyahı üzrə həm [[Bakı Şəhər Duması]]na, həm də [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nə üzv seçilmişdir. Ümumrusiya Müəssislər Məclisinin ləğv olunmasından sonra təsis olunmuş [[Zaqafqaziya Seymi]]nin, daha sonra isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Şurasının]] üzvü olmuşdur.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} 1918-ci ildə Əlimərdan bəy [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası]]nın sədri tərəfindən İstanbula fövqəladə səlahiyyətli səfir və nazir olaraq ezam olunmuş və burada başda [[VI Mehmed Vahidəddin|VI Mehmed]] olmaqla bir sıra yerli və beynəlxalq əhəmiyyətli görüşlər keçirmişdir.<ref name=":10" /> 1918-ci ilin 7 dekabr tarixində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin açılışında yekdilliklə parlamentin sədri seçilən Əlimərdan bəy sonrakı iclaslarda [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransına göndərəcəyi Nümayəndə Heyətinə]] üzv və sədr seçilmişdir.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} 1919-cu ildə bir sıra maneələrdən sonra Parisə çatan Əlimərdan bəy burada Azərbaycanın de-fakto və de-yure tanınması üçün bir sıra vacib görüşlər keçirmişdir. Bunlardan ən vacibi isə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın prezidenti [[Vudro Vilson]]la olan görüş olmuşdur.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın prezidenti ilə görüşən ilk azərbaycanlılardan biri və ilk azərbaycanlı dövlət xadimi olmuşdur.<ref name=":0" /> 1919-cu ilin yanvar ayının 14-də Azərbaycan [[Paris Sülh Konfransı]] tərəfindən de-fakto tanınmış, yanvar ayının 15-də isə müvafiq sənədlər Əlimərdan bəyə təqdim olunmuşdur. [[Aprel işğalı]]ndan sonra Parisdə mühacir həyatına başlayan Əlimərdan bəy işğalla bağlı 1 həftə sonra məlumat ala bilmişdir. Ölümünədək mühacir həyatı yaşayan Azərbaycanın azadlığı və Qafqaz respublikalarının birliyi üçün çalışan Əlimərdan bəy səfalət içində yaşamış, 1934-cü ildə Parisdə vəfat etmişdir.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} == Həyatı == [[Fayl:Solda Əli bəy Hüseynzadə, ortada Əlimərdan bəy Topçubaşi. Peterburq.jpg|left|thumb|256x256px|[[Əli bəy Hüseynzadə]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Nəsir bəy Tahirov]]. [[Sankt-Peterburq]], 1887-ci il]] Əlimərdan bəy Topçubaşov 1863-cü ilin may ayının 4-də<ref>{{cite web |url=http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/aprel/304491.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170617113939/http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/aprel/304491.htm |archivedate=2017-06-14 |title=Əlimərdan bəy Topçubaşovun doğum tarixi ilə bağlı dəqiqləşdirmə |author=[[Cəmil Həsənli]] |date=2013-04-20 |publisher= [[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq]]|accessdate=2017-06-17 |language=az}}</ref> [[Tbilisi|Tiflis şəhərində]] qulluqçu ailəsində dünyaya gəlmişdir. Onun doğum tarixi ilə bağlı müəyyən mübahisələr olsa da, Rusiya Dövlət Arxivində saxlanılan doğum şəhadətnaməsində 1863-cü il göstərilib.{{Sfn|Həsənli|2013|p=19}} O, ilk təhsilini müsəlman mədrəsəsində almışdır. Daha sonra Tiflis birinci klassik gimnaziyasında təhsil almışdır. Bu səbəbdən ona Qafqaz təqaüdü verilmişdir. 1868-ci ildə atası vəfat etmiş, ardınca da anası vəfat etmişdir.{{Sfn|Həsənli|2013|p=23}} Bu səbəbdən o, nənəsinin himayəsində yaşamışdır.<ref name=":7">{{Cite web |title=BBC Azeri |url=https://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141108_topchibashov_profile |access-date=2021-08-18 |archive-date=2018-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180220050831/http://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141108_topchibashov_profile |url-status=live }}</ref> 1885-ci ildə gimnaziyanı bitirərək [[Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti|Peterburq Universitetinin]] tarix-filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Lakin birinci semestrdən sonra o, hüquq fakültəsinə keçmişdir.<ref name=":8">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov |access-date=2021-08-16 |archive-date=2021-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210627123532/http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov |url-status=live }}</ref> 1887-ci ildə 3-cü kursda oxuyarkən gizli tələbə təşkilatlarındakı iştirakına görə universitetdən xaric edilsə də, professorların müdaxiləsi ilə məhkəmənin qərarı karser cəzası ilə əvəzlənmiş və o, ali məktəbə bərpa olunmuşdur. Əlimərdan bəy universiteti bitirən il dissertasiya müdafiə etmiş və hüquq elmləri namizədi adını almışdır. [[Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti|Peterburq Universitetinin]] hüquq fakültəsinin Elmi Şurası Əlimərdan bəy Topçubaşovun mülki hüquq kafedrasında saxlanması və professor vəzifəsi almaq üçün hazırlaşması haqqında qərar qəbul etmişdir. Lakin bu qərar yalnız Əlimərdan bəy Topçubaşov provaslavlığı qəbul etdikdə qüvvədə ola bilərdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə provaslavlığı qəbul etməkdən imtina etdi.<ref>{{Cite web |title=Görkəmli azərbaycanlılar |url=http://files.preslib.az/projects/azerbaijan/gl6.pdf |access-date=2013-06-18 |archive-date=2019-03-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320210313/http://files.preslib.az/projects/azerbaijan/gl6.pdf |url-status=live }}</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşov bu hadisədən sonra [[Tiflis]]ə gələrək Dairə Məhkəməsində çalışmışdır. O, əvvəlcə Tiflis Dairə Məhkəməsi sədrinin göstərişi ilə 2 sentyabr 1889-cu ildə Tiflis şəhəri Barışıq Məhkəməsində hakim köməkçi vəzifəsinə təyin olunmuş, 8 may 1890-cı ilə qədər bu vəzifədə çalışmışdır. Həmin sədrin göstərişi ilə 16 may 1899-cu ildən Məhkəmədə Mülkü Kollegiyanın katibi vəzifəsinə, Senatın Məlumat Yayım Departamentinin 20 dekabr 1891-il tarixli göstərişi ilə isə kollegiya katibi vəzifəsinə təyin edilmiş və katibliyin rəhbərliyi ona tapşırılmışdır. Senatın 22 iyun 1893-cü il № 87 saylı göstərişi ilə stajı nəzərə alınaraq titulyar müşavir təyin olunur və müşavirliyin rəhbərliyi ona tapşırılır. Senatın Məlumat Yayım Departamentinin № 28 saylı 1895-ci il tarixli göstərişi ilə isə kollegiya assessoru vəzifəsinə təyin olunur və burada da rəhbərlik ona həvalə edilir. Mülki işlərə dair 1895-ci il tarixli 17 saylı əmrə əsasən ailə vəziyyəti ilə əlaqədar olaraq işdən azad edilir.<ref name=":alim" /> Əlimərdan bəy 1893-cü ildə [[Həsən bəy Zərdabi]]nin qızı [[Pəri xanım Topçubaşova]] ilə ailə həyatı qurmuşdur. [[Həsən bəy Zərdabi]] qızı üçün Əlimərdan bəy Topçubaşovdan 10 min rubl başlıq pulu istəmişdi. Amma onun bu qədər pulu yox idi. Elə buna görə də Əlimərdan və Pəri toy mərasimi keçirməməyi və qənaət olunan pulu [[Həsən bəy Zərdabi|Həsən bəyə]] verməyi qərara almışdılar.<ref name=":7" /> Əlimərdan bəy 1896-cı ildə ailəsi ilə birgə [[Bakı]]ya köçmüşdür. === Mühacirət === 1918-ci ildən bəri [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri olaraq xaricdə fəaliyyət göstərən Əlimərdan bəy 1919-cu ilin başlanğıcından [[Paris]]də yaşamağa başlamışdır. [[Aprel işğalı]]ndan sonra Fransada mühacir həyatına davam edən Əlimərdan bəy orada çətin günlər yaşamışdır. İşğaldan əvvəl Əlimərdan bəy [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Nümayəndə Heyətinin]] maddi problemləri ilə bağlı 1920-ci ilin yanvarın 29-da [[Ceyhun Hacıbəyli]]yə məktub yazmışdır:{{sfn|Abutalıbov|2006|p=50}} {{Sitat|Bizim maddi vəziyyətimiz çox ağırdır: Gürcüstandan aldığımız 100 min frank artıq xərcləndi. Fevrala qədər çətinliklə yaşayarıq, sonra isə dava-dalaş!}} İşğaldan sonra maddi vəziyyəti çətinləşən Əlimərdan bəy bu barədə [[Ceyhun Hacıbəyli]]yə məktublarında məlumat vermişdir. [[Ceyhun Hacıbəyli]] 1928-ci ilin 30 iyulunda yazdığı bir məktubda onda və Nümayəndə Heyətinin kassasında pul olmadığını bildirmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə 1931-ci ilin 17 aprelində yazdığı məktubda mənzillə bağlı dəhşətli məsələnin hələ həll edilmədiyini, ödəmək üçün "əjdaha" tələblər qoyulduğunu və onun bu tələbləri qarşılaya bilmədiyini qeyd etmişdir.{{sfn|Abutalıbov|2006|p=50}} Əlimərdan bəyin 1926-cı ildə 25 yaşlı oğlu [[Rəşid bəy Topçubaşov]] vərəm xəstəliyindən vəfat etdi. Yaxın dostu [[Xəlil bəy Xasməmmədov]]a 1931-ci ilin aprelin 2-də yazdığı məktubda bu o, bu haqda belə demişdir:<ref name="Vilayət Quliyev">[[Vilayət Quliyev]]. [http://edebiyyatqazeti.az/news/diger/1141-elimerdan-bey-topcubasovun-kederli-bir-mektubu Əlimərdan bəy Topçubaşovun kədərli bir məktubu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180630135024/http://edebiyyatqazeti.az/news/diger/1141-elimerdan-bey-topcubasovun-kederli-bir-mektubu |date=2018-06-30 }}. edebiyyatqazeti.az, 28. dekabr 2017 {{az}}</ref> {{Sitat|Mən artıq sizə yazmışdım: ən yaxşı təsəllini verdiyimiz qurbanlarla bağlı xatirələrdə tapmaq olar. Artıq 4 ildən çoxdur ki, özüm də sakitliyi və aramı məndən ötrü həmişəyaşar fikirlərdə, hərəkətlərdə, jestlərdə, xarakterlərdə – bir sözlə, əziz Rəşidimi xatırladan, surətini gözümdə canlandıran hər şeydə tapıram. Siz də, Suad xanım da onu tanıyırdınız… Hər cümə axşamı xanımımla, Əliəkbərlə birlikdə qəbrinin üstünə gedirəm, dua oxuyuram, məzarını çiçəklərlə bəzəyirəm. Tez-tez yazılarını, kitablarını, qeydlərini gözdən keçirirəm. Ötən ildən yazı masama yenidən oğlumun portretini qoymuşam. Ağlımla onun artıq dünyada olmaması fikri ilə barışıram, ürəyimsə övladımla birlikdədir.}} Əlimərdan bəy 1932-ci ilin aprelin 2-də yazdığı məktubda [[Heydər Bammatov|Heydər Bammata]] telefon etmək və yaxud onun yanına getmək imkanın və maliyyəsinin olmadığını, evdən çıxa bilmədiyini qeyd etmişdir.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=168-233}} 1932-ci ilin 14 mayında yazdığı məktubda isə son günlərdə baş verən hadisələrlə bağlı əhvalının ikrahedici olduğunu, borcların üstələdiyini, soyuq olduğunu və ehtiyatlarının tam tükəndiyini yazmışdır.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=168-233}} [[Fayl:Funeral of Alimardan bey Topchubashov.jpg|left|thumb|Əlimərdan bəyin dəfni. Soldan 5-ci [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]dir]] Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Ceyhun Hacıbəyli]]nin oğlunun məktəbdə təhsilinin davam etdirilməsi ilə bağlı 1932-ci ilin fevralın 26-da direktora xahiş məktubu da yazmışdır:{{sfn|Yaqublu|2018|p=74}} {{Sitat|Böyük təəssüflə və kədərlə öyrəndim ki, bizim Nümayəndə Heyətinin üzvü Ceyhun Hacıbəylinin oğlu sizin rəhbəri olduğunuz Kollecdə təhsil haqqını ödəyə bilmədiyindən dərsə davamiyyətdən məhrum edilib… Öz üzərimə götürüb təsdiqləyirəm ki, ilk imkan yaranan kimi həmin şagirdin atası tərəfindən gözlənilən maliyyə sizə ödəniləcək.}} === Ölümü === Əlimərdan bəy 8 noyabr 1934 cü ildə [[Paris]] ətrafında, vəfat etmişdir. Məzarı [[Sen Klu]] şəhər qəbirstanlığında yerləşir.<ref>{{cite web |url = http://ourbaku.com/images/e/ea/Topshibachev-mogila.jpg |title = Topçubaşovlara məxsus Paris ətrafı Sen Klu şəhərindəki qəbirlərin şəkilləri. |author = Ramiz Abutalıbovun kolleksiyasından |publisher = ourbaku.com |archiveurl = https://www.webcitation.org/6CJNLWzG2?url=http://ourbaku.com/images/e/ea/Topshibachev-mogila.jpg |archivedate = 2012-11-20 |access-date = 2014-10-30 |url-status = live }}</ref> Onun dəfnində [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və bütün respublikaların sürgündə olan hökumətlərinin nümayəndələri iştirak etmişdir. Onlar Topçubaşovun həyat və fəaliyyəti barədə çıxış etmişdir.<ref name=":7" /> Məzarı başında çıxış edən [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] demişdir:<ref>https://www.amerikaninsesi.org/a/resulzade-topcubasovun-mezari-basinda/3170634.html</ref> {{cquote|Xanımlar, bəylər! Millət yolunda çalışanlarımızdan bir böyüyü ilə halallaşırıq. Heyhat! Azərbaycan parlamentinin şanlı rəisini, Nümayəndə Heyətinin sayğılı başçısını müsafiri olduğumuz Fransa torpağına əmanət buraxırıq. Parlamento rəisi, Nümayəndə Heyətinin başçısı, Milli Mərkəz üzvü və sairə kimi mərhumun daşıdığı ünvanları zikr etməklə Əli Mərdan bəy adının mənasını tamamilə anlatmaq, mövzunu bütün şümülü ilə qavramaq qətiyyən mümkün deyildir. Yetmiş beşi haqlayan yaşının heç olmasa əllisini, mərhum durmadan, yorulmadan camaat işinə və millət yoluna vermişdir. Əlli il ömür; yarım əsrlik həyat! Qoca bir dövr!… Bəli, Əli Mərdan bəyin geçinməsi ilə biz, milli həyatımızda başlı-başına bir dövrü təmsil edən mühüm şəxsiyyətdən ayrılırıq; çünki, Topçubaşi Əlimərdan bəyin ismi müəyyən bir nəsli və müəyyən bir dövrü andırır. Rusiyada ali təhsil görmüş, Türk və müsəlman ziyalısını barmaqla saymaq qəbul olduğu bir zamanda idi ki, Əli Mərdan bəy meydana çıxmışdı. …Çox çəkməz məmləkət qurtular; və o zaman mütəşəkkir millət ilk parlamentinin rəisini, istiqlal davasının vəkilini xatırlar, gələr, səni oğlunla bərabər buradan alar, arzu etdiyin vətən torpağına götürər və xatirəni əbədiləşdirər… Budur sənə söyləyəcəyim son söz! … Sənə bizlərdən minlərlə rəhmət ! … Sənə bizlərdən minlərlə hörmət!! …}} Daha sonra [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] Əlimərdan bəy Topçubaşovun xatirəsinə [[Qurtuluş toplusu|"Qurtuluş" jurnalında]] yazmışdır:<ref>"Qurtuluş" jurnalı. Berlin, 1934, № 2.</ref> {{Sitat|Bir millətin siyasi tarixində mühüm və davamlı bir yer tutan adam üçün “öldü” deyərlərsə, inanmayınız – Əlimərdan bəy ölməmişdir!}} == Siyasi-ictimai fəaliyyəti == === Rusiya imperiyası və keçid dövrü === ==== Qəzet fəaliyyəti ==== 1896-cı ildə [[Bakı]]ya gələn Əlimərdan bəy Topçubaşov vəkilliklə məşğul olmuş və bir sıra məhkəmə proseslərini qazanmışdır. Bu nailiyyətlər şəhər əhalisi içərisində ona böyük nüfuz və hörmət qazandırmışdır. [[Fayl:Ismail Gaspirali, Hasan bey Zardabi and Alimardan bey Topchubashov.jpg|left|thumb|[[İsmayıl Qaspıralı]], [[Həsən bəy Zərdabi]], Əlimərdan bəy Topçubaşov. Bakı, 1894-cü il{{Sfn|Həsənli|2013|p=294}}|220x220px]] Əlimərdan bəy 1888-ci ildən [[Bakinskiye izvestiya (qəzet)|"''Bakinski torqovo–promışlennı listok"un'']] redaktoru olmuşdur.{{sfn|Brokhaus|Efron|1890–1907}} 1897-ci ildə Nikolay Sokalinskinin ölümündən sonra [[Kaspi (qəzet)|"''Kaspi''" qəzetinin]] naşirliyini [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]] öz üzərinə götürür və redaksiyanı Nikolayevski küçəsindəki binaya köçürür. 1898-ci ildə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in aldığı [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetində]] baş redaktorluq etməyə başladı. Əlimərdan bəy Topçubaşov 1898-ci ilin iyunun 24-dən 1907-ci ilin oktyabr ayının 20-nə qədər [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetinin]] baş redaktorluğunu etdi. Onun redaktoru olduğu dövrdə [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi"də]] [[Həsən bəy Zərdabi]], [[Məhəmməd ağa Şahtaxtinski]], [[Əhməd bəy Ağaoğlu|Əhməd bəy Ağayev]], [[Firidun bəy Köçərli]], [[Haşım bəy Vəzirov]] kimi şəxslər yazılarla çıxış edirdi. Bu dövrdə onun "Müsəlmanlar azadlıq hərəkatında"<ref name=":4">"Kaspi", 1905, № 216</ref>, "Müsəlmanların dirçəliş dövrü"<ref name=":5">"Kaspi", 1905, № 222</ref>, "Milli qırğına nə vaxt son qoyulacaq?"<ref name=":6">"Kaspi", 1905, № 225</ref> məqalələri [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetində]] nəşr olunmuşdur Əlimərdan bəyin 1905-ci ilə qədər [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzatində]] 25 məqaləsi işıq üzü görmüşdür.{{sfn|Yaqublu|2011|p=55}} Əlimərdan bəyin [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetinin]] baş redaktoru olması ilə qəzet daha çox ictimai maraq kəsb etməyə başladı. "Qafqaz təqvimi"ndə verilən məlumata görə 1899-cu ildə [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzeti]] 2500 tirajla, 1900–1902-ci illərdə 3500 tirajla, 1904-cü ildə 5100 tirajla, 1906-cı ildə isə 10 000 tirajla nəşr edilirdi.{{sfn|Yaqublu|2011|p=52-53}} Əlimərdan bəy həmçinin "[[Bakı (qəzet)|Bakı]]" və "[[Həyat (qəzet)|Həyat]]" qəzetlərinin də redaktoru olmuşdur. Bakı general-qubernatoru Dimitri Odintsov polis departamentinə 1901-ci il 14 noyabr tarixində göndərdiyi tamamilə gizlin məlumatında əhali arasında məzhəb məsələsinə, xüsusən də [[İran]] və [[Türkiyə]]yə münasibətə, panislamizmə, gənc türklərlə əlaqəyə diqqət yetirməyi tapşırdı. Bakı general-qubernatoru Dimitri Odintsov bir qrup azərbaycanlının izlənilməsini, onların fəaliyyətlərinin təftişini Jandarm İdarəsindən tələb edirdi. İzləniləcək ziyalıların siyahısında [[Həsən bəy Zərdabi]]nin, Əlimərdan bəy Topçubaşovun, [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]nun, [[Nəriman Nərimanov]]un, [[Haşım bəy Vəzirov]]un, [[Sultan Məcid Qənizadə]]nin, [[Əliabbas Müznibi]]nin adları var idi.<ref name=":2">[http://www.sherg.az/site/id-29264/Birinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si_ill%C9%99rind%C9%99_Az%C9%99rbaycan_m%C9%99tbuat%C4%B1…#.WusG2qSFOM8 birinci dünya müharibəsi ərəfəsində milli mətbuat] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190528124140/http://www.sherg.az/site/id-29264/Birinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si_ill%C9%99rind%C9%99_Az%C9%99rbaycan_m%C9%99tbuat%C4%B1%E2%80%A6#.WusG2qSFOM8 |date=2019-05-28 }}.s.97</ref> ==== Bakı Şəhər Dumasında ==== Əlimərdan bəy Topçubaşov 1897-ci ilin oktyabr ayının 14-də [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilən seçkilərdə 154 səs yığaraq [[Bakı Şəhər Duması|Dumaya]] üzv seçilmişdir.<ref name=":alim" /> Əlimərdan bəy [[Həbib bəy Mahmudbəyov]] və [[Fərrux bəy Vəzirov]]la birgə [[Bakı Şəhər Duması]]na üzv seçilmiş ilk müsəlman şəxslər oldular. [[Fayl:Əhməd bəy Ağaoğlu, Əlimərdan bəy Topçubaşov və İllarion Vorontsov-Daşkov.jpg|Əhməd bəy Ağaoğlu, Əlimərdan bəy Topçubaşov və İllarion Vorontsov-Daşkov. Tiflis, 1906-cı il|150px|thumb]] 1901-ci ilin oktyabr ayının 29-u və noyabr ayının 18-də yeni qaydalar əsasında dörd il müddətinə [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilən seçkilərdə Əlimərdan bəy yenidən üzv seçilmiş, seçkinin nəticələri 1902-ci ilin fevralın 25-də Tiflisdə Qafqazın Mülki Hissəsinin baş rəisi tərəfindən təsdiqləndikdən sonra o, [[Bakı Şəhər İdarəsi]]nin sədri kimi fəaliyyətə başlamışdır.<ref name=":10">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.tarixinstitutu.az/personalities/view/92 |access-date=2021-08-18 |archive-date=2020-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200217200011/http://tarixinstitutu.az/personalities/view/92 |url-status=live }}</ref> [[Fayl:Tagiyev with schoolgirls of the first muslim school for girls.jpg|left|thumb|300x300px|İmperatriça Aleksandra Rus-Müsəlman Qız Məktəbində. Ortada [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]], oturanlardan soldan 1-ci Əlimərdan Topçubaşovdur. Bakı, 1901-ci il]] 1901-ci ildə [[İmperatriça Aleksandra Rus-Müsəlman Qız Məktəbi]]nin açılışı baş tutur. Açılışda məktəbin ünvanına göndərilən təbrik teleqramları oxundu. Əlimərdan bəy Topçubaşov da tədbirdə iclasda iştirak edərək təbrik məktubu oxumuşdur. Duma fəaliyyəti boyunca o, Şəhər Məktəb Komissiyasının üzvü, Mariya qadın gimnaziyasının, [[Bakı Kommersiya Məktəbi]]nin və [[İmperatriça Aleksandra Rus-Müsəlman Qız Məktəbi]]nin Qəyyumlar Şurasının üzvü olmuşdur.<ref name=":alim" /> Bakı Kommersiya Məktəbinin Qəyyumlar Şurasının üzvü olmuş Əlimərdan bəy Topçubaşov təhsil alan kontingentin milli və dini xüsusiyyətlərini nəzərə almağın zəruriliyi məsələsini irəli sürürdü.{{sfn|İsmayılov|Maksvell|2012|p=173}} Rusiyanın Şərqlə ticarət əlaqələrinin genişlənəcəyini nəzərə alan Əlimərdan bəy Topçubaşov məktəbdə təhsil alanlara Şərq dillərini, həmçinin Qafqaz ölkələri ilə qonşu ölkələrin iqtisadi coğrafiyasını öyrənməyi lazım bilirdi.{{sfn|İsmayılov|Maksvell|2012|p=173}} Əlimərdan bəy 1905-ci ildə yaradılan [[Bakı Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyəti]]nin İdarə Heyətinin üzvü seçilmişdir. 1905-ci ilin iyununda fəhlə etirazları zamanı burjuaziyanın təşəbbüsü ilə "Barışıq Komitəsi" yaradıldı. [[Bakı Şəhər Duması]] tərəfindən komitəyə 28 üzv seçildi. Onların sırasında [[Kərbəlayı İsrafil Hacıyev]], Hacı Aslan Aşurov, [[Abdulla Zərbəliyev|Kərbəlayı Abdulla Zərbəliyev]], [[İsa bəy Hacınski]], [[Mirzə Əsədullayev]], İsmayıl bəy Səfərəliyev, Abdulla Səlimxanov, Əlimərdan bəy Topçubaşov və [[Əhməd bəy Ağayev]] də var idi. ==== I Dövlət Dumasında ==== {{Həmçinin bax|Rusiya imperiyası I Dövlət Duması}} [[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov.jpg|thumb|Topçubaşov I Dövlət Dumasının üzvü olarkən|left]] 1905-ci ilin sentyabrında çarizm Bakı proletariatını inqilabi mübarizədən çəkindirmək məqsədilə neft sənayeçiləri ilə fəhlə nümayəndələrinin müşavirəsini keçirməyə icazə verdi. Müşavirəyə nümayəndələr göndərmək üçün seçkilər keçirildi. Müşavirəyə seçilən nümayəndələr arasında Əlimərdan bəy Topçubaşov da olmuşdur. Müşavirə sentyabrın 30-da [[Sankt-Peterburq]]da açılmış və Əlimərdan bəy Topçubaşov müşavirədə Bakı fəhlələrinin acınacaqlı vəziyyəti haqqında məlumat verərək onların mənafeyini müdafiə etmişdir. [[Fayl:Former Deputies of Russian State Duma arrive in Vyborg.jpg|thumb|300x300px|Vıborq müraciətnaməsi üçün toplaşan Duma üzvləri. Sağdan aşağı ilk sıra və ikinci sırada duran iki şəxsin arasındakı Əlimərdan bəy Topçubaşovdur]] Çar 1905-ci ilin dekabrında Dövlət Dumasına seçkilər haqqında qanun çıxardı. 1906-cı ilin mart-aprel aylarında [[Bakı quberniyası|Bakı]] və [[Yelizavetpol quberniyası|Yelizavetpol]] quberniyalarında ilk dəfə olaraq [[Rusiya İmperiyasının Dövlət Duması|Dövlət Dumasına]] seçkilər keçirildi. Azərbaycandan [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]na Bakı quberniyasından [[Əsədulla bəy Muradxanov]], [[Məmmədtağı Əliyev]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, Yelizavetpol quberniyasından isə [[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev]] və [[İsmayıl xan Ziyadxanov]] deputat seçilmişdir.<ref name=":8" /> 1906-cı il aprelin 27-dən iyulun 8-nə qədər [[Sankt-Peterburq|Peterburqda]] [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|Birinci Dövlət Duması]] fəaliyyət göstərmişdir. [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|Birinici Dövlət Dumasında]] ümumilikdə 25 müsəlman deputat fəaliyyət göstərmişdir. 1906-cı ilin iyunun 21-də Əlimərdan bəy Topçubaşovun sədrliyi ilə [[Rusiya İmperiyasının Dövlət Duması|Dumada]] Müsəlman fraksiyası yaradıldı.{{sfn|Abutalıbov|2012|p=12}} O, həmçinin Dumadakı Xalq Azadlığı fraksiyasının sol qanadına qatılmış və [[Xalq Azadlığı Partiyası]]nın üzvü olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://axar.az/news/layiheler/466118.html |access-date=2021-08-18 |archive-date=2021-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210507043640/https://axar.az/news/layiheler/466118.html |url-status=live }}</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşov Dumada müzakirə edilən bir sıra məsələlərin müzakirəsində iştirak etmiş, hökumətin aqrar və köçürmə siyasətini pisləmiş, Rusiyadakı azsaylı xalqlara, əsasən müsəlmanlara muxtariyyət verilməsi tələbinin tərəfdarı olmuşdur. Müsəlman fraksiyanın, eləcə də onun daxil olduğu Muxtariyyətçilər Birliyinin parlament qrupunun fəaliyyəti çar hakimiyyətini narahat edirdi. Çar hökuməti onun fəaliyyətini tənqid edən inqilabi mövqeli Dumanı 72 gündən sonra qovdu. 1906-cı ilin iyulun 8-də Duma buraxıldı və kadetlər deputatlara [[Sankt-Peterburq|Peterburqdan]] bir qədər kənarda – [[Vıborq]]da toplaşmağı təklif etdilər. 200-ə yaxın deputat Dumanın qovulmasına etiraz edərək 1906-cı il iyulun 9–10-da [[Vıborq]]da iclas keçirdilər və "Vıborq müraciətnaməsi"ni qəbul etdilər. Həmin sənəddə Dumanın müdafiəsi üçün vergidən imtina, hərbi xidmətdən yayınma formalarından istifadə əsaslandırılırdı. Həmin Vıborq çağırışını 6 deputatla birgə Əlimərdan bəy Topçubaşov da imzalamış, bu fəaliyyətinə görə 1908-ci ilin yayında üç ay müddətinə həbsdə saxlanılmışdı. Bu zaman o, [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetindəki]] işindən və [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvlüyündən xaric edilmişdir.<ref name=":8" /> Bu dövrdə Əlimərdan bəy [[Qacar dövləti]] tərəfindən ədliyyə nazirliyindəki departamentlərin birinə rəhbərlik etməyə dəvət edilmişdir. Lakin o, bu dəvəti qəbul etməmişdir. ==== Ümumrusiya müsəlmanları qurultaylarında ==== {{Həmçinin bax|Ümumrusiya Müsəlmanları Qurultayı}} 1905-ci il avqustun 15-də [[Nijni Novqorod]]da yarmarka zamanı icazəsiz keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının I qurultayında sədr [[İsmayıl Qaspıralı|İsmayıl bəy Qaspıralı]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, Rəşid İbrahimov və Əbülsüqut Axtyamov isə onun müavinləri seçildilər. Qurultayı Əlimərdan bəy Topçubaşov açmışdır. Qurultayda müzakirə edilən əsas məsələlərdən biri siyasi və mədəni sahədə bütün Rusiya müsəlmanlarını birləşdirməyə qabil müsəlman siyasi partiyasının yaradılması məsələsi idi. Müzakirələrdən sonra [[İttifaqi-Müslimin|"İttifaqi-müslimin"in]] yaradılması qərara alındı.<ref name=":8" />{{sfn|Krımlı|1996}} 1906-cı il yanvarın 13–23-də [[Sankt-Peterburq|Peterburqda]] gizli şəraitdə, rəsmi icazə olmadan keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının II qurultayında Azərbaycandan Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Qara bəy Qarabəyov]] və [[Əsədulla Axundov]] iştirak etmişdir. Qurultayda Əlimərdan bəy Topçubaşov tərəfindən hazırlanmış [[İttifaqi-Müslimin|"İttifaq"ın]] proqram və nizamnamə layihələri, [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması]]na seçkilərdə taktikası müzakirə olunmuşdu. 23 bənddən ibarət nizamnamə və müvəqqəti proqram layihəsi qəbul edilmiş, növbəti qurultaya qədər çatışmazlıqların aradan qaldırılması tövsiyə olunmuşdu. Qurultay Duma seçkilərində kadetlərlə birlikdə hərəkət etməyi qərara almışdı.<ref name=":8" /><ref>{{cite web|url=http://e-derslik.edu.az/books/149/units/unit-1/page71.xhtml|title=Rusiya müsəlmanlarının ikinci qurultayının nümayəndələri|author=|date=|website=e-derslik.edu.az|publisher=|language=|access-date=14 iyul 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210714082553/http://e-derslik.edu.az/books/149/units/unit-1/page71.xhtml|archive-date=2021-07-14|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Azerbaijani delegation to Armenia-Azerbaijan Peace Talks in 1906 in Tiflis.jpg|thumb|Azərbaycan siyasətçiləri və ziyalıları. Ayaq üstə sağdan 2-ci Əlimərdan bəy Topçubaşovdur. Tiflis, 1906-cı il|250x250px|left]] 1906-cı il avqustun 15–21-də yenə də Nijni Novqorodda keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının III qurultayında Əlimərdan bəy Topçubaşov sədr seçildi. Qurultay hər biri 15 nəfərdən ibarət iki komissiya (təhsil və dini işlər üzrə) yaratdı. Komissiya sədrlərinin məruzələri əsasında 33 maddəlik "Məktəb islahatı" və 13 maddədən ibarət dini siyasətin təkmilləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. Qurultayda həmçinin [[İttifaqi-Müslimin|"İttifaqi-Müslimin"in]] Əlimərdan bəy Topçubaşov tərəfındən hazırlanan 11 bölmə və 79 maddədən ibarət proqramı qəbul edildi. Proqramda konstitusiyalı monarxiya ideyası irəli sürülürdü. "İttifaqi-Müslimin"in 15 nəfərdən ibarət Mərkəzi Komitəsi və onun nəzdində 3 nəfərlik daimi büro seçilmişdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov Mərkəzi Komitənin və büronun üzvü seçilmişdi. O həmçinin partiyanın və hüquq komissiyasının sədri də seçilmişdir.<ref name=":8" /><ref name=":13">[http://pdfview.tonb.ru:8088/Default.aspx?bd=EI&mfn=27695 Сибирская торговая газета. № 138. 22 августа 1906 года. Тюмень. Ст. 2.]</ref> 1914-cü ilin iyun ayının 15–25-də Rusiyanın müsəlman vilayətlərindən olan 6 nəfər [[Rusiya imperiyası IV Dövlət Duması|Duma]] deputatı və 34 nəfər tanınmış ictimai-siyasi, nüfuzlu ruhani [[Sankt-Peterburq|Peterburqda]] toplaşıb müşavirə keçirdi. Müşavirəyə sədrlik edən [[Rusiya imperiyası IV Dövlət Duması|IV Dumada]] müsəlman fraksiyasının rəhbəri K. M. Tevkelevin təklifi ilə bu toplantı IV Müsəlman qurultayı hesab edildi. Bu müşavirə-qurultayda Əlimərdan bəy Topçubaşov Əbülsüqut Axtyamovla birlikdə sədrin müavinləri seçildilər. Ümumrusiya müsəlmanarının icazəli IV qurultayı 15 avqustun Rusiya müsəlmanlarının həmrəyliyi günü kimi bayram edilməsini qərara almışdı. Qurultay "Ruhani yığıncaqları" və müsəlman dini məktəblərinin islahatı məsələlərinə həsr olunmuşdu. Qurultayın 8 may tarixli iclasında Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycan nümayəndələri adından növbədənkənar çıxış edərək Azərbaycan xalqını gözləyən milli qırğın təhlükəsi haqqında Rusiya müsəlmanlarını, həm də müvəqqəti hökuməti xəbərdar etmişdi. Bu məsələ ilə bağlı qurultay Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərliyi ilə [[Sankt-Peterburq|Peterburqa]] nümayəndə heyəti göndərilməsi haqqında qərar qəbul etdi.<ref name=":8" />{{sfn|Məmmədzadə|1938}} Fevral inqilabından sonra qurultay sayları sıfırlanmışdır. 1–11 may 1917-ci il tarixində milyonçu [[Şəmsi Əsədullayev]]in [[Moskva]]dakı evində Rusiya müsəlmanlarının qurultayı keçirildi. Əlimərdan bəy qurultayın idarə heyətinə üzv seçilmişdir.<ref name="POSREDI">{{cite web|author=Синенко С.|title=Первый всероссийский мусульманский съезд|url=http://posredi.ru/b_17_17_1_muslim_siezd_1917.html|date=2013-11-17|publisher=POSREDI.RU|accessdate=2017-02-22|archive-date=2017-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806030328/http://posredi.ru/b_17_17_1_muslim_siezd_1917.html|url-status=live}}</ref> Qurultayda idarə etmə, milli-mədəni muxtariyyət məsələsi ətrafında müzakirələr başlamış və böyümüş, nəticədə nümayəndələr Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərliyi altında bir daha onun müzakirəsinə başlamışdır. Nümayəndələrə müraciət edən Topçubaşov idarə üsulu məsələsinin çox mühüm və böyük bir siyasi problem olduğunu və bunun onlar üçün bir imtahan məqamı olduğunu qeyd etmişdir. O, həmçinin belə bir fikir də səsləndirmişdir: {{Sitat|Hər şeydən əvvəl, biz xalq cümhuriyyəti (demokratik-federal cümhuriyyət) istəyirik, bu bizim əsas diləyimizdir. Xalq cümhuriyyəti demək, bütün hakimiyyətin tamamilə xalqın, demokrasinin öz əlində bulunan idarə deməkdir. Buna digər bir sözlə, "xalq hakimiyyəti" də deyilir}} ==== 1914–1917-ci illərdə ==== {{Əsas|Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı}} [[Fayl:Ismail Gaspirali and Alimardan bey Topchubashov.jpg|thumb|İsmayıl bəy Qaspıralı və Topçubaşov. Sankt-Peterburq, 1914-cü il|250px]]Əlimərdan bəy Topçubaşov 1914-cü ildə Bakıda 45 nəfərdən ibarət "Məşvərət Məclisi" təşkil etmiş, müsəlmanların "Tələblər paketi"ni hazırlayaraq, çar hakimiyyəti orqanlarına göndərmişdir.<ref name=":10" /> 1915-ci ildə [[Bakı]]da [[Nicat Cəmiyyəti]]nin rəhbər postlarına seçkilər keçirildi. Əlimərdan bəy seçkilərdə cəmiyyətin sədri seçildi. Baxmayaraq ki, cəmiyyətin sədri de-fakto [[İsa bəy Aşurbəyov]] idi, lakin müxtəlif dövrlərdə müxtəlif şəxslər cəmiyyətə de-yure sədrlik etmişdir. Əlimərdan bəy isə bu vəzifədə 1916-cı ilədək çalışmışdır.<ref>[[Bakı (qəzet)|Bakı]] qəzeti, 20 may 1915-ci il sayı.</ref> [[Fevral inqilabı]]ndan sonra, 1917-ci ilin aprelin 15–20-də Bakıda [[Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı]]nın keçirildi. Həmin qurultaya sədrliyi Əlimərdan bəy Topçubaşov etdi. Qurultayın açılışında o, dedi:<ref>"Kaspi", 1917, № 84.</ref> {{Sitat|Qafqaz müsəlmanlarının bugünkü qurultayı ötən yüz il ərzində birinci xalq qurultayıdır ki, burada Qafqaz müsəlmanlarının azad sözü eşidiləcək. Bu qurultay gərək Qafqazın keçmiş tarixi əzəmətini bərpa etsin.}} O həmçinin Qafqazda milli zəmində baş verən toqquşmalara işarə edərək bildirdi:<ref>1 "Kaspi", 1917, № 85.</ref> {{Sitat|Köhnə rus hökumətinin Rusiyada yaşayan rus olmayan xalqlara qarşı siyasəti ayırıcı siyasət idi, ermənilərlə azərbaycanlılar arasında olan toqquşma da insana nifrət siyasətinin nəticəsi idi.}} Qurultayda Rəyasət Heyəti adından çıxış edən Əlimərdan bəy Topçubaşov mayın 7-də keçirilən altıncı iclasa da sədrlik etmişdi. 1917-ci il avqustun 12–15-də Moskvada dövlət müşavirəsi çağırıldı. [[Rusiya müvəqqəti hökuməti|Müvəqqəti hökumətin]] çağırdığı bu müşavirəyə Rusiyanın müxtəlif yerlərindən gəlmiş 34 müsəlman nümayəndə arasında Əlimərdan bəy Topçubaşov da var idi. Avqustun 13-də [[Moskva]] müşavirəsinin müsəlman nümayəndələrinin iclası keçirildi. Burada müşavirədə çıxış edəcək nümayəndənin məruzəsini hazırlayacaq komissiya təşkil edildi. Komissiya məruzəni hazırlamağı və nitq söyləməyi Əlimərdan bəy Topçubaşova tapşırdı. Əlimərdan bəy Topçubaşov müşavirədəki nitqində qeyd etdi ki, Rusiyada yaşayan müsəlmanlar çarizmin devrilməsini alqışlayır, hər yerdə demokratik əsaslarla yaranmağa başlamış ictimai və siyasi təşkilatları, inqilabi nailiyyətləri – azadlıq, bərabərlik və qardaşlığı qoruyur və möhkəmləndirirlər. ==== İctimai Təşkilatlarının Şurasında ==== {{Həmçinin bax|Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası}} 1917-ci il martın 5-də Bakıda Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası və onun İcraiyyə Komitəsi yaradıldı. [[Məmmədhəsən Hacınski]], İ. Frolov, [[İbrahim bəy Heydərov]] və başqaları ilə yanaşı Əlimərdan bəy Topçubaşov da Komitənin tərkibinə daxil oldu. 1917-ci il martın 29-da Bakıda Müsəlman Milli Şurasının Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsi təşkil edildi. Onun tərkibinə [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[Məmmədhəsən Hacınski]], Əlimərdan bəy Topçubaşov və başqaları seçildi. 17 iyul 1917-ci il tarixində isə 33 nəfərdən ibarət yeni icraiyyə komitəsi təşkil olundu. Əlimərdan bəy Topçubaşov yeni İcraiyyə Komitənin sədri seçildi. [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası]]nın İcraiyyə Komitəsi 1917-ci il avqustun 29-da Kornilov əksinqilabi qiyamını qətiyyətlə pisləyərək, Müvəqqəti hökuməti tam müdafiə etdiyini bildirdi. 1917-ci il sentyabrın 5–6-da və 12-də [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası|Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Komitəsinin]] növbəti iclası çağırıldı. İclasda Komitənin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov, sədrin müavinləri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Fətəli xan Xoyski]] seçildi.{{sfn|Yaqublu|2018|p=60}} 1917-ci ildə Rusiyada baş vermiş [[Oktyabr inqilabı]]nın nəticəsində, [[Stepan Şaumyan]]ın başçılıq etdiyi bolşevik [[Bakı Soveti]], [[Bakı quberniyası]]nda hakimiyyəti ələ keçirmişdi. [[Bakı]]da rus və erməni silahlı dəstələri Azərbaycan əhalisini qarət etməyə başlayır. Soyğunçuluq, qarmaqarışıqlıq və özbaşına axtarışlar ancaq azərbaycanlıların yaşadığı məhəllələrdə baş veririrdi. Buna etiraz edən müsəlman tacirləri bütün mağazaları bağlamışdılar. 1917-ci il dekabrın 26-da [[Bakı]]da türklərin dükan və mağazalarının, demək olar ki, çoxu bağlanmışdı. Hadisələrdən təlaşa düşən [[azərbaycanlılar]] narahat olmağa başlayırlar. [[İsmailiyyə|"İsmailiyyə" binasının]] qarşısında mitinq keçirilir və buraya 3000 nəfərə qədər türk toplaşır və onlar [[Bakı İctimai Təşkilatlar Şurası|Müsəlman İctimai Təşkilatları Komitəsindən]] tələb edir ki, şəhərdə qayda-qanun yaradılması üçün tədbir görsünlər. Çıxış edən natiqlər soyğunçuluğa, zorakılığa və özbaşına axtarışlara etiraz edirdilər. Mitinqə gələn [[Bakı Soveti]] İcraiyyə Komitəsinin sədr müavini [[Prokofi Caparidze]] əhalini sakiləşdirmək məqsədilə, [[Sovet]] tərəfindən hər cür özbaşınalığa son qoymaq üçün lazımi ölçü götürüləcəyinə söz verir. Mitinqdə iştirak edən [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] şəhərdə qarmaqarışıqlıq olmasın deyə, 5 nəfərdən ibarət komissiya yaradılmasını təklif edir. Uzun müzakirələrdən sonra qəbul edilən qətnamədə göstərilirdi ki, özbaşına axtarışların aparılmasına və silahların müsadirə olunmasına yol verilməsin, [[müsəlmanlar]]ın yaşadığı sahələrə [[müsəlman]] milisləri qoyulsun. Eyni zamanda, qeyd olunurdu ki, qəbul edilmiş qərarları həyata keçirmək üçün [[Bakı Şəhərinin Müvəqqəti Hərbi İnqilab Komitəsi|Hərbi İnqilabi Komitəsi]] ilə birgə 5 nəfərdən ibarət komissiyanın yaradılmasını Milli Komitəyə tapşırılsın. Elə həmin gün qoyulan tələbləri yerinə yetirmək üçün Milli Komitənin təcili yığıncağı keçirilir. Bu yığıncaqda Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Bəşir bəy Aşurbəyov]], [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[İbrahim bəy Heydərov]] və [[Məmmədhəsən Hacınski]] iştirak edirdi.{{sfn|Həsənli|2009}} Buna baxmayaraq [[Mart soyqırımı|31 mart tarixində kütləvi soyqırım]] həyata keçirildi. [[Bakı Soveti]] 1918-ci il aprelin 1-də müsəlman təşkilatlarına ultimatum vermişdi.<ref name=":3">{{Cite web|title=Azərbaycan Zaqafqaziya dövlətçiliyi sistemində|url=https://drive.google.com/file/d/0B1n5hFtntvnCX0RhLW5UWmFHdkE/view|access-date=2021-08-17|archive-date=2021-08-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210818211141/https://drive.google.com/file/d/0B1n5hFtntvnCX0RhLW5UWmFHdkE/view|url-status=live}}</ref> Ultimatumun tələblərin yerinə yetirilməsi müddəti 1 aprel 1918, gündüz saat 3-ə təyin olunmuşdu. Danışıqlar axşam saat 5-də başlamışdı. Sülh danışıqlarında [[Bakı Şəhərinin Müvəqqəti Hərbi İnqilab Komitəsi|Hərbi İnqilab Komitəsindən]] [[Prokofi Caparidze]], Sako Saakyan, Zevin, Fioletov və Dudin, [[Müsavat Partiyası]]ndan [[Abbasqulu Kazımzadə]], [[İttihad Partiyası|Rusiyada Müsəlmanlıq Partiyasından]] [[Ağa Zeynal Tağıyev]], [[Bakı Şəhər Rəisliyi|Bakı Şəhər Rəisi]] İlyuşkin, Zaqafqaziya Milli Komitəsinin üzvü Əlimərdan bəy Topçubaşov, Molla Hacı Mir Mirmöhsün və Hacı Hüseyn Tağıyev, [[Erməni Milli Şuraları|Erməni Milli Şurasından]] L. Atabekyan və Ter-Mikaelyan, müsəlman və erməni ictimai xadimləri, [[İran]]ın konsulu və başqaları iştirak etmişdi.<ref name=":3" /> [[Azərbaycan]]ı üzvlər tələbləri yerinə yetirməyə razı olduqlarını bildirmişdilər və cavab sənədinə imza atmışdılar. ===== Seçkilər ===== [[Müsavat Partiyası]]nın 1917-ci ilin oktyabrında keçirilən Birinci Qurultayında Müsəlman Milli Komitəsinin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov çıxışında bəyan etdi ki, Milli Komitənin arzu və məqsədləri [[Müsavat]]ın arzu və məqsədləri ilə tamamilə uyğun gəlir. [[Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası|Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Komitəsi]] ilə [[Müsavat Partiyası]]nın proqramları üst-üstə düşdüyündən onlar 1917-ci ilin oktyabrında [[Bakı Şəhər Duması]]na seçkilərə vahid siyahı ilə gedirdilər. Oktyabr-noyabr aylarında Əlimərdan bəy Topçubaşov ümumi seçki hüququ əsasında [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilmiş seçkilərdə iştirak etmiş və [[Bakı Şəhər Duması]]na üzv seçilmişdir.[[Fayl:Transcaucasus List 10 - Musavat.png|thumb|10 nömrəli vahid siyahı|left]] 1917-ci ilin noyabrın 26-dan 28-nə qədər Cənubi Qafqazda [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisinə seçkilər]] keçirildi. [[Müsavat Partiyası]] və [[Müsəlman Milli Komitələri]] seçkilərdə vahid 10 nömrəli siyahı ilə iştirak etdi. Bu siyahıda birinci sırada [[Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsi]]nin üzvü [[Məmməd Yusif Cəfərov]], ikinci sırada isə Əlimərdan bəy Topçubaşovun adı yazılmışdı. [[Müsavat Partiyası]] və [[Müsəlman Milli Komitələri]]nin vahid 10 nömrəli siyahısı Zaqafqaziya seçki bölgəsində 615 816 (25.08%) səs toplayaraq əsasən Gürcüstan əhalisinin səs verdiyi [[menşeviklər]]dən sonra seçkini ikinci tamamladı.{{sfn|Süni|2019|p=177-178}}{{sfn|Svetoxovski|2004|p=107}}{{sfn|Radkey|1989|p=129-131}} Bu, həmçinin 10 nömrəli siyahıya müsəlmanlarının 63 faizinin səs verdiyi mənasına gəlirdi.{{Sfn|Həsənli|2013|p=274-275}} Əlimərdan bəy Topçubaşov bu seçkilərdəki qələbədən sonra, 1917-ci ilin dekabr ayında Cənubi Qafqaz Müsəlman Komitəsinin rəhbərliyindən istefa verdi. Lakin Rusiyada hakimiyyətə gələn bolşeviklər 1918-ci ilin yanvarın 5-də fəaliyyətə başlayan [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]]nin yanvarın 6-da buraxılması haqqında dekret verdilər.{{sfn|Yaqublu|2018|p=60}} ==== Zaqafqaziya Seymində ==== Bu hadisədən sonra 1918-ci ilin yanvarında [[Tbilisi|Tiflisdə]] [[Cənubi Qafqaz|Zaqafqaziyadan]] Müəsisslər Məclisinə seçilən nümayəndələr regional qanunverici orqan olan [[Zaqafqaziya Seymi]]nin yaradılması qərarına gəldilər və [[Zaqafqaziya Seymi|Seymin]] ilk iclası 1918-ci ilin fevralın 23-də keçirildi. Əlimərdan bəy Topçubaşov da [[Zaqafqaziya Seymi|Seymin]] üzvü olmuşdur. [[Zaqafqaziya Seymi|Seymdə]] müsəlman üzvlər [[Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası|Müsəlman fraksiyasını]] təsis etdilər. Əlimərdan bəy Topçubaşov "Müsəlman və demokratik bitərəflər qrupu"nun üzvü olaraq bu fraksiyaya daxil oldu.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü === [[Fayl:Topch.jpg|thumb|200x200px|Əlimərdan bəy Topçubaşov]] [[Mart soyqırımı|1918-ci ilin mart hadisələrindən sonra]] aprel ayının 3-də Əlimərdan bəy Topçubaşov erməni əsgərləri tərəfindən həbs edilib bir ay saxlanıldı. Sonradan [[Hümmət Partiyası|Hümmət təşkilatının]] zaminliyinə verilib azad olunsa da, ermənilərin tələbi ilə yenidən tutulub [[Bayıl həbsxanası]]na göndərildi.{{Sfn|Həsənli|2013|p=278-279}} Həbsxanadakı ağır şəraitdən sonra nəzarət altında xəstəxanaya yerləşdirilən Topçubaşov yenidən zaminə verilərək azadlığa buraxıldı.{{sfn|Yaqublu|2018|p=61}} 28 may 1918-ci il tarixində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]] [[Tiflis]]də [[Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi]]ni imzaladığı vaxtda Əlimərdan bəy Bakıda həbsdə idi. Bu səbəbdən o, ilk hökumət olan [[I Xoyski hökuməti]]ndə post tuta bilməmişdir. ==== Hökumətdə ==== Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Fətəli xan Xoyski]]nin 1918-ci ilin 17 iyunu tarixində təşkil etdiyi [[II Xoyski hökuməti]]ndə portfelsiz nazir təyin olunmuşdur. 6 oktyabr tarixində kabinə daxili dəyişikliklər zamanı Topçubaşov xarici işlər naziri vəzifəsinə təyin edilmişdir. Hökumət [[Osmanlı imperiyası]] və onun vasitəsilə Avropa ölkələri ilə diplomatik əlaqələr yaratmaq məqsədilə Əlimərdan bəy Topçubaşovu fövqəladə səlahiyyətli nazir kimi [[İstanbul]]a göndərmişdir. 1918-ci ilin avqustunda [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədri [[Fətəli xan Xoyski]] bu məzmunda 1144 saylı qərar verdi və bununla bağlı İstanbuldakı Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinin sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]yə teleqram göndərdi:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 970, s. 1, i. 138, v. 2.</ref> {{Sitat|Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinin cənab sədrinə. Hökumətin 1918-ci ilin 20 avqust tarixli qərarına əsasən Azərbaycan Respublikası hökumətinin üzvü, nazir Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycan Respublikasının maraqlarına aid olan bütün məsələlərlə bağlı fövqəladə səlahiyyətlə Osmanlı hökuməti imperatorluğuna göndərilir. Hökumət qərara aldı ki, sədrlik etdiyiniz nümayəndələri məlumatlandıraq ki, əgər Beynəlxalq konfrans baş tutarsa, Əlimərdan bəy Topçubaşovla əlaqədə olun və o, Azərbaycan Sülh Nümayəndəliyinin tamhüquqlu üzvü kimi orada iştirak etmək hüququna malikdir.}} 1918-ci il avqustun 23-də [[Gəncə]]dən yola düşən Əlimərdan bəy Topçubaşov əvvəlcə [[Tiflis]]də qalaraq bir sıra görüşlər keçirmişdir. Burada o, [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan hökumətinin]] rəhbərləri və [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] nümayəndəsi [[Əbdül Kərim Paşa]] ilə görüşlər keçirmiş, daha sonra isə [[Batumi|Batum]] marşrutu ilə hərəkət etmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov fövqəladə nümayəndə və səlahiyyətli nazir kimi 1918-ci il sentyabrın 28-də [[İstanbul]]a gəldi və bir neçə gün sonra rəsmi görüşlərə başladı.{{sfn|Yaqublu|2018|p=61}} Əlimərdan bəy Topçubaşovun ilk görüşünü [[Osmanlı imperiyası]]nın sədrəzəmi [[Tələt Paşa]] ilə keçirmişdir. [[Tələt Paşa]] həmin görüşdə [[Berlin]]ə olan səfəri haqqında məlumat verdi və orada Azərbaycanın maraqlarından çıxış etdiyini söylədi. O, [[Avstriya-Macarıstan]]ın və [[Almaniya]]nın hələlik Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini tanımaq istəmədiyini söylədi. [[Tələt Paşa]] [[Rusiya]]nın mövqeyini açıqlayan səfir İoffenin "Müsəlmanlar Qafqazda Türkiyənin təzyiqi ilə müstəqil dövlətlərini yaradırlar" fikrini qeyd etdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə belə demişdir:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi. f. 894, s. 10, i. 150, v. 1–2.</ref> {{Sitat|Mən bir qədər rus bolşevizmi ilə tanışam, Sizi inandırıram ki, indiki Rusiya hökuməti də müsəlmanlara yaxşı münasibətdə deyil. Bunu bolşeviklər, tanınmış millətçi-şovinistlər olan və bir gündə bolşeviklərə çevrilən erməni daşnaklarını Bakıda özlərinə köməyə dəvət edərkən sübut etdilər}} [[Tələt Paşa]] öz növbəsində demişdi ki, bizim yalnız bir arzumuz, yəni Rusiya imperiyasının dağılması yerinə yetmişdir. Bu, həm bizim, həm sizin, həm də ki, bütün Qafqaz və [[Rusiya xalqları]] üçün yaxşı nəticədir. Bundan səmərəli istifadə etmək üçün azərbaycanlılar, ermənilər və gürcülər öz aralarında olan kiçik ziddiyyət və narazılıqları unudub, səmimi əlaqələr yaratmalıdırlar. Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Bakı döyüşü|Bakının azad olunmasında]] göstərilən köməyə görə Türkiyə hökumətinə öz təşəkkürünü bildirdi.{{sfn|Yaqublu|2018|p=62}} Əlimərdan bəy Topçubaşov oktyabrın 2-də eyni gündə [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] xarici işlər naziri Əhməd Nəsimi ilə də görüş keçirdi. Bu görüşdə də Əhməd bəy Əlimərdan bəyə [[Osmanlı imperiyası]]nın Azərbaycana kömək etməyə hər zaman hazır olduğunu qeyd etdi və ölkənin erməni və gürcülərlə sərhədləri məsələsinə toxundu.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi. f. 894, s. 10, i. 150, v.3</ref> [[Osmanlı]] xarici işlər naziri Əhməd Nəsim bəy Qafqaz respublikalarının öz aralarında olan ixtilafları aradan qaldırmağın, qarşılıqlı razılıq əsasında sərhədləri müəyyənləşdirməyin zəruriliyini qeyd etmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov isə ermənilərlə bir yerdə işləməyin qeyri-mümkünlüyünü əsaslandırmış və demişdi ki, ermənilərin iştahı çox böyükdür. Bu iştahı onlar özgələrin, ilk növbədə bizim hesabımıza doyurmaq istəyirlər. Onlar demək olar ki, bütün ölkələrin paytaxtlarında əks-təbliğat aparıb bizim millətin öz dövlət həyatını qurmağa qadir olmadığını və qonşu xalqlarla sülh şəraitində yaşamağı bacarmadığına dair saxta məlumatlar yayıb Azərbaycanın mənafeyinə ziyan vururlar. Buna görə də [[Avropa]] paytaxtlarında nümayəndəliyimizin olması bizim üçün zəruridir. [[Fayl:Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinə sədr təyin olunması.jpg|thumb|Əlimərdan bəyin Azərbaycan Sülh Nümayəndə Heyətinə sədr təyin olunması haqqında qərar]] Əlimərdan bəy oktyabrın 2-də Osmanlı sultanı [[VI Mehmed Vahidəddin]]in qəbulunda olmuşdur. Əlimərdan bəy danışıqlar zamanı qeyd etmişdi ki, azərbaycanlıları çoxlu istəməyənlər vardır, lakin azərbaycanlılar heç vaxt düşmənlərdən qorxmamışlar, çünki bilirlər ki, onların böyük dostu vardır. "Dost yox, qardaş!", -deyə Sultan söhbətə başlamış və bildirmişdi ki, bütün türklər azərbaycanlıların qardaşıdır və bu qardaşlıq əbədi olmalıdır.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy İstanbulda bu xronologiya ilə görüşlər keçirmişdir:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi. f. 894, s. 10, i. 150, v.10–11</ref> # 1918-ci il, 3 oktyabr, 3-cü gün, saat 12:40-da [[Osmanlı imperiyası]]nın ədliyyə naziri Xəlil bəylə (Menteşe) görüş; # 1918-ci il, 3 oktyabr, 3-cü gün, saat 12:50-də [[Osmanlı imperiyası]]nın hərb naziri [[Ənvər Paşa]] ilə görüş; # 1918-ci il 21 oktyabr, birinci gün, saat 14:15-də [[Osmanlı imperiyası]]nın yeni sədrəzəmi [[Əhməd İzzət Paşa]] ilə görüş; # 1918-ci il 27 oktyabr, bazar günü, saat 12-də [[Osmanlı imperiyası]]nın yeni xarici işlər naziri Mehmed Nəbi bəylə görüş; # 1918-ci il 28 oktyabr, birinci gün, saat 12:15-də [[Osmanlı imperiyası]]nın xalq maarif nazirinin müavini ilə görüş; # 1918-ci il 28 oktyabr, birinci gün, [[Osmanlı imperiyası]]nın yeni şeyxülislamı Ömər Hulusi əfəndi ilə görüş; # 1918-ci il 3 noyabr, saat 21:30-da [[Osmanlı imperiyası]]nın dəniz (bəhriyyə) naziri və Osmanlının Batum və Trapezund konfransındakı nümayəndə heyətinin sədri [[Rauf Orbay|Rauf bəylə]] görüş; # 1918-ci il 4 noyabr, saat 12:10-da [[Osmanlı imperiyası]]nın xarici işlər nazirinin müavini Rəşad Hikmət bəylə görüş; # 1918-ci il 5 noyabr, saat 11:20- də [[Osmanlı imperiyası]]nın Xarici İşlər Nazirliyində Mehmed Nəbi bəylə görüş; # 1918-ci il 8 noyabr, saat 14-də, [[Osmanlı imperiyası]]nın maliyyə naziri Mehmed Cavid bəylə görüş Hərbi nazir [[Ənvər Paşa]] ilə danışıqlar zamanı Azərbaycan ordusu üçün hərbi kadrların hazırlanması, silah və hərbi sursat təchizatı ilə bağlı məsələlər, xalq maarifi nazirinin müavini ilə görüşdə azərbaycanlı gənclərin Türkiyəyə oxumağa göndərilməsi məsələsi müzakirə edilmişdi. Əlimərdan bəy şeyxülislamla Ömər Hulusi əfəndi ilə görüşündə yüzillik rus müstəmləkəçiliyinin [[Azərbaycan]] mənəviyyatına vurduğu zərbəni qeyd edərək sünni-şiə ədavətinin qızışdırılmasının ənənəvi rus siyasəti olduğunu göstərmiş və Rusiya imperatoru [[I Pyotrun vəsiyyətnaməsi|I Pyotrun vəsiyyətlərini]] misal gətirmişdi. ===== Mudros müqaviləsi ===== 1918-ci ilin payızında [[Almaniya]], Osmanlı, [[Avstriya-Macarıstan]] və [[Bolqarıstan]]ın daxil olduğu Dördlər İttifaqı [[Birinci Dünya müharibəsi]]ndə məğlubiyyətə uğramışdı. Oktyabrın 30-da [[Osmanlı imperiyası]] [[Mudros müqaviləsi]]nin ağır şərtlərinə imza atmağa məcbur olmuşdu. Həmin sazişin 11-ci maddəsinə görə, türk ordusu tezliklə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] və Zaqafqaziyanı tərk etməli, Azərbaycanda olan Osmanlı dəstələri bir həftədən gec olmayaraq [[Bakı]]dan, bir aydan gec olmayaraq bütün [[Azərbaycan]]dan çıxmalı idi. 15-ci maddəyə görə, Türkiyə Zaqafqaziya dəmir yolu üzərində nəzarət hüququnu [[Antanta]]ya verməli və müttəfiqlərin Bakını tutmasına heç bir etiraz etməməli idi. Noyabrın 4-də Əlimərdan bəy [[Mudros müqaviləsi]]nin Azərbaycana aid hissəsi ilə bağlı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hökumətinin xarici işlər nazirinin müavini Rəşad Hikmət bəyə etiraz notası verdi. O, [[Bakı]] şəhəri haqqında maddənin [[Mudros müqaviləsi]]nə daxil edilməsinin beynəlxalq hüquqa zidd olmasını, Azərbaycanın ingilislər tərəfindən işğal edilməsinin asanlaşmasına xidmət etdiyini bildirdi. Osmanlı Xarici İşlər Nazirliyi isə cavab notasında bildirirdi ki, [[Antanta]] ilə barışıq şərtlərini yerinə yetirərkən sultan hökuməti ingilis qoşunlarının Bakını tutması ilə bağlı yarana biləcək münaqişədən kənarda qalmaq istəyir.<ref name=":10" /> [[Mudros müqaviləsi]]nə əsasən Azərbaycan ərazisi ingilis qoşunlarının işğal zonasına daxil edilmişdi. Əlimərdan bəy oktyabrın 31-də İstanbuldan baş nazir [[Fətəli xan Xoyski]]yə yazdığı məktubunda təcili surətdə [[Rəşt]] və [[Ənzəli]]də olan ingilislərlə danışığa girməyi və Milli Şuranın çağırılmasını məsləhət görmüşdü. Bu çağırışa cavab olaraq [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] və [[Musa bəy Rəfiyev]]dən ibarət nümayəndə heyəti noyabrın əvvəlində Böyük Britaniyanın Şimali İran ordusunun komandanlığı ilə görüşmək üçün [[Ənzəli]]yə yola düşmüşdü. Azərbaycan hökumətinin nümayəndələri hələ 1918-ci ilin noyabrında Ənzəlidə Müttəfiq qoşunların baş komandanı general [[Vilyam Tomson (general)|Vilyam Tomsonla]] danışıqlar zamanı Azərbaycanın beynəlxalq sülh konfransında iştirak edəcəyinə təminat almışdılar. Topçubaşov erməni və gürcü nümayəndələri ilə təmasda olub əlaqələri möhkəmləndirməyi və Azərbaycanın konfransa hazırlaşmasını zəruri hesab edirdi. 1918-ci il noyabrın 17-də general [[Vilyam Tomson (general)|Vilyam Tomsonun]] başçılığı ilə ingilis qoşunları Bakıya daxil oldu. Həmin vaxt [[İstanbul]]da Antanta, Fransa, İngiltərə, Amerika, İtaliya, [[Yunanıstan]] və [[Yaponiya]] diplomatik nümayəndələrinə təqdim edilmiş memorandumun müəllifi olan Topçubaşov Azərbaycan hökuməti adından əsrlər boyu qonşuluq etmiş erməni və gürcü xalqları ilə daha da yaxınlaşmağın, bu xalqların bir konfederasiyada birləşməsinin mümkün hesab edildiyini bildirdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov İstanbulda [[Ukrayna]]nın Osmanlıdakı təmsilçisi Sukovkin, [[Qacar dövləti]]nin Osmanlıdakı təmsilçisi [[Mirzə Mahmud xan Dəvəli-Qacar|Mirzə Mahmud xan]], ingilis polkovniki Tamp, [[Rusiya müvəqqəti hökuməti]]nin sabiq xarici işlər naziri [[Pavel Milyukov]], Amerika rəsmisi, prezident [[Vudro Vilson|Vilsonla]] yaxınlığı ilə seçilən cənab Braun, [[İtaliya Krallığı]]nın Osmanlıdakı nümayəndəliyinin katibi qraf Sfort, İsveçin Osmanlı təmsilçisi Ankarxberd, Rusiya imperiyasının keçmiş xarici işlər naziri Sergey Sazonov, Amerikanın Osmanlıdakı diplomatik təmsilçisi Heyk, Qacar dövlətinin xarici işlər naziri Muşavərəl Məmalək xan, Hollandiyanın Osmanlıdakı təmsilçisi Van Der Does de Villebua, Ukraynanın Bolqarıstan təmsilçisi A. Sulqin, Erməni Milli Şurasının sədri və Erməni nümayəndələrinin Paris Sülh Konfransındakı başçısı Avetis Aqaronyan ilə də görüşlər keçirmişdir.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy Topçubaşov bu görüşlərdə həmin ölkə təmsilçilərinə Azərbaycanla bağlı məlumatlar verir, onların münasibət və yanaşmalarını öyrənirdi. Bu görüşlərdə Topçubaşov onlara [[Mudros müqaviləsi]] ilə bağlı Azərbaycanın etiraz notasını təqdim etmişdir. Amerika diplomatik nümayəndəsi Naesk ilə görüşündə [[Vudro Vilsonun 14 maddəsi|Amerika Birləşmiş Ştatları pezidenti Vudro Vilsonun "on dörd sülh prinsipi"nin]] Azərbaycana şamil edilməsini, respublikanın istiqlaliyyətinin [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] tərəfindən tanınmasına köməklik göstərməsini xahiş etmişdi. Eyni zamanda, ağqvardiyaçı [[Aleksandr Kolçak|Kolçak]] və [[Anton Denikin|Denikin]] hökumətinin nümayəndəsi, Sergey Sazonovla görüşündə Azərbaycanın Rusiya əsarətindən qurtarıb müstəqil respublika yaratdığını və Rusiyanın daxili işlərinə qarışmayacağını əsaslandırdı. Topçubaşovun [[Qacar dövləti]]nin xarici işlər naziri Əliqulu xan Ənsari ilə danışığından sonra İran tərəfinin düşmənçilik mövqeyini bir qədər yumşaltmaq mümkün oldu. İngilis polkovniki Tampla görüşdən sonra o, Admiral Londondan [[Rusiya imperiyası]]ndan ayrılmış dövlətlərin təmsilçilərini qəbul etməmək haqqında formal tapşırıq aldığını yazırdı.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 151, v.24–26.</ref> [[Rusiya imperiyası]]nın keçmiş xarici işlər naziri Sergey Sazonovla keçirilən bir görüşdə isə o, Qafqaz müsəlmanlarının ruslara çox yaxın olduğunu və Rusiyadan ayrılmaq istəmədiyini Əlimərdan bəy Topçubaşova çatdırdı.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 151, v.39–41</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşovun keçirdiyi digər görüşdə [[Qacar dövləti]]nin xarici işlər naziri Muavərəl Məmalək Əli Qulu xan "Bu da doğrudur ki, Azərbaycan bizim şahların hakimiyyətinə tabe olmuşdu." deyə fikir bildirmişdi.<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 151, v.50–51</ref> 7 dekabr 1918-ci ildə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Parlamentinin]] açılışı keçirildi və mövcud [[II Xoyski hökuməti]] istefa verdi. Yenə Fətəli xan Xoyski rəhbərliyində qurulan [[III Xoyski hökuməti]]ndə isə Əlimərdan bəy Topçubaşov nazir təyin olunmadı. 1918-ci ilin dekabrın 16-da Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycanın müstəqil dövlət olaraq tanınmasında yarana biləcək problemlə bağlı [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə məktub yazdı və [[Paris Sülh Konfransı]]nda iştirak üçün bütün Zaqafqaziya Respublikalarının təmsilçilərindən Ümumi Nümayəndə Heyəti formalaşdırmağı təklif etdi:<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi, f. 894, s. 10, i. 66, v.13–15</ref> {{Sitat|Kiminlə görüşdümsə, sədrəzəmdən başlayaraq Türkiyə nazirləri, xaricilər, publisistlər, onların sırasında Türkiyənin dəniz naziri, Türkiyənin sülh danışıqlarında Nümayəndə Heyətinin sədri Rauf bəylə olan görüşlərimizdə hamı bir fikrə önəm verirdi ki, müstəqilliyə nail olmağın yolu Qafqaz xalqlarından ibarət Konfederasiya yaratmaqdır. Məncə bu, hələlik yeganə çıxış yoludur}} [[Fayl:Əlimərdan bəy Topçubaşovun deputatlıq nişanı.JPG|thumb|216x216px|Əlimərdan bəy Topçubaşovun deputatlıq nişanı]] 1918-ci ilin 23 dekabrında Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Fransa]] Respublikasının Osmanlıdakı diplomatik təmsilçisinə, Fransa hökumətinə memorandumun çatdırılması ilə bağlı məktubu təqdim olundu. Həmin məktub [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın və [[İtaliya Krallığı|İtaliyanın]] Osmanlıdakı təmsilçilərinə də çatdırıldı. Bu məktubda o, əlavə olunmuş memorandum haqqında məlumat verirdi. Qeyd edirdi ki, memorandumda Qafqaz Azərbaycanı ilə bağlı, onun bolşeviklərə qarşı apardığı mübarizə, müstəqil Azərbaycan Respublikası, əhalisi, ərazisi, gələcək quruluşu haqqında məlumatlar vardır. Əlimərdan bəy Topçubaşov məktubunda Fransa Respublikasının Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanıyacağına ümid etdiyini qeyd edirdi.<ref>25 Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Siyasi Sənədlər Arxivi, f. 277, s. 2, i. 35, v. 4–6.</ref> ==== Parlamentdə ==== 1918-ci il dekabrın 7-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] təsis olundu. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]nın və [[Müsavat Partiyası]]nın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] parlamenti açaraq bu münasibətlə onun üzvlərini təbrik etdi və onları xalqın mənafeyinin və əmin-amanlığının müdafiəçisi olmağa çağırdı. Eyni zamanda [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] parlamentin sədrinin və müavinin seçilməsini təklif etdi. O, sədr postuna Əlimərdan bəy Topçubaşovu namizəd göstərdi. [[İstanbul]]da olmasına baxmayaraq səsvermə zamanı həm sosialistlər, həm ittihadçılar, həm də müsavatçılar tərəfindən Əlimərdan bəy dəstəklənərək yekdilliklə sədr seçildi. Lakin o, səfərdə olduğu üçün parlamentin fəaliyyətinə əvvəlcə [[Həsən bəy Ağayev]], daha sonra isə [[Məmməd Yusif Cəfərov]] rəhbərlik etdi.<ref name=":azad">{{cite web|url=https://www.azadliq.org/a/azerbaycan-xalq-cumhuriyyeti-100/29000520.html|title=Həsən bəy Ağayev|author=|date=28.05.2021|website=azadliq.org|publisher=|language=|access-date=27.01.18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210627094053/https://www.azadliq.org/a/azerbaycan-xalq-cumhuriyyeti-100/29000520.html|archive-date=27.06.21}}</ref><ref name=":yaqublu">{{cite web|url=https://525.az/news/102838-cumhuriyyet-quruculari-azerbaycan-parlamentinin-sedr-muavini-hesen-bey-agayev|title=Həsən bəy Ağayev|author=Nəsiman Yaqublu|date=11.07.2018|website=525.az|publisher=|language=|access-date=27.01.18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210627094405/https://525.az/news/102838-cumhuriyyet-quruculari-azerbaycan-parlamentinin-sedr-muavini-hesen-bey-agayev|archive-date=27.06.21}}</ref> Əlimərdan bəy parlamentdə heç bir fraksiyanın üzvü olmamışdır.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} 1918-ci ilin dekabr ayının 28-də isə parlament [[Paris Sülh Konfransı]]na gedəcək nümayəndə heyətinin tərkibini seçdi. Bu tərkibə Əlimərdan bəy Topçubaşov (sədr), [[Məmmədhəsən Hacınski]] (sədr müavini), [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]], [[Əhməd bəy Ağayev]], [[Məhəmməd Məhərrəmov]], [[Ceyhun Hacıbəyli]] və [[Mir Yaqub Mehdiyev]] daxil oldu. Parlament komissiyalarının və sədarətin tərkibi bir il tamam olduqdan sonra (7 dekabr 1919) yenilənməli idi. Lakin üzvlərin təklifi ilə yeni daxili seçkilər təxirə salınmışdır. Parlamentin 29 dekabr 1919 tarixli sayca yüz on birinci iclasında sədarət üçün səsvermə keçirilir. Sədrliyə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] tərəfindən yenidən namizəd göstərilir. Qapalı səsvermə (ağ-qara şarlarla) yolu ilə Əlimərdan bəy Topçubaşov lehinə 67 şar (ağ), əleyhinə 8 şar (qara) istifadə olunur. Beləliklə Əlimərdan bəy Topçubaşov yenidən 1 illik müddətə yenidən sədr seçilir.<ref name=":alim">{{cite web|url=http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov|title=Əlimərdan bəy Topçubaşov|author=Milli Arxiv|date=22.06.2018|website=|publisher=|language=|access-date=27.01.18|archive-url=https://web.archive.org/web/20210627123532/http://www.milliarxiv.gov.az/az/elimerdan-bey-topchubashov|archive-date=27.06.21}}</ref> ==== Nümayəndə Heyətində ==== [[Fayl:Azerbaijani delegation in Paris 3.jpg|thumb|[[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Polşa Respublikası (1918-1939)|Polşa]] nümayəndələri ilə. Ön cərgədə (soldan sağa): [[Məmmədhəsən Hacınski]], [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]], Gürcüstan Nümayəndə Heyətinin sədri [[Nikolay Çxeidze]], Əlimərdan bəy Topçubaşov, Polşa Nümayəndə Heyətinin üzvü Roman Dmovski. Paris, 1920-ci il]] 1919-cu il yanvarın 20-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Paris Sülh Konfransında iştirak edəcək Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] [[İstanbul]]a gəldi. Lakin Fransa hökuməti onların [[Paris]]ə gəlməsinə viza vermədi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-44520043 |access-date=2021-08-20 |archive-date=2021-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210820223033/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-44520043 |url-status=live }}</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] Parisə buraxılmaması onlarda və Azərbaycan hökumətində narahatlıq yaradırdı. Əlimərdan bəy Topçubaşovun 1919-cu ilin 22 fevralında göndərdiyi teleqramda yazılırdı:<ref>Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Siyasi Sənədlər Arxivi, f. 277, s. 2, i. 35, v. 4–6.</ref> {{Sitat|Konstantinopoldan Bakıya – İngilis Qərargahına teleqramma.<br> Hökumətin sədrinə çatdırmağı xahiş edirəm ki, icazə verilmədiyindən hələ Parisə gedə bilməmişəm.}} Bu zaman Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Türkiyə]], [[İran]], [[Rusiya]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]] diplomatları və nümayəndələri ilə görüşlər keçirmiş, onlara Azərbaycanın siyasi və iqtisadi vəziyyəti haqqında məlumat vermiş, [[Azərbaycan]]ın bir müstəqil dövlət kimi öz ölkələri tərəfindən tanınmasına köməklik göstərmələrini xahiş etmişdir. {{Şəkillər albomu | istiqamət=şaquli | şəkil1=Alimardan bey Topchubashov in Paris.jpg | alt1= | miqyas1=250 | şəkil2=Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Parisdə.jpg | alt2= | miqyas2=250 | alt yazı=Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Parisdə | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə yazdığı 17 mart 1919-cu il tarixli məktubundan məlum olur ki, müttəfiq qüvvələrin təmsilçiləri [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] [[Paris Sülh Konfransı]]na getməsinə maneçilik yaradırlar. Fransa rəsmiləri ilə aparılan danışıqlar nəticəsində martın 29-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] yalnız 2 və ya 3 nəfərin [[Paris]]ə getməsinə icazə verildiyi bildirilirdi. İngilis nümayəndəliyi Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[London]]a getməsinə də icazə vermir, Fransa nümayəndəliyi isə yalnız fransızların müəyyən etdikləri 3 nəfərin Parisə getməyinə razılaşırdı. [[Paris]]ə [[Azərbaycan]] nümayəndələri ilə yanaşı [[Don Respublikası|Don]], [[Kuban Xalq Respublikası|Kuban]], [[Dağlılar Respublikası]], [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] nümayəndələrinin bir hissəsi də buraxılmamışdı. Bu ölkələrin nümayəndələri [[Paris]]ə viza almaq üçün birlikdə mübarizə aparmağa başladılar. Əlimərdan bəy Topçubaşovun başçılığı ilə memorandum hazırlandı və nümayəndələr onu imzalayıb [[İstanbul]]da olan Böyük Britaniya ali komissarı admiral Vebbə təqdim etdilər. Lakin gözlənilmədən [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] prezidenti [[Vudro Vilson]]un rəsmi şəkildə Versal konfransında Qafqaz məsələsini qoymasını nəzərə alınaraq nümayəndələrin Parisə getməsinə icazə verildi.{{Sfn|Həsənli|2013|p=353}} 1919-cu il aprelin 22-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərliyi ilə Parisə yola düşdü. May ayının əvvəllərində [[Paris]]ə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] üzvləri Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] və [[Ceyhun Hacıbəyli]] tərəfindən "Qafqaz Azərbaycanı Respublikasının Paris Sülh Konfransına memorandumu" adlı sənəd hazırlanaraq fransız və ingilis dillərində nəşr olundu. Sənəddə qeyd olunurdu ki, "bu bir həqiqətdir ki, milyonlarla azərbaycanlını indiyə qədər heç kim tanımır, onların etnoqrafiyası: tarixi, ədəbiyyatı, həyat tərzləri indiyə qədər dərin tədqiqatın predmeti olmayıb. Azərbaycanda hakimiyyəti yüz il davam edən rus rejimi devrilmişdir. Bu rejim hər vasitə ilə Azərbaycan xalqını ruslaşdırmağa, onun milli xarakterini sıxışdırıb çıxarmağa çalışırdı." Heyət həmçinin "Qafqaz Azərbaycanı əhalisinin etnik və antropoloji tərkibi", "Qafqaz Azərbaycanının iqtisadi və maliyyə vəziyyəti" adlı sənədlər də hazırlamışdır.{{sfn|Yaqublu|2018|p=65-67}} 1919-cu ilin may ayı ərzində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] [[Polşa]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]], [[Qacar dövləti|İran]], [[Ermənistan Demokratik Respublikası|Ermənistan]] və [[Dağlılar Respublikası]]nın nümayəndə heyətləri ilə görüşmüş və siyasi-iqtisadi vəziyyətlə əlaqədar söhbətlər aparmışlar. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] bu dövrdə 12 informasiya bülleteni də nəşr etmişdir.{{sfn|Abutalıbov|2006|p=56}} Bu dövrdə Bakıda [[I Yusifbəyli hökuməti]]nin 1919-cu il 26 may tarixli qərarı ilə həmin il mayın 28-də Azərbaycanın müstəqilliyinin elan olunmasının 1-ci ildönümü günü kimi qeyd edilmişdi. Bayram günü bütün qəzetlərin, xüsusilə Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunan hökumət qəzeti "Azərbaycan"ın bir nömrəsi başdan-başa İstiqlaliyyətin ildönümünə həsr edilmişdi. 6 səhifədə çıxan "Azərbaycan" qəzetinin bütün səhifələrində aşağıdakı şüarlar manşetə çıxarılmışdı: "Yaşasın müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyəti", "Yaşasın Cahan Demokratiyası!", "Yaşasın təyini müqəddərat hüququ!", "Yaşasın türk milləti!", "Yaşasın millətlərin qardaşlığı!", "Yaşasın Hürriyyət və İstiqlal, qəhr olsun düşmənlər!". Həmin nömrədə Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[Nəsib bəy Yusifbəyli]], [[Həsən bəy Ağayev]] və [[Səməd bəy Mehmandarov]]un portretləri dərc olunmuşdu.{{sfn|Mahmudov|2005|p=197-198}} ==== Vahid Rusiya problemi ==== Müttəfiqlərin [[Kolçak]] hökumətini ümumrusiya hökuməti kimi tanımaqlarına qarşı yeni yaranmış respublikaların [[Paris]]dəki nümayəndələrindən birinci olaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] etiraz etdi. Bu barədə Dördlər Şurasının iclasları qapalı keçirilsə də, may ayının axırlarında [[Paris]] mətbuatı artıq ümumi əhval-ruhiyyəni əks etdirirdi. İnformasiya vasitələrinin məlumatları yaxın vaxtlarda ağqvardiyaçı hökumətlərin müttəfiqlər tərəfindən tanınacağını fikirləşməyə əsas verirdi. Ona görə hələ may ayının 31-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov nümayəndəlik adından bəyanat verib bildirdi ki, admiral [[Aleksandr Kolçak]] hökumətinin dağılmış [[Rusiya imperiyası]]nın bütün ərazisində tanınmasının mümkünlüyü barədə [[Paris]] mətbuatının xəbərləri, keçmiş [[Rusiya]] ərazisindən ayrılmış yeni respublikalarla yanaşı, Qafqaz Azərbaycanının da ən ciddi şəkildə həyati mənafeyinə toxunur. Müstəqillik uğrunda on minlərlə qurbanlar vermiş Azərbaycan xalqının Rusiyada hər hansı ad altında bərpa edilən və fəaliyyət göstərən hökuməti tanımayacağı bildirilməklə yanaşı, qeyd edilirdi ki, Qafqaz Azərbaycanının ərazisi gələcək [[Rusiya]] dövlətinin ərazisinə daxil edilməməlidir.<ref>Parisdə Azərbaycan Sülh heyətinin sədri Ə. M. Topçubaşovun Sülh konfransının sədrinə məktubu. 05.06.1919.//ARDA, f.970, s.l, i.143, v.49–50</ref> [[Kolçak]] hökumətinin tanınması [[Paris]]ə gəlmiş yeni dövlətlərin nümayəndələrini narahat edirdi. Bu səbəbdən [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Estoniya]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]], [[Latviya]], [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]], [[Belarus]] və [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] nümayəndələri ortaq bəyannamə imzalamağı qərara aldılar. Bəyannamənin mətni müzakirə edildikdən sonra onu [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] adından Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Estoniya]] nümayəndələri adından İ. Poska, [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] nümayəndələri adından [[Nikolay Çxeidze]], [[Latviya]] nümayəndələri adından Z. Meerovits, [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]] nümayəndələri adından [[Tapa Çermoyev]], [[Belorusiya]] nümayəndələri adından A. Leşkeviç və [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] nümayəndələri adından Q. Sidorenko imzaladılar. Bəyanatda deyilirdi:<ref>Parisdə olan Azərbaycan, Estoniya, Gürcüstan, Latviya, Şimali Qafqaz, Belorusiya və Ukrayna nümayəndələrinin bəyanatı. 17. iyun 1919. //ARDA, f.970, s.l, i.143, v.50–51; Papers Realting to the Foreign Relations of the United States. Russia, 1919, p.380–381</ref> {{cquote|''[[Azərbaycan]], [[Estoniya]], [[Gürcüstan]], [[Latviya]], [[Şimali Qafqaz]], [[Belorusiya]] və [[Ukrayna]] respublikaları bu dövlətlərin xalqlarının azad iradəsinə uyğun olaraq yaradılıb və fəaliyyət göstərir. Bu [[respublika]]ların konstitusiyaları hazırlanma mərhələlərindədir və qonşu dövlətlərlə qarşılıqlı münasibətlər orada təsbit ediləcək və ümumi səsvermə əsasında seçilmiş və seçiləcək [[Müəssislər Məclisi]]ndə müəyyən ediləcəkdir. [[Rusiya]]da hər hansı dövlət hakimiyyətinin qərarları heç bir halda müstəqil dövlətlər olan [[Azərbaycan]], [[Estoniya]], [[Gürcüstan]], [[Latviya]], [[Şimali Qafqaz]], [[Belorusiya]] və [[Ukrayna]]ya aid edilə bilməz. Sənədi imzalayan [[respublika]]lar Sülh konfransının qarşısında belə bir xahişlə çıxış edirlər ki, böyük dövlətlər tezliklə onların siyasi müstəqilliyini tanısınlar.''}} Bəyanatda irəli sürülən bir sıra fikirlər [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] iyun ayının 5-də [[Paris Sülh Konfransı]]nın sədrinin və Müttəfiq Dövlətlərinin baş nazirlərinin adına göndərilmiş etiraz notasında öz əksini tapdı.<ref>Prèsident de la Dèlègation de Paix de la Rèpublique d'Azerbaïdjan Ali Mardan Toptchibacheff — Son Excellence, Monsieur le Prèsident de la Confèrence de la Paix. Le 5 juin I919.//Ministère des Affaires Etrangère de France, Archives Diplomatique, vol. 832, folio 72</ref> Notada Omsk hökumətinin keçmiş [[Rusiya imperiyası]]nın hüdudlarında tanınmasına etiraz edilir və Azərbaycanın imperiyadan birdəfəlik ayrıldığı təsdiq edilirdi. Notada göstərilirdi ki, [[Azərbaycan]] hökuməti öz ərazisini bolşeviklərdən təmizləmək üçün yarım il mübarizə aparmış, mübarizənin gedişində çoxlu qurbanlar vermiş, maddi itkilərə məruz qalmışdır. Orada qeyd edilirdi ki, yüz ilə yaxın tərkibində olduğu [[Rusiya]] hökuməti [[Azərbaycan]] xalqına yad bir rejim idi və bu rejim xalqın taleyində çox ağır izlər qoymuşdur. Notanın axırında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] bildirirdi: {{cquote|''[[Rusiya]]da hansı hökumətin tanınmasından asılı olmayaraq, yalnız öz parlament və hökumətini tanıyan [[Azərbaycan]] [[Rusiya]]nın hüdudlarına daxil edilməməlidir.''}} İyun ayının 23-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]] respublikaları adından yeddi maddədən ibarət olan üçüncü etiraz notası [[Paris Sülh Konfransı]]nın sədrinə göndərildi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri Əlimərdan bəyin imzaladığı əvvəlki iki sənəddən bu notanın fərqi onda idi ki, burada Qafqaz respublikaları [[Rusiya]]da gedən proseslərə öz taleləri baxımından yanaşır, [[Kolçak]]la bərabər [[Qafqaz]] respublikaları üçün ciddi təhlükəyə çevrilmiş [[Anton Denikin|Denikinə]] qarşı etiraz edilirdi. Notada göstərilirdi ki, böyük dövlətlər [[Qafqaz]] respublikalarına müstəqil siyasi qurumlar kimi baxmalıdırlar və yalnız belə olduqda [[Rusiya]] ilə bu ərazilərin gələcək siyasi quruluşu barədə saziş bağlamaq olar. Sənədə imza atan respublikaların nümayəndələri admiral [[Kolçak]]la yazışmalarda xatırladılan [[Millətlər Cəmiyyəti]]nin [[Rusiya]] hökumətinin tərkibində bu respublikaların muxtariyyətinin tanınması məsələsinə etiraz edir və [[Qafqaz]] dövlətlərinin müstəqilliyinin siyasim cəhətdən tanınmasını [[Rusiya]] ilə hər hansı əlaqənin mühüm şərti kimi göstərirdilər.<ref>[[Paris]]də [[Azərbaycan]] Sülh heyətinin sədri Ə. M. Topçubaşovun müttəfiq və dost ölkələrin Dördlər Şurasının sədrinə məktubu. 20–23.06.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.143, v.64–66; əlavə məlumat üçün bax: В.И.Адамия. Из истории Английской интервенции в Грузии (1918–1921 гг.), с. 122</ref> Bütün bu cəhdlərə baxmayaraq Qafqaz ölkələrinin nümayəndələrinin bəyanat və etiraz notalarına o qədər də əhəmiyyət verilmədi. Bu haqda Əlimərdan bəy Topçubaşov yazırdı: {{cquote|''"Bu etirazlara nə Konfrans, nə də Müttəfiqlər cavab vermədilər. Eyni zamanda çox güclü şəkildə, hər vasitə ilə [[Kolçak]] hökumətinin və [[Könüllü Ordu|Könüllülər Ordusunun]] tərəfi saxlanılır. Bolşeviklər üzərində qələbə qazanıldıqdan sonra onların (müttəfiqlərin) arasında vahid [[Rusiya]] yaradılacağına inam artmışdır. Bununla belə, bir şey diqqətdən yayınmışdır: bu məqsədə can atarkən onlar hüquq və maraqlarını himayə etdikləri kiçik xalqların, göründüyü kimi, azadlıq və müstəqilliyini qurban vermişlər. Müttəfiqlər [[Dağlılar Respublikası]]nın darmadağın edilməsinə elə etinasız yanaşırlar ki, biz, doğrudan da, onların halına acımalı oluruq və buna görə də öz gələcəyimizə həyəcansız baxa bilmirik.''}} O, həmçinin İtaliyanın və Fransanın vahid Rusiya yaratmaq istədiyini, İngiltərə və Amerikanın isə bu fikri guya dəstəkləyirmiş kimi davrandığını yazmışdır.<ref name=":04">Azərbaycan Respublikasının Sülh nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlar Şurasının sədrinə məktubu. 22–25.09.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.142, v.11</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Azərbaycan Nazirlər Şurasının]] sədrinə respublikanın Parisdəki nümayəndələrinin yazdığı hesabatda qeyd edilirdi:<ref name=":04" /> {{cquote|''"Müttəfiqlər, nəinki bizim müstəqillik məsələmizi müzakirəyə qoymurlar, hətta göründüyü kimi, buna yol vermək belə istəmirlər. Doğrudur, onların nümayəndələri ilə görüşlər zamanı hər biri ayrılıqda bizə xeyirxahlıqla yanaşır və müstəqil olmaq uğrunda atdığımız addımları yüksək dərəcədə qiymətləndirirlər. Bunu biz mətbuatdan, ayrı-aуrı [[deputat]]lardan, iqtisadi qurumların və başqa təşkilatların nümayəndələrindən də eşidirik.''}} ===== Amerika Birləşmiş Ştatları ilə əlaqələr ===== May ayının 2-də [[Vudro Vilson]]un təşəbbüsü ilə ilk dəfə Azərbaycan məsələsi [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]] və [[İtaliya Krallığı|İtaliya]] hökumət başçılarından ibarət Dördlər Şurasının iclasında müzakirə edildi. [[Vudro Vilson]] bildirdi ki, Azərbaycan nümayəndələri [[Paris Sülh Konfransı]]na buraxılsınlar və Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətnin]] başçısı kimi tanınmalıdır.<ref name=":8" /> [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidenti [[Vudro Vilson]] 1919-cu ilin mayın 28-də günün ikinci yarısında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətini]] qəbul etdi. Qəbul zamanı Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidentinə müraciət edərək dedi:<ref name=":10" />{{Sfn|Həsənli|2013|p=359-360}} {{Şəkillər albomu | istiqamət=şaquli | şəkil1=Azerbaijani delegation in Paris.jpg | alt1= | miqyas1=250 | şəkil2=Azerbaijani delegation in Paris 2.jpg | alt2= | miqyas2=250 | alt yazı=Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Parisdə | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} {{Sitat|Biz uzaq Qafqazdan, buradan bir neçə min mil uzaq olan Azərbaycandan gələrək xalqımızın azad və müstəqil həyatı üçün minnətdarlığımızı, dərin hörmətimizi, azadlıq və müstəqil həyat ruhu ilə yaşamaq istəyən xalqımızın təşəkkürlərini bildiririk. Qüdrətli Amerikanın nümayəndəsi kimi Sizə müraciət edib xahiş edirik ki, cənab Prezident, bizim ölkəmiz, bizim xalqımız və elə bizim özümüz haqqında məlumatları bizdən eşidəsiniz. Çünki biz Avropa və Amerika mətbuatında tez-tez Azərbaycan haqqında səhv, saxtalaşdırılmış və həqiqətə uyğun olmayan məlumatların verildiyini eşitməli oluruq. Doğrudur, bizi hələ yaxşı tanımırlar, biz indi birinci dəfədir ki, Avropadayıq, lakin Sizi əmin edirik ki, müstəqil yaşamaq üçün bizdə hər şey vardır. Biz ümid edirik ki, konfrans bizi dinləyəcək və biz Millətlər Cəmiyyətinə buraxılacağıq. Biz əminik ki, bütün xalqlar kimi, biz də Sizin böyük prinsipləriniz əsasında yardım alacağıq. Biz bildiririk ki, nə Kolçakın, nə Denikinin, nə də köhnə Rusiya imperiyasının hüdudlarında hakimiyyəti bərpa etmək niyyətində olan qeyri-birisini tanımayacağıq. Biz Azərbaycan üçün yalnız öz parlamentimizi və öz hökumətimizi tanıyırıq və tanıyacağıq.}} Əlimərdan bəy Topçubaşov çıxışından sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] memorandumunu [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidentinə təqdim etmişdi. [[Vudro Vilson]]la görüşdə Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin altı bənddən ibarət olan tələbləri Amerika Birləşmiş Ştatları Prezidentinə təqdim olundu:<ref name=":0">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nli-az%C9%99rbaycan-amerika-m%C3%BCnasib%C9%99tl%C9%99rinin-100-ili-tamam-olur/4934023.html |access-date=2021-08-20 |archive-date=2021-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210820223017/https://www.amerikaninsesi.org/a/c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nli-az%C9%99rbaycan-amerika-m%C3%BCnasib%C9%99tl%C9%99rinin-100-ili-tamam-olur/4934023.html |url-status=live }}</ref> # Azərbaycanın müstəqilliyi tanınsın; # [[Vudro Vilsonun 14 maddəsi|Vilson prinsipləri]] Azərbaycana da şamil edilsin; # Azərbaycan nümayəndələri Paris Sülh Konfransına buraxılsın; # Azərbaycan [[Millətlər İttifaqı|Millətlər Cəmiyyətinin]] üzvlüyünə qəbul edilsin; # Amerika Birləşmiş Ştatlarının Hərbi Departamentliyi Azərbaycana hərbi yardım göstərsin; # Amerika Birləşmiş Ştatlarıyla Azərbaycan Respublikası arasında diplomatik münasibətlər yaradılsın. [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Prezidenti [[Vudro Vilson]] söhbətdə Amerikalıların dünyanı kiçik hissələrə bölmək istəmədiyini və Azərbaycan məsələsinin "rus məsələsi"ndən əvvəl həll edilməsinin mümkünsüzlüyünü bildirdi.<ref name=":8" /> Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Azərbaycan Nazirlər Şurasının]] sədrinə Parisdən 1919-cu ilin 22–25 sentyabrında göndərdiyi məktubda isə Azərbaycanın tanınması ilə bağlı ciddi çətinliklərin olduğu qeyd edilir və müttəfiqlər Azərbaycanın müstəqilliyi ilə bağlı məsələni nəinki müzakirəyə çıxarmaq, heç bunu etmək istəmədiyi yazılırdı.{{sfn|Mehdiyev|1998|p=38}} [[Vudro Vilson]]un 1918-ci ilin yanvarında [[Vudro Vilsonun 14 maddəsi|elan edilmiş on dörd sülh prinsipində]] kiçik xalqların təyini müqəddəratı hüququ təsbit edilsə də, həmin prinsiplərdə [[Rusiya imperiyası]]nın dağılması nəzərdə tutulmamışdı. Qafqazdakı bu respublikalar haqqında Amerika prezidentinin və [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın ictimaiyyətinin məlumatı çox az idi. Bunu nəzərə alaraq Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstanı]] Amerikada təbliğ etməyi, onları siyasi cəhətdən tanıtmağı öz üzərinə götürmüş, [[Nyu-York]] şəhərindən [[ABŞ Konqresi]]nin Nümayəndələr Palatasının üzvü, vəkil [[Valter Çandler]] vasitəsi ilə sentyabr ayının 26-da prezident Vudro Vilsona məktub və bir sıra materiallar göndərmişdi. Məktubda 1919-cu ilin may ayının 28-də istiqlaliyyət elan edilməsinin birinci ildönümü günü [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] Vilson tərəfindən qəbul edilməsi prezidentə xatırladılır və bu görüşün onlar üçün unudulmaz hadisə olduğu qeyd edilirdi. О yazırdı:<ref>Valter Çandlerin Paris Sülh konfransındakı Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri Ə. M. Topçubaşova məktubu. 18.10.19197/ARDA, f.970, s.l, i.146, v.53–54</ref> {{cquote|''Biz sizin simanızda xalqları, xüsusən sizin prinsipləriniz əsasında milli və siyasi cəhətdən öz müqəddəratını təyin etmiş kiçik xalqları sülhə, azadlığa və yanaşı yaşamağa çağıran müasir Apostolu görürük. Belə xalqlardan biri olan [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan xalqı]]nın nümayəndəsi kimi, biz ümidvarıq ki, xalqımız Böyük Amerika və Sizin tərəfinizdən də müstəqilliyini və azadlığını qorumaq kimi müqəddəs işdə müdafiə olunacaq və yardım alacaqdır.''}} [[Vudro Vilson]]un [[Azərbaycan]] haqqında məlumatının azlığını nəzərə alaraq<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/ab%C5%9F---az%C9%99rbaycan-%C9%99laq%C9%99l%C9%99rinin-100-illiyi/4935992.html |access-date=2021-08-20 |archive-date=2021-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210123035117/https://www.amerikaninsesi.org/a/ab%C5%9F---az%C9%99rbaycan-%C9%99laq%C9%99l%C9%99rinin-100-illiyi/4935992.html |url-status=live }}</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycanın müstəqilliyi haqqında memorandumu, sərhədlər göstərilən iqtisadi xəritəni, Azərbaycanın iqtisadi və maliyyə vəziyyəti haqqında diaqramları, etnoqrafik xəritə ilə birlikdə Azərbaycan əhalisinin milli-etnik tərkibi haqqında memorandumu ona göndərdi. 1919-cu ilin sentyabr ayında Əlimərdan bəy Topçubaşov bütün nümayəndə heyətinin iştirakı ilə [[ABŞ Nümayəndələr Palatası|ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının]] üzvü [[Valter Çandler]]lə iki müqavilə imzalamışdı. Birinci müqaviləyə görə, [[Valter Çandler]] {{sfn|Mahmudov|2005|p=185-186}} təbliğat məsələləri ilə bağlı [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinə]] hüquq məsləhətçisi qəbul edilirdi. O, 3 ay müddətinə Azərbaycan mənafeyini və müstəqilliyini qorumağı öz öhdəsinə götürürdü. [[Azərbaycan]] tərəfi isə bu xidmətin müqabilində [[Valter Çandler]]ə 5 min Amerika dolları həcmində zəhmət haqqı verməli idi. Bu məbləğin yarısı müqavilə imzalanan kimi, qalan yarısı isə 1919-cu ilin dekabr ayının 1-dən gec olmayaraq ödənilməli idi. Qarşılıqlı razılığa əsasən müqavilə imzalandığı andan qüvvəyə minirdi. Valter Çandler öz müqavilə öhdəliklərinin icrasına 1919-cu il oktyabrın 4-də başlamalı idi. Daha sonra 2-ci müqavilə imzalandı. İmzalanmış müqavilənin şərtlərinə görə, yuxarıda qeyd edilən vəzifəni yerinə yetirmək üçün Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Valter Çandler]] ilə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[Azərbaycan]]ın tam müstəqilliyini de-fakto tanıyan kimi əlli min dollar zəhmət haqqı verməli idi. Müqavilədə göstərilirdi ki, [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[Azərbaycan]]ın tam müstəqilliyini tanımaqdan imtina edərsə, Azərbaycan hökuməti tərəfindən [[Valter Çandler|Çandlerə]] heç bir kompensasiya ödənilməyəcəkdir. Əlimərdan bəy Topçubaşovun və Çandlerin imzaladığı müqavilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]ndə təsdiq edildikdən və Azərbaycan hökuməti tərəfindən möhürləndikdən sonra hüquqi cəhətdən qüvvəyə minirdi. Bu müqavilələr daha sonra [[Topçubaşov–Çandler kontraktı (1919)|Topçubaşov-Çandler kontraktı]] adlandırdıldı.{{sfn|Həsənli|1993}} Öz növbəsində [[Gürcüstan Respublikası]] da [[Valter Çandler]] ilə təxminən bu məzmunda bir saziş imzalamışdı. [[Valter Çandler]]lə imzalanmış müqavilə barədə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan]] hökumətinə yazırdı:<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransındakı nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 06–10.11.19197/ARDA, f.970, s.1, i.146, v.19</ref> {{cquote|''"Amerikalı vəkil [[Valter Çandler|Çandler]]lə bağlanmış kontraktlara gəldikdə, deməliyəm ki,…bu vəkil Estlandiyanın ([[Estoniya]]nın), [[Litva]]nın və Letoniyanın ([[Latviya]]nın), həmçinin, [[Gürcüstan]] və [[Azərbaycan]]ın mənafelərini müdafiə etməyi öz üzərinə götürür…Bütün bunlar ondan irəli gəlir ki, [[Amerika]]da kimi isə əldə saxlamaq zəruridir.''}} Əlimərdan bəy Topçubaşov, 1919-cu ilin sentyabrın 26-da [[Valter Çandler|Çandler]] vasitəsilə [[Vudro Vilson]]a məktub və [[Azərbaycan]]ın iqtisadi, maliyyə vəziyyətinə dair material və xəritələr göndərmişdi. [[Valter Çandler]] 1919-cu il oktyabrın 18-də [[Amerika]]dan Əlimərdan bəyə birinci məktubunu göndərmişdi. Məktubda o, Amerikada ermənilərin Azərbaycan əleyhinə geniş təbliğat aparmasından bəhs edir, noyabrın 1-də yazdığı növbəti məktubda isə ABŞ-da ermənilərə münasibətdə xristian həmrəyliyinin xeyli qüvvətləndiyini qeyd edirdi. Çandlerin 1919-cu il 10 noyabr tarixli məktubunda [[Valter Çandler]] yeni [[respublika]]ların müstəqilliyinin tanınması ilə bağlı [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] Dövlət Departamentinə sorğu ilə müraciət etmiş və aldığı cavabda Departamentdə yeni yaranmış respublikaların xeyrinə rəyin dəyişməkdə olduğunu bildirmişdi<ref>{{Cite web |title=Index to Politicians |url=http://politicalgraveyard.com/bio/chandler.html |access-date=2021-08-17 |archive-date=2021-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210502185923/https://politicalgraveyard.com/bio/chandler.html |url-status=live }}</ref>. [[Valter Çandler]] qeyd edirdi ki, kiçik xalqlar öz müstəqilliklərinin tanınmasını bir necə ay, yəni çar generallarının tam məğlubiyyətinədək gözləməli olacaqlar.{{sfn|Həsənli|1993}} [[Valter Çandler]] Amerika Birləşmiş Ştatlarına yola düşdükdən sonra Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Paris]]də olan və [[Vaşinqton (şəhər)|Vaşinqtona]] yola düşmək ərəfəsində olan [[Amerika]] Nümayəndə Heyətinin üzvü Henri Morqentau ilə görüşüb xahiş etdi ki, [[Azərbaycan]]ın Amerika Birləşmiş Ştatlarında müvəkkili olan Valter Çandlerə köməklik göstərsin. Henri Morqentau buna razılıq verərək məsləhət gördü ki, "[[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın Azərbaycanın öz nümayəndəliyi olsa, daha yaxşı olar." Morqentau bildirdi:<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransındakı nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 06–10.11.19197/ARDA, 1.970, s.l, i.146, v.11.</ref> {{cquote|''Biz bütün kiçik xalqların dostuyuq. Sizin hamınıza kömək etməyə şadıq, lakin beynəlxalq siyasətdə, təkcə biz hər şeyi həll etmirik. Mən sizin memorandumla tanış oldum və görürəm ki, [[Azərbaycan]] varlı ölkədir və özü sərbəst yaşaya bilər. Siz [[Amerika]]da yaxşı qəbul edilirsiniz və həm də ola bilsin ki, sizin sərvətinizə layiq kapital tapıla bilər.''}} Oktyabr ayının 18-də [[Valter Çandler]] [[Amerika]]dan Əlimərdan bəy Topçubaşova özünün hesabat xarakterli birinci məktubunu göndərdi. О yazırdı ki, [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nda [[Gürcüstan]] və [[Azərbaycan]] kimi ölkələr barədə təbliğat kampaniyası aparmaq çox çətindir, çünki onlar Amerikada tanınmırlar və eyni zamanda estonlar, ukraynalılar, latışlar və ermənilər kimi koloniyaya malik deyildirlər. [[Valter Çandler]] təklif edirdi ki, ya Azərbaycan və Gürcüstan nümayəndələri [[Amerika]]ya gəlməlidir, ya da bu işi о özü dostları ilə birlikdə görməlidir. [[Valter Çandler]] [[Vudro Vilson|prezident Vilson]] sağaldıqda onunla mütləq görüşəcəyini, Əlimərdan bəy Topçubaşovun məktubunu və [[Azərbaycan]]a aid materialları ona çatdıracağını bildirirdi. İndi isə o, Azərbaycan nümayəndələrindən aldığı materialları Amerika senatorları arasında yayaraq qeyd edirdi ki, prezident işə çıxdıqda [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycanın]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstanın]] müstəqilliyinin tanınmasına aid qətnaməni Senata və Konqresə verəcək. Məktubda o, [[Azərbaycan]]ın istiqlaliyyətini tanıtmaq üçün bütün vasitələrdən istifadə edəcəyini, Əlimərdan bəy Topçubaşov və gürcü nümayəndəsi Z. Avalovun Amerikaya gəlməsi üçün çalışdığını göstərirdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Valter Çandler]]ə yazdığı cavab məktubunda konfransda Qafqaz barədə cərəyan edən hadisələr, konfransda Azərbaycana münasibət, [[Anton Denikin|Denikinlə]] və digər məsələlərlə bağlı ətraflı məlumat vermişdi. O, Parisdə Amerika nümayəndə heyətinin üzvü və Henri Morqentaunun onunla tanış etdiyi Mark Buklerlə görüşmüş və Qafqazda cərəyan edən hadisələrlə bağlı Buklerin çoxlu suallarına cavab vermişdi. Xüsusən, Qafqazda ermənilərlə bağlı eşitdikləri Mark Bukler üçün yenilik olmuşdu.<ref>Valter Çandlerin Paris Sülh konfransındakı Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri Ə. M. Topçubaşova məktubu. 01.11.1919.//ARDA, f.970, s.l, i.145, v.59</ref> Noyabr ayının 1-də yazdığı məktubda [[Valter Çandler]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nda ermənilərə münasibətdə xristian həmrəyliyinin xeyli qüvvətləndiyini qeyd edirdi. O, göstərirdi ki, qarşılaşdığım hər hansı senator və deputat bu fikirdədir ki, guya [[azərbaycanlılar]]a çox diqqət yetirmək lazım deyil, ona görə ki, onlar türk, tatar və müsəlmandırlar. Mən onları başa salıram ki, "[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] xristian ölkəsi olan [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstanla]] tam həmrəydir, [[azərbaycanlılar]] və xristian [[gürcülər]] bu yaxında müdafiə paktı imzalamışlar və siyasi cəhətdən müttəfiqdirlər, onlar [[ermənilər]]i də bu pakta dəvət etmişlər."<ref name=":06">Maks Rabinovun Paris Sülh konfransındakı Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri Ə. M. Topçubaşova məktubu. 01.11.1919.//ARDA, f.970, s.1, i.146, v.57</ref> [[Valter Çandler]]in bu məktubuna cavab olaraq, [[Paris]]də olan [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] nümayəndələri yazıb xahiş etdilər ki, "[[ermənilər]]lə heç bir mübahisəyə girmədən orada bizim xeyrimizə xüsusi təbliğat komitəsi yaratsın." [[Valter Çandler]]in noyabr ayının 10-da Əlimərdan bəy Topçubaşova göndərdiyi məktubda daha qabarıq şəkildə açılır. O, rəsmi şəkildə [[Azərbaycan]]ın müstəqilliyinin tanınmasını Dövlət Departamenti qarşısında qaldıranda aydın olur ki, Birləşmiş Ştatlar [[Kolçak]], [[Anton Denikin|Denikin]] və Yudeniçin aqibətinin nə ilə qurtaracağını gözləyir. Əlimərdan bəy Topçubaşovun 1919-cu ilin 6–10 noyabr tarixli [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Azərbaycan Nazirlər Şurasının]] sədrinə göndərdiyi məktubda yazılmışdı:{{sfn|Mehdiyev|1998|p=43}} {{Sitat|Doğrudur, bizi hələ dövlət kimi tanımırlar. Lakin getdiyimiz hər yerdə və hamıya artıq il yarımdan bəri bir dövlət kimi faktiki mövcudluğumuzu bildirir, öz parlamenti, hökuməti, inzibatçılığı, məhkəməsi, məktəbləri, ordusu olan Azərbaycanın müstəqil yaşadığını göstəririk. Bu, Azərbaycan bolşeviklərlə amansız mübarizəyə tab gətirib. Deməli, azərbaycanlılar həyat qabiliyyətinə malikdirlər və özlərinin müstəqil dövlətini qura bilərlər. Gücümüz çatdığı qədər, hətta gücümüz çatmasa belə, bu vəziyyəti qoruyub saxlamaq, bu özünütəsdiqi mühafizə etmək lazımdır. Biz istərdik ki, hamı, bütün xalqımız indi özümüzün müstəqil ictimai-siyasi və iqtisadi həyata qabil olduğumuzu sübut etmək üçün imtahan verdiyimizi yaxşı başa düşsün. İnanıram ki, buna gücümüz çatacaq. Çünki xalqımız, doğrudan da, qabiliyyətlidir, ölkəmiz isə təbii sərvətlərlə zəngindir. Lakin bizdə indiyə qədər əxlaqi başlanğıca əsaslanan siyasi məktəb olmadığından geniş xalq kütlələrinin öz gənc dövlətinin müəssisələrindən, qurumlarından nümunə götürməsi və yaşadığımız indiki sınaq anının bütün ciddiyyətini dərk etməsi çox zəruridir. Paytaxt və rəhbər xadimlər bax, Azərbaycana bütün varlığı ilə xidmət etməyin nümunəsini geniş xalq kütlələrinə onlar göstərməlidirlər. Çünki biz artıq şüurlarda geriyə dönüş üçün yer olmadığına və ola bilməyəcəyinə əminik. Qarşımızda yalnız bir yol var – bu da Azərbaycanın müstəqilliyinə aparan yoldur! Bu yolu təhlükəsiz şəkildə keçmək üçün ilk növbədə ölkənin daxili vəziyyətini sahmana salmaq və möhkəmləndirmək zəruridir. Ölkənin özündə, onun inzibati qurumlarında və məhkəmələrində qayda-qanun yaratmaq və ümumən qanunçuluğa hörmət zəruridir. Ümumi mənafelərə qayğı və onlara sevgi hissi ilə yanaşmaq zəruridir. Dövlət mənafelərini qorumaq yolunda xalqın mütəşəkkilliyi və birliyi zəruridir. Azərbaycan yalnız öz daxili həyatını bu şəkildə nizamlayacağı təqdirdə dövlət ola bilər. Həm də elə bir dövlət ola bilər ki, artıq heç kəsin onu tanımasına möhtac qalmaz. Çünki daxilən güclü, sabit Azərbaycan artıq öz-özlüyündə real və inkaredilməz bir fakt kimi tanınmış olacaqdır. Daxildə dövlətçilik baxımından möhkəmləndikdə o, xaricdən gələn hər cür təhdidə layiqli cavab vermək üçün fiziki və mənəvi qüvvə əldə edəcəkdir. Biz əminik ki, hökumət özünün mövcud qüvvələrini dövlət quruculuğunun bütün sahələrində Azərbaycanın daxili vəziyyətinin möhkəmləndirilməsinə sərf edəcəkdir. Biz hökumətimizdən onun məhz ölkənin daxili həyatını nizama salmaq yolunda atdığı hər yeni addım, verdiyi hər yeni sərəncam barəsində xəbərlər almaq arzusu ilə yaşayırıq. Hökumət yalnız bu yolla indiki vaxtda xalqın rəğbətini qazanmaq, eyni zamanda bizim də müstəqil dövlətçilik şəraitində yaşamağa qabil olduğumuzu nümayiş etdirmək iqtidarına malikdir. Yalnız daxildən güclü Azərbaycanın mövcudluğu şəraitində Nümayəndə Heyətinin buradakı fəaliyyətinin səmərə verəcəyinə ümid bəsləmək olar. Nümayəndə Heyəti isə öz növbəsində qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq yolunda hər cür fədakarlığa hazırdır.}} ===== İtaliya ilə əlaqələr ===== [[Paris Sülh Konfransı]]nda yeni yaranmış respublikaların böyük dövlətlərin himayəsinə verilməsi qərara alınmışdı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[İngiltərə]], [[Fransa]] və [[İtaliya Krallığı|İtaliyadan]] birinin mandatlığına girəcəyi gündəmdə idi. [[Fransa]] və [[İngiltərə]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]ni mandatlığa götürməkdə maraqlı deyildilər. [[İngiltərə]] qoşunları [[Bakı]]ya girdiyi ərəfədə burada qısa müddətə olduqlarını, yaxın zamanda buranı tərk edəcəklərini elan etmişdilər. 1919-cu ilin may ayının 10-da İngiltərə Ali Hərbi Şurası ingilis qoşunlarının [[Bakı]]dakı hissələrinə oranı tərk etmək əmri verdi. General Tomson öz hökumətinin qərarını qeyd edildiyi kimi, may ayının 10-da [[Azərbaycan]] hökumətinə çatdırdı və eyni zamanda həmin məlumatda xatırlatdı ki, [[Azərbaycan]]ı tərk edən [[ingilis]] ordusu [[İtaliya]] ordusu ilə əvəz ediləcəkdir.<ref>ARDA, f.970, s.1.i.36, v.43</ref> [[Paris Sülh Konfransı]] adından general Tomson [[Azərbaycan]] hökumətinə göndərdiyi teleqramda yazırdı:{{sfn|Svetoxovski|2004|p=156}}<ref>General V. Tomsonun Azərbaycan Nazirlər Şurasının sədri N. Usubbəyova teleqramı. 10. may 1919. //ARDA, f.970, s.l, i.54, v.11</ref> {{cquote|''Sizə bildirməliyəm ki, [[Britaniya]] qoşunlarını [[İtaliya]] hərbi hissələri əvəz edəcəkdir. [[İtaliya]] zabitlərindən ibarət olan hərbi heyət artıq [[Gürcüstan]]a gəlmişdir… [[Cənubi Qafqaz]]da bu əvəzlənmə yalnız hərbi xarakter daşıyır və məsələnin siyasi həlli demək deyildir. Bu addım Sülh konfransının son qərarını özündə ehtiva etmir və konfransın [[Cənubi Qafqaz]] dövlətləri haqqında qərarı hələ qarşıdadır.''}} [[Qafqaz]]a [[İtaliya]] ordusu göndərmək məsələsini müzakirə etmək üçün polkovnik Qabba iyun ayının əvvəllərində [[Roma]]ya çağırıldı. [[İtaliya]] hökuməti Qabbanın [[Azərbaycan]] və [[Gürcüstan]] barədə məlumatını dinləyib, ora ordu göndərilməsinə tərəfdar olduğunu bildirdi. Az sonra, iyun ayının 28-də [[Böyük Britaniya]] hökuməti rəsmi şəkildə ingilis ordusunun [[Qafqaz]]dan və ümumilikdə, keçmiş [[Rusiya]] ərazisindən çıxarılması barədə [[Paris Sülh Konfransı|Paris Sülh konfransına]] məlumat verdi. Belə olduqda müttəfiqlər [[Qafqaz]]dan çıxan ingilis ordusunu [[İtaliya]] ordusu ilə əvəz etmək haqqında rəsmi qərar qəbul etdilər. [[Qafqaz]]a [[İtaliya]] ordusu göndərilməsi məsələsinə [[Azərbaycan]] və [[Gürcüstan]] respublikalarının Versalda olan nümayəndələrinin münasibətini öyrənmək məqsədi ilə [[italyanlar]] onlarla əlaqə yaratdılar. İyun ayının 13-də polkovnik Qabbanın hərbi hissəsinin keçmiş nümayəndəsi Valeri Əlimərdan bəy Topçubaşovla görüşdü. О bildirdi ki, İtaliya hökuməti [[Qafqaz]]a ordu göndərilməsinin tərəfdarıdır. Danışıqlar zamanı Valeri qeyd etdi:{{sfn|Şteyn|2004|p=107}}<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransındakı nümayəndə heyətinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 08.09.07.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.142, v.17</ref> {{cquote|''Biz əgər sizə ordu göndərməli olsaq, bu işğal və polis məqsədləri daşımayacaq, yalnız mədəni və iqtisadi məramlara xidmət edəcək. Amma iş orasındadır ki, biz indi belə ağır vəzifəni çiynimizə götürə bilmərik və mən bura sizin bu məsələyə münasibətinizi öyrənməyə gəlmişəm.''}} Söhbət zamanı aydın oldu ki, italyanlar Qafqaza daxil olmaq üçün bu respublikaların ya dəvətini, ya da razılığını almaq arzusundadırlar. Belə bir arzu İtaliya hökumətinin italyan xalqı və parlamenti qarşısında özünə bəraət qazandırması zərurətindən irəli gəlirdi. Lakin vəziyyət qeyri-müəyyən olduğu üçün, bu görüş keçirilən zaman ingilislər isə hələlik Qafqazdan çıxacaqlarını [[Paris Sülh Konfransı|Sülh Konfransına]] rəsmi şəkildə bildirmədikləri üçün Əlimərdan bəy Topçubaşov İtaliya nümayəndəsinə aydın cavab vermədi. [[Fayl:Əlimərdan bəy Topçubaşov (Paris).jpg|thumb|Əlimərdan bəy gündəlik qəzetlərlə tanış olarkən. Paris, 1920-ci il]] İyun ayının axırlarında Əlimərdan bəy Topçubaşov və İ. Q. Sereteli [[İngiltərə]] nümayəndə heyətinin rəhbərlərindən biri L. Malletlə görüşdülər. O, ingilislərin [[Qafqaz]]dan çıxmaq haqqında qərarını təsdiq edərək bildirdi ki, [[Qafqaz]]da olan ordu indi onlara başqa yerdə lazımdır. İyun ayının 28-də Əlimərdan bəy Topçubaşovla yeni görüşündə [[İtaliya]] nümayəndəsi Valeri Nitti hökumətinin Qafqaz məsələsində tərəddüd etdiyini təsdiq etdi. Lakin bununla belə o, [[İtaliya]]nın [[Qafqaz]]da güclü iqtisadi marağının olduğunu göstərdi. İyul ayının 7-də [[Azərbaycan]], [[gürcü]] və dağlı nümayəndələri [[İtaliya]]nın [[Paris]]dəki hərbi attaşesi Sadino ilə görüşdülər.<ref>Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransında nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 22–25.09.1919. //ARDA, f.970, s.l, i.142, v.21–22</ref> Bu məsələlər müzakirə edilən zaman Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən [[Paris]]ə ezam edilən müttəfiq komandanlığı yanında xüsusi nümayəndə Ə. Tahirov yolüstü [[Roma]]da dayandı və İtaliya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndələri ilə bir sıra görüşlər keçirdi. İtaliya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmisi Mayoni ilə görüşdə Ə. Tahirov [[Azərbaycan]]a ordu göndərilib-göndərilməyəcəyini soruşduqda Mayoni ona bir neçə kağız göstərərək bildirdi ki, [[Paris]]də olan [[İtaliya]] nümayəndələri ilə görüşdə Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Azərbaycan]]a [[İtaliya]] ordusunun göndərilməsinin arzuolunmazlığını bəyan edib. Əlimərdan bəy Topçubaşov öz bəyanatında əhalinin bu addımdan narazı qalacağını vurğuladığından Mayoni bilmək istəyirdi ki, belə münasibət Əlimərdan Topçubaşovun şəxsi fikridir, yoxsa, doğrudan da, əhali və hökumət [[Azərbaycan]]a [[İtaliya]] ordusu göndərilməsinin əleyhinədir. Nitti hökumətinin avqustun 5-də [[Qafqaz]]a ordu göndərməkdən imtina etməsi oriyentasiya məsələsini yenidən kəskin şəkildə meydana çıxardı. Avqust ayının 6-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Dağlılar Respublikası|Dağlılar]] respublikaları nümayəndələrinin birgə iclasında oriyentasiya məsələsi geniş şəkildə müzakirə edildi. İclasa sədrlik edən Əlimərdan bəy Topçubaşov qeyd etdi ki, indiki vaxtda bizim dövlətlərimizin müstəqil olmaları hər birimizin ən böyük arzusu olmasına baxmayaraq, müəyyən bir dövrdə yaxın vaxtlar üçün kənardan siyasi kömək və hərbi yardım almadan keçinə bilmərik. Avqust ayının axırlarında [[ingilislər]] [[Qafqaz]]ı tərk etdilər. [[Azərbaycan]] hökumətinin [[Paris]]də olan nümayəndələrinə Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən respublikanın beynəlxalq vəziyyəti ilə bağlı gürcü nümayəndəsi Qambaşidzedan göndərilən hesabatda göstərilirdi ki, avqust ayının axırlarında sonuncu [[ingilis]] hərbi dəstələri [[Azərbaycan]] ərazisindən çıxmışdır. Azərbaycandan çıxmaq ərəfəsində, avqust ayının 23-də Müttəfiq qoşunlarının komandanlığı adından ingilis generalı Şatelvort [[Bakı]] əhalisinə vida çağırışı ilə müraciət etmişdi.<ref>Xarici işlər naziri Məmməd Yusif Cəfərovun general D. Şatelvorta rəsmi məktubu. 4. avqust 1919. //ARDA, f.970, s.l, i.60, v.9</ref> Əlimərdan bəy Topçubaşovun ingilis nümayəndələri ilə görüşündə aydın oldu ki, [[Britaniya]] hökuməti tərəfindən qoşunların geri çağırılması artıq həll edilmişdir. O, yazırdı:<ref>Mission Militaire Française au Caucase. Extrait "d'Obnovlenie" (Reproduit d'Azerbaïdjan" le 29 octobre 1919). Correspondance entre l'Armèe volontaire et le Gouvernement d'Azerbaïdjan au sujet de la flotte de la Caspienne// Ministère des Affaires Etrangère de France, Archives Diplomatique, vol.638, folio 125; Dövlət Müdafiə Komitəsinin qərarından çıxarış. 21. oktyabr 1919. //ARDA, f.970, s.1, i.196, v.4</ref> {{cquote|''Biz möhkəm əmin idik ki, [[ingilis]] qoşunları bizdə qalacaqdır. Ancaq məlum oldu ki, yanılmışıq. Həm də təkcə biz yox, о biri [[Zaqafqaziya]] respublikalarının -[[Gürcüstan]] və [[Ermənistan]]ın nümayəndələri də yanılıblar. [[İngilis]] nümayəndələri ilə şəxsi görüşlər zamanı [[Britaniya]] hökuməti tərəfindən qoşunların geriyə çağırılması məsələsinin artıq həll olunduğundan başqa heç nə öyrənə bilmədik. Belə bir vəziyyətdə biz, [[gürcülər]] və [[ermənilər]] bir уеrə yığışdıq, Sülh konfransına və bütün müttəfiqlərə ayrılıqda, respublikalarımızın taleyi konfransda həll oluncaya qədər, qoşunların bizdə qalması üçün xahişnamə ilə müraciət etməyi qərara aldıq.''}} ===== İranla əlaqələr ===== 1919-cu ilin oktyabr ayında iki dövlət arasında əməkdaşlıq haqqında müqavilənin əsaslarını hazırlamaq üçün [[Paris]]də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-İran birgə komissiyası yaradıldı.{{sfn|Həsənli|1993}}{{sfn|Nəsibli|1996}} Komissiyanın tərkibinə [[Azərbaycan]]dan [[Mir Yaqub Mehdiyev]] və [[Ceyhun Hacıbəyli]], [[İran]] tərəfindən Zəkov Mülk və Mustan Sarüs-Səltənə daxil idi.{{sfn|Həsənli|1993}} 29 oktyabr 1919 tarixində komissiyanın ilk iclası keçirilmişdi. Oktyabrın 30–31-i və noyabrın 1-də müzakirələr davam etdirilmişdi. 1919-cu il noyabrın 1-də Parisdə Azərbaycanla İran arasında Azərbaycanın müstəqilliyinin tanınması haqqında müqavilə bağlandı və iki ölkə arasında diplomatik münasibətlərin yaradılmasına dair razılıq əldə edildi. Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası|Nazirlər Şurasının]] sədrinə göndərdiyi məlumata görə, sonuncu iclasda [[İran]] nümayəndələri [[Azərbaycan]] nümayəndəliyinin təqdim etdiyi saziş layihəsini qəbul etmişdi.{{sfn|Nəsibli|1996}} ===== Azərbaycanın tanınması ===== 1920-ci ilin yanvar ayının 10-da İngiltərənin təşəbbüsü ilə [[Paris Sülh Konfransı]] Ali Şurasının sessiyası çağırıldı və burada Cənubi Qafqaz respublikalarının məsələsi geniş müzakirə olundu. Yanvarın 11-də Müttəfiqlərin Ali Şurası İngiltərənin xarici işlər naziri lord Kerzonun təklifi ilə belə bir qərar qəbul etdi: "Müttəfiq və birlik ölkələri Azərbaycan və Gürcüstan hökumətlərini birlikdə de-fakto səviyyəsində tanıyırlar".<ref name=":8" />[[Fayl:Mahammad Maharramov, Mir Yagub Mehdiyev, Alimerdan bey Topchubashov and Akbar agha Sheykhulislamov.jpg|left|thumb|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin üzvləri. Paris, 1919-cu il|237x237px]] Yanvarın 15-də isə Azərbaycan nümayəndələri Əlimərdan bəy Topçubaşov və Məhəmməd Məhərrəmov, Gürcüstan nümayəndələrindən İ. Sereteli və Z. Avalov Fransa Xarici İşlər Nazirliyinə dəvət edildilər. Nazirliyin birinci katibi Jül Kambon Azərbaycanın yanvarın 11-də Ali Şura üzvləri və müttəfiq dövlətlər tərəfindən de-fakto tanındığını bildirdi və Topçubaşova [[Paris Sülh Konfransı]]nın rəsmi sənədini təqdim etdi. O, bunun üçün təşəkkürünü və Azərbaycan Respublikasının de-yure tanınmasını gözlədiklərini bildirdi.<ref name=":8" /> Əlimərdan bəy Topçubaşov Parisdən baş nazir [[Nəsib bəy Yusifbəyli|Nəsib bəy Yusifbəyova]] yazırdı:<ref>{{Cite web |title=Topçubaşovun diplomatik manevrləri, Cümhuriyyət naminə etdiyi fədakarlıqlar. Əli Cəfəroğlu |url=http://modern.az/az/news/159248#gsc.tab=0 |access-date=2018-05-29 |archive-date=2018-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180519232910/http://modern.az/az/news/159248#gsc.tab=0 |url-status=live }}</ref> {{Sitat|Siyasət qədər çox elastik və dəyişkən heç nə yoxdur… bizim də azad və müstəqil yaşamaq ümidlərimizin möhkəmləndiyi bir dövr başlanır. Biz heç vaxt ümidimizi itirmirdik… Ona görə də belə hərəkət edirdik ki, xalqımızın müstəqil yaşaya biləcəyinə, hər hansı yolla olursa olsun müstəqillik əldə edəcəyimizə inanırdıq… Belə dəyərli xoşbəxtliyin qarşısında biz heç vaxt geri çəkilməmişik və çəkilməyəcəyik də, çünki biz bu səadətə bərabər olan heç nə tanımırıq.}} Yanvarın 19-da [[İngiltərə]], [[Fransa]], [[İtaliya]] və digər dövlətlərin hökumət başçılarının iştirakı ilə [[Paris Sülh Konfransı]] Ali Şurasının iclasında Cənubi Qafqaz respublikalarının vəziyyəti müzakirə olundu. Lloyd Corcun Azərbaycanın silahlı qüvvələri haqqında sorğusuna cavab verən Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin müşaviri [[Məhəmməd Məhərrəmov]] zəruri silah-sursatın olacağı təqdirdə Azərbaycanın qısa müddətdə 100 min nəfəri orduya səfərbər edə biləcəyini bildirdi. Əlimərdan bəy Topçubaşov [[Ənzəli]]dəki ingilis donanmasının Bakının müdafıəsinə mühüm yardım göstərə biləcəyini nəzərə çatdırdı. O, həmçinin sovet Rusiyası ilə Cənubi Qafqaz respublikaları arasında bufer rolu oynayan Dağlılar Respublikasınm müttəfıqlər tərəfindən de-fakto tanınmasını təklif etdi. İclasa yekun vuran Lloyd Corc Cənubi Qafqaza ordu göndərilməsinin qeyri mümkünlüyünü, yardımın yalnız silah-sursat formasında olmasının vacibliyini bildirdi. O, açıq bəyan etdi ki, bu respublikalar hərbi qüvvələrini möhkəmləndirmək üçün özləri ciddi tədbirlər görməlidirlər.{{sfn|Mahmudov|2005|p=285-286}} Azərbaycan Nümayəndə Heyəti Azərbaycanın qərb dövlətləri tərəfindən de-yure tanınmasına çalışsalar da, bu cəhdlər nəticəsiz qaldı. ===== Cümhuriyyət tələbələri ===== {{Əsas|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tələbələri}} [[Fayl:Azerbaijani students in Paris 1920.jpg|thumb|300px|Parisdəki bir qrup azərbaycanlı tələbə. 18 noyabr 1920-ci il. Fotoşəkil [[Ramiz Abutalıbov]] tərəfindən Paris Sülh Konfransındakı Azərbaycan nümayəndə heyətinin keçmiş müşaviri, vaxtilə gənc tələbələrin Avropada yerləşməsinə kömək edən [[Məhəmməd Məhərrəmov]]dan hədiyyə olaraq alınmışdır<ref name="Микеладзе">{{məqalə |müəllif = Mikeladze. Q. |başlıq = Беседы с Рамизом Абуталыбовым: Первые азербайджанские студенты в Европе и Джейхун бек Гаджибейли |link = http://www.1news.az/authors/54/20100308065131359.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100413231354/http://1news.az/authors/54/20100308065131359.html |archivedate=2010-04-13 }}</ref>]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin 1919-cu il sentyabrın 1-də keçirilən sayca yetmişinci iclasında yüz nəfər azərbaycanlı gəncin hökumət hesabına təhsil almaq üçün xarici ölkələrin nüfuzlu ali məktəblərinə göndərilməsi haqqında məsələ də müzakirə edilmişdir.{{sfn|Tağıyeva|1998}} Xaricə göndəriləcək tələbələri seçmək üçün Xalq Maarifi Nazirliyi yanında [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] (sədr), [[Əhməd bəy Pepinov]], [[Qara bəy Qarabəyov]], [[Mehdi bəy Hacınski]] və [[Abdulla bəy Əfəndizadə]]dən ibarət münsiflər heyəti yaradılmışdı. Münsiflər heyətinin seçdiyi tələbələrdən 10 nəfərinin [[İngiltərə]]yə, 23 nəfərinin [[İtaliya]]ya, 45 nəfərinin [[Fransa]]ya, 9 nəfərinin [[Türkiyə]]yə göndərilməsi nəzərdə tutulurdu. Nəticədə isə Xalq Maarifi Nazirliyi tərəfindən xaricə göndərilən tələbələrdən 49 nəfərinə [[Almaniya]]nın, 27 nəfərinə [[Fransa]]nın, 4 nəfərinə [[İtaliya]]nın, 1 nəfərinə İngiltərənin, 6 nəfərinə isə [[Türkiyə]]nin müxtəlif ali məktəblərinə göndərilmələri barədə rəsmi sənəd verilmişdi. Qalan 13 nəfər isə Rusiyaya göndərilməli idi. Rusiyada vətəndaş müharibəsi ilə əlaqədar yaranmış şəraitə görə oraya tələbə göndərmək mümkün olmamışdı. Xaricə göndərilən tələbələr 1920-ci il yanvarın 14-də parlament və hökumət üzvlərinin, xeyriyyəçilərin, iş adamlarının, din xadimlərinin, ictimaiyyət nümayəndələrinin və valideynlərin iştirakı ilə təntənəli surətdə yola salındılar. Tələbələrin [[Batum]]a getmələri üçün xüsusi vaqon ayrılmışdı. 1920-ci il fevralın 11-də [[Paris]]ə çatan tələbələr burada [[Paris Sülh Konfransı]]nda iştirak edən [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] tərəfindən hərarətlə qarşılandı. Nümayəndə heyətinin rəhbəri Əlimərdan bəy Topçubaşov tələbələr qarşısında böyük nitq söylədi. Bundan sonra tələbələr təhsil almaq üçün [[Avropa]]nın müxtəlif ölkələrinə yollandılar.{{sfn|Azərbaycan|1998}} === Mühacir fəaliyyəti === 1920-ci ilin aprelin 27-də Azərbaycan bolşeviklər tərəfindən işğal edildi. Həmin dövrdə – mayın əvvəlində Azərbaycan Nümayəndə Heyəti [[San-Remo konfransı (1920)|San-Remo konfransından]] Parisə yenicə qayıtmışdı. Mayın 3-də Əlimərdan bəy Topçubaşov fransız hökumətindən baş verən hadisələri öyrənmək üçün Azərbaycan hökumətinə teleqram göndərməyi xahiş etdi. O, yalnız mayın ikinci yarısında [[Tbilisi|Tiflisdə]] olan Azərbaycan hökuməti rəhbərliyi ilə əlaqə saxlaya bildi. 1920-ci ilin iyunun 30-da Topçubaşov [[London]]da bolşevik ticarət nümayəndəsi L. Krasinlə sənəd imzalayan Antanta Ali Şurasının Sədri Klemansoya nota göndərdi{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=68}} [[Fayl:Məhəmməd Məhərrəmov, Miryaqub Mehdiyev və Əlimərdan bəy Topçubaşov.jpg|thumb|Məhəmməd Məhərrəmov, Miryaqub Mehdiyev və Əlimərdan bəy Topçubaşov. Genuya, 1922-ci il]] İyulun 4-də Əlimərdan bəy Topçubaşov Belçikanın Spa şəhərində keçirilən Sülh Konfransının sədri, İngiltərənin baş naziri Lloyd Corca xüsusi nota göndərdi. Həmin notada o, Azərbaycan xalqının bolşevizmdən xilas olmasının əhəmiyyətini vurğulayırdı. Əlimərdan bəy Topçubaşov 1920-ci ilin 15 iyulunda Belçikanın Spa şəhərindən Ceyhun Hacıbəyliyə göndərdiyi məktubda nota verdiklərini, İtaliyanın, Belçikanın, Polşanın xarici işlər nazirləri ilə görüşdüklərini yazırdı.<ref>S. Mümtaz adına Azərbaycan Respublikasının Dövlət dəbiyyat və İncəsənət Arxivi, f. 648, s. 6, i. 2, v. 2.</ref> 1920-ci ilin oktyabrın 8-də Əlimərdan bəy Topçubaşov Fransa Nazirlər Şurasının sədri və xarici işlər naziri Klemansoya da nota göndərdi. O, bu notada əsas diqqəti Azərbaycanın zəngin təbiətinə, Xəzərin neftinə yönəldir və Parisin Azərbaycandakı müqavimət hərəkatına silahla kömək edəcəyi təqdirdə bu ölkənin Fransa üçün əhəmiyyətli bazar rolunu oynaya biləcəyini nəzərə çatdırırdı.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=72}} [[Fayl:Alimardan bey Topchubashov.jpg|thumb|Əlimərdan bəy Topçubaşov|left|200x200px]] Əlimərdan bəy Topçubaşov göndərdiyi notalara əhəmiyyət verilmədiyini görüb, oktyabrın 9-da Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin baş katibi Filip Berteloya, ona Azərbaycanda yaranmış vəziyyəti izah etmək üçün şərait yaradılması xahişi ilə müraciət etdi. Bu müraciət əsasında Bertelo özü yox, Xarici İşlər Nazirliyinin siyasi və iqtisadiyyat departamentinin direktor müavini Laroş onunla görüşdü. Əlimərdan bəy Topçubaşov görüşdə Qafqaza xüsusi hərbi missiyanın göndərilməsini, Azərbaycanda silahlı üsyanın hazırlanmasında rol oynamağı və bunun müqabilində Fransaya Azərbaycanın neft müəssisələrinin müəyyən payının verilməsini vəd etdi. Oktyabrın 27-də Fransa Xarici İşlər Nazirliyində olan Əlimərdan bəy Topçubaşov Dağıstanda və Azərbaycandakı üsyançılara Parisdən silah göndərilməsi vacibliyini bildirdi. 1921-ci ilin aprel ayının 29-dan may ayının 5-dək keçirilən ikinci London konfransında Əlimərdan bəy Topçubaşov başda olmaqla mühacirətdə olan [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyəti]] də iştirak edirdi.<ref name=":10" /> Əlimərdan bəy Topçubaşovun təşəbbüsü ilə 1921-ci il mayın 8-də Qafqaz ölkələrinin nümayəndələri [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Parisdəki nümayəndəliyinə toplaşaraq, [[Qafqaz Konfederasiyası]] fikrini yenidən müzakirə etdilər. 1921-ci ilin iyunun 10-da Topçubaşovun sədrliyi ilə keçirilən ilk iclasda Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Akaki Çxenkeli]], Avetis Aqaronyan və [[Tapa Çermoyev]] Qafqaz Respublikaları İttifaqının yaradılması ilə bağlı bəyannamə imzalamışdılar. 1921-ci il iyulun 7-də Qafqaz respublikaları və Rusiya nümayəndələrinin ilk birgə iclası keçirildi. Mühacirlər Fransa hökumətinə müraciət etdilər. Qafqaz və Rusiya mühacirlərinin vahid antibolşevik cəbhədə birləşməsinə meylli olan Fransa hökuməti 1922-ci ilin əvvəllərində Qafqaz respublikalarının səlahiyyətli təmsilçilərinə maddi yardım göstərməyi qərara aldı. İclasda ilk çıxış edən Əlimərdan bəy Topçubaşovun [[Qafqaz Konfederasiyası]] ideyasına Türkiyənin də müsbət münasibət bəslədiyini bildirərək bu dövləti müdafiə etməsi və müttəfiq dövlətlərə tutduğu iradlar Fransa hökuməti və ermənilər tərəfindən narazılıqla qarşılandı. 1925-ci ilin iyulun 26-da Parisdə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan]], [[Dağlılar Respublikası|Şimali Qafqaz]], [[Gürcüstan Demokratik Respublikası|Gürcüstan]] və [[Ukrayna Xalq Respublikası|Ukrayna]] nümayəndələri arasında Qafqaz-Ukrayna əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi və inkişafı ilə bağlı bəyannamə imzalandı. Sənəddə Sovet Rusiyasının həmin bölgələri işğal etməsi ilə bağlı ümumiləşmələr qeyd edildi. Sənəddə bu ölkələrin təmsilçiləri ərazilərinin bütünlüklə azad edilməsinə qədər siyasi və iqtisadi sahədə bir-birlərinə dəstək olacaqları qeyd olunurdu. Həmin sənədi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris Sülh Konfransındakı Nümayəndə Heyəti|Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin]] sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Dağlılar Respublikası]] nümayəndə heyətinin müvəqqəti sədri [[Heydər Bammatov|Heydər Bammat]], Gürcüstanın daxili işlər naziri [[Noe Ramişvili]], Ukrayna xalq təhsili naziri V. Prokopoviç imzalamışdılar.{{sfn|Mamulia|2012|p=55-56}} Əlimərdan bəy Topçubaşov 1925-ci ilin aprelində İstanbula [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]yə yazdığı məktubda, xüsusən, [[Lozanna Sülh Konfransı]]ndan sonra Avropa dövlətlərinin Azərbaycana qarşı münasibətlərinin dəyişdiyini qeyd edirdi. Əlimərdan bəy [[Xosrov bəy Sultanov]]a yazdığı 1925-ci il 2 yanvar və 1925-ci il 31 avqust tarixli məktublarında da fəaliyyət üçün maddi vəsaitin yoxluğunu bildirmişdi.{{sfn|Abutalıbov|Mamulia|2014|p=168-233}} [[Fayl:Alimerdan Bey Topchubashov (Paris, 1920).jpg|thumb|left|Əlimərdan bəy Topçubaşov]] 1926-cı ilin 18 martında Parisdə Qafqaz Respublikası Şurasının iclası keçirildi. İclasda Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Ceyhun Hacıbəyli]], [[Xosrov bəy Sultanov]], A. Mgerman, [[Heydər Bammatov|Heydər Bammat]], Seid Şamil, [[Akaki Çxenkeli]], S. Amiredjibi, [[Noe Ramişvili]], Q. Qvazava iştirak edirdilər. İclasa sədrlik Əlimərdan bəy Topçubaşov tərəfindən aparılırdı. İclasda 3 Qafqaz Respublikası Şurası ilə Müstəqil Qafqaz Komitəsinin münasibətləri müzakirə edildi.{{sfn|Mamulia|2012|p=70}} Əlimərdan bəy Topçubaşovun 1933-cü ilin 27 martında [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]yə göndərdiyi məktubda yazılırdı: {{Sitat|Çox hörmətli Məmməd Əmin bəy! Qafqaz Konfederasiyasının formalaşması məsələsinə xəstəliyimdən sonra indi fikir söyləyə bilərəm. Etiraf etməliyəm ki, çoxlu suallar olandan sonra məni onun necə formada mövcud olacağı düşündürür. Ola bilsin ki, mühacirətin aktual şərtləri daxilində başqa bir formaya meyillənmək çox çətindir. Ancaq mənə elə gəlir ki, qəzetin köməkliyi ilə anketin Qafqaz Xalqlarının təmsilçilərinin baxışlarını tam şəkildə işıqlandırıb toplanmış cavablardan düzgün nəticə çıxarılacağına təsir edəcəyi də çətindir. Bu fikirlərimi bildirməklə, anket formasına uğurlar arzulayır və onda iştirak etməyi vacib sayıram. Və həm də mən Qafqaz Konfederasiyasının coşqun tərəfdarlarındanam. Bununla bağlı isə 1924-cü ilin oktyabr və noyabr aylarında Azərbaycan, Gürcüstan və Şimali Qafqaz xalqları təmsilçilərinin yığıncaqlarında bu haqda fikirlərimi bildirmişəm və orada Qafqaz Konfederasiyasının formalaşması üçün baza da hazırlanıb. Bu məsələyə mənim baxışlarım ümumi xarakterlidir və bu göndərilən məktubda qeyd olunub.}} 1920-ci ildə Rusiya bolşeviklərinin Azərbaycanı işğal etməsinə etiraz əlaməti olaraq Əlimərdan bəy ([[Paris Sülh Konfransı]]nın digər azərbaycanlı üzvləri ilə birlikdə) soyadındakı "ov" sonluğundan imtina edərək Topçubaşi soyadını qəbul etmişdir. Əlimərdan bəy Topçubaşov mühacirətdə olarkən [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] ilə məktublaşmışdır. Əlimərdan bəy 19, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə|Məhəmməd Əmin bəy]] isə 16 belə məktub yazmışdır.{{sfn|İshaqov|2012}} ==== Partiya fəaliyyəti ==== Əlimərdan bəy Topçubaşov Xalq Azadlıq Partiyasının (kadetlər) üzvü olmuşdur. 1906-cı il avqustun 15–21-də yenə də Nijni Novqorodda keçirilən Ümumrusiya müsəlmanlarının III qurultayında Əlimərdan bəy Topçubaşov yeni yaradılmış [[İttifaqi-Müslimin]] Partiyasının sədri seçilmişdir.<ref name=":8" /><ref name=":13" /> Lakin daha sonra [[İttifaqi-Müslimin]]in ləğv olmuş, Əlimərdan bəy Topçubaşov isə ömrünün sonunadək bitərəf, [[partiyasız]] siyasətçi olaraq fəaliyyət göstərmişdir. == Ailəsi == Əlimərdan bəyin nəsli əslən Gəncədəndir. Ulu babalarından biri [[Tbilisi|Tiflisə]], digəri isə [[İrəvan]]a köçüb orada yaşamışdır. Topçubaşov soyadı onun ulu babası Əliəkbər bəyə topçuluq peşəsini dərindən bildiyinə görə [[II İrakli|II Irakli]] tərəfindən verilmişdir.<ref name=":7" /><ref name=":alim" /> <center><gallery> Fayl:Mirzə Cəfər Topçubaşov.jpg|[[Mirzə Cəfər Topçubaşov]] Fayl:Sevər xanım Vəkilova.jpg|Sevər xanım Vəkilova Fayl:Pəri xanım Topçubaşova.jpg|[[Pəri xanım Topçubaşova]] Fayl:Hasan bey Zardabi.jpg|[[Həsən bəy Zərdabi]] Fayl:Səffət bəy Məlik-Zərdabi.jpg|[[Səffət bəy Məlik-Zərdabi]] Fayl:Qəribsoltan Məlikova.jpg|[[Qəribsoltan Məlikova]] Fayl:Midhət bəy Məlikov.jpg|Midhət bəy Məlikov Fayl:Rashid bey Topchubashov.jpg|[[Rəşid bəy Topçubaşov]] Fayl:Sara xanım Topçubaşova.jpg|Sara xanım Topçubaşova Fayl:Əşrəf bəy Sultanov.jpg|Əşrəf bəy Sultanov Fayl:Alimardan bey Topchubashov with his family.jpg|Əlimərdan bəy Topçubaşov ailəsi ilə </gallery></center> * Ulu babası ''Əlimərdan bəy Əliəkbər bəy oğlu Topçubaşı —'' sonuncu gürcü kralı yanında hərbi işdə Tiflis Qalabəyisi kimi mövqe qazanmışdır. * Babası ''[[Mirzə Cəfər Topçubaşov|Mirzə Cəfər Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov]] —'' pedaqoq, şair, şərqşünas alim. [[Sankt-Peterburq]] universitetinin professoru. * Atası ''[[Ələkbər bəy Topçubaşov|Ələkbər bəy Mirzə Cəfər oğlu Topçubaşov]] —'' podporuçik, Zaqafqaziya müsəlman atlı süvari alayının tağım komandiri. * Anası ''Sevər xanım Məmmədhəsən bəy qızı Vəkilova —'' [[Qazax rayonu]]nun [[Yuxarı Salahlı]] kəndinin [[Vəkilovlar]] soyundan idi. ** Dayısı ''Mirzə Xudadat bəy Vəkilov —'' [[Rusiya İmperator Ordusu]]nun polkovniki, [[Məmmədrza ağa Vəkilov]]un əmisi oğlu. * Xanımı ''[[Pəri xanım Topçubaşova|Pəri xanım Həsən bəy qızı Topçubaşova]] —'' [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|Azərbaycanın birinci xanımı]], 1893-cü ildə Əlimərdan bəy Topçubaşov ilə ailə həyatı qurmuşdur. ** Qaynatası ''[[Həsən bəy Zərdabi|Həsən bəy Səlim bəy oğlu Zərdabi]]'' — [[Azərbaycan]] jurnalisti, pedaqoqu, maarifçisi və naşiri, islam dünyasının ilk təbiətşünas alimi.{{sfn|Əhmədov|2014|p=193-198}} ** Qaynanası ''[[Hənifə Məlikova]]-Abayeva'' — [[Azərbaycan]]ın ilk maarifçi qadınlarından biri.<ref>{{cite web|url=https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B0_%D0%A5%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%84%D0%B0_%D0%90%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_-_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201106104648/https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B0_%D0%A5%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%84%D0%B0_%D0%90%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_-_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0|archivedate=6 noyabr 2020|title=Абаева Ханифа Асланбековна - просветительница / Hənifə Aslanbek qızı Abayeva – maarifçi|publisher=ourbaku.com|accessdate=6 noyabr 2020|language={{dil-ru|}}}}</ref> *** Qaynı ''[[Səffət bəy Məlik-Zərdabi|Səffət bəy Həsən bəy oğlu Məlik-Zərdabi]]'' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[İstanbul]]dakı konsulluğunun əməkdaşı, [[Türkiyə]]də fəaliyyət göstərmiş memar və Azərbaycan mühacirətinin üzvlərindən biri.{{sfn|Aşırlı|2016|p=3-6}}<ref>{{cite web|url=http://www.dia.az/8/print:page,1,86097-tepeden-dirnaga-azerbaycan-sevdali-shexsiyyet.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210113231847/http://www.dia.az/8/print:page,1,86097-tepeden-dirnaga-azerbaycan-sevdali-shexsiyyet.html|archivedate=14 yanvar 2021|title=Təpədən-dırnağa Azərbaycan sevdalı şəxsiyyət|author=İbrahım Yıldırım|date=1 oktyabr 2015|work=|publisher=www.dia.az|accessdate=14 yanvar 2021|language=}}</ref> *** Qaynı ''Midhət bəy Həsən bəy oğlu Zərdabi'' — [[Bakı real məktəbi]] məzunu; Kölndə Böyük Hersoq Politexnik Texnikumunun elektrik mühəndisi ixtisası məzunu. *** Baldızı ''[[Qəribsoltan Məlikova|Qəribsoltan Həsən bəy qızı Məlikova]]'' — [[Azərbaycan SSR]] əməkdar müəllimi (1948).<ref>{{ASE|6|940| Məlikova Qəribsoltan Həsən bəy qız}}</ref> * Oğlu ''[[Rəşid bəy Topçubaşov|Rəşid bəy Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov]]'' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin xüsusi qərarına əsasən, dövlət hesabına ali təhsil almaq üçün [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tələbələri|xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri,]] [[Paris Sülh Konfransı]]na göndərilmiş Azərbaycan Hökuməti Nümayəndə heyətinin sədrinin şəxsi katibi. Vərəm xəstəliyi səbəbindən gənc yaşında vəfat etmişdir.<ref name="Vilayət Quliyev" /> * Oğlu ''Ələkbər bəy Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov'' * Oğlu ''Ənvər bəy Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov'' * Qızı ''Sara xanım Əlimərdan bəy qızı Topçubaşi (Kürdəmir)'' ** Yeznəsi ''Əşrəf bəy Sultanov (Kürdəmir)'' * ''Qızı Sevər xanım Əlimərdan bəy qızı Topçubaşova'' == Xatirəsi == {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Stamps of Azerbaijan, 2013-1086.jpg | alt1= | miqyas1=220 | şəkil2=Alimardan Topchubashov 2019 stamp of Azerbaijan.jpg | alt2= | miqyas2=108 | alt yazı=2013 və 2019-da buraxılmış Azərbaycan poçt markaları | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} === Azərbaycanda === * Bakının Nəsimi rayonunda "Əlimərdan bəy Topçubaşov" adlı küçə var. Bu küçə "İbrahim Əbilov" küçəsindən "Həzi Aslanov" küçəsinədək davam edir. Küçənin sırası ilə "Əlövsət Quliyev", "Bəşir Səfəroğlu", "Vidadi", "Dilarə Əliyeva", "Mirzəağa Əliyev", "Şəmsi Bədəlbəyli", "Süleyman Rəhimov", "Şamil Əzizbəyov" küçələri, "Cəlil Məmmədquluzadə" döngəsi, "Salatın Əsgərova", "Əli bəy Hüseynzadə", "Balababa Məcidov" küçələri ilə kəsişməsi mövcuddur. * 1998-ci ildə Əlimərdan bəy Topçubaşovun hökumətə ünvanlanmış rəsmi məlumatları toplanmışdır. Həmin məlumatlar Azərbaycan dilində ilk dəfə 1998-ci ildə "[[Paris məktubları]]" adlı kitabda çap olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://elibrary.bsu.az/kitablar/931.pdf |access-date=2021-08-17 |archive-date=2018-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181223061704/http://elibrary.bsu.az/kitablar/931.pdf |url-status=dead }}</ref> * 2013-cü ildə ADA Universitetində professor [[Cəmil Həsənli]]nin Əlimərdan bəy Topçubaşova həsr olunmuş "Tarixi şəxsiyyətin tarixi" kitabı çap olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/1707153.html |access-date=2021-08-16 |archive-date=2021-08-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816210838/https://www.amerikaninsesi.org/a/1707153.html |url-status=live }}</ref> * 25 fevral 2013 tarixində Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev sərəncam imzalamışdır.<ref name=":2" /> * 19 aprel 2013-cü ildə Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illik yubileyinə həsr olunmuş poçt markası çap olunmuşdur. Qiyməti 20 qəpik, ölçüsü 40x28, tirajı isə 100 min olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.azermarka.az/2013.php?subaction=showfull&id=1368791031&archive=&start_from=&ucat=45& |access-date=2021-08-17 |archive-date=2018-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181130032444/http://www.azermarka.az/2013.php?subaction=showfull&id=1368791031&archive=&start_from=&ucat=45& |url-status=live }}</ref> * 2015-ci ildə Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında "Qərib məzarlar" adlı filmin Baku Media Center tərəfindən çəkilişlərinə başlandığı elan olundu.<ref>"Qərib məzarlar": Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında film çəkilir //Mədəniyyət.- 2015.- 21 avqust.- S.7.</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://salamnews.org/az/news/read/185073 |access-date=2021-08-16 |archive-date=2016-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160519024900/http://salamnews.org/az/news/read/185073 |url-status=live }}</ref> * 2016-cı ildə rejissor Vüqar İslamzadə və [[Fariz Əhmədov (rejissor)|Fariz Əhmədovun]] birgə çəkdiyi sənədli-bədii film olan [[Əbədi ezamiyyət (film, 2016)|Əbədi ezamiyyət filmi]] Azərbaycan Nümayəndə Heyətinin üzvlərinə həsr olunmuşdur. Əlimərdan bəy Topçubaşovu aktyor [[Kamran İsrafilov]] canlandırmışdır. * 2016-cı ildə araşdırmacı-tarixçi Dilqəm Əhməd tərəfindən yazılmış Fərqlilər kitabında Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında məlumatlar, şəkillər və məktublar da yer tapmışdır.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.teaspress.az/book,97/lang,az/ |access-date=2021-08-17 |archive-date=2017-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170405052313/http://www.teaspress.az/book,97/lang,az/ |url-status=dead }}</ref> {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölüm xəbəri.jpg | alt1= | miqyas1=100 | şəkil2=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölüm xəbəri 2.jpg | alt2= | miqyas2=100 | şəkil3=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölüm xəbəri 3.jpg | alt3= | miqyas3=100 | alt yazı=Əlimərdan bəy Topçubaşovun ölümü ilə bağlı xəbərlər | arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }}[[Fayl:Plaque Alimardan Toptchibachi, 37 rue Decamps, Paris 16.jpg|thumb|Parisdə yaşadığı evin önündəki xatirə lövhəsi|left]] === Xaricdə === * Vəfatı ilə bağlı Şimali Qafqaz, [[Prometey (təşkilat)|Prometey]] və [[Qurtuluş toplusu|Qurtuluş]] jurnallarının üz qabığında şəkli dərc olunaraq məlumat nəşr olunmuşdur. * Professor, diplomat [[Ramiz Abutalıbov]] tərəfindən Əlimərdan bəyin məzarı aşkar olunaraq təmir edilmişdir. * 1993-cü ildə Azərbaycan Respublikasının 3-cü prezidenti [[Heydər Əliyev]] Fransaya ilk səfərində Sen-Klu qəbiristanlığına baş çəkmiş və həmin tarixdə Heydər Əliyev Əlimərdan bəyin yubileyinin keçirilməsi ilə də bağlı sərəncam imzalayıb.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.elibrary.az/docs/qazet/qzt2017_3098.htm |access-date=2021-08-18 |archive-date=2020-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200702060140/http://www.elibrary.az/docs/qazet/qzt2017_3098.htm |url-status=live }}</ref> * 2014-cü ildə Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində Əlimərdan bəy Topçubaşovun şərəfinə büst qoyulmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.azadliq.org/a/25352785.html |access-date=2021-08-18 |archive-date=2021-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210818211141/https://www.azadliq.org/a/25352785.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.aznews.az/news/cemiyyet/53490.html |access-date=2021-08-18 |archive-date=2021-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210818211143/https://www.aznews.az/news/cemiyyet/53490.html |url-status=live }}</ref> * 2014-cü ildə Azərbaycanın Polşadakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə Poznan şəhərindəki İqnaçı Paderevski adına Musiqi Akademiyasında 1918–1920-ci illərdə bu ölkənin baş naziri olmuş İqnaçı Paderevskinin və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşovun barelyefi açılıb.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://azertag.az/xeber/Polsada_Alimerdan_bey_Topchubasovun_barelyefi_achilib-804930 |access-date=2021-08-20 |archive-date=2014-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141023201350/http://azertag.az/xeber/Polsada_Alimerdan_bey_Topchubasovun_barelyefi_achilib-804930 |url-status=live }}</ref> * Fransada yaşadığı evin önünə xatirə lövhəsi vurulmuşdur. * 2018-ci ildə Sen Klu şəhərinin meri Erik Berdoati Sen Kluda Əlimərdan bəy Topçubaşova büst qoyulacağını bildirmişdir.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://azertag.az/xeber/Erik_Berdoati_Sen_Klu_muzeyinde_Alimerdan_bey_Topchubasovun_bustu_qoyulacaq-1172821 |access-date=2021-08-20 |archive-date=2020-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200219133134/https://azertag.az/xeber/Erik_Berdoati_Sen_Klu_muzeyinde_Alimerdan_bey_Topchubasovun_bustu_qoyulacaq-1172821 |url-status=live }}</ref> * 2019-cu ildə tarix elmləri doktoru [[Cəmil Həsənli]]nin Londonda Routledge nəşriyyatında Əlimərdan bəy Topçubaşovun həyatına həsr olunan "Azərbaycanda liderlik və millətçilik" adlı kitabı ingilis dilində nəşr olunub.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/londonda-c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nlinin-kitab%C4%B1-n%C9%99%C5%9Fr-edilib-/4816167.html |access-date=2021-08-20 |archive-date=2020-10-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201020222600/https://www.amerikaninsesi.org/a/londonda-c%C9%99mil-h%C9%99s%C9%99nlinin-kitab%C4%B1-n%C9%99%C5%9Fr-edilib-/4816167.html |url-status=live }}</ref> == Əsərləri == * Azərbaycanın təşəkkülü. İstanbul. 1918;<ref name=":8" /> === Məqalələri === * "Müsəlmanlar azadlıq hərəkatında" — "Kaspi" qəzetinin baş redaktoru olduğu müddətdə nəşr olunan məqaləsi.<ref name=":4" /> * "Müsəlmanların dirçəliş dövrü" — "Kaspi" qəzetinin baş redaktoru olduğu müddətdə nəşr olunan məqaləsi.<ref name=":5" /> * "Milli qırğına nə vaxt son qoyulacaq?"— "Kaspi" qəzetinin baş redaktoru olduğu müddətdə nəşr olunan məqaləsi.<ref name=":6" /> * "Azərbaycanın yol göstərəni" — qaynatası Həsən bəy Zərdabi haqqında 1925-ci ildə dərc olunmuş məqalə {{sfn|Aşırlı|2009|p=112-133}} * "Qafqazlılar arasında" — [[Paris]]də 1926-cı ildə Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin elan olunmasının 8-ci ildönümünün qeydi təsvir olunur.<ref>{{cite web|url=http://ru.president.az/azerbaijan/holidays|title=Трудовой Кодекс Азербайджанской Республики. Статья 105. Праздничные дни.|publisher=Официальный интернет сайт Президента Азербайджанской Республики|accessdate=2014-07-31|archive-date=2014-08-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20140823194052/http://ru.president.az/azerbaijan/holidays/|url-status=live}}</ref> == Qeydlər == {{notelist}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === * {{kitab3|müəllif=|nəşriyyat=Adiloğlu|hissənin linki=|başlıq=Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il|link=https://ebooks.az/view/v6eob7dE.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=2006|səhifə=216|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Müsəlman fraksiyası və Milli Şura}} * {{kitab3|müəllif=[[Oqtay Əsədov]], [[Rafael Cəbrayılov]]|hissə=|hissənin linki=|başlıq=Azərbaycan Respublikasının Parlamenti|orijinal=|link=http://www.ebooks.az/view/yUqhT54I.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|nəşriyyat=|il=2008|cild=|səhifə=|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Parlament}} * {{AXCE|2|285-286}} * {{AXCE|2|197-198|Milli İstiqlaliyyət Bayramı}} * {{kitab3|müəllif=[[Nəsiman Yaqublu]]|nəşriyyat=[[Nurlar nəşriyyatı|“NURLAR” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi]]|hissənin linki=|başlıq=Cümhuriyyət qurucuları|link=https://www.bp.com/content/dam/bp/country-sites/az_az/azerbaijan/home/pdfs/documents/cumhuriyyet-kitab.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=2018|səhifə=504|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Cümhuriyyət Qurucuları}} * {{kitab3|müəllif=[[Nəsiman Yaqublu]]|nəşriyyat=[[Qanun Nəşriyyatı]]|hissənin linki=|başlıq=Kaspi qəzetinin yaranması və fəaliyyəti|link=http://www.bookcollector.az/file/pic/xeber/2016-12/1482912423_nesiman-yaqublu.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=2011|səhifə=|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Kaspi}} * {{kitab3|müəllif=|nəşriyyat=Azərbaycan nəşriyyatı|hissənin linki=|başlıq=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab|link=http://www.ebooks.az/view/uSjb49G5.pdf|vikimənbə=|cavabdeh=Elmira Tağıyeva|nəşr=|yer=[[Bakı]]|hissə=|cild=|il=1998|səhifə=976|sütunlar=|səhifələr=|seriya=|isbn=|doi=|tiraj=|ref=Tağıyeva}} * {{kitab3|müəllif=[[Cəmil Həsənli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=2000335297968|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2013|hissə=|nəşriyyat=ADA|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Tarixi şəxsiyyətin tarixi: Əlimərdan bəy Topçubaşov|hissənin linki=|ref=Həsənli}} * {{kitab3|müəllif=[[Cəmil Həsənli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-455-00-7|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2009|hissə=|nəşriyyat=|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi|vikimənbə=|link=http://anl.az/el/h/azf-255960.pdf|başlıq=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti (1918–1920)|hissənin linki=|ref=Həsənli}} * {{kitab3|müəllif=[[Cəmil Həsənli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1993|hissə=|nəşriyyat= |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1918–1920-ci illər),|hissənin linki=|ref=Həsənli }} * {{kitab3|müəllif=[[Musa Qasımlı]], [[Elmira Hüseynova]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2003|hissə=|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/book_tnTpLyei.html|başlıq=Azərbaycan xaric işlər nazirləri|hissənin linki=|ref=Azərbaycanın xarici işlər nazirləri}} * {{kitab3|müəllif=Müsəllim Həsənov|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-499-24-7|seriya=|səhifələr=120|sütunlar=|səhifə=|il=2016|hissə=|nəşriyyat=Bakı Media Mərkəzi|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://web.archive.org/web/20170617113050/http://ebediezamiyyet.az/files/bookfileaz.pdf|başlıq=Qərib məzarlar|hissənin linki=|ref=Qərib məzarlar}} * {{kitab3|müəllif=[[Musa Qasımlı]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=370|sütunlar=|səhifə=|il=2003|hissə=I|nəşriyyat=Bakı Dövlət Universitetinin nəşriyyatı|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://lib.az/book/336/show|başlıq=Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi. 2 hissədə (1918–1945)|hissənin linki=|ref=Avropa və Amerika}} * {{kitab3|müəllif=[[Nəsib Nəsibli]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=304|sütunlar=|səhifə=|il=1996|hissə=|nəşriyyat=Ay-Ulduz nəşriyyatı|yer=[[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_aCjNkKTz.html|başlıq=Azərbaycanın xarici siyasəti (1918–1920)|hissənin linki=|ref=Nəsib Nəsibli}} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2006|hissə=|nəşriyyat=Moskva SJS Media|yer=[[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://anl.az/el_ru/kniqi/2016/2-772521.pdf|başlıq= Годы и встречи в Париже|hissənin linki=|ref=Ramiz Abutalıbov}} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]]|cild=3|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2017|hissə=|nəşriyyat=|yer=[[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/view/K6rXd4h9.pdf|başlıq=Парижский архив 1919–1940: в 4 кн: 1924–1940|hissənin linki=|ref=Ramiz Abutalıbov 2}} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-5-91579-077-2|seriya=|səhifələr=280|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=Социально-политическая МЫСЛЬ |yer = [[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_8EUYKtWm.html?lang=en|başlıq=А.М. Топчибаши: документы из личных архивов: 1903–1934 гг.|hissənin linki=|ref=Ramiz Abutalıbov 3 }} * {{kitab3|müəllif=Əlimərdan bəy Topçubaşov|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-5-91579-077-2|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1998|hissə=|nəşriyyat=Azərnəşr |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=[[Ramiz Mehdiyev]]|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/book_ymvBlqpi.html|başlıq=Paris məktubları|hissənin linki=|ref=Paris məktubları }} * {{kitab3|müəllif=[[Tadeuş Svetoxovski]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-0-521-52245-8|seriya=|səhifələr=272|sütunlar=|səhifə=|il=2004|hissə=|nəşriyyat=Cambridge University Press |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://books.google.az/books/about/Russian_Azerbaijan_1905_1920.html?id=cozSOSsv7ZsC&redir_esc=y|başlıq=Russian Azerbaijan, 1905–1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community|hissənin linki=|ref=Svetoxovski }} * {{kitab3|müəllif=Oliver Henri Radkey|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1989|hissə=|nəşriyyat=Cornell University Press |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://archive.org/details/russiagoestopoll00radk|başlıq=Russia goes to the polls : the election to the all-Russian Constituent Assembly, 1917|hissənin linki=|ref=Radkey }} * {{kitab3|müəllif=[[Ronald Qriqor Süni]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-0-691-65703-5|seriya=|səhifələr=448|sütunlar=|səhifə=|il=2019|hissə=|nəşriyyat=Princeton University Press |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://books.google.az/books?id=k1mYDwAAQBAJ&pg=PA178&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|başlıq=The Baku Commune, 1917–1918: Class and Nationality in the Russian Revolution|hissənin linki=|ref=Süni }} * {{kitab3|müəllif=Boris Şteyn|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1949|hissə=|nəşriyyat=QOSPOLİTİZDAT |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://militera.lib.ru/research/shtein_be01/index.html|başlıq="Русский вопрос" на парижской мирной конференции (1919–1920 гг.)|hissənin linki=|ref=Şteyn }} * {{kitab3|müəllif=|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=560|sütunlar=|səhifə=|il=1998|hissə=|nəşriyyat=Azərbaycan Nəşriyyatı |yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html|başlıq=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты |hissənin linki=|ref=Azərbaycan }} * {{kitab3|müəllif=[[Ramiz Abutalıbov]], Giorgi Mamulia|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-485-3-1|seriya=|səhifələr=584|sütunlar=|səhifə=|il=2014|hissə=|nəşriyyat=CBS Polygraphic Production |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_KIfdT23G.html?lang=ru|başlıq=Страна огней: в борьбе за свободу и независимость|hissənin linki=|ref=Abutalıbov }} * {{kitab3|müəllif=|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-5-91579-071-0|seriya=|səhifələr=240|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=Социально-политическая МЫСЛЬ |yer = [[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_1acHuWDf.html|başlıq=Кавказская Конфедерация в официальных декларациях, тайной переписке и секретных документах движения "Прометей"|hissənin linki=|ref=Mamulia }} * {{kitab3|müəllif=[[Akif Aşırlı]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=[[Elm və təhsil (nəşriyyat)|Elm və təhsil]] |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Həsən bəy Zərdabinin mücahid oğlu|hissənin linki=|ref=Aşırlı }} * {{kitab3|müəllif=[[Akif Aşırlı]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2009|hissə=|nəşriyyat=[[Elm və təhsil (nəşriyyat)|Elm və təhsil]] |yer = [[Bakı]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://www.ebooks.az/book_4Z260hLS.html|başlıq=Azərbaycan Mətbuatı Tarixi (1875–1920)|hissənin linki=|ref=Aşırlı }} * {{kitab3|müəllif=Ф.А.БРОКГАУЗЪ (Лейпцигъ) И.А.ЕФРОНЪ (С.-Петербургъ)|cild=82|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1890-1907|hissə=|nəşriyyat= |yer = Peterburq|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://www.vehi.net/brokgauz/index.html|başlıq=Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона|hissənin linki=|ref=Brokhaus və Efron }} * {{kitab3 | müəllif = [[Hüseyn Əhmədov (alim)|Hüseyn Əhmədov]] | hissə = | hissənin linki = | başlıq = Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi | link = | vikimənbə = | cavabdeh = | nəşr = | yer = [[Bakı]] | nəşriyyat = [[Elm və təhsil (nəşriyyat)|Elm və təhsil nəşriyyatı]] | il = 2014 | cild = | səhifə = | sütunlar = | səhifələr = | seriya = | isbn = | doi = | tiraj = | ref = Hüseyn Əhmədov }} * {{kitab3|müəllif=|cild=5|tiraj=|doi=|isbn=978-9952-448-41-2|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2008|hissə=|nəşriyyat=[[Elm (nəşriyyat)|Elm]] |yer = Bakı|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://anl.az/el/Kitab/254489.pdf|başlıq=AZƏRBAYCAN T A R İ X İ 1900-1920-ci illər|hissənin linki=|ref=Azərbaycan tarixi }} * {{kitab3|müəllif=Krımlı|cild=|tiraj=|doi=|isbn=978-90-04-10509-6|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1906|hissə=|nəşriyyat= |yer = |nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=National Movements and National Identity Among the Crimean Tatars (1905–1916)|hissənin linki=|ref=Hakan Krımlı }} * {{kitab3|müəllif=[[Mirzə Bala Məmmədzadə]]|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=1938|hissə=|nəşriyyat= |yer=Berlin|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=Milli Azərbaycan Hərəkatı|hissənin linki=|ref=Krımlı }} * {{kitab3|müəllif=С.М.Исхаков|cild=|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|il=2012|hissə=|nəşriyyat=Издательство «СП МЫСЛЬ»,|yer=[[Moskva]]|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=http://lib.az/users/1/upload/files/A.M._Topchibashi_i_M.E._Rasulzade_Perepiska._1923-1926_gg..pdf|başlıq=A.M. ТОПЧИБАШИ и М.Э. РАСУЛЗАДЕ ПЕРЕПИСКА 1923-1926|hissənin linki=|ref=İshaqov }} * {{cite web |url=http://525.az/site/?name=xeber&news_id=7210#gsc.tab=0 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170617113514/http://525.az/site/?name=xeber&news_id=7210#gsc.tab=0 |archivedate=2017-06-17 |title=Əlimərdan bəy Topçubaşovun təvəllüd tarixi haqda |author=[[Vilayət Quliyev]] |date=2013-04-15 |publisher=[[525-ci qəzet|525.az]] |accessdate=2017-06-17 |language=az }} == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Alimardan Topchubashov | wikispecies = | wikt = | b = | s = Müəllif:Əlimərdan bəy Topçubaşov | q = Əlimərdan bəy Topçubaşov | n = | m = }} * [http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html Alimardan Topchubashov in Azerbaijan International] * [https://www.trend.az/life/interesting/1462842.html Али-Мардан Топчибашев – лидер российских мусульман] * [http://www.1news.az/news/zhiznennyy-put-ali-mardan-beka-topchubasheva---foto Жизненный путь Али Мардан бека Топчубашева — ФОТО] * [http://www.kaspiy.az/news.php?id=974#.Wr7BaS7FLDc Алимардан бек Топчубашев и идеология азербайджанства] * [https://axar.az/news/hadise/181290.html?fbclid=IwAR0aHJRRYSj06KeH7waL4E7w7PuOknL-0BfLcSoc4p7KQWdlZxB4ISQjawI Vurğunu Topçubaşov və Behbudovla nə bağlayır — Foto] {{Vikidata/nəsil}} {{Azərbaycanın xarici işlər nazirləri}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Əlimərdan bəy Topçubaşov]] [[Kateqoriya:Topçubaşovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dövlət xadimləri]] [[Kateqoriya:Gürcüstan azərbaycanlıları]] [[Kateqoriya:Sankt-Peterburqda təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı siyasi mühacirlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Birinci Tiflis gimnaziyasının məzunları]] [[Kateqoriya:Ümumrusiya Müəssislər Məclisinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası I Dövlət Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Zaqafqaziya Seyminin üzvləri]] [[Kateqoriya:Nicat Cəmiyyətinin sədrləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin portfelsiz nazirləri]] ga24orom21cvkyca52i8mcle6w4lo1d 0 43109 6600028 6537670 2022-08-28T20:59:51Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |şəklin ölçüsü = 220 }}{{Mənbə azlığı}} '''Qvinet Keyt Peltrou''' ({{DVTY}}) — [[ABŞ]] aktrisası və müğənnisi. == Həyatı == Qvinet Peltrou 27 sentyabr 1972-ci ildə [[Kaliforniya]]nın [[Los-Anceles]] şəhərində anadan olmuşdur. O, aktrisa [[Blythe Danner]] və film prodsseri Bruce Paltrowın qızıdır. Atası əslən yəhudi, anası isə yarı holland, yarı ingilisdir. Özündən kiçik Jake Paltrow adlı qardaşı var. Əmisi isə opera müğənnisidir. Aktrisa Santa Monika şəhərində böyüyüb. 2003-cü ildə ingilis əsilli müğənni Chris Martinlə ailə həyatı quran aktrisa 2014-cü ildə ondan boşanmışdır. Cütlyün iki övladı var. == Filmoqrafiya == # Kapitan Krük (1991) # Yeddi (1995) # Möhkəm səkkizlik (1996) — Klementina # [[Aşiq Şekspir (film, 1998)]] # [[Böyük ümidlər (film, 1998)]] # Sübut (2005) — Ketrin # Dəmir adam (2008) — Pepper Potts # Dəmir adam-2 (2010) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidləri == * [http://www.imdb.com/name/nm0000569/ Gwyneth Paltrow Internet Movie Database Səhifəsi] {{xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:ABŞ aktrisaları]] [[Kateqoriya:Oskar mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Los-Ancelesdə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Santa-Barbara Kaliforniya Universitetinin məzunları]] [[Kateqoriya:Holland əsilli amerikalılar]] 6h5ufubumrwoh9piryoap7fr7spjslw 0 44836 6600715 6592660 2022-08-29T08:32:21Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |orijinal adı = Xəlil bəy Hacıbaba oğlu Xasməhəmmədov |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ədliyyə naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[24 dekabr]] [[1919]] |dövr son = [[1 aprel]] [[1920]] |sələfi = [[Teymur bəy Makinski]]<br>(vəzifə bərpa edilib) |xələfi = vəzifə ləğv olunub |dövr əvvəl_2 = [[6 oktyabr]] 1918 |dövr son_2 = [[7 dekabr]] [[1918]] |sələfi_2 = [[Fətəli xan Xoyski]] |xələfi_2 = [[Teymur bəy Makinski]] |dövr əvvəl_3 = [[28 may]] [[1918]] |dövr son_3 = [[17 iyun]] [[1918]] |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Fətəli xan Xoyski]] |titul_4 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 3-cü Daxili İşlər Naziri |bayraq_4 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_4 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_4 = [[26 dekabr]] [[1918]] |dövr son_4 = [[14 mart]] 1919 |sələfi_4 = [[Behbud xan Cavanşir]] |xələfi_4 = [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] }} [[Fayl:Khalil Khasmammadov 2019 stamp of Azerbaijan.jpg|thumb|2019 [[Azərbaycan]] [[Poçt markası]]]] '''Xəlil bəy Xasməmmədov''' (tam adı: ''Xəlil bəy Hacıbaba oğlu Xasməmmədov'', mühacirətdə: ''Halil Has Mehmet Gürgören''; {{DVTY}}) — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin görkəmli siyasi və dövlət xadimi. 1918-ci ildə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ədliyyə və daxili işlər naziri. == Həyatı == Xəlil bəy Xasməmmədov 1873-ci ildə [[Gəncə]]də anadan olmuşdur. [[Gəncə Kişi Gimnaziyası|Gəncə klassik gimnaziyasında]] orta təhsil almışdır O, [[Moskva Dövlət Universiteti|Moskva Universitetinin]] hüquq fakültəsini (1895) bitirib müstəntiq işləmişdir. == Fəaliyyəti == Yekaterinodar (indiki Krasnodar) və Yelizavetpol (Gəncə) dairə məhkəmələrində işləmişdir.<ref name="hello"/> [[Fayl:Members of the 2nd State Duma 2.jpg|left|thumb|Xəlil bəy Xasməmmədov (sağda əyləşib) Rusiya Dumasının müsəlman deputatları ilə (1907)]] Yelizavetpol quberniyasından [[Rusiya imperiyası II Dövlət Duması|2-ci Dövlət dumasına]] deputat seçilmişdir (1907). Xəlil bəy Xasməmmədov [[Fətəli xan Xoyski]] ilə birlikdə Dumanın milli-dini bərabərlik komissiyasının, Dumanın ikinci şöbəsinin və beş komissiyasının üzvü olmuş, xalq azadlığı partiyasını təmsil etmişdir. Özlərini "solların gənc tatar partiyasına" aid edən Xoyski və Xasməmmədov fraksiyanın proqramını "Varlılar və zadəganlar üçün" nəzərdə tutulduğundan, tam şəkildə qəbul etmirdilər. Xasməmmədov Dumanın müsəlman fraksiyasının iclasında amnistiya məsələsini qaldırmış və onun qanunvericilik yolu ilə keçirilməsini təklif etmişdi. "[[İttifaqi-Müslimin|İttifaqi-müslimin]]" təşkilatının din və hüquq komissiyalarının üzvü olmuşdur. [[Rusiya imperiyası III Dövlət Duması|3-cü Dövlət dumasında]] (1907–1912) Xasməmmədov Azərbaycanı təmsil edən yeganə deputat idi. O, Dumanın imperatora müraciət hazırlanması, sorğular, köçürmə işi, məhkəmə islahatı üzrə komissiyalannın üzvü idi. Xəlil bəy Xasməmmədov Qafqaz müsəlmanlarının mənafeyini müdafiə edərək Duma deputatlarına bəyan etmişdi ki, "dövlətimizin siyasi quruluşunun bu və ya başqa ciir adlanması qətiyyən vacib deyil, bu siyasi quruluşun tələbatımızı, istəklərimizi yerinə yetirməyə qadir olan məzmunu bizim üçün daha vacibdir". Xasməmmədov Dumanın iki illik fəaliyyəti dövründə müsəlmanların hüquqlarının imperiyanın əsas əhalisi ilə bərabərləşdirilməsi, onların maarifiənməsi, rifahının yüksəldilməsi üçün heç bir iş görülmədiyini Duma üzvlərinin nəzərinə çatdırmış, kəndlilərin torpaq azlığından əziyyət çəkdiyini vurğulamışdır.<ref name="hello" /> Xasməmmədov Dumanın bütün fəaliyyəti dövründə müxtəlif sorğular və məsələlər üzrə (ədalətli idarəçilik, yerli əhaliyə torpaq verilməsi, xalq təhsili, hərbi mükəlləfıyyət, seçki, dini etiqad, zemstvə idarələrinin tətbiqi, yerli məhkəmənin dəyişdirilməsi və s.) çıxış etmişdir. Xalq təhsili məsələləri barədə çıxışlarında Xasməmmədov ibtidai məktəbdə ana dilində təhsili müdafiə etsə də, "dövlət dilini bilməyi zəruri" sayırdı. Xasməmmədov Zaqafqaziya (Qori) seminariyası Azərbaycan şöbəsinin [[Yelizavetpol]]a (Gəncəyə) köçürülməsi və onun müstəqil seminariyaya çevrilməsi barədə Xalq Maarifi Nazirliyi qarşısında vəsatət qaldırmışdı. O, 1911 il noyabrın 30-da hərbi mükəlləfıyyət barədə qanun layihəsi üzrə çıxış edərkən hərbi mükəlləfiyyətin müsəlmanlara da şamil olunmasını tələb etmişdi.<ref name="hello">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, II cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh.19</ref> Xasməmmədov Yelizavetpol şəhər bələdiyyə rəisi (1913–1917) işləmişdir. [[Fevral burjua-demokratik inqilabı|Fevral inqilabı]]ndan (1917) sonra Gəncədə [[Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Firqəsi|"Türk Ədəmi-Mərkəziyyət" partiyasının]] yaradıcılarından biri, 1917 ildə keçirilmiş [[Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı|Qafqaz]] (Bakı, aprel) və [[Ümumrusiya Müsəlmanları Qurultayı|Ümumrusiya]] (Moskva, May) müsəlmanları qurultaylarının iştirakçısı olmuşdur. "[[Müsavat Partiyası|Müsavat]]" partiyasının birinci qurultayında (Bakı, 1917, 26–31 oktyabr) Mərkəzi Komitənin üzvü seçilmişdir. Xasməmmədov Azərbaycan milli hərəkatının rəhbərlərindən biri, Yelizavetpol Qəza İcraiyyə Komitəsinin sədri, [[Zaqafqaziya Komissarlığı|Zaqafqaziya komissarlığında]] Dövlət nəzarəti komissarı, [[Zaqafqaziya Seymi|Zaqafqaziya seyminin]], [[Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikası]]nın süqutundan (1918, 26 may) sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli şurasının]] (1918, 27 may) üzvü olmuşdur. O, 1918 ildə keçirilməsi nəzərdə tutulan [[İstanbul konfransı (1918)|İstanbul konfransına]] göndərilən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti nümayəndə heyətinə daxil idi.<ref name="hello" /> Xəlil bəy bütün həyatı boyu "Azərbaycana muxtariyyət" amalı uğrunda mübarizə aparmış, onun ictimai-siyasi fəaliyyətinin ən coşqun dövrü Azərbaycan Cümhuriyyətinin təşəkkülü və dirçəlişi ilə bağlı idi. Şərqdə ilk demokratik respublika olan [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Cümhuriyyətində]] ədliyyə sisteminin fəaliyyətinə xüsusi əhəmiyyət verilərək, Ədliyyə Nazirliyi Cümhuriyyətin yaradılması ilə bir gündə 1918-ci il may ayının 28-də təsis edilmiş, Xəlil bəy Xasməmmədov ilk ədliyyə naziri təyin olunmuşdur<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan ədliyyəsinin tarix muzeyi |url=http://www.justice.gov.az/museum.php |access-date=2011-06-16 |archive-date=2017-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170710085445/http://www.justice.gov.az/museum.php |url-status=dead }}</ref> X.Xasməmmədov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[I Xoyski hökuməti|1-ci hökumət kabinəsində]] ədliyyə naziri, [[II Xoyski hökuməti|2-ci kabinədə]] əvvəlcə portfelsiz nazir, 1918 il 6 oktyabr kabinədaxili dəyişikliklərdən sonra ədliyyə naziri, [[III Xoyski hökuməti|3-cü kabinədə]] daxili işlər naziri, [[II Yusifbəyli hökuməti|5-ci kabinədə]] ədliyyə naziri vəzifələrində çalışmışdır. "Müsavat" partiyasından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Parlamentinin]] üzvü idi. Xəlil bəy Xasməmmədov Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində [[Cənubi Qafqaz]] respublikaları konfransında (1919, aprel-iyun) iştirak etmişdir. Xasməmmədov 1920 ilin aprelində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Osmanlı imperiyası|Türkiyədə]] səfiri təyin olunmuşdu. [[Aprel işğalı|Aprel işğalından]] (1920) sonra Azərbaycana qayıtmamış, [[İstanbul]]da yaşamış, coşğun siyasi-publisistik fəaliyyət göstərmiş, "[[Yeni Qafqaziya (jurnal)|Yeni Qafqasya]]" (1923–1927), "[[Azəri Türk (jurnal)|Azəri-türk]]" (1928–31), "[[Odlu Yurd (jurnal)|Odlu yurd]]" (1920–1930), "[[Azərbaycan Yurd Bilgisi (jurnal)|Azərbaycan yurd bilgisi]]" (1932-ci ildən nəşr olunub) jurnallarında, [[Paris]]də fransızca çıxan "Prometey" (1929–38), rusca "Kavkaz" (1932–1938), [[Berlin]]də Azərbaycan türkcəsində nəşr edilən "[[İstiqlal (qəzet, Berlin)|İstiqlal]]" (1932–1934) və "[[Qurtuluş toplusu|Qurtuluş]]" (1934–1938) qəzet və jurnallarında siyasi məzmunlu məqalələr dərc etdirmişdir.[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 3.jpg|left|thumb|272x272px|Xəlil bəy Xasməmmədov 1945-ci ildə İstanbulda]]Xasməmmədov [[Azərbaycan Milli Mərkəzi (Türkiyə)|Azərbaycan Milli Mərkəzinin]] (1924, İstanbul) Mərkəzi Komitəsinin və "Müsavat" partiyası xarici bürosunun (İstanbulda fəaliyyət göstərirdi) 3 nəfərdən ([[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] — sədr, [[Mirzə Bala Məmmədzadə]] — katib və Xəlil bəy Xasməmmədov — xəzinədar) ibarət rəyasət heyətinin üzvü idi. 1930-cu illərin əvvəlində Milli Mərkəz və Xarici Büro daxilindəki ixtilafların dərinləşməsi Azərbaycan siyasi mühacirətinin parçalanması ilə nəticələndi. [[Mustafa bəy Vəkilov]], [[Şəfi bəy Rüstəmbəyli]] və digərləri ilə birlikdə Xasməmmədov M.Ə.RəsuIzadəyə qarşı müxalif mövqedə dayanırdı. Sovet hökumətinin təzyiqi ilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Türkiyəni tərk etdikdən. sonra Xəlil bəy, Şəfi bəy Rüstəmbəyli və başqalarının Avropadakı mərkəzdən göstəriş almadan, müstəqil fəaliyyət göstərmək meyli gücləndi. Nəticədə, Milli Müsavat Xalq Partiyasının konfransında (avqust 1936, Varşava) Xəlil bəy Xasməmmədov partiya sıralarından xaric edilmişdi. Azərbaycanın bütün Qafqazın türk-müsəlman xalqlan ilə sıx birliyinin qızğın tərəfdarı olan Xasməmmədov Azərbaycan və [[şimali Qafqaz]] mühacirləri tərəfındən yaradılmış "Azərbaycan-Dağlılar birliyi" adlanan qurumun ilk sədri seçilmişdi. 1942-cı ilin yazında [[Üçüncü Reyx|Almaniyanın]] Xarici işlər Nazirliyi xətti ilə [[Berlin]]ə görüşə dəvət edilmiş tanınmış Qafqaz siyasi mühacirləri sırasında Xəlil bəy Xasməmmədov da olmuşdur. O dövrdə daxili işlər orqanları hərbi nazirlik, təhlükəsizlik və xüsusi xidmət orqanları ilə sıx əlaqəli şəkildə fəaliyyət göstərirdi. Bunun da əsas səbəblərindən biri o idi ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinə qarşı işləyən əks qüvvələrin xeyli hissəsi milli ordunun və digər qurumların tərkibində əsgər, [[çavuş]], [[zabit]], [[polis]] və s. vəzifələr daşıyırdılar. Ona görə də hökumətin əleyhinə planlaşdırılan hər hansı bir təxribatın qarşısını almaq üçün belə birgə fəaliyyət zəruri idi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://azerbaijan.news.az/archive/index.php?Lng=aze&Pid=8575 |access-date=2008-09-15 |archive-date=2008-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080504035340/http://azerbaijan.news.az/archive/index.php?Lng=aze |url-status=dead }}</ref> Ömrünün qalan illərini [[İstanbul]]da yaşamış Xəlil bəy 1945-ci il avqustun 11-də<ref>{{Cite web|date=11 İyun 2019|publisher=teleqraf.com|title=Xəlil bəy nə zaman vəfat edib?|url=https://teleqraf.com/news/toplum/212855.html|author=[[Dilqəm Əhməd]]}}</ref> xərçəng xəstəliyindən vəfat edib və bir gün sonra [[Əhməd bəy Ağaoğlu|Əhməd bəy Ağaoğlunun]] məzarının yanında, [[Feriköy məzarlığı|Fəriköy məzarlığında]] dəfn edilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * Musa Qasımlı, Bahar Muradova, Vasif Qafarov. Azərbaycan parlamentarizmi tarixi. 2 cilddə. I cild. Bakı, 2018. * İbrahimli X., Azərbaycan siyasi mühacirəti, B., 1997; * Seyidzadə D., Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: müstəqilliyə aparan yollar, B., 1998; * Oruclu M.R., Azərbaycanda və mühacirətdə Müsavat Partiyasının fəaliyyəti (1911–1992), B., 2001; * Сеидзаде Д. Б., Азербаиджаниские депутаты в Гасударственно Думе России, Б., 1991. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} {{Azərbaycanın ədliyyə nazirləri}} {{Azərbaycanın baş prokurorları}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədliyyə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın baş prokurorları]] [[Kateqoriya:Moskvada təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan antikommunistləri]] [[Kateqoriya:Türkiyəyə köçən azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Xasməmmədovlar]] [[Kateqoriya:Gəncə Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası III Dövlət Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası II Dövlət Dumasının üzvləri]] qvyuklisr5pz48cf7756ydfm03srgzg 6600718 6600715 2022-08-29T08:32:36Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin portfelsiz nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |orijinal adı = Xəlil bəy Hacıbaba oğlu Xasməhəmmədov |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ədliyyə naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[24 dekabr]] [[1919]] |dövr son = [[1 aprel]] [[1920]] |sələfi = [[Teymur bəy Makinski]]<br>(vəzifə bərpa edilib) |xələfi = vəzifə ləğv olunub |dövr əvvəl_2 = [[6 oktyabr]] 1918 |dövr son_2 = [[7 dekabr]] [[1918]] |sələfi_2 = [[Fətəli xan Xoyski]] |xələfi_2 = [[Teymur bəy Makinski]] |dövr əvvəl_3 = [[28 may]] [[1918]] |dövr son_3 = [[17 iyun]] [[1918]] |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Fətəli xan Xoyski]] |titul_4 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 3-cü Daxili İşlər Naziri |bayraq_4 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_4 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_4 = [[26 dekabr]] [[1918]] |dövr son_4 = [[14 mart]] 1919 |sələfi_4 = [[Behbud xan Cavanşir]] |xələfi_4 = [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] }} [[Fayl:Khalil Khasmammadov 2019 stamp of Azerbaijan.jpg|thumb|2019 [[Azərbaycan]] [[Poçt markası]]]] '''Xəlil bəy Xasməmmədov''' (tam adı: ''Xəlil bəy Hacıbaba oğlu Xasməmmədov'', mühacirətdə: ''Halil Has Mehmet Gürgören''; {{DVTY}}) — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin görkəmli siyasi və dövlət xadimi. 1918-ci ildə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ədliyyə və daxili işlər naziri. == Həyatı == Xəlil bəy Xasməmmədov 1873-ci ildə [[Gəncə]]də anadan olmuşdur. [[Gəncə Kişi Gimnaziyası|Gəncə klassik gimnaziyasında]] orta təhsil almışdır O, [[Moskva Dövlət Universiteti|Moskva Universitetinin]] hüquq fakültəsini (1895) bitirib müstəntiq işləmişdir. == Fəaliyyəti == Yekaterinodar (indiki Krasnodar) və Yelizavetpol (Gəncə) dairə məhkəmələrində işləmişdir.<ref name="hello"/> [[Fayl:Members of the 2nd State Duma 2.jpg|left|thumb|Xəlil bəy Xasməmmədov (sağda əyləşib) Rusiya Dumasının müsəlman deputatları ilə (1907)]] Yelizavetpol quberniyasından [[Rusiya imperiyası II Dövlət Duması|2-ci Dövlət dumasına]] deputat seçilmişdir (1907). Xəlil bəy Xasməmmədov [[Fətəli xan Xoyski]] ilə birlikdə Dumanın milli-dini bərabərlik komissiyasının, Dumanın ikinci şöbəsinin və beş komissiyasının üzvü olmuş, xalq azadlığı partiyasını təmsil etmişdir. Özlərini "solların gənc tatar partiyasına" aid edən Xoyski və Xasməmmədov fraksiyanın proqramını "Varlılar və zadəganlar üçün" nəzərdə tutulduğundan, tam şəkildə qəbul etmirdilər. Xasməmmədov Dumanın müsəlman fraksiyasının iclasında amnistiya məsələsini qaldırmış və onun qanunvericilik yolu ilə keçirilməsini təklif etmişdi. "[[İttifaqi-Müslimin|İttifaqi-müslimin]]" təşkilatının din və hüquq komissiyalarının üzvü olmuşdur. [[Rusiya imperiyası III Dövlət Duması|3-cü Dövlət dumasında]] (1907–1912) Xasməmmədov Azərbaycanı təmsil edən yeganə deputat idi. O, Dumanın imperatora müraciət hazırlanması, sorğular, köçürmə işi, məhkəmə islahatı üzrə komissiyalannın üzvü idi. Xəlil bəy Xasməmmədov Qafqaz müsəlmanlarının mənafeyini müdafiə edərək Duma deputatlarına bəyan etmişdi ki, "dövlətimizin siyasi quruluşunun bu və ya başqa ciir adlanması qətiyyən vacib deyil, bu siyasi quruluşun tələbatımızı, istəklərimizi yerinə yetirməyə qadir olan məzmunu bizim üçün daha vacibdir". Xasməmmədov Dumanın iki illik fəaliyyəti dövründə müsəlmanların hüquqlarının imperiyanın əsas əhalisi ilə bərabərləşdirilməsi, onların maarifiənməsi, rifahının yüksəldilməsi üçün heç bir iş görülmədiyini Duma üzvlərinin nəzərinə çatdırmış, kəndlilərin torpaq azlığından əziyyət çəkdiyini vurğulamışdır.<ref name="hello" /> Xasməmmədov Dumanın bütün fəaliyyəti dövründə müxtəlif sorğular və məsələlər üzrə (ədalətli idarəçilik, yerli əhaliyə torpaq verilməsi, xalq təhsili, hərbi mükəlləfıyyət, seçki, dini etiqad, zemstvə idarələrinin tətbiqi, yerli məhkəmənin dəyişdirilməsi və s.) çıxış etmişdir. Xalq təhsili məsələləri barədə çıxışlarında Xasməmmədov ibtidai məktəbdə ana dilində təhsili müdafiə etsə də, "dövlət dilini bilməyi zəruri" sayırdı. Xasməmmədov Zaqafqaziya (Qori) seminariyası Azərbaycan şöbəsinin [[Yelizavetpol]]a (Gəncəyə) köçürülməsi və onun müstəqil seminariyaya çevrilməsi barədə Xalq Maarifi Nazirliyi qarşısında vəsatət qaldırmışdı. O, 1911 il noyabrın 30-da hərbi mükəlləfıyyət barədə qanun layihəsi üzrə çıxış edərkən hərbi mükəlləfiyyətin müsəlmanlara da şamil olunmasını tələb etmişdi.<ref name="hello">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, II cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh.19</ref> Xasməmmədov Yelizavetpol şəhər bələdiyyə rəisi (1913–1917) işləmişdir. [[Fevral burjua-demokratik inqilabı|Fevral inqilabı]]ndan (1917) sonra Gəncədə [[Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Firqəsi|"Türk Ədəmi-Mərkəziyyət" partiyasının]] yaradıcılarından biri, 1917 ildə keçirilmiş [[Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı|Qafqaz]] (Bakı, aprel) və [[Ümumrusiya Müsəlmanları Qurultayı|Ümumrusiya]] (Moskva, May) müsəlmanları qurultaylarının iştirakçısı olmuşdur. "[[Müsavat Partiyası|Müsavat]]" partiyasının birinci qurultayında (Bakı, 1917, 26–31 oktyabr) Mərkəzi Komitənin üzvü seçilmişdir. Xasməmmədov Azərbaycan milli hərəkatının rəhbərlərindən biri, Yelizavetpol Qəza İcraiyyə Komitəsinin sədri, [[Zaqafqaziya Komissarlığı|Zaqafqaziya komissarlığında]] Dövlət nəzarəti komissarı, [[Zaqafqaziya Seymi|Zaqafqaziya seyminin]], [[Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikası]]nın süqutundan (1918, 26 may) sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli şurasının]] (1918, 27 may) üzvü olmuşdur. O, 1918 ildə keçirilməsi nəzərdə tutulan [[İstanbul konfransı (1918)|İstanbul konfransına]] göndərilən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti nümayəndə heyətinə daxil idi.<ref name="hello" /> Xəlil bəy bütün həyatı boyu "Azərbaycana muxtariyyət" amalı uğrunda mübarizə aparmış, onun ictimai-siyasi fəaliyyətinin ən coşqun dövrü Azərbaycan Cümhuriyyətinin təşəkkülü və dirçəlişi ilə bağlı idi. Şərqdə ilk demokratik respublika olan [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Cümhuriyyətində]] ədliyyə sisteminin fəaliyyətinə xüsusi əhəmiyyət verilərək, Ədliyyə Nazirliyi Cümhuriyyətin yaradılması ilə bir gündə 1918-ci il may ayının 28-də təsis edilmiş, Xəlil bəy Xasməmmədov ilk ədliyyə naziri təyin olunmuşdur<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan ədliyyəsinin tarix muzeyi |url=http://www.justice.gov.az/museum.php |access-date=2011-06-16 |archive-date=2017-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170710085445/http://www.justice.gov.az/museum.php |url-status=dead }}</ref> X.Xasməmmədov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[I Xoyski hökuməti|1-ci hökumət kabinəsində]] ədliyyə naziri, [[II Xoyski hökuməti|2-ci kabinədə]] əvvəlcə portfelsiz nazir, 1918 il 6 oktyabr kabinədaxili dəyişikliklərdən sonra ədliyyə naziri, [[III Xoyski hökuməti|3-cü kabinədə]] daxili işlər naziri, [[II Yusifbəyli hökuməti|5-ci kabinədə]] ədliyyə naziri vəzifələrində çalışmışdır. "Müsavat" partiyasından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Parlamentinin]] üzvü idi. Xəlil bəy Xasməmmədov Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində [[Cənubi Qafqaz]] respublikaları konfransında (1919, aprel-iyun) iştirak etmişdir. Xasməmmədov 1920 ilin aprelində [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Osmanlı imperiyası|Türkiyədə]] səfiri təyin olunmuşdu. [[Aprel işğalı|Aprel işğalından]] (1920) sonra Azərbaycana qayıtmamış, [[İstanbul]]da yaşamış, coşğun siyasi-publisistik fəaliyyət göstərmiş, "[[Yeni Qafqaziya (jurnal)|Yeni Qafqasya]]" (1923–1927), "[[Azəri Türk (jurnal)|Azəri-türk]]" (1928–31), "[[Odlu Yurd (jurnal)|Odlu yurd]]" (1920–1930), "[[Azərbaycan Yurd Bilgisi (jurnal)|Azərbaycan yurd bilgisi]]" (1932-ci ildən nəşr olunub) jurnallarında, [[Paris]]də fransızca çıxan "Prometey" (1929–38), rusca "Kavkaz" (1932–1938), [[Berlin]]də Azərbaycan türkcəsində nəşr edilən "[[İstiqlal (qəzet, Berlin)|İstiqlal]]" (1932–1934) və "[[Qurtuluş toplusu|Qurtuluş]]" (1934–1938) qəzet və jurnallarında siyasi məzmunlu məqalələr dərc etdirmişdir.[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 3.jpg|left|thumb|272x272px|Xəlil bəy Xasməmmədov 1945-ci ildə İstanbulda]]Xasməmmədov [[Azərbaycan Milli Mərkəzi (Türkiyə)|Azərbaycan Milli Mərkəzinin]] (1924, İstanbul) Mərkəzi Komitəsinin və "Müsavat" partiyası xarici bürosunun (İstanbulda fəaliyyət göstərirdi) 3 nəfərdən ([[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] — sədr, [[Mirzə Bala Məmmədzadə]] — katib və Xəlil bəy Xasməmmədov — xəzinədar) ibarət rəyasət heyətinin üzvü idi. 1930-cu illərin əvvəlində Milli Mərkəz və Xarici Büro daxilindəki ixtilafların dərinləşməsi Azərbaycan siyasi mühacirətinin parçalanması ilə nəticələndi. [[Mustafa bəy Vəkilov]], [[Şəfi bəy Rüstəmbəyli]] və digərləri ilə birlikdə Xasməmmədov M.Ə.RəsuIzadəyə qarşı müxalif mövqedə dayanırdı. Sovet hökumətinin təzyiqi ilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Türkiyəni tərk etdikdən. sonra Xəlil bəy, Şəfi bəy Rüstəmbəyli və başqalarının Avropadakı mərkəzdən göstəriş almadan, müstəqil fəaliyyət göstərmək meyli gücləndi. Nəticədə, Milli Müsavat Xalq Partiyasının konfransında (avqust 1936, Varşava) Xəlil bəy Xasməmmədov partiya sıralarından xaric edilmişdi. Azərbaycanın bütün Qafqazın türk-müsəlman xalqlan ilə sıx birliyinin qızğın tərəfdarı olan Xasməmmədov Azərbaycan və [[şimali Qafqaz]] mühacirləri tərəfındən yaradılmış "Azərbaycan-Dağlılar birliyi" adlanan qurumun ilk sədri seçilmişdi. 1942-cı ilin yazında [[Üçüncü Reyx|Almaniyanın]] Xarici işlər Nazirliyi xətti ilə [[Berlin]]ə görüşə dəvət edilmiş tanınmış Qafqaz siyasi mühacirləri sırasında Xəlil bəy Xasməmmədov da olmuşdur. O dövrdə daxili işlər orqanları hərbi nazirlik, təhlükəsizlik və xüsusi xidmət orqanları ilə sıx əlaqəli şəkildə fəaliyyət göstərirdi. Bunun da əsas səbəblərindən biri o idi ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinə qarşı işləyən əks qüvvələrin xeyli hissəsi milli ordunun və digər qurumların tərkibində əsgər, [[çavuş]], [[zabit]], [[polis]] və s. vəzifələr daşıyırdılar. Ona görə də hökumətin əleyhinə planlaşdırılan hər hansı bir təxribatın qarşısını almaq üçün belə birgə fəaliyyət zəruri idi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://azerbaijan.news.az/archive/index.php?Lng=aze&Pid=8575 |access-date=2008-09-15 |archive-date=2008-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080504035340/http://azerbaijan.news.az/archive/index.php?Lng=aze |url-status=dead }}</ref> Ömrünün qalan illərini [[İstanbul]]da yaşamış Xəlil bəy 1945-ci il avqustun 11-də<ref>{{Cite web|date=11 İyun 2019|publisher=teleqraf.com|title=Xəlil bəy nə zaman vəfat edib?|url=https://teleqraf.com/news/toplum/212855.html|author=[[Dilqəm Əhməd]]}}</ref> xərçəng xəstəliyindən vəfat edib və bir gün sonra [[Əhməd bəy Ağaoğlu|Əhməd bəy Ağaoğlunun]] məzarının yanında, [[Feriköy məzarlığı|Fəriköy məzarlığında]] dəfn edilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * Musa Qasımlı, Bahar Muradova, Vasif Qafarov. Azərbaycan parlamentarizmi tarixi. 2 cilddə. I cild. Bakı, 2018. * İbrahimli X., Azərbaycan siyasi mühacirəti, B., 1997; * Seyidzadə D., Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: müstəqilliyə aparan yollar, B., 1998; * Oruclu M.R., Azərbaycanda və mühacirətdə Müsavat Partiyasının fəaliyyəti (1911–1992), B., 2001; * Сеидзаде Д. Б., Азербаиджаниские депутаты в Гасударственно Думе России, Б., 1991. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} {{Azərbaycanın ədliyyə nazirləri}} {{Azərbaycanın baş prokurorları}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədliyyə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın baş prokurorları]] [[Kateqoriya:Moskvada təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan antikommunistləri]] [[Kateqoriya:Türkiyəyə köçən azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Xasməmmədovlar]] [[Kateqoriya:Gəncə Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası III Dövlət Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Rusiya imperiyası II Dövlət Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin portfelsiz nazirləri]] t4zut7o2z7fxqi5y47oez5nlnl2qwsx 0 45329 6600702 6588113 2022-08-29T08:22:20Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Tahir Əliyev}} {{mənbə azlığı}} {{Dövlət xadimi |adı = Tahir Əliyev |şəkil = Tahir Əliyev (general).jpg |şəklin ölçüsü = 210 |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının<br>Müdafiə Naziri]] |bayraq = Azerbaijan MOD badge.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 24 fevral 1992 |dövr son = 17 mart 1992 |sələfi = [[Şahin Musayev]] |xələfi = [[Rəhim Qazıyev]] |titul_2 = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Naziri]] |bayraq_2 = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 17 mart 1992 |dövr son_2 = 25 aprel 1992 |sələfi_2 = [[Tofiq Kərimov (siyasətçi)|Tofiq Kərimov]] |xələfi_2 = [[İsgəndər Həmidov]] |titul_3 = [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi|Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin Sədri]] |bayraq_3 = Azerbaycan Resp Gomruk Komitesi emblema.jpg |bayraq2_3 =Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 30 iyul 1993 |dövr son_3 = 10 yanvar 1995 |sələfi_3 = [[İbrahim Vəliyev]] |xələfi_3 = [[Kəmaləddin Heydərov]] |təhsili = SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Milis Akademiyası |rütbəsi = polis general-mayoru |vikianbar = }} '''Tahir Yunus oğlu Əliyev''' ({{DVTY}}) — polis generalı, Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri (24 fevral 1992 – 17 mart 1992), [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri]] (17 mart 1992 – 25 aprel 1992), Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri (30 iyul 1993 – 10 yanvar 1995). Vəzifədə olduğu dövrdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi hərəkatını dəstəkləmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=101}} == Həyatı == Tahir Əliyev əslən [[Qubadlı rayonu]]nun [[Cılfır]] kəndindəndir. Uşaqlığı [[Yevlax şəhəri]]ndə keçib. Orta məktəbi [[Gorus]]un [[Şurnuxu]] kəndində bitirib. 1971–1972-ci illərdə [[Mingəçevir]] şəhərində politexnik texnikumda təhsil alıb. 1975-ci il Kemerova DİO-də işə düzəlib. Sonralar orta milis məktəbi, Omsk şəhər Ali Milis Məktəbi və SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Milis Akademiyasında təhsil alıb. 1988-ci ildə DQMV Daxili İşlər İdarəsi rəisinin müavini, elə həmin ilin payızında isə Sumqayıt Şəhər Daxili İşlər İdarəsini rəis müavini təyin edilib. 1991-ci ildə Azərbaycan Ali Sovetinə xalq deputatı seçilib. 26 noyabr 1991-ci ildə təşkil edilən [[Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası|Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurası]]nın tərkibinə daxil edilmişdir<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=9746&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının təşkil edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 26 noyabr 1991-ci il tarixli, 276-XP nömrəli '''Qərarı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. 1992-ci il 24 fevralda Azərbaycanın müdafiə naziri, 21 gün sonra, yəni 1992-ci il martın 17-də isə daxili işlər naziri təyin olunub. İki aydan sonra 38 yaşlı general sərəncama göndərilib. 1993-cü ilin ikinci yarısından 1995-ci ilin yanvarına kimi Azərbaycan Respublikası Gömrük Komitəsinin sədri vəzifəsində işləyib. Hazırda ehtiyatda olan generaldır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [[YouTube]]da barəsində [https://www.youtube.com/channel/UCsb2M1c3oaN2xPPuDM7IKWA/videos videolar] {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} {{Azərbaycanın müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Qubadlı rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Ali Sovetinin XII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Ali Sovetinin XII çağırış deputatları]] h9lklylm45rgv8ycde9f9erbbxbrfdp 6600943 6600702 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Tahir Əliyev}} {{mənbə azlığı}} {{Dövlət xadimi |adı = Tahir Əliyev |şəkil = Tahir Əliyev (general).jpg |şəklin ölçüsü = 210 |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının<br>Müdafiə Naziri]] |bayraq = Azerbaijan MOD badge.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 24 fevral 1992 |dövr son = 17 mart 1992 |sələfi = [[Şahin Musayev]] |xələfi = [[Rəhim Qazıyev]] |titul_2 = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Naziri]] |bayraq_2 = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 17 mart 1992 |dövr son_2 = 25 aprel 1992 |sələfi_2 = [[Tofiq Kərimov (siyasətçi)|Tofiq Kərimov]] |xələfi_2 = [[İsgəndər Həmidov]] |titul_3 = [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi|Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin Sədri]] |bayraq_3 = Azerbaycan Resp Gomruk Komitesi emblema.jpg |bayraq2_3 =Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 30 iyul 1993 |dövr son_3 = 10 yanvar 1995 |sələfi_3 = [[İbrahim Vəliyev]] |xələfi_3 = [[Kəmaləddin Heydərov]] |təhsili = SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Milis Akademiyası |rütbəsi = polis general-mayoru |vikianbar = }} '''Tahir Yunus oğlu Əliyev''' ({{DVTY}}) — polis generalı, Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri (24 fevral 1992 – 17 mart 1992), [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri]] (17 mart 1992 – 25 aprel 1992), Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri (30 iyul 1993 – 10 yanvar 1995). Vəzifədə olduğu dövrdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi hərəkatını dəstəkləmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=101}} == Həyatı == Tahir Əliyev əslən [[Qubadlı rayonu]]nun [[Cılfır]] kəndindəndir. Uşaqlığı [[Yevlax şəhəri]]ndə keçib. Orta məktəbi [[Gorus]]un [[Şurnuxu]] kəndində bitirib. 1971–1972-ci illərdə [[Mingəçevir]] şəhərində politexnik texnikumda təhsil alıb. 1975-ci il Kemerova DİO-də işə düzəlib. Sonralar orta milis məktəbi, Omsk şəhər Ali Milis Məktəbi və SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Milis Akademiyasında təhsil alıb. 1988-ci ildə DQMV Daxili İşlər İdarəsi rəisinin müavini, elə həmin ilin payızında isə Sumqayıt Şəhər Daxili İşlər İdarəsini rəis müavini təyin edilib. 1991-ci ildə Azərbaycan Ali Sovetinə xalq deputatı seçilib. 26 noyabr 1991-ci ildə təşkil edilən [[Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası|Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurası]]nın tərkibinə daxil edilmişdir<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=9746&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının təşkil edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 26 noyabr 1991-ci il tarixli, 276-XP nömrəli '''Qərarı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. 1992-ci il 24 fevralda Azərbaycanın müdafiə naziri, 21 gün sonra, yəni 1992-ci il martın 17-də isə daxili işlər naziri təyin olunub. İki aydan sonra 38 yaşlı general sərəncama göndərilib. 1993-cü ilin ikinci yarısından 1995-ci ilin yanvarına kimi Azərbaycan Respublikası Gömrük Komitəsinin sədri vəzifəsində işləyib. Hazırda ehtiyatda olan generaldır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [[YouTube]]da barəsində [https://www.youtube.com/channel/UCsb2M1c3oaN2xPPuDM7IKWA/videos videolar] {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} {{Azərbaycanın müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Qubadlı rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Ali Sovetinin XII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Ali Sovetinin XII çağırış deputatları]] fpyeqsh8wg658kkj9a0h8rqqme7lhha 0 45397 6599976 6563920 2022-08-28T20:35:00Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk ölkələri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncesi dönem=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | MÖ 220-MS 45 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | Qərb hunları imperiyası | MS 48-MS 216 | |- | | Şimali Hun Dövləti | 48-156 | |- | | Cənub Hun Dövləti | MS 48-MS 216 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alchon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Hun İmperiyası]] | 375-469 | [[Fayl:Avrupa_Hun_Haritas%C4%B1_-_Hunnic_Empire.png|90px]] |- | | [[Şimal Vey]]([[Kuzey Vey|Tabgaçlar]]) | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zhou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| MS 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | [[Fayl:Turk_shahi_tamga.png|50px]] | [[Türk Şahiler]] | 665-850 | [[Fayl:Turk Shahi 700ad.jpg|90px]] |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu]] || 8.yüzyıllar-1202 || |- | | [[Türgişlər]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Yan (An-Şi)|Böyük Yan]] | 756–763 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | | [[Hou Jin (5 Hanedan)|Hou Jin]] | 936–947 | |- | || [[Hou Han (5 Hanedan)|Hou Han]] || 947-951 || |- | || [[:en:Northern Han|Kuzey Han]] || 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönem=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar'''||'''Harita''' |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | [[Fayl:Flag_of_Hungary_(11th_c._-_1301).svg|50px]] | [[Arpad sülaləsi]] | 895-1301 | | |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 950-1040 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1037-1194|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Rum sultanlığı]]|| 1092-1243 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1097-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |-|- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | | [[Fergana Karahanlı Devleti]] | 1141-1212 | | |- | || [[Beyteginliler]] || 1144-1233 || || |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Moğol istilası sonrası dönem === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı]]|| 1227-1347 || * |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 || |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1242-1502 || |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri məmlükləri]]|| 1250-1389 || |- | [[Fayl:Terteroba coat of arms.jpg|50px]] |[[Terter hanedanlığı|Terter Sülalə]]<nowiki/>si |1280-1323 | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Halaciler|Haleci Hanedanı]]) || 1290-1321 || |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]] || [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 || |- | || [[:en:Assaf dynasty|Banu Assaf]] || 1306-1591 || |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]] || [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 || |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Tuğluqoğulları sülaləsi]]) || 1321-1398 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 | |- | | [[Sufi Hanlığı]] | 1359-1388 | |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]] || [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 || |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]] || [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 || |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular]] |1378-1508 | |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular]] |1380-1469 | |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]] ||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 || |- | | [[Şeybani xanlığı]] | 1428-1468,1500-1599 | |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]] || [[Qazan xanlığı]]|| 1438-1552 || |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]] || [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 || |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]] || [[Həştərxan vilayəti]]|| 1446-1556 || |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 || |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]] ||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 || |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]] ||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 || |- | | [[Büyük Orda]] | 1466-1502 | |- | || [[Adilşahlar|Adilşah Devleti]] || 1490-1686 || |- | || [[:en:Lesser Nogai Horde|Küçük Nogay Ordası]] || 1449-1783 || |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]] || [[Bucaq ordası]]|| 16. ve 17. yüzyıllar || |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 | |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]] || [[Səfəvilər]]|| 1501-1736 || |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]] || [[Qütbşahlılar]]|| 1512-1687 || |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 || |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]] || [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 || |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]] || [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 || |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 | |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 | |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]] || [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 || |- | [[Fayl:Flag_of_Tripoli_18th_century.svg|50px]] || [[Karamanlılar]]|| 1711-1835 || |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]] || [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 || |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]] || [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 || |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 || |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]] || [[Qacar dövləti]]|| 1781-1925 || |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 | |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]] || [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 || |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 8gmt5hzlpi1vao2rccsgort786xnxzp 6599980 6599976 2022-08-28T20:37:45Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk ölkələri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | MÖ 220-MS 45 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | Qərb hunları imperiyası | MS 48-MS 216 | |- | | Şimali Hun Dövləti | 48-156 | |- | | Cənub Hun Dövləti | MS 48-MS 216 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alchon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Hun İmperiyası]] | 375-469 | [[Fayl:Avrupa_Hun_Haritas%C4%B1_-_Hunnic_Empire.png|90px]] |- | | [[Şimal Vey]]([[Kuzey Vey|Tabgaçlar]]) | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zhou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| MS 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | [[Fayl:Turk_shahi_tamga.png|50px]] | [[Türk Şahiler]] | 665-850 | [[Fayl:Turk Shahi 700ad.jpg|90px]] |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu]] || 8.yüzyıllar-1202 || |- | | [[Türgişlər]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Yan (An-Şi)|Böyük Yan]] | 756–763 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | | [[Hou Jin (5 Hanedan)|Hou Jin]] | 936–947 | |- | || [[Hou Han (5 Hanedan)|Hou Han]] || 947-951 || |- | || [[:en:Northern Han|Kuzey Han]] || 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönem=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar'''||'''Harita''' |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | [[Fayl:Flag_of_Hungary_(11th_c._-_1301).svg|50px]] | [[Arpad sülaləsi]] | 895-1301 | | |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 950-1040 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1037-1194|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Rum sultanlığı]]|| 1092-1243 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1097-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |-|- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | | [[Fergana Karahanlı Devleti]] | 1141-1212 | | |- | || [[Beyteginliler]] || 1144-1233 || || |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Moğol istilası sonrası dönem === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı]]|| 1227-1347 || * |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 || |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1242-1502 || |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri məmlükləri]]|| 1250-1389 || |- | [[Fayl:Terteroba coat of arms.jpg|50px]] |[[Terter hanedanlığı|Terter Sülalə]]<nowiki/>si |1280-1323 | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Halaciler|Haleci Hanedanı]]) || 1290-1321 || |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]] || [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 || |- | || [[:en:Assaf dynasty|Banu Assaf]] || 1306-1591 || |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]] || [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 || |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Tuğluqoğulları sülaləsi]]) || 1321-1398 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 | |- | | [[Sufi Hanlığı]] | 1359-1388 | |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]] || [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 || |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]] || [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 || |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular]] |1378-1508 | |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular]] |1380-1469 | |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]] ||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 || |- | | [[Şeybani xanlığı]] | 1428-1468,1500-1599 | |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]] || [[Qazan xanlığı]]|| 1438-1552 || |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]] || [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 || |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]] || [[Həştərxan vilayəti]]|| 1446-1556 || |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 || |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]] ||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 || |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]] ||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 || |- | | [[Büyük Orda]] | 1466-1502 | |- | || [[Adilşahlar|Adilşah Devleti]] || 1490-1686 || |- | || [[:en:Lesser Nogai Horde|Küçük Nogay Ordası]] || 1449-1783 || |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]] || [[Bucaq ordası]]|| 16. ve 17. yüzyıllar || |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 | |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]] || [[Səfəvilər]]|| 1501-1736 || |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]] || [[Qütbşahlılar]]|| 1512-1687 || |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 || |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]] || [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 || |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]] || [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 || |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 | |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 | |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]] || [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 || |- | [[Fayl:Flag_of_Tripoli_18th_century.svg|50px]] || [[Karamanlılar]]|| 1711-1835 || |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]] || [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 || |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]] || [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 || |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 || |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]] || [[Qacar dövləti]]|| 1781-1925 || |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 | |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]] || [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 || |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 6u98corjtoqjanqykci3w5kz4mmafg9 6600041 6599980 2022-08-28T21:08:35Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | MÖ 220-MS 45 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | Qərb hunları imperiyası | MS 48-MS 216 | |- | | Şimali Hun Dövləti | 48-156 | |- | | Cənub Hun Dövləti | MS 48-MS 216 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alchon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Hun İmperiyası]] | 375-469 | [[Fayl:Avrupa_Hun_Haritas%C4%B1_-_Hunnic_Empire.png|90px]] |- | | [[Şimal Vey]]([[Kuzey Vey|Tabgaçlar]]) | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zhou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| MS 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | 5.-6. yüzyıl | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | [[Fayl:Turk_shahi_tamga.png|50px]] | [[Türk Şahiler]] | 665-850 | [[Fayl:Turk Shahi 700ad.jpg|90px]] |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu]] || 8.yüzyıllar-1202 || |- | | [[Türgişlər]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Yan (An-Şi)|Böyük Yan]] | 756–763 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | | [[Hou Jin (5 Hanedan)|Hou Jin]] | 936–947 | |- | || [[Hou Han (5 Hanedan)|Hou Han]] || 947-951 || |- | || [[:en:Northern Han|Kuzey Han]] || 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönem=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar'''||'''Harita''' |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | [[Fayl:Flag_of_Hungary_(11th_c._-_1301).svg|50px]] | [[Arpad sülaləsi]] | 895-1301 | | |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 950-1040 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1037-1194|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Rum sultanlığı]]|| 1092-1243 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1097-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |-|- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | | [[Fergana Karahanlı Devleti]] | 1141-1212 | | |- | || [[Beyteginliler]] || 1144-1233 || || |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Moğol istilası sonrası dönem === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı]]|| 1227-1347 || * |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 || |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1242-1502 || |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri məmlükləri]]|| 1250-1389 || |- | [[Fayl:Terteroba coat of arms.jpg|50px]] |[[Terter hanedanlığı|Terter Sülalə]]<nowiki/>si |1280-1323 | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Halaciler|Haleci Hanedanı]]) || 1290-1321 || |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]] || [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 || |- | || [[:en:Assaf dynasty|Banu Assaf]] || 1306-1591 || |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]] || [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 || |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Tuğluqoğulları sülaləsi]]) || 1321-1398 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 | |- | | [[Sufi Hanlığı]] | 1359-1388 | |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]] || [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 || |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]] || [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 || |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular]] |1378-1508 | |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular]] |1380-1469 | |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]] ||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 || |- | | [[Şeybani xanlığı]] | 1428-1468,1500-1599 | |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]] || [[Qazan xanlığı]]|| 1438-1552 || |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]] || [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 || |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]] || [[Həştərxan vilayəti]]|| 1446-1556 || |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 || |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]] ||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 || |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]] ||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 || |- | | [[Büyük Orda]] | 1466-1502 | |- | || [[Adilşahlar|Adilşah Devleti]] || 1490-1686 || |- | || [[:en:Lesser Nogai Horde|Küçük Nogay Ordası]] || 1449-1783 || |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]] || [[Bucaq ordası]]|| 16. ve 17. yüzyıllar || |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 | |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]] || [[Səfəvilər]]|| 1501-1736 || |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]] || [[Qütbşahlılar]]|| 1512-1687 || |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 || |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]] || [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 || |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]] || [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 || |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 | |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 | |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]] || [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 || |- | [[Fayl:Flag_of_Tripoli_18th_century.svg|50px]] || [[Karamanlılar]]|| 1711-1835 || |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]] || [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 || |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]] || [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 || |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 || |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]] || [[Qacar dövləti]]|| 1781-1925 || |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 | |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]] || [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 || |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 1uu9dvf9kqqggv855lgr523qdouqjow 6600048 6600041 2022-08-28T21:22:43Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 372-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey]][[Kuzey Vey|(Tabgaçlar]]) | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Yan (An-Şi)|Böyük Yan]] | 756–763 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | | [[Hou Jin (5 Hanedan)|Hou Jin]] | 936–947 | |- | || [[Hou Han (5 Hanedan)|Hou Han]] || 947-951 || |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönem=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar'''||'''Harita''' |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | [[Fayl:Flag_of_Hungary_(11th_c._-_1301).svg|50px]] | [[Arpad sülaləsi]] | 895-1301 | | |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 950-1040 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1037-1194|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Rum sultanlığı]]|| 1092-1243 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1097-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |-|- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | | [[Fergana Karahanlı Devleti]] | 1141-1212 | | |- | || [[Beyteginliler]] || 1144-1233 || || |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Moğol istilası sonrası dönem === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı]]|| 1227-1347 || * |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 || |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1242-1502 || |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri məmlükləri]]|| 1250-1389 || |- | [[Fayl:Terteroba coat of arms.jpg|50px]] |[[Terter hanedanlığı|Terter Sülalə]]<nowiki/>si |1280-1323 | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Halaciler|Haleci Hanedanı]]) || 1290-1321 || |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]] || [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 || |- | || [[:en:Assaf dynasty|Banu Assaf]] || 1306-1591 || |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]] || [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 || |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Tuğluqoğulları sülaləsi]]) || 1321-1398 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 | |- | | [[Sufi Hanlığı]] | 1359-1388 | |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]] || [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 || |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]] || [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 || |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular]] |1378-1508 | |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular]] |1380-1469 | |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]] ||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 || |- | | [[Şeybani xanlığı]] | 1428-1468,1500-1599 | |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]] || [[Qazan xanlığı]]|| 1438-1552 || |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]] || [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 || |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]] || [[Həştərxan vilayəti]]|| 1446-1556 || |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 || |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]] ||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 || |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]] ||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 || |- | | [[Büyük Orda]] | 1466-1502 | |- | || [[Adilşahlar|Adilşah Devleti]] || 1490-1686 || |- | || [[:en:Lesser Nogai Horde|Küçük Nogay Ordası]] || 1449-1783 || |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]] || [[Bucaq ordası]]|| 16. ve 17. yüzyıllar || |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 | |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]] || [[Səfəvilər]]|| 1501-1736 || |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]] || [[Qütbşahlılar]]|| 1512-1687 || |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 || |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]] || [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 || |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]] || [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 || |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 | |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 | |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]] || [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 || |- | [[Fayl:Flag_of_Tripoli_18th_century.svg|50px]] || [[Karamanlılar]]|| 1711-1835 || |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]] || [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 || |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]] || [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 || |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 || |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]] || [[Qacar dövləti]]|| 1781-1925 || |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 | |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]] || [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 || |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 9q3jlbt0qnpiti3ocq5c1y4fdbu5p2a 6600052 6600048 2022-08-28T21:26:55Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönem=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar'''||'''Harita''' |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | [[Fayl:Flag_of_Hungary_(11th_c._-_1301).svg|50px]] | [[Arpad sülaləsi]] | 895-1301 | | |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 950-1040 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1037-1194|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Rum sultanlığı]]|| 1092-1243 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1097-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |-|- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | | [[Fergana Karahanlı Devleti]] | 1141-1212 | | |- | || [[Beyteginliler]] || 1144-1233 || || |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Moğol istilası sonrası dönem === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı]]|| 1227-1347 || * |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 || |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1242-1502 || |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri məmlükləri]]|| 1250-1389 || |- | [[Fayl:Terteroba coat of arms.jpg|50px]] |[[Terter hanedanlığı|Terter Sülalə]]<nowiki/>si |1280-1323 | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Halaciler|Haleci Hanedanı]]) || 1290-1321 || |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]] || [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 || |- | || [[:en:Assaf dynasty|Banu Assaf]] || 1306-1591 || |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]] || [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 || |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Tuğluqoğulları sülaləsi]]) || 1321-1398 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 | |- | | [[Sufi Hanlığı]] | 1359-1388 | |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]] || [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 || |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]] || [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 || |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular]] |1378-1508 | |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular]] |1380-1469 | |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]] ||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 || |- | | [[Şeybani xanlığı]] | 1428-1468,1500-1599 | |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]] || [[Qazan xanlığı]]|| 1438-1552 || |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]] || [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 || |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]] || [[Həştərxan vilayəti]]|| 1446-1556 || |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 || |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]] ||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 || |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]] ||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 || |- | | [[Büyük Orda]] | 1466-1502 | |- | || [[Adilşahlar|Adilşah Devleti]] || 1490-1686 || |- | || [[:en:Lesser Nogai Horde|Küçük Nogay Ordası]] || 1449-1783 || |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]] || [[Bucaq ordası]]|| 16. ve 17. yüzyıllar || |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 | |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]] || [[Səfəvilər]]|| 1501-1736 || |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]] || [[Qütbşahlılar]]|| 1512-1687 || |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 || |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]] || [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 || |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]] || [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 || |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 | |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 | |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]] || [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 || |- | [[Fayl:Flag_of_Tripoli_18th_century.svg|50px]] || [[Karamanlılar]]|| 1711-1835 || |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]] || [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 || |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]] || [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 || |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 || |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]] || [[Qacar dövləti]]|| 1781-1925 || |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 | |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]] || [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 || |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] jf6necq6et7fsfbm5c7kbmz8pnhn1vv 6600075 6600052 2022-08-28T21:37:59Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||'''Notlar'''||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Moğol istilası sonrası dönem === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı]]|| 1227-1347 || * |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 || |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1242-1502 || |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri məmlükləri]]|| 1250-1389 || |- | [[Fayl:Terteroba coat of arms.jpg|50px]] |[[Terter hanedanlığı|Terter Sülalə]]<nowiki/>si |1280-1323 | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Halaciler|Haleci Hanedanı]]) || 1290-1321 || |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]] || [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 || |- | || [[:en:Assaf dynasty|Banu Assaf]] || 1306-1591 || |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]] || [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 || |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Tuğluqoğulları sülaləsi]]) || 1321-1398 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 | |- | | [[Sufi Hanlığı]] | 1359-1388 | |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]] || [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 || |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]] || [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 || |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular]] |1378-1508 | |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular]] |1380-1469 | |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]] ||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 || |- | | [[Şeybani xanlığı]] | 1428-1468,1500-1599 | |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]] || [[Qazan xanlığı]]|| 1438-1552 || |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]] || [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 || |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]] || [[Həştərxan vilayəti]]|| 1446-1556 || |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 || |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]] ||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 || |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]] ||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 || |- | | [[Büyük Orda]] | 1466-1502 | |- | || [[Adilşahlar|Adilşah Devleti]] || 1490-1686 || |- | || [[:en:Lesser Nogai Horde|Küçük Nogay Ordası]] || 1449-1783 || |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]] || [[Bucaq ordası]]|| 16. ve 17. yüzyıllar || |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 | |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]] || [[Səfəvilər]]|| 1501-1736 || |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]] || [[Qütbşahlılar]]|| 1512-1687 || |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 || |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]] || [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 || |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]] || [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 || |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 | |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 | |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]] || [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 || |- | [[Fayl:Flag_of_Tripoli_18th_century.svg|50px]] || [[Karamanlılar]]|| 1711-1835 || |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]] || [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 || |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]] || [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 || |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 || |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]] || [[Qacar dövləti]]|| 1781-1925 || |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 | |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]] || [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 || |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 6xm23uywk9y35nby6svvy914mvc03th 6600098 6600075 2022-08-28T21:57:43Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||'''Notlar'''||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Moğol istilası sonrası dönem === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı]]|| 1227-1347 || * |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 || |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1242-1502 || |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri məmlükləri]]|| 1250-1389 || |- | [[Fayl:Terteroba coat of arms.jpg|50px]] |[[Terter hanedanlığı|Terter Sülalə]]<nowiki/>si |1280-1323 | |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Halaciler|Haleci Hanedanı]]) || 1290-1321 || |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]] || [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 || |- | || [[:en:Assaf dynasty|Banu Assaf]] || 1306-1591 || |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]] || [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 || |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Delhi Sultanlığı]]([[Tuğluqoğulları sülaləsi]]) || 1321-1398 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 | |- | | [[Sufi Hanlığı]] | 1359-1388 | |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]] || [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 || |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]] || [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 || |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular]] |1378-1508 | |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular]] |1380-1469 | |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]] ||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 || |- | | [[Şeybani xanlığı]] | 1428-1468,1500-1599 | |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]] || [[Qazan xanlığı]]|| 1438-1552 || |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]] || [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 || |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]] || [[Həştərxan vilayəti]]|| 1446-1556 || |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 || |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]] ||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 || |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]] ||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 || |- | | [[Büyük Orda]] | 1466-1502 | |- | || [[Adilşahlar|Adilşah Devleti]] || 1490-1686 || |- | || [[:en:Lesser Nogai Horde|Küçük Nogay Ordası]] || 1449-1783 || |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]] || [[Bucaq ordası]]|| 16. ve 17. yüzyıllar || |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 | |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]] || [[Səfəvilər]]|| 1501-1736 || |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]] || [[Qütbşahlılar]]|| 1512-1687 || |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 || |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]] || [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 || |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]] || [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 || |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 || |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 | |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 | |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]] || [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 || |- | [[Fayl:Flag_of_Tripoli_18th_century.svg|50px]] || [[Karamanlılar]]|| 1711-1835 || |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]] || [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 || |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]] || [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 || |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]] || [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 || |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]] || [[Qacar dövləti]]|| 1781-1925 || |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 | |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]] || [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 || |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 91y3v0nafx89mq1gpt2qoqr3axgu0f1 6600100 6600098 2022-08-28T22:02:31Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||'''Notlar'''||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azerbaycan hanlıkları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1610 - 1925|| |- | || [[Kuban Xalq Respublikası]]|| 1726 - 1806 || |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]] || [[Bakı xanlığı]]|| 1735 - 1806|| |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]] || [[Şəki xanlığı]]|| 1743 - 1826 || |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747 - 1802 || |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747 - 1804 || |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747 - 1805 || |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747 - 1806 || |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747 - 1808 || |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747 - 1809 || |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747 - 1810 || |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]] || [[Şirvan xanlığı]]|| 1747 - 1820 || |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747 - 1822 || |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[Revan Hanlığı]] || 1747 - 1828 || |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]] || [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747 - 1828 || [[Fayl:NakhchivanskiCoatofArms.png|50px]] [[Kangarlı Hanedanı]] |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747 - 1828 || |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747 - 1865 || |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747 - 1922 || |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] hbzu3mvjyl6btixah8yuobfjb5xbl9w 6600118 6600100 2022-08-28T22:22:46Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||'''Notlar'''||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===1.Dönem Anadolu Beylikleri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayrak'''||'''Devlet''' || '''Tarih''' ||'''Notlar''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 || |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 || İzmir çevresinde kurulan beylik, daha sonra Anadolu Selçuklu devleti hakimiyetine girdi |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 || |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 || |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi]]|| 1092-1202 || |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 || |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 || |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 || |- | || [[Artuqlu bəyliyi]]|| 1102-1408 || |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 || |- | || [[Tanrıbermiş Beyliği]] ||1074-1098|| |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 6wa90c5auu1g9u4u3lzhmqb7xf5k7qq 6600120 6600118 2022-08-28T22:36:13Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||'''Notlar'''||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndli bəyliyi]]|| 1092-1202 |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1408 |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] cge6hwy5q4wglohudj8xgtt6j97goxh 6600132 6600120 2022-08-28T22:55:33Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||'''Notlar'''||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1072-1277 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi]]|| 1085-1092 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndli bəyliyi]]|| 1092-1202 |- | || [[Saltuklu bəyliyi]]|| 1092-1202 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1408 |- | || [[Çobanoğulları bəyliyi]]|| 1227-1309 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] aanwp0un16aluw9nm2y1rcrfebfgs8i 6600133 6600132 2022-08-28T23:02:27Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||'''Notlar'''||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 || |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 || |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 || |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 || |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 || |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 || |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157|| |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 || | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 || | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 || | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 || |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 || | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 || | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 || |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 || | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 || |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 || |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 || | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 || |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 || |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 || | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1071-1277 |- | || [[Saltuklu bəyliyi|Saltukoğulları bəyliyi]]|| 1071-1202 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi|Çubuqoğulları bəyliyi]]|| 1085-1112 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndoğulları bəyliyi]]|| 1085-1175 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1409 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] smv77hv00p6pdm9galdqnsanzjtf307 6600134 6600133 2022-08-28T23:03:33Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157 |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1071-1277 |- | || [[Saltuklu bəyliyi|Saltukoğulları bəyliyi]]|| 1071-1202 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi|Çubuqoğulları bəyliyi]]|| 1085-1112 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndoğulları bəyliyi]]|| 1085-1175 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1409 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönem Anadolu Beylikleri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' || '''Notlar''' |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 | |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]] || [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483|| |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 || |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1342 || |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 || |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1280-1326 || |- | || [[Menteşeoğulları Beyliği]] || 1280-1424 || |- | || [[Dobruca Beyliği]] || 1281-1299 || |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]] || [[Alâiye Beyliği]] || 1293-1421 || |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]] || [[Karəsi bəyliyi]]|| 1297-1360 || |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]] || [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1299-1462 || |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi]]|| 1299-1302 || |- | || [[Germiyanoğulları Beyliği]] || 1300-1423 || |- | || [[Canik beylikleri]] || 1300'ler-1460 || |- | || [[Hacıemiroğulları Beyliği]] || 1301-1427 || |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1423 || |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 || |- | || [[Tacettinoğulları Beyliği]] || 1303-1415 || |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]] || [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 || |- | | [[Kubadoğulları Emirliği]] | 1318-1422 | |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1390 || |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]] || [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1325-1608 || |- | || [[Ərətna bəyliyi]]|| 1335-1381 || |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]] || [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 || |- | || [[Kutluşahlar Beyliği]] || 1340-1393 || |- | || [[Taşanoğulları Beyliği]] || 1350-1398 || |- | || [[Erzincan Beyliği]] || 1379-1410 || |- | || [[Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti]] || 1381-1398 || |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] ol4c8nhlqmo8yv52sfjh5tzwttiy1gn 6600137 6600134 2022-08-28T23:24:29Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Dai Sülaləsi]] | 310-376 | [[Fayl:Sixteen_Kingdoms_350_AD.jpg|90px]] |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimal Vey|Şimali Vey]] | 386-535 | [[Fayl:Kuzeyvey464.png|90px]] |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Şimal Zhou|Şimali Zou sülaləsi]] | 557-581 | [[Fayl:China_Divisions_in_572.png|90px]] |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | || [[Tatar Konfederasyonu|Tatar Konfederasiyası]] || VIII əsr-1202 || |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || Şimali [[:en:Northern Han|Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157 |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1071-1277 |- | || [[Saltuklu bəyliyi|Saltukoğulları bəyliyi]]|| 1071-1202 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi|Çubuqoğulları bəyliyi]]|| 1085-1112 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndoğulları bəyliyi]]|| 1085-1175 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1409 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönəm Anadolu Bəylikləri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' |- | |[[Çobanoğulları bəyliyi]] |1227-1309 |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]]|| [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483 |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1341 |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 |- | || [[Məntəşəoğulları bəyliyi]]|| 1280-1424 |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1284-1326 |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]]|| [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1292-1462 |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]]|| Alanya bəyliyi || 1293-1571 |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]]|| [[Karəsi bəyliyi|Karəsioğulları bəyliyi]]|| 1297-1360 |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi|Osmanoğulları bəyliyi]]|| 1299-1302 |- | |Gərmiyanoğulları bəyliyi |1300-1429 |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1391 |- | || Hacıəmiroğulları bəyliyi || 1301-1427 |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]]|| [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 |- | | Qubadoğulları bəyliyi | 1318-1419 |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1423 |- | || [[Ərətna bəyliyi|Ərətnaoğulları bəyliyi]]|| 1335-1381 |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]]|| [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 |- | || Qutluşahlar bəyliyi || 1340-1393 |- | || [[Tacəddinoğulları bəyliyi]]|| 1348-1428 |- | || Taşanoğulları bəyliyi || 1350-1430 |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]]|| [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1352-1608 |- | |[[Qazi Bürhanəddin bəyliyi]] |1381-1399 |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 6wtoxc0utapv432sg8siuiupfifw6y0 6600141 6600137 2022-08-28T23:37:00Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || [[:en:Northern Han|Şimali Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157 |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1071-1277 |- | || [[Saltuklu bəyliyi|Saltukoğulları bəyliyi]]|| 1071-1202 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi|Çubuqoğulları bəyliyi]]|| 1085-1112 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndoğulları bəyliyi]]|| 1085-1175 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1409 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] [[Halaciler|(Halacilər sülaləsi)]] || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Şərq-Çağatay xanlığı|Şərqi Çağatay xanlığı]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönəm Anadolu Bəylikləri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' |- | |[[Çobanoğulları bəyliyi]] |1227-1309 |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]]|| [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483 |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1341 |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 |- | || [[Məntəşəoğulları bəyliyi]]|| 1280-1424 |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1284-1326 |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]]|| [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1292-1462 |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]]|| Alanya bəyliyi || 1293-1571 |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]]|| [[Karəsi bəyliyi|Karəsioğulları bəyliyi]]|| 1297-1360 |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi|Osmanoğulları bəyliyi]]|| 1299-1302 |- | |Gərmiyanoğulları bəyliyi |1300-1429 |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1391 |- | || Hacıəmiroğulları bəyliyi || 1301-1427 |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]]|| [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 |- | | Qubadoğulları bəyliyi | 1318-1419 |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1423 |- | || [[Ərətna bəyliyi|Ərətnaoğulları bəyliyi]]|| 1335-1381 |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]]|| [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 |- | || Qutluşahlar bəyliyi || 1340-1393 |- | || [[Tacəddinoğulları bəyliyi]]|| 1348-1428 |- | || Taşanoğulları bəyliyi || 1350-1430 |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]]|| [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1352-1608 |- | |[[Qazi Bürhanəddin bəyliyi]] |1381-1399 |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] ceipmef2c4aieupfxsq63epsn35ex0x 6600143 6600141 2022-08-28T23:40:06Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || [[:en:Northern Han|Şimali Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157 |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1071-1277 |- | || [[Saltuklu bəyliyi|Saltukoğulları bəyliyi]]|| 1071-1202 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi|Çubuqoğulları bəyliyi]]|| 1085-1112 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndoğulları bəyliyi]]|| 1085-1175 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1409 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] (Halacilər sülaləsi) || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Moğolustan|Şərqi Çağatay xanlığı (Moğolustan)]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönəm Anadolu Bəylikləri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayrak || '''Devlet''' || '''Tarih''' |- | |[[Çobanoğulları bəyliyi]] |1227-1309 |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]]|| [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483 |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1341 |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 |- | || [[Məntəşəoğulları bəyliyi]]|| 1280-1424 |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1284-1326 |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]]|| [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1292-1462 |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]]|| Alanya bəyliyi || 1293-1571 |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]]|| [[Karəsi bəyliyi|Karəsioğulları bəyliyi]]|| 1297-1360 |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi|Osmanoğulları bəyliyi]]|| 1299-1302 |- | |Gərmiyanoğulları bəyliyi |1300-1429 |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1391 |- | || Hacıəmiroğulları bəyliyi || 1301-1427 |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]]|| [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 |- | | Qubadoğulları bəyliyi | 1318-1419 |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1423 |- | || [[Ərətna bəyliyi|Ərətnaoğulları bəyliyi]]|| 1335-1381 |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]]|| [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 |- | || Qutluşahlar bəyliyi || 1340-1393 |- | || [[Tacəddinoğulları bəyliyi]]|| 1348-1428 |- | || Taşanoğulları bəyliyi || 1350-1430 |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]]|| [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1352-1608 |- | |[[Qazi Bürhanəddin bəyliyi]] |1381-1399 |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] syhozff97ir0lzexs9jkj8cvkrvi8qn 6600376 6600143 2022-08-29T05:28:00Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || [[:en:Northern Han|Şimali Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157 |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1071-1277 |- | || [[Saltuklu bəyliyi|Saltukoğulları bəyliyi]]|| 1071-1202 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi|Çubuqoğulları bəyliyi]]|| 1085-1112 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndoğulları bəyliyi]]|| 1085-1175 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1409 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] (Halacilər sülaləsi) || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Moğolustan|Şərqi Çağatay xanlığı (Moğolustan)]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönəm Anadolu Bəylikləri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət''' || '''Tarix''' |- | |[[Çobanoğulları bəyliyi]] |1227-1309 |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]]|| [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483 |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1341 |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 |- | || [[Məntəşəoğulları bəyliyi]]|| 1280-1424 |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1284-1326 |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]]|| [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1292-1462 |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]]|| Alanya bəyliyi || 1293-1571 |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]]|| [[Karəsi bəyliyi|Karəsioğulları bəyliyi]]|| 1297-1360 |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi|Osmanoğulları bəyliyi]]|| 1299-1302 |- | |Gərmiyanoğulları bəyliyi |1300-1429 |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1391 |- | || Hacıəmiroğulları bəyliyi || 1301-1427 |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]]|| [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 |- | | Qubadoğulları bəyliyi | 1318-1419 |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1423 |- | || [[Ərətna bəyliyi|Ərətnaoğulları bəyliyi]]|| 1335-1381 |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]]|| [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 |- | || Qutluşahlar bəyliyi || 1340-1393 |- | || [[Tacəddinoğulları bəyliyi]]|| 1348-1428 |- | || Taşanoğulları bəyliyi || 1350-1430 |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]]|| [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1352-1608 |- | |[[Qazi Bürhanəddin bəyliyi]] |1381-1399 |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Syunhua-Salar Muxtar Qəzası]]''' | 1 716.82 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 123 814 | 31 dekabr, 2012-ci il | 123 814 +<small><ref group=q>Syunhua-Salar Muxtar Qəzası Sinhay əyalətinin Haydun dairəsinə daxildir. Sinhay əyalətinin əhalisi 1-10 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınması zamanı 5626722 nəfər təşkil etmiş, həmin tarixdən sonra isə artmağa davam edərək 31 dekabr 2012-ci il tarixində təxminən 5731700 nəfər təşkil etmişdir (1.87% artmışdır). Bu səbəbdən ehtimal etmək münkündür ki, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə Syunhua-Salar Muxtar Qəzası əhalisi son siyahıyaalınma tarixindəki sayından çox olmuşdur.</ref></small> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] sqd3znfe2vvkitwykmsox3ziinc41ph 6600396 6600376 2022-08-29T05:35:23Z Asim Abdullayev 254650 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}[[Şəkil:Map of independent Turkic countries..png|thumb|400 px|Müstəqil Türk dövlətləri]] '''Türk dövlətləri''' – Əsasən [[Asiya|Asiyada]] və [[Şərqi Avropa|Şərqi Avropada]] yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur ([[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Türkmənistan]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dağılandan sonra ([[1991]]-ci ildə), [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyasının]] varisi olan [[Türkiyə]] isə [[1923]]-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. [[2005]]-ci ilin məlumatlarına görə dünyada [[türk dilləri]]ndə danışan əhalinin ümumi sayı 157 milyondan çoxdur. == Tarixi türk dövlətləri == ===İslam öncəsi dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |Bayraq | '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |Xəritə |- | | [[Böyük Hun imperiyası]] | e. ə. 228-e. ə. 58 | [[Fayl:Asya_Hun,_Hiung-nu_-_Xiongnu.png|90px]] |- | | [[Avropa Hun imperiyası]] | 374-470 | |- | | [[Şimali Xan|Xan Çao]] | 304-329 | |- | | [[Hu Çao imperiyası]] | 319 - 351 | |- | [[Fayl:Kidarite_Tamga.png|40px]] | [[Kidar imperiyası]] | 320-500 | [[Fayl:Asia_400ad-kidarites.jpg|90px]] |- | [[Fayl:Alchon_Tamga.png|40px]] || [[:en:Alchon Huns|Alçon Hunları]]|| 370-670 || |- | | [[Şimali Lyan]] | 397 - 439 | |- | | [[Sya]] | 407-431 | |- | [[Fayl:Hephthalite tamgha.jpg|40px]] | [[Ağ Hunlar|Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)]] | 440-710 | [[Fayl:Hephthaliten.png|90px]] |- | [[Fayl:Nezak_Crown.png|40px]] || [[:en:Nezak Huns|Nezak Hunları]] || 484–665 || |- | | [[Avar xaqanlığı]] | 562-823 | [[Fayl:Avar_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Avarlar.png|90px]] |- | | [[Göytürk xaqanlığı]]|| 552-582 | [[Fayl:Gokturk empire at its greatest extent.png|90px]] |- | | [[Qərbi Göytürk xaqanlığı]] | 583-657 | [[Fayl:Western Gokturk.jpg|90px]] |- | | [[Şərqi Göytürk xaqanlığı]] | 583-630 | [[Fayl:Do%C4%9Fu_G%C3%B6kt%C3%BCrk.png|90px]] |- | | [[Seyanto xaqanlığı]] | 630-647 | [[Fayl:Seyanto_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_-_Xueyantuo.png|90px]] |- | | [[Kutriqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Utiqurlar]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:NE_600ad.jpg|90px]] |- | | [[Sabirlər]] | V-VI əsrlər | [[Fayl:Pontic_steppe_region_around_650_AD.tr.png|90px]] |- | [[Fayl:The Monogram of Kubrat.png|50px]] | [[Böyük Bulqar xanlığı]] | 630-665 | [[Fayl:Old Great Bulgaria.png|90px]] |- | | [[Toxaristan yabquluğu]] | 630-700 | [[Fayl:Toharistan_Yabgulu%C4%9Fu.png|90px]] |- | [[Fayl:Davestar.jpg|50px]] | [[Xəzər xaqanlığı]] | 630-965 | [[Fayl:Chasaren.jpg|90px]] |- | | [[Şaş vilayəti]] | 658 - 742 | |- | | [[Kəngər İttifaqı]] | 659-750 | [[Fayl:AD 659KangarUnion.png|90px]] |- | | [[İdil bulqarları|İtil Bulqar]] [[Dövlət idarəetməsi|dövləti]] | 665-1391 | [[Fayl:VolgaBulgaria1200.png|90px]] |- | | [[İkinci Göytürk xaqanlığı]] | 681-744 | [[Fayl:Map of Second Turkic Khaganate.png|90px]] |- | [[Fayl:Khans Dulo of Bulgaria.jpg|50x50pik]] | [[Birinci Bulqar dövləti]] | 681-1018 | [[Fayl:First Bulgarian Empire.png|90px]] |- | | [[Türgişlər|Türgiş xaqanlığı]] | 717-766 | [[Fayl:Transoxiana 8th century.svg|90px]] |- | | [[Uyğur xaqanlığı]] | 744-840 | [[Fayl:Uyghur_Khaganate.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 756-840 | [[Fayl:%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80.png|90px]] |- | | [[Yenisey qırğızları]] | 840-1207 | [[Fayl:Kirgisen-Reich (840-924).PNG|90px]] |- | | [[Qansu Uyğur idikutluğu]] | 848-1036 | [[Fayl:Guiyi_Circuit.png|90px]] |- | [[Fayl:Coat of arms of Cumania.svg|50px]] | [[Dəşt-i Qıpçaq]] | 900 - 1241 | [[Fayl:Cumania_(1200)_eng.png|90px]] |- | | [[Sonrakı Tan]] | 923–937 | [[Fayl:五代后唐（繁）.png|90px]] |- | || [[:en:Northern Han|Şimali Han]]|| 951–979 || |- | | [[Qarahoca uyğur idıkutluğu|Qarahoca Uyğur idikutluğu]] | 991-1209 | [[Fayl:Qocho_Uyghurs.png|90px]] |} ===İslam Sonrası Dönəm=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət''' || '''Tarix''' ||Xəritə |- | [[Fayl:Qaraxanlı bayrağı.jpg|50x50px]] || [[Qaraxanilər dövləti]]|| 840-1042 |[[Fayl:KaraKhanidAD1000.png|90px]] |- | [[Fayl: Pecenek.svg|50x50px]] || [[Peçeneqlər]]|| 860-1091 |[[Fayl:Pechenegs c.1030.svg|90px]] |- | [[Fayl:%E1%B9%ACululnid_State_Banner_and_War_Flag.png|50px]] || [[Tulunoğulları|Tulunilər dövləti]]|| 868-905 |[[Fayl:Tulunid Emirate 868 - 905 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Kimək xaqanlığı]]|| 880-1200 || [[Fayl:Қимақтар.png|90px]] |- | || [[Ağşidlər dövləti]]|| 935-969 |[[Fayl:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG|90px]] |- | || [[Oğuz Yabqu dövləti]]|| 750-1055 |[[Fayl:AD_750OguzYabgu.png|90px]] |- | | [[Qarluq xaqanlığı]] | 960-1222 | [[Fayl:Karahanide.jpg|90px]] |- | [[Fayl:GhaznavidFlag_attributed.svg|50px]] || [[Qəznəvilər dövləti]]|| 962-1187 |[[Fayl:TE-Gazne devleti (1030).svg|90px]] |- | [[Fayl:Flag of the Seljuk.png|50px]] || [[Böyük Səlcuq imperiyası]]|| 1038-1157 |[[Fayl:Seljuk Empire locator map.svg|90px]] |- | || [[Şərqi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1211 | |- | || [[Qərbi Qaraxanilər dövləti]]|| 1042-1212 | |- | || [[Suriya Səlcuqiləri]]|| 1092-1117 | |- | || [[Xorasan Səlcuqiləri]]|| 1092-1194 || |- | [[Fayl:Flag of Sultanate of Rum.svg|50px]] || [[Anadolu Səlcuqlu dövləti|Anadolu Səlcuqiləri]] || 1073-1308 |[[Fayl:Anatolian Seljuk Sultanate.JPG|90px]] |- | || [[Kirman Səlcuqiləri]]|| 1092-1230 | [[Fayl:Kerman_Seljuk.png|90px]] |- | || [[İraq Səlcuqiləri]]|| 1157-1194 | |- | [[Fayl:BlackFlag.svg|50px]] || [[Xarəzmşahlar dövləti]]|| 1077-1231 |[[Fayl:Khwarezmian Empire 1190 1220.png|90px]] |- |- | || [[Börilər]]|| 1117-1154 | [[Fayl:Orta_Dogu_1135.png|90px]] |- | || [[Ağsunqurilər]]||1122-1225 || |- | || [[Zəngilər]]|| 1127-1259 |[[Fayl:Zengid Dynasty 1127 - 1250 (AD).PNG|50px]] |- | [[Fayl: Atabek of Azerbaijan.png|50px]] || [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti (Atabəylər)]]|| 1146-1225 |[[Fayl:Map of Eldiguzids (or Atabegs of Azerbaijan).jpg|90px]] |- | || [[Ərbil bəyliyi]]|| 1146-1232 | |- | || [[Salqurlular]]|| 1147-1284 |- | || [[:en:Khalji dynasty of Bengal|Benqal Qalax sülaləsi]]|| 1204–1231 |[[Fayl:map_of_the_Khaljis_of_Bengal.png|90px]] |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]] || [[Dehli sultanlığı]]([[Məmlüklər]]) || 1206-1290 | |- | | [[Ağ Orda]] | 1227-1378 | |- | | [[Qarluq xaqanlığı|Karluk Krallığı]] | 1238-1266 | |- |} ===I. Dönəm Anadolu Bəylikləri=== {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" |'''Bayraq'''||'''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | || [[Mengücəklü bəyliyi|Məngücəklü bəyliyi]]|| 1071-1277 |- | || [[Saltuklu bəyliyi|Saltukoğulları bəyliyi]]|| 1071-1202 |- | || [[Çaka bəyliyi]]|| 1081-1098 |- | || [[Çubukoğulları bəyliyi|Çubuqoğulları bəyliyi]]|| 1085-1112 |- | || [[Danişməndlilər sülaləsi|Danişməndoğulları bəyliyi]]|| 1085-1175 |- | || [[Dilmaçoğulları bəyliyi]]|| 1085-1192 |- | || [[İnaloğulları bəyliyi]]|| 1098-1183 |- | || [[Ahlatşahlar bəyliyi|Əhlətşahlar bəyliyi]]|| 1100-1207 |- | || [[Artuqlu bəyliyi|Artukoğulları bəyliyi]]|| 1102-1409 |- |} === Monqol istilası sonrası dönəm === {| class="wikitable mw-collapsible" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | [[Fayl:Flag of Chagatai khanate.svg|50px]] || [[Cığatay xanlığı|Çağatay xanlığı]]|| 1227-1347 |- |[[Fayl:Rasulids_Aden_Yemen_1335.jpg|50px]] || [[Rəsulilər sülaləsi]]<ref>Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.</ref><ref>Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.</ref> ||1229-1454 |- | [[Fayl:Golden Horde flag 1339.svg|50px]] || [[Qızıl Orda]]|| 1240-1502 |- | [[Fayl:Sultanate of mamlucks flag.png|50px]] || [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri məmlükləri]]|| 1250-1382 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]] (Halacilər sülaləsi) || 1290-1321 |- | [[Fayl:Flag_of_Ottoman_Empire_(1517-1793).png|50px]]|| [[Osmanlı imperiyası]]|| 1299-1922 |- | [[Fayl:House_of_Basarab_quote_of_arms.png|30px]]|| [[Basarab sülaləsi]]|| 1310-1627 |- | [[Fayl:Delhi Sultanate Flag (catalan atlas).png|50px]]|| [[Dehli sultanlığı|Dehli Sultanlığı]][[Tuğluqoğulları sülaləsi|(Tuğluqoğulları sülaləsi)]]|| 1321-1398 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Moğolustan|Şərqi Çağatay xanlığı (Moğolustan)]] | 1347-1570 |- | [[Fayl:Timurid.svg|50px]]|| [[Teymurilər dövləti]]|| 1370-1507 |- |[[Fayl:Bengal Sultanate Flag.gif|50px]]|| [[Benqal sultanlığı]]|| 1352-1576 |- | [[Fayl:Flag of Ak Koyunlu.svg|50px]] |[[Ağqoyunlular|Ağqoyunlular dövləti]] |1378-1508 |- | [[Fayl:Flag of Kara Koyunlu dynasty.png|50px]] |[[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlular dövləti]] |1380-1469 |- | [[Fayl: Nogai flag.svg|50px]]||[[Noqay Ordası]]|| 1398-1642 |- | | [[Şeybani xanlığı|Şeybanilər dövləti]] | 1428-1468, 1500-1599 |- | [[Fayl:Flag of the Kazan Khanate.svg|50px]]|| [[Qazan xanlığı|Kazan xanlığı]]|| 1438-1552 |- | [[Fayl:Flag of the Crimean Tatar people.svg|50px]]|| [[Krım xanlığı]]|| 1441-1783 |- | [[Fayl:Coat_of_Arms_of_Astrakhan.png|40px]]|| [[Həştərxan xanlığı]]|| 1446-1556 |- | ||[[Qasım xanlığı]]|| 1452-1681 |- | [[Fayl: Flag of Siberian Khanate.svg|50px]]||[[Sibir xanlığı]]|| 1464-1598 |- | [[Fayl:Flag of the Kazakh Khanate.svg|50px]]||[[Qazax xanlığı]]|| 1465-1729 |- | | [[Böyük Orda]] | 1466-1502 |- | || [[Adilşahlar|Adilşahlar dövləti]]|| 1490-1686 |- | [[Fayl:Nogai_flag.svg|50px]]|| [[Bucaq ordası|Bucaq Ordası]]|| XVII-XVIII əsrlər |- | | [[Daşkənd xanlığı]] | 1501-1627 |- | [[Fayl:Flag of Shah Tahmasp I.svg|50px]]|| [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]|| 1501-1736 |- |[[Fayl:QutbshahiFlag.PNG|50px]]|| [[Qütbşahlılar|Qütbşahlar dövləti]]|| 1512-1687 |- | ||[[Yarkənd xanlığı]]|| 1514-1680 |- | [[Fayl:Bandera de Khiva abans 1917.svg|50px]]|| [[Xivə xanlığı]]|| 1515-1920 |- | [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|50px]]|| [[Böyük Moğol imperiyası]]|| 1526-1858 |- | [[Fayl:War flag of Khanate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara xanlığı]]|| 1561-1785 |- | [[Fayl:Flag_of_the_Chagatai_Khanate.svg|50px]] | [[Kumul xanlığı]] | 1696-1930 |- | [[Fayl:Flag_of_Tunis_Bey-fr.svg|50px]] | [[Tunis bəyliyi]] | 1705-1881 |- | [[Fayl:Bandera de Kokand.svg|50px]]|| [[Kokand xanlığı]]|| 1709-1876 |- |[[Fayl:Nadir Shah Flag.png|50px]]|| [[Əfşar imperiyası]]|| 1736-1802 |- | [[Fayl:Asafia flag of Hyderabad State.png|50px]]|| [[Heydərabad nizamlığı]]|| 1724-1948 |- | [[Fayl:Flag of the Emirate of Bukhara.svg|50px]]|| [[Buxara əmirliyi]]|| 1785-1920 |- |[[Fayl:Tricolour_Flag_of_Iran_(1886).svg|50px]]|| [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]]|| 1781-1925 |- | | [[Bökey Ordası]] | 1801-1845 |- |[[Fayl:Flag of Yettishar (1873-1877).svg|50px]]|| [[Yeddişəhər xanlığı]]|| 1865-1877 |- |} === II. Dönəm Anadolu Bəylikləri === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət''' || '''Tarix''' |- | |[[Çobanoğulları bəyliyi]] |1227-1309 |- | | [[Bafra bəyliyi]] | 1243-1460 |- | [[Fayl:Karamanid Dynasty flag.svg|50px]]|| [[Qaramanoğulları bəyliyi]]|| 1256-1483 |- | || [[İnancoğulları bəyliyi]]|| 1261-1368 |- | || [[Sahibataoğulları bəyliyi]]|| 1275-1341 |- | || [[Pərvanəoğulları bəyliyi]]|| 1277-1322 |- | || [[Məntəşəoğulları bəyliyi]]|| 1280-1424 |- | || [[Əşrəfoğulları bəyliyi]]|| 1284-1326 |- | [[Fayl:Candar.svg|50px]]|| [[Candaroğulları bəyliyi]]|| 1292-1462 |- | [[Fayl: Avşar Tamga Bayrağı.jpg|50px]]|| Alanya bəyliyi || 1293-1571 |- | [[Fayl:Flag of Karesi.svg|50px]]|| [[Karəsi bəyliyi|Karəsioğulları bəyliyi]]|| 1297-1360 |- | [[Fayl:Flag of the Kayihan Khanate (c. 1326).svg|50px]] || [[Osmanlı bəyliyi|Osmanoğulları bəyliyi]]|| 1299-1302 |- | |Gərmiyanoğulları bəyliyi |1300-1429 |- | || [[Həmidoğulları bəyliyi]]|| 1301-1391 |- | || Hacıəmiroğulları bəyliyi || 1301-1427 |- | || [[Sarıxanoğulları bəyliyi]]|| 1302-1410 |- | [[Fayl:Beylik of Aydin Flag.png|50px]]|| [[Aydınoğulları bəyliyi]]|| 1308-1426 |- | | Qubadoğulları bəyliyi | 1318-1419 |- | [[Fayl:Flag of the Anatolian Beylik of Teke.svg|50px]]|| [[Təkəoğulları bəyliyi]]|| 1321-1423 |- | || [[Ərətna bəyliyi|Ərətnaoğulları bəyliyi]]|| 1335-1381 |- | [[Fayl:Bayat.svg|50px]]|| [[Dulqədiroğulları bəyliyi]]|| 1339-1521 |- | || Qutluşahlar bəyliyi || 1340-1393 |- | || [[Tacəddinoğulları bəyliyi]]|| 1348-1428 |- | || Taşanoğulları bəyliyi || 1350-1430 |- | [[Fayl:Yuregir.svg|50px]]|| [[Ramazanoğulları bəyliyi]]|| 1352-1608 |- | |[[Qazi Bürhanəddin bəyliyi]] |1381-1399 |- |} === Azərbaycan xanlıqları === {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | Bayraq || '''Dövlət'''|| '''Tarix''' |- | |[[Quba xanlığı]] |1726-1806 |- | [[Fayl:Flag of Shaki Khanate.svg|50px]]|| [[Şəki xanlığı]]|| 1743-1826 |- | || [[Təbriz xanlığı]]|| 1747-1799 |- | || [[Gəncə xanlığı]]|| 1747-1804 |- | |[[Qəzvin xanlığı]] |1747-1804 |- | || [[Cavad xanlığı]]|| 1747-1805 |- | [[Fayl:Flag of Baku Khanate 001.png|50px]]|| [[Bakı xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Dərbənd xanlığı]]|| 1747-1806 |- | || [[Ərdəbil xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Qaradağ xanlığı]]|| 1747-1808 |- | || [[Xalxal xanlığı]]|| 1747-1809 |- | || [[Zəncan xanlığı]]|| 1747-1810 |- | |[[Xoy xanlığı]] |1747-1813 |- | [[Fayl:Banner of Shirvan.svg|50px]]|| [[Şirvan xanlığı]]|| 1747-1820 |- | || [[Qarabağ xanlığı]]|| 1747-1822 |- | |[[Sərab xanlığı]] |1747-1822 |- | |[[Lənkəran xanlığı]] |1747-1826 |- | [[Fayl:Flag of the Yerevan Khanate.png|50px]] || [[İrəvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | [[Fayl:Flag of the Nakhichevan Khanate.svg|50px]]|| [[Naxçıvan xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Mərənd xanlığı]]|| 1747-1828 |- | || [[Urmiya xanlığı]]|| 1747-1869 |- | || [[Maku xanlığı]]|| 1747-1922 |- | || [[Marağa xanlığı]]|| 1747-1925 |- |} ==Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri== {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;" | '''[[Azərbaycan]]''' | 86 600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447<ref name="page 59">[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/2012.pdf page 59]</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət" /> | 9 477 100<ref name="Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət">[http://www.stat.gov.az Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://stat.gov.az/news/?id=2148 Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət] — xəbərin yayınlanma tarixi: 13.02.2014{{oq|az|Azərbaycan Respublikasının əhalisinin sayı ötən il 120,6 min nəfər və yaxud 1,3 faiz artaraq 2014-cü ilin əvvəlinə 9477,1 min nəfər olmuşdur. 2013-cü ildə əhalinin sayının ümumi artımı əsasən təbii artım hesabına baş vermişdir. Bununla yanaşı, miqrasiya artımı da müşahidə olunmuş və bu amil əhalinin ümumi artımının 1,8 faizini təşkil etmişdir. Ölkə üzrə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər təşkil edir. Əhalinin ümumi sayından 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinlərinin, 49,7 faizi kişilərin, 50,3 faizi isə qadınların payına düşür və hər 1000 kişiyə 1012 qadın düşür. Ötən il Azərbaycanda doğulanların sayı ölənlərin sayından 118,3 min nəfər çox olmuşdur. Belə ki, 2013-cü ildə ölkədə 172,6 min körpə doğulmuş, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 18,6 təşkil etmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Körpələrin 2270-i əkiz, 42-si isə üçəm doğulmuşdur. Ölkə əhalisinin təkrar istehsalı təmin olunaraq, uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Ötən il ərzində ölkədə ölənlərin sayı əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2012-ci il ilə müqayisədə 6,0-dan 5,8-ə qədər azalmışdır. 2013-cü il ərzində ölkədə 86,9 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə əvvəlki ilə nisbətən nikahların sayı 8,6-dan 9,3-ə qədər, boşanmaların sayı isə 1,2-dən 1,3-ə qədər artmışdır. Ölkədə gənclərin problemlərinin həllinə yönəldilmiş dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və gənclərin iqtisadiyyata daha çox cəlb olunması ilə əlaqədar əvvəllər Azərbaycandan xaricə qazanc üçün getmiş gənclər Vətənə qayıdır. 2013-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 3,1 min nəfər gələn və 0,8 min nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə Azərbaycana daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı 957 nəfər və ya 44,1 faiz artmışdır.}}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkiyə]]''' | 785 347<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091113213752/http://www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 |date=2009-11-13 }}/[http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 İstatistiklerle Türkiye, 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150510102141/http://www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=1 |date=2015-05-10 }}</ref> | 22 oktyabr, 2000-ci il | [tel:67&#x20;803&#x20;927 67 803 927]<ref name="İstatistiklerle Türkiye, 2012" /> | 31 dekabr, 2013-cü il<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013" /> | [tel:76&#x20;667&#x20;864 76 667 864]<ref name="Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013">[http://www.tuik.gov.tr/Start.do Türkiye İstatistik Kurumu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110126082742/http://www.tuik.gov.tr/Start.do |date=2011-01-26 }}: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}{{oq|tr|...Türkiye nüfusu 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 76 667 864 kişi oldu. Türkiye’de ikamet eden nüfus 2013 yılında, bir önceki yıla göre 1 040 480 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (38 473 360 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (38 194 504 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, 2013 yılında ‰13,7 olarak gerçekleşti. Yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında ‰12 iken, 2013 yılında ‰13,7’ye yükseldi....}}</ref> |- | style="text-align:left;" | '''[[Qazaxıstan]]''' | 2 724 902<ref name="О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы">[http://adilet.zan.kz/rus Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан]: [http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1100001650 О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 208 "О Стратегическом плане Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами на 2011 - 2015 годы"] (Утративший силу)</ref> | 24-25 fevral, 2009-cu il | [tel:16&#x20;009&#x20;597 16 009 597] | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы" /> | [tel:17&#x20;165&#x20;239 17 165 239]<ref name="2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы">Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі: [http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT074121 2013 жыл басынан 2014 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы]</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Özbəkistan]]''' | 448 900<ref name="Сведения о Республике Узбекистан">Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике: [http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf Сведения о Республике Узбекистан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110206162337/http://www.stat.uz/upload/iblock/f0f/Uzb_ru.pdf |date=2011-02-06 }}</ref> | 12 yanvar, 1989-cu il | [tel:19&#x20;810&#x20;077 19 810 077]<ref>Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4 Узбекская ССР]--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | [tel:30&#x20;492&#x20;800 30 492 800]<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)">[http://www.stat.uz/uz/index.php O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140402083839/http://stat.uz/uz/index.php |date=2014-04-02 }}: [http://www.stat.uz/uz/demographic/ Demografik ma`lumotlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141213031206/http://stat.uz/uz/demographic/ |date=2014-12-13 }}: [http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls Doimiy aholi soni (1991-2014)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140525214505/http://www.stat.uz/upload/iblock/e84/doimiy%20aholi%20soni.xls |date=2014-05-25 }} — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Türkmənistan]]''' | 491 210<ref name="О Туркменистане">Государственный комитет Туркменистана по статистике: [http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ О Туркменистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120107073046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/ |date=2012-01-07 }}</ref> | 10-21 yanvar, 1995-ci il<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году." /> | 4 437 570<ref name="Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.">'''Asgabat.net'''-городской социально-информационный портал: [http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html |date=2016-03-10 }}</ref> | 1 iyul, 2013-cü il<ref name=BMT /> | 5 240 000<ref name=BMT>[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın İqtisadi və Sosial məsələlər üzrə şöbəsinin 1 iyul, 2013-cü il tarixinə olan qiymətləndirməsinə əsasən. İstinad olaraq bax: ([http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/development/pde_wallchart_2013.pdf Population, Development and the Environment 2013.] United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division)</ref> |- | style="text-align:left;" | '''[[Qırğızıstan]]''' | 199 951<ref name="Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль">[http://www.pragueprocess.eu/russkii/glavnaja/ Пражский процесс]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}: [http://www.pragueprocess.eu/fileadmin/PPP/Kyrgyzstan_-_Extended_Migration_Profile_RU_Final.pdf Кыргызстан: Расширенный миграционный профиль]. 2010. Построение Миграционных партнерств (ПМП). Содержание—Общая информация о стране—стр. 6</ref> | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il<ref name="Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/rus/census2009.htm Государственное мероприятие - перепись населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике 2009 года.]{{oq|ru|...В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 29 декабря 2005 года № 661 «О проведении в 2009 году переписи населения и жилищного фонда в Кыргызской Республике» с 24 марта по 2 апреля т.г. на территории Кыргызской Республики проведена перепись населения и жилищного фонда – это вторая национальная перепись населения, однако первая в истории Кыргызстана, где переписано не только население, но и жилищный фонд страны....}}</ref> | 5 362 793<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения" /> | 5 776 570<ref name="5.01.00.03 Национальный состав населения">[http://www.stat.kg Национальный статистический комитет Кыргызской Республики]: [http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf 5.01.00.03 Национальный состав населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf |date=2013-11-13 }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | [tel:122&#x20;346&#x20;411 122 346 411] + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | [tel:144&#x20;819&#x20;573 144 819 573] + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | De-fakto müstəqil<br/>dövlətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Şimali Kipr Türk Respublikası]]''' | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı" /> | 294 396<ref name="2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı">[http://www.haberkktc.com/haber/2011-nufus-ve-konut-sayiminin-ikinci-asamasi-sonuclari-aciklandi--73527.html 2011 Nüfus Ve Konut Sayımı'nın İkinci Aşaması Sonuçları Açıklandı] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları">[http://www.byturco.com/yazar/378-Gun-Sonra-Aciklanan-Nufus-Sayimi-Sonuclari/1756/ 378 Gün Sonra Açıklanan Nüfus Sayımı Sonuçları] — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref><ref name="KKTC Nüfus Sayımı, 2011">KKTC Devlet Planlama Örgütü: [http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf KKTC Nüfus Sayımı, 2011 (Kesin Sonuçlar-İkinci Aşama)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131106001538/http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf |date=2013-11-06 }} — yoxlanılıb: 8.11.2014</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |- |} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="background:#e0e0e0;" ! rowspan="2" | Dövlətlərin sübyektləri,<br/>muxtariyyətlər ! rowspan="2" | Ərazi<br/>km²-lə ! colspan="4" | Əhali |- style="background:#e0e0e0;" ! Siyahıyaalınma tarixi ! Əhalinin sayı ! Cari hesablamalar tarixi ! Əhalinin sayı |- | style="text-align:left;"| '''[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu|Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu]]''' | 1 664 897.17<ref name="新疆">[http://www.gov.cn/test/2013-04/07/content_2371589.htm '''新疆''' — 中国政府网] {{zh}} — yoxlanılıb: 07.11.2014</ref><ref name="China administrative divisions by area">[http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html China administrative divisions by area – '''Paul and Bernice Noll Website'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150312023951/http://www.paulnoll.com/China/Provinces/China-divisions-area.html |date=2015-03-12 }} {{en}} — yoxlanılıb: 14.11.2014</ref> | 1-10 noyabr, 2010-cu il<ref>[http://rkyj.ruc.edu.cn/EN/abstract/abstract40.shtml Experiences from China’s Sixth National Population Census] <small>(rəsmi mənbə)</small> — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref><ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/meetings/egm/CRVS2011/EGM%20PowerPoints/Session%201-12%20China.ppt The Vital Statistics System in China.] Wu Jie. Department of Population and Employment National Bureau of Statistics of China. United Nations Expert Group Meeting on International Standards for Civil Registration and Vital Statistics Systems. 27 – 30 June 2011, New York.</ref> | [tel:21&#x20;815&#x20;815 21 815 815]<ref name="1-6 各地区分性别、民族的人口">[http://www.stats.gov.cn 中华人民共和国国家统计局]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/6rp/excel/A0106a.xls 1-6 各地区分性别、民族的人口] {{zh}} — yoxlanılıb: 09.11.2014</ref> | 31 dekabr, 2012-ci il<ref name="3-5 Population at Year-end by Region" /><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)" /> | [tel:22&#x20;327&#x20;800 22 327 800]<ref name="新疆"/><ref name="3-5 Population at Year-end by Region">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0305E.xls 3-5 Population at Year-end by Region ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref><ref name="3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012)">[http://www.stats.gov.cn National Bureau of Statistics of People's Republic of China]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/indexeh.htm China Statistical Yearbook 2013]: [http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2013/html/Z0307E.xls 3-7 Total Population by Urban and Rural Residence and Birth Rate, Death Rate, Natural Growth Rate by Region (2012) ('''xls.''')] {{en}} — yoxlanılıb: 10.11.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Başqırdıstan]]''' | 142 947 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |- | style="text-align:left;"| '''[[Tatarıstan]]''' | 67 847 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |- | style="text-align:left;"| '''[[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]''' | 278 851.95 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Kırım Muxtar Respublikası|Krım Muxtar Respublikası]]<small><ref group=q>16-21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.</ref></small>''' | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504<ref>{{Cite web |title=Крымстат: Численность населения на 1 января 2014 года и средняя численность за 2013 год |url=http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |access-date=2014-12-13 |archive-date=2014-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006093904/http://gosstat.crimea.ru/2010/operativ/arhukodem1-2013.php |url-status=dead }}</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraqalpaqıstan]]''' | 166 591<ref name="sovminrk.gov.uz">[http://sovminrk.gov.uz/qr Qaraqalpaqstan Respublikasi' Ministrler Ken'esi]: [http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/show/98 Qaraqalpaqstan Respublikasi’] ([http://sovminrk.gov.uz/qr/pages/getpdf/98 pdf]) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 12-19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448<ref name="Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу">Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]. Источник: Всесоюзная перепись населения 1989 года. ТОМ 1. Часть 1. Таблица 3. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краев, областей, районов, городских поселений и сел-райцентров.</ref> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /> | 1 736 500<ref name="Doimiy aholi soni (1991-2014)" /><ref name="sovminrk.gov.uz" /> |- | style="text-align:left;"| '''[[Çuvaş Respublikası|Çuvaşıstan]]''' | 18 343 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |- | style="text-align:left;"| '''[[Saxa|Saxa (Yakutiya)]]''' | 3 083 523 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |- | style="text-align:left;"| '''[[Kabarda-Balkariya]]''' | 12 470 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |- | style="text-align:left;"| '''[[Xakasiya]]''' | 61 569 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]]''' | 72 468.08 | 1-10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaraçay-Çərkəz Respublikası|Qaraçay-Çərkəz]]''' | 14 277 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |- | style="text-align:left;"| '''[[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]''' | 5 502.75<ref>[http://statistika.nmr.az/index.php Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/index.php Demoqrafiya]: [http://statistika.nmr.az/source/demoqraphic/004.xls 1 yanvar 2014-cü il tarixə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisi, əhalisinin sayı, sıxlığı və inzibati ərazi bölgüsü] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 13-22 aprel, 2009-cu il | 398 323<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 1 yanvar, 2014-cü il<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu" /> | 435 367<ref name="Naxçıvan İqtisadi Rayonu">[[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]: [http://www.stat.gov.az/source/regions/az/001.xls Naxçıvan İqtisadi Rayonu əhalisi] (yenilənmə: 1 yanvar, 2014-cü il) — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Tuva]]''' | 168 604 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |- | style="text-align:left;"| '''[[Altay Respublikası]]''' | 92 903 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |- | style="text-align:left;"| '''[[Qaqauziya]]''' | 1 848.46<ref>[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf Populaţia Republicii Moldova pe vîrste şi sexe, în profil teritorial la 1 ian. 2010, pagină 12] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> | 5-12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014<ref name="2.1.5." /> | 161 897<ref name="2.1.5.">[[:ro:Biroul Național de Statistică|Biroul Naţional de Statistică al Republicii Moldova]]: [http://www.statistica.md/public/files/serii_de_timp/populatie/structura_demografica/2.1.5.xls 2.1.5. Populatia stabila pe sexe, profil teritorial, la 1 ianuarie 2014] — yoxlanılıb: 14.12.2014</ref> |- | style="text-align:left;"| '''[[Taymır Dolqan-Nenes rayonu]]''' | 879 900 | 14-25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]Проверено 2 августа 2014.</ref> |- | style="text-align:left;"| '''Toplam''' | 6 409 020.2<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 12.01.1989 – 01.11.2010 | [tel:38&#x20;096&#x20;946 38 096 946]<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> | 31.12.2012 – 01.01.2014 | [tel:39&#x20;266&#x20;177 39 266 177] +<small><ref group=q>Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.</ref></small> |- |} == Qeydlər == <div class="references-small"> <references group=q/> </div> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * [http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html InfoTurkish] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071228200711/http://www.infoturkish.com/Turkey/List-of-Turkic-states-and-empires.html |date=2007-12-28 }} * [http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm A comparative essay on the Seljuk and Ottoman Empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071027183039/http://www.hyperhistory.net/apwh/essays/comp/cw17seljukottoman.htm |date=2007-10-27 }} {{Türk dövlətləri}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] 9zu20icg38dczy3n2uykv931jy3ky54 0 45458 6601040 6027446 2022-08-29T11:05:00Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Valid Sənani |orijinal adı = ''Valid Möhsün oğlu Sənani'' |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 12.5.1935 |doğum yeri = [[İçərişəhər]], [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[ZSFSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 23.1.2011 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = [[Ofeliya Sənani]] |uşağı = |partnyoru = |atası = [[Möhsün Sənani]] |anası = |peşəsi = [[Ssenari müəllifi]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar jurnalisti|1989}} |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Valid Sənani''' (tam adı: ''Valid Möhsün oğlu Sənani''; {{comment|d.|doğum}}12.5.1935 [[İçərişəhər]] - {{comment|v.|vəfatı}} 23.1.2011, [[Bakı]]) — televiziya işçisi, ssenarist.<ref>{{cite web|url = https://azsport.az/catjb.php?cat=155&fbclid=IwAR1KzZ30teSOwYiugTXTfXO7NOQwHBTlx7yB9yT63HouHyUV3PmkBu5ri-Y|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191115120546/https://azsport.az/catjb.php?cat=155&fbclid=IwAR1KzZ30teSOwYiugTXTfXO7NOQwHBTlx7yB9yT63HouHyUV3PmkBu5ri-Y|archivedate = 2019-11-15|title = Valid Sənani|author = |date = |publisher = |accessdate = 2019-11-15|language = |url-status = live}}</ref> == Həyatı == 1935-ci il mayın 12-də İçərişəhərdə, məşhur aktyor Möhsün Sənaninin ailəsində anadan olub. Atası [[Möhsün Sənani]] məşhur aktyor olub. 1952-ci ildə 7 nömrəli orta məktəbi qurtarıb və [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin geologiya fakültəsinə daxil olmuş, 1957-ci ildə BDU-nun geoloji-coğrafiya fakültəsini bitirmişdir. 1955-ci ildə Azərbaycan radiosunda diktor işləməyə başlayıb. 23 yanvar 2011-ci ildə vəfat edib. === Ailə həyatı === 1961-ci ildə [[Ofeliya Sənani]] ilə ailə qurub. 1 oğlu, 1 qızı, 3 nəvəsi, 1 nəticəsi var.<ref>{{Cite web |title=Valid Sənani: “Artıq bizim vaxtımız keçib, cavanlar gəlir” |url=http://lent.az/news.php?id=32147 |access-date=2009-10-15 |archive-date=2009-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091015044836/http://www.lent.az/news.php?id=32147 |url-status=dead }}</ref> * Aktyor [[Möhsün Sənani]]nin oğludur. * Aktrisa [[Ofeliya Sənani]]nin həyat yoldaşıdır. == Fəaliyyəti== 1958-ci ildən 1967-ci ilədək radionun "Xəbərlər" baş redaksiyasında redaktor, böyük redaktor, baş redaktorun müavini, 1967-1991-ci illərdə baş redaktor, proqram baş redaksiyasının direktoru vəzifələrində işləyib. 1991-ci ilin martında [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]] sədrinin müavini seçilib. Bu vəzifədə qalmaqla 1998-2001-ci illərdə AzTV-nin "Səhər" redaksiyasında redaktor, 2001-2005-ci illərdə "Lider" televiziyasında dublyaj redaktoru, 2005-ci ilin may ayından ömrünün sonunadək "Space" televiziyasında redaktor işləyib. [[Azərbaycan televiziyası]]nın ilk futbol şərhçisidir. Bir sıra radiooçerklərin, radiokompozisiyaların müəllifidir. Bakıda keçirilən mühüm dövlət tədbirlərinin, habelə keçmiş sovet respublikalarında Azərbaycanla bağlı tədbirlərin radio və televiziya ilə canlı yayımlarının aparıcısı olub. Respublika qəzetlərində müasir radio və televiziyanın aktual problemləri barədə məqalələri dərc edilib. Onun hazırladığı aparıcılar müxtəlif televiziya kanallarında uğurla işləyirlər. [[Qərb Universiteti]]ndə jurnalistlərə "Azərbaycanda radio və televiziyanın yaranması və inkişafı tarixi" və "Nitq mədəniyyəti" fənlərindən dərs deyir. Beynəlxalq Jurnalistlər İttifaqları Konfederasiyası Şurasının üzvüdür. == Mükafatları == 1989-cu ildə "Əməkdar Jurnalist" fəxri adına layiq görülüb. == Filmoqrafiya == # Sual-reportaj (film, 1985) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Ssenari müəllifləri]] [[Kateqoriya:Əməkdar jurnalistlər]] lftgxfliej25s9h88j5fe1bn0mkx2et 0 46598 6600948 6564667 2022-08-29T09:48:01Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Dövlət xadimi |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 17 mart 1992 |dövr son = 20 fevral 1993<ref>{{Cite web |title=R. H. Qazıyevin Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin birinci müavini—Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı. Bakı şəhəri, 20 fevral 1993-cü il. № 468. |url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=8183&doctype=0 |access-date=2011-03-02 |archive-date=2012-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120315172236/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=8183&doctype=0 |url-status=dead }}</ref> |sələfi = [[Tahir Əliyev (general)|Tahir Əliyev]] |xələfi = [[Dadaş Rzayev]] |uşağı = Sevinc Qazıyeva<br>Aytən Qazıyeva<br>Şəbnəm Qazıyeva |atası = Həsən Qazıyev |anası = Libada Qazıyeva }} '''Rəhim Həsən oğlu Qazıyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] (1992–1993), [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı (1990–1993), 1988-ci ildə başlanan [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988-1991)|Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı]]nın fəallarından biri.<ref name="point">{{cite web|title=Güc strukturlarının həbs olunmuş rəhbərləri|url=https://www.azadliq.org/a/1506061.html|website=www.azadliq.org|publisher=www.azadliq.org|accessdate=21 fevral 2017|archiveurl=https://www.azadliq.org/a/1506061.html|archivedate=21 fevral 2017}}</ref> == Həyatı == Rəhim Qazıyev 17 fevral 1943-cü ildə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]-in [[Şəki|Şəki şəhəri]]ndə həkim ailəsində anadan olmuşdur. 1950-ci ildə Şəki şəhər 3 nömrəli orta məktəbin birinci sinfinə daxil olub. 1960-cı ildə həmin məktəbi bitirib. 1961-ci ildə [[Bakı Dövlət Universiteti|Azərbaycan Dövlət Universiteti]]nin Mexanika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olub, 1967-ci ildə həmin fakültəni riyaziyyat müəllimi ixtisası üzrə bitirib. 1968-ci ildə [[Azərbaycan Texniki Universiteti|Azərbaycan Politexnik İnstitutu]]nun Ali riyaziyyat kafedrasında əmək fəaliyyətinə başlayıb.{{mənbə göstərin}} 1975-ildə Politexnik İnstitunun bölünməsi ilə əlaqədar yeni yaranan [[Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti|Azərbaycan İnşaat İnstitutun]]un "Ali riyaziyyat" kafedrasında elmi-pedaqoji fəaliyyətini davam etdirir. Pedaqoji fəaliyyətinnən ayrılmadan dissertant kimi [[Moskva Dövlət Universiteti|MDU]]-nun Mexanika-riyaziyyat fakültəsinin "Qaz və dalğa dinamikası" kafedrasında akademik [[Xəlil Raxmatulin]]in rəhbərliyi altında "Deformasiyaya uğramayan bərk cisimlərin mexanikası" ixtisası üzrə elmi tədqiqatlar aparır. 1979-cu ildə akademik Raxmatulinin rəhbərliyi ilə apardığı elmi tədqiqatlar üzrə dissertasiya müdafiə edərək Fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, alimlik dərəcəsi alır.{{mənbə göstərin}} === Ailəsi === Ailəlidir. Sevinc, Aytən və Şəbnəm adlı qızları var. == Siyasi fəaliyyəti == 1988-ci ildə [[Xalq Hərakatı Uğrunda İttifaq|Xalq Hərəkatı]]na qoşulmuş, 1989-cu il iyulun 16-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|AXC]]-nin yaranması ilə əlaqədar keçirilən konfransda [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|AXC]]-nin ilk idarə heyətinin üzvü seçilmişdir. 1990-cı il [[Qara Yanvar]] hadisələri ilə əlaqədar mart 1990-cı ildə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ DTK]] tərəfindən həbs olunaraq [[Moskva]]dakı "Lefortovo" həbsxanasına göndərilmiş, noyabr 1990-cı ildə həbsdən azad edilmişdir. 1990-cı ilin dekabr ayında [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nə deputat seçilmiş, 1993-cü ildə fəaliyyətinə xitam verilmişdir. 1992-ci il martından 1993-cü il fevralına qədər [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] vəzifəsində çalışmışdır.<ref name="point" /> Fəaliyyəti dövründə [[Şuşa]] və [[Laçın]] rayonları işğal edilmişdir.<ref>{{cite web |url=https://azinforum.az/musahib%C9%99/m%C9%99n-g%C9%99r%C9%99k-susada-qalaydim-orada-da-ol%C9%99ydim-r%C9%99him-qaziyev/ |title=“Mən gərək Şuşada qalaydım, orada da öləydim…”- Rəhim Qazıyev |author= |date=23 may 2018 |website=azinform.az |publisher= |language=az |access-date= 31 iyul 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210731212509/https://azinforum.az/musahib%C9%99/m%C9%99n-g%C9%99r%C9%99k-susada-qalaydim-orada-da-ol%C9%99ydim-r%C9%99him-qaziyev/ |archive-date=31 iyul 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://teref.az/musahibe/118568-rehim-qaziyev-ve-elbrus-orucov-susa-ve-lacinin-isgalinda-ciddi-rol-oynadilar.html |title="Rəhim Qazıyev və Elbrus Orucov Şuşa və Laçının işğalında ciddi rol oynadılar" |author= |date=24.05.2019 |website=teref.az |publisher= |language=az |access-date= 31 iyul 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref><ref>{{cite web |url=http://anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2014/may/370444.htm |title=Laçının işğalını yetişdirən gizli və açıq təxribatlar – Arif Paşa |author= |date=17 may 2014 |website= |publisher=Həftə içi |language=az|access-date= 31 iyul 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> 1993-cü ildə [[Şuşanın işğalı]]nda və vətənə xəyanətdə ittiham edilərək haqqında ölüm hökmü çıxarılıb.<ref name="point" /> Sonradan ölüm cəzası ömürlük həbslə əvəz edilmişdir.<ref name="point" /> 2005-ci ilin dekabrında əfv fərmanı ilə azadlığa buraxılmışdır.<ref name="point" /> 2017-ci ildə 10 günlük inzibati həbs cəzası almışdır.<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=EUfO6RLyAeo|title=Rəhim Qazıyev həbs edildi|author=APA TV|date=26.12.2017|work=|publisher=[http://youtube.com Youtube.com]|accessdate=2017-12-26|language=az}}</ref> Rəhim Qazıyev 2020-ci ilin iyulunda Cinayət Məcəlləsinin Dövlət əleyhinə yönələn açıq çağırışlar və Təxribat maddələri ilə başlanılmış cinayət işi üzrə şübhəli şəxs qismində saxlanılmışdır.<ref>{{cite web |url=http://pia.az/dtx-nin-hebs-etdiyi-rehim-qaziyev-kimlerin-masasi-imis--353440-xeber.html |title=DTX-nın həbs etdiyi Rəhim Qazıyev kimlərin maşası imiş? |author= |date=15.07.2020 |website=pia.az |publisher=Poliqon İnformasiya Agentliyi |language= az|access-date= 18 avqust 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref><ref>{{cite web |url=https://xalqqazeti.com/mobile/az/news/51946|title=DTX: Dövlət əleyhinə yönələn açıq çağırışlar etməkdə şübhəli bilinən sabiq Müdafiə naziri Rəhim Qazıyev saxlanılıb |author= |date= |website=xalqqazeti.com |publisher=[[Xalq qəzeti]] |language=az |access-date= 18 avqust 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin]] və [[Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu|Baş Prokurorluğunun]] Mətbuat xidmətlərinin yaydığı məlumatda bildirilmişdir ki, ''"2020-ci il iyulun 12 və 13-də sabiq Müdafiə naziri Rəhim Qazıyevin Azərbaycan-Ermənistan sərhədində düşmənin təxribatları ilə bağlı döyüş əməliyyatlarının aparıldığı və bu barədə Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi tərəfindən ictimaiyyətə müntəzəm rəsmi məlumatlar verildiyi bir vaxtda məqsədyönlü şəkildə sosial şəbəkələr vasitəsilə hadisələrin mahiyyəti barədə aşkar surətdə həqiqətə uyğun olmayan xəbərlər yayıb Azərbaycan Respublikasının müdafiə qabiliyyətini zəiflətməyə yönələn hərəkətlər edərək, insanları iğtişaşlara, dövlət hakimiyyətini zorla ələ keçirməyə açıq çağırışlar etməklə təxribat törətməsinə əsaslı şübhələr müəyyən olunub."''<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/DTX_Dovlet_eleyhine_yonelen_achiq_chagirislar_etmekde_subheli_bilinen_sabiq_Mudafie_naziri_Rehim_Qaziyev_saxlanilib-1535579 |title=DTX: Dövlət əleyhinə yönələn açıq çağırışlar etməkdə şübhəli bilinən sabiq Müdafiə naziri Rəhim Qazıyev saxlanılıb |author= |date=13.07.2020 |website= azertag.az|publisher=[[Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi]] |language=az |access-date= 18 avqust 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref><ref>{{cite web |url=https://arqument.az/az/dtx-rehim-qazyevi-saxlayb-cinayet-isi-alb/ |title=DTX Rəhim Qazıyevi saxlayıb, cinayət işi açılıb|author= |date= 13.07.2020 |website=arqument.az |publisher= |language=az |access-date= 18 avqust 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> Barəsində 4 ay müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçilən Qazıyev, qətimkan tədbirinin müddəti 13 noyabr 2020-ci il tarixinədək müəyyən edildiməklə 4 sentyabrda ev dustaqlığına buraxılmışdır.<ref>{{cite web |url=https://www.yeniavaz.com/az/news/147308/dtx-nin-saxladigi-rehim-qaziyev-ev-dustaqligina-buraxildi |title=DTX-nın saxladığı Rəhim Qazıyev ev dustaqlığına buraxıldı |author= |date=4 sentyabr 2020 |website=yeniavaz.com |publisher= |language=az |access-date= 18 avqust 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> == Həmçinin bax == * [[Şuşanın işğalı]] * [[Laçın uğrunda döyüşlər (1992)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Dağlıq Qarabağ münaqişəsi}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda ömürlük həbs edilmişlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Ali Sovetinin XII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan baş nazirinin birinci müavinləri]] j25fo29ki6m456xj9cedn855g0gow09 0 46603 6600937 6226031 2022-08-29T09:47:16Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Dövlət xadimi |adı = Dadaş Rzayev |orijinal adı = Rzayev Dadaş Qərib oğlu |şəkil = Dadaş Rzayev.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[23 fevral]] [[1993]] |dövr son = [[17 iyun]] [[1993]] |sələfi = [[Rəhim Qazıyev]] |xələfi = [[Səfər Əbiyev]] |doğum tarixi = 22.12.1935 |doğum yeri = [[Dəliməmmədli]], [[Goranboy rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |mükafatları = {{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)}} |vikianbar = |rütbəsi={{General-mayor|Azərbaycan}}}} '''Dadaş Rzayev''' ({{dil-az|Rzayev Dadaş Qərib oğlu}}, {{DVTY}}) — [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Naziri]] (20 fevral 1993–17 iyun 1993), general-mayor, Azərbaycan Respublikası Veteranlar Şurasının sədri. == Həyatı == Dadaş Rzayev 1935-ci ildə [[Goranboy rayonu]]nun Dəliməmmədli qəsəbəsində anadan olub. Məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Sənaye İnstitutuna daxil olan D.Rzayev 1954-cü ildə Sovet Ordusunda əsgər kimi hərbi xidmətə çağırılır. Daha sonra Hərbi Hava Desantçıları Məktəbinə göndərilir. İkinci kursda taqım komandirinin müavini təyin edilir. "Qızıl Ulduz" ordeni ilə təltif olunur. Məktəbi bitirdikdən sonra leytenant rütbəsi alaraq Yefremov şəhərinə taqım komandiri vəzifəsinə göndərilir. Bir il keçdikdən sonra Orta Asiyaya köçürülən Dadaş müəllim polklarını yoxlamağa gələn komandana Azərbaycanda qulluq etmək istədiyini bildirir. Zaqafqaziya Hərbi Dairəsində, Gəncə şəhərində olan 104-cü diviziyada xidmət edir. İlk gündən taleyini desant qoşunları hissələrinə bağlayan Dadaş Rzayev 1970-ci ildə Moskvada M.F.Frunze adına Ali Hərbi Akademiyaya daxil olaraq bu sahədə təhsilini davam etdirir. 1973-cü ildə buranı əla qiymətlərlə bitirən Rzayev Sovet Ordusunda 5 min nəfər şəxsi heyəti, 120-yə yaxın vertolyotu olan əlahiddə qırıcı hərbi-hava desantçıları briqadasının komandiri kimi yüksək hərbi vəzifədə xidmət edir. D.Rzayev yeganə azərbaycanlıdır ki, əlahiddə desant-paraşüt briqadasının komandiri olarkən general vəzifəsində çalışıb.{{mənbəsiz}} Azərbaycan hökumətinin çağırışı ilə D.Rzayev 1991-ci ilə qədər Qarabağa Xalq Yardımı Komitəsində çalışır. Və həmin dövrdə ermənilərdən xeyli sayda silah-sursatın götürülməsinə nail olur. Elə həmin illərdə Rzayev Milli Ordunun yaradılması ilə də məşğul olur. 1991-ci ildə müdafiə nazirinin müavini təyin olunur. Birinci ordu korpusunun komandiri olan Rzayevin Başkəndi ermənilərdən almaq qətiyyətinə o zamanlar heç kim inanmırdı. Hətta ona mane olmaq belə istəyirdilər. Avqustun 8-də ermənilərin əsas mövqelərini vurub hücuma keçirlər. Qısa müddət ərzində həyata keçirilən döyüş əməliyyatları nəticəsində Başkənd ermənilərdən alınır. Başkənd əməliyyatından sonra etiraz etməyinə baxmayaraq, müdafiə naziri təyin edilir. Prezident [[Əbülfəz Elçibəy]] tərəfindən Gəncə üsyanı zamanı atışmalarda iştirak etdiyi üçün vəzifəsindən azad edilmişdir. Hal-hazırda Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Ehtiyatda olan Zabitlər Konfederasiyasının sədridir. 28 yanvar 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikası Veteranlar Şurasının sədri seçilib. 21 dekabr 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə "Azərbaycan Respublikasının ictimai həyatındakı səmərəli fəaliyyətinə və gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsindəki xidmətlərinə görə" "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib.<ref>{{cite web |title=D.Q.Rzayevin “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |url=https://president.az/articles/17197 |accessdate=8 mart 2021}}</ref> == Mənbə == * http://modern.az/articles/25781/1/ == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == * [https://azvision.az/news/18324/rehim-qaziyev-imkan-vermirdi-emeliyyata-baslayaq-musahibe.html "Rəhim Qazıyev imkan vermirdi əməliyyata başlayaq"- MÜSAHİBƏ]{{dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Dəliməmmədlidə doğulanlar]] 30ap52xkqdwsyhy3mlz0tq4pmolrp0y 0 47902 6599846 5900184 2022-08-28T18:55:47Z Mübariz Q. Nağıyev 1148 /* Filmin heyəti */ dəqiqləşdirmə wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Dünən qəfildən gəldi |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Dünən qəfildən gəldi (film, 2009).jpg |şəklin ölçüsü = 250 |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = [[Mübariz Nağıyev]] |ssenarist = [[Nara Nağıyeva]]<br>[[Mübariz Nağıyev]] |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = [[Rauf Əliyev]] |rollarda = [[Rüfət Mehdiyev]]<br>[[Nara Nağıyeva]]<br>[[Cənnət Səlimova]] |operator = [[Etibar Şirinov]] |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = [[Dram filmi|dram]] |ilk baxış = [[2009]] |dil = [[Azərbaycan dili|azərbaycanca]] |ölkə = {{AZE}} |istehsalçı = "[["Yaddaş" Sənədli Filmlər Studiyası|Yaddaş" studiyası]] |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = qısametrajlı bədii film |rəng = rəngli |vaxt = 30 dəqiqə |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = [[2009]] |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = HDV 720p50 Wide |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = 1899348 |vikianbar = }} == Məzmun == Filmdə yaşı 40-ı haqlamış, lakin həyatda özünə yer tapa bilməmiş iki nəfər təsadüfən görüşür. Lakin başqa bir təsadüf onları həmişəlik ayırır. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === :'''Ssenari müəllifləri:''' [[Nara Nağıyeva]], [[Mübariz Nağıyev]] :'''Quruluşçu rejissor:''' [[Mübariz Nağıyev]] :'''Quruluşçu operator:''' [[Etibar Şirinov]] :'''Bəstəkar:''' [[Rauf Əliyev]] :'''Musiqi redaktoru:''' [[Səyavuş Kərimi|Siyavuş Kərimi]] :'''Montaj və səs:''' [[Mübariz Nağıyev]] :'''Rejissor assistenti:''' [[Firdovsi Nəbiyev]] :'''Operator assistenti:''' İsmayıl Qasımov === Rollarda === :[[Rüfət Mehdiyev]] :[[Nara Nağıyeva]] :[[Cənnət Səlimova]] == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=Mc06kkV9Mpw Filmi izlə] [[Kateqoriya:2009-cu ilin Azərbaycan filmləri]] [[Kateqoriya:Dram filmləri]] [[Kateqoriya:Qısametrajlı bədii filmlər]] [[Kateqoriya:"Yaddaş" Studiyası]] bkuctp7m8pw8eb0lq1arpudv5odqtmz 0 48279 6600738 6574468 2022-08-29T08:37:20Z Turan Etibaroğlu 97281 wikitext text/x-wiki {{Adaş|Bilal}} {{Musiqiçi |adı = Bilal Əliyev |orijinal adı = Bilal Şahşirin oğlu Əliyev |digər adı = |şəkil = Əliyev Bilal.jpg |şəklin ölçüsü = 300px |şəklin izahı = |fon rəngi = solo ifaçı |doğum adı = Bilal Şahşirin oğlu Əliyev |ləqəbi = |doğum tarixi = 18.11.1959 |doğum yeri = [[Kür Qaraqaşlı]], [[Salyan rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |fəaliyyəti = [[müğənni]] |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= 1986–h.h. |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|2000}}{{Azərbaycan Respublikasının xalq artisti|2009}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Bilal Əliyev''' — Azərbaycan müğənnisi; [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti]] (2000), [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]] (2009). == Həyatı == Bilal Şahşirin oğlu Əliyev 18 noyabr 1959-cu ildə [[Salyan rayonu]]nun [[Kür Qaraqaşlı]] kəndində anadan olub. Bilal Şahşirin oğlu Əliyev 1982-ci ildə A. Zeynallı adına Musiqi Texnikumunun "Xanəndə" fakültəsinə daxil olmuş, 1986-cı ildə texnikumu müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Əmək fəaliyyətinə həmin ildən R. Behbudov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrında vokalçı vəzifəsi ilə başlamışdır. 1990-cı ildən 1993-cü ilədək "Tərəqqi" mühəndis-kompüter mərkəzində, "İlkin" studiyasında vokalçı vəzifəsində çalışıb. 1993-cü ildən R. Behbudov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrında vokalçı kimi fəaliyyət göstərir. O, Türkiyənin Ankara, İstanbul, Kırıkkale və digər şəhərlərində keçirilən festivallarda, Avstriyanın Vyana şəhərində, Rusiya Federasiyasının bir çox şəhərlərində, Ukraynanın Kiyev şəhərində keçirilən "Azərbaycan Məd Almaniyanın yenidən birləşməsinin X ildönümünə həsr olunmuş EKSPO–2000 sərgisinin rəsmi dəvəti ilə Almaniyada, Azərbaycan Respublikasının Avropa Şurasına qəbul edilməsinin I ildönümü münasibəti ilə Fransanın Strassburq şəhərində keçirilən tədbirlərdə öz məlahətli səsi ilə Azərbaycan musiqisini yüksəklərə qaldırmışdır. Son illərdə B. Əliyev Almaniyanın Mayns şəhərində və Moskvada "Azərbaycan Mədəniyyəti günləri"ndə, Yekaterinburqda Novruz Bayramı ilə əlaqədar keçirilən tədbirlərdə iştirak etmiş, Azərbaycan musiqisini tərənnüm etmişdir. [[Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti]]ni bitirmişdir. 2000-ci ilin oktyabr ayından Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə "Əməkdar Artist" fəxri adına layiq görülmüşdür. Bilal Əliyevə Azərbaycan prezidentinin 28 oktyabr 2000-ci il tarixli Fərmanı ilə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə "Əməkdar artist"<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=535&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 oktyabr 2000-ci il tarixli, 414 nömrəli Fərmanı.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} [[e-qanun.az]] {{az}}</ref>, Azərbaycan prezidentinin 2 iyul 2009-cu il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan musiqisinin inkişafındakı xidmətlərinə görə "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti"<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=18013&doctype=0 ''"B. Ş. Əliyevə "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adının verilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2 iyul 2009-cu il tarixli, 367 nömrəli Sərəncamı.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} [[e-qanun.az]] {{az}}</ref> fəxri adları verilmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == [http://modern.az/articles/90601/1/ Bilal Əliyev [[Rəşid Behbudov]]un ölümü haqqında] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin məzunları]] cfhc23hm67xlo1n4je9bwqcsc6rewu8 0 48448 6600771 6376681 2022-08-29T08:52:15Z Solavirum 95249 - wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = ƏJDƏR XANBABAYEV |orijinal adı = |şəkil = Əjdər Xanbabayev.jpg |şəklin ölçüsü = 190 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1931 |doğum yeri = Ordubad |vəfat tarixi = 1990 |vəfat yeri = [[Bakı]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Əjdər Xanbabayev''' — Azərbaycan jurnalisti. O, Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru olmuşdur. Xanbabayev SSRİ dövründə Heydər Əliyevi dəstəklədiyinə görə 1990-cı ildə Azərbaycan SSR DTK əməkdaşları tərəfindən öldürülmüşdür. == Həyatı == [[Fayl:Əjdər Xanbabayevin Bakıda xatirə lövhəsi.jpg|thumb|250px|right|Əjdər Xanbabayevin xatirə lövhəsi ([[Bakı]])]] 1990-cı ilin mayında Əjdər Xanbabayevin qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.anl.az/down/meqale/baki_xeber/2012/may/7.htm 30 May - Əjdər Xanbabayevin qətlə yetirildiyi dəhşətli gün…] * [http://az.apa.az/news/140441 Əjdər Xanbabayevin anım günü keçirilib]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.azadliq.info/12356.html Ömürlük məhbus ilginc faktlar açıqladı] * [http://musavat.com/news/olke/KEÇMIS-BAS-PROKUROR-BAKIDAKI-KILLERLERDEN-DANISIB_113365.html KEÇMİŞ BAŞ PROKUROR BAKIDAKI KİLLERLƏRDƏN DANIŞIB] {{şəxs-qaralama}} [[Kateqoriya:Öldürülmüş şəxslər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan maarifçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatının direktorları]] isth5i118lnzdni44dmkzci1rcwif0o 6600772 6600771 2022-08-29T08:52:49Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = ƏJDƏR XANBABAYEV |orijinal adı = |şəkil = Əjdər Xanbabayev.jpg |şəklin ölçüsü = 190 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1931 |doğum yeri = Ordubad |vəfat tarixi = 1990 |vəfat yeri = [[Bakı]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Əjdər Xanbabayev''' — [[Azərbaycan]] jurnalisti. O, Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru olmuşdur. Xanbabayev SSRİ dövründə [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevi]] dəstəklədiyinə görə 1990-cı ildə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]] əməkdaşları tərəfindən öldürülmüşdür. == Həyatı == [[Fayl:Əjdər Xanbabayevin Bakıda xatirə lövhəsi.jpg|thumb|250px|right|Əjdər Xanbabayevin xatirə lövhəsi ([[Bakı]])]] 1990-cı ilin mayında Əjdər Xanbabayevin qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Hüseynovun]] birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.anl.az/down/meqale/baki_xeber/2012/may/7.htm 30 May - Əjdər Xanbabayevin qətlə yetirildiyi dəhşətli gün…] * [http://az.apa.az/news/140441 Əjdər Xanbabayevin anım günü keçirilib]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.azadliq.info/12356.html Ömürlük məhbus ilginc faktlar açıqladı] * [http://musavat.com/news/olke/KEÇMIS-BAS-PROKUROR-BAKIDAKI-KILLERLERDEN-DANISIB_113365.html KEÇMİŞ BAŞ PROKUROR BAKIDAKI KİLLERLƏRDƏN DANIŞIB] {{şəxs-qaralama}} [[Kateqoriya:Öldürülmüş şəxslər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan maarifçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatının direktorları]] qhfn2q7j4n5d3gpvjjucp0h3k1pam1d 0 50111 6600284 6492186 2022-08-29T04:57:35Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xəzər rayonu''' (əvvəlki adı: '''Əzizbəyov rayonu''') — [[Bakı|Bakı şəhəri]]nin 12 inzibati rayonundan biri. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 11 may 2010-cu il tarixli, 1009-IIIQ saylı Qərarı ilə rayon Xəzər rayonu adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/19603 Bakı şəhərinin Əzizbəyov rayonunun Xəzər rayonu adlandırılması haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 11 may 2010-cu il tarixli, 1009-IIIQ saylı Qərarı]</ref> == Haqqında == Abşeron yarımadasının şimal-şərqində yerləşən Xəzər rayonunun ərazisi qədim yaşayış məskənlərindən hesab olunur. İndiki Xəzər rayonunun yaşayış məntəqələri 1921–1936-cı illər ərzində mövcud olan və o zaman daha geniş ərazini, həmçinin bir neçə digər kəndləri də əhatə edən "Qala-Maştağa inzibati rayonu" nun ərazisinə aid edilmişdir. Sonralar inzibati rayonlaşmanın yeni bölgüsünə uyğun olaraq hazırki Xəzər rayonunun yaşayış məntəqələri 1936-cı ildə yaradılan və 1966-cı ilədək fəaliyyətdə olmuş S. Artyom (F. S. Sergeyev) rayonu inzibati vahidliyinə qatılır. 1966-cı ildə "M. Əzizbəyov adına rayon" inzibati ərazi vahidliyi təsis olunur. 2011-ci il may ayının 24-də isə rayonun adı yenidən dəyişdirilərək "Xəzər" adlandırlmışdır. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 95-ci maddəsinin I hissəsinin 3-cü bəndinə uyğun olaraq "Bakı şəhər inzibati ərazi vahidi tərkibində Pirallahı rayonunun yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2012-ci il 21 dekabr tarixli 519-IVQ nömrəli Qanununu qəbul etmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev "Bakı şəhər inzibati ərazi vahidi tərkibində Pirallahı rayonunun yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının 519-IVQ nömrəli Qanununu 2012-ci il 21 dekabr tarixində imzalamış və Qanun hüquqi qüvvəyə minmişdir. 17 yanvar 2013-cü il tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidenti "Bakı şəhər inzibati ərazi vahidi tərkibində Pirallahı rayonunun yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2012-ci il 21 dekabr tarixli 519-IVQ nömrəli Qanununun tətbiqi barədə Sərəncam imzalamışdır. Bakı şəhər inzibati ərazi vahidi tərkibində Pirallahı rayonunun yaradılması haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən Pirallahı, Çilov və Neft Daşları qəsəbə inzibati ərazi dairələri Bakı şəhəri Xəzər rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq Bakı şəhəri Pirallahı rayonunun tabeliyinə verilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin izmaladığı 3 fevral 2014-cü il tarixli "Bakı şəhərinin Xəzər və Pirallahı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu" na əsasən (Pirallahı, Çilov və Nüft Daşları) ilə yanaşı Gürgən qəsəbə inzibati ərazi dairəsi də Bakı şəhəri Xəzər rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq Bakı şəhəri Pirallahı rayonunun tabeliyinə verilmişdir. Hazırda 8 yaşayış məntəqəsini ([[Mərdəkan]], [[Buzovna]], [[Şüvəlan]], [[Binə (Xəzər)|Binə]], [[Qala (Xəzər)|Qala]], [[Şağan]], [[Zirə (Xəzər)|Zirə]], [[Türkan]]) özündə birləşdirən Xəzər rayonunun ərazisi 336,86 km²., əhalisinin sayı isə 167100 nəfərdir. Rayonda Milli Aviasiya Akademiyası, Polis Akademiyası və Daxili Qoşunların Ali Hərbi Məktəbi, Dendrologiya İnstitutu, 29 tam, 1 orta məktəb, 3 gimnaziya, 6 internat məktəbi, 23 uşaq bağçası, 3 özəl bağça, 2 uşaq sağlamlıq düşərgəsi, "Cırtdan" və Ç. Mustafayev adına düşərgələr, 1 Mədəniyyət sarayı, 8 mədəniyyət evi, 1 klub, 7 ktabxana, 1 Gənclər Evi, 22 istirahət və xatirə parkları, 8 qəsəbə nümayəndəliyi, 8 qəsəbə bələdiyyəsi, fəaliyyət göstərən 25 sənaye müəssisəsi, 70-ə yaxın kənd təsərrüfatı müəssisəsi, Xəzər rayon Mənzil Kommunal Təsərrüfatı Birliyi, Maliyyə Nazirliyi, Dövlət Xəzinadarlıq Agentliyinin 3 saylı Xəzinədarlıq İdarəsi, "Bakı Telefon Rabitəsi" MMC-nin 5 Saylı Rabitə Xidmətləri Mərkəzi, "Azərpoçt" MMC-nin 4 saylı poçt filialı, "Azərsu" ASC-nin Xəzər rayon Su-Kanal Departamenti, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində olan 2 saylı DOST mərkəzi, 2 Saylı Ərazi Məşğulluq Mərkəzi, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun 2 saylı Bakı Ərazi Şöbəsi, Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyinin (KOBİA) Xəzər rayonu üzrə "KOB Dostu", Bakı Regional Qaz İstismar Sahəsinin Xəzər rayonu üzrə Texniki İstismar Xidməti, "Azərişıq" ASC-nin Xəzər Rayon Enerji Təchizatı və Satışı İdarəsi, Zirə Enerji Təchizatı və Satışı Sahəsi, "Bakı Şəhər İşığı" elektrik şəbəkə müəssisəsi Xəzər texniki istismar rayonu, Dövlət Sığorta Kommersiya Şirkətinin Xəzər rayon filialı, Rayon baytarlıq sahəsi, 22 müalicə-profilaktika müəssisəsi, 2 psixo-nevroloji xidmət müəssisəsi, və s. mövcuddur. Bundan əlavə rayon ərazisində 18851 məcburi köçkün, 105 şəhid ailəsi, 171 Qarabağ müharibəsi əlili, 5 "20 Yanvar" şəhid ailəsi, 14 "20 Yanvar" əlili, 27 Çernobıl AES əlili, 8 Böyük Vətən Müharibəsi əlili və iştirakçısı, 642 Qarabağ müharibəsi veteranı, 1 Milli qəhrəman vardır. == Coğrafi mövqeyi == Abşeron yarımadasının şimal-şərqində yerləşən Xəzər rayonu [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]], [[Suraxanı rayonu|Suraxanı]] və [[Pirallahı rayonu|Pirallahı]] rayonları ilə həmsərhəddir. == İqtisadiyyat == Xəzər rayonu Bakı şəhərinin rayonları arasında iqtisadi potensialına, çoxşaxəli iqtisadiyyatına və bir sıra sosial-iqtisadi göstəricilərinə görə seçilir. Burada 1-neft-qazçıxarma idarəsi, 25-ə yaxın iri sənaye müəssisəsi və 70-ə yaxın kənd təsərrüfatı müəssisəsi vardır. Bunlardan "İqlim" Elmi İstehsalat Müəssisəsi, Qala maşınqayırma zavodu, "Göknur" Kabel zavodu, "NB Group" boya zavodu, Şimal DRES, Şüvəlan Şirniyyat Fabriki və digər istehsal müəssisələri fəaliyyət göstərir. Rayonun sosial-iqtisadi həyatında, eləcə də əhalinin məşğulluğu baxımından öncül yeri neft-qaz hasilatı, energetika sahəsi üzrə ixtisaslaşmış müəssisələr və müasir istixana kompleksləri mühüm yer tutur. Dünya standartlarına cavab verən Heydər Əliyev adına Bakı Hava Limanı Xəzər rayonu ərazisində yerləşməsini rayon üçün strateji üstünlüklərdən biri kimi qəbul edilir. Rayon ərazisində 11 bank filialı, 7 mənzil istismar sahəsi, 13 poçt şöbəsi fəaliyyət göstərir. == Təhsil == Xəzər rayonunda 3 ali məktəb , 29 tam, 1 ümumi orta məktəb, 3 gimnaziya, 1 Lisey ,6 internat məktəbi, 2 peşə məktəbi, 2 məktəbdənkənar uşaq müəssisəsi, 23 dövlət, 2 özəl bağça fəaliyyət göstərir. == Mədəniyyət == Rayonda 1 Mədəniyyət Sarayı, 8 mədəniyyət evi və 1 klub, 3 musiqi məktəbi, 7 kitabxana, 4 muzey, (Qala Dövlət Tarixi Etnoqrafiya Arxitektura Muzeyi və S. Yeseninin muzeyi, Murtuza Muxtarovun ev Muzeyi, Hacı Zeynalabdin Tağıyevin ev Muzeyi), əhalinin istirahəti və asudə vaxtının səmərəli keçirilməsi məqsədilə müasir tələblərə cavab verən 16 istirahət parkı və 6 xatirə parkı mövcuddur. == Səhiyyə == Rayonda 4 birləşmiş şəhər xəstəxanası, 2 vərəm xəstəxanası və 1 dispanser, 3 uşaq və yeniyetmələr üçün vərəm əleyhinə sanatoriya, 2 uşaq sanatoriyası, 1 şəhər poliklinikası, 1 Müalicə Diaqnostika mərkəzi, 1 Uşaq reabilitasiya xəstəxanası, 1 Səhiyyə Nazirliyinin Sanatoriya-Kurort və Reabilitasiya Mərkəzi, 1 özəl klinika və 4 özəl müalicə diaqnostika mərkəzi, 2 müharibə əlilləri və veteranları üçün pansionat, 1 müharibə veteranları xəstəxanası, 3 kurort-müalicə sanatoriyası və 2 psixo-nevroloji Sosial Müalicə müəssisəsi, 1 stomatoloji poliklinika fəaliyyət göstərir. == İdman == Azərbaycanın bütün bölgələrində olduğu kimi, Xəzər rayonunda da Gənclər və İdman İdarəsi fəaliyyət göstərir. Xəzər rayon Gənclər və İdman İdarəsi Azərbaycan Respublikasının Qanunvericiliyini, eyni zamanda Gənclər və İdman siyasəti üzrə qəbul edilən dövlət proqramları və tədbirlər planını rəhbər tutaraq, müxtəlif tədbirlər planı hazırlayır və onları həyata keçir. Xəzər rayonunda Gənclər və İdman İdarəsinin təşkil etdiyi idman tədbirlərinin keçirilməsi üçün rayonda müasir tələblərə cavab verən idman kompleksləri yaradılmışdır. Belə ki, rayonda 1 Olimpiya kompleksi, 7 böyük stadion, 4 məhəllələrarası stadion, 25 Ali və orta məktəblərin ərazisində olan stadion, 10 idman klubu, 371 idman bölməsi, 1 "Atçılıq" klubu (Azərbaycan Respublikası Atçılıq Federasiyası), 4 üzgüçülük hovuzu, 1 Ağır Atletika Akademiyası, 2 idman zalı (Binə və Buzovna qəsəbəsində), 1 Tədris İdman Bazası (Buzovna qəsəbəsi), 1 idman kompleksi (Zirə qəsəbəsində) fəaliyyət göstərir. == Turizm == Azərbaycanın turizm üzrə ixtisaslaşmış rayonları ilə yanaşı son illərdə rayonumuzda da turizm sahəsinin inkişafı üçün əməli addımlar atılmışdır. Tikilən hotellər, restoranlar, yolların müasir standarlara uyğun qurulması, infrastrukturun yaxşılaşdırılması, xidmət vərdişlərinə yiyələnmək, qədim tarixi abidələr, ən əsası təbiətin möhtəşəmliyi insanların Xəzər rayonuna gəlməsinə imkan yaradır. Rayonun Qala qəsəbəsində "[[Qala Arxeoloji-Etnoqrafik Muzey Kompleksi]]", Zirə qəsəbəsində "Zirə Mədəniyyət Mərkəzi və Eko-Park" , Mərdəkan qəsəbəsində "Dalga Beach Aquapark Resort", "Xəzər Golden" Beach, "Your Şanı" Hotel and Villas, "Karvan" , "Çahargah" , "Maqnium a-Dellmar", Buzovna qəsəbəsində "Retro" , Xəzər İnci" kimi otellər və istirahət mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Bundan əlavə rayonda "Qaranquş" (uroloji), "Abşeron" (qastroenteroloji) və "Günəşli" (nevroloji) kimi məşhur sanatoriyalar da mövcuddur. == Xəzər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı == Salahov Elşən Rövşən oğlu Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin 05 fevral 2019-cu il tarixli Sərəncamı ilə Xəzər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifəsinə təyin edilmişdir. == Rayonun millət vəkilləri == * [[Rauf Əliyev (siyasətçi)|Rauf Asif oğlu Əliyev]] * [[Soltan Məmmədov (deputat)|Məmmədov Soltan Teymur oğlu]] == Ümumi məlumat<ref>http://www.xazar-ih.gov.az/page/12.html</ref> == {| class="wikitable" !Qəsəbənin adı !Ərazisi (kv. km) !Əhalisi (nəfər) |- |Mərdəkan qəsəbəsi |17,9 |24965 |- |Şüvəlan qəsəbəsi |33,27 |19362 |- |Buzovna qəsəbəsi |39,06 |31799 |- |Binə qəsəbəsi |32,79 |56928 |- |Qala qəsəbəsi |82,04 |4901 |- |Türkan qəsəbəsi |40,22 |12375 |- |Şağan qəsəbəsi |4,24 |3554 |- |Zirə qəsəbəsi |87,34 |12316 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici istinadlar}} * http://www.mcdmerkez.org/ts_general/azl/belediye/b-11.htm {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090119123541/http://mcdmerkez.org/ts_general/azl/belediye/b-11.htm |date=2009-01-19 }} == Həmçinin bax == {{Xəzər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Bakı şəhərinin yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Xəzər rayonu| ]] ab4tqr28joba6yaagkz9xrvvyb97zfr 10 50117 6601083 6520775 2022-08-29T11:21:36Z 212.47.142.132 wikitext text/x-wiki {{Ambox | type = style | image = [[Fayl:Ambox_wikify.svg|42px]] | text = '''Bu məqaləni [[Vikipediya:Vikiləşdirmə|vikiləşdirmək]] lazımdır.''' | text-small = Lütfən, məqaləni [[:Kateqoriya:Vikipediya:Qaydalar|ümumvikipediya]] və [[Kömək:Məqalələrin redaktə qaydaları|redaktə qaydalarına]] uyğun şəkildə tərtib edin.</div> }}<includeonly>{{#if:{{{nocat|}}}||{{#if:{{{1|}}}|[[Kateqoriya:Vikipediya:Vikiləşdiriləcək məqalələr/{{{1}}}]]|[[Kateqoriya:Vikipediya:Vikiləşdiriləcək məqalələr]]}}}}</includeonly><noinclude> {{doc}} <!-- Lütfən, kateqoriyaları və intervikiləri şablonun sənədləşdirmə səhifəsinə əlavə edin! --></noinclude> "Dünyanı özünə inandırıb tabe edən Nağıl" İnsanlara buradan səslənirəm inandığınız hər şey və dünyada daxil bir yuxudur.Bunu unutmayın.Kimiləri həyata gələndə kimiləri isə həyatdan gedir.Elə bilki belə də olacaqmış, eynən bizim hər səhər yuxudan ayılıb gözümüzü açdığımız kimi.Hər şey yalan və ədalətsizliklərlə örtülmüş bir oyundur.Kim nə istəyirsə onu edir.Bu sistem eramızdan əvvəl də belə idi,indi də belədir, gələcəkdə də belə davam edəcək. Heç bir insan bu sistemi dəyişməyə qadir olmayacaq. dünyanı idarə edənlər ölümsüzlüyün çarəsini tapır, dünyaya isə yeni xəstəlikləri yayırlar. Dünya onları maraqlandırmır. Onlar öz mənfəətlərinə görə dünyanı diz çökdürüb idarə edirlər.Biz sadəcə bu dünyada xidmətçi rolunu oynayan bədbəxtlərdən biriyik və hərkəs özünü özəl olaraq düşünsədə bu yalnız onun düşündüyü bir şeydir və biraz insanın...Bizim taleyimiz də düşüncələrimizi də onlar idarə edir lakin bu dünya nağılını dinləyib bitirənlər yaxşılıq edib öləcəyini və hansısa dünyada Allah ilə görüşəcəklərini fərz edib əbədiyyətə qərq olurlar. Artıq bu dünya bu nağıla inanır, öz qəhrəmanlıqlarını edir özünü yaxşı qələmə verib dua edirlər. Qoyun yatmışları oyandırmayaq çünki,onlar heç vaxt oyanmayacaqlar.Hansısa bir vəzifədə çalışsalar belə nağıla inandıqlarına görə yatmış hesab olunacaqlar və buda dünyanı idarə edənlərin işini asanlaşdırır. Fikirləş dünya bu nağıla inanmır və ədalət axtarır...Olmuyan ədaləti... Bəlkə yaradıcı var bəlkə dünyanı idarə edənlərin hamısı yanılırlar.Bəlkə cənnət və cəhənnəm deyilən bir yer olacaq bəlkə orda ədalət, əmin-amanlıq hüzur olacaq.Bəlkə də biz orda sevdiklərimizdən heç vaxt ayrı düşməyəcəyik.Amma bəlkəəə... Müəllif:MXM. 6kuioqedhwoqrb3mnygebodxkpleein 6601137 6601083 2022-08-29T11:39:38Z Dr.Wiki54 88744 [[Special:Contributions/212.47.142.132|212.47.142.132]] ([[User talk:212.47.142.132|müzakirə]]) tərəfindən edilmiş 6601083 nömrəli redaktə geri qaytarıldı wikitext text/x-wiki {{Ambox | type = style | image = [[Fayl:Ambox_wikify.svg|42px]] | text = '''Bu məqaləni [[Vikipediya:Vikiləşdirmə|vikiləşdirmək]] lazımdır.''' | text-small = Lütfən, məqaləni [[:Kateqoriya:Vikipediya:Qaydalar|ümumvikipediya]] və [[Kömək:Məqalələrin redaktə qaydaları|redaktə qaydalarına]] uyğun şəkildə tərtib edin.</div> }}<includeonly>{{#if:{{{nocat|}}}||{{#if:{{{1|}}}|[[Kateqoriya:Vikipediya:Vikiləşdiriləcək məqalələr/{{{1}}}]]|[[Kateqoriya:Vikipediya:Vikiləşdiriləcək məqalələr]]}}}}</includeonly><noinclude> {{doc}} <!-- Lütfən, kateqoriyaları və intervikiləri şablonun sənədləşdirmə səhifəsinə əlavə edin! --></noinclude> h4fn7a2bnlqvwkylpoez2w7k2nss5qi 0 50191 6599028 6580635 2022-08-28T13:30:47Z Minorax 176009 ([[c:GR|GR]]) [[File:Бор Нильс автограф.JPG]] → [[File:Niels Bohr Signature.svg]] vva wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Alim |adı = Nils Bor |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = Niels Bohr.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 7.10.1885 |doğum yeri = [[Kopenhagen]],{{bayraq|Danimarka}} [[Danimarka]] |vəfat tarixi = 18.11.1962 |vəfat yeri = [[Kopenhagen]],{{bayraq|Danimarka}} [[Danimarka]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Nəzəri fizika]] |elmi dərəcəsi = |elmi adı = |iş yeri = [[Kembric Universiteti]], [[Mançester Universiteti]], [[Kopenhagen Universiteti]], [[Nils Bor İnstitutu]] |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = [[Lev Landau]], [[Henrik Kramers]], [[Oskar Kleyn]], [[Ohe Bor]], [[Con Uiler]] |tanınır = Müasir fizika banilərindən biri |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Nobel medalı}}[[Fizika üzrə Nobel mükafatı]] |imzası = Niels Bohr Signature.svg |saytı = |vikianbar = }} '''Nils Henrik David Bor''' ([[7 oktyabr]], [[1885]] – [[18 noyabr]] [[1962]]) – [[Danimarka]]lı fizik, müasir fizikanın banilərindən biri. [[Atom]]un ilk kvant nəzəriyyəsini hazırlamış, atomun quruluşu və [[kvant mexanikası]]nın əsaslarının işlənilməsində iştirak etmişdir. Eyni zamanda atom nüvəsi nəzəriyyəsi və nüvə reaksiyaları məsələlərinə fundamental töhfələr vermişdir. O həmçinin [[Manhetten layihəsi]] üzərində işləmiş fiziklər qrupuna daxil idi. Oğlu Age Nils Bor da atası kimi XX əsrin böyük fiziklərindən biri olmuş və [[1922]]-ci ildə [[Fizika üzrə Nobel mükafatı]]na layiq görülmüşdür. == Həyatı == Nils Bor Kopenhagen Universitetinin fiziologiya fakultəsi professoru Kristian Bor və nüfuzlu yəhudi əsilli bankir və parlamentarilər ailəsindən olan Ellen Adlerin ailəsində anadan olmuşdur. [[1908]]-ci ildə Bor Kopenhagen universitetini bitirir. Burada o özünün maye axınlarının rəqsi hərəkəti və metalların klassik elektron nəzəriyyəsinə dair ilk elmi tədqiqatlarına başlayır. [[1911]]-[[1912]]-ci illərdə Kembricdə C.C.Tomsonun və Mançestrdə E. Rezerfordun laboratoriyalarında çalışır. [[1913]]-cü ildə Rezerfordun nəzəriyyələri əsasında özünün atomun quruluşu modelini irəli sürür. Bu modelda Bor orbitlər üzrə nüvə ətrafında hərəkət edən elektronlar təsvir edir. Eyni zamanda elementin kimyəvi xassələrinin nüvədən ən uzaqda yerləşən elektronların sayından asılı olduğunu göstərir. O həmçinin elektronun yüksək enerjili orbitlərdən aşağı orbitlərə düşməsi və bu zaman müəyyən (diskret) enerjili fotonların ayrılması ideyasını da irəli sürür. Bütün bunlar isə kvant nəzəriyysinin əsasları idi. 1914-16-cı illərdə Mançestrdə riyazi fizika kursunu oxuyur. [[1916]]-cı ildə ona Kopenhagendə nəzəri fizika kafedrası həvalə olunur. Nisl Bor Kopenhagen Nəzəri Fizika İnstitutunun yaradıcısı ([[1920]]) (hal-hazırda Nils Bor İnstitutu) və rəhbəri olmuş, dünya şöhrətli elm məktəbinin əsasını qoymuşdur. [[1943]]-[[45]]-ci illərdə o ABŞ-da çalışmışdır. Əsası atomun planetar modeli, kvant təsəvvürlər və özü tərəfindən irəli sürülən postulatlarına əsaslanan atom nəzəriyyəsini hazırlayır, metal nəzəriyyəsi, atom nüvəsi və nüvə reaksiyaıları sahəsində fundamental işlər görür. Alim eyni zamanda atom bombası əleyhinə mübarizənin aktiv iştirakçısı və atomun quruluşunun öyrənilməsində göstərdiyi xidmətlərə görə [[1922]]-ci ildə fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülür. [[Fayl:Niels Bohr Albert Einstein by Ehrenfest.jpg|right|thumb|200px|Nils Bor və Albert Eynşteyn Pol Ehrenfestin Leydendəki evində kvant nəzəriyyəsini müzakirə edərkən]] [[1923]]-cü ildə Bor kvant fizikasının tətbiqiliyinin nə vaxt məhdudlaşdığı, nə vaxt isə klassik fizikanın yetərliliyini müəyyən edən oxşarlıq və ya uyğunluq prinsipini irəli sürür. Elə bu ildəcə özünün tərtib etdiyi atom modeli əsasında Mendeleyevin kimyəvi elementlərin dövrülülüyü sistemini izah edir. Bununla belə Borun nəzəriyyəsi öz əsasında daxili ziddiyətlər daşıyırdı. Baxmayaraq o özündə klassik anlayışları və kvant qanunlarınə mexaniki şəkildə birləşdirirdi, nəzəriyyə heç də qənaətbəxş sayılmır. Bundan əlavə yeni nəzəriyyə natamam idi, atom dünyasının rənarəng hadisələrini kəmiyyətcə izahında istifadə edilə bilməzdi. Bu məsələləri isə mikrohissəciklərin hərəkətni öyrənən kvant mexanikası nəzəriyyəsi həll edə bilərdi. Kvant mexanikasının əsas prsinsipləri nəzəriyyənin formal uğurlarına baxmayaraq ilk illərdə bir çox cəhətdən qeyri-aydın olaraq qalırdı. Kvant mexanikasının fiziki əsaslarının, onun klassik fizika ilə əlaqəsini tam şəkildə anlaşılması üçün klassik (makroskopik) və kvant (mikrosopik – atom və subatom səviyyələrində) maddi obyektlərinin qarşılıqlı əlaqəsini, mikroobyektlətin xarakteristikalarının ölçülməsi prosesini və bütovlükdə nəzəriyyədə istifadə olunan anlayışların fiziki mahiyyətini dərk edilməsi üçün daha dərin analizlərə ehtiyac yaranmışdı. Bu cür analiz isə gərgin əmək tələb edirdi ki, bu işi də məhz Bor öz çiyinləri üzərinə götürür. Onun təsis etdiyi institut bü səpkili tətqiqatların mərzəkinə çevrilir. Borun əsas ideyası ondan ibarət idi ki, mikrohissəciklərin (məsələn elektronlar) klassik fizikadan götürülmüş dinamik xarakteristikaları (məsələn, onun koordinatları, impuls , enerji və s.) – heç də özü özlüyündə mikrohissıciyə xas ola bilməzdi. Elektronun bu və digər xarakteristikanın, məsələn impulsunun, mahiyyət və mənası elektronun bu xaraktersitikalrın özünü biruzə verdiyi klassik obyektlə qarşılıqlı münasibətdə meydana çıxa bilərdi. Bu cür klassik obyekt şərti olaraq ölçü aləti adlanır. Bu ideya nəinki yalnız fiziki, həm də fəlsəfi əhəmiyyət daşıyır. Belə ki, nəticədə mikrodünyada baş verən bütün məlum proseslərin qeyri-relyavistik oblastlarda (yəni hissəciklərin sürətinin işıq sürəti ilə müqayisədə kiçik qiymətlərində) daxili ziddiyət olmadan izah edə bilən və ən son həddə obyekt makroskopik cismə keçdikdə avtomatik olaraq klassik fizika qanunlarına aparan ümumi bir nəzəriyyə işlənilir. Bütün bunlardan sonra relyavistik nəzəriyyənin də əsasları hazırlanır. Nils Bor tamamalılıq (complementarity) prinsipinin də müəliffidir. [[Albert Eynşteyn]] özü Borun təklif etdiyi yeni fizikadan (özünün də [[Maks Plank]]la birgə töhfələr verdiyinə baxmayaraq) daha çox klassik fizikanın determinizmliyini üstün tutur və bu barədə Borla mübahisə etməyi sevirdi. Borun ən nüfuzlu tələbələrindən biri də alman atom bombası layihəsi rəhbəri, elecə də kvant mexanikasının aparıcı simalarında biri Verner Heyzenberq olmuşdur. 1936-cı ildə Bor nüvə fizikasında nüvə reaksiyaıarının baş vermsəsi xaraketinı izah edən nüvə modelini təklif edir. [[1939]]-cu ildə isə C.A. Ulerlə birgə böyük miqdarda nüvə enerjisinin ayrılması ilə müşahidı olunan nüvənin parçalanma nəzəriyyəsini işləyir. [[1940]]-[[50]]-ci illərdə Bor elementar hissəciklərin mühitlə qarşılıqlı əlaqəsı məsələləri ilı məşğul olur. Bor böyük fiziklər məktəbi yaradır və bütün dünya fizikləri arasında əməkdaşlığın inkişafına misilsiz töhfələr verir. Bor institutu dünyanın ən mühüm elmi mərkəzlərindən birinə çevrilir. Bu məkətb özündə dünyanın hər bir güşəsindən olan fizik-alimləri birləşdirirdi. Dahi fizikimiz Landau da Bor insitutunda çalışmış və Boru özünün yeganə müəllimi hesab etmişdir. Nils Bor Danimarka Kral Elmi Cəmiyytinin, eləcə də dünyanın əksər nüfuzlu akademiya və elmi cəmiyyətlərinin üzvi olmuş, 1922-ci ildə isə Nobel mükafatına layiq görülümüşdür. Dahi fizik [[1962]]-ci ilin 18 noyabrında ürəktutmasından vəfat etmidşri. == Sitat == * "Əgər kvant mexanikası səni dərindən sarsıtmamışsa, deməli sən onu hələ başa düşməmisən" * "Ölçülməyənə qədər heç nə mövcud deyil" * "Bayağılıq əksi yanlışlıq olan ifadədir. Böyük həqiqət isə əksi digər böyük həqiqət ola biləcək ifadədir". * "Sənin nəzəriyyən ağlasığmazdır, amma doğru olacaq dərəcədə yox." * "Nə xoşbəxtdik ki, paradoksla üzləşdik. Bax indi uğura ümid edə bilərik" * "Eynşteyn bəsdir Alllah nə etməyini diktə etdin." Bəzən isə "zəriylə nə etməyini". == Həmçinin bax == {{Vikilər | commons = Niels Henrik David Bohr | wikispecies = | wikt = | b = | s = | q = Nils Bor | n = | m = }} * [[Kopenhagen Təfsiri]] * [[Bor modeli]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Xarici istinadlar}} {{Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatları}} {{Sonninq mükafatı}} [[Kateqoriya:Danimarka fizikləri]] [[Kateqoriya:Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Kopenhagen Universitetinin məzunları]] [[Kateqoriya:Nəzəri fiziklər]] [[Kateqoriya:London Kral Cəmiyyətinin əcnəbi üzvləri]] 438indawjxx673axufxi17p35j2qps0 4 50196 6599381 6596138 2022-08-28T14:38:14Z Grenzsoldat 202463 /* Müqəddəs Vit kafedralı */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) 4sl4a1xqu5epcgdjpr9m9gzz9u3ck5m 6599393 6599381 2022-08-28T14:42:04Z Grenzsoldat 202463 /* Böyük saray (Peterhof) */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:41, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) l4wqd8qtdbaj8wujx7kryvyobndoujy 6599394 6599393 2022-08-28T14:42:16Z Grenzsoldat 202463 /* Böyük saray (Peterhof) */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) 0wvi2l7ry9e535xeb5j661iy8dtj4z3 6599398 6599394 2022-08-28T14:44:05Z Grenzsoldat 202463 /* Xalça */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) bnoqw0otnh3jep3shemfwqa1wyv07oz 6599406 6599398 2022-08-28T14:45:30Z Grenzsoldat 202463 /* Böyük saray (Peterhof) */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) jz2enuxcfogxkqf6dk9h2k2yx85texb 6599408 6599406 2022-08-28T14:45:45Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) lhe5lud7a5k3fbhjjjnaaa3d0wprids 6599412 6599408 2022-08-28T14:46:07Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) fskauobhtipf51w2jszezfa71skzl1y 6599414 6599412 2022-08-28T14:46:46Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) l8bf8scipvkkp7o8ypfqzvo8jlk6vl5 6599419 6599414 2022-08-28T14:48:03Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədləri}} mo7kjdaf76mx8sdayisl8nv5u8vy4v2 0 50900 6599723 6423739 2022-08-28T17:35:58Z 195.216.230.117 wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{istinadsız}} {{Qədim Misir tarixi}} [[Fayl:Hitt_Egypt_1450_bc.svg|thumb|right|240px|Qədim Misir dövləti e.ə. 1450-ci ildə]] [[Fayl:RamsesIIEgypt.jpg|thumb|right|220px|Firon [[II Ramzes]]in (e.ə. 1279-e.ə. 1213) [[Əbu-Simbel məbədi]]ndəki daş təsviri]] '''Qədim Misir''' — [[Afrika]]nın şimal-şərqində, [[Nil çayı]]nın aşağı axarında yerləşən qədim dövlətdir. Bu ölkənin ərazisindən Aralıq dənizinə tökülən uzun Nil çayı axır. Misirlilər Nili "Böyük çay" adlandırırdılar. == Tarixi == Dövlətin tarixi 6 hissəyə bölünur: # Erkən padşahlıq ''(e.ə. 3000 – e.ə. təqr. 2800)'' # Qədim padşahlıq ''(e.ə. təqr. 2800 – e.ə. təqr. 2250)'' # Orta padşahlıq ''(e.ə. təqr. 2050 – e.ə. təqr. 1750)'' # Yeni padşahlıq ''(e.ə. təqr. 1580 – e.ə. təqr. 1070)'' # Liviya-Sais və İran dövrü ''(e.ə. təqr. 1070 – e.ə. təqr. 332)'' # [[Yunan-Roma dövrü (Misir)|Yunan Roma dövrü]] ''(e.ə. 332 – e.ə 395)''. Misirin ərazisində qədim insanlar suvarma sistemlərini yaratmış, daş və misdən düzəldilmiş əmək alətlərindən istifadə etmişdirlər. Əmək fəaliyyətinin nəticəsində orada yüksək mədəniyyətin yaranması mümkün olmuşdur. Bütün işlərin görülməsində qul əməyindən geniş istifadə olunurdu. Qədim misirlilər başqa Afrika, Avropa və Asiya xalqları ilə qarışması faktları da tarixdə olmuşdur. E.ə. V–IV minilliklərdə, ibtidai icma quruluşunun dağılmasından sonra, Misirdə tədricən kiçik dövlət qurumları yaranmışdır. Şumerdə olduğu kimi, hər bir vilayət müstəqil ərazi olmuşdur. Onların baş şəhərləri, idarə etmə sistemləri, orduları və tanrıları olmuşdur. Bu vilayətlər bir-birləri ilə ittifaq qururdurlar və ya savaşırdırlar. Lakin sonra birləşmə meylləri artmış və ölkə ikiyə — '''yuxarı''' (Cənub) və '''aşağı''' (Şimal) hissəyə bölünmüşdür. Bu hissələrin çarları savaşlar aparmış və ölkənin birləşdirilməsi üçün cəhdlər etmişdirlər. Bu dövrə Misirin "sülalələr öncəsi dövrü" deyilir. E.ə. III minilliyə aid olan bir daş lövhəsində qədim Misirin şimal çarlarının siyahısı verilmişdir. Ancaq ola bilsin ki, onlar çarlar deyil, tayfa və ya şəhər başçıları olmuşdurlar. Ümumiyyətlə o dövrlər haqqında bilgilər çox azdır və ''"sülalələr öncəsi dövrü"'' nə vaxta qədər davam edib, demək çətindir. Hər halda artıq e.ə. III minillikdə vahid dövlət mövcud olmuşdur və burada 2 çar sülaləsi olmuşdur və bu tarixdən Misir dövlətinin tarixi başlanır. Misir çarlarını "'''firon'''"lar adlandırırlar. Hesab olunur ki <u>Misirin 30-a yaxın çar sülalələri olmuşdur</u>. <u>Misirin qədim tarixi eramızdan əvvəl IV–III əsrlərdə yaşamış '''Manefon''' (yunanca ''Manethon'') adlı tarixçi tərəfindən qələmə almışdır</u>. O Heliopolis şəhərinin kahini olmuşdur. Onun tarix əsəri bizim zamanəmizə qismən, başqa müəlliflərin əsərləri vasitəsi ilə çatmışdır. Məhz <u>Manefon Misir tarixini 30 firon sülalələri</u> ilə vermiş və bu bölgü tarix elmində qəbul olunmuşdur. Manefon gələmə aldığı hadisələrin şahidi olmasa da, çox etibarlı qaynaqlarla, sənədlərlə, qədim tarixçilərin əsərləri ilə işləmiş və onlara istinad etmişdir. [[Manefon]]un təsnifatına görə qədim Misir tarixi bir neçə dövrə bölünür: ''ən qədim,'' ''qədim'', ''orta'', ''yeni'' və ''ən yeni''. Ən qədim zamanlardan başlayaraq, Misir dünya mədəniyyətinin mərkəzlərindən biri olmuşdur. Orada Manefonun bögüsünə görə hələ [[1-ci sülalə]]nin hakimiyyəti dövrünə aid olan misdən və başqa növ metallardan düzəldilmiş əmək alətlərindən (baltalar, bıçaqlar, mismarlar, çəkiclər, iynələr və s.) istifadə edirdilər. Bunlar arxeoloji qazıntılar zamanı məzarların birində tapılmışdır. Məsələ burasındadır ki, misirlilər ölənlərin dirilməsinə və bu əşyalardan istifadə etməsinə inanırdılar. Onları ölülərlə birlikdə məzarlara qoyurdular. Eyni zamanda, həmin dövrdə onlar daş alətlərindən də istifadə etmişdirlər. Bunlardan başqa, məzarlarda kətan parçasınin qalıqları və iplər də tapılmışdır. Deməli o zaman Misirdə parça tikilişi də olmuşdur. Həmən dövrlərdən başlayaraq, Misirdə [[Nil]] çayı boyu şəhər və qəsəbələr salınmışdır. Tikinti zamanı kərpicdən və taxtadan istifadə edilmişdir. Misirlilər artıq taxta məmulatlarından, mis, gil və saxsı qablardan da məişətdə geniş istifadə edirdilər. Əkinlərinin suvarılması üçun misirlilər kanallar qazıb, Nil çayının sularını uzun məsafələrə apara bilmişdirlər. Əkin sahələrində müxtəlif yeməli bitki növləri, o cümlədən buğda, üzüm əkilirdi. Misirlilər xırda və iri buynuzlu heyvanları, eşşəkləri, atları saxlayıb, otarırdılar. Buna dəlil kimi qədim qablar üzərində olan rəsmləri gətirmək olar. Ölkədə bütün ağır işləri kölələr görürdülər. Aramsız savaşlar nəticəsində Misirə minlərlə hərbi əsir gətirilirdi. Onların hamısı kölə olub, müxtəlif sahələrdə işləyirdilər. İlk yazı nümunələri də o vaxtlar yaranmışdır. Yazarlar "[[papirus]]" (yun. ''pápyros'') adlanan bitkinin gövdəsindən emal edilmiş lülə halında bükülmüş kağızlardan istifadə edirdilər. Papiruslar sonra bütün antik dünyada istifadə edilirdi. Yazılarda misirlilər əlifbadan deyil, [[heroqlif]]lərdən istifadə edirdilər. Heroqliflər sözlərin, cümlələrin və müxtəlif mənaların işarəli ifadəsi olmuşdur. === Vahid dövlətin yaranması (''I-II sülalələr'', e.ə. 3000–2778 illər) === Misirin şimal və cənubu birləşəndən sonra, birləşmiş ölkə fironlar tərəfindən idarə olunurdu. Onlar çox vaxt tanrılaşdırılmış və [[Horus|Qor (Hor, Horus)tanr]]ısının təcəssümü kimi təsəvvür edilirdilər. Fironların ölkənin hər iki hissəsini simvolizə edən ağ və qırmızı rəngli iki tacı olmuşdur. Onların çoxlu sayda məmurları, canişinləri, xidmətçiləri də var idi. Onlar dövlət işlərini aparmışdırlar. Rəvayətlərə görə, ola bilsin ki, vahid Misirin birinci hökmdarı '''Menes''' olmuşdur. O cənublu idi və şimal çarlığa qalib gəlib, ölkəni birləşdirə bilmişdir. Bəlkə də o ''1-ci sülalənin'' yaradıcısı olmuşdur. Ancaq başqa rəvayətlərə görə, hələ 1-ci sulalə bərqərar olmamışdan öncə, Misir artıq birləşmişdi. Ola bilsin ki, 1-ci sülalədən öncə ölkədə birləşmə prosesləri başlanmış, və birinci fironlar dövründə başa çatmışdır. Yenə rəvayətə görə Menes birləşmiş Misirin baş şəhəri olmuş [[Memfis]]i inşa etmişdir. Ancaq qədim bir abidənin üzərində şimali Misirə qalib gələn və ölkəni birləşdirən adamın adı '''Narmerdir'''. Bəlkə də Menesi həm də Narmer çağırırdılar. Hər halda bu məsələ aydın deyil. II sülalənin fironları özlərini Horusun deyil, [[Set]] tanrısının təcəssümü kimi ifadə edirdilər. Bu sülalənin sonuncu fironları isə hər iki tanrını öz himayədarları kimi qəbul etmişdirlər. === Qədim tarix (III–VI sülalələr, e.ə. 2778–2263 illər) === Misirdə vahid dövlət yaranandan sonra, fironlar öz hakimiyyətlərini genişləndirməyə, nüfuzlarını artırmağa çalışmışdırlar. Bunlara nail olmaq üçün onlar qonşuları ilə savaşlar aparmışdırlar. ''III sülalədən'' olan firon '''Coserin''' (e.ə. 2635–2611) dövründə Misir çox güclənmişdir. O mis və filizi ilə zəngin olan [[Sinay yarımadası] uğrunda oradakı köçəri tayfalarla uğurlu savaşlar apararaq o əraziləri öz ölkəsinə qatmış və oranı idarə etmək üçün canişinini təyin etmişdir. Cənubda isə o [[Həbəşistan|həbəşləri]] məğlub edə bilmişdir. Rəvayətlərə görə Coser müxtəlif tanrıların kahinlərini razı salaraq, onlara böyük ərazilər və əmlak hədiyyə etmişdir. Coserin yardımçısı məşhur vəziri [[İmhotep]] olmuşdur. O həmdə Misirin baş [[kahin]]i olaraq, ölümündən sonra tanrılaşdırılmışdır. <u>Məhz İmhotep fironların dəfn olunan yeri kimi məşhur Misir piramidalarının inşa edilməsi təşəbüsü ilə çıxış etmiş</u> və onların layihəsini təklif etmişdir. İlk piramida firon Coser üçün inşa edilmiş və bu gün də Qahirənin yaxınlığında yerləşən ''Saqqara'' kəndində tarixi abidə kimi qalmaqdadır. Bu kimi nəhəng tikililərin qurulması üçün savaşlar zamanı kölələrin əməyindən istifadə olunurdu. Minlərlə kölələr bu ağır və əzablı işə cəlb olunmuşdur və onların canları bahasına piramidalar ucaldırılmışdır. Onlar tikinti üçün lazım olan nəhəng daşları və başqa materialları uzaqlardan gətirirdilər. [[Herodot]]<ref>Tarix II, 124–125</ref> hətta yüz minlərlə qulların bu işdə iştirak etməsi və gecə-gündüz işləməsi haqqında məlumat vermişdir. IV sülalənin fironları (məsələn firon '''Sinefru''') da şimal və cənubda qonşuları ilə savaşlar aparmış və uğurlar əldə edə bilmişdirlər. Onların dövründə Nil çayında gəmiçilik inkişaf etmişdir. V sülaləsinin hökmdarları əslən Heliopolis şəhərindən idilər. Buna görə də bu şəhərin baş (günəş) tanrısı [[Ra]]nın kultunu dövlət səviyyəsinə ucaltmışdırlar. Bu kult gələcəkdə Misir tarixində çox əhəmiyyətli rol oynamışdır və <u>fironlar özlərini günəş tanrısı ''Ra''nın oğulları</u> kimi tanıdırdılar. VI sülalənin ən tanınmış fironları '''I Pepi''' və onun oğlu '''II Pepi''' (e.ə. 2278–2184) olmuşdurlar. Onların fironluğu dövründə böyük uğurlar əldə edilmişdir, ölkə möhkəmlənmişdir. II Pepi hakimiyyətə 6 yaşında gəlmiş və 94 il Misiri idarə etmişdir. Onun hakimiyyəti dünya tarixində ən uzun sürən hakimiyyət sayılır. II Pepinin qoşun başçısı ''Hirhuf'' hətta Afrikanın ekvatorial hissəsinə qədər yürüş etmiş və oradan çoxlu sayda qara dərili kölələr gətirmişdir. Lakin bu uğurlara baxmayaraq, sonda vilayət canişinlərinin nüfuzu artmağa başlamışdır və bu proses II Pepinin varislərinin fironluğu zamanı ölkənin parçalanması ilə başa çatmışdır. ==== Birinci keçid dövrü (VII- Х sülalələr, e.ə. 2263–2160 illər) ==== ''VII sülalənin'' hakimiyyəti dövründən başlayaraq Misirdə mədəniyyət və dövlətçilik sahələrində geriləmə prosesləri baş verirdi. Ölkə dağınıq vəziyyətdə olmuşdur və hətta xarici basqınlara məruz qalırdı. Bəzi fironlar yenə də ölkəni birləşdirmək və güvvətləndirmək istəsələr də, buna nail ola bilməmişdirlər. Bu zaman fironlar öz iqamətgahlarını Memfisdən [[Herakliopolis]]ə keçirmişdirlər. === Orta dövr tarixi (ХI- ХII sülalələr, e.ə. 2160–1785 illər) === Qədim Misirin orta dövr tarixi [[Tebes]] şəhərinin hökmdarının (ХI sülalə) güclənməsi ilə başlamışdır. Onlar cənub vilayətləri öz hakimiyyəti altında birləşdirə bilmişdirlər. Sonra Tebes hökmdarı '''Mentuhotep''' [[Helliopol]]isdəki zəyifləmiş firon sülalısini devirmişdir və özünü firon elan etmişdir. Sonra isə onun vəziri '''Amenemtah''' hakimiyyəti ələ keçirmiş və bu hadisə ilə ''ХII-ci sülalənin'' hakimiyyəti başlanmışdır. Çox vaxt bu sülaləni ''"Amenemtah"''lar və ya ''"Senustret"''lər (e.ə. 1991 − 1783 illər) sülasəsi adlandırırlar. Firon III Senustret Misiri yenə də hərbi, mədəni və iqtisadi cəhətdən qüdrətli dövlətə çevirə bilmişdir. O dövrdə fironlar başqa xalqlara qarşı qərbi yürüşlər həyata keçirmişdirlər. Cənubda, Nubya (müasir Sudan) ölkəsi fəth edilib, orada qızıl mədənləri kəşf edilmişdir. İstilalar zamanı Misirə böyük miqdarda maddi sərvət və qullar gətirilirdi. Bunun nəticəsi olaraq, ölkədə iri miqyaslı inşaat işləri görülüb, yollar çəkilib, suvarma kanalları qazılmışdır. Misirin [[Aralıq dənizi]] hövzəsində də nüfuzu artmış, qonşu xalqlar misirlilərlə hesablaşmaq məcburiyyətində qalmışdırlar. Krit və Kipr adaları, Yunanıstan və İtaliya şəhərləri ilə intensiv ticarət və mədəni əlaqələri qurulmuşdur. Beləliklə Misir o dövrdə Yaxın Şərqin ən güclü olkələrindən biri olmuşdur. ==== İkinci keçid dövrü (ХIII-XVII sülalələr, e.ə. 1785–1580 illər) ==== Ancaq, bu uğurlara baxmayaraq, yüksəliş dövrünü yaşayan Misirdə istibdad və ədalətsizlik halları artmış, ətrafda yaşayan xalqlar isə qarət olunurdu. Buna görə Misirdə ədalətsizlikdən bezən xalq üsyana qalxmış və fironları devirmişdir. <u>Bundan sonra ölkə parçalanmış və e.ə. 1640-cı ildə şərqdən gələn "'''hiksos'''" (qədim misir dilində "''heka-şasu''") adlanan tayfalar tərəfindən istila edilmişdir</u>. Bu tayfaların mənşəyi bilinmir. Bəzi alimlər onların sami, başqaları isə [[hurri]], [[hitti]], [[mitanni]]li, hətta [[elam]]lı olduqlarını iddia edirlər. Bəlkə də onlar bu xalqların qarışması nəticəsində yaranan bir tayfalar olmuşdurlar. Bundan sonra ''hiksosların'' başçıları özlərini firon elan etmişdirlər və yüz ilə yaxın ölkəni idarə etmişdirlər (XV və XVI sülalələr hiksos sülalələri olmuşdur). Onlar [[Avaris]] şəhərini baş şəhər edərək, Misirin bir çox vilayətlərini ələ keçirə bilsələr də, misirliləri tam məğlub edə bilməmişdirlər. Tebes şəhərinin hokmdarları qüvvələrini toplayaraq, hiksoslara qarşı böyük savaşa qalxmışdırlar. Bu savaş misirlilərin qələbəsi və hiksosların ölkədən qovulması ilə başa catmışdır. Hiksoslara sonuncu sarsıdıcı zərbəni endirən və Avarisi ələ keşirən '''I Ahmos'''’dan başlayaraq Misiri növbəti, ''XVII-ci sülalə'' idarə etmişdir. === Yeni çarlıq (XVIII-XXXIII sülalələr, e.ə. 1580–1085 illər) === Yeni çarlıq dövründə yenə də Misiri mədəni, iqtisadi və hərbi cəhətdən güclü və inkişaf etmiş bir dövlətə çevrilmişdir. Hiksoslardan alınmış cəng arabalarından istifadə edilməsi, Misir ordusunu regionun ən güclü ordusuna çevirmişdir. Eyni zamanda elm və mədəniyyət həyatında intibah dövrü yaşanırdı. O zaman ölkəni '''Amenhoteplər''', '''Tutmoslar''', '''Ramseslər''', '''Ehnaton''', çariça '''Hatşepsut''' kimi bacarıqlı hökmdarlar idarə etmişdirlər. <u>Fironlar '''III Amenofis''' və '''III Tutmos''' hakimiyyəti dövrü Misir qüdrəti zirvə nöqtəsinə çatmışdır.</u> Şimalda Misir orduları Suriyani işğal edərək, Mesopotamiyaya qədər irəliləmişdirlər. Cənubda isə ölkə sərhədləri [[Nubiya]]nın ''Kerma'' və ''Nalata'' məntəqələrinə qədər genişlənmişdir. Firon '''I Tutmosun''' qoşunu [[Suriya]], [[Fələstin]] və [[Fərat]] çayının sahillərinə qədər irəliləyə bilmişdirlər. Bundan sonra istila siyasəti dayandırılmışdır. Növbəti firon II Tutmosun az müddətli hakimiyyətindən sonra, hakimiyyətə onun kənizindən olan azyaşlı oğlu '''III Tutmos''' gəlmişdir. Ona görə əslində ölkəni II Tutmosun həyat yoldaşı '''Hatşepsut''' idarə etmişdir. Sonra bu qadın özünü firon elan etmişdir. Eyni zamanda III Tutmos da formal olaraq bu adı daşıyırdı və hakimiyyətdən getmək niyyəti olmamışdır. Öz hakim mövqeyini saxlamaq üçün Hatşepsut hiləgər siyasət aparmışdır, bir çox saray xadimlarini və kahinləri müxtəlif yollarla öz tərəfinə çəkə bilmişdir. Öz hakimiyyəti dövründə Hatşepsut [[Aton]] tanrısının məbədlərini inşa etmişdir, onun kahinlərini himayə edirdi. Lakin [[Qədim Misir tanrılarının siyahısı|başqa tanrıların]] kultlarına da ehtiram edirdi. Hatşepsutun ölümündən sonra III Tutmos hakimiyyəti ələ almış və onun tərəfdarlarını məhv etmişdir. Sonra o, uğurlu savaşlar aparmış, Suriya ilə Fələstini istila etmişdir. III Tutmos qonşularına qarşı 17 uğurlu hərbi yürüş təşkil etmişdir. Yenə də bu cür istilalar ətraf xalqların qarət olunmasına və külli miqdarda sərvətlərin Misirin mərkəzlərinə axmasına gətirib çıxarmışdır. Bunun nəticəsində nəhəng inşaat nümunələrinin ucaldılması işləri davam etdirilmişdir. [[Luksor]], [[Abidos]], Tebes, [[Əbu Simbel]]də yeni piramidalar və başqa tikililər ucaldılmışdır. Daha sonra hakimiyyətə gəlmiş '''IV Amenofis''' baş şəhəri ''Ahetaton''’a (müasir El-Amarna) keçirmiş və ölkədə dini islahat aparmışdır. Onun dövründə <u>[[Aton]] Misirin tək və şəriksiz tanrısı elan edilmiş, firon isə özünü '''Ehnaton''' adlandırmışdır</u>. Ancaq bu islahatlar müvəqqəti xarakter daşımışdır və artıq Ehnatonun varisləri ənənəvi [[Amon]] kultunu (günəş tanrısıdır) bərpa edib, baş şəhər statusunu yenə də Tebesə qaytarmışdırlar. Daha sonra Misir hittilərlə uğursuz savaşlar aparmışdır. Ancaq hitti qoşununun arasında yayilmış hansısa yoluxucu xəstəlik onlara ölkəni işğal etməyə imkan verməmişdir. Bu zaman firon '''I Seti''' (e.ə. 1312–1298 illər) əks hücuma keçə bilmişdir. Setinin oğlu '''II Ramses''' Misiri 66 il ərzində idarə etmişdir. Onun xarici siyasətində bəzi uğursuzluqlara baxmayaraq, ölkə daxilində iri miqyaslı quruculuq işləri aparmışdır. Onun yeni baş səhəri Nilin deltasında yerləşən '''Per-Ramses (Tanis)''' şəhəri olmuşdur. Ancaq onun varislərinin dövründə Misirin daxili və xarici problemləri artmışdır. Ölkədə rüşvətxorluq, korrursiya, kahinlərin həddən artıq artmış nüfuzu böyuk narazılıqlara səbəb olmuşdur. Xalq hətta çörək qıtlığı problemi ilə üzləşmişdir. Eyni zamanda şimaldan müxtəlif tayfalar Misirə basqınlar edirdilər. Firon '''XI Ramsesin''' hakimiyyəti dövrundə (e.ə. 1085 ildə) ölkədə vətəndaş savaşı başlanmışdır və bunun nəticəsində firon sülaləsi devrilmişdir. Faktiki olaraq hakimiyyət Amon tanrısının kahinlərinin əlinə keçmişdir. === Ən yeni dövr (XXII-XXXIII-cu sülalələr, e.ə. 950–30 illər) === Ramseslərin sonuncu numayəndələrinin fironluğu zamanı Misirin siyasi və iqtisadi vəziyyəti ağırlaşmışdır. Mərkəzi hakimiyyət öz keçmiş nüfuzunu itirmiş və faktiki olaraq parçalanmışdır. Cənub vilayətlər Karnak şəhərində yerləşən Amon tanrısının məbədinin kahini '''Herihor''' tərəfindən idarə olunurdu. Şimalda isə hakimiyyəti ‘Delta’da yerləşən ''Tanis'' şəhərinin hökmdarı '''Smendes''' ələ keçirmişdir. Sonra Tanisin başqa hömdarı '''Nesubanebced''' ''XXI-ci sülalənin'' yaradıcısı olmuşdur. ==== Liviya fironlarının hakimiyyəti ==== Daha sonra Misir əslən Liviyalı olan ''XXII-ci sülalənin'' fironları tərəfindən idarə olunurdu. Liviyalılar uzun müddət ərzində Misirə köç etmişdirlər, bir hissəsi isə savaşlar zamanı kölə edilmişdir. Onlar əsasən ''Delta''’da məskunlaşırdılar. Misir qoşununda əsgərlərin çoxu liviyalı olmuşdur. Liviya sülaləsinin yaradıcısı '''Şeşonk''', ''XXI-ci sülalin'' sonuncu fironunun sərkərdəsi olmuş, sonra isə hakimiyyəti ələ almışdır. Sonra o öz oğlunu Tebesdə [[Amon-Ra]] tanrısının baş kahini elan etmişdir və baş şəhəri ''Tanis''’dən ''Bubastis''’ə keçirmişdir. Daha sonra ölkə bir qədər möhkəmlənmişdir. Şeşonkun qoşunu Fələstin istiqamətində hücuma keşmişdir. O ərəfədə [[Yerusəlim]] (Qüds) onlar tərəfindən alınmış və qarət etmişdir. Həmən dövrdən başlayaraq, [[Assuriya|Assur imperiyası]] da genişlənmiş və bir müddət sonra Misirin ciddi rəqibinə çevrilmişdir. Ancaq sonra liviyalıların hakimiyyəti zəifləməyə başlamışdır. Cənubda, Nubyanın Napata şəhərində yeni bir hakimiyyət qurulmuşdur. E.ə. 750-ci ildə onlar Tebesi alaraq, şimala doğru hərəkətə keçmişdirlər. Gərgin savaşlar nəticəsində nubyalılar ''Memfisi'' və ''Delta''’nı ələ keçirərək, liviyalıların hakimiyyətinə son qoya bilmişdirlər. Öz hakimiyyətləri dövründə, onlar çoxlu inşaat işləri aarmış, yeni piramidalar ucaltmışdırlar. Firon '''Şabaka''' ölkəni yenə birləşdirə bilmişdir. ==== Assuriya istilası ==== Nubyalı fironlar dövründə Misirin, Fələstini və Suriyanı ələ keçirməyə cəhd edən Assur imperiyası ilə ixtilafları başlanmışdır. Şabaka assurlularla yaxşı münasibət qura bilsə də, ondan sonra hakimiyyəti ələ almış '''Taharka''' Fələstin və Suriya hökmdarlarını Assura qarşı üsyana qalxmağa təhrik edə bilmişdir. Getdikcə tərəflərin qarşıdurması gərginləşmiş və e.ə. 671-ci ildə Assuriya qoşunu misirliləri məğlub edərək, Sinay yarımadasını, sonra isə irəliləyərək, Memfisi ələ keçirə bilmişdir. Beləliklə, şimali Misirdə nubyalıların hakimiyyətinə son qoyulmuşdur və bu ərazilər Assuriyanın tərkibinə qatılmışdır. Misirin cənubu isə Assuriya hakimiyyətini qəbul etməmişdir. Orada sığınacaq tapan Taharka bir qədər sonra xalqı Assuriyaya qarşı üsyana qaldıraraq, e.ə. 669-cu ildə Memfisi ələ keçirə bilmişdir. Ancaq e.ə. 666-cı ildə Assur çarı [[Aşşurbanipal]]’ın qoşunu yenidən Memfisi işğal etmişdir. Taharka isə Tebes şəhərinə qaçmış, oranı ölənə qədər idarə etmişdir. Onun ölümündən sonra assurlular cənuba doğru daha bir neçə yürüş təşkil edərək, Misirdə nubiyalıların hakimiyyətinə son qoya bilmişdirlər. ==== Müstəqilliyin bərpası ==== Buna baxmayaraq, Assur istilasına qarşı müqavimət davam edirdi. Bu dəfə Deltada yerləşən Sais şəhərinin hökmdarı, əslən liviyalı olan, '''I Psamatik''' (e.ə. 647–665 illər) (''XXVI sülalə'') bir sıra xarici dövlətlərdən yardım alaraq assurlulara qarşı savaşa başlamış və onları ölkədən qova bilmişdir. Sonra onun oğlu '''II Nexo''' (e.ə. 609–594 illər) e.ə. VII əsrin sonunda Assuriya imperiyasının dağılması zamanı qısa müddətə Fələstini və Suriyanı ələ keçirmişdir. Ancaq sonra [[Babil]] çarı ''Nəbukadnəzara'' məğlub olandan sonra, geriyə çəkilmək məcburiyyətində qalmışdır. Sonra Nexo Aralıq dənizini Qırmızı dənizlə birləşdirmək fikrinə düşmüşdür. Bu kanalın qazılması 120 000 yaxın qulun həyatı bahasına başa qəlməsinə baxmayaraq, işlər yalnız 150 ildən sonra, iranlıların istilasından sonra başa çatmışdır. 550-ci ildə yunanlar Misirdə Navkratis adlanan ilk polislərini yaratmışdırlar. ==== Əhəmənilərin hakimiyyəti dövrü ==== E.ə. 527–525 illərdə isə Misir Əhəməni (İran) şahları tərəfindən istila edilmişdir və İran imperiyasının vilayətinə çevrilmişdir. Şahlar özlərini həm də fironlar kimi təqdim edirdilər. Misirlilər onlara qarşı dəfələrlə üsyana qalxsalar da, bunların heç bir nəticəsi olmamışdır. İki əsr davam edən İran hökmranlığından sonra, e.ə. V əsrin əvvəllərində misirlilər işğalçıları ölkədən qova bilmişdirlər, Lakin e.ə. 343-cü ildə onlar yenə də İran şahı III Artakserksə məğlub oldular. Ancaq bu dəfə fars hakimiyyətin dövrü uzun olmamışdır. ==== Ellinizm dövrü ==== E.ə. 323-cü ildə Misirə makedoniyalı [[Makedoniyalı İskəndər|İskəndərin]] qoşunu daxil olaraq İran hakimiyyətinə son qoymuşdur. O, Aralıq dənizinin sahillərində [[İskəndəriyyə]] (Alexandria) şəhərinin inşasına başlamışdır. İsgəndərin ölümündən az sonra Misir onun sərkərdələrindən biri olan '''Ptolemey''' (Soter’in) və onun varisləri tərəfindən idarə olunmuşdur. Beləliklə, e.ə. IV–I əsrlərdə ölkə yunan sülaləsi tərəfindən idarə olunurdu. Əvvəl Ptolemeylər sülaləsinin nümayəndələri müdrik və uzaqgörən siyasət aparırdılar. Onlar qədim məbədləri bərpa edib, yenilərini inşa edirdilər. Ptolemeylərin dövründə yazıları papirus uzərində deyil, perqamentdə yazırdılar. Eyni zamanda onlar Suriyanın başqa bir yunan əsilli hökmdarları (Selevkilərlə) uzun sürən savaşlar aparmışdırlar. İskəndəriyyə şəhəri ölkənin yeni baş şərəri olmuşdur. O zaman dənizdə məşhur '''İskəndəriyyə mayakı''' inşa edilmişdir. Bu mayak o qədər nəhəng tikili olmuşdur ki, onu yunanlar o dövrün mücüzələrindən biri hesab edirdirlər. Ümumiyyətlə İskəndəriyyə o zaman dünyanın ən inkişaf etmiş mədəni və ticarət mərkəzlərindən biri olmuşdur. Burada məşhur '''kitabxana''' inşa edilmişdir. O qədim dünyanın ən böyük kitabxanası olmuşdur. Ptolemeylər alimlərə, incəsənət xadimlərinə, yazarlara, rəssamlara himayəçilik etmişdilər. Məhz İsgəndəriyyədə [[Əhdi-Ətiq]] ilk dəfə yunan dilinə tərcümə edilmiş və "[[Septuaginta]]" adlanmış. Ancaq sonra bu intibah dövrü başa çatmışdır və ölkədə böhran başlamışdır. Saray çevrilişləri, fitnəkarlıq Misirdə adi hal almış, Selevkoslarla qanlı savaşların sonu görsənmirdi. Hakimiyyətə gəlməyə can atan '''IV Ptolemey''', buna nail olmaq üçün öz anasını, bacısını və qardaşını qətlə yetirmişdir. E.ə. I əsrdə hakimiyyətə 10 yaşlı '''XIII Ptolemey Filopator''' gətirilmişdir. Onun bacısı və eyni zamanda arvadı 17 yaşlı '''VII Kleopatra Filopator''' onu hakimiyyətdən uzaqlaşdırmışdır. Ancaq sonra saray xadimləri qardaşını yenidən çar elan etdilər. Kleopatra Suriyaya qaçmış və orada qoşun yığaraq, qardaşına qarşı yürüşə başlamışdır. Sonra o kömək üçün romalı sərkərdə və siyasi xadim [[Pompey|Qney Pompey]] (Gnaeus Pompeius) müraciət etmişdir. Ancaq Romada gedən daxili qarşıdurma zamanı Pompey [[Sezar|Qay Yuli Sezara]] (Gaius Iulius Caesar) məğlub olmuş və İsgəndəriyyəyə qaçmışdır. Burada e.ə. 47-ci ildə misirlilər onu qətlə yetirdilər. Bu hadisələr zamanı şəhərdə döyüşlər olmuş və məşhur İsgəndəriyyə kitabxanası yandırılmışdır. === Qədim Misir tarixinin sonu === Bundan sonra Sezar qoşunu ilə Misirə gəlmiş və Kleopatraya dəstək verərək, onu hakimiyyətə gətirmiş, sonra onunla evlənmişdir. 13 yaşlı XIII Ptolemey Filopator o hadisələr zamanı həlak olmuşdur. Ancaq e.ə. 44-cü ildə Sezar Romada süiqəsd nəticəsində öldürülmüşdür və Kleopatra İsgəndəriyyəyə qayıtmaq məcburiyyətində qalmışdır. Sonra Romada davam edən vətəndaş savaşı zamanı imperiyanın şərq vilayətlərini [[Mark Antoni]]o (Marcus Antonius) ələ keçirmiş və rəqibi [[Oktavian Avqust]] (Octavianus Augustus) mübarizə aparmışdır. O İsgəndəriyyəyə gəlmiş və Kleopatranın sevgilisi olmuşdur. Lakin e.ə. 31-ci ildə, Antonio və Kleopatranın donanması Oktaviana məğlub olmuşdur. Bundan sonra Antonio və Kleopatra intihar etmişdirlər. Qalib gəlmiş Oktavian isə Sezarın və Kleopatranın oğlu Sezarionu (Caesarion) edam etmişdir. Belələklə qədim Misirin sonuncu XXXIII sülaləsi tarixi səhnədən silinib getdi. Bundan sonra Misirin müstəqilliyinə son qoyulmuş və ölkə Roma imperiyasının vilayətinə çevrilmişdir. Bundan sonra qədim Misirin tarixi bitmiş olur. Ölkə çeşidli imperiyaların tərkibində olmuş və yalmız yeni tarixdə müstəqil olmuşdur. == Xarici siyasəti == === Misir-Babilistan münasibətləri === Dövrü səciyyələndirən yazılı kitabələrin, müxtəlif xarakterli sənədlərin təhlili göstərir ki, Babil-Misir əlaqələrinin ən zəngin dövrü Misirdə yeni şahlıq dövrünə təsadüf edir. Məhz bu zaman iki dövlət arasında müqavilə bağlanmış və hökmdarlar müəyyən edilmiş sərhədlərin pozulmamasına and içmişlər. E.ə. XV əsrin ortalarından Babilistan yenidən Ön Asiyanın qüdrətli dövlətləri sırasına çıxır, onun qonşu ölkələrə mədəni- siyası təsiri güclənir. Kassi- Babil şahı [[I Karaindaş]]ın hakimiyyəti dövründə Babilistan Misirlə diplomatik əlaqələr yaradır və sonralar bu əlaqələr daha da genişlənir. Babilistan Misir əlaqələri haqqında XIX əsrin sonlarında Misirdə Ell-Amarn arxivindən tapılmış diplamatik məktublar ətraflı məlumat verirlər. Amarn arxivində firon [[III Amenhotep|III Amenxotepin]] Babil şahı [[Kadaşman -Enlil]]ə (e.ə.1374–1360) iki məktubu və Kadaşman-Enlilin ona üç cavab məktubu [[II Burna-buriaş]]ın (e.ə.1359–1333) III Amenxotepe bir, IV Amenxotepə (Exnaton) beş məktubu, Babilistandan Misirə və Misirdən Babilistana göndərilən hədiyyələrin siyahısı qorunub saxlanmışdır. Göründüyü kimi, Babil-Misir yazışmaları e.ə.XIV əsrin təxminən 30–40 illik bir dövrünü əhatə edir. Lakin məktublardakı bəzi qeydlər Babilistan- Misir əlaqələrinin əsasının e.ə XV əsrin ikinci yarısında, kassi şahı I Karaindaşın dövründə qoyulduğunun göstərir. Məsələn, kassi şahı II Burna-buruaşın Exnatona yazdığı bir məktubda göstərilirdi: "Karaindaşın dövründən, sənin əcdadlarının səfirləri mənim əcdadlarımın yanına gələn vaxtdan indiyə qədər onlar (II Burna-buruaş və Exnatonun əcdadları) dost olmuşlar." Buradan aydın olur ki, Misir fironu birinci olaraq Babilistana səfirlər göndərmiş və onunla dostluq əlaqələri yaratmağa cəhd göstərmişdir. Bu şübhəsiz ki, I Karaindaşın dövründə Babilistanın beynəlxalq nüfuzunun olduqca artdığını göstərir. II Burna-buruaşın başqa bir məktubundan aydın olur ki, kassi şahı I Kuriqalzu (e.ə.XIV əsrin əvvəlləri) qədim Fələstin və Suriyanın Misir əleyhinə ittifaq bağlamaq təklifini rədd etmiş və Misir fironun özünün müttəfiqi adlandırmışdı. Yenə II Burna-buruaşın Exnatona yazdığı bir məktubda I Kuriqalzunın Misirdən çoxlu qızıl aldığı göstərilirdi. Ümumiyyətlə, Babilin Misirdən aldığı mallar içərisində qızıl əsas yer tuturdu. I Kuriqalzunun dövründən başlayaraq ölkədə inşaat işlərinin geniş miqyas alması bu qiymətli metala ehtiyacı xeyli artırmışdı. Təsədüfu deyil ki, istər Kadaşman — Enlil, istərsə də II Burna-buruaş Misir fironlarından qızıl göndərmələrini xahiş edərkən onun inşaat işləri üçün lazım olduğunu xüsusi qeyd edirlər. Kadaşman Enlil III Amenxotepə yazırdı: "haqqında sənə yazdığım qızıla gəldikdə isə, nə qədər mümkünsə çoxlu qızıl göndər, sənin səfirlərinin mənim yanıma gəlməsindən də tez göndər. Onu indi nə qədər mümkünsə tez, bu biçim vaxtı, ya Duzu (iyun-iyul), ya da Ab (iyul-avqust) ayında göndər ki, mən gördüyüm işi başa çatdıra bilim. Əgər sən bu biçim vaxtı — Duzu və ya Ab ayında mənim yazdığım qızılı göndərsən, onda mən qızımı sənə verərəm. Və əgər sən Duzu və Ab aylarında qızılı göndərməsən və beləliklə, mən gördüyüm işi başa çatdırmasam, ondan sonra göndərməyinin nə mənası var? Mən işi qurtardıqdan sonra qızıl mənim nəyimə lazımdır? Əgər sən onda mənə üç min talant qızıl göndərsən də, mən qəbul etməyib geri qaytaracam və qızımı sənə ərə verməyəcəm." Kadaşman Enlilin bu "ultimatumu" tezliklə öz təsirini göstərir və II Amenxotep Kadaşman Enlilin yeni evi üçün qiymətli ağac növlərindən olan, qızıl və fil sümüyü ib haşiyələnmiş çarpayılar, taxtlar, kürsülər və s. göndərir. Hədiyyələrin siyahısından sonra adətən onların bəzəyini təmsil edən qızıl, gümüş və başqa qiymətli metalların ümumi çəkisi göstərilirdi. III Amenxotepin Kadaşman Enlilə göndərdiyi hədiyyələrin tərkibində 4 kq dan çox qızıl, 600 qr-a yaxın gümüş var idi. Tikinti ilə bağlı qızıl sifariş verilməsinə II Burna-buruaşın Exnatona məktublarında da rast gəlirik: "Mən tikinti işinə başlamışam və bu haqda qardaşıma yazmışam, qoy qardaşım mənə çoxlu yaxşı qızıl göndərsin və mən öz işimi başa çatdırım." Başqa bir məktubunda II Burna-buruaş fironun ona yalnız iki minə (yəni 1 kq) qızıl göndərməsindən narazı qaldığını bildirərək yazırdı: "Mənim əcdadlarımla sənin əcdadların dostluq əlaqələri yaradandan bir-birinə zəngin hədiyyələr göndərmiş və heç vaxt bir-birinin ədalətli xahişini rədd etməmişlər. İndi isə qardaşım hədiyyə kimi mənə yalnız iki mina qızıl göndərmişdir, əgər qızıl çoxdursa sən də atanın göndərdiyi qədər göndər. Əgər o kifayət qədər deyilsə, onda heç olmasa, atan göndərdiyinin yarısını göndər. Nə üçün sən yalnız iki mina qızıl göndərmisən? İndi allahın evində (məbəddə işim çoxdur və tezliklə onu başa çatdırmaq istəyirəm. Ona görə də çoxlu qızıl göndər." Qızılın əsasən insaat işlərinə sərf edilməsi haqqında Durr-Kuriqalzudan tapılmış və e.ə XIII əsirə aid olan sənədlər daha ətraflı məlumat verirlər, bu sənədlərin xeyli hissəsi Durr- Kuriqalzudan tikilən iki sarayın müxtəlif hissələrini bəzəmək, mebelləri haşiyələmək, bəzək əşyaları hazırlamaq və s. üçün sənətkarlara verilən qızıl, gümüş, qiymətli və yarımqiymətli daşların qəbzləridir. Qeyd etmək lazımdır ki, Babil şahdarının adətən, Misirə "yaxşı qızıl" sifariş vermələrinə baxmayaraq alınan qızılın keyfiyyəti həmişə yüksək olmurdu. Mənbələrə görə XVIII sülalənin sonlarından Misirdə bəzən qızılın əyarlılığını süni şəkildə aşağı salmaq təcrübədən keçirdilirdi. Tarixi dəqiq müəyyən olmayan bir üzüyün təhlili onun tərkibində 75 faiz mis, 25 faiz isə qızıl olduğunu göstərmişdir. El-Amarn məktublarında Misirdən göndərilən qızılın keyfiyyətindən narazılığına tez-tez rast gəlmək olur. Məsələn, Kadaşman-Enlil məktublarının birində Misir fironunun göndərdiyi 30 minə (15 kq) qızılın gümüşə bənzədiyini göstərirdi. II Burna-buruaş Exnatondan xahiş edirdi ki, o, göndərəcəyi qızılı məmurlarına etibar etməsin və yalnız özü görəndən sonra onu möhürləyib yola salsın. Daha sonra o yazırdı: "Qardaşım əvvəl göndərdiyi qızılı özü görməmiş və onu qardaşımın məmuru möhürləyib göndərmişdir. Ona görə də onun gətirdiyi 40 mina qızılı kürəyə qoyduqdan sonra onun çəkisi düz gəlməmişdir. II Burna-buruaşın xahişinə baxmayaraq, Misir yenə də keyfiyyətsiz qızıl göndərməkdə davam edirdi. "Sənin göndərdiyin səfirə gəldikdə isə, onun gətirdiyi 20 mina qızılın çəkisi düz olmamışdır və onu kürəyə qoyduqdan sonra heç 15 mina da qızıl alınmamışdır." Qaynaqların təhlili göstərir ki, Babilistanla Misir arasında vaxtaşırı baş verən düşmənçiliyə baxmayaraq, nəinki ticarət-iqtisadi, habelə siyasi əlaqələr də heç zaman kəsilməmiş, ayrı-ayrı hökmdarların dövründə isə "nigah diplomatiyasından" da istifadə edilmşidir. El-Amarn məktublarında qızılla yanaşı, Babil şahlarının başqa sifarişlərinə də rast gəlmək olur. Məsələn, Kadaşman-Enlil və II Burna-buruaş Misir fironlarından "umamu" adlanan heyvanın canlıya bənzər müqəvvasını göndərmələrini xahiş edirdilər. II Burna-buruaşın məktubunda onların həm suda, həm də quruda yaşayan heyvanlar olduğu göstərilirdi. Görünür, burada Babilistanın heyvanat aləminə yad olan timsah və begemot nəzərdə tutulurdu. Ola bilsin ki, Babil şahları bu qəribə heyvanlar haqqında eşitmiş və onlara öz saraylarında nümayiş etdirmək istəmişdilər. Bunlarla yanaşı Babilistan Misirdən çoxlu məişət əşyaları, bəzək şeyləri, paltarlar və b. mallar alırdı. Babilistanın Misirdən aldığı malların çeşidini öyrənmək baxımından Exnatonun II Burna-buruaşa göndərdiyi hədiyyələrin siyahısı böyük maraq doğurur. Dörd sütundan və 307 sətirdən ibarət bu siyahıda qızıl, gümüş tunc və b. materiallardan onlarca nəfıs əşyanın adı göstərilir. Qızıldan müxtəlif qablar, onlarla qızıl üzük, qolbağı, boyunbağı, Pamassu (hami-allah) allahının qızıl heykəlləri, daş qablar, fil sümüyündən müxtəlif əşyalar və b. -Exnatonun II burna-buruaş göndərdiyi hədiyyələrin tam olmayan siyahısı bunlardır. Göstərilən əşyaların tərkibindəki qızılın çəkisi 1200 minadan çox (təxm.600 kq), gümüşün çəkisi 293 mina 3 şəkəl (təxm. 146kq), tuncun çəkisi ilə 860 mina 20 şekel təxm. 430 kq idi. Babilistanla Misir arasında ticarət əlaqələri hər iki ölkəyə iqtisadi mənfəət verməklə yanaşı, siyasi, əlaqələrin möhkəmləndirilməsi üçün də zəruri idi. Təsadüfi deyil ki, II Burna-buruaş məktublarda bunu dəfələrlə qeyd edirdi. Hələ ilk məktublarının birində o, III Amenxatepe yazırdı. "Sənin atanla mənim atam əvvəllər bir-biri ilə dost olduqları kimi, gəl indi biz də bir-birimizlə dost olaq və qoy bizim aramızda bədxah sözlər deyilməsin". Başqa bir məktubda II Burna-buruaş Exnatona bildirildi ki, "şahlar arasında qardaşlıq, dostluq, ittifaq və başqa əlaqələr o zaman ola bilər ki, qiymətli daşlar ağır gəlsin, gümüş ağır gəlsin, qızıl ağır gəlsin. Göründüyü kimi, ölkələr arasında hər cür münasibətlərin inkişafı ticarət əlaqələrinin miqyasından asılı idi. Bu əlaqələr isə, qeyd edildiyi kimi, hər iki ölkə üçün faydalı idi. Babilistana zəruri mallar göndərən Misir əvəzində özü üçün eyni dərəcədə zəruri olan mallar alırdı. Amarn məktubları Babilistanın Misirə göndərdiyi mallar haqqında da aydın təsəvvür yaradır. Bu malların içərisində lazurit üstünlük təşkil edirdi. Qeyd etmək lazımdır ki, hələ III Tutmosun salnaməsində Misirin Mesopotamiyadan lazurit aldığı göstərilirdi. Kadaşman-Enlil və II Burna-buruaşın Misirə göndərdiyi hədiyyələrin içərisində demək olar ki, həmişə lazuritə və ya lazuritdən hazırlanmış əşyalara rast gəlmək olur. Məsələn II Burna-buruaş Exnatona ümumiyyətlə, 8 mina lazurit (4kq) və lazuritdən bir sıra qiymətli əşyalar göndərmişdi. Məlum olduğu kimi, Mesopotamiyada lazurit və b. qiymətli və yarımqiymətli daşlar yox idi vəən qədim zamanlardan Mesopotamiya dövlətləri bu qiymətli malları xaricdən alırdılar. Mənbələrdə lazuritin Mesopotamiyaya müasir Əfqanıstanın Bədəxşan rayonundan və ya Urmiya gölü zonasından gətirildiyi göstərilir. Şübhə yoxdur ki, kassilər dövründə Babilistan şərqlə sıx ticarət əlaqələri saxlamış və oradan çoxlu miqdarda dazurit və başqa mallar almışlar. Bu dövrdə Babilistanda dekorativ tətbiqi sənətdə lazurit və başqa qiymətli və yarımqiymətli geniş istifadə edilməsi, habelə onların geri ixracı bunu sübut edir. Lazuritb yanaşı, Misirə daha çox və çənk arabası göndərilirdi. II Burna-buruaş Exnatona 10 cüt at, 5 çənk arabası göndərmişdi. Amarna məktublarında Babilistanın Misirə göndərdiyi bir sıra başqa malların da da adı çəkilir. Məsələn, II Burna-buruaşın dövründə Misirə çoxlu qiymətli əşya göndərilmişdi. Bunlar əsasən lazurit, gümüş, qızıl, tunc fil sümüyündən bəzəklər və məişət şeylərindən ibarət idi. İstər Babilistan, istərsə də Misir tərəfi yuxarıda adları çəkilən malları bir-birinə hədiyyə göndərdiklərini yazmalarına baxmayaraq, bunun əslində mübadilə məqsədi güddüyü və iqtisadi ehtiyacla bağlılığı açıq göstərilirdi. Amarn məktublarından yuxarıda gətirdiyimiz misallar bunu aydın sübut edir. Xarici ticarəti öz əllərinə alan bu və ya digər ölkənin hökmdarı qarşı tərəfə hədiyyələr göndərərkən onların əvəzində layiqli cavab hədiyyəsi gözləyirdi və daha doğrusu, nə gözlədiyini açıq yazırdı: Deməli, Amarna məktublarında söhbət adı hədiyyə mübadiləsindən deyil, iki böyük dövlət arasında müntəzəm ticarət əlaqələrindən gedir. Təbiidir ki, bu əlaqələr müəyyən beynəlxalq normalara, bir-birinin hüquq bərabərliyini tanımağı tələb edirdi. Ehtimal ki, bu münasibətlər iki dövlət arasında bağlanmış müqavilə ilə tənzim olunurdu. Amarna məktublarında belə bir müqavilənin mövcudluğuna işarə olunurdu. Müəyyən olunmuş normaların hər hansı şəkildə pozulması cavab tədbirləri ilə qarşılanırdı. II burnaburuaşın məktubundan gətirdiyimiz aşağıdakı sətirlər bizcə, məhz bu mənada başa düşülməlidir: "Sənin səfirlərin üç dəfə mənim yanıma gəlmiş, lakin sən onlarla məmə heç bir qiymətli hədiyyə göndərməmisən. Ona görə mən də sənə heç bir qiymətli hədiyyə göndərməmişəm. Nə sən qiymətli bir şey əldə etdin, nə də mən". Exnatona yazdığı bütün məktublarında öz şərəfini və dövlətin mənafeyini uca tutan II burna-buruaşın narazılığının əsas səbəbi bizcə aşağıdakı sətirlərdə aydınlaşır: "Sonra o (II Burna-buruaşın səfıri) dedi ki, mənim qardaşımın ölkəsində hər şey vardır və onun heç bir şeyə ehtiyacı yoxdur (Sənə bildirirəm ki,) mənim də ölkəmdə hər şey vardır və mən də hər bir şeyə ehtiyac hiss etmirəm. Yaxşı münasibətlər bizəşahlardan qalmışdır və bizdə bir-birimizə firavanlıq arzulamışıq. Qoy, bizim aramışdakı bu əlaqələr daha da möhkəm olsun." Bununla II Burna-buruaş özünün Misir fironu ilə bərabər səviyyəli hökmdar olduğunu qabarıq şəkildə nəzərə çarpdırır. II Burna-buruaş Exnatona yenə kiçik hədiyyə 4 mina lazurit və 5 cür at göndərir və çoxlu yaxşı hədiyyələr göndərə bilməməsini yolun çətinliyi ilə su təchizatının pisliyi, havanın istiliyi izah edir. Elə buradaca o, Exnatondan çoxlu yaxşı qızıl göndərməsini xahiş edir. Ticarət əlaqələrinin normal inkişafına mane olan səbəblər təkcə bunlar deyildi. Daha təhlükəli maneə Babilistandan gedən karvanların yolda qarət edilməsi, tacirlərin isə öldürülməsi idi. Belə qarətləri əsasən Misirin nüfuz dairəsində olan Şərqi Aralıq dənizi ölkələrinin hökümdarları edirdilər. Bu da təsadüfi deyildi. Məlum olduğu kimi, Exnaton ölkədə kəskin daxili çəkişmələr şəraitində özünün məşhur dini islahatını həyata keçirirdi. Bu çəkişmələr Misirin hərbi potensialını xeyli zəiflətmişdi. Başı islahata və öz rəqibləri ilə mübarizəyə qarışan Exnaton fəal xarici siyasət yeritmirdi vəəslində Misirdən asılı olan Şərqi Aralıq dənizi dövlətlərini başlı-başına buraxmışdı. Bu dövlətlər arasında daimi ixtilaflar və daxili çəkişmələr hökm sürürdü. Onlar Misir fironuna birbirindən şikayət edir. Hər biri öz qonşusunu Misirə xəyanətdə təqsirləndirirdi. Misir hökmdarı bu şikayətlərə qibtə ediləcək dərəcədə səbirlə yanaşır və adətən heç bir tədbir görmürdü. II Burna-buruaşın sonrakı məktubunda Babilistan tacirlərinin ölümü ilə nəticələnənə daha ağır qarətin xatırlanması fironun öz nüfuz dairəsinə daxil olan ərazilərdə karvan yollarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün ciddi tədbir görə bilmədiyini göstərir və bu, Exnatonun dövründə Misirin beynəlxalq vəziyyətinin mürəkkəbliyini bir daha sübut edir. II Burna-buruaş yazırdı: "mənim Ahu-tabu ilə səfərə çıxan tacirlərim ticarət işləri ilə əlaqədar Kinahiddə ləngimişdilər. Ahu-tabu oradan qardaşımın yanına yola düşdükdən sonra Balumemenin oğlu Şumadda və Akkolu Şaratunun oğlu Şutatna öz adamlarını göndərərək Kinahiddəki Hinnatuni şəhərində mənim tacirlərimi öldürmüş və pullarmı ələ keçirmişlər. Buna görə mən Azzanı (?) sənin yanına göndərmişəm. Ondan soruş və o hər şeyi sənə desin. Kinahhi sənin ölkəndir və onun şahları sənin qullarındır. Mən sənin ölkəndə zorakılığa məruz qalmışam. Onların qarşısını al və qarət etdikləri pulları ödə". Məktubda daha sonra deyilirdi: "Mənim qullarını öldürən adamları isə edam et və onların qanının intiqamını al. Əgər sən bu adamları öldürməsən, onlar yenidən bu işə qayıdacaq. Ya mənim karvanlarımı, ya da sənin səfirlərini öldürəcəklər. Belə olduqda bizim aramızda səfirlərin gediş gəlişi kəsilər vəəgər belə olsa, onda onlar sənə qarşı çıxarlar. " Göründüyü kimi, Exnatonun hakimiyyəti illərində Şərqi Aralıq dənizi ölkələrində Misirin mövqeyinin zəifləməsi Babilistan-Misir ticarət əlaqələrini xeyli çətinləşdirmişdi. Babilistan ticarət karvanlarının qarətində Suriya və Fələstin hakimlərinin iştirakı, onların Ön Asiya ticarətində öz müstəqilliklərini bərpa etmək, Misirin Babilistan və başqa dövlətlərə birbaşa ticarət əlaqələrinə mane olmaq cəhdlərindən irəli gəlirdi. Ehtimal ki, Misirin Babilistanla əlaqələri bu ölkələr üçün daha təhlükəli idi. Hananeylərin Misirdən ayrıla biləcəyini açıqca qeyd edir. Bu məsələ ilə bağlı bir faktı da xatırlatmaq yerinə düşərdi. Hanandılar Misirə qarşı çıxış etmək istərkən kömək üçün məhz Babilistana müraciət etmiş, lakin Kuriqalzudan rədd cavabı almışdılar. Bu Şərqi Aralıq dənizində ağalıq üçün Misirin Babilistanla ittifaqının mühüm əhəmiyyətə malik olduğunu göstərir. E.ə.XVI yüzillikdə Mitanni və Babilistandan asılı vəziyyətə düşən Assuriya XV yüzillikdən başlayaraq, Misirləəlaqələri genişləndirməyə və öz keçmiş qüdrətini bərpa etməyə çalışırdı. Exnatonun müasiri olan I Aşşur Uballitin (e.ə.1365–1330) dövründə Assuriya Mitanni və Babilistanın təhlükəli düşməninə çevrilir. İstər Mitanni, istərsə də Babilistan şahları Misir-Assuriya yaxınlaşmasının və Assuriyanın yüksəlişinin təhlükəli nəticələrini yaxşı görürdülər və ona görə də bu ittifaqa mane olmağa çalışırdılar. II Burna-buruaş Exnatona məktubunda assuriyalıları öz təbəələri adlandırır və tələb edir ki, firon onunla heç bir əlaqə saxlamasın. Tarixi şəraitin mürəkkəbliyinə baxmayaraq, Babilistanla Misir arasında ticarət əlaqələri kəsilmirdi və hətta bu "nigah diplomatiyası" — qohumluq əlaqələri ilə möhkəmləndirilirdi. Amarn yazılarından məlum olduğu kimi, Kadaşman Enlilin bacısı və qızı, habelə II Burna-buruaşın qızı müvafiq olaraq III Amenxotep və Emxatona ərə vermişdilər. Digər tərəfdən Kadaşman-Enlilin III Amenxotepin qızını almaq arzusuna Misir fironuna rədd cavabı vermişdi. Bu fakt əksər hallarda Misir fironunun Babil şahına etinasız münasibəti, ona yuxarıdan aşağı baxmağı ilə izah olunur. Əslində isə bu qədim Misir taxt-tacı varisliyi adəti ilə bağlı idi. Bu adətə görə "taxt-tac yalnız qadın xətti ilə keçirdi. Firon arvadı taxt-tac varisi hesab olunurdu. Taxt-taca istənilən mənşəli adam iddia edə bilərdi. Vəəgər o məlikəyə evlənirdisə, dərhal şah taxtına çıxırdı. Məlikə öz mənşəyinə görə məlikə idi, şah isə ona evləndikdən sonra şah olurdu." Amarna dövründən sonra Babilistanla Misir arasında ticarət əlaqələri zəifləyir, lakin tamamilə kəsilmir. II Ramzesin hakimiyyəti illərində iki ölkə arasında daha bir diplomatik qohumluq əlaqəsinin yarandığı güman edilir. XIX sülalə dövrünə aid sənədlərdə Misirin Babilistandan müxtəlif mallar, xüsusilə at, gümüş, qiymətli daşlar, sürtgü yağı idxal etdiyi göstərilir. E.ə. XIII əsrin başlanğıcında Babilistanla Xett dövləti arasında əlaqələr genişlənir. Misirə və Assuriyaya qarşı hər iki dövlətinin mövqeyini möhkəmlətmək məqsədilə Xett şahı III Xattusili Babil şahı Kadaşman-Turqu (e.ə.1281–1264) ilə qarşılıqlı hərbi yardım haqqında müqavilə bağlayır. Müttəfiqlik borcunun yerinə yetirən Kadaşman-Turqu Misirləəlaqəni kəsmiş və Xett şahına Misirlə müharibə edərsə, piyada qohumlar və cənk arabaların ilə kömək edəcəyini vəd etmişdi. === Mesopotamiya-Misir münasibətləri === Mitanni e.ə. XVI–XIII əsrlərdə Mesopatomiyanın şimal-qərbində indiki Suriyanın şimalında yerləşirdi. Əhalisi hürrilərdən və sami dilli tayfalardan ibarət olmuşdur. Rəsmi dili hürri və akkad dilləri idi. E.ə. XVI əsrdə bu tayfalar Mitanni sülaləsinin başçılığı ilə vahid dövlətdə birləşmişdilər. Güclü ordu yaratmış Mitanni dövləti fəal xarici siyasət yeritmiş, Assuriyanın bir hissəsini, Kiçik Asiyanı, Asiyanı, Suriyanı, Finikiyanı və Fələstini özünə tabe etmişdi. Ölkənin iqtisadiyyatında əkinçilik əsas yer tuturdu. Əkinçilik üçün yağışlar mühüm rol oynayır, geniş çay vadiləri isə süni suvarma sistemlərinin yaradılmasına imkan verirdi. Mitanni ərazisindən Ön Asiya ölkələrinin mühüm ticarət yolları keçirdi. Mitanni dövləti bir çox qonşu ölkələr ilə əlaqələr saxlayırdı. Ell-Amarn məktublarındakı məlumata görə, müxtəlif Mitanni malları Misirə göndərilirdi. Mitanni əhalisi mənşəyinə görə, əsasən hürilərdən ibarət olmuşdur. Mitanni şahları – hətta Hind-ari mənşəli adlar daşıyanlar da, məişətdə hürri və akkad dilində danışırdılar. Akkad dili beynəlxalq ünsiyyət vasitəsi idi. Hürri dövlətlərinin (Arrapxa, Alalax, Uqarit) sosial quruluşlarındakı oxşarlıq, Mitanni cəmiyyətinin də onlardan o qədər seçilmədiyini göstərir. Bizə məlum olan ilk Mitanni şahı I Şuttatnadır e.ə. XVI əsrin sonunda, I Şuttatnadan sonra isə Parattarna şahlıq etmişdir. Mənbələrdən bizə məlum olan Mitanni şahlarının ən qüdrətlisi Saussadattar olmuşdur. Bizə qədər onun yazılı möhürü gəlib çatmışdır: "Saussadattar Parsadattapın oğlu Mitanni şahı". Saussadattar Misir fironlarının XVIII sülaləsinin Asiya yürüşləri dövründəşahlıq etmişdir. Buna baxmayaraq, Mitanninin nüfuzu dairəsinə yuxarı Fəratdan Kilikiyaya, Şimali Suriyadan Assuriya, Nineviya, Arabxah, Kadmuq, İsuv və Alziyə qədər geniş bir ərazi daxil idi. Bu dövrdə Ön Asiyanın siyasi həyatında Misirdən sonra əsas rolu Mitanni oynayırdı. Lakin qüdrətinə və sərvətinə görə Mitanni Misirdən çox geri qalırdı. Ehtimal ki, XVIII sülalənin fironları ilə müharibələr olmasaydı, Mitanni öz qüdrətinin ən yüksək zirvəsində dayanardı. I Tutmosun şahlığından başlayaraq, Misir fironları Suriya və Fələstinə işğalçı yürüşlər təşkil edir, lakin hər dəfə də Mitanni ordusunun müqavimətinə rast gəlirdilər. Bu müharibə Mitanni şahı I Artadamanın dövründə, Misir və Mitanninin dostlaşmasından sonra başa çatdı və bu sülh firon IV Tutmosun Mitanni şahzadəsi ilə nikahına əsasən möhkəmləndi. Mitanni şahı Tuşrattanın IV Amenxotepə məktubunda deyilir: "III Amenxotepin atası IV Tutmos, mənim babam Aptadamaya məktub yazdı və onun qızı atamın (II Şüttarna) bacısını istədi. Beş-altı dəfə məktub yazdı, amma o, qızını vermədi. Yeddinci dəfə məktub yazandan sonra o, (Artadama) qızını verdi." Bu hadisələr Mitanni və Misirin Şərqi Aralıq dənizi hövzəsi ərazisi uğrunda illərlə davam edən mübahisəsinə son qoydu. Ərazi bu iki dövlətin nüfuz dairələrinə bölünür. Şimal hissəsi Mitanninin, cənub hissəsi isə Misirin nüfuz dairəsinə daxil olur. Qeyd etmək lazımdır ki, III Amenxotep Mitanni şahı II Şuttarnaşm qızı Kelu-Xəbəyə evləndikdən sonra Misir və Mitanninin siyasi əlaqələri daha da möhkəmləndi. Mitanni dövlətinin Xet şahı I Suppiliuma ilə müharibəsi dövründə Mitanni şahı Tuşiratta Misir fironuna birinci məktubunu yazır: "Misir şahına, qardaşıma sənin qardaşından, mən sağ-salamatam. Sənə, bacım KelluXebeyə, sənin evinə, sənin arvadlarına, oğullarına, əyanlarına, orduna, atlarına, döyüş arabalarına və ölkənə əmin-amanlıq arzulayıram. Sən mənim atamla yaxşı münasibətdə olmusan. Mənim atam səni sevirdi, sən də mənim atamı. Buna görə də o, mənim bacımı sənə verdi. Kim mənim atamla belə yaxın olub? Bütün Het düşmən kimi mənim ölkəmə hücum etdi. Mən onları darmadağın etdim. Onlardan heç biri öz ölkəsinə qayıtmadı. Mən sənə döyüş arabası iki at, Het hərbi qənimətindən 1 oğlan və 1 qız göndərmişəm. Qardaşıma isə hədiyyə olaraq 5 döyüş arabası və 5 qoşqu atı göndərmişəm. Bacım Kelu Xebeyə hədiyyə olaraq bir cüt qızıl boyunbağı, bir cüt qızıl sırğa vəətriyyatla dolu daş qab göndərmişəm. Səfir kimi Kelsiyə və Tunibivrini göndərmişəm. Qoy qardaşım onları tez buraxsın ki, qardaşımın salammı eşidim və fərəhlənim. Qoy qardaşım mənimlə dostluğu möhkəmlən-dirsin və öz səfirlərini yanıma göndərsin ki, onlar mənə qardaşımdan salam gətirsinlər və mən bunu eşidim." Ell-Amarndakı məktubdan məlum olur ki, III Aminxotep öz səfirini Mitanniyə göndərmiş və Turşattanın qızı Tadu-xebanı istəmişdir. Turşatta fironunun xahişi ilə cavab olaraq yazmışdı: "böyük şaha, Misir şahına, mənim qardaşıma. Turşatta, böyük şah, Mitanni şahı, sənin qardaşın. Mənim qardaşım səfiri Maneni mənim yanıma göndərdi. Dedi: Qoy qardaşım öz qızını mənə arvad olmaq üçün göndərsin və o, Misirin xanımı olsun. Mən qardaşımın ürəyini kədərləndirmədim və dedim: "Mən razıyam." qardaşım istədiyi kimi mən onu Maneyə göstərdim, Mane onu görən kimi çox xoşhal oldu". Misir səfirləri bir neçə dəfə hədiyyələrlə Mitanni sarayına gəldilər. Nəhayət, Turşatta məmnun oldu və qızını çox böyük cehizlə Misirə göndərdi. Cehiz əsasən qızıl — bəzək əşyalarından, bürünc, parça — paltar, ətriyyat yağı, döyüş arabaları, atlar, qullar, lazurit, və müxtəlif növ qiymətli daşlardan ibarət idi. Nigah III Aminxotepin hakimiyyətinin 35 və ya 36-cı ili oldu. Misir taxt-tacına IV Aminxotep sahib olandan sonra Turşatta hədiyyə olaraq ona qiymətli əşyalar göndərdi və xatırlatdı ki, o, Mütaniyə hələ III Aminxotepin onun üçün hazırladığı iki qızıl heykəlciyi göndərməlidir. III Aminxotep Mitanniyə az miqdarda hədiyyə göndərdi və hətta qızıl heykəlciklərin yerinə ağacdan düzəldilmiş və üzərinə qızıl çəkilmiş heykəlciklər göndərdi. Tell-Amarna yazışmalanndan məlum olur ki, III Aminxotepəərə getmiş Mitanni şahzadəsi Tadu- Xeba, sonra onun oğlu III Aminxotepin arvadı oldu. III Aminxotepin və IV Aminxotepin sarayının təsviri göstərir ki, bütün hərəmxana qadınları baş hərəmin xidmətçiləri idilər. Güman ki, firon ayrı-ayrı vaxtlarda məlikənin xidmətçiləri, o cümlədən əcnəbi şahzadə xanımlarla birgə yaşamaq hüququndan istifadə edirdi. Bu şahzadə xanımlar sarayda, atalarının Misirə lazım olan siyasi istiqamətlərdə fəaliyyətini təmin etmək üçün girov kimi saxlanılırdılar və faktik olaraq fironunun arvadları deyildilər. Yeni firon sələfinin bütün saray heyətinin, həmçinin aralarında Tadu-Xeba olan mərkənin əsil-nəcabətli xidmətçilərinin varisi oldu. Turşatta onu yenə də yeni fironun "arvadı" hesab edirdi, amma Misir mənbələrindən məlumdur ki, I Aminxotepin bir baş arvadı (Nefertiti) və bir rəsmi kənizi (Kiya) olmuşdur. Bu Misirlə Mitaninin əlaqələrinin nə qədər birtərəfli olduğunu göstərir, hərçənd ki, Tuşrattanın məktublarına əsasən belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, bu dövlətlər bərabərhüquqlu olmuşlar. === Misir-Assuriya əlaqələri === Misirin diplomatik əlaqələr saxladığı Ön Asiya dövlətlərindən biri də Assuriya idi. E.ə.XV əsrdə və XIV əsrin birinci yarısında Assuriya Mitanni və Babildən asılı vəziyyətdə idi. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, e.ə. 360-cı ildə Xet hökümdarı Suppiluliumas Mitanniyə ağır zərbə endirmişdir. Elə bu dövrdən başlayaraq Assuriya tədricən güclənir və Ön Asiya siyasətində mühüm rol oynamağa başlayır. Assuriya şahı I Aşşuruballit (e.ə.1365–1333-cü illər) Misirlə diplomatik əlaqələr yaradır. Amarna arxivində onun Misir fironu IV Amenxotepə göndərdiyi bir neçə məktub qalmışdır. Məktubların birində o yazırdı: "Səni görmək üçün yanına göndərdiyim elçimi mehriban qarşıla. Qoy o, səni görsün və geri qayıtsın. Qoy o, sənin və sənin ölkənin arzusunu öyrənsin". I Aşşuruballit IV Amenxotepə göndərdiyi başqa bir məktubunda onun elçisinin Misirdə ləngidilməsi ehtimalı ilə bağlı olaraq yazırdı: Qoy mənim elçilərim sənin ölkəndə ləngidilməsinlər. Nə üçün elçilər yad torpaqda qalmalıdırlar. Əgər onlar yad torpaqda qalarsa vəşah bundan fayda görürsə, onda qoy qalsınlar və orada ölsünlər. Əgər şah bundan fayda götürmürsə onda nə üçün bizim göndərdiyimiz elçilər yad torpaqda ölməlidirlər?" İstər Mitanni şahı, istərsə də Babil şahı assuriyalıları öz təbəələri hesab edirdilər və Misir fironunun Assuriya elçilərini qəbul etməsinə etirazlarını bildirmişdilər. Lakin Xet dövləti ilə ziddiyyətlərin tədricən kəskinləşdiyi bir dövrdə Misirin Ön Assuriyada yeni müttəfiqə ehtiyacı var idi. Buna görə də Misir fironu göstərilən etirazlara baxmayaraq Assuriya ilə müstəqil əlaqələr yaratmışdı. Tezliklə Assuriya dövləti Xet şahlığı ilə birlikdə Ön Assuriyada Misirin ən güclü rəqiblərindən biri olan Mitanni dövlətinin varlığına son qoydu və onun torpaqlarmı öz aralarında böldülər. Beləliklə, Şərqi Aralıq dənizi rayonları uğrunda mübarizədə Misir Het dövləti ilə üzbəüz qaldı === Misir-Xet (Het) əlaqələri === Yeni Şahlıq dövründə Xet dövləti xeyli yüksəlmiş və qüdrətli bir dövlətə çevrilmişdir. Kiçik Asiyada öz mövqelərini möhkəmlətdikdən sonra Xet şahlığı cənuba doğru irəliləyir və Simali Suriyada böyük nəticələr əldə edirdi. Hetlərin müəyyən zaman zəifləməsindən istifadə edən Mitanni Fəratdan qərbdə, əsasən də Şimali Suriyada müvəffəqiyyət qazanmışdır. Xet şahı I Suppiluliumas Mitanninin qüdrətinə son qoydu. Xet qoşunları yuxarı Fəratdan keçərək kiçik hürri şahlıqlarmı məğlub edir və Mitanninin paytaxtı Başşkanini darmadağın edirdi(Daha ətraflı MİTANİ məqaləsində). Suppiluliumasm Şimali Suriyaya müvəffəqiyyətli yürüşləri nəticəsində Mitanni Fəratdan qərbdəki torpaqlarını itirdi. Bu dövrdən Şimali Suriyada Hetlərin uzunmüddətli ağalığı başlayır. Supiiluliumasın dövründə Xet dövləti ilə Misir arasında münasibətlər yaxşı idi. Buna əsasən Supiiluliumasın firon Exnatona taxt-taca çıxması münasibətilə yazdığı təbrik məktubunu göstərmək olar. Lakin xetlərin Suriyada apardığı siyasət onların Misir ilə toqquşmasına gətirib çıxardı. Xet dövləti öz hakimiyyətini cənuba doğru genişləndirməkdə davam etdirdi. Gənc firon Tutanxamon isə Misirin düşmənləri ilə yalnız əcnəbi tələbələrin şikayəti dözülməz olduqda müharibə aparırdı. Gənc Firon məişət əşyalarının üzərində suriyalı və efiopiyalı əsirlərin, onlar üzərində qələbənin təsvirlərini çəkdirməyi sevirdi. Lakin onun qələbələrinin nə dərəcədə olduğunu demək çətindir. Tutanxamonun keçmiş ənənələrinin bərpa edilməsinə həsr edilmiş təntənəli yazısında deyilir: "Ordu Suriya Fələstinə Misirin sərhədlərini genişləndirmək üçün göndərilirdisə də heç bir müvəffəqiyyət əldə edilmirdi". Əslində söhbət sərhədlərin genişləndirilməsindən və ya əvvəlki sərhədlərin qorunmasından yox, Het dövləti tərəfindən hələ tutulmamış Suriya — Fələstin torpaqlarının qorunmasından gedirdi. Tutanxamon təxminən on səkkiz yaşında ikən vəfat etdi. Tutanxamonun dul qalmış arvadı Anxesenpaamunun bu zaman 17–16 yaşı vardı. Öz təbəələrindən heç biri ilə evlənmək istəməyən Anxesenpaamun Het şahı Suppiluliuması, oğlunun ona ər olmaq üçün verməsi haqqında müraciət edir. Anxesenpaamunun Suppiluliumasa iki məktubu Het tarixi xronikasında, onun oğlu II Mursilis tərəfindən söylənən "Suppiluliumasm əməlləri"ndə göstərilir. "Suppiluliumasm əməlləri" boğazgöydə, gil lövhələr üzərindəki mixi yazılı mətinlərdə tapılmışdır. Burada Anxesenpaamunun məktubları haqqında yazılır: "Mənim atam aşağıda, Karkəmiş ölkəsində olan zaman Lupakkas və Tarhuntasalması irəliyə, Amka ölkəsinə göndərdi. Onlar Amka ölkəsinə hücum etmək üçün getmişdilər və onlar əsirləri, öküzləri və qoyunları mənim yanıma gətirmişdilər. Misirlilər Amkaya hücumu eşidəndə çox qorxdular. Elə bu vaxt onların ağası Nibhururias (Tutanxamon) vəfat etdi və buna görə də Misirin məlikəsi Dahamunaus (Anxesenpaamun) mənim atama qasidlə məktub göndərdi. Məktubda o, yazırdı: "Mənim ərim vəfat edib, oğlum isə yoxdur. Deyillər ki, sənin çoxlu oğulların var. Əgər sən onlardan birini mənə versən o mənim ərim olar. Mən heç vaxt öz nökərimi seçib özümə ər etməyəcəm. Mən belə biabırçılıqdan qorxuram". Mənim atam bunu eşidəndə böyük əyanları məşvərətə çağırdı və ona belə dedi: "Bütün həyatım boyu mənim başıma heç vaxt belə hadisə gəlməmişdir". Bundan sonra mənim atam saray işlərini idarə edən Hattusasitisi belə bir əmirlə Misirə göndərdi: "Get, bu xəbərin həqiqi olub-olmadığı haqqında mənə xəbər gətir". Yazda Hattusatisis Misir qasidi səfir Hani ilə birlikdə Misirdən qayıtdı. Misir məlikəsi atamın sorğusuna cavab olaraq belə yazırdı: "Nə üçün sən deyirsən ki, bu işdə onlar məni aldadırlar. Əgər mənim oğlum olsaydı, mən özümün və öz ölkəmin düşdüyü biabırçılıq haqqında yad ölkəyə yazardımı? Sən Mənə inanmadın və hətta bunu belə dedin. Mənim ərim vəfat etmişdir, oğlum isə yoxdur. Mən heç vaxt öz xidmətçimə ərə getmərəm. Mən başqa heç bir ölkəyə yazmamışam. Mən yalnız sənə yazmışam. Deyilənlərə görə, sənin çoxlu oğlanların var onlardan birini mənə ver. O, mənim üçün ər, Misirdə isə şah olacaq". Beləliklə, mənim atam açıq ürəkli olduğu üçün o, qadına güzəştə getdi və oğlunun işi haqqında düşünməyə başladı. Hata sonra Suppihıliumas Misir səfiri Haniyə dedi: "Mən sizə qarşı dost münasibəti bəsləyirdim. Lakin gözlənilmədən siz mənə pislik etdiniz. Siz misirlilər mənim hürri şahımdan azad etdiyim Kinza (Kade) adamlarına hücum etdiniz. Mən bunu eşitdikdə qəzəbləndim və öz şəxsi dəstələrimi və kənd arabalarımı irəli göndərdim. Onlar sizin ərazinizə Amkaya hücum etdilər. Mən sizin ölkə Amkaya hücum etdiyim vaxt görünür, siz qorxuya düşürdünüz və mənim oğlum haqqında xahişlə mənə müraciət etdiniz. O, beləliklə, girov olacaqdı və siz onu şah etməyəcəksiniz". Cavabında o mənim atama dedi: "Ey mənim atam, bu bizim ölkə üçün biabırçılıqdır. Əgər şahın oğlu olsaydı, məgər bir özgə ölkəyə gəlib özümüz üçün ağa xahiş edərdiniz? Nəzərə al ki, biz heç bir başqa ölkəyə getməmişik. Biz yalnız sənin ölkənə gəlmişik. İndi isə, bizim ağamız, öz oğlunu bizə ver". Daha sonra mənim atam keçmişdə Tufan allahı Teşubun Hatti övladlarını Misirə aparıb çıxarması və onları misirli etməsi, Misir və Hatti ölkəsi arasında müqavilə bağlanması və sonralar onların həmişə bir-biri ilə dost olması haqqında müqavilənin mətni olan lövhəni gətirməyi xahiş etdi. Həmin mətni bərkdən onun qarşısında oxuduqdan sonra mənim atam belə dedi: "Ən qədim vaxtlardan hatti ölkəsi və Misir dost olmuşlar və indi də bu bizim mənafeyə uyğundur". Mətnin sonundakı sözlərdən məlum olur ki, Suppiluliumas oğlunu Misirə göndərməyə razılıq verir. Lakin, Suppiluliumasın oğlu Sanlansas Misir sarayında bir qrup əyan tərəfindən qəsd yolu ilə öldürülür. Bununla da Anxesenpaamunun Xet şahzadəsini özünə ər və firon etmə cəhdi boşa çıxır. Məlum olduğu kimi, Xet dövlətinin Suriyaya işğalçılıq yürüşləri firon Exnatonun dövrünə təsadüf edir. Exnatonun islahatlara başı qarışması və xarici siyasətdəki səhvləri Misirin Suriya -Fələstin torpaqlarının Xet dövləti tərəfindən tutulmasına gətirib çıxartmışdı və Misirlə Xet arasında toqquşma baş vermişdi. Şahzadə Sanpansas öldürüldükdən sonra Suriyada hərbi əməliyyatlar yenidən başlandı. Suppiluliumasın oğlu Arpuvandasın başçılığı ilə Xet dəstələri yenidən Amka ölkəsinə soxuldular. Bir müddət sonra Xet ordusunda Misir əsirlərindən yayılmış taun epidemiyası baş vergi, və Xet ordusu hücumu dayandırmağa məcbur oldu. Tezliklə Suppiluliumas özü də taun xəstəliyindən öldü. Bu hadisələrdən üç il sonra Misir taxt-tacına Xoremxeb sahib oldu. Xoremxebin şahlığı dövründə Misirin beynəlxalq mövqeləri xeyli möhkəmləndi. Onun müharibələri haqqında məlumat o qədər də çox deyil. O, Efiopiya və Suriyaya yürüşlər etmişdir. Suriyaya girərkən firon Xet şahlığı ilə toqquşmaya bilməzdi. Fironun məğlub etdiyi şəhərlərin və ölkələrin siyahısında Fələstin və Suriya şəhərləri, Şimali Finikiyada Uqarit və nəhayət, Xet şahlığı və Cənubi Anadoluda Artsava ölkəsinin adı vardır. Lakin firon şimalda öz uğurlarmı möhkəmlədə bilmədi. Suriyada Misir hökmranlığını bərpa etmək XIX sülalənin üzərinə düşdü. Bu sülalənin ilk fironu Xoremxebin varisi I Ramses sonra isə I Seti oldu. I Seti şahlığının əvvəllərində Suriya -Fələstinə yürüşə başlayır. I Setinin yürüşünün bilavasitə məqsədi Fələstinin sakitləşdirilməsi idi. Misirin şimal torpaqları olan Fələstində hərcmərclik hökm sürürdü və bunun başlıca səbəbkarı köçəri tayfalar idilər. Onlar firona qarşı qiyama səbəb olur, bir-biri ilə müharibə aparır və ölkədə nizamsızlıq yaradırdılar. Fələstin məsələsində Setinin siyasəti III və IV Amenxoteplərdən fərqli olaraq uzaqgörənliklə həyata keçirilirdi. Arxada sakitləşdirilməmiş Fələstin ola-ola Xet şahlığı ilə mübarizə aparmaq qorxulu idi və buna görə də firon Fələstini susdurdu. Buna baxmayaraq, Fələstinin sakitləşdirilməsi hələ XVIII sülalənin "dünyəvi" dövlətinin bərpa edilməsi demək deyildir. Növbədə Suriyada ağalıq edən Xet şahlığı və ondan asılı vəziyyətdə olan Amuru dururdu. I Setinin Xet dövləti ilə müharibəsi həm də ondan asılı vəziyyətdə olan Suriya şahlıqları ilə müharibə idi. Fironun qələbə yazılarında onun Xet torpağından qiyamçı ölkələri məhv edib suriyalıları qıraraq qayıtmasından danışırlar. Firon Xet şahlığının hakimiyyətində olan və Suriya şəhərlərindən ən başlıcası Amurrun darmadağın edəndən sonra Kadeş şəhərini tutdu. Het dövləti və onun müttəfiqləri ilə müharibə Misir üçün uğurlu oldu. Fiv şəhəri şahın Amon silahına hədiyyə kimi gətirdiyi Anadolu və Suriya əsirləri və müxtəlif növ qiymətli əşyalarla doludur. Fironun məğlub etdiyi xalqlar və tutduğu şəhərlər arasında Fələstin və Cənubi Finikiya şəhərləri, orta Suriyada Kadeş, Kata, Ullaza, Nahrima, Tunib var idi. Xet mixi yazılı mənbələrindən məlum olur ki, Suriyadakı Amuru şahlığı Misirin tərkibinə daxil edilmişdir, yəqin ki, müəyyən vaxt Misir dövlətinin tərkibinə Oroit çayı üzərindəki Kadeş şəhəri də daxil edilmişdi. Onun oğlu və varisi II Ramses bütün qələbələrinə baxmayaraq özündən əvvəlki şahlığının sərhədlərinin şimal hissəsini saxlaya bilmədi. Misirlə Xet şahlığının müharibəsi II Ramsesin hakimiyyətinin 5-ci ili (e.ə. 1300-cü il) başlandı. Bu ilin hərbi əməliyyatlarmı firon özünün "ikinci qalibiyyətli yürüşü" hesab edirdi. Misir yazılarının birində deyilir ki, şimal xalqları əlahəzrətin "sərhədlərinə hücum etmək üçün" gəlmişdilər. Hər halda onu Xet dövlətinin fitnələri məcbur etsələr də hücum edən tərəf firon özü olmuşdur. Bütün hadisələr Kadeş yaxınlığında baş vermişdi. Yadımıza salaq ki, I Setilin vaxtında Kadeş Misir dövlətinin tərkibinə daxil edilmişdir, Ramsesin hakimiyyətinin 5-ci ili onun Misirə düşmən ittifaqın tərkibində olması bu ərəfədə onun Misirdən qoparıldığını göstərir. Xet şahı Muvattalis Misir ordusu ilə açıq döyüşdən çəkinirdi. Onun ordusu o dövrə görə çox saylı (28 min döyüşçü və 6 mindən çox at) olsa da, nizamsız idi və əsasən muzdlulardan ibarət idi. Ordunun əsasını Xet dövlətinin döyüşçüləri təşkil edirdilər. Lakin onlardan başqa orduda öz qala bütün Anadolu və Suriya şahlarının nümayəndələri var idi: Artsava, Luka, Kussuvadna, Aravana, Fəpətboyu, Suriya, Kapkemiş, Amino, Uqarit, Nuxaşik, Kadeş köçəri tayfalar və s. Bu müttəfiqlərin hər biri öz hökmdarlarının başçılığı ilə hərəkət edirdi və bu orduya rəhbərlik etmək Muvattalist üçün çox çətin idi. Belə nizamsız ordu ilə mütəşəkkil Misir ordusuna qalib gəlmək çox çətin idi. Sonrakı 16 illik mübarizə göstərdi ki, Xet ordusu açıq döyüşdən çəkinir daha çox Suriya qalalarında otururdu. Hətta Kadeş yaxınlığındakı döyüşün də gedişi göstərirdi ki, Xet şahlığı hərbi gücdən çox hiylə ilə qalib gəlməyə ümid bəsləyirdi. Mənbələrdən məlum olur ki, Ramses Kadeş şəhərini tuta bilmir. Rəqiblər bir-birinə güc gələ bilmədilər və gözlənildiyi kimi, Xet şahı Muvatalis firona sülh təklif etdi. Bu haqda Kadeş yaxınlığındakı döyüş haqqında yazılmış povestdə məlumat vardır. Burada Xet nümayəndələrinin məktubla Ramsesin yanına gəlməsi, misirlilərin hərbi müşavirəsi və fironun düşmənin xahişinə "xeyirxahlıqla mərhəmət" göstərməsi haqqında yazılır. Ramsesin şahlığının 8-ci ili Misir ordusu yenidən Suriya — Fələstinə yürüş edir. Misir ordusunun zərbələri altında Fələstin qalaları və tayfaları məğlub olurdular. Ramsesin qələbə abidələrində cənubda Aşkelon, Ölü dənizdən şərqdə Moav, Finikiyada Akka, Livanın cənub sərhədi yaxınlığında yaxınlığında İenam və onlarla naməlum torpaqlar göstərilir. Müharibə Xet dövlətinin ərazisində keçdi və firon Amuru ölkəsindəki Dapur qalasına yaxınlaşdı. Firon qalanın alınmasında şəxsən iştirak etdi və Xet qoşunu məğlub edildi. Mixi yazılı mənbələrdəki məlumata görə, nəticədə yenə də Şimali Suriya və hətta Amuru şahlığı Xet şahlığının əlində qaldı. II Ramsesin hakimiyyətinin 21-ci ili sülh bağlanmasının mümkünlüyünü misirlilər düşmən qüvvələrinin tamamilə gücdən düşməsi ilə izah edirdilər. Misirin güzəştə getməsi haqqında isə belə bir fərziyyə irəli sürmək olar. Yeni Şahlıq fıronları Suriya-Fələstin təbəələrindən xərac alırdılar. Xəracın ağırlığı həmişə qiyamçı əfvalruhiyyəyə səbəb olurdu. Suriya -Fələstin torpaqlarına uzaqdan — uzağa sahiblik etmək orada güclü rəqib olmadığı halda mümkün idi. Misirin belə bir rəqibi güclənmiş Het dövləti oldu. II Ramses dövründə Misirin Xet şahlığı ilə münasibətləri [[III Tutmos]] dövrünün Misirin Mitanni ilə münasibətlərini xatırladırdı. Fərq bunda idi ki, Xet şahlığı Mitannidən xeyli güclü idi. Mitanni şahını öz ölkəsində məğlub etmək olardı və Suriyadan əl çəkməyə məcbur etmək olardı. Xet dövlətini məğlub etməyə isə Misirin gücü çatmadı və 16 illik üzücü mübarizədən sonra Ramses başa düşdü ki, Fələstin və Suriyanın bir hissəsinə yalnız şimaldakı işğallardan imtina etdikdən sonra yiyələnmək olar. Mənbələrin məlumatına görə, Misirlə Xet çarlığı arasında sülh müqaviləsi II Ramzesin çarlığının 17-ci ilində — e.ə. 1280-ci ildə imzalanmışdır. Müxtəlif ədəbiyyatlarda fərqli tarixə də rast gəlmək mümkündür. Sülh müqaviləsi II Ramses ilə Muvatallisin varisi III Hattusilis tərəfindən bağlandı. Bu müqavilə sülh, qardaşlıq, xarici təcavüzün və daxili siyasi konfiliktlərin dəf edilməsindəəməkdaşlıq haqqında məlum olan ən qədim müqavilələrdən biridir. II Ramsesin şahlığının 21-ci ilin qışın əvvəlində Xattusilisin səfiri, misirli tərcüməçinin müşayiəti ilə fironun paytaxtı Per — Ramses şəhərinə gəldi və Misir şahına öz hökmdarı adından üzərində müqavilənin mixi yazılı mətni olan gümüş lövhəciyi təqdim etdi. Bu lövhəcikdən müqavilə Misir dilənə tərcümə edildi və sonradan Misir heroqrifləri ilə daş üzərinə həkk edildi. Müqavilənin qısa mətni belədir: "Qoy gələcəkdə, əbədiyyətə qədər tanrı Misirin böyük hökmdarı və Xet ölkəsinin böyük hökmdarı arasında bu müqaviləyə uyğun olaraq düşmənçilik yaranmasına imkan verməsin. Qoy Het ölkəsinin böyük hökmdarının övladları Misirin böyük hökmdarı Ramses Meriamunun övladları ilə qardaş olsunlar və sülh şəraitində yaşasınlar. Qoy Misirin böyük hökmdarı Ramses hər hansı bir yeri tutmaq məqsədi ilə heç vaxt Xet ölkəsinə hücum etməsin". Müqavilənin mətnində daha sonra deyilirdi: Əgər hər hansı bir düşmən Misirin böyük hökmdarı Ramsesin torpaqlarına hücum edərsə və o, Xet ölkəsinin böyük hökmdarına "Mənimlə düşmənə qarşı qalibiyyətli qoşununla birgə çıxış et deyə müraciət edərsə, Xet ölkəsinin böyük hökmdarı gələcək və onun düşmənlərini darmadağın edəcək. Və əgər Xet ölkəsinin böyük hökmdarı şəxsən özü gəlmək istəməsə, o, ləngimədən öz piyada və cəng arabalarından ibarət qoşunu göndərəcək və onlar onun düşmənlərini darmadağın edəcək. Əgər Misirin böyük hökmdarı Ramses Meriamun öz xidmətçilərinə qəzəblənərsə və ya onlar Ramsesə qarşı hər hansı bir çıxış edərlərsə və o, onları darmadağın enmək istəyərsə Xet ölkəsinin hökmdarı onunla birlikdə olacaq və Ramsesin qəzəblənməsinə səbəb olanların hamısını məhv edəcək. Əgər hər hansı bir düşmən Xetin böyük hökmdarının torpaqlarına hücum edərsə və o, Misir ölkəsinin böyük hökmdarına müraciət edərsə, Misir ölkəsinin böyük hökmdarı gələcək və onun düşmənlərini darmadağın edəcək. Əgər böyük Xet hökmdarının qulluqçuları ona qarşı qalxarlarsa, onda, Ramses Meriamun da müqaviləyə uyğun olaraq onunla birlikdə olacaq. Vəəgər Xet ölkəsinin hökmdarı "Mən öldükdən sonra qoy, Ramses Meriamun böyük Xet hökmdarının varisinə köməyə gəlsin, " — deyərsə onda, o gəlsin. Əgər hansı bir əyan Misir torpağından Xet ölkəsinin hökmdarının yanına qaçarsa və yaxud Ramses Meriamuna tabe olan Asiyadakı hər hansı bir şəhər ondan ayrılarsa və o, Xet hökmdarına müraciət edərsə qoy, böyük Xet hökmdarı onları qəbul etməsin vəəmr etsin ki, onları ağaları Ramses Meriamuna qaytarsınlar. Və əgər hər hansı bir əyan Xet ölkəsindən qaçaraq böyük Misir hökmdarı Ramsesin yanına gələrsə yaxud hər hansı bir şəhərli, hər hansı bir kəndli… Ramsesin yanına gələrsə, qoy, Ramses onları qəbul etməsin vəəmr etsin ki, onları Xet hökmdarına qaytarsınlar. Əgər Misir torpaqlarından I, 2 və ya 3 adam qaçarlarsa, və Xet hökmdarın yanma gələrlərsə, qoy, Xet hökmdarı onları tutsun və böyük Misir hökmdarına qaytarmağı əmr etsin. Ramses Meriamuna qaytarılacaq adama gəldikdə isə qoy, ona qarşı bu cinayətlə bağlı heç bir iş qaldırılmasın. Qoy, onun evini, arvad və uşaqlarını məhv etməsinlər, qoy, onun özünü öldürməsinlər. Qoy onun gözlərinə, qulaqlarına, ayaqlarına xətər yetirməsinlər. Qoy ona qarşı hər hansı cinayətə görə də iş qaldırmasınlar. Eyni qaydada Xet ölkəsindən adamlar, fərdi yoxdur, I, 2 və ya 3 nəfər olsun, qaçıb böyük Misir hökmdarının yanına gələrlərsə, qoy böyük Misir hökmdarı Ramses onları tutsun və böyük Xet hökmdarına qaytarmağı əmr etsin və qoy böyük Xet hökmdarı da onların cinayətləri ilə bağlı heç bir iş qaldırmasın, evlərini, arvad və uşaqlarını məhv etməsin, özünü öldürməsin, qulaqlarına, ağzına, ayaqlarına heç bir xətər gətirməsin, ona qarşı başqa bir cinayət işi qaldırmasın". Müqaviləni nəzərdən keçirdikdə görürük ki, heç bir bənddə Misirlə Xet şahlığının sərhədindən danışılmır. Amma bütün məlumatlara görə aydın olur ki, II Ramses Misirin Asiya torpaqlarını genişləndirə bilmədi. Suriya və Finikiyanın çox hissəsi xetlərin, yalnız Cənubi Finikiya, Cənubi Suriya və Fələstin Misirin nüfuz dairəsində qaldı. == İqtisadiyyat == Bir çox dillərdə işlənən "Eqipet" sözü Misir dövlətinin qədim paytaxtı Xikupta şəhərinin (Xet-Ka-Ptax — "Ka-Ptaxın evi", yun. — Memfis) adından götürülmüşdür. Yunan dilinə bu söz '''"Ayqyuptos"''' kimi daxil olmuş, oradan isə digər Avropa dillərinə keçmişdir. Misirlilər özləri ölkələrini "Ta Kemet" – "Qara torpaq" adlandırırdılar. Herodota görə, ''"Misir Nilin töhfəsidir"''. Çünki Nilsiz Misiri təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Nil vadisini əhatə edən dağlar da müxtəlif daş növləri ilə zəngin idi. Misirin özündə metal yox idi. Metal qonşu vilayətlərdən gətirilirdi; Sinay yarımadasından mis, Nilə Qırmızı dəniz arasındakı səhradan qızıl, Qırmızı dənizin sahillərindən sink və qurğuşun əldə edilirdi. Gümüş və dəmir isə Kiçik Asiyadan gətirilirdi. Əsrlər boyu yayın başlanğıcında yağan yağışların hesabına Nilə tökülən sular artdığından daşqınlar başlayır. Daşqından sonra vadidə torpaq həm çox rütubətli olur, həm də qalın lay halında qara və çox məhsuldar lillə ötürülürdü. Təsadüfi deyildir ki, bütün bunlara görə Qədim Misiri Qara torpaq adlandırırdılar. Qədim misirlilər qumluq və bataqlıqlarla həmişə mübarizə aparmışlar. Misirlilərin başlıca məşğuliyyəti əkinçilik olmuşdur. Bunlardan əlavə arıçılıq, maldarlıq və digər sənət sahələri də inkişaf etmişdir. Ümumiyyətlə, insanların əməyi Nil vadisinin simasını köklü surətdə dəyişdirmişdir. Misir yaşayış üçün, demək olar yararlı olmayan bir yerdən, artıq b.e. əvvəl IV minillikdə əhalisi sıx olan bir ölkəyə çevrilmişdir. Elə həmin dövrdən başlayaraq Misirdə quldarlıq, onun ardınca da quldarlıq dövləti yaranmışdır. Misir fironların – padşahların hakimiyyəti altına düşdü. Padşahlardan biri Misirin şimalını – bütün deltanı, digəri isə ölkənin cənubunu – Nil çayının vadisini özünə tabe etmişdi. Misirdə həndəsə, astronomiya, təbabət inkişaf etmişdir. Onlar təqvim yaratmışdılar. Bir daşqından o biri daşqına qədər olan vaxt il hesab olunurdu ki, onu da on iki aya bölürdülər. Onların hesablamasına görə, il 365 gündən ibarət idi. Gündüzü və gecəni onlar 12 saata bölürdülər. Misirdə günəş və su saatı ixtira edilmişdir. Ümumiyyətlə, elmi biliklər kənd təsərrüfatının, sənətkarlığın, tikinti işinin, gəmiçiliyin, ticarətin yüksəlməsinə böyük kömək etmişdir. Yazı biliklərin, bədii əsərlərin qorunub saxlanmasına, onların nəsillərdən nəsillərə, bir xalqdan başqa xalqlara keçməsinə imkan vermişdir. == Din == {{əsas|Qədim Misir dini}} == Həmçinin bax == * [[Qədim Misir tanrıları]] * [[Qədim Misir tanrılarının siyahısı]] * [[Qədim Misir mifologiyası]] * [[Qədim Misir təqvimi]] * [[Qədim Misir memarlığı]] * [[Qədim Misir mədəniyyəti]] * [[Qədim Misir ədəbiyyatı]] * [[Qədim Misir dini]] * [[Qardiner siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == '''Rus dilində''' {{Siyahı sütunlarla|2| # И. С. Кацнельсон. Войны и рабовладение в Египте. — ВДИ, 1951 # Военная история древнего Египта # Том II Москва Издательство академии наук СССР,1959 # Глебкин В.В. Мир в зеркале культуры. Ч.1. История древнего мира. - М.: Добросвет, 2000. # История древнего мира / Под редакцией И. М. Дьяконова, В. Д. Нероновой, И. С. Свенцицкой. — М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука».История древнего мира. — Т. 1. Ранняя древность . — С. 97. # Египет Древний // Советская военная энциклопедия / под ред. Н. В. Огаркова. — М.: Воениздат, 1979. — Т. 3. — 678 с. — (в 8-ми т). — 105 000 экз. # Брэстед Дж. История Египта с древнейших времен до персидского завоевания. — М., 1915. # Древние цивилизации. — М., 1989, Глава III 37. # Котрелл Л. Во времена фараонов. — М., 1982. # Масперо Г. Египет. — М., 1915. # Нуреев Р. М. Глава 1. Древний Египет // Всемирная история экономической мысли: В 6 томах / Гл. ред. В. Н. Черковец. — М.: Мысль, 1987. — Т. I. От зарождения экономической мысли до первых теоретических систем политической жизни. — С. 35-50. — 606 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-244-00038-1. # Перепелкин Ю. Я. История Древнего Египта .— СПб.: «Летний сад», 2000. ISBN 5-89740-011-3 # Рэй Дж. Д. Египет в период с 525 до 404 г. до н. э. // Кембриджская история древнего мира. Т. IV: Персия, Греция и Западное Средиземноморье ок. 525—479 гг. до н. э. М., 2011. С. 309—346. ISBN 978-5-86218-496-9 # Солкин В. В. Египет: вселенная фараонов. — М., 2001. # Томсинов В. А. Государство и право Древнего Египта. М.: Зерцало-М, 2011. — 512 с. # Тураев Б. А. История древнего Востока. Т. II. — Л., 1935. # Шоу Я. Древний Египет. — М., 2006. ISBN 5-17-031742-5 # Богословский Е. С. Статуэтка дворцового служителя времени Тутанхамона (Stat. Louvre I 852). // ВДИ. 1990. 2. # Геродот. История в девяти книгах. / Перевод и комментарии Г. А. Стратановского. — М., 2002. ISBN 5-17-005085-2 # Густерин П. В. Египетский музей. История создания // Мир музея. 2011, № 6. # Коростовцев М. А. Путешествие Ун-Амуна в Библ . — М., 1960. # Коростовцев М. А. Египетский иератический папирус № 167 Государственного Музея Изобразительных Искусств им. А. С. Пушкина в Москве. // Древний Египет / Сб. статей. — М., 1960. # Лирика древнего Египта. — М., 1965. # Максимов Е. Н. Папирус № 1115 из собрания государственного Эрмитажа. (Перевод и некоторые замечания). // Древний Египет и древняя Африка. — М., 1967. # Повесть Петеисе III. Древнеегипетская проза. / Пер. М. А. Коростовцева. — М., 1978. # Рубинштейн Р. И. Поучение гераклеопольского царя своему сыну (Эрмитажный папирус № 1116 А). // ВДИ. 1948. 4. # Савельева Т. Н. Надписи из гробницы Мечена (Перевод и комментарий). // Древний Египет и древняя Африка. — М., 1967. # Сказки и повести древнего Египта. / Пер. и комм. И. Г. Лившица. — СПб., 2004. ISBN 5-02-026987-5 # Сказки древнего Египта. / Сост. Беловой Г. А., Шерковой Т. А. — М., 1998. # Струве В. В. Речение Ипувера. Лейденский папирус № 344. Социальный переворот в Египте в конце Среднего царства. — М.; Л., 1935. # Хрестоматия по истории древнего мира. / Под ред. В. В. Струве. — М., 1951. Том I. # Древний Египет. Энциклопедия / Сост. и науч. ред. В. В. Солкин. — М.: «АРТ-РОДНИК», 2008. — 3 000 экз. — ISBN 978-5-9794-0100-3.}} '''İngilis dilində''' {{Siyahı sütunlarla|2| # Encyclopedia of Archaeology / Editor-in-chief Deborah M. Pearsall. — «Elsevier Inc.», 2008. — 2233 p. — ISBN 978-0-12-373962-9. # Encyclopedia of Archaeology of Ancient Egypt / Edited by Kathryn A. Bard. — «Routledge», 1999. — 1227 p. — ISBN 978-0-415-18589-9 # Aldred, Cyril Akhenaten, King of Egypt. — London, England: Thames and Hudson, 1988. — ISBN 0-500-05048-1. # Allen, James P. Middle Egyptian: An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs. — Cambridge, UK: [[Cambridge University Press]], 2000. — ISBN 0-521-77483-7. # Badawy Alexander A History of Egyptian Architecture. Vol III. — Berkeley, California: University of California Press, 1968. — ISBN 0-520-00057-9. # Billard Jules B. Ancient Egypt: Discovering its Splendors. — Washington D.C.: National Geographic Society, 1978. # Cerny J Egypt from the Death of Ramesses III to the End of the Twenty-First Dynasty' in The Middle East and the Aegean Region c.1380–1000 BC. — Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1975. — ISBN 0-521-08691-4. # Clarke Somers Ancient Egyptian Construction and Architecture. — New York, New York: Dover Publications, Unabridged Dover reprint of Ancient Egyptian Masonry: The Building Craft originally published by [[Oxford University Press]]/Humphrey Milford, London, (1930), 1990. — ISBN 0-486-26485-8. # Clayton Peter A. Chronicle of the Pharaohs. — London, England: Thames and Hudson, 1994. — ISBN 0-500-05074-0. # Cline, Eric H.; O'Connor, David Kevin Amenhotep III: Perspectives on His Reign. — Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press, 2001. — P. 273. — ISBN 0-472-08833-5. # Dodson Aidan Egyptian Rock Cut Tombs. — Buckinghamshire, UK: Shire Publications Ltd, 1991. — ISBN 0-7478-0128-2. # Dodson, Aidan The Complete Royal Families of Ancient Egypt. — London, England: Thames & Hudson, 2004. — ISBN 0-500-05128-3. # El-Daly Okasha Egyptology: The Missing Millennium. — London, England: UCL Press, 2005. — ISBN 1-84472-062-4. # Filer, Joyce Disease. — Austin, Texas: University of Texas Press, 1996. — ISBN 0-292-72498-5. # Gardiner Sir Alan Egyptian Grammar: Being an Introduction to the Study of Hieroglyphs. — Oxford, England: Griffith Institute, 1957. — ISBN 0-900416-35-1. # Hayes, W. C. (October 1964). «Most Ancient Egypt: Chapter III. The Neolithic and Chalcolithic Communities of Northern Egypt». JNES 23: 217–272. # Imhausen Annette The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook. — Princeton: [[Princeton University Press]], 2007. — ISBN 0-691-11485-4. # James T.G.H. The British Museum Concise Introduction to Ancient Egypt. — Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press, 2005. — ISBN 0-472-03137-6. # Kemp, Barry Ancient Egypt: Anatomy of a Civilization. — London, England: Routledge, 1991. — ISBN 0-415-06346-9. # Lichtheim Miriam Ancient Egyptian Literature, vol 1. — London, England: University of California Press, 1975. — ISBN 0-520-02899-6. # Lichtheim Miriam Ancient Egyptian Literature, A Book of Readings. Vol III: The Late Period. — Berkeley, California: University of California Press, 1980. # Loprieno Antonio Ancient Egyptian: A linguistic introduction. — Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1995a. — ISBN 0-521-44849-2. # Loprieno Antonio Civilizations of the Ancient Near East. — Charles Scribner, 1995b. — Vol. 4. — P. 2137–2150. — ISBN 1-56563-607-4. # Loprieno Antonio The Cambridge Encyclopedia of the World's Ancient Languages. — Cambridge University Press, 2004. — P. 160–192. — ISBN 0-521-56256-2. # Lucas Alfred Ancient Egyptian Materials and Industries, 4th Ed. — London, England: Edward Arnold Publishers, 1962. — ISBN 1-85417-046-5. # Mallory-Greenough, Leanne M. (2002). «The Geographical, Spatial, and Temporal Distribution of Predynastic and First Dynasty Basalt Vessels». The Journal of Egyptian Archaeology (Egypt Exploration Society) 88: 67–93. DOI:10.2307/3822337 . # Manuelian, Peter Der Egypt: The World of the Pharaohs. — Bonner Straße, Cologne Germany: Könemann Verlagsgesellschaft mbH, 1998. — ISBN 3-89508-913-3. # McDowell, A. G. Village life in ancient Egypt: laundry lists and love songs. — Oxford, England: Oxford University Press, 1999. — ISBN 0-19-814998-0. # Meskell, Lynn Object Worlds in Ancient Egypt: Material Biographies Past and Present (Materializing Culture). — Oxford, England: Berg Publishers, 2004. — ISBN 1-85973-867-2. # Midant-Reynes Béatrix The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Pharaohs. — Oxford, England: Blackwell Publishers, 2000. — ISBN 0-631-21787-8. # Nicholson Paul T. Ancient Egyptian Materials and Technology. — Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2000. — ISBN 0-521-45257-0. # Oakes, Lorna Ancient Egypt: An Illustrated Reference to the Myths, Religions, Pyramids and Temples of the Land of the Pharaohs. — New York, New York: Barnes & Noble, 2003. — ISBN 0-7607-4943-4. # Robins Gay The Art of Ancient Egypt. — Cambridge, Massachusetts: [[Harvard University Press]], 2000. — ISBN 0-674-00376-4. # Kim Ryholt The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period. — Copenhagen, Denmark: Museum Tusculanum, 1997. — ISBN 87-7289-421-0. # Scheel Bernd Egyptian Metalworking and Tools. — Haverfordwest, Great Britain: Shire Publications Ltd, 1989. — ISBN 0-7478-0001-4. # Shaw Ian The Oxford History of Ancient Egypt. — Oxford, England: Oxford University Press, 2003. — ISBN 0-19-280458-8. # Siliotti, Alberto The Discovery of Ancient Egypt. — Edison, New Jersey: Book Sales, Inc, 1998. — ISBN 0-7858-1360-8. # Strouhal Eugen Life in Ancient Egypt. — Norman, Oklahoma: University of Oklahoma Press, 1989. — ISBN 0-8061-2475-X. # Tyldesley, Joyce A. Ramesses: Egypt's greatest pharaoh. — Harmondsworth, England: Penguin, 2001. — P. 76–77. — ISBN 0-14-028097-9. # Vittman, G. (1991). «Zum koptischen Sprachgut im Ägyptisch-Arabisch». Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes (Institut für Orientalistik, Vienna University) 81: 197–227. # Walbank, Frank William The Cambridge ancient history. — Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1984. — ISBN 0-521-23445-X. # Wasserman, James; Faulkner, Raymond Oliver; Goelet, Ogden; Von Dassow, Eva The Egyptian Book of the dead, the Book of going forth by day: being the Papyrus of Ani. — San Francisco, California: Chronicle Books, 1994. — ISBN 0-8118-0767-3. # Wilkinson R. H. The Complete Temples of Ancient Egypt. — London, England: Thames and Hudson, 2000. — ISBN 0-500-05100-3.}} == Mənbələr == [[Aydın Əlizadə]]. [http://elibrary.az/cgi/irbis64r/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=DM&P21DBN=DM&S21STN=1&S21REF=10&S21FMT=fullwebr&C21COM=S&S21CNR=20&S21P01=0&S21P02=1&S21P03=A=&S21STR=%C6%8Flizad%C9%99,%20Ayd%C4%B1n Qədim Misirin qısa tarixi icmalı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150331160248/http://elibrary.az/cgi/irbis64r/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=DM&P21DBN=DM&S21STN=1&S21REF=10&S21FMT=fullwebr&C21COM=S&S21CNR=20&S21P01=0&S21P02=1&S21P03=A=&S21STR=%C6%8Flizad%C9%99,%20Ayd%C4%B1n |date=2015-03-31 }} // Dövlət və Din ictimai fikir toplusu. — 2009. — N 6. — S. 160–169. ('''1.''' "''Tarix''" fəslinin mənbəyi). == Xarici keçidlər == * [http://www.ancientegypt.co.uk/menu.html Ancient Egypt] // The British Museum * [http://www.bbc.co.uk/history/ancient/egyptians/ BBC — History: Egyptians] {{Qədim Misir nomları}} [[Kateqoriya:Qədim Misir| ]] bjdo4oqyzvzdonhmn9rpbmf3rjqzyzf 0 50999 6599441 484373 2022-08-28T14:55:55Z Xqbot 6962 Bot: İkiqat yönləndirmənin düzəldilməsi → [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu]] wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu]] 9v3sigrrnyteiu573li5wwbhvdppvdq 0 51534 6600901 6472638 2022-08-29T09:41:00Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Universitet |ad = Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyası |rəsmi_adı = DSX Akademiyası |şəkil = Military Academy of the State Border Service.jpeg |şəkil_adı = Dövlət Sərhəd Xidmətinin Hərbi Akademiyasının emblemi |şəkil_ölçüsü = 300 px |şəklin_izahı = |şüar = "Vətən sərhəddən başlayır" |yaranma = 2007 |tip = hərbi akademiya |Akademiya rəisi = Polkovnik Aqil Babayev |prorektor = |tələbə_sayı = |şəhər = {{Gerbifikasiya|Bakı}} |ölkə = [[Azərbaycan]] |emblem = |koordinat = |ünvan = |kampus = |kampus_2 = |himn = |idman = |vebsayt = |Orijinal adı=Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyası|Rektor=Aqil Babayev|tabeliyində=[[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Sərhəd Xidməti]]}} '''Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyası''' – [[Azərbaycan]]da bir təhsil ocağı. Dövlət Sərhəd Xidmətinin Akademiyası Prezident [[İlham Əliyev]]in 2007-ci il 12 iyun tarixli Sərəncamı ilə yaradılmışdır. Akademiya [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Sərhəd Xidməti]] üçün xüsusi ixtisaslı ali hərbi təhsilli zabit kadrların, komandir və qərargah zabitlərinin, hərbi elmi işçilərin hazırlanması, onların ixtisasının artırılması, dövlət sərhədinin mühafizəsi və hərbi iş sahəsində elmi tədqiqatların aparılmasını təmin etmək məqsədi ilə təsis edilmişdir. Akademiyanın yeni binası 10 avqust 2010 tarixində istifadəyə verilmişdir.<ref>[http://www.president.az/articles/559?locale=az İlham Əliyev Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyasının açılış mərasimində iştirak etmişdir ]</ref>. Binayla əlaqədar maraqlı fakt burasındadır ki, binanın peyk görünüşünə diqqət yetirdikdə burada [[İlham Əliyev]]in ad və soyadının baş hərflərini tərs şəkildə rahatlıqla görmək olar. Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyasının rəisi polkovnik Aqil Babayevdir. '' == Xarici keçidlər == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycandakı ali təhsil müəssisələri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan ali təhsil akademiyaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan ali hərbi təhsil müəssisələri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyası]] 5s8chx4u5fwr58rd5ylcmc7ezgtc4m8 0 52496 6601111 6249851 2022-08-29T11:30:21Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|İmamqulubəyli}} {{YM}} '''İmamqulubəyli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Yeni Daşkənd kənd Sovetinin İmamqulubəyli kəndi Zümürxaç kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ düzündə yerləşir. == Toponimikası == XIX əsrin əvvəllərində 104 ailədən ibarət olan qaradolaq tayfasına mənsub ailələr indiki [[Ağdam rayonu]] ərazisində məskunlaşmışdı. Çar hökuməti həmin ailələrin idarəsini 5 il ərzində İmamqulu bəyə vermişdi. Bundan sonra İmamqulubəyli adlanan həmin qaradolaq ailələri sonralar müxtəlif yerlərdə məskunlaşaraq bir neçə eyniadlı kənd yaratmışdılar.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Bərdə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Bərdə rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Bərdə rayonunun kəndləri]] qzaydypz1u7fyczgxfjhf1ekixp59kf 6601112 6601111 2022-08-29T11:30:35Z Sortilegus 1617 Sortilegus [[İmanqulubəyli (Bərdə)]] səhifəsinin adını [[İmamqulubəyli (Bərdə)]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{digər məna|İmamqulubəyli}} {{YM}} '''İmamqulubəyli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Yeni Daşkənd kənd Sovetinin İmamqulubəyli kəndi Zümürxaç kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ düzündə yerləşir. == Toponimikası == XIX əsrin əvvəllərində 104 ailədən ibarət olan qaradolaq tayfasına mənsub ailələr indiki [[Ağdam rayonu]] ərazisində məskunlaşmışdı. Çar hökuməti həmin ailələrin idarəsini 5 il ərzində İmamqulu bəyə vermişdi. Bundan sonra İmamqulubəyli adlanan həmin qaradolaq ailələri sonralar müxtəlif yerlərdə məskunlaşaraq bir neçə eyniadlı kənd yaratmışdılar.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Bərdə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Bərdə rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Bərdə rayonunun kəndləri]] qzaydypz1u7fyczgxfjhf1ekixp59kf 0 52710 6599276 6588116 2022-08-28T14:23:36Z Solavirum 95249 ref wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Dövlət xadimi |adı = Rövşən Cavadov |şəkil = Ровшан Джавадов.jpg |titul = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının<br>Daxili İşlər nazirinin müavini]] |bayraq = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 10 fevral 1993<ref name="müavin1" /> |dövr son = 15 mart 1995<ref name="müavin2" /> |titul_2 = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının<br>Daxili İşlər naziri vəzifəsini icra edən]] |bayraq_2 = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 17 iyun 1993<ref name="nazir1" /> |dövr son_2 = 3 iyul 1993<ref>{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8436 |title=R. B. Cavadovun Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri vəzifəsinin icrasından azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı |first=Heydər |last=Əliyev |author-link=Heydər Əliyev |date=3 iyul 1993 |language=az |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601155723/https://e-qanun.az/framework/8436 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> |sələfi_2 = [[Abdulla Allahverdiyev]] |xələfi_2 = [[Vaqif Novruzov (nazir)|Vaqif Novruzov]] |prezident = [[Əbülfəz Əliyev]]<br>[[Heydər Əliyev]] |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}<br>{{AZE}} |həyat yoldaşı = Zemfira Cavadova |uşağı = Laçın Cavadov<br />Jalə |atası = [[Bəxtiyar Cavadov]] |anası = Tamara Cavadova |xidmət illəri = 1973–1995 }} '''Rövşən Bəxtiyar oğlu Cavadov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] həkimi, karateçisi, hərbçisi, [[Azərbaycan milliyətçiliyi|milliyətçisi]], [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsinin]] komandiri (1992–1995), [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirinin]] müavini (1993–1995). Rövşən Cavadov Bakıda tibb təhsili aldıqdan sonra SSRİ DİN Akademiyasında davam etdirmişdir. O, [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Əfqanıstan müharibəsi]] vaxtı cəbhəyə könüllü olmuş, lakin [[Antikommunizm|antikommunist]] fikirlərinə görə onun bu müraciəti hökumət tərəfindən qəbul edilməmişdir. Cavadov bundan sonra Azərbaycanda ilk [[karate]] məşq yerlərini açaraq fəaliyyətinə davam etmişdir. Rövşən Cavadov 1980-ci illərin axırlarında siyasi fəaliyyətə başlamış, [[Qara Yanvar]] hadisələri zamanı [[Sovet Ordusu|sovet qoşunlarına]] qarşı göstərdiyi müqavimətdən sonra hərbi fəaliyyətə başlamış və çox keçməmiş hökumət tərəfindən ona polkovnik rütbəsi verilmişdir. Cavadov 1991-ci ilin sonuna qədər respublika XTPD-nin komandanı olmuş, [[Çaykənd əməliyyatı|Çaykənd əməliyyatında]] iştirak etmişdir. O, [[İsgəndər Həmidov]] ilə müttəfiq olmuş və [[Əbülfəz Elçibəy|Əbülfəz Elçibəyin]] prezidentliyi dövründə XTPD-yə demək olar ki, qeyri-məhdud nəzarəti ələ keçirmişdi. Onun komandanlığı dövründə XTPD qüvvələri [[Goranboy əməliyyatı|"Goranboy" əməliyyatı]] əsnasında [[Ağdərə|Ağdərə şəhərinə]] daxil olmuşdu. 1993-cü ildə Elçibəyin devrilməsindən sonra [[Surət Hüseynov]] və [[Heydər Əliyev]] ilə müttəfiq olan Rövşən Cavadov [[Əfqanıstan|Əfqanıstandan]] [[Mücahid|mücahidlərin]] gətirilməsində mühüm rol oynamışdır. Buna baxmayaraq, [[Bişkek protokolu|Bişkek protokolunun]] imzalanmasından sonra Hüseynov ilə Cavadov Əliyevə qarşı çıxmağa başlamış, 1994-cü ilin axırlarında baş verən qarşıdurmalardan sonra Hüseynov bütün siyasi və hərbi gücünü itirmişdir. [[Türkiyə]] dövləti daxilində mütəşəkkil cinayətkarlıq ilə əlaqəsi olan ünsürlər və Türkiyənin kəşfiyyat orqanları ilə əlaqəsi olduğu güman edilən Rövşən Cavadov daxili işlər nazirinin XTPD-nin ləğv edilməsi ilə bağlı verdiyi sərəncamdan sonra [[Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd (1995)|dövlət çevrilişinə cəhd etmiş]] və prezident Heydər Əliyevin öldürülməsini hədəfə qoymuşdur. Buna baxmayaraq, Cavadov baş tutan döyüşlər zamanı həlak olmuşdur. == Erkən illəri və ailəsi == Rövşən Bəxtiyar oğlu Cavadov 19 oktyabr 1951-ci ildə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]-nin [[Laçın|Laçın şəhərində]] anadan olmuşdur.<ref name="qafqaz" /> Onun atası əslən [[Laçın rayonu|Laçın rayonunun]] [[Hoçaz|Hoçaz kəndindən]] olan Bəxtiyar Cavadov 2003-cü ildə, əslən Laçın rayonunun [[Seyidlər (Laçın)|Seyidlər kəndindən]] olan anası Tamara Cavadova (Əliyeva) isə 2011-ci ildə ürək tutmasından vəfat etmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://mediaforum.az/articles.php?article_id=20110408111257542&lang=az&page=00#.UnpJdH3LfK5 |title=Rövşən Cavadovun anası vəfat edib |date=8 aprel 2011 |work=Mediaforum |archive-url=https://archive.today/20131106135157/http://mediaforum.az/articles.php?article_id=20110408111257542&lang=az&page=00%23.UnpJdH3LfK5#.UnpJdH3LfK5 |archive-date=2013-11-06 |access-date=1 iyun 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> O, [[Mahir Cavadov|Mahir Cavadovun]] kiçik qardaşıdır{{Sfn|Qolts|1998|p=126}} və iki bacısı da var. Rövşən Cavadov Zemfira Cavadova ilə ailə həyatı qurmuş, onun bu evlilikdən olan yeganə oğlu, 1974-cü il təvəllüdlü Laçın Cavadov 19 dekabr 2003-cü ildə [[Moskva|Moskvada]] vəfat etmişdir. Laçın Cavadov vəfat edərkən bir qızı var idi. Rövşən Cavadovun qızı Jalə Cavadova [[Azərbaycan Respublikası]] [[Baş Nazir|Baş Nazirinin]] sabiq müavini [[Abid Şərifov]] ilə evliliyindən<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/hakimiyyet-ata-ogul-quda-qardash/28051306.html |title=Azərbaycan rəsmiləri - kimlər kimlərlə qohum olub? |date=14 oktyabr 2016 |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq]] |language=az |archive-url=https://web.archive.org/web/20161017160029/https://www.azadliq.org/a/hakimiyyet-ata-ogul-quda-qardash/28051306.html |archive-date=17 oktyabr 2016 |access-date=2 iyun 2022 }}</ref> iki qızı var və o, Azərbaycandan xaricdə yaşayır.<ref name="musavat">{{Cite web |url=https://musavat.com/news/ailesi-ve-dostlari-rovsen-cavadovun-mezarini-ziyaret-edibler-fotolar_333570.html?d=1 |title=Ailəsi və dostları Rövşən Cavadovun məzarını ziyarət ediblər - FOTOLAR |first=İlkin |last=Muradov |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Yeni Müsavat]] |date=17 mart 2016 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601132705/https://musavat.com/news/ailesi-ve-dostlari-rovsen-cavadovun-mezarini-ziyaret-edibler-fotolar_333570.html?d=1 |archive-date=2022-06-01 |language=az |url-status=live }}</ref>{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Rövşən Cavadov [[Bakı|Bakının]] [[Nəsimi rayonu|Nəsimi rayonunda]], "Dostluq" kinoteatrı yaxınlıqlarında yaşayırdı.<ref>{{Cite web |url=https://archives.echo.az/?p=12048 |title=Махир Джавадов: "Я знал, что… Ровшан предпочтет смерть" |first=N. |last=Əliyev |newspaper=[[Exo (qəzet, Azərbaycan)|Exo]] |date=2002 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601151847/https://archives.echo.az/?p=12048 |archive-date=2022-06-01 |language=az |url-status=live }}</ref> Rövşən Cavadov 1973-cü ildə [[Azərbaycan Tibb Universiteti|Azərbaycan Tibb Universitetindən]] məzun olmuş, ardınca 1973–1976-cı illər arasında Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) Xəstəxanasında işləmişdir. O, 1976-cı ildə [[Rostov|Rostov şəhərindəki]] SSRİ DİN Akademiyasına daxil olmuş və 1980-ci ildə burdan məzun olmuşdur. Cavadov bu dövrdə [[Antikommunizm|antikommunist]] fikirləri ilə tanınırdı və o, 1980-ci ildə [[Əfqanıstan|Əfqanıstanda]] hərbi xidmət üçün müraciət etsə də, bu müraciəti hökumət tərəfindən qəbul edilməmişdir. Cavadov 1981-ci ildə Azərbaycanda ilk [[karate]] məşq yerlərini açaraq fəaliyyətinə davam etmişdir.<ref name="qafqaz" /> Onun məktəbinin yetirmələri [[Azərbaycan Taekvondo Federasiyası|Azərbaycan Taekvondo Federasiyasının]] birinci vitse-prezidenti [[Füzuli Musayev]] və Azərbaycan Karate-do Federasiyaları Assosiasiyasının prezidenti Ülvi Quliyev kimi karateçilər idi.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Cavadov 1982-ci ildə [[Gəncə|Gəncə şəhərinə]] sahə müvəkkili təyin olunmuşdur.<ref name="qafqaz" /> == Qarabağ münaqişəsi == === Mütəllibov hakimiyyəti === [[Fayl:Махир и Ровшан Джавадовы в детстве.jpg|200px|thumb|right|Rövşən və Mahir Cavadov qardaşları uşaqlıqda.]] Rövşən Cavadov 1987-ci ildə qardaşı ilə birlikdə Təkamül Partiyasını yaratmışdır. O, [[Qara Yanvar]] hadisələri zamanı tərəfdaşları və tələbələri ilə [[Sovet Ordusu|SSRİ qoşunlarına]] qarşı qoymuş və [[Gəncə|Gəncə şəhərinə]] gedərək iri miqyaslı üsyan hərəkatı başlatmağı planlamışdır. [[Dağlıq Qarabağ münaqişəsi|Qarabağ münaqişəsinin]] ilkin dövrlərində Təkamül Partiyası Cavadovun təlimatı ilə hərbi birləşməyə çevrilmişdir. Bundan sonra Azərbaycan höküməti Cavadova polkovnik hərbi rütbəsi vermiş və onun hərbi birləşmələrini [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi]] (XTPD) olaraq adlandırmışdır.<ref name="qafqaz">{{Cite web |url=http://qafqaz.ir/az/?p=27783 |title=Rövşən Cavadov kimdir? |work=adam.az |via=Qafqaz Mədəniyyət Mərkəzi |archive-date=1 oktyabr 2018 |access-date=1 iyun 2022 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181001220436/http://qafqaz.ir/az/?p=27783 }}</ref> O, 1991-ci ilin yayında XTPD-nin rotalarından birinin komandiri olmuş, 1991-ci ilin sonunda isə respublika XTPD-yə rəhbərlik etməyə başlamışdır.{{Sfn|Nəcəfov|2000|p=35}} Rövşən Cavadov [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|Milli Azadlıq Hərəkatında]] iştirak etmiş və [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi]] (AXC) ilə əlaqəsi olmuşdur. AXC-nin 6 yanvar 1990-cı il tarixində, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının]] binasında keçirilmiş II qurultayın mühafizə xidmətinə başçılıq edirdi.{{Sfn|Əlizadə|2006|p=260}} AXC-nin şurasının üzvlərini çıxışlarından sonra məclisin formalaşması üçün fasilə elan edilmiş, lakin fabrik işçisi olan deleqatlardan biri AXC-nin nizamnaməsinin sıravi cəbhəçilərin seçkili orqanların işində iştirak etmək hüququ haqqında bəndinə istinad edərək zalı tərk etməkdən imtina etmişdir. Bu zaman Rövşən Cavadov onu zaldan çıxamağa çalışmış, deleqatın müqavimət göstərməsindən sonra onu döymüşdür. [[Zərdüşt Əlizadə]] öz kitabında qeyd etmişdir ki, hadisədən sonra zalda olan "hər kəs qorxu içində susmuşdu".{{Sfn|Əlizadə|2006|p=264}} 17 mart 1991-ci ildə [[Mixail Qorbaçov]] SSRİ-nin saxlanılması ilə bağlı referendum keçirmişdir. Azərbaycanda rəsmi nəticəyə görə, seçicilərin 95%-i ittifaqı saxlamağın tərəfdarı olmuşdur. [[Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası|Ermənistan]] referendum keçirməkdən imtina etdiyi üçün Moskva onu cəzalandırmaq qərarına gəlmiş, ardınca Qorbaçov [[Şaumyan rayonu (Azərbaycan SSR)|Şaumyan]] və [[Hadrut rayonu|Hadrut]] rayonlarının bir sıra kəndlərinin erməni əhalisini deportasiya edilməsini nəzərdə tutan [[Çaykənd əməliyyatı|Çaykənd əməliyyatına]] icazə vermişdir.{{Sfn|Əlizadə|2006|p=313}} Əməliyyatda DİN-ə bağlı [[Azərbaycan Daxili Qoşunları|Daxili Qoşunlar]] və XTPD birlikləri iştirak edirdi. Daxili Qoşunlar əsasən [[Azərbaycan rusları|ruslardan]] yığılmışdı, ordu hissələrində azərbaycanlılar üstünlük təşkil edirdi, general [[Məhəmməd Əsədov]]un rəhbərlik etdiyi XTPD-də isə yalnız azərbaycanlılar xidmət edirdilər.{{Sfn|Məmmədov|2012|p=6}} Rövşən Cavadov XTPD-nin komandiri olaraq əməliyyatda aktiv iştirak etmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://www.bizimyol.info/news/4137.html |title=«Mənim kreslom həmvətənlərimin qanına dəyməzdi» |work=[[Bizim Yol (qəzet)|Bizim Yol]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601145746/http://profliqa.blogspot.com/2013/01/mnim-kreslom-hmvtnlrimin-qanna-dymzdi.html |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> === Elçibəy hakimiyyəti === 1992-ci ildə, fevralın 25-dən 26-na keçən gecə erməni dəstələri bir neçə zirehli texnikanın dəstəyi ilə [[Xocalı|Xocalı şəhərinə]] hücum etmiş, yerli əhaliyə [[Xocalı soyqırımı|soyqırım törətmişdir]]. Baş verən hadisələr mart ayına qədər ictimaiyyətdən gizli saxlanılmışdır. Həmin ay [[Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurası]] jurnalist [[Çingiz Mustafayev]]in Xocalı soyqırımı ilə bağlı videoçarxının yayımlanmasına icazə vermişdi. Soyqırımın görüntüləri Azərbaycan ictimaiyyətini sarsıtmış, prezident [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibova]] qarşı nifrətə səbəb olmuşdu.{{Sfn|Əlizadə|2006|pp=366–376}} Bir çox cəbhəçi Mütəllibovu tənqid etmiş və onun istefaya getməsini tələb etmişdir.{{Sfn|Bölükbaşı|2011|p=185}} Nəticədə, Mütəllibov müxalifətin təzyiqi ilə 6 martda prezident vəzifəsindən istefa vermişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|pp=185–186}} {{Şəkillər albomu | istiqamət = şaquli | yer = left | miqyas = 200 | şəkil1 = Abulfaz Elchibey (1992).jpg | şəkil2 = İsgəndər Həmidov mitinqdə (crop).jpg | alt yazı = Azərbaycan Prezidenti [[Əbülfəz Elçibəy]] {{small|(yuxarıda)}}, Daxili İşlər naziri [[İsgəndər Həmidov]] {{small|(aşağıda)}}. }} Hər halda, 14 mayda [[Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurası|Azərbaycan Ali Soveti]] yenidən iclas keçirmiş və Mütəllibovun vəzifəsi keçmiş [[Kommunizm|kommunist]] deputatlar tərəfindən bərpa edilmişdir. Onlar Mütəllibovun istefasını konstitusiyaya zidd elan etmişdi, çünki Xocalı istintaqının ilkin nəticələri onun hər hansı qanunsuz hərəkətinin olmadığını göstərmişdi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=194}} AXC bunu dövlət çevrilişi kimi qiymətləndirmiş, Mütəllibovu yenidən vəzifəsindən uzaqlaşdırmağı planlaşdırırdı.{{Sfn|Qolts|2015|pp=190–191}} Onlar əvvəlcə Mütəllibova ultimatum göndərmiş,{{Sfn|Əlizadə|year=2006|p=394}} lakin diplomatik mənbələr rus əsgərlərinin müdaxilə etməyəcəyini bildirdikdən sonra silahlı hücuma başlamışdır. Mütəllibov hakimiyyətdə qalmaq üçün [[Rusiya|Rusiyaya]] bağlı qüvvələrin köməyinə ümid bəsləsə də, [[Rəhim Qazıyev|Rəhim Qazıyevin]] səyləri nəticəsində ondan məhrum olmuşdu.<ref>{{Cite web |first=Tural |last=Həmid |url=https://azlogos.eu/lacinin-isgali-1992/ |title=Laçının işğalı (1992) |date=1 dekabr 2020 |access-date=1 iyun 2022 |work=AzLogos |archive-url=https://web.archive.org/web/20210104070820/https://azlogos.eu/lacinin-isgali-1992/ |archive-date=4 yanvar 2021 |language=az }}</ref> 15 mayda, günorta saatlarında AXC-nin hərbi qolunun rəhbəri olan [[İsgəndər Həmidov]] zirehli texnika və əsgərlərdən ibarət kolonna ilə küçələrə axın etmişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|p=194}} 10 min etirazçı ilə [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin]] binasına doğru irəliləyirdi. Ayaz Mütəllibov Rövşən Cavadova nümayişçiləri dağıtmaq üçün güc tətbiq etmək əmri vermiş, Cavadov buna əməl etməmək qərarını vermişdir.{{Sfn|Əlizadə|2006|pp=393–395}} Hər halda, Həmidov dəstələri ilə birlikdə [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|parlament binasına]] və [[Azərbaycan Televiziyası|televiziyaya]] basqın etmişdir. Baş tutan atışmada 10-a yaxın əsgər həlak olmuş, Mütəllibov isə yenidən [[15 may dövlət çevrilişi (1992)|devrilmişdi]].{{Sfn|de Vaal|2013|p=194}} AXC-nin sədri [[Əbülfəz Elçibəy]] 7 iyun 1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] seçilmiş və nəhayət, AXC hakimiyyətə gəlmişdir. Elçibəyin qələbəsi ölkədə uzun sürən siyasi böhranı aradan qaldırmış, cəbhədə əhval-ruhiyyəni yüksəltmişdi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=308}} Rövşən Cavadov Əbülfəz Elçibəyin prezidentliyi dövründə [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|XTPD]]-yə demək olar ki, qeyri-məhdud nəzarəti ələ keçirmişdi. Bu dövrdə o, artıq [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] daxilində böyük nüfuza malik olmuşdu.{{sfn|Наджафов|2000|p=69}} Eyni zamanada, [[İsgəndər Həmidov]] Bozqurd Partiyasını (sonralar [[Azərbaycan Milli Demokrat Partiyası]]) yaratmış və onun rəhbəri olmuşdu.{{Sfn|Zeynalov|1996}} Onun partiyası və milislərinin, adlanmaya baxmayaraq, [[Türkiyə|Türkiyədəki]] [[Türkçülük|türkçülər]] ilə əlaqələsi az idi{{Sfn|Bölükbaşı|2011|p=198}} və Həmidov özü Türkiyədəki [[Ülküçülük|ülkücü ocaqlarına]] bağlılıq təklifindən imtina etmişdi.{{Sfn|Davişa|Perrott|1997|p=148}} Hər halda, Rövşən Cavadov bu partiyanın ən əhəmiyyətli müttəfiqlərindən biri olmuşdur.{{Sfn|Qolts|1998|p=149}} Qarabağdakı separatçı hərəkata son qoymaq istəyən Əbülfəz Elçibəyin əmri ilə 12 iyunda [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Milli Ordusu]] [[Dağlıq Qarabağ|Dağlıq Qarabağın]] şimalından hücuma keçərək [[Goranboy əməliyyatı|"Goranboy" əməliyyatı]]na başlamışdır. Hücum əməliyyatında Rövşən Cavadovun komandanlıq etdiyi XTPD bölmələri ön cəbhədə idi.{{Sfn|Qolts|2015|p=229}} Azərbaycan qüvvələri zirehli texnika və tanklarla irəliləyirdi, zəif silahlanmış erməni qoşunlarını darmadağın edirdi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=308}} XTPD bölmələri 4 iyulda, səhər saatlarında "Qurtuluş" batalyonu və Surət Hüseynovun komandanlığı altındakı [[123 saylı zərbə-həmlə alayı|123 saylı zərbə-həmlə alayının]] tank batalyonu ilə birlikdə [[Ağdərə|Ağdərə şəhərinə]] daxil olmuşdur.<ref>{{Cite web |first=Tural |last=Həmid |url=https://azlogos.eu/agdərə-əməliyyati/ |title=Ağdərə əməliyyatı |date=28 oktyabr 2020 |access-date=1 iyun 2022 |work=AzLogos |archive-url=https://archive.today/20210208085920/https://azlogos.eu/agd%C9%99r%C9%99-%C9%99m%C9%99liyyati/ |archive-date=2021-02-08 |language=az |url-status=live }}</ref> Buna baxmayaraq, [[Rusiya|Rusiyanın]] dəstəyi ilə ermənilər əks-hücuma keçmiş,{{Sfn|de Vaal|2013|p=309}} oktyabr ayına qədər Azərbaycanın hücumunu dayandırmışdır.{{Sfn|Vəliməmmədov|2019|pp=90–91}} Rövşən Cavadov 1992-ci ilin iyulunda, Azərbaycanın cənub rayonlarında keçirilən [[Subtropik əməliyyatı|"Subtropik" əməliyyatına]] general Rəhim Quliyev ilə birlikdə başçılıq etmişdir.{{Sfn|Laçın|2014|p=4}} Əməliyyatın məqsədi [[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan–İran sərhədinə]] nəzarəti bərpa etmək, silahlı dəstələri zərərsizləşdirmək{{Sfn|Laçın|2014|p=4}} və [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] hakimiyyəti dövründə idarə-müəssisə rəhbəri olarkən qanunsuz şəkildə varlanmış şəxsləri yaxalamaq idi.<ref>{{Cite web |url=https://publika.az/az/news/hadise/247666 |title=Lənkəranski və İsgəndər Həmidovun adları hallanan – "Subtropik əməliyyatı"n əsl mahiyyəti |date=17 iyul 2018 |access-date=2 iyun 2022 |language=az |work=Publika.az |arcive-url=https://archive.is/2Z8ja |archive-date=2 iyun 2022 }}</ref> Rövşən Cavadov və onun qardaşı, [[Xətai rayonu|Xətai rayonunun]] prokuroru Mahir Cavadov<ref>{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8444 |title=A. M. Allahverdiyev və R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |first=Əbülfəz |last=Elçibəy |author-link=Əbülfəz Elçibəy |date=7 sentyabr 1992 |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601161305/https://e-qanun.az/framework/7709 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> mahiyyətcə öz milislərini AXC-yə sadiq qüvvələrə birləşdirmiş qoşun başçıları idilər.{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} Dövrün Azərbaycan mətbuatında ermənilərin Rövşən Cavadovun başına külli miqdarda pul qoyması barədə məlumatlar dərc olunurdu.<ref name="qobl">{{Cite web |first=Sultan |last=Laçın |url=https://www.moderator.az/news/263206.html |title="Rövşən Cavadov dedi ki, Qobl planının əleyhinə olduğumuzdan bizi məhv etmək istəyirlər..." |work=Moderator.az |date=16 mart 2019 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601150705/https://www.moderator.az/news/263206.html |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> Rövşən Cavadov 1993-cü ilin fevralında daxili işlər naziri İsgəndər Həmidovun müavini təyin edilmiş,<ref name="müavin1">{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8119 |title=R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |first=Əbülfəz |last=Elçibəy |author-link=Əbülfəz Elçibəy |date=10 fevral 1993 |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601155859/https://e-qanun.az/framework/8119 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> həmin ilin iyununda daxili işlər naziri [[Abdulla Allahverdiyev]] həbs olunduqdan sonra bir müddət [[Azərbaycan daxili işlər nazirlərinin siyahısı|daxili işlər naziri vəzifəsini icra edən]] vəzifəsində çalışmışdır.<ref name="nazir1">{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8444 |title=A. M. Allahverdiyev və R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |first=Əbülfəz |last=Elçibəy |author-link=Əbülfəz Elçibəy |date=17 iyun 1993 |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601155723/https://e-qanun.az/framework/8444 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref>{{sfn|Наджафов|2000|p=69}} Buna əlavə olaraq, Cavadov [[Xudu Məmmədov]] adına Xeyriyyə Cəmiyyətinin sədrliyini də etmişdir.<ref name="qobl" /> === Əliyev hakimiyyəti === 1993-cü ilin iyununda ordu komandiri [[Surət Hüseynov]] [[4 iyun Gəncə qiyamı|hərbi çevrilişlə]] Əbülfəz Elçibəyi devirmiş, eks-prezident isə ardınca [[Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi|Naxçıvan Ali Məclisinin]] sədri [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevi]] hakimiyyətə gəlməsi üçün [[Bakı|Bakıya]] dəvət etmişdir.{{Sfn|Broers|2019a|p=13}}{{Sfn|Bölükbaşı|2011|p=15}} Hüseynov müttəfiq kimi yanına çağırdığı ilk şəxs daxili işlər nazirinin müavini Rövşən Cavadov olmuşdur. Odur ki, Əliyev [[Naxçıvan|Naxçıvandan]] Bakıya gələrkən onun təhlükəsizliyindən Rövşən Cavadov məsul olmuşdur.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Bu dövrdən başlayaraq Cavadov ilə Hüseynov silah-sursat əldə etmək və [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrini]] gücləndirmək üçün əməkdaşlıq etməyə başlamışdılar.{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} [[Fayl:Махир и Ровшан Джавадовы с бойцами.jpg|250px|thumb|right|Rövşən Cavadov (sağdan ikinci) azərbaycanlı döyüşçülərlə. 1990-cı illərin əvvəlləri.]] Əbülfəz Elçibəyin paytaxt Bakını tərk edərək Naxçıvana getməsi [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]] dəstəkçilərini təəccübləndirmişdi. Onlar buna reaksiya olaraq bir neçə dəfə etiraz aksiyaları təşkil etməyə çalışsalar da, hər dəfəsində nümayişçilərin qarşısı zorakılıqla alınmışdır. Bəzi nümayişlər silahlılar, bəziləri yüzlərlə polis və hərbçinin zorakı müdaxilə ilə dayandırılmışdır. Baş verənlərdən xəbər tutan Rövşən Cavadov AXC baş qərargahının önünə gələrək üzr istəmiş, nümayişləri dayandırmaqla bağlı əmr vermədiyini bildirmişdir.{{Sfn|Qolts|1998|pp=390–391}} Rövşən Cavadovun 1993-cü ilin iyulunda [[Əfqanıstan|Əfqanıstana]] getmiş,{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} burada hərbi yardım almaq üçün dövrün [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Bürhanəddin Rəbbani]] ilə görüşmüşdür. Rəbbani bu xahişi diplomatik mənada Əfqanıstan üçün təhlükəli hesab etmiş və bunu geri çevirmişdir.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=346}} Müsbət cavab görməyən Cavadov ardınca [[Kabil|Kabil şəhərindən]] təxminən {{convert|11|km|mi}} şimalda yerləşən [[Çəhar Asyab rayonu|Çəhar Asyab rayonunda]] "[[Hizbul-İslami]]"nin lideri, Əfqanıstanın Baş naziri [[Gülbəddin Hikmətyar]] ilə görüşmüşdür. O, əfqan mədəniyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlı idi və Hikmətyarla hərbi əməkdaşlıq qurmaq niyyəti ilə ona [[səlib yürüşləri]] zamanı [[müsəlman]] döyüşçülərinin istifadə etdikləri qılıncın bənzərini hədiyyə etmişdir.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=341}} [[Azərbaycan əhalisi|Azərbaycan əhalisinin]] əksəriyyətinin müsəlman, [[Ermənistan|Ermənistanın]] isə [[xristian]] ölkəsi olması Hikmətyarın marağını cəlb etmişdir. Bundan başqa, Cavadov onunla danışarkən münaqişəni müdafiə xarakterli [[cihad]] kimi təsvir etmişdi. O, "Hizbul-İslami"dən erməniləri məğlub etmək üçün Azərbaycana ən yaxşı [[Mücahid|mücahidlərindən]] bir neçəsini göndərməyini istəyirdi.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|pp=341–342}} Hikmətyar siyasi baxımdan zəif idi və Kabildə hakimiyyəti ələ keçirməyə yaxın deyildi. O, Azərbaycana yardım edərək Əfqanıstanda öz mövqeyini möhkəmləndirmək istəyirdi. [[İran]], [[Rusiya]] və [[Gürcüstan|Gürcüstanla]] həmsərhəd olduğundan Hikmətyar Azərbaycanı [[Yaxın Şərq]], [[Mərkəzi Asiya]] və hətta [[Avropa|Avropaya]] körpü kimi görürdü. Hər halda, Hikmətyarın xaricdə ilk və yeganə genişmiqyaslı hərbi kampaniyasını aparmağa razılıq verməsində həlledici amil İrandan aldığı dəstək olmuşdu.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=342}} Odur ki, Azərbaycan müstəqillik qazandığından bəri ölkənin [[Şiəlik|şiə]] əhalisindən dəstək almağa çalışan İran münaqişənin ilk dövrlərində Azərbaycana hərbi yardım vermişdi.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=343}} Tezliklə bir neçə yüz nəfərdən ibarət mücahid bölməsi Azərbaycana gəlmiş və [[Füzuli rayonu]] istiqamətində əməliyyatlarda iştirak etmişdilər. Buna baxmayaraq, onlardan heç vaxt effektiv formada istifadə edilməmişdir.{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} == Müharibədən sonra == [[Fayl:Heydar Aliyev 1997.jpg|200px|thumb|right|Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev. 1997-ci il.]] 1994-cü ilin mayında [[Qarabağ müharibəsi]]nin dayandırılması üçün [[Bişkek protokolu]] imzalamışdır.<ref>{{Cite web |first=İdrak |last=Abbasov |url=https://iwpr.net/report-news/azeri-veterans-recall-military-fiasco |title=Azeri Veterans Recall Military Fiasco |date=21 fevral 2004 |work=Institute for War and Peace Reporting |archive-url=https://web.archive.org/web/20130605195119/http://iwpr.net/report-news/azeri-veterans-recall-military-fiasco |archive-date=5 iyun 2013 |access-date=1 iyun 2022 }}</ref> 20 sentyabrda [[Heydər Əliyev]] və Qərbin enerji transmilli şirkətlərinin konsorsiumu arasında "[[Azəri-Çıraq-Günəşli]]" neft yataqlarını əhatə edən 30 illik hasilatın pay bölgüsü sazişi imzalanmışdı. 8 milyard dollarlıq müqavilə "[[Əsrin müqaviləsi]]" adlandırılırdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=85}} Bundan sonra Heydər Əliyev ilə [[Surət Hüseynov]] və Cavadov qardaşları arasında müharibənin dayandırılması, neft müqavilələri və iqtisadiyyatın idarəolunması barəsində ziddiyyətlər getdikcə dərinləşməyə başlamışdı. 1994-cü ilin yayı Əliyev və Hüseynov arasında açıq qarşıdurmalarla keçirdi. Hüseynov Əliyevin getdikcə qərbpərəst mövqeyindən, Qərb şirkətləri ilə neft müqavilələri imzalamasından və Əliyevin yaxınlarının və uzun müddətdir ortağı olan spiker [[Rəsul Quliyev|Rəsul Quliyevin]] əsas rol oynadığı özəlləşdirmə kampaniyasından narazılığını gizlətmirdi.{{Sfn|Şermatova|2001|p=220}} Müqavilə ilə bağlı problemlərinin olduğunu bildirən Hüseynov açıqlamasında müqavilənin hazırkı strukturunda onun Azərbaycanı deyil, yalnız Heydər Əliyev və onun ailəsini zənginləşdirəcəyini demişdi. Baş nazirin sözləri üsyana çağırış kimi şərh edilmişdi və ardınca zorakı hadisələr silsiləsi baş tutmuşdur. Müqavilənin imzalanmasından bir gün sonra [[Əlikram Hümbətov]] və [[Rəhim Qazıyev]] həbsdən qaçıralaq [[Moskva|Moskvaya]] aparılmışdı. Bundan bir neçə gün sonra [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin]] sədr müavini [[Afiyəddin Cəlilov]] sui-qəsd nəticəsində öldürülmüşdü. Bundan sonra Ali Sovetin deputatlarına anonim telefon zəngləri ilə təhdid edilmişdir ki, müqaviləyə veto qoymadıqları təqdirdə növbəti hədəf onlar olacaqlar. Surət Hüseynova yaxın olan ədliyyə naziri [[Əli Ömərov]] baş verən hadisələrin arxasında [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|XTPD]] və onun komandiri Rövşən Cavadovun olduğunu iddia etmişdi.{{Sfn|Kornell|2015|p=85}}{{Sfn|Qolts|1998|p=448}} Hadisələrə görə 3 XTPD üzvü həbs edilmişdi, lakin 2 oktyabrda Cavadovun 3 min nəfərlik polis qüvvəsi [[Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğu|Baş Prokurorluğa]] soxularaq onları azadlığa buraxmış, Əli Ömərov daxil olmaqla 40-a yaxın adamı girov götürmüşdülər. Onlar Baş prokuror Əli Ömərovun, daxili işlər naziri Ramil Usubovun və parlamentin sədri Rəsul Quliyevin istefasını tələb edirdilər. Buna reaksiya olaraq beş tank, bir zirehli avtomobil və bir zirehli transportyordan istifadə edən hökumət qoşunları binanı mühasirəyə almış və ordu strateji obyektləri qorumaq üçün cəlb edilmişdi. Əliyev ardınca fövqəladə vəziyyət elan etmişdir. Səhər saatlara qədər davam edən qarşıdurmada altı nəfər yaralanmışdı və XTPD bir tankı ələ keçirmişdi, lakin sonra Cavadovla danışığa gedilmiş və XTPD qüvvələri [[Bakı|Bakının]] kənarındakı qərargahlarına çəkilmişdir.{{Sfn|Kornell|2015|p=85}}{{Sfn|Qolts|1998|p=448}}{{Sfn|Yunus|2003|p=15}}<ref name="la">{{Cite newspaper |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-18-mn-44128-story.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20211029062531/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-18-mn-44128-story.html |title=Azerbaijan Coup Attempt Crushed: Caucasus: Loyal forces storm a building and overcome mutinous police units, president reports |trans-title=Azərbaycanda dövlət çevrilişi cəhdi yatırıldı: Qafqaz: Prezident bildirir ki, ona sadiq qüvvələr binaya basqın edərək üsyançı polis bölmələrini məğlub etdilər |first=Sonni |last=Efron |date=18 mart 1995 |access-date=1 iyun 2022 |language=en |work=The Los Angeles Times |archive-date=29 oktyabr 2021 }}</ref><ref>{{Cite news |title=Rebellion Spreads; Azerbaijani President Urges Resistance |trans-title=Üsyan yayılır; Azərbaycan prezidenti müqavimət göstərməyə çağırır |date=5 oktyabr 1994 |access-date=1 iyun 2022 |language=en |work=[[Associated Press]] |archive-url=https://archive.today/20220601123733/https://apnews.com/article/3c4456c74bae45c5e7d7eeaf5321f10b |archive-date=2022-06-01 |url=https://apnews.com/article/3c4456c74bae45c5e7d7eeaf5321f10b |url-status=live }}</ref> Bundan əlavə, Gəncədə Hüseynova sadiq qüvvələr şəhəri mühasirəyə almış və strateji obyektləri ələ keçirmişdi. Əliyev bu iki qüvvəni Rusiyanın dəstəyi ilə növbəti dövlət çevrilişi hazırlamaqda ittiham etmiş və oktyabr ayında fövqəladə vəziyyət elan etmişdi.{{Sfn|Horovits|2005|p=68}}{{Sfn|Kornell|2015|p=85}} Hüseynov ev dustaqlığına buraxılmış, tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırılmış və deputat mandatı əlindən alınmışdı. O, ardınca Moskvaya qaçmışdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=86}} == Dövlət çevrilişinə cəhd == {{Əsas|Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd (1995)}} 1995-ci ilin yazında Rövşən Cavadov ictimai formada hökuməti korrupsiyada və klanlara tərəfdarlıqda ittiham etmişdi. 12 martda Azərbaycanın şimal-qərbində polis əməkdaşları [[Gürcüstan|Gürcüstana]] 150 ton mis daşıyan silahlı [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|XTPD]] döyüşçülərinin olduğu 4 avtomobili saxlamışdır.<ref name="la" />{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Buna cavab olaraq [[Qazax rayonu|Qazax rayonunda]] XTPD qulluqçuları silahlı əhali ilə birlikdə şəhərin polis idarəsini və [[Qazax|Qazax şəhərində]] yerləşən hərbi hissəni ələ keçirmişdir. Onlar bir neçə zirehli texnikanı ələ keçirərək [[Ağstafa]] və [[Tovuz]] şəhərlərinə hücuma keçmişdilər. Heydər Əliyevin əmri ilə 13 martda hökumət qoşunları üsyançılara hücum edərək onları məğlub etmişdir. Üsyançı XTPD qüvvələrinin bir hissəsi təslim olmuşdur, digərləri Gürcüstana, oradan isə [[Rusiya|Rusiyaya]] qaçmışdır.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} 14 mart Azərbaycanın daxili işlər naziri [[Ramil Usubov]] XTPD-nin ləğv edilməsi haqqında qərar qəbul etmişdir. Cavadova üç gün ərzində bütün texnika və silahları təhvil vermək əmri verilmişdir. Bunun müqabilində dövlətə xidmət edən XTPD qulluqçularının [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyində]] başqa vəzifələrə keçiriləcəyi vəd edilmişdir. Buna baxmayaraq, təyin olunmuş vaxta qədər yalnız 100-ə yaxın XTPD qulluqçusu əmri yerinə yetirmiş, qalan 500 nəfər tərksilah etməkdən imtina etmişdir.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Rövşən Cavadovun komandanlıq etdiyi XTPD tədricən müxtəlif növ qaçaqmalçılıqla məşğul olan və [[Türkiyə|Türkiyənin]] ifrat sağçı milliyətçi təşkilatlarının elementləri ilə əməkdaşlıq edən cinayətkar qruplaşmaya çevrilmişdi. Bu qruplaşma artıq Azərbaycanda mütəşəkkil cinayətkarlıq ilə məşğul olur, Türkiyədə mütəşəkkil cinayətkarlıq ilə əlaqələri olan dövlət ünsürləri ilə əməkdaşlıq edirdi. Prezident [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] hüquq-mühafizə orqanlarını nəzarətə götürmək cəhdləri bu qüvvələr üzərində təzyiq yaratmağa başlamışdı və buna cavab olaraq onu vəzifədən uzaqlaşdırmaq planı hazırlanırdı.{{Sfn|Kornell|2015|pp=86–87}} Rövşən Cavadov Əliyevi [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]]-in [[Kopenhagen|Kopenhagendəki]] sammitindən qayıdandan dərhal sonra öldürməyi planlaşdırırdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=87}} Cavadov [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]]-nin üzvlərini və Bakıdakı [[Çeçenlər|çeçen]] qruplaşmalarını ayağa qalxmağa və planlaşdırılan çevriliş cəhdinə dəstək verməyə çağırmışdı, lakin Çeçenistan Prezidenti [[Cövhər Dudayev]] bütün çeçenlərə hadisələrdə iştirak etməməyi əmr etmişdi, AXC-dən isə sadəcə bir neçə keçmiş səlahiyyətli çağırışlara cavab vermişdir.{{Sfn|Kornell|2015|p=86}} {{Şəkillər albomu | istiqamət = üfüqi | yer = right | miqyas = 300 | şəkil1 = Suleyman Demirel 1998.jpg | şəkil2 = (Tansu Çiller) Rueda de prensa de Felipe González y la primera ministra de Turquía. Pool Moncloa. 16 de noviembre de 1995 (cropped).jpeg | alt yazı = Türkiyə Prezidenti [[Süleyman Dəmirəl]] {{small|(solda)}}, Türkiyə Baş naziri [[Tansu Çillər]] {{small|(sağda)}}. }} Türkiyə kəşfiyyat orqanları sui-qəsdi üzə çıxarmasından sonra [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Süleyman Dəmirəl]] Əliyevə xəbərdarlıq etmiş, Əliyev özü vaxtında əvvəl, 16 martda, səhər saatlarında [[Bakı|Bakıya]] qayıtmışdır.{{Sfn|Kornell|2015|p=87}} Bu zaman Rövşən Cavadov açıq şəkildə Heydər Əliyevi, onun ailəsini və "[[Naxçıvan]] klanı"nı adlanan hökumət fraksiyasını Azərbaycanın neft sərvətlərini talamaqda ittiham etmiş, Əliyevin dərhal istefasını tələb etmişdir. Bundan sonra onun qüvvələri Bakıdakı kazarmanı ələ keçirmişdir.{{Sfn|Qolts|1998|pp=450–451}} Buna reaksiya olaraq Heydər Əliyev Rövşən Cavadovun daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsindən azad edilməsi barədə sərəncam imzalamışdır.<ref name="müavin2">{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/9225 |title=R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı |first=Heydər |last=Əliyev |author-link=Heydər Əliyev |date=15 mart 1995 |language=az |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601161015/https://e-qanun.az/framework/9225 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> Ardınca hökumət qüvvələri həmin kazarmanı mühasirəyə almış,{{Sfn|Qolts|1998|p=451}} onlar Əliyevin əmri ilə XTPD-nin qərargahına hücum etməyi əmr etmişdir. 16–17 mart tarixlərində baş tutan döyüşlərdə hökumət qüvvələri qalib gəlmişdi.{{Sfn|Kornell|2015|p=87}}{{Sfn|Qolts|1998|p=24}} Bu zaman 27 hərbi qulluqçu, 11 XTPD qulluqçusu və 7 mülki şəxs həlak olmuş, 117 nəfər yaralanmışdır.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Rövşən Cavadov xəstəxanaya aparılarkən qan itkisindən yolda vəfat etmişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|p=263}} Digər mənbələrə görə, Cavadov xəstəxanada keçinmişdir.{{Sfn|Qolts|1998|p=451}} Onun atasının sözlərinə görə, Cavadovu Naxçıvan Muxtar Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin əməkdaşı Əmiraslan Əliyev qətlə yetirmişdi.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Rövşən Cavadov Xırdalan şəhər qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="musavat" /> Sonrakı proseslərdə 710 XTPD qulluqçusu və tərəfdarı dövlət çevrilişi cəhdində iştirak ittihamı ilə həbs edilmişdir.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Onlardan 207-si günahsız hesab edilərək azadlığa buraxılmış, dövlət çevrilişinə cəhddə iştirak etməyən 75 fərariyə amnistiya verilmiş, 7-si isə şərti cəza almışdır. 407 nəfər məhkum edilmişdir; onlardan 373 nəfəri azadlıqdan məhrum edilmiş, 2 nəfəri isə ölüm hökmü almışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> Heydər Əliyev bu dövlət çevrilişinə cəhdi də yatırtmışdı.{{Sfn|Qolts|1998|p=24}}{{Sfn|Kornell|2015|p=87}} Çevriliş cəhdindən sonra XTPD tamamilə ləğv edilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.rferl.org/a/1340695.html |title=Azerbaijan Report: March 18, 2003 |trans-title=Azərbaycan hesabatı: 18 mart 2003-cü il |date=18 mart 2003 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210127074535/https://www.rferl.org/a/1340695.html |archive-date=27 yanvar 2021 |language=en |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> 1995-ci ilin sonlarında Əliyev etibar etmədiyi təhlükəsizlik işçilərini həbs etdirmişdir. Bu əməlləri pisləyən müxalif partiyalara təzyiq və zərərsizləşdirmə prosesi davam etmişdir.{{Sfn|Horovits|2005|p=68}} Bu, Azərbaycanda yarımhərbi birləşmələrin iştirak etdiyi sonuncu açıq döyüşlər idi və dövlət səviyyəsində şiddətli toqquşmaların tarixində dönüş nöqtəsi olmuşdur.{{Sfn|Kornell|2015|p=167}} Bu çevriliş cəhdinin kölgəli tərəfdarları heç vaxt müəyyən edilməmişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|p=263}} Güman edilir ki, onların arasında [[Daxili İşlər Nazirliyi (Türkiyə)|Türkiyə Daxili İşlər Nazirliyinin]] elementləri, eləcə də kəşfiyyat orqanlarının məmurları və "[[Ülkü Ocaqları|bozqurd]]" hərəkatının üzvləri də var idi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=263}}{{Sfn|Çeteryan|2015|p=165}} Əliyev hökuməti əmin idi ki, çevriliş cəhdində Türkiyənin Bakıdakı səfirliyinin də əli var idi.{{Sfn|Kornell|2015|pp=86–87}} 1996-cı ilin axırlarında Türkiyədə baş vermiş "[[Susurluq qəzası]]" da bu iddiaların güclənməsinə gətirib çıxarmışdı.{{Sfn|Remler|2016|p=64}} Türkiyə mətbuatına görə, çevriliş cəhdinə [[Əbülfəz Elçibəy|Əbülfəz Elçibəyi]] yenidən hakimiyyətə gətirmək üçün [[Türkiyə Baş nazirlərinin siyahısı|Türkiyə Baş naziri]] [[Tansu Çillər]] tərəfindən dəstək verilmişdi.{{Sfn|Çeteryan|2015|p=165}} Bu iddialar səbəbilə Çillər özü Bakıya gələrək Əliyevdən Türkiyədəki sağçı qüvvələrə görə üzr istəmişdi, lakin Əliyev özü 1998-ci ildə Türkiyə mətbuatına verdiyi müsahibədə Çilləri bu hadisələrdə iştirak etməkdə günahlandırmışdır.{{Sfn|Kornell|2015|p=372}} Bu səbəblərdən həmin hadisələr "Türkiyənin dövlət çevrilişi" də adlanır.{{Sfn|Broersb|2019|p=28}} Hər halda, onların bu hadisələrdə iştirak nə Azərbaycan, nə də Türkiyə hökuməti tərəfindən nə tam araşdırılmış, nə də açıq şəkildə etiraf edilmişdir.{{Sfn|Çeteryan|2015|p=165}} Bu hadisələr [[Azərbaycan–Türkiyə münasibətləri|Azərbaycan–Türkiyə münasibətlərində]] böhrana səbəb olmuş, münasibətləri kökündən sarsıtmışdı. Yalnız Əliyevlə Dəmirəl arasındakı şəxsi münasibətlər və Dəmirəlin çevrilişlə bağlı Əliyevə xəbərdarlıq etməsi iki ölkə arasında münasibətlərin kəskin qırılmasının qarşısını almışdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=372}} Odur ki, Dəmirəl və Əliyev sonradan öz yaxın münasibətlərini bərpa etmişdi, Əliyev isə Türkiyə siyasətinə əvvəlkindən daha çox təsir etməyə başlamışdı.{{Sfn|Remler|2016|p=64}} Həm Rusiyadan, həm də Türkiyədən dəstəklənən üsyançılarla üzləşən Əliyev çətin anlarda müraciət edə biləcəyi üçüncü tərəf axtarmış və Qərbə, xüsusən də [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-a yaxınlaşmağa başlamışdır.{{Sfn|Qolts|1998|p=452}} Bu hadisələrdən sonra Rövşən Cavadovun qardaşı [[Mahir Cavadov]] [[Avstriya|Avstriyaya]] köçmüşdür,<ref>{{Cite newspaper |url=https://www.ng.ru/cis/1999-09-04/sueta.html |title=Суета вокруг Джавадова |trans-title=Cavadovun ətrafındakı təlaş |first=Asiya |last=Hacızadə |date=4 sentyabr 1999 |access-date=2 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601152039/https://www.ng.ru/cis/1999-09-04/sueta.html |archive-date=2022-06-01 |work=Независимая газета |language=ru |url-status=live }}</ref> lakin sonradan [[İran]] hökuməti tərəfindən ona sığınacaq verilmişdir.{{Sfn|Kornell|2015|p=144}} == İrsi == 1994-cü ildə [[Bakı İdman Sarayı|Bakı İdman Sarayında]] "Rövşən Cavadov mükafatı uğrunda" [[karate]] yarışı keçirilmiş, burada [[Ramiz Mehdiyev]], [[Abbas Abbasov (dövlət xadimi)|Abbas Abbasov]], [[İlham Əliyev]], [[Murtuz Ələsgərov]], [[Ramil Usubov]], [[Abid Şərifov]] və başqaları fəxri qonaq qismində iştirak etmişdilər.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} 2003-cü ildə rejissor [[Ramiz Fətəliyev]] 1994–1995-ci illərdə Azərbaycanda baş verən siyasi hadisələrdən bəhs edən "''[[Bir anın həqiqəti (film, 2003)|Bir anın həqiqəti]]''" çoxseriyalı bədii filmini çəkmişdir. Filmdə Rövşən Cavadov rolunu [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|Azərbaycanın əməkdar artisti]] [[Ələkbər Hüseynov]] ifa etmişdir.<ref>{{Cite web |first=L. |last= Sarabi |title=Ələkbər əminin inanılmaz ölüm səbəbi |url=https://publika.az/projects/xususi/225068.html |work=Publika.az |language=az |date=21 dekabr 2017 |access-date=2 iyun 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190805064046/https://publika.az/projects/xususi/225068.html |archive-date=5 avqust 2019 }}</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === {{Div col|small=yes}} * {{Cite book |first=Tomas |last=de Vaal |author-link=Tomas de Vaal |title=Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War |year=2013 |edition=10th Anniversary, Revised, Updated |publisher=NYU Press |ISBN=0814760325 |language=en |ref={{SfnRef|de Vaal|2013}} }} * {{Cite book |first=Tomas |last=Qolts |author-link=Tomas Qolts |title=Azerbaijan Diary: A Rogue Reporter's Adventures in an Oil-rich, War-torn, Post-Soviet Republic |edition=1st Edition |publisher=Routledge |year=1998 |isbn=076560244X |language=en |ref={{SfnRef|Qolts|1998}} }} * {{Cite book |first=Svante E. |last=Kornell |author-link=Svante Kornel |title=Azerbaijan Since Independence |publisher=Taylor & Francis |year=2015 |isbn=1317476204 |language=en |ref={{SfnRef|Kornell|2015}} }} * {{Cite book |first=Laurens |last=Broers |chapter=A Violent Unravelling |title=Armenia and Azerbaijan: Anatomy of a Rivalry |year=2019 |ISBN=9781474450522 |publisher=Edinburgh University Press |language=en |ref={{SfnRef|Broers|2019a}} }} * {{Cite book |first=Laurens |last=Broers |chapter=Borderland into Cornerstone |title=Armenia and Azerbaijan: Anatomy of a Rivalry |year=2019 |ISBN=9781474450522 |publisher=Edinburgh University Press |language=en |ref={{SfnRef|Broers|2019b}} }} * {{Cite book |title=Azerbaijan: A Political History |first=Suha |last=Bölükbaşı |year=2011 |publisher=I. B. Taurus |location=London |isbn=1780767595 |ref={{SfnRef|Bölükbaşı|2011}} }} * {{Cite book |first=Viken |last=Çeteryan |title=Open Wounds: Armenians, Turks, and a Century of Genocide |publisher=C Hurst & Co Publishers Ltd |year=2015 |isbn=1849044589 |language=en |ref={{SfnRef|Çeteryan|2015}} }} * {{Cite book |first=Şeyl |last=Horovits |title=From Ethnic Conflict to Stillborn Reform: The Former Soviet Union and Yugoslavia |publisher=Texas A&M University Press |year=2005 |isbn=1585443964 |language=en |ref={{SfnRef|Horovits|2015}} }} * {{Cite book |first=Fillip |last=Remler |author-link=Fillip Remler |title=Chained to the Caucasus: Peacemaking in Karabakh, 1987–2012 |publisher=International Peace Institute |year=2016 |isbn=0-937722-81-2 |language=en |ref={{SfnRef|Remler|2016}} }} * {{Cite book |first1=Kris |last1=Sends |first2=Fazilminallah |last2=Kəzizay |title=Night Letters: Gulbuddin Hekmatyar and the Afghan Islamists Who Changed the World |publisher=Hurst |year=2019 |isbn=178738196X |language=en |ref={{SfnRef|Sends|Kəzizay|2019}} }} * {{Cite book |first=İsa |last=Nəcəfov |author-link=İsa Nəcəfov |title=Убийство в половине двенадцатого |publisher=Абилов, Зейналов и сыновья |year=2000 |ISBN=5-87459-232-6 |language=ru |ref={{SfnRef|Nəcəfov|2000}} }} * {{Cite book |url=http://old.sakharov-center.ru/publications/azrus/az_006.htm |title=Азербайджан и Россия: общества и государства |chapter=Гейдар Алиев (Наброски к портрету человека и "портрету режима") |editor-first=Д. Е. |editor-last=Фурман |first=Sənubər |last=Şermatova |archive-url=https://web.archive.org/web/20220102212215/https://old.sakharov-center.ru/publications/azrus/az_006.htm |archive-date=2 yanvar 2022 |language=ru |publisher=Летний сад |year=2001 |isbn=5-94381-025-0 |ref={{SfnRef|Şermatova |2001}} }} * {{Cite book |first=Arif |last=Yunus |author-link=Arif Yunusov |chapter=Azerbaijan: The burden of history – waiting for change |title=The Caucasus: Armed and Divided |publisher=Saferworld |year=2003 |isbn=0948546913 |language=en |ref={{SfnRef|Yunus|2003}} }} * {{Cite newspaper |first=Asif |last=Mərzili |title=20 il əvvəlki 8 mart və 1995-ci ilin 13-17 mart hadisələri |archive-date=30 sentyabr 2019 |newspaper=[[Təzadlar (qəzet)|Təzadlar]] |date=17 mart 2015 |url=http://anl.az/down/meqale/tezadlar/2015/mart/426811.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20190930131438/http://anl.az/down/meqale/tezadlar/2015/mart/426811.htm |ref={{SfnRef|Mərzili|2015}} }} * {{Cite newspaper |title=Qəhrəmanın adına layiq |url=http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2012/dekabr/283985.htm |first=Ramiz |last=Məmmədov |author-link=Ramiz Məmmədov (hərbçi) |newspaper=[[Respublika (qəzet, Azərbaycan)|Respublika]] |date=16 dekabr 2012 |access-date=1 iyun 2022 |archive-date=27 mart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220327123235/http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2012/dekabr/283985.htm |language=az |ref={{SfnRef|Məmmədov|2012}} }} * {{Cite newspaper |title=Nüvə başlıqlarını Badamdarda – qəbiristanlıqda gizlətdik |first=Sultan |last=Laçın |newspaper=Həftə içi |date=19 fevral 2014 |language=az |url=http://www.anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2014/fevral/353526.htm |archive-url=https://archive.today/20220602114700/http://www.anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2014/fevral/353526.htm |archive-date=2022-06-02 |ref={{SfnRef|Laçın|2014}} |access-date=2022-06-02 |url-status=live }} {{Refend}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Rovshan Javadov|Rövşən Cavadov}} * {{YouTube|tGKclmQaJoI|Heç kim və heç nə unudulmayacaq — "OMON qiyamı"}} * {{YouTube|6SU0uy0kk34|Kontext — "Rövşən Саvаdоv və ОМОN hаdisələri hаqdа detаllаr"}} * {{YouTube|jNDaFAdsFkI|"Qiyam — Rövşən Cavadov Heydər Əliyevə qarşı"}} {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} {{Dağlıq Qarabağ münaqişəsi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan polisləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dissidentləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı həkimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan karateçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)]] [[Kateqoriya:Qarabağ müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan antikommunistləri]] [[Kateqoriya:Türkçülər]] [[Kateqoriya:Öldürülmüş şəxslər]] lfa6d2mmin5v29a94f2lsq6v6c7kbxf 6599304 6599276 2022-08-28T14:29:34Z Solavirum 95249 /* Dövlət çevrilişinə cəhd */ wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Dövlət xadimi |adı = Rövşən Cavadov |şəkil = Ровшан Джавадов.jpg |titul = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının<br>Daxili İşlər nazirinin müavini]] |bayraq = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 10 fevral 1993<ref name="müavin1" /> |dövr son = 15 mart 1995<ref name="müavin2" /> |titul_2 = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının<br>Daxili İşlər naziri vəzifəsini icra edən]] |bayraq_2 = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 17 iyun 1993<ref name="nazir1" /> |dövr son_2 = 3 iyul 1993<ref>{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8436 |title=R. B. Cavadovun Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri vəzifəsinin icrasından azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı |first=Heydər |last=Əliyev |author-link=Heydər Əliyev |date=3 iyul 1993 |language=az |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601155723/https://e-qanun.az/framework/8436 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> |sələfi_2 = [[Abdulla Allahverdiyev]] |xələfi_2 = [[Vaqif Novruzov (nazir)|Vaqif Novruzov]] |prezident = [[Əbülfəz Əliyev]]<br>[[Heydər Əliyev]] |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}<br>{{AZE}} |həyat yoldaşı = Zemfira Cavadova |uşağı = Laçın Cavadov<br />Jalə |atası = [[Bəxtiyar Cavadov]] |anası = Tamara Cavadova |xidmət illəri = 1973–1995 }} '''Rövşən Bəxtiyar oğlu Cavadov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] həkimi, karateçisi, hərbçisi, [[Azərbaycan milliyətçiliyi|milliyətçisi]], [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsinin]] komandiri (1992–1995), [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirinin]] müavini (1993–1995). Rövşən Cavadov Bakıda tibb təhsili aldıqdan sonra SSRİ DİN Akademiyasında davam etdirmişdir. O, [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Əfqanıstan müharibəsi]] vaxtı cəbhəyə könüllü olmuş, lakin [[Antikommunizm|antikommunist]] fikirlərinə görə onun bu müraciəti hökumət tərəfindən qəbul edilməmişdir. Cavadov bundan sonra Azərbaycanda ilk [[karate]] məşq yerlərini açaraq fəaliyyətinə davam etmişdir. Rövşən Cavadov 1980-ci illərin axırlarında siyasi fəaliyyətə başlamış, [[Qara Yanvar]] hadisələri zamanı [[Sovet Ordusu|sovet qoşunlarına]] qarşı göstərdiyi müqavimətdən sonra hərbi fəaliyyətə başlamış və çox keçməmiş hökumət tərəfindən ona polkovnik rütbəsi verilmişdir. Cavadov 1991-ci ilin sonuna qədər respublika XTPD-nin komandanı olmuş, [[Çaykənd əməliyyatı|Çaykənd əməliyyatında]] iştirak etmişdir. O, [[İsgəndər Həmidov]] ilə müttəfiq olmuş və [[Əbülfəz Elçibəy|Əbülfəz Elçibəyin]] prezidentliyi dövründə XTPD-yə demək olar ki, qeyri-məhdud nəzarəti ələ keçirmişdi. Onun komandanlığı dövründə XTPD qüvvələri [[Goranboy əməliyyatı|"Goranboy" əməliyyatı]] əsnasında [[Ağdərə|Ağdərə şəhərinə]] daxil olmuşdu. 1993-cü ildə Elçibəyin devrilməsindən sonra [[Surət Hüseynov]] və [[Heydər Əliyev]] ilə müttəfiq olan Rövşən Cavadov [[Əfqanıstan|Əfqanıstandan]] [[Mücahid|mücahidlərin]] gətirilməsində mühüm rol oynamışdır. Buna baxmayaraq, [[Bişkek protokolu|Bişkek protokolunun]] imzalanmasından sonra Hüseynov ilə Cavadov Əliyevə qarşı çıxmağa başlamış, 1994-cü ilin axırlarında baş verən qarşıdurmalardan sonra Hüseynov bütün siyasi və hərbi gücünü itirmişdir. [[Türkiyə]] dövləti daxilində mütəşəkkil cinayətkarlıq ilə əlaqəsi olan ünsürlər və Türkiyənin kəşfiyyat orqanları ilə əlaqəsi olduğu güman edilən Rövşən Cavadov daxili işlər nazirinin XTPD-nin ləğv edilməsi ilə bağlı verdiyi sərəncamdan sonra [[Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd (1995)|dövlət çevrilişinə cəhd etmiş]] və prezident Heydər Əliyevin öldürülməsini hədəfə qoymuşdur. Buna baxmayaraq, Cavadov baş tutan döyüşlər zamanı həlak olmuşdur. == Erkən illəri və ailəsi == Rövşən Bəxtiyar oğlu Cavadov 19 oktyabr 1951-ci ildə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]-nin [[Laçın|Laçın şəhərində]] anadan olmuşdur.<ref name="qafqaz" /> Onun atası əslən [[Laçın rayonu|Laçın rayonunun]] [[Hoçaz|Hoçaz kəndindən]] olan Bəxtiyar Cavadov 2003-cü ildə, əslən Laçın rayonunun [[Seyidlər (Laçın)|Seyidlər kəndindən]] olan anası Tamara Cavadova (Əliyeva) isə 2011-ci ildə ürək tutmasından vəfat etmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://mediaforum.az/articles.php?article_id=20110408111257542&lang=az&page=00#.UnpJdH3LfK5 |title=Rövşən Cavadovun anası vəfat edib |date=8 aprel 2011 |work=Mediaforum |archive-url=https://archive.today/20131106135157/http://mediaforum.az/articles.php?article_id=20110408111257542&lang=az&page=00%23.UnpJdH3LfK5#.UnpJdH3LfK5 |archive-date=2013-11-06 |access-date=1 iyun 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> O, [[Mahir Cavadov|Mahir Cavadovun]] kiçik qardaşıdır{{Sfn|Qolts|1998|p=126}} və iki bacısı da var. Rövşən Cavadov Zemfira Cavadova ilə ailə həyatı qurmuş, onun bu evlilikdən olan yeganə oğlu, 1974-cü il təvəllüdlü Laçın Cavadov 19 dekabr 2003-cü ildə [[Moskva|Moskvada]] vəfat etmişdir. Laçın Cavadov vəfat edərkən bir qızı var idi. Rövşən Cavadovun qızı Jalə Cavadova [[Azərbaycan Respublikası]] [[Baş Nazir|Baş Nazirinin]] sabiq müavini [[Abid Şərifov]] ilə evliliyindən<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/hakimiyyet-ata-ogul-quda-qardash/28051306.html |title=Azərbaycan rəsmiləri - kimlər kimlərlə qohum olub? |date=14 oktyabr 2016 |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq]] |language=az |archive-url=https://web.archive.org/web/20161017160029/https://www.azadliq.org/a/hakimiyyet-ata-ogul-quda-qardash/28051306.html |archive-date=17 oktyabr 2016 |access-date=2 iyun 2022 }}</ref> iki qızı var və o, Azərbaycandan xaricdə yaşayır.<ref name="musavat">{{Cite web |url=https://musavat.com/news/ailesi-ve-dostlari-rovsen-cavadovun-mezarini-ziyaret-edibler-fotolar_333570.html?d=1 |title=Ailəsi və dostları Rövşən Cavadovun məzarını ziyarət ediblər - FOTOLAR |first=İlkin |last=Muradov |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Yeni Müsavat]] |date=17 mart 2016 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601132705/https://musavat.com/news/ailesi-ve-dostlari-rovsen-cavadovun-mezarini-ziyaret-edibler-fotolar_333570.html?d=1 |archive-date=2022-06-01 |language=az |url-status=live }}</ref>{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Rövşən Cavadov [[Bakı|Bakının]] [[Nəsimi rayonu|Nəsimi rayonunda]], "Dostluq" kinoteatrı yaxınlıqlarında yaşayırdı.<ref>{{Cite web |url=https://archives.echo.az/?p=12048 |title=Махир Джавадов: "Я знал, что… Ровшан предпочтет смерть" |first=N. |last=Əliyev |newspaper=[[Exo (qəzet, Azərbaycan)|Exo]] |date=2002 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601151847/https://archives.echo.az/?p=12048 |archive-date=2022-06-01 |language=az |url-status=live }}</ref> Rövşən Cavadov 1973-cü ildə [[Azərbaycan Tibb Universiteti|Azərbaycan Tibb Universitetindən]] məzun olmuş, ardınca 1973–1976-cı illər arasında Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) Xəstəxanasında işləmişdir. O, 1976-cı ildə [[Rostov|Rostov şəhərindəki]] SSRİ DİN Akademiyasına daxil olmuş və 1980-ci ildə burdan məzun olmuşdur. Cavadov bu dövrdə [[Antikommunizm|antikommunist]] fikirləri ilə tanınırdı və o, 1980-ci ildə [[Əfqanıstan|Əfqanıstanda]] hərbi xidmət üçün müraciət etsə də, bu müraciəti hökumət tərəfindən qəbul edilməmişdir. Cavadov 1981-ci ildə Azərbaycanda ilk [[karate]] məşq yerlərini açaraq fəaliyyətinə davam etmişdir.<ref name="qafqaz" /> Onun məktəbinin yetirmələri [[Azərbaycan Taekvondo Federasiyası|Azərbaycan Taekvondo Federasiyasının]] birinci vitse-prezidenti [[Füzuli Musayev]] və Azərbaycan Karate-do Federasiyaları Assosiasiyasının prezidenti Ülvi Quliyev kimi karateçilər idi.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Cavadov 1982-ci ildə [[Gəncə|Gəncə şəhərinə]] sahə müvəkkili təyin olunmuşdur.<ref name="qafqaz" /> == Qarabağ münaqişəsi == === Mütəllibov hakimiyyəti === [[Fayl:Махир и Ровшан Джавадовы в детстве.jpg|200px|thumb|right|Rövşən və Mahir Cavadov qardaşları uşaqlıqda.]] Rövşən Cavadov 1987-ci ildə qardaşı ilə birlikdə Təkamül Partiyasını yaratmışdır. O, [[Qara Yanvar]] hadisələri zamanı tərəfdaşları və tələbələri ilə [[Sovet Ordusu|SSRİ qoşunlarına]] qarşı qoymuş və [[Gəncə|Gəncə şəhərinə]] gedərək iri miqyaslı üsyan hərəkatı başlatmağı planlamışdır. [[Dağlıq Qarabağ münaqişəsi|Qarabağ münaqişəsinin]] ilkin dövrlərində Təkamül Partiyası Cavadovun təlimatı ilə hərbi birləşməyə çevrilmişdir. Bundan sonra Azərbaycan höküməti Cavadova polkovnik hərbi rütbəsi vermiş və onun hərbi birləşmələrini [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi]] (XTPD) olaraq adlandırmışdır.<ref name="qafqaz">{{Cite web |url=http://qafqaz.ir/az/?p=27783 |title=Rövşən Cavadov kimdir? |work=adam.az |via=Qafqaz Mədəniyyət Mərkəzi |archive-date=1 oktyabr 2018 |access-date=1 iyun 2022 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181001220436/http://qafqaz.ir/az/?p=27783 }}</ref> O, 1991-ci ilin yayında XTPD-nin rotalarından birinin komandiri olmuş, 1991-ci ilin sonunda isə respublika XTPD-yə rəhbərlik etməyə başlamışdır.{{Sfn|Nəcəfov|2000|p=35}} Rövşən Cavadov [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|Milli Azadlıq Hərəkatında]] iştirak etmiş və [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi]] (AXC) ilə əlaqəsi olmuşdur. AXC-nin 6 yanvar 1990-cı il tarixində, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının]] binasında keçirilmiş II qurultayın mühafizə xidmətinə başçılıq edirdi.{{Sfn|Əlizadə|2006|p=260}} AXC-nin şurasının üzvlərini çıxışlarından sonra məclisin formalaşması üçün fasilə elan edilmiş, lakin fabrik işçisi olan deleqatlardan biri AXC-nin nizamnaməsinin sıravi cəbhəçilərin seçkili orqanların işində iştirak etmək hüququ haqqında bəndinə istinad edərək zalı tərk etməkdən imtina etmişdir. Bu zaman Rövşən Cavadov onu zaldan çıxamağa çalışmış, deleqatın müqavimət göstərməsindən sonra onu döymüşdür. [[Zərdüşt Əlizadə]] öz kitabında qeyd etmişdir ki, hadisədən sonra zalda olan "hər kəs qorxu içində susmuşdu".{{Sfn|Əlizadə|2006|p=264}} 17 mart 1991-ci ildə [[Mixail Qorbaçov]] SSRİ-nin saxlanılması ilə bağlı referendum keçirmişdir. Azərbaycanda rəsmi nəticəyə görə, seçicilərin 95%-i ittifaqı saxlamağın tərəfdarı olmuşdur. [[Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası|Ermənistan]] referendum keçirməkdən imtina etdiyi üçün Moskva onu cəzalandırmaq qərarına gəlmiş, ardınca Qorbaçov [[Şaumyan rayonu (Azərbaycan SSR)|Şaumyan]] və [[Hadrut rayonu|Hadrut]] rayonlarının bir sıra kəndlərinin erməni əhalisini deportasiya edilməsini nəzərdə tutan [[Çaykənd əməliyyatı|Çaykənd əməliyyatına]] icazə vermişdir.{{Sfn|Əlizadə|2006|p=313}} Əməliyyatda DİN-ə bağlı [[Azərbaycan Daxili Qoşunları|Daxili Qoşunlar]] və XTPD birlikləri iştirak edirdi. Daxili Qoşunlar əsasən [[Azərbaycan rusları|ruslardan]] yığılmışdı, ordu hissələrində azərbaycanlılar üstünlük təşkil edirdi, general [[Məhəmməd Əsədov]]un rəhbərlik etdiyi XTPD-də isə yalnız azərbaycanlılar xidmət edirdilər.{{Sfn|Məmmədov|2012|p=6}} Rövşən Cavadov XTPD-nin komandiri olaraq əməliyyatda aktiv iştirak etmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://www.bizimyol.info/news/4137.html |title=«Mənim kreslom həmvətənlərimin qanına dəyməzdi» |work=[[Bizim Yol (qəzet)|Bizim Yol]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601145746/http://profliqa.blogspot.com/2013/01/mnim-kreslom-hmvtnlrimin-qanna-dymzdi.html |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> === Elçibəy hakimiyyəti === 1992-ci ildə, fevralın 25-dən 26-na keçən gecə erməni dəstələri bir neçə zirehli texnikanın dəstəyi ilə [[Xocalı|Xocalı şəhərinə]] hücum etmiş, yerli əhaliyə [[Xocalı soyqırımı|soyqırım törətmişdir]]. Baş verən hadisələr mart ayına qədər ictimaiyyətdən gizli saxlanılmışdır. Həmin ay [[Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurası]] jurnalist [[Çingiz Mustafayev]]in Xocalı soyqırımı ilə bağlı videoçarxının yayımlanmasına icazə vermişdi. Soyqırımın görüntüləri Azərbaycan ictimaiyyətini sarsıtmış, prezident [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibova]] qarşı nifrətə səbəb olmuşdu.{{Sfn|Əlizadə|2006|pp=366–376}} Bir çox cəbhəçi Mütəllibovu tənqid etmiş və onun istefaya getməsini tələb etmişdir.{{Sfn|Bölükbaşı|2011|p=185}} Nəticədə, Mütəllibov müxalifətin təzyiqi ilə 6 martda prezident vəzifəsindən istefa vermişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|pp=185–186}} {{Şəkillər albomu | istiqamət = şaquli | yer = left | miqyas = 200 | şəkil1 = Abulfaz Elchibey (1992).jpg | şəkil2 = İsgəndər Həmidov mitinqdə (crop).jpg | alt yazı = Azərbaycan Prezidenti [[Əbülfəz Elçibəy]] {{small|(yuxarıda)}}, Daxili İşlər naziri [[İsgəndər Həmidov]] {{small|(aşağıda)}}. }} Hər halda, 14 mayda [[Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurası|Azərbaycan Ali Soveti]] yenidən iclas keçirmiş və Mütəllibovun vəzifəsi keçmiş [[Kommunizm|kommunist]] deputatlar tərəfindən bərpa edilmişdir. Onlar Mütəllibovun istefasını konstitusiyaya zidd elan etmişdi, çünki Xocalı istintaqının ilkin nəticələri onun hər hansı qanunsuz hərəkətinin olmadığını göstərmişdi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=194}} AXC bunu dövlət çevrilişi kimi qiymətləndirmiş, Mütəllibovu yenidən vəzifəsindən uzaqlaşdırmağı planlaşdırırdı.{{Sfn|Qolts|2015|pp=190–191}} Onlar əvvəlcə Mütəllibova ultimatum göndərmiş,{{Sfn|Əlizadə|year=2006|p=394}} lakin diplomatik mənbələr rus əsgərlərinin müdaxilə etməyəcəyini bildirdikdən sonra silahlı hücuma başlamışdır. Mütəllibov hakimiyyətdə qalmaq üçün [[Rusiya|Rusiyaya]] bağlı qüvvələrin köməyinə ümid bəsləsə də, [[Rəhim Qazıyev|Rəhim Qazıyevin]] səyləri nəticəsində ondan məhrum olmuşdu.<ref>{{Cite web |first=Tural |last=Həmid |url=https://azlogos.eu/lacinin-isgali-1992/ |title=Laçının işğalı (1992) |date=1 dekabr 2020 |access-date=1 iyun 2022 |work=AzLogos |archive-url=https://web.archive.org/web/20210104070820/https://azlogos.eu/lacinin-isgali-1992/ |archive-date=4 yanvar 2021 |language=az }}</ref> 15 mayda, günorta saatlarında AXC-nin hərbi qolunun rəhbəri olan [[İsgəndər Həmidov]] zirehli texnika və əsgərlərdən ibarət kolonna ilə küçələrə axın etmişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|p=194}} 10 min etirazçı ilə [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin]] binasına doğru irəliləyirdi. Ayaz Mütəllibov Rövşən Cavadova nümayişçiləri dağıtmaq üçün güc tətbiq etmək əmri vermiş, Cavadov buna əməl etməmək qərarını vermişdir.{{Sfn|Əlizadə|2006|pp=393–395}} Hər halda, Həmidov dəstələri ilə birlikdə [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|parlament binasına]] və [[Azərbaycan Televiziyası|televiziyaya]] basqın etmişdir. Baş tutan atışmada 10-a yaxın əsgər həlak olmuş, Mütəllibov isə yenidən [[15 may dövlət çevrilişi (1992)|devrilmişdi]].{{Sfn|de Vaal|2013|p=194}} AXC-nin sədri [[Əbülfəz Elçibəy]] 7 iyun 1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] seçilmiş və nəhayət, AXC hakimiyyətə gəlmişdir. Elçibəyin qələbəsi ölkədə uzun sürən siyasi böhranı aradan qaldırmış, cəbhədə əhval-ruhiyyəni yüksəltmişdi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=308}} Rövşən Cavadov Əbülfəz Elçibəyin prezidentliyi dövründə [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|XTPD]]-yə demək olar ki, qeyri-məhdud nəzarəti ələ keçirmişdi. Bu dövrdə o, artıq [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] daxilində böyük nüfuza malik olmuşdu.{{sfn|Наджафов|2000|p=69}} Eyni zamanada, [[İsgəndər Həmidov]] Bozqurd Partiyasını (sonralar [[Azərbaycan Milli Demokrat Partiyası]]) yaratmış və onun rəhbəri olmuşdu.{{Sfn|Zeynalov|1996}} Onun partiyası və milislərinin, adlanmaya baxmayaraq, [[Türkiyə|Türkiyədəki]] [[Türkçülük|türkçülər]] ilə əlaqələsi az idi{{Sfn|Bölükbaşı|2011|p=198}} və Həmidov özü Türkiyədəki [[Ülküçülük|ülkücü ocaqlarına]] bağlılıq təklifindən imtina etmişdi.{{Sfn|Davişa|Perrott|1997|p=148}} Hər halda, Rövşən Cavadov bu partiyanın ən əhəmiyyətli müttəfiqlərindən biri olmuşdur.{{Sfn|Qolts|1998|p=149}} Qarabağdakı separatçı hərəkata son qoymaq istəyən Əbülfəz Elçibəyin əmri ilə 12 iyunda [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Milli Ordusu]] [[Dağlıq Qarabağ|Dağlıq Qarabağın]] şimalından hücuma keçərək [[Goranboy əməliyyatı|"Goranboy" əməliyyatı]]na başlamışdır. Hücum əməliyyatında Rövşən Cavadovun komandanlıq etdiyi XTPD bölmələri ön cəbhədə idi.{{Sfn|Qolts|2015|p=229}} Azərbaycan qüvvələri zirehli texnika və tanklarla irəliləyirdi, zəif silahlanmış erməni qoşunlarını darmadağın edirdi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=308}} XTPD bölmələri 4 iyulda, səhər saatlarında "Qurtuluş" batalyonu və Surət Hüseynovun komandanlığı altındakı [[123 saylı zərbə-həmlə alayı|123 saylı zərbə-həmlə alayının]] tank batalyonu ilə birlikdə [[Ağdərə|Ağdərə şəhərinə]] daxil olmuşdur.<ref>{{Cite web |first=Tural |last=Həmid |url=https://azlogos.eu/agdərə-əməliyyati/ |title=Ağdərə əməliyyatı |date=28 oktyabr 2020 |access-date=1 iyun 2022 |work=AzLogos |archive-url=https://archive.today/20210208085920/https://azlogos.eu/agd%C9%99r%C9%99-%C9%99m%C9%99liyyati/ |archive-date=2021-02-08 |language=az |url-status=live }}</ref> Buna baxmayaraq, [[Rusiya|Rusiyanın]] dəstəyi ilə ermənilər əks-hücuma keçmiş,{{Sfn|de Vaal|2013|p=309}} oktyabr ayına qədər Azərbaycanın hücumunu dayandırmışdır.{{Sfn|Vəliməmmədov|2019|pp=90–91}} Rövşən Cavadov 1992-ci ilin iyulunda, Azərbaycanın cənub rayonlarında keçirilən [[Subtropik əməliyyatı|"Subtropik" əməliyyatına]] general Rəhim Quliyev ilə birlikdə başçılıq etmişdir.{{Sfn|Laçın|2014|p=4}} Əməliyyatın məqsədi [[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan–İran sərhədinə]] nəzarəti bərpa etmək, silahlı dəstələri zərərsizləşdirmək{{Sfn|Laçın|2014|p=4}} və [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] hakimiyyəti dövründə idarə-müəssisə rəhbəri olarkən qanunsuz şəkildə varlanmış şəxsləri yaxalamaq idi.<ref>{{Cite web |url=https://publika.az/az/news/hadise/247666 |title=Lənkəranski və İsgəndər Həmidovun adları hallanan – "Subtropik əməliyyatı"n əsl mahiyyəti |date=17 iyul 2018 |access-date=2 iyun 2022 |language=az |work=Publika.az |arcive-url=https://archive.is/2Z8ja |archive-date=2 iyun 2022 }}</ref> Rövşən Cavadov və onun qardaşı, [[Xətai rayonu|Xətai rayonunun]] prokuroru Mahir Cavadov<ref>{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8444 |title=A. M. Allahverdiyev və R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |first=Əbülfəz |last=Elçibəy |author-link=Əbülfəz Elçibəy |date=7 sentyabr 1992 |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601161305/https://e-qanun.az/framework/7709 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> mahiyyətcə öz milislərini AXC-yə sadiq qüvvələrə birləşdirmiş qoşun başçıları idilər.{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} Dövrün Azərbaycan mətbuatında ermənilərin Rövşən Cavadovun başına külli miqdarda pul qoyması barədə məlumatlar dərc olunurdu.<ref name="qobl">{{Cite web |first=Sultan |last=Laçın |url=https://www.moderator.az/news/263206.html |title="Rövşən Cavadov dedi ki, Qobl planının əleyhinə olduğumuzdan bizi məhv etmək istəyirlər..." |work=Moderator.az |date=16 mart 2019 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601150705/https://www.moderator.az/news/263206.html |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> Rövşən Cavadov 1993-cü ilin fevralında daxili işlər naziri İsgəndər Həmidovun müavini təyin edilmiş,<ref name="müavin1">{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8119 |title=R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |first=Əbülfəz |last=Elçibəy |author-link=Əbülfəz Elçibəy |date=10 fevral 1993 |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601155859/https://e-qanun.az/framework/8119 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> həmin ilin iyununda daxili işlər naziri [[Abdulla Allahverdiyev]] həbs olunduqdan sonra bir müddət [[Azərbaycan daxili işlər nazirlərinin siyahısı|daxili işlər naziri vəzifəsini icra edən]] vəzifəsində çalışmışdır.<ref name="nazir1">{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/8444 |title=A. M. Allahverdiyev və R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |first=Əbülfəz |last=Elçibəy |author-link=Əbülfəz Elçibəy |date=17 iyun 1993 |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601155723/https://e-qanun.az/framework/8444 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref>{{sfn|Наджафов|2000|p=69}} Buna əlavə olaraq, Cavadov [[Xudu Məmmədov]] adına Xeyriyyə Cəmiyyətinin sədrliyini də etmişdir.<ref name="qobl" /> === Əliyev hakimiyyəti === 1993-cü ilin iyununda ordu komandiri [[Surət Hüseynov]] [[4 iyun Gəncə qiyamı|hərbi çevrilişlə]] Əbülfəz Elçibəyi devirmiş, eks-prezident isə ardınca [[Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi|Naxçıvan Ali Məclisinin]] sədri [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevi]] hakimiyyətə gəlməsi üçün [[Bakı|Bakıya]] dəvət etmişdir.{{Sfn|Broers|2019a|p=13}}{{Sfn|Bölükbaşı|2011|p=15}} Hüseynov müttəfiq kimi yanına çağırdığı ilk şəxs daxili işlər nazirinin müavini Rövşən Cavadov olmuşdur. Odur ki, Əliyev [[Naxçıvan|Naxçıvandan]] Bakıya gələrkən onun təhlükəsizliyindən Rövşən Cavadov məsul olmuşdur.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Bu dövrdən başlayaraq Cavadov ilə Hüseynov silah-sursat əldə etmək və [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrini]] gücləndirmək üçün əməkdaşlıq etməyə başlamışdılar.{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} [[Fayl:Махир и Ровшан Джавадовы с бойцами.jpg|250px|thumb|right|Rövşən Cavadov (sağdan ikinci) azərbaycanlı döyüşçülərlə. 1990-cı illərin əvvəlləri.]] Əbülfəz Elçibəyin paytaxt Bakını tərk edərək Naxçıvana getməsi [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]] dəstəkçilərini təəccübləndirmişdi. Onlar buna reaksiya olaraq bir neçə dəfə etiraz aksiyaları təşkil etməyə çalışsalar da, hər dəfəsində nümayişçilərin qarşısı zorakılıqla alınmışdır. Bəzi nümayişlər silahlılar, bəziləri yüzlərlə polis və hərbçinin zorakı müdaxilə ilə dayandırılmışdır. Baş verənlərdən xəbər tutan Rövşən Cavadov AXC baş qərargahının önünə gələrək üzr istəmiş, nümayişləri dayandırmaqla bağlı əmr vermədiyini bildirmişdir.{{Sfn|Qolts|1998|pp=390–391}} Rövşən Cavadovun 1993-cü ilin iyulunda [[Əfqanıstan|Əfqanıstana]] getmiş,{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} burada hərbi yardım almaq üçün dövrün [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Bürhanəddin Rəbbani]] ilə görüşmüşdür. Rəbbani bu xahişi diplomatik mənada Əfqanıstan üçün təhlükəli hesab etmiş və bunu geri çevirmişdir.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=346}} Müsbət cavab görməyən Cavadov ardınca [[Kabil|Kabil şəhərindən]] təxminən {{convert|11|km|mi}} şimalda yerləşən [[Çəhar Asyab rayonu|Çəhar Asyab rayonunda]] "[[Hizbul-İslami]]"nin lideri, Əfqanıstanın Baş naziri [[Gülbəddin Hikmətyar]] ilə görüşmüşdür. O, əfqan mədəniyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlı idi və Hikmətyarla hərbi əməkdaşlıq qurmaq niyyəti ilə ona [[səlib yürüşləri]] zamanı [[müsəlman]] döyüşçülərinin istifadə etdikləri qılıncın bənzərini hədiyyə etmişdir.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=341}} [[Azərbaycan əhalisi|Azərbaycan əhalisinin]] əksəriyyətinin müsəlman, [[Ermənistan|Ermənistanın]] isə [[xristian]] ölkəsi olması Hikmətyarın marağını cəlb etmişdir. Bundan başqa, Cavadov onunla danışarkən münaqişəni müdafiə xarakterli [[cihad]] kimi təsvir etmişdi. O, "Hizbul-İslami"dən erməniləri məğlub etmək üçün Azərbaycana ən yaxşı [[Mücahid|mücahidlərindən]] bir neçəsini göndərməyini istəyirdi.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|pp=341–342}} Hikmətyar siyasi baxımdan zəif idi və Kabildə hakimiyyəti ələ keçirməyə yaxın deyildi. O, Azərbaycana yardım edərək Əfqanıstanda öz mövqeyini möhkəmləndirmək istəyirdi. [[İran]], [[Rusiya]] və [[Gürcüstan|Gürcüstanla]] həmsərhəd olduğundan Hikmətyar Azərbaycanı [[Yaxın Şərq]], [[Mərkəzi Asiya]] və hətta [[Avropa|Avropaya]] körpü kimi görürdü. Hər halda, Hikmətyarın xaricdə ilk və yeganə genişmiqyaslı hərbi kampaniyasını aparmağa razılıq verməsində həlledici amil İrandan aldığı dəstək olmuşdu.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=342}} Odur ki, Azərbaycan müstəqillik qazandığından bəri ölkənin [[Şiəlik|şiə]] əhalisindən dəstək almağa çalışan İran münaqişənin ilk dövrlərində Azərbaycana hərbi yardım vermişdi.{{Sfn|Sends|Kəzizay|2019|p=343}} Tezliklə bir neçə yüz nəfərdən ibarət mücahid bölməsi Azərbaycana gəlmiş və [[Füzuli rayonu]] istiqamətində əməliyyatlarda iştirak etmişdilər. Buna baxmayaraq, onlardan heç vaxt effektiv formada istifadə edilməmişdir.{{Sfn|Remler|2016|pp=55–56}} == Müharibədən sonra == [[Fayl:Heydar Aliyev 1997.jpg|200px|thumb|right|Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev. 1997-ci il.]] 1994-cü ilin mayında [[Qarabağ müharibəsi]]nin dayandırılması üçün [[Bişkek protokolu]] imzalamışdır.<ref>{{Cite web |first=İdrak |last=Abbasov |url=https://iwpr.net/report-news/azeri-veterans-recall-military-fiasco |title=Azeri Veterans Recall Military Fiasco |date=21 fevral 2004 |work=Institute for War and Peace Reporting |archive-url=https://web.archive.org/web/20130605195119/http://iwpr.net/report-news/azeri-veterans-recall-military-fiasco |archive-date=5 iyun 2013 |access-date=1 iyun 2022 }}</ref> 20 sentyabrda [[Heydər Əliyev]] və Qərbin enerji transmilli şirkətlərinin konsorsiumu arasında "[[Azəri-Çıraq-Günəşli]]" neft yataqlarını əhatə edən 30 illik hasilatın pay bölgüsü sazişi imzalanmışdı. 8 milyard dollarlıq müqavilə "[[Əsrin müqaviləsi]]" adlandırılırdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=85}} Bundan sonra Heydər Əliyev ilə [[Surət Hüseynov]] və Cavadov qardaşları arasında müharibənin dayandırılması, neft müqavilələri və iqtisadiyyatın idarəolunması barəsində ziddiyyətlər getdikcə dərinləşməyə başlamışdı. 1994-cü ilin yayı Əliyev və Hüseynov arasında açıq qarşıdurmalarla keçirdi. Hüseynov Əliyevin getdikcə qərbpərəst mövqeyindən, Qərb şirkətləri ilə neft müqavilələri imzalamasından və Əliyevin yaxınlarının və uzun müddətdir ortağı olan spiker [[Rəsul Quliyev|Rəsul Quliyevin]] əsas rol oynadığı özəlləşdirmə kampaniyasından narazılığını gizlətmirdi.{{Sfn|Şermatova|2001|p=220}} Müqavilə ilə bağlı problemlərinin olduğunu bildirən Hüseynov açıqlamasında müqavilənin hazırkı strukturunda onun Azərbaycanı deyil, yalnız Heydər Əliyev və onun ailəsini zənginləşdirəcəyini demişdi. Baş nazirin sözləri üsyana çağırış kimi şərh edilmişdi və ardınca zorakı hadisələr silsiləsi baş tutmuşdur. Müqavilənin imzalanmasından bir gün sonra [[Əlikram Hümbətov]] və [[Rəhim Qazıyev]] həbsdən qaçıralaq [[Moskva|Moskvaya]] aparılmışdı. Bundan bir neçə gün sonra [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin]] sədr müavini [[Afiyəddin Cəlilov]] sui-qəsd nəticəsində öldürülmüşdü. Bundan sonra Ali Sovetin deputatlarına anonim telefon zəngləri ilə təhdid edilmişdir ki, müqaviləyə veto qoymadıqları təqdirdə növbəti hədəf onlar olacaqlar. Surət Hüseynova yaxın olan ədliyyə naziri [[Əli Ömərov]] baş verən hadisələrin arxasında [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|XTPD]] və onun komandiri Rövşən Cavadovun olduğunu iddia etmişdi.{{Sfn|Kornell|2015|p=85}}{{Sfn|Qolts|1998|p=448}} Hadisələrə görə 3 XTPD üzvü həbs edilmişdi, lakin 2 oktyabrda Cavadovun 3 min nəfərlik polis qüvvəsi [[Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğu|Baş Prokurorluğa]] soxularaq onları azadlığa buraxmış, Əli Ömərov daxil olmaqla 40-a yaxın adamı girov götürmüşdülər. Onlar Baş prokuror Əli Ömərovun, daxili işlər naziri Ramil Usubovun və parlamentin sədri Rəsul Quliyevin istefasını tələb edirdilər. Buna reaksiya olaraq beş tank, bir zirehli avtomobil və bir zirehli transportyordan istifadə edən hökumət qoşunları binanı mühasirəyə almış və ordu strateji obyektləri qorumaq üçün cəlb edilmişdi. Əliyev ardınca fövqəladə vəziyyət elan etmişdir. Səhər saatlara qədər davam edən qarşıdurmada altı nəfər yaralanmışdı və XTPD bir tankı ələ keçirmişdi, lakin sonra Cavadovla danışığa gedilmiş və XTPD qüvvələri [[Bakı|Bakının]] kənarındakı qərargahlarına çəkilmişdir.{{Sfn|Kornell|2015|p=85}}{{Sfn|Qolts|1998|p=448}}{{Sfn|Yunus|2003|p=15}}<ref name="la">{{Cite newspaper |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-18-mn-44128-story.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20211029062531/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-18-mn-44128-story.html |title=Azerbaijan Coup Attempt Crushed: Caucasus: Loyal forces storm a building and overcome mutinous police units, president reports |trans-title=Azərbaycanda dövlət çevrilişi cəhdi yatırıldı: Qafqaz: Prezident bildirir ki, ona sadiq qüvvələr binaya basqın edərək üsyançı polis bölmələrini məğlub etdilər |first=Sonni |last=Efron |date=18 mart 1995 |access-date=1 iyun 2022 |language=en |work=The Los Angeles Times |archive-date=29 oktyabr 2021 }}</ref><ref>{{Cite news |title=Rebellion Spreads; Azerbaijani President Urges Resistance |trans-title=Üsyan yayılır; Azərbaycan prezidenti müqavimət göstərməyə çağırır |date=5 oktyabr 1994 |access-date=1 iyun 2022 |language=en |work=[[Associated Press]] |archive-url=https://archive.today/20220601123733/https://apnews.com/article/3c4456c74bae45c5e7d7eeaf5321f10b |archive-date=2022-06-01 |url=https://apnews.com/article/3c4456c74bae45c5e7d7eeaf5321f10b |url-status=live }}</ref> Bundan əlavə, Gəncədə Hüseynova sadiq qüvvələr şəhəri mühasirəyə almış və strateji obyektləri ələ keçirmişdi. Əliyev bu iki qüvvəni Rusiyanın dəstəyi ilə növbəti dövlət çevrilişi hazırlamaqda ittiham etmiş və oktyabr ayında fövqəladə vəziyyət elan etmişdi.{{Sfn|Horovits|2005|p=68}}{{Sfn|Kornell|2015|p=85}} Hüseynov ev dustaqlığına buraxılmış, tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırılmış və deputat mandatı əlindən alınmışdı. O, ardınca Moskvaya qaçmışdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=86}} == Dövlət çevrilişinə cəhd == {{Əsas|Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd (1995)}} 1995-ci ilin yazında Rövşən Cavadov ictimai formada hökuməti korrupsiyada və klanlara tərəfdarlıqda ittiham etmişdi. 12 martda Azərbaycanın şimal-qərbində polis əməkdaşları [[Gürcüstan|Gürcüstana]] 150 ton mis daşıyan silahlı [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|XTPD]] döyüşçülərinin olduğu 4 avtomobili saxlamışdır.<ref name="la" />{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Buna cavab olaraq [[Qazax rayonu|Qazax rayonunda]] XTPD qulluqçuları silahlı əhali ilə birlikdə şəhərin polis idarəsini və [[Qazax|Qazax şəhərində]] yerləşən hərbi hissəni ələ keçirmişdir. Onlar bir neçə zirehli texnikanı ələ keçirərək [[Ağstafa]] və [[Tovuz]] şəhərlərinə hücuma keçmişdilər. Ağstafaya doğru irəliləyən üsyançılar onları saxlamağa çalışan polis postunu ələ keçirmiş, baş tutan toqquşma nəticəsində bir polis əməkdaşı yaralanmışdır. Ağstafa şəhərindəki polis bölməsində baş tutan toqquşmada hər iki tərəfdən bir nəfər həlak olmuşdur. Onların Tovuza hücumu uğursuz olmuşdur.<ref name="danimarka" /> Heydər Əliyevin əmri ilə 13 martda hökumət qoşunları üsyançılara hücum edərək onları məğlub etmişdir. Üsyançı XTPD qüvvələrinin bir hissəsi təslim olmuşdur, digərləri Gürcüstana, oradan isə [[Rusiya|Rusiyaya]] qaçmışdır.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} 14 mart Azərbaycanın daxili işlər naziri [[Ramil Usubov]] XTPD-nin ləğv edilməsi haqqında qərar qəbul etmişdir. Cavadova üç gün ərzində bütün texnika və silahları təhvil vermək əmri verilmişdir. Bunun müqabilində dövlətə xidmət edən XTPD qulluqçularının [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyində]] başqa vəzifələrə keçiriləcəyi vəd edilmişdir. Buna baxmayaraq, təyin olunmuş vaxta qədər yalnız 100-ə yaxın XTPD qulluqçusu əmri yerinə yetirmiş, qalan 500 nəfər tərksilah etməkdən imtina etmişdir.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Rövşən Cavadovun komandanlıq etdiyi XTPD tədricən müxtəlif növ qaçaqmalçılıqla məşğul olan və [[Türkiyə|Türkiyənin]] ifrat sağçı milliyətçi təşkilatlarının elementləri ilə əməkdaşlıq edən cinayətkar qruplaşmaya çevrilmişdi. Bu qruplaşma artıq Azərbaycanda mütəşəkkil cinayətkarlıq ilə məşğul olur, Türkiyədə mütəşəkkil cinayətkarlıq ilə əlaqələri olan dövlət ünsürləri ilə əməkdaşlıq edirdi. Prezident [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] hüquq-mühafizə orqanlarını nəzarətə götürmək cəhdləri bu qüvvələr üzərində təzyiq yaratmağa başlamışdı və buna cavab olaraq onu vəzifədən uzaqlaşdırmaq planı hazırlanırdı.{{Sfn|Kornell|2015|pp=86–87}} Rövşən Cavadov Əliyevi [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]]-in [[Kopenhagen|Kopenhagendəki]] sammitindən qayıdandan dərhal sonra öldürməyi planlaşdırırdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=87}} Cavadov [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]]-nin üzvlərini və Bakıdakı [[Çeçenlər|çeçen]] qruplaşmalarını ayağa qalxmağa və planlaşdırılan çevriliş cəhdinə dəstək verməyə çağırmışdı, lakin Çeçenistan Prezidenti [[Cövhər Dudayev]] bütün çeçenlərə hadisələrdə iştirak etməməyi əmr etmişdi, AXC-dən isə sadəcə bir neçə keçmiş səlahiyyətli çağırışlara cavab vermişdir.{{Sfn|Kornell|2015|p=86}} {{Şəkillər albomu | istiqamət = üfüqi | yer = right | miqyas = 300 | şəkil1 = Suleyman Demirel 1998.jpg | şəkil2 = (Tansu Çiller) Rueda de prensa de Felipe González y la primera ministra de Turquía. Pool Moncloa. 16 de noviembre de 1995 (cropped).jpeg | alt yazı = Türkiyə Prezidenti [[Süleyman Dəmirəl]] {{small|(solda)}}, Türkiyə Baş naziri [[Tansu Çillər]] {{small|(sağda)}}. }} Türkiyə kəşfiyyat orqanları sui-qəsdi üzə çıxarmasından sonra [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Süleyman Dəmirəl]] Əliyevə xəbərdarlıq etmiş, Əliyev özü vaxtında əvvəl, 16 martda, səhər saatlarında [[Bakı|Bakıya]] qayıtmışdır.{{Sfn|Kornell|2015|p=87}} Bu zaman Rövşən Cavadov açıq şəkildə Heydər Əliyevi, onun ailəsini və "[[Naxçıvan]] klanı"nı adlanan hökumət fraksiyasını Azərbaycanın neft sərvətlərini talamaqda ittiham etmiş, Əliyevin dərhal istefasını tələb etmişdir. Bundan sonra onun qüvvələri Bakıdakı kazarmanı ələ keçirmişdir.{{Sfn|Qolts|1998|pp=450–451}} Buna reaksiya olaraq Heydər Əliyev Rövşən Cavadovun daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsindən azad edilməsi barədə sərəncam imzalamışdır.<ref name="müavin2">{{Cite web |url=https://e-qanun.az/framework/9225 |title=R. B. Cavadov haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı |first=Heydər |last=Əliyev |author-link=Heydər Əliyev |date=15 mart 1995 |language=az |work=E-qanun.az |publisher=[[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601161015/https://e-qanun.az/framework/9225 |archive-date=2022-06-01 |url-status=live }}</ref> Ardınca hökumət qüvvələri həmin kazarmanı mühasirəyə almış,{{Sfn|Qolts|1998|p=451}} onlar Əliyevin əmri ilə XTPD-nin qərargahına hücum etməyi əmr etmişdir. 16–17 mart tarixlərində baş tutan döyüşlərdə hökumət qüvvələri qalib gəlmişdi.{{Sfn|Kornell|2015|p=87}}{{Sfn|Qolts|1998|p=24}} Bu zaman 27 hərbi qulluqçu, 11 XTPD qulluqçusu və 7 mülki şəxs həlak olmuş, 117 nəfər yaralanmışdır.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Rövşən Cavadov xəstəxanaya aparılarkən qan itkisindən yolda vəfat etmişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|p=263}} Digər mənbələrə görə, Cavadov xəstəxanada keçinmişdir.{{Sfn|Qolts|1998|p=451}} Onun atasının sözlərinə görə, Cavadovu Naxçıvan Muxtar Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin əməkdaşı Əmiraslan Əliyev qətlə yetirmişdi.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} Rövşən Cavadov Xırdalan şəhər qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="musavat" /> Sonrakı proseslərdə 710 XTPD qulluqçusu və tərəfdarı dövlət çevrilişi cəhdində iştirak ittihamı ilə həbs edilmişdir.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} Onlardan 207-si günahsız hesab edilərək azadlığa buraxılmış, dövlət çevrilişinə cəhddə iştirak etməyən 75 fərariyə amnistiya verilmiş, 7-si isə şərti cəza almışdır. 407 nəfər məhkum edilmişdir; onlardan 373 nəfəri azadlıqdan məhrum edilmiş, 2 nəfəri isə ölüm hökmü almışdır.<ref name="danimarka">{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> Heydər Əliyev bu dövlət çevrilişinə cəhdi də yatırtmışdı.{{Sfn|Qolts|1998|p=24}}{{Sfn|Kornell|2015|p=87}} Çevriliş cəhdindən sonra XTPD tamamilə ləğv edilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.rferl.org/a/1340695.html |title=Azerbaijan Report: March 18, 2003 |trans-title=Azərbaycan hesabatı: 18 mart 2003-cü il |date=18 mart 2003 |access-date=1 iyun 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210127074535/https://www.rferl.org/a/1340695.html |archive-date=27 yanvar 2021 |language=en |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> 1995-ci ilin sonlarında Əliyev etibar etmədiyi təhlükəsizlik işçilərini həbs etdirmişdir. Bu əməlləri pisləyən müxalif partiyalara təzyiq və zərərsizləşdirmə prosesi davam etmişdir.{{Sfn|Horovits|2005|p=68}} Bu, Azərbaycanda yarımhərbi birləşmələrin iştirak etdiyi sonuncu açıq döyüşlər idi və dövlət səviyyəsində şiddətli toqquşmaların tarixində dönüş nöqtəsi olmuşdur.{{Sfn|Kornell|2015|p=167}} Bu çevriliş cəhdinin kölgəli tərəfdarları heç vaxt müəyyən edilməmişdir.{{Sfn|de Vaal|2013|p=263}} Güman edilir ki, onların arasında [[Daxili İşlər Nazirliyi (Türkiyə)|Türkiyə Daxili İşlər Nazirliyinin]] elementləri, eləcə də kəşfiyyat orqanlarının məmurları və "[[Ülkü Ocaqları|bozqurd]]" hərəkatının üzvləri də var idi.{{Sfn|de Vaal|2013|p=263}}{{Sfn|Çeteryan|2015|p=165}} Əliyev hökuməti əmin idi ki, çevriliş cəhdində Türkiyənin Bakıdakı səfirliyinin də əli var idi.{{Sfn|Kornell|2015|pp=86–87}} 1996-cı ilin axırlarında Türkiyədə baş vermiş "[[Susurluq qəzası]]" da bu iddiaların güclənməsinə gətirib çıxarmışdı.{{Sfn|Remler|2016|p=64}} Türkiyə mətbuatına görə, çevriliş cəhdinə [[Əbülfəz Elçibəy|Əbülfəz Elçibəyi]] yenidən hakimiyyətə gətirmək üçün [[Türkiyə Baş nazirlərinin siyahısı|Türkiyə Baş naziri]] [[Tansu Çillər]] tərəfindən dəstək verilmişdi.{{Sfn|Çeteryan|2015|p=165}} Bu iddialar səbəbilə Çillər özü Bakıya gələrək Əliyevdən Türkiyədəki sağçı qüvvələrə görə üzr istəmişdi, lakin Əliyev özü 1998-ci ildə Türkiyə mətbuatına verdiyi müsahibədə Çilləri bu hadisələrdə iştirak etməkdə günahlandırmışdır.{{Sfn|Kornell|2015|p=372}} Bu səbəblərdən həmin hadisələr "Türkiyənin dövlət çevrilişi" də adlanır.{{Sfn|Broersb|2019|p=28}} Hər halda, onların bu hadisələrdə iştirak nə Azərbaycan, nə də Türkiyə hökuməti tərəfindən nə tam araşdırılmış, nə də açıq şəkildə etiraf edilmişdir.{{Sfn|Çeteryan|2015|p=165}} Bu hadisələr [[Azərbaycan–Türkiyə münasibətləri|Azərbaycan–Türkiyə münasibətlərində]] böhrana səbəb olmuş, münasibətləri kökündən sarsıtmışdı. Yalnız Əliyevlə Dəmirəl arasındakı şəxsi münasibətlər və Dəmirəlin çevrilişlə bağlı Əliyevə xəbərdarlıq etməsi iki ölkə arasında münasibətlərin kəskin qırılmasının qarşısını almışdı.{{Sfn|Kornell|2015|p=372}} Odur ki, Dəmirəl və Əliyev sonradan öz yaxın münasibətlərini bərpa etmişdi, Əliyev isə Türkiyə siyasətinə əvvəlkindən daha çox təsir etməyə başlamışdı.{{Sfn|Remler|2016|p=64}} Həm Rusiyadan, həm də Türkiyədən dəstəklənən üsyançılarla üzləşən Əliyev çətin anlarda müraciət edə biləcəyi üçüncü tərəf axtarmış və Qərbə, xüsusən də [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-a yaxınlaşmağa başlamışdır.{{Sfn|Qolts|1998|p=452}} Bu hadisələrdən sonra Rövşən Cavadovun qardaşı [[Mahir Cavadov]] [[Avstriya|Avstriyaya]] köçmüşdür,<ref>{{Cite newspaper |url=https://www.ng.ru/cis/1999-09-04/sueta.html |title=Суета вокруг Джавадова |trans-title=Cavadovun ətrafındakı təlaş |first=Asiya |last=Hacızadə |date=4 sentyabr 1999 |access-date=2 iyun 2022 |archive-url=https://archive.today/20220601152039/https://www.ng.ru/cis/1999-09-04/sueta.html |archive-date=2022-06-01 |work=Независимая газета |language=ru |url-status=live }}</ref> lakin sonradan [[İran]] hökuməti tərəfindən ona sığınacaq verilmişdir.{{Sfn|Kornell|2015|p=144}} == İrsi == 1994-cü ildə [[Bakı İdman Sarayı|Bakı İdman Sarayında]] "Rövşən Cavadov mükafatı uğrunda" [[karate]] yarışı keçirilmiş, burada [[Ramiz Mehdiyev]], [[Abbas Abbasov (dövlət xadimi)|Abbas Abbasov]], [[İlham Əliyev]], [[Murtuz Ələsgərov]], [[Ramil Usubov]], [[Abid Şərifov]] və başqaları fəxri qonaq qismində iştirak etmişdilər.{{Sfn|Mərzili|2015|p=8}} 2003-cü ildə rejissor [[Ramiz Fətəliyev]] 1994–1995-ci illərdə Azərbaycanda baş verən siyasi hadisələrdən bəhs edən "''[[Bir anın həqiqəti (film, 2003)|Bir anın həqiqəti]]''" çoxseriyalı bədii filmini çəkmişdir. Filmdə Rövşən Cavadov rolunu [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|Azərbaycanın əməkdar artisti]] [[Ələkbər Hüseynov]] ifa etmişdir.<ref>{{Cite web |first=L. |last= Sarabi |title=Ələkbər əminin inanılmaz ölüm səbəbi |url=https://publika.az/projects/xususi/225068.html |work=Publika.az |language=az |date=21 dekabr 2017 |access-date=2 iyun 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190805064046/https://publika.az/projects/xususi/225068.html |archive-date=5 avqust 2019 }}</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === {{Div col|small=yes}} * {{Cite book |first=Tomas |last=de Vaal |author-link=Tomas de Vaal |title=Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War |year=2013 |edition=10th Anniversary, Revised, Updated |publisher=NYU Press |ISBN=0814760325 |language=en |ref={{SfnRef|de Vaal|2013}} }} * {{Cite book |first=Tomas |last=Qolts |author-link=Tomas Qolts |title=Azerbaijan Diary: A Rogue Reporter's Adventures in an Oil-rich, War-torn, Post-Soviet Republic |edition=1st Edition |publisher=Routledge |year=1998 |isbn=076560244X |language=en |ref={{SfnRef|Qolts|1998}} }} * {{Cite book |first=Svante E. |last=Kornell |author-link=Svante Kornel |title=Azerbaijan Since Independence |publisher=Taylor & Francis |year=2015 |isbn=1317476204 |language=en |ref={{SfnRef|Kornell|2015}} }} * {{Cite book |first=Laurens |last=Broers |chapter=A Violent Unravelling |title=Armenia and Azerbaijan: Anatomy of a Rivalry |year=2019 |ISBN=9781474450522 |publisher=Edinburgh University Press |language=en |ref={{SfnRef|Broers|2019a}} }} * {{Cite book |first=Laurens |last=Broers |chapter=Borderland into Cornerstone |title=Armenia and Azerbaijan: Anatomy of a Rivalry |year=2019 |ISBN=9781474450522 |publisher=Edinburgh University Press |language=en |ref={{SfnRef|Broers|2019b}} }} * {{Cite book |title=Azerbaijan: A Political History |first=Suha |last=Bölükbaşı |year=2011 |publisher=I. B. Taurus |location=London |isbn=1780767595 |ref={{SfnRef|Bölükbaşı|2011}} }} * {{Cite book |first=Viken |last=Çeteryan |title=Open Wounds: Armenians, Turks, and a Century of Genocide |publisher=C Hurst & Co Publishers Ltd |year=2015 |isbn=1849044589 |language=en |ref={{SfnRef|Çeteryan|2015}} }} * {{Cite book |first=Şeyl |last=Horovits |title=From Ethnic Conflict to Stillborn Reform: The Former Soviet Union and Yugoslavia |publisher=Texas A&M University Press |year=2005 |isbn=1585443964 |language=en |ref={{SfnRef|Horovits|2015}} }} * {{Cite book |first=Fillip |last=Remler |author-link=Fillip Remler |title=Chained to the Caucasus: Peacemaking in Karabakh, 1987–2012 |publisher=International Peace Institute |year=2016 |isbn=0-937722-81-2 |language=en |ref={{SfnRef|Remler|2016}} }} * {{Cite book |first1=Kris |last1=Sends |first2=Fazilminallah |last2=Kəzizay |title=Night Letters: Gulbuddin Hekmatyar and the Afghan Islamists Who Changed the World |publisher=Hurst |year=2019 |isbn=178738196X |language=en |ref={{SfnRef|Sends|Kəzizay|2019}} }} * {{Cite book |first=İsa |last=Nəcəfov |author-link=İsa Nəcəfov |title=Убийство в половине двенадцатого |publisher=Абилов, Зейналов и сыновья |year=2000 |ISBN=5-87459-232-6 |language=ru |ref={{SfnRef|Nəcəfov|2000}} }} * {{Cite book |url=http://old.sakharov-center.ru/publications/azrus/az_006.htm |title=Азербайджан и Россия: общества и государства |chapter=Гейдар Алиев (Наброски к портрету человека и "портрету режима") |editor-first=Д. Е. |editor-last=Фурман |first=Sənubər |last=Şermatova |archive-url=https://web.archive.org/web/20220102212215/https://old.sakharov-center.ru/publications/azrus/az_006.htm |archive-date=2 yanvar 2022 |language=ru |publisher=Летний сад |year=2001 |isbn=5-94381-025-0 |ref={{SfnRef|Şermatova |2001}} }} * {{Cite book |first=Arif |last=Yunus |author-link=Arif Yunusov |chapter=Azerbaijan: The burden of history – waiting for change |title=The Caucasus: Armed and Divided |publisher=Saferworld |year=2003 |isbn=0948546913 |language=en |ref={{SfnRef|Yunus|2003}} }} * {{Cite newspaper |first=Asif |last=Mərzili |title=20 il əvvəlki 8 mart və 1995-ci ilin 13-17 mart hadisələri |archive-date=30 sentyabr 2019 |newspaper=[[Təzadlar (qəzet)|Təzadlar]] |date=17 mart 2015 |url=http://anl.az/down/meqale/tezadlar/2015/mart/426811.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20190930131438/http://anl.az/down/meqale/tezadlar/2015/mart/426811.htm |ref={{SfnRef|Mərzili|2015}} }} * {{Cite newspaper |title=Qəhrəmanın adına layiq |url=http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2012/dekabr/283985.htm |first=Ramiz |last=Məmmədov |author-link=Ramiz Məmmədov (hərbçi) |newspaper=[[Respublika (qəzet, Azərbaycan)|Respublika]] |date=16 dekabr 2012 |access-date=1 iyun 2022 |archive-date=27 mart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220327123235/http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2012/dekabr/283985.htm |language=az |ref={{SfnRef|Məmmədov|2012}} }} * {{Cite newspaper |title=Nüvə başlıqlarını Badamdarda – qəbiristanlıqda gizlətdik |first=Sultan |last=Laçın |newspaper=Həftə içi |date=19 fevral 2014 |language=az |url=http://www.anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2014/fevral/353526.htm |archive-url=https://archive.today/20220602114700/http://www.anl.az/down/meqale/hafta_ichi/2014/fevral/353526.htm |archive-date=2022-06-02 |ref={{SfnRef|Laçın|2014}} |access-date=2022-06-02 |url-status=live }} {{Refend}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Rovshan Javadov|Rövşən Cavadov}} * {{YouTube|tGKclmQaJoI|Heç kim və heç nə unudulmayacaq — "OMON qiyamı"}} * {{YouTube|6SU0uy0kk34|Kontext — "Rövşən Саvаdоv və ОМОN hаdisələri hаqdа detаllаr"}} * {{YouTube|jNDaFAdsFkI|"Qiyam — Rövşən Cavadov Heydər Əliyevə qarşı"}} {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} {{Dağlıq Qarabağ münaqişəsi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan polisləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dissidentləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı həkimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan karateçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)]] [[Kateqoriya:Qarabağ müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan antikommunistləri]] [[Kateqoriya:Türkçülər]] [[Kateqoriya:Öldürülmüş şəxslər]] meg8aerv993yjb4p0qs8todz1ghleqf 0 52771 6601173 6526592 2022-08-29T11:52:07Z 85.132.98.19 wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət | adı = Böyük Səlcuq Dövləti <br>دولت سلجوقیان<br>''Dawlat-i Saljūqiān'' | orijinal_adı = | statusu = | himni = | bayrağı = Flag of the Seljukid Empire.png | bayrağın_izahı = [[Böyük Səlcuqlu bayrağı|Bayraq]] | gerbi = Seljuk Empire.png | gerbin_yazısı = [[Səlcuqlu gerbi|Gerbi]] | xəritəsi = Seljuk Empire (greatest extent).svg | xəritənin_izahı = [[Sultan Məlikşah]]ın vəfatı dövründə Böyük Səlcuq İmperiyası | s1 = Qəznəvilər dövləti | s1_bayrağı = GhaznavidFlag attributed.svg | s2 = Oğuz dövləti | s2_bayrağı = AD 750OguzYabgu.png | s3 = | s3_bayrağı = SallaridMapHistoryofIran.png | s4 = | s4_bayrağı = Buyids_970.png | s5 = | s5_bayrağı = | s6 = | s6_bayrağı = | s7 = | s7_bayrağı = | quruluş_ili = [[1038]] | süqut_ili = [[1157]] | x1 = Xarəzmşahlar dövləti | x1_bayrağı = BlackFlag.svg | x2 = Rum Səlcuqlu dövləti | x2_bayrağı = Flag of Sultanate of Rum.svg | x3 = Əyyubilər sülaləsi | x3_bayrağı = Flag of Ayyubid Dynasty.svg | x4 = Azərbaycan Atabəyləri | x4_bayrağı = Azerbaijan atabeys flag.png | x5 = | x5_bayrağı = | x6 = | x6_bayrağı = | x7 = | x7_bayrağı = | şüarı = | paytaxtı = [[Nişapur]] (1038—1043)<br>[[Rey]] (1043—1073)<br>[[İsfahan]] (1073—1118)<br>[[Həmədan]] (1118; daha sonra [[İraq Səlcuqiləri]]nin paytaxtı oldu)<br>[[Mərv]] (1118-1157) | ən_böyük_şəhəri = | rəsmi_dilləri = [[Türk dilləri|Türk]] (danışıq dili)<ref>Concise encyclopedia of languages of the world, Ed. Keith Brown, Sarah Ogilvie, (Elsevier Ltd., 2009), 1110; "Oghuz Turkic is first represented by Old Anatolian Turkish which was a subordiniate written medium until the end of the Seljuk rule.</ref><br> [[Fars dili]] (rəsmi dil)<ref>Black, Edwin, Banking on Baghdad: inside Iraq's 7,000-year history of war, profit and conflict, (John Wiley and sons, 2004), 38.</ref><br> [[Ərəb dili]] (elm və təhsildə istifadə olunurdu)<ref>C.E. Bosworth, "Turkish Expansion towards the west" in UNESCO HISTORY OF HUMANITY, Volume IV, titled "From the Seventh to the Sixteenth Century", UNESCO Publishing / Routledge, p. 391: "While the Arabic language retained its primacy in such spheres as law, theology and science, the culture of the Seljuk court and secular literature within the sultanate became largely Persianized; this is seen in the early adoption of Persian epic names by the Seljuk rulers (Qubād, Kay Khusraw and so on) and in the use of Persian as a literary language (Turkish must have been essentially a vehicle for everyday speech at this time)</ref> | valyutası = [[Dinar]] və [[Dirhəm]] | ərazisi = 3.900.000 km² ([[1080]]-cı il) | təxmini_əhalisi = | idarəetmə_forması = [[Monarxiya]] | sülalə = [[Səlcuq sülaləsi]] | rəhbər_titulu = [[Sultan]] | rəhbər1 = [[Toğrul bəy]](ilk)<ref>Grousset, Rene, ''The Empire of the Steppes'', (New Brunswick:Rutgers University Press, 1988), 167.</ref> | rəhbər_il1 = ([[1040]]-[[1063]]) | rəhbər titulu2 = | rəhbər2 = [[Alp Arslan]] | rəhbər_il2 = ([[1063]]-[[1072]]) | rəhbər titulu3 = | rəhbər3 = [[Sultan Məlikşah]] | rəhbər_il3 = ([[1072]]-[[1092]]) | rəhbər titulu4 = | rəhbər4 = [[I Mahmud (Böyük Səlcuq hökmdarı)|I Mahmud]] | rəhbər_il4 = ([[1092]]-[[1093]]) | rəhbər titulu5 = | rəhbər5 = [[Börkiyaruq]] | rəhbər_il5 = ([[1094]]-[[1105]]) | rəhbər titulu6 = | rəhbər6 = [[Əhməd Səncər]] (son) | rəhbər_il6 = ([[1118]]-[[1157]]) | dini = [[İslam]] ([[Sünni]]) | əlavə bənd = | bəndini adı = | əlavə bənd1 = | bəndini adı1 = | əlavə bənd2 = | bəndini adı2 = | Mərhələ1 = | Gün_ay1 = | İl1 = | Mərhələ2 = | Gün_ay2 = | İl2 = | əvvəl = | ə1 = | ə2 = | ə3 = | ə4 = | ə5 = | ə6 = | ə7 = | sonra = | qeyd = | demonimi = | area_km2 = | area_rank = | GDP_PPP = | GDP_PPP_year = | HDI = | HDI_year = | today = | indi = {{flaqifikasiya|Türkiyə}} {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} {{flaqifikasiya|Gürcüstan}} {{flaqifikasiya|Rusiya}} {{flaqifikasiya|Ermənistan}} {{flaqifikasiya|Suriya}} {{flaqifikasiya|İraq}} {{flaqifikasiya|İran}} {{flaqifikasiya|Livan}} {{flaqifikasiya|İsrail}} {{flaqifikasiya|Fələstin}} {{flaqifikasiya|İordaniya}} {{flaqifikasiya|Səudiyyə Ərəbistanı}} {{flaqifikasiya|Küveyt}} {{flaqifikasiya|Pakistan}} {{flaqifikasiya|Əfqanıstan}} {{flaqifikasiya|Tacikistan}} {{flaqifikasiya|Çin}} {{flaqifikasiya|Qırğızıstan}} {{flaqifikasiya|Qazaxıstan}} {{flaqifikasiya|Özbəkistan}} {{flaqifikasiya|Türkmənistan}} | bayrağı2 = }} {{Azərbaycan tarixi}} {{Türkiyə tarixi}} '''Böyük Səlcuq İmperiyası''' ({{dil-tr|Büyük Selçuklu Devleti}}; {{dil-az|Böyük Səlcuq Dövləti}}; {{dil-tk|Beỳik Seljuk Döwleti}}), (1038–1157) — [[Oğuz Türkləri]]nin Qınıq boyundan olan tayfaların XI əsrdə yaratdığı, [[Mərkəzi Asiya|Orta Asiya]], [[İran]], [[Yaxın Şərq]], [[Qafqaz]] və [[Anadolu]] ərazilərini əhatə edən nəhəng [[Türk xalqları|Türk]] dövləti.<ref>Hottinger, Arnold, ''The Arabs'', (University of California Press, 1963), 90; "''..and for these '''Turko-persian Seljuks''' who now ruled the largest Islamic state…''"</ref><ref>Grousset, Rene, ''The Empire of the Steppes'', (Rutgers University Press, 1991), 161,164; "..renewed the Seljuk attempt to found a great Turko-Persian empire in eastern Iran..", "It is to be noted that the Seljuks, those Turkomans who became sultans of Persia, did not Turkify Persia-no doubt because they did not wish to do so. On the contrary, it was they who voluntarily became Persians and who, in the manner of the great old Sassanid kings, strove to protect the Iranian populations from the plundering of Ghuzz bands and save Iranian culture from the Turkoman menace."</ref><ref>Nishapuri, Zahir al-Din Nishapuri (2001), "The History of the Seljuq Turks from the Jami’ al-Tawarikh: An Ilkhanid Adaptation of the [[Saljuq-nama]] of Zahir al-Din Nishapuri, " Partial tr. K.A. Luther, ed. C.E. Bosworth, Richmond, UK. K.A. Luther: "… the Turks were illiteratre and uncultivated when they arrived in Khurasan and had to depend on Iranian scribes, poets, jurists and theologians to man the institution of the Empire"(pg 9)</ref><ref> * Jackson, P. (2002). "Review: The History of the Seljuq Turks: The History of the Seljuq Turks". ''Journal of Islamic Studies'' 2002 13(1):75–76; doi:10.1093/jis/13.1.75.Oxford Centre for Islamic Studies. * Bosworth, C. E. (2001). "Notes on Some Turkish Names" in Abu 'l-Fadl Bayhaqi’s Tarikh-i Mas’udi. Oriens, Vol. 36, 2001 (2001), pp. 299–313. * Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). ''History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publishers'' (Pvt. Ltd). * Hancock, I. (2006). ''On Romani Origins and Identity''. The Romani Archives and Documentation Center. The University of Texas at Austin. * Asimov, M. S., Bosworth, C. E. (eds.). (1998). ''History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV: The Age of Achievement: AD 750 to the End of the Fifteenth Century, Part One: The Historical, Social and Economic Setting''. Multiple History Series. Paris: UNESCO Publishing.</ref><ref> * Josef W. Meri, ''Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia'', Routledge, 2005, p. 399 * Michael Mandelbaum, ''Central Asia and the World'', Council on Foreign Relations (May 1994), p. 79 * Jonathan Dewald, ''Europe 1450 to 1789: Encyclopedia of the Early Modern World'', Charles Scribner’s Sons, 2004, p. 24: "Turcoman armies coming from the East had driven the Byzantines out of much of Asia Minor and established the Persianized sultanate of the Seljuks." * Ram Rahul. ''March of Central Asia'', Indus Publishing, page 124. * C.E. Bosworth, "Turkish expansion towards the west", in ''UNESCO History of Humanity'', Volume IV, 2000. * Mehmed Fuad Koprulu, ''Early Mystics in Turkish Literature'', Translated by Gary Leiser and Robert Dankoff, Routledge, 2006, pg 149. * O.Özgündenli, "Persian Manuscripts in Ottoman and Modern Turkish Libraries", ''[[Encyclopaedia Iranica]]'', Online Edition, ([http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_pers_mss_ott_20050106.html LINK]) * [[Encyclopaedia Britannica]], "Seljuq", Online Edition, ([http://www.britannica.com/eb/article-9066688 LINK]) </ref> == Sülalənin mənşəyi == Səlcuq türkləri [[Qınıq boyu]]na mənsubdur. Tarixçi [[Fəzlullah Rəşidəddin]]in ''"Cami ət-təvarix"'' əsərində Oğuz boylarının siyasi və ictimai mövqelərinə aid tərtib edilmiş cədvəldə qınaqlar sonuncu yerdə göstərilmişdir. Sülalənin əsasını qoyan Səlcuqun atası ''"dəmir yaylı"'' ləqəbi daşıyan ''"Dukak"'' olmuşdur. Dukak və oğlu [[Səlcuq bəy|Səlcuq]] oğuzlar arasında tanınmış şəxsiyyətlərdən idi.<ref>Eldəniz Məmmədov.s.32.</ref> Səlcuq hökmdarı olan Səlcuqun adı tələffüz baxımından münaqişələrə səbəb olmuşdur. J.Marquart adın bu cür deyilişini düzgün hesab etmiş və adın bu cür düzgün olduğunu XIII əsr tarixçisinin əsərini göstərməklə sübut etmişdir. [[Mahmud Kaşğari]] də Səlcuq şəklinin ən düzgün tələffüz hesab edərək, sonrakı türk mənbələrində də bunu açıqlamışdır. Daha sonra bu məsələ ilə maraqlanan L.Rasonyi [[XII əsr]] ərəb yazıçısı əl-Əzimi və farsca ''"Enesi-il-külüb"'' əsərinin müəllifi olan Qədi Burxan Ənəvini mənbə kimi göstərərək adın Səlcüq olmasını tələb etmişdir.<ref name=":1">Kafesoğlu.s.3.</ref> Səlcuq adının ''"kiçik sel"'' mənasını verdiyini irəli sürən Rasonyiyə görə, Səlcuq [[Orta Asiya]]da Sel-dağ yaxınlığında dünyaya gəlmiş və adını da bu dağdan götürmüşdür. Digər tərəfdən P.Pelliot bu adın, türk dilində ''"mübarizəçi"'' mənasını verdiyini yazır.<ref>Kafesoğlu.s.4.</ref> == Quruluş dövrü == {{Əsas|Səlcuq bəy|Çağrı bəy|Toğrul bəy}} [[Fayl:Male royal figure, 12-13th century, from Iran.jpg|thumb|right|200px|Səlcuqlu sülaləsinə adını verən Səlcuq bəyin baş fiquru, [[Metropoliten muzeyi]], [[Nyu-York]]]] Səlcuq bəy atasının ölümündən sonra, ona tabe olan tayfaların hərbi siyasi birliyini yaradıb [[Sırdərya]] sahilindən [[Cənd]] şəhərinə gəldi. Şəhərdə əsasən müsəlmanlar yaşayırdılar. Səlcuqların Cəndə gəlmələri X əsrə ehtimal olunur. Bu hərbi-siyasi ittifaqa daxil olan oğuzlar səlcuqlar adlandılar. Lakin oğuz yaqbusu şah Məlik səlcuqları Cənd şəhərindən çıxardı. Səlcuqların böyük bir hissəsi Zərəfşan vadisinə, Nuratin dağlarına çəkildi və bu yerdə məskunlaşdılar.<ref>Eldəniz Məmmədov.s.32–33.</ref> Səlcuq bəy yaqbunun onu öldürəcəyindən qorxaraq qəbiləsi, yaxın adamları ilə [[Yengikənd]] bölgəsindən ayrılaraq, ölkələrin birləşdiyi Cənd şəhərinə gəldi. Səlcuq bəy bu köçün yer darlığı və otlaq kifayətsizliyi olduğunu bildirdi.<ref name=":2">Merçil.s.4.</ref> Səlcuqların ilk illərində, bu dövrdə ikisi türk olmaqla üç müsəlman dövləti mövcud idi. Bunlardan ilki şərq sərhədlərində Türk dövləti olan [[Qaraxanlılar]] idi. Digər türk dövləti isə indiki [[Əfqanıstan]] torpaqlarını əhatəyə almış [[Qəznəvilər]] idi. Qəznəvilər daha sonra, sərhədlərini genişləndirərək Şimali Hindistanı və [[Xorasan]]ı ələ keçirdi. [[Mavəraünnəhr]] və Xorasanı əhatələyən üçüncü böyük dövlət [[Samanilər]] idi.<ref name=":2"/> == Tarixi == === Dövlətin yaranması === [[Fayl:Divrigi02.jpg|thumb|left|200px|[[Sivas]] şəhərinin Divriği mahalında olan [[Divriği böyük məscidi]] divarları üzərinə işlənmiş Səlcuq İmperiyası gerbi.]] [[XI əsr]]in ortalarında Yaxın və Orta Şərqin tarixində mühüm bir hadisə baş verdi. Həmin dövrdə Böyük Səlcuq imperiyası yarandı. Səlcuqlar [[oğuz türkləri]]nin [[Qınıq boyu]]ndan idilər. Bu tayfanın başçısı Dükak bəyin oğlu Səlcuq bəy idi. Sonradan bütün tayfa onun adı ilə Səlcuq türkləri adlanmağa başlandı. Oğuz Yabqu dövlətində [[sübaşı]] (ordu başçısı) vəzifəsində olan Səlcuq bəy Oğuz Yabqusu ilə aralarında olan narazılığa görə öz tərəfdarları ilə 960-cı ilə Seyhun çayının sahilində olan Cənt şəhərinə getdi. Səlcuq bəy [[İslam]] dinini qəbul etdi və [[Oğuz dövləti]]nə tabe olmaqdan imtina etdi. Səlcuq bəy bu vaxt [[Mavərannəhr]]dəki [[Samanilər dövləti]] ilə ittifaqa girərək [[Qaraxanlılar dövləti]]nə qarşı mübarizə aparırdı. Samanilərin süqutundan sonra Səlcuq türkləri Qaraxanilərdən asılı vəziyyətə düşdülər. Sultan [[Mahmud Qəznəvi]] Mavərannəhri işğal etdikdən sonra səlcuqların başçılarından Mikayıl və İsraili həbs edərək səlcuq tayfalarını 1009-cu ildə [[Xorasan]] əyalətinə köçürtdü. Lakin buna baxmayaraq Səlcuqun nəvələrindən Toğrul bəy, İbrahim Yınal, Çağrı bəy Davud, Musa Yaqubu Kolyan və başqaları səlcuqları öz bayraqları altında birləşdirərək mübarizəyə başladılar. Səlcuqlar Qəznəvi sultanı [[I Məsud]]dan fəaliyyət göstərmək üçün torpaq istədilər. Lakin I Məsud bu xahişi rədd edərək onların üstünə qoşun göndərdi. Səlcuqlar əvvəlcə məğlub edildilər. Sonra səlcuqlar Məsudun [[Hindistan]]a yürüşdə olmasından istifadə edərək Bəlx, Tus, Gürgan və Mərvi tutdular. Məsudun göndərdiyi 30 minlik ordunu məğlub edən səlcuqlar Xorasanın əsas şəhəri olan Nişapuru ələ keçirərək 1038-ci ildə Səlcuq dövlətinin yarandığını elan etdilər. Beləliklə, Yaxın və Orta Şərqdə ən güclü orta əsr feodal dövlətlərindən olan Böyük Səlcuq dövlətinin əsası qoyuldu. Böyük Səlcuq dövlətinin ilk sultanı I Toğrul (1038–1063), ilk paytaxtı isə Nişapur şəhəri oldu. [[Fayl:Toghrol Tower.jpg|thumb|left|200px|Səlcuq dövlətinin qurucusu [[Toğrul bəy]]in türbəsi, [[Rey]]]] === Səlcuq yürüşlərinin başlanması === Xorasanın ən mühüm yerinin əldən çıxdığını görən sultan I Məsud 50 min nəfərlik qoşun və 300 döyüş fili ilə Xorasana doğru hərəkət etdi. Toğrul öz qoşununa geri çəkilmək əmri verdi. Sultan I Məsud onları təqib edərək çölə daxil oldu. Saysız-hesabsız vergilərdən cana doymuş əhali səlcuqilərə rəğbət bəsləyirdi. I Məsud əhalidən heç bir yardım almadığından, ərzaq, su və yem qıtlığı ilə üzləşdi. Mərv şəhərindən 10 [[fərsəng]] məsafədə yerləşən Dəndənəkən adlı yerdə 1040-cı il 23 may tarixində (bəzi mənbələrdə avqustun 26-da) səlcuqlarla qəznəvilər arasında qanlı [[Dəndənəkən döyüşü]] baş verdi. Sultan I Toğrulun böyük qardaşı Çağrı bəyin başçılıq etdiyi Səlcuq ordusu qəznəviləri darmadağın etdi. Bununla da səlcuqlar üçün İran və İraqa yol açılmış oldu. Mərv şəhərində keçirilən böyük qurultayda Şərqdə və Qərbdə yeni işğallara başlamaq qərara alındı. Qəznəvilər və Qaraxanlılarla toqquşmaqdansa, [[Ərəb Xilafəti|Xilafət]]in tənəzzülündən sonra siyası dağınıqlıq keçirən [[İran]], [[Cənubi Qafqaz]] və [[Bizans]]a qarşı hücuma keçmək daha məqsədəuyğun sayıldı. 1043-cü ildə dövlətin paytaxtı Tehran yaxınlığındakı Rey şəhərinə köçürüldü. Səlcuq orduları buradan Həmədan, İsfahan, Gilan və Azərbaycana doğru yürüşə başladılar. 1038–1044-cü illərdə bütün Xorasan, 1043-cü ildə [[Xarəzm]], 1042–1051-ci illərdə Qərbi İran səlcuqilərin əlinə keçdi. [[Kiçik Asiya]], [[Suriya]], Ön Qafqaz, bir sözlə, Türküstandan [[Aralıq dənizi]]nə, [[Dərbənd]]dən [[Fars körfəzi]]nə qədər ərazilər ələ keçirildi. Sultan I Toğrul yeni yaratdığı dövləti Bağdad xəlifəsinin mənəvi nüfuzu ilə gücləndirmək məqsədilə 1055-ci ildə [[Bağdad]]ı tutdu. Abbasilər səlcuq türklərindən asılı vəziyyətə düşərək, sultan I Toğrulu bütün "Şərqi və Qərbin hökmdarı" kimi tanımağa məcbur oldular. Sultan I Toğrul Bağdad səfərində olarkən onun qardaşı İbrahim Yınal və əmisi Qutalmış qiyam qaldırdılar. I Toğrul qardaşı oğlu Alp Arslanın köməyi ilə bu qiyamı yatırtdı. Səlcuq dövlətinin yaranmasında, möhkəmlənməsində və yeni ərazilər fəth edilməsində sultan I Toğrulun çox böyük tarixi rolu olmuşdur. [[Fayl:Kharaghan.jpg|thumb|right|300px|Səlcuqlu memarlığı [[Xərrəqan türbələri]], [[Qəzvin]]]] == Səlcuq dövlətinin imperiyaya çevrilməsi == Sultan I Toğrulun vəfatından sonra hakimiyyətə qardaşı Çağrı bəyin oğlu [[Alp Arslan]] (1063–1072) gəldi. Onun məqsədi [[Anadolu]]ya girmək idi. Əvvəlcə İran və Azərbaycandan keçərək Bizansla müttəfiq olan erməni, gürcü və abxaz hökmdarlarını darmadağın edib [[Tiflis]], [[Ani]], [[Qars]] şəhərlərini ələ keçirdi. Daha sonra Alp Arslan öz sərkərdələri Gümüş Tikin və Afşin bəyi Anadolu üzərinə göndərdi. Onlar Orta Anadoluya kimi irəlilədilər, [[Sivas]], Qeysəriyyə ([[Kayseri]]) və [[Konya]] şəhərlərini ələ keçirdilər. 1070-ci ildə Alp Arslan güclü ordu ilə [[Misir]] üzərinə yürüş etdi. Daha sonra yenidən Anadoluya girən Alp Arslan [[Malazgird]] şəhərini asanlıqla tutdu, [[Urfa]] şəhərini mühasirəyə aldı, amma onu tuta bilmədi. Oradan [[Hələb]] üzərinə yeridi və bu zaman Bizans qoşunlarının Azərbaycan istiqamətində hücum xəbərini eşidərək geri döndü. [[Fayl:Seljuq Ewer.jpg|thumb|left|200px|Səlcuqlu mədəniyyəti, [[Britaniya muzeyi]]]] Bizans imperatoru [[Roman IV Diogen]] çox böyük ordu toplamış, bu orduya həmçinin Rumelidəki əslən türk olan uz və peçeneq tayfaları da daxil edilmişdi. Onun məqsədi elə də gizli deyildi. İmperator müsəlman ərazilərini ələ keçirərək xəlifəni taxtdan salıb yerinə katolikos təyin etmək istəyirdi. Sultan öz qoşunlarının bir hissəsini Suriyada qoyaraq kiçik bir ordu ilə geri döndü. Ona vaxt qazanmaq və ordu toplamaq lazım idi. Buna görə də Alp Arslan hörmətli adamlardan ibarət elçilər heyətini Bizans sarayına göndərərək öz barışıq şərtlərini təklif etdi. Lakin Diogen onlara soyuq və saymazyana münasibət bəsləyərək etinasız lovğalıqla dedi: <blockquote>''İsfahanmı, yoxsa Həmədanmı daha yaxşıdır? Mən İsfahanda, atlarım isə Həmədanda qışlayacaqlar.''</blockquote> Türk elçisi isə cavabında deyir. <blockquote>''Atların Həmədanda qışlayacağı doğrudur. Sənə gəlincə isə, hələlik məlum deyil.''</blockquote> Düşmənin hücumunu gözləmək ölümə apara bilərdi. Ona görə Alp Arslan özü hücuma keçməyi qərara aldı. İki ordu Malazgird düzənliyində qarşılaşdı. [[Malazgird döyüşü]] 1071-ci il avqustun 26-da başlandı. Türk süvariləri hər tərəfdən hücuma keçdilər. Ancaq Bizans ordusunu yerindən tərpətmək mümkün olmadı. O zaman türklər döyüşə-döyüşə və pusqular quraraq geri çəkilməyə başladılar. Hava qaralarkən türk tayfaları olan uzlar və peçeneqlər qarşıdakı ordunun soydaşlarından ibarət olduğunu anlayıb səlcuqların tərəfinə keçdilər. Vəziyyəti belə görən imperator geri çəkilməyi əmr etdi. Alp Arslan fürsətdən istifadə edərək düşmənin üzərinə qəti hücuma keçdi. Pusqudakı əsgərlər də bizanslıların üstünə atıldılar. Bizans imperatoru yaralanaraq əsir düşdü. Lakin Alp Arslan böyük bir nəciblik göstərərək onu bağışladı və azad etdi. Bu döyüş dünya tarixində böyük bir dönüş nöqtəsi oldu. Bu döyüşün nəticəsi olaraq Bizans hər il səlcuqlara vergi verməli, lazım olduqda hərbi yardım göstərməli, Şərqi Anadolunu bütünlüklə türklərə verməli idi. Malazgird döyüşündən sonra Səlcuq imperiyasının təsir dairəsi şərqda [[Qaşqar]]dan Qərbdə Aralıq dənizinədək, şimalda Qafqazdan tutmuş cənubda [[Yəmən]]ə qədər böyük bir ərazini əhatə edirdi. Abbasi xəlifəsi Alp Arslanı dinin təməli adlandırırdı. [[Fayl:Shatranj.jpg|thumb|right|300px|Səlcuqlu dövründə oynanılan şahmat növü, [[Metropoliten muzeyi]]]] 1072-ci ildə Alp Arslan Orta Asiya istiqamətində hərbi yürüşə çıxdı. Bu yürüşlərin birində o bir qala komendantı tərəfindən ağır yaralanaraq öldürüldü. Onun oğlu [[I Məlikşah]]ın dövründə (1072–1092) səlcuqların yeni ərazilər ələ keçirməsi prosesi başa çatdı. 4–5 il ərzində Konya və Ankara şəhərləri alındıqdan sonra boğazlara və [[Egey dənizi]]nə qədər yerlər türklərin əlinə keçdi. Suriya da zəbt edildi. Bizansdan Antakya və Urfa şəhərləri, fatimilərdən [[Qüds]] şəhəri alındı. Atası kimi cəsur, uzaqgörən və qətiyyətli bir hökmdar olan I Məlikşahın hakimiyyəti illərində Səlcuq imperiyasının tərkibinə Orta Asiya, Suriya və Ərəbistan yarımadası daxil edildi. I Məlikşahın dövrü Səlcuq imperiyasının çiçəklənməsi dövrü idi. Dövlətin belə qüdrətli olmasında Alp Arslanın və I Məlikşahın vəziri olmuş görkəmli alim və siyasətçi [[Xacə Nizamülmülk]]ün böyük rolu olmuşdur.<ref>''[[Encyclopaedia Britannica]]'', "Nizam al-Mulk", Online Edition, ([http://www.britannica.com/eb/article-9055970 LINK])</ref> I Məlikşahın dövründə paytaxt Reydən İsfahana köçürüldü. [[Fayl:Ebul Manucehr 3.jpg|thumb|left|300px|Oğuz türklərinin Anadoluda ilk məscidi [[Mənuçöhr camisi]], [[Qars]]]] == İmperiyanın tənəzzülü == [[Orta əsrlər]]in başqa feodal imperiyaları kimi Böyük Səlcuq dövləti də çox yaşamadı. O zaman əmtəə-pul münasibətləri hələ başlıca iqtisadi əlaqə forması olmadığından, [[natural təsərrüfat]] hökm sürdüyündən Böyük Səlcuq imperiyasının əhatə etdiyi ərazilərin və xalqların vahid iqtisadi və siyasi mərkəz ətrafında sıx birləşməsi, qüdrətli mərkəzləşdirilmiş dövlətə çevrilməsi qeyri-mümkün idi. Uğurlu müharibələr zamanı oğuz-səlcuq hərbi-siyasi birliyinə əsaslanan Səlcuq dövləti [[XI əsr]]də işğallar ara verdikdə zəiflədi. Səlcuq sultanları öz əyanlarına bütöv vilayətləri, mahalları [[iqta]] olaraq bağışlayırdılar. Zaman keçdikcə onlar irsi hakimlərə çevrilir, mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəmirdilər. Mövcud olan qaydaya görə hər bir şahzadənin özünə xanədan tələb etmək hüququ var idi. [[Fayl:Shafi Abad (Kerman) - Caravanserai.JPG|thumb|right|300px|Səlcuqlu dövrünə aid karvansara [[Kirman ostanı]], [[İran]]]] Sultan I Məlikşah və Mizamülmülkün ölümündən sonra Səlcuq imperiyasında mərkəzi hakimiyyətə tabe olmamaq cəhdləri gücləndi. Sultan Mahmud (1092–1094) və Börküyarığın (1094–1104) hakimiyyəti illərində dövlət tədricən tənəzzülə uğradı, ayrı-ayrı əmirlər arasında bölünmə təhlükəsi yarandı. Uzun sürən ara müharibələri və [[ismaili]]lərin qiyamları dövləti zəiflədirdi. Buna görə də [[Xaç yürüşləri|xaçlıların yürüşlərinin]] qarşısını almaq mümkün olmadı. [[Xaçlılar]] Suriyanı keçərək Qüdsü aldılar. Börküyarıqdan sonra hakimiyyətə [[II Məlikşah]] (1104–1105) gəlsə də, hakimiyyəti uzun sürmədi. Sultan [[Məhəmməd Təpər]] (1105–1117) mərkəzi hakimiyyəti möhkəmləndirməyə çalışdı. İsmaililərə qarşı mübarizəyə başladı, [[Mosul]]u almış Anadolu Səlcuq sultanı [[I Qılınc Arslan]]ı məğlub etdi, Suriyadakı xaçlılar üzərinə ordu göndərildi. Məhəmməd Təpər Səlcuq imperiyasının bütün ərazisi üzərində öz suverenliyini bərpa etsə də, sonuncu Səlcuq sultanı Səncər (1118–1157) zamanı dövlətin bütövlüyü yenidən pozuldu. Səncər [[Qəznə]] şəhərini qəznəvilərdən, Mavəraünnəhri qaraxanlılardan alsa da, [[qarakitaylar]]ın Məvarünnəhrə hücumunun qarşısını ala bilmədi.<ref>Biran, Michel, ''The Empire of the Qara Khitai in Eurasian history'', ([[Cambridge University Press]], 2005), 44.</ref> 1141-ci ildə [[Səmərqənd]] yaxınlığında məğlubiyyətə uğradı və bütün Məvarünnəhri itirdi. Bu uğursuzluq daxili qiyamlara səbəb oldu. Vergilərin çoxluğundan narazı olan oğuzlar üsyan etdilər. Səncər onlara qarşı döyüşdə məğlubiyyətə uğradı və əsir düşdü. Üç il əsirlikdə qaldıqdan sonra əsirlikdən qaçdı. Lakin çox yaşamadı və 1157-ci ildə vəfat etdi. Sultan Səncərdən sonra Səlcuq imperiyası süquta uğradı. Onun ərazisində Kirman, Konya, Suriya, İraq Səlcuq sultanlıqları, Azərbaycan Atabəyləri, Kiçik Asiyada bir sıra əmirliklər yarandı. [[Fayl:Alaviyan dome-Hamedan.JPG|thumb|right|180px|Səlcuqlu dövründə tikilmiş [[Ələvilər məscidi]], [[Həmədan]]]] == Mirası == Səlcuq axınları ilə bağlı olaraq oğuz-türk tayfaları bütün Cənubi Qafqazda və Ön Asiyada başlıca etnik və siyasi qüvvəyə çevrildi. Bu amil Yaxın və Orta Şərqin bütün sonrakı taleyində mühüm rol oynadı. Avropa feodallarının Şərq torpaqlarına işğal məqsədilə təşkil etdikləri [[Xaç yürüşləri]] zamanı [[səlibçi]]lərə sarsıdıcı zərbələr endirən səlcuq türkləri Yaxın və Orta Şərqin siyasi xəritəsinin Qərbi Avropanın xeyrinə dəyişməsinə imkan vermədilər. Səlcuq türklərinin Cənubi Qafqazda möhkəmlənməsi Bizansa arxalanaraq Azərbaycanın qərb torpaqlarını ələ keçirməyə çalışan erməni və gürcü feodallarının qəsbkarlıq planlarını puça çıxardı. Türklük və İslam amilləri Cənubi Qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda qəti olaraq möhkəmləndi. Səlcuqların həyata keçirdikləri sosial-iqtisadi tədbirlər Şərq ölkələrində, eləcə də dünya miqyasında inkişaf etmiş feodalizmə keçid üçün şərait yaratdı. Dövlətdə daxili iqtisadi əlaqələr zəif olsa da, hərbi-siyasi birlik, sultan və dövlət xadimlərinin şəxsi nüfuzu güclü idi. Səlcuqların hakimiyyəti dövründə iqtisadiyyat və sənətkarlıq inkişaf etmiş, şəhərlər böyümüş, feodal rentasında pul sisteminin rolu daha da artmışdır. Səlcuqların hərb sistemi öz üstünlüyü ilə qonşu dövlətlərdən fərqlənirdi. Səlcuq imperiyası dövründə türk xaqları yenidən öz əvvəlki qüdrətini bərpa etmiş, İslam dünyasının və [[İslam mədəniyyəti]]nin inkişafının yeni mərhələsinə yol açmışdır. == Bayrağı == Böyük Səlcuqlu dövlətinin bayrağında [[ikibaşlı qartal]], [[Yay (silah)|yay]] və [[Ox (silah)|ox]] təsvir edilimişdir. "''[[Oyanış Böyük Səlcuqlu]]''" serialında istifadə olunan bayraqda isə yalnız yay və ox təsvir edilmişdir. [[İkibaşlı qartal]] [[Səlcuqlar|Səlcuqların]] həm [[Şərq|Şərqə]], həm də [[Qərb|Qərbə]] hakim olduğununun simvoludur. [[Oxçuluq|Ox]] və [[Yay (silah)|yay]] isə [[Oğuz türkləri|türklərin]] savaş ruhunu təmsil etməkdə idi. [[Böyük Səlcuqlu dövləti|Böyük Səlcuqlu]] parçalanmağa başlayandan sonra yaranmış digər kiçik Səlcuqlu dövlətləri öz bayraqlarını səlcuqluların bayrağının əsasında düzəldiblər. Məsələn, [[Rum Səlcuqlu dövləti|Rum Səlcuqlularının]] bayrağı kimi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * [https://www.academia.edu/4931512/Ekber_N._Necef_Selçuklular_Bakı_2010 Səlcuqlu dövlətləri və atabəyləri tarixi (Oğuzların ortaya çıxmasından – XIV əsrlər)]. Müəllif: Əkbər N. Nəcəf. Elmi redaktor: Tarix elmləri doktoru, prof. İsmayıl Məhəmməd oğlu Məmmədov. Bakı: "Qanun", 2010, 781 səh. == Həmçinin bax == * [[Böyük Səlcuqlu sultanları]] == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}}{{Səlcuq sülaləsi}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] [[Kateqoriya:Səlcuqlu imperiyası]] [[Kateqoriya:Səlcuq sülaləsi]] [[Kateqoriya:Tarixi türk dövlətləri]] [[Kateqoriya:1038-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Anadolu orta əsrlərdə]] la6tk6vxhbprd7woajzrk9crx429w9a 6601187 6601173 2022-08-29T11:54:32Z Atakhanli 223224 [[User:85.132.98.19|85.132.98.19]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Solavirum|Solavirum]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət | adı = Böyük Səlcuq Dövləti <br>دولت سلجوقیان<br>''Dawlat-i Saljūqiān'' | orijinal_adı = | statusu = | himni = | bayrağı = Böyük Səlcuq bayrağı.svg | bayrağın_izahı = [[Böyük Səlcuqlu bayrağı|Bayraq]] | gerbi = Seljuk Empire.png | gerbin_yazısı = [[Səlcuqlu gerbi|Gerbi]] | xəritəsi = Seljuk Empire (greatest extent).svg | xəritənin_izahı = [[Sultan Məlikşah]]ın vəfatı dövründə Böyük Səlcuq İmperiyası | s1 = Qəznəvilər dövləti | s1_bayrağı = GhaznavidFlag attributed.svg | s2 = Oğuz dövləti | s2_bayrağı = AD 750OguzYabgu.png | s3 = | s3_bayrağı = SallaridMapHistoryofIran.png | s4 = | s4_bayrağı = Buyids_970.png | s5 = | s5_bayrağı = | s6 = | s6_bayrağı = | s7 = | s7_bayrağı = | quruluş_ili = [[1038]] | süqut_ili = [[1157]] | x1 = Xarəzmşahlar dövləti | x1_bayrağı = BlackFlag.svg | x2 = Rum Səlcuqlu dövləti | x2_bayrağı = Flag of Sultanate of Rum.svg | x3 = Əyyubilər sülaləsi | x3_bayrağı = Flag of Ayyubid Dynasty.svg | x4 = Azərbaycan Atabəyləri | x4_bayrağı = Azerbaijan atabeys flag.png | x5 = | x5_bayrağı = | x6 = | x6_bayrağı = | x7 = | x7_bayrağı = | şüarı = | paytaxtı = [[Nişapur]] (1038—1043)<br>[[Rey]] (1043—1073)<br>[[İsfahan]] (1073—1118)<br>[[Həmədan]] (1118; daha sonra [[İraq Səlcuqiləri]]nin paytaxtı oldu)<br>[[Mərv]] (1118-1157) | ən_böyük_şəhəri = | rəsmi_dilləri = [[Türk dilləri|Türk]] (danışıq dili)<ref>Concise encyclopedia of languages of the world, Ed. Keith Brown, Sarah Ogilvie, (Elsevier Ltd., 2009), 1110; "Oghuz Turkic is first represented by Old Anatolian Turkish which was a subordiniate written medium until the end of the Seljuk rule.</ref><br> [[Fars dili]] (rəsmi dil)<ref>Black, Edwin, Banking on Baghdad: inside Iraq's 7,000-year history of war, profit and conflict, (John Wiley and sons, 2004), 38.</ref><br> [[Ərəb dili]] (elm və təhsildə istifadə olunurdu)<ref>C.E. Bosworth, "Turkish Expansion towards the west" in UNESCO HISTORY OF HUMANITY, Volume IV, titled "From the Seventh to the Sixteenth Century", UNESCO Publishing / Routledge, p. 391: "While the Arabic language retained its primacy in such spheres as law, theology and science, the culture of the Seljuk court and secular literature within the sultanate became largely Persianized; this is seen in the early adoption of Persian epic names by the Seljuk rulers (Qubād, Kay Khusraw and so on) and in the use of Persian as a literary language (Turkish must have been essentially a vehicle for everyday speech at this time)</ref> | valyutası = [[Dinar]] və [[Dirhəm]] | ərazisi = 3.900.000 km² ([[1080]]-cı il) | təxmini_əhalisi = | idarəetmə_forması = [[Monarxiya]] | sülalə = [[Səlcuq sülaləsi]] | rəhbər_titulu = [[Sultan]] | rəhbər1 = [[Toğrul bəy]](ilk)<ref>Grousset, Rene, ''The Empire of the Steppes'', (New Brunswick:Rutgers University Press, 1988), 167.</ref> | rəhbər_il1 = ([[1040]]-[[1063]]) | rəhbər titulu2 = | rəhbər2 = [[Alp Arslan]] | rəhbər_il2 = ([[1063]]-[[1072]]) | rəhbər titulu3 = | rəhbər3 = [[Sultan Məlikşah]] | rəhbər_il3 = ([[1072]]-[[1092]]) | rəhbər titulu4 = | rəhbər4 = [[I Mahmud (Böyük Səlcuq hökmdarı)|I Mahmud]] | rəhbər_il4 = ([[1092]]-[[1093]]) | rəhbər titulu5 = | rəhbər5 = [[Börkiyaruq]] | rəhbər_il5 = ([[1094]]-[[1105]]) | rəhbər titulu6 = | rəhbər6 = [[Əhməd Səncər]] (son) | rəhbər_il6 = ([[1118]]-[[1157]]) | dini = [[İslam]] ([[Sünni]]) | əlavə bənd = | bəndini adı = | əlavə bənd1 = | bəndini adı1 = | əlavə bənd2 = | bəndini adı2 = | Mərhələ1 = | Gün_ay1 = | İl1 = | Mərhələ2 = | Gün_ay2 = | İl2 = | əvvəl = | ə1 = | ə2 = | ə3 = | ə4 = | ə5 = | ə6 = | ə7 = | sonra = | qeyd = | demonimi = | area_km2 = | area_rank = | GDP_PPP = | GDP_PPP_year = | HDI = | HDI_year = | today = | indi = {{flaqifikasiya|Türkiyə}} {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} {{flaqifikasiya|Gürcüstan}} {{flaqifikasiya|Rusiya}} {{flaqifikasiya|Ermənistan}} {{flaqifikasiya|Suriya}} {{flaqifikasiya|İraq}} {{flaqifikasiya|İran}} {{flaqifikasiya|Livan}} {{flaqifikasiya|İsrail}} {{flaqifikasiya|Fələstin}} {{flaqifikasiya|İordaniya}} {{flaqifikasiya|Səudiyyə Ərəbistanı}} {{flaqifikasiya|Küveyt}} {{flaqifikasiya|Pakistan}} {{flaqifikasiya|Əfqanıstan}} {{flaqifikasiya|Tacikistan}} {{flaqifikasiya|Çin}} {{flaqifikasiya|Qırğızıstan}} {{flaqifikasiya|Qazaxıstan}} {{flaqifikasiya|Özbəkistan}} {{flaqifikasiya|Türkmənistan}} | bayrağı2 = }} {{Azərbaycan tarixi}} {{Türkiyə tarixi}} '''Böyük Səlcuq İmperiyası''' ({{dil-tr|Büyük Selçuklu Devleti}}; {{dil-az|Böyük Səlcuq Dövləti}}; {{dil-tk|Beỳik Seljuk Döwleti}}), (1038–1157) — [[Oğuz Türkləri]]nin Qınıq boyundan olan tayfaların XI əsrdə yaratdığı, [[Mərkəzi Asiya|Orta Asiya]], [[İran]], [[Yaxın Şərq]], [[Qafqaz]] və [[Anadolu]] ərazilərini əhatə edən nəhəng [[Türk xalqları|Türk]] dövləti.<ref>Hottinger, Arnold, ''The Arabs'', (University of California Press, 1963), 90; "''..and for these '''Turko-persian Seljuks''' who now ruled the largest Islamic state…''"</ref><ref>Grousset, Rene, ''The Empire of the Steppes'', (Rutgers University Press, 1991), 161,164; "..renewed the Seljuk attempt to found a great Turko-Persian empire in eastern Iran..", "It is to be noted that the Seljuks, those Turkomans who became sultans of Persia, did not Turkify Persia-no doubt because they did not wish to do so. On the contrary, it was they who voluntarily became Persians and who, in the manner of the great old Sassanid kings, strove to protect the Iranian populations from the plundering of Ghuzz bands and save Iranian culture from the Turkoman menace."</ref><ref>Nishapuri, Zahir al-Din Nishapuri (2001), "The History of the Seljuq Turks from the Jami’ al-Tawarikh: An Ilkhanid Adaptation of the [[Saljuq-nama]] of Zahir al-Din Nishapuri, " Partial tr. K.A. Luther, ed. C.E. Bosworth, Richmond, UK. K.A. Luther: "… the Turks were illiteratre and uncultivated when they arrived in Khurasan and had to depend on Iranian scribes, poets, jurists and theologians to man the institution of the Empire"(pg 9)</ref><ref> * Jackson, P. (2002). "Review: The History of the Seljuq Turks: The History of the Seljuq Turks". ''Journal of Islamic Studies'' 2002 13(1):75–76; doi:10.1093/jis/13.1.75.Oxford Centre for Islamic Studies. * Bosworth, C. E. (2001). "Notes on Some Turkish Names" in Abu 'l-Fadl Bayhaqi’s Tarikh-i Mas’udi. Oriens, Vol. 36, 2001 (2001), pp. 299–313. * Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). ''History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publishers'' (Pvt. Ltd). * Hancock, I. (2006). ''On Romani Origins and Identity''. The Romani Archives and Documentation Center. The University of Texas at Austin. * Asimov, M. S., Bosworth, C. E. (eds.). (1998). ''History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV: The Age of Achievement: AD 750 to the End of the Fifteenth Century, Part One: The Historical, Social and Economic Setting''. Multiple History Series. Paris: UNESCO Publishing.</ref><ref> * Josef W. Meri, ''Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia'', Routledge, 2005, p. 399 * Michael Mandelbaum, ''Central Asia and the World'', Council on Foreign Relations (May 1994), p. 79 * Jonathan Dewald, ''Europe 1450 to 1789: Encyclopedia of the Early Modern World'', Charles Scribner’s Sons, 2004, p. 24: "Turcoman armies coming from the East had driven the Byzantines out of much of Asia Minor and established the Persianized sultanate of the Seljuks." * Ram Rahul. ''March of Central Asia'', Indus Publishing, page 124. * C.E. Bosworth, "Turkish expansion towards the west", in ''UNESCO History of Humanity'', Volume IV, 2000. * Mehmed Fuad Koprulu, ''Early Mystics in Turkish Literature'', Translated by Gary Leiser and Robert Dankoff, Routledge, 2006, pg 149. * O.Özgündenli, "Persian Manuscripts in Ottoman and Modern Turkish Libraries", ''[[Encyclopaedia Iranica]]'', Online Edition, ([http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_pers_mss_ott_20050106.html LINK]) * [[Encyclopaedia Britannica]], "Seljuq", Online Edition, ([http://www.britannica.com/eb/article-9066688 LINK]) </ref> == Sülalənin mənşəyi == Səlcuq türkləri [[Qınıq boyu]]na mənsubdur. Tarixçi [[Fəzlullah Rəşidəddin]]in ''"Cami ət-təvarix"'' əsərində Oğuz boylarının siyasi və ictimai mövqelərinə aid tərtib edilmiş cədvəldə qınaqlar sonuncu yerdə göstərilmişdir. Sülalənin əsasını qoyan Səlcuqun atası ''"dəmir yaylı"'' ləqəbi daşıyan ''"Dukak"'' olmuşdur. Dukak və oğlu [[Səlcuq bəy|Səlcuq]] oğuzlar arasında tanınmış şəxsiyyətlərdən idi.<ref>Eldəniz Məmmədov.s.32.</ref> Səlcuq hökmdarı olan Səlcuqun adı tələffüz baxımından münaqişələrə səbəb olmuşdur. J.Marquart adın bu cür deyilişini düzgün hesab etmiş və adın bu cür düzgün olduğunu XIII əsr tarixçisinin əsərini göstərməklə sübut etmişdir. [[Mahmud Kaşğari]] də Səlcuq şəklinin ən düzgün tələffüz hesab edərək, sonrakı türk mənbələrində də bunu açıqlamışdır. Daha sonra bu məsələ ilə maraqlanan L.Rasonyi [[XII əsr]] ərəb yazıçısı əl-Əzimi və farsca ''"Enesi-il-külüb"'' əsərinin müəllifi olan Qədi Burxan Ənəvini mənbə kimi göstərərək adın Səlcüq olmasını tələb etmişdir.<ref name=":1">Kafesoğlu.s.3.</ref> Səlcuq adının ''"kiçik sel"'' mənasını verdiyini irəli sürən Rasonyiyə görə, Səlcuq [[Orta Asiya]]da Sel-dağ yaxınlığında dünyaya gəlmiş və adını da bu dağdan götürmüşdür. Digər tərəfdən P.Pelliot bu adın, türk dilində ''"mübarizəçi"'' mənasını verdiyini yazır.<ref>Kafesoğlu.s.4.</ref> == Quruluş dövrü == {{Əsas|Səlcuq bəy|Çağrı bəy|Toğrul bəy}} [[Fayl:Male royal figure, 12-13th century, from Iran.jpg|thumb|right|200px|Səlcuqlu sülaləsinə adını verən Səlcuq bəyin baş fiquru, [[Metropoliten muzeyi]], [[Nyu-York]]]] Səlcuq bəy atasının ölümündən sonra, ona tabe olan tayfaların hərbi siyasi birliyini yaradıb [[Sırdərya]] sahilindən [[Cənd]] şəhərinə gəldi. Şəhərdə əsasən müsəlmanlar yaşayırdılar. Səlcuqların Cəndə gəlmələri X əsrə ehtimal olunur. Bu hərbi-siyasi ittifaqa daxil olan oğuzlar səlcuqlar adlandılar. Lakin oğuz yaqbusu şah Məlik səlcuqları Cənd şəhərindən çıxardı. Səlcuqların böyük bir hissəsi Zərəfşan vadisinə, Nuratin dağlarına çəkildi və bu yerdə məskunlaşdılar.<ref>Eldəniz Məmmədov.s.32–33.</ref> Səlcuq bəy yaqbunun onu öldürəcəyindən qorxaraq qəbiləsi, yaxın adamları ilə [[Yengikənd]] bölgəsindən ayrılaraq, ölkələrin birləşdiyi Cənd şəhərinə gəldi. Səlcuq bəy bu köçün yer darlığı və otlaq kifayətsizliyi olduğunu bildirdi.<ref name=":2">Merçil.s.4.</ref> Səlcuqların ilk illərində, bu dövrdə ikisi türk olmaqla üç müsəlman dövləti mövcud idi. Bunlardan ilki şərq sərhədlərində Türk dövləti olan [[Qaraxanlılar]] idi. Digər türk dövləti isə indiki [[Əfqanıstan]] torpaqlarını əhatəyə almış [[Qəznəvilər]] idi. Qəznəvilər daha sonra, sərhədlərini genişləndirərək Şimali Hindistanı və [[Xorasan]]ı ələ keçirdi. [[Mavəraünnəhr]] və Xorasanı əhatələyən üçüncü böyük dövlət [[Samanilər]] idi.<ref name=":2"/> == Tarixi == === Dövlətin yaranması === [[Fayl:Divrigi02.jpg|thumb|left|200px|[[Sivas]] şəhərinin Divriği mahalında olan [[Divriği böyük məscidi]] divarları üzərinə işlənmiş Səlcuq İmperiyası gerbi.]] [[XI əsr]]in ortalarında Yaxın və Orta Şərqin tarixində mühüm bir hadisə baş verdi. Həmin dövrdə Böyük Səlcuq imperiyası yarandı. Səlcuqlar [[oğuz türkləri]]nin [[Qınıq boyu]]ndan idilər. Bu tayfanın başçısı Dükak bəyin oğlu Səlcuq bəy idi. Sonradan bütün tayfa onun adı ilə Səlcuq türkləri adlanmağa başlandı. Oğuz Yabqu dövlətində [[sübaşı]] (ordu başçısı) vəzifəsində olan Səlcuq bəy Oğuz Yabqusu ilə aralarında olan narazılığa görə öz tərəfdarları ilə 960-cı ilə Seyhun çayının sahilində olan Cənt şəhərinə getdi. Səlcuq bəy [[İslam]] dinini qəbul etdi və [[Oğuz dövləti]]nə tabe olmaqdan imtina etdi. Səlcuq bəy bu vaxt [[Mavərannəhr]]dəki [[Samanilər dövləti]] ilə ittifaqa girərək [[Qaraxanlılar dövləti]]nə qarşı mübarizə aparırdı. Samanilərin süqutundan sonra Səlcuq türkləri Qaraxanilərdən asılı vəziyyətə düşdülər. Sultan [[Mahmud Qəznəvi]] Mavərannəhri işğal etdikdən sonra səlcuqların başçılarından Mikayıl və İsraili həbs edərək səlcuq tayfalarını 1009-cu ildə [[Xorasan]] əyalətinə köçürtdü. Lakin buna baxmayaraq Səlcuqun nəvələrindən Toğrul bəy, İbrahim Yınal, Çağrı bəy Davud, Musa Yaqubu Kolyan və başqaları səlcuqları öz bayraqları altında birləşdirərək mübarizəyə başladılar. Səlcuqlar Qəznəvi sultanı [[I Məsud]]dan fəaliyyət göstərmək üçün torpaq istədilər. Lakin I Məsud bu xahişi rədd edərək onların üstünə qoşun göndərdi. Səlcuqlar əvvəlcə məğlub edildilər. Sonra səlcuqlar Məsudun [[Hindistan]]a yürüşdə olmasından istifadə edərək Bəlx, Tus, Gürgan və Mərvi tutdular. Məsudun göndərdiyi 30 minlik ordunu məğlub edən səlcuqlar Xorasanın əsas şəhəri olan Nişapuru ələ keçirərək 1038-ci ildə Səlcuq dövlətinin yarandığını elan etdilər. Beləliklə, Yaxın və Orta Şərqdə ən güclü orta əsr feodal dövlətlərindən olan Böyük Səlcuq dövlətinin əsası qoyuldu. Böyük Səlcuq dövlətinin ilk sultanı I Toğrul (1038–1063), ilk paytaxtı isə Nişapur şəhəri oldu. [[Fayl:Toghrol Tower.jpg|thumb|left|200px|Səlcuq dövlətinin qurucusu [[Toğrul bəy]]in türbəsi, [[Rey]]]] === Səlcuq yürüşlərinin başlanması === Xorasanın ən mühüm yerinin əldən çıxdığını görən sultan I Məsud 50 min nəfərlik qoşun və 300 döyüş fili ilə Xorasana doğru hərəkət etdi. Toğrul öz qoşununa geri çəkilmək əmri verdi. Sultan I Məsud onları təqib edərək çölə daxil oldu. Saysız-hesabsız vergilərdən cana doymuş əhali səlcuqilərə rəğbət bəsləyirdi. I Məsud əhalidən heç bir yardım almadığından, ərzaq, su və yem qıtlığı ilə üzləşdi. Mərv şəhərindən 10 [[fərsəng]] məsafədə yerləşən Dəndənəkən adlı yerdə 1040-cı il 23 may tarixində (bəzi mənbələrdə avqustun 26-da) səlcuqlarla qəznəvilər arasında qanlı [[Dəndənəkən döyüşü]] baş verdi. Sultan I Toğrulun böyük qardaşı Çağrı bəyin başçılıq etdiyi Səlcuq ordusu qəznəviləri darmadağın etdi. Bununla da səlcuqlar üçün İran və İraqa yol açılmış oldu. Mərv şəhərində keçirilən böyük qurultayda Şərqdə və Qərbdə yeni işğallara başlamaq qərara alındı. Qəznəvilər və Qaraxanlılarla toqquşmaqdansa, [[Ərəb Xilafəti|Xilafət]]in tənəzzülündən sonra siyası dağınıqlıq keçirən [[İran]], [[Cənubi Qafqaz]] və [[Bizans]]a qarşı hücuma keçmək daha məqsədəuyğun sayıldı. 1043-cü ildə dövlətin paytaxtı Tehran yaxınlığındakı Rey şəhərinə köçürüldü. Səlcuq orduları buradan Həmədan, İsfahan, Gilan və Azərbaycana doğru yürüşə başladılar. 1038–1044-cü illərdə bütün Xorasan, 1043-cü ildə [[Xarəzm]], 1042–1051-ci illərdə Qərbi İran səlcuqilərin əlinə keçdi. [[Kiçik Asiya]], [[Suriya]], Ön Qafqaz, bir sözlə, Türküstandan [[Aralıq dənizi]]nə, [[Dərbənd]]dən [[Fars körfəzi]]nə qədər ərazilər ələ keçirildi. Sultan I Toğrul yeni yaratdığı dövləti Bağdad xəlifəsinin mənəvi nüfuzu ilə gücləndirmək məqsədilə 1055-ci ildə [[Bağdad]]ı tutdu. Abbasilər səlcuq türklərindən asılı vəziyyətə düşərək, sultan I Toğrulu bütün "Şərqi və Qərbin hökmdarı" kimi tanımağa məcbur oldular. Sultan I Toğrul Bağdad səfərində olarkən onun qardaşı İbrahim Yınal və əmisi Qutalmış qiyam qaldırdılar. I Toğrul qardaşı oğlu Alp Arslanın köməyi ilə bu qiyamı yatırtdı. Səlcuq dövlətinin yaranmasında, möhkəmlənməsində və yeni ərazilər fəth edilməsində sultan I Toğrulun çox böyük tarixi rolu olmuşdur. [[Fayl:Kharaghan.jpg|thumb|right|300px|Səlcuqlu memarlığı [[Xərrəqan türbələri]], [[Qəzvin]]]] == Səlcuq dövlətinin imperiyaya çevrilməsi == Sultan I Toğrulun vəfatından sonra hakimiyyətə qardaşı Çağrı bəyin oğlu [[Alp Arslan]] (1063–1072) gəldi. Onun məqsədi [[Anadolu]]ya girmək idi. Əvvəlcə İran və Azərbaycandan keçərək Bizansla müttəfiq olan erməni, gürcü və abxaz hökmdarlarını darmadağın edib [[Tiflis]], [[Ani]], [[Qars]] şəhərlərini ələ keçirdi. Daha sonra Alp Arslan öz sərkərdələri Gümüş Tikin və Afşin bəyi Anadolu üzərinə göndərdi. Onlar Orta Anadoluya kimi irəlilədilər, [[Sivas]], Qeysəriyyə ([[Kayseri]]) və [[Konya]] şəhərlərini ələ keçirdilər. 1070-ci ildə Alp Arslan güclü ordu ilə [[Misir]] üzərinə yürüş etdi. Daha sonra yenidən Anadoluya girən Alp Arslan [[Malazgird]] şəhərini asanlıqla tutdu, [[Urfa]] şəhərini mühasirəyə aldı, amma onu tuta bilmədi. Oradan [[Hələb]] üzərinə yeridi və bu zaman Bizans qoşunlarının Azərbaycan istiqamətində hücum xəbərini eşidərək geri döndü. [[Fayl:Seljuq Ewer.jpg|thumb|left|200px|Səlcuqlu mədəniyyəti, [[Britaniya muzeyi]]]] Bizans imperatoru [[Roman IV Diogen]] çox böyük ordu toplamış, bu orduya həmçinin Rumelidəki əslən türk olan uz və peçeneq tayfaları da daxil edilmişdi. Onun məqsədi elə də gizli deyildi. İmperator müsəlman ərazilərini ələ keçirərək xəlifəni taxtdan salıb yerinə katolikos təyin etmək istəyirdi. Sultan öz qoşunlarının bir hissəsini Suriyada qoyaraq kiçik bir ordu ilə geri döndü. Ona vaxt qazanmaq və ordu toplamaq lazım idi. Buna görə də Alp Arslan hörmətli adamlardan ibarət elçilər heyətini Bizans sarayına göndərərək öz barışıq şərtlərini təklif etdi. Lakin Diogen onlara soyuq və saymazyana münasibət bəsləyərək etinasız lovğalıqla dedi: <blockquote>''İsfahanmı, yoxsa Həmədanmı daha yaxşıdır? Mən İsfahanda, atlarım isə Həmədanda qışlayacaqlar.''</blockquote> Türk elçisi isə cavabında deyir. <blockquote>''Atların Həmədanda qışlayacağı doğrudur. Sənə gəlincə isə, hələlik məlum deyil.''</blockquote> Düşmənin hücumunu gözləmək ölümə apara bilərdi. Ona görə Alp Arslan özü hücuma keçməyi qərara aldı. İki ordu Malazgird düzənliyində qarşılaşdı. [[Malazgird döyüşü]] 1071-ci il avqustun 26-da başlandı. Türk süvariləri hər tərəfdən hücuma keçdilər. Ancaq Bizans ordusunu yerindən tərpətmək mümkün olmadı. O zaman türklər döyüşə-döyüşə və pusqular quraraq geri çəkilməyə başladılar. Hava qaralarkən türk tayfaları olan uzlar və peçeneqlər qarşıdakı ordunun soydaşlarından ibarət olduğunu anlayıb səlcuqların tərəfinə keçdilər. Vəziyyəti belə görən imperator geri çəkilməyi əmr etdi. Alp Arslan fürsətdən istifadə edərək düşmənin üzərinə qəti hücuma keçdi. Pusqudakı əsgərlər də bizanslıların üstünə atıldılar. Bizans imperatoru yaralanaraq əsir düşdü. Lakin Alp Arslan böyük bir nəciblik göstərərək onu bağışladı və azad etdi. Bu döyüş dünya tarixində böyük bir dönüş nöqtəsi oldu. Bu döyüşün nəticəsi olaraq Bizans hər il səlcuqlara vergi verməli, lazım olduqda hərbi yardım göstərməli, Şərqi Anadolunu bütünlüklə türklərə verməli idi. Malazgird döyüşündən sonra Səlcuq imperiyasının təsir dairəsi şərqda [[Qaşqar]]dan Qərbdə Aralıq dənizinədək, şimalda Qafqazdan tutmuş cənubda [[Yəmən]]ə qədər böyük bir ərazini əhatə edirdi. Abbasi xəlifəsi Alp Arslanı dinin təməli adlandırırdı. [[Fayl:Shatranj.jpg|thumb|right|300px|Səlcuqlu dövründə oynanılan şahmat növü, [[Metropoliten muzeyi]]]] 1072-ci ildə Alp Arslan Orta Asiya istiqamətində hərbi yürüşə çıxdı. Bu yürüşlərin birində o bir qala komendantı tərəfindən ağır yaralanaraq öldürüldü. Onun oğlu [[I Məlikşah]]ın dövründə (1072–1092) səlcuqların yeni ərazilər ələ keçirməsi prosesi başa çatdı. 4–5 il ərzində Konya və Ankara şəhərləri alındıqdan sonra boğazlara və [[Egey dənizi]]nə qədər yerlər türklərin əlinə keçdi. Suriya da zəbt edildi. Bizansdan Antakya və Urfa şəhərləri, fatimilərdən [[Qüds]] şəhəri alındı. Atası kimi cəsur, uzaqgörən və qətiyyətli bir hökmdar olan I Məlikşahın hakimiyyəti illərində Səlcuq imperiyasının tərkibinə Orta Asiya, Suriya və Ərəbistan yarımadası daxil edildi. I Məlikşahın dövrü Səlcuq imperiyasının çiçəklənməsi dövrü idi. Dövlətin belə qüdrətli olmasında Alp Arslanın və I Məlikşahın vəziri olmuş görkəmli alim və siyasətçi [[Xacə Nizamülmülk]]ün böyük rolu olmuşdur.<ref>''[[Encyclopaedia Britannica]]'', "Nizam al-Mulk", Online Edition, ([http://www.britannica.com/eb/article-9055970 LINK])</ref> I Məlikşahın dövründə paytaxt Reydən İsfahana köçürüldü. [[Fayl:Ebul Manucehr 3.jpg|thumb|left|300px|Oğuz türklərinin Anadoluda ilk məscidi [[Mənuçöhr camisi]], [[Qars]]]] == İmperiyanın tənəzzülü == [[Orta əsrlər]]in başqa feodal imperiyaları kimi Böyük Səlcuq dövləti də çox yaşamadı. O zaman əmtəə-pul münasibətləri hələ başlıca iqtisadi əlaqə forması olmadığından, [[natural təsərrüfat]] hökm sürdüyündən Böyük Səlcuq imperiyasının əhatə etdiyi ərazilərin və xalqların vahid iqtisadi və siyasi mərkəz ətrafında sıx birləşməsi, qüdrətli mərkəzləşdirilmiş dövlətə çevrilməsi qeyri-mümkün idi. Uğurlu müharibələr zamanı oğuz-səlcuq hərbi-siyasi birliyinə əsaslanan Səlcuq dövləti [[XI əsr]]də işğallar ara verdikdə zəiflədi. Səlcuq sultanları öz əyanlarına bütöv vilayətləri, mahalları [[iqta]] olaraq bağışlayırdılar. Zaman keçdikcə onlar irsi hakimlərə çevrilir, mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəmirdilər. Mövcud olan qaydaya görə hər bir şahzadənin özünə xanədan tələb etmək hüququ var idi. [[Fayl:Shafi Abad (Kerman) - Caravanserai.JPG|thumb|right|300px|Səlcuqlu dövrünə aid karvansara [[Kirman ostanı]], [[İran]]]] Sultan I Məlikşah və Mizamülmülkün ölümündən sonra Səlcuq imperiyasında mərkəzi hakimiyyətə tabe olmamaq cəhdləri gücləndi. Sultan Mahmud (1092–1094) və Börküyarığın (1094–1104) hakimiyyəti illərində dövlət tədricən tənəzzülə uğradı, ayrı-ayrı əmirlər arasında bölünmə təhlükəsi yarandı. Uzun sürən ara müharibələri və [[ismaili]]lərin qiyamları dövləti zəiflədirdi. Buna görə də [[Xaç yürüşləri|xaçlıların yürüşlərinin]] qarşısını almaq mümkün olmadı. [[Xaçlılar]] Suriyanı keçərək Qüdsü aldılar. Börküyarıqdan sonra hakimiyyətə [[II Məlikşah]] (1104–1105) gəlsə də, hakimiyyəti uzun sürmədi. Sultan [[Məhəmməd Təpər]] (1105–1117) mərkəzi hakimiyyəti möhkəmləndirməyə çalışdı. İsmaililərə qarşı mübarizəyə başladı, [[Mosul]]u almış Anadolu Səlcuq sultanı [[I Qılınc Arslan]]ı məğlub etdi, Suriyadakı xaçlılar üzərinə ordu göndərildi. Məhəmməd Təpər Səlcuq imperiyasının bütün ərazisi üzərində öz suverenliyini bərpa etsə də, sonuncu Səlcuq sultanı Səncər (1118–1157) zamanı dövlətin bütövlüyü yenidən pozuldu. Səncər [[Qəznə]] şəhərini qəznəvilərdən, Mavəraünnəhri qaraxanlılardan alsa da, [[qarakitaylar]]ın Məvarünnəhrə hücumunun qarşısını ala bilmədi.<ref>Biran, Michel, ''The Empire of the Qara Khitai in Eurasian history'', ([[Cambridge University Press]], 2005), 44.</ref> 1141-ci ildə [[Səmərqənd]] yaxınlığında məğlubiyyətə uğradı və bütün Məvarünnəhri itirdi. Bu uğursuzluq daxili qiyamlara səbəb oldu. Vergilərin çoxluğundan narazı olan oğuzlar üsyan etdilər. Səncər onlara qarşı döyüşdə məğlubiyyətə uğradı və əsir düşdü. Üç il əsirlikdə qaldıqdan sonra əsirlikdən qaçdı. Lakin çox yaşamadı və 1157-ci ildə vəfat etdi. Sultan Səncərdən sonra Səlcuq imperiyası süquta uğradı. Onun ərazisində Kirman, Konya, Suriya, İraq Səlcuq sultanlıqları, Azərbaycan Atabəyləri, Kiçik Asiyada bir sıra əmirliklər yarandı. [[Fayl:Alaviyan dome-Hamedan.JPG|thumb|right|180px|Səlcuqlu dövründə tikilmiş [[Ələvilər məscidi]], [[Həmədan]]]] == Mirası == Səlcuq axınları ilə bağlı olaraq oğuz-türk tayfaları bütün Cənubi Qafqazda və Ön Asiyada başlıca etnik və siyasi qüvvəyə çevrildi. Bu amil Yaxın və Orta Şərqin bütün sonrakı taleyində mühüm rol oynadı. Avropa feodallarının Şərq torpaqlarına işğal məqsədilə təşkil etdikləri [[Xaç yürüşləri]] zamanı [[səlibçi]]lərə sarsıdıcı zərbələr endirən səlcuq türkləri Yaxın və Orta Şərqin siyasi xəritəsinin Qərbi Avropanın xeyrinə dəyişməsinə imkan vermədilər. Səlcuq türklərinin Cənubi Qafqazda möhkəmlənməsi Bizansa arxalanaraq Azərbaycanın qərb torpaqlarını ələ keçirməyə çalışan erməni və gürcü feodallarının qəsbkarlıq planlarını puça çıxardı. Türklük və İslam amilləri Cənubi Qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda qəti olaraq möhkəmləndi. Səlcuqların həyata keçirdikləri sosial-iqtisadi tədbirlər Şərq ölkələrində, eləcə də dünya miqyasında inkişaf etmiş feodalizmə keçid üçün şərait yaratdı. Dövlətdə daxili iqtisadi əlaqələr zəif olsa da, hərbi-siyasi birlik, sultan və dövlət xadimlərinin şəxsi nüfuzu güclü idi. Səlcuqların hakimiyyəti dövründə iqtisadiyyat və sənətkarlıq inkişaf etmiş, şəhərlər böyümüş, feodal rentasında pul sisteminin rolu daha da artmışdır. Səlcuqların hərb sistemi öz üstünlüyü ilə qonşu dövlətlərdən fərqlənirdi. Səlcuq imperiyası dövründə türk xaqları yenidən öz əvvəlki qüdrətini bərpa etmiş, İslam dünyasının və [[İslam mədəniyyəti]]nin inkişafının yeni mərhələsinə yol açmışdır. == Bayrağı == Böyük Səlcuqlu dövlətinin bayrağında [[ikibaşlı qartal]], [[Yay (silah)|yay]] və [[Ox (silah)|ox]] təsvir edilimişdir. "''[[Oyanış Böyük Səlcuqlu]]''" serialında istifadə olunan bayraqda isə yalnız yay və ox təsvir edilmişdir. [[İkibaşlı qartal]] [[Səlcuqlar|Səlcuqların]] həm [[Şərq|Şərqə]], həm də [[Qərb|Qərbə]] hakim olduğununun simvoludur. [[Oxçuluq|Ox]] və [[Yay (silah)|yay]] isə [[Oğuz türkləri|türklərin]] savaş ruhunu təmsil etməkdə idi. [[Böyük Səlcuqlu dövləti|Böyük Səlcuqlu]] parçalanmağa başlayandan sonra yaranmış digər kiçik Səlcuqlu dövlətləri öz bayraqlarını səlcuqluların bayrağının əsasında düzəldiblər. Məsələn, [[Rum Səlcuqlu dövləti|Rum Səlcuqlularının]] bayrağı kimi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * [https://www.academia.edu/4931512/Ekber_N._Necef_Selçuklular_Bakı_2010 Səlcuqlu dövlətləri və atabəyləri tarixi (Oğuzların ortaya çıxmasından – XIV əsrlər)]. Müəllif: Əkbər N. Nəcəf. Elmi redaktor: Tarix elmləri doktoru, prof. İsmayıl Məhəmməd oğlu Məmmədov. Bakı: "Qanun", 2010, 781 səh. == Həmçinin bax == * [[Böyük Səlcuqlu sultanları]] == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}}{{Səlcuq sülaləsi}} [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] [[Kateqoriya:Səlcuqlu imperiyası]] [[Kateqoriya:Səlcuq sülaləsi]] [[Kateqoriya:Tarixi türk dövlətləri]] [[Kateqoriya:1038-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Anadolu orta əsrlərdə]] gxtxxh6bpmotfmm4g69shvv9dass1hw 0 52772 6601161 6556944 2022-08-29T11:47:33Z 85.132.98.19 wikitext text/x-wiki {{səhv salma|Qızıl Ordu}} {{mənbə azlığı}} {{Tarixi dövlət | adı = Qızıl Ordu | orijinal_adı = Зүчийн улс (Cuçinin ulusu) | statusu = Ulus | bayrağı = Flag of Ulus Juchi.svg | bayrağın_izahı = Angelino Dulcert'in 1339-cu ildə çəkilmiş xəritəsindəki Altın Ordu bayrağı, daha sonra eyni bayrağı 1375-ci ildə Katalan Atlasında da tapıldı. | xəritəsi = GoldenHorde1300.png | xəritənin_izahı = 1300 ildə Qızıl Orda-nın ərazisi | s1 = Böyük Monqol imperiyası | s1_bayrağı = Flag of the Mongol Empire.svg | quruluş_ili = [[1240]] | süqut_ili = [[1502]] | x1 = Krım xanlığı | x1_bayrağı = Gerae-tamga.svg | x2 = Qazax xanlığı | x2_bayrağı = Alleged Flag of the Kazakh Khanate2.svg | x3 = Teymurilər dövləti | x3_bayrağı = Timurid.svg | paytaxtı = [[Saray Batu]], [[Saray Bərkə]] | rəsmi_dilləri = [[Qıpçaq dili]] | valyutası = [[pul]] | statistika_sahəsi1 = 6000000 | statistika_ili1 = 1310 | idarəetmə_forması = [[Monarxiya]] | dini = [[Şamanizm]], [[Tenqriçilik]], [[Buddizm]] (1240-1313)<br> [[İslam]], [[Hənəfi məzhəbi]]<ref>{{cite book|last= Raičius |first= Egdūnas |title= Muslims in Eastern Europe |publisher= Ediniburgh University Press |year= 2018|page= 25 | isbn = 1-4744-1579-8}}</ref> (1313-1502) | bayrağı2 = Flag of the Golden Horde.png }} '''Qızıl Ordu''' ({{dil-ru|Золотая Орда}}), '''Altun Ordu''' ({{dil-mn|Altan Ord}}, {{dil-tt|Altın Urda}}) ya da '''Cuçinin Ulusu''' ({{dil-mn|Cuçiyn Uls}}), bəzi mənbələrdə '''Ulu Ulus''' — bir türk-monqol dövləti. [[Çingiz xan]]ın nəvəsi [[Batı xan]] tərəfindən yaradılmış, [[Avropa]] və [[Asiya]] qitələrində yerləşən və təqribən 260 il ömür sürən Qızıl Ordu öz zamanında dünyanın ən böyük və ən qüdrətli dövlətlərindən biri olmuşdur. == Tarixi == [[Çingiz Xan]]ın nəvəsi Cucinin oğlu [[Batı xan]] [[1236]]-[[1255]] ci illərdə Şimali Qafqaz, [[Xarəzm]], [[Sibir]]in bir hissəsini, eləcədə [[Krım]] və [[Qıpçaq]] düzlərini zəbt edərək Qızıl Orda dövlətini yaratdı. Dövlətin paytaxtı [[Volqa çayı]]nın sahilində salınan Saray-Batı şəhəri idi. Şəhərin burada salınması o çayın və xüsusən onun cənub hissəsinin əhəmiyyətindən irəli gəlirdi. Bulqar dövlətindən və rus knyazlıqlarından Orta Asiyaya və Monqolustana gedən köhnə yol buradan keçirdi. Bundan əlavə, sürüləri otarmaq və və köç salmaq üçün əlverişli olan Aşağı Volqa eyni zamanda əkinçilik ərazilərinə yaxın idi. Taxıla həmişə ehtiyac hiss edən monqollar bu yerlərin əhəmiyyətini başa düşürdülər. Onlara taxılı bulqar və qismən də rus knyazlıqları verirdi. Qızıl Ordu ilk vaxtlar böyük monqol qanına tabe idi. XIII əsrin ortalarından etibarən isə müstəqil dövlətə çevrildi. Dövlətin rəsmi dili Çağatay türkcəsi idi. Batı xanın vəfatından sonra hakimiyyətə qardaşı Bərkə xan (1257-1266) keçdi. Bərkə xan Monqol dövləti daxilində baş verən çəkişmələrdən istifadə edərək dövlətin müstəqilliyini daha da möhkəmləndirdi. Qafqaz uğrunda digər qüdrətli monqol dövləti olan [[Hülakülər]]lə toqquşmalı oldu. Hülakülərlə münasibətlərin kəskinləşməsi Qızıl Orda ilə Misir məmlükləri arasında hərbi-siyası ittifaqın qırılmasına səbəb oldu. Bərkə xan 1265-ci ildə qardaşı oğlu Noqayın komandanlığı altında 20 minlik ordunu [[Bizans]] üzərinə göndərdi. Dunayın cənubunda olan bu döyüşdə bizanslılar məğlub olub Bulqar torpaqlarını tərk etməyə məcbur oldular. Bərkə xandan sonra hakimiyyətə növbə ilə Batı xanın nəvələri Məngi Teymur, Tuta Məngü və Teleboğa gəldi. Lakin əslində hakimiyyəti dövlətdə və ordu içərisində böyük nüfuzu olan Noqay xan idarə edirdi. 1291-ci ildə hakimiyyətə gələn Toqta xan uzun mübarizədən sonra 1300-cü ildə Noqay xana qalib gələrək onu öldürtdü. Bu vaxtdan etibarən Aşağı İdil, Yayik (Ural) və Əmbə çayları ətrafında yaşayan və Noqay xana tabe olan tayfalar [[Noqaylar]] adlanmağa başladı. Qızıl Orda xanları 1282-ci ilədək dövlətin uluslara ayrılması meyllərini boğa bilirdilər. XIII əsrin 80-ci illərindən etibarən başlayan daxili çəkişmələr və ziddiyyətlər dövləti zəiflədirdi. Lakin hakimiyyətə gələn Özbək xan (1313-1342) ara müharibələrinə son qoydu. Özbək xan hakimiyyətə gələn kimi [[İslam]] dinini qəbul etdi və bu dini dövlətin bütün təbəqələrinə yayılmasına çalışdı. Bundan başqa onun dövründə dövlətin türkləşməsi prosesi başa çatdı. O, Azərbaycanı işğal etdi, rus knyazlarından alınan vergi sistemində dəyişiklik etdi. Onun və oğlu Canı bəyin dövründə (1342-1357) dövlət hərbi cəhətdən də xeyli qüvvətlənmişdi. Canı bəyin öldürülməsindən sonra dövlətdə yenidən daxili çəkişmələr gücləndi. 1357-1380-ci illərdə Qızıl Ordada 25-dən artıq xan dəyişmişdi. [[XIV əsr]]in 60-cı illərində Xarəzm müstəqilləşdi, Həştərxan da Qızıl Ordadan ayırldı. Polşa və Litva Qızıl Ordaya məxsus Dneprboyu torpaqları işğal etdi. Qızıl Ordanın zəifləməsindən istifadə edən rus knyazları [[Dmitri Donskoy]]un başçılığı altında öz qüvvələrini birləşdirərək 1380-ci ildə [[Kulikovo döyüşü]]ndə Qızıl Orda xanı Mamayı ağır məğlubiyyətə uğratdılar. Bu zaman Qızıl Ordada hakimiyyəti ələ alan [[Toxtamış xan]] (1380-1395) mərkəzi hakimiyyəti gücləndirməyi bacardı. 1382-ci ildə Toxtamış Moskvanı tutaraq yandırdı. Sonra isə [[Əmir Teymur]]a qarşı mübarizəyə başladı. Türk dünyasının bu iki mahir sərkərdəsi arasında baş verən mənasız çarpışmalar 1395-ci ildə Toxtamışın Terek döyüşündə ağır məğlubiyyəti ilə nəticələndi. Bu məğlubiyyətdən sonra Qızıl Orda dövləti bir daha özünə gələ bilmədi. Güclənmiş Litva dövləti Qızıl Ordanı daim sıxışdırmağa başladı. [[XV əsr]]in 20-ci illərindən başlayaraq Qızıl Orda parçalandı. Qızıl Orda ərazisində Noqay Ordası dövləti, həmçinin [[Qazan xanlığı|Qazan]], [[Həştərxan xanlığı|Həştərxan]], Özbək, [[Sibir xanlığı|Sibir]] və digər xanlıqlar yaradıldı. == Coğrafiyası == Bu dövlət qərbdə [[Dunay]]dan [[Fin körfəzi]]nə, şərqdə İrtış hövzəsindən [[Ob çayı]]nın aşağı axınında, cənubda [[Qara dəniz]], [[Xəzər dənizi]], [[Aral dənizi]] və [[Balxaş|Balxaş gölü]]nə, şimalda Novqorod torpaqlarındək ərazinin əhatə edirdi. Lakin rus knyazlıqları coğrafi olara Qızıl Ordaya daxil deyildi, onlar vassal asılılğında idilər. Qızıl Ordanın paytaxtı əvvəl [[Saray-Batı]], [[XIV əsr]]in ortalarından etibarən isə [[Saray-Bərkə]] şəhəri olub. Rus mənbələrində bu dövlət Qızıl Orda, şərq qaynaqlarında isə "Cuci ulusu", "Dəsti-Qıpçaq" və ya "Göy Orda" adı ilə məlumdur. == Dövlət quruluşu == Dövlətin başında Xan dayanırdı. Dövləti Xan evi idarə edirdi (Yani Xan, Oğulları və digər aylə üzvləri). Xan evindən başqa Dövləti Qızıl ordanın varlı şəxsləri və Bəyləri (Noyonlar) idəri edirdilər.Hərbi işlərlə Bəylər-bəy məşğul idi, digər işlərlə isə Vəzirlər. Vergi yığan şəxs Baskak adı daşayırdılar. Ordunun başında "oğlanlar" idi == Ticarət == [[Şəkil:Tulabuga coin.jpg|250px|right|Qızıl Orda sikkələri]] Qızıl ordu ticarət karvanlarının yollarında yerləşirdi belə ki buraya [[Qafqaz]]dan, [[Misir]]dən, [[Hindistan]]dan, Qərbi avropadan alıcılar gəlirdilər. Qızıl orda Feodalları ticarətdən "Baxış" aldığlarına görə ticarətin inkişafını çox dəstəkləyirdi və inkişafında güc əsirgəmirdi, buna görədə [[XIII əsr]] və [[XIV əsr]]in birinci yarsında Kərvan yolları və kərvənlarla ticarət böyük inkişaf etmişdir.Kərvanların təhlükəsizliyi haqqında Peqolloti belə yazırdı "''Tandan [[Çin]]ə gedən yol alıcıların sözlərinə inansaq səhər və gecə tam təhlükəsizdir, yalnız alıcı yolda ölərsə onun malı və var dövləti öldüyü torpağın məmuruna verilir. Amma əgər həmin yerdə ölünün yaxın dostu və ya qardaşı varsa və ya kimsə ölünün qardaşı olduğunu deyərsə bütün mallar ona təhvil verilir''" Amma bu ticarətdə Qızıl Orda malları çox az idi belə ki malların çoxsu xarici idi.Dəşti-Qıpcağ köçərilərin ticarətdə iştirakı məhdudlarşdırılırdı. Belə ki Qıpcaq-ların satdığı yalnız mal-qara əsasən isə atlar idi. Ərəb səyahtçısi İbn-Batut atlarla ticarətdən bu sözləri yazıb "''bu diyarda (dəşt-i-qıpcağ) atlar həddindən artığ çoxdur. Əla atların qiyməti 50,60 dirxəm-dir bizim 1 dinər ''" == Həmçinin bax == *[[Qızıl Ordanın Azərbaycana yürüşləri]] == İstinadlar == <references/> == Mənbə == * http://www.krugosvet.ru/enc/istoriya/ZOLOTAYA_ORDA.html * http://russia.rin.ru/guides/11217.html * https://web.archive.org/web/20030425040302/http://legends.by.ru/legends/goldorda.htm * http://www.kalitva.ru/2007/11/10/torgovlja-v-zolotojj-orde.-socialno.html * http://www.tataroved.ru/obrazovanie/textbooks/1/r5/ {{Türk dövlətləri}} {{Tarix-qaralama}} [[Kateqoriya:Qızıl Orda| ]] [[Kateqoriya:Türk dövlətləri]] [[Kateqoriya:Türk tarixi]] [[Kateqoriya:Mərkəzi Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:Qazaxıstan tarixi]] [[Kateqoriya:Qırğızıstan tarixi]] [[Kateqoriya:Özbəkistan tarixi]] [[Kateqoriya:Tacikistan tarixi]] [[Kateqoriya:Monqol dövlətləri]] [[Kateqoriya:Monqol imperiyası]] [[Kateqoriya:Rusiya orta əsrlərdə]] 21ltpddoldaxznmbriecmxj82me3ro3 0 53374 6599049 6524448 2022-08-28T13:46:16Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Flag of Azerbaijan.svg|300px|thumb|Vikipediyanın [[Azərbaycan dili]] səhifəsinə xoş gəlmisiniz!]] '''Viki''' ({{Dil-en|Wiki}}) — [[havay adaları]]nda yerli dildə "daha tez" deməkdir. Viki konsepsiyası ilk dəfə 25 mart 1995-ci ildə [[ABŞ]]-ın [[Areqona ştatı]]nın [[Portlend]] şəhərində yaşayan Vord Kenninqem (Ward Cunningham) tərəfindən işlənmiş və [[veb-səhifə]]lərin idarəsi, birbaşa [[veb brauzer]]dən ([[veb səyyah]]dan) redaktə olunması üçün nəzərdə tutulmuşdur. [[Honolulu]] aeroportunda sərnişinləri [[avtobus]]lara çağıran sürücülərin "viki-viki" deyə adamları tələsdirmələri ezamiyyətini orada keçirən Kenniqemin nəzərindən qaçmamış və yaratdığı texnologiyanı "Viki texnologiyası" adlandırmaq qərarına gəlmişdir. Bunun üçün o əvvəlcə [[Apple Hypercad]] proqramından istifadə etmişdir. Hər dəfə səhifələrdəki mətn redaktə olunarkən, bütün versiyaların xüsusi [[verilənlər bazası]]nda (VB) saxlanılması proqramın əsas funksiyasını təşkil edir. Belə ki, istənilən versiyanın VB-dan çağırılaraq yenidən tez bir zamanda [[veb-səhifə]]də bərpa olunması [[Viki texnologiyası]]nın əsas prinsipidir. == Əhəmiyyəti == [[İnternet]]in əsasını qoyarkən mütəxəssislər "qlobal biliklər bazası" və ya "kollektiv bilik" əldə etmək arzusunda idilər. Lakin bunun əvəzinə bu gün İnternet qlobal xaosa çevrilmişdir. Odur ki, onlayn rejimində istifadəçinin lazım olan informasiya əldə etməsi və operativ dəyişdirməsi bu gün virtual məkanda ən aktual problemdir. Bu problemi həll etmək üçün mütəxəssislər şəbəkədə yeni-yeni layihələr, texnologiyalar yaratmaqdadırlar: [[çat]], [[veb-forum]], [[bloq]]. Bu texnologiyalar informasiya mübadiləsi aparmağa imkan versə də, onlardan heç biri ilə mükəmməl [[sayt]] yaratmaq mümkün deyildir. Yeni texnologialardan biri olan Viki texnologiyası isə bu problemlərin öhdəsindən üğürla gəlməkdədir. == Mahiyyəti == {{Əsas|Viki texnologiyası}} "Viki texnologiyaları" dedikdə "sürətli düzəliş texnologiyaları" başa düşülür. Bəzən Viki texnologiyalarını "canlı sənədlər texnologiyaları" da adlandırırlar. Bir çox istifadəçilər "Wiki" sözünün "what I know is" ifadəsindən alındığını hesab edirlər ki, bunun da mənası "mən nə bilirəm" mənasını verir. Bu ifadə Viki texnologiyalarının mənasını təyin edir: hər hansı biliyə malik olan istifadəçi, informasiyanı veb-saytda çap etməklə bu biliyi başqaları ilə bölüşdürür. Viki texnologiyası İnternet istifadəçisinin veb-saytlarla qarşılıqlı əlaqəsini, İnternetdən çıxmadan səhifənin dəyişdirilməsini, informasiyaların strukturlaşdırılmasını, redaktə olunmasını nəzərdə tutur. Viki texnologiyası virtual məkanda müzakirələr aparmaq, VB, [[fayl]]ların saxlandığı anbar yaratmaq, poçt sistemi, əməkdaşlıq üçün alətdir. Viki texnologiyasını təyin edən əsas şərtlər: * veb-səhifələrdəki informasiyaların veb-brauzerdə birbaşa dəyişdirilmə imkanının olması və bütün versiyalarin [[server]]də yadda saxlanılması; * hiperistinadların generasiyasının avtomatlaşdırılması və veb-səhifələr arasında onların aktuallığının dəstəklənməsi; * mətnlər üçün [[HTML]] dili əvəzinə ona oxşar, lakin daha sadə dilin istifadə edilməsi; * düzəlişlər tarixçəsinin olması – viki-məqalələrin yarandığı andan başlayaraq istənilən dəyişikliyə baxmaq və bərpa etmək imkanının olması; * hər kəs tərəfindən veb-məqalələrin redaktə oluna bilməsi. == Viki ensiklopediyalar == Məqalələrin istifadəçilər tərəfindən idarə oluna bilməsi ideyası müxtəlif onlayn ensiklopediyaların yaradılması üçün çox uyğundur. İnternetdə Viki texnologiyası ilə işləyən müxtəlif [[ensiklopediya]]lar mövcuddur: * [http://www.wikipedia.org Wikipedia] — Hamıya açıq pulsuz virtual ensiklopediya; * [http://www.absurdopedia.wikia.com Absurdopediya] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20080517154502/http://absurdopedia.wikia.com/ |date=2008-05-17 }} — "Ensiklopediya Absurd" – məqalələrdəki informasiyalar təhrif olunmuş, [[parodiya]]lar şəklindədirlər; * [http://everything2.com Everything2] — İnsan biliyinin bütün sahələrindən informasiyaları toplayan veb-sayt və onlayn cəmiyyətdir; * [http://www.wikiznanie.ru Vikibilik] — BSD (Berkeley Software Distribution) lisenziya ilə işləyən onlayn ensiklopediyadır. Ensiklopediya [[rus dili]]ndədir; * [http://www.scholarpedia.org Scholarpedia] — Ensiklopediyaya yalnız elmi məqalələrin daxil edilməsinə icazə verilir; * [http://encarta.msn.com Encarta] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091031074236/http://encarta.msn.com/ |date=2009-10-31 }} — Kompüterin [[multimedia]] komponentlərindən istifadə edən ilk elektron ensiklopediyadır; * [http://www.en.citizendium.org Citizendium] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20111013012054/http://en.citizendium.org/ |date=2011-10-13 }} — İstifadəçilər tərəfindən daxil edilmiş məqalələr mütəxəssislər tərəfindən yoxlanılır; * [http://www.open-site.org Open Encyclopedia Project] — İstifadəçilər arasında "Open-Site" adlanan bu ensiklopediya [[Könüllü (fəaliyyət)|könüllülər]] tərəfindən zənginləşdirilir; * [http://www.odni.gov Intellipediya] — Viki texnologiyası əsasında işləyən bağlı ensiklopediyadır. [[ABŞ]]-nın 16 xüsusi xidmət orqanlarını birləşdirir; * [http://starwars.wikia.com Wookieepedia] — fantastika filmlərinin onlayn ensiklopediyasıdır. == Texniki şərtlər == Viki texnologiyası ilə yaradılan veb-səhifələrə riyazi düsturların daxil edilməsi üçün serverə [[LaTeX]], [[Dvips]] və [[ImageMagick]] proqram paketlərinin daxil edilməsi vacibdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, PHP 4.0 proqramı ilə yalnız Media Wiki 1.6.8 sistemini işlətmək mümkündür. VB serverinin daha rahat idarə olunması üçün [[PHP MyAdmin]] ([[MySQL]]) və ya [[PHP PgAdmin]] ([[Postgres]]) proqramlarından istifadə edilir. == Populyarlığı == Son zamanlar İnternet qlobal şəbəkəsində Viki çox populyar anlayış olmuşdur. Təsadüfi deyildir ki, 2007-ci ildə [http://www.wiki.com wiki.com] domen adı 3 mln. dollara satılmışdır. == Mənbə == * [[Rasim Əliquliyev|R. M. Əliquliyev]], İ. Y. Ələkbərova, R. T. Qasımova. "Kollektiv beyin və Viki texnologiyası". "IT Magazine" (İnformasiya-Kommunikasiya Texnologiyaları Jurnalı), 02(53)-2008, səh. 5–7. == Həmçinin bax == * [[Vikiçi]] * [[Vikipediya]] * [[İnternet]] == Xarici keçidlər == * [http://library.ict.az/files/m_526.pdf Library.ict.az — AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü R. M. Əliquliyev, sektor müdiri, İ. Y. Ələkbərova, sektor müdiri R. T. Qasımova, "''İnternetdə kollektiv bilik və Viki texnologiyası''", AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu, Bakı, Azərbaycan] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} [[Kateqoriya:Texnologiya]] [[Kateqoriya:İnternet]] [[Kateqoriya:İnformatika]] [[Kateqoriya:Onlayn ensiklopediyalar]] [[Kateqoriya:Vikimedia]] bym85w6smgojswl4gkdm1j4gtl6z3jq 0 53385 6600174 6418601 2022-08-29T01:49:16Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Seysulan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Seysulan kənd Soveti Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Seysulan kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Seysulan kəndi də Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir. Qarabağ münaqişəsi başlayanda Seysulan erməni silahlılarının nəzarətində idi. Erməni terrorçu qüvvələrinin cəmləşdiyi Seysulana ilk hücüm, Xocalıya hücuma keçmiş düşmən qüvvələrini yayındırmaq məqsədilə 1992-ci il fevralın 25-dən 26-a keçən gecə baş tutmuşdu. Hücumu Tərtərin o vaxtkı polis rəisi polkovnik Ələsgər Əliyev və müavini Rasim Vəliyev təşkil etmişdi. Əməliyyatı bilavasitə "Milli Qurtuluş" batalyonunun komandiri Cahangir Kərimov, müavini Fuad Rzayev, "Azadlıq" batalyonun komandiri [[Ələmşah Məmmədov]] öz dəstələriylə həyata keçirmişdilər. Döyüşdə Tərtər polis bölməsi və Seyidimli, Cəmilli rotalarının döyüşçüləri də iştirak etmişdilər. Kənd ermənilərdən azad edilmiş və düşmənin atəş nöqtələrinin susdurulması nəticəsində yandırılmışdı. Döyüş zamanı Qurtuluş batalyonunun komandiri və daha bir döyüşçüsü şəhid oldular. Bundan başqa çoxlu sayda yaralı da var idi. Ermənilərdən təxminən 15-ə yaxın ölən olmuşdu, dinc əhalidən xeyli əsir götürülmüşdü. Onlar sonralar Xocalı əsirlərinə dəyişdirildi. O zamandan Seysulanda yaşayış olmayıb. 1993-cü ildə isə kənd yenidən ermənilərin əlinə keçmişdi.<ref>{{Cite web |title=“Ağdərənin Talış kəndinə 8 tankla girmişdik…” - MÜSAHİBƏ |url=http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=175285 |access-date=2019-04-06 |archive-date=2016-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160405021520/http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=175285 |url-status=dead }}</ref> 10 fevral 2015-ci ildə Tərtərin Seysulan kəndi yaxınlığındakı qoşunların təmas xəttində monitorinq keçirilib. ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsinin mandatına uyğun olaraq, monitorinqi hər iki tərəfdən qurum sədrinin şəxsi nümayəndəsinin səhra köməkçiləri izləyiblər. Keçiriliən monitorinq insidentsiz ötüşüb.<ref>[http://terter-ih.gov.az/news/282.html Təmas xəttində monitorinq keçirilmişdir]</ref> 2 aprel 2016-cı il tarixdə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin erməni işğalçılarına [[Azərbaycan-Ermənistan atışması (2016)|qarşı keçirdiyi əməliyyat]] zamanı kəndin erməni işğalçılarından tam təmizləndiyi rəsmi olaraq bəyan edilmişdir. Lakin 2021-ci ildə qonşu [[Qapanlı (Tərtər)|Qapanlı]] kəndində çəkiliş aparan BBC News şirkətinin Azərbaycan xidmətinin müxbirinin sözlərinə görə, Seysulan kəndi erməni qüvvələrinin nəzarəti altında olaraq qalırdı.<ref>{{cite web |author=Səadət Akifqızı|url=https://www.youtube.com/watch?v=u5vq3xd9YdM|title=Erməni hərbçilərilə "sərhəddə" yaşayan, Tərtərin Qapanlı kəndinin sakinlərinin vəziyyəti necədir?|lang=az|website= |publisher=BBC Azeri|date=2021-03-29|access-date=2021-04-03}}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd səhra tiplidir. == Əhalisi == XIX əsrə qədər Seysulan [[udilər]]in yaşadığı kənd olmuşdur. XIX əsrin sonunda bütün udilər [[Nic]] və Vartaşen kəndlərinə köçürüldülər.<ref>[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/kagantv/udiny.html Игорь Кузнецов. Удины.]</ref> 1921-ci il əhalinin sayımına əsasən kənddə yaşayan 313 nəfərin hamısı ermənilər olublar.<ref>{{Cite web |title=Данные переписи населения АзССР 1921 года. |url=http://www.karabagh.am/6DokiSvid/Perepis21Djraberdskij.htm |access-date=2019-04-06 |archive-date=2019-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190406135914/http://www.karabagh.am/6DokiSvid/Perepis21Djraberdskij.htm |url-status=dead }}</ref>. Hazırda Seysulan kəndində əhali yaşamır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] m5pp0k9pbmvm5anx91dzta7ybrvpy3u 0 53457 6600840 5650422 2022-08-29T09:32:50Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Ağkənd |xəritə = |xəritə miqyas = |xəritə məlumat = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhalisi = 1832 (2006) |əhali_il = 2006 |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |poçt kodu = |ölkə = İran |bölgə = |rayon = |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Ağkənd''' ({{lang-fa|آق کند}}) İranın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nda şəhər. Təbrizdən 232 kilometr cənub-şərqdə yerləşir. 2006-cı il əhali sayına görə əhalisi 1832 nəfərdir. Ağkənd Xalxal bölgəsinin əski bölmələrindən idi və 1980-ci ildən bu yana dövlət tərəfindən [[Miyana|Miyanə]] bölgəsinin içinə keçirilmişdir. Ağkənd, Kağızkonan bölməsinin mərkəzidir və 100-dən artıq kəndi olaraq, ən önəmli kəndi Qarabulaqdır ki, Tülkü Divanının (Sö'ləbiyyənin) yardıcısı, Azərbaycanın böyük və adlı şairi olan [[Məhəmməd Bağır Xalxali]]nin doğma kəndidir. == Həmçinin bax == {{Miyanə şəhristanı}} {{Şərqi Azərbaycan ostanı}} {{İran-qaralama}} [[Kateqoriya:Şərqi Azərbaycan ostanının şəhərləri]] lv5fvio1up9sagtosnuy3b6fe6mmdqy 0 53955 6599965 6493739 2022-08-28T20:23:44Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Brayan De Palma |orijinal adı = |digər adları = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Brayan De Palma''' ({{DVTY}}) — görkəmli [[ABŞ|Amerika]] kino rejissoru. == Karyerası == Brayan De Palmanın karyerası 1960-cı ildə başlanıb. == Mükafatları == * 1969-cu ildə Gümüş Ayı Mükafatı, * 2007-ci ildə isə Gümüş Şir Mükafatı. == Filmoqrafiya == Çəkdiyi filmlər arasında "[[Toxunulmazlar]]" (1987), "[[Karlitonun yolu]]" (1993), "[[Vəzifə həyatakeçirilməzdir]]" (1996), "[[Marsa vəzifə]]" (2000), "[[Qara səhləb]]" (2006). # [[Çapıqlı üz (film, 1983)]] / Scarface # [[Faciəvi qadın (film, 2002)]] / Femme Fatale == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.briandepalma.net Qeyri-rəsmi saytı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200613121228/https://www.briandepalma.net/ |date=2020-06-13 }} {{rejissor-qaralama}} [[Kateqoriya:ABŞ film rejissorları]] t9q88rc1phoramul8t5xb2fgp3k4j4x 0 54607 6600181 6587050 2022-08-29T01:56:15Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qızıloba}} {{YM}} '''Qızıloba''' (əvvəlki adı: '''Qarmiravan''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Ağdərə şəhər Sovetinin Qarmiravan kəndi Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Qarmiravan kəndi Qızıloba kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Qızıloba kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Qızıloba kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Qızıloba kəndi Ermənistan işğalçı qüvvələri ilə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri arasındakı təmas xəttində yerləşir, hal-hazırda kənddə yaşayış yoxdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://nona.net/features/map/placedetail.1646044/Q%C4%B1z%C4%B1loba/ nona.net, Qızıl Oba] * [http://www.wikimapia.org/#lat=40.26263&lon=46.943121&z=14&l=49&m=a&v=2 wikixəritə, Qızıl Oba] == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] bny4hm0vp5582u0wyji2weq24aiu2if 0 54628 6600165 6427290 2022-08-29T01:28:24Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Həsənqaya}} {{YM}} '''Həsənqaya''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Həsənqaya kənd Soveti Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kəndin keçmış adı Buruc olmuşdur. Yaşayış məntəqələri Həsənqaya adlı yerdə salındığına görə belə adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Həsənqaya kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Həsənqaya kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Kənd [[Qarabağ müharibəsi]]nin əvvəlində Ermənistan ordusu tərəfindən işğal olunub, lakin 1992-ci ilin [[Ağdərə əməliyyatı]] zamanı erməni işğalçılarından azad edilib. 2008-ci ilin mart ayında Erməni silahlı qüvvələri 1994-cü ildə imzalanmış [[Bişkek protokolu|Ermənistan-Azərbaycan atəşkəsini]] pozması nəticəsində bu kənd istiqamətində də [[2008 Ağdərə toqquşması|şiddətli döyüşlər]] olmuşdur. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Ermənistan ordusunun işğal etdikləri bəzi hərbi mövqeləri azad etmişlər. Müdafiə nazirliyinin məlumatına görə yaranmış hərbi münaqişə nəticəsində dörd azərbaycanlı əsgər şəhid olub və 12 erməni əsgər öldürülüb. Məlumata görə döyüş zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri [[artilleriya]]dan istifadə edib. == Əhalisi == Kənddə işğal olunmuş ərazilərdən qovulmuş azərbaycanlılar məskunlaşıb. Burada əsasən Kəlbəcər və Laçın rayonundan olan qaçqınlar məskunlaşıb. Təxminən 20 ailə evini burada qismən düzəldə bilib və kənddə yaşayış davam edir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İqtisadiyyatı == [[Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi]] kəndi içməli su ilə təchiz edib.<ref>{{Cite web |title=Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi Tərtər rayonunun Həsənqaya kəndini təhlükəsiz içməli su ilə təchiz edib – Deyerler.org |url=http://deyerler.org/41592-beynjjlxalq-qdzdl-xag-komitjjsi-tjjrtjjr.html |access-date=2011-08-10 |archive-date=2011-04-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110403181640/http://deyerler.org/41592-beynjjlxalq-qdzdl-xag-komitjjsi-tjjrtjjr.html |url-status=dead }}</ref> == Təhsil == 2009-cu ildə tam şəkildə təmir edilən kənd məktəbində 5 şagird rahat şəkildə təhsil ala bilir. Kənddə uşaq bağçası mövcud deyil. == Səhiyyə == Kənddə tibb məntəqəsi mövcud deyil. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} * [https://www.youtube.com/watch?v=h0gy3MeYouI "818 Həsənqaya əməliyyatı" Tarixi-sənədli film] == Həmçinin bax == * [[Həsənqaya əməliyyatı]] * [[2008 Ağdərə toqquşması]] {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] sk0npro49hfmq7c20llrqdh4zvfhghl 0 54664 6600184 6587088 2022-08-29T01:59:27Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Çiləbürt''' (əvvəlki adı: '''Cerabert''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Mağavuz kənd Sovetinin Cerabert kəndi Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Cerabert kəndi Çiləbürt kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Çiləbürt kəndi Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı 1993-ci ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Caraberd, Craberd variantlarında da qeydə alınmışdır. Oykonim çilə (topa, yığın, nəsil) və bürt/berd/bərd (əsli ər. olan bu soz "qala, hasar, divar" mənalarında başqa dillərə də keçmişdir) komponentlərindən düzəlib, "insanlara aid qala və ya icma, kənd" mənasındadır. Ermənilər bu kəndi Cerabert kimi rəsmiləşdirmışdilər. 1992-ci ildən kəndin indiki adı bərpa edilmişdir.<ref>{{ATEL|1|196}}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * http://www.anspress.com/nid66903.html{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * http://208.109.86.149/nid53598.html{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == Həmçinin bax == * [[Çiləbürt qalası]] {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] jtozxuhjeekt90i6w2moxi1zoth3h0m 0 55652 6600164 6587037 2022-08-29T01:21:16Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Marağa (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Şıxarx''' (əvvəlki adları: '''Marağa'''; '''Marağaşen'''; '''Marquşavan'''; '''Leninavan''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun Şıxarx qəsəbə inzibati ərazi dairəsində qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Leninavan qəsəbə Soveti Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Leninavan qəsəbəsi Şıxarx qəsəbəsi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == 1828-ci ildə Rusiya [[Şimali Azərbaycan]]ı işğal etdikdən sonra 200 erməni ailəsi [[Qacarlar|Qacar dövləti]] ərazisindən, [[Cənubi Azərbaycan]]ın [[Marağa şəhristanı|Marağa bölgəsindən]] [[Qarabağ]]a köçürüldü. Onlar məskunlaşdıqları ərazini gəldikləri yerlə bağlı olaraq "Marağa" adlandırdılar. Sonralar kəndin adı erməniləşdirilərək ''Marağaşen'' (ermənicə "Marağa kəndi" deməkdir) olmuşdur. 1954-cü ildə kənd [[Vladimir İliç Lenin]]in şərəfinə Leninavan kimi rəsmiləşdirilmişdir. 1978-ci ildə həmin ailələrin Marağadan köçüb gəlməsinin 150-ci illiyi ilə əlaqədar [[Marağa-150 abidəsi|kənd ərazisində abidə ucaldılmışdır]]. Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü başlandıqdan sonra ermənilərin Qarabağa gəlmə olduqlarının izini itirmək məqsədi ilə həmin abidədəki yazıların üstünü daşla hörmüşlər. 1992-ci ildə kəndə ərazidəki Şıx arxının adı verildi. Arxın adı isə Şıxlar nəsli ilə bağlıdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == === 1990-cı illər === 1992-ci il aprel ayının 10-da Tərtər batalyonu Qarabağ müharibəsi tarixinə "[[Marquşavan əməliyyatı]]" adı ilə daxil olan döyüşə başlamışdır. İki gün davam edən döyüşdə hərbiçilərə rayonun polis şöbəsinin əməkdaşları və mülki vətəndaşları da kömək etmişdir.<ref>{{cite web|author1=Elman Cəfərli|title=“1991-ci ildə Bakı hərbi hissələrə hücum edərək silahları, texnikanı götürən biz idik”|url=http://karabakhinfo.com/24402|publisher=Karabakhinfo.com|accessdate=21 aprel 2016|date=23.01.2015|archive-date=2016-04-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20160417203808/http://karabakhinfo.com/24402|url-status=dead}}</ref> Bu əməliyyat nətiçəsində Tərtər batalyonu Marquşavan kəndini alsa da, qüvvələrin qeyri-bərabərliyi və hərbi texnikanın olmaması üzündən alınmış kəndi saxlamaq mümkün olmamış və 7 hərbiçi, 4 polis əməkdaşı, 6 mülki vətəndaş qurban verərək geri çəkilməli olmuşdur. Şıxarx (Marquşavan) döyüşündə 400-ə yaxın əsir və girovlar götürüldü ki, onlar da daha sonra Xocalıdan olan sakinlərlə dəyişdirildi<ref>{{Cite web |title="Seysulanda düşmənin xeyli sayda canlı qüvvəsini məhv etməyə nail olduq" – Batalyon komandiri ilə MÜSAHİBƏ |url=https://ordu.az/az/news/146765/seysulanda-dusmenin-xeyli-sayda-canli-quvvesini-mehv-etmeye-nail-olduq-%E2%80%93-batalyon-komandiri-ile-musahibe-fotolar |access-date=2019-04-07 |archive-date=2019-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190407164641/https://ordu.az/az/news/146765/seysulanda-dusmenin-xeyli-sayda-canli-quvvesini-mehv-etmeye-nail-olduq-%25E2%2580%2593-batalyon-komandiri-ile-musahibe-fotolar |url-status=dead }}</ref>. Həmin ermənilər daha sonra keçmiş Ağdərə rayonu ərazisində [[Nor Marağa]] (Yeni Marağa) adlı qəsəbə salaraq Qarabağ ərazisində yaşamağa davam edirlər. Hal-hazırda Şıxarx qəsəbəsi döyüş bölgəsinə yaxın məsafədə yerləşdiyinə görə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin nəzarəti altındadır. === Yeni qəsəbə === 2017-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 1 iyul tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Qaçqınların və məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı"na 2011-ci il 21 fevral tarixli Sərəncamla edilmiş Əlavələrin 1.7-ci bəndinin icrası ilə əlaqədar olaraq 1170 məcburi köçkün ailəsinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə bütün zəruri sosial-texniki infrastruktur obyektləri ilə birlikdə yaşayış məhəlləsi tikilib. Layihəyə əsasən yaşayış məhəlləsində hər biri dördmərtəbəli olmaqla, 34 yaşayış binası, 1200 şagird yerlik məktəb, 280 yerlik uşaq bağçası, musiqi məktəbi, həkim məntəqəsi, inzibati bina, klub icma mərkəzi, Avtomat Telefon Stansiyası inşa edilib. Binalardakı mənzillərin 120-si bir, 504-ü iki, 472-si üç, 80-i dördotaqlıdır.<ref>[https://president.az/articles/26026 İlham Əliyev Tərtərdə 1170 məcburi köçkün ailəsi üçün salınan yeni yaşayış kompleksi ilə tanış olub]</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Qəsəbə [[Tərtərçay]]ın sahilində, Qarabağ düzündə, rayon mərkəzindən 5 kilometr qərbdə, Tərtər-İstisu magistral avtomobil yolunun sağ və sol tərəflərində yerləşir. Ərazisi 3 min 29 hektardır.<ref name="xalq">[http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2013/may/312116.htm Tərtər: cəbhə bölgəsi mətanət nümunələri göstərir]</ref> == Əhalisi == Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsinin 1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumatına əsasən Şıxarx qəsəbəsində əhali yaşamırdı.<ref name="2.5. 2012-ci ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı">Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: [http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/AP_/2_5.xls 2.5. 2012-ci ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120626150634/http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/AP_/2_5.xls |date=2012-06-26 }} (min nəfər)</ref> 2013-cü ildə Şıxarx qəsəbə nümayəndəliyində 414 ailə qeydiyyatda idi. Burada 37 nəfərdən ibarət 11 yerli ailə və 673 nəfərdən ibarət 183 məcburi köçkün ailəsi yaşayırdı.<ref name="xalq"/> 2017-ci ildən Şıxarx qəsəbəsi ərazisində məcburi köçkün ailələri üçün yeni salınmış qəsəbədə 1176 ailə yaşayır.<ref>[http://terter-ih.gov.az/news/1242.html Tərtər rayonunun Şıxarx qəsəbəsi ərazisində 1176 məcburi köçkün ailəsi üçün yeni salınmış qəsəbədə dezinfeksiya işləri aparılıb]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.moderator.az/news/74820.html Marquşevan döyüşündən 23 il ötür…] == Həmçinin bax == * [[Marağa-150 abidəsi]] * [[Marağa qətliamı]] {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri]] hbs3hsx31b6kvldsqvnludicey67l2c 6600182 6600164 2022-08-29T01:57:07Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Marağa (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Şıxarx''' (əvvəlki adları: '''Marağa'''; '''Marağaşen'''; '''Marquşavan'''; '''Leninavan''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun Şıxarx qəsəbə inzibati ərazi dairəsində qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Leninavan qəsəbə Soveti Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Leninavan qəsəbəsi Şıxarx qəsəbəsi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == 1828-ci ildə Rusiya [[Şimali Azərbaycan]]ı işğal etdikdən sonra 200 erməni ailəsi [[Qacarlar|Qacar dövləti]] ərazisindən, [[Cənubi Azərbaycan]]ın [[Marağa şəhristanı|Marağa bölgəsindən]] [[Qarabağ]]a köçürüldü. Onlar məskunlaşdıqları ərazini gəldikləri yerlə bağlı olaraq "Marağa" adlandırdılar. Sonralar kəndin adı erməniləşdirilərək ''Marağaşen'' (ermənicə "Marağa kəndi" deməkdir) olmuşdur. 1954-cü ildə kənd [[Vladimir İliç Lenin]]in şərəfinə Leninavan kimi rəsmiləşdirilmişdir. 1978-ci ildə həmin ailələrin Marağadan köçüb gəlməsinin 150-ci illiyi ilə əlaqədar [[Marağa-150 abidəsi|kənd ərazisində abidə ucaldılmışdır]]. Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü başlandıqdan sonra ermənilərin Qarabağa gəlmə olduqlarının izini itirmək məqsədi ilə həmin abidədəki yazıların üstünü daşla hörmüşlər. 1992-ci ildə kəndə ərazidəki Şıx arxının adı verildi. Arxın adı isə Şıxlar nəsli ilə bağlıdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == === 1990-cı illər === 1992-ci il aprel ayının 10-da Tərtər batalyonu Qarabağ müharibəsi tarixinə "[[Marquşavan əməliyyatı]]" adı ilə daxil olan döyüşə başlamışdır. İki gün davam edən döyüşdə hərbiçilərə rayonun polis şöbəsinin əməkdaşları və mülki vətəndaşları da kömək etmişdir.<ref>{{cite web|author1=Elman Cəfərli|title=“1991-ci ildə Bakı hərbi hissələrə hücum edərək silahları, texnikanı götürən biz idik”|url=http://karabakhinfo.com/24402|publisher=Karabakhinfo.com|accessdate=21 aprel 2016|date=23.01.2015|archive-date=2016-04-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20160417203808/http://karabakhinfo.com/24402|url-status=dead}}</ref> Bu əməliyyat nətiçəsində Tərtər batalyonu Marquşavan kəndini alsa da, qüvvələrin qeyri-bərabərliyi və hərbi texnikanın olmaması üzündən alınmış kəndi saxlamaq mümkün olmamış və 7 hərbiçi, 4 polis əməkdaşı, 6 mülki vətəndaş qurban verərək geri çəkilməli olmuşdur. Şıxarx (Marquşavan) döyüşündə 400-ə yaxın əsir və girovlar götürüldü ki, onlar da daha sonra Xocalıdan olan sakinlərlə dəyişdirildi<ref>{{Cite web |title="Seysulanda düşmənin xeyli sayda canlı qüvvəsini məhv etməyə nail olduq" – Batalyon komandiri ilə MÜSAHİBƏ |url=https://ordu.az/az/news/146765/seysulanda-dusmenin-xeyli-sayda-canli-quvvesini-mehv-etmeye-nail-olduq-%E2%80%93-batalyon-komandiri-ile-musahibe-fotolar |access-date=2019-04-07 |archive-date=2019-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190407164641/https://ordu.az/az/news/146765/seysulanda-dusmenin-xeyli-sayda-canli-quvvesini-mehv-etmeye-nail-olduq-%25E2%2580%2593-batalyon-komandiri-ile-musahibe-fotolar |url-status=dead }}</ref>. Həmin ermənilər daha sonra keçmiş Ağdərə rayonu ərazisində [[Nor Marağa]] (Yeni Marağa) adlı qəsəbə salaraq Qarabağ ərazisində yaşamağa davam edirlər. Hal-hazırda Şıxarx qəsəbəsi döyüş bölgəsinə yaxın məsafədə yerləşdiyinə görə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin nəzarəti altındadır. === Yeni qəsəbə === 2017-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 1 iyul tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Qaçqınların və məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı"na 2011-ci il 21 fevral tarixli Sərəncamla edilmiş Əlavələrin 1.7-ci bəndinin icrası ilə əlaqədar olaraq 1170 məcburi köçkün ailəsinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə bütün zəruri sosial-texniki infrastruktur obyektləri ilə birlikdə yaşayış məhəlləsi tikilib. Layihəyə əsasən yaşayış məhəlləsində hər biri dördmərtəbəli olmaqla, 34 yaşayış binası, 1200 şagird yerlik məktəb, 280 yerlik uşaq bağçası, musiqi məktəbi, həkim məntəqəsi, inzibati bina, klub icma mərkəzi, Avtomat Telefon Stansiyası inşa edilib. Binalardakı mənzillərin 120-si bir, 504-ü iki, 472-si üç, 80-i dördotaqlıdır.<ref>[https://president.az/articles/26026 İlham Əliyev Tərtərdə 1170 məcburi köçkün ailəsi üçün salınan yeni yaşayış kompleksi ilə tanış olub]</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Qəsəbə [[Tərtərçay]]ın sahilində, Qarabağ düzündə, rayon mərkəzindən 5 kilometr qərbdə, Tərtər-İstisu magistral avtomobil yolunun sağ və sol tərəflərində yerləşir. Ərazisi 3 min 29 hektardır.<ref name="xalq">[http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2013/may/312116.htm Tərtər: cəbhə bölgəsi mətanət nümunələri göstərir]</ref> == Əhalisi == Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsinin 1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumatına əsasən Şıxarx qəsəbəsində əhali yaşamırdı.<ref name="2.5. 2012-ci ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı">Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: [http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/AP_/2_5.xls 2.5. 2012-ci ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120626150634/http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/AP_/2_5.xls |date=2012-06-26 }} (min nəfər)</ref> 2013-cü ildə Şıxarx qəsəbə nümayəndəliyində 414 ailə qeydiyyatda idi. Burada 37 nəfərdən ibarət 11 yerli ailə və 673 nəfərdən ibarət 183 məcburi köçkün ailəsi yaşayırdı.<ref name="xalq"/> 2017-ci ildən Şıxarx qəsəbəsi ərazisində məcburi köçkün ailələri üçün yeni salınmış qəsəbədə 1176 ailə yaşayır.<ref>[http://terter-ih.gov.az/news/1242.html Tərtər rayonunun Şıxarx qəsəbəsi ərazisində 1176 məcburi köçkün ailəsi üçün yeni salınmış qəsəbədə dezinfeksiya işləri aparılıb]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.moderator.az/news/74820.html Marquşevan döyüşündən 23 il ötür…] == Həmçinin bax == * [[Marağa-150 abidəsi]] * [[Marağa qətliamı]] {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri]] 875ro7n3i94t8rq2qgm447ffzn0wd0v 0 56157 6601202 6370561 2022-08-29T11:58:35Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət idarəsi | emblem = AzərTAc-ən yeni loqo.jpg | izahı = | ölkə = {{AZE}} | yaranma = 1 mart 1920 | ləğvolunma = | tabeçilik = | ünvanı = [[Bakı]] Bülbül prospekti, 30 | büdcəsi = | sayı = | əvvəlki = | rəhbər = [[Aslan Aslanov (jurnalist)|Aslan Aslanov]] | birinci müavin = | müavin = [[Dağbəyi İsmayılov]] | saytı = [https://azertag.az/ azertag.az] }} '''Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi''' və ya qısaca '''AZƏRTAC''' — Azərbaycanın milli informasiya agentliyi; yerli və xarici KİV-lər üçün yeganə rəsmi dövlət informasiya mənbəyi. İdarə Heyətinin sədri [[Aslan Aslanov (jurnalist)|Aslan Aslanovdur]]. == Tarixi == [[Fayl:V Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası 18.jpg|thumb|V Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında]] 1920-ci il [[1 mart|martın 1-də]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hökuməti tərəfindən yaradılıb. Agentlik sovet hakimiyyəti illərində müxtəlif adlarla fəaliyyət göstərib. Azərbaycan yenidən dövlət müstəqilliyi əldə etdikdən sonra agentlik özünün tarixi adını bərpa edib. 1995-ci il [[3 mart|martın 3-dən]] Nazirlər Kabineti yanında Dövlət Teleqraf Agentliyi, 2000-ci il [[17 yanvar|yanvarın 17-dən]] Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyi adlandırılıb. AZƏRTAC rəsmi dövlət xəbərləri ilə yanaşı, ictimai-siyasi, iqtisadi mövzularda, [[elm]], [[təhsil]], [[mədəniyyət]], [[səhiyyə]], [[idman]], [[ətraf mühit]] və s. haqqında fasiləsiz olaraq sutka ərzində [[Azərbaycan dili|Azərbaycan]], [[rus dili|rus]], [[ingilis dili|ingilis]], [[alman dili|alman]], [[fransız dili|fransız]], [[ərəb dili|ərəb]] və [[Çin dili|Çin dillərində]] dəqiq və operativ informasiya buraxır. AZƏRTAC [[İTAR-TASS]] (Rusiya), [http://www.aa.com.tr Anadolu agentliyi] ([[Türkiyə]]), Sinxua ([[Çin]]), [http://www.agerpress.ro Rompress] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191102053535/http://www.agerpress.ro/ |date=2019-11-02 }} ([[Rumıniya]]), [http://www.ukrinform.ua Ukrinform] ([[Ukrayna]]), [http://www.bta.bg BTA] ([[Bolqarıstan]]), [[ANSA]] ([[İtaliya]]), [http://www.irna.ir İRNA] ([[İran]]), TANYUQ ([[Serbiya]]), [http://www.belta.by BELTA] ([[Belarus]]), [[Moldpres]] ([[Moldova]]), ATA ([[Albaniya]]), [http://www.mti.hu MTI] ([[Macarıstan]]), MENA ([[Misir]]), [http://www.petra.gov.jo PETRA] ([[İordaniya]]), [http://www.antara.co.id ANTARA] ([[İndoneziya]]), Bernama ([[Malayziya]]), [http://www.montsame.mn MONTSAME] ([[Monqolustan]]), [http://www.yonhap.co.kr Yonhap] ([[Koreya Respublikası]]), [http://www.leta.lv LETA] ([[Latviya]]), [http://www.kabar.kg Kabar] ([[Qırğızıstan]]), Kazinform (Qazaxıstan), KUNA (Küveyt), Xovar (Tacikistan), KYODO (Yaponiya), BuaNews (Cənubi Afrika Respublikası), AGI (İtaliya), QNA (Qətər), ELTA (Litva), TELAM (Argentina), PAP (Polşa), SPA (Səudiyyə Ərəbistanı), Asia Pulse Ltd. (Avstraliya), VNA (Vyetnam), BERNAMA (Malayziya), WAM (Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri), WAFA (Fələstin), TDX (Türkmənistan), STA (Sloveniya), JİJİPRESS (Yaponiya), EFE (İspaniya), IP (Paraqvay), BNA (Bəhreyn) informasiya agentlikləri ilə əməkdaşlıq haqqında sazişlər imzalayıb. [[Fayl:AzərTAcın binası.jpg|thumbnail|right|AzərTAc-ın yerləşdiyi bina]] 2004-cü ildə [http://www.oananews.org Asiya və Sakit Okean Ölkələri İnformasiya Agentlikləri Təşkilatına] (OANA) üzv qəbul edilib. AZƏRTAC Müstəqil Dövlətlər Birliyinin üzvü olan ölkələrin [http://www.ania-news.info/ Milli İnformasiya Agentlikləri Assosiasiyasının] (ANİA), [http://tkaweb.org/ Türkdilli Ölkələrin Xəbər Agentlikləri Birliyinin] (TKA), Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvü olan ölkələrin milli informasiya agentlikləri assosiasiyasının (PANİA) təsisçilərindən biridir. AZƏRTAC 2008-ci ildən "AsiaPulse" — [[Asiya Xəbər Agentlikləri Konsorsiumu]]nun üzvüdür. 2010–2013-cü illərdə agentlik PANİA-ya sədrlik edib. 2013-cü ilin sentyabrında OANA-nın Moskvada keçirilən XV Baş Assambleyasında təşkilatın vitse-prezidenti seçilib. Həmin toplantıda təşkilatın üzv dövlətlərinin milli informasiya agentlikləri rəhbərlərinin səsverməsi əsasında AZƏRTAC 2016–2019-cu illərdə bu beynəlxalq struktura sədrlik etmək hüququ qazanıb. 2016-cı il noyabrın 18-də OANA-nın Bakıda keçirilən XVI Baş Assambleyasında bu təşkilatda sədrlik vəzifələrinin icrasına başlayıb.<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/1011635 |title= Asiya və Sakit Okean Ölkələri İnformasiya Agentlikləri Təşkilatının XVI Baş Assambleyası işini başa çatdırıb |author = |date=18.11.2016 |website= |publisher=azertag.az |language=az |access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref> 2013-cü il noyabrın 20-də Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının paytaxtı Ər-Riyad şəhərində dünyanın 70-dən çox mötəbər xəbər agentliyinin, OANA, EANA, FANA, İİNA xəbər alyanslarının, "SKY Nyus Arabia", "Los-Anceles Tayms", "Guardian", BBC kimi aparıcı media qurumlarının və məşhur MSN, Google, Yahoo internet korporasiyalarının rəhbərlərinin iştirak etdikləri Dünya Xəbər Agentliklərinin IV Konqresində (NAWC) AZƏRTAC 2016–2019-cu illərdə [http://nawc.az/ Dünya Xəbər Agentlikləri Konqresinə] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161220112808/http://nawc.az/ |date=2016-12-20 }} sədr seçilib və V Konqresin Azərbaycanda keçirilməsi ilə bağlı qərar qəbul olunub. 2014–2016-cı illərdə V Konqresə hazırlıq məqsədilə Konqresin icraedici orqanı olan Dünya Xəbər Agentlikləri Konqresi Şurasının (NACO) 5 iclası — 3-ü Bakıda, 2-si Londonda keçirilib. Bakıda keçirilən iclasların birində ilk dəfə olaraq Dünya Xəbər Agentlikləri Konqresi Şurasının sədri və sədr müavini vəzifələri təsis edilib. 2016-cı il noyabrın 16–17-də [[Heydər Əliyev Fondu]] və AZƏRTAC-ın birgə təşkilatçılığı ilə Bakıda Dünya Xəbər Agentliklərinin V Konqresi keçirilib. Noyabrın 16-da V Konqres və OANA-nın XVI Baş Assambleyasının birgə açılış mərasimində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev iştirak edib.<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/1010915 |title=Bakıda Dünya Xəbər Agentliklərinin V Konqresinin, Asiya və Sakit Okean Ölkələri İnformasiya Agentlikləri Təşkilatının XVI Baş Assambleyasının birgə açılış mərasimi keçirilib Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev mərasimdə iştirak edib |author= |date=16.11.2016 |website= |publisher=azertag.az |language=az |access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref>. Tədbirlərdə 80 ölkədən 100-ə yaxın xəbər agentliyinin 190-dək rəhbəri və təmsilçisi, media üzrə beynəlxalq ekspertlər, BMT — UNESCO-nun rəsmi nümayəndəsi, həmçinin regional media qurumlarının əməkdaşları iştirak ediblər. Konqresdə BMT-nin Baş katibi Pan Gi Munun məktubu oxunub<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/1011295 |title= BMT-nin baş katibi Pan Gi Mun Dünya Xəbər Agentliklərinin V Konqresinə müraciət ünvanlayıb|author= |date= 17.11.2016|website= |publisher=azertag.az |language= az|access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref> və UNESCO-nun Baş direktoru İrina Bokovanın videomüraciəti<ref>{{cite web |url=https://video.azertag.az/video/45517 |title= UNESCO-nun baş direktoru xanım İrina Bokovanın Bakıda Dünya Xəbər Agentliklərinin V Konqresinin iştirakçılarına videomüraciəti |author = |date=16.11.2016 |website= |publisher=azertag.az |language=az |access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref> təqdim edilib. Devizi "Xəbər agentlikləri üçün yeni çağırışlar" olan Bakı Konqresində "Xəbər istehlakının gələcəyi", "Xəbər agentlikləri – yeni texnologiyaların və sosial medianın çağırışları və imkanları", "Xəbər agentliklərinin innovasiyası"<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/1011136 |title= Dünya Xəbər Agentliklərinin V Konqresi işini sessiyalarla davam etdirib [YENİLƏNİB] |author = |date=16.11.2016 |website= |publisher=azertag.az |language=az |access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref>, "Multimedianın gələcəyi üçün jurnalistlərin təlimi", "Jurnalistlərin missiyasının qorunması: azadlıq, çıxış imkanı, təhlükəsizlik və münaqişə zonaları"<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/1011459 |title= Bakı Konqresinin ikinci gününün sessiyalarında xəbər agentliklərinin aktual problemləri müzakirə olunub |author = |date=17.11.2016 |website= |publisher=azertag.az |language=az |access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref> mövzularında məruzələr dinlənilib, diskussiyalar aparılıb. AZƏRTAC-ın [[ABŞ]], [[İngiltərə]], [[Fransa]], [[Almaniya]], [[Avstriya]], [[Latviya]], [[Macarıstan]], [[Rusiya]], [[Ukrayna]], [[Misir]], [[Türkiyə]], [[Gürcüstan]], [[İran]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]], [[Rumıniya]], [[İspaniya]], [[İtaliya]], [[İsveç]], [[Çin]] və [[Yaponiya]]da, respublikanın bölgələrində müxbir məntəqələri fəaliyyət göstərir. AZƏRTAC foto və yazılı informasiyalarla yanaşı, ölkənin sosial, siyasi, iqtisadi, idman həyatından videoxəbərlər hazırlayır, onları internet resursunda və sosial şəbəkələrdə yayır. Agentliyin multimedia və videoxəbər xidməti [http://video.azertag.az/bolme/gezdim_azerbaycani "Gəzdim Azərbaycanı"], "Abidələrimiz", "Dünya şəhərləri", "Sənət korifeylərimiz" və digər bir sıra layihələr həyata keçirir. 2013-cü ilin sentyabrından AZƏRTAC-ın [http://portal.azertag.az/ Uşaq Bilik Portalı], 2014-cü ildən yenilənmiş [http://video.azertag.az/ Videosaytı] fəaliyyət göstərir. 26 fevral 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc-ın) adı dəyişdirilərək Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AzərTAc) adlandırılıb<ref>{{cite web |url=https://president.az/articles/14427 |title=Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc-ın) Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AzərTAc) adlandırılması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author = |date=26 fevral 2015 |website= |publisher= president.az|language=az |access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref>. 24 noyabr 2016-cı ildə "Dövlət orqanı" hüquqi statusuna malik Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) əsasında "Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC)" publik hüquqi şəxs yaradılıb<ref>{{cite web |url=https://president.az/articles/21806 |title= Azərbaycan Respublikasında dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı |author = |date=24 noyabr 2016 |website= |publisher=president.az |language=az |access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref>. 19 dekabr 2017-ci ildə Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyinin (AZƏRTAC-ın) fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında" Fərmanı<ref>{{cite web |url=https://president.az/articles/26439 |title= Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyinin (AZƏRTAC-ın) fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı |author = |date=19 dekabr 2017 |website= |publisher= president.az|language= az|access-date= 9 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref> ilə publik hüquqi şəxs olaraq AZƏRTAC-ın Nizamnaməsi təsdiq edilib<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/Azerbaycan_Dovlet_Informasiya_Agentliyinin_AZARTAC_in_NIZAMNAMASI-1122442 |title=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyinin (AZƏRTAC-ın) NİZAMNAMƏSİ |author = |date= 19.12.2017|website= |publisher=azertag.az |language=az |access-date= 16 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref>. 2018-ci il martın 15-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Aslan Aslanov Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri təyin edilib. == Loqoları == <gallery> AzərTAc-köhnə loqo.jpeg| AzərTAc-yeni loqo.jpg|2016-cı ilə qədər AzərTAc-ən yeni loqo.jpg|2016-cı ildən </gallery> == Rəhbərləri == [[Fayl:Аслан Асланов.jpg|right|thumb|200px|AZƏRTAC-ın İdarə Heyətinin sədri [[Aslan Aslanov]].]] [[Fayl:Dağbəyi İsmayılov.jpg|right|thumb|200px|AZƏRTAC-ın İdarə Heyəti sədrinin müavini [[Dağbəyi İsmayılov]].]] * [[Qubad Qasımov]] — 14.07.1921–1928 * [[Mixail Sinitsin]] — 1928–1930 * [[Vasili Xaldeyev]] — 1937–1938 * [[Yefim Qurviç]] — 23.05.1942–1958, 1962–26.12.1986 * [[Xasay Vəzirov]] — 07.1958–09.1962 * [[Rafiq Zeynalov]] — 26.12.1986–06.26.1988 * [[Azad Şərifov]] — 10.10.1988–03.04.1992 * [[Fikrət Sadıqov (jurnalist)|Fikrət Sadıqov]] — 03.04.1992–06.08.1992 * [[Vaqif Rüstəmov]] — 06.08.1992–26.08.1994<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=8976&doctype=0 "V. Y. Rüstəmovun Azərbaycan Teleqraf Agentliyinin (AzərTAcın) baş direktoru vəzifəsindən azad edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 avqust 1994-cü il tarixli, 191 nömrəli Fərmanı.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} e-qanun.az {{az}}</ref> * [[Şamil Şahməmmədov]] — 22.01.2000<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=280&doctype=0 "Ş. M. Şahməmmədovun Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc-ın) baş direktoru təyin edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 yanvar 2000-ci il tarixli, 263 nömrəli Fərmanı.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} e-qanun.az {{az}}</ref>-30.10.2002<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=1145&doctype=0 "Ş. M. Şahməmmədovun Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc-ın) baş direktoru vəzifəsindən azad edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 oktyabr 2002-ci il tarixli, 807 nömrəli Fərmanı.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} e-qanun.az {{az}}</ref> * [[Aslan Aslanov]] — 30.10.2002<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=1146&doctype=0 "A. Ə. Aslanovun Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc-ın) baş direktoru təyin edilməsi haqqında " Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 oktyabr 2002-ci il tarixli, 808 nömrəli Fərmanı.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141006164054/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=1146&doctype=0 |date=2014-10-06 }} e-qanun.az {{az}}</ref>-davam edir. == Mənbə == * [http://azertag.az/site/about AZƏRTAC haqqında] == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|AzerTAc}} * {{rəsmi saytı|azertag.az}} * [http://video.azertag.az/ AZƏRTAC Video] * [http://portal.azertag.az/ Uşaq Bilik Portalı] * [http://www.youtube.com/AzerTAcnewsagency AZƏRTAC YouTube] * [http://www.facebook.com/AzerTAg AZƏRTAC Facebook] * [http://www.facebook.com/AzertAcNewsAgencyEn Azertac News Agency English] * [http://www.facebook.com/AzertagNewsAgencyfr Azertag News Agency French] * [https://www.facebook.com/AZERTACar AZERTAC Arabic] * [http://twitter.com/AzerTAc AZERTAC News Agency Twitter] * [https://twitter.com/azertacru АЗЕРТАДЖ Новости] * [https://twitter.com/AzerTacAR AZERTAC Arabic] * [http://instagram.com/AzerTAc AZƏRTAC İnstagram] [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|AzərTAc]] [[Kateqoriya:Azərbaycan informasiya agentlikləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan saytları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Mətbuat Şurasına üzv təşkilatlar]] 4nxim9vl19767v1u3q5pb7pyj8d0472 10 56619 6600522 6588769 2022-08-29T06:32:14Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Şablon:İdman karyerası/styles.css" /> {{Kartoçka |adı = Futbolçu |gövdənin sinfi = infobox_v2 |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|futbol}}} |yuxarı = {{kartoçka/ad|{{{adı|}}}}} |yuxarı2 = {{kartoçka/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |yuxarı stili = background-color:#99cc99 |başlıqlar stili = background:#e1f7e6; |aşağı stili = background:#99cc99; |avtobaşlıqlar = true |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |başlıq1 = Ümumi məlumatlar |nişan2 = Tam adı |mətn2 = {{{tam adı|}}} |nişan3 = Ləqəbi |mətn3 = {{{ləqəbi|}}} |vikiverilənlər3 = P1449 |nişan4 = Doğum tarixi |mətn4 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər4 = P569 |nişan5 = Doğum yeri |mətn5 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər5 = P19 |nişan6 = Vəfat tarixi |mətn6 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər6 = P570 |nişan7 = Vəfat yeri |mətn7 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər7 = P20 |nişan8 = Dəfn yeri |mətn8 = {{{dəfn yeri|}}} |vikiverilənlər8 = P119 |nişan9 = Vətəndaşlığı |mətn9 = {{{vətəndaşlığı|}}} |vikiverilənlər9 = P27 |nişan10 = Təhsili |mətn10 = {{{təhsili|}}} |vikiverilənlər10 = P69 |nişan11 = Boyu |mətn11 = {{#if:{{{boyu|}}}|{{{boyu}}} [[Metr|m]]}} |vikiverilənlər11 = P2048 |nişan12 = Çəkisi |mətn12 = {{#if:{{{çəkisi|}}}|{{{çəkisi}}} [[Kiloqram|kq]]}} |vikiverilənlər12 = P2067 |nişan13 = Mövqeyi |mətn13 = {{{mövqeyi|}}} |vikiverilənlər13 = P413 |nişan14 = Əsas ayağı |mətn14 = {{{əsas ayağı|}}} |nişan15 = Kateqoriya |mətn15 = {{{kateqoriya|}}} |başlıq16 = {{if-wikidata|P570|{{{vəfat tarixi|}}}| | {{if-wikidata|P54[rank:preferred]|{{{komanda|{{{indiki klubu|}}}}}} | {{#if: {{{komanda|}}} | Komanda | Klub}} haqqında məlumat | plain=false }} }} |nişan17 = {{#if: {{{komanda|}}} | Komanda | Klub }} |mətn17 = {{if-wikidata|P570|{{{vəfat tarixi|}}}| | {{wikidata|P54[rank:preferred]|{{{komanda|{{{indiki klubu|}}}}}}}} }} |nişan18 = Nömrəsi |mətn18 = {{if-wikidata|P570|{{{vəfat tarixi|}}} || {{{nömrəsi|}}} }} |nişan19 = Vəzifəsi |mətn19 = {{if-wikidata|P570|{{{vəfat tarixi|}}} || {{{vəzifəsi|}}} }} |başlıq20 = Karyerası |mətnin stili21 = padding:0px; |mətn21 = {{#if: {{{gənclər klubları|}}}{{{klublar|}}}{{{qapalı klublar|}}}{{{qapalı klublar 2|}}}{{{indoor klublar|}}}{{{indoor klublar2|}}}{{{mini-futbol klubları|}}}{{{çimərlik futbolu klubları|}}}{{{milli yığma|}}}{{{məşqçisi olduğu klublar|}}}{{{məşqçi karyerası|}}} | {{(!}} class="ts-İdman_karyerası-table threecolumns stripped" {{#if: {{{gənclər klubları|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Gənclik karyerası {{!-}} {{{gənclər klubları|}}} {{!-}} }} {{#if: {{{klublar|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Klub karyerası<ref group="*" name="club"/> {{!-}} {{{klublar|}}} {{!-}} }} {{#if: {{{qapalı klublar|{{{indoor klublar|}}}}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Qapalı futbol karyerası<ref group="*" name="club"/> {{!-}} {{{qapalı klublar|{{{indoor klublar|}}}}}} {{!-}} }} {{#if: {{{qapalı klublar 2|{{{indoor klublar 2|}}}}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Qapalı futbol karyerası<ref group="*" name="club2"/> {{!-}} {{{qapalı klublar 2|{{{indoor klublar 2|}}}}}} {{!-}} }} {{#if: {{{mini-futbol klubları|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Mini-futbol karyerası<ref group="*" name="club"/> {{!-}} {{{mini-futbol klubları|}}} {{!-}} }} {{#if: {{{çimərlik futbolu klubları|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Çimərlik futbolu karyerası<ref group="*" name="club"/> {{!-}} {{{çimərlik futbolu klubları|}}} {{!-}} }} {{#if: {{{parolimpiya klubları|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Klub karyerası (7х7 futbol)<ref group="*" name="club"/> {{!-}} {{{parolimpiya klubları|}}} {{!-}} }} {{#if: {{{milli yığma|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Milli yığma<ref group="*" name="national"/> {{!-}} {{{milli yığma|}}} {{!-}} }} {{#if: {{{məşqçisi olduğu klublar|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Məşqçisi olduğu klublar {{#if: {{{məşqçi haqqında məlumatların yenilənməsi|}}}|<ref group="*" name="coach"/>}} {{!-}} {{{məşqçisi olduğu klublar|}}} {{!-}} }} {{#if: {{{məşqçi karyerası|}}} | <nowiki/> ! style="background:#EEEEEE;" colspan="3" {{!}} Məşqçi karyerası{{#if: {{{məşqçi haqqında məlumatların yenilənməsi|}}}|<ref group="*" name="coach"/>}} {{!-}} {{{məşqçi karyerası|}}} {{!-}} }} {{!-}} {{!}} style="width:27%;padding:0;" {{!}} {{!}} style="width:53%;padding:0;" {{!}} {{!}} style="width:20%;padding:0;" {{!}} {{!)}} }}<!-- son, əgər: --> |başlıq22 = {{#if:{{{medallar|}}}|Təltif və medalları}} |mətnin stili23 = padding:0; |mətn23 = {{#if: {{{medallar|}}} | {{(!}} style="width:100% !important; display:table; margin:0 0 -2px; border-collapse:separate; background:transparent;" {{{medallar|}}} {{!)}} }} |başlıq24 = {{#if:{{wikidata|P109|{{{İmzası|{{{imzası|{{{imza|}}}}}}}}}}}|İmzası}} |mətn25 = {{wikidata|P109|{{{İmzası|{{{imzası|{{{imza|}}}}}}}}}|size={{{İmzanın ölçüsü|{{{imzanın ölçüsü|}}}}}}|alt={{#if:{{{İmzanın izahı|{{{imzanın izahı|}}}}}}|{{{İmzanın izahı|{{{imzanın izahı|}}}}}}|İmza}}}} |mətnin stili25 = text-align: center; |mətnin stili26 = padding:{{if-wikidata|P373|{{{Commons|{{{commons|{{{VikiAnbar|{{{Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}}}}}}}}}}}} |0.2em 0 0.4em|0.2em 0 0}}; font-size:80%; color:#555555; |sinif26 = noplainlist |mətn26 = {{#if: {{{klublar|}}}{{{qapalı klublar|}}}{{{qapalı klublar 2|}}}{{{mini-futbol klubları|}}}{{{çimərlik futbolu klubları|}}}{{{parolimpiya klubları|}}}{{{milli yığma|}}}{{{məşqçisi olduğu klublar|}}}{{{məşqçi karyerası|}}}|<hr>|}} {{#if: {{{klublar|}}}{{{qapalı klublar|}}}{{{qapalı klublar 2|}}}{{{mini-futbol klubları|}}}{{{çimərlik futbolu klubları|}}}{{{parolimpiya klubları|}}}{{{milli yığma|}}}{{{məşqçisi olduğu klublar|}}}{{{məşqçi karyerası|}}} | {{#tag:references| {{#if: {{{klublar|}}}{{{qapalı klublar|}}}{{{mini-futbol klubları|}}}{{{çimərlik futbolu klubları|}}}{{{parolimpiya klubları|}}} | {{#tag:ref|Milli çempionatların müxtəlif liqalarında peşəkar klubların heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı<!-- -->{{#if: {{{klub haqqında məlumatların yenilənməsi|}}}|, {{nobr|{{{klub haqqında məlumatların yenilənməsi}}}}} tarixində redaktə olunub }}.<!-- -->|name=club|group="*"}} }}{{#if: {{{milli yığma|}}} | {{#tag:ref| Rəsmi oyunlarda milli yığmanın heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı<!-- -->{{#if: {{{yığma haqqında məlumatların yenilənməsi|}}}|, {{nobr|{{{yığma haqqında məlumatların yenilənməsi}}}}} tarixində redaktə olunub }}.<!-- -->|name=national|group="*"}} }}{{#if: {{{qapalı klublar 2|}}}{{{indoor klublar 2|}}} | {{#tag:ref|Peşəkar klubun heyətində keçirdiyi oyunların sayı və topladığı xallar ötürmələr nəzərə alınmadan yalnız milli çempionatların müxtəlif liqaları üçün hesablanır<!-- -->{{#if: {{{klub haqqında məlumatların yenilənməsi|}}}|, {{nobr|{{{klub haqqında məlumatların yenilənməsi}}}}} tarixində redaktə olunub}}.<!-- -->|name=club2|group="*"}} }}{{#if: {{{məşqçi haqqında məlumatların yenilənməsi|}}} | {{#tag:ref|{{nobr|{{{məşqçi haqqında məlumatların yenilənməsi}}}}} tarixində redaktə olunub.<!-- -->|name=coach|group="*"}} }}{{#if: {{{hakim karyerası|}}} | {{#tag:ref|Oyunların sayı yalnız milli çempionatın ən yüksək liqasına görə müəyyən edilir.<!-- -->{{#if: {{{hakim haqqında məlumatların yenilənməsi|}}}|, {{nobr|{{{hakim haqqında məlumatların yenilənməsi}}}}} tarixində redaktə olunub }}.<!-- -->|name=referee|group="*"}} }} | group = "*" }} }} |aşağı = {{kartoçka/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{#if: {{NAMESPACE}} || <!-- -->{{if-wikidata|P18|{{{şəkil|}}}||[[Kateqoriya:Vikipediya:Şəkli olmayan futbolçular haqqında məqalələr]]}}<!-- -->[[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə şəxslər]]<!-- -->{{#if: {{{nocat|}}} ||<!-- -->{{#if: {{{klublar|}}}{{{indoor klublar 2|}}}{{{indoor klublar|}}}{{{qapalı klublar 2|}}}{{{mini-futbol klubları|}}}{{{çimərlik klubları|}}}{{{parolimpiya klubları|}}}{{{milli yığma|}}} | [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə idmançılar]] }}<!-- -->{{#if: {{{klublar|}}} | [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə futbolçular]] }}<!-- -->{{#if: {{{mini-futbol klubları|}}} | [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə mini-futbol oyunçuları]] }}<!-- -->{{#if: {{{məşqçisi olduğu klublar|}}} | [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə futbol məşqçiləri]] }}<!-- -->{{#if: {{{hakimlik karyerası|}}} | [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə futbol hakimləri]] }}<!-- -->{{#if: {{{klublar|}}}{{{qapalı klublar|}}}{{{qapalı klublar 2|}}}{{{indoor klublar|}}}{{{indoor klublar 2|}}}{{{mini-futbol klubları|}}}{{{çimərlik klubları|}}}{{{parolimpiya klubları|}}}{{{milli yığma|}}}{{{məşqçisi olduğu klublar|}}}{{{məşqçi karyerası|}}} || [[Kateqoriya:Futbol:Karyerası qeyd olunmamış futbolçular haqqında məqalələr]]}}<!-- -->{{#ifeq: {{wikidata|P413|{{delink|{{{mövqeyi|}}}}}|Plain=true}} | qapıçı | {{#if: {{{klublar|}}}{{{qapalı klublar|}}}{{{qapalı klublar 2|}}}{{{indoor klublar|}}}{{{indoor klublar 2|}}}{{{çimərlik klubları|}}}{{{parolimpiya klubları|}}} | [[Kateqoriya:Futbol qapıçıları]] }}<!-- -->{{#if: {{{mini-futbol klubları|}}} | [[Kateqoriya:Mini-futbol qapıçıları]] }} }} }} }}<includeonly>{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə futbolçular}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan futbolçu məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Futbolçu|Futbolçu]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | alt | adı | orijinal adı | şəkil | şəklin ölçüsü | şəklin izahı | tam adı | ləqəbi | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vətəndaşlığı | boyu | çəkisi | mövqeyi | əsas ayağı | indiki klubu | komanda | vəzifəsi | nömrəsi | klublar | gənclər klubları | qapalı klublar | qapalı klublar 2 | mini-futbol klubları | çimərlik futbolu klubları | parolimpiya klubları | milli yığma | məşqçisi olduğu klublar | məşqçi karyerası | hakim karyerası | medallar | imzası | imzanın ölçüsü | imzanın izahı | məşqçi haqqında məlumatların yenilənməsi | klub haqqında məlumatların yenilənməsi | yığma haqqında məlumatların yenilənməsi | hakim haqqında məlumatların yenilənməsi | vikianbar}}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> qn4unt9kpe3uk9nzhy9qk3uxoxii0e7 0 57770 6600450 6269372 2022-08-29T05:46:18Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Musa Cəlil |orijinal adı = Musa Mustafa oğlu Cəlilev |şəkil = |şəklin ölçüsü = 240 |şəklin izahı = Musa Cəlil və qızı Çulpan |digər adı = |doğum tarixi = 1906 |doğum yeri = [[Orenburq]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 1944 |vəfat yeri = [[Berlin]], [[III Reyx]] |vəfat səbəbi = Gilyotində edam olunmuşdur |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = {{Qızıl ulduz medalı}} {{Lenin Mükafatı}}<br>{{"Lenin" ordeni}} |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Musa Cəlil''' ([[tatar dili|tat.]] Муса Җәлил, Musa Cəlil, موسا ﺟﮫليل; Муса Мостафа улы Җәлилев, Musa Mostafa ulı Cəlilev; [[15 fevral|2 (15) fevral]] 1906–25 avqust 1944) — [[XX əsr]] tatar ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] (1956). == Həyatı == Musa Cəlil [[Rusiya]]nın [[Orenburq]] şəhərində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan atasını itirmiş, anasının himayəsində yaşamışdır. Keçən əsrin 20-ci illərindən bədii yaradıcılığa başlamış, şeirlərini vətən, xalq, ayrılıq mövzularında yazmışdır. 1919-cu ildə komsomol təşkilatına qoşulmuş və Rusiyada vətəndaş müharibəsinin iştirakçısı olmuşdur. 1931-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin ədəbiyyat fakültəsini bitirən Musa Cəlil əvvəl tatar dilində nəşr olunan bəzi uşaq jurnallarının redaktoru, sonralar isə yenə tatar dilindəki "Kommunist" qəzetinin redaktor müavini olmuşdur. Tatar gənclər təşkilatına rəhbərlik edən Musa Cəlil, [[İkinci dünya müharibəsi]] illərində sovet ordusunun tərkibində vuruşmuş, 1942-ci ildə almanlara əsir düşərək [[Şpandau toplama düşərgəsi]]nə göndərilmişdir. Əsirlikdə də fəallıq göstərmiş, almanların tatarlardan təşkil etdiyi İdil-Ural Legionunun üzvləri arasında antifaşist qüvvələrin yaradıcılarından olmuşdur. 1944-cü ilin avqustunda əsirlərin kütləvi şəkildə qaçışını təşkil etmişdir. Lakin onları satmışlar və Musa Cəlil tutularaq 25 avqust 1944-cü ildə [[Berlin]]dəki Plötzenzee həbsxanasında digər məşhur tatar yazıçısı [[Abdulla Aliş]]lə birlikdə edam edilmişdir. Sovet hökuməti ona Vətən xaini damğası "vurmuş", ailəsini isə sürgün etdirmişdir. 1949-cu ildə Musa Cəlilin belçikali əsir yoldaşı [[SSRİ]]-nin [[Brüssel]]dəki konsulluğuna gələrək onun əsirlikdə olarkən antifaşist qüvvələrinin döyünən ürəyi və düşünən beyni olduğunu söyləmiş, əvvəlcə onun bir neçə şeirini, bir müddət sonra isə iki kitabını konsulluğa təqdim etmişdir. Bu kitablar tezliklə çap olunmuş, 1956-cı ildə şairə bəraət verilmiş və onun əsərlərinin çapına qoyulan qadağa birdəfəlik aradan qaldırılmışdır. Həmin il Musa Cəlilə ölümündən sonra Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı, 1957-ci ildə isə Lenin mükafatı verilmişdir. [[Kazan]] şəhərində [[Musa Cəlilin heykəli (Kazan)|onun heykəli]] ucaldılmış, tatar milli dram teatrına onun adı verilmiş, adına ədəbi mükafat təsis olunmuşdur. 1954-cü ildə böyük Azərbaycan şairi [[Səməd Vurğun]] Musa Cəlilin xatirəsinə həsr olunmuş "Musa Cəlilə" şeirini yazıb. XX əsr tatar ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi Musa Cəlil(Zalilov) 2 fevral 1906-cı ildə [[Orenburq]] vilayətinin Şarlık rayonunun Mustafin kəndində anadan olmuşdur. Əvvəlcə Mustafin kənd ibtidai məktəbində,1913–1918-ci illərdə isə Orenburq şəhərində fəaliyyət göstərən [[Hüseyn]] mədrəsəsində təhsil almışdır. O, uşaq yaşlarında ikən atadan yetim qalmış, ailəni dolandırmaq məqsədi ilə ağır zəhmətə qatlaşmağa məcbur olmuşdur. Musa Cəlil ilk şeirini 8 yaşında yazmışdır. Şeirlərini ilk dəfə 1919-cu ildə dərc olunmuşdur. M. Cəlil 1919-cu ildə komsomol sıralarına daxil olmuş, komsomol fəalı kimi tanınmışdır. O, Rusiyanı bürüyən vətəndaş müharibəsinin faciələrini gözləri ilə görmüş, gənc olmasına baxmayaraq, siyasi proseslərin önündə getmişdir.1921-ci ildə ölkədə kütləvi aclığın başlaması nəticəsində M. Cəlil doğma kəndini tərk edir və [[Kazan]]şəhərinə köçür. O,1923-cü ildə Kazanda rabfaka(fəhlə fakültəsi) daxil olur,1927-ci ilə qədər Orsk və Orenburq komsomol təşkilatlarında çalışır. M. Cəlil 1927–1931-ci illərdə [[Moskva Dövlət Universitetinin]] ədəbiyyat fakültəsində təhsil almışdır. Universiteti bitirdikdən sonra əvvəlcə [[Balaca dostlar]] adlı tatar uşaq jurnalının redaktoru, daha sonra [[Kommunist]] qəzetinin redaktor müavini olmuşdur. Bu dövrdə o, intensiv şəkildə yaradıcılıqla məşğul olmuş, müəyyən sayda şeir, poema, mahnı mətni, ballada, opera librettosu və publisistik əsərlər yazmışdır. M. Cəlil 1935–1938-ci illərdə [[Tatarıstan Dövlət Opera Studiyasında]],1939-cu ildən 1941-ci ilə qədər Tatarıstan yazıçılar İttifaqının sədri vəzifəsində işləmişdir.[[Böyük Vətən müharibəsinin]] başlanması ilə əlaqədar 1941-ci ildə cəbhəyə getmiş, Volkov cəbhəsinin orqanı olan [[Otvaqa qəzetində cəbhə müxbiri vəzifəsində çalışmışdır.M.Cəlil  25 iyun 1942-ci ildə Volkov cəbhəsinin Qluxar-Krest çayı sahilində partlayış dalğası nəticəsində ayağından yaralanmış və faşistlərə əsir düşmüşdür.Vətənpərvər şair 1942-ci ildə Çuss,1943-cü ildə Radom-Yedlina,1944-cü ildə Tegel və s. düşərgələrində məhbəs həyatı keçirsə də,işgəncələrdən qorxmayaraq Qumerov familiyası altında gizli şəkildə fəaliyyət göstərmiş,əsirlərin düşərgədən qaçmasına kömək göstərmişdir.Moabit zindanxanası Musa Cəlil üçün daha çox işgəncə və sınaq meydanı olmuşdur.Müharibədən sonra onun kamera yoldaşlarının Moabit ölüm zindanında şairin işgəncələr qarşısında qeyri-adi dözümlüyü və iradə möhkəmliyi haqqında dediklərinə heyrət doğurmamaq qeyri-mümkündür.Musa Cəlil antifaşist təbliğatı aparmasına və əsirlərin kütləvi şəkildə düşərgədən qaçmasını təşkil etdiyinə görə ölüm cəzasına məhkum edilmiş,25 avqust 1944-cü ildə Pletenze həbisxanasında gilyotin üsulu ilə onun başı kəsilmişdir.Lakin müharibədən sonra ona vətən xaini damğası vurulmuş,ailə üzvləri Tatarıstandan sürgün edilmişdir.Xoşbəxtlikdən Musa Cəlilin ölüm düşərgələrində yazdığı şeirləri itməmiş,onların bir qismi məhbəs yoldaşları tərəfindən qorunub saxlanılmışdır.1946-cı ildə şəxsiyyəti haqqında məlumat verməyən bir şəxs onun şeirlərini Tatarıstan Yazıçılar İttifaqına təqdim etmişdir.1949-cu ildə M.Cəlilin belçikalı əsir yoldaşı Andre Timmermans şairin ərəb əlifbası ilə yazılmış şeirlərini (M.Cəlil bu şəxsə bir neçə şeir həsr etmişdir) [[SSR]]-nin [[Brüsseldəki]] səfirliyinə çatdırmış, onun anti-faşist fəaliyyəti barədə məlumat vermişdir.1956-cı ildə Musa Cəlilə bəraət verildiyi üçün vətən xaini damğası üzərindən götürülmüş, əsərlərinin çapına, bədii irsinin tədqiqinə qoyulan qadağalar ləğv edilmişdir. Musa Cəlilin əsirlikdə bir yerdə olduğu həmyerlisi Qimran Təlqətov 1956-cı ildə onun şeirlər kitabını çap etdirmişdir. Musa Cəlil 1956-cı ildə [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] adına, Moabit zindanxanasında yazdığı şeirlər əsasında 1957-ci ildə çap olunmuş kitabına görə isə [[Lenin mükafatına]] layiq görülmüşdür. == Yaradıcılığı == Musa Cəlilin ilk əsəri 1919-cu ildə dərc olunmuşdur. 1925-ci ildə onun "Biz gəlirik" adlı şeir və poemalar toplusu işıq üzü görmüşdür. 1941-ci ildə "Altun çeç" və "İldar" operaları üçün 4 libretto yazmışdır. Alman əsirliyində yazdığı [["Moabit gündəliyi"]] adlı şeirlər toplusuna görə ölümündən sonra [[Lenin mükafatı]]na layiq görülmüşdür 1957. Musa Cəlil [[XX əsr tatar ədəbiyyatında]] [[lirik şeirlər]],[[epik poemalar]],[[librettolar]],[[felyetonlar]] və [[publisistik əsərlər]] və s. müəllifi kimi şöhrət tapmış, əməlləri ilə qəhrəmanlıq, dözüm və Vətənə sədaqət simvoluna çevrilmişdir. Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycanın xalq şairi [[S.Vurğun]] M. Cəlilin qəhrəmanlıq taleyini [[Bayronun]],[[Petefinin]] və [[Yulis Fuçikin]] taleyi ilə eyniləşdirmiş, yaradıcılığı və hünərpərvər ölümü ilə ölməzliyə qovuşduğunu qeyd etmişdir. M. Cəlilin lirikası [[tatar poeziyasının]] zirvəsi hesab olunur. Onun lirikasının siyasi tutumu olduqca böyükdür. Uşaqlıq dövrünün keşməkeşləri, vətəndaş və Böyük Vətən müharibəsinin faciələri Musa Cəlil yaradıcılığında ağrı qatı əmələ gətirmiş, siyasi pafosunu gücləndirmiş, onu tribun şairinə çevirmişdir. <poem> Mənim həyatım-xalqın nəğməsi, Mənim ölümüm-döyüş cəngəsi. </poem> Demək olar ki, şairin əksər əsərləri onun bioqrafiyasından xəbər verir. Çünki Musa Cəlil istər vətəndaş müharibəsi(20-ci illər), istər Moskvada oxuduğu(30-cu illər), istərsə də Böyük Vətən müharibəsi illərində(1941–1944) yazdığı şeirlərində mövzudan asılı olmayaraq(müharibə, sevgi və s. şeirlərində) hadisələri öz taleyi ilə bağlaya bilmiş, lirik hiss və siyasi baxışlarını əks etdirmişdir. <poem> Öldür! Diz çökmərəm qarşında, qatil! Dustağam, ürəyim sənə qul deyil? Başımı baltanla üzə bilərsən, Fəqət ayaq üstə öləcəyəm, bil! ("Qatilə", 1949) </poem> M. Cəlil böyük amal şairidir. O, özünü insanlığın əsgəri hesab edir. Azadlıq yolunda mübarizə aparmaqdan qorxmayan şair qul olmaqdansa, ölməyi üstün tutur. M. Cəlilin 15 yaşında yazdığı "Müqəddəs diləklər" şeirində üsyankar şairin ictimai-siyasi baxışlarının yetkinliyi açıq-aşkar hiss olunur. <poem> Azad bir qüvvətik, Qalxıb uçarıq, Ən uca, ən parlaq zirvələrdə biz, Bütün xalqlar üçün yollar açarıq. Bütün diləklərə yetərik Şəksiz. Ölüm-dirim cəngi getdiyi yerdə Səmum da, tufan da bizi saxlamaz, Assalar, kəssələr, öldürsələr də Bizi heç bir zaman qul etmək olmaz. </poem> "Moabit dəftəri" şeirlər silsiləsi Musa Cəlil yaradıcılığının zirvəsi və şairin qəhrəmanlıq ruhunun təcəssümüdür. 1942–1944-illərdə həyatla ölüm arasında qələmə alınmış bu silsilədə vətənə sədaqət, qələbəyə inam, düşmənə nifrət hissləri poetik ümumiləşmədə əksini tapa bilmişdir. Bu silsiləyə daxil olan "Yaz gələr", "Elim-obam" , "Oğluma" , "Yaz iməcliyi" və s. kimi onlarla şeirlərində vətən gözəlliklərinin tərənnümü ilə yanaşı, yurd həsrəti, vətənə qovuşmaq istəyi özünəməxsus ifadədə diqqəti cəlb edir, oxucunu təsirləndirə bilir. <poem> Səninçün burnumun ucu göynəyir, Yarı canım qalıb o bağça-bağda. Doğma yurd! Qar altda yatan güllərin Bahar günəşını arzulamaqda… </poem> "Moabit dəftəri" şeirlər silsiləsində şair qəlbinin dərinliklərində yer alan vətən sevgisini görməmək mümkün deyil. Qəribədir ki, Musa Cəlil bu gündən sabah yaşamaq ümidini itirsə də, qələbəyə olan inamını itirmir, düşmənin məğlub olacağına şübhəsiz yanaşır. Düşmən önündə əyilməməyi, vətən andına sadiq qalmağı, yurd üçün qurban getməyi hər şeydən üstün tutan şair "Quşcuğaz", "Yalnız, yalnız azadlıq", "Mənim nəğmələrim", "Azadlıq" və s. şeirlərində əsl vətəndaş mövqeyini nümayiş etdirir, bir növ "nəğmələri ilə düşməni məhv etməyi" bacarır: Azad yaşamağı öyrətdi nəğməm Ölərkən əyilmə!-söylədi təkrar Qəmli bir nəğməydi həyatım mənim, Elə ölümüm də bir nəğmə olar. 1943-cü ilin may ayında yazılmış "Aşiq və inək" şeirinin məzmununda sanki [[“Leyli və Məcnun”]] əfsanəsi yatır: Oğlanın sevdiyi qıza hədiyyə etdiyi gül dəstəsi pəncərədən aşağı atılır. Bu zaman bir qaşqa inək gülləri yeyir. Bunu görən oğlan əsəbləşir. Amma biləndə ki, sevdiyi qız həmin inəyin südündən, qaymağından istifadə edir, öz nəfəsi və gülün ətri inəyin südünə qarışsın deyə inəyə yemək üçün gül dəstəsi gətirir: <poem> İnəyə baxdıqca təsəlli tapdım, Yığdım təzə çiçək-təzə hədiyyə, Qızın yox, inəyin yanına çapdım, Öpdüm qaşqasından:-Buyur,-dedim, ye! </poem> Musa Cəlil poeziyasının mövzu dairəsi genişdir. Zindanda ölümün qaşla göz arasındakı məsafəsi şairin sevib-sevilmək, yaşamaq duyğularının ahəngini poza bilməmişdir. Ona görə də bu poeziyada onun belçikalı dostu Andre Timmermansa ("Yeni il dəftərləri", "Hədiyyəm"), yuxularında, xəyallarında görüşdüyü, bağrına basdığı övladlarına ("Zindanda yuxu", "Ana bayramı" və s.), məhəbbətin tərənnümünə ("Sevgilimə", "Əzizim", "Bəla", "Qızın sevib-seçdiyi", "Sevgi", "Bir qıza", "Aşiq və inək") və s. həsr etdiyi şeirlərində həyatdan zövq alan, yaşamaq eşqi ilə çırpınan ürəyinin döyüntülərini nəinki hiss edir, həm də insanlara təsirinin şahidinə çevrilirik. <poem> Həyatda hər şeydən əzizdir mənə Sənin məhəbbətin, sənin ülfətin. Əgər gözləməsən, unutsan, gülüm, Çətin yaşayaram cahanda, çətin! Eşqin qarşısında diz çökür ölüm, Üzmə ümidini, məni gözlə sə Sudan, oddan çıxıb gələrəm, gülüm, Əgər məni sevsən, məni gözləsən. </poem> Musa Cəlilin bədii irsi tatar xalqının milli-mənəvi dəyərlərini zənginləşdirmiş, əbədiyaşar sənət nümunəsinə çevrilmışdir. == Xarici keçidlər == {{vikimənbə|Müəllif:Musa Cəlil}} * [http://kulis.lent.az/news/13441 Satqınlıqdan Sovet İttifaqı Qəhrəmanlığına yüksələn tatar şairi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150926213239/http://kulis.lent.az/news/13441 |date=2015-09-26 }} * [http://muslimpress.ru/raznoe/avtobiografiya-musa-dzhalilya.htm Musa Cəlilin tərcümeyi-halı] * [http://magazines.russ.ru/ural/2006/1/mu11.html Рафаэль Мустафин. Муса Джалиль — поэт-воин, поэт-герой] * [http://www.rt-online.ru/articles/3336/94725/?action=print Поверь мне, Родина] {{Dead link|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://tatar.museum.ru/Jalil/default.htm Kazanda Musa Cəlilin ev-muzeyi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070813002450/http://www.tatar.museum.ru/Jalil/default.htm |date=2007-08-13 }} * [http://stroki.net/content/blogcategory/48/56/ Musa Cəlilin şeirləri] * [http://shigriyat.ru/autors/autor.aspx?name=djalil Musa Cəlilin şeirləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070927161704/http://shigriyat.ru/autors/autor.aspx?name=djalil |date=2007-09-27 }}{{tt}} * [http://kitap.net.ru/jalil.php Musa Cəlilin şeirləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20111011132606/http://kitap.net.ru/jalil.php |date=2011-10-11 }}{{tt}}{{ru}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Sovet ittifaqı qəhrəmanları}} [[Kateqoriya:Tatar şairlər]] [[Kateqoriya:Sovet İttifaqı Qəhrəmanları]] [[Kateqoriya:İkinci Dünya müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Poçt markalarında şəxslər]] [[Kateqoriya:Rusiyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Berlində vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Edam olunmuş ruslar]] j5bp2u195bvygf5a9xehe6w0hwnamb4 10 58515 6600485 6577331 2022-08-29T06:09:18Z Toghrul R 147643 vikidatadan gələn məlumatlara zaman intervalının əlavəsi (P580, P582) wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Məlumat qutusu |gövdənin sinfi = infobox_v2 |yuxarı = {{məlumat qutusu/ad|{{{adı|{{{Adı|}}}}}}}} |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|yazar}}} |yuxarı2 = {{məlumat qutusu/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |yuxarı stili = background-color:#b0c4de |aşağı stili = background:#b0c4de |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |nişan1 = Doğum adı |mətn1 = {{{ilk adı|{{{doğum adı|}}}}}} |vikiverilənlər1 = P1477 |nişan2 = {{Sətirdə tək-cəm|{{{təxəllüsü|}}}|Təxəllüsü|Təxəllüsləri}} |mətn2 = {{{təxəllüsü|}}} |nişan3 = Doğum tarixi |mətn3 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər3 = P569 |nişan4 = Doğum yeri |mətn4 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər4 = P19 |nişan5 = Vəfat tarixi |mətn5 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər5 = P570 |nişan6 = Vəfat yeri |mətn6 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər6 = P20 |nişan7 = Vəfat səbəbi |mətn7 = {{{vəfat səbəbi|}}} |vikiverilənlər7 = P509 |nişan8 = Dəfn yeri |mətn8 = {{{dəfn yeri|}}} |vikiverilənlər8 = P119 |nişan9 = Vətəndaşlığı |mətn9 = {{{vətəndaşlığı|}}} |vikiverilənlər9 = P27 |nişan10 = Milliyyəti |mətn10 = {{{milliyyəti|}}} |nişan11 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}|plain=true}}|Həyat yoldaşı|Həyat yoldaşları}} |mətn11 = {{wikidata/interval|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}}} |nişan12 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P40|{{{uşağı|}}}|plain=true}}|Uşağı|Uşaqları}} |mətn12 = {{{uşağı|}}} |vikiverilənlər12 = P40 |nişan13 = Atası |mətn13 = {{{atası|}}} |vikiverilənlər13 = P22 |nişan14 = Anası |mətn14 = {{{anası|}}} |vikiverilənlər14 = P25 |nişan15 = Təhsili |mətn15 = {{{təhsili|}}} |vikiverilənlər15 = P69 |nişan16 = İxtisası |mətn16 = {{{ixtisası|}}} |nişan17 = Fəaliyyəti |mətn17 = {{{fəaliyyəti|}}} |vikiverilənlər17 = P106 |nişan18 = Fəaliyyət illəri |mətn18 = {{wikidata/p2031|{{{fəaliyyət illəri|}}}}} |vikiverilənlər18 = P2031 |nişan19 = Əsərlərinin dili |mətn19 = {{{əsərlərinin dili|}}} |vikiverilənlər19 = P6886 |nişan20 = İstiqamət |mətn20 = {{{istiqamət|{{{istiqaməti|}}}}}} |vikiverilənlər20 = P135 |nişan21 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P136|{{{janr|}}}|plain=true}}|Janr|Janrlar}} |mətn21 = {{{janr|}}} |vikiverilənlər21 = P136 |nişan22 = İlk əsəri |mətn22 = {{{ilk əsəri|}}} |nişan23 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P800|{{{tanınmış əsərləri|}}}|plain=true}}|Tanınmış əsəri|Tanınmış əsərləri}} |mətn23 = {{{tanınmış əsərləri|}}} |vikiverilənlər23 = P800 |nişan24 = Üzvlüyü |mətn24 = {{wikidata/interval|P463|{{{Üzvlüyü|{{{üzvlüyü|}}}}}}}} |nişan25 = Mükafatları |mətn25 = {{wikidata/p166|{{{mükafatları|{{{Mükafatları|}}}}}}}} |sinif25 = infobox-awards |vikiverilənlər25 = P166 |mətn26 = {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}|size={{{imzanın ölçüsü|}}}|alt={{#if:{{{imzanın izahı|}}}|{{{imzanın izahı|}}}|İmza}}}} |mətn27 = {{wikidata|P856|{{{sayt|{{{saytı|}}}}}}}} |aşağı1 = {{məlumat qutusu/Vikimənbə|{{{vikimənbə|}}}}} |aşağı2 = {{məlumat qutusu/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə yazıçı və şairlər}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan yazıçı və şair məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Yazıçı|Yazıçı]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | adı | Adı |orijinal adı | şəkil | şəklin ölçüsü | şəklin izahı | ilk adı | doğum adı | təxəllüsü | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vəfat səbəbi | dəfn yeri | vətəndaşlığı | milliyyəti | həyat yoldaşı | uşağı | atası | anası | təhsili | ixtisası | fəaliyyəti | fəaliyyət illəri | əsərlərinin dili | istiqamət | janr | ilk əsəri | tanınmış əsərləri | Üzvlüyü | üzvlüyü | mükafatları | Mükafatları | imzası | saytı |sayt | vikimənbə | vikianbar}}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> lhb1zuduv4y13wupn9e0o7octs4x75g 0 58848 6601018 6530605 2022-08-29T11:01:46Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = Qıpçaq türk xalqı |digər mövzu = Digər mənalar |digər mövzu səhifəsi = Qıpçaq (dəqiqləşdirmə) }} '''Qıpçaqlar''' və ya '''[[Kumanlar]]''' — köçəri türk tayfalarından biri. [[Fayl:Baba 010.jpg|thumb|12-ci əsrə aid Qıpçaq portreti olan ''balbal''. [[Luqansk]].]] == Haqqında olan == Qıpçaqlar (Kumanlar) — Qədim [[türk]] [[xalq]]ı. Qıpçaqlardan ilk dəfə eramızdan əvvəl [[Orta Asiya]] mənbələrində danışılmışdır. Dilləri qıpçaq türkcəsidir. Qıpçaqlar, VIII–IX [[əsr]]lər ətrafında [[Orta Asiya]]dan Urala keçmiş və burada üstünlük qazanmışlar, daha sonra oğuzlarla birgə [[Orta Asiya]]ya yayılmışdılar. [[Tarix]] səhnəsinə IX–XI [[əsr]]lər arasında çıxmışlar. Qıpçaqlar, monqol zəbtindən əvvəl də Sır-dərya, İdil və Don arasında, [[Qafqaz]] və [[Krım]] [[dağ]]larında, [[Xəzər]]in [[şimal]] düzlüyü ilə bu günki [[Qazaxıstan]]ın orta və [[şimal]]-[[qərb]] arasında yaşayıb bir çox [[türk]] [[tayfa]]ları ilə qarışmışlar və [[İran]], [[Suriya]], [[Rusiya]], [[Şərqi Avropa]] və [[Bizans]] ilə hərbi, ticarət və iqtisadi əlaqələr qurmuşlar. Əvvəllər "Oğuz çölü" deyilən [[torpaq]]lar, artıq XIII [[əsr]]də Dəşti Qıpçaq adı ilə xatırlanmağa başlanmışdır. [[Çin]]dən [[Don çayı]]na, [[Ural]]dan [[Qara dəniz]]ə qədər olan sahəyə yayılan qıpçaqlar, bu dövrdən sonra da böyük sürətlə yeni ərazilərə yayılırdılar. Macar tarixçilərinin məlumatlarına görə, 1020-ci illərdə, [[Qərbi Sibir]]də böyük bir kimek-qıpçaq [[tayfa]] birliyi vardır. Kuman (macarca Kun) [[tayfa]] quruluşunun, kunlar və sarıqların yanında ən əhəmiyyətli olan qıpçaqlar, bu dövrdə birləşmişlər və qarışmışlar və sonralar çox məşhur olan Kuman adı da bu dövrdə ortaya çıxmışdır. Kuman-Qıpçaq birliyindən əvvəl, Kuman [[xalq]]ı daha şərqdə yaşayarkən, Sarı [[Uyğurlar]]ı məğlub edərək ölkələrini işğal etmişlər və bu [[xalq]]ın bir qisimini özlərinə bağlamışlar. Kuman-Sarı Uyğur birləşməsi, X [[əsr]]in ikinci yarısında, çinliləri və qonşuları sürüşləri sıxışdırmaqla [[qərb]]ə, [[oğuzlar]]ın və qarların [[torpaq]]larına yönəlmişlər. Bu köçün ardınca, yuxarıda göstərilən Oğuz çölü, artıq [[tarix]] qaynaqlarında [[Qıpçaq çölü]] adlandırılmışdır. Onların [[tarix]]də az olan bu yürüşləri, XI [[əsr]]də Rus knyazlarına qarşı qazandıqları silsilə qələbələrdən sonra, Karpatlara, Balkanlara qədər davam etmişdir. İnkişaf edən Qıpçaq-Kuman birliyi, XIII [[əsr]]in sonlarına qədər, bu bölgənin təyinedici bir gücü olmuşdur. Xüsusilə XIII [[əsr]]də, Monqol axınları qarşısında, [[Avrasiya]] çöllərində çox geniş bir sahəyə yayılan Qıpçaqlar, dinamik bir güc olaraq qonşu dövlətlərin bəzən qorxulu düşməni və bəzən də etibarlı müttəfiqləri olmaqla, çox parçalanmışlar və tarixdə öz adlarıyla xatırlanan bir dövlət yarada bilməmişlər. Buna baxmayaraq [[Qızıl Orda]] və onun davamı olan Qazan, [[Krım]], Noyabr, Astahan, Noqay, [[Sibir]] xanlıqları kimi dövlətlərdən [[Misir]] məmluklərinə qədər, orta dövrlərdə qurulan dövlətlərdə böyük rol oynayan bir güc olmuşlar. [[Macarıstan]], [[Bolqarıstan]], [[Rumıniya]], [[Rusiya]], [[Gürcüstan]] kimi ölkələrin [[xalq]]ları içində ərimişlər, lakin günümüzə qədər yer və şəxs adlarında çox izləri qalmışdı. Qazaxlarda və digər bəzi [[türk]] [[xalq]]larında bu gün Qıpçaq adlı boylar vardır. [[Altay]] [[türk]]ləri arasında da Qıpçaq adlı boy mövcuddur. [[Krım]]da Qıpçaq adını daşıyan bir kənd vardır. [[Azərbaycan]]ın [[Qax rayonu]]nda da Qıpçaq adlı kənd var. Ayrıca [[Axısqa türkləri]] də Qıpçaq-Oğuz boyuna mənsubdur. Bizans Torpaqlarını və Şəhərlərini qarət edib başı boş gəzən qıpçaqların Bizans torpaqlarına ziyan vurmasının qarşısını almaq və öz hərbi imkanlarından bəhrələnmək istəyən İmperator [[III. İoannis]], bu qıpçaqların bir qismini [[Fragiya]] və [[Makedoniya]] Bizans xidmətinə götürdü, bəzilərini Anadoluda Mendenderes hövzəsinə (Menderes çayı və ətrafı), bəzilərini [[Frigiya]] və [[Bithinia]] torpaqları (Bu gün Ankara, Afyon, Əskişəhər, Bolu, Düzce, Kastamonu, Sakarya, Zonguldak), [[Nikeya imperiyası|Nikeya İmperiyası]] və [[Latın İmperiyası]] torpaqlarna Monqol və Səlcuq təhlükəsindən qorunmaq için yərləşdirildilər. Bugün bu Şəhirlərdəki Qıpçaq-Kuman asıllı köyler bu Darixlərdə Anadolu'ya girmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1670523|başlık=Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi / Journal of Turkish History Researches, Yıl/Vol. 6, Sayı/No. 1 Bahar/Spring 2021 ISSN (çevrimiçi): 2459-0185 ISSN (basılı): 2548-091X Moğol İstilası Karşısında İznik Rum İmparatorluğu: III. Ioannes Vatatzes Dönemi Hüseyin ŞEN|erişimtarihi=31 Mayıs 2022 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20220531234038/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1670523|arşivtarihi=31 Mayıs 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>"Batı Anadolu’daki Türk Yayılışına Karşı Bizans İmparatorluğu’nun Kuman-Alan Topluluklarını Balkanlardan Anadolu’ya Nakletmesi"</ref><ref>"Bizans Ordusunda Ücretli Türk Askerler (XI.-XII. Yüzyıllar)", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 25, 2009, s. 53–69.</ref><ref>"IV. Haçlı Seferi’nin Ardından Batı Anadolu’da Mücadele Eden İki Rakip: İstanbul Latin Krallığı ve İznik İmparatorluğu", Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, S.1., Temmuz, 2015, s. 9–25.</ref><ref>BELDİCEANU-STEİNHERR, Irene, "Bitinya’da Gayrimüslim Nüfus (14. Yüzyılın ikinci yarısı- 15. Yüzyılın ilk yarısı)", Osmanlı Beyliği 1300–1389, ed. Elizabeth A. Zacharıadou, çev. Gül Çağalı Güven, İsmail Yergun, Tülin Altınova, 2. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1997, s. 8–22.</ref><ref>GOLUBOVSKİY, P.V., Peçenegi, Torki i Polovtsı Rus i Step Do Naşestviya Tatar, Veçe, Moskva, 2011.</ref><ref>ÖZTÜRK, Meriç T., The Provıncıal Arıstocracy In Byzantine Asia Minor (1081–1261), [[Boğaziçi Üniversitesi]], Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2013.</ref><ref>VASARY, Istvan, Kumanlar ve Tatarlar Osmanlı Öncesi Balkanlar’da Doğulu Askerler (1185–1365), 2. Baskı, çev. Ali Cevat Akkoyunlu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015.</ref><ref>WOLF, Robert Lee, "The Latın Empire Of Constantinople 1204–1261", A History Of The Crusaders, Volume II Later Crusades (1189–1311), General ed. Kenneth M. Setton, ed. By. Robert Lee Wolf and Harry W. Hazard, The Unıversıty Of Wısconsın Press, Madıson, Milwaukee and London, 1969, s. 187–233.</ref><ref>"A Broken Miror: The Kıpçak World In The Thırteenth Century", The Other Europe ın the Middle Ages, Avars, Bulgars, Khazars and Cumans, ed. By. Florin Curta, Roman Kovalev, Brill, Leiden-Boston, 2008, s. 379–412.</ref><ref>KEÇİŞ, Murat, "XIII.-XIV. Yüzyıl Bizans ve İslam Kaynaklarına Göre Kuzeybatı Anadolu Yol Ağları", Belleten, C. LXXVII, S. 280, 2013, Ankara, s. 849–874.</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://bolu.csb.gov.tr/ilimizin-tarihcesi-i-3319#:~:text=Bolu%2C%20b%C3%B6lgeye%20yap%C4%B1lan%20ak%C4%B1nlar%20s%C4%B1ras%C4%B1nda,tamamen%20T%C3%BCrkle%C5%9Ferek%20T%C3%BCrk%20isimleri%20ald%C4%B1lar. | başlık = Bolu, bölgeye yapılan akınlar sırasında Horasanlı Aslahaddin tarafından fethedildi. 1074'te Bolu'ya yerleşen Türkmenler, Bizanslıların çok önceleri Balkanlardan getirdikleri Bulgar, Peçenek, Uz ve Kuman Türkleri ile kolayca kaynaştılar. Bolu ve köyleri tamamen Türkleşerek Türk isimleri aldılar. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180305131948/https://bolu.csb.gov.tr/ilimizin-tarihcesi-i-3319#:~:text=Bolu%2C%20b%C3%B6lgeye%20yap%C4%B1lan%20ak%C4%B1nlar%20s%C4%B1ras%C4%B1nda,tamamen%20T%C3%BCrkle%C5%9Ferek%20T%C3%BCrk%20isimleri%20ald%C4%B1lar. | arşivtarihi = 5 Mart 2018}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|url=https://dergipark.org.tr/tr/pub/tda/issue/60394/798906|başlık=ANADOLU’DA SON TÜRK İSKÂNI: İZNİK İMPARATORLUĞU’NDA KUMAN-KIPÇAKLAR VE YALOVA KAZIMİYE (YORTAN) İLE ELMALIK (SARUHANLI) KÖYLERİNDEKİ VARLIKLARI|erişimtarihi=2 Haziran 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210419121837/https://dergipark.org.tr/tr/pub/tda/issue/60394/798906|arşivtarihi=19 Nisan 2021|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="MBAC151">Akdes Nimet Kurat, IV-XVII1. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara 1972, Sayfa 83–84.</ref> = Qalereya = <gallery> Şəkil:State of Cuman-Kipchak (13.) tr.png|[[Dəşt-i Qıpçaq]] ([[1200-cü il]]) Şəkil:Қыпшақ даласы.png|[[Dəşt-i Qıpçaq]] Şəkil:Igorsvyat.jpg|[[Knyaz]] [[İqor Svyatoslaviç|İqorun]] (1151-1201; hakimiyyət illəri: 1180-1201) qıpçaqlarla savaşır. ([[Ruslar|Rusların]] ''"İqor Dastanı")'' Şəkil:Polovtsy.jpg|Qıpçaqlardan qalan [[Balbal|Balballar]] ([[Ukrayna]],[[Dnepr (şəhər)|Dnepr]]) Şəkil:Baba 010.jpg|[[Balbal]] </gallery> == Mənbə == * ''Голубовский П. В.'' [http://www.bulgari-istoria-2010.com/booksRu/P_Golubovski_Petscenezi_torki_polovci.pdf Печенеги, торки и половцы до нашествия татар. Киев, 1884.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150923203501/http://www.bulgari-istoria-2010.com/booksRu/P_Golubovski_Petscenezi_torki_polovci.pdf |date=2015-09-23 }} * Добролюбский, Андрей Олегович. Кочевники на западе причерноморских степей в X–XVIII веках (историко-археологическое исследование). Автореф. дисс. … д. ист. наук. {{СПб.}}, ИИМК РАН, 1991. * Плетнёва С. А. Печенеги, торки и половцы в южнорусских степях. Материалы и исследования по археологии СССР. № 62. М., 1958. * Плетнёва С. А. Половецкая земля // Древнерусские княжества X–XIII вв. / П. П. Толочко, М. П. Кучера, А. В. Куза и др. — М.: Наука, 1975. * Фёдоров-Давыдов Г. А. Курганы, идолы, монеты. — М.: Наука, 1968. == Xarici keçid == * [http://feb-web.ru/feb/slovenc/es/es4/es4-1461.htm Половцы] // Энциклопедия "Слова о полку Игореве" * [http://tataroved.ru/obrazovanie/textbooks/2/6/ Дешт-и-Кипчак] * [http://granik.org/1917/1/12 Половці. Омелян Пріцак] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130625155330/http://granik.org/1917/1/12 |date=2013-06-25 }} * [http://www.qypchaq.unesco.kz/Main-Ru.htm Кыпчакские рукописи]{{ref-ru}}{{ref-en}} * [http://old-rus.narod.ru/02.html Повесть временных лет] * Ахинжанов С. М. [http://manefon.org/show.php?t=3&txt=6 Кипчаки в X–XIII вв. Историографический обзор] * Гагин И. А. [http://i-gagin.ru/content_art-4.html Рязань и половцы] * Гумилев Л. Н. [http://gumilevica.kulichki.net/ARGS/index.html Древняя Русь и Великая Степь]; [http://gumilevica.kulichki.net/articles/Article103.htm Древняя Русь и Кипчакская Степь в 945–1225 гг.] * Тажутов А. [http://www.arba.ru/article/634 Кипчакская стезя] * Ундасынов И. Н. [http://www.arba.ru/article/288 Половцы. Кто они] * [http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Zolotoord/XIV/1300-1320/Codex_cumanicus/index.phtml?id=3018 Codex Cumanicus], Половецкие молитвы, гимны и загадки XIII–XIV вв. — {{М.}}: Лигалорбис, 2005. * [http://www.eurasica.ru/articles/kypchak/ Р. А. Абдуманапов. Происхождение кыпчаков] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141204145909/http://eurasica.ru/articles/kypchak/ |date=2014-12-04 }} * [http://art-kaz.ru/images/kypchak.html О кыпчаках]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://articlekz.com/taxonomy/term/195 Кипчаки. Научная периодика] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140811221547/http://articlekz.com/taxonomy/term/195 |date=2014-08-11 }} * [http://www.youtube.com/watch?v=XlOD6MD58nM Династия Рюриковичей и половцы. Передача из цикла "Час истины"] == Həmçinin bax == {{etnos-qaralama}} {{Türk xalqları}} [[Kateqoriya:Qıpçaqlar]] kk4rbcf6e7b3n2vw14crlnsdi0v3cce 0 58853 6600817 6561178 2022-08-29T09:19:15Z 185.215.53.144 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Ermənistan krallığı (dəqiqləşdirmə)}} {{Tarixi dövlət | adı = Ermənistan Krallığı | orijinal_adı = Մեծ Հայք<br>''Metz Hayk'' | statusu = Krallıq | himni = | bayrağı = Artaxiad coat of arms by PeopleOfAr.svg | bayrağın_izahı = [[Artaşes sülaləsi]]nin bayrağı | gerbi = | gerbin_yazısı = | xəritəsi = [[Fayl:Maps of the Armenian Empire of Tigranes.gif|200px]] | xəritənin_izahı = | s1 = | s1_bayrağı = Orontid Armenia -250-en.svg | s2 = | s2_bayrağı = | s3 = | s3_bayrağı = | s4 = | s4_bayrağı = | s5 = | s5_bayrağı = | s6 = | s6_bayrağı = | s7 = | s7_bayrağı = | quruluş_ili = e.ə. 331 | süqut_ili = b.e. 428 | x1 = Bizans imperiyası | x1_bayrağı = Byzantine imperial flag, 14th century, square.svg | x2 = Sasanilər dövləti | x2_bayrağı = Derafsh Kaviani flag of the late Sassanid Empire.svg | x3 = Qafqaz Albaniyası | x3_bayrağı = | x4 = | x4_bayrağı = | x5 = | x5_bayrağı = | x6 = | x6_bayrağı = | x7 = | x7_bayrağı = | şüarı = | paytaxtı = [[Tiqranakert]] | ən_böyük_şəhəri = | rəsmi_dilləri = [[Ermənicə]] | valyutası = | ərazisi = ~3,000,000 km2 | təxmini_əhalisi = | idarəetmə_forması = | sülalə = [[Arşakilər]] | rəhbər_titulu = | rəhbər1 = | rəhbər_il1 = | rəhbər titulu2 = | rəhbər2 = | rəhbər_il2 = | rəhbər titulu3 = | rəhbər3 = | rəhbər_il3 = | dini = [[Atəşpərəstlik]] | əlavə bənd = | bəndini adı = | əlavə bənd1 = | bəndini adı1 = | əlavə bənd2 = | bəndini adı2 = | Mərhələ1 = | Gün_ay1 = | İl1 = | Mərhələ2 = | Gün_ay2 = | İl2 = | əvvəl = | ə1 = | ə2 = | ə3 = | ə4 = | ə5 = | ə6 = | ə7 = | sonra = | qeyd = }} '''Ermənistan krallığı''' — erməni mənşəli<ref>{{cite encyclopedia | article = TIGRAN II | last = Garsoian | first = N. | authorlink = | url = http://www.iranicaonline.org/articles/tigran-ii | editor-last = | editor-first = | editor-link = | encyclopedia = Encyclopaedia Iranica | pages = | location = | publisher = | year = 2005 | quote = Tigran (Tigranes) II was the most distinguished member of the so-called Artašēsid/Artaxiad dynasty, which has now been identified as a branch of the earlier Eruandid dynasty of Iranian origin attested as ruling in Armenia from at least the 5th century B.C.E}}</ref><ref>{{cite encyclopedia | article = ARMENO-IRANIAN RELATIONS in the pre-Islamic period | last = Garsoian | first = Nina | authorlink = | url = http://www.iranicaonline.org/articles/armeno-iranian-relations-in-the-pre-islamic-period | editor-last = | editor-first = | editor-link = | encyclopedia = Encyclopaedia Iranica | pages = | location = | publisher = | year = 2004 | quote = "However, the recent discovery in Armenia of boundary stones with Aramaic inscriptions, in which the ruler Artašēs proclaims himself “the son of Zareh” and an “Eruandid king” (Perikhanian, 1966), demonstrates that both “generals” [Artaxias and Zariadris], far from being Macedonians, belonged in fact to the earlier native dynasty, albeit probably to collateral branches, and that the Eruandids, or Artaxiad/Artašēsids as they came to be known, with their Iranian antecedents, continued to rule Armenia as before. An unexpected corroboration of this dynastic continuity is also provided by Xenophon’s much earlier choice of the name “Tigranes” for the crown prince of Armenia in his historical romance, the Cyropaedia (Xen., Cyr. 3.1.7). (...) Except for the occasional princes imposed by the Romans, none of whom succeeded in consolidating himself on the throne, all the dynasties to rule pre-Islamic Armenia were of Iranian stock."| isbn = }}</ref> [[Artaşes sülaləsi|Artaşes]] və Parfiya mənşəli [[Arşakilər]] sülalələrinin boyu torpaqları nəzərdə tutan termin. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}}{{qaralama}} [[Kateqoriya:Ermənistan tarixi]] [[Kateqoriya:E.ə. 331-ci ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:428-ci ildə ləğv olunanlar]] 7rn7k7ung4d2qsrzm7rr2cei8em77o7 6600823 6600817 2022-08-29T09:25:05Z Atakhanli 223224 [[User:185.215.53.144|185.215.53.144]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Qraf061|Qraf061]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{digər məna|Ermənistan krallığı (dəqiqləşdirmə)}} {{Tarixi dövlət | adı = Ermənistan Krallığı | orijinal_adı = Մեծ Հայք<br>''Metz Hayk'' | statusu = Krallıq | himni = | bayrağı = Artaxiad coat of arms by PeopleOfAr.svg | bayrağın_izahı = [[Artaşes sülaləsi]]nin bayrağı | gerbi = | gerbin_yazısı = | xəritəsi = [[Fayl:Maps of the Armenian Empire of Tigranes.gif|200px]] | xəritənin_izahı = | s1 = | s1_bayrağı = Orontid Armenia -250-en.svg | s2 = | s2_bayrağı = | s3 = | s3_bayrağı = | s4 = | s4_bayrağı = | s5 = | s5_bayrağı = | s6 = | s6_bayrağı = | s7 = | s7_bayrağı = | quruluş_ili = e.ə. 331 | süqut_ili = b.e. 428 | x1 = Bizans imperiyası | x1_bayrağı = Byzantine imperial flag, 14th century, square.svg | x2 = Sasanilər dövləti | x2_bayrağı = Derafsh Kaviani flag of the late Sassanid Empire.svg | x3 = Qafqaz Albaniyası | x3_bayrağı = | x4 = | x4_bayrağı = | x5 = | x5_bayrağı = | x6 = | x6_bayrağı = | x7 = | x7_bayrağı = | şüarı = | paytaxtı = [[Tiqranakert]] | ən_böyük_şəhəri = | rəsmi_dilləri = [[Ermənicə]] | valyutası = | ərazisi = 500,000 km2 | təxmini_əhalisi = | idarəetmə_forması = | sülalə = [[Arşakilər]] | rəhbər_titulu = | rəhbər1 = | rəhbər_il1 = | rəhbər titulu2 = | rəhbər2 = | rəhbər_il2 = | rəhbər titulu3 = | rəhbər3 = | rəhbər_il3 = | dini = [[Atəşpərəstlik]] | əlavə bənd = | bəndini adı = | əlavə bənd1 = | bəndini adı1 = | əlavə bənd2 = | bəndini adı2 = | Mərhələ1 = | Gün_ay1 = | İl1 = | Mərhələ2 = | Gün_ay2 = | İl2 = | əvvəl = | ə1 = | ə2 = | ə3 = | ə4 = | ə5 = | ə6 = | ə7 = | sonra = | qeyd = }} '''Ermənistan krallığı''' — erməni mənşəli<ref>{{cite encyclopedia | article = TIGRAN II | last = Garsoian | first = N. | authorlink = | url = http://www.iranicaonline.org/articles/tigran-ii | editor-last = | editor-first = | editor-link = | encyclopedia = Encyclopaedia Iranica | pages = | location = | publisher = | year = 2005 | quote = Tigran (Tigranes) II was the most distinguished member of the so-called Artašēsid/Artaxiad dynasty, which has now been identified as a branch of the earlier Eruandid dynasty of Iranian origin attested as ruling in Armenia from at least the 5th century B.C.E}}</ref><ref>{{cite encyclopedia | article = ARMENO-IRANIAN RELATIONS in the pre-Islamic period | last = Garsoian | first = Nina | authorlink = | url = http://www.iranicaonline.org/articles/armeno-iranian-relations-in-the-pre-islamic-period | editor-last = | editor-first = | editor-link = | encyclopedia = Encyclopaedia Iranica | pages = | location = | publisher = | year = 2004 | quote = "However, the recent discovery in Armenia of boundary stones with Aramaic inscriptions, in which the ruler Artašēs proclaims himself “the son of Zareh” and an “Eruandid king” (Perikhanian, 1966), demonstrates that both “generals” [Artaxias and Zariadris], far from being Macedonians, belonged in fact to the earlier native dynasty, albeit probably to collateral branches, and that the Eruandids, or Artaxiad/Artašēsids as they came to be known, with their Iranian antecedents, continued to rule Armenia as before. An unexpected corroboration of this dynastic continuity is also provided by Xenophon’s much earlier choice of the name “Tigranes” for the crown prince of Armenia in his historical romance, the Cyropaedia (Xen., Cyr. 3.1.7). (...) Except for the occasional princes imposed by the Romans, none of whom succeeded in consolidating himself on the throne, all the dynasties to rule pre-Islamic Armenia were of Iranian stock."| isbn = }}</ref> [[Artaşes sülaləsi|Artaşes]] və Parfiya mənşəli [[Arşakilər]] sülalələrinin boyu torpaqları nəzərdə tutan termin. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}}{{qaralama}} [[Kateqoriya:Ermənistan tarixi]] [[Kateqoriya:E.ə. 331-ci ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:428-ci ildə ləğv olunanlar]] d07wyvf4biwbm6g7cvu79n4l7sosad4 0 61305 6600511 6588260 2022-08-29T06:26:47Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Əfrasiyab Bədəlbəyli |orijinal adı = Əfrasiyab Bədəl bəy oğlu Bədəlbəyli |digər adı = |şəkil = Afrasiyab Badalbeyli 1930-s.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = ifaçı olmayan personal |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 19.4.1907 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Bakı qəzası]], [[Bakı quberniyası]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 6.1.1976 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Rusİmp}}→<br>{{ADR}}→<br>{{USSR}} |atası = [[Bədəl bəy Bədəlbəyli]] |fəaliyyəti = [[bəstəkar]], [[dirijor]] |janr = [[opera]] |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri = |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1960}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1940}}<br>{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|1959}} {{"Şərəf nişanı" ordeni|1946}} {{"Şərəf nişanı" ordeni|1967}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Əfrasiyab Bədəl bəy oğlu Bədəlbəyli''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan klassik bəstəkarı, [[dirijor]], [[libretto]]çu, Azərbaycanın xalq artisti (1960). Azərbaycan, rus və Qərbi Avropa bəstəkarlarının opera və baletlərinə dirijorluq etmişdir. İlk Azərbaycan baletinin – "[[Qız qalası (balet)|Qız qalası]]"nın (1940), "[[Nizami (opera)|Nizami]]", "[[Söyüdlər ağlamaz (opera)|Söyüdlər ağlamaz]]" operalarının, simfonik poema və təntənəli marşın müəllifidir. Bir çox dram tamaşalarına musiqi bəstələmişdir. ("[[Hacı Qara]]", "1905-ci ildə", "[[Fərhad və Şirin]]" və s.). == Həyatı == Əfrasiyab Bədəlbəyli 19 aprel 1907-ci ildə Bakı şəhərində, xalq maarifçisi Bədəlbəy Bədəlbəyovun və məşhur Şah Qacar nəslinin təmsilçisi Rəhimə xanımın ailəsində anadan olub. Ali Pedaqoji İnstitutun nəzdindəki məktəbdə, Bakı Teatr Texnikumunda, [[Azərbaycan Dövlət Universiteti]]nin şərqşünaslıq fakültəsində, Leninqrad Konservatoriyasının nəzdindəki musiqi məktəbində təhsil alıb. 1912-ci ildə Əfrasiyab Bədəlbəyli 6-cı rus-müsəlman məktəbinə daxil olur və 1916-cı ildə, tədris olunan bütün fənlərdən "əla" qiymətlərlə məktəbi bitirir. 1917–1924-cü illər ərzində o, Bakıdakı 1-ci realni məktəbində təhsil alır. 1923-cü ildən 1926-cı ilə kimi Ə. Bədəlbəyli təzəcə təşkil olunmuş Azərbaycan teatr məktəbinin dinləyicisi olur və məktəbdə təşkil olunan səhnə tamaşalarında böyük həvəslə iştirak edir. Əməkdar incəsənət xadimi (1940), xalq artisti (1960) Əfrasiyab Bədəlbəyli 1976-cı il yanvarın 6-da dünyasını dəyişib.<ref>{{kitab3 | müəllif = Abdullayev A. | başlıq = Musiqi mədəniyyətimizdə parlaq və silinməz imza: Əfrasiyab Bədəlbəyli | link = | cavabdeh = Azərbaycan Milli Ktabxanası | yer = Bakı | nəşriyyat = 525-ci qəzet | il = 2020 | cild = | səhifə = | səhifələr = 20-21 | isbn = | doi = | ref = }} </ref> === Ailəsi === Azərbaycanın ilk balerinası [[Qəmər Almaszadə]] ilə ailə həyatı qurmuşdur. == Yaradıcılığı == [[Fayl:Qız qalası (balet).jpg|thumb|250px|right|Qız qalası baletinin Bakı afişası]] Əfrasiyab Bədəlbəyli [[Azərbaycan]]da ilk baletin müəllifidir. O, 33 yaşında ikən "Qız qalası" baleti ilə musiqi tariximizdə ilk Azərbaycan baletinin əsasını qoyub. Sonrakı illərdə "Nizami", "Söyüdlər ağlamaz" operalarını yazaraq adını mədəniyyət tariximizə qızıl hərflərlə əks etdirib. Bir çox dram tamaşasına musiqi bəstələyib. Azərbaycan radiosu və televiziyasında milli musiqi sənətimizi geniş təbliğ edib. Mükəmməl bilik əldə etmək arzusu ilə, Əfrasiyab Bədəlbəyli 1924-cü ildə Azərbaycan Dövlət Türk (Azərbaycan – İ. Q.) Musiqi Texnikumuna və eyni zamanda, Azərbaycan Dövlət Universiteti şərq fakültəsinin lisaniyyət (dilçilik – İ. Q.) şöbəsinə daxil olur. XX əsrin 20-ci illərində Azərbaycan opera və operettalarının səhnədən götürülməsi nəzərdə tutulmuşdu. 17 yaşlı Əfrasiyab Bədəlbəyli "Kommunist" qəzetində dərc etdirdiyi məqaləsində "Operalarımızın islahatı işində tələsməyə heç bir ehtiyac yoxdur" – deyə, buna qəti etirazını bildirir. 20 yaşında [[Cəfər Cabbarlı]]nın "Od gəlini" pyesinə yazdığı musiqi sənətsevərlər tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Xeyli müddət [[Moskva]] və Leninqrad opera və balet teatrlarında dirijor assistenti kimi fəaliyyət göstərib. 1938-ci ildən ömrünün sonunadək [[Azərbaycan Dövlət Оpera və Balet Teatrı]]nda dirijor işləyib. Musiqi texnikumunda Əfrasiyab Bədəlbəyli müəllim [[Semyon Bretanitski]]nin sinifində skripka ixtisası üzrə təhsil alır. İstedadlı gənc tez bir zamanda səlis ifa bacarığına nail olur və 1925-ci il may ayının 22-də texnikum tələbələrinin qüvvəsi ilə Üzeyir bəyin səhnəyə qoyulmuş "Arşın mal alan" operettasını müşayiət edən orkestrdə ikinci skripkaların konsertmeysteri kimi çıxış edir. Violino ilə yanaşı tarda da mükəmməl ifa üslubuna nail olmuş Əfrasiyab Bədəlbəyli, 1926-cı ildə xalq çalğı alətləri orkestrinin Moskva və Minsk şəhərlərindəki qastrol səfərləri zamanı ikinci səs tarçılar qrupunun konsertmeysteri kimi orkestrin heyətində iştirak edir. 1928-ci il fevralın 16-da, musiqisi Ə. Bədəlbəyliyə məxsus C. Cabbarlının "Od gəlini" əsərinin premyerası oldu. "Od gəlini" musiqisinin müvəffəqiyyətinə sevinən C. Cabbarlı bundan sonra yazdığı "Sevil" pyesinə də musiqi bəstələməyi Əfrasiyab Bədəlbəyliyə tapşırır. 1928-ci il yanvar ayının 1-dən Əfrasiyab Bədəlbəyli "Kommunist" qəzetində tərcüməçi vəzifəsində çalışmağa başlayır. 1929-cu ildə xalqımızın ulu musiqi aləti olan tarı köhnəlik əlaməti sayaraq muzeyə göndərmək, konservatoriyanın tədris proqramından çıxarmaq kimi cəfəng fıkirlərə etiraz edən Əfrasiyab Bədəlbəyli "Tar üzərinə mühakimə münasibətilə" başlığı altında məqalə ilə çıxış edir. Respublikada Sovet hakimiyyəti qurulmasının onuncu ildönümünün qeyd olunduğu günlərdə dinləyicilər bəstəkarın böyük simfonik orkestr üçün yazdığı və Azərbaycanda sovet mövzusuna həsr olunmuş ilk proqramlı musiqi əsəri olan "Bütün hakimiyyət Sovetlərə!" süitası və təntənəli "28 Aprel marşı" simfonik poeması ilə tanış olurlar. 1930-cu il may ayının 15-də Əfrasiyab Bədəlbəyli türk operalarına dirijorluq etmək üçün M. F. Axundov adına Dövlət Böyük teatrına işə qəbul olunur. 1931-ci ildə bəstəkar C. Cabbarlının "Almaz", daha sonra isə "1905-ci ildə" və "Yaşar" pyeslərinə, 1933-cü ildə A. Afinogenovun "Qorxu", 1934-cü ildə M. F. Axundovun "Hacı Qara", 1935-ci ildə isə "Müsyo Jordan" əsərlərinə musiqi bəstələyir. Əfrasiyab Bədəlbəyli peşəkar musiqi təhsili almaq məqsədi ilə 1932-ci ildə Moskva konservatoriyasının dirijorluq fakültəsində oxumağa yola düşür. Professor K. Saracevin sinifində təhsil alan gənc bu sənətin incəliklərinə mükəmməl yiyələnir. Ali məktəbdə oxuduğu zaman o, 8 variasiya, violonçel və fortepiano üçün sonatina, fortepiano üçün etüd, simfonik orkestr üçün III hissəli süita, 2 violino, alt və violonçel üçün kvartet bəstələyir. Lakin bir ildən sonra sənətkar Moskvadakı təhsilini dayandırıb Bakıya qayıdır və R. Qlierin "Şahsənəm" operasının yeni quruluşda, C. Cabbarlının librettosu əsasında tamaşaya hazırlanmasında iştirak edir. 1934-cü ilin payızında Ə. Bədəlbəyli Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq -İ. Q.) şəhərinə yola düşür. Burada o, N. Rimski-Korsakov adına Leninqrad Dövlət Konservatoriyası nəzdindəki musiqi texnikumunun bəstəkarlıq şöbəsinə (B. Zeydmanın sinfinə) daxil olur və eyni zamanda Leninqrad opera və balet teatrının baş dirijoru V. Dranişnikovun rəhbərliyi altında dirijor assistenti kimi işləməyə başlayır. === Əsərləri === ==== Operalar ==== * "Xalq qəzəbi" (1941) * "[[Nizami (opera)|Nizami]]" (1948) * "[[Söyüdlər ağlamır (opera)|Söyüdlər ağlamır]]" (1971) ==== Baletlər ==== * "[[Qız qalası (balet)|Qız qalası]]" (1940) * "[[Tərlan (balet)]]" (1941) — uşaqlar üçün * Nəsiminin əsərləri əsasında "Xoreoqrafik freskalar" (1973) ==== Orkestr üçün bəstələri ==== * Simfonik orkestr üçün "28 aprel" marşı (1929) * Simfonik orkestr üçün təntənəli marş (1930) * Simfonik [[poema]] "Sovet hakimiyyəti uğrunda" (1930) * [http://afrasiyab.musigi-dunya.az/audio/disk_1/08.ogg Simfonik freska] * [http://afrasiyab.musigi-dunya.az/audio/disk_1/07.ogg Miniatürlər] (1938) * Xalq çalğı alətləri ansamblı üçün simfonietta (1950) ==== Tamaşalar üçün musiqi ==== * Od gəlini (1927) * [[Sevil (pyes)|Sevil]] (1927) * Almas (1928) * 1905-ci ildə (1931) * Yaşar (1932) * Siyavuş (1932) * Hacı Qara (1933) * Fərhad və Şirin (1941) ==== Elmi irsi ==== * [http://lugat.musigi-dunya.az Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti"] * Əfrasiyab Bədəlbəyli, Türk operası və musiqisi haqda" sərlövhəli məqalə (1924). == Fəaliyyəti == 1938-ci ildə Leninqraddakı təhsilini müvəffəqiyyətlə başa çatdıran Əfrasiyab Bədəlbəyli vətənə qayıdır və qardaşı Turqud Bədəlbəylinin librettosu əsasında uşaqlar üçün birpərdəli "Tərlan" balet-nağılını bəstəbyir. 8 aprel 1940-cı il. Bu gün, Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixinə milli balet sənətinin təməl daşının qoyulduğu gün kimi daxil oldu. Əfrasiyab Bədəlbəylinin "Qız qalası" baletinin premyerası M. F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət opera və balet teatrının səhnəsində işıq üzü görür. 1940-cı il 23 aprel tarixində Əfrasiyab Bədəlbəyliyə "lncəsənət sahəsində görkəmli fəaliyyətinə görə Respublikanın "Əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı verildi. 1941-ci ildə Əfrasiyab Bədəlbəyli bəstəkar dostu B. Zeydmanla birlikdə bir pərdəli "Xalq qəzəbi" operasını (libretto müəllifləri İ. Oratovski və Ə. Məmmədxanlı) yaradır. 1941-ci ildə bəstəkar [[Səməd Vurğun]]un "Fərhad və Şirin" əsərinə musiqi bəstələyir. Bundan bir il əvvəl isə Ə. Bədəlbəyli görkəmli ədibin "Xanlar" pyesinə musiqi yazmışdı. Onu da qeyd edək ki, bəstəkar hər iki əsərin premyerasına dirijorluq etmişdir. Müharibə illərində Əfrasiyab Bədəlbəyli bəstəkarlıq-dirijorluq fəaliyyətini Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının direktoru və bədii rəhbəri kimi məsul vəzifələrlə əlaqələndirir, M. S. Ordubadi ilə birlikdə dahi İtalyan bəstəkarı C. Rossininin "Sevilya bərbəri" operasını Azərbaycan dilinə tərcümə edir və Minkusun "Don Kixot" baletinin yeni redaksiyası üçün libretto yazır. Müharibədən sonra Azərbaycan mədəniyyəti qarşısında ən ümdə məsəb kimi dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyinin keçirilməsi dururdu. Yubileyə hazırlıq hələ 1939-cu ildə başlanmış və Ə. Bədəlbəyliyə şairin həyatına həsr olunmuş opera yaratmaq tapşırılmışdır. Lakin müharibənin başlanması ilə əlaqədar "Nizami" operasının səhnəyə qoyulması ancaq 1948-ci il dekabrın 12-də mümkün oldu. Bu illərdə sənətkar Azərbaycan radio komitəsinin musiqi redaksiyasına başçılıq edir. 50-ci illərin birinci yarısında opera və balet teatrında yaradıcılıq baxımından böyük canlanma hökm sürürdü. Belə ki, onilliyin ilk üç ili ərzində üç gözəl səhnə əsəri – Soltan Hacıbəyovun "Gülşən", Qara Qarayevin "İldırımlı yollarla" baletləri və Fikrət Əmirovun "Sevil" operası tamaşaçıların mühakiməsmə təqdim olunmuşdu. Bunlardan ikisi – "Gülşən" baleti və "Sevil" operasının səhnəyə yol tapması Əfrasiyab Bədəlbəylinin adı ilə bağlı idi. Sənətkar hər iki əsərin ilk tamaşasının dirijoru olmuşdur. Əfrasiyab Bədəlbəyli nəinki musiqiçi, eləcə də ədəbiyyatçı və dilçi kimi də böyük nüfuza malik idi. 1952-ci ildə Elmlər Akademiyası Nizami adına ədəbiyyat institutunun islahat komitəsinin iclaslarında müzakirə edilmiş "Azərbaycan dilinin orfoqrafiyası"nm təshih edilmiş bir nüsxəsi Əfrasiyab Bədəlbəyliyə göndərilmiş və ondan bu haqda rəy vermək xahiş olunmuşdu. Elə həmin 1952-ci ildə Əfrasiyab Bədəlbəyli rus bəstəkarı P. Çaykovskinin "İolanta" operasını ekvoritmik cəhətdən Azərbaycan dilinə tərcümə edir. 1953-cü ildə bəstəkarın ilk kitabçası çapdan buraxılır. "Musiqi haqqında söhbət" adlı broşurada müəllif musiqidə işlənən bəzi söz və terminbri izah edir, musiqi janrları və formaları, musiqi alətləri və ansambllar haqqında söhbət açır. Ə. Bədəlbəylinin bu əsəri keçmiş SSRİ ərazisində belə məzmunlu kitabçaların (D. Şostakoviçin "Znatğ i löbitğ muzıku", 1958-ci il və İ. Rıjkinin "Naznaçenie muzıki i ee vozmocnosti", 1962-ci il broşuraları) ilk nümunəsi idi. 1954-cü ildə Bəstəkarlar İttifaqı idarə heyətinin Yeddinci plenumunda bəstəkarın xalq çalğı alətləri orkestri üçün yazdığı "Simfoniyetta" ifa edilir. 1955-ci ildə sənətkar dahi Əsəd oğlu Mirzə Sadığın yetirməsi, məşhur Azərbaycan tarzəni Qurban Primov haqqında monoqrafiya yazır. O dövrdə Azərbaycanda musiqi terminləri ancaq rus və ya başqa əcnəbi dillərdə işlədilirdi. Əfrasiyab Bədəlbəyli 1956-cı ildə "Musiqi terminləri lüğəti" kitabçasını çap etdirməklə azərbaycandilli əhalinin musiqi terminlərini daha aydın anlamağa və doğma dilimizin daha da zənginləşməsinə şərait yaratdır. 1957-ci ildə sənətkar Boris Zeydmanın "Qızıl açar" baletinə libretto yazır. 1959-cu ilin may ayında Moskvada Azərbaycan incəsənəti ongünlüyünün keçirildiyi dövrdə dekada iştirakçıları, musiqiçilər, qonaqlar, tamaşaçılar "Qız qalası"ndan böyük zövq aldıqlarını xüsusi qeyd etmişdilər. Dekada ilə əlaqədar Əfrasiyab Bədəlbəyli əməyinin daha bir bəhrəsinin -qocaman musiqişünas-tarixçi Qubad Qasımovla birgə yazdığı "M. F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət opera və balet teatrı" oçerkinin də adını çəkmək lazımdır. 1960-cı ildə bəstəkarın həyatında əlamətdar hadisə baş verdi. Həmin il, may ayının 24-də [[Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyəti]]nin fərmanı ilə Əfrasiyab Bədəlbəyli Azərbaycanın "Xalq artisti" fəxri adına layiq görülür. 1962-ci ildə opera və balet teatrının Gürcüstan respublikası qastrol səfərinə hazırlıqla əlaqədar gürcü bəstəkarı Zaxari Paliaşvilinin "Daisi" operasının Azərbaycan dilində oynanılmasını qərara alınmış və opera mətninin tərcüməsini Ə. Bədəlbəyliyə tapşırmışdır. 1964–1965-ci illərdə sənətkar gənclərin bədii özfəaliyyətinin XVIII və XIX respublika olimpiadasının təşkilatçılarından biri və münsiflər heyətinin sədri, 1964-cü ildə Azərbaycanın şəhər və kənd texniki-peşə məktəbləri bədii özfəaliyyətinin XXIII respublika baxışında isə münsiflər heyətinin üzvü seçilmişdir. Bəstəkarın "Muğam-68" müsabiqə-festivalının keçirilməsində sərf etdiyi əməyini ayrıca qeyd etmək vacibdir. Respublikamızın bir çox rayonlarından müsabiqədə iştirak edən gənc müğənnilər, incəsənət xadimləri "Muğam-68" festivalının təşkilini yüksək qiymətləndirmiş və tədbirin keçirilməsini ənənə şəklində davam etdirməyi tövsiyə etmişlər. 1965-ci ildə Ə. Bədəlbəyli Q. Almazzadə ilə birlikdə, S. S. Axundovun eyni adlı povesti əsasında bəstəkar Əşrəf Abbasovun "Qaraca qız" baletinə, daha sonra, 1968-ci ildə qardaşı Turqud ilə birlikdə C. Cabbarlının eyni adlı pyesi əsasında R. Mustafayevin bəstələdiyi "Aydın" operasına librettolar yazır. 1969-cu ildə "Elm" nəşriyyatı Ə. Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti" kitabını çap etdirir. Ümumittifaq "Bilik" cəmiyyətinin üzvü olan sənətkar bir çox elmi konfranslarda, iclaslarda musiqi sənəti haqqında məruzələrlə çıxış edirdi. 1970-ci ildə bəstəkarın "Söyüdlər ağlamaz" operası tamaşaya qoyulur. Operamn mövzusu Böyük Vətən müharibəsi illərində Azərbaycanlı döyüşçünün şücaəti və arxa cəbhənin həyatma həsr olunmuşdu. Bu illərdə Əfrasiyab Bədəlbəylinin [[Azərbaycan Televiziyası|Azərbaycan televiziyası]] və radiosu ilə xalq musiqisi və muğamlar haqqında silsilə çıxışları da geniş tamaşaçı və dinləyici kütləsinin böyük rəğbətini qazanmışdı. 1969-cu ildə bəstəkar [[Fransa]]nın paytaxtı [[Paris]] şəhərində Azərbaycan musiqisi haqqında mühazirələrb çıxış edir. 1970-ci ildə, Moskvada, ISME – Uşaq və Gənclərin musiqi tərbiyəsi üzrə Beynəlxalq cəmiyyətin "Uşaqların, yeniyetmələrin və gənclərin həyatında musiqinin rolu" adlı konfransı keçirilirdi. Konfransda, başda Əfrasiyab Bədəlbəyli olmaqla, Azərbaycan nümayəndə heyəti də iştirak etmişdir. 1971-ci ilin oktyabrında sənətkar Xor Cəmiyyətinin sədri vəzifəsinə seçilir. 1970-ci ildə, türk musiqişünası Altan Araslı [[Türkiyə]]də çapdan çıxan "Musiqi məcmuəsi" jurnalında bəstəkarın "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti" kitabının ətraflı təhlilini vermişdir. 1977-ci ildə, Ankarada, "Türk folklor konqresinin məlumatları"nda, türk dilində sənətkarın "Azərbaycan xalq musiqisi" adlı məqaləsi çap olunmuşdur. Uzun illər boyu "Elm və həyat" jurnalının, "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetinin redaksiya heyətinin üzvü olan Ə. Bədəlbəyli mətbuat orqanlarının səhifələrində ressenziyalar, tənqidi və problematik məqalələr çap etdirmişdir. Ə. Bədəlbəyli 1976-cı il yanvar ayının 9-da vəfat etmişdir. == Filmoqrafiya == # Ömrün davamı (film, 1993) # [[Hər şey olduğu kimi. Üçüncü film. Əfrasiyab Bədəlbəyli (film, 2000)]] == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 24 may 1960 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 23 aprel 1940 * [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] — 9 iyun 1959 * 2 dəfə [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 25 fevral 1946, 29 aprel 1967 * [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı]] — 18 may 1972 == Nəsil şəcərəsi == {{Bədəlbəyli}} == Həmçinin bax == * [[Tərlan (balet)]] * [[Qız qalası (balet)]] * [[Qaraca qız (balet)]] == Ədəbiyyat == * [[Ənvər Çingizoğlu]], Bədəlbəylilər (Miriyevlər), "Soy" elmi-kütləvi dərgi, 2009, № 5, səh.34–48. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://afrasiyab.musigi-dunya.az/az/biography.html Əfrasiyab Bədəlbəyliyə həsr olunmuş sayt] === Video === * [http://www.youtube.com/watch?v=S45rZ1sU6ak Əfrasiyab Bədəlbəylinin musiqisinə "Gənclik rəqsi"] * [http://www.youtube.com/watch?v=nobV2RKqtOA Nəzakət Teymurova — Gərək günəş dağları aşıb… ("Almaz" pyesindən Yaxşının mahnısı)] — sözlər: [[Cəfər Cabbarlı]] * [http://www.youtube.com/watch?v=nKGulhMAgAo Sara Qədimova — Gərək günəş dağları aşıb… ("Almaz" pyesindən Yaxşının mahnısı)] — sözlər: [[Cəfər Cabbarlı]] * [http://www.youtube.com/watch?v=JazMmUobvuA Rübabə Muradova — "Dumanlı Təbriz" pyesindən parça] — sözlər: [[Məmməd Səid Ordubadi]] * [https://www.youtube.com/watch?v=RO_lw9LkjG4 Nərminə Məmmədova — Mən bir solmaz yarpağam ki… ("Od gəlini" pyesindən Solmazın mahnısı)] — sözlər: [[Cəfər Cabbarlı]] * [https://www.youtube.com/watch?v=2pFNR-nWFNE Səda — Əfrasiyab Bədəlbəylinin doğum günüdür (19.04.2016)] {{az}} [[Kateqoriya:Əfrasiyab Bədəlbəyli]] [[Kateqoriya:Bədəlbəylilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dirijorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq artistləri]] [[Kateqoriya:Opera bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan balet bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Şəxslər:Bakı quberniyası]] [[Kateqoriya:SSRİ kişi bəstəkarları]] tgxw165tq511iu5wbbhvrau04wo7mbd 6 62377 6601020 825366 2022-08-29T11:02:03Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Sil|Müəllif hüququ pozuntusu}} symuofwmaqjpmux910o7bfok4a8md9s 6 62379 6601021 825368 2022-08-29T11:02:06Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Sil|Müəllif hüququ pozuntusu}} symuofwmaqjpmux910o7bfok4a8md9s 0 62384 6601042 6235205 2022-08-29T11:05:31Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Gülşən Ənnağıyeva |orijinal adı = Gülşən Əjdər qızı Ənnağıyeva |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 1961 |doğum yeri = Bakı şəh. |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[Aktrisa]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|2007}} |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Ənnağıyeva Gülşən Əjdər qızı''' — pianoçu, pedaqoq, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti. == Həyatı == Gülşən Ənnağıyeva 1979-1984-cu illərdə Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında ali təhsil almışdır. Tələbə illərindən bu günlərə qədər müxtəlif və çoxsaylı konsert və festivallarda çıxış etmişdir. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bitirərkən ona konsert ifaçısı, müəllim, konsertmeyster və kamera ansamblı solisti adı verilmişdir. 1984-1987-ci illərdə ADK nəzdində Ş.Məmmədova adına Opera studiyasında konsertmeyster, 1987-1991-ci illərdə simli alətlər və xor dirijorluq kafedrasında konsertmeyster, 1982-1985-ci illərdə Q.Qarayev adına Dövlət Kamera Orkestrinin solisti, 1986-cı ildə M. Maqomayev adına Filarmoniyasının solisti olmuşdur. 1996-cı ildə Türkiyə Respublikasına işə dəvət almışdır və Kayseri şəhərində "Erdjies" Dövlət Universetində müəllim vəzifəsində çalışmışdır. Orada müəllim fəaliyyəti ilə yanaşı konsert fəaliyyəti ilə də məşğul olmuşdur. Türkiyədən qayıdarkən Bakı Musiqi Akademiyasında dosent vəzifəsində işini davam etdirir. 2003-cü ildə Vektor Beynəlxalq Elmi mərkəzin qərarı ilə Tanınmış Azərbaycan Qadınları proyektinin qalibi olmuşdur. 2004-cü ildə iki ayrı konsertdən ibarət iki kompakt diski işıq üzü görmüşdür: # "The theatre of the music and painting"; # "Fusion". Moskva, Minsk, Lvov, Kaunas, Vilnyus, Tiflis, Daşkənd, Odense (Danimarka), Münxen (Almaniya), Tunis (Tunis), Mexiko (Meksika), Bazel, Bern (İsveçrə) Paris (Fransa), şəhərlərində konsertlərlə çıxış etmişdir. Gülşən Ənnağıyevanın repertuarı olduqca zəngindir, eyni zamanda o, bir çox milli və xarici bəstəkarlarin musiqi əsərlərinin ilk ifaçısı olmuşdur. O, nəyinki Respublikamızda, həmçinin onun hüdudlarından kənarda, klassik Avropa bəstəkarları ilə yanaşı Azərbaycan bəstəkarların əsərlərini də yuksək professionallıqla ifa edərək ölkəmizi layiqınca təmsil etməktədir. 18 sentyabr 2007-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə G.Ənnağıyeva "Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti" fəxri ada layiq görülmüşdür. == Filmoqrafiya == # [[Üzeyir ömrü (film, 1981)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan pianoçuları]] lam4yv0wbcrqbmuciymok9o9p1djt71 6 62385 6601022 825370 2022-08-29T11:02:09Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Sil|Müəllif hüququ pozuntusu}} symuofwmaqjpmux910o7bfok4a8md9s 6 62387 6601024 825373 2022-08-29T11:02:14Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Sil|Müəllif hüququ pozuntusu}} symuofwmaqjpmux910o7bfok4a8md9s 0 62391 6601037 5522186 2022-08-29T11:04:44Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = YULANA ƏLİKİŞİZADƏ |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = |doğum yeri = Bakı |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Yulana Yusufovna Əlikişizadə''' — Azərbaycan baletmeysteri. ==Həyatı== Əlikişizadə Yulana Yusufovna 1938-ci il yanvarın 6-da Bakı şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. 1956-cı ildə Bakı Xoreoqrafiya məktəbini, 1983-cü ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət institutunu bitirmişdir. BXM-ni bitirdikdən dərhal sonra Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet teatrına balet artisti vəzifəsinə qəbul edilərək, 1978-ci ilə kimi burada çalışmışdır. Truppada çalışdığı illərdə o repertuarda olan bir çox balet tamaşalarında əsas partiyaları ifa etmişdir. Balet artisti kimi fəaliyyətini başa vurduqdan sonra Y.Əlikişizadə müxtəlif illərdə Azərbaycan Dövlət Mahnı teatrı (1978-1987; 1990-1992; 1994-1997), Azərbaycan Milli Dram teatrı-1988, "Qaya" Dövlət estrada-simfonik orkestri (1988-1990), Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya teatrında (1992-1994) balet qrupunun rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır. Y.Əlikişizadə istər balet artisti, istərsə də baletmeyster kimi çalışdığı dövrlərdə Azərbaycan incəsənətini dünyanın bir çox ölkələrində-Fransa, Lyuksemburq, Hindistan, Nepal, Birma, İsveçrə, Almaniya, Pakistan, Belçika, Əlcəzair, Tunis, Türkiyə və s. təmsil etmişdir. 1998-ci ilin əvvəllərindən Yulana Əlikişizadə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet teatrında baş baletmeyster vəzifəsində işləməyə dəvət olunmuşdur. Onun rəhbərliyi altında balet truppası son illərdə böyük uğurlar əldə etmişdir. Bundan başqa balet truppası onun rəhbərliyi altında 2000-ci ilin iyun ayında Türkiyə Respublikasında keçirilən beynəlxalq balet festivallarında "Qız qalası" və "Min bir gecə" baletləri ilə çıxış etmiş və uğur qazanmışdır. Truppanın Moskvada Böyük teatrın səhnəsində çıxışlarının keçirilməsində də Y.Əlikişizadənin rolu böyükdür. Moskvada Böyük teatrın səhnəsində çalışlarının keçirməsində də Y.Əlikişizadənin böyükdür. 2000-ci ildə ona Azərbaycan Respublikasının Əməkdar İncəsənət Xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür. == Mükafatları == * Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı — 21.05.1970<ref>[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Parisdə Beynəlxalq rəqs festivalının ən çox fərqlənmiş iştirakçılarının Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 21 may 1970-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> == Quruluş verdiyi baletlər, operalar == * [[Cırtdan (opera)]] * [[Qız qalası (balet)]] — yeni redaksiyada == Filmoqrafiya == #[[Salur Qazanın evi talandığı boy (film, 2001)]] #[[Bakı xoreoqrafiya məktəbi 2005 (film, 2005)]] == Xarici keçidlər == * [http://www.youtube.com/watch?v=Rz4EoOtxTFQ Çobanı rəqsi Yulana Əlikişizadənin quruluşunda] [[Kateqoriya:Azərbaycan baletmeysterləri]] e94lwc8d2jqg58oenr85oduhxbuuihg 6 62392 6601026 825376 2022-08-29T11:02:19Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Sil|Müəllif hüququ pozuntusu}} symuofwmaqjpmux910o7bfok4a8md9s 6 62401 6601029 825378 2022-08-29T11:02:39Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Sil|Müəllif hüququ pozuntusu}} symuofwmaqjpmux910o7bfok4a8md9s 0 63099 6599051 6595278 2022-08-28T13:54:13Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədi}} {{İdmançı |adı = Rövşən Bayramov |orijinal adı = |şəkil = Wrestling at the 2016 Summer Olympics, Bayramov vs Rodríguez 2 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 220px |şəklin izahı = <small>Rövşən Bayramov 2016-cı ildə [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Rövşən Cənnət oğlu Bayramov |ləqəbi = "Qızıl oğlan" |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 7.5.1987 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |karyera illəri = 1999—2017 |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Hicran Şərifov]] |boyu = 161 sm. (5 ft 6 in) |idman növü = Güləş |komandası = [[Neftçi İK|"Neftçi" İK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008 Pekin]]|55 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2006 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2006 Quançjou]]|55 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2009 Herninq]]|55 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2011 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2011 İstanbul]]|55 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2015 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2015 Las-Veqas]]|59 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Bürüncmedal|[[2006 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2006 Moskva]]|55 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2007 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2007 Sofiya]]|55 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2008 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2008 Tampere]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Tərəqqi" medalı|2008}} <br> {{Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu}} }} '''Rövşən Cənnət oğlu Bayramov''' ([[7 may]] [[1987]]; [[Bakı]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən yunan-roma güləşçisi. 2004–2017-ci illərdə Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Rövşən Bayramov, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]in [[Pekin]] şəhərində baş tutan [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda və 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda gümüş medallara sahib olub. 2011-ci ildə [[İstanbul]]da [[2011 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın qalibi olan Rövşən Bayramov, ümumi olaraq dörd dəfə [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın medallarına sahib olub (2006 və 2015-ci illərdə gümüş, 2009-cu ildə isə bürünc medallar). [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda isə o, 2 dəfə (2007 və 2008-ci illərdə) qalib olub. Rövşən Bayramov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 avqust 2008-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Tərəqqi" medalı]] ilə, 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən isə [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edilib. Rövşən Bayramov 2021-ci ilin mart ayında [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP)]] İdarə Heyətinin üzvüdür. == Həyatı == Rövşən Bayramov 1987-ci il mayın 7-də [[Binəqədi rayonu]]nda anadan olub.<ref name=":A">{{cite news|title='''Rovshan BAYRAMOV'''|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?spid=55825547A1F54DF582E7AF143352B589|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=|archivedate=2022-08-20|url-status=live}}</ref> 1993–2004-cü illərdə [[Suraxanı rayonu]]nun [[Əmircan (Suraxanı)|Əmircan]] qəsəbəsində Nizami Nərimanov adına 248 nömrəli tam orta məktəbdə təhsil alan Rövşən Bayramov, 2004–2008-ci illərdə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında (ADBTİA)]] ali təhsil alıb.<ref name=":B">{{cite news|title=Rövşən Bayramov: İdmana təsadüfən gəlmişəm|author=Nərmin Kazımova|newspaper=www.oxu.az|date=2022-08-04|url=https://oxu.az/interview/30877|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=|archivedate=2022-08-20|url-status=live}}</ref> Rövşən Bayramov ailəlidir, 2 oğlu var. == Karyerası == === 2002–2003-cü illər: Gənclər arasında Dünya çempionluğu === Rövşən Bayramov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2002-ci ilin iyul ayında [[Odessa]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":A01">{{cite news|title=2002 // European Championships // Cadets // Greco-Roman // 46 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=0F889FB603B3499C9AE86777E07F9B12&gkl=2|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210426045609/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=0F889FB603B3499C9AE86777E07F9B12&gkl=2|archivedate=2022-08-04|url-status=live}}</ref> Nəticədə o, həmin turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":A01" /> Bir il sonra Rövşən Bayramov [[Rostov-na-Donu]] şəhərində baş tutan analoji turnirdə mübarizə apardı və növbəti dəfə bürünc medalın sahibi oldu.<ref name=":A02">{{cite news|title=2003 // European Championships // Cadets // Greco-Roman // 50 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=99497562B6D011D78C530080AD02DA79&gkl=3|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220105041737/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=99497562B6D011D78C530080AD02DA79&gkl=3|archivedate=2022-08-04|url-status=live}}</ref> 2003-cü ilin avqust ayında isə Rövşən Bayramov [[İstanbul]] şəhərində baş tutan gənclər arasında Dünya Çempionatında çıxış elədi.<ref name=":A03">{{cite news|title=2003 // World Championships // Juniors // Greco-Roman // 50 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=E16AF823CF8F413AB53AFB0CFA1896B3&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220323054037/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=E16AF823CF8F413AB53AFB0CFA1896B3&gkl=1|archivedate=2022-08-04|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Konstantin Tsoini 5:0, 1/8 final mərhələsində [[Polşa]] təmsilçisi Grzegorz Bulanı 6:3, 1/4 final mərhələsində [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Kairbəy Berihovu 3:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] təmsilçisi Halil İbrahim Erciyası 7:2 hesabları ilə məğlub edən Rövşən Bayramov, çempionatın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A03" /> Həlledici görüşdə o, [[Cənubi Koreya]] nümayəndəsi Yun-Min Yon ilə üz-üzə gəldi və rəqibi üzərində 9:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazanaraq gənclər arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":A03" /> === 2004–2006-cı illər: Qazanılan birinci nailiyyətlər === 16 yaşında gənclər arasında Dünya Çempionatının qalibi olmağı bacaran Rövşən Bayramov, 2004-cü ilin mart ayında Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə apardı.<ref name=":A04" /> Nəticədə o, 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":A04">{{cite news|title=2004 // Olympic Qualification Tournament // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB88095A11D88C530080AD02DA79&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211128084628/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB88095A11D88C530080AD02DA79&gkl=1|archivedate=2022-08-04|url-status=live}}</ref> Daha sonra Rövşən Bayramov [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda debüt elədi.<ref name=":A05">{{cite news|title=2004 // European Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB82095A11D88C530080AD02DA79&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220113093008/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB82095A11D88C530080AD02DA79&gkl=1|archivedate=2022-08-04|url-status=live}}</ref> Həmin ilin 8–11 aprelində [[İsveç]]in [[Haparanda]] şəhərində baş tutan çempionatda o, birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Venelin Venhovu 4:0 hesabı ilə məğlub eləsə də, növbəti görüşdə [[Türkiyə]] təmsilçisi Bayram Özdəmirə 1:3 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":A05" /> Nəticədə Rövşən Bayramov Avropa Çempionatını 8-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":A05" /> Rövşən Bayramov növbəti turnirinə iyul ayında gənclər arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":A06">{{cite news|title=2004 // European Championships // Juniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB8D095A11D88C530080AD02DA79&gkl=2|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210822030511/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB8D095A11D88C530080AD02DA79&gkl=2|archivedate=2022-08-04|url-status=live}}</ref> [[Sloveniya]]da baş tutan çempionatda o, birinci görüşdə [[Yunanıstan]] nümayəndəsi Apostolos Manulisidisi 12:2, növbəti görüşdə isə [[Gürcüstan]] təmsilçisi Mirian Nişnianidzeni 6:5 hesabları ilə məğlub eləsə də, növbəti görüşdə [[Ukrayna]] nümayəndəsi Daniel Krimova gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 7:8 hesabı ilə məğlub oldu və nəticədə gənclər arasında Avropa Çempionatında 5-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":A06" /> Daha sonra Rövşən Bayramov [[Bolqarıstan]]ın [[Albena]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı. Nəticədə o, turniri 8-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":A07">{{cite news|title=2004 // European Championships // Cadets // Greco-Roman // 54 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB8E095A11D88C530080AD02DA79&gkl=4|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210821072617/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3FBBAB8E095A11D88C530080AD02DA79&gkl=4|archivedate=2022-08-04|url-status=live}}</ref> 2005-ci ildə Rövşən Bayramov əvvəlcə gənclər arasında Dünya Çempionatında çıxış elədi.<ref name=":A08">{{cite news|title=2005 // World Championships // Juniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=8097664B2B0D4743AAD422843B57FD08&gkl=2|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713070104/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=8097664B2B0D4743AAD422843B57FD08&gkl=2|archivedate=2021-07-13|url-status=live}}</ref> İyul ayında [[Litva]]nın [[Vilnüs]] şəhərində baş tutan turnirin 1/6 final mərhələsində o, [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Tomi Stoyanov üzərində 1:36 dəqiqə ərzində təmiz qələbə qazansa da, 1/8 final mərhələsində [[Özbəkistan]] təmsilçisi Şirəli Şadmanova 0:2 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":A08" /> Şirəli Şadmanov turnirin final görüşünə vəsiqə qazandıqından Rövşən Bayramov, təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":A08" /> Təsəlliverici qrupda o, əvvəlcə [[Ukrayna]] nümayəndəsi [[Vüqar Rəhimov]]u 2:1, sonra isə [[Misir]] təmsilçisi İbrahim Əl Səid Kərimi 2:0 hesabları ilə məğlub elədi və bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı.<ref name=":A08" /> Bu görüşdə isə Rövşən Bayramov [[Türkiyə]] güləşçisi Həşim Bayqar ilə üz-üzə gəldi və rəqibini 2:0 hesabı ilə məğlub elədi.<ref name=":A08" /> Bununla da o, gənclər arasında Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":A08" /> Sentyabr ayında isə Rövşən Bayramov [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda debüt elədi.<ref name=":A09">{{cite news|title=2005 // World Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A93D2C840A19402F99A03BBD2E2C0BCA&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200608142042/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A93D2C840A19402F99A03BBD2E2C0BCA&gkl=1|archivedate=2020-06-08|url-status=live}}</ref> [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan çempionatda o, 1/16 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Sergey Shriphanı 2:1, 1/8 final mərhələsində isə [[Litva]] təmsilçisi Svajunas Adomaitisi 2:0 hesabları ilə məğlub elədi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A09" /> Bu mərhələdə Rövşən Bayramov [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü ildə Afina Olimpiadası]]nın qalibi olan [[Macarıstan]] nümayəndəsi [[İstvan Majoros]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A09" /> Rəqibinə 0:2 hesabı ilə məğlub olan 18 yaşlı Rövşən Bayramov, debüt Dünya Çempionatını 7-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":A09" /> Rövşən Bayramov 2006-cı ildə birinci turnirinə aprel ayında [[Rusiya]]da baş tutan Avropa Çempionatında qatıldı.<ref name=":A10">{{cite news|title=2006 // European Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=CAB5AD6774F94CE49B852D0EC6142DB0&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211128083513/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=CAB5AD6774F94CE49B852D0EC6142DB0&gkl=1|archivedate=2021-11-28|url-status=live}}</ref> Rövşən Bayramov Avropa Çempionatında əvvəlcə [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Nazir Manhiyev]]i 2:0, sonra isə [[Gürcüstan]] təmsilçisi Revaz Laşxini 2:1 hesabları ilə məğlub elədi və yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A10" /> Bu mərhələdə o, [[Bolqarıstan]] güləşçisi Venelin Venhov ilə üz-üzə gəldi və rəqibinə məğlub oldu.<ref name=":A10" /> Bürünc medal uğrunda görüşdə isə Rövşən Bayramov [[Türkiyə]] güləşçisi Bayram Özdəmir ilə qarşılaşdı.<ref name=":A10" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün nəticəsində Rövşən Bayramov rəqibi üzərində 2:1 hesabı ilə qələbə qazandı və Avropa Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":A10" /> Dünya Çempionatından əvvəl Rövşən Bayramov, iyun ayında baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri turnirində mübarizə apardı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":A11">{{cite news|title=2006 // Golden Grand-Prix // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=1ACC7166C9DB4406A14739841DBF696D&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220803220621/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=1ACC7166C9DB4406A14739841DBF696D&gkl=1|archivedate=2022-08-03|url-status=live}}</ref> 2005-ci ilin əsas turniri sentyabr ayında [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]in [[Quançjou]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı idi.<ref name=":A12">{{cite news|title=2006 // World Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=E76EF4A262384F7FB816A14E703E26F6&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211122174452/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=E76EF4A262384F7FB816A14E703E26F6&gkl=1|archivedate=2021-11-22|url-status=live}}</ref> Bir il əvvəl Dünya Çempionatı 7-ci pillədə başa vuran Rövşən Bayramov, bu səfər turnirin medalına sahib olmağı hədəfləyirdi. Bayramov birinci görüşdə [[Macarıstan]] nümayəndəsi Tibor Olah ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A12" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Rövşən Bayramov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A12" /> Bu mərhələdə o, [[Qırğızıstan]] təmsilçisi Rinat Usubyanov ilə qarşılaşdı və rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə asan qələbə qazanaraq 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A12" /> Bu mərhələdə isə Rövşən Bayramov [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Yerbol Konıratov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A12" /> Həmin görüşdə də 2:0 hesabı ilə qalib gələn Rövşən Bayramov, Dünya Çempionatının 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A12" /> Bu mərhələdə o, son Dünya Çempionatının finalçısı olan [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Parh Yeun-Çul ilə qarşılaşdı.<ref name=":A12" /> Həmin görüşdə Rövşən Bayramov 2:0 hesabı ilə qələbə qazanaraq Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A12" /> Həlledici görüşdə o, 2005-ci ildə Dünya Çempionatının qalibi olan [[İran]] güləşçisi [[Həmid Soryan]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A12" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Rövşən Bayramov rəqibinə 0:2 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":A12" /> Bununla da o, [[Natiq Eyvazov]] və [[Fərid Mansurov]]da sonra Dünya Çempionatının medalına sahib olan üçüncü [[Azərbaycan]]lı yunan-roma güləşçisi oldu. Daha sonra Rövşən Bayramov Hərbçilərin Dünya Çempionatında mübarizə apardı və çempionatın həlledici görüşündə Bayram Özdəmir üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A13">{{cite news|title=2006 // World Military Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=890295F4A2DB43EFBC3A40FDF3B09652&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220118220554/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=890295F4A2DB43EFBC3A40FDF3B09652&gkl=1|archivedate=2022-01-18|url-status=live}}</ref> 2006-cı il ərzində Avropa Çempionatının bürünc medalına, Dünya Çempionatının isə gümüş medalına sahib olan Rövşən Bayramov, [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyası (AGF)]] tərəfindən ilin ən yaxşı güləşçisi elan edildi. Həmçinin [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2006-cı ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri, məhz Rövşən Bayramov oldu. === 2007–2008-ci illər: Avropa çempionluğları və Olimpiada da uğur === Rövşən Bayramov 2007-ci il ərzində Avropa və Dünya Çempionatlarında mübarizə apardı. Əvvəlcə o, 16–22 apreldə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatında çıxış elədi.<ref name=":A14">{{cite news|title=2007 // European Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=CECDD985BD804743902E1E2FD2545676&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220803220628/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=CECDD985BD804743902E1E2FD2545676&gkl=1|archivedate=2022-08-03|url-status=live}}</ref> Bir il əvvəl analoji turnirdə bürünc medala sahib olan Rövşən Bayramov, bu səfər çempionatın qalibi olmağı hədəfləyirdi. 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi Yoanis Sasaridis üzərində 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Finlandiya]] təmsilçisi Ville Kaei üzərində 2:1 hesabları ilə qələbə qazanan Rövşən Bayramov, turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A14" /> Bu mərhələdə isə o, [[Serbiya]] nümayəndəsi Kristiyan Fris üzərində təmiz qələbə qazanaraq çempionatın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A14" /> Həlledici görüşdə Rövşən Bayramovun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyasn]]ın nümayəndəsi [[Zaur Kuraməhəmmədov]] oldu.<ref name=":A14" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Kuraməhəmmədov 3:1 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Bayramov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A14" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":A14" /> Həlledici hissənin 1:42-ci dəqiqəsində Rövşən Bayramovun fəndi rəqib üzərində təmiz qələbə qazanmaqla başa çatdı.<ref name=":A14" /> Bununla da Rövşən Bayramov Avropa Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":A14" /> O, həmçinin [[Natiq Eyvazov]] və [[Vitali Rəhimov]]dan sonra Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib olmağı bacaran üçüncü [[Azərbaycan]]lı yunan-roma güləşçisi oldu. 2007-ci ilin əsas turniri isə 16–24 sentyabrda [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":A15">{{cite news|title=2007 // World Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=87FAA9315BDD41DEBF96ED8E618C742C&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211115210501/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=87FAA9315BDD41DEBF96ED8E618C742C&gkl=1|archivedate=2021-11-15|url-status=live}}</ref> Həmin Dünya Çempionatında 1–8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Son Avropa Çempionatının qalibi Rövşən Bayramov, turnirin əsas favoritlərindən biri hesab olunurdu. O, birinci görüşdə 2006-cı il Avropa Çempionatının qalibi olan [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Roman Amoyan]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A15" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Amoyan 3:1 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Bayramov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A15" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":A15" /> Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 3:3.<ref name=":A15" /> Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu.<ref name=":A15" /> Nəticədə Rövşən Bayramov son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":A15" /> Daha sonra o, 1/8 final mərhələsində [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] nümayəndəsi Jiao Huanfenqi 2:0 (7:0, 7:0) hesabı ilə məğlub elədi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A15" /> Bu mərhələdə Rövşən Bayramov 2 il əvvəl [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsində qalib gəldiyi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Parh Yeun-Çul ilə qarşılaşdı.<ref name=":A15" /> Amma bu səfər o, rəqibinə 0:2 (0:3, 0:3) hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":A15" /> Jiao Huanfenq növbəti mərhələdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Rövşən Bayramov təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":A15" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə o, [[Rusiya]] güləşçisi [[Nazir Manhiyev]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A15" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Manhiyev 6:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Bayramov 3:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A15" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":A15" /> Həlledici hissədə isə üstün tərəf Manhiyev oldu – 3:0.<ref name=":A15" /> Bununla da Rövşən Bayramov Dünya Çempionatını 10-cu pillədə başa vurdu.<ref name=":A15" /> [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni Dünya Çempionatında qazana bilməyən Rövşən Bayramov, 2008-ci ildə [[Finlandiya]]nın [[Tampere]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":A16">{{cite news|title=2008 // European Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=456B3CDA7A4B492DB9DDF72658DC6F3B&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211128083124/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=456B3CDA7A4B492DB9DDF72658DC6F3B&gkl=1|archivedate=2021-11-28|url-status=live}}</ref> Məhz həmin turnirdə birinci pillənin sahibi olacaq güləşçi, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Son Avropa Çempionatının qalibi olan Rövşən Bayramov, bu səfərdə turnirin favoritlərindən idi. O, çempionatın birinci görüşündə [[İsveç]] nümayəndəsi Daniel Molin ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə asan qələbə qazanaraq növbəti mərhələyə adladı.<ref name=":A16" /> Daha sonra Rövşən Bayramov 1/8 final final mərhələsində [[Rusiya]] təmsilçisi [[Nazir Manhiyev]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":A16" /> Altı ay əvvəl Dünya Çempionatında məğlub olduğu rəqibinə o, bu səfər qalib gələ bildi.<ref name=":A16" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Rövşən Bayramov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A16" /> Bu mərhələdə isə o, 2006-cı ilin Avropa çempionu olan [[Macarıstan]] nümayəndəsi [[Peter Modos]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A16" /> Həmin görüşdə də üstün olan tərəf Rövşən Bayramov oldu – 2:0.<ref name=":A16" /> Bununla da o, Avropa Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A16" /> Finala gedən yolda Rövşən Bayramov [[Finlandiya]] təmsilçisi Yani Haapamahi ilə qarşılaşdı və rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazanaraq Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A16" /> Həlledici görüşdə o, [[Ermənistan]] güləşçisi [[Roman Amoyan]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A16" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Amoyan 2:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Bayramov 3:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A16" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":A16" /> Həlledici hissədə isə Rövşən Bayramov üstün tərəf oldu – 3:0.<ref name=":A16" /> Bununla da Rövşən Bayramov 2-ci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":A16" /> O, həmdə 2 dəfə Avropa Çempionatının qalibi olmağı bacaran birinci [[Azərbaycan]]lı yunan-roma güləşçisi oldu. [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin edən Rövşən Bayramov, Olimpiadadan əvvəl Qızıl Qran-Pri turnirində mübarizə apardı. O, final görüşündə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Laşa Qoqitadzeni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":A17">{{cite news|title=2008 // Golden Grand-Prix // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=C68E8F472FE34C00AFC11FF03F0DB4B4&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211115210445/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=C68E8F472FE34C00AFC11FF03F0DB4B4&gkl=1|archivedate=2021-11-15|url-status=live}}</ref> '''XXIX Yay Olimpiya Oyunları''' [[Fayl:Mehriban Əliyeva olimpiyaçılarla birlikdə.JPG|thumb|346x346px|alt=|[[Heydər Əliyev Fondu]]nun Prezidenti [[Mehriban Əliyeva]] Olimpiya Oyunlarının qaliblərini və medalçılarını qəbul edən zaman. (Rövşən Bayramov soldan birinci / 02.09.2008)]] {{Əsas|Azərbaycan 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]] 8–24 avqustda [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]in [[Pekin]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutdu.<ref name=":A18">{{cite news|title=2008 // Olympic Games // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3CCD8E1B3E8A4C468B668010F0DAF4C0&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211115210720/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=3CCD8E1B3E8A4C468B668010F0DAF4C0&gkl=1|archivedate=2021-11-15|url-status=live}}</ref> Yunan-roma güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə altı güləşçi cəld olundu. Heyətə 2007 və 2008-ci illərin Avropa Çempionatının qalibi Rövşən Bayramov (55 Kq.), 2005-ci il Avropa Çempionatının qalibi [[Vitali Rəhimov]] (60 Kq.), [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın qalibi [[Fərid Mansurov]] (66 Kq.), həmçinin [[İlqar Abdulov]] (74 Kq.), [[Şalva Qadabadze]] (84 Kq.) və [[Anton Botev]] (120 Kq.) daxil edildi. Rövşən Bayramov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda avqustun 12-də mübarizə apardı. O, 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Misir]] nümayəndəsi [[Mustafa Məhəmməd]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A18" /> Bayramov görüşünün birinci hissəsində 4:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A18" /> Növbəti hissədə də üstün tərəf Bayramov oldu — 4:0.<ref name=":A18" /> Bununla da o, ümumi hesabda 2:0 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A18" /> Bu mərhələdə Rövşən Bayramov 2007-ci ildə [[Pan American Oyunları]]nın qalibi olan [[Kuba]] təmsilçisi [[Yagnier Hernandez]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":A18" /> Görüşün birinci hissəsində Bayramov rəqibindən tam üstün oldu — 5:0.<ref name=":A18" /> Növbəti hissə isə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":A18" /> Nəticədə Hernandez 2:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A18" /> Bununlada görüşün ümumi hesabı 1:1 oldu.<ref name=":A18" /> Həlledici hissədə isə Rövşən Bayramov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və Olimpiadanın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A18" /> Bu mərhələdə o, [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Roman Amoyan]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A18" /> Rövşən Bayramov [[Roman Amoyan]]ı bundan əvvəl 2 dəfə məğlub eləmişdi. [[Çin Kəndtəsərrüfatı Universitetinin İdman Sarayı]]ında baş tutan görüşü [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Ermənistan Prezidenti]] [[Serj Sarkisyan|Serj Sarqsyan]] izlədi. Görüşün birinci hissəsində Bayramov 7:2 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":A18" /> Növbəti hissə də üstün tərəf Rövşən Bayramov oldu — 4:1.<ref name=":A18" /> Bununla da o, ümumi hesabda 2:0 hesabı ilə qalib gəldi və [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A18" /> Həlledici görüşdə Rövşən Bayramov [[Rusiya]] təmsilçisi [[Nazir Manhiyev]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":A18" /> Bundan əvvəl o, rəqibi ilə üç dəfə üz-üzə gəlmişdi və yalnızca birində məğlub olmuşdu. Görüşün birinci hissəsi gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":A18" /> Nəticədə qalib gələn tərəf [[Nazir Manhiyev]] oldu — 4:3.<ref name=":A18" /> Görüşün növbəti hissəsidə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":A18" /> Nəticədə hissə heç-heçə başa çatdı – 2:2.<ref name=":A18" /> Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Nazir Manhiyev]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":A18" /> Rövşən Bayramov isə [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":A18" /> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 sentyabr 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Rövşən Cənnət oğlu Bayramov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi. === 2009–2011-ci illər: Dünya Çempionatında qələbə === [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]ndan sonra Rövşən Bayramov birinci turnirinə 2009-cu ilin yanvar ayında [[Fransa]]nın [[Kretey]] şəhərində baş tutan "Kristo Lutte" beynəlxalq turnirində qatıldı.<ref name=":A19">{{cite news|title=2009 // Cristo Lutte Tournament // Seniors // Greco-Roman // 60 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=82DB5CF612C44A898FC3CA83518D8D39&gkl=2|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220803222120/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=82DB5CF612C44A898FC3CA83518D8D39&gkl=2|archivedate=2022-08-03|url-status=live}}</ref> Nəticədə o, final görüşündə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":A19" /> Fevral ayında isə Rövşən Bayramov Azərbaycan yığmasının heyətində yunan-roma güləşi üzrə Dünya Kubokunda çıxış elədi.<ref name=":A20">{{cite news|title=2009 // World Cup // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=9A1DACA370C9416984C25185349A1BFE&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220105034347/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=9A1DACA370C9416984C25185349A1BFE&gkl=1|archivedate=2022-01-05|url-status=live}}</ref> [[Fransa]]nın [[Klermon-Feran]] şəhərində baş tutan Dünya Kubokunda Azərbaycan yığması Ermənistan, Macarıstan və Rusiya yığmaları ilə birgə "B" qrupunda mübarizə apardı. Qrup mərhələsinin birinci görüşündə Azərbaycan yığması Rusiya güləşçilərinə 1:6 hesabı ilə məğlub oldu. Daha sonra Azərbaycan yığması gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Ermənistan güləşçilərinə 3:4 hesabı ilə məğlub oldu. Həmin görüşdə Azərbaycan yığmasının heyətində qələbə qazanan üç güləşçidən biri Rövşən Bayramov oldu. Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə də Azərbaycan yığması rəqibinə məğlub oldu. Macarıstan təmsilçilərinə 3:4 hesabı ilə məğlub olan Azərbaycan yığması, Dünya Kubokunu 8-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":A20" /> Rövşən Bayramov növbəti turnirinə aprel ayında [[Litva]]nın [[Vilnüs]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":A21">{{cite news|title=2009 // European Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=19F5A2458E0D4A41815B68110B500BD2&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211128083510/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=19F5A2458E0D4A41815B68110B500BD2&gkl=1|archivedate=2021-11-28|url-status=live}}</ref> Son 2 Avropa Çempionatının qalibi olan Rövşən Bayramov, bu səfər uğursuz çıxış elədi.<ref name=":A21" /> O, 1/8 final mərhələsində [[Litva]] nümayəndəsi Oleq Lavruvjaneç üzərində qələbə qazansa da, 1/4 final mərhələsində [[Bolqarıstan]] təmsilçisi Alexander Kostandinova məğlub oldu və Avropa Çempinatını 8-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":A21" /> Avropa Çempionatında sonra Rövşən Bayramov iyul ayında Qızıl Qran-Pri turnirində mübarizə apardı və turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":A22">{{cite news|title=2009 // Golden Grand-Prix // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=1F20CE9430954A569EA1D5809E0B5140&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211115210515/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=1F20CE9430954A569EA1D5809E0B5140&gkl=1|archivedate=2021-11-15|url-status=live}}</ref> 2009-cu ilin əsas turniri isə sentyabr ayında [[Herninq]] şəhərində baş tutan [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]] oldu.<ref name=":A23">{{cite news|title=2009 // World Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5C710D2CE3D145A1964379AD128101BB&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211115210451/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5C710D2CE3D145A1964379AD128101BB&gkl=1|archivedate=2021-11-15|url-status=live}}</ref> Rövşən Bayramov birinci görüşdə [[İsveç]] nümayəndəsi Emil Sundberq ilə üz-üzə gəldi və rəqibi üzərində 2:0 (5:0, 3:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazanaraq 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A23" /> Bu mərhələdə o, bundan əvvəl üç dəfə qalib gəldiyi [[Ermənistan]] təmsilçisi [[Roman Amoyan]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":A23" /> Bu görüşdə digər üç görüşdən fərqlənmədi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":A23" /> Görüşün birinci hissəsində Amoyan 2:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Bayramov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A23" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":A23" /> Həlledici hissədə isə [[Roman Amoyan]] üstün tərəf oldu – 2:0.<ref name=":A23" /> [[Roman Amoyan]] turnirin final görüşünə vəsiqə qazandıqından Rövşən Bayramov, təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":A23" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə o, [[Misir]] nümayəndəsi [[Mustafa Məhəmməd]] üzərində 2:0 (1:0, 2:0) hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":A23" /> Daha sonra isə o, [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Çoi Gyu-Jin ilə üz-üzə gəlməli idi.<ref name=":A23" /> Amma Gyu-Jin zədə səbəbindən həmin görüşdə mübarizə apara bilmədi və Bayramov görüşün qalibi elan edildi.<ref name=":A23" /> Bürünc medal uğrunda görüşdə isə Rövşən Bayramov [[Rumıniya]] güləşçisi Virgil Munteanu ilə qarşılaşdı.<ref name=":A23" /> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabları ilə qalib gələn Rövşən Bayramov, [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":A23" /> Bu onun, Olimpiadadan sonra beynəlxalq səviyyədə qazandığı birinci ciddi uğur idi. 2010-cu il ərzində Rövşən Bayramov sadəcə beynəlxalq səviyyəli turnirlərdə mübarizə apardı. O, əvvəlcə mart ayında [[Macarıstan]]da baş tutan Qran-Pri turnirində gümüş medala sahib oldu, sonra isə iyul ayında [[Azərbaycan]]da baş tutan Qızıl Qran-Pri turnirində 12-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":A24">{{cite news|title=2010 // Golden Grand-Prix // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=154D1EBE7316480B90ED9862B54A9D3E&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220803220615/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=154D1EBE7316480B90ED9862B54A9D3E&gkl=1|archivedate=2022-08-03|url-status=live}}</ref><ref name=":A25">{{cite news|title=2010 // Golden Grand-Prix // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=211B3A492081406198FCA1A8D53B3AEA&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211115210449/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=211B3A492081406198FCA1A8D53B3AEA&gkl=1|archivedate=2021-11-15|url-status=live}}</ref> Rövşən Bayramov 2011-ci ildə birinci turnirinə 18–22 fevralda [[Belarus]]da baş tutan yunan-roma güləşi üzrə Dünya Kuboku çərçivəsində qatıldı.<ref name=":A26">{{cite news|title=2011 // World Cup // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=85EB9C3927164FA1976D0D577D2E0EB4&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220101065102/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=85EB9C3927164FA1976D0D577D2E0EB4&gkl=1|archivedate=2022-01-01|url-status=live}}</ref> [[Fərid Mansurov]]un rəhbərliyi altında Azərbaycan yığması "A" qrupunda Bolqarıstan, Ermənistan, Qazaxıstan və Rusiya yığmaları ilə mübarizə apardı. Azərbaycan yığması birinci görüşdə Rusiya güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi və 3:4 hesabı ilə məğlub oldu. Komandanın heyətində Rövşən Bayramov [[Nazir Manhiyev]] ilə görüşdə zələndiyinə görə mübarizəni davam edə bilmədi və qrup mərhələsinin növbəti üç görüşündə onu [[Eldəniz Əzizli]] əvəzlədi. Növbəti görüşlərdə Azərbaycan güləşçiləri Ermənistan və Bolqarıstan yığmaları ilə qarşılaşdı. Azərbaycan yığması Ermənistan yığması üzərində 7:0, Bolqarıstan yığması üzərində isə 6:1 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı. Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Qazaxıstan yığması ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Azərbaycan yığması Qazaxıstan güləşçiləri üzərində 4:3 hesabı ilə qələbə qazandı. Qrup mərhələsinin nəticələrinə əsasən Rusiya yığması final görüşünə, Azərbaycan yığması üçün bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı. Bürünc medal uğrunda görüşdə Azərbaycan yığması Belarus güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Azərbaycan yığması rəqibinə 3:4 hesabı ilə məğlub oldu. Komandanın heyətində Rövşən Bayramov Elbəy Taciyev ilə görüşdə 2:1 (2:0, 0:2, 2:0) hesabı ilə qalib gəlsə də, bu yığmanın qələbəsi üçün bəs eləmədi. Bununla da Azərbaycan yığması yunan-roma güləş üzrə Dünya Kubokunu dördüncü pillədə başa vurdu. Sentyabr ayında baş tutacaq Dünya Çempionatına hazırlaşmaq məqsədilə Rövşən Bayramov bir sıra beynəlxalq turnirlərdə mübarizə apardı. O, əvvəlcə iyun ayında [[Qazaxıstan]]ın [[Nur-Sultan|Astana (hal-hazırda Nur-Sultan)]] şəhərində baş tutan Qazaxıstan Prezidentinin Kubokunda çıxış elədi və altıncı pillənin sahibi oldu.<ref name=":A27">{{cite news|title=2011 // President Cup of Kazahstan // Seniors // Greco-Roman // 60 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A36B53D1940540709D05345A2E6D4B80&gkl=3|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211127165815/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A36B53D1940540709D05345A2E6D4B80&gkl=3|archivedate=2021-11-27|url-status=live}}</ref> İyul ayında isə Rövşən Bayramov Qızıl Qran-Pri turnirində mübarizə apardı.<ref name=":A28">{{cite news|title=2011 // Golden Grand-Prix // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A8DDA639E8E14754B76F46529040DA89&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220118202759/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A8DDA639E8E14754B76F46529040DA89&gkl=1|archivedate=2022-01-18|url-status=live}}</ref> O, 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Zurabi Maçaraşvili üzərində, 1/4 final mərhələsində isə [[İran]] təmsilçisi Mohsen Hüseyn Hacıpur üzərində təmiz qələbə qazanaraq turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A28" /> Finala gedən yolda Rövşən Bayramov [[Azərbaycan]] yığmasının digər üzvü Orxan Əhmədov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qələbə qazanaraq turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A28" /> Həlledici görüşdə o, [[Azərbaycan]] yığmasının daha bir üzvü [[Taleh Məmmədov]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":A28" /> Həmin görüşdə Rövşən Bayramov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və üçüncü dəfə Qızıl Qran-Pri turnirinin qalibi oldu.<ref name=":A28" /> 2011-ci ilin əsas turniri 12–18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":A29">{{cite news|title=2011 // World Championships // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=D6A04C6C8BA049A498196C4F25296C8C&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028190135/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=D6A04C6C8BA049A498196C4F25296C8C&gkl=1|archivedate=2021-10-28|url-status=live}}</ref> Həmin Dünya Çempionatında 1–6-cı pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2012-ci ildə baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Dünya Çempionatlarında beşinci dəfə mübarizə aparan Rövşən Bayramov, 2006-cı ildə gümüş medala, 2009-cu ildə isə bürünc medala sahib olmağı bacarmışdı. Onun bu səfər hədəfi çempionatın qalibi olmaq idi. Rövşən Bayramov birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Venelin Venhov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 (1:0, 3:0) hesabı ilə qələbə qazanaraq 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A29" /> Bu mərhələdə o, [[2010 Asiya Oyunları|2010-cu ildə Asiya Oyunları]]nın qalibi olan [[Yaponiya]] təmsilçisi Kohei Haseqava ilə qarşılaşdı.<ref name=":A29" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Bayramov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Haseqava 2:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A29" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":A29" /> Həlledici hissədə isə Rövşən Bayramov üstün tərəf oldu – 1:0.<ref name=":A29" /> Bununla da o, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A29" /> Bu mərhələdə Rövşən Bayramov [[Macarıstan]] nümayəndəsi [[Peter Modos]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A29" /> Həmin görüşdə də o, 2:0 (1:0, 1:0) hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A29" /> Bu mərhələdə Rövşən Bayramov [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] təmsilçisi Li Şujin ilə üz-üzə gəldi və 2:0 (3:0, 2:0) hesabı ilə qələbə qazanaraq final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A29" /> Həlledici görüşdə o, [[Belarus]] güləşçisi Elbəy Taciyev ilə qarşılaşdı.<ref name=":A29" /> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Rövşən Bayramov, Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":A29" /> 2011-ci ilin sonralarında Rövşən Bayramov [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərində baş tutan FILA Test Turnirində mübarizə apardı və beşinci pillənin sahibi oldu.<ref name=":A30">{{cite news|title=2011 // FILA Test Tournament // Seniors // Greco-Roman // 60 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5D13D03B7FE747799E141A2FB25C50CB&gkl=2|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713110817/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5D13D03B7FE747799E141A2FB25C50CB&gkl=2|archivedate=2021-07-13|url-status=live}}</ref> === 2012–2014-cü illər: London Olimpiadasında və uğursuzluqlar === [[Fayl:Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games 4.jpg|thumb|346x346px|alt=|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın 1/8 final mərhələsində baş tutan Rövşən Bayramov (qırmızı geyimdə) və [[Spenser Manqo]] (göy geyimdə) görüşü (5 avqust 2012-ci il)]] Rövşən Bayramov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan əvvəl iyun ayında [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərində baş tutan Almaniya Qran-Prisində mübarizə apardı.<ref name=":A31">{{cite news|title=2012 // Grand Prix of Germany // Seniors // Greco-Roman // 60 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=59A5CC05B59545258BB9B805E93FC89B&gkl=2|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210821110657/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=59A5CC05B59545258BB9B805E93FC89B&gkl=2|archivedate=2021-08-21|url-status=live}}</ref> Nəticədə o, final görüşündə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Revaz Laşxiyə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":A31" /> '''XXX Yay Olimpiya Oyunları''' {{Əsas|Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] 25 iyul-12 avqustda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutdu.<ref name=":A32">{{cite news|title=2012 // Olympic Games // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=C898308352824013B7586F29598E931A&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211030072407/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=C898308352824013B7586F29598E931A&gkl=1|archivedate=2021-10-30|url-status=live}}</ref> Yunan-roma güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə beş güləşçi cəld olundu. Heyətə [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalçısı Rövşən Bayramov (55 Kq.), 2010-cu il Dünya Çempionatının qalibi [[Həsən Əliyev (güləşçi)|Həsən Əliyev]] (60 Kq.), həmçinin [[Emin Əhmədov]] (74 Kq.), [[Saman Təhmasibi]] (84 Kq.) və [[Şalva Qadabadze]] (96 Kq.) daxil edildi. Rövşən Bayramov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda avqustun 5-də mübarizə apardı.<ref name=":A32" /> O, birinci görüşdə [[Rusiya|Rusiya Federasiyasın]]ın nümayəndəsi 22 yaşlı [[Mingiyan Semenov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A32" /> Görüşün birinci hissəsində Bayramov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A32" /> Növbəti hissədə də üstün tərəf Bayramov oldu – 1:0.<ref name=":A32" /> Bununla da ümumi hesabda [[Mingiyan Semenov]] üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazanan Rövşən Bayramov, 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A32" /> Bu mərhələdə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]] təmsilçisi 26 yaşlı [[Spenser Manqo]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":A32" /> [[ExCeL London]]da baş tutan görüşü [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] canlı izlədi. Görüşün birinci hissəsində Bayramov rəqibi üzərində 4:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":A32" /> Növbəti hissədə də o, üstün tərəf və 4:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A32" /> Bununlada Rövşən Bayramov ümumi hesabda [[Spenser Manqo]] üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A32" /> Bu mərhələdə o, [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] nümayəndəsi Lu Şujin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A32" /> Bayramov Şujini ötən il [[İstanbul]]da baş tutan Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsində məğlub eləmişdi. Bu səfər də görüşdə qalib gələn tərəf Rövşən Bayramov oldu.<ref name=":A32" /> Birinci hissədə 3:0, növbəti hissədə isə 2:0 hesabı ilə qalib gələn Rövşən Bayramov, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiada]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A32" /> Bu mərhələdə o, [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Çoi Gyu-Jin ilə qarşılaşdı.<ref name=":A32" /> Bayramov Gyu-Jin ilə ötən il baş tutan Dünya Çempionatının təsəlliverici qrupunda qarşılaşmalı olsa da, Gyu-Jin zədə səbəbindən həmin görüşdə mübarizə apara bilməmişdi. Buna görə də Gyu-Jin güləş üslübu Bayramova bələd deyildi. Bununla belə görüşdə üstün tərəf Rövşən Bayramov idi.<ref name=":A32" /> Birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:0 hesabları ilə qalib gələn Rövşən Bayramov, ümumi hesabda rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A32" /> [[Fayl:Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games 6.jpg|thumb|346x346px|alt=|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın medalçıları: bürünc medalçı [[Macarıstan]] nümayəndəsi [[Peter Modos]], qızıl medalçı [[İran]] nümayəndəsi [[Həmid Suriyan]], gümüş medalçı [[Azərbaycan]] nümayəndəsi Rövşən Bayramov və digər bürünc medalçı [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Mingiyan Semenov]] (5 avqust 2012-ci il)|left]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın həlledici görüşündə Rövşən Bayramov beş dəfə Dünya Çempionatının qalibi [[İran]] güləşçisi [[Həmin Suriyan]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A32" /> Bayramov Suriyan ilə bir dəfə – 2006-cı ildə [[Quançjou]]da baş tutan Dünya Çempionatının final görüşündə qarşılaşmışdı və məğlub olmuşdu. Görüşün birinci hissəsi gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Hissənin 1:30 dəqiqəsi ərzində heç bir güləşçi xal qazana bilmədi. Buna görə də passiv güləşən idmançı mübarizəni parter vəziyyətində davam elədi. Bayramov parter vəziyyətində müdafiə olmağa çalışsa da, hissənin bitməsinə 10 saniyə ala Suriyan fəndi tətbiq edə bildi. Bununla da birinci hissədə [[Həmin Suriyan]] 2:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A32" /> Görüşün növbəti hissəsidə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Hissənin 48-ci saniyəsində Bayramov fənd tətbiq eləməyə cəhd göstərən zaman, ciddi səhvə yol verdi. Bu da rəqibin bir xal qazanması ilə nəticələndi. Bundan sonra Bayramov bir neçə dəfə fənd tətbi eləməyə çalışsa da, Suriyan inamla müdafiə olundu. Nəticədə [[Həmin Suriyan]] 2:0 hesabı ilə qalib gəldi və Olimpiadanın qalibi oldu.<ref name=":A32" /> Rövşən Bayramov isə [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":A32" /> O, 2 dəfə Olimpiadaların final görüşündə məğlub olan birinci Azərbaycan idmançısı olaraq tarixə düşdü. [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 sentyabr 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Rövşən Cənnət oğlu Bayramov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi. [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan sonra Rövşən Bayramov zədələrlə üzləşdi. Məhz buna görə 2013 və 2014-cü illərdə Avropa və Dünya Çempionatlarında mübarizə apara bilmədi. 2 il ərzində o, sadəcə beynəlxalq turnirlərdə çıxış elədi. Rövşən Bayramov Olimpiadadan sonra birinci turnirinə 11 ay sonra – 2013-cü ilin iyul ayında [[İspaniya]]nın [[Madrid]] şəhərində baş tutan İspaniya Qran-Prisi çərçivəsində qatıldı.<ref name=":A33">{{cite news|title=2013 // Grand Prix of Spain // Seniors // Greco-Roman // 55 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=C0B7AF6978F44C54B96366AA767A75B7&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210522021051/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=C0B7AF6978F44C54B96366AA767A75B7&gkl=1|archivedate=2021-05-22|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə o, qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":A33" /> Noyabrda isə Rövşən Bayramov [[Azərbaycan]]da Qızıl Qran-Pri turnirində mübarizə apardı və turniri 7-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":A34">{{cite news|title=2013 // Golden Grand Prix // Seniors // Greco-Roman // 60 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A8AA03CCA7A542D8B832C8F7D2AF85EB&gkl=2|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210820095804/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A8AA03CCA7A542D8B832C8F7D2AF85EB&gkl=2|archivedate=2021-08-20|url-status=live}}</ref> Bundan sonra o, zədə səbəbindən daha 8 ay beynəlxalq turnirlərdə çıxış edə bilmədi. Rövşən Bayramov növbəti turnirinə 2014-cü ilin iyul ayında yenidən Qızıl Qran-Pri turniri çərçivəsində qatıldı.<ref name=":A35">{{cite news|title=2014 // Golden Grand Prix // Seniors // Greco-Roman // 59 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A7A5901075DB486A98ABFAA26E54AB78&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211204153506/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A7A5901075DB486A98ABFAA26E54AB78&gkl=1|archivedate=2021-12-04|url-status=live}}</ref> Amma bu səfər də o, uğurlu nəticə göstərə bilmədi və turniri 13-cü pillədə bitirdi.<ref name=":A35" /> Noyabr ayında isə Rövşən Bayramov [[Rusiya]]da "Moscow Lights" beynəlxalq turnirində mübarizə apardı və bürünc medalın sahibi oldu.<ref name=":A36">{{cite news|title=2014 // Moscow Lights Tournament // Seniors // Greco-Roman // 59 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5C0D422DF7274375A880EC2D9F389897&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211030061106/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5C0D422DF7274375A880EC2D9F389897&gkl=1|archivedate=2021-10-30|url-status=live}}</ref> === 2015–2016-cı illər: Dünya Çempionatı və Rio-de-Janeyro Olimpiadası === [[Fayl:Wrestlers of Azerbaijan with the World Cup 2015.jpg|thumb|346x346px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] yunan-roma güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının üzvləri ilə görüşən zaman. (23 fevral 2015-ci il)]] Rövşən Bayramov 2015-ci ilə fevral ayında yunan-roma güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının heyətində [[İran]]ın [[Tehran]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yunan-roma güləşi üzrə Dünya Kubokunda çıxış elədi.<ref name=":A37">{{cite news|title=2015 // World Cup // Seniors // Greco-Roman // 59 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=2E56EBD1F83144EE913673C5F96B0908&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201105141939/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=2E56EBD1F83144EE913673C5F96B0908&gkl=1|archivedate=2020-11-05|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması "A" qrupunda Almaniya, İran və İsveç yığmaları ilə mübarizə apardı. Azərbaycan yığması birinci görüşdə İran güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi və 6:2 hesabı ilə qalib gəldi. Komandanın heyətində Rövşən Bayramov Mohsen Hüseyn Hacıpura 3:4 hesabı ilə məğlub olsa da, Azərbaycan yığmasının qələbəsinə təsir göstərmədi. Bununla belə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri növbəti görüşlərdə Rövşən Bayramovun əvəzinə [[Elman Muxtarov]]a şans verdi. Növbəti görüşdə Azərbaycan güləşçiləri Almaniya yığması ilə qarşılaşdı. Bu görüşdə də Azərbaycan yığması rəqibi üzərində inamlı qələbə qazandı — 7:1. Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan yığması İsveç güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi və 7:1 hesabı ilə qalib gəldi. Qrup mərhələsinin nəticələrinə əsasən Azərbaycan yığması final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə Azərbaycan yığması Rusiya güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüş 4:4 hesabı ilə başa çatsa da, görüşlərdə toplanan hesablara əsasən Azərbaycan güləşçiləri qalib gəldi. Bununla da yunan-roma güləşi üzrə Azərbaycan yığması tarixində birinci dəfə Dünya Kubokunun qalibi oldu.<ref name=":A37" /> Dünya sonra Rövşən Bayramov aprel ayında [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Vehbi Emre və Hamit Kaplanın xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı. Nəticədə o, 8-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":A38">{{cite news|title=2015 // Vehbi Emre & Hamit Kaplan Tournament // Seniors // Greco-Roman // 59 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5191519C45A1498A9EC6C04B9E50D86E&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211020015047/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=5191519C45A1498A9EC6C04B9E50D86E&gkl=1|archivedate=2021-10-20|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin əsas turniri 6–12 sentyabrda [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":A39">{{cite news|title=2015 // World Championships // Seniors // Greco-Roman // 59 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=FAB0E2E3448145E595E2D0E255A47686&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211025210152/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=FAB0E2E3448145E595E2D0E255A47686&gkl=1|archivedate=2021-10-25|url-status=live}}</ref> Həmin Dünya Çempionatında 1–6-cı pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2016-cı ildə baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Rövşən Bayramov birinci görüşdə [[Hindistan]] nümayəndəsi Ravinder Sinq ilə üz-üzə gəldi və 9:1 hesabı ilə qələbə qazanaraq 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A39" /> Bu mərhələdə o, 2013-cü ildə Dünya Çempionatının qalibi olan [[Şimali Koreya]] təmsilçisi Yun Von-Çol ilə qarşılaşdı.<ref name=":A39" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 8:7 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":A39" /> Bununla da o, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A39" /> Bu mərhələdə Rövşən Bayramov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nın final görüşündə məğlub olduğu [[İran]] nümayəndəsi [[Həmid Suriyan]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A39" /> Görüşün 1:04-cü dəqiqəsində [[Həmid Suriyan]] Rövşən Bayramovun başına zərbə endirdi. Tibb işçilərinin müdaxiləsindən sonra onun başına sarğı qoyuldu. Referilər tərəfindən isə Suriyana xəbərdarlıq elan edildi, Bayramova isə 2 xal verildi. Bununla belə [[Həmid Suriyan]] qaydaları pozmağa və aqressiv güləş üslubuna davam elədi. Nəticədə görüşün 1:50-ci dəqiqəsində referilər görüşü dayandırdı və [[Həmid Suriyan]]ı görüşdən uzaqlaşdırdı. Bununla da Rövşən Bayramov çempionatın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A39" /> Finala gedən yolda o, [[Qırğızıstan]] nümayəndəsi Arsen Yerəliyev ilə üz-üzə gəldi və rəqibi üzərində təmiz qələbə qazanaraq Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":A39" /> Həlledici görüşdə Rövşən Bayramovun rəqibi [[Kuba]] təmsilçisi [[İsmael Borrero]] oldu.<ref name=":A39" /> Həmin görüşdə Rövşən Bayramov rəqibinə 0:8 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":A39" /> O, həmdə 2016-cı ildə baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazandı. [[Fayl:Wrestling at the 2016 Summer Olympics, Bayramov vs Thielke 14.jpg|thumb|324x324px|alt=|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın 1/4 final mərhələsində baş tutan Rövşən Bayramov (qırmızı geyimdə) və [[Cessi Tilhe]] (göy geyimdə) görüşü (14 avqust 2016-cı il)|left]] '''XXXI Yay Olimpiya Oyunları''' {{Əsas|Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] 5–22 avqustda [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutdu.<ref name=":A40">{{cite news|title=2016 // Olympic Games // Seniors // Greco-Roman // 59 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A639D9B4A2BE4E75AEE8DCD1484C487C&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211127165803/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=A639D9B4A2BE4E75AEE8DCD1484C487C&gkl=1|archivedate=2021-11-27|url-status=live}}</ref> Yunan-roma güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə beş güləşçi cəld olundu. Heyətə [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008]] və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012]]-ci illərdə Olimpiadanın gümüş medalçısı olan Rövşən Bayramov (59 Kq.), [[2015 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2015-ci il Dünya Çempionatı]]nın qalibi [[Rəsul Çunayev]] (66 Kq.), [[2015 Avropa Oyunları|2015-ci il Avropa Oyunları]]nın çempionu [[Elvin Mürsəliyev]] (75 Kq.), [[2015 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2015-ci il Dünya Çempionatı]]nın bürünc medalçısı [[Saman Təhmasibi]] (85 Kq.) və [[2015 Avropa Oyunları|2015-ci il Avropa Oyunları]]nın gümüş medalçısı [[Sabah Şəriəti]] (130 Kq.) daxil edildi. Rövşən Bayramov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda avqustun 14-də mübarizə apardı.<ref name=":A40" /> O, 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Venesuela]] nümayəndəsi [[Raiber Rodrigez]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A40" /> Həmin görüşdə Rövşən Bayramov 8:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":A40" /> Bu mərhələdə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]] təmsilçisi [[Cessi Tilhe]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":A40" /> Bu görüşdə də üstün tərəf Rövşən Bayramov oldu.<ref name=":A40" /> Bayramov, Tilhe üzərində 9:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazanaraq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":A40" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Şinobu Ota]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":A40" /> 22 yaşlı [[Şinobu Ota]] yarım-final mərhələsinə gedən yolda titullu və təcrübəli güləşçiləri məğlub eləmişdi.<ref name=":A40" /> Əvvəlcə o, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qalibi, 6 dəfə Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib olan [[İran]] nümayəndəsi [[Həmid Suriyan]], sonra isə 2 dəfə Asiya Çempionatının qalibi olan [[Qazaxıstan]] təmsilçisi Almat Kebispayev və Dünya Çempionatının bürünc medalçısı olan [[Norveç]] təmsilçisi [[Stig-Andre Berge]] üzərində qələbələr qazanmışdı.<ref name=":A40" /> [[Şinobu Ota]] ilə görüşün əvvəlində Rövşən Bayramov üstün tərəf idi. Bayramov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabda 2:0 önə çıxdı. Görüşün növbəti dəqiqələrində isə Ota ideal fənd tətbiq elədi və nəticədə rəqibi üzərində təmiz qələbə qazandı – 4:2. Bununla da o, final görüşünə vəsiqə qazandı. Rövşən Bayramov isə bürünc medal uğrunda görüşdə mübarizə aparacaqdı. Bu görüşdə o, [[Norveç]] təmsilçisi [[Stig-Andre Berge]] ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün əvvəlində Bayramov bir xal qazandı. Daha sonra isə Berge də bir xal qazandı. Bununla da görüş 1:1 hesabı ilə başa çatdı. Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Məhz buna görə də [[Stig-Andre Berge]] bürünc medalın sahibi oldu. Rövşən Bayramov isə [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nı beşinci pillədə başa vurdu. === 2017-ci il: Karyeranın bitməsi === Rövşən Bayramov 2017-ci ilə mart ayında yunan-roma güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının heyətində [[İran]]ın [[Abadan]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yunan-roma güləşi üzrə Dünya Kubokunda çıxış elədi.<ref name=":A41">{{cite news|title=2017 // World Cup // Seniors // Greco-Roman // 59 Kg. // Results|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=2F5CED0521EB4289B550DA80AD15D70A&gkl=1|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210822091406/https://www.iat.uni-leipzig.de/datenbanken/dbwrestling/daten.php?wkid=2F5CED0521EB4289B550DA80AD15D70A&gkl=1|archivedate=2021-08-22|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması "B" qrupunda Belarus, Türkiyə və Ukrayna yığmaları ilə mübarizə apardı. Azərbaycan yığması birinci görüşdə Türkiyə güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi və 5:3 hesabı ilə qalib gəldi. Komandanın heyətində Rövşən Bayramov Hammet Rüstəmə məğlub olsa da, Azərbaycan yığmasının qələbəsinə təsir göstərmədi. Bununla belə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri növbəti görüşlərdə Rövşən Bayramovun əvəzinə [[Taleh Məmmədov]]a şans verdi. Növbəti görüşdə Azərbaycan güləşçiləri Belarus yığması ilə qarşılaşdı. Bu görüşdə də Azərbaycan yığması rəqibi üzərində qələbə qazandı — 5:3. Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan yığması Ukrayna güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi və bu səfərdə 5:3 hesabı ilə qalib gəldi. Qrup mərhələsinin nəticələrinə əsasən Azərbaycan yığması final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə Azərbaycan yığması Rusiya güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Azərbaycan yığması rəqibinə 3:5 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da yunan-roma güləşi üzrə Azərbaycan yığması Dünya Kubokunun gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":A41" /> Bu turnir Rövşən Bayramovun qatıldığı sonuncu beynəlxalq turnir. Bundan sonra o, idmandan uzaqlaşdı. == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2002</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>2</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>3</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="4" |<center>2004</center> |Dünya Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəkistan]] |<center>14.</center> |- |<center>5</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] |<center>8.</center> |- |<center>6</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Sloveniya}} [[Sloveniya]] |<center>5.</center> |- |<center>7</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] |<center>8.</center> |- |<center>8</center> | rowspan="2" |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] |<center>7.</center> |- |<center>10</center> | rowspan="4" |<center>2006</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Çin}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>13</center> |Hərbçilərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>10.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="3" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>17</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Çin}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>19</center> | rowspan="5" |<center>2009</center> |"Kristo Lutte" turniri |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>21</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] |<center>8.</center> |- |<center>22</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>23</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarka]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>24</center> | rowspan="2" |<center>2010</center> |Macarıstan Qran-Prisi |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>12.</center> |- |<center>26</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>4.</center> |- |<center>27</center> |Qazaxıstan Prezidentinin Kuboku |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] |<center>6.</center> |- |<center>28</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>30</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] |<center>5.</center> |- |<center>31</center> | rowspan="2" |<center>2012</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>32</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>33</center> | rowspan="2" |<center>2013</center> |İspaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2014</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>13.</center> |- |<center>36</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="3" |<center>2015</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>38</center> |"Vehbi Emre & Hamit Kaplan" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>8.</center> |- |<center>39</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>40</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] |<center>5.</center> |- |<center>41</center> |<center>2017</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |} {{sütun/son}} ---- === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 30th Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Rovshan Bayramov).jpg|thumb|290x290px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Rövşən Bayramova [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]]nu təqdim edən zaman (31 avqust 2012-ci il)]] * [[Fayl:AZE Progress Medal (until 2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Rövşən Cənnət oğlu Bayramov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.08.2008|url=https://e-qanun.az/framework/15330|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/15330|url-status=live|archive-date=2022-03-21}}</ref> * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Rövşən Cənnət oğlu Bayramov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=31.08.2012|url=https://e-qanun.az/framework/24238|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/24238|url-status=live|archive-date=2022-03-21}}</ref> === Fərdi uğurları === * [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] versiyasına görə 2006-cı ilin ən yaxşı güləşçisi. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2006-cı ilin ən yaxşı 10 idmançından biri. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2007-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2008-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2011-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 20 idmançından biri. === Nailiyyətləri === * 2 dəfə Avropa Çempionatının qalibi olan birinci Azərbaycanlı yunan-roma güləşçisi (2008). * 2 dəfə Olimpiya Oyunlarının finalında məğlub olan birinci Azərbaycan idmançısı (2012). * 2 dəfə Olimpiya Oyunlarının gümüş medalına sahib olan birinci Azərbaycan idmançı (2012). * 2 dəfə Olimpiya Oyunlarının medalına sahib olan birinci və yeganə Azərbaycanlı yunan-roma güləşçisi (2012). == İctimai fəaliyyəti == Rövşən Bayramov [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP)]] 2021-ci il martın 5-də baş tutan VII Qurultayında [[Yeni Azərbaycan Partiyası]]nın İdarə Heyətinin üzvü seçildi.<ref name=":03">{{cite news|title=Yeni Azərbaycan Partiyasının İdarə Heyəti|author=Yeni Azərbaycan Partiyasının rəsmi internet səhifəsi|newspaper=www.yap.org.az|date=04.08.2022|url=http://yap.org.az/az/view/pages/7|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210210002905/http://yap.org.az/az/view/pages/7|url-status=live|archive-date=2021-02-10}}</ref> == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Rovshan_Bayramov Rövşən Bayramovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Güləş üzrə Dünya Çempionatının qalibi olan Azərbaycan idmançıları}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvləri]] m7cieuz8gdaoys5sz415pfbgrq62563 0 63595 6599670 6592240 2022-08-28T16:48:04Z Solavirum 95249 tərtibat. wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədi}} {{İdmançı |adı = Xetaq Qazyumov |orijinal adı = |şəkil = Khetag Gazyumov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony2.jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Xetaq Qazyumov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Xetaq Ruslan oğlu Qazyumov |ləqəbi = Mustang |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] <small>(2002—2007)</small> → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] <small>(2007—2016)</small> |doğum tarixi = 24.4.1983 |doğum yeri = [[Alagir]], [[Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası|Şimali Osetiya MSSR]], [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası|Rusiya SFSR]] |karyera illəri = 1990—2016 |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Marig Tedeyev]] |boyu = 180 sm. (5 ft 11 in) |idman növü = Güləş |komandası = [[Atasport İK|"Atasport" İK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008 Pekin]]|96 kq.}} {{Bürüncmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2009 Herninq]]|96 kq.}} {{Qızılmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2013 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2013 Budapeşt]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2014 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2014 Daşkənd]]|97 kq.}} {{Bürüncmedal|[[2015 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2015 Las-Veqas]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2009 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2009 Vilnüs]]|96 kq.}} {{Qızılmedal|[[2010 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2010 Bakı]]|96 kq.}} {{Qızılmedal|[[2011 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2011 Dosrtmund]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2014 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2014 Vantaa]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{II dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Tərəqqi" medalı}} <br> {{"Osetiyanın şöhrətinə görə" medalı}} {{"Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı}} {{Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu}} }} '''Xetaq Qazyumov''' (əsl soyadı: '''Qozyumov''';<ref name=":B" /><ref name=":S">{{cite news|title=Хетаг ГОЗЮМОВ: Мне хотелось выступать за Украину|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100428035710258.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100501054554/http://azerisport.com/wrestling/20100428035710258.html|archivedate=2010-05-01|url-status=live}}</ref> {{dil-os|Гозымты Русланы фырт Хетæг}}, ''Qozımtı Ruslanı fırt Xetaq''; {{dil-ru|Хетаг Русланович Гозюмов}}, ''Xetag Ruslanoviç Qozyumov''; {{DVTY}}) — 2003-2007-ci illərdə [[Rusiya]]nı, 2007-2016-cı illərdə isə [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi, güləş mütəxəssisi. Xetaq Qazyumov 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutan [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda və 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]da baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda bürünc medallara, 2016-cı ildə [[Braziliya]]da baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2010-cu ildə [[Rusiya]]da [[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın qalibi olan Xetaq Qazyumov, üç dəfə (2009, 2013 və 2014) Dünya Çempionatlarının final görüşlərində məğlub olaraq gümüş medallara sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qalibi olan Xetaq Qazyumov, [[2009 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2009]], [[2010 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2010]] və [[2011 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2011]]-ci illərdə ardıcıl üç dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalını qazanıb. Karyerası ərzində 39 beynəlxalq turnirdə mübarizə aparan Xetaq Qazyumov, onların 21-də qızıl, 7-də gümüş, 6-da isə bürünc medala sahib olub. Karyerası ərzində o, [[Yaşar Doğu]]nun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə altı dəfə (2008, 2009, 2010, 2011, 2012 və 2014-cü illər), [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə dörd dəfə (2010, 2011, 2013 və 2014-cü illər), Əli Əliyevin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə isə bir dəfə (2007-ci il) qalib olub. [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın 1/4 final məhələsi çərçivəsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi [[Valeri Andreytsev]]lə baş tutan görüşün gedişində Xetaq Qazyumovun [[Qan təzyiqi|qan təzyiqi]] normadan aşağı düşdü və o, görüşdən sonra tibbi maşınla hospitala aparıldı. Bu zaman turnirdə görüşlər davam edirdi və [[Valeri Andreytsev]] Olimpiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı.[ Belə olan halda Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə aparmaq hüququ qazandı. Təsəlliverici qrupun birinci görüşüncə [[Tacikistan]] təmsilçisi Rüstəm İsgəndəri Xetaq Qazyumov ilə üz-üzə gəlməli, bu cütün qalibi isə təcrübəli [[İran]] nümayəndəsi [[Reza Yazdani]] ilə qarşılşamalı idi. Amma [[Reza Yazdani]], [[Valeri Andreytsev]]lə görüşdə ciddi zədə aldığı üçün turnirdə mübarizəsini dayandırdı. Bu məlumat Xetaq Qazyumova veriləndən sonra o, tibbi maşının sürücüsündən onu [[ExCeL London|"ExCeL London" Arenası]]na geri qaytarmaqlarını xahiş elədi. Qısa müddət ərzində arenaya qayıdan Xetaq Qazyumov, [[Tacikistan]] nümayəndəsi Rüstəm İsgəndəri ilə görüşə çıxdı. Qazyumov ümumi nəticədə rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı. Bürünc medal uğrunda görüşdə isə o, [[Reza Yazdani]] mübarizə aparmadığı üçün birbaşa qalib elan edildi. [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Prezidenti, dönəmin [[Dövlət Vergi Xidməti (Azərbaycan)|vergilər naziri]] [[Fazil Məmmədov (nazir)|Fazil Məmmədov]], "Xetaq Qazyumovun bu əzmi ilə qazandığı bürünc medalın, qızıl medaldan daha dəyərli" olduğunu bildirdi.[147] Xetaq Qazyumov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 sentyabr 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Tərəqqi" medalı]] ilə,<ref name=":T01">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.08.2008|url=https://e-qanun.az/framework/15330|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/15330|url-status=live|archive-date=2022-08-22}}</ref> 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə,<ref name=":T02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=31.08.2012|url=https://e-qanun.az/framework/24238|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/24238|url-status=live|archive-date=2022-08-22}}</ref> 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə,<ref name=":T03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.06.2015|url=https://e-qanun.az/framework/30270|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20161221174611/http://e-qanun.az/framework/30270|archivedate=2016-12-22|url-status=live}}</ref> 22 avqust 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Xetaq Qazyumov üç dəfə Olimpiya Oyunlarının medalına sahib olan birinci və yeganə [[Azərbaycan]]lı sərbəst güləşçidir. Xetaq Qazyumov 2016-cı il noyabrın 14-də sərbəst güləş üzrə Şimali Osetiya yığmasının baş məşqçisi vəzifəsinə gətirildi. == Həyatı == Xetaq Qazyumov 1983-cü il aprelin 24-də [[Şimali Osetiya]]nın [[Alagir]] şəhərində anadan olub.<ref name=":B">{{cite news|title='''Khetag GAZYUMOV'''|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?spid=2679DD3E1D31428F8D05BF2749F192BD|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220315230346/https://whatsmat.uww.org/daten.php?spid=2679DD3E1D31428F8D05BF2749F192BD|archivedate=2022-03-15|url-status=live}}</ref> 1990-2010-cu illərdə [[Alagir]] şəhərində 2 nömrəli orta ümumtəhsil məjtəbində təhsil alan Xetaq Qazyumov, 2010-2014-cü illərdə [[Vladiqafqaz]] şəhərində Qor Dövlət Aqrar Universitetində ali təhsil aldı. 1990-cı ildə Aslan Tsogoyevin rəhbərliyi altında güləşlə məşğul olmağa başladı.<ref name=":B" /> 2001-ci ildən isə şəxsi məşqçisi Marig Tedeyev idi.<ref name=":B" /> == Karyerası == === 2002—2007-ci illər: Rusiya yığmasının heyətində === Xetaq Qazyumov 2002-ci ilin iyununda [[Albaniya]]nın [[Tirana]] şəhərində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":R1" /> Həmin turnirin final görüşündə o, [[Türkiyə]] nümayəndəsi Məhəmməd Səid Bingöl üzərində qələbə qazandı və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":R1">{{cite news|title=2002 // European Championship // Freestyle // Juniors // 97 Kg|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=486DC46A3073494A94C4A7F971747D47&gkl=8|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220315232758/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=486DC46A3073494A94C4A7F971747D47&gkl=8|archivedate=2022-03-15|url-status=live}}</ref> 2003-cü ilin avqustunda isə Xetaq Qazyumov [[İstanbul]] şəhərində baş tutan gənclər arasında Dünya Çempionatında çıxış elədi və turniri yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":R2">{{cite news|title=2003 // World Championship // Freestyle // Juniors // 96 Kg|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=7677EB26076E4E4CACB98DD99F89013E&gkl=7|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220316001240/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=7677EB26076E4E4CACB98DD99F89013E&gkl=7|archivedate=2022-03-16|url-status=live|access-date=2022-08-18}}</ref> Daha sonra o, 2005 və 2006-cı illərdə Rusiya yığmasının heyətində sərbəst güləş üzrə Dünya Kuboku turnirlərində mübarizə apardı və müvafiq olaraq bürünc və qızıl medallara sahib oldu.<ref name=":R3">{{cite news|title=2005 // World Cup // Freestyle // Seniors // Team|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=266C164B306547B586975505EB0489B1&gkl=6|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183334/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=266C164B306547B586975505EB0489B1&gkl=6|archivedate=2022-08-18|url-status=live|access-date=2022-08-18}}</ref><ref name=":R4">{{cite news|title=2006 // World Cup // Freestyle // Seniors // Team|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=1D1769C2AE2F44EA8F57AB04D4CE4E4A&gkl=6|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220316001248/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=1D1769C2AE2F44EA8F57AB04D4CE4E4A&gkl=6|archivedate=2022-03-16|url-status=live|access-date=2022-08-18}}</ref> Xetaq Qazyumov 2006-cı ilin iyulunda Rusiya Çempionatında mübarizə apardı. Turnirin qalibi olacaq güləşçilər, sentyabrda [[Quançjou]] şəhərində baş tutacaq Dünya Çempionatına yollanacaqdı. Həmin turnirin final görüşündə Xetaq Qazyumov, [[Hacımurad Qatsalov]]a məğlub oldu və çempionatı gümüş medalla başa vurdu. Xetaq Qazyumov Rusiya yığmasının məşqçilərinin ona etimad göstərməməsinə görə 23 yaşı olmasına baxmayaraq nüfuzlu turnirlərdə, Avropa və Dünya Çempionatlarında mübarizə aparmamışdı. Etimad göstərilməməsinin əsas səbəbi, həmin illərdə sərbəst güləşi üzrə Rusiya yığmasının "bir nömrəli" güləşçisinin [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın qalibi [[Hacımurad Qatsalov]]un hesab olunması idi. Məhz bu səbəbə görə Dünya və Avropa Çempionatlarında Rusiyanı [[Hacımurad Qatsalov]] təmsil edirdi. Nəticədə 2006-cı ilin sonlarında Xetaq Qazyumov vətəndaşlığını dəyişdirməyə qərar verdi. Həmin illərdə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının yenidən heyəti formalaşdırılırdı. [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyası (AGF)]] tərəfindən Xetaq Qazyumova, Azərbaycan yığmasının şərəfini qorumaq barədə müraciət edildi. 23 yaşlı Xetaq Qazyumov da bu müraciətə müsbət cavab verdi və 2007-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində mübarizə aparmağa başladı. === 2007-ci il: Azərbaycan yığmasına gəlişi === Xetaq Qazyumov Azərbaycan yığmasının heyətində birinci turnirinə 2007-ci ilin mayında [[Mahaçqala]] şəhərində baş tutan Əli Əliyevin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X01" /> Nəticələrə əsasən o, sadəcə final görüşündə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X01">{{cite news|title=Кто покорил Россию?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070528110010907.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418091052/https://www.azerisport.com/wrestling/20070528110010907.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> Daha sonra Xetaq Qazyumov iyunda [[Almaniya]]nın [[Leypsiq]] şəhərində baş tutan Almaniya Qran-Prisində mübarizə apardı.<ref name=":X02" /> Turnirin həlledici görüşündə o, [[Qırğızıstan]] nümayəndəsi Alexey Krupnyaxov üzərində qələbə qazandı və Almaniya Qran-Prisinin qalibi oldu.<ref name=":X02">{{cite news|title=Золотой урожай с Германии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070623110142816.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418091053/https://www.azerisport.com/wrestling/20070623110142816.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov sentyabrda baş tutacaq [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]ndan əvvəl 10-14 avqustda [[Polşa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":X03">{{cite news|title=Сборная едет в Польшу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070807112507191.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213437/https://www.azerisport.com/wrestling/20070807112507191.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X04">{{cite news|title=И себя показать, и на других посмотреть|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070808125037958.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213438/https://www.azerisport.com/wrestling/20070808125037958.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> O, bütün rəqibləri üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X05">{{cite news|title=Четыре медали из Польши|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070813023546738.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418075503/https://www.azerisport.com/wrestling/20070813023546738.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> 2007-ci ilin əsas turniri 16-24 sentyabrda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]] oldu. Həmin [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nda 1–8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Xetaq Qazyumov [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nda sentyabrın 21-də mübarizə apardı.<ref name=":X06" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] nümayəndəsi Yang Vulin oldu.<ref name=":X06">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225215231/https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|archivedate=2021-02-25|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov görüşün birinci hissəsində 3:1, növbəti hissəsində isə 4:1 hesabları ilə qalib gəldi və ümumi nəticədə 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":X09">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225212951/https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|archivedate=2021-02-25|url-status=live}}</ref> Bununla da Xetaq Qazyumov [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|çempionatı]]n 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X09" /> Bu mərhələdə o, [[Moldova]] təmsilçisi Nicolae Çeban ilə qarşılaşdı.<ref name=":X09" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov birinci hissədə 3:0, növbəti hissədə isə 8:2 hesabları ilə qalib gəldi və ümumi nəticədə 2:0 hesabı ilə qələbə qazanaraq turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X09" /> Bu mərhələdə o, [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Kurban Kurbanov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X09" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Kurbanov 2:1 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qazyumov 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu. Həlledici hissədə isə Kurban Kurbanov minimal hesabla qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X09" /> Kurban Kurbanov növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nı doqquzuncu pillədə başa vurdu.<ref name=":X07">{{cite news|title=Азербайджанские вольники – пока двенадцатые на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921015724556.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213509/https://www.azerisport.com/wrestling/20070921015724556.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X08">{{cite news|title=Азербайджанские вольники попали в десятку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921085538720.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213444/https://www.azerisport.com/wrestling/20070921085538720.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2007 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="3" |<center>21/09/2007</center> |{{Bayraq|ÇXR}} Yang Vulin |<center>2:0</center> |<center>3:1</center> |<center>4:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>8:2</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|UZB}} Qurban Qurbanov |<center>1:2</center> |<center>1:2</center> |<center>2:0</center> |<center>0:1</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |} </center> [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]ndan sonra Xetaq Qazyumov noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":X10">{{cite news|title=Кто поедет во Францию?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071109121941654.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418075501/https://www.azerisport.com/wrestling/20071109121941654.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, bütün rəqibləri üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X11">{{cite news|title=Три золота и три бронзы из Франции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071127114349213.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213444/https://www.azerisport.com/wrestling/20071127114349213.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Olimpiya Oyunlarında debüt === Xetaq Qazyumov 2008-ci ildə birinci turnirinə yanvarda baş tutan Azərbaycan Çempionatı çərçivəsində qatılıdı.<ref name=":X12" /> Turnirin final görüşündə o, [[Camaləddin Məhəmmədov]] üzərində qələbə qazandı və çempionatın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X12">{{cite news|title=Последние чемпионы страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080108051052485.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080108051052485.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Azərbaycan Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, 8-10 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":X13">{{cite news|title=Намик Абдуллаев едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080131114938852.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816154040/https://www.azerisport.com/wrestling/20080131114938852.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Final görüşündə [[İran]] nümayəndəsi Əmirabbas Moradini məğlub edən Xetaq Qazyumov, turnirin qalibi oldu.<ref name=":X14">{{cite news|title=Мемориал Яшара Догу. Еще пять наград|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080211121642658.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816154039/https://www.azerisport.com/wrestling/20080211121642658.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin əsas turnirlərindən biri 1-6 apreldə [[Finlandiya]]nın [[Tampere]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi. Avropa Çempionatında 1-ci pillənin sahibi olan güləşçi, avqustda baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Həmin çempionat Xetaq Qazyumov üçün debüt Avropa Çempionatı oldu.<ref name=":X15">{{cite news|title=Вольники определились с составом к Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080312023941976.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080312023941976.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X16">{{cite news|title=На ЧЕ Азербайджан представят 18 спортсменов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080329114934823.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816155059/https://www.azerisport.com/wrestling/20080329114934823.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Kipr]] nümayəndəsi Andreas Pieri ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X17">{{cite news|title=Жеребьевка второго дня ЧЕ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080401073202825.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080401073202825.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı (12:0) və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X18" /> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Birləşmiş Krallıq]] təmsilçisi Leon Rattigan ilə qarşılaşdı və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X18" /> Bununla da Xetaq Qazyumov çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X18" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi [[Hacımurad Qatsalov]] oldu.<ref name=":X18" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 1:2 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X18" /> [[Hacımurad Qatsalov]] növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və Avropa Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":X18">{{cite news|title=Чамсулвараев завоевал очередную бронзу на ЧЕ (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080402120036869.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080402120036869.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdən sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] görüşü idarə edən referilərin qərəzli qərarlarına görə [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Assosiasiyasına (FILA)]] etirazını bildirdi.<ref name=":X19">{{cite news|title=Троих судей дисквалифицировали|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080403115742865.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816160605/https://www.azerisport.com/wrestling/20080403115742865.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> FILA tərəfindən açıqlanan qərara əsasən isə görüşü idarə referilər cəzalandırılaraq çempionatdan uzaqlaşdırıldı.<ref name=":X19" /> Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Məhəmmədxan Arazilov müsahibəsində ''"referilərin Olimpiya çempionuna qələbə qazanmaq üçün yardım elədiyini"'' bildirdi.<ref name=":X20">{{cite news|title=Магомедхан Арацилов: Судьи помогли российскому чемпиону|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080403120614901.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213512/https://www.azerisport.com/wrestling/20080403120614901.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov isə müsahibəsində ''"həm Hacımurad Qatsalovla, həm də referilərlə mübarizə aparmağa məcbur olduğunu"'' bildirdi.<ref name=":X21">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Пришлось бороться и с судьями|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080405025417109.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213441/https://www.azerisport.com/wrestling/20080405025417109.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2008 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="3" |<center>02/04/2008</center> |{{Bayraq|Kipr}} Andreas Pieri |<center>2:0</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} Leon Rattigan |<center>2:0</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Hacımurad Qatsalov |<center>1:2</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |} </center> Dünya və Avropa Çempionatlarının nəticələrinə əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazana bilməyən Xetaq Qazyumov, 18-20 apreldə [[İsveçrə]]də baş tutan Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə apardı.<ref name=":X22">{{cite news|title=Вольники меняют состав|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080410124328730.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213440/https://www.azerisport.com/wrestling/20080410124328730.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə 1–4-cü pillələrin sahibi olan güləşçilər, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":X24" /> Xetaq Qazyumov 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Şimali Makedoniya|KYRM]] nümayəndəsi Victor Bagdanov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X23">{{cite news|title=Определились соперники вольников на второй день лицензионного турнира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080418085744384.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213440/https://www.azerisport.com/wrestling/20080418085744384.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı (12:0) və 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X24">{{cite news|title=Три лицензии в один день! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080419115502023.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213441/https://www.azerisport.com/wrestling/20080419115502023.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Belarus]] təmsilçisi Ruslan Şeyxova qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X24" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Nixolay Şterev oldu.<ref name=":X24" /> Bu görüşdə də Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı (12:0) və turnirin 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X24" /> Finala gedən yolda o, [[Ermənistan]] təmsilçisi Şamil Qitinov ilə qarşılaşdı və qalib gəldi.<ref name=":X24" /> Bununla da Xetaq Qazyumov final görüşünə vəsiqə qazanaraq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":X24" /> Formal əhəmiyyətə sahib olan final görüşündə isə o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X25">{{cite news|title=Два золота из Швейцарии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080420012234132.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816165559/https://www.azerisport.com/wrestling/20080420012234132.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]ndan əvvəl Xetaq Qazyumov iyunda [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri turnirində mübarizə aparmalı idi.<ref name=":X26">{{cite news|title=Кто выступит на Гран-при?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080624124709313.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213441/https://www.azerisport.com/wrestling/20080624124709313.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Amma o, səhhətində olan problemlərə görə həmin turnirdə çıxış edə bilmədi.<ref name=":X27">{{cite news|title=В сборной изменения|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080628125217517.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816172532/https://www.azerisport.com/wrestling/20080628125217517.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> '''XXXI Yay Olimpiya Oyunları''' [[Fayl:Mehriban Əliyeva olimpiyaçılarla birlikdə (cropped).JPG|thumb|286x286px|alt=|[[Heydər Əliyev Fondu]]nun Prezidenti [[Mehriban Əliyeva]] Olimpiya Oyunlarının qaliblərini və medalçılarını qəbul edən zaman. (Xetaq Qazyumov sağdan birinci / 02.09.2008)]] {{Əsas|Azərbaycan 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]] 8-24 avqustda [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutdu. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə [[Namiq Sevdimov]] (55 kq.), [[Zəlimxan Hüseynov]] (60 kq.), [[Emin Əzizov]] (66 kq.), [[Çamsulvara Çamsulvarayev]] (74 kq.), [[Novruz Təmrəzov]] (84 kq.), Xetaq Qazyumov (96 kq.) və [[Əli İsayev]] (120 kq.) daxil edildi.<ref name=":X28">{{cite news|title=За 24 дней до Пекина (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080508053136096.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103708/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080508053136096.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Olimpiadadan əvvəl [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Şirvani Muradov]] müsahisəbində ''"mənim əsas rəqibim Xetaq Qazyumov"'' olduğunu bildirmişdi.<ref name=":X29">{{cite news|title=Ширвани Мурадов: Хетаг Газюмов – мой главный соперник|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080801052051023.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103709/https://www.azerisport.com/wrestling/20080801052051023.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Olimpiada da avqustun 21-də mübarizə apardı.<ref name=":X30">{{cite news|title=Азербайджанская история в Пекине|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080802013422169.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213704/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080802013422169.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Polşa]] nümayəndəsi Mateusz Gucman ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X31">{{cite news|title=Борцы узнали соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080820022353749.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213705/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080820022353749.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində də 3:0 hesabları ilə inamlı qələbə qazanaraq ümumi hesabda rəqibinə 2:0 hesabı ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X32" /> Bu mərhələdə o, [[Fransa]] təmsilçisi Vinsent Aha-Ahesse ilə qarşılaşdı.<ref name=":X32" /> Bu görüşdə də Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (4:0, 4:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X32" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Kurban Kurbanov oldu.<ref name=":X32" /> Qazyumov Kurbanov ilə bir dəfə üz-üzə gəlmişdi və rəqibinə məğlub olmuşdu. Bu səfər isə Xetaq Qazyumov rəqibindən üstün oldu.<ref name=":X32" /> Birinci hissədə 4:0, növbəti hissədə isə 6:0 hesabı ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, Olimpiadanın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X32" /> Finala gedən yolda onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Şirvani Muradov]] oldu.<ref name=":X32" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Muradov 2:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X32" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X32" /> Həlledici hissədə [[Şirvani Muradov]] minimal hesabla üstün oldu və Olimpiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X32" /> Xetaq Qazyumov isə mübarizəni bürünc medal uğrunda görüşdə davam elədi.<ref name=":X32" /> Bu mərhələdə onun rəqibi mayda [[Finlandiya]]da baş tutan Avropa Çempionatında gümüş medala sahib olan [[Ukrayna]] təmsilçisi Georgi Tibilov oldu.<ref name=":X32" /> Bu görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibindən üstün oldu və 2:0 (5:0, 2:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X32" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X32">{{cite news|title=Седьмая медаль|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080821120904952.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213705/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080821120904952.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Şirvani Muradova qalib gələ biləcəyiьi düşündüm. Amma bircə səhv hər şeyi məhv elədi. Bürünc medal qazandığım üçün isə şadam"''.<ref name=":X33">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Хорошо, что есть хотя бы бронза|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080826012831638.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213709/https://www.azerisport.com/wrestling/20080826012831638.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2008 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>21/08/2008</center> |{{Bayraq|Polşa}} Mateusz Gucman |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Fransa}} Vinsent Aha-Ahesse |<center>2:0</center> |<center>4:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Şirvani Muradov |<center>1:2</center> |<center>1:0</center> |<center>0:2</center> |<center>0:1</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|UKR}} Georgi Tibilov |<center>2:0</center> |<center>5:0</center> |<center>2:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 sentyabr 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":X34">{{cite news|title=Кого наградил президент?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080830120141084.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213709/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080830120141084.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və idman naziri]] [[Azad Rəhimov]]un 31.10.2008-ci il tarixli əmrinə əsasən Xetaq Qazyumova [[Azərbaycanın idman ustası]] adı verildi.<ref name=":X35">{{cite news|title=Олимпийский чемпион получил еще одно звание|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20081031044931811.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213710/https://www.azerisport.com/olimpizm/20081031044931811.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2008-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":X36">{{cite news|title=Олимпийцы доказали класс на чемпионате|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20081220081023543.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816191238/https://www.azerisport.com/wrestling/20081220081023543.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2008-ci ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":X37">{{cite news|title=Лучшие спортсмены Азербайджана 2009 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20081224113256525.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/news/20081224113256525.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X38">{{cite news|title=Итоги года: как Эльнур Мамедли резал торт с Ровшаном Байрамовым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20081225022932343.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816191239/https://www.azerisport.com/photostory/20081225022932343.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> === 2009-cu il: Avropa Çempionatında qələbə === Xetaq Qazyumov 2009-cu ildə birinci turnirinə fevralda baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X39">{{cite news|title=Газзаев выступит за Азербайджан|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090206015831576.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418075501/https://www.azerisport.com/wrestling/20090206015831576.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> O, turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X40">{{cite news|title=Две победы Азербайджана на турецком мемориале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090208091111326.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/wrestling/20090208091111326.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Daha sonra Xetaq Qazyumov martda [[İran]]ın [[Tehran]] şəhərində baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunda mübarizə apardı.<ref name=":X41">{{cite news|title=Арацилов наказал участника Олимпиады|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090227050727748.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213712/https://www.azerisport.com/wrestling/20090227050727748.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması turnirin qrup mərhələsində Özbəkistan, Qazaxıstan və Ukrayna yığmaları ilə birgə "A" qrupunda mübarizə apardı.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsinin birinci görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Özbəkistan yığmasına 6:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X42" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Abdul Ammayevi məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsinin növbəti görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Ukrayna yığması ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X42" /> Bu görüşdə də Azərbaycan yığması rəqibi üzərində 6:1 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X42" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov İlimdar Səidovu məğlub elədi və növbəti dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan güləşiləri Qazaxıstan yığması ilə üz-üzə gəldi və bu səfər də inamlı qələbə qazandı — 6:1.<ref name=":X42" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Dauler Şabanbəy üzərində qələbə qazandı və üçüncü dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsində üç görüşün hamısında qalib gələn Azərbaycan yığması, turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X42" /> Həlledici görüşdə rəqib — İran güləşçiləri oldu.<ref name=":X42">{{cite news|title=Азербайджан вышел в финал Кубка мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090307021327563.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/wrestling/20090307021327563.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan final görüşündə Azərbaycan yığması İran güləşçiləri üzərində 4:3 hesabı ilə qələbə qazandı və sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun qalibi oldu.<ref name=":X43">{{cite news|title=Азербайджан выиграл Кубок мира! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090308041631006.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/wrestling/20090308041631006.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumov Səid İbrahimiyə məğlub oldu.<ref name=":X43" /> Bununla da o, turnir ərzində dörd görüşün üçündə qalib gəldi, birinci isə məğlub oldu. 2009-cu ilin əsas turnirlərindən biri 31 mart-5 apreldə [[Litva]]nın [[Vilnüs]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi.<ref name=":X44">{{cite news|title=Состав сборных Азербайджана к чемпионату Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090312061544345.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220519074852/https://www.azerisport.com/wrestling/20090312061544345.html|archivedate=2022-05-19|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatının əsas favoritlərindən biri hesab olunurdu. Xetaq Qazyumov 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Macarıstan]] nümayəndəsi Daniel Ligeti ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X45">{{cite news|title=Стали известны соперники азербайджанских вольников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090331065106642.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816202311/https://www.azerisport.com/wrestling/20090331065106642.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Görüşün birinci hissəsində 4:0, növbəti hissəsində də 4:0 hesabları ilə qəlib gələn Xetaq Qazyumov, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X46" /> Bu mərhələdə o, fevralda baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirin final görüşündə qalib gəldiyi [[Türkiyə]] təmsilçisi Serhat Balcı ilə qarşılaşdı.<ref name=":X46" /> Görüşün birinci hissəsində Balcı 1:0 hesabı ilə qalib gəlsə də, növbəti hissələrdə Qazyumov rəqibi üzərində 3:0 və 2:0 hesabları ilə qələbə qazandı və turnirin 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X46" /> Finala gedən yolda o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X46" /> Qazyumov Çeban ilə 2007-ci ildə Dünya Çempionatında və 2008-ci ildə Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirində üz-üzə gəlmişdi və bütün görüşlərdə qələbə qazanmışdı. Bu səfər də görüşdə üstün tərəf Xetaq Qazyumov oldu — 2:0 (1:0, 1:0).<ref name=":X46" /> Bununla da o, Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X46" /> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumovun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Georgi Ketoyev]] oldu.<ref name=":X46" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Ketoyev 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X46" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X46" /> Həlledici hissədə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X46" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X46">{{cite news|title=Суперрезультат Азербайджана- четыре золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090401104929725.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816202310/https://www.azerisport.com/wrestling/20090401104929725.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref><ref name=":X47">{{cite news|title=Азербайджанский день в Вильнюсе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/video/20090402115617859.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111101034028/http://azerisport.com/video/20090402115617859.html|archivedate=2011-11-01|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov müsahibəsində ''"Georgi Ketoyevlə final görüşünün çətin olduğunu"''' və ''"qələbəni Azərbaycan xalqına həsr elədiyini"'' bildirdi.<ref name=":X48">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Ну и намучился я в финале!|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090402120456382.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213714/https://www.azerisport.com/wrestling/20090402120456382.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X49">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Победу посвящаю азербайджанскому народу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090407012133075.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213715/https://www.azerisport.com/wrestling/20090407012133075.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2009 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>01/04/2009</center> |{{Bayraq|Macarıstan}} Daniel Ligeti |<center>2:0</center> |<center>4:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|TUR}} Serhat Balcı |<center>2:1</center> |<center>0:1</center> |<center>3:0</center> |<center>2:0</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Georgi Ketoyev |<center>2:1</center> |<center>1:0</center> |<center>0:1</center> |<center>2:0</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 16-20 iyulda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirində mübarizə apardı.<ref name=":X50">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090714105609039.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213714/https://www.azerisport.com/wrestling/20090714105609039.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X51">{{cite news|title=Кому улыбнется Золотой Гран-При?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090717120408239.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213714/https://www.azerisport.com/wrestling/20090717120408239.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə o, bürünc medal uğrunda görüşdə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Belduxi Qavaşelişviliyə 2:0 (7:0, 3:0) hesabı ilə qalib gəldi və bürünc medalın sahibi oldu.<ref name=":X52">{{cite news|title=Азербайджанские вольники выиграли восемь медалей на Гран-При (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090719024855410.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213722/https://www.azerisport.com/wrestling/20090719024855410.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X53">{{cite news|title=Два-два-четыре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090720120242997.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213742/https://www.azerisport.com/wrestling/20090720120242997.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> 2009-cu ilin əsas turniri 20-28 sentyabrda [[Herninq]] şəhərində baş tutan [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]] oldu.<ref name=":X54">{{cite news|title=Кто поедет на ЧМ в Данию?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090911054945800.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213715/https://www.azerisport.com/wrestling/20090911054945800.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> İl ərzində Avropa Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, Dünya Çempionatında da qələbəyə iddialı idi. Xetaq Qazyumov [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]da sentyabrın 21-də mübarizə apardı.<ref name=":X55">{{cite news|title=Хетаг Газюмов начинает, Фарид Мансуров завершает (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090918054534983.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816212021/https://www.azerisport.com/wrestling/20090918054534983.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Xetaq Qazyumov, 1/8 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X56">{{cite news|title=Азербайджан против США, Вьетнама и Молдовы (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090920124145950.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213722/https://www.azerisport.com/wrestling/20090920124145950.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Bundan əvvəl Qazyumov Çeban ilə üç dəfə üz-üzə gəlmişdi və bütün görüşlərdə qələbə qazanmışdı. Bu səfər də görüşdə üstün tərəf Xetaq Qazyumov oldu — 2:0 (1:0, 4:1).<ref name=":X57" /> Bununla da o, [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|çempionat]]ın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X57" /> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Türkiyə]] təmsilçisi Serhat Balcı ilə qarşılaşdı.<ref name=":X57" /> Görüşün birinci hissəsində 3:2, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|turnir]]in yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X57" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Belarus]] nümayəndəsi Ruslan Şeyxov oldu.<ref name=":X57" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov 2:0 (1:0, 1:1) hesabı ilə qalib gəldi və [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X57" /> Həlledici görüşdə o, [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Hacımurad Qatsalov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X57" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Qazyumov 2:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qatsalov 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X57" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X57" /> Həlledici hissədə isə [[Hacımurad Qatsalov]] minimal hesabla qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X57" /> Bununla da Xetaq Qazyumov [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2009-cu il Dünya Çempionatı]]nın gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X57">{{cite news|title=Хетаг Газюмов за несколько секунд упустил золото ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090921112732587.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213716/https://www.azerisport.com/wrestling/20090921112732587.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|turnir]]dən sonra müsahibəsində ''"Dünya Çempionatının mənim üçün uğursuz olduğunu"'' bildirdi.<ref name=":X58">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Чемпионат мира стал для меня неудачным|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090928111210091.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213723/https://www.azerisport.com/wrestling/20090928111210091.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2009 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>21/09/2009</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>4:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|TUR}} Serhat Balcı |<center>2:0</center> |<center>3:2</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Hacımurad Qatsalov |<center>2:1</center> |<center>2:0</center> |<center>1:1</center> |<center>0:1</center> | colspan="3" bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> 2009-cu ilin sonlarında Xetaq Qazyumov Azərbaycan Kubokunda mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":X59">{{cite news|title=Газюмов стал лучшим в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091220120040589.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723193158/https://www.azerisport.com/wrestling/20091220120040589.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Avropa və Dünya çempionluğları === Xetaq Qazyumov 2010-cu ildə birinci turnirinə 12-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X60">{{cite news|title=Азербайджан едет на Мемориал Яшара Догу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100211121637654.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213716/https://www.azerisport.com/wrestling/20100211121637654.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> O, turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq üçüncü dəfə Yaşar Doğu Turnirinin qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X61">{{cite news|title=15 наград, 8 золотых! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100214120623527.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213716/https://www.azerisport.com/wrestling/20100214120623527.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Daha sonra Xetaq Qazyumov martda [[Rusiya]]da baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunda mübarizə apardı.<ref name=":X62">{{cite news|title=Азербайджан едет покорять Москву|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100301104633734.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100303063045/http://www.azerisport.com/wrestling/20100301104633734.html|archivedate=2010-03-03|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması turnirin qrup mərhələsində ABŞ, İran və Özbəkistan yığmaları ilə birgə "B" qrupunda mübarizə apardı.<ref name=":X63" /> Qrup mərhələsinin birinci görüşündə Azərbaycan güləşçiləri İran yığmasına 2:5 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X63" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Reza Yazdanini 2:0 (2:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi.<ref name=":X63" /> Qrup mərhələsinin növbəti görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Özbəkistan yığması ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X63" /> Bu görüşdə Azərbaycan yığması rəqibi üzərində 6:1 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X63" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Kurban Kurbanovu 2:0 (2:1, 1:0) hesabı ilə məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X63">{{cite news|title=Азербайджан и США встретятся завтра (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100306014822511.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100512140359/http://azerisport.com/wrestling/20100306014822511.html|archivedate=2010-05-12|url-status=live}}</ref> Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan güləşiləri ABŞ yığması ilə üz-üzə gəldi və bu səfər də qələbə qazandı — 5:2.<ref name=":X64" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Ceyms Berqman üzərində qələbə qazandı və növbəti dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X64" /> Qrup mərhələsində üç görüşün sadəcə birində məğlub olan Azərbaycan yığması, turnirin bürünc medal uğrunda görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X64" /> Həlledici görüşdə rəqib — Ukrayna güləşçiləri oldu.<ref name=":X64" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan final görüşündə Azərbaycan yığması Ukrayna güləşçiləri üzərində 5:2 hesabı ilə qələbə qazandı və sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X64" /> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumov Pavel Oleynixi 2:0 (2:0, 1:0) hesabı ilə məğlub elədi.<ref name=":X64">{{cite news|title=Азербайджан отдал Кубок мира России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100307121548669.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100309022508/http://azerisport.com/wrestling/20100307121548669.html|archivedate=2010-03-09|url-status=live}}</ref> Bununla da Xetaq Qazyumov turnir ərzində dörd görüşün hamısında qalib gəldi.<ref name=":X65">{{cite news|title=Забронзовели|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100308120513594.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100514083025/http://azerisport.com/wrestling/20100308120513594.html|archivedate=2010-05-14|url-status=live}}</ref> 2010-cu ilin əsas turnirlərindən biri 6-12 apreldə [[Azərbaycan]]da baş tutan Avropa Çempionatı idi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığması Avropa Çempionatına [[Quba]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında hazırlamışdı.<ref name=":X66">{{cite news|title=Четыре чемпиона в составе Азербайджана на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100408060253959.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100617063811/http://azerisport.com/wrestling/20100408060253959.html|archivedate=2010-06-17|url-status=live}}</ref> Ötən il Avropa Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, bu səfər də qələbəyə iddialı idi.<ref name=":X67">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Моя главная цель – стать чемпионом Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100409043323000.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100412062051/http://azerisport.com/wrestling/20100409043323000.html|archivedate=2010-04-12|url-status=live}}</ref><ref name=":X68">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Россия конкурент, но пусть соперники боятся попасть на меня|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100411021430741.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100617063546/http://www.azerisport.com/wrestling/20100411021430741.html|archivedate=2010-06-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatında aprelin 14-də mübarizə apardı.<ref name=":X69">{{cite news|title=Соперники Азербайджана во второй день Евро2010|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100413065232949.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723194440/https://www.azerisport.com/wrestling/20100413065232949.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə Xetaq Qazyumov, [[Latviya]] nümayəndəsi İmants Lagodsis ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X69" /> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 2:0 (4:0, 4:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X71" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Polşa]] təmsilçisi Radoslav Baran oldu.<ref name=":X71" /> Görüşün birinci hissəsində 7:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabları ilə inamlı qələbə qazanan Xetaq Qazyumov, turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X71" /> Finala gedən yolda o, [[Belarus]] nümayəndəsi Alexey Dubxo ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X71" /> Bu səfərdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində inamlı qələbə qazandı — 2:0 (3:0, 4:0).<ref name=":X71" /> Bununla da o, Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X71" /><ref name=":X70">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Свою лучшую борьбу приберег для финала|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100414030132268.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100523144513/http://azerisport.com/wrestling/20100414030132268.html|archivedate=2010-05-23|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumovun rəqibi 2008-ci il Olimpiadasının gümüş medalına sahib olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Giorgi Qoqşelidze]] oldu.<ref name=":X71" /> Qazyumov gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X71" /> Bununla da Xetaq Qazyumov növbəti dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X71">{{cite news|title=ЧЕ2010. Газюмов сделал дубль (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100414101151559.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100701130115/http://azerisport.com/wrestling/20100414101151559.html|archivedate=2010-07-01|url-status=live}}</ref> Görüşdən dərhal sonra o, müsahibəsində ''"Giorgi Qoqşelidzenin çox güclü rəqib olduğunu və ona qalib gəlməyin asan olmadığını"'' bildirdi.<ref name=":X72">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Нельзя было проиграть в Баку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100414091544004.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100416152955/http://azerisport.com/wrestling/20100414091544004.html|archivedate=2010-04-16|url-status=live}}</ref><ref name=":X73">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Я не хотел в четвертый раз проигрывать Гошелидзе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100415120743122.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100629034111/http://azerisport.com/wrestling/20100415120743122.html|archivedate=2010-06-29|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2010 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>14/04/2010</center> |{{Bayraq|Latviya}} İmants Lagodsis |<center>2:0</center> |<center>4:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Polşa}} Radoslav Baran |<center>2:0</center> |<center>7:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Alexey Dubxo |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Giorgi Qoqşelidze |<center>2:0</center> |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov zədələndiyi üçün bir müddət turnirlərdə mübarizə apara bilmədi.<ref name=":X74" /> İyunun 11-də baş tutan brifinqdə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Məhəmməd Əliömərov]] Xetaq Qazyumovun zədələndiyini, buna görə də onun Azərbaycan Çempionatında mübarizə aparmayacağını bildirdi.<ref name=":X74" /> [[Məhəmməd Əliömərov]] həmçinin onun Dünya Çempionatında da çıxış eləməsinin sual altında olduğunu vurğuladı.<ref name=":X74">{{cite news|title=Чемпионат мира может пройти без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100611010233014.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100715140536/http://azerisport.com/wrestling/20100611010233014.html|archivedate=2010-07-15|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində ehtiyat güləşçi olaraq isə [[Camaləddin Məhəmmədov]]un adını göstərdi.<ref name=":X74" /> Xetaq Qazyumov zədədən sonra birinci turnirinə 16-18 iyunda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turniri çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X75">{{cite news|title=Самурай для Фарида Мансурова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100715031457637.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723200013/https://www.azerisport.com/wrestling/20100715031457637.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref><ref name=":X77">{{cite news|title=Кого озолотит Золотой Гран-При?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100716120346092.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085141/http://www.azerisport.com/wrestling/20100716120346092.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə bir neçə həftə əvvəl məhz onun mübarizə aparmadığı Azərbaycan Çempionatının qalibi olan [[Camaləddin Məhəmmədov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X76">{{cite news|title=Три золота Азербайджана на Золотом Гран-при (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100716111458941.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723200014/https://www.azerisport.com/wrestling/20100716111458941.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref><ref name=":X78">{{cite news|title=Чамсулвараев покорил новый вес (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100616122103225.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161030070207/http://www.azerisport.com/wrestling/20100616122103225.html|archivedate=2016-10-30|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov qələbə qazandı və Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirinin qalibi oldu.<ref name=":X76" /> 2009-cu ilin əsas turniri 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatı oldu. İl ərzində Avropa Çempionatının və Qızıl Qran-Pri turnirinin qalibi olan Xetaq Qazyumov, çempionatdan əvvəl müsahibəsində '''"Dünya Çempionatında ancaq qızıl medalı hədəflədiyini"'' bildirdi.<ref name=":X79">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: На ЧМ в Москве рассчитываю только на золото|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100723120619476.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101126145412/http://azerisport.com/wrestling/20100723120619476.html|archivedate=2010-11-26|url-status=live}}</ref><ref name=":X80">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100902061321/http://azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|archivedate=2010-09-02|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 11-də mübarizə apardı.<ref name=":X81" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi, [[Seneqal]] nümayəndəsi Aristide Diatta oldu.<ref name=":X81" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov təcrübəsiz rəqibi üzərində asan qələbə qazandı.<ref name=":X81" /> Qazyumov görüşün birinci hissəsində 7:0, növbəti hissəsində isə 5:0 hesabları ilə Diattadan üstün oldu.<ref name=":X81" /> Bununla da Xetaq Qazyumov turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X81" /> Bu mərhələdə o, [[Kanada]] təmsilçisi Xetaq Pliyev ilə qarşılaşdı.<ref name=":X81" /> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində isə 6:1 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X81" /> Bu mərhələdə onun rəqibi təcrübəli [[Belarus]] nümayəndəsi Ruslan Şeyxov oldu.<ref name=":X81" /> Sonuncu dəfə Qazyumov Şeyxov ilə bir il əvvəl baş tutan Dünya Çempionatında üz-üzə gəlmişdi və qələbə qazanmışdı. Bu səfər də görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X81" /> Nəticədə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (1:0, 1:0) hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X81" /> Finala gedən yolda o, [[Qırğızıstan]] təmsilçisi Alexey Krupnyaxov ilə qarşılaşdı.<ref name=":X81" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (3:0, 3:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və növbəti dəfə Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X81" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi — [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü Afina Olimpiadası]]nın və dörd dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi [[Hacımurad Qatsalov]] oldu.<ref name=":X81" /> "Köhnə rəqiblər" sonuncu dəfə məhz 2009-cu il Dünya Çempionatının final görüşündə üz-üzə gəlmişdi və həmin görüşün nəticəsində Qatsalov turnirin qalibi olmuşdu.<ref name=":X81" /> Prinsipial görüş bu səfər də gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X81" /> Görüşün birinci hissəsində Qatsalov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qazyumov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X81" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X81" /> Həlledici hissədə isə Xetaq Qazyumov minimal hesabla qələbə qazandı.<ref name=":X81" /> Bununla da Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":X81">{{cite news|title=Азербайджан одолел Россию и взял второе золото (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911013447092.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114083418/http://azerisport.com/wrestling/20100911013447092.html|archivedate=2010-11-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X82">{{cite news|title=Азербайджанский триумф в Москве|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20100911105946840.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101118102312/http://azerisport.com/photostory/20100911105946840.html|archivedate=2010-11-18|url-status=live}}</ref> O, 2003-cü ildə [[Arif Abdullayev]]in Dünya Çempionatının qalibi olmasından sonra bu uğura imza ata bilən birinci Azərbaycan sərbəst güləşçisi oldu.<ref name=":X85">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100913143644/http://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|archivedate=2010-09-13|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra Xetaq Qazyumov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"qələbəmi Azərbaycan xalqına həsr edirəm"''.<ref name=":X83">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Победу посвящаю азербайджанскому народу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911110232508.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114083707/http://azerisport.com/wrestling/20100911110232508.html|archivedate=2010-11-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X84">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: После победы над Гацаловым я оказался в новой шкуре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100912021621442.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110510223056/http://www.azerisport.com/wrestling/20100912021621442.html|archivedate=2011-05-10|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2010 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>11/09/2010</center> |{{Bayraq|Seneqal}} Aristide Diatta |<center>2:0</center> |<center>7:0</center> |<center>5:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Kanada}} Xetaq Pliyev |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>6:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Qırğızıstan}} Alexey Krupnyaxov |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Hacımurad Qatsalov |<center>2:1</center> |<center>0:1</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> İl ərzində Avropa və Dünya Çempionatlarının qalibi olan Xetaq Qazyumov [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyası (FILA)]] tərəfindən 2010-cu ilin ən yaxşı sərbəst güləşçisi seçildi.<ref name=":X86">{{cite news|title=Два азербайджанца могут стать лучшими в мире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101013033510730.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101015013315/http://azerisport.com/wrestling/20101013033510730.html|archivedate=2010-10-15|url-status=live}}</ref><ref name=":X87">{{cite news|title=Двойной успех азербайджанской борьбы (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101017064703225.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101020214627/http://www.azerisport.com/wrestling/20101017064703225.html|archivedate=2010-10-20|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov həmdə [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi]]nin versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri, [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало"]] qəzetinin versiyasına görə isə 2010-cu ilin ən yaxşı 2-ci idmançısı seçildi.<ref name=":X88">{{cite news|title=Лучшие в азербайджанском спорте. Версия 2010 (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20101223123817691.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111101142322/http://azerisport.com/olimpizm/20101223123817691.html|archivedate=2011-11-01|url-status=live}}</ref><ref name=":X90">{{cite news|title=Герои азербайджанского спорта-2010|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20101231021619225.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111101142056/http://azerisport.com/olimpizm/20101231021619225.html|archivedate=2011-11-01|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2010-cu ildə sonuncu uğuruna Azərbaycan Kubokunun qızıl medalına sahib olmaqla imza atdı.<ref name=":X89">{{cite news|title=Газюмов победил, Родригес проиграл|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101225073404401.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101228024919/http://azerisport.com/wrestling/20101225073404401.html|archivedate=2010-12-28|url-status=live}}</ref> Bununla da o, 2010-cu ili məğlubiyyətsiz başa vurdu. === 2011-ci il: Üçüncü dəfə Avropa çempionluğu === Xetaq Qazyumov 2011-ci ildə birinci turnirinə 11-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X91">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110919070326/http://azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|archivedate=2011-09-19|url-status=live}}</ref> O, turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq dördüncü dəfə Yaşar Doğu Turnirinin qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X92">{{cite news|title=Золотой хет-трик азербайджанцев в Стамбуле|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110213091759447.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110424030936/http://azerisport.com/wrestling/20110213091759447.html|archivedate=2011-04-24|url-status=live}}</ref> 2011-ci ilin əsas turnirlərindən biri 28 mart-4 apreldə [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi. Xetaq Qazyumov üçüncü dəfə turnirin qalibi olmağa iddialı idi.<ref name=":X93">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817222855/https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X94">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817222855/https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə Xetaq Qazyumov, [[İspaniya]] nümayəndəsi Eder Villanueva Gonzalez ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X95" /> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı və çempionatın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X95" /> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumovun rəqibi [[Bolqarıstan]] təmsilçisi İvan Yanxovsxi oldu.<ref name=":X95" /> Bu görüşdə də o, inamlı qələbə qazandı — 2:0 (3:0, 3:0).<ref name=":X95" /> Bununla da Xetaq Qazyumov turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X95" /> Bu mərhələdə o, [[Ermənistan]] nümayəndəsi Edgar Yenoxyan ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X95" /> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabları ilə qələbə qazanan Xetaq Qazyumov, Avropa Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X95" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Moldova]] təmsilçisi Nicolae Çeban oldu.<ref name=":X95" /> Dəfələrlə Çeban üzərində qələbə qazanan Qazyumov, bu səfərdə rəqibindən üstün oldu.<ref name=":X95" /> Ümumi nəticədə 2:0 (1:0, 1:0) hesabı ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, üçüncü dəfə Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X95" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Vladislav Baytsayev oldu.<ref name=":X95" /> Görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissədə isə o, 1:16 dəqiqə ərzində rəqibinə vaxtından əvvəl qalib gəldi.<ref name=":X95" /> Bununla da Xetaq Qazyumov üçüncü dəfə Avropa Çempionatını qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X95">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817222854/https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[Namiq Abdullayev]]dən sonra üç dəfə Avropa Çempionatının qalibi olmağı bacaran birinci Azərbaycan güləşçi oldu.<ref name=":X96">{{cite news|title=Хетаг Газюмов сравнялся с Намиком Абдуллаевым|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110331053712933.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817223638/https://www.azerisport.com/wrestling/20110331053712933.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2011 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>29/03/2011</center> |{{Bayraq|İspaniya}} Eder Villanueva Gonzalez |<center>2:0</center> |<center>6:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Bolqarıstan}} İvan Yanxovsxi |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Ermənistan}} Edgar Yenoxyan |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Vladislav Baytsayev |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>7:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 8-10 iyulda [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirində mübarizə apardı.<ref name=":X97">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110706055741/http://azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|archivedate=2011-07-06|url-status=live}}</ref><ref name=":X98">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: От себя жду только победы на Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704062352880.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110706055751/http://azerisport.com/wrestling/20110704062352880.html|archivedate=2011-07-06|url-status=live}}</ref> 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] təmsilçisi Şamil Əhmədovu 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Dustin Kilqoru 2:0 hesabları ilə məğlub edən Xetaq Qazyumov, final görüşündə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Elizbar Odixadzedən üstün oldu (2:0) və Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirinin qalibi oldu.<ref name=":X99">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110915105301/http://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|archivedate=2011-09-15|url-status=live}}</ref><ref name=":X100">{{cite news|title=Пятеро азербайджанских борцов побеждают на Золотом Гран-при (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110708010353815.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110713025636/http://azerisport.com/wrestling/20110708010353815.html|archivedate=2011-07-13|url-status=live}}</ref> 2011-ci ilin əsas turniri 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":X102">{{cite news|title=Состав сборной Азербайджана на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110825121254803.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110828092631/http://www.azerisport.com/wrestling/20110825121254803.html|archivedate=2011-08-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X103">{{cite news|title=Стадник, Газюмов и другие едут на ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110906112640746.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20110906112640746.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Həmin Dünya Çempionatında 1–6-cı pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2012-ci ildə baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Ötən il Dünya Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, bu səfərdə turnirin qalibi olmaqa iddialı idi.<ref name=":X101">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Я еще не сделал себе имя|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110825052104744.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110827112408/http://www.azerisport.com/wrestling/20110825052104744.html|archivedate=2011-08-27|url-status=live}}</ref> Sentyabrın 8-də, turnirin startına dörd gün qala Xetaq Qazyumov məşq zamanı zədələndi.<ref name=":X104">{{cite news|title=Хетаг Газюмов получил травму|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110908043520885.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20110908043520885.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Bununla belə o, turnirdə mübarizə aparsa da, uğur qazana bilmədi. 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi Alen Zasyeyev üzərində 2:0 (1:0, 3:0) hesabı ilə qələbə qazansa da, 1/8 final mərhələsində [[Belarus]] təmsilçisi Ruslan Şeyxova 0:2 (0:1, 0:2) hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X105">{{cite news|title=Травма подвела чемпиона мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110917105500090.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20110917105500090.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Ruslan Şeyxov növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və Dünya Çempionatını 20-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":X105" /> Həmçinin Xetaq Qazyumovun 2010-cu ilin fevralından davam edən məğlubiyyətsiz görüşlər seriyası da başa çatdı. <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2011 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="2" |<center>17/09/2011</center> |{{Bayraq|UKR}} Alen Zasyeyev |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>0:2</center> |<center>0:1</center> |<center>0:2</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |} </center> 2011-ci ilin sonlarında Xetaq Qazyumov zədəsini sağalda bildi və tədricən formasını bərpa elədi.<ref name=":X106">{{cite news|title=Сайпулла АБСАИДОВ: Против Кцоева Шарифов показал чемпионский характер|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111213033416455.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20111213033416455.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Xetaq Qazyumov zədədən sonra birinci turnirinə 2012-ci ilin 10-12 fevralında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X107">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120208225343/http://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|archivedate=2012-02-08|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə ötən ilin Dünya Çempionatının qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]] üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X108">{{cite news|title=Газюмов победил Шарифова в финале турнира в Анкаре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120212113524015.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120214114051/http://www.azerisport.com/wrestling/20120212113524015.html|archivedate=2012-02-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X109">{{cite news|title=Газюмов вернулся и победил чемпиона мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120213113447922.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103711/https://www.azerisport.com/wrestling/20120213113447922.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> İlin əsas turnirlərindən biri martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi.<ref name=":X112">{{cite news|title=Европейские смотрины начинаются|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120306120611923.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120529152810/http://azerisport.com/wrestling/20120306120611923.html|archivedate=2012-05-29|url-status=live}}</ref> Amma sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]], həmin turnirin [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə vermədiyinə görə, Xetaq Qazyumovu və yığmanın digər lider güləşçilərini həmin çempionata aparmadı.<ref name=":X110">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103711/https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X111">{{cite news|title=Сайпулла АБСАИДОВ: Главное для нас – лицензионные турниры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120303020746848.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103750/https://www.azerisport.com/wrestling/20120303020746848.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə verən birinci turnir 20-22 apreldə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri idi.<ref name=":X113">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120911174953/http://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|archivedate=2012-09-11|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə Xetaq Qazyumovunda mübarizə aparması nəzərdə tutulmuşdu.<ref name=":X114">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120617141657/http://azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|archivedate=2012-06-17|url-status=live}}</ref> Amma turnirin startına 2 gün qala sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun, bir həftə sonra [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq turnirdə çıxış eləməsini qərara aldı.<ref name=":X115">{{cite news|title=Газюмов пропустит лицензионный турнир в Софии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419121447287.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103735/https://www.azerisport.com/wrestling/20120419121447287.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X116">{{cite news|title=Еще один чемпион мира поедет в Китай|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419122702336.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103711/https://www.azerisport.com/wrestling/20120419122702336.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X117">{{cite news|title=Надо покорить Софию и ждать успеха в Китае|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420122022061.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085151/http://www.azerisport.com/wrestling/20120420122022061.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Dünya Olimpiya Təsnifat Turniri 26-30 apreldə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutdu.<ref name=":X118">{{cite news|title=Восемь борцов Азербайджана на лицензионном турнире в Китае|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120423084834476.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120425152337/http://www.azerisport.com/wrestling/20120423084834476.html|archivedate=2012-04-25|url-status=live}}</ref> Turnirdə 1-2-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazanacaqdı. Xetaq Qazyumov turnirin birinci görüşündə [[Almaniya]] nümayəndəsi Villiam Xart ilə üz-üzə gəldi və 2:0 (1:0, 3:1) hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X119">{{cite news|title=Газюмов и Алиев узнали своих «китайских» соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120426091449790.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428212621/http://azerisport.com/wrestling/20120426091449790.html|archivedate=2012-04-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X121" /> Növbəti görüşdə onun rəqibi [[Slovakiya]] təmsilçisi Cozef Caloviar oldu.<ref name=":X121" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (2:0, 4:0) hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X121" /> Bu mərhələdə o, [[Ukrayna]] nümayəndəsi Valeri Andreytsev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X121" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov 2:0 (1:0, 1:0) hesabı ilə qalib gəldi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X121" /> Bununla da o, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na lisenziyanı təmin elədi.<ref name=":X120">{{cite news|title=Азербайджан завоевал 40-ю лицензию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120427044420574.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428212902/http://azerisport.com/london2012/20120427044420574.html|archivedate=2012-04-28|url-status=live}}</ref> Formal əhəmiyyətə sahib olan final görüşündə isə Xetaq Qazyumov [[Qırğızıstan]] təmsilçisi Məhəmməd Musayevdən üstün oldu və turnirin də qalibi oldu.<ref name=":X121">{{cite news|title=Газюмов взял лицензию и стал первым в Китае (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120427120924822.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428195234/http://azerisport.com/wrestling/20120427120924822.html|archivedate=2012-04-28|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Khetag Gazyumov and Rustam Iskandari.jpg|thumb|336x336px|alt=|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın bürünc medal uğrunda baş tutan Xetaq Qazyumov (göy geyimdə) və [[Rüstəm İsgəndəri]] (qırmızı geyimdə) görüşü (12 avqust 2012-ci il)|left]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan əvvəl Xetaq Qazyumov mayda [[Azərbaycan]]da baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunda mübarizə apardı.<ref name=":X122">{{cite news|title=На Кубок мира Азербайджан заявляет пять олимпийцев|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120509020057220.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074740/https://www.azerisport.com/wrestling/20120509020057220.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X123">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: В родных стенах должны выступить удачно|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120510121016975.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512212428/http://www.azerisport.com/wrestling/20120510121016975.html|archivedate=2012-05-12|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması turnirin qrup mərhələsində Belarus, Bolqarıstan, Qazaxıstan və Rusiya yığmaları ilə birgə "A" qrupunda mübarizə apardı. Qrup mərhələsinin birinci görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Bolqarıstan yığmasına 7:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X124">{{cite news|title=Азербайджан разгромил и Болгарию (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013850552.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074831/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013850552.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Georgi Sredxovu məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X124" /> Qrup mərhələsinin növbəti görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Qazaxıstan yığması ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X125">{{cite news|title=Азербайджан не оставил шанса Казахстану (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013955676.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074841/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013955676.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Bu görüşdə də Azərbaycan yığması rəqibi üzərində 7:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X125" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Əlixan Cumayevi ilə məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X125" /> Qrup mərhələsinin üçüncü görüşündə Azərbaycan güləşiləri Rusiya yığması ilə üz-üzə gəldi və bu səfər də inamlı qələbə qazandı — 7:0.<ref name=":X126">{{cite news|title=Азербайджан всухую разгромил Россию (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512122932126.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074828/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512122932126.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Şamil Əhmədov üzərində qələbə qazandı və növbəti dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X126" /> Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan yığması Belarus güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi və 6:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X127">{{cite news|title=Исаев подвел Азербайджан (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512014022509.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074852/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512014022509.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində bu səfər Xetaq Qazyumovun əvəzinə [[Novruz Təmrəzov]] mübarizə apardı.<ref name=":X127" /> Qrup mərhələsində dörd görüşün hamısında qalib gələn Azərbaycan yığması, turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə rəqib — İran güləşçiləri oldu.<ref name=":X128">{{cite news|title=Азербайджан проиграл Ирану в финале Кубка мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120513115222555.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724080130/https://www.azerisport.com/wrestling/20120513115222555.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan final görüşündə Azərbaycan yığması İran güləşçilərinə 3:4 hesabı ilə məğlub oldu və sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X128" /> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumov və Reza Yazdani arasında olan görüş insidentlə yadda qaldı.<ref name=":X129" /> [[Sərhədçi İdman Olimpiya Mərkəzi|"Sərhədçi" OİM]]-nə toplaşan İranlı güləşsevərlər görüş zamanı tribunadan Xetaq Qazyumovun üstünə yad predmetlər atdılar.<ref name=":X129">{{cite news|title=«Иранский» скандал на бакинском Кубке мира (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120513051118023.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120717070349/http://azerisport.com/wrestling/20120513051118023.html|archivedate=2012-07-17|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə qalib tərəf isə Reza Yazdani oldu.<ref name=":X128" /> Bundan sonra bütün diqqətlər [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]na yönəldi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığması Olimpiadaya [[Qəbələ]]də baş tutan təlim-məşq toplanışlarında hazırlaşdı.<ref name=":X130">{{cite news|title=Вольники начали сбор в Габале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120525122420756.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724165817/https://www.azerisport.com/wrestling/20120525122420756.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> '''XXX Yay Olimpiya Oyunları''' [[Fayl:Olympic Freestyle Wrestling (96 kg - Medalists).jpg|thumb|346x346px|alt=|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın medalçıları: gümüş medalçı [[Ukrayna]] nümayəndəsi [[Valeri Andreytsev]], qızıl medalçı [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Cey Varner]], bürünc medalçı [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Giorgi Qoqşelidze və digər bürünc medalçı Azərbaycan nümayəndəsi Xetaq Qazyumov (12 avqust 2012-ci il)]] {{Əsas|Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]] 25 iyul-12 avqustda [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutdu. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə 2012-ci il Avropa Çempionatının qalibi [[Toğrul Əsgərov]] (60 kq.), 2011-ci il Avropa Çempionatının qalibi [[Cəbrayıl Həsənov]] (66 kq.), 2011-ci il Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Əşrəf Əliyev (güləşçi)|Əşrəf Əliyev]] (74 kq.), 2011-ci il Dünya Çempionatının qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]] (84 kq.), 2008-ci il Olimpiadasının bürünc medalçısı Xetaq Qazyumov (96 kq.) və 2011-ci il Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Camaləddin Məhəmmədov]] (120 kq.) daxil edildi.<ref name=":X132">{{cite news|title=Олимпийский состав Азербайджана (ВЕСЬ СПИСОК)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014505/http://azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində sadəcə Xetaq Qazyumov, Olimpiya Oyunlarının təcrübəsinə sahib idi. Üç dəfə Avropa, bir dəfə isə Dünya Çempionatlarının qalibi olan Xetaq Qazyumov, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda qızıl medala iddialı idi.<ref name=":X131">{{cite news|title=Фавориты Лондона|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103751/https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X133">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104152701/http://azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|archivedate=2012-11-04|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın sonuncu günü, avqustun 12-də mübarizə apardı.<ref name=":X135">{{cite news|title=Последний день - последняя медаль (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812011931296.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805072618/http://azerisport.com/london2012/20120812011931296.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref><ref name=":X138">{{cite news|title=Азербайджанская Олимпиада. День шестнадцатый, заключительный|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120726073420880.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103712/https://www.azerisport.com/london2012/20120726073420880.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumovun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Belarus]] nümayəndəsi Ruslan Şeyxov oldu.<ref name=":X134">{{cite news|title=Гасанов и Газюмов узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811092725734.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805162852/http://azerisport.com/london2012/20120811092725734.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref> Qazyumov Şeyxov ilə dörd dəfə üz-üzə gəlmişdi və görüşlərin üçündə qalib gəlmişdi. Qazyumov, Şeyxova məhz ötən il [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında məğlub olmuşdu. Bu səfər görüşdə üstün tərəf Xetaq Qazyumov idi.<ref name=":X136" /> Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində də 1:0 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X136" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Ukrayna]] təmsilçisi [[Valeri Andreytsev]] idi.<ref name=":X136" /> Qazyumov, Andreytsevi apreldə Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirində məğlub eləmişdi.<ref name=":X136" /> Bu səfər isə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X136" /> Görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Andreytsev 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X136" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X136" /> Həlledici hissədə isə [[Valeri Andreytsev]] rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X136" /> Həmin görüşün gedişində Xetaq Qazyumovun [[Qan təzyiqi|qan təzyiqi]] normadan aşağı düşdü və o, görüşndən sonra tibbi maşınla hospitala aparıldı.<ref name=":X136" /> Bu zaman turnirdə görüşlər davam edirdi. Olimpiadanın yarım-final mərhələsində [[Valeri Andreytsev]], [[İran]] nümayəndəsi Reza Yazdanini məğlub elədi və Olimpiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X137" /> Belə olan halda Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə aparmaq hüququ qazandı.<ref name=":X137" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşüncə [[Tacikistan]] təmsilçisi Rüstəm İsgəndəri Xetaq Qazyumov ilə üz-üzə gəlməli, bu cütün qalibi isə təcrübəli [[İran]] nümayəndəsi Reza Yazdani ilə qarşılşamalı idi.<ref name=":X137" /> Amma Reza Yazdani, [[Valeri Andreytsev]]lə görüşdə ciddi zədə aldığı üçün turnirdə mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":X137" /> Bu məlumat Xetaq Qazyumova veriləndən sonra o, tibbi maşının sürücüsündən onu [[ExCeL London|"ExCeL London" Arenası]]na geri qaytarmaqlarını xahiş elədi.<ref name=":X137" /><ref name=":X141">{{cite news|title=10 фраз Лондона|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813054001217.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804202527/http://azerisport.com/london2012/20120813054001217.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> Qısa müddət ərzində arenaya qayıdan Xetaq Qazyumov, [[Tacikistan]] nümayəndəsi Rüstəm İsgəndəri ilə görüşə çıxdı.<ref name=":X137" /> Qazyumov görüşün birinci hissəsində 3:1, növbəti hissəsində isə 3:0 hesabları ilə qalib gəldi və ümumi nəticədə rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":X136" /> Bürünc medal uğrunda görüşdə isə o, Reza Yazdani mübarizə aparmadığı üçün birbaşa qalib elan edildi.<ref name=":X136" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X136">{{cite news|title=Хетаг Газюмов стал бронзовым призером Олимпиады! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812012609358.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805062534/http://azerisport.com/london2012/20120812012609358.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref><ref name=":X139">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211108165550/https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|archivedate=2021-11-08|url-status=live}}</ref><ref name=":X140">{{cite news|title=Героическая бронза Хетага Газюмова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120812073009962.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103712/https://www.azerisport.com/photostory/20120812073009962.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X142">{{cite news|title=Бронза напоследок|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813120807159.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804201757/http://azerisport.com/london2012/20120813120807159.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Prezidenti, dönəmin [[Dövlət Vergi Xidməti (Azərbaycan)|vergilər naziri]] [[Fazil Məmmədov (nazir)|Fazil Məmmədov]], ''"Xetaq Qazyumovun bu əzmi ilə qazandığı bürünc medalın, qızıl medaldan daha dəyərli"'' olduğunu bildirdi.<ref name=":X137">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Узнав о травме иранца, остановил машину и попросил отвезти обратно|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812070522715.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804200246/http://azerisport.com/london2012/20120812070522715.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] isə Xetaq Qazyumovun mübasirəzisinin təsirli olduğunu vurğuladı.<ref name=":X143">{{cite news|title=Намик АЛИЕВ: У борцов – одна большая семья, и это дало результат на Олимпиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813125206319.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804200837/http://azerisport.com/london2012/20120813125206319.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2012 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>12/08/2012</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|UKR}} Valeri Andreytsev |<center>2:1</center> |<center>1:0</center> |<center>0:1</center> |<center>1:4</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|TJK}} Rüstəm İsgəndəri |<center>2:0</center> |<center>3:1</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1-ci təsəlliverici görüş |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|İran}} Reza Yazdani |<center>'''WO'''</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 sentyabr 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi.<ref name=":X144">{{cite news|title=Герои Олимпиады получили по заслугам|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120824050139202.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014244/http://azerisport.com/olimpizm/20120824050139202.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2012-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı və final görüşündə [[Aslanbəy Alborov]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":X145">{{cite news|title=Олимпийские призеры не выступят в чемпионате страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20121212113634096.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121214111742/http://azerisport.com/wrestling/20121212113634096.html|archivedate=2012-12-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X146">{{cite news|title=Газюмов выиграл чемпионат Азербайджана, Гасанов проиграл (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20121221080036355.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724170449/https://www.azerisport.com/wrestling/20121221080036355.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 20 idmançısından biri, [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало" qəzeti]]nin versiyasına görə isə ilin ən yaxşı beşinci idmançısı seçildi.<ref name=":X147">{{cite news|title=20 лучших спортсменов Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130530041310/http://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|archivedate=2013-05-30|url-status=live}}</ref><ref name=":X148">{{cite news|title=Нефтчи опередил олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20121230090330079.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130102135850/http://www.azerisport.com/olimpizm/20121230090330079.html|archivedate=2013-01-02|url-status=live}}</ref> === 2013-cü il: Budapeştdə Dünya Çempionatı finalı === Xetaq Qazyumov 2013-cü ildə birinci turnirinə fevralda baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X149">{{cite news|title=Азербайджан выступит на Мемориале Догу без олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130205070028889.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724172821/https://www.azerisport.com/wrestling/20130205070028889.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Elizbar Odixadzeyə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X150">{{cite news|title=Азербайджан завоевал золотую медаль Мемориала Догу (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130210034528761.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724172819/https://www.azerisport.com/wrestling/20130210034528761.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X151">{{cite news|title=Азербайджан опередил Грузию и Россию, уступив лишь Турции (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130211021325483.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130213215947/http://azerisport.com/wrestling/20130211021325483.html|archivedate=2013-02-13|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin əsas turnirlərindən biri 18-24 martda [[Gürcüstan]]ın [[Tbilisi]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi.<ref name=":X152">{{cite news|title=На Евро без олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130312063808689.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724172819/https://www.azerisport.com/wrestling/20130312063808689.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Üç dəfə Avropa Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, bu səfərdə qızıl medala iddialı idi.<ref name=":X153">{{cite news|title=Сайпулла Абсаидов: Азербайджан планирует завоевать три-четыре медали чемпионата Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130317025048484.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724174015/https://www.azerisport.com/wrestling/20130317025048484.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X155">{{cite news|title=Кому достанется европейская корона?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130318080742373.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183342/https://www.azerisport.com/wrestling/20130318080742373.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Turnirin birinci görüşündə o, [[Türkiyə]] nümayəndəsi Müren Mutlu ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X154">{{cite news|title=Азербайджан начинает с Италии и Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130318024638644.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183340/https://www.azerisport.com/wrestling/20130318024638644.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Həmin görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:0 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, çempionatın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X156" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Almaniya]] təmsilçisi Villiam Hart ilə qarşılaşdı.<ref name=":X156" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (4:1, 3:0) hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X156" /> Bu mərhələdə o, [[Rusiya]] nümayəndəsi Vladislav Baytsayev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X156" /> 2011-ci ildə analoji turnirin final görüşündə qalib gəldiyi rəqibinə, Xetaq Qazyumov bu səfər məğlub oldu.<ref name=":X156" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Baytsayev 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qazyumov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X156" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X156" /> Həlledici hissə də 2:2 hesabı ilə başa çatdı.<ref name=":X156" /> Qaydalara əsasən görüşün hesabı heç-heçə olsa, son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunur. Nəticədə Vladislav Baytsayev son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":X156" /> Vladislav Baytsayev növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və Avropa Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":X156">{{cite news|title=Патимат Багомедова завоевала первую медаль чемпионата Европы (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130318094251610.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130323022953/http://www.azerisport.com/wrestling/20130318094251610.html|archivedate=2013-03-23|url-status=live}}</ref><ref name=":X157">{{cite news|title=Два президента, или Почему Багомедова выступила лучше Газюмова?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130319075939895.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160306000222/http://azerisport.com/wrestling/20130319075939895.html|archivedate=2016-03-06|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="3" |<center>19/03/2013</center> |{{Bayraq|TUR}} Müren Mutlu |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Almaniya}} Villiam Hart |<center>2:0</center> |<center>4:1</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Vladislav Baytsayev |<center>1:2</center> |<center>0:1</center> |<center>1:0</center> |<center>2:2</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov iyulda [[İspaniya]]nın [[Madrid]] şəhərində baş tutan İspaniya Qran-Prisində mübarizə apardı.<ref name=":X158">{{cite news|title=Олимпийский чемпион едет в Мадрид|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130711074353214.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183343/https://www.azerisport.com/wrestling/20130711074353214.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Türkiyə]] nümayəndəsi İbahim Başıya qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X159">{{cite news|title=Байрамов, Гасанов и Газюмов победили на Гран-При в Мадриде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130714081126772.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130812233655/http://azerisport.com/wrestling/20130714081126772.html|archivedate=2013-08-12|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin əsas turniri 16-22 sentyabrda [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":X161">{{cite news|title=Состав сборных Азербайджана по борьбе на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130910064109869.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724180258/https://www.azerisport.com/wrestling/20130910064109869.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X162">{{cite news|title=Аждар ДЖАФАРОВ: После чемпионата мира борьбу ожидают большие изменения|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130910074256412.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102080813/http://www.azerisport.com/wrestling/20130910074256412.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X163">{{cite news|title=Шариф Шарифов: Я проиграл Газюмову, но вернусь в следующем году|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130911122302857.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140222095859/http://azerisport.com/wrestling/20130911122302857.html|archivedate=2014-02-22|url-status=live}}</ref><ref name=":X166">{{cite news|title=Мировой Будапешт|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130915070525316.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085207/http://www.azerisport.com/wrestling/20130915070525316.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov bu turnirdə 2 il əvvəl [[İstanbul]]da baş tutan Dünya Çempionatında yaşadığı uğursuzluğa unutdurmağa çalışdı.<ref name=":X160">{{cite news|title=Аждар Джафаров: У классиков дела идут хорошо, и мы рассчитываем на Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130723073133902.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130813095541/http://azerisport.com/wrestling/20130723073133902.html|archivedate=2013-08-13|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 16-da mübarizə apardı.<ref name=":X164">{{cite news|title=Сборная Азербайджана прибыла в Будапешт|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130914084043632.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140224053321/http://azerisport.com/wrestling/20130914084043632.html|archivedate=2014-02-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X167">{{cite news|title=18 борцов Азербайджана ждут старта. Календарь ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130915094700430.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183343/https://www.azerisport.com/wrestling/20130915094700430.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi, [[Argentina]] nümayəndəsi Yuri Maier oldu.<ref name=":X165">{{cite news|title=Определились первые соперники борцов сборной Азербайджана на ЧМ (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130915055604245.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085202/http://www.azerisport.com/wrestling/20130915055604245.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 3:20 dəqiqə ərzində rəqibi üzərində 8:0 hesabı ilə təmiz qələbə qazandı və 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X169" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Polşa]] təmsilçisi Kamil Sxasxievicz oldu.<ref name=":X169" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X169" /> Bu mərhələdə o, [[Qırğızıstan]] nümayəndəsi Alexey Krupnyaxov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X169" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 2:48 dəqiqə ərzində rəqibi üzərində 8:0 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X169" /> Finala gedən yolda onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Anzor Boltuxayev oldu.<ref name=":X169" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov, 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və üçüncü dəfə Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X168">{{cite news|title=Как Газюмов вышел в финал ЧМ (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20130916034719853.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130918070631/http://www.azerisport.com/photostory/20130916034719853.html|archivedate=2013-09-18|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[İran]] təmsilçisi Reza Yazdani oldu.<ref name=":X169" /> Ötən il ərzində Qazyumov və Yazdani əvvəlcə mayda sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun final görüşündə üz-üzə gəlmişdi. Həmin görüşdə üstün tərəf Yazdani olmuşdu. Sonra isə Qazyumov və Yazdani [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın bürünc medal uğrunda görüşünbə qarşılaşmalı idilər. Amma Yazdani zədəsinə görə görüşdə mübarizə apara bilmədi və qalib gələn tərəf Qazyumov oldu. Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X169" /> Nəticədə Xetaq Qazyumov revanş ala bilmədi və Reza Yazdaniyə 2:4 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X169">{{cite news|title=Хетаг Газюмов проиграл финал ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130916070709138.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085212/http://www.azerisport.com/wrestling/20130916070709138.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X170">{{cite news|title=Газюмов не смог взять реванш у Яздани (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20130916081934298.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228034334/http://azerisport.com/photostory/20130916081934298.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X171">{{cite news|title=Неудачный финал для Хетага Газюмова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/video/20130917052400065.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183343/https://www.azerisport.com/video/20130917052400065.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>16/09/2013</center> |{{Bayraq|Argentina}} Yuri Maier |<center>8:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Polşa}} Kamil Sxasxievicz |<center>4:1</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Qırğızıstan}} Alexey Krupnyaxov |<center>8:0</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Anzor Boltuxayev |<center>4:2</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|İran}} Reza Yazdani |<center>2:4</center> | bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] noyabr ayı üçün açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən Xetaq Qazyumov altıncı pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X172">{{cite news|title=Газюмов вошел в рейтинг ФИЛА по итогам ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131108061933939.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131110061513/http://azerisport.com/wrestling/20131108061933939.html|archivedate=2013-11-10|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov növbəti turnirinə 22-24 noyabrda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X173">{{cite news|title=Герои пекинской и лондонской Олимпиад выступят в Золотом Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131119122227237.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228032327/http://azerisport.com/wrestling/20131119122227237.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]]a qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X174">{{cite news|title=Азербайджан завершает Золотое Гран-при с 11 медалями (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131124105221313.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724182844/https://www.azerisport.com/wrestling/20131124105221313.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X175">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Я рад, что победил Шарифа|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131126024639516.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183345/https://www.azerisport.com/wrestling/20131126024639516.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin sonlarında Xetaq Qazyumov Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X176">{{cite news|title=Газюмов и другие чемпионы Азербайджана (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131223033141788.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102080834/http://www.azerisport.com/wrestling/20131223033141788.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X178">{{cite news|title=Алиев, Газюмов и другие чемпионы Азербайджана (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131224123313657.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225141506/http://azerisport.com/photostory/20131224123313657.html|archivedate=2013-12-25|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin nəticələrinə əsasən Xetaq Qazyumov [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":X177">{{cite news|title=Определены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2013 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715222912/http://azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|archivedate=2014-07-15|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Avropa və Dünya Çempionatlarında "gümüş" === [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] yanvar və fevral aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov 2-ci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X179">{{cite news|title=Газюмов – второй, Шарифов – восьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140109061000751.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140111022536/http://www.azerisport.com/wrestling/20140109061000751.html|archivedate=2014-01-11|url-status=live}}</ref><ref name=":X181">{{cite news|title=Шестеро борцов Азербайджана вошли в десятку мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140212010915625.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140221045248/http://www.azerisport.com/wrestling/20140212010915625.html|archivedate=2014-02-21|url-status=live}}</ref><ref name=":X183">{{cite news|title=Четыре борца сборной Азербайджана идут вторыми в рейтинге ФИЛА|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140217052750141.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220811103242/https://www.azerisport.com/wrestling/20140217052750141.html|archivedate=2022-08-11|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2014-cü ildə birinci turnirinə fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X180">{{cite news|title=Азербайджан заявил 10 борцов на Мемориал Догу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140211111038086.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140220003924/http://www.azerisport.com/wrestling/20140211111038086.html|archivedate=2014-02-20|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Türkiyə]] nümayəndəsi Əli Bonceoğluna qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X182">{{cite news|title=Азербайджан завоевал три медали на старте Мемориала Яшара Догу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140216115424287.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082532/http://www.azerisport.com/wrestling/20140216115424287.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] mart və aprel aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov 2-ci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X184">{{cite news|title=Борцы Азербайджана улучшили свое положение в мировом рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140312111345243.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220725062038/https://www.azerisport.com/wrestling/20140312111345243.html|archivedate=2022-07-25|url-status=live}}</ref><ref name=":X190">{{cite news|title=Восемь борцов в десятке мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140401054607310.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403165814/http://azerisport.com/wrestling/20140401054607310.html|archivedate=2014-04-03|url-status=live}}</ref> 2014-cü ilin əsas turnirlərindən biri 1-6 apreldə [[Finlandiya]]nın [[Vantaa]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi. Üç dəfə Avropa Çempionatının qalibi olmağı bacaran Xetaq Qazyumov, ötən il [[Tbilisi]]də baş verən uğursuzluğu, bu turnirdə unutdurmağa çalışdı.<ref name=":X185">{{cite news|title=Азербайджан сделал предварительную заявку на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140317073620894.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220725063423/https://www.azerisport.com/wrestling/20140317073620894.html|archivedate=2022-07-25|url-status=live}}</ref><ref name=":X186">{{cite news|title=Азербайджан на ЕВРО. Тогрул Аскеров попал в состав|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140327012344301.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220725063430/https://www.azerisport.com/wrestling/20140327012344301.html|archivedate=2022-07-25|url-status=live}}</ref><ref name=":X187">{{cite news|title=Четверо борцов сборной Азербайджана – в числе фаворитов ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140331011525232.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082016/http://www.azerisport.com/wrestling/20140331011525232.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatında aprelin 1-də mübarizə apardı.<ref name=":X188">{{cite news|title=Аскеров, Газюмов и Стадник готовы к старту ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20140331071841351.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403170320/http://azerisport.com/photostory/20140331071841351.html|archivedate=2014-04-03|url-status=live}}</ref> Onun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi — [[Belarus]] nümayəndəsi İvan Yanxovsxi oldu.<ref name=":X189">{{cite news|title=Борцы сборной Азербайджана узнали первых соперников по ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140331083340457.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818223305/https://www.azerisport.com/wrestling/20140331083340457.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 7:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X191">{{cite news|title=Стадник победила, Нетреба и Газюмов проиграли финал ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140401121634652.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102081351/http://www.azerisport.com/wrestling/20140401121634652.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Polşa]] təmsilçisi Kamil Sxasxievicz ilə qarşılaşdı və rəqibi üzərində 6:2 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":X191" /> Bununla da Xetaq Qazyumov çempionatın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X191" /> Finala gedən yolda o, [[Ukrayna]] nümayəndəsi Pavlo Oliynix ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X191" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və dördüncü dəfə Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X191" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Abdulsalam Qadisov oldu.<ref name=":X191" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 1:5 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatını gümüş medalla başa vurdu.<ref name=":X191" /><ref name=":X192">{{cite news|title=Газюмов и Нетреба упустили победу на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20140401113253238.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403114940/http://azerisport.com/photostory/20140401113253238.html|archivedate=2014-04-03|url-status=live}}</ref><ref name=":X193">{{cite news|title=Газюмов не сумел взять золото ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/video/20140402032246872.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140707152153/http://azerisport.com/video/20140402032246872.html|archivedate=2014-07-07|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2014 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>01/04/2014</center> |{{Bayraq|Belarus}} İvan Yanxovsxi |<center>7:0</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Polşa}} Kamil Sxasxievicz |<center>6:2</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|UKR}} Pavlo Oliynix |<center>4:0</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Abdulsalam Qadisov |<center>1:5</center> | bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] may, iyun və iyul aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov üçüncü pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X194">{{cite news|title=Гаджи Алиев лидирует в рейтинге ФИЛА|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140503023926767.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140506011211/http://www.azerisport.com/wrestling/20140503023926767.html|archivedate=2014-05-06|url-status=live}}</ref><ref name=":X195">{{cite news|title=Из двух чемпионов Европы лишь Алиев возглавил мировой рейтинг|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140603043418768.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102093350/http://www.azerisport.com/wrestling/20140603043418768.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X196">{{cite news|title=Гаджи Алиев опережает Газюмова, Гасанова и Шарифова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140702083911766.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804222207/http://www.azerisport.com/wrestling/20140702083911766.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 25-28 iyulda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":X197">{{cite news|title=На Золотой Гран-при Азербайджан заявил 49 борцов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140723120632704.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140729025951/http://azerisport.com/wrestling/20140723120632704.html|archivedate=2014-07-29|url-status=live}}</ref><ref name=":X199">{{cite news|title=Почти все лидеры сборной на Золотом Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140725122619111.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150921195732/http://www.azerisport.com/wrestling/20140725122619111.html|archivedate=2015-09-21|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə o, gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə [[Ukrayna]] nümayəndəsi [[Valeri Andreytsev]]i 10:4 məğlub elədi və qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X198">{{cite news|title=13 медалей Азербайджана в первый день Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140725115459187.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140729064143/http://www.azerisport.com/wrestling/20140725115459187.html|archivedate=2014-07-29|url-status=live}}</ref><ref name=":X200">{{cite news|title=Вольный порыв|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140726123749183.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085334/http://www.azerisport.com/wrestling/20140726123749183.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] avqust və sentyabr aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov üçüncü pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X201">{{cite news|title=Пять борцов Азербайджана вошли в тройку лучших в мире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140805023715068.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140807013547/http://azerisport.com/wrestling/20140805023715068.html|archivedate=2014-08-07|url-status=live}}</ref><ref name=":X202">{{cite news|title=15 борцов Азербайджана входят в десятку мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140903110304005.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220811194819/https://www.azerisport.com/wrestling/20140903110304005.html|archivedate=2022-08-11|url-status=live}}</ref> 2014-cü ilin əsas turniri 8-14 sentyabrda [[Özbəkistan]]da baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":X203">{{cite news|title=Азербайджан обнародовал состав на чемпионат мира по борьбе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140903114957052.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102080908/http://www.azerisport.com/wrestling/20140903114957052.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Ötən il [[Macarıstan]]da analoji turnirin gümüş medalına sahib olan Xetaq Qazyumov, bu səfər Dünya Çempionatının qalibi olmağı hədəfləyirdi. Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 9-da mübarizə apardı.<ref name=":X204" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X204" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 6:0 hesabı ilə qalib gəldi və 1/8 final mərhələsinə aldadı.<ref name=":X204" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Gürcüstan]] təmsilçisi Elizbar Odixadze oldu.<ref name=":X204" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Qazyumov, Odixadze üzərində 2:1 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X204" /> Bu mərhələdə o, [[Monqolustan]] nümayəndəsi Dorcxandın Küderbulqa ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X204" /> Bu görüşdə Xetaq Qazyumov 6:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və çempionatın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X204" /> Finala gedən yolda onun rəqibi — [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın gümüş medalçısı olan [[Ukrayna]] təmsilçisi [[Valeri Andreytsev]] oldu.<ref name=":X204" /> İyulda Qızıl Qran-Pri turnirinin final görüşündə qalib gəldiyi rəqibinən, Xetaq Qazyumov bu səfər də üstün oldu — 5:1.<ref name=":X204" /> Bununla da Xetaq Qazyumov dördüncü dəfə Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X204" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi, apreldə [[Finlandiya]]da Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub olduğu [[Rusiya]] nümayəndəsi Abdulsalam Qadisov oldu.<ref name=":X204" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Abdulsalam Qadisov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi. Xetaq Qazyumov isə üçüncü dəfə Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X204">{{cite news|title=Гаджи Алиев стал чемпионом мира, Хетаг Газюмов взял серебро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140909085044355.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170718113829/http://www.azerisport.com/wrestling/20140909085044355.html|archivedate=2017-07-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X205">{{cite news|title=Серебро Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20140909081214376.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140912051000/http://azerisport.com/photostory/20140909081214376.html|archivedate=2014-09-12|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2014 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>09/09/2014</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>6:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Elizbar Odixadze |<center>2:1</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Monqolustan}} Dorcxandın Küderbulqa |<center>6:0</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|UKR}}i Valeri Andreytsev |<center>5:1</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Abdulsalam Qadisov |<center>1:2</center> | bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> 2014-cü ilin sonlarında Xetaq Qazyumov Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qaznaraq turnirin qalib oldu.<ref name=":X206">{{cite news|title=Еще шесть победителей чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20141214141553619.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141214193316/http://www.azerisport.com/wrestling/20141214141553619.html|archivedate=2014-12-14|url-status=live}}</ref> İl ərzində Avropa və Dünya Çempionatlarında gümüş medallara sahib olan Xetaq Qazyumov, [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":X207">{{cite news|title=Объявлены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2014 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20141224191514714.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017120615/http://azerisport.com/olimpizm/20141224191514714.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref> Həmçinin o, Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı beşinci idmançısı seçildi.<ref name=":X208">{{cite news|title=Герои спортивного года в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20141231161916159.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017121539/http://azerisport.com/olimpizm/20141231161916159.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === [[Fayl:Wrestling at the 2015 European Games 38.jpg|thumb|330x330px|alt=|[[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşündə referi Azərbaycan nümayəndəsi Xetaq Qazyumovun (göy geyimdə), Gürcüstan təmsilçisi Elizbar Odixadze (qırmızı geyimdə) üzərində qələbə qazandığını elan edən zaman]] Xetaq Qazyumov 2015-ci ildə birinci turnirinə martda [[Belarus]]da baş tutan Alexander Medvedin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X209">{{cite news|title=Азербайджан заявил на Гран-при Медведя олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150302102836536.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150717225415/http://azerisport.com/wrestling/20150302102836536.html|archivedate=2015-07-17|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə Azərbaycan yığmasının digər titullu güləşçisi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]]a qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X210">{{cite news|title=Газюмов побеждает Шарифова в финале Гран-При в Минске|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150306224252340.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150317074602/http://azerisport.com/wrestling/20150306224252340.html|archivedate=2015-03-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X211">{{cite news|title=Газюмов и Шарифов сдали минский экзамен|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150308000230112.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082155/http://www.azerisport.com/wrestling/20150308000230112.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] iyun ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən Xetaq Qazyumov 2-ci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X212">{{cite news|title=Хетаг Газюмов опережает в мировом рейтинге Шарифа Шарифова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150603160215873.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818223304/https://www.azerisport.com/wrestling/20150603160215873.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> '''I Avropa Oyunları''' {{Əsas|Azərbaycan 2015 Avropa Oyunlarında}} 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]] idi.<ref name=":X213">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220806115256/https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|archivedate=2022-08-06|url-status=live}}</ref><ref name=":X214">{{cite news|title=Борцы назвали состав на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150608111525561.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063344/https://www.azerisport.com/baku2015/20150608111525561.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Azərbaycan yığmasının heyətində əsas medal ümidlərindən biri hesab olunurdu. Xetaq Qazyumov [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda iyunun 17-də mübarizə apardı.<ref name=":X215">{{cite news|title=Евроигры. День шестой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150617001601816.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818223308/https://www.azerisport.com/baku2015/20150617001601816.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Polşa]] nümayəndəsi Radoslav Baran ilə üz-üzə gələn Xetaq Qazyumov, rəqibi üzərində 10:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov, rəqibinə 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Belarus]] təmsilçisi İbrahim Səidov ilə qarşılaşdı. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə o, rəqibinə 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı. Finala gedən yolda Xetaq Qazyumov [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Abdulsalam Qadisov ilə üz-üzə gəldi. Qazyumov Qadisov ilə 2014-cü il ərzində Avropa və Dünya Çempionatlarının final görüşlərində gəlmişdi və rəqibinə məğlub olmuşdu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə o, rəqibi üzərində 4:2 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumovun rəqibi [[Gürcüstan]] təmsilçisi Elizbar Odixadze oldu. Qazyumov bundan əvvəl üç dəfə Odixadze ilə üz-üzə gəlmişdi və sadəcə bir dəfə məğlub olmuşdu. [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşü [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutdu və qarşılaşmanı [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|birinci xanım]] [[Mehriban Əliyeva]] da izlədi. Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə Xetaq Qazyumov, Elizbar Odixadze üzərində 3:1 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":X216">{{cite news|title=Газюмов и Аскеров стали чемпионами, Гасанов - третий|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150617093823220.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150620224232/http://azerisport.com/baku2015/20150617093823220.html|archivedate=2015-06-20|url-status=live}}</ref><ref name=":X217">{{cite news|title=Победный финал Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150618001108267.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150619003141/http://www.azerisport.com/photostory/20150618001108267.html|archivedate=2015-06-19|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Wrestling at the 2015 European Games 40.jpg|thumb|320x320px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Xetaq Qazyumova [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını təqdim edən zaman|left]] Təltietmə mərasimi zamanı da Xetaq Qazyumova [[Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını məhz [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi. <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2015 Avropa Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>07/06/2015</center> |{{Bayraq|Polşa}} Radoslav Baran |<center>10:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>4:0</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} İbrahim Səidov |<center>2:1</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Abdulsalam Qadisov |<center>4:2</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Elizbar Odixadze |<center>3:1</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":2015T">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=29.06.2015|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=25.07.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414200147/http://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|archivedate=2018-04-14|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] iyul və avqust aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov birinci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X218">{{cite news|title=Победа на Евроиграх помогла Газюмову возглавить мировой рейтинг|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150708000609561.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102093446/http://www.azerisport.com/wrestling/20150708000609561.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X219">{{cite news|title=Тогрул Аскеров вернулся в тройку мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150805140653515.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102081037/http://www.azerisport.com/wrestling/20150805140653515.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]ndan sonra Xetaq Qazyumov ilin əsas turnirində — Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":X220">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав борцов на чемпионат мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150826111358575.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082749/http://www.azerisport.com/wrestling/20150826111358575.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> 6-12 sentyabrda [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında 1–6-cı pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2016-cı ildə [[Braziliya]]da baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":X221">{{cite news|title=Борьба за олимпийские лицензии в самом денежном городе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150907143410035.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151012002723/http://azerisport.com/wrestling/20150907143410035.html|archivedate=2015-10-12|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 11-də mübarizə apardı.<ref name=":X222" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Belarus]] nümayəndəsi İvan Yanxovsxi oldu.<ref name=":X222" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 8:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X222" /> Bu mərhələdə o, [[Moldova]] təmsilçisi Nicolae Çeban ilə qarşılaşdı.<ref name=":X222" /> "Köhnə rəqiblərin" görüşündə bu səfər də üstün tərəf Xetaq Qazyumov oldu — 3:1.<ref name=":X222" /> Bununla da o, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X222" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Absulsalam Qadisov oldu.<ref name=":X222" /> İyunda baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qalib gəldiyi rəqibinə o, bu səfər məğlub oldu — 0:5.<ref name=":X222" /> Abdulsalam Qadisov turnirin final görüşünə vəsiqə qazandığına görə Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":X222" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə o, [[Almaniya]] nümayəndəsi Stefan Kehrer üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı — 10:0.<ref name=":X222" /> Bürünc medal uğrunda görüşdə isə Xetaq Qazyumov, [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşündə qalib gəldiyi [[Gürcüstan]] təmsilçisi Elizbar Odixadze ilə qarşılaşdı.<ref name=":X222" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X222" /> O, həmdə 2016-cı ildə [[Braziliya]]da baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazandı.<ref name=":X222">{{cite news|title=Алиев стал двукратным чемпионом мира, Хатиев и Газюмов завоевали олимпийские лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150911064047815.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151116051042/http://azerisport.com/wrestling/20150911064047815.html|archivedate=2015-11-16|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2015 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>11/09/2015</center> |{{Bayraq|Belarus}} İvan Yanxovsxi |<center>8:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>3:1</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Absulsalam Qadisov |<center>0:5</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Almaniya}} Stefan Kehrer |<center>10:0</center> | colspan="3" |1-ci təsəlliverici görüş |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Elizbar Odixadze |<center>4:1</center> | bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> Dünya Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 26-30 noyabrda [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparmalı idi.<ref name=":X225">{{cite news|title=Азербайджан заявит четырех чемпионов Олимпиады и мира на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20151122140459995.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063407/https://www.azerisport.com/wrestling/20151122140459995.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> Amma o, məşq zamanı zədələndiyinə görə həmin turnirdə çıxış edə bilmədi.<ref name=":X226">{{cite news|title=Хетаг Газюмов пропустит Золотое Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20151124125654638.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151126011255/http://www.azerisport.com/wrestling/20151124125654638.html|archivedate=2015-11-26|url-status=live}}</ref> === 2016-сı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === Xetaq Qazyumov [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] fevral ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən üçüncü,<ref name=":X223">{{cite news|title=Гаджи Алиев по-прежнему первый в мировом рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160203183708150.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160513061935/http://azerisport.com/wrestling/20160203183708150.html|archivedate=2016-05-13|url-status=live}}</ref> mart ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə sasən dördüncü,<ref name=":X224">{{cite news|title=Газюмов, Аскеров и Шарифов ухудшили свой рейтинг|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160302111110328.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170708154737/http://www.azerisport.com/wrestling/20160302111110328.html|archivedate=2017-07-08|url-status=live}}</ref> aprel, may və iyun aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən altıncı<ref name=":X227">{{cite news|title=Гаджи Алиев удерживает лидерство в рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160406123920742.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102084854/http://www.azerisport.com/wrestling/20160406123920742.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X228">{{cite news|title=Гаджи Алиев по-прежнему лидирует в мировом рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160505001716816.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160709110428/http://azerisport.com/wrestling/20160505001716816.html|archivedate=2016-07-09|url-status=live}}</ref><ref name=":X229">{{cite news|title=Алиев – первый, следом Гостиев, Магомедов и Газюмов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160601174346128.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160604013855/http://www.azerisport.com/wrestling/20160601174346128.html|archivedate=2016-06-04|url-status=live}}</ref> pillədə qərarlaşmışdı. Xetaq Qazyumov 2016-cı il ərzində [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]na ciddi hazırlaşırdı. İl ərzində birinci turnirinə o, iyulda [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərində baş tutan Almaniya Qran-Prisi beynəlxalq turniri çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X230">{{cite news|title=Азербайджанские «вольники» поборются за медали немецкого Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160629144922152.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200921002500/https://www.azerisport.com/wrestling/20160629144922152.html|archivedate=2020-09-21|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Polşa]] nümayəndəsi Radoslav Barana qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X231">{{cite news|title=Аскеров, Гусейнов, Гаджиев и Газюмов победили в Германии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160702181758722.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161008125057/http://www.azerisport.com/wrestling/20160702181758722.html|archivedate=2016-10-08|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan əvvəl [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] iyul ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən Xetaq Qazyumov üçüncü pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X232">{{cite news|title=Гаджи Алиев - лидер, Хетаг Газюмов вернулся в тройку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160727151338641.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Wrestling at the 2016 Summer Olympics, Gazyumov vs Andriitsev 6.jpg|thumb|308x308px|alt=|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsi çərçivəsində Xetaq Qazyumov (göy geyimdə) və [[Valeri Andreytsev]] (qırmızı geyimdə) arasında görüş|left]] '''XXXI Yay Olimpiya Oyunları''' {{Əsas|Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] 5-22 avqustda [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutdu. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə 2014 və 2015-ci illərdə Dünya Çempionatının qalibi [[Hacı Əliyev]] (57 kq.), [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qalibi [[Toğrul Əsgərov]] (65 kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının bürünc medalçısı [[Cəbrayıl Həsənov]] (74 kq.), [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]] (86 kq.), 2008-ci və 2012-ci il Olimpiadalarının bürünc medalçısı Xetaq Qazyumov (97 kq.) və 2015-ci il Dünya Çempionatının gümüş medalçısı [[Camaləddin Məhəmmədov]] (125 kq.) daxil edildi.<ref name=":X233">{{cite news|title=14 лучших борцов Азербайджана готовы к Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160717103300033.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063407/https://www.azerisport.com/rio2016/20160717103300033.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X234">{{cite news|title=56 спортсменов Азербайджана, которые едут в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220808110459/https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|archivedate=2022-08-08|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda avqustun 21-də mübarizə apardı. 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Polşa]] nümayəndəsi Radoslav Baran oldu.<ref name=":X236">{{cite news|title=Аскеров и Газюмов узнали имена первых соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160820215332555.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822090121/http://www.azerisport.com/rio2016/20160820215332555.html|archivedate=2016-08-22|url-status=live}}</ref> İyulda Almaniya Qran-Prisinin final görüşündə qalib gəldiyi rəqibinə o, bu səfər də qalib gəldi — 3:0.<ref name=":X237" /> Bununla da Xetaq Qazyumov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X237" /> Bu mərhələdə o, prinsipial rəqiblərindən biri, 2011 və 2013-cü illərin Dünya Çempioatının qalibi olan [[İran]] təmsilçisi Reza Yazdani ilə qarşılaşdı.<ref name=":X237" /> Qazyumov, Yazdani ilə sonuncu dəfə 2013-cü il Dünya Çempionatının həlledici görüşündə üz-üzə gəlmişdi və rəqibinə məğlub olmuşdu. Bu səfər də görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X237" /> Nəticədə Xetaq Qazyumov, Reza Yazdani üzərində 2:1 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X237" /><ref name=":X238">{{cite news|title=Как Газюмов победил Яздани|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20160821172142936.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161025180215/http://www.azerisport.com/photostory/20160821172142936.html|archivedate=2016-10-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Məhəmməd İbrahimov oldu.<ref name=":X237" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibindən birbaşa üstün oldu və 12:3 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X237" /> Bununla da o, [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X237" /> [[Fayl:2016 Summer Olympics, Men's Freestyle Wrestling 97 kg awarding ceremony.jpg|thumb|322x322px|alt=|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın medalçıları: gümüş medalçı [[Azərbaycan]] nümayəndəsi Xetaq Qazyumov, qızıl medalçı [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Keli Snayder]], bürünc medalçılar [[Rumıniya]] nümayəndəsi [[Albert Saritov]] və [[Özbəkistan]] nümayəndəsi [[Məhəmməd İbrahimov (güləşçi)|Məhəmməd İbrahimov]] (20 avqust 2016-cı il)]] Bu mərhələdə o, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nda məğlub olduğu [[Ukrayna]] təmsilçisi [[Valeri Andreytsev]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":X237" /> Bu görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl 11:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X237" /> Bununla da o, [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X237" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi — 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibi olan [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]] nümayəndəsi [[Keli Snayder]] oldu.<ref name=":X237" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 1:2 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X237" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X237">{{cite news|title=Аскеров и Газюмов проиграли финалы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160821095028059.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180612141601/http://www.azerisport.com/rio2016/20160821095028059.html|archivedate=2018-06-12|url-status=live}}</ref><ref name=":X235">{{cite news|title=Азербайджан в Рио: 1 герой, 17 медалистов и другие спортсмены|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160813000354100.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170623113106/http://www.azerisport.com/rio2016/20160813000354100.html|archivedate=2017-06-23|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Çıxışıma görə məyusam. Qızıl medal qazanmaq istəyirdim, amma alınmadı. Rəqib bu gün güclü idi. Gümüş medal elə də yaxşı nəticə deyil. Bürünc medalı qalib gəlib, qazanırsan. Amma gümüş medalı məğlub olub, alırsan"''.<ref name=":X239">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: У соперника было больше желания|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160821230931098.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161025180522/http://www.azerisport.com/rio2016/20160821230931098.html|archivedate=2016-10-25|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunların|XXXI Yay Olimpiya Oyunların]]da qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni| 2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":X240">{{cite news|title=Ильхам Алиев наградил Радика Исаева и ряд олимпийцев|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160901184351315.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211022190344/https://www.azerisport.com/rio2016/20160901184351315.html|archivedate=2021-10-22|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan sonra Xetaq Qazyumov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Həyatımın 10 ilini Azərbaycana həsr elədim. Azərbaycan mənim üçün çox şey elədi. Mən məhz burada böyüdüm, burada məşq elədim, idmanda zirvələri fəth elədim"''.<ref name=":R">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Азербайджан сильно помог мне, чтобы я вырос, достиг больших высот в спорте|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20161114104441150.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161128004222/http://www.azerisport.com/wrestling/20161114104441150.html|archivedate=2016-11-28|url-status=live}}</ref> 2016-cı ilin noyabrda Xetaq Qazyumov 33 yaşında idmanla vidalaşdığını açıqladı. == Məşqçi fəaliyyəti == Xetaq Qazyumov 2016-cı il noyabrın 14-də sərbəst güləş üzrə Şimali Osetiya yığmasının baş məşqçisi vəzifəsinə gətirildi.<ref name=":M">{{cite news|title=Хетаг Газюмов начал тренерскую карьеру вне Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20161109145830325.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161112041343/http://www.azerisport.com/wrestling/20161109145830325.html|archivedate=2016-11-12|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Rusiya}} '''<span style="color:#FFFFFF">Rusiya</span>'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2002</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Albaniya}} [[Albaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2003</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>7.</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəkistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> |<center>2006</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>9.</center> |- |<center>7</center> | rowspan="3" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>7.</center> |- |<center>8</center> |Dünya Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|İsveçrə}} [[İsveçrə]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>9</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>10</center> | rowspan="4" |<center>2009</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>11</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>13</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarka]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>14</center> | rowspan="4" |<center>2010</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>15</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>17</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="4" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>21</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>20.</center> |- |<center>22</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Dünya Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>25</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>26</center> | rowspan="5" |<center>2013</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>27</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>7.</center> |- |<center>28</center> |İspaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2014</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>33</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəkistan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="3" |<center>2015</center> |Alexander Medved turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>38</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Khetag Gazyumov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Xetaq Qazyumova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * {{Bayraq|Azərbaycan}} '''Azərbaycan''' ** [[Fayl:AZE Progress Medal (until 2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.08.2008|url=https://e-qanun.az/framework/15330|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/15330|url-status=live|archive-date=2022-08-16}}</ref> ** [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> ** [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. ** [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=31.08.2012|url=https://e-qanun.az/framework/24238|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/24238|url-status=live|archive-date=2022-08-16}}</ref> * {{Bayraq|South Ossetia}}{{Bayraq|Rusiya}} '''Şimali Osetiya (Rusiya)''' ** [[Fayl:Медаль «Во Славу Осетии» (лента).png|30x30px]] [["Osetiyanın şöhrətinə görə" medalı]] — [[Şimali Osetiya]]nın dövlət başçısı [[Vyaçeslav Bitarov]]un 1 sentyabr 2016-cı il tarixli əmrinə əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Osetiyanın şöhrətinə görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":OSE">{{cite news|title=Газюмова наградили в Осетии медалью и квартирой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160901140220486.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161106184745/http://www.azerisport.com/rio2016/20160901140220486.html|archivedate=2016-11-06|url-status=live}}</ref> ** [[Fayl:"Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı.png|30x30px]] [["Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı]] — [[Şimali Osetiya]]nın dövlət başçısı [[Vyaçeslav Bitarov]]un 1 sentyabr 2016-cı il tarixli əmrinə əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı]] ilə təltif edildi. === Fərdi uğurları === * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2008-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":X37" /> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2009-cu ilin aprel ayının ən yaxşı üçüncü idmançı (11 % səslə).<ref name=":R01">{{cite news|title=Апрель-2009: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20090501122255602.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816205610/https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20090501122255602.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref><ref name=":R02">{{cite news|title=Апрель-2009: Валерия Коротенко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20090507023417762.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804205416/http://azerisport.com/heroofthemonth/20090507023417762.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2010-cu ilin sentyabr ayının ən yaxşı idmançı (27 % səslə).<ref name=":R03">{{cite news|title=Сентябрь-2010: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20101001113938083.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803112834/http://azerisport.com/heroofthemonth/20101001113938083.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref><ref name=":R04">{{cite news|title=Хетаг Газюмов – лучший спортсмен Азербайджана в сентябре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20101005032446069.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803062328/http://azerisport.com/heroofthemonth/20101005032446069.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref> * [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı sərbəst güləşçisi.<ref name=":X86" /><ref name=":X87" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":X88" /> * [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало"]] qəzetinin versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı 2-ci idmançısı.<ref name=":X90" /> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2011-ci ilin mart ayının ən yaxşı üçüncü idmançı (14 % səslə).<ref name=":R05">{{cite news|title=Март-2011: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20110401120313439.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803060506/http://azerisport.com/heroofthemonth/20110401120313439.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref><ref name=":R06">{{cite news|title=Март-2011: ВК Рабита|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20110406120432496.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803055521/http://azerisport.com/heroofthemonth/20110406120432496.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 20 idmançından biri.<ref name=":X147" /> * [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало"]] qəzetinin versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 5-ci idmançısı.<ref name=":X148" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":X177" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı 20 idmançından biri.<ref name=":X207" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı 5-ci idmançısı.<ref name=":X208" /> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2015-ci ilin iyun ayının ən yaxşı 2-ci idmançı (14 % səslə).<ref name=":15F">{{cite news|title=Июнь-2015: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150701112750898.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160515041514/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150701112750898.html|archivedate=2016-05-15|url-status=live}}</ref><ref name=":F152">{{cite news|title=Чунаев опередил Газюмова и Исаева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150703114644440.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160515012824/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150703114644440.html|archivedate=2016-05-15|url-status=live}}</ref> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2016-cı ilin avqust ayının ən yaxşı üçüncü idmançı (13 % səslə).<ref name=":F1">{{cite news|title=Олимпийский чемпион против семи финалистов Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160831093645699.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170812112749/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160831093645699.html|archivedate=2017-08-12|url-status=live}}</ref><ref name=":F2">{{cite news|title=Исаев опередил Стадник и Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160902121418636.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170815132645/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160902121418636.html|archivedate=2017-08-15|url-status=live}}</ref> === Nailiyyətləri === * Üç dəfə Olimpiya Oyunlarının medalına sahib olan birinci Azərbaycanlı sərbəst güləşçi (2016) == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Khetag_Gazyumov Xetaq Qazyumovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === <div style="height:25em; overflow:auto; border:2px solid #DCDCDC"> {{İstinad siyahısı|2}} </div> {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Güləş üzrə Dünya Çempionatının qalibi olan Azərbaycan idmançıları}} {{Güləş üzrə Avropa Çempionatının qalibi olan Azərbaycan idmançıları}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya bürünc medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 6qf4ys38jifzu6u4lz08bn4fmjx81e3 6599673 6599670 2022-08-28T16:49:10Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə namizədi}} {{İdmançı |adı = Xetaq Qazyumov |orijinal adı = |şəkil = Khetag Gazyumov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony2.jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Xetaq Qazyumov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Xetaq Ruslan oğlu Qazyumov |ləqəbi = Mustang |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] <small>(2002—2007)</small> → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] <small>(2007—2016)</small> |karyera illəri = 1990—2016 |məşqçisi = [[Mariq Tedeyev]] |boyu = 180 sm. (5 ft 11 in) |idman növü = Güləş |komandası = [[Atasport İK|"Atasport" İK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008 Pekin]]|96 kq.}} {{Bürüncmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2009 Herninq]]|96 kq.}} {{Qızılmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2013 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2013 Budapeşt]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2014 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2014 Daşkənd]]|97 kq.}} {{Bürüncmedal|[[2015 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2015 Las-Veqas]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2009 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2009 Vilnüs]]|96 kq.}} {{Qızılmedal|[[2010 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2010 Bakı]]|96 kq.}} {{Qızılmedal|[[2011 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2011 Dosrtmund]]|96 kq.}} {{Gümüşmedal|[[2014 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2014 Vantaa]]|97 kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{II dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Tərəqqi" medalı}} <br> {{"Osetiyanın şöhrətinə görə" medalı}} {{"Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı}} {{Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu}} }} '''Xetaq Ruslan oğlu Qazyumov''' (əsl soyadı: '''Qozyumov''';<ref name=":B" /><ref name=":S">{{cite news|title=Хетаг ГОЗЮМОВ: Мне хотелось выступать за Украину|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100428035710258.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100501054554/http://azerisport.com/wrestling/20100428035710258.html|archivedate=2010-05-01|url-status=live}}</ref> {{dil-os|Гозымты Русланы фырт Хетæг}}, ''Qozımtı Ruslanı fırt Xetaq''; {{dil-ru|Хетаг Русланович Гозюмов}}, ''Xetag Ruslanoviç Qozyumov''; {{DVTY}}) — 2003-2007-ci illərdə [[Rusiya]]nı, 2007-2016-cı illərdə isə [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi, güləş mütəxəssisi. Xetaq Qazyumov 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutan [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda və 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]da baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda bürünc medallara, 2016-cı ildə [[Braziliya]]da baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2010-cu ildə [[Rusiya]]da [[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın qalibi olan Xetaq Qazyumov, üç dəfə (2009, 2013 və 2014) Dünya Çempionatlarının final görüşlərində məğlub olaraq gümüş medallara sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qalibi olan Xetaq Qazyumov, [[2009 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2009]], [[2010 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2010]] və [[2011 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2011]]-ci illərdə ardıcıl üç dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalını qazanıb. Karyerası ərzində 39 beynəlxalq turnirdə mübarizə aparan Xetaq Qazyumov, onların 21-də qızıl, 7-də gümüş, 6-da isə bürünc medala sahib olub. Karyerası ərzində o, [[Yaşar Doğu]]nun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə altı dəfə (2008, 2009, 2010, 2011, 2012 və 2014-cü illər), [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə dörd dəfə (2010, 2011, 2013 və 2014-cü illər), Əli Əliyevin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə isə bir dəfə (2007-ci il) qalib olub. [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın 1/4 final məhələsi çərçivəsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi [[Valeri Andreytsev]]lə baş tutan görüşün gedişində Xetaq Qazyumovun [[Qan təzyiqi|qan təzyiqi]] normadan aşağı düşdü və o, görüşdən sonra tibbi maşınla hospitala aparıldı. Bu zaman turnirdə görüşlər davam edirdi və [[Valeri Andreytsev]] Olimpiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı.[ Belə olan halda Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə aparmaq hüququ qazandı. Təsəlliverici qrupun birinci görüşüncə [[Tacikistan]] təmsilçisi Rüstəm İsgəndəri Xetaq Qazyumov ilə üz-üzə gəlməli, bu cütün qalibi isə təcrübəli [[İran]] nümayəndəsi [[Reza Yazdani]] ilə qarşılşamalı idi. Amma [[Reza Yazdani]], [[Valeri Andreytsev]]lə görüşdə ciddi zədə aldığı üçün turnirdə mübarizəsini dayandırdı. Bu məlumat Xetaq Qazyumova veriləndən sonra o, tibbi maşının sürücüsündən onu [[ExCeL London|"ExCeL London" Arenası]]na geri qaytarmaqlarını xahiş elədi. Qısa müddət ərzində arenaya qayıdan Xetaq Qazyumov, [[Tacikistan]] nümayəndəsi Rüstəm İsgəndəri ilə görüşə çıxdı. Qazyumov ümumi nəticədə rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı. Bürünc medal uğrunda görüşdə isə o, [[Reza Yazdani]] mübarizə aparmadığı üçün birbaşa qalib elan edildi. [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Prezidenti, dönəmin [[Dövlət Vergi Xidməti (Azərbaycan)|vergilər naziri]] [[Fazil Məmmədov (nazir)|Fazil Məmmədov]], "Xetaq Qazyumovun bu əzmi ilə qazandığı bürünc medalın, qızıl medaldan daha dəyərli" olduğunu bildirdi.[147] Xetaq Qazyumov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 sentyabr 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Tərəqqi" medalı]] ilə,<ref name=":T01">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.08.2008|url=https://e-qanun.az/framework/15330|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/15330|url-status=live|archive-date=2022-08-22}}</ref> 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə,<ref name=":T02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=31.08.2012|url=https://e-qanun.az/framework/24238|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/24238|url-status=live|archive-date=2022-08-22}}</ref> 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə,<ref name=":T03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.06.2015|url=https://e-qanun.az/framework/30270|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20161221174611/http://e-qanun.az/framework/30270|archivedate=2016-12-22|url-status=live}}</ref> 22 avqust 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Xetaq Qazyumov üç dəfə Olimpiya Oyunlarının medalına sahib olan birinci və yeganə [[Azərbaycan]]lı sərbəst güləşçidir. Xetaq Qazyumov 2016-cı il noyabrın 14-də sərbəst güləş üzrə Şimali Osetiya yığmasının baş məşqçisi vəzifəsinə gətirildi. == Həyatı == Xetaq Qazyumov 1983-cü il aprelin 24-də [[Şimali Osetiya]]nın [[Alagir]] şəhərində anadan olub.<ref name=":B">{{cite news|title='''Khetag GAZYUMOV'''|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?spid=2679DD3E1D31428F8D05BF2749F192BD|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220315230346/https://whatsmat.uww.org/daten.php?spid=2679DD3E1D31428F8D05BF2749F192BD|archivedate=2022-03-15|url-status=live}}</ref> 1990-2010-cu illərdə [[Alagir]] şəhərində 2 nömrəli orta ümumtəhsil məjtəbində təhsil alan Xetaq Qazyumov, 2010-2014-cü illərdə [[Vladiqafqaz]] şəhərində Qor Dövlət Aqrar Universitetində ali təhsil aldı. 1990-cı ildə Aslan Tsogoyevin rəhbərliyi altında güləşlə məşğul olmağa başladı.<ref name=":B" /> 2001-ci ildən isə şəxsi məşqçisi Marig Tedeyev idi.<ref name=":B" /> == Karyerası == === 2002—2007-ci illər: Rusiya yığmasının heyətində === Xetaq Qazyumov 2002-ci ilin iyununda [[Albaniya]]nın [[Tirana]] şəhərində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":R1" /> Həmin turnirin final görüşündə o, [[Türkiyə]] nümayəndəsi Məhəmməd Səid Bingöl üzərində qələbə qazandı və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":R1">{{cite news|title=2002 // European Championship // Freestyle // Juniors // 97 Kg|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=486DC46A3073494A94C4A7F971747D47&gkl=8|accessdate=02.08.2022|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220315232758/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=486DC46A3073494A94C4A7F971747D47&gkl=8|archivedate=2022-03-15|url-status=live}}</ref> 2003-cü ilin avqustunda isə Xetaq Qazyumov [[İstanbul]] şəhərində baş tutan gənclər arasında Dünya Çempionatında çıxış elədi və turniri yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":R2">{{cite news|title=2003 // World Championship // Freestyle // Juniors // 96 Kg|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=7677EB26076E4E4CACB98DD99F89013E&gkl=7|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220316001240/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=7677EB26076E4E4CACB98DD99F89013E&gkl=7|archivedate=2022-03-16|url-status=live|access-date=2022-08-18}}</ref> Daha sonra o, 2005 və 2006-cı illərdə Rusiya yığmasının heyətində sərbəst güləş üzrə Dünya Kuboku turnirlərində mübarizə apardı və müvafiq olaraq bürünc və qızıl medallara sahib oldu.<ref name=":R3">{{cite news|title=2005 // World Cup // Freestyle // Seniors // Team|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=266C164B306547B586975505EB0489B1&gkl=6|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183334/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=266C164B306547B586975505EB0489B1&gkl=6|archivedate=2022-08-18|url-status=live|access-date=2022-08-18}}</ref><ref name=":R4">{{cite news|title=2006 // World Cup // Freestyle // Seniors // Team|author=International Wrestling Database|newspaper=www.iat.uni-leipzig.de|date=2022-08-04|url=https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=1D1769C2AE2F44EA8F57AB04D4CE4E4A&gkl=6|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220316001248/https://whatsmat.uww.org/daten.php?wkid=1D1769C2AE2F44EA8F57AB04D4CE4E4A&gkl=6|archivedate=2022-03-16|url-status=live|access-date=2022-08-18}}</ref> Xetaq Qazyumov 2006-cı ilin iyulunda Rusiya Çempionatında mübarizə apardı. Turnirin qalibi olacaq güləşçilər, sentyabrda [[Quançjou]] şəhərində baş tutacaq Dünya Çempionatına yollanacaqdı. Həmin turnirin final görüşündə Xetaq Qazyumov, [[Hacımurad Qatsalov]]a məğlub oldu və çempionatı gümüş medalla başa vurdu. Xetaq Qazyumov Rusiya yığmasının məşqçilərinin ona etimad göstərməməsinə görə 23 yaşı olmasına baxmayaraq nüfuzlu turnirlərdə, Avropa və Dünya Çempionatlarında mübarizə aparmamışdı. Etimad göstərilməməsinin əsas səbəbi, həmin illərdə sərbəst güləşi üzrə Rusiya yığmasının "bir nömrəli" güləşçisinin [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın qalibi [[Hacımurad Qatsalov]]un hesab olunması idi. Məhz bu səbəbə görə Dünya və Avropa Çempionatlarında Rusiyanı [[Hacımurad Qatsalov]] təmsil edirdi. Nəticədə 2006-cı ilin sonlarında Xetaq Qazyumov vətəndaşlığını dəyişdirməyə qərar verdi. Həmin illərdə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının yenidən heyəti formalaşdırılırdı. [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyası (AGF)]] tərəfindən Xetaq Qazyumova, Azərbaycan yığmasının şərəfini qorumaq barədə müraciət edildi. 23 yaşlı Xetaq Qazyumov da bu müraciətə müsbət cavab verdi və 2007-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində mübarizə aparmağa başladı. === 2007-ci il: Azərbaycan yığmasına gəlişi === Xetaq Qazyumov Azərbaycan yığmasının heyətində birinci turnirinə 2007-ci ilin mayında [[Mahaçqala]] şəhərində baş tutan Əli Əliyevin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X01" /> Nəticələrə əsasən o, sadəcə final görüşündə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X01">{{cite news|title=Кто покорил Россию?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070528110010907.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418091052/https://www.azerisport.com/wrestling/20070528110010907.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> Daha sonra Xetaq Qazyumov iyunda [[Almaniya]]nın [[Leypsiq]] şəhərində baş tutan Almaniya Qran-Prisində mübarizə apardı.<ref name=":X02" /> Turnirin həlledici görüşündə o, [[Qırğızıstan]] nümayəndəsi Alexey Krupnyaxov üzərində qələbə qazandı və Almaniya Qran-Prisinin qalibi oldu.<ref name=":X02">{{cite news|title=Золотой урожай с Германии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070623110142816.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418091053/https://www.azerisport.com/wrestling/20070623110142816.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov sentyabrda baş tutacaq [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]ndan əvvəl 10-14 avqustda [[Polşa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":X03">{{cite news|title=Сборная едет в Польшу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070807112507191.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213437/https://www.azerisport.com/wrestling/20070807112507191.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X04">{{cite news|title=И себя показать, и на других посмотреть|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070808125037958.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213438/https://www.azerisport.com/wrestling/20070808125037958.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> O, bütün rəqibləri üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X05">{{cite news|title=Четыре медали из Польши|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070813023546738.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418075503/https://www.azerisport.com/wrestling/20070813023546738.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> 2007-ci ilin əsas turniri 16-24 sentyabrda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]] oldu. Həmin [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nda 1–8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Xetaq Qazyumov [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nda sentyabrın 21-də mübarizə apardı.<ref name=":X06" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] nümayəndəsi Yang Vulin oldu.<ref name=":X06">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225215231/https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|archivedate=2021-02-25|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov görüşün birinci hissəsində 3:1, növbəti hissəsində isə 4:1 hesabları ilə qalib gəldi və ümumi nəticədə 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":X09">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225212951/https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|archivedate=2021-02-25|url-status=live}}</ref> Bununla da Xetaq Qazyumov [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|çempionatı]]n 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X09" /> Bu mərhələdə o, [[Moldova]] təmsilçisi Nicolae Çeban ilə qarşılaşdı.<ref name=":X09" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov birinci hissədə 3:0, növbəti hissədə isə 8:2 hesabları ilə qalib gəldi və ümumi nəticədə 2:0 hesabı ilə qələbə qazanaraq turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X09" /> Bu mərhələdə o, [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Kurban Kurbanov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X09" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Kurbanov 2:1 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qazyumov 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu. Həlledici hissədə isə Kurban Kurbanov minimal hesabla qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X09" /> Kurban Kurbanov növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nı doqquzuncu pillədə başa vurdu.<ref name=":X07">{{cite news|title=Азербайджанские вольники – пока двенадцатые на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921015724556.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213509/https://www.azerisport.com/wrestling/20070921015724556.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X08">{{cite news|title=Азербайджанские вольники попали в десятку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921085538720.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213444/https://www.azerisport.com/wrestling/20070921085538720.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2007 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="3" |<center>21/09/2007</center> |{{Bayraq|ÇXR}} Yang Vulin |<center>2:0</center> |<center>3:1</center> |<center>4:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>8:2</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|UZB}} Qurban Qurbanov |<center>1:2</center> |<center>1:2</center> |<center>2:0</center> |<center>0:1</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |} </center> [[2007 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]ndan sonra Xetaq Qazyumov noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":X10">{{cite news|title=Кто поедет во Францию?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071109121941654.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418075501/https://www.azerisport.com/wrestling/20071109121941654.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, bütün rəqibləri üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X11">{{cite news|title=Три золота и три бронзы из Франции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071127114349213.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213444/https://www.azerisport.com/wrestling/20071127114349213.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Olimpiya Oyunlarında debüt === Xetaq Qazyumov 2008-ci ildə birinci turnirinə yanvarda baş tutan Azərbaycan Çempionatı çərçivəsində qatılıdı.<ref name=":X12" /> Turnirin final görüşündə o, [[Camaləddin Məhəmmədov]] üzərində qələbə qazandı və çempionatın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X12">{{cite news|title=Последние чемпионы страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080108051052485.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080108051052485.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Azərbaycan Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, 8-10 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":X13">{{cite news|title=Намик Абдуллаев едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080131114938852.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816154040/https://www.azerisport.com/wrestling/20080131114938852.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Final görüşündə [[İran]] nümayəndəsi Əmirabbas Moradini məğlub edən Xetaq Qazyumov, turnirin qalibi oldu.<ref name=":X14">{{cite news|title=Мемориал Яшара Догу. Еще пять наград|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080211121642658.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816154039/https://www.azerisport.com/wrestling/20080211121642658.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin əsas turnirlərindən biri 1-6 apreldə [[Finlandiya]]nın [[Tampere]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi. Avropa Çempionatında 1-ci pillənin sahibi olan güləşçi, avqustda baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Həmin çempionat Xetaq Qazyumov üçün debüt Avropa Çempionatı oldu.<ref name=":X15">{{cite news|title=Вольники определились с составом к Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080312023941976.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080312023941976.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X16">{{cite news|title=На ЧЕ Азербайджан представят 18 спортсменов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080329114934823.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816155059/https://www.azerisport.com/wrestling/20080329114934823.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Kipr]] nümayəndəsi Andreas Pieri ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X17">{{cite news|title=Жеребьевка второго дня ЧЕ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080401073202825.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080401073202825.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı (12:0) və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X18" /> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Birləşmiş Krallıq]] təmsilçisi Leon Rattigan ilə qarşılaşdı və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X18" /> Bununla da Xetaq Qazyumov çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X18" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi [[Hacımurad Qatsalov]] oldu.<ref name=":X18" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 1:2 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X18" /> [[Hacımurad Qatsalov]] növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və Avropa Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":X18">{{cite news|title=Чамсулвараев завоевал очередную бронзу на ЧЕ (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080402120036869.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213439/https://www.azerisport.com/wrestling/20080402120036869.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdən sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] görüşü idarə edən referilərin qərəzli qərarlarına görə [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Assosiasiyasına (FILA)]] etirazını bildirdi.<ref name=":X19">{{cite news|title=Троих судей дисквалифицировали|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080403115742865.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816160605/https://www.azerisport.com/wrestling/20080403115742865.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> FILA tərəfindən açıqlanan qərara əsasən isə görüşü idarə referilər cəzalandırılaraq çempionatdan uzaqlaşdırıldı.<ref name=":X19" /> Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Məhəmmədxan Arazilov müsahibəsində ''"referilərin Olimpiya çempionuna qələbə qazanmaq üçün yardım elədiyini"'' bildirdi.<ref name=":X20">{{cite news|title=Магомедхан Арацилов: Судьи помогли российскому чемпиону|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080403120614901.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213512/https://www.azerisport.com/wrestling/20080403120614901.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov isə müsahibəsində ''"həm Hacımurad Qatsalovla, həm də referilərlə mübarizə aparmağa məcbur olduğunu"'' bildirdi.<ref name=":X21">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Пришлось бороться и с судьями|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080405025417109.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213441/https://www.azerisport.com/wrestling/20080405025417109.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2008 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="3" |<center>02/04/2008</center> |{{Bayraq|Kipr}} Andreas Pieri |<center>2:0</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} Leon Rattigan |<center>2:0</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Hacımurad Qatsalov |<center>1:2</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |} </center> Dünya və Avropa Çempionatlarının nəticələrinə əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazana bilməyən Xetaq Qazyumov, 18-20 apreldə [[İsveçrə]]də baş tutan Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə apardı.<ref name=":X22">{{cite news|title=Вольники меняют состав|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080410124328730.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213440/https://www.azerisport.com/wrestling/20080410124328730.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə 1–4-cü pillələrin sahibi olan güləşçilər, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":X24" /> Xetaq Qazyumov 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Şimali Makedoniya|KYRM]] nümayəndəsi Victor Bagdanov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X23">{{cite news|title=Определились соперники вольников на второй день лицензионного турнира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080418085744384.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213440/https://www.azerisport.com/wrestling/20080418085744384.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı (12:0) və 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X24">{{cite news|title=Три лицензии в один день! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080419115502023.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213441/https://www.azerisport.com/wrestling/20080419115502023.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Belarus]] təmsilçisi Ruslan Şeyxova qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X24" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Nixolay Şterev oldu.<ref name=":X24" /> Bu görüşdə də Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı (12:0) və turnirin 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X24" /> Finala gedən yolda o, [[Ermənistan]] təmsilçisi Şamil Qitinov ilə qarşılaşdı və qalib gəldi.<ref name=":X24" /> Bununla da Xetaq Qazyumov final görüşünə vəsiqə qazanaraq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":X24" /> Formal əhəmiyyətə sahib olan final görüşündə isə o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X25">{{cite news|title=Два золота из Швейцарии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080420012234132.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816165559/https://www.azerisport.com/wrestling/20080420012234132.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]ndan əvvəl Xetaq Qazyumov iyunda [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri turnirində mübarizə aparmalı idi.<ref name=":X26">{{cite news|title=Кто выступит на Гран-при?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080624124709313.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213441/https://www.azerisport.com/wrestling/20080624124709313.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Amma o, səhhətində olan problemlərə görə həmin turnirdə çıxış edə bilmədi.<ref name=":X27">{{cite news|title=В сборной изменения|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080628125217517.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816172532/https://www.azerisport.com/wrestling/20080628125217517.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> '''XXXI Yay Olimpiya Oyunları''' [[Fayl:Mehriban Əliyeva olimpiyaçılarla birlikdə (cropped).JPG|thumb|286x286px|alt=|[[Heydər Əliyev Fondu]]nun Prezidenti [[Mehriban Əliyeva]] Olimpiya Oyunlarının qaliblərini və medalçılarını qəbul edən zaman. (Xetaq Qazyumov sağdan birinci / 02.09.2008)]] {{Əsas|Azərbaycan 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]] 8-24 avqustda [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutdu. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə [[Namiq Sevdimov]] (55 kq.), [[Zəlimxan Hüseynov]] (60 kq.), [[Emin Əzizov]] (66 kq.), [[Çamsulvara Çamsulvarayev]] (74 kq.), [[Novruz Təmrəzov]] (84 kq.), Xetaq Qazyumov (96 kq.) və [[Əli İsayev]] (120 kq.) daxil edildi.<ref name=":X28">{{cite news|title=За 24 дней до Пекина (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080508053136096.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103708/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080508053136096.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Olimpiadadan əvvəl [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Şirvani Muradov]] müsahisəbində ''"mənim əsas rəqibim Xetaq Qazyumov"'' olduğunu bildirmişdi.<ref name=":X29">{{cite news|title=Ширвани Мурадов: Хетаг Газюмов – мой главный соперник|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080801052051023.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103709/https://www.azerisport.com/wrestling/20080801052051023.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Olimpiada da avqustun 21-də mübarizə apardı.<ref name=":X30">{{cite news|title=Азербайджанская история в Пекине|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080802013422169.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213704/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080802013422169.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Polşa]] nümayəndəsi Mateusz Gucman ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X31">{{cite news|title=Борцы узнали соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080820022353749.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213705/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080820022353749.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində də 3:0 hesabları ilə inamlı qələbə qazanaraq ümumi hesabda rəqibinə 2:0 hesabı ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X32" /> Bu mərhələdə o, [[Fransa]] təmsilçisi Vinsent Aha-Ahesse ilə qarşılaşdı.<ref name=":X32" /> Bu görüşdə də Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (4:0, 4:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X32" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Kurban Kurbanov oldu.<ref name=":X32" /> Qazyumov Kurbanov ilə bir dəfə üz-üzə gəlmişdi və rəqibinə məğlub olmuşdu. Bu səfər isə Xetaq Qazyumov rəqibindən üstün oldu.<ref name=":X32" /> Birinci hissədə 4:0, növbəti hissədə isə 6:0 hesabı ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, Olimpiadanın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X32" /> Finala gedən yolda onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Şirvani Muradov]] oldu.<ref name=":X32" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Muradov 2:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X32" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X32" /> Həlledici hissədə [[Şirvani Muradov]] minimal hesabla üstün oldu və Olimpiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X32" /> Xetaq Qazyumov isə mübarizəni bürünc medal uğrunda görüşdə davam elədi.<ref name=":X32" /> Bu mərhələdə onun rəqibi mayda [[Finlandiya]]da baş tutan Avropa Çempionatında gümüş medala sahib olan [[Ukrayna]] təmsilçisi Georgi Tibilov oldu.<ref name=":X32" /> Bu görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibindən üstün oldu və 2:0 (5:0, 2:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X32" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X32">{{cite news|title=Седьмая медаль|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080821120904952.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213705/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080821120904952.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Şirvani Muradova qalib gələ biləcəyiьi düşündüm. Amma bircə səhv hər şeyi məhv elədi. Bürünc medal qazandığım üçün isə şadam"''.<ref name=":X33">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Хорошо, что есть хотя бы бронза|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080826012831638.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213709/https://www.azerisport.com/wrestling/20080826012831638.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2008 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>21/08/2008</center> |{{Bayraq|Polşa}} Mateusz Gucman |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Fransa}} Vinsent Aha-Ahesse |<center>2:0</center> |<center>4:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Şirvani Muradov |<center>1:2</center> |<center>1:0</center> |<center>0:2</center> |<center>0:1</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|UKR}} Georgi Tibilov |<center>2:0</center> |<center>5:0</center> |<center>2:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 sentyabr 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":X34">{{cite news|title=Кого наградил президент?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20080830120141084.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213709/https://www.azerisport.com/olimpizm/20080830120141084.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və idman naziri]] [[Azad Rəhimov]]un 31.10.2008-ci il tarixli əmrinə əsasən Xetaq Qazyumova [[Azərbaycanın idman ustası]] adı verildi.<ref name=":X35">{{cite news|title=Олимпийский чемпион получил еще одно звание|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20081031044931811.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213710/https://www.azerisport.com/olimpizm/20081031044931811.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2008-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":X36">{{cite news|title=Олимпийцы доказали класс на чемпионате|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20081220081023543.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816191238/https://www.azerisport.com/wrestling/20081220081023543.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2008-ci ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":X37">{{cite news|title=Лучшие спортсмены Азербайджана 2009 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20081224113256525.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/news/20081224113256525.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X38">{{cite news|title=Итоги года: как Эльнур Мамедли резал торт с Ровшаном Байрамовым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20081225022932343.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816191239/https://www.azerisport.com/photostory/20081225022932343.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> === 2009-cu il: Avropa Çempionatında qələbə === Xetaq Qazyumov 2009-cu ildə birinci turnirinə fevralda baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X39">{{cite news|title=Газзаев выступит за Азербайджан|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090206015831576.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220418075501/https://www.azerisport.com/wrestling/20090206015831576.html|archivedate=2022-04-18|url-status=live}}</ref> O, turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X40">{{cite news|title=Две победы Азербайджана на турецком мемориале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090208091111326.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/wrestling/20090208091111326.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Daha sonra Xetaq Qazyumov martda [[İran]]ın [[Tehran]] şəhərində baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunda mübarizə apardı.<ref name=":X41">{{cite news|title=Арацилов наказал участника Олимпиады|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090227050727748.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213712/https://www.azerisport.com/wrestling/20090227050727748.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması turnirin qrup mərhələsində Özbəkistan, Qazaxıstan və Ukrayna yığmaları ilə birgə "A" qrupunda mübarizə apardı.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsinin birinci görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Özbəkistan yığmasına 6:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X42" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Abdul Ammayevi məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsinin növbəti görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Ukrayna yığması ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X42" /> Bu görüşdə də Azərbaycan yığması rəqibi üzərində 6:1 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X42" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov İlimdar Səidovu məğlub elədi və növbəti dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan güləşiləri Qazaxıstan yığması ilə üz-üzə gəldi və bu səfər də inamlı qələbə qazandı — 6:1.<ref name=":X42" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Dauler Şabanbəy üzərində qələbə qazandı və üçüncü dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X42" /> Qrup mərhələsində üç görüşün hamısında qalib gələn Azərbaycan yığması, turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X42" /> Həlledici görüşdə rəqib — İran güləşçiləri oldu.<ref name=":X42">{{cite news|title=Азербайджан вышел в финал Кубка мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090307021327563.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/wrestling/20090307021327563.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan final görüşündə Azərbaycan yığması İran güləşçiləri üzərində 4:3 hesabı ilə qələbə qazandı və sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun qalibi oldu.<ref name=":X43">{{cite news|title=Азербайджан выиграл Кубок мира! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090308041631006.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213711/https://www.azerisport.com/wrestling/20090308041631006.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumov Səid İbrahimiyə məğlub oldu.<ref name=":X43" /> Bununla da o, turnir ərzində dörd görüşün üçündə qalib gəldi, birinci isə məğlub oldu. 2009-cu ilin əsas turnirlərindən biri 31 mart-5 apreldə [[Litva]]nın [[Vilnüs]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi.<ref name=":X44">{{cite news|title=Состав сборных Азербайджана к чемпионату Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090312061544345.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220519074852/https://www.azerisport.com/wrestling/20090312061544345.html|archivedate=2022-05-19|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatının əsas favoritlərindən biri hesab olunurdu. Xetaq Qazyumov 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Macarıstan]] nümayəndəsi Daniel Ligeti ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X45">{{cite news|title=Стали известны соперники азербайджанских вольников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090331065106642.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816202311/https://www.azerisport.com/wrestling/20090331065106642.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Görüşün birinci hissəsində 4:0, növbəti hissəsində də 4:0 hesabları ilə qəlib gələn Xetaq Qazyumov, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X46" /> Bu mərhələdə o, fevralda baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirin final görüşündə qalib gəldiyi [[Türkiyə]] təmsilçisi Serhat Balcı ilə qarşılaşdı.<ref name=":X46" /> Görüşün birinci hissəsində Balcı 1:0 hesabı ilə qalib gəlsə də, növbəti hissələrdə Qazyumov rəqibi üzərində 3:0 və 2:0 hesabları ilə qələbə qazandı və turnirin 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X46" /> Finala gedən yolda o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X46" /> Qazyumov Çeban ilə 2007-ci ildə Dünya Çempionatında və 2008-ci ildə Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirində üz-üzə gəlmişdi və bütün görüşlərdə qələbə qazanmışdı. Bu səfər də görüşdə üstün tərəf Xetaq Qazyumov oldu — 2:0 (1:0, 1:0).<ref name=":X46" /> Bununla da o, Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X46" /> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumovun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Georgi Ketoyev]] oldu.<ref name=":X46" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Ketoyev 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X46" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X46" /> Həlledici hissədə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X46" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X46">{{cite news|title=Суперрезультат Азербайджана- четыре золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090401104929725.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816202310/https://www.azerisport.com/wrestling/20090401104929725.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref><ref name=":X47">{{cite news|title=Азербайджанский день в Вильнюсе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/video/20090402115617859.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111101034028/http://azerisport.com/video/20090402115617859.html|archivedate=2011-11-01|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov müsahibəsində ''"Georgi Ketoyevlə final görüşünün çətin olduğunu"''' və ''"qələbəni Azərbaycan xalqına həsr elədiyini"'' bildirdi.<ref name=":X48">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Ну и намучился я в финале!|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090402120456382.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213714/https://www.azerisport.com/wrestling/20090402120456382.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X49">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Победу посвящаю азербайджанскому народу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090407012133075.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213715/https://www.azerisport.com/wrestling/20090407012133075.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2009 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>01/04/2009</center> |{{Bayraq|Macarıstan}} Daniel Ligeti |<center>2:0</center> |<center>4:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|TUR}} Serhat Balcı |<center>2:1</center> |<center>0:1</center> |<center>3:0</center> |<center>2:0</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Georgi Ketoyev |<center>2:1</center> |<center>1:0</center> |<center>0:1</center> |<center>2:0</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 16-20 iyulda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirində mübarizə apardı.<ref name=":X50">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090714105609039.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213714/https://www.azerisport.com/wrestling/20090714105609039.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X51">{{cite news|title=Кому улыбнется Золотой Гран-При?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090717120408239.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213714/https://www.azerisport.com/wrestling/20090717120408239.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə o, bürünc medal uğrunda görüşdə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Belduxi Qavaşelişviliyə 2:0 (7:0, 3:0) hesabı ilə qalib gəldi və bürünc medalın sahibi oldu.<ref name=":X52">{{cite news|title=Азербайджанские вольники выиграли восемь медалей на Гран-При (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090719024855410.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213722/https://www.azerisport.com/wrestling/20090719024855410.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X53">{{cite news|title=Два-два-четыре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090720120242997.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213742/https://www.azerisport.com/wrestling/20090720120242997.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> 2009-cu ilin əsas turniri 20-28 sentyabrda [[Herninq]] şəhərində baş tutan [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]] oldu.<ref name=":X54">{{cite news|title=Кто поедет на ЧМ в Данию?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090911054945800.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213715/https://www.azerisport.com/wrestling/20090911054945800.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> İl ərzində Avropa Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, Dünya Çempionatında da qələbəyə iddialı idi. Xetaq Qazyumov [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]da sentyabrın 21-də mübarizə apardı.<ref name=":X55">{{cite news|title=Хетаг Газюмов начинает, Фарид Мансуров завершает (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090918054534983.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816212021/https://www.azerisport.com/wrestling/20090918054534983.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Xetaq Qazyumov, 1/8 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X56">{{cite news|title=Азербайджан против США, Вьетнама и Молдовы (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090920124145950.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213722/https://www.azerisport.com/wrestling/20090920124145950.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Bundan əvvəl Qazyumov Çeban ilə üç dəfə üz-üzə gəlmişdi və bütün görüşlərdə qələbə qazanmışdı. Bu səfər də görüşdə üstün tərəf Xetaq Qazyumov oldu — 2:0 (1:0, 4:1).<ref name=":X57" /> Bununla da o, [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|çempionat]]ın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X57" /> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Türkiyə]] təmsilçisi Serhat Balcı ilə qarşılaşdı.<ref name=":X57" /> Görüşün birinci hissəsində 3:2, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|turnir]]in yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X57" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Belarus]] nümayəndəsi Ruslan Şeyxov oldu.<ref name=":X57" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov 2:0 (1:0, 1:1) hesabı ilə qalib gəldi və [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X57" /> Həlledici görüşdə o, [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın nümayəndəsi [[Hacımurad Qatsalov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X57" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Qazyumov 2:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qatsalov 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X57" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X57" /> Həlledici hissədə isə [[Hacımurad Qatsalov]] minimal hesabla qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X57" /> Bununla da Xetaq Qazyumov [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2009-cu il Dünya Çempionatı]]nın gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X57">{{cite news|title=Хетаг Газюмов за несколько секунд упустил золото ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090921112732587.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213716/https://www.azerisport.com/wrestling/20090921112732587.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[2009 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|turnir]]dən sonra müsahibəsində ''"Dünya Çempionatının mənim üçün uğursuz olduğunu"'' bildirdi.<ref name=":X58">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Чемпионат мира стал для меня неудачным|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090928111210091.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213723/https://www.azerisport.com/wrestling/20090928111210091.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2009 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>21/09/2009</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>4:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|TUR}} Serhat Balcı |<center>2:0</center> |<center>3:2</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Hacımurad Qatsalov |<center>2:1</center> |<center>2:0</center> |<center>1:1</center> |<center>0:1</center> | colspan="3" bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> 2009-cu ilin sonlarında Xetaq Qazyumov Azərbaycan Kubokunda mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":X59">{{cite news|title=Газюмов стал лучшим в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091220120040589.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723193158/https://www.azerisport.com/wrestling/20091220120040589.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Avropa və Dünya çempionluğları === Xetaq Qazyumov 2010-cu ildə birinci turnirinə 12-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X60">{{cite news|title=Азербайджан едет на Мемориал Яшара Догу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100211121637654.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213716/https://www.azerisport.com/wrestling/20100211121637654.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> O, turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq üçüncü dəfə Yaşar Doğu Turnirinin qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X61">{{cite news|title=15 наград, 8 золотых! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100214120623527.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817213716/https://www.azerisport.com/wrestling/20100214120623527.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Daha sonra Xetaq Qazyumov martda [[Rusiya]]da baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunda mübarizə apardı.<ref name=":X62">{{cite news|title=Азербайджан едет покорять Москву|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100301104633734.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100303063045/http://www.azerisport.com/wrestling/20100301104633734.html|archivedate=2010-03-03|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması turnirin qrup mərhələsində ABŞ, İran və Özbəkistan yığmaları ilə birgə "B" qrupunda mübarizə apardı.<ref name=":X63" /> Qrup mərhələsinin birinci görüşündə Azərbaycan güləşçiləri İran yığmasına 2:5 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X63" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Reza Yazdanini 2:0 (2:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi.<ref name=":X63" /> Qrup mərhələsinin növbəti görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Özbəkistan yığması ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X63" /> Bu görüşdə Azərbaycan yığması rəqibi üzərində 6:1 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X63" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Kurban Kurbanovu 2:0 (2:1, 1:0) hesabı ilə məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X63">{{cite news|title=Азербайджан и США встретятся завтра (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100306014822511.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100512140359/http://azerisport.com/wrestling/20100306014822511.html|archivedate=2010-05-12|url-status=live}}</ref> Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan güləşiləri ABŞ yığması ilə üz-üzə gəldi və bu səfər də qələbə qazandı — 5:2.<ref name=":X64" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Ceyms Berqman üzərində qələbə qazandı və növbəti dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X64" /> Qrup mərhələsində üç görüşün sadəcə birində məğlub olan Azərbaycan yığması, turnirin bürünc medal uğrunda görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X64" /> Həlledici görüşdə rəqib — Ukrayna güləşçiləri oldu.<ref name=":X64" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan final görüşündə Azərbaycan yığması Ukrayna güləşçiləri üzərində 5:2 hesabı ilə qələbə qazandı və sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X64" /> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumov Pavel Oleynixi 2:0 (2:0, 1:0) hesabı ilə məğlub elədi.<ref name=":X64">{{cite news|title=Азербайджан отдал Кубок мира России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100307121548669.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100309022508/http://azerisport.com/wrestling/20100307121548669.html|archivedate=2010-03-09|url-status=live}}</ref> Bununla da Xetaq Qazyumov turnir ərzində dörd görüşün hamısında qalib gəldi.<ref name=":X65">{{cite news|title=Забронзовели|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100308120513594.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100514083025/http://azerisport.com/wrestling/20100308120513594.html|archivedate=2010-05-14|url-status=live}}</ref> 2010-cu ilin əsas turnirlərindən biri 6-12 apreldə [[Azərbaycan]]da baş tutan Avropa Çempionatı idi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığması Avropa Çempionatına [[Quba]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında hazırlamışdı.<ref name=":X66">{{cite news|title=Четыре чемпиона в составе Азербайджана на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100408060253959.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100617063811/http://azerisport.com/wrestling/20100408060253959.html|archivedate=2010-06-17|url-status=live}}</ref> Ötən il Avropa Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, bu səfər də qələbəyə iddialı idi.<ref name=":X67">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Моя главная цель – стать чемпионом Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100409043323000.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100412062051/http://azerisport.com/wrestling/20100409043323000.html|archivedate=2010-04-12|url-status=live}}</ref><ref name=":X68">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Россия конкурент, но пусть соперники боятся попасть на меня|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100411021430741.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100617063546/http://www.azerisport.com/wrestling/20100411021430741.html|archivedate=2010-06-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatında aprelin 14-də mübarizə apardı.<ref name=":X69">{{cite news|title=Соперники Азербайджана во второй день Евро2010|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100413065232949.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723194440/https://www.azerisport.com/wrestling/20100413065232949.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə Xetaq Qazyumov, [[Latviya]] nümayəndəsi İmants Lagodsis ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X69" /> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 2:0 (4:0, 4:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X71" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Polşa]] təmsilçisi Radoslav Baran oldu.<ref name=":X71" /> Görüşün birinci hissəsində 7:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabları ilə inamlı qələbə qazanan Xetaq Qazyumov, turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X71" /> Finala gedən yolda o, [[Belarus]] nümayəndəsi Alexey Dubxo ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X71" /> Bu səfərdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində inamlı qələbə qazandı — 2:0 (3:0, 4:0).<ref name=":X71" /> Bununla da o, Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X71" /><ref name=":X70">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Свою лучшую борьбу приберег для финала|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100414030132268.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100523144513/http://azerisport.com/wrestling/20100414030132268.html|archivedate=2010-05-23|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumovun rəqibi 2008-ci il Olimpiadasının gümüş medalına sahib olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Giorgi Qoqşelidze]] oldu.<ref name=":X71" /> Qazyumov gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X71" /> Bununla da Xetaq Qazyumov növbəti dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X71">{{cite news|title=ЧЕ2010. Газюмов сделал дубль (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100414101151559.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100701130115/http://azerisport.com/wrestling/20100414101151559.html|archivedate=2010-07-01|url-status=live}}</ref> Görüşdən dərhal sonra o, müsahibəsində ''"Giorgi Qoqşelidzenin çox güclü rəqib olduğunu və ona qalib gəlməyin asan olmadığını"'' bildirdi.<ref name=":X72">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Нельзя было проиграть в Баку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100414091544004.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100416152955/http://azerisport.com/wrestling/20100414091544004.html|archivedate=2010-04-16|url-status=live}}</ref><ref name=":X73">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Я не хотел в четвертый раз проигрывать Гошелидзе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100415120743122.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100629034111/http://azerisport.com/wrestling/20100415120743122.html|archivedate=2010-06-29|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2010 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>14/04/2010</center> |{{Bayraq|Latviya}} İmants Lagodsis |<center>2:0</center> |<center>4:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Polşa}} Radoslav Baran |<center>2:0</center> |<center>7:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Alexey Dubxo |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Giorgi Qoqşelidze |<center>2:0</center> |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov zədələndiyi üçün bir müddət turnirlərdə mübarizə apara bilmədi.<ref name=":X74" /> İyunun 11-də baş tutan brifinqdə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Məhəmməd Əliömərov]] Xetaq Qazyumovun zədələndiyini, buna görə də onun Azərbaycan Çempionatında mübarizə aparmayacağını bildirdi.<ref name=":X74" /> [[Məhəmməd Əliömərov]] həmçinin onun Dünya Çempionatında da çıxış eləməsinin sual altında olduğunu vurğuladı.<ref name=":X74">{{cite news|title=Чемпионат мира может пройти без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100611010233014.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100715140536/http://azerisport.com/wrestling/20100611010233014.html|archivedate=2010-07-15|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində ehtiyat güləşçi olaraq isə [[Camaləddin Məhəmmədov]]un adını göstərdi.<ref name=":X74" /> Xetaq Qazyumov zədədən sonra birinci turnirinə 16-18 iyunda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turniri çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X75">{{cite news|title=Самурай для Фарида Мансурова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100715031457637.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723200013/https://www.azerisport.com/wrestling/20100715031457637.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref><ref name=":X77">{{cite news|title=Кого озолотит Золотой Гран-При?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100716120346092.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085141/http://www.azerisport.com/wrestling/20100716120346092.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə bir neçə həftə əvvəl məhz onun mübarizə aparmadığı Azərbaycan Çempionatının qalibi olan [[Camaləddin Məhəmmədov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X76">{{cite news|title=Три золота Азербайджана на Золотом Гран-при (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100716111458941.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220723200014/https://www.azerisport.com/wrestling/20100716111458941.html|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref><ref name=":X78">{{cite news|title=Чамсулвараев покорил новый вес (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100616122103225.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161030070207/http://www.azerisport.com/wrestling/20100616122103225.html|archivedate=2016-10-30|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov qələbə qazandı və Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirinin qalibi oldu.<ref name=":X76" /> 2009-cu ilin əsas turniri 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatı oldu. İl ərzində Avropa Çempionatının və Qızıl Qran-Pri turnirinin qalibi olan Xetaq Qazyumov, çempionatdan əvvəl müsahibəsində '''"Dünya Çempionatında ancaq qızıl medalı hədəflədiyini"'' bildirdi.<ref name=":X79">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: На ЧМ в Москве рассчитываю только на золото|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100723120619476.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101126145412/http://azerisport.com/wrestling/20100723120619476.html|archivedate=2010-11-26|url-status=live}}</ref><ref name=":X80">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100902061321/http://azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|archivedate=2010-09-02|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 11-də mübarizə apardı.<ref name=":X81" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi, [[Seneqal]] nümayəndəsi Aristide Diatta oldu.<ref name=":X81" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov təcrübəsiz rəqibi üzərində asan qələbə qazandı.<ref name=":X81" /> Qazyumov görüşün birinci hissəsində 7:0, növbəti hissəsində isə 5:0 hesabları ilə Diattadan üstün oldu.<ref name=":X81" /> Bununla da Xetaq Qazyumov turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X81" /> Bu mərhələdə o, [[Kanada]] təmsilçisi Xetaq Pliyev ilə qarşılaşdı.<ref name=":X81" /> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində isə 6:1 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X81" /> Bu mərhələdə onun rəqibi təcrübəli [[Belarus]] nümayəndəsi Ruslan Şeyxov oldu.<ref name=":X81" /> Sonuncu dəfə Qazyumov Şeyxov ilə bir il əvvəl baş tutan Dünya Çempionatında üz-üzə gəlmişdi və qələbə qazanmışdı. Bu səfər də görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X81" /> Nəticədə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (1:0, 1:0) hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X81" /> Finala gedən yolda o, [[Qırğızıstan]] təmsilçisi Alexey Krupnyaxov ilə qarşılaşdı.<ref name=":X81" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (3:0, 3:0) hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və növbəti dəfə Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X81" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi — [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü Afina Olimpiadası]]nın və dörd dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi [[Hacımurad Qatsalov]] oldu.<ref name=":X81" /> "Köhnə rəqiblər" sonuncu dəfə məhz 2009-cu il Dünya Çempionatının final görüşündə üz-üzə gəlmişdi və həmin görüşün nəticəsində Qatsalov turnirin qalibi olmuşdu.<ref name=":X81" /> Prinsipial görüş bu səfər də gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X81" /> Görüşün birinci hissəsində Qatsalov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qazyumov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X81" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X81" /> Həlledici hissədə isə Xetaq Qazyumov minimal hesabla qələbə qazandı.<ref name=":X81" /> Bununla da Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":X81">{{cite news|title=Азербайджан одолел Россию и взял второе золото (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911013447092.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114083418/http://azerisport.com/wrestling/20100911013447092.html|archivedate=2010-11-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X82">{{cite news|title=Азербайджанский триумф в Москве|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20100911105946840.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101118102312/http://azerisport.com/photostory/20100911105946840.html|archivedate=2010-11-18|url-status=live}}</ref> O, 2003-cü ildə [[Arif Abdullayev]]in Dünya Çempionatının qalibi olmasından sonra bu uğura imza ata bilən birinci Azərbaycan sərbəst güləşçisi oldu.<ref name=":X85">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100913143644/http://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|archivedate=2010-09-13|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra Xetaq Qazyumov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"qələbəmi Azərbaycan xalqına həsr edirəm"''.<ref name=":X83">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Победу посвящаю азербайджанскому народу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911110232508.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114083707/http://azerisport.com/wrestling/20100911110232508.html|archivedate=2010-11-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X84">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: После победы над Гацаловым я оказался в новой шкуре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100912021621442.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110510223056/http://www.azerisport.com/wrestling/20100912021621442.html|archivedate=2011-05-10|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2010 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>11/09/2010</center> |{{Bayraq|Seneqal}} Aristide Diatta |<center>2:0</center> |<center>7:0</center> |<center>5:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Kanada}} Xetaq Pliyev |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>6:1</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Qırğızıstan}} Alexey Krupnyaxov |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Hacımurad Qatsalov |<center>2:1</center> |<center>0:1</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> İl ərzində Avropa və Dünya Çempionatlarının qalibi olan Xetaq Qazyumov [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyası (FILA)]] tərəfindən 2010-cu ilin ən yaxşı sərbəst güləşçisi seçildi.<ref name=":X86">{{cite news|title=Два азербайджанца могут стать лучшими в мире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101013033510730.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101015013315/http://azerisport.com/wrestling/20101013033510730.html|archivedate=2010-10-15|url-status=live}}</ref><ref name=":X87">{{cite news|title=Двойной успех азербайджанской борьбы (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101017064703225.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101020214627/http://www.azerisport.com/wrestling/20101017064703225.html|archivedate=2010-10-20|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov həmdə [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi]]nin versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri, [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало"]] qəzetinin versiyasına görə isə 2010-cu ilin ən yaxşı 2-ci idmançısı seçildi.<ref name=":X88">{{cite news|title=Лучшие в азербайджанском спорте. Версия 2010 (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20101223123817691.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111101142322/http://azerisport.com/olimpizm/20101223123817691.html|archivedate=2011-11-01|url-status=live}}</ref><ref name=":X90">{{cite news|title=Герои азербайджанского спорта-2010|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20101231021619225.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111101142056/http://azerisport.com/olimpizm/20101231021619225.html|archivedate=2011-11-01|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2010-cu ildə sonuncu uğuruna Azərbaycan Kubokunun qızıl medalına sahib olmaqla imza atdı.<ref name=":X89">{{cite news|title=Газюмов победил, Родригес проиграл|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101225073404401.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101228024919/http://azerisport.com/wrestling/20101225073404401.html|archivedate=2010-12-28|url-status=live}}</ref> Bununla da o, 2010-cu ili məğlubiyyətsiz başa vurdu. === 2011-ci il: Üçüncü dəfə Avropa çempionluğu === Xetaq Qazyumov 2011-ci ildə birinci turnirinə 11-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X91">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110919070326/http://azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|archivedate=2011-09-19|url-status=live}}</ref> O, turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq dördüncü dəfə Yaşar Doğu Turnirinin qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X92">{{cite news|title=Золотой хет-трик азербайджанцев в Стамбуле|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110213091759447.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110424030936/http://azerisport.com/wrestling/20110213091759447.html|archivedate=2011-04-24|url-status=live}}</ref> 2011-ci ilin əsas turnirlərindən biri 28 mart-4 apreldə [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi. Xetaq Qazyumov üçüncü dəfə turnirin qalibi olmağa iddialı idi.<ref name=":X93">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817222855/https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X94">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817222855/https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə Xetaq Qazyumov, [[İspaniya]] nümayəndəsi Eder Villanueva Gonzalez ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X95" /> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı və çempionatın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X95" /> Bu mərhələdə Xetaq Qazyumovun rəqibi [[Bolqarıstan]] təmsilçisi İvan Yanxovsxi oldu.<ref name=":X95" /> Bu görüşdə də o, inamlı qələbə qazandı — 2:0 (3:0, 3:0).<ref name=":X95" /> Bununla da Xetaq Qazyumov turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X95" /> Bu mərhələdə o, [[Ermənistan]] nümayəndəsi Edgar Yenoxyan ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X95" /> Görüşün birinci hissəsində 3:0, növbəti hissəsində isə 1:0 hesabları ilə qələbə qazanan Xetaq Qazyumov, Avropa Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X95" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Moldova]] təmsilçisi Nicolae Çeban oldu.<ref name=":X95" /> Dəfələrlə Çeban üzərində qələbə qazanan Qazyumov, bu səfərdə rəqibindən üstün oldu.<ref name=":X95" /> Ümumi nəticədə 2:0 (1:0, 1:0) hesabı ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, üçüncü dəfə Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X95" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Vladislav Baytsayev oldu.<ref name=":X95" /> Görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissədə isə o, 1:16 dəqiqə ərzində rəqibinə vaxtından əvvəl qalib gəldi.<ref name=":X95" /> Bununla da Xetaq Qazyumov üçüncü dəfə Avropa Çempionatını qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X95">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817222854/https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[Namiq Abdullayev]]dən sonra üç dəfə Avropa Çempionatının qalibi olmağı bacaran birinci Azərbaycan güləşçi oldu.<ref name=":X96">{{cite news|title=Хетаг Газюмов сравнялся с Намиком Абдуллаевым|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110331053712933.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817223638/https://www.azerisport.com/wrestling/20110331053712933.html|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2011 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>29/03/2011</center> |{{Bayraq|İspaniya}} Eder Villanueva Gonzalez |<center>2:0</center> |<center>6:0</center> |<center>4:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Bolqarıstan}} İvan Yanxovsxi |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Ermənistan}} Edgar Yenoxyan |<center>2:0</center> |<center>3:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Vladislav Baytsayev |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>7:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 8-10 iyulda [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirində mübarizə apardı.<ref name=":X97">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110706055741/http://azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|archivedate=2011-07-06|url-status=live}}</ref><ref name=":X98">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: От себя жду только победы на Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704062352880.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110706055751/http://azerisport.com/wrestling/20110704062352880.html|archivedate=2011-07-06|url-status=live}}</ref> 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] təmsilçisi Şamil Əhmədovu 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Dustin Kilqoru 2:0 hesabları ilə məğlub edən Xetaq Qazyumov, final görüşündə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Elizbar Odixadzedən üstün oldu (2:0) və Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirinin qalibi oldu.<ref name=":X99">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110915105301/http://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|archivedate=2011-09-15|url-status=live}}</ref><ref name=":X100">{{cite news|title=Пятеро азербайджанских борцов побеждают на Золотом Гран-при (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110708010353815.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110713025636/http://azerisport.com/wrestling/20110708010353815.html|archivedate=2011-07-13|url-status=live}}</ref> 2011-ci ilin əsas turniri 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":X102">{{cite news|title=Состав сборной Азербайджана на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110825121254803.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110828092631/http://www.azerisport.com/wrestling/20110825121254803.html|archivedate=2011-08-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X103">{{cite news|title=Стадник, Газюмов и другие едут на ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110906112640746.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20110906112640746.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Həmin Dünya Çempionatında 1–6-cı pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2012-ci ildə baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Ötən il Dünya Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, bu səfərdə turnirin qalibi olmaqa iddialı idi.<ref name=":X101">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Я еще не сделал себе имя|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110825052104744.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110827112408/http://www.azerisport.com/wrestling/20110825052104744.html|archivedate=2011-08-27|url-status=live}}</ref> Sentyabrın 8-də, turnirin startına dörd gün qala Xetaq Qazyumov məşq zamanı zədələndi.<ref name=":X104">{{cite news|title=Хетаг Газюмов получил травму|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110908043520885.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20110908043520885.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Bununla belə o, turnirdə mübarizə aparsa da, uğur qazana bilmədi. 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi Alen Zasyeyev üzərində 2:0 (1:0, 3:0) hesabı ilə qələbə qazansa da, 1/8 final mərhələsində [[Belarus]] təmsilçisi Ruslan Şeyxova 0:2 (0:1, 0:2) hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X105">{{cite news|title=Травма подвела чемпиона мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110917105500090.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20110917105500090.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Ruslan Şeyxov növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və Dünya Çempionatını 20-ci pillədə başa vurdu.<ref name=":X105" /> Həmçinin Xetaq Qazyumovun 2010-cu ilin fevralından davam edən məğlubiyyətsiz görüşlər seriyası da başa çatdı. <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2011 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="2" |<center>17/09/2011</center> |{{Bayraq|UKR}} Alen Zasyeyev |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>0:2</center> |<center>0:1</center> |<center>0:2</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |} </center> 2011-ci ilin sonlarında Xetaq Qazyumov zədəsini sağalda bildi və tədricən formasını bərpa elədi.<ref name=":X106">{{cite news|title=Сайпулла АБСАИДОВ: Против Кцоева Шарифов показал чемпионский характер|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111213033416455.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103710/https://www.azerisport.com/wrestling/20111213033416455.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Xetaq Qazyumov zədədən sonra birinci turnirinə 2012-ci ilin 10-12 fevralında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X107">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120208225343/http://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|archivedate=2012-02-08|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə ötən ilin Dünya Çempionatının qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]] üzərində qələbə qazandı və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X108">{{cite news|title=Газюмов победил Шарифова в финале турнира в Анкаре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120212113524015.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120214114051/http://www.azerisport.com/wrestling/20120212113524015.html|archivedate=2012-02-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X109">{{cite news|title=Газюмов вернулся и победил чемпиона мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120213113447922.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103711/https://www.azerisport.com/wrestling/20120213113447922.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> İlin əsas turnirlərindən biri martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi.<ref name=":X112">{{cite news|title=Европейские смотрины начинаются|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120306120611923.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120529152810/http://azerisport.com/wrestling/20120306120611923.html|archivedate=2012-05-29|url-status=live}}</ref> Amma sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]], həmin turnirin [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə vermədiyinə görə, Xetaq Qazyumovu və yığmanın digər lider güləşçilərini həmin çempionata aparmadı.<ref name=":X110">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103711/https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X111">{{cite news|title=Сайпулла АБСАИДОВ: Главное для нас – лицензионные турниры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120303020746848.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103750/https://www.azerisport.com/wrestling/20120303020746848.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə verən birinci turnir 20-22 apreldə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri idi.<ref name=":X113">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120911174953/http://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|archivedate=2012-09-11|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə Xetaq Qazyumovunda mübarizə aparması nəzərdə tutulmuşdu.<ref name=":X114">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120617141657/http://azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|archivedate=2012-06-17|url-status=live}}</ref> Amma turnirin startına 2 gün qala sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun, bir həftə sonra [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq turnirdə çıxış eləməsini qərara aldı.<ref name=":X115">{{cite news|title=Газюмов пропустит лицензионный турнир в Софии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419121447287.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103735/https://www.azerisport.com/wrestling/20120419121447287.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X116">{{cite news|title=Еще один чемпион мира поедет в Китай|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419122702336.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103711/https://www.azerisport.com/wrestling/20120419122702336.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X117">{{cite news|title=Надо покорить Софию и ждать успеха в Китае|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420122022061.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085151/http://www.azerisport.com/wrestling/20120420122022061.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Dünya Olimpiya Təsnifat Turniri 26-30 apreldə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutdu.<ref name=":X118">{{cite news|title=Восемь борцов Азербайджана на лицензионном турнире в Китае|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120423084834476.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120425152337/http://www.azerisport.com/wrestling/20120423084834476.html|archivedate=2012-04-25|url-status=live}}</ref> Turnirdə 1-2-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazanacaqdı. Xetaq Qazyumov turnirin birinci görüşündə [[Almaniya]] nümayəndəsi Villiam Xart ilə üz-üzə gəldi və 2:0 (1:0, 3:1) hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X119">{{cite news|title=Газюмов и Алиев узнали своих «китайских» соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120426091449790.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428212621/http://azerisport.com/wrestling/20120426091449790.html|archivedate=2012-04-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X121" /> Növbəti görüşdə onun rəqibi [[Slovakiya]] təmsilçisi Cozef Caloviar oldu.<ref name=":X121" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (2:0, 4:0) hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X121" /> Bu mərhələdə o, [[Ukrayna]] nümayəndəsi Valeri Andreytsev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X121" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov 2:0 (1:0, 1:0) hesabı ilə qalib gəldi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X121" /> Bununla da o, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na lisenziyanı təmin elədi.<ref name=":X120">{{cite news|title=Азербайджан завоевал 40-ю лицензию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120427044420574.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428212902/http://azerisport.com/london2012/20120427044420574.html|archivedate=2012-04-28|url-status=live}}</ref> Formal əhəmiyyətə sahib olan final görüşündə isə Xetaq Qazyumov [[Qırğızıstan]] təmsilçisi Məhəmməd Musayevdən üstün oldu və turnirin də qalibi oldu.<ref name=":X121">{{cite news|title=Газюмов взял лицензию и стал первым в Китае (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120427120924822.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120428195234/http://azerisport.com/wrestling/20120427120924822.html|archivedate=2012-04-28|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Khetag Gazyumov and Rustam Iskandari.jpg|thumb|336x336px|alt=|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın bürünc medal uğrunda baş tutan Xetaq Qazyumov (göy geyimdə) və [[Rüstəm İsgəndəri]] (qırmızı geyimdə) görüşü (12 avqust 2012-ci il)|left]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan əvvəl Xetaq Qazyumov mayda [[Azərbaycan]]da baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunda mübarizə apardı.<ref name=":X122">{{cite news|title=На Кубок мира Азербайджан заявляет пять олимпийцев|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120509020057220.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074740/https://www.azerisport.com/wrestling/20120509020057220.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X123">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: В родных стенах должны выступить удачно|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120510121016975.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512212428/http://www.azerisport.com/wrestling/20120510121016975.html|archivedate=2012-05-12|url-status=live}}</ref> Azərbaycan yığması turnirin qrup mərhələsində Belarus, Bolqarıstan, Qazaxıstan və Rusiya yığmaları ilə birgə "A" qrupunda mübarizə apardı. Qrup mərhələsinin birinci görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Bolqarıstan yığmasına 7:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X124">{{cite news|title=Азербайджан разгромил и Болгарию (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013850552.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074831/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013850552.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Georgi Sredxovu məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X124" /> Qrup mərhələsinin növbəti görüşündə Azərbaycan güləşçiləri Qazaxıstan yığması ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X125">{{cite news|title=Азербайджан не оставил шанса Казахстану (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013955676.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074841/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512013955676.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Bu görüşdə də Azərbaycan yığması rəqibi üzərində 7:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X125" /> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Əlixan Cumayevi ilə məğlub elədi və qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X125" /> Qrup mərhələsinin üçüncü görüşündə Azərbaycan güləşiləri Rusiya yığması ilə üz-üzə gəldi və bu səfər də inamlı qələbə qazandı — 7:0.<ref name=":X126">{{cite news|title=Азербайджан всухую разгромил Россию (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512122932126.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074828/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512122932126.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində Xetaq Qazyumov Şamil Əhmədov üzərində qələbə qazandı və növbəti dəfə qələbədə pay sahibi oldu.<ref name=":X126" /> Qrup mərhələsinin sonuncu görüşündə Azərbaycan yığması Belarus güləşçiləri ilə üz-üzə gəldi və 6:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X127">{{cite news|title=Исаев подвел Азербайджан (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120512014022509.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724074852/https://www.azerisport.com/wrestling/20120512014022509.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində bu səfər Xetaq Qazyumovun əvəzinə [[Novruz Təmrəzov]] mübarizə apardı.<ref name=":X127" /> Qrup mərhələsində dörd görüşün hamısında qalib gələn Azərbaycan yığması, turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə rəqib — İran güləşçiləri oldu.<ref name=":X128">{{cite news|title=Азербайджан проиграл Ирану в финале Кубка мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120513115222555.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724080130/https://www.azerisport.com/wrestling/20120513115222555.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan final görüşündə Azərbaycan yığması İran güləşçilərinə 3:4 hesabı ilə məğlub oldu və sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X128" /> Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumov və Reza Yazdani arasında olan görüş insidentlə yadda qaldı.<ref name=":X129" /> [[Sərhədçi İdman Olimpiya Mərkəzi|"Sərhədçi" OİM]]-nə toplaşan İranlı güləşsevərlər görüş zamanı tribunadan Xetaq Qazyumovun üstünə yad predmetlər atdılar.<ref name=":X129">{{cite news|title=«Иранский» скандал на бакинском Кубке мира (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120513051118023.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120717070349/http://azerisport.com/wrestling/20120513051118023.html|archivedate=2012-07-17|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə qalib tərəf isə Reza Yazdani oldu.<ref name=":X128" /> Bundan sonra bütün diqqətlər [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]na yönəldi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığması Olimpiadaya [[Qəbələ]]də baş tutan təlim-məşq toplanışlarında hazırlaşdı.<ref name=":X130">{{cite news|title=Вольники начали сбор в Габале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120525122420756.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724165817/https://www.azerisport.com/wrestling/20120525122420756.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> '''XXX Yay Olimpiya Oyunları''' [[Fayl:Olympic Freestyle Wrestling (96 kg - Medalists).jpg|thumb|346x346px|alt=|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın medalçıları: gümüş medalçı [[Ukrayna]] nümayəndəsi [[Valeri Andreytsev]], qızıl medalçı [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Cey Varner]], bürünc medalçı [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Giorgi Qoqşelidze və digər bürünc medalçı Azərbaycan nümayəndəsi Xetaq Qazyumov (12 avqust 2012-ci il)]] {{Əsas|Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]] 25 iyul-12 avqustda [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutdu. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə 2012-ci il Avropa Çempionatının qalibi [[Toğrul Əsgərov]] (60 kq.), 2011-ci il Avropa Çempionatının qalibi [[Cəbrayıl Həsənov]] (66 kq.), 2011-ci il Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Əşrəf Əliyev (güləşçi)|Əşrəf Əliyev]] (74 kq.), 2011-ci il Dünya Çempionatının qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]] (84 kq.), 2008-ci il Olimpiadasının bürünc medalçısı Xetaq Qazyumov (96 kq.) və 2011-ci il Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Camaləddin Məhəmmədov]] (120 kq.) daxil edildi.<ref name=":X132">{{cite news|title=Олимпийский состав Азербайджана (ВЕСЬ СПИСОК)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014505/http://azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> Komandanın heyətində sadəcə Xetaq Qazyumov, Olimpiya Oyunlarının təcrübəsinə sahib idi. Üç dəfə Avropa, bir dəfə isə Dünya Çempionatlarının qalibi olan Xetaq Qazyumov, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda qızıl medala iddialı idi.<ref name=":X131">{{cite news|title=Фавориты Лондона|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103751/https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X133">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104152701/http://azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|archivedate=2012-11-04|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın sonuncu günü, avqustun 12-də mübarizə apardı.<ref name=":X135">{{cite news|title=Последний день - последняя медаль (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812011931296.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805072618/http://azerisport.com/london2012/20120812011931296.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref><ref name=":X138">{{cite news|title=Азербайджанская Олимпиада. День шестнадцатый, заключительный|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120726073420880.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103712/https://www.azerisport.com/london2012/20120726073420880.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumovun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Belarus]] nümayəndəsi Ruslan Şeyxov oldu.<ref name=":X134">{{cite news|title=Гасанов и Газюмов узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811092725734.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805162852/http://azerisport.com/london2012/20120811092725734.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref> Qazyumov Şeyxov ilə dörd dəfə üz-üzə gəlmişdi və görüşlərin üçündə qalib gəlmişdi. Qazyumov, Şeyxova məhz ötən il [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında məğlub olmuşdu. Bu səfər görüşdə üstün tərəf Xetaq Qazyumov idi.<ref name=":X136" /> Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində də 1:0 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X136" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Ukrayna]] təmsilçisi [[Valeri Andreytsev]] idi.<ref name=":X136" /> Qazyumov, Andreytsevi apreldə Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirində məğlub eləmişdi.<ref name=":X136" /> Bu səfər isə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X136" /> Görüşün birinci hissəsində Qazyumov 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Andreytsev 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X136" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X136" /> Həlledici hissədə isə [[Valeri Andreytsev]] rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və görüşün qalibi oldu.<ref name=":X136" /> Həmin görüşün gedişində Xetaq Qazyumovun [[Qan təzyiqi|qan təzyiqi]] normadan aşağı düşdü və o, görüşndən sonra tibbi maşınla hospitala aparıldı.<ref name=":X136" /> Bu zaman turnirdə görüşlər davam edirdi. Olimpiadanın yarım-final mərhələsində [[Valeri Andreytsev]], [[İran]] nümayəndəsi Reza Yazdanini məğlub elədi və Olimpiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X137" /> Belə olan halda Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə aparmaq hüququ qazandı.<ref name=":X137" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşüncə [[Tacikistan]] təmsilçisi Rüstəm İsgəndəri Xetaq Qazyumov ilə üz-üzə gəlməli, bu cütün qalibi isə təcrübəli [[İran]] nümayəndəsi Reza Yazdani ilə qarşılşamalı idi.<ref name=":X137" /> Amma Reza Yazdani, [[Valeri Andreytsev]]lə görüşdə ciddi zədə aldığı üçün turnirdə mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":X137" /> Bu məlumat Xetaq Qazyumova veriləndən sonra o, tibbi maşının sürücüsündən onu [[ExCeL London|"ExCeL London" Arenası]]na geri qaytarmaqlarını xahiş elədi.<ref name=":X137" /><ref name=":X141">{{cite news|title=10 фраз Лондона|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813054001217.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804202527/http://azerisport.com/london2012/20120813054001217.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> Qısa müddət ərzində arenaya qayıdan Xetaq Qazyumov, [[Tacikistan]] nümayəndəsi Rüstəm İsgəndəri ilə görüşə çıxdı.<ref name=":X137" /> Qazyumov görüşün birinci hissəsində 3:1, növbəti hissəsində isə 3:0 hesabları ilə qalib gəldi və ümumi nəticədə rəqibi üzərində 2:0 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":X136" /> Bürünc medal uğrunda görüşdə isə o, Reza Yazdani mübarizə aparmadığı üçün birbaşa qalib elan edildi.<ref name=":X136" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X136">{{cite news|title=Хетаг Газюмов стал бронзовым призером Олимпиады! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812012609358.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805062534/http://azerisport.com/london2012/20120812012609358.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref><ref name=":X139">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211108165550/https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|archivedate=2021-11-08|url-status=live}}</ref><ref name=":X140">{{cite news|title=Героическая бронза Хетага Газюмова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120812073009962.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103712/https://www.azerisport.com/photostory/20120812073009962.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X142">{{cite news|title=Бронза напоследок|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813120807159.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804201757/http://azerisport.com/london2012/20120813120807159.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Prezidenti, dönəmin [[Dövlət Vergi Xidməti (Azərbaycan)|vergilər naziri]] [[Fazil Məmmədov (nazir)|Fazil Məmmədov]], ''"Xetaq Qazyumovun bu əzmi ilə qazandığı bürünc medalın, qızıl medaldan daha dəyərli"'' olduğunu bildirdi.<ref name=":X137">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Узнав о травме иранца, остановил машину и попросил отвезти обратно|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812070522715.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804200246/http://azerisport.com/london2012/20120812070522715.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] isə Xetaq Qazyumovun mübasirəzisinin təsirli olduğunu vurğuladı.<ref name=":X143">{{cite news|title=Намик АЛИЕВ: У борцов – одна большая семья, и это дало результат на Олимпиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813125206319.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804200837/http://azerisport.com/london2012/20120813125206319.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2012 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>12/08/2012</center> |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan Şeyxov |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>1:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|UKR}} Valeri Andreytsev |<center>2:1</center> |<center>1:0</center> |<center>0:1</center> |<center>1:4</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|TJK}} Rüstəm İsgəndəri |<center>2:0</center> |<center>3:1</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1-ci təsəlliverici görüş |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|İran}} Reza Yazdani |<center>'''WO'''</center> |<center>—</center> |<center>—</center> |<center>—</center> | colspan="3" bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 sentyabr 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi.<ref name=":X144">{{cite news|title=Герои Олимпиады получили по заслугам|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120824050139202.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014244/http://azerisport.com/olimpizm/20120824050139202.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2012-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı və final görüşündə [[Aslanbəy Alborov]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":X145">{{cite news|title=Олимпийские призеры не выступят в чемпионате страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20121212113634096.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121214111742/http://azerisport.com/wrestling/20121212113634096.html|archivedate=2012-12-14|url-status=live}}</ref><ref name=":X146">{{cite news|title=Газюмов выиграл чемпионат Азербайджана, Гасанов проиграл (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20121221080036355.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724170449/https://www.azerisport.com/wrestling/20121221080036355.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 20 idmançısından biri, [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало" qəzeti]]nin versiyasına görə isə ilin ən yaxşı beşinci idmançısı seçildi.<ref name=":X147">{{cite news|title=20 лучших спортсменов Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130530041310/http://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|archivedate=2013-05-30|url-status=live}}</ref><ref name=":X148">{{cite news|title=Нефтчи опередил олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20121230090330079.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130102135850/http://www.azerisport.com/olimpizm/20121230090330079.html|archivedate=2013-01-02|url-status=live}}</ref> === 2013-cü il: Budapeştdə Dünya Çempionatı finalı === Xetaq Qazyumov 2013-cü ildə birinci turnirinə fevralda baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X149">{{cite news|title=Азербайджан выступит на Мемориале Догу без олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130205070028889.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724172821/https://www.azerisport.com/wrestling/20130205070028889.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Elizbar Odixadzeyə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X150">{{cite news|title=Азербайджан завоевал золотую медаль Мемориала Догу (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130210034528761.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724172819/https://www.azerisport.com/wrestling/20130210034528761.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X151">{{cite news|title=Азербайджан опередил Грузию и Россию, уступив лишь Турции (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130211021325483.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130213215947/http://azerisport.com/wrestling/20130211021325483.html|archivedate=2013-02-13|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin əsas turnirlərindən biri 18-24 martda [[Gürcüstan]]ın [[Tbilisi]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi.<ref name=":X152">{{cite news|title=На Евро без олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130312063808689.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724172819/https://www.azerisport.com/wrestling/20130312063808689.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref> Üç dəfə Avropa Çempionatının qalibi olan Xetaq Qazyumov, bu səfərdə qızıl medala iddialı idi.<ref name=":X153">{{cite news|title=Сайпулла Абсаидов: Азербайджан планирует завоевать три-четыре медали чемпионата Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130317025048484.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724174015/https://www.azerisport.com/wrestling/20130317025048484.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X155">{{cite news|title=Кому достанется европейская корона?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130318080742373.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183342/https://www.azerisport.com/wrestling/20130318080742373.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Turnirin birinci görüşündə o, [[Türkiyə]] nümayəndəsi Müren Mutlu ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X154">{{cite news|title=Азербайджан начинает с Италии и Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130318024638644.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183340/https://www.azerisport.com/wrestling/20130318024638644.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Həmin görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:0 hesabları ilə qalib gələn Xetaq Qazyumov, çempionatın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X156" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Almaniya]] təmsilçisi Villiam Hart ilə qarşılaşdı.<ref name=":X156" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində 2:0 (4:1, 3:0) hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X156" /> Bu mərhələdə o, [[Rusiya]] nümayəndəsi Vladislav Baytsayev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X156" /> 2011-ci ildə analoji turnirin final görüşündə qalib gəldiyi rəqibinə, Xetaq Qazyumov bu səfər məğlub oldu.<ref name=":X156" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Baytsayev 1:0 hesabı ilə, növbəti hissəsində isə Qazyumov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":X156" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu və qalib üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":X156" /> Həlledici hissə də 2:2 hesabı ilə başa çatdı.<ref name=":X156" /> Qaydalara əsasən görüşün hesabı heç-heçə olsa, son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunur. Nəticədə Vladislav Baytsayev son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":X156" /> Vladislav Baytsayev növbəti mərhələdə məğlub olduğu üçün Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apara bilmədi və Avropa Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":X156">{{cite news|title=Патимат Багомедова завоевала первую медаль чемпионата Европы (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130318094251610.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130323022953/http://www.azerisport.com/wrestling/20130318094251610.html|archivedate=2013-03-23|url-status=live}}</ref><ref name=":X157">{{cite news|title=Два президента, или Почему Багомедова выступила лучше Газюмова?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130319075939895.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160306000222/http://azerisport.com/wrestling/20130319075939895.html|archivedate=2016-03-06|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="11" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="11" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''1-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2-ci hissə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''3-cü hissə'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="3" |<center>19/03/2013</center> |{{Bayraq|TUR}} Müren Mutlu |<center>2:0</center> |<center>1:0</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Almaniya}} Villiam Hart |<center>2:0</center> |<center>4:1</center> |<center>3:0</center> |<center>—</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Vladislav Baytsayev |<center>1:2</center> |<center>0:1</center> |<center>1:0</center> |<center>2:2</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |} </center> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov iyulda [[İspaniya]]nın [[Madrid]] şəhərində baş tutan İspaniya Qran-Prisində mübarizə apardı.<ref name=":X158">{{cite news|title=Олимпийский чемпион едет в Мадрид|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130711074353214.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183343/https://www.azerisport.com/wrestling/20130711074353214.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Türkiyə]] nümayəndəsi İbahim Başıya qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X159">{{cite news|title=Байрамов, Гасанов и Газюмов победили на Гран-При в Мадриде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130714081126772.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130812233655/http://azerisport.com/wrestling/20130714081126772.html|archivedate=2013-08-12|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin əsas turniri 16-22 sentyabrda [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":X161">{{cite news|title=Состав сборных Азербайджана по борьбе на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130910064109869.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724180258/https://www.azerisport.com/wrestling/20130910064109869.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X162">{{cite news|title=Аждар ДЖАФАРОВ: После чемпионата мира борьбу ожидают большие изменения|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130910074256412.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102080813/http://www.azerisport.com/wrestling/20130910074256412.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X163">{{cite news|title=Шариф Шарифов: Я проиграл Газюмову, но вернусь в следующем году|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130911122302857.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140222095859/http://azerisport.com/wrestling/20130911122302857.html|archivedate=2014-02-22|url-status=live}}</ref><ref name=":X166">{{cite news|title=Мировой Будапешт|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130915070525316.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085207/http://www.azerisport.com/wrestling/20130915070525316.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov bu turnirdə 2 il əvvəl [[İstanbul]]da baş tutan Dünya Çempionatında yaşadığı uğursuzluğa unutdurmağa çalışdı.<ref name=":X160">{{cite news|title=Аждар Джафаров: У классиков дела идут хорошо, и мы рассчитываем на Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130723073133902.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130813095541/http://azerisport.com/wrestling/20130723073133902.html|archivedate=2013-08-13|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 16-da mübarizə apardı.<ref name=":X164">{{cite news|title=Сборная Азербайджана прибыла в Будапешт|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130914084043632.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140224053321/http://azerisport.com/wrestling/20130914084043632.html|archivedate=2014-02-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X167">{{cite news|title=18 борцов Азербайджана ждут старта. Календарь ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130915094700430.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183343/https://www.azerisport.com/wrestling/20130915094700430.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi, [[Argentina]] nümayəndəsi Yuri Maier oldu.<ref name=":X165">{{cite news|title=Определились первые соперники борцов сборной Азербайджана на ЧМ (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130915055604245.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085202/http://www.azerisport.com/wrestling/20130915055604245.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 3:20 dəqiqə ərzində rəqibi üzərində 8:0 hesabı ilə təmiz qələbə qazandı və 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X169" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Polşa]] təmsilçisi Kamil Sxasxievicz oldu.<ref name=":X169" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X169" /> Bu mərhələdə o, [[Qırğızıstan]] nümayəndəsi Alexey Krupnyaxov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X169" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 2:48 dəqiqə ərzində rəqibi üzərində 8:0 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X169" /> Finala gedən yolda onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Anzor Boltuxayev oldu.<ref name=":X169" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov, 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və üçüncü dəfə Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X168">{{cite news|title=Как Газюмов вышел в финал ЧМ (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20130916034719853.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130918070631/http://www.azerisport.com/photostory/20130916034719853.html|archivedate=2013-09-18|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[İran]] təmsilçisi Reza Yazdani oldu.<ref name=":X169" /> Ötən il ərzində Qazyumov və Yazdani əvvəlcə mayda sərbəst güləş üzrə Dünya Kubokunun final görüşündə üz-üzə gəlmişdi. Həmin görüşdə üstün tərəf Yazdani olmuşdu. Sonra isə Qazyumov və Yazdani [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın bürünc medal uğrunda görüşünbə qarşılaşmalı idilər. Amma Yazdani zədəsinə görə görüşdə mübarizə apara bilmədi və qalib gələn tərəf Qazyumov oldu. Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X169" /> Nəticədə Xetaq Qazyumov revanş ala bilmədi və Reza Yazdaniyə 2:4 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X169">{{cite news|title=Хетаг Газюмов проиграл финал ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20130916070709138.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085212/http://www.azerisport.com/wrestling/20130916070709138.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X170">{{cite news|title=Газюмов не смог взять реванш у Яздани (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20130916081934298.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228034334/http://azerisport.com/photostory/20130916081934298.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X171">{{cite news|title=Неудачный финал для Хетага Газюмова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/video/20130917052400065.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183343/https://www.azerisport.com/video/20130917052400065.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>16/09/2013</center> |{{Bayraq|Argentina}} Yuri Maier |<center>8:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Polşa}} Kamil Sxasxievicz |<center>4:1</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Qırğızıstan}} Alexey Krupnyaxov |<center>8:0</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Anzor Boltuxayev |<center>4:2</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|İran}} Reza Yazdani |<center>2:4</center> | bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] noyabr ayı üçün açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən Xetaq Qazyumov altıncı pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X172">{{cite news|title=Газюмов вошел в рейтинг ФИЛА по итогам ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131108061933939.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131110061513/http://azerisport.com/wrestling/20131108061933939.html|archivedate=2013-11-10|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov növbəti turnirinə 22-24 noyabrda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X173">{{cite news|title=Герои пекинской и лондонской Олимпиад выступят в Золотом Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131119122227237.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228032327/http://azerisport.com/wrestling/20131119122227237.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]]a qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X174">{{cite news|title=Азербайджан завершает Золотое Гран-при с 11 медалями (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131124105221313.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220724182844/https://www.azerisport.com/wrestling/20131124105221313.html|archivedate=2022-07-24|url-status=live}}</ref><ref name=":X175">{{cite news|title=Хетаг Газюмов: Я рад, что победил Шарифа|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131126024639516.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818183345/https://www.azerisport.com/wrestling/20131126024639516.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin sonlarında Xetaq Qazyumov Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":X176">{{cite news|title=Газюмов и другие чемпионы Азербайджана (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20131223033141788.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102080834/http://www.azerisport.com/wrestling/20131223033141788.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X178">{{cite news|title=Алиев, Газюмов и другие чемпионы Азербайджана (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131224123313657.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225141506/http://azerisport.com/photostory/20131224123313657.html|archivedate=2013-12-25|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin nəticələrinə əsasən Xetaq Qazyumov [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":X177">{{cite news|title=Определены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2013 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715222912/http://azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|archivedate=2014-07-15|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Avropa və Dünya Çempionatlarında "gümüş" === [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] yanvar və fevral aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov 2-ci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X179">{{cite news|title=Газюмов – второй, Шарифов – восьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140109061000751.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140111022536/http://www.azerisport.com/wrestling/20140109061000751.html|archivedate=2014-01-11|url-status=live}}</ref><ref name=":X181">{{cite news|title=Шестеро борцов Азербайджана вошли в десятку мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140212010915625.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140221045248/http://www.azerisport.com/wrestling/20140212010915625.html|archivedate=2014-02-21|url-status=live}}</ref><ref name=":X183">{{cite news|title=Четыре борца сборной Азербайджана идут вторыми в рейтинге ФИЛА|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140217052750141.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220811103242/https://www.azerisport.com/wrestling/20140217052750141.html|archivedate=2022-08-11|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov 2014-cü ildə birinci turnirinə fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X180">{{cite news|title=Азербайджан заявил 10 борцов на Мемориал Догу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140211111038086.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140220003924/http://www.azerisport.com/wrestling/20140211111038086.html|archivedate=2014-02-20|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Türkiyə]] nümayəndəsi Əli Bonceoğluna qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X182">{{cite news|title=Азербайджан завоевал три медали на старте Мемориала Яшара Догу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140216115424287.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082532/http://www.azerisport.com/wrestling/20140216115424287.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] mart və aprel aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov 2-ci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X184">{{cite news|title=Борцы Азербайджана улучшили свое положение в мировом рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140312111345243.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220725062038/https://www.azerisport.com/wrestling/20140312111345243.html|archivedate=2022-07-25|url-status=live}}</ref><ref name=":X190">{{cite news|title=Восемь борцов в десятке мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140401054607310.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403165814/http://azerisport.com/wrestling/20140401054607310.html|archivedate=2014-04-03|url-status=live}}</ref> 2014-cü ilin əsas turnirlərindən biri 1-6 apreldə [[Finlandiya]]nın [[Vantaa]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı idi. Üç dəfə Avropa Çempionatının qalibi olmağı bacaran Xetaq Qazyumov, ötən il [[Tbilisi]]də baş verən uğursuzluğu, bu turnirdə unutdurmağa çalışdı.<ref name=":X185">{{cite news|title=Азербайджан сделал предварительную заявку на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140317073620894.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220725063423/https://www.azerisport.com/wrestling/20140317073620894.html|archivedate=2022-07-25|url-status=live}}</ref><ref name=":X186">{{cite news|title=Азербайджан на ЕВРО. Тогрул Аскеров попал в состав|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140327012344301.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://archive.today/20220725063430/https://www.azerisport.com/wrestling/20140327012344301.html|archivedate=2022-07-25|url-status=live}}</ref><ref name=":X187">{{cite news|title=Четверо борцов сборной Азербайджана – в числе фаворитов ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140331011525232.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082016/http://www.azerisport.com/wrestling/20140331011525232.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Avropa Çempionatında aprelin 1-də mübarizə apardı.<ref name=":X188">{{cite news|title=Аскеров, Газюмов и Стадник готовы к старту ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20140331071841351.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403170320/http://azerisport.com/photostory/20140331071841351.html|archivedate=2014-04-03|url-status=live}}</ref> Onun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi — [[Belarus]] nümayəndəsi İvan Yanxovsxi oldu.<ref name=":X189">{{cite news|title=Борцы сборной Азербайджана узнали первых соперников по ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140331083340457.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818223305/https://www.azerisport.com/wrestling/20140331083340457.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 7:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X191">{{cite news|title=Стадник победила, Нетреба и Газюмов проиграли финал ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140401121634652.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102081351/http://www.azerisport.com/wrestling/20140401121634652.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Polşa]] təmsilçisi Kamil Sxasxievicz ilə qarşılaşdı və rəqibi üzərində 6:2 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":X191" /> Bununla da Xetaq Qazyumov çempionatın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X191" /> Finala gedən yolda o, [[Ukrayna]] nümayəndəsi Pavlo Oliynix ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X191" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və dördüncü dəfə Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X191" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Abdulsalam Qadisov oldu.<ref name=":X191" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 1:5 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatını gümüş medalla başa vurdu.<ref name=":X191" /><ref name=":X192">{{cite news|title=Газюмов и Нетреба упустили победу на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20140401113253238.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403114940/http://azerisport.com/photostory/20140401113253238.html|archivedate=2014-04-03|url-status=live}}</ref><ref name=":X193">{{cite news|title=Газюмов не сумел взять золото ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/video/20140402032246872.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140707152153/http://azerisport.com/video/20140402032246872.html|archivedate=2014-07-07|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2014 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="4" |<center>01/04/2014</center> |{{Bayraq|Belarus}} İvan Yanxovsxi |<center>7:0</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Polşa}} Kamil Sxasxievicz |<center>6:2</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|UKR}} Pavlo Oliynix |<center>4:0</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Abdulsalam Qadisov |<center>1:5</center> | bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] may, iyun və iyul aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov üçüncü pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X194">{{cite news|title=Гаджи Алиев лидирует в рейтинге ФИЛА|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140503023926767.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140506011211/http://www.azerisport.com/wrestling/20140503023926767.html|archivedate=2014-05-06|url-status=live}}</ref><ref name=":X195">{{cite news|title=Из двух чемпионов Европы лишь Алиев возглавил мировой рейтинг|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140603043418768.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102093350/http://www.azerisport.com/wrestling/20140603043418768.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X196">{{cite news|title=Гаджи Алиев опережает Газюмова, Гасанова и Шарифова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140702083911766.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804222207/http://www.azerisport.com/wrestling/20140702083911766.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 25-28 iyulda baş tutan [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":X197">{{cite news|title=На Золотой Гран-при Азербайджан заявил 49 борцов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140723120632704.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140729025951/http://azerisport.com/wrestling/20140723120632704.html|archivedate=2014-07-29|url-status=live}}</ref><ref name=":X199">{{cite news|title=Почти все лидеры сборной на Золотом Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140725122619111.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150921195732/http://www.azerisport.com/wrestling/20140725122619111.html|archivedate=2015-09-21|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə o, gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə [[Ukrayna]] nümayəndəsi [[Valeri Andreytsev]]i 10:4 məğlub elədi və qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":X198">{{cite news|title=13 медалей Азербайджана в первый день Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140725115459187.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140729064143/http://www.azerisport.com/wrestling/20140725115459187.html|archivedate=2014-07-29|url-status=live}}</ref><ref name=":X200">{{cite news|title=Вольный порыв|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140726123749183.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102085334/http://www.azerisport.com/wrestling/20140726123749183.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] avqust və sentyabr aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov üçüncü pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X201">{{cite news|title=Пять борцов Азербайджана вошли в тройку лучших в мире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140805023715068.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140807013547/http://azerisport.com/wrestling/20140805023715068.html|archivedate=2014-08-07|url-status=live}}</ref><ref name=":X202">{{cite news|title=15 борцов Азербайджана входят в десятку мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140903110304005.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220811194819/https://www.azerisport.com/wrestling/20140903110304005.html|archivedate=2022-08-11|url-status=live}}</ref> 2014-cü ilin əsas turniri 8-14 sentyabrda [[Özbəkistan]]da baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":X203">{{cite news|title=Азербайджан обнародовал состав на чемпионат мира по борьбе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140903114957052.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102080908/http://www.azerisport.com/wrestling/20140903114957052.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> Ötən il [[Macarıstan]]da analoji turnirin gümüş medalına sahib olan Xetaq Qazyumov, bu səfər Dünya Çempionatının qalibi olmağı hədəfləyirdi. Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 9-da mübarizə apardı.<ref name=":X204" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X204" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov 6:0 hesabı ilə qalib gəldi və 1/8 final mərhələsinə aldadı.<ref name=":X204" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Gürcüstan]] təmsilçisi Elizbar Odixadze oldu.<ref name=":X204" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Qazyumov, Odixadze üzərində 2:1 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X204" /> Bu mərhələdə o, [[Monqolustan]] nümayəndəsi Dorcxandın Küderbulqa ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":X204" /> Bu görüşdə Xetaq Qazyumov 6:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və çempionatın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X204" /> Finala gedən yolda onun rəqibi — [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın gümüş medalçısı olan [[Ukrayna]] təmsilçisi [[Valeri Andreytsev]] oldu.<ref name=":X204" /> İyulda Qızıl Qran-Pri turnirinin final görüşündə qalib gəldiyi rəqibinən, Xetaq Qazyumov bu səfər də üstün oldu — 5:1.<ref name=":X204" /> Bununla da Xetaq Qazyumov dördüncü dəfə Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X204" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi, apreldə [[Finlandiya]]da Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub olduğu [[Rusiya]] nümayəndəsi Abdulsalam Qadisov oldu.<ref name=":X204" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Abdulsalam Qadisov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi. Xetaq Qazyumov isə üçüncü dəfə Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X204">{{cite news|title=Гаджи Алиев стал чемпионом мира, Хетаг Газюмов взял серебро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20140909085044355.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170718113829/http://www.azerisport.com/wrestling/20140909085044355.html|archivedate=2017-07-18|url-status=live}}</ref><ref name=":X205">{{cite news|title=Серебро Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20140909081214376.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140912051000/http://azerisport.com/photostory/20140909081214376.html|archivedate=2014-09-12|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2014 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>09/09/2014</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>6:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Elizbar Odixadze |<center>2:1</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Monqolustan}} Dorcxandın Küderbulqa |<center>6:0</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|UKR}}i Valeri Andreytsev |<center>5:1</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Abdulsalam Qadisov |<center>1:2</center> | bgcolor="Silver"|'''gümüş medal qazandı''' |} </center> 2014-cü ilin sonlarında Xetaq Qazyumov Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qaznaraq turnirin qalib oldu.<ref name=":X206">{{cite news|title=Еще шесть победителей чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20141214141553619.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141214193316/http://www.azerisport.com/wrestling/20141214141553619.html|archivedate=2014-12-14|url-status=live}}</ref> İl ərzində Avropa və Dünya Çempionatlarında gümüş medallara sahib olan Xetaq Qazyumov, [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":X207">{{cite news|title=Объявлены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2014 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20141224191514714.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017120615/http://azerisport.com/olimpizm/20141224191514714.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref> Həmçinin o, Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı beşinci idmançısı seçildi.<ref name=":X208">{{cite news|title=Герои спортивного года в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20141231161916159.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017121539/http://azerisport.com/olimpizm/20141231161916159.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === [[Fayl:Wrestling at the 2015 European Games 38.jpg|thumb|330x330px|alt=|[[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşündə referi Azərbaycan nümayəndəsi Xetaq Qazyumovun (göy geyimdə), Gürcüstan təmsilçisi Elizbar Odixadze (qırmızı geyimdə) üzərində qələbə qazandığını elan edən zaman]] Xetaq Qazyumov 2015-ci ildə birinci turnirinə martda [[Belarus]]da baş tutan Alexander Medvedin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnir çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X209">{{cite news|title=Азербайджан заявил на Гран-при Медведя олимпийских чемпионов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150302102836536.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150717225415/http://azerisport.com/wrestling/20150302102836536.html|archivedate=2015-07-17|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə Azərbaycan yığmasının digər titullu güləşçisi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]]a qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X210">{{cite news|title=Газюмов побеждает Шарифова в финале Гран-При в Минске|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150306224252340.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150317074602/http://azerisport.com/wrestling/20150306224252340.html|archivedate=2015-03-17|url-status=live}}</ref><ref name=":X211">{{cite news|title=Газюмов и Шарифов сдали минский экзамен|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150308000230112.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082155/http://www.azerisport.com/wrestling/20150308000230112.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] iyun ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən Xetaq Qazyumov 2-ci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X212">{{cite news|title=Хетаг Газюмов опережает в мировом рейтинге Шарифа Шарифова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150603160215873.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818223304/https://www.azerisport.com/wrestling/20150603160215873.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> '''I Avropa Oyunları''' {{Əsas|Azərbaycan 2015 Avropa Oyunlarında}} 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]] idi.<ref name=":X213">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220806115256/https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|archivedate=2022-08-06|url-status=live}}</ref><ref name=":X214">{{cite news|title=Борцы назвали состав на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150608111525561.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063344/https://www.azerisport.com/baku2015/20150608111525561.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Azərbaycan yığmasının heyətində əsas medal ümidlərindən biri hesab olunurdu. Xetaq Qazyumov [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda iyunun 17-də mübarizə apardı.<ref name=":X215">{{cite news|title=Евроигры. День шестой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150617001601816.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818223308/https://www.azerisport.com/baku2015/20150617001601816.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[Polşa]] nümayəndəsi Radoslav Baran ilə üz-üzə gələn Xetaq Qazyumov, rəqibi üzərində 10:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, [[Moldova]] nümayəndəsi Nicolae Çeban ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov, rəqibinə 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Xetaq Qazyumov [[Belarus]] təmsilçisi İbrahim Səidov ilə qarşılaşdı. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə o, rəqibinə 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı. Finala gedən yolda Xetaq Qazyumov [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Abdulsalam Qadisov ilə üz-üzə gəldi. Qazyumov Qadisov ilə 2014-cü il ərzində Avropa və Dünya Çempionatlarının final görüşlərində gəlmişdi və rəqibinə məğlub olmuşdu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə o, rəqibi üzərində 4:2 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə Xetaq Qazyumovun rəqibi [[Gürcüstan]] təmsilçisi Elizbar Odixadze oldu. Qazyumov bundan əvvəl üç dəfə Odixadze ilə üz-üzə gəlmişdi və sadəcə bir dəfə məğlub olmuşdu. [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşü [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutdu və qarşılaşmanı [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|birinci xanım]] [[Mehriban Əliyeva]] da izlədi. Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə Xetaq Qazyumov, Elizbar Odixadze üzərində 3:1 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":X216">{{cite news|title=Газюмов и Аскеров стали чемпионами, Гасанов - третий|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150617093823220.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150620224232/http://azerisport.com/baku2015/20150617093823220.html|archivedate=2015-06-20|url-status=live}}</ref><ref name=":X217">{{cite news|title=Победный финал Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150618001108267.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150619003141/http://www.azerisport.com/photostory/20150618001108267.html|archivedate=2015-06-19|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Wrestling at the 2015 European Games 40.jpg|thumb|320x320px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Xetaq Qazyumova [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını təqdim edən zaman|left]] Təltietmə mərasimi zamanı da Xetaq Qazyumova [[Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını məhz [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi. <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2015 Avropa Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>07/06/2015</center> |{{Bayraq|Polşa}} Radoslav Baran |<center>10:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>4:0</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Belarus}} İbrahim Səidov |<center>2:1</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Abdulsalam Qadisov |<center>4:2</center> | colspan="3" |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Elizbar Odixadze |<center>3:1</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":2015T">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=29.06.2015|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=25.07.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414200147/http://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|archivedate=2018-04-14|url-status=live}}</ref> [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] iyul və avqust aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən Xetaq Qazyumov birinci pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X218">{{cite news|title=Победа на Евроиграх помогла Газюмову возглавить мировой рейтинг|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150708000609561.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102093446/http://www.azerisport.com/wrestling/20150708000609561.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X219">{{cite news|title=Тогрул Аскеров вернулся в тройку мирового рейтинга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150805140653515.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102081037/http://www.azerisport.com/wrestling/20150805140653515.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]ndan sonra Xetaq Qazyumov ilin əsas turnirində — Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":X220">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав борцов на чемпионат мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150826111358575.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102082749/http://www.azerisport.com/wrestling/20150826111358575.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref> 6-12 sentyabrda [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında 1–6-cı pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2016-cı ildə [[Braziliya]]da baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":X221">{{cite news|title=Борьба за олимпийские лицензии в самом денежном городе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150907143410035.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151012002723/http://azerisport.com/wrestling/20150907143410035.html|archivedate=2015-10-12|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov Dünya Çempionatında sentyabrın 11-də mübarizə apardı.<ref name=":X222" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Belarus]] nümayəndəsi İvan Yanxovsxi oldu.<ref name=":X222" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 8:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X222" /> Bu mərhələdə o, [[Moldova]] təmsilçisi Nicolae Çeban ilə qarşılaşdı.<ref name=":X222" /> "Köhnə rəqiblərin" görüşündə bu səfər də üstün tərəf Xetaq Qazyumov oldu — 3:1.<ref name=":X222" /> Bununla da o, çempionatın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X222" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Absulsalam Qadisov oldu.<ref name=":X222" /> İyunda baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qalib gəldiyi rəqibinə o, bu səfər məğlub oldu — 0:5.<ref name=":X222" /> Abdulsalam Qadisov turnirin final görüşünə vəsiqə qazandığına görə Xetaq Qazyumov təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":X222" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə o, [[Almaniya]] nümayəndəsi Stefan Kehrer üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı — 10:0.<ref name=":X222" /> Bürünc medal uğrunda görüşdə isə Xetaq Qazyumov, [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın final görüşündə qalib gəldiyi [[Gürcüstan]] təmsilçisi Elizbar Odixadze ilə qarşılaşdı.<ref name=":X222" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":X222" /> O, həmdə 2016-cı ildə [[Braziliya]]da baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazandı.<ref name=":X222">{{cite news|title=Алиев стал двукратным чемпионом мира, Хатиев и Газюмов завоевали олимпийские лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20150911064047815.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151116051042/http://azerisport.com/wrestling/20150911064047815.html|archivedate=2015-11-16|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="8" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2015 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="8" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | colspan="3" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> | rowspan="5" |<center>11/09/2015</center> |{{Bayraq|Belarus}} İvan Yanxovsxi |<center>8:0</center> | colspan="3" |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Moldova}} Nicolae Çeban |<center>3:1</center> | colspan="3" |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Absulsalam Qadisov |<center>0:5</center> | colspan="3" |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Almaniya}} Stefan Kehrer |<center>10:0</center> | colspan="3" |1-ci təsəlliverici görüş |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Elizbar Odixadze |<center>4:1</center> | bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> Dünya Çempionatından sonra Xetaq Qazyumov 26-30 noyabrda [[Heydər Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparmalı idi.<ref name=":X225">{{cite news|title=Азербайджан заявит четырех чемпионов Олимпиады и мира на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20151122140459995.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063407/https://www.azerisport.com/wrestling/20151122140459995.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> Amma o, məşq zamanı zədələndiyinə görə həmin turnirdə çıxış edə bilmədi.<ref name=":X226">{{cite news|title=Хетаг Газюмов пропустит Золотое Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20151124125654638.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151126011255/http://www.azerisport.com/wrestling/20151124125654638.html|archivedate=2015-11-26|url-status=live}}</ref> === 2016-сı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === Xetaq Qazyumov [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] fevral ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən üçüncü,<ref name=":X223">{{cite news|title=Гаджи Алиев по-прежнему первый в мировом рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160203183708150.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160513061935/http://azerisport.com/wrestling/20160203183708150.html|archivedate=2016-05-13|url-status=live}}</ref> mart ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə sasən dördüncü,<ref name=":X224">{{cite news|title=Газюмов, Аскеров и Шарифов ухудшили свой рейтинг|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160302111110328.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170708154737/http://www.azerisport.com/wrestling/20160302111110328.html|archivedate=2017-07-08|url-status=live}}</ref> aprel, may və iyun aylarında açıqladığı reytinq cədvəllərinə əsasən altıncı<ref name=":X227">{{cite news|title=Гаджи Алиев удерживает лидерство в рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160406123920742.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161102084854/http://www.azerisport.com/wrestling/20160406123920742.html|archivedate=2016-11-02|url-status=live}}</ref><ref name=":X228">{{cite news|title=Гаджи Алиев по-прежнему лидирует в мировом рейтинге|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160505001716816.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160709110428/http://azerisport.com/wrestling/20160505001716816.html|archivedate=2016-07-09|url-status=live}}</ref><ref name=":X229">{{cite news|title=Алиев – первый, следом Гостиев, Магомедов и Газюмов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160601174346128.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160604013855/http://www.azerisport.com/wrestling/20160601174346128.html|archivedate=2016-06-04|url-status=live}}</ref> pillədə qərarlaşmışdı. Xetaq Qazyumov 2016-cı il ərzində [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]na ciddi hazırlaşırdı. İl ərzində birinci turnirinə o, iyulda [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərində baş tutan Almaniya Qran-Prisi beynəlxalq turniri çərçivəsində qatıldı.<ref name=":X230">{{cite news|title=Азербайджанские «вольники» поборются за медали немецкого Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160629144922152.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200921002500/https://www.azerisport.com/wrestling/20160629144922152.html|archivedate=2020-09-21|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda bütün rəqiblərinə qalib gələn Xetaq Qazyumov, həlledici görüşdə [[Polşa]] nümayəndəsi Radoslav Barana qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":X231">{{cite news|title=Аскеров, Гусейнов, Гаджиев и Газюмов победили в Германии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160702181758722.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161008125057/http://www.azerisport.com/wrestling/20160702181758722.html|archivedate=2016-10-08|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan əvvəl [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Birliyinin (UWW)]] iyul ayında açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən Xetaq Qazyumov üçüncü pillədə qərarlaşmışdı.<ref name=":X232">{{cite news|title=Гаджи Алиев - лидер, Хетаг Газюмов вернулся в тройку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20160727151338641.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Wrestling at the 2016 Summer Olympics, Gazyumov vs Andriitsev 6.jpg|thumb|308x308px|alt=|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsi çərçivəsində Xetaq Qazyumov (göy geyimdə) və [[Valeri Andreytsev]] (qırmızı geyimdə) arasında görüş|left]] '''XXXI Yay Olimpiya Oyunları''' {{Əsas|Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında}} [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] 5-22 avqustda [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutdu. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının heyətinə 2014 və 2015-ci illərdə Dünya Çempionatının qalibi [[Hacı Əliyev]] (57 kq.), [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qalibi [[Toğrul Əsgərov]] (65 kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının bürünc medalçısı [[Cəbrayıl Həsənov]] (74 kq.), [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qalibi [[Şərif Şərifov (güləşçi)|Şərif Şərifov]] (86 kq.), 2008-ci və 2012-ci il Olimpiadalarının bürünc medalçısı Xetaq Qazyumov (97 kq.) və 2015-ci il Dünya Çempionatının gümüş medalçısı [[Camaləddin Məhəmmədov]] (125 kq.) daxil edildi.<ref name=":X233">{{cite news|title=14 лучших борцов Азербайджана готовы к Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160717103300033.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063407/https://www.azerisport.com/rio2016/20160717103300033.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref><ref name=":X234">{{cite news|title=56 спортсменов Азербайджана, которые едут в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220808110459/https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|archivedate=2022-08-08|url-status=live}}</ref> Xetaq Qazyumov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda avqustun 21-də mübarizə apardı. 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Polşa]] nümayəndəsi Radoslav Baran oldu.<ref name=":X236">{{cite news|title=Аскеров и Газюмов узнали имена первых соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160820215332555.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822090121/http://www.azerisport.com/rio2016/20160820215332555.html|archivedate=2016-08-22|url-status=live}}</ref> İyulda Almaniya Qran-Prisinin final görüşündə qalib gəldiyi rəqibinə o, bu səfər də qalib gəldi — 3:0.<ref name=":X237" /> Bununla da Xetaq Qazyumov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X237" /> Bu mərhələdə o, prinsipial rəqiblərindən biri, 2011 və 2013-cü illərin Dünya Çempioatının qalibi olan [[İran]] təmsilçisi Reza Yazdani ilə qarşılaşdı.<ref name=":X237" /> Qazyumov, Yazdani ilə sonuncu dəfə 2013-cü il Dünya Çempionatının həlledici görüşündə üz-üzə gəlmişdi və rəqibinə məğlub olmuşdu. Bu səfər də görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":X237" /> Nəticədə Xetaq Qazyumov, Reza Yazdani üzərində 2:1 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":X237" /><ref name=":X238">{{cite news|title=Как Газюмов победил Яздани|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20160821172142936.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161025180215/http://www.azerisport.com/photostory/20160821172142936.html|archivedate=2016-10-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Məhəmməd İbrahimov oldu.<ref name=":X237" /> Həmin görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibindən birbaşa üstün oldu və 12:3 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X237" /> Bununla da o, [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":X237" /> [[Fayl:2016 Summer Olympics, Men's Freestyle Wrestling 97 kg awarding ceremony.jpg|thumb|322x322px|alt=|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın medalçıları: gümüş medalçı [[Azərbaycan]] nümayəndəsi Xetaq Qazyumov, qızıl medalçı [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Keli Snayder]], bürünc medalçılar [[Rumıniya]] nümayəndəsi [[Albert Saritov]] və [[Özbəkistan]] nümayəndəsi [[Məhəmməd İbrahimov (güləşçi)|Məhəmməd İbrahimov]] (20 avqust 2016-cı il)]] Bu mərhələdə o, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nda məğlub olduğu [[Ukrayna]] təmsilçisi [[Valeri Andreytsev]] ilə qarşılaşdı.<ref name=":X237" /> Bu görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl 11:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":X237" /> Bununla da o, [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":X237" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi — 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibi olan [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]] nümayəndəsi [[Keli Snayder]] oldu.<ref name=":X237" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Xetaq Qazyumov rəqibinə 1:2 hesabı ilə məğlub oldu.<ref name=":X237" /> Bu minvalla da Xetaq Qazyumov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":X237">{{cite news|title=Аскеров и Газюмов проиграли финалы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160821095028059.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180612141601/http://www.azerisport.com/rio2016/20160821095028059.html|archivedate=2018-06-12|url-status=live}}</ref><ref name=":X235">{{cite news|title=Азербайджан в Рио: 1 герой, 17 медалистов и другие спортсмены|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160813000354100.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170623113106/http://www.azerisport.com/rio2016/20160813000354100.html|archivedate=2017-06-23|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Çıxışıma görə məyusam. Qızıl medal qazanmaq istəyirdim, amma alınmadı. Rəqib bu gün güclü idi. Gümüş medal elə də yaxşı nəticə deyil. Bürünc medalı qalib gəlib, qazanırsan. Amma gümüş medalı məğlub olub, alırsan"''.<ref name=":X239">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: У соперника было больше желания|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160821230931098.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161025180522/http://www.azerisport.com/rio2016/20160821230931098.html|archivedate=2016-10-25|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunların|XXXI Yay Olimpiya Oyunların]]da qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni| 2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":X240">{{cite news|title=Ильхам Алиев наградил Радика Исаева и ряд олимпийцев|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160901184351315.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211022190344/https://www.azerisport.com/rio2016/20160901184351315.html|archivedate=2021-10-22|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan sonra Xetaq Qazyumov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Həyatımın 10 ilini Azərbaycana həsr elədim. Azərbaycan mənim üçün çox şey elədi. Mən məhz burada böyüdüm, burada məşq elədim, idmanda zirvələri fəth elədim"''.<ref name=":R">{{cite news|title=Хетаг ГАЗЮМОВ: Азербайджан сильно помог мне, чтобы я вырос, достиг больших высот в спорте|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20161114104441150.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161128004222/http://www.azerisport.com/wrestling/20161114104441150.html|archivedate=2016-11-28|url-status=live}}</ref> 2016-cı ilin noyabrda Xetaq Qazyumov 33 yaşında idmanla vidalaşdığını açıqladı. == Məşqçi fəaliyyəti == Xetaq Qazyumov 2016-cı il noyabrın 14-də sərbəst güləş üzrə Şimali Osetiya yığmasının baş məşqçisi vəzifəsinə gətirildi.<ref name=":M">{{cite news|title=Хетаг Газюмов начал тренерскую карьеру вне Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20161109145830325.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161112041343/http://www.azerisport.com/wrestling/20161109145830325.html|archivedate=2016-11-12|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Rusiya}} '''<span style="color:#FFFFFF">Rusiya</span>'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2002</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Albaniya}} [[Albaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2003</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>7.</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəkistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> |<center>2006</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>9.</center> |- |<center>7</center> | rowspan="3" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>7.</center> |- |<center>8</center> |Dünya Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|İsveçrə}} [[İsveçrə]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>9</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>10</center> | rowspan="4" |<center>2009</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>11</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>13</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarka]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>14</center> | rowspan="4" |<center>2010</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>15</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>17</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="4" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>21</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>20.</center> |- |<center>22</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Dünya Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>25</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>26</center> | rowspan="5" |<center>2013</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>27</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>7.</center> |- |<center>28</center> |İspaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2014</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>33</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəkistan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="3" |<center>2015</center> |Alexander Medved turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>38</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Khetag Gazyumov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Xetaq Qazyumova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * {{Bayraq|Azərbaycan}} '''Azərbaycan''' ** [[Fayl:AZE Progress Medal (until 2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.08.2008|url=https://e-qanun.az/framework/15330|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/15330|url-status=live|archive-date=2022-08-16}}</ref> ** [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> ** [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. ** [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=31.08.2012|url=https://e-qanun.az/framework/24238|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/24238|url-status=live|archive-date=2022-08-16}}</ref> * {{Bayraq|South Ossetia}}{{Bayraq|Rusiya}} '''Şimali Osetiya (Rusiya)''' ** [[Fayl:Медаль «Во Славу Осетии» (лента).png|30x30px]] [["Osetiyanın şöhrətinə görə" medalı]] — [[Şimali Osetiya]]nın dövlət başçısı [[Vyaçeslav Bitarov]]un 1 sentyabr 2016-cı il tarixli əmrinə əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Osetiyanın şöhrətinə görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":OSE">{{cite news|title=Газюмова наградили в Осетии медалью и квартирой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160901140220486.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161106184745/http://www.azerisport.com/rio2016/20160901140220486.html|archivedate=2016-11-06|url-status=live}}</ref> ** [[Fayl:"Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı.png|30x30px]] [["Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı]] — [[Şimali Osetiya]]nın dövlət başçısı [[Vyaçeslav Bitarov]]un 1 sentyabr 2016-cı il tarixli əmrinə əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və görə Xetaq Ruslanoviç Qazyumov [["Vladiqafqaz - müharibə şöhrəti şəhəri" medalı]] ilə təltif edildi. === Fərdi uğurları === * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2008-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":X37" /> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2009-cu ilin aprel ayının ən yaxşı üçüncü idmançı (11 % səslə).<ref name=":R01">{{cite news|title=Апрель-2009: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20090501122255602.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816205610/https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20090501122255602.html|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref><ref name=":R02">{{cite news|title=Апрель-2009: Валерия Коротенко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20090507023417762.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804205416/http://azerisport.com/heroofthemonth/20090507023417762.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2010-cu ilin sentyabr ayının ən yaxşı idmançı (27 % səslə).<ref name=":R03">{{cite news|title=Сентябрь-2010: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20101001113938083.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803112834/http://azerisport.com/heroofthemonth/20101001113938083.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref><ref name=":R04">{{cite news|title=Хетаг Газюмов – лучший спортсмен Азербайджана в сентябре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20101005032446069.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803062328/http://azerisport.com/heroofthemonth/20101005032446069.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref> * [[Ümümdünya Güləş Birliyi|Ümümdünya Güləş Assosiasiyasının (FILA)]] versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı sərbəst güləşçisi.<ref name=":X86" /><ref name=":X87" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":X88" /> * [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало"]] qəzetinin versiyasına görə 2010-cu ilin ən yaxşı 2-ci idmançısı.<ref name=":X90" /> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2011-ci ilin mart ayının ən yaxşı üçüncü idmançı (14 % səslə).<ref name=":R05">{{cite news|title=Март-2011: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20110401120313439.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803060506/http://azerisport.com/heroofthemonth/20110401120313439.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref><ref name=":R06">{{cite news|title=Март-2011: ВК Рабита|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20110406120432496.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803055521/http://azerisport.com/heroofthemonth/20110406120432496.html|archivedate=2014-08-03|url-status=live}}</ref> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 20 idmançından biri.<ref name=":X147" /> * [[Zerkalo (qəzet)|"Зеркало"]] qəzetinin versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 5-ci idmançısı.<ref name=":X148" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":X177" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı 20 idmançından biri.<ref name=":X207" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı 5-ci idmançısı.<ref name=":X208" /> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2015-ci ilin iyun ayının ən yaxşı 2-ci idmançı (14 % səslə).<ref name=":15F">{{cite news|title=Июнь-2015: кто?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150701112750898.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160515041514/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150701112750898.html|archivedate=2016-05-15|url-status=live}}</ref><ref name=":F152">{{cite news|title=Чунаев опередил Газюмова и Исаева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150703114644440.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160515012824/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20150703114644440.html|archivedate=2016-05-15|url-status=live}}</ref> * Azerisport.com idman portalının oxucularına görə 2016-cı ilin avqust ayının ən yaxşı üçüncü idmançı (13 % səslə).<ref name=":F1">{{cite news|title=Олимпийский чемпион против семи финалистов Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160831093645699.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170812112749/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160831093645699.html|archivedate=2017-08-12|url-status=live}}</ref><ref name=":F2">{{cite news|title=Исаев опередил Стадник и Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=16.08.2022|url=https://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160902121418636.html|accessdate=16.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170815132645/http://www.azerisport.com/heroofthemonth/20160902121418636.html|archivedate=2017-08-15|url-status=live}}</ref> === Nailiyyətləri === * Üç dəfə Olimpiya Oyunlarının medalına sahib olan birinci Azərbaycanlı sərbəst güləşçi (2016) == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Khetag_Gazyumov Xetaq Qazyumovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === <div style="height:25em; overflow:auto; border:2px solid #DCDCDC"> {{İstinad siyahısı|2}} </div> {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Güləş üzrə Dünya Çempionatının qalibi olan Azərbaycan idmançıları}} {{Güləş üzrə Avropa Çempionatının qalibi olan Azərbaycan idmançıları}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya bürünc medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 1d9e50kt82xq6pj4qvkzs91sykt2qy9 14 63777 6599538 4707402 2022-08-28T15:58:43Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:Fərdi idman növləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Judo}} {{catmore}} [[Kateqoriya:Yapon döyüş sənətləri]] [[Kateqoriya:Güləş]] [[Kateqoriya:Fərdi idman növləri]] cwpnev4n9jds3z4isguuhdekmhqby97 6599539 6599538 2022-08-28T16:03:15Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Judo}} {{catmore}} [[Kateqoriya:Yapon döyüş sənətləri]] [[Kateqoriya:Fərdi idman növləri]] 1uku0h89d0vq81qd9ny4tn8s535rg50 6599540 6599539 2022-08-28T16:03:27Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Təkbətək döyüşlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Judo}} {{catmore}} [[Kateqoriya:Yapon döyüş sənətləri]] [[Kateqoriya:Fərdi idman növləri]] [[Kateqoriya:Təkbətək döyüşlər]] 0g9mpom0gmujzilhkwf9dhefwnmbfgv 4 63918 6600518 6593521 2022-08-29T06:31:12Z Drabdullayev17 128995 /* Müzakirə */ wikitext text/x-wiki {| class="messagebox" | [[Image:Info non-talk.png|40px]] || Bu səhifə inzibatçıların fəaliyyətini koordinə etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. |} __NEWSECTIONLINK__ {{Qısayol|VP:İMZ}} == Qərar == Salam hörmətli inzibatçılar, istifadəçi {{u|Lavici}}nin etirazına əsasən bu müzakirəni başladıram. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:%C4%B0nzibat%C3%A7%C4%B1lar&diff=6443143&oldid=6442891 Buradakı] qərarımda blok müddətləri ilə bağlı yanlışlıq varsa istənilən inzibatçı dəyişə və ya bloku qaldıra bilər. Əgər heç bir münasibət olmasa demək ki, hər kəs mənimlə eyni fikirdədi. Bundan əlavə istifadəçi {{u|Lavici}}nin son müzakirələrinə əsasən tərəfli mövqeyi olduğu üçün müəyyən hüquqlarını almaq məcburiyyətində qaldım. Bu fikirlə də razı deyilsinizsə müzakirəyə əsasən qərar verə bilərik. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:38, 19 may 2022 (UTC) :Salam, hörmətli {{u|Eldarado}}. Təcrübəli istifadəçilərin uzunmüddətli bloklanmasının əleyhinəyəm. Hamı səhv edə bilir, səhvlər davamlı deyilsə, 1-2 günlük bloklamaq kifayət edir. 15 gün bloklamaqla fəal istifadəçiləri vikipediyadan uzaqlaşdırırıq. Rolbaker və patrullar gələcəyini idarəçiləridir, ona görə onlara daha çox dəstək olmaq lazımdır. {{u|Lavici}}nin blokunun açılmasına bir neçə gün qalıb, ona görə müddəti dəyişmirəm. Amma cəzalandırmağın son çıxış yolu olduğunu düşünürəm. Sizin bloklama ilə bağlı fikirlərinizi qeyd edirəm: ''İlk öncə müraciətə fikir bildirim ki, bəli qaydalar pozulub. İdarəçi aqressiv müraciət edib, qütbləşmə olduğunu qeyd edib və 6 nəfərin ona qarşı olduğu ilə bağlı ittihamlar irəli sürüb. Lakin məsələ burasındadır ki, bunu etməyən bir iki idarəçi var hal-hazırda digərləri isə müəyyən vaxtlarda nəzakət qaydalarını və etiket qaydalarını pozub, məüyyən istifadəçiləri qruplaşma ilə ittiham edib və s. Yəni bunlar olub hər zaman lakin heç kəs bloklanmayıb.'' İnzibatçıların nəzakət və etiket qaydalarını pozduğunu və bloklanmamasını adi qəbul etdiyiniz halda istifadəçilərə qarşı sərt addımlar atmağınızı düzgün qəbul etmirəm.— [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 12:24, 21 may 2022 (UTC) ::Salam. Blok məsələsində razı deyiləm və açılmasının tərəfdarıyam. "sizdən şikayətçi olacağam xəbəriniz olsun" ifadəsi bir az hədə-qorxu kimi səslənir, amma istifadəçinin müzakirədə normal bir şəkildə iştirak etdiyini düşünürəm. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 04:55, 22 may 2022 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Eminn}}, heç kəsə qarşı sərt addımlar atmamışam. 5-6 aylıq blok tətbiq etməmişəm ki, uzun müddətli blok deyirsiz. Qaydalara əsasən inzibatçılar blok müddətini təyin etmək hüququna malikdir və məndə gərginliyi sakitləşdirmək məqsədi ilə blok müddəti təyin edib, yekun qərar üçün müzakirə açdım. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:00, 23 may 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkilərində dəvət == Hər kəsə salam, hazırda davam edən inzibatçı seçkilərində istifadəçi dancewithdevil 125 nəfərə səsvermədə iştirak üçün dəvət göndərib və hələ də göndərməyə davam edir. Bu nə dərəcədə doğrudur? Fikrimcə bunun qarşısı alınmalı və bir səhifədə səsvermə başlandığı barədə məlumat xarakterli yazı yazılmalıdı. Zəhmət olmasa fikirlərinizi bildirin. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 09:05, 9 iyul 2022 (UTC) :Görünüşdə elə dəyişiklik etmək lazımdır ki, mühüm səsvermə və ya müzakirə olduqda interfeysdə məlumat xarakterli yazı peyda olsun. Başqa bir versiya olaraq bu kimi hallarda seçilmiş istifadəçi tərəfindən (bürokratlardan biri ola bilər) bütün inzibatçılara və ya müəyyən qrup şəxsə müzakirə və ya səsvermənin mövcudluğu ilə bağlı bildiriş və ya mesaj göndərilə də bilər. Təcrübədən gördük ki, dəvət göndərilmədikdə də problem yarana bilir. (məsələn elə mənim inzibatçı seçkim) Məncə bu kimi hallarda dəvət müzakirə/səsverməyə nəzarət edən inzibatçı tərəfindən göndərilsin. Belə olduqda tərəfsiz olar ən azından. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 17:59, 9 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçıların iş bölgüsü == Dəyərli inzibatçılar, belə bir təklif etmək istəyirəm. Bunu bəlkədə bundan öncə çoxunuz düşünmüsüz və ya təklif etmisiz. Lakin mən bir qədər də aydın şəkildə etmək istəyirəm təklifi. Təklifim ondan ibarətdir ki, İnzibatçıların iş bölgüsü (və ya başqa bir adla) səhifə yaradırıq və orada cədvəl formasında inzibatçıların adı və davamlı nəzarət olunan səhifələr sıralansın. İnzibatçılar da hansı layihələrdə aktiv hansılarda qeyri-aktiv olduqlarını qeyd edə və davamlı dəyişə bilərlər. Bu səhifə inzibatçıların bir növ iş aləti sayılacaq. Bununla biz nə əldə edəcəyik? İlk olaraq səhifəyə daxil olduqda inzibatçıların nəzarət etməli olduqları səhifələri bir siyahıda, keçidləri ilə birlikdə görəcəyik. Bundan əlavə hansı səhifələrə nə qədər inzibatçı nəzarət etdiyini biləcəyik. Misal üçün Ana səhifəyə nəzarət etməkdən sıxılsam və ya vaxtım yetməsə orda qeyri aktiv kimi qeyd edəcəm Ana səhifə üçün. Digər inzibatçılar da daxil olduqları zaman görəcəklər ki, Ana səhifəyə nəzarət edən yoxdur. Onu da qeyd edim ki, bu sistemlə biz heç bir inzibatçıdan nəisə tələb etməyəcəyik. İnzibatçı özü könüllü olaraq fəaliyyət göstərdiyi layihələrə aktiv və ya qeyri-aktiv olaraq dəyişəcək. Fikrimcə yoxlamağa dəyər. Təkliflərini və fikirləriniz çox önəmlidir. <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> Hörmətlə ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 10:54, 26 iyul 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], maraqlı təklifdir. Konkret iş bölgüsü olsa, fikrimcə, indikinə nisbətdə daha yüksək məhsuldarlıq əldə etmək olar. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 10:59, 26 iyul 2022 (UTC) ::Təklifə qarşı deyiləm və məncə yoxlamaq olar. Amma fikrimcə effektiv olmayacaq. Tutalım mən azvikidə o qədər də aktiv olmuram. Burocan isə hər gün aktivdir. Normalda Burocan girib hər gün səhifələrin hamısına nəzarət edirdi. Amma indi hər ikimiz üçün müəyyən vəzifə ayrılıb və Burocan özü üçün ayrılmış işi yerinə yetirir. Mən isə yenə qeyri-aktivəm. Bu cür halda əksi olacaq, boşluqlar yaranacaq. İkinci olaraq qeyri-aktiv inzibatçı zatən hər dəfə daxil olub statusunu dəyişməyəcək. Qeyd etdiyiniz kimi, burada heç kimi məcbur edə bilmərik. Həmçinin, bu gün aktiv olan inzibatçılar onsuz da, hər səhifəyə nəzarət edir və əgər hansısa inzibatçı müəyyən səhifəyə nəzarət etmək istəmirsə, etmir, çünki könüllüdür bu. Yəni bu sistem heç nəyi dəyişməyəcək, sadəcə ayrıca səhifə yaradılacaq, müzakirələr aparılacaq, oraya vaxt ayrılacaq və s. Amma daxildə heç nə dəyişməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 11:18, 26 iyul 2022 (UTC) ::: {{u|Sura Shukurlu}}, fikirlərinizi bildirdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Fikrimcə siz düşündüyünüz kimi deyil. Hər aktiv inzibatçı hər səhifəyə nəzarət etmir. Lakin hansısa səhifənin nəzarətsiz qaldığını görsək bu bizim diqqətimizi çəkəcək. Ola bilər qeyri-aktiv inzibatçı girib statusunu dəyişməyəcək. Bunu səhifədə qeyd edə bilərik ki, 5 və ya 7 gün aktiv qeyd olunan səhifədə redaktəsi olmayan inzibatçının statusunu qeyri-aktiv edə bilərik. Bürokratlar ara sıra girib buna baxa bilərlər və ya istənilən istifadəçi də bunu edə bilər. Misal üçün istənilən istifadəçi görsə ki, Sura Shukurlu SNS səhifəsində aktiv qoyub statusunu lakin bir həftədi redaktəsi yoxdur bu statusu qeyri-aktiv etməkdə azaddırlar. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 12:14, 26 iyul 2022 (UTC) :::: {{u|Eldarado}}, təklifi dəstəkləyirəm. Hamı hər şeyə nəzarət edə bilməz. Belə olanda heç kim heç nəyə məsuliyyət daşımır. Hamı razı olmasa da, razılaşan inzibatçılar arasında bunu edib bir neçə aylıq yoxlamaq olar. Amma hansısa inzibatçının hansısa səhifədəki fəaliyyətinə məhdudiyyət qoyulmasına da qarşıyam. Hər inzibatçı üçün prioritet işlər olmalıdır, amma bütün fəaliyyətə töhfə verməkdə azad olmalıdır.— [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:34, 26 iyul 2022 (UTC) :::::Eynən. Məncə bu iş bölgüsü o demək olmamalıdır ki, bu inzibatçı sırf həmin bölmədən məsuldur və digər bölmələrə müdaxilə edə bilməz. Xeyr, amma əgər müəyyən bir bölmə ilə bağlı sual və ya problem olarsa sırf müvafiq inzibatçıdan soruşmaq olar. Yəni cədvəl həmin inzibatçının həmin bölmə ilə bağlı daha böyük təcrübəyə və ya marağa malik olduğunu göstərməlidir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 18:51, 26 iyul 2022 (UTC) ::::::: {{u|Eminn}}, {{u|Sura Shukurlu}}, eynən. Tam olaraq da onu demək istəyirəm. Tutaq ki, mən SNS, BNS və Ana səhifədə aktiv qeyd etmişəm özümü. Bu o demək deyil ki, mən gəlib Seçilmiş məqalə namizəd səhifəsində yekunlaşdırma işi edə bilmərəm. Heç bir məhdudiyyət yoxdur. Yəni inzibatçının gördüyü işlə ordakı statusunun rəsmi əlaqəsi yoxdur və məlumat xarakterlidir. Sadəcə mən (və ya hansısa istifadəçi) orada hansısa inzibatçının aktiv qeyd etdiyi səhifədə bir həftədi işləmədiyini görəndə o statusu qeyri-ektiv etmək hüququm olacaq. Bir növ qeyd dəftəri kimi olacaq. Hər gün iş görmək istəyən inzibatçılar ora daxil olub işə rahatlıqla başlaya biləcəklər. Misal üçün bəzən mənim yadımdan Silinəcək səhifələr kateqoriyasını yoxlamaq çıxır. Hətta aylarla belə bir kateqoriyanın olduğu ağlımda olmur Son dəyişikliklərdə görməyənə qədər :) Qeyd etdiyimi səhifə olsa daha rahat olacaq fikrimcə. İlk olaraq elə burada hansı səhifələri ora qeyd edə biləcəyimizi sıralayaq və daha sonra isə səhifənin visual işlərini görməyə başlayarıq. İnzibatçıların da hamısını əlavə edərik siyahıya kim istəsə aktiv edər özünü kim istəməz etməz. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:31, 27 iyul 2022 (UTC) :::::Dəstəkləyirəm. Ən azından bir cəhd edək. Alınmasa da itirdiyimiz bir şey olmayacaq, alınsa çox gözəl olar. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 14:57, 29 iyul 2022 (UTC) :: Yaxın zamanda səhifənin hazırlanmasına başlayacağam. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:32, 8 avqust 2022 (UTC) :::Hələ ki, [[İstifadəçi:Eldarado/Test|belə bir nümunə]] var əlimizdə. Yaxın günlərdə üstünə düşüb dərc etmək olar. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:44, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Bərpa üçün namizədlər, İstifadəçi statusları üçün müraciətlər də əlavə olunmalıdır. İnzibatçılara müraciəti də əlavə etmək olar, çünki bu səhifədəki müraciətlərə baxmaq da bir işdir. İnzibatçıların işi ancaq həmin səhifələrlə məhdudlaşmır. Mən hər gün Yeni məqalələr bölməsini təftiş edib əvvəlki günün lazımsız və qeyri-ensiklopedik məqalələri; bu linkdə göstərilən istiqamətləndirməli kateqoriyaları; istiqamətləndirməli müzakirələri silirəm (addəyişmə zamanı inzibatçılar belə bəzən istiqamətləndirməli müzakirə səhifəsini silmirlər). '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:31, 20 avqust 2022 (UTC) ::::: Təklif kimi qulağa xoş səslənsə də, o qədərdə effektiv olmaycağını hesab edirəm. Azvikidə aktivlik digər böyük vikilərə nəzərən hər zaman aşağı olub, bu səbəbdən də sözügedən kimi bir iş bölgüsü aparmağın xüsusi mənası yoxdur. Görünən odur ki, aktiv olmayan və ya az aktiv olan idarəçilərin statusdan kənarlaşdırılması üçün qızğın formada işlər gedir. Abdullayevin namizəd kimi irəli sürülməsi, ardınca isə belə bir başlığın açılması. Bu gün insanları aktiv olmadığı üçün qınayan şəxslərin, bir gün aylarla redaktə etmədiyi günləri də görəcəyik. — [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:08, 24 avqust 2022 (UTC) == Blok == {{qapalı}} Hər kəsə salam. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Dancewithdevil&oldid=6567714 Burada] gördüyünüz kimi, "{{U|dancewithdevil}}" adlı istifadəçiyə inzibatçı "{{U|Eldarado}}" tərəfindən 1 avqustda [[VP:N]] əsas gətirərək 15 günlük, 8 avqustda isə yenə eyni qaydanı əsas gətirərək 2 aylıq blok tətbiq edilmişdir. Mən (o cümlədən başqa bir inzibatçı olan "{{U|White Demon}}") bu qayda pozuntularına görə bu qədər uzun müddətə blok tətbiq edilməsini düzgün hesab etmirəm. İnzibatçı həmkarın öz təklifi ilə burada blokun yumuşaldılması ilə bağlı müzakirə başlatmaq istəyirəm. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 07:02, 9 avqust 2022 (UTC) :Bu günlərdə mən də bu blok barədə müzakirələri oxudum. Hesab edirəm ki, aktiv istifadəçi üçün bu qədər uzunmüddətli blok yaxşı hal deyil. Mən Eldaradodan xahiş edirəm bloku 1 həftə eləsin. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:14, 9 avqust 2022 (UTC) :: İstifadəçinin bloku bir həftəyə endirildi. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:39, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam Aleykum. Həmkarlar uzun müddətli bloklamalardan çəkinmək lazımdır. Həmkarımız [[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]] bloklamanı 1 həftəyə endirdiyinə görə məsələnin bitdiyini düşünürəm.— [[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |^{<span style="color:#1632E0"> ✉ </span>}]] 13:00, 18 avqust 2022 (UTC) {{qapalı-son}} == Drabdullayev17-dən inzibatçı hüququnun alınması ilə bağlı səsvermə == '''Müddət: 18 avqust - 2 sentyabr''' :[[Vikipediya:İnzibatçılara_müraciət#İnzibatçı_hüququnun_alınması_ilə_bağlı|Buradakı]] müraciətə əsasən inzibatçı hüquqlarının alınması ilə bağlı ilkin səsvermə başladılmışdır. <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> zəhmət olmasa səsvermədə iştirak edəsiniz. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 12:53, 18 avqust 2022 (UTC) === Lehinə === # {{lehinə}} Faəliyyəti aşağı olduğu üçün. İdarəçilik fəaliyyəti isə demək olar ki, yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:06, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} hörmət etdiyim şəxs və istifadəçidir. Lakin Eldarado da qeyd etdiyi kimi, inzibati fəaliyyəti çox aşağıdır. Aktivliyi yüksək səviyyədə bərpa edəcəyi müddətdə inzibatçılığa qayıtmasında problem görmürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 13:11, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} Son 2 ildə inzibatçılıq hüququndan cəmi 78 dəfə istifadə edib. İki il üçün bu çox aşağı göstəricidir. Ümumiyyətlə, bu cür qrupa daxil olan inzibatçıların da fəaliyyətini müzakirə etmək lazımdır. İstifadəçinin əslində fəaliyyəti var, bu il 500-dən çox redaktə edib, amma inzibatçılıq fəaliyyəti zəif qalıb.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:16, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} yuxarıdakı fikirlərlə razıyam. Müəyyən səbəblər göstərib qayıdacağını demişdi, lakin belə bir müşahidə etməmişəm hələ ki. Özünə bol-bol uğurlar, can sağlığı diləyirəm, bir gün qayıtmağını arzulayıram. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:33, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} sonuncu dəfə idarəçi kimi fəaliyyətini xatırlamıram. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:01, 19 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}}— [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 19:34, 19 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} qeyd edilən fikirlərə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:00, 20 avqust 2022 (UTC) === Əleyhinə === # {{əleyhinə}} Səsimin xüsusi bir mənası olmasa da, [[istifadəçi:Drabdullayev17|Abdullayevə]] qarşı səs vermək istəmədim. Doğrudur, aktiv olmaması çox ciddi bir problemdir. İnzibatçı həkim kimi çalışırdı, Covid-19-un tüğyan etdiyi zamanlarda ümumiyyətlə nəyəsə vaxt ayırmağa imkanı yox idi. Virus səngiyəndən sonra belə Azvikiyə daxil olmaması, ruhdan düşməsi və ya bənzəri səbəblər yuxardakı səsverməni şərtləndirib. Mən isə burada bir kompaniya olduğuna adım kimi əminəm. Eyni şəxslər az aktiv olan idarəçilərin fəaliyyətlərindən durmadan, dayanmadan, usanmadan, bezmədən, bıkmadan narahat olur və hər səfərində ''And olsun Allaha ki, burada heç bir şəxsi qərəz yoxdur'' deməklə özünü haqlı çıxarmağa çalışır, ancaq bir balaca təcrübəsi olan şəxs bunu dərhal sezir. Sıradakı ''inzibatçı qurbanın'' kim olacağı isə heç kimə sirr deyil məncə.— [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:12, 24 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === :Hörmətli {{u|Eldarado}} arxivlərə də göz gəzdirdim və gördüm ki, inzibatçı hüququnun alınması isə bağlı səsvermələr həm burada, həm də [[Vikipediya:İnzibatçılar]] səhifəsində keçirilib. Səsvermənin hansı səhifədə keçirilməsi daha doğrudur? Çünki fikrimcə bu, səsvermənin nəticəsi və gedişatına təsir edə biləcək faktordur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:04, 20 avqust 2022 (UTC) ::Bu ilkin səsvermədir, əsas səsvermə deyil. Yəni inzibatçılığı götürmək səsverməsini təşkil etmək barədə səsvermə. Bu səsvermənin nəticəsi inzibatçının statusunu götürmür. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:33, 20 avqust 2022 (UTC) :::Anladım, təşəkkür edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 04:48, 21 avqust 2022 (UTC) ::: {{Şərh}} Salam hörmətli idarəçilər. Mənə bəzi suallarım olacaq. Birincisi [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət|İnzibatçılara müraciət]] səhifəsində {{u|Dr.Wiki54}} niyə yalnız məni qeyd edib. Bildiyim qədəri ilə məndən başqa da qeyri aktiv idarəçilər var. İkincisi müraciətdən sadəcə 8 dəqiqə sonra hörmətli {{u|Eldarado}} tərəfindən də səsvermənin başladılması da mənə bir az qəribə gəldi. Bu qədər tez olması normaldır? Üçüncü məsələ isə məndən daha qeyri-aktiv olduğunu düşündüyüm {{u|Wertuose}} adlı idarəçimizdir. {{u|White Demon}} sizdən xahiş edirəm bu şəxsindən idarəçilik və istifadəçi fəaliyyəti haqqında məlumat verəsiniz. — [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:31, 29 avqust 2022 (UTC) == Həmçinin bax == * [[Vikipediya:İnzibatçılar]] * [[Vikipediya:İnzibatçı müzakirəsi/Arxiv|Arxiv]] * [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət]] * [[:Kateqoriya:Vikipediya:Sürətli silinəcək səhifələr|Silinəcək səhifələr]] == İnzibatçı qeydləri == *[[Vikipediya:İnzibatçı müzakirəsi/Qeydlər]] — son yenilənmə tarixi: 16.08.2019 e5axfp3ush0wcj98vq1gj4ymbdu7wv2 6600542 6600518 2022-08-29T06:39:49Z Drabdullayev17 128995 /* Müzakirə */ wikitext text/x-wiki {| class="messagebox" | [[Image:Info non-talk.png|40px]] || Bu səhifə inzibatçıların fəaliyyətini koordinə etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. |} __NEWSECTIONLINK__ {{Qısayol|VP:İMZ}} == Qərar == Salam hörmətli inzibatçılar, istifadəçi {{u|Lavici}}nin etirazına əsasən bu müzakirəni başladıram. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:%C4%B0nzibat%C3%A7%C4%B1lar&diff=6443143&oldid=6442891 Buradakı] qərarımda blok müddətləri ilə bağlı yanlışlıq varsa istənilən inzibatçı dəyişə və ya bloku qaldıra bilər. Əgər heç bir münasibət olmasa demək ki, hər kəs mənimlə eyni fikirdədi. Bundan əlavə istifadəçi {{u|Lavici}}nin son müzakirələrinə əsasən tərəfli mövqeyi olduğu üçün müəyyən hüquqlarını almaq məcburiyyətində qaldım. Bu fikirlə də razı deyilsinizsə müzakirəyə əsasən qərar verə bilərik. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:38, 19 may 2022 (UTC) :Salam, hörmətli {{u|Eldarado}}. Təcrübəli istifadəçilərin uzunmüddətli bloklanmasının əleyhinəyəm. Hamı səhv edə bilir, səhvlər davamlı deyilsə, 1-2 günlük bloklamaq kifayət edir. 15 gün bloklamaqla fəal istifadəçiləri vikipediyadan uzaqlaşdırırıq. Rolbaker və patrullar gələcəyini idarəçiləridir, ona görə onlara daha çox dəstək olmaq lazımdır. {{u|Lavici}}nin blokunun açılmasına bir neçə gün qalıb, ona görə müddəti dəyişmirəm. Amma cəzalandırmağın son çıxış yolu olduğunu düşünürəm. Sizin bloklama ilə bağlı fikirlərinizi qeyd edirəm: ''İlk öncə müraciətə fikir bildirim ki, bəli qaydalar pozulub. İdarəçi aqressiv müraciət edib, qütbləşmə olduğunu qeyd edib və 6 nəfərin ona qarşı olduğu ilə bağlı ittihamlar irəli sürüb. Lakin məsələ burasındadır ki, bunu etməyən bir iki idarəçi var hal-hazırda digərləri isə müəyyən vaxtlarda nəzakət qaydalarını və etiket qaydalarını pozub, məüyyən istifadəçiləri qruplaşma ilə ittiham edib və s. Yəni bunlar olub hər zaman lakin heç kəs bloklanmayıb.'' İnzibatçıların nəzakət və etiket qaydalarını pozduğunu və bloklanmamasını adi qəbul etdiyiniz halda istifadəçilərə qarşı sərt addımlar atmağınızı düzgün qəbul etmirəm.— [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 12:24, 21 may 2022 (UTC) ::Salam. Blok məsələsində razı deyiləm və açılmasının tərəfdarıyam. "sizdən şikayətçi olacağam xəbəriniz olsun" ifadəsi bir az hədə-qorxu kimi səslənir, amma istifadəçinin müzakirədə normal bir şəkildə iştirak etdiyini düşünürəm. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 04:55, 22 may 2022 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Eminn}}, heç kəsə qarşı sərt addımlar atmamışam. 5-6 aylıq blok tətbiq etməmişəm ki, uzun müddətli blok deyirsiz. Qaydalara əsasən inzibatçılar blok müddətini təyin etmək hüququna malikdir və məndə gərginliyi sakitləşdirmək məqsədi ilə blok müddəti təyin edib, yekun qərar üçün müzakirə açdım. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:00, 23 may 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkilərində dəvət == Hər kəsə salam, hazırda davam edən inzibatçı seçkilərində istifadəçi dancewithdevil 125 nəfərə səsvermədə iştirak üçün dəvət göndərib və hələ də göndərməyə davam edir. Bu nə dərəcədə doğrudur? Fikrimcə bunun qarşısı alınmalı və bir səhifədə səsvermə başlandığı barədə məlumat xarakterli yazı yazılmalıdı. Zəhmət olmasa fikirlərinizi bildirin. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 09:05, 9 iyul 2022 (UTC) :Görünüşdə elə dəyişiklik etmək lazımdır ki, mühüm səsvermə və ya müzakirə olduqda interfeysdə məlumat xarakterli yazı peyda olsun. Başqa bir versiya olaraq bu kimi hallarda seçilmiş istifadəçi tərəfindən (bürokratlardan biri ola bilər) bütün inzibatçılara və ya müəyyən qrup şəxsə müzakirə və ya səsvermənin mövcudluğu ilə bağlı bildiriş və ya mesaj göndərilə də bilər. Təcrübədən gördük ki, dəvət göndərilmədikdə də problem yarana bilir. (məsələn elə mənim inzibatçı seçkim) Məncə bu kimi hallarda dəvət müzakirə/səsverməyə nəzarət edən inzibatçı tərəfindən göndərilsin. Belə olduqda tərəfsiz olar ən azından. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 17:59, 9 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçıların iş bölgüsü == Dəyərli inzibatçılar, belə bir təklif etmək istəyirəm. Bunu bəlkədə bundan öncə çoxunuz düşünmüsüz və ya təklif etmisiz. Lakin mən bir qədər də aydın şəkildə etmək istəyirəm təklifi. Təklifim ondan ibarətdir ki, İnzibatçıların iş bölgüsü (və ya başqa bir adla) səhifə yaradırıq və orada cədvəl formasında inzibatçıların adı və davamlı nəzarət olunan səhifələr sıralansın. İnzibatçılar da hansı layihələrdə aktiv hansılarda qeyri-aktiv olduqlarını qeyd edə və davamlı dəyişə bilərlər. Bu səhifə inzibatçıların bir növ iş aləti sayılacaq. Bununla biz nə əldə edəcəyik? İlk olaraq səhifəyə daxil olduqda inzibatçıların nəzarət etməli olduqları səhifələri bir siyahıda, keçidləri ilə birlikdə görəcəyik. Bundan əlavə hansı səhifələrə nə qədər inzibatçı nəzarət etdiyini biləcəyik. Misal üçün Ana səhifəyə nəzarət etməkdən sıxılsam və ya vaxtım yetməsə orda qeyri aktiv kimi qeyd edəcəm Ana səhifə üçün. Digər inzibatçılar da daxil olduqları zaman görəcəklər ki, Ana səhifəyə nəzarət edən yoxdur. Onu da qeyd edim ki, bu sistemlə biz heç bir inzibatçıdan nəisə tələb etməyəcəyik. İnzibatçı özü könüllü olaraq fəaliyyət göstərdiyi layihələrə aktiv və ya qeyri-aktiv olaraq dəyişəcək. Fikrimcə yoxlamağa dəyər. Təkliflərini və fikirləriniz çox önəmlidir. <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> Hörmətlə ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 10:54, 26 iyul 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], maraqlı təklifdir. Konkret iş bölgüsü olsa, fikrimcə, indikinə nisbətdə daha yüksək məhsuldarlıq əldə etmək olar. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 10:59, 26 iyul 2022 (UTC) ::Təklifə qarşı deyiləm və məncə yoxlamaq olar. Amma fikrimcə effektiv olmayacaq. Tutalım mən azvikidə o qədər də aktiv olmuram. Burocan isə hər gün aktivdir. Normalda Burocan girib hər gün səhifələrin hamısına nəzarət edirdi. Amma indi hər ikimiz üçün müəyyən vəzifə ayrılıb və Burocan özü üçün ayrılmış işi yerinə yetirir. Mən isə yenə qeyri-aktivəm. Bu cür halda əksi olacaq, boşluqlar yaranacaq. İkinci olaraq qeyri-aktiv inzibatçı zatən hər dəfə daxil olub statusunu dəyişməyəcək. Qeyd etdiyiniz kimi, burada heç kimi məcbur edə bilmərik. Həmçinin, bu gün aktiv olan inzibatçılar onsuz da, hər səhifəyə nəzarət edir və əgər hansısa inzibatçı müəyyən səhifəyə nəzarət etmək istəmirsə, etmir, çünki könüllüdür bu. Yəni bu sistem heç nəyi dəyişməyəcək, sadəcə ayrıca səhifə yaradılacaq, müzakirələr aparılacaq, oraya vaxt ayrılacaq və s. Amma daxildə heç nə dəyişməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 11:18, 26 iyul 2022 (UTC) ::: {{u|Sura Shukurlu}}, fikirlərinizi bildirdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Fikrimcə siz düşündüyünüz kimi deyil. Hər aktiv inzibatçı hər səhifəyə nəzarət etmir. Lakin hansısa səhifənin nəzarətsiz qaldığını görsək bu bizim diqqətimizi çəkəcək. Ola bilər qeyri-aktiv inzibatçı girib statusunu dəyişməyəcək. Bunu səhifədə qeyd edə bilərik ki, 5 və ya 7 gün aktiv qeyd olunan səhifədə redaktəsi olmayan inzibatçının statusunu qeyri-aktiv edə bilərik. Bürokratlar ara sıra girib buna baxa bilərlər və ya istənilən istifadəçi də bunu edə bilər. Misal üçün istənilən istifadəçi görsə ki, Sura Shukurlu SNS səhifəsində aktiv qoyub statusunu lakin bir həftədi redaktəsi yoxdur bu statusu qeyri-aktiv etməkdə azaddırlar. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 12:14, 26 iyul 2022 (UTC) :::: {{u|Eldarado}}, təklifi dəstəkləyirəm. Hamı hər şeyə nəzarət edə bilməz. Belə olanda heç kim heç nəyə məsuliyyət daşımır. Hamı razı olmasa da, razılaşan inzibatçılar arasında bunu edib bir neçə aylıq yoxlamaq olar. Amma hansısa inzibatçının hansısa səhifədəki fəaliyyətinə məhdudiyyət qoyulmasına da qarşıyam. Hər inzibatçı üçün prioritet işlər olmalıdır, amma bütün fəaliyyətə töhfə verməkdə azad olmalıdır.— [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:34, 26 iyul 2022 (UTC) :::::Eynən. Məncə bu iş bölgüsü o demək olmamalıdır ki, bu inzibatçı sırf həmin bölmədən məsuldur və digər bölmələrə müdaxilə edə bilməz. Xeyr, amma əgər müəyyən bir bölmə ilə bağlı sual və ya problem olarsa sırf müvafiq inzibatçıdan soruşmaq olar. Yəni cədvəl həmin inzibatçının həmin bölmə ilə bağlı daha böyük təcrübəyə və ya marağa malik olduğunu göstərməlidir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 18:51, 26 iyul 2022 (UTC) ::::::: {{u|Eminn}}, {{u|Sura Shukurlu}}, eynən. Tam olaraq da onu demək istəyirəm. Tutaq ki, mən SNS, BNS və Ana səhifədə aktiv qeyd etmişəm özümü. Bu o demək deyil ki, mən gəlib Seçilmiş məqalə namizəd səhifəsində yekunlaşdırma işi edə bilmərəm. Heç bir məhdudiyyət yoxdur. Yəni inzibatçının gördüyü işlə ordakı statusunun rəsmi əlaqəsi yoxdur və məlumat xarakterlidir. Sadəcə mən (və ya hansısa istifadəçi) orada hansısa inzibatçının aktiv qeyd etdiyi səhifədə bir həftədi işləmədiyini görəndə o statusu qeyri-ektiv etmək hüququm olacaq. Bir növ qeyd dəftəri kimi olacaq. Hər gün iş görmək istəyən inzibatçılar ora daxil olub işə rahatlıqla başlaya biləcəklər. Misal üçün bəzən mənim yadımdan Silinəcək səhifələr kateqoriyasını yoxlamaq çıxır. Hətta aylarla belə bir kateqoriyanın olduğu ağlımda olmur Son dəyişikliklərdə görməyənə qədər :) Qeyd etdiyimi səhifə olsa daha rahat olacaq fikrimcə. İlk olaraq elə burada hansı səhifələri ora qeyd edə biləcəyimizi sıralayaq və daha sonra isə səhifənin visual işlərini görməyə başlayarıq. İnzibatçıların da hamısını əlavə edərik siyahıya kim istəsə aktiv edər özünü kim istəməz etməz. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:31, 27 iyul 2022 (UTC) :::::Dəstəkləyirəm. Ən azından bir cəhd edək. Alınmasa da itirdiyimiz bir şey olmayacaq, alınsa çox gözəl olar. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 14:57, 29 iyul 2022 (UTC) :: Yaxın zamanda səhifənin hazırlanmasına başlayacağam. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:32, 8 avqust 2022 (UTC) :::Hələ ki, [[İstifadəçi:Eldarado/Test|belə bir nümunə]] var əlimizdə. Yaxın günlərdə üstünə düşüb dərc etmək olar. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:44, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Bərpa üçün namizədlər, İstifadəçi statusları üçün müraciətlər də əlavə olunmalıdır. İnzibatçılara müraciəti də əlavə etmək olar, çünki bu səhifədəki müraciətlərə baxmaq da bir işdir. İnzibatçıların işi ancaq həmin səhifələrlə məhdudlaşmır. Mən hər gün Yeni məqalələr bölməsini təftiş edib əvvəlki günün lazımsız və qeyri-ensiklopedik məqalələri; bu linkdə göstərilən istiqamətləndirməli kateqoriyaları; istiqamətləndirməli müzakirələri silirəm (addəyişmə zamanı inzibatçılar belə bəzən istiqamətləndirməli müzakirə səhifəsini silmirlər). '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:31, 20 avqust 2022 (UTC) ::::: Təklif kimi qulağa xoş səslənsə də, o qədərdə effektiv olmaycağını hesab edirəm. Azvikidə aktivlik digər böyük vikilərə nəzərən hər zaman aşağı olub, bu səbəbdən də sözügedən kimi bir iş bölgüsü aparmağın xüsusi mənası yoxdur. Görünən odur ki, aktiv olmayan və ya az aktiv olan idarəçilərin statusdan kənarlaşdırılması üçün qızğın formada işlər gedir. Abdullayevin namizəd kimi irəli sürülməsi, ardınca isə belə bir başlığın açılması. Bu gün insanları aktiv olmadığı üçün qınayan şəxslərin, bir gün aylarla redaktə etmədiyi günləri də görəcəyik. — [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:08, 24 avqust 2022 (UTC) == Blok == {{qapalı}} Hər kəsə salam. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Dancewithdevil&oldid=6567714 Burada] gördüyünüz kimi, "{{U|dancewithdevil}}" adlı istifadəçiyə inzibatçı "{{U|Eldarado}}" tərəfindən 1 avqustda [[VP:N]] əsas gətirərək 15 günlük, 8 avqustda isə yenə eyni qaydanı əsas gətirərək 2 aylıq blok tətbiq edilmişdir. Mən (o cümlədən başqa bir inzibatçı olan "{{U|White Demon}}") bu qayda pozuntularına görə bu qədər uzun müddətə blok tətbiq edilməsini düzgün hesab etmirəm. İnzibatçı həmkarın öz təklifi ilə burada blokun yumuşaldılması ilə bağlı müzakirə başlatmaq istəyirəm. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 07:02, 9 avqust 2022 (UTC) :Bu günlərdə mən də bu blok barədə müzakirələri oxudum. Hesab edirəm ki, aktiv istifadəçi üçün bu qədər uzunmüddətli blok yaxşı hal deyil. Mən Eldaradodan xahiş edirəm bloku 1 həftə eləsin. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:14, 9 avqust 2022 (UTC) :: İstifadəçinin bloku bir həftəyə endirildi. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:39, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam Aleykum. Həmkarlar uzun müddətli bloklamalardan çəkinmək lazımdır. Həmkarımız [[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]] bloklamanı 1 həftəyə endirdiyinə görə məsələnin bitdiyini düşünürəm.— [[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |^{<span style="color:#1632E0"> ✉ </span>}]] 13:00, 18 avqust 2022 (UTC) {{qapalı-son}} == Drabdullayev17-dən inzibatçı hüququnun alınması ilə bağlı səsvermə == '''Müddət: 18 avqust - 2 sentyabr''' :[[Vikipediya:İnzibatçılara_müraciət#İnzibatçı_hüququnun_alınması_ilə_bağlı|Buradakı]] müraciətə əsasən inzibatçı hüquqlarının alınması ilə bağlı ilkin səsvermə başladılmışdır. <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> zəhmət olmasa səsvermədə iştirak edəsiniz. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 12:53, 18 avqust 2022 (UTC) === Lehinə === # {{lehinə}} Faəliyyəti aşağı olduğu üçün. İdarəçilik fəaliyyəti isə demək olar ki, yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:06, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} hörmət etdiyim şəxs və istifadəçidir. Lakin Eldarado da qeyd etdiyi kimi, inzibati fəaliyyəti çox aşağıdır. Aktivliyi yüksək səviyyədə bərpa edəcəyi müddətdə inzibatçılığa qayıtmasında problem görmürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 13:11, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} Son 2 ildə inzibatçılıq hüququndan cəmi 78 dəfə istifadə edib. İki il üçün bu çox aşağı göstəricidir. Ümumiyyətlə, bu cür qrupa daxil olan inzibatçıların da fəaliyyətini müzakirə etmək lazımdır. İstifadəçinin əslində fəaliyyəti var, bu il 500-dən çox redaktə edib, amma inzibatçılıq fəaliyyəti zəif qalıb.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:16, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} yuxarıdakı fikirlərlə razıyam. Müəyyən səbəblər göstərib qayıdacağını demişdi, lakin belə bir müşahidə etməmişəm hələ ki. Özünə bol-bol uğurlar, can sağlığı diləyirəm, bir gün qayıtmağını arzulayıram. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:33, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} sonuncu dəfə idarəçi kimi fəaliyyətini xatırlamıram. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:01, 19 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}}— [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 19:34, 19 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} qeyd edilən fikirlərə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:00, 20 avqust 2022 (UTC) === Əleyhinə === # {{əleyhinə}} Səsimin xüsusi bir mənası olmasa da, [[istifadəçi:Drabdullayev17|Abdullayevə]] qarşı səs vermək istəmədim. Doğrudur, aktiv olmaması çox ciddi bir problemdir. İnzibatçı həkim kimi çalışırdı, Covid-19-un tüğyan etdiyi zamanlarda ümumiyyətlə nəyəsə vaxt ayırmağa imkanı yox idi. Virus səngiyəndən sonra belə Azvikiyə daxil olmaması, ruhdan düşməsi və ya bənzəri səbəblər yuxardakı səsverməni şərtləndirib. Mən isə burada bir kompaniya olduğuna adım kimi əminəm. Eyni şəxslər az aktiv olan idarəçilərin fəaliyyətlərindən durmadan, dayanmadan, usanmadan, bezmədən, bıkmadan narahat olur və hər səfərində ''And olsun Allaha ki, burada heç bir şəxsi qərəz yoxdur'' deməklə özünü haqlı çıxarmağa çalışır, ancaq bir balaca təcrübəsi olan şəxs bunu dərhal sezir. Sıradakı ''inzibatçı qurbanın'' kim olacağı isə heç kimə sirr deyil məncə.— [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:12, 24 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === :Hörmətli {{u|Eldarado}} arxivlərə də göz gəzdirdim və gördüm ki, inzibatçı hüququnun alınması isə bağlı səsvermələr həm burada, həm də [[Vikipediya:İnzibatçılar]] səhifəsində keçirilib. Səsvermənin hansı səhifədə keçirilməsi daha doğrudur? Çünki fikrimcə bu, səsvermənin nəticəsi və gedişatına təsir edə biləcək faktordur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:04, 20 avqust 2022 (UTC) ::Bu ilkin səsvermədir, əsas səsvermə deyil. Yəni inzibatçılığı götürmək səsverməsini təşkil etmək barədə səsvermə. Bu səsvermənin nəticəsi inzibatçının statusunu götürmür. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:33, 20 avqust 2022 (UTC) :::Anladım, təşəkkür edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 04:48, 21 avqust 2022 (UTC) ::: {{Şərh}} Salam hörmətli idarəçilər. Mənə bəzi suallarım olacaq. Birincisi [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət|İnzibatçılara müraciət]] səhifəsində {{u|Dr.Wiki54}} niyə yalnız məni qeyd edib. Bildiyim qədəri ilə məndən başqa da qeyri aktiv idarəçilər var. İkincisi müraciətdən sadəcə 8 dəqiqə sonra hörmətli {{u|Eldarado}} tərəfindən də səsvermənin başladılması da mənə bir az qəribə gəldi. Bu qədər tez olması normaldır? Üçüncü məsələ isə məndən daha qeyri-aktiv olduğunu düşündüyüm {{u|Wertuose}} və {{u|Qolcomaq}} adlı idarəçilərimizdir. {{u|White Demon}} sizdən xahiş edirəm bu şəxslərin də idarəçilik və istifadəçi fəaliyyəti haqqında məlumat verəsiniz. Həmçinin qeyd edim ki 78 idarəçi redaktəsi son 1 ilə aiddir. — [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:31, 29 avqust 2022 (UTC) == Həmçinin bax == * [[Vikipediya:İnzibatçılar]] * [[Vikipediya:İnzibatçı müzakirəsi/Arxiv|Arxiv]] * [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət]] * [[:Kateqoriya:Vikipediya:Sürətli silinəcək səhifələr|Silinəcək səhifələr]] == İnzibatçı qeydləri == *[[Vikipediya:İnzibatçı müzakirəsi/Qeydlər]] — son yenilənmə tarixi: 16.08.2019 r4w4acmg9gkvzk7sz0y7rg7fyvz2m1g 6600784 6600542 2022-08-29T08:59:37Z Eldarado 33729 /* Müzakirə */ wikitext text/x-wiki {| class="messagebox" | [[Image:Info non-talk.png|40px]] || Bu səhifə inzibatçıların fəaliyyətini koordinə etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. |} __NEWSECTIONLINK__ {{Qısayol|VP:İMZ}} == Qərar == Salam hörmətli inzibatçılar, istifadəçi {{u|Lavici}}nin etirazına əsasən bu müzakirəni başladıram. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:%C4%B0nzibat%C3%A7%C4%B1lar&diff=6443143&oldid=6442891 Buradakı] qərarımda blok müddətləri ilə bağlı yanlışlıq varsa istənilən inzibatçı dəyişə və ya bloku qaldıra bilər. Əgər heç bir münasibət olmasa demək ki, hər kəs mənimlə eyni fikirdədi. Bundan əlavə istifadəçi {{u|Lavici}}nin son müzakirələrinə əsasən tərəfli mövqeyi olduğu üçün müəyyən hüquqlarını almaq məcburiyyətində qaldım. Bu fikirlə də razı deyilsinizsə müzakirəyə əsasən qərar verə bilərik. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:38, 19 may 2022 (UTC) :Salam, hörmətli {{u|Eldarado}}. Təcrübəli istifadəçilərin uzunmüddətli bloklanmasının əleyhinəyəm. Hamı səhv edə bilir, səhvlər davamlı deyilsə, 1-2 günlük bloklamaq kifayət edir. 15 gün bloklamaqla fəal istifadəçiləri vikipediyadan uzaqlaşdırırıq. Rolbaker və patrullar gələcəyini idarəçiləridir, ona görə onlara daha çox dəstək olmaq lazımdır. {{u|Lavici}}nin blokunun açılmasına bir neçə gün qalıb, ona görə müddəti dəyişmirəm. Amma cəzalandırmağın son çıxış yolu olduğunu düşünürəm. Sizin bloklama ilə bağlı fikirlərinizi qeyd edirəm: ''İlk öncə müraciətə fikir bildirim ki, bəli qaydalar pozulub. İdarəçi aqressiv müraciət edib, qütbləşmə olduğunu qeyd edib və 6 nəfərin ona qarşı olduğu ilə bağlı ittihamlar irəli sürüb. Lakin məsələ burasındadır ki, bunu etməyən bir iki idarəçi var hal-hazırda digərləri isə müəyyən vaxtlarda nəzakət qaydalarını və etiket qaydalarını pozub, məüyyən istifadəçiləri qruplaşma ilə ittiham edib və s. Yəni bunlar olub hər zaman lakin heç kəs bloklanmayıb.'' İnzibatçıların nəzakət və etiket qaydalarını pozduğunu və bloklanmamasını adi qəbul etdiyiniz halda istifadəçilərə qarşı sərt addımlar atmağınızı düzgün qəbul etmirəm.— [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 12:24, 21 may 2022 (UTC) ::Salam. Blok məsələsində razı deyiləm və açılmasının tərəfdarıyam. "sizdən şikayətçi olacağam xəbəriniz olsun" ifadəsi bir az hədə-qorxu kimi səslənir, amma istifadəçinin müzakirədə normal bir şəkildə iştirak etdiyini düşünürəm. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 04:55, 22 may 2022 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Eminn}}, heç kəsə qarşı sərt addımlar atmamışam. 5-6 aylıq blok tətbiq etməmişəm ki, uzun müddətli blok deyirsiz. Qaydalara əsasən inzibatçılar blok müddətini təyin etmək hüququna malikdir və məndə gərginliyi sakitləşdirmək məqsədi ilə blok müddəti təyin edib, yekun qərar üçün müzakirə açdım. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:00, 23 may 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkilərində dəvət == Hər kəsə salam, hazırda davam edən inzibatçı seçkilərində istifadəçi dancewithdevil 125 nəfərə səsvermədə iştirak üçün dəvət göndərib və hələ də göndərməyə davam edir. Bu nə dərəcədə doğrudur? Fikrimcə bunun qarşısı alınmalı və bir səhifədə səsvermə başlandığı barədə məlumat xarakterli yazı yazılmalıdı. Zəhmət olmasa fikirlərinizi bildirin. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 09:05, 9 iyul 2022 (UTC) :Görünüşdə elə dəyişiklik etmək lazımdır ki, mühüm səsvermə və ya müzakirə olduqda interfeysdə məlumat xarakterli yazı peyda olsun. Başqa bir versiya olaraq bu kimi hallarda seçilmiş istifadəçi tərəfindən (bürokratlardan biri ola bilər) bütün inzibatçılara və ya müəyyən qrup şəxsə müzakirə və ya səsvermənin mövcudluğu ilə bağlı bildiriş və ya mesaj göndərilə də bilər. Təcrübədən gördük ki, dəvət göndərilmədikdə də problem yarana bilir. (məsələn elə mənim inzibatçı seçkim) Məncə bu kimi hallarda dəvət müzakirə/səsverməyə nəzarət edən inzibatçı tərəfindən göndərilsin. Belə olduqda tərəfsiz olar ən azından. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 17:59, 9 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçıların iş bölgüsü == Dəyərli inzibatçılar, belə bir təklif etmək istəyirəm. Bunu bəlkədə bundan öncə çoxunuz düşünmüsüz və ya təklif etmisiz. Lakin mən bir qədər də aydın şəkildə etmək istəyirəm təklifi. Təklifim ondan ibarətdir ki, İnzibatçıların iş bölgüsü (və ya başqa bir adla) səhifə yaradırıq və orada cədvəl formasında inzibatçıların adı və davamlı nəzarət olunan səhifələr sıralansın. İnzibatçılar da hansı layihələrdə aktiv hansılarda qeyri-aktiv olduqlarını qeyd edə və davamlı dəyişə bilərlər. Bu səhifə inzibatçıların bir növ iş aləti sayılacaq. Bununla biz nə əldə edəcəyik? İlk olaraq səhifəyə daxil olduqda inzibatçıların nəzarət etməli olduqları səhifələri bir siyahıda, keçidləri ilə birlikdə görəcəyik. Bundan əlavə hansı səhifələrə nə qədər inzibatçı nəzarət etdiyini biləcəyik. Misal üçün Ana səhifəyə nəzarət etməkdən sıxılsam və ya vaxtım yetməsə orda qeyri aktiv kimi qeyd edəcəm Ana səhifə üçün. Digər inzibatçılar da daxil olduqları zaman görəcəklər ki, Ana səhifəyə nəzarət edən yoxdur. Onu da qeyd edim ki, bu sistemlə biz heç bir inzibatçıdan nəisə tələb etməyəcəyik. İnzibatçı özü könüllü olaraq fəaliyyət göstərdiyi layihələrə aktiv və ya qeyri-aktiv olaraq dəyişəcək. Fikrimcə yoxlamağa dəyər. Təkliflərini və fikirləriniz çox önəmlidir. <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> Hörmətlə ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 10:54, 26 iyul 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], maraqlı təklifdir. Konkret iş bölgüsü olsa, fikrimcə, indikinə nisbətdə daha yüksək məhsuldarlıq əldə etmək olar. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 10:59, 26 iyul 2022 (UTC) ::Təklifə qarşı deyiləm və məncə yoxlamaq olar. Amma fikrimcə effektiv olmayacaq. Tutalım mən azvikidə o qədər də aktiv olmuram. Burocan isə hər gün aktivdir. Normalda Burocan girib hər gün səhifələrin hamısına nəzarət edirdi. Amma indi hər ikimiz üçün müəyyən vəzifə ayrılıb və Burocan özü üçün ayrılmış işi yerinə yetirir. Mən isə yenə qeyri-aktivəm. Bu cür halda əksi olacaq, boşluqlar yaranacaq. İkinci olaraq qeyri-aktiv inzibatçı zatən hər dəfə daxil olub statusunu dəyişməyəcək. Qeyd etdiyiniz kimi, burada heç kimi məcbur edə bilmərik. Həmçinin, bu gün aktiv olan inzibatçılar onsuz da, hər səhifəyə nəzarət edir və əgər hansısa inzibatçı müəyyən səhifəyə nəzarət etmək istəmirsə, etmir, çünki könüllüdür bu. Yəni bu sistem heç nəyi dəyişməyəcək, sadəcə ayrıca səhifə yaradılacaq, müzakirələr aparılacaq, oraya vaxt ayrılacaq və s. Amma daxildə heç nə dəyişməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 11:18, 26 iyul 2022 (UTC) ::: {{u|Sura Shukurlu}}, fikirlərinizi bildirdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Fikrimcə siz düşündüyünüz kimi deyil. Hər aktiv inzibatçı hər səhifəyə nəzarət etmir. Lakin hansısa səhifənin nəzarətsiz qaldığını görsək bu bizim diqqətimizi çəkəcək. Ola bilər qeyri-aktiv inzibatçı girib statusunu dəyişməyəcək. Bunu səhifədə qeyd edə bilərik ki, 5 və ya 7 gün aktiv qeyd olunan səhifədə redaktəsi olmayan inzibatçının statusunu qeyri-aktiv edə bilərik. Bürokratlar ara sıra girib buna baxa bilərlər və ya istənilən istifadəçi də bunu edə bilər. Misal üçün istənilən istifadəçi görsə ki, Sura Shukurlu SNS səhifəsində aktiv qoyub statusunu lakin bir həftədi redaktəsi yoxdur bu statusu qeyri-aktiv etməkdə azaddırlar. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 12:14, 26 iyul 2022 (UTC) :::: {{u|Eldarado}}, təklifi dəstəkləyirəm. Hamı hər şeyə nəzarət edə bilməz. Belə olanda heç kim heç nəyə məsuliyyət daşımır. Hamı razı olmasa da, razılaşan inzibatçılar arasında bunu edib bir neçə aylıq yoxlamaq olar. Amma hansısa inzibatçının hansısa səhifədəki fəaliyyətinə məhdudiyyət qoyulmasına da qarşıyam. Hər inzibatçı üçün prioritet işlər olmalıdır, amma bütün fəaliyyətə töhfə verməkdə azad olmalıdır.— [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:34, 26 iyul 2022 (UTC) :::::Eynən. Məncə bu iş bölgüsü o demək olmamalıdır ki, bu inzibatçı sırf həmin bölmədən məsuldur və digər bölmələrə müdaxilə edə bilməz. Xeyr, amma əgər müəyyən bir bölmə ilə bağlı sual və ya problem olarsa sırf müvafiq inzibatçıdan soruşmaq olar. Yəni cədvəl həmin inzibatçının həmin bölmə ilə bağlı daha böyük təcrübəyə və ya marağa malik olduğunu göstərməlidir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 18:51, 26 iyul 2022 (UTC) ::::::: {{u|Eminn}}, {{u|Sura Shukurlu}}, eynən. Tam olaraq da onu demək istəyirəm. Tutaq ki, mən SNS, BNS və Ana səhifədə aktiv qeyd etmişəm özümü. Bu o demək deyil ki, mən gəlib Seçilmiş məqalə namizəd səhifəsində yekunlaşdırma işi edə bilmərəm. Heç bir məhdudiyyət yoxdur. Yəni inzibatçının gördüyü işlə ordakı statusunun rəsmi əlaqəsi yoxdur və məlumat xarakterlidir. Sadəcə mən (və ya hansısa istifadəçi) orada hansısa inzibatçının aktiv qeyd etdiyi səhifədə bir həftədi işləmədiyini görəndə o statusu qeyri-ektiv etmək hüququm olacaq. Bir növ qeyd dəftəri kimi olacaq. Hər gün iş görmək istəyən inzibatçılar ora daxil olub işə rahatlıqla başlaya biləcəklər. Misal üçün bəzən mənim yadımdan Silinəcək səhifələr kateqoriyasını yoxlamaq çıxır. Hətta aylarla belə bir kateqoriyanın olduğu ağlımda olmur Son dəyişikliklərdə görməyənə qədər :) Qeyd etdiyimi səhifə olsa daha rahat olacaq fikrimcə. İlk olaraq elə burada hansı səhifələri ora qeyd edə biləcəyimizi sıralayaq və daha sonra isə səhifənin visual işlərini görməyə başlayarıq. İnzibatçıların da hamısını əlavə edərik siyahıya kim istəsə aktiv edər özünü kim istəməz etməz. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:31, 27 iyul 2022 (UTC) :::::Dəstəkləyirəm. Ən azından bir cəhd edək. Alınmasa da itirdiyimiz bir şey olmayacaq, alınsa çox gözəl olar. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 14:57, 29 iyul 2022 (UTC) :: Yaxın zamanda səhifənin hazırlanmasına başlayacağam. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:32, 8 avqust 2022 (UTC) :::Hələ ki, [[İstifadəçi:Eldarado/Test|belə bir nümunə]] var əlimizdə. Yaxın günlərdə üstünə düşüb dərc etmək olar. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:44, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Bərpa üçün namizədlər, İstifadəçi statusları üçün müraciətlər də əlavə olunmalıdır. İnzibatçılara müraciəti də əlavə etmək olar, çünki bu səhifədəki müraciətlərə baxmaq da bir işdir. İnzibatçıların işi ancaq həmin səhifələrlə məhdudlaşmır. Mən hər gün Yeni məqalələr bölməsini təftiş edib əvvəlki günün lazımsız və qeyri-ensiklopedik məqalələri; bu linkdə göstərilən istiqamətləndirməli kateqoriyaları; istiqamətləndirməli müzakirələri silirəm (addəyişmə zamanı inzibatçılar belə bəzən istiqamətləndirməli müzakirə səhifəsini silmirlər). '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:31, 20 avqust 2022 (UTC) ::::: Təklif kimi qulağa xoş səslənsə də, o qədərdə effektiv olmaycağını hesab edirəm. Azvikidə aktivlik digər böyük vikilərə nəzərən hər zaman aşağı olub, bu səbəbdən də sözügedən kimi bir iş bölgüsü aparmağın xüsusi mənası yoxdur. Görünən odur ki, aktiv olmayan və ya az aktiv olan idarəçilərin statusdan kənarlaşdırılması üçün qızğın formada işlər gedir. Abdullayevin namizəd kimi irəli sürülməsi, ardınca isə belə bir başlığın açılması. Bu gün insanları aktiv olmadığı üçün qınayan şəxslərin, bir gün aylarla redaktə etmədiyi günləri də görəcəyik. — [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:08, 24 avqust 2022 (UTC) == Blok == {{qapalı}} Hər kəsə salam. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Dancewithdevil&oldid=6567714 Burada] gördüyünüz kimi, "{{U|dancewithdevil}}" adlı istifadəçiyə inzibatçı "{{U|Eldarado}}" tərəfindən 1 avqustda [[VP:N]] əsas gətirərək 15 günlük, 8 avqustda isə yenə eyni qaydanı əsas gətirərək 2 aylıq blok tətbiq edilmişdir. Mən (o cümlədən başqa bir inzibatçı olan "{{U|White Demon}}") bu qayda pozuntularına görə bu qədər uzun müddətə blok tətbiq edilməsini düzgün hesab etmirəm. İnzibatçı həmkarın öz təklifi ilə burada blokun yumuşaldılması ilə bağlı müzakirə başlatmaq istəyirəm. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 07:02, 9 avqust 2022 (UTC) :Bu günlərdə mən də bu blok barədə müzakirələri oxudum. Hesab edirəm ki, aktiv istifadəçi üçün bu qədər uzunmüddətli blok yaxşı hal deyil. Mən Eldaradodan xahiş edirəm bloku 1 həftə eləsin. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:14, 9 avqust 2022 (UTC) :: İstifadəçinin bloku bir həftəyə endirildi. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:39, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam Aleykum. Həmkarlar uzun müddətli bloklamalardan çəkinmək lazımdır. Həmkarımız [[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]] bloklamanı 1 həftəyə endirdiyinə görə məsələnin bitdiyini düşünürəm.— [[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |^{<span style="color:#1632E0"> ✉ </span>}]] 13:00, 18 avqust 2022 (UTC) {{qapalı-son}} == Drabdullayev17-dən inzibatçı hüququnun alınması ilə bağlı səsvermə == '''Müddət: 18 avqust - 2 sentyabr''' :[[Vikipediya:İnzibatçılara_müraciət#İnzibatçı_hüququnun_alınması_ilə_bağlı|Buradakı]] müraciətə əsasən inzibatçı hüquqlarının alınması ilə bağlı ilkin səsvermə başladılmışdır. <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> zəhmət olmasa səsvermədə iştirak edəsiniz. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 12:53, 18 avqust 2022 (UTC) === Lehinə === # {{lehinə}} Faəliyyəti aşağı olduğu üçün. İdarəçilik fəaliyyəti isə demək olar ki, yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:06, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} hörmət etdiyim şəxs və istifadəçidir. Lakin Eldarado da qeyd etdiyi kimi, inzibati fəaliyyəti çox aşağıdır. Aktivliyi yüksək səviyyədə bərpa edəcəyi müddətdə inzibatçılığa qayıtmasında problem görmürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 13:11, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} Son 2 ildə inzibatçılıq hüququndan cəmi 78 dəfə istifadə edib. İki il üçün bu çox aşağı göstəricidir. Ümumiyyətlə, bu cür qrupa daxil olan inzibatçıların da fəaliyyətini müzakirə etmək lazımdır. İstifadəçinin əslində fəaliyyəti var, bu il 500-dən çox redaktə edib, amma inzibatçılıq fəaliyyəti zəif qalıb.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:16, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} yuxarıdakı fikirlərlə razıyam. Müəyyən səbəblər göstərib qayıdacağını demişdi, lakin belə bir müşahidə etməmişəm hələ ki. Özünə bol-bol uğurlar, can sağlığı diləyirəm, bir gün qayıtmağını arzulayıram. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:33, 18 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} sonuncu dəfə idarəçi kimi fəaliyyətini xatırlamıram. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:01, 19 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}}— [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 19:34, 19 avqust 2022 (UTC) # {{lehinə}} qeyd edilən fikirlərə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:00, 20 avqust 2022 (UTC) === Əleyhinə === # {{əleyhinə}} Səsimin xüsusi bir mənası olmasa da, [[istifadəçi:Drabdullayev17|Abdullayevə]] qarşı səs vermək istəmədim. Doğrudur, aktiv olmaması çox ciddi bir problemdir. İnzibatçı həkim kimi çalışırdı, Covid-19-un tüğyan etdiyi zamanlarda ümumiyyətlə nəyəsə vaxt ayırmağa imkanı yox idi. Virus səngiyəndən sonra belə Azvikiyə daxil olmaması, ruhdan düşməsi və ya bənzəri səbəblər yuxardakı səsverməni şərtləndirib. Mən isə burada bir kompaniya olduğuna adım kimi əminəm. Eyni şəxslər az aktiv olan idarəçilərin fəaliyyətlərindən durmadan, dayanmadan, usanmadan, bezmədən, bıkmadan narahat olur və hər səfərində ''And olsun Allaha ki, burada heç bir şəxsi qərəz yoxdur'' deməklə özünü haqlı çıxarmağa çalışır, ancaq bir balaca təcrübəsi olan şəxs bunu dərhal sezir. Sıradakı ''inzibatçı qurbanın'' kim olacağı isə heç kimə sirr deyil məncə.— [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:12, 24 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === :Hörmətli {{u|Eldarado}} arxivlərə də göz gəzdirdim və gördüm ki, inzibatçı hüququnun alınması isə bağlı səsvermələr həm burada, həm də [[Vikipediya:İnzibatçılar]] səhifəsində keçirilib. Səsvermənin hansı səhifədə keçirilməsi daha doğrudur? Çünki fikrimcə bu, səsvermənin nəticəsi və gedişatına təsir edə biləcək faktordur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:04, 20 avqust 2022 (UTC) ::Bu ilkin səsvermədir, əsas səsvermə deyil. Yəni inzibatçılığı götürmək səsverməsini təşkil etmək barədə səsvermə. Bu səsvermənin nəticəsi inzibatçının statusunu götürmür. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:33, 20 avqust 2022 (UTC) :::Anladım, təşəkkür edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 04:48, 21 avqust 2022 (UTC) ::: {{Şərh}} Salam hörmətli idarəçilər. Mənə bəzi suallarım olacaq. Birincisi [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət|İnzibatçılara müraciət]] səhifəsində {{u|Dr.Wiki54}} niyə yalnız məni qeyd edib. Bildiyim qədəri ilə məndən başqa da qeyri aktiv idarəçilər var. İkincisi müraciətdən sadəcə 8 dəqiqə sonra hörmətli {{u|Eldarado}} tərəfindən də səsvermənin başladılması da mənə bir az qəribə gəldi. Bu qədər tez olması normaldır? Üçüncü məsələ isə məndən daha qeyri-aktiv olduğunu düşündüyüm {{u|Wertuose}} və {{u|Qolcomaq}} adlı idarəçilərimizdir. {{u|White Demon}} sizdən xahiş edirəm bu şəxslərin də idarəçilik və istifadəçi fəaliyyəti haqqında məlumat verəsiniz. Həmçinin qeyd edim ki 78 idarəçi redaktəsi son 1 ilə aiddir. — [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:31, 29 avqust 2022 (UTC) : Salam {{u|Drabdullayev17}}, tam təsadüfdü. Həmin vaxt online idim və müraciəti qəbul etdim. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:59, 29 avqust 2022 (UTC) == Həmçinin bax == * [[Vikipediya:İnzibatçılar]] * [[Vikipediya:İnzibatçı müzakirəsi/Arxiv|Arxiv]] * [[Vikipediya:İnzibatçılara müraciət]] * [[:Kateqoriya:Vikipediya:Sürətli silinəcək səhifələr|Silinəcək səhifələr]] == İnzibatçı qeydləri == *[[Vikipediya:İnzibatçı müzakirəsi/Qeydlər]] — son yenilənmə tarixi: 16.08.2019 45uliep1ktncswgvcmvr92vo6qgx5ik 0 64575 6600805 6489490 2022-08-29T09:12:43Z Dr.Wiki54 88744 /* Tarixi */ [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Dövlət qurumu}} '''"Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti<ref>{{cite web |url=https://mincom.gov.az/index.php?mod=inside&lang=az&menu=236 |title=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı |author= |date= |website= |publisher=mincom.gov.az |language=az |access-date= 3 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }} </ref>''' — [[1878|1878-ci il]]də Dövlət fərmanına əsasən [[Azərbaycan]]da ilk dəmir yolunun çəkilişinə başlanıldı və [[1880|1880-ci il]]in 20 yanvar tarixində Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolu yaradıldı. [[Fayl:Baku Vagzal.jpg|thumb|300px|right|Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolu baş qərargahı, Bakı]] == Tarixi == Neftin daşınması uzun illər primitiv karvan üsulları ilə arabalarda yerləşdirilmiş taxta çəlləklərlə və tuluqlarla yerinə yetirilirdi. Belə üsul baha başa gəlməsi ilə yanaşı neft işinin inkişaf etdirilməsinə də maneə yaradırdı. Bunun üçün də neft istehsalçıları böyük gəlirlər əldə edilməsi üçün dəmir yol xəttlərinin çəkilişinə yüksək maraq göstərməyə başladılar. Beləliklə, demək olar ki, Bakı nefti və onun sənaye istehsalı əvvəl Bakıda sonra isə bütün Azərbaycanda rels yolunun yaranmasına səbəb oldu. 1878-ci ildə Dövlət fərmanına əsasən Azərbaycanda ilk dəmir yolunun, uzunluğu 20 km olan Bakı – Suraxanı – Sabunçu xəttinin çəkilişinə başlanıldı. Tikinti 20 yanvar 1880-ci ildə başa çatdırıldı. Dünyada ilk dəfə olaraq nefti sisternlərdə daşımağa başladılar. Bu gün, tarixə Azərbaycanda dəmir yolunun əsasının qoyulması kimi düşdü. Sonrakı 20 il dəmir yol tikinitisinin yüksək inkişafı ilə qeyd olunmuşdur. 1883-cü ildə neftin Qara dəniz limanlarına çatdırılması üçün Bakı – Tiflis – Batumi, 1890-cı ildə isə Biləcəri – Dərbənd magistral xətləri çəkildi. 1900-cü ildə Dərbənd – Tixoretskaya xəttinin tikintisinin başa çatdırılmasından sonra Bakı şimal istiqamətində ümumrusiya dəmir yolları şəbəkəsi ilə birləşdirildi, bu da Bakı neftinin dəmir yolu ilə Rusiyanın mərkəzi və qərb rayonlarına çatdırılmasına imkan yaratdı<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Dəmir Yolları – Tariximiz |url=http://railway.gov.az/index.php?newsid=7 |access-date=2011-02-12 |archive-date=2011-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110205123851/http://railway.gov.az/index.php?newsid=7 |url-status=dead }}</ref>. [[Azərbaycan]]da ilk dəmir yolarının çəkilişinə [[XIX əsr]]in 70-ci illərindən başlanmışdır. 1878-ci ildə [[Bakı şəhəri]]ni neft mədənləri və neft korpusu iə birləşdirən 25,2 [[verst]] uzunluğundakı dəmir yolu xəttinin inşasına icazə verilıirdi. "Neft sahəsi" adını alan bu xətlərin tikinitisi 1879-cu ilin sonunda başa çatıdrıldı. Və rəsmən 1880-ci ilin 20 yanvarında istismara verildi. 1879-cu idə "Simens qardaşları" tərəfindən [[Gədəbəy]] mis filiz mədəni və [[Qalakənd]] misəritmə zavodu arasında darxətli dəmir yonunun inşasına başlandı və 29 [[verst]] uzunluğunda olan bu xəttin cəkimıəsi 1884-cü ilin yanvar ayında başa çatdırıldı. [[Cənubi Qafqaz]] dəmir yolnun "Neft sahəsi" adı ilə məlum olan [[Azərbaycan]]ın ilk dəmir you [[Bakı]]nı [[Balaxanı]], [[Sabunçu]] və [[Suraxanı]] mədənləri ilə birləşdirirdi. Əvvəllər bu yol ilə yalnız [[neft]] məhsularını daşınması nəzərdə tutulmuşdur. Lakin neft mədənləri ilə [[Qara şəhər]]dəki neftayırma zavodları arasında neft kəmərlərinin geniş şəbəkəsi yaradıldıqdan sonra "Neft sahəsi" dəmir yolu xətləri ilə [[sərnişin]] daşınmasına da başlandı. [[Fayl:Ilham Aliyev attended opening of newly renovated Baku Railway Station.jpg|300px|thumb|Bakı Dəmiryol Stansiyası]] 1879-cu ilin 22 dekabrında Cənubi Qafqaz dəmir yolu hissəsinin [[Bakı]]-[[Tiflis]] dəmir yol magistralının çəkilişinə icazə verildi. 515 [[verst]] uzunluğundakı bu yolun 1883-cü il 8 mayda rəsmi açılışı oldu və həmin gün Tiflisdən cıxan ilk sərnişin qatarı 9 mayda Bakıya çatdı. [[Həsən bəy Zərdabi]] Cənubi Qafqaz dəmir yolnunu Bakı-Tiflis dəmir yolunun çəkilməsinə boyük qiymət verərək yazırdı ki, Azərbaycanın iqtisadi həyatınnı yüksəlməsində bu yol Bakı neftindən sonra ikinci boyük amildir. [[XIX əsr]]in sonu [[XX əsr]]in başlanğıcında Azərbaycan ərazisində daha bir necə dəmir yolu xətti çəkilib istifadəyə verildi. 1900-cü ildə [[Bakı]]-[[Dərbənd]] dəmir yolu işə salındı (uzunuluğu 217 verst). Bununla Cənubi Qafqaz dəmir yolu Vladiqafqaz dəmir yolu ilə birləşdi və onun vasitəsi ilə Ümumrusiya dəmir yolu şəbəkəsinə qoşuldu, Azərbaycan və bütövlükdə Cənubi Qafqazla Mərkəzi Rusiya arasında müntəzəm nəqliyyat vasitəsi yaradıldı. 1899-cu ildə [[Tiflis]]-[[Qars]] dəmir yolu (uzunluğu 282 [[verst]]) istismara verildi və elə həmin il bu yolun üzərindəki Aleksandropol ([[Gümrü]]) stansiyasından [[İrəvan]]a (uzunuluğu 147 verst), oradan da [[Culfa]]ya (uzunluğu 177 verst) doğru dəmir yolu xətlərinin tikintisnə başlandı. 1908-ci il 20 yanvar tarixində Tiflislə Culfa arasında dəmir yol magistralı rəsmən istifadəyə verildi. Beləliklə, Azərbaycanın cənub-qərb bolgələrinin ölkənin əsas hissəsi ilə sabit və davamlı nəqliyyat əlaqəsi saxlamaları təmin edildi. 17 avqust 1918-ci il tarixində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin verdiyi qərara əsasən Azərbaycan Dəmir Yolları 1 iyub 1918-ci il tarixindən etibarən Azərbaycan nəzarətinə keçmiş hesab olunmuşdur.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=285 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 20 iyul 2009-cu il tarixdə [[Azərbaycan Prezidenti]]nin sərəncamı ilə Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolunun yenidən təşkili yolu ilə Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində səhmləri dövlətə məxsus "Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti yaradıldı.<ref>[http://az.apa.az/news.php?id=159601 "Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti yaradılıb] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] 6 iyul 2010-cu ildə "Azərbaycan Respublikasında dəmir yolu nəqliyyat sisteminin 2010–2014-cü illərdə inkişafına dair Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncam imzalanmışdır. Vaqon və lokomotv parkının yeniləşdirilməsi, yol, elektrik təchizatı, işarəvermə və rabitə və s. təsərrüfatların əsaslı təmiri, sabit cərəyandan dəyişən cərəyana keçid, texniki vasitələrin modernləşdirilməsi və digər mühüm vəzifələr Dövlət Proqramının icrası üçün Tədbirlər Planında öz əksini tapmışdır. Dövlət Proqramının əsas məqsədi əhalinin və iqtisadiyyatın dəmir yolu nəqliyyatı xidmətlərinə artan tələbatının və dövlətin müdafiə ehtiyaclarının təmin olunması, Azərbaycanın tranzit potensialının artırılması, dəmir yolu nəqliyyatında xidmətlərin səviyyəsinin yüksəldilməsi, sərnişin və yük daşımalarında nəqliyyat xərclərinin azaldılması yolu ilə nəqliyyat kompleksinin səmərəli fəaliyyətini və onun ölkənin sosial-iqtisadi tərəqqisində daha fəal iştirakını təmin etməkdir. 2018-ci ildə Ləki stansiyası–Qəbələ birxətli dəmir yolunun tikinti işlərinə başlanılıb və 2021-ci ilin may ayında xəttin rəsmi açılışı olub. Dəmir yolu xətti ox üzrə 42,3 kilometr, yan yollarla birlikdə isə 44,5 kilometrdir<ref>https://apa.az/az/xeber/resmi-xeber/qebele-demir-yolu-vagzalinin-ve-leki-stansiyasi-qebele-birxetli-demir-yolunun-acilisi-olub-yenilenib-642923</ref>. == İqtisadiyyata təsiri == Dəmir yolu Azərbaycan qəzalarında əmtəə istehsalının artmasına, kəndli təsərrüfatının əmtəə-pul münasibətlərinə cəlb olunmasına daha əlverişli şərait yaratdı və beləliklə, daxili bazarın genişlənməsinə imkan verdi. Dəmir yolu kənd təsərrüfatında kapitlist münasibətlərinin inkişafını, kənddə sinfi təbəqəni surətləndirirdi. Bakı neftini dünya bazarına çıxarılmasında onun dəmir yolu vasitəsilə daşınmasının böyük əhəmiyyəti oldu. [[Neft]] məhsullarını dəmir yol vasitəsilə daşınmasında ilk dəfə 1879-cu ildə [[Bakı]] [[Balaxanı]] dəmir yolu xəttində tətbiq olunan vaqon-çənlərindən istifadə edilmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, [[XIX əsr]]in soununda dəmir yol neft məhusllarının daşınmasının ancaq 65–70%-ni yerinə yetirirdi. Həmin illərdə neft sənayesini sürətli inkişafı istehsal olunan bütün neft və neft məhsularının dəmir yolu nəqliyyatı vasitəsilə daşınamsını çətinləşdirmişdi. Bu da öz növbəsində [[Xəzər dənizi]]ndə neft [[gəmi]]lərindən ibarət boyuk donanmanın yaranmasına və Bakı-Batumi neft kəmərini inşasına gətirib çıxardı. Çar hökumətinin Bakıdan xairicə neft məhsularını ixracını əsaslı sürətdə artırmaq üçün gördüyü ən mühüm tədbir 1896–1906-cı illərdə Bakı-Batumi ağ neft kəmrini inşa etdirməsi oldu. Ümumi uzunluğu 839 [[verst]] olan bu boru kəməri il ərzidə 60 milyon [[pud]] ağ neft nəql etməyə imkan verirdi. Dəmir yolu işə düşməsi ilə Azərbaycanın iqitsadiyyatında sosial mədəni həyatında xeyli nəzərə çarpacaq yeniliklər baş verdi. Bu vaxta qədər daxili peşə sahələrindən bir hesab olunan [[araba]], [[at]], [[uzunqulaq]], [[dəvə]] və [[qatır]]la yükdaşıma daha sərfəli idisə, dəmir yolnunun çəkilişindən sonra bolgələrdə fəaliyyət gostərən yükdaşıyaların (çarvadarların) daşıma istiqamətləri dəyişikliyə məruz qaldı. Azərbaycanda əsas yükdaşıma əməliyyatları dəmir yolu vasitəsilə həyata keçirilməyə başlandı. Ona gorə də, əvvəllər yükdaşıma qəzalardan [[Bakı]], [[Tiflis]], [[Gəncə]] şəhərlərinə doğru olduğu halda, dəmir yolları çəkildikdən sonra qəzalardan yaxınlıqdakı dəmir yol stansiyalarına yönəldi, həm də daxili yükdaşımaların həcmi və çeşidi artdığı üçün çarvadarların sayı da çoxaldı. Artıq [[XIX əsr]]in 80-ci illərində [[Şuşa qəzası]] ilə [[Cəbrayıl qəzası]]nın bir necə kəndinin əhalisi kütləvi surətdə çarvadarlıqla məşğul olmağa-[[Yevlax]] stansiyasına [[araba]] və və [[furqon]]larla yuk daşımağa başlamışdılar. Dəmiryolunun işə duşməsi ilə Azərbaycan daxilindəki poçt stansiyaları və poct yolları sıradan çıxdı və poct rabitəsi qəza mərkəzlərini dəmir yolu stansiyası ilə birləşdirən və tədricən şoseləşdirən yollarla həyata kecirilməyə başlandı. [[XIX əsr]]in sonu [[XX əsr]]in əvəllərində [[Gəncə]], [[Şuşa]], [[Nuxa]], [[Quba]], [[Lənkəran]], [[Şamaxı]] və s. şəhərlərlə yanaşı [[Ağstafa]], [[Şəmkir]], [[Yevlax]], [[Ləki]], [[Ucar]], [[Kürdəmir]], [[Hacıqabul]], [[Naxçıvan]], [[Culfa]] və s. dəmir yolu stansiyaları daxili ticarətin mühüm mərkəzlərinə cevrilmişdi. Bakı-Tiflis dəmir yolu və [[XIX əsr]]in sonu [[XX əsr]]in əvvəllərinə doğru çəkilən digər dəmir yolu xətləri [[Azərbaycan]] kəndlilərinin təsərrüfat həyatı üçün böyük əhəmiyyətə malik idi. Dəmir yoluna yaxın kəndlərin təsərrüfatı getdikcə daha çox əmtəə xarakteri kəsb etməyə başladı. Təsərrüfat sahəsində yaranan bu dəyişiklik öz növbəsində ictimai münasibətlərə də dərin təsir gostərdi. == Qatarların hərəkət cədvəli == {| class="wikitable" |- ! [[Qatar]] ! [[Marşrut]] ! Qatarın tipi ! Təyinat ! Yola düşmə ! Dövr |- | 38/37 | Bakı-[[Tiflis]] | [[sürət qatarı]] | Dövlətlər arası | 20:40 | Hər gün |- | 55/56 | Bakı-[[Moskva]] | sürət qatarı | Dövlətlər arası | 01:35 | Cümə axşamı |- | 391/392 | Bakı-[[Rostov]] | sərnişin | Dövlətlər arası | 03:25 | Günaşırı ayın tək tarixləri |- | 369/370 | Bakı-[[Kiyev]] | [[sürət qatarı]] | Dövlətlər arası | 01:35 | Şənbə |- | [tel:656–664/655–663 656–664/655–663] | Bakı-[[Köçərli]]-[[Balakən]] | sərnişin | Ölkə daxili | 23:20 | Hər gün |- | [tel:660–672/659–671 660–672/659–671] | Bakı-[[Astara]]-[[Horadiz]] | sərnişin | Ölkə daxili | 23:50 | Hər gün |- | 666/665 | Bakı-[[Böyük Kəsik]] | sərnişin | Ölkə daxili | 23:00 | Hər gün |- | 702/701 | Bakı-[[Gəncə]] | [[sürət qatarı]] | Ölkə daxili | 08:00 | Hər gün |- | 611/612 | Bakı-[[Yalama]] | elektrik qatarı | Ölkə daxili | 20:00 | Hər gün |- | 6704/6703 | Bakı-[[Şirvan]]-[[Hacıqabul]] | elektrik qatarı | Ölkə daxili | 16:20 | Şənbə günündən başqa hər gün |- | [tel:6001–6026 6001–6026] | Bakı-[[Sumqayıt]] | [[sürət qatarı]] | Ölkə daxili | 07:50 | Gündə 15 dəfə |- | [tel:6031–6050 6031–6050] | Bakı-[[Sabunçu]] | elektrik qatarı | Ölkə daxili | 06:55 | Gündə 9 dəfə |} == Qonşu ölkələrlə beynəlxalq dəmiryolu əlaqələri == * {{RUS}} – 1 520 mm genişliyi. * {{GEO}} – 1 520 mm genişliyi. * {{IRN}} – 1 435 mm genişliyi – keçid yalnız [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]ndan çünki Naxçıvana və İrana keçid yalnız Ermənistan ərazisindən və Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının işğal nəticəsində Ermənistan ilə müharibə vəziyyəti səbəbindən Azərbaycanın qalanına qatar xidməti yoxdur. * {{TUR}} – birbaşa keçid yoxdur – 1 435 mm genişliyi – Gürcüstan ərazisindən keçid [[Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti]] ilə 2017-ci ildən istifadəyə verilmişdir. * {{ARM}} – 1 520 mm genişliyi – Ermənistana və Ermənistan üzərindən Naxçıvana keçid yoxdur çünki Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının işğal nəticəsində Ermənistan ilə müharibə vəziyyəti səbəbindən qapalıdır. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda dəmiryolu]] * [[Bakı-Tbilisi dəmiryolu]] * [[Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti]] * [[Azərbaycanda nəqliyyat]] * [[Ələt-Culfa dəmiryolu]] * [[Bakı dəmiryol vağzalında terror aktı (1994)]] == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://ady.az/ Azərbaycan Dəmir Yolunun rəsmi saytı] {{Azərbaycan Dəmir Yolları}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Azərbaycan dəmiryolu nəqliyyatı]] [[Kateqoriya:Bakı şirkətləri]] 2tkxk0dr5s2g6m9zuluian02dlqn73e 0 64801 6599977 6035320 2022-08-28T20:35:41Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |ölkə=Azərbaycan}} '''Naxçıvan buzxanası''' — [[Azərbaycan]]ın ən böyük buzxanalardan biri. [[Fayl: Naxçıvan buzxanasının interyeri.jpg|thumb|250px|Buzxananın interyeri]] Naxçıvan buzxanası [[Naxçıvan şəhəri]]ndə, İmamzadə kompleksinin yaxınlığında yerləşir. Planda düzbucaqlı formada olan buzxananın uzunluğu 20 m, eni 9 m, indiki halda hündürlüyü 9,6 m-dir. Yüksək texniki səviyyədə kərpicdən qurulmuş örtük konstruksiyasının mükəmməl həlli, naturada tikilməsi, bina örtüyünün uzununa, yüngül və dinamik konstruksiya sxemi tərzində yaradılması Naxçıvan buzxanasının səciyyəvi cəhətlərindəndir. Təxminən hər 3 m-dən bir qurulan çatmavari tağlararası boşluq çatma tağbəndlə örtülmüşdür. Kərpic hörgü cərgələri yükdaşıyan tağlara nisbətən şaquli vəziyyətdə yerləşdirilmişdir. Binanın örtük hissəsinin dağılmasına baxmayaraq, kərpic hörüklərindən görünür ki, tağların yuxarı hissəsində tağbəndlərin konstruksiyası dəyişir və çox güman ki, balaca tağbəndlərlə tamamlanır. Bu balaca tağbəndlər binanın əsas oxu boyu yerləşdirilmişdir. Naxçıvan buzxanasının yüksək memarlıq həlli bu abidənin Naxçıvan memarlıq məktəbinin inkişafı dövründə (XII–XIV əsrlər) tikildiyini göstərir. == Mənbə == * [http://www.nakhchivan.az/portal-1/tarx-abideler.htm Naxçıvanın tarixi abidələri] [[Kateqoriya:Buzxanalar]] [[Kateqoriya:Naxçıvan abidələri]] [[Kateqoriya:Naxçıvanın görməli yerləri]] j9sez1c8r8jsd26502oh6fcsml9ofe5 0 66785 6599657 6022464 2022-08-28T16:39:56Z 185.81.83.136 wikitext text/x-wiki 6599659 6599657 2022-08-28T16:40:06Z Renvoy 135005 [[User:185.81.83.136|185.81.83.136]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = [[Qara gəndəlaş]] | aləmi = Bitkilər | şəkil = Sambucus nigra2.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = Qara gəndəlaş | fəsilə = [[Adokskimilər fəsiləsi]] | cins = [[Gəndəlaş cinsi]] | növ = '''''Sambucus nigra L''''' | şöbə = [[ Örtülütoxumlular şöbəsi ]] | sinif = [[İkiləpəlilər sinfi]] | yuxarı takson = Adoxaceae | ranqı = Növ | latınca adı = Sambucus nigra L | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Sambucus nigra L | vikianbar = Category: Sambucus nigra L | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''Qara kəndəlaş''' ({{lang-la|Sambucus nigra}}) — Doqquzdon – Caprifoliaceae fəsiləsindəndir. Kəndəlaş bitkisinin Azərbaycanda 2 növü yayılmışdır. Bunlardan biri – qara kəndəlaş adlanır. Təbabətdə ancaq qara kəndəlaşdan istifadə olunur. == Təbii yayılması == Makaroneziya,Şimali Afrika,Asiyada İranda,Türkiyədə,Avropada,Cənubi Qafqazda,Ukraynada,Moldoviyada,Belarusda,Yeni Zelandiyada yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 4-10 metrə çatan koldur.Gövdələri budaqlı,nazik,oduncaqlı,qabığı və yumşaq məsaməli özəyi vardır.Yarpaqları üzbəüz,iri,uzunluğu 10-30 sm,lələkvarı,3-7 ədəd uzunsov-yumurtavari xırda yarpaqlardan ibarətdir.Çiçəkləri sarımtıl-ağ rəngli(ayrıca çiçəkləri ağ),diametri 5-8 mm,beşləçəkli,iri,diametri10-25 sm olan çiçək qruplarına yığılmışdır.Meyvəsi qara-bənövşəyi,giləmeyvə,diametri 5-7 mm olan sulu çəyirdəkdir.May-iyunda çiçəkləyir,meyvələri avqust-sentyabrda yetişir. == Ekologiyası == Yaxşı havalı və quru ərazilərdə bitir.Azərbaycanın torpaq-iqlim şəraitinə davamlıdır. == Azərbaycanda yayılması == Respublikanın bir çox rayonlarında-Şamaxıda,Qəbələdə,Qubada,Lənkəranda rast gəlinir. == İstifadəsi == Quru meyvələri qoxusuz,turşaşirin dadlıdır.Gəndəlaşın çiçəkləri və meyvələrindən dərman hazırlanır.bitkinin müxtəlif hissələrində bioloji aktiv,aşı maddələri,seliklər,pentozanlar,qatranlar,meyvələrində-antosianlar,askorbin turşusu,karotin,yarpaqlarında:quru xammalda-sambuniqrin,qatranlar vardır. == Məlumat mənbəsi == * [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], [http://dendrologiya.az/?page_id=3209 "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191117193625/http://dendrologiya.az/?page_id=3209 |date=2019-11-17 }} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Gəndalaş]] le82rugsech4t4k7gks8og4jtkm1qm4 6599661 6599659 2022-08-28T16:40:22Z 185.81.83.136 wikitext text/x-wiki 6599798 6599661 2022-08-28T18:16:30Z Sura Shukurlu 169201 [[User:185.81.83.136|185.81.83.136]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Renvoy|Renvoy]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = [[Qara gəndəlaş]] | aləmi = Bitkilər | şəkil = Sambucus nigra2.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = Qara gəndəlaş | fəsilə = [[Adokskimilər fəsiləsi]] | cins = [[Gəndəlaş cinsi]] | növ = '''''Sambucus nigra L''''' | şöbə = [[ Örtülütoxumlular şöbəsi ]] | sinif = [[İkiləpəlilər sinfi]] | yuxarı takson = Adoxaceae | ranqı = Növ | latınca adı = Sambucus nigra L | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Sambucus nigra L | vikianbar = Category: Sambucus nigra L | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''Qara kəndəlaş''' ({{lang-la|Sambucus nigra}}) — Doqquzdon – Caprifoliaceae fəsiləsindəndir. Kəndəlaş bitkisinin Azərbaycanda 2 növü yayılmışdır. Bunlardan biri – qara kəndəlaş adlanır. Təbabətdə ancaq qara kəndəlaşdan istifadə olunur. == Təbii yayılması == Makaroneziya,Şimali Afrika,Asiyada İranda,Türkiyədə,Avropada,Cənubi Qafqazda,Ukraynada,Moldoviyada,Belarusda,Yeni Zelandiyada yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 4-10 metrə çatan koldur.Gövdələri budaqlı,nazik,oduncaqlı,qabığı və yumşaq məsaməli özəyi vardır.Yarpaqları üzbəüz,iri,uzunluğu 10-30 sm,lələkvarı,3-7 ədəd uzunsov-yumurtavari xırda yarpaqlardan ibarətdir.Çiçəkləri sarımtıl-ağ rəngli(ayrıca çiçəkləri ağ),diametri 5-8 mm,beşləçəkli,iri,diametri10-25 sm olan çiçək qruplarına yığılmışdır.Meyvəsi qara-bənövşəyi,giləmeyvə,diametri 5-7 mm olan sulu çəyirdəkdir.May-iyunda çiçəkləyir,meyvələri avqust-sentyabrda yetişir. == Ekologiyası == Yaxşı havalı və quru ərazilərdə bitir.Azərbaycanın torpaq-iqlim şəraitinə davamlıdır. == Azərbaycanda yayılması == Respublikanın bir çox rayonlarında-Şamaxıda,Qəbələdə,Qubada,Lənkəranda rast gəlinir. == İstifadəsi == Quru meyvələri qoxusuz,turşaşirin dadlıdır.Gəndəlaşın çiçəkləri və meyvələrindən dərman hazırlanır.bitkinin müxtəlif hissələrində bioloji aktiv,aşı maddələri,seliklər,pentozanlar,qatranlar,meyvələrində-antosianlar,askorbin turşusu,karotin,yarpaqlarında:quru xammalda-sambuniqrin,qatranlar vardır. == Məlumat mənbəsi == * [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], [http://dendrologiya.az/?page_id=3209 "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191117193625/http://dendrologiya.az/?page_id=3209 |date=2019-11-17 }} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Gəndalaş]] le82rugsech4t4k7gks8og4jtkm1qm4 0 66852 6601151 6470462 2022-08-29T11:44:15Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM |növü = Kənd |rəsmi_adı = Yeni Daşkənd |orijinal_adı = |tabesində = |ölkə = Azərbaycan |şəkli = Yeni Daşkənd (Göyçəlilər məhəlləsi).JPG |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |lat_dir = N|lat_deg = 40|lat_min = 23|lat_sec = 09 |lon_dir = E|lon_deg = 47|lon_min = 02|lon_sec = 10 |CoordAddon = |CoordScale = |ölkə xəritəsinin miqyası = 300 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = coğrafi bölgə |region = Aran bölgəsi |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = Bərdə rayonu |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |region xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |rayon xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |daxili bölgüsü = |başçı növü = icra nümayəndəsi |icra başçısı = Cahangirov Sabir |yaranma tarixi = 1953 |ilk məlumat = 1953 |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = 9,4 |hündürlük növü = dəniz səviyyəsi |YM mərkəzinin hündürlüyü = 120 |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = 2586 |siyahıyaalma ili = 2012 |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = [[azərbaycanlı]] |dini tərkib = islam |etnoxronim = daşkəndlilər |saat qurşağı = +4 |DST = |telefon_kodu = +99420 |poçt_indeksi = AZ 0943 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = 09 |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = Yeni Daşkənd |rəsmi_saytı = |saytın dili = }} '''Yeni Daşkənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd.<ref>[http://files.preslib.az/projects/azerbaijan/gl2.pdf İnzibati-ərazi vahidləri. ''səh.52''] — '''files.preslib.az''' saytı</ref> Kənd [[Qarabağ düzü]]ndədir. Yaşayış məntəqəsini [[XX əsr]]in 50-ci illərində (1953-cü il) qanunsuz olaraq [[Ermənistan]]ın [[Basarkeçər rayonu|Basarkeçər]] (indiki Vardenis) rayonunun [[Daşkənd kəndi]]ndən [[Azərbaycanlıların deportasiyası (1948-1953)|sürgün edilmiş]] ailələr saldığına görə belə adlandırılmışdır. Oykonimin birinci komponenti yaşayış məntəqəsinin ikinci dəfə, yenidən salındığını, ikinci komponent isə köhnə kəndin adını bildirir.<ref>{{ATEL|2}}</ref> == Tarixi == [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində yerləşən Yeni Daşkənd kəndi 1953-cü ilin may-iyun aylarında salınmışdır. [[Stalin|İ.V.Stalinin]], [[Anastas Mikoyan|A.Mikoyan]]ın və başqa ermənipərəst qüvvələrin "könüllü köçürülmə" siyasəti altında [[Göyçə mahalı]]nın [[Daşkənd (Göyçə)|Daşkənd]] kəndindən 130 ailə öz doğma ata-baba yurdundan [[Bərdə]] rayonuna [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi|deportasiya]] olunmuşdur. [[Göyçə]]nin [[Daşkənd (Göyçə)|Daşkənd]] kəndində sərin dağ havasına öyrəşmiş insanlar isti [[Bərdə]] havasına tab gətirə bilməyib və bir neçələri dünyasını dəyişmişlər. Zümürxaç kəndi Yeni Daşkənd [[kənd Soveti]]ndən ayrılaraq, həmin kənd mərkəz olmaqla Zümürxaç [[kənd Soveti]] yaradılmış, Yeni Daşkənd kənd Sovetinin İmamqulubəyli və Dilənçilər kəndləri Zümürxaç kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli 611 saylı Qərarı |url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=8386&doctype=0 |access-date=8 July 2012 |archive-date=8 July 2012 |archive-url=https://archive.today/20120708171738/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=8386&doctype=0 |url-status=dead }}</ref> Dəniz səviyyəsindən 120 m yüksəklikdə yerləşən Yeni Daşkənd kəndinin dünyanın siyasi xəritəsində coğrafi mövqeyi (koordinatı) belədir: — uzunluq dairəsi 40.23'9"N, en dairəsi 47.2'10"E. Kənd Aran coğrafi bölgəsində yerləşir. Tərtər çayı kənddən 2,5 km məsafədən keçir və kəndin cənub sərhəddini təşkil edir.<ref>{{Cite web |title=Bərdə rayonunun Tərtər çayı hövzəsində yerləşən yaşayış məntəqəsinin siyahısı |url=http://www.sarsang.org/risks/38-brd-rayonunun-trtr-ay-hvzsind-yerln-yaay-mntqsinin-siyahs.html |access-date=2013-10-15 |archive-date=2014-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140727013648/http://www.sarsang.org/risks/38-brd-rayonunun-trtr-ay-hvzsind-yerln-yaay-mntqsinin-siyahs.html |url-status=dead }}</ref> Kənd Bərdənin Tərtər yolu üstündəki sonuncu kəndidir. Yeni Daşkənd kəndi [[Tərtər rayonu]]nun [[Sarıcalı (Tərtər)|Sarıcalı]] və Kürdlər, [[Bərdə rayonu]]nun isə [[Şatırlı (Bərdə)|Şatırlı]], [[Çəmənli (Bərdə)|Çəmənli]], [[İmamqulubəyli (Bərdə)|İmamqulubəyli]] və [[Zümürxan]] kəndləri ilə həmsərhəddir. Yeni Daşkənd kəndinin iqtisadiyyatında taxılçılıq, pambıqçılıq, bostançılıq və heyvandarlıq aparıcı rol oynayır. Bununla yanaşı kəndin təsərrüfatlarında meyvə və üzüm də istehsal edilir. Əsas kənd-təsərrüfat bitkiləri [[pambıq]], [[taxıl]], [[kartof]], [[soğan]], [[günəbaxan]], [[qarğıdalı]] və başqalarıdır. Yeni Daşkənd kəndi haqqında [[Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası]]nda qısaca belə məlumat verilir: {{sitatın əvvəli}} "Yeni Daşkənd – [[Azərbaycan SSR]] [[Bərdə rayonu]]nda kənd. Yeni Daşkənd sovetliyinin mərkəzi. Rayon mərkəzindən 10 km qərbdə, Bərdə-Mirbəşir avtomobil yolundan 2 km aralı, Qarabağ düzündədir. Əhalisi 1280 nəfər (1980-ci il) pambıqçılıq, taxılçılıq, [[heyvandarlıq]], [[baramaçılıq]] və [[bağçılıq]]la məşğuldur. Orta məktəb, [[kitabxana]], mədəniyyət evi, tibb məntəqəsi var".<ref>[[Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası]], V cild, Bakı, 1981. səh.110</ref> {{sitatın sonu}} Kənddə sovetlər zamanı "Yeni həyat" kolxozu olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=«PRIPISKA» VƏ ONUN FƏSADLARI. Nadir Ağayevin rəsmi veb-səhifəsi |url=http://nadir.info.az/?p=98 |access-date=2013-10-17 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304211552/http://nadir.info.az/?p=98 |url-status=dead }}</ref> Kəndin hazırkı icra nümayəndəsi Sabir Cahangirovdur. == Bələdiyyə == {{əsas|Yeni Daşkənd bələdiyyəsi}} [[Yeni Daşkənd bələdiyyəsi]] ancaq bu kəndi əhatə edir. [[Yeni Daşkənd bələdiyyəsi]] 782.41 ha<ref>{{Cite web |title=Yeni Daşkənd bələdiyyəsi haqqında qısa arayış |url=http://sei.az/upload/files/monitoring_hesabat_SEI.pdf |access-date=2013-10-16 |archive-date=2016-03-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160309111304/http://sei.az/upload/files/monitoring_hesabat_SEI.pdf |url-status=dead }}</ref> (bənzi mənbələrdə 940 ha) əraziyə və 2516 nəfər əhaliyə malikdir və Yeni Daşkənd kəndində yerləşir. Bələdiyyə ərazisində ümumilikdə 566 ailə yaşayır. Seçicilərin sayı 1317 nəfərdir. Yaşayış torpaqlarının ümumi ərazisi 112 hektardır. Bələdiyyə torpaqları 135.62 ha, bələdiyyə ehtiyat fondu isə 11.40 ha təşkil edir. Torhaq sahəsinin 560 hektarı əkin üçün yaralıdır. Kənd təbii qazla təmin olunmuşdur. 2004–2008-ci illərdə 384 nömrəlik elektron ATS quraşdırılmış, Yeni Daşkənd yarımstansiyasında 4,0 MVA-lıq transformator 6,3 MVA-lıq transformatorla<ref>[http://www.yeniazerbaycan.com/Sosial_e3924_az.html Aqşin ŞAHİNOĞLU. "Bərdə gündən-günə müasirləşir və inkişaf edir", "Yeni Azərbaycan" qəzeti, 2009–09–05]</ref> əvəz olunmuşdur. Yeni Daşkənd bələdiyyəsinin hazırkı sədri Fəzair Piriyevdir. == Sosial vəziyyəti == [[Fayl:Yeni Daşkənd Poçt.JPG|thumb|Kənddə poçt şöbəsi]] Sosial baxımdan ən müasir kəndlərdəndir. Yeni Daşkənd kəndində kənd həkim məntəqəsi, 41 saylı Yeni Daşkənd kənd kitabxanası və uşaq bağçası-körpələr evi fəaliyyət göstərir.<ref>[http://berde-ih.gov.az/page/15.html BƏRDƏ RAYON MƏKTƏBƏQƏDƏR UŞAQ MÜƏSSİSƏLƏRİ HAQQINDA MƏLUMAT]</ref> Poçt şöbəsi var.<ref>[https://kataloq.gomap.az/az/all-poi/concern/azerpost/4758dd061e77435182053e8fd24ec310 Bərdə Poçt Filialının Yeni Daşkənd kənd poçt şöbəsi]</ref> == Yollar == 2009–2010-cu illərdə Azərbaycan Kənd İnvestisiya Layihəsinin "Şimal-Qərb" icma layihələri çərçivəsində kənd yolları bərpa edilmişdir.<ref>[http://www.azrip.org/content.php?page=shimalgerb Azərbaycan Kənd İnvestisiya Layihəsi: Şimal – Qərb]</ref> 13 mart 2015-ci ildə on beş min nəfər əhalinin yaşadığı 17 yaşayış məntəqəsini birləşdirən Yeni Daşkənd-Umudalılar kəndlərarası avtomobil yolunun yenidən qurulması məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ehtiyat fondundan Bərdə Rayon İcra Hakimiyyətinə 5,0 (beş) milyon manat ayrılması üçün Azərbaycan Respublikası Prezidenti sərəncam imzalamışdır.<ref>{{cite web|url=http://president.gov.az/articles/14543 |title=Bərdə şəhərinin mənzil fondunun əsaslı təmiri işlərinin sürətləndirilməsinə və Yeni Daşkənd-Umudalılar kəndlərarası avtomobil yolunun yenidən qurulmasına dair əlavə tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author= |date=13 mart 2015, 19:05 |work=[[President.az]] |publisher=president.az |accessdate=2015-03-13 |language=az}}</ref> == Təhsil == [[Fayl:Yasif Kərimov adına Yeni Daşkənd orta məktəbi.JPG|thumb||200px|right|[[Yasif Kərimov]] adına Yeni Daşkənd kənd tam orta məktəbi]] 1953-cü ildə Bərdə rayonu Yeni Daşkənd kənd orta məktəbi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Ətrafdakı 15-ə qədər kənddə tam orta məktəb olmadığından və yeni təşkil olunan bu kənddə ali təhsilli müəllimlərin çoxluğuna görə 1953/1954-cü tədris ilində burada tam orta məktəb açılmışdır. Bu sahədə ən böyük təşəbbüskar və fədakar fəaliyyət göstərən Əliyev Tapdıq Xıdır oğlu olmuşdur. Elə o özü də məktəbin ilk direktoru olmuşdur. İlk tədris ilində kənd sakinlərinin əməyi ilə palçıq-saman qarışığından hazırlanan kərpicdən beş sinif otağı inşa edilmişdir. Hətta sinif çatışmazlığı olduğundan məktəbə yaxın olan 4–5 evdə də (Mustafanın, İbrahimin, Məhərrəmin) dərslər keçirilmişdir. Məktəbdə [[Bərdə rayonu]]nun [[Şatırlı]], [[Kürdborakı]], Çəmənli, İmamqulubəyli, [[Zümürxan]] eləcə də [[Tərtər çayı]]nın sağ sahilində yerləşən [[Qasımbəyli (Bərdə)|Qasımbəyli]], [[Körpüqıran]], [[Muğanlı (Bərdə)|Muğanlı]] kəndlərindən [[Tərtər rayonu]]nun isə [[Sarıcalı (Tərtər)|Sarıcalı]], [[Kürdlər]] həmçinin Ağdam rayonunun kəndlərindən məktəblilər tam orta təhsil almışlar. Məktəb regionda yaxşı məktəb kimi ad-san çıxarmışdır. Beləki məktəbdə digər rayonların məktəbliləri ilə yanaşı [[Göyçə mahalı]]nın [[Daşkənd (Göyçə)|Daşkənd]], [[Aşağı Şorca|Aşağı]] və [[Yuxarı Şorca]] kəndlərindən də uşaqlar gələrək təhsil almış, ali məktəblərə qəbul olmuşlar. == Din == [[Fayl:Yeni Daşkənddə məscid.JPG|thumb|Yeni Daşkənddə məscid]] 2004-cü ildə kənd sakini Hacı Rövşən Vəli oğlu Quliyevin şəxsi vəsaiti ilə məscid tikilmiş, sakinlərin istifadəsinə verilmişdir. == Əhalisi == Hal-hazırda kənddə 500-ə qədər ailə yaşayır. {| class="wikitable" ! colspan=5 |İllərə görə kənd əhali məlumatları |- !İllər !1953-cü il !1960-cı il !1980-ci il !2012-ci il |- | align="center" | Sayı / nəfərlə | align="center" | ? | align="center" | ? | align="center" | 1280 | align="center" | 2586 |- |} === Şəhidləri === [[Fayl:Rəşadət Piriyev.jpg|thumb|Şəhid [[Rəşadət Piriyev]]]] * [[Ziyafət Balıyev]], * [[Ziya Quliyev]] * [[Qulam Qədirov]] * [[Rəsul İlyasov]] * [[Yasif Kərimov]] * [[Mehdi Məhərrəmov (şəhid)|Mehdi Məhərrəmov]] * [[Eldəniz Nəzərov]] * [[Rəşadət Piriyev]] * [[Elçin Hüseynov (şəhid)|Elçin Hüseynov]] * [[Firudin Həsənov (şəhid)|Firudin Həsənov]] * [[Cəfər Cəmilov]] * [[Məhərrəm Əliyev (şəhid)|Məhərrəm Əliyev]] === Tanınmış şəxsiyyətləri === [[Azər Kərimov (Fəzi oğlu)|Azər Kərimov]] [[Lətif Əsədov]] [[Əli Hüseynov (rəssam)|Əli Hüseynov]], [[Hacı Əli Məmmədov|Hacı Əli Abdulla oğlu]] == Görməli yerləri == [[Fayl:Yeni Daşkəndin girişində şəlalə-1.jpg|thumb||200px|right|Bərdə-Tərtər yolu üzərindəki Yeni Daşkənd kəndinin girişindəki Şəlalə kompleksi]] 1982-ci ildə Yeni Daşkənd kəndinin girişində "Şəlalə kompleksi" tikilmişdir. Tikili 1981-ci ildə "Yeni Həyat" kolxozunun sədri seçilmiş Qiyas Kərimovun və [[mühəndis]] Yaqub Hacıyevin təşəbbüsü sayəsində ərsəyə gəlmişdir. Şəlalə Bərdə-Tərtər yolu üzərində yerləşir və yoldan ötən yolçuların dayanacaq, su içmək, əl-üz yumaq üçün qısamüddətli bir istirahət yeridir. Kənddə görməli yerlərdən biri də qədim çinarlardır. Kənd 1953-cü ildə yaradılarkən əhali həmin çinarların kölgəsində yerləşdirilmişdir. Tarixi dəqiq məlum olmasada çinarlar göz oxşayır. == Həmçinin bax == * [[Daşkənd kəndi]] == Mənbə == * [[Araz Yaquboğlu]], Bir kökün budaqları, Bakı, "Nurlan", 2006. * [[Araz Yaquboğlu]], [[Daşkənd aşıqları və şairləri]], Bakı, "Nurlan", 2008. * [[Araz Yaquboğlu]], "Bərdə rayonundakı Yeni Daşkənd kəndi" məqaləsi, "[[Daşkənd və daşkəndlilər (kitab)|Daşkənd və daşkəndlilər]]" kitabı, Bakı, "Hərbi Nəşriyyat", 2012. {{az}} == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Yeni Daşkənd}} * [http://www.wikimapia.org/#lat=40.3844531&lon=47.0368324&z=15&l=0&m=b&search=Yeni%20Da%C5%9Fk%C9%99nd Yeni Daşkənd kəndinin Kosmosdan görünüşü] * [http://wikimapia.org/21634952/az/Yeni-Da%C5%9Fk%C9%99nd Yeni Daşkənd: Wikimapia] * [http://cityseek.org/info/824052/Yeni-Dasknd-Brd-Rayonu-Azerbaijan#.Ul5IDlMvJdg cityseek.org saytı]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://se.mapase.com/yeni-daskand-824052 Yeni Daşkənd] * [http://az.cybo.com/AZ/yeni_da%C5%9Fk%C9%99nd/ Yeni Daşkənd Sarı səhifələr (Yellow Pages)]{{Dead link|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://azeryol.az/az/content/324/ Yolların siyahısı: Bərdə rayonu, R-29 (8km) — Yeni Daşkənd] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131103181051/http://azeryol.az/az/content/324/ |date=2013-11-03 }} * [https://www.infocenter.gov.az/page/voters/?s=93&sm=33 93 SAYLI BƏRDƏ ŞƏHƏR SEÇKİ DAİRƏSİ ÜZRƏ MƏNTƏQƏLƏR — 33 saylı məntəqə] {{Bərdə rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Yeni Daşkənd| ]] [[Kateqoriya:Bərdə rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:1953-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1953-cü ildə yaranan yaşayış məntəqələri]] 4bwuj8evwwjhil37ic9khqd2o511ylf 0 70052 6598904 6293437 2022-08-28T12:07:33Z 5.197.252.123 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qarqar}} {{Aydınlaşdırma |mövzu = Qarqarlar |digər mövzu = Digər mənalar |digər mövzu səhifəsi = Gərgər }} '''Qarqarlar''' – [[Azərbaycan türkləri|Azərbaycanlıların]] təşəkkülündə mühüm rol oynamış qədim tayfalardan biri. Qarqarlar əsasən [[Qarabağ]] ərazisində yaşamışlar.<ref>Алиев К.Г. К вопросу о гаргарах и территории их расселения //ДАН АзССР, 1981, № 1</ref> Tarixin müxtəlif dövrlərində bu və ya digər səbəblərdən Qarabağ ərazisi XII–XIII əsrlərə kimi müxtəlif adlar daşımışdır. Bu adlar bəzən paralel olaraq işlənmiş və Qarabağın ayrı-ayrı əyalətlərini əhatə etmişdir. Antik və ilk orta əsrlərdə Qarabağın bir hissəsi Qarqarlar ölkəsi adlanmışdır. Əsasən indiki [[Qarqar çayı]] hövzəsində yaşamış qarqar tayfası qədim müəlliflərin verdiyi məlumata görə, Alban tayfa ittifaqına daxil idi. Qarqarlar haqqında məlumat verən müəlliflər, onu [[Qafqaz Albaniyası]]nın ən qədim və ən iri tayfalarından biri hesab etmiş və ilk orta əsrlərdə onların Mil düzünün bir hissəsinə yayıldığını göstərmişlər. Burada qarqarların özlərinə məxsus eyniadlı şəhər də mövcud olmuşdur. == Etnik mənsubiyyəti == Bir çox alimlər qarqarların İber-Qafqaz etnik qrupuna aid olduğunu iddia edir və albanlarla eyniləşdirirlər. Hətta tədqiqatçı [[Kamilla Trever]] qarqarları [[Qafqaz Albaniyası]]nda ən geniş yayılmış küp qəbirləri mədəniyyətinin sahiblərindən biri hesab edirlər. Rus tədqiqatçılarının əksəri öz əsərlərində qarqarları Qafqazdilli sayırlar (P.K.Uslar,E.İ.Krupnov,A.Q.Şanidze,N.Q.Volkova və b.).Lakin qarqarların Güney Azərbaycanda və Orta Asiyada yaşaması haqqında mənbələrdə məlumatların verilməsi bu fikirlərin əsassız olduğunu göstərir. [[Qafqaz Albaniyası]]nda qarqarlar üç bölgədə yaşayırdılar: 1)Yuxarı Qarabağda.[[Qarqardağ]] və [[Qarqarçay]] toponimləri,[[Gədəbəy]] rayonunda qarqar adının təhrif olunmuş forması olan [[Gərgər]],[[Herher]] və [[Xarxar]] kənd adları qarqarlarla əlaqədardır. 2)Qafqaz Albaniyasının Şimal-Şərq bölgəsində [[İbn Xordadbeh]] (IX əsr) [[Şabran]] ilə [[Dərbənd]] arasında Karkar adlı şəhər olduğunu qeyd edir. 3) Qafqaz Albaniyasının Şimal-Qərb bölgəsində,[[Qəbələ]] rayonu ərazisində [[Xarxar-xaraba]] adlı yaşayış yeri tədqiq olunmuşdur. Lakin qarqarlara məxsus arxeoloji abidələr zəif öyrənilmişdir. Tarixi mənbələrdən aydın olmuşdur ki, bu tayfa əvvəlcə dağlarda məskunlaşmış, sonralar isə düzən sahələrə gələrək oturaq təsərrüfatla məşğul olmağa başlamışlar. [[Qafqaz Albaniyası]]nda xristianlığı ilk dəfə qəbul edən tayfalardan biri də məhz qarqarlar olmuşlar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Qarabağ]] * [[Qafqaz Albaniyası]] == Xarici keçidlər == * [http://www.xalqqazeti.com/public/print.php?lngs=aze&ids=6421 Qarabağın ilkin adları və ermənilərin tarixi saxtalaşdırma cəhdləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070811100200/http://www.xalqqazeti.com/public/print.php?lngs=aze&ids=6421 |date=2007-08-11 }} [[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]] [[Kateqoriya:Dağlıq Qarabağ]] [[Kateqoriya:Qədim dövr Azərbaycan tarixi]] 8jwd9lf90s8ojkmehb6j0nuta4q83r0 6600965 6598904 2022-08-29T09:59:37Z Sura Shukurlu 169201 [[User:5.197.252.123|5.197.252.123]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:31.200.15.32|31.200.15.32]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qarqar}} {{Aydınlaşdırma |mövzu = Qarqarlar |digər mövzu = Digər mənalar |digər mövzu səhifəsi = Gərgər }} '''Qarqarlar''' – [[Azərbaycan türkləri|Azərbaycanlıların]] təşəkkülündə mühüm rol oynamış qədim tayfalardan biri. Qarqarlar əsasən [[Qarabağ]] ərazisində yaşamışlar.<ref>Алиев К.Г. К вопросу о гаргарах и территории их расселения //ДАН АзССР, 1981, № 1</ref> Tarixin müxtəlif dövrlərində bu və ya digər səbəblərdən Qarabağ ərazisi XII–XIII əsrlərə kimi müxtəlif adlar daşımışdır. Bu adlar bəzən paralel olaraq işlənmiş və Qarabağın ayrı-ayrı əyalətlərini əhatə etmişdir. Antik və ilk orta əsrlərdə Qarabağın bir hissəsi Qarqarlar ölkəsi adlanmışdır. Əsasən indiki [[Qarqar çayı]] hövzəsində yaşamış qarqar tayfası qədim müəlliflərin verdiyi məlumata görə, Alban tayfa ittifaqına daxil idi. Qarqarlar haqqında məlumat verən müəlliflər, onu [[Qafqaz Albaniyası]]nın ən qədim və ən iri tayfalarından biri hesab etmiş və ilk orta əsrlərdə onların Mil düzünün bir hissəsinə yayıldığını göstərmişlər. Burada qarqarların özlərinə məxsus eyniadlı şəhər də mövcud olmuşdur. == Etnik mənsubiyyəti == Qarqarların etnik mənsubiyyəti haqqında elmdə bir neçə fikir mövcuddur. Bir sıra tədqiqatçılar qarqarların türkdilli olduğunu qeyd edirlər. Digər alimlər isə qarqarların İber-Qafqaz etnik qrupuna aid olduğunu iddia edir və albanlarla eyniləşdirirlər. Hətta tədqiqatçı [[Kamilla Trever]] qarqarları [[Qafqaz Albaniyası]]nda ən geniş yayılmış küp qəbirləri mədəniyyətinin sahiblərindən biri hesab edirlər. Rus tədqiqatçılarının əksəri öz əsərlərində qarqarları Qafqazdilli sayırlar (P.K.Uslar,E.İ.Krupnov,A.Q.Şanidze,N.Q.Volkova və b.).Lakin qarqarların Güney Azərbaycanda və Orta Asiyada yaşaması haqqında mənbələrdə məlumatların verilməsi bu fikirlərin əsassız olduğunu göstərir. [[Qafqaz Albaniyası]]nda qarqarlar üç bölgədə yaşayırdılar: 1)Yuxarı Qarabağda.[[Qarqardağ]] və [[Qarqarçay]] toponimləri,[[Gədəbəy]] rayonunda qarqar adının təhrif olunmuş forması olan [[Gərgər]],[[Herher]] və [[Xarxar]] kənd adları qarqarlarla əlaqədardır. 2)Qafqaz Albaniyasının Şimal-Şərq bölgəsində [[İbn Xordadbeh]] (IX əsr) [[Şabran]] ilə [[Dərbənd]] arasında Karkar adlı şəhər olduğunu qeyd edir. 3) Qafqaz Albaniyasının Şimal-Qərb bölgəsində,[[Qəbələ]] rayonu ərazisində [[Xarxar-xaraba]] adlı yaşayış yeri tədqiq olunmuşdur.Qarqar etnonimininəks olunduğu çoxlu toponimlər [[Güney Azərbaycan]] ərazisində də vardır. Lakin qarqarlara məxsus arxeoloji abidələr zəif öyrənilmişdir. Tarixi mənbələrdən aydın olmuşdur ki, bu tayfa əvvəlcə dağlarda məskunlaşmış, sonralar isə düzən sahələrə gələrək oturaq təsərrüfatla məşğul olmağa başlamışlar. [[Qafqaz Albaniyası]]nda xristianlığı ilk dəfə qəbul edən tayfalardan biri də məhz qarqarlar olmuşlar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Qarabağ]] * [[Qafqaz Albaniyası]] == Xarici keçidlər == * [http://www.xalqqazeti.com/public/print.php?lngs=aze&ids=6421 Qarabağın ilkin adları və ermənilərin tarixi saxtalaşdırma cəhdləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070811100200/http://www.xalqqazeti.com/public/print.php?lngs=aze&ids=6421 |date=2007-08-11 }} [[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]] [[Kateqoriya:Dağlıq Qarabağ]] [[Kateqoriya:Qədim dövr Azərbaycan tarixi]] spyx5bmhs6xhib9987zz89leo13xe82 0 70095 6600899 6322968 2022-08-29T09:40:46Z W789468 246391 wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} [[Şəkil:Lahmacun.jpg|thumb|300px|Lahmacun]] '''Lahmacun''' [[Türkiyə]] fast food yeməyidir. ==Tərkibi== === Xəmir üçün === *1 xörək qaşığı quru maya *1 çay qaşığı şəkər tozu *1 3/4 stəkan ilıq su *4 stəkan əla növ un *2 çay qaşığı duz === Üstü üçün === *225 q çəkilmiş qoyun əti *1 ədəd kiçik soğan - xırda-xırda doğranmış (1/2 stəkan) *3 ədəd yetişmiş pomidor - qabığı soyulmuş, sıxılaraq dənəsi çıxarılmış və xırda-xırda doğranmış (1 stəkan) *3/4 stəkan xırda-xırda doğranmış cəfəri *3 diş xırda-xırda doğranmış sarımsaq *1 xörək qaşığı acı qırmızı bibər tozu *2 çay qaşığı şirin qırmızı bibər tozu (paprika) *duz *4 xörək qaşığı soyuq su === Süfrəyə Vermək Üçün === *cəfəri *limon *ayran (resept aşağıda) ==Hazırlanması== Əvvəcə xəmiri hazırlayın. Bir qabda maya, şəkər və 1/2 stəkan ilıq suyu maya həll olana qədər qarışdırın. Qoyun isti yerdə 10 dəqiqə, üstü köpüklənənədək qalsın. 1 stəkan unu iri qaba ələyin. Üstünə mayalı qarışığı əlavə edib, qarışdırın. Qabın üstünü sellofanla örtüb 30 qədiqəlik isti yerə qoyun ki, qarışıq gəlsin və süngər (qubka) kimi olsun. Sonra qalan unu da bu qarışığa əlavə edin. Duzu və qalan 1 1/4 stəkan suyu da əlavə edib, yaxşıca qarışdırın. Xəmiri 10 dəqiqə ərzində yoğurun. Hazır xəmir elastik olmalı və ələ yapışmamalıdır. Xəmiri iri qaba qoyub üstünü dəsmalla örtün. 1 saatlıq isti yerə qoyun ki, xəmir gəlsin. İçi hazırlayın. Bunun üçün içə ayrılan ərzaqları bir qaba qoyub, yaxşı qarışanadək yoğurun. Sobanı 230Cdək qızdırın. İri dəyaz formanı tərs çevirin (şəkilə bax) və üstünü bir az unlayın. Kənara qoyun. Gəlmiş xəmiri bir az un səpilmiş yerə qoyun və əlinizlə ona uzunsov şəkil verin. İti bıcaqla 8 hissəyə bölün. Hissələri kündələyib ovcunuzla üstlərinə basaraq, bir az yastıladın. Sonra isə bu kündələrin üstünü sellofan və ya dəsmalla örtüb, 20 dəqiqəlik isti yerə qoyun ki, dincəlsinlər. Sonra isə kündələrin birini unlanmış yerdə 25 sm-lik çox nazik dairə əldə edənədək oxlovla açın və unlanmış formaya qoyun. Dairənin üstünə içdən yayın. Lahmacunu istinmiş sobada ət bişənədək, təxminən 7 dəqiqə bişirin. Bişən lahmacunu sobadan çıxardan kimi, kənarlarındakı xəmirə yağ sürtün (bu, kənarlarını yumuşaldacaq). Bir lahmacun bişənədək, digər kündələri də eyniylə açıb, içdən yayıb, bişirin. Lahmacunu isti-isti süfrəyə verin. Üstünə limon sıxıb, cəfəri qoyub yeyin. Süfrəyə ayran da verilir. Ayran içməyi isə yaddan çıxarmayın. == Ayran == *4 stəkan qatıq *4 stəkan soyuq su *duz === Ayranın hazırlanması === Ərzaqları üstü köpüklənənədək çalın. Əgər qatığınız suludursa, suyun miqdarını az edin. Yox əgər çox qatıdırsa, onda suyu çoxaldın. == Yemək müharibəsi == Rusiyada erməni restoranlarının lahmacun təqdim etməsi Türkiyə-Ermənistan düşmənçiliyi səbəbindən etirazlarla qarşılanıb.<ref name=pw>{{cite news|last1=McKernan|first1=Bethan|title=A 'pizza war' has broken out between Turkey and Armenia|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/pizza-war-breaks-out-between-turkey-and-armenia-a7383471.html|access-date=10 December 2016|work=The Independent|date=27 October 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kapsamhaber.com/mutfak/lahmacun-kimin-h36088.html|title=Lahmacun Kimin?|website=kapsamhaber.com/|language=tr|access-date=2018-12-10}}</ref> Erməni əsilli amerikalı modeli [[Kim Kardaşyan]] İnstaqram səhifəsində "Lahmacunu kim tanıyır? Bu bizim erməni pizzasıdır", "Atam həmişə pendir qoyur, sonra sobaya yerləşdirir və çox xırtıldayan olur" sözlərini paylaşıb. Bu, türk sosial media istifadəçilərinin qəzəbinə səbəb olmuş və lahmacunu “erməni pizzası” kimi qələmə verdiyinə görə onu tənqid atəşinə tutmuşdu.<ref>{{Cite web|url=https://english.alaraby.co.uk/news/kim-kardashian-faces-backlash-after-calling-lahmacun-armenian-pizza|title=Kim Kardashian faces Turkish backlash after calling lahmacun 'Armenian pizza'|date=27 March 2020}}</ref> == Mənbə == *[http://www.azcookbook.com/azeri/ Lahmacun + Ayran] {{mətbəx-qaralama}} [[Kateqoriya:Türkiyə mətbəxi]] 17o80cjrqx867hdpbfnjci7lgd3bttf 6600908 6600899 2022-08-29T09:42:27Z Atakhanli 223224 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} [[Şəkil:Lahmacun.jpg|thumb|300px|Lahmacun]] '''Lahmacun''' [[Türkiyə]] fast food yeməyidir. ==Tərkibi== === Xəmir üçün === *1 xörək qaşığı quru maya *1 çay qaşığı şəkər tozu *1 3/4 stəkan ilıq su *4 stəkan əla növ un *2 çay qaşığı duz === Üstü üçün === *225 q çəkilmiş qoyun əti *1 ədəd kiçik soğan - xırda-xırda doğranmış (1/2 stəkan) *3 ədəd yetişmiş pomidor - qabığı soyulmuş, sıxılaraq dənəsi çıxarılmış və xırda-xırda doğranmış (1 stəkan) *3/4 stəkan xırda-xırda doğranmış cəfəri *3 diş xırda-xırda doğranmış sarımsaq *1 xörək qaşığı acı qırmızı bibər tozu *2 çay qaşığı şirin qırmızı bibər tozu (paprika) *duz *4 xörək qaşığı soyuq su === Süfrəyə Vermək Üçün === *cəfəri *limon *ayran (resept aşağıda) ==Hazırlanması== Əvvəcə xəmiri hazırlayın. Bir qabda maya, şəkər və 1/2 stəkan ilıq suyu maya həll olana qədər qarışdırın. Qoyun isti yerdə 10 dəqiqə, üstü köpüklənənədək qalsın. 1 stəkan unu iri qaba ələyin. Üstünə mayalı qarışığı əlavə edib, qarışdırın. Qabın üstünü sellofanla örtüb 30 qədiqəlik isti yerə qoyun ki, qarışıq gəlsin və süngər (qubka) kimi olsun. Sonra qalan unu da bu qarışığa əlavə edin. Duzu və qalan 1 1/4 stəkan suyu da əlavə edib, yaxşıca qarışdırın. Xəmiri 10 dəqiqə ərzində yoğurun. Hazır xəmir elastik olmalı və ələ yapışmamalıdır. Xəmiri iri qaba qoyub üstünü dəsmalla örtün. 1 saatlıq isti yerə qoyun ki, xəmir gəlsin. İçi hazırlayın. Bunun üçün içə ayrılan ərzaqları bir qaba qoyub, yaxşı qarışanadək yoğurun. Sobanı 230Cdək qızdırın. İri dəyaz formanı tərs çevirin (şəkilə bax) və üstünü bir az unlayın. Kənara qoyun. Gəlmiş xəmiri bir az un səpilmiş yerə qoyun və əlinizlə ona uzunsov şəkil verin. İti bıcaqla 8 hissəyə bölün. Hissələri kündələyib ovcunuzla üstlərinə basaraq, bir az yastıladın. Sonra isə bu kündələrin üstünü sellofan və ya dəsmalla örtüb, 20 dəqiqəlik isti yerə qoyun ki, dincəlsinlər. Sonra isə kündələrin birini unlanmış yerdə 25 sm-lik çox nazik dairə əldə edənədək oxlovla açın və unlanmış formaya qoyun. Dairənin üstünə içdən yayın. Lahmacunu istinmiş sobada ət bişənədək, təxminən 7 dəqiqə bişirin. Bişən lahmacunu sobadan çıxardan kimi, kənarlarındakı xəmirə yağ sürtün (bu, kənarlarını yumuşaldacaq). Bir lahmacun bişənədək, digər kündələri də eyniylə açıb, içdən yayıb, bişirin. Lahmacunu isti-isti süfrəyə verin. Üstünə limon sıxıb, cəfəri qoyub yeyin. Süfrəyə ayran da verilir. Ayran içməyi isə yaddan çıxarmayın. == Ayran == *4 stəkan qatıq *4 stəkan soyuq su *duz === Ayranın hazırlanması === Ərzaqları üstü köpüklənənədək çalın. Əgər qatığınız suludursa, suyun miqdarını az edin. Yox əgər çox qatıdırsa, onda suyu çoxaldın. == Yemək müharibəsi == Rusiyada erməni restoranlarının lahmacun təqdim etməsi Türkiyə-Ermənistan düşmənçiliyi səbəbindən etirazlarla qarşılanıb.<ref name=pw>{{cite news|last1=McKernan|first1=Bethan|title=A 'pizza war' has broken out between Turkey and Armenia|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/pizza-war-breaks-out-between-turkey-and-armenia-a7383471.html|access-date=10 December 2016|work=The Independent|date=27 October 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kapsamhaber.com/mutfak/lahmacun-kimin-h36088.html|title=Lahmacun Kimin?|website=kapsamhaber.com/|language=tr|access-date=2018-12-10}}</ref> Erməni əsilli amerikalı modeli [[Kim Kardaşyan]] İnstaqram səhifəsində "Lahmacunu kim tanıyır? Bu bizim erməni pizzasıdır", "Atam həmişə pendir qoyur, sonra sobaya yerləşdirir və çox xırtıldayan olur" sözlərini paylaşıb. Bu, türk sosial media istifadəçilərinin qəzəbinə səbəb olmuş və lahmacunu “erməni pizzası” kimi qələmə verdiyinə görə onu tənqid atəşinə tutmuşdu.<ref>{{Cite web|url=https://english.alaraby.co.uk/news/kim-kardashian-faces-backlash-after-calling-lahmacun-armenian-pizza|title=Kim Kardashian faces Turkish backlash after calling lahmacun 'Armenian pizza'|date=27 March 2020}}</ref> == Mənbə == *[http://www.azcookbook.com/azeri/ Lahmacun + Ayran] [[Kateqoriya:Türkiyə mətbəxi]] <references />{{mətbəx-qaralama}} ffd4rqlwbqciph7oa0oo3cg5e1cn1sz 6600912 6600908 2022-08-29T09:42:48Z Atakhanli 223224 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} [[Şəkil:Lahmacun.jpg|thumb|300px|Lahmacun]] '''Lahmacun''' [[Türkiyə]] fast food yeməyidir. ==Tərkibi== === Xəmir üçün === *1 xörək qaşığı quru maya *1 çay qaşığı şəkər tozu *1 3/4 stəkan ilıq su *4 stəkan əla növ un *2 çay qaşığı duz === Üstü üçün === *225 q çəkilmiş qoyun əti *1 ədəd kiçik soğan - xırda-xırda doğranmış (1/2 stəkan) *3 ədəd yetişmiş pomidor - qabığı soyulmuş, sıxılaraq dənəsi çıxarılmış və xırda-xırda doğranmış (1 stəkan) *3/4 stəkan xırda-xırda doğranmış cəfəri *3 diş xırda-xırda doğranmış sarımsaq *1 xörək qaşığı acı qırmızı bibər tozu *2 çay qaşığı şirin qırmızı bibər tozu (paprika) *duz *4 xörək qaşığı soyuq su === Süfrəyə Vermək Üçün === *cəfəri *limon *ayran (resept aşağıda) ==Hazırlanması== Əvvəcə xəmiri hazırlayın. Bir qabda maya, şəkər və 1/2 stəkan ilıq suyu maya həll olana qədər qarışdırın. Qoyun isti yerdə 10 dəqiqə, üstü köpüklənənədək qalsın. 1 stəkan unu iri qaba ələyin. Üstünə mayalı qarışığı əlavə edib, qarışdırın. Qabın üstünü sellofanla örtüb 30 qədiqəlik isti yerə qoyun ki, qarışıq gəlsin və süngər (qubka) kimi olsun. Sonra qalan unu da bu qarışığa əlavə edin. Duzu və qalan 1 1/4 stəkan suyu da əlavə edib, yaxşıca qarışdırın. Xəmiri 10 dəqiqə ərzində yoğurun. Hazır xəmir elastik olmalı və ələ yapışmamalıdır. Xəmiri iri qaba qoyub üstünü dəsmalla örtün. 1 saatlıq isti yerə qoyun ki, xəmir gəlsin. İçi hazırlayın. Bunun üçün içə ayrılan ərzaqları bir qaba qoyub, yaxşı qarışanadək yoğurun. Sobanı 230Cdək qızdırın. İri dəyaz formanı tərs çevirin (şəkilə bax) və üstünü bir az unlayın. Kənara qoyun. Gəlmiş xəmiri bir az un səpilmiş yerə qoyun və əlinizlə ona uzunsov şəkil verin. İti bıcaqla 8 hissəyə bölün. Hissələri kündələyib ovcunuzla üstlərinə basaraq, bir az yastıladın. Sonra isə bu kündələrin üstünü sellofan və ya dəsmalla örtüb, 20 dəqiqəlik isti yerə qoyun ki, dincəlsinlər. Sonra isə kündələrin birini unlanmış yerdə 25 sm-lik çox nazik dairə əldə edənədək oxlovla açın və unlanmış formaya qoyun. Dairənin üstünə içdən yayın. Lahmacunu istinmiş sobada ət bişənədək, təxminən 7 dəqiqə bişirin. Bişən lahmacunu sobadan çıxardan kimi, kənarlarındakı xəmirə yağ sürtün (bu, kənarlarını yumuşaldacaq). Bir lahmacun bişənədək, digər kündələri də eyniylə açıb, içdən yayıb, bişirin. Lahmacunu isti-isti süfrəyə verin. Üstünə limon sıxıb, cəfəri qoyub yeyin. Süfrəyə ayran da verilir. Ayran içməyi isə yaddan çıxarmayın. == Ayran == *4 stəkan qatıq *4 stəkan soyuq su *duz === Ayranın hazırlanması === Ərzaqları üstü köpüklənənədək çalın. Əgər qatığınız suludursa, suyun miqdarını az edin. Yox əgər çox qatıdırsa, onda suyu çoxaldın. == Yemək müharibəsi == Rusiyada erməni restoranlarının lahmacun təqdim etməsi Türkiyə-Ermənistan düşmənçiliyi səbəbindən etirazlarla qarşılanıb.<ref name=pw>{{cite news|last1=McKernan|first1=Bethan|title=A 'pizza war' has broken out between Turkey and Armenia|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/pizza-war-breaks-out-between-turkey-and-armenia-a7383471.html|access-date=10 December 2016|work=The Independent|date=27 October 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kapsamhaber.com/mutfak/lahmacun-kimin-h36088.html|title=Lahmacun Kimin?|website=kapsamhaber.com/|language=tr|access-date=2018-12-10}}</ref> Erməni əsilli amerikalı modeli [[Kim Kardaşyan]] İnstaqram səhifəsində "Lahmacunu kim tanıyır? Bu bizim erməni pizzasıdır", "Atam həmişə pendir qoyur, sonra sobaya yerləşdirir və çox xırtıldayan olur" sözlərini paylaşıb. Bu, türk sosial media istifadəçilərinin qəzəbinə səbəb olmuş və lahmacunu “erməni pizzası” kimi qələmə verdiyinə görə onu tənqid atəşinə tutmuşdu.<ref>{{Cite web|url=https://english.alaraby.co.uk/news/kim-kardashian-faces-backlash-after-calling-lahmacun-armenian-pizza|title=Kim Kardashian faces Turkish backlash after calling lahmacun 'Armenian pizza'|date=27 March 2020}}</ref> == İstinadlar == [[Kateqoriya:Türkiyə mətbəxi]] <references />{{mətbəx-qaralama}} hu6xctvj678t3barffdoftq7w366r8x 6600916 6600912 2022-08-29T09:43:30Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}}{{Yemək}} '''Lahmacun''' [[Türkiyə]] fast food yeməyidir. ==Tərkibi== === Xəmir üçün === *1 xörək qaşığı quru maya *1 çay qaşığı şəkər tozu *1 3/4 stəkan ilıq su *4 stəkan əla növ un *2 çay qaşığı duz === Üstü üçün === *225 q çəkilmiş qoyun əti *1 ədəd kiçik soğan - xırda-xırda doğranmış (1/2 stəkan) *3 ədəd yetişmiş pomidor - qabığı soyulmuş, sıxılaraq dənəsi çıxarılmış və xırda-xırda doğranmış (1 stəkan) *3/4 stəkan xırda-xırda doğranmış cəfəri *3 diş xırda-xırda doğranmış sarımsaq *1 xörək qaşığı acı qırmızı bibər tozu *2 çay qaşığı şirin qırmızı bibər tozu (paprika) *duz *4 xörək qaşığı soyuq su === Süfrəyə Vermək Üçün === *cəfəri *limon *ayran (resept aşağıda) ==Hazırlanması== Əvvəcə xəmiri hazırlayın. Bir qabda maya, şəkər və 1/2 stəkan ilıq suyu maya həll olana qədər qarışdırın. Qoyun isti yerdə 10 dəqiqə, üstü köpüklənənədək qalsın. 1 stəkan unu iri qaba ələyin. Üstünə mayalı qarışığı əlavə edib, qarışdırın. Qabın üstünü sellofanla örtüb 30 qədiqəlik isti yerə qoyun ki, qarışıq gəlsin və süngər (qubka) kimi olsun. Sonra qalan unu da bu qarışığa əlavə edin. Duzu və qalan 1 1/4 stəkan suyu da əlavə edib, yaxşıca qarışdırın. Xəmiri 10 dəqiqə ərzində yoğurun. Hazır xəmir elastik olmalı və ələ yapışmamalıdır. Xəmiri iri qaba qoyub üstünü dəsmalla örtün. 1 saatlıq isti yerə qoyun ki, xəmir gəlsin. İçi hazırlayın. Bunun üçün içə ayrılan ərzaqları bir qaba qoyub, yaxşı qarışanadək yoğurun. Sobanı 230Cdək qızdırın. İri dəyaz formanı tərs çevirin (şəkilə bax) və üstünü bir az unlayın. Kənara qoyun. Gəlmiş xəmiri bir az un səpilmiş yerə qoyun və əlinizlə ona uzunsov şəkil verin. İti bıcaqla 8 hissəyə bölün. Hissələri kündələyib ovcunuzla üstlərinə basaraq, bir az yastıladın. Sonra isə bu kündələrin üstünü sellofan və ya dəsmalla örtüb, 20 dəqiqəlik isti yerə qoyun ki, dincəlsinlər. Sonra isə kündələrin birini unlanmış yerdə 25 sm-lik çox nazik dairə əldə edənədək oxlovla açın və unlanmış formaya qoyun. Dairənin üstünə içdən yayın. Lahmacunu istinmiş sobada ət bişənədək, təxminən 7 dəqiqə bişirin. Bişən lahmacunu sobadan çıxardan kimi, kənarlarındakı xəmirə yağ sürtün (bu, kənarlarını yumuşaldacaq). Bir lahmacun bişənədək, digər kündələri də eyniylə açıb, içdən yayıb, bişirin. Lahmacunu isti-isti süfrəyə verin. Üstünə limon sıxıb, cəfəri qoyub yeyin. Süfrəyə ayran da verilir. Ayran içməyi isə yaddan çıxarmayın. == Ayran == *4 stəkan qatıq *4 stəkan soyuq su *duz === Ayranın hazırlanması === Ərzaqları üstü köpüklənənədək çalın. Əgər qatığınız suludursa, suyun miqdarını az edin. Yox əgər çox qatıdırsa, onda suyu çoxaldın. == Yemək müharibəsi == Rusiyada erməni restoranlarının lahmacun təqdim etməsi Türkiyə-Ermənistan düşmənçiliyi səbəbindən etirazlarla qarşılanıb.<ref name=pw>{{cite news|last1=McKernan|first1=Bethan|title=A 'pizza war' has broken out between Turkey and Armenia|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/pizza-war-breaks-out-between-turkey-and-armenia-a7383471.html|access-date=10 December 2016|work=The Independent|date=27 October 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kapsamhaber.com/mutfak/lahmacun-kimin-h36088.html|title=Lahmacun Kimin?|website=kapsamhaber.com/|language=tr|access-date=2018-12-10}}</ref> Erməni əsilli amerikalı modeli [[Kim Kardaşyan]] İnstaqram səhifəsində "Lahmacunu kim tanıyır? Bu bizim erməni pizzasıdır", "Atam həmişə pendir qoyur, sonra sobaya yerləşdirir və çox xırtıldayan olur" sözlərini paylaşıb. Bu, türk sosial media istifadəçilərinin qəzəbinə səbəb olmuş və lahmacunu “erməni pizzası” kimi qələmə verdiyinə görə onu tənqid atəşinə tutmuşdu.<ref>{{Cite web|url=https://english.alaraby.co.uk/news/kim-kardashian-faces-backlash-after-calling-lahmacun-armenian-pizza|title=Kim Kardashian faces Turkish backlash after calling lahmacun 'Armenian pizza'|date=27 March 2020}}</ref> == İstinadlar == [[Kateqoriya:Türkiyə mətbəxi]] <references />{{mətbəx-qaralama}} ls1jchnoe7f92tln7lem8y87sr98n19 0 70667 6598986 6359777 2022-08-28T12:43:37Z Rüfət Həsənli 159472 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {| class="wikitable" !№ ! width="25%" |Abidə ! width="25%" |Ünvan !Veb-sayt ! width="25%" |Şəkil |- |1 |'''[[Abdulla Şaiqin Ev Muzeyi|Abdulla Şaiqin Mənzil -Muzeyi]]''' ||Bakı, Abdulla Şaiq küç., 21 |http://www.ashaig.aznet.org<nowiki/>||[[Şəkil:Abdulla_Şaiqin_ev_muzeyinin_binası.jpg|alt=|center|frameless|165x165px]] |- |2 |'''[[Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi]]''' ||Bakı, Böyük Qala küç., 42 | ||[[Şəkil:Yaşayış_evi,_Böyük_Qala_küç._42.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |3 |'''[[Azərbaycan Dövlət Dini Tarixi Muzeyi]]'''||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | || |- |4 |'''[[Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi]]''' ||Bakı, Binəqədı rayonu. 8m/r.S.S.Axundov, 31/23. AQTİ. Azadlıq m-sunun yaxınlığında) | || |- |5 |'''[[Azərbaycan Geologiya Muzeyi]]'''||Bakı, Qutqaşınlı küç., 95 | || |- |6 |'''[[Azərbaycan İstiqlal Muzeyi|Azərbaycanın İstiqlal Muzeyi]]''' ||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | ||[[Şəkil:Azərbaycan_İstiqlal_Muzeyi.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |7 |'''[[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]]''' ||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | [http://nationalartmuseum.az// Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:National Art Museum of Azerbaijan (de Burs House) edited.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |8 |'''[[Azərbaycan Miniatürasının İncəsənət Mərkəzi]]'''||Bakı, Qəsr küç., 15 | || |- |9 |'''[[Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi]]'''||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | || |- |10 |'''[[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, H.Z. Tağıyev küç., 4 | || [[Şəkil:National Museum of History of Azerbaijan 11.JPG|frameless|center|130x130px]] |- |11 |'''[[Bülbülün ev-muzeyi (Bakı)|Bülbülün ev-muzeyi]]''' ||Bakı, Bül-Bül prospekti, 15 | || [[Şəkil:Bülbül barelyef.jpg|frameless|center|161x161px]] |- |12 |'''[[Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi]]''' ||Bakı, S.Qutqaşınlı, 44 | || [[Şəkil:Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |13 |'''[[Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi (Bakı)|Cəlil Məmmədquluzadənin Ev Muzeyi]]''' ||Bakı, S. Tağızadə küç., 56 | || [[Şəkil:Cəlil Məmmədquluzadə barelyef.jpg|frameless|center|217x217px]] |- |14 |'''[[Şirvanşahlar saray kompleksi|Dövlət Tarixi-Arxitektura Muzeyi-Qoruğu "Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qəsr küç., 76 | || [[Şəkil:Şirvanşahlar saray kompleksi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |15 |'''[[Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |16 |'''[[Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyi]]''' ||Bakı, L.və M. Rostropovichenin küç., 19 | || [[Şəkil:Building on Rostropovichs Street 19.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |17 |'''[[Azərbaycan Xalça Muzeyi]] ''' ||Bakı, Mikayıl Useynov prospekti, 28 |[http://www.azcarpetmuseum.az Muzeyin rəsmi saytı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161214005758/http://azcarpetmuseum.az/ |date=2016-12-14 }}|| [[Şəkil:Baku 15 09 59 865000.jpeg|frameless|center|130x130px]] |- |18 |'''[[AMEA Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu]]''' ||Bakı, Istiqlaliyyət küç. 8 | || [[Şəkil:Əlyazmalar İnstitutunun binası 2020-ci ildə.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |19 |'''[[Miniatür Kitab Muzeyi|Miniatür Kitabların Muzeyi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qala döngəsi, 67 |[https://minibooks.az/ Muzeyin rəsmi saytı] || [[Şəkil:Miniatür Kitab Muzeyi (2016).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |20 |'''[[Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı)|Məmməd Səid Ordubadinin Xatirə Muzeyi]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || [[Şəkil:Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |21 |'''[[Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi]]'''||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 53 | [https://nizamimuseum.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:Baku NizamiMuseum 004 1763.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |22 |'''[[Nəriman Nərimanovun xatirə muzeyi]]'''<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.icom.azeurotel.com/ |access-date=2021-01-18 |archive-date=2018-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |url-status=dead }}</ref> ||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 35 | || [[Şəkil:Yaşayış evi, İstiqlaliyyət küç., 35.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |23 |'''[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Qobustan.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |24 |'''[[Rinay Malakofauna Muzeyi]]''' ||Bakı, Səbail rayonu, İ.Məmmədov küç., | || |- |25 |'''[[Səməd Vurğunun Ev Muzeyi]]'''<ref>http://www.samedvurgun.com</ref> ||Bakı, Tərlan Əliyarbəyov küç., 4 | || [[Şəkil:Samad Vurgun's house museum 04.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |26 |'''[[Sərgi zalı Vəcihə Səmədova]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || |- |27 |'''[[Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi]]'''||Bakı, Yasamal rayonu, Ak.Şamil Əzizbəyov küç, 67/69 | || [[Şəkil:Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |28 |'''[[Səttar Bəhlulzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, Əmircan qəsəbəsi, Ə.Sumbatzadə küç. 5 a | [http://bahlulzade.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:House-museum of Sattar Bahlulzadeh25.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |29 |'''[[Əzim Əzimzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, D. Əliyeva küç., 157 |{{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |date=2018-02-20 }} || [[Şəkil:Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |30 |'''[[Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi|C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi]]'''|| 49 Bakı Nefçilər prospekti "Muzey Mərkəzi" / www.teatrmuzeyi.musigi-dunyasi.com | | |- |31 |'''[[Hüseyn Cavidin ev muzeyi (Bakı)|Hüseyn Cavidin Ev Muzeyi]]'''||İstiqlaliyyət küç. 8 | {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180601160437/http://www.huseyncavid.com/ |date=2018-06-01 }} || [[Şəkil:Institute of Manuscripts, Baku, 2010.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |32 |'''[[Azərbaycan Tibb Muzeyi]]'''||N. Rəfibəyli küç., 18 | || [[Şəkil:Tebabet Muzey2019.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |33 |'''[[Olimpiya Muzeyi]]'''||Olimpiya küç., 5 | || |- |34 |'''[[Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi]]'''||R.Behbudov küç., 5 | || [[Şəkil:Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |35 | '''[[Suraxanı tanker-muzeyi]]''' ||Salyan şosesi, 1 s | || [[Şəkil:Suraxanı tanker muzeyi.jpeg|frameless|center|130x130px]] |} == Xarici keçidlər == * [http://www.tourism.az/?menu=5&submenu=41&lang=aze Tourism in Azerbaijan] * [https://museum.az/az Azərbaycan muzeyləri] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan mədəniyyəti]] {{Muzey-qaralama}} [[Kateqoriya:Bakı muzeyləri| ]] geoo1op5orq40itxnyia6h797g3rz0k 6598990 6598986 2022-08-28T12:44:58Z Rüfət Həsənli 159472 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {| class="wikitable" !№ !Abidə !Ünvan !Veb-sayt !Şəkil |- |1 |'''[[Abdulla Şaiqin Ev Muzeyi|Abdulla Şaiqin Mənzil -Muzeyi]]''' ||Bakı, Abdulla Şaiq küç., 21 |http://www.ashaig.aznet.org<nowiki/>||[[Şəkil:Abdulla_Şaiqin_ev_muzeyinin_binası.jpg|alt=|center|frameless|165x165px]] |- |2 |'''[[Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi]]''' ||Bakı, Böyük Qala küç., 42 | ||[[Şəkil:Yaşayış_evi,_Böyük_Qala_küç._42.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |3 |'''[[Azərbaycan Dövlət Dini Tarixi Muzeyi]]'''||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | || |- |4 |'''[[Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi]]''' ||Bakı, Binəqədı rayonu. 8m/r.S.S.Axundov, 31/23. AQTİ. Azadlıq m-sunun yaxınlığında) | || |- |5 |'''[[Azərbaycan Geologiya Muzeyi]]'''||Bakı, Qutqaşınlı küç., 95 | || |- |6 |'''[[Azərbaycan İstiqlal Muzeyi|Azərbaycanın İstiqlal Muzeyi]]''' ||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | ||[[Şəkil:Azərbaycan_İstiqlal_Muzeyi.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |7 |'''[[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]]''' ||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | [http://nationalartmuseum.az// Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:National Art Museum of Azerbaijan (de Burs House) edited.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |8 |'''[[Azərbaycan Miniatürasının İncəsənət Mərkəzi]]'''||Bakı, Qəsr küç., 15 | || |- |9 |'''[[Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi]]'''||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | || |- |10 |'''[[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, H.Z. Tağıyev küç., 4 | || [[Şəkil:National Museum of History of Azerbaijan 11.JPG|frameless|center|130x130px]] |- |11 |'''[[Bülbülün ev-muzeyi (Bakı)|Bülbülün ev-muzeyi]]''' ||Bakı, Bül-Bül prospekti, 15 | || [[Şəkil:Bülbül barelyef.jpg|frameless|center|161x161px]] |- |12 |'''[[Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi]]''' ||Bakı, S.Qutqaşınlı, 44 | || [[Şəkil:Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |13 |'''[[Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi (Bakı)|Cəlil Məmmədquluzadənin Ev Muzeyi]]''' ||Bakı, S. Tağızadə küç., 56 | || [[Şəkil:Cəlil Məmmədquluzadə barelyef.jpg|frameless|center|217x217px]] |- |14 |'''[[Şirvanşahlar saray kompleksi|Dövlət Tarixi-Arxitektura Muzeyi-Qoruğu "Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qəsr küç., 76 | || [[Şəkil:Şirvanşahlar saray kompleksi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |15 |'''[[Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |16 |'''[[Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyi]]''' ||Bakı, L.və M. Rostropovichenin küç., 19 | || [[Şəkil:Building on Rostropovichs Street 19.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |17 |'''[[Azərbaycan Xalça Muzeyi]] ''' ||Bakı, Mikayıl Useynov prospekti, 28 |[http://www.azcarpetmuseum.az Muzeyin rəsmi saytı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161214005758/http://azcarpetmuseum.az/ |date=2016-12-14 }}|| [[Şəkil:Baku 15 09 59 865000.jpeg|frameless|center|130x130px]] |- |18 |'''[[AMEA Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu]]''' ||Bakı, Istiqlaliyyət küç. 8 | || [[Şəkil:Əlyazmalar İnstitutunun binası 2020-ci ildə.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |19 |'''[[Miniatür Kitab Muzeyi|Miniatür Kitabların Muzeyi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qala döngəsi, 67 |[https://minibooks.az/ Muzeyin rəsmi saytı] || [[Şəkil:Miniatür Kitab Muzeyi (2016).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |20 |'''[[Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı)|Məmməd Səid Ordubadinin Xatirə Muzeyi]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || [[Şəkil:Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |21 |'''[[Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi]]'''||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 53 | [https://nizamimuseum.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:Baku NizamiMuseum 004 1763.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |22 |'''[[Nəriman Nərimanovun xatirə muzeyi]]'''<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.icom.azeurotel.com/ |access-date=2021-01-18 |archive-date=2018-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |url-status=dead }}</ref> ||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 35 | || [[Şəkil:Yaşayış evi, İstiqlaliyyət küç., 35.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |23 |'''[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Qobustan.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |24 |'''[[Rinay Malakofauna Muzeyi]]''' ||Bakı, Səbail rayonu, İ.Məmmədov küç., | || |- |25 |'''[[Səməd Vurğunun Ev Muzeyi]]'''<ref>http://www.samedvurgun.com</ref> ||Bakı, Tərlan Əliyarbəyov küç., 4 | || [[Şəkil:Samad Vurgun's house museum 04.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |26 |'''[[Sərgi zalı Vəcihə Səmədova]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || |- |27 |'''[[Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi]]'''||Bakı, Yasamal rayonu, Ak.Şamil Əzizbəyov küç, 67/69 | || [[Şəkil:Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |28 |'''[[Səttar Bəhlulzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, Əmircan qəsəbəsi, Ə.Sumbatzadə küç. 5 a | [http://bahlulzade.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:House-museum of Sattar Bahlulzadeh25.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |29 |'''[[Əzim Əzimzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, D. Əliyeva küç., 157 |{{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |date=2018-02-20 }} || [[Şəkil:Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |30 |'''[[Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi|C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi]]'''|| 49 Bakı Nefçilər prospekti "Muzey Mərkəzi" / www.teatrmuzeyi.musigi-dunyasi.com | | |- |31 |'''[[Hüseyn Cavidin ev muzeyi (Bakı)|Hüseyn Cavidin Ev Muzeyi]]'''||İstiqlaliyyət küç. 8 | {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180601160437/http://www.huseyncavid.com/ |date=2018-06-01 }} || [[Şəkil:Institute of Manuscripts, Baku, 2010.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |32 |'''[[Azərbaycan Tibb Muzeyi]]'''||N. Rəfibəyli küç., 18 | || [[Şəkil:Tebabet Muzey2019.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |33 |'''[[Olimpiya Muzeyi]]'''||Olimpiya küç., 5 | || |- |34 |'''[[Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi]]'''||R.Behbudov küç., 5 | || [[Şəkil:Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |35 | '''[[Suraxanı tanker-muzeyi]]''' ||Salyan şosesi, 1 s | || [[Şəkil:Suraxanı tanker muzeyi.jpeg|frameless|center|130x130px]] |} == Xarici keçidlər == * [http://www.tourism.az/?menu=5&submenu=41&lang=aze Tourism in Azerbaijan] * [https://museum.az/az Azərbaycan muzeyləri] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan mədəniyyəti]] {{Muzey-qaralama}} [[Kateqoriya:Bakı muzeyləri| ]] 842bsp72jtdbhvvha76mk7qse3y3n0b 6598991 6598990 2022-08-28T12:47:06Z Rüfət Həsənli 159472 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {| class="wikitable" !№ !Abidə !Ünvan !Veb-sayt !Şəkil |- |1 |'''[[Abdulla Şaiqin Ev Muzeyi|Abdulla Şaiqin Mənzil -Muzeyi]]''' ||Bakı, Abdulla Şaiq küç., 21 |{{Rəsmi sayt|http://www.ashaig.aznet.org|title=Muzeyin}}||[[Şəkil:Abdulla_Şaiqin_ev_muzeyinin_binası.jpg|alt=|center|frameless|165x165px]] |- |2 |'''[[Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi|Arxe]]'''<nowiki/>'''[[Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi|ologiya və Etnoqrafiya Muzeyi]]'''||Bakı, Böyük Qala küç., 42 | ||[[Şəkil:Yaşayış_evi,_Böyük_Qala_küç._42.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |3 |'''[[Azərbaycan Dövlət Dini Tarixi Muzeyi]]'''||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | || |- |4 |'''[[Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi]]''' ||Bakı, Binəqədı rayonu. 8m/r.S.S.Axundov, 31/23. AQTİ. Azadlıq m-sunun yaxınlığında) | || |- |5 |'''[[Azərbaycan Geologiya Muzeyi]]'''||Bakı, Qutqaşınlı küç., 95 | || |- |6 |'''[[Azərbaycan İstiqlal Muzeyi|Azərbaycanın İstiqlal Muzeyi]]''' ||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | ||[[Şəkil:Azərbaycan_İstiqlal_Muzeyi.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |7 |'''[[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]]''' ||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | [http://nationalartmuseum.az// Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:National Art Museum of Azerbaijan (de Burs House) edited.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |8 |'''[[Azərbaycan Miniatürasının İncəsənət Mərkəzi]]'''||Bakı, Qəsr küç., 15 | || |- |9 |'''[[Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi]]'''||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | || |- |10 |'''[[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, H.Z. Tağıyev küç., 4 | || [[Şəkil:National Museum of History of Azerbaijan 11.JPG|frameless|center|130x130px]] |- |11 |'''[[Bülbülün ev-muzeyi (Bakı)|Bülbülün ev-muzeyi]]''' ||Bakı, Bül-Bül prospekti, 15 | || [[Şəkil:Bülbül barelyef.jpg|frameless|center|161x161px]] |- |12 |'''[[Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi]]''' ||Bakı, S.Qutqaşınlı, 44 | || [[Şəkil:Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |13 |'''[[Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi (Bakı)|Cəlil Məmmədquluzadənin Ev Muzeyi]]''' ||Bakı, S. Tağızadə küç., 56 | || [[Şəkil:Cəlil Məmmədquluzadə barelyef.jpg|frameless|center|217x217px]] |- |14 |'''[[Şirvanşahlar saray kompleksi|Dövlət Tarixi-Arxitektura Muzeyi-Qoruğu "Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qəsr küç., 76 | || [[Şəkil:Şirvanşahlar saray kompleksi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |15 |'''[[Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |16 |'''[[Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyi]]''' ||Bakı, L.və M. Rostropovichenin küç., 19 | || [[Şəkil:Building on Rostropovichs Street 19.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |17 |'''[[Azərbaycan Xalça Muzeyi]] ''' ||Bakı, Mikayıl Useynov prospekti, 28 |[http://www.azcarpetmuseum.az Muzeyin rəsmi saytı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161214005758/http://azcarpetmuseum.az/ |date=2016-12-14 }}|| [[Şəkil:Baku 15 09 59 865000.jpeg|frameless|center|130x130px]] |- |18 |'''[[AMEA Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu]]''' ||Bakı, Istiqlaliyyət küç. 8 | || [[Şəkil:Əlyazmalar İnstitutunun binası 2020-ci ildə.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |19 |'''[[Miniatür Kitab Muzeyi|Miniatür Kitabların Muzeyi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qala döngəsi, 67 |[https://minibooks.az/ Muzeyin rəsmi saytı] || [[Şəkil:Miniatür Kitab Muzeyi (2016).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |20 |'''[[Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı)|Məmməd Səid Ordubadinin Xatirə Muzeyi]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || [[Şəkil:Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |21 |'''[[Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi]]'''||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 53 | [https://nizamimuseum.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:Baku NizamiMuseum 004 1763.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |22 |'''[[Nəriman Nərimanovun xatirə muzeyi]]'''<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.icom.azeurotel.com/ |access-date=2021-01-18 |archive-date=2018-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |url-status=dead }}</ref> ||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 35 | || [[Şəkil:Yaşayış evi, İstiqlaliyyət küç., 35.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |23 |'''[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Qobustan.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |24 |'''[[Rinay Malakofauna Muzeyi]]''' ||Bakı, Səbail rayonu, İ.Məmmədov küç., | || |- |25 |'''[[Səməd Vurğunun Ev Muzeyi]]'''<ref>http://www.samedvurgun.com</ref> ||Bakı, Tərlan Əliyarbəyov küç., 4 | || [[Şəkil:Samad Vurgun's house museum 04.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |26 |'''[[Sərgi zalı Vəcihə Səmədova]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || |- |27 |'''[[Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi]]'''||Bakı, Yasamal rayonu, Ak.Şamil Əzizbəyov küç, 67/69 | || [[Şəkil:Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |28 |'''[[Səttar Bəhlulzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, Əmircan qəsəbəsi, Ə.Sumbatzadə küç. 5 a | [http://bahlulzade.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:House-museum of Sattar Bahlulzadeh25.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |29 |'''[[Əzim Əzimzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, D. Əliyeva küç., 157 |{{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |date=2018-02-20 }} || [[Şəkil:Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |30 |'''[[Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi|C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi]]'''|| 49 Bakı Nefçilər prospekti "Muzey Mərkəzi" / www.teatrmuzeyi.musigi-dunyasi.com | | |- |31 |'''[[Hüseyn Cavidin ev muzeyi (Bakı)|Hüseyn Cavidin Ev Muzeyi]]'''||İstiqlaliyyət küç. 8 | {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180601160437/http://www.huseyncavid.com/ |date=2018-06-01 }} || [[Şəkil:Institute of Manuscripts, Baku, 2010.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |32 |'''[[Azərbaycan Tibb Muzeyi]]'''||N. Rəfibəyli küç., 18 | || [[Şəkil:Tebabet Muzey2019.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |33 |'''[[Olimpiya Muzeyi]]'''||Olimpiya küç., 5 | || |- |34 |'''[[Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi]]'''||R.Behbudov küç., 5 | || [[Şəkil:Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |35 | '''[[Suraxanı tanker-muzeyi]]''' ||Salyan şosesi, 1 s | || [[Şəkil:Suraxanı tanker muzeyi.jpeg|frameless|center|130x130px]] |} == Xarici keçidlər == * [http://www.tourism.az/?menu=5&submenu=41&lang=aze Tourism in Azerbaijan] * [https://museum.az/az Azərbaycan muzeyləri] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan mədəniyyəti]] {{Muzey-qaralama}} [[Kateqoriya:Bakı muzeyləri| ]] g34w3m6yi4xnxflf1evefi8mq211119 6599002 6598991 2022-08-28T13:04:20Z Rüfət Həsənli 159472 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {| class="wikitable" !№ !Abidə !Ünvan !Veb-sayt !Şəkil |- |1 |'''[[Abdulla Şaiqin Ev Muzeyi|Abdulla Şaiqin Mənzil -Muzeyi]]''' ||Bakı, Abdulla Şaiq küç., 21 |{{Rəsmi sayt|http://abdullashaig.az/az/|title=Muzeyin}}||[[Şəkil:Abdulla_Şaiqin_ev_muzeyinin_binası.jpg|alt=|center|frameless|165x165px]] |- |2 |'''[[Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi|Arxe]]'''<nowiki/>'''[[Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi|ologiya və Etnoqrafiya Muzeyi]]'''||Bakı, Böyük Qala küç., 42 | {{Rəsmi sayt|https://icherisheher.gov.az/az/60-archaeology-ethnography-museum/|title=Muzeyin}}||[[Şəkil:Yaşayış_evi,_Böyük_Qala_küç._42.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |3 |'''[[Azərbaycan Dövlət Dini Tarixi Muzeyi]]'''||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | || |- |4 |'''[[Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi]]''' ||Bakı, Binəqədı rayonu. 8m/r.S.S.Axundov, 31/23. AQTİ. Azadlıq m-sunun yaxınlığında) | {{Rəsmi sayt|https://icomaz.az/az/Az%C9%99rbaycan%20D%C3%B6vl%C9%99t%20K%C9%99nd%20T%C9%99s%C9%99rr%C3%BCfat%C4%B1%20muzeyi|title=Muzeyin}}|| |- |5 |'''[[Azərbaycan Geologiya Muzeyi]]'''||Bakı, Qutqaşınlı küç., 95 | {{Rəsmi sayt|http://eco.gov.az/az/fealiyyet-istiqametleri/geologiya/azerbaycan-geologiya-muzeyi|title=Muzeyin}}|| |- |6 |'''[[Azərbaycan İstiqlal Muzeyi|Azərbaycanın İstiqlal Muzeyi]]''' ||Bakı, Neftçilər prospekti, 123A | {{Rəsmi sayt|https://www.museumcenter.az/az/pages/museum_of_azerbaijani_independence|title=Muzeyin}}||[[Şəkil:Azərbaycan_İstiqlal_Muzeyi.jpg|alt=|center|frameless|130x130px]] |- |7 |'''[[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]]''' ||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | {{Rəsmi sayt|https://nationalartmuseum.az/about|title=Muzeyin}}|| [[Şəkil:National Art Museum of Azerbaijan (de Burs House) edited.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |8 |'''[[Azərbaycan Miniatürasının İncəsənət Mərkəzi]]'''||Bakı, Qəsr küç., 15 | || |- |9 |'''[[Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi]]'''||Bakı, Niyazi küç., 9-11 | || |- |10 |'''[[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, H.Z. Tağıyev küç., 4 | || [[Şəkil:National Museum of History of Azerbaijan 11.JPG|frameless|center|130x130px]] |- |11 |'''[[Bülbülün ev-muzeyi (Bakı)|Bülbülün ev-muzeyi]]''' ||Bakı, Bül-Bül prospekti, 15 | || [[Şəkil:Bülbül barelyef.jpg|frameless|center|161x161px]] |- |12 |'''[[Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi]]''' ||Bakı, S.Qutqaşınlı, 44 | || [[Şəkil:Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |13 |'''[[Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi (Bakı)|Cəlil Məmmədquluzadənin Ev Muzeyi]]''' ||Bakı, S. Tağızadə küç., 56 | || [[Şəkil:Cəlil Məmmədquluzadə barelyef.jpg|frameless|center|217x217px]] |- |14 |'''[[Şirvanşahlar saray kompleksi|Dövlət Tarixi-Arxitektura Muzeyi-Qoruğu "Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qəsr küç., 76 | || [[Şəkil:Şirvanşahlar saray kompleksi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |15 |'''[[Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |16 |'''[[Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyi]]''' ||Bakı, L.və M. Rostropovichenin küç., 19 | || [[Şəkil:Building on Rostropovichs Street 19.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |17 |'''[[Azərbaycan Xalça Muzeyi]] ''' ||Bakı, Mikayıl Useynov prospekti, 28 |[http://www.azcarpetmuseum.az Muzeyin rəsmi saytı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161214005758/http://azcarpetmuseum.az/ |date=2016-12-14 }}|| [[Şəkil:Baku 15 09 59 865000.jpeg|frameless|center|130x130px]] |- |18 |'''[[AMEA Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu]]''' ||Bakı, Istiqlaliyyət küç. 8 | || [[Şəkil:Əlyazmalar İnstitutunun binası 2020-ci ildə.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |19 |'''[[Miniatür Kitab Muzeyi|Miniatür Kitabların Muzeyi]]''' ||Bakı, İçəri Şəhər, Qala döngəsi, 67 |[https://minibooks.az/ Muzeyin rəsmi saytı] || [[Şəkil:Miniatür Kitab Muzeyi (2016).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |20 |'''[[Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı)|Məmməd Səid Ordubadinin Xatirə Muzeyi]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || [[Şəkil:Məmməd Səid Ordubadinin ev muzeyi (Bakı).jpg|frameless|center|130x130px]] |- |21 |'''[[Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi]]'''||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 53 | [https://nizamimuseum.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:Baku NizamiMuseum 004 1763.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |22 |'''[[Nəriman Nərimanovun xatirə muzeyi]]'''<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.icom.azeurotel.com/ |access-date=2021-01-18 |archive-date=2018-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |url-status=dead }}</ref> ||Bakı, İstiqlaliyyət küç., 35 | || [[Şəkil:Yaşayış evi, İstiqlaliyyət küç., 35.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |23 |'''[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu]]''' ||Bakı, Azərbaycan, Lermontov küç., 3 | || [[Şəkil:Qobustan.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |24 |'''[[Rinay Malakofauna Muzeyi]]''' ||Bakı, Səbail rayonu, İ.Məmmədov küç., | || |- |25 |'''[[Səməd Vurğunun Ev Muzeyi]]'''<ref>http://www.samedvurgun.com</ref> ||Bakı, Tərlan Əliyarbəyov küç., 4 | || [[Şəkil:Samad Vurgun's house museum 04.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |26 |'''[[Sərgi zalı Vəcihə Səmədova]]''' ||Bakı, Xəqani küç. 19 | || |- |27 |'''[[Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi]]'''||Bakı, Yasamal rayonu, Ak.Şamil Əzizbəyov küç, 67/69 | || [[Şəkil:Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |28 |'''[[Səttar Bəhlulzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, Əmircan qəsəbəsi, Ə.Sumbatzadə küç. 5 a | [http://bahlulzade.az/ Muzeyin rəsmi saytı]|| [[Şəkil:House-museum of Sattar Bahlulzadeh25.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |29 |'''[[Əzim Əzimzadənin ev-muzeyi]]'''||Bakı, D. Əliyeva küç., 157 |{{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180220213059/http://www.icom.azeurotel.com/ |date=2018-02-20 }} || [[Şəkil:Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |30 |'''[[Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi|C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi]]'''|| 49 Bakı Nefçilər prospekti "Muzey Mərkəzi" / www.teatrmuzeyi.musigi-dunyasi.com | | |- |31 |'''[[Hüseyn Cavidin ev muzeyi (Bakı)|Hüseyn Cavidin Ev Muzeyi]]'''||İstiqlaliyyət küç. 8 | {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180601160437/http://www.huseyncavid.com/ |date=2018-06-01 }} || [[Şəkil:Institute of Manuscripts, Baku, 2010.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |32 |'''[[Azərbaycan Tibb Muzeyi]]'''||N. Rəfibəyli küç., 18 | || [[Şəkil:Tebabet Muzey2019.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |33 |'''[[Olimpiya Muzeyi]]'''||Olimpiya küç., 5 | || |- |34 |'''[[Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi]]'''||R.Behbudov küç., 5 | || [[Şəkil:Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi.jpg|frameless|center|130x130px]] |- |35 | '''[[Suraxanı tanker-muzeyi]]''' ||Salyan şosesi, 1 s | || [[Şəkil:Suraxanı tanker muzeyi.jpeg|frameless|center|130x130px]] |} == Xarici keçidlər == * [http://www.tourism.az/?menu=5&submenu=41&lang=aze Tourism in Azerbaijan] * [https://museum.az/az Azərbaycan muzeyləri] * [https://icomaz.az/az Beynəlxalq Muzeylər Şurası Azərbaycan Milli Komitəsi] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan mədəniyyəti]] {{Muzey-qaralama}} [[Kateqoriya:Bakı muzeyləri| ]] 5ed29oyd6hcq3e91gw8xl73x50z5omh 0 71156 6599426 6322278 2022-08-28T14:48:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çıraq}} {{YM}} '''Çıraq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Çıraq kəndi İstisu qəsəbə Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Çıraq kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd 25 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Əhalisi == Kəndin əhalisi etnik mənşəyinə görə türkdür və onların ulu babaları əsrlərlə orada yaşayan yerli sakinlər olmuşdur. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənddə Ağbulaq yurdu, Qarabulaq yurdu, Dolçabulaq yurdu adlı bulaqlar var. Kəndin məşhur yerləri: Dərinçuxur, Dəmirqaya, Qırmızıtəpə, Göygav, Sarıgav, Həşərgələr, Sudolduran, Novun şamı, Tumuzluq, Arxacqaya, Arıxanaqaya, Şişqaya, Qayabaşı, Vəlinin çüxuru. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] r8b3s8dsd5jmlfyoynoyr7oqiynmc7c 6599493 6599426 2022-08-28T15:40:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çıraq}} {{YM}} '''Çıraq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Çıraq kəndi İstisu qəsəbə Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Çıraq kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd 25 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Əhalisi == Kəndin əhalisi etnik mənşəyinə görə türkdür və onların ulu babaları əsrlərlə orada yaşayan yerli sakinlər olmuşdur. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənddə Ağbulaq yurdu, Qarabulaq yurdu, Dolçabulaq yurdu adlı bulaqlar var. Kəndin məşhur yerləri: Dərinçuxur, Dəmirqaya, Qırmızıtəpə, Göygav, Sarıgav, Həşərgələr, Sudolduran, Novun şamı, Tumuzluq, Arxacqaya, Arıxanaqaya, Şişqaya, Qayabaşı, Vəlinin çüxuru. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] p451q8l2zzfr26havfvxhkx50psafo5 0 71165 6599480 6423033 2022-08-28T15:29:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sarıdaş''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati Sarıdaş kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Sarıdaş kəndi Nadirxanlı kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Sarıdaş kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == XIX əsrdə Qılıçlı kəndindən ayrılmiş ailələr tərəfindən Sarıdaş dağının yaxınlığında salındığına görə belə adlandırılmışdır. Oronim isə "sarı rəngdə olan qaya" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Kənd Sarıyal dağının ətəyində yerləşir. Sarıyal dağının ətəyində və kəndin yerləşdiyi ərazidə olan daşları sarı rəngdədir. Elə buradan da Sarıyal və Sarıdaş sözləri yaranmışdır.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Lev çayı ilə [[Tərtərçay]]ın arasında, dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Söyüdlü yaylağı, Qonur yurd, Sarıbulaq yurdu, Çırçır yurd, Ələmağacı yurdu, Cajıxlı yurd, Sarıyal yurdu. === Bulaqları === Korabulaq, Gur bulaq, Böyük bulaq, Daş bulaq, Şərəbanı bulağı, Ələsgərli bulağı, Göy bulaq, Böyük yurdun bulağı, Nazlı bulaq, Cajıxlı bulaq, Sarı bulaq, Çırçır bulaq, Qoşa bulaq, Qarağatlı bulaq. === Məşhur yerləri === Fərzalının yeri, Ədilin yeri, Sarıtəpə, Abbaslar tələsi, Yolkeçən, Gülənbərin yurdu, Komalanburnu, Ardışlıgüney, Qamış, Reyhanın yurdu, Nadirin yeri, Fərzalının çalası, Dikyurd, Göydağ, Sarıgüneyin meşəsi, Quzeytapı, Dağdamı, Qaradaş, Cajıxlı, Ardışlı güney, Mirzəalının dərəsi, Yolkeçənin dərəsi, Ayrım yolaşırımı, Güneypəyə yolaşanı, Arxacyeri, Açıqtəpə, Ağqılış, Yazyurdu, Sonaqaçan, Şahpəriqaçan, Çüxurqanad, Əlinin yeri, Qaradaşın boynu, Nəcəfdamı, Balakişi artlayan, Kotanyeri, Tap.<ref name="ReferenceA"/> === Binələri və qışlaqları === Yalkənd binəsi.<ref name="ReferenceA"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] 36d0f13myu5zql9bjqbzt0zo4ek2p1y 6599496 6599480 2022-08-28T15:42:12Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sarıdaş''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati Sarıdaş kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Sarıdaş kəndi Nadirxanlı kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Sarıdaş kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == XIX əsrdə Qılıçlı kəndindən ayrılmiş ailələr tərəfindən Sarıdaş dağının yaxınlığında salındığına görə belə adlandırılmışdır. Oronim isə "sarı rəngdə olan qaya" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Kənd Sarıyal dağının ətəyində yerləşir. Sarıyal dağının ətəyində və kəndin yerləşdiyi ərazidə olan daşları sarı rəngdədir. Elə buradan da Sarıyal və Sarıdaş sözləri yaranmışdır.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Lev çayı ilə [[Tərtərçay]]ın arasında, dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Söyüdlü yaylağı, Qonur yurd, Sarıbulaq yurdu, Çırçır yurd, Ələmağacı yurdu, Cajıxlı yurd, Sarıyal yurdu. === Bulaqları === Korabulaq, Gur bulaq, Böyük bulaq, Daş bulaq, Şərəbanı bulağı, Ələsgərli bulağı, Göy bulaq, Böyük yurdun bulağı, Nazlı bulaq, Cajıxlı bulaq, Sarı bulaq, Çırçır bulaq, Qoşa bulaq, Qarağatlı bulaq. === Məşhur yerləri === Fərzalının yeri, Ədilin yeri, Sarıtəpə, Abbaslar tələsi, Yolkeçən, Gülənbərin yurdu, Komalanburnu, Ardışlıgüney, Qamış, Reyhanın yurdu, Nadirin yeri, Fərzalının çalası, Dikyurd, Göydağ, Sarıgüneyin meşəsi, Quzeytapı, Dağdamı, Qaradaş, Cajıxlı, Ardışlı güney, Mirzəalının dərəsi, Yolkeçənin dərəsi, Ayrım yolaşırımı, Güneypəyə yolaşanı, Arxacyeri, Açıqtəpə, Ağqılış, Yazyurdu, Sonaqaçan, Şahpəriqaçan, Çüxurqanad, Əlinin yeri, Qaradaşın boynu, Nəcəfdamı, Balakişi artlayan, Kotanyeri, Tap.<ref name="ReferenceA"/> === Binələri və qışlaqları === Yalkənd binəsi.<ref name="ReferenceA"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] 0sau1rym1qsssiocajxv4l0vc9xlyrg 0 71185 6599457 6598493 2022-08-28T15:10:16Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} [[Fayl:Comərd village, Kalbajar, Azerbaijan 1.jpg|thumb]] '''Comərd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Comərd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Comərd kəndi Kilsəli kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Comərd kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin ərazisi [[XX əsr]]in əvvəllərinədək Ermənistanın Sisyan rayonundakı Comərdli kəndinə məxsus binə olmuşdur. Sonralar həmin kənddən ayrılmış ailələr binə yerində məskunlaşaraq köhnə yaşayış məntəqəsinin adını yeni yaşayış məntəqəsinə vermişlər. Comərdli sözündəki -li komponenti düşmüşdür.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> Digər bir yerli məlumata görə - bu kəndin bünövrəsini Dərələyəzdən gələnlər qoymuşlar və öz keçmiş kəndlərinin adı ilə adlandırmışlar. Yaşlı nəslin nümayəndələrinin söylədiklərinə görə XV-XVI əsrlərdə Dərələyəzin Cani (Canlı) varlı bir çodar Qara Kilisə (indiki Sisiyan) rayonuna mal almağa gedib. Çox sayda iribuynuzlu mal alıb evinə qayıdarkən, bir oğlandan xahiş edir ki, bala mənə kömək et malları dağın o biri tərəfinə aparaq, sənə hörmət edərəm. Oğlan çodara kömək edib malları dağın o biri tərəfinə aparanda payız fəsli olduğundan şiddətli qar yağmağa başlayır. Çodar ehtiyat edir ki, oğlan geriyə tək qayıtsa borana düşə bilər. Ona görə də oğlana deyir ki, gedək bizə havalar yaxşılaşanda səni evinizə apararam. Həmin il qış sərt keçir və dağlardan keçmək mümkün olmur. Oğlan yaza kimi çodarın evində qalır. Çodar varlı olub və övladı yox imiş. O, oğlana deyir ki, bala mənim övladım yoxdur və var-dövlətimə sahib qalan hec kimim yoxdur. Qal mənə oğulluq et, var-dövlətim sənə qalsın. Oğlan razılaşır. Yazda dağlardan qar əriyib adamların keçməsinə imkan yaranandan sonra kişi oğlanla birlikdə Qara Kilisəyə gedir. Oğlan gilin kəndinə yaxınlaşanda kişi ondan evlərinin yerini soruşur. Oğlan evlərini ona göstərir. Kişi oğlanı onların qonşuluğunda olan evə aparır. Ev sahibi onlara oğlanın itgin düşməsini və ona yas da verilməsini danışır. Tam dəqiqləşdirəndən sonra ata-anasının razılığı ilə oğlanı oğulluğa götürür və geriyə, Dərələyəzə qayıdır. Kişi öləndən sonra onun var-dövləti oğlana qalır. Həmin oğlanın oğlanlarından biri Kəlbəcərin Comərd kəndinə köçüb kəndin bünövrəsini qoyub. Yəqin ki, o, öz atasının əvvəlki kəndinin adını bu kəndə qoyub.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Tutqunçayın (Tərtər çayının qolu) sahilində, Qonqur dağının ətəyində yerləşir. === Yaylaqları === Qayalıq yurdu, Ortadüz yurdu, Allahaman yurdu, Böyükbiçənək yurdu, Alçalı yurd, Novlu yurd. === Bulaqları === Yarpızlı bulaq, Daş bulaq, Sarı bulaq, Əkbər bulağı, Şırran bulağı, Şor bulaq, Novlu bulaq, Nazlı bulaq, Damcı bulaq, Qaramalıx bulağı. === Məşhur yerləri === Qaramanqaya, Qurdtələsi, Qabıq qayası, Comərd qalası, Yarpızlıdərə, Qozludərə, Zoğallıdərə, Qılıcın qoyunu doğan dərə, Alxan buğavuran qaya, Evindalı, Topallıq, Quzey qayası, Donuzuçan, Əhəngyandırılan, Pütdüdüklüdərə, Əhməd talası, Targələn, Bəhrəm təpəsi, Papaqyanan təpən, Şişin təpəsi, Tütün yeri, Şadman gölü, Söyüd gölü, Sarı povorot (döngə), Qoyun körpüsü, Mehdinin yeri, Tutluq ağacı, Yanıq, Ağdaşın dalı, Qaragüney suyu, Kilsəli suyu, İdrisbiçən, Təkağac, Qalanın dalı, Şirinin biçənəyi, Köçəri qırıntısı, Arpa yeri, Abuzəryatan kaha, Ədilin çəpəri, Dərəkənd, Kərəm arı qoyan yer, Əhməd tələsi.<ref name="ReferenceA"/> === Binələri və qışlaqları === Kəndyeri binəsi, Yarpızlı binə. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] kknc0opxn25t6pl9phm5mmc3siwq1na 0 71189 6599463 6598491 2022-08-28T15:13:38Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Susuzluq (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Susuzluq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Susuzluq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Susuzluq kəndi Yanşaq kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Susuzluq kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 10 noyabr 2020-ci ildə [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] dövlət başçılarının imzaladığı üçtərəfli [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|bəyənatdan]] sonra 25 noyabr 2020-ci ildə boşaldıldı. == Toponimikası == Yerli məlumata görə, yaşayış məntəqəsini təqribən XIX əsrdə Əliyli kəndindən (indiki Gədəbəy rayonunun Sarıköynək kəndi) gəlmiş ailələr salmışlar. Kənd yaxınlığındakı Susuzluq dərəsinin və eyniadlı dağın adını daşıyır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == 4 iyun 2021-ci il tarixində [[Susuzluq kəndi yaxınlığında partlayış|kənd yaxınlığında baş verən mina partlayışı]] nəticəsində Azərbaycan Televiziyasının operatoru Sirac Abışov, Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyinin müxbiri Məhərrəm İbrahimov və Kəlbəcər Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Susuzluq kənd inzibati ərazi dairəsi üzrə nümayəndəsinin müavini Arif Əliyev həlak olmuşdur. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Susuzluq dağının ətəyində yerləşir. === Yaylaqları === Ağbulaq yurdu, Qumlu yurd, Güneydərə yurdu, Yalyurd, Boyun yurd, Ağdağ yurdu, Soğanlı yurd, Qırxbulaq === Bulaqları === Çay bulaq, Cələli bulaq, Novlu bulaq, Alı bulağı, Qara su, Sarı bulaq, Sonanın bulağı, Göy bulaq, Ağ bulaq, Qumlu bulaq, Fətalı bulaq, Pənahın bulağı, Dilənin bulağı, Koralı bulağı, Şor bulaq, Xudaverdinin bulağı === Məşhur yerləri === Biçənəktala, Seyidalıbiçən, Şorbulaq, Nəsiryeri, İlyasyeri, Möyləcbiçən, İmanverdibiçən, Nazikdağ, Enlidağ, Sarıqaya, Vesinyalı, Qarasu, Sarının dalı, Ağdaşın boynu, Dərəyeri, Sarıyoxuş, Kəməndin yalı, Alıdərəsi, Suvax, Təksöyüd, Möyləc çökəyi, Yarıx, Ardışlı, Yaltəpə, Gəzdək qayası, Arı qayası, Pənahın kalafası, Abbasın kalafası, Gamış gölü, Orucyeri, Pərzad yatağı, Almanın düzü, Məhəmməd dərəsi, Keçəlyeri, Almalı, Anaxanım bulağı, Təkə qaçan qılınc uçuğun boynu, Qasım binəsi, Dağınbaşı, Əhmədin bulağı, Şamın güneyi, Qaraqayanın güneyi, Alçalı, Yayra, Bozlugüney, Həsəndüşən təpə, Dilikdiliyin təpəsi, Qəbirstanlığın güneyi, Mirzəalının kalafası, Balabiçənək tala, Saqqızlı, Mirsadiq yatağı, Cəlilli biçənəyi, Palıdlıq, Köhsərin palıdı, Məhərrəm kalafası, Comaqaya, Söyüdlüçəpər, Suludərə, Nəsirin xırmanı, Dəlikdaş, Talanın düzü, Qozludərə.<ref>Məzahir Təhməzov. Kəlbəcər. Ensiklopedik məlumatlar, Toponimlər, fotoşəkillər, xəritələr.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] 5shk8yocapv73ei7esv9z4h8jo5ozdj 0 71191 6600253 6586905 2022-08-29T04:32:41Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Narınclar''' (əvvəlki adı: '''Nareştar''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Narınclar kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Nareştar kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Nareştar kəndi Narınclar kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 10 noyabr 2020-ci ildə [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] dövlət başçılarının imzaladığı üçtərəfli [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|bəyanatdan]] sonra Narınclar kəndi 25 noyabr 2020-ci ildə boşaldılıb. == Toponimikası == Kəndin keçmiş adi Qoca Qurt olmuşdur. Oykonim təhrifə uğrayaraq Nareştar variantında da qeydə alınmışdır. 1992-ci ildə kəndin adı Narınclar kimi rəsmiləşdirılmışdır. Yaşayış məntəqəsi narişlar nəslinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır.<ref>{{ATEL|2}}</ref> Kəndin adını Ağdam rayonunun İsmayılbəyli kəndindən bu kəndə ərə gələn İsmayıl bəyin qızı Narınc xanımın şərəfinə Narınclar adlandırıblar. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Aydoğan yurd, Qızılyoxuş yurdu, Dikdaş yurdu, Taxtalar yurdu, Taxtabuşduyal yurdu, Taxtabaşı yurdu, Pirin dağı yurd. === Bulaqları === Qazı bulağı, Kor bulaq, Təhnəli bulaq, Qurban bəyin bulağı, Novruz çalanın bulağı, Göy bulaq, Təhməzin bulağı, Türvəndənin bulağı, Kup bulaq, Sızqa bulaq, Turş su, Hidinin bulağı, Sulu qaya. === Məşhur yerləri === Dəflər, Göydərə, Taxtapuşlu yal,Böyük Aşıq Səlim yurdu, Kiçik Aşıq Səlim yurdu, Pirin dağı,Qızıl yoxuş Aydoğan dağı, Yurdlar, Qanqallı, Saryal, Bacıxanımdüşən, Qərvənd yalı, Qırmızı güney, Böyükdüz, Əlinin yeri, Durağın yurdu, Adıgözəlin zağası, İbrahim düşən, Çoban yurdu, Yumrutəpə, Sarıqaya, Qaraqaya, Bulağın dərəsi, Qızıl yoxuş, Sulu Qaya, Xam Qaya, Duva Daşı, Plan qoyulan, Kəmərlər, Cındırlı Pir, Yasovullar, Battaxlı, Qaraqaya, Qərvənd Yurdu, Ağqaya, Gülmalıölən dərə, Qumqazılan, Xaçın çayı.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> === Binələri və qışlaqları === Dəmirli tovla binəsi, Damlar binəsi, Qərvənd yurdu,Sırxavənd yurdu,Dəyirmanın üstü binə,Çala yurd,Dəflər,<ref name="ReferenceA"/> == Əhalisi == === Tanınmış şəxsləri === * [[Xoşqədəm Hidayətqızı]] — Azərbaycan jurnalisiti, "Azad Azərbaycan" telekanalında aparıcı. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] m924m4nqq2aslamj5o6s9d6cehafrth 0 71192 6600223 6322289 2022-08-29T03:01:02Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Çərəkdar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çərəkdar kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Çərəktar kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsini kolanı tayfasına mənsub ailələr Çərəktar adlı yerdə saldıqları üçün belə adlandırılmışdır. Çərəktar "icarəçi" deməkdir. Görunur, kəndin ərazisi əvvəllər əkin sahəsi kimi icarəyə verilirmiş.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı 1993-cü ilin mart ayında kənd uğrunda gedən döyüşlərdə Ermənistan ordusuna məxsus 2 helikopter və 1 tank məhv edilib.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=rryiassrUGQ 26.03.1993 Гетаван-Чарекдар.wmv]</ref> [[Kəlbəcər döyüşü|Kəlbəcərin işğalı]] zamanı Çərəkdar kəndi də Ermənistan ordusu tərəfindən işğal edildi. [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]nin nəticələrinə əsasən kənd Rusiya sülhməramlılarının nəzarəti altına keçib. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Buzluq yurdu, Əvəlikli yurd, Daşarası yurdu, Həmzəçimən yurd, Kərəmli dağı yurdu, Qalayçı yurd, Şaban yurdu, Ağbulaq yaylağı, Şikarın yurdu. === Bulaqları === [[Fayl:Charektar004.JPG|thumbnail|Tərtər çayı Çərəktar kəndi ərazisində]] Qəndi bulağı, Göy talanın bulağı, Novlu bulaq, Sarı bulaq, Şırşır bulaq, Aynanın bulağı, Zimzim bulağı, Turş su, Armudlu bulağı, Xeyrənsə bulağı, Civəli bulağı, Çərəktar bulağı. === Məşhur yerlər === Məhəl təpəsi, Göydağ, Talalar, Kolavat, Qaraqaya, Alçalı boynu, Gəvrişli dərə, Arpaçəpəri, Çınqıllıtəpə, Kilsəli, Dağın qılıncı, Atapəyəsi, Arıq Alının pəyə yeri, Uzuntala, Almalı, Həsən bəyin qozlusu, Qurumdərə, Keş kəndi, Güvəli, Xırmanlar, Edilxan yurdu, Hovuzun dərəsi, Ələsvurulan, Ağavurulan, Əvəzin qəbri, Maralyalayan daş, Təkəyatan qaya, Kollucəvə, Fıstıqlı gərdən, Armudluq, Xanpərinin yeri, Astanın yeri, Bağyeri, Heyvalı, Küptalası, Ayıvurulan, Taplar, Göyqum, Qozluq yeri.<ref>Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> === Binələri və qışlaqları === Seyidin binəsi, Xurşudlu binəsi, Məmməd bəyin binəsi, Alı bəyin binəsi, Həsən bəyin binəsi, Uzuntala binəsi, Kollucəvə binəsi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 72e3k1yrkt45wngrxgpto6vhldj0tz4 6600225 6600223 2022-08-29T03:01:40Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Çərəkdar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çərəkdar kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Çərəktar kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsini kolanı tayfasına mənsub ailələr Çərəktar adlı yerdə saldıqları üçün belə adlandırılmışdır. Çərəktar "icarəçi" deməkdir. Görunur, kəndin ərazisi əvvəllər əkin sahəsi kimi icarəyə verilirmiş.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı 1993-cü ilin mart ayında kənd uğrunda gedən döyüşlərdə Ermənistan ordusuna məxsus 2 helikopter və 1 tank məhv edilib.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=rryiassrUGQ 26.03.1993 Гетаван-Чарекдар.wmv]</ref> [[Kəlbəcər döyüşü|Kəlbəcərin işğalı]] zamanı Çərəkdar kəndi də Ermənistan ordusu tərəfindən işğal edildi. [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]nin nəticələrinə əsasən kənd Rusiya sülhməramlılarının nəzarəti altına keçib. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Buzluq yurdu, Əvəlikli yurd, Daşarası yurdu, Həmzəçimən yurd, Kərəmli dağı yurdu, Qalayçı yurd, Şaban yurdu, Ağbulaq yaylağı, Şikarın yurdu. === Bulaqları === [[Fayl:Charektar004.JPG|thumbnail|Tərtər çayı Çərəktar kəndi ərazisində]] Qəndi bulağı, Göy talanın bulağı, Novlu bulaq, Sarı bulaq, Şırşır bulaq, Aynanın bulağı, Zimzim bulağı, Turş su, Armudlu bulağı, Xeyrənsə bulağı, Civəli bulağı, Çərəktar bulağı. === Məşhur yerləri === Məhəl təpəsi, Göydağ, Talalar, Kolavat, Qaraqaya, Alçalı boynu, Gəvrişli dərə, Arpaçəpəri, Çınqıllıtəpə, Kilsəli, Dağın qılıncı, Atapəyəsi, Arıq Alının pəyə yeri, Uzuntala, Almalı, Həsən bəyin qozlusu, Qurumdərə, Keş kəndi, Güvəli, Xırmanlar, Edilxan yurdu, Hovuzun dərəsi, Ələsvurulan, Ağavurulan, Əvəzin qəbri, Maralyalayan daş, Təkəyatan qaya, Kollucəvə, Fıstıqlı gərdən, Armudluq, Xanpərinin yeri, Astanın yeri, Bağyeri, Heyvalı, Küptalası, Ayıvurulan, Taplar, Göyqum, Qozluq yeri.<ref>Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> === Binələri və qışlaqları === Seyidin binəsi, Xurşudlu binəsi, Məmməd bəyin binəsi, Alı bəyin binəsi, Həsən bəyin binəsi, Uzuntala binəsi, Kollucəvə binəsi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] rxas2xbi527tuplo3btr4udspxtin08 0 71198 6599379 6423025 2022-08-28T14:37:58Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Milli}} {{YM}} '''Birinci Milli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Birinci Milli kəndi Sınıqkilsə kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Birinci Milli kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Tədqiqatçılara görə, toponimin ikinci komponenti yüryüklərin (Türkiyə) tərkibindəki milli tayfasının adı ilə bağlıdır. Yaşayış məntəqəsi 1920-ci illərdə İkinci Milli kəndindən ayrılmış ailələr tərəfindən salınmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Tərtərçay]]ın sahilində, Qoçdaş dağının ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] nvj1fzbndfqxtiq5yxfk7i1jshmg75t 6599490 6599379 2022-08-28T15:39:05Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Milli}} {{YM}} '''Birinci Milli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Birinci Milli kəndi Sınıqkilsə kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Birinci Milli kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Tədqiqatçılara görə, toponimin ikinci komponenti yüryüklərin (Türkiyə) tərkibindəki milli tayfasının adı ilə bağlıdır. Yaşayış məntəqəsi 1920-ci illərdə İkinci Milli kəndindən ayrılmış ailələr tərəfindən salınmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Tərtərçay]]ın sahilində, Qoçdaş dağının ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] olt5ggt5acad2ay52arn8iqi4yho7ck 0 71281 6600456 6426310 2022-08-29T05:47:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Digər məna|Küsnət}} {{YM |ad = Küsnət |xəritə = |xəritə miqyas = |xəritə məlumat = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhalisi = 44 (2009) |əhali_il = |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Qəbələ rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Küsnət''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Qəbələ rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd.<ref>Şəlalə Məhyəddinqızı, "Qəbələ Qafqazın incisi", Bakı, "Oğuz Eli", 2009.</ref> == Tarixi == [[Küsnət]] adına həmçinin [[Quba]] rayonunda da rast gəlinir. [[Qəbələ]] rayonundakı Küsnət kəndinin sakinlərinin də elə Qubadan gəldiyi güman olunur. Kənd ağsaqqallarının dediyinə görə [[XIX əsr]]in əvvəllərində Quba rayonunun Küsnət kəndində iki [[tayfa]] arasında dava düşür, nəticədə tayfalardan biri öz yurdunu tərk etməli olur. Həmin tayfa öz var-dövlətini, qoyun sürülərini götürərək dağları aşaraq Qəbələyə (keçmiş Nuxa qəzası, Qəbələ sultanlığı) keçirlər. Dağların qoynunda yerləşən bu ərazini özlərinə yurd seçirlər və burada da məskunlaşırlar. Əhalinin bir qisminin isə [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|erməni-müsəlman davası]] dövründə qadın və uşaqları qorumaq üçün Qubadan köçüb burda məskunlaşdığı deyilir. [[Azərbaycan]] maarifçi nəsrinin müəllifi general-mayor, əslən Qəbələdən (Qutqaşın mahalı) olan [[İsmayıl bəy Qutqaşınlı]] (1806–1869) yaylaqlanmaq üçün bura — Küsnət kəndinə gəlirmiş. Onun burada yay evi də olmuşdur. İ. Qutqaşınlının da əsasən, XIX əsrin birinci yarısında yaşayıb yaratdığını nəzərə alsaq, deməli, kənd sakinlərinin dediyi kimi bu kənd XIX əsrin ilk illərində və bəlkə də daha əvvəl yaranıbdır. İkinci dünya müharibəsinə qədər burada yüzdən artıq ailə yaşamışdır, lakin həm müharibə illərində, həm də sonrakı dövr aclıq illərində kənddə böyük tələfatın olduğu güman edilir. Həm [[təhsil]], [[səhiyyə]] ocaqlarının, həm də [[kənd]] ərazisində iş yerlərinin olmaması səbəbilə kənd sakinləri zaman-zaman kəndi tərk etmiş, rayon mərkəzinə və ya digər şəhərlərə getmişlər. Kənddə yerləşən qəbiristanlıqlar da bunu sübut edir. Burada elə qəbirlər vardı ki, itib torpağa qarışmışdılar. Ümumi qəbirlərin sayı 1500-dən yuxarı idi. Burada əfn olunanlardan elələri vardı ki, onların nəvələri belə, vəfat etmişdir. Məhz bu faktlar da kəndin həm qədimliyinin, həm də əhalisinin sayının vaxtilə çox olduğunun nişanəsidir. Yuxarıdakı səbəblər ucbatından kənddə sürətli azalma getmişdir. Sovet hakimiyyəti dövründə kənd sakinlərinə buradan köçürülüb başqa yerdə kənd salınması təklif edilsə də sakinlər buna razı olmamış və kəndlərini tərk etməmişlər. Son dövrlərdə isə kənddəki evlərin sayı sürətlə azalaraq 15-ə enmişdir. Görkəmli [[muğam]] ustası [[Yaqub Məmmədov]] da yayda bu kəndə istirahətə gəlirdi. Sənətkar yerli camaat arasında çox sevilərdi. Hətta o, dünyasını dəyişəndə [[kənd]] sakinləri onun dəfn mərasimində iştirak etmişdilər. [[Küsnət]] kəndində iki ziyarətgah da var idi. Bura qonşu [[rayon]]lardan da ziyarətə gələrdilər. Birincisi kəndin girəcəyində olan daha qədim ziyarətgah idi. Yerli camaat bu ziyarətgahı "Mustafa baba" ziyarətgahı adlandırırdı. İkinci ziyarətgah isə kəndin içərisində idi. Bu ziyarətgah "Göz piri" adlanırdı. Burada uyuyan vaxtilə əməli-saleh bir insan olan Yaralı baba olduğu güman edilir. Camaat arasında bu ziyarətgah, buna görə həm də "Yaralı baba" ziyarətgahı adlanırdı. == Toponimikası == * [[Küsnət]] oyk., sadə. * [[Qəbələ]] r-nunun [[Qəbələ şəhəri|Qəbələ şəhər]] i.ə.v.-də [[kənd]]. [[Baş Qafqaz]] silsiləsinin yamacındadır. Kənd Quba r-nunun Küsnət kəndindən çıxmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır; * [[Quba]] r-nunun [[Küpçal]] i.ə.v.də [[kənd]]. [[Baş Qafqaz]] silsiləsinin ətəyindədir. Yaşayış məntəqəsi əvvəlcə indiki [[Vladimirovka]] kəndinin yerində idi və [[Dağıstan]]ın Küsnət kəndindən qədimdə gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdı. [[Rus]] ailələri ora köçürüldükdən sonra küsnətlilərin bir hissəsi indiki Küsnət kəndinin əsasını qoymuş, digər hissəsi isə Qəbələ r-nuna gedərək Küsnət kəndini yaratmışdılar. Küsnət sözü [[Ağdaş]] r-nunda "ağır-xasiyyətli, qaraqabaq" mənalarında işlənir. Bu sözün türk dillərində "payızlıq", "dağlıq ərazı". "quzey" mənaları da vardır.<ref>Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]. [[Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu]]. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == [[Kənd]] üç tərəfdən dağlarla əhatə olunmuşdur. Kəndin ortasından isə Dəmiraparan çayı keçir. Hər tərəfdə [[dağ]]ların olması səbəbilə və [[dəniz]] səviyyəsindən təxminən 1500 m. yüksəklikdə yerləşdiyinə görə hava burada qışda sərt şaxtalı, yayda isə sərin keçir. Kənd şimaldan Laza, qərbdən Duruca kəndləri ilə, cənubdan [[Qəbələ]] rayonu, həmçinin dağlar vasitəsilə [[Dağıstan Muxtar Respublikası]], [[Quba rayonu]] ilə həmsərhəddir. [[Kənd]]ə içməli su kəndin qarşısındakı dağdan-Məyəl dərəsindən hava plastik boru ilə çəkilib gətirilmişdir. Kənddə [[XIX əsr]]də inşa edilmiş məscid də vardır. Bu [[məscid]] sovet hakimiyyəti illərində məktəb kimi fəaliyyət göstərmiş, müstəqillik illərində isə yenidən təmir edilərək məscid kimi fəaliyyətini davam etdirmişdir. Kəndə yalnız bir tərəfdən yol gəlirdi. Bu yolun bir tərəfi qayalıq, bir tərəfi də uçurum idi. Meşələrdə [[fıstıq]], [[vələs]], [[göyrüş]], [[palıd]], [[əzgil]] kimi ağaclar bitirdi. == Əhalisi == Kəndin əsas sakinləri [[ləzgilər]]dir. Bunlardan dargilər üstünlük təşkil edir. Kəndin [[əhali]]si son dövrlərdə kəndi tərk etmə səbəbilə xeyli azalmışdır. [[Kənd]]də qalanlar əsasən, yaşlı nəslin nümayəndələri və burada qalıb dədə-baba sənətlərini (basmaçılıq və dulusçuluq) davam etdirənlər olmuşlar. Kənddən köçənlər isə yay aylarında buraya dincəlməyə, istirahətə gəlirlər. Ümumiyyətlə, kənddə yaşayan əhalinin sayı 44 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. [[Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]]. Bakı-2010. Səh.629</ref> Ümumi küsnətlilərin sayı isə 2000-ə yaxındır. Havanın təmizliyi və ərzaq məhsullarının təbiiliyi səbəbilə kənddə bir sıra yoluxucu xəstəliklərin yayılması hallarına rast gəlinməmişdir. Burada yuxarı yaş həddi 120-dən yuxarı, orta yaş həddi isə 70–80 yaş arası dəyişilir. Əhalisi müsəlman olsa da, yerli camaat tərəfindən "cuhut ləzgiləri" kimi tanımlanan küsnətlilərin Qubadakı Küsnət kəndinə də köçərək gəldikləri, indiki adı ilə [[Vladimirovka]] kəndinin [[Qırmızı Qəsəbə|Qırmızı qəsəbə]]yə qonşuluqda yerləşməsi əhalinin nə vaxtsa [[yəhudilik]]lə bağlılığının olduğunu deməyə əsas verir. == İqtisadiyyatı == [[Kənd]] sakinləri əsasən basmaçılıq və [[dulusçuluq]]la məşğul olmuşdular. Bu kənd "dulusçuluq kəndi" adı ilə də tanınırdı. Kəndlilər [[toxuculuq]]la da məşğul olur, toxuduqları [[corab]], [[palaz]], [[xalça]] və digər məhsulları rayon mərkəzində satmaqla qazanc əldə edirdilər. Kənddə iri və xırda buynuzlu maldarlıq da inkişaf etmişdi. === Dulusçuluq === [[Dulusçuluq]] kəndin qədim peşə sahəsi olmuş, atalardan oğullara miras qalmışdır. [[Dağ]] palçığını əvvəlcə qıcqırdır, bir neçə gün saxladıqdan sonra vərdənə vasitəsilə ondan irili-xırdalı müxtəlif qablar-nehrələr, küplər, biti qabları, fincanlar hazırlayır, sonra xüsusu kürələrdə bu qabları bişirirdilər. Qabların bişirildiyi kürələr palçıqdan və kərpicdən düzəldilirdi. Kürədə od qalamaq üçün göz olurdu. Sonra kürənin içərisində palçıqdan lövhə düzəldilirdi. Düzəldilən qablar bu palçıq lövhə üzərinə düzülürdü. Altda yanan odun hərarəti bu qabları bişirirdi. Bu qabların düzəldiyi yer "karxana" adlanırdı. "Kar" ləzgi dilində "iş"demək idi. "xana" da fars dilində ev deməkdir. Beləliklə, bu sözlərin birləşməsindən iş evi, iş yeri mənasını verən söz yaranırdı. === Basmaçılıq === Doğranmış odun ot tayası şəklində səliqə ilə düzəldilir, sonda kiçik bir təpəcik yaranır, oduna od vurulur və odunların üstü kül ilə örtülürdü. Bu odunlar içəridə havasızlıq şəraitində tədricən yanırdı. Təxminən 4–5 günə bu odunlardan kömür alınırdı. Bu kömürlərdən həm məişətdə, həm də [[restoran]]larda, otellərdə istifadə edilirdi. Küsnət kömürləri digər kəndlərdə istehsal edilən kömürlərdən öz uzunömürlülüyü və uzunmüddətliyi ilə fərqlənirdi. == Xarici keçidlər == * [http://gabalacity.com/inzibati-erazi-vahidleri.html İnzibati Ərazi Vahidləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170729014352/http://gabalacity.com/inzibati-erazi-vahidleri.html |date=2017-07-29 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Qəbələ rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Qəbələ rayonunun kəndləri]] nu8184i3z57gnum6hb84s92odkxjmew 0 71309 6599047 6596714 2022-08-28T13:45:21Z Pervizezizli 238707 /* Əhalisi */Xəta düzəldildi wikitext text/x-wiki {{digər məna|Göytəpə (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Göytəpə''' (əvvəlki adı: '''Prişib''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın Cəlilabad rayonununda şəhər. Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının 29 aprel 1992-ci il tarixli, 112 saylı Qərarı ilə Cəlilabad rayonunun Prişib şəhərinin tarixi adı özünə qaytarılaraq Göytəpə şəhəri adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7037 Azərbaycan Respublikası Bakı şəhərinin bəzi rayon və qəsəbələrinə, Ağdaş, Bərdə, Qobustan, İmişli, İsmayıllı, Yevlax, Gədəbəy, Goranboy, Lənkəran, Salyan, Füzuli, Xaçmaz, Cəlilabad rayonlarının bir sıra yaşayış məntəqələrinə yeni adlar verilməsi və inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının 29 aprel 1992-ci il tarixli, 112 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Azərbaycan tarixçilərinin yazdığına görə, [[Rusiya]] İmperiyası XIX əsrdə [[Azərbaycan xanlıqları]]nı işğal edəndən sonra özünə dayaqlar yaratmaq üçün bölgəyə 250 min nəfərdən çox rus millətindən olan şəxs köçürüb. Onlar həm [[Bakı]] və [[Gəncə]] kimi böyük şəhərlərdə yerləşdirilirdi, həm də bölgələrdə. O vaxt ruslarına bir hissəsi də indiki Cəlilabad ərazisində yerləşdirilib. Cəlilabad rayonunda rus yer adları çoxdur — Astraxanovka, Tatyanovka, Nikolayevka, Petrovka, Privolnoye, Mixaylovka və s. XIX əsrdə Azərbaycana köçürülən ruslar üçün münbit torpaqlar ayrılır, onlara yerli əhaliylə müqayisədə müxtəlif güzəştlər edilirdi. Cəlilabad rayonunun indiki ərazisi demək olar ki meşə örtüyündən məhrumdur, çöllükdü. İqlimi qurudu. Elə Göytəpə şəhərinin ətrafı da yalnız kartof sahələri və üzümlüklərdən ibarətdir. Amma 200 il əvvəl bölgənin təbiəti bir qədər ayrı cür olub. 1840-cı ildə Prişib kəndinin əhalisi Rusiyanın [[Orenburq quberniyası]]ndan zorla köçürülərək Lənkəran qəzasının Astraxanbazar ərazisinə gətirilmişdir. XX əsrdə toponim Prişib adlandırılmışdır.<ref>[http://www.budaq.com/index.php?option=com_content&view=article&id=239:-azrbaycanin-lnkran-regonu-toponmlrnn-zahli-luet-&catid=44:2011071801&Itemid=87 Akademik Budaq Budaqovun Şəxsi Web Portalı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160414071429/http://www.budaq.com/index.php?option=com_content&view=article&id=239:-azrbaycanin-lnkran-regonu-toponmlrnn-zahli-luet-&catid=44:2011071801&Itemid=87 |date=2016-04-14 }}-Azərbaycanın Lənkəran regionu Toponimlərinin İzahlı Lüğəti Kitabı</ref> Sovet İttifaqı dağılandan sonra rusların çoxu Rusiyaya köçüb getsələr də, Göytəpədə rus üslubunda tikilmiş palıd evlərin çoxu durur, həmin evlərdə [[azərbaycanlılar]] yaşayır, burada yaşamaqda davam edən [[ruslar]] isə ahıl yaşında olanlardı.<ref>[http://www.azadliq.org/content/Article/262981.html Azadlıq radiosu]</ref> == Əhalisi == 2021-ci ilin məlumatına əsasən Göytəpə şəhərinin əhalisinin sayı 15 500 nəfərdir. == Tanınmış şəxsləri == * [[Vüqar Mürsəlov]] — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı * [[Rəşad Abdullayev (kapitan)|Rəşad Abdullayev]] — Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı * [[Vüqar İbadov]] — Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı * [[Tofiq Əmirli]] — Vətən Müharibəsi Şəhidi * [[Elmir Həsənov]] — Vətən Müharibəsi Şəhidi * [[Ümüd Qasımzadə]] — Vətən Müharibəsi Şəhidi * [[Şəhriyar Əsgərov]] — Vətən Müharibəsi Şəhidi * [[Murad Səlifov]] — Vətən Müharibəsi Şəhidi * [[Elmir Məmmədov (baş gizir)]] — Vətən Müharibəsi Şəhidi * [[Muxtar Babayev (kiçik çavuş)]] — Vətən Müharibəsi Şəhidi == Görməli yerləri == '''Heydər Əliyev adına park'''- Göytəpə çayının sahilində inşa edilmişdir. Park-bulvarın ərazisində ümummilli lider Heydər Əliyevin bürüncdən abidəsi ucaldılıb.Bu istirahət məkanının ümumi ərazisi 30 min kvadratmetrdir. Burada iki artezian quyusu qazılıb. Park-bulvarda musiqili fəvvarə, müasir işıq dirəkləri, rahat oturacaqlar quraşdırılıb, 15 min kvadratmetr sahədə yaşıllıq zolağı salınıb. 11 avqust 2015-ci ildə Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Heydər Əliyev adına park-bulvarın açılışı olmuşdur. == Təhsil == Göytəpə şəhərində Milli Qəhrəman [[Vüqar Mürsəlov]] adına 1 saylı tam orta məktəb, Şəhid Vasif Hüseynov adına 2 saylı tam orta məktəb, 3 saylı natamam orta məktəb və həmçinin texniki peşə məktəbi fəaliyyət göstərir. == Tarixi abidələr == Göytəpə şəhərində 1878-ci ildə inşa edilmiş [[Göytəpə kilsəsi|rus kilsəsi]] hələ də qalmaqdadır. [[Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi|Turizm nazirliyi]] tərəfindən qorunan, 4177 saylı inventarla rəsmi qeydiyyata alınan bu tarixi abidə öz görkəmini hələ də itirməyib. Dindar insanlar tərəfindən istifadə olunmadığı üçün Göytəpə şəhər mədəniyyət evi də elə bu kilsənin birinci mərtəbəsində yerləşdirilib. Mədəniyyət işçiləri tərəfindən bu kilsə daim nəzarətdə olmaqla daim qorunur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} {{Vikianbar kateqoriyası|Geytepe}} == Həmçinin bax == {{Cəlilabad rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan şəhərləri siyahısı}} {{Cəlilabad rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Göytəpə| ]] p6uyqpxlc4y7nyhmbtuvru860wkjr61 0 71629 6600832 6592670 2022-08-29T09:31:17Z Sefer azeri 4000 /* Tarixi və mədəni əhəmiyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə}} {{Tarixi abidə |adı = Alban xaç daşları |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:Dadivank-khachkars2.jpg|300px]] |şəkil_izah = <small>[[Xudavəng monastır kompleksi]]ndə yerləşən Xaçın tipli qoşa xaçdaş</small> |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |yerləşir = |aidiyyatı = [[Qafqaz albanları]] |layihə_müəllifi = |heykəltəraş = |memar = |tikilmə_tarixi = III-XVIII əsrlər |üslubu = [[Alban memarlığı]] |texnikası = oyma |hündürlük = |material = |vəziyyəti = |Commons kateqoriyası = |Xəritəsi = }} '''Alban xaç daşları''' — [[Azərbaycan]] xalqının əcdadları tərəfindən yaradılmış və [[Azərbaycan]]ın maddi-mədəni dəyərləri sırasına daxil olan abidələr qrupu.<ref>Д. А. Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана. Уч. Зап. Мин. В и ССО Азерб.ССР, сер. X, № 3. Баку, изд. АзПИ, 1974</ref> Keçmişdə ''"böyük, şöhrətli və əhalisi sıx ölkə olan"''<ref>M. Xorenli, Ermənistan tarixi (qədim erməni dilindən N. Eminin tərcümsəi), Moskva, 1858, II kitab, VIII fəsil</ref> [[Qafqaz Albaniyası]]nın erkən xristian xatirə memarlığı və incəsənətinin təşəkkülü və inkişafı maraqlı, olduqca orijinal bir yol keçmişdir. VII–IX əsrlərdə Qafqaz Albaniyası Cənubi [[Qafqaz]]ın siyasi və mədəni həyatının bütün sahələrində aparıcı rol oynamışdır.<ref>А. Шанидзе – Hовооткрытый алфавит Кафказских Албанцев и его значения для науки, Изв. НЯМИК. Груз. ФАН ССР, Т.4 1938 стр. 3</ref><ref>З. М. Бунятов – Азербайджан в VII – IX вв. Изд. Азерб. ССР, Баку, 1965.</ref><ref>Ф. Мамедова "История Албан " Моисея Каланкатуйского как источник по общественному строю ранее средневековой Албании, Изд. Елм, Баку, 1977</ref> Orta əsr Albaniyasında qədimdən dini və qəbirüstü simvol rolunu oynayan, həllində şaquli xatirə işarəsinin obrazı təcəssüm olunmuş çoxlu memorial abidələr (menhir, fallik obraz, qadın və kişi tanrıları və sərhəd nişanəsi) məlumdur. Bu sadə və çox yayılmış dəfn abidələri dünyanın modeli kimi qavranılırdı.<ref name="Qafqaz">D. A. Axundova, M. D. Axundov – Qafqaz Albaniyasının stellalarında dini simvolika və dünyanın mənzərəsi, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Lakin onlar təkcə dünyaları birləşdirən ox deyil, həm də dirilər və ölülər dünyaları arasında sərhəd dirəyi olub, şaquli və üfüqi fəzanı təcəssüm etdirirdi.<ref>A. Van – Geaner the rites of passage, 1961.</ref> == Nəzəriyyənin elan edilməsi və qəbulu == [[1983]]-cü ildə nəşr edilmiş ''"Qafqaz Albaniyası məbədləri və stellalarında dini simvolika və dünyanın təsviri"'' adlı əsərində ({{lang-ru|"Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании}}) [[Davud Axundov|D. A. Axundov]] və [[Murad Axundov|M. D. Axundov]] bildirirlər ki, müxtəlif dövrlərdə [[Qafqaz Albaniyası]]nın tərkibinə daxil olmuş və [[Alban Həvari Kilsəsi]]nin tabeliyində olmuş ərazilərdə (müasir [[Azərbaycan Respublikası]], [[Naxçıvan MR]] və [[Ermənistan Respublikası]]nın [[Sünik mərzi|Sünik]] mərzi) aşkarlanmış stellalar və məzar daşları Qafqaz Albaniyasının xristianlıqdan əvvəlki dini görüşləri (xüsusilə [[Zərdüştilik]] və [[Mitraizm]]) ilə əlaqəli olub, xristian və paqan dini baxışlarının qarışımından yaranmış dünyagörüşünü əks etdirir. Müəlliflər bu cür tarixi abidələr üçün ümumiləşdirici ad kimi ''"xaçdaş"'' (Azərbaycan dilində "xaç" və "daş" sözlərindən) termini istifadə etməyi təklif edirlər.<ref>{{cite book |last1=Ахундов |first1=Д. А. |last2=Ахундов |first2=М.Д. |title=Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании |date=1983 |publisher=Институт истории грузинского искусства АН ГССР |location=Тбилиси}}</ref> [[1985]]-ci ildə [[Bakı]]da keçirilən Ümumittifaq Arxeologiya Konqressində D. Axundov məruzə ilə çıxış edərək nəzəriyyəni səsləndirir və bu hadisə qalmaqala səbəb olur. [[Ermənistan]]dan gələn nümayəndə heyəti konqresi tərk etməyə hazır olduğunu bəyan edir, [[Leninqrad]]dan gəlmiş elm xadimləri isə Axundovun məruzəsini psevdo-elmi siyasi aksiya kimi qiymətləndirirlər. [[ABŞ]]-dan olan arxeoloq [[:en:Philip L. Kohl|Filipp Kol]] və [[Gürcüstan]]dan olan arxeoloq Qoça Çeçxladze hesab edirlər ki, bu hesabat düşünülmüş siyasi təxribat olmaqla, bilərəkdən saxta mədəni mif yaratmağa hesablanmışdı.<ref name="Kohl">''Philip L. Kohl and Gocha R. Tsetskhladze''. Nationalism, politics, and the practice of archaeology in the Caucasus // Philip L. Kohl, Clare P. Fawcett. Nationalism, politics, and the practice of archaeology — Cambridge University Press, 1995 — ISBN 0521480655. «''The young Azeri’s seemingly innocuous, abstract archaeological paper was a deliberate political provocation: all the crosses on today’s territory of Azerbaijan, including significantly Nagorno-Karabagh and Nakhichevan, were defined as Albanian, a people who in turn were seen as the direct ancestors of today’s Azeris. // The rest, as they say, is history. The Armenian archaeologists were upset and threatened to walk out en bloc. Protests were filed, and even Russian scholars from Leningrad objected to this blatantly political appropriation, posing as scholarship. <…> // Thus, minimally, two points must be made. Patently false cultural origin myths are not always harmless.''»</ref> Sonradan nəzəriyyə haqqında fikir bildirmiş Rusiya və Ermənistandan olan alimlər qeyd edirlər ki, ya Axundov xristian ikonoqrafiyasının məşhur xüsusiyyətlərini bilmir, ya da bilərəkdən onlara məhəl qoymayaraq xristian süjetlərini mitraistik elan edir.<ref name="Якобсон">''Якобсон А. Л.'' [http://armenianhouse.org/caucasian-albania/433-456.html#1 Гандзасарский монастырь и хачкары: Факты и вымыслы] {{Wayback|url=http://armenianhouse.org/caucasian-albania/433-456.html#1 |date=20090828155950 }} // Ист.-филол. журн. 1984. N 2. С. 146—152.</ref><ref>''[[Baqrat Ulubabyan|Улубабян Б. А.]]'' Магические превращения, или Как были «албанизированы» хачкары и другие армянские памятники // Литературная Армения. 1988. N 6. С. 84-92.</ref><ref name="Шнирельман213">{{cite book |last1=Шнирельман |first1=В. А. |title=Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье |date=2003 |publisher=Академкнига |location=Москва |pages=213 |url=http://apsnyteka.org/file/Shnirelman_Voiny_pamiati.pdf}}</ref> == Növləri == === Xaçın xaçdaşları === Xaçın xaç daşları əsasən Kəlbəcər, Daşkəsən, Qazax və Ağstafa rayonları ərazisində yayılmışdır. Bu xaçdaşlar [[Xaçın knyazlığı]]nın yadigarlarıdır. Kəlbəcər rayonunun böyük bir hissəsi [[Xaçın knyazlığı|Alban Xaçın Knyazlığın]]ın tərkbində olmuşdur. Bu rayon ərazisində tədqiq edilmiş bütün stellalar memarlıq bədii obrazlarının özümlülüyü ilə fərqlənir, eyni zamanda onlar [[Qafqaz Albaniyası]]nın xaçdaşları və digər stella tipləri üçün səciyyəvi olan kanon və formalardan kənara çıxmamışdır. ''Çahartağ'' (dördtağlı kompozisiya) şəklində həll olunmuş və tağbəndli hündür stilobat üzərində qaldırılmış qədim bütxananın yaxınlığında qeydə alınmış stellalarda iki dinin – [[Xristianlıq]] və çox güman ki, [[Mitraizm]] dinlərinin incəsənəti müşahidə olunur. Həmçinin ayrı-ayrı yerli dini təriqətlərin təsiri ehtimal olunur.<ref name="Axundova-N1">D. A. Axundova, M. D. Axundov – Xaçın Xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Bir başdaşı alimlər D. A. Axundova və M. D. Axundov tərəfindən Kəlbəcər ərazisində dağın döşündə, yaxınlıqda aşkarlanmış tipik mitraist stellanın çıxarıldığı çahartağın özündə daha sonralar qoyulmuşdur. Xaçdaşda ikiqat düzbucaqlı çərçivə içərisində antropomorf tanrı təsvir olunmuşdur. Onun başında üz əvəzinə çevrə daxilində ulduz – günəş, kosmik işıq, cənnət sferası<ref>Д.А. Ахундов. Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана. Уч. Записки МВССО, сер. Х,№ 3, 1974, Баку, стр. 5, табл.1.</ref> rəmzi verilmişdir; əlində dairə daxilində girdə ay – məhsuldarlıq rəmzi vardır. Qarnından aşağıda isə başındakına nisbətən bir qədər kiçik dairə daxilində daha bir ulduz – yeraltı dünya və ya ona giriş təsvir olunmuşdur. Bunlar qədim [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın şüurunda dünyanın aydın üçpilləli modelidir. İnsan fiquru isə göstərilən bütün dünyaları bir biri ilə birləşdirən dünya oxudur. Bu xaçdaşdan bir qədər kənarda isə xristianlıqdan əvvəlki dövrə aid daha bir stella aşkarlanmışdır. Bu stellada düzbucaqlı çərçivə içərisində cızma texnikası ilə qadın, güman ki ay ilahəsi – [[Selena]], [[Artemida]], [[Ardivisura]], [[Anahita]] təsvir olunmuşdur. Göstərilən stellalar bizim eranın xristianlıqdan əvvəlki dövrünə (I əsrin əvvəllərinə), bəlkə də daha qədim dövrə aiddir.<ref name="Axundova-N1" /> Təsvir olunan stellalardan başqa Kəlbəcər rayonu ərazisində daha dörd xaç daş aşkarlanmışdır ki, onlardan da daha yaxşı vəziyyətdə dövrümüzə çatanı çahartağda qoyulmuşdur. Dörd xaçdaşın hər biri kompozisiya baxımından dərin oyulmuş hamar fondan, əsas və əlavə xaçları həcmli verilməyən ikinci dekorativ müstəvidən ibarətdir. Üçünün naxışlı haşiyəsi, birinin isə xaçla bir səviyyədə həll olunmuş saya çərçivəsi var. İki xaçdaşın hər birində ikinci dərəcəli kiçik, həm də dərinə batırılmış dörd xaç (güman ki, dörd cəhətin rəmzi) vardır. Əsas xaçlar yeraltı səltənətə girişi təmsil edən bir neçə çevrədən ibarət, zəngin naxışlı, aşağıdakı xonça ilə ahəngdar bir şəkildə çarpazlaşmış simvolik dağdan (bir-birinin içində yerləşdirilmiş pilləli üçbucaqlardan yaranıb) yuxarı qalxan qollu-budaqlı həyat ağacı şəklində həll olunmuşdur.<ref>М. А. Об интерпретации рисунков на группе сосудов эпохи поздней бронзы Азербайджана. Известия АН Азерб. ССР, сер. "История, философия, право", № 2, 1982, səh 80</ref> [[Fayl:Dadivank-khachkars2.jpg|thumb|right|220px|[[Xudavəng monastır kompleksi]] ərazisində kilsə zənginin aşağısında yerləşdirilmiş qoşa alban xaçdaşı]] [[Xudavəng monastır kompleksi]]nin zəng qülləsində yanaşı qoyulmuş iki xaçdaş Xaçın xaçdaşlarının ən gözəl nümunələrindən biridir. Onlardan bir-birinin üstündə iki dairəvi xonça olan birinci xaç daş olduqca maraqlı quruluşa malikdir. Aşağıdakı böyük xonça yeraltı səltənətin və ya ora girişin rəmzidir. Yuxarıda isə onun içində meridional şəkildə əlavə dörd kiçik xonça yerləşir. Çox gümün ki, bu səmanın dörd cəhətinin – cənnət sferasının rəmzidir və yaxud planetlərin əbədi hərəkəti ilə hüdudsuz işıq fəzasını təcəssüm etdirir. Onların üstündə həyat ağacı şəklində xaç təsvir olunmuşdur. Xaçdaşın bədii simvolik traktovkası incə işlənmiş qurşaqla tamamlanır. Onun mərkəzində xaçdan yuxarıda üçləçəkli tağın içərisində bürcləri, səmanın möhkəmliyini, göy cismlərinin cənnət sferasını<ref>Д. А. Ахундов Храмы Ирана в эпоху первых Ахеменидов, их реставрация реконструкция, Изв. АН Азерб ССР, сер. ист., фил. И права, 1978,№ 2, табл.1</ref> təcəssüm etdirən üç çarpazlaşmış xonça yerləşir. Soldakı xaçdaş siluetinə görə özünün sağ tərəfdəki qonşusuna oxşar həll olunmuşdur. Onun aşağı issəsində şəbəkəli dairələrdən toxunmuş və ustalıqla naxışlanmış böyük bir xonça yerləşir. Yuxarıda yanlarda iki kiçik xonça yerləşir ki, onlar da böyük xonçayla birlikdə ilahi üçlüyü (ata, oğul, müqəddəs ruh) təşkil edir. İki xonça arasındakı üçbucağın təpəsində bir-birinin içərisində yerləşən iki kiçik dairə vardır. Üçbucaq və dairə günəşi<ref>М.А. Гусейнова Об интерпретации рисунков на группе сосуд эпохи поздней бронзы Азербайджана, Изв. АН Азерб. ССР (ист., фил., право), № 2, 1977, табл II</ref> təmsil edir, ondan həyat ağacı – məhsuldarlıq rəmzi şəklində [[xaç]] yüksəlir. Bu xaçdaş birinci xaçdaşa analoji olaraq incə işlənmiş, qurşaqla tamamlanır. Onun üçləçəkli tağında taxtda oturmuş tanrı təsvir edilmişdir. Hər iki xaçdaç çox orijinal və təkrarsız tamamlanır. Xaçın yuxarı budağından anadlı dairədə kiçik haça çıxır. Xaç daşda xristian simvolikası ilə ağlasığmaz tərzdə birləşmiş cüt Ahura Mitra tanrılarının aşkar rəmzinin belə təsvirləri, yalnız [[Qafqaz Albaniyası]]nın stellalarında müşahidə olunur. [[Kilsə]] kəndindəki kiçik sovmənin yarımdairəvi girişi üç xaçdaşla düzbucaqlı qapıya çevrilmişdir. İki xaçdaş şaquli, üçüncüsü isə atma şəklində üfüqi vəziyyətdə qoyulmuşdur. Xaçdaşların üçüü də alban kanonlar əsasında həll olunmuşdur. Onların həm öz aralarında, həm də Kəlbəcər rayonu ərazisində tədqiq edilmiş digər xaç daşlarla oxşarlığı vardır. Baştağın sol tərəfində qoyulmuş xaçdaş xüsusilə diqqəti cəlb edir. Simmetrik yerləşmiş yan zoğlar arasından həyat ağacı şəklində xaç yüksəlir. Xaçvari şəkildə yerləşərək çiçəklərlə qurtaran dörd zoğ xaçın (məhzuldarlıq rəmzi) nəbatat traktovkasını nəzərə çarpdırır. Xaçın üstündən meandr kəməri, onun da üstündən stellanın obrazını tamamlayan ikinci bir kəmər keçir. Bu kəmərin ortasında meyvəli budaqlarla əhatə olunmuş üç müqəddəs haça yerləşir. === Artsak xaçdaşları === [[Fayl:Caucasian Albanian Artsak cross stone.jpg|thumb|left|150px|[[Böyük Qaramurad Vəngi|Böyük Qaramurad Monastrı]] ərazisindən aşkarlanmış və 1960-cı ildə ermənilər tərəfindən oğurlanaraq [[Eçmiədzin]]ə aparılmış Xaçvari Artsak xaç daşı]] Bu tip xaçdaşlar əsasən Xocalı, Ağdərə, Tərtər, Gədəbəy, Şuşa və digər rayonlar ərazisində aşkarlanmış və tədqiq edilmişdir. Onlardan ən maraqlı nümunələrdən biri 1633-cü ildə hazırlanmış Xaçvari Artsak xaçdaşıdır. Bu xaçdaş da [[Qafqaz Albaniyası]]nın hər yerində qəbul olunmuş kanonlar çərçivəsində həll olunmuşdur. Göstərilən xaçdaş [[SSRİ]] vaxtında qanunsuz olaraq [[Azərbaycan SSR]] ərazisindən [[Ermənistan SSR]] ərazisinə aparılmış və hazırda da [[Ermənistan]] respublikasının [[Eçmiədzin|Üçmüədzin]] şəhərində saxlanılır.<ref name="Artsak xaçdaşları">A. Axundova, M. D. Axundov –Dağlıq Qarabağın Artsak xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Onun formasının daş xaç şəklində olmasına baxmayaraq, stelanın obrazında əsas bədii və simvolik dominantını xaçın ortasındakı üç dairədən ibarət böyük xonça təşkil edir. Orta dairə səkkiz bərabər hissəyə bölünmüş həndəsi hörmə şəklində həll olunmuşdur. Xonçanın mərkəzində bərabəryanlı xaç (erkən alban xaçı) təsviri vardır, onun da kəsişmə nöqtəsində kiçik dairəvi xonça yerləşir. Bütün kompozisiya xristian qəbir daşının sintezləşdirilmiş obrazında birləşən günəş, işıq və məhsuldarlıq simvolu kimi həll olunmuşdur. Günəş emblemi arxasındakı həyat ağacı – xaç, həmçinin günəşi təmsil edən simvolik pilləli dağdan yüksəlir.<ref>М.А. Гусейнова. Ук. Соч., стр.80 А.С. Сванидзе. Названия древневосточных богов в грузинских песнях. ВДИ, 1937, № 1, М., стр. 89.</ref> Bu isə qədim [[Azərbaycan]] ərazisində əzəldən bəri tətbiq olunan səciyyəvi üslubdur. XIV əsrə aid başqa bir Artsak xaşdaşı isə tamamilə başqa bir üslubda icra olunmuşdur. Stelanın bütün səthi çoxlu tematik təsvirlərlə bəzədilmişdir. Dekor prinsipi onu [[Cuğa]]nın alban xaç daşları ilə, xaçın şəkli və hörmə naxışları isə Kəlbəcərin çahartağ xaçdaşları ilə oxşardır. Stelanın yuxarı hissəsindəki qanadlı dairədə (qanadlı dairə Ahura-Mazdanın rəmzidir) tanrının dini-simvolik təsvirləri verilmişdir. Onun hər iki yanında üç mələk və iki əshabə, aşağıda isə biri çox sınmış iki şeytan sifəti təsvir olunmuşdur. {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = üfüqi | şəkil2 = Khachkar-Gandzasar1.jpg | miqyas2 = 175 | şəkil3 = Böyük Məzrə kəndində 881-ci ilə aid Alban xaçdaşı..jpg | miqyas3 = 155 | alt yazı= [[Gəncəsər monastırı]]nda ([[Xaçın]] knyazı I Böyük həsəin xatirəsinə, XIII əsr) və [[Böyük Məzrə]] kəndində (Alban knyazı Amir Qriqor Nerseyin xatirəsinə, 881-ci il) alban xaç daşları | alt_yazı_arxafon= lightgrey }} Stelanın yuxarı üçdə birində, hər iki yanda enli çərçivədə iki atlı – solda nizəylə əjdahanı öldürən [[Müqəddəs Georgi]], sağda isə yuxarı qaldırılmış əlində məşəl tutmuş atlı təsvir olunmuşdur. Xaçın hər iki tərəfində iki uçan insan fiquru verilmişdir, onlar pis qaldığından kimləri təsvir etdiyini müəyyənləşdirmək mümkün olmayıb.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Təsvir olunan heykəllər kompozisiyası xristian və mitraist-[[zərdüştilik]] simvolikasının birləşdiyinə parlaq sübutdur. Stelanın aşağı hissəsində yastı fəza şəklində zəngin ornamentli xonça – günəş təsviri verilmişdir. Günəş dairəyə alınmışdır, ondan budaqlanmış həyat ağacı – xaç qalxır. Bu xaçdaş da SSRİ vaxtında qanunsuz olaraq [[Azərbaycan SSR]] ərazisindən [[Ermənistan SSR]] ərazisinə aparılmış və hazırda Ermənistan respublikasının Üçmüədzin şəhərində saxlanılır.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> 1511-ci ildən alban katolikoslarının iqamətgahı olan [[Gəncəsər monastırı]] ərazsində də [[Azərbaycan tarixi]]nin həmin dövrünü özündə əks etdirən və qiymətli tarixi abidələr kimi dəyərləndirilən xaçdaşlar saxlanılmışdır. [[Azərbaycan]] [[monqollar]] tərəfindən işğal olunarkən (1235–1236<ref>Истоия Азербайджана. Изд АН Азерб. ССР, Баку, 1958 стр 177–178</ref>) Gəncəsər monastırının inşaatçısı və sahibi, xaçın knyazı [[Həsən Cəlal]] onların müttəfiqi olur. Çünki, monqolların da əksəriyyəti xristian idi. Memar F. Miralayev tərəfindən monastır ərazisində tədqiq edilmiş bir xaçdaş həmin hadisələrlə bağlıdır. Daşın aşağı sağ tərəfində səciyyəvi xələt və papaq geymiş, əlində nizə tutmuş iki hörüklü monqol süvarisinin təsviri vardır. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bu, yəhər-qayışlara və geyiminə görə şübhəsiz ki, monqol hərbi rəislərindən birinin təsviridir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> [[Göyçə gölü]] sahilində qeydə alınmış bir xaç daş da (erməni alimləri bu xaçdaşı erməni [[xaçkar]]ı adlandırırlar) bu tip xüsusiyyətlərə malikdir və sırf monqol mənşəlidir.<ref>Л.Азарян. Армянские хачкары, 1973, şək. 162, səh 163</ref> Əlində nizə tutmuş monqol süvarisi təsvir olunan digər xaçdaş üzərindəki yazıya görə 1274-cü ildə [[Gəncəsər monastırı]]nın təmiri şərəfinə yaradılmışdır. 1295-ci ildə [[Qazan xan]] tərəfindən [[İslam]] qəbul edildikdən sonra, görünür xristian ruhaniləri birinci stelanı sındırmış, ikincisindən isə monastır yeməkxanası tikilərkən atma kimi istifadə etmişlər və o, hal-hazırda da çevrilmiş vəziyyətdə orda durur. Həmin xaçdaşda təsvir olunan döyüşçünün [[Həsən Cəlal]]ın qızı Ruzukanı ərə verdiyi Carmağan Boro Noyonun oğlu olduğu güman edilir.<ref>Ф. Б. Миралаев – Камен с изображением монгольского воина, обноруженный в сел Ванклу. (Доклад на VII научн. Конфер. Аз. ИСИ II, 1982 г.</ref> [[Gəncəsər monastırı]]nın içərisində də iki xaçdaş vardır. Onlardan biri [[Xaçın knyazlığı|Alban Xaçın knyazlığı]] hökmdarı Vaxtanq və Xorişə xatunun oğlu [[Həsən Cəlal]]a həsr olunmuşdur.<ref>И. О. Орбели – Гасан Джалал князь Хаченский. И. О. Орбели – Избранные труды, изд. АН Арм. ССР, Ереван, 1963, стр 147</ref> Həsən Cəlal xaçdaşın qoyulduğu yerdə dəfn edilmədiyinə görə göstərilən xaçdaş təmiz ktitor (bani) təyinatlıdır. Stelanın bədii-simvolik həlli [[Qafqaz Albaniyası]]nın ümumi dini-ritual kanonlarına tabe edilmişdir: aşağı hissədə yarımdairəvi haşiyə içərisinə alınmış atlı və onun yanında başını itaətkarcasına aşağı əymiş kişi fiqurundan başlayaraq hər şey alban kanonlarına riayət edilməklə yaradılmışdır. Bu kompozisiya Xaçın knyazı Həsən Cəlalın hamisi ''"dünyanın hökmdarı"'' monqol Manqu xanı təsvir edir. İtaətlə dayanmış knyazın vassal, asılı olduğu aydınlaşır. Yeraltı səltənətə simvolik girişdən yuxarıda mərkəzində günəş rəmzi – xaç olan olan dairəvi xonça təsvir olunub. Bu rəmzdən həyat ağacı – xaç yüksəlir, onun üstündə üç, yanlarında bir neçə kiçik xaçlar – müdriklik və idrak ağaçları yerləşir. Stela üç tərəfdən dekorativ haşiyəyə alınıb. Həsən Cəlala məxsus stelanın yanında yerləşən, siluetinə görə ona çox oxşayan, lakin bir qədər başqa şəkildə traktovka olunmuş xaşdaş isə güman ki, onun oğluna aiddir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Hər iki xaçdaşda üçpilləli simvolika – dünyanın quruluşunun bədii izahı verilmişdir. Lakin bu ikinci xaçdaşda o qədər də qabarıq ifadə olunmayıb. Dekorativ kəmrdən sonra aşağı hissədə böyük, zəngin naxışlar vurulmuş şüalı xonça – özgə dünyaya giriş, ondan yuxarıda simvolik dağdan – üçbucaqdan ucalan xaç – həyat ağacı yerləşir. Simvolik dağ qədimdən müqddəs hesab olunur və təkcə [[Azərbaycan]]da deyil, [[türklər]]in yaşadığı bütün ərazilərdə dağ kultu geniş yayılmışdır. Günəşə sitayiş də qismən bununla bağlıdır<ref>А. Сванидзе – Названия древневосточных очагов в грузснских песнях, ВДИ, 1937, № 1, стр 89</ref> və eyni zamanda o, ümumiyyətlə yerin toplayıcı obrazı olan ilk torpağı təmsil edir.<ref>Е. В. Антонов – К вопросу о происхождении в смьысловой нагрузке знаков на статуэтках Анаукской културы. "Сов. Археология", 1962, № 4, стр. 14</ref> Sonuncu traktovka əslində daha yaxındır, belə ki, göstərilən üçbucaqdan xaçın aşağı hissəsinə sarılmış iki qollu budaqlı gövdə yüksəlir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Gəncəsər monastırındakı iki xaçdaş [[Qafqaz Albaniyası]]nda dini plastika və memarlığın sintezinin parlaq nümunələri olaraq daha qədim [[Xudavəng monastır kompleksi]]ndəki cüt xaçdaşların mövzusunu təkrar edir. === Cuğa xaçdaşları === [[Fayl:Khachkar from Old Djugha 1602 img 6932.jpg|thumb|150px|left|Cuğadan ermənilər tərəfindən oğurlanaraq Ermənistana aparılmış alban xaç daşı, daşın aşağısında əlində xaç tutmuş atlı təsvir edilib]] Cuğa xaçdaşları [[Azərbaycan]] respublikasının [[İran]] İslam Cümhuriyyəti ilə ([[Güney Azərbaycan]] ərazisiylə) sərhəddində [[Araz]] çayı sahilində tədqiq edilmişdir. Cuğa xaçdaşlarının böyük əksəriyyəti [[Sünik knyazlığı|Alban Sünik knyazlığının]] yadigarı olsa da burada sonrakı dövrlərə aid xaçdaşlara da təsadüf edilmişdir. Maraqlı və özümlü həllə malik Cuğa xaçdaşlarının böyük əksəriyyətində eyni bir təsvir təkrar olunur: qarşı-qarşıya durmuş iki qanadlı əjdahanın bədəni buynuz zirehlə örtülmüşdür. Onların adətən açıq ağızları yana çevrilmişdir. İki əjdaha arasında qanadlı halə və ya haləyə oxşar saçı olan kişi başı təsvir edilmişdir. İkonoqrafik əlamətlərinə görə o, [[İsa]]nın (ə. s.) başına oxşayır.<ref name="Cuğa x">A. Axundova, M. D. Axundov – Cuğa xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Ümumiyyətlə bu mürəkkəb kompozisiyalarda müxtəlif din və etiqadların ([[zərdüştilik]], [[mitraizm]], [[xristianlıq]] və [[islam]]) birləşməsindən yaranan simvolik qrup [[Qafqaz albanları|alban]] sənətkarları tərəfindən təsvir edilmişdir. Təsvirlər xristian qəbir daşlarında – xaçdaşlarda yerləşdirilib – bir xaç və ya xaçlar bunu təsdiq edir. Xaçdaşlardakı İsa (ə.s.) obrazını hələ də xalq arasında yaşayan obrazlar – xeyirxah əjdaha – nəhənglər mühafizə edirlər. Dişlərini qıcamadan ağızlarını bir az açmış əjdaha başlarının İsanın başına tərəf çevrildiyini əks etdirən təsvirlər buna sübutdur. Bu xristian-bütpərəst kompozisiyalar bir xalq içərisində müxtəlif dinlərin mövcud olması nəticəsində yaranmışdır. Cənubi [[Qafqaz]]da yegan belə xalq isə [[Qafqaz albanları]] idi. Xaçdaşların yuxarısında [[İsa]]nın (ə.s.) başı göstərilən kompozisiyalar kimi eyni qanuna tabe olan bir neçə ikonoqrafik təsvirlər – özümlü sintez yolu ilə alınmış mitraist-xristian təsvirləri vardır. Onların birinci planında tanrı, ikinci öküz (bəzən maral), quş, üçüncü və dördüncü planlarda isə mələklər (əgər əshabələr olarsa) təsvir olunmuşdur. Xristian xaçdaşında [[Mitra]]nın əbədi yol yoldaşları – şir, öküz və quşun təsvir edilməsi albanların bir hissəsinin xristianlığın yayıldığı dövrdə hələ də öz əsgi inamlarında qalmaları haqqında mənbələrdə verilən məlumatlarla üst-üstə düşür. İoanna Boqaslovun şərhində ''"…mələklər dörd canlı varlıq – qartal, buğa, şir və insan şəklində təsvir olunur. Qartal oxuyur, şir çığırır, buğa fəryad edir, insan danışır."''<ref>Д. И. Протопопов – Обьяснение всеносного бдения и литургии, Москва, изд. Стунина, 1908, стр 69</ref> Lakin Cuğa xaç daşlarındakı təsvirlər göstərilən simvollarla uyğun gəlmir. Belə ki, Cuğa xaç daşlarında göstərilən quş və heyvan təsvirlərinin yanında mələklər də təsvir edilmişdir. Bundan başqa əksər xaç daşlarda quş əsasən [[tovuz quşu]] obrazında təsvir olunub, buğa isə tez-tez maralla əvəzlənir. Alban mədəniyyətində tovuzquşu təsvirləri çox tez-tez rastlaşılan obrazlardandır. [[Gəncəsər monastırı]]nda əsas monastır binasının fasadında bu obraza tez-tez təsadüf edilir, [[Mingəçevir kilsə kompleksi]]ndə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı aşkarlanan və hazırda [[Azərbaycan Tarix Muzeyi]]ndə sərgilənən xaç altlığında da (bəzi tədqiqatçılara görə bu daş qurbangahdır) həyat ağacını qoruyan iki tovuz quşu təsvir edilmişdir. Mütəxəssislər tərəfindən tədqiq edilən Cuğa xaç daşlarında Mitranın bu atributları xristian tanrısının ayaqları yanında yerləşdirilmişdir. Xaçdaşlardan birində mərkəzi tanrı fiquru sol əlində su ilə dolu kasa tutaraq sağ əlinin iki barmağı ilə onu göstərir. Tanrının başı ətrafında üzərində üç kürə geydirilmiş (biri başının üstündə, ikisi isə üzünün yanlarında) elliptik halqa təsvir olunmuşdur. Ondan başa doğru işıq şüaları gedir. Meridional şəkildə kürələr yerləşmiş – ellips Böyük Mitranın səciyyəvi təcəssüümü, sonsuz fəzanın, kosmosun simvolik təsviridir.<ref>Д. А. Ахундов – Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана, Уч. Зап. Мин. Ви СС, сер. Х, № 3, 1974, Баку, стр 5</ref> Kosmos mifologiyanın zeniti və onu tamamlayan kateqoriyadır.<ref>М. Д. Ахундов – Пространство и время в мифологической картине мира, Сб. "В. И. Ленин и некоторые вопросы развития научного познания", изд. Елм, Баку, 1980, стр 153</ref> Təsvir olunmuş kompozisiyanın hər iki yanında iki çatmatağlı tağça yerləşir. Onlarda diz çökmüş, əlləri və baxışları mərkəzi tanrı fiquruna yönəlmiş mələklər təsvir olunmuşdur. [[Fayl:Jugha-khachkar-CIMG1581.JPG|thumb|left|140px|Ermənilər tərəfindən Cuğadan [[Eçmiədzin]]ə aparılmış alban xaçdaşlarının alban yazılı hissələri sındırılaraq bu abidələr, erməni [[xaçkar]]ları kiimi təqdim edilir]] Cuğadakı başqa bir xaçdaşdakı təsvir birinci xaçdaşdakı təsvirə çox oxşayır. O da enli çatmatağlı tağçada yerləşdirilmişdir. Tanrının başı ətrafında kürələr, planetlərlə ellipsvari halə, solda ikinci planda şir, onun arxasında mələk, sağda isə öküz və quş təsvir olunub. Tanrının geyimi, onun bu xaçdaşın yanında yerləşən başqa bir xaçdaşdakı təsviri ilə anologiya təşkil edir və o, əlində su olan kasa deyil, dördüzlü sarma tutmuşdur. Erməni alimləri Cuğadakı alban xaçdaşlarını erməni xaçkarları adlandıraraq onları XVII əsrə aid edir, bütün bu mürəkkəb dini-fəlsəfi təsvirlərin erməəni bədii şüurunun məhsulu olduğunu iddia edirlər. Lakin bu cür qarışıq dini təsvirlərin yaradılması üçün nə [[erməni mifologiyası]]nda, nə də xristian [[erməni mədəniyyəti]]ndə baza olmamışdır. Hələ [[SSRİ]] hakimiyyəti dövründə müxtəlif zamanlarda cuğa xaçdaşlarının bədii və elmi baxımdan ən dəyərliləri oğurlanaraq [[Ermənistan]]a aparılmışdır və hal-hazırda da [[Üçmüədzin kafedralı]]nın həyətində erməni [[xaçkar]]ları kimi sərgilənir. Üçmüədzinə aparılmış xaçdaşlar üzərində dəyişikliklər həyata keçirilmiş, onların [[Alban əlifbası|alban yazılı hissələri]] silinmiş və ya tamamilə qırılmışdır. Lakin Cuğada qalan bir çox xaçdaşların üstündə alban yazıları indi də qalmaqdadır.<ref name="Cuğa x" /> Xristian dövrü alban xatirə stellalarında saxlanmış bir çox xristianlığa qədərki simvolların təsvirlərinin yaranma kökləri mütəxəssislər tərəfindən tədqiq edilmiş, onların müəyyən kanonlar əsasında yerləşməsinin səbəbləri və əhəmiyyəti müəyyənləşdirilmişdir. Br çox xaçdaşlarının aşağısında adətən planet tanrıları kultuna məxsus ulduz, günəş, haça (göyün simvolu), içində su olan qablar və sair əhatəsində, yuxarı qaldırılmış əlində xaça bənzər müxtəlif mitraist simvollar aparan atlı təsvir olunmuşdur. Bunlar bir növ yeraltl makrodünyadır. Bəzi atlıların başında çalma vardır, başqaları sxematik halə içərisindədir. Biri əlində svastikaya, ya da ki, parçalanmış ellipsə bənzər nə isə tutmuşdur, çalmalı başından ona yeraltı dünyanın şeytani əlamətlərini verən iki döyüşkən buynuz çıxmışdır. Görünür bu məqsədlə hazırda Üçmüədzində saxlanan Cuğa xaçdaşındakı xaçın əsasında insan kəlləsi təsviri yerləşdirilmişdir. Altıxaçlı Cuğa xaçdaşlarındakı orta xaçın əsasındakı xonçada da buna oxşar kəllə təsviri vardır. Mitranın tanrılar panteonu həmrahlarından birinin obrazına aid edilən<ref name="Cuğa x" /> və stelaların aşağı hissələrində yerləşən silahlı atlılar xristian simvolikasına maksimum yaxındır. Bunu onların əlində tutduqları Mitranın emblemindən (o həmişə kəsişən ellipslər və ya çox zaman dörd haça (dörd haça şəkilli xaçlar Kəlbəcər və Gədəbəy rayonlarının xaçdaşlarında da geniş yayılmışdır) şəklində həll olunurdu) görmək olur. === Yenivəng xaç daşları === [[Fayl:Albanian cross stone in İçərişəhər, Baku.jpg|thumb|160px|right|[[İçərişəhər]]də nümayiş etdirilən Yenivəng tipli alban xaçdaşşı]] Bu tip xaçdaşlar tarixi [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycan]] ərazisinin böyük bir hissəsində yayılmışdır. İlk nümunələri [[Qərbi Azərbaycan]]da yerləşən [[Yenivəng monastırı]] ərazisində tədqiq edildiyindən elmi ədəbiyyata da elə bu adla daxil olmuşdur. Yenivəng xaçdaşları mütəxəssislər tərəfindən nisbi də olsa bir neçə xarakterik tipə ayrılır:<ref name="Sünik">A. Axundova, M. D. Axundov –Sünik knyazlığı və Basarkeçər rayonlarının qədim stela-menhirləri, xaçdaş və başdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> birinci tip aşağıya doğru yüngülcə nazikləşir və yuxarıdan yumrulanır, xaç bütün stela hündürlüyündə olur. Göstərilən tipin ən qədim, ölçülmüş və öyrənilmiş xaçdaşı Basarkeçər şəhərinin yaxınlığındakı Böyük Məzrə kəndindədir. Böyük xaçdaş (hündürlüyü 250 sm, oturacağı 120 sm, yumrulanan hissə 160 sm) 881-ci ildə [[Qafqaz albanları|alban]] knyazı Qriqor Nerinin qəbri üstündə qoyulmuşdur.<ref>Dokumenti di architetttura Armena Khatchar, Milano-Gingno, 1969, cədvəl 1</ref> Onun obrazının dini-simvolik və bədii həllinin əsasını pilləli dağ təşkil edir, ondan şumer həyat ağacı – xaç yüksəlir: həmin dağdan xaçın aşağı gövdəsini haşiyələyən stilizə olunmuş iki əncir yarpağı qalxır. Xaçın ortasında günəş simvolu – iki dairədən ibarət xonça və ya ən müqəddəs mərkəz yerləşir. İkinci xaçdaş (o bir qədər kiçikdir) IX əsrdə [[Sünik]]də, Martiros kəndi yaxınlığında Sünik knyazı<ref>Л.Азарян. Армянские хачкары, 1973, səh 167, cədvəl 2</ref> Qriqor Amir Nerseyin qəbri üstündə qoyulmuşdur. O, alban knyazı Nerinin stelasına oxşar həll olunmuşdur: aşağıya doğru azca daralır, yuxarıdakı tamamlayıcı tağ nazik uzun sütubcuqlara dayanır. Burda da pilləli dağdan xaç yüksəlir, onun mərkəzi zoğundan stilizə olunmuş əncir yarpaqları ayrılır, yarpaqların aşağı hissəsi sarma kimi burulmuşdur. Xaçın yuxarı budağından iki belə yarpaq asılmışdır. Xaçın ortasında xonça yerləşir. Onun kiçik qabarıq hissəsi dörd budaqlı xaçın əsasını təşkil edir. Budaqların ucunda səkkizşüalı xonçalar – mərkəzi xonçanın hər tərəfində simvolik yerləşən planetlər durur. Mərkəzi xonça günəşi, sonsuz fəza işığını, cənnət sferasını təmsil edir. Yenivəng xaçdaşları da kompozisiya həll baxımından Cuğa xaçdaşlarına oxşayır. Bu daşların əksərində birinci planda tanrı fiquru yerləşir. Lakin bu qabarıq təsvirlərin demək olar ki, üz hissəsi tamamilə sınmışdır. Bu xaçdaşlardan birinin təsvirini M. D. Axundov vermişdir: Tanrı təsvirinin yalnız sıx saçları, halə və başın arxasına doğru gedən üç yastı zolaq görünür. Bu yastı zolaqlar başın arxasında xaç fiquru təşkil edirdi. Tanrının başından çıxan üç enli şüadan, üç kürdədən yaranan xaç nə qədər xristian dininin simvolu olsa da, müəyyən qədər də mitraist dini yükü daşıyırdı. Xaçdaş tamamilə Azərbaycan naxış şəbəkəsi ilə örtülmüşdür. Yenivəng (ermənilər hazırda bu məbədi Noravank adı ilə dünyaya qədim erməni məbədi kimi təqdim edirlər) xaçdaşlarının əsas səciyyəvi və fərqləndirici cəhəti xaçın təpəsində və əsasında kişi (güman ki İsa) sifətinin təsviridir. Bu təsvirlərin başı üzərində ay, çox güman ki, mitraist haçalar yerləşir. Xristian simvolikası baxımından ən son və kamil Yenivəng xaç daşları XIII əsrə aiddir. Əksərinin üzərində alban yazıları olan bu xaçdaşları əraziyə [[ermənilər]]in köçürülməsindən sonra ya tamamilə məhv edilmiş, ya da alban yazıları sındırılaraq daşların tarixi əhəmiyyəti öldürülmüşdür. [[Fayl:Noravank Khachkars45.jpg|thumb|200px|left|[[Ermənistan]] respublikası ([[Qərbi Azərbaycan]]) ərazisində [[Yenivəng monastırı]]nın yaxınlığında alban xaç daşları]] Bu xaç daşlarından görünür ki, erkən orta əsrlərdə [[Qafqaz Albaniyası]]nda səcdə edilən xristian tanrısı və [[Mitra]] vahid dini-bədii obrazda birləşən eyni bir tanrının törəmələridir. Qeyd edilməlidir ki, haqqında bəhs etdiyimiz bu alban stelalarının mühüm bədii sənət nümunəsi və tarixi əhəmiyyəti olanları hələ [[SSRİ]] dövründə xüsusi canfəşanlıqla Ermənistana (Qərbi Azərbaycan torpaqları) daşınmışdı. Xırda bir faktı nəzərə çatdırmağımız yetər. Tədqiqatçı memarlarımız Gədəbəy rayonundakı [[Həmşivəng məbədi]]nin ərazisində Artsak xaçdaşına bənzər xaçdaşı aşkarlamışdılar. Lakin daş hətta tədqiq belə edilmədən [[Ermənistan]] rəhbərliyinin göstərişi ilə gecəylə vertolyotla bizim alimlərin gözü qabağında oğurlanaraq Ermənistana aparılmışdır. Son dövrlərdə isə [[Qarabağ]]dakı bu tip Azərbaycan abidələrinin mənimsənilməsi faktları dəfələrlə mətbuat səhifələrində özünə yer tapmışdır. [[Azərbaycan]] və [[Dağıstan]] başdaşlarının böyük bir qrupu da göstərilən stelalar tipinə aiddir. Onlardan [[Qazax]] rayonunda yerləşən iki xaçdaş (və ya başdaşı) tədqiqatçılar A. Axundova və M. D. Axundov tərəfindən araşdırılmışdır. Həmin xaçdaşlardan daha böyük olan brincisi aşağıya doğru ensizləşir və yarımdairəvi tağla qurtarır. O, simvolik olaraq dörd qata bölünür, birinci hamar qatın xeyli hissəsi torpaq altında qalmışdır. Bu qatda altı xonça vardır ki, onların da hər birindən üçbucaq şəkilli həyat ağacı – xaç yüksəlir. Sonra dağ simvolu olan altı üçbucaqla doldurulmuş iki müstəqil kəmər keçir. Yuxarıda aralarında dörd altıguşəli ulduz yerləşən beş xaçdan ibarət kəmər keçir. Onların da üstündə iki eşməli zolaqla yaranan böyük tağça – mehrab yerləşir. Birincisi stelanı yarımdairəvi şəkildə haşiyələyir, ikincisi yuxarıda burularaq mərkəzində altıguşəli ulduzları olan iki dərin xonça əmələ gətirir. Yanaşı dayanan haşiyələr xüsusi çatmatağlı tağça təşkil edir. Taxğçanın müstəvisi yeddi cərgə həndəsi fiqurlarla doldurulmuşdur. Birinci cərgə doqquz üçbucaqdan – simvolik dağlar zəncirindən, beş cərgə kənarları yumrulanmış yazılı düzbucaqlardan, yeddinci cərgə isə tağçanın yuxarı səthini dolduran yazılardan ([[Quran]] surələrindən) ibarətdir. Kufi xəttinə qədərki yazı manerasında ərəb hərfləri ilə icra olunmuş, dini məzmunlu yazı doqquz üçbucağın təpəsində yerləşir. Bu yenədə dağdan çıxan simvolik həyat ağacı – xaçdır. Birinci böyük başdaşın yanında həmçinin aşağıya doğru daralan, nisbətən kiçik ölçülü, lakin birincisinə çox oxşayan ikinci xaçdaş yerləşir. O da simvolik olaraq dörd hissəyə bölünüb; birinci hissə hamardır, ikinci hissə incə dekorlu düzbucaqlardan ibarətdir, onların haçiyələri üçbucaqlar və s. həndəsi fiqurların mürəkkəb çarpazlaşmasına əsaslanmışdır. Onun üstündə birinci daşa uyğun çatmatağlı böyük tağça yerləşir. Tağça hər üç tərəfdən biçimi yarımdairələrin çarpazlaşmasından yaranan və incə icra olunmuş haşiyə ilə əhatə olunub. Onun daxili sahəsi kufi yazısına qədərki ərəb hərfləri ilə yerinə yetirilmiş və Quran ayələri içərisinə alınmış yeddi cərgə ilə doldurulmuşdur. Tağçanın içərisində yuxarıya doğru yönəlmiş üç üçbucaqdan qalxan stilizə olunmuş üç həyat ağacı – xaç təsvir olunmuşdur. Ortadakı xaçın üstündə [[Kür]]-[[Araz]] çayları arası üçün daha çox xarakterik olan yəhərəoxşar ikiqat sarma günəş yerləşir. Hər iki xaçdaşın yan səthlərində simvolik həyat ağacları – xaşlar təsvir olunmuşdur. Hər iki xaçdaş [[Azərbaycan tarixi]] üçün olduqca böyük əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, xaçdaşlarda [[Azərbaycan]]da [[Xristianlıq]]dan [[İslam]]a keçid dövrü əks olunmuşdur. Xaçdaşlar tamamilə xristian kanonları əsasında həll edilsə də, yuxarı əsas hissəsində [[xaç]] yox, [[Quran]] surələri həkk edilmişdir. [[Qərbi Azərbaycan]]ın (indiki [[Ermənistan]] respublikası ərazisi) [[Gümrü]] şəhəri yaxınlığındakı Azərbaycan başdaşı ilə yuxarıda təsvir edilən iki xaçdaş arasında analogiya aparan A. Axundova maraqlı nəticələr əldə etmişdir. ''"Stela üçbucaq şəklində tamamlanır, onun yuxarısında altguşəli ulduzlu iki xonça yerləşir. Xonçaların üstündə çevrilmiş aypara vardır. Üç göy cismi – bürc göyləri təmsil edir. Xonçanın altında Quran ayələri yazılmış üfüqi tağça vardır. Tağçanın mərkəzindən stelanın axırına qədər aşağıya doğru qabağa çıxan düzbucaqlı zolaq keçir. Əgər iki xonça arasına alınmış fiquru və çevrilmiş ayparanı nəzərə alsaq əmələ gəlmiş təsvir həm qılınca, hə də ondan daha çox xaça oxşayır. Lakin xaç xristian xaçı deyil. Belə ki, qəbir daşı müsəlma başdaşıdır, başdaşındakı təsvir isə yenə də simvolizə olunmuş həyat ağacıdır. Digər maraqlı bir cəhət isə bu daşın ətrafında çoxlu yarımdairəvi şəkildə tamamlanan müsəlman qəbir daşlarının olmasıdır."''<ref name="Sünik" /> Bu abidələrin yerləşdikləri ərazilərdən həmin ərazilərin yerli əhalisi – [[Azərbaycan türkləri]] [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi|deportasiya olunduğundan]], [[Azərbaycan tarixi]] və [[Azərbaycan mədəniyyəti|mədəniyyətinin]] tədqiqi üçün çox qiymətli olan bu sənət əsərlərinin taleyi haqqında heç bir məlumat yoxdur. == Xaç daşları və xaçkarların fərqi == [[Fayl:Albanian cross stone in Baku.jpg|thumb|160px|left|[[İçərişəhər]]də nümayiş etdirilən Xaçın tipli alban xaç daşı]] Alban xaçdaşlarının obrazları bir çox əsrlər ərzində, əvvəlcə dini somvolika stellalarının obrazlarında üzvi şəkildə çarpazlaşmış iki, sonralar isə üç dinin təsiri altında təşəkkül etmişdir. Xaçdaşların bütün özümlülüyü, orijinallığı və xaçkarlardan əsaslı fərqi də bundan irəli gəlir. Hərçənd ki, hər ikisi [[Xristianlıq|xristian]] dininə etiqad edən xalqların xatirə abidələridir.<ref name="Qafqaz" /> Alban qəbir, xatirə və sərhəd stellalarının, xaçdaşlarının yaranmasında, mütəxəssislərin qeyd etdiyi kimi, üzərində dünyanın quruluşu haqqında təsəvvürlər və bütpərəstlik simvolikasının təsvirləri qalmış xristianlıqdan əvvəlki stellalar müəyyən rol oynamışlar. Əvvəllər günəş, məhsuldarlıq, həyat ağacı simvolu olan xaç onların yeni xristian dininə aid olduğunu təsdiq edir. [[Fayl:Female stone idol from Khinisli.jpg|thumb|150px|left|[[Şamaxı]] rayonu, [[Xınıslı]] yaşayış yerindən aşkarlanmış tunc dövrünə aid 3 metr hündürlükdə olan qadın bütü, [[Azərbaycan Tarix Muzeyi]]]] Əgər erməni [[xaçkar]]larında simvolik və bədii traktovkanın əsasında bütün kompozisiyanın və bəzək tərtibatının tabe olduğu xaç təsviri durursa, alban xaç daşlarında xaç obrazı adətdən dərinlik və hündürlük üzrə ümumi, çoxpilləli bədii traktovkada əriyib itən bir neçə – 2, 4, 6 kiçik xaçlara xırdalanaraq sanki bəzək tərtibatına qarışır. Bu xaçlar öz həllin görə xristianlıqdan əvvəlki həyat ağaçlarının təsvirlərinə yaxınlaşır. Xaçdaşlarda xaç əsas deyil, əksinə stellanın tam bitkin bədii həll olunmuş obrazıdır. Əgər xaçın adətən çatmatağlı tağçada, bir növ stilizə olunmuş müsəlman mehrabında yerləşdiyini, onun yuxarısında və aşağısında tamamilə bütpərəstliyə məxsus mövzuda təsvirlərin olduğunu nəzərə alsaq xaçdaşların xaçkarlardan əsas fərqi aydınlaşmış olar. [[Xaçkar]]ların obrazı həmişə birmənalı olaraq xristian dininin bədii kanonlarına tabe olurdu. Alban xaç daşları axar-baxarlı plastikliyi, fikir dərinliyi və əsrlər ərzində təşəkkül tapmış xalq etiqadı və ənənələri əsasında yaranmış memarlıq, incəsənət və dini simvolikanın üzvi sintezi nəticəsində meydana çıxan memarlıq – bədii məsələlərin həllindəki cəsarətliliyi ilə heyrət doğurur. Mütəxəssislər alban xaç daşlarını bədii tərtibatı və özünəməxsus təsvir xüsusiyyətlərinə görə dörd qrupa bölürlər ki, onlar da ''Xaçın'', ''Artsak'', ''Cuğa'' və ''Yenivəng'' xaçdaşlarıdır. XIX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Qafqaz]]da kök salmış ermənilər özlərinin "böyük fəlsəfi təfəkkürə malik xalq" və digər millətlərdən üstün olduqlarını göstərmək üçün son zamanlar öz dini rəmzlərinin, xaçlarının təkmilləşdirilməsi ilə məşğul olurlar. Onlar sadə, heç bir bədii məna kəsb etməyən erməni xaçlarının bu cür yeniləşməsində alban xaç daşlarının bədii nümunələrindən və ornamentlərindən istifadə edirlər. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, erməni dini simvolları və rəmzləri, xüsusilə xaç təsvirləri sadə formada olduqlarından, özünün bədii üslubuna və xarakterinə görə heç bir məna və əhəmiyyət kəsb etmir. Çünki erməni-qriqoryan xaçları hazırlanarkən onların təsvirlərində, dekorativ sənət nümunələrindən, müxtəlif ornamentlərdən və digər bəzək nümunələrindən istifadə edilməmişdir. Ona görə də erməni-qriqoryan xaçlarının dövrümüzə qədər olan bütün nümunələri sadə formada olub, öz xüsusiyyətlərinə görə bədii sənət əsərləri sayılmırlar. Bu xaçlar sadəcə olaraq kilsələrdə dini ayinlərin icrasında istifadə olunan adi bir dini vasitədən başqa bir şey deyildir. Alban stelalarını araşdıran mütəxəssislər belə bir nəticəyə gəlmişlər ki, onlar qədim antropomorf incəsənət əsərlərindən əmələ gəlmişdir. [[Azərbaycan]]ın [[Şamaxı]] rayonu ərazisindən aşkarlanmış tunc dövrünə aid üç metr hündürlüyündəki daş qadın bütü müəyyən mənada bunu sübut edir. Həmin daş əsər [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-nın [[Tarix İnstitutu]]nun şöbə müdiri, ted [[Rəşid Göyüşov|R. Göyüşov]] tərəfindən tədqiq edilmişdir. Tədqiqatçı qeyd edir ki, bu qədim incəsənt əsərinin sözsüz ki, dini əhəmiyyəti olmuşdur. Erkən orta əsrər alban stelalarının antropomorf mənşəyi haqqında müxtəlif araşdırmaçıların fikirləri ərazisinin böyük hissəsi, həmçinin tarixi Qafqaz Albaniyasına aid olan [[Azərbaycan]] və [[Dağıstan]]ın bir çox qəbir daşları ilə təsdiq olunur. Dağstanın bir çox stelaları düzgün insan başı nəzərə çarpdırılmış antropomorf formada həkk olunmuşdur.<ref>А. Ф. Голштейн – Надмогильные стены Дагестана, Дагестанское искусство-знания, изд Даг. ФАН ССР, Махачкала, 1976, стр 145–142</ref> Araşdırılmış üç müsəlman başdaşı və onların ətrafında yerləşən bir çox stelalar göstərmişdir ki, dini-bədii vasitələrin müxtəlifliyinə baxmayaraq onlar bütün tarixi Azərbaycan ərazisində yayılmış islamdan əvvəlki dövrə aid stelalar – xaçdaşlar ilə vahid forma və simvolikada həll olunmuşdur. Bütün bunlar istər xristian və istərsə də müsəlman başdaşları öz yaradıcılığında daha qədim mədəniyyətlərin mərasim simvolikasından azad olmayan bir xalqın – Azərbaycan xalqının xatirə yaradıcılığının xarakterik əlamətidir. [[Qafqaz albanları]]nın (sonrakı dövrdə [[Azərbaycan türkləri]]nin) mifologiyasında dünyanın çoxpilləli idrakı onları hündürlüyü eninə nisbətən – ikidən beşə qədər və daha çox dartılmış nisbətlərlə stelalar (xaçdaş, başdaşı, niçandaş və s.) yaratmağa məcbur etmişdir. [[Ermənistan]]ın monoteist xristian plastikasında isə xaçkarlar daha yığcam nisbətlərdə yaradılırdı. [[Xaçkar]]ların hündürlüyü eninə nisbətən 1, 25 dən 1, 75 dəfəyə qədər artlq olurdu. Tək-tək hallarda enindən iki dəfə hündür götürülürdü. [[Xristianlıq|Xristian]] ikonoqrafiyası, [[İslam|müsəlman]] dekoru və [[bütpərəstlik]] simvolikasının, xristianlıq və ya islam dininə sərbəst etiqad edən albanların (azərbaycanlıların) xatirə əsərlərində çarpazlaşması onların əsas fərqləndirici əlamətidir ki, bu da Cuğadakı və azərbaycanın başqa yerlərindəki qəbristanların yüzlərlə stelalarında xüsusi əyanilik və maraqla izlənir. <center> <gallery caption="Alban xaç daşları" perrow="5" widths="200px" heights="150px"> Fayl:Artsak xaç daşı Üçmüədzində.jpg|Artsak xaç daşının [[Eçmiədzin]] kafedralının həyətində çəkilmiş köhnə fotosu Fayl:Hasan the Great church, Dadivank.JPG|[[Xudavəng monastır kompleksi]] Fayl:Khatchkar from Jugha.jpg|[[Cuğa]] xaçkarı ([[Ermənistan]]a aparılıb) Fayl:Tatev khachkars.jpeg|[[Tatev monastırı]] Fayl:Khachkars.JPG|[[Gəncəsər monastırı]] </gallery> </center> <center> <gallery caption="Azərbaycanda islam dininin yayılmasından sonra daş stelalarda bədii xüsusiyyətlər saxlansa da, xristian elementləri islam elementləri ilə əvəzlənmişdir" perrow="5" widths="200px" heights="150px"> Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (4).jpg|[[Buzovna]] rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (3).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (2).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (5).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010.jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Qobustan-6.jpg|[[Azərbaycan]] respublikasında [[Qobustan]] rayonu ərazisində bədii təsvirli müsəlman stelası Fayl:Urud daş sənduqələr.jpg|[[Urud abidələr kompleksi]] ərazisində yerləşən stelalar </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == * [http://www.caucasianhistory.org/ Qafqaz Albaniyası haqqında portal (rusca)] == Həmçinin bax == * [[Qafqaz Albaniyası]] * [[Alban Həvvari Kilsəsi]] * [[Qafqaz albanları]] * [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] [[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası]] [[Kateqoriya:Xristianlıq]] [[Kateqoriya:Memarlıq]] lrd2yz8qi92umlypgz5hbseu7gkrboa 6600845 6600832 2022-08-29T09:33:33Z Sefer azeri 4000 /* Nəzəriyyənin elan edilməsi və qəbulu */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə}} {{Tarixi abidə |adı = Alban xaç daşları |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:Dadivank-khachkars2.jpg|300px]] |şəkil_izah = <small>[[Xudavəng monastır kompleksi]]ndə yerləşən Xaçın tipli qoşa xaçdaş</small> |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |yerləşir = |aidiyyatı = [[Qafqaz albanları]] |layihə_müəllifi = |heykəltəraş = |memar = |tikilmə_tarixi = III-XVIII əsrlər |üslubu = [[Alban memarlığı]] |texnikası = oyma |hündürlük = |material = |vəziyyəti = |Commons kateqoriyası = |Xəritəsi = }} '''Alban xaç daşları''' — [[Azərbaycan]] xalqının əcdadları tərəfindən yaradılmış və [[Azərbaycan]]ın maddi-mədəni dəyərləri sırasına daxil olan abidələr qrupu.<ref>Д. А. Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана. Уч. Зап. Мин. В и ССО Азерб.ССР, сер. X, № 3. Баку, изд. АзПИ, 1974</ref> Keçmişdə ''"böyük, şöhrətli və əhalisi sıx ölkə olan"''<ref>M. Xorenli, Ermənistan tarixi (qədim erməni dilindən N. Eminin tərcümsəi), Moskva, 1858, II kitab, VIII fəsil</ref> [[Qafqaz Albaniyası]]nın erkən xristian xatirə memarlığı və incəsənətinin təşəkkülü və inkişafı maraqlı, olduqca orijinal bir yol keçmişdir. VII–IX əsrlərdə Qafqaz Albaniyası Cənubi [[Qafqaz]]ın siyasi və mədəni həyatının bütün sahələrində aparıcı rol oynamışdır.<ref>А. Шанидзе – Hовооткрытый алфавит Кафказских Албанцев и его значения для науки, Изв. НЯМИК. Груз. ФАН ССР, Т.4 1938 стр. 3</ref><ref>З. М. Бунятов – Азербайджан в VII – IX вв. Изд. Азерб. ССР, Баку, 1965.</ref><ref>Ф. Мамедова "История Албан " Моисея Каланкатуйского как источник по общественному строю ранее средневековой Албании, Изд. Елм, Баку, 1977</ref> Orta əsr Albaniyasında qədimdən dini və qəbirüstü simvol rolunu oynayan, həllində şaquli xatirə işarəsinin obrazı təcəssüm olunmuş çoxlu memorial abidələr (menhir, fallik obraz, qadın və kişi tanrıları və sərhəd nişanəsi) məlumdur. Bu sadə və çox yayılmış dəfn abidələri dünyanın modeli kimi qavranılırdı.<ref name="Qafqaz">D. A. Axundova, M. D. Axundov – Qafqaz Albaniyasının stellalarında dini simvolika və dünyanın mənzərəsi, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Lakin onlar təkcə dünyaları birləşdirən ox deyil, həm də dirilər və ölülər dünyaları arasında sərhəd dirəyi olub, şaquli və üfüqi fəzanı təcəssüm etdirirdi.<ref>A. Van – Geaner the rites of passage, 1961.</ref> == Nəzəriyyənin elan edilməsi və qəbulu == [[1983]]-cü ildə nəşr edilmiş ''"Qafqaz Albaniyası məbədləri və stellalarında dini simvolika və dünyanın təsviri"'' adlı əsərində ({{lang-ru|"Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании}}) [[Davud Axundov|D. A. Axundov]] və [[Murad Axundov|M. D. Axundov]] bildirirlər ki, müxtəlif dövrlərdə [[Qafqaz Albaniyası]]nın tərkibinə daxil olmuş və [[Alban Həvari Kilsəsi]]nin tabeliyində olmuş ərazilərdə (müasir [[Azərbaycan Respublikası]], [[Naxçıvan MR]] və [[Ermənistan Respublikası]]nın [[Sünik mərzi|Sünik]] mərzi) aşkarlanmış stellalar və məzar daşları Qafqaz Albaniyasının xristianlıqdan əvvəlki dini görüşləri (xüsusilə [[Zərdüştilik]] və [[Mitraizm]]) ilə əlaqəli olub, xristian və paqan dini baxışlarının qarışımından yaranmış dünyagörüşünü əks etdirir. Müəlliflər bu cür tarixi abidələr üçün ümumiləşdirici ad kimi ''"xaçdaş"'' (Azərbaycan dilində "xaç" və "daş" sözlərindən) termini istifadə etməyi təklif edirlər.<ref>{{cite book |last1=Ахундов |first1=Д. А. |last2=Ахундов |first2=М.Д. |title=Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании |date=1983 |publisher=Институт истории грузинского искусства АН ГССР |location=Тбилиси}}</ref> [[1985]]-ci ildə [[Bakı]]da keçirilən Ümumittifaq Arxeologiya Konqressində D. Axundov məruzə ilə çıxış edərək nəzəriyyəni səsləndirir və bu hadisə qalmaqala səbəb olur. [[Ermənistan]]dan gələn nümayəndə heyəti konqresi tərk etməyə hazır olduğunu bəyan edir, [[Leninqrad]]dan gəlmiş elm xadimləri isə Axundovun məruzəsini psevdo-elmi siyasi aksiya kimi qiymətləndirirlər. [[ABŞ]]-dan olan arxeoloq [[:en:Philip L. Kohl|Filipp Kol]] və [[Gürcüstan]]dan olan arxeoloq Qoça Çeçxladze hesab edirlər ki, bu hesabat düşünülmüş siyasi təxribat olmaqla, bilərəkdən saxta mədəni mif yaratmağa hesablanmışdı.<ref name="Kohl">''Philip L. Kohl and Gocha R. Tsetskhladze''. Nationalism, politics, and the practice of archaeology in the Caucasus // Philip L. Kohl, Clare P. Fawcett. Nationalism, politics, and the practice of archaeology — Cambridge University Press, 1995 — ISBN 0521480655. «''The young Azeri’s seemingly innocuous, abstract archaeological paper was a deliberate political provocation: all the crosses on today’s territory of Azerbaijan, including significantly Nagorno-Karabagh and Nakhichevan, were defined as Albanian, a people who in turn were seen as the direct ancestors of today’s Azeris. // The rest, as they say, is history. The Armenian archaeologists were upset and threatened to walk out en bloc. Protests were filed, and even Russian scholars from Leningrad objected to this blatantly political appropriation, posing as scholarship. <…> // Thus, minimally, two points must be made. Patently false cultural origin myths are not always harmless.''»</ref> Sonradan nəzəriyyə haqqında fikir bildirmiş [[Rusiya]] və [[Ermənistan]]dan olan alimlər qeyd edirlər ki, ya Axundov xristian ikonoqrafiyasının məşhur xüsusiyyətlərini bilmir, ya da bilərəkdən onlara məhəl qoymayaraq xristian süjetlərini mitraistik elan edir.<ref name="Якобсон">''Якобсон А. Л.'' [http://armenianhouse.org/caucasian-albania/433-456.html#1 Гандзасарский монастырь и хачкары: Факты и вымыслы] {{Wayback|url=http://armenianhouse.org/caucasian-albania/433-456.html#1 |date=20090828155950 }} // Ист.-филол. журн. 1984. N 2. С. 146—152.</ref><ref>''[[Baqrat Ulubabyan|Улубабян Б. А.]]'' Магические превращения, или Как были «албанизированы» хачкары и другие армянские памятники // Литературная Армения. 1988. N 6. С. 84-92.</ref><ref name="Шнирельман213">{{cite book |last1=Шнирельман |first1=В. А. |title=Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье |date=2003 |publisher=Академкнига |location=Москва |pages=213 |url=http://apsnyteka.org/file/Shnirelman_Voiny_pamiati.pdf}}</ref> == Növləri == === Xaçın xaçdaşları === Xaçın xaç daşları əsasən Kəlbəcər, Daşkəsən, Qazax və Ağstafa rayonları ərazisində yayılmışdır. Bu xaçdaşlar [[Xaçın knyazlığı]]nın yadigarlarıdır. Kəlbəcər rayonunun böyük bir hissəsi [[Xaçın knyazlığı|Alban Xaçın Knyazlığın]]ın tərkbində olmuşdur. Bu rayon ərazisində tədqiq edilmiş bütün stellalar memarlıq bədii obrazlarının özümlülüyü ilə fərqlənir, eyni zamanda onlar [[Qafqaz Albaniyası]]nın xaçdaşları və digər stella tipləri üçün səciyyəvi olan kanon və formalardan kənara çıxmamışdır. ''Çahartağ'' (dördtağlı kompozisiya) şəklində həll olunmuş və tağbəndli hündür stilobat üzərində qaldırılmış qədim bütxananın yaxınlığında qeydə alınmış stellalarda iki dinin – [[Xristianlıq]] və çox güman ki, [[Mitraizm]] dinlərinin incəsənəti müşahidə olunur. Həmçinin ayrı-ayrı yerli dini təriqətlərin təsiri ehtimal olunur.<ref name="Axundova-N1">D. A. Axundova, M. D. Axundov – Xaçın Xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Bir başdaşı alimlər D. A. Axundova və M. D. Axundov tərəfindən Kəlbəcər ərazisində dağın döşündə, yaxınlıqda aşkarlanmış tipik mitraist stellanın çıxarıldığı çahartağın özündə daha sonralar qoyulmuşdur. Xaçdaşda ikiqat düzbucaqlı çərçivə içərisində antropomorf tanrı təsvir olunmuşdur. Onun başında üz əvəzinə çevrə daxilində ulduz – günəş, kosmik işıq, cənnət sferası<ref>Д.А. Ахундов. Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана. Уч. Записки МВССО, сер. Х,№ 3, 1974, Баку, стр. 5, табл.1.</ref> rəmzi verilmişdir; əlində dairə daxilində girdə ay – məhsuldarlıq rəmzi vardır. Qarnından aşağıda isə başındakına nisbətən bir qədər kiçik dairə daxilində daha bir ulduz – yeraltı dünya və ya ona giriş təsvir olunmuşdur. Bunlar qədim [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın şüurunda dünyanın aydın üçpilləli modelidir. İnsan fiquru isə göstərilən bütün dünyaları bir biri ilə birləşdirən dünya oxudur. Bu xaçdaşdan bir qədər kənarda isə xristianlıqdan əvvəlki dövrə aid daha bir stella aşkarlanmışdır. Bu stellada düzbucaqlı çərçivə içərisində cızma texnikası ilə qadın, güman ki ay ilahəsi – [[Selena]], [[Artemida]], [[Ardivisura]], [[Anahita]] təsvir olunmuşdur. Göstərilən stellalar bizim eranın xristianlıqdan əvvəlki dövrünə (I əsrin əvvəllərinə), bəlkə də daha qədim dövrə aiddir.<ref name="Axundova-N1" /> Təsvir olunan stellalardan başqa Kəlbəcər rayonu ərazisində daha dörd xaç daş aşkarlanmışdır ki, onlardan da daha yaxşı vəziyyətdə dövrümüzə çatanı çahartağda qoyulmuşdur. Dörd xaçdaşın hər biri kompozisiya baxımından dərin oyulmuş hamar fondan, əsas və əlavə xaçları həcmli verilməyən ikinci dekorativ müstəvidən ibarətdir. Üçünün naxışlı haşiyəsi, birinin isə xaçla bir səviyyədə həll olunmuş saya çərçivəsi var. İki xaçdaşın hər birində ikinci dərəcəli kiçik, həm də dərinə batırılmış dörd xaç (güman ki, dörd cəhətin rəmzi) vardır. Əsas xaçlar yeraltı səltənətə girişi təmsil edən bir neçə çevrədən ibarət, zəngin naxışlı, aşağıdakı xonça ilə ahəngdar bir şəkildə çarpazlaşmış simvolik dağdan (bir-birinin içində yerləşdirilmiş pilləli üçbucaqlardan yaranıb) yuxarı qalxan qollu-budaqlı həyat ağacı şəklində həll olunmuşdur.<ref>М. А. Об интерпретации рисунков на группе сосудов эпохи поздней бронзы Азербайджана. Известия АН Азерб. ССР, сер. "История, философия, право", № 2, 1982, səh 80</ref> [[Fayl:Dadivank-khachkars2.jpg|thumb|right|220px|[[Xudavəng monastır kompleksi]] ərazisində kilsə zənginin aşağısında yerləşdirilmiş qoşa alban xaçdaşı]] [[Xudavəng monastır kompleksi]]nin zəng qülləsində yanaşı qoyulmuş iki xaçdaş Xaçın xaçdaşlarının ən gözəl nümunələrindən biridir. Onlardan bir-birinin üstündə iki dairəvi xonça olan birinci xaç daş olduqca maraqlı quruluşa malikdir. Aşağıdakı böyük xonça yeraltı səltənətin və ya ora girişin rəmzidir. Yuxarıda isə onun içində meridional şəkildə əlavə dörd kiçik xonça yerləşir. Çox gümün ki, bu səmanın dörd cəhətinin – cənnət sferasının rəmzidir və yaxud planetlərin əbədi hərəkəti ilə hüdudsuz işıq fəzasını təcəssüm etdirir. Onların üstündə həyat ağacı şəklində xaç təsvir olunmuşdur. Xaçdaşın bədii simvolik traktovkası incə işlənmiş qurşaqla tamamlanır. Onun mərkəzində xaçdan yuxarıda üçləçəkli tağın içərisində bürcləri, səmanın möhkəmliyini, göy cismlərinin cənnət sferasını<ref>Д. А. Ахундов Храмы Ирана в эпоху первых Ахеменидов, их реставрация реконструкция, Изв. АН Азерб ССР, сер. ист., фил. И права, 1978,№ 2, табл.1</ref> təcəssüm etdirən üç çarpazlaşmış xonça yerləşir. Soldakı xaçdaş siluetinə görə özünün sağ tərəfdəki qonşusuna oxşar həll olunmuşdur. Onun aşağı issəsində şəbəkəli dairələrdən toxunmuş və ustalıqla naxışlanmış böyük bir xonça yerləşir. Yuxarıda yanlarda iki kiçik xonça yerləşir ki, onlar da böyük xonçayla birlikdə ilahi üçlüyü (ata, oğul, müqəddəs ruh) təşkil edir. İki xonça arasındakı üçbucağın təpəsində bir-birinin içərisində yerləşən iki kiçik dairə vardır. Üçbucaq və dairə günəşi<ref>М.А. Гусейнова Об интерпретации рисунков на группе сосуд эпохи поздней бронзы Азербайджана, Изв. АН Азерб. ССР (ист., фил., право), № 2, 1977, табл II</ref> təmsil edir, ondan həyat ağacı – məhsuldarlıq rəmzi şəklində [[xaç]] yüksəlir. Bu xaçdaş birinci xaçdaşa analoji olaraq incə işlənmiş, qurşaqla tamamlanır. Onun üçləçəkli tağında taxtda oturmuş tanrı təsvir edilmişdir. Hər iki xaçdaç çox orijinal və təkrarsız tamamlanır. Xaçın yuxarı budağından anadlı dairədə kiçik haça çıxır. Xaç daşda xristian simvolikası ilə ağlasığmaz tərzdə birləşmiş cüt Ahura Mitra tanrılarının aşkar rəmzinin belə təsvirləri, yalnız [[Qafqaz Albaniyası]]nın stellalarında müşahidə olunur. [[Kilsə]] kəndindəki kiçik sovmənin yarımdairəvi girişi üç xaçdaşla düzbucaqlı qapıya çevrilmişdir. İki xaçdaş şaquli, üçüncüsü isə atma şəklində üfüqi vəziyyətdə qoyulmuşdur. Xaçdaşların üçüü də alban kanonlar əsasında həll olunmuşdur. Onların həm öz aralarında, həm də Kəlbəcər rayonu ərazisində tədqiq edilmiş digər xaç daşlarla oxşarlığı vardır. Baştağın sol tərəfində qoyulmuş xaçdaş xüsusilə diqqəti cəlb edir. Simmetrik yerləşmiş yan zoğlar arasından həyat ağacı şəklində xaç yüksəlir. Xaçvari şəkildə yerləşərək çiçəklərlə qurtaran dörd zoğ xaçın (məhzuldarlıq rəmzi) nəbatat traktovkasını nəzərə çarpdırır. Xaçın üstündən meandr kəməri, onun da üstündən stellanın obrazını tamamlayan ikinci bir kəmər keçir. Bu kəmərin ortasında meyvəli budaqlarla əhatə olunmuş üç müqəddəs haça yerləşir. === Artsak xaçdaşları === [[Fayl:Caucasian Albanian Artsak cross stone.jpg|thumb|left|150px|[[Böyük Qaramurad Vəngi|Böyük Qaramurad Monastrı]] ərazisindən aşkarlanmış və 1960-cı ildə ermənilər tərəfindən oğurlanaraq [[Eçmiədzin]]ə aparılmış Xaçvari Artsak xaç daşı]] Bu tip xaçdaşlar əsasən Xocalı, Ağdərə, Tərtər, Gədəbəy, Şuşa və digər rayonlar ərazisində aşkarlanmış və tədqiq edilmişdir. Onlardan ən maraqlı nümunələrdən biri 1633-cü ildə hazırlanmış Xaçvari Artsak xaçdaşıdır. Bu xaçdaş da [[Qafqaz Albaniyası]]nın hər yerində qəbul olunmuş kanonlar çərçivəsində həll olunmuşdur. Göstərilən xaçdaş [[SSRİ]] vaxtında qanunsuz olaraq [[Azərbaycan SSR]] ərazisindən [[Ermənistan SSR]] ərazisinə aparılmış və hazırda da [[Ermənistan]] respublikasının [[Eçmiədzin|Üçmüədzin]] şəhərində saxlanılır.<ref name="Artsak xaçdaşları">A. Axundova, M. D. Axundov –Dağlıq Qarabağın Artsak xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Onun formasının daş xaç şəklində olmasına baxmayaraq, stelanın obrazında əsas bədii və simvolik dominantını xaçın ortasındakı üç dairədən ibarət böyük xonça təşkil edir. Orta dairə səkkiz bərabər hissəyə bölünmüş həndəsi hörmə şəklində həll olunmuşdur. Xonçanın mərkəzində bərabəryanlı xaç (erkən alban xaçı) təsviri vardır, onun da kəsişmə nöqtəsində kiçik dairəvi xonça yerləşir. Bütün kompozisiya xristian qəbir daşının sintezləşdirilmiş obrazında birləşən günəş, işıq və məhsuldarlıq simvolu kimi həll olunmuşdur. Günəş emblemi arxasındakı həyat ağacı – xaç, həmçinin günəşi təmsil edən simvolik pilləli dağdan yüksəlir.<ref>М.А. Гусейнова. Ук. Соч., стр.80 А.С. Сванидзе. Названия древневосточных богов в грузинских песнях. ВДИ, 1937, № 1, М., стр. 89.</ref> Bu isə qədim [[Azərbaycan]] ərazisində əzəldən bəri tətbiq olunan səciyyəvi üslubdur. XIV əsrə aid başqa bir Artsak xaşdaşı isə tamamilə başqa bir üslubda icra olunmuşdur. Stelanın bütün səthi çoxlu tematik təsvirlərlə bəzədilmişdir. Dekor prinsipi onu [[Cuğa]]nın alban xaç daşları ilə, xaçın şəkli və hörmə naxışları isə Kəlbəcərin çahartağ xaçdaşları ilə oxşardır. Stelanın yuxarı hissəsindəki qanadlı dairədə (qanadlı dairə Ahura-Mazdanın rəmzidir) tanrının dini-simvolik təsvirləri verilmişdir. Onun hər iki yanında üç mələk və iki əshabə, aşağıda isə biri çox sınmış iki şeytan sifəti təsvir olunmuşdur. {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = üfüqi | şəkil2 = Khachkar-Gandzasar1.jpg | miqyas2 = 175 | şəkil3 = Böyük Məzrə kəndində 881-ci ilə aid Alban xaçdaşı..jpg | miqyas3 = 155 | alt yazı= [[Gəncəsər monastırı]]nda ([[Xaçın]] knyazı I Böyük həsəin xatirəsinə, XIII əsr) və [[Böyük Məzrə]] kəndində (Alban knyazı Amir Qriqor Nerseyin xatirəsinə, 881-ci il) alban xaç daşları | alt_yazı_arxafon= lightgrey }} Stelanın yuxarı üçdə birində, hər iki yanda enli çərçivədə iki atlı – solda nizəylə əjdahanı öldürən [[Müqəddəs Georgi]], sağda isə yuxarı qaldırılmış əlində məşəl tutmuş atlı təsvir olunmuşdur. Xaçın hər iki tərəfində iki uçan insan fiquru verilmişdir, onlar pis qaldığından kimləri təsvir etdiyini müəyyənləşdirmək mümkün olmayıb.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Təsvir olunan heykəllər kompozisiyası xristian və mitraist-[[zərdüştilik]] simvolikasının birləşdiyinə parlaq sübutdur. Stelanın aşağı hissəsində yastı fəza şəklində zəngin ornamentli xonça – günəş təsviri verilmişdir. Günəş dairəyə alınmışdır, ondan budaqlanmış həyat ağacı – xaç qalxır. Bu xaçdaş da SSRİ vaxtında qanunsuz olaraq [[Azərbaycan SSR]] ərazisindən [[Ermənistan SSR]] ərazisinə aparılmış və hazırda Ermənistan respublikasının Üçmüədzin şəhərində saxlanılır.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> 1511-ci ildən alban katolikoslarının iqamətgahı olan [[Gəncəsər monastırı]] ərazsində də [[Azərbaycan tarixi]]nin həmin dövrünü özündə əks etdirən və qiymətli tarixi abidələr kimi dəyərləndirilən xaçdaşlar saxlanılmışdır. [[Azərbaycan]] [[monqollar]] tərəfindən işğal olunarkən (1235–1236<ref>Истоия Азербайджана. Изд АН Азерб. ССР, Баку, 1958 стр 177–178</ref>) Gəncəsər monastırının inşaatçısı və sahibi, xaçın knyazı [[Həsən Cəlal]] onların müttəfiqi olur. Çünki, monqolların da əksəriyyəti xristian idi. Memar F. Miralayev tərəfindən monastır ərazisində tədqiq edilmiş bir xaçdaş həmin hadisələrlə bağlıdır. Daşın aşağı sağ tərəfində səciyyəvi xələt və papaq geymiş, əlində nizə tutmuş iki hörüklü monqol süvarisinin təsviri vardır. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bu, yəhər-qayışlara və geyiminə görə şübhəsiz ki, monqol hərbi rəislərindən birinin təsviridir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> [[Göyçə gölü]] sahilində qeydə alınmış bir xaç daş da (erməni alimləri bu xaçdaşı erməni [[xaçkar]]ı adlandırırlar) bu tip xüsusiyyətlərə malikdir və sırf monqol mənşəlidir.<ref>Л.Азарян. Армянские хачкары, 1973, şək. 162, səh 163</ref> Əlində nizə tutmuş monqol süvarisi təsvir olunan digər xaçdaş üzərindəki yazıya görə 1274-cü ildə [[Gəncəsər monastırı]]nın təmiri şərəfinə yaradılmışdır. 1295-ci ildə [[Qazan xan]] tərəfindən [[İslam]] qəbul edildikdən sonra, görünür xristian ruhaniləri birinci stelanı sındırmış, ikincisindən isə monastır yeməkxanası tikilərkən atma kimi istifadə etmişlər və o, hal-hazırda da çevrilmiş vəziyyətdə orda durur. Həmin xaçdaşda təsvir olunan döyüşçünün [[Həsən Cəlal]]ın qızı Ruzukanı ərə verdiyi Carmağan Boro Noyonun oğlu olduğu güman edilir.<ref>Ф. Б. Миралаев – Камен с изображением монгольского воина, обноруженный в сел Ванклу. (Доклад на VII научн. Конфер. Аз. ИСИ II, 1982 г.</ref> [[Gəncəsər monastırı]]nın içərisində də iki xaçdaş vardır. Onlardan biri [[Xaçın knyazlığı|Alban Xaçın knyazlığı]] hökmdarı Vaxtanq və Xorişə xatunun oğlu [[Həsən Cəlal]]a həsr olunmuşdur.<ref>И. О. Орбели – Гасан Джалал князь Хаченский. И. О. Орбели – Избранные труды, изд. АН Арм. ССР, Ереван, 1963, стр 147</ref> Həsən Cəlal xaçdaşın qoyulduğu yerdə dəfn edilmədiyinə görə göstərilən xaçdaş təmiz ktitor (bani) təyinatlıdır. Stelanın bədii-simvolik həlli [[Qafqaz Albaniyası]]nın ümumi dini-ritual kanonlarına tabe edilmişdir: aşağı hissədə yarımdairəvi haşiyə içərisinə alınmış atlı və onun yanında başını itaətkarcasına aşağı əymiş kişi fiqurundan başlayaraq hər şey alban kanonlarına riayət edilməklə yaradılmışdır. Bu kompozisiya Xaçın knyazı Həsən Cəlalın hamisi ''"dünyanın hökmdarı"'' monqol Manqu xanı təsvir edir. İtaətlə dayanmış knyazın vassal, asılı olduğu aydınlaşır. Yeraltı səltənətə simvolik girişdən yuxarıda mərkəzində günəş rəmzi – xaç olan olan dairəvi xonça təsvir olunub. Bu rəmzdən həyat ağacı – xaç yüksəlir, onun üstündə üç, yanlarında bir neçə kiçik xaçlar – müdriklik və idrak ağaçları yerləşir. Stela üç tərəfdən dekorativ haşiyəyə alınıb. Həsən Cəlala məxsus stelanın yanında yerləşən, siluetinə görə ona çox oxşayan, lakin bir qədər başqa şəkildə traktovka olunmuş xaşdaş isə güman ki, onun oğluna aiddir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Hər iki xaçdaşda üçpilləli simvolika – dünyanın quruluşunun bədii izahı verilmişdir. Lakin bu ikinci xaçdaşda o qədər də qabarıq ifadə olunmayıb. Dekorativ kəmrdən sonra aşağı hissədə böyük, zəngin naxışlar vurulmuş şüalı xonça – özgə dünyaya giriş, ondan yuxarıda simvolik dağdan – üçbucaqdan ucalan xaç – həyat ağacı yerləşir. Simvolik dağ qədimdən müqddəs hesab olunur və təkcə [[Azərbaycan]]da deyil, [[türklər]]in yaşadığı bütün ərazilərdə dağ kultu geniş yayılmışdır. Günəşə sitayiş də qismən bununla bağlıdır<ref>А. Сванидзе – Названия древневосточных очагов в грузснских песнях, ВДИ, 1937, № 1, стр 89</ref> və eyni zamanda o, ümumiyyətlə yerin toplayıcı obrazı olan ilk torpağı təmsil edir.<ref>Е. В. Антонов – К вопросу о происхождении в смьысловой нагрузке знаков на статуэтках Анаукской културы. "Сов. Археология", 1962, № 4, стр. 14</ref> Sonuncu traktovka əslində daha yaxındır, belə ki, göstərilən üçbucaqdan xaçın aşağı hissəsinə sarılmış iki qollu budaqlı gövdə yüksəlir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Gəncəsər monastırındakı iki xaçdaş [[Qafqaz Albaniyası]]nda dini plastika və memarlığın sintezinin parlaq nümunələri olaraq daha qədim [[Xudavəng monastır kompleksi]]ndəki cüt xaçdaşların mövzusunu təkrar edir. === Cuğa xaçdaşları === [[Fayl:Khachkar from Old Djugha 1602 img 6932.jpg|thumb|150px|left|Cuğadan ermənilər tərəfindən oğurlanaraq Ermənistana aparılmış alban xaç daşı, daşın aşağısında əlində xaç tutmuş atlı təsvir edilib]] Cuğa xaçdaşları [[Azərbaycan]] respublikasının [[İran]] İslam Cümhuriyyəti ilə ([[Güney Azərbaycan]] ərazisiylə) sərhəddində [[Araz]] çayı sahilində tədqiq edilmişdir. Cuğa xaçdaşlarının böyük əksəriyyəti [[Sünik knyazlığı|Alban Sünik knyazlığının]] yadigarı olsa da burada sonrakı dövrlərə aid xaçdaşlara da təsadüf edilmişdir. Maraqlı və özümlü həllə malik Cuğa xaçdaşlarının böyük əksəriyyətində eyni bir təsvir təkrar olunur: qarşı-qarşıya durmuş iki qanadlı əjdahanın bədəni buynuz zirehlə örtülmüşdür. Onların adətən açıq ağızları yana çevrilmişdir. İki əjdaha arasında qanadlı halə və ya haləyə oxşar saçı olan kişi başı təsvir edilmişdir. İkonoqrafik əlamətlərinə görə o, [[İsa]]nın (ə. s.) başına oxşayır.<ref name="Cuğa x">A. Axundova, M. D. Axundov – Cuğa xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Ümumiyyətlə bu mürəkkəb kompozisiyalarda müxtəlif din və etiqadların ([[zərdüştilik]], [[mitraizm]], [[xristianlıq]] və [[islam]]) birləşməsindən yaranan simvolik qrup [[Qafqaz albanları|alban]] sənətkarları tərəfindən təsvir edilmişdir. Təsvirlər xristian qəbir daşlarında – xaçdaşlarda yerləşdirilib – bir xaç və ya xaçlar bunu təsdiq edir. Xaçdaşlardakı İsa (ə.s.) obrazını hələ də xalq arasında yaşayan obrazlar – xeyirxah əjdaha – nəhənglər mühafizə edirlər. Dişlərini qıcamadan ağızlarını bir az açmış əjdaha başlarının İsanın başına tərəf çevrildiyini əks etdirən təsvirlər buna sübutdur. Bu xristian-bütpərəst kompozisiyalar bir xalq içərisində müxtəlif dinlərin mövcud olması nəticəsində yaranmışdır. Cənubi [[Qafqaz]]da yegan belə xalq isə [[Qafqaz albanları]] idi. Xaçdaşların yuxarısında [[İsa]]nın (ə.s.) başı göstərilən kompozisiyalar kimi eyni qanuna tabe olan bir neçə ikonoqrafik təsvirlər – özümlü sintez yolu ilə alınmış mitraist-xristian təsvirləri vardır. Onların birinci planında tanrı, ikinci öküz (bəzən maral), quş, üçüncü və dördüncü planlarda isə mələklər (əgər əshabələr olarsa) təsvir olunmuşdur. Xristian xaçdaşında [[Mitra]]nın əbədi yol yoldaşları – şir, öküz və quşun təsvir edilməsi albanların bir hissəsinin xristianlığın yayıldığı dövrdə hələ də öz əsgi inamlarında qalmaları haqqında mənbələrdə verilən məlumatlarla üst-üstə düşür. İoanna Boqaslovun şərhində ''"…mələklər dörd canlı varlıq – qartal, buğa, şir və insan şəklində təsvir olunur. Qartal oxuyur, şir çığırır, buğa fəryad edir, insan danışır."''<ref>Д. И. Протопопов – Обьяснение всеносного бдения и литургии, Москва, изд. Стунина, 1908, стр 69</ref> Lakin Cuğa xaç daşlarındakı təsvirlər göstərilən simvollarla uyğun gəlmir. Belə ki, Cuğa xaç daşlarında göstərilən quş və heyvan təsvirlərinin yanında mələklər də təsvir edilmişdir. Bundan başqa əksər xaç daşlarda quş əsasən [[tovuz quşu]] obrazında təsvir olunub, buğa isə tez-tez maralla əvəzlənir. Alban mədəniyyətində tovuzquşu təsvirləri çox tez-tez rastlaşılan obrazlardandır. [[Gəncəsər monastırı]]nda əsas monastır binasının fasadında bu obraza tez-tez təsadüf edilir, [[Mingəçevir kilsə kompleksi]]ndə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı aşkarlanan və hazırda [[Azərbaycan Tarix Muzeyi]]ndə sərgilənən xaç altlığında da (bəzi tədqiqatçılara görə bu daş qurbangahdır) həyat ağacını qoruyan iki tovuz quşu təsvir edilmişdir. Mütəxəssislər tərəfindən tədqiq edilən Cuğa xaç daşlarında Mitranın bu atributları xristian tanrısının ayaqları yanında yerləşdirilmişdir. Xaçdaşlardan birində mərkəzi tanrı fiquru sol əlində su ilə dolu kasa tutaraq sağ əlinin iki barmağı ilə onu göstərir. Tanrının başı ətrafında üzərində üç kürə geydirilmiş (biri başının üstündə, ikisi isə üzünün yanlarında) elliptik halqa təsvir olunmuşdur. Ondan başa doğru işıq şüaları gedir. Meridional şəkildə kürələr yerləşmiş – ellips Böyük Mitranın səciyyəvi təcəssüümü, sonsuz fəzanın, kosmosun simvolik təsviridir.<ref>Д. А. Ахундов – Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана, Уч. Зап. Мин. Ви СС, сер. Х, № 3, 1974, Баку, стр 5</ref> Kosmos mifologiyanın zeniti və onu tamamlayan kateqoriyadır.<ref>М. Д. Ахундов – Пространство и время в мифологической картине мира, Сб. "В. И. Ленин и некоторые вопросы развития научного познания", изд. Елм, Баку, 1980, стр 153</ref> Təsvir olunmuş kompozisiyanın hər iki yanında iki çatmatağlı tağça yerləşir. Onlarda diz çökmüş, əlləri və baxışları mərkəzi tanrı fiquruna yönəlmiş mələklər təsvir olunmuşdur. [[Fayl:Jugha-khachkar-CIMG1581.JPG|thumb|left|140px|Ermənilər tərəfindən Cuğadan [[Eçmiədzin]]ə aparılmış alban xaçdaşlarının alban yazılı hissələri sındırılaraq bu abidələr, erməni [[xaçkar]]ları kiimi təqdim edilir]] Cuğadakı başqa bir xaçdaşdakı təsvir birinci xaçdaşdakı təsvirə çox oxşayır. O da enli çatmatağlı tağçada yerləşdirilmişdir. Tanrının başı ətrafında kürələr, planetlərlə ellipsvari halə, solda ikinci planda şir, onun arxasında mələk, sağda isə öküz və quş təsvir olunub. Tanrının geyimi, onun bu xaçdaşın yanında yerləşən başqa bir xaçdaşdakı təsviri ilə anologiya təşkil edir və o, əlində su olan kasa deyil, dördüzlü sarma tutmuşdur. Erməni alimləri Cuğadakı alban xaçdaşlarını erməni xaçkarları adlandıraraq onları XVII əsrə aid edir, bütün bu mürəkkəb dini-fəlsəfi təsvirlərin erməəni bədii şüurunun məhsulu olduğunu iddia edirlər. Lakin bu cür qarışıq dini təsvirlərin yaradılması üçün nə [[erməni mifologiyası]]nda, nə də xristian [[erməni mədəniyyəti]]ndə baza olmamışdır. Hələ [[SSRİ]] hakimiyyəti dövründə müxtəlif zamanlarda cuğa xaçdaşlarının bədii və elmi baxımdan ən dəyərliləri oğurlanaraq [[Ermənistan]]a aparılmışdır və hal-hazırda da [[Üçmüədzin kafedralı]]nın həyətində erməni [[xaçkar]]ları kimi sərgilənir. Üçmüədzinə aparılmış xaçdaşlar üzərində dəyişikliklər həyata keçirilmiş, onların [[Alban əlifbası|alban yazılı hissələri]] silinmiş və ya tamamilə qırılmışdır. Lakin Cuğada qalan bir çox xaçdaşların üstündə alban yazıları indi də qalmaqdadır.<ref name="Cuğa x" /> Xristian dövrü alban xatirə stellalarında saxlanmış bir çox xristianlığa qədərki simvolların təsvirlərinin yaranma kökləri mütəxəssislər tərəfindən tədqiq edilmiş, onların müəyyən kanonlar əsasında yerləşməsinin səbəbləri və əhəmiyyəti müəyyənləşdirilmişdir. Br çox xaçdaşlarının aşağısında adətən planet tanrıları kultuna məxsus ulduz, günəş, haça (göyün simvolu), içində su olan qablar və sair əhatəsində, yuxarı qaldırılmış əlində xaça bənzər müxtəlif mitraist simvollar aparan atlı təsvir olunmuşdur. Bunlar bir növ yeraltl makrodünyadır. Bəzi atlıların başında çalma vardır, başqaları sxematik halə içərisindədir. Biri əlində svastikaya, ya da ki, parçalanmış ellipsə bənzər nə isə tutmuşdur, çalmalı başından ona yeraltı dünyanın şeytani əlamətlərini verən iki döyüşkən buynuz çıxmışdır. Görünür bu məqsədlə hazırda Üçmüədzində saxlanan Cuğa xaçdaşındakı xaçın əsasında insan kəlləsi təsviri yerləşdirilmişdir. Altıxaçlı Cuğa xaçdaşlarındakı orta xaçın əsasındakı xonçada da buna oxşar kəllə təsviri vardır. Mitranın tanrılar panteonu həmrahlarından birinin obrazına aid edilən<ref name="Cuğa x" /> və stelaların aşağı hissələrində yerləşən silahlı atlılar xristian simvolikasına maksimum yaxındır. Bunu onların əlində tutduqları Mitranın emblemindən (o həmişə kəsişən ellipslər və ya çox zaman dörd haça (dörd haça şəkilli xaçlar Kəlbəcər və Gədəbəy rayonlarının xaçdaşlarında da geniş yayılmışdır) şəklində həll olunurdu) görmək olur. === Yenivəng xaç daşları === [[Fayl:Albanian cross stone in İçərişəhər, Baku.jpg|thumb|160px|right|[[İçərişəhər]]də nümayiş etdirilən Yenivəng tipli alban xaçdaşşı]] Bu tip xaçdaşlar tarixi [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycan]] ərazisinin böyük bir hissəsində yayılmışdır. İlk nümunələri [[Qərbi Azərbaycan]]da yerləşən [[Yenivəng monastırı]] ərazisində tədqiq edildiyindən elmi ədəbiyyata da elə bu adla daxil olmuşdur. Yenivəng xaçdaşları mütəxəssislər tərəfindən nisbi də olsa bir neçə xarakterik tipə ayrılır:<ref name="Sünik">A. Axundova, M. D. Axundov –Sünik knyazlığı və Basarkeçər rayonlarının qədim stela-menhirləri, xaçdaş və başdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> birinci tip aşağıya doğru yüngülcə nazikləşir və yuxarıdan yumrulanır, xaç bütün stela hündürlüyündə olur. Göstərilən tipin ən qədim, ölçülmüş və öyrənilmiş xaçdaşı Basarkeçər şəhərinin yaxınlığındakı Böyük Məzrə kəndindədir. Böyük xaçdaş (hündürlüyü 250 sm, oturacağı 120 sm, yumrulanan hissə 160 sm) 881-ci ildə [[Qafqaz albanları|alban]] knyazı Qriqor Nerinin qəbri üstündə qoyulmuşdur.<ref>Dokumenti di architetttura Armena Khatchar, Milano-Gingno, 1969, cədvəl 1</ref> Onun obrazının dini-simvolik və bədii həllinin əsasını pilləli dağ təşkil edir, ondan şumer həyat ağacı – xaç yüksəlir: həmin dağdan xaçın aşağı gövdəsini haşiyələyən stilizə olunmuş iki əncir yarpağı qalxır. Xaçın ortasında günəş simvolu – iki dairədən ibarət xonça və ya ən müqəddəs mərkəz yerləşir. İkinci xaçdaş (o bir qədər kiçikdir) IX əsrdə [[Sünik]]də, Martiros kəndi yaxınlığında Sünik knyazı<ref>Л.Азарян. Армянские хачкары, 1973, səh 167, cədvəl 2</ref> Qriqor Amir Nerseyin qəbri üstündə qoyulmuşdur. O, alban knyazı Nerinin stelasına oxşar həll olunmuşdur: aşağıya doğru azca daralır, yuxarıdakı tamamlayıcı tağ nazik uzun sütubcuqlara dayanır. Burda da pilləli dağdan xaç yüksəlir, onun mərkəzi zoğundan stilizə olunmuş əncir yarpaqları ayrılır, yarpaqların aşağı hissəsi sarma kimi burulmuşdur. Xaçın yuxarı budağından iki belə yarpaq asılmışdır. Xaçın ortasında xonça yerləşir. Onun kiçik qabarıq hissəsi dörd budaqlı xaçın əsasını təşkil edir. Budaqların ucunda səkkizşüalı xonçalar – mərkəzi xonçanın hər tərəfində simvolik yerləşən planetlər durur. Mərkəzi xonça günəşi, sonsuz fəza işığını, cənnət sferasını təmsil edir. Yenivəng xaçdaşları da kompozisiya həll baxımından Cuğa xaçdaşlarına oxşayır. Bu daşların əksərində birinci planda tanrı fiquru yerləşir. Lakin bu qabarıq təsvirlərin demək olar ki, üz hissəsi tamamilə sınmışdır. Bu xaçdaşlardan birinin təsvirini M. D. Axundov vermişdir: Tanrı təsvirinin yalnız sıx saçları, halə və başın arxasına doğru gedən üç yastı zolaq görünür. Bu yastı zolaqlar başın arxasında xaç fiquru təşkil edirdi. Tanrının başından çıxan üç enli şüadan, üç kürdədən yaranan xaç nə qədər xristian dininin simvolu olsa da, müəyyən qədər də mitraist dini yükü daşıyırdı. Xaçdaş tamamilə Azərbaycan naxış şəbəkəsi ilə örtülmüşdür. Yenivəng (ermənilər hazırda bu məbədi Noravank adı ilə dünyaya qədim erməni məbədi kimi təqdim edirlər) xaçdaşlarının əsas səciyyəvi və fərqləndirici cəhəti xaçın təpəsində və əsasında kişi (güman ki İsa) sifətinin təsviridir. Bu təsvirlərin başı üzərində ay, çox güman ki, mitraist haçalar yerləşir. Xristian simvolikası baxımından ən son və kamil Yenivəng xaç daşları XIII əsrə aiddir. Əksərinin üzərində alban yazıları olan bu xaçdaşları əraziyə [[ermənilər]]in köçürülməsindən sonra ya tamamilə məhv edilmiş, ya da alban yazıları sındırılaraq daşların tarixi əhəmiyyəti öldürülmüşdür. [[Fayl:Noravank Khachkars45.jpg|thumb|200px|left|[[Ermənistan]] respublikası ([[Qərbi Azərbaycan]]) ərazisində [[Yenivəng monastırı]]nın yaxınlığında alban xaç daşları]] Bu xaç daşlarından görünür ki, erkən orta əsrlərdə [[Qafqaz Albaniyası]]nda səcdə edilən xristian tanrısı və [[Mitra]] vahid dini-bədii obrazda birləşən eyni bir tanrının törəmələridir. Qeyd edilməlidir ki, haqqında bəhs etdiyimiz bu alban stelalarının mühüm bədii sənət nümunəsi və tarixi əhəmiyyəti olanları hələ [[SSRİ]] dövründə xüsusi canfəşanlıqla Ermənistana (Qərbi Azərbaycan torpaqları) daşınmışdı. Xırda bir faktı nəzərə çatdırmağımız yetər. Tədqiqatçı memarlarımız Gədəbəy rayonundakı [[Həmşivəng məbədi]]nin ərazisində Artsak xaçdaşına bənzər xaçdaşı aşkarlamışdılar. Lakin daş hətta tədqiq belə edilmədən [[Ermənistan]] rəhbərliyinin göstərişi ilə gecəylə vertolyotla bizim alimlərin gözü qabağında oğurlanaraq Ermənistana aparılmışdır. Son dövrlərdə isə [[Qarabağ]]dakı bu tip Azərbaycan abidələrinin mənimsənilməsi faktları dəfələrlə mətbuat səhifələrində özünə yer tapmışdır. [[Azərbaycan]] və [[Dağıstan]] başdaşlarının böyük bir qrupu da göstərilən stelalar tipinə aiddir. Onlardan [[Qazax]] rayonunda yerləşən iki xaçdaş (və ya başdaşı) tədqiqatçılar A. Axundova və M. D. Axundov tərəfindən araşdırılmışdır. Həmin xaçdaşlardan daha böyük olan brincisi aşağıya doğru ensizləşir və yarımdairəvi tağla qurtarır. O, simvolik olaraq dörd qata bölünür, birinci hamar qatın xeyli hissəsi torpaq altında qalmışdır. Bu qatda altı xonça vardır ki, onların da hər birindən üçbucaq şəkilli həyat ağacı – xaç yüksəlir. Sonra dağ simvolu olan altı üçbucaqla doldurulmuş iki müstəqil kəmər keçir. Yuxarıda aralarında dörd altıguşəli ulduz yerləşən beş xaçdan ibarət kəmər keçir. Onların da üstündə iki eşməli zolaqla yaranan böyük tağça – mehrab yerləşir. Birincisi stelanı yarımdairəvi şəkildə haşiyələyir, ikincisi yuxarıda burularaq mərkəzində altıguşəli ulduzları olan iki dərin xonça əmələ gətirir. Yanaşı dayanan haşiyələr xüsusi çatmatağlı tağça təşkil edir. Taxğçanın müstəvisi yeddi cərgə həndəsi fiqurlarla doldurulmuşdur. Birinci cərgə doqquz üçbucaqdan – simvolik dağlar zəncirindən, beş cərgə kənarları yumrulanmış yazılı düzbucaqlardan, yeddinci cərgə isə tağçanın yuxarı səthini dolduran yazılardan ([[Quran]] surələrindən) ibarətdir. Kufi xəttinə qədərki yazı manerasında ərəb hərfləri ilə icra olunmuş, dini məzmunlu yazı doqquz üçbucağın təpəsində yerləşir. Bu yenədə dağdan çıxan simvolik həyat ağacı – xaçdır. Birinci böyük başdaşın yanında həmçinin aşağıya doğru daralan, nisbətən kiçik ölçülü, lakin birincisinə çox oxşayan ikinci xaçdaş yerləşir. O da simvolik olaraq dörd hissəyə bölünüb; birinci hissə hamardır, ikinci hissə incə dekorlu düzbucaqlardan ibarətdir, onların haçiyələri üçbucaqlar və s. həndəsi fiqurların mürəkkəb çarpazlaşmasına əsaslanmışdır. Onun üstündə birinci daşa uyğun çatmatağlı böyük tağça yerləşir. Tağça hər üç tərəfdən biçimi yarımdairələrin çarpazlaşmasından yaranan və incə icra olunmuş haşiyə ilə əhatə olunub. Onun daxili sahəsi kufi yazısına qədərki ərəb hərfləri ilə yerinə yetirilmiş və Quran ayələri içərisinə alınmış yeddi cərgə ilə doldurulmuşdur. Tağçanın içərisində yuxarıya doğru yönəlmiş üç üçbucaqdan qalxan stilizə olunmuş üç həyat ağacı – xaç təsvir olunmuşdur. Ortadakı xaçın üstündə [[Kür]]-[[Araz]] çayları arası üçün daha çox xarakterik olan yəhərəoxşar ikiqat sarma günəş yerləşir. Hər iki xaçdaşın yan səthlərində simvolik həyat ağacları – xaşlar təsvir olunmuşdur. Hər iki xaçdaş [[Azərbaycan tarixi]] üçün olduqca böyük əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, xaçdaşlarda [[Azərbaycan]]da [[Xristianlıq]]dan [[İslam]]a keçid dövrü əks olunmuşdur. Xaçdaşlar tamamilə xristian kanonları əsasında həll edilsə də, yuxarı əsas hissəsində [[xaç]] yox, [[Quran]] surələri həkk edilmişdir. [[Qərbi Azərbaycan]]ın (indiki [[Ermənistan]] respublikası ərazisi) [[Gümrü]] şəhəri yaxınlığındakı Azərbaycan başdaşı ilə yuxarıda təsvir edilən iki xaçdaş arasında analogiya aparan A. Axundova maraqlı nəticələr əldə etmişdir. ''"Stela üçbucaq şəklində tamamlanır, onun yuxarısında altguşəli ulduzlu iki xonça yerləşir. Xonçaların üstündə çevrilmiş aypara vardır. Üç göy cismi – bürc göyləri təmsil edir. Xonçanın altında Quran ayələri yazılmış üfüqi tağça vardır. Tağçanın mərkəzindən stelanın axırına qədər aşağıya doğru qabağa çıxan düzbucaqlı zolaq keçir. Əgər iki xonça arasına alınmış fiquru və çevrilmiş ayparanı nəzərə alsaq əmələ gəlmiş təsvir həm qılınca, hə də ondan daha çox xaça oxşayır. Lakin xaç xristian xaçı deyil. Belə ki, qəbir daşı müsəlma başdaşıdır, başdaşındakı təsvir isə yenə də simvolizə olunmuş həyat ağacıdır. Digər maraqlı bir cəhət isə bu daşın ətrafında çoxlu yarımdairəvi şəkildə tamamlanan müsəlman qəbir daşlarının olmasıdır."''<ref name="Sünik" /> Bu abidələrin yerləşdikləri ərazilərdən həmin ərazilərin yerli əhalisi – [[Azərbaycan türkləri]] [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi|deportasiya olunduğundan]], [[Azərbaycan tarixi]] və [[Azərbaycan mədəniyyəti|mədəniyyətinin]] tədqiqi üçün çox qiymətli olan bu sənət əsərlərinin taleyi haqqında heç bir məlumat yoxdur. == Xaç daşları və xaçkarların fərqi == [[Fayl:Albanian cross stone in Baku.jpg|thumb|160px|left|[[İçərişəhər]]də nümayiş etdirilən Xaçın tipli alban xaç daşı]] Alban xaçdaşlarının obrazları bir çox əsrlər ərzində, əvvəlcə dini somvolika stellalarının obrazlarında üzvi şəkildə çarpazlaşmış iki, sonralar isə üç dinin təsiri altında təşəkkül etmişdir. Xaçdaşların bütün özümlülüyü, orijinallığı və xaçkarlardan əsaslı fərqi də bundan irəli gəlir. Hərçənd ki, hər ikisi [[Xristianlıq|xristian]] dininə etiqad edən xalqların xatirə abidələridir.<ref name="Qafqaz" /> Alban qəbir, xatirə və sərhəd stellalarının, xaçdaşlarının yaranmasında, mütəxəssislərin qeyd etdiyi kimi, üzərində dünyanın quruluşu haqqında təsəvvürlər və bütpərəstlik simvolikasının təsvirləri qalmış xristianlıqdan əvvəlki stellalar müəyyən rol oynamışlar. Əvvəllər günəş, məhsuldarlıq, həyat ağacı simvolu olan xaç onların yeni xristian dininə aid olduğunu təsdiq edir. [[Fayl:Female stone idol from Khinisli.jpg|thumb|150px|left|[[Şamaxı]] rayonu, [[Xınıslı]] yaşayış yerindən aşkarlanmış tunc dövrünə aid 3 metr hündürlükdə olan qadın bütü, [[Azərbaycan Tarix Muzeyi]]]] Əgər erməni [[xaçkar]]larında simvolik və bədii traktovkanın əsasında bütün kompozisiyanın və bəzək tərtibatının tabe olduğu xaç təsviri durursa, alban xaç daşlarında xaç obrazı adətdən dərinlik və hündürlük üzrə ümumi, çoxpilləli bədii traktovkada əriyib itən bir neçə – 2, 4, 6 kiçik xaçlara xırdalanaraq sanki bəzək tərtibatına qarışır. Bu xaçlar öz həllin görə xristianlıqdan əvvəlki həyat ağaçlarının təsvirlərinə yaxınlaşır. Xaçdaşlarda xaç əsas deyil, əksinə stellanın tam bitkin bədii həll olunmuş obrazıdır. Əgər xaçın adətən çatmatağlı tağçada, bir növ stilizə olunmuş müsəlman mehrabında yerləşdiyini, onun yuxarısında və aşağısında tamamilə bütpərəstliyə məxsus mövzuda təsvirlərin olduğunu nəzərə alsaq xaçdaşların xaçkarlardan əsas fərqi aydınlaşmış olar. [[Xaçkar]]ların obrazı həmişə birmənalı olaraq xristian dininin bədii kanonlarına tabe olurdu. Alban xaç daşları axar-baxarlı plastikliyi, fikir dərinliyi və əsrlər ərzində təşəkkül tapmış xalq etiqadı və ənənələri əsasında yaranmış memarlıq, incəsənət və dini simvolikanın üzvi sintezi nəticəsində meydana çıxan memarlıq – bədii məsələlərin həllindəki cəsarətliliyi ilə heyrət doğurur. Mütəxəssislər alban xaç daşlarını bədii tərtibatı və özünəməxsus təsvir xüsusiyyətlərinə görə dörd qrupa bölürlər ki, onlar da ''Xaçın'', ''Artsak'', ''Cuğa'' və ''Yenivəng'' xaçdaşlarıdır. XIX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Qafqaz]]da kök salmış ermənilər özlərinin "böyük fəlsəfi təfəkkürə malik xalq" və digər millətlərdən üstün olduqlarını göstərmək üçün son zamanlar öz dini rəmzlərinin, xaçlarının təkmilləşdirilməsi ilə məşğul olurlar. Onlar sadə, heç bir bədii məna kəsb etməyən erməni xaçlarının bu cür yeniləşməsində alban xaç daşlarının bədii nümunələrindən və ornamentlərindən istifadə edirlər. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, erməni dini simvolları və rəmzləri, xüsusilə xaç təsvirləri sadə formada olduqlarından, özünün bədii üslubuna və xarakterinə görə heç bir məna və əhəmiyyət kəsb etmir. Çünki erməni-qriqoryan xaçları hazırlanarkən onların təsvirlərində, dekorativ sənət nümunələrindən, müxtəlif ornamentlərdən və digər bəzək nümunələrindən istifadə edilməmişdir. Ona görə də erməni-qriqoryan xaçlarının dövrümüzə qədər olan bütün nümunələri sadə formada olub, öz xüsusiyyətlərinə görə bədii sənət əsərləri sayılmırlar. Bu xaçlar sadəcə olaraq kilsələrdə dini ayinlərin icrasında istifadə olunan adi bir dini vasitədən başqa bir şey deyildir. Alban stelalarını araşdıran mütəxəssislər belə bir nəticəyə gəlmişlər ki, onlar qədim antropomorf incəsənət əsərlərindən əmələ gəlmişdir. [[Azərbaycan]]ın [[Şamaxı]] rayonu ərazisindən aşkarlanmış tunc dövrünə aid üç metr hündürlüyündəki daş qadın bütü müəyyən mənada bunu sübut edir. Həmin daş əsər [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-nın [[Tarix İnstitutu]]nun şöbə müdiri, ted [[Rəşid Göyüşov|R. Göyüşov]] tərəfindən tədqiq edilmişdir. Tədqiqatçı qeyd edir ki, bu qədim incəsənt əsərinin sözsüz ki, dini əhəmiyyəti olmuşdur. Erkən orta əsrər alban stelalarının antropomorf mənşəyi haqqında müxtəlif araşdırmaçıların fikirləri ərazisinin böyük hissəsi, həmçinin tarixi Qafqaz Albaniyasına aid olan [[Azərbaycan]] və [[Dağıstan]]ın bir çox qəbir daşları ilə təsdiq olunur. Dağstanın bir çox stelaları düzgün insan başı nəzərə çarpdırılmış antropomorf formada həkk olunmuşdur.<ref>А. Ф. Голштейн – Надмогильные стены Дагестана, Дагестанское искусство-знания, изд Даг. ФАН ССР, Махачкала, 1976, стр 145–142</ref> Araşdırılmış üç müsəlman başdaşı və onların ətrafında yerləşən bir çox stelalar göstərmişdir ki, dini-bədii vasitələrin müxtəlifliyinə baxmayaraq onlar bütün tarixi Azərbaycan ərazisində yayılmış islamdan əvvəlki dövrə aid stelalar – xaçdaşlar ilə vahid forma və simvolikada həll olunmuşdur. Bütün bunlar istər xristian və istərsə də müsəlman başdaşları öz yaradıcılığında daha qədim mədəniyyətlərin mərasim simvolikasından azad olmayan bir xalqın – Azərbaycan xalqının xatirə yaradıcılığının xarakterik əlamətidir. [[Qafqaz albanları]]nın (sonrakı dövrdə [[Azərbaycan türkləri]]nin) mifologiyasında dünyanın çoxpilləli idrakı onları hündürlüyü eninə nisbətən – ikidən beşə qədər və daha çox dartılmış nisbətlərlə stelalar (xaçdaş, başdaşı, niçandaş və s.) yaratmağa məcbur etmişdir. [[Ermənistan]]ın monoteist xristian plastikasında isə xaçkarlar daha yığcam nisbətlərdə yaradılırdı. [[Xaçkar]]ların hündürlüyü eninə nisbətən 1, 25 dən 1, 75 dəfəyə qədər artlq olurdu. Tək-tək hallarda enindən iki dəfə hündür götürülürdü. [[Xristianlıq|Xristian]] ikonoqrafiyası, [[İslam|müsəlman]] dekoru və [[bütpərəstlik]] simvolikasının, xristianlıq və ya islam dininə sərbəst etiqad edən albanların (azərbaycanlıların) xatirə əsərlərində çarpazlaşması onların əsas fərqləndirici əlamətidir ki, bu da Cuğadakı və azərbaycanın başqa yerlərindəki qəbristanların yüzlərlə stelalarında xüsusi əyanilik və maraqla izlənir. <center> <gallery caption="Alban xaç daşları" perrow="5" widths="200px" heights="150px"> Fayl:Artsak xaç daşı Üçmüədzində.jpg|Artsak xaç daşının [[Eçmiədzin]] kafedralının həyətində çəkilmiş köhnə fotosu Fayl:Hasan the Great church, Dadivank.JPG|[[Xudavəng monastır kompleksi]] Fayl:Khatchkar from Jugha.jpg|[[Cuğa]] xaçkarı ([[Ermənistan]]a aparılıb) Fayl:Tatev khachkars.jpeg|[[Tatev monastırı]] Fayl:Khachkars.JPG|[[Gəncəsər monastırı]] </gallery> </center> <center> <gallery caption="Azərbaycanda islam dininin yayılmasından sonra daş stelalarda bədii xüsusiyyətlər saxlansa da, xristian elementləri islam elementləri ilə əvəzlənmişdir" perrow="5" widths="200px" heights="150px"> Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (4).jpg|[[Buzovna]] rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (3).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (2).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (5).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010.jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Qobustan-6.jpg|[[Azərbaycan]] respublikasında [[Qobustan]] rayonu ərazisində bədii təsvirli müsəlman stelası Fayl:Urud daş sənduqələr.jpg|[[Urud abidələr kompleksi]] ərazisində yerləşən stelalar </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == * [http://www.caucasianhistory.org/ Qafqaz Albaniyası haqqında portal (rusca)] == Həmçinin bax == * [[Qafqaz Albaniyası]] * [[Alban Həvvari Kilsəsi]] * [[Qafqaz albanları]] * [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] [[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası]] [[Kateqoriya:Xristianlıq]] [[Kateqoriya:Memarlıq]] l7fjn5jxgf1o3dhuge6a7at2sob3aho 6600972 6600845 2022-08-29T10:02:48Z Sefer azeri 4000 /* Nəzəriyyənin elan edilməsi və qəbulu */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə}} {{Tarixi abidə |adı = Alban xaç daşları |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:Dadivank-khachkars2.jpg|300px]] |şəkil_izah = <small>[[Xudavəng monastır kompleksi]]ndə yerləşən Xaçın tipli qoşa xaçdaş</small> |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |yerləşir = |aidiyyatı = [[Qafqaz albanları]] |layihə_müəllifi = |heykəltəraş = |memar = |tikilmə_tarixi = III-XVIII əsrlər |üslubu = [[Alban memarlığı]] |texnikası = oyma |hündürlük = |material = |vəziyyəti = |Commons kateqoriyası = |Xəritəsi = }} '''Alban xaç daşları''' — [[Azərbaycan]] xalqının əcdadları tərəfindən yaradılmış və [[Azərbaycan]]ın maddi-mədəni dəyərləri sırasına daxil olan abidələr qrupu.<ref>Д. А. Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана. Уч. Зап. Мин. В и ССО Азерб.ССР, сер. X, № 3. Баку, изд. АзПИ, 1974</ref> Keçmişdə ''"böyük, şöhrətli və əhalisi sıx ölkə olan"''<ref>M. Xorenli, Ermənistan tarixi (qədim erməni dilindən N. Eminin tərcümsəi), Moskva, 1858, II kitab, VIII fəsil</ref> [[Qafqaz Albaniyası]]nın erkən xristian xatirə memarlığı və incəsənətinin təşəkkülü və inkişafı maraqlı, olduqca orijinal bir yol keçmişdir. VII–IX əsrlərdə Qafqaz Albaniyası Cənubi [[Qafqaz]]ın siyasi və mədəni həyatının bütün sahələrində aparıcı rol oynamışdır.<ref>А. Шанидзе – Hовооткрытый алфавит Кафказских Албанцев и его значения для науки, Изв. НЯМИК. Груз. ФАН ССР, Т.4 1938 стр. 3</ref><ref>З. М. Бунятов – Азербайджан в VII – IX вв. Изд. Азерб. ССР, Баку, 1965.</ref><ref>Ф. Мамедова "История Албан " Моисея Каланкатуйского как источник по общественному строю ранее средневековой Албании, Изд. Елм, Баку, 1977</ref> Orta əsr Albaniyasında qədimdən dini və qəbirüstü simvol rolunu oynayan, həllində şaquli xatirə işarəsinin obrazı təcəssüm olunmuş çoxlu memorial abidələr (menhir, fallik obraz, qadın və kişi tanrıları və sərhəd nişanəsi) məlumdur. Bu sadə və çox yayılmış dəfn abidələri dünyanın modeli kimi qavranılırdı.<ref name="Qafqaz">D. A. Axundova, M. D. Axundov – Qafqaz Albaniyasının stellalarında dini simvolika və dünyanın mənzərəsi, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Lakin onlar təkcə dünyaları birləşdirən ox deyil, həm də dirilər və ölülər dünyaları arasında sərhəd dirəyi olub, şaquli və üfüqi fəzanı təcəssüm etdirirdi.<ref>A. Van – Geaner the rites of passage, 1961.</ref> == Nəzəriyyənin elan edilməsi və qəbulu == [[1983]]-cü ildə nəşr edilmiş ''"Qafqaz Albaniyası məbədləri və stellalarında dini simvolika və dünyanın təsviri"'' adlı əsərində ({{lang-ru|"Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании}}) [[Davud Axundov|D. A. Axundov]] və [[Murad Axundov|M. D. Axundov]] bildirirlər ki, müxtəlif dövrlərdə [[Qafqaz Albaniyası]]nın tərkibinə daxil olmuş və [[Alban Həvari Kilsəsi]]nin tabeliyində olmuş ərazilərdə (müasir [[Azərbaycan Respublikası]], [[Naxçıvan MR]] və [[Ermənistan Respublikası]]nın [[Sünik mərzi|Sünik]] mərzi) aşkarlanmış stellalar və məzar daşları Qafqaz Albaniyasının xristianlıqdan əvvəlki dini görüşləri (xüsusilə [[Zərdüştilik]] və [[Mitraizm]]) ilə əlaqəli olub, xristian və paqan dini baxışlarının qarışımından yaranmış dünyagörüşünü əks etdirir. Müəlliflər bu cür tarixi abidələr üçün ümumiləşdirici ad kimi ''"xaçdaş"'' (Azərbaycan dilində "xaç" və "daş" sözlərindən) termini istifadə etməyi təklif edirlər.<ref>{{cite book |last1=Ахундов |first1=Д. А. |last2=Ахундов |first2=М.Д. |title=Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании |date=1983 |publisher=Институт истории грузинского искусства АН ГССР |location=Тбилиси}}</ref> [[1985]]-ci ildə [[Bakı]]da keçirilən Ümumittifaq Arxeologiya Konqressində D. Axundov məruzə ilə çıxış edərək nəzəriyyəni səsləndirir və bu hadisə qalmaqala səbəb olur. [[Ermənistan]]dan gələn nümayəndə heyəti konqresi tərk etməyə hazır olduğunu bəyan edir, [[Leninqrad]]dan gəlmiş elm xadimləri isə Axundovun məruzəsini psevdo-elmi siyasi aksiya kimi qiymətləndirirlər. [[ABŞ]]-dan olan arxeoloq [[:en:Philip L. Kohl|Filipp Kol]] və [[Gürcüstan]]dan olan arxeoloq Qoça Çeçxladze hesab edirlər ki, bu hesabat düşünülmüş siyasi təxribat olmaqla, bilərəkdən saxta mədəni mif yaratmağa hesablanmışdı.<ref name="Kohl">''Philip L. Kohl and Gocha R. Tsetskhladze''. Nationalism, politics, and the practice of archaeology in the Caucasus // Philip L. Kohl, Clare P. Fawcett. Nationalism, politics, and the practice of archaeology — Cambridge University Press, 1995 — ISBN 0521480655. «''The young Azeri’s seemingly innocuous, abstract archaeological paper was a deliberate political provocation: all the crosses on today’s territory of Azerbaijan, including significantly Nagorno-Karabagh and Nakhichevan, were defined as Albanian, a people who in turn were seen as the direct ancestors of today’s Azeris. // The rest, as they say, is history. The Armenian archaeologists were upset and threatened to walk out en bloc. Protests were filed, and even Russian scholars from Leningrad objected to this blatantly political appropriation, posing as scholarship. <…> // Thus, minimally, two points must be made. Patently false cultural origin myths are not always harmless.''»</ref> Sonradan nəzəriyyə haqqında fikir bildirmiş [[Rusiya]] və [[Ermənistan]]dan olan alimlər qeyd edirlər ki, ya Axundov xristian ikonoqrafiyasının məşhur xüsusiyyətlərini bilmir, ya da bilərəkdən onlara məhəl qoymayaraq xristian süjetlərini mitraistik elan edir.<ref name="Якобсон">''Якобсон А. Л.'' [http://armenianhouse.org/caucasian-albania/433-456.html#1 Гандзасарский монастырь и хачкары: Факты и вымыслы] {{Wayback|url=http://armenianhouse.org/caucasian-albania/433-456.html#1 |date=20090828155950 }} // Ист.-филол. журн. 1984. N 2. С. 146—152.</ref><ref>''[[Baqrat Ulubabyan|Улубабян Б. А.]]'' Магические превращения, или Как были «албанизированы» хачкары и другие армянские памятники // Литературная Армения. 1988. N 6. С. 84-92.</ref><ref name="Шнирельман213">{{cite book |last1=Шнирельман |first1=В. А. |title=Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье |date=2003 |publisher=Академкнига |location=Москва |pages=213 |url=http://apsnyteka.org/file/Shnirelman_Voiny_pamiati.pdf}}</ref> Xaçdaş nəzəriyyəsinin tam yekunlaşdırılması Axundovların [[1986]]-cı ildə nəşr edilmiş ''"Qədim və erkən orta əsrlər Azərbaycan memarlığı"'' ({{lang-ru|Архитектура древнего и раннесредневекового Азербайджана}}) əsəri ilə (redaktor N. İ. Rzayev, rəyçilər [[Ziya Bünyadov|Z. M. Bünyadov]], [[Vəli Əliyev (tarixçi)|V. Q. Əliyev]], N. A. Sarkisov) baş tutmuşdur.<ref>''Ахундов Д. А.'', [http://www.elibrary.az/docs/akhundov.pdf Архитектура древнего и раннесредневекового Азербайджана] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090711022539/http://www.elibrary.az/docs/akhundov.pdf |date=2009-07-11 }}. Баку: Азербайджанское государственное издательство, 1986.</ref> == Növləri == === Xaçın xaçdaşları === Xaçın xaç daşları əsasən Kəlbəcər, Daşkəsən, Qazax və Ağstafa rayonları ərazisində yayılmışdır. Bu xaçdaşlar [[Xaçın knyazlığı]]nın yadigarlarıdır. Kəlbəcər rayonunun böyük bir hissəsi [[Xaçın knyazlığı|Alban Xaçın Knyazlığın]]ın tərkbində olmuşdur. Bu rayon ərazisində tədqiq edilmiş bütün stellalar memarlıq bədii obrazlarının özümlülüyü ilə fərqlənir, eyni zamanda onlar [[Qafqaz Albaniyası]]nın xaçdaşları və digər stella tipləri üçün səciyyəvi olan kanon və formalardan kənara çıxmamışdır. ''Çahartağ'' (dördtağlı kompozisiya) şəklində həll olunmuş və tağbəndli hündür stilobat üzərində qaldırılmış qədim bütxananın yaxınlığında qeydə alınmış stellalarda iki dinin – [[Xristianlıq]] və çox güman ki, [[Mitraizm]] dinlərinin incəsənəti müşahidə olunur. Həmçinin ayrı-ayrı yerli dini təriqətlərin təsiri ehtimal olunur.<ref name="Axundova-N1">D. A. Axundova, M. D. Axundov – Xaçın Xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Bir başdaşı alimlər D. A. Axundova və M. D. Axundov tərəfindən Kəlbəcər ərazisində dağın döşündə, yaxınlıqda aşkarlanmış tipik mitraist stellanın çıxarıldığı çahartağın özündə daha sonralar qoyulmuşdur. Xaçdaşda ikiqat düzbucaqlı çərçivə içərisində antropomorf tanrı təsvir olunmuşdur. Onun başında üz əvəzinə çevrə daxilində ulduz – günəş, kosmik işıq, cənnət sferası<ref>Д.А. Ахундов. Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана. Уч. Записки МВССО, сер. Х,№ 3, 1974, Баку, стр. 5, табл.1.</ref> rəmzi verilmişdir; əlində dairə daxilində girdə ay – məhsuldarlıq rəmzi vardır. Qarnından aşağıda isə başındakına nisbətən bir qədər kiçik dairə daxilində daha bir ulduz – yeraltı dünya və ya ona giriş təsvir olunmuşdur. Bunlar qədim [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın şüurunda dünyanın aydın üçpilləli modelidir. İnsan fiquru isə göstərilən bütün dünyaları bir biri ilə birləşdirən dünya oxudur. Bu xaçdaşdan bir qədər kənarda isə xristianlıqdan əvvəlki dövrə aid daha bir stella aşkarlanmışdır. Bu stellada düzbucaqlı çərçivə içərisində cızma texnikası ilə qadın, güman ki ay ilahəsi – [[Selena]], [[Artemida]], [[Ardivisura]], [[Anahita]] təsvir olunmuşdur. Göstərilən stellalar bizim eranın xristianlıqdan əvvəlki dövrünə (I əsrin əvvəllərinə), bəlkə də daha qədim dövrə aiddir.<ref name="Axundova-N1" /> Təsvir olunan stellalardan başqa Kəlbəcər rayonu ərazisində daha dörd xaç daş aşkarlanmışdır ki, onlardan da daha yaxşı vəziyyətdə dövrümüzə çatanı çahartağda qoyulmuşdur. Dörd xaçdaşın hər biri kompozisiya baxımından dərin oyulmuş hamar fondan, əsas və əlavə xaçları həcmli verilməyən ikinci dekorativ müstəvidən ibarətdir. Üçünün naxışlı haşiyəsi, birinin isə xaçla bir səviyyədə həll olunmuş saya çərçivəsi var. İki xaçdaşın hər birində ikinci dərəcəli kiçik, həm də dərinə batırılmış dörd xaç (güman ki, dörd cəhətin rəmzi) vardır. Əsas xaçlar yeraltı səltənətə girişi təmsil edən bir neçə çevrədən ibarət, zəngin naxışlı, aşağıdakı xonça ilə ahəngdar bir şəkildə çarpazlaşmış simvolik dağdan (bir-birinin içində yerləşdirilmiş pilləli üçbucaqlardan yaranıb) yuxarı qalxan qollu-budaqlı həyat ağacı şəklində həll olunmuşdur.<ref>М. А. Об интерпретации рисунков на группе сосудов эпохи поздней бронзы Азербайджана. Известия АН Азерб. ССР, сер. "История, философия, право", № 2, 1982, səh 80</ref> [[Fayl:Dadivank-khachkars2.jpg|thumb|right|220px|[[Xudavəng monastır kompleksi]] ərazisində kilsə zənginin aşağısında yerləşdirilmiş qoşa alban xaçdaşı]] [[Xudavəng monastır kompleksi]]nin zəng qülləsində yanaşı qoyulmuş iki xaçdaş Xaçın xaçdaşlarının ən gözəl nümunələrindən biridir. Onlardan bir-birinin üstündə iki dairəvi xonça olan birinci xaç daş olduqca maraqlı quruluşa malikdir. Aşağıdakı böyük xonça yeraltı səltənətin və ya ora girişin rəmzidir. Yuxarıda isə onun içində meridional şəkildə əlavə dörd kiçik xonça yerləşir. Çox gümün ki, bu səmanın dörd cəhətinin – cənnət sferasının rəmzidir və yaxud planetlərin əbədi hərəkəti ilə hüdudsuz işıq fəzasını təcəssüm etdirir. Onların üstündə həyat ağacı şəklində xaç təsvir olunmuşdur. Xaçdaşın bədii simvolik traktovkası incə işlənmiş qurşaqla tamamlanır. Onun mərkəzində xaçdan yuxarıda üçləçəkli tağın içərisində bürcləri, səmanın möhkəmliyini, göy cismlərinin cənnət sferasını<ref>Д. А. Ахундов Храмы Ирана в эпоху первых Ахеменидов, их реставрация реконструкция, Изв. АН Азерб ССР, сер. ист., фил. И права, 1978,№ 2, табл.1</ref> təcəssüm etdirən üç çarpazlaşmış xonça yerləşir. Soldakı xaçdaş siluetinə görə özünün sağ tərəfdəki qonşusuna oxşar həll olunmuşdur. Onun aşağı issəsində şəbəkəli dairələrdən toxunmuş və ustalıqla naxışlanmış böyük bir xonça yerləşir. Yuxarıda yanlarda iki kiçik xonça yerləşir ki, onlar da böyük xonçayla birlikdə ilahi üçlüyü (ata, oğul, müqəddəs ruh) təşkil edir. İki xonça arasındakı üçbucağın təpəsində bir-birinin içərisində yerləşən iki kiçik dairə vardır. Üçbucaq və dairə günəşi<ref>М.А. Гусейнова Об интерпретации рисунков на группе сосуд эпохи поздней бронзы Азербайджана, Изв. АН Азерб. ССР (ист., фил., право), № 2, 1977, табл II</ref> təmsil edir, ondan həyat ağacı – məhsuldarlıq rəmzi şəklində [[xaç]] yüksəlir. Bu xaçdaş birinci xaçdaşa analoji olaraq incə işlənmiş, qurşaqla tamamlanır. Onun üçləçəkli tağında taxtda oturmuş tanrı təsvir edilmişdir. Hər iki xaçdaç çox orijinal və təkrarsız tamamlanır. Xaçın yuxarı budağından anadlı dairədə kiçik haça çıxır. Xaç daşda xristian simvolikası ilə ağlasığmaz tərzdə birləşmiş cüt Ahura Mitra tanrılarının aşkar rəmzinin belə təsvirləri, yalnız [[Qafqaz Albaniyası]]nın stellalarında müşahidə olunur. [[Kilsə]] kəndindəki kiçik sovmənin yarımdairəvi girişi üç xaçdaşla düzbucaqlı qapıya çevrilmişdir. İki xaçdaş şaquli, üçüncüsü isə atma şəklində üfüqi vəziyyətdə qoyulmuşdur. Xaçdaşların üçüü də alban kanonlar əsasında həll olunmuşdur. Onların həm öz aralarında, həm də Kəlbəcər rayonu ərazisində tədqiq edilmiş digər xaç daşlarla oxşarlığı vardır. Baştağın sol tərəfində qoyulmuş xaçdaş xüsusilə diqqəti cəlb edir. Simmetrik yerləşmiş yan zoğlar arasından həyat ağacı şəklində xaç yüksəlir. Xaçvari şəkildə yerləşərək çiçəklərlə qurtaran dörd zoğ xaçın (məhzuldarlıq rəmzi) nəbatat traktovkasını nəzərə çarpdırır. Xaçın üstündən meandr kəməri, onun da üstündən stellanın obrazını tamamlayan ikinci bir kəmər keçir. Bu kəmərin ortasında meyvəli budaqlarla əhatə olunmuş üç müqəddəs haça yerləşir. === Artsak xaçdaşları === [[Fayl:Caucasian Albanian Artsak cross stone.jpg|thumb|left|150px|[[Böyük Qaramurad Vəngi|Böyük Qaramurad Monastrı]] ərazisindən aşkarlanmış və 1960-cı ildə ermənilər tərəfindən oğurlanaraq [[Eçmiədzin]]ə aparılmış Xaçvari Artsak xaç daşı]] Bu tip xaçdaşlar əsasən Xocalı, Ağdərə, Tərtər, Gədəbəy, Şuşa və digər rayonlar ərazisində aşkarlanmış və tədqiq edilmişdir. Onlardan ən maraqlı nümunələrdən biri 1633-cü ildə hazırlanmış Xaçvari Artsak xaçdaşıdır. Bu xaçdaş da [[Qafqaz Albaniyası]]nın hər yerində qəbul olunmuş kanonlar çərçivəsində həll olunmuşdur. Göstərilən xaçdaş [[SSRİ]] vaxtında qanunsuz olaraq [[Azərbaycan SSR]] ərazisindən [[Ermənistan SSR]] ərazisinə aparılmış və hazırda da [[Ermənistan]] respublikasının [[Eçmiədzin|Üçmüədzin]] şəhərində saxlanılır.<ref name="Artsak xaçdaşları">A. Axundova, M. D. Axundov –Dağlıq Qarabağın Artsak xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Onun formasının daş xaç şəklində olmasına baxmayaraq, stelanın obrazında əsas bədii və simvolik dominantını xaçın ortasındakı üç dairədən ibarət böyük xonça təşkil edir. Orta dairə səkkiz bərabər hissəyə bölünmüş həndəsi hörmə şəklində həll olunmuşdur. Xonçanın mərkəzində bərabəryanlı xaç (erkən alban xaçı) təsviri vardır, onun da kəsişmə nöqtəsində kiçik dairəvi xonça yerləşir. Bütün kompozisiya xristian qəbir daşının sintezləşdirilmiş obrazında birləşən günəş, işıq və məhsuldarlıq simvolu kimi həll olunmuşdur. Günəş emblemi arxasındakı həyat ağacı – xaç, həmçinin günəşi təmsil edən simvolik pilləli dağdan yüksəlir.<ref>М.А. Гусейнова. Ук. Соч., стр.80 А.С. Сванидзе. Названия древневосточных богов в грузинских песнях. ВДИ, 1937, № 1, М., стр. 89.</ref> Bu isə qədim [[Azərbaycan]] ərazisində əzəldən bəri tətbiq olunan səciyyəvi üslubdur. XIV əsrə aid başqa bir Artsak xaşdaşı isə tamamilə başqa bir üslubda icra olunmuşdur. Stelanın bütün səthi çoxlu tematik təsvirlərlə bəzədilmişdir. Dekor prinsipi onu [[Cuğa]]nın alban xaç daşları ilə, xaçın şəkli və hörmə naxışları isə Kəlbəcərin çahartağ xaçdaşları ilə oxşardır. Stelanın yuxarı hissəsindəki qanadlı dairədə (qanadlı dairə Ahura-Mazdanın rəmzidir) tanrının dini-simvolik təsvirləri verilmişdir. Onun hər iki yanında üç mələk və iki əshabə, aşağıda isə biri çox sınmış iki şeytan sifəti təsvir olunmuşdur. {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = üfüqi | şəkil2 = Khachkar-Gandzasar1.jpg | miqyas2 = 175 | şəkil3 = Böyük Məzrə kəndində 881-ci ilə aid Alban xaçdaşı..jpg | miqyas3 = 155 | alt yazı= [[Gəncəsər monastırı]]nda ([[Xaçın]] knyazı I Böyük həsəin xatirəsinə, XIII əsr) və [[Böyük Məzrə]] kəndində (Alban knyazı Amir Qriqor Nerseyin xatirəsinə, 881-ci il) alban xaç daşları | alt_yazı_arxafon= lightgrey }} Stelanın yuxarı üçdə birində, hər iki yanda enli çərçivədə iki atlı – solda nizəylə əjdahanı öldürən [[Müqəddəs Georgi]], sağda isə yuxarı qaldırılmış əlində məşəl tutmuş atlı təsvir olunmuşdur. Xaçın hər iki tərəfində iki uçan insan fiquru verilmişdir, onlar pis qaldığından kimləri təsvir etdiyini müəyyənləşdirmək mümkün olmayıb.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Təsvir olunan heykəllər kompozisiyası xristian və mitraist-[[zərdüştilik]] simvolikasının birləşdiyinə parlaq sübutdur. Stelanın aşağı hissəsində yastı fəza şəklində zəngin ornamentli xonça – günəş təsviri verilmişdir. Günəş dairəyə alınmışdır, ondan budaqlanmış həyat ağacı – xaç qalxır. Bu xaçdaş da SSRİ vaxtında qanunsuz olaraq [[Azərbaycan SSR]] ərazisindən [[Ermənistan SSR]] ərazisinə aparılmış və hazırda Ermənistan respublikasının Üçmüədzin şəhərində saxlanılır.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> 1511-ci ildən alban katolikoslarının iqamətgahı olan [[Gəncəsər monastırı]] ərazsində də [[Azərbaycan tarixi]]nin həmin dövrünü özündə əks etdirən və qiymətli tarixi abidələr kimi dəyərləndirilən xaçdaşlar saxlanılmışdır. [[Azərbaycan]] [[monqollar]] tərəfindən işğal olunarkən (1235–1236<ref>Истоия Азербайджана. Изд АН Азерб. ССР, Баку, 1958 стр 177–178</ref>) Gəncəsər monastırının inşaatçısı və sahibi, xaçın knyazı [[Həsən Cəlal]] onların müttəfiqi olur. Çünki, monqolların da əksəriyyəti xristian idi. Memar F. Miralayev tərəfindən monastır ərazisində tədqiq edilmiş bir xaçdaş həmin hadisələrlə bağlıdır. Daşın aşağı sağ tərəfində səciyyəvi xələt və papaq geymiş, əlində nizə tutmuş iki hörüklü monqol süvarisinin təsviri vardır. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bu, yəhər-qayışlara və geyiminə görə şübhəsiz ki, monqol hərbi rəislərindən birinin təsviridir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> [[Göyçə gölü]] sahilində qeydə alınmış bir xaç daş da (erməni alimləri bu xaçdaşı erməni [[xaçkar]]ı adlandırırlar) bu tip xüsusiyyətlərə malikdir və sırf monqol mənşəlidir.<ref>Л.Азарян. Армянские хачкары, 1973, şək. 162, səh 163</ref> Əlində nizə tutmuş monqol süvarisi təsvir olunan digər xaçdaş üzərindəki yazıya görə 1274-cü ildə [[Gəncəsər monastırı]]nın təmiri şərəfinə yaradılmışdır. 1295-ci ildə [[Qazan xan]] tərəfindən [[İslam]] qəbul edildikdən sonra, görünür xristian ruhaniləri birinci stelanı sındırmış, ikincisindən isə monastır yeməkxanası tikilərkən atma kimi istifadə etmişlər və o, hal-hazırda da çevrilmiş vəziyyətdə orda durur. Həmin xaçdaşda təsvir olunan döyüşçünün [[Həsən Cəlal]]ın qızı Ruzukanı ərə verdiyi Carmağan Boro Noyonun oğlu olduğu güman edilir.<ref>Ф. Б. Миралаев – Камен с изображением монгольского воина, обноруженный в сел Ванклу. (Доклад на VII научн. Конфер. Аз. ИСИ II, 1982 г.</ref> [[Gəncəsər monastırı]]nın içərisində də iki xaçdaş vardır. Onlardan biri [[Xaçın knyazlığı|Alban Xaçın knyazlığı]] hökmdarı Vaxtanq və Xorişə xatunun oğlu [[Həsən Cəlal]]a həsr olunmuşdur.<ref>И. О. Орбели – Гасан Джалал князь Хаченский. И. О. Орбели – Избранные труды, изд. АН Арм. ССР, Ереван, 1963, стр 147</ref> Həsən Cəlal xaçdaşın qoyulduğu yerdə dəfn edilmədiyinə görə göstərilən xaçdaş təmiz ktitor (bani) təyinatlıdır. Stelanın bədii-simvolik həlli [[Qafqaz Albaniyası]]nın ümumi dini-ritual kanonlarına tabe edilmişdir: aşağı hissədə yarımdairəvi haşiyə içərisinə alınmış atlı və onun yanında başını itaətkarcasına aşağı əymiş kişi fiqurundan başlayaraq hər şey alban kanonlarına riayət edilməklə yaradılmışdır. Bu kompozisiya Xaçın knyazı Həsən Cəlalın hamisi ''"dünyanın hökmdarı"'' monqol Manqu xanı təsvir edir. İtaətlə dayanmış knyazın vassal, asılı olduğu aydınlaşır. Yeraltı səltənətə simvolik girişdən yuxarıda mərkəzində günəş rəmzi – xaç olan olan dairəvi xonça təsvir olunub. Bu rəmzdən həyat ağacı – xaç yüksəlir, onun üstündə üç, yanlarında bir neçə kiçik xaçlar – müdriklik və idrak ağaçları yerləşir. Stela üç tərəfdən dekorativ haşiyəyə alınıb. Həsən Cəlala məxsus stelanın yanında yerləşən, siluetinə görə ona çox oxşayan, lakin bir qədər başqa şəkildə traktovka olunmuş xaşdaş isə güman ki, onun oğluna aiddir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Hər iki xaçdaşda üçpilləli simvolika – dünyanın quruluşunun bədii izahı verilmişdir. Lakin bu ikinci xaçdaşda o qədər də qabarıq ifadə olunmayıb. Dekorativ kəmrdən sonra aşağı hissədə böyük, zəngin naxışlar vurulmuş şüalı xonça – özgə dünyaya giriş, ondan yuxarıda simvolik dağdan – üçbucaqdan ucalan xaç – həyat ağacı yerləşir. Simvolik dağ qədimdən müqddəs hesab olunur və təkcə [[Azərbaycan]]da deyil, [[türklər]]in yaşadığı bütün ərazilərdə dağ kultu geniş yayılmışdır. Günəşə sitayiş də qismən bununla bağlıdır<ref>А. Сванидзе – Названия древневосточных очагов в грузснских песнях, ВДИ, 1937, № 1, стр 89</ref> və eyni zamanda o, ümumiyyətlə yerin toplayıcı obrazı olan ilk torpağı təmsil edir.<ref>Е. В. Антонов – К вопросу о происхождении в смьысловой нагрузке знаков на статуэтках Анаукской културы. "Сов. Археология", 1962, № 4, стр. 14</ref> Sonuncu traktovka əslində daha yaxındır, belə ki, göstərilən üçbucaqdan xaçın aşağı hissəsinə sarılmış iki qollu budaqlı gövdə yüksəlir.<ref name="Artsak xaçdaşları" /> Gəncəsər monastırındakı iki xaçdaş [[Qafqaz Albaniyası]]nda dini plastika və memarlığın sintezinin parlaq nümunələri olaraq daha qədim [[Xudavəng monastır kompleksi]]ndəki cüt xaçdaşların mövzusunu təkrar edir. === Cuğa xaçdaşları === [[Fayl:Khachkar from Old Djugha 1602 img 6932.jpg|thumb|150px|left|Cuğadan ermənilər tərəfindən oğurlanaraq Ermənistana aparılmış alban xaç daşı, daşın aşağısında əlində xaç tutmuş atlı təsvir edilib]] Cuğa xaçdaşları [[Azərbaycan]] respublikasının [[İran]] İslam Cümhuriyyəti ilə ([[Güney Azərbaycan]] ərazisiylə) sərhəddində [[Araz]] çayı sahilində tədqiq edilmişdir. Cuğa xaçdaşlarının böyük əksəriyyəti [[Sünik knyazlığı|Alban Sünik knyazlığının]] yadigarı olsa da burada sonrakı dövrlərə aid xaçdaşlara da təsadüf edilmişdir. Maraqlı və özümlü həllə malik Cuğa xaçdaşlarının böyük əksəriyyətində eyni bir təsvir təkrar olunur: qarşı-qarşıya durmuş iki qanadlı əjdahanın bədəni buynuz zirehlə örtülmüşdür. Onların adətən açıq ağızları yana çevrilmişdir. İki əjdaha arasında qanadlı halə və ya haləyə oxşar saçı olan kişi başı təsvir edilmişdir. İkonoqrafik əlamətlərinə görə o, [[İsa]]nın (ə. s.) başına oxşayır.<ref name="Cuğa x">A. Axundova, M. D. Axundov – Cuğa xaçdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> Ümumiyyətlə bu mürəkkəb kompozisiyalarda müxtəlif din və etiqadların ([[zərdüştilik]], [[mitraizm]], [[xristianlıq]] və [[islam]]) birləşməsindən yaranan simvolik qrup [[Qafqaz albanları|alban]] sənətkarları tərəfindən təsvir edilmişdir. Təsvirlər xristian qəbir daşlarında – xaçdaşlarda yerləşdirilib – bir xaç və ya xaçlar bunu təsdiq edir. Xaçdaşlardakı İsa (ə.s.) obrazını hələ də xalq arasında yaşayan obrazlar – xeyirxah əjdaha – nəhənglər mühafizə edirlər. Dişlərini qıcamadan ağızlarını bir az açmış əjdaha başlarının İsanın başına tərəf çevrildiyini əks etdirən təsvirlər buna sübutdur. Bu xristian-bütpərəst kompozisiyalar bir xalq içərisində müxtəlif dinlərin mövcud olması nəticəsində yaranmışdır. Cənubi [[Qafqaz]]da yegan belə xalq isə [[Qafqaz albanları]] idi. Xaçdaşların yuxarısında [[İsa]]nın (ə.s.) başı göstərilən kompozisiyalar kimi eyni qanuna tabe olan bir neçə ikonoqrafik təsvirlər – özümlü sintez yolu ilə alınmış mitraist-xristian təsvirləri vardır. Onların birinci planında tanrı, ikinci öküz (bəzən maral), quş, üçüncü və dördüncü planlarda isə mələklər (əgər əshabələr olarsa) təsvir olunmuşdur. Xristian xaçdaşında [[Mitra]]nın əbədi yol yoldaşları – şir, öküz və quşun təsvir edilməsi albanların bir hissəsinin xristianlığın yayıldığı dövrdə hələ də öz əsgi inamlarında qalmaları haqqında mənbələrdə verilən məlumatlarla üst-üstə düşür. İoanna Boqaslovun şərhində ''"…mələklər dörd canlı varlıq – qartal, buğa, şir və insan şəklində təsvir olunur. Qartal oxuyur, şir çığırır, buğa fəryad edir, insan danışır."''<ref>Д. И. Протопопов – Обьяснение всеносного бдения и литургии, Москва, изд. Стунина, 1908, стр 69</ref> Lakin Cuğa xaç daşlarındakı təsvirlər göstərilən simvollarla uyğun gəlmir. Belə ki, Cuğa xaç daşlarında göstərilən quş və heyvan təsvirlərinin yanında mələklər də təsvir edilmişdir. Bundan başqa əksər xaç daşlarda quş əsasən [[tovuz quşu]] obrazında təsvir olunub, buğa isə tez-tez maralla əvəzlənir. Alban mədəniyyətində tovuzquşu təsvirləri çox tez-tez rastlaşılan obrazlardandır. [[Gəncəsər monastırı]]nda əsas monastır binasının fasadında bu obraza tez-tez təsadüf edilir, [[Mingəçevir kilsə kompleksi]]ndə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı aşkarlanan və hazırda [[Azərbaycan Tarix Muzeyi]]ndə sərgilənən xaç altlığında da (bəzi tədqiqatçılara görə bu daş qurbangahdır) həyat ağacını qoruyan iki tovuz quşu təsvir edilmişdir. Mütəxəssislər tərəfindən tədqiq edilən Cuğa xaç daşlarında Mitranın bu atributları xristian tanrısının ayaqları yanında yerləşdirilmişdir. Xaçdaşlardan birində mərkəzi tanrı fiquru sol əlində su ilə dolu kasa tutaraq sağ əlinin iki barmağı ilə onu göstərir. Tanrının başı ətrafında üzərində üç kürə geydirilmiş (biri başının üstündə, ikisi isə üzünün yanlarında) elliptik halqa təsvir olunmuşdur. Ondan başa doğru işıq şüaları gedir. Meridional şəkildə kürələr yerləşmiş – ellips Böyük Mitranın səciyyəvi təcəssüümü, sonsuz fəzanın, kosmosun simvolik təsviridir.<ref>Д. А. Ахундов – Архитектура древних культовых сооружений Азербайджана, Уч. Зап. Мин. Ви СС, сер. Х, № 3, 1974, Баку, стр 5</ref> Kosmos mifologiyanın zeniti və onu tamamlayan kateqoriyadır.<ref>М. Д. Ахундов – Пространство и время в мифологической картине мира, Сб. "В. И. Ленин и некоторые вопросы развития научного познания", изд. Елм, Баку, 1980, стр 153</ref> Təsvir olunmuş kompozisiyanın hər iki yanında iki çatmatağlı tağça yerləşir. Onlarda diz çökmüş, əlləri və baxışları mərkəzi tanrı fiquruna yönəlmiş mələklər təsvir olunmuşdur. [[Fayl:Jugha-khachkar-CIMG1581.JPG|thumb|left|140px|Ermənilər tərəfindən Cuğadan [[Eçmiədzin]]ə aparılmış alban xaçdaşlarının alban yazılı hissələri sındırılaraq bu abidələr, erməni [[xaçkar]]ları kiimi təqdim edilir]] Cuğadakı başqa bir xaçdaşdakı təsvir birinci xaçdaşdakı təsvirə çox oxşayır. O da enli çatmatağlı tağçada yerləşdirilmişdir. Tanrının başı ətrafında kürələr, planetlərlə ellipsvari halə, solda ikinci planda şir, onun arxasında mələk, sağda isə öküz və quş təsvir olunub. Tanrının geyimi, onun bu xaçdaşın yanında yerləşən başqa bir xaçdaşdakı təsviri ilə anologiya təşkil edir və o, əlində su olan kasa deyil, dördüzlü sarma tutmuşdur. Erməni alimləri Cuğadakı alban xaçdaşlarını erməni xaçkarları adlandıraraq onları XVII əsrə aid edir, bütün bu mürəkkəb dini-fəlsəfi təsvirlərin erməəni bədii şüurunun məhsulu olduğunu iddia edirlər. Lakin bu cür qarışıq dini təsvirlərin yaradılması üçün nə [[erməni mifologiyası]]nda, nə də xristian [[erməni mədəniyyəti]]ndə baza olmamışdır. Hələ [[SSRİ]] hakimiyyəti dövründə müxtəlif zamanlarda cuğa xaçdaşlarının bədii və elmi baxımdan ən dəyərliləri oğurlanaraq [[Ermənistan]]a aparılmışdır və hal-hazırda da [[Üçmüədzin kafedralı]]nın həyətində erməni [[xaçkar]]ları kimi sərgilənir. Üçmüədzinə aparılmış xaçdaşlar üzərində dəyişikliklər həyata keçirilmiş, onların [[Alban əlifbası|alban yazılı hissələri]] silinmiş və ya tamamilə qırılmışdır. Lakin Cuğada qalan bir çox xaçdaşların üstündə alban yazıları indi də qalmaqdadır.<ref name="Cuğa x" /> Xristian dövrü alban xatirə stellalarında saxlanmış bir çox xristianlığa qədərki simvolların təsvirlərinin yaranma kökləri mütəxəssislər tərəfindən tədqiq edilmiş, onların müəyyən kanonlar əsasında yerləşməsinin səbəbləri və əhəmiyyəti müəyyənləşdirilmişdir. Br çox xaçdaşlarının aşağısında adətən planet tanrıları kultuna məxsus ulduz, günəş, haça (göyün simvolu), içində su olan qablar və sair əhatəsində, yuxarı qaldırılmış əlində xaça bənzər müxtəlif mitraist simvollar aparan atlı təsvir olunmuşdur. Bunlar bir növ yeraltl makrodünyadır. Bəzi atlıların başında çalma vardır, başqaları sxematik halə içərisindədir. Biri əlində svastikaya, ya da ki, parçalanmış ellipsə bənzər nə isə tutmuşdur, çalmalı başından ona yeraltı dünyanın şeytani əlamətlərini verən iki döyüşkən buynuz çıxmışdır. Görünür bu məqsədlə hazırda Üçmüədzində saxlanan Cuğa xaçdaşındakı xaçın əsasında insan kəlləsi təsviri yerləşdirilmişdir. Altıxaçlı Cuğa xaçdaşlarındakı orta xaçın əsasındakı xonçada da buna oxşar kəllə təsviri vardır. Mitranın tanrılar panteonu həmrahlarından birinin obrazına aid edilən<ref name="Cuğa x" /> və stelaların aşağı hissələrində yerləşən silahlı atlılar xristian simvolikasına maksimum yaxındır. Bunu onların əlində tutduqları Mitranın emblemindən (o həmişə kəsişən ellipslər və ya çox zaman dörd haça (dörd haça şəkilli xaçlar Kəlbəcər və Gədəbəy rayonlarının xaçdaşlarında da geniş yayılmışdır) şəklində həll olunurdu) görmək olur. === Yenivəng xaç daşları === [[Fayl:Albanian cross stone in İçərişəhər, Baku.jpg|thumb|160px|right|[[İçərişəhər]]də nümayiş etdirilən Yenivəng tipli alban xaçdaşşı]] Bu tip xaçdaşlar tarixi [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycan]] ərazisinin böyük bir hissəsində yayılmışdır. İlk nümunələri [[Qərbi Azərbaycan]]da yerləşən [[Yenivəng monastırı]] ərazisində tədqiq edildiyindən elmi ədəbiyyata da elə bu adla daxil olmuşdur. Yenivəng xaçdaşları mütəxəssislər tərəfindən nisbi də olsa bir neçə xarakterik tipə ayrılır:<ref name="Sünik">A. Axundova, M. D. Axundov –Sünik knyazlığı və Basarkeçər rayonlarının qədim stela-menhirləri, xaçdaş və başdaşları, Azərbaycan abidələri dərgisi, N1, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1984</ref> birinci tip aşağıya doğru yüngülcə nazikləşir və yuxarıdan yumrulanır, xaç bütün stela hündürlüyündə olur. Göstərilən tipin ən qədim, ölçülmüş və öyrənilmiş xaçdaşı Basarkeçər şəhərinin yaxınlığındakı Böyük Məzrə kəndindədir. Böyük xaçdaş (hündürlüyü 250 sm, oturacağı 120 sm, yumrulanan hissə 160 sm) 881-ci ildə [[Qafqaz albanları|alban]] knyazı Qriqor Nerinin qəbri üstündə qoyulmuşdur.<ref>Dokumenti di architetttura Armena Khatchar, Milano-Gingno, 1969, cədvəl 1</ref> Onun obrazının dini-simvolik və bədii həllinin əsasını pilləli dağ təşkil edir, ondan şumer həyat ağacı – xaç yüksəlir: həmin dağdan xaçın aşağı gövdəsini haşiyələyən stilizə olunmuş iki əncir yarpağı qalxır. Xaçın ortasında günəş simvolu – iki dairədən ibarət xonça və ya ən müqəddəs mərkəz yerləşir. İkinci xaçdaş (o bir qədər kiçikdir) IX əsrdə [[Sünik]]də, Martiros kəndi yaxınlığında Sünik knyazı<ref>Л.Азарян. Армянские хачкары, 1973, səh 167, cədvəl 2</ref> Qriqor Amir Nerseyin qəbri üstündə qoyulmuşdur. O, alban knyazı Nerinin stelasına oxşar həll olunmuşdur: aşağıya doğru azca daralır, yuxarıdakı tamamlayıcı tağ nazik uzun sütubcuqlara dayanır. Burda da pilləli dağdan xaç yüksəlir, onun mərkəzi zoğundan stilizə olunmuş əncir yarpaqları ayrılır, yarpaqların aşağı hissəsi sarma kimi burulmuşdur. Xaçın yuxarı budağından iki belə yarpaq asılmışdır. Xaçın ortasında xonça yerləşir. Onun kiçik qabarıq hissəsi dörd budaqlı xaçın əsasını təşkil edir. Budaqların ucunda səkkizşüalı xonçalar – mərkəzi xonçanın hər tərəfində simvolik yerləşən planetlər durur. Mərkəzi xonça günəşi, sonsuz fəza işığını, cənnət sferasını təmsil edir. Yenivəng xaçdaşları da kompozisiya həll baxımından Cuğa xaçdaşlarına oxşayır. Bu daşların əksərində birinci planda tanrı fiquru yerləşir. Lakin bu qabarıq təsvirlərin demək olar ki, üz hissəsi tamamilə sınmışdır. Bu xaçdaşlardan birinin təsvirini M. D. Axundov vermişdir: Tanrı təsvirinin yalnız sıx saçları, halə və başın arxasına doğru gedən üç yastı zolaq görünür. Bu yastı zolaqlar başın arxasında xaç fiquru təşkil edirdi. Tanrının başından çıxan üç enli şüadan, üç kürdədən yaranan xaç nə qədər xristian dininin simvolu olsa da, müəyyən qədər də mitraist dini yükü daşıyırdı. Xaçdaş tamamilə Azərbaycan naxış şəbəkəsi ilə örtülmüşdür. Yenivəng (ermənilər hazırda bu məbədi Noravank adı ilə dünyaya qədim erməni məbədi kimi təqdim edirlər) xaçdaşlarının əsas səciyyəvi və fərqləndirici cəhəti xaçın təpəsində və əsasında kişi (güman ki İsa) sifətinin təsviridir. Bu təsvirlərin başı üzərində ay, çox güman ki, mitraist haçalar yerləşir. Xristian simvolikası baxımından ən son və kamil Yenivəng xaç daşları XIII əsrə aiddir. Əksərinin üzərində alban yazıları olan bu xaçdaşları əraziyə [[ermənilər]]in köçürülməsindən sonra ya tamamilə məhv edilmiş, ya da alban yazıları sındırılaraq daşların tarixi əhəmiyyəti öldürülmüşdür. [[Fayl:Noravank Khachkars45.jpg|thumb|200px|left|[[Ermənistan]] respublikası ([[Qərbi Azərbaycan]]) ərazisində [[Yenivəng monastırı]]nın yaxınlığında alban xaç daşları]] Bu xaç daşlarından görünür ki, erkən orta əsrlərdə [[Qafqaz Albaniyası]]nda səcdə edilən xristian tanrısı və [[Mitra]] vahid dini-bədii obrazda birləşən eyni bir tanrının törəmələridir. Qeyd edilməlidir ki, haqqında bəhs etdiyimiz bu alban stelalarının mühüm bədii sənət nümunəsi və tarixi əhəmiyyəti olanları hələ [[SSRİ]] dövründə xüsusi canfəşanlıqla Ermənistana (Qərbi Azərbaycan torpaqları) daşınmışdı. Xırda bir faktı nəzərə çatdırmağımız yetər. Tədqiqatçı memarlarımız Gədəbəy rayonundakı [[Həmşivəng məbədi]]nin ərazisində Artsak xaçdaşına bənzər xaçdaşı aşkarlamışdılar. Lakin daş hətta tədqiq belə edilmədən [[Ermənistan]] rəhbərliyinin göstərişi ilə gecəylə vertolyotla bizim alimlərin gözü qabağında oğurlanaraq Ermənistana aparılmışdır. Son dövrlərdə isə [[Qarabağ]]dakı bu tip Azərbaycan abidələrinin mənimsənilməsi faktları dəfələrlə mətbuat səhifələrində özünə yer tapmışdır. [[Azərbaycan]] və [[Dağıstan]] başdaşlarının böyük bir qrupu da göstərilən stelalar tipinə aiddir. Onlardan [[Qazax]] rayonunda yerləşən iki xaçdaş (və ya başdaşı) tədqiqatçılar A. Axundova və M. D. Axundov tərəfindən araşdırılmışdır. Həmin xaçdaşlardan daha böyük olan brincisi aşağıya doğru ensizləşir və yarımdairəvi tağla qurtarır. O, simvolik olaraq dörd qata bölünür, birinci hamar qatın xeyli hissəsi torpaq altında qalmışdır. Bu qatda altı xonça vardır ki, onların da hər birindən üçbucaq şəkilli həyat ağacı – xaç yüksəlir. Sonra dağ simvolu olan altı üçbucaqla doldurulmuş iki müstəqil kəmər keçir. Yuxarıda aralarında dörd altıguşəli ulduz yerləşən beş xaçdan ibarət kəmər keçir. Onların da üstündə iki eşməli zolaqla yaranan böyük tağça – mehrab yerləşir. Birincisi stelanı yarımdairəvi şəkildə haşiyələyir, ikincisi yuxarıda burularaq mərkəzində altıguşəli ulduzları olan iki dərin xonça əmələ gətirir. Yanaşı dayanan haşiyələr xüsusi çatmatağlı tağça təşkil edir. Taxğçanın müstəvisi yeddi cərgə həndəsi fiqurlarla doldurulmuşdur. Birinci cərgə doqquz üçbucaqdan – simvolik dağlar zəncirindən, beş cərgə kənarları yumrulanmış yazılı düzbucaqlardan, yeddinci cərgə isə tağçanın yuxarı səthini dolduran yazılardan ([[Quran]] surələrindən) ibarətdir. Kufi xəttinə qədərki yazı manerasında ərəb hərfləri ilə icra olunmuş, dini məzmunlu yazı doqquz üçbucağın təpəsində yerləşir. Bu yenədə dağdan çıxan simvolik həyat ağacı – xaçdır. Birinci böyük başdaşın yanında həmçinin aşağıya doğru daralan, nisbətən kiçik ölçülü, lakin birincisinə çox oxşayan ikinci xaçdaş yerləşir. O da simvolik olaraq dörd hissəyə bölünüb; birinci hissə hamardır, ikinci hissə incə dekorlu düzbucaqlardan ibarətdir, onların haçiyələri üçbucaqlar və s. həndəsi fiqurların mürəkkəb çarpazlaşmasına əsaslanmışdır. Onun üstündə birinci daşa uyğun çatmatağlı böyük tağça yerləşir. Tağça hər üç tərəfdən biçimi yarımdairələrin çarpazlaşmasından yaranan və incə icra olunmuş haşiyə ilə əhatə olunub. Onun daxili sahəsi kufi yazısına qədərki ərəb hərfləri ilə yerinə yetirilmiş və Quran ayələri içərisinə alınmış yeddi cərgə ilə doldurulmuşdur. Tağçanın içərisində yuxarıya doğru yönəlmiş üç üçbucaqdan qalxan stilizə olunmuş üç həyat ağacı – xaç təsvir olunmuşdur. Ortadakı xaçın üstündə [[Kür]]-[[Araz]] çayları arası üçün daha çox xarakterik olan yəhərəoxşar ikiqat sarma günəş yerləşir. Hər iki xaçdaşın yan səthlərində simvolik həyat ağacları – xaşlar təsvir olunmuşdur. Hər iki xaçdaş [[Azərbaycan tarixi]] üçün olduqca böyük əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, xaçdaşlarda [[Azərbaycan]]da [[Xristianlıq]]dan [[İslam]]a keçid dövrü əks olunmuşdur. Xaçdaşlar tamamilə xristian kanonları əsasında həll edilsə də, yuxarı əsas hissəsində [[xaç]] yox, [[Quran]] surələri həkk edilmişdir. [[Qərbi Azərbaycan]]ın (indiki [[Ermənistan]] respublikası ərazisi) [[Gümrü]] şəhəri yaxınlığındakı Azərbaycan başdaşı ilə yuxarıda təsvir edilən iki xaçdaş arasında analogiya aparan A. Axundova maraqlı nəticələr əldə etmişdir. ''"Stela üçbucaq şəklində tamamlanır, onun yuxarısında altguşəli ulduzlu iki xonça yerləşir. Xonçaların üstündə çevrilmiş aypara vardır. Üç göy cismi – bürc göyləri təmsil edir. Xonçanın altında Quran ayələri yazılmış üfüqi tağça vardır. Tağçanın mərkəzindən stelanın axırına qədər aşağıya doğru qabağa çıxan düzbucaqlı zolaq keçir. Əgər iki xonça arasına alınmış fiquru və çevrilmiş ayparanı nəzərə alsaq əmələ gəlmiş təsvir həm qılınca, hə də ondan daha çox xaça oxşayır. Lakin xaç xristian xaçı deyil. Belə ki, qəbir daşı müsəlma başdaşıdır, başdaşındakı təsvir isə yenə də simvolizə olunmuş həyat ağacıdır. Digər maraqlı bir cəhət isə bu daşın ətrafında çoxlu yarımdairəvi şəkildə tamamlanan müsəlman qəbir daşlarının olmasıdır."''<ref name="Sünik" /> Bu abidələrin yerləşdikləri ərazilərdən həmin ərazilərin yerli əhalisi – [[Azərbaycan türkləri]] [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi|deportasiya olunduğundan]], [[Azərbaycan tarixi]] və [[Azərbaycan mədəniyyəti|mədəniyyətinin]] tədqiqi üçün çox qiymətli olan bu sənət əsərlərinin taleyi haqqında heç bir məlumat yoxdur. == Xaç daşları və xaçkarların fərqi == [[Fayl:Albanian cross stone in Baku.jpg|thumb|160px|left|[[İçərişəhər]]də nümayiş etdirilən Xaçın tipli alban xaç daşı]] Alban xaçdaşlarının obrazları bir çox əsrlər ərzində, əvvəlcə dini somvolika stellalarının obrazlarında üzvi şəkildə çarpazlaşmış iki, sonralar isə üç dinin təsiri altında təşəkkül etmişdir. Xaçdaşların bütün özümlülüyü, orijinallığı və xaçkarlardan əsaslı fərqi də bundan irəli gəlir. Hərçənd ki, hər ikisi [[Xristianlıq|xristian]] dininə etiqad edən xalqların xatirə abidələridir.<ref name="Qafqaz" /> Alban qəbir, xatirə və sərhəd stellalarının, xaçdaşlarının yaranmasında, mütəxəssislərin qeyd etdiyi kimi, üzərində dünyanın quruluşu haqqında təsəvvürlər və bütpərəstlik simvolikasının təsvirləri qalmış xristianlıqdan əvvəlki stellalar müəyyən rol oynamışlar. Əvvəllər günəş, məhsuldarlıq, həyat ağacı simvolu olan xaç onların yeni xristian dininə aid olduğunu təsdiq edir. [[Fayl:Female stone idol from Khinisli.jpg|thumb|150px|left|[[Şamaxı]] rayonu, [[Xınıslı]] yaşayış yerindən aşkarlanmış tunc dövrünə aid 3 metr hündürlükdə olan qadın bütü, [[Azərbaycan Tarix Muzeyi]]]] Əgər erməni [[xaçkar]]larında simvolik və bədii traktovkanın əsasında bütün kompozisiyanın və bəzək tərtibatının tabe olduğu xaç təsviri durursa, alban xaç daşlarında xaç obrazı adətdən dərinlik və hündürlük üzrə ümumi, çoxpilləli bədii traktovkada əriyib itən bir neçə – 2, 4, 6 kiçik xaçlara xırdalanaraq sanki bəzək tərtibatına qarışır. Bu xaçlar öz həllin görə xristianlıqdan əvvəlki həyat ağaçlarının təsvirlərinə yaxınlaşır. Xaçdaşlarda xaç əsas deyil, əksinə stellanın tam bitkin bədii həll olunmuş obrazıdır. Əgər xaçın adətən çatmatağlı tağçada, bir növ stilizə olunmuş müsəlman mehrabında yerləşdiyini, onun yuxarısında və aşağısında tamamilə bütpərəstliyə məxsus mövzuda təsvirlərin olduğunu nəzərə alsaq xaçdaşların xaçkarlardan əsas fərqi aydınlaşmış olar. [[Xaçkar]]ların obrazı həmişə birmənalı olaraq xristian dininin bədii kanonlarına tabe olurdu. Alban xaç daşları axar-baxarlı plastikliyi, fikir dərinliyi və əsrlər ərzində təşəkkül tapmış xalq etiqadı və ənənələri əsasında yaranmış memarlıq, incəsənət və dini simvolikanın üzvi sintezi nəticəsində meydana çıxan memarlıq – bədii məsələlərin həllindəki cəsarətliliyi ilə heyrət doğurur. Mütəxəssislər alban xaç daşlarını bədii tərtibatı və özünəməxsus təsvir xüsusiyyətlərinə görə dörd qrupa bölürlər ki, onlar da ''Xaçın'', ''Artsak'', ''Cuğa'' və ''Yenivəng'' xaçdaşlarıdır. XIX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Qafqaz]]da kök salmış ermənilər özlərinin "böyük fəlsəfi təfəkkürə malik xalq" və digər millətlərdən üstün olduqlarını göstərmək üçün son zamanlar öz dini rəmzlərinin, xaçlarının təkmilləşdirilməsi ilə məşğul olurlar. Onlar sadə, heç bir bədii məna kəsb etməyən erməni xaçlarının bu cür yeniləşməsində alban xaç daşlarının bədii nümunələrindən və ornamentlərindən istifadə edirlər. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, erməni dini simvolları və rəmzləri, xüsusilə xaç təsvirləri sadə formada olduqlarından, özünün bədii üslubuna və xarakterinə görə heç bir məna və əhəmiyyət kəsb etmir. Çünki erməni-qriqoryan xaçları hazırlanarkən onların təsvirlərində, dekorativ sənət nümunələrindən, müxtəlif ornamentlərdən və digər bəzək nümunələrindən istifadə edilməmişdir. Ona görə də erməni-qriqoryan xaçlarının dövrümüzə qədər olan bütün nümunələri sadə formada olub, öz xüsusiyyətlərinə görə bədii sənət əsərləri sayılmırlar. Bu xaçlar sadəcə olaraq kilsələrdə dini ayinlərin icrasında istifadə olunan adi bir dini vasitədən başqa bir şey deyildir. Alban stelalarını araşdıran mütəxəssislər belə bir nəticəyə gəlmişlər ki, onlar qədim antropomorf incəsənət əsərlərindən əmələ gəlmişdir. [[Azərbaycan]]ın [[Şamaxı]] rayonu ərazisindən aşkarlanmış tunc dövrünə aid üç metr hündürlüyündəki daş qadın bütü müəyyən mənada bunu sübut edir. Həmin daş əsər [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-nın [[Tarix İnstitutu]]nun şöbə müdiri, ted [[Rəşid Göyüşov|R. Göyüşov]] tərəfindən tədqiq edilmişdir. Tədqiqatçı qeyd edir ki, bu qədim incəsənt əsərinin sözsüz ki, dini əhəmiyyəti olmuşdur. Erkən orta əsrər alban stelalarının antropomorf mənşəyi haqqında müxtəlif araşdırmaçıların fikirləri ərazisinin böyük hissəsi, həmçinin tarixi Qafqaz Albaniyasına aid olan [[Azərbaycan]] və [[Dağıstan]]ın bir çox qəbir daşları ilə təsdiq olunur. Dağstanın bir çox stelaları düzgün insan başı nəzərə çarpdırılmış antropomorf formada həkk olunmuşdur.<ref>А. Ф. Голштейн – Надмогильные стены Дагестана, Дагестанское искусство-знания, изд Даг. ФАН ССР, Махачкала, 1976, стр 145–142</ref> Araşdırılmış üç müsəlman başdaşı və onların ətrafında yerləşən bir çox stelalar göstərmişdir ki, dini-bədii vasitələrin müxtəlifliyinə baxmayaraq onlar bütün tarixi Azərbaycan ərazisində yayılmış islamdan əvvəlki dövrə aid stelalar – xaçdaşlar ilə vahid forma və simvolikada həll olunmuşdur. Bütün bunlar istər xristian və istərsə də müsəlman başdaşları öz yaradıcılığında daha qədim mədəniyyətlərin mərasim simvolikasından azad olmayan bir xalqın – Azərbaycan xalqının xatirə yaradıcılığının xarakterik əlamətidir. [[Qafqaz albanları]]nın (sonrakı dövrdə [[Azərbaycan türkləri]]nin) mifologiyasında dünyanın çoxpilləli idrakı onları hündürlüyü eninə nisbətən – ikidən beşə qədər və daha çox dartılmış nisbətlərlə stelalar (xaçdaş, başdaşı, niçandaş və s.) yaratmağa məcbur etmişdir. [[Ermənistan]]ın monoteist xristian plastikasında isə xaçkarlar daha yığcam nisbətlərdə yaradılırdı. [[Xaçkar]]ların hündürlüyü eninə nisbətən 1, 25 dən 1, 75 dəfəyə qədər artlq olurdu. Tək-tək hallarda enindən iki dəfə hündür götürülürdü. [[Xristianlıq|Xristian]] ikonoqrafiyası, [[İslam|müsəlman]] dekoru və [[bütpərəstlik]] simvolikasının, xristianlıq və ya islam dininə sərbəst etiqad edən albanların (azərbaycanlıların) xatirə əsərlərində çarpazlaşması onların əsas fərqləndirici əlamətidir ki, bu da Cuğadakı və azərbaycanın başqa yerlərindəki qəbristanların yüzlərlə stelalarında xüsusi əyanilik və maraqla izlənir. <center> <gallery caption="Alban xaç daşları" perrow="5" widths="200px" heights="150px"> Fayl:Artsak xaç daşı Üçmüədzində.jpg|Artsak xaç daşının [[Eçmiədzin]] kafedralının həyətində çəkilmiş köhnə fotosu Fayl:Hasan the Great church, Dadivank.JPG|[[Xudavəng monastır kompleksi]] Fayl:Khatchkar from Jugha.jpg|[[Cuğa]] xaçkarı ([[Ermənistan]]a aparılıb) Fayl:Tatev khachkars.jpeg|[[Tatev monastırı]] Fayl:Khachkars.JPG|[[Gəncəsər monastırı]] </gallery> </center> <center> <gallery caption="Azərbaycanda islam dininin yayılmasından sonra daş stelalarda bədii xüsusiyyətlər saxlansa da, xristian elementləri islam elementləri ilə əvəzlənmişdir" perrow="5" widths="200px" heights="150px"> Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (4).jpg|[[Buzovna]] rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (3).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (2).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010 (5).jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Gravestone in Buzovny, Azerbaijan, 2010.jpg|Buzovna rayonu ərazisində bəddi daş stelalar Fayl:Qobustan-6.jpg|[[Azərbaycan]] respublikasında [[Qobustan]] rayonu ərazisində bədii təsvirli müsəlman stelası Fayl:Urud daş sənduqələr.jpg|[[Urud abidələr kompleksi]] ərazisində yerləşən stelalar </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == * [http://www.caucasianhistory.org/ Qafqaz Albaniyası haqqında portal (rusca)] == Həmçinin bax == * [[Qafqaz Albaniyası]] * [[Alban Həvvari Kilsəsi]] * [[Qafqaz albanları]] * [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] [[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası]] [[Kateqoriya:Xristianlıq]] [[Kateqoriya:Memarlıq]] 5ksxlc39vtvw797igwyu1bth7ri5k7k 4 73763 6598900 6598814 2022-08-28T12:01:54Z White Demon 75303 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ Cavab wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) 702amc761691d63158jsx1b3dyntegj 6600681 6598900 2022-08-29T08:07:48Z Atro S 142618 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ Cavab wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Akuma]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyilmiydi onu islahı üçün mənə zaman tabıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) mdxgnqrdobl793tg6zde27gosqmvy19 6600683 6600681 2022-08-29T08:09:16Z Atro S 142618 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Akuma]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) 3924z9lz6naga1rjiry59dgazt4opat 6600685 6600683 2022-08-29T08:10:22Z Atro S 142618 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) 3g8453kktghnx9r3fzcm007rdc3hag4 6600687 6600685 2022-08-29T08:12:34Z Atakhanli 223224 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ Cavab wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) :::xoş niyyətiniz üçün təşəkkürlər. məqalə üzərində işləyən zaman ''<nowiki>{{İş gedir}}</nowiki>'' şablonu yerləşdirib redaktələrinizə davam edin. işləriniz tam bitdikdən sonra həmin şablonu götürün. bu zaman redaktələrinizə vandalizm deyilsə, müdaxilə edilməyəcək. amma nəzərə alın ki, mətn azərbaycanca olmalıdır. yoxsa yenidən geri qaytarılacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:12, 29 avqust 2022 (UTC) b7l61v9k4auja5qsirovgx4drpojjlc 6600699 6600687 2022-08-29T08:21:38Z Atro S 142618 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ Cavab wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) :::xoş niyyətiniz üçün təşəkkürlər. məqalə üzərində işləyən zaman ''<nowiki>{{İş gedir}}</nowiki>'' şablonu yerləşdirib redaktələrinizə davam edin. işləriniz tam bitdikdən sonra həmin şablonu götürün. bu zaman redaktələrinizə vandalizm deyilsə, müdaxilə edilməyəcək. amma nəzərə alın ki, mətn azərbaycanca olmalıdır. yoxsa yenidən geri qaytarılacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:12, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Çox sağolun. Taz bir zamanda onu həll edəcəm. ::::Fəqət mən məqaləni mümkündür düz geri qaytarabilmiyim mümkünsə siz qaytarın ki mənim səhvimlə məqalə bozulmasın. Sayqıyla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:21, 29 avqust 2022 (UTC) 47gshhq60lmlqj1h6cx3r7fshvh5swg 6600704 6600699 2022-08-29T08:23:38Z Sura Shukurlu 169201 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ Cavab wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) :::xoş niyyətiniz üçün təşəkkürlər. məqalə üzərində işləyən zaman ''<nowiki>{{İş gedir}}</nowiki>'' şablonu yerləşdirib redaktələrinizə davam edin. işləriniz tam bitdikdən sonra həmin şablonu götürün. bu zaman redaktələrinizə vandalizm deyilsə, müdaxilə edilməyəcək. amma nəzərə alın ki, mətn azərbaycanca olmalıdır. yoxsa yenidən geri qaytarılacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:12, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Çox sağolun. Taz bir zamanda onu həll edəcəm. ::::Fəqət mən məqaləni mümkündür düz geri qaytarabilmiyim mümkünsə siz qaytarın ki mənim səhvimlə məqalə bozulmasın. Sayqıyla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:21, 29 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Atro S]] təklif edirəm ki, məqalə üzərindəki işinizi [[İstifadəçi:Atro S/Qaralama|burada]] davam etdirəsiniz. Məlumatları və mənbələri siz yerləşdirin, vaxtım olduqca mətni azərbaycan dilinə uyğunlaşdıracam və tərtibata əl gəzdirəcəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:23, 29 avqust 2022 (UTC) bx6p63dlukwl3gznwvqjz7kyjkf0ujr 6600705 6600704 2022-08-29T08:25:14Z Atro S 142618 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) :::xoş niyyətiniz üçün təşəkkürlər. məqalə üzərində işləyən zaman ''<nowiki>{{İş gedir}}</nowiki>'' şablonu yerləşdirib redaktələrinizə davam edin. işləriniz tam bitdikdən sonra həmin şablonu götürün. bu zaman redaktələrinizə vandalizm deyilsə, müdaxilə edilməyəcək. amma nəzərə alın ki, mətn azərbaycanca olmalıdır. yoxsa yenidən geri qaytarılacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:12, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Çox sağolun. Tez bir zamanda onu həll edəcəm. ::::Fəqət mən məqaləni mümkündür düz geri qaytarabilmiyim mümkünsə siz qaytarın ki mənim səhvimlə məqalə bozulmasın. Sayqıyla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:21, 29 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Atro S]] təklif edirəm ki, məqalə üzərindəki işinizi [[İstifadəçi:Atro S/Qaralama|burada]] davam etdirəsiniz. Məlumatları və mənbələri siz yerləşdirin, vaxtım olduqca mətni azərbaycan dilinə uyğunlaşdıracam və tərtibata əl gəzdirəcəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:23, 29 avqust 2022 (UTC) hibi5on49vwe14jnbi00zlm7azwkv1d 6600708 6600705 2022-08-29T08:29:29Z Atro S 142618 /* Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək */ Cavab wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) :::xoş niyyətiniz üçün təşəkkürlər. məqalə üzərində işləyən zaman ''<nowiki>{{İş gedir}}</nowiki>'' şablonu yerləşdirib redaktələrinizə davam edin. işləriniz tam bitdikdən sonra həmin şablonu götürün. bu zaman redaktələrinizə vandalizm deyilsə, müdaxilə edilməyəcək. amma nəzərə alın ki, mətn azərbaycanca olmalıdır. yoxsa yenidən geri qaytarılacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:12, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Çox sağolun. Tez bir zamanda onu həll edəcəm. ::::Fəqət mən məqaləni mümkündür düz geri qaytarabilmiyim mümkünsə siz qaytarın ki mənim səhvimlə məqalə bozulmasın. Sayqıyla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:21, 29 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Atro S]] təklif edirəm ki, məqalə üzərindəki işinizi [[İstifadəçi:Atro S/Qaralama|burada]] davam etdirəsiniz. Məlumatları və mənbələri siz yerləşdirin, vaxtım olduqca mətni azərbaycan dilinə uyğunlaşdıracam və tərtibata əl gəzdirəcəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:23, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Çox sağolun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[İstifadəçi müzakirəsi:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] xanım. Tamamdır bu işi görərəm. yardımız üçün minnətdaram. Hərkəsdən təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:29, 29 avqust 2022 (UTC) hhd01n2k8mln5qldmra5l3o9bwg5e0x 6601119 6600708 2022-08-29T11:32:01Z MediaWiki message delivery 64894 /* Invitation to join the Movement Strategy Forum */ yeni bölmə wikitext text/x-wiki {{/Giriş}} == Ad dəyişmə == * [[1 Avqust (aerobatika eskdaronu)]] * [[Belaya Rus (aerobatika eskdaronu)]] * [[Berqutlar (aerobatika eskdaronu)]] * [[Chinook (aerobatika eskdaronu)]] * [[Tayfun (aerobatika eskdaronu)]] * [[Yupiter (aerobatika eskdaronu)]] Zəhmət olmasa məqalələrin adında eskadron sözünü düzəldin [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 13:53, 1 avqust 2022 (UTC) :[[Thunderbirds (aerobatika komandası)]] bu da eskadron olsun [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:00, 1 avqust 2022 (UTC) ::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:06, 1 avqust 2022 (UTC) :::Təşəkkürlər. :::* [[Al Fursan]] :::* [[Baltic Bees]] :::* [[Smoke Squadron]] bunların da tərcüməsini əlavə etmək lazımdı :::[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:09, 1 avqust 2022 (UTC) ::::Həll edildi. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 14:14, 1 avqust 2022 (UTC) :::::Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 14:16, 1 avqust 2022 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|''Wikimedia CEE Meeting 2022'']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Azerbaijani Wikimedians User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[İstifadəçi:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dušan Kreheľ|müzakirə]]) 16:57, 1 avqust 2022 (UTC) :{{u|Dušan Kreheľ}}, thank you for the reminder. Our delegates will be registered today. "[[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|Azerbaijani Wikimedians User Group]]" decided that our representatives would be {{u|Toghrul R}} and {{u|Namikilisu}} — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:48, 2 avqust 2022 (UTC) == Kateqoriya == Hansı adlandırma düzgündür: "Kateqoriya:Qitələrə görə..." yoxsa "Kateqoriya:Qitələrinə görə..." ? Vikidə hal-hazırda hər iki variantda adlandırma mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:24, 3 avqust 2022 (UTC) :"Qitələrinə görə" olmalıdır. "Ölkələrinə görə", "Şəhərlərinə görə" yazırıqsa, məntiqlə bu da belə olmalıdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 19:58, 7 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:White Demon]] həm "Ölkələrinə görə", həm də "Ölkələrə görə" tipində adlandırlımış kateqoriyalar mövcuddur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:36, 9 avqust 2022 (UTC) == Poçt indeksləri == Azərbaycanın kənd məqalələrinin böyük bir hissəsində kənd üçün poçt indeksi göstərilib, amma göstərilən istinadda bu haqda heç bir məlumat yoxdur. ([[Kəngərli (Ağdam)|bax]]) Kəndlər üçün ayrı-ayrılıqda poçt indeksləri mövcuddursa, tam siyahını haradan tapa bilərəm? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:03, 4 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022. Bakı görüşü == {{Gallery |width=150 |height=150 |align=right |File:Wikimania 2022 Baku Meetup Poster.png|"Vikimaniya 2022. Bakı görüşü"nün rəsmi loqosu. }} Hər kəsə salam. Bu ilin 13–14 avqust tarixlərində [[:meta:Wikimedians_of_Turkic_Languages_User_Group/az|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupu]] "Vikimaniya 2022"nin tərkibində görüş keçirir. Oflayn və onlayn formatlarda keçiriləcək tədbirdə bir sıra görüşlər, editatonlar, təqdimatlar olacaq, həmçinin "Vikimaniya 2022"ni izləyəcəyik. Tədbir Bakı şəhərində keçiriləcək. Əlavə məlumatlar üçün "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]"nün metaviki səhifəsinə nəzər yetirin. Tədbirə qoşulmaq istəyənlər [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc997kxuJkjv0cwROcrpuM7dBrifIZV2XpanRmhfz8yhMIlPQ/viewform bu formu] doldura bilərlər. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:45, 5 avqust 2022 (UTC) :Tədbirdə ancaq Azərbaycan vikipediyaçıları iştirak edəcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 15:56, 5 avqust 2022 (UTC) :: Hybrid tədbir olacaq. Offline iştırakçılar Azərbaycan vikipediyaçılar olacaq. Online qoşulanlar dünyanın müxtəlif yerlərində olan türkdilli vikipediyaçılar olacaq. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:45, 5 avqust 2022 (UTC) *{{y}} Keçidlər düzəldildi. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 16:59, 5 avqust 2022 (UTC) {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} == İşğaldan azad edilmiş məhv olmuş yaşayış məntəqələri == Hamıya salam. Təklif edirəm ki, İşğaldan azad edilmiş rayonlarımızın ən aşağısındakı [[Şablon:Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri|bu tip şablonların]] hamısında dəyişiklik edək. Ya elə göstərdiyim nümunədəki kimi məhv olmuş yaşayış məntəqələrini (YM) ''kursivlə'' verək, ya da [[Şablon:Azərbaycan festivalları|bu şablondakı]] kimi hər bölməni qruplaşdıraq. Məqsəd də odur ki, necə ki Ləğv edilmiş YM-ləri ayrı vermişik, məhv olmuşları da ayrı verək. Məsələn Zəngilan, Qubadlı və Cəbrayılın demək olar ki, bütün YM-ləri məhv edilib. Cəbrayılın [[Cocuq Mərcanlı|1 YM-i]] Aprel döyüşlərindən sonra bərpa edilib, Zəngilanda da [[Ağalı (Zəngilan)|1 YM]] bu yaxınlarda ilk mərhələsi bərpa oldu və davam edir. Digər rayonlarda isə əsasən YM-lərinin yarısı (işğalda olmuş olanlar) məhv olub, yarısı isə qalır (hansılar ki, ya işğal edilməmişdi, ya da 94-ə qədər qaytarılmışdı, ya da Talış və Suqovuşan kimi keçmiş DQMV YM-ləri). Bu təklifi etməkdə bir məqsədim də odur ki, mətbuatda da qeyd edilib ki, zatən daha işğaldan edilmiş ərazilərdə inzibati vahidlər əvvəlki qədər olmayacaq. Elə Ağalı nümunəsi kimi. İşğaldan əvvəl Zəngilanın 3 Ağalı kəndi olduğu halda onların əsasında hər 3 kənd sakinləri üçün sadəcə 1 Ağalı kəndi inşa edildi. Həmçinin Ağdam şəhərinin rəsmi olaraq açıqlanmış yeni baş planına əsasən işğaldan əvvəl mövcud olmuş Ağdam şəhərinin ətrafında mövcud olmuş bir neçə kənd də ləğv edilərək Ağdam şəhərinə daxil edilib. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:45, 9 avqust 2022 (UTC) :Salam. Yaxşı təklifdir. Məncə elə şablonda qruplaşdırmaq daha doğru olacaq. Hətta şablonda Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış yaşayış məntəqələri bölməsi yaratmaq da olar və qarşılarında, kursivlə, mötərizə içərisində qismən və ya tam qeyd etmək olar. Fikirinizi dəstəkləyirəm. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 20:32, 9 avqust 2022 (UTC) Ləğv olunmuş kəndləri Kənd qrupunun içində qruplaşdırmaq lazımdır, ayrıca yox. Kursivlə yazmaq kəndin məhv edildiyini bildirmək üçün aydın yol deyil. Şablona baxanda hardan başa düşüm ki, kursivlik kəndin məhv olunduğunu göstərir? Ən yaxşısı məhv edilmiş yaşayış məntəqələrinin yanında [[Xəncər (Tipoqrafik)|xəncər işarəsi]]ndən (†) istifadə etməkdir. Şablonun ən aşağısında da qeyd buraxmaq olar ki, † işarəsi məntəqənin məhv edildiyini göstərir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:05, 9 avqust 2022 (UTC) ::{{tl|dagger}} şablonumuz da var özü də.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 21:07, 9 avqust 2022 (UTC) :::Yenə də istənilən halda, (qismən), (tam) sözlərinin istifadəsini vacib hesab edirəm. Çünkü qismən dağıdılmış və tam dağıdılmış yaşayış məntəqələri var. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 04:06, 10 avqust 2022 (UTC) ::::Hətta işğaldan sonra yaratdıqları kənd ([[Knaravan]]) də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:34, 10 avqust 2022 (UTC) :::::{{dagger}} işərəsindən istifadə təklifi ilə razıyam. [[Knaravan]] kəndi kimi istisna hallar üçün isə həmin kəndin üstündə "*" işatəsi qoyub şablonun altında izah yerləşdirmək olar. Daha əvvəl başqa bir şablonda da bu üsula rast gəlmişəm.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 10:54, 10 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]], əlbəttə qeyd etmək olar qismən söhbətini. Amma 99 faizi tam dağıdılıb. Qismən dağıdılan nə görmüşəm, nə də eşitmişəm. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:43, 10 avqust 2022 (UTC) :::::Xeyir hörmətli həmkar. Belə deyil. Sizə təkcə Kəlbəcərdən, qismən dağıdılmış 30-a yaxın kənd saya bilərəm. Eyni zamanda Laçından və Ağdamdan. [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Patriot Kor|müzakirə]]) 18:06, 10 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], sizinlə razıyam. Sadəcə bir şey var ki, şablondaxili qruplaşdırma və xəncər işarəsinə izah üçün gərək bütün rayon şablonları da dəyişdirilə və navbox edilə. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 17:45, 10 avqust 2022 (UTC) İndi şablonda nəyisə dəyişməyin nə anlamı var ki? Onsuz da zamanla bərpa prosesi zamanı kəndlərin həm adları, həm də sayı dəyişəcək. Onsuz da bu kəndlərin mütləq əksəriyyəti bir müddət sonra ləğv edilmiş kateqoriyasına keçəcək. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]^{[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]} 05:20, 11 avqust 2022 (UTC) :Bunun üçün bir-bir daxil olub şablonları navbox etməyə ehtiyac yoxdur. "[[Şablon:Azərbaycan rayonları|Azərbaycan rayonları]]" şablonuna əlavələr ediləcək sadəcə. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:28, 11 avqust 2022 (UTC) ::P.S. hər iki versiyaya uyğun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Test|nümunə hazırladım]]. Dəyişikliklər {{tl|Azərbaycan rayonları}} şablonuna ediləcək və bu şablondan istifadə edilmiş rayon şablonlarına düzəliş edilmədiyi halda görüntüdə heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:48, 11 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], təşəkkür edirəm. Yuxarıdakı şablona mən də 1-2 düzəliş və əlavələr etdim. Və göründüyü kimi hər çeşid, hər cür informasiya təqdim etmə prinipi baxımından yuxarıdakı şablon ən münasibidir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:35, 20 avqust 2022 (UTC) == Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi == {{Gallery |width = 200 |height = 200 |align = right |File:Azerbaijani Wikimedian of the year.svg }} Salam, hörmətli idarəçilər, istifadəçilər. Üç il əvvəl — 2019-cu ildə Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısının seçilməsi üçün [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0lin_vikimedia%C3%A7%C4%B1s%C4%B1_m%C3%BCkafat%C4%B1 belə bir layihə] hazırlanmışdı. Daha dəqiq desəm layihə ideyası irəli sürülmüşdü. Sonradan isə bu ideya unuduldu. Bu layihənin bərpa edilməsinin zamanının gəldiyini düşünürəm. Məncə ümumi olaraq sırf Azərbaycan dilli Vikipediyada ilin vikipediyaçısı seçilməli deyil, həmdə bir sıra mövzular üzrə ilin məqalələri seçilməlidir. Bununla bağlı ideyalarım var. İstəsəniz bölüşə bilərəm. Misal üçün elə rus dilli Vikipediyaya nəzər salaq. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/2021 Belə bir layihələri] var. Azərbaycan dilli Vikipediya ilə bağlı ideyam isə belədir. Birinci mərhələdə Münsiflər Heyəti yaradılır. Münsiflər Heyəti ən fəal 6 idarəçidən (misal üçün), ən fəal 2-4 istifadəçidən (misal üçün) seçilir. Daha sonra təqvim tərtib olunur. Misal üçün noyabr ayında prosedurlar aparılsın. 1-10 noyabrda istifadəçilər məqalələr təqdim edir. Bir istifadəçi bir mövzü üzrə bir məqalə təqdim edə bilər. Noyabrın 10-da bu prosedur bitir. Sonra gəlir Münsiflər Heyəti üzvləri. Misal üçün bir mövzü üzrə 15 məqalə təqdim olunub. Hər bir Münsiflər Heyəti üzvü 15 məqalədən 5 məqaləni seçir. Sonda ən çox səs toplayan 5 məqalə seçilir. Sonra isə əsas prosedur olur. Ümumi səsvermə prosesi. Səsovçuluğunun qarşısını almaq üçün "Qurultay üzvü" tipində bir qrup yaradılır. İl ərinzə ən fəal olan 50-60 istifadəçi seçilir. Həmin istifadəçilərin siyahısı tərtib olunur və hamısına eyni anda dəvət göndərilir. Əsas səsvermə 2 gün olur. İstifadəçilər sadəcə səs versinlər. Şərhə ehtiyyac yoxdur. Bir mövzü üzrə bir istifadəçi bir məqaləyə səs verə bilər. Sonda nəticələr hesablanır. İlin məqaləsi seçilən məqalələrə rus dilli Vikipediyada olan tipdə "ulduz"lar təqdim olunur. İlin vikipediyaçısının necə seçilməsi barədə isə hələ ideyam yoxdur. :-D Sizində şərhləriniz marağlıdır. Nə düşünürsünüz ? Belə bir layihə möhtəşəm olar məncə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:02, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də əla olar həm də AzVikidə aktivlik də qalxar -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 19:11, 12 avqust 2022 (UTC) :Məncə də fantastik olar. Vikidə də aktivlik qalxar, yeni töhfələr verilər. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:20, 12 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]], maraqlı təklifdir. İcra olunacaq mı? İnancım azdır. Amma yoxlamaq olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 12 avqust 2022 (UTC) ::Əsas layihənin birinci ilinin reallaşmasıdır. Ki təcrübə olsun. Sonra isə artıq asan olacaq. Əgər icazə versələr, səhifələrin yaradılmasıdır, qaydaların hazırlanmasıdır və s. işlərin hamısını özüm həll edə bilərəm. Sadəcə Münsiflər Heyəti necə seçilməlidir, bununla bağlı danışmaq lazımdır. Hamı elə deyir "əla ideyadır", amma bir rəy verən yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 12 avqust 2022 (UTC) :::Məqalə ilə bağlı təklifiniz maraqlıdır və səs ovçuluğu ilə bağlı təklif etdiyiniz addım əladır. "Münsiflər heyəti" ilə bağlı fikrim yoxdur, amma istifadəçinin seçilməsi iki hissədən ibarət ola bilər: statistik amil və vikicəmiyyətin düşüncəsi. Misalçün, namizədlər təqdim olunur (bu hissə ilə bağlı ideyası olanlar fikir bildirsə sevinərəm). Təqdim olunduqdan sonra bir neçə statiktik məlumat üzrə dəyərləndirmə aparılır. Misalçün, il ərzində günə düşən ortalama redaktə sayı, aktivlik müddəti, patrul sayı və s. Qeyd etdiklərim sadəcə nümunədir. Daha sonra bu məlumatlara əsasən istifadəçilər sıralanır. İkinci addım olaraq isə, səsvermə yaradılır. Səsvermədə "qurultay üzvləri" iştirak edir və hansısa istifadəçinin fəaliyyəti, aktivliyi, ünsiyyət bacarıqları və s. kimi vikicəmiyyətdəki mövqeyinə görə ona səsverməyi seçirlər. Buradakı səs sayına görə sıralama əvvəlki məlumatlara əlavə edir və sıralama avtomatik dəyişir (və ya elə olduğu kimi qalır). Nəticədə hər iki amilə görə birinci olan şəxs müvafiq ada layiq görülür. Sıralamada yer alan digər şəxslərə də barnstar göndərmək olar. Hələ ki, ani olaraq ağlıma ancaq bu gəldi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 05:04, 13 avqust 2022 (UTC) :Bugün Bakıda Vikimaniya tədbiri olacaq. Tədbirin proqramında İlin vikimediyaçısının seçilməsi də var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 05:09, 13 avqust 2022 (UTC) == Vikimaniya 2022 Bakı görüşü == 13-14 avqust tarixlərində Bakı şəhərində "[[:m:Wikimania 2022/WMTurkic|Vikimaniya 2022 Bakı görüşü]]" keçirilib. Görüşün 1-ci günündə Vikimaniya 2022 konfransındakı təqdimatlara baxılmış, türkdilli ölkələrin vikipediyaçıları üçün təqdimatlar edilmiş və onların təqdimatları dinlənilmiş, 2-ci günündə isə türkdilli ölkələrin tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası barədə azərbaycanca Vikipediyada məqalələr yaradılmışdır. Aşağıda tədbirdən bəzi görüntülərlə tanış ola bilərsiniz. Tədbir zamanı hər iki gündə çəkilmiş bütün şəkillərlə isə [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikimania%202022,%20Baku%20Meetup buradan] tanış ola bilərsiniz. <center><gallery> Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 96.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 98.png Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 87.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 78.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 48.jpg Şəkil:Wikimania 2022 Baku Meetup 92.jpg </gallery></center> {| style="width:100%" |<hr /> | style="width:80px;"|[[File:Wikimania 2022 Baku Meetup Icon.svg|50px|center|alt=Wikimania 2022/WMTurkic|link=:m:Wikimania 2022/WMTurkic]] |<hr /> |} === Şərhlər === * İştirak edən hər kəsə uğur olsun. Mən hesab etdim ki, xarici dil bilmədiyimdən iştirakım əhəmiyyətsizdir. Ona görə də maraq göstərmədim. Amma hər zaman vikipediyaçıların görüşünü alqışlamışam. Çünki vikinin inkişaf etməsi üçün görüşlərin keçirilməsi vacibdir. Və çalışdığım qədəri də hər görüşdə olmağa çalışmışam. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 11:20, 16 avqust 2022 (UTC) Həmin günlərdə avtomobil qəzası keçirtmişdim deyə iştirak edə bilmədim. Bütün iştirakçılara uğurlu iştiraklarına görə təşəkkür edirəm.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:38, 20 avqust 2022 (UTC) :Keçmiş olsun, Samral müəllim! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:47, 20 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], təşəkkür edirəm, çox sağolun. Keçdi çox şükür. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]] bəy, keçmiş olsun. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::: Keçmiş olsun {{u|Samral}}, yaxşısan indi? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:07, 23 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]], @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], çox şükür yaxşıyam. Maşın biraz əzilmişdi. O da ki, artıq təmir etdirmişəm. Təşəkkür edirəm diqqətinizə görə. Çox sağolun, var olun. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 07:57, 23 avqust 2022 (UTC) == Tərcümə ilə bağlı == Salam, bilmək istərdim digər vikilərdən tərcümə etdiyimiz məqalələrə mənbə, istinad daxil etmək vacibdir ya yox. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:08, 16 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Hatselate}}, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:16, 16 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər cavab üçün. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:30, 16 avqust 2022 (UTC) :Təbii ki, vacibdir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 10:38, 16 avqust 2022 (UTC) :tərcümə etdiyiniz vikidə istifadə olunan mənbələrdən elə istifadə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:29, 18 avqust 2022 (UTC) == Müqayisə == Belə bir statistik müqayisəni göstərmək istərdim. Məqalə sayına görə bizdən bir pillə öndə olan [[Qalisiyaca Vikipediya|Qalisiyaca Vikipediyadakı]] [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Solavirum/Note&type=revision&diff=6549840&oldid=6548488&diffmode=source məqalələrin sayı 187,029] idi. Hal-hazırda [https://archive.is/4oW1c bu say 188,127-dir]. Heç bir ay keçməmiş layihədə 1,100-ə yaxın yeni məqalə yaradılıb. Bizdə heç ürəkaçan deyil. 27 iyulda tapdığım statistikada məqalə sayı arasındakı fərq 1,000-dən az idi, indi isə 2,000-i çoxdan ötüb keçib. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:40, 16 avqust 2022 (UTC) :[[:gl:Usuario:Breobot|Breobot]] adlı botları var, ona görə qısa müddətdə bu qədər məqalələri olub. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 14:49, 16 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], əsas məqalə sayı yox, dərinlikdir. Necə deyərlər, kəmiyyət yox, keyfiyyət əsasdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:20, 20 avqust 2022 (UTC) == Passivlik == Salam. [[VP:SNS]], [[VP:MN]] və [[VP:Q]] səhifələrində işlər çox ləngiyir. SNS-də artıq müzakirələrin sayı 100-ə çatır, VP:MN və VP:Q səhifələrin də isə bir çox məqalələr yoxlama və qiymətləndirmə gözləyir. Hələ KM-nı demirəm. Necə edək? Nə təklif edirsiniz? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:25, 18 avqust 2022 (UTC) :[[VP:SNS]] mövzusunda haqlısız amma vəziyyət artıq məncə əvvəlki kimi dəhşət pis deyil. SNS-nın dolub daşması əslində aktivliyin göstəricisidir digər hallardan fərqli olaraq. [[VP:MN]] və [[VP:Q]] isə məncə çox abartılır azvikidə. ucdan tutma demək olar ki, bütün məqalələrə yaxşı məqalə statusu verilir. düzdür bu ayrı müzakirə mövzusudur. amma, digər vikilərə baxıram, onların yaxşı məqalə statuslu məqalələri bizim seçilmiş məqalələrimiz kimidir. ucdan tutma hər məqaləyə yaxşı məqalə statusu verməyin nə mənası var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:33, 18 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ilə razıyam. Passivlik məsələsinə gəldikdı isə May ayından bəri dəyişən heç bir şey yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:36, 18 avqust 2022 (UTC) :::SNS-in vəziyyətinin səbəbi odur ki, bir gündə az qala 10 məqalə təqdim olunur. Qaydalarda qeyd olunub ki, müzakirə ən azı 7 gün müddətinə sonlandırılmalıdır. Hal-hazırda SNS-də 11 avqustdan əvvəl təqdim olunmuş cəmi 5 namizəd var və onlardan 2-də konsensus əldə olunmayıb. Yəni hal-hazırda SNS-də sonlandırıla biləcək cəmi 3 müzakirə var. Uzağı SSK-ya görə vaxtından əvvəl sonlandırıla biləcək 2-3 yeni müzakirə də əlavə etsək, olur 5-6 müzakirə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:48, 18 avqust 2022 (UTC) : Hər şeyə görə burda başlıq açmayaq mümkünsə, yalnız önəmli və hər kəsi maraqlandıracaq ümumi mövzularda müzakirə açaq. Gündə 20 ədəd məqalə təklif olunanda 100 ədəd gözləmədə məqalə qalması çox normaldır və qərarlarında dəqiq olmaq ehtimalları təbii ki, aşağı düşür. Metada bəzi müraciətlər həftələrlə qalır gözləmədə. Bunu qabartmağın mənası yoxdur. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:45, 19 avqust 2022 (UTC) :Gündə 20 namizədlik verəndə əlbəttə ki, belə hal olacaq. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:22, 19 avqust 2022 (UTC) ::Ümumiyyətlə, hazırda SNS-lə bağlı iradınız heç düz deyil. Hazırda SNS-də 100 başlıq olsa da, onların 80-inin üstündən 15 günlük müddət keçməyib. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:35, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] bəyə qatılıram. SNS-də passivlik yoxdur. Əksinə aktivlik var, bu da müsbət haldır. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:37, 19 avqust 2022 (UTC) ::::Təəssüf ki, AzVikidə elə ən fəal yer SNS-dır. Bu gedişlə AzVikidə hansısa azərbaycanlı haqqında məqalə qalmayacaq. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::::Bəzi istifadəçilər sanki qəsdlə çox sayda məqaləni silinməyə namizəd göstərirlər, cəmi 3-4 vikipediyaçının, özü də eyni adamların səsi ilə sildirirlər. Bir cümlə yazmayıb yüzlərlə məqaləni sildirən istifadəçilərin fəaliyyətini təftiş edəcəm, əgər fəaliyyətlərində qərəz olarsa qeyri-müəyyən müddətə bloklyacam. — [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 12:49, 25 avqust 2022 (UTC) ::::::İnzibatçılar müzakirəni yekunlaşdırarkən səs sayına görə deyil, arqumentlərə görə qərar verməlidirlər. Ola bilər ki, 99 nəfər sadəcə "ensiklopedik deyil" yazsın, arqument göstərməsin, amma 1 istifadəçi konkret qaydalar göstərib arqument bildirir ki, ensiklopedikdir. Onda inzibatçı məqaləni saxlamalıdır. Əgər 3-4 istifadəçi kütləvi şəkildə arqument göstərmədən məqalə sildirməyi bacarırsa, əsas günah biz inzibatçılardadır deməli. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 16:22, 25 avqust 2022 (UTC) == Kursiv == Azvikidə hansı anlayışlara aid məqalələrin adlandırlmasında kursiv (italic) hərflərdən istifadə edilir və ya edilməlidir? Envikidə [[:en:Wikipedia:Article_titles#Italics_and_other_formatting|bu anlayışlar]] üçün istifadə olunur. Bizdə sadəcə [[Xüsusi:WhatLinksHere/Şablon:Başlıq kursivlə|taksonlar]] üçün mövcuddur deyəsən. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:49, 20 avqust 2022 (UTC) :Düşünürəm ki, bunla bağlı qayda yazmaq lazımdır. Mən düşünürəm ki, xarici dildə olan istənilən başlıq kursivlə yazılmalıdır. Video oyun adları, xarici qəzet, jurnallar, albom və sinqllar və s. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 15:05, 20 avqust 2022 (UTC) :Mən çalışıram ki, video oyun, sayt, jurnal və qəzet adlarında həmişə istifadə edim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:27, 20 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu/Məqalə adı|Ümumi qaydanı hazırlamışam]], bir tək kursivlə bağlı bölmə əlavə edilməyib hələ ki. Müvafiq bölmə ilə bağlı müzakirə edib qərar vermək lazımdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 21 avqust 2022 (UTC) :::Bəs film? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:10, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Elə isə belə bir qayda qəbul edək: "Transliterasiya edilməyən, yerli dildə olduğu kimi yazılan məqalə adları məqalənin başlığında və mətnin kursivlə yazılmalıdır." — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:19, 21 avqust 2022 (UTC) :::::@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] yaxşı olar. [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) == Rəsmi sayt == Salam. Rəsmi saytlar istinad kimi göstərilə bilərmi? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:11, 21 avqust 2022 (UTC) :Göstərilə bilər. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:16, 21 avqust 2022 (UTC) ::Rəsmi sayt dedikdə onu nəzərdə tuturdum ki, məsələn, hər hansısa bir şirkət və ya şəxsin saytı öz məqaləsi üçün istinad mənbəyi ola bilərmi? Bu nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:22, 21 avqust 2022 (UTC) :::Şirkət öz rəsmi saytında şirkətin tarixi ilə bağlı məlumat paylaşıbsa niyə bu məlumat etibarsız hesab olunmalıdır? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:40, 21 avqust 2022 (UTC) ::::Etibarsızdır demədim, sadəcə bu, doğrudurmu dedim. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:48, 21 avqust 2022 (UTC) :::::Vikipediya qaydalarını pozmursa, reklam, təhqir deyilsə, ciddi iddia yoxdursa (məsələn Azərbaycanda nömrə 1) niyə də yox. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Fikrimcə hər hansı obyekt haqqındakı elementar məlumatlar (yarandığı tarix, üzv sayı, yerləşdiyi ərazi və s.) üçün həmin obyektin rəsmi veb saytından və ya hər hansı şəxsin müvafiq məlumatları (doğum və ya vəfat tarixi, həyatında baş vermiş hər hansı hadisənin tarixi və yeri) üçün şəxsin özünün özü haqında yazdığı kitabdan istifadə etmək olar. Amma şəxs və ya obyekt haqqında hər hansı bir məlumat və ya nailiyyət iddia olunura (məsələn: "filan mükafatı alıb") bu zaman üçüncü tərəf etibarlı mənbələr mütləq qeyd olunmaldır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 16:09, 21 avqust 2022 (UTC) :::::::Bəli, razıyam. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:06, 22 avqust 2022 (UTC) == Alimlərlə bağlı kriteriyalar == Salam hərkəsə. Düşünürəm ki, bu mövzuda artıq dəqiq qərar verilməli və bu müzakirə bu haqda açılmış sonuncu müzakirə olmalıdır. Ona görə də xahiş edirəm ki, hər kəs müzakirədə iştirak edərək öz fikrini açıq şəkildə ifadə etsin. Bildiyiniz üzrə, yaxın zamanlarda [[VP:EƏEX]] qaydasının səsverməsi keçirildi və qəbul edildi. Amma görünən odur ki, qayda azvikiyə uyğun deyil və əslində heç istifadə olunmur. Ümumiyyətlə, bu kimi qaydaların birbaşa olaraq başqa dildən tərcümə edilməsinə qarşıyam və düşünürəm ki, ümumi vikiqaydalar xaricində digər xüsusi müddəalar tərcümə edilməməli və vikicəmiyyətin qərarı ilə yazılmalıdır. İndi isə, vikicəmiyyətə müraciət edirəm: sizin fikrinizcə hər hansı elm adamını ensiklopedik edəcək müddəalar hansılardır? Ən əsası, <u>hansı elmi ad şəxsi ensiklopedik edir?</u> [[VP:SNS]]-dəki fikirlərdən belə başa düşdüm ki, azvikidə professor adını almış şəxslərin ensiklopedik olduğu qəbul edilir. Bu mövzuya münasibətiniz necədir? Başqa hansı təklifləriniz var? Ümumiyyətlə hansı mükafatların və elmi adların ensiklopedik yükü olduğunu düşürsünüz? Bayaq da qeyd etdiyim kimi, ümid edirəm bu sonuncu müzakirə olar. <u>Müzakirə nəticəsində yeni qaydanın təşkil olunmasına başlanılacaq və bu müzakirədə iştirak etmiş hər kəs qaydanın yazılmasında iştirak etmiş olur.</u> [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 22 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli {{u|Toghrul R}}, {{u|Solavirum}}, {{u|Eldarado}}, {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|White Demon}} bu mövzudakı fikirləriniz maraqlıdır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:33, 23 avqust 2022 (UTC) === Müzakirə === *bir də konkret mükafat adları da qeyd olunmalıdır ki, bu mükafatları alan şəxs ensiklopedikdir. məsələm əməkdar elm xadimi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 22 avqust 2022 (UTC) *Əslində qayda normaldır. Amma tətbiq olunmur. Mən həmişə bu prinsipdən yanaşmışam professor ən ali ad qəvul edilsə də, haqqında etibarlı (AMEA və onun alt saytları nəzərdə tutulmur) mənbə yoxdursa, fəaliyyəti işıqlandırılmayıbsa, ensiklopedikliyi şübhə altındadır. SNS-də bir neçə dəfə müzakirələrə qoşulsam da, icmanın professordur=ensiklopedikdir anlayışını mənimsədiyini gördükdən sonra professor məqalələri ilə bağlı konsensus əldə edənədək namizədliklərdə şərh bildirməmə qərarı almışam. Eləcə də orden mükafat və s. Bəzən elə adama elə orden verirlər ki, haqqında 1 dənə də mənbə yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) *Şəxsi fikrimə görə şəxsi ensiklopedik edəcək əsas kriteriya onun müvafiq elm sahəsində hər hansı bir ilkə imza atması və ya hər hansı önəmli nailiyyət əldə etməsi və bunun etibarlı mənbələrdə öz yerini tapmasıdır. Yəni, mənim üçün hər hansı elm sahəsində böyük uğura imza atmış fəlsəfə doktoru və ya dosent, öz sahəsində heç bir fəaliyyəti ilə fərqlənməmiş professordan daha ensiklopedikdir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:54, 22 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]], orası elədir. Amma bizdə o qaydaya riayət ediləcək mi? İnanmıram. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:22, 23 avqust 2022 (UTC) == Səsvermə == Hər kəsə salam. Sizi [[Vikipediya:Məqalə adları|Məqalə adları]] qaydasının qəbulu ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:Səsvermə/Məqalə adları|'''səsvermədə''']] iştirak etməyə dəvət edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:09, 23 avqust 2022 (UTC) : Salam, bu qayda nə vaxt müzakirə olundu? Keçid göstərin zəhmət olmasa. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Eldarado}} qaydaların qəbulu üçün ilk növbədə müzakirənin açılmalı olduğunu bilmirdim. Misalçün, [[Vikipediya:Səsvermə/Burada ensiklopediyanı genişləndirmək üçün olmaq|bu]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması|bu]] səsvermə üçün müzakirə tapa bilmədim KM-da. Odur ki, mən də həmin təcrübələrə əsaslanaraq birbaşa səsverməyə təqdim etdim. Üstəlik, ikinci səsvermə qeyri-inzibatçı tərəfindən yekunlaşdırılıb və rəsmi qayda olaraq qəbul edilib. [[Vikipediya:Səsvermə/Arxiv/2022|Səhifədəki]] bir neçə səsvermənin niyə qeyri-inzibatçı tərəfindən sonlandırıldığını başa düşə bilmədim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:05, 23 avqust 2022 (UTC) ::: Bəli ilk öncə müzakirə olunmalıdı. Daha sonra səsveməyə çıxarılmalıdır. Müzakirəsiz və qeyri-inzibatçıların yekunlaşdırmaları ləğv olunmalı və həmin istifadəçilərə xəbərdarlıq olunmalıdır. [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Bu qaydanın]] qəbulu zamanı qayda qüvvədə deyildi lakin qeyri-inzibatçı yekunlaşdırıb, özü də daxil cəmi 5 səslə. Bu qayda da daxil inzibatçıların yekunlaşdırmadığı qaydalar qüvvədən düşməli, müzakirə olunub yenidən səsverməyə çıxarılmalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:28, 23 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]], mən tam başa düşmədim. Onsuz da qaydanın qəbulu üçün açılan səsvermə səhifəsi həm də qaydanı müzakirə etmək xüsusiyyəti daşıyır. Razı olmayanlar əlehinə, razı olanlar lehinə səs verir, kimsə də istəyəndə təklif verir. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:45, 23 avqust 2022 (UTC) :::::Təbii ki, birinci KM-da bunla bağlı müzakirə açmaq daha yaxşıdır, amma bunla bağlı qaydamız varmı? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:46, 23 avqust 2022 (UTC) :Elə isə KM-da müzakirə başladıram. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:41, 23 avqust 2022 (UTC) :: {{u|White Demon}}, əslində haqlısınız şərt deyil ama hər kəsi məlumatlandırmaq üçün müzakirə açılmalıdır. Əgər qaydalarla yanaşsaq məsələyə [[Vikipediya:Müzakirələrin_qeyri-inzibatçılar_tərəfindən_sonlandırılması|Müzakirələrin qeyri-inzibatçılar tərəfindən sonlandırılması qaydasını]] istifadəçi yekunlaşdırdığı üçün qəbul olunmamalıdır. Qəbul olunmadığı təqdirdə istifadəçilərin yekunlaşdırdığı bütün qaydalar qüvvədən düşməlidir. Misal üçün qeyd etdiyim bu qaydanın qəbulu prosesi zamanı görsəydim qarşı çıxardım. Düşünürəm ki, istisnalar olmalıdır. İstənilən müzakirəni və ya səsverməni istifadəçilər yekunlaşdırmamalıdır. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 11:54, 23 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Eldarado]] əslində belə qeyd edim, mən normalda bu hallarda müzakirə açıram və sözügedən qaydadakı bölmələrdən biri azvikiyə uyğunlaşdırılmalı idi deyə KM-da istifadəçilərin fikirlərini də [[Vikipediya:Kənd meydanı#Kursiv|öyrəndim]]. Ortada qayda olmadığı üçün şəxsi fikrimi deyəcəm, misalçün, əgər vikidə hər hansı yenilik və ya yeni qayda üçün səsvermə başladılacaqsa, razıyam, müzakirə açılmalıdır. Ki, zatən mən həmişə bundan yana olmuşam və müzakirə açmışam. Amma bu qayda zatən mövcuddur, "Məqalə adları" ilə bağlı qaydada heç bir yenilik yoxdur və sadəcə hal-hazırda istifadə olunan vikitəcrübəni rəsmi qayda halına salmışam və rəsmi prinsip kimi qəbul edilməsi üçün səsverməyə çıxarmışam. Sizcə bunun üçün müzakirəyə ehtyac var? Çünki onsuz aktivlik göz önündədir və bunu yuxarıda VP:EƏEX üçün açdığım müzakirədə də görə bilərsiniz. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:04, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Müzakirə də açıram, iştirak edən olmur. Azvikidə qaydanın hazırlanması rahat işdir, qəbulu isə olduqca qəliz və vaxt aparan. Odur ki, qaydalarda ciddi boşluqlar var və bu da öz növbəsində problemlər yaradır. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:48, 24 avqust 2022 (UTC) =="Məqalə adları" ilə bağlı qaydanın qəbulu == Qayda məqalələrin adlandırılması ilə bağlı ümumi müddəaları ehtiva edir. Müxtəlif anlayışlara aid məqalələrin adlandırılması üçün xüsusi qaydalar səhifənin sağındakı qutudan da göründüyü kimi ayrı-ayrı səhifələr daxilində yaradılacaq. Qaydanın hazırlanmasında envikidə qəbul edilmiş qaydalardan istifadə edilib və azvikidə qəbul edilmiş standartlara uyğunlaşdırılaraq qısa, konkret və effektiv müddəalara yer verilib. Səhifənin əvvəlki vəziyyəti ilə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_adlar%C4%B1&oldid=6512357 buradan] tanış ola bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:53, 23 avqust 2022 (UTC) === Şərhlər === *Etirazım yoxdur. İlkin versiya olaraq yaxşıdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:53, 24 avqust 2022 (UTC) * Qaydaları oxudum, xoşuma gəldi. Xüsusilə, ad dəyişikliyi bölməsi. Qəbul etmək olar. Alternativ yer adları məsələsinə bir az toxunmaq istəyərdim. Bu yaxınlarda [[Yeni Zelandiya yaponları]] məqaləsini işləyərkən EnVikidə belə bir qəribə məqalə ilə rastlaşdım: [[:en:Matiu / Somes Island|Matiu / Somes Island]]. Adanın həm maori, həm Avropa adı olduğu üçün məqalə belə adlandırılıb. Bizdə belə adlandırmalar mümkün ola bilərmi, {{u|Sura Shukurlu}}?— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:@[[İstifadəçi:White Demon]] Bu iki ifadə fərqli-fərqli alternativ adlar deyil, adanın rəsmi adı [https://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/places-to-go/wellington-kapiti/places/matiu-somes-island/ "Matiu/Somes"-dir.] Ki, envikidəki adlandırılma qaydalarında da altenativ adlar üçün belə bir müddəa nəzərdə tutulmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:23, 24 avqust 2022 (UTC) *::Bunlar iki fərqli adlar olub, amma Yeni Zelandiya hökuməti indi bunları birləşdirib rəsmi adı kimi verir. Maraqlıdır ki, məsələn, bu adanın rəsmi adı [[:en:Goat Island/Rakiriri|Goat Island/Rakiriri]] olsa da, adlandırılma zamanı sadəcə Rakiriri istifadə ediblər. Baş aça bilmədim. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 13:38, 24 avqust 2022 (UTC) *:::Əslində məqalənin adı mövzunun rəsmi adı yox, mənbələrdə daha çox işlənən adı olmaldır. Birinci adanın adı mənbələrdə rəsmi adı ilə qeyd olunub. İkinci ada üçün də eyni situasiya mövcud olsa da, envikidə səbəbsiz yerə adı dəyişib Rakiriri qoyublar. Halbuki, heç bir mənbə də Rakiriri adına rast gəlmədim. Yəni hər iki məqalənin adı "ikili" olmalı idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:53, 24 avqust 2022 (UTC) *::::Mənə bir şey maraqlıdır, qaydada deyilir ki, dırnaq işarəsi istifadə olunmamalıdır. Elə isə, mükafat adlarının (məsələn, [["Britaniya imperiyası" ordeni]]) hamısının adı dəyişdiriləcək? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:10, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Haqlısınız. Azvikidə bu cür adlandırma olub-olmadığı ilə bağlı öyrənmək üçün müvafiq işarəni axtarışa vermişdim, amma görünür axtarış həmin işarəni qəbul etmir. Mükafat adlarını isə tamamilə unutmuşam. İstisna hal olaraq əlavə etdim. Başqa hanısa anlayışda belə adlandırma mövcuddurmu? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:42, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::Məncə də olmamalıdır. Məqalə daxilində və məqalə başlığında dəyişikliyə yol vermək olar məncə. Birincisi, kateqoriyalaşdırmaq çətinləşdirir dırnaq işarəsi ilə məqalə adını başlatmaq. Bu məntiqlə, hərbi əməliyyat adları da dırnaq işarəsi ilə yazılmalıdır? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:52, 24 avqust 2022 (UTC) *::::::Tam razıyam. Azərbaycan dilində film, jurnal, kitab, əsər, klub və s. adları dırnaq içərisində yazılmalı olsa da, bunu ancaq məqalənin mətnində vermək lazımdır. Film, klub və s. adlandırarkən heç kim dırnaq işarəsindən istifadə etmədiyi halda niyə mükafatlarda istifadə edirik? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 20:46, 24 avqust 2022 (UTC) *:::::::Rəsmi mənbələrdə mükafat adları [https://president.az/az/articles/view/55256 dırnaq daxilində verilir]. Amma ona qalsa [https://news.milli.az/interest/381951.html əsər adları] da dırnaqla qeyd olunur. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:13, 25 avqust 2022 (UTC) == Şablon == Salam. [[Şablon:Aerobatika komandaları|Bu şablonu]]<nowiki/>n hər 2 bəndini. "Mülki" və "Hərbi" olaraq ayırmaq lazımdı. Mən bacarmadım. Kömək eliyən olsa sevinərəm. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:23, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] mülkiyə hansılar daxil olmaldır, hərbiyə hansılar. Şablon daxilindəki mətndə iki hissəyə ayırın, mən də vizual olaraq düzəldim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:28, 24 avqust 2022 (UTC) ::Ayırdım. Qeyri-aktiv mülki olan məqalə hələ ki yoxdu. Sonra olacaq. [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 11:38, 24 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Bikar Orxan]] birincilər mülki, ikincilər hərbi olmalı idi? [[Şablon:Aerobatika komandaları|Həll etdim]]. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) ::::Təşəkkürlər! Əksinə idi, düzəltdim.[[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == İslam sözünün böyük hərflə yazılması == Kateqoriya və məqalələrin adlandırılması zamanı "islam" sözünün böyük hərflə yazıldığını görürım. Halbuki din adlarının böyük hərflə yazılması barədə qaydaya rast gəlməmişəm. Hətta orfoqrafiya lüğətində və Milli eksiklopediyada kiçik hərflə verilib. Elə isə niyə "islam" sözünü böyük hərflə yazırıq? @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Samral|Samral]], nə düşünürsüz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:57, 27 avqust 2022 (UTC) :"GrammarAzi" paylaşmışdı ki, kiçiklə yazılır. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:42, 27 avqust 2022 (UTC) :Beynəlxalq qaydalara əsasən böyüklə, milli qaydalarımıza əsasən kiçiklə yazılmalıdır. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 08:39, 28 avqust 2022 (UTC) ::Elə isə kateqoriya və məqalələrin adlarını buna uyğun dəyişdirəcəm. Başqasının etirazı yoxdursa. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 08:54, 28 avqust 2022 (UTC) == Formullarla bağlı == [[Mexaniki iş]] və [[Güc (fizika)]] məqalələrinə həmin fiziki kəmiyyətlərin düsturunu yazmaq istəyirəm. Amma necə edim bilmirəm. Vikipediyanın redaktə qaydalarında da tapa bilmədim. Zəhmət olmazsa, kömək edərdiniz. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 09:21, 28 avqust 2022 (UTC) :''yerləşdir'' bölməsində ''riyazi formul'' və ''kimyəvi formul'' hissəsi var. həmçinin rahatlıq üçün ingilis dilindəki məqaləni ''redaktə et'' edib oradakı formulu kopyalayıb azərbaycan dilindəki məqaləyə yapışdıra bilərsiniz. çalışacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:40, 28 avqust 2022 (UTC) ::Təşəkkürlər [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == Salmas Səhifəsinin böyük qismini silmək == Hərkəsə salamlar və sayqılar. Çoxlu zəhmətlə [[Salmas]] səhifəsini redaktə edib zənginləşdirdim ama @[[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] bütünlüklə silmiş səhifəyi https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmas&action=history. Lütfən kömək edin. @[[İstifadəçi:Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 09:29, 28 avqust 2022 (UTC) :Təəssüf ki, sizin əlavələriniz Azərbaycan dilində olmadığı üçün çıxarılıb. Hətta bir çox cümlə aydın şəkildə yazılmayıb. Məqalədə "qullanmaq" kimi Azərbaycan dilində olmayan bir çox söz işlətmisiz. :Məqaləyə əlavə etdiyiniz bu abzasla tanış olun: ''"Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər Əhrivan təpəsinil araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır"''. Adicə bu abzasda nə qədər qrammatik və üslubi səhv var. Az qalsın hər cümlədə belə hal var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 12:01, 28 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]] cinabları, Çox sağolun ki yazının niyə silindiyini açıqladınız. Ama insaf bu deyildimi onu islahı üçün mənə zaman tanıyardız??? ::O səhifəni zənginləşdirməyə çox zaman ayırdım və 100ə yaxın fakt gətirdim. Hətta ayrı viki səhifələrindən bu yazıdan istifadə edib eynisini köçürmüşlər. ::Hədəfim Azvikini zənginləşdirməkdi. Yazıda səhvlərimin olması buna görədir ki Azerbaycanca yazmağı öz təlaşımla öyrənmişəm və heç təhsil almamışam. ::Umudum budur ki mənim səhifəni zənginləşdirmək hədəfimi anlayasız və yazdığımı bu sürətlə silməyəsiz və onu islah etməmə zaman tanıyasız. Sayqılarla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) :::xoş niyyətiniz üçün təşəkkürlər. məqalə üzərində işləyən zaman ''<nowiki>{{İş gedir}}</nowiki>'' şablonu yerləşdirib redaktələrinizə davam edin. işləriniz tam bitdikdən sonra həmin şablonu götürün. bu zaman redaktələrinizə vandalizm deyilsə, müdaxilə edilməyəcək. amma nəzərə alın ki, mətn azərbaycanca olmalıdır. yoxsa yenidən geri qaytarılacaq. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:12, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Çox sağolun. Tez bir zamanda onu həll edəcəm. ::::Fəqət mən məqaləni mümkündür düz geri qaytarabilmiyim mümkünsə siz qaytarın ki mənim səhvimlə məqalə bozulmasın. Sayqıyla [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:21, 29 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Atro S]] təklif edirəm ki, məqalə üzərindəki işinizi [[İstifadəçi:Atro S/Qaralama|burada]] davam etdirəsiniz. Məlumatları və mənbələri siz yerləşdirin, vaxtım olduqca mətni azərbaycan dilinə uyğunlaşdıracam və tərtibata əl gəzdirəcəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:23, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Çox sağolun [[İstifadəçi:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[İstifadəçi müzakirəsi:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] xanım. Tamamdır bu işi görərəm. yardımız üçün minnətdaram. Hərkəsdən təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Atro S|Atro S]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atro S|müzakirə]]) 08:29, 29 avqust 2022 (UTC) == Invitation to join the Movement Strategy Forum == :''{{More languages}}'' <section begin="announcement-content" /> Hello everyone, The [https://forum.movement-strategy.org/ Movement Strategy Forum] (MS Forum) is a multilingual collaborative space for all conversations about Movement Strategy implementation. We are inviting all Movement participants to collaborate on the MS Forum. The goal of the forum is to build community collaboration, using an inclusive multilingual platform. The [[m:Movement Strategy|Movement Strategy]] is a collaborative effort to imagine and build the future of the Wikimedia Movement. Anyone can contribute to the Movement Strategy, from a comment to a full-time project. ;Join this forum with your Wikimedia account, engage in conversations, and ask questions in your language. The Movement Strategy and Governance team (MSG) launched the proposal for the MS Forum in May 2022. There was a 2-month community review period, which ended on 24 July 2022. The community review process included several questions that resulted in interesting conversations. You can read the [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 Community Review Report]. We look forward to seeing you at the MS Forum! Best regards, the Movement Strategy and Governance Team [[User:MNadzikiewicz (WMF)]] 11:32, 29 avqust 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23720620 --> eehpz9qi6xzoy6t7nk736s390viqu5z 0 73925 6599371 6085326 2022-08-28T14:36:04Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qoruq |Adı = Zəngəzur Milli Parkı |Yerli adı = {{dil-az|Zəngəzur Milli Parkı}} |Şəkil = Zəngəzur Milli Parkının loqosu.jpg |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = Zəngəzur Milli Parkı |Ölkə = Azərbaycan |Vilayət = [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]] |Rayon = [[Ordubad rayonu|Ordubad]] |Yerləşməsi = [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]] |Yaxın şəhər = [[Ordubad]] |lat_dir = N |lat_deg = 39 |lat_min = 09 |lat_sec = 0 |lon_dir = E |lon_deg = 45 |lon_min = 55|lon_sec = 0 |region = AZE |CoordScale = |Kateqoriya BTMİ = II |Sahəsi = 42 797,4 ha |Mütləq hündürlüyü = |Yaradılma tarixi = 16 iyul 2003 |Ziyarətçi sayı = |İdarəetmə orqanı = [[Azərbaycan Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi|AETSN]] |Yer xəritəsi =Azərbaycan fiziki |Əlavələr = |Dağ = [[Kiçik Qafqaz]]: [[Zəngəzur silsiləsi]] |Fauna = [[Bəbir]], [[muflon]], [[bezoar keçisi]] |Flora = |Sayt = |Ümumdünya irsi = |Vikianbar = }} '''Zəngəzur Milli Parkı''' (tam adı: '''Akademik Həsən Əliyev adına Azərbaycan Respublikasının Zəngəzur Milli Parkı''') – 2003-cü ilin 16 iyun tarixində [[Azərbaycan Respublikası]] Prezidentinin Sərəncamı ilə [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]nın [[Ordubad]] rayonunun inzibati ərazisinin 12131 hektarında yaradılmışdır. 2009-cu il 25 noyabr tarixinədək Akademik Həsən Əliyev adına Ordubad Milli Parkı adlanmış, həmin tarixdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı<ref>{{Cite web |title=Akademik Həsən Əliyev adına Azərbaycan Respublikasının Ordubad Milli Parkı haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=18719&doctype=0 |access-date=2010-06-24 |archive-date=2012-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120111060410/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=18719&doctype=0 |url-status=dead }}</ref> ilə adı dəyişdirilmişdir. Ordubad Milli Parkının ərazisi Şahbuz, Culfa, Ordubad rayonlarının torpaqları hesabına genişləndirilərək sahəsi 42797,4 hektara çatdırılmışdır. Milli Parkla yanaşı, xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazisinin 27870,0 hektarında [[Ordubad Dövlət Təbiət Yasaqlığı]] yerləşir. == Coğrafiyası == Orta hündürlüyü 3200 metrə çatan [[Zəngəzur silsiləsi]] [[Kiçik Qafqaz]]ın bütün silsilələrindən yüksəkdir. Onun ən yüksək zirvəsi olan [[Gəmiqaya]] Zəngəzur Milli Parkının ərazisində olmaqla 3906 metrdir. Bu eyni zamanda Kiçik Qafqazın Azərbaycan Respublikası ərazisində ən yüksək zirvəsidir. Zəngəzur silsiləsinin sonuncu üçüncü hissəsi Soyuq dağdır ki, o da Zəngəzur Milli Parkının ərazisinə daxildir. Soyuq dağın mütləq yüksəkliyi 2000–3000 metr arasında tərəddüd edir. Bu hissə 12 km-lik bir məsafədə həm cənub, həm də qərb istiqamətində alçalır. Burada uçurumlu yamaclar, dar su ayrıcları var. Aşınmış süxurlar çox geniş yayılmışdır. Soyuq dağda qədim buzlaq relyefi azalır və relyeflərin alçalması ilə əlaqədar olaraq yox dərəcəsinə çatır. [[Fayl:Ordubad Milli Parkı.jpg|thumbnail|Zəngəzur Milli Parkı]] Zəngəzur Milli Parkının yaradılmasında məqsəd ərazidə ayrı-ayrı komponentlərin mühafizəsi, ərazinin özünəməxsus iqlim, relyef və digər fiziki-coğrafi xüsusiyyətlərə malik olması, burada müxtəlif növ heyvanların, o cümlədən, endemik növlərin qorunub saxlanması ilə yanaşı, ərazi üçün səciyyəvi olan fauna növlərini qoruyub saxlamaq, ekoloji monitorinqi həyata keçirmək, əhalini ekoloji maarifləndirmək, turizm üçün əlverişli şərait yaratmaqdan ibarətdir. Zəngəzur Milli Parkının ərazisinin çox hissəsi dağlıqdır. Yayı quraq keçən soyuq iqlimi var. Orta temperatur yanvar ayında 3–100J-dək, iyulda 10–250J-dəkdir. Əsasən boz, çəmən-boz, allüvial-çəmən, dağ-meşə, çimli, dağ-çəmən torpaqlar yayılmışdır. Zəngəzur Milli Parkının su şəbəkəsini əsasən ərazidən axan çaylar təşkil edir. Ordubad rayonunun ərazisində çay şəbəkəsi bərabər inkişaf etməmişdir. Ərazidən axan çaylardan [[Gilançay]], [[Düylünçay]], [[Vənəndçay]], [[Əylisçay]], [[Ordubadçay]], [[Gənzəçay]], [[Kotamçay]], [[Kilitçay]] öz mənbələrini bulaqlardan, yağış və qar sularından götürür. Başlanğıcını [[Göygöl]]dən götürən Sağarsu çayı Gilançaya tökülür. == Flora və faunası == Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində 38 növ və yarımnöv sürünənlər mövcuddur. Bunlardan 5 növ tısbağa, 12 növ və yarımnöv ilanlara rast gəlmək olar. Xəzər tısbağası, Aralıq dənizi tısbağası, yovşanlıq girdaban kərtənkələsi, Kiçik Asiya gürzəsi, Kiçik Asiya kərtənkələsi, Zaqafqaziya təlxəyi, ox ilanı qorunduğu üçün [[Qırmızı kitab]]a salınmışdır. Ərazidə 217 növ və yarımnöv quşa rast gəlinir ki, bunlardan 15 növü "Qırmızı Kitab"a daxil edilmişdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında 62-yə qədər məməli heyvan növünə və ya yarımnövünə təsadüf edilir. Bunlardan 32 növ və ya yarımnövə Zəngəzur Milli Parkının və Ordubad Dövlət Təbiət Yasaqlığının ərazisində rast gəlinir. Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində 12 növ yırtıcı heyvan yayılmışdır. Bunlardan Milli Parkın ərazisində canavar, çaqqal, adi tülkü, zolaqlı kaftar, daşlıq dələsi, porsuq, meşə pişiyi və s. rast gəlmək mümkündür. Zəngəzur Milli Parkının və Ordubad Dövlət Təbiət Yasaqlığının ərazisi ali və nadir bitkilərə görə də zəngindir. Belə ki, Muxtar Respublika ərazisində bitən 110 növ ali və nadir bitkidən 77 növü Milli Parkın və Yasaqlığın ərazisində mövcuddur. == Mənbə == * [http://www.eco.gov.az/milliparklar-ordubad.php Zəngəzur Milli Parkı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130817153426/http://eco.gov.az/milliparklar-ordubad.php |date=2013-08-17 }} == Həmçinin bax == {{Vikianbar kateqoriyası|Zangezur National Park}} * [[Azərbaycan milli parkları]] * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanın qorunan təbiət əraziləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan milli parkları]] [[Kateqoriya:2003-cü ildə yaradılmış qoruq əraziləri]] [[Kateqoriya:16 iyunda yarananlar]] [[Kateqoriya:Ordubad]] 8s7itgynjbrgkoeway6mbwkfej3if6x 0 73994 6600585 6595469 2022-08-29T06:50:58Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qoruq |Adı = Hirkan Milli Parkı |Yerli adı = |Şəkil = Hirkan Milli Parkının loqosu.jpg |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = Hirkan Milli Parkı |Ölkə = Azərbaycan |Rayon = [[Astara rayonu]] |Yerləşməsi = |Yaxın şəhər = [[Lənkəran]] |lat_dir = N |lat_deg = 38 |lat_min = 37 |lat_sec = |lon_dir = E |lon_deg = 48 |lon_min = 42|lon_sec = |region = Lənkəran |CoordScale = |Kateqoriya BTMİ = II |Sahəsi = 40 358 hektar, (403,58 km²) |Mütləq hündürlüyü = |Yaradılma tarixi = 9 fevral 2004 |Ziyarətçi sayı = |İdarəetmə orqanı = [[Azərbaycan Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi|AETSN]] |Yer xəritəsi = Azərbaycan fiziki |Yer xəritəsi 1 = |Əlavələr = |Sayt = |Ümumdünya irsi = |Vulkan = |Flora = [[Şabalıdyarpaq palıd]], [[dəmirağac]], [[vələs]], [[Lənkəran akasiyası]] |Fauna =[[Bəbir]], [[xallı maral]], [[vaşaq]], [[porsuq]], [[qaban]], [[cüyür]], [[yenot]], [[ayı]], [[canavar]] |Dağ = |Vikianbar = }} '''Hirkan Milli Parkı''' — [[Azərbaycan]]ın [[Lənkəran]] rayonu ərazisində [[milli park]]. 2004-cü ildə yaradılmışdır. Ərazisi 40 358 hektar, (403,58 km²) sahəni əhatə edir. == Ümumi məlumat == Hirkan Milli Parkı Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə 2004-cü ilin 9 fevral tarixində yaradılmışdır.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=1omMGTn6TnA |title=Qoruqlarda nə qorunur? |author=ARB Şəki |date= 09.12.2016|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2016-12-10 |language=az }}</ref> Milli Park Azərbaycanın cənubi-şərqində, Lənkəran inzibati rayonunun ərazisində yerləşir. Milli Parkın yaradılmasında əsas məqsəd həmin ərazidə təbiətin kompleks şəkildə qorunması, Üçüncü dövrün relikt və [[endemik]] bitki növlərinin mühafizəsi, Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitabı"na daxil edilmiş tipik flora və fauna növlərinin qorunub saxlanılması, ətraf mühitin monitorinqinin həyata keçirilməsi, ictimaiyyətin məlumatlandırılması, eləcə də tədqiqatlar, turizm və istirahət üçün şəraitin təşkilidir. Hirkan Milli Parkının ərazisinin çox hissəsi meşələrlə örtülüdür. Burada ən isti ayın orta temperaturu 270S olur. Hirkan Milli Parkının ərazisi şaquli qurşaq üzrə çox ucalmasa da (1000 m-ə qədər), şərqdən qərbə dağlara qalxdıqca, meşələrin şaquli qurşaqlar üzrə dəyişdiyini müşahidə etmək olar: aşağı hissədə əsasən, [[şabalıdyarpaq palıd]], [[dəmirağac]] və [[vələs]]in ([[Lənkəran akasiyası]], [[Xəzər lələyi]], [[Hirkan ənciri]], [[Qafqaz xurması]], [[Azat]], və s. ilə birlikdə) üstünlük təşkil etdiyi meşələr yayılmışdır. Hündürlüyə qalxdıqca, əsasən [[dəmirağac]], qismən də [[şabalıdyarpaq palıd]] azalır, onları [[fıstıq]] [[meşə]]ləri əvəz edir. Milli Parkın meşələrində [[ayıdöşəyi]], Hirkan bigəvəri, Hirkan şümşadı, pırkal, müxtəlif lianlar geniş yayılmışdır. Bu bitkilərin əksəriyyətinin adı Azərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edilmişdir. Hirkan Milli Parkının ornitofaunasına daxil olan qara [[leylək]], [[məzar qartalı]], [[qıvrımlələk qutan]], [[turac]], [[mərmər cürə]], Talış [[qırqovul]]u,[[Hirkan arıquşu]], [[toğlugötürən]] və s. quşların adları Azərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edilmişdir. Parkın heyvanat aləmi çox zəngindir. Burada məməlilərdən [[bəbir]], [[xallı maral]], [[vaşaq]], [[porsuq]], [[qaban]], [[cüyür]], [[yenot]] və s. növlərə rast gəlmək olar. == Flora == Hirkan Milli Parkı hirkan tipli meşələrə xas üçüncü dövrə məxsus qiymətli bitki növlərinin olduğu kimi gələcək nəsillərə çatdırmaq, onun unikal növlərinin və bu tipdə olan meşələrin təbii formada dəyişikliklərinin tədqiq edilməsi baxımından çox önəmlidir. Milli Parkda 450 növ ağac və kol cinslərinin 174-növü mövcuddur ki, onların da 36-sı [[endemik]] növlərdir. Burada əsas meşə əmələ gətirən edifikatorlar: [[Şərq fıstıqı]], [[Şabalıdyarpaq palıd]], [[Qafqaz vələsi]], [[Şuşa vələsi]], [[Şərq vələsi]], [[dəmirağac]]ı növləridir. Milli Parkın bir hissəsini qarışıq meşələr təşkil edir. Burada 1 km² ərazidə 35-ə yaxın növdə ağac və kol növlərinə rast gəlmək olur. Onların arasında əsasən [[şabalıdyarpaq palıd]], [[fıstıq]], [[vələs]], [[dəmirağac]], [[qızılağac]], [[azat ağacı]], [[Qafqaz xurması]] və s. ağac növləri xüsusi yer tutur ki, bunların da bir çoxu reliktdir. Bu ağacların orta yaşı 120–150 ildir. Meşələrin orta boniteti II–III, orta sıxlığı, 0,57–0,51-dir. Hirkan tipli qarışıq meşələrdə (500–600 m dəniz səzviyyəsi yüksəklikdə) demək olar ki, dəmirağacı meşə tərkibindən çıxır. Dəmirağac meşələrində əsas kompanentləri şabalıdyarpaq palıd və Qafqaz vələsi növləri təşkil edir (tək-tək və ya qrup halda). Belə meşələrin tərkibinə yalanqoz, ürəkvariyarpaq qızılağac, saqqallı qızılağac, tək-tək qarağac cinsinə aid olan müxtəlif növlər aiddir. Dəmirağac üçün ölü döşənək xarakterik haldır. Bu tipdə meşələr müxtəlif formada olur: palıd-dəmirağac (7p+3d) palıd-vələs-dəmirağac (5p+3v+2d) və ya vələs dəmirağac (6v+4d) və s. Hirkan Milli Parkının yerləşdiyi ərazi təbii iqliminə görə rütübətli subtropik xüsusiyyətinə malikdir. Bu ərazilər sonuncu buzlaşmaya məruz qalmamışdır. Məhz bu səbəbdən bu ərazi endemik və üçüncü dövrə mənsub olan çoxlu relikt mənşəli bitki örtüyünə malik olan elementlərlə zəngindir. Hirkan Milli Parkı zəngin flora tərkibinə malikdir. Azərbaycanda olan ali bitki növlərinin təqribən 1/3-i Hirkan meşələrində mövcuddur və onların bir qismi endemikdir. Təkcə Milli Parkın ərazisində mövcud olan ağac və kolların 36 növü relikt və endemikdir. Hirkan meşələrinin hər 1000 hektarına 32 bitki növü düşür ki, bu da Qafqazda olan 18 flora əyalətləri üzrə birinci yeri tutur. [[Fayl:(L) Hirkan MP 019.JPG|300px|thumb|left|Hirkan Milli Parkı]] Milli Parkın ərazsində yuxarıda qeyd etdiyimiz bitkilərlə yanaşı müxtəlif lianlar və sarmaşıqlar, üzüm tənəkləri (tək-tək), mərəvçə, Pastuxov daşsarmaşığı, böyürtkan, itburnu kolları və s. bitkilər də vardır ki, bunlar əsasən aşağı qurşaqda, düzən meşələrdə geniş yayılmışdır və keçilməz yaşıl sədlər yaradırlar. Aşağı dağ və dağətəyi qurşaqlarda dəmirağac meşələrində əsas kompanentlərdən başqa qarışıq halda Qafqaz xurması, ipək akasiyası, Hirkan ənciri, adi göyrüş, heyva, ağyarpaq qovaq, qarağac, Hirkan azatı və su qıraqlarında isə xüsusi ilə söyüd, Qafqaz yemişanı, xırdayarpaq yemişan, əzgil, bəzən də xırda alça kolları, fars böyürtkanı, hündür mərəvçə və s. müxtəlif növlər yer tutur. Hirkan tipli meşələrdə ot bitkiləri zəif inkişaf edir. Dəniz səviyyəsindən yuxarı 1600 m yüksəkliklərdə qaragilə, nadir halda qaraçöhrə, meşə gilası, dəfnəgilənar, şabalıd (çox nadir) və s. bitkiləri görmək olar. Milli parkın nüvə hissəsi 2010-cu ilin əvvəllərinədək mövcud olan ərazinin təqribən 40–45%-ni əhatə etmişdir. Praktiki olaraq istifadə olunmayan və əsrlərlə toxunulmamış, indiki günümüzə qədər istifadəsiz formada gəlib çıxmış unikal meşə örtükləri təbii ki, Milli Parkın nüvəsi olan hissəyə aid edilmişdir. Milli Parkın nüvəsi bir sıra tələblərə cavab verməlidir; ərazinin florası heç bir kənar təsirə məruz qalmamalı, fauna növlərinin həyat tərzinə heç bir müdaxilə olunmamalıdır, yalnız tədqiqat və elmi məqsədlərlə, xüsusi icazə olduqda bu ərazilərdə bu və ya digər işlərin aparılmasına yol verilir . Parkın ərazisində nadir olan, həmçinin geniş yayılmış bitkilərin əksəriyyətinin adları Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitabı"na daxil edilmişdir. Bunlardan [[Hirkan şumşadı]], [[Hirkan ənciri]], [[Hirkan armudu]], [[Şabalıdyarpaq palıd]], [[Dəmirağac]], [[Hirkan bigəvəri]], [[Qafqaz xurması]], [[budaqlı danaya]], [[İpək akasiyası]], [[Xəzər lələyi]], [[ürəkyarpaq qızılağac]] və s. göstərmək olar. Həmçinin, Parkda Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmiş endemik ot bitkiləri də geniş yayılmışdır. Bunlardan nazikyarpaq anoqramma, Hirkan xincolusu, Radde ayıdöşəyini və s. göstərmək olar. Bu bitkilər meşələrin aşağı yarusunun yaranmasında mühüm rol oynayırlar. == Fauna == [[Fayl:Flanmingo, Hirkan NP, Azerbaijan.JPG|300px|thumb|right|Hirkan Milli Parkında flaminqolar]] Hirkan Milli Parkının ərazisində məskunlaşmış fauna növ baxımından çox zəngindir. Burada [[Ön Asiya bəbiri]], [[qonur ayı]], [[zolaqlı kaftar]], [[canavar]], [[su samuru]], [[vaşaq]], [[cüyür]], [[çöl donuzu]], [[tirəndaz]], [[çaqqal]], [[porsuq]], [[meşə pişiyi]], [[tülkü]] və s. növlərə rast gəlinir. Həmçinin, Milli Parkın ərazisində Ussuriya xallı maralı da məskunlaşmış və yerli şəraitə uyğunlaşmışdır. Hirkan Milli Parkının ərazisində bir sıra [[endemik]] quş növləri də məskunlaşmışdır. Onlara böyük talış alabəzək ağacdələn, kiçik talış alabəzək ağacdələn, hirkan arıquşu, talış qırqovulu və s. aiddir. Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmiş çox nadir herpetofauna və entomofauna növləri də burada özünün müxtəlifliyi ilə diqqəti cəlb edir. Milli Parkın ərazisində 117 növdə quş nümünələrinə rast gəlmək mümkündür ki, onların da 68 növü Milli Park ərazisində məskunlaşmış növlərdir. Milli Parkın ərazisində məməlilər sinfinə aid olan 6 dəstədə 40 növ qeydə alınmışdır: yırtıcılar dəstəsinə aid olan ön Asiya bəbiri, ayı, zolaqlı kaftar, canavar, vaşaq, çaqqal, porsuq, meşə pişiyi, tülkü, su samuru, gəlincik, yenot, daşlıq dələsi. Ön Asiya bəbiri, vaşaq, meşə pişiyi Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitab"ına, zolaqlı kaftar Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitab"ına və Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Cəmiyyətinin siyahısına, su samuru Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Cəmiyyətinin siyahısına daxil edilmişdir və qanunla qorunur. Yarasalar dəstəsindən Milli Parkın ərazisində kiçik nalburun Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Cəmiyyətinin siyahısına daxil edilmişdir və qanunla qorunur. EUROBATS konfransına görə bütün yarasa növləri mühafizə olunur. Hirkan Milli Parkının entomofaunasında 550-yə yaxın həşərat növləri qeydə alınmışdır. Burada məskunlaşmış həşəratlar iki ekoloji qruplara ayrılır; mezofillər və kserofillər. Kserofillərə arılar, otbiçənlər, əqrəblər, bəzi gənələr və hörümçəklər, mezofillərə isə əsasən bitkiyeyən həşəratlar aiddir. == Filateliyada == <gallery> Fayl:Stamps of Azerbaijan, 2013-1122-1125.jpg|Azərbaycan poçt markaları, 2013 Fayl:Stamps of Azerbaijan, 2013-1126-1129.jpg|Azərbaycan poçt markaları, 2013 </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * http://www.tourism.az/?menu=6&submenu=50&lang=aze * http://www.eco.gov.az/hirkan/ == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Hirkan National Park}} * [http://www.elibrary.az/docs/hirkbiosf.pdf E. F. Yusifov və V. C. Hacıyev. Hirkan Biosfer Rezervatı] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan milli parkları]] * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi]] {{Azərbaycanın qorunan təbiət əraziləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan milli parkları]] [[Kateqoriya:2004-cü ildə yaradılmış qoruq əraziləri]] [[Kateqoriya:9 fevralda yarananlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın ekoregionları]] [[Kateqoriya:2004-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]] 24pfrtia6uja0j8r0zvigjdezmp7o7i 0 76085 6599796 6429081 2022-08-28T18:16:23Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çaylı}} {{YM}} '''Birinci Çaylı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Çaylı kəndi Göylər kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Çaylı kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi Pirsaat çayı sahilində salındığına görə belə adlanmışdır. Şamaxı rayonunda Birinci və İkinci Çaylı adında iki Çaylı kəndi var. Bu kəndlər 1846-cı ildə ağakişibəyli (Çaylıda dəymədağıldı da deyilən bəy nəslinin bəyinin adı ilə adlandırılmışdır) (Birinci Çaylı) və baxşıbəyli (İkinci Çaylı) adlı elatlara mənsub ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışlar.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> Çaylı adlı bütün yaşayış məntəqələri çay kənarında yerləşdikləri üçün belə adlandırılmışdır. == Tarixi == Kənd [[Şirvanşahlar dövləti]]nin vaxtından mövcuddur. Ərazisi [[Şirvan xanlığı]]nın [[Xançoban mahalı]]nın tərkibində olub. [[Xançoban mahalı]]nda 1821-ci ildə 46 obada (Axtaçı, Garıs, Qaraqoyunlu, Padar, Xəlilli, Kolanı, Məlikçobanlı, Şahsünlü, Ərəbxanədan, Müsküri, Ovculu, Mollalar, Göydəlləkli, Muradlı, Sığırlı, Qurd, Pirhəsənli, İlxıçı, Sarvan, Mustafalı, Binaslı, Çaylı, Qaraməmmədli, Ərəbuşağı, Dəlilər, Çovurqanlı, Adnalı, Bağırlı, Alpout, Əlicanlı, Nəmirli, Sorsor, Eldəlləkli, Xanazad, Şahsultanlı, Müskürlü Molla Qədim, Şıxlı, Axundlu, Çıraqlı, Axtaçı Salyan, Elli-Gözlü, Veysəlli, Mərzili Lələ Əhmədli, Qaraxanlı, Qaravəlli Ağaməmməd) 1492 ailə yaşayırdı. Mahalın naibi Məlik Umud idi.<ref>http://www.history.az/pdf.php?item_id=20101210022205469&ext=pdf</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Pirsaatçayın sağ sahilində, dağətəyi ərazidə yerləşir. === Kəndin küçələri === Mirzə Ələkbər Sabir; Cəfər Cabbarlı; Seyid Əzim Şirvani; Xaqani Şirvani; Məhəmməd Hadi; İmaməddin Nəsimi; Abbas Səhhət; Hacı Zeynəlabdin Şirvani; Səməd Vurğun; Sultan Məcid Qənizadə == Əhalisi == Kənd əhalisi 1603 nəfərdir ki, onunda 841 nəfəri kişi, 762 nəfəri isə qadınlar təşkil edir (2000). 1886-cı il əhalinin siyahıyaalma sənədlərində Bakı quberniyası Şamaxı qəzasının Qəbiristan sahəsində Çaylı Ağakişibəyli kəndi (81 ailə, 559 nəfər əhali) qeydə alınmışdır. Son 20 il ərzində kənddə işsizlikdən Bakı şəhərinə köc edən Çaylı çamaatı 200-dən yuxarı ev tikib, 250-dən yuxarı ailə Bakıya yerləşib. Hazırda Bakı və Abşeron yarımadası ərazisində rəsmi və qeyri rəsmi 1000-dən yuxarı Çaylı əhalisi yerləşmişdir. === Tayfaları === Hacıməmmədlilər; qasımlılar; anacıqlılar; niyazlılar; qaraismayıllılar; qəhirlilər; qululular; dəymədağıldılar (ağakişibəylilər). === Tanınmış şəxsləri === * Həsənxan Manaflı — şair * Fuad Əhmədov — aktyor * İlkin Fuad — müğənni * Məstəli Məmmədov — müəllim, İkinci Dünya müharibəsi veteranı * Əli Vahid Çaylı — şair === Şəhidləri === * Baxışov Ələddin Allahverdi oğlu * Qurbanov Rövşən Bəybala oğlu * Səmədov Kamil Səmədpaşa oğlu == İqtisadiyyatı == Kənddə 368 təsərrüfatı var. Əhalisi əsasən kənd təsərrüfatı — əkinçilik və maldarlıqla məşğuldur. Vaxtı ilə çay sahilində yaşamış Ağakişibəyə məxsus elatın məskunlaşdığı kənd Çaylı adlandırılmışdır.<ref>N.Bəndəliyev “Dağlıq Şirvanın toponimləri”, Bakı, “Elm”, 2009, s.34</ref> Son dövrlərdə cavanların əksəriyyəti tikinti sahəsində çalışdığından sənətkarlıq əsas məşğuliyyətə çevrilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] quf32ja5qsx61336oux7b24z9mw7bhg 0 76088 6599756 6429075 2022-08-28T17:54:27Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Məlikçobanlı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Məlikçobanlı kəndi Çarxan kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Məlikçobanlı kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == XIX əsr qaynaqlarının birində [[Bakı quberniyası]]nın Şamaxı ərazisinin Qəbiristan sahəsində Məlik çobanı köçü qeydə alınmışdır. Əvvəllər [[Göyçay qəzası]]nda və [[Şamaxı qəzası]]nda maldarlıqla məşğul olan Məlik çobanı eli olmuşdur. Keçmişdə hakim mövqeyə malik Xançobanı tayfasına mənsub olan ellərdən birinin Məlik çobanlıların olması göstərilir. Ehtimal ki, Məlik titul və ya şəxs adıdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Zoğalava çayının sahilində, dağ ətəyində yerləşir. == Əhalisi == Kənd əhalisi 2065 nəfərdir ki, onun da 977 nəfəri kişi, 1088 nəfəri isə qadınlar təşkil edir. === Şəhidləri === * [[Asif Novruzov|Novruzov Asif Akif oğlu]] * [[Gülağa Ağayev|Ağayev Gülağa Əli oğlu]] * [[Sahil Atakişiyev|Atakişiyev Sahil Durəsən oğlu]] * [[Müslüm Baratov|Baratov Müslüm Ağasən oğlu]] * [[Mehman Qarayev|Qarayev Mehman Zöhrab oğlu]] * [[Səfa Orucov|Orucov Səfa Bahadur oğlu]] == İqtisadiyyatı == Kənddə 347 təsərrüfat var. Əhali əsəsən kənd təsərrüfatı — [[əkinçilik]] və maldarlıqla məşğul olur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] eo3fzeb5plakqnyb3yyl0erww90cgqf 6599757 6599756 2022-08-28T17:55:19Z Sortilegus 1617 /* Əhalisi */ wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Məlikçobanlı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Məlikçobanlı kəndi Çarxan kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Məlikçobanlı kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == XIX əsr qaynaqlarının birində [[Bakı quberniyası]]nın Şamaxı ərazisinin Qəbiristan sahəsində Məlik çobanı köçü qeydə alınmışdır. Əvvəllər [[Göyçay qəzası]]nda və [[Şamaxı qəzası]]nda maldarlıqla məşğul olan Məlik çobanı eli olmuşdur. Keçmişdə hakim mövqeyə malik Xançobanı tayfasına mənsub olan ellərdən birinin Məlik çobanlıların olması göstərilir. Ehtimal ki, Məlik titul və ya şəxs adıdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Zoğalava çayının sahilində, dağ ətəyində yerləşir. == Əhalisi == Kənd əhalisi 2065 nəfərdir ki, onun da 977 nəfəri kişi, 1088 nəfəri isə qadınlar təşkil edir. === Şəhidləri === * Novruzov Asif Akif oğlu * Ağayev Gülağa Əli oğlu * [[Sahil Atakişiyev|Atakişiyev Sahil Durəsən oğlu]] * Baratov Müslüm Ağasən oğlu * Qarayev Mehman Zöhrab oğlu * Orucov Səfa Bahadur oğlu == İqtisadiyyatı == Kənddə 347 təsərrüfat var. Əhali əsəsən kənd təsərrüfatı — [[əkinçilik]] və maldarlıqla məşğul olur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] cx8gn9g7s0bvmm1gte22wryujza0cxn 0 76118 6600484 6511329 2022-08-29T06:08:46Z 5.197.252.123 wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Qafqaz albanları |şəkil = |şəklin izahı = |ümumi sayı = ? |ərazi1 = [[Azərbaycan]] |ərazi2 = [[Dağıstan]] - cənub rayonlar |ərazi3 = [[Gürcüstan]] - [[İberiya]]- Alazan vadisi |dili = [[Qafqaz albanlarının dili|Alban dili]] |dini = [[Politeizm]], [[Zərdüştilik]], [[Xristianlıq]] |qohum xalqlar =[[Utilər]], [[Atropatenlilər]], [[Qarqarlar]] }} '''Albanlar''', '''Qafqaz albanları''' — [[Qafqaz Albaniyası]] dövlətinin əsasını qoymuş, [[azərbaycanlılar]]ın etnogenezində mühüm rol oynamış <ref name="ReferenceA">Ямпольский З.И. Древнейшие сведения о тюрках в зоне Азербайджана, //Учен. зап. АГУ им. С.М.Кирова, 1966, № 2.</ref><ref>Ямпольский З.И. Древние авторы о языке населения Азербайджана //ИАН АзССР, 1955, № 8</ref> tayfa. == Tarixi == Alban etnosunun adı ilk dəfə e.ə. 331-ci ildə [[Əhəmənilər|Əhəməni]] ordusu ilə [[Makedoniyalı İskəndər]]in ordusu arasında baş vermiş [[Qavqamel döyüşü]] ilə əlaqədar olaraq II əsr müəllifi [[Arrian]] tərəfindən çəkilir. Deyilir ki, Əhəməni ordusunda albanlar da vardı <ref>Arrian, II, 2, 4</ref>. E.ə. I əsrdə baş vermiş hadisələrlə əlaqədar bu etnosun məskun olduğu ölkə yunan və latın mənbələrində eranın əvvəllərindən başlayaraq Albaniya adlanır. Albaniya indiki [[Dağıstan]]a mənsub [[Samur]] – [[Dərbənd]]arası bölgə, indi [[Ermənistan]]a aid [[Göyçə]] və [[Zəngəzur]] bölgələri daxil olmaqla indiki Şimali Azərbaycan ərazisi əhatə edirdi.<ref>F. Məmmədova – Qafqaz albaniyasının siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası, Bakı, 1993</ref> Lakin Azərbaycanın [[Kür]] çayının [[Araz]]la birləşdiyi yerdən [[Xəzər]]ə qədərki hissəsindən cənubdakı inzibati rayonların (Saatlı, Sabirabad, Neftçala, Salyan, Biləsuvar, Cəlilabad, Masallı, Lənkəran, Lerik və Astara rayonları) ərazisi və [[Naxçıvan]] qədimdə [[Midiya]]ya, e.ə. IV əsrdən eranın VII əsrinə qədər [[Atropatena]]ya məxsus idi. Albaniya dövləti təxminən min il ömür sürmüş və ərəb işğalı nəticəsində VIII əsrdə süqut etmişdir. === Etnik mənşəyi === Albaniyada əhali müxtəlif dillərdə (I əsr müəllifi [[Strabon]]a görə 26 dildə) danışırdı. Ona görə mənbələrdə alban etnonimi iki mənada işlənir: birincisi, Albaniya ölkəsində yaşadıqlarına görə bütün tayfaların ümumi adı kimi; ikincisi, bu tayfalardan birinin konkret etnik adı kimi, özünü adlandırması kimi. Prof. Q. Qeybullayev yazır ki, [[Qafqaz Albaniyası|Albaniyada]] özünü Alban adlandıran bir tayfa yaşayırdı. Özlüyündə aydındır ki, bu tayfa ölkədə aparıcı rola malik idi. Əks halda ölkə onun adı ilə Albaniya adlanmazdı və sözsüz ki, çarlıq edən sülalə də bu tayfadan idi. Ümumi mənada alban adlanan digər tayfaların hərəsinin də etnik adı vardı.<ref name="Qeybullayev94">Q. Qeybullayev Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən, Bakı, 1994</ref> Bir qrup alim (ermənişünas, qafqazşünas və iranşünaslar) A.Q.Şanidze <ref>Шанидвг А. Г. Новооткрытый алфавит кавказских албанцев и его значение для науки. Известия ИЯИМК. Груз. ФАН СССР, том IV" Тбилиси, 1938 , səh 37</ref>, Q.A.Melikişvili <ref>Меликишвили Г. А. Древневосточные материалы по истории народов Закавказья. I, Наири-Урарту, Тбилиси, 1954, səh 405</ref>, İ.M.Dyakonov <ref>Дьяконов И. М. История Мидии. М. — Л., 1956, səh 283</ref>, K.V. Trever <ref>Тревер К. В. Очерки по истории и культуре Кавказской Албании. М. — Л., 1959, səh 306</ref>, S. T.Yeremyan <ref>Еремян С. Т. Раннефеодальные государства Закавказья в III— VII вв. "Очерки истории СССР". М., 1958 , səh 306</ref>, A.P.Novoseltsev <ref>Новосельцев А. П., Пашуто В. Т., Черепнин А. В. Пути развития феодализма. М, 1962 , səh 41</ref>, Q. A.Klimov <ref>Климов. Г. А. Кавказские языки, М., 1960, səh 97</ref> və [[Azərbaycan]] tədqiqatçıları [[İqrar Əliyev|İ. H. Əliyev]], [[Fəridə Məmmədova|F. Məmmədova]] albanlarının hamısını, o sıradan alban tayfasının özünün də Qafqazdilli olunduğunu hesab edirdilər. Başqa bir qrup tədqiqatçılar, akademik Y. Yusifov <ref>Юсифов Ю.Б., Бабаев И.А. Кавказская Албания в эллинистическую эпоху. В кн.: Причерноморье в эпоху эллинизма.//Мат-лы III Все-союзн. симпозиума по древней истории Причерноморья. Цхалтубо, 1982, Тбилиси, 1985.</ref>, akademik M. İsmayılov <ref>M. İsmayılov – Azərbaycan xalqının təşəkkülü, Bakı, 1993</ref>, Z. İ. Yampolski <ref name="ReferenceA"/>, Q. Qeybullayev <ref name="Qeybullayev91"/>, K. Əliyev <ref>Алиев К.Г. Кавказская Албания. Баку, 1974</ref>, Z. Bünyadov <ref>Буниятов 3. М. Новые данные о местонахождении крепости Шаки. ДАН Аз.ССР, 1959, №9.</ref>, Ş. Kaya <ref>Şükrü Kaya, Seferoğlu Adnan, Muderris oğlu. Türk dövlətləri tarihi, Azərbaycanın kültür derneyi yayınları № 2, Ankara, 1986</ref>, M. Bala <ref>M. Bala – Azerbaycan tarihinde türk Albanya, Ankara, 1945</ref>, F. Cəlilov <ref>F. Cəlilov Azər xalqı, Bakı, 2007</ref>, X. Xəlili <ref>X. Xəlili – Azərbaycan türklərinin təşəkkül və milli inkişaf tarixi, Bakı, 2009</ref> isə albanları türk mənşəli tayfa hesab edirlər. === Albaniya tayfaları <ref name="Qeybullayev94" /> === Dağıstandilli tayfalar indiki [[udinlər]]in, [[ləzgilər]]in, [[avarlar]]ın, [[saxurlar]]ın, [[xınalıqlılar]]ın, [[qrızlılar]]ın və [[buduqlular]]ın əcdadları idi. Lakin ləzgilərin, avarların və saxurların əsas hissəsi indiki [[Dağıstan]]da yaşayırdı. Dağıstan isə bütünlükdə Albaniyaya aid deyildi. [[Qafqaz Albaniyası|Albaniyada]] yaşayan Dağıstandilli yaxud ləzgidilli tayfalar köklü, yerli idilər, lakin onların yaşadıqları bölgələrin ayrı – ayrılıqda dəqiq coğrafi koordinatları məlum deyil. Albaniyanın şimal – qərbində, Dağıstan və [[Gürcüstan]] ilə sərhəd bölgədə bir tayfa V əsrdən başlayaraq gürcü mənbələrində her, onun yaşadığı mahal ''Hereti'' adlanır. Gürcü tədqiqatçıları bu tayfanın ümumi mənada albanlar olduqlarını təsdiqləyirlər. Müəyyən edilmişdir ki, Herlər indiki Dağıstandilli [[qrızlar]]ın və [[haputlular]]ın ulu əcdadlarıdır, onlar özlərinə indi də "''hər''" deyirlər.<ref name="Qeybullayev91">Гейбуллаев Г. А. К этногенезу азербайджанцев, том 1. Баку, 1991</ref> Alban tarixçisi [[Musa Kalankatlı]]nın [[Alban ölkəsinin tarixi|Alban tarixi]] əsərində Albaniyanın şimal – qərbində bir əyalət Xeni adlandırılır. Xınalıq kəndinin adı həmin əyalətin adını əks etdirir, lakin xınalıqların ulu əcdadları V əsrə aid bir mənbədə albanlarda bir tayfanın adı kimi qeyd etdiyi qat tayfasıdır, [[xınalıqlılar]] özlərinə indi də ''kət'' deyirlər.<ref name="Qeybullayev91"/> Alban tarixində və V- VII əsrlərə aid qədim mənbələrdə həmin bölgədə yaşayan lpin (lbin), silv və ciqb tayfalarının adları çəkilir. Lbinlər avarların Albaniyada yaşayan hissəsinin , silvlər Dağıstanda yaşayan hissəsinin etnik adlarıdır; civblər isə indiki [[saxurlar]]dır, onlar özlərinə indi də ''yixbı'' deyirlər.<ref name="Qeybullayev91"/> Albaniyanın şimal – şərqində V-VII əsr mənbələrində çoxlu tayfaların yaşaması qeyd olunmuşdur: xaçmatak, qluar, [[Massagetlət|maskut]], xursan, çul, tavaspar, ləg və b. Bu tayfalardan tavasparlar (tabasaranlar) və ləglər indiki ləzgilərin əcdadlarıdır. İlk dəfə ləg formasında [[ləzgilər]]in adı I əsr müəllifi [[Strabon]]un əsərində çəkilir. O yazır ki, albanların qonşuluğunda ləglər yaşayır <ref>Strabon, XI, 5, 1</ref>. Qədim mənbələrdə ləzgilər haqqında məlumat çox azdır. İlk dəfə olaraq IX əsrə aid ərəb mənbəində Samurdan şimalda Ləkz ölkəsi qeyd olunur. Ləzgilərin IX əsrdə Samur üstündə Mixyar adlı qalası vardı. Albaniyada İrandilli tayfalar da yaşamışdır. Eranın III – IV əsrlərindən [[tatlar]]ın ulu əcdadları burada məskun idi. Tat adını bu etnosa qədim [[türklər]] vermişlər, mənası da oturaq, əkinçi deməkdir. Tatlar heç vaxt köçəriliklə məşğul olmamışlar. Səlcuq oğuzları [[Cənubi Azərbaycan]]ın yerli, oturaq, türkdilli əhalisini tat adlandırırlar. [[Farslar|Parslar]] isə [[Balaxanı]] və [[Suraxanı]]nın qədim sakinləridir. Dağlıq Şirvanda və Quba rayonunda Rusta, Afurca, Xaltan, Varna, Avaxil və b. İranmənşəli toponimlər müasir tat dilində deyildir, lakin qədim [[fars dili]] ilə aydınlaşdırılır. IV- VI əsrlərdə Beşbarmaq, Gilgilçay, daha sonra Dərbənd sədlərinin çəkməsilə əlaqədar olaraq Sasani şahları Xızı, Dəvəçi və Quba rayonlarındakı tatları və Dərbənd bölgəsindəki [[yəhudilər]]i [[İran]]dan köçürtmüşlər. [[Məsudi]] yazır ki, Ənuşirəvan [[Dərbənd|əl Bab və – l Əbvab]] adı ilə tanınmış bu şəhəri, onun quru, dəniz və dağlarda uzanmış səddini tikdirdiyi zaman, müxtəlif xalqları və onların hökmdarlarını buraya köçürtdü <ref>Vəlixanlı N. M. IX – XII əsr ərəb coğrafiyaşünas – səyyahları Azərbaycan haqında. Bakı, 1974, səh 52.</ref>. Prof. Q Qeybullayev yazır: ''"Alban etnik adını daşıyanların türkmənşəli olduğunu təsdiqləyən başqa faktlar da vardır. Onların biri qazaxlarda, türkmənlərdə, qırğızlarda və qaraqalpaqlarda Alban adlı tayfanın keçən əsrin sonlarınadək mövcud olmasıdır."''<ref name="Qeybullayev94"/> Özlərini alban adlandıranlar qədimdə [[Atropatena]]da da yaşayırdı. [[Strabon]] albanların bir hissəsinin [[Midiya]] dağlarında yaşadığını yazmışdır.<ref>Strabon, XI, 7, I və XI, 8, 8.</ref> Prof. Q. Qeybullayev qeyd edir ki, Midiya dağlarında eradan əvvəl (Strabonun bu məlumatı er. əv. IV-III əsrlərə aiddir) heç bir Dağıstandilli tayfa yaşaya bilməzdi. Toponimlər əsasında alban tayfasının [[Ermənistan]]da, [[Gürcüstan]]da və [[Dağıstan]]da ([[Dərbənd]] zonasında) yaşaması da müəyyən edilmişdir .<ref name="Qeybullayev91"/> == Şəxslərin adları == {{Əsas|Qafqaz albanlarının şəxs adları}} '''[[Oroys]]''' – E.ə. I əsrdə Alban çarı. Adın bu formasını [[Plutarx]] yazmışdır <ref name="Plutarx, Lukull, 34">Plutarx, Lukull, 34</ref>. [[Appian]] bu adı Oroz, Oriz, [[Dion Kassi]] isə Oris kimi qeyd etmişdir. Əsl forması Appianın qeyd etdiyi Orozdur ki, bu da əslində Oruz, yaxud Uruz adının fonetik şəklidir. Türkcə xoşbəxt əlamət, xoş nişanə, qismət, nəsib, xoş güzəran, sağlamlıq, sərvət, var-dövlət mənalarında olan orəz, oraz, orıs, ırıs, oruz <ref>Севортян Э. В. Этимологический словаоь тюркских языков.. Том I, М., 1974; том II, М, 1978; том III, М., 1982, I, səh 667</ref> sözündəndir. [[Firdovsi]]nin [[Şahnamə]]sində Alp Arus (Alp Ər Tunqanın oğlu), [[Kitabi Dədə Qorqud]]da Uruz, XII əsrdə [[Orta Asiya]]da Uruzbək <ref>Древнетюркский словарь, М., 1969, səh 616</ref>, [[Çingizxan]] dövründə [[Qırğızlar|qırğız]] inallarından biri Urus, Qırğız sultanlarının banisi Urusxan, XIV əsrdə [[Orta Asiya]] xalqlarının hakimi Orusxan (Qazaxıstanda Aq Orda xanı – [[1361]] – [[1380]]) və b. şəxs adları ilə müqayisə olunur. '''[[Kozis]]''' – Oruzun qardaşının, Alban sərkərdəsinin adı <ref name="Plutarx, Lukull, 34"/>. [[Latın dili]]nin fonetikasına uyğun şəkildə verilmiş bu adın əsl forması məlum deyil. Güman ki, türk dillərində Kozik ulduzu adlanan ulduzun adındandır (məsələn, [[qırğız dili]]ndə qütb ulduzu Altın kozık, Oğlaq bürcü Təmir kozik adlanır). [[Oğuznamə]]nin uyğur variantında Kazuk şəxs adı vardır <ref>Шербак. Г. А. Огузнаме. М., 1959, səh 27</ref>. [[Monqollar]]da və türklərdə Kuçuk şəxs adı da kozik sözünün fonetik formasıdır. '''[[Zober]]''' – E.ə. I əsrdə, Alban çarının adı.<ref>Dion Kassiy, XI, I, 24.</ref> Yunan və latın dillərində ç, c, ş səsləri olmadığına görə, güman ki, adın başlanğıcındankı z səsi əslində ç yaxud ş səsini ifadə edir. Lakin bu səs köklü s da ola bilər. Bir sıra türk dillərində çəpər (lakin xakasca sibət, başqırdca səbər, monqolca tsəbər, buryat-monqolca səbər) təmiz, gözəl <ref>L. Z. Budaqov, II, 467</ref> qayda-qanunu sevən, intizamlı, ehtiyatlı, vicdanlı, nəcib, düz <ref>Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий, т. I—IV, III, səh 1993</ref> sözündəndir. Türk dillərində çəbər, çəvər, şəvər formalarında olan bu söz çoxmənalıdır. Məsələn, qırğızca çəbər – mahir, mərhəmətli, cəld, diribaş, zirək, çevik, fəndgir, qazaxca şəbər – usta‖, uyğurca çəvər – mahir, başqırdca sibər – qanışirin, suyuşirin, məlahətli, cazibəli, xakasca səbər – səliqəli, türkməncə çəpər – gözəl və s. mənalarındadır <ref>Егоров Е. Г. Этимологический словарь чувашского языка. Че-боксары, 1964, səh 326</ref>. Er. əv. V əsrdə sak çarı Sabar, hun Kuturqur tayfasının xanı (559-cu il) Zaberxan, VII əsrin ikinci yarısında [[Şərqi Türk xaqanlığı]]nda Şibir xaqan, VIII əsrdə türk bolqarların çarı Sabar, IX əsrdə [[Arsak]]da hakim Savar şəxs adları ilə eynidir. '''[[Arran (hökmdar)|Aran]]''' – I əsrin ortalarında Alban çarının adı. Türkcə erən, ərən – şücaətli, cəsur döyüşçü, mərd oğul, qoçaq, qüvvətli <ref>Севортян Э. В. Этимологический словаоь тюркских языков.. Том I, М., 1974; том II, М, 1978; том III, М., 1982, I, səh 290-291</ref> sözündəndir <ref>Юсифов Ю. Б. Об актуальных проблемах этнической истории Азербайджана. "Проблемы изучения источников по истории Азербай джана". Баку, 1988, səh 27</ref>. Qeyd etmək lazımdır ki, ərən – döyüşçü sözü hələ er. əv. III minillikdə şumer dilində vardı <ref>Дьяконов И. М. Языки древней Передней Азии. М., 1967, səh 50</ref>. III əsrdə [[Hunlar|hun]] xaqanlarından Eran (bu ad V əsrə aid qədim erməni mənbəində qeyd olunub), XVIII əsrdə [[Xivə xanlığı]]na aid sənədlərdə Aran-Qazi və b. şəxs adları ilə müqayisə olunur. I əsrdən IV əsrədək bəzi Alban çarlarının adları məlum deyil. Alban tarixçisi yazır ki, kitablar və Bibliyanın hissələri yandırıldığına görə (VIII əsrin əvvəlində Alban kilsəsi Ərəb xəlifəsinin əmri ilə erməni kilsəsinin tabeliyinə verildikdən sonra erməni kilsə başçısı İlyanın sırıncamı əsasında alban dilində yazılmış kitablar yandırılmış, yeşiklərə doldurularaq Tərtərçaya atılmışdırQeybullayev 94, Məmmədova 93). Albanların bu əsrlərdəki çarlarının adları bilinmir Alban tarixi, I kitab, 8-ci fəsil. '''[[Urnayr]]''' – IV əsr, Alban çarının adı <ref>Alban tarixi, I kitab, 19-cu fəsil</ref>. Türkcə orun – taxt – tacda oturan, hakimiyyət sürən <ref>Севортян Э. В. Этимологический словаоь тюркских языков.. Том I, М., 1974; том II, М, 1978; том III, М., 1982, I, səh 479</ref> və ər – kişi, igid, döyüşçü sözlərindəndir. Bu adın birinci komponentini qədim türkcə urunq – təmiz, saf, nəcib, alicənab, əsilzadə sözündən (nq qovuşuq səsinin n səsinə keçməsilə) ibarət olduğunu da gumanedilir. Adın sonunu təşkil edən "ər" sözünün "ayr" kimi yazılışı türk dillərindən qədim erməni dilinə keçmiş (lakin erməni tədqiqatçıları bunu bilərəkdən danınırlar və "ər" sözünü Ari – [[farslar]]ı əcdadlarının adını bildirən Ari etnonimi ilə bağlayırlar) "ər" sözünun "ayr" kimi tələffüzündən irəli gəlir. XVIII əsrdə Xivə xanlığına aid sənədlərdə Orunbəy şəxs adı ilə müqayisə edilir. '''[[Asay]]''' – IV əsrdə Alban çarının adı. Türkcə as – iltifat, mərhəmət, nəvaziş, əziz sözündən və "ay" şəkilçisindəndir. Alban tarixində Mehranilərdən (Cavanşirin mənsub olduğu nəsildən) Varaz Tridatın oğlanlarından biri də qədim ermənicə yazılışda İsay (Esay, Asay adının şəkli) kimi qeyd olunmuşdur. Asay və Esay şəxs adları Orta Asiya və Volqaboyu türk xalqlarında geniş yayılmışdır: [[azərbaycanlılar]]da Azay, [[ruslar]]da Aseev, [[ermənilər]]də Esayan, [[gürcülər]]də Esadze və. b. IX əsrdə [[Arsak]]da xristian albanların hakimi Esay Stepannos (ərəb mənbələrində [[Yesai Əbu Musa|İsa ibn İstifanus]]), XVII əsrdə Alban xristian tarixçisi [[Yesai Həsən Cəlalyan|Esay Əsən Cəlalın]] <ref>Yesai Həsən Calalyan. Alban ölkəsinin tarixi. 1702-1722. Bakı, 1992</ref> adları ilə müqayisə olunur. '''Mate''' – V əsr, Albaniyanın [[Bərdə]] mahalının xristian ruhanisinin adı. Türkmənşəli Mete adının qədim ermənicə yazılış formasıdır. Er. əv. III əsrdə Hun imperiyasının əsasını qoymuş Mete ([[209]] – [[174]]) xaqanın adı ilə eynidir. Türk dillərindəki matı – gözəl, vicdanlı, sədaqətli, səmimi, doğruçul <ref>Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий, т. I—IV, IV, II, səh 2045</ref>, yaxud matı (batı) – mətin, qüvvətli, möhkəm sözündəndir. '''Manas''' – V əsrdə [[Qəbələ]] şəhərinin yepiskopunun <ref>Alban tarixi, I kitab, 26-cı fəsil</ref> adı. Geniş yayılmış türkmənşəli adlardandır. [[Oğuznamə]]nin Altay variatında Alp- Manaş, qırğızların Manas dastanında Manas şəxs adları ilə müqayisə olunur. Türkcə manq – bahadır, döyüşçü sözü və as şəkilçisindən ibarətdir. '''Vaçe''' – V əsrdə Alban çarının adı. Türkcə (əsli irancadan) vaç – haqqı ödəyən <ref>Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий, т. I—IV, V.V. IV, 2</ref> sözündəndir. Soqd dilində pac – oruc tutmaq <ref>Древнетюркский словарь, М., 1969, səh 76</ref> və Vaçaq – oruc sözlərindəndir. Qədim türklərdə Vaça şəxs adı <ref>Древнетюркский словарь, М., 1969</ref> ilə müqayisə olunur. '''[[Həsən Cəlal]]''' – XII əsrdə [[Qarabağ]]ın dağlıq hissəsində xristian albanların [[Xaçın knyazlığı|Xaçın knyazının]] adı. Ermənicə epiqrafik abidədə ''Hasan Calal'' kimi yazılmışdır. Bu adın Cəlal hissəsi orta əsrlərdə geniş yayılmış ərəbcə ''Calal- üd Dövlə'' titulunun qısaldılmış formasıdır. Prof. Q. Qeybullayev qeyd edir ki, ''"hakimin əsl adı isə Əsəndir, lakin ermənicə adın əvvəlinə h səsi əlavə olunmuş və ə səsi olmadığına görə Hasan kimi yazılmışdır. Tarixçilərimiz isə bu kişinin adını indiyədək ermənicədən ruscaya Qasan, Xasan, ruscadan azərbaycancaya Həsən kimi çevirib yazırlar. Beləliklə, türkmənşəli Əsən şəxs adı (türkcə əsən – sağlam, gümrah sözündən) ərəb mənşəli Həsən adı ilə eyniləşdirilmişdir, halbuki albanların xristian hissəsinin hakiminin, ərəblərin və islamın qatı əleyhdarının adı ərəbcə ola bilməzdi. Lakin Hambarsumyan kimi tələffüz edilən və yazılan adı erməilər heç də rusca Xambarsumyan, yaxud Qambarsumyan yox, Ambarsumyan yazırlar və düz də edirlər."''<ref name="Qeybullayev94"/> Əsən Calalın babasının adı da Əsən olmuşdur və ermənicə o da Hasan yazılır. [[Gəncəsər monastırı]]nda ([[1216]] – [[1238]]-ci ildə tikilmişdir) [[1240]] – cı ilə aid kitabədə Əsən Calalın Vaxtanqın oğlu, böyük Hasanın nəvəsi Hasan Calal adlanmasından görünür ki, onun babası da Əsən adlanmışdır. Aydındır ki, həmin Əsən də ərəbcə Həsən adından ola bilməzdi. Deməli, qədim ermənicə yazılışda şəxs adlarının və toponimlərin əvvəlinə h səsi artırılma olduğu nəzərə alınmalıdır. Erməni mənbələrində indiki Aterk – Haterk, Aran-Daş – Hrandaş, Aran – Hran və s. kimi yazılmışdır. Əsən sözü şəxs adlarında alban ''Sanesan'' şəxs adında öz əksini tapmışdır. Antik müəllif [[Dion Kassiy]] Şimali Qafqazda Azık (Yazıq) tayfasının başçısının adını Zantik kimi yazmışdır. Yazıqları iranmənşəli tayfa hesab edən tədqiqatçılar Zantik şəxs adı üstündə çox çalışmış, lakin onu İran dilləri vasitəsilə izah edə bilməmişlər. Halbuki bu şəxs adı türkcə əsən, əzən – sağlam, gümrah sözü və -tık (-lık) şəkilçisindən ibarətdir. Lakin antik müəllif adın başında duran e və ya ə səsini yazmamış, yaxud onu məlumatçısının tələffüz etdiyi kimi qeyd etmişdir. Əsən Calalın adı erkən orta əsrlərdə uyğurlarda Asan, Asan-tiqin <ref>Тихонов Д. И. Хозяйство и общественный строй уйгурского государства X—XIV вв. М. —Л., 1966, səh 128, 178</ref>, XIII əsrdə [[monqollar]]da Esen-Buqa, Esen- Teymur, Əsən, – Tuqay və b., XIV əsrdə Bulqar xanı Asan adı ilə müqayisə olunur. '''[[Səhl ibn Sunbat]]''' – Sunbat adının (danışıqda n-m əvəzlənməsinə görə) fonetik formasıdır. IX əsrdə Babəki tutub ərəb sərkərdəsi Afşinə təslim edən Sisakan çarı Səhl ibn Sunbatın adı ilə müqayisə olunur. Türkcə sun – gözətçi, keşikçi və bat – mətin sözlərindəndir. == Toponimləri == {{Əsas|Qafqaz Albaniyasının toponimləri}} Mənbələrdə Albaniya ərazisində çoxlu yer adları çəkilir. II əsr müəllifi [[Klavdi Ptolemey]] <ref>VDİ, 1948, № 1</ref> Albaniya ərazisində 29 yaşayış məntəqəsi və 5 çay adını çəkir. Bu toponimlərin mənşəyi haqqında geniş ədəbiyyat var, lakin demək olar, heç birinin mənası açılmamışdır. Pqof. Q. Qeybullayev isə onun göstərdiyi Sanua, Qelda, Alam, Baruka, Tabilaka və İobula toponimlərini müvafiq olaraq Albaniyanın Xeni, Qelavu, orta əsrlərdə Olom, Ulam və müasir Berikey ([[Dərbənd]] rayonunda), Tövlə ([[Qəbələ]] rayonu) və [[Balakən]] adları ilə qarşılaşdırır. Maraqlıdır ki, Ptolemey Sioda toponimini Kürlə Arazın birləşdiyi yerdə (təxminən indiki [[Cavad]] kəndinin yerində) qeyd edir. Ehtimal ki, bu toponim Suv-ada çayların qovuşduqları yürdə üç tərəfdən su ilə əhatə olunan ada formalı yer sözüdür və Suada toponimi zaman keçdikcə Cavad formasını qəbul etmişdir. Ptolemeyin qeyd etdiyi Alban, Qelda, Kamexiya, Osika və Tilbida toponimləri müvafiq surətdə Albaniyanın Alban, Gel, Şamake, Şaka və Silb tayfalarının adlarını əks etdirir. Ptolemeyin qeyd etdiyi Alam toponimi türkcə olam, olom keçid sözündən ibarətdir. [[Qabırrıçay|İori]] və [[Qanıxçay|Alazan]] çaylarının qovuşuğunda orta əsrlərdə Olom toponimi vardı. Albaniya toponimlərinin çoxu [[Musa Kalankatlı]]nın [[Alban ölkəsinin tarixi|Alban tarixində]] qeyd edilmişdir. Lakin tədqiqat göstərmişdir ki, bu mənbədə göstərilən yer adlarını iki qismə ayırırlar: Albaniyada yaşamış tayfaların adlarını əks etdirənlər; yerin müsbət və mənfi relyef formalarını bildirən sözlərdən ibarət adlar. Birinci qrupa Habant, Arajank, Arandjinak, Aranrot, Qarqar, Qoroz, Kanqark, Kolb, Kolt, Medz-Arank, Medz-Kolmank, Pazkank, Trtu, Tuçkatak, Çol, Çur, Xarqlank, Xunanakert və s. aid edilir. Bu toponimlərin Albaniyada yaşayan türkmənşəli Abant, Araz, Aran, [[Qarqarlar|Qarqar]], [[Goruslar|Gorus]], [[Kəngərlilər|Kəngər]], Kol (Kul), Çol (Çul), [[Peçeneqlər|Peçeneq]], Tərtər, Katak, [[Hunlar|Xun]] (Hun) tayfalarının adlarını əks etdirir. Albaniyanın Lpink, Lubnas, Hereti və Xeni toponimləri isə Dağıstanmənşəli tayfaların adlarını əks etdirir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Ədəbiyyat == * Qiyasəddin Qeybullayev-Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən,Bakı,1994 * Qiyasəddin Qeybullayev-Azərbaycanlıların etnogenez tarixindən.Bakı,1991(rus dilində) * Fəridə Məmmədova-Qafqaz Albaniyası və albanlar,Bakı,2005 * Ziya Bünyadov-Azərbaycan VII-IX əsrlərdə,Bakı,2006 == Xarici keçidlər == * [http://www.caucasianhistory.org/ Qafqaz Albaniyası haqqında portal (rusca)] == Həmçinin bax == * [[Qafqaz Albaniyası]] * [[Qafqaz Albaniyasında xristianlıq]] * [[Alban xaç daşları]] * [[Cavanşir]] {{Qafqaz Albaniyası}} {{Atropatena}} [[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]] [[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası]] [[Kateqoriya:Qədim türk tayfaları]] [[Kateqoriya:Qədim dövr Azərbaycan tarixi]] hozkafs15sbrdheb0eme75nxb8j97e0 6600964 6600484 2022-08-29T09:59:22Z Sura Shukurlu 169201 [[User:5.197.252.123|5.197.252.123]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Sortilegus|Sortilegus]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Qafqaz albanları |şəkil = |şəklin izahı = |ümumi sayı = ? |ərazi1 = [[Azərbaycan]] |ərazi2 = [[Dağıstan]] - cənub rayonlar |ərazi3 = [[Gürcüstan]] - [[İberiya]]- Alazan vadisi |dili = [[Qafqaz albanlarının dili|Alban dili]] |dini = [[Politeizm]], [[Zərdüştilik]], [[Xristianlıq]] |qohum xalqlar =[[Utilər]], [[Atropatenlilər]], [[Qarqarlar]] }} '''Albanlar''', '''Qafqaz albanları''' — [[Qafqaz Albaniyası]] dövlətinin əsasını qoymuş, [[azərbaycanlılar]]ın etnogenezində mühüm rol oynamış <ref name="ReferenceA">Ямпольский З.И. Древнейшие сведения о тюрках в зоне Азербайджана, //Учен. зап. АГУ им. С.М.Кирова, 1966, № 2.</ref><ref>Ямпольский З.И. Древние авторы о языке населения Азербайджана //ИАН АзССР, 1955, № 8</ref> tayfa. == Tarixi == Alban etnosunun adı ilk dəfə e.ə. 331-ci ildə [[Əhəmənilər|Əhəməni]] ordusu ilə [[Makedoniyalı İskəndər]]in ordusu arasında baş vermiş [[Qavqamel döyüşü]] ilə əlaqədar olaraq II əsr müəllifi [[Arrian]] tərəfindən çəkilir. Deyilir ki, Əhəməni ordusunda albanlar da vardı <ref>Arrian, II, 2, 4</ref>. E.ə. I əsrdə baş vermiş hadisələrlə əlaqədar bu etnosun məskun olduğu ölkə yunan və latın mənbələrində eranın əvvəllərindən başlayaraq Albaniya adlanır. Albaniya indiki [[Dağıstan]]a mənsub [[Samur]] – [[Dərbənd]]arası bölgə, indi [[Ermənistan]]a aid [[Göyçə]] və [[Zəngəzur]] bölgələri daxil olmaqla indiki Şimali Azərbaycan ərazisi əhatə edirdi.<ref>F. Məmmədova – Qafqaz albaniyasının siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası, Bakı, 1993</ref> Lakin Azərbaycanın [[Kür]] çayının [[Araz]]la birləşdiyi yerdən [[Xəzər]]ə qədərki hissəsindən cənubdakı inzibati rayonların (Saatlı, Sabirabad, Neftçala, Salyan, Biləsuvar, Cəlilabad, Masallı, Lənkəran, Lerik və Astara rayonları) ərazisi və [[Naxçıvan]] qədimdə [[Midiya]]ya, e.ə. IV əsrdən eranın VII əsrinə qədər [[Atropatena]]ya məxsus idi. Albaniya dövləti təxminən min il ömür sürmüş və ərəb işğalı nəticəsində VIII əsrdə süqut etmişdir. === Etnik mənşəyi === Albaniyada əhali müxtəlif dillərdə (I əsr müəllifi [[Strabon]]a görə 26 dildə) danışırdı. Ona görə mənbələrdə alban etnonimi iki mənada işlənir: birincisi, Albaniya ölkəsində yaşadıqlarına görə bütün tayfaların ümumi adı kimi; ikincisi, bu tayfalardan birinin konkret etnik adı kimi, özünü adlandırması kimi. Prof. Q. Qeybullayev yazır ki, [[Qafqaz Albaniyası|Albaniyada]] özünü Alban adlandıran bir tayfa yaşayırdı. Özlüyündə aydındır ki, bu tayfa ölkədə aparıcı rola malik idi. Əks halda ölkə onun adı ilə Albaniya adlanmazdı və sözsüz ki, çarlıq edən sülalə də bu tayfadan idi. Ümumi mənada alban adlanan digər tayfaların hərəsinin də etnik adı vardı.<ref name="Qeybullayev94">Q. Qeybullayev Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən, Bakı, 1994</ref> Bir qrup alim (ermənişünas, qafqazşünas və iranşünaslar) A.Q.Şanidze <ref>Шанидвг А. Г. Новооткрытый алфавит кавказских албанцев и его значение для науки. Известия ИЯИМК. Груз. ФАН СССР, том IV" Тбилиси, 1938 , səh 37</ref>, Q.A.Melikişvili <ref>Меликишвили Г. А. Древневосточные материалы по истории народов Закавказья. I, Наири-Урарту, Тбилиси, 1954, səh 405</ref>, İ.M.Dyakonov <ref>Дьяконов И. М. История Мидии. М. — Л., 1956, səh 283</ref>, K.V. Trever <ref>Тревер К. В. Очерки по истории и культуре Кавказской Албании. М. — Л., 1959, səh 306</ref>, S. T.Yeremyan <ref>Еремян С. Т. Раннефеодальные государства Закавказья в III— VII вв. "Очерки истории СССР". М., 1958 , səh 306</ref>, A.P.Novoseltsev <ref>Новосельцев А. П., Пашуто В. Т., Черепнин А. В. Пути развития феодализма. М, 1962 , səh 41</ref>, Q. A.Klimov <ref>Климов. Г. А. Кавказские языки, М., 1960, səh 97</ref> və [[Azərbaycan]] tədqiqatçıları [[İqrar Əliyev|İ. H. Əliyev]], [[Fəridə Məmmədova|F. Məmmədova]] albanlarının hamısını, o sıradan alban tayfasının özünün də Qafqazdilli olunduğunu hesab edirdilər. Başqa bir qrup tədqiqatçılar, akademik Y. Yusifov <ref>Юсифов Ю.Б., Бабаев И.А. Кавказская Албания в эллинистическую эпоху. В кн.: Причерноморье в эпоху эллинизма.//Мат-лы III Все-союзн. симпозиума по древней истории Причерноморья. Цхалтубо, 1982, Тбилиси, 1985.</ref>, akademik M. İsmayılov <ref>M. İsmayılov – Azərbaycan xalqının təşəkkülü, Bakı, 1993</ref>, Z. İ. Yampolski <ref name="ReferenceA"/>, Q. Qeybullayev <ref name="Qeybullayev91"/>, K. Əliyev <ref>Алиев К.Г. Кавказская Албания. Баку, 1974</ref>, Z. Bünyadov <ref>Буниятов 3. М. Новые данные о местонахождении крепости Шаки. ДАН Аз.ССР, 1959, №9.</ref>, Ş. Kaya <ref>Şükrü Kaya, Seferoğlu Adnan, Muderris oğlu. Türk dövlətləri tarihi, Azərbaycanın kültür derneyi yayınları № 2, Ankara, 1986</ref>, M. Bala <ref>M. Bala – Azerbaycan tarihinde türk Albanya, Ankara, 1945</ref>, F. Cəlilov <ref>F. Cəlilov Azər xalqı, Bakı, 2007</ref>, X. Xəlili <ref>X. Xəlili – Azərbaycan türklərinin təşəkkül və milli inkişaf tarixi, Bakı, 2009</ref> isə albanları türk mənşəli tayfa hesab edirlər. === Albaniya tayfaları === Tədqiqatlar göstərmişdir ki, albanların, yaxud Albaniya tayfalarının hamısı yox, yalnız bir hissəsi, əsasən Dağıstanla həmsərhəd bölgələrdə yaşayan Dağıstandilli, alban etnik adını daşıyanlar, yəni alban tayfası və daha bir neçə tayfa türkdilli idi.<ref name="Qeybullayev94"/> Dağıstandilli tayfalar indiki [[udinlər]]in, [[ləzgilər]]in, [[avarlar]]ın, [[saxurlar]]ın, [[xınalıqlılar]]ın, [[qrızlılar]]ın və [[buduqlular]]ın əcdadları idi. Lakin ləzgilərin, avarların və saxurların əsas hissəsi indiki [[Dağıstan]]da yaşayırdı. Dağıstan isə bütünlükdə Albaniyaya aid deyildi. [[Qafqaz Albaniyası|Albaniyada]] yaşayan Dağıstandilli yaxud ləzgidilli tayfalar köklü, yerli idilər, lakin onların yaşadıqları bölgələrin ayrı – ayrılıqda dəqiq coğrafi koordinatları məlum deyil. Albaniyanın şimal – qərbində, Dağıstan və [[Gürcüstan]] ilə sərhəd bölgədə bir tayfa V əsrdən başlayaraq gürcü mənbələrində her, onun yaşadığı mahal ''Hereti'' adlanır. Gürcü tədqiqatçıları bu tayfanın ümumi mənada albanlar olduqlarını təsdiqləyirlər. Müəyyən edilmişdir ki, Herlər indiki Dağıstandilli [[qrızlar]]ın və [[haputlular]]ın ulu əcdadlarıdır, onlar özlərinə indi də "''hər''" deyirlər.<ref name="Qeybullayev91">Гейбуллаев Г. А. К этногенезу азербайджанцев, том 1. Баку, 1991</ref> Alban tarixçisi [[Musa Kalankatlı]]nın [[Alban ölkəsinin tarixi|Alban tarixi]] əsərində Albaniyanın şimal – qərbində bir əyalət Xeni adlandırılır. Xınalıq kəndinin adı həmin əyalətin adını əks etdirir, lakin xınalıqların ulu əcdadları V əsrə aid bir mənbədə albanlarda bir tayfanın adı kimi qeyd etdiyi qat tayfasıdır, [[xınalıqlılar]] özlərinə indi də ''kət'' deyirlər.<ref name="Qeybullayev91"/> Alban tarixində və V- VII əsrlərə aid qədim mənbələrdə həmin bölgədə yaşayan lpin (lbin), silv və ciqb tayfalarının adları çəkilir. Lbinlər avarların Albaniyada yaşayan hissəsinin , silvlər Dağıstanda yaşayan hissəsinin etnik adlarıdır; civblər isə indiki [[saxurlar]]dır, onlar özlərinə indi də ''yixbı'' deyirlər.<ref name="Qeybullayev91"/> Albaniyanın şimal – şərqində V-VII əsr mənbələrində çoxlu tayfaların yaşaması qeyd olunmuşdur: xaçmatak, qluar, [[Massagetlət|maskut]], xursan, çul, tavaspar, ləg və b. Bu tayfalardan tavasparlar (tabasaranlar) və ləglər indiki ləzgilərin əcdadlarıdır. İlk dəfə ləg formasında [[ləzgilər]]in adı I əsr müəllifi [[Strabon]]un əsərində çəkilir. O yazır ki, albanların qonşuluğunda ləglər yaşayır <ref>Strabon, XI, 5, 1</ref>. Qədim mənbələrdə ləzgilər haqqında məlumat çox azdır. İlk dəfə olaraq IX əsrə aid ərəb mənbəində Samurdan şimalda Ləkz ölkəsi qeyd olunur. Ləzgilərin IX əsrdə Samur üstündə Mixyar adlı qalası vardı. Albaniyada İrandilli tayfalar da yaşamışdır. Eranın III – IV əsrlərindən [[tatlar]]ın ulu əcdadları burada məskun idi. Tat adını bu etnosa qədim [[türklər]] vermişlər, mənası da oturaq, əkinçi deməkdir. Tatlar heç vaxt köçəriliklə məşğul olmamışlar. Səlcuq oğuzları [[Cənubi Azərbaycan]]ın yerli, oturaq, türkdilli əhalisini tat adlandırırlar. [[Farslar|Parslar]] isə [[Balaxanı]] və [[Suraxanı]]nın qədim sakinləridir. Dağlıq Şirvanda və Quba rayonunda Rusta, Afurca, Xaltan, Varna, Avaxil və b. İranmənşəli toponimlər müasir tat dilində deyildir, lakin qədim [[fars dili]] ilə aydınlaşdırılır. IV- VI əsrlərdə Beşbarmaq, Gilgilçay, daha sonra Dərbənd sədlərinin çəkməsilə əlaqədar olaraq Sasani şahları Xızı, Dəvəçi və Quba rayonlarındakı tatları və Dərbənd bölgəsindəki [[yəhudilər]]i [[İran]]dan köçürtmüşlər. [[Məsudi]] yazır ki, Ənuşirəvan [[Dərbənd|əl Bab və – l Əbvab]] adı ilə tanınmış bu şəhəri, onun quru, dəniz və dağlarda uzanmış səddini tikdirdiyi zaman, müxtəlif xalqları və onların hökmdarlarını buraya köçürtdü <ref>Vəlixanlı N. M. IX – XII əsr ərəb coğrafiyaşünas – səyyahları Azərbaycan haqında. Bakı, 1974, səh 52.</ref>. Prof. Q Qeybullayev yazır: ''"Alban etnik adını daşıyanların türkmənşəli olduğunu təsdiqləyən başqa faktlar da vardır. Onların biri qazaxlarda, türkmənlərdə, qırğızlarda və qaraqalpaqlarda Alban adlı tayfanın keçən əsrin sonlarınadək mövcud olmasıdır."''<ref name="Qeybullayev94"/> Özlərini alban adlandıranlar qədimdə [[Atropatena]]da da yaşayırdı. [[Strabon]] albanların bir hissəsinin [[Midiya]] dağlarında yaşadığını yazmışdır.<ref>Strabon, XI, 7, I və XI, 8, 8.</ref> Prof. Q. Qeybullayev qeyd edir ki, Midiya dağlarında eradan əvvəl (Strabonun bu məlumatı er. əv. IV-III əsrlərə aiddir) heç bir Dağıstandilli tayfa yaşaya bilməzdi. Toponimlər əsasında alban tayfasının [[Ermənistan]]da, [[Gürcüstan]]da və [[Dağıstan]]da ([[Dərbənd]] zonasında) yaşaması da müəyyən edilmişdir .<ref name="Qeybullayev91"/> == Şəxslərin adları == {{Əsas|Qafqaz albanlarının şəxs adları}} '''[[Oroys]]''' – E.ə. I əsrdə Alban çarı. Adın bu formasını [[Plutarx]] yazmışdır <ref name="Plutarx, Lukull, 34">Plutarx, Lukull, 34</ref>. [[Appian]] bu adı Oroz, Oriz, [[Dion Kassi]] isə Oris kimi qeyd etmişdir. Əsl forması Appianın qeyd etdiyi Orozdur ki, bu da əslində Oruz, yaxud Uruz adının fonetik şəklidir. Türkcə xoşbəxt əlamət, xoş nişanə, qismət, nəsib, xoş güzəran, sağlamlıq, sərvət, var-dövlət mənalarında olan orəz, oraz, orıs, ırıs, oruz <ref>Севортян Э. В. Этимологический словаоь тюркских языков.. Том I, М., 1974; том II, М, 1978; том III, М., 1982, I, səh 667</ref> sözündəndir. [[Firdovsi]]nin [[Şahnamə]]sində Alp Arus (Alp Ər Tunqanın oğlu), [[Kitabi Dədə Qorqud]]da Uruz, XII əsrdə [[Orta Asiya]]da Uruzbək <ref>Древнетюркский словарь, М., 1969, səh 616</ref>, [[Çingizxan]] dövründə [[Qırğızlar|qırğız]] inallarından biri Urus, Qırğız sultanlarının banisi Urusxan, XIV əsrdə [[Orta Asiya]] xalqlarının hakimi Orusxan (Qazaxıstanda Aq Orda xanı – [[1361]] – [[1380]]) və b. şəxs adları ilə müqayisə olunur. '''[[Kozis]]''' – Oruzun qardaşının, Alban sərkərdəsinin adı <ref name="Plutarx, Lukull, 34"/>. [[Latın dili]]nin fonetikasına uyğun şəkildə verilmiş bu adın əsl forması məlum deyil. Güman ki, türk dillərində Kozik ulduzu adlanan ulduzun adındandır (məsələn, [[qırğız dili]]ndə qütb ulduzu Altın kozık, Oğlaq bürcü Təmir kozik adlanır). [[Oğuznamə]]nin uyğur variantında Kazuk şəxs adı vardır <ref>Шербак. Г. А. Огузнаме. М., 1959, səh 27</ref>. [[Monqollar]]da və türklərdə Kuçuk şəxs adı da kozik sözünün fonetik formasıdır. '''[[Zober]]''' – E.ə. I əsrdə, Alban çarının adı.<ref>Dion Kassiy, XI, I, 24.</ref> Yunan və latın dillərində ç, c, ş səsləri olmadığına görə, güman ki, adın başlanğıcındankı z səsi əslində ç yaxud ş səsini ifadə edir. Lakin bu səs köklü s da ola bilər. Bir sıra türk dillərində çəpər (lakin xakasca sibət, başqırdca səbər, monqolca tsəbər, buryat-monqolca səbər) təmiz, gözəl <ref>L. Z. Budaqov, II, 467</ref> qayda-qanunu sevən, intizamlı, ehtiyatlı, vicdanlı, nəcib, düz <ref>Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий, т. I—IV, III, səh 1993</ref> sözündəndir. Türk dillərində çəbər, çəvər, şəvər formalarında olan bu söz çoxmənalıdır. Məsələn, qırğızca çəbər – mahir, mərhəmətli, cəld, diribaş, zirək, çevik, fəndgir, qazaxca şəbər – usta‖, uyğurca çəvər – mahir, başqırdca sibər – qanışirin, suyuşirin, məlahətli, cazibəli, xakasca səbər – səliqəli, türkməncə çəpər – gözəl və s. mənalarındadır <ref>Егоров Е. Г. Этимологический словарь чувашского языка. Че-боксары, 1964, səh 326</ref>. Er. əv. V əsrdə sak çarı Sabar, hun Kuturqur tayfasının xanı (559-cu il) Zaberxan, VII əsrin ikinci yarısında [[Şərqi Türk xaqanlığı]]nda Şibir xaqan, VIII əsrdə türk bolqarların çarı Sabar, IX əsrdə [[Arsak]]da hakim Savar şəxs adları ilə eynidir. '''[[Arran (hökmdar)|Aran]]''' – I əsrin ortalarında Alban çarının adı. Türkcə erən, ərən – şücaətli, cəsur döyüşçü, mərd oğul, qoçaq, qüvvətli <ref>Севортян Э. В. Этимологический словаоь тюркских языков.. Том I, М., 1974; том II, М, 1978; том III, М., 1982, I, səh 290-291</ref> sözündəndir <ref>Юсифов Ю. Б. Об актуальных проблемах этнической истории Азербайджана. "Проблемы изучения источников по истории Азербай джана". Баку, 1988, səh 27</ref>. Qeyd etmək lazımdır ki, ərən – döyüşçü sözü hələ er. əv. III minillikdə şumer dilində vardı <ref>Дьяконов И. М. Языки древней Передней Азии. М., 1967, səh 50</ref>. III əsrdə [[Hunlar|hun]] xaqanlarından Eran (bu ad V əsrə aid qədim erməni mənbəində qeyd olunub), XVIII əsrdə [[Xivə xanlığı]]na aid sənədlərdə Aran-Qazi və b. şəxs adları ilə müqayisə olunur. I əsrdən IV əsrədək bəzi Alban çarlarının adları məlum deyil. Alban tarixçisi yazır ki, kitablar və Bibliyanın hissələri yandırıldığına görə (VIII əsrin əvvəlində Alban kilsəsi Ərəb xəlifəsinin əmri ilə erməni kilsəsinin tabeliyinə verildikdən sonra erməni kilsə başçısı İlyanın sırıncamı əsasında alban dilində yazılmış kitablar yandırılmış, yeşiklərə doldurularaq Tərtərçaya atılmışdırQeybullayev 94, Məmmədova 93). Albanların bu əsrlərdəki çarlarının adları bilinmir Alban tarixi, I kitab, 8-ci fəsil. '''[[Urnayr]]''' – IV əsr, Alban çarının adı <ref>Alban tarixi, I kitab, 19-cu fəsil</ref>. Türkcə orun – taxt – tacda oturan, hakimiyyət sürən <ref>Севортян Э. В. Этимологический словаоь тюркских языков.. Том I, М., 1974; том II, М, 1978; том III, М., 1982, I, səh 479</ref> və ər – kişi, igid, döyüşçü sözlərindəndir. Bu adın birinci komponentini qədim türkcə urunq – təmiz, saf, nəcib, alicənab, əsilzadə sözündən (nq qovuşuq səsinin n səsinə keçməsilə) ibarət olduğunu da gumanedilir. Adın sonunu təşkil edən "ər" sözünün "ayr" kimi yazılışı türk dillərindən qədim erməni dilinə keçmiş (lakin erməni tədqiqatçıları bunu bilərəkdən danınırlar və "ər" sözünü Ari – [[farslar]]ı əcdadlarının adını bildirən Ari etnonimi ilə bağlayırlar) "ər" sözünun "ayr" kimi tələffüzündən irəli gəlir. XVIII əsrdə Xivə xanlığına aid sənədlərdə Orunbəy şəxs adı ilə müqayisə edilir. '''[[Asay]]''' – IV əsrdə Alban çarının adı. Türkcə as – iltifat, mərhəmət, nəvaziş, əziz sözündən və "ay" şəkilçisindəndir. Alban tarixində Mehranilərdən (Cavanşirin mənsub olduğu nəsildən) Varaz Tridatın oğlanlarından biri də qədim ermənicə yazılışda İsay (Esay, Asay adının şəkli) kimi qeyd olunmuşdur. Asay və Esay şəxs adları Orta Asiya və Volqaboyu türk xalqlarında geniş yayılmışdır: [[azərbaycanlılar]]da Azay, [[ruslar]]da Aseev, [[ermənilər]]də Esayan, [[gürcülər]]də Esadze və. b. IX əsrdə [[Arsak]]da xristian albanların hakimi Esay Stepannos (ərəb mənbələrində [[Yesai Əbu Musa|İsa ibn İstifanus]]), XVII əsrdə Alban xristian tarixçisi [[Yesai Həsən Cəlalyan|Esay Əsən Cəlalın]] <ref>Yesai Həsən Calalyan. Alban ölkəsinin tarixi. 1702-1722. Bakı, 1992</ref> adları ilə müqayisə olunur. '''Mate''' – V əsr, Albaniyanın [[Bərdə]] mahalının xristian ruhanisinin adı. Türkmənşəli Mete adının qədim ermənicə yazılış formasıdır. Er. əv. III əsrdə Hun imperiyasının əsasını qoymuş Mete ([[209]] – [[174]]) xaqanın adı ilə eynidir. Türk dillərindəki matı – gözəl, vicdanlı, sədaqətli, səmimi, doğruçul <ref>Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий, т. I—IV, IV, II, səh 2045</ref>, yaxud matı (batı) – mətin, qüvvətli, möhkəm sözündəndir. '''Manas''' – V əsrdə [[Qəbələ]] şəhərinin yepiskopunun <ref>Alban tarixi, I kitab, 26-cı fəsil</ref> adı. Geniş yayılmış türkmənşəli adlardandır. [[Oğuznamə]]nin Altay variatında Alp- Manaş, qırğızların Manas dastanında Manas şəxs adları ilə müqayisə olunur. Türkcə manq – bahadır, döyüşçü sözü və as şəkilçisindən ibarətdir. '''Vaçe''' – V əsrdə Alban çarının adı. Türkcə (əsli irancadan) vaç – haqqı ödəyən <ref>Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий, т. I—IV, V.V. IV, 2</ref> sözündəndir. Soqd dilində pac – oruc tutmaq <ref>Древнетюркский словарь, М., 1969, səh 76</ref> və Vaçaq – oruc sözlərindəndir. Qədim türklərdə Vaça şəxs adı <ref>Древнетюркский словарь, М., 1969</ref> ilə müqayisə olunur. '''[[Həsən Cəlal]]''' – XII əsrdə [[Qarabağ]]ın dağlıq hissəsində xristian albanların [[Xaçın knyazlığı|Xaçın knyazının]] adı. Ermənicə epiqrafik abidədə ''Hasan Calal'' kimi yazılmışdır. Bu adın Cəlal hissəsi orta əsrlərdə geniş yayılmış ərəbcə ''Calal- üd Dövlə'' titulunun qısaldılmış formasıdır. Prof. Q. Qeybullayev qeyd edir ki, ''"hakimin əsl adı isə Əsəndir, lakin ermənicə adın əvvəlinə h səsi əlavə olunmuş və ə səsi olmadığına görə Hasan kimi yazılmışdır. Tarixçilərimiz isə bu kişinin adını indiyədək ermənicədən ruscaya Qasan, Xasan, ruscadan azərbaycancaya Həsən kimi çevirib yazırlar. Beləliklə, türkmənşəli Əsən şəxs adı (türkcə əsən – sağlam, gümrah sözündən) ərəb mənşəli Həsən adı ilə eyniləşdirilmişdir, halbuki albanların xristian hissəsinin hakiminin, ərəblərin və islamın qatı əleyhdarının adı ərəbcə ola bilməzdi. Lakin Hambarsumyan kimi tələffüz edilən və yazılan adı erməilər heç də rusca Xambarsumyan, yaxud Qambarsumyan yox, Ambarsumyan yazırlar və düz də edirlər."''<ref name="Qeybullayev94"/> Əsən Calalın babasının adı da Əsən olmuşdur və ermənicə o da Hasan yazılır. [[Gəncəsər monastırı]]nda ([[1216]] – [[1238]]-ci ildə tikilmişdir) [[1240]] – cı ilə aid kitabədə Əsən Calalın Vaxtanqın oğlu, böyük Hasanın nəvəsi Hasan Calal adlanmasından görünür ki, onun babası da Əsən adlanmışdır. Aydındır ki, həmin Əsən də ərəbcə Həsən adından ola bilməzdi. Deməli, qədim ermənicə yazılışda şəxs adlarının və toponimlərin əvvəlinə h səsi artırılma olduğu nəzərə alınmalıdır. Erməni mənbələrində indiki Aterk – Haterk, Aran-Daş – Hrandaş, Aran – Hran və s. kimi yazılmışdır. Əsən sözü şəxs adlarında alban ''Sanesan'' şəxs adında öz əksini tapmışdır. Antik müəllif [[Dion Kassiy]] Şimali Qafqazda Azık (Yazıq) tayfasının başçısının adını Zantik kimi yazmışdır. Yazıqları iranmənşəli tayfa hesab edən tədqiqatçılar Zantik şəxs adı üstündə çox çalışmış, lakin onu İran dilləri vasitəsilə izah edə bilməmişlər. Halbuki bu şəxs adı türkcə əsən, əzən – sağlam, gümrah sözü və -tık (-lık) şəkilçisindən ibarətdir. Lakin antik müəllif adın başında duran e və ya ə səsini yazmamış, yaxud onu məlumatçısının tələffüz etdiyi kimi qeyd etmişdir. Əsən Calalın adı erkən orta əsrlərdə uyğurlarda Asan, Asan-tiqin <ref>Тихонов Д. И. Хозяйство и общественный строй уйгурского государства X—XIV вв. М. —Л., 1966, səh 128, 178</ref>, XIII əsrdə [[monqollar]]da Esen-Buqa, Esen- Teymur, Əsən, – Tuqay və b., XIV əsrdə Bulqar xanı Asan adı ilə müqayisə olunur. '''[[Səhl ibn Sunbat]]''' – Sunbat adının (danışıqda n-m əvəzlənməsinə görə) fonetik formasıdır. IX əsrdə Babəki tutub ərəb sərkərdəsi Afşinə təslim edən Sisakan çarı Səhl ibn Sunbatın adı ilə müqayisə olunur. Türkcə sun – gözətçi, keşikçi və bat – mətin sözlərindəndir. == Toponimləri == {{Əsas|Qafqaz Albaniyasının toponimləri}} Mənbələrdə Albaniya ərazisində çoxlu yer adları çəkilir. II əsr müəllifi [[Klavdi Ptolemey]] <ref>VDİ, 1948, № 1</ref> Albaniya ərazisində 29 yaşayış məntəqəsi və 5 çay adını çəkir. Bu toponimlərin mənşəyi haqqında geniş ədəbiyyat var, lakin demək olar, heç birinin mənası açılmamışdır. Pqof. Q. Qeybullayev isə onun göstərdiyi Sanua, Qelda, Alam, Baruka, Tabilaka və İobula toponimlərini müvafiq olaraq Albaniyanın Xeni, Qelavu, orta əsrlərdə Olom, Ulam və müasir Berikey ([[Dərbənd]] rayonunda), Tövlə ([[Qəbələ]] rayonu) və [[Balakən]] adları ilə qarşılaşdırır. Maraqlıdır ki, Ptolemey Sioda toponimini Kürlə Arazın birləşdiyi yerdə (təxminən indiki [[Cavad]] kəndinin yerində) qeyd edir. Ehtimal ki, bu toponim Suv-ada çayların qovuşduqları yürdə üç tərəfdən su ilə əhatə olunan ada formalı yer sözüdür və Suada toponimi zaman keçdikcə Cavad formasını qəbul etmişdir. Ptolemeyin qeyd etdiyi Alban, Qelda, Kamexiya, Osika və Tilbida toponimləri müvafiq surətdə Albaniyanın Alban, Gel, Şamake, Şaka və Silb tayfalarının adlarını əks etdirir. Ptolemeyin qeyd etdiyi Alam toponimi türkcə olam, olom keçid sözündən ibarətdir. [[Qabırrıçay|İori]] və [[Qanıxçay|Alazan]] çaylarının qovuşuğunda orta əsrlərdə Olom toponimi vardı. Albaniya toponimlərinin çoxu [[Musa Kalankatlı]]nın [[Alban ölkəsinin tarixi|Alban tarixində]] qeyd edilmişdir. Lakin tədqiqat göstərmişdir ki, bu mənbədə göstərilən yer adlarını iki qismə ayırırlar: Albaniyada yaşamış tayfaların adlarını əks etdirənlər; yerin müsbət və mənfi relyef formalarını bildirən sözlərdən ibarət adlar. Birinci qrupa Habant, Arajank, Arandjinak, Aranrot, Qarqar, Qoroz, Kanqark, Kolb, Kolt, Medz-Arank, Medz-Kolmank, Pazkank, Trtu, Tuçkatak, Çol, Çur, Xarqlank, Xunanakert və s. aid edilir. Bu toponimlərin Albaniyada yaşayan türkmənşəli Abant, Araz, Aran, [[Qarqarlar|Qarqar]], [[Goruslar|Gorus]], [[Kəngərlilər|Kəngər]], Kol (Kul), Çol (Çul), [[Peçeneqlər|Peçeneq]], Tərtər, Katak, [[Hunlar|Xun]] (Hun) tayfalarının adlarını əks etdirir. Albaniyanın Lpink, Lubnas, Hereti və Xeni toponimləri isə Dağıstanmənşəli tayfaların adlarını əks etdirir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Ədəbiyyat == * Qiyasəddin Qeybullayev-Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən,Bakı,1994 * Qiyasəddin Qeybullayev-Azərbaycanlıların etnogenez tarixindən.Bakı,1991(rus dilində) * Fəridə Məmmədova-Qafqaz Albaniyası və albanlar,Bakı,2005 * Ziya Bünyadov-Azərbaycan VII-IX əsrlərdə,Bakı,2006 == Xarici keçidlər == * [http://www.caucasianhistory.org/ Qafqaz Albaniyası haqqında portal (rusca)] == Həmçinin bax == * [[Qafqaz Albaniyası]] * [[Qafqaz Albaniyasında xristianlıq]] * [[Alban xaç daşları]] * [[Cavanşir]] {{Qafqaz Albaniyası}} {{Atropatena}} [[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]] [[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası]] [[Kateqoriya:Qədim türk tayfaları]] [[Kateqoriya:Qədim dövr Azərbaycan tarixi]] 10w8pv3z3rkh1e8qfqltb48v2d0wcrz 10 77089 6598902 6598895 2022-08-28T12:05:25Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Məlumat qutusu |adı = Dövlət xadimi |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|}}} |yuxarı = {{məlumat qutusu/ad|{{{adı|}}}}} |yuxarı2 = {{məlumat qutusu/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |avtobaşlıqlar = true |yuxarı stili = background-color:#eaecf0; |başlıqlar stili = background:#eaecf0; |aşağı stili = background:#eaecf0; |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |mətn1 = <!----------Vəzifə 1----------> {{Dövlət xadimi/Titul |1={{{vəfat tarixi|}}} |vəzifə_={{{vəzifə|}}} |titul_={{{titul|}}} |ölkə_={{{ölkə|}}} |bayraq_={{{bayraq|}}} |bayraq2_={{{bayraq2|}}} |hakimiyyət müddəti_={{{hakimiyyət müddəti|}}} |dövr əvvəl_={{{dövr əvvəl|{{{səlahiyyət alması|}}}}}} |dövr son_={{{dövr son|{{{səlahiyyətini itirməsi|}}}}}} |ləqəbi_={{{ləqəbi|}}} |şüarı_={{{şüarı|}}} |tacqoyma_={{{tacqoyma|}}} |regent1_={{{regent1|}}} |regent1dövr əvvəl_={{{regent1dövr əvvəl|}}} |regent1dövr son_={{{regent1dövr son|}}} |regent2_={{{regent2|}}} |regent2dövr əvvəl_={{{regent2dövr əvvəl|}}} |regent2dövr son_={{{regent2dövr son|}}} |regent3_={{{regent3|}}} |regent3dövr əvvəl_={{{regent3dövr əvvəl|}}} |regent3dövr son_={{{regent3dövr son|}}} |regent4_={{{regent4|}}} |regent4dövr əvvəl_={{{regent4dövr əvvəl|}}} |regent4dövr son_={{{regent4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki1_={{{hakimiyyət şəriki1|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr son_={{{hakimiyyət şəriki1dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki2_={{{hakimiyyət şəriki2|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr son_={{{hakimiyyət şəriki2dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki3_={{{hakimiyyət şəriki3|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr son_={{{hakimiyyət şəriki3dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki4_={{{hakimiyyət şəriki4|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr son_={{{hakimiyyət şəriki4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki5_={{{hakimiyyət şəriki5|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr son_={{{hakimiyyət şəriki5dövr son|}}} |varisi_={{{varisi|}}} |prezident_={{{prezident|}}} |vitse-prezident_={{{vitse-prezident|}}} |baş nazir_={{{baş nazir|}}} |monarx_={{{monarx|}}} |qubernator_={{{qubernator|}}} |vitse-qubernator_={{{vitse-qubernator|}}} |nazir_={{{nazir|}}} |komissar_={{{komissar|}}} |sədr_={{{sədr|}}} |hökumət_={{{hökumət_|}}} |sələfi_={{{sələfi|}}} |xələfi_={{{xələfi|}}} |birinci müavin_={{{birinci müavin|}}} |birinci katib_={{{birinci katib|}}} |hakimiyyətdən əl çəkmə_={{{hakimiyyətdən əl çəkmə|}}} |fraksiya_={{{fraksiya|}}} |seçki dairəsi_={{{seçki dairəsi|}}} |şərh_={{{şərh|}}} |qeyd_={{{qeyd|}}} |başlıq1_={{{başlıq1|}}} |mətn1_={{{mətn1|}}} |başlıq2_={{{başlıq2|}}} |mətn2_={{{mətn2|}}} |başlıq3_={{{başlıq3|}}} |mətn3_={{{mətn3|}}} |başlıq4_={{{başlıq4|}}} |mətn4_={{{mətn4|}}} |başlıq5_={{{başlıq5|}}} |mətn5_={{{mətn5|}}} |başlıq6_={{{başlıq6|}}} |mətn6_={{{mətn6|}}} |başlıq7_={{{başlıq7|}}} |mətn7_={{{mətn7|}}} |başlıq8_={{{başlıq8|}}} |mətn8_={{{mətn8|}}} |başlıq9_={{{başlıq9|}}} |mətn9_={{{mətn9|}}} }} <!----------Vəzifə [2;+∞)----------> {{#invoke:Transclude|npc|Dövlət xadimi/Titul| vəzifə_= | titul_= | ölkə_= | bayraq_= | bayraq2_= | hakimiyyət müddəti_= | dövr əvvəl_= | dövr son_= | ləqəbi_= | şüarı_= | tacqoyma_= | regent1_= | regent1dövr əvvəl_= | regent1dövr son_= | regent2_= | regent2dövr əvvəl_= | regent2dövr son_= | regent3_= | regent3dövr əvvəl_= | regent3dövr son_= | regent4_= | regent4dövr əvvəl_= | regent4dövr son_= | hakimiyyət şəriki1_= | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki1dövr son_= | hakimiyyət şəriki2_= | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki2dövr son_= | hakimiyyət şəriki3_= | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki3dövr son_= | hakimiyyət şəriki4_= | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki4dövr son_= | hakimiyyət şəriki5_= | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki5dövr son_= | varisi_= | prezident_= | vitse-prezident_= | baş nazir_= | monarx_= | vitse-qubernator_= | qubernator_= | nazir_= | komissar_= | sədr_= | hökumət_= | sələfi_= | xələfi_= | birinci müavin_= | birinci katib_= | hakimiyyətdən əl çəkmə_= | fraksiya_= | seçki dairəsi_= | şərh_= | qeyd_= | başlıq1_= | mətn1_= | başlıq2_= | mətn2_= | başlıq3_= | mətn3_= | başlıq4_= | mətn4_= | başlıq5_= | mətn5_= | başlıq6_= | mətn6_= | başlıq7_= | mətn7_= | başlıq8_= | mətn8_= | başlıq9_= | mətn9_= }} |sinif1 = nomobile |vikiverilənlər1 = {{#ifeq: {{{titul|}}} | - || P39 }} <!----------Şəxsi məlumatlar sahəsi----------> |başlıq2 = Şəxsi məlumatlar |nişan3 = Doğum adı |mətn3 = {{{doğum adı|}}} |vikiverilənlər3 = P1477 |nişan4 = Doğum tarixi |mətn4 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər4 = P569 |nişan5 = Doğum yeri |mətn5 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər5 = P19 |nişan6 = Vəfat tarixi |mətn6 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər6 = P570 |nişan7 = Vəfat yeri |mətn7 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər7 = P20 |nişan8 = Vəfat səbəbi |mətn8 = {{{vəfat səbəbi|}}} |vikiverilənlər8 = P509 |nişan9 = Dəfn yeri |mətn9 = {{{dəfn yeri|}}} |vikiverilənlər9 = P119 |nişan10 = Milliyyəti |mətn10 = {{{milliyyəti|}}} |nişan11 = Vətəndaşlığı |mətn11 = {{{vətəndaşlığı|}}} |nişan12 = Partiya |mətn12 = {{{partiya|{{#invoke:WikidataCS|formatStatements|property=P102|showqualifier=time|separator=,<br />|conjunction=,<br />|value-formatter=appendcategory|appendcategory=P6365}}}}} |nişan13 = Təhsili |mətn13 = {{{təhsili|{{#invoke:WikidataCS|formatStatements|property=P69|showqualifier=time|separator=,<br />|conjunction=,<br />|value-formatter=appendcategory|appendcategory=P3876}}}}} |nişan14 = İxtisası |mətn14 = {{{ixtisası|}}} |nişan15 = Fəaliyyəti |mətn15 = {{{fəaliyyəti|}}} |nişan16 = Sülalə |mətn16 = {{{sülalə|}}} |nişan17 = Əvvəlki adı |mətn17 = {{{əvvəlki adı|}}} |nişan18 = Atası |mətn18 = {{{atası|}}} |vikiverilənlər18 = P22 |nişan19 = Anası |mətn19 = {{{anası|}}} |vikiverilənlər19 = P25 |nişan20 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}|plain=true}}|Həyat yoldaşı|Həyat yoldaşları}} |mətn20 = {{#if:{{{həyat yoldaşı|}}}|{{{həyat yoldaşı|}}}|{{#invoke:wd|properties|linked|qualifier|qualifier|normal+|P26|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan21 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P40|{{{uşağı|}}}|plain=true}}|Uşağı|Uşaqları}} |mətn21 = {{{uşağı|}}} |vikiverilənlər21 = {{#if:{{{uşağı|}}}|P40|{{#if:{{wikidata|P40}}|P40|P1971}}}} <!----------Hərbi xidmət sahəsi----------> |başlıq22 = Hərbi xidmət |nişan23 = Xidmət illəri |mətn23 = {{{xidmət illəri|}}} |nişan24 = Mənsubiyyəti |mətn24 = {{{mənsubiyyəti|}}} |nişan25 = Qoşun növü |mətn25 = {{#if:{{{qoşun növü|}}}|{{{qoşun növü|}}}|{{#invoke:wd|properties|linked|qualifier|qualifier|normal+|P241|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan26 = Rütbəsi |mətn26 = {{#if:{{{rütbəsi|}}}|{{{rütbəsi|}}}|{{#invoke:wd|properties|qualifier|linked|qualifier|normal+|P410|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan27 = Rəhbərlik edib |mətn27 = {{{rəhbərlik edib|}}} |vikiverilənlər27 = P598 |nişan28 = Döyüşlər |mətn28 = {{{döyüşlər|}}} |vikiverilənlər28 = P607 <!----------Elmi fəaliyyət sahəsi----------> |başlıq29 = Elmi fəaliyyəti |nişan30 = Elm sahəsi |mətn30 = {{{elm sahəsi|}}} |vikiverilənlər30 = P101 |nişan31 = Elmi dərəcəsi |mətn31 = {{{elmi dərəcəsi|}}} |vikiverilənlər31 = P512 |nişan32 = Elmi adı |mətn32 = {{{elmi adı|}}} |vikiverilənlər32 = P803 |nişan33 = İş yeri |mətn33 = {{{iş yeri|}}} |nişan34 = Tanınır |mətn34 = {{{tanınır|{{{Tanınır|}}}}}} <!----------Çin imperatorları sahəsi----------> |başlıq35 = Çin adı |nişan36 = Çin adı |mətn36 = {{{çin adı|}}} |nişan37 = Era adı |mətn37 = {{{era adı|}}} |vikiverilənlər37 = P6902 |nişan38 = Vəfatından sonrakı adı |mətn38 = {{{ölümdən sonrakı adı|{{{vəfatından sonrakı adı|}}}}}} |vikiverilənlər38 = P1786 |nişan39 = [[Məbəd adı]] |mətn39 = {{{məbəd adı|}}} |vikiverilənlər39 = P1785 |başlıq40 = - |mətn41 = {{#if: {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}}} | <hr> }} |nişan42 = Təltifləri |mətn42 = {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} |sinif42 = infobox-awards |mətn43 = {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}|size={{{imzanın ölçüsü|}}}}} |nişan44 = Dini |mətn44 = {{{dini|}}} |aşağı1 = {{wikidata|p856|{{{sayt|}}}}} |aşağı2 = {{məlumat qutusu/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə dövlət xadimləri}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan dövlət xadimi məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Dövlət xadimi|Dövlət xadimi]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | adı | orijinal adı | şəkil | şəklin izahı | şəklin ölçüsü | piktoqram | vəzifə | titul | ləqəbi | bayraq | bayraq2 | dövr əvvəl | dövr son | hakimiyyət müddəti | hökumət | sələfi | xələfi | şüarı | tacqoyma | birinci müavin | birinci katib | fraksiya | seçki dairəsi | hakimiyyətdən əl çəkmə | varisi | regent1 | regent1dövr əvvəl | regent1dövr son | regent2 | regent2dövr əvvəl | regent2dövr son | regent3 | regent3dövr əvvəl | regent3dövr son | regent4 | regent4dövr əvvəl | regent4dövr son | hakimiyyət şəriki1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki1dövr son | hakimiyyət şəriki2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki2dövr son | hakimiyyət şəriki3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki3dövr son | hakimiyyət şəriki4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki4dövr son | hakimiyyət şəriki5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki5dövr son | baş nazir | vitse-prezident | prezident | sədr | nazir | komissar | monarx | başlıq1 | mətn1 | başlıq2 | mətn2 | başlıq3 | mətn3 | başlıq4 | mətn4 | başlıq5 | mətn5 | başlıq6 | mətn6 | başlıq7 | mətn7 | başlıq8 | mətn8 | başlıq9 | mətn9 | qeyd | şərh | vətəndaşlığı | milliyyəti | dini | doğum adı | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vəfat səbəbi | dəfn yeri | sülalə | əvvəlki adı | həyat yoldaşı | uşağı | atası | anası | xidmət illəri | mənsubiyyəti | qoşun növü | rütbəsi | rəhbərlik edib | döyüşlər | elm sahəsi | elmi dərəcəsi | elmi adı | iş yeri | tanınır | çin adı | məbəd adı | vəfatından sonrakı adı | era adı | vəzifə_1 | titul_1 | ölkə_1 | bayraq_1 | bayraq2_1 | hakimiyyət müddəti_1 | dövr əvvəl_1 | dövr son_1 | ləqəbi_1 | şüarı_1 | tacqoyma_1 | regent1_1 | regent1dövr əvvəl_1 | regent1dövr son_1 | regent2_1 | regent2dövr əvvəl_1 | regent2dövr son_1 | regent3_1 | regent3dövr əvvəl_1 | regent3dövr son_1 | regent4_1 | regent4dövr əvvəl_1 | regent4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki1_1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki1dövr son_1 | hakimiyyət şəriki2_1 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki2dövr son_1 | hakimiyyət şəriki3_1 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki3dövr son_1 | hakimiyyət şəriki4_1 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki5_1 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki5dövr son_1 | varisi_1 | baş nazir_1 | vitse-prezident_1 | prezident_1| sədr_1 | nazir_1 | komissar_1 | monarx_1 | vitse-qubernator_1 | qubernator_1 | hökumət_1 | sələfi_1 | xələfi_1 | birinci müavin_1 | birinci katib_1 | fraksiya_1 | seçki dairəsi_1 | hakimiyyətdən əl çəkmə_1 | qeyd_1 | şərh_1 | başlıq1_1 | mətn1_1 | başlıq2_1 | mətn2_1 | başlıq3_1 | mətn3_1 | başlıq4_1 | mətn4_1 | başlıq5_1 | mətn5_1 | başlıq6_1 | mətn6_1 | başlıq7_1 | mətn7_1 | başlıq8_1 | mətn8_1 | başlıq9_1 | mətn9_1 | vəzifə_2 | titul_2 | ölkə_2 | bayraq_2 | bayraq2_2 | hakimiyyət müddəti_2 | dövr əvvəl_2 | dövr son_2 | ləqəbi_2 | şüarı_2 | tacqoyma_2 | regent1_2 | regent1dövr əvvəl_2 | regent1dövr son_2 | regent2_2 | regent2dövr əvvəl_2 | regent2dövr son_2 | regent3_2 | regent3dövr əvvəl_2 | regent3dövr son_2 | regent4_2 | regent4dövr əvvəl_2 | regent4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki1_2 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki1dövr son_2 | hakimiyyət şəriki2_2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki2dövr son_2 | hakimiyyət şəriki3_2 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki3dövr son_2 | hakimiyyət şəriki4_2 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki5_2 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki5dövr son_2 | varisi_2 | baş nazir_2 | vitse-prezident_2 | prezident_2| sədr_2 | nazir_2 | komissar_2 | monarx_2 | vitse-qubernator_2 | qubernator_2 | hökumət_2 | sələfi_2 | xələfi_2 | birinci müavin_2 | birinci katib_2 | fraksiya_2 | seçki dairəsi_2 | hakimiyyətdən əl çəkmə_2 | qeyd_2 | şərh_2 | başlıq1_2 | mətn1_2 | başlıq2_2 | mətn2_2 | başlıq3_2 | mətn3_2 | başlıq4_2 | mətn4_2 | başlıq5_2 | mətn5_2 | başlıq6_2 | mətn6_2 | başlıq7_2 | mətn7_2 | başlıq8_2 | mətn8_2 | başlıq9_2 | mətn9_2 | vəzifə_3 | titul_3 | ölkə_3 | bayraq_3 | bayraq2_3 | hakimiyyət müddəti_3 | dövr əvvəl_3 | dövr son_3 | ləqəbi_3 | şüarı_3 | tacqoyma_3 | regent1_3 | regent1dövr əvvəl_3 | regent1dövr son_3 | regent2_3 | regent2dövr əvvəl_3 | regent2dövr son_3 | regent3_3 | regent3dövr əvvəl_3 | regent3dövr son_3 | regent4_3 | regent4dövr əvvəl_3 | regent4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki1_3 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki1dövr son_3 | hakimiyyət şəriki2_3 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki2dövr son_3 | hakimiyyət şəriki3_3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki3dövr son_3 | hakimiyyət şəriki4_3 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki5_3 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki5dövr son_3 | varisi_3 | baş nazir_3 | vitse-prezident_3 | prezident_3| sədr_3 | nazir_3 | komissar_3 | monarx_3 | vitse-qubernator_3 | qubernator_3 | hökumət_3 | sələfi_3 | xələfi_3 | birinci müavin_3 | birinci katib_3 | fraksiya_3 | seçki dairəsi_3 | hakimiyyətdən əl çəkmə_3 | qeyd_3 | şərh_3 | başlıq1_3 | mətn1_3 | başlıq2_3 | mətn2_3 | başlıq3_3 | mətn3_3 | başlıq4_3 | mətn4_3 | başlıq5_3 | mətn5_3 | başlıq6_3 | mətn6_3 | başlıq7_3 | mətn7_3 | başlıq8_3 | mətn8_3 | başlıq9_3 | mətn9_3 | vəzifə_4 | titul_4 | ölkə_4 | bayraq_4 | bayraq2_4 | hakimiyyət müddəti_4 | dövr əvvəl_4 | dövr son_4 | ləqəbi_4 | şüarı_4 | tacqoyma_4 | regent1_4 | regent1dövr əvvəl_4 | regent1dövr son_4 | regent2_4 | regent2dövr əvvəl_4 | regent2dövr son_4 | regent3_4 | regent3dövr əvvəl_4 | regent3dövr son_4 | regent4_4 | regent4dövr əvvəl_4 | regent4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki1_4 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki1dövr son_4 | hakimiyyət şəriki2_4 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki2dövr son_4 | hakimiyyət şəriki3_4 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki3dövr son_4 | hakimiyyət şəriki4_4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki5_4 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki5dövr son_4 | varisi_4 | baş nazir_4 | vitse-prezident_4 | prezident_4| sədr_4 | nazir_4 | komissar_4 | monarx_4 | vitse-qubernator_4 | qubernator_4 | hökumət_4 | sələfi_4 | xələfi_4 | birinci müavin_4 | birinci katib_4 | fraksiya_4 | seçki dairəsi_4 | hakimiyyətdən əl çəkmə_4 | qeyd_4 | şərh_4 | başlıq1_4 | mətn1_4 | başlıq2_4 | mətn2_4 | başlıq3_4 | mətn3_4 | başlıq4_4 | mətn4_4 | başlıq5_4 | mətn5_4 | başlıq6_4 | mətn6_4 | başlıq7_4 | mətn7_4 | başlıq8_4 | mətn8_4 | başlıq9_4 | mətn9_4 | vəzifə_5 | titul_5 | ölkə_5 | bayraq_5 | bayraq2_5 | hakimiyyət müddəti_5 | dövr əvvəl_5 | dövr son_5 | ləqəbi_5 | şüarı_5 | tacqoyma_5 | regent1_5 | regent1dövr əvvəl_5 | regent1dövr son_5 | regent2_5 | regent2dövr əvvəl_5 | regent2dövr son_5 | regent3_5 | regent3dövr əvvəl_5 | regent3dövr son_5 | regent4_5 | regent4dövr əvvəl_5 | regent4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki1_5 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki1dövr son_5 | hakimiyyət şəriki2_5 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki2dövr son_5 | hakimiyyət şəriki3_5 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki3dövr son_5 | hakimiyyət şəriki4_5 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki5_5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki5dövr son_5 | varisi_5 | baş nazir_5 | vitse-prezident_5 | prezident_5| sədr_5 | nazir_5 | komissar_5 | monarx_5 | vitse-qubernator_5 | qubernator_5 | hökumət_5 | sələfi_5 | xələfi_5 | birinci müavin_5 | birinci katib_5 | fraksiya_5 | seçki dairəsi_5 | hakimiyyətdən əl çəkmə_5 | qeyd_5 | şərh_5 | başlıq1_5 | mətn1_5 | başlıq2_5 | mətn2_5 | başlıq3_5 | mətn3_5 | başlıq4_5 | mətn4_5 | başlıq5_5 | mətn5_5 | başlıq6_5 | mətn6_5 | başlıq7_5 | mətn7_5 | başlıq8_5 | mətn8_5 | başlıq9_5 | mətn9_5 | vəzifə_6 | titul_6 | ölkə_6 | bayraq_6 | bayraq2_6 | hakimiyyət müddəti_6 | dövr əvvəl_6 | dövr son_6 | ləqəbi_6 | şüarı_6 | tacqoyma_6 | regent1_6 | regent1dövr əvvəl_6 | regent1dövr son_6 | regent2_6 | regent2dövr əvvəl_6 | regent2dövr son_6 | regent3_6 | regent3dövr əvvəl_6 | regent3dövr son_6 | regent4_6 | regent4dövr əvvəl_6 | regent4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki1_6 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki1dövr son_6 | hakimiyyət şəriki2_6 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki2dövr son_6 | hakimiyyət şəriki3_6 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki3dövr son_6 | hakimiyyət şəriki4_6 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki5_6 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki5dövr son_6 | varisi_6 | baş nazir_6 | vitse-prezident_6 | prezident_6| sədr_6 | nazir_6 | komissar_6 | monarx_6 | vitse-qubernator_6 | qubernator_6 | hökumət_6 | sələfi_6 | xələfi_6 | birinci müavin_6 | birinci katib_6 | fraksiya_6 | seçki dairəsi_6 | hakimiyyətdən əl çəkmə_6 | qeyd_6 | şərh_6 | başlıq1_6 | mətn1_6 | başlıq2_6 | mətn2_6 | başlıq3_6 | mətn3_6 | başlıq4_6 | mətn4_6 | başlıq5_6 | mətn5_6 | başlıq6_6 | mətn6_6 | başlıq7_6 | mətn7_6 | başlıq8_6 | mətn8_6 | başlıq9_6 | mətn9_6 | vəzifə_7 | titul_7 | ölkə_7 | bayraq_7 | bayraq2_7 | hakimiyyət müddəti_7 | dövr əvvəl_7 | dövr son_7 | ləqəbi_7 | şüarı_7 | tacqoyma_7 | regent1_7 | regent1dövr əvvəl_7 | regent1dövr son_7 | regent2_7 | regent2dövr əvvəl_7 | regent2dövr son_7 | regent3_7 | regent3dövr əvvəl_7 | regent3dövr son_7 | regent4_7 | regent4dövr əvvəl_7 | regent4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki1_7 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki1dövr son_7 | hakimiyyət şəriki2_7 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki2dövr son_7 | hakimiyyət şəriki3_7 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki3dövr son_7 | hakimiyyət şəriki4_7 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki5_7 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki5dövr son_7 | varisi_7 | baş nazir_7 | vitse-prezident_7 | prezident_7| sədr_7 | nazir_7 | komissar_7 | monarx_7 | vitse-qubernator_7 | qubernator_7 | hökumət_7 | sələfi_7 | xələfi_7 | birinci müavin_7 | birinci katib_7 | fraksiya_7 | seçki dairəsi_7 | hakimiyyətdən əl çəkmə_7 | qeyd_7 | şərh_7 | başlıq1_7 | mətn1_7 | başlıq2_7 | mətn2_7 | başlıq3_7 | mətn3_7 | başlıq4_7 | mətn4_7 | başlıq5_7 | mətn5_7 | başlıq6_7 | mətn6_7 | başlıq7_7 | mətn7_7 | başlıq8_7 | mətn8_7 | başlıq9_7 | mətn9_7 | vəzifə_8 | titul_8 | ölkə_8 | bayraq_8 | bayraq2_8 | hakimiyyət müddəti_8 | dövr əvvəl_8 | dövr son_8 | ləqəbi_8 | şüarı_8 | tacqoyma_8 | regent1_8 | regent1dövr əvvəl_8 | regent1dövr son_8 | regent2_8 | regent2dövr əvvəl_8 | regent2dövr son_8 | regent3_8 | regent3dövr əvvəl_8 | regent3dövr son_8 | regent4_8 | regent4dövr əvvəl_8 | regent4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki1_8 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki1dövr son_8 | hakimiyyət şəriki2_8 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki2dövr son_8 | hakimiyyət şəriki3_8 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki3dövr son_8 | hakimiyyət şəriki4_8 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki5_8 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki5dövr son_8 | varisi_8 | baş nazir_8 | vitse-prezident_8 | prezident_8| sədr_8 | nazir_8 | komissar_8 | monarx_8 | vitse-qubernator_8 | qubernator_8 | hökumət_8 | sələfi_8 | xələfi_8 | birinci müavin_8 | birinci katib_8 | fraksiya_8 | seçki dairəsi_8 | hakimiyyətdən əl çəkmə_8 | qeyd_8 | şərh_8 | başlıq1_8 | mətn1_8 | başlıq2_8 | mətn2_8 | başlıq3_8 | mətn3_8 | başlıq4_8 | mətn4_8 | başlıq5_8 | mətn5_8 | başlıq6_8 | mətn6_8 | başlıq7_8 | mətn7_8 | başlıq8_8 | mətn8_8 | başlıq9_8 | mətn9_8 | vəzifə_9 | titul_9 | ölkə_9 | bayraq_9 | bayraq2_9 | hakimiyyət müddəti_9 | dövr əvvəl_9 | dövr son_9 | ləqəbi_9 | şüarı_9 | tacqoyma_9 | regent1_9 | regent1dövr əvvəl_9 | regent1dövr son_9 | regent2_9 | regent2dövr əvvəl_9 | regent2dövr son_9 | regent3_9 | regent3dövr əvvəl_9 | regent3dövr son_9 | regent4_9 | regent4dövr əvvəl_9 | regent4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki1_9 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki1dövr son_9 | hakimiyyət şəriki2_9 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki2dövr son_9 | hakimiyyət şəriki3_9 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki3dövr son_9 | hakimiyyət şəriki4_9 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki5_9 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki5dövr son_9 | varisi_9 | baş nazir_9 | vitse-prezident_9 | prezident_9| sədr_9 | nazir_9 | komissar_9 | monarx_9 | vitse-qubernator_9 | qubernator_9 | hökumət_9 | sələfi_9 | xələfi_9 | birinci müavin_9 | birinci katib_9 | fraksiya_9 | seçki dairəsi_9 | hakimiyyətdən əl çəkmə_9 | qeyd_9 | şərh_9 | başlıq1_9 | mətn1_9 | başlıq2_9 | mətn2_9 | başlıq3_9 | mətn3_9 | başlıq4_9 | mətn4_9 | başlıq5_9 | mətn5_9 | başlıq6_9 | mətn6_9 | başlıq7_9 | mətn7_9 | başlıq8_9 | mətn8_9 | başlıq9_9 | mətn9_9 | vəzifə_10 | titul_10 | ölkə_10 | bayraq_10 | bayraq2_10 | hakimiyyət müddəti_10 | dövr əvvəl_10 | dövr son_10 | ləqəbi_10 | şüarı_10 | tacqoyma_10 | regent1_10 | regent1dövr əvvəl_10 | regent1dövr son_10 | regent2_10 | regent2dövr əvvəl_10 | regent2dövr son_10 | regent3_10 | regent3dövr əvvəl_10 | regent3dövr son_10 | regent4_10 | regent4dövr əvvəl_10 | regent4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki1_10 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki1dövr son_10 | hakimiyyət şəriki2_10 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki2dövr son_10 | hakimiyyət şəriki3_10 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki3dövr son_10 | hakimiyyət şəriki4_10 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki5_10 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki5dövr son_10 | varisi_10 | baş nazir_10 | vitse-prezident_10 | prezident_10| sədr_10 | nazir_10 | komissar_10 | monarx_10 | vitse-qubernator_10 | qubernator_10 | hökumət_10 | sələfi_10 | xələfi_10 | birinci müavin_10 | birinci katib_10 | fraksiya_10 | seçki dairəsi_10 | hakimiyyətdən əl çəkmə_10 | qeyd_10 | şərh_10 | başlıq1_10 | mətn1_10 | başlıq2_10 | mətn2_10 | başlıq3_10 | mətn3_10 | başlıq4_10 | mətn4_10 | başlıq5_10 | mətn5_10 | başlıq6_10 | mətn6_10 | başlıq7_10 | mətn7_10 | başlıq8_10 | mətn8_10 | başlıq9_10 | mətn9_10 | vəzifə_11 | titul_11 | ölkə_11 | bayraq_11 | bayraq2_11 | hakimiyyət müddəti_11 | dövr əvvəl_11 | dövr son_11 | ləqəbi_11 | şüarı_11 | tacqoyma_11 | regent1_11 | regent1dövr əvvəl_11 | regent1dövr son_11 | regent2_11 | regent2dövr əvvəl_11 | regent2dövr son_11 | regent3_11 | regent3dövr əvvəl_11 | regent3dövr son_11 | regent4_11 | regent4dövr əvvəl_11 | regent4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki1_11 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki1dövr son_11 | hakimiyyət şəriki2_11 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki2dövr son_11 | hakimiyyət şəriki3_11 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki3dövr son_11 | hakimiyyət şəriki4_11 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki5_11 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki5dövr son_11 | varisi_11 | baş nazir_11 | vitse-prezident_11 | prezident_11| sədr_11 | nazir_11 | komissar_11 | monarx_11 | vitse-qubernator_11 | qubernator_11 | hökumət_11 | sələfi_11 | xələfi_11 | birinci müavin_11 | birinci katib_11 | fraksiya_11 | seçki dairəsi_11 | hakimiyyətdən əl çəkmə_11 | qeyd_11 | şərh_11 | başlıq1_11 | mətn1_11 | başlıq2_11 | mətn2_11 | başlıq3_11 | mətn3_11 | başlıq4_11 | mətn4_11 | başlıq5_11 | mətn5_11 | başlıq6_11 | mətn6_11 | başlıq7_11 | mətn7_11 | başlıq8_11 | mətn8_11 | başlıq9_11 | mətn9_11 | vəzifə_12 | titul_12 | ölkə_12 | bayraq_12 | bayraq2_12 | hakimiyyət müddəti_12 | dövr əvvəl_12 | dövr son_12 | ləqəbi_12 | şüarı_12 | tacqoyma_12 | regent1_12 | regent1dövr əvvəl_12 | regent1dövr son_12 | regent2_12 | regent2dövr əvvəl_12 | regent2dövr son_12 | regent3_12 | regent3dövr əvvəl_12 | regent3dövr son_12 | regent4_12 | regent4dövr əvvəl_12 | regent4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki1_12 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki1dövr son_12 | hakimiyyət şəriki2_12 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki2dövr son_12 | hakimiyyət şəriki3_12 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki3dövr son_12 | hakimiyyət şəriki4_12 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki5_12 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki5dövr son_12 | varisi_12 | baş nazir_12 | vitse-prezident_12 | prezident_12| sədr_12 | nazir_12 | komissar_12 | monarx_12 | vitse-qubernator_12 | qubernator_12 | hökumət_12 | sələfi_12 | xələfi_12 | birinci müavin_12 | birinci katib_12 | fraksiya_12 | seçki dairəsi_12 | hakimiyyətdən əl çəkmə_12 | qeyd_12 | şərh_12 | başlıq1_12 | mətn1_12 | başlıq2_12 | mətn2_12 | başlıq3_12 | mətn3_12 | başlıq4_12 | mətn4_12 | başlıq5_12 | mətn5_12 | başlıq6_12 | mətn6_12 | başlıq7_12 | mətn7_12 | başlıq8_12 | mətn8_12 | başlıq9_12 | mətn9_12 | partiya | təhsili | ixtisası | fəaliyyəti | sayt | mükafatları | təltifləri | imzası | vikimənbə | vikianbar}}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> 0dhxytvmon7dw2aw1p942kr8kbujpz2 6599623 6598902 2022-08-28T16:31:10Z Toghrul R 147643 hələlik wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Məlumat qutusu |adı = Dövlət xadimi |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|}}} |yuxarı = {{məlumat qutusu/ad|{{{adı|}}}}} |yuxarı2 = {{məlumat qutusu/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |avtobaşlıqlar = true |yuxarı stili = background-color:#eaecf0; |başlıqlar stili = background:#eaecf0; |aşağı stili = background:#eaecf0; |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |mətn1 = <!----------Vəzifə 1----------> {{Dövlət xadimi/Titul |1={{{vəfat tarixi|}}} |vəzifə_={{{vəzifə|}}} |titul_={{{titul|}}} |ölkə_={{{ölkə|}}} |bayraq_={{{bayraq|}}} |bayraq2_={{{bayraq2|}}} |hakimiyyət müddəti_={{{hakimiyyət müddəti|}}} |dövr əvvəl_={{{dövr əvvəl|{{{səlahiyyət alması|}}}}}} |dövr son_={{{dövr son|{{{səlahiyyətini itirməsi|}}}}}} |ləqəbi_={{{ləqəbi|}}} |şüarı_={{{şüarı|}}} |tacqoyma_={{{tacqoyma|}}} |regent1_={{{regent1|}}} |regent1dövr əvvəl_={{{regent1dövr əvvəl|}}} |regent1dövr son_={{{regent1dövr son|}}} |regent2_={{{regent2|}}} |regent2dövr əvvəl_={{{regent2dövr əvvəl|}}} |regent2dövr son_={{{regent2dövr son|}}} |regent3_={{{regent3|}}} |regent3dövr əvvəl_={{{regent3dövr əvvəl|}}} |regent3dövr son_={{{regent3dövr son|}}} |regent4_={{{regent4|}}} |regent4dövr əvvəl_={{{regent4dövr əvvəl|}}} |regent4dövr son_={{{regent4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki1_={{{hakimiyyət şəriki1|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr son_={{{hakimiyyət şəriki1dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki2_={{{hakimiyyət şəriki2|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr son_={{{hakimiyyət şəriki2dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki3_={{{hakimiyyət şəriki3|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr son_={{{hakimiyyət şəriki3dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki4_={{{hakimiyyət şəriki4|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr son_={{{hakimiyyət şəriki4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki5_={{{hakimiyyət şəriki5|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr son_={{{hakimiyyət şəriki5dövr son|}}} |varisi_={{{varisi|}}} |prezident_={{{prezident|}}} |vitse-prezident_={{{vitse-prezident|}}} |baş nazir_={{{baş nazir|}}} |monarx_={{{monarx|}}} |qubernator_={{{qubernator|}}} |vitse-qubernator_={{{vitse-qubernator|}}} |nazir_={{{nazir|}}} |komissar_={{{komissar|}}} |sədr_={{{sədr|}}} |hökumət_={{{hökumət_|}}} |sələfi_={{{sələfi|}}} |xələfi_={{{xələfi|}}} |hakimiyyətdən əl çəkmə_={{{hakimiyyətdən əl çəkmə|}}} |şərh_={{{şərh|}}} |qeyd_={{{qeyd|}}} |başlıq1_={{{başlıq1|}}} |mətn1_={{{mətn1|}}} |başlıq2_={{{başlıq2|}}} |mətn2_={{{mətn2|}}} |başlıq3_={{{başlıq3|}}} |mətn3_={{{mətn3|}}} |başlıq4_={{{başlıq4|}}} |mətn4_={{{mətn4|}}} |başlıq5_={{{başlıq5|}}} |mətn5_={{{mətn5|}}} |başlıq6_={{{başlıq6|}}} |mətn6_={{{mətn6|}}} |başlıq7_={{{başlıq7|}}} |mətn7_={{{mətn7|}}} |başlıq8_={{{başlıq8|}}} |mətn8_={{{mətn8|}}} |başlıq9_={{{başlıq9|}}} |mətn9_={{{mətn9|}}} }} <!----------Vəzifə [2;+∞)----------> {{#invoke:Transclude|npc|Dövlət xadimi/Titul| vəzifə_= | titul_= | ölkə_= | bayraq_= | bayraq2_= | hakimiyyət müddəti_= | dövr əvvəl_= | dövr son_= | ləqəbi_= | şüarı_= | tacqoyma_= | regent1_= | regent1dövr əvvəl_= | regent1dövr son_= | regent2_= | regent2dövr əvvəl_= | regent2dövr son_= | regent3_= | regent3dövr əvvəl_= | regent3dövr son_= | regent4_= | regent4dövr əvvəl_= | regent4dövr son_= | hakimiyyət şəriki1_= | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki1dövr son_= | hakimiyyət şəriki2_= | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki2dövr son_= | hakimiyyət şəriki3_= | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki3dövr son_= | hakimiyyət şəriki4_= | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki4dövr son_= | hakimiyyət şəriki5_= | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki5dövr son_= | varisi_= | prezident_= | vitse-prezident_= | baş nazir_= | monarx_= | vitse-qubernator_= | qubernator_= | nazir_= | komissar_= | sədr_= | hökumət_= | sələfi_= | xələfi_= | hakimiyyətdən əl çəkmə_= | şərh_= | qeyd_= | başlıq1_= | mətn1_= | başlıq2_= | mətn2_= | başlıq3_= | mətn3_= | başlıq4_= | mətn4_= | başlıq5_= | mətn5_= | başlıq6_= | mətn6_= | başlıq7_= | mətn7_= | başlıq8_= | mətn8_= | başlıq9_= | mətn9_= }} |sinif1 = nomobile |vikiverilənlər1 = {{#ifeq: {{{titul|}}} | - || P39 }} <!----------Şəxsi məlumatlar sahəsi----------> |başlıq2 = Şəxsi məlumatlar |nişan3 = Doğum adı |mətn3 = {{{doğum adı|}}} |vikiverilənlər3 = P1477 |nişan4 = Doğum tarixi |mətn4 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər4 = P569 |nişan5 = Doğum yeri |mətn5 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər5 = P19 |nişan6 = Vəfat tarixi |mətn6 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər6 = P570 |nişan7 = Vəfat yeri |mətn7 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər7 = P20 |nişan8 = Vəfat səbəbi |mətn8 = {{{vəfat səbəbi|}}} |vikiverilənlər8 = P509 |nişan9 = Dəfn yeri |mətn9 = {{unbulleted list | {{wikidata|P119|{{{dəfn yeri|}}}}} | {{#if:{{#invoke:wd|qualifier|single|P119|P625}}|({{#invoke:wd|qualifier|linked|single|P119|P625}})}} }} |nişan10 = Milliyyəti |mətn10 = {{{milliyyəti|}}} |nişan11 = Vətəndaşlığı |mətn11 = {{{vətəndaşlığı|}}} |nişan12 = Partiya |mətn12 = {{{partiya|}}} |vikiverilənlər12 = P102 |nişan13 = Təhsili |mətn13 = {{{təhsili|}}} |vikiverilənlər13 = P69 |nişan14 = İxtisası |mətn14 = {{{ixtisası|}}} |nişan15 = Fəaliyyəti |mətn15 = {{{fəaliyyəti|}}} |nişan16 = Sülalə |mətn16 = {{{sülalə|}}} |nişan17 = Əvvəlki adı |mətn17 = {{{əvvəlki adı|}}} |nişan18 = Atası |mətn18 = {{{atası|}}} |vikiverilənlər18 = P22 |nişan19 = Anası |mətn19 = {{{anası|}}} |vikiverilənlər19 = P25 |nişan20 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}|plain=true}}|Həyat yoldaşı|Həyat yoldaşları}} |mətn20 = {{#if:{{{həyat yoldaşı|}}}|{{{həyat yoldaşı|}}}|{{#invoke:wd|properties|qualifier|qualifier|normal+|P26|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan21 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P40|{{{uşağı|}}}|plain=true}}|Uşağı|Uşaqları}} |mətn21 = {{{uşağı|}}} |vikiverilənlər21 = {{#if:{{{uşağı|}}}|P40|{{#if:{{wikidata|P40}}|P40|P1971}}}} <!----------Hərbi xidmət sahəsi----------> |başlıq22 = Hərbi xidmət |nişan23 = Xidmət illəri |mətn23 = {{{xidmət illəri|}}} |nişan24 = Mənsubiyyəti |mətn24 = {{{mənsubiyyəti|}}} |nişan25 = Qoşun növü |mətn25 = {{#if:{{{qoşun növü|}}}|{{{qoşun növü|}}}|{{#invoke:wd|properties|qualifier|qualifier|normal+|P241|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan26 = Rütbəsi |mətn26 = {{#if:{{{rütbəsi|}}}|{{{rütbəsi|}}}|{{#invoke:wd|properties|qualifier|qualifier|normal+|P410|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan27 = Rəhbərlik edib |mətn27 = {{{rəhbərlik edib|}}} |vikiverilənlər27 = P598 |nişan28 = Döyüşlər |mətn28 = {{{döyüşlər|}}} |vikiverilənlər28 = P607 <!----------Elmi fəaliyyət sahəsi----------> |başlıq29 = Elmi fəaliyyəti |nişan30 = Elm sahəsi |mətn30 = {{{elm sahəsi|}}} |vikiverilənlər30 = P101 |nişan31 = Elmi dərəcəsi |mətn31 = {{{elmi dərəcəsi|}}} |vikiverilənlər31 = P512 |nişan32 = Elmi adı |mətn32 = {{{elmi adı|}}} |vikiverilənlər32 = P803 |nişan33 = İş yeri |mətn33 = {{{iş yeri|}}} |nişan34 = Tanınır |mətn34 = {{{tanınır|{{{Tanınır|}}}}}} <!----------Çin imperatorları sahəsi----------> |başlıq35 = Çin adı |nişan36 = Çin adı |mətn36 = {{{çin adı|}}} |nişan37 = Era adı |mətn37 = {{{era adı|}}} |vikiverilənlər37 = P6902 |nişan38 = Vəfatından sonrakı adı |mətn38 = {{{ölümdən sonrakı adı|{{{vəfatından sonrakı adı|}}}}}} |vikiverilənlər38 = P1786 |nişan39 = [[Məbəd adı]] |mətn39 = {{{məbəd adı|}}} |vikiverilənlər39 = P1785 |başlıq40 = - |mətn41 = {{#if: {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}}} | <hr> }} |nişan42 = Təltifləri |mətn42 = {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} |sinif42 = infobox-awards |mətn43 = {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}|size={{{imzanın ölçüsü|}}}}} |nişan44 = Dini |mətn44 = {{{dini|}}} |aşağı1 = {{wikidata|p856|{{{sayt|}}}}} |aşağı2 = {{məlumat qutusu/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə dövlət xadimləri}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan dövlət xadimi məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Dövlət xadimi|Dövlət xadimi]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | adı | orijinal adı | şəkil | şəklin izahı | şəklin ölçüsü | piktoqram | vəzifə | titul | ləqəbi | bayraq | bayraq2 | dövr əvvəl | dövr son | hakimiyyət müddəti | hökumət | sələfi | xələfi | şüarı | tacqoyma | hakimiyyətdən əl çəkmə | varisi | regent1 | regent1dövr əvvəl | regent1dövr son | regent2 | regent2dövr əvvəl | regent2dövr son | regent3 | regent3dövr əvvəl | regent3dövr son | regent4 | regent4dövr əvvəl | regent4dövr son | hakimiyyət şəriki1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki1dövr son | hakimiyyət şəriki2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki2dövr son | hakimiyyət şəriki3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki3dövr son | hakimiyyət şəriki4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki4dövr son | hakimiyyət şəriki5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki5dövr son | baş nazir | vitse-prezident | prezident | sədr | nazir | komissar | monarx | başlıq1 | mətn1 | başlıq2 | mətn2 | başlıq3 | mətn3 | başlıq4 | mətn4 | başlıq5 | mətn5 | başlıq6 | mətn6 | başlıq7 | mətn7 | başlıq8 | mətn8 | başlıq9 | mətn9 | qeyd | şərh | vətəndaşlığı | milliyyəti | dini | doğum adı | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vəfat səbəbi | dəfn yeri | sülalə | əvvəlki adı | həyat yoldaşı | uşağı | atası | anası | xidmət illəri | mənsubiyyəti | qoşun növü | rütbəsi | rəhbərlik edib | döyüşlər | elm sahəsi | elmi dərəcəsi | elmi adı | iş yeri | tanınır | çin adı | məbəd adı | vəfatından sonrakı adı | era adı | vəzifə_1 | titul_1 | ölkə_1 | bayraq_1 | bayraq2_1 | hakimiyyət müddəti_1 | dövr əvvəl_1 | dövr son_1 | ləqəbi_1 | şüarı_1 | tacqoyma_1 | regent1_1 | regent1dövr əvvəl_1 | regent1dövr son_1 | regent2_1 | regent2dövr əvvəl_1 | regent2dövr son_1 | regent3_1 | regent3dövr əvvəl_1 | regent3dövr son_1 | regent4_1 | regent4dövr əvvəl_1 | regent4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki1_1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki1dövr son_1 | hakimiyyət şəriki2_1 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki2dövr son_1 | hakimiyyət şəriki3_1 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki3dövr son_1 | hakimiyyət şəriki4_1 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki5_1 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki5dövr son_1 | varisi_1 | baş nazir_1 | vitse-prezident_1 | prezident_1| sədr_1 | nazir_1 | komissar_1 | monarx_1 | vitse-qubernator_1 | qubernator_1 | hökumət_1 | sələfi_1 | xələfi_1 | hakimiyyətdən əl çəkmə_1 | qeyd_1 | şərh_1 | başlıq1_1 | mətn1_1 | başlıq2_1 | mətn2_1 | başlıq3_1 | mətn3_1 | başlıq4_1 | mətn4_1 | başlıq5_1 | mətn5_1 | başlıq6_1 | mətn6_1 | başlıq7_1 | mətn7_1 | başlıq8_1 | mətn8_1 | başlıq9_1 | mətn9_1 | vəzifə_2 | titul_2 | ölkə_2 | bayraq_2 | bayraq2_2 | hakimiyyət müddəti_2 | dövr əvvəl_2 | dövr son_2 | ləqəbi_2 | şüarı_2 | tacqoyma_2 | regent1_2 | regent1dövr əvvəl_2 | regent1dövr son_2 | regent2_2 | regent2dövr əvvəl_2 | regent2dövr son_2 | regent3_2 | regent3dövr əvvəl_2 | regent3dövr son_2 | regent4_2 | regent4dövr əvvəl_2 | regent4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki1_2 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki1dövr son_2 | hakimiyyət şəriki2_2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki2dövr son_2 | hakimiyyət şəriki3_2 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki3dövr son_2 | hakimiyyət şəriki4_2 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki5_2 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki5dövr son_2 | varisi_2 | baş nazir_2 | vitse-prezident_2 | prezident_2| sədr_2 | nazir_2 | komissar_2 | monarx_2 | vitse-qubernator_2 | qubernator_2 | hökumət_2 | sələfi_2 | xələfi_2 | hakimiyyətdən əl çəkmə_2 | qeyd_2 | şərh_2 | başlıq1_2 | mətn1_2 | başlıq2_2 | mətn2_2 | başlıq3_2 | mətn3_2 | başlıq4_2 | mətn4_2 | başlıq5_2 | mətn5_2 | başlıq6_2 | mətn6_2 | başlıq7_2 | mətn7_2 | başlıq8_2 | mətn8_2 | başlıq9_2 | mətn9_2 | vəzifə_3 | titul_3 | ölkə_3 | bayraq_3 | bayraq2_3 | hakimiyyət müddəti_3 | dövr əvvəl_3 | dövr son_3 | ləqəbi_3 | şüarı_3 | tacqoyma_3 | regent1_3 | regent1dövr əvvəl_3 | regent1dövr son_3 | regent2_3 | regent2dövr əvvəl_3 | regent2dövr son_3 | regent3_3 | regent3dövr əvvəl_3 | regent3dövr son_3 | regent4_3 | regent4dövr əvvəl_3 | regent4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki1_3 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki1dövr son_3 | hakimiyyət şəriki2_3 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki2dövr son_3 | hakimiyyət şəriki3_3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki3dövr son_3 | hakimiyyət şəriki4_3 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki5_3 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki5dövr son_3 | varisi_3 | baş nazir_3 | vitse-prezident_3 | prezident_3| sədr_3 | nazir_3 | komissar_3 | monarx_3 | vitse-qubernator_3 | qubernator_3 | hökumət_3 | sələfi_3 | xələfi_3 | hakimiyyətdən əl çəkmə_3 | qeyd_3 | şərh_3 | başlıq1_3 | mətn1_3 | başlıq2_3 | mətn2_3 | başlıq3_3 | mətn3_3 | başlıq4_3 | mətn4_3 | başlıq5_3 | mətn5_3 | başlıq6_3 | mətn6_3 | başlıq7_3 | mətn7_3 | başlıq8_3 | mətn8_3 | başlıq9_3 | mətn9_3 | vəzifə_4 | titul_4 | ölkə_4 | bayraq_4 | bayraq2_4 | hakimiyyət müddəti_4 | dövr əvvəl_4 | dövr son_4 | ləqəbi_4 | şüarı_4 | tacqoyma_4 | regent1_4 | regent1dövr əvvəl_4 | regent1dövr son_4 | regent2_4 | regent2dövr əvvəl_4 | regent2dövr son_4 | regent3_4 | regent3dövr əvvəl_4 | regent3dövr son_4 | regent4_4 | regent4dövr əvvəl_4 | regent4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki1_4 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki1dövr son_4 | hakimiyyət şəriki2_4 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki2dövr son_4 | hakimiyyət şəriki3_4 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki3dövr son_4 | hakimiyyət şəriki4_4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki5_4 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki5dövr son_4 | varisi_4 | baş nazir_4 | vitse-prezident_4 | prezident_4| sədr_4 | nazir_4 | komissar_4 | monarx_4 | vitse-qubernator_4 | qubernator_4 | hökumət_4 | sələfi_4 | xələfi_4 | hakimiyyətdən əl çəkmə_4 | qeyd_4 | şərh_4 | başlıq1_4 | mətn1_4 | başlıq2_4 | mətn2_4 | başlıq3_4 | mətn3_4 | başlıq4_4 | mətn4_4 | başlıq5_4 | mətn5_4 | başlıq6_4 | mətn6_4 | başlıq7_4 | mətn7_4 | başlıq8_4 | mətn8_4 | başlıq9_4 | mətn9_4 | vəzifə_5 | titul_5 | ölkə_5 | bayraq_5 | bayraq2_5 | hakimiyyət müddəti_5 | dövr əvvəl_5 | dövr son_5 | ləqəbi_5 | şüarı_5 | tacqoyma_5 | regent1_5 | regent1dövr əvvəl_5 | regent1dövr son_5 | regent2_5 | regent2dövr əvvəl_5 | regent2dövr son_5 | regent3_5 | regent3dövr əvvəl_5 | regent3dövr son_5 | regent4_5 | regent4dövr əvvəl_5 | regent4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki1_5 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki1dövr son_5 | hakimiyyət şəriki2_5 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki2dövr son_5 | hakimiyyət şəriki3_5 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki3dövr son_5 | hakimiyyət şəriki4_5 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki5_5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki5dövr son_5 | varisi_5 | baş nazir_5 | vitse-prezident_5 | prezident_5| sədr_5 | nazir_5 | komissar_5 | monarx_5 | vitse-qubernator_5 | qubernator_5 | hökumət_5 | sələfi_5 | xələfi_5 | hakimiyyətdən əl çəkmə_5 | qeyd_5 | şərh_5 | başlıq1_5 | mətn1_5 | başlıq2_5 | mətn2_5 | başlıq3_5 | mətn3_5 | başlıq4_5 | mətn4_5 | başlıq5_5 | mətn5_5 | başlıq6_5 | mətn6_5 | başlıq7_5 | mətn7_5 | başlıq8_5 | mətn8_5 | başlıq9_5 | mətn9_5 | vəzifə_6 | titul_6 | ölkə_6 | bayraq_6 | bayraq2_6 | hakimiyyət müddəti_6 | dövr əvvəl_6 | dövr son_6 | ləqəbi_6 | şüarı_6 | tacqoyma_6 | regent1_6 | regent1dövr əvvəl_6 | regent1dövr son_6 | regent2_6 | regent2dövr əvvəl_6 | regent2dövr son_6 | regent3_6 | regent3dövr əvvəl_6 | regent3dövr son_6 | regent4_6 | regent4dövr əvvəl_6 | regent4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki1_6 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki1dövr son_6 | hakimiyyət şəriki2_6 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki2dövr son_6 | hakimiyyət şəriki3_6 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki3dövr son_6 | hakimiyyət şəriki4_6 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki5_6 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki5dövr son_6 | varisi_6 | baş nazir_6 | vitse-prezident_6 | prezident_6| sədr_6 | nazir_6 | komissar_6 | monarx_6 | vitse-qubernator_6 | qubernator_6 | hökumət_6 | sələfi_6 | xələfi_6 | hakimiyyətdən əl çəkmə_6 | qeyd_6 | şərh_6 | başlıq1_6 | mətn1_6 | başlıq2_6 | mətn2_6 | başlıq3_6 | mətn3_6 | başlıq4_6 | mətn4_6 | başlıq5_6 | mətn5_6 | başlıq6_6 | mətn6_6 | başlıq7_6 | mətn7_6 | başlıq8_6 | mətn8_6 | başlıq9_6 | mətn9_6 | vəzifə_7 | titul_7 | ölkə_7 | bayraq_7 | bayraq2_7 | hakimiyyət müddəti_7 | dövr əvvəl_7 | dövr son_7 | ləqəbi_7 | şüarı_7 | tacqoyma_7 | regent1_7 | regent1dövr əvvəl_7 | regent1dövr son_7 | regent2_7 | regent2dövr əvvəl_7 | regent2dövr son_7 | regent3_7 | regent3dövr əvvəl_7 | regent3dövr son_7 | regent4_7 | regent4dövr əvvəl_7 | regent4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki1_7 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki1dövr son_7 | hakimiyyət şəriki2_7 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki2dövr son_7 | hakimiyyət şəriki3_7 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki3dövr son_7 | hakimiyyət şəriki4_7 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki5_7 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki5dövr son_7 | varisi_7 | baş nazir_7 | vitse-prezident_7 | prezident_7| sədr_7 | nazir_7 | komissar_7 | monarx_7 | vitse-qubernator_7 | qubernator_7 | hökumət_7 | sələfi_7 | xələfi_7 | hakimiyyətdən əl çəkmə_7 | qeyd_7 | şərh_7 | başlıq1_7 | mətn1_7 | başlıq2_7 | mətn2_7 | başlıq3_7 | mətn3_7 | başlıq4_7 | mətn4_7 | başlıq5_7 | mətn5_7 | başlıq6_7 | mətn6_7 | başlıq7_7 | mətn7_7 | başlıq8_7 | mətn8_7 | başlıq9_7 | mətn9_7 | vəzifə_8 | titul_8 | ölkə_8 | bayraq_8 | bayraq2_8 | hakimiyyət müddəti_8 | dövr əvvəl_8 | dövr son_8 | ləqəbi_8 | şüarı_8 | tacqoyma_8 | regent1_8 | regent1dövr əvvəl_8 | regent1dövr son_8 | regent2_8 | regent2dövr əvvəl_8 | regent2dövr son_8 | regent3_8 | regent3dövr əvvəl_8 | regent3dövr son_8 | regent4_8 | regent4dövr əvvəl_8 | regent4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki1_8 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki1dövr son_8 | hakimiyyət şəriki2_8 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki2dövr son_8 | hakimiyyət şəriki3_8 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki3dövr son_8 | hakimiyyət şəriki4_8 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki5_8 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki5dövr son_8 | varisi_8 | baş nazir_8 | vitse-prezident_8 | prezident_8| sədr_8 | nazir_8 | komissar_8 | monarx_8 | vitse-qubernator_8 | qubernator_8 | hökumət_8 | sələfi_8 | xələfi_8 | hakimiyyətdən əl çəkmə_8 | qeyd_8 | şərh_8 | başlıq1_8 | mətn1_8 | başlıq2_8 | mətn2_8 | başlıq3_8 | mətn3_8 | başlıq4_8 | mətn4_8 | başlıq5_8 | mətn5_8 | başlıq6_8 | mətn6_8 | başlıq7_8 | mətn7_8 | başlıq8_8 | mətn8_8 | başlıq9_8 | mətn9_8 | vəzifə_9 | titul_9 | ölkə_9 | bayraq_9 | bayraq2_9 | hakimiyyət müddəti_9 | dövr əvvəl_9 | dövr son_9 | ləqəbi_9 | şüarı_9 | tacqoyma_9 | regent1_9 | regent1dövr əvvəl_9 | regent1dövr son_9 | regent2_9 | regent2dövr əvvəl_9 | regent2dövr son_9 | regent3_9 | regent3dövr əvvəl_9 | regent3dövr son_9 | regent4_9 | regent4dövr əvvəl_9 | regent4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki1_9 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki1dövr son_9 | hakimiyyət şəriki2_9 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki2dövr son_9 | hakimiyyət şəriki3_9 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki3dövr son_9 | hakimiyyət şəriki4_9 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki5_9 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki5dövr son_9 | varisi_9 | baş nazir_9 | vitse-prezident_9 | prezident_9| sədr_9 | nazir_9 | komissar_9 | monarx_9 | vitse-qubernator_9 | qubernator_9 | hökumət_9 | sələfi_9 | xələfi_9 | hakimiyyətdən əl çəkmə_9 | qeyd_9 | şərh_9 | başlıq1_9 | mətn1_9 | başlıq2_9 | mətn2_9 | başlıq3_9 | mətn3_9 | başlıq4_9 | mətn4_9 | başlıq5_9 | mətn5_9 | başlıq6_9 | mətn6_9 | başlıq7_9 | mətn7_9 | başlıq8_9 | mətn8_9 | başlıq9_9 | mətn9_9 | vəzifə_10 | titul_10 | ölkə_10 | bayraq_10 | bayraq2_10 | hakimiyyət müddəti_10 | dövr əvvəl_10 | dövr son_10 | ləqəbi_10 | şüarı_10 | tacqoyma_10 | regent1_10 | regent1dövr əvvəl_10 | regent1dövr son_10 | regent2_10 | regent2dövr əvvəl_10 | regent2dövr son_10 | regent3_10 | regent3dövr əvvəl_10 | regent3dövr son_10 | regent4_10 | regent4dövr əvvəl_10 | regent4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki1_10 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki1dövr son_10 | hakimiyyət şəriki2_10 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki2dövr son_10 | hakimiyyət şəriki3_10 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki3dövr son_10 | hakimiyyət şəriki4_10 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki5_10 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki5dövr son_10 | varisi_10 | baş nazir_10 | vitse-prezident_10 | prezident_10| sədr_10 | nazir_10 | komissar_10 | monarx_10 | vitse-qubernator_10 | qubernator_10 | hökumət_10 | sələfi_10 | xələfi_10 | hakimiyyətdən əl çəkmə_10 | qeyd_10 | şərh_10 | başlıq1_10 | mətn1_10 | başlıq2_10 | mətn2_10 | başlıq3_10 | mətn3_10 | başlıq4_10 | mətn4_10 | başlıq5_10 | mətn5_10 | başlıq6_10 | mətn6_10 | başlıq7_10 | mətn7_10 | başlıq8_10 | mətn8_10 | başlıq9_10 | mətn9_10 | vəzifə_11 | titul_11 | ölkə_11 | bayraq_11 | bayraq2_11 | hakimiyyət müddəti_11 | dövr əvvəl_11 | dövr son_11 | ləqəbi_11 | şüarı_11 | tacqoyma_11 | regent1_11 | regent1dövr əvvəl_11 | regent1dövr son_11 | regent2_11 | regent2dövr əvvəl_11 | regent2dövr son_11 | regent3_11 | regent3dövr əvvəl_11 | regent3dövr son_11 | regent4_11 | regent4dövr əvvəl_11 | regent4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki1_11 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki1dövr son_11 | hakimiyyət şəriki2_11 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki2dövr son_11 | hakimiyyət şəriki3_11 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki3dövr son_11 | hakimiyyət şəriki4_11 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki5_11 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki5dövr son_11 | varisi_11 | baş nazir_11 | vitse-prezident_11 | prezident_11| sədr_11 | nazir_11 | komissar_11 | monarx_11 | vitse-qubernator_11 | qubernator_11 | hökumət_11 | sələfi_11 | xələfi_11 | hakimiyyətdən əl çəkmə_11 | qeyd_11 | şərh_11 | başlıq1_11 | mətn1_11 | başlıq2_11 | mətn2_11 | başlıq3_11 | mətn3_11 | başlıq4_11 | mətn4_11 | başlıq5_11 | mətn5_11 | başlıq6_11 | mətn6_11 | başlıq7_11 | mətn7_11 | başlıq8_11 | mətn8_11 | başlıq9_11 | mətn9_11 | vəzifə_12 | titul_12 | ölkə_12 | bayraq_12 | bayraq2_12 | hakimiyyət müddəti_12 | dövr əvvəl_12 | dövr son_12 | ləqəbi_12 | şüarı_12 | tacqoyma_12 | regent1_12 | regent1dövr əvvəl_12 | regent1dövr son_12 | regent2_12 | regent2dövr əvvəl_12 | regent2dövr son_12 | regent3_12 | regent3dövr əvvəl_12 | regent3dövr son_12 | regent4_12 | regent4dövr əvvəl_12 | regent4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki1_12 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki1dövr son_12 | hakimiyyət şəriki2_12 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki2dövr son_12 | hakimiyyət şəriki3_12 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki3dövr son_12 | hakimiyyət şəriki4_12 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki5_12 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki5dövr son_12 | varisi_12 | baş nazir_12 | vitse-prezident_12 | prezident_12| sədr_12 | nazir_12 | komissar_12 | monarx_12 | vitse-qubernator_12 | qubernator_12 | hökumət_12 | sələfi_12 | xələfi_12 | hakimiyyətdən əl çəkmə_12 | qeyd_12 | şərh_12 | başlıq1_12 | mətn1_12 | başlıq2_12 | mətn2_12 | başlıq3_12 | mətn3_12 | başlıq4_12 | mətn4_12 | başlıq5_12 | mətn5_12 | başlıq6_12 | mətn6_12 | başlıq7_12 | mətn7_12 | başlıq8_12 | mətn8_12 | başlıq9_12 | mətn9_12 | partiya | təhsili | ixtisası | fəaliyyəti | sayt | mükafatları | təltifləri | imzası | vikimənbə | vikianbar}}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> jhwfrm4m2eqv4bdk5iuiqfm95h23det 6600469 6599623 2022-08-29T05:58:00Z Toghrul R 147643 tərtibat wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Məlumat qutusu |adı = Dövlət xadimi |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|}}} |yuxarı = {{məlumat qutusu/ad|{{{adı|}}}}} |yuxarı2 = {{məlumat qutusu/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |avtobaşlıqlar = true |yuxarı stili = background-color:#eaecf0; |başlıqlar stili = background:#eaecf0; |aşağı stili = background:#eaecf0; |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |mətn1 = <!----------Vəzifə 1----------> {{Dövlət xadimi/Titul |1={{{vəfat tarixi|}}} |vəzifə_={{{vəzifə|}}} |titul_={{{titul|}}} |ölkə_={{{ölkə|}}} |bayraq_={{{bayraq|}}} |bayraq2_={{{bayraq2|}}} |hakimiyyət müddəti_={{{hakimiyyət müddəti|}}} |dövr əvvəl_={{{dövr əvvəl|{{{səlahiyyət alması|}}}}}} |dövr son_={{{dövr son|{{{səlahiyyətini itirməsi|}}}}}} |ləqəbi_={{{ləqəbi|}}} |şüarı_={{{şüarı|}}} |tacqoyma_={{{tacqoyma|}}} |regent1_={{{regent1|}}} |regent1dövr əvvəl_={{{regent1dövr əvvəl|}}} |regent1dövr son_={{{regent1dövr son|}}} |regent2_={{{regent2|}}} |regent2dövr əvvəl_={{{regent2dövr əvvəl|}}} |regent2dövr son_={{{regent2dövr son|}}} |regent3_={{{regent3|}}} |regent3dövr əvvəl_={{{regent3dövr əvvəl|}}} |regent3dövr son_={{{regent3dövr son|}}} |regent4_={{{regent4|}}} |regent4dövr əvvəl_={{{regent4dövr əvvəl|}}} |regent4dövr son_={{{regent4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki1_={{{hakimiyyət şəriki1|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr son_={{{hakimiyyət şəriki1dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki2_={{{hakimiyyət şəriki2|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr son_={{{hakimiyyət şəriki2dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki3_={{{hakimiyyət şəriki3|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr son_={{{hakimiyyət şəriki3dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki4_={{{hakimiyyət şəriki4|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr son_={{{hakimiyyət şəriki4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki5_={{{hakimiyyət şəriki5|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr son_={{{hakimiyyət şəriki5dövr son|}}} |varisi_={{{varisi|}}} |prezident_={{{prezident|}}} |vitse-prezident_={{{vitse-prezident|}}} |baş nazir_={{{baş nazir|}}} |monarx_={{{monarx|}}} |qubernator_={{{qubernator|}}} |vitse-qubernator_={{{vitse-qubernator|}}} |nazir_={{{nazir|}}} |komissar_={{{komissar|}}} |sədr_={{{sədr|}}} |hökumət_={{{hökumət_|}}} |sələfi_={{{sələfi|}}} |xələfi_={{{xələfi|}}} |birinci müavin_={{{birinci müavin|}}} |birinci katib_={{{birinci katib|}}} |hakimiyyətdən əl çəkmə_={{{hakimiyyətdən əl çəkmə|}}} |fraksiya_={{{fraksiya|}}} |seçki dairəsi_={{{seçki dairəsi|}}} |şərh_={{{şərh|}}} |qeyd_={{{qeyd|}}} |başlıq1_={{{başlıq1|}}} |mətn1_={{{mətn1|}}} |başlıq2_={{{başlıq2|}}} |mətn2_={{{mətn2|}}} |başlıq3_={{{başlıq3|}}} |mətn3_={{{mətn3|}}} |başlıq4_={{{başlıq4|}}} |mətn4_={{{mətn4|}}} |başlıq5_={{{başlıq5|}}} |mətn5_={{{mətn5|}}} |başlıq6_={{{başlıq6|}}} |mətn6_={{{mətn6|}}} |başlıq7_={{{başlıq7|}}} |mətn7_={{{mətn7|}}} |başlıq8_={{{başlıq8|}}} |mətn8_={{{mətn8|}}} |başlıq9_={{{başlıq9|}}} |mətn9_={{{mətn9|}}} }} <!----------Vəzifə [2;+∞)----------> {{#invoke:Transclude|npc|Dövlət xadimi/Titul| vəzifə_= | titul_= | ölkə_= | bayraq_= | bayraq2_= | hakimiyyət müddəti_= | dövr əvvəl_= | dövr son_= | ləqəbi_= | şüarı_= | tacqoyma_= | regent1_= | regent1dövr əvvəl_= | regent1dövr son_= | regent2_= | regent2dövr əvvəl_= | regent2dövr son_= | regent3_= | regent3dövr əvvəl_= | regent3dövr son_= | regent4_= | regent4dövr əvvəl_= | regent4dövr son_= | hakimiyyət şəriki1_= | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki1dövr son_= | hakimiyyət şəriki2_= | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki2dövr son_= | hakimiyyət şəriki3_= | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki3dövr son_= | hakimiyyət şəriki4_= | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki4dövr son_= | hakimiyyət şəriki5_= | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki5dövr son_= | varisi_= | prezident_= | vitse-prezident_= | baş nazir_= | monarx_= | vitse-qubernator_= | qubernator_= | nazir_= | komissar_= | sədr_= | hökumət_= | sələfi_= | xələfi_= | birinci müavin_= | birinci katib_= | hakimiyyətdən əl çəkmə_= | fraksiya_= | seçki dairəsi_= | şərh_= | qeyd_= | başlıq1_= | mətn1_= | başlıq2_= | mətn2_= | başlıq3_= | mətn3_= | başlıq4_= | mətn4_= | başlıq5_= | mətn5_= | başlıq6_= | mətn6_= | başlıq7_= | mətn7_= | başlıq8_= | mətn8_= | başlıq9_= | mətn9_= }} |sinif1 = nomobile |vikiverilənlər1 = {{#ifeq: {{{titul|}}} | - || P39 }} <!----------Şəxsi məlumatlar sahəsi----------> |başlıq2 = Şəxsi məlumatlar |nişan3 = Doğum adı |mətn3 = {{{doğum adı|}}} |vikiverilənlər3 = P1477 |nişan4 = Doğum tarixi |mətn4 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər4 = P569 |nişan5 = Doğum yeri |mətn5 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər5 = P19 |nişan6 = Vəfat tarixi |mətn6 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər6 = P570 |nişan7 = Vəfat yeri |mətn7 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər7 = P20 |nişan8 = Vəfat səbəbi |mətn8 = {{{vəfat səbəbi|}}} |vikiverilənlər8 = P509 |nişan9 = Dəfn yeri |mətn9 = {{{dəfn yeri|}}} |vikiverilənlər9 = P119 |nişan10 = Milliyyəti |mətn10 = {{{milliyyəti|}}} |nişan11 = Vətəndaşlığı |mətn11 = {{{vətəndaşlığı|}}} |nişan12 = Partiya |mətn12 = {{Wikidata/interval|P102|{{{partiya|}}}}} |nişan13 = Təhsili |mətn13 = {{{təhsili|}}} |vikiverilənlər13 = P69 |nişan14 = İxtisası |mətn14 = {{{ixtisası|}}} |nişan15 = Fəaliyyəti |mətn15 = {{{fəaliyyəti|}}} |nişan16 = Sülalə |mətn16 = {{{sülalə|}}} |nişan17 = Əvvəlki adı |mətn17 = {{{əvvəlki adı|}}} |nişan18 = Atası |mətn18 = {{{atası|}}} |vikiverilənlər18 = P22 |nişan19 = Anası |mətn19 = {{{anası|}}} |vikiverilənlər19 = P25 |nişan20 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}|plain=true}}|Həyat yoldaşı|Həyat yoldaşları}} |mətn20 = {{#if:{{{həyat yoldaşı|}}}|{{{həyat yoldaşı|}}}|{{#invoke:wd|properties|linked|qualifier|qualifier|normal+|P26|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan21 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P40|{{{uşağı|}}}|plain=true}}|Uşağı|Uşaqları}} |mətn21 = {{{uşağı|}}} |vikiverilənlər21 = {{#if:{{{uşağı|}}}|P40|{{#if:{{wikidata|P40}}|P40|P1971}}}} <!----------Hərbi xidmət sahəsi----------> |başlıq22 = Hərbi xidmət |nişan23 = Xidmət illəri |mətn23 = {{{xidmət illəri|}}} |nişan24 = Mənsubiyyəti |mətn24 = {{{mənsubiyyəti|}}} |nişan25 = Qoşun növü |mətn25 = {{#if:{{{qoşun növü|}}}|{{{qoşun növü|}}}|{{#invoke:wd|properties|linked|qualifier|qualifier|normal+|P241|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan26 = Rütbəsi |mətn26 = {{#if:{{{rütbəsi|}}}|{{{rütbəsi|}}}|{{#invoke:wd|properties|qualifier|linked|qualifier|normal+|P410|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}}} |nişan27 = Rəhbərlik edib |mətn27 = {{{rəhbərlik edib|}}} |vikiverilənlər27 = P598 |nişan28 = Döyüşlər |mətn28 = {{{döyüşlər|}}} |vikiverilənlər28 = P607 <!----------Elmi fəaliyyət sahəsi----------> |başlıq29 = Elmi fəaliyyəti |nişan30 = Elm sahəsi |mətn30 = {{{elm sahəsi|}}} |vikiverilənlər30 = P101 |nişan31 = Elmi dərəcəsi |mətn31 = {{{elmi dərəcəsi|}}} |vikiverilənlər31 = P512 |nişan32 = Elmi adı |mətn32 = {{{elmi adı|}}} |vikiverilənlər32 = P803 |nişan33 = İş yeri |mətn33 = {{{iş yeri|}}} |nişan34 = Tanınır |mətn34 = {{{tanınır|{{{Tanınır|}}}}}} <!----------Çin imperatorları sahəsi----------> |başlıq35 = Çin adı |nişan36 = Çin adı |mətn36 = {{{çin adı|}}} |nişan37 = Era adı |mətn37 = {{{era adı|}}} |vikiverilənlər37 = P6902 |nişan38 = Vəfatından sonrakı adı |mətn38 = {{{ölümdən sonrakı adı|{{{vəfatından sonrakı adı|}}}}}} |vikiverilənlər38 = P1786 |nişan39 = [[Məbəd adı]] |mətn39 = {{{məbəd adı|}}} |vikiverilənlər39 = P1785 |başlıq40 = - |mətn41 = {{#if: {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}}} | <hr> }} |nişan42 = Təltifləri |mətn42 = {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} |sinif42 = infobox-awards |mətn43 = {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}|size={{{imzanın ölçüsü|}}}}} |nişan44 = Dini |mətn44 = {{{dini|}}} |aşağı1 = {{wikidata|p856|{{{sayt|}}}}} |aşağı2 = {{məlumat qutusu/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə dövlət xadimləri}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan dövlət xadimi məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Dövlət xadimi|Dövlət xadimi]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | adı | orijinal adı | şəkil | şəklin izahı | şəklin ölçüsü | piktoqram | vəzifə | titul | ləqəbi | bayraq | bayraq2 | dövr əvvəl | dövr son | hakimiyyət müddəti | hökumət | sələfi | xələfi | şüarı | tacqoyma | birinci müavin | birinci katib | fraksiya | seçki dairəsi | hakimiyyətdən əl çəkmə | varisi | regent1 | regent1dövr əvvəl | regent1dövr son | regent2 | regent2dövr əvvəl | regent2dövr son | regent3 | regent3dövr əvvəl | regent3dövr son | regent4 | regent4dövr əvvəl | regent4dövr son | hakimiyyət şəriki1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki1dövr son | hakimiyyət şəriki2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki2dövr son | hakimiyyət şəriki3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki3dövr son | hakimiyyət şəriki4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki4dövr son | hakimiyyət şəriki5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki5dövr son | baş nazir | vitse-prezident | prezident | sədr | nazir | komissar | monarx | başlıq1 | mətn1 | başlıq2 | mətn2 | başlıq3 | mətn3 | başlıq4 | mətn4 | başlıq5 | mətn5 | başlıq6 | mətn6 | başlıq7 | mətn7 | başlıq8 | mətn8 | başlıq9 | mətn9 | qeyd | şərh | vətəndaşlığı | milliyyəti | dini | doğum adı | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vəfat səbəbi | dəfn yeri | sülalə | əvvəlki adı | həyat yoldaşı | uşağı | atası | anası | xidmət illəri | mənsubiyyəti | qoşun növü | rütbəsi | rəhbərlik edib | döyüşlər | elm sahəsi | elmi dərəcəsi | elmi adı | iş yeri | tanınır | çin adı | məbəd adı | vəfatından sonrakı adı | era adı | vəzifə_1 | titul_1 | ölkə_1 | bayraq_1 | bayraq2_1 | hakimiyyət müddəti_1 | dövr əvvəl_1 | dövr son_1 | ləqəbi_1 | şüarı_1 | tacqoyma_1 | regent1_1 | regent1dövr əvvəl_1 | regent1dövr son_1 | regent2_1 | regent2dövr əvvəl_1 | regent2dövr son_1 | regent3_1 | regent3dövr əvvəl_1 | regent3dövr son_1 | regent4_1 | regent4dövr əvvəl_1 | regent4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki1_1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki1dövr son_1 | hakimiyyət şəriki2_1 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki2dövr son_1 | hakimiyyət şəriki3_1 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki3dövr son_1 | hakimiyyət şəriki4_1 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki5_1 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki5dövr son_1 | varisi_1 | baş nazir_1 | vitse-prezident_1 | prezident_1| sədr_1 | nazir_1 | komissar_1 | monarx_1 | vitse-qubernator_1 | qubernator_1 | hökumət_1 | sələfi_1 | xələfi_1 | birinci müavin_1 | birinci katib_1 | fraksiya_1 | seçki dairəsi_1 | hakimiyyətdən əl çəkmə_1 | qeyd_1 | şərh_1 | başlıq1_1 | mətn1_1 | başlıq2_1 | mətn2_1 | başlıq3_1 | mətn3_1 | başlıq4_1 | mətn4_1 | başlıq5_1 | mətn5_1 | başlıq6_1 | mətn6_1 | başlıq7_1 | mətn7_1 | başlıq8_1 | mətn8_1 | başlıq9_1 | mətn9_1 | vəzifə_2 | titul_2 | ölkə_2 | bayraq_2 | bayraq2_2 | hakimiyyət müddəti_2 | dövr əvvəl_2 | dövr son_2 | ləqəbi_2 | şüarı_2 | tacqoyma_2 | regent1_2 | regent1dövr əvvəl_2 | regent1dövr son_2 | regent2_2 | regent2dövr əvvəl_2 | regent2dövr son_2 | regent3_2 | regent3dövr əvvəl_2 | regent3dövr son_2 | regent4_2 | regent4dövr əvvəl_2 | regent4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki1_2 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki1dövr son_2 | hakimiyyət şəriki2_2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki2dövr son_2 | hakimiyyət şəriki3_2 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki3dövr son_2 | hakimiyyət şəriki4_2 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki5_2 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki5dövr son_2 | varisi_2 | baş nazir_2 | vitse-prezident_2 | prezident_2| sədr_2 | nazir_2 | komissar_2 | monarx_2 | vitse-qubernator_2 | qubernator_2 | hökumət_2 | sələfi_2 | xələfi_2 | birinci müavin_2 | birinci katib_2 | fraksiya_2 | seçki dairəsi_2 | hakimiyyətdən əl çəkmə_2 | qeyd_2 | şərh_2 | başlıq1_2 | mətn1_2 | başlıq2_2 | mətn2_2 | başlıq3_2 | mətn3_2 | başlıq4_2 | mətn4_2 | başlıq5_2 | mətn5_2 | başlıq6_2 | mətn6_2 | başlıq7_2 | mətn7_2 | başlıq8_2 | mətn8_2 | başlıq9_2 | mətn9_2 | vəzifə_3 | titul_3 | ölkə_3 | bayraq_3 | bayraq2_3 | hakimiyyət müddəti_3 | dövr əvvəl_3 | dövr son_3 | ləqəbi_3 | şüarı_3 | tacqoyma_3 | regent1_3 | regent1dövr əvvəl_3 | regent1dövr son_3 | regent2_3 | regent2dövr əvvəl_3 | regent2dövr son_3 | regent3_3 | regent3dövr əvvəl_3 | regent3dövr son_3 | regent4_3 | regent4dövr əvvəl_3 | regent4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki1_3 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki1dövr son_3 | hakimiyyət şəriki2_3 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki2dövr son_3 | hakimiyyət şəriki3_3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki3dövr son_3 | hakimiyyət şəriki4_3 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki5_3 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki5dövr son_3 | varisi_3 | baş nazir_3 | vitse-prezident_3 | prezident_3| sədr_3 | nazir_3 | komissar_3 | monarx_3 | vitse-qubernator_3 | qubernator_3 | hökumət_3 | sələfi_3 | xələfi_3 | birinci müavin_3 | birinci katib_3 | fraksiya_3 | seçki dairəsi_3 | hakimiyyətdən əl çəkmə_3 | qeyd_3 | şərh_3 | başlıq1_3 | mətn1_3 | başlıq2_3 | mətn2_3 | başlıq3_3 | mətn3_3 | başlıq4_3 | mətn4_3 | başlıq5_3 | mətn5_3 | başlıq6_3 | mətn6_3 | başlıq7_3 | mətn7_3 | başlıq8_3 | mətn8_3 | başlıq9_3 | mətn9_3 | vəzifə_4 | titul_4 | ölkə_4 | bayraq_4 | bayraq2_4 | hakimiyyət müddəti_4 | dövr əvvəl_4 | dövr son_4 | ləqəbi_4 | şüarı_4 | tacqoyma_4 | regent1_4 | regent1dövr əvvəl_4 | regent1dövr son_4 | regent2_4 | regent2dövr əvvəl_4 | regent2dövr son_4 | regent3_4 | regent3dövr əvvəl_4 | regent3dövr son_4 | regent4_4 | regent4dövr əvvəl_4 | regent4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki1_4 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki1dövr son_4 | hakimiyyət şəriki2_4 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki2dövr son_4 | hakimiyyət şəriki3_4 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki3dövr son_4 | hakimiyyət şəriki4_4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki5_4 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki5dövr son_4 | varisi_4 | baş nazir_4 | vitse-prezident_4 | prezident_4| sədr_4 | nazir_4 | komissar_4 | monarx_4 | vitse-qubernator_4 | qubernator_4 | hökumət_4 | sələfi_4 | xələfi_4 | birinci müavin_4 | birinci katib_4 | fraksiya_4 | seçki dairəsi_4 | hakimiyyətdən əl çəkmə_4 | qeyd_4 | şərh_4 | başlıq1_4 | mətn1_4 | başlıq2_4 | mətn2_4 | başlıq3_4 | mətn3_4 | başlıq4_4 | mətn4_4 | başlıq5_4 | mətn5_4 | başlıq6_4 | mətn6_4 | başlıq7_4 | mətn7_4 | başlıq8_4 | mətn8_4 | başlıq9_4 | mətn9_4 | vəzifə_5 | titul_5 | ölkə_5 | bayraq_5 | bayraq2_5 | hakimiyyət müddəti_5 | dövr əvvəl_5 | dövr son_5 | ləqəbi_5 | şüarı_5 | tacqoyma_5 | regent1_5 | regent1dövr əvvəl_5 | regent1dövr son_5 | regent2_5 | regent2dövr əvvəl_5 | regent2dövr son_5 | regent3_5 | regent3dövr əvvəl_5 | regent3dövr son_5 | regent4_5 | regent4dövr əvvəl_5 | regent4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki1_5 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki1dövr son_5 | hakimiyyət şəriki2_5 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki2dövr son_5 | hakimiyyət şəriki3_5 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki3dövr son_5 | hakimiyyət şəriki4_5 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki5_5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki5dövr son_5 | varisi_5 | baş nazir_5 | vitse-prezident_5 | prezident_5| sədr_5 | nazir_5 | komissar_5 | monarx_5 | vitse-qubernator_5 | qubernator_5 | hökumət_5 | sələfi_5 | xələfi_5 | birinci müavin_5 | birinci katib_5 | fraksiya_5 | seçki dairəsi_5 | hakimiyyətdən əl çəkmə_5 | qeyd_5 | şərh_5 | başlıq1_5 | mətn1_5 | başlıq2_5 | mətn2_5 | başlıq3_5 | mətn3_5 | başlıq4_5 | mətn4_5 | başlıq5_5 | mətn5_5 | başlıq6_5 | mətn6_5 | başlıq7_5 | mətn7_5 | başlıq8_5 | mətn8_5 | başlıq9_5 | mətn9_5 | vəzifə_6 | titul_6 | ölkə_6 | bayraq_6 | bayraq2_6 | hakimiyyət müddəti_6 | dövr əvvəl_6 | dövr son_6 | ləqəbi_6 | şüarı_6 | tacqoyma_6 | regent1_6 | regent1dövr əvvəl_6 | regent1dövr son_6 | regent2_6 | regent2dövr əvvəl_6 | regent2dövr son_6 | regent3_6 | regent3dövr əvvəl_6 | regent3dövr son_6 | regent4_6 | regent4dövr əvvəl_6 | regent4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki1_6 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki1dövr son_6 | hakimiyyət şəriki2_6 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki2dövr son_6 | hakimiyyət şəriki3_6 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki3dövr son_6 | hakimiyyət şəriki4_6 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki5_6 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki5dövr son_6 | varisi_6 | baş nazir_6 | vitse-prezident_6 | prezident_6| sədr_6 | nazir_6 | komissar_6 | monarx_6 | vitse-qubernator_6 | qubernator_6 | hökumət_6 | sələfi_6 | xələfi_6 | birinci müavin_6 | birinci katib_6 | fraksiya_6 | seçki dairəsi_6 | hakimiyyətdən əl çəkmə_6 | qeyd_6 | şərh_6 | başlıq1_6 | mətn1_6 | başlıq2_6 | mətn2_6 | başlıq3_6 | mətn3_6 | başlıq4_6 | mətn4_6 | başlıq5_6 | mətn5_6 | başlıq6_6 | mətn6_6 | başlıq7_6 | mətn7_6 | başlıq8_6 | mətn8_6 | başlıq9_6 | mətn9_6 | vəzifə_7 | titul_7 | ölkə_7 | bayraq_7 | bayraq2_7 | hakimiyyət müddəti_7 | dövr əvvəl_7 | dövr son_7 | ləqəbi_7 | şüarı_7 | tacqoyma_7 | regent1_7 | regent1dövr əvvəl_7 | regent1dövr son_7 | regent2_7 | regent2dövr əvvəl_7 | regent2dövr son_7 | regent3_7 | regent3dövr əvvəl_7 | regent3dövr son_7 | regent4_7 | regent4dövr əvvəl_7 | regent4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki1_7 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki1dövr son_7 | hakimiyyət şəriki2_7 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki2dövr son_7 | hakimiyyət şəriki3_7 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki3dövr son_7 | hakimiyyət şəriki4_7 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki5_7 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki5dövr son_7 | varisi_7 | baş nazir_7 | vitse-prezident_7 | prezident_7| sədr_7 | nazir_7 | komissar_7 | monarx_7 | vitse-qubernator_7 | qubernator_7 | hökumət_7 | sələfi_7 | xələfi_7 | birinci müavin_7 | birinci katib_7 | fraksiya_7 | seçki dairəsi_7 | hakimiyyətdən əl çəkmə_7 | qeyd_7 | şərh_7 | başlıq1_7 | mətn1_7 | başlıq2_7 | mətn2_7 | başlıq3_7 | mətn3_7 | başlıq4_7 | mətn4_7 | başlıq5_7 | mətn5_7 | başlıq6_7 | mətn6_7 | başlıq7_7 | mətn7_7 | başlıq8_7 | mətn8_7 | başlıq9_7 | mətn9_7 | vəzifə_8 | titul_8 | ölkə_8 | bayraq_8 | bayraq2_8 | hakimiyyət müddəti_8 | dövr əvvəl_8 | dövr son_8 | ləqəbi_8 | şüarı_8 | tacqoyma_8 | regent1_8 | regent1dövr əvvəl_8 | regent1dövr son_8 | regent2_8 | regent2dövr əvvəl_8 | regent2dövr son_8 | regent3_8 | regent3dövr əvvəl_8 | regent3dövr son_8 | regent4_8 | regent4dövr əvvəl_8 | regent4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki1_8 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki1dövr son_8 | hakimiyyət şəriki2_8 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki2dövr son_8 | hakimiyyət şəriki3_8 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki3dövr son_8 | hakimiyyət şəriki4_8 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki5_8 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki5dövr son_8 | varisi_8 | baş nazir_8 | vitse-prezident_8 | prezident_8| sədr_8 | nazir_8 | komissar_8 | monarx_8 | vitse-qubernator_8 | qubernator_8 | hökumət_8 | sələfi_8 | xələfi_8 | birinci müavin_8 | birinci katib_8 | fraksiya_8 | seçki dairəsi_8 | hakimiyyətdən əl çəkmə_8 | qeyd_8 | şərh_8 | başlıq1_8 | mətn1_8 | başlıq2_8 | mətn2_8 | başlıq3_8 | mətn3_8 | başlıq4_8 | mətn4_8 | başlıq5_8 | mətn5_8 | başlıq6_8 | mətn6_8 | başlıq7_8 | mətn7_8 | başlıq8_8 | mətn8_8 | başlıq9_8 | mətn9_8 | vəzifə_9 | titul_9 | ölkə_9 | bayraq_9 | bayraq2_9 | hakimiyyət müddəti_9 | dövr əvvəl_9 | dövr son_9 | ləqəbi_9 | şüarı_9 | tacqoyma_9 | regent1_9 | regent1dövr əvvəl_9 | regent1dövr son_9 | regent2_9 | regent2dövr əvvəl_9 | regent2dövr son_9 | regent3_9 | regent3dövr əvvəl_9 | regent3dövr son_9 | regent4_9 | regent4dövr əvvəl_9 | regent4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki1_9 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki1dövr son_9 | hakimiyyət şəriki2_9 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki2dövr son_9 | hakimiyyət şəriki3_9 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki3dövr son_9 | hakimiyyət şəriki4_9 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki5_9 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki5dövr son_9 | varisi_9 | baş nazir_9 | vitse-prezident_9 | prezident_9| sədr_9 | nazir_9 | komissar_9 | monarx_9 | vitse-qubernator_9 | qubernator_9 | hökumət_9 | sələfi_9 | xələfi_9 | birinci müavin_9 | birinci katib_9 | fraksiya_9 | seçki dairəsi_9 | hakimiyyətdən əl çəkmə_9 | qeyd_9 | şərh_9 | başlıq1_9 | mətn1_9 | başlıq2_9 | mətn2_9 | başlıq3_9 | mətn3_9 | başlıq4_9 | mətn4_9 | başlıq5_9 | mətn5_9 | başlıq6_9 | mətn6_9 | başlıq7_9 | mətn7_9 | başlıq8_9 | mətn8_9 | başlıq9_9 | mətn9_9 | vəzifə_10 | titul_10 | ölkə_10 | bayraq_10 | bayraq2_10 | hakimiyyət müddəti_10 | dövr əvvəl_10 | dövr son_10 | ləqəbi_10 | şüarı_10 | tacqoyma_10 | regent1_10 | regent1dövr əvvəl_10 | regent1dövr son_10 | regent2_10 | regent2dövr əvvəl_10 | regent2dövr son_10 | regent3_10 | regent3dövr əvvəl_10 | regent3dövr son_10 | regent4_10 | regent4dövr əvvəl_10 | regent4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki1_10 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki1dövr son_10 | hakimiyyət şəriki2_10 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki2dövr son_10 | hakimiyyət şəriki3_10 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki3dövr son_10 | hakimiyyət şəriki4_10 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki5_10 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki5dövr son_10 | varisi_10 | baş nazir_10 | vitse-prezident_10 | prezident_10| sədr_10 | nazir_10 | komissar_10 | monarx_10 | vitse-qubernator_10 | qubernator_10 | hökumət_10 | sələfi_10 | xələfi_10 | birinci müavin_10 | birinci katib_10 | fraksiya_10 | seçki dairəsi_10 | hakimiyyətdən əl çəkmə_10 | qeyd_10 | şərh_10 | başlıq1_10 | mətn1_10 | başlıq2_10 | mətn2_10 | başlıq3_10 | mətn3_10 | başlıq4_10 | mətn4_10 | başlıq5_10 | mətn5_10 | başlıq6_10 | mətn6_10 | başlıq7_10 | mətn7_10 | başlıq8_10 | mətn8_10 | başlıq9_10 | mətn9_10 | vəzifə_11 | titul_11 | ölkə_11 | bayraq_11 | bayraq2_11 | hakimiyyət müddəti_11 | dövr əvvəl_11 | dövr son_11 | ləqəbi_11 | şüarı_11 | tacqoyma_11 | regent1_11 | regent1dövr əvvəl_11 | regent1dövr son_11 | regent2_11 | regent2dövr əvvəl_11 | regent2dövr son_11 | regent3_11 | regent3dövr əvvəl_11 | regent3dövr son_11 | regent4_11 | regent4dövr əvvəl_11 | regent4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki1_11 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki1dövr son_11 | hakimiyyət şəriki2_11 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki2dövr son_11 | hakimiyyət şəriki3_11 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki3dövr son_11 | hakimiyyət şəriki4_11 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki5_11 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki5dövr son_11 | varisi_11 | baş nazir_11 | vitse-prezident_11 | prezident_11| sədr_11 | nazir_11 | komissar_11 | monarx_11 | vitse-qubernator_11 | qubernator_11 | hökumət_11 | sələfi_11 | xələfi_11 | birinci müavin_11 | birinci katib_11 | fraksiya_11 | seçki dairəsi_11 | hakimiyyətdən əl çəkmə_11 | qeyd_11 | şərh_11 | başlıq1_11 | mətn1_11 | başlıq2_11 | mətn2_11 | başlıq3_11 | mətn3_11 | başlıq4_11 | mətn4_11 | başlıq5_11 | mətn5_11 | başlıq6_11 | mətn6_11 | başlıq7_11 | mətn7_11 | başlıq8_11 | mətn8_11 | başlıq9_11 | mətn9_11 | vəzifə_12 | titul_12 | ölkə_12 | bayraq_12 | bayraq2_12 | hakimiyyət müddəti_12 | dövr əvvəl_12 | dövr son_12 | ləqəbi_12 | şüarı_12 | tacqoyma_12 | regent1_12 | regent1dövr əvvəl_12 | regent1dövr son_12 | regent2_12 | regent2dövr əvvəl_12 | regent2dövr son_12 | regent3_12 | regent3dövr əvvəl_12 | regent3dövr son_12 | regent4_12 | regent4dövr əvvəl_12 | regent4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki1_12 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki1dövr son_12 | hakimiyyət şəriki2_12 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki2dövr son_12 | hakimiyyət şəriki3_12 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki3dövr son_12 | hakimiyyət şəriki4_12 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki5_12 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki5dövr son_12 | varisi_12 | baş nazir_12 | vitse-prezident_12 | prezident_12| sədr_12 | nazir_12 | komissar_12 | monarx_12 | vitse-qubernator_12 | qubernator_12 | hökumət_12 | sələfi_12 | xələfi_12 | birinci müavin_12 | birinci katib_12 | fraksiya_12 | seçki dairəsi_12 | hakimiyyətdən əl çəkmə_12 | qeyd_12 | şərh_12 | başlıq1_12 | mətn1_12 | başlıq2_12 | mətn2_12 | başlıq3_12 | mətn3_12 | başlıq4_12 | mətn4_12 | başlıq5_12 | mətn5_12 | başlıq6_12 | mətn6_12 | başlıq7_12 | mətn7_12 | başlıq8_12 | mətn8_12 | başlıq9_12 | mətn9_12 | partiya | təhsili | ixtisası | fəaliyyəti | sayt | mükafatları | təltifləri | imzası | vikimənbə | vikianbar}}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> ngigsgn37rb314a9ibt0pydpsm37itz 6600491 6600469 2022-08-29T06:14:15Z Toghrul R 147643 tərtibat wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Məlumat qutusu |adı = Dövlət xadimi |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|}}} |yuxarı = {{məlumat qutusu/ad|{{{adı|}}}}} |yuxarı2 = {{məlumat qutusu/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |avtobaşlıqlar = true |yuxarı stili = background-color:#eaecf0; |başlıqlar stili = background:#eaecf0; |aşağı stili = background:#eaecf0; |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |mətn1 = <!----------Vəzifə 1----------> {{Dövlət xadimi/Titul |1={{{vəfat tarixi|}}} |vəzifə_={{{vəzifə|}}} |titul_={{{titul|}}} |ölkə_={{{ölkə|}}} |bayraq_={{{bayraq|}}} |bayraq2_={{{bayraq2|}}} |hakimiyyət müddəti_={{{hakimiyyət müddəti|}}} |dövr əvvəl_={{{dövr əvvəl|{{{səlahiyyət alması|}}}}}} |dövr son_={{{dövr son|{{{səlahiyyətini itirməsi|}}}}}} |ləqəbi_={{{ləqəbi|}}} |şüarı_={{{şüarı|}}} |tacqoyma_={{{tacqoyma|}}} |regent1_={{{regent1|}}} |regent1dövr əvvəl_={{{regent1dövr əvvəl|}}} |regent1dövr son_={{{regent1dövr son|}}} |regent2_={{{regent2|}}} |regent2dövr əvvəl_={{{regent2dövr əvvəl|}}} |regent2dövr son_={{{regent2dövr son|}}} |regent3_={{{regent3|}}} |regent3dövr əvvəl_={{{regent3dövr əvvəl|}}} |regent3dövr son_={{{regent3dövr son|}}} |regent4_={{{regent4|}}} |regent4dövr əvvəl_={{{regent4dövr əvvəl|}}} |regent4dövr son_={{{regent4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki1_={{{hakimiyyət şəriki1|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki1dövr son_={{{hakimiyyət şəriki1dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki2_={{{hakimiyyət şəriki2|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki2dövr son_={{{hakimiyyət şəriki2dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki3_={{{hakimiyyət şəriki3|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki3dövr son_={{{hakimiyyət şəriki3dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki4_={{{hakimiyyət şəriki4|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki4dövr son_={{{hakimiyyət şəriki4dövr son|}}} |hakimiyyət şəriki5_={{{hakimiyyət şəriki5|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_={{{hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl|}}} |hakimiyyət şəriki5dövr son_={{{hakimiyyət şəriki5dövr son|}}} |varisi_={{{varisi|}}} |prezident_={{{prezident|}}} |vitse-prezident_={{{vitse-prezident|}}} |baş nazir_={{{baş nazir|}}} |monarx_={{{monarx|}}} |qubernator_={{{qubernator|}}} |vitse-qubernator_={{{vitse-qubernator|}}} |nazir_={{{nazir|}}} |komissar_={{{komissar|}}} |sədr_={{{sədr|}}} |hökumət_={{{hökumət_|}}} |sələfi_={{{sələfi|}}} |xələfi_={{{xələfi|}}} |birinci müavin_={{{birinci müavin|}}} |birinci katib_={{{birinci katib|}}} |hakimiyyətdən əl çəkmə_={{{hakimiyyətdən əl çəkmə|}}} |fraksiya_={{{fraksiya|}}} |seçki dairəsi_={{{seçki dairəsi|}}} |şərh_={{{şərh|}}} |qeyd_={{{qeyd|}}} |başlıq1_={{{başlıq1|}}} |mətn1_={{{mətn1|}}} |başlıq2_={{{başlıq2|}}} |mətn2_={{{mətn2|}}} |başlıq3_={{{başlıq3|}}} |mətn3_={{{mətn3|}}} |başlıq4_={{{başlıq4|}}} |mətn4_={{{mətn4|}}} |başlıq5_={{{başlıq5|}}} |mətn5_={{{mətn5|}}} |başlıq6_={{{başlıq6|}}} |mətn6_={{{mətn6|}}} |başlıq7_={{{başlıq7|}}} |mətn7_={{{mətn7|}}} |başlıq8_={{{başlıq8|}}} |mətn8_={{{mətn8|}}} |başlıq9_={{{başlıq9|}}} |mətn9_={{{mətn9|}}} }} <!----------Vəzifə [2;+∞)----------> {{#invoke:Transclude|npc|Dövlət xadimi/Titul| vəzifə_= | titul_= | ölkə_= | bayraq_= | bayraq2_= | hakimiyyət müddəti_= | dövr əvvəl_= | dövr son_= | ləqəbi_= | şüarı_= | tacqoyma_= | regent1_= | regent1dövr əvvəl_= | regent1dövr son_= | regent2_= | regent2dövr əvvəl_= | regent2dövr son_= | regent3_= | regent3dövr əvvəl_= | regent3dövr son_= | regent4_= | regent4dövr əvvəl_= | regent4dövr son_= | hakimiyyət şəriki1_= | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki1dövr son_= | hakimiyyət şəriki2_= | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki2dövr son_= | hakimiyyət şəriki3_= | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki3dövr son_= | hakimiyyət şəriki4_= | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki4dövr son_= | hakimiyyət şəriki5_= | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_= | hakimiyyət şəriki5dövr son_= | varisi_= | prezident_= | vitse-prezident_= | baş nazir_= | monarx_= | vitse-qubernator_= | qubernator_= | nazir_= | komissar_= | sədr_= | hökumət_= | sələfi_= | xələfi_= | birinci müavin_= | birinci katib_= | hakimiyyətdən əl çəkmə_= | fraksiya_= | seçki dairəsi_= | şərh_= | qeyd_= | başlıq1_= | mətn1_= | başlıq2_= | mətn2_= | başlıq3_= | mətn3_= | başlıq4_= | mətn4_= | başlıq5_= | mətn5_= | başlıq6_= | mətn6_= | başlıq7_= | mətn7_= | başlıq8_= | mətn8_= | başlıq9_= | mətn9_= }} |sinif1 = nomobile |vikiverilənlər1 = {{#ifeq: {{{titul|}}} | - || P39 }} <!----------Şəxsi məlumatlar sahəsi----------> |başlıq2 = Şəxsi məlumatlar |nişan3 = Doğum adı |mətn3 = {{{doğum adı|}}} |vikiverilənlər3 = P1477 |nişan4 = Doğum tarixi |mətn4 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər4 = P569 |nişan5 = Doğum yeri |mətn5 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər5 = P19 |nişan6 = Vəfat tarixi |mətn6 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər6 = P570 |nişan7 = Vəfat yeri |mətn7 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər7 = P20 |nişan8 = Vəfat səbəbi |mətn8 = {{{vəfat səbəbi|}}} |vikiverilənlər8 = P509 |nişan9 = Dəfn yeri |mətn9 = {{{dəfn yeri|}}} |vikiverilənlər9 = P119 |nişan10 = Milliyyəti |mətn10 = {{{milliyyəti|}}} |nişan11 = Vətəndaşlığı |mətn11 = {{{vətəndaşlığı|}}} |nişan12 = Partiya |mətn12 = {{Wikidata/interval|P102|{{{partiya|}}}}} |nişan13 = Təhsili |mətn13 = {{{təhsili|}}} |vikiverilənlər13 = P69 |nişan14 = İxtisası |mətn14 = {{{ixtisası|}}} |nişan15 = Fəaliyyəti |mətn15 = {{{fəaliyyəti|}}} |nişan16 = Sülalə |mətn16 = {{{sülalə|}}} |nişan17 = Əvvəlki adı |mətn17 = {{{əvvəlki adı|}}} |nişan18 = Atası |mətn18 = {{{atası|}}} |vikiverilənlər18 = P22 |nişan19 = Anası |mətn19 = {{{anası|}}} |vikiverilənlər19 = P25 |nişan20 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}|plain=true}}|Həyat yoldaşı|Həyat yoldaşları}} |mətn20 = {{wikidata/interval|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}}} |nişan21 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P40|{{{uşağı|}}}|plain=true}}|Uşağı|Uşaqları}} |mətn21 = {{{uşağı|}}} |vikiverilənlər21 = {{#if:{{{uşağı|}}}|P40|{{#if:{{wikidata|P40}}|P40|P1971}}}} <!----------Hərbi xidmət sahəsi----------> |başlıq22 = Hərbi xidmət |nişan23 = Xidmət illəri |mətn23 = {{{xidmət illəri|}}} |nişan24 = Mənsubiyyəti |mətn24 = {{{mənsubiyyəti|}}} |nişan25 = Qoşun növü |mətn25 = {{wikidata/interval|P241|{{{qoşun növü|}}}}} |nişan26 = Rütbəsi |mətn26 = {{wikidata/interval|P410|{{{rütbəsi|}}}}} |nişan27 = Rəhbərlik edib |mətn27 = {{{rəhbərlik edib|}}} |vikiverilənlər27 = P598 |nişan28 = Döyüşlər |mətn28 = {{{döyüşlər|}}} |vikiverilənlər28 = P607 <!----------Elmi fəaliyyət sahəsi----------> |başlıq29 = Elmi fəaliyyəti |nişan30 = Elm sahəsi |mətn30 = {{{elm sahəsi|}}} |vikiverilənlər30 = P101 |nişan31 = Elmi dərəcəsi |mətn31 = {{{elmi dərəcəsi|}}} |vikiverilənlər31 = P512 |nişan32 = Elmi adı |mətn32 = {{{elmi adı|}}} |vikiverilənlər32 = P803 |nişan33 = İş yeri |mətn33 = {{{iş yeri|}}} |nişan34 = Tanınır |mətn34 = {{{tanınır|{{{Tanınır|}}}}}} <!----------Çin imperatorları sahəsi----------> |başlıq35 = Çin adı |nişan36 = Çin adı |mətn36 = {{{çin adı|}}} |nişan37 = Era adı |mətn37 = {{{era adı|}}} |vikiverilənlər37 = P6902 |nişan38 = Vəfatından sonrakı adı |mətn38 = {{{ölümdən sonrakı adı|{{{vəfatından sonrakı adı|}}}}}} |vikiverilənlər38 = P1786 |nişan39 = [[Məbəd adı]] |mətn39 = {{{məbəd adı|}}} |vikiverilənlər39 = P1785 |başlıq40 = - |mətn41 = {{#if: {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}}} | <hr> }} |nişan42 = Təltifləri |mətn42 = {{wikidata/p166|{{{təltifləri|{{{mükafatları|}}}}}}}} |sinif42 = infobox-awards |mətn43 = {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}|size={{{imzanın ölçüsü|}}}}} |nişan44 = Dini |mətn44 = {{{dini|}}} |aşağı1 = {{wikidata|p856|{{{sayt|}}}}} |aşağı2 = {{məlumat qutusu/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə dövlət xadimləri}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan dövlət xadimi məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Dövlət xadimi|Dövlət xadimi]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | adı | orijinal adı | şəkil | şəklin izahı | şəklin ölçüsü | piktoqram | vəzifə | titul | ləqəbi | bayraq | bayraq2 | dövr əvvəl | dövr son | hakimiyyət müddəti | hökumət | sələfi | xələfi | şüarı | tacqoyma | birinci müavin | birinci katib | fraksiya | seçki dairəsi | hakimiyyətdən əl çəkmə | varisi | regent1 | regent1dövr əvvəl | regent1dövr son | regent2 | regent2dövr əvvəl | regent2dövr son | regent3 | regent3dövr əvvəl | regent3dövr son | regent4 | regent4dövr əvvəl | regent4dövr son | hakimiyyət şəriki1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki1dövr son | hakimiyyət şəriki2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki2dövr son | hakimiyyət şəriki3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki3dövr son | hakimiyyət şəriki4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki4dövr son | hakimiyyət şəriki5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl | hakimiyyət şəriki5dövr son | baş nazir | vitse-prezident | prezident | sədr | nazir | komissar | monarx | başlıq1 | mətn1 | başlıq2 | mətn2 | başlıq3 | mətn3 | başlıq4 | mətn4 | başlıq5 | mətn5 | başlıq6 | mətn6 | başlıq7 | mətn7 | başlıq8 | mətn8 | başlıq9 | mətn9 | qeyd | şərh | vətəndaşlığı | milliyyəti | dini | doğum adı | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vəfat səbəbi | dəfn yeri | sülalə | əvvəlki adı | həyat yoldaşı | uşağı | atası | anası | xidmət illəri | mənsubiyyəti | qoşun növü | rütbəsi | rəhbərlik edib | döyüşlər | elm sahəsi | elmi dərəcəsi | elmi adı | iş yeri | tanınır | çin adı | məbəd adı | vəfatından sonrakı adı | era adı | vəzifə_1 | titul_1 | ölkə_1 | bayraq_1 | bayraq2_1 | hakimiyyət müddəti_1 | dövr əvvəl_1 | dövr son_1 | ləqəbi_1 | şüarı_1 | tacqoyma_1 | regent1_1 | regent1dövr əvvəl_1 | regent1dövr son_1 | regent2_1 | regent2dövr əvvəl_1 | regent2dövr son_1 | regent3_1 | regent3dövr əvvəl_1 | regent3dövr son_1 | regent4_1 | regent4dövr əvvəl_1 | regent4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki1_1 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki1dövr son_1 | hakimiyyət şəriki2_1 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki2dövr son_1 | hakimiyyət şəriki3_1 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki3dövr son_1 | hakimiyyət şəriki4_1 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki4dövr son_1 | hakimiyyət şəriki5_1 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_1 | hakimiyyət şəriki5dövr son_1 | varisi_1 | baş nazir_1 | vitse-prezident_1 | prezident_1| sədr_1 | nazir_1 | komissar_1 | monarx_1 | vitse-qubernator_1 | qubernator_1 | hökumət_1 | sələfi_1 | xələfi_1 | birinci müavin_1 | birinci katib_1 | fraksiya_1 | seçki dairəsi_1 | hakimiyyətdən əl çəkmə_1 | qeyd_1 | şərh_1 | başlıq1_1 | mətn1_1 | başlıq2_1 | mətn2_1 | başlıq3_1 | mətn3_1 | başlıq4_1 | mətn4_1 | başlıq5_1 | mətn5_1 | başlıq6_1 | mətn6_1 | başlıq7_1 | mətn7_1 | başlıq8_1 | mətn8_1 | başlıq9_1 | mətn9_1 | vəzifə_2 | titul_2 | ölkə_2 | bayraq_2 | bayraq2_2 | hakimiyyət müddəti_2 | dövr əvvəl_2 | dövr son_2 | ləqəbi_2 | şüarı_2 | tacqoyma_2 | regent1_2 | regent1dövr əvvəl_2 | regent1dövr son_2 | regent2_2 | regent2dövr əvvəl_2 | regent2dövr son_2 | regent3_2 | regent3dövr əvvəl_2 | regent3dövr son_2 | regent4_2 | regent4dövr əvvəl_2 | regent4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki1_2 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki1dövr son_2 | hakimiyyət şəriki2_2 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki2dövr son_2 | hakimiyyət şəriki3_2 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki3dövr son_2 | hakimiyyət şəriki4_2 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki4dövr son_2 | hakimiyyət şəriki5_2 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_2 | hakimiyyət şəriki5dövr son_2 | varisi_2 | baş nazir_2 | vitse-prezident_2 | prezident_2| sədr_2 | nazir_2 | komissar_2 | monarx_2 | vitse-qubernator_2 | qubernator_2 | hökumət_2 | sələfi_2 | xələfi_2 | birinci müavin_2 | birinci katib_2 | fraksiya_2 | seçki dairəsi_2 | hakimiyyətdən əl çəkmə_2 | qeyd_2 | şərh_2 | başlıq1_2 | mətn1_2 | başlıq2_2 | mətn2_2 | başlıq3_2 | mətn3_2 | başlıq4_2 | mətn4_2 | başlıq5_2 | mətn5_2 | başlıq6_2 | mətn6_2 | başlıq7_2 | mətn7_2 | başlıq8_2 | mətn8_2 | başlıq9_2 | mətn9_2 | vəzifə_3 | titul_3 | ölkə_3 | bayraq_3 | bayraq2_3 | hakimiyyət müddəti_3 | dövr əvvəl_3 | dövr son_3 | ləqəbi_3 | şüarı_3 | tacqoyma_3 | regent1_3 | regent1dövr əvvəl_3 | regent1dövr son_3 | regent2_3 | regent2dövr əvvəl_3 | regent2dövr son_3 | regent3_3 | regent3dövr əvvəl_3 | regent3dövr son_3 | regent4_3 | regent4dövr əvvəl_3 | regent4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki1_3 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki1dövr son_3 | hakimiyyət şəriki2_3 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki2dövr son_3 | hakimiyyət şəriki3_3 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki3dövr son_3 | hakimiyyət şəriki4_3 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki4dövr son_3 | hakimiyyət şəriki5_3 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_3 | hakimiyyət şəriki5dövr son_3 | varisi_3 | baş nazir_3 | vitse-prezident_3 | prezident_3| sədr_3 | nazir_3 | komissar_3 | monarx_3 | vitse-qubernator_3 | qubernator_3 | hökumət_3 | sələfi_3 | xələfi_3 | birinci müavin_3 | birinci katib_3 | fraksiya_3 | seçki dairəsi_3 | hakimiyyətdən əl çəkmə_3 | qeyd_3 | şərh_3 | başlıq1_3 | mətn1_3 | başlıq2_3 | mətn2_3 | başlıq3_3 | mətn3_3 | başlıq4_3 | mətn4_3 | başlıq5_3 | mətn5_3 | başlıq6_3 | mətn6_3 | başlıq7_3 | mətn7_3 | başlıq8_3 | mətn8_3 | başlıq9_3 | mətn9_3 | vəzifə_4 | titul_4 | ölkə_4 | bayraq_4 | bayraq2_4 | hakimiyyət müddəti_4 | dövr əvvəl_4 | dövr son_4 | ləqəbi_4 | şüarı_4 | tacqoyma_4 | regent1_4 | regent1dövr əvvəl_4 | regent1dövr son_4 | regent2_4 | regent2dövr əvvəl_4 | regent2dövr son_4 | regent3_4 | regent3dövr əvvəl_4 | regent3dövr son_4 | regent4_4 | regent4dövr əvvəl_4 | regent4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki1_4 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki1dövr son_4 | hakimiyyət şəriki2_4 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki2dövr son_4 | hakimiyyət şəriki3_4 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki3dövr son_4 | hakimiyyət şəriki4_4 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki4dövr son_4 | hakimiyyət şəriki5_4 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_4 | hakimiyyət şəriki5dövr son_4 | varisi_4 | baş nazir_4 | vitse-prezident_4 | prezident_4| sədr_4 | nazir_4 | komissar_4 | monarx_4 | vitse-qubernator_4 | qubernator_4 | hökumət_4 | sələfi_4 | xələfi_4 | birinci müavin_4 | birinci katib_4 | fraksiya_4 | seçki dairəsi_4 | hakimiyyətdən əl çəkmə_4 | qeyd_4 | şərh_4 | başlıq1_4 | mətn1_4 | başlıq2_4 | mətn2_4 | başlıq3_4 | mətn3_4 | başlıq4_4 | mətn4_4 | başlıq5_4 | mətn5_4 | başlıq6_4 | mətn6_4 | başlıq7_4 | mətn7_4 | başlıq8_4 | mətn8_4 | başlıq9_4 | mətn9_4 | vəzifə_5 | titul_5 | ölkə_5 | bayraq_5 | bayraq2_5 | hakimiyyət müddəti_5 | dövr əvvəl_5 | dövr son_5 | ləqəbi_5 | şüarı_5 | tacqoyma_5 | regent1_5 | regent1dövr əvvəl_5 | regent1dövr son_5 | regent2_5 | regent2dövr əvvəl_5 | regent2dövr son_5 | regent3_5 | regent3dövr əvvəl_5 | regent3dövr son_5 | regent4_5 | regent4dövr əvvəl_5 | regent4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki1_5 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki1dövr son_5 | hakimiyyət şəriki2_5 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki2dövr son_5 | hakimiyyət şəriki3_5 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki3dövr son_5 | hakimiyyət şəriki4_5 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki4dövr son_5 | hakimiyyət şəriki5_5 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_5 | hakimiyyət şəriki5dövr son_5 | varisi_5 | baş nazir_5 | vitse-prezident_5 | prezident_5| sədr_5 | nazir_5 | komissar_5 | monarx_5 | vitse-qubernator_5 | qubernator_5 | hökumət_5 | sələfi_5 | xələfi_5 | birinci müavin_5 | birinci katib_5 | fraksiya_5 | seçki dairəsi_5 | hakimiyyətdən əl çəkmə_5 | qeyd_5 | şərh_5 | başlıq1_5 | mətn1_5 | başlıq2_5 | mətn2_5 | başlıq3_5 | mətn3_5 | başlıq4_5 | mətn4_5 | başlıq5_5 | mətn5_5 | başlıq6_5 | mətn6_5 | başlıq7_5 | mətn7_5 | başlıq8_5 | mətn8_5 | başlıq9_5 | mətn9_5 | vəzifə_6 | titul_6 | ölkə_6 | bayraq_6 | bayraq2_6 | hakimiyyət müddəti_6 | dövr əvvəl_6 | dövr son_6 | ləqəbi_6 | şüarı_6 | tacqoyma_6 | regent1_6 | regent1dövr əvvəl_6 | regent1dövr son_6 | regent2_6 | regent2dövr əvvəl_6 | regent2dövr son_6 | regent3_6 | regent3dövr əvvəl_6 | regent3dövr son_6 | regent4_6 | regent4dövr əvvəl_6 | regent4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki1_6 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki1dövr son_6 | hakimiyyət şəriki2_6 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki2dövr son_6 | hakimiyyət şəriki3_6 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki3dövr son_6 | hakimiyyət şəriki4_6 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki4dövr son_6 | hakimiyyət şəriki5_6 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_6 | hakimiyyət şəriki5dövr son_6 | varisi_6 | baş nazir_6 | vitse-prezident_6 | prezident_6| sədr_6 | nazir_6 | komissar_6 | monarx_6 | vitse-qubernator_6 | qubernator_6 | hökumət_6 | sələfi_6 | xələfi_6 | birinci müavin_6 | birinci katib_6 | fraksiya_6 | seçki dairəsi_6 | hakimiyyətdən əl çəkmə_6 | qeyd_6 | şərh_6 | başlıq1_6 | mətn1_6 | başlıq2_6 | mətn2_6 | başlıq3_6 | mətn3_6 | başlıq4_6 | mətn4_6 | başlıq5_6 | mətn5_6 | başlıq6_6 | mətn6_6 | başlıq7_6 | mətn7_6 | başlıq8_6 | mətn8_6 | başlıq9_6 | mətn9_6 | vəzifə_7 | titul_7 | ölkə_7 | bayraq_7 | bayraq2_7 | hakimiyyət müddəti_7 | dövr əvvəl_7 | dövr son_7 | ləqəbi_7 | şüarı_7 | tacqoyma_7 | regent1_7 | regent1dövr əvvəl_7 | regent1dövr son_7 | regent2_7 | regent2dövr əvvəl_7 | regent2dövr son_7 | regent3_7 | regent3dövr əvvəl_7 | regent3dövr son_7 | regent4_7 | regent4dövr əvvəl_7 | regent4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki1_7 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki1dövr son_7 | hakimiyyət şəriki2_7 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki2dövr son_7 | hakimiyyət şəriki3_7 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki3dövr son_7 | hakimiyyət şəriki4_7 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki4dövr son_7 | hakimiyyət şəriki5_7 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_7 | hakimiyyət şəriki5dövr son_7 | varisi_7 | baş nazir_7 | vitse-prezident_7 | prezident_7| sədr_7 | nazir_7 | komissar_7 | monarx_7 | vitse-qubernator_7 | qubernator_7 | hökumət_7 | sələfi_7 | xələfi_7 | birinci müavin_7 | birinci katib_7 | fraksiya_7 | seçki dairəsi_7 | hakimiyyətdən əl çəkmə_7 | qeyd_7 | şərh_7 | başlıq1_7 | mətn1_7 | başlıq2_7 | mətn2_7 | başlıq3_7 | mətn3_7 | başlıq4_7 | mətn4_7 | başlıq5_7 | mətn5_7 | başlıq6_7 | mətn6_7 | başlıq7_7 | mətn7_7 | başlıq8_7 | mətn8_7 | başlıq9_7 | mətn9_7 | vəzifə_8 | titul_8 | ölkə_8 | bayraq_8 | bayraq2_8 | hakimiyyət müddəti_8 | dövr əvvəl_8 | dövr son_8 | ləqəbi_8 | şüarı_8 | tacqoyma_8 | regent1_8 | regent1dövr əvvəl_8 | regent1dövr son_8 | regent2_8 | regent2dövr əvvəl_8 | regent2dövr son_8 | regent3_8 | regent3dövr əvvəl_8 | regent3dövr son_8 | regent4_8 | regent4dövr əvvəl_8 | regent4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki1_8 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki1dövr son_8 | hakimiyyət şəriki2_8 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki2dövr son_8 | hakimiyyət şəriki3_8 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki3dövr son_8 | hakimiyyət şəriki4_8 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki4dövr son_8 | hakimiyyət şəriki5_8 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_8 | hakimiyyət şəriki5dövr son_8 | varisi_8 | baş nazir_8 | vitse-prezident_8 | prezident_8| sədr_8 | nazir_8 | komissar_8 | monarx_8 | vitse-qubernator_8 | qubernator_8 | hökumət_8 | sələfi_8 | xələfi_8 | birinci müavin_8 | birinci katib_8 | fraksiya_8 | seçki dairəsi_8 | hakimiyyətdən əl çəkmə_8 | qeyd_8 | şərh_8 | başlıq1_8 | mətn1_8 | başlıq2_8 | mətn2_8 | başlıq3_8 | mətn3_8 | başlıq4_8 | mətn4_8 | başlıq5_8 | mətn5_8 | başlıq6_8 | mətn6_8 | başlıq7_8 | mətn7_8 | başlıq8_8 | mətn8_8 | başlıq9_8 | mətn9_8 | vəzifə_9 | titul_9 | ölkə_9 | bayraq_9 | bayraq2_9 | hakimiyyət müddəti_9 | dövr əvvəl_9 | dövr son_9 | ləqəbi_9 | şüarı_9 | tacqoyma_9 | regent1_9 | regent1dövr əvvəl_9 | regent1dövr son_9 | regent2_9 | regent2dövr əvvəl_9 | regent2dövr son_9 | regent3_9 | regent3dövr əvvəl_9 | regent3dövr son_9 | regent4_9 | regent4dövr əvvəl_9 | regent4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki1_9 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki1dövr son_9 | hakimiyyət şəriki2_9 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki2dövr son_9 | hakimiyyət şəriki3_9 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki3dövr son_9 | hakimiyyət şəriki4_9 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki4dövr son_9 | hakimiyyət şəriki5_9 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_9 | hakimiyyət şəriki5dövr son_9 | varisi_9 | baş nazir_9 | vitse-prezident_9 | prezident_9| sədr_9 | nazir_9 | komissar_9 | monarx_9 | vitse-qubernator_9 | qubernator_9 | hökumət_9 | sələfi_9 | xələfi_9 | birinci müavin_9 | birinci katib_9 | fraksiya_9 | seçki dairəsi_9 | hakimiyyətdən əl çəkmə_9 | qeyd_9 | şərh_9 | başlıq1_9 | mətn1_9 | başlıq2_9 | mətn2_9 | başlıq3_9 | mətn3_9 | başlıq4_9 | mətn4_9 | başlıq5_9 | mətn5_9 | başlıq6_9 | mətn6_9 | başlıq7_9 | mətn7_9 | başlıq8_9 | mətn8_9 | başlıq9_9 | mətn9_9 | vəzifə_10 | titul_10 | ölkə_10 | bayraq_10 | bayraq2_10 | hakimiyyət müddəti_10 | dövr əvvəl_10 | dövr son_10 | ləqəbi_10 | şüarı_10 | tacqoyma_10 | regent1_10 | regent1dövr əvvəl_10 | regent1dövr son_10 | regent2_10 | regent2dövr əvvəl_10 | regent2dövr son_10 | regent3_10 | regent3dövr əvvəl_10 | regent3dövr son_10 | regent4_10 | regent4dövr əvvəl_10 | regent4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki1_10 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki1dövr son_10 | hakimiyyət şəriki2_10 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki2dövr son_10 | hakimiyyət şəriki3_10 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki3dövr son_10 | hakimiyyət şəriki4_10 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki4dövr son_10 | hakimiyyət şəriki5_10 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_10 | hakimiyyət şəriki5dövr son_10 | varisi_10 | baş nazir_10 | vitse-prezident_10 | prezident_10| sədr_10 | nazir_10 | komissar_10 | monarx_10 | vitse-qubernator_10 | qubernator_10 | hökumət_10 | sələfi_10 | xələfi_10 | birinci müavin_10 | birinci katib_10 | fraksiya_10 | seçki dairəsi_10 | hakimiyyətdən əl çəkmə_10 | qeyd_10 | şərh_10 | başlıq1_10 | mətn1_10 | başlıq2_10 | mətn2_10 | başlıq3_10 | mətn3_10 | başlıq4_10 | mətn4_10 | başlıq5_10 | mətn5_10 | başlıq6_10 | mətn6_10 | başlıq7_10 | mətn7_10 | başlıq8_10 | mətn8_10 | başlıq9_10 | mətn9_10 | vəzifə_11 | titul_11 | ölkə_11 | bayraq_11 | bayraq2_11 | hakimiyyət müddəti_11 | dövr əvvəl_11 | dövr son_11 | ləqəbi_11 | şüarı_11 | tacqoyma_11 | regent1_11 | regent1dövr əvvəl_11 | regent1dövr son_11 | regent2_11 | regent2dövr əvvəl_11 | regent2dövr son_11 | regent3_11 | regent3dövr əvvəl_11 | regent3dövr son_11 | regent4_11 | regent4dövr əvvəl_11 | regent4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki1_11 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki1dövr son_11 | hakimiyyət şəriki2_11 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki2dövr son_11 | hakimiyyət şəriki3_11 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki3dövr son_11 | hakimiyyət şəriki4_11 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki4dövr son_11 | hakimiyyət şəriki5_11 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_11 | hakimiyyət şəriki5dövr son_11 | varisi_11 | baş nazir_11 | vitse-prezident_11 | prezident_11| sədr_11 | nazir_11 | komissar_11 | monarx_11 | vitse-qubernator_11 | qubernator_11 | hökumət_11 | sələfi_11 | xələfi_11 | birinci müavin_11 | birinci katib_11 | fraksiya_11 | seçki dairəsi_11 | hakimiyyətdən əl çəkmə_11 | qeyd_11 | şərh_11 | başlıq1_11 | mətn1_11 | başlıq2_11 | mətn2_11 | başlıq3_11 | mətn3_11 | başlıq4_11 | mətn4_11 | başlıq5_11 | mətn5_11 | başlıq6_11 | mətn6_11 | başlıq7_11 | mətn7_11 | başlıq8_11 | mətn8_11 | başlıq9_11 | mətn9_11 | vəzifə_12 | titul_12 | ölkə_12 | bayraq_12 | bayraq2_12 | hakimiyyət müddəti_12 | dövr əvvəl_12 | dövr son_12 | ləqəbi_12 | şüarı_12 | tacqoyma_12 | regent1_12 | regent1dövr əvvəl_12 | regent1dövr son_12 | regent2_12 | regent2dövr əvvəl_12 | regent2dövr son_12 | regent3_12 | regent3dövr əvvəl_12 | regent3dövr son_12 | regent4_12 | regent4dövr əvvəl_12 | regent4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki1_12 | hakimiyyət şəriki1dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki1dövr son_12 | hakimiyyət şəriki2_12 | hakimiyyət şəriki2dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki2dövr son_12 | hakimiyyət şəriki3_12 | hakimiyyət şəriki3dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki3dövr son_12 | hakimiyyət şəriki4_12 | hakimiyyət şəriki4dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki4dövr son_12 | hakimiyyət şəriki5_12 | hakimiyyət şəriki5dövr əvvəl_12 | hakimiyyət şəriki5dövr son_12 | varisi_12 | baş nazir_12 | vitse-prezident_12 | prezident_12| sədr_12 | nazir_12 | komissar_12 | monarx_12 | vitse-qubernator_12 | qubernator_12 | hökumət_12 | sələfi_12 | xələfi_12 | birinci müavin_12 | birinci katib_12 | fraksiya_12 | seçki dairəsi_12 | hakimiyyətdən əl çəkmə_12 | qeyd_12 | şərh_12 | başlıq1_12 | mətn1_12 | başlıq2_12 | mətn2_12 | başlıq3_12 | mətn3_12 | başlıq4_12 | mətn4_12 | başlıq5_12 | mətn5_12 | başlıq6_12 | mətn6_12 | başlıq7_12 | mətn7_12 | başlıq8_12 | mətn8_12 | başlıq9_12 | mətn9_12 | partiya | təhsili | ixtisası | fəaliyyəti | sayt | mükafatları | təltifləri | imzası | vikimənbə | vikianbar}}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> 5u4nzkxxj18xuw6oqj6oo637frti28n 0 77651 6600890 6583786 2022-08-29T09:39:12Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Xosrov bəy Sultanov |orijinal adı = Xosrov bəy Paşa bəy oğlu Sultanov |şəkil = Khosrov bey Sultanov.jpg |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1-ci Hərb naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = [[28 may]] [[1918]] |dövr son = [[17 iyun]] [[1918]] |sələfi = vəzifə təsis olunub |xələfi = [[Səməd bəy Mehmandarov]]<br>(vəzifə üçüncü kabinetdə bərpa olunub) |atası = [[Əlipaşa bəy Sultanov]] |titul_2 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik naziri |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_2 = [[17 iyun]] [[1918]] |dövr son_2 = [[6 oktyabr]] [[1918]] |sələfi_2 = vəzifə təsis edilib |xələfi_2 = vəzifə ləğv olunub |titul_3 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik və Dövlət Əmlakı naziri |bayraq_3 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = [[6 oktyabr]] [[1918]] |dövr son_3 = [[14 mart]] [[1919]] |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Aslan bəy Qardaşov]] |titul_4 = [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] |bayraq_4 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_4 = [[15 yanvar]] [[1919]] |dövr son_4 = [[27 aprel]] [[1920]] |sələfi_4 = vəzifə təsis edilib |xələfi_4 = vəzifə ləğv olunub |vikianbar = }} '''Xosrov bəy Paşa bəy oğlu Sultanov''' ({{DVTY}}) — dövlət xadimi, [[Qarabağ]]ın general-qubernatoru, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin hərbi naziri. == Həyatı == Xosrov bəy Sultanov 1879-cu il may ayının 10-da [[Zəngəzur]] qəzasının Hacısamlı nahiyəsinin [[Qasımuşağı obası]]nın [[Kürdhacı]] kəndində (indiki [[Laçın rayonu]]) dünyaya göz açmışdır.<ref>''Аламдар Шахвердиев''. [http://irs-az.com/pdf/1277198588485931750.pdf Азербайджанские курды.]</ref><ref name="hamid">{{Cite web |url=https://azlogos.eu/az%C9%99rbaycan-kurdl%C9%99ri/ |title=Azərbaycan kürdləri |first=Tural |last=Həmid |date=12 iyun 2020 |access-date=27 noyabr 2021 |work=AzLogos }}</ref> Gəncə gimnaziyasını bitirdikdən sonra [[Odessa]]da ali tibb təhsili almışdır. 1918-ci ilin 28 mayında [[Tiflis]]də Azərbaycan Milli Şurası adından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin elan edilməsi Bəyannaməsinə imza atan 26 nəfərdən biri də Xosrov bəy Sultanov olmuşdur. Xalq Cumhuriyyətinin həmin gün təşkil edilmiş birinci hökumət kabinetində Xosrov bəy hərbi nazir postunu tutmuşdur. O, [[Zaqafqaziya Seyminin]] və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin üzvü olmuşdur. [[Elburus Muradov|Elbrus Muradov]] bildirir ki, Xosrov bəy Odessa Tibb Universitetində [[Nəriman Nərimanov]]la tələbə yoldaşı olub. Tələbəlik dövründə küçədən keçərkən bir rus zabitin yoldan keçən qıza sataşdığını görən Xosrov bəy qızı müdafiə edir və bu da duellə nəticələnir. Birinci gülləni zabit atır və güllə bəyin gözünü zədələyir. Amma yaralı Xosrov bəy də zabiti öldürür. Sonradan məlum olur ki həmin qız Odessa Universitetinin rektorunun qızıdır. Həmin qızla evlənən Xosrov bəyin ondan Murad adlı bir oğlu olsa da, uşaq yaşlarında dünyasını dəyişib.<ref>Lent.az — İnformasiya agentliyi: [http://news.lent.az/news/64671 Qarabağın qalib generalı — ARAŞDIRMA] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180224095620/http://news.lent.az/news/64671 |date=2018-02-24 }}</ref> 1923-cü ildən general Xosrov bəy Sultanovun həyatında mühacirət dövrü başlanmışdır. O, [[Türkiyə]]də, [[İran]]da (1926), daha sonra [[Fransa]] və [[Almaniya]]da yaşamış, Almaniyada Tibb Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Bundan sonra, 1936-cı ildə Türkiyəyə qayıdan Xosrov bəy Sultanov [[Trabzon]]da məskunlaşmışdır. Xosrov bəyin ölüm tarixi 2016-cı ilin fevral ayına kimi 1947-ci il, vəfat yeri isə [[Trabzon]] göstərilsə də məzarının yeri dəqiq məlum olduqdan sonra 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdiyi və məzarının da İstanbulun Feriköy qəbiristanlığında olduğu məlum olmuşdur.<ref>{{cite web|title=İlk hərbi nazirimizin məzarı tapılıb - FOTO|url=http://news.milli.az/society/409500.html|website=news.milli.az|publisher=karabakhmedia.az|accessdate=22 fevral 2016|date=21 Fevral 2016}}</ref> == Hərbi fəaliyyəti == Xosrov bəy Sultanov 1919-cu ilin 15 yanvarında Qarabağın general-qubernatoru təyin olunmuşdur. Həmin ilin 21 martında erməni-daşnak hərbi dəstələri Qarabağa yeganə keçid olan Əsgəran keçidini zəbt etmişlər. Amma daşnak generalı Dronun hərbi dəstələri Xosrov bəyin başçılıq etdiyi Azərbaycan əsgərləri tərəfindən mayın 30-da darmadağın edilmiş, [[Xankəndi]] və [[Şuşa]] geri alınmışdır. == Siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti === 1918-ci ildə [[İttihad Partiyası|İttihad Partiyasının]] Qarabağ Komitəsinin yaradılmasına vasitəçilik etmişdir. === Sovet dövrü === 1920-ci ildə Qızıl ordunun Azərbaycana daxil olduğu xəbərini eşidən Xosrov bəy Sultanov özünü Qarabağ İnqilabi Komitəsinin sədri elan edir və Sovet ordusunun gəlişini gözlədiyini [[Nəriman Nərimanov]]a deyir. Nəriman Nərimanov isə onun yerinə [[Dadaş Bünyadzadə]]ni təyin edir.<ref>[[Riçard Hovanisyan]] — Ermənistan Respublikası, III cild, səh. 195–196</ref> == Ailəsi == [[Əlipaşa bəy Sultanov]]un oğlu, [[Sultan bəy Sultanov]]un kiçik qardaşıdır. Xanımı [[Odessa Universiteti]]nin rektorunun qızı olub. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]] * [[Sultan bəy Sultanov]] * [[Sultanovlar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [[Ənvər Çingizoğlu]]. Xosrov bəy Sultanov. "Soy" dərgisi, 1 (9) 2008. * {{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=Bəxtiyar Qaraca|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Xosrov bəy Sultanov (1879-1947) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} * Youtube-da "Gizli Tarix" verilişininin xüsusi buraxılışı :[http://www.youtube.com/watch?v=b-YynPVCAjA Xosrov Bəy Sultanov] {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanın kənd təsərrüfatı nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Sultanovlar (Kürdhacı)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Feriköy məzarlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı siyasi mühacirlər]] [[Kateqoriya:Türkiyəyə köçən azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Gəncə Kişi Gimnaziyasının məzunları]] 270fjycb8x62of758n1luk8dk9b9v68 6600893 6600890 2022-08-29T09:39:40Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1-ci Hərb naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 28 may 1918 |dövr son = 17 iyun 1918 |sələfi = vəzifə təsis olunub |xələfi = [[Fətəli xan Xoyski]]<br>(vəzifə üçüncü kabinetdə bərpa olunub) |atası = [[Əlipaşa bəy Sultanov]] |titul_2 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik naziri |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_2 = 17 iyun 1918 |dövr son_2 = 6 oktyabr 1918 |sələfi_2 = vəzifə təsis edilib |xələfi_2 = vəzifə ləğv olunub |titul_3 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik və Dövlət Əmlakı naziri |bayraq_3 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 6 oktyabr 1918 |dövr son_3 = 14 mart 1919 |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Aslan bəy Qardaşov]] |titul_4 = [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] |bayraq_4 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_4 = 15 yanvar 1919 |dövr son_4 = 27 aprel 1920 |sələfi_4 = vəzifə təsis edilib |xələfi_4 = vəzifə ləğv olunub |vikianbar = }} '''Xosrov bəy Paşa bəy oğlu Sultanov''' ({{DVTY}}) — dövlət xadimi, [[Qarabağ]]ın general-qubernatoru, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin hərbi naziri. == Həyatı == Xosrov bəy Sultanov 1879-cu il may ayının 10-da [[Zəngəzur]] qəzasının Hacısamlı nahiyəsinin [[Qasımuşağı obası]]nın [[Kürdhacı]] kəndində (indiki [[Laçın rayonu]]) dünyaya göz açmışdır.<ref>''Аламдар Шахвердиев''. [http://irs-az.com/pdf/1277198588485931750.pdf Азербайджанские курды.]</ref><ref name="hamid">{{Cite web |url=https://azlogos.eu/az%C9%99rbaycan-kurdl%C9%99ri/ |title=Azərbaycan kürdləri |first=Tural |last=Həmid |date=12 iyun 2020 |access-date=27 noyabr 2021 |work=AzLogos }}</ref> Gəncə gimnaziyasını bitirdikdən sonra [[Odessa]]da ali tibb təhsili almışdır. 1918-ci ilin 28 mayında [[Tiflis]]də Azərbaycan Milli Şurası adından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin elan edilməsi Bəyannaməsinə imza atan 26 nəfərdən biri də Xosrov bəy Sultanov olmuşdur. Xalq Cumhuriyyətinin həmin gün təşkil edilmiş birinci hökumət kabinetində Xosrov bəy hərbi nazir postunu tutmuşdur. O, [[Zaqafqaziya Seyminin]] və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin üzvü olmuşdur. [[Elburus Muradov|Elbrus Muradov]] bildirir ki, Xosrov bəy Odessa Tibb Universitetində [[Nəriman Nərimanov]]la tələbə yoldaşı olub. Tələbəlik dövründə küçədən keçərkən bir rus zabitin yoldan keçən qıza sataşdığını görən Xosrov bəy qızı müdafiə edir və bu da duellə nəticələnir. Birinci gülləni zabit atır və güllə bəyin gözünü zədələyir. Amma yaralı Xosrov bəy də zabiti öldürür. Sonradan məlum olur ki həmin qız Odessa Universitetinin rektorunun qızıdır. Həmin qızla evlənən Xosrov bəyin ondan Murad adlı bir oğlu olsa da, uşaq yaşlarında dünyasını dəyişib.<ref>Lent.az — İnformasiya agentliyi: [http://news.lent.az/news/64671 Qarabağın qalib generalı — ARAŞDIRMA] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180224095620/http://news.lent.az/news/64671 |date=2018-02-24 }}</ref> 1923-cü ildən general Xosrov bəy Sultanovun həyatında mühacirət dövrü başlanmışdır. O, [[Türkiyə]]də, [[İran]]da (1926), daha sonra [[Fransa]] və [[Almaniya]]da yaşamış, Almaniyada Tibb Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Bundan sonra, 1936-cı ildə Türkiyəyə qayıdan Xosrov bəy Sultanov [[Trabzon]]da məskunlaşmışdır. Xosrov bəyin ölüm tarixi 2016-cı ilin fevral ayına kimi 1947-ci il, vəfat yeri isə [[Trabzon]] göstərilsə də məzarının yeri dəqiq məlum olduqdan sonra 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdiyi və məzarının da İstanbulun Feriköy qəbiristanlığında olduğu məlum olmuşdur.<ref>{{cite web|title=İlk hərbi nazirimizin məzarı tapılıb - FOTO|url=http://news.milli.az/society/409500.html|website=news.milli.az|publisher=karabakhmedia.az|accessdate=22 fevral 2016|date=21 Fevral 2016}}</ref> == Hərbi fəaliyyəti == Xosrov bəy Sultanov 1919-cu ilin 15 yanvarında Qarabağın general-qubernatoru təyin olunmuşdur. Həmin ilin 21 martında erməni-daşnak hərbi dəstələri Qarabağa yeganə keçid olan Əsgəran keçidini zəbt etmişlər. Amma daşnak generalı Dronun hərbi dəstələri Xosrov bəyin başçılıq etdiyi Azərbaycan əsgərləri tərəfindən mayın 30-da darmadağın edilmiş, [[Xankəndi]] və [[Şuşa]] geri alınmışdır. == Siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti === 1918-ci ildə [[İttihad Partiyası|İttihad Partiyasının]] Qarabağ Komitəsinin yaradılmasına vasitəçilik etmişdir. === Sovet dövrü === 1920-ci ildə Qızıl ordunun Azərbaycana daxil olduğu xəbərini eşidən Xosrov bəy Sultanov özünü Qarabağ İnqilabi Komitəsinin sədri elan edir və Sovet ordusunun gəlişini gözlədiyini [[Nəriman Nərimanov]]a deyir. Nəriman Nərimanov isə onun yerinə [[Dadaş Bünyadzadə]]ni təyin edir.<ref>[[Riçard Hovanisyan]] — Ermənistan Respublikası, III cild, səh. 195–196</ref> == Ailəsi == [[Əlipaşa bəy Sultanov]]un oğlu, [[Sultan bəy Sultanov]]un kiçik qardaşıdır. Xanımı [[Odessa Universiteti]]nin rektorunun qızı olub. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu]] * [[Sultan bəy Sultanov]] * [[Sultanovlar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [[Ənvər Çingizoğlu]]. Xosrov bəy Sultanov. "Soy" dərgisi, 1 (9) 2008. * {{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=Bəxtiyar Qaraca|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Xosrov bəy Sultanov (1879-1947) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} * Youtube-da "Gizli Tarix" verilişininin xüsusi buraxılışı :[http://www.youtube.com/watch?v=b-YynPVCAjA Xosrov Bəy Sultanov] {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanın kənd təsərrüfatı nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Sultanovlar (Kürdhacı)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Feriköy məzarlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı siyasi mühacirlər]] [[Kateqoriya:Türkiyəyə köçən azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Gəncə Kişi Gimnaziyasının məzunları]] e6z6kr5qkrhtj2nv0j6mmgkxtynpg4n 6601055 6600893 2022-08-29T11:08:55Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1-ci Hərb naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 28 may 1918 |dövr son = 17 iyun 1918 |sələfi = vəzifə təsis olunub |xələfi = [[Fətəli xan Xoyski]]<br>(vəzifə üçüncü kabinetdə bərpa olunub) |atası = [[Əlipaşa bəy Sultanov]] |titul_2 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik naziri |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_2 = 17 iyun 1918 |dövr son_2 = 6 oktyabr 1918 |sələfi_2 = vəzifə təsis edilib |xələfi_2 = vəzifə ləğv olunub |titul_3 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik və Dövlət Əmlakı naziri |bayraq_3 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 6 oktyabr 1918 |dövr son_3 = 14 mart 1919 |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Aslan bəy Qardaşov]] |titul_4 = [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] |bayraq_4 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_4 = 29 yanvar 1919 |dövr son_4 = 27 aprel 1920 |sələfi_4 = vəzifə təsis edilib |xələfi_4 = vəzifə ləğv olunub |vikianbar = }} '''Xosrov bəy Paşa bəy oğlu Sultanov''' ({{DVTY}}) — dövlət xadimi, [[Qarabağ]]ın general-qubernatoru, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin hərbi naziri. == Həyatı == Xosrov bəy Sultanov 1879-cu il may ayının 10-da [[Zəngəzur]] qəzasının Hacısamlı nahiyəsinin [[Qasımuşağı obası]]nın [[Kürdhacı]] kəndində (indiki [[Laçın rayonu]]) dünyaya göz açmışdır.<ref>''Аламдар Шахвердиев''. [http://irs-az.com/pdf/1277198588485931750.pdf Азербайджанские курды.]</ref><ref name="hamid">{{Cite web |url=https://azlogos.eu/az%C9%99rbaycan-kurdl%C9%99ri/ |title=Azərbaycan kürdləri |first=Tural |last=Həmid |date=12 iyun 2020 |access-date=27 noyabr 2021 |work=AzLogos }}</ref> Gəncə gimnaziyasını bitirdikdən sonra [[Odessa]]da ali tibb təhsili almışdır. 1918-ci ilin 28 mayında [[Tiflis]]də Azərbaycan Milli Şurası adından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin elan edilməsi Bəyannaməsinə imza atan 26 nəfərdən biri də Xosrov bəy Sultanov olmuşdur. Xalq Cumhuriyyətinin həmin gün təşkil edilmiş birinci hökumət kabinetində Xosrov bəy hərbi nazir postunu tutmuşdur. O, [[Zaqafqaziya Seyminin]] və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin üzvü olmuşdur. [[Elburus Muradov|Elbrus Muradov]] bildirir ki, Xosrov bəy Odessa Tibb Universitetində [[Nəriman Nərimanov]]la tələbə yoldaşı olub. Tələbəlik dövründə küçədən keçərkən bir rus zabitin yoldan keçən qıza sataşdığını görən Xosrov bəy qızı müdafiə edir və bu da duellə nəticələnir. Birinci gülləni zabit atır və güllə bəyin gözünü zədələyir. Amma yaralı Xosrov bəy də zabiti öldürür. Sonradan məlum olur ki həmin qız Odessa Universitetinin rektorunun qızıdır. Həmin qızla evlənən Xosrov bəyin ondan Murad adlı bir oğlu olsa da, uşaq yaşlarında dünyasını dəyişib.<ref>Lent.az — İnformasiya agentliyi: [http://news.lent.az/news/64671 Qarabağın qalib generalı — ARAŞDIRMA] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180224095620/http://news.lent.az/news/64671 |date=2018-02-24 }}</ref> 1923-cü ildən general Xosrov bəy Sultanovun həyatında mühacirət dövrü başlanmışdır. O, [[Türkiyə]]də, [[İran]]da (1926), daha sonra [[Fransa]] və [[Almaniya]]da yaşamış, Almaniyada Tibb Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Bundan sonra, 1936-cı ildə Türkiyəyə qayıdan Xosrov bəy Sultanov [[Trabzon]]da məskunlaşmışdır. Xosrov bəyin ölüm tarixi 2016-cı ilin fevral ayına kimi 1947-ci il, vəfat yeri isə [[Trabzon]] göstərilsə də məzarının yeri dəqiq məlum olduqdan sonra 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdiyi və məzarının da İstanbulun Feriköy qəbiristanlığında olduğu məlum olmuşdur.<ref>{{cite web|title=İlk hərbi nazirimizin məzarı tapılıb - FOTO|url=http://news.milli.az/society/409500.html|website=news.milli.az|publisher=karabakhmedia.az|accessdate=22 fevral 2016|date=21 Fevral 2016}}</ref> == Hərbi fəaliyyəti == Xosrov bəy Sultanov 1919-cu ilin 15 yanvarında Qarabağın general-qubernatoru təyin olunmuşdur. Həmin ilin 21 martında erməni-daşnak hərbi dəstələri Qarabağa yeganə keçid olan Əsgəran keçidini zəbt etmişlər. Amma daşnak generalı Dronun hərbi dəstələri Xosrov bəyin başçılıq etdiyi Azərbaycan əsgərləri tərəfindən mayın 30-da darmadağın edilmiş, [[Xankəndi]] və [[Şuşa]] geri alınmışdır. == Siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti === 1918-ci ildə [[İttihad Partiyası|İttihad Partiyasının]] Qarabağ Komitəsinin yaradılmasına vasitəçilik etmişdir. Xosrov bəy Sultanov 29 yanvar 1919-cu il tarixində [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] təyin olunmuşdur.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=410 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> === Sovet dövrü === 1920-ci ildə Qızıl ordunun Azərbaycana daxil olduğu xəbərini eşidən Xosrov bəy Sultanov özünü Qarabağ İnqilabi Komitəsinin sədri elan edir və Sovet ordusunun gəlişini gözlədiyini [[Nəriman Nərimanov]]a deyir. Nəriman Nərimanov isə onun yerinə [[Dadaş Bünyadzadə]]ni təyin edir.<ref>[[Riçard Hovanisyan]] — Ermənistan Respublikası, III cild, səh. 195–196</ref> == Ailəsi == [[Əlipaşa bəy Sultanov]]un oğlu, [[Sultan bəy Sultanov]]un kiçik qardaşıdır. Xanımı [[Odessa Universiteti]]nin rektorunun qızı olub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [[Ənvər Çingizoğlu]]. Xosrov bəy Sultanov. "Soy" dərgisi, 1 (9) 2008. * {{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=Bəxtiyar Qaraca|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Xosrov bəy Sultanov (1879-1947) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} * Youtube-da "Gizli Tarix" verilişininin xüsusi buraxılışı :[http://www.youtube.com/watch?v=b-YynPVCAjA Xosrov Bəy Sultanov] {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanın kənd təsərrüfatı nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Sultanovlar (Kürdhacı)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Feriköy məzarlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı siyasi mühacirlər]] [[Kateqoriya:Türkiyəyə köçən azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] [[Kateqoriya:Gəncə Kişi Gimnaziyasının məzunları]] a90wcln3oayknrb33aljodu88c9kead 6601067 6601055 2022-08-29T11:13:43Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 28 may 1918 |dövr son = 17 iyun 1918 |sələfi = ''Vəzifə təsis olunub.'' |xələfi = ''Vəzifə ləğv olunub.'' |titul_2 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik naziri |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_2 = 17 iyun 1918 |dövr son_2 = 6 oktyabr 1918 |sələfi_2 = vəzifə təsis edilib |xələfi_2 = vəzifə ləğv olunub |titul_3 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik və Dövlət Əmlakı naziri |bayraq_3 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 6 oktyabr 1918 |dövr son_3 = 14 mart 1919 |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Aslan bəy Qardaşov]] |titul_4 = [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] |bayraq_4 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_4 = 29 yanvar 1919 |dövr son_4 = 27 aprel 1920 |sələfi_4 = vəzifə təsis edilib |xələfi_4 = vəzifə ləğv olunub |vikianbar = }} '''Xosrov bəy Paşa bəy oğlu Sultanov''' ({{DVTY}}) — dövlət xadimi, [[Qarabağ]]ın general-qubernatoru, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin hərbi naziri. == Həyatı == Xosrov bəy Sultanov 1879-cu il may ayının 10-da [[Zəngəzur]] qəzasının Hacısamlı nahiyəsinin [[Qasımuşağı obası]]nın [[Kürdhacı]] kəndində (indiki [[Laçın rayonu]]) dünyaya göz açmışdır.<ref>''Аламдар Шахвердиев''. [http://irs-az.com/pdf/1277198588485931750.pdf Азербайджанские курды.]</ref><ref name="hamid">{{Cite web |url=https://azlogos.eu/az%C9%99rbaycan-kurdl%C9%99ri/ |title=Azərbaycan kürdləri |first=Tural |last=Həmid |date=12 iyun 2020 |access-date=27 noyabr 2021 |work=AzLogos }}</ref> Gəncə gimnaziyasını bitirdikdən sonra [[Odessa]]da ali tibb təhsili almışdır. 1918-ci ilin 28 mayında [[Tiflis]]də Azərbaycan Milli Şurası adından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin elan edilməsi Bəyannaməsinə imza atan 26 nəfərdən biri də Xosrov bəy Sultanov olmuşdur. Xalq Cumhuriyyətinin həmin gün təşkil edilmiş birinci hökumət kabinetində Xosrov bəy hərbi nazir postunu tutmuşdur. O, [[Zaqafqaziya Seyminin]] və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin üzvü olmuşdur. [[Elburus Muradov|Elbrus Muradov]] bildirir ki, Xosrov bəy Odessa Tibb Universitetində [[Nəriman Nərimanov]]la tələbə yoldaşı olub. Tələbəlik dövründə küçədən keçərkən bir rus zabitin yoldan keçən qıza sataşdığını görən Xosrov bəy qızı müdafiə edir və bu da duellə nəticələnir. Birinci gülləni zabit atır və güllə bəyin gözünü zədələyir. Amma yaralı Xosrov bəy də zabiti öldürür. Sonradan məlum olur ki həmin qız Odessa Universitetinin rektorunun qızıdır. Həmin qızla evlənən Xosrov bəyin ondan Murad adlı bir oğlu olsa da, uşaq yaşlarında dünyasını dəyişib.<ref>Lent.az — İnformasiya agentliyi: [http://news.lent.az/news/64671 Qarabağın qalib generalı — ARAŞDIRMA] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180224095620/http://news.lent.az/news/64671 |date=2018-02-24 }}</ref> 1923-cü ildən general Xosrov bəy Sultanovun həyatında mühacirət dövrü başlanmışdır. O, [[Türkiyə]]də, [[İran]]da (1926), daha sonra [[Fransa]] və [[Almaniya]]da yaşamış, Almaniyada Tibb Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Bundan sonra, 1936-cı ildə Türkiyəyə qayıdan Xosrov bəy Sultanov [[Trabzon]]da məskunlaşmışdır. Xosrov bəyin ölüm tarixi 2016-cı ilin fevral ayına kimi 1947-ci il, vəfat yeri isə [[Trabzon]] göstərilsə də məzarının yeri dəqiq məlum olduqdan sonra 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdiyi və məzarının da İstanbulun Feriköy qəbiristanlığında olduğu məlum olmuşdur.<ref>{{cite web|title=İlk hərbi nazirimizin məzarı tapılıb - FOTO|url=http://news.milli.az/society/409500.html|website=news.milli.az|publisher=karabakhmedia.az|accessdate=22 fevral 2016|date=21 Fevral 2016}}</ref> == Hərbi fəaliyyəti == Xosrov bəy Sultanov 1919-cu ilin 15 yanvarında Qarabağın general-qubernatoru təyin olunmuşdur. Həmin ilin 21 martında erməni-daşnak hərbi dəstələri Qarabağa yeganə keçid olan Əsgəran keçidini zəbt etmişlər. Amma daşnak generalı Dronun hərbi dəstələri Xosrov bəyin başçılıq etdiyi Azərbaycan əsgərləri tərəfindən mayın 30-da darmadağın edilmiş, [[Xankəndi]] və [[Şuşa]] geri alınmışdır. == Siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti === 1918-ci ildə [[İttihad Partiyası|İttihad Partiyasının]] Qarabağ Komitəsinin yaradılmasına vasitəçilik etmişdir. Xosrov bəy Sultanov 29 yanvar 1919-cu il tarixində [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] təyin olunmuşdur.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=410 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> === Sovet dövrü === 1920-ci ildə Qızıl ordunun Azərbaycana daxil olduğu xəbərini eşidən Xosrov bəy Sultanov özünü Qarabağ İnqilabi Komitəsinin sədri elan edir və Sovet ordusunun gəlişini gözlədiyini [[Nəriman Nərimanov]]a deyir. Nəriman Nərimanov isə onun yerinə [[Dadaş Bünyadzadə]]ni təyin edir.<ref>[[Riçard Hovanisyan]] — Ermənistan Respublikası, III cild, səh. 195–196</ref> == Ailəsi == [[Əlipaşa bəy Sultanov]]un oğlu, [[Sultan bəy Sultanov]]un kiçik qardaşıdır. Xanımı [[Odessa Universiteti]]nin rektorunun qızı olub. == Mənbə == * [[Ənvər Çingizoğlu]]. Xosrov bəy Sultanov. "Soy" dərgisi, 1 (9) 2008. * {{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=Bəxtiyar Qaraca|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Xosrov bəy Sultanov (1879-1947) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} * Youtube-da "Gizli Tarix" verilişininin xüsusi buraxılışı :[http://www.youtube.com/watch?v=b-YynPVCAjA Xosrov Bəy Sultanov] === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanın kənd təsərrüfatı nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Sultanovlar (Kürdhacı)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı siyasi mühacirlər]] [[Kateqoriya:Türkiyəyə köçən azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] ao7u1rb8hjy08pev054bon5rnmo9ns8 6601075 6601067 2022-08-29T11:16:30Z Dr.Wiki54 88744 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 28 may 1918 |dövr son = 17 iyun 1918 |sələfi = ''Vəzifə təsis olunub.'' |xələfi = ''Vəzifə ləğv olunub.'' |titul_2 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik naziri |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_2 = 17 iyun 1918 |dövr son_2 = 6 oktyabr 1918 |sələfi_2 = vəzifə təsis edilib |xələfi_2 = vəzifə ləğv olunub |titul_3 = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Əkinçilik və Dövlət Əmlakı naziri |bayraq_3 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 6 oktyabr 1918 |dövr son_3 = 14 mart 1919 |sələfi_3 = vəzifə təsis edilib |xələfi_3 = [[Aslan bəy Qardaşov]] |titul_4 = [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] |bayraq_4 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_4 = 29 yanvar 1919 |dövr son_4 = 27 aprel 1920 |sələfi_4 = vəzifə təsis edilib |xələfi_4 = vəzifə ləğv olunub |vikianbar = }} '''Xosrov bəy Paşa bəy oğlu Sultanov''' ({{DVTY}}) — dövlət xadimi, [[Qarabağ]]ın general-qubernatoru, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin hərbi naziri. == Həyatı == Xosrov bəy Sultanov 1879-cu il may ayının 10-da [[Zəngəzur]] qəzasının Hacısamlı nahiyəsinin [[Qasımuşağı obası]]nın [[Kürdhacı]] kəndində (indiki [[Laçın rayonu]]) dünyaya göz açmışdır.<ref>''Аламдар Шахвердиев''. [http://irs-az.com/pdf/1277198588485931750.pdf Азербайджанские курды.]</ref><ref name="hamid">{{Cite web |url=https://azlogos.eu/az%C9%99rbaycan-kurdl%C9%99ri/ |title=Azərbaycan kürdləri |first=Tural |last=Həmid |date=12 iyun 2020 |access-date=27 noyabr 2021 |work=AzLogos }}</ref> Gəncə gimnaziyasını bitirdikdən sonra [[Odessa]]da ali tibb təhsili almışdır. 1918-ci ilin 28 mayında [[Tiflis]]də Azərbaycan Milli Şurası adından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin elan edilməsi Bəyannaməsinə imza atan 26 nəfərdən biri də Xosrov bəy Sultanov olmuşdur. Xalq Cumhuriyyətinin həmin gün təşkil edilmiş birinci hökumət kabinetində Xosrov bəy hərbi nazir postunu tutmuşdur. O, [[Zaqafqaziya Seymi]]nin və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin üzvü olmuşdur. [[Elburus Muradov]] bildirir ki, Xosrov bəy Odessa Tibb Universitetində [[Nəriman Nərimanov]]la tələbə yoldaşı olub. Tələbəlik dövründə küçədən keçərkən bir rus zabitin yoldan keçən qıza sataşdığını görən Xosrov bəy qızı müdafiə edir və bu da duellə nəticələnir. Birinci gülləni zabit atır və güllə bəyin gözünü zədələyir. Amma yaralı Xosrov bəy də zabiti öldürür. Sonradan məlum olur ki həmin qız Odessa Universitetinin rektorunun qızıdır. Həmin qızla evlənən Xosrov bəyin ondan Murad adlı bir oğlu olsa da, uşaq yaşlarında dünyasını dəyişib.<ref>Lent.az — İnformasiya agentliyi: [http://news.lent.az/news/64671 Qarabağın qalib generalı — ARAŞDIRMA] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180224095620/http://news.lent.az/news/64671 |date=2018-02-24 }}</ref> 1923-cü ildən general Xosrov bəy Sultanovun həyatında mühacirət dövrü başlanmışdır. O, [[Türkiyə]]də, [[İran]]da (1926), daha sonra [[Fransa]] və [[Almaniya]]da yaşamış, Almaniyada Tibb Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Bundan sonra, 1936-cı ildə Türkiyəyə qayıdan Xosrov bəy Sultanov [[Trabzon]]da məskunlaşmışdır. Xosrov bəyin ölüm tarixi 2016-cı ilin fevral ayına kimi 1947-ci il, vəfat yeri isə [[Trabzon]] göstərilsə də məzarının yeri dəqiq məlum olduqdan sonra 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdiyi və məzarının da İstanbulun Feriköy qəbiristanlığında olduğu məlum olmuşdur.<ref>{{cite web|title=İlk hərbi nazirimizin məzarı tapılıb - FOTO|url=http://news.milli.az/society/409500.html|website=news.milli.az|publisher=karabakhmedia.az|accessdate=22 fevral 2016|date=21 Fevral 2016}}</ref> == Hərbi fəaliyyəti == Xosrov bəy Sultanov 1919-cu ilin 15 yanvarında Qarabağın general-qubernatoru təyin olunmuşdur. Həmin ilin 21 martında erməni-daşnak hərbi dəstələri Qarabağa yeganə keçid olan Əsgəran keçidini zəbt etmişlər. Amma daşnak generalı Dronun hərbi dəstələri Xosrov bəyin başçılıq etdiyi Azərbaycan əsgərləri tərəfindən mayın 30-da darmadağın edilmiş, [[Xankəndi]] və [[Şuşa]] geri alınmışdır. == Siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti === 1918-ci ildə [[İttihad Partiyası|İttihad Partiyasının]] Qarabağ Komitəsinin yaradılmasına vasitəçilik etmişdir. Xosrov bəy Sultanov 29 yanvar 1919-cu il tarixində [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatoru]] təyin olunmuşdur.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=410 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> === Sovet dövrü === 1920-ci ildə Qızıl ordunun Azərbaycana daxil olduğu xəbərini eşidən Xosrov bəy Sultanov özünü Qarabağ İnqilabi Komitəsinin sədri elan edir və Sovet ordusunun gəlişini gözlədiyini [[Nəriman Nərimanov]]a deyir. Nəriman Nərimanov isə onun yerinə [[Dadaş Bünyadzadə]]ni təyin edir.<ref>[[Riçard Hovanisyan]] — Ermənistan Respublikası, III cild, səh. 195–196</ref> == Ailəsi == [[Əlipaşa bəy Sultanov]]un oğlu, [[Sultan bəy Sultanov]]un kiçik qardaşıdır. Xanımı [[Odessa Universiteti]]nin rektorunun qızı olub. == Mənbə == * [[Ənvər Çingizoğlu]]. Xosrov bəy Sultanov. "Soy" dərgisi, 1 (9) 2008. * {{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=Bəxtiyar Qaraca|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}} * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Xosrov bəy Sultanov (1879-1947) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} * Youtube-da "Gizli Tarix" verilişininin xüsusi buraxılışı :[http://www.youtube.com/watch?v=b-YynPVCAjA Xosrov Bəy Sultanov] === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycanın kənd təsərrüfatı nazirləri}} {{Azərbaycanlı generallar}} {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Sultanovlar (Kürdhacı)]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı siyasi mühacirlər]] [[Kateqoriya:Türkiyəyə köçən azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] mkmqtgqqrfkaqh0r6s68avtlk73eqa9 0 77834 6600344 2661829 2022-08-29T05:11:24Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{qaralama}} '''IEG Mainz''' (Institut für Europäische Geschichte) — [[Almaniya]]nın [[Maynts]] şəhərində yerləşən tədqiqat mərkəzidir. Tədqiqat səmtləri 15–20-ci əsrlərdə Avropa xalqlarının tarixi, mədəniyyətinin inkişafı, əsas siyasi və dini cərəyanların tarixidir. İnstituta müdirlik edən Prof. Dr. Dingellə Prof. Dr. Haynts Duxxardtdır. ripi5wvd3cjbw1sbrlg11rus60jgeg9 0 78182 6600022 6240416 2022-08-28T20:58:32Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Məhbubə xanım Mahmudbəyova |orijinal adı = Məhbubə xanım Kərim bəy qızı Mahmudbəyova |şəkil = Məhbubə xanım Mahmudbəyova.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = Məhbubə xanım Mehmandarova |doğum tarixi = 11.6.1902 |doğum yeri = [[Şuşa]], [[Şuşa qəzası]], [[Yelizavetpol quberniyası]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 13.1.1976 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = [[Şamil Mahmudbəyov (repressiya qurbanı)|Şamil Mahmudbəyov]] |atası = [[Kərim bəy Mehmandarov]] |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Məhbubə xanım Kərim bəy qızı Mahmudbəyova''' (11.6. 1902, Şuşa — 13.1.1976, Bakı) — tibb e. d. (1961), prof. (1963), əməkdar həkim (1960), professor, [[Kərim bəy Mehmandarov]]un qızı. == Həyatı == Məhbubə xanım Kərim bəy qızı 11 iyun 1902-ci ildə [[Şuşa]] şəhərində anadan olmuşdur. Bakıda orta məktəbi bitirəndən sonra ATİ-yə (hazırkı ATU) qəbul olmuşdur. İnstitutu tamamlayandan sonra həkim işləmişdir. Ömrünü doğma təhsil ocağına bağlamışdır. 1933–70-ci illərdə Azərb. Dövlət Tibb İnstitutun mama-ginekologiya kafedrasın dosenti, sonra professoru, sonra isə müdirə işləmişdir. 1968–74-cü illərdə respublikanın mama-ginekoloqları elmi cəmiyyətinin sədri olmuşdu. Tədqiqatı, əsasən, qadın, ana və uşağın sağlamlığının qorunması probleminə həsr edilmişdi. "Ürək-damar sistemi xəstəlikləri zamanı hamiləlik və doğuş" monoqrafiyası (1973) böyük elmi-praktiki əhəmiyyətə malikdir. O, 13 yanvar 1976-cı ildə vəfat edib. Məhbubə xanım [[Şamil Mahmudbəyov (repressiya qurbanı)|Şamil Həbibbəy oğlu Mahmudbəyov]]la ailə qurmuşdu. == Mükafatları == Məhbubə xanım Mahmudbəyova 1960-cı ildə əməkdar həkim fəxri adını, "Səhiyyə əlaçısı" döç nişanını almışdı. == Mənbə == * [[Ənvər Çingizoğlu]], ''"Mehmandarovlar"'', ATŞC-nin xəbərləri, Bakı, 2002. {{az}} == Həmçinin bax == * [[Ədil bəy Mehmandarov]] (qardaşı) * [[Rəşid bəy Mehmandarov]] (qardaşı) [[Kateqoriya:Mehmandarovlar]] [[Kateqoriya:Şuşada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] irq5qeqimdb6shs8ls5rq1ooerahtnf 0 78240 6600346 6489231 2022-08-29T05:12:28Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Formula 1 pilotu |adı = Kimi Raykönen |orijinal adı = Kimi Räikkönen |şəkil = Kimi Raikkonen 2017 Malaysia 2.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Kimi-Matias Raykkonen |təxəllüsü = Iceman |doğum tarixi = 17.10.1979 |doğum yeri = [[Espoo]], [[Finlandiya]] |vəfatı = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |ölkə = {{FIN}} |maşın = 7 |komanda = [[Alfa Romeo (Formula-1 komandası)|Alfa Romeo]] |yarış sayı = 277 (274-da çıxış edib) |çempionluq = 1 ([[2007 Formula 1 mövsümü|2007]]) |birincilik = 21 |cəmi xal = 1613 |poul sayı = 17 |podium = 94 |rekord dərəcə = 45 dəfə |birinci yarış = 2001 Avstraliya Qranprisi |ilk birincilik = 2003 Malayziya Qranprisi |mövqeyi = 4-cü (2018) }} '''Kimi Matias Raykönen''' ([[fin dili|fin.]] ''Kimi-Matias Räikkönen''; d. 17 oktyabr 1979) — [[Finlandiya]]lı [[Formula-1]] pilotu. Hazırda karyerasını [[İtaliya]]nin [[Alfa Romeo (Formula-1 komandası)|Alfa Romeo]] komandasında davam etdirir. == Bioqrafiya == Kimi Rəykkönen 1979-cu il oktyabrın 17-də [[Finlandiya]]nın [[Espoo]] şəhərində anadan olub. Kimi hər zaman qısa, soyuq və bir qədər də gülməli cavabları ilə seçilib. Ona "İce Man" ləqəbi də həm buna, həm də yarışlardakı soyuqqanlılığına görə verilib. İlk evliliyi [[Skandinaviya]] gözəli Cenni Dalman ilə 2004-cü ildə olub. Onlar 2014-cü ildə boşanıblar. Kimi daha sonra modelyer Minttu Virtanen ilə nişanlanır.2015-ci il yanvarın 28-də Robin adlı oğulları dünyaya gəlir. Cütlük 2016-cı il avqustun 7-də Syenada evlənir. Kiminin hobbiləri arasında hokkey oynamaq da var. == Sürücülük karyerası == Sürücülük karyerasına 10 yaşında başlayır və bir çox uğurlar əldə edir. Ölkədən kənarda ilk yarışına 15 yaşında [[Monako]]da çıxır. Oradakı hər iki yarışda kartı qəzada zədələnsə də, finişə qədər gedir, ikinci yarışda hətta ilk üçlüyə düşür.1998-ci ildə [[Norveç]]də keçirilən [[Nordic Championship]]-də qalib gəlir. Növbəti il [[European Formula Super A]]-nın ikincisi olur. Eyni zamanda [[Formula Ford Euro Cup]]-da da yarışır. İyirmi yaşında [[British Formula Renault]]- nun qış seriyasında, növbəti il isə əsas mövsümündə qalib gəlir. Onun bu uğurları [[Formula 1]] komandalarının diqqətini cəlb edir.[[Peter Zauber]] 2000-ci ilin sentyabr ayında Kimiyə [[Sauber]]-lə Mucello trasında [[Formula 1]] maşınını test etmək imkanı verir. Növbəti testlər Xeres və [[Barselona]]da olur. === Formula 1 === ==== 2001 ==== Testlərdəki nəticələrdən sonra [[Peter Zauber]] gənc Kimi ilə 2001-ci il üçün müqavilə bağlayır. FİA-nın başçısı [[Maks Mosli]] də daxil olmaqla, bir çox adam təcrübəsiz sürücüyə [[Formula 1]]-də yarışmaq üçün super lisenziyanın verilməsindən narahat olduqlarını bildirirlər. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, ona lisenziya verilir. Kimi çıxdığı ilk yarışda – [[Avstraliya]] Qran Prisində xal qazanır. Deyilənlərə görə, yarışdan yarım saat əvvəl rahat yatırmış. Kimi Rəykkönen [[Sauber]]-in motor tədarükçüsü [[Ferrari]]-də yarışmaqdansa,[[McLaren]]-ə keçməyi üstün tutur. Onun həmyerlisi, ikiqat dünya çempionu [[Mika Həkkinen]] karyerasını bitirir və [[McLaren]]-də Kimi üçün yer boşalır. ==== 2002 ==== Kimi yeni komandası ilə çıxdığı ilk yarışda podiuma yüksəlir. Növbəti yarışlarda dəfələrlə motor problemləri işə üzləşir.[[Fransa]]dakı yarışda qələbəyə çox yaxın olur. Lakin başqa maşının motorundan asfalta tökülən yağda sürüşərək trasdan çıxır. Yarışı ikinci yerdə tamamlayır. Mövsümü altıncı yerdə başa vuru və xal hesabında təcrübəli [[Devid Kuthard]]a məğlub olur. ==== 2003 ==== 2003-cü ildə [[Malayziya]] Qran Prisində ilk qələbəsini qazanır.[[Braziliya]]da yarış 55-ci dövrədə saxlanılır. Qaydalara görə, yarış saxlandıqda 2 dövrə əvvəlki nəticələr nəzərə alındığından, 53-cü dövrədə lider olmuş Kimi qalib elan olunur. Lakin bir həftə sonra qərar dəyişdirilir. Yarış dayandırılarkən [[Cankarlo Fizikella]]nın artıq 56-cı dövrəyə başladığı bildirilir və 54-cü dövrədəki nəticələr nəzərə alınır. Qələbə [[Cankario Fizikella]]ya verilir. Mövsüm ərzində digər komandalar maşınlarını inkişaf etdirsələr də,[[McLaren]] hələ də 2002-ci ilin maşınından istifadə edirdi. Buna görə də, onlar sürətdə rəqiblərindən geri qalmağa başlayırlar. Bu da yarışlarda özünü göstərir. Lakin Rəykkönen bir neçə dəfə mexaniki problemlə üzləşdiyi mövsümdə yaxşı çıxış edir və dəfələrlə podiuma yüksəlir. [[Yaponiya]]dakı son yarışda titul üçün mütləq qələbə qazanmalı, çempionatın lideri [[Mixael Şumaxer]] isə xalsız qalmalı idi. Lakin [[Mixael Şumaxer]] özünə lazım olan bir xalı əldə edir. Kimi isə yarışda ikinci olur. Mövsümü çempion [[Mixael Şumaxer]]dən cəmi iki xal geridə tamamlayır.[[McLaren]] isə Mühəndislər Kubokunda üçüncü ola bilir. ==== 2004 ==== 2004-cü il Kimi üçün çox pis başlayır. [[Mercedes]] motorunun etibarsızlığı özünü göstərir və finlandiyalı sürücü ilk yeddi yarışda cəmi bir xal qazana bilir. Bu müddətdə [[Mixael Şumaxer]]in aktivində 60 xal olur. Komanda [[Fransa]] Qran Prisində MP4–19B adlı yeni şassiyə keçdiyini bildirir. Bundan sonra vəziyyət bir qədər düzəlir. Rəykkönen Britaniyadakı növbəti yarışda ikinci olur. Növbəti iki yarışı tamamlaya bilmir. Lakin çox sevdiyi Spadakı yarışa onuncu yerdən başlamasına baxmayaraq, 11-ci dövrədə liderliyə yüksəlir və əzmkar qələbə qazanır. Bu, həm də komandanın mövsümdə yeganə zəfəri olur. Qalan dörd yarışda iki dəfə podiuma yüksəlir, mövsümü yeddinci yerdə tamamlayır. Mövsümdəki uğursuzluqlara baxmayaraq, Kimini bir çoxları [[Censon Batton]],[[Fernando Alonso]] ilə yanaşı, gələcəyin böyük sürücülərindən biri kimi görür. Bəziləri [[Ferrari]] rəhbərliyinin onu gələcəkdə trasnfer etmək istəyəcəyini irəli sürür. Rəykkönen meneceri Stiv Robertsonla birlikdə [[Formula 3]]-də yarışacaq [[Raikkonen Robertson Racing]] (Double R Racing) adlı komanda qurmaq istədiyini açıqlayır. Komanda hazırda [[British Formula 4]] də daxil olmaqla, bir neçə seriyada çıxış edir. ==== 2005 ==== 2005-ci ilin startı da finlandiyalı üçün ürəkaçan olmur. Michelin təkərləri ilk yarışlarda sıralanma turlarında yaxşı nəticələr əldə etməyə imkan vermir. Mövsümdə ilk podiumunu [[Bəhreyn]]də [[Renault]] sürücülərindən sonra üçüncü yeri tutaraq qazanır.[[İspaniya]] və [[Monako]]da əla çıxış edir və qalib gəlir. Kimi mövsüm ərzində daha beş qələbə qazanır. Bunlara sevimli trası Spadakı və ilk yarışını qəbul edən İstanbul Parkdakı qələbələr də daxildir.[[Yaponiya]]dakı yarışı isə xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Sıralanma turunda bir sıra problemlərə görə yarışa 17-ci yerdən başlayır, lakin finiş xəttini birinci keçir. Yarışa uzun müddət liderlik edən Fizikellanı isə sonuncu sövrədə üstələyir. Mövsümü [[Fernando Alonso]]dan sonra ikinci yerdə tamamlayır. Həmin il bir neçə mükafata layiq görülür. ==== 2006 ==== 2006-cı il Kimi heç bir yarışda qalib gələ bilmir. Komandanın maşını [[Renault]] və [[Ferrari]]-dən geri qalır. Titul uğrunda mübarizə də [[Fernando Alonso]] ilə [[Mixael Şumaxer]] arasında gedir. Lakin Rəykkönen dəfələrlə podiuma yüksəlir, mövsümü 65 xalla beşinci yerdə başa vurur. [[İtaliya]] Qran Prisi ərəfəsində [[Mixael Şumaxer]] mövsümün sonunda [[Formula 1]]-dən gedəcəyini açıqlayır.[[Ferrari]] də Kimi Rəykkönenlə növbəti üç il üçün müqavilə bağladığını elan edir. Kimi bu dəyişikliklərə görə şad olduğunu bildirir, eyni zamanda [[McLaren]]-ə gələcəkdə uğurlar arzulayır. ==== 2007 ==== Rəykkönen 2007-ci ilə mükəmməl başlayır – [[Avstraliya]]da yarışa pouldan başlayır, sürətli dövrəyə imaz atır və damalı bayrağı ilk görən sürücü olur. Növbəti altı yarışda komanda yoldaşı [[Felipe Massa]],[[McLaren]] sürücüləri [[Fernando Alonso]] və [[Lyuis Həmilton]] hərəyə iki qələbə qzanırlar. Növbəti iki yarışda isə Kimi hamıdan üstün olur.[[Yaponiya]] Qran Prisində təhlükəsizlik maşının uzun müddət trasda qalması [[Ferrari]]-nin düşündüyü strategiyanı alt-üst edir. Kimi finiş xəttini üçüncü keçir. Yekuna iki yarış qalmış, çempionatda [[McLaren]] sürücülərindən sonra üçüncü yerdə qərarlaşır.[[Çin]]də qələbə qazanan Kimi [[Braziliya]]da da bunu təkrarlaya bilir.[[Lyuis Həmilton]] yarışı yeddinci, [[Fernando Alonso]] isə üçüncü yerdə tamamlayır. Kimi yekunda 110 xal toplayır və hər iki [[McLaren]] sürücüsünü bir xal üstələyərək hələ ki, yeganə olan titunulu qazanır. Şübhəsiz ki, bunda həmin mövsüm [[Fernando Alonso]] və [[Lyuis Hemilton]] arasında baş verənlərin də rolu olur. ==== 2008 ==== 2008-ci ilin ilk altı yarışından sonra həm Kiminin, həm də [[Felipe Massa]]nın aktivində iki qələbə olur. Lakin mövsümün ortalarından etibarən komandanın [[Felipe Massa]]ya üstünlük verdiyi hiss olunur.[[Felipe Massa]] titul uğrunda [[Lyuis Hemilton]]la sona qədər mübarizə aparır. Hətta [[Braziliya]]da finiş xəttini keçərkən çempion idi, lakin bir neçə saniyə sonra [[Lyuis Həmilton]]un [[Timo Qlok]]u ötməsi braziliyalının sevincini yarımçıq qoyur. Kimi mövsüm ərzində iki qələbə, doqquz podium əldə edir və yekunda üçüncü yeri tutur. ==== 2009 ==== 2009-cu il [[Brawn]] və [[Red Bull]] komandalarının üstünlüyü ilə keçir. Kimi mövsümdəki yeganə qələbəsini [[Belçika]]da əldə edir, daha dörd yarışda da podiuma yüksəlir. Yekun nəticədə altıncı olur.[[Ferrari]] mövsümün sonun yaxın, Kiminin daha birillik müqaviləsinin olmasına baxmayaraq, komandadan ayrılacağını açıqlayır. Onu [[Fernando Alonso]] əvəzləyir. Kimi isə [[Formula 1]]-dən gedir. ==== 2012 ==== 2012-ci ildə [[Roman Qrojan]]ın komanda yoldaşı olan Kimi yaxşı mövsüm keçirir. Maşın podium uğrunda mübarizəyə imkan verir və həm Kimi, həm də [[Roman Qrojan]] dəfələrlə podiuma yüksəlirlər.[[Formula 1]]-ə qayıtdıqdan sonra ilk qələbə isə [[Əbu Dabi]]də qazanılır. Dördüncü yerdən başladığı yarışın startında ilk döngədə [[Pastor Maldonado]] ilə [[Mark Uebber]]in insidentindən yaxşı yayınır.[[Lyuis Həmilton]]un yarışı yarımçıq saxlaması ilə liderliyə yüksəlir və [[Fernando Alonso]]nun təzyiqlərinə baxmayaraq, finiş xəttini birinci keçə bilir.[[Braziliya]]dakı yarışda isə Kimi hamını güldürür. Sürüşərək trasdan çıxan Kimi trasa qayıtmaq üçün seçdiyi köməkçi yolun sonda bağlı olduğunu görərək geri qayıtmalı olur və xeyli vaxt itirir. Bir çoxları finlandiyalının dünya üçüncüsü olaraq FİA-nın mükafatlandırma mərasiminə qatılmaq istəmədiyindən belə etdiyini düşünür. Lakin belə idisə də, əbəs yerə idi, çünki [[Lyuis Həmilton]] həmin yarışı tamamlaya bilmədiyindən, Kimi onsuz da üçüncü olacaqdı. ==== 2013 ==== 2013-cü ilin [[Avstraliya]]da ilk yarışında qalib gələn Kimi mövsümün gedişində daha yedi dəfə podiuma yüksəlir, bu yarışlardan altısında ikinci yeri tutur. Sentyabr ayında Kimi Rəykkönenin növbəti mövsümdə yenidən [[Ferrari]]-yə qayıdacağı elan olunur. Kiminin [[Lotus]] komandası ilə münasibətləri pisləşir. O, [[Əbu Dabi]]dəki yarışa da çıxmaq istəmir, lakin sonda buna razılaşır. Lakin ilk dövrədə qəzadan sonra yarışı yarımçıq saxlamalı olur və otelə yollanır. Bütün olanlara baxmayaraq, komanda ilə Kimi arasında son iki yarışa çıxmaq barədə yeni razılıq əldə edilir. Lakin [[ABŞ]] Qran Prisindən bir həftə əvvəl belindəki zədəyə görə yarışa bilməyəcəyini elan edir və onu [[Heykki Kovalaynen]] əvəzləyir. ==== 2014 ==== 2014-cü ildə reqlamentdəki dəyişikliklər və turbo mühərriklərə keçid [[Ferrari]]-ni xeyli geri salır. Xal hesabında komanda yoldaşı [[Fernando Alonso]]dan xeyli geri qalan finlandiyalının mövsüm ərzində ən yaxşı nəticəsi [[Belçika]]dakı dördüncülük olur. Yekunda 55 xalla 12-ci olur.[[Fernando Alonso]] isə 161 xalla altıncı yeri tutur.[[Fernando Alonso]] növbəti mövsümdə [[McLaren]]-də yarışacağını açıqlayır. Onu isə Kimi ilə yaxşı münasibətləri olan [[Sebastyan Fettel]] əvəzləyir. ==== 2015 ==== Kimi [[Ferrari]]-yə qayıtdıqdan sonra ilk podiumunu [[Bəhreyn]]də əldə edir,[[Sinqapur]] və [[Yaponiya]]da da üçüncü yeri tutaraq bu uğuru təkrarlayır. Lakin bu dəfə də üç qələbə qazanan və 13 dəfə podiuma yüksələn komanda yoldaşı [[Sebastyan Fettel]]dən xeyli geri qalır. ==== 2016 ==== 2016 mövsümundə isə heç də pis təsir bağışlamayan Kimi dörd dəfə podiuma yüksəlir. Lakin [[Mercedes]]-nin əlçatmaz olduğu bir mövsümdə komandanın [[Red Bull]]dan da geri qalması podium sayının artmasına imkan vermir. == Mənbə == * [http://www.kimiraikkonen.com/ Rəsmi saytı] * [http://www.f-1.az/dunya-cempionlari-kimi-reykkonen/ Dünya çempionları: Kimi Rəykkönen] {{Formula 1 komandaları}} {{Formula 1 çempionları}} [[Kateqoriya:Formula 1 pilotları]] [[Kateqoriya:Poçt markalarında şəxslər]] dzddh1wbp9octqdoqqc1m9q83ykfosu 0 78416 6600743 6558181 2022-08-29T08:40:58Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim}} '''Seyfulla mirzə Bəhmən mirzə oğlu Qovanlı-Qacar''' ({{DVTY}}) — [[Rusiya İmperator Ordusu|Çar ordusu]]nun polkovniki. == Həyatı == [[Fayl:Seyfulla mirzə Qovanlı-Qacar.jpg|left|thumb]] Bəhmən mirzənin oğlu Seyfulla mirzə 1864-cü ildə [[Şuşa]] şəhərində anadan olmuşdu. [[Tiflis]] ədadiyə məktəbinin tam kursunu bitirmişdi. 1886-cı il avqustun 30-da isə Tiflisdəki birinci dərəcəli yunkerlər məktəbini qurtaran podporuçik Seyfulla mirzə 152-ci [[Vlаdiqаfqаz]] alayında hərbi xidmətə başlamışdı. Rusiyanın müxtəlif şəhərlərində, süvari diviziyalarındakı əla xidmətinə görə həmişə fərqlənmişdi. Birinci Cahan Müharibəsi illərində Qərb cəbhəsində batalyon və alay кomandiri olmuşdur. Ivanoqorod şəhəri uğrunda gedən döyüşlərdə yaralanmışdı.1916-cı ildə polkovnik rütbəsi almışdı. [[Azərbaycan Demokratik Respublikası]] dönəmində milli orduda zabit olmuşdu. Sovet dönəmində , 1920-ci ildən 1921-ci ilədək konvoy nizami hissəsinin rəisi vəzifəsini icra etmişdi. Keçmişinə görə işdən çıxarmışdılar. O, 1926-cı ildə vəfat edib. Seyfulla mirzə Rüxsarə хanım Əli bəy qızı Lalayeva-Təbrizli ilə həyat qurmuşdu. Firudin mirzə, Əliхan mirzə adlı oğulları, Firuzə хanım adlı qızı vardı. == Mükafatları == Seyfulla mirzə Qacar şücaətinə görə "Müqəddəs Anna" (qəlınc və bantla birlikdə), 3-cü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordenləri, "Georgi" silahı ilə təltif olunmuşdu. == Mənbə == * Ənvər Çingizoğlu, Qacarlar və Qacar kəndi, Bakı, "Şuşa", 2008, 334 səh. [[Kateqoriya:Azərbaycan polkovnikləri]] [[Kateqoriya:Qacarlar]] [[Kateqoriya:Qacar şahzadələri]] [[Kateqoriya:Bəhməni ailəsi]] [[Kateqoriya:Şuşa hərbçiləri]] c8dd9l627jwa42zovmfwqobnk6g0czj 0 78991 6599516 6260238 2022-08-28T15:53:32Z Solavirum 95249 /* Həmçinin bax */ wikitext text/x-wiki {{Terror hücumu |Adı = Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi |Münaqişə = |Şəkil = Wall of Oil Academy after terror act of 30th April 2009.JPG |Şəkil miqyası = 280 |İmza = |Hücum üsulu = Kütləvi |Hücum yeri = [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =|lon_min = |lon_sec = |Koordinatlar = |Hücum hədəfi = |Tarix = [[30 aprel]] [[2009]] |Vaxt = 09:30 |Girov sayı = |Girovlar = |Həlak olanlar = 13 |Yaralılar = 13 |Terrorçu sayı = |Terrorçular = Fərda Qədirov |Qatil sayı = |Qatillər = |Təşkilatçılar = |Təşkilat növü = |Şübhəlilər = |Silah = [[Makarov PM]] |commons = }} '''Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi''' — [[30 aprel]] [[2009]]-cu ildə [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası]]nda baş vermiş qanlı qətl hadisəsi. Səhər saatlarında bir nəfər silahlı şəxs Neft Akademiyasının binasına daxil olaraq, ətrafdakılara atəş açmağa başlayıb. Ölənlərin sayı 13, yaralıların sayı 10-dur.<ref>[http://az.apa.az/xeber_Sehiyye_Nazirliyi_Azerbaycan_Dovlet__153240.html Səhiyyə Nazirliyi Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasına terror hücumu zamanı ölənlərin yekun siyahısını açıqlayıb] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090503193913/http://az.apa.az/xeber_Sehiyye_Nazirliyi_Azerbaycan_Dovlet__153240.html |date=2009-05-03 }} Apa.az tarix:30 Aprel 2009</ref> Yaralıların 3-ü xarici vətəndaşdır. Onlardan ikisi [[Sudan]], biri isə [[Suriya]] vətəndaşıdır. İstintaq nəzəriyyəsinə əsasən, öldürən şəxsin [[Gürcüstan]] vətəndaşı [[Marneuli]] sakini 29 yaşlı Fərda Əsəd oğlu Qədirov olduğu ehtimal olunur. İlkin versiyaya görə hadisəni törədən şəxs özü-özünü güllələyib. Hadisə yerinə Daxili İşlər Naziri [[Ramil Usubov]] və baş prokuror [[Zakir Qaralov]] gəliblər. Aprelin 30-da Bakıda Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında baş vermiş hadisə ilə bağlı ABŞ Dövlət Departamenti Azərbaycan xalqına başsağlığı verib. Bunu Dövlət Departamentinin rəsmi nümayəndəsi Robert Vud açıqlayıb. Azərbaycan prezidenti [[İlham Əliyev]] aprelin 30-da Dövlət Neft Akademiyasında baş vermiş faciəli hadisə nəticəsində həlak olanların ailələrinə və ağır xəsarət alanlara maddi yardım ayrılması haqqında sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan prezidentinin ehtiyat fondundan həlak olanların ailələrinə 30 min manat, ağır xəsarət alanlara isə 15 min manat birdəfəlik maddi yardım ayrılıb.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://az.apa.az/news.php?id=153393 |access-date=2009-05-01 |archive-date=2009-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090504055633/http://az.apa.az/news.php?id=153393 |url-status=dead }}</ref> == Beynəlxalq reaksiyalar == [[Rusiya]] prezidenti [[Dmitri Medvedev]] və [[Gürcüstan]] prezidenti [[Mixail Saakaşvili]] prezident [[İlham Əliyev]]ə akademiyada baş vermiş faciə ilə bağlı başsağlığı veriblər.<ref>http://www.azadliq.org/archive/news/latest/1/1.html?id=1619510</ref> [[Türkiyə]] prezidenti [[Abdullah Gül]], baş naziri [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]], [[Belarus]] prezidenti [[Aleksandr Lukaşenko]], [[Ukrayna]] prezidenti [[Viktor Yuşşenko]], [[Litva]] prezidenti [[Valdas Adamkus]] və York hersoqu Şahzadə Endryu Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında insanların həlak olması ilə nəticələnmiş faciə ilə əlaqədar xalqları və öz adlarından başsağlığı veriblər.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://az.apa.az/xeber_Turkiye_prezidenti_ve_bash__153395.html |access-date=2009-05-01 |archive-date=2009-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090504025215/http://az.apa.az/xeber_Turkiye_prezidenti_ve_bash__153395.html |url-status=dead }}</ref> "Biz hadisədə ölənlərin ailə və dostlarının kədərini bölüşür və yaralananların tezliklə ayağa qalxmasını diləyirik. Birləşmiş Ştatlar belə sarsıntılı və kədərli bir vəziyyətdə öz dostu və strateji müttəfiqi olan Azərbaycanla həmrəy olduğunu bildirir". "[[UNİCEF-Azərbaycan]]" təşkilatı silahlı şəxsin hücumu nəticəsində kütləvi insan tələfatı xəbərindən hədsiz dərəcədə kədərləndiyini, sarsıldığını bildirib və ölənlərin ailələrinə və Azərbaycan xalqına faciə ilə əlaqədar baş sağlığı verib. Başsağlığında deyilir: "Uşaq Hüquqlarının Qorunması Konvensiyası və digər beynəlxalq müqavilələrin prinsiplərinə əsasən, "[[UNİCEF]]" zorakılıq, terror və günahsız mülki şəxslərin öldürülməsini pisləyərək, Azərbaycan xalqının kədərini anlayır və dərdinə şərik olduğunu bildirir". Bundan başqa, "UNİCEF-Azərbaycan" hadisə qurbanlarının ailələrinə və hadisənin sarsıntı keçirən şahidlərinə kömək məqsədi ilə Azərbaycan hökumətinə psixoloji və travma məsləhət yardımı təklif edib və faciənin nəticələrinin aradan qaldırılmasına yardım etməyə hazır olduğunu bildirib.<ref>http://az.apa.az/xeber_"UNICEF-Azerbaycan"_teshkilati_Neft_Akademiyasinda__153372.html{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Öldürülənlərin siyahısı == #Məmmədov Taleh Tariyel oğlu, [[1980]]-ci il təvəllüdlü (Sumqayıt şəhəri, II mikrorayon) #Qurbanova Ayna Abbasqulu qızı, [[1957]]-ci il təvəllüdlü (Salyan şəhəri) #Əzizova Tamilla Zülfüqar qızı, [[1951]]-ci il təvəllüdlü (Bakı şəhəri, Xətai rayonu Babək prospekti) #Bəndəliyev Yusif Telman oğlu, [[1989]]-cu il təvəllüdlü (Cəlilabad şəhəri, Füzuli küçəsi) #Abdullayev Ramiz Xəlil oğlu, [[1940]]-cı il təvəllüdlü (Bakı şəhər, VII mikrorayon) #Vahidov Məcnun Abdulvahid oğlu, [[1946]]-cı il təvəllüdlü (Bakı şəhər, IX mikrorayon) #Aslanov Ceyhun Sakit oğlu, [[1988]]-ci il təvəllüdlü (Şirvan şəhəri) #Abdullayev Emin İmaməli oğlu, [[1989]]-cu il təvəllüdlü (Daşkəsən şəhəri) #Babaşov Ruslan Cəfər oğlu, [[1990]]-cı il təvəllüdlü (Sabirabad rayonu) #Bağırov Ayaz Cavanşir oğlu, [[1988]]-ci il təvəllüdlü (Bakı şəhəri, Yasamal rayonu) #Məmmədova Şəfa Afət qızı, [[1978]]-ci il təvəllüdlü (Bakı şəhəri, Füzuli küçəsi) #Cabbarov Savalan Allahverdi oğlu, [[1987]]-ci il təvəllüdlü (Bakı şəhəri) Neft qaz quyularının qazılması kafedrasının böyük mühəndisi Rüstəmbəyov Faiq Bəhram oğlu, Neft qaz istehsalı və emalı texnikası kafedrasının tədris ustası Hüseynli Zemfira Seyidi qızı, Tələbələr İsayev Kənan Tələt oğlu, Suriya vətəndaşı olan Daas Muavviyya, Sudan vətəndaşları Mustafa Məhəmməd Qasim, Seyid Əhməd Əmru, Şirəliyev İlkin Azər oğlu, Mustafayev Elşən Elbəyi oğlu, Axundov Rəhman Sahib oğlu, Cəmiyev Elvin Azər oğlu, 1989 Qurbanova Səbinə Əşrəf qızı, Məmmədov Elşən Xanlar oğlu, Cəfərov Bəxtiyar Aydın oğlu Atılmış güllələrin hədəfi olsalar da, xoşbəxtlikdən sağ qalıblar. Adlarını çəkmədiyimiz bir neçə tələbə isə Fərda Qədirovun atdığı güllələrdən yayına bilib. == Mənbə == * [http://tr.wikinews.org/wiki/Bak%C3%BC%27deki_Petrol_Akademisi%27ne_sald%C4%B1r%C4%B1 Bakü'deki Petrol Akademisi'ne saldırı] * [http://www.anspress.com/nid112550.html Dövlət Neft Akademiyasında baş vermiş silahlı basqın nəticəsində ölənlərin və yaralıların adları məlumdur] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090502001620/http://www.anspress.com/nid112550.html |date=2009-05-02 }} * [http://www.anspress.com/nid112617.html Səhiyyə Nazirliyi Dövlət Neft Akademiyasında baş verən atışma nəticəsində ölən və yaralananların siyahısını yayıb] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090502002138/http://www.anspress.com/nid112617.html |date=2009-05-02 }} * [http://www.azadliq.org/content/article/1618789.html Neft Akademiyasına silahlı basqın (Faciə ilə bağlı bütün məqalələr)] * [http://www.azerbaijan.az/cgi-bin/client/archive.cgi?action=GetFullNews&ldid=2005-07-26&ltid=21:41:33&ndid=2009-05-02&nid=3 2009-Cu İl Aprel Ayının 30-Da Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında Baş Vermiş Faciəli Hadisə Nəticəsində Həlak Olanların Ailələrinə Və Ağır Xəsarət Alanlara Birdəfəlik Maddi Yardım Göstərilməsi Barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120516083249/http://www.azerbaijan.az/cgi-bin/client/archive.cgi?action=GetFullNews&ldid=2005-07-26&ltid=21:41:33&ndid=2009-05-02&nid=3 |date=2012-05-16 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Terror act in ASOA}} == Həmçinin bax == *[[ADıNA günü (film, 2010)]] {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] [[Kateqoriya:30 apreldəki hadisələr]] [[Kateqoriya:2009-cu ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:2009-cu ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:Faili məchul cinayətlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda terror hadisələri]] [[Kateqoriya:XXI əsrdə Bakı]] qxfq9jv1jiejz7egca652cjecibe6ng 0 79071 6599692 6307928 2022-08-28T17:06:33Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |orijinal adı = Fərrux bəy Mirzə Həmid bəy oğlu Vəzirov |şəkil = Fərrux bəy Vəzirov.jpg }} '''Fərrux bəy Mirzə Həmid bəy oğlu Vəzirov''' ({{DVTY}}) — [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü, mühəndis, xeyriyyəçi. == Həyatı == Fərrux bəy Vəzirov 1857-ci ildə [[Şuşa]] şəhərində dünyaya gəlmişdi. 1882-ci ildə Bakı real məktəbini bitirib Sankt-Peterburq Dağ-Mədən İnstitutuna daxil olmuşdu. 1886-cı ildə institutu dağ mühəndisi ixtisası ilə tamamlamışdı. Fərrux bəy Azərbaycanın ilk Avropa təhsilli mühəndisidir. Uşaqlıqdan işgüzar, enerjili və bacarıqlı adam olan Fərrux bəy işə başladığı çağdan bir ay ötməmiş Kultin duz mədəninin başçısı təyin edilir. Altı aydan sonra öz xahişinə əsasən Bakı şəhərinə, Dağ-mədən dairəsinə rəis yardımçısı vəzifəsinə dəyişdirilir. Burada da bacarığı sayəsində vaqon-sisternlərinin bölüşdürülməsi komitəsinin sədri seçilir. Fərrux bəy bir il sonra "Xəzər yoldaşlığı" ortaqlığının başçısı, eyni zamanda "Dağıstan vilayətinin Çıryurd qurğuşun hasili yoldaşlığı" şirkətinin yaradıcılarından və payçılarından biri olur. O, "Xəzər yoldaşlığı"nda beş il çalışdıqdan sonra aralanıb özünün neftçıxarma idarəsini təsis edir. "Naftalan neft istehsalı yoldaşlığı"nın paylarından çoxunu ələ keçirir. Fərrux bəy kənd təsərrüfatı sahəsində də özünü sınamaq istəyir. Şuşa qəzasının [[Hindarx]] kəndində xeyli torpaq sahəsi alır. Mülkündə Avropa tipli binalar inşa etdirir. Yeni aqrotexniki qaydada pambıq əkir, ilkin olaraq pambıqtəmizləmə zavodu tikir. Fərrux bəy Qarabağ köhlənlərinin bəslənməsinin qayğısına da qalır. Böyük at zavodu yaradır. O, [[Hindarx]] kəndində məktəb və xəstəxana tikdirir. Böyük şəhərlərdən müəllimlər və həkimlər dəvət edir. Onun məktəbində oxuyan uşaqlar pulsuz dərsliklərlə və geyimlə təmin olunmuşdular. Fərrux bəyin zəhməti kölgəsində kənd camaatına poçt da xidmət göstərirdi. Hindarx kəndi nahiyə mərkəzi olduğundan qonşu kəndlər də bu xidmət sahələrindən istifadə edirdi. Fərrux bəy 1906-cı ildə [[Sankt-Peterburq]] şəhərinə köçür. O, burada ictimai, siyasi və iqtisadi məsələlərlə məşğul olur. İmperiyanın mərkəzində bütün müsəlmanların haqqını müdafiə edir. [[Qafqaz]] və Orta Asiyada torpaq, dini, milli, iqtisadi və digər məsələlərdə kimin işi əyilirdisə, düzəltməyə Fərrux bəyin üstünə gəlirdi. Fərrux bəyin mülkü müşavir çini vardı. Fərrux bəy 1920-ci ildə vəfat edib. == Ailəsi == Fərrux bəy Xurşid bəyim [[Məhəmmədəli xan Cavanşir]]in qızı İbrahimbəyova ilə ailə qurmuşdu. Əlmurad bəy adlı oğlu vardı. == Mənbə == * [[Ənvər Çingizoğlu]]. Hacılılar. Bakı: "Soy" dərgisinin özəl nəşri, 2004, 238 səh. [[Kateqoriya:Azərbaycan mühəndisləri]] [[Kateqoriya:Xeyriyyəçilər]] [[Kateqoriya:Vəzirovlar]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Dumasının üzvləri]] 972tmcs8cx5ocjn6n4859ye60b8sv8n 0 79325 6600513 6495383 2022-08-29T06:27:55Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = Əfsər Cavanşirov |orijinal adı = Əfsər Bayram oğlu Cavanşirov |digər adı = |şəkil = Əfsər Cavanşirov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = bəstəkar |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 08.11.1930 |doğum yeri = [[Horadiz (kənd)|Horadiz]], [[Füzuli rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 20.05.2006 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}<br>{{AZE}} |fəaliyyəti = [[bəstəkar]] |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1982}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Əfsər Bayram oğlu Cavanşirov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] bəstəkarı, [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]] (1982). == Həyatı == Əfsər Bayram oğlu 8 noyabr 1930-cu ildə [[Füzuli rayonu|Füzuli rayonunun]] [[Horadiz (kənd)|Horadiz]] kəndində doğulmuşdur. 1948-ci ildə orta məktəbi və 2 saylı uşaq musiqi məktəbini bitirmişdir. Bakı Musiqi Texnikumuna daxil olmuşdur. 1952-ci ildə texnikumu tamamlamışdır. Elə həmin ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq fakültəsinə qəbul olmuşdur. 1958-ci ildə professor [[Cövdət Hacıyev]]in sinfini bitirmişdir. Azərbaycan Respublikası Dövlət Teleradio Verilişləri şirkətinin "Bənövşə" uşaq xorunun və rəqs ansamblının bədii rəhbəri idi. 1982-ci ildə "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adına layiq görülmüşdür. Əfsər Cavanşirov 2006-cı il mayın 20-sində Bakı şəhərində 75 yaşında vəfat edib. == Əfsər Cavanşirovun əsərləri == BSO üçün 7 simfoniya, poemalar, akapella xoru üçün əsərlər, uşaq xoru üçün əsərlər və s. == Mükafatları == * Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı — 18 may 1972<ref name="18.05.1972">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublikanın xalq maarifi və mədəniyyət işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə tətif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 may 1972-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 1 dekabr 1982<ref name="musiqi01.12.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublikanın musiqi sənəti xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekabr 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Cavanşirlər]] [[Kateqoriya:Horadizdə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimləri]] 69axq0dw1rfe6cgp18wr9k107cfhusi 0 79584 6600762 6598742 2022-08-29T08:47:49Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədliyyə naziri |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 26 dekabr 1918 |dövr son = 14 mart 1919 |sələfi = [[Fətəli xan Xoyski]] |xələfi = [[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<br>(vəzifə beşinci hökumət kabinetində bərpa olunub) |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] ədliyyə nazirinin müavini |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 27 iyun 1918 |dövr son_3 = 1918 |nazir_3 = [[Fətəli xan Xoyski]] }} '''Teymur bəy Məhəmmədqulu bəy oğlu Makinski''' ({{DVTY}}) — Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatının fəal üzvü, ictimai-siyasi xadim, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] üzvü. Milli Şuranın "Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında qanun"na (1918, 19 noyabr) əsasən, seçkisiz [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin tərkibinə daxil edilmişdir. == Həyatı == Teymur bəy Makinski 1918-ci ilin iyun-oktyabr aylarında Azərbaycan hökuməti ədliyyə nazirinin müavini, oktyabrın 20-dən noyabrın 6-dək [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ermənistandakı diplomatik nümayəndəliyi|Ermənistan hökuməti yanında diplomatik nümayəndəsi]] olmuşdur (əslində, bu vəzifəni dekabrın sonuna kimi icra etmişdir). Teymur bəy Makinski 27 iyun 1918-ci ildə hökumətin qərarı ilə ədliyyə nazirinin müavini təyin edilmişdir.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=229 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il dekabrın 26-dan 1919-cu il aprelin 14-ə qədər [[Fətəli xan Xoyski]]nin [[III Xoyski hökuməti|üçüncü hökumət kabinəsində]] ədliyyə naziri vəzifəsini icara etmişdir. 1919-cu ilin iyunundan 1920-ci ilin yanvarına qədər Azərbaycan hərbi məhkəməsinin sədri, 1920-ci ilin martından isə yenidən Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin Ermənistan hökuməti yanında diplomatik nümayəndəsi olmuşdur. [[İrəvan Quberniyası Müsəlmanlarının Həmyerlilər Cəmiyyəti|İrəvan Valiliyi Müsəlmanları Yerdaşlığının]] İdarə Heyətinin sədri olmuşdur. == Ailəsi == Qardaşı Zülfüqar bəy Makinski 1885-ci ildə Gəncədə anadan olmuşdur. Ali təhsilini [[Peterburq Universiteti]]ndə 1904-cü ildə tamamlamışdır.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/az_muellimi/2012/fevral/233548.htm]</ref> 8 iyul 1918-ci il tarixində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Himayəçilik Nazirliyinin İrəvanda müvəkkili təyin olunmuşdur.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2010/may/121999.htm]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan Ədliyyə Nazirləri}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Araz Türk Cümhuriyyətinin dövlət xadimləri]] [[Kateqoriya:Varşavada təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədliyyə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın baş prokurorları]] [[Kateqoriya:Makinskilər]] 88aoirmbpo3eh8ozlw7i8gx0lpfml10 6600765 6600762 2022-08-29T08:48:21Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazir müavinləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədliyyə naziri |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 26 dekabr 1918 |dövr son = 14 mart 1919 |sələfi = [[Fətəli xan Xoyski]] |xələfi = [[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<br>(vəzifə beşinci hökumət kabinetində bərpa olunub) |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] ədliyyə nazirinin müavini |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic (cropped).png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl_3 = 27 iyun 1918 |dövr son_3 = 1918 |nazir_3 = [[Fətəli xan Xoyski]] }} '''Teymur bəy Məhəmmədqulu bəy oğlu Makinski''' ({{DVTY}}) — Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatının fəal üzvü, ictimai-siyasi xadim, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] üzvü. Milli Şuranın "Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında qanun"na (1918, 19 noyabr) əsasən, seçkisiz [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin tərkibinə daxil edilmişdir. == Həyatı == Teymur bəy Makinski 1918-ci ilin iyun-oktyabr aylarında Azərbaycan hökuməti ədliyyə nazirinin müavini, oktyabrın 20-dən noyabrın 6-dək [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ermənistandakı diplomatik nümayəndəliyi|Ermənistan hökuməti yanında diplomatik nümayəndəsi]] olmuşdur (əslində, bu vəzifəni dekabrın sonuna kimi icra etmişdir). Teymur bəy Makinski 27 iyun 1918-ci ildə hökumətin qərarı ilə ədliyyə nazirinin müavini təyin edilmişdir.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=229 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il dekabrın 26-dan 1919-cu il aprelin 14-ə qədər [[Fətəli xan Xoyski]]nin [[III Xoyski hökuməti|üçüncü hökumət kabinəsində]] ədliyyə naziri vəzifəsini icara etmişdir. 1919-cu ilin iyunundan 1920-ci ilin yanvarına qədər Azərbaycan hərbi məhkəməsinin sədri, 1920-ci ilin martından isə yenidən Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin Ermənistan hökuməti yanında diplomatik nümayəndəsi olmuşdur. [[İrəvan Quberniyası Müsəlmanlarının Həmyerlilər Cəmiyyəti|İrəvan Valiliyi Müsəlmanları Yerdaşlığının]] İdarə Heyətinin sədri olmuşdur. == Ailəsi == Qardaşı Zülfüqar bəy Makinski 1885-ci ildə Gəncədə anadan olmuşdur. Ali təhsilini [[Peterburq Universiteti]]ndə 1904-cü ildə tamamlamışdır.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/az_muellimi/2012/fevral/233548.htm]</ref> 8 iyul 1918-ci il tarixində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Himayəçilik Nazirliyinin İrəvanda müvəkkili təyin olunmuşdur.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2010/may/121999.htm]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan Ədliyyə Nazirləri}} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Araz Türk Cümhuriyyətinin dövlət xadimləri]] [[Kateqoriya:Varşavada təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədliyyə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın baş prokurorları]] [[Kateqoriya:Makinskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazir müavinləri]] hmhbzudemdaxz6wmd7zsn62sd4bdqhh 0 80034 6601060 6551016 2022-08-29T11:11:55Z Samral 29509 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki [[Fayl:Azerbaijani refugees after the Khojaly massacre in train.jpg|thumb|300px|right|Xocalı soyqırımı zamanı itkin düşmüş hesab edilən azərbaycanlılar]] '''Qarabağ müharibəsində itkin düşən azərbaycanlılar''' — [[Ermənistan]]–[[Azərbaycan]] müharibəsi zamanı itkin düşmüş və ermənilər tərəfindən əsir götürülmüş [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan vətəndaşları]]. Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası İşçi qrupu tərəfindən 2007-ci il ərzində aparılmış araşdırma zamanı məlum olmuşdur ki, itkin düşmüş və girov götürülmüş şəxslərin sayı 4354 nəfər təşkil edir. Onlardan 3503 nəfəri hərbçi, 841 nəfəri mülki şəxslərdir (9 nəfərin hərbçi və ya mülki olduğu məlum deyil). Mülki şəxslərdən 47 nəfəri uşaq (16 nəfər azyaşlı qız), 268 nəfəri qadın, 371 nəfəri yaşlılardır. Əsir, itkin düşmüş 4354 nəfərdən 783 nəfərin əsir və girov götürülməsi barədə məlumatlar daxil olub. Dövlət Komissiyasına daxil olmuş materialların təhlili zamanı 550 nəfərin əsir və girovluqda qətlə yetirildiyi və ya müxtəlif səbəblrdən vəfat etdiyi müəyyən edilib. Onlardan 104-ü qadın, 446-ı kişidir. 137 nəfərin yalnız adı məlumdur, 74 nəfər isə naməlum şəxslərdir.<ref>[http://deyerler.avantajprim.com/texts/news/cemiyyet/6096-ermnb-sbrlbybnd-783-azrbaycanli-var.html ERMƏNİ ƏSİRLİYİNDƏ 783 AZƏRBAYCANLI VAR]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Əsir və İtkin Düşmüş, Girov Götürülmüş Vətəndaşlarla Əlaqədar Dövlət Komissiyası == [[Azərbaycan Respublikası Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası]]nın İşçi Qrupunun rəhbəri Firudun Sadıqovun sözlərinə görə, 2008-ci ilin sonunda 170-ə qədər insanın da taleyinə aydınlıq gətirilib və onların sağ olduğu aydınlaşıb: "Onlar [[Şuşa]], Şuşanın ətraf kəndləri, Kəlbəcər, Laçın işğal olunan zaman ermənilərin əlinə keçmiş insanlardır. Bu il həmin insanlarla bağlı kitabın və CD–nin buraxılacağı da planlaşdırılır". F. Sadıqov deyib ki, son 4 ildə 800-ə qədər insanın taleyi müəyyən olunub: "İndiyədək həmin insanlar itkin hesab olunurdular. Onlardan bir qismi dünyasını dəyişib. Onların dəfn edildiyi yerlər müəyyən olunub". İşçi Qrupunun rəhbərinin sözlərinə görə, Ermənistan tərəfi əsir və itkinlərlə bağlı əməkdaşlığa maraq göstərmir: "Sözügedən əməkdaşlığa hamı maraq göstərir. Amma əməkdaşlığın əsasında konkret faktlar dayanmalıdır. Bu danışıqların bir nəticəsi yoxdursa, o sadəcə, ekskursiyaya bənzəyir. Bu məsələdə biz konkretliyə üstünlük veririk. Dəfələrlə erməni tərəfi ilə görüşümüz olub, amma nəticəsi olmayıb". == Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi == [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi]] (BQXK) Dağlıq [[Qarabağ müharibəsi]]ndə itkin düşən vətəndaşların sümüklərinin qalıqlarının kimə məxsus olmasının müəyyənləşdirilməsi məsələsində əməkdaşlığa dair Azərbaycan və Ermənistan hökumətləri ilə saziş imzalayacaq. BQXK müharibədə hər iki tərəfdən itkin düşənlərin müəyyənləşdirilməsi ilə bağlı siyahıyaalmaya başlayacaq. O, artıq bununla əlaqədar tərəflərlə ayrı-ayrılıqda razılaşma əldə edildiyini də qeyd edib: "Azərbaycanda siyahıyaalma Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyətinin könüllərindən ibarət qruplar tərəfindən həyata keçiriləcək. İtkin düşənlərin ailələrində olacaq könüllülər həmin şəxsin kimliyi və tibbi tarixçəsi haqda ətraflı məlumat toplayacaqlar. Hər iki tərəfin humanitar təşkilatları bu məsələ ilə bağlı məlumatları ölkələrinin Dövlət Komissiyasına, onlar isə öz növbələrində Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinə təqdim edəcək". O, məlumatların müharibədən sonra tapılacaq sümük qalıqlarının kimə məxsus olduğunu müəyyənləşdirmək üçün vacib olduğunu söyləyib: "Tapılan sümük qalıqları eksqumasiya olunacaq, toplanan məlumatlar uzlaşdıqda, cəsədin kimliyini müəyyənləşdirmək mümkün olacaq.<ref>[http://insan.azeriblog.com/2008/03/13/beynelxalq-qirmizi-xach-komitesi-daghliq-qarabagh-muharibesinde-itkin-dushenlerle Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi Dağlıq Qarabağ müharibəsində itkin düşənlərlə…]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Helsinki Vətəndaş Assambleyası == Avqustun 30-da "Helsinki Vətəndaş Assambleyası"nın (HVA) Gəncə ofisində Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş əsgərlərin ailələri ilə görüş keçirildi. Tədbiri giriş sözü ilə açan HVA-nın Gəncə filialının sədri Akifə Əliyeva iştirakçıları əvvəlcə 1992–1994-cü illərdə itkin düşmüşlərin siyahısı və fotoşəkilləri ilə tanış etdi. Bildirdi ki, rəsmi statistikaya əsasən, Qarabağ müharibəsi zamanı 4812 nəfər itkin düşüb. Sonra o, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə görə yalnız beş ildən sonra itkin düşənlərə şəhidlik statusunun verilməsi məsələsindən də söhbət açdı. Bildirdi ki, bu qanun onların ailələri arasında böyük narahatlıq doğurur. İtkin düşmüş əsgərlərin ailələrinin nümayəndələri də danışaraq, öz növbələrində HVA-ya təşəkkürlərini bildirdilər və qeyd etdilər ki, bu günə kimi hələ də əzizlərinin sağ qalmalarına inamları itməyib. Akifə xanım bildirdi ki, bu məqsədlə onlar "Azadlıq" radiostansiyası vasitəsilə əhaliyə müraciət ediblər: "Ümid edirik ki, bəlkə bu haqda nəsə məlumatları olan tapılar. Ola bilər ki, onlar hardasa həlak olublar, qəbirlərinin yerini bilən tapılar. Biz hesab edirik ki, atılan hər bir addım cavabsız qalmayacaqdır". Sonda tədbir iştirakçılarının təşəbbüsü ilə prezident İ. Əliyevə müraciət imzalandı.<ref>[http://www.ganca.net/aze/x36_59.php İTKİN DÜŞMÜŞ ƏSGƏRLƏRİN AİLƏLƏRİ İLƏ GÖRÜŞ]</ref> == BMT-nin insan haqları üzrə şurası == [[BMT]]-nin insan haqları üzrə şurasının 7-ci sessiyasında silahlı münaqişələr zamanı itkin düşmüş azərbaycanlıların problemi ilə bağlı ölkəmizin nümayəndə heyətinin irəli sürdüyü qətnamə layihəsi 38 ölkənin yekdil rəyi ilə qəbul edilib. Bu barədə Azərbaycanın BMT-nin Cenevrədəki ofisi yanındakı daimi nümayəndəliyindən məlumat verilib. Ermənistan-Azərbaycan, [[Dağlıq Qarabağ]] münaqişəsi zamanı itkin düşmüş şəxslərlə bağlı siyahıda ölkəmizdən 4 mindən artıq vətəndaşın itkin düşməsi faktı öz əksini tapıb. Layihədə silahlı münaqişədə iştirakçı tərəf dövlətlərin itkin düşmüş şəxslərin taleyini müəyyənləşdirmək üçün Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi (BQXK) ilə hərtərəfli əməkdaşlıq etməsi barədə çağırış öz əkisni tapıb. Qətnamə layihəsi istiqamətlərinin operativliyini təmin etmək məqsədilə Azərbaycan nümayəndə heyətinin BQXK, qeyri hökumət təşkilatlarının, insan haqları üzrə milli təsisatların və beynəlxalq təşkilatların, dövlətlərin iştirakı ilə insan haqları üzrə şuranın sentyabr ayında keçirilməsi planlaşdırılmış sessiyası çərçivəsində itkin düşmüş şəxslər probleminin açıq şəkildə müzakirəsinin keçirilməsi və sessiyanın nəticələri əsasında BMT İnsan Haqları üzrə Ali Komissarının rezyümə hazırlaması barədə təşəbbüsü yekdilliklə qəbul edilib. Qətnamə layihəsində, həmçinin BMT baş katibindən layihədəki müddəaların yerinə yetirilməsinə dair hərtərəfli hesabat hazırlamaq barədə xahiş olunub.<ref>[http://deyerler.avantajprim.com/texts/news/insan-haqlari/haqlar-azadliqlar/7581-bmt-azrbaycanla-bali-n214vbtb-qtnam-qbul-edbb.html BMT AZƏRBAYCANLA BAĞLI NÖVBƏTİ QƏTNAMƏ QƏBUL EDİB]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.human.gov.az/?sehife=etrafli&sid=MTIxODA1MTA4MTIzNTg4NQ==&dil=az Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət komissiyasının rəsmi sitəsi] * [http://deyerler.org/27396-qarabad-mgharibjjsindjj-itkin-dgejjnljjrdjjn.html Qarabağ müharibəsində itkin düşənlərdən xəbər var] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110408085718/http://deyerler.org/27396-qarabad-mgharibjjsindjj-itkin-dgejjnljjrdjjn.html |date=2011-04-08 }} * [https://report.az/c/4fc12ab/ Ermənistan I Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş şəxslərə aid məzar yerləri barədə məlumatları təqdim etmir] [[Kateqoriya:Qarabağ müharibəsi]] [[Kateqoriya:Hərbi əməliyyatlarda itkin düşənlər]] [[Kateqoriya:Qarabağ münaqişəsi]] h97l4q71dbvs18o8ux4e4s6hwsgvfyl 0 80764 6600366 6019561 2022-08-29T05:18:36Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = elxan |digər mövzu = canişin |digər mövzu səhifəsi = Arqun ağa }} {{Dövlət xadimi |adı = Arqun xan |orijinal adı = {{lang-mn|ᠠᠷᠭᠦᠨ}} |şəkil = AbaqaOnHorseArghunStandingGhazanAsAChild.jpg |titul = [[Elxanlılar sülaləsi]]ndən IV [[elxan]] |bayraq = Flag of Ilkhanate.svg |dövr əvvəl = 11 avqust 1284 |dövr son = 10 mart 1291 |sələfi = [[Əhməd Təkudar xan]] |xələfi = [[Keyxatu xan]] |doğum tarixi = 1250 |doğum yeri = [[Baylakan]], [[Arran]] |vəfat tarixi = 10.3.1291 |vəfat yeri = Bağça, [[Arran]] |dəfn yeri = [[Sultaniyyə]] |sülalə = [[Elxanilər]] |atası = [[Abaqa xan]] |anası = Kaymış Egeçi |titul_2 = [[Xorasan]] valisi |bayraq_2 = Flag of Ilkhanate.svg |dövr əvvəl_2 = ? |dövr son_2 = 11 avqust 1284 |xələfi_2 = [[Qazan xan (Elxani)|Qazan xan]] |vikianbar = }} '''Arqun xan''' ({{DVTY}}) — [[Elxanlılar sülaləsi|Hülakülər sülaləsi]]ndən dördüncü elxan, [[Abaqa xan]] və onun xristian xanımı Haymaş xatunun oğlu. [[Xristian]] kimi doğulmuş, [[buddist]] kimi yaşamışdır. == Həyatı == Bəzi mənbələrə görə 1250<ref>Бартольд В. В. Сочинения: Работы по исторической географии и истории Ирана — Arqun xan — səh. 485–486.</ref>, bəzi mənbələrə görə isə 1259<ref>[http://www.iranica.com/articles/argun-khan-fourth-il-khan-of-iran-r683-90-1284-91 P. Jackson — Argun khan — Encyclopedia Iranica]</ref>-cu ildə doğulmuşdur. Gəncliyində əmir Sartaq Cəlair qəyyumluğunda Xorasan valisi təyin olunmuşdur. == Hökmranlığı == [[Abaqa xan]]ın ölümündən sonra taxta [[Əhməd Təkudar xan]] gəlmişdi. Təkudar xanın müsəlman olması faktı bir çox monqol əyanı tərəfindən yaxşı qarşılanmırdı. Bundan istifadə edən Arqun xan üsyana başladı və 10 avqust 1284-cü ildə əmisini öldürərək hakimiyyətə gəldi. === Vəzirləri === ==== Əmir Bukay ==== Arqun xan hakimiyyətə ilk gəldiyi dövrlərdə iqtidarın əsas hissəsini [[Cəlayır eli|Cəlair]]lərdən əmir Bukaya verdi və onu vəzir təyin etdi. Lakin Bukay özü də 16 yanvar 1289-cu ildə xəyanət cinayəti ilə edam olundu. ==== [[Sədəddövlə ibn Hibbat]] ==== Onun yerinə əslən yəhudi olan [[Sədəddövlə ibn Hibbat]] vəzir kimi təyin olundu. Sədəddövlənin dövründə iqtisadiyyat və mərkəzi hakimiyyət gücləndi, illik vergi 10 milyon dinara çatdı.<ref>Mantran, Robert (Fossier, Robert, ed.) "A Turkish or Mongolian Islam" in ''The Cambridge Illustrated History of the Middle Ages: 1250–1520'', p. 298</ref> Lakin o da müsəlman əyanlar tərəfindən bəyənilmirdi və 5 mart 1291-ci ildə öldürülmüşdü. === Müharibələr === 1289–1290-cı illərdə [[Novruz ağa Oyrot]]un üsyanını yatıraraq onu sürgünə göndərmişdi. Həmin illərdə [[Qızıl Orda]] xanı [[Tula-Buqa]]nın da Qafqaza girməsinin qarşısını almışdı. == Ölümü == Arqun xan vəzirinin ölümündən 5 gün sonra iflicdən vəfat etdi. Onun ölümü ölkədə hərc-mərclik yaratdı. == Avropa ilə münasibətlər == Arqun xan Avropa dövlətləri ilə münasibətlərə xüsusi önəm verirdi. 1285-ci ildə Papa [[IV Honorius]]a məktubunda müsəlmanlara qarşı birgə hücum təklif edirdi.<ref>Runciman, Steven (1987). ''A history of the Crusades 3''. Penguin Books. <nowiki>ISBN 978-0-14-013705-7</nowiki>.</ref> 1287-ci ildə, Avropaya ikinci səfarət missiyası göndərildi. [[Rabban Bar Şauma]]nın başçılıq etdiyi səfarət bu dəfə Papa [[IV Nikolas]], İngiltərə kralı [[I Eduard]] və Fransa kralı [[IV Filip (Fransa)|IV Filipp]]dən müsbət cavablar gətirdi. Üçüncü missiya 1289-cu ildə [[Buskarello de Qizolfi]] başçılığında [[Roma]] və [[Paris]]ə göndərildi. 1290-cı ildə [[Bağdad]]da donanma hazırlıqlarına başlayan Arqun xan, 800 [[Genuya respublikası|genuyalı]] dənizçi və xarrat ilə [[Məmlüklər]]in [[Qırmızı dəniz]]dəki hegemoniyasına son qoymaq fikrində idi. Lakin genuyalılar daha sonra layihəyə dəstək verməkdən əl çəkdilər. Dördüncü missiya eyni ildə, Andrey Çaqan başçılığında göndərildi. 1291-ci ilin avqustunda Nikolas Arquna səlib yürüşü başlatdığı barədə məktub yazmışdı, lakin xan özü artıq marta vəfat etmişdi.[[Fayl:LetterArghunToNicholasIV1290VaticanArchives.jpg|thumbnail|250px|Arqun xanın papa [[IV Nikolas]]a məktubu. (1290)]] == Mədəniyyət və quruculuq == Arqun xanın hökmranlıq çağından başlayaraq Elxanlıların tikdirdiyi binalar diqqəti cəlb edir. Arqun xan [[Təbriz]]in qəbrində "Şənb" kəndində müxtəlif binalar tikdirir. O bütpərəst olduğuna görə, tikdirdiyi binalar içərisində bütpərəst məbədləri üstünlük təşkil edir. O abadlq işlərinə də xüsusi fikir verirdi. Şərviyazda sonralar [[Sultaniyyə]] adlanan şəhərin və [[Təbriz]]in qərbində gözəl tikintilər olan şəhərciyin bünövrəsini qoyur. O, bu şəhərciyə "Arquniyyə" adını verir. Arqun xanın hakimiyyəti dövründə xəttatlıq inkişaf etmişdi. Belə xəttatlardan biri Şəmsəddin ibn Ziyəddin Zuşəki idi. Qeyd etmək lazımdır ki, Şəmsəddin həm də Elxanlılar hakimiyyətinin şöhrətli vəzirlərindən olub. O, öz dövrünün nüfuzlu alimi kimi tanınmış, şeirlər, risalələr yazmışdır. Təbrizdə Arqun xanın əmri ilə edam olunmuşdur. == Ailəsi == === Xatunları === * Nukdan xatun * Kultak egeçi * Uruk xatun * Qutluq xatun * Buluğan xatun * Səlçuq xatun '''Oğulları''' * [[Qazan xan]] (Qutluq xatundan) * [[Sultan Məhəmməd Xudabəndə Olcaytu xan|Olcaytu xan]] (Uruk xatundan) * [[Yisun Teymur]] * [[Xitay oğul]] '''Qızları''' * [[Ölcaytay xatun]], öncə [[Qunçuqbal]]la, sonra [[Ağbuğa ağa Cəlayır]]la ailə qurmuşdu. * [[Ölcay Teymur xatun]], öncə [[Tükəl]]lə, sonra [[Qutluqşah noyan]]la ailə qurmuşdu. * [[Qutluq Teymur xatun]] * [[Dilənçi xatun]] == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Ədəbiyyat == * Бартольд В. В. Аргун // Бартольд В. В. Сочинения. — М.: Наука, 1971. — Т. VII: Работы по исторической географии и истории Ирана. — С. 485–486. * P. Jackson, "Argun Khan", EIr., II, 402–404. {{ Sələf-xələf (Elxanilər dövləti) | Şah = <!-- Adı -->Arqun xan | ZAMAN = <!-- Hansı sülalə dövrünə təsadüf edir -->[[Elxanilər]] | SƏLƏF = <!-- Ondan qabaq gələn -->[[Əhməd Təkudar xan]] | XƏLƏF = <!-- Ondan sonra gələn -->[[Keyxatu xan]] }} {{Elxanilər}} [[Kateqoriya:Çingizlilər]] [[Kateqoriya:Hülakülər]] [[Kateqoriya:XIII əsr şəxsləri]] [[Kateqoriya:Elxanilər dövlətində yaşamış insanlar]] rxd9pll3vvynmazzem6qvauxq46e37n 0 81177 6600786 6575918 2022-08-29T09:04:44Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}}{{mənbə azlığı}} {{Rusiya İmperiyasının qəzası |adı = Cəbrayıl qəzası |quberniya gerbi = Coat of Arms of Yelizavetpol Governorate.png |ölkə = {{Rusİmp}}<br> {{ADR}}<br>{{AzSSR}} |quberniya = Yelizavetpol quberniyası |gerb = |gerbin ölçüsü = |xəritə = Qaryagin qəzası.gif |xəritə ölçü = 300 |mərkəzi = Cəbrayıl |yaranma = 1873 |ləğv olunma = 8 aprel 1929 |sahəsi = 2922,6 (1897)<ref name="Демоскоп Weekly">{{cite web |url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=63|title=Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.}}{{ru}}</ref>; 3276,31 verst² (1917) |əhalisi = 66360 (1897)<ref name="Демоскоп Weekly">{{cite web |url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=63|title=Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.}}{{ru}}</ref>; 89584 nəfər (1917) |qeydlər = {{Yelizavetpol quberniyası diaqramı}} }} [[Fayl:Uyezd of Jabrayil.JPG|thumb|300px|Cəbrayıl qəzası 1 yanvar 1903-cü illər xəritəsi.]] '''Cəbrayıl qəzası''' (1905-ci ildən '''Qaryagin''') — [[Yelizavetpol quberniyası]]nın bölgələrindən biridir. Hazırkı [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]], qismən də [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]], [[Beyləqan rayonu|Beyləqan]], [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonlarını əhatə edirdi. == Tarixi == Qaryagin qəzası 1867-ci ildə Cəbrayıl qəzası kimi yaranıb. 1905-ci ildən I Rus-İran müharibəsinin iştirakçısı polkovnik [[Pavel Karyagin]]in şərəfinə Qaryagin qəzası adlanıb. 1906-cı ildə Qəza rəisi Tsımbalov, böyük köməkçisi Mixail İvanoviç Kutateledze, məmurlar: Fyodr Yefremoviç Lavrov, Mirzə Əbdürrəzzaq bəy Teymurazbəyov, Yevgeni Yevdokimoviç Prişelov, Mixail Mixailoviç Yakovlev, [[İbrahim bəy Əlibəyov]], Qriqori Markaroviç Avetisov, Muxtar bəy Məliknamazəliyev, [[Rzaqulu bəy Vəzirov]], İsrail Meliksetoviç Ter-İohanesiyan, [[Bəylər bəy Vəzirov]], Yakov Yakovleviç Pşirkov, Tiqran Sergeyeviç Gəncümov, Aruşan Balasanyants. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] qurulduqdan az sonra, Hökumətin 1918-ci il 30 iyul tarixli qərarı ilə qəzanın əvvəlki adı olan Cəbrayıl qəzası bərpa edilmişdi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=277 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il 13 yanvar tarixli qərar əsasında Cavanşir, Şuşa və Zəngəzur qəzaları ilə birlikdə müvəqqəti general-qubernatorluqda birləşdirilmişdi. Cəbrayıl qəzasının mərkəzi Xələfi rayonunda 1918-ci ildə Xudafərin Körpüsü bərpa edilmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin və yerli idarə orqanlarının tədbirlərinə baxmayaraq, erməni-daşnak silahlı dəstələri qəzanın yerli türk-müsəlman əhalisinə qarşı soyqırımları törətməyə can atırdılar. 1918-ci il dekabırın son günlərində ermənilər qəzanın azərbaycanlı əhalisinə qarşı silahlı qətllərə başlamışdılar. Ermənilərin azərbaycanlılar üzərinə basqınları və soyqırımları 1919–1920-ci illərdə də davam etmişdir. Azərbaycan Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının üzvü N. M. Mixaylovun erməni talanlarından və digər zorakılıq hərəkətlərindən zərər çəkmiş müsəlman kəndlərinin yoxlanılması haqqqında məruzəsində Cəbrayıl qəzası üzrə də ətraflı məlumat verilir. Burada ermənilərin müsəlmanlara qarşı törətdikləri cinayətlərin yalnız bir qismi -adbaad 17 ciddi fakt göstərilir. Həmin faktlardan ermənilərin azərbaycanlı kəndlərini viran qoyması, əhalini vəhşicəsinə qırması, mal-mülkünü qarət etməsi aydın olur. Ermənilərin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti Qarabağda erməni təcavüzünün qarşısını ala bildi. Respublikanın rayonlaşdırılması ilə əlaqədar Cəbrayıl qəzası 1929-cu ildə ləğv edildi.<ref>{{AXCE|2|298-299}}</ref> Qaryagin (Cəbrayıl) qəzasının 1918–1920-ci illərdə, АDR dönəmində rəisi öncə [[Ələkbər bəy Bəhrəmbəyov]], sonra [[Hüseyn bəy Mahmudbəyov]] idi. Cəbrayıl qəzasına rəis, nahiyələrə pristav başçılıq edirdi. Cəbrayıl qəzası I Böyük Bəhmənli polis sahəsi, II Horadiz polis sahəsi və III Cəbrayıl polis sahələrinə ayrılırdı. 1918–1920-ci illərdə, АDR dönəmində 1-ci sahənin polis pristavı Həbib Məhərrəmov, 2-ci sahənin polis pristavı Həsən bəy Vəzirоv, 3-cü sahənin polis pristavı Cаmаl bəy Əlibəyоv olmuşdur. 30 avqust 1918-ci ildə yenidən Cəbrayıl qəzası kimi formalaşıb. 1930-cu ildə qəza ləğv edilib. === Mixaylovun məruzəsi === ---Azərbaycan Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının üzvü N. M. Mixaylovun erməni talanlarından və digər zorakılıq hərəkətlərindən zərər çəkmiş müsəlman kəndlərinin yoxlanılması haqqqında məruzəsi: Cəbrayıl qəzası 12 müsəlman və 3 erməni kənd icmalarından ibarətdir. Məhz bu fərqə və müsəlman kəndlərinin əksər hissəsinin aran ərazisində topoqrafik baxımdan yerləşməsinə görə, bu torpaqlara ermənilərin layiqli müqavimətə rast gələcəkləri ehtimalından soxulmağa cürət etmədikləri üçün, bu qəzanın əhalisi Cavanşir qəzasında oluduğu kimi, əsasən Qarabağ dağlarının dağətəyi zolağında ermənilərin təcavüzünə məruz qaldılar. Şahidlərin verdikləri ifadələrdən təyin olunur ki,1918-ci ilin dekabr ayına kimi dağətəyi zolaqda yaşayan müsəlmanlar həm mülkədarlar, həm də kəndlilər daxil olmaq şərtilə, Qarabağın digər qəzalarındakı tatar (türk — red) müsəlman kəndlərində ermənilərin törətdikləri vəhşiliklər, quldur dəstələrinin hucum və qarətləri, zorakalıqları, ağlasığmayan azğınlıqları haqqında eşitsələr də belə, qəzanın qonşu erməni kəndlərinin sakinləri və onların hörmətli ağsaqqalları tərəfindən müntəzəm olaraq sakitləşdirildikləri və əmin-amanlıqla bağlı onları inandıran bir səviyyədə təskinlik aldıqları üçün, nəin ki, hər hansı bir müdafiə tədbirlərinə hazırlıq görürdülər, hətta əksinə olaraq, ağıllarına belə gətirmirdilər ki, ermənilər bu təbliğatın arxasında onların kəndlərinin darmadağın edilməsi ləyihələrini cızırlar. 1918-ci ilin dekabr ayının birinci günlərində ermənilər qəzanın müsəlman əhalisinə qarşı hərbi əməliyyatlara başladılar, ilk öncə ayrı-ayrı müsəlmanlar qətlə yetirilməyə başlandı, qismən də mal-qara oğurlanırdı və nəhayət, artıq mütəşəkkil təşkil edilmiş silahlı erməni quldur dəstələri tatar (?türk) kəndlərinə qarşı açıq hücümlara başladılar. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, şahidlərin ifadələrindən artıq ermənilərin açıq aqressiyaya başladıqları məlum idi və Cəbrayıl Qəza Rəisinin Qarabağ General-Qubernatorunun adına göndərdiyi 17 fevral1919-cu il tarixli raportunda belə yazılırdı: "qəzanın müsəlman əhalisi belə hadisələri böyük kədər hissi ilə qarşılayaraq, heç bir aktiv hərəkətlərə başlamadan yalnız özlərini və öz əmlakların qorumaq naminə müdafiə mövqeyini tutaraq, erməni hücumlarından yayınmağa çalışırlar, ermənilərə qarşı heç bir qanuna zidd hərəkətlərə yol vermirlər, bunu sübut etmək üçün qeyd etmək kifayətdir ki, qəzada bir erməni kəndi belə heç bir hadisədən heç bir ziyan görməmişdir". Bu hadisələrdən sonra ermənilərin müsəlman kəndlərinə qarşı törətdikləri cinayətlərin qısa sadalanmasına keçərək, hal hazıradək aşağıdakılar görürük: Düdükçü, [[Edilli]], [[Ağbulaq]], [[Hoğa]], Çirakuz, [[Axullu]] kəndlərində yaşayan ermənilər 1918-ci ilin dekabr ayının 26-na keçək gecə Düdükçü kəndindəki müsəlmanlar yaşayan hissəyə hucum edərək, onların evlərini talayıb, darmadağın etmiş, evlərə od vurub yandırmışdılar; 1918-ci il dekabrın 7-də elə adı çəkilən kəndlərin erməni sakinləri Arış kənd əhalisinin qoyunlarını oğurlayıb aparmışdır; 1918-ci il, dekabrın 5-də silahlı erməni quldurları [[Qarakollu]] kəndinə silahlı basqın edərək, qoyunları sürüb aparmışdı; 10 dekabrda [[Doşulu]] Məhərrəm Musa oğlunun qoyunları ermənilər tərəfindən qaçırıldı; elə həmin tarixdə silahlı ermənilər Əfəndilər kənd sakini Mir Yusif Mir Həsən oğlunun iri buynuzlu mal-qarasını apardı; 2 dekabrda silahlı erməni quldur dəstəsi [[Aşıq Məlikli]] kəndini od vurub yandıraraq, darmadağın etdilər, evlər talan edildi, əhalinin mal qarası qovulub aparıldı; yenə həmin tarixdə erməni quldur dəstəsi [[Xələfli]], [[Tatar]], [[Şıxlar]] kəndlərinə soxularaq, kənd sakinlərinin əmlakını dağıdıb taladı, mal-qaranın bir hissəsini qırıb tökdü, bir hissəsini də qovub apardılar. Dekabrın 18-də [[Sirik]] kəndi ermənilər tərəfindən yandırılaraq talan edildi; 1919-cu il, fevralın 27-də [[Ağcakənd]], Dolanlar və Mülkədarlı kəndəlirində yaşayan ermənilər bir də təkrar Sirik kəndinə hücum edərək, bu kəndin Nusaslu şöbəsini yandırdılar, 1919-cu il, mart ayının 29-da Axillidən olan ermənilər öz kəndliləri İbad Məmiş oğlunu özünün torpaq sahəsində əkinini şumlayan zaman başından yaraladılar; 1918-ci ilin avqust ayında silahlı ermənilər Qərvənd kəndinin köç yerinin ayağında iki çobanı öldürüb, bütün kənd əhalisinin iri və xırda buynuzlu mal qarasını qovub apardılar ev əmlaklarını qarət etdilər; 1919-cu ilin yanvarında Qaradağlı kənd sakinlərindən Molla Nəbi Hacı Mahmud oğlunun və Eyvaz Mehrəli oğlunun qoyunlarını silahlı ermənilər qovub apardılar; 1918-ci ilin baharında ermənilərin silahlı quldur dəstəsi arabaçını və [[Zərgər]] kənd sakini Bədir xan Məmiş oğlunu soydular; 1918-ci ilin payızında Hadrut Muxan və Noramanik kəndindən olan Sergey Nikolayans və Sergey Lal adlı iki erməni öz kəndləri yaxınlığında Boliant kəndindən olan iki müsəlmanı — cəfər Ələkbər oğlu və Nəsir Məhərrəm oğlunu qarət etdikdən, sonra isə öldürdülər, onların çılpaq cəsədləri sonradan yarğanın dibində tapıldı; 1918-ci ildə Cilən və Mülkədari kəndlərinin erməniləri Eyvazlu kəndinə hucum edərək, əhalinin bütün mal-qarasını sürüb apardılar, evlərini isə talan etdilər və Hüseyn Allahverdi oğlunu öldürdülər; həmin ilin qışında Dolanlar kənidinin erməniləri Şıxlar kəndinə vəhşicəsinə basqın edərək, evlərə od vurub yandırdılar, kəndlilərin əmlaklarını talan etdilər, mal-qaranı qovub apardılar; Mülkədari kəndinin erməniləri Məliklu kəndini darmadağın etdilər, evləri yandırdılar, əmlakları daşıyıb apardılar, mal qaranı qaçırtdılar. Müsəlman kəndlərinin talan edilməsi insanların qətli və yaralanmaları ilə müşayət edilirdi, belə ki, Axullu kəndində 3 kişi, 3 qadın bir uşaq qətlə yetirilmiş, bir kişi isə yaralanmışdı; Məliklu kəndində bir kişi öldürülmüşdü, Tatar kəndində bir nəfər yaralanmışdı, Evatlu kəndində bir nəfər öldürülmüşdü, Şıxlar kəndində bir nəfər yaralamışdı, Məzrə kəndində isə altı nəfər öldürülmüşdü, Sirik kəndində on bir nəfər kişi, 10 qadın, 14 uşaq öldürülmüş, iki kişi isə yaralanmışdı. Aranı qızışdıran və quldur dəstələrinə başçılıq edən ermənilərbərəsində verilən şahid ifadələrindən göründüyü kimi müsəlmanlar ganilərin çoxlarını tanımışdılar, lakin burada yalnız adları və famiyaları tam göstərilənlərin adları sadalanacaq: məhz, Düdükçü kənd sakinləri Balasan Ayrapetov, Arutyun Loqmatov, Karapet Oqancanov, İvan Beylərov, Usup Xaçiyev, Ovakim Barxudarov, Sarkis Mirzəyev, Kemrakuç kənd sakinləri — Sumğat Mirzəyev, gizir Aslan Sarkisov, Avetis Petrosov, Nikolay Baxdıyev, Aleksand Seyranov, Edillu kənd sakinləri — Bəxşi Ağacanov, Qeraim Mirzəyev, Bəxşi Paxapetov, Moses Qəhrəmanov, Şuşa qəzasının Çirakuz kənd sakinləri — Xurşud bəy, Markar bəy, İşxan bəy və sumbat bəy İşxanovlar, Qoqa kənd sakinlərindən — Muki Səfərov, Savad Ter-Qriqorov, Sarkis Kekuns, David Oqacanov, Şuşa qəzasının Çanaxçı kənd sakinləri Sokrat bəy Məlik-Şahnəzərov, kəndxuda Markez, Mülkədari kənd sakinləri — Muxan Martisov, Nikolay Petorosov, Ovşar və Tiqran Poqosovlar, Dolanlar kənd sakinləri — cəlal Cavadov, Oqacan Mirzəcanov, Ağa Sarkis Martirosov, Qaraxan Cavadov, Muxan və Cavad Oqacanovlar, İvan Arzusanov, Daşbaşı kənd sakinlərindən Baxçi və Natur Stepanslar, Muxam və Simon Nisyanslar, Ovanes və Akapcan Qarabəyovlar, Zəmzur kənd sakinlərindən — Muxan Mikirqaçev, Aleksandr Melkumov, Ovanes Mosesyans, Ağcakənd sakinlərindən — Qevond və Tateves Mikayılovlar, Qayk və Tiqran Akopcanovlar, Mirzə Avenosov, İşxan Sarkiscanov, cilan kənd sakinlərindən Markar Kazarov və Ovşar Musiyev. Müsəlmanlara dəyən ziyanlarla bağlı zərərçəkən kəndlilər və mülkədarlar tərəfindən təqdim edilən ərizələr və aktlardan belə bir qənaətə gəlmək olur ki, Cəbrayıl qəzasının müsəlmanlarına dəyən ziyanların məbləği bir neçə on milyon rublarla ölçülür. Mal-qaranın qarət olunub aparılması ev əşyalarının, kənd təsərrüfatı alətlərinin talan edilməsi və taxıl ehtiyatlarının zorla kəndlilərin əlindən alınması nəzərə çarpacaq dərəcədə qəzanın müsəlman kəndlisinin iqtisadi vəziyyətini böhran halına gətirib çıxardı və onun ödəmə qabiliyyətini heçə endirdi. == İnzibati bölgüsü == === I sahə === 1886-cı ildə Cəbrayıl qəzasının (Qaryagin qəzasının öncəki adı) sahələri, kənd icmaları, kənd və obaları: * Əbdürrəhmanbəyli kənd icması : [[Əbdürrəhmanbəyli]] : [[Sаrılаr]] (Zeynalabdinbəyli) : [[Aşağı Seyidəhmədli|Seyidəhmədli]] * Əlixanlı kənd icması : [[Alxanlı (Füzuli)|Əlixanlı]] : [[Kürdmahmudlu]] * Bəhmənli kənd icması : [[Аrаspаrlı]] : [[Böyük Bəhmənli]] : [[Bаlа Bəhmənli]] * Dövlətyarlı kənd icması : [[Dövlətyarlı]] * Zərgər kənd icması : [[Zərgər]] * Qarabulaq kənd icması : [[Qаrаbulаq]] * Qaraxanbəyli kənd icması : [[Qаrаxаnbəyli]] : [[Qərvənd]] : [[Merdinli]] : [[Seyidmahmudlu]] : [[Yəhyabəyli]] * Qarğabazar kənd icması : [[Dədəli]] : [[Cuvаrlı]] : [[İşıqlı]] : [[Qаrğаbаzаr]] : [[Qoçəhmədli]] : [[Mаndılı]] (Аlıhüseynuşağı) : [[Xələfşə]] : [[Yаl Pirəhmədli]] * Kərimbəyli kənd icması : [[Kərimbəyli (Füzuli)|Kərimbəyli]] * Şahsevən kənd icması : [[Şahsevən]] * Şıxılı kənd icması : [[Аybаsаnlı]] : [[Dilаğаrdа]] : [[Cоmərdli]] : [[Qоrqаn]] : [[Gecəgözlü]] : II Mahmudlu : [[Mirzəcаmаllı]] : [[Şıxılı]] * Edilli kənd icması : [[Аğbulаq]] : [[Bulutаn]] : [[Hаxulu]] : [[Düdükçü]] : [[Kühüllü]] : [[Edilli]] : [[Xırmаncıq]] * Yağləvənd kənd icması * [[Yağləvənd]] === II sahə === * Ağalıq kənd icması : Abdulla sərkar : Arayatılı (Mustafa sərkarlı) : Əhmədalılar (Novruzalılar) : Zülfüqarlı (Yusifli) : Qazaxlar : Mirzənağılı : Mollaməhərrəmli : Namazalı sərkar : Təzəkçi * Banazur kənd icması : Banazur : Sur * Hacılı kənd icması : I və II Hacılı : Kühülyataq (Əfəndilər) : Mirikli : Mirzəcanlı : Tursunlu : Fuğanlı : Eyvatlı : Çərəkənli : Hüseynbəyli (Rəşid) : Tərəkəmə (Məmmədbəyli) : Xumarlı * 4. Dəlilər kənd icması : Dəlilər (Həmzəli) : Kürd-Əfəndilər : Əfəndilər (Türk-Əfəndilər) * Zamzur kənd icması : Daşbaşı : Zamzur : Mülkədərə (Çurtaxaç) : Şaqah * Qovşutlu kənd icması : Alıkovxalı : Hasanlı : Hüseynbəyli (Qovşutlu) : Xudayarlı : Çullu * Kürd-Məfruzlu kənd icması : Alaqurşaq : Zilanlı : Kürd-Məfruzlu : Mirzəhaqverdilər (Məfruzlu) : Silalı * Məfruzlu kənd icması : Məfruzlu (Mirzəhaqverdili) : Muğanlı * Maşanlı kənd icması : Əhmədağalı : Veysəlli : Hafizli : Maşanlı : Sirikli * Soltanlı kənd icması : Alıbəyli (Kovdar) : Məzrəli : Sarıcalı : Soltanlı * Tumaslı kənd icması : Tumaslı : Pirağbulaq : Çaxırlı * Mərcanlı kənd icması : Mərcanlı (Böyük Mərcanlı) : Mərcanlı (Cocuq Mərcanlı) : Mehdili * Süleymanlı kənd icması : Balyandlı : Qaracallı : Qışlaq : Süleymanlı * Şıxalıağalı kənd icması : Bukavullu : I Mahmudlu : Şıxalıağalı : Şükürbəyli === III sahə === * Ərgünəş kənd icması : Ərgünəş (Dolanlar) : I Hərəkül : II Hərəkül : Ağcakənd (Govahan) : Bünyadlı : Cilən : Köhnə Tağ : Xozaberd * Əhmədli kənd icması : Əhmədli : Dərzili : Cəfərağalı (Məstalıbəyli) : Feyzullabəyli : Şıxlar-Əhmədli : Yarəhmədli * Havalı kənd icması : Ağalı : Babaylı : Havalı (Аvalı, Ağalı) * Hadrut kənd icması : Vəng : Hadrut : Tağazır * Horovlu kənd icması : Horovlu * Horadiz kənd icması : Horadiz : Dördçinar * Daşkəsən kənd icması : Daşkəsən * Qarakəlli kənd icması : Arış : Əhmədbəyli : Güzlək : Qarakəlli : Qaradağlı : Gorazıllı : Mollavəlili : Musabəyli : Manaflar : Pirəhmədli : Rəfəddinli : Saracıq : Xatunbulaq * Kərməköç kənd icması : Kərməköç : Köçbəyli (Köçbək) : Quşçular (Doşulu) : Məlikcanlı : Noraşenik (Noraşen) : Təənk : Təən : Edişa * Quycaq kənd icması : Cəfərabad : Quycaq : Karxulu : Qaradərə (Mollalı) : Nüzgar : Çəpənd : Şəfibəyli * Maralyan kənd icması : Maralyan : Usubbəyli (Yusufbəyli) : Çələbilər * Xanlıq kənd icması : Xanlıq : Çəpik * Xocik kənd icması : Balasultanlı : Padar : I Xocik : II Xocik Qarabağın Cəbrayıl qəzasında isə üç polis məntəqəsi olub. * 1. Qarabulaq polis məntəqəsi. Sahəsi, 1249,30 verst, 130154 desyatin, 25,82 mil, 1421,96 kvadrat kilometr olmuşdur. Bu polis məntəqəsində 14 kənd cəmiyyəti vardır. * 2. Hadrud polis məntəqəsi. Sahəsi 605,90 verst, 63116 desyatin, 12,52 mil, 689,52 kvadrat kilometr olmuşdur Bu polis məntəqəsində də 14 kənd cəmiyyəti vardır. * 3. Cəbrayıl polis məntəqəsinin sahəsi 1420,91 verst, 148012 desyatin, 29,36 mil, 1617,02 kvadrat kilometr olmuşdur Cəbrayıl polis məntəqəsində 13 kənd cəmiyyəti vardır. (8, s.32–33). Cəbrayıl qəzasında olan kənd cəmiyyətləri Qafqaz təqviminin 1906-cı il məlumatlarına görə * Ağəli (Aqalinskoe), * Asrik (Asrikskoe), * Bərdə (Bardinskoe), * Həsən-Rizik (Qasan-Riziskoe), * Keştağ (Qeştaqskoe), * Dovşanlı (Dovşanlinskoe), * Qabarta – Boy-Əhmədli (Kabarta-Boy-Axmadlinskoe), * Qatırlı (Katurlinskoe), * Kiçik – Qarabəy, (KiçikKarabekskoe), * Mamırlı (Mamirlinskoe), * Xan – Qaraqoyunlu, (Xan-Karakoyinlinskoe), * Çaykənd (Çaykendskoe), * Şirvanlı (Şirvanlinskoe) idi (9, s.243).<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://baau.edu.az/Sivilizasiya-2016.IV.pdf |access-date=2020-11-20 |archive-date=2021-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210304034504/http://baau.edu.az/Sivilizasiya-2016.IV.pdf |url-status=dead }}</ref> === Şöbələr === 1914-cü ildə Qaryagin qəzası 2 şöbədən ibarət idi. 1-ci şöbə Qaryagin kəndində, 2-ci şöbə Cəbrayıl kəndində yerləşirdi. ==== Qaryagin şöbəsi ==== # Qaryagin kənd icması # Bəhmənli kənd icması # Qarakollu kənd icması # Hadrut kənd icması # Horadiz kənd icması # Qaraxanbəyli kənd icması # Qarğabazar kənd icması # Edilli kənd icması ==== Cəbrayıl şöbəsi ==== # Ağalı kənd icması # Hərəkül kənd icması # Cəbrayıl kənd icması # Daşkəsən kənd icması # Soltanlı kənd icması # Xanlıq kənd icması # Maralyan kənd icması == İqtisadiyyat == Təsərüfatında əkinçilik, maldarlıq, ipəkçilik, üzümçülük, bağçılıq əsas yer tuturdu. Toxuculuq (xalça, ip, mahud və s.) geniş yayılmışdı.{{Dairəvi diaqram |yeri = right |miqyas = 250px |başlıq = Cəbrayıl qəzasının milli tərkibi (1897)<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=372 Демоскоп Wekly - Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам. Российской Империи кроме губерний Европейской России {{ru}}]</ref> |other = qalanları |şərh1 = [[azərbaycanlılar]] |dəyər1 = 74.1 |rəng1 = blue |şərh2 = [[ermənilər]] |dəyər2 = 23.7 |rəng2 = orange |şərh3 = [[ruslar]] |dəyər3 = 1.1 |rəng3 = red }} == Təhsil == Şimali Azərbaycan Rusiya tərəfindən zəbt olunduqdan sonra çar hökuməti bu diyarın rus idarəetmə sisteminə cəlb edilməsi vacibliyi ilə qarşılaşdı. Qarşıya qoyulmuş məqsədə nail olmaq üçün Rusiya imperiyasının yeni sərhədinin hərbi, inzibati, iqtisadi və mədəni yenidənquruluşu ilə bağlı olan qanunauyğunlaşma Məcmuəsi çap etdirdi. Çar hökuməti qarşısındakı ən vacib problemlərdən biri bu ərazidə çarizmin siyasi və iqtisadi mövqeyinin möhkəmləndirilməsinə yardım edən məmurların hazırlanmasını təmin edən yeni təhsil sistemi tətbiq etmək idi. Şimali Azərbaycan zəbt olunandan sonra da ibtidai təlim tamamilə müsəlman ruhanilərinin sərəncamında olan və yalnız dar-dini dünyagörüşün inkişafına yardım edən mollaxanalarda cəmlənmişdi. Burada zümrə məhdudiyyəti olmadan bütün yaşdan olan oğlanlar təhsil alırdı. Belə ibtidai təlim sistemi ərəb, fars dillərinin öyrənilməsindən, məzmununun dərinliyinə getmədən Quranın oxunmasından ibarət idi. Zaqafqaziya məktəbləri haqqındakı Nizamnaməyə əsasən, 1829-cu ildə Azərbaycanda daha geniş təlim proqramına əsaslanan yeni tipli məktəblər açılmağa başladı ki, bu da həmin ərazidə maarif sahəsində inkişafın yüksəlməsinə köməklik edirdi. XIX əsrin ikinci yarısında inkişaf etməkdə olan kapitalist iqtisadiyyatının ixtisaslı işçi qüvvəsinə və təhsilli mütəxəssislərə olan tələbatı Azərbaycanda ümumtəhsil və peşə təhsili məktəblərinin sayının müəyyən qədər artmasına, onların ümumtəhsil səviyyəsinin yüksəlməsinə təsir göstərdi. 1867-ci ildə ibtidai peşə məktəbləri haqqında Əsasnamə Qafqaz, o cümlədən də Şimali Azərbaycanın tədris müəssisələri üçün xüsusi Nizamnaməyə çevrildi. Çarizmin 1870-ci illərdən başlayaraq Azərbaycanda xalq təhsili sisteminin unifikasiyasına götürdüyü istiqamət daha böyük əzmlə həyata keçirilməyə başlandı. 31 may 1872-ci il tarixli əsasnamə ilə Şimali Azərbaycanın bütün qəza məktəbləri altı illik təhsil müddəti olan şəhər məktəblərinə (pullu) çevrildi. 24 may 1874-cü il məktəbləri haqqında əsasnamə iki cür — üçillik birsinifli və 5-illik təhsil kursu ilə ikisinifli dəyişməz təhsil məktəbini təsdiq etdi. Azərbaycanda ilk dəfə olaraq kənd əhalisi üçün məktəblər meydana gəldi: onlardan birinciləri — Salahlı, Dağkəsəmən, dövlət sərəncamındakı [[Cəbrayıl]], [[Göyçay]] — ictimai məktəbləri idi. Cəbrayıl qəza maarif şöbəsinin müdiri [[Bəhram bəy Məlikyeqanov]] və baş müfəttişi [[Abdulla bəy Məlikaslanov]] idi. Cəbrayıl qəzasında yaranan məktəblər: * Cəbrayıl kənd məktəbi, 1876-cı ildə açılıb. * Qaryagin kənd məktəbi * Qarğabazar kənd məktəbi, 17 oktyabr 1883-cü ildə açılıb. * Böyük Bəhmənli kənd məktəbi * Hadrut kənd məktəbi == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * http://brockhaus-efron-encyclopedia.info/%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B3%D0%B0%D1%83%D0%B7%D0%B0_%D0%B8_%D0%95%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0/115325/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8F%D0%B3%D0%B8%D0%BD%D0%BE{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{Yelizavetpol quberniyasının qəzaları}} [[Kateqoriya:Cəbrayıl qəzası]] [[Kateqoriya:1873-cü ildə yarananlar]] 9yfrdaqevuubqb35kggp9chqkol0q4n 6600789 6600786 2022-08-29T09:05:56Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}}{{mənbə azlığı}} {{Rusiya İmperiyasının qəzası |adı = Cəbrayıl qəzası |quberniya gerbi = Coat of Arms of Yelizavetpol Governorate.png |ölkə = {{Rusİmp}}<br> {{ADR}}<br>{{AzSSR}} |quberniya = Yelizavetpol quberniyası |gerb = |gerbin ölçüsü = |xəritə = Qaryagin qəzası.gif |xəritə ölçü = 300 |mərkəzi = Cəbrayıl |yaranma = 1873 |ləğv olunma = 8 aprel 1929 |sahəsi = 2922,6 (1897)<ref name="Демоскоп Weekly">{{cite web |url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=63|title=Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.}}{{ru}}</ref>; 3276,31 verst² (1917) |əhalisi = 66360 (1897)<ref name="Демоскоп Weekly">{{cite web |url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=63|title=Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.}}{{ru}}</ref>; 89584 nəfər (1917) |qeydlər = {{Yelizavetpol quberniyası diaqramı}} }} [[Fayl:Uyezd of Jabrayil.JPG|thumb|300px|Cəbrayıl qəzası 1 yanvar 1903-cü illər xəritəsi.]] '''Cəbrayıl qəzası''' (1905-ci ildən '''Qaryagin''') — [[Yelizavetpol quberniyası]]nın bölgələrindən biridir. Hazırkı [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]], qismən də [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]], [[Beyləqan rayonu|Beyləqan]], [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonlarını əhatə edirdi. == Tarixi == Qaryagin qəzası 1867-ci ildə Cəbrayıl qəzası kimi yaranıb. 1905-ci ildən I Rus-İran müharibəsinin iştirakçısı polkovnik [[Pavel Karyagin]]in şərəfinə Qaryagin qəzası adlanıb. 1906-cı ildə Qəza rəisi Tsımbalov, böyük köməkçisi Mixail İvanoviç Kutateledze, məmurlar: Fyodr Yefremoviç Lavrov, Mirzə Əbdürrəzzaq bəy Teymurazbəyov, Yevgeni Yevdokimoviç Prişelov, Mixail Mixailoviç Yakovlev, [[İbrahim bəy Əlibəyov]], Qriqori Markaroviç Avetisov, Muxtar bəy Məliknamazəliyev, [[Rzaqulu bəy Vəzirov]], İsrail Meliksetoviç Ter-İohanesiyan, [[Bəylər bəy Vəzirov]], Yakov Yakovleviç Pşirkov, Tiqran Sergeyeviç Gəncümov, Aruşan Balasanyants. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] qurulduqdan az sonra, Hökumətin 1918-ci il 30 iyul tarixli qərarı ilə qəzanın əvvəlki adı olan Cəbrayıl qəzası bərpa edilmişdi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=277 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il 13 yanvar tarixli qərar əsasında Cavanşir, Şuşa və Zəngəzur qəzaları ilə birlikdə müvəqqəti general-qubernatorluqda birləşdirilmişdi. Cəbrayıl qəzasının mərkəzi Xələfi rayonunda 1918-ci ildə Xudafərin Körpüsü bərpa edilmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin və yerli idarə orqanlarının tədbirlərinə baxmayaraq, erməni-daşnak silahlı dəstələri qəzanın yerli türk-müsəlman əhalisinə qarşı soyqırımları törətməyə can atırdılar. 1918-ci il dekabırın son günlərində ermənilər qəzanın azərbaycanlı əhalisinə qarşı silahlı qətllərə başlamışdılar. Ermənilərin azərbaycanlılar üzərinə basqınları və soyqırımları 1919–1920-ci illərdə də davam etmişdir. Azərbaycan Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının üzvü N. M. Mixaylovun erməni talanlarından və digər zorakılıq hərəkətlərindən zərər çəkmiş müsəlman kəndlərinin yoxlanılması haqqqında məruzəsində Cəbrayıl qəzası üzrə də ətraflı məlumat verilir. Burada ermənilərin müsəlmanlara qarşı törətdikləri cinayətlərin yalnız bir qismi -adbaad 17 ciddi fakt göstərilir. Həmin faktlardan ermənilərin azərbaycanlı kəndlərini viran qoyması, əhalini vəhşicəsinə qırması, mal-mülkünü qarət etməsi aydın olur. Ermənilərin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti Qarabağda erməni təcavüzünün qarşısını ala bildi. Respublikanın rayonlaşdırılması ilə əlaqədar Cəbrayıl qəzası 1929-cu ildə ləğv edildi.<ref>{{AXCE|2|298-299}}</ref> Qaryagin (Cəbrayıl) qəzasının 1918–1920-ci illərdə, АDR dönəmində rəisi öncə [[Ələkbər bəy Bəhrəmbəyov]], sonra [[Hüseyn bəy Mahmudbəyov]] idi. Cəbrayıl qəzasına rəis, nahiyələrə pristav başçılıq edirdi. Cəbrayıl qəzası I Böyük Bəhmənli polis sahəsi, II Horadiz polis sahəsi və III Cəbrayıl polis sahələrinə ayrılırdı. 1918–1920-ci illərdə, АDR dönəmində 1-ci sahənin polis pristavı Həbib Məhərrəmov, 2-ci sahənin polis pristavı Həsən bəy Vəzirov, 3-cü sahənin polis pristavı Camal bəy Əlibəyov olmuşdur. 30 avqust 1918-ci ildə yenidən Cəbrayıl qəzası kimi formalaşıb. 1930-cu ildə qəza ləğv edilib. === Mixaylovun məruzəsi === ---Azərbaycan Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının üzvü N. M. Mixaylovun erməni talanlarından və digər zorakılıq hərəkətlərindən zərər çəkmiş müsəlman kəndlərinin yoxlanılması haqqqında məruzəsi: Cəbrayıl qəzası 12 müsəlman və 3 erməni kənd icmalarından ibarətdir. Məhz bu fərqə və müsəlman kəndlərinin əksər hissəsinin aran ərazisində topoqrafik baxımdan yerləşməsinə görə, bu torpaqlara ermənilərin layiqli müqavimətə rast gələcəkləri ehtimalından soxulmağa cürət etmədikləri üçün, bu qəzanın əhalisi Cavanşir qəzasında oluduğu kimi, əsasən Qarabağ dağlarının dağətəyi zolağında ermənilərin təcavüzünə məruz qaldılar. Şahidlərin verdikləri ifadələrdən təyin olunur ki,1918-ci ilin dekabr ayına kimi dağətəyi zolaqda yaşayan müsəlmanlar həm mülkədarlar, həm də kəndlilər daxil olmaq şərtilə, Qarabağın digər qəzalarındakı tatar (türk — red) müsəlman kəndlərində ermənilərin törətdikləri vəhşiliklər, quldur dəstələrinin hucum və qarətləri, zorakalıqları, ağlasığmayan azğınlıqları haqqında eşitsələr də belə, qəzanın qonşu erməni kəndlərinin sakinləri və onların hörmətli ağsaqqalları tərəfindən müntəzəm olaraq sakitləşdirildikləri və əmin-amanlıqla bağlı onları inandıran bir səviyyədə təskinlik aldıqları üçün, nəin ki, hər hansı bir müdafiə tədbirlərinə hazırlıq görürdülər, hətta əksinə olaraq, ağıllarına belə gətirmirdilər ki, ermənilər bu təbliğatın arxasında onların kəndlərinin darmadağın edilməsi ləyihələrini cızırlar. 1918-ci ilin dekabr ayının birinci günlərində ermənilər qəzanın müsəlman əhalisinə qarşı hərbi əməliyyatlara başladılar, ilk öncə ayrı-ayrı müsəlmanlar qətlə yetirilməyə başlandı, qismən də mal-qara oğurlanırdı və nəhayət, artıq mütəşəkkil təşkil edilmiş silahlı erməni quldur dəstələri tatar (?türk) kəndlərinə qarşı açıq hücümlara başladılar. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, şahidlərin ifadələrindən artıq ermənilərin açıq aqressiyaya başladıqları məlum idi və Cəbrayıl Qəza Rəisinin Qarabağ General-Qubernatorunun adına göndərdiyi 17 fevral1919-cu il tarixli raportunda belə yazılırdı: "qəzanın müsəlman əhalisi belə hadisələri böyük kədər hissi ilə qarşılayaraq, heç bir aktiv hərəkətlərə başlamadan yalnız özlərini və öz əmlakların qorumaq naminə müdafiə mövqeyini tutaraq, erməni hücumlarından yayınmağa çalışırlar, ermənilərə qarşı heç bir qanuna zidd hərəkətlərə yol vermirlər, bunu sübut etmək üçün qeyd etmək kifayətdir ki, qəzada bir erməni kəndi belə heç bir hadisədən heç bir ziyan görməmişdir". Bu hadisələrdən sonra ermənilərin müsəlman kəndlərinə qarşı törətdikləri cinayətlərin qısa sadalanmasına keçərək, hal hazıradək aşağıdakılar görürük: Düdükçü, [[Edilli]], [[Ağbulaq]], [[Hoğa]], Çirakuz, [[Axullu]] kəndlərində yaşayan ermənilər 1918-ci ilin dekabr ayının 26-na keçək gecə Düdükçü kəndindəki müsəlmanlar yaşayan hissəyə hucum edərək, onların evlərini talayıb, darmadağın etmiş, evlərə od vurub yandırmışdılar; 1918-ci il dekabrın 7-də elə adı çəkilən kəndlərin erməni sakinləri Arış kənd əhalisinin qoyunlarını oğurlayıb aparmışdır; 1918-ci il, dekabrın 5-də silahlı erməni quldurları [[Qarakollu]] kəndinə silahlı basqın edərək, qoyunları sürüb aparmışdı; 10 dekabrda [[Doşulu]] Məhərrəm Musa oğlunun qoyunları ermənilər tərəfindən qaçırıldı; elə həmin tarixdə silahlı ermənilər Əfəndilər kənd sakini Mir Yusif Mir Həsən oğlunun iri buynuzlu mal-qarasını apardı; 2 dekabrda silahlı erməni quldur dəstəsi [[Aşıq Məlikli]] kəndini od vurub yandıraraq, darmadağın etdilər, evlər talan edildi, əhalinin mal qarası qovulub aparıldı; yenə həmin tarixdə erməni quldur dəstəsi [[Xələfli]], [[Tatar]], [[Şıxlar]] kəndlərinə soxularaq, kənd sakinlərinin əmlakını dağıdıb taladı, mal-qaranın bir hissəsini qırıb tökdü, bir hissəsini də qovub apardılar. Dekabrın 18-də [[Sirik]] kəndi ermənilər tərəfindən yandırılaraq talan edildi; 1919-cu il, fevralın 27-də [[Ağcakənd]], Dolanlar və Mülkədarlı kəndəlirində yaşayan ermənilər bir də təkrar Sirik kəndinə hücum edərək, bu kəndin Nusaslu şöbəsini yandırdılar, 1919-cu il, mart ayının 29-da Axillidən olan ermənilər öz kəndliləri İbad Məmiş oğlunu özünün torpaq sahəsində əkinini şumlayan zaman başından yaraladılar; 1918-ci ilin avqust ayında silahlı ermənilər Qərvənd kəndinin köç yerinin ayağında iki çobanı öldürüb, bütün kənd əhalisinin iri və xırda buynuzlu mal qarasını qovub apardılar ev əmlaklarını qarət etdilər; 1919-cu ilin yanvarında Qaradağlı kənd sakinlərindən Molla Nəbi Hacı Mahmud oğlunun və Eyvaz Mehrəli oğlunun qoyunlarını silahlı ermənilər qovub apardılar; 1918-ci ilin baharında ermənilərin silahlı quldur dəstəsi arabaçını və [[Zərgər]] kənd sakini Bədir xan Məmiş oğlunu soydular; 1918-ci ilin payızında Hadrut Muxan və Noramanik kəndindən olan Sergey Nikolayans və Sergey Lal adlı iki erməni öz kəndləri yaxınlığında Boliant kəndindən olan iki müsəlmanı — cəfər Ələkbər oğlu və Nəsir Məhərrəm oğlunu qarət etdikdən, sonra isə öldürdülər, onların çılpaq cəsədləri sonradan yarğanın dibində tapıldı; 1918-ci ildə Cilən və Mülkədari kəndlərinin erməniləri Eyvazlu kəndinə hucum edərək, əhalinin bütün mal-qarasını sürüb apardılar, evlərini isə talan etdilər və Hüseyn Allahverdi oğlunu öldürdülər; həmin ilin qışında Dolanlar kənidinin erməniləri Şıxlar kəndinə vəhşicəsinə basqın edərək, evlərə od vurub yandırdılar, kəndlilərin əmlaklarını talan etdilər, mal-qaranı qovub apardılar; Mülkədari kəndinin erməniləri Məliklu kəndini darmadağın etdilər, evləri yandırdılar, əmlakları daşıyıb apardılar, mal qaranı qaçırtdılar. Müsəlman kəndlərinin talan edilməsi insanların qətli və yaralanmaları ilə müşayət edilirdi, belə ki, Axullu kəndində 3 kişi, 3 qadın bir uşaq qətlə yetirilmiş, bir kişi isə yaralanmışdı; Məliklu kəndində bir kişi öldürülmüşdü, Tatar kəndində bir nəfər yaralanmışdı, Evatlu kəndində bir nəfər öldürülmüşdü, Şıxlar kəndində bir nəfər yaralamışdı, Məzrə kəndində isə altı nəfər öldürülmüşdü, Sirik kəndində on bir nəfər kişi, 10 qadın, 14 uşaq öldürülmüş, iki kişi isə yaralanmışdı. Aranı qızışdıran və quldur dəstələrinə başçılıq edən ermənilərbərəsində verilən şahid ifadələrindən göründüyü kimi müsəlmanlar ganilərin çoxlarını tanımışdılar, lakin burada yalnız adları və famiyaları tam göstərilənlərin adları sadalanacaq: məhz, Düdükçü kənd sakinləri Balasan Ayrapetov, Arutyun Loqmatov, Karapet Oqancanov, İvan Beylərov, Usup Xaçiyev, Ovakim Barxudarov, Sarkis Mirzəyev, Kemrakuç kənd sakinləri — Sumğat Mirzəyev, gizir Aslan Sarkisov, Avetis Petrosov, Nikolay Baxdıyev, Aleksand Seyranov, Edillu kənd sakinləri — Bəxşi Ağacanov, Qeraim Mirzəyev, Bəxşi Paxapetov, Moses Qəhrəmanov, Şuşa qəzasının Çirakuz kənd sakinləri — Xurşud bəy, Markar bəy, İşxan bəy və sumbat bəy İşxanovlar, Qoqa kənd sakinlərindən — Muki Səfərov, Savad Ter-Qriqorov, Sarkis Kekuns, David Oqacanov, Şuşa qəzasının Çanaxçı kənd sakinləri Sokrat bəy Məlik-Şahnəzərov, kəndxuda Markez, Mülkədari kənd sakinləri — Muxan Martisov, Nikolay Petorosov, Ovşar və Tiqran Poqosovlar, Dolanlar kənd sakinləri — cəlal Cavadov, Oqacan Mirzəcanov, Ağa Sarkis Martirosov, Qaraxan Cavadov, Muxan və Cavad Oqacanovlar, İvan Arzusanov, Daşbaşı kənd sakinlərindən Baxçi və Natur Stepanslar, Muxam və Simon Nisyanslar, Ovanes və Akapcan Qarabəyovlar, Zəmzur kənd sakinlərindən — Muxan Mikirqaçev, Aleksandr Melkumov, Ovanes Mosesyans, Ağcakənd sakinlərindən — Qevond və Tateves Mikayılovlar, Qayk və Tiqran Akopcanovlar, Mirzə Avenosov, İşxan Sarkiscanov, cilan kənd sakinlərindən Markar Kazarov və Ovşar Musiyev. Müsəlmanlara dəyən ziyanlarla bağlı zərərçəkən kəndlilər və mülkədarlar tərəfindən təqdim edilən ərizələr və aktlardan belə bir qənaətə gəlmək olur ki, Cəbrayıl qəzasının müsəlmanlarına dəyən ziyanların məbləği bir neçə on milyon rublarla ölçülür. Mal-qaranın qarət olunub aparılması ev əşyalarının, kənd təsərrüfatı alətlərinin talan edilməsi və taxıl ehtiyatlarının zorla kəndlilərin əlindən alınması nəzərə çarpacaq dərəcədə qəzanın müsəlman kəndlisinin iqtisadi vəziyyətini böhran halına gətirib çıxardı və onun ödəmə qabiliyyətini heçə endirdi. == İnzibati bölgüsü == === I sahə === 1886-cı ildə Cəbrayıl qəzasının (Qaryagin qəzasının öncəki adı) sahələri, kənd icmaları, kənd və obaları: * Əbdürrəhmanbəyli kənd icması : [[Əbdürrəhmanbəyli]] : [[Sаrılаr]] (Zeynalabdinbəyli) : [[Aşağı Seyidəhmədli|Seyidəhmədli]] * Əlixanlı kənd icması : [[Alxanlı (Füzuli)|Əlixanlı]] : [[Kürdmahmudlu]] * Bəhmənli kənd icması : [[Аrаspаrlı]] : [[Böyük Bəhmənli]] : [[Bаlа Bəhmənli]] * Dövlətyarlı kənd icması : [[Dövlətyarlı]] * Zərgər kənd icması : [[Zərgər]] * Qarabulaq kənd icması : [[Qаrаbulаq]] * Qaraxanbəyli kənd icması : [[Qаrаxаnbəyli]] : [[Qərvənd]] : [[Merdinli]] : [[Seyidmahmudlu]] : [[Yəhyabəyli]] * Qarğabazar kənd icması : [[Dədəli]] : [[Cuvаrlı]] : [[İşıqlı]] : [[Qаrğаbаzаr]] : [[Qoçəhmədli]] : [[Mаndılı]] (Аlıhüseynuşağı) : [[Xələfşə]] : [[Yаl Pirəhmədli]] * Kərimbəyli kənd icması : [[Kərimbəyli (Füzuli)|Kərimbəyli]] * Şahsevən kənd icması : [[Şahsevən]] * Şıxılı kənd icması : [[Аybаsаnlı]] : [[Dilаğаrdа]] : [[Cоmərdli]] : [[Qоrqаn]] : [[Gecəgözlü]] : II Mahmudlu : [[Mirzəcаmаllı]] : [[Şıxılı]] * Edilli kənd icması : [[Аğbulаq]] : [[Bulutаn]] : [[Hаxulu]] : [[Düdükçü]] : [[Kühüllü]] : [[Edilli]] : [[Xırmаncıq]] * Yağləvənd kənd icması * [[Yağləvənd]] === II sahə === * Ağalıq kənd icması : Abdulla sərkar : Arayatılı (Mustafa sərkarlı) : Əhmədalılar (Novruzalılar) : Zülfüqarlı (Yusifli) : Qazaxlar : Mirzənağılı : Mollaməhərrəmli : Namazalı sərkar : Təzəkçi * Banazur kənd icması : Banazur : Sur * Hacılı kənd icması : I və II Hacılı : Kühülyataq (Əfəndilər) : Mirikli : Mirzəcanlı : Tursunlu : Fuğanlı : Eyvatlı : Çərəkənli : Hüseynbəyli (Rəşid) : Tərəkəmə (Məmmədbəyli) : Xumarlı * 4. Dəlilər kənd icması : Dəlilər (Həmzəli) : Kürd-Əfəndilər : Əfəndilər (Türk-Əfəndilər) * Zamzur kənd icması : Daşbaşı : Zamzur : Mülkədərə (Çurtaxaç) : Şaqah * Qovşutlu kənd icması : Alıkovxalı : Hasanlı : Hüseynbəyli (Qovşutlu) : Xudayarlı : Çullu * Kürd-Məfruzlu kənd icması : Alaqurşaq : Zilanlı : Kürd-Məfruzlu : Mirzəhaqverdilər (Məfruzlu) : Silalı * Məfruzlu kənd icması : Məfruzlu (Mirzəhaqverdili) : Muğanlı * Maşanlı kənd icması : Əhmədağalı : Veysəlli : Hafizli : Maşanlı : Sirikli * Soltanlı kənd icması : Alıbəyli (Kovdar) : Məzrəli : Sarıcalı : Soltanlı * Tumaslı kənd icması : Tumaslı : Pirağbulaq : Çaxırlı * Mərcanlı kənd icması : Mərcanlı (Böyük Mərcanlı) : Mərcanlı (Cocuq Mərcanlı) : Mehdili * Süleymanlı kənd icması : Balyandlı : Qaracallı : Qışlaq : Süleymanlı * Şıxalıağalı kənd icması : Bukavullu : I Mahmudlu : Şıxalıağalı : Şükürbəyli === III sahə === * Ərgünəş kənd icması : Ərgünəş (Dolanlar) : I Hərəkül : II Hərəkül : Ağcakənd (Govahan) : Bünyadlı : Cilən : Köhnə Tağ : Xozaberd * Əhmədli kənd icması : Əhmədli : Dərzili : Cəfərağalı (Məstalıbəyli) : Feyzullabəyli : Şıxlar-Əhmədli : Yarəhmədli * Havalı kənd icması : Ağalı : Babaylı : Havalı (Аvalı, Ağalı) * Hadrut kənd icması : Vəng : Hadrut : Tağazır * Horovlu kənd icması : Horovlu * Horadiz kənd icması : Horadiz : Dördçinar * Daşkəsən kənd icması : Daşkəsən * Qarakəlli kənd icması : Arış : Əhmədbəyli : Güzlək : Qarakəlli : Qaradağlı : Gorazıllı : Mollavəlili : Musabəyli : Manaflar : Pirəhmədli : Rəfəddinli : Saracıq : Xatunbulaq * Kərməköç kənd icması : Kərməköç : Köçbəyli (Köçbək) : Quşçular (Doşulu) : Məlikcanlı : Noraşenik (Noraşen) : Təənk : Təən : Edişa * Quycaq kənd icması : Cəfərabad : Quycaq : Karxulu : Qaradərə (Mollalı) : Nüzgar : Çəpənd : Şəfibəyli * Maralyan kənd icması : Maralyan : Usubbəyli (Yusufbəyli) : Çələbilər * Xanlıq kənd icması : Xanlıq : Çəpik * Xocik kənd icması : Balasultanlı : Padar : I Xocik : II Xocik Qarabağın Cəbrayıl qəzasında isə üç polis məntəqəsi olub. * 1. Qarabulaq polis məntəqəsi. Sahəsi, 1249,30 verst, 130154 desyatin, 25,82 mil, 1421,96 kvadrat kilometr olmuşdur. Bu polis məntəqəsində 14 kənd cəmiyyəti vardır. * 2. Hadrud polis məntəqəsi. Sahəsi 605,90 verst, 63116 desyatin, 12,52 mil, 689,52 kvadrat kilometr olmuşdur Bu polis məntəqəsində də 14 kənd cəmiyyəti vardır. * 3. Cəbrayıl polis məntəqəsinin sahəsi 1420,91 verst, 148012 desyatin, 29,36 mil, 1617,02 kvadrat kilometr olmuşdur Cəbrayıl polis məntəqəsində 13 kənd cəmiyyəti vardır. (8, s.32–33). Cəbrayıl qəzasında olan kənd cəmiyyətləri Qafqaz təqviminin 1906-cı il məlumatlarına görə * Ağəli (Aqalinskoe), * Asrik (Asrikskoe), * Bərdə (Bardinskoe), * Həsən-Rizik (Qasan-Riziskoe), * Keştağ (Qeştaqskoe), * Dovşanlı (Dovşanlinskoe), * Qabarta – Boy-Əhmədli (Kabarta-Boy-Axmadlinskoe), * Qatırlı (Katurlinskoe), * Kiçik – Qarabəy, (KiçikKarabekskoe), * Mamırlı (Mamirlinskoe), * Xan – Qaraqoyunlu, (Xan-Karakoyinlinskoe), * Çaykənd (Çaykendskoe), * Şirvanlı (Şirvanlinskoe) idi (9, s.243).<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://baau.edu.az/Sivilizasiya-2016.IV.pdf |access-date=2020-11-20 |archive-date=2021-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210304034504/http://baau.edu.az/Sivilizasiya-2016.IV.pdf |url-status=dead }}</ref> === Şöbələr === 1914-cü ildə Qaryagin qəzası 2 şöbədən ibarət idi. 1-ci şöbə Qaryagin kəndində, 2-ci şöbə Cəbrayıl kəndində yerləşirdi. ==== Qaryagin şöbəsi ==== # Qaryagin kənd icması # Bəhmənli kənd icması # Qarakollu kənd icması # Hadrut kənd icması # Horadiz kənd icması # Qaraxanbəyli kənd icması # Qarğabazar kənd icması # Edilli kənd icması ==== Cəbrayıl şöbəsi ==== # Ağalı kənd icması # Hərəkül kənd icması # Cəbrayıl kənd icması # Daşkəsən kənd icması # Soltanlı kənd icması # Xanlıq kənd icması # Maralyan kənd icması == İqtisadiyyat == Təsərüfatında əkinçilik, maldarlıq, ipəkçilik, üzümçülük, bağçılıq əsas yer tuturdu. Toxuculuq (xalça, ip, mahud və s.) geniş yayılmışdı.{{Dairəvi diaqram |yeri = right |miqyas = 250px |başlıq = Cəbrayıl qəzasının milli tərkibi (1897)<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=372 Демоскоп Wekly - Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам. Российской Империи кроме губерний Европейской России {{ru}}]</ref> |other = qalanları |şərh1 = [[azərbaycanlılar]] |dəyər1 = 74.1 |rəng1 = blue |şərh2 = [[ermənilər]] |dəyər2 = 23.7 |rəng2 = orange |şərh3 = [[ruslar]] |dəyər3 = 1.1 |rəng3 = red }} == Təhsil == Şimali Azərbaycan Rusiya tərəfindən zəbt olunduqdan sonra çar hökuməti bu diyarın rus idarəetmə sisteminə cəlb edilməsi vacibliyi ilə qarşılaşdı. Qarşıya qoyulmuş məqsədə nail olmaq üçün Rusiya imperiyasının yeni sərhədinin hərbi, inzibati, iqtisadi və mədəni yenidənquruluşu ilə bağlı olan qanunauyğunlaşma Məcmuəsi çap etdirdi. Çar hökuməti qarşısındakı ən vacib problemlərdən biri bu ərazidə çarizmin siyasi və iqtisadi mövqeyinin möhkəmləndirilməsinə yardım edən məmurların hazırlanmasını təmin edən yeni təhsil sistemi tətbiq etmək idi. Şimali Azərbaycan zəbt olunandan sonra da ibtidai təlim tamamilə müsəlman ruhanilərinin sərəncamında olan və yalnız dar-dini dünyagörüşün inkişafına yardım edən mollaxanalarda cəmlənmişdi. Burada zümrə məhdudiyyəti olmadan bütün yaşdan olan oğlanlar təhsil alırdı. Belə ibtidai təlim sistemi ərəb, fars dillərinin öyrənilməsindən, məzmununun dərinliyinə getmədən Quranın oxunmasından ibarət idi. Zaqafqaziya məktəbləri haqqındakı Nizamnaməyə əsasən, 1829-cu ildə Azərbaycanda daha geniş təlim proqramına əsaslanan yeni tipli məktəblər açılmağa başladı ki, bu da həmin ərazidə maarif sahəsində inkişafın yüksəlməsinə köməklik edirdi. XIX əsrin ikinci yarısında inkişaf etməkdə olan kapitalist iqtisadiyyatının ixtisaslı işçi qüvvəsinə və təhsilli mütəxəssislərə olan tələbatı Azərbaycanda ümumtəhsil və peşə təhsili məktəblərinin sayının müəyyən qədər artmasına, onların ümumtəhsil səviyyəsinin yüksəlməsinə təsir göstərdi. 1867-ci ildə ibtidai peşə məktəbləri haqqında Əsasnamə Qafqaz, o cümlədən də Şimali Azərbaycanın tədris müəssisələri üçün xüsusi Nizamnaməyə çevrildi. Çarizmin 1870-ci illərdən başlayaraq Azərbaycanda xalq təhsili sisteminin unifikasiyasına götürdüyü istiqamət daha böyük əzmlə həyata keçirilməyə başlandı. 31 may 1872-ci il tarixli əsasnamə ilə Şimali Azərbaycanın bütün qəza məktəbləri altı illik təhsil müddəti olan şəhər məktəblərinə (pullu) çevrildi. 24 may 1874-cü il məktəbləri haqqında əsasnamə iki cür — üçillik birsinifli və 5-illik təhsil kursu ilə ikisinifli dəyişməz təhsil məktəbini təsdiq etdi. Azərbaycanda ilk dəfə olaraq kənd əhalisi üçün məktəblər meydana gəldi: onlardan birinciləri — Salahlı, Dağkəsəmən, dövlət sərəncamındakı [[Cəbrayıl]], [[Göyçay]] — ictimai məktəbləri idi. Cəbrayıl qəza maarif şöbəsinin müdiri [[Bəhram bəy Məlikyeqanov]] və baş müfəttişi [[Abdulla bəy Məlikaslanov]] idi. Cəbrayıl qəzasında yaranan məktəblər: * Cəbrayıl kənd məktəbi, 1876-cı ildə açılıb. * Qaryagin kənd məktəbi * Qarğabazar kənd məktəbi, 17 oktyabr 1883-cü ildə açılıb. * Böyük Bəhmənli kənd məktəbi * Hadrut kənd məktəbi == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * http://brockhaus-efron-encyclopedia.info/%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B3%D0%B0%D1%83%D0%B7%D0%B0_%D0%B8_%D0%95%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0/115325/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8F%D0%B3%D0%B8%D0%BD%D0%BE{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{Yelizavetpol quberniyasının qəzaları}} [[Kateqoriya:Cəbrayıl qəzası]] [[Kateqoriya:1873-cü ildə yarananlar]] 816seats7yrnwf6aazqqn71y4w4mafq 0 81338 6600232 6586899 2022-08-29T03:23:41Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Heyvalı''' (əvvəlki adı: '''Drmbon''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Drombon kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Drmbon kəndi Heyvalı kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Heyvalı kəndi [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı 1993-ci ildə [[Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == XIX əsrdə Cənubi Azərbaycandan gəlmiş erməni ailələri burada yerləşdikdən sonra kənd Drmbon (Heyvalı toponimindən erm.-yə kalkadır) kimi rəsmiləşdi. 1992-ci ildə kəndin keçmış adı bərpa edildi. Oykonim "heyva ağacları olan yer" mənasındadır.<ref>{{ATEL|1|262}}</ref> == Tarixi == Heyvalı kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Heyvalı kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] pyvqezoe8lrc39rp3iwluug7tq2zzzc 0 82079 6600503 6344258 2022-08-29T06:22:11Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Hüseyn Razi |orijinal adı = Rzayev Hüseyn Məmməd oğlu |digər adları = Rzayev Hüseyn |şəkil = Hüseyn Razi.jpg |ilk adı = |təxəllüsü = |milliyyəti = |təhsili = |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Rzayev Hüseyn Məmməd oğlu''' (''Hüseyn Razi''; {{DVTY}}) – şair, dramaturq, 1958-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, 1959-cu ildən Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Naxçıvan MR (1981) və Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi (1984). == Həyatı == 1924-cü il oktyabrın 17-də Naxçıvan MR [[Ordubad]] rayonunun Dəstə kəndində anadan olmuşdur. Ordubad Pedaqoji Məktəbini bitirdikdən sonra Culfa rayonunun Ərəzin kəndində orta məktəbdə müəllim işləmişdir (1941-1943). İkinci dünya müharibəsində Sovet ordusu sıralarında Oryol, Kursk, Bryansk istiqamətində gedən döyüşlərdə iştirak etmiş, yaralanmış, sağaldıqdan sonra kiçik təyyarə mütəxəssisləri məktəbini bitirmiş, ikinci Pribaltika cəbhəsində əlahiddə uzaq kəşfiyyat alayında xidmət etmiş, ordudan tərxis olunmuşdur (1943-1945). Ordubadda səkkizillik məktəbdə müəllim, Dəstə kənd klubunda müdir, Naxçıvan Radio Verilişləri Redaksiyasında redaktor, "Şərq qapısı" qəzetində ədəbi işçi, Azərbaycan Teleqraf Agentliyinin Naxçıvan MR üzrə xüsusi müxbiri vəzifəsində çalışmışdır. "Şərq qapısı" qəzetində Ədəbiyyat və İncəsənət şöbəsinin müdiri olmuş (1962-1989), sonra təqaüdə çıxmışdır (1989). S.M.Kirov adına ADU-nun filologiya fakültəsini bitirmişdir (1959). 1947-ci ildə ilk şeirləri "Şərq qapısı" qəzeti və "İnqilab və mədəniyyət" jurnalında çap olunmuş, bundan sonra dövri mətbuatda müntəzəm olaraq çıxış etmişdir. O, poetik yaradıcılıqla bərabər tərcümə ilə də məşğul olmuşdur. M.İsakovski, L.Martınov, S.Mixalkov, S.Şipaçev, O.Şestinski, R.Həmzatov, R.Babacan, A.Bartonun şeirlərini dilimizə tərcümə etmişdir. Şeirləri türk, tatar, fars, fransız və rus dillərinə tərcümə olunmuşdur. Dramaturq kimi onun "Odlu diyar" (1963), "Tarla gözəli" (1964), "Günəş" (1968), "Arxalı dağlar" (1974), "Haray səsi" (1978), "Şirinliyin acısı" (1981) pyesləri teatrlarda tamaşaya qoyulmuşdur. "Buludlar arasında", "Həyəcanlı gecə" nəsr əsərlərinin, yüzlərlə publisistik məqalə və oçerklərin, teatr resenziyalarının, "İrəvan ədəbi mühiti" adlı irihəcmli tədqiqat işinin müəllifidir. Çexiya, Macarıstan, Slovakiya, Polşa, İran, İraq və başqa xarici ölkələrə səfər etmişdir. Xidmətlərinə görə bir neçə medalla, Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin və Naxçıvan MR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanlarına layiq görülmüşdür. 1998-ci ildə fevral ayının 27-də vəfat etmiş və doğulduğu Dəstə kəndində dəfn edilmişdir. == Əsərləri == *1. Kəndimizin səhəri (şeirlər). Naxçıvan, 1958, 36 səh. *2. Buludlar arasında (povest). Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 92 səh. *3. Ana məhəbbəti (şeirlər). Bakı: Azərnəşr, 1960, 55 səh. *4. Tarla gözəli (bir pərdəli pyes). Bakı: Xalq Yaradıcılığı evi, 1963, 25 səh. *5. Ömür yolları (şeirlər). Bakı: Azərnəşr, 1964, 76 səh. *6. Həyəcanlı gecə (povest). Bakı: Azərnəşr, 1966, 123 səh. *7. Səsləşən dağlar (şeirlər). Bakı: Azərnəşr, 1970, 147 səh. *8. Həmişəbahar (şeirlər). Bakı: Azərnəşr, 1974, 239 səh. *9. Araz sahilində (şeirlər). Bakı: Gənclik, 1974, 14 səh. *10.Canlı tonqal (şeirlər). Bakı: Azərnəşr, 1977, 95 səh. *11.Ayrılmaram (şeirlər). Bakı: Azərnəşr, 1981, 244 səh. *12.Sahil həsrəti (şeirlər). Bakı: Yazıçı, 1985, 295 səh. *13.Gözün aydın (şeirlər). Bakı: Azərbaycan, 1996, 232 səh. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * http://www.medeniyyet.az/site/?name=content&lang=1&content=1451{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * Hafiz Hüseynov, Poeziya nuruna bələnmiş ömür. {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan pedaqoqları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] 5qvlq4y7i1oemrs8250w0lg52s4e31c 0 84050 6600510 6203036 2022-08-29T06:25:46Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Xanımana Əlibəyli |orijinal adı = |digər adları = Əlibəyli Xanımana Sabir qızı |şəkil = Xanımana Əlibəyli.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |ilk adı = |təxəllüsü = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |təhsili = |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi|1991}} |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Xanımana Sabir qızı Əlibəyli''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan yazıçısı. == Həyatı == Xanımana Sabir qızı 20 aprel 1920-ci ildə [[Bakı]] şəhərinin [[Keşlə]] kəndində maraqlı mədəni ənənələrə malik zadəgan ailəsində dünyaya göz açmışdır. Babası general Ağasəlim bəy Əlibəyov və nənəsi Xanımana o zamanın yüksək təhsil görmüş ziyalılarından olmuşlar. Bədii istedadı olan Xanımana nənə hərdən şeir də yazarmış. Atası genaral Ağasəlim bəy Əlibəyovun oğlu Sabir bəy Əlibəyov 1886-cı ildə [[Bakı]]da anadan olmuşdur. Məsumə xanım Qarayeva ilə evlənmişdir. Xanımana Əlibəylinin atası Sankt-Peterburq universitetini bitirmişdi və ölkəmizin xaricdə ixtisaslaşmış ilk ali təhsilli peşəkar hüquqşünaslarından biri kimi tanınırdı.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2012/dekabr/283940.htm]</ref>1966-cı ildə vəfat etmişdir. Xanımananın anası Məsumə xanım Qarayeva H.Z.Tağıyevin məşhur Qızlar gimnaziyasını və [[Azərbaycan]] Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmiş, Əli Bayramov adına Qadınlar klubunun fəallarından olmuş, uzun illər Bakının orta məktəblərində dərs demiş, məktəb direktoru, rayon xalq maarif şöbəsinin müdiri vəzifələrində çalışmış, bu sahədə səmərəli fəaliyyətinə görə əməkdar müəllim fəxri adına layiq görülmüşdü.Xanımana dörd qızın və üç oğlanın böyüdüyü bu ailənin ilk uşağı idi. Gənc şair Bakıdakı 13 nömrəli orta məktəbdə təhsil almış, həmişə yaxşı oxumuş, müəllimlərinin sevimlisi olmuşdur. Onlardan biri, sonralar görkəmli yazıçı kimi tanınan [[Məhərrəm Əlizadə]] Xanımananın istedadını görüb onunla məşğul olmuş, ilk şeirlərinin kütləvi informasiya vasitələrinə yol açmasına, özəlliklə də balaca şairin Azərbaycan radiosu ilə çıxışlarına məsləhətçi və köməkçi olmuşdur. Xanımananın ilk şeirləri 1938-ci ildən dövri mətbuatda dərc olunmağa başlamış, "Balaca həkim" adlı birinci kitabı isə 1955-ci ildə Uşaqgəncnəşr tərəfindən 30.000 nüsxə tirajla çap olunmuşdur. 16 yaşında ikən Xanımana [[Bakı]]da Tibb İnstitutuna daxil olmuşdur. 1942-ci ildə institutu uğurla bitirən gənc həkim təyinatla Masallıya göndərilmiş, orada Qızılavar kənd tibb məntəqəsində fəaliyyətə başlamışdır. Tezliklə Xanımana ikinci ali təhsil almaq üçün ADU-nun filologiya fakültəsinə qəbul imtahanları vermiş, beş il sonra həmin fakültəni müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Şairə 1953-cü ildə Mirvarid Dilbazi və Mikayıl Rzaquluzadənin zəmanətləri ilə SSRİ Yazıçılar İttifaqına üzv qəbul edilmişdir. Xanımana 7 may 2007-ci ildə dünyasını dəyişmiş, Bakı şəhərində dəfn edilmişdir.<ref>"Ədəbiyyat qəzeti", 11 may 2007-ci il</ref> == Yaradıcılığı == Xanımana Əlibəyli uşaqlar üçün yazılmış yüzlərlə şeirin, onlarla poema və səhnə əsərinin, 30-dan artıq kitabın müəllifidir. 1991-ci ildə ona əməkdar incəsənət xadimi adı verilmişdir. 1998-ci ildə Xanımana "İlin qadını" adını almışdır. 1999-cu ildə [[Heydər Əliyev]] ona Prezident təqaüdü təyin etmiş, bu münasibətlə xatirə olaraq ona büllur şamdan da bağışlamışdır. Xanımananın "Balaca həkim" adlı ilk şeirlər toplusu 1955-ci ildə işıq üzü görmüşdü. O, "Aman ovçu", "Ağ çəmən", "Ulduzların qucağında", "Bir yay səhəri", "Çoxbilmiş çəpişlər", "Məni günəşə at!", "Meşə həkimi", "Sevimli şəhid babam" və digər qiymətli poemaların müəllifidir. "Dovşanın ad günü" Xanımananın ən populyar poemalarından biridir. "Balaca həkim" adlı digər bir miniatür poemasında da Xanımananın əsas təsvir və tərənnüm obyekti heyvanlar, onların kukla və oyuncaq variantlarıdır. Xanımana müxtəlif illərdə "Gözəllər gözəli", "Nişanlı quş", "Aycan", "Dovşanın ad günü", "Cunquş", "Kənd həkimi", "Durnalar lələk salır", "Meyvələrin şahı" və s. dram əsərləri yazmış, onların bir çoxu gənclər və kukla teatrlarında göstərilmişdir. Xanımananın "Cunquş" adlı başqa bir əsəri vaxtilə respublikanın dövlət mükafatına layiq görülmüşdü. Kukla teatrımız 1980-ci ildə Hindistanda qastrol səfərində olarkən Dehli və Bombey şəhərlərində iki əsərin tamaşası ilə çıxış etmişdi: dahi Ü.Hacıbəyovun "Məşədi İbad" komediyası, bir də Xanımananın "Cunquş" pyesi. Xanımana iman sahibi idi. Ailə üzvləri şəhadət verir ki, o özəlliklə ahıl çağlarında müntəzəm olaraq Qurani-Kərim oxuyar, bu və ya digər surəni başa çıxdıqdan sonra onu öpüb gözlərinə, alnına sürtərmiş. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan ədəbiyyatı]] [[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]] [[Kateqoriya:SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] 07qikwp7en234nw18qgqmioqi601ap3 0 84113 6599058 6065374 2022-08-28T13:57:44Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanda İslam]] → [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] wikitext text/x-wiki '''Azərbaycanda İslam''' — VII əsrdə [[Azərbaycan]] ([[Qafqaz Albaniyası]] və [[Atropatena]] ərazisi) ərəblər tərəfindən fəth edildikdən sonra burada tədricən İslam dini yayılmağa başlamışdır. == İslamın yayılması == Ərəb orduları [[642]]-ci ildə [[Sasanilər|Sasani]] ordularını darmadağın etdikdən sonra Sasani şahlarının əfsanəvi sərvətlərindən başqa, Sasanilərin bütün ərazisi də onların əlinə keçdi. Zahirən qüdrətli görünən bir dövlətin məhv olub getməsi ərəblər üçün bir qədər təəccüblü və gözlənilməz oldu, çünki [[Təbəri]]nin dediyinə görə, ərəblər öz istilalarını daha da davam etdirmək fikrində deyildilər <ref>Ət-Təbəri, IV, 257</ref> və əsas məqsədləri, məlum olduğu kimi, hələ o zaman ərəblərin yaşadığı və onların həyatı üçün zəruri olan [[İkiçayarası|Mesopotamiya]]nı (Beyn ən- Nəhreyni) tutmaq idi. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab]] ([[634]]-[[644]]) öz qoşunlarını təhlükəyə salmaq istəmirdi və görünür, ərəblərə məlum olmayan digər ölkələrdə Xilafət ordularının başına nələr gələ biləcəyindən ehtiyat etdiyinə görə qoşun komandanı Sədə belə bir əmr verdi: ''"Öz yerində dayan və onları (düşmənləri) təqib etmə"''<ref>Ət-Təbəri, IV,141</ref>. Lakin ərəb qoşunu, məğlub olub hər tərəfə qaçışan Sasani orduları üzərində asanlıqla qazandığı qələbələrdən və əldə etdiyi zəngin qənimətlərdən həvəsə gəlib daha şimala doğru irəliləməkdə davam edirdilər və xəlifələr adətən öz komandalarının bu ''"özbaşınalığına"'' fıkir vermirdilər, xüsusilə ona görə ki, qələbə ilə qurtaran hər bir vuruşma xəlifənin xəzinəsinə və qoşuna böyük gəlir gətirirdi. Ərəblər yeni vilayət və ölkələri tutanda əvvəllər həmin yerləri öz idarə anlayışları əsasında idarə etməyə başladılar. Bu idarə üsulu həmin ölkələrdə yalnız mümkün olduğu qədər çox vergi və natural mükəlləfıyyətlər əldə etməkdən, habelə başqa dinə mənsub olub itaət altına alınanlar arasında islam dinini yaymaqdan ibarət idi. Azərbaycan və xüsusilə Arran əhalisi, bu ölkələr ərəblər tərəfindən istila edilməzdən əvvəl, daimi [[Bizans]]-Sasani müharibələri, [[xəzərlər]]in və digər köçəri xalqların basqınları nəticəsində çox yoxsul vəziyyətdə idi. Müharibələr təsərrüfatın dağılmasına səbəb olur, ölkələrin istehsal qüvvələrini tükəndirirdi. Buna görə əhali ərəb istilaçılarının Azərbaycana gəlməsini illər boyu davam edən zülm və əzablardan xilas olmaq kimi hesab edirdi. Ərəblərin dövründə (hər halda [[Əməvilər]] hakimiyyəti başlayanadək) kəndlilər əvvəlkinə nisbətən, bir qədər yaxşı yaşamağa başlamışdılar, çünki ərəblər yalnız vergi və töycüləri yığıb, bu ölkələrin daxili həyatına qarışmırdılar, öz dini əqidələrində və dini ayinləri icra etməkdə onlara sərbəstlik verirdilər. [[Nina Piqulevskaya|N.V.Piqulevskaya]]nın qeyd etdiyinə görə, ''"Ərəblərin müxtəlif vilayətləri işğal etdikdən sonrakı ilk onilliklərdə ağır vergi yükü şübhəsiz azaldılmışdı, habelə dini əqidəyə görə təqiblər dayandırılmışdı"''.<ref>Н.В.Пигулевская. К вопросу об общественных отношениях на Ближнем Востоке, стр. 68.</ref> Əksəriyyəti köçəri olan istilaçı ərəblərin özləri hələ yeni olan dini (islamı) lazımınca mənimsəmədiklərinə görə, əvvəllər Azərbaycan əhalisini islamı qəbul etməyə məcbur etmirdilər <ref>Ət-Turtuşi. Sirac əl-Mülük. Bulaq, 1872, səh. 229-230</ref> , əlbəttə, yeni dini qəbul etmək istəyənlərə mane olmurdular. Bu xüsusilə [[Arran]]a aid idi, çünki onun əhalisi xristian, "Kitab əhli" ("əhl əl-Kitab") idi<ref>Е.А.Бельяев. Мусульманское сектанство, стр.17</ref>. Ölkənin cənub hissəsinə gəldikdə isə, burada islam dini [[İran]]ın dövlət dinini ([[Atəşpərəstlik|zərdüştiliy]]i) sıxışdırmışdı. Ancaq atəşpərəstlər və məcuslar (çoxallahlılar) təqib olunurdular, çünki onlar "Kitab əhli" deyildilər. Azərbaycan [[dehqan]]-feodalları əvvəllər öz ata-babalarının dinini müdafiə etməyə cəhd etmiş olsalar da, çox keçmədən yəqin etdilər ki, öz əvvəlki imtiyazlarını saxlamaq üçün onlara ancaq ölkədə hakimiyyəti ələ keçirmiş ərəblərlə əməkdaşlıq etmək qalır. Buna görə də Azərbaycanın feodal aristokratiyasının (kəndli kütlələri hələ bir yana dursun) islam dinini qəbul etməsi prosesi çox tez başa çatdı, belə ki, cəmi yüz il ərzində, [[Abbasilər]]in hakimiyyət başına keçməsi ilə islam dini zərdüştiliyi tamamilə sıxışdırdı. Azərbaycanda yalnız ərəb qoşunları və hakimiyyət idarələrinin əl çatdıra bilmədiyi dağ rayonlarının əhalisi qədim dinə inanmaqda davam edirdi, çünki [[İbn Xəldun]]un sərrast söylədiyi fıkrinə görə, ərəblər '''''"dağlıq yerlərə deyil, düzənlik yerlərə basqın etməyə meyil göstərirlər, ona görə ki, bu xalq öz vəhşiliyindən qarəti, soyğunçuluğu və viran etməyi sevir, dağ yerlərində isə bu məqsədə nail olmaq asan deyildir"'''''.<ref>İbn Xəldun, I, 125.</ref> Lakin qeyd edilməlidir ki, ərəblərin Azərbaycanda "Kitab-əhli" ilə mülayim rəftar etmələrinin səbəbi bir də odur ki, onlar [[Bizans]] imperiyasına qarşı mübarizədə hərbi əməliyyat meydanı olan Zaqafqaziya vilayətlərinin strateji əhəmiyyətini yaxşı başa düşürdülər. Buna görə də işğalçı ərəblərin Zaqafqaziya əhalisi ilə, nə səbəbə belə ''"dostcasına iltifatla"'' rəftar etdiklərini başa düşmək olar. Şimali Azərbaycanda da islam dini əvvəlki [[Xristianlıq|xristian dini]]ni sıxışdırıb aradan qaldırmağa başlamışdı, lakin [[Cənubi Azərbaycan]]a nisbətən müsəlmanlaşdırma prosesi burada uzun sürdü. [[Arran]]da islam dini birinci növbədə o qədər də müqavimət göstərmədən ərəblərə tabe olan yerli zadəganlar tərəfindən qəbul olunurdu<ref>А.Ю.Якубовский. Ирак на грани VIII-IX вв., стр. 28</ref>, çünki knyazlar öz aralarındakı şəxsi ixtilafları həll etmək üçün işğalçıları köməyə çağırırdılar. Bundan əlavə, Arran zadəganlarının islam dinini qəbul etməsi maddi mənfəətdən və əsasən bundan irəli gəlirdi ki, ərəblər zadəganların torpaq mülkiyyətinə sahiblik hüququnu olduğu kimi saxlayır və onları [[cizyə]] verməkdən azad edirdilər; məlum olduğu kimi, cizyə aşağıdakı prinsipə görə alınırdı: dövlətlinin dövlətindən, varlının varından, yoxsulun yoxsul güzəranından. [[Vasili Bartold|V.V.Bartold]] qeyd etmişdir ki, ''"xristianlıqdan fərqli olaraq, islam dini fərdi missionerlərdən istifadə etmirdi və yalnız istila yolu ilə yayılırdı; müsəlman torpaqlarının sərhədləri ilə islamın yayılan sərhədləri bir-birinə uyğıın gəlirdi"'', həm də ''"islam dini zorakılıqla yayılmırdı və nə xristianlar, nə də zərdüştilər təqib olunmurdular"''.<ref>В.В.Бартольд. Место прикаспийских областей…, стр. 45, 142</ref> [[İslam]] dininin qəbul edilməsi məsələsində yalnız Əməvilərdən sonrakı Xilafət dövründə kəskin dönüş əmələ gəlmişdi<ref name="ReferenceA">Z. Bünyadov – Azərbaycan VII – IX əsrlərdə, Bakı, 2007</ref>. Vaxtilə [[Viktor Rozen|V.R.Rozen]] bu cəhətə diqqəti cəlb etmişdi; o, X əsrin əvvəllərindəki ərəb münəccimi ibn Əbu Tahirin (Tayfurun) aşağıdakı sözlərini sübut gətirir: ''"...bu vəziyyətdə (göstərilən övzəyi kəvakibdə) hakimiyyət [[Əməvilər]]dən [[Abbasilər]]ə keçdi, dehqanların da sehrbaz maqlara etiqadı ölüb getdi və onlar Əbu Müslimin dövründə islam dinini qəbul etdilər; bu [etiqad] dəyişikliyi [yeni] dinin başlanğıcına oxşayırdı [yəni bu dəyişiklik öz əhəmiyyətinə, öz mənasına görə, yeni dinin əsası qoyularkən əmələ gələn dəyişikliyə bənzədilə bilər]".'' <ref>В.Розен. Рецензия на "Alberuni's İndia", стр. 156</ref> Əməvilər Xilafətdə vahid hakimiyyət və vahid dil bərqərar edib, Xilafətin təbəələri arasında islam dinini yaymaqla yalnız sonralar onların xələfləri Abbasilərin istifadə etdikləri maddi şəraiti yaratmışdılar<ref>H.A.R.Gibb Арабская литература, стр. 36</ref>. [[Arran]] əhalisi haqqında hətta bunu da demək olmaz, çünki "Kitab əhli" olan Arran əhalisini onlar üçün yeni olan bir dini qəbul etməyə heç də məcbur etmirdilər, əksinə, xristianların özləri islam dinini çox müvəffəqiyyətlə qəbul edirdilər<ref>V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 155.</ref>. Xəlifələr ərəblərdən ''"təqaüd alan və divanın hesabında olan şəxsləri"'' [[Azərbaycan]] torpaqlarında yerləşdirir və onlara əmr edirdilər ki, ''"əhalini islama dəvət etsinlər"''.<ref>Əl-Bəlazuri, 328</ref> Bütün islam tədqiqatçıları qeyd edirdilər ki, ərəblərin itaət altına aldıqları ölkələrin xalqları yeni dini kütləvi şəkildə qəbul edirdilər, çünki V.Rozenin dediyinə görə ''"ərəblər öz sadəliyi və bəsitliyi ilə əzəmətli, yeni bir din gətirmişdilər və dini təqib və didişmələrin təzyiqi altında haldan düşüb əzilən kütlələrin zövqünə bu yeni din xüsusən ona görə uyğun gəlmişdi ki, demək olar, hər yerdə yadellilərin ağır iqtisadi zülmündən kütlələri azad edən xilaskar kimi göstərirdi"''.<ref>V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 155</ref> Buna görə aydındır ki, ərəblərin itaət altına aldıqları xalqların ərəb istilaçılarının zülmündən şikayət etməyə heç bir ciddi əsası yox idi. Başqa dindən olanlar öz əvvəlki dinlərini dəyişdirməyə bilərdilər, lakin bu halda onlar xəracdan başqa cizyə də verməli idilər. Yalnız vergilər vaxtında və düzgün ödənməyəndə və əvvəlki dini etiqadı müdafıə etmək bəhanəsi siyasi və milli istəkləri örtüb gizlədən bir pərdə rolunu oynayanda, yəni iş böyüyüb ərəb hakim dairələrinə qarşı açıq üsyan şəklini alanda ərəblər cəza tədbirlərinə əl atırdılar. {{Azərbaycan tarixi}} Əlbəttə, xəlifə I Ömərin [[zimmi]]lər (başqa dindən olanlar) haqqında təhqiredici qərarları, yəni onların öz əvvəlki dini etiqadlarında qala biləcəklərini, lakin aşağı silkə mənsub olub [[cizyə]] verdiklərinin əlaməti olaraq boyunlarına qurğuşundan nişan taxdıqlarını yadda saxlamalı olduqlarını göstərən bu qərarlar bildirirdi ki, Allah elçisinin qanunları yalnız çoxallahlılara və atəşpərəstlərə qarşı çıxır. A.J.Krımski düzgün olaraq qeyd etmişdir ki, ''"xristianlıqda hər bidəti amansızlıqla təqib edən qonşu xristian Bizansa nisbətən, islam dini qanunu, hətta Ömərin nəzəriyyəsində kifayət qədər liberal qanun idi"'' <ref>Ət-Turtuşi, səh. 232</ref> , tədqiqatşılar isə hətta xəlifə Ömər ibn Xəttabı [[Məhəmməd]]in özündən daha ardıcıl müsəlman kimi qiymətləndirirlər.<ref>A.Y.Krımski. История арабов и арабской литературы, т. I, səh. 131</ref><ref>Th. Nöldeke, Orientalische Skizzen, p. 83</ref> Ərəb istilasından sonra zərdüşt ruhaniləri ölkədə öz hakim mövqelərini itirmiş olsalar da, yerli əhali üzərində öz təsirlərini itirməmişdilər Karaka.<ref>The History of the Parsis, v. I, II, London, 1884</ref>. Bu cəhət, xüsusilə, [[Azərbaycan]]ın və İranın digər əyalətləri, dağ rayonlarının (Deyləm, Gilan, Təbəristan) əhalisinə aiddir, zira bu yerlərdə hakim vəziyyətdə olan din ərəblərə qarşı üsyanlar zamanı əhalini birləşdirirdi. Azərbaycanın dağ rayonlarının əhalisi, digər rayonlardan ayrılmış vəziyyətdə olduğuna görə, uzun zaman müstəqil siyasi həyat keçirməkdə davam edirdi. Ərəblər Azərbaycanda özlərine tabe etdikləri əhalinin mədəni səviyyəsindən aşağıda olaraq, Azərbaycana islam dini və öz dillərindən başqa heç bir şey gətirmədilər. Bundan əlavə, ərəblər özlərindən əvvəl bu ölkələrdə mövcud olan qayda və ənənələri öz ehtiyaclarına uyğunlaşdırmağa başladılar, xüsusilə ona görə ki, ərəblərdən əvvəlki dövlət mexanizmi ''"yaxşı qurulmuşdur"''<ref>К.А.Иностранцев. Сасанидские этюды, стр. 2</ref>. Sasanilər imperiyasının və Bizansın siyasi mexanizmləri [[Ərəb xilafəti]]nin təzyiqinə tab gətirmədilər, çünki bu mexanizmlər çoxdan ''"içəridən pozulmuşdu"''V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 153., lakin həm İranın, həm də [[Bizans]]ın mənəvi qüvvələri kütlələr içərisində yaşamaqda davam edirdi və Xilafət əleyhinə çoxlu üsyanlar şəklində özünü büruzə verirdi. VIII əsrin əvvəllərinə doğru, islam dini [[Azərbaycan]]da hakim bir din olur. Azərbaycanda islam dinini yuxarı silk adamları birinci növbədə və tamamilə danışıqsız qəbul etdilər, çünki belə hərəkət etməklə öz imtiyazlı mövqelərini itirmədilər <ref>В.В.Бартольд. К ситории крестьянских движений в Персии, стр. 57.</ref> . Yeni din tacir və sənətkarlar arasında müvəffəqiyyət qazanırdı, çünki ərəb hakim dairələri tacir sinfinə və sənətkarlara böyük güzəştə gedir, asanlıq yaradır və beləliklə, onların fəaliyyətini genişləndirirdilər. Kəndlilər isə islam dinini qəbul etməklə birinci növbədə çalışırdılar ki, çox ağır can vergisindən xilas olsunlar<ref>Mahmud Mustafa. Əl-ədəb əl-ərəbiyy və tarixuhu (Fi əsrey sədr əl İslam ə`d-davla əl-Əməviyyə), c. I, əl-Qahirə, 1937, səh. 165</ref>, çünki Xilafətdə bu vergi, [[Sasanilər]] və ya [[Bizans]] xəzinəsinə verilən töycülərdən yüngül və az olsa da, ağır idi. Bundan başqa, kəndli islam dinini qəbul etdikdə, xəlifə [[I Ömər]]in qanununa görə, müəyyən müddət xəzinədən hətta illik pul mükafatı alırdı.<ref>A.Y.Krımski. История арабов и арабской литературы, т. II, səh. 133</ref> Şəhərlərdə islam dini nisbətən sürətlə yayılırdısa, Azərbaycanın kənd yerlərində yeni dinin qəbul edilməsi, bəzən ərəblər əleyhinə geniş üsyanlarla qarşılanırdı; çünki ərəblər kənd yerlərində öz dinlərinin yayılmasını ölkədə mövcud olan istismar (ərəblərə Sasanilərdən keçən istismar) sistemi ilə sıx əlaqələndirirdilər. İslam dini bütün [[bütpərəstlik]] və çoxilahlıq formalarına qarşı şiddətlə mübarizə edib canlı vücudların şəklini çəkib onlara sitayiş etməyi qəti qadağan edirdi. [[Ziya Bünyadov|Z. Bünyadov]] qeyd edir ki, elmdə belə bir yalnış iddia yayılmışdır ki, guya islam dini əmələ gəldiyi gündən insanın və canlı vücudların təsvir edilməsinə düşməncəsinə münasibət bəsləyirmiş<ref name="ReferenceA"/><ref>Z. Bünyadov – Dinlər, təriqətlər, məzhəblər, Bakı, 2007</ref>. Lakin şoxdan müəyyən edilmişdir ki, VIII əsrin ortalarına qədər ərəblər arasında insanı və canlı vücudları təsvir etməyin yolverilməz olduğu haqqında heç bir təsəvvür yox idi.<ref>K.A.Creswell. The Lawfullness of Paintingin..., №11-12, 1946; IC, №24, 1950.</ref> İslam dininin yayılması ilə Azərbaycan və Arranda təsviri incəsənətin tətbiq dairəsi daralır. Burada islamdan əvvəlki dövrün incəsənətində (xristian incəsənəti) böyük yer tutan dini naqqaşlıq və heykəltəraşlıq tamamilə yox olur. Lakin müsəlman ilahiyyatçıları dini olmayan təsviri incəsənəti X əsrədək təqib etmirdilər. Qeyd etdiyimiz kimi, Arran əhalisinin islam dinini qəbul etməsi, Azərbaycandakı müsəlmanlaşdırma şəraitindən fərqli idi. İstilaçılardan asılı olmayan müxtəlif səbəblərə görə, Arran əhalisinin müsəlmanlaşdırılmayan hissəsinin taleyindən ayrıca danışacağıq. Bu, xüsusilə dağ rayonlarının əhalisinə aiddir. == Azərbaycanda Xristianlığın zəifləməsi == Digər xristian ölkələrində olduğu kimi, [[Arran]]da da yunan diofizit dini etiqadından kənara çıxan bir çox hallar var idi və bunlar qriqoryan təriqətinə düşmən, müxtəlif bidət cərəyanları şəklində təzahür edir və amansızlıqla təqib olunurdu. Ortodoks ''"kilsə knyazlarının"'' üstünlüyü və təzyiqi yerli Alban ruhanilərini hiddətləndirir və onların qəzəbinə səbəb olurdu. Lakin Alban kilsəsini təqib etməkdə və onun müstəqil olmaq hüququnu məhdudlaşdırmaqda erməni qriqoryan kilsəsi xüsusi rol oynamışdır. Erməni katolikosluğu həmişə özünün ilkinliyini və Alban kilsəsindən üstün olduğunu iddia edirdi. Alban ''"bidətçilərinin"'' ''"başına ağıl qoymaq"'' üçün öz əleyhdarını təhqir etməkdə heç bir vasitədən çəkinmirdi. Erməni və Alban ruhaniləri arasında əsrlər boyu mübarizə olmuşdur. Alban kilsəsi b.e. 74-cü ilindən mövcuddur <ref>История Агван, I, глава VI</ref>. Erməni katolikosları Alban kilsəsini öz nüfuzuna tabe etmək üçün əvvəlcə Sasanilərin, sonra isə Ərəb xilafətinin silahlı qüvvələrinin köməyinə əl atırdılar. Nəhayət, Alban kilsəsi erməni katolikosunun xahişi əsasında [[1836]]-cı ildə Peterburq Müqəddəs Sinodunun qərarı ilə ləğv edildi və daha yaşamadı<ref>М.Орманиан. Армянская церковь, ее история, учение, управление, внутренний строй, литература, ее настоящее. М. 1913, стр. 118</ref>. Bir çox tədqiqatçılar arasında belə bir fıkir vardır ki, ''"Alban xalqı heç bir zaman ayrıca dini kilsədə təşəkkül tapmamış və onun dili dua icra edilən dil olmamışdır"'' (yəni Alban dilində kilsə ayinləri icra olunmurdu).<ref>Z.B. А.Иоханнисян. Очерки истории армянской освободительной мысли, стр. 129</ref> Lakin [[Ziya Bünyadov|Z. Bünyadov]] qeyd edir ki, "biz bu cür iddialarla razılaşa bilmərik, çünki əsrlər boyu erməni kilsəsinin Alban kilsəsinə qarşı mübarizəsi məhz bunun əksini sübut edir, hər dəfə Alban ruhaniləri öz kilsələrinin hər bir başqa kilsədən və xüsusilə erməni kilsəsindən asılı olmayıb müstəqil olduğunu müdafiə üçün hər dəfə öz səslərini ucaldanda, bu kimi hadisələr erməni katolikosluğunun heç xoşuna gəlmirdi, odur ki, erməni katolikosluğu hər vasitə ilə bu kimi təşəbbüslərin əleyhinə çıxırdı. [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Alban katolikosları]] Arran ilə qonşu olub ondan asılı olan knyazlıqların (məsələn, Sünik<ref>История Агван, стр. 10</ref><ref>И.А.Джавахов. История церковного разрыва между Грузией и Арменией, стр. 436</ref>) yepiskoplarını bu vəzifədə təsdiq etmək üçün öz əllərini onların başına qoyub dua etmək hüququna malik olduqlarına baxmayaraq, erməni katolikosları Alban katolikoslarının bu hüququna etinasız yanaşırdılar. Məsələn, Sebeos bildirir ki, hələ ermənilərin üsyanından və İran mərzbanı Surenin [[577]]-ci ildə öldürülməsindən əvvəl,<blockquote>''"Sünik torpağının hakimi Vaqay üsyan edib ermənilərdən ayrıldı və İran şahı Xosrovdan xahiş etdi ki, [[Sünik]] torpağının arxivini (divanını) [[Dvin]]dən Paytakaran ([[Beyləqan]]) şəhərinə köçürsün və onların şəhərini də [[Atropatena|Atrpatakan]] hüdudlarına daxil etsin ki, erməni adı onların üzərindən götürülsün. Bu əmr yerinə yetirildi"''.<ref>История епископа Себеоса, стр. 28-29</ref><ref>Н.Адонц. Армения в эпоху Юстиниана, стр. 220</ref></blockquote> S.T.Yeremyan [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban]] və [[Erməni Qriqoryan Kilsəsi|erməni]] kilsələri arasındakı kilsə ixtilaflarından danışarkən bu nəticəyə gəlir ki, ''"VII əsrdən (qəti olaraq VIII əsrin əvvəllərindən) Alban kilsəsinə erməni kilsəsinin bir hissəsi kimi baxılırdı"'' <ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр. 328</ref> və bu zaman [[Arran]] vilayətlərindən [[Sünik]], [[Artsak]], [[Uti]] və başqaları erməniləşdirildi.<ref>А.С.Вартапетов. Христианские памятики Карабаха, л. 8.</ref> Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, [[Mitilenli Zaxari]]nin VI əsrə aid olan "Suriya xronikası"nda deyilir: <blockquote>''"Bu şimal tərəfdə (Zaqafqaziyada) özlərinin 24 yepiskopu olan beş dindar xalq vardır. [[Gürcüstan|Qurzan]] da [[Ermənistan]] torpağındadır, onların dili [[yunan dili]]nə oxşayır, onların İran şahına tabe olan xristian padşahı vardır. [[Arran]] torpağı da həmin Ermənistan torpağındadır, onların [öz] dili, dini və xaçpərəst xalqı vardır, onların da [[İran]] şahına tabe olan padşahı vardır"''.<ref>Из сирийской хроники Захария Митиленского, стр. 114</ref></blockquote> Qurzanın ([[İberiya]], Gürcüstan) və [[Arran]]ın VI əsrdə öz dilləri və öz padşahları olduğunu nəzərə alaraq qeyd etmək olar ki, nə Qurzan, nə Arran etnik və ya siyasi cəhətdən [[Ermənistan]]ın bir hissəsi olmamışlar. Burada birlik sırf kilsə birliyi olmuş və [[527]]-ci ildə Dvin şəhərində çağırılan [[Qafqaz Albaniyası|Alban]], İberiya və erməni kilsələrinin yığıncağında elan edilmişdi; lakin [[607]]-ci ildə həmin [[Dvin]]də bu kilsələr erməni kilsəsindən ayrılmışdır<ref>Histoire de la Siounie, p. 252</ref><ref>İ.A.Cavaxov. Sitat gətirilən əsəri, səh. 445.a</ref> Azərbaycan tarixi üçün isə bu cəhət daha çox əhəmiyyətlidir ki, Suriya xronikası müəllifi açıqca deyir ki, [[Qafqaz albanlarının dili|Arranın öz dili]] vardı və bu dil müəllifin xronikada adını çəkdiyi xalqlardan heç birinin dilinə əsla oxşamırdı. [[Nina Piqulevskaya|N.V.Piqulevskaya]] qeyd edir ki, ''"VI əsrdə güclü erməni təsirinə baxmayaraq, bu vilayət ([[Arran]]) hələ öz doğma ləhcəsini saxlamışdı"''.<ref>Н.В.Пигулевская. Сирийский источник VI в. о народах Кавказа, стр.109</ref> Biz yalnız bunu əlavə edək ki, ''"güclü erməni təsiri"'' xeyli dərəcədə onda ifadə olunurdu ki, ərəblərin basqını və Ərəb-Bizans, ondan əvvəl isə, İran-Bizans müharibələri zamanı [[Arran]]a külli miqdarda erməni köçmüşdü və bunlar yerli əhali ilə qarışaraq, qriqoryan kilsəsinin təlimi və ehkamlarını yaymaqda bu kilsəyə böyük yardım göstərirdilər. Buna baxmayaraq, təkcə VI əsrdə deyil, habelə IX-X əsrlərdə [[Bərdə]] ətrafında [[Qafqaz albanlarının dili|Arran dili]] qalmışdı. Orta əsrlərdəki ərəb müəllifləri və coğrafiyaşünasları ([[İstəxri]], [[İbn Havqəl]], [[Müqəddəsi]] və s.) bildirirlər ki, [[Arran]] əhalisi öz Arran dilində danışırdı. XIII əsrdə [[Gəncə]]də yaşamış alban tarixçisi [[Kirakos Gəncəli]] yazır ki, yalnız Alban "rəislərinin", yəni zadəganlarının əksəriyyəti erməni dilini bilirdi və bu dildə danışırdı.<ref>Киракос Гандзакеци, səh 99</ref> Müasir tədqiqatçılar (A.Y.Krımski, V.F.Minorski, S.Nəfisi, Z.İ.Yampolski və s.) da bu fikrə şərikdirlər ki, IX-X əsrlərdə [[Bərdə]] şəhərinin ətrafında Arran dilində danışırdılar<ref>А.Крымский. Страницы из истории Северной или Кавказского Азербайджана, стр. 372</ref><ref>Səid Nəfisi.Babək xürrəmdin. Tehran, 1333, səh.21</ref>. Beləliklə, [[Arran]]ın öz dili olduğundan bəhs edən həm [[Suriya]] mənbəyi, həm də IX-X əsrlərdəki ərəb müəlliflərinin verdiyi məlumat belə bir həqiqəti təsdiq edir ki, Arran nə etnik, nə də siyasi cəhətdən [[Ermənistan]] və ya onun bir hissəsi olmamışdır, yalnız eyni adlı bir kilsəyə mənsubiyyət buna səbəb olmuşdur ki, suriyalılar Arran və Qurzanı Ermənistanın tərkibinə daxil etmiş və Ermənistan adlandırmışlar. VIII əsrin əvvəllərində erməni katolikosu İlya, xəlifə Əbd ül-Malikə ([[685]]-[[705]]) xəbərçilik edib bildirmişdi ki, [[Qafqaz albanları|albanlar]] Xilafət əleyhinə [[Bizans]]la ittifaq bağlayırlar. Onda, Əbd ül-Malik ərəblərin hərbi siyasi qüdrətinə istinad edərək, [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Arran katolikosları]]nı İlyaya tabe etdi. [[Ermənistan]], [[Arran]] və [[İberiya]] torpaqlarının [[Suriya]] və ərəb mənbələrində "Arminiya" adlandırılması yalnız onların inzibati birliyini və Ermənistan katolikosluğunun iddialarına iltifatla yanaşan Xilafətdə erməni keşişlərinin yaxınlığını ifadə edirdi <ref>История Агван, стр. 237</ref><ref>Киракос Гандзакетси, səh. 101</ref>. [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]]nin [[Bizans]]dan kömək umub ona arxalanması ərəblərin heç xoşuna gəlmirdi. Buna görə də ərəblər erməni katolikosluğunun xahişlərini böyük həvəslə qəbul edir və beləliklə, bir oxla "iki dovşan" vururdular, yəni Zaqafqaziyada [[Bizans]]ın mənafeyini sarsıdır və qriqoryan keşişlərindən yardım görürdülər; bu keşişlər isə Arranda öz mənafelərini yeridirdilər. Erməni katolikosu İlya xəlifə Əbd ül-Malikə aşağıdakı məzmunda bir məktub yazır: <blockquote>''"Hökmdar Əbd ül-Malik Əmir əl-Mömininə erməni katolikosu İlyadan. Qadir Allahın iradəsi ilə bizim tabe ölkəmiz Sizə qulluq edir. Biz və [[alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]] bir ilahi [[İsa]] dininə etiqad edirik. Partav taxtında oturan indiki Alban katolikosu yunan imperatoru ilə sazişə girib öz ibadətlərində onun adını çəkir və ölkəni məcbur edir ki, hamı dini etiqadda ona qoşulsun və onun himayəsini qəbul etsin. İndi qoy bu Sizə məlum olsun, ta bu barədə qərar qəbul edəsiniz, çünki bu bədəfkarlıqda onun bir əyan qadın həmfikri də vardır. Böyük hökmdar, Siz öz hakimiyyətinizlə əmr buyurun onlar Allaha qarşı işlədikləri günah üstündə müstəhəqq olduqları cəzaya çatsınlar".''<ref name="История Агван, стр. 239-241">История Агван, стр. 239-241</ref></blockquote> Onsuz da bölgədə hərbi əməliyyata başlamaq üçün bəhanə axtaran xəlifə isə bu məktubdan sevinərək erməni katolikosuna aşağıdakı məzmunda bir məktubla cavab verir: <blockquote>''"Ey Allahın xadimi və erməni xalqının katolikosu İlya, sənin səmimi məktubunu oxudum və sənə mərhəmətim olduğuna görə öz sədaqətli bəndəmi çoxlu qoşunla göndərdim. Əmr etdik ki, bizim hökmranlığımıza qarşı qiyam edən albanlarda sizin dininizə uyğun dəyişiklik edilsin. Bizim hökmü bəndəmiz [[Bərdə|Partav]]da, sənin hüzurunda icra edəcəkdir: [[Katolikos Nerses|Nerses]]i və bədəfkarlıqda onun həmfikri olan qadını bir zəncirə bağlayacaq və elə şahanə mühakimə edəcəkdir ki, onlar bütün qiyamçıların yanında rüsvay olsunlar".''<ref name="История Агван, стр. 239-241"/></blockquote> Hadisələrin daha sonrakı cərəyanını isə [[Qafqaz albanları|alban]] tarixçisi [[Moisey Kalankatlı]] [[Alban ölkəsinin tarixi|öz əsərində]] bu cür təsvir edir: <blockquote>''Böyük erməni patriarxı [[Qafqaz Albaniyası|Albaniya]] paytaxtı [[Bərdə|Partav]]a gəlib böyük kilsədə oturdu və əmr etdi ki, Nersesi onun hüzuruna gətirsinlər. Lakin [[Katolikos Nerses|Nerses]] gizlənmişdi və onu tapa bilmirdilər; onda böyük din xadimi, Alban knyazı Şeroy onun yaxın adamlarını tutub əmr etdi ki, Nersesi gətirsinlər; sonra onu böyük yığıncağın ortasında İlyanın qarşısına gətirdilər. Lakin bu aciz adam cavab verə bilmədiyi üçün padşahın əmri ilə dəhşətli əzab çəkdi, həmin qadınla addım – addım gətirildi və onların sürgün edilməsi qərara alındı. Nerses buna dözə bilmədi, 8 gün heç bir şey yemədi və öldü. O vəsiyyət etdi ki, özünü ayağındakı zəncirlə basdırsınlar. Nerses Şeroya lənət yağdırdı, çünki hakimiyyət üstündə Şeroy və Sprama arasında başlayan çəkişmədə, o [Şeroy], Nerseslə Spramanın məhv olmasına səbəb oldu. Nerses [[Provaslavlıq|pravoslav]] məzhəbinin patriarx taxtında 14 il oturdu və 3 il yarım günahkar qaldı ([[688]]-[[704]]-cü illər). Bütün bunlardan sonra dini yığıncaq həlim adam [[Katolikos I Simeon|Simeonu]] seçdi və onu Albaniyanın katolikosu etdi. O, ölkədə Nersesin hərcmərcliyini dayandırdı və yolunu azmış kilsəyə çoxlu həqiqi etiqad qərarı verdi. O özünün [[Bərdəkür]] adlanan yay iqamətgahında əmr etdi ki, Nersesin bidət dolu bütün kitablarını sandıqlara doldurub [[Tərtərçay|Trtu [Tərtər] çayı]]na atsınlar.'' <ref name="История Агван, стр. 239-241"/> </blockquote> Bu əhvalatı IX əsrin başqa (erməni) mənbəyi də təsdiq edir. ''"Böyük Yegiya öz hikmət və mərdliyi ilə ismaililərin amirapeti (xəlifəsi) Əbd-əl Malikə məktub yazıb ərz etdi ki, bizim ölkədə bir yepiskop və onun kimi bir qadın ([[I Varaz Trdat]]ın arvadı Sprama) vardır; bunlar sizin böyük dövlətinizə tabe olmaqdan boyun qaçırıb, oxuduğumuz dualarda sizin adınızı çəkmək məsələsində bizimlə (erməni kilsəsi ilə) bir deyildirlər, əksinə, yunan padşahının adını çəkib ölkəmizi onlara vermək fıkrindədirlər. Əgər təcili surətdə onları aramızdan götürüb məhv etməsəniz, onlar vergi məsələsində və digər işlərdə tez bir zamanda böyük imarətə [Bizansa] tərəf keçərlər".'' Sonra amirapet bunu oxudu və boyük patriarxın elçisinə minnətdarlıqla hörmət etdi və xadimlərindən birini göndərib əmr etdi ki, dərhal həmin Nersesi böyük qadınla birlikdə onun yanına göndərsinlər. O gəldi, hər ikisini tutub zəncirlə bağladı, dəvələrə mindirib amirapetin yanına apardı.<ref>Katolikos Drasxanakertli İohannes – "История Армении", səh. 78</ref><ref>Vardan, səh. 92</ref> Az sonra xəlifənin nümayəndələri knyaz Şeroyu və [[Arran]]ın bir çox knyaz və əyanlarını [[Suriya]]ya apardılar.<ref>История Агван, стр. 247/198</ref> Arran yarımmüstəqil vəziyyətini itirir və tamamilə ərəblərin hakimiyyəti altına keçir. Sonralar erməni kilsəsi Alban ruhanilərini tutduqları mövqelərdən sıxışdırıb çıxarmış və ölkədə ərəblərin əlləri çatmayan dağlıq yerlərdə yaşayan albanları möhkəm qriqoryanlaşdırmağa başlamışdı. Erməni ruhaniləri [[Alban Həvari Kilsəsi|Arran kilsəsi]]nin nüfuzunu yerli əhali arasında tədricən heçə çıxarmış və ərəb hakimlərinin əli ilə albanların bütün ədəbi abidələrini dağıdıb Alban mədəniyyətini, heç olmazsa, azacıq xatırlada biləcək hər şeyi məhv etmişlər. Bütün bu işlər, əvvəlcə Xilafətin köməyi ilə, sonralar isə digər istilaçıların icazəsi və köməyi ilə görülmüşdür.<ref>İ.Ormanian. Sitat gətirilən əsəri, səh. 45, 118</ref> Qriqoryan kilsə xadimləri [[Qafqaz Albaniyası|Arran]] ədəbi abidələrini məhv edərkən, əvvəlcə bu abidələri [[Qrabar dili|qrabar]]a çevirirdilər.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III- VIII вв., стр. 329</ref> Məsələn, [[Moisey Kalankatlı|Moisey Kalankatuklu]]nun "Ağvan tarixi" əsəri ilə, [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın bir çox başqa ədəbi əsərləri kimi. T.Ter-Qriqoryan qeyd edir ki, Moisey Kalankatuklunun əsəri öz əvvəlki şəklində bizə gəlib çatmamışdır və onun üzünü köçürüb yazanlar erməni rahibi olduqlarına görə, əsərin üzünü köçürəndə erməni katolikoslarının göstərişi ilə mətndə qəsdən təhriflərə yol vermişlər<ref>T.Ter-Qriqoryan. Sitat göstərilən əsəri, səh. 4</ref><ref>З.И.Ямпольский. К изучению летописи Кавказской Албании</ref>. S.T.Yeremyan "Ağvan tarixi"nin bizə gəlib çatan məhz erməni variantlarına istinad edərək yaza bilmişdir ki, guya Moisey Kalankatuklu ''"öz Albaniya ölkəsinin tarixini"'' yalnız qədim ədəbi erməni dilində yaza bilərdi".<ref>С.Т.Еремян. Экономика и социальный строй Албании IV-VII вв., стр. 305.</ref> T.Ter-Qriqoryan "Ağvan tarixi" əlyazmasına erməni kilsə xadimlərinin münasibətini göstərən maraqlı faktlar gətirir. Məsələn, Eçmiədzin katolikosu Simeon əlyazmasının kənarlarında bu sözləri yazmışdır: ''"Yalnız Albaniya tarixində [deyilir ki,] – buna bütün nüsxələrdə deyil, ancaq bəzi nüsxələrdə rast gəlmək olar – guya [[Müqəddəs Yelisey|Yegişedən]] sonra (b.e. [[74]]-cü ili) [[Müqəddəs Qriqori]]yədək ([[340]]) Albaniya patriarxı taxtında başqaları (albanlar) da oturmuşlar. Lakin bu yalandır və bunlar sonradan əlavə edilmişdir"''. Başqa bir yerdə: "Bizim dırnaqla işarə etdiyimiz yerlər – yalandır və sonralar şöhrətpərəstlər tərəfindən öz xeyrinə əlavə edilmişdir, çünki digər tarixlərdə ("Ağvan tarixi" əlyazmalarında) bu əsla yoxdur. Belə güman olunur ki, bunu katolikos Ananiyadan sonra ([[945]]-ci il) Alban rahibləri etmişlər".<ref>Архив армянской истории, 1894, стр. 399T.Ter-Qriqoryandan sitat gətirilmişdir, səh.5.</ref> Albaniya şairi [[Dəvdək]]in əsərlərinin aqibəti də belə olmuşdur. S.T.Yeremyan onu ''"Alban-erməni işxanı [[Cavanşir|Cuanşer]]in saray şairi"'' hesab edir <ref>С.Т.Еремян. Раннефеодальная культура Армении, стр. 236</ref>. [[Ziya Bünyadov|Z. M. Bünyadov]] isə qeyd edir ki, , Davtakın qəsidələrini Albaniyanın deyil,<ref>"feodal Ermənistanı ilk dünyəvi poeziyasının abidəsi"</ref><ref>С.Т.Еремян. Раннефеодальная культура Армении, стр237</ref> hesab etmək doğru deyildir. [[Mxitar Qoş]]un "[[Qanunnamə]]"sinin taleyi də M.Kalankatuklunun "Ağvan tarixi"nin taleyinə bənzəyir. Məlumdur ki, Mxitar Qoşun başlıca əsərinin adı "Datastanak", yəni "Qanunnamə"dir və onu müəllif təxminən [[1184]]-cü ildə (erm. erasının 633-cü ilində) tərtib etmişdir <ref>G.Vovsepean. Visatakarank jeragrac..., Antelias, 1951, 507-508</ref><ref>C.J.Dowsett. The albanian chronicle..., p. 473.</ref> . Lakin Qoşun bu əsərinin naşirləri nədənsə əlyazmasında olmayan "hayos" sözünü onun adına əlavə etmişlər və beləliklə, Qoşun özünün heç bir zaman yazmadığı yeni qondarma ad: "Datastanagirk hayos", yəni "Erməni qanunnaməsi" adını uydurmuşlar.<ref>Mxitar Qoşun "Erməni qanunnamə"si, A.A.Papovyanın tərcüməsi. Yerevan, 1954</ref> Məlum olduğu kimi, Qoş bu "Qanunnamə"ni ''"Alban sülalə kilsələrinin nəcib başçısı"'' Albaniya katolikosu III Stepannosun dəfələrlə etdiyi xahişinə görə yazmışdır. "Qanunnamə"yə heç bir sistem və rəhbər rabitə olmadan Şərqi Roma imperiyası qanunları ilə yanaşı Albaniya kilsə qanunları, ''"Musanın qanunları"'' <ref>Kirakos Qandzaketsinin "Tarix"i. T.İ.Ter-Qriqoryanın 540-cı qeydi, səh. 260</ref> və xalq adətləri daxil edilmişdir ki, bu da "Qanunnamə"nin erməni hüququ sənədlərinə aid olmasını söyləmək imkanını sıfıra endirir. [[Arran]] tarixinə dair bir çox digər orta əsr mənbələri kimi Qoşun "Qanunnamə"si və [[Kirakos Gəncəli]]nin "[[Kirakos Gəncəlinin "Tarix" əsəri|Tarix]]"i də qrabarca yazılmış [[Qədim Alban ədəbiyyatı|Alban ədəbiyyatı]] abidələri hesab edilməlidir. [[Azərbaycan]]da Arran (Albaniya) tarixinin xristian dövrü tədqiqatçılarının mövcud olmaması buna imkan vermişdir ki, ortada dildən başqa heç bir əsas olmadığı halda, bütün bu ədəbiyyat nədənsə, erməni ədəbiyyatı hesab edilmişdir. Geniş yayılmış Alban ədəbi abidələrinin mövcud olduğu, [[Ermənistan]] dövlətinin [[Matenadaran]] kitab anbarında tapılmış əlyazmaları ilə təsdiq olunur. Məsələn, A.D.Anasyan bu yaxınlarda belə bir əlyazması tapmışdır (siyahı № 101, səh, 386a-389a; siyahı № 2121, səh. 341b-343b); ''"Müqəddəs və ilahi mərhəmin tarixi haqqında"''; bunu müqəddəs keşiş babalar Şərqdə (yəni Albaniyada) [[Qafqaz albanlarının dili|alban dili]]ndə tapmış və [[erməni dili]]nə tərcümə etmişlər".<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр. 329</ref> A.Q.Şanidze göstərir ki, VII-IX əsrlərdə [[Qafqaz albanları|albanlar]] [[Qafqaz]]ın bütün siyasi və mədəni həyat sahələrində [[Gürcülər|gürcü]] və [[ermənilər]]lə bərabər fəal surətdə iştirak etmişlər<ref>А.Шанидзе. Новооткрытый алфавит кавказских албанцев, стр. 3.</ref>. S.T.Yeremyan belə bir sual verir: ''"Səbəb nədir ki, erməni və gürcü yazıları tətbiq olunduğu ilk günlərdən etibarən erməni və gürcü dillərində indiyədək mövcud olan zəngin ədəbiyyat meydana gəldiyi halda Alban yazısı və Alban dilində mətnlər heç izi-tozu qalmadan yox olmuşdur?"''.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр.327</ref> [[Ziya Bünyadov|Z. M. Bünyadov]] isə qeyd edir ki, bu sualın cavabını, nəticə etibarilə [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]]nin bütün hüquqlarını zorakılıqla qəsb etmiş qriqoryan katolikosluğunun albanlara zidd olan siyasətində axtarmaq lazımdır. Alban ədəbi abidələrinin yox olmasını heç də bununla əsaslandırmaq olmaz ki, ''"Alban dili daha dini ibadət dili deyildi"'' və yaxud ''"Alban kilsəsi dini cəhətdən erməni kilsəsinə mənsub idi"''.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр.328</ref><ref name="ReferenceB">Z. M. Bünyadov – Azərbaycan VII – IX əsrlərdə, Bakı, 2007</ref> Ərəb istilasından sonra, qriqoryanlaşdırma prosesi [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın kəskin müqavimətinə rast gəldi, buna görə də bu çox uzun sürdü. XIII əsrdə [[Gəncə]]də yaşamış alban tarixçisi [[Kirakos Gəncəli]] yazır ki, '''"...erməni dilini yalnız Alban rəislərinin əksəriyyəti, yəni zadəganlar bilir və bu dildə danışırdı."''' Deməli, hətta XIII əsrdə Arran əhalisinin hamısı [[erməni dili]]ni bilmir və öz ana dilində danışırdı<ref name="ReferenceB"/>. Bunu S.T.Yeremyan da təsdiq edir və bu nəticəyə gəlir ki, "[[Qədim Alban ədəbiyyatı|Alban ədəbiyyatı]]" yenə də yaşayırdı".<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр329</ref> [[Arran]]ın dağlıq vilayət və rayonları olan [[Sünik]] , [[Artsak]], [[Xaçın]], [[Şəki]], [[Girdiman]] əhalisi ilə indiki [[Gəncə]], [[İsmayıllı]], [[Qəbələ]], [[Oğuz]] rayonlarının və [[Azərbaycan Respublikası]]nın bir sıra digər rayonların əhalisi, həmçinin [[Ermənistan Respublikası]]nda [[qarakilsə|Sisian]], [[Basarkeçər]] və digər rayonların bəzi kənd yerlərinin əhalisi indi erməni olsa da, bu əhalinin adət və ənənələri, qonşuluqda yaşayan və ata-babaları müxtəlif səbəblər üzündən müsəlman olan [[Azərbaycan türkləri]]nin adət və ənənələrinin eynidir. Bu rayonların əhalisi məhz onlardır ki, ''"erməni dini kilsəsinə qoşulmuş və ermənilərlə qarışmışlar"''<ref name="ReferenceB"/><ref>A.İohannesyan. Sitat gətirilən əsəri, səh, 130</ref><ref>Azərbaycan Tarixi (yeddi cilddə), Bakı, 2007, II cild</ref> İ.P.Petruşevski göstərir ki, erməni kilsəsi [[Qafqaz Albaniyası|Albaniya]]da ''"ölkəni erməniləşdirmək aləti olmuşdur. Onun bu rolu VIII əsrin başlanğıcından etibarən xüsusilə nəzərə çarpır, yəni o zamandan sonrakı erməni monofızit katolikosu Yegi xalkedonçuluq edən Alban katolikosu [[Katolikos Nerses|Nersesi]] (Bakuru) ərəb xəlifəsinin köməyi ilə devirmişdi və Albaniyada ruhanilər və knyazların bir hissəsinin, Alban kilsəsinin erməni kilsəsindən müstəqilliyini qorumaq cəhdini əks etdirən xalkedonçuluq (pravoslav, yunanpərəst, gürcüpərəst) hərəkatı ermənipərəst monofızitlər tərəfındən yatırılmışdır"''.<ref>И.П.Петрушевский. О дохристианских верованиях крестьян Нагорного Карабаха, стр. 8.</ref> [[Nikolay Marr|N.Y.Marr]] da vaxtilə göstərmişdir ki, Albaniya ərəb xəlifələrinin köməyi ilə ''"Ermənistanın antixalkedon kilsəsinin əlinə keçmişdir"''.<ref>Н.Я.Марр. Аркаун, монгольское название христиан в связи с вопросом об армянах-халкедонитах, т.XIII, 1906, стр. 7</ref> [[Moisey Kalankatlı|Kalankatlı]] bu haqqda yazır: <blockquote>''Ruhanilərin başına əl qoyub onları keşişliyə keçirmək hüququ [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Alban katolikosları]]ndan erməni katolikoslarına keçdi və bundan sonra [[Arran]]da xalkedonçuluğa rəğbət bəsləyənlər "qılıncla və əsarətdə məhv edilməli"'' <ref>История Агван, стр. 240-247/192-198.</ref> idi. </blockquote> Aydın olur ki, İslamın [[Azərbaycan]]da yayılmasından əvvəl, nə [[Artsak]] və nə də əhalisi erməniləşdirilmiş albanlardan, hazırda isə ermənilərdən ibarət olan digər vilayət və rayonlar ''"heç bir zaman erməni mədəniyyəti mərkəzlərinə mənsub olmamışdır. Erməni kilsəsi heç olmazsa [[Sünik]]də [[Orbelilər|Orbeli]] naxararları dövründə və ondan sonra göstərdiyi mədəni təsiri [[Arran]] xalqlarının erməniləşmiş nəsilləri arasında göstərə bilməmişdir."''<ref>İ.P.Petruşevski. Sitat gətirilən əsəri, səh. 13.</ref><ref>Н.Адонц. Армения в эпоху Юстиниана, стр. 225</ref>. Beləliklə, erməni kilsəsi ''"Albaniyanın bütün kilsələrində sülh"''ü yalnız yadelli işğalçıların köməyi ilə bərqərar etmişdi<ref>История Агван, стр. 247</ref>. Erməni katolikosluğu və naxararlarının mənafeyi hər dəfə tələb etdikdə erməni kilsəsi həmişə yadelli işğalçıların köməyinə əl atır, ''"xaç bayrağı ilə öz yolu üzərində tarixi [[Qafqaz Albaniyası|Aqvaniya]] və onun bir hissəsi olan [[Qarabağ]] ([[Artsak]]) xalqlarını"'' yox edirdi.<ref>А.С.Вартапетов. К вопросу об историческом исследовании христианских памятников Народного Карабаха, в I</ref><ref>А.С.Вартапетов Христианские памятники Карабаха, л. 9</ref> N.Vartapetov qeyd etdiyi kimi, erməni kilsəsi ''"həmişə özü üçün yeni şəraitə bacarıqla uyğunlaşırdı və siyasi vəziyyətdən asılı olaraq, [[Səfəvilər]]ə, sonra da rus çarına qulluq göstərirdi; necə ki, vaxtilə eynilə həmin qaydada hərəkət edib [[Bizans]] imperatorları, İranın Sasani şahları, ərəb xəlifələri, [[monqollar]] və digərləri qarşısında baş əymişdi"''.<ref>А.С.Вартапетов. Христианские памятники Карабаха, стр. 11 </ref> == İslam orta əsrlərdə və müasir dövrdə == Azərbaycanda islamlaşmanın konkret formaları haqqında fikir yürütmək bir qədər çətindir, çünki bu məsələ indiyədək öyrənilməmiş qalır. Hər halda bu mürəkkəb prosesin bəzi mərhələlərini fərqləndirmək olar. Birinci mərhələ kimi VII əsrin ortalarından VIII əsrin əvvəllərinə qədər davam edən islam fütuhatları dövrünü götürmək olar. Bu mərhələ 705-ci ildə Alban dövlətinin süqutu və Alban kilsəsinin öz müstəqilliyini (avtokefallığını) itirməsi ilə bitir. Akademik Z.Bünyadovun göstərdiyi kimi, bu mərhələnin sonunda islam Azərbaycanda hakim din olur, onu öz imtiyazlarını qorumaq üçün ilk növbədə və qeydsiz-şərtsiz yuxarı silk adamları qəbul edirlər. Yeni din tacir və sənətkarlar arasında yayılır, çünki ərəblər bu siniflərə güzəştlər edirdilər. Bu mərhələdə məscidlər tikilmir, qədim məbədlər və islamlaşma nəticəsində istifadəsiz qalmış kilsələr məscidlərə çevrilir, qəbilə-tayfa şüurunun dini şüurdan üstünlüyü qorunub saxlanılırdı. İkinci mərhələ VIII əsrin əvvəllərindən Qərbi İranda və İraqda Büveyhilərin hakimiyyət başına gəlməsinəqədərki dövrü əhatə edir. Azərbaycan ərazisində müstəqil Şirvanşah Məzyədilər və Səcdilər dövlətləri yaranır. Bütpərəstlik, zərdüştilik əhəmiyyətini itirir, yəhudilik mövcudluğunu qoruyub saxlayır, Alban kilsəsi müstəqilliyini bərpa edir, amma nüfuz dairəsi zəiflədiyindən ayinçilik erməni dilində aparılır, ardıcılları erməniləşir. Bu dövrdə islama mənsubluq şüuru güclənir, amma etnik köklərlə bağlı şüur tamamilə itib getmir. Bunu Abbasilərin hakimiyyətinin ilk dövrlərindən başlanan şüubilik hərəkatında izləmək mümkündür. Babək hərəkatı (816-838) buna ən parlaq misaldır. Sərhəd məntəqələrində islam təsəvvüfü təşəkkül tapır. Dağ rayonlarında ifrat şiəlik fəallaşır. Üçüncü mərhələ Büveyhilərin hakimiyyəti dövrünü (935-1055) əhatə edir. Bu dövrdə mötədil şiəlik Azərbaycanda yayılmağa başlayır və Dərbəndə qədər gedib çıxır. Sünni hənəfi və şiə imami məzhəbləri aparıcı məzhəblər olurlar. Sufilik də özünə xeyli ardıcıllar tapır. Bu dövrün ən gözəl sufi abidələrindən biri Şirvandakı Pirsaat çayı üzərindəki xanəgahdır. Dördüncü mərhələ Səlcuqilər dövrü (XI əsrin ortaları - XIII əsrin ortaları) ilə bağlıdır. Bu mərhələdə sünnilik bölgədə güclənir, şiəliyin mövqeləri zəifləyir. Şafii məzhəbi aparıcı məzhəb olur. Sufi təriqətləri geniş yayılır. Azərbaycan Atabəyləri və Şirvanşahlar islamı xristianların təzyiqindən qoruya bilirlər. Beşinci mərhələ monqol istilaları dövrünü (XIII əsrin I yarısı - XV əsrin II yarısı) əhatə edir. Bu dövrdə sufilik geniş yayılır. Hürufilik güclənir. Onun banisi Fəzlullah Nəimi (vəfatı - 1394) idi. Əbülhəsən Əliyyül-Əla və şair Nəsimi (vəfatı - 1417) hürufiliyin ən nüfuzlu nümayəndələri kimi şöhrət tapmışlar. Bu dövrdə sufi xəlvətiyyə təriqətinin ikinci piri Seyyid Yəhya Şirvani Bakuvi Xəlvəti (vəfatı - 1464) çox məşhur olmuşdur. Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin qardaşlarından biri xəlvətiyyə şeyxi Dədə Ömər Rövşəninin (vəfatı - 1487) ardıcıllarından idi. İbrahim bin Məhəmməd Gülşəni (vəfatı - 1534) XV əsrin ikinci yarısında xəlvətiyyənin bir qolu kimi gülşəniyyə təriqətinin əsasını qoyur. Sonralar bir çox sufi təriqətləri, o cümlədən nəqşbəndiyyə Azərbaycana və Azərbaycan vasitəsilə Şimali Qafqaza nüfuz etmişdir. Altıncı mərhələ Səfəvilərin (1501-1786) və XVI əsrdən etibarən Osmanlıların (1281-1924) hakimiyyəti dövrü ilə bağlıdır. Səfəvilər şiəliyi təbliğ edir və başlarına 12 şiə imamının şərəfinə 12 qırmızı zolaqlı əmmamə bağlayırdılar. Buna görə də onlar "qızılbaşlar" adlanırdılar. Çaldıranda Səfəvilərə qalib gələn Osmanlılar Azərbaycanda sünni hənəfi məzhəbini yayırdılar. Azərbaycanın [[Rusiya imperiyası]]na ilhaq edilməsindən sonrakı dövr də ölkənin islamlaşmasının yeni mərhələsi kimi nəzərdən keçirilə bilər. Bu mərhələnin ən səciyyəvi xüsusiyyəti hökumətin müsəlman din xadimlərini ələ almaq və özünə tabe etmək məqsədilə xristianlıqdakı kilsə strukturuna bənzər islam dini qurumu yaratmaq siyasəti ilə bağlıdır. Rus çarının 29 noyabr 1832-ci ildə Senata göndərdiyi məktubda [[Cənubi Qafqaz]] müsəlmanlarının dini işlər idarəsi barədə əsasnamə hazırlanması təklif olunurdu. Lakin hazırlanmış layihələrin heç biri bəyənilmədi. 1849-cu ildə Qafqaz canişini knyaz Vorontsovun tapşırığı ilə xarici işlər nazirliyinin əməkdaşı N.Xanıkov "Müsəlman ruhanilərin təşkili barədə əsasnamə" layihəsini hazırladı. Layihə bütövlükdə bəyənilsə də [[Krım müharibəsi]] onun həyata keçirilməsini ləngitdi. 1864-cü ildə həmin işi davam etdirmək üçün yeni komissiya yaradıldı, yerli şiə və sünni məzhəblərinin nümayəndələri də komissiyanın tərkibinə qatıldılar. Hazırlanan təlimatlar müsəlman ruhanilərinin vəzifələrini, hüquq və imtiyazlarını, dünyəvi hakimiyyətlə münasibətlərini tənzim edirdi. 1867-ci ilə qədər hökumətdən yalnız şeyxülislam və müfti maaş alırdılarsa, bu ildən etibarən digər yüksək rütbəli müsəlman ruhaniləri də maaş almağa başladılar. "Cənubi Qafqaz şiə və sünni məhəmmədi ruhanilər idarəsi haqqında Əsasnamə" Dövlət şurasının təqdimatı ilə Rusiya çarı tərəfindən 5 aprel 1872-ci ildə təsdiq edildi. İdarənin təşkilində rus pravoslav kilsəsinin quruluş prinsipi əsas götürülmüşdü. Cənubi Qafqazda 2 müsəlman inzibati orqanı - müftinin başçılığı ilə Sünni ruhani idarəsi (müftilik) və şeyxülislamın sədrliyi altında Şiə ruhani idarəsi (şeyxülislamlıq) yaradıldı. Tiflisdə yerləşən bu iki idarənin hər biri sədrdən, idarə heyətinin üç üzvündən, iki köməkçisi ilə birlikdə katibdən, mütərcim, mirzə və arxivariusdan ibarət idi. Hər iki idarənin tabeliyində [[Tiflis quberniyası|Tiflis]], [[İrəvan quberniyası|İrəvan]], [[Yelizavetpol quberniyası|Yelizavetpol]] ([[Gəncə]]) və [[Bakı quberniyası|Bakı]] quberniyalarının hərəsində 1 məclis olmaqla 4 məclis var idi. Sünni idarəsində 16, şiə idarəsində 20 qazı var idi. İdarələr Daxili İşlər Nazirliyinin nəzarəti altında idi və birbaşa canişin qarşısında məsuliyyət daşıyırdı. Quberniya səviyyəli ruhanilər quberniya və qəzalardakı yerli hakimiyyətlərə tabe idilər. Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-1920) yaranana qədər cənubi Qafqaz müsəlmanlarının dini işləri bu iki idarə tərəfindən tənzim edilmişdir. 1918-ci il dekabrın 11-də şeyxülislam Məhəmməd Pişnamazzadə vəzifəsindən istefa verir. ADR sosial təminat və dini etiqad işləri naziri Musa Rəfibəyovun əmri ilə həmin vəzifəyə axund Ağa Əlizadə təyin edilir. Bu dövrdə islamı rasionallaşdırmaq, müasirləşdirmək meylləri güclənir. 1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra mayın 15-də Dini etiqad işləri nazirliyi və Şeyxülislamlıq təsisastı buraxılır, müsəlman din xadimləri təqiblərə məruz qalır, məscidlərin əksəriyyəti bağlanır. 1943-cü ildə faşist Almaniyasına qarşı mübarizədə dinin imkanlarından istifadə məqsədilə Zaqafqaziya müsəlmanlarının dini qurumunun yaradılması məqsədəuyğun hesab edilir. Zaqafqaziya müsəlmanlarının I qurultayı 25-28 may 1944-cü ildə Bakıda keçirilir və mərkəzi Bakıda olmaqla [[Cənubi Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi]] yaradılır. [[Axund Ağa Əlizadə]] şeyxülislam seçilir. O, idarənin tarixində seçilmiş ilk şexülislamdır, ona qədər şeyxülislamlar dövlət tərəfindən təyin edilirdilər. Bundan əlavə, 1944-cü ildən etibarən cənubi Qafqazda müsəlmanların dini təşkilatlanmasındakı dualizm aradan qalxır. [[Cənubi Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi]] vahid mərkəz olur və [[şeyxülislam]] tərəfindən idarə olunur, müfti İdarə sədrinin birinci müavini sayılır və sünniməzhəb müsəlmanların şəriətlə bağlı məsələlərini tənzim edir. Hazırda bu idarə [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi]] kimi dövlət qeydiyyatından keçərək fəaliyyət göstərir və islam təmayüllü digər dini icmaların tarixi mərkəzi hesab olunur.<ref>{{Cite web |title=Dinlərin tarixi |url=http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120606232325/http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Mənbə == #İslam: qısa məlumat kitabı, ASE-nın baş redaksiyası, Bakı – 1989 #Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan XX əsrədək). I cild, Z. M. Bünyadovun və Y. B. Yusifovun redaktəsilə, Azərnəşr, Bakı – 1994 #Azərbaycan tarixi. Redaktor: t.e.d. Süleyman Əliyarlı. "Azərbaycan" nəşriyyatı, Bakı – 1996 #Yunusov Arif. Azərbaycanda İslam. "Zaman" nəşriyyatı, Bakı, 2004 #Sattarov, Rufat. [http://www.reichertverlag.de/pages/print02692.htm Islam, State, and Society in Independent Azerbaijan. Between Historical Legacy and Post-Soviet Reality — with special reference to Baku and its environs, Reichert Verlag, Wiesbaden, 2009] ISBN 978-3-89500-692-0 #[[Altay Göyüşov]], [[Kənan Rövşənoğlu]], [https://bakuresearchinstitute.org/az/a-history-of-political-shiism-in-post-soviet-azerbaijan/ Postsovet dövründə Azərbaycanda siyasi Şiəliyin tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190707162015/https://bakuresearchinstitute.org/az/a-history-of-political-shiism-in-post-soviet-azerbaijan/ |date=2019-07-07 }}, [[Bakı Araşdırmalar İnstitutu]] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda din]] {{Asiya mövzularda|mövzu=İslam}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam| ]] [[Kateqoriya:İslam tarixi]] otp483ztzkg2s8rp8ync2aa8hc0ktn4 6599071 6599058 2022-08-28T13:58:44Z White Demon 75303 White Demon [[Azərbaycanda İslam]] səhifəsinin adını [[Azərbaycanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki '''Azərbaycanda İslam''' — VII əsrdə [[Azərbaycan]] ([[Qafqaz Albaniyası]] və [[Atropatena]] ərazisi) ərəblər tərəfindən fəth edildikdən sonra burada tədricən İslam dini yayılmağa başlamışdır. == İslamın yayılması == Ərəb orduları [[642]]-ci ildə [[Sasanilər|Sasani]] ordularını darmadağın etdikdən sonra Sasani şahlarının əfsanəvi sərvətlərindən başqa, Sasanilərin bütün ərazisi də onların əlinə keçdi. Zahirən qüdrətli görünən bir dövlətin məhv olub getməsi ərəblər üçün bir qədər təəccüblü və gözlənilməz oldu, çünki [[Təbəri]]nin dediyinə görə, ərəblər öz istilalarını daha da davam etdirmək fikrində deyildilər <ref>Ət-Təbəri, IV, 257</ref> və əsas məqsədləri, məlum olduğu kimi, hələ o zaman ərəblərin yaşadığı və onların həyatı üçün zəruri olan [[İkiçayarası|Mesopotamiya]]nı (Beyn ən- Nəhreyni) tutmaq idi. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab]] ([[634]]-[[644]]) öz qoşunlarını təhlükəyə salmaq istəmirdi və görünür, ərəblərə məlum olmayan digər ölkələrdə Xilafət ordularının başına nələr gələ biləcəyindən ehtiyat etdiyinə görə qoşun komandanı Sədə belə bir əmr verdi: ''"Öz yerində dayan və onları (düşmənləri) təqib etmə"''<ref>Ət-Təbəri, IV,141</ref>. Lakin ərəb qoşunu, məğlub olub hər tərəfə qaçışan Sasani orduları üzərində asanlıqla qazandığı qələbələrdən və əldə etdiyi zəngin qənimətlərdən həvəsə gəlib daha şimala doğru irəliləməkdə davam edirdilər və xəlifələr adətən öz komandalarının bu ''"özbaşınalığına"'' fıkir vermirdilər, xüsusilə ona görə ki, qələbə ilə qurtaran hər bir vuruşma xəlifənin xəzinəsinə və qoşuna böyük gəlir gətirirdi. Ərəblər yeni vilayət və ölkələri tutanda əvvəllər həmin yerləri öz idarə anlayışları əsasında idarə etməyə başladılar. Bu idarə üsulu həmin ölkələrdə yalnız mümkün olduğu qədər çox vergi və natural mükəlləfıyyətlər əldə etməkdən, habelə başqa dinə mənsub olub itaət altına alınanlar arasında islam dinini yaymaqdan ibarət idi. Azərbaycan və xüsusilə Arran əhalisi, bu ölkələr ərəblər tərəfindən istila edilməzdən əvvəl, daimi [[Bizans]]-Sasani müharibələri, [[xəzərlər]]in və digər köçəri xalqların basqınları nəticəsində çox yoxsul vəziyyətdə idi. Müharibələr təsərrüfatın dağılmasına səbəb olur, ölkələrin istehsal qüvvələrini tükəndirirdi. Buna görə əhali ərəb istilaçılarının Azərbaycana gəlməsini illər boyu davam edən zülm və əzablardan xilas olmaq kimi hesab edirdi. Ərəblərin dövründə (hər halda [[Əməvilər]] hakimiyyəti başlayanadək) kəndlilər əvvəlkinə nisbətən, bir qədər yaxşı yaşamağa başlamışdılar, çünki ərəblər yalnız vergi və töycüləri yığıb, bu ölkələrin daxili həyatına qarışmırdılar, öz dini əqidələrində və dini ayinləri icra etməkdə onlara sərbəstlik verirdilər. [[Nina Piqulevskaya|N.V.Piqulevskaya]]nın qeyd etdiyinə görə, ''"Ərəblərin müxtəlif vilayətləri işğal etdikdən sonrakı ilk onilliklərdə ağır vergi yükü şübhəsiz azaldılmışdı, habelə dini əqidəyə görə təqiblər dayandırılmışdı"''.<ref>Н.В.Пигулевская. К вопросу об общественных отношениях на Ближнем Востоке, стр. 68.</ref> Əksəriyyəti köçəri olan istilaçı ərəblərin özləri hələ yeni olan dini (islamı) lazımınca mənimsəmədiklərinə görə, əvvəllər Azərbaycan əhalisini islamı qəbul etməyə məcbur etmirdilər <ref>Ət-Turtuşi. Sirac əl-Mülük. Bulaq, 1872, səh. 229-230</ref> , əlbəttə, yeni dini qəbul etmək istəyənlərə mane olmurdular. Bu xüsusilə [[Arran]]a aid idi, çünki onun əhalisi xristian, "Kitab əhli" ("əhl əl-Kitab") idi<ref>Е.А.Бельяев. Мусульманское сектанство, стр.17</ref>. Ölkənin cənub hissəsinə gəldikdə isə, burada islam dini [[İran]]ın dövlət dinini ([[Atəşpərəstlik|zərdüştiliy]]i) sıxışdırmışdı. Ancaq atəşpərəstlər və məcuslar (çoxallahlılar) təqib olunurdular, çünki onlar "Kitab əhli" deyildilər. Azərbaycan [[dehqan]]-feodalları əvvəllər öz ata-babalarının dinini müdafiə etməyə cəhd etmiş olsalar da, çox keçmədən yəqin etdilər ki, öz əvvəlki imtiyazlarını saxlamaq üçün onlara ancaq ölkədə hakimiyyəti ələ keçirmiş ərəblərlə əməkdaşlıq etmək qalır. Buna görə də Azərbaycanın feodal aristokratiyasının (kəndli kütlələri hələ bir yana dursun) islam dinini qəbul etməsi prosesi çox tez başa çatdı, belə ki, cəmi yüz il ərzində, [[Abbasilər]]in hakimiyyət başına keçməsi ilə islam dini zərdüştiliyi tamamilə sıxışdırdı. Azərbaycanda yalnız ərəb qoşunları və hakimiyyət idarələrinin əl çatdıra bilmədiyi dağ rayonlarının əhalisi qədim dinə inanmaqda davam edirdi, çünki [[İbn Xəldun]]un sərrast söylədiyi fıkrinə görə, ərəblər '''''"dağlıq yerlərə deyil, düzənlik yerlərə basqın etməyə meyil göstərirlər, ona görə ki, bu xalq öz vəhşiliyindən qarəti, soyğunçuluğu və viran etməyi sevir, dağ yerlərində isə bu məqsədə nail olmaq asan deyildir"'''''.<ref>İbn Xəldun, I, 125.</ref> Lakin qeyd edilməlidir ki, ərəblərin Azərbaycanda "Kitab-əhli" ilə mülayim rəftar etmələrinin səbəbi bir də odur ki, onlar [[Bizans]] imperiyasına qarşı mübarizədə hərbi əməliyyat meydanı olan Zaqafqaziya vilayətlərinin strateji əhəmiyyətini yaxşı başa düşürdülər. Buna görə də işğalçı ərəblərin Zaqafqaziya əhalisi ilə, nə səbəbə belə ''"dostcasına iltifatla"'' rəftar etdiklərini başa düşmək olar. Şimali Azərbaycanda da islam dini əvvəlki [[Xristianlıq|xristian dini]]ni sıxışdırıb aradan qaldırmağa başlamışdı, lakin [[Cənubi Azərbaycan]]a nisbətən müsəlmanlaşdırma prosesi burada uzun sürdü. [[Arran]]da islam dini birinci növbədə o qədər də müqavimət göstərmədən ərəblərə tabe olan yerli zadəganlar tərəfindən qəbul olunurdu<ref>А.Ю.Якубовский. Ирак на грани VIII-IX вв., стр. 28</ref>, çünki knyazlar öz aralarındakı şəxsi ixtilafları həll etmək üçün işğalçıları köməyə çağırırdılar. Bundan əlavə, Arran zadəganlarının islam dinini qəbul etməsi maddi mənfəətdən və əsasən bundan irəli gəlirdi ki, ərəblər zadəganların torpaq mülkiyyətinə sahiblik hüququnu olduğu kimi saxlayır və onları [[cizyə]] verməkdən azad edirdilər; məlum olduğu kimi, cizyə aşağıdakı prinsipə görə alınırdı: dövlətlinin dövlətindən, varlının varından, yoxsulun yoxsul güzəranından. [[Vasili Bartold|V.V.Bartold]] qeyd etmişdir ki, ''"xristianlıqdan fərqli olaraq, islam dini fərdi missionerlərdən istifadə etmirdi və yalnız istila yolu ilə yayılırdı; müsəlman torpaqlarının sərhədləri ilə islamın yayılan sərhədləri bir-birinə uyğıın gəlirdi"'', həm də ''"islam dini zorakılıqla yayılmırdı və nə xristianlar, nə də zərdüştilər təqib olunmurdular"''.<ref>В.В.Бартольд. Место прикаспийских областей…, стр. 45, 142</ref> [[İslam]] dininin qəbul edilməsi məsələsində yalnız Əməvilərdən sonrakı Xilafət dövründə kəskin dönüş əmələ gəlmişdi<ref name="ReferenceA">Z. Bünyadov – Azərbaycan VII – IX əsrlərdə, Bakı, 2007</ref>. Vaxtilə [[Viktor Rozen|V.R.Rozen]] bu cəhətə diqqəti cəlb etmişdi; o, X əsrin əvvəllərindəki ərəb münəccimi ibn Əbu Tahirin (Tayfurun) aşağıdakı sözlərini sübut gətirir: ''"...bu vəziyyətdə (göstərilən övzəyi kəvakibdə) hakimiyyət [[Əməvilər]]dən [[Abbasilər]]ə keçdi, dehqanların da sehrbaz maqlara etiqadı ölüb getdi və onlar Əbu Müslimin dövründə islam dinini qəbul etdilər; bu [etiqad] dəyişikliyi [yeni] dinin başlanğıcına oxşayırdı [yəni bu dəyişiklik öz əhəmiyyətinə, öz mənasına görə, yeni dinin əsası qoyularkən əmələ gələn dəyişikliyə bənzədilə bilər]".'' <ref>В.Розен. Рецензия на "Alberuni's İndia", стр. 156</ref> Əməvilər Xilafətdə vahid hakimiyyət və vahid dil bərqərar edib, Xilafətin təbəələri arasında islam dinini yaymaqla yalnız sonralar onların xələfləri Abbasilərin istifadə etdikləri maddi şəraiti yaratmışdılar<ref>H.A.R.Gibb Арабская литература, стр. 36</ref>. [[Arran]] əhalisi haqqında hətta bunu da demək olmaz, çünki "Kitab əhli" olan Arran əhalisini onlar üçün yeni olan bir dini qəbul etməyə heç də məcbur etmirdilər, əksinə, xristianların özləri islam dinini çox müvəffəqiyyətlə qəbul edirdilər<ref>V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 155.</ref>. Xəlifələr ərəblərdən ''"təqaüd alan və divanın hesabında olan şəxsləri"'' [[Azərbaycan]] torpaqlarında yerləşdirir və onlara əmr edirdilər ki, ''"əhalini islama dəvət etsinlər"''.<ref>Əl-Bəlazuri, 328</ref> Bütün islam tədqiqatçıları qeyd edirdilər ki, ərəblərin itaət altına aldıqları ölkələrin xalqları yeni dini kütləvi şəkildə qəbul edirdilər, çünki V.Rozenin dediyinə görə ''"ərəblər öz sadəliyi və bəsitliyi ilə əzəmətli, yeni bir din gətirmişdilər və dini təqib və didişmələrin təzyiqi altında haldan düşüb əzilən kütlələrin zövqünə bu yeni din xüsusən ona görə uyğun gəlmişdi ki, demək olar, hər yerdə yadellilərin ağır iqtisadi zülmündən kütlələri azad edən xilaskar kimi göstərirdi"''.<ref>V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 155</ref> Buna görə aydındır ki, ərəblərin itaət altına aldıqları xalqların ərəb istilaçılarının zülmündən şikayət etməyə heç bir ciddi əsası yox idi. Başqa dindən olanlar öz əvvəlki dinlərini dəyişdirməyə bilərdilər, lakin bu halda onlar xəracdan başqa cizyə də verməli idilər. Yalnız vergilər vaxtında və düzgün ödənməyəndə və əvvəlki dini etiqadı müdafıə etmək bəhanəsi siyasi və milli istəkləri örtüb gizlədən bir pərdə rolunu oynayanda, yəni iş böyüyüb ərəb hakim dairələrinə qarşı açıq üsyan şəklini alanda ərəblər cəza tədbirlərinə əl atırdılar. {{Azərbaycan tarixi}} Əlbəttə, xəlifə I Ömərin [[zimmi]]lər (başqa dindən olanlar) haqqında təhqiredici qərarları, yəni onların öz əvvəlki dini etiqadlarında qala biləcəklərini, lakin aşağı silkə mənsub olub [[cizyə]] verdiklərinin əlaməti olaraq boyunlarına qurğuşundan nişan taxdıqlarını yadda saxlamalı olduqlarını göstərən bu qərarlar bildirirdi ki, Allah elçisinin qanunları yalnız çoxallahlılara və atəşpərəstlərə qarşı çıxır. A.J.Krımski düzgün olaraq qeyd etmişdir ki, ''"xristianlıqda hər bidəti amansızlıqla təqib edən qonşu xristian Bizansa nisbətən, islam dini qanunu, hətta Ömərin nəzəriyyəsində kifayət qədər liberal qanun idi"'' <ref>Ət-Turtuşi, səh. 232</ref> , tədqiqatşılar isə hətta xəlifə Ömər ibn Xəttabı [[Məhəmməd]]in özündən daha ardıcıl müsəlman kimi qiymətləndirirlər.<ref>A.Y.Krımski. История арабов и арабской литературы, т. I, səh. 131</ref><ref>Th. Nöldeke, Orientalische Skizzen, p. 83</ref> Ərəb istilasından sonra zərdüşt ruhaniləri ölkədə öz hakim mövqelərini itirmiş olsalar da, yerli əhali üzərində öz təsirlərini itirməmişdilər Karaka.<ref>The History of the Parsis, v. I, II, London, 1884</ref>. Bu cəhət, xüsusilə, [[Azərbaycan]]ın və İranın digər əyalətləri, dağ rayonlarının (Deyləm, Gilan, Təbəristan) əhalisinə aiddir, zira bu yerlərdə hakim vəziyyətdə olan din ərəblərə qarşı üsyanlar zamanı əhalini birləşdirirdi. Azərbaycanın dağ rayonlarının əhalisi, digər rayonlardan ayrılmış vəziyyətdə olduğuna görə, uzun zaman müstəqil siyasi həyat keçirməkdə davam edirdi. Ərəblər Azərbaycanda özlərine tabe etdikləri əhalinin mədəni səviyyəsindən aşağıda olaraq, Azərbaycana islam dini və öz dillərindən başqa heç bir şey gətirmədilər. Bundan əlavə, ərəblər özlərindən əvvəl bu ölkələrdə mövcud olan qayda və ənənələri öz ehtiyaclarına uyğunlaşdırmağa başladılar, xüsusilə ona görə ki, ərəblərdən əvvəlki dövlət mexanizmi ''"yaxşı qurulmuşdur"''<ref>К.А.Иностранцев. Сасанидские этюды, стр. 2</ref>. Sasanilər imperiyasının və Bizansın siyasi mexanizmləri [[Ərəb xilafəti]]nin təzyiqinə tab gətirmədilər, çünki bu mexanizmlər çoxdan ''"içəridən pozulmuşdu"''V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 153., lakin həm İranın, həm də [[Bizans]]ın mənəvi qüvvələri kütlələr içərisində yaşamaqda davam edirdi və Xilafət əleyhinə çoxlu üsyanlar şəklində özünü büruzə verirdi. VIII əsrin əvvəllərinə doğru, islam dini [[Azərbaycan]]da hakim bir din olur. Azərbaycanda islam dinini yuxarı silk adamları birinci növbədə və tamamilə danışıqsız qəbul etdilər, çünki belə hərəkət etməklə öz imtiyazlı mövqelərini itirmədilər <ref>В.В.Бартольд. К ситории крестьянских движений в Персии, стр. 57.</ref> . Yeni din tacir və sənətkarlar arasında müvəffəqiyyət qazanırdı, çünki ərəb hakim dairələri tacir sinfinə və sənətkarlara böyük güzəştə gedir, asanlıq yaradır və beləliklə, onların fəaliyyətini genişləndirirdilər. Kəndlilər isə islam dinini qəbul etməklə birinci növbədə çalışırdılar ki, çox ağır can vergisindən xilas olsunlar<ref>Mahmud Mustafa. Əl-ədəb əl-ərəbiyy və tarixuhu (Fi əsrey sədr əl İslam ə`d-davla əl-Əməviyyə), c. I, əl-Qahirə, 1937, səh. 165</ref>, çünki Xilafətdə bu vergi, [[Sasanilər]] və ya [[Bizans]] xəzinəsinə verilən töycülərdən yüngül və az olsa da, ağır idi. Bundan başqa, kəndli islam dinini qəbul etdikdə, xəlifə [[I Ömər]]in qanununa görə, müəyyən müddət xəzinədən hətta illik pul mükafatı alırdı.<ref>A.Y.Krımski. История арабов и арабской литературы, т. II, səh. 133</ref> Şəhərlərdə islam dini nisbətən sürətlə yayılırdısa, Azərbaycanın kənd yerlərində yeni dinin qəbul edilməsi, bəzən ərəblər əleyhinə geniş üsyanlarla qarşılanırdı; çünki ərəblər kənd yerlərində öz dinlərinin yayılmasını ölkədə mövcud olan istismar (ərəblərə Sasanilərdən keçən istismar) sistemi ilə sıx əlaqələndirirdilər. İslam dini bütün [[bütpərəstlik]] və çoxilahlıq formalarına qarşı şiddətlə mübarizə edib canlı vücudların şəklini çəkib onlara sitayiş etməyi qəti qadağan edirdi. [[Ziya Bünyadov|Z. Bünyadov]] qeyd edir ki, elmdə belə bir yalnış iddia yayılmışdır ki, guya islam dini əmələ gəldiyi gündən insanın və canlı vücudların təsvir edilməsinə düşməncəsinə münasibət bəsləyirmiş<ref name="ReferenceA"/><ref>Z. Bünyadov – Dinlər, təriqətlər, məzhəblər, Bakı, 2007</ref>. Lakin şoxdan müəyyən edilmişdir ki, VIII əsrin ortalarına qədər ərəblər arasında insanı və canlı vücudları təsvir etməyin yolverilməz olduğu haqqında heç bir təsəvvür yox idi.<ref>K.A.Creswell. The Lawfullness of Paintingin..., №11-12, 1946; IC, №24, 1950.</ref> İslam dininin yayılması ilə Azərbaycan və Arranda təsviri incəsənətin tətbiq dairəsi daralır. Burada islamdan əvvəlki dövrün incəsənətində (xristian incəsənəti) böyük yer tutan dini naqqaşlıq və heykəltəraşlıq tamamilə yox olur. Lakin müsəlman ilahiyyatçıları dini olmayan təsviri incəsənəti X əsrədək təqib etmirdilər. Qeyd etdiyimiz kimi, Arran əhalisinin islam dinini qəbul etməsi, Azərbaycandakı müsəlmanlaşdırma şəraitindən fərqli idi. İstilaçılardan asılı olmayan müxtəlif səbəblərə görə, Arran əhalisinin müsəlmanlaşdırılmayan hissəsinin taleyindən ayrıca danışacağıq. Bu, xüsusilə dağ rayonlarının əhalisinə aiddir. == Azərbaycanda Xristianlığın zəifləməsi == Digər xristian ölkələrində olduğu kimi, [[Arran]]da da yunan diofizit dini etiqadından kənara çıxan bir çox hallar var idi və bunlar qriqoryan təriqətinə düşmən, müxtəlif bidət cərəyanları şəklində təzahür edir və amansızlıqla təqib olunurdu. Ortodoks ''"kilsə knyazlarının"'' üstünlüyü və təzyiqi yerli Alban ruhanilərini hiddətləndirir və onların qəzəbinə səbəb olurdu. Lakin Alban kilsəsini təqib etməkdə və onun müstəqil olmaq hüququnu məhdudlaşdırmaqda erməni qriqoryan kilsəsi xüsusi rol oynamışdır. Erməni katolikosluğu həmişə özünün ilkinliyini və Alban kilsəsindən üstün olduğunu iddia edirdi. Alban ''"bidətçilərinin"'' ''"başına ağıl qoymaq"'' üçün öz əleyhdarını təhqir etməkdə heç bir vasitədən çəkinmirdi. Erməni və Alban ruhaniləri arasında əsrlər boyu mübarizə olmuşdur. Alban kilsəsi b.e. 74-cü ilindən mövcuddur <ref>История Агван, I, глава VI</ref>. Erməni katolikosları Alban kilsəsini öz nüfuzuna tabe etmək üçün əvvəlcə Sasanilərin, sonra isə Ərəb xilafətinin silahlı qüvvələrinin köməyinə əl atırdılar. Nəhayət, Alban kilsəsi erməni katolikosunun xahişi əsasında [[1836]]-cı ildə Peterburq Müqəddəs Sinodunun qərarı ilə ləğv edildi və daha yaşamadı<ref>М.Орманиан. Армянская церковь, ее история, учение, управление, внутренний строй, литература, ее настоящее. М. 1913, стр. 118</ref>. Bir çox tədqiqatçılar arasında belə bir fıkir vardır ki, ''"Alban xalqı heç bir zaman ayrıca dini kilsədə təşəkkül tapmamış və onun dili dua icra edilən dil olmamışdır"'' (yəni Alban dilində kilsə ayinləri icra olunmurdu).<ref>Z.B. А.Иоханнисян. Очерки истории армянской освободительной мысли, стр. 129</ref> Lakin [[Ziya Bünyadov|Z. Bünyadov]] qeyd edir ki, "biz bu cür iddialarla razılaşa bilmərik, çünki əsrlər boyu erməni kilsəsinin Alban kilsəsinə qarşı mübarizəsi məhz bunun əksini sübut edir, hər dəfə Alban ruhaniləri öz kilsələrinin hər bir başqa kilsədən və xüsusilə erməni kilsəsindən asılı olmayıb müstəqil olduğunu müdafiə üçün hər dəfə öz səslərini ucaldanda, bu kimi hadisələr erməni katolikosluğunun heç xoşuna gəlmirdi, odur ki, erməni katolikosluğu hər vasitə ilə bu kimi təşəbbüslərin əleyhinə çıxırdı. [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Alban katolikosları]] Arran ilə qonşu olub ondan asılı olan knyazlıqların (məsələn, Sünik<ref>История Агван, стр. 10</ref><ref>И.А.Джавахов. История церковного разрыва между Грузией и Арменией, стр. 436</ref>) yepiskoplarını bu vəzifədə təsdiq etmək üçün öz əllərini onların başına qoyub dua etmək hüququna malik olduqlarına baxmayaraq, erməni katolikosları Alban katolikoslarının bu hüququna etinasız yanaşırdılar. Məsələn, Sebeos bildirir ki, hələ ermənilərin üsyanından və İran mərzbanı Surenin [[577]]-ci ildə öldürülməsindən əvvəl,<blockquote>''"Sünik torpağının hakimi Vaqay üsyan edib ermənilərdən ayrıldı və İran şahı Xosrovdan xahiş etdi ki, [[Sünik]] torpağının arxivini (divanını) [[Dvin]]dən Paytakaran ([[Beyləqan]]) şəhərinə köçürsün və onların şəhərini də [[Atropatena|Atrpatakan]] hüdudlarına daxil etsin ki, erməni adı onların üzərindən götürülsün. Bu əmr yerinə yetirildi"''.<ref>История епископа Себеоса, стр. 28-29</ref><ref>Н.Адонц. Армения в эпоху Юстиниана, стр. 220</ref></blockquote> S.T.Yeremyan [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban]] və [[Erməni Qriqoryan Kilsəsi|erməni]] kilsələri arasındakı kilsə ixtilaflarından danışarkən bu nəticəyə gəlir ki, ''"VII əsrdən (qəti olaraq VIII əsrin əvvəllərindən) Alban kilsəsinə erməni kilsəsinin bir hissəsi kimi baxılırdı"'' <ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр. 328</ref> və bu zaman [[Arran]] vilayətlərindən [[Sünik]], [[Artsak]], [[Uti]] və başqaları erməniləşdirildi.<ref>А.С.Вартапетов. Христианские памятики Карабаха, л. 8.</ref> Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, [[Mitilenli Zaxari]]nin VI əsrə aid olan "Suriya xronikası"nda deyilir: <blockquote>''"Bu şimal tərəfdə (Zaqafqaziyada) özlərinin 24 yepiskopu olan beş dindar xalq vardır. [[Gürcüstan|Qurzan]] da [[Ermənistan]] torpağındadır, onların dili [[yunan dili]]nə oxşayır, onların İran şahına tabe olan xristian padşahı vardır. [[Arran]] torpağı da həmin Ermənistan torpağındadır, onların [öz] dili, dini və xaçpərəst xalqı vardır, onların da [[İran]] şahına tabe olan padşahı vardır"''.<ref>Из сирийской хроники Захария Митиленского, стр. 114</ref></blockquote> Qurzanın ([[İberiya]], Gürcüstan) və [[Arran]]ın VI əsrdə öz dilləri və öz padşahları olduğunu nəzərə alaraq qeyd etmək olar ki, nə Qurzan, nə Arran etnik və ya siyasi cəhətdən [[Ermənistan]]ın bir hissəsi olmamışlar. Burada birlik sırf kilsə birliyi olmuş və [[527]]-ci ildə Dvin şəhərində çağırılan [[Qafqaz Albaniyası|Alban]], İberiya və erməni kilsələrinin yığıncağında elan edilmişdi; lakin [[607]]-ci ildə həmin [[Dvin]]də bu kilsələr erməni kilsəsindən ayrılmışdır<ref>Histoire de la Siounie, p. 252</ref><ref>İ.A.Cavaxov. Sitat gətirilən əsəri, səh. 445.a</ref> Azərbaycan tarixi üçün isə bu cəhət daha çox əhəmiyyətlidir ki, Suriya xronikası müəllifi açıqca deyir ki, [[Qafqaz albanlarının dili|Arranın öz dili]] vardı və bu dil müəllifin xronikada adını çəkdiyi xalqlardan heç birinin dilinə əsla oxşamırdı. [[Nina Piqulevskaya|N.V.Piqulevskaya]] qeyd edir ki, ''"VI əsrdə güclü erməni təsirinə baxmayaraq, bu vilayət ([[Arran]]) hələ öz doğma ləhcəsini saxlamışdı"''.<ref>Н.В.Пигулевская. Сирийский источник VI в. о народах Кавказа, стр.109</ref> Biz yalnız bunu əlavə edək ki, ''"güclü erməni təsiri"'' xeyli dərəcədə onda ifadə olunurdu ki, ərəblərin basqını və Ərəb-Bizans, ondan əvvəl isə, İran-Bizans müharibələri zamanı [[Arran]]a külli miqdarda erməni köçmüşdü və bunlar yerli əhali ilə qarışaraq, qriqoryan kilsəsinin təlimi və ehkamlarını yaymaqda bu kilsəyə böyük yardım göstərirdilər. Buna baxmayaraq, təkcə VI əsrdə deyil, habelə IX-X əsrlərdə [[Bərdə]] ətrafında [[Qafqaz albanlarının dili|Arran dili]] qalmışdı. Orta əsrlərdəki ərəb müəllifləri və coğrafiyaşünasları ([[İstəxri]], [[İbn Havqəl]], [[Müqəddəsi]] və s.) bildirirlər ki, [[Arran]] əhalisi öz Arran dilində danışırdı. XIII əsrdə [[Gəncə]]də yaşamış alban tarixçisi [[Kirakos Gəncəli]] yazır ki, yalnız Alban "rəislərinin", yəni zadəganlarının əksəriyyəti erməni dilini bilirdi və bu dildə danışırdı.<ref>Киракос Гандзакеци, səh 99</ref> Müasir tədqiqatçılar (A.Y.Krımski, V.F.Minorski, S.Nəfisi, Z.İ.Yampolski və s.) da bu fikrə şərikdirlər ki, IX-X əsrlərdə [[Bərdə]] şəhərinin ətrafında Arran dilində danışırdılar<ref>А.Крымский. Страницы из истории Северной или Кавказского Азербайджана, стр. 372</ref><ref>Səid Nəfisi.Babək xürrəmdin. Tehran, 1333, səh.21</ref>. Beləliklə, [[Arran]]ın öz dili olduğundan bəhs edən həm [[Suriya]] mənbəyi, həm də IX-X əsrlərdəki ərəb müəlliflərinin verdiyi məlumat belə bir həqiqəti təsdiq edir ki, Arran nə etnik, nə də siyasi cəhətdən [[Ermənistan]] və ya onun bir hissəsi olmamışdır, yalnız eyni adlı bir kilsəyə mənsubiyyət buna səbəb olmuşdur ki, suriyalılar Arran və Qurzanı Ermənistanın tərkibinə daxil etmiş və Ermənistan adlandırmışlar. VIII əsrin əvvəllərində erməni katolikosu İlya, xəlifə Əbd ül-Malikə ([[685]]-[[705]]) xəbərçilik edib bildirmişdi ki, [[Qafqaz albanları|albanlar]] Xilafət əleyhinə [[Bizans]]la ittifaq bağlayırlar. Onda, Əbd ül-Malik ərəblərin hərbi siyasi qüdrətinə istinad edərək, [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Arran katolikosları]]nı İlyaya tabe etdi. [[Ermənistan]], [[Arran]] və [[İberiya]] torpaqlarının [[Suriya]] və ərəb mənbələrində "Arminiya" adlandırılması yalnız onların inzibati birliyini və Ermənistan katolikosluğunun iddialarına iltifatla yanaşan Xilafətdə erməni keşişlərinin yaxınlığını ifadə edirdi <ref>История Агван, стр. 237</ref><ref>Киракос Гандзакетси, səh. 101</ref>. [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]]nin [[Bizans]]dan kömək umub ona arxalanması ərəblərin heç xoşuna gəlmirdi. Buna görə də ərəblər erməni katolikosluğunun xahişlərini böyük həvəslə qəbul edir və beləliklə, bir oxla "iki dovşan" vururdular, yəni Zaqafqaziyada [[Bizans]]ın mənafeyini sarsıdır və qriqoryan keşişlərindən yardım görürdülər; bu keşişlər isə Arranda öz mənafelərini yeridirdilər. Erməni katolikosu İlya xəlifə Əbd ül-Malikə aşağıdakı məzmunda bir məktub yazır: <blockquote>''"Hökmdar Əbd ül-Malik Əmir əl-Mömininə erməni katolikosu İlyadan. Qadir Allahın iradəsi ilə bizim tabe ölkəmiz Sizə qulluq edir. Biz və [[alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]] bir ilahi [[İsa]] dininə etiqad edirik. Partav taxtında oturan indiki Alban katolikosu yunan imperatoru ilə sazişə girib öz ibadətlərində onun adını çəkir və ölkəni məcbur edir ki, hamı dini etiqadda ona qoşulsun və onun himayəsini qəbul etsin. İndi qoy bu Sizə məlum olsun, ta bu barədə qərar qəbul edəsiniz, çünki bu bədəfkarlıqda onun bir əyan qadın həmfikri də vardır. Böyük hökmdar, Siz öz hakimiyyətinizlə əmr buyurun onlar Allaha qarşı işlədikləri günah üstündə müstəhəqq olduqları cəzaya çatsınlar".''<ref name="История Агван, стр. 239-241">История Агван, стр. 239-241</ref></blockquote> Onsuz da bölgədə hərbi əməliyyata başlamaq üçün bəhanə axtaran xəlifə isə bu məktubdan sevinərək erməni katolikosuna aşağıdakı məzmunda bir məktubla cavab verir: <blockquote>''"Ey Allahın xadimi və erməni xalqının katolikosu İlya, sənin səmimi məktubunu oxudum və sənə mərhəmətim olduğuna görə öz sədaqətli bəndəmi çoxlu qoşunla göndərdim. Əmr etdik ki, bizim hökmranlığımıza qarşı qiyam edən albanlarda sizin dininizə uyğun dəyişiklik edilsin. Bizim hökmü bəndəmiz [[Bərdə|Partav]]da, sənin hüzurunda icra edəcəkdir: [[Katolikos Nerses|Nerses]]i və bədəfkarlıqda onun həmfikri olan qadını bir zəncirə bağlayacaq və elə şahanə mühakimə edəcəkdir ki, onlar bütün qiyamçıların yanında rüsvay olsunlar".''<ref name="История Агван, стр. 239-241"/></blockquote> Hadisələrin daha sonrakı cərəyanını isə [[Qafqaz albanları|alban]] tarixçisi [[Moisey Kalankatlı]] [[Alban ölkəsinin tarixi|öz əsərində]] bu cür təsvir edir: <blockquote>''Böyük erməni patriarxı [[Qafqaz Albaniyası|Albaniya]] paytaxtı [[Bərdə|Partav]]a gəlib böyük kilsədə oturdu və əmr etdi ki, Nersesi onun hüzuruna gətirsinlər. Lakin [[Katolikos Nerses|Nerses]] gizlənmişdi və onu tapa bilmirdilər; onda böyük din xadimi, Alban knyazı Şeroy onun yaxın adamlarını tutub əmr etdi ki, Nersesi gətirsinlər; sonra onu böyük yığıncağın ortasında İlyanın qarşısına gətirdilər. Lakin bu aciz adam cavab verə bilmədiyi üçün padşahın əmri ilə dəhşətli əzab çəkdi, həmin qadınla addım – addım gətirildi və onların sürgün edilməsi qərara alındı. Nerses buna dözə bilmədi, 8 gün heç bir şey yemədi və öldü. O vəsiyyət etdi ki, özünü ayağındakı zəncirlə basdırsınlar. Nerses Şeroya lənət yağdırdı, çünki hakimiyyət üstündə Şeroy və Sprama arasında başlayan çəkişmədə, o [Şeroy], Nerseslə Spramanın məhv olmasına səbəb oldu. Nerses [[Provaslavlıq|pravoslav]] məzhəbinin patriarx taxtında 14 il oturdu və 3 il yarım günahkar qaldı ([[688]]-[[704]]-cü illər). Bütün bunlardan sonra dini yığıncaq həlim adam [[Katolikos I Simeon|Simeonu]] seçdi və onu Albaniyanın katolikosu etdi. O, ölkədə Nersesin hərcmərcliyini dayandırdı və yolunu azmış kilsəyə çoxlu həqiqi etiqad qərarı verdi. O özünün [[Bərdəkür]] adlanan yay iqamətgahında əmr etdi ki, Nersesin bidət dolu bütün kitablarını sandıqlara doldurub [[Tərtərçay|Trtu [Tərtər] çayı]]na atsınlar.'' <ref name="История Агван, стр. 239-241"/> </blockquote> Bu əhvalatı IX əsrin başqa (erməni) mənbəyi də təsdiq edir. ''"Böyük Yegiya öz hikmət və mərdliyi ilə ismaililərin amirapeti (xəlifəsi) Əbd-əl Malikə məktub yazıb ərz etdi ki, bizim ölkədə bir yepiskop və onun kimi bir qadın ([[I Varaz Trdat]]ın arvadı Sprama) vardır; bunlar sizin böyük dövlətinizə tabe olmaqdan boyun qaçırıb, oxuduğumuz dualarda sizin adınızı çəkmək məsələsində bizimlə (erməni kilsəsi ilə) bir deyildirlər, əksinə, yunan padşahının adını çəkib ölkəmizi onlara vermək fıkrindədirlər. Əgər təcili surətdə onları aramızdan götürüb məhv etməsəniz, onlar vergi məsələsində və digər işlərdə tez bir zamanda böyük imarətə [Bizansa] tərəf keçərlər".'' Sonra amirapet bunu oxudu və boyük patriarxın elçisinə minnətdarlıqla hörmət etdi və xadimlərindən birini göndərib əmr etdi ki, dərhal həmin Nersesi böyük qadınla birlikdə onun yanına göndərsinlər. O gəldi, hər ikisini tutub zəncirlə bağladı, dəvələrə mindirib amirapetin yanına apardı.<ref>Katolikos Drasxanakertli İohannes – "История Армении", səh. 78</ref><ref>Vardan, səh. 92</ref> Az sonra xəlifənin nümayəndələri knyaz Şeroyu və [[Arran]]ın bir çox knyaz və əyanlarını [[Suriya]]ya apardılar.<ref>История Агван, стр. 247/198</ref> Arran yarımmüstəqil vəziyyətini itirir və tamamilə ərəblərin hakimiyyəti altına keçir. Sonralar erməni kilsəsi Alban ruhanilərini tutduqları mövqelərdən sıxışdırıb çıxarmış və ölkədə ərəblərin əlləri çatmayan dağlıq yerlərdə yaşayan albanları möhkəm qriqoryanlaşdırmağa başlamışdı. Erməni ruhaniləri [[Alban Həvari Kilsəsi|Arran kilsəsi]]nin nüfuzunu yerli əhali arasında tədricən heçə çıxarmış və ərəb hakimlərinin əli ilə albanların bütün ədəbi abidələrini dağıdıb Alban mədəniyyətini, heç olmazsa, azacıq xatırlada biləcək hər şeyi məhv etmişlər. Bütün bu işlər, əvvəlcə Xilafətin köməyi ilə, sonralar isə digər istilaçıların icazəsi və köməyi ilə görülmüşdür.<ref>İ.Ormanian. Sitat gətirilən əsəri, səh. 45, 118</ref> Qriqoryan kilsə xadimləri [[Qafqaz Albaniyası|Arran]] ədəbi abidələrini məhv edərkən, əvvəlcə bu abidələri [[Qrabar dili|qrabar]]a çevirirdilər.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III- VIII вв., стр. 329</ref> Məsələn, [[Moisey Kalankatlı|Moisey Kalankatuklu]]nun "Ağvan tarixi" əsəri ilə, [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın bir çox başqa ədəbi əsərləri kimi. T.Ter-Qriqoryan qeyd edir ki, Moisey Kalankatuklunun əsəri öz əvvəlki şəklində bizə gəlib çatmamışdır və onun üzünü köçürüb yazanlar erməni rahibi olduqlarına görə, əsərin üzünü köçürəndə erməni katolikoslarının göstərişi ilə mətndə qəsdən təhriflərə yol vermişlər<ref>T.Ter-Qriqoryan. Sitat göstərilən əsəri, səh. 4</ref><ref>З.И.Ямпольский. К изучению летописи Кавказской Албании</ref>. S.T.Yeremyan "Ağvan tarixi"nin bizə gəlib çatan məhz erməni variantlarına istinad edərək yaza bilmişdir ki, guya Moisey Kalankatuklu ''"öz Albaniya ölkəsinin tarixini"'' yalnız qədim ədəbi erməni dilində yaza bilərdi".<ref>С.Т.Еремян. Экономика и социальный строй Албании IV-VII вв., стр. 305.</ref> T.Ter-Qriqoryan "Ağvan tarixi" əlyazmasına erməni kilsə xadimlərinin münasibətini göstərən maraqlı faktlar gətirir. Məsələn, Eçmiədzin katolikosu Simeon əlyazmasının kənarlarında bu sözləri yazmışdır: ''"Yalnız Albaniya tarixində [deyilir ki,] – buna bütün nüsxələrdə deyil, ancaq bəzi nüsxələrdə rast gəlmək olar – guya [[Müqəddəs Yelisey|Yegişedən]] sonra (b.e. [[74]]-cü ili) [[Müqəddəs Qriqori]]yədək ([[340]]) Albaniya patriarxı taxtında başqaları (albanlar) da oturmuşlar. Lakin bu yalandır və bunlar sonradan əlavə edilmişdir"''. Başqa bir yerdə: "Bizim dırnaqla işarə etdiyimiz yerlər – yalandır və sonralar şöhrətpərəstlər tərəfindən öz xeyrinə əlavə edilmişdir, çünki digər tarixlərdə ("Ağvan tarixi" əlyazmalarında) bu əsla yoxdur. Belə güman olunur ki, bunu katolikos Ananiyadan sonra ([[945]]-ci il) Alban rahibləri etmişlər".<ref>Архив армянской истории, 1894, стр. 399T.Ter-Qriqoryandan sitat gətirilmişdir, səh.5.</ref> Albaniya şairi [[Dəvdək]]in əsərlərinin aqibəti də belə olmuşdur. S.T.Yeremyan onu ''"Alban-erməni işxanı [[Cavanşir|Cuanşer]]in saray şairi"'' hesab edir <ref>С.Т.Еремян. Раннефеодальная культура Армении, стр. 236</ref>. [[Ziya Bünyadov|Z. M. Bünyadov]] isə qeyd edir ki, , Davtakın qəsidələrini Albaniyanın deyil,<ref>"feodal Ermənistanı ilk dünyəvi poeziyasının abidəsi"</ref><ref>С.Т.Еремян. Раннефеодальная культура Армении, стр237</ref> hesab etmək doğru deyildir. [[Mxitar Qoş]]un "[[Qanunnamə]]"sinin taleyi də M.Kalankatuklunun "Ağvan tarixi"nin taleyinə bənzəyir. Məlumdur ki, Mxitar Qoşun başlıca əsərinin adı "Datastanak", yəni "Qanunnamə"dir və onu müəllif təxminən [[1184]]-cü ildə (erm. erasının 633-cü ilində) tərtib etmişdir <ref>G.Vovsepean. Visatakarank jeragrac..., Antelias, 1951, 507-508</ref><ref>C.J.Dowsett. The albanian chronicle..., p. 473.</ref> . Lakin Qoşun bu əsərinin naşirləri nədənsə əlyazmasında olmayan "hayos" sözünü onun adına əlavə etmişlər və beləliklə, Qoşun özünün heç bir zaman yazmadığı yeni qondarma ad: "Datastanagirk hayos", yəni "Erməni qanunnaməsi" adını uydurmuşlar.<ref>Mxitar Qoşun "Erməni qanunnamə"si, A.A.Papovyanın tərcüməsi. Yerevan, 1954</ref> Məlum olduğu kimi, Qoş bu "Qanunnamə"ni ''"Alban sülalə kilsələrinin nəcib başçısı"'' Albaniya katolikosu III Stepannosun dəfələrlə etdiyi xahişinə görə yazmışdır. "Qanunnamə"yə heç bir sistem və rəhbər rabitə olmadan Şərqi Roma imperiyası qanunları ilə yanaşı Albaniya kilsə qanunları, ''"Musanın qanunları"'' <ref>Kirakos Qandzaketsinin "Tarix"i. T.İ.Ter-Qriqoryanın 540-cı qeydi, səh. 260</ref> və xalq adətləri daxil edilmişdir ki, bu da "Qanunnamə"nin erməni hüququ sənədlərinə aid olmasını söyləmək imkanını sıfıra endirir. [[Arran]] tarixinə dair bir çox digər orta əsr mənbələri kimi Qoşun "Qanunnamə"si və [[Kirakos Gəncəli]]nin "[[Kirakos Gəncəlinin "Tarix" əsəri|Tarix]]"i də qrabarca yazılmış [[Qədim Alban ədəbiyyatı|Alban ədəbiyyatı]] abidələri hesab edilməlidir. [[Azərbaycan]]da Arran (Albaniya) tarixinin xristian dövrü tədqiqatçılarının mövcud olmaması buna imkan vermişdir ki, ortada dildən başqa heç bir əsas olmadığı halda, bütün bu ədəbiyyat nədənsə, erməni ədəbiyyatı hesab edilmişdir. Geniş yayılmış Alban ədəbi abidələrinin mövcud olduğu, [[Ermənistan]] dövlətinin [[Matenadaran]] kitab anbarında tapılmış əlyazmaları ilə təsdiq olunur. Məsələn, A.D.Anasyan bu yaxınlarda belə bir əlyazması tapmışdır (siyahı № 101, səh, 386a-389a; siyahı № 2121, səh. 341b-343b); ''"Müqəddəs və ilahi mərhəmin tarixi haqqında"''; bunu müqəddəs keşiş babalar Şərqdə (yəni Albaniyada) [[Qafqaz albanlarının dili|alban dili]]ndə tapmış və [[erməni dili]]nə tərcümə etmişlər".<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр. 329</ref> A.Q.Şanidze göstərir ki, VII-IX əsrlərdə [[Qafqaz albanları|albanlar]] [[Qafqaz]]ın bütün siyasi və mədəni həyat sahələrində [[Gürcülər|gürcü]] və [[ermənilər]]lə bərabər fəal surətdə iştirak etmişlər<ref>А.Шанидзе. Новооткрытый алфавит кавказских албанцев, стр. 3.</ref>. S.T.Yeremyan belə bir sual verir: ''"Səbəb nədir ki, erməni və gürcü yazıları tətbiq olunduğu ilk günlərdən etibarən erməni və gürcü dillərində indiyədək mövcud olan zəngin ədəbiyyat meydana gəldiyi halda Alban yazısı və Alban dilində mətnlər heç izi-tozu qalmadan yox olmuşdur?"''.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр.327</ref> [[Ziya Bünyadov|Z. M. Bünyadov]] isə qeyd edir ki, bu sualın cavabını, nəticə etibarilə [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]]nin bütün hüquqlarını zorakılıqla qəsb etmiş qriqoryan katolikosluğunun albanlara zidd olan siyasətində axtarmaq lazımdır. Alban ədəbi abidələrinin yox olmasını heç də bununla əsaslandırmaq olmaz ki, ''"Alban dili daha dini ibadət dili deyildi"'' və yaxud ''"Alban kilsəsi dini cəhətdən erməni kilsəsinə mənsub idi"''.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр.328</ref><ref name="ReferenceB">Z. M. Bünyadov – Azərbaycan VII – IX əsrlərdə, Bakı, 2007</ref> Ərəb istilasından sonra, qriqoryanlaşdırma prosesi [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın kəskin müqavimətinə rast gəldi, buna görə də bu çox uzun sürdü. XIII əsrdə [[Gəncə]]də yaşamış alban tarixçisi [[Kirakos Gəncəli]] yazır ki, '''"...erməni dilini yalnız Alban rəislərinin əksəriyyəti, yəni zadəganlar bilir və bu dildə danışırdı."''' Deməli, hətta XIII əsrdə Arran əhalisinin hamısı [[erməni dili]]ni bilmir və öz ana dilində danışırdı<ref name="ReferenceB"/>. Bunu S.T.Yeremyan da təsdiq edir və bu nəticəyə gəlir ki, "[[Qədim Alban ədəbiyyatı|Alban ədəbiyyatı]]" yenə də yaşayırdı".<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр329</ref> [[Arran]]ın dağlıq vilayət və rayonları olan [[Sünik]] , [[Artsak]], [[Xaçın]], [[Şəki]], [[Girdiman]] əhalisi ilə indiki [[Gəncə]], [[İsmayıllı]], [[Qəbələ]], [[Oğuz]] rayonlarının və [[Azərbaycan Respublikası]]nın bir sıra digər rayonların əhalisi, həmçinin [[Ermənistan Respublikası]]nda [[qarakilsə|Sisian]], [[Basarkeçər]] və digər rayonların bəzi kənd yerlərinin əhalisi indi erməni olsa da, bu əhalinin adət və ənənələri, qonşuluqda yaşayan və ata-babaları müxtəlif səbəblər üzündən müsəlman olan [[Azərbaycan türkləri]]nin adət və ənənələrinin eynidir. Bu rayonların əhalisi məhz onlardır ki, ''"erməni dini kilsəsinə qoşulmuş və ermənilərlə qarışmışlar"''<ref name="ReferenceB"/><ref>A.İohannesyan. Sitat gətirilən əsəri, səh, 130</ref><ref>Azərbaycan Tarixi (yeddi cilddə), Bakı, 2007, II cild</ref> İ.P.Petruşevski göstərir ki, erməni kilsəsi [[Qafqaz Albaniyası|Albaniya]]da ''"ölkəni erməniləşdirmək aləti olmuşdur. Onun bu rolu VIII əsrin başlanğıcından etibarən xüsusilə nəzərə çarpır, yəni o zamandan sonrakı erməni monofızit katolikosu Yegi xalkedonçuluq edən Alban katolikosu [[Katolikos Nerses|Nersesi]] (Bakuru) ərəb xəlifəsinin köməyi ilə devirmişdi və Albaniyada ruhanilər və knyazların bir hissəsinin, Alban kilsəsinin erməni kilsəsindən müstəqilliyini qorumaq cəhdini əks etdirən xalkedonçuluq (pravoslav, yunanpərəst, gürcüpərəst) hərəkatı ermənipərəst monofızitlər tərəfındən yatırılmışdır"''.<ref>И.П.Петрушевский. О дохристианских верованиях крестьян Нагорного Карабаха, стр. 8.</ref> [[Nikolay Marr|N.Y.Marr]] da vaxtilə göstərmişdir ki, Albaniya ərəb xəlifələrinin köməyi ilə ''"Ermənistanın antixalkedon kilsəsinin əlinə keçmişdir"''.<ref>Н.Я.Марр. Аркаун, монгольское название христиан в связи с вопросом об армянах-халкедонитах, т.XIII, 1906, стр. 7</ref> [[Moisey Kalankatlı|Kalankatlı]] bu haqqda yazır: <blockquote>''Ruhanilərin başına əl qoyub onları keşişliyə keçirmək hüququ [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Alban katolikosları]]ndan erməni katolikoslarına keçdi və bundan sonra [[Arran]]da xalkedonçuluğa rəğbət bəsləyənlər "qılıncla və əsarətdə məhv edilməli"'' <ref>История Агван, стр. 240-247/192-198.</ref> idi. </blockquote> Aydın olur ki, İslamın [[Azərbaycan]]da yayılmasından əvvəl, nə [[Artsak]] və nə də əhalisi erməniləşdirilmiş albanlardan, hazırda isə ermənilərdən ibarət olan digər vilayət və rayonlar ''"heç bir zaman erməni mədəniyyəti mərkəzlərinə mənsub olmamışdır. Erməni kilsəsi heç olmazsa [[Sünik]]də [[Orbelilər|Orbeli]] naxararları dövründə və ondan sonra göstərdiyi mədəni təsiri [[Arran]] xalqlarının erməniləşmiş nəsilləri arasında göstərə bilməmişdir."''<ref>İ.P.Petruşevski. Sitat gətirilən əsəri, səh. 13.</ref><ref>Н.Адонц. Армения в эпоху Юстиниана, стр. 225</ref>. Beləliklə, erməni kilsəsi ''"Albaniyanın bütün kilsələrində sülh"''ü yalnız yadelli işğalçıların köməyi ilə bərqərar etmişdi<ref>История Агван, стр. 247</ref>. Erməni katolikosluğu və naxararlarının mənafeyi hər dəfə tələb etdikdə erməni kilsəsi həmişə yadelli işğalçıların köməyinə əl atır, ''"xaç bayrağı ilə öz yolu üzərində tarixi [[Qafqaz Albaniyası|Aqvaniya]] və onun bir hissəsi olan [[Qarabağ]] ([[Artsak]]) xalqlarını"'' yox edirdi.<ref>А.С.Вартапетов. К вопросу об историческом исследовании христианских памятников Народного Карабаха, в I</ref><ref>А.С.Вартапетов Христианские памятники Карабаха, л. 9</ref> N.Vartapetov qeyd etdiyi kimi, erməni kilsəsi ''"həmişə özü üçün yeni şəraitə bacarıqla uyğunlaşırdı və siyasi vəziyyətdən asılı olaraq, [[Səfəvilər]]ə, sonra da rus çarına qulluq göstərirdi; necə ki, vaxtilə eynilə həmin qaydada hərəkət edib [[Bizans]] imperatorları, İranın Sasani şahları, ərəb xəlifələri, [[monqollar]] və digərləri qarşısında baş əymişdi"''.<ref>А.С.Вартапетов. Христианские памятники Карабаха, стр. 11 </ref> == İslam orta əsrlərdə və müasir dövrdə == Azərbaycanda islamlaşmanın konkret formaları haqqında fikir yürütmək bir qədər çətindir, çünki bu məsələ indiyədək öyrənilməmiş qalır. Hər halda bu mürəkkəb prosesin bəzi mərhələlərini fərqləndirmək olar. Birinci mərhələ kimi VII əsrin ortalarından VIII əsrin əvvəllərinə qədər davam edən islam fütuhatları dövrünü götürmək olar. Bu mərhələ 705-ci ildə Alban dövlətinin süqutu və Alban kilsəsinin öz müstəqilliyini (avtokefallığını) itirməsi ilə bitir. Akademik Z.Bünyadovun göstərdiyi kimi, bu mərhələnin sonunda islam Azərbaycanda hakim din olur, onu öz imtiyazlarını qorumaq üçün ilk növbədə və qeydsiz-şərtsiz yuxarı silk adamları qəbul edirlər. Yeni din tacir və sənətkarlar arasında yayılır, çünki ərəblər bu siniflərə güzəştlər edirdilər. Bu mərhələdə məscidlər tikilmir, qədim məbədlər və islamlaşma nəticəsində istifadəsiz qalmış kilsələr məscidlərə çevrilir, qəbilə-tayfa şüurunun dini şüurdan üstünlüyü qorunub saxlanılırdı. İkinci mərhələ VIII əsrin əvvəllərindən Qərbi İranda və İraqda Büveyhilərin hakimiyyət başına gəlməsinəqədərki dövrü əhatə edir. Azərbaycan ərazisində müstəqil Şirvanşah Məzyədilər və Səcdilər dövlətləri yaranır. Bütpərəstlik, zərdüştilik əhəmiyyətini itirir, yəhudilik mövcudluğunu qoruyub saxlayır, Alban kilsəsi müstəqilliyini bərpa edir, amma nüfuz dairəsi zəiflədiyindən ayinçilik erməni dilində aparılır, ardıcılları erməniləşir. Bu dövrdə islama mənsubluq şüuru güclənir, amma etnik köklərlə bağlı şüur tamamilə itib getmir. Bunu Abbasilərin hakimiyyətinin ilk dövrlərindən başlanan şüubilik hərəkatında izləmək mümkündür. Babək hərəkatı (816-838) buna ən parlaq misaldır. Sərhəd məntəqələrində islam təsəvvüfü təşəkkül tapır. Dağ rayonlarında ifrat şiəlik fəallaşır. Üçüncü mərhələ Büveyhilərin hakimiyyəti dövrünü (935-1055) əhatə edir. Bu dövrdə mötədil şiəlik Azərbaycanda yayılmağa başlayır və Dərbəndə qədər gedib çıxır. Sünni hənəfi və şiə imami məzhəbləri aparıcı məzhəblər olurlar. Sufilik də özünə xeyli ardıcıllar tapır. Bu dövrün ən gözəl sufi abidələrindən biri Şirvandakı Pirsaat çayı üzərindəki xanəgahdır. Dördüncü mərhələ Səlcuqilər dövrü (XI əsrin ortaları - XIII əsrin ortaları) ilə bağlıdır. Bu mərhələdə sünnilik bölgədə güclənir, şiəliyin mövqeləri zəifləyir. Şafii məzhəbi aparıcı məzhəb olur. Sufi təriqətləri geniş yayılır. Azərbaycan Atabəyləri və Şirvanşahlar islamı xristianların təzyiqindən qoruya bilirlər. Beşinci mərhələ monqol istilaları dövrünü (XIII əsrin I yarısı - XV əsrin II yarısı) əhatə edir. Bu dövrdə sufilik geniş yayılır. Hürufilik güclənir. Onun banisi Fəzlullah Nəimi (vəfatı - 1394) idi. Əbülhəsən Əliyyül-Əla və şair Nəsimi (vəfatı - 1417) hürufiliyin ən nüfuzlu nümayəndələri kimi şöhrət tapmışlar. Bu dövrdə sufi xəlvətiyyə təriqətinin ikinci piri Seyyid Yəhya Şirvani Bakuvi Xəlvəti (vəfatı - 1464) çox məşhur olmuşdur. Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin qardaşlarından biri xəlvətiyyə şeyxi Dədə Ömər Rövşəninin (vəfatı - 1487) ardıcıllarından idi. İbrahim bin Məhəmməd Gülşəni (vəfatı - 1534) XV əsrin ikinci yarısında xəlvətiyyənin bir qolu kimi gülşəniyyə təriqətinin əsasını qoyur. Sonralar bir çox sufi təriqətləri, o cümlədən nəqşbəndiyyə Azərbaycana və Azərbaycan vasitəsilə Şimali Qafqaza nüfuz etmişdir. Altıncı mərhələ Səfəvilərin (1501-1786) və XVI əsrdən etibarən Osmanlıların (1281-1924) hakimiyyəti dövrü ilə bağlıdır. Səfəvilər şiəliyi təbliğ edir və başlarına 12 şiə imamının şərəfinə 12 qırmızı zolaqlı əmmamə bağlayırdılar. Buna görə də onlar "qızılbaşlar" adlanırdılar. Çaldıranda Səfəvilərə qalib gələn Osmanlılar Azərbaycanda sünni hənəfi məzhəbini yayırdılar. Azərbaycanın [[Rusiya imperiyası]]na ilhaq edilməsindən sonrakı dövr də ölkənin islamlaşmasının yeni mərhələsi kimi nəzərdən keçirilə bilər. Bu mərhələnin ən səciyyəvi xüsusiyyəti hökumətin müsəlman din xadimlərini ələ almaq və özünə tabe etmək məqsədilə xristianlıqdakı kilsə strukturuna bənzər islam dini qurumu yaratmaq siyasəti ilə bağlıdır. Rus çarının 29 noyabr 1832-ci ildə Senata göndərdiyi məktubda [[Cənubi Qafqaz]] müsəlmanlarının dini işlər idarəsi barədə əsasnamə hazırlanması təklif olunurdu. Lakin hazırlanmış layihələrin heç biri bəyənilmədi. 1849-cu ildə Qafqaz canişini knyaz Vorontsovun tapşırığı ilə xarici işlər nazirliyinin əməkdaşı N.Xanıkov "Müsəlman ruhanilərin təşkili barədə əsasnamə" layihəsini hazırladı. Layihə bütövlükdə bəyənilsə də [[Krım müharibəsi]] onun həyata keçirilməsini ləngitdi. 1864-cü ildə həmin işi davam etdirmək üçün yeni komissiya yaradıldı, yerli şiə və sünni məzhəblərinin nümayəndələri də komissiyanın tərkibinə qatıldılar. Hazırlanan təlimatlar müsəlman ruhanilərinin vəzifələrini, hüquq və imtiyazlarını, dünyəvi hakimiyyətlə münasibətlərini tənzim edirdi. 1867-ci ilə qədər hökumətdən yalnız şeyxülislam və müfti maaş alırdılarsa, bu ildən etibarən digər yüksək rütbəli müsəlman ruhaniləri də maaş almağa başladılar. "Cənubi Qafqaz şiə və sünni məhəmmədi ruhanilər idarəsi haqqında Əsasnamə" Dövlət şurasının təqdimatı ilə Rusiya çarı tərəfindən 5 aprel 1872-ci ildə təsdiq edildi. İdarənin təşkilində rus pravoslav kilsəsinin quruluş prinsipi əsas götürülmüşdü. Cənubi Qafqazda 2 müsəlman inzibati orqanı - müftinin başçılığı ilə Sünni ruhani idarəsi (müftilik) və şeyxülislamın sədrliyi altında Şiə ruhani idarəsi (şeyxülislamlıq) yaradıldı. Tiflisdə yerləşən bu iki idarənin hər biri sədrdən, idarə heyətinin üç üzvündən, iki köməkçisi ilə birlikdə katibdən, mütərcim, mirzə və arxivariusdan ibarət idi. Hər iki idarənin tabeliyində [[Tiflis quberniyası|Tiflis]], [[İrəvan quberniyası|İrəvan]], [[Yelizavetpol quberniyası|Yelizavetpol]] ([[Gəncə]]) və [[Bakı quberniyası|Bakı]] quberniyalarının hərəsində 1 məclis olmaqla 4 məclis var idi. Sünni idarəsində 16, şiə idarəsində 20 qazı var idi. İdarələr Daxili İşlər Nazirliyinin nəzarəti altında idi və birbaşa canişin qarşısında məsuliyyət daşıyırdı. Quberniya səviyyəli ruhanilər quberniya və qəzalardakı yerli hakimiyyətlərə tabe idilər. Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-1920) yaranana qədər cənubi Qafqaz müsəlmanlarının dini işləri bu iki idarə tərəfindən tənzim edilmişdir. 1918-ci il dekabrın 11-də şeyxülislam Məhəmməd Pişnamazzadə vəzifəsindən istefa verir. ADR sosial təminat və dini etiqad işləri naziri Musa Rəfibəyovun əmri ilə həmin vəzifəyə axund Ağa Əlizadə təyin edilir. Bu dövrdə islamı rasionallaşdırmaq, müasirləşdirmək meylləri güclənir. 1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra mayın 15-də Dini etiqad işləri nazirliyi və Şeyxülislamlıq təsisastı buraxılır, müsəlman din xadimləri təqiblərə məruz qalır, məscidlərin əksəriyyəti bağlanır. 1943-cü ildə faşist Almaniyasına qarşı mübarizədə dinin imkanlarından istifadə məqsədilə Zaqafqaziya müsəlmanlarının dini qurumunun yaradılması məqsədəuyğun hesab edilir. Zaqafqaziya müsəlmanlarının I qurultayı 25-28 may 1944-cü ildə Bakıda keçirilir və mərkəzi Bakıda olmaqla [[Cənubi Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi]] yaradılır. [[Axund Ağa Əlizadə]] şeyxülislam seçilir. O, idarənin tarixində seçilmiş ilk şexülislamdır, ona qədər şeyxülislamlar dövlət tərəfindən təyin edilirdilər. Bundan əlavə, 1944-cü ildən etibarən cənubi Qafqazda müsəlmanların dini təşkilatlanmasındakı dualizm aradan qalxır. [[Cənubi Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi]] vahid mərkəz olur və [[şeyxülislam]] tərəfindən idarə olunur, müfti İdarə sədrinin birinci müavini sayılır və sünniməzhəb müsəlmanların şəriətlə bağlı məsələlərini tənzim edir. Hazırda bu idarə [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi]] kimi dövlət qeydiyyatından keçərək fəaliyyət göstərir və islam təmayüllü digər dini icmaların tarixi mərkəzi hesab olunur.<ref>{{Cite web |title=Dinlərin tarixi |url=http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120606232325/http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Mənbə == #İslam: qısa məlumat kitabı, ASE-nın baş redaksiyası, Bakı – 1989 #Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan XX əsrədək). I cild, Z. M. Bünyadovun və Y. B. Yusifovun redaktəsilə, Azərnəşr, Bakı – 1994 #Azərbaycan tarixi. Redaktor: t.e.d. Süleyman Əliyarlı. "Azərbaycan" nəşriyyatı, Bakı – 1996 #Yunusov Arif. Azərbaycanda İslam. "Zaman" nəşriyyatı, Bakı, 2004 #Sattarov, Rufat. [http://www.reichertverlag.de/pages/print02692.htm Islam, State, and Society in Independent Azerbaijan. Between Historical Legacy and Post-Soviet Reality — with special reference to Baku and its environs, Reichert Verlag, Wiesbaden, 2009] ISBN 978-3-89500-692-0 #[[Altay Göyüşov]], [[Kənan Rövşənoğlu]], [https://bakuresearchinstitute.org/az/a-history-of-political-shiism-in-post-soviet-azerbaijan/ Postsovet dövründə Azərbaycanda siyasi Şiəliyin tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190707162015/https://bakuresearchinstitute.org/az/a-history-of-political-shiism-in-post-soviet-azerbaijan/ |date=2019-07-07 }}, [[Bakı Araşdırmalar İnstitutu]] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda din]] {{Asiya mövzularda|mövzu=İslam}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam| ]] [[Kateqoriya:İslam tarixi]] otp483ztzkg2s8rp8ync2aa8hc0ktn4 6599073 6599071 2022-08-28T13:59:36Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki '''Azərbaycanda islam''' — VII əsrdə [[Azərbaycan]] ([[Qafqaz Albaniyası]] və [[Atropatena]] ərazisi) ərəblər tərəfindən fəth edildikdən sonra burada tədricən İslam dini yayılmağa başlamışdır. == İslamın yayılması == Ərəb orduları [[642]]-ci ildə [[Sasanilər|Sasani]] ordularını darmadağın etdikdən sonra Sasani şahlarının əfsanəvi sərvətlərindən başqa, Sasanilərin bütün ərazisi də onların əlinə keçdi. Zahirən qüdrətli görünən bir dövlətin məhv olub getməsi ərəblər üçün bir qədər təəccüblü və gözlənilməz oldu, çünki [[Təbəri]]nin dediyinə görə, ərəblər öz istilalarını daha da davam etdirmək fikrində deyildilər <ref>Ət-Təbəri, IV, 257</ref> və əsas məqsədləri, məlum olduğu kimi, hələ o zaman ərəblərin yaşadığı və onların həyatı üçün zəruri olan [[İkiçayarası|Mesopotamiya]]nı (Beyn ən- Nəhreyni) tutmaq idi. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab]] ([[634]]-[[644]]) öz qoşunlarını təhlükəyə salmaq istəmirdi və görünür, ərəblərə məlum olmayan digər ölkələrdə Xilafət ordularının başına nələr gələ biləcəyindən ehtiyat etdiyinə görə qoşun komandanı Sədə belə bir əmr verdi: ''"Öz yerində dayan və onları (düşmənləri) təqib etmə"''<ref>Ət-Təbəri, IV,141</ref>. Lakin ərəb qoşunu, məğlub olub hər tərəfə qaçışan Sasani orduları üzərində asanlıqla qazandığı qələbələrdən və əldə etdiyi zəngin qənimətlərdən həvəsə gəlib daha şimala doğru irəliləməkdə davam edirdilər və xəlifələr adətən öz komandalarının bu ''"özbaşınalığına"'' fıkir vermirdilər, xüsusilə ona görə ki, qələbə ilə qurtaran hər bir vuruşma xəlifənin xəzinəsinə və qoşuna böyük gəlir gətirirdi. Ərəblər yeni vilayət və ölkələri tutanda əvvəllər həmin yerləri öz idarə anlayışları əsasında idarə etməyə başladılar. Bu idarə üsulu həmin ölkələrdə yalnız mümkün olduğu qədər çox vergi və natural mükəlləfıyyətlər əldə etməkdən, habelə başqa dinə mənsub olub itaət altına alınanlar arasında islam dinini yaymaqdan ibarət idi. Azərbaycan və xüsusilə Arran əhalisi, bu ölkələr ərəblər tərəfindən istila edilməzdən əvvəl, daimi [[Bizans]]-Sasani müharibələri, [[xəzərlər]]in və digər köçəri xalqların basqınları nəticəsində çox yoxsul vəziyyətdə idi. Müharibələr təsərrüfatın dağılmasına səbəb olur, ölkələrin istehsal qüvvələrini tükəndirirdi. Buna görə əhali ərəb istilaçılarının Azərbaycana gəlməsini illər boyu davam edən zülm və əzablardan xilas olmaq kimi hesab edirdi. Ərəblərin dövründə (hər halda [[Əməvilər]] hakimiyyəti başlayanadək) kəndlilər əvvəlkinə nisbətən, bir qədər yaxşı yaşamağa başlamışdılar, çünki ərəblər yalnız vergi və töycüləri yığıb, bu ölkələrin daxili həyatına qarışmırdılar, öz dini əqidələrində və dini ayinləri icra etməkdə onlara sərbəstlik verirdilər. [[Nina Piqulevskaya|N.V.Piqulevskaya]]nın qeyd etdiyinə görə, ''"Ərəblərin müxtəlif vilayətləri işğal etdikdən sonrakı ilk onilliklərdə ağır vergi yükü şübhəsiz azaldılmışdı, habelə dini əqidəyə görə təqiblər dayandırılmışdı"''.<ref>Н.В.Пигулевская. К вопросу об общественных отношениях на Ближнем Востоке, стр. 68.</ref> Əksəriyyəti köçəri olan istilaçı ərəblərin özləri hələ yeni olan dini (islamı) lazımınca mənimsəmədiklərinə görə, əvvəllər Azərbaycan əhalisini islamı qəbul etməyə məcbur etmirdilər <ref>Ət-Turtuşi. Sirac əl-Mülük. Bulaq, 1872, səh. 229-230</ref> , əlbəttə, yeni dini qəbul etmək istəyənlərə mane olmurdular. Bu xüsusilə [[Arran]]a aid idi, çünki onun əhalisi xristian, "Kitab əhli" ("əhl əl-Kitab") idi<ref>Е.А.Бельяев. Мусульманское сектанство, стр.17</ref>. Ölkənin cənub hissəsinə gəldikdə isə, burada islam dini [[İran]]ın dövlət dinini ([[Atəşpərəstlik|zərdüştiliy]]i) sıxışdırmışdı. Ancaq atəşpərəstlər və məcuslar (çoxallahlılar) təqib olunurdular, çünki onlar "Kitab əhli" deyildilər. Azərbaycan [[dehqan]]-feodalları əvvəllər öz ata-babalarının dinini müdafiə etməyə cəhd etmiş olsalar da, çox keçmədən yəqin etdilər ki, öz əvvəlki imtiyazlarını saxlamaq üçün onlara ancaq ölkədə hakimiyyəti ələ keçirmiş ərəblərlə əməkdaşlıq etmək qalır. Buna görə də Azərbaycanın feodal aristokratiyasının (kəndli kütlələri hələ bir yana dursun) islam dinini qəbul etməsi prosesi çox tez başa çatdı, belə ki, cəmi yüz il ərzində, [[Abbasilər]]in hakimiyyət başına keçməsi ilə islam dini zərdüştiliyi tamamilə sıxışdırdı. Azərbaycanda yalnız ərəb qoşunları və hakimiyyət idarələrinin əl çatdıra bilmədiyi dağ rayonlarının əhalisi qədim dinə inanmaqda davam edirdi, çünki [[İbn Xəldun]]un sərrast söylədiyi fıkrinə görə, ərəblər '''''"dağlıq yerlərə deyil, düzənlik yerlərə basqın etməyə meyil göstərirlər, ona görə ki, bu xalq öz vəhşiliyindən qarəti, soyğunçuluğu və viran etməyi sevir, dağ yerlərində isə bu məqsədə nail olmaq asan deyildir"'''''.<ref>İbn Xəldun, I, 125.</ref> Lakin qeyd edilməlidir ki, ərəblərin Azərbaycanda "Kitab-əhli" ilə mülayim rəftar etmələrinin səbəbi bir də odur ki, onlar [[Bizans]] imperiyasına qarşı mübarizədə hərbi əməliyyat meydanı olan Zaqafqaziya vilayətlərinin strateji əhəmiyyətini yaxşı başa düşürdülər. Buna görə də işğalçı ərəblərin Zaqafqaziya əhalisi ilə, nə səbəbə belə ''"dostcasına iltifatla"'' rəftar etdiklərini başa düşmək olar. Şimali Azərbaycanda da islam dini əvvəlki [[Xristianlıq|xristian dini]]ni sıxışdırıb aradan qaldırmağa başlamışdı, lakin [[Cənubi Azərbaycan]]a nisbətən müsəlmanlaşdırma prosesi burada uzun sürdü. [[Arran]]da islam dini birinci növbədə o qədər də müqavimət göstərmədən ərəblərə tabe olan yerli zadəganlar tərəfindən qəbul olunurdu<ref>А.Ю.Якубовский. Ирак на грани VIII-IX вв., стр. 28</ref>, çünki knyazlar öz aralarındakı şəxsi ixtilafları həll etmək üçün işğalçıları köməyə çağırırdılar. Bundan əlavə, Arran zadəganlarının islam dinini qəbul etməsi maddi mənfəətdən və əsasən bundan irəli gəlirdi ki, ərəblər zadəganların torpaq mülkiyyətinə sahiblik hüququnu olduğu kimi saxlayır və onları [[cizyə]] verməkdən azad edirdilər; məlum olduğu kimi, cizyə aşağıdakı prinsipə görə alınırdı: dövlətlinin dövlətindən, varlının varından, yoxsulun yoxsul güzəranından. [[Vasili Bartold|V.V.Bartold]] qeyd etmişdir ki, ''"xristianlıqdan fərqli olaraq, islam dini fərdi missionerlərdən istifadə etmirdi və yalnız istila yolu ilə yayılırdı; müsəlman torpaqlarının sərhədləri ilə islamın yayılan sərhədləri bir-birinə uyğıın gəlirdi"'', həm də ''"islam dini zorakılıqla yayılmırdı və nə xristianlar, nə də zərdüştilər təqib olunmurdular"''.<ref>В.В.Бартольд. Место прикаспийских областей…, стр. 45, 142</ref> [[İslam]] dininin qəbul edilməsi məsələsində yalnız Əməvilərdən sonrakı Xilafət dövründə kəskin dönüş əmələ gəlmişdi<ref name="ReferenceA">Z. Bünyadov – Azərbaycan VII – IX əsrlərdə, Bakı, 2007</ref>. Vaxtilə [[Viktor Rozen|V.R.Rozen]] bu cəhətə diqqəti cəlb etmişdi; o, X əsrin əvvəllərindəki ərəb münəccimi ibn Əbu Tahirin (Tayfurun) aşağıdakı sözlərini sübut gətirir: ''"...bu vəziyyətdə (göstərilən övzəyi kəvakibdə) hakimiyyət [[Əməvilər]]dən [[Abbasilər]]ə keçdi, dehqanların da sehrbaz maqlara etiqadı ölüb getdi və onlar Əbu Müslimin dövründə islam dinini qəbul etdilər; bu [etiqad] dəyişikliyi [yeni] dinin başlanğıcına oxşayırdı [yəni bu dəyişiklik öz əhəmiyyətinə, öz mənasına görə, yeni dinin əsası qoyularkən əmələ gələn dəyişikliyə bənzədilə bilər]".'' <ref>В.Розен. Рецензия на "Alberuni's İndia", стр. 156</ref> Əməvilər Xilafətdə vahid hakimiyyət və vahid dil bərqərar edib, Xilafətin təbəələri arasında islam dinini yaymaqla yalnız sonralar onların xələfləri Abbasilərin istifadə etdikləri maddi şəraiti yaratmışdılar<ref>H.A.R.Gibb Арабская литература, стр. 36</ref>. [[Arran]] əhalisi haqqında hətta bunu da demək olmaz, çünki "Kitab əhli" olan Arran əhalisini onlar üçün yeni olan bir dini qəbul etməyə heç də məcbur etmirdilər, əksinə, xristianların özləri islam dinini çox müvəffəqiyyətlə qəbul edirdilər<ref>V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 155.</ref>. Xəlifələr ərəblərdən ''"təqaüd alan və divanın hesabında olan şəxsləri"'' [[Azərbaycan]] torpaqlarında yerləşdirir və onlara əmr edirdilər ki, ''"əhalini islama dəvət etsinlər"''.<ref>Əl-Bəlazuri, 328</ref> Bütün islam tədqiqatçıları qeyd edirdilər ki, ərəblərin itaət altına aldıqları ölkələrin xalqları yeni dini kütləvi şəkildə qəbul edirdilər, çünki V.Rozenin dediyinə görə ''"ərəblər öz sadəliyi və bəsitliyi ilə əzəmətli, yeni bir din gətirmişdilər və dini təqib və didişmələrin təzyiqi altında haldan düşüb əzilən kütlələrin zövqünə bu yeni din xüsusən ona görə uyğun gəlmişdi ki, demək olar, hər yerdə yadellilərin ağır iqtisadi zülmündən kütlələri azad edən xilaskar kimi göstərirdi"''.<ref>V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 155</ref> Buna görə aydındır ki, ərəblərin itaət altına aldıqları xalqların ərəb istilaçılarının zülmündən şikayət etməyə heç bir ciddi əsası yox idi. Başqa dindən olanlar öz əvvəlki dinlərini dəyişdirməyə bilərdilər, lakin bu halda onlar xəracdan başqa cizyə də verməli idilər. Yalnız vergilər vaxtında və düzgün ödənməyəndə və əvvəlki dini etiqadı müdafıə etmək bəhanəsi siyasi və milli istəkləri örtüb gizlədən bir pərdə rolunu oynayanda, yəni iş böyüyüb ərəb hakim dairələrinə qarşı açıq üsyan şəklini alanda ərəblər cəza tədbirlərinə əl atırdılar. {{Azərbaycan tarixi}} Əlbəttə, xəlifə I Ömərin [[zimmi]]lər (başqa dindən olanlar) haqqında təhqiredici qərarları, yəni onların öz əvvəlki dini etiqadlarında qala biləcəklərini, lakin aşağı silkə mənsub olub [[cizyə]] verdiklərinin əlaməti olaraq boyunlarına qurğuşundan nişan taxdıqlarını yadda saxlamalı olduqlarını göstərən bu qərarlar bildirirdi ki, Allah elçisinin qanunları yalnız çoxallahlılara və atəşpərəstlərə qarşı çıxır. A.J.Krımski düzgün olaraq qeyd etmişdir ki, ''"xristianlıqda hər bidəti amansızlıqla təqib edən qonşu xristian Bizansa nisbətən, islam dini qanunu, hətta Ömərin nəzəriyyəsində kifayət qədər liberal qanun idi"'' <ref>Ət-Turtuşi, səh. 232</ref> , tədqiqatşılar isə hətta xəlifə Ömər ibn Xəttabı [[Məhəmməd]]in özündən daha ardıcıl müsəlman kimi qiymətləndirirlər.<ref>A.Y.Krımski. История арабов и арабской литературы, т. I, səh. 131</ref><ref>Th. Nöldeke, Orientalische Skizzen, p. 83</ref> Ərəb istilasından sonra zərdüşt ruhaniləri ölkədə öz hakim mövqelərini itirmiş olsalar da, yerli əhali üzərində öz təsirlərini itirməmişdilər Karaka.<ref>The History of the Parsis, v. I, II, London, 1884</ref>. Bu cəhət, xüsusilə, [[Azərbaycan]]ın və İranın digər əyalətləri, dağ rayonlarının (Deyləm, Gilan, Təbəristan) əhalisinə aiddir, zira bu yerlərdə hakim vəziyyətdə olan din ərəblərə qarşı üsyanlar zamanı əhalini birləşdirirdi. Azərbaycanın dağ rayonlarının əhalisi, digər rayonlardan ayrılmış vəziyyətdə olduğuna görə, uzun zaman müstəqil siyasi həyat keçirməkdə davam edirdi. Ərəblər Azərbaycanda özlərine tabe etdikləri əhalinin mədəni səviyyəsindən aşağıda olaraq, Azərbaycana islam dini və öz dillərindən başqa heç bir şey gətirmədilər. Bundan əlavə, ərəblər özlərindən əvvəl bu ölkələrdə mövcud olan qayda və ənənələri öz ehtiyaclarına uyğunlaşdırmağa başladılar, xüsusilə ona görə ki, ərəblərdən əvvəlki dövlət mexanizmi ''"yaxşı qurulmuşdur"''<ref>К.А.Иностранцев. Сасанидские этюды, стр. 2</ref>. Sasanilər imperiyasının və Bizansın siyasi mexanizmləri [[Ərəb xilafəti]]nin təzyiqinə tab gətirmədilər, çünki bu mexanizmlər çoxdan ''"içəridən pozulmuşdu"''V.Rozen. Рецензия на "Alberuni's İndia", səh. 153., lakin həm İranın, həm də [[Bizans]]ın mənəvi qüvvələri kütlələr içərisində yaşamaqda davam edirdi və Xilafət əleyhinə çoxlu üsyanlar şəklində özünü büruzə verirdi. VIII əsrin əvvəllərinə doğru, islam dini [[Azərbaycan]]da hakim bir din olur. Azərbaycanda islam dinini yuxarı silk adamları birinci növbədə və tamamilə danışıqsız qəbul etdilər, çünki belə hərəkət etməklə öz imtiyazlı mövqelərini itirmədilər <ref>В.В.Бартольд. К ситории крестьянских движений в Персии, стр. 57.</ref> . Yeni din tacir və sənətkarlar arasında müvəffəqiyyət qazanırdı, çünki ərəb hakim dairələri tacir sinfinə və sənətkarlara böyük güzəştə gedir, asanlıq yaradır və beləliklə, onların fəaliyyətini genişləndirirdilər. Kəndlilər isə islam dinini qəbul etməklə birinci növbədə çalışırdılar ki, çox ağır can vergisindən xilas olsunlar<ref>Mahmud Mustafa. Əl-ədəb əl-ərəbiyy və tarixuhu (Fi əsrey sədr əl İslam ə`d-davla əl-Əməviyyə), c. I, əl-Qahirə, 1937, səh. 165</ref>, çünki Xilafətdə bu vergi, [[Sasanilər]] və ya [[Bizans]] xəzinəsinə verilən töycülərdən yüngül və az olsa da, ağır idi. Bundan başqa, kəndli islam dinini qəbul etdikdə, xəlifə [[I Ömər]]in qanununa görə, müəyyən müddət xəzinədən hətta illik pul mükafatı alırdı.<ref>A.Y.Krımski. История арабов и арабской литературы, т. II, səh. 133</ref> Şəhərlərdə islam dini nisbətən sürətlə yayılırdısa, Azərbaycanın kənd yerlərində yeni dinin qəbul edilməsi, bəzən ərəblər əleyhinə geniş üsyanlarla qarşılanırdı; çünki ərəblər kənd yerlərində öz dinlərinin yayılmasını ölkədə mövcud olan istismar (ərəblərə Sasanilərdən keçən istismar) sistemi ilə sıx əlaqələndirirdilər. İslam dini bütün [[bütpərəstlik]] və çoxilahlıq formalarına qarşı şiddətlə mübarizə edib canlı vücudların şəklini çəkib onlara sitayiş etməyi qəti qadağan edirdi. [[Ziya Bünyadov|Z. Bünyadov]] qeyd edir ki, elmdə belə bir yalnış iddia yayılmışdır ki, guya islam dini əmələ gəldiyi gündən insanın və canlı vücudların təsvir edilməsinə düşməncəsinə münasibət bəsləyirmiş<ref name="ReferenceA"/><ref>Z. Bünyadov – Dinlər, təriqətlər, məzhəblər, Bakı, 2007</ref>. Lakin şoxdan müəyyən edilmişdir ki, VIII əsrin ortalarına qədər ərəblər arasında insanı və canlı vücudları təsvir etməyin yolverilməz olduğu haqqında heç bir təsəvvür yox idi.<ref>K.A.Creswell. The Lawfullness of Paintingin..., №11-12, 1946; IC, №24, 1950.</ref> İslam dininin yayılması ilə Azərbaycan və Arranda təsviri incəsənətin tətbiq dairəsi daralır. Burada islamdan əvvəlki dövrün incəsənətində (xristian incəsənəti) böyük yer tutan dini naqqaşlıq və heykəltəraşlıq tamamilə yox olur. Lakin müsəlman ilahiyyatçıları dini olmayan təsviri incəsənəti X əsrədək təqib etmirdilər. Qeyd etdiyimiz kimi, Arran əhalisinin islam dinini qəbul etməsi, Azərbaycandakı müsəlmanlaşdırma şəraitindən fərqli idi. İstilaçılardan asılı olmayan müxtəlif səbəblərə görə, Arran əhalisinin müsəlmanlaşdırılmayan hissəsinin taleyindən ayrıca danışacağıq. Bu, xüsusilə dağ rayonlarının əhalisinə aiddir. == Azərbaycanda Xristianlığın zəifləməsi == Digər xristian ölkələrində olduğu kimi, [[Arran]]da da yunan diofizit dini etiqadından kənara çıxan bir çox hallar var idi və bunlar qriqoryan təriqətinə düşmən, müxtəlif bidət cərəyanları şəklində təzahür edir və amansızlıqla təqib olunurdu. Ortodoks ''"kilsə knyazlarının"'' üstünlüyü və təzyiqi yerli Alban ruhanilərini hiddətləndirir və onların qəzəbinə səbəb olurdu. Lakin Alban kilsəsini təqib etməkdə və onun müstəqil olmaq hüququnu məhdudlaşdırmaqda erməni qriqoryan kilsəsi xüsusi rol oynamışdır. Erməni katolikosluğu həmişə özünün ilkinliyini və Alban kilsəsindən üstün olduğunu iddia edirdi. Alban ''"bidətçilərinin"'' ''"başına ağıl qoymaq"'' üçün öz əleyhdarını təhqir etməkdə heç bir vasitədən çəkinmirdi. Erməni və Alban ruhaniləri arasında əsrlər boyu mübarizə olmuşdur. Alban kilsəsi b.e. 74-cü ilindən mövcuddur <ref>История Агван, I, глава VI</ref>. Erməni katolikosları Alban kilsəsini öz nüfuzuna tabe etmək üçün əvvəlcə Sasanilərin, sonra isə Ərəb xilafətinin silahlı qüvvələrinin köməyinə əl atırdılar. Nəhayət, Alban kilsəsi erməni katolikosunun xahişi əsasında [[1836]]-cı ildə Peterburq Müqəddəs Sinodunun qərarı ilə ləğv edildi və daha yaşamadı<ref>М.Орманиан. Армянская церковь, ее история, учение, управление, внутренний строй, литература, ее настоящее. М. 1913, стр. 118</ref>. Bir çox tədqiqatçılar arasında belə bir fıkir vardır ki, ''"Alban xalqı heç bir zaman ayrıca dini kilsədə təşəkkül tapmamış və onun dili dua icra edilən dil olmamışdır"'' (yəni Alban dilində kilsə ayinləri icra olunmurdu).<ref>Z.B. А.Иоханнисян. Очерки истории армянской освободительной мысли, стр. 129</ref> Lakin [[Ziya Bünyadov|Z. Bünyadov]] qeyd edir ki, "biz bu cür iddialarla razılaşa bilmərik, çünki əsrlər boyu erməni kilsəsinin Alban kilsəsinə qarşı mübarizəsi məhz bunun əksini sübut edir, hər dəfə Alban ruhaniləri öz kilsələrinin hər bir başqa kilsədən və xüsusilə erməni kilsəsindən asılı olmayıb müstəqil olduğunu müdafiə üçün hər dəfə öz səslərini ucaldanda, bu kimi hadisələr erməni katolikosluğunun heç xoşuna gəlmirdi, odur ki, erməni katolikosluğu hər vasitə ilə bu kimi təşəbbüslərin əleyhinə çıxırdı. [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Alban katolikosları]] Arran ilə qonşu olub ondan asılı olan knyazlıqların (məsələn, Sünik<ref>История Агван, стр. 10</ref><ref>И.А.Джавахов. История церковного разрыва между Грузией и Арменией, стр. 436</ref>) yepiskoplarını bu vəzifədə təsdiq etmək üçün öz əllərini onların başına qoyub dua etmək hüququna malik olduqlarına baxmayaraq, erməni katolikosları Alban katolikoslarının bu hüququna etinasız yanaşırdılar. Məsələn, Sebeos bildirir ki, hələ ermənilərin üsyanından və İran mərzbanı Surenin [[577]]-ci ildə öldürülməsindən əvvəl,<blockquote>''"Sünik torpağının hakimi Vaqay üsyan edib ermənilərdən ayrıldı və İran şahı Xosrovdan xahiş etdi ki, [[Sünik]] torpağının arxivini (divanını) [[Dvin]]dən Paytakaran ([[Beyləqan]]) şəhərinə köçürsün və onların şəhərini də [[Atropatena|Atrpatakan]] hüdudlarına daxil etsin ki, erməni adı onların üzərindən götürülsün. Bu əmr yerinə yetirildi"''.<ref>История епископа Себеоса, стр. 28-29</ref><ref>Н.Адонц. Армения в эпоху Юстиниана, стр. 220</ref></blockquote> S.T.Yeremyan [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban]] və [[Erməni Qriqoryan Kilsəsi|erməni]] kilsələri arasındakı kilsə ixtilaflarından danışarkən bu nəticəyə gəlir ki, ''"VII əsrdən (qəti olaraq VIII əsrin əvvəllərindən) Alban kilsəsinə erməni kilsəsinin bir hissəsi kimi baxılırdı"'' <ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр. 328</ref> və bu zaman [[Arran]] vilayətlərindən [[Sünik]], [[Artsak]], [[Uti]] və başqaları erməniləşdirildi.<ref>А.С.Вартапетов. Христианские памятики Карабаха, л. 8.</ref> Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, [[Mitilenli Zaxari]]nin VI əsrə aid olan "Suriya xronikası"nda deyilir: <blockquote>''"Bu şimal tərəfdə (Zaqafqaziyada) özlərinin 24 yepiskopu olan beş dindar xalq vardır. [[Gürcüstan|Qurzan]] da [[Ermənistan]] torpağındadır, onların dili [[yunan dili]]nə oxşayır, onların İran şahına tabe olan xristian padşahı vardır. [[Arran]] torpağı da həmin Ermənistan torpağındadır, onların [öz] dili, dini və xaçpərəst xalqı vardır, onların da [[İran]] şahına tabe olan padşahı vardır"''.<ref>Из сирийской хроники Захария Митиленского, стр. 114</ref></blockquote> Qurzanın ([[İberiya]], Gürcüstan) və [[Arran]]ın VI əsrdə öz dilləri və öz padşahları olduğunu nəzərə alaraq qeyd etmək olar ki, nə Qurzan, nə Arran etnik və ya siyasi cəhətdən [[Ermənistan]]ın bir hissəsi olmamışlar. Burada birlik sırf kilsə birliyi olmuş və [[527]]-ci ildə Dvin şəhərində çağırılan [[Qafqaz Albaniyası|Alban]], İberiya və erməni kilsələrinin yığıncağında elan edilmişdi; lakin [[607]]-ci ildə həmin [[Dvin]]də bu kilsələr erməni kilsəsindən ayrılmışdır<ref>Histoire de la Siounie, p. 252</ref><ref>İ.A.Cavaxov. Sitat gətirilən əsəri, səh. 445.a</ref> Azərbaycan tarixi üçün isə bu cəhət daha çox əhəmiyyətlidir ki, Suriya xronikası müəllifi açıqca deyir ki, [[Qafqaz albanlarının dili|Arranın öz dili]] vardı və bu dil müəllifin xronikada adını çəkdiyi xalqlardan heç birinin dilinə əsla oxşamırdı. [[Nina Piqulevskaya|N.V.Piqulevskaya]] qeyd edir ki, ''"VI əsrdə güclü erməni təsirinə baxmayaraq, bu vilayət ([[Arran]]) hələ öz doğma ləhcəsini saxlamışdı"''.<ref>Н.В.Пигулевская. Сирийский источник VI в. о народах Кавказа, стр.109</ref> Biz yalnız bunu əlavə edək ki, ''"güclü erməni təsiri"'' xeyli dərəcədə onda ifadə olunurdu ki, ərəblərin basqını və Ərəb-Bizans, ondan əvvəl isə, İran-Bizans müharibələri zamanı [[Arran]]a külli miqdarda erməni köçmüşdü və bunlar yerli əhali ilə qarışaraq, qriqoryan kilsəsinin təlimi və ehkamlarını yaymaqda bu kilsəyə böyük yardım göstərirdilər. Buna baxmayaraq, təkcə VI əsrdə deyil, habelə IX-X əsrlərdə [[Bərdə]] ətrafında [[Qafqaz albanlarının dili|Arran dili]] qalmışdı. Orta əsrlərdəki ərəb müəllifləri və coğrafiyaşünasları ([[İstəxri]], [[İbn Havqəl]], [[Müqəddəsi]] və s.) bildirirlər ki, [[Arran]] əhalisi öz Arran dilində danışırdı. XIII əsrdə [[Gəncə]]də yaşamış alban tarixçisi [[Kirakos Gəncəli]] yazır ki, yalnız Alban "rəislərinin", yəni zadəganlarının əksəriyyəti erməni dilini bilirdi və bu dildə danışırdı.<ref>Киракос Гандзакеци, səh 99</ref> Müasir tədqiqatçılar (A.Y.Krımski, V.F.Minorski, S.Nəfisi, Z.İ.Yampolski və s.) da bu fikrə şərikdirlər ki, IX-X əsrlərdə [[Bərdə]] şəhərinin ətrafında Arran dilində danışırdılar<ref>А.Крымский. Страницы из истории Северной или Кавказского Азербайджана, стр. 372</ref><ref>Səid Nəfisi.Babək xürrəmdin. Tehran, 1333, səh.21</ref>. Beləliklə, [[Arran]]ın öz dili olduğundan bəhs edən həm [[Suriya]] mənbəyi, həm də IX-X əsrlərdəki ərəb müəlliflərinin verdiyi məlumat belə bir həqiqəti təsdiq edir ki, Arran nə etnik, nə də siyasi cəhətdən [[Ermənistan]] və ya onun bir hissəsi olmamışdır, yalnız eyni adlı bir kilsəyə mənsubiyyət buna səbəb olmuşdur ki, suriyalılar Arran və Qurzanı Ermənistanın tərkibinə daxil etmiş və Ermənistan adlandırmışlar. VIII əsrin əvvəllərində erməni katolikosu İlya, xəlifə Əbd ül-Malikə ([[685]]-[[705]]) xəbərçilik edib bildirmişdi ki, [[Qafqaz albanları|albanlar]] Xilafət əleyhinə [[Bizans]]la ittifaq bağlayırlar. Onda, Əbd ül-Malik ərəblərin hərbi siyasi qüdrətinə istinad edərək, [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Arran katolikosları]]nı İlyaya tabe etdi. [[Ermənistan]], [[Arran]] və [[İberiya]] torpaqlarının [[Suriya]] və ərəb mənbələrində "Arminiya" adlandırılması yalnız onların inzibati birliyini və Ermənistan katolikosluğunun iddialarına iltifatla yanaşan Xilafətdə erməni keşişlərinin yaxınlığını ifadə edirdi <ref>История Агван, стр. 237</ref><ref>Киракос Гандзакетси, səh. 101</ref>. [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]]nin [[Bizans]]dan kömək umub ona arxalanması ərəblərin heç xoşuna gəlmirdi. Buna görə də ərəblər erməni katolikosluğunun xahişlərini böyük həvəslə qəbul edir və beləliklə, bir oxla "iki dovşan" vururdular, yəni Zaqafqaziyada [[Bizans]]ın mənafeyini sarsıdır və qriqoryan keşişlərindən yardım görürdülər; bu keşişlər isə Arranda öz mənafelərini yeridirdilər. Erməni katolikosu İlya xəlifə Əbd ül-Malikə aşağıdakı məzmunda bir məktub yazır: <blockquote>''"Hökmdar Əbd ül-Malik Əmir əl-Mömininə erməni katolikosu İlyadan. Qadir Allahın iradəsi ilə bizim tabe ölkəmiz Sizə qulluq edir. Biz və [[alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]] bir ilahi [[İsa]] dininə etiqad edirik. Partav taxtında oturan indiki Alban katolikosu yunan imperatoru ilə sazişə girib öz ibadətlərində onun adını çəkir və ölkəni məcbur edir ki, hamı dini etiqadda ona qoşulsun və onun himayəsini qəbul etsin. İndi qoy bu Sizə məlum olsun, ta bu barədə qərar qəbul edəsiniz, çünki bu bədəfkarlıqda onun bir əyan qadın həmfikri də vardır. Böyük hökmdar, Siz öz hakimiyyətinizlə əmr buyurun onlar Allaha qarşı işlədikləri günah üstündə müstəhəqq olduqları cəzaya çatsınlar".''<ref name="История Агван, стр. 239-241">История Агван, стр. 239-241</ref></blockquote> Onsuz da bölgədə hərbi əməliyyata başlamaq üçün bəhanə axtaran xəlifə isə bu məktubdan sevinərək erməni katolikosuna aşağıdakı məzmunda bir məktubla cavab verir: <blockquote>''"Ey Allahın xadimi və erməni xalqının katolikosu İlya, sənin səmimi məktubunu oxudum və sənə mərhəmətim olduğuna görə öz sədaqətli bəndəmi çoxlu qoşunla göndərdim. Əmr etdik ki, bizim hökmranlığımıza qarşı qiyam edən albanlarda sizin dininizə uyğun dəyişiklik edilsin. Bizim hökmü bəndəmiz [[Bərdə|Partav]]da, sənin hüzurunda icra edəcəkdir: [[Katolikos Nerses|Nerses]]i və bədəfkarlıqda onun həmfikri olan qadını bir zəncirə bağlayacaq və elə şahanə mühakimə edəcəkdir ki, onlar bütün qiyamçıların yanında rüsvay olsunlar".''<ref name="История Агван, стр. 239-241"/></blockquote> Hadisələrin daha sonrakı cərəyanını isə [[Qafqaz albanları|alban]] tarixçisi [[Moisey Kalankatlı]] [[Alban ölkəsinin tarixi|öz əsərində]] bu cür təsvir edir: <blockquote>''Böyük erməni patriarxı [[Qafqaz Albaniyası|Albaniya]] paytaxtı [[Bərdə|Partav]]a gəlib böyük kilsədə oturdu və əmr etdi ki, Nersesi onun hüzuruna gətirsinlər. Lakin [[Katolikos Nerses|Nerses]] gizlənmişdi və onu tapa bilmirdilər; onda böyük din xadimi, Alban knyazı Şeroy onun yaxın adamlarını tutub əmr etdi ki, Nersesi gətirsinlər; sonra onu böyük yığıncağın ortasında İlyanın qarşısına gətirdilər. Lakin bu aciz adam cavab verə bilmədiyi üçün padşahın əmri ilə dəhşətli əzab çəkdi, həmin qadınla addım – addım gətirildi və onların sürgün edilməsi qərara alındı. Nerses buna dözə bilmədi, 8 gün heç bir şey yemədi və öldü. O vəsiyyət etdi ki, özünü ayağındakı zəncirlə basdırsınlar. Nerses Şeroya lənət yağdırdı, çünki hakimiyyət üstündə Şeroy və Sprama arasında başlayan çəkişmədə, o [Şeroy], Nerseslə Spramanın məhv olmasına səbəb oldu. Nerses [[Provaslavlıq|pravoslav]] məzhəbinin patriarx taxtında 14 il oturdu və 3 il yarım günahkar qaldı ([[688]]-[[704]]-cü illər). Bütün bunlardan sonra dini yığıncaq həlim adam [[Katolikos I Simeon|Simeonu]] seçdi və onu Albaniyanın katolikosu etdi. O, ölkədə Nersesin hərcmərcliyini dayandırdı və yolunu azmış kilsəyə çoxlu həqiqi etiqad qərarı verdi. O özünün [[Bərdəkür]] adlanan yay iqamətgahında əmr etdi ki, Nersesin bidət dolu bütün kitablarını sandıqlara doldurub [[Tərtərçay|Trtu [Tərtər] çayı]]na atsınlar.'' <ref name="История Агван, стр. 239-241"/> </blockquote> Bu əhvalatı IX əsrin başqa (erməni) mənbəyi də təsdiq edir. ''"Böyük Yegiya öz hikmət və mərdliyi ilə ismaililərin amirapeti (xəlifəsi) Əbd-əl Malikə məktub yazıb ərz etdi ki, bizim ölkədə bir yepiskop və onun kimi bir qadın ([[I Varaz Trdat]]ın arvadı Sprama) vardır; bunlar sizin böyük dövlətinizə tabe olmaqdan boyun qaçırıb, oxuduğumuz dualarda sizin adınızı çəkmək məsələsində bizimlə (erməni kilsəsi ilə) bir deyildirlər, əksinə, yunan padşahının adını çəkib ölkəmizi onlara vermək fıkrindədirlər. Əgər təcili surətdə onları aramızdan götürüb məhv etməsəniz, onlar vergi məsələsində və digər işlərdə tez bir zamanda böyük imarətə [Bizansa] tərəf keçərlər".'' Sonra amirapet bunu oxudu və boyük patriarxın elçisinə minnətdarlıqla hörmət etdi və xadimlərindən birini göndərib əmr etdi ki, dərhal həmin Nersesi böyük qadınla birlikdə onun yanına göndərsinlər. O gəldi, hər ikisini tutub zəncirlə bağladı, dəvələrə mindirib amirapetin yanına apardı.<ref>Katolikos Drasxanakertli İohannes – "История Армении", səh. 78</ref><ref>Vardan, səh. 92</ref> Az sonra xəlifənin nümayəndələri knyaz Şeroyu və [[Arran]]ın bir çox knyaz və əyanlarını [[Suriya]]ya apardılar.<ref>История Агван, стр. 247/198</ref> Arran yarımmüstəqil vəziyyətini itirir və tamamilə ərəblərin hakimiyyəti altına keçir. Sonralar erməni kilsəsi Alban ruhanilərini tutduqları mövqelərdən sıxışdırıb çıxarmış və ölkədə ərəblərin əlləri çatmayan dağlıq yerlərdə yaşayan albanları möhkəm qriqoryanlaşdırmağa başlamışdı. Erməni ruhaniləri [[Alban Həvari Kilsəsi|Arran kilsəsi]]nin nüfuzunu yerli əhali arasında tədricən heçə çıxarmış və ərəb hakimlərinin əli ilə albanların bütün ədəbi abidələrini dağıdıb Alban mədəniyyətini, heç olmazsa, azacıq xatırlada biləcək hər şeyi məhv etmişlər. Bütün bu işlər, əvvəlcə Xilafətin köməyi ilə, sonralar isə digər istilaçıların icazəsi və köməyi ilə görülmüşdür.<ref>İ.Ormanian. Sitat gətirilən əsəri, səh. 45, 118</ref> Qriqoryan kilsə xadimləri [[Qafqaz Albaniyası|Arran]] ədəbi abidələrini məhv edərkən, əvvəlcə bu abidələri [[Qrabar dili|qrabar]]a çevirirdilər.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III- VIII вв., стр. 329</ref> Məsələn, [[Moisey Kalankatlı|Moisey Kalankatuklu]]nun "Ağvan tarixi" əsəri ilə, [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın bir çox başqa ədəbi əsərləri kimi. T.Ter-Qriqoryan qeyd edir ki, Moisey Kalankatuklunun əsəri öz əvvəlki şəklində bizə gəlib çatmamışdır və onun üzünü köçürüb yazanlar erməni rahibi olduqlarına görə, əsərin üzünü köçürəndə erməni katolikoslarının göstərişi ilə mətndə qəsdən təhriflərə yol vermişlər<ref>T.Ter-Qriqoryan. Sitat göstərilən əsəri, səh. 4</ref><ref>З.И.Ямпольский. К изучению летописи Кавказской Албании</ref>. S.T.Yeremyan "Ağvan tarixi"nin bizə gəlib çatan məhz erməni variantlarına istinad edərək yaza bilmişdir ki, guya Moisey Kalankatuklu ''"öz Albaniya ölkəsinin tarixini"'' yalnız qədim ədəbi erməni dilində yaza bilərdi".<ref>С.Т.Еремян. Экономика и социальный строй Албании IV-VII вв., стр. 305.</ref> T.Ter-Qriqoryan "Ağvan tarixi" əlyazmasına erməni kilsə xadimlərinin münasibətini göstərən maraqlı faktlar gətirir. Məsələn, Eçmiədzin katolikosu Simeon əlyazmasının kənarlarında bu sözləri yazmışdır: ''"Yalnız Albaniya tarixində [deyilir ki,] – buna bütün nüsxələrdə deyil, ancaq bəzi nüsxələrdə rast gəlmək olar – guya [[Müqəddəs Yelisey|Yegişedən]] sonra (b.e. [[74]]-cü ili) [[Müqəddəs Qriqori]]yədək ([[340]]) Albaniya patriarxı taxtında başqaları (albanlar) da oturmuşlar. Lakin bu yalandır və bunlar sonradan əlavə edilmişdir"''. Başqa bir yerdə: "Bizim dırnaqla işarə etdiyimiz yerlər – yalandır və sonralar şöhrətpərəstlər tərəfindən öz xeyrinə əlavə edilmişdir, çünki digər tarixlərdə ("Ağvan tarixi" əlyazmalarında) bu əsla yoxdur. Belə güman olunur ki, bunu katolikos Ananiyadan sonra ([[945]]-ci il) Alban rahibləri etmişlər".<ref>Архив армянской истории, 1894, стр. 399T.Ter-Qriqoryandan sitat gətirilmişdir, səh.5.</ref> Albaniya şairi [[Dəvdək]]in əsərlərinin aqibəti də belə olmuşdur. S.T.Yeremyan onu ''"Alban-erməni işxanı [[Cavanşir|Cuanşer]]in saray şairi"'' hesab edir <ref>С.Т.Еремян. Раннефеодальная культура Армении, стр. 236</ref>. [[Ziya Bünyadov|Z. M. Bünyadov]] isə qeyd edir ki, , Davtakın qəsidələrini Albaniyanın deyil,<ref>"feodal Ermənistanı ilk dünyəvi poeziyasının abidəsi"</ref><ref>С.Т.Еремян. Раннефеодальная культура Армении, стр237</ref> hesab etmək doğru deyildir. [[Mxitar Qoş]]un "[[Qanunnamə]]"sinin taleyi də M.Kalankatuklunun "Ağvan tarixi"nin taleyinə bənzəyir. Məlumdur ki, Mxitar Qoşun başlıca əsərinin adı "Datastanak", yəni "Qanunnamə"dir və onu müəllif təxminən [[1184]]-cü ildə (erm. erasının 633-cü ilində) tərtib etmişdir <ref>G.Vovsepean. Visatakarank jeragrac..., Antelias, 1951, 507-508</ref><ref>C.J.Dowsett. The albanian chronicle..., p. 473.</ref> . Lakin Qoşun bu əsərinin naşirləri nədənsə əlyazmasında olmayan "hayos" sözünü onun adına əlavə etmişlər və beləliklə, Qoşun özünün heç bir zaman yazmadığı yeni qondarma ad: "Datastanagirk hayos", yəni "Erməni qanunnaməsi" adını uydurmuşlar.<ref>Mxitar Qoşun "Erməni qanunnamə"si, A.A.Papovyanın tərcüməsi. Yerevan, 1954</ref> Məlum olduğu kimi, Qoş bu "Qanunnamə"ni ''"Alban sülalə kilsələrinin nəcib başçısı"'' Albaniya katolikosu III Stepannosun dəfələrlə etdiyi xahişinə görə yazmışdır. "Qanunnamə"yə heç bir sistem və rəhbər rabitə olmadan Şərqi Roma imperiyası qanunları ilə yanaşı Albaniya kilsə qanunları, ''"Musanın qanunları"'' <ref>Kirakos Qandzaketsinin "Tarix"i. T.İ.Ter-Qriqoryanın 540-cı qeydi, səh. 260</ref> və xalq adətləri daxil edilmişdir ki, bu da "Qanunnamə"nin erməni hüququ sənədlərinə aid olmasını söyləmək imkanını sıfıra endirir. [[Arran]] tarixinə dair bir çox digər orta əsr mənbələri kimi Qoşun "Qanunnamə"si və [[Kirakos Gəncəli]]nin "[[Kirakos Gəncəlinin "Tarix" əsəri|Tarix]]"i də qrabarca yazılmış [[Qədim Alban ədəbiyyatı|Alban ədəbiyyatı]] abidələri hesab edilməlidir. [[Azərbaycan]]da Arran (Albaniya) tarixinin xristian dövrü tədqiqatçılarının mövcud olmaması buna imkan vermişdir ki, ortada dildən başqa heç bir əsas olmadığı halda, bütün bu ədəbiyyat nədənsə, erməni ədəbiyyatı hesab edilmişdir. Geniş yayılmış Alban ədəbi abidələrinin mövcud olduğu, [[Ermənistan]] dövlətinin [[Matenadaran]] kitab anbarında tapılmış əlyazmaları ilə təsdiq olunur. Məsələn, A.D.Anasyan bu yaxınlarda belə bir əlyazması tapmışdır (siyahı № 101, səh, 386a-389a; siyahı № 2121, səh. 341b-343b); ''"Müqəddəs və ilahi mərhəmin tarixi haqqında"''; bunu müqəddəs keşiş babalar Şərqdə (yəni Albaniyada) [[Qafqaz albanlarının dili|alban dili]]ndə tapmış və [[erməni dili]]nə tərcümə etmişlər".<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр. 329</ref> A.Q.Şanidze göstərir ki, VII-IX əsrlərdə [[Qafqaz albanları|albanlar]] [[Qafqaz]]ın bütün siyasi və mədəni həyat sahələrində [[Gürcülər|gürcü]] və [[ermənilər]]lə bərabər fəal surətdə iştirak etmişlər<ref>А.Шанидзе. Новооткрытый алфавит кавказских албанцев, стр. 3.</ref>. S.T.Yeremyan belə bir sual verir: ''"Səbəb nədir ki, erməni və gürcü yazıları tətbiq olunduğu ilk günlərdən etibarən erməni və gürcü dillərində indiyədək mövcud olan zəngin ədəbiyyat meydana gəldiyi halda Alban yazısı və Alban dilində mətnlər heç izi-tozu qalmadan yox olmuşdur?"''.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр.327</ref> [[Ziya Bünyadov|Z. M. Bünyadov]] isə qeyd edir ki, bu sualın cavabını, nəticə etibarilə [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban kilsəsi]]nin bütün hüquqlarını zorakılıqla qəsb etmiş qriqoryan katolikosluğunun albanlara zidd olan siyasətində axtarmaq lazımdır. Alban ədəbi abidələrinin yox olmasını heç də bununla əsaslandırmaq olmaz ki, ''"Alban dili daha dini ibadət dili deyildi"'' və yaxud ''"Alban kilsəsi dini cəhətdən erməni kilsəsinə mənsub idi"''.<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр.328</ref><ref name="ReferenceB">Z. M. Bünyadov – Azərbaycan VII – IX əsrlərdə, Bakı, 2007</ref> Ərəb istilasından sonra, qriqoryanlaşdırma prosesi [[Qafqaz albanları|albanlar]]ın kəskin müqavimətinə rast gəldi, buna görə də bu çox uzun sürdü. XIII əsrdə [[Gəncə]]də yaşamış alban tarixçisi [[Kirakos Gəncəli]] yazır ki, '''"...erməni dilini yalnız Alban rəislərinin əksəriyyəti, yəni zadəganlar bilir və bu dildə danışırdı."''' Deməli, hətta XIII əsrdə Arran əhalisinin hamısı [[erməni dili]]ni bilmir və öz ana dilində danışırdı<ref name="ReferenceB"/>. Bunu S.T.Yeremyan da təsdiq edir və bu nəticəyə gəlir ki, "[[Qədim Alban ədəbiyyatı|Alban ədəbiyyatı]]" yenə də yaşayırdı".<ref>С.Т.Еремян. Идеология и культура Албании III-VII вв., стр329</ref> [[Arran]]ın dağlıq vilayət və rayonları olan [[Sünik]] , [[Artsak]], [[Xaçın]], [[Şəki]], [[Girdiman]] əhalisi ilə indiki [[Gəncə]], [[İsmayıllı]], [[Qəbələ]], [[Oğuz]] rayonlarının və [[Azərbaycan Respublikası]]nın bir sıra digər rayonların əhalisi, həmçinin [[Ermənistan Respublikası]]nda [[qarakilsə|Sisian]], [[Basarkeçər]] və digər rayonların bəzi kənd yerlərinin əhalisi indi erməni olsa da, bu əhalinin adət və ənənələri, qonşuluqda yaşayan və ata-babaları müxtəlif səbəblər üzündən müsəlman olan [[Azərbaycan türkləri]]nin adət və ənənələrinin eynidir. Bu rayonların əhalisi məhz onlardır ki, ''"erməni dini kilsəsinə qoşulmuş və ermənilərlə qarışmışlar"''<ref name="ReferenceB"/><ref>A.İohannesyan. Sitat gətirilən əsəri, səh, 130</ref><ref>Azərbaycan Tarixi (yeddi cilddə), Bakı, 2007, II cild</ref> İ.P.Petruşevski göstərir ki, erməni kilsəsi [[Qafqaz Albaniyası|Albaniya]]da ''"ölkəni erməniləşdirmək aləti olmuşdur. Onun bu rolu VIII əsrin başlanğıcından etibarən xüsusilə nəzərə çarpır, yəni o zamandan sonrakı erməni monofızit katolikosu Yegi xalkedonçuluq edən Alban katolikosu [[Katolikos Nerses|Nersesi]] (Bakuru) ərəb xəlifəsinin köməyi ilə devirmişdi və Albaniyada ruhanilər və knyazların bir hissəsinin, Alban kilsəsinin erməni kilsəsindən müstəqilliyini qorumaq cəhdini əks etdirən xalkedonçuluq (pravoslav, yunanpərəst, gürcüpərəst) hərəkatı ermənipərəst monofızitlər tərəfındən yatırılmışdır"''.<ref>И.П.Петрушевский. О дохристианских верованиях крестьян Нагорного Карабаха, стр. 8.</ref> [[Nikolay Marr|N.Y.Marr]] da vaxtilə göstərmişdir ki, Albaniya ərəb xəlifələrinin köməyi ilə ''"Ermənistanın antixalkedon kilsəsinin əlinə keçmişdir"''.<ref>Н.Я.Марр. Аркаун, монгольское название христиан в связи с вопросом об армянах-халкедонитах, т.XIII, 1906, стр. 7</ref> [[Moisey Kalankatlı|Kalankatlı]] bu haqqda yazır: <blockquote>''Ruhanilərin başına əl qoyub onları keşişliyə keçirmək hüququ [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Alban katolikosları]]ndan erməni katolikoslarına keçdi və bundan sonra [[Arran]]da xalkedonçuluğa rəğbət bəsləyənlər "qılıncla və əsarətdə məhv edilməli"'' <ref>История Агван, стр. 240-247/192-198.</ref> idi. </blockquote> Aydın olur ki, islamın [[Azərbaycan]]da yayılmasından əvvəl, nə [[Artsak]] və nə də əhalisi erməniləşdirilmiş albanlardan, hazırda isə ermənilərdən ibarət olan digər vilayət və rayonlar ''"heç bir zaman erməni mədəniyyəti mərkəzlərinə mənsub olmamışdır. Erməni kilsəsi heç olmazsa [[Sünik]]də [[Orbelilər|Orbeli]] naxararları dövründə və ondan sonra göstərdiyi mədəni təsiri [[Arran]] xalqlarının erməniləşmiş nəsilləri arasında göstərə bilməmişdir."''<ref>İ.P.Petruşevski. Sitat gətirilən əsəri, səh. 13.</ref><ref>Н.Адонц. Армения в эпоху Юстиниана, стр. 225</ref>. Beləliklə, erməni kilsəsi ''"Albaniyanın bütün kilsələrində sülh"''ü yalnız yadelli işğalçıların köməyi ilə bərqərar etmişdi<ref>История Агван, стр. 247</ref>. Erməni katolikosluğu və naxararlarının mənafeyi hər dəfə tələb etdikdə erməni kilsəsi həmişə yadelli işğalçıların köməyinə əl atır, ''"xaç bayrağı ilə öz yolu üzərində tarixi [[Qafqaz Albaniyası|Aqvaniya]] və onun bir hissəsi olan [[Qarabağ]] ([[Artsak]]) xalqlarını"'' yox edirdi.<ref>А.С.Вартапетов. К вопросу об историческом исследовании христианских памятников Народного Карабаха, в I</ref><ref>А.С.Вартапетов Христианские памятники Карабаха, л. 9</ref> N.Vartapetov qeyd etdiyi kimi, erməni kilsəsi ''"həmişə özü üçün yeni şəraitə bacarıqla uyğunlaşırdı və siyasi vəziyyətdən asılı olaraq, [[Səfəvilər]]ə, sonra da rus çarına qulluq göstərirdi; necə ki, vaxtilə eynilə həmin qaydada hərəkət edib [[Bizans]] imperatorları, İranın Sasani şahları, ərəb xəlifələri, [[monqollar]] və digərləri qarşısında baş əymişdi"''.<ref>А.С.Вартапетов. Христианские памятники Карабаха, стр. 11 </ref> == İslam orta əsrlərdə və müasir dövrdə == Azərbaycanda islamlaşmanın konkret formaları haqqında fikir yürütmək bir qədər çətindir, çünki bu məsələ indiyədək öyrənilməmiş qalır. Hər halda bu mürəkkəb prosesin bəzi mərhələlərini fərqləndirmək olar. Birinci mərhələ kimi VII əsrin ortalarından VIII əsrin əvvəllərinə qədər davam edən islam fütuhatları dövrünü götürmək olar. Bu mərhələ 705-ci ildə Alban dövlətinin süqutu və Alban kilsəsinin öz müstəqilliyini (avtokefallığını) itirməsi ilə bitir. Akademik Z.Bünyadovun göstərdiyi kimi, bu mərhələnin sonunda islam Azərbaycanda hakim din olur, onu öz imtiyazlarını qorumaq üçün ilk növbədə və qeydsiz-şərtsiz yuxarı silk adamları qəbul edirlər. Yeni din tacir və sənətkarlar arasında yayılır, çünki ərəblər bu siniflərə güzəştlər edirdilər. Bu mərhələdə məscidlər tikilmir, qədim məbədlər və islamlaşma nəticəsində istifadəsiz qalmış kilsələr məscidlərə çevrilir, qəbilə-tayfa şüurunun dini şüurdan üstünlüyü qorunub saxlanılırdı. İkinci mərhələ VIII əsrin əvvəllərindən Qərbi İranda və İraqda Büveyhilərin hakimiyyət başına gəlməsinəqədərki dövrü əhatə edir. Azərbaycan ərazisində müstəqil Şirvanşah Məzyədilər və Səcdilər dövlətləri yaranır. Bütpərəstlik, zərdüştilik əhəmiyyətini itirir, yəhudilik mövcudluğunu qoruyub saxlayır, Alban kilsəsi müstəqilliyini bərpa edir, amma nüfuz dairəsi zəiflədiyindən ayinçilik erməni dilində aparılır, ardıcılları erməniləşir. Bu dövrdə islama mənsubluq şüuru güclənir, amma etnik köklərlə bağlı şüur tamamilə itib getmir. Bunu Abbasilərin hakimiyyətinin ilk dövrlərindən başlanan şüubilik hərəkatında izləmək mümkündür. Babək hərəkatı (816-838) buna ən parlaq misaldır. Sərhəd məntəqələrində islam təsəvvüfü təşəkkül tapır. Dağ rayonlarında ifrat şiəlik fəallaşır. Üçüncü mərhələ Büveyhilərin hakimiyyəti dövrünü (935-1055) əhatə edir. Bu dövrdə mötədil şiəlik Azərbaycanda yayılmağa başlayır və Dərbəndə qədər gedib çıxır. Sünni hənəfi və şiə imami məzhəbləri aparıcı məzhəblər olurlar. Sufilik də özünə xeyli ardıcıllar tapır. Bu dövrün ən gözəl sufi abidələrindən biri Şirvandakı Pirsaat çayı üzərindəki xanəgahdır. Dördüncü mərhələ Səlcuqilər dövrü (XI əsrin ortaları - XIII əsrin ortaları) ilə bağlıdır. Bu mərhələdə sünnilik bölgədə güclənir, şiəliyin mövqeləri zəifləyir. Şafii məzhəbi aparıcı məzhəb olur. Sufi təriqətləri geniş yayılır. Azərbaycan Atabəyləri və Şirvanşahlar islamı xristianların təzyiqindən qoruya bilirlər. Beşinci mərhələ monqol istilaları dövrünü (XIII əsrin I yarısı - XV əsrin II yarısı) əhatə edir. Bu dövrdə sufilik geniş yayılır. Hürufilik güclənir. Onun banisi Fəzlullah Nəimi (vəfatı - 1394) idi. Əbülhəsən Əliyyül-Əla və şair Nəsimi (vəfatı - 1417) hürufiliyin ən nüfuzlu nümayəndələri kimi şöhrət tapmışlar. Bu dövrdə sufi xəlvətiyyə təriqətinin ikinci piri Seyyid Yəhya Şirvani Bakuvi Xəlvəti (vəfatı - 1464) çox məşhur olmuşdur. Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin qardaşlarından biri xəlvətiyyə şeyxi Dədə Ömər Rövşəninin (vəfatı - 1487) ardıcıllarından idi. İbrahim bin Məhəmməd Gülşəni (vəfatı - 1534) XV əsrin ikinci yarısında xəlvətiyyənin bir qolu kimi gülşəniyyə təriqətinin əsasını qoyur. Sonralar bir çox sufi təriqətləri, o cümlədən nəqşbəndiyyə Azərbaycana və Azərbaycan vasitəsilə Şimali Qafqaza nüfuz etmişdir. Altıncı mərhələ Səfəvilərin (1501-1786) və XVI əsrdən etibarən Osmanlıların (1281-1924) hakimiyyəti dövrü ilə bağlıdır. Səfəvilər şiəliyi təbliğ edir və başlarına 12 şiə imamının şərəfinə 12 qırmızı zolaqlı əmmamə bağlayırdılar. Buna görə də onlar "qızılbaşlar" adlanırdılar. Çaldıranda Səfəvilərə qalib gələn Osmanlılar Azərbaycanda sünni hənəfi məzhəbini yayırdılar. Azərbaycanın [[Rusiya imperiyası]]na ilhaq edilməsindən sonrakı dövr də ölkənin islamlaşmasının yeni mərhələsi kimi nəzərdən keçirilə bilər. Bu mərhələnin ən səciyyəvi xüsusiyyəti hökumətin müsəlman din xadimlərini ələ almaq və özünə tabe etmək məqsədilə xristianlıqdakı kilsə strukturuna bənzər islam dini qurumu yaratmaq siyasəti ilə bağlıdır. Rus çarının 29 noyabr 1832-ci ildə Senata göndərdiyi məktubda [[Cənubi Qafqaz]] müsəlmanlarının dini işlər idarəsi barədə əsasnamə hazırlanması təklif olunurdu. Lakin hazırlanmış layihələrin heç biri bəyənilmədi. 1849-cu ildə Qafqaz canişini knyaz Vorontsovun tapşırığı ilə xarici işlər nazirliyinin əməkdaşı N.Xanıkov "Müsəlman ruhanilərin təşkili barədə əsasnamə" layihəsini hazırladı. Layihə bütövlükdə bəyənilsə də [[Krım müharibəsi]] onun həyata keçirilməsini ləngitdi. 1864-cü ildə həmin işi davam etdirmək üçün yeni komissiya yaradıldı, yerli şiə və sünni məzhəblərinin nümayəndələri də komissiyanın tərkibinə qatıldılar. Hazırlanan təlimatlar müsəlman ruhanilərinin vəzifələrini, hüquq və imtiyazlarını, dünyəvi hakimiyyətlə münasibətlərini tənzim edirdi. 1867-ci ilə qədər hökumətdən yalnız şeyxülislam və müfti maaş alırdılarsa, bu ildən etibarən digər yüksək rütbəli müsəlman ruhaniləri də maaş almağa başladılar. "Cənubi Qafqaz şiə və sünni məhəmmədi ruhanilər idarəsi haqqında Əsasnamə" Dövlət şurasının təqdimatı ilə Rusiya çarı tərəfindən 5 aprel 1872-ci ildə təsdiq edildi. İdarənin təşkilində rus pravoslav kilsəsinin quruluş prinsipi əsas götürülmüşdü. Cənubi Qafqazda 2 müsəlman inzibati orqanı - müftinin başçılığı ilə Sünni ruhani idarəsi (müftilik) və şeyxülislamın sədrliyi altında Şiə ruhani idarəsi (şeyxülislamlıq) yaradıldı. Tiflisdə yerləşən bu iki idarənin hər biri sədrdən, idarə heyətinin üç üzvündən, iki köməkçisi ilə birlikdə katibdən, mütərcim, mirzə və arxivariusdan ibarət idi. Hər iki idarənin tabeliyində [[Tiflis quberniyası|Tiflis]], [[İrəvan quberniyası|İrəvan]], [[Yelizavetpol quberniyası|Yelizavetpol]] ([[Gəncə]]) və [[Bakı quberniyası|Bakı]] quberniyalarının hərəsində 1 məclis olmaqla 4 məclis var idi. Sünni idarəsində 16, şiə idarəsində 20 qazı var idi. İdarələr Daxili İşlər Nazirliyinin nəzarəti altında idi və birbaşa canişin qarşısında məsuliyyət daşıyırdı. Quberniya səviyyəli ruhanilər quberniya və qəzalardakı yerli hakimiyyətlərə tabe idilər. Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-1920) yaranana qədər cənubi Qafqaz müsəlmanlarının dini işləri bu iki idarə tərəfindən tənzim edilmişdir. 1918-ci il dekabrın 11-də şeyxülislam Məhəmməd Pişnamazzadə vəzifəsindən istefa verir. ADR sosial təminat və dini etiqad işləri naziri Musa Rəfibəyovun əmri ilə həmin vəzifəyə axund Ağa Əlizadə təyin edilir. Bu dövrdə islamı rasionallaşdırmaq, müasirləşdirmək meylləri güclənir. 1920-ci ildə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra mayın 15-də Dini etiqad işləri nazirliyi və Şeyxülislamlıq təsisastı buraxılır, müsəlman din xadimləri təqiblərə məruz qalır, məscidlərin əksəriyyəti bağlanır. 1943-cü ildə faşist Almaniyasına qarşı mübarizədə dinin imkanlarından istifadə məqsədilə Zaqafqaziya müsəlmanlarının dini qurumunun yaradılması məqsədəuyğun hesab edilir. Zaqafqaziya müsəlmanlarının I qurultayı 25-28 may 1944-cü ildə Bakıda keçirilir və mərkəzi Bakıda olmaqla [[Cənubi Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi]] yaradılır. [[Axund Ağa Əlizadə]] şeyxülislam seçilir. O, idarənin tarixində seçilmiş ilk şexülislamdır, ona qədər şeyxülislamlar dövlət tərəfindən təyin edilirdilər. Bundan əlavə, 1944-cü ildən etibarən cənubi Qafqazda müsəlmanların dini təşkilatlanmasındakı dualizm aradan qalxır. [[Cənubi Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi]] vahid mərkəz olur və [[şeyxülislam]] tərəfindən idarə olunur, müfti İdarə sədrinin birinci müavini sayılır və sünniməzhəb müsəlmanların şəriətlə bağlı məsələlərini tənzim edir. Hazırda bu idarə [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi]] kimi dövlət qeydiyyatından keçərək fəaliyyət göstərir və islam təmayüllü digər dini icmaların tarixi mərkəzi hesab olunur.<ref>{{Cite web |title=Dinlərin tarixi |url=http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120606232325/http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Mənbə == #İslam: qısa məlumat kitabı, ASE-nın baş redaksiyası, Bakı – 1989 #Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan XX əsrədək). I cild, Z. M. Bünyadovun və Y. B. Yusifovun redaktəsilə, Azərnəşr, Bakı – 1994 #Azərbaycan tarixi. Redaktor: t.e.d. Süleyman Əliyarlı. "Azərbaycan" nəşriyyatı, Bakı – 1996 #Yunusov Arif. Azərbaycanda İslam. "Zaman" nəşriyyatı, Bakı, 2004 #Sattarov, Rufat. [http://www.reichertverlag.de/pages/print02692.htm Islam, State, and Society in Independent Azerbaijan. Between Historical Legacy and Post-Soviet Reality — with special reference to Baku and its environs, Reichert Verlag, Wiesbaden, 2009] ISBN 978-3-89500-692-0 #[[Altay Göyüşov]], [[Kənan Rövşənoğlu]], [https://bakuresearchinstitute.org/az/a-history-of-political-shiism-in-post-soviet-azerbaijan/ Postsovet dövründə Azərbaycanda siyasi Şiəliyin tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190707162015/https://bakuresearchinstitute.org/az/a-history-of-political-shiism-in-post-soviet-azerbaijan/ |date=2019-07-07 }}, [[Bakı Araşdırmalar İnstitutu]] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycanda din]] {{Asiya mövzularda|mövzu=islam}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam| ]] [[Kateqoriya:İslam tarixi]] 8ul31f9q11kkvm0t92r23z028s8lufk 10 84756 6598914 6569178 2022-08-28T12:13:51Z Golden 183031 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Zəngilan |Şəkil = Zangilan District in Azerbaijan 2021.svg |Şəhərlər = [[Zəngilan]] |Qəsəbələr = [[Ağbənd]] • [[Ağ oyuq]] • [[Bartaz (qəsəbə, Zəngilan)|Bartaz]] • [[Həkəri (Zəngilan)|Həkəri]] • [[Mincivan]] |Kəndlər = [[Ağalı (Zəngilan)|Ağalı]] • [[Ağakişilər]] • [[Ağbiz]] • [[Ağkənd (Zəngilan)|Ağkənd]] • [[Aladin]] • [[Aşağı Gəyəli]] • [[Aşağı Yeməzli]] • [[Babaylı (Zəngilan)|Babaylı]] • [[Baharlı (Zəngilan)|Baharlı]] • [[Bartaz (kənd, Zəngilan)|Bartaz]] • [[Beşdəli (Zəngilan)|Beşdəli]] • [[Birinci Ağalı]] • [[Birinci Alıbəyli (Zəngilan)|Birinci Alıbəyli]] • [[Böyük Gilətağ]] • [[Bürünlü]] • [[Cahangirbəyli]] • [[Canbar]] • [[Çöpədərə]] • [[Dəlləkli (Zəngilan)|Dəlləkli]] • [[Dərə Gilətağ]] • [[Dərəli]] • [[Əmirxanlı (Zəngilan)|Əmirxanlı]] • [[Genlik]] • [[Günqışlaq]] • [[Hacallı (Zəngilan)|Hacallı]] • [[Havalı]] • [[Xumarlı (Zəngilan)|Xumarlı]] • [[Xurama]] • [[İçəri Müşlan]] • [[İkinci Ağalı]] • [[İkinci Alıbəyli (Zəngilan)|İkinci Alıbəyli]] • [[İsgəndərbəyli]] • [[Keçikli]] • [[Kolluqışlaq]] • [[Malatkeşin]] • [[Məlikli (Zəngilan)|Məlikli]] • [[Məmmədbəyli]] • [[Məşədiismayıllı]] • [[Mirzəhəsənli]] • [[Muğanlı (Zəngilan)|Muğanlı]] • [[Nəcəflər]] • [[Ördəkli (Zəngilan)|Ördəkli]] • [[Orta Yeməzli]] • [[Qaradərə (Zəngilan)|Qaradərə]] • [[Qaragöl (Zəngilan)|Qaragöl]] • [[Qaragöz (Zəngilan)|Qaragöz]] • [[Qarqulu]] • [[Qazançı (Zəngilan)|Qazançı]] • [[Qıraq Müşlan]] • [[Quyudərə Xəştab]] • [[Pirveys]] • [[Rəbənd]] • [[Rəzdərə]] • [[Sarılı Xəştab]] • [[Sarıqışlaq (Zəngilan)|Sarıqışlaq]] • [[Sarıl]] • [[Seyidlər (Zəngilan)|Seyidlər]] • [[Sobu]] • [[Şamlı (Zəngilan)|Şamlı]] • [[Şatarız]] • [[Şayıflı]] • [[Şəfibəyli (Zəngilan)|Şəfibəyli]] • [[Şərifan]] • [[Şərikan]] • [[Tağlı (Zəngilan)|Tağlı]] • [[Tatar (Zəngilan)|Tatar]] • [[Tiri]] • [[Turabad]] • [[Üçüncü Ağalı]] • [[Üdgün]] • [[Vejnəli]] • [[Vəliqulubəyli]] • [[Vənədli]] • [[Yenikənd (Zəngilan)|Yenikənd]] • [[Yuxarı Gəyəli]] • [[Yuxarı Yeməzli]] • [[Yusiflər]] • [[Zəngilan (kənd)|Zəngilan]] • [[Zərnəli]] |Ləğv olunmuş kəndlər = [[Birinci Muğanlı]] • [[İkinci Muğanlı]] • [[Otuzikinci]] (bax: [[Şərikan]]) • [[Qarababa (Zəngilan)|Qarababa]] • [[Üzümçülər]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Zəngilan rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> 5s95zhfcpueqrlzfu64jaj7ry682xj0 0 85085 6600382 6497877 2022-08-29T05:31:14Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Məryəm Bayraməlibəyova |orijinal adı = Məryəm Teymur bəy qızı Bayraməlibəyova |şəkil = Məryəm Bayraməlibəyova.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Rusİmp}}<br>{{ADR}}<br>{{USSR}} |milliyyəti = |həyat yoldaşı = [[Cavad bəy Məlik-Yeqanov]] |uşağı = Azəra,Taleyə, Asiman |atası = [[Teymur bəy Bayraməlibəyov]] |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Bayraməlibəyova Məryəm Teymur bəy qızı''' — [[azərbaycanlı]] pedaqoq, Lənkəranda ilk qadın Xeyriyyə cəmiyyətinin təşkilatçısı, "Ünas" (qızlar) məktəbinin müdiri, 1919–1920-ci illərdə Lənkəran qızlar gimnaziyasının inspektoru, 1920–21-ci illərdə savadsızlığın ləğv olunması üzrə ilk qadın kurslarının təşkilatçılarından biri.<ref name=":0" /> == Həyatı == Məryəm Bayraməlibəyova 1898-ci ilin soyuq yanvar günlərinin birində [[Lənkəran]] şəhərində [[Azərbaycan]]ın görkəmli xalq müəllimi [[Teymur bəy Bayraməlibəyov]]un maarif nurlu ocağında dünyaya göz açıb. Məryəm Teymur bəyin doqquz uşağından biri idi. Teymur bəy bütün çətinliklərə sinə gərərək bu uşaqları böyüdüb tərbiyə etmiş, onlara ali təhsil vermişdi. Teymur bəy maarifpərvər bir xalq müəllimi idi və Məryəm xanımın taleyində böyük rolu olmuşdur. Məryəm xanım atasının yolu ilə gedərək müəllimliyi ömrünün qayəsi etmişdi.<ref name=":0">[http://static.bsu.az/w8/Xeberler%20Jurnali/Humanitar%202011%203/103-108.pdf Kərimov B. B. XX əsrin əvvəllərində Lənkəranda müsəlman qız məktəbinin təşkili tarixindən//Bakı Universitetinin xəbərləri, Humanitar elmlər seriyası, 2011, № 3, s.103–108]</ref> Məryəm xanım ibtidai təhsilini [[Nicat Cəmiyyəti|"Nicat" xeyriyyə cəmiyyətinin]] hesabına 1905–1911-ci illərdə [[Bakı]]da, [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in qız məktəbində — I rus-tatar qızlar məktəbində almışdır. O, təhsilini davam etdirmək məqsədi ilə 1911-ci ildə "Müqəddəs Nina" qızlar məktəbinə daxil olmuş və [[1917|1917-ci ildə]] bu məktəbin 8-ci pedaqoji sinfini qızıl medalla bitirmişdir. Oxumağa böyük həvəs göstərən Məryəm xanım ali təhsil almaq üçün [[Moskva]]ya gedir və tibb institutuna qəbul edilir.<ref>Cavadova E. … O, həm də görkəmli etnoqraf idi (Teymur bəy Bayraməlibəyovun həyat və yaradıcılığından səhifələr). Bakı: Nurlan, 2009, s.5</ref> Moskvada tibb institutuna daxil olan Bayraməlibəyovanın təhsil xərclərini Bakı milyonçusu — xeyriyyəçisi Murtuza Muxtarov öz üzərinə götürmüşdü. Oktyabr çevrilişi (1917) nəticəsində vəziyyətin dəyişməsi ilə əlaqədar vətənə dönmüş və müəllimlik fəaliyyətinə başlamışdır. Məryəm xanım bu haqda xatirələrində yazır:{{sitat|“...Lakin Moskvada 2 aydan artıq qala bilmədim. İnqilabın başlanması ilə əlaqədar olaraq (1917-ci il fevral inqlabı) Bakıya qayıtdım”.<ref>Məryəm xanım Bayraməlibəyova- Məlik-Yeqanovanın ailə arxivi.</ref>}} Bakıda qalmaq üçün hər cür imkanın olmasına baxmayaraq, Məryəm xanım Lənkərana gedir. 1921-ci ildə Bakıya köçür. 1922-ci ildə həbs olunmuş, Bakıdan kənara çıxmamaq barədə iltizam verdikdən sonra həbsdən azad olunmuşdur.<ref name=":0" /> 1988-ci ildə vəfat etmişdir. == Fəaliyyəti == Qadınların təhsilinə böyük əhəmiyyət verən Məryəm xanım Bayraməlibəyova 1918-ci ilin əvvəllərindən atasının səyi ilə 1917-ci ildə Lənkəranda yaradılmış və hələ fəaliyyətə başlamamış "Ünas" (qızlar) məktəbinin müdiri kimi işə başlayır. Məryəm xanım Bayraməlibəyova Lənkəranda 50 uşağın təhsil aldığı ilk müsəlman qız məktəbində dərs deməklə yanaşı, |1921-ci ilədək bu məktəbə rəhbərlik etmiş, dram və xor dərnəkləri təşkil etmişdi. Məryəm xanım həmçinin 1919–1920-ci illərdə Lənkəran qızlar gimnaziyasının inspektoru olmuş [[1919|1919-cu ildə]] Lənkəranda ilk qadın Xeyriyyə cəmiyyəti yaratmışdır. Gənc müəllim qısa müddət ərzində ev-ev, qapı-qapı gəzib məktəbə 9–12 uşaq toplaya bilir və nəticədə, 1918-ci tədris ilində məktəb fəaliyyətə başlayır. Qısa müddət ərzində Lənkəranda 50 uşağın təhsil aldığı ilk müsəlman qız məktəbi Məryəm xanımın rəhbərliyi altında böyük uğur qazanır. Məktəbin şagirdi, Azərbaycanın ilk qadın opera müğənnisi Həqiqət Rzayeva yazırdı: "Məryəm xanım qızları məktəbə cəlb etmək üçün özü də çadrada gəzirdi. Biz təkcə yazmaq, oxumaq öyrənmirdik, eyni zamanda səhnəciklər hazırlayıb valideynlərimiz qarşısında çıxış edirdik. Toplanan vəsait kasıb qızların məktəbə cəlb olunması üçün sərf edilirdi"<ref>Hüseynbalaoğlu B. H., Talışlı M. M. Lənkəran. Bakı: Maarif, 1990, s. 105</ref>. 1920-ci ildə Məryəm xanım Bayraməlibəyovanın təsis etdiyi "Ünas" məktəbində fəaliyyətə başlayan dram dərnəyi "Dursunəli və Ballı badı" tamaşası idi. Burada hazırlanmış "Dursunəli və Ballı badı" tamaşasının iştirakçıları yalnız qızlar olub. Oğlan rollarını da qızlar oynayıb. Dursunəli rolunda Həqiqət Rzayeva çıxış edib. Sonrakı tamaşalarda o, dramatik rollar oynamaqla yanaşı, məlahətli və güclü səsi ilə tamaşaçılara xüsusi zövq bəxş edib.<ref name=":0" /> Aprel işğalından (1920) sonra pedaqoji fəaliyyətini davam etdirən Bayraməlibəyova 1920–21-ci illərdə savadsızlığın ləğv olunması üzrə ilk qadın kursları təşkil etmiş, bütün qəzada yeganə qadın müəllim kimi siyasi maarif işində fəal çalışmışdır. 1921-ci ildə ailəliklə Bakıya köçmüş, 1921–1923-cü illərdə Azərbaycan nümunəvi — təcrübə məktəbində türk qrupunun rəhbəri olmuşdur. 1922-ci ildə həbs olunmuş, Bakıdan kənara çıxmamaq barədə iltizam verdikdən sonra həbsdən azad olunmuş, pedaqoji fəaliyyətini davam etdirmişdir.<ref>Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ensklopediyası. 2 cilddə II c. Bakı: Lider, 2005, s. 250</ref> 1921-ci ildən 1924-cü ilədək o, ayrı-ayrı məktəblərdə, seminarlarda, texnikumlarda həmkarlar ittifaqı katibi işləyir. Məryəm xanım Bayraməlibəyova 1925-ci ildə Bakıda [[Azərbaycan müəllimlərinin I qurultayı]]nın nümayəndəsi olmuşdur. "[[Şərq qadını jurnalı|Şərq qadını]]", "[[Maarif işçisi jurnalı|Maarif işçisi]]", "[[Yeni məktəb jurnalı|Yeni məktəb]]" və s. jurnallarda onun təlim-tərbiyə məsələlərinə dair məqalələri dərc edilirdi. Lakin həyatda bədxahlar, qara qüvvələr onun işıqlı yollarını zülmətə döndərirlər. Vaxtı ilə əri [[Cavad bəy Məlikyeqanov|Cavad bəy]]in [[Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti]] parlamentinin üzvü olduğu və "xalq düşməni" damğası ilə həbs və sürgün edildiyi üçün üç uşaq anası olan, respublikanın ümid verən gözəl ziyalı qadını Məryəm xanım Bayraməlibəyova da təqibə məruz qaldı. Sonra "xalq düşməni" adı ilə uzaq [[Arxangelsk|Arxangelskə]] sürgünə göndərildi. Burada ağır işlərdən, işgəncələrdən, ağlamaqdan kor oldu. Lakin onun bu vəziyyəti qəddar ürəkləri yumşaltmadı. O, ikinci dəfə [[Qazaxıstan]]a sürgün olundu. 1948-ci ildə cəza müddətini başa vurub Bakıya qayıtdı. 1956-cı ildə bəraət verilənədək Bakıda öz ailəsinin, uşaqlarının yanında yaşamağa qoymadılar. Beləcə Vətən üçün, xalq üçün yanan, onun tərəqqisinə çalışan bu mübariz qadın əzab və iztirablar içində yaşadı. Doxsan il ömür sürdü.<ref name=":1">Azərbaycan amalına xidmət etmiş ailə. — https://www.azadliq.info/19803.html (istifadə tarixi — 04 avqust 2012)</ref> Məryəm xanım Bayraməlibəyova müəllimlik sənətinə olan sevgisi, gənc nəslin təlim-tərbiyəsinə göstərdiyi qayğı, bu yolda fədakarcasına çalışması respublikamızın təhsil ocaqlarında fəaliyyət göstərən müəllimlərimizə bir örnək, bir nümunə olmalıdır.<ref name=":1" /> == Ailəsi == 1923-cü ildə Məryəm xanım [[Cavad bəy Məlikyeqanov]]la ailə həyatı qurub. Məryəm xanım ona və ailəsinə qarşı törədilən haqsızlığa qarşı etiraz əlaməti olaraq 1937-ci ildə SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri [[Mixail Kalinin|M. İ. Kalinin]]ə məktub yazmış və səbirsizliklə onun cavabını gözləmişdir. Lakin o, cavabı çox gözləməli olmamışdır. Cəmi bir neçə gündən sonra o, həbs edilərək Bayıl həbsxanasına salınmışdır. Həbs olunarkən 3 qızı olub. Sürgünlük həyatının birinci mərhələsi [[Arxangelsk]]də keçib. Burada xəstələnib, gözləri tutulub, müalicə üçün Moskvaya – məhbusların xəstəxanasına göndərilib. Oradan yenidən [[Qazaxıstan]]a sürgün edilir. 1948-ci ildə azad edilərək Bakıya qayıdıb. Lakin hər iki gözündən kor olmasına baxmayaraq onu Bakıda yaşamağa qoymayıblar. 1956-cı ilə kimi [[Daşkəsən]]də yaşayıb. Sonralar Bakıya köçmüş, övladlarına qovuşmuşdur. Məryəm xanımın 3 qızı taleyin çətinliklərinə baxmayaraq ali təhsil almış və müxtəlif peşələrə sahib olmuşlar.<ref name=":1" /> == Həmçinin bax == * [[Cavad bəy Məlikyeqanov]] * [[Teymur bəy Bayraməlibəyov]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Bayraməlibəyovlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan pedaqoqları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı pedaqoqlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan feministləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan mesenatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı mesenatlar]] [[Kateqoriya:Lənkəranda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Şəxslər:Bakı quberniyası]] ayzwrg4bz63008y5redk23ts3gel92h 0 85180 6600625 6500117 2022-08-29T07:13:03Z Araz Yaquboglu 17991 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Azərbaycan''' * [[Əliabad (Biləsuvar)]] — [[Azərbaycan]]ın [[Biləsuvar rayonu]]nda [[kənd]]. * [[Əliabad (Lerik)]] — [[Azərbaycan]]ın [[Lerik rayonu]]nda [[kənd]]. * [[Əliabad (Saatlı)]] — [[Azərbaycan]]ın [[Saatlı rayonu]]nda [[kənd]]. * [[Əliabad (Zaqatala)]] — [[Azərbaycan]]ın [[Zaqatala rayonu]]nda [[kənd]]. * [[Əliabad (Cəlilabad)]] — [[Azərbaycan]]ın [[Cəlilabad rayonu]]nda [[kənd]]. * [[Əliabad (Naxçıvan)]] — [[Azərbaycan]]ın [[Naxçıvan şəhəri]]ndə [[qəsəbə]]. '''İran''' * [[Əliabad (Çaldıran)]] — * [[Əliabad (Kövsər) ]] * [[Əliabad (Maku)]] — * [[Əliabad (Nir) ]] * [[Əliabad (Çaypara)]] — * [[Əliabad (Şimali Üşnəviyyə)]] — * [[Əliabad (Marağa)]] * [[Əliabad (Üskü)]] * [[Əliabad (Vərziqan)]] * [[Əliabad (Şahrud)]] * [[ Əliabad (Meşkinşəhr)]] {{dəqiqləşdirmə}} 6m8vli0qnpmu7to0m6sc5dwr655glps 10 85318 6601103 6598308 2022-08-29T11:28:02Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Bərdə |Şəkil = Barda District in Azerbaijan 2021.svg |Şəhərlər = [[Bərdə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Alaçadırlı]] • [[Alpout (Bərdə)|Alpout]] • [[Arabaçılar]] • [[Bala Göyüşlü]] • [[Bala Ərəblər]] • [[Bala Qacar]] • [[Bayramlı (Bərdə)|Bayramlı]] • [[Bəcirəvan (Bərdə)|Bəcirəvan]] • [[Birinci Qaradəmirçi]] • [[Birinci Qazaxlar]] • [[Böyük Göyüşlü]] • [[Böyük Qacar]] • [[Çələbilər (Bərdə)|Çələbilər]] • [[Çəmənli (Bərdə)|Çəmənli]] • [[Çərəlilər]] • [[Cəyirli (Bərdə)|Cəyirli]] • [[Cicimli (Bərdə)|Cicimli]] • [[Cumalar]] • [[Darğalar]] • [[Dəymədağıldı (Bərdə)|Dəymədağıldı]] • [[Divanlı]] • [[Əliyanlı]] • [[Əmirli]] • [[Ərəblər (Bərdə)|Ərəblər]] • [[Əyricə (Bərdə)|Əyricə]] • [[Gərənə]] • [[Gülgəzli]] • [[Güloğlular]] • [[Hacallı (Bərdə)|Hacallı]] • [[Hacıbəyli]] • [[Hacıəhmədli]] • [[Hacılar (Bərdə)|Hacılar]] • [[Hacılı (Bərdə)|Hacılı]] • [[Həsənli (Bərdə)|Həsənli]] • [[Həsənqaya (Bərdə)|Həsənqaya]] • [[Hüseynalılar (Bərdə)|Hüseynalılar]] • [[Hüseynbəyli (Bərdə)|Hüseynbəyli]] • [[Xanağalı]] • [[Xanərəb]] • [[Xanxanımlı]] • [[Xəsili]] • [[İkinci Hacallı]] • [[İkinci Nazırlı]] • [[İkinci Qaradəmirçi]] • [[İmamqulubəyli (Bərdə)|İmamqulubəyli]] • [[Kafarlı]] • [[Köbərkənd]] • [[Kələntərli]] • [[Kərimbəyli (Bərdə)|Kərimbəyli]] • [[Kətəlparaq]] • [[Kolayır (Bərdə)|Kolayır]] • [[Körpüsındıran]] • [[Kürdborakı]] • [[Qaradağlı (Bərdə)|Qaradağlı]] • [[Qaradəmirçi]] • [[Qaradırnaq]] • [[Qarağacı]] • [[Qaraməmmədli (Bərdə)|Qaraməmmədli]] • [[Qaraqoyunlu (Bərdə)|Qaraqoyunlu]] • [[Qaratəpə (Bərdə)|Qaratəpə]] • [[Qarayusifli]] • [[Qasımbəyli (Bərdə)|Qasımbəyli]] • [[Qayalı (Bərdə)|Qayalı]] • [[Qazaxlar (Bərdə)|Qazaxlar]] • [[Qazıqurdalı]] • [[Qəhrəmanlı (Bərdə)|Qəhrəmanlı]] • [[Qullar (Bərdə)|Qullar]] • [[Qurdlar (Bərdə)|Qurdlar]] • [[Lək (Bərdə)|Lək]] • [[Lənbəran]] • [[Mehdili (Bərdə)|Mehdili]] • [[Mehdixanlı]] • [[Məmmədli (Bərdə)|Məmmədli]] • [[Məşədiibişli]] • [[Mirasəfli]] • [[Mirzalıbəyli]] • [[Mirzəcəfərli]] • [[Mirzəxan Qaraqoyunlu]] • [[Mollagüllər]] • [[Mollaisalar]] • [[Mollalı (Bərdə)|Mollalı]] • [[Mollaməmmədli]] • [[Muğanlı (Bərdə)|Muğanlı]] • [[Mustafaağalı]] • [[Nazırlı]] • [[Nəcəfqulubəyli (Bərdə)|Nəcəfqulubəyli]] • [[Nifçi]] • [[Otuzikilər]] • [[Piyadalar]] • [[Saatlı (Bərdə)|Saatlı]] • [[Samux (Bərdə)|Samux]] • [[Seyid Yusifli]] • [[Şahvəlilər]] • [[Şatırlı (Bərdə)|Şatırlı]] • [[Şərəfli]] • [[Sərkarlar]] • [[Şirvanlı (Bərdə)|Şirvanlı]] • [[Soğanverdilər]] • [[Şorəlli]] • [[Tağılar (Bərdə)|Tağılar]] • [[Təhlə (Bərdə)|Təhlə]] • [[Tumaslı (Bərdə)|Tumaslı]] • [[Türkmən (Bərdə)|Türkmən]] • [[Uğurbəyli]] • [[Umudallar]] • [[Vəliuşaqlı]] • [[Yeni Daşkənd]] • [[Yeni Əyricə]] • [[Yerliağalı]] • [[Zümürxan]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Bərdə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> kjsv9kqzs2dc1iyv1h81bkfei890upf 0 85737 6599940 6597737 2022-08-28T20:08:24Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Digər məna|Kürdlər (dəqiqləşdirmə)}} {{YM |statusu = Kənd |rəsmi_adı = Kürdlər |orijinal_adı = |şəkli = |tabesində = |ölkə = Azərbaycan |gerbi = |bayrağı = |gerb yazısı = |bayraq yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağın_ölçüsü = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |regionun növü = |region = Füzuli rayonu |cədvəldə region = |rayonun növü = |rayon = Füzuli rayonu |cədvəldə rayon = |icmanın növü = |icma = |cədvəldə icma = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = [[Alı Alıyev]] |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |quru sahəsi = |su sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = +994 |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = 19 |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |internet domeni = |ölkənin xəritəsi = |regionun xəritəsi = |rayonun xəritəsi = |saytın dili 2 = |saytın dili 3 = |saytın dili 4 = |saytın dili 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Kürdlər''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Füzuli rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Kürdlər kəndinin adı haqqında bir neçə fərziyyə var. Yaşlı adamlar bu kəndi "Mehdi bəy kürdü" adlandırırlar. [[XX əsr|XIX əsrin sonlarında]] kəndin indiki ərazisi Mehdi bəyə aid olub. Mehdi bəy torpaqlarını qorumaq üçün bir neçə ailəni burada məskunlaşdırmiş və onların içməli su təminatı üçün Kəhriz çəkdirmişdir. Kənd əhalisi etnik cəhətdən Kürd mənşəli deyil. Kənddə iki uşaq baxçası, bir orta məktəb, bir klub fəaliyyət göstərirdi. Kəndin əhalisi əsasən maldarlıq, əkinçilik və baramaçılıqla məşğul olurdu. "Kürdlər kəndinin əsas nüvəsi Cənubi Azərbaycandan, Qaradağ vilayətindən, Çələbiyanlı elindən gəlib. Əvvəlcə Cəbrayıl qəzasının Xudayarlı kəndində yaşayıblar. Sonra yarısı Mehdi bəy Məlikaslanova məxsus "Kürdlər" yurdunda binələyiblər. Ətraf kəndlərdən, Pirəhmədlidən və Şuşa şəhərindən bir neçə ailə də bu yurda üz tutub. Kəndin əsası sənədlərə görə, XIX əsrin 1887-ci ilində qoyulub. (yazıçı, publisist Ənvər Çingizoğlu)" [[Ermənistan]]ın [[Azərbaycan Respublikası]]na qarşı elan olunmamış müharibəyə başlaması nəticəsində kənd 1993-cü il avqustun 17-də erməni işğalçıları tərəfindən zəbt olunmuş və kənd əhalisi respublikamızın müxtəlif rayonlarında və paytaxt [[Bakı şəhəri]]ndə məskunlaşmışdır. Hazırda Kürdlər kəndində bir dənə tikili də qalmamışdır. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin uğurlu əməliyyatı nəticəsində rayonun özü və digər kəndləri, ətrafdakı yüksəkliklər düşməndən azad edilib. Kürdlər kəndinin sakinləri "böyük qayıdışı" səbirsizliklə gözləyirlər.<nowiki>{{iş gedir}}</nowiki> 20 oktyabr 2020-ci ildə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.<ref>{{cite web |title=Bu kəndlər də azad edildi - Prezident elan etdi |url=https://qafqazinfo.az/news/detail/bu-kendler-de-azad-edildi-prezident-elan-etdi-302521|website=qafqazinfo.az |accessdate=20 oktyabr 2020 |language=az |date=20 oktyabr 2020}}</ref> Qarabağ Azərbaycandır. == Toponimikası == * [[Kürdlər]] oyk., sadə. * [[Ağcabədi]] r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də [[kənd]]. [[Qarqarçay|Qarqar çayının]] sahilində, [[Qarabağ]] düzündədir. Kənd musanlı tayfasının kürdlər tirəsinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır; * [[Ağdam]] r-nunun [[Əlimədədli]] i.ə.v.-də [[kənd]]. Dağətəyi ərazidədir. Yerli əhalinin məlumatına görə, vaxtilə [[Kürd dili|kürddilli]] ailələrin məskunlaşması nəticəsində yarandığına görə belə adlandırılmışdır; * [[Cəbrayıl]] r-nunun [[Sirik]] i.ə.v.-də [[kənd]]. [[Qarabağ]] silsiləsinin ətəyindədir. Yerli əhalinin məlumatına görə, keçmiş adı Hacıisaqlı olmuşdur. Əvvəllər bu ərazidə [[Zəngəzur qəzası]]ndakı şotlanlı kürd tayfasına məxsus qışlaq yeri (Kürdlər qışlağı adlanırdı) olmuşdur. Sonralar burada salınmış yaşayış məntəqəsi köhnə qışlağın adı ilə tanınmışdır. Əslində isə kənd sakinlərinin kürdlərlə heç bir etnik əlaqəsi yoxdur. 1922-ci ildə çap edilmiş yaşayış məntəqələrinin siyahısında da kəndin adı Hacıisaqlı kimi qeydə alınmışdır; * [[Cəlilabad]] r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də [[kənd]]. Burovar silsiləsinin şm.-ş. ətəyindədir. Yaşayış məntəqəsi [[XIX əsr]]in ortalarında panavand tayfasının kürdlər tirəsinin oturaqlaşması nəticəsində yaranmışdır; * [[Füzuli]] r-nunun Əbdürrəhmanlı i.ə.v.də [[kənd]]. Düzənlikdədir. Mehdibəy Kürdü də adlanır. Etnotoponimdir.<ref>Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]. [[Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu]]. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427</ref> == Əhalisi == https://commons.m.wikimedia.org/wiki/Fayl:%C5%9Eir%C9%99li_H%C3%BCseynov_ad%C4%B1na_K%C3%BCrdl%C9%99r_k%C9%99nd_orta_m%C9%99kt%C9%99bi..jpg<nowiki> ~~~~</nowiki> == İqtisadiyyatı == Əhalinin əsas məşğuliyyətini [[kənd təsərrüfatı]]-[[əkinçilik]], [[maldarlıq]] və [[heyvandarlıq]] təşkil edir. == Həmçinin bax == * [[Füzuli rayonu]] == Xarici keçidlər == * [http://fuzuli-ih.gov.az/ Azərbaycan Respublikası Füzuli Rayon İcra Hakimiyyəti] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Füzuli rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Füzuli rayonunun kəndləri]] b3xb9xao3d4258p2l2pi4npzf22cb90 0 85742 6600033 6508267 2022-08-28T21:02:02Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |statusu = Kənd |rəsmi_adı = Qaraməmmədli |orijinal_adı = |şəkli = |şəkilin_ölçüsü = 200px |şəkilin_izahı = [[Füzuli rayonu]] |tabesində = |ölkə = Azərbaycan |gerbi = |bayrağı = |gerb yazısı = |bayraq yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağın_ölçüsü = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |regionun növü = |region = Füzuli rayonu |cədvəldə region = |rayonun növü = |rayon = Füzuli rayonu |cədvəldə rayon = |icmanın növü = |icma = |cədvəldə icma = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = [[Alı Alıyev]] |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |quru sahəsi = |su sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = +994 |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = 19 |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |internet domeni = |ölkənin xəritəsi = |regionun xəritəsi = |rayonun xəritəsi = |saytın dili 2 = |saytın dili 3 = |saytın dili 4 = |saytın dili 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Qaraməmmədli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Füzuli rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Kənd 1993-cü ildə [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğal olunub. [[9 noyabr|9 Noyabr]] 2020-ci ildə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.<ref>[https://report.az/dagliq-qarabag-munaqishesi/ali-bas-komandan-ve-ordumuzdan-bayram-mujdesi-71-kend-1-qesebe-8-strateji-yukseklik/ Ali Baş Komandan və Ordumuzdan bayram müjdəsi: 71 kənd, 1 qəsəbə, 8 strateji yüksəklik]. ''report.az'' (azərb.). 9 noktyabr 2020.</ref> == Toponimikası == * [[Qaraməmmədli]] oyk., sadə. * [[Ağsu]] r-nunun [[Ağsu şəhəri|Ağsu şəhər]] i.ə.v.-də [[kənd]]. [[Şirvan düzü]]ndədir. Kənd qaraməmmədli nəslinin məskunlaşması nəticəsində yarandığı üçün belə adlanmışdır; * [[Füzuli]] r-nunun Yağlıvənd i.ə.v.-də [[kənd]]. [[Köndələnçay]]ın (Arazın qolu) sahilində, dağlıq ərazidədir. Kəndi qaraməmmədli nəslindən olan ailələr saldığı üçün belə adlanmışdır; * [[Gədəbəy]] r-nunun [[Böyük Qaramurad]] i.ə.v.-də [[kənd]]. [[Şahdağ silsiləsi]]nin ətəyindədir. Yerli məlumata görə, [[yaşayış məntəqəsi]]ni təqr. [[XVIII əsr]]in axırlarında Ağköynək kəndindən (Qazax r-nu) gəlmiş Qara Məmməd adlı bir şəxs saldığı üçün belə adlanmışdır. Hazırda kənddə qaraməmmədli adlı nəsil də yaşayır. Qızıltorpaq adlı ərazidə salındığına görə, kəndə bəzən Qızıl- torpaq da deyilir; * [[Yevlax]] r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də [[kənd]]. [[İncəçay]]ın sağ sahilindən 3 km aralı, [[Yuxarı Qarabağ kanalı]]nın sağ sahilində, Qarabağ düzündədir. [[Yaşayış məntəqəsi]] [[XIX əsr]]də burada məskunlaşmış qaraməmmədli nəslinin adını daşıyır.<ref>Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]. [[Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu]]. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427</ref> == Əhalisi == == İqtisadiyyatı == Əhalinin əsas məşğuliyyəti [[kənd təsərrüfatı]]-[[əkinçilik]], [[maldarlıq]] və [[heyvandarlıq]] olub. == Həmçinin bax == * [[Füzuli rayonu]] == Xarici keçidlər == * [http://fuzuli-ih.gov.az/ Azərbaycan Respublikası Füzuli Rayon İcra Hakimiyyəti] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Füzuli rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Füzuli rayonunun kəndləri]] oocze0wq9f4y5j2r035kkqx9xo2smc1 0 86426 6599575 6515803 2022-08-28T16:17:54Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Təzəkənd}} {{YM}} '''Təzəkənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Təzəkənd kəndi Yeddioymaq kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Təzəkənd kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim rayonun Zuvand adlanan mahalndan köçüb gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır, Təzəkənd Yeni kənd mənasındadır. == Tarixi == Kənd 1936-cı ildə yaradılmışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Azərbaycanın cənub-şərqində, [[Xəzər dənizi]]<nin [[Qızılağac körfəzi]] sahilində, Bakı-Astara avtomobil yolunun sol hissəsində yerləşir. Rayonun [[Qızılağac (Masallı)|Qızılağac]], [[Sərçuvar]] və [[Lənkəran rayonu]]nun [[Qumbaşı]] kəndləri ilə həmsərhəddir. == Əhalisi == Əhalisi 2865 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> Əhalini milli mənsubiyyətinə görə azərbaycanlıar təşkil edir.<ref>http://www.masallilar.az/article/a-74.html{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Əhalinin əksəriyyəti şiələrin yeddinci imamı Museyi Kazim (ə)-ın nəslindən olub seyyiddir. === Şəhidləri === * [[Rövşən Nəbiyəv]] * [[Roman Əliyev (əsgər)|Roman Əliyev]]. == İqtisadiyyatı == Əhali əsasən [[ovçuluq]], qismən [[heyvandarlıq]] və [[əkinçilik]]lə məşğuldur. == Mədəniyyəti == Kənddə kitabxana, kino klub və poçt var. == Təhsil == Kənddə R.Nəbiyev adına orta məktəb fəaliyyət göstərir. == Din == Kənddə 2 məscid fəaliyyət göstərir. == Səhiyyə == Kənddə tibb məntəqəsi mövcuddur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] 7piks44gle2op12139d1bneaxtngpju 6599577 6599575 2022-08-28T16:18:38Z Sortilegus 1617 /* Əhalisi */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Təzəkənd}} {{YM}} '''Təzəkənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Təzəkənd kəndi Yeddioymaq kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Təzəkənd kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim rayonun Zuvand adlanan mahalndan köçüb gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır, Təzəkənd Yeni kənd mənasındadır. == Tarixi == Kənd 1936-cı ildə yaradılmışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Azərbaycanın cənub-şərqində, [[Xəzər dənizi]]<nin [[Qızılağac körfəzi]] sahilində, Bakı-Astara avtomobil yolunun sol hissəsində yerləşir. Rayonun [[Qızılağac (Masallı)|Qızılağac]], [[Sərçuvar]] və [[Lənkəran rayonu]]nun [[Qumbaşı]] kəndləri ilə həmsərhəddir. == Əhalisi == Əhalisi 2865 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> Əhalini milli mənsubiyyətinə görə azərbaycanlıar təşkil edir.<ref>http://www.masallilar.az/article/a-74.html{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Əhalinin əksəriyyəti şiələrin yeddinci imamı Museyi Kazim (ə)-ın nəslindən olub seyyiddir. === Şəhidləri === * [[Rövşən Nəbiyəv]] * [[Roman Əliyev (əsgər)|Roman Əliyev]] == İqtisadiyyatı == Əhali əsasən [[ovçuluq]], qismən [[heyvandarlıq]] və [[əkinçilik]]lə məşğuldur. == Mədəniyyəti == Kənddə kitabxana, kino klub və poçt var. == Təhsil == Kənddə R.Nəbiyev adına orta məktəb fəaliyyət göstərir. == Din == Kənddə 2 məscid fəaliyyət göstərir. == Səhiyyə == Kənddə tibb məntəqəsi mövcuddur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] 0jy73j1he20zlalnq6u0osns7h7wb0r 0 86454 6599519 6593786 2022-08-28T15:54:10Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Babakücə}} {{YM}} '''Babakücə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Böyük Kolatan kənd Sovetindən Babakücə kəndi Sığdaş kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Sığdaş kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Babakücə kəndinin ərazisindən xüsusi mülkiyyətində olan 14,9 ha torpaq sahəsi Masallı şəhər inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Masallı şəhərinin inzibati ərazisinə birləşdirilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/25443 Masallı rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ Qərarı]</ref> == Toponimikası == Yerli əhali kəndi Bobokümə adlandırır. Bobo (kənddəki Cahangir pirini belə adlandırırlar) və kümə (talışca "məhəllə", "küçə") sözlərindən ibarət olan bu toponim "pir məhəlləsi, pir kəndi" kimi izah olunur. Oykonim baba (dağ) və kücə (kuca türk dillərində "əhatə olunmuş", "dövrələnmiş, tutulmuş") sözlərindən düzəlib, "dağla əhatə olunmuş yer, dağlıq ərazi" deməkdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Əhalisi == Əhalisi 691 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == Din == Kənddə Babakücə kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.<ref>[http://scwra.gov.az/upload/editor/files/Dini%20qurumlar/2016.pdf MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər]. scwra.gov.az {{az}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] lojyaoage1e3q4sap1hmwets1f8lb58 0 86598 6599547 6098047 2022-08-28T16:09:25Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Şıxlar}} {{YM}} '''Şıxlar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Şıxlar kəndi dürüstləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş, bu kəndi mərkəz olmaqla Şıxlar kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimiyası == Şıx sözü şeyx sözü ilə eynidir. Şeyx sözünün ərəbcə mənası qoca, ağsaqqal deməkdir. Bu ad orta əsrlərdə qəbilə, tayfa, təriqət başçılarına, görkəmli ilahiyyatçılara, hörmətli adamlara deyilir. Şıxlar — ərəbcə şeyxlər olub, mənası başçı, rəhbər deməkdir. Bu tipli coğrafi adlar "şeyxlərə məxsus", "şeyxlər yaşayan yer", "şeyxlərin nəsli", "şeyxlərin dəfn olunduğu yer" və s. mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Əvvəllər Nəzər deyilən şeyx yaşadığından buranın adı Nəzərkənd olub. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Burda Pirzadə ziyarətgahı yerləşir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd yüksək dağlıq ərazidə yerləşir. Burdan [[Viləşçay]] dəryaçası və [[Masallı]]ya gözəl panorama açılır. == İqtisadiyyatı == Kənd əhalisi əsasən [[arıçılıq]]la məşğul olur. Bundan başqa kənd meyvəçilik, xüsusilə də payızda yetişən heyvasıyla tanınır. Masallıya gedən içməli suyun tamamı bu kənddən təmin olunur. == Əhalisi == Əhalisi 3211 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] ms7l3bfmnct1txlicaxd9wa5f5jnapv 0 86599 6599686 6527276 2022-08-28T17:00:14Z Masalli qasimli 84186 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{digər məna|Qasımlı}} {{YM |ad = Qasımlı |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = Masallı rayonu, Qasımlı kəndi |tabesində = |ölkə = Azərbaycan |şəkli = Masallı rayonunun Qasımlı kəndi (1).jpg |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhalisi = 2300 |əhali_il = 2009 |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Masallı rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Qasımlı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd.<ref>Azərbaycan Respublikasının inzibati - ərazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı – 2013. 488 səh.</ref> == Etimologiyası == [[Fayl:Masallı r. Qasımlı kəndinin adını bildirən löhvə.jpg|300px|thumb|right|Masallı rayonu, Qasımlı kəndinin adını bildirən löhvə]] Kəndin Qasımlı adlanması, Səfəvi soyundan olan – '''Qasım Mirzə Toğrul oğlunun''' bu kəndə gəlişi ilə əlaqədardır. Əldə etdiyimiz [[Şəcərə|Şəcərnamədən]] və arxiv sənədlərdən məlum olur ki, Qasım Mirzə Toğrul oğlu 1702-ci ildə [[Ərdəbil|Ərdəbildə]] anadan olmuşdur. Qasım Mirzə Toğrul oğlunun qardaşının adı – '''Tağı Mirzə Toğrul oğlu (1709-1766)''', əmisinin adı isə '''Hüseyn Hacı İsmayıl Mirzə oğlu (1681-1765)''' olmuşdur. Yazılı Mənbələrə və şifahi dildən-dilə keçən məlumatlara görə Qasımlı kəndinin ərazi vahidi kimi tanınması Qasımın bu əraziyə gəldikdən sonra, elmi-dini mədrəsə yaratması olmuşdur.<ref>Xorasan Soy kitabı. Xorasan – 1852. 365-372 səh.</ref> == Tarixi == Xorasan mənbələrinə əsasən demək olar ki, Səfəvilər dövləti süquta yetdikdən sonra yaranmış [[Əfşar imperiyası|Əfşarlar]] dövlətinin banisi – [[Nadir şah Əfşar|Nadir şah]] [[Cavad (Sabirabad)|Cavad kəndinin]] yaxınlığında tacqoyma mərasimindən sonra Səfəvilər nəslindən olanların yenidən hakimiyyətə gəlmələrindən narahat olaraq onlara divan tutmaq qərarına gəlir. Nadir şah – '''Aslan Mirzənin''' nəslindən olanların yaşamasından xəbər tutaraq, 1742-ci ilin sonlarında onları öldürmək üçün sui-qəsd hazırlatdırır. Sui-qəsdin olacağını anlayan '''Hüseyn,''' böyük qardaşının övladlarını nökərləri ilə birgə [[Talış xanlığı|Talış xanının]] yanına yola salıb özü bir gün sonra üç oğlu ilə onların arxasınca [[Talış mahalı|Talış mahalına]] getmək üçün yola düşür. Yolda sui-qəsdçilərlə rastlaşır. Sui-qəsd nəticəsində Hüseyn sol qolundan yaralansa da qaça bilir. Ancaq üç oğlu öldürülür. Sui-qəsdçilər Nadir şahın qorxusundan gəlib bildirirlər ki, Aslan Mirzəninin nəslindən olanları qılıncdan keçirib öldürürdük. Halbuki, Hüseynin 3 oğlunu öldürsələr də özünü öldürə bilməmişlər. Səfəvi soyundan olan Hüseyn və qardaşı oğulları Nadir şahın zülmündən qaçıb bir müddət Talış mahalında yaşadıqdan sonra, bu ərazilərə gəlirlər. Hazırki [[Hüseynhacılı]] və Qasımlı kəndlərinin əraziləri Talış xanı – [[Qara xan (Talış xanı)|Seyid Cəmaləddin (Qara xan)]] tərəfindən 1749-cu ildə Hüseynə və onun qardaşı oğullarına torpaq sahəsi olaraq verilmişdir. Hüseynhacılı İcmasının tərkibində olan Qasımlı kəndinin səlahiyyətli şəxslərindən olmuş – '''Sultan Əhməd Yarəhməd oğlunun''' 1843-cü ildə [[Nəstəliq xətti|Nəstəliq xəttində]] yazılmış şəcərnamənin [[Rus dili|rus dilinə]] tərcümə etdiyi sənəddən aydın olur ki, Tağıdan törəyənlər '''Tağılı''' kəndinin, Hüseyndən törəyənlər isə [[Hüseynhacılı]] kəndinin əsasını qoymuşlar. Həmçinin, [[Rusiya Federasiyası |Rusiya Federasiyası Tarix Arxivində]] saxlanılan sənədə '''(fond 294, sənəd №1, səhifə 14-ə)''' əsasən demək olar ki, '''Hüseyn''' və '''Mirzə Toğrul''' qardaşlarının atasının adı '''Hacı İsmayıl Mirzə''' olmuşdur. Qasım Mirzə Toğrul oğlu mükəmməl dini-elmi savada malik olmuşdur. O, 1756-cı ildə kənddə mədrəsə açaraq insanları maarifləndirmiş, onlara dini və dünyəvi təhsil vermişdir. Qasım Mirzə Toğrul oğlu 1764-cü ildə Hüseynhacılı kəndində vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur.<ref name="ReferenceA">Xorasan Soy kitabı. Xorasan – 1782. 365-472 səh.</ref> 1921-ci ildən Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd sovetliyinin tərkibinə daxil edilmişdir. Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra kənd sovetliyi inzibati ərazi dairəsi adlanır və hal hazırda da Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd inzibati ərazi dairəsinin tərkibindədir. == Əhalisi == Əhalinin sayı 2300 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı – 2010.</ref> == Təhsil == [[Fayl:Masallı rayonu Qasımlı kənd orta məktəbi.jpg|thumb|right|Masallı rayonu Qasımlı kənd orta məktəbi]] [[Hakim Həsənov]] adına Masallı rayonu Qasımlı kənd tam orta məktəbi‚ Qasımlı camaatının yazdığı ərizə nəticəsində 1990-cı ildən fəaliyyətə başlamışdır. Məktəb 1993-cü il aprelin 3-də Laçın bölgəsinin Qızartı kəndini ermənilərdən azad edərkən həlak olmuş, [[Hakim Həsənov|Həsənov Hakim Cəmiyağa oğlunun]] adını daşıyır. 1990-1995-ci illər Məktəbə Ağayev Əmirxan Ataş oğlu rəhbərlik etmiş, 1995-1996-cı illər Abdullayev Nağı Soltan oğlu, 1996-2000-ci illər yenidən Əmirxan müəllim, 2000-2006-cı illər Babanlı Elşən Əlinadir oğlu, 2006-2016-cı illər Mustafayev Müseyib Qardaşxan oğlu, 2016-cı ildən məktəbə əslən Masallı rayonu, Xıl kəndindən olan, Gülhəsən Məmmədov rəhbərlik edir. Hakim Həsənov adına Qasımlı kənd tam orta məktəbinin direktoru Gülhəsən Məmmədovun məlumatına görə, 2017-ci ildə binanın 14 otağı əsaslı təmir olunub. 360 kvadratmetr təzə döşəmə vurulub. 14 sinif otağının qapısı yeni müasir tipliləri ilə əvəz olunub. Otaqların 36 pəncərəsi də yeniləşib. Plastik pəncərələr salınıb. Divarlarda kosmetik işlər görülüb. Yeni dərs ilində 27 il əvvəl tikilən məktəb şagirdləri yeni görkəmdə qəbul edb. Bu, 200-ə qədər məktəblini, onların valideynlərini və müəllimləri çox sevindirib. Məktəb 110 şagird (2015) və 23 (2015) nəfərlik müəllim heyətinə malikdir.{{mənbəsiz}} == Şəkillər == <gallery> Fayl:Masallı r. Qasımlı k.jpg| Fayl:Masallı Qasımlı kəndi 1.jpg| Fayl:Masallı rayonunun Qasımlı kəndi (1).jpg| </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == *[[Jindi]] *[[Kıncıvo]] *[[Monidigah]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Qasımlı, Masallı}} {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Qasımlı (Masallı)]] 0txdm8472377qkol2h7h4spyqqtb9oo 6599758 6599686 2022-08-28T17:55:34Z Masalli qasimli 84186 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{digər məna|Qasımlı}} {{YM |ad = Qasımlı |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = Masallı rayonu, Qasımlı kəndi |tabesində = |ölkə = Azərbaycan |şəkli = Masallı rayonunun Qasımlı kəndi (1).jpg |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhalisi = 2300 |əhali_il = 2009 |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Masallı rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Qasımlı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd.<ref>Azərbaycan Respublikasının inzibati - ərazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı – 2013. 488 səh.</ref> == Etimologiyası == [[Fayl:Masallı r. Qasımlı kəndinin adını bildirən löhvə.jpg|300px|thumb|right|Masallı rayonu, Qasımlı kəndinin adını bildirən löhvə]] Kəndin Qasımlı adlanması, Səfəvi soyundan olan – '''Qasım Mirzə Toğrul oğlunun''' bu kəndə gəlişi ilə əlaqədardır. Əldə etdiyimiz [[Şəcərə|Şəcərnamədən]] və arxiv sənədlərdən məlum olur ki, Qasım Mirzə Toğrul oğlu 1702-ci ildə [[Ərdəbil|Ərdəbildə]] anadan olmuşdur. Qasım Mirzə Toğrul oğlunun qardaşının adı – '''Tağı Mirzə Toğrul oğlu (1709-1766)''', əmisinin adı isə '''Hüseyn Hacı İsmayıl Mirzə oğlu (1681-1765)''' olmuşdur. Yazılı Mənbələrə və şifahi dildən-dilə keçən məlumatlara görə Qasımlı kəndinin ərazi vahidi kimi tanınması Qasımın bu əraziyə gəldikdən sonra, elmi-dini [[Qasımlı kənd məscidi (Masallı)|mədrəsə]] yaratması olmuşdur.<ref>Xorasan Soy kitabı. Xorasan – 1852. 365-372 səh.</ref> == Tarixi == Xorasan mənbələrinə əsasən demək olar ki, Səfəvilər dövləti süquta yetdikdən sonra yaranmış [[Əfşar imperiyası|Əfşarlar]] dövlətinin banisi – [[Nadir şah Əfşar|Nadir şah]] [[Cavad (Sabirabad)|Cavad kəndinin]] yaxınlığında tacqoyma mərasimindən sonra Səfəvilər nəslindən olanların yenidən hakimiyyətə gəlmələrindən narahat olaraq onlara divan tutmaq qərarına gəlir. Nadir şah – '''Aslan Mirzənin''' nəslindən olanların yaşamasından xəbər tutaraq, 1742-ci ilin sonlarında onları öldürmək üçün sui-qəsd hazırlatdırır. Sui-qəsdin olacağını anlayan '''Hüseyn,''' böyük qardaşının övladlarını nökərləri ilə birgə [[Talış xanlığı|Talış xanının]] yanına yola salıb özü bir gün sonra üç oğlu ilə onların arxasınca [[Talış mahalı|Talış mahalına]] getmək üçün yola düşür. Yolda sui-qəsdçilərlə rastlaşır. Sui-qəsd nəticəsində Hüseyn sol qolundan yaralansa da qaça bilir. Ancaq üç oğlu öldürülür. Sui-qəsdçilər Nadir şahın qorxusundan gəlib bildirirlər ki, Aslan Mirzəninin nəslindən olanları qılıncdan keçirib öldürürdük. Halbuki, Hüseynin 3 oğlunu öldürsələr də özünü öldürə bilməmişlər. Səfəvi soyundan olan Hüseyn və qardaşı oğulları Nadir şahın zülmündən qaçıb bir müddət Talış mahalında yaşadıqdan sonra, bu ərazilərə gəlirlər. Hazırki [[Hüseynhacılı]] və Qasımlı kəndlərinin əraziləri Talış xanı – [[Qara xan (Talış xanı)|Seyid Cəmaləddin (Qara xan)]] tərəfindən 1749-cu ildə Hüseynə və onun qardaşı oğullarına torpaq sahəsi olaraq verilmişdir. Hüseynhacılı İcmasının tərkibində olan Qasımlı kəndinin səlahiyyətli şəxslərindən olmuş – '''Sultan Əhməd Yarəhməd oğlunun''' 1843-cü ildə [[Nəstəliq xətti|Nəstəliq xəttində]] yazılmış şəcərnamənin [[Rus dili|rus dilinə]] tərcümə etdiyi sənəddən aydın olur ki, Tağıdan törəyənlər '''Tağılı''' kəndinin, Hüseyndən törəyənlər isə [[Hüseynhacılı]] kəndinin əsasını qoymuşlar. Həmçinin, [[Rusiya Federasiyası |Rusiya Federasiyası Tarix Arxivində]] saxlanılan sənədə '''(fond 294, sənəd №1, səhifə 14-ə)''' əsasən demək olar ki, '''Hüseyn''' və '''Mirzə Toğrul''' qardaşlarının atasının adı '''Hacı İsmayıl Mirzə''' olmuşdur. Qasım Mirzə Toğrul oğlu mükəmməl dini-elmi savada malik olmuşdur. O, 1756-cı ildə kənddə mədrəsə açaraq insanları maarifləndirmiş, onlara dini və dünyəvi təhsil vermişdir. Qasım Mirzə Toğrul oğlu 1764-cü ildə Hüseynhacılı kəndində vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur.<ref name="ReferenceA">Xorasan Soy kitabı. Xorasan – 1782. 365-472 səh.</ref> 1921-ci ildən Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd sovetliyinin tərkibinə daxil edilmişdir. Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra kənd sovetliyi inzibati ərazi dairəsi adlanır və hal hazırda da Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd inzibati ərazi dairəsinin tərkibindədir. == Əhalisi == Əhalinin sayı 2300 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı – 2010.</ref> == Təhsil == [[Fayl:Masallı rayonu Qasımlı kənd orta məktəbi.jpg|thumb|right|Masallı rayonu Qasımlı kənd orta məktəbi]] [[Hakim Həsənov]] adına Masallı rayonu Qasımlı kənd tam orta məktəbi‚ Qasımlı camaatının yazdığı ərizə nəticəsində 1990-cı ildən fəaliyyətə başlamışdır. Məktəb 1993-cü il aprelin 3-də Laçın bölgəsinin Qızartı kəndini ermənilərdən azad edərkən həlak olmuş, [[Hakim Həsənov|Həsənov Hakim Cəmiyağa oğlunun]] adını daşıyır. 1990-1995-ci illər Məktəbə Ağayev Əmirxan Ataş oğlu rəhbərlik etmiş, 1995-1996-cı illər Abdullayev Nağı Soltan oğlu, 1996-2000-ci illər yenidən Əmirxan müəllim, 2000-2006-cı illər Babanlı Elşən Əlinadir oğlu, 2006-2016-cı illər Mustafayev Müseyib Qardaşxan oğlu, 2016-cı ildən məktəbə əslən Masallı rayonu, Xıl kəndindən olan, Gülhəsən Məmmədov rəhbərlik edir. Hakim Həsənov adına Qasımlı kənd tam orta məktəbinin direktoru Gülhəsən Məmmədovun məlumatına görə, 2017-ci ildə binanın 14 otağı əsaslı təmir olunub. 360 kvadratmetr təzə döşəmə vurulub. 14 sinif otağının qapısı yeni müasir tipliləri ilə əvəz olunub. Otaqların 36 pəncərəsi də yeniləşib. Plastik pəncərələr salınıb. Divarlarda kosmetik işlər görülüb. Yeni dərs ilində 27 il əvvəl tikilən məktəb şagirdləri yeni görkəmdə qəbul edb. Bu, 200-ə qədər məktəblini, onların valideynlərini və müəllimləri çox sevindirib. Məktəb 110 şagird (2015) və 23 (2015) nəfərlik müəllim heyətinə malikdir.{{mənbəsiz}} == Şəkillər == <gallery> Fayl:Masallı r. Qasımlı k.jpg| Fayl:Masallı Qasımlı kəndi 1.jpg| Fayl:Masallı rayonunun Qasımlı kəndi (1).jpg| </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == *[[Jindi]] *[[Kıncıvo]] *[[Monidigah]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Qasımlı, Masallı}} {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Qasımlı (Masallı)]] ck0b57v8u3ztuz8fzdlqdz7xzdwqsyc 0 86609 6599498 6593788 2022-08-28T15:43:01Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sığdaş''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Sığdaş kəndi Böyük Kolatan kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Sığdaş kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Sığdaş kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Sığdaş kəndinin ərazisindən 40,60 ha (bundan bələdiyyə mülkiyyətində olan 4,0 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 36,60 ha) torpaq sahəsi Masallı şəhər inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Masallı şəhərinin inzibati ərazisinə birləşdirilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/25443 Masallı rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ Qərarı]</ref> == Toponimiyası == Oykonim sığ (talış, “daş”) və daş sözlərindən düzəlib, oradakı çınqıl daşlarının olması ilə bağlı yaranmışdır. Bəzi tədqiqatçılara görə, oykonimin ikinci komponenti [[fars dili]]ndəki “dəşt” (çöl, biyaban, düz) sözünün qısaldılmış formasıdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Əhalisi == 1859-1864-cü illərdə həyata keçirilmiş kameral siyahıyaalınmaya əsasən Bakı quberniyasının Lənkəran qəzasının Sığdaş kəndində, həmçinin bu kənd sakinlərinin yeni saldıqları [[Qodman]] kəndində toplam 57 evdə etnik '''[[talışlar]]'''dan ibarət 339 nəfər (205 nəfəri kişilər, 134 nəfəri qadınlar) şiə təriqətli müsəlman əhali yaşayırdı.<ref name="стр. 37">Списки населенных мест Российской Империи. По Кавказскому краю составленные и издаваемые Кавказским статистическим комитетом при Главном управлении Наместника Кавказского. LXV. Бакинская губерния. Списокь населенных мест по сведениямь 1859 по 1864 годь. Кавказскимь стататистическимь комитетомь при Главном управлении наместника кавказского. Составлен главным редактором Комитета Н. Зейдлицем. Тифлись. В Типографии главного управления наместника кавказского. 26 ноября 1870 г./Содержание: Спискок населённых мест Бакинской губернии. [http://leb.nlr.ru/edoc/314516/Списки-населенных-мест-Российской-империи-составленные-и-издаваемые-Центральным-статистическим-комитетом-Министерства стр. 37]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Viləşçay]] sahilində yerləşən Sığdaş kəndi həmin tarixdə dövlət xəzinəsinə məxsus idi və kənddə bir məscid var idi.<ref name="стр. 37" /> Yeni salınmış kiçik kənd olan Qodman öz adını sahilində yerləşdiyi Qodman çayından almışdır. Hazırda kənd əhalisinin sayı 1505 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] m1xund5h3lji9tr4lpu6nlceldn5gqv 0 86612 6599531 6593787 2022-08-28T15:56:11Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ninəlov''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Böyük Kolatan kənd Sovetindən Ninəlov kəndi Sığdaş kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Sığdaş kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Ninəlov kəndinin ərazisindən xüsusi mülkiyyətdə olan 9,2 ha torpaq sahəsi Masallı şəhər inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Masallı şəhərinin inzibati ərazisinə birləşdirilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/25443 Masallı rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ Qərarı]</ref> == Toponimikası == Əsl yerli adı Niləlovudur. Kəndin adı talış dilindəki nil (azat ağacının adı) və hvu (yer) sözlərindən ibarət olub (-a bitişdirici saitdir), "nil ağaclığı" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == Orta əsrlərə dair Ninəlov kəndində Səhhət qalası Bu kəndin sakinləri XVI əsrdə I Şah İsmayılın dövründə müxtəlif döyüşlərdə yüksək şücaət göstərmişlər. Həmin əsrdə döyüşlərin birində indiki "penə kon" adlanan yerdən bir az yuxarıda Səhhət Qalası tikilməsinə başlanılır və bunu öz döyüşçülərin ən etibarlı və zəhmətkeşlərinə tapşırır. Kənd sakinləri həmin yeri indi Qala Sütun dağı adlandırırlar. XVI əsrə aid "Yuxarı Evlər"adlanan Talış dağlarının Burovar silsiləsinin ətəklərində yerləşən yaşayış məskəni mövcud olmuşdur. Hazırda bu yerdə talışca "penə kon" adlanan qəbiristanlıq qalmaqdadır. Bir çox alimlər belə nəticəyə gəlmişdilər ki, həmin qəbiristanlıqda arxeoloji qazıntılar aparsınlar. Kəndin tarix müəllimləri bununla həmin alimləri məlumatlandıraraq belə qərara almışdılar ki, həmin dövrdə ağır xəstəlik nəticəsində kütləvi sürətdə bir çox kənd sakini dünyasını dəyişdiyinə görə orda arxeoloji qazıntılar aparmasınlar.Bu kəndin tarixi çox qədim zamanlara gedir təqribən 7 əsrdən çox yaşı olan kənddir. == Əhalisi == Əhalinin sayı 420 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] gkybqr9yeeix9qrdwrens4u3vj5lmfp 6599534 6599531 2022-08-28T15:57:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ninəlov''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Böyük Kolatan kənd Sovetindən Ninəlov kəndi Sığdaş kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Sığdaş kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Ninəlov kəndinin ərazisindən xüsusi mülkiyyətdə olan 9,2 ha torpaq sahəsi Masallı şəhər inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Masallı şəhərinin inzibati ərazisinə birləşdirilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/25443 Masallı rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ Qərarı]</ref> == Toponimikası == Əsl yerli adı Niləlovudur. Kəndin adı talış dilindəki nil (azat ağacının adı) və hvu (yer) sözlərindən ibarət olub (-a bitişdirici saitdir), "nil ağaclığı" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == Bu kəndin sakinləri XVI əsrdə I Şah İsmayılın dövründə müxtəlif döyüşlərdə yüksək şücaət göstərmişlər. Həmin əsrdə döyüşlərin birində indiki "penə kon" adlanan yerdən bir az yuxarıda Səhhət qalası tikilməsinə başlanılır və bunu öz döyüşçülərin ən etibarlı və zəhmətkeşlərinə tapşırır. Kənd sakinləri həmin yeri indi Qala Sütun dağı adlandırırlar. XVI əsrə aid "Yuxarı Evlər"adlanan Talış dağlarının Burovar silsiləsinin ətəklərində yerləşən yaşayış məskəni mövcud olmuşdur. Hazırda bu yerdə talışca "penə kon" adlanan qəbiristanlıq qalmaqdadır. Bir çox alimlər belə nəticəyə gəlmişdilər ki, həmin qəbiristanlıqda arxeoloji qazıntılar aparsınlar. Kəndin tarix müəllimləri bununla həmin alimləri məlumatlandıraraq belə qərara almışdılar ki, həmin dövrdə ağır xəstəlik nəticəsində kütləvi sürətdə bir çox kənd sakini dünyasını dəyişdiyinə görə orda arxeoloji qazıntılar aparmasınlar. Təqribən 7 əsrdən çox yaşı olan kənddir. === Tarixi abidələri === * Səhhət qalası == Əhalisi == Əhalinin sayı 420 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] db4uw0li3imnoj39uiwbo3rrp72uo7z 0 86627 6599501 6254439 2022-08-28T15:45:15Z Sortilegus 1617 Sortilegus [[Xanalion]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Xanalıyan]] adlandırdı wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Xanalion |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = [[Masallı rayonu]] |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = 5.3KM |əhali = 2451 |əhali_il = 2019 |əhali sıxlığı = 431/km |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = 075 |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Masallı rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = Yusif Bağışov |bələdiyyə başçısı = Vusal Əliyev |rəsmi_saytı = }} '''Xanalion''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarix == [[Masallı rayonu]]nun Sığdaş kəndinin inzibati ərazi vahidində yerləşən Xanalion kəndi Lənkəran ovalığındadır. XIX əsrin əvvəllərində [[Bədəlan]] kəndindən köçüb gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. [[1870]]-ci ildə kənddə cəmi 3 ailə yaşamışdır. Bu kəndin əsasını Xanəli adlı şəxsin qoyduğu söylənilir. Oykonim Xanəli şəxsadından və talış dilində cəmlik bildirən - on şəkilçisindən düzəlib, "xanəlilər" mənasındadır.<ref>Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti, II cilddə. Bakı-2007. I cild, səh.236.</ref> == Əhali == 14 may - 17 dekabr [[1886-cı il]]də ailələr üzrə aparılmış kameral siyahıyaalmaya əsasən [[Bakı quberniyası]], [[Lənkəran qəzası]], Ərkivan şöbəsi, Bədəlan kənd cəmiyyətinə daxil olan [[Bədəlan]] kəndində, həmçinin bu kənd sakinlərinin yeni saldıqları [[Kolatan]]<ref>Hazırda iki kənddir: [[Bala Kolatan]] və [[Böyük Kolatan]]</ref> və Xanalion kəndlərində toplam 201 evdə [[Şiəlik|şiə təriqətli]] müsəlman '''[[talışlar]]'''dan ibarət '''1.358''' nəfər (966 nəfəri kişilər, 392 nəfəri isə qadınlar) əhali yaşayırdı. İndiki Kənd Əhalisi 2451 nəfərdir .<ref>Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Без [https://ru.wikipedia.org/wiki/Пагинация пагинации]). Изд. по распоряжению главноначальствующего гражд. частью на Кавказе Завкавк. стат. ком. - 1893</ref> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == *[http://www.budaq.com/index.php?option=com_content&view=article&id=119:x&catid=22:books-viii&Itemid=87 Xanəlilər kəndi]{{Dead link|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} {{kənd-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] 1xqh54ssunf7xfll2mm3pyibgqgt27p 6599512 6599501 2022-08-28T15:50:29Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xanalıyan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Böyük Kolatan kənd Sovetindən Xanalıyan kəndi Sığdaş kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == XIX əsrin əvvəllərində [[Bədəlan]] kəndindən köçüb gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. 1870-ci ildə kənddə cəmi 3 ailə yaşamışdır. Bu kəndin əsasını Xanəli adlı şəxsin qoyduğu söylənilir. Oykonim Xanəli şəxs adından və talış dilində cəmlik bildirən -on şəkilçisindən düzəlib, "xanəlilər" mənasındadır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Lənkəran ovalığında yerləşir. == Əhali == 14 may - 17 dekabr 1886-cı ildə ailələr üzrə aparılmış kameral siyahıyaalmaya əsasən [[Bakı quberniyası]], [[Lənkəran qəzası]], Ərkivan şöbəsi, Bədəlan kənd cəmiyyətinə daxil olan Bədəlan kəndində, həmçinin bu kənd sakinlərinin yeni saldıqları Kolatan<ref>Hazırda iki kənddir: [[Bala Kolatan]] və [[Böyük Kolatan]]</ref> və Xanalıyan kəndlərində toplam 201 evdə şiə təriqətli müsəlman [[talışlar]]dan ibarət 1.358 nəfər (966 nəfəri kişilər, 392 nəfəri isə qadınlar) əhali yaşayırdı.<ref>Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Без [https://ru.wikipedia.org/wiki/Пагинация пагинации]). Изд. по распоряжению главноначальствующего гражд. частью на Кавказе Завкавк. стат. ком. - 1893</ref> İndiki kənd əhalisi 2451 nəfərdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Masallı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Masallı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun kəndləri]] 728umzk0p7ridn640mvr0tss3c0kzv2 0 86919 6600833 6485709 2022-08-29T09:31:19Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Digər məna|Kərimli}} {{YM |ad = Kərimli |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhalisi = 3473 |əhali_il = |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |telefon_kodu = |poçt_indeksi = AZ4819<ref>{{cite web |url=http://www.azerpost.az/?options=content&id=188 |archiveurl=https://archive.today/20160419064256/http://www.azerpost.az/?options=content&id=188 |archivedate=2016-04-19 |title=İndekslər |author=[[Azərpoçt]] |date= |work= |publisher=www.azerpost.az |accessdate=2016-04-19 |language=az |url-status=live }}</ref> |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Oğuz rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = <!-- Şəhər (rayon) İcra Hakimiyyəti başçısının kənd inzibati-ərazi nümayəndəsi--> |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Kərimli''' (əvvəlki adı: ''Vardanlı'') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Oğuz rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Rayonun mərkəzindən 12 km. cənubda, [[Əlicançay]]ın (Kürün qolu) sol sahilindən 4 km. aralı, Alazan-Həftəran vadisindədir. == Toponimikası == Kənd 7 fevral 1991-ci ildən Kərimli adlandırılmışdır.<ref>{{cite web|url=http://e-qanun.az/framework/10264 |title=Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı '''Qərarı''' |author= |date=1991 |work= |publisher=[[e-qanun.az]] |accessdate=2015-06-18 |language=az}}</ref> Kənd şair [[Mücrim Kərim Vardani]]nin şərəfinə Kərimli adlanır. Kərimli [[Oğuz]] r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də [[kənd]]. [[Alazan]]-[[Əyriçay]] çökəkliyindədir. Keçmiş adı Vardanlı olmuş, 1991-ci ildən Kərimli kimi rəsmiləşdirilmişdir. Yaşayış məntəqəsi Şahsevənlərin kərimli tirəsinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır və həmin tirənin adını daşıyır.<ref>[[Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti|Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti]]. [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]. [[Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu]]. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427</ref> == Tarixi == Kəndin ərazisində arxeoloji və memarlıq abidələrindən Qala yeri (V–VIII əsrlər), Türbə (XV əsr), Kurqanlar (Tunc dövrü) mövcuddur. Bu abidələr [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin təsdiqlədiyi ölkə və yerli əhəmiyyətli abidələrin siyahısına daxil edilmişdir. Hazırda Kurqanlarda AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu tərəfindən qazıntı-tədqiqat işləri aparılır. Kəndin əvvəlki adı Vardanlı olmuşdur. Kənd əhalisinin əsas məşğuliyyəti əkinçilik, heyvandarlıq, bağçılıq və tərəvəzçilikdir. Kənddə sənətkarlıq da (dəmirçilik, bənnalıq, dülgərlik, xarratlıq, dərzilik və s.) inkişaf etmişdir. Burada ticarət, iaşə, məişət xidməti obyektləri fəaliyyət göstərir. Kərimlidə orta məktəb, uşaq bağçası, klub, kitabxana, poçt, 512 yerlik elektron ATS, həkim ambulatoriyası, aptek, elektrik dəyirmanı var. Əhali təbii qazdan istifadə edir. == Əhalisi == Kərimli kəndinin əhalisi 3473 nəfərdir (1 yanvar 2017-ci il). == Din == Kənddə Kərimli kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir<ref>[http://scwra.gov.az/upload/editor/files/Dini%20qurumlar/2016.pdf MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR — 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər]. scwra.gov.az {{az}}</ref>. == Tanınmışları == * [[Mücrim Kərim Vardani]] == Həmçinin bax == * [[Kərimli kənd kurqanları]] * [[Oğuz rayonu]] == Mənbə == * Naməlum dövlətə aid arxeoloji materiallar aşkarlandı: Oğuz rayonunun Kərimli kəndində arxeoloji tədqiqatlar davam edir //Mərkəz.- 2011.- 8 yanvar.- S. 10. * Oğuzda qədim Azərbaycan dövlətinə məxsus arxeoloji materiallar aşkarlanıb //Yeni Azərbaycan.- 2011.- 8 yanvar.- S. 11; Mədəniyyət.- 2011.- 12 yanvar.- S. 4. == Xarici keçidlər == * http://www.municipality.az/?year=2009&month=04&cstart=14{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://oguz-ih.gov.az/ Azərbaycan Respublikası Oğuz Rayon İcra Hakimiyyəti] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Oğuz rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Oğuz rayonunun kəndləri]] fkpxd1z9v3utdugwy8xxczs9su5xmh8 0 87156 6601133 6407904 2022-08-29T11:37:17Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çəmənli}} {{YM}} '''Çəmənli''' (əvvəlki adı: '''Dilənçilər''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Yeni Daşkənd kənd Sovetinin Dilənçilər kəndi Zümürxaç kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsini keçmiş Çıraqlı Qərvənd kəndindən köçmüş ailələr 1860-cı ildə xəzinə torpağına məxsus Dilənçilər yeri adlı ərazidə saldığına görə əvvəllər Dilənçilər adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ düzündə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Bərdə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Bərdə rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Bərdə rayonunun kəndləri]] 5tydicjh2kzupf38fgy1n6c88jyyww2 0 87166 6601140 6596725 2022-08-29T11:41:59Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Hacallı}} {{YM}} '''Hacallı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Hacıalılar kəndi Xəsili kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Hacıalılar kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> == Əhalisi == === Tanınmış şəxsləri === * [[Elxan Zeynalov]] – [[Qarabağ müharibəsi]] iştirakçısı == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Bərdə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Bərdə rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Bərdə rayonunun kəndləri]] av77h2qqre7fpqzyhjsprb667i7a4r1 0 87204 6601092 6596732 2022-08-29T11:25:15Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Zümürxan''' (əvvəlki adı: '''Zümürxaç''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Zümürxaç kəndi Yeni Daşkənd kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Zümürxaç kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 22 may 2007-ci il tarixli, 344-IIIQ saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Zümürxaç kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Zümürxaç kəndi Zümürxan kəndi, Zümürxaç kənd inzibati ərazi dairəsi Zümürxan kənd inzibati ərazi dairəsi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/13261 Azərbaycan Respublikasının Bərdə rayonunun bəzi ərazi vahidlərinin adlarının dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 22 may 2007-ci il tarixli, 344-IIIQ saylı Qərarı]</ref> == Əhalisi == Əhalisi 1307 nəfərdir. === Tanınmış şəxsləri === * [[Aslan Vəzirov|Vəzirov Aslan Fərhad oğlu]] — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (29.06.1945) * [[Cümşüd bəy Vəzirov]] Yusif bəy oğlu — müəllim, məmur. * [[Cəmil bəy Vəzirov]] (1886-1943) — mühəndis, jurnalist, dövlət xadimi == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Bərdə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Bərdə rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Bərdə rayonunun kəndləri]] gbw7rmfe58s53mqqbxyp1etko1uu4hy 0 87210 6601145 6598311 2022-08-29T11:43:05Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Şahvəlilər''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Bərdə rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Xanərəb kənd Sovetindən Şahvəlilər kəndi Əmirli kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Bərdə rayonunun Şahvəlilər kəndi Əmirli kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Şahvəlilər kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Kəndin tarixi [[Sultan Mahmud Qəznəli]]nin dövrünə gedib çıxır. Kənddə tanınmış Qarabağ seyidləri yerləşmişdi. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Xaçınçay]] sahilində yerləşir. Kəndin ərazisində Sultanbud yasaqlığı var. [[Ağdam rayonu]]nun [[Ayaq Qərvənd]] kəndi ilə həmsərhəddir. == Əhali == Etnik tərkibi azərbaycanlılardır. == İqtisadiyyatı == Kənd əhalisinin məşğuliyyəti əkinçilik və heyvandarlıqdır. == Təhsil == Bərdə rayon Dilqəm Əliyev adına Şahvəlilər kənd tam orta məktəbi 2016/2017-ci tədris ilində Azərbaycan Respublikasında məktəblilərarası fənn olimpiadasında coğrafiya və kimya fənlərindən 1-ci və 2-ci yeri tutaraq məktəbin nailiyyətlərini daha da artırmışlar. İdman sahəsində də Mirəli Nəsirov 9 yaşlı idmançılar arasında qızıl və gümüş medal qazanmışdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Bərdə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Bərdə rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Bərdə rayonunun kəndləri]] bifsf92d7yhfd2nr03368ymayphrhki 0 87683 6599248 6331927 2022-08-28T14:19:27Z Golden 183031 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Vənədli |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = [[Zəngilan rayonu]] |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = |əhali_il = |əhali sıxlığı = |pushpin_map = Azərbaycan |pushpin_label_position= top |label =Vənədli |name =Vənədli |pushpin_mapsize = 300 |latd =39 |latm =09 |lats =08 |latNS =N |longd =46 |longm =38 |longs =00 |longEW =E |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Zəngilan rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Vənətli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Zəngilan rayonu]]nun Vənətli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>{{cite web |url = https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes.pdf |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200416203250/https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes.pdf |archivedate = 2020-04-16 |title = İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı |author = Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi |date = 2019 |publisher = stat.gov.az |accessdate = 2020-04-16 |language = az}}</ref> == Tarixi== Vənətli kəndi təpəli düzənlikdədir. Vaxtilə Ordubad rayonunun Vənənd kəndindən gəlmiş ailələr əvvəlcə Qubadlı rayonunun Dondarlı kəndinin qərbində Dağbaşı Vənətli kəndini salmış, sonralar isə indiki əraziyə köçmüşlər. Oykonim “Vənənddən gələnlər, vənəndlilər” mənasındadır.<ref>{{ATEL|2}}</ref> Kənddə 1993-cü ilə qədər (erməni qəsbkarları tərəfindən işğalınadək) orta məktəb,uşaq bağçası, ətraf 15 kəndə xidmət göstərən 50 çarpayılıq xəstəxana, ətraf 7 kəndə xidmət göstərən poçt və ATS, kitabxana, klub, mağazalar, baytarlıq müalicəxanası və digər sosial obyektlər olmuşdur. 1993-ci ildə [[Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğal edilib. 2020-ci ilin 23 oktyabrında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilib.<ref>[https://qafqazinfo.az/news/detail/xocavend-cebrayil-ve-zengilanin-bu-kendleri-azad-edildi-302915?_ga=2.145512948.1396577178.1601055008-113778301.1483945904 Xocavənd, Cəbrayıl və Zəngilanın bu kəndləri azad edildi]</ref> ==Coğrafiyası== Vənədli kəndi Zəngilan rayon mərkəzindən 14&nbsp;km şimal- qərbdə,Ələddin (Aladin) dərəsi ərazisində, Süsən meşəsinin ətəyində yerləşir. Bir tərəfdən [[Süsəndağ]]ı, digər tərəfdən Ütəlgi dağı və Çaxmaq dağı ilə əhatələnib. Mənbəyini [[Süsəndağ]]ı silsiləsindən götürən Süsən çayı Vənətlini keçərək, şərqə doğru uzanıb gedir və Qubadlı rayonu ərazisindən keçərək Araz çayına tökülür. Vənətli kəndi Zəngilan rayonunun böyük əraziyə malik kəndlərindən olaraq, kəndin geniş əkin-biçin, otlaq sahələri, meşə ərazisi, iki böyük süni gölü olubdur. Adıçəkilən iki böyük süni gölün olması Süsən çayının ilboyu çoxsululuğuna səbəb olub və həm Vənətlinin, həm də qonşu kəndlərin təsərrüfatının inkişafına xidmət edib. Vənətli kəndi cənubdan Genlik, Malatkeşin, Tağlı kəndləri, qərbdən Aladin, Şamlı,Dərə Gilətağ kəndləri, şimaldan Böyük Gilətağ, İskəndərbəyli kəndləri, şərqdən Mirzəhəsənli, Muğanlı, Qaraqoyunlu kəndləri ilə həmsərhəddir. Kənd dəniz səviyyəsindən 550 metr yüksəklikdədir. == Əhalisi == İşğaladək (1993) kənddə 90 ev,495 nəfər əhali olmuşdur. Xeyli vənətlilər Zəngilan rayon mərkəzində yaşamışlar, Bakı və Sumqayıt şəhərlərinə, bəzi ailələr Qarabağa miqrasiya etmişlər,hazırda da (2020-ci il) vənətlilər əsasən Bakı və Sumqayıt şəhərlərində yaşayırlar. Tarixi qaynaqlara görə vənətlilər 1820–1830-cu illərdə Ordubadın Vənənd kəndindən köçüb gələn qardaşların nəslindən törəmədirlər.Vənət-li, burada "li" mənsubsiyyət şəkilçisi Vənənddən olduğunu göstərir. İlk köçüb gələnlər Zəngəzurda- Qubadlının Dondarlı kəndi ərazisində məskunlaşıblar ( Dağbaşı),vənətlilərin bir hissəsi (Kərbalayi Mehdiqulu nəsli) həmin kənddə qalıbdır,əsas əhalisi isə indiki Vənətli kəndi ərazisinə köçüblər. Vənətlilərin dədə-baba yurdu olan Vənənd kəndi Ordubadın qədim kəndlərindən biridir. Vənəndlər qədim türk tayfalarıdır,antik müəlliflərin ( Herodot. Tit Livi,Tarsit, Əl-Məsudi,Qardizi) əsərlərində vənəndlər haqqında məlumatlara rast gəlinir. Bu oykonim qədim türkdilli bulqarlardan Vahandur Vənd adı ilə bağlıdır. Qafqazdan şimalda və Qara dəniz sahillərində yaşamış bulqarlar II əsrdə Cənubi Qafqaz ərazisinə gəlmiş və binasını qoyduqları yaşayış yerlərini də tayfanın başçısının adı ilə Vənənd adlandırmışlar. XII əsrdə Qars əyalətində Vənənd mahalı qeydə alınmışdır. Erkən orta əsrlərdə oradan gəlmiş ailələrin Naxçıvanda (Ordubadda) məskunlaşması nəticəsində Vənənd yaranmışdır. Qudsi Vənəndi bu kənddə doğulmuşdur, Nəsrəddin Tusinin də bu kənddən olması barədə məlumatlar vardır. 1820–1830-cu illərdə Ordubadın Vənənd kəndindən Zəngilana gələn ailələr yaşadıqları məskəni Vənətli adlandırmışlar. Bütün vənətlilər bir-biriləri ilə qan qohumudurlar,belə ki, əmiuşaqlarının (əsasən Molla Kazım, İsmayıl, Alı,Kərbalayi Mehdiqulu) nəslindən törənən kənd əhalisi həmişə kompakt, birgə yaşayışa malik olmuşlar. Qədim türk tayfaları olan vənəndlərin ənənələrinə sadiq qalaraq,vənətlilər də həmişə qoçaq, mübariz, cəsur olmuşlar. Vənətli kəndini qərbdən Ermənistanın Kafan kəndləri ilə meşə zolağı ayırırdı və bu kəndlərlə vənətlilərin münaqişəsi hər zaman davam edib.1905–1907-ci,1920–1940-cı,1950–1960-cı illərdəVənətlinin cəsur oğulları həmişə hiyləgər,fitnəkar erməni quldurlarının burnunu ovublar,ərazidə düşmənçilik edən erməni quldurlarını məhv ediblər. XX əsrin 20–30-cu illərində ermənilərlə vənətlilər arasında münaqişələr şiddətlənib,ərazinin mal-mülkünə tamah salan erməniləri vənətlilər həmişə yerində otuzdurublar,onları həmişə qorxuda saxlayıblar,necə deyərlər, öz qanunlarına tabe etdiriblər. Məsələ burdadır ki, ermənilərin özləri də bu faktı həmişə etiraf ediblər. Həmin illərdə sovet imperiyasının casusları(NKVD) tərəfindən erməni quldurları ilə fəal vuruşmalarına görə Vənətlinin 38 cəsur oğlu həbs olunub,onlardan bəziləri həlak olub,bir neçəsi xəbərsiz-ətərsiz itkin düşüblər. Böyük Vətən müharibəsində(1941–1945) Vənətlidən 28 nəfər iştirak etmiş, 13 nəfər həlak olmuşdur. 1989–1993-cü illərdə ərazidə olan milli ordumuzun mərkəzi də Vənətlidə yerləşmişdir, ermənilərlə vuruşda Vənətlidən 6 nəfər şəhid olmuşdur.2020- ci ilin oktyabrında torpaqlarımızın işğaldan azad olunması uğrunda gedən 44 günlük döyüşlərdə 2 nəfər şəhid olub. == İqtisadiyyatı == Vənətli kəndi ərazidə inzibati- təsərrüfat mərkəzi olmuşdur, kəndin iqtisadiyyatı kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq-maldarlıq,üzümçülük, əkinçilik, meşə təsərrüfatı olmuşdur. Vənətlilər vaxtilə Zəngilan rayonunun ,habelə respublikanın rayon və şəhərlərinin təsərrüfat, iqtisadi, ictimai-siyasi həyatında fəal olmuşlar və hazırda da olmaqdadırlar. == Mənbələr == # Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Bakı,2007. # Tariximiz (Açıqlanmamış mövzuları ilə). Süleyman Əliyarlı, Bakı,2012. # Zəngəzur Toponimləri. Musa Urud. Bakı, 2012. # Naxçıvan oykonimləri (1590–2007-ci illərin materialları əsasında), Adil Bağırov Bakı,2008. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Zəngilan rayonu-qaralama}} {{kənd-qaralama}} {{Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Zəngilan rayonunun kəndləri]] 6oxfyyij5ym30xiv8kdbr8loy249mm0 0 87686 6600407 6331722 2022-08-29T05:37:55Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Yeməzli}} {{YM |ad = Orta Yeməzli |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = [[Zəngilan rayonu]] |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = |əhali_il = |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Zəngilan rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Orta Yeməzli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Zəngilan rayonu]]nun Yeməzli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>{{cite web |url = https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes.pdf |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200416203250/https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes.pdf |archivedate = 2020-04-16 |title = İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı |author = Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi |date = 2019 |publisher = stat.gov.az |accessdate = 2020-04-16 |language = az}}</ref> Orta Yeməzli yaşayış məntəqəsi vaxtilə Ağdam rayonunun Ətyeməzli (əsli Atyeməzli) kəndindən köçüb gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Sonralar oykonimin tərkibindəki ət (at) komponenti düşmüşdür. Həmin kənddən bir qədər yuxarıda Yuxarı Yeməzli, kəndə məxsus qişlaq yerində isə Aşağı Yeməzli kəndləri yarandiqdan sonra kənd Orta Yeməzli adlandinlmişdir.<ref>{{ATEL|2}}</ref> 1993-cü ildə [[Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğal edilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Zəngilan rayonu-qaralama}} {{kənd-qaralama}} {{Zəngilan rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Zəngilan rayonunun kəndləri]] dk7733l5k57z81jk7tppe3weoyg8muc 0 87935 6600267 6451840 2022-08-29T04:53:25Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Ağdərə (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Ağdərə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın qərbində, [[Tərtər rayonu]]nun Ağdərə şəhər inzibati ərazi dairəsində şəhər, ləğv olunmuş [[Ağdərə rayonu]]nun inzibati mərkəzi. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Ağdərə şəhəri Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|10 noyabr 2020-ci il üçtərəfli atəşkəs bəyanətına]] əsasən müvəqqəti olaraq Rusiya Sülhməramlı Qüvvələrinin nəzarəti altındadır. == Toponimikiası == Keçmişdə adı dəyişdirildikdən sonra eyniadlı (Mardakert) rayonun mərkəzi olmuşdur. XIX əsrin I yarısında burada məskunlaşdırılmış qonşu [[Qasapet]] kəndindən cıxmış ermənilər rayonun və qəsəbənin adını 1923-cü ildən 10 sentyabr 1939-cu ilədək Cerabert, 1930-cu ildən isə Mardakert kimi rəsmiləşdirmişdilər. 1992-ci ildən rayonun ərazisi Tərtər rayonuna birləşdirilmiş, şəhər isə keçmiş adı ilə – Ağdərə adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> Qarabağ düzünü Yuxarı Qarabagla birləşdirən kecidin adı. Şahbuz, Şamaxı və Ordubad rayonlarında Ağdərə adları ilə mənaca eynidir. == Tarixi == Ağdərə şəhəri 1923-cü ildə yaradılmış [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]nin tərkibində olan Ağdərə rayonuna tabe edilmişdir. Rayon 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1960-cı ildə şəhər tipli qəsəbə, 1985-ci ildə şəhər statusu alıb. Ağdərə şəhəri Dağlıq Qarabağdakı bir çox ərazilər kimi [[Qarabağ müharibəsi]]nin başlanğıcında erməni hərbçilərinin nəzarəti altına keçir. 1992-ci ildə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hücumu nəticəsində iyulun 4-də Ağdərə şəhəri erməni işğalçılarından azad edilir. Ağdərəyə ilk Azərbaycan bayrağını sancan tərtərli Baxşəliyev Ələmdar Asdan oğlu idi. 1 il boyunca şəhər ətrafındakı kəndlərdə və yüksəkliklərdə aramsız döyüşlər gedir. Lakin 1993-cü ildə Azərbaycanda [[4 iyun Gəncə qiyamı]] baş verir. Qarabağ cəbhəsində döyüşən orduya rəhbərlik edən [[Surət Hüseynov]] mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam edərək Bakıya doğru hücuma keçir. Onun rəhbərlik etdiyi ordu bölmələri öz mövqelərini qoyaraq Bakıya doğru hücuma qoşuldular. Bundan məharətlə istifadə edən ermənilər 27 iyun 1993-cü ildə Ağdərə şəhərini yenidən işğal etmişdi. == Coğrafiyası və iqlimi == Şəhər Tərtər-İstisu avtomobil yolunun kənarında yerləşir. == Əhalisi == 1989-cu il siyahıyaalınmasına əsasən şəhərdə 8.325 nəfər (4.018 nəfəri kişilər, 4.307 nəfəri qadınlar) əhali yaşayırdı.<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц,городских поселений и городских районов по полу]</ref> ; Milli tərkibi {| border="1" cellpadding="7" cellspacing="0" style="margin: 10px 0 10px 25px; background: #f9f9f9; border: 1px #AAA solid; border-collapse: collapse; font-size: 85%;" |- style="background: #E9E9E9" |- |'''style="background: bgcolor="#DEB887" | '''Siyahıyaalma ili''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" | '''<center>[[1939]]<ref>{{cite web|url=http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mardakert39.html|title=Этнокавказ. 1939-cu il siyahıyaalınmasına görə Mardakert rayonu əhalisinin etnik tərkibi}}</ref>''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" | '''<center>[[1970]]<ref>{{cite web|url=http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mardakert70.html|title=Этнокавказ. 1970-ci il siyahıyaalınmasına görə Mardakert rayonu əhalisinin etnik tərkibi}}</ref>''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" | '''<center>[[1979]]<ref>{{cite web|url=http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mardakert79.html|title=Этнокавказ. 1979-cu il siyahıyaalınmasına görə Mardakert rayonu əhalisinin etnik tərkibi}}</ref>''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" | '''<center>[[2005]]<ref>{{cite web|url=http://pop-stat.mashke.org/nkr-ethnic2005.htm|title=2005-ci il siyahıyaalınmasına görə Mardakert rayonu əhalisinin etnik tərkibi|website=Population statistics of Eastern Europe & former USSR}}</ref>''' |- |'''[[Ermənilər]]''' |3.340<br>(''89,8 %'') |{{Artım}}5.472<br>(''96,3 %'') |{{Artım}}6.264<br>(''93,6 %'') |{{Azalma}}4.258<br>(''99,9 %'') |- |'''[[Azərbaycanlılar]]''' |248<br>(''6,7 %'') |{{Azalma}}135<br>(''2,4 %'') |{{Artım}}349<br>(''5,2 %'') | — |- |'''[[Ruslar]]''' |105<br>(''2,8 %'') |{{Azalma}}44<br>(''0,8 %'') |{{Azalma}}41<br>(''0,6 %'') | — |- |'''[[Ukraynalılar]]''' |11<br>(''0,3 %'') |{{Azalma}}9<br>(''0,2 %'') |{{Azalma}}5<br>(''0,1 %'') | — |- |'''digərləri''' |17<br>(''0,5 %'') |23<br>(''0,4 %'') |31<br>(''0,5 %'') |4<br>(''0,1 %'') |- |'''style="background: bgcolor="#DEB887" |'''Cəmi''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" |'''3.721 (100 %)''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" |'''5.683 (100 %)''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" |'''6.690 (100 %)''' |'''style="background: bgcolor="#DEB887" |'''4.262 (100 %)''' |} == İqtisadiyyatı == İşğal edilmiş ərazidə 8036 hektar sanitariya-gigiyena və sağlamlaşdırma fiınksi-yalı meşələr mövcud idi ki, bunun 628 hektan şəhərətrafı yaşıllıq zonası, 7408 hektarı isə su təchizatı mənbələrinin sanitar mühafızə zonalarına aid meşələr idi. Rayonda 75059 hektar meşə sahələri var idi ki, bu da ərazinin 44%-ni təşkil edirdi. Ağdərə rayonunda, Tərtər çayı vadisində [[Şərq]] çinarı meşəliyi xüsusi olaraq qorunurdu. Ağdərə rayonunda zəngin faydalı qazıntı yataqları var idi: Qızılbulaq qazıntı yatağında 13,6 vahid sənaye ehtiyatı olan qızıl və 47,9 mil- yon ton mis, Mehmana yatağında sənaye ehtiyatları 37,3 milyon ton olan qurğuşun, 40,4 milyon ton olan sink, 100 milyon ton olan Dəmirli mis yatağı, [[Canyataq]]-[[Gülyataq]] qızıl yatağı vardı. Sənaye ehtiyatları 38080 min kub metr olan Ağdərə, 6423 min kub metr olan [[Şorbulaq]]-I, 2129 min kub metr olan Şorbulaq – II mişar daşı yatağı, 200 min kub metr olan Ağdərə gəc yatağı düşmənlərə qaldı. İşğal olunmuş ərazilərimizin qızıl yataqları bir qayda olaraq ABŞ-ın, Kanadanın, İsveçrənin, Fransanın iş adamları tərəfindən talan olunur. Ağdərənin Mehmana mis yatağı Türkiyəli iş adamı Mehmət Abdullaoğluna satılıb. 2004-cü ildən türk iş adamı Mehmana ərazisindən mis çıxarmaqla məşğuldur. Ərazidən çıxarılan mis Rusiya Federasiyasindakı, Almaniyadan olan iş adamına satılır. 2005-ci ilin mart ayından iş adamı M. Abdullaoğlu ərazidəki digər mis və qurğuşun yataqlarını da satın alıb. 80-ci illərin sonlarında, Dağlıq Qarabağda erməni separatizminin aktiv fazaya keçməsi ərəfəsində rayonun ərazisində zəngin daş kömür yataqlarının da olduğu aşkarlanmışdı. 2011-ci ildə isə [[Ermənistan]]ın [[Azərbaycan]]ın işğal altındakı ərazilərində yeraltı təbii sərvətlərin talan edilməsinə dair daha bir planı açıqlanıb. Düşmən ölkənin energetika və təbii ehtiyatlar naziri Armen Movsisyan Ermənistan İctimai Televiziyasına verdiyi müsahibədə bildirib ki, Ağdərə rayonundakı [[daş kömür]] yataqlarında ehtiyatların həcmini araşdırmaq üçün tədqiqat işləri gedir. Onun sözlərinə görə, işlərin hələ başa çatmamasına və bir neçə il davam edəcəyinə baxmayaraq artıq indidən aydındır ki, Dağlıq Qarabağda daş kömür ehtiyatları İrəvan İstilik Elektrik Stansiyasının köhnə enerji blokunu yenidən işə salmaq üçün yetərlidir.<ref>[https://musavat.com/news/ermenistan-qarabagin-das-komur-yataqlarini-talamaga-hazirlasir_114917.html?d=1 Ermənistan Qarabağın Daş Kömür Yataqlarını Talamağa Hazirlaşır]</ref> == Şəkilləri == <gallery> Martakert004.JPG|Şəhər stadionu Martakert, Church - panoramio.jpg|Kilsə Martakert002.JPG|Ağdərədə bir xiyaban Martakert049.JPG Martakert061.JPG|Ağdərənin təbiəti </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Ağdərə rayonu]] * [[Ağdərə əməliyyatı]] {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan}} [[Kateqoriya:Ağdərə| ]] c1rwy1j398wsyyw3otncist38tr8j7q 0 88016 6599808 6429127 2022-08-28T18:18:53Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çaylı}} {{YM}} '''İkinci Çaylı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. == Toponimikası == Şamaxı rayonunda Birinci və İkinci Çaylı adında iki Çaylı kəndi var. Bu kəndlər 1846-cı ildə ağakişibəyli (Çaylıda dəymədağıldı da deyilən bəy nəslinin bəyinin adı ilə adlandırılmışdır) (Birinci Çaylı) və baxşıbəyli (İkinci Çaylı) adlı elatlara mənsub ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışlar.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> Çaylı adlı bütün yaşayış məntəqələri çay kənarında yerləşdikləri üçün belə adlandırılmışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Pirqulu istiqamətində yerləşir. == Əhalisi == Kənd əhalisi 501 nəfərdir ki, onun da 253 nəfəri kişi, 248 nəfəri isə qadınlar təşkil edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] 8z2tktbnb27ves1i5vouueoncomlpe8 0 88019 6599825 6429114 2022-08-28T18:31:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ərçiman''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun Dəmirçilər inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Ərçiman kəndi Dəmirçi kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Ərçiman kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Arçiman oykonimi mürəkkəb söz olmaqla iki hissədən ibarətdir. Bəzi tədqiqatçılara görə, toponim arçan (ardıc bitkisi) və man (ətraf) sözlərinin birləşməsindən yaranaraq yerli tələffüz nəticəsində indiki formasını almışdır. Kənd ətrafı arçan ağacları ilə zəngin olan dağın ətəyində salındığı üçün belə adlandırılmışdır. Toponimik sözlüklərdə Ərçiman variantında olan bu oykonim 1917-ci ildə Arçiman şəklində qeydə alınmışdır. Oykonim arçi və man sözlərindən düzəlib. Arçilər Qərbi Dağıstanda yaşayan və avarlara yaxın olan etnik qrupdur. Türk dillərində arçi sözü "dağlı" sözünün sinonimidir, man komponenti isə "adam", "yer, məkan", "əhatə olunmuş" mənalarını ifadə edir. Arçiman oykonimi "dağlılar", yaxud "dağlıların məskunlaşdığı yer" kimi başa düşülməlidir. Türkmənistanda Köpətdağın ətəyində Arçiman adlanan kurort şəhərinin olduğu da məlumdur.<ref>{{ATEL|1|59-60}}</ref> Digər bir məlumata əsasən Ərçivan məntəqəsi Talış bölgəsində təqibə məruz qalmış və Ərçivan kəndindən köçən sünni əhali olmuşdur. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd rayon mərkəzindən 30&nbsp;km aralıda, Pirsaat çayının sahilində, Baş Qafqaz silsiləsinin ətəyində, dəniz səviyyəsindən 1500–1550 m hündürlükdə yerləşir. == Əhalisi == 1859-1864-cü ilə olan məlumata əsasən Ərçiman kəndində 34 evdə 116 nəfəri kişilər, 101 nəfəri isə qadınlar olmaqla 217 nəfər sünni təriqətli müsəlman Azərbaycan tatarı yaşayırdı. 2011-ci il dekabr ayına olan məlumata əsasən kənd əhalisinin sayı 624 nəfərdir (126 ailə). ki, onunda 283 nəfəri kişi, 341 nəfəri isə qadınlar təşkil edir. == Mədəniyyəti == Kənddə feldşer-mama məntəqəsi, mağaza, klub və kitabxana fəaliyyət göstərir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] 0ngzfmkngo04ogmlyprutl3pnpf6xet 0 88030 6599826 6429112 2022-08-28T18:35:22Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Əngəxaran''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Dzerjinovka kənd Sovetinin Əngəxaran kəndi Şamaxı şəhər Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> [[Fayl:Angakharan.jpeg|thumb|Əngəxaran bulağı]] == Toponimikası == Kəndin əhalisi indiki əraziyə təqribən 300-400 il əvvəl Şamaxının 50&nbsp;km. şimal-qərbindəki eyniadlı kənddən köçüb gəlmişdir. Yaşlı təbəqə arasında keçmış Əngəxaran kəndinin ərazisi Binə-Əngəxaran adı ilə də tanınırdı. Zarat Xeybəri kəndindən şimal-qərbində, Yeddi qardaş platosundadır. Kəndin adını tat dilindəki əng (arı) sözündən və -an şəkilçisindən ibarət "arı saxlanılan yer" mənasında yozurlar. Kəndin ərazisində eyniadlı dağ və mineral bulaqlar var.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == === Tarixi abidələri === Əngəxaran kəndinin ərazisində orta əsrlərə aid yaşayış yeri və qəbiristanlıq mövcuddur. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Baş Qafqaz silsiləsinin ətəyində yerləşir. == Əhalisi == Kənd əhalisi 848 nəfərdir ki, onun da 411 nəfəri kişi, 437 nəfəri isə qadınlar təşkil edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] 6cjpjzhzabteyfqrcq6uqxmf5x9kcbu 0 88043 6599770 6429129 2022-08-28T17:59:39Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qonaqkənd}} {{YM}} '''Qonaqkənd''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Qonaqkənd kəndi Hacılı kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Qonaqkənd kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == XIX əsrdə əhalinin siyahıya alınması zamanı Şamaxı qəzası Qoşun sahəsində Qonaqkənd kəndi (118 ailə, 604 nəfər) qeydə alınmışdır. XIX əsrin əvvəllərində Quba xanı Şeyxəlixan (1791-1810) dövründə, onun zülmünə dözməyən Qonaqkənd kəndindən bir qrup ailənin köçüb məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Yeni yaşayış məntəqəsinə də Qonaqkənd adı verilmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Cabanı yaylasının şimal-şərq ətəyində, Pirsaat çayının orta axınının sağ sahilində yerləşir. == Əhalisi == Kənd əhalisi [[tatlar]]dan ibarətdir. 1919-cu il tarixində [[ermənilər]] tərəfindən 155 evlik Qonaqkənd kəndində 25 kişi, 5 qadın, 4 uşaq öldürülmüşdür. Kənd əhalisi 882 nəfərdir ki, onun da 416 nəfəri kişi, 466 nəfəri isə qadınlar təşkil edir. == İqtisadiyyatı == Kənddə 166 təsərrüfat var. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] 9gxwhui5se809p9x2mxxhbr0rsy4fmp 0 88048 6599820 6286725 2022-08-28T18:24:11Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Kərkənc''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Kərkənc kəndi Mədrəsə qəsəbə Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Kərkənc kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim qıpçaqların kərki və əncə tayfa adlarını əks etdirir. XIX əsrdə Altayda tubaların və toqusların yaşadığı Kərkəc adlı əyalət qeydə alınmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == İddiaya görə kəndin əsası 400 il əvvəl qoyulub. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Kərkənc yaylasında yerləşir. == Əhalisi == Kənddə 1989-cu ilə qədər ermənilər yaşayıb. 1989-cu ildə kəndin erməni əhalisi Qərbi Azərbaycandakı azərbaycanlı kəndi [[Qızıl Şəfəq]] ilə yerlərini qarşılıqlı razılaşma ilə dəyişiblər.<ref>[http://www.mk.ru/politics/caucasus/2011/12/01/649001-armyane-i-azerbaydzhantsyi-pomenyalis-selami.html Azərbaycanlıar və ermənilər kəndlərini dəyişdilər]</ref> Hazırda kəndin əhalisi 738 nəfərdir ki, onun da 356 nəfərini kişilər, 352 nəfərini isə qadınlar təşkil edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] i5qaa4tdspyjm4a1zhp4u1q5lmtxvx7 0 88052 6599824 6429158 2022-08-28T18:27:55Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Meysəri''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Meysəri kəndi Mirikənd kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Meysəri kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == XIX əsrdə Meysəri adlı kənd (87 ailə, 495 nəfər) qeydə alınmışdır. Kənd XV əsrdə səfəvilərin ordu hissələrindən birinin adı ilə adlandırılmışdır. Mənbələrin məlumatına görə, bu dövrdə ordunun "sol cinahı" cəvanğar və ya meysərə adlanırdı.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Zoğalava çayının sahilində, dağlıq ərazidə yerləşir. == Əhalisi == Kənd əhalisi 795 nəfərdir ki, onun da 409 nəfərini kişilər, 386 nəfərini isə qadınlar təşkil edir. === Tanınmış şəxsləri === * [[Mirzə Sakit]] — Azərbaycanlı satirik şair. === Şəhidləri === * Şirinov Aslan Sərdar oğlu * İsayev Bəxtiyar Səfər oğlu * Əbilov Nadir Qədir oğlu * Bayramov İmran Allahverdi oğlu == İqtisadiyyatı == Kənddə 162 təsərrüfatı var. == Şəkilləri == <gallery> Meyseri mountain to the west from Shamakhi.jpg|Meysəri dağı Ilham Aliyev attended opening of vine-growing and wine-making complex of Shirvan wines LLC in Shamahi district 22.jpg|Şirvan şərabçılıq zavodu Ilham Aliyev attended opening of Meysari village secondary school in Shamahi district 6.jpg </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Şamaxı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Şamaxı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Şamaxı rayonunun kəndləri]] 1rjy77nmcehn3jktxkhwug2vkaokgui 0 89411 6600170 5610347 2022-08-29T01:37:49Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki * [[Çaylı (Biləsuvar)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Biləsuvar rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Göygöl)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Göygöl rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Qazax)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Qazax rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Şəmkir)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şəmkir rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Bala Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Qazax rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Birinci Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[İkinci Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Tərtər)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * '''[[Çaylı (Ağdərə)]]''' :* [[Nerkin Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. :* [[Verin Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. {{dəqiqləşdirmə}} 81b2fqjda00grq4q4tqk46dlzrybf0m 6600171 6600170 2022-08-29T01:40:27Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki * [[Çaylı (Biləsuvar)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Biləsuvar rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Göygöl)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Göygöl rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Qazax)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Qazax rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Şəmkir)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şəmkir rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Bala Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Qazax rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Birinci Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[İkinci Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Tərtər)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * '''[[Çaylı (Ağdərə)]]''' :* [[Aşağı Çaylı|Nerkin Çaylı]] (Aşağı Çaylı) — [[Azərbaycan]]ın ləğv olunmuş [[Ağdərə rayonu]]nda kənd. Kənd ləğv edilmişdir. :* [[Çaylı (Tərtər)|Verin Çaylı]] (Yuxarı Çaylı) — [[Azərbaycan]]ın ləğv olunmuş [[Ağdərə rayonu]]nda kənd. Hazırda Tərtər rayonunun [[Çaylı (Tərtər)|Çaylı]] kəndidir. {{dəqiqləşdirmə}} nh5py3wvw7b3ddhn0gu2go30f6e0yh8 6600172 6600171 2022-08-29T01:40:59Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki * [[Çaylı (Biləsuvar)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Biləsuvar rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Göygöl)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Göygöl rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Qazax)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Qazax rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Şəmkir)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şəmkir rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Bala Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Qazax rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Birinci Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[İkinci Çaylı]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Şamaxı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[Çaylı (Tərtər)]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. * '''[[Çaylı (Ağdərə)]]''' :* [[Aşağı Çaylı (Ağdərə)|Nerkin Çaylı]] (Aşağı Çaylı) — [[Azərbaycan]]ın ləğv olunmuş [[Ağdərə rayonu]]nda kənd. Kənd ləğv edilmişdir. :* [[Çaylı (Tərtər)|Verin Çaylı]] (Yuxarı Çaylı) — [[Azərbaycan]]ın ləğv olunmuş [[Ağdərə rayonu]]nda kənd. Hazırda Tərtər rayonunun [[Çaylı (Tərtər)|Çaylı]] kəndidir. {{dəqiqləşdirmə}} fsw3ts2c22iij24wsz28in6f2is6kwv 0 89637 6600577 4807799 2022-08-29T06:48:31Z Araz Yaquboglu 17991 /* Vəfatlar */ wikitext text/x-wiki {{il naviqasiyası|-531}} == Hadisələr == == Doğumlar == == Vəfatlar == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:E.ə. 532| ]] q9ca76p21yfx3jz3bg46kun17gejqc6 14 89764 6599192 4708515 2022-08-28T14:12:28Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Türkiyədə İslam]] → [[Kateqoriya:Türkiyədə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Turkey}} [[Kateqoriya:Türkiyədəki dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Türkiyədə islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] rp108u7o4iypocdbe9pl6cydm8a327x 0 89955 6600586 2540416 2022-08-29T06:51:13Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Günah''' — ([[Farsca]]: '''گناه''') Allahın [[haram]] buyurduğu işi yerinə yetirmək. Quranda günah mənasında işlənən kəlmələr aşağıdakılardır: 1. "Zənb" — lüğətdə "ardıcıllıq" mənasınadır. Dünya və axirət əzabları insanın günaha mürtəkib olmasından sonra həmin günahların ardınca göndərildiyinə görə günaha "zənb" deyilir. Bu kəlmə Quranda 35 dəfə təkrar olunub. 2. "Məsiyət" — Allahın əmrindən boyun qaçırmaq, üsyankarlıq etmək mənasınadır. Günah insanın Allah-təalanın müəyyən etdiyi bəndəçilik həddindən çıxdığını bildirir. Bu ifadə Quranda 33 dəfə gəlmişdir. 3. "İsm" — süstlük etmək, geridə qalmaq və məhrum olmaq mənasında işlənir. Bu kəlmənin günah mənasında işlənməsi onu göstərir ki, günahkar heç vaxt özünü bacarıqlı hesab etməsin, əksinə o, geridə qalan bir şəxsdir. "İsm" kəlməsi də Quranda 48 dəfə təkrar olunub. 4. "Səyyiə" — Bu söz insana qəm-qüssə gətirən pis əməllərə deyilir. Ərəb dilində "səyyiə" sözü xoşbəxtlik mənasını verən "həsənə" sözünün antonimidir. Bu ifadə də Quranda 165 dəfə təkrar olunub. Qeyd etmək lazımdır ki, səyyiə kökündən olub, pis mənasını daşıyan "suu" sözü də Quranda 44 dəfə gəlmişdir. 5. "Cürm" — əslində meyvənin ağacdan ayrılmasına deyilir. Habelə, alçaq mənasını da daşıyır. Cərimə və cəraim sözləri də bu kökdən ayrılmışdır. İnsanı öz hədəfindən, həqiqətdən, səadətdən və bir sözlə təkamüldən saxlayan əməllərə "cürm" deyilir. 6. "Haram" — Qadağan olunmaq mənasını verir. Məsələn: Haram sözündən alınmış və hacılara məxsus geyim növü olan "ehram" paltarı (insanın həcc və ümrə əməllərini yerinə yetirən zaman geydiyi "ehram" paltarı) ona bir sıra işləri qadağan edir. Eləcə də İslamda müharibənin qadağan olunduğu aylara haram aylar deyilir. (Məsələn: Məhərrəm ayında müharibə etmək, dinimizdə haram və qadağan işlərdən biridir. Allahın evinin özünəməxsus ehtiramı olduğu üçün ona Məscidül-haram adı verilmişdir. Elə buna görə də kafirlərin onun içinə daxil olması qadağandır. Bu ifadə Quranda 75 dəfə təkrar olunub. 7. "Xətiiə" — Adətən, insanın ixtiyarsız halda mürtəkib olduğu günahlara deyilir. Lakin bəzi vaxtlar, o cümlədən "Bəqərə" surəsinin 81-ci və "Əlhaqqə" surəsinin 137-ci ayəsində olduğu kimi, bu kəlmə böyük günahlar mənasında işlənmişdir. Əslində isə "xətiiə" sözü günah nəticəsində insanın ruhunda yaranan elə vəziyyətdir ki, bu vəziyyət onu nicat yolundan saxlayır, hidayət nurunu onun qəlbindən silir. Bu kəlməyə də Quranda 22 dəfə rast gəlirik. 8. "Fisq" — əslində xurma dənəsinin qabıqdan çıxmasına deyilir. Bu kəlmənin günah mənasında işlənməsi insanın günah edərkən Allaha bəndəçilik və itaətdən xaric olmasına işarədir. Günahkar insan öz əməli ilə Allahın əmrini pozur və Onun hörmətinə xələl gətirir. Bu kəlmə ilə Quranda 53 dəfə günaha işarə olunmuşdur. 9. "Fəsad"- İnsanın həyatda normal vəziyyətdən çıxmasına deyilir ki, insanın fitri istedadlarının hədərə getməsi və məhv olması ilə nəticələnir. Fəsad sözü Quranda 50 dəfə gəlmişdir. 10. "Fücur"- İnsanın abır, həya və mənəviyyat pərdələrinin parçalanmasına deyilir ki, bunun da nəticəsi rüsvayçılıqdan başqa bir şey deyildir. Bu söz Quranda 6 dəfə təkrar olunub. 11. "Münkər" — İnkar sözündən olub uyğunlaşmayan mənasını verir. İnsanda olan sağlam ağıl və fitrətin pis işlərlə uyğun gəlməməsinə görə günaha münkər deyilir. Adətən, bu söz "nəhy əz münkər" (başqalarını pis işlərdən çəkindirmək) ünvanında işlənir. Quranda bu kəlmə ilə 16 dəfə rastlaşmaq olar. 12. "Fahişə" — Pisliyində heç kəs şübhə etməyən nalayiq sözlərə və pis əmələrə deyilir. Bəzi vaxtlarda isə həddindən artıq pis və nifrət yaradan əməllər haqqında da işlənir. Bu söz Quranda 24 dəfə təkrar olunub. 13. "Şərr"- Adətən, insanların nifrət etdiyi və xoşlamadığı işlərə şərr deyilir. Bunun əksi müqabilində xeyir sözüdür ki, bu da camaatın əksəriyyətinin bəyənib əməl etdiyi işlərə deyilir. Həmçinin, insanların daxili hissləri və fitri duyğuları ilə zidd olan günaha şərr deyilir. Bu kəlmə çox vaxt insanın başına gələn bəlalar haqqında da işlənir. Lakin bəzi yerlərdə günaha şərr deyilir. O cümlədən Qurani-kərimin "Zilzal" surəsinin 8-ci ayəsində "şərrən" ifadəsi günah məqsədini bildirmək üçün işlədilmişdir. 14. "Ləməm" — Günaha yaxınlaşmaq mənasınadır. Eləcə də "az" mənasını da daşıyır. Bu səbəbdən də kiçik günahlara "ləməm" deyilir. Bu kəlmə Quranda təkcə bir yerdə ("Nəcm" surəsinin 32-ci ayəsində) gəlmişdir. 15. "Vizr"- Ağırlıq mənasınadır. Vəzir hökumətin ağır işlərini öhdəsinə götürən şəxsə deyilir. Günahkar insan öz günahları ilə, ağır bir yükü öz üzərinə götürür. (Məlumdur ki, bəzi insanlar bunu öz təcrübələrində müşahidə ediblər.) Lakin o, bu həqiqətdən qafildir! "Vizr" sözü Quranda 26 dəfə gəlmişdir. Quranın bəzi ayələrində yenə də ağırlıq mənasını verən "siql" sözü də günah mənasında işlənib. "Ənkəbut" surəsinin 13-cü ayəsi bu nümunədən biridir. 16. "Hins" — əslində batil və qəbahətli sayılan işlərə meyilli olmaq mənasını verir. Lakin söz verdikdən sonra əməl etməməyə də "hins" deyilir. İnsanın dinə, öz sözünə əməl etməməsi, əhdinə vəfasız çıxması böyük günahlardan sayılır. Bu kəlmə Quranda iki dəfə gəlmişdir. {{Din-qaralama}} [[Kateqoriya:İslam]] [[Kateqoriya:Şəriət qanunları]] d0pdajgnohkrfc5c83jt265a6vh9q2g 0 90171 6600505 6578427 2022-08-29T06:23:44Z 194.135.167.234 /* Məşhur insanlar */ wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Yəhudilik}} '''Aşkenazi yəhudiləri''' ({{Dil-he|אשכנזים}}, ''aşkenazim''; təkdə: ''aşkenazi'') — [[Mərkəzi Avropa|Mərkəzi Avropada]] formalaşmış [[Yəhudilər|yəhudi]] subetnik qrupu. Bu mədəni icma üçün bu terminin işlənilməsinə ilk dəfə [[XIV əsr]] mənbələrində rast gəlinir. Tarixən əşkinazi yəhudilərinin böyük əksəriyyət üçün danışıq dili [[idiş]] olmuşdur. [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı baş verən [[holokost]]un qurbanlarının böyük əksəriyyəti əşkinazi yəhudisi olmuşdur. ==Məşhur insanlar== * [[Albert Eynşteyn]]—alman fiziki * [[Frans Kafka]]—Çexiyalı yazıçı * [[Mark Levi]]—fransız yazıçısı * [[Haim Veytsman]]—İsrailin ilk prezidenti * [[Volodimir Zelenski]]—Ukraynanın prezidenti * [[Rober Osseyn]]—Azərbaycan əsilli məşhur fransız aktyoru (atası azərbaycanlı, anası [[Bessarabiya]] yəhudisi) * [[Lütfi Zadə]]—tanınmış Azərbaycan alimi (atası [[Cənubi Azərbaycan|Cənubi Azərbaycanlı]], anası [[Odessa]] yəhudisi) * [[Aviqdor Liberman]]—İsrailin keçmiş Müdafiə Naziri * [[Adam Levin]]—Amerikalı müğənni * [[Natali Portman]]—Amerikalı aktrisa * [[Omer Adam]]—İsrailli müğənni (atası dağ yəhudisi, anası aşkenaz yəhudisi) * [[Deniel Redklif]]—İngiltərədə aktyor, Harri Potter rolunun ifaçısı * [[Timati]]—rusiyalı müğənni (atası tatar, anası yəhudi) * [[Oleq Qazmanov]]—rusiyalı müğənni (atası tatar, anası yəhudi) * [[Leonid Yakuboviç]]—rusiyalı aparıcı * [[Timur Vaynşteyn]]—Rusiyalı aktyor, aparıcı, prodüsser (atası yəhudi, anası azərbaycanlı) * [[Yana Batırşina]]—Rusiyalı gimnast (atası tatar, anası yəhudi) * [[Timur Rodrigez|Timur Rodrigez (Kərimov)]]—Rusiyada aktyor, şoumen (atası azərbaycanlı, anası yəhudi) * [[Mixail Qusman]]—Sovet və Rusiya aktyoru, aparıcı, jurnalist, tərcüməçi * [[Mixail Finkel]]—İsraildə din xadimi * [[Emin Ağalarov]]—müğənni (anası yəhudi) * [[Teymur Rəcəbov]]—azərbaycanlı şahmatçı (atası yəhudi, anası azərbaycanlı) * [[Shantel]]—Almaniyalı repçi (atası yunan, anası yəhudi əsilli) * [[Arye Qut]]—İsrailli siyasətçi (atası azərbaycanlı, anası [[Ukrayna|Ukraynadan]] olan aşkenaz yəhudisi) * [[Məryəm Şabanova]]—azərbaycanlı müğənni * [[Vado Korovin]]—azərbaycanlı aktyor * Faina Zukerman—azərbaycanlı model (atası yəhudi, anası azərbaycanlı) [[Kateqoriya:Yəhudi etnik qruplar]] 0rbsmea0ae83k5ypeytgamgrxvucuan 6600970 6600505 2022-08-29T10:02:10Z Sura Shukurlu 169201 [[User:194.135.167.234|194.135.167.234]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:185.30.90.132|185.30.90.132]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Yəhudilik}} '''Aşkenazi yəhudiləri''' ({{Dil-he|אשכנזים}}, ''aşkenazim''; təkdə: ''aşkenazi'') — [[Mərkəzi Avropa|Mərkəzi Avropada]] formalaşmış [[Yəhudilər|yəhudi]] subetnik qrupu. Bu mədəni icma üçün bu terminin işlənilməsinə ilk dəfə [[XIV əsr]] mənbələrində rast gəlinir. Tarixən əşkinazi yəhudilərinin böyük əksəriyyət üçün danışıq dili [[idiş]] olmuşdur. [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı baş verən [[holokost]]un qurbanlarının böyük əksəriyyəti əşkinazi yəhudisi olmuşdur. ==Məşhur insanlar== * [[Albert Eynşteyn]]—alman fiziki * [[Frans Kafka]]—Çexiyalı yazıçı * [[Mark Levi]]—fransız yazıçısı * [[Haim Veytsman]]—İsrailin ilk prezidenti * [[Volodimir Zelenski]]—Ukraynanın prezidenti * [[Rober Osseyn]]—Azərbaycan əsilli məşhur fransız aktyoru (atası azərbaycanlı, anası [[Bessarabiya]] yəhudisi) * [[Lütfi Zadə]]—tanınmış Azərbaycan alimi (atası [[Cənubi Azərbaycan|Cənubi Azərbaycanlı]], anası [[Odessa]] yəhudisi) * [[Aviqdor Liberman]]—İsrailin keçmiş Müdafiə Naziri * [[Adam Levin]]—Amerikalı müğənni * [[Natali Portman]]—Amerikalı aktrisa * [[Omer Adam]]—İsrailli müğənni (atası dağ yəhudisi, anası aşkenaz yəhudisi) * [[Deniel Redklif]]—İngiltərədə aktyor, Harri Potter rolunun ifaçısı * [[Timati]]—rusiyalı müğənni (atası tatar, anası yəhudi) * [[Oleq Qazmanov]]—rusiyalı müğənni (atası tatar, anası yəhudi) * [[Leonid Yakuboviç]]—rusiyalı aparıcı * [[Timur Vaynşteyn]]—Rusiyalı aktyor, aparıcı, prodüsser (atası yəhudi, anası azərbaycanlı) * [[Yana Batırşina]]—Rusiyalı gimnast (atası tatar, anası yəhudi) * [[Timur Rodrigez|Timur Rodrigez (Kərimov)]]—Rusiyada aktyor, şoumen (atası azərbaycanlı, anası yəhudi) * [[Mixail Qusman]]—Sovet və Rusiya aktyoru, aparıcı, jurnalist, tərcüməçi * [[Emin Ağalarov]]—müğənni (anası yəhudi) * [[Teymur Rəcəbov]]—azərbaycanlı şahmatçı (atası yəhudi, anası azərbaycanlı) * [[Shantel]]—Almaniyalı repçi (atası yunan, anası yəhudi əsilli) * [[Arye Qut]]—İsrailli siyasətçi (atası azərbaycanlı, anası [[Ukrayna|Ukraynadan]] olan aşkenaz yəhudisi) * [[Məryəm Şabanova]]—azərbaycanlı müğənni * [[Vado Korovin]]—azərbaycanlı aktyor * Faina Zukerman—azərbaycanlı model (atası yəhudi, anası azərbaycanlı) [[Kateqoriya:Yəhudi etnik qruplar]] m585uwk2g8dl3kpsa8o5wzxdw93il6q 0 90430 6600139 6581297 2022-08-28T23:32:47Z Konul1985 254657 Bəhruzə bəyim Şah Təhmasibin anasidi,Taclı Bəyim deyil wikitext text/x-wiki {{seçilmiş məqalə namizədi}} {{Dövlət xadimi |adı = Şah I Təhmasib |orijinal adı = ''Əbülmüzəffər Əbülfəth Sultan Şah Təhmasib ibn Şah İsmayıl əl-Səfəvi əl-Hüseyni əl-Musəvi'' |şəkil = Shah Tahmasp.jpg |şəklin izahı = I Şah Təhmasibin portreti, italyan rəssamı [[Kristofano Dell’Altissimo]], XVI-XVII əsrlər, [[Uffizi qalereyası]], [[Florensiya]]. |şəklin ölçüsü = 270px |titul = [[Səfəvilər dövləti]]nin II [[şah]]ı |bayraq = Lion and Sun Emblem of Persia.svg |bayraq2 = Flag of Shah Tahmasp I.svg |dövr əvvəl = 23 may 1524 |dövr son = 25 may 1576 |sələfi = [[Şah İsmayıl Xətai|I Şah İsmayıl]] |xələfi = [[II İsmayıl|II Şah İsmayıl]] |tacqoyma = 23 may 1524 |şərh = |dini = [[Şiə]] ([[İslam]]) |doğum tarixi = 22.2.1514 |doğum yeri = Şahabad, [[Səfəvilər dövləti]] |vəfat tarixi = 25.5.1576 |vəfat yeri = [[Qəzvin]], [[Səfəvilər dövləti]] |dəfn yeri = [[Şeyx Səfi məqbərəsi]],[[Ərdəbil]], |sülalə = [[Səfəvi xanədanı]] |uşağı = '''oğlanları:'''<br> [[Məhəmməd şah Xudabəndə Səfəvi|Məhəmməd Mirzə]], [[II Şah İsmayıl Səfəvi|İsmayıl Mirzə]], [[Heydər mirzə Səfəvi|Heydər Mirzə]], [[Süleyman Mirzə]], Mustafa Mirzə, Mahmud Mirzə, İmamqulu Mirzə, [[Sultan Əli Mirzə]], Əhməd Mirzə ; <br> '''qızları:'''<br> [[Gövhər Sultan]], [[Pərixan Sultan]], Xədicə Sultan, [[Zeynəb Sultan Səfəvi|Şahzeynəb Sultan]], [[Məryəm Sultan]], Fatimə Sultan, Şəhrəbanu Sultan, Xanış Sultan |atası = [[Şah İsmayıl Xətai|I Şah İsmayıl Səfəvi]] |anası = Bəhruzə Bəyim |vikianbar = }} '''Şah Təhmasib''' ({{lang-fa|طهماسب}}) və ya '''Şah I Təhmasib''' ({{DVTY}}) — [[Səfəvi imperiyası]]nın 1524-cü ildən 1576-cı ilə qədər hakimiyyətdə olmuş ikinci şahı. O, [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]la onun əsas arvadı [[Taclı Bəyim]]in ən böyük oğludur. Təhmasib Mirzə 23 may 1524-cü ildə atasının ölümündən sonra taxta çıxmışdır. Onun hakimiyyətinin ilk illəri [[qızılbaş]] liderləri arasında vətəndaş müharibələri ilə müşahidə olunmuş və bu 1532-ci ilə qədər davam etmişdir. 1532-ci ildə I Təhmasib bütün hakimiyyəti öz əlinə almış və mütləq monarxiyasını təmin etmişdir. Bundan qısa müddət sonra o, [[Osmanlı imperiyası]] ilə uzun müddət davam edəcək müharibə ilə qarşılaşmışdır. Bu müharibə 3 mərhələyə bölünməkdədir. Osmanlı hökmdarı [[Sultan Süleyman Qanuni|Sultan Süleyman]]ın hərbi əməliyyatları ilə başlayan müharibə 1555-ci ildə [[Amasya sülh müqaviləsi|Amasiya sülh müqaviləsi]] ilə bitmişdir. Sülh müqaviləsinə əsasən [[Bağdad]], [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun böyük bir hissəsi və indiki [[Gürcüstan]]ın qərbi Osmanlı imperiyasına keçmişdir. I Təhmasibin əsas rəqiblərindən biri də tez-tez [[Xorasan ərəbləri|Xorasana]] yürüşlər edən özbəklər idi. O, hələ 14 yaşı olarkən özbəklərə qarşı yürüşə başlamış və onları [[Cam döyüşü (1528)|Cam döyüşü]]ndə məğlub etmişdir. Bu döyüşdə o, artilleriyadan da yararlanmışdır. I Təhmasib incəsənətə hamilik etmiş, sarayında xeyli sayda [[rəssam]], [[xəttat]] və [[şair]] saxlamışdır. Hakimiyyətinin son dövrlərində o, şairləri xor görməyə başlamış və bir çoxunu [[Böyük Moğol imperiyası]] sarayına və [[Hindistan]]ın fərqli yerlərinə sürgün etmişdir. O, dindarlığı ilə seçilmiş və dindarların hüquq və digər dövlət məsələlərində iştirak etmələrinə imkan vermişdir. Məsələn, Böyük Moğol imperatoru [[Hümayun]] ondan hərbi yardım istədiyi zaman Təhmasib yardım qarşılığında ondan [[Şiəlik|şiəliy]]i qəbul etməsini istəmişdir. Hərbi yardım edilmiş və Hümayun taxtını geri qaytarmağı bacarmışdır. Lakin I Təhmasib xarici siyasət məsələlərində dini məsələlərin təsiri altında olmamış, əsas düşməni Osmanlı imperiyasına qarşı [[Venesiya Respublikası]], [[Habsburq monarxiyası]] kimi xristian qüvvələrlə ittifaq danışıqları həyata keçirmişdir. Səfəvi sülaləsinin ən uzun müddət — 52 il hakimiyyətdə qalmış nümayəndəsi olan I Təhmasibin 14 may 1576-cı ildə ölməsi taxt-tac uğrunda mübarizənin kəskinləşməsinə səbəb olmuşdur. Bu mübarizə nəticəsində şah ailəsinin bir çox nümayəndəsi həyatını itirmişdir. Müasir qərb qaynaqları onu atasının qurduğu imperiyanı qorumağı bacaran və genişləndirən, cəsur və hərbi istedada malik hökmdar kimi təsvir edirlər. Onun hakimiyyəti dövrü [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın ideoloji siyasətində dəyişikliklə əlamətdar oldu. Beləki onun atasında olan Mehdi münasibətinə son qoyuldu və onun əvəzinə ictimaiyyətdə dindar və ya dini hökmdar imici yaradıldı. Onun hakimiyyəti illərində qızılbaş liderlərin mərkəzi hakimiyyətə tabe etdirilməsi üçün işlər görülmüş və buna nail olunmuşdu. == Zəmin == Şah I Təhmasib Səfəvi sülaləsindən şah olan ikinci şəxsdir. Ailənin adı [[Şeyx Səfi|Şeyx Səfiəddinin]] adından gəlməkdədir.{{Sfn|Amoretti|Matthee|2009}}{{Sfn|Matthee|2008}} O, [[Ərdəbil|Ərdəbildə]] mövcud olan təriqətn rəhbəri olmuşdur. Təriqətin ilk şeyxi olan Şeyx Səfiəddin Zahid Gilaninin qızı ilə evlənmiş və bundan sonra qayınatasının təriqəti olan [[Zahidiyyə]]nin rəhbəri olmuşdur.{{Sfn|Babinger|Savory|1995}} Onun iki xələfi — [[Şeyx Cüneyd]] və [[Şeyx Heydər]] daha çox hərbi fəaliyyətə yönəlmiş və sonda uğursuzluqla nəticələnsə də, öz ərazilərini hərbi müdaxilələrlə genişləndirməyə çalışmışdırlar.{{Sfn|Matthee|2008}} Təhmasibin atası I İsmayıl 1501-ci ildə uğurlu hərbi yürüşlərdən sonra özünü şah elan etmiş, Ağqoyunlu torpaqlarını, şərqdə Şeybani torpaqlarını və 1512-ci ildən bir çox şəhər dövləti ələ keçirmişdi.{{Sfn|Savory|Karamustafa|1998}} Öz ulu sələflərindən fərqli olaraq İsmayıl [[Şiə məzhəbi|şiə məzhəbindən]] idi və hakimiyyəti ələ aldıqdan sonra imperiyaya daxil olan ərazilərdəki insanların şiələşdirilməsi prosesi başladıldı.{{Sfn|Savory|Gandjeï|2007}} Yeni dini, mülki və hərbi şiə elitasının formalaşdırılması prosesi nəticəsində bir çox seyid və müctəhid torpaq sahibi yeni dini eitanı formalaşdırdı.{{Sfn|Brown|2009|p=235}}{{Sfn|Savory|Bruijn|Newman|Welch|2012}} Şah İsmayıl demək olar ki, bütün mühüm dövlət vəzifələrini [[Türk xalqları|türk]]-[[qızılbaş]] liderlərinə həvalə etdi. Onu hakimiyyətə gətirən və "qılınc əhli" adlandırılan bu qrup şaha hakimiyyətini qoruyub saxlamaqda yardım edirdilər.{{Sfn|Savory|Karamustafa|1998}}{{Sfn|Bakhash|1983}} Bu "qılınc əhli" adlandırılan "qələm əhli" adlandırılan və bürokratiyanı idarəe dən şəxslərlə rəqabət halında idilər. Əgər birinci qrup türk tayfalarından olan sərkərdələrdən təşkil edilmişdisə, sonuncu qrup əsasən [[farslar]]dan təşkil edilmişdi. Şah İsmayıl bu rəqabət problemini həll edə bimək üçün ''vakil-e nafs-e nafs-e hümayun'' (şahın vəkili) vəzifəsini təsis etdi.{{Sfn|Savory|Karamustafa|1998}} Bu rəqabət Qazdevan döyüşünün nəticəsinə də təsir etdi. [[Özbəklər|Özbəklərlə]] İsmayılın vəkili [[Nəcmi Sani|Nəcm-i Sani]] arasında baş tutan bu döyüşdə Səfəvi ordusu məğlub oldu və Nəcm-i Sani edam edildi. Məğlubiyyətin əsas səbəbi isə qızılbaşların onu tərk etməsi və yalnız öz əlindəki bölmələrlə döyüşməyə məcbur olması idi.{{Sfn|Mazzaoui|2002}} Fəaliyyətinin ən əvvəlki dövründən bölgədə çox məşhurlaşan və haqqında rəvayətlər formalaşan Şah İsmayılın nüfuzu [[Çaldıran döyüşü|Çaldıran döyüşündə]] Osmanlı imperiyasına məlub olması ilə zədələndi. Döyüşdən əvvəl Şah İsmayılın [[Əli]] və ya [[Hüseyn ibn Əli|Hüseynin]] yer üzündəki sürəti imici formalaşdırılmışdı.{{Sfn|Mitchell|2009a|p=32}} Bu məğlubiyyət Şah İsmayılın gələcək fəaliyyətinə təsir etdi və qızılbaşların fəaliyyətinin daha da genişlənməsi ilə nəticələndi.{{Sfn|Roemer|2008|p=225}} Bu genişlənmə Şah Təhmasibin hakimiyyətinin ilk illərində də davam etdi.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Savory|Karamustafa|1998}}.</ref> == Həyatının erkən dövrü == Təhmasib [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın böyük oğlu kimi 1514-cü ildə [[İsfahan]] yaxınlığında yerləşən Şahabad kəndində dünyaya gəlmişdi. Onun anası Şah İsmayılın əsas arvadı Taclı Bəyim idi.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Türk-monqol ənənəsinə uyğun olaraq [[Xorasan]] canişini təyin edildikdən sonra adına ''Mirzə'' də əlavə edilmişdir. Bu hadisə 1515-cvi ildə baş verib.{{sfn|Amanat|2017|p=61}}{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} Növbəti il Şah İsmayıl [[Diyarbəkir]] hakimi [[Əmir Sultan Mosullu]]nu Təhmasibin lələsi və [[Bəlx vilayəti|Bəlx]] hakimi təyin etdi.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Newman|2008|pages=21}}.</ref> Bu [[Çaldıran döyüşü]] zamanı aclıq qorxusundan şahın ordusuna qatılmayan Xorasanın [[Şamlı]] və [[Mosullu oymağı|Mosullu]] tayfalarını əvəz etmək üçün edilirdi.{{Sfn|Newman|2008|p=21}} Təhmasib Mirzənin Heratda qalması Səfəvi sarayında güclü nümayəndələrə sahib olan, bir çox böyük vilayətlərin hakimliklərini edən Şamlı tayfasının nüfuzunu azaltmaq üçün idi.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Şah İsmayıl həmçinin [[Herat]]ın məşhur şəxslərindən olan Əmir Qiyasəddin Məhəmmədi oğlu Təhmasib Mirzənin dini tərbiyəçisi təyin etdi.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Bu iki əmir arasında Heratda əsas söz sahibi olmaq üstündə mübarizə kəskinləşdi və Əmir Sultan Qiyasəddini həbs etdirərək növbəti gün edam etdirdi. Lakin o da bu vəzifədə uzun müddət qala bilmədi və 1521-ci ildə [[Amudərya]]nı qəfil keçib şəhərin bir hissəsini ələ keçirən özbək yürüşünə görə vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Newman|2008|pages=21}}.</ref> Bundan sonra Şah İsmayıl [[Div sultan Rumlu|Div Sultan Rumlunu]] Təhmasibin lələsi təyin etdi və hakimliyi kiçik oğlu Sam Mirzə Səfəviyə verdi.{{Sfn|Mitchell|2009b}} 1524-cü ilin yazında Şah İsmayıl indiki [[Gürcüstan]] yaxınlığında ov edərkən xəstələnir və paytaxt [[Təbriz]]ə geri dönüş yolunda ikən [[Ərdəbil]]də sağalır.{{Sfn|Roemer|2008|p=227}} Lakin tezliklə yenidən xəstələnir və bu xəstəlik nəticəsində 23 may 1524-cü ildə vəfat edir.{{Sfn|Newman|2008|p=25}} == Naiblik dövrü == [[Fayl:Shah_Tahmasp_holding_court,_attributable_to_Mu'in_Musavvir,_Safavid_Isfahan,_circa_1670_A.jpg|thumb|alt=A seated Tamasp under a modest tent, with other people|[[Mo'en Mosavver]] tərəfindən şəkildiyi güman edilən bir miniatür. Miniatürdə üləma və saray əhlinin qatıldığı və Şah Təhmasib tərəfindən rəhbərlik edilən saray müşavirəsi əks etdirilmişdir. [[İsfahan]]da 1670-ci illərdə çəkildiyi güman edilən miniatür Bicanın ''Tarix-i Cahanguşa-yi Xaqan Sahibqıran'' əsərindəndir. ]] Atasının ölümündən sonra 10 yaşlı Təhmasib Mirzə [[şah]] elan edildi və dövlətin faktiki hakimi isə lələsi [[Div sultan Rumlu|Div Sultan Rumlu]] oldu.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Div Sultan Rumlunun şəxsində [[Rumlu tayfası]]nın hakimiyyəti digər türk-qızılbaş tayfaları olan [[Ustaclı]] və [[Təkəli tayfası|Təkəlilər]] üçün qəbuledilməz idi.{{Sfn|Roemer|2008|p=234}} Ustaclı tayfasının rəhbəri və [[Təbriz]]in hakimi olan [[Köpək Sultan Ustaclı|Köpək Sultan]], təkəli tayfasının lideri olan [[Çuxa sultan Təkəli|Çuxa Sultan]] ilə birlikdə rumluların ən sərt rəqibləri idilər.{{Sfn|Roemer|2008|p=234}} Təkəlilər İsfahan və Həmədanda gücə malik idilər, Ustaclılar isə imperiyanın paytaxtı [[Təbriz]]də və [[Xorasan]]da əsas söz sahibi idilər.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Div Sultan Rumlu bu iki əsas rəqiblərinə ittifaq təklif etdi. Bu ittifaqa görə əsas hərbi vəzifə hesab edilən [[Əmir əl-üməra]] komandanlığı bu üç şəxs tərəfindən yerinə yetirilməli idi.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Lakin bu çox getmədi, çünki hər üç tərəf qüvvələrin paylaşılmasından narazı idi. 1526-cı ilin yazında indiki [[İran]]ın şimal-qərbində meydana çıxan bir neçə toqquşma Xorasana yayıldı və vətəndaş müharibəsi başladı.<ref>{{harvnb|Savory|Bosworth|2012}}; {{harvnb|Roemer|2008|pages=234}}.</ref> Ustaclılar ilk məğlub edilən qüvvə oldular və onların başçısı Köpək Sultan Çuxa Sultanın əmri ilə edam edildi.{{Sfn|Newman|2008|p=26}} Bu daxili toqquşmalar zamanı özbəklər hücum edərək müvəqqəti olaraq [[Tus]] və [[Gürgan (İran)|Astarabad]]ı ələ keçirdilər. Buna görə Div Sultan Rumlunu ittiham edən Şah Təhmasib{{Sfn|Mitchell|2009b}} onu edam etdirdi.{{Sfn|Roemer|2008|p=234}} 3 böyük qızılbaş əmirinin 2-nin öldürülməsindən sonra yeganə sağ şəxs Çuxa Sultan qaldı və onun şah üzərindəki naibliyi 1527-ci ildən 1531-ci ilə qədər davam etdi.{{Sfn|Newman|2008|p=26}} Çuxa [[Herat]]ı şamlıların hakimiyyətindən almaq istədi və bu onun Herat hakimi Hüseyn xanla toqquşmasına səbəb oldu. Çuxa Sultanın düşərgəsinə hücum edən Hüseyn xan Çuxa Sultanı məğlub etdi və edam etdirdi.{{Sfn|Roemer|2008|p=234}} Yenidən hücum edən özbəklər Übeydullah xanın komandanlığı altında sərhədyanı bölgələri ələ keçirdilər.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} 1528-ci ildə Übeydullah [[Gürgan (İran)|Astrabad]]ı və [[Tus]]u yenidən ələ keçirdi, Herat isə mühasirəyə alındı. 14 yaşlı Təhmasib orduya komandanlıq edərək yürüşə çıxdı və özbəkləri [[Cam döyüşü (1528)|Cam döyüşü]]ndə ağır məğlubiyyətə uğratdı.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Səfəvilər mütləq qələbə qazanmalarının səbəblərindən biri artilleriyadan istifadə etmələri idi.{{Sfn|Roemer|2008|p=236}} Lakin bu qələbə nə bölgəyə olan özbək yürüşlərini, nə də daxildəki xaos vəziyyətini ortadan qaldırılmasına səbəb olmadı. Təhmasib bu qələbədən sonra [[Bağdad]]da başlayan gözlənilməz üsyana görə qərbə yönəldi.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Savory|Bosworth|2012|pages=}}.</ref> Həmin il [[özbəklər]] Heratı ələ keçirdilər, lakin şəhərdə olan [[Sam Mirzə]]yə Təbrizə getməyə icazə verdilər. Heratda özbək hakimiyyəti uzun müddət davam etmədi və 1530-cu ildə Təhmasib onları oradan qovmağı bacardı. O, qardaşı Bəhram Mirzəni Xorasanın hakimi, [[Qazi xan Təkəli]]ni isə Bəhramın lələsi təyin etdi.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Roemer|2008|pages=236}}.</ref> Hüseyn xanın şahla evliliklə qohum olmasına baxmayaraq, o, 1533-cü ildə edam edildi.{{Sfn|Roemer|2008|p=234}} Onun edam edilməsi Təhmasibin hakimiyyəti dövrünün dönüm nöqtəsi hesab edilə bilər. Bundan sonra hakimiyyəti tamamilə əlinə alan şah qızılbaş əmirlərinin özbaşınalığının qarşısını aldı və mərkəziləşdirməyə önəm verdi.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}}{{Sfn|Roemer|2008|p=235}} == Hakimiyyəti == === Osmanlı ilə müharibə === [[Osmanlı imperiyası]]nın hökmdarı [[Sultan Süleyman Qanuni|Sultan Süleyman]] güclü Səfəvi imperiyasını özünə əsas təhlükə hesab edirdi. Təhmasibin hakimiyyətinin ilk dövründə o, [[Habsburqlar|Habsburq]]larla savaşmaqla məşğul idi.{{Sfn|Roemer|2008|p=241}} 1532-ci ildə Osmanlı ordusu Macarıstanda savaşmaqla məşğul ikən, Süleyman 50 min nəfərlik ordunu Fil paşanın komandanlığı altında Üləma bəy Təkəliyə göndərdi.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Üləma bəy Çuxa Sultanın öldürülməsindən sonra Osmanlı imperiyasına sığınmış [[Təkəli tayfası]] mənsublarından biri idi.{{Sfn|Newman|2008|p=26–27}} ==== Sultan Süleymanın I yürüşü ==== Osmanlı mənbələrinə görə, Sultan Süleymanın ilk yürüşü zamanı [[Parqalı İbrahim Paşa|İbrahim paşa]]nın hərbi hissələri 1534-cü il iyunun 13-də [[Təbriz]]ə daxil olmuşdular. Süleymanında olduğu Osmanlıların əsas qüvvələri iə şəhərə sentyabrın 27-də çatdılar.{{Sfn|Roemer|2008|p=241}} Osmanlı qoşunları Təbrizdə olduqları zaman işğalçıların zülm və zorakılığı nəticəsində şəhərdə çoxlu iğtişaşlar baş verdi. Osmanlı əsgərləri şəhərliləri qarət edir və öldürürdülər. [[Osmanlı ordusu]]nun yürüşü barədə xəbər Şah Təhmasibə o Xorasanda özbəklərə qarşı yürüşdə olarkən çatdı{{Sfn|Mitchell|2009b}} və [[Rey]]ə doğru hərəkətə başladı. Uzun məsafə qət edildiyinə görə qızılbaşların minik vasitələri və döyüşçüləri əldən düşmüşdülər. Həmçinin ordudakı döyüşçülərin sayı 7 min nəfərdən çox da deyildi. Halbuki sultanın ordusu, [[Həsən bəy Rumlu]]nun obrazlı ifadəsinə görə, "səhranın qum zərrələrindən və payız yarpaqlarından daha çox" idi. Şah Qəzvinə, oradan isə Əbhərə hərəkət etdi və burada əmirlərin müşavirəsini çağırdı. Onlardan hər biri öz fikrini söylədi. Müşavirədə [[Hüseyn xan Şamlı]] bildirdi ki, "bizim atlarımız əldən düşmüşlər, biz Rum qoşununun qarşısına çıxa bilmərik". I Şah Təhmasib isə ona belə cavab verdi: "məgər mən dedim ki, biz rumlularla üz-üzə vuruşmaq istəyirik? Mən atamın qaydası ilə gedə bilmərəm. Bu düşmən çox güclüdür".{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=80-81}} [[Təbriz]]i və [[Kürdüstan]]ı ələ keçirən Osmanlılar [[Gilan ostanı|Gilan]]dan dəstək almağa ümid edirdilər.{{sfn|Newman|2008|p=28}} Təhmasi Osmanlıları qovsa da, Xorasana yeni özbək hücumu xəbəri ona Osmanlı ordusunu tamamilı məğub etməyinə əngəl oldu.{{sfn|Mitchell|2009b|p=}} Osmanlı ordusu [[Bağdad]]ı və şiələr üçün müqəddəs yer hesab edilən [[Nəcəf]] şəhərini ələ keçirdi.{{sfn|Mitchell|2009b|p=}} Bu zaman Şah Təhmasib [[Bəlx vilayəti|Bəlx]]də özbəklərə qarşı döyüşməkdə idi.{{sfn|Mitchell|2009b|p=}} Sultan Süleyman I Şah Təhmasibə göndərdiyi məktubda onu qorxaqlıqda təqsirləndirdi və döyüşə başlamağı təkid etdi. Şah cavabında yazdı ki, o, ağlını itirməyib, bir qızılbaşa qarşı on Osmanlının dayandığı qeyri – bərabər şəraitdə düşmənlə vuruşa bilməz. [[Bəhram Mirzə Səfəvi|Bəhram Mirzə]]nin başçılığı ilə qızılbaşların irəlidə gedən hissələri [[Qızılüzən]] çayının sahilindəki Qaraağac yaxınlığında [[İbrahim paşa|İbrahim paşanın]] qoşunları ilə üz-üzə gəldilər. [[Qızılbaş]]lar döyüşə-döyüşə dağa doğru geri çəkilməyə məcbur oldular. Ardı-arası kəsilməyən axınla gələn Osmanlı qoşunları qızılbaşların sıralarını sarsıdırdı və onlar şah düşərgəsinə doğru çəkilirdilər. Bu vaxt Kuh-Kiluyə (Fars) hakimi Əvənd xan Əfşar yeni qüvvələrlə şah qərargahına gəldi. Sultan Süleymanın çox böyük qoşunla Miyanəni keçərək [[Sultaniyə|Sultaniyyəyə]] çatması barədə xəbər alındı. Bu təhlükəli anda qızılbaş əmirlərinin arasında ixtilaflar baş verdi. Məhəmməd xan Zülqədər oğlu, Hüseyn xan Təkəli və başqaları düşmənin tərəfinə keçdilər. Şah, [[Hüseyn xan Şamlı]]ya, Qazi xan Təkəliyə və Məlik bəy Xoyluya da inanmırdı və bu onu düşmən qoşunları ilə vuruşa girməkdən çəkinməyə məcbur edirdi. Payızın sonunda Sultaniyyə ərazisində bərk qar yağdı və güclü şaxtalar düşdü. Osmanlı ordusu şiddəətli soyuqlar və azuqə çatışmazlığı üzündən böyük itkilər verdi. Osmanlılar qızılbaşların artilleriyanı ələ keçirmələrinin qarşısını almaq üçün yüzə qədər topu yolda yandırdılar. Sultan qışlamaq üçün [[Bağdad]]a tərəf döndü, Üləmanı isə Təbrizə göndərdi. Sultanın Bağdada getmək cəhdini əsirlərdən öyrənən Şah Təhmasib Təbrizə hərəkət etdi. Bu vaxt Qazi xan Təkəli şaha xəyanət etdi və ondan əvvəl Təbrizə gələrək şah ordusunun yaxınlaşdığını xəbər verdi. Onlar qaçaraq hündür qüllələri və divarları olan, hər tərəfdən dərin xəndəklərlə əhatə olunmuş Van qalasında gizləndilər. Qızılbaş qoşunları qalanı mühasirəyə aldılar. Mühasirə qış qurtaranadək uzandı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=81}} Osmanlı ordusunun ilk hücumu Şah Təhmasibin hakimiyyəti üçün böyük böhran törədə bilərdi.{{sfn|Streusand|2019|p=148}} Çünki [[Şamlı (tayfa)|Şamlı tayfası]] bir müddət əvvəl Hüseyn xan Şamlını vəzifəsindən uzaqlaşdırmaqla öz mütləq hakimiyyətini yenidən sübit edən Şah Təhmasibi zəhərləməyə çalışmış, bunda uğursuz olmuşdular.{{sfn|Roemer|2008|p=242}} Üsyançılar Sultan Süleymanla əlaqə yaratmış, ondan şahzadə [[Sam Mirzə]]ni dəstəkləməyi istəmişdilər. Şah zadə Sam Mirzə osmanlıpərəst siyasət yeridəcəyini bildirmiş, bunun qarşılığında da Osmanlı tərəfindən şah kimi tanınmışdı.{{sfn|Mitchell|2009b|p=}} Bu tanıma və şahzadənin üsyanı Təhmasibi sarayının böyük təlaşına səbəb olmuşdu.{{sfn|Streusand|2019|p=148}} Lakin Şah təhmasib gözəl hərbi strategiya izləyərək Süleymanın ələ keçirdiyi əksər bölgələri geri qaytarmışdı. Şahın bu əməliyyatı Süleymanı ona qarşı yenidən hücuma keçməyə sövq etmiş, lakin ordunun avanqard dəstələri şahın komandanlığı altındakı qızılbaşlar tərəfindən məhv edildikdən sonra o, geri çəkilib [[İstanbul]]a getmişdi. Beləliklə, Süleyman bu yürüşü nəticəsində yalnız Bağdadı ələ keçirib qoruya bildi. Bunun qarşılığında isə, böyük maliyyə və hərbi itkilərə məruz qaldı.{{sfn|Roemer|2008|p=242}} ===== Bağdadın itirilməsi ===== Bağdad şəhəri [[Osmanlı ordusu]] tərəfindən müqavimətsiz ələ keçirilmişdir. [[Osmanlı ordusu]] şəhərə yaxınlaşarkən Səfəvi canişini şəhəri boşaldaraq geri çəkilmişdi.<ref name="World and Its Peoples">{{cite book|title=World and Its Peoples: The Middle East, Western Asia, and Northern Africa|year=2006|publisher=Marshall Cavendish|location=London|isbn=0-7614-7571-0|page=193|url=https://archive.org/details/worlditspeoplesm0000unse|url-access=limited}}</ref> Bağdadın ələ keçirilməsi böyük uğut hesab edilirdi. Beləki şəhərin ələ keçirilməsi ilə [[Dəclə]] və [[Fərat]] çayları və onlar vasitəsiylə həyatakeçirilən daxili və xarici ticarət Osmanlı suverenliyi altına keçmişdi.<ref name="MastersG&amp2009">{{cite book|last=Masters|first=Bruce Alan|title=Encyclopedia of the Ottoman Empire|url=https://archive.org/details/encyclopediaotto00agos|url-access=limited|year=2009|publisher=Facts on File|location=New York|isbn=0-8160-6259-5|pages=[https://archive.org/details/encyclopediaotto00agos/page/n318 280], 428}}</ref> [[Bağdad]]ın [[Səfəvilər]] prizmasından itirilməsini 1546-cı ildə Bəsrənin itirilməsi izlədi. Bəsrənin itirilməsi ilə Osmanlı hakimiyyəti cənubi Mesopotamiyanın işğalını da başa çatdırmış, [[Dəclə]] və [[Fərat]] çaylarının İran körfəzinə töküldüyü ərazini ələ keçirmiş oldu. Artıq Osmanlı imperiyası İran körfəzində ticarət edə bilmə imkanına malik idi.<ref name="Matthee1999">{{cite book|last=Matthee|first=Rudolph P.|title=The politics of trade in Safavid Iran: silk for silver, 1600-1730|url=https://archive.org/details/politicstradesaf00matt|url-access=limited|year=1999|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=0-521-64131-4|page=[https://archive.org/details/politicstradesaf00matt/page/n20 17]}}</ref> Bağdad ələ keçirildikdən sonra [[Sultan Süleyman Qanuni|Sultan Süleyman]] da daxil olmaqla, Osmanlı ordusu qışı orada keçirdi və [[Sünnilər|sünni]]-[[Şiəlik|şiə]] məzhəblərinin müqəddəs yerlərini, suvarma sistemlərini təmir etdirdi. Sultan [[Bağdad]]da güclü qarnizon buraxaraq, növbəti il [[İstanbul]]a geri döndü. Hər zaman [[Bağdad]]a xüsusi önəm verən və oradakı qüvvələrini daim yeniləyən Osmanlı dövləti 1623-cü ilə qədər şəhəri öz hakimiyyəti altında saxladı. 1623-cü ildə [[I Abbas]] tərəfindən geri qaytarılan şəhər onun [[I Səfi|sələfi]] zamanı yenidən Osmanlılar tərəfindən ələ keçirildi.<ref name="World and Its Peoples" /> Müqavimətsiz şəkildə Bağdad ələ keçirildikdən sonra şiələr üçün xüsusi yer olan [[Nəcəf]] şəhəri də ələ keçirildi.{{Sfn|Newman|2008|p=28}} ==== Sultan Süleymanın II yürüşü ==== 1535-ci ilin yazın əvvəlində Bağdaddan çıxan Osmanlı ordusu Səfəvilər üzərinə ikinci yürüşlərinə başladılar. Buna qədər isə Şah Təhmasib [[Təbriz]]in əhalisini başqa yerə köçürmüş, ərzaq və digər lazimi şeylər daşınmış, daşınması mümkün olmayanlar isə məhv edilmişdi. Bu tədbirlər həyata keçirildikdən sonra şah Sultaniyyəyə çəkildi. Osmanlı ordusu İbrahim paşa Təbrizə daxil olduqdan sonra Şah Təhmasib sülh danışıqları üçün ikinci dəfə elçilər heyyəti göndərsə də, bu dəfə də təklifi rədd edildi. Şahın üzərinə [[Sultaniyə|Sultaniyyə]] şəhərinə gələn Osmanlı ordusu ərzaq qıtlığı və ordu arasında yayılmış [[taun]] xəstəliyinə görə böyük tələfatla üzləşdi. Qızılbaşların Əmir Sultan Rumlu və Çıraq Sultan Ustaclının başçılığı altındakı ön dəstələri Osmanlılarla toqquşmada onları məğlub etdilər. Geri çəkilməyə başlayan Osmanlı ordusunü təqib etmək üçün Bəhram Mirzə bir dəstə əmirlə-Məntəşə Sultan, Əmir Sultan, Şahqulu xəlifə möhrdar, Məhəmməd Əmin bəy Süfrəçi göndərildi. Şah özü bu zaman artıq Van qalasını yenidən mühasirəyə almışdı. [[Van]] qalasına yardım üçün sultan [[Diyarbəkir]] paşasına əmr göndərdi və üstəlik Üləma bəyi də vəzifələndirdi. Vostan yaxınlığında onlar türkman tayfasından olan qorçularla qarşılaşdılar. Xain Üləma bəyin də orda olduğu xəbərini alan Şah Təhmasib 2 min döyüşçü ilə özüdə ora yollandı. Üləmanın qızılbaş ordusunun təhlükəli olması ilə bağlı xəbərdarlıqlarına qulaq asmayan və say üstünlüyünə inanan Məhəmməd paşa Səfəvi ordusuna hücum etdi. Lakin [[Şiraz]] hakimi Qazi xan Zülqədər türkman və zülqədər tayfalarından olan qorçulər dəstəsi ilə düşmənə hücum edəərk onları darmadağın etdi. [[Həsən bəy Rumlu]]nun sözləri ilə desək, "bir anda dörd yüzə qədər türk qızılbaşlar tərəfindən öldürüldü və onların başları şah atının ayaqları altına atıldı". Sultanın bir neçə əyanı əsir alındı. Osmanlı ordusunu [[Bitlis]]ə qədər təqib edən Səfəvi ordusu böyük qənimət əldə etdi. Bəhram Mirzə oradan Ərcişə yollandı. Ərcişin müdafiəçiləri qızılbaşların qarşısında dura bilməyib qalaya geri çəkildilər, onlara yardım üçün sultanın əmri ilə yola çıxan Sinan paşa da Budaq xan Qacarın komandanlığındakı qızılbaşlar tərəfindən məhv edildilər, Sinan paşa öldürüldü. Sinan paşanın həlak olmasından xəbər tutan Sultan Süleyman öz ordusunun seçmə hissələrini İbrahim paşanın başçılığı altına keçirdi və Ərcişdə mühasirədə qalanlara köməyə göndərdi. Lakin qızılbaşlar İbrahim paşanın göndərdiyi dəstəni də darmadağın etdilər. Bundan sonra İbrahim paşa qalanın sakinlərini də özü ilə götürərək oranı tərk etdi. Beləliklə, [[Van]] və [[Ərciş]] əraziləri şahın əlinə keçdi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=83-84}} ==== Sultan Süleymanın III yürüşü ==== [[Fayl:Elkas_Mirza.jpg|alt=A seated Suleiman the Magnificent, surrounded by other people|thumb|[[Əlqas Mirzə]] və [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman Qanuni]]. ''Süleymannamə'' əsərində əks etdirilmiş rəsm əsəri.]] 1534–1535-ci illərdə Osmanlıya qarşı [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi orduları]]ndan birinə komandanlıq edən və [[Şirvan (tarixi ərazi)|Şirvan]]ın hakimi olan Əlqas Mirzə qardaşı Şah Təhmasibə qarşı üsyan qaldırmışdı.{{Sfn|Fleischer|2011}} Onun üsyanı yatırılmış, yerinə isə Şah Təhmasibin oğlu [[II İsmayıl|İsmayıl Mirzə]] Şirvan hakimi təyin olunmuşdur.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} Əlqas Mirzə bundan sonra [[Krım]]a qaçmış, oradan da İstanbula keçərək [[Sultan Süleyman Qanuni|Sultan Süleyman]]ın qəbulunda sünniliyə keçmiş, sultanı Səfəvilərə qarşı yeni hücum etməyə təşviq etmişdir.{{Sfn|Roemer|2008|p=242–243}}{{Sfn|Mitchell|2009a|p=79}} O, sultanı inandırmışdı ki, onun ordusu qızılbaş torpaqlarına daxil olan kimi bir çox tayfa üsyana qalxacaqdı. Lakin bu belə olmadı və hətta, Əlqasla birlikdə İstanbula getmiş bir neçə adamı onu tərk edib, şahdan bağışlanma istədilər. [[Həsən bəy Rumlu]]nun məlumatına görə 1548-ci ildə Sultan Süleyman, Osmanlı imperiyasının tabeliyində olan bütün ölkələrdən- [[Macarıstan]], Əflak ([[Valaxiya]]), [[Bosniya]], [[Serbiya]], [[Moreya despotluğu|Moreya]], [[Moldova]], [[Kiçik Asiya|Anadolu]], Məntəşə eli, qaraman, [[Mərəş]], [[Hələb]], [[Suriya]], [[Misir]], [[Hicaz]], [[Yəmən]], [[Diyarbəkir]], [[Ərəb İraqı]] və [[Kəfə]]dən toplanmış böyük ordu ilə Azərbaycana soxuldu. Yürüşdən xəbər tutan şah [[Təbriz]]i tərk etdi və Şənbi-Qazana geri çəkilərək ordu toplamağa başladı. Onun düşərgəsinə Şirvan bəylərbəyi İsmayıl Mirzə və digərləri qatıldı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=92}} O, sultanı inandırmışdı ki, onun ordusu qızılbaş torpaqlarına daxil olan kimi bir çox tayfa üsyana qalxacaqdı. Lakin bu belə olmadı və hətta, [[Əlqas Mirzə|Əlqas]]la birlikdə İstanbula getmiş bir neçə adamı onu tərk edib, şahdan bağışlanma istədilər. Yürüşdən xəbər tutan şah Təbrizi tərk etdi və Şənbi-Qazana geri çəkilərək ordu toplamağa başladı. Onun düşərgəsinə Şirvan bəylərbəyi İsmayıl Mirzə və digərləri qatıldı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=92}} Osmanlı ordusunun hərəkətini çətinləşdirmək üçün Təbrizə qədər bütün yerlər viran edildi. Gələn Osmanlı ordusuna Osmanlı tərəfinə keçmiş Əlqas Mirzə və Üləma bəylər də daxil idi. Həsən bəy Rumlunun yazdığına görə, Süleyman Azərbaycana [[Ərzurum]]-[[Xoy (şəhər)|Xoy]]-[[Təbriz]] yolu ilə gəlmişdi. Üləma türklərin dəstəsi ilə Van qalasını tutmaq üçün göndərildi. Sultan Mərənddə qızılbaşlara hücum etmək üçün 40 minlik qoşunla Xoydan hərəkət edəcək bir sıra paşaları (o cümlədən Əlqas Mirzəni) ayırdı. Osmanlı qoşunları [[Abdulla xan Ustaclı]]nın, Şahverdi Sultan Ziyad oğlunun və Əli Sultan Təkəlinin başçılığı ilə irəlidə olan qızılbaş hissələri ilə toqquşdular. Şahverdi Sultan döyüşdə böyük igidlik göstərdi. [[Qızılbaş]]lar Osmanlıların üstün qüvvələrinin təzyiqi altında şahın Eşkəmbərdə yerləşən qərargahına geri çəkilməyə məcbur oldular. Şah Eşkəmbər çayının sahillərini tərk etdi, onunla [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]], [[Fars ostanı|Fars]], [[Kirman]] və [[İraq]] əmirlərinin birləşəcəyi yerə-Əhər çayına tərəf geri çəkildi. Bu zaman Sultan Süleyman əsas qüvvələri ilə Təbrizə daxil olaraq orada cəmisi 4 gün qala bildi. Həmin günlər Osmanlı ordusu üçün çox kədərli keçdi. Həsən bəy Rumlu xəbər verir ki, yem olmadığına görə Osmanlı ordusunun 5 min atı, dəvəsi və qatırı tələf oldu. Şəhərdə ərzaq olmadığına görə türk döyüşçüləri şəhərlilərin şəxsi əmlakını qarət etməyə başladılar. Sultan şəhəri tərk etməyə məcbur oldu, bununla eyni zamanda şəhər əhalisi də üsyana qalxdı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=93}} Geri çəkilən Osmanlı ordusu [[qızılbaşlar]]ın aramsız hücumlarına məruz qalırdılar. Çevik süvari dəstələrdən ibarət olan qızılbaş bölmələri qəfil hücumlar edir və qısa müddətlik toqquşmadan sonra geri çəkilirdilər. İbrahim xan və Məhəmməd bəy Türkman sultanın geri çəkilən ordusunun arxasınca hərəkət etdilər. [[Şəbüstər]] yaxınlığında Suriya və Diyarbəkir paşası, Mərəş paşası ilə baş vermiş şiddətli vuruşmada onlar böyük tələfat verildi. Osmanlı ordusu geri çəkildikdən sonra şah [[Xoy (şəhər)|Xoy]]a daxil oldu. Burada İbrahim xan və başqa əmirlər öz qoşun dəstələri ilə ona qoşuldular. Çaldıranda Kirman hakimi Şahqulu Sultan və Mahmud xan Əfşar da şahın qoşunları ilə birləşdilər. yeni göndərilmiş Osmanlı ordusuna qarşı Göyçə Sultanla birlikdə İsmayıl Mirzə göndərildi. İsmayıl Mirzənin qəfil hücumu nəticəsində Osmanlı ordusu və onların yanında olan mülki işçilərin demək olar hamısı öldürüldü. Qars qalası qızılbaşlar tərəfindən dağıdıldı. Şah Əli Sultan Tatı oğlunu on min nəfərlik dəstə ilə [[Əhlət]], Gözəl Dərə, [[Adilcəvaz]] və [[Muş]] ərazilərini viran qoymaq üçün göndərdi. Şahzadə İsmayılın irəlidə gedən hissələri [[Bayburt]] yaxınlığında Məhəmməd Paşa Tək oğlunun dəstələri ilə toqquşdu. Türklər darmadağın edildilər və qaçdılar. Ərzincan tutuldu və talan edildi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=94-95}} Bu zaman Əlqas Mirzə cənubdan ordusu ilə birlikdə hücuma keçdi, lakin bir neçə uğur qazandıqdan sonra məlub edildi və geri çəkilməyə məcbur oldu.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=96}} Bu yürüşdə də Şah Təhmasib uyğun taktika seçərək çoxsaylı Osmanlı ordusu ilə həlledici savaşa girmədi. O, Osmanlı ordusunun maddi-texniki təchizatında problemlər yaradaraq onları geri çəkilməyə məcbur etdi.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} Əlqas Mirzə [[Qum ostanı|Qum]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]]a hücum etdikdən sonra [[İsfahan]]da durdurulmuşdu.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Bundan sonra o, döyüşlərin birində ələ keçirildi və ölənə qədər qalacağı qalaya salındı. Bundan sonra Sultan Süleyman bu yürşünü də dayandıraraq geri qayıtdı.{{Sfn|Roemer|2008|p=243}} ==== I Təhmasibin yürüşü ==== [[Fayl:Tahmasp I.png|thumb|I Təhmasib dağlarda. [[Fərrux bəy]] tərəfindən çəkilmişdir.]] 1552-ci ildə I Təhmasib Osmanlı ərazilərinə yürüşə başladı. [[Ərzurum]] hakimi İsgəndər paşanın Xoy ərazisinə yürüşü buna bəhanə oldu. 1552-ci ilin yayında Şah Təhmasibin əmri ilə qoşunların toplanmasına başlandı. Onlar 4 hissəyə bölündülər və dörd istiqamətə göndərildilər: 1) [[Ərciş]] və Bərkiyyə — (Məsum bəy Səfəvi, Allahqulu bəy Aycək oğlu, Əli Sultan Təkəli, Şəmsəddin xan Bidlisi, Xəlifəyi Ənsar, Həmzə bəy Talış, Uluqxan bəy Səədli və b.). 2) Pasinə (Şahverdi Sultan Ziyad oğlu və və Ədhəm bəy Rumlu). 3) [[Ərəb İraqı]]na (İbrahim xan Zülqədər, Şahqulu xan Əfşar, Çıraq Sultan). 4) Dəvilə (Bayram bəy Qacar, Toygün bəy Qacar və gürcü hökmdarı Səfəvilərin vassalı olan Keyxosrov) . Bu yürüşdə I Təhmasib şəxsən iştirak etməklə birlikdə, əməliyyat planı da onun tərəfindən hazırlanmışdı. Yürüş nəticəsində Əhlət ərazisində 30 min qoyun, 10 min qaramal, 3 min at ələ keçirilmişdi. Ahlat qalası yerlə yeksan edildi. Van ərazisində evlər və əkinlər məhv edildi. Bidlis, Vostan, Adilcəvaz, [[Ərciş]], [[Muş]], Pasin bölgələri qılıncdan keçirildi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=100}} Şah Təhmasib yürüşü uğurla idarə edərkən Ərzurumun Osmanlı hakimi İsgəndər paşanı cəzalandırmaq qərarına gəldi və bunu oğlu İsmayıl Mirzəyə tapşırdı. [[Qarabağ bəylərbəyliyi|Qarabağ]] hakimi Şahverdi Sultan Ziyad oğlu, Bədr xan Ustaclı, Çuxursəəd hakimi Şahqulu Sultan Ustaclı, Məhəmməd xan Mosullu Türkman kimi adlı-sanlı əmirlər, "min [[Tehran]] və altı yüz [[Naxçıvan]] qorçisi" bu yürüşdə iştirak edirdi. Öz qüvvələrinin sayca üstünlüyünə arxayın olan (Ərzincan, Tərcan, Bayburt, Kemax, Mərəş, Trabzon, Kürdüstan və Gürcüstandan türklər və kürdlər) İsgəndər paşa qaladan çıxaraq İsmayıl Mirzə ilə döyüşə girmək qərarına gəldi. Qızılbaşların sol və sağ cinahlarda güclənən təzyiqini müşahidə edən İskəndər paşa irəli atıldı, lakin mühasirəyə alınacağından ehtiyat edərək geriyə dönməyə məcbur oldu. Bu vaxt İsmayıl Mirzə döyüş meydanına yaxın olan təpənin üstündə durmuşdu. Osmanlılar qızılbaşların hücumuna davam gətirməyib vahimə içərisində qala tərəfə qaçmağa başladılar. Onlardan bir çoxu Ərzurum qalasının dövrəsindəki xəndəyə düşdü. Xəndək adamlarla və atlarla dolmuşdu. Çaxnaşmada Osmanlı qapıları bağlamağı yaddan çıxardılar və üç qızılbaş qalaya girı bildi. Xəndəyə düşüb ölənlərdən başqa 2576 türk öldürüldü. Görkəmli Osmanlı əyanları Trabzon hakimi Mustafa bəy, Mərəş hakimi Kəbir İsa, Sultanın qullarağası Məhəmməd bəy, İskəndər paşanın qardaşı Ramazan bəy, Malatya hakimi Xeyrəddin bəy və bir çox başqaları əsir alındılar.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=101}} Sonra İsmayıl Mirzə [[Ərciş]] yaxınlığındakı şah düşərgəsinə gəldi. Qaladakı hərbi hissənin döyüşçüləri qalabəyini öldürdülər və qalanı qızılbaşlara təslim etdiər. Şahın əmri ilə qala istehkamı dağıdıldı. Sonra Bərgiri qalası tutuldu. İsmayıl Kürdüstana yola düşdü. Bu yürüşdə qızılbaşlar böyük qənimətlər (əsirlər, mallar, atlar, qatırlar və qaramal) ələ keçirdilər. Şah 1553-cü ilin mart-aprelində [[Naxçıvan]] yürüşündən qayıtdı. Həmin ildə Təhmasib sülh danışıqları aparmaq üçün əmir Şəmsəddin Dilcanini sultanın yanına göndərdi. Lakin Həsən bəy Rumlunun yazdığına görə, geri qayıdan elçinin gətirdiyi məktubda sultan "Şərqin və Qərbin" padşahına (yəni I Təhmasibə) kifayət qədər ehtiram bildirməmişdi. Buna cavab olaraq şah oğlu İsmayılı yenidən qoşunla Kürdüstana göndərmişdi. Onlar Van, Vostan, Ərciş və Adilcəvazı xarabazara döndərərək qənimətlə Naxçıvana şah qərargahına qayıtdılar.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=102}} ==== Sultan Süleymanın IV yürüşü və Amasiya sülh müqaviləsi ==== Şah Təhmasibin yürüşündən və qələbərlərindən, Ərzurum yaxınlığında İsgəndər Paşanın İsmayıl Mirzəyə biabırçı məğlubiyyətindən xəbər tutan Sultan Süleyman həlledici yürüşə başlamaq qərarına gəldi. [[Transilvaniya]]da [[Habsburqlar]] və [[Macarıstan]]la döyüşmək üçün göndərilmiş [[Rüstəm Paşa|Rüstəm paşa]] Eger qalasının mühasirəsini yarımcıq dayandıraraq Səfəvilər üzərinə yürüş hazırlıqlarına başladı. Səfəvilərə qarşı yürüşə çıxacaq ordunun başçısı Rüstəm paşa təyin edildi və o, 50 min qapıqulu, yeniçəri və süvaridən ibarət ordu ilə şərqə göndərildi. Ona [[Rumeli]]dəki və [[Kiçik Asiya|Anadoludak]]ı orduları müharibə üçün təşkil etmək tapşırığı verilmişdi. İlkin plana görə, ehtiyac yaranacağı halda sultan 1553-cü ilin yazında ordu ilə Şərqi Anadoluda birləşməli idi. Lakin sultanın sağlamlığı yaxşı deyildi və Rüstəm paşa [[Amasya]] canişini və vəliəhd şahzadə [[Şahzadə Mustafa|Mustafa]]nın atasının halı pisləşəcəyi halda yeniçərilərə arxalanaraq taxtı ələ keçirə biləcəyindən qorxurdu. Buna görə də, Rüstəm paşa ilkin plana uymayaraq paytaxta daha yaxın ərazilərdə qalmağı üstün tutdu. Bundan sonra [[Kayseri]]yə getməyərək, [[Konya]]ya doğru yola çıxdı. [[Konya]] yolunda ikən yeniçərilər sevimli şahzadələri olan Mustafaya görə ordudan qaçmağa başladılar. Bu barədə sultana xəbər verildikdən sonra, [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]] ordunu paytaxta geri çağırdı və gələcək yaz yürüşə şəxsən özünün rəhbərlik edəcəyini elan etdi.{{sfn|Atçıl|2019|p=9}} Osmanlının yeni yürüşə başlayacağı barədə xəbər Şah Təhmasibə çatdıqdan sonra şah 1552-ci ildə İsgəndər paşa ilə İsmayıl Mirzə arasındakı döyüşdə əsir düşmüş Biqa canişini Mahmud bəyi əsirlikdən azad edərək sultanın yanına sülh danışıqları üçün göndərdi. Ordunun yürüşə hazırlanmasına baxmayaraq, sultan danışıqlar üçün şahın bir səlahiyyətli şəxsi Osmanlıya göndərməsini istədi. Buna cavab olaraq, Şah Təhmasib Seyid Şəmsəddin Dilicaniyə səlahiyyət verərək, sülh danışıqları üçün [[İstanbul]]a göndərdi. Bu zaman artıq Osmanlı ordusunun yürüş öncəsi hazırlıqları demək olar ki, tamamlanmışdı. Dilicani Osmanlı paytaxtına 19 avqust 1553-cü ildə çatdı və bu zaman yürüş hazırlıqları tamamilə bitmişdi. Sultan və ordusu 28 avqustda paytaxtı tərk etdi və səfirə yolda sultanın ona cavab verəcəyi bildirildi. Yolda olarkən sultan Mustafaya xəbər göndərərək Ereğlidə onunla birləşməsini əmr etdi. Ereğlidə ordunun düşərgə salacağı planlaşdırılmışdı. 1553-cü ilin 5 oktyabr tarixində Mustafa ordusu ilə birlikdə Ereğlinin bir bölgəsi olan Ağtəpəyə çatdı və sultanı salamlamaq üçün onun düşərgəsinə yollandı. Mustafanın qiyam qaldırması iddialarından qəzəblənən Süleyman onun səltənət çadırına girərkən qətlə yetirilməsini əmr etdi. Mustafa ilə birlikdə bayraqdarı və köməkçisi də edam edildi. Sultanı gələcəkdə əvəz edəcəyi gözlənilən, onun oğlanları içində ən sevimlisi və ən bacarıqlısı kimi qəbul edilən Mustafanın edamı bütün ordunun şok olmasına səbəb olmuşdu. Yeniçərilər bunda Rüstəm paşanı ittiham edərək, ona xüsusilə qəzəbli idilər. Gümanki elə buna görə də, sultan ordunun ölmüş döyüş ruhunu yüksəltmək üçün Rüstəm paşanı komandanlıq vəzifəsindən qovdu və yerinə Əhməd paşanı təyin etdi.{{sfn|Atçıl|2019|p=10}} Bundan sonra ordu Ereğlini tərk etdi və [[Hələb]]də qışlamaq üçün yola düşdü. Buradan gələcək yazda Səfəvi dövlətinə hücum ediləcəyi planlanmışdı. Hələp yolunda olarkən Səfəvi elçisi Dilicani azad edildi və öz dövlətinə yola düşdü. Lakin onun azad edilmə yerinin və vaxtının dəqiq tarixi bilinmir, həmçinin ona şaha çatdırması üçün nə deyildiyi və ya yazdıldığı da dəqiq bilinməməkdədir. Osmanlı qaynaqlarına görə, Dilicani osmanlı düşərgəsini Osmanlının gələcək yaz Səfəvilərə müharibə elan edəcəyi xəbəri ilə tərk etmişdir: {{cquote|''Elçi sultan tərəfindən verilmiş fəxri xələt və şaha ünvanlanmış səltənət məktubu ilə azad edildi. Məktubda Osmanlı ordusunun fitnə ilə dolu olan şərq əyalətlərini fəth etməyə, yaxşı qorunan mülklərdə yaşayan insanlara qarşı vəhşiliklər edənləri cəzalandırmağa gəldiyi yazılmışdı.{{sfn|Atçıl|2019|p=11}} ''}} Lakin "Relazione Anonima"nın yazdığına görə, elçi hələ [[Kayseri]]də azad edilmiş və ona verilmiş olan məktubda sülh üçün şərtlər yazılmışdır. Şərtlərə isə, [[Şirvanşahlar|Şirvan]] əyalətinin bölünməsi və xəlifələrin lənətlənməsinə son qoyulması daxil olmuşdur: {{cquote|''Şəhərə çatarkən (Kayseri) Səfəvi elçisi çağırıldı və Heydər paşa sülh üçün gərəkli olan şərtləri şaha çatdırılması üçün elan etdilər. Bu tələblərin ümumi məğzinə Şirvan əyalətinin iki dövlət arasında paylaşdırılması və Səfəvilərdə İmam Əlinin xeyrinə ilk 3 xəlifənin lənətlənməsinin dayandırılması daxil idi. Şərtləri anlayan elçi bu şərtlər altında sülh müqaviləsini yekunlaşdırmaq üçün səlahiyyətinin olmadığını, şahla görşüb sultan və paşaların dediklərinin hamısını ona çatdırmak gərəkdiyini bildirdi. Bundan sonra sülh və ya müharibəyə qərar verilə bilərdi. Bundan sonra o, hədiyyələrlə azad edildi və ona şahın cavabını bildirməsi üçün sultanın qışı keçirəcəyi düşünülən Hələbə gəlməsi gərəkdiyi bildirildi.{{sfn|Atçıl|2019|p=12}} ''}} Bu baxışa görə, [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]] sülh yaradılmasını istəmiş və ya ən azından buna cəhd etmiş, ilkin sülh şərtləri ilə müzakirələr başlatmaq üçün elçini şahın yanına yollamışdır. Hadisələrin bu cür təsviri o dövrki fransız elçisinin hesabatları tərəfindən də təstiqlənir. Ona görə, sultan Səfəvi elçisinə Rüstəm paşa ilə ilkin şərtləri müzakirə etməyi tapşırmışdır. Bununla məqsədi bitmək bilməyən və iki tərəfə də xeyir gətirməyən müharibəni bitirmək olmuşdur. 1553-cü ilin 1 noyabr tarixində Osmanlı dövlətində elçi olan Habsburq məmurunun bildirdiynə görə də, İstanbulu ordu ilə tərk etməkdə məqsəd Səfəvilərlə müharibə etmək yox, üsyançı və xaos mənbəyi kimi dəyərləndirilən Şahzadə Mustafanın edamını həyata keçirmək olmuşdur. Venesiyalı Domeniko Trevizanonun da bildirdikləri yuxarıda yazılanları təstiqləyir. Səfəvilər kimi Osmanlı sultanı da sülh imzalamaq istəmişdir. Səfəvi elçisinin birbaşa sülh şərtləri ilə [[İstanbul]]dan geri qaytarılmamasının səbəbi isə Süleymanın Mustafa ilə bağlı planlarının təhlükəyə düşə bilmə ehtimalı olmuşdur.{{sfn|Atçıl|2019|p=12}} Bu yürüş əsnasında Mustafa Süleymanın itirdiyi yeganə övladı olmadı. 29 noyabr tarixində Süleymanın kiçik oğlu [[Şahzadə Cahangir|Cahangir]] xəstəlik nəticəsində vəfat etdi. Bundan sonra Süleyman Maraşda ordusu ilə birlikdə qışlayan və sağ qalmış yeganə oğlu Səlimi öz yanına çağırdı. Sultan və onun yeni vəziri yaxın zamanda sülhün imzalanacağından əmin idilər və buna görə də Süleyman oğlu ilə birlikdə Qüdsü ziyarət etməyi planlayırdı. Lakin gözlənilmədən Vandan gələn çapar Qızılbaş şahzadəsi İsmayıl Mirzənin qızılbaş ordusu ilə birlikdə Van qalasına hücum etdiyini, ətraf əraziləri isə çapıb-taladığı xəbərini çatdırdı. Həmçinin çapar Səfəvi elçisinin öz sarayını Mustafanın edamı barədə məlumatlandırdığını və Səfəvi sarayının Osmanlı şahzadələri içində ən cəsur və ağıllı şahzadə kimi qəbul edilən şahzadənin ölümünü bayram kimi qeyd etdiyini bildirdi. Həmçinin, Şah Təhmasib sülh şərtlərini rədd etmiş və sülh üçün Osmanlıların Vandan geri çəkilməsi şərtini irəli sürmüşdü. Bu xəbərlərdən sonra sultan [[Qüds]] ziyarətini ertələdi və qışı müharibəyə hazırlaşaraq, oğlu Səlim ilə ov mərasimlərində keçirdi.{{sfn|Atçıl|2019|p=13}} Təhmasib isə, Van və Vostan istiqamətində irəliləyən [[II İsmayıl|İsmayıl Mirzə]]yə və Sultan Hüseyn Mirzəyə əlavə qızılbaş dəstək bölmələri göndərməyə davam etməkdə idi. Hər iki birləşməyə bütün ərzaqları yandırmaq, Osmanlı ordusunun yararlana biləcəyi hər şeyi məhv etmək tapşırılmışdı. Süleymanın Hələbdə olmasından istifadə edən I Təhmasib "yandırılmış torpaq" taktikasını daha da sistemli hala gətirmişdi. İki ayda iki oğlunu itirən və ordusunun döyüş əhval-ruhiyyəsi aşağı düşmüş olan sultan sülh və ya müharibə barədə qərar verməli idi. Qışı bu vəziyyətdə keçirdikdən sonra Diyarbəkirin Çilək bölgəsinə [[Osmanlı ordusu]] daxil oldu. Burada sultan adətinin əksinə olaraq, ordu mənsublarından xeyli sayda insanı qəbul etdi və onların problemlərini dinlədi. Sonda çıxışı zaman yaxınlaşan müharibənin əhəmiyyətindən bəhs etdi və ordu üzvlərinə hədiyyələr dağıtdı. Yalnız bunlardan sonra, ordu Səfəvilərlə savaşmaq üçün yola çıxdı.{{sfn|Atçıl|2019|p=14}} 1554-cü ilin mayında başlayan Sultan Süleymanın son yürüşü Təhmasibin oğlu İsmayıl Mirzənin şərqi Anadolunu ələ keçirməsinə və Ərzurum paşası İsgəndər paşanı məğlub etməsinə cavab vermək üçün idi. Diyarbəkirdən Qarabağa doğru yola çıxan Süleyman buraları ələ keçirməyi baacrdı.{{Sfn|Roemer|2008|p=243–244}} Buna cavab olaraq Təhmasib də ordusunu 4 əsas korpusa bölmüş və müxtəlif istiqamətdə hərbi tapşırıqlarla vəzifələndirmişdi. Qızılbaşların üstünlüyünü görən ultan Süleyman bu yürüşün də nəticə verməyəcəyini başa düşdükdən sonra geri çəkilməyə qərar verdi.{{Sfn|Savory|2007|p=63}} Beləliklə, onun sonuncu yürüşü də nəticəsiz qaldı və sülh danışıqları sürətləndirildi. ===== Sülhün imzalanması ===== Osmanlı-Səfəvi münasibətlərinin XVI əsr tarixi barədə müasir [[tarixşünaslıq]]da belə bir fikir var ki, ilk Osmanlı-Səfəvi sülh müqaviləsi Səfəvilərin sülh üçün yalvarması, Osmanlının isə bu təklifi lüft edib qəbul etməyi ilə baş tutmuşdur.{{sfn|Atçıl|2019|p=4}} Bu fikir əsasən, Osmanlı qaynağı olan Mustafa Cəlalzadənin "Təbakat-ül Məmalik və Dərəcat ül-Məsalik" əsərinə istinadən verilir. Bu əsər daha sonrakı Osmanlı qaynaqları üçün də əsas mənbə olmuşdur.{{sfn|Atçıl|2019|p=5}} Lakin, sülh üçün ilk müraciət Osmanlı tərəfindən olmuşdu.{{sfn|Atçıl|2019|p=6}} Hələ sultan [[Naxçıvan]]dan geri qayıdarkən, vəziri Məhəmməd paşanı sülh danışıqlarını başlatmaq üçün vəzifələndirmişdi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=104}} Yüksək rütbəli əsirlərin dəyişdirilməsi baş tutdu. 29 may 1555-ci ildə iki dövlət arasında ilk müqavilə [[Amasya]]da imzalandı. Müqaviləyə görə, qərbi [[Gürcüstan]] bölgələri olan [[İmereti]]ya, [[Meqreliya]] və [[Quriya]] Osmanlı dövlətinin nüfuz dairəsinə keçdi, onun şərq bölgələri olan [[Mesxetiya]], [[Kartli]] və [[Kaxeti]]ya isə Səfəvi dövlətinin tərkibində qaldı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=105}}<ref>{{cite book|last1=Mikaberidze|first1=Alexander|title=Historical Dictionary of Georgia|date=2015|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1442241466|page=xxxi|edition=2}}</ref> [[Bağdad]] da daxil olmaqla, [[İraq]] Osmanlı dövlətinin, bütün əraziləri ilə birlikdə [[Azərbaycan]] da Səfəvi dövlətinin tərkibində qaldı.<ref>The Reign of Suleiman the Magnificent, 1520–1566, V. J. Parry, '''A History of the Ottoman Empire to 1730''', red. M. A. Cook (Cambridge University Press, 1976), s. 94.</ref><ref>''A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East'', Vol. II, ed. Spencer C. Tucker, (ABC-CLIO, 2010). s.516.</ref> [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]] boyunca, [[Ərzurum]], [[Van]], [[Şəhr-i Zor sancağı|Şəhrizor]] kimi bir neçə bufer zona yaradıldı.<ref>{{cite book|last1=Ateş|first1=Sabri|title=Ottoman-Iranian Borderlands: Making a Boundary, 1843–1914|date=2013|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|isbn=978-1107245082|page=20}}</ref> [[Qars]] hərbsizləşdirilmiş zona elan edildi və onun qalası dağıdıldı.<ref>Alexander Mikaberidze [https://books.google.nl/books?id=WjQfo3a1eVMC&pg=PA698&dq=peace+of+amasya+caucasus&hl=nl&sa=X&ved=0CEwQ6AEwBmoVChMIv7zZx-mSyAIVRI9yCh0qbwl2#v=onepage&q=peace%20of%20amasya%20caucasus&f=false ''Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Volume 1.''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171108151818/https://books.google.nl/books?id=WjQfo3a1eVMC&pg=PA698&dq=peace+of+amasya+caucasus&hl=nl&sa=X&ved=0CEwQ6AEwBmoVChMIv7zZx-mSyAIVRI9yCh0qbwl2#v=onepage&q=peace%20of%20amasya%20caucasus&f=false |date=2017-11-08 }} ABC-CLIO, 31 jul. 2011 {{ISBN|1598843362}} p 698</ref><ref>{{cite book|last1=Mikaberidze|first1=Alexander|title=Historical Dictionary of Georgia|date=2015|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1442241466|page=xxxi|edition=2}}</ref> Müqavilədəki şərtlərdən biri də, Səfəvilərin Osmanlı üçün önəmli dini fiqurlar kimi qəbul edilən [[Raşidun xəlifələri]]nin, [[Aişə binti Əbu Bəkr|Aişə]]nin və peyğəmbər [[Səhabələrin siyahısı|səhabələr]]inin dini rituallarla alçaldılmasına son qoyulması idi.<ref>{{cite book|author1=Andrew J Newman|title=Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire|date=11 Apr 2012|publisher=I.B.Tauris|isbn=9780857716613|page=46}}</ref> Bu Osmanlı-Səfəvi müqavilələrinin ümumi şərti idi.<ref>{{cite book|author1=Suraiya Faroqhi|title=The Ottoman Empire and the World Around It|date=3 Mar 2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=9781845111229|pages=36, 185|edition=illustrated, reprint}}</ref><ref>{{cite book|editor1-last=Bengio|editor1-first=Ofra|editor2-last=Litvak|editor2-first=Meir|title=The Sunna and Shi'a in History: Division and Ecumenism in the Muslim Middle East|date=8 Nov 2011|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=9780230370739|page=60}}</ref> [[Fars dili|Farsdilli]] mənbələrdə bu sülhün dəqiq tarixi verilmir. [[Həsən bəy Rumlu]]nun [[Əhsən ət-Təvarix]] əsərində, Qəffarinin və Əli Zeynalabdinin salnamələrində Fərruxzad bəyin elçiliyi barədə məlumat [[hicri-qəməri təqvimi]] ilə 961-ci ilə aid edilir. [[İsgəndər bəy Münşi]] onun tarixini xronoqram ilə verir (yəni 1+30+90+30+8+600+10+200), bu da hicri təqvim ilə 969-cu il edir..<ref>{{kitab3 | müəllif= İsgəndər bəy Münşi | başlıq= Tarix-i Aləm Aray-i Abbasi | link= | cavabdeh= | yer= Bakı | nəşriyyat = | il= 2009 | cild= | səhifə = 79 | səhifələr = 792 | isbn= | doi= | ref= }}</ref> Bu hadisənin dəqiq tarixini göstərən türk mənbələrinə görə, Amasyada sülh hicri 962-ci il rəcəbin 8-də (1555-ci il mayın 29-da) bağlanmışdır.<ref>J. Hammer. Histoirc de L’Empire Ottomane, c. VI, səh. 70</ref> Sülhdən sonra Osmanlı dövləti qərb cəbhəsinə xüsusi önəm verdi və hər iki dövlətin sərhədləri bir müddətlik stabillik qazandı.<ref>{{cite web |url= https://www.iranicaonline.org/articles/boundaries-i |archiveurl= https://web.archive.org/web/20220805214931/https://iranicaonline.org/articles/boundaries-i |archivedate= 2022-08-05 |title= BOUNDARIES i. With the Ottoman Empire |author= Keith McLachlan |date= 2000 |work= |publisher= www.iranicaonline.org |accessdate= 6 iyun 2022 |language= |url-status= live }}</ref> Sülh şəriti 1578-ci ildə Osmanlılar tərəfindən pozulana qədər davam etdi.<ref>{{kitab3 | müəllif= Фарах Гусейн. Османо-сефевидская война 1578–1580 гг. | başlıq= Османо-сефевидская война 1578–1580 гг | link= | cavabdeh = | yer= Bakı | nəşriyyat = Nurlan | il= 2005 | cild= | səhifə= 31 | səhifələr =216 | isbn= | doi = | ref= }}</ref> Osmanlılar müqavilə ilə, Səfəviləri bidət və küfrdə ittiham etmək əvəzinə, On iki imam [[Şiəlik|şiəliyi]] nümayəndələri kimi rəsmən tanıdılar. Səfəvilər həcc ziyarəti hüququ qəbulu qarşılığında Osmanlıları müsəlmanlar üçün müqəddəs şəhər olan [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinin himayədarı kimi qəbul etdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif = Kaya Şahin | başlıq= Empire and Power in the Reign of Süleyman. Narrating the Sixteenth-Century Ottoman World | link= | cavabdeh = | yer= | nəşriyyat = Cambridge Studies in Islamic Civilization | il= | cild= | səhifə= 135 | səhifələr = | isbn= 978-1107034426 | doi = | ref= }}</ref> Həmçinin Osmanlı dövləti Səfəvi zəvvarlarının [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərləri ilə yanaşı, şiələr üçün müqəddəs olan Kərbəla və Nəcəf şəhərlərinə girişlərinə də icazə verdilər. Şah Təhmasib də ilk xəlifələrin lənətlənməsini, Ömər ibn Xəttabın qətlə yetirilməsinin qətlə yetirilməsi şərəfinə festivallar keçirilməsini qadağan etdi.{{Sfn|Newman|2008|p=28}}{{Sfn|Köhbach|1989}}<ref>Shaw, Stanford J. (1976), ''History of the Ottoman Empire and modern Turkey'', Volume 1, p. 109. [[Cambridge University Press]], {{ISBN|0-521-29163-1}}</ref> Yozef fon Hammer bu müqaviləni Osmanlı ilə Səfəvilər arasında bağlanmış ilk rəsmi sülh müqaviləsi adlandırır. Mənbələrdə [[Çaldıran döyüşü|Çaldıran döyüşündən]] sonra [[I Şah İsmayıl]]la [[Sultan Səlim]] arasında sülhə dair hər hansı məlumata təsadüf edilmir. Buna baxmayaraq, bəzi əsərlərdə 1515-ci ildə onların arasında sülh əldə edildiyi barədə yoxlanmamış və əsaslandırılmamış fikirlər var. Ümumilikdə, bu sülh şərtləri Şah Təhmasibin qələbəsi demək idi.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} === Gürcüstana yürüşlər === Şah Təhmasibin mütəmadı olaraq maraqlandığı bölgələrdən biri də [[Gürcüstan]] idi.{{Sfn|Savory|2007|p=64}} Bunun səbəbləri içərisinə indiki Gürcüstanın cənubu və indiki Ermənistan ərazilərini əllərində saxlayan [[Ustaclı]] tayfasının gücünü azaltmaq dursa da, digər bir məqam yağma idi. Əsasən xristian olan gürcü torpaqlarına hücumların çox zaman motivi cihad olurdu.<ref>{{harvnb|Savory|2007|pages=65}}; {{harvnb|Panahi|2015|pages=52}}.</ref> Şah Təmasibin ilk yürüşü zamanı Tiflis yağmalanmış, onun kilsələri, gürcü zadəganların sərvətləri, uşaqları və arvadları qənimət olaraq ələ keçirilmişdi.{{Sfn|Hitchins|2001}} Həmçinin sonda Tiflis, Golbad kimi şəhərlərin hakimləri şiəliyi qəbul etməyə məcbur olmuşlardı. Kartli kralı [[I Luarsab]] xilas olmağı bacarmış və Təhmasibin yürüşləri zamanı gizlənmişdir.{{Sfn|Maeda|2021|p=129}} İkinci yürüşün məqsədi gürcü torpaqlarında stabil qızılbaş hakimiyyətini təmin etmək idi. Yenə yağmalamalarla müşahidə edilən yürüş nəticəsində [[Kaxeti çarlığı|Kaxetiya]] kralı Levan tabe edilmiş və o, şaha tabe olacağı barədə and içmişdir.{{Sfn|Panahi|2015|p=46}} [[Amasya sülh müqaviləsi|Amasiya sülhü]]ndən bir il əvvəl daha bir yürüş həyata keçirlmişdir. Bu yürüşlərin hər birində xeyli sayda qənimət ələ keçirilməklə birlikdə, qızılbaşlar, çox sayıda əsir də əldə edərək geri dönmüşlərdir. Mənbələrdə bir yürüşdə 30 min əsirin ələ keçirildiyi bildirilməkdədir. Belə əsirlərdən biri də Luarsabın anası Nestan Darejandır ki, əsir götürüldükdən sonra intihar etmişdir.{{Sfn|Maeda|2021|p=130}} Bu əsir götürülənlərdən bəzisi sonradan Səfəvi bürokratiyasına daxil olmağı da bacarmışdırlar.{{Sfn|Hitchins|2001}}{{Sfn|Roemer|2008|p=246}} 1555-ci ildə Amasiya sülhünə uyğun olaraq şərqi Gürcüstan qızılbaşların hakimiyyəti altında qaldı.{{Sfn|Mikaberidze|2015|p=xxxi}} Bundan sonrakı yürüşlərdə Şah Təhmasib özü şəxsən iştirak etmədi, bunun əvəzinə regiondakı qızılbaş hakimiyyətini Şahverdi Sultan Ziyadoğlu Qacar təmsil etməkdə idi. O, ümumilikdə Arazdan şimaldakı torpaqlara hakimlik etməkdə idi.{{Sfn|Maeda|2021|p=130}} Təhmasib buradakı hakimiyyətini davamlı etmək üçün Kartli və Kaxetiya taxtına şiəliyi qəbul etmiş şəxsləri keçirməkdə idi. Bunlara misal olaraq, [[I Simon (Kartli çarı)|I Simon]]un qardaşı Davud xanı misal göstərmək olar.{{Sfn|Hitchins|2001}} Kaxetiyalı Levanın oğlu şahzadə [[İsa xan Gürcü|Jesse]] də 1560-cı illərdə Qəzvinə gəlmiş və şiəliyi qəbul etmişdir. Bunun qarşılığında da Şah Təhmasib ona hədiyyələr və vəzifə vermişdir. Ona [[Qəzvin]]də saray hədiyyə edilmiş, [[Şəki]]nin və ətraf ərazilərin hakimi təyin edilmişdir.{{Sfn|Maeda|2021|p=130}} Bu gürcü şahzadələrinin şiəliyi qəbul etməsi Tiflisi geri qaytarmağa çalışan Kartli hökmdarları I Luarsaba, onnu oğlu I Simona qızılbaşlara qarşı mübarizə aparmağı davam etdirmələrinə əngəl olmadı. Bu gürcü hakimlərinin qızılbaşlarla döyüşdüyü Qarisi döyüşündə də yekun mütləq qalib müəyyənləşməmişdi.{{Sfn|Roemer|2008|p=245}} ==== Arxa plan ==== [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]] və [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]] mərkəzli dövlət üçün [[XV əsr]]dən və daha əvvəllərdən etibarən Gürcüstana edilən hərbi yürüşlər adi bir şeyə çevrilmişdi. [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ana tərəfdən babası olan [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] [[Uzun Həsən]] Gürcüstan knyazlıqları üzərinə 3 dəfə — 1458, 1461 və 1476 — böyük yürüş həyata keçirmişdi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=184}} Şah İsmayıl özü də hətta Çaldıran döyüşündəki məğlubiyyətdən sonra da Gürcüstan ərazilərinə ordular göndərmişdir. Bu qədər yürüş edilməsinin bir neçə səbəbi var idi və bunlardan ən əsası regionun coğrafi yerləşməsi idi. Osmanlı və Səfəvi imperiyaları arasındakı rəqabət onlara bufer zona yaratmağa sövq edirdi və belə bir bölgə də məhz Gürcüstan idi. Təhmasibin dövründəki yürüşlərin səbəblərindən biri də qızılbaş ordusu daxilində vaxtaşırı formalaşan yağma ehtiyacı idi. Lakin onun ilk yürüşünün səbəbi tamamilə başqa idi və qızılbaş yüksək komandanlığının uuğrlu hərbi yürüş həyata keçirməklə ordudakı həmrəyliyi və döyüş əhval-ruhiyyəsini yüksəltməyi hədəfləməkdə idi. Parçalanmış gürcü krallıqlarında siyasi və hərbi birliyin olmaması onları Osmanlı və Səfəvilərin daha böyük və daha mütəşəkkil orduları üçün asan hədəfə çevirirdi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=185}} Gürcüstanın [[xristian]] əhalisi ətraf türk-müsəlman dövlətləri üçün onları legitim hədəfə çevirirdi. Bu dövlətlər öz siyasi legitimliklərini təmin edə bilmək üçün tez-tez [[cihad]] amilindən istifadə edirdilər. Bu, hüquqi nöqteyi-nəzərdən onlara qeyri-müsəlman əhaliyə vergi və xərac qoymaq imkanı verirdi. Bununla belə, "sərhəd torpaqlarında" iki imperiya arasında dini və siyasi qarşıdurma da az əhəmiyyət kəsb etmirdi; legitimlik iddialarını gücləndirmək üçün imperiya gücünün nümayişinə ehtiyac tez-tez bölgədə hərbi əməliyyatlarla nəticələnirdi. Üstəlik, bu dövrdə Səfəvi dövləti yüksək dərəcədə hərbiləşdirilmişdi və bu vəzifələri yerinə yetirən qızılbaşlar üçün müharibə təbii və ülvi bir həyat tərzi idi. Məhz müharibədə onlar öz şücaətlərini, fədakarlıqlarını və şərəflərini sübut edə bilərdilər. Müharibə həm də varlanmaq və geniş torpaq sahələrinə sahib olmaq imkanı verirdi. Təhmasp bu kampaniyalarda iştirak edən əmirləri əsas dövlət vəzifələrinə təyin edir və onlar da öz növbəsində yeni əldə etdikləri vəsaiti öz tabeliyində olanlara paylayırdılar. Bütün bunlar [[Qafqaz]]a genişlənmək üçün güclü motiv idi və Səfəvi ali komandanlığı bu faydaların bölgədə Osmanlılarla birbaşa toqquşma riskindən üstün olduğuna inanırdı.{{Sfn|Khafipour|2013|p=186}} ==== Birinci yürüş (1541) ==== Şah Təhmasibin Gürcüstan ərazisinə ilk yürüşü 1541-ci ildə baş vermişdir. Bu zaman şahın 27 yaşı var idi və o, artıq bütün hakimiyyəti öz əlində cəmləşdirmiş, əyalətlərə etibarları əmirləri, qızılbaşların yüksək elitasından ona saiq şəxsləri yerləşdirmişdi. Bu yürüş başladığı zaman fəlakətli vətəndaş müharibəsi sona çatmış, 1539-cu ildə özbəklər üzərində qələbə qazanmaqla şərq sərhədlərində stabillik yaradılmış və 1533-cü ildən 1535-ci ilə qədər davam etmiş Süleymanın yürüşünün üzərindən 6 il keçmişdi. [[Kartli]] və [[Kaxeti]] çarlıqları Səfəvi basqınlarının ən ağır yükünü Şah Təhmasibin dövründə (daha sonra isə onun nəvəsi I Abbasın hakimiyyəti dövründə) çəkdi. Digər tərəfdən, Samtsxe knyazlığı öz müstəqilliyini qoruyub saxlamaq və bilavasitə tabeçiliklə nəticələnə biləcək hərbi münaqişə riskindən qaçmaq üçün coğrafi uzaqlığından istifadə edərək Səfəvilərlə siyasi dialoqa getdi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=189}} Sabaratiano, Saamilaxvaro və Satsitsiano kimi bir neçə muxtar dövlətə sahib olan Kartli Krallığının [[Baqrationilər]] sülaləsindən güclü bir hökmdarı var idi — Kral Konstantin Luarsabın birbaşa nəslindən olan Kral I Luarsab. O, bu dövrdə Şah Təhmasibin əsas rəqibi idi və Səfəvilərin Kartli və qonşu bölgələrdə hökmranlıq etmək cəhdlərinə şiddətlə müqavimət göstərdi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=190}} Dövrün Səfəvi mənbələri gürcü çarlıqları arasında heç bir fərq qoymur; bu mənbələrdə bölgə üçün ümumi təyinat "Gürcistan" terminidir. Lakin hökmdarlar və ya tanınmış şəhərlər (məsələn, [[Qori]] və ya [[Tbilisi|Tiflis]]) arasında fərq qoymaqla konkret hansı krallıqdan bəhs edildiyini müəyyən etmək olar. Bu mənbələrə görə, bu kampaniyaların başlamasının əsas motivi kafirlərə qarşı "müqəddəs müharibə"dən (qəzavat və cihad) başqa bir şey deyildi. Salnaməçi Həsən-bəy Rumlu yazır: "İmanın müdafiəçisi Şah İslamın qələbəsi və Peyğəmbərin dininin möhkəmlənməsi naminə… qorxmaz qoşunlarla [[Gürcüstan]]a yürüş etdi. " Digər tərəfdən, erməni salnaməçisi Zakaria Kanakertsi yazır ki, ilk işğalın səbəbi məhz gürcülər olub, onlar "[[Tbilisi|Tiflis]]ə gələn istənilən iranlıya hücum edib qarət ediblər". 1541-ci ildə qızılbaş qoşunları [[Qarabağ]]dan şimala, kral Luarsabın hakimiyyəti altında olan Kartli çarlığının paytaxtı Tiflisə doğru irəlilədilər. Səfəvi işğalından cəmi iki il əvvəl Gürcüstandan keçən Venesiya elçisi Mişel Membray yazırdı: {{cquote|''“Onun (Kral Luarsabın) əyanlarının sayına görə təxminən 5000 nəfərdən ibarət aznavurlar adlanan atlıları var... adı çəkilən Tiflis şəhəri çox böyükdür, lakin çoxlu müharibələr nəticəsində onun böyük hissəsi dağıdılıb. Adı çəkilən kral Luarsab Sofiyə (yəni Şah Təhmasp) illik 1000 dukat xərac ödəyir.{{Sfn|Khafipour|2013|p=190}} ''}} Membrenin məlumatına görə, [[Kaxeti]]ya çarlığı ən azı 1538-ci ilə qədər [[Səfəvi imperiyası]]na xərac vermişdir. Şah Təhmasibin Gürcüstana təşkil etdiyi bu ilk yürüşündə iştirak etmiş Həsən bəy Rumlu günümüzdə mövcud olan digər qaynaqlarla nisbətdə daha ətraflı məlumat verir. Onun yazdıqlarına görə, qızılbaş ordusu Tiflis şəhərinı gecə ikən çatdı və dərhalda şəhərə hücum təşkil edildi. Luarsabın sərkərdələrindən biri olan Kəlbəd-i Gürci öz döyüşçüləri ilə birlikdə Tiflis şəhərində idi və müqavimət göstərmək niyyətində idi. Sonda o, məğlub edildi, şəhər [[qızılbaşlar]] tərəfindən ələ keçirildi. Qarət edilən şəhər qarət edildi, insanlar isə əsir götürüldü. Bir digər gürcü sərkərdəsi Habş Bartis qalasına qaçdı və sonda məğlub edildi. İslamı qəbul edənlərin, o cümlədən sərkərdə Kəlbədin canı sağ qaldı, dinindən dönməyənlər isə dərhal edam edildi. Qızılbaş qoşunu Luarsabı və onun camaatını ələ keçirmək üçün Kür çayının sahili boyunca yürüşə başladı. Qoşun tezliklə qənimət və çoxsaylı əsirlərlə Təbrizə qayıtdı. Bu yürüşlərin nəzərə çarpan xüsusiyyəti gürcü knyazlıqlarında qalaların mühasirəyə alınmasıdır. Əslində, hərbi hücumun hər raundunun müvəffəqiyyəti əraziyə nəzarət edən qalalar zəncirinin tutulmasından asılı idi. Daş qala gürcü hərbi aristokratiyasının qüdrətinin simvolu — onların siyasi və inzibati aparatının mərkəzi, eləcə də bu ərazidə hərbi qüdrətinin əsası idi. Yəni bölgəyə hakim olmaq üçün ilk öncə o bölgənin mərkəzi qalasına sahib olmaq gərəkməkdə idi. Qala bu yürüşlər zamanı Səfəvi qoşunlarının gürcü kəndlərində rastlaşdıqları ən güclü, təhdidedici və hakim struktur idi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=191}} Qalanın ələ keçirilməsi gürcü silahlı qüvvələrinin hər hansı konkret ərazidə qüdrətini qırmaq üçün tamamilə zəruri idi və bu yürüşlərdə mühüm yer tuturdu.{{Sfn|Khafipour|2013|p=192}} Səfəvilərin 1541-ci il yürüşü uğurlu oldu. Bu nəticə özündən xeyli sayda üstün olan Osmanlı ordusu ilə yaşanan çətin döyüşlərdə qızılbaş ordusunun əhval-ruhiyyəsinin yüksəlməsinə səbəb oldu. Müvafiq olaraq, bu qələbə Təhmasibin özünə böyük şəxsi fayda gətirdi, çünki onun silahlı qüvvələrinin gözündə artan qüdrətini və nüfuzunu əks etdirirdi. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu dövrdə Şah Təhmasibə öz şəxsi nüfuzunu yüksəltmək və mərkəzi hakimiyyəti gücləndirmək üçün hərbi uğura ehtiyacı var idi. Nəticdəə bu yürüşdə qazanılmış uğur qızılbaş əmirlərinin şahlarına olan sədaqətlərinin yüksəlməsinə səbəb olmuş və onnu güclü bir lider olduğuna inandırmışdı. Şübhəsizdir ki, bu hərbi qələbədən Şah Təhmasib üçün siyasi qələbələr də doğmuşdu. Buna görə də, ŞahTəhmasib yürüşün tam zəfərə çatmamasına rəğmən, onun nəticələrindən razı qalmalı idi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=192}} ==== İkinci yürüş (1547) ==== 6 il sonra — 1547-ci ilin qışında Şah Təhmasib Gürcüstana, Kaxetiya çarlığının üzərinə yeni yürüşə başladı. Görünüşə görə, bu qərarın verilməsində Şah Təhmasibin ögəy qardaşı Əlqas Mirzənin üsyan qaldırması və Osmanlının üçüncü yürüşündə iştirak etməsi faktı önəmli rol oynamışdır.{{Sfn|Khafipour|2013|p=192}} Əlqas Mirzənin üsyan qaldırması xəbəri 1546-cı ildə şah [[Qəzvin]]də olduğu zaman ona çatdı. Şahın elçisi Əli ağa qapıçıbaşı onu razı salmaq məqsədi ilə Alkasın iqamətgahı olan Şirvana göndərildi. Elçinin cəhdləri nəticəsiz qaldı. Bundan sonra Şah Təhmasib ordunun başında özü olmaqla birlikdə [[Şirvan bəylərbəyliyi|Şirvan]]a yürüşə çıxma qərarı verdi. Şahın ordu ilə gəlməsini eşidən Əlqas Mirzə təhlükəni hiss edərək anasını və oğlu ƏhmədMirzəni şah sarayına göndərərək bağışlanmasını istədi. Şah təklifi qəbul etdi və özünün yüksəl rütbəli məmurları olan [[Şahqulu Xəlifə Möhürdarı]], [[Sevindik bəy Avşar|Sevindik bəy Qorçubaşı]]nı və [[Bədr xan Ustaclı]]nı [[Əlqas Mirzə]]nin birdə üsyan qalxmayacağı barədə [[Quran]]ın üzərinə and içməsini təşkil etmək üçün Şirvana göndərdi. Əlqas Mirzə gəlinən razılığa görə ildə şahın xəzinəsinə ildə min tümən vergi verəcəyini, müharibə halında min nəfər döyüşçü göndərəcəyini və taxta ölənə qədər sadiq qalacağına and içdi. Bütün bu olanlardan Şah Təhmasib o qədər də razı qalmasa da, şimala doğru yürüşünü davam etdirərək Səhənddən Təbrizə gəldi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=193}} Çox gümanki Əlaqas Mirzənin tabe olmağa razılıq verməsi sadəcə vaxt qazanmaq üçün edilən bir taktiki gedişat idi. Çünki and içməsindən qısa müddət sonra öz andından imtina etdi, öz adına sikkə zərb etdirməyə, xütbə oxutmağa başladı. Bununla o, yəqinki Osmanlı sultanının yardım edəcəyini dəqiqləşdirmək üçün vaxt qazanmaq istəyirdi. Bundan sonra Əlqas Mirzə [[Şamaxı]]ya, oradan da [[Dərbənd]]ə getdi. Samur çayını keçdikdən sonra onun dəstələri [[Şahverdi sultan Ziyadoğlu-Qacar|Şahverdi Sulan Ziyadoğlu-Qacar]], Məhəmməd bəy Türkman, Süleyman bəy Çələbi və Məhəmməd bəy Şirbəxt oğlu Talışın komandanlığı altındakı qızılbaş dəstəsi ilə toqquşdular və məğlub edildilər.{{Sfn|Khafipour|2013|p=193}} Onların növbəti toqquşması isə Şahqulu Xəlifənin komandanlıq etdiyi qızılbaş ordusu ilə oldu və yenə məğlub edildilər. [[Qızılbaş]]ları məğlub edə bilməyəcəyini görən və döyüşdən qaçan Əlqas Mirzə Osmanlı torpalarına gedərək Sultan Süleymana sığınmaq qərarına gəldi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=194}} Əlqas Mirzə ilk tabeçilik nişanələri göstərdiyi zamandan etibarən qızılbaşların əsas ordusu Təbriz şəhərində idi və döyüş üçün tam hazır vəziyyətdə idi. Əlqas tabe olacağını bildirdikdən və vergi, qoşun göndərəcəyinə and içdikdən sonra [[Təbriz]]də hazır vəziyyətdə olan ordu ilə Kaxetiya üzərinə hücuma keçilməsi barədə qərar qəbul edildi. Lakin Şah Təhmasib öz xatirələrində Əlqas Mirzənin yenidən üsyan qaldırdığı xəbərini alan zaman artıq Gürcüstana Ləvəntin ardıyca getdiyini yazmaqdadır. Beləliklə, şah Gürcüstan üzərinə yürüş etmə qərarını hər bir halda Əlqasın bağışlanması ilə yenidən üsyan qaldırması arasında etdiyi ortaya çıxır. Şah Təhmasib qoşunları ilə 1547-ci ilin qışında Ağşəhərə çatdı. Gürcü qoşunlarının məğlubiyyəti və bölgənin viran qalması ilə nəticələnən şiddətli döyüş baş verdi. Sonra qoşun Ağşəhərdən Təbdiyə yola düşdü, Levənd-bək və onun rəqibi Baş Açıq öz sədaqətlərini ifadə edərək şahın düşərgəsinə çatdılar. Şah onları yaxşı qarşıladı və onlara fəxri paltarlar verdi. Tezliklə onlar öz mülklərinə qayıtdılar. Bu zaman ordu [[Gəncə]]yə doğru yürüş edərək Bulaq yaxınlığında müvəqqəti düşərgə saldı.{{Sfn|Khafipour|2013|p=194}} ==== Üçüncü yürüş (1551) ==== Cənubi Gürcüstana üçüncü yürüş 1551-ci ildə baş verdi. [[Bədr xan Ustaclı]], Şahqulu Ustaclı və Şahqulu Xəlifə Möhrdarın komandanlığı altındakı qızılbaş ordusu Ləvənt bəyin komandanlığı altındakı gürcü dəstələrinin də yardımı ilə Şəkiyə toplandı və onun hakimi Dərviş Məhəmməd xan məğlub edildi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=195}} Ordunun əsas hissəsi [[Şəki]]də dürərgə salarkən gürcü hakimlərindən biri olan Keyxosrov Təhmasibə müraciət edərək Luarsaba qarşı yardım istədi. Çünki Luarsab və Vaxuşa Gürci onun torpaqlarının bir hissəsini ələ keçirmişdi. Bu zaman Osmanlı ordusu İsgəndər paşanın komandanlığı altında indiki Gürcüstanın qərb bölgəsinə daxil oldu. Çox güman ki, gürcü hakimi Luarsabla Osmanlı ordusunun ittifaq formalaşdırmasına əngəl ola bilmək üçün qızılbaş ordusu Bədir xan Ustaclı, Əli Sultan Təkəli, Şahverdi xan Ziyadoğlunun (Şahverdi xan bu yürüşdə həlledici rol oynamışdır) komandanlığı altında Kartlidə yerləşən Luarsabın əsas qalası üzərinə yürüşə başladılar. Onlar Malinkub (Mankub Darfar və ya Manaskub Darqard deyə də mənbələrdə keçməkdədir), Darzbad və adı çəkilməyən monastrı ələ keçirsələr də, Luarsabın əsas qoşunlarını yaxalaya bimədilər və onlar qaçıb canlarını qurtara bildilər. Qənimətlər ələ keçirən qızılbaşlar monastrı yağmaladılar və oradakı din adamlarından 20-i həyatını itirdi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=196}} 1551-ci ilin payızında qızılbaş komandanları Luarsabımn əsas ordusunu məhv etmək üçün Kaxetiyanın içlərinə doğru daha bir yürüş həyata keçirdilər. Lakin bu dəfə də kiçik, lakin yaxşı təşkil edilmiş Luarsabın ordusuna qarşı mütləq qələbə əldə etmək mümkün olmadı, çünki Luarsab yenə də həlledici döyüşdən yayındı. Lakin qızılbaşlar xeyli qənimət və əsir əldə edərək, Barat Ali də daxil olmaqla ətraf bölgələri yağmaladılar.{{Sfn|Khafipour|2013|p=196}} Qışın gəlişi ilə Səfəvi ordusu Qarabağa çəkildi. Səfəvi mənbələri bu basqınlar zamanı bölgənin tam xarabalığa çevrildiyini və yerli əhalinin böyük bir hissəsinin qırğına məruz qaldığını açıq şəkildə bildirir və xüsusilə bu kampaniyanın son dərəcə amansız aparıldığına heç bir şübhə yeri qoymurlar. Həsən bəy Rumlu da toqquşmaları ətraflı təsvir edən məlumatlar vermişdir. Siyasi baxımdan Səfəvilər bir neçə mühüm məqsədə nail oldular. Bu yürüşlə Şa Təhmasib Keyxosrov kimi yeni vassal hökmdar əldə etdi. Həmçinin Keyxosrov Şah Təhmasibə Tumak qalasının, Ağşəhəri və ətrafındakı əraziləri ələ keçirməyə yardım etdi. Tanınmış [[Gürcülər|gürcü]] əsilzadələrindən olan Vaxuş Gürcü və onun Keyxosrovun torpaqlarını tutmuş müttəfiqi Şarmazanoğlu ələ keçirilib edam edildilər. Onların torpaqları isə paylaşdırıldı. Lakin əsas rəqib gürcü ordusunun komandanı olan Luarsabı ələ keçirmək mümkün olmadı. Elə buna görə də, yerli əhaliyə qarşı [[Səfəvi imperiyasının ordusu|qızılbaş ordusu]] tərəfindən cəzalandırma tədbirləri həyata keçirildi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=197}} ==== Dördüncü yürüş (1554–1557) ==== Sultan Süleymanın hakimiyyəti dövründə sonuncu Osmanlı hücumu olan və 1553–1554-cü illəri əhatə edən yürüşdən dərhal sonra qızılbaş ordusu [[Kartli]] üzərinə yeni yürüşə çıxdı. Bundan əvvəlki Osmanlı hücumlarının hər biri kimi bu Osmanlı yürüşü də hər iki tərəfə xeyli ziyan vurması ilə birlikdə, onlara heç bir üstünlük qazandırmamışdı. Elə buna görə də, yürüşün sonlanmasından dərhal sonra sülh danışıqları başladıldı və 1555-ci ildə Amasiya sülhü ilə nəticələndi. Bu hadisələri 70 il sonra yazan və onları retrospektiv şəkildə qiymətləndirmək imkanı əldə edən İsgəndər bəy Münşi Gürcü çarlıqlarının Osmanlılar tərəfindən Səfəvilər arasında bölünməsini Amasiya müqaviləsinin tərkib hissəsi hesab edirdi. Onun sözlərinə görə, hər iki tərəf Samtsxe, Kartli və Kaxeti ərazilərinin Səfəvilərin yurisdiksiyasında qalmasına, osmanlıların isə Başı Açıq, Dadian və Kuriyana ([[İmereti]]ya, [[Meqreliya]] və [[Quriya]]) nəzarət etməsinə razılaşdılar.{{Sfn|Khafipour|2013|p=199}} Bu arada Kartli kralı I Luarsab Səfəvi-Osmanlı qarşıdurmasından yenidən daha böyük muxtariyyət iddiası üçün istifadə etdi. Osmanlı təhlükəsindən qurtulan Şah Təhmasib buna cavab olaraq etibarlı sərkərdəsi Şahverdi Sultan Ziyadoğlu Qacarın köməyi ilə Luarsabın ərazisini işğal etdi. Luarsab Şah Təhmasibin Osmanlı ordusuna qarşı istifadə etdiyi döyüş taktikasını onun özünə qarşı istifadə etdi və onunla həlledici döyüş meydanına çıxmaqdan yayındı. Lakin daha yaxşı ərbi strategiya hazırlayan qızılbaş ordusu onu məğlub etməyi və tədricən paytaxtına yaxınlaşmağı bacardılar. Nəticədə 1554-cü ildə Qori şəhərini ələ keçirdilər.{{Sfn|Khafipour|2013|p=199}} Döyüşlər zamanı Məzrut, Parsatan və Aydın qalaları ələ keçirilsə də, o zamanlar padşah Luarsabın anasının iqamətgahı olan Aydın qalası inadkar müqavimət göstərdi. Bu yürüşün ən amansız döyüşü bu qalanın mühasirəsi zamanı baş verdi, burada Luarsab döyüşçülərinin çoxu qızılbaşların hücumlarını dəf etmək üçün inadkar müqavimət göstərdilər. Sonda qala divarında yarmalar açıldı və müdafiəçilərin müqaviməti yatırıldı. Səfəvi qoşunları çoxlarını qılıncdan keçirdilər və çoxlu adamları, o cümlədən Luarsabın anasını əsir götürdülər. Sonrakı bir neçə həftə ərzində onlar böyük qənimətə, mal-qaraya və yeni əsirlərə sahib olaraq bölgədəki digər müqavimət ocaqlarını əzdilər. Səfəvi mənbələri padşahın anasının sonrakı taleyi haqqında heç nə demir. Səfəvi salnamələri yekdilliklə bildirirlər ki, məhz bu yürüş zamanı Səfəvi qoşunları 30 mindən çox gürcü əsir götürərək Səfəvi ərazisinə köçürüblər. Qazi Əhmədin dediyinə görə, qızılbaş ordusu qışı [[Qori]] yaxınlığında keçirib, yanvarda [[Qarabağ]]a gedib. Fevralda şahın sarayı və ordusu cənuba doğru hərəkət edərək Gəncəyə tərxis və burada onun valisi Şahverdi Sultan Ziyadoğlu Qacar ​​uğurlu yürüşün şərəfinə şah sarayına ziyafət və səkkiz günlük şənliklər verdi. Bundan sonra şahın qoşunu [[Bərdə]] əyalətinə getdi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=200}} 1557-ci ildə Luarsab Qorini geri aldıqdan və 1557-ci ildə təsirli ordu topladıqdan sonra Səfəvi qarnizonunu bölgədən qovdu. Bundan xəbər tutan Qarabağ bəylərbəyi Şahverdi Sultan Ziyadoğlu Luarsabın cəhdlərinə birdəfəlik son qoymaq üçün yürüşə çıxdı. Lakin onun süvariləri yolda ikən tələyə salındı. Qızılbaş ordusu ağır itkilər verərək geri çəkilməyə məcbur olarkən Şahverdi xanın dəstələrindən birinə komandanlıq edən Məhəmməd bəy Çepni Luarsabın dəstəsinin sıralarını yarıb keçməyi bacardı və onun dəsətsindən bir döyüşçü Luarsabla döyüşə girərək onu öldürdü. Yaranmış xaosdan istifadə edən Məhəmməd bəy Çepni Luarsabın atının yüyənini tutaraq oradan uzaqlaşmağı bacardı.{{Sfn|Khafipour|2013|p=203}} Luarsabı öldürməyi bacaran qızılbaş döyüşçüsü isə Luarsabın döyüşçüləri tərəfindən qətlə yetirildi. Luarsabın yerinə oğlu [[I Simon (Kartli çarı)|I Simon]] hakimiyyətə keçdi və qıılbaşlara qarşı mübarizəni davam etdirdi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=204}} Beş il sonra Simon Kaxetiya çarı Levan ilə hərbi müqavilə bağladı və bu müqavilə Levanın qızı [[Nestan Darejan]]la evlənməsi ilə möhkəmləndi. Simonun məqsədi böyük bir ordu toplamaq və [[Tbilisi|Tiflisi]] Səfəvilərdən geri almaq idi. Koalisiyaya Levanın oğlu Georgi ilə birlikdə, bir çox digər nüfuzlu əyalət zadəganları da qoşulmuşdu. Müasir bir salnaməçinin dediyinə görə, "qısa müddətdə o qədər döyüşçü toplandı ki, qədim səmaların baxışları o səltənətdə əsrlər boyu belə bir şey görməmişdi".{{Sfn|Khafipour|2013|p=204}} ==== Beşinci yürüş (1561) ==== Şah Təhmasib [[Qarabağ bəylərbəyliyi|Qarabağ bəylərbəyi]] olan [[Şahverdi sultan Ziyadoğlu-Qacar|Şahverdi Sultan Ziyadoğlu]]na yenidən gürcülər üzərinə hücum edib üsyanlarını yatırmağı əmr etdi. O, Qarabağ döyüşçüləri ilə birlikdə Gəncədən çıxaraq onların üzərinə yeridi və iki ordu 1 may 1561-ci ildə üz-üzə gəldi. Gürcü ordusu yüngül silahlarla silahlanmış qızılbaş [[süvarilər]]i qədər sürətli deyildi. Tezliklə gürcülər məğlub oldular və döyüş meydanından qaçdılar. Kartlinin məğlub olan qoşunları şimala, Qori şəhərinə çəkildi. Levanın oğlu Qurgin min döyüşçüsü ilə birlikdə amansızcasına qılıncdan keçirildi. [[Kartli]]nin saray xronikalarından birində bu hadisənin nəticələri belə qeyd edilmişdir:{{Sfn|Khafipour|2013|p=204}} {{cquote|''Levan oğlunun ölümü xəbərini eşitdiyi zaman ürəyindəki odun alovları göylərə ucaldı və gözlərindən çıxan qan ətrafı basdı. Bütün gürcülər qara yas paltarı geyindilər.''}} Bu döyüşdəki məğlubiyyətin uzunmüddətli nəticələri oldu. Kaxetiyanın ümumi bayrağı altında siyasi və hərbi birliyə nail olmaq ümidlərə son qoyuldu. Üstəlik, bu, nəinki kaxetiyalıların müstəqillik arzularını sarsıtdı, həm də Kartlinin kral ailəsinə dərin ruhdan salıcı təsir göstərdi. Simon Səfəvi hökmranlığını inadla rədd etməkdə davam edərkən, qardaşı XI David Kartlidə davam edən vətəndaş qarşıdurmasından və qeyri-sabit siyasi vəziyyətdən qorxaraq ona xəyanət etdi və Səfəvi tərəfinə keçdi. O, 1561-ci ildə tərəfdarlarının müşayiəti ilə Qəzvindəki saraya gəldi və Şah Təhmasibə beyət etdi. [[İslam]]ı qəbul etdi və sonra Davud xan kimi tanındı. Şah Təhmasib onu Tiflisin hakimi kimi tanıdı və məhdud hakimiyyətlə mükafatlandırdı. İsgəndər bəy münşinin bildirdiyinə görə o, Səfəvi şahının hakimiyyəti altında hakimlik edə bilirdi və "bu zamandan etibarən qızılbaş əmirlərindən biri Tiflis qalasının komendantı kimi xidmət edir və Davud xanın məsləhətçisi və mentoru kimi çalışırdı".{{Sfn|Khafipour|2013|p=205}} ==== Altıncı yürüş (1566) ==== 1566-cı ildə Simon [[Tbilisi|Tiflisi]] ələ keçirmək üçün yürüşə çıxdı və demək olar ki, buna nail də olurdu. O, İbrahim Xəlifə Qaramanlının komandanlığı altındakı azsaylı qızılbaş ordusunu məğlub etməyi bacardı. Belə nəticənin ortaya çıxmasında görünür ki, Tiflisdəki gürcü döyüşçülərinin Davud xanın qızılbaşlara yardım etmə əmrinə itaət etməməsi mühüm rol oynamışdır. Lakin Simon Tiflis qalasını ələ keçirə bilmədi və bir neçə günlük mühasirədən sonra geri çəkilməyə oldu. Bu kiçik məğlubiyyət Simonun artan qüdrəti ilə Səfəvi sarayını təşvişə saldı. Növbəti il Şah Təhmasib Davud xana öz üsyankar qardaşının yaratdığı problemləri bir dəfəlik həll etməyi əmr edir. Bu məqsədlə ona hərbi yardım göndərilir. Bu hərbi yardıma qızılbaş komandanlarından Şamxal bəy Çərkəzin, İbrahim bəy Alpoutun və Əliqulu bəy Qacarın komandanlığı altında göndərilmişdi. Bu ordu Simonu döyüş meydanında əsir edərək Qəzvindəki şah sarayına gətirməyi bacardı.{{Sfn|Khafipour|2013|p=205}} Şah Təhmasib Simonu məşhur [[Qəhqəhə qalası]]nda həbsdə saxlanılmasını əmr etdi. 1578-ci ilə qədər bu qalada əsirlikdə qalan Simon bu ildə həbsdən azad edilib, lazimi şeylərlə təchiz edildikdən sonra hücuma keçən Osmanlılarla döyüşmək üçün göndərildi.{{Sfn|Khafipour|2013|p=206}} === Özbəklərlə toqquşmalar === 1512-ci ildəki [[Gicduvan döyüşü]]ndəki qələbədən sonra özbəklər öz mövqelərini qəti olaraq [[Mavəraünnəhr|Məvaraünnəhr]də möhkəmləndirdilər. 1520-ci ildən başlayaraq isə, iki dövlət arasında Xorasan uğrundakə mübarizənin yeni mərhələsi başladı. 1526-cı ildə özbəklərin yeni hücumu yaşandı. Amudərya çayını keçən özbəklər Tus şəhərini ələ keçirdilər. 1527-ci ildə isə, Gürgan da ələ keçirildi. Ubeydulla xanın komandanlığı altında Heratı 7 ay mühasirə də saxlayan özbəklər I Təhmasibin yaxınlaşdığı xəbərini eşidən kimi geri çəkildilər.<ref>{{cite book|last1=Boz|first1=Suqata|first2=Ayşə|last2=Cəlal|year=2004|url=http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA28|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|publisher=Routledge|page=28|isbn=978-0-203-71253-5|access-date=2022-08-06|archive-date=2019-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20191211140636/http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA28|url-status=live}}</ref> [[Ubeydulla xan]]ın 1528-ci ildə yeni hücumu başladı. Şiələrə qarşı cihad elanı ilə başlayan yürüş zamanı o, çox böyük ordu toplamağı bacarmışdı. Özbək Şeybanilərinin ordusunun Xorasana yaxınlaşması xəbəri Səfəvi şahı I Təhmasib çatdı. [[Səfəvilər]] tələsik ordularını səfərbər etdilər. Ordular arasındakı döyüş Xorasanın Cam vilayətinin Zurabad qəsəbəsində baş verdi. Döyüşün əvvəlində Səfəvi qoşunlarının cinahları özbəklərin hücumlarına məğlub olaraq bir qədər geri çəkildilər, lakin tab gətirə bildilər. Köməyə gələn Səfəvi qoşunlarının gücü sayəsində yenidən hücuma keçdilər. Günortadan sonra döyüş Səfəvilərin məğlubiyyəti ilə başa çatdı. I Təhmasib, sağ qalan kiçik ordusu ilə birlikdə geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. Düşmənin məğlub olacağına inanan Şeybani qoşunları sevinirdilər və onlar öldürülən əsgərlərdən qənimət (silah, texnika, at, yemək) toplamağa başladılar. Özbək qoşunları daha çox qənimət toplamaq üçün döyüş yerinin ətrafına səpələndilər.<ref name=":2">{{kitab3 | müəllif = Martin B. Dickson. Shah Tahmasp and the Uzbeks (The Duel for Khurasan with ʿUbayd Khan. 930-946/1524-1540. — USA, Princeton: Princeton University, 1958. — P. 456. | başlıq= Shah Tahmasp and the Uzbeks (The Duel for Khurasan with ʿUbayd Khan. 930-946/1524-1540 | link= | cavabdeh= | yer= Princeton | nəşriyyat = Princeton University Press | il= 1958 | cild= | səhifə= 456 | səhifələr = | isbn= | doi= | ref= }}</ref><ref name=":2" /> I Təhmasibin Zülfüqar xanın üsyanını yatırmaq üçün [[Bağdad]]a getməsindən bir müddət sonra Ubeydulla xan yenidən [[Xorasan]]a hücum etmək üçün hərəkətə keçdi və [[Məşhəd]]in, daha sonra Xorasanın ən böyük şəhəri olan Heratı işğal etdi. 1529-cu ilin sonunda I Təhmasib yenidən 70.000 nəfərlik bir ordu ilə Xorasana gəldi və [[Herat|Heratı]] geri etdi. Bu dəfə ordusunun əhəmiyyətli bir hissəsini Xorasanda qoydu və Heratda şah idarə üsulu təyin edildi. 1531-ci ildə Herat yenidən özbəklər tərəfindən mühasirəyə alındı və çətinliklə də olsa köməklik nəticəsində xilas ola bildi.<ref name=":2" /> Aramsız hücumlar, böyül orduların hərəkəti Xorasanda böyük narazılıqların və üsyanların meydana çıxmasına səbəb oldu. Xaosdan istifadə edərək 1534-cü ildə Ubaydulla xan yenidən [[Xorasan]]a hücum etdi və 1535-ci ilin mayında [[Herat|Heratı]] yenidən işğal etdi. [[Məşhəd]] hakimi Sufi-Xəlifə Rumlu Herat kömək üçün gəlsə də, qoşunları [[Nişapur]] yaxınlığında özbəklər tərəfindən məğlub edildi, özü də öldürüldü. Ubeydulla xan [[Buxara]]ya — paytaxtına qayıtdı. Vəfat etmiş Sufi-Xəlifə Rumlunun yerinə Xızır Çələbi təyin edildi. Bu təyinata etiraz əlaməti olaraq heratlılar üsyan qaldıraraq kömək üçün Ubeydulla xana müraciət etdilər. 1536-cı ilin martında Ubeydulla xan bir ordu ilə Herata gəldi və şəhəri mühasirəyə aldı. Beş aylıq mühasirədən sonra şəhər dağıdıldı və şəhərin Səfəvi müdafiəçiləri öldürüldü. Öz missiyasını başa vuran özbəklər, böyük səfəvi ordusunun yaxınlaşması barədə məlumat alaraq [[Buxara]]ya qayıtdılar. Özbəklər 1551-ci ildə bir daha Hərata yürüş edirlər, amma oranı bir neçə ay mühasirədə saxlamalarına baxmayaraq, heç bir nəticə əldə edə bilmirlər. Onlar Übeyd xanın oğlu Əbdüləziz Sultanın ölüm xəbərini eşitcək dərhal [[Buxara]]ya qayıdırlar. 1553-cü ildə özbəklər [[Nişapur]]u qarət etmək məqsədilə bir daha Xorasana hücum etmək fikrinə düşürlər. Lakin bu dəfə də qızılbaşların güclü müqaviməti ilə qarşılaşıb böyük itki verməli olurlar. Bunun ardınca Təhmasib şah dördüncü dəfə [[Xorasan]]a qoşun yürüdür və həmişə olduğu kimi bu dəfə də Übeyd xan şahla qarşı-qarşıya gəlməyə razı olmayıb Buxaraya qaçır. Şah [[Herat]]a gəlir və oradan Səmərqəndi işğal etmək üçün qoşun göndərir. Həmişə olduğu kimi qızılbaşlar şəhəri işğal etdikdən sonra özbəklərdən qətlə yetirdikləri şiələrin intiqamını alırlar. Bu səfərdə özbəklərin işğalı zamanı şiə məzhəbinə əks təbliğat aparmış və şiələrin qətliam olunmasında fəal iştirak edən Xacə Kəlan Quryani Təhmasib şahın göstərişinə əsasən edam olunur. Necə ki, Şah Mahmud Kəncani özbəklərin [[Herat]]a hakim olduqları dövrdə ədavət və düşmənçilik kəmərini bağlayaraq şahın adamlarının bir çoxunu amansızcasına qılıncdan keçirmiş və onları qətliam etmişdi. İndisə o, qızılbaşların əlinə düşmüş və intiqam üçün əlverişli imkan yaranmışdı. Onlar belə də edirlər. Bədənini tikə-tikə edərək əmirlərə dərs olsun deyə, [[Herat]]ın müxtəlif yerlərinə göndərirlər. Übeyd xan özünün son hərbi əməliyyatlarında Xarəzmi də işğal etmək fikrinə düşür. Lakin baş verən hadisələrdən az sonra 1540 dünyasını dəyişir. Vaxtaşırı Xorasan və Əstarabada hücum edən özbəklər 1549-cu ildə bir daha oraya, yəni Əstarabada hücum edirlər. Lakin qızılbaşlar böyük fədakarlıq göstərərək onların hücumunun qarşısını ala bilirlər. Sonrakı illərdə, 1543–1570-ci illər arasındakı dövrdə, özbəklər periyodik olaraq (15 dəfədən çox) Xorasana hücum etdilər, lakin xüsusi nəticələr əldə etmədilər.<ref name=":2" /> Çünki Səfəvi dövləti Şah Təhmasibin azyaşlı olmasından qaynaqlanan daxili qarışıqlıq mərhələsini başa vuraraq, feodal mübarizələrini durdurmağı bacarmış və Xorasanın özbəklərə qarşı müdafiəsini daha effektiv təşkil etməyə başlamışdı. === Səfəvi-Moğol əlaqələri === [[Böyük Moğol imperiyası]] ilə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın münasibətləri [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]] dövründə müttəfiqliyə əsaslanırdı. Əmir Teymurun soyundan gələn Moğol sülaləsi babalarının Orta Asiyada yerləşən taxtını geri qaytarmaq istəyirdi və bunun üçün Səfəvi imperiyası birlikdə fəaliyyət göstərirdi. Şah Təhmasib dövründə isə, ortaq özbək düşmənlərinin mövcudluğuna rəğmən, böyük siyasi və iqtisadi mərkəz olan Qəndəhar şəhərinə hakimlik uğrunda mübarizə başlandı və şəhər əldən-ələ keçdi. Şah Təhmasib Qəndəharı geri qaytarmaq üçün 1537-ci ildə yürüşə başladı. [[Qəndəhar]]ın moğol hakimi Xacə Kalan müqavimətsiz şəhəri [[qızılbaşlar]]a təslim etdi. Şah [[Budaq xan Qacar]]ı şəhərin hakimi təyin etdi, lakin 1538-ci ildə Moğol padşahı Hümayunun qardaşı Mirzə Kamran qoşunla Qəndəhara gələrək qızılbaşları oradan sıxışdırdı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=119-120}} Səfəvi – Moğol münasibətlərində [[Hümayun]]un hərbi yardım haqqında xahişlə I Şah Təhmasibə müraciət etməsi əlamətdar hadisə oldu. Hümayun əfqan hakimi Şirxan tərəfindən darmadağın edilmiş və hətta ona qarşı çıxış etmiş qardaşları da onu tək buraxmışdılar. Vəziyyət o dərəcədə ağırlaşmışdı ki, o, arvadı, qulluqçusu və 40 etibarlı adamının müşayiəti ilə Səfəvilərin ərazisində təqibdən yaxa qurtarmağa məcbur olmuşdu. 1544-cü ildə Hümayun [[Sistan]] hakimi Əhməd Sultan Şamlı tərəfindən padşaha layiq təmtəraqla qəbul edilərək [[Herat]]a yola salınmışdı. Hümayun onu qarşılamaq üçün öz məiyyəti ilə şəhər hüdudlarından xeyli kənara çıxmış Xorasan bəylərbəyi Məhəmməd xan Şərəfəddin oğlu tərəfindən də böyük ehtiramla qarşılanmışdı166. Hümayun bir neçə gün Heratda qaldıqdan sonra şahın yanına hərəkət etdi. Sultaniyyənin yaxınlığında, Sorluq yaylağındakı şah düşərgəsində Hümayunu şahın qardaşları Bəhram və Sam, vəzir Qazi Cahan, qorçibaşı Sevindik bəy və dövlətin digər yüksək rütbəli adamları qarşıladılar.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=120}} Sonra [[Hümayun]] şahdan ayrıldı, [[Təbriz]] və [[Ərdəbil]]ə yollandı. Hümayun Ərdəbildə Şeyx Səfiəddinin türbəsi qarşısında "baş əydi", bundan sonra isə saraya qayıtdı. Müxtəlif məlumatlara görə, I Şah Təhmasib tərəfindən Budaq xan Qacar və Şahverdi bəy Ustaclı başda olmaqla 6 mindən 12 min nəfərədək qızılbaş Hümayunun sərəncamına verildi169. Hümayun həmin hərbi yardımla Hindistana yola düşdü, öz düşməni Şirxanı darmadağın etdi və taxt-tacı özünə qaytardı. O, bu köməyin müqabilində hər il 40 min tümən gəlir verən [[Qəndəhar]]ı Səfəvilərə güzəştə getdi. Həmçinin Hümayun şiəliyi qəbul etməyi də öhtəsinə götürmüşdü.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=121}} Lakin Hümayun Hindistana geri dönüb taxtını geri aldıqdan sonra yenidən sünniliyə keçir, lakin onunla birlikdə Hindistana gəlmiş şəxsləri sünniliyə keçməyə məcbur etmir.{{Sfn|Savory|2007|p=66}}{{Sfn|Thackston|2004}}{{Sfn|Savory|2007|p=66–67}} Qəndəharın verilməsi ilə də bağlı problem ortaya çıxır. Qəndəhar şəhərinin verildiyi Səfəvi şahzadəsi Murad Mirzə (razılaşmaya görə, Şah Təhmasib [[Qəndəhar]]ın məhz oğlu Murad mirzəyə güzəştə gedilməsini istəmişdi) qısa müddət sonra vəfat edir və şəhər iki imperiya arasında mübahisə mənbəyinə çevrilir. Moğollar şəhərin sadəcə Murad Mirzə yaşadığı təqdirdə Səfəvi imperiyasına aid olduğunu iddia etdikləri halda, [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]] şəhərin əbədi olaraq onlara verildiyini iddia edirdi.{{Sfn|Thackston|2004}} Təhmasib özünün şəhər üzərinə ilk yürüşünü 1558-ci ildə — Hümayunun ölümündən sonra — həyata keçirdi və şəhəri geri qaytardı.{{Sfn|Streusand|2019|p=148}} === Şirvan və Şəkinin birləşdirilməsi === ==== Şirvanın birləşdirilməsi ==== Süleymanın 1534 və 1535-ci illər yürüşlərindən sonra yaranmış fasilədən istifadə edən Şah Təhmasib [[Şirvanşahlar dövləti]]nin daxili müstəqilliyinə də son qoymaq qərarına gəldi. Şirvanşah [[II İbrahim Şeyxşah]]ın üç oğlu qalmışdı: Sultan Xəlil, Məhəmməd Mirzə və Müzəffər Mirzə. Şirvan taxtı [[I İsmayıl|I Şah İsmayıl]]ın qızı Pərixan xanımla evlənmiş Şeyxşahın böyük oğlu [[II Xəlilullah]]a keçdi. I Şah Təhmasib Şirvanın Təbriz taxtına tam tabe edillməsi planını çoxdan idi ki, hazırlamışdı və öz niyyətini həyata keçirmək üçün əlverişli fürsət axtarırdı. II Xəlilüllah bundan əvvəl [[qızılbaşlar]] tərəfindən darmadağın edilmiş Gilan Biyəpəs hakimi Əmire Dubaca Şamaxı sarayında sığınacaq vermişdi. Şahın elçiləri Şamaxıya gələrək qaçqının təlim olunmasını tələb etmişdi. Lakin II Xəlilüllah rədd cavabı vermişdi. Həmçinin Şirvanşahın 1534-cü ildə Təbrizi tutmuş [[İbrahim paşa]]ya qiymətli hədiyyələr göndərdiyi də bəlli idi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=84}} 1535-ci ildə II Xəlilullahın vəfat etməsindən sonra varissiz qalan taxta onun qardaşının oğlu Şahrux çıxardıldı. Lakin real hakimiyyət isə Hüseyn bəy adlı əyan başda olmaqla, Şirvan əyanlarının əlində cəmləşmiş, daxili sabitlik pozulmuşdu. Bu zaman [[Mahmudabad (Şimali Azərbaycan)|Mahmudabad]] və [[Salyan]]da Qələndər üsyan başladı və üsyançılar Şamaxını ələ keçirdi. Şirvanşahın sarayı isə [[Buğurd qalası|Buğurd qalası]]na sığındı. Lakin üsyançılar 40 gün sonra şəhəri tərk etməyə məcbur oldular, öz aralarında da ixtilaflar mövcud olan üsyançılar Salyan yaxınlığında baş vermiş döyüşdə şirvanşahın ordusuna məğlub oldular.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=85}} Şirvanda hərc-mərclik, vətəndaş müharibəsi buradakı işlərə qarışmaq üçün bəhanə axtaran I Şah Təhmasibin xeyrinə idi. Həmçinin şahın bacısı və keçmiş şirvanşahın arvadı Pərixan Təbrizə qardaşının yanına gələrək Şirvandakı hərc-mərclikdən onu xəbərdar etdiyini, onu istila üçün zamanın yetdiyini bildirmişdi. Qorçibaşı Padar adlı Şirvan hərbçisi dəstə ilə Şirvandan Təbrizə gəldi, kömək üçün I Təhmasibə müraciət etdi və onu ölkədə “asayişi” bərpa etməyə çağırdı. 1538-ci ilin yayında, şahın qardaşı [[Əlqas Mirzə]] 20 minlik ordu, həmçinin Qarabağ və Muğanın qoşun dəstələri ilə Şirvana daxil oldu. Bölgəyə bələd olan Padar da ordu sıralarında idi. Şirvanşahın sarayı isə yenə də Buğurd qalasına sığındı. Qalanın mühasirəsi uzandıqdan sonra Şah Təhmasib özü şəxsən qalanın yanına gəldi və bir müddətdən sonra qala tabe etdirildi. Şirvanşahların burada saxlanılan xəzinəsi müsadirə edildi. Bölgədə nifa salmaqda ittiham edilərək Hüseyn bəy də daxil olmaqla, bir çox Şirvan bəyi edam edildi. [[Təbriz]]ə aparılan Şahrux da qısa müddət sonra eyni aqibəti yaşadı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=86-87}} Beləliklə, dövlət olaraq varlığına son qoyulmuş Şirvan bölgəsi Səfəvi imperiyasının bəylərbəyiliklərindən birinə çevrildi və şah qardaşı Əlqas Mirzə ora bəylərbəyi təyin edildi. Lakin uzun müddət ayrı dövlət kimi mövcud olmuş Şirvanşahlar dövlətinin varlığına son qoyulması ilə yerli əyanların və sülalənin sağ qalmış üzvləri barışa bilmədilər. Bundan isə Azərbaycan ərazilərinə yürüşlər etmiş [[Osmanlı imperiyası]] yararlandı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=86-88}} Ölkənin cənub və şimal vilayətlərinin Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin hüdudlarında birləşməsi Azərbaycanın sonrakı iqtisadi və mədəni yüksəlişinə şərait yaratdı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=88}} ==== Şəkinin birləşdirilməsi ==== [[Şəki]]nin [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]] daxilində nisbi müstəqilliyinin ləğvi Şah Təhmasib dövründə olmuşdur. Şəki hakimi Həsən bəyin varisi [[Dərviş Məhəmməd xan|Dərviş Məhəmməd]] xanın vaxtında Şəki xanlığının Səfəvilərlə münasibətləri pisləşdi. 1538-ci ildə I Şah Təhmasib qızılbqş qoşunlarını Şirvanı tabe etmək üçün göndərəndə, Dərviş Məhəmməd xan Şəki qoşunları ilə [[Buğurt qalası]] qalasında mühasirədə olan Şirvanşah Şahruxun köməyinə gəlmiş və [[qızılbaşlar]]a gecə həmləsi təşkil etmişdi. 1538-ci ildə hakimiyyətdən məhrum edilmiş Şirvanşahların simasında müttəfiqlərini itirmiş Şəki hakimliyi müstəqilliyini saxlamaq ümidi ilə I Şah Təhmasiblə yaxınlaşmaq yolunu tutdu. Məsələn, Dərviş Məhəmməd xan Şirvanşahlar devrildikdən cəmisi bir il sonra 1539-cı ildə Səfəvilərlə qohum oldu. O, Şah Təhmasibin bacısı, Şirvanşah II Xəlilüllahın dul qalmış qadını Pərixan xanıml evləndi84. Lakin onun ölümündən sonra münasibətlər yenidən pisləşdi. Bu zaman o, Şirvan bəylərbəyi Əlqas Mirzənin qardaşına qarşı olan qiyamını dəstəkləmiş və qardaşı Şahnəzəri qoşunla onun yanına göndərərək ona hərbi yardım göstərmişdi. Buna görə də [[Sultan Süleyman Qanuni|Sultan Süleyman]] [[Azərbaycan]]dan geri çəkilən kimi, Şah Təhmasib Kiş qalasına sığınmış Dərviş Məhəmməd xanı "cəzalandırmaq" üçün [[Qarabağ]]dan [[Sevindik bəy Avşar|Sevindik bəy Əfşar]]ı 2500 qorçi ilə Şəkiyə göndərdi. [[Qızılbaş|Qızılbaşlar]] [[Şəki]]ni viran qoyub qənimət ələ keçirdikdən sonra geri döndülər.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=98}} Bütün bunları nəzərə alan Şah Təhmasib, [[Osmanlı imperiyası]]nnı üçüncü yürüşü bitdikdən bir müddər sonra Şəkinin müstəqilliyinə tam son qoymaq qərarına gəldi. Ərəşdə dayanan qızılbaş qoşunlarına şahın vassalı olan gürcü hakimi Levan da qatıldı. Şahın Şəki hakimi olan Dərviş Məhəmmədi şahın [[Səfəvi imperiyasının ordusu|ordusunu]] qarşılamaq üçün çıxmadi və şahın onu öz düşərgəsinə çağırmasına baxmayaraq o, gəlmədi. Bütün bunlar Şah Təhmasibə Şəkiyə yürüş təşkil etmək üçün şərait formalaşdırdı. Şəkinin qüvvələri Kiş və "Gələsən-Görəsən" qalalarında, Sıqnaxda – dağ yamacındakı sığınacaqda möhkəmlənmişdilər. Qızılbaş ordusu eyni anda 3 istiqamətdə hücuma keçdi. Qorçibaşı Sevindik bəy, Bədr xan və Şahqulu Sultan Ustaclı Kiş qalasının üzərinə göndərililər. [[Gələrsən-Görərsən qalası|"Gələsən–Görəsən" qalası]]nı ələ keçirmək Abdulla xan Ustaclıya və Kaxetiya çarı Levana tapşırıldı. Şahqulu xəlifə möhrdar qızılbaş dəstəsi ilə Sıqnaxdakı şəkililərin üzərinə hərəkət etdi. 20 gündən sonra Kişin qala divarları və bürcləri dağıdıldı. Qalanın rəisi Mahmud bəy mübarizənin davam etdirməyi faydasız hesab edərək qapı açarlarını şaha təqdim etdi və təslim oldu. Kişin süqutundan xəbər tutan Sıqnax müdafiəçiləri də tədricən mübarizəni dayandırıb şaha təslim oldular. Çıxılmaz vəziyyətə düşdüyünü görən Dərviş Məhəmməd xan gecə "Gələsən–Görəsən" qalasından çıxdı və özünün dörd yüz nəfərlik dəstəsi ilə qalanı mühasirəyə alməş qızılbaşların xəttini yarıb keçməyə cəhd göstərdi. Lakin Abdulla xanın və çar Levanın dəstələri onları yaxaladılar və qılıncdan keçirdilər.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=98-99}} Beləliklə, Şəki xanlığı ləğv edildi və onun ərazisi Səfəvilər dövlətinin tərkibinə qatıldı. [[Toygün bəy Qacar]] Şəkinin ilk [[qızılbaş]] hakimi təyin olundu.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=99}} === Qaçqınlar məsələsi === [[Fayl:Tahmasp,_Humayun_Meeting.jpg|alt=Tahmasp and Humayun at a spring New Year festival, surrounded by other people|thumb|upright=1.2|Şah Təhmasib və [[Hümayun]] Novruz şənliyində. İsfahanın [[Çehel Sütun]] sarayının divarında əks etdirilmiş rəsm. ]] I Təhmasibin hakimiyyəti dövrünün ən məşhur hadisələrindən biri qardaşlarının üsyanı nəticəsində hakimiyyətdən uzaqlaşdırılan Moğol imperatoru və Baburun oğlu Hümayunun ona sığınması olmuşdur.{{Sfn|Savory|2007|p=66}} Herata qaçmış [[Hümayun]] [[Məşhəd]], [[Səbzivar şəhristanı|Səbzivar]] və [[Qəzvin]]i keçərək [[Sultaniyə]]yə gəlmiş və burada 1544-cü ildə Şah Təhmasiblə görüşmüşdür.{{Sfn|Thackston|2004}} Onu böyük təmtəraqla qarşılayan Şah Təhmasib Hümayunun ulubabası olan Əbu Səid Mirzənin dövrünə aid olan Səədinin Gülüstan əsərinin rəsmli versiyasını hədiyyə edir.{{Sfn|Eraly|2000|p=104}}{{Sfn|Soudavar|2017|p=49}} Xoş qarşılamaya baxmayaraq, Şah Təhmasib Hümayuna şiəliyi qəbul etmədiyi təqdirdə yardım etməyəcəyini bildirir. Əlacsız qalan Hümayun bunu qəbul etməyə məcbur olur və öz ölkəsinə geri döndükdən sonra yenidən sünniliyə keçir. Lakin bu zaman onunla birlikdə Hindistana gəlmiş şəxsləri sünniliyə keçməyə məcbur etmir.{{Sfn|Savory|2007|p=66}} Həmçinin Təhmasib yardımın qarşılığı kimi Qəndəhar şəhərini özünün kiçik oğlu Murad Mirzəyə verilməsini istəyir.{{Sfn|Thackston|2004}}{{Sfn|Savory|2007|p=66–67}} Şərtləri qəbul edən hümayun Novruz bayramını şahın düşərgəsində keçirir və 1545-ci ildə şah tərəfindən ona təmin edilmiş ordu ilə taxt-tacını geri qaytarmaq üçün yürüşə başlayır. Hümayun taxt-tacını geri qaytarsa da, Qəndəhar şəhərinin verilməli olduğu Murad Mirzə qısa müddət sonra vəfat edir və şəhər iki imperiya arasında mübahisə mənbəyinə çevrilir. Moğollar şəhərin sadəcə Murad Mirzə yaşadığı təqdirdə Səfəvi imperiyasına aid olduğunu iddia etdikləri halda, [[Səfəvi imperiyası]] şəhərin əbədi olaraq onlara verildiyini iddia edirdi.{{Sfn|Thackston|2004}} Təhmasib özünün şəhər üzərinə ilk yürüşünü 1558-ci ildə — Hümayunun ölümündən sonra — həyata keçirdi və şəhəri geri qaytardı.{{Sfn|Streusand|2019|p=148}} Şah Təhmasibin sarayının bir digər əsilzadə qaçqın qonağı [[Şahzadə Bəyazid]] idi. O, sultan atası Süleymana qarşı uğursuz üsyan qaldırmış, məğlub olmuş və 10 min nəfərlik ordusu ilə birlikdə şahın sarayına sığınmışdı. O, şahı Osmanlı ilə yeni müharibəyə cəlb etmək istəyirdi.{{Sfn|Savory|2007|p=67}} Bəyazidi böyük hörmətlə qarşılasa da, yeni imzalanmış və çox ağır bir müharibəni bitirmiş Amasiya sülh müqaviləsinə xələl yetirmək istəməyən Şah Təhmasib Osmanlı şahzadəsinə yadım etmədi.{{Sfn|Faroqhi|Fleet|2013|p=446}}{{Sfn|Mitchell|2009a|p=126}} Onun saray daxilində çevriliş hazırlamasından şüblənən şah Bəyazidi həbs etdirdi. Atasına təhvil verilən şahzadə və ailəsi son nəfərinə qədər yerindəcə edam edildi.{{Sfn|Savory|2007|p=67}} === Son illəri və ölümü === [[Fayl:Iran, Qazvin, Safavid period - Shah Tahmasp I (1514-1576) Seated in a Landscape - 1917.1078 - Cleveland Museum of Art.tif|thumb|alt=Painting of an aged Tahmasp sitting outdoors under a tree|Yaşlanmış Şah Təhmasibin təsviri (təxminən 1575-ci il), [[Qəzvin]]]] 1555-ci ildə imzalanmış [[Amasya sülh müqaviləsi|Amasiya]] sülhündən sonra I Təhmasib [[Qəzvin]]i nadir hallarda tərk etsə də, bu dövr ərzində aktiv fəaliyyət göstərməkdə idi. 1564-cü ildə Heratda üsyan olmuş, lakin bu üsyan Məsum bəy Səfəvi tərfindən yatırılmışdır. Amma bu bölgə problemli olaraq qalmaqda idi və vaxtaşırı özbək hücumları olurdu.{{Sfn|Newman|2008|p=38–39}} 1574-cü ildə Şa Təhmasibin səhhətinin vəziyyəti ciddi pisləşdi və iki aylıq dövr ərzində o iki dəfə ölüm həddinə çatdı.{{Sfn|Savory|2007|p=67}} O, özünə vəliəhd şahzadə seçmədiyi üçün yeni şahın kim olacağı barədə qızılbaş sərkərdələri və şah ailəsi daxilində suallar meydana çıxdı. Onun sevimli oğlu Heydər Mirzə Ustaclı tayfası və saraydakı bəzi gürcü əyanları tərəfindən dəstəklənməkdə idi. Həbs edilmiş [[II İsmayıl|İsmayıl Mirzə]] Şah Təhmasibin sarayda böyük təsirə malik qızı Pərixan Xanım və qızılbaş əmirləri tərəfindən dəstəklənməkdə idi.{{Sfn|Roemer|2008|p=247}} Heydər Mirzəni müdafiə edən əmirlər onun rəqibi ortadan qaldırmaq qərarına gəldilər. Plan şahzadəni saxlanıldığı qalada öldürmək idi. Lakin Pərixan Xanım bundan xəbər tutdu və atasına bu barədə məlumat verdi. Oğluna hələ də düşkün olan şah İsmayıl Mirzəni qorumaq üçün [[Əfşar imperiyası|Əfşar]] döyüşçülərini Qəhqəhə qalasına göndərdi.{{Sfn|Pārsādust|2009}} Hər bir halda Təhmasib xəstəlikdən sağaldı və yenidən dövlət işləri ilə maraqlanmağa başladı. Lakin sarayda münasibətlər gərgin şəkildə qalmaqda idi. I Təhmasibin 14 may 1576-cı ildə ölümündən sonra bu gərginlik yeni daxili toqquşmaya səbəb oldu. Şahın ölümünə səbəb kimi göstərilən iddialardan biri də zəhərlənmə idi.{{Sfn|Roemer|2008|p=248}} Zəhərlənmə iddiası ilə Əbu Nəsr Gilani ittiham edildi. [[Tarix-i aləm aray-i Abbasi]]yə görə, şah xəstə olarkən saraya gətirilən Əbu Nəsr Gilani "axmaqcasına digər həkimlər üzərində özünün üstünlüyünün tanınmasını istədi, nəticədə Şah Təhmasib öldüyü zaman resept yazmaqda xəyanət etməklə ittiham edilərək, sarayın daxilində qorçular tərəfindən öldürüldü".{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} Şah Təhmasib Səfəvi sülaləsindən olan şahlar arasında ən uzun müddət hakimiyyətdə olan şəxs idi. O, öldüyü zaman hakimiyyətdə olmasının 52 ilinin tamam olmasına 9 gün qalmışdı.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} O, öldüyü zaman yerinə kimin şaj olacağını bildirməmişdi və bu, yeni toqquşmaya səbəb oldu. Qızılbaş əmirləri və saray əyanlarından təşkil edilmiş iki qrup arasında gedən mübarizə nəticəsində Heydər Mirzə öldürüldü və taxta qızılbaş hərbi elitası arasında döyüşgənliyinə görə sevilən, Osmanlı ilə müharibələrdə şan-şöhrət qazanan İsmayıl Mirzə II İsmayıl adı ilə şah elan edildi. 19 yaşından həbsdə saxlanılan II İsmayılın psixologiyasında problemlər meydana çıxmışdı və o, taxta çıxdıqdan iki ay sonra hakim sülalə daxilində kütləvi qətllər barədə əmr verdi. Hakim sülalədən yalnız onun demək olar ki kor olan qardaşı Məhəmməd Xudabəndə və onun 3 körpəsi sağ buraxıldı.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} == Siyasəti == === İnzibati === [[Fayl:Flag_of_Shah_Tahmasp_I.svg|thumb|alt=Yellow sun and sheep against a green background|I Təhmasibin bayrağı. ]] [[Fayl:Qazvin_-_Chehel_Sotun.jpg|alt=Ornate two-story building, with a person in front for scale|thumb|[[Qəzvin]]də yerləşən Çehel Sütun sarayı. ]] Hakimiyyətinin ilk dövründən sonra Şah Təhmasib dövlətin bütün məsələlərini əlinə almış və öz şəxsi mütləq hakimiyyətini təmin edə bilmişdi. Şahın yerinə dövlət işlərini idarə edən vəkil ilə yanaşı bu dövrdə ali divanxanada vəzirlər də fəaliyyət göstərməyə başlayır. Bir digər mühüm addımlardan biri də 1535-ci ildə Qazi Cahan Qəzvininin vəzifəyə təyin edilməsi oldu. O, [[Portuqaliya]], [[Venesiya]] və [[Dəkkən sultanlıqları|Dekkan]]ın [[Şiəlik|şiə]] sülalələri ilə əlaqələr yaratdı.{{Sfn|Mitchell|2009a|p=68}} 1562-ci ildə Səfəvi sarayında olan ingilis tacir Entoni Cenkinson ticarətin artırılmasını məqsədləyirdi.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} Həsən bəy Rumlu yazır ki, "bu əzəmətli dövlətdə hələ onun kimi istedadlı və bacarıqlı vəzir olmamışdı". Həmçinin [[Habsburqlar]] da Səfəvi imperiyası ilə Osmanlı dövlətinə qarşı ittifaq qurmaq istəyirdi. 1529-cu ildə I Ferdinand Səfəvi sarayına elçi göndərmiş və Osmanlı imperiyasına eyni anda iki cəbhədən hücum etməyi təklif etmişdi. Lakin bu elçilik uğursuz olmuş və növbəti il öz ölkəsinə geri dönmüşdür.{{Sfn|Slaby|2005}} Yeni xarici əlaqələrdən biri də Venesiya ilə qurulmuşdu. I Təhmasib Venesiya elçisi Miçel Membre vasitasəylə Venesiya doju Pietro Landoya göndərilmişdi. Məktubda şah dünyanı [[Müqəddəs Liqa (1538)|Müqəddəs Liqa]]nın "Osmanlı günahkarlığından təmizləyəcəyini" bildirirdi.{{Sfn|Mitchell|2009a|p=90}} Lakin bu ittifaq heç vaxt reallığa çevrilmədi.{{Sfn|Mitchell|2009a|p=90–91}} Şah Təhmasib dövrünün bir digər mühüm hadisəsi isə paytaxtın Təbrizdən Qəzvinə köçürülməsi oldu.{{Sfn|Aldous|2021|p=35}} Paytaxtın dəyişdirilməsinin dəqiq tarixi bilinməsə də, Şah Təhmasibin buna 1540-cı illərin etnik köçürülmələri ilə hazırlaşdığı bəllidir.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Bu dəyişdirilmə ilə türk ənənəsi olan yaylaq-qışlaq köçmələrinə və I İsmayıldan başlayan sarayın köçəri mahiyyəıtinə son verilmişdir.{{Sfn|Roemer|2008|p=249}} Paytaxt köçürülmələri ilə imperiyanın ucqar əyalətləri olan Şirvan, Xorasa və Gilanın mərkəzi hakimiyyətə inteqrasiyası da həyata keçirilmişdir.{{Sfn|Mitchell|2009a|p=105}}{{Sfn|Kleiss|1990}} === Ordu === Şah Təhmasin mərkəzi hakimiyyəti gücləndirmək üçün [[əmir əl-üməra]] və vəkil vəzifələrinin səlahiyyətlərini azaltmışdı.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} Əvvəllər [[əmir əl-üməra]]ya tabe olan qorçubaşının səlahiyyətləri isə Şah Təhmasib dövründə genişləndirilmiş və Səfəvi ordusunun başçısı olmuşdur.{{Sfn|Savory|2007|p=56}} Müharibə zamanı Səfəvilərin düşmənə qarşı çıxardığı ordusunun sayı haqqında dəqiq məlumat əldə edilməmişdir. Ehtimal etmək olar ki, feodal hakimlərin müharibədə iştirakı dərəcəsindən asılı olaraq daim dəyişmişdir. Bunu hətta sayca az olan mənbələr də təsdiq edir. Alessandri belə hesab edir ki, müharibə zamanı qoşunların sayı 60 min nəfərə çatırdı. 1586-cı ildə Səfəvilər sarayına gəlmiş C. Vekyetti də güman edir ki, "ən diqqətli hesablamalara görə, altmış min nəfərdən artıq adamı silahlandırmaq olmaz…". Bu barədə ən qiymətli məlumatları Minadoi verir. O, müxtəlif vilayətlərin döyüşə çıxardığı feodal yığma qoşunlarının sayını göstərir. Məsələn, İsfahan və onun əyaləti 8 min nəfər, [[Kaşan (İran)|Kaşan]] – 4 min, Savə — 1 min, [[Sultaniyə|Sultaniyyə]] — 1 min, [[Qəzvin]] – 12 min, [[Ərdəbil]] – 1 min, [[Şiraz]] – 8 min, [[Təbriz]] – 4 min, [[Qum (İran)|Qum]] — 2 min, [[Gəncə]] və [[Gürcüstan]]ın bir hissəsi 4 min nəfər atlı verirdi. Bu siyahı heç də tam deyildir. Çünki Səfəvilər dövlətinin Xorasan, Şirvan, Çuxursəəd, Məşhəd, Kirman və s. kimi bir sıra mühüm əyalətlərini əhatə etmir. Minadoi "Səfəvilər döyüşə 60 minə qədər süvari çıxara bilirdilər" fikrini göstərərkən ehtimal etmişdir ki, əgər bütün əyalətlərin hakimləri birlikdə çıxış etsəydilər, o zaman Səfəvilər döyüşə sayı 130–140 min nəfərə çatan qoşun çıxara bilərdilər.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=324-325}} Səfəvi tarixi üzrə mütəxəsis [[Oqtay Əfəndiyev (tarixçi)|Oqtay Əfəndiyev]] kitabında I Şah Təhmasibin çağırışı ilə əlaqədar olaraq toplanmış orduya keçirilən baxışda iştirak etmiş salnaməçi Qazi Əhmədin ordudakı döyüşçü sayının 120 min olduğunu və ümumilikdə isə, Təhmasib ölənə yaxın onun şah təminatında (məvacibində) "qızılbaş tayfalarından və nəsillərindən 200 min adam var idi" yazdığını bildirmişdir. Əfəndiyev bu rəqəmlərin bəzi xüsusiyyətləri nəzərə alındıqda (mərkəzi hakimiyyətin heç vaxt bütün ordunu bir yerə gətirə bilmədiyi və s.) inanılır olduğunu əlavə etmişdir.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=325}} [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın erkən tarixlərində ordu da türklərlə yanaşı iştirak edən digər etnos gürcülər idi. Bu barədə müxtəlif venesiyalı tacirlərin xatirələrində məlumat vardır. Venesiyalı tacir Morati Augurioto belə döyüşçülərin [[Təbriz]] şəhərində də olduğunu yazmışdır.{{sfn|Floor|2001|page=130}} Şah Təhmasibin dövründə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]]nda xüsusilə topçularla tüfəngçilərin sayı artırılmışdır.{{Sfn|Savory|2007|p=57}} Qafqazın müxtəlif xristian mənşəli qullarından toplanan kölı-döyüşçülərinə qullarağası komandanlıq etməkdə idi.{{Sfn|Streusand|2019|p=170}} === Din === [[Fayl:Khalili_Collection_Islamic_Art_qur_0729_fol_1b-2a.jpg|thumb|left|alt=Blue-and-gold Quran|İyul-avqust 1552-ci ildə [[Şiraz]]da və ya [[Qəzvin]]də düzəldilmiş və çox güman ki, I Təhmasibə aid olan [[Quran]] əlyazması. ]] Şah Təhmasib özünü "dindar mistik şiə kralı" kimi təsvir edirdi.{{Sfn|Streusand|2019|p=164}} Onun dini düşüncələri tarixçilərin ən çox maraqlandığı məsələlərdən biridir.{{Sfn|Mitchell|2009b}} 1533-cü ilə qədər qızılbaş liderləri ona təlqin edirdilər ki, gənc şah atasının yolundan getməlidir. Çünki [[qızılbaşlar]] onun atası [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]a təkcə dövlətin başçısı kimi deyil, həm də dini rəhbər hesab edir, onun Mehdi olduğunu düşünürdülər. Həmin il o, ruhi baxımdan yenidən dünyaya gəlmə prosesini keçərək tövbə etdi və dindən kənar davranışlarını tərk etdi.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Savory|Bosworth|2012|pages=}}.</ref> Təhmasib atasının Mehdi olma iddiasını tərk etdi, [[Əli|İmam Əli]]nin mistik sevicisi və şəriətə bağlı şah olmağı üstün tutdu.{{Sfn|Babayan|2012|p=291}} Lakin haraya getməsindən asılı olmayaraq kəndlilər və şəhərlilər hələ də onun ətəyinə toxunmaq üçün ziyarətə gəlirdilər.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Şah İmam Əli və digər müqəddəslərlə əlaqəsinin olduğunu iddia edirdi və yuxuları vasitəsiləri ilə əcdadı Şeyx Səfiəddinin ona gələcəyi dediyini bildirirdi.{{Sfn|Babayan|2012|p=292}} Həmçinin şah, saraydakı şairlərdən onun barədə deyil, İmam Əli barədə şerlər yazmasını istəyirdi.{{Sfn|Canby|2000|p=72}} O, [[Osmanlı imperiyası]]na hədiyyə kimi xeyli sayda Quran kitabının nüsxələrini göndərmişdir. [[İstanbul]]a göndərilən bu nüsxələrin hamısı qiymətli daş-qaşlarla bəzədilmiş olmuşdur.{{Sfn|Guliyev|2022|p=62}} [[On iki imam şiəliyi (əqidə)|On iki imam şiəliyi]]ni o, şahlığın yeni doktrini kimi görürdü və [[üləma]]ya dini və hüququ məsələlərdə səlahiyyətlər vermiş, Şeyx Əli əl-Kərakini qeybdə olan imamın köməkçisi təyin etmişdi.{{Sfn|Streusand|2019|p=164}} Bu təyinat molla, seyid və onların şəbəkəsinə sarayda yeni siyasi güc vermişdi. Onlar əsasən Təbriz, Qəzvin, İsfahan və bir qədər sonra [[Rəşt]], [[Astrabad bəylərbəyliyi|Astarabad]], [[Amül]]da yerləşməkdəydilər və bu Səfəvi seyid irsi "Hüseyni" adlanmaqda idi.{{Sfn|Mitchell|2009a|p=109}}{{Sfn|Newman|2008|p=30}} Təhmasib Qəzvin şəhərini şiəliyin mərkəzi halına gətirə bilmək üçün Qəzvində yerləşən və XVIII şiə imamı [[Rza]]nın oğluna aid olan türbəni təmit edib genişləndirdi.{{Sfn|Mitchell|2009a|p=106}} O, həmçinin Ərdəbildəki Sufi ordeninə qarşı da diqqətli idi. O, bu ordenin ziyarətçiləri və Səma məraismlərini həyata keçirmək üçün Cənət Saray məscidini tikdirmişdi.{{Sfn|Newman|2008|p=32}} Təhmasib təsəvvüf ayinlərinin icrasını, sufilər və mollalara onun sarayına gəlib [[Ramazan bayramı|Fitr bayramı]] üçün ictimai təqva və zikrlər etmələrini (və ona beyətlərini təzələsinlər) əmr etmişdi. Bu, Təhmaspın davamçılarını özlərini qəbilə və ya digər yerli sosial nizamlarla bağlı ola bilməyəcək qədər böyük bir icmaya mənsub görməyə təşviq etdi.{{Sfn|Babayan|2012|p=295–296}} Təhmasibin hakimiyyəti dövrünün şiəliyə keçid dövrü kimi dəyərləndirilməsinə baxmayaraq, atasından fərqli olaraq o, digər dini qrupları din dəyişdirməyə məcbur etməmişdir.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Mitchell|2009a|pages=104}}</ref> [[Fayl:Miraj by Sultan Muhammad.jpg|190px|thumb|right|Şah I Təhmasibin sifarişi ilə hazırlanmış xüsusi [[I Şah Təhmasibin Xəmsə əlyazması|''"Xəmsə"'' əlyazmasına]] şahın hamilik etdiyi rəssam [[Sultan Məhəmməd]] tərəfindən çəkilmiş ''"[[Məhəmməd peyğəmbərin meracı (miniatür, XVI əsr)|Məhəmməd peyğəmbərin meracı]]"'' miniatürü. [[Britaniya Milli Kitabxanası]].]] === İncəsənət === Təhmasibə incəsənətə ən çox hamilik edən Səfəvi şahı hesab edilir.{{Sfn|Streusand|2019|p=191}} O, atası tərəfindən 1522-ci ildə sifariş edilmiş, 1530-cu illərin ortalarında hazır olan və [[Şahnamə]]nin ən məşhur illüstürasiya edilmiş əlyazması olan əsərlə adaşdır.{{Sfn|Simpson|2009}} Gəncliyində Şah təhmasib [[Xəttatlıq|xəttalığ]]a və [[İncəsənət|incəsənət]]ə meyillənmiş, hər iki sahənin şəxslərinə hamilik etmişdir.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Təhmaspın Səfəvi sənətinə ən böyük töhfəsi onun hakimiyyətinin birinci yarısında baş vermiş lüks təsvirli əlyazmalara himayədarlıq etməsi idi.{{Sfn|Canby|2000|p=49}} O, Kamaləddin Behzad kimi rəssamları həvəsləndirmiş, ustalara, səyyahlara və şagirdlərə üyüdülmüş qızıl və lapis lazuli kimi ekzotik materiallarla təchiz edilmiş şahlıq rəsm emalatxanası vermişdir.{{Sfn|Soudavar|2017|p=51}} Təhmasibin rəssamları Nizaminin Xəmsə əsərinə rəsmlər çəkmişdir.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Streusand|2019|page=191}}</ref>{{Sfn|Ghasem Zadeh|2019|p=4}} [[Tarix-i aləm aray-i Abbasi]] əsəri Təhmasibin hakimiyyəti dövrünü Səfəvi xəttalığının və rəsm sənətlərinin ən yaxşı olduğu dövr adlandırmışdır.{{Sfn|Mitchell|2009b}} Lakin Təhmasib 1555-ci ildə miniatür və digər incəsənət sahələrinə olan marağını itirdi və saraydakı emalatxanaları bağlatdırıb orada çalışanlara başqa yerdə sahələri ilə məşğul olmağa icazə verdi.{{Sfn|Simpson|2021|p=473}} Həyatının son illərində Şah Təhmasib [[şair]] və şeriyyata xor baxmağa başladı və Qurana olan meyli daha da artdı. o, artıq şairləri dindar hesab etmirdi, çünki onların çoxu şərabın, dinə zidd davranışların aludəçiləri idilər. Təhmasp öz sarayında şairləri buraxmaqdan imtina etdi və onlara lütflə yanaşmağı dayandırdı.{{Sfn|Sharma|2017|p=21}} Təhmasibin qardaşı [[Sam Mirzə]]nin yazdığına görə ilk iki Səfəvi şahının hakimiyyəti dövründə sarayda 700 şair olmuşdur. Təhmasibin dini hisslərinin yüksəlməsindən sonra isə, onların çoxu [[Hümayun]]un saayına yollandılar. Onların çoxu hələ də erotik məzmunlu şerlər yazmağa davam edirdilər. Bunlara misal olaraq Möhtəşəm Kaşanini, Vəhşi Bafqini göstərmək olar.{{Sfn|Mitchell|2009b}}{{Sfn|Soudavar|2017|p=50–51}} Onların hamısı kənarlaşdırılmışdı. Naziri Nişapuri və Orfi Şirazi kimi şairlərin getməsi hind ədəbiyyatına fars dilini gətirən hind üslublu poeziyanın yüksəlişinə səbəb oldu.{{Sfn|Ghasem Zadeh|2019|p=7}}{{Sfn|Bruijn|2012}} == Ailəsi == Təhmasib öz varislərindən fərqli olaraq türk mənşəli olmayan qadınlarla — [[Gürcülər|gürcü]] və [[Çərkəzlər|çərkəz]] kökənli — evlənmiş və onlardan uşaqları da olmuşdur.{{Sfn|Savory|2007|p=68}} Lakin onun hərəminin əsas arvadı türk Sultanum Bəyim olmuşdur. [[Sultanum Bəyim]] [[Mosullu oymağı|Mosullu]] tayfasından idi və o, şahdan iki oğul dünyaya gətirmişdi — [[Məhəmməd Xudabəndə]] və [[II İsmayıl]].{{Sfn|Newman|2008|p=29}} Bu uşaqlar ikisi də növbəti Səfəvi şahları oldular. Şah Təhmasibin övladları ilə münasibətləri yaxşı olmuşdur. Bircə oğlu və Osmanlı ilə müharibəlırin qəhrəmanı İsmayıl Mirzə ilə [[Amasya sülh müqaviləsi|Amasiya sülhü]]ndən sonra münasibətləri pisləşmiş, İsmayıl həbs edilmişdir.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} Uşaqlarına qarşı diqqətli olan şah onların idarəetmə, incəsənət və alimlik barədə təlimlərə cəlb edilməsini təmin etmişdir.{{Sfn|Szuppe|2003|p=150}} İsmayılın həbs edilməsindən sonra gürcü arvadından olan [[Heydər mirzə Səfəvi|Heydər Mirzə]] dövlət işlərində aktiv iştirak etmişdir.<ref>{{harvnb|Roemer|2008|p=247}}; {{harvnb|Savory|2007|page=68}}.</ref> Şah Təhmasibin bilinən arvadları: # [[Sultanum Bəyim|Şahbanu Məvzili (Qədəmli) Sultan]] (və ya Sultanım Bəyim) (1516–1593) — Ağqoyunlu Musa bəyin qızı, Şahzadə Məhəmmədin, Şahzadə İsmayılın və Gövhər Sultanın anasıdır.{{Sfn|Newman|2008|p=29}} # [[Sultan Ağa xanım]] — Şəki hakimi çərkəz Şamxal Qara-Musal sultanın bacısı, Pərixan Sultanın və Şahzadə Süleymanın anasıdır.{{Sfn|Szuppe|2003|p=147}} # Sultanzadə bəyim — Əli xan Gürcünün bacısı, Şahzadə Heydərin və Fatimə Sultanın anasıdır.{{Sfn|Savory|2007|p=68}} # Xanpərvər bəyim — Zal bəy Gürcünün bacısı, Şahzadə Mahmudun, Şahzadə İmamqulunun və Xanış Sultanın anasıdır.{{Sfn|Szuppe|2003|p=153}} # Zəhra bəyim — Samstxe knyazı Otar Şalikaşvilinin qızı, Şahzadə Mustafanın və Şahzadə Əlinin anasıdır. # Hurixan xanım — Soylu Gürcü qızlarındandır. Zeynəb Sultanın və Məryəm Sultanın anasıdır.{{Sfn|Szuppe|2003|p=149}} # Fəridə bəyim — Dağıstan hakiminin qızı, Şahzadə Əhmədin, Xədicə Sultanın və Şəhrəbanu Sultanın anasıdır. # Ayşə xanım — [[Xivə xanlığı|Xivə xan]]ı Sufiyan xanın qızı, # Zeynəb Sultan Səfəvi (ö.1570) — [[Bəhram Mirzə Səfəvi|Bəhram mirzə Səfəvi]]nin dul xanımı.{{Sfn|Newman|2008|p=31}} Oğulları: # Məhəmməd Xudabəndə — [[Sultanum Bəyim]]dən olma şahzadə. II İsmayıldan sonrakı şah.{{Sfn|Savory|2007|p=70}} # II İsmayıl — [[Sultanum Bəyim]]dən olma şahzadə. Təhmasibdən sonrakı şah.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} # [[Murad mirzə Səfəvi]] (ö. 1545) — Qəndəhar hakimi (1538–1545), azyaşlı ikən ölmüşdür.{{Sfn|Thackston|2004}} # [[Süleyman Mirzə|Süleyman mirzə Səfəvi]] (28 mart 1554–2 noyabr 1576) — Fars (1555–1557) və Məşhəd (1576) hakimi, Sultanağa bəyimdən olma. II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} # [[Heydər mirzə Səfəvi]] — Sultanzadə bəyimdən olma, özünü şah elan etmiş, lakin bir gün sonra Qəzvində öldürülmüşdür.{{Sfn|Savory|2007|p=69}} # [[Mustafa mirzə Səfəvi]] (1557–2 noyabr 1576) — Zəhra bəyimdən olma. II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür. Onun qızı I Abbas ilə evlənmişdir.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}}{{Sfn|Canby|2000|p=118}} # Cüneyd Mirzə — II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} # [[Mahmud mirzə Səfəvi]] (1559–24 fevral 1577) — Şirvan (1566–1567) və Lahican (1567–1571) hakimi, Xanpərvər bəyimdən olma. II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} # İmamqulu mirzə Səfəvi (1562–1577) — Xanpərvər bəyimdən olma. II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} # [[Sultanəli mirzə|Əli mirzə Səfəvi]] (1563–31 yanvar 1642) — Gəncə hakimi (1570–1577), Zəhra bəyimdən olma. I Abbas tərəfindən kor və həbs edilmişdir.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} # Əbül Nasir Sultan Əhməd mirzə Səfəvi (1564–1577) — Fəridə bəyimdən olma, II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.{{Sfn|Ghereghlou|2016a}} # Murad Mirzə — II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} # Zeynəlabdin mirzə Səfəvi — uşaq ikən ölmüşdür.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} # Musa mirzə Səfəvi — uşaq ikən ölmüşdür.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} Şah Təhmasibin ehtimal edilir ki, 13 qızı olmuşdur. Lakin onlardan 8-i bəllidir:{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} # [[Gövhər Sultan|Gövhərsultan bəyim]] (1540–19 may 1577) — [[İbrahim mirzə Cahi|İbrahim mirzə Səfəvi]] ilə evli idi, [[Sultanum Bəyim]]dən olma.{{Sfn|Szuppe|2003|p=150}} # [[Pərixan xanım]] — Sultanağa bəyimdən olma, Məhdi Ülyanın əmri ilə öldürülmüşdür.{{Sfn|Savory|2007|p=71}} # [[Zeynəb Sultan Səfəvi|Zeynəb bəyim Səfəvi]] (ö. 14 may 1640) — Hurixan xanımdan olma, [[Əliqulu xan Şamlı]] arvadı.{{Sfn|Babaie|Babayan|Baghdiantz-McCabe|Farhad|2004|p=35}} # [[Məryəm Sultan|Məryəm bəyim Səfəvi]] (ö.1608) — Hurixan xanımdan olma, Gilan hakimi Xan Əhməd xan ilə evlənmişdir.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} # Şahbanu xanım (ö.1583) — [[Salman xan Ustaclı]] ilə evlənmişdir, Fəridə bəyimdən dünyaya gəlmişdir.{{Sfn|Szuppe|2003|p=146}} # Xədicə bəyim Səfəvi — Fəridə bəyimdən olma. Gilanın yerli hakimlərindən biri olan Əmira Dəbbajın nəvəsi Cəmşid xanla evlənmişdir.{{Sfn|Szuppe|2003|p=146}} # Fatimə Sultan Xanım — Əmir xan Mosullu Türkmanın arvadı.{{Sfn|Savory|Bosworth|2012}} # Xanış bəyim Səfəvi (ö. 1591) — Xanpərvər bəyimdən olma, Nemətullahiyyə ordeninin rəhbəri Şah Nemətulla Əmir Nizaməldin ilə evlənmişdir.{{Sfn|Szuppe|2003|p=147}} == Tarixşünaslıq və şəxsiyyəti == I Təhmasibin hakimiyyəti [[I İsmayıl|I Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra [[qızılbaş]] liderləri arasında vətəndaş mübarihəsi ilə başladı. Bu vətəndaş müharibəsi imperiyanı böhrana sürüklədi, bu müharibənin başlması Şah İsmayılın sahib olduğu xarizmatik Mehdi obrazının onun ölümü və Təhmasibin taxta çıxması ilə sonlanmasının işarəsi idi.{{Sfn|Khafipour|2021|p=111}} Atasından fərqli olaraq o, ilk başlarda nə siyasi-mənəvi xarizmaya, nə də qızılbaşların qiymətləndirdiyi şeylərdən biri olan döyüş meydanında igidliyini sübut edəcək yaşda deyildi. Nəhayət yetkinlik yaşına gəldikdən sonra Təhmasib bütün bunların öhtəsindən gəldi. O, ilk dəfə [[özbəklər]]i məğlub etdiyi [[Cam döyüşü (1528)|Cam döyüşü]]ndə öz hərbi istedadını, döyüşgənliyini, Osmanlı ilə müharibə başladıqdan sonra isə onlarla birbaşa döyüş meydanında qarşılaşmayaraq yetəri qədər hərbi stateji bacarığa sahib olduğunu sübut etdi.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Khafipour|2021|page=111}}.</ref> O, bilirdi ki, qızılbaş liderlərinə öz hakimiyyətini qəbul etdirməyə çalışarkən atasının sahib olduğu xarizmatik dini lider obrazına sahib ola bilməzdi, buna görə də o, yeni Səfəvi şahı kimi özünü daha geniş ictimaiyyətə qəbul etdirmək hüququna sahib olmaq üçün özünü yeni bir obraz — ictimai fiqur kimi təqdim etdi.{{Sfn|Khafipour|2021|p=121}} Beləliklə, o, şiəliyin mömin bir ardıcılı oldu və hakimiyyətinin sonuna qədər şişirdilmiş təqva ilə bu obrazı qoruyub saxladı.<ref>{{harvnb|Roemer|2008|p=252}}; {{harvnb|Khafipour|2021|page=121}}.</ref> Bu, 10 il ərzində dövləti idarə edən və bir-biriləri ilə savaşan tayfa başçılarının hakimiyyətini qırmaq və sələflərinin sahib olmadığı imici formalaşdırmaq üçün düşünülmüş möhtəşəm siyasət idi.<ref>{{harvnb|Roemer|2008|page=249}}; {{harvnb|Khafipour|2021|p=121}}; {{harvnb|Matthee|2011|page=86}}</ref> Şah Təhmasin qərb [[tarixçi]]lərində o qədər də təəssürat yarada bilməmişdir, onlar Təhmasibi tez-tez atası ilə müqayisə etmiş və onu xəsis, dindar şəxs kimi təqdim etmişdirlər.{{Sfn|Savory|2007|p=57}} Onun bu cür özəllikləri həqiqətən də insan və hökmdar olaraq ona qaranlıq bir işıq tutsa da, onun şəxsiyyətini tam olaraq ortaya qoymur, çünki o, hər nə qədər xəsis hökmdar kimi təqdim edilsə də, dinə zidd olduğu üçün 30 min tümən vergidən imtina etmişdir və bu onun şəxsiyyətini anlamaq üçün mühüm alətdir. Təhmasp həyatının bu hissəsi çox vaxt lazımınca qiymətləndirilməsə də, siyasi baxımdan usta idi.{{Sfn|Roemer|2008|p=250}} Onun atasının imperiyasını nəinki dağılmaqdan qoruyub saxlaması, həm də onu genişləndirməsi və qızılbaşların I İsmayıla sitayiş etməyən səltənətin əsas əhalisi ilə Səfəvi ideologiyasını uyğunlaşdırması da özlüyündə bir nailiyyətdir.<ref>{{harvnb|Mitchell|2009b}}; {{harvnb|Khafipour|2021|page=121}}.</ref> Şah Təhmasibi atası [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]] vəfat edərkən o, azyaşlı idi və taxta çıxdığı zaman cəmi 10 yaşı var idi. Buna görə də, uzun müddət hakimiyyəti onun adından müxtəlif qızılbaş əmirləri idarə etmişlərdi. Artıq iyirmi yaşında ikən həddi-büluğa çatmış Təhmasib qətiyyətlə dövlət işlərini öz əlinə aldı. Burada da onun dövlət və siyasi xadim kimi qabiliyyəti özünü göstərdi. Müasir müəlliflər, bir qayda olaraq hakimiyyətdə olmuş şahların şəxsiyyətinin təriflərlə təsvir edirlər.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=129}} I Şah Təhmasibin səciyyəsi bi baxımdan istisnalıq təşkil etmir. Məsələn, [[Budaq Qəzvini]] şahın şəxsi keyfiyyətlərini belə göstərirdi: {{cquote|''Onun vəkilləri, vəzirləri, müstəvfiləri və məmurların başqaların haqqını bir karat belə azaltmağa, yaxud artırmağa imkanları qalmırdı. O, həftəni elə bölürdü ki, hər gün müəyyən iş görülsün. Sədrlər, qazilər və fəqihlər işlərə şəriətlə baxmaq üçün daim hazır olurdular. Onun fərmanı ilə dəftərxanalarda hesablanan bütün məsvəflər (ixracat-i hükmi) ləğv edildi. O, hər il təxminən 80 min tümənə çatan vilayətlər üzrə tamğanı onlara güzəşt etdi, rəiyyətdən 10-20 illik vergini almaqdan imtina etdi. Bir sözlə, rəiyyət belə dinclik və əmin-amanlığı heç vaxt görməmişdi. Və əgər hər hansı bir rəiyyət saraya hakimdən şikayət edərdisə, sonuncu şikayətə baxıldıqdan sonra vəzifədən azad edilirdi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=129-130}}''}} Budaq Qəzvini göstərir ki, Şah Təhmasib [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]], [[Hindistan]] və [[Mavəraünnəhr]] padşahlarına göndərilən məktubların qaralamalarına şəxsən düzəlişlər edirdi. Təhmasin əlli iki illik şahlığı dövründə ilbəil qışlaq və yaylaqları xatırlayırdı. Özünün qeyri-adi yaddaşı ilə tanınmışdı. O, bütün əyanları (ərbab), vəzifə sahiblərini (kələntəran) və adlı-sanlı şəxsləri (əşraf) adı ilə və üzdən tanıyırdı". Ən təəcccüblüsü bu idi ki, şah ona xidmət edən üç min nəfər qorçi və üç minə qədər yasavul, bukavul vəzifəli şəxs və daxili mühafizəçilərin (qalaçı) hamısı haqqında, "hansının nə vaxt mülazimliyə başlaması, yürüşlərdə hansı şücaət və igidlik göstərdiyini və əvvəllər hansı xanın və sultanın yanında qulluq etdiyini" bilirdi. Digər bir müasir – Həsən bəy Rumlu da qeyd edir ki, Təhmasib yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra "səhərdən axşama qədər dövlət işləri ilə məşğul olur və bütün işləri özü görürdü. Belə ki, vəkillər və vəzirlər onun icazəsi olmadan heç kəsə bir fəls belə verə bilmirdilər". O, vasvası dərəcəsində təmizkar, hər şeydən şübhələnən adam idi və heç kimlə yemək – içməyi xoşlamırdı. O, ömrünün son 20 ilində ata minməmişdi. Şah zahiri əlamətlərinə görə hündürboylu, gərilmiş simalı, uzun əlli, sarı bənizli və saqqalı tamam ağarmış bir şəxs idi". Tarixçi davam edərək yazır: "Döyüşçülər ona o qədər sadiq idilər ki, 14 il ərzində məvacib verilmədiyinə baxmayaraq, heç kəs şikayət etmirdi".{{sfn|Əfəndiyev|2007|p=130}} == Sikkələri == [[Fayl:Coin of Tahmasp I, minted in Shiraz.jpg|thumb|1523/1524-cü ildə [[Şiraz]]da zərb edilmiş Şah Təhmasibə aid qızıl [[sikkə]].]] I Təhmasp [[sikkə]]ləri zərb olunduqları bölgə ilə səciyyələnir, akçe Şirvanda, Mazandaranda təngə zərb edilir, [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]da isə larin pul vahidindən istifadə edilirdi. 1570-ci illərə qədər bu muxtar pul vahidləri birləşdirildi.{{Sfn|Akopyan|2021|p=295}} Şahi sikkələrin çəkisi onun hakimiyyətinin əvvəlindəki 7,88 qramdan səltənətin qərb bölgələrində 2,33 qrama, sonunda isə Şərqdə 2,92 qrama qədər xeyli azaldı.{{Sfn|Akopyan|2021|p=295}} Onun sikkələrində [[ərəb dili]] artıq istifadə edilən yeganə dil deyil, follis (folus-i şahi) sikkələrində "Əbədi olaraq [məhkum] Allahın lənətinə düçar ola bilər / O, [oranı] dəyişdirəndir." [[fars dili]]ndə zərb olundu. Köhnə mis sikkələr də etibarlılığına görə dövriyyədə saxlanılırdı.{{Sfn|Akopyan|2021|p=295}} == Qalereya == <center><gallery caption="I Şah Təhmasib" perrow="5" widths="300px" heights="150px"> Fayl:Tahmasb.PNG|I Şah Təhmasib Fayl:Tahmasb-1.jpg|I Şah Təhmasib və Moğol hökmdarı Humayun şahın [[1543]]-cü ildə [[Qəzvin]]dəki görüşü zamanı olan rəsmdən bir görüntü ([[İsfahan]]dakı "[[Çəhəl Sütun Sarayı]]"-nın divarına çəkilmiş rəsm əsəri) Fayl:Shah Tahmasp and Humayun.jpeg| I Şah Təhmasib və Moğol hökmdarı Humayun şah ([[1543]], [[Qəzvin]], [[Səfəvilər dövləti]])([[Böyük Britaniya]], [[London]] kitabxanası) Fayl:Shah Tahmasp I and Humayun.jpg|I Şah Təhmasib və Moğol hökmdarı Humayun şah (Görüş : [[1543]], [[Qəzvin]], [[Səfəvilər dövləti]]). (Rəsm : [[Çəhəl Sütun Sarayı]], [[İsfahan]], [[İran]]) Fayl:Qazvin - Chehel Sotun.jpg|I Şah Təhmasibin Sarayı. Saray 19-cu yüzillikdə [[Qacarlar]] tərəfindən bərpa olunub. ([[Qəzvin]], [[İran]]) Fayl: Тахмасиб I.jpg|I Şah Təhmasib zamanı sikkə ([[1561]]) Fayl: Shah Tahmasib I.jpg|I Şah Təhmasib zamanı sikkə ([[1567]]) </gallery> </center> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === {{refbegin|30em|indent=yes}} * {{kitab3 | müəllif = Alexander V. Akopyan | başlıq = Coinage and the monetary system (In Matthee, Rudi (ed.). The Safavid World)| link = | cavabdeh = | yer = New York| nəşriyyat = Taylor & Francis | il = 2021 | cild = | səhifə = | səhifələr =285–309 | isbn = 9781000392876 | doi = | ref = Akopyan}} * {{kitab3 | müəllif = Gregory Aldous | başlıq = The Qazvin Period and the Idea of the Safavids (In Melville, Charles (ed.). Safavid Persia in the Age of Empires, the Idea of Iran Vol. 10.) | link = https://www.bloomsbury.com/us/safavid-persia-in-the-age-of-empires-9780755633784/ | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bloomsbury Publishing | il = 2021 | cild = | səhifə = | səhifələr = 29–46 | isbn = 9780755633784 | doi = | ref = Aldous }} * {{kitab3 | müəllif = Abbas Amanat | başlıq = Iran: A Modern History | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Yale University Press | il = 2017 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0300112542 | doi = | ref = Amanat }} * {{cite journal| last = Atçıl| first = Zahit | author-link = | title = Warfare as a Tool of Diplomacy: Background of the First Ottoman-Safavid Treaty in 1555| journal = Turkish Historical Review| volume = 10| issue =1 | pages = 3-24| publisher = Brill| location = Leiden| date = 2019| language = | url = | jstor = | issn = | doi =18775462-01001006 | id = | mr = | zbl = | jfm = | access-date =}} * {{kitab3 | müəllif = Sussan Babaie; Kathryn Babayan; Ina Baghdiantz-McCabe; Massumeh Farhad | başlıq = The Safavid Household Reconfigured: Concubines, Eunuchs, and Military Slaves. Slaves of the Shah: New Elites of Safavid Iran. | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = I.B.Tauris | il = 2004 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0857716866 | doi = | ref = Babaie və b. }} * {{kitab3 | müəllif = Kathryn Babayan | başlıq = The Safavids in Iranian History (1501–1722) (In Daryaee, Touraj (ed.). The Oxford Handbook of Iranian History.) | link = https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199732159.001.0001/oxfordhb-9780199732159-e-13#oxfordhb-9780199732159-div1-56 | cavabdeh = | yer = Oxford | nəşriyyat = Oxford University Press | il = 2012 | cild = | səhifə = | səhifələr = 285–306 | isbn = 9780199732159 | doi = 10.1093/oxfordhb/9780199732159.001.0001 | ref = Babayan }} * {{kitab3 | müəllif = Fr Babinger & Roger Savory | başlıq = Ṣafī al-Dīn Ardabīlī (in The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume VIII: Ned–Sam) | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/safi-al-din-audabili-SIM_6446 | cavabdeh = | yer = Leiden | nəşriyyat = E. J. Brill | il = 1995 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-90-04-09834-3 | doi = | ref = Babinger,Savory }} * {{kitab3 | müəllif = S. Bakhash (1983). "ADMINISTRATION in Iran vi. Safavid, Zand, and Qajar periods". Encyclopædia Iranica, online edition. New York. | başlıq = ADMINISTRATION in Iran vi. Safavid, Zand, and Qajar periods | link = https://iranicaonline.org/articles/administration-vi-safavid | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 1983 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Bakhash }} * {{kitab3 | müəllif = J.T.P. de Bruijn | başlıq = Sabk-i, Hindī (Encyclopaedia of Islam) | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/*-SIM_6377 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online | il = 2012 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 1873-9830 | doi = | ref = Bruijn }} * {{kitab3 | müəllif = Daniel W. Brown | başlıq = A new introduction to Islam | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Wiley-Blackwell | il = 2009 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9781405158077 | doi = | ref = Brown }} * {{kitab3 | müəllif = Sheila R. Canby | başlıq = The Golden Age of Persian Art, 1501-1722 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Harry N. Abrams | il = 2000 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9780810941441 | doi = | ref = Canby }} * {{kitab3 | müəllif = Abraham Eraly | başlıq = Emperors of the Peacock Throne: The Saga of the Great Mughals | link = | cavabdeh = | yer = New Delhi | nəşriyyat = Penguin Books | il = 2000 | cild = | səhifə = | səhifələr = 101–114 | isbn = 9780141001432 | doi = | ref = Eraly }} * {{kitab3 | müəllif = C. Fleischer | başlıq = ALQĀS MĪRZA | link = https://iranicaonline.org/articles/alqas-alqasb-alqas-mirza-safawi | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2011 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Fleischer }} * {{kitab3 | müəllif = Suraiya N. Faroqhi; Kate Fleet | başlıq = The Cambridge History of Turkey. The Ottoman Empire as a World Power, 1453–1603. | link = | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 2013 | cild = 2 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9780521620949 | doi = | ref = Faroqhi, Fleet }} * {{kitab3 | müəllif = Kioumars Ghereghlou | başlıq = ESMĀʿIL II | link = https://www.iranicaonline.org/articles/esmail-02 | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2016a | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Ghereghlou }} * {{kitab3 | müəllif = Kioumars Ghereghlou | başlıq = ḤAYDAR ṢAFAVI | link = https://iranicaonline.org/articles/haydar-safavi | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2016b | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Ghereghlou }} * {{kitab3 | müəllif = Ahmad Guliyev | başlıq = Safavids in Venetian and European Sources | link = https://edizionicafoscari.unive.it/it/edizioni/libri/978-88-6969-593-3/ | cavabdeh = | yer = Edizioni Ca’ Foscari | nəşriyyat = Venice University Press | il = 2022 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-88-6969-592-6 | doi = 10.30687/978-88-6969-592-6 | ref = Guliyev }} * {{kitab3 | müəllif = Eftekhar Ghasem Zadeh, (2019). "Safavid approach to art in the period of Shah Tahmasb Safavid". Afagh Journal of Humanities. 31: 1–15. | başlıq = Safavid approach to art in the period of Shah Tahmasb Safavid | link = https://www.magiran.com/paper/2065047 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Afagh Journal of Humanities | il = 2019 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Ghasem Zadeh }} * {{kitab3 | müəllif = Keith Hitchins, (2001). "GEORGIA ii. History of Iranian-Georgian Relations". Encyclopædia Iranica, online edition. New York. | başlıq = GEORGIA ii. History of Iranian-Georgian Relations | link = https://iranicaonline.org/articles/georgia-ii-history- | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2001 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Hitchins }} * {{kitab3 | müəllif = M. Köhbach | başlıq = AMASYA, PEACE OF | link = https://iranicaonline.org/articles/amasya-peace | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 1989 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Köhbach }} * {{kitab3 | müəllif= Hani Khafipour | başlıq= The Foundations of Safavid State: fealty, patronage, and ideals of authority (1501-1576) | link= | cavabdeh= | yer= Chicago | nəşriyyat = The University of Chicago | il= 2013 | cild= | səhifə= | səhifələr = 254 | isbn= | doi= | ref = Khafipour}} * {{kitab3 | müəllif = Hani Khafipour | başlıq = "Beyond Charismatic Authority: The crafting of a Sovereign's Image in the Public Sphere (In Matthee, Rudi (ed.). The Safavid World.) | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Taylor & Francis | il = 2021 | cild = | səhifə = | səhifələr = 111–121 | isbn = 9781000392876 | doi = | ref = Khafipour }} * {{kitab3 | müəllif = Wolfram Kleiss | başlıq = Čehel Sotūn, Qazvin | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica | il = 1990 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Kleiss }} * {{kitab3 | müəllif = Maeda Hirotake | başlıq = Against all odds: the Safavids and the Georgians (In Matthee, Rudi (ed.). The Safavid World.) | link = | cavabdeh = | yer = New Yor | nəşriyyat = Taylor & Francis | il = 2021 | cild = | səhifə = | səhifələr = 125–144 | isbn = 9781000392876 | doi = | ref = Maeda }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = SAFAVID DYNASTY | link = https://iranicaonline.org/articles/safavids | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Michel M. Mazzaoui | başlıq = NAJM-E ṮĀNI | link = https://iranicaonline.org/articles/najm-e-ani | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2002 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mazzaoui }} * {{kitab3 | müəllif = Colin P. Mitchell | başlıq = The Practice of Politics in Safavid Iran: Power, Religion and Rhetoric | link = https://books.google.com.tr/books?id=APcBAwAAQBAJ&q=false&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = I.B.Tauris | il = 2009a | cild = | səhifə = | səhifələr = 1–304 | isbn = 978-0857715883 | doi = | ref = Mitchell }} * {{kitab3 | müəllif = Colin P. Mitchell | başlıq = New Perspectives on Safavid Iran: Empire and Society | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Routledge | il = 2011 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1-136-99194-3 | doi = | ref = Mitchell }} * {{kitab3 | müəllif = Colin P. Mitchell | başlıq = ṬAHMĀSP I | link = https://iranicaonline.org/articles/tahmasp-i | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2009b | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mitchell }} * {{kitab3 | müəllif = Alexander Mikaberidze | başlıq = Historical Dictionary of Georgia | link = | cavabdeh = | yer = Maryland | nəşriyyat = Rowman & Littlefield | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9781442241466 | doi = | ref = Mikaberidze }} * {{kitab3 | müəllif = Andrew J. Newman | başlıq = Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire | link = https://books.google.com.tr/books?id=KPgBAwAAQBAJ&q=false&redir_esc=y | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = I.B.Tauris | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = 1–281 | isbn = 9780857716613 | doi = | ref = Newman }} * {{kitab3 | müəllif = Wheeler M. Thackston | başlıq = HOMĀYUN PĀDEŠĀH | link = https://iranicaonline.org/articles/homayun-padesah | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2004 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Thackston }} * {{kitab3 | müəllif = Abbas Panahi | başlıq = Shah Tahmasb I's Military Campaigns' Consequences to Caucasus and Georgia | link = https://jhr.usb.ac.ir/article_2536.html | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Historical Reaserch of Iran and Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = 47–64 | isbn = | doi = | ref = Panahi }} * {{kitab3 | müəllif = Manučehr Pārsādust | başlıq = PARIḴĀN ḴĀNOM | link = https://iranicaonline.org/articles/parikan-kanom-1548-1578 | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2009 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Pārsādust }} * {{kitab3 | müəllif= Oqtay Əfəndiyev | başlıq= Azərbaycan Səfəvilər dövləti | link= https://www.ebooks.az/book_UdthmOAs.html| cavabdeh = | yer= Bakı | nəşriyyat = Şərq-Qərb | il= 2007 | cild= | səhifə = | səhifələr = 407 | isbn= 978-9952-34-101-0 | doi= | ref= Əfəndiyev}} * {{kitab3 | müəllif = Donald Rayfield | başlıq = Edge of Empires: A History of Georgia | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Reaktion Books | il = 2013 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1780230702 | doi = | ref = Rayfield }} * {{kitab3 | müəllif = H. R. Roemer | başlıq = "THE SAFAVID PERIOD". The Cambridge History of Iran - The Timurid and Safavid Periods | link = https://www.cambridge.org/core/books/the-cambridge-history-of-iran/5A33A1DB3F9C8F94837B52BE8D770EBA | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 2008 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = 189–350 | isbn = 978113905498 | doi = | ref = Roemer }} * {{kitab3 | müəllif = Roger M. Savory; Ahmet T. Karamustafa | başlıq = ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 1998 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Savory & Karamustafa }} * {{kitab3 | müəllif = Roger M. Savory | başlıq = Iran Under the Safavids | link = | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 2007 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9780521042512 | doi = | ref = Savory }} * {{kitab3 | müəllif = Roger M.Savory,; T. Gandjeï | başlıq = Ismāʿīl I | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/*-COM_0389 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2007 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Savory & Gandjeï }} * {{kitab3 | müəllif = Roger M. Savory; C.E. Bosworth | başlıq = Ṭahmāsp | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Encyclopaedia of Islam - Brill Online | il = 2012 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 1873-9830 | doi = | ref = Savory & Bosworth }} * {{kitab3 | müəllif =Roger M. Savory; J.T.P. Bruijn; A.J. Newman; A.T. Welch Encyclopaedia of Islam, THREE. Brill Online. ISSN 1873-9830. | başlıq = Ṣafawids | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/*-COM_0964 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Encyclopaedia of Islam - Brill Online | il = 2012 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 1873-9830 | doi = | ref = Savory və b. }} * {{kitab3 | müəllif = Helmut Slaby | başlıq = AUSTRIA i. Relations with Persia | link = https://iranicaonline.org/articles/austria-1 | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2005 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Slaby }} * {{kitab3 | müəllif = Douglas E. Streusand | başlıq = Islamic Gunpowder Empires: Ottomans, Safavids, and Mughals | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Routledge | il = 2019 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9780429499586 | doi = 10.4324/9780429499586 | ref = Streusand }} * {{kitab3 | müəllif = Marianna Shreve | başlıq = ŠĀH-NĀMA iv. Illustrations | link = https://www.iranicaonline.org/articles/sah-nama-iv-illustrations | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica | il = 2009 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Simpson }} * {{kitab3 | müəllif = Marianna Shreve Simpson | başlıq = Delux Manuscript Production In the Safavid period ( In Matthee, Rudi (ed.). The Safavid World.) | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Taylor & Francis | il = 2021 | cild = | səhifə = | səhifələr = 469–490 | isbn = 9781000392876 | doi = | ref = Simpson }} * {{kitab3 | müəllif = Soudavar Abolala | başlıq = Between the Safavids and the Mughals: Art and Artists in Transition | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2017 | cild = | səhifə = | səhifələr = 49–66 | isbn = | doi = | ref = Soudavar }} * {{kitab3 | müəllif = Szuppe Maria | başlıq = Status, knowledge, and politics : women in Sixteenth-Century Safavid Iran | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = University of Illinois Press | il = 2003 | cild = | səhifə = | səhifələr = 140–170 | isbn = 9780252071218 | doi = | ref = Szuppe }} * {{kitab3 | müəllif = Sharma Sunil | başlıq = Mughal Arcadia - Persian Literature in an Indian Court | link = | cavabdeh = | yer = Massachusetts | nəşriyyat = Harvard University Press | il = 2017 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 9780674975859 | doi = | ref = Sharma }} * {{kitab3 | müəllif = John E. Woods | başlıq = The Aqquyunlu : clan, confederation, empire | link = | cavabdeh = | yer = Salt Lake City | nəşriyyat = University of Utah Press | il = 1999 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 0-585-12956-8 | doi = | ref = Woods }} {{Refend}} == Əlavə ədəbiyyat == * {{cite book|first=Martin B.|last=Dickson|author-link=|title=Sháh Tahmásb and the Úzbeks: The Duel for Khurásán with ʻUbayd Khán, 930-946/1524-1540|publisher=Princeton University Press|location=Ann Arbor|year=1958|oclc=663487168}} * {{cite journal |last1=Aldous |first1=Gregory |title=The Qizilbāsh and their Shah: The Preservation of Royal Prerogative during the Early Reign of Shah Ṭahmāsp |journal=Journal of the Royal Asiatic Society |date=2021 |volume=31 |issue=4 |pages=743–758 |doi=10.1017/S1356186321000250 |s2cid=236547130 |ref=none}} == Xarici keçidlər == * [http://libmma.contentdm.oclc.org/cdm/compoundobject/collection/p15324coll10/id/36222/rec/1 A king's book of kings: the Shah-nameh of Shah Tahmasb], Metropoliten muzeyindən olan sərgi kataloqu (PDF formatda tam oxumaq mümkündür). {{S-start}} {{s-hou|[[Səfəvilər sülaləsi]]||[[3 mart]] [[1514]]||[[14 may]] [[1576]]}} {{s-reg|}} {{Vərəsəlik qutusu|titul=<br>[[Fayl:Lion and Sun Emblem of Persia.svg|50px]]<br>[[Səfəvilər imperiyası]](صفویان) [[Şah]]ı|illər=[[1524]]-[[1576]]|ilə=|sələf=[[Şah İsmayıl Xətai]]|xələf=[[II Şah İsmayıl]]}} {{s-roy|az}} {{Vərəsəlik qutusu|titul=<br>[[Fayl:Turk_(GokTurks).png|50px]]<br>[[Azərbaycanlılar|Azərbaycan Türkü]] - [[Səfəvilər sülaləsi]]|illər=[[1524]]-[[1576]]|ilə=|sələf=[[Şah İsmayıl Xətai]]|xələf=[[II Şah İsmayıl]]}} {{son}} {{Vikidata/nəsil}} {{ Sələf-xələf (Səfəvilər İmperiyası) | Şah = I Şah Təhmasib <br>[[Fayl:Shah Tahmasp.jpg|100 px]] | ZAMAN = [[Səfəvilər sülaləsi]] | SƏLƏF = [[I Şah İsmayıl]] <br>[[Fayl:Shah Ismail I.jpg|100 px]] | XƏLƏF = [[II Şah İsmayıl]] <br>[[Fayl:IranianShahIsmail2.jpg|100 px]] }} {{Səfəvi hökmdarları}} [[Kateqoriya:Səfəvi şahları]] [[Kateqoriya:Səfəvi tarixi]] 8jley7lty7pf5bv6peta2bsprdiytdh 0 90756 6600599 6427148 2022-08-29T07:02:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Müşkülqazma''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Müşkülqazma kəndləri Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim Müşkül (Müşkür tarixi adının təhrif forması) və qazma komponent­lərindən düzəlib, "Müşkür düzündəki qazma­lar" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Əhalisi == Əhalisinin sayı 10 nəfərdir (2009-cu il).<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] 66c6u9bjxjq8jh31mbtcwcgu9pfb52w 6600603 6600599 2022-08-29T07:05:22Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Müşkülqazma''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Müşkülqazma kəndi Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim Müşkül (Müşkür tarixi adının təhrif forması) və qazma komponent­lərindən düzəlib, "Müşkür düzündəki qazma­lar" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Əhalisi == Əhalisinin sayı 10 nəfərdir (2009-cu il).<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] 68bq4fd98v5ohx2z0chdt3x7mpf1snv 6601046 6600603 2022-08-29T11:06:23Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Müşkülqazma''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Müşkülqazma kəndi Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim Müşkül (Müşkür tarixi adının təhrif forması) və qazma komponent­lərindən düzəlib, "Müşkür düzündəki qazma­lar" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Əhalisi == Əhalisinin sayı 10 nəfərdir (2009-cu il).<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] mu67asop10uw8c4gtlqmdlpmukxii1r 6601048 6601046 2022-08-29T11:06:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Müşkülqazma''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Siyəzən rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Siyəzən rayonunun Müşkülqazma kəndi Sədan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim Müşkül (Müşkür tarixi adının təhrif forması) və qazma komponent­lərindən düzəlib, "Müşkür düzündəki qazma­lar" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Əhalisi == Əhalisinin sayı 10 nəfərdir (2009-cu il).<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] kot5vho8bguqd72ita2l3xguujrzsx1 0 90868 6599523 5945941 2022-08-28T15:54:32Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Mənbə azlığı}} {{tərəfli}} {{Təşkilat |yaranma tarixi=[[1989]] |bayraq = Flag of Jihad.svg |sədri=[[Ayman əl-Zəvvari]] }} '''Əl-Qaidə''' — [[Üsamə bin Laden]]in keçmiş lideri olduğu terror təşkilatı. 1989-cu ildə yaranmışdır. [[2009]]-cu ildə [[London]]da nəşr olunan “El Kuds El Arabi” qəzetinin baş redaktoru Abdulbari Atvan bununla bağlı çox maraqlı məqalə yazıb. Bu məqalə dünyanın, o cümlədən Qərbin bir çox nüfuzlu nəşrlərində tərcümə edilərək yerləşdirilib. == Abdulbari Atvan Əl-Qaidə haqqında == A. Atvan yazır ki, 8 il əvvəl sentyabrın 11-də [[Nyu-York]]da həyata keçirilən terror olayından sonra [[Qərb]]də bəzi ekspertlər “Əl-Qaidə”nin guya zəiflədiyi haqda mülahizələr irəli sürür və bunu [[ABŞ]] başda olmaqla koalisiya qüvvələrinin [[Əfqanıstan]]da, [[İraq]]da apardıqları əməliyyatlarla əlaqələndirirlər. Sübut kimi isə [[London]], [[Madrid]] və digər şəhərlərdə terror təşkilatının səs-küy doğuracaq əməliyyatlar həyata keçirmək yönündə cəhdlərinin uğursuzluqla nəticələnməsi qeyd olunur. “El Kuds El Arabi” qəzetinin baş redaktoru bu mülahizələri yanlış sayır. O xatırladır ki, 20-ci ilini qeyd edən “Əl-Qaidə” bu günə qədər [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın dövlət büdcəsini 908 milyard [[ABŞ dolları]] zərərə salıb, 5 min əsgərin ölümünə, 30 min əsgərin yaralanmasına bais olub və bütün bunların sonu hələ də görünmür. Müəllif yada salır ki, “Əl-Qaidə”nin 8 il əvvəl ünvanı yalnız [[Əfqanıstan]]<nowiki/>dakı Tora-Bora dağları olub. İndi “Əl-Qaidə” [[Pakistan]] və Əfqanıstanın sərhəd bölgələri, [[Ərəbistan yarımadası]], [[Şimali Afrika]] və [[Somali]]də də güclü, təhlükəli şəbəkəyə malikdir və bu, Qərbdə də etiraf olunur: “Əl-Qaidə” təşkilatı əfsanəvi Draqon (əjdaha) kimi oldu. Hər başı kəsiləndə yerindən bir çox baş çıxır”. Baş redaktor yazır ki, “Əl-Qaidə” [[ABŞ Silahlı Qüvvələri|ABŞ hərbi qüvvələri]]nə qarşı ilk terror aktını [[1994]]-cı ildə Somalidə, “Black Havk” təyyarəsini qaçırıb 18 heyət üzvünü öldürməklə həyata keçirib. İndi “Əl-Qaidə” Somaliyə yenidən, bu dəfə “Sebabul” İslam Hərəkatı adı altında qayıdıb. Bu, əslində ironiyadır. Çünki [[Somali]]yə qonşu ölkələrdən, o cümlədən, Avropadan “Əl-Qaidə” bir çox könüllünü öz ətrafında toplayıb və [[Avropa]]da təhlükəsizlik orqanları üçün əsas təhdid mənbəyinə çevrilib. “Əl-Qaidə” terror təşkilatının əsas hədəfi əvvəllər [[Küveyt]]i ABŞ və Qərbin əsarətindən qurtarmaq olub. Bu missiyanı tamamlayandan sonra hədəflər sırasında ABŞ qüvvələrinin Ərəbistan yarımadasından çıxarılması gəlib. A. Atvan vurğulayır ki, sonradan ABŞ-ın axmaqlığı, Əfqanıstan və İraqdakı uğursuz savaşlar, [[ərəblər]]ə və digər [[müsəlman]]lara yönəlik alçaldıcı hərəkətlər, bunların geniş ictimaiyyətə də məlum olması “Əl-Qaidə”nin beynəlxalq terror təşkilatına çevrilməsi üçün əsas səbəb olub. Baş redaktor hesab edir ki, ABŞ artıq “Əl-Qaidə”yə qarşı apardığı savaşı qazana bilməz. Məsələn, 8 il öncə devrilən “[[Taliban]]” hərəkatı hazırda Əfqanıstanın 2/3 hissəsinə nəzarət edir və elə gün olmur ki, [[NATO]] əsgərləri qətlə yetirilməsin. Təkcə avqust ayında 50 amerikalı əsgər öldürülüb. Sentyabrda bu sayın 2 dəfə artacağı gözlənilir. A. Atvan bu qənaətdədir ki, hərbi və mənəvi məğlubiyyət fonunda ABŞ-ın yeni alternativ planları da özünü doğrultmur. Əfqanıstanda keçirilən prezident seçkilərinin rəsmi nəticələrinin açıqlanmasından sonra yaranacaq vəziyyət daha çox “Taliban”a sərf edir. Atası [[puştunlar|puştun]], anası [[taciklər|tacik]] olan prezidentliyə namizəd Abdulla Abdulla indidən seçkilərdə saxtakarlıq olduğunu iddia edir. Hazırkı dövlət başçısı [[Həmid Kərzai]]nin “qələbəsi”nə görə nə [[əfqanlar]]ın, nə də qərb dövlətlərinin bayram etməsi gözlənmir. Üstəgəl, [[Qərb]] yönümlü hazırkı hökumətin korrupsiyaya uğraması barədə də əfqan xalqında birmənalı rəy formalaşmaqdadır. Baş redaktora görə, ABŞ və onun koalisiya ortaqlarının həyata keçirdiyi hücumlar zamanı dinc insanlar arasında çoxlu sayda tələfatın olması “Əl-Qaidə” və “Taliban”ın işinə yaramaqdadır. Çünki onlar daha çox tərəfdar və özlərini qurban verməyə hazır intiharçı dəstələr qazanırlar. Digər tərəfdən, ABŞ və digər Qərb dövlətlərinin Yaxın Şərqdəki müsəlman dövlətlərin zəiflədilməsi, bu bölgədə güclü dövlətin olmamasına çalışması, böyük dövlətləri parçalama siyasətləri, eyni zamanda buradakı hakim zümrələrin korrupsiyalaşması “Əl-Qaidə”nin özünə etibarlı məkan qazanmasını asanlaşdırır. [[Somali]], [[Pakistan]], [[Sudan]], [[Yəmən]] və [[Suriya]] artıq bu siyahıya daxil olmaqdadır. [[Qəzzə]] və [[Livan]] da yoldadır. Bu isə Qərb üçün çox böyük təhdid vəd edir. Çünki Pakistanda [[nüvə silahı]] var. Yəmən Qərb iqtisadiyyatının dayağı olan Körfəz neft sənayesini təhdid edir – bu ölkə neft tankerlərinin keçdiyi dəniz yolunun sahilindədir. Təşkilatın [[Şimali Afrika]]da möhkəmlənməsi [[Avropa]]da yaşayan, bir qismi irqi ayrı-seçkiliklə, işsizlik və məhdudiyyətlə üzləşən 30 milyonluq müsəlman toplumunun “Əl-Qaidə”yə yaxınlaşmasına səbəb ola bilər. Baş redaktor bütün bunları ümumiləşdirərək vurğulayır ki, əslində “Əl-Qaidə” hazırda Yaxın Şərqdə faktiki yeni gücə çevrilib: “Bu gün [[Fələstin]] probleminin həlli üçün ərəb dövlətləri ABŞ-ın dediyi ilə oturub-durur, sülh səyləri isə nəticə vermir. Əgər “Əl-Qaidə” [[İsrail]]ə qarşı böyük səs-küy doğuracaq bircə əməliyyat həyata keçirsə, müsəlman dünyasında “Əl-Qaidə”nin nüfuzu ən yüksək zirvəyə qalxacaq. Bu gün faktiki “Əl-Qaidə” ideologiyaya çevrilir. Qərb və [[İslam]] dövlətləri itirir, 20-ci ilində “Əl-Qaidə” qazanır”.<ref>{{Cite web |title=Yaxın Şərqin yeni, qorxulu əfsanəsi |url=http://lent.az/news.php?id=30535 |access-date=2009-09-19 |archive-date=2010-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100523054854/http://lent.az/news.php?id=30535 |url-status=dead }}</ref> == “Əl-Qaida” ABŞ-a atom bombası atmaq fikrindədir == “ƏL-QAİDA” terrorçu təşkilatının Əfqanıstandakı lideri Mustafa Əbu əl-Yazid “[[Əl-Cəzirə]]” telekanalına müsahibəsində bildirib ki, onun təmsil etdiyi təşkilat əlinə düşən ilk imkandaca [[Pakistan]]ın [[nüvə silahı]]ndan [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-a qarşı istifadə edəcək. O, “[[Allah]]ın köməkliyi ilə Pakistanın nüvə silahının “Əl-Qaida”nın əlinə düşəcəyinə” inandıqlarını bildirib: “Bu an biz nüvə silahını Amerikaya atacağıq”.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.hafta-ichi.com/newv/2009/06/23/anons=3 |access-date=2009-11-15 |archive-date=2011-01-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110126104129/http://www.hafta-ichi.com/newv/2009/06/23/anons=3 |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Əl-Qaidə| ]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] [[Kateqoriya:1989-cu ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:ABŞ tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınmış təşkilatlar]] [[Kateqoriya:Rusiya tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınmış təşkilatlar]] [[Kateqoriya:Türkiyə tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınmış təşkilatlar]] a0xytbu553u0hfmt0zngo8oblelcr2e 0 90894 6600337 6587045 2022-08-29T05:09:47Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ağabəyyalı''' (əvvəlki adı: '''Ağabəyəlenc''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Ağabəyələnc kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Ağabəyəlenc kəndi Ağabəyyalı kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 4wiroly485mu2sho6gshj2g4kxjvzmw 0 90897 6600374 6427270 2022-08-29T05:24:23Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Canyataq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Canyataq kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildən Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Toponimikası == Tədqiqatçıların fikrincə, bu toponim türk dillərindəki con/cona (iki çayarası col) və yataq sözlərindən düzəlib, "iki çay arasındakı sahədə yerləşən yataq" mənasındadır. Keçən əsrin əvvəllərində bu toponim Canıyataq variantında qeydə alınmışdır. Güman ki, maldarlıqla məşğul olan Canı adlı Şəxsə məxsus olan bu yataq onun adını daşımışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Canyataq kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Canyataq kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 6c8obrupuvtkuy4um4vzab2j8ruvjxd 0 90899 6600347 6587063 2022-08-29T05:12:29Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çardaqlı}} {{YM}} [[Fayl:Uyezd of Javanshir.JPG|thumb|300px|Cavanşir qəzası 1 Yanvar 1903-ci illər xəritəsi. Maqavus]] '''Çardaqlı''' (əvvəlki adı: '''Mağavuz''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Mağavuz kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Mağavuz kəndi Çardaqlı kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == XIX əsrdə keçmiş Zəngəzur qəzasındakı eyniadlı kənddən gəlmiş ermənilər yaşayış məntəqəsini Maqavuz kimi rəsmiləşdirmışdilər. 1992-ci ildə kəndin keçmış adı bərpa olunmuşdur. Biləsuvar rayonunun Aşağı Çəmənli kəndindən Şimal qərbdə, Araz çayının keçmış yatağının sol sahilində yeddi təpədən ibarət Çardaqlı adlanan qədim yaşayış yeri də mövcuddur. Cardaqlı "üstü ortulu, bağlı" deməkdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Çardaqlı kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Çardaqlı kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == Əhalisi 468 nəfərdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 5m64z698u04n8h2nx83wv8klb3txtd0 0 90901 6600375 6427268 2022-08-29T05:27:43Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Dəmirli}} {{YM}} '''Dəmirli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Dəmirli kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yerli əhali arasında Dəmirlər kimi də işlənir. Digər adı Xoruzlu (kəngərlilərin bir qolu olan xoruzlu kəngərlisinin adı) olmuşdur. Oykonim orada məskunlaşmış dəmirli nəslinin adı ilə adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Kənd Ağdərə rayonunun tərkibində olub. Ağdərə ermənilər tərəfindən işğal edildikdən və Ağdərə rayonu ləğv edilib ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra Tərtər rayonunun ərazisinə düşüb. Erməni silahlı qüvvələrinin işğalı altındadır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İqtisadiyyatı == Azərbaycanın ən böyük mis yataqlarından biri bu kənddə yerləşir. 2019-cu ildə [[Azersky]] peyklərinin təsvirləri vasitəsilə [[Dəmirli mədən yatağı]]nın 740 hektar ərazisində ermənilər tərəfindən geoloji kəşfiyyat, qazıntı-hasilat işlərinin və yeni infrastruktur elementlərinin (yol, bina, qurğu və s.) tikintisinin aparıldığı da müəyyənləşib.<ref>{{Cite web |title=XİN və "Azərkosmos" birgə məlumat yayıb: Ermənistan Azərbaycanın təbii sərvətlərini talamaqda davam edir - FOTOLAR |url=https://ordu.az/az/news/153028/xin-ve--azerkosmos-birge-melumat-yayib--ermenistan-azerbaycanin-tebii-servetlerini-talamaqda-davam-edir-fotolar |access-date=2019-08-21 |archive-date=2019-08-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190810231244/https://ordu.az/az/news/153028/xin-ve--azerkosmos-birge-melumat-yayib--ermenistan-azerbaycanin-tebii-servetlerini-talamaqda-davam-edir-fotolar |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] f1agbovir4oh1opitbyxavsj1x96k50 0 90904 6600221 6586668 2022-08-29T02:53:42Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Ballıqaya}} {{YM}} '''Ballıqaya''' (əvvəlki adı:'''Kican''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Sırxavənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Kiçan kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Ağdam rayonunun Kican kəndi Ballıqaya kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Tarixi == 1992-ci [[Ağdərə rayonu]] ləğv edilib ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra kənd [[Ağdam rayonu]]nun ərazisinə düşüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Kiçan monastırı]] {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] rd8fm7oz1o5t9ltmk0u1dbr0hbawq6x 0 90910 6600370 6034538 2022-08-29T05:19:53Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Qasapet''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Qasapet kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildən Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Tarixi == 1593-cü ildə [[Osmanlı İmperiyası]]nın [[Gəncə-Qarabağ əyaləti]]nin [[Xaçın sancağı]]nın [[Çiləbörd nahiyəsi]]nin kəndi. Kəndin adı Qəssаblаr olaraq keçir. 1727-ci ildə [[Osmanlı İmperiyası]]nın [[Gəncə-Qarabağ əyaləti]]nin [[Qarabağ livası]]nın [[Çiləbörd nahiyəsi]]nin kəndi. Kəndin adı Qıssааbаd olaraq keçir. [[Fayl:Karte des Kaukasischen Isthmus - Entworfen und gezeichnet von J-Grassl - 1856.jpg|thumb|300px|1856-ci illər xəritəsi. Qassabad]] [[Fayl:Uyezd of Javanshir.JPG|thumb|300px|Cavanşir qəzası 1 Yanvar 1903-ci illər xəritəsi. Kasapet]] Kənd Ağdərə rayonunun tərkibində olub. 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilib ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra Tərtər rayonunun ərazisinə düşüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Mi-24 vertolyotunun vurulması (1992)]] {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] rkgncd69ip8kvoaivxcd2nmhleko4us 0 90935 6600244 6586918 2022-08-29T03:46:03Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} [[Fayl:Karte des Kaukasischen Isthmus - Entworfen und gezeichnet von J-Grassl - 1856.jpg|thumb|300px|1856-ci illər xəritəsi. Bazarkənd]] '''Bazarkənd''' (əvvəlki adı: '''Tsmaqahoğ''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Dovşanlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Tomaqahoğ kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Tsmaqahoğ kəndi Bazarkənd kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == XIX əsrdə İrandan köçüb gəlmiş ermənilər burada yerləşdikdən sonra kəndin adı dəyişdirilərək Tısmaqa - hoğ, (ermənicə "meşə yeri") kimi rəsmiləşdirilmişdi. 1992-ci ildə kəndin keçmiş adı bərpa edildi. Etnotoponimdir.<ref>{{ATEL|1|262}}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Xaçınçayın sahilində, Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 0qulr85hitccxkzjjl1xqbfmez6fwds 0 90938 6600255 6322290 2022-08-29T04:36:08Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Damğalı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Kolatağ kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Damğalı kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == XIII əsrdə monqol yürüşlərində iştirak etmiş, sonralar Azərbaycan ərazisində məskunlaşmış damğalı tayfasının adı ilə bağlı olduğu ehtimal edilir. Etnotoponimdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] flt7ar2wnmxzqmb8jy9wa0209of1e7a 0 90941 6600250 6322277 2022-08-29T04:06:58Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çapar}} {{YM}} '''Çapar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Çapar kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsini 1887-ci ildə keçmiş Zəngəzur mahalının Qaraqışlaq, Zamzur və Tatev kəndlərindən çıxmış ailələr Caparxana adlanan poct məntəqəsinin yerində salmışlar. Keçmışdə poctu aparan dövlət qulluqçularına capar deyilirdi.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Çapar kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Çapar kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun ləğv olunmuş kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] qxwbb22oqr8n093ef0rxzicf57pqig3 0 90942 6600233 5878648 2022-08-29T03:27:09Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çıldıran}} {{YM}} '''Çıldıran''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıldıran kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Çıldıran kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsini 1828-ci ildə Türkiyənin Çıldıran adlı ərazisindən köçüb gəlmiş erməni ailələri salmışlar. Türkiyədə Çıldıran adlı kənd indi də qalmaqdadır. Türk dillərində çıldır/şıldır "çay, şəlalə, suyun çırpılması, ətrafa yayılması; qəzəblənmə" mənasında işlənir. Oykonim "şəlaləli yer" və ya "məcrasından çıxan çay" mənasındadır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Çıldıran kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Çıldıran kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Çıldıran| ]] [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] gzw5xvncz7ztb4yrcq8um8u1ajg4ksw 0 90944 6600247 6586884 2022-08-29T03:58:05Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çorman}} {{YM}} '''Çormanlı''' (əvvəlki adı: '''Qarnakar''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Vəngli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Qarnakar kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Qarnakar kəndi Çormanlı kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == XIX-XX əsrlərdə Dovşanlı və Vəng kəndlərindən gəlmiş ermənilər burada məskunlaşdıqdan sonra kəndi Qarnakar (erm. qarna - oyuq, sərhəd nişangahı və kardaş) adlandırmışdılar. 1992-ci ildən kəndin adı Çormanlı kimi rəsmiləşdirilmişdir. Etnotoponimdir.<ref>{{ATEL|1|}}</ref> == tarixi == Çormanlı kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Çormanlı kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Xaçınçayın sahilində, Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 1x4i6vljzna5pyvic464b5vw7giws92 0 90947 6600231 6586912 2022-08-29T03:20:47Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Dəvədaşı}} {{YM}} '''Dəvədaşı''' (əvvəlki adı: '''Poqosoqomer''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıldıran kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Poqosaqomer kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Poqosoqomer kəndi Dəvədaşı kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsini qonşu Dovşanlı kəndindən çıxmış ailələr Dəvədaşı adlı yerdə salmışlar. Kəndə ermənilər tərəfindən Poqosoqomer (erm. "Poqosun tövlələri, pəyələri") adı verilmişdir. 1992-ci ildən kəndin keçmış adı bərpa edilmişdir. Dəvəgözü daşı mineralının adı ilə bağlı olması ehtimal edilir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Dəvədaşı kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Dəvədaşı kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://agdaban.org/rayon.php Kəlbəcər rayonu] == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] fgvt8kdgx39pymxefipqu0ur0rsmbdi 0 90948 6600237 6586810 2022-08-29T03:39:01Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Dovşanlı}} {{YM}} '''Dovşanlı''' (əvvəlki adı: '''Aracadzor''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Dovşanlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Araçadzor kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Aracadzor kəndi Dovşanlı kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Dovşanlı kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Dovşanlı kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. === Tarixi abidələri === Dovşanlı kurqanları (e.ə. XI-IX əsrlərə aid 9 kurqan) kəndin yaxınlığında yerləşir. == Toponimikası == Bəzi mənbələrdə Ayıdərəsi adı ilə də yad olunur. XIX əsrdə bu kənddə yerləşmış ermənilər (1830-cu ildə [[Zəngəzur]]un Oxçu kəndindən) onun adını dəyişib Aracadzor kimi rəsmiləşdirmışdilər. Tədqiqatçılar Aracadzor oykonimini ermənicə ''arc'' və ''dzor'' sözlərindən ibarət "ayı dərəsi" mənasını ifadə edən toponim kimi izah etmişlər. Əslində araça/araçı türk dillərində "qoruyucu, keşikçi", zor/zur "təpə, zirvə" deməkdir. Türk dillərində arça (ardıç) və ermənicə dzor ''dərə'' sözlərindən ibarətdir. Ermənistanda və Yuxarı Qarabağda bir sıra yaşayış məntəqə adlarındakı ermənicə ''dzor'' sözü erməni tədqiqatcısı Q.Kapansyana görə Urartu dilində tara ''dərə'' sözü ilə bağlıdır. Urartu dilində olan tara sözü qədim türkmənşəli ''dərə'' sözündəndir. Erməni dilində arca (ardıç) sözü yoxdur. Bu toponim türkmənşəlidir. İrəvan əyalətində orta əsrlərdə Arcazur, Arcanotsa və b. kənd adları ilə mənaca eynidir. 1917-ci ildə Dovşanlı altı qışlağı olan böyük kənd kimi qeydə alınmışdır. Güman etmək olar ki, bu coğrafi ad dovşanlı nəslinin adı ilə bağlı olub, etnotoponimdir. 1992-ci ildə kəndin keçmış adı yenidən bərpa edildi. Dovşan komponentli coğrafi adlar umumtürk toponimiyasında, o cümlədən Qafqazda geniş yayılmışdır: Dovşan dağı (Qəbələ), Dovşan düzü (Şəki rayonunun Orta Zəyzit kəndi), Dovşan dərəsi (Qəbələ, Zəngilan, Laçın və Masallı), Dovşan yaylağı (Ağsu), Dovşan təpəsi (Abşeron, İmişli, Gədəbəy), Dovşanlu (Türkiyə), Dovşanlı (Ermənistan) və başqaları.<ref>{{ATEL|1}}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Xaçınçayın sahilində, Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 8xr51k94kmjyq14rp1we569td342tgy 0 90954 6600465 6586925 2022-08-29T05:53:18Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Qozlukörpü''' (əvvəlki adı: '''Hetavan''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Qozlukörpü kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Kotavan kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Hetavan kəndi Qozlukörpü kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]ndən sonra kənd Rusiya Sülhməramlı Qüvvələrinin nəzarət zonasına daxil olub. == Toponimikası == XIX əsrin 20-ci illərində çar Rusiyasının İrandan və Türkiyədən ermənilərin Azərbaycan ərazisinə köçürülməsi zamanı erməni ailələri Qozlukörpü kəndində məskunlaşdırılmış və ermənilər kəndin adını dəyişərək bir müddət Hetavan adlandırmışlar. Oykonim "Qozlu kəndinin körpüsü" mənasındadır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Getavan kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Hetavan kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli qərarı ilə kəndin tarixi adı bərpa olunaraq Qozlukörpü adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|1|69}}</ref> 2021-ci ildə Qarabağdakı erməni separatçı qüvvələrin başçısı kənd ərazisində 17,6 MVt gücündə SES tikilməsi planlaşdırıldığını bildirib. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 3s4t4i3toavleodqn2wr5n79tijhwpb 0 90957 6599486 6423106 2022-08-28T15:33:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Güneypəyə}} {{YM}} '''Güneypəyə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Sarıdaş kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Nadirxanlı kənd Sovetindən Güneypəyə kəndi Sarıdaş kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin ərazisi əvvəllər Qılıclı kəndinin qoyun binəsi olmuşdur. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrdə Qılıclı kəndindən gəlmiş ailələrin güneydə yerləşən bu binədə məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Şərqi Göyçə silsiləsinin ətəyində yerləşir. === Yaylaqları === Qonur yurd, Söyüdlü yaylağı, Palıdlıdərə yurdu, Ələmağacı yurdu, Kalvalılar yurdu, Ongözlər yurdu, Çırçır yurd, Sarıbulaq yurdu, Göydağ yurdu, Rüstəm ölən yurd, Atdaşı yurdu, Yalkənd yurdu. === Bulaqları === Sərçə bulağı, Almalı bulağı, Əlif bulağı, Novlu bulaq, Mədinə bulağı, Yalkənd bulağı, Mal su içən bulaq, Bərəyə bulağı, Dəvədabanı bulağı, Yastının bulağı, Uçuğun bulağı, Neftli bulaq, Göydağ bulağı, Həsənqulular bulağı, Camışbatan bulaq, Hürü bulağı, Süleyman bulağı, Sarı bulaq, Şırşır bulaq, Cajıxlı bulaq, Ayğır bulağı, Ongöz bulaq, Söyüd biçənəyinin bulağı, Qarama bulağı, Məhəmməd bulağı, Palıdlıdərə bulağlı, Sarışırran bulağı, Şeytanlı dərəsinin bulağı, Qoşabulaqlar, Qiblə bulağı, Sızqa bulaq. === Məşhur yerləri === Ələmağacının düzü, Qoşabulaqların təpəsi, Ağduzdağ, Çırçır biçənəkləri, Giləuçan təpə, Sarıyal dağı, Həsənqulular biçənəyi, Yelliyal biçənəyi, Göydağ, Rüstəmölən, Söyüd biçənəkləri, Süleymanəmi qanadları, Cəngəotlayan, Uçuqbiçənəyi, Atdaşının əkin yerləri, Süleymanəminin dam yerləri, Böyükyer, Palaxalı, Sarıburun, Kazımyeri, Bərəyə yerləri, Qasımın armudluğu, Goruz yeri, Qəhrəmanlı yeri, Qaraşın biçənəkləri, Dardərə, Almalının çüxuru, Məmişin yeri, Ələkbərin bostan yeri, Yastılar, Mal su içən dərəsi, Aralıq dərəsi, Kolavat, İsgəndərli yeri, Damın meşəsi, Aralıq biçənəyi, Cıqqagüney, Əyriağac, Tofiqtəpəsi, Sarışırran, Ortadolayı, Ünün tili, Xamınbaşı, Dikkalafalıq, Daşyolunun dərəsi, Şeytanlı dərəsi, Yalkəndin tili, Alapalıdıq, Batığın dərəsi, Lənətdaşı, Yanıqkalafa, Nəcəfdamı, Böyüksu, Xamın suyu, Sarışırran çayı.<ref>Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] reqvhb5th0nnlutimqso9x9qd8m7nm9 6599497 6599486 2022-08-28T15:42:28Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Güneypəyə}} {{YM}} '''Güneypəyə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Sarıdaş kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Nadirxanlı kənd Sovetindən Güneypəyə kəndi Sarıdaş kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin ərazisi əvvəllər Qılıclı kəndinin qoyun binəsi olmuşdur. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrdə Qılıclı kəndindən gəlmiş ailələrin güneydə yerləşən bu binədə məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Şərqi Göyçə silsiləsinin ətəyində yerləşir. === Yaylaqları === Qonur yurd, Söyüdlü yaylağı, Palıdlıdərə yurdu, Ələmağacı yurdu, Kalvalılar yurdu, Ongözlər yurdu, Çırçır yurd, Sarıbulaq yurdu, Göydağ yurdu, Rüstəm ölən yurd, Atdaşı yurdu, Yalkənd yurdu. === Bulaqları === Sərçə bulağı, Almalı bulağı, Əlif bulağı, Novlu bulaq, Mədinə bulağı, Yalkənd bulağı, Mal su içən bulaq, Bərəyə bulağı, Dəvədabanı bulağı, Yastının bulağı, Uçuğun bulağı, Neftli bulaq, Göydağ bulağı, Həsənqulular bulağı, Camışbatan bulaq, Hürü bulağı, Süleyman bulağı, Sarı bulaq, Şırşır bulaq, Cajıxlı bulaq, Ayğır bulağı, Ongöz bulaq, Söyüd biçənəyinin bulağı, Qarama bulağı, Məhəmməd bulağı, Palıdlıdərə bulağlı, Sarışırran bulağı, Şeytanlı dərəsinin bulağı, Qoşabulaqlar, Qiblə bulağı, Sızqa bulaq. === Məşhur yerləri === Ələmağacının düzü, Qoşabulaqların təpəsi, Ağduzdağ, Çırçır biçənəkləri, Giləuçan təpə, Sarıyal dağı, Həsənqulular biçənəyi, Yelliyal biçənəyi, Göydağ, Rüstəmölən, Söyüd biçənəkləri, Süleymanəmi qanadları, Cəngəotlayan, Uçuqbiçənəyi, Atdaşının əkin yerləri, Süleymanəminin dam yerləri, Böyükyer, Palaxalı, Sarıburun, Kazımyeri, Bərəyə yerləri, Qasımın armudluğu, Goruz yeri, Qəhrəmanlı yeri, Qaraşın biçənəkləri, Dardərə, Almalının çüxuru, Məmişin yeri, Ələkbərin bostan yeri, Yastılar, Mal su içən dərəsi, Aralıq dərəsi, Kolavat, İsgəndərli yeri, Damın meşəsi, Aralıq biçənəyi, Cıqqagüney, Əyriağac, Tofiqtəpəsi, Sarışırran, Ortadolayı, Ünün tili, Xamınbaşı, Dikkalafalıq, Daşyolunun dərəsi, Şeytanlı dərəsi, Yalkəndin tili, Alapalıdıq, Batığın dərəsi, Lənətdaşı, Yanıqkalafa, Nəcəfdamı, Böyüksu, Xamın suyu, Sarışırran çayı.<ref>Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] c98wgt6khruwup962jbtlhsncr9u9t7 0 90961 6600251 6586836 2022-08-29T04:14:13Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Aterk}} {{YM}} [[Fayl:Uyezd of Javanshir.JPG|thumb|300px|Cavanşir qəzası 1 Yanvar 1903-ci illər xəritəsi. Həsənriz]] '''Həsənriz''' (əvvəlki adı: '''Aterk''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Həsənriz kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Aterk kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Aterk kəndi Həsənriz kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildən Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Toponimikası == Keçmış adı Aterk/Haterk qalası olmuşdur. Tədqiqatçıların ehtimalına görə, aterk türk dillərindəki atrak (çayın mənsəbə töküldüyü yer) sözünun fonetik variantıdır. XIII əsrdən sonra Xaçın knyazı Həsən Cəlalın adı ilə Həsənriz adlanmışdır. 1992-ci ildə kəndin adı Həsənriz kimi rəsmiləşdirilmişdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Kəndin adı Osmanlı qaynaqlarında 1727-ci ildə [[Çаlаbеrd nаhiyəsi]]nin kəndi olaraq keçir. Qədim dövrdə [[Qafqaz Albaniyası]] ərazisində yerləşən Həsənriz kəndinin inkişafının əsası təxminən XV əsrdə [[Cənubi Azərbaycan]]dan köçmüş türk tayfaları tərəfindən qoyulmuşdur. Lakin Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalından sonra bu kəndin ərazisinə [[İran]]dan çoxlu sayda erməni ailəsi köçürülməyə başlanmışdır. Qısa bir müddət ərzində kənddəki ermənilərin sayı azərbaycanlıların sayını ötməyə başladı və bundan sonra ermənilər buranı "qədim erməni ərazisi" kimi adlandırmağa başladılar. Bu kəndin erməni əhalisi hələ 1918-ci ildə azərbaycanlılara qarşı törədilmiş soyqırımda fəal şəkildə iştirak etmişdilər. Sovet dövründə kəndin adı ermənilərin tələbi ilə dəyişdirilərək Aterk qoyulmuşdur. Lakin Azərbaycan öz müstəqilliyini əldə etdikdən sonra 1992-ci ildə [[Azərbaycan Respublikası Ali Soveti]]nin qərarı ilə kəndin adı dəyişdirilərək öz tarixi adına qaytarılmışdır. Həsənriz kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Həsənriz kəndi də [[Kəlbəcər rayonu]]na birləşdirilən kəndlərdən biridir. Qarabağ müharibəsinin başlanğıcında erməni quldur dəstələri rus ordusunun köməyi ilə kənddə nəzarəti ələ keçirdilər. Lakin 1992-ci ilin yayında Azərbaycan ordusunun hücumu nəticəsində həmin ilin 4 iyulunda kənd Azərbaycanın nəzarətinə keçmişdir. Lakin 1993-cü ilin əvvəlində erməni işğalçıları hücuma keçərək kəndi yenidən ələ keçirdilər. Hazırda Həsənriz kəndi [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]nin nəticələrinə əsasən Rusiya sülhməramlı kontingentinin nəzarətindədir. Bu ərazidə nüvə terrorizmi üzrə qruplar fəaliyyət göstərirdi.<ref>[http://dgk.nmr.az/files/uploader/aztarix_preslib_07.pdf Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. VII cild (1941-2002-ci illər). Bakı. "Elm". 2008. səh. 269.] {{az}}</ref><ref>[[Azərbaycan (qəzet)|"Azərbaycan" qəzeti]], 15 yanvar 2003-cü il. {{az}}</ref> === Tarixi abidələri === Həsənriz kəndində təxminən 500-cü ildə tikilmiş Alban məbədi yerləşir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Tərtərçayın sol tərəfində, Həsənriz çökəkliyində yerləşir. == Əhalisi == Hazırda Həsənrizdə 1500 nəfərə yaxın erməni yaşayır. Kənddə işsizlik hökm sürür. Kəndin inkişafı üçün [[Fransa]] bura çoxlu yardımlar etmiş, burada kənd məktəbi və başqa binaları tikmişdir. === Şəhidləri === * [[Yusif Qasımov (şəhid)|Yusif Qasımov]] [[Fayl:MemorialAterk.jpg|thumb|300px]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Həsənriz| ]] [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 46mqkfgry3gawnmgoub0c757ufuipqi 0 90962 6600241 6097009 2022-08-29T03:42:50Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Hayad''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Dovşanlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Hayad kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Ayad variantında da qeydə alınmışdır. Keçmış adı Axmaxlı olmuşdur. Bu ad axmaxlı nəslinin adı ilə bağlı idi. Ayalılar isə elmi ədəbiyyatda tatarların tərkib hissəsi kimi göstərilir. Qubadlı rayonu ərazisində Ayadı Tağa adlı dağ qeydə alınmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağlıq ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 7rg12tydhxdo41p1lxtwbcqjvwvh9gr 6600242 6600241 2022-08-29T03:43:10Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Hayad''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Dovşanlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Hayad kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Ayad variantında da qeydə alınmışdır. Keçmış adı Axmaxlı olmuşdur. Bu ad axmaxlı nəslinin adı ilə bağlı idi. Ayalılar isə elmi ədəbiyyatda tatarların tərkib hissəsi kimi göstərilir. Qubadlı rayonu ərazisində Ayadı Tağa adlı dağ qeydə alınmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağlıq ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] du25jov3400lf42ow3mrxd0houcd2lm 0 91037 6600248 6322261 2022-08-29T04:01:47Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qərvənd}} {{YM}} '''İmarət Qərvənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun İmarət Qərvənd kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndi Qarabağda yaşamış qərvənd tayfasına mənsub ailələr salmışlar. Oykonimin birinci komponenti imarət (vaxtilə burada mövcud olmuş mülkə işarədir) sözü yaşayış məntəqəsini eyniadlı digər kəndlərdən fərqləndirmək üçün artırılmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == İmarət Qərvənd kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]] və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. İmarət Qərvənd kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Ağdaban çayının sahilində, [[Murovdağ]] silsiləsinin ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun ləğv olunmuş kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 4u5yl02pistpl0hl9by0e92odqq0zba 0 91055 6600262 6322308 2022-08-29T04:39:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Kolatağ''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Kolatağ kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Kolatağ kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin əsl adı Kolatəkdir. Oykonim kol (meşəlik, xırda meşə) və ətək komponentlərindən düzəlib, "meşə ətəyi" mənasındadır. Yaşayış məntəqəsi meşə ətəyində salındığı üçün belə adlandırılmışdır. Bəzi tədqiqatçıların fikrinə görə, toponim əslində Gulyataq olub, "güllü, çiçəkli yataq" mənasındadır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Kolatağ kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Kolatağ kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 5e276cxed7f4uvmsuitzzwfccuofguw 0 91164 6600336 6036103 2022-08-29T05:09:39Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Səpnəkəran |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = [[Lənkəran rayonu]] |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = 1601 nəfər |əhali_il = 2009-cu il |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Lənkəran rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Səpnəkəran''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Lənkəran rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd.<ref>Azərbaycan Respublikasının inzibati — erazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı — 2013. 488 səh.</ref> == Əhali == Əhalisi 1601 nəfərdir.<ref>Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı — 2010.</ref> == Toponimiyası == Kənd yerli əhali tərəfindən Səpnəkan adlandırılır. Oykonim [[talış dili]]ndəki səpə (yuxarı), kə/kann (evlər) komponentlərindən düzəlib, "yuxarıdakı evlər" mənasındadır.<ref>Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007,304 səh.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Lənkəran rayonunun kəndləri]] lk5t0lqdd5rw9bveh13fif7adb5f28g 0 91298 6600234 6322300 2022-08-29T03:30:08Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Mehmana''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıldıran kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Mehmana kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Yaşayış məntəqəsinin əvvəlki əhalisi yunanlar (rus. "qreki") olduğu üçün kənd əvvəllar Qreklər adlandırılırdı. Çar Rusiyasi Azərbaycanın şimalını işgal etdikdən sonra burada gəlmə erməni ailələri yerləşdirilmişdi. Güman etmək olar ki, kəndin adı meyməna sözündəndir. Meyməna və ya barangar Səfəvilər dövründə ordunun sağ cinahina deyilirdi.<ref>{{ATEL|2}}</ref> == Tarixi == Mehmana kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Mehmana kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == Kəndin əhalisi əsasən [[Pont yunanları]]ndan ibarət olub. == İqtisadiyyatı == Mehmana kəndi ərazisi faydalı qazıntılarla zəngindir. Mehmana yatağında sənaye ehtiyatları 37,3 milyon ton olan [[qurğuşun]], 40,4 milyon ton olan [[sink]], 100 milyon ton olan Dəmirli [[mis]] yatağı, Canyataq-Gülyataq [[qızıl]] yatağı vardır. Mehmana mis yatağı Türkiyəli iş adamı Mehmət Abdullaoğluna satılıb. 2004-cü ildən türk iş adamı Mehmana ərazisindən [[mis]] çıxarmaqla məşğuldur. Maraqlıdır ki, ərazidən çıxarılan [[mis]] Rusiya Federasiyasındakı, [[Almaniya]]dan olan iş adamına satılır. 2005-ci ilin mart ayından iş adamı M. Abdullaoğlu ərazidəki digər mis və qurğuşun yataqlarını da satın alıb.<ref>[https://lent.az/news/325771]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 59wfxiwcprlkeikwl1jve3gdzuesixt 0 91308 6599456 6423160 2022-08-28T15:06:52Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Məmmədsəfi''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Zivel kənd Sovetindən Məmmədsəfi kəndi Çıraq kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yerli məlumata görə, yaşayış məntəqəsini Laçın rayonunun Mirik kəndindən gəlmiş Məmmədsafi adlı şəxs saldığı üçün belə adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Kəndin bünövrəsini Məmməd adlı bir şəxs qoymuşdur. Bu yerlərdə qış şəraiti çəx sərt keçdiyindən Məmməd fikirləşir ki, qış 3-4 ay çəkər, ona görə də mal qoyuna 3-4 aylıq ot-yem tədarükü görür. Ancaq qış 5-6 ay çəkir, mal-qoyunun otu, yemi qurtarır və mal-qara məhv olur. El arasında onun bu hərəkətinə Məmmədin səhfi deyirlər və kəndin adını da Məmmədsəfi adlandırırlar. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Məmmədsəfi çayının sahilində, dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Tələlər yurdu, Dağ biçənəklərinin yurdu, Taxtadüz yurdu, Göl yurd, Yarpızlı yurd, Mehmanın hasarının yurdu, Qonaqgörməz yurd, Ələmağacı yurdu, Hacıməmmədcəfər dərəsinin yurdu, Ceyranbulağı yurdu, Qocanın yurdu, Qurbaneşən yurd, Alışın çüxuru yurd, Əyri yurd, Mürvətin yurdu, Ələstanın yurdu, Göbələkliyal yurdu, Attutulan yurd, Gəz yurdu, Palçıqlı yurd, Şeylinligəzi yurdu, Tirtökülən yurd. === Bulaqları === Aşağı bulaq, Əyyubun bulağı, Qoşa bulaq, Sərp bulaq, Xatirə bulaq, Tuşduğun bulağı, Sallama bulağı, Aralıq bulağı, Güney bulağı, Yarpızlı bulaq, Arxaşan bulaq, Qurbaneşən bulaq, Buzlu bulaq, Yastı bulaq, Hacının bulağı. === Məşhur yerlərı === Qoşabulaq biçənək, Bərəyələr, Tuşduq biçənəkləri, Tala biçənəkləri, Aralıq biçənəyi, Binnətin biçənəyi, Şeytanlı biçənək, Tələnin altı, Dikgüney, Qasımın yeri, Ədilbiçən çala, Şırran, Qaraquzey, Nazikdərə, Gödəkquzey, Ovçubaxan, Dadaşın biçənəyi, Nəsibin hasarı, Əmirin əkin yeri, Dikyol, Arxaşan, Teymurun biçənəyi, Bayramalıbiçən, Darı yalı, Pöhrənin dərəsi, Göyqaya, Sarıqaya, Ədilin şamı, Uzunqum, Kahanın altı güney, Darnov, Dana bərəsi, Ağqaya, Şoralıkaha, Taxçalar, Humay qayası, Ayı çınqılı, Köhnə dəyirmanlar, Gülləatılan daş, Atdaşı, Tərtər çayı, Hacılabış çayı, Quru selaf çayı.<ref>Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] m6lk6pm8b3o9cswiqdvmhqpnwwlk5yk 6599495 6599456 2022-08-28T15:41:19Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Məmmədsəfi''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Zivel kənd Sovetindən Məmmədsəfi kəndi Çıraq kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yerli məlumata görə, yaşayış məntəqəsini Laçın rayonunun Mirik kəndindən gəlmiş Məmmədsafi adlı şəxs saldığı üçün belə adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Kəndin bünövrəsini Məmməd adlı bir şəxs qoymuşdur. Bu yerlərdə qış şəraiti çəx sərt keçdiyindən Məmməd fikirləşir ki, qış 3-4 ay çəkər, ona görə də mal qoyuna 3-4 aylıq ot-yem tədarükü görür. Ancaq qış 5-6 ay çəkir, mal-qoyunun otu, yemi qurtarır və mal-qara məhv olur. El arasında onun bu hərəkətinə Məmmədin səhfi deyirlər və kəndin adını da Məmmədsəfi adlandırırlar. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Məmmədsəfi çayının sahilində, dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Tələlər yurdu, Dağ biçənəklərinin yurdu, Taxtadüz yurdu, Göl yurd, Yarpızlı yurd, Mehmanın hasarının yurdu, Qonaqgörməz yurd, Ələmağacı yurdu, Hacıməmmədcəfər dərəsinin yurdu, Ceyranbulağı yurdu, Qocanın yurdu, Qurbaneşən yurd, Alışın çüxuru yurd, Əyri yurd, Mürvətin yurdu, Ələstanın yurdu, Göbələkliyal yurdu, Attutulan yurd, Gəz yurdu, Palçıqlı yurd, Şeylinligəzi yurdu, Tirtökülən yurd. === Bulaqları === Aşağı bulaq, Əyyubun bulağı, Qoşa bulaq, Sərp bulaq, Xatirə bulaq, Tuşduğun bulağı, Sallama bulağı, Aralıq bulağı, Güney bulağı, Yarpızlı bulaq, Arxaşan bulaq, Qurbaneşən bulaq, Buzlu bulaq, Yastı bulaq, Hacının bulağı. === Məşhur yerlərı === Qoşabulaq biçənək, Bərəyələr, Tuşduq biçənəkləri, Tala biçənəkləri, Aralıq biçənəyi, Binnətin biçənəyi, Şeytanlı biçənək, Tələnin altı, Dikgüney, Qasımın yeri, Ədilbiçən çala, Şırran, Qaraquzey, Nazikdərə, Gödəkquzey, Ovçubaxan, Dadaşın biçənəyi, Nəsibin hasarı, Əmirin əkin yeri, Dikyol, Arxaşan, Teymurun biçənəyi, Bayramalıbiçən, Darı yalı, Pöhrənin dərəsi, Göyqaya, Sarıqaya, Ədilin şamı, Uzunqum, Kahanın altı güney, Darnov, Dana bərəsi, Ağqaya, Şoralıkaha, Taxçalar, Humay qayası, Ayı çınqılı, Köhnə dəyirmanlar, Gülləatılan daş, Atdaşı, Tərtər çayı, Hacılabış çayı, Quru selaf çayı.<ref>Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] bape4jujpov17xfie3wlwzfk1xqoqot 0 91719 6599005 6491587 2022-08-28T13:08:42Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Vikiləşdirmək}} [[Fayl:Bakı İEM.png|thumb|Bakı İEM]] '''İstilik elektrik stansiyası''' (İES) ― üzvi yanacağın (neft, qaz, daş kömür, biokütlə və s.) enerjisini elektrik enerjisinə çevirən [[Elektrik stansiyası|elektrik stansiyadır.]] == İstilik elektrik stansiyaların tipləri == İES-lər aşağıdakı amillərə görə bir-birindən fərqlənirlər. === Buraxılan enerjiyə görə === Bu əlamətə görə İES-lər kondensasiyalı elektrik stansiyası (KES) və istilik elektrik mərkəzlərinə (İEM) ayrılırlar. KES-lərdə kondensasiyalı turbinlər qoyulur və ancaq elektrik enerjisi istehsal edirlər. KES-lərdən fərqli olaraq İEM-lər tələbatçıları həm elektrik enerjisi, həm də ki, istilik enerjisi (buxar və isti su) ilə təmin edirlər. Belə stansiyalarda təzyiqə görə tənzimləmə ayrımı olan kondensasiyalı turbinlər və yaxud da əks təzyiqli turbinlər qoyulur. İstilik tələbatına görə İEM-lər sənaye tipli, istiləşdirmə tipli və sənaye-istiləşdirmə tipli istilik elektrik mərkəzlərinə ayrılırlar. İES-lərdə istehsal olunan elektrik enerjisinin təxminən 2/3 hissəsi KES-lərdə və 1/3 hissəsi isə İEM-lərdə hasil edilir. === İES-lərdə qoyulan turbinlərin tiplərinə görə === Bu əlamətə görə İES-lər buxar turbinli, qaz turbinli və buxar-qaz turbinli stansiyalara ayrılırlar. Buxar turbinli stansiyalardakı turbinlərin gücü 150 (160), 200 (210), 300, 500, 800 və 1200 MVt olur. Buxar turbini ilə işləyən stansiyaların FİƏ–i təxminən 36–42%-ə qədər olur. Qaz turbinli stansiyalardakı turbinlərin gücü 150, 250 MVt olur. Qaz turbini ilə işləyən stansiyaların FİƏ–i 28–34% olur. Buxar-qaz turbinli stansiyalardakı turbinlərin gücü 400, 500 MVt olur. Buxar-qaz turbini ilə işləyən stansiyaların FİƏ–i 52–57% olur.  === Buxar generatorunun (qazanlarının) tiplərinə görə === Buxarın parametrləri kritik parametrlərdən aşağı olan İES-lərdə barabanlı və düzaxınlı qazanlardan istifadə olunur. Kritik parametrlərdən yüksək parametrlərdə işləyən stansiyalarda ancaq düzaxınlı buxar generatorları qoyulur. === Buxarın başlanğıc parametrlərinə görə === Bu əlamətə görə İES-lər kritik təzyiqdən aşağı (16,0–17,0 MPa təzyiqə qədər) və kritik təzyiqdən yüksək (22 MPa təzyiqdən böyük) təzyiqlə işləyən stansiyalara ayrılırlar. Adətən gücü 200 MVt-dan az olan turbinlərə daxil olan buxarın təzyiqi kritik qiymətdən az (13 MPa), gücü 250 MVt-dan çox olan turbinlərə daxil olan buxarın təzyiqi kritik qiymətdən böyük (24 MPa) olur. === Yanacağın növünə görə === Qeyd edilən əlamətə görə İES-ləri bərk (əsasən kömür), maye (əsasən mazut) və qaz (əsasən təbii qaz) yanacağı ilə işləyən stansiyalara ayırırlar. Dünyada İES-də elektrik enerjisi alınmasında yanacaq kimi kömürdən daha çox istifadə edilir. Daha doğrusu elektrik enerjisi alınmasının 60%-i kömürə, 28%-i qaza, 12%-i mazuta əsaslanır. Ancaq Azərbaycanda İES-lərdə bərk yanacaqdan istifadə edilmir. Ölkəmizdə elektrik enerjisi istehsalında 80–87% qaz və 13–20% maye yanacaqdan istifadə edilir. === Texnoloji sxemə görə === Texnoloji sxemə görə İES-lər blok və qeyri-blok tipli stansiyalara ayrılırlar. Blok tipli İES-lər müstəqil şəkildə işləyən bir neçə enerji blokundan ibarət olur. Hər bir blokun özünün əsas avadanlığı – buxar turbini və qazanı və onları birləşdirən köməkçi avadanlıqları olur. Turbinin bir [[buxar qazanı]] olarsa, belə bloka – monoblok, iki buxar qazanı olarsa, dubl-blok deyilir. Adətən blok sxemində buxarın aralıq qızdırılmasından istifadə olunur. Ona görə də gücü 150 MVt və ondan böyük olan turbinlər blok sxemi üzrə işləyirlər. Qeyri blok sxemi stansiyalarda qazanların ümumi bəsləyici su xətti və ümumi buxar xəttləri olur. Turbinlərə buxar ümumi buxar xəttindən verilir. === İES-lərin qoyulmuş gücünə görə === Bu əlamətə görə İES-lər az güclü (100 MVt-a qədər), orta güclü (100–1000 MVt) və böyük güclü (1000 MVt-dan çox) stansiyalara ayrılırlar. Bundan başqa, bir il müddətində qoyulmuş gücdən istifadə saatlarına görə baza (əsas) stansiyalar (6000–7500 saat), pik stansiyalar (2000 saata qədər) və yarım pik stansiyalara ayrılırlar. == KES-in iş prinsipi == [[Buxar qazanı]]nın ocağında üzvi yanacaq yandırılır və alınan istilik hesabına su buxarlanır. Sonra həmin buxar lazımi temperatura qədər qızdırılaraq (t=540–560 °C) turbinə verilir. Turbində buxar genişlənərək iş görür, yəni istilik enerjisi mexaniki enerjiyə çevrilir, nəticədə turbinin valı fırlanır. Turbinin valı fırlananda elektrik generatorunun rotoru da fırlanır və orada elektrik enerjisi hasil edilir. Turbindən çıxan buxar isə kondensatorda soyudularaq kondensatlaşır və nasos vasitəsilə sistemdə dövr etdirilir. == İEM-in iş prinsipi == İstilik elektrik mərkəzləri (İEM) tələbatçıları həm elektrik, həm də ki, istilik enerjisi ilə təmin edirlər. Ona görə də İEM-lərin prinsipial sxemində istilik tələbatçısı da göstərilmişdir. İEM-lərdə əks təzyiqli turbinlər və ya, tənzimləmə ayrımı olan kondensasiyalı turbinlər qoyulur. Əks təzyiqli turbinlər qoyulduqda sxemdə kondensator göstərilmir, çünki turbindən sonra buxar istilik tələbatçısına göndərilir (şək.a). Adətən İEM-lərin sxemində rediksion soyuducu qurğu da qoyulur ki, turbin işləməyəndə tələbatçıya buxar vermək mümkün olsun. Tənzimləmə ayrımı olan turbinlər qoyulduqda isə sxemdə kondensatoru da göstərmək lazımdır (şək.b). İstilik tələbatçısına verilən buxarın bir hissəsi kondensat şəklində stansiyanın sxeminə qaytarılır. Beləliklə, İEM-in prinsipial sxemi KES-in prinsipial sxeminə oxşar şəkildə göstərilir, ancaq əlavə olaraq istilik tələbatçısı rediksion soyuducu qurğu ilə onları birləşdirən xəttlər də göstərilməlidir. == İES-in əsas avadanlıqları == İES-in əsas avadanlıqları bunlardır: [[buxar qazanı]] (generatoru), buxar turbini, elektrik generatoru. === Buxar qazanı (generatoru) === İES-lərdə buxar qazanları əsas istilik avadanlığı olub, bəsləyici suyu müəyyən təzyiq və temperatura malik qızışmış buxara çevirir. Elektrik enerjisi hasil etmək üçün stansiyada qoyulan buxar qazanları energetik buxar qazanları, texnoloji və istiləşdirmə məqsədləri üçün işlədilən buxar qazanları isə sənaye və yaxud istiləşdirmə buxar qazanları adlanır. Buxarlandırıcı borularda su-buxar qarışığının hərəkəti iki cür təşkil edilir: təbii və məcburi. Bu səbəbə görə buxar qazanları aşağıdakı siniflərə bölünür: təbii dövranlı barabanlı buxar qazanları, məcburi dövranlı barabanlı buxar qazanları, düz axınlı buxar qazanları, kombinəedilmiş dövranlı qazanlar. Respublikamızın enerji sistemində təbii dövranlı barabanlı buxar qazanları və düz axınlı buxar qazanlarından istifadə edilir. Təbii dövranlı barabanlı buxar qazanının iş prinsipi: Yanıcı qarışıq yandırıcı quruluşa verilir. Burada yanacağın yanma prosesi getmir. Yandırıcı quruluşun vəzifəsi yanacaq ilə havanın yaxşı qarışmasını təmin etməkdir. Yanıcı qarışıq ocaq kamerasına verilir, burada yanma prosesi nəticəsində yüksək temperatur (2000 °C-yə qədər) alınır. İstiliyin bir hissəsi daxili divarlarda yerləşən buxarlandırıcı borulara şüalanma yolu ilə verilir. Nəticədə borunun daxilində su buxar qarışığı yaranır. Sıxlıqlar fərqi nəticəsində su-buxar qarışığı barabana doğru hərəkət edir. Burada su və buxar ayrılır. Barabandan buxar buxar qızdırıcıya oradan isə turbinə verilir. Bu buxarın miqdarında isə barabana bəsləyici su verilir. Bu su isə öz növbəsində ekonomayzerdə müəyyən temperatura qədər qızdırılır. Ekonomayzerdən sonra hava qızdırıcısı yerləşdirilir. Burada yanma məhsulları öz istiliyini havaya verir. Bu hava isə yanıcı qarışıq hazırlamaq üçün istifadə edilir. Bütün bu proseslərdən sonra atmosferə atılan havanın temperaturu 140 °C-160 °C-yə düşür.<ref>"Qazan qurğuları" — K. M. Abdullayev. Bakı – 2008. </ref> === Buxar turbini === Turbin latınca "turbine" yəni "dönən" deməkdir. Buxar turbinləri istilik mühərrikləridir. Buxar əvvəlcə soplo adlanan kanalda təzyiqi kiçik olan mühitə axır, nəticədə soploda buxarın sürəti kəskin artır. Soplodan böyük sürətlə çıxan buxar seli val ilə tərpənməz birləşmiş diskin çənbəri boyu yerləşdirilmiş kürəklərin üstünə axır. Kürəklərarası mühitdən axan buxarın hərəkət istiqaməti dəyişdiyindən öz kinetik enerjisinin bir hissəsini kürəklərə verir (kürəkləri itələyir), bunun nəticəsində disk və onunla tərpənməz birləşmiş val fırlanır.<ref>"Qazodinamika" — A. Q. Hüseynov, V. H. Həsənov. Bakı – 2015.</ref> Turbinlər buxar axınının istiqamətinə görə ox istiqamətli və radial, buxarın təsirinə görə aktiv və reaktiv, ilkin buxarın parametrinə görə orta təzyiqli, yüksək təzyiqli və kritikdən yüksək təzyiqli, buxarın paylanmasına görə drossel buxar paylanması, soplolu buxar paylanması və dolayı buxar paylanması olan turbinlərə ayrılır.<ref>"İstilik elekrtik stansiyalarının buxar və qaz turbinləri" — K. M. Abdullayev, F. İ. Kərbəliyev, C. P. Məmmədova, Ş. N. Nəsirov. Bakı – 2013.</ref> === Elektrik generatoru === Elektrik generatoru-elektrik maşını olub, mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirir və quruluşca elektrik mühərriki ilə oxşardır. Generatorlar 2 hissədən ibarət olur: fırlanan hissə rotor və stansionar hissə stator. Statorun dolağı üç fazadan ibarət olur, ümumi halda isə m-fazalı ola bilər. Generatorun rotorunda yerləşən dolaq təsirlənmə dolağı adlanır. Generatorun iş prinsipi belədir: mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevrilməsinə əsaslanır. Lorens qüvvəsi elektrik yükünün maqnit sahəsində hərəkəti zamanı ona təsir edən qüvvəni izah edir. Əgər keçirici maqnit sahəsində eninə hərəkət edərsə onda lorens qüvvəsi keçiricidə olan yükləri bu keçirici boyunca hərəkətə gətirir. Yükün hərəkəti keçiricinin uclarında gərginlik fərqi yaradır. Gərginliyi artırmaq üçün dolaq şəklində olan keçiricilərdən istifadə edirlər. Generatorda rotor gövdəyə nisbətən fırlanır. Üzərində maqnit olan stator maqnit sahəsində fırlanan zaman lorens qüvvəsi elektrik cərəyanı yaradır. == İES-lər və ətraf mühit == === İES-lərin ətraf mühitə təsiri === İES-lər ətraf mühiti çirkləndirən əsas sənaye müəssisələrindən biridir. İES-lərin ətraf mühitə təsiri aşağıdakı kimi təsnif edilə bilər: ==== İES-lərin atmosferə təsiri ==== [[Fayl:Yanma prosesi düzgün getdikdə İES-dən atılan tüstü qazları.png|thumb|Yanma prosesi düzgün getdikdə İES-dən atılan tüstü qazları]] İstilik elektrik stansiyasının tüstü borularından atmosferə aşağıdakı maddələr atılır: tam yanma məhsulları (CO<sub>2</sub>, H<sub>2</sub>O, SO<sub>2</sub>, SO<sub>3</sub>), natamam yanma məhsulları (CO, CH<sub>4</sub>, C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>, C<sub>20</sub>H<sub>12</sub>), azot oksidləri (N<sub>2</sub>O, NO, N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, NO<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>4</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>5</sub>), kül hissəcikləri, natrium duzları, vanadium birləşmələri, his və s.<ref>"Enerji ehtiyatları, elektrik enerjisi istehsalı və ətraf mühit" — K. M. Abdullayev, R. K. Məmmədov, Y. İ. Lətifov. II cild. Bakı – 2007, 408 s.</ref> [[Fayl:Yanma prosesi düzgün getmədikdə İES-dən atılan tüstü qazları 1.png|thumb|Yanma prosesi düzgün getmədikdə İES-dən atılan tüstü qazları]] Həm İES-lər həm də digər sənaye müəssisələrinin fəaliyyəti nəticəsində atmosferə xeyli miqdarda CO<sub>2</sub> atılır. Karbon qazının ekoloji cəhətdən problem yaradan əsas xüsusiyyəti onun atmosferdə "İstixana effekti"-ni əmələ gətirməsidir. Son illər aparılan araşdırmaya görə atmosferdə hər il karbon qazının miqdarı 15 milyard ton artır. Bu artımın təxminən 22%-i İES-lərin payına düşür. Ölkəmizdə də İES-lərdən hər il 9 milyon tona yaxın CO<sub>2</sub> atılır. Atmosferə atılan yanma məhsullarının təşkiledicilərindən biri də kükürd birləşmələridir. Kükürd birləşmələrini SO<sub>2</sub> və SO<sub>3</sub> təşkil edir ki, onlar da tərkibində kükürd və kükürd birləşmələri olan yanacaqlar yandırılarkən əmələ gəlir. Yanma məhsullarının tərkibində olan kükürd birləşmələrinin 95–99%-i SO<sub>2</sub>-nin, 1–5%-i isə SO<sub>3</sub>-ün payına düşür. Qazanın konvektiv qaz yolunda SO<sub>2</sub>-nin bir hissəsi SO<sub>3</sub>-ü çevrilir. Qazan qurğusu və ətraf mühit üçün SO<sub>2</sub> o dərəcədə də təhlükəli deyil. Ancaq SO<sub>3</sub> təhlükəli hesab edilir. İES-lərdən atmosferə atılan digər maddələrdən biri də politsiklik aromatik karbohidrogenlərin ən fəalı hesab edilən benz-a-pirendir(C<sub>20</sub>H<sub>12</sub>). C<sub>20</sub>H<sub>12</sub> yanma prosesinə hava çatmadıqda əmələ gəlir. Sübut edilmişdir ki, C<sub>20</sub>H<sub>12</sub> natamam yanma prosesi zamanı temperaturun 700–800 °C səviyyəsində maksimal qiymət alır. Son illər konserogen natamam yanma məhsullarının təsirinin öyrənilməsi ilə benz-a-pirenin xassələrinin və azaldılma yollarının tədqiqatı aparılır. Atmosferə atılan yanma məhsullarının tərkibində azot oksidləri (NO<sub>x</sub>) mövcuddur və onların miqdarının azaldılması üçün ilk növbədə qazanın ocağında temperatur aşağı salınmalıdır. Kül ancaq bərk yanacaq yandırılan zaman əmələ gəlir. Maye yanacaqlarda külün miqdarı olduqca az, qaz yanacağında isə praktiki olaraq yoxdur. Müasir dövrdə bərk yanacaqla işləyən İES-lərdə yanma məhsullarının tərkibindən kül hissəciklərini ayırmaq üçün yüksək effektivliyə malik kültutucu qurğulardan istifadə edilir və atmosferə çox az miqdarda kül hissəcikləri atılır. ==== İES-lərin su hövzələrinə təsiri ==== İES-lər atmosferlə yanaşı su hövzələrini də çirkləndirir. Su hövzələrinin çirklənməsi dedikdə, İES-lərdə texnoloji proses zamanı xeyli miqdarda çirkab sularının əmələ gəlməsi və bu suların su hövzələrinə atılması nəzərdə tutulur. İES-lərdə tullantı çirkab su deyərkən ilk növbədə əlavə suyun, kondensatın, qidalandırıcı və s. suların emalı zamanı və istilik mübadilə səthlərinin yuyulmasında alınan və tərkibi müxtəlif duzlarla, qələvi, turşu, metal, yağ və digər qarışıqlarla çirklənmiş tullantı çirkab suları nəzərdə tutulur. Bu çirkab sular su hövzələrinə atılır və suyun keyfiyyəti kəskin pisləşir. Su hövzələrində suyun keyfiyyət göstəricilərinin ümumi orta qiymətinin bərpası ilə yanaşı fasiləsiz olaraq sudakı qarışıqların tərkibinin tarazlaşdırılmasına və dəyişməsinə yönəlmiş proseslər gedir və bunun da səbəbi ilk növbədə su hövzəsinə çirkab tullantı sularının daxil olmasıdır. Eyni su hövzəsində bir neçə ekosistem mövcud olur və hərəsində də özünə məxsus müxtəlif proseslər gedir. Bu təbii proseslərin gedişinə çirkab sularının müəyyən qədər təsiri var. Belə ki, İES-dən atılan çirkab suların nəticəsində ekosistemin mövcud tarazlığı pozulur və bəzən elə həddə gəlib çata bilər ki, su hövzəsində olan bütün heyvan və bitki aləmi tam məhv olsun. Bununla belə bu zaman ekosistemlərdə öz tarazlığının optimal vəziyyətdə saxlanması üçün əks proseslər həyata keçirilir. Yəni hövzədə suyun öz-özünə təmizlənməsi prosesləri gedir. Ancaq sonuncu qeyd edilən öz-özünə təmizlənmə prosesi yalnız çirkab suların tərkibində az miqdarda zərərli maddə olduqda və çirkab suyun müəyyən qədər təmizlənməsi zamanı mümkündür. Əks halda su hövzələri ciddi ekoloji problemlə üzləşə bilər. ==== İES-lərin torpağa təsiri ==== İES-lərin atmosferə, su hövzələrinə təsiri ilə yanaşı torpağa da müəyyən qədər təsiri var. Stansiyada olan çirkab suların müəyyən miqdarının torpağa hopması, turşu yağışları zamanı torpağın çirklənməsi və kül hissəcikləri ilə torpağın üst hissəsinin çirklənməsi İES-lərin torpağa verdiyi əsas zərərdir. Çirkab suların və turşu yağışların təsiri ilə torpaqların şoranlaşması prosesi də baş verə bilər. İES-lərin torpağı çirkləndirməsi dolayı yolla torpağın məhsuldarlığını azaldır. Bu isə öz növbəsində həmin torpaqda əkilən bitkilərin keyfiyyətini aşağı salır. Bundan başqa birbaşa bitkilərin məhsuldarlığı aşağı düşür. ==== İES-lərin canlılar aləminə təsiri ==== İES-lərin canlılar aləminə təsiri dedikdə əsas etibarı ilə SO<sub>2</sub> və NOx qazlarının insanlara, heyvanat və bitki aləminə təsiri nəzərdə tutulur. SO<sub>2</sub>-nin insanlara təsiri: SO<sub>2</sub>-nin insanlara təsiri zamanı insanlarda xüsusi xəstəliklərin yaranması baş verir. Bu xəstəlik növlərinə ilk növbədə ateroskleroz və bununla əlaqəli ürək xəstəliyi, xroniki bronxit, enfizema, bronxial astma və s. aiddir. Bu xəstəliklərin artımı iri sənaye şəhərlərində insanların çoxluğu, atmosfer havasının çirklənmə dərəcəsi ilə əlaqədardır. Atmosfer havasında SO<sub>2</sub>-nin və ya asılı hissəciklərin orta illik miqdarı 0,08–0,10 mq/m<sup>3</sup> olarsa onda insanların görmə qabiliyyəti pisləşir, onlarda müəyyən narahatlıq ilə yanaşı nəfəs almanın pisləşməsi müşahidə edilir. Havada SO<sub>2</sub>-nin və ya asılı hissəciklərin orta sutkalıq miqdarı 0,08–0,10 mq/m<sup>3</sup> olarsa ciyər xəstəliyi olan insanların səhhəti pisləşir, onların həkim köməyinə müraciət halları artır və bəzən ölüm halları baş verir. SO<sub>2</sub>-nin bitki aləminə təsiri: SO<sub>2</sub>-nin təsirindən yarpaqların səthi zədələnir və yarpaqlar xlorofilin dağılmasına məruz qalır. Xüsusi ilə iynəyarpaqlı bitkilər həmişəyaşıl olduqları üçün daha çox mənfi təsirə məruz qalır. Havada SO<sub>2</sub>-nin miqdarı 0,23–0,32 mq/m<sup>3</sup> olduqda iynəyarpaqlı bitkilərin həm fotosintez həm də nəfəs almanın pozulması səbəblərindən quruması prosesi baş verərək ağac 2–3 il ərzində tam məhv olur. SO<sub>2</sub>-nin miqdarı 0,08–0,23 mq/m<sup>3</sup> arasında olduqda isə fotosintez prosesinin sürəti azaldığından quruma prosesinin də sürəti azalır. NO<sub>x</sub>-in insanlara təsiri: NO<sub>x</sub>-in insanlara təsirinin ilk simptomları dərinin qıcıqlanması ilə yanaşı insanların gözlərinin yaşarması hallarının baş verməsidir. Azot oksidləri mayelərdə çox pis həll olur, insanların ağ ciyərlərinin dərininə daxil olaraq alveolların epitelini və bronxlarını sıradan çıxarır. Havadakı NO<sub>x</sub>-in konsentrasiyası normadan çox olan yaşayış məntəqələrində insanlarda nəfəs alma pisləşir, respirator xəstəlikləri artır və qanda methemoqılabinin dəyişməsi müşahidə olunur. NO<sub>x</sub>-in bitki aləminə təsiri: NO<sub>x</sub>-in havada konsentrasiyası 4–6 mq/m<sup>3</sup> olduqda bitkilər kəskin zədələnməyə uğrayır. Azot oksidlərinin konsentrasiyası havada uzun müddət 2 mq/m<sup>3</sup> olduqda NO<sub>x</sub>-in təsiri səbəbindən bitkilər xloroza məruz qalır. Əgər havada azot oksidlərinin konsentrasiyası 2 mq/m<sup>3</sup> azdırsa onda aşkar şəkildə mənfi təsiri hiss edilmir və ancaq bitkilərin boy atmasının sürəti azalır. === Yandırılan yanacaqın növündən asılı olaraq İES-lərin ətraf mühitə təsiri === İES-nin ətraf mühitə təsiri əsasən yandırılan yanacağın növündən asılıdır.<ref>"Ekologiya, ətraf mühit və insan" — Q. Ş. Məmmədov, M. Y. Xəlilov. Bakı – 2006, 608 s.</ref> Bərk yanacaq. Bərk yanacaq yandırıldıqda atmosferə yanmayan yanacağın hissəcikləri olan uçucu kül, sulfid və kükürd anhidridi, azot oksidləri, bir qədər flüor birləşmələrinin, həmçinin tam yanmayan yanacağın qazşəkilli məhsulları daxil olur. Uçucu külün tərkibində bəzi halda toksik olmayan qarışıqla bərabər, həm də zərərli qarışıq da olur. Maye yanacaq. Maye yanacaq (mazut) yandırıldıqda tüstü qazları ilə atmosfer havasına sulfid və kükürd anhidridi, azot oksidləri, vanadium birləşmələri, natrium duzları, həmçinin qazın təmizlənən vaxtı ayrılan maddələr daxil olur. Bununla belə, maye yanacaq işlədildikdə geniş əraziləri tutan və daim atmosferi çirkləndirən kül layları (qalaqları) problemi yaranmır. Maye yanacaq növlərinin məhsullarında uçucu kül olmur. Təbii qaz. Təbii qazın yandırılması zamanı atmosferin əsas çirkləndirici azot oksidləri hesab olunur. Lakin İES-də təbii qazın yandırılmasından azot oksidi tullantıları daş kömürün yandırılmasından orta hesabla 20% azdır. Deməli, təbii qazdan istifadə olunması ekoloji baxımdan əlverişlidir. Gücü 1000 MVt olan İES-in il ərzində atmosferə atdığı tullantılar (tonla) {| class="wikitable" | |karbohidrogenlər |CO |NO<sub>2</sub> |SO<sub>2</sub> |Hissəciklər |- |Daş kömür |400 |2000 |27000 |110000 |3000 |- |Mazut |470 |700 |25000 |37000 |1200 |- |Təbii qaz |34 |<nowiki>-</nowiki> |20000 |20,4 |500 |} === Fotokimyəvi duman === == İES-lərdə su hazırlığı == === İES-lərdə su hazırlığının əsas məqsədi === İES-lərdə su hazırlığının əsas məqsədi stansiyanın uzun müddət etibarlı və iqtisadi baxımdan səmərəli işini təmin etməkdir.<ref>"İstilik energetikasında su hazırlığı texnologiyaları və su təchizatı" — K. M. Abdullayev, M. M. Ağamalıyev, R. H. Məmmədbəyova. Bakı – 2007.</ref> Qeyd edilən göstəricilər isə bəsləyici suyun və qazan suyunun keyfiyyətindən, [[Buxar qazanı|buxar qazanlarının]] su rejimlərindən, su emalı qurğularının işinin düzgün təşkilindən, kondensatın istismar keyfiyyətindən birbaşa asılıdır. === İES-də su hazırlanması aşağıdakı problemləri aradan qaldırır === Qazanların qızma səthlərində suyun buxarlanması zamanı fiziki və kimyəvi proseslər nəticəsində ərpin yaranması Ekran borularında və buxar qızdırıcı borularda çökmələrin və dəmir oksidlərinin yaranması Turbinin buxar axan hissələrində mis birləşmələri, natrium və silisium oksidlərinin çökməsi İES və istiləşdirmə sistemlərində əsas və köməkçi avadanlıqların, su və buxar ilə görüşən bütün metal səthlərin həmçinin boru kəmərlərinin metallarının korroziyası === İES-də su hazırlığı metodları === İES-lərdə əsasən aşağıdakı metodlarla su hazırlığı həyata keçirilir.<ref>"İstilik energetikasında əlavə su emalı qurğularının layihələndirilməsi" — M. M. Ağamalıyev. Bakı – 2006.</ref> Suyun ilkin emalı Suyun mexaniki şəffaflaşdırılması Suyun reagentlərlə emalı Suyun Na-kationlaşdırma üsulu ilə yumşaldılması Suyun H-Na-kationlaşdırma üsulu ilə yumşaldılması və qələviliyin azaldılması Suyun kimyəvi üsulla duzsuzlaşdırılması Suyun termiki üsulla duzsuzlaşdırılması Suyun membran üsulla duzsuzlaşdırılması Suyun deaerasiyası == Buxarın aralıq qızdırılması == Gücü 150 MVt və ondan böyük olan bloklarda buxarın aralıq qızdırılmasından, yəni qızışmış buxarın alınması sxemindən istifadə edirlər. Bunun üçün turbinin yüksək təzyiq silindrindən (YTS) çıxan [[Buxar qazanı|buxar qazanda]] tüstü qazlarının istiliyi hesabına təxminən buxarın başlanğıc temperaturuna qədər qızdırılır və bundan sonra turbinin orta təzyiq silindirinə (OTS) verilir. Aralıq buxar qızdırıcısının borularında təzyiq itkisini aralıq buxar qızdırılmasına gedən buxarın təzyiqinin 10%-nə bərabər götürürlər.  Buxarın iki dəfə aralıq qızdırılmasından istifadə etmək tsiklin faydalılığını bir qədər də artırır. Lakin qurğu mürəkkəbləşir, buna görə də buxarın iki dəfə aralıq qızdırılmasından geniş istifadə olunmur. Bu proseslərin nəticəsində turbindəki istilik düşgüsü böyüyür, onun son pillələrində buxarın nəmliyi azalır. Beləliklə, turbinin (ümumiyyətlə stansiyanın) fİə böyüyür və gücü artır. ''Buxarın aralıq qızdırılması olan turbin qurğusunun prinsipial sxemi:'' 1 – bəsləyici nasos; 2 – buxar generatoru; 3 – buxar qızdırıcı; 4 – turbinin yüksək təzyiqli silindri; 5 – aralıq buxar qızdırıcısı; 6 – turbinin orta təzyiq silindri; 7 – turbinin alçaq təzyiq silindri; 8 – kondensator; 9 – elektrik generatoru. == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:İstilik elektrik stansiyaları| ]] [[Kateqoriya:Elektrik stansiyaları]] pek0az1dly94mrbruuxcmdqx3lxklxr 6599007 6599005 2022-08-28T13:10:08Z C Mirəli2001 213736 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Vikiləşdirmək}} [[Fayl:Bakı İEM.png|thumb|Bakı İEM]] '''İstilik elektrik stansiyası''' (İES) ― üzvi yanacağın (neft, qaz, daş kömür, biokütlə və s.) enerjisini elektrik enerjisinə çevirən [[Elektrik stansiyası|elektrik stansiyadır.]] == İstilik elektrik stansiyaların tipləri == İES-lər aşağıdakı amillərə görə bir-birindən fərqlənirlər. === Buraxılan enerjiyə görə === Bu əlamətə görə İES-lər kondensasiyalı elektrik stansiyası (KES) və istilik elektrik mərkəzlərinə (İEM) ayrılırlar. KES-lərdə kondensasiyalı turbinlər qoyulur və ancaq elektrik enerjisi istehsal edirlər. KES-lərdən fərqli olaraq İEM-lər tələbatçıları həm elektrik enerjisi, həm də ki, istilik enerjisi (buxar və isti su) ilə təmin edirlər. Belə stansiyalarda təzyiqə görə tənzimləmə ayrımı olan kondensasiyalı turbinlər və yaxud da əks təzyiqli turbinlər qoyulur. İstilik tələbatına görə İEM-lər sənaye tipli, istiləşdirmə tipli və sənaye-istiləşdirmə tipli istilik elektrik mərkəzlərinə ayrılırlar. İES-lərdə istehsal olunan elektrik enerjisinin təxminən 2/3 hissəsi KES-lərdə və 1/3 hissəsi isə İEM-lərdə hasil edilir. === İES-lərdə qoyulan turbinlərin tiplərinə görə === Bu əlamətə görə İES-lər buxar turbinli, qaz turbinli və buxar-qaz turbinli stansiyalara ayrılırlar. Buxar turbinli stansiyalardakı turbinlərin gücü 150 (160), 200 (210), 300, 500, 800 və 1200 MVt olur. Buxar turbini ilə işləyən stansiyaların FİƏ–i təxminən 36–42%-ə qədər olur. Qaz turbinli stansiyalardakı turbinlərin gücü 150, 250 MVt olur. Qaz turbini ilə işləyən stansiyaların FİƏ–i 28–34% olur. Buxar-qaz turbinli stansiyalardakı turbinlərin gücü 400, 500 MVt olur. Buxar-qaz turbini ilə işləyən stansiyaların FİƏ–i 52–57% olur.  === Buxar generatorunun (qazanlarının) tiplərinə görə === Buxarın parametrləri kritik parametrlərdən aşağı olan İES-lərdə barabanlı və düzaxınlı qazanlardan istifadə olunur. Kritik parametrlərdən yüksək parametrlərdə işləyən stansiyalarda ancaq düzaxınlı buxar generatorları qoyulur. === Buxarın başlanğıc parametrlərinə görə === Bu əlamətə görə İES-lər kritik təzyiqdən aşağı (16,0–17,0 MPa təzyiqə qədər) və kritik təzyiqdən yüksək (22 MPa təzyiqdən böyük) təzyiqlə işləyən stansiyalara ayrılırlar. Adətən gücü 200 MVt-dan az olan turbinlərə daxil olan buxarın təzyiqi kritik qiymətdən az (13 MPa), gücü 250 MVt-dan çox olan turbinlərə daxil olan buxarın təzyiqi kritik qiymətdən böyük (24 MPa) olur. === Yanacağın növünə görə === Qeyd edilən əlamətə görə İES-ləri bərk (əsasən kömür), maye (əsasən mazut) və qaz (əsasən təbii qaz) yanacağı ilə işləyən stansiyalara ayırırlar. Dünyada İES-də elektrik enerjisi alınmasında yanacaq kimi kömürdən daha çox istifadə edilir. Daha doğrusu elektrik enerjisi alınmasının 60%-i kömürə, 28%-i qaza, 12%-i mazuta əsaslanır. Ancaq Azərbaycanda İES-lərdə bərk yanacaqdan istifadə edilmir. Ölkəmizdə elektrik enerjisi istehsalında 80–87% qaz və 13–20% maye yanacaqdan istifadə edilir. === Texnoloji sxemə görə === Texnoloji sxemə görə İES-lər blok və qeyri-blok tipli stansiyalara ayrılırlar. Blok tipli İES-lər müstəqil şəkildə işləyən bir neçə enerji blokundan ibarət olur. Hər bir blokun özünün əsas avadanlığı – buxar turbini və qazanı və onları birləşdirən köməkçi avadanlıqları olur. Turbinin bir [[buxar qazanı]] olarsa, belə bloka – monoblok, iki buxar qazanı olarsa, dubl-blok deyilir. Adətən blok sxemində buxarın aralıq qızdırılmasından istifadə olunur. Ona görə də gücü 150 MVt və ondan böyük olan turbinlər blok sxemi üzrə işləyirlər. Qeyri blok sxemi stansiyalarda qazanların ümumi bəsləyici su xətti və ümumi buxar xəttləri olur. Turbinlərə buxar ümumi buxar xəttindən verilir. === İES-lərin qoyulmuş gücünə görə === Bu əlamətə görə İES-lər az güclü (100 MVt-a qədər), orta güclü (100–1000 MVt) və böyük güclü (1000 MVt-dan çox) stansiyalara ayrılırlar. Bundan başqa, bir il müddətində qoyulmuş gücdən istifadə saatlarına görə baza (əsas) stansiyalar (6000–7500 saat), pik stansiyalar (2000 saata qədər) və yarım pik stansiyalara ayrılırlar. == KES-in iş prinsipi == [[Buxar qazanı]]nın ocağında üzvi yanacaq yandırılır və alınan istilik hesabına su buxarlanır. Sonra həmin buxar lazımi temperatura qədər qızdırılaraq (t=540–560 °C) turbinə verilir. Turbində buxar genişlənərək iş görür, yəni istilik enerjisi mexaniki enerjiyə çevrilir, nəticədə turbinin valı fırlanır. Turbinin valı fırlananda elektrik generatorunun rotoru da fırlanır və orada elektrik enerjisi hasil edilir. Turbindən çıxan buxar isə kondensatorda soyudularaq kondensatlaşır və nasos vasitəsilə sistemdə dövr etdirilir. == İEM-in iş prinsipi == İstilik elektrik mərkəzləri (İEM) tələbatçıları həm elektrik, həm də ki, istilik enerjisi ilə təmin edirlər. Ona görə də İEM-lərin prinsipial sxemində istilik tələbatçısı da göstərilmişdir. İEM-lərdə əks təzyiqli turbinlər və ya, tənzimləmə ayrımı olan kondensasiyalı turbinlər qoyulur. Əks təzyiqli turbinlər qoyulduqda sxemdə kondensator göstərilmir, çünki turbindən sonra buxar istilik tələbatçısına göndərilir (şək.a). Adətən İEM-lərin sxemində rediksion soyuducu qurğu da qoyulur ki, turbin işləməyəndə tələbatçıya buxar vermək mümkün olsun. Tənzimləmə ayrımı olan turbinlər qoyulduqda isə sxemdə kondensatoru da göstərmək lazımdır (şək.b). İstilik tələbatçısına verilən buxarın bir hissəsi kondensat şəklində stansiyanın sxeminə qaytarılır. Beləliklə, İEM-in prinsipial sxemi KES-in prinsipial sxeminə oxşar şəkildə göstərilir, ancaq əlavə olaraq istilik tələbatçısı rediksion soyuducu qurğu ilə onları birləşdirən xəttlər də göstərilməlidir. == İES-in əsas avadanlıqları == İES-in əsas avadanlıqları bunlardır: [[buxar qazanı]] (generatoru), buxar turbini, elektrik generatoru. === Buxar qazanı (generatoru) === İES-lərdə buxar qazanları əsas istilik avadanlığı olub, bəsləyici suyu müəyyən təzyiq və temperatura malik qızışmış buxara çevirir. Elektrik enerjisi hasil etmək üçün stansiyada qoyulan buxar qazanları energetik buxar qazanları, texnoloji və istiləşdirmə məqsədləri üçün işlədilən buxar qazanları isə sənaye və yaxud istiləşdirmə buxar qazanları adlanır. Buxarlandırıcı borularda su-buxar qarışığının hərəkəti iki cür təşkil edilir: təbii və məcburi. Bu səbəbə görə buxar qazanları aşağıdakı siniflərə bölünür: təbii dövranlı barabanlı buxar qazanları, məcburi dövranlı barabanlı buxar qazanları, düz axınlı buxar qazanları, kombinəedilmiş dövranlı qazanlar. Respublikamızın enerji sistemində təbii dövranlı barabanlı buxar qazanları və düz axınlı buxar qazanlarından istifadə edilir. Təbii dövranlı barabanlı buxar qazanının iş prinsipi: Yanıcı qarışıq yandırıcı quruluşa verilir. Burada yanacağın yanma prosesi getmir. Yandırıcı quruluşun vəzifəsi yanacaq ilə havanın yaxşı qarışmasını təmin etməkdir. Yanıcı qarışıq ocaq kamerasına verilir, burada yanma prosesi nəticəsində yüksək temperatur (2000 °C-yə qədər) alınır. İstiliyin bir hissəsi daxili divarlarda yerləşən buxarlandırıcı borulara şüalanma yolu ilə verilir. Nəticədə borunun daxilində su buxar qarışığı yaranır. Sıxlıqlar fərqi nəticəsində su-buxar qarışığı barabana doğru hərəkət edir. Burada su və buxar ayrılır. Barabandan buxar buxar qızdırıcıya oradan isə turbinə verilir. Bu buxarın miqdarında isə barabana bəsləyici su verilir. Bu su isə öz növbəsində ekonomayzerdə müəyyən temperatura qədər qızdırılır. Ekonomayzerdən sonra hava qızdırıcısı yerləşdirilir. Burada yanma məhsulları öz istiliyini havaya verir. Bu hava isə yanıcı qarışıq hazırlamaq üçün istifadə edilir. Bütün bu proseslərdən sonra atmosferə atılan havanın temperaturu 140 °C-160 °C-yə düşür.<ref>"Qazan qurğuları" — K. M. Abdullayev. Bakı – 2008. </ref> === Buxar turbini === Turbin latınca "turbine" yəni "dönən" deməkdir. Buxar turbinləri istilik mühərrikləridir. Buxar əvvəlcə soplo adlanan kanalda təzyiqi kiçik olan mühitə axır, nəticədə soploda buxarın sürəti kəskin artır. Soplodan böyük sürətlə çıxan buxar seli val ilə tərpənməz birləşmiş diskin çənbəri boyu yerləşdirilmiş kürəklərin üstünə axır. Kürəklərarası mühitdən axan buxarın hərəkət istiqaməti dəyişdiyindən öz kinetik enerjisinin bir hissəsini kürəklərə verir (kürəkləri itələyir), bunun nəticəsində disk və onunla tərpənməz birləşmiş val fırlanır.<ref>"Qazodinamika" — A. Q. Hüseynov, V. H. Həsənov. Bakı – 2015.</ref> Turbinlər buxar axınının istiqamətinə görə ox istiqamətli və radial, buxarın təsirinə görə aktiv və reaktiv, ilkin buxarın parametrinə görə orta təzyiqli, yüksək təzyiqli və kritikdən yüksək təzyiqli, buxarın paylanmasına görə drossel buxar paylanması, soplolu buxar paylanması və dolayı buxar paylanması olan turbinlərə ayrılır.<ref>"İstilik elekrtik stansiyalarının buxar və qaz turbinləri" — K. M. Abdullayev, F. İ. Kərbəliyev, C. P. Məmmədova, Ş. N. Nəsirov. Bakı – 2013.</ref> === Elektrik generatoru === Elektrik generatoru-elektrik maşını olub, mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirir və quruluşca elektrik mühərriki ilə oxşardır. Generatorlar 2 hissədən ibarət olur: fırlanan hissə rotor və stansionar hissə stator. Statorun dolağı üç fazadan ibarət olur, ümumi halda isə m-fazalı ola bilər. Generatorun rotorunda yerləşən dolaq təsirlənmə dolağı adlanır. Generatorun iş prinsipi belədir: mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevrilməsinə əsaslanır. Lorens qüvvəsi elektrik yükünün maqnit sahəsində hərəkəti zamanı ona təsir edən qüvvəni izah edir. Əgər keçirici maqnit sahəsində eninə hərəkət edərsə onda lorens qüvvəsi keçiricidə olan yükləri bu keçirici boyunca hərəkətə gətirir. Yükün hərəkəti keçiricinin uclarında gərginlik fərqi yaradır. Gərginliyi artırmaq üçün dolaq şəklində olan keçiricilərdən istifadə edirlər. Generatorda rotor gövdəyə nisbətən fırlanır. Üzərində maqnit olan stator maqnit sahəsində fırlanan zaman lorens qüvvəsi elektrik cərəyanı yaradır. == İES-lər və ətraf mühit == === İES-lərin ətraf mühitə təsiri === İES-lər ətraf mühiti çirkləndirən əsas sənaye müəssisələrindən biridir. İES-lərin ətraf mühitə təsiri aşağıdakı kimi təsnif edilə bilər: ==== İES-lərin atmosferə təsiri ==== [[Fayl:Yanma prosesi düzgün getdikdə İES-dən atılan tüstü qazları.png|thumb|Yanma prosesi düzgün getdikdə İES-dən atılan tüstü qazları]] İstilik elektrik stansiyasının tüstü borularından atmosferə aşağıdakı maddələr atılır: tam yanma məhsulları (CO<sub>2</sub>, H<sub>2</sub>O, SO<sub>2</sub>, SO<sub>3</sub>), natamam yanma məhsulları (CO, CH<sub>4</sub>, C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>, C<sub>20</sub>H<sub>12</sub>), azot oksidləri (N<sub>2</sub>O, NO, N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, NO<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>4</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>5</sub>), kül hissəcikləri, natrium duzları, vanadium birləşmələri, his və s.<ref>"Enerji ehtiyatları, elektrik enerjisi istehsalı və ətraf mühit" — K. M. Abdullayev, R. K. Məmmədov, Y. İ. Lətifov. II cild. Bakı – 2007, 408 s.</ref> [[Fayl:Yanma prosesi düzgün getmədikdə İES-dən atılan tüstü qazları 1.png|thumb|Yanma prosesi düzgün getmədikdə İES-dən atılan tüstü qazları]] Həm İES-lər həm də digər sənaye müəssisələrinin fəaliyyəti nəticəsində atmosferə xeyli miqdarda CO<sub>2</sub> atılır. Karbon qazının ekoloji cəhətdən problem yaradan əsas xüsusiyyəti onun atmosferdə "İstixana effekti"-ni əmələ gətirməsidir. Son illər aparılan araşdırmaya görə atmosferdə hər il karbon qazının miqdarı 15 milyard ton artır. Bu artımın təxminən 22%-i İES-lərin payına düşür. Ölkəmizdə də İES-lərdən hər il 9 milyon tona yaxın CO<sub>2</sub> atılır. Atmosferə atılan yanma məhsullarının təşkiledicilərindən biri də kükürd birləşmələridir. Kükürd birləşmələrini SO<sub>2</sub> və SO<sub>3</sub> təşkil edir ki, onlar da tərkibində kükürd və kükürd birləşmələri olan yanacaqlar yandırılarkən əmələ gəlir. Yanma məhsullarının tərkibində olan kükürd birləşmələrinin 95–99%-i SO<sub>2</sub>-nin, 1–5%-i isə SO<sub>3</sub>-ün payına düşür. Qazanın konvektiv qaz yolunda SO<sub>2</sub>-nin bir hissəsi SO<sub>3</sub>-ü çevrilir. Qazan qurğusu və ətraf mühit üçün SO<sub>2</sub> o dərəcədə də təhlükəli deyil. Ancaq SO<sub>3</sub> təhlükəli hesab edilir. İES-lərdən atmosferə atılan digər maddələrdən biri də politsiklik aromatik karbohidrogenlərin ən fəalı hesab edilən benz-a-pirendir(C<sub>20</sub>H<sub>12</sub>). C<sub>20</sub>H<sub>12</sub> yanma prosesinə hava çatmadıqda əmələ gəlir. Sübut edilmişdir ki, C<sub>20</sub>H<sub>12</sub> natamam yanma prosesi zamanı temperaturun 700–800 °C səviyyəsində maksimal qiymət alır. Son illər konserogen natamam yanma məhsullarının təsirinin öyrənilməsi ilə benz-a-pirenin xassələrinin və azaldılma yollarının tədqiqatı aparılır. Atmosferə atılan yanma məhsullarının tərkibində azot oksidləri (NO<sub>x</sub>) mövcuddur və onların miqdarının azaldılması üçün ilk növbədə qazanın ocağında temperatur aşağı salınmalıdır. Kül ancaq bərk yanacaq yandırılan zaman əmələ gəlir. Maye yanacaqlarda külün miqdarı olduqca az, qaz yanacağında isə praktiki olaraq yoxdur. Müasir dövrdə bərk yanacaqla işləyən İES-lərdə yanma məhsullarının tərkibindən kül hissəciklərini ayırmaq üçün yüksək effektivliyə malik kültutucu qurğulardan istifadə edilir və atmosferə çox az miqdarda kül hissəcikləri atılır. ==== İES-lərin su hövzələrinə təsiri ==== İES-lər atmosferlə yanaşı su hövzələrini də çirkləndirir. Su hövzələrinin çirklənməsi dedikdə, İES-lərdə texnoloji proses zamanı xeyli miqdarda çirkab sularının əmələ gəlməsi və bu suların su hövzələrinə atılması nəzərdə tutulur. İES-lərdə tullantı çirkab su deyərkən ilk növbədə əlavə suyun, kondensatın, qidalandırıcı və s. suların emalı zamanı və istilik mübadilə səthlərinin yuyulmasında alınan və tərkibi müxtəlif duzlarla, qələvi, turşu, metal, yağ və digər qarışıqlarla çirklənmiş tullantı çirkab suları nəzərdə tutulur. Bu çirkab sular su hövzələrinə atılır və suyun keyfiyyəti kəskin pisləşir. Su hövzələrində suyun keyfiyyət göstəricilərinin ümumi orta qiymətinin bərpası ilə yanaşı fasiləsiz olaraq sudakı qarışıqların tərkibinin tarazlaşdırılmasına və dəyişməsinə yönəlmiş proseslər gedir və bunun da səbəbi ilk növbədə su hövzəsinə çirkab tullantı sularının daxil olmasıdır. Eyni su hövzəsində bir neçə ekosistem mövcud olur və hərəsində də özünə məxsus müxtəlif proseslər gedir. Bu təbii proseslərin gedişinə çirkab sularının müəyyən qədər təsiri var. Belə ki, İES-dən atılan çirkab suların nəticəsində ekosistemin mövcud tarazlığı pozulur və bəzən elə həddə gəlib çata bilər ki, su hövzəsində olan bütün heyvan və bitki aləmi tam məhv olsun. Bununla belə bu zaman ekosistemlərdə öz tarazlığının optimal vəziyyətdə saxlanması üçün əks proseslər həyata keçirilir. Yəni hövzədə suyun öz-özünə təmizlənməsi prosesləri gedir. Ancaq sonuncu qeyd edilən öz-özünə təmizlənmə prosesi yalnız çirkab suların tərkibində az miqdarda zərərli maddə olduqda və çirkab suyun müəyyən qədər təmizlənməsi zamanı mümkündür. Əks halda su hövzələri ciddi ekoloji problemlə üzləşə bilər. ==== İES-lərin torpağa təsiri ==== İES-lərin atmosferə, su hövzələrinə təsiri ilə yanaşı torpağa da müəyyən qədər təsiri var. Stansiyada olan çirkab suların müəyyən miqdarının torpağa hopması, turşu yağışları zamanı torpağın çirklənməsi və kül hissəcikləri ilə torpağın üst hissəsinin çirklənməsi İES-lərin torpağa verdiyi əsas zərərdir. Çirkab suların və turşu yağışların təsiri ilə torpaqların şoranlaşması prosesi də baş verə bilər. İES-lərin torpağı çirkləndirməsi dolayı yolla torpağın məhsuldarlığını azaldır. Bu isə öz növbəsində həmin torpaqda əkilən bitkilərin keyfiyyətini aşağı salır. Bundan başqa birbaşa bitkilərin məhsuldarlığı aşağı düşür. ==== İES-lərin canlılar aləminə təsiri ==== İES-lərin canlılar aləminə təsiri dedikdə əsas etibarı ilə SO<sub>2</sub> və NOx qazlarının insanlara, heyvanat və bitki aləminə təsiri nəzərdə tutulur. SO<sub>2</sub>-nin insanlara təsiri: SO<sub>2</sub>-nin insanlara təsiri zamanı insanlarda xüsusi xəstəliklərin yaranması baş verir. Bu xəstəlik növlərinə ilk növbədə ateroskleroz və bununla əlaqəli ürək xəstəliyi, xroniki bronxit, enfizema, bronxial astma və s. aiddir. Bu xəstəliklərin artımı iri sənaye şəhərlərində insanların çoxluğu, atmosfer havasının çirklənmə dərəcəsi ilə əlaqədardır. Atmosfer havasında SO<sub>2</sub>-nin və ya asılı hissəciklərin orta illik miqdarı 0,08–0,10 mq/m<sup>3</sup> olarsa onda insanların görmə qabiliyyəti pisləşir, onlarda müəyyən narahatlıq ilə yanaşı nəfəs almanın pisləşməsi müşahidə edilir. Havada SO<sub>2</sub>-nin və ya asılı hissəciklərin orta sutkalıq miqdarı 0,08–0,10 mq/m<sup>3</sup> olarsa ciyər xəstəliyi olan insanların səhhəti pisləşir, onların həkim köməyinə müraciət halları artır və bəzən ölüm halları baş verir. SO<sub>2</sub>-nin bitki aləminə təsiri: SO<sub>2</sub>-nin təsirindən yarpaqların səthi zədələnir və yarpaqlar xlorofilin dağılmasına məruz qalır. Xüsusi ilə iynəyarpaqlı bitkilər həmişəyaşıl olduqları üçün daha çox mənfi təsirə məruz qalır. Havada SO<sub>2</sub>-nin miqdarı 0,23–0,32 mq/m<sup>3</sup> olduqda iynəyarpaqlı bitkilərin həm fotosintez həm də nəfəs almanın pozulması səbəblərindən quruması prosesi baş verərək ağac 2–3 il ərzində tam məhv olur. SO<sub>2</sub>-nin miqdarı 0,08–0,23 mq/m<sup>3</sup> arasında olduqda isə fotosintez prosesinin sürəti azaldığından quruma prosesinin də sürəti azalır. NO<sub>x</sub>-in insanlara təsiri: NO<sub>x</sub>-in insanlara təsirinin ilk simptomları dərinin qıcıqlanması ilə yanaşı insanların gözlərinin yaşarması hallarının baş verməsidir. Azot oksidləri mayelərdə çox pis həll olur, insanların ağ ciyərlərinin dərininə daxil olaraq alveolların epitelini və bronxlarını sıradan çıxarır. Havadakı NO<sub>x</sub>-in konsentrasiyası normadan çox olan yaşayış məntəqələrində insanlarda nəfəs alma pisləşir, respirator xəstəlikləri artır və qanda methemoqılabinin dəyişməsi müşahidə olunur. NO<sub>x</sub>-in bitki aləminə təsiri: NO<sub>x</sub>-in havada konsentrasiyası 4–6 mq/m<sup>3</sup> olduqda bitkilər kəskin zədələnməyə uğrayır. Azot oksidlərinin konsentrasiyası havada uzun müddət 2 mq/m<sup>3</sup> olduqda NO<sub>x</sub>-in təsiri səbəbindən bitkilər xloroza məruz qalır. Əgər havada azot oksidlərinin konsentrasiyası 2 mq/m<sup>3</sup> azdırsa onda aşkar şəkildə mənfi təsiri hiss edilmir və ancaq bitkilərin boy atmasının sürəti azalır. === Yandırılan yanacaqın növündən asılı olaraq İES-lərin ətraf mühitə təsiri === İES-nin ətraf mühitə təsiri əsasən yandırılan yanacağın növündən asılıdır.<ref>"Ekologiya, ətraf mühit və insan" — Q. Ş. Məmmədov, M. Y. Xəlilov. Bakı – 2006, 608 s.</ref> Bərk yanacaq. Bərk yanacaq yandırıldıqda atmosferə yanmayan yanacağın hissəcikləri olan uçucu kül, sulfid və kükürd anhidridi, azot oksidləri, bir qədər flüor birləşmələrinin, həmçinin tam yanmayan yanacağın qazşəkilli məhsulları daxil olur. Uçucu külün tərkibində bəzi halda toksik olmayan qarışıqla bərabər, həm də zərərli qarışıq da olur. Maye yanacaq. Maye yanacaq (mazut) yandırıldıqda tüstü qazları ilə atmosfer havasına sulfid və kükürd anhidridi, azot oksidləri, vanadium birləşmələri, natrium duzları, həmçinin qazın təmizlənən vaxtı ayrılan maddələr daxil olur. Bununla belə, maye yanacaq işlədildikdə geniş əraziləri tutan və daim atmosferi çirkləndirən kül layları (qalaqları) problemi yaranmır. Maye yanacaq növlərinin məhsullarında uçucu kül olmur. Təbii qaz. Təbii qazın yandırılması zamanı atmosferin əsas çirkləndirici azot oksidləri hesab olunur. Lakin İES-də təbii qazın yandırılmasından azot oksidi tullantıları daş kömürün yandırılmasından orta hesabla 20% azdır. Deməli, təbii qazdan istifadə olunması ekoloji baxımdan əlverişlidir. Gücü 1000 MVt olan İES-in il ərzində atmosferə atdığı tullantılar (tonla) {| class="wikitable" | |karbohidrogenlər |CO |NO<sub>2</sub> |SO<sub>2</sub> |Hissəciklər |- |Daş kömür |400 |2000 |27000 |110000 |3000 |- |Mazut |470 |700 |25000 |37000 |1200 |- |Təbii qaz |34 |<nowiki>-</nowiki> |20000 |20,4 |500 |} === Fotokimyəvi duman === == İES-lərdə su hazırlığı == === İES-lərdə su hazırlığının əsas məqsədi === İES-lərdə su hazırlığının əsas məqsədi stansiyanın uzun müddət etibarlı və iqtisadi baxımdan səmərəli işini təmin etməkdir.<ref>"İstilik energetikasında su hazırlığı texnologiyaları və su təchizatı" — K. M. Abdullayev, M. M. Ağamalıyev, R. H. Məmmədbəyova. Bakı – 2007.</ref> Qeyd edilən göstəricilər isə bəsləyici suyun və qazan suyunun keyfiyyətindən, [[Buxar qazanı|buxar qazanlarının]] su rejimlərindən, su emalı qurğularının işinin düzgün təşkilindən, kondensatın istismar keyfiyyətindən birbaşa asılıdır. === İES-də su hazırlanması aşağıdakı problemləri aradan qaldırır === Qazanların qızma səthlərində suyun buxarlanması zamanı fiziki və kimyəvi proseslər nəticəsində ərpin yaranması Ekran borularında və buxar qızdırıcı borularda çökmələrin və dəmir oksidlərinin yaranması Turbinin buxar axan hissələrində mis birləşmələri, natrium və silisium oksidlərinin çökməsi İES və istiləşdirmə sistemlərində əsas və köməkçi avadanlıqların, su və buxar ilə görüşən bütün metal səthlərin həmçinin boru kəmərlərinin metallarının korroziyası === İES-də su hazırlığı metodları === İES-lərdə əsasən aşağıdakı metodlarla su hazırlığı həyata keçirilir.<ref>"İstilik energetikasında əlavə su emalı qurğularının layihələndirilməsi" — M. M. Ağamalıyev. Bakı – 2006.</ref> Suyun ilkin emalı Suyun mexaniki şəffaflaşdırılması Suyun reagentlərlə emalı Suyun Na-kationlaşdırma üsulu ilə yumşaldılması Suyun H-Na-kationlaşdırma üsulu ilə yumşaldılması və qələviliyin azaldılması Suyun kimyəvi üsulla duzsuzlaşdırılması Suyun termiki üsulla duzsuzlaşdırılması Suyun membran üsulla duzsuzlaşdırılması Suyun deaerasiyası == Buxarın aralıq qızdırılması == Gücü 150 MVt və ondan böyük olan bloklarda buxarın aralıq qızdırılmasından, yəni qızışmış buxarın alınması sxemindən istifadə edirlər. Bunun üçün turbinin yüksək təzyiq silindrindən (YTS) çıxan [[Buxar qazanı|buxar qazanda]] tüstü qazlarının istiliyi hesabına təxminən buxarın başlanğıc temperaturuna qədər qızdırılır və bundan sonra turbinin orta təzyiq silindirinə (OTS) verilir. Aralıq buxar qızdırıcısının borularında təzyiq itkisini aralıq buxar qızdırılmasına gedən buxarın təzyiqinin 10%-nə bərabər götürürlər.  Buxarın iki dəfə aralıq qızdırılmasından istifadə etmək tsiklin faydalılığını bir qədər də artırır. Lakin qurğu mürəkkəbləşir, buna görə də buxarın iki dəfə aralıq qızdırılmasından geniş istifadə olunmur. Bu proseslərin nəticəsində turbindəki istilik düşgüsü böyüyür, onun son pillələrində buxarın nəmliyi azalır. Beləliklə, turbinin (ümumiyyətlə stansiyanın) fİə böyüyür və gücü artır. ''Buxarın aralıq qızdırılması olan turbin qurğusunun prinsipial sxemi:'' 1 – bəsləyici nasos; 2 – buxar generatoru; 3 – buxar qızdırıcı; 4 – turbinin yüksək təzyiqli silindri; 5 – aralıq buxar qızdırıcısı; 6 – turbinin orta təzyiq silindri; 7 – turbinin alçaq təzyiq silindri; 8 – kondensator; 9 – elektrik generatoru. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İstinad stili}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:İstilik elektrik stansiyaları| ]] [[Kateqoriya:Elektrik stansiyaları]] 6zrqt1nw5qvajhnf8temmwx87htcfwr 0 91914 6600229 6586829 2022-08-29T03:16:11Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qızılqaya}} {{YM}} '''Qızılqaya''' (əvvəlki adı: '''Arutunaqomer''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Qızılqaya kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Arutunaqomer kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Arutunaqomer kəndi Qızılqaya kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə [[Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Artunaqomer kəndinin keçmiş adı Qızılqaya olmuşdur. Keçən əsrdə ermənilərin dəyişdirdikləri adlardandır. XX əsrin 1930-cu illərində kəndin ərazisində erməni ailələri məskunlaşdıqdan sonra onu Arutyunoqomer (Aryutun şəxs adı və qomer erm. "tövlə, sığırxana" sözündən) adlandırmışdılar. Ermənicə Artunaqomer "Artun pəyəsi" deməkdir. Kənd ərazisindəki Qızılqaya adlı oroqrafik obyektin adını daşıyır. 1992-ci ildən kəndin adı yenidən Qızılqaya kimi rəsmiləşdirilmişdir.<ref>{{ATEL|1|}}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Tərtərçaydan bir qədər aralı, dağ ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] kxinsax6sleasaphqgl1fia3sepqzcd 0 91917 6600226 6586841 2022-08-29T03:04:14Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qozlu}} {{YM}} '''Qozlu''' (əvvəlki adı: '''Vaquas''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Qozlu kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Vaquas kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Vaqaus kəndi Qozlu kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == XIX əsrdə buraya erməni ailələri köçüb gəldikdən sonra kəndin adı ermənicəyə tərcümə edilərək Vaquas (Qozlu) kimi rəsmiləşdirilmişdi. 1992-ci ildə keçmiş adi bərpa edilmişdir. Oykonim "qoz ağacları ilə zəngin" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == Qozlu kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Qozlu kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Qarabağ silsiləsi]]nin yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] ock1vddyoclwuuyttmd5hwq2lde0qef 0 91922 6600245 6586927 2022-08-29T03:49:04Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Şahmansurlu''' (əvvəlki adı: '''Şahmasur''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Vəngli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Şahmasur kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Şahmasur kəndi Şahmansurlu kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin əvvəllərinə qədər qışlaq kimi istifadə olunmuşdur. 1917-ci ildə Şaqmasur, 1937-ci ildə Şaxnasur variantı qeydə alınmışdır. Oykonim türk dilinlərindəki şaxma\şaxna (dairə\halqa), ərəb dilindəki sur (əhatə olunmuş, çəpər, hasar) sözlərindən düzəlib, dairəyə alınmış mənasını verir. /Oykonimi qurumuş meşənin ətrafı kimi də izah etmək olar.<ref>{{ATEL|2|304}}</ref> == Tarixi == Şahmansurlu kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Şahmansurlu kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] k37i65vby7mgydxlel2inxwfyvywh4y 0 91952 6600246 6586878 2022-08-29T03:54:41Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} [[Fayl:Gandzasar Monastery1.jpg|thumb|250px|[[Gəncəsər monastırı]]]] [[Fayl:Xoxanaberd.JPG|thumb|250px|Kəndin ətrafındakı dağlar]] '''Vəngli''' (əvvəlki adı: '''Vanklu'''; '''Vənkli''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Vəngli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Vənkli kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Vənkli kəndi Vənkli kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Vəngli kəndi uzun müddət Alban [[Xaçın knyazlığı]]nın mərkəzi olub. Xaçın knyazlığının ən görkəmli rəhbərlərindən olan [[Həsən Cəlal]]ın iqamətgahı olan [[Holanaberd qalası]] ilə üzbəüz, Ağdərə rayonunun Vəngli kəndində Xaçın çayının sol sahilində dağın üstündə ucaldılmış məşhur Gəncesər monastrı Qafqaz Albaniyası xristian memarlığının ən görkəmli abidələrindən biridir. Monastrın divarında daş üzərindəki epiqrafik yazıdan məlum olur ki, bu abidə "yüksək və böyük Arsax ölkəsinin hökmdarı, geniş vilayətin çarı, Böyük Həsənin nəvəsi, Vaxtanqın oğlu, Həsən Calal Dövlə və anası Xorişə xatun tərəfindən 1216-1238-ci illərdə inşa edilmişdir". 1261-ci ildə monqol-tatar işğalçıları tərəfindən İranın [[Qəzvin]] şəhərində qətlə yetirilmiş Həsən Cəlalın oğlu knyaz Atabəy gətirib [[Gəncəsər monastırı]]nda dəfn etmişdir. Bu monastır 1511-ci ildən 1836-cı ilədək, yəni [[Rusiya sinodu]]nun rəsmi qərarı ilə Alban kilsəsi ləğv edilənədək diofizit alban xristianlarının iqamətgahı olmuşdur.<ref>[http://www.azturk.biz/print.php?type=A&item_id=17 Qafqaz Albaniyasının məbədləri]{{Dead link|date=March 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Qarabağ müharibəsi]]nin başlandığı ilk günlərdən ermənilər bu kənddə nəzarəti tam ələ keçirərək buradan qonşu azərbaycanlı kəndlərinə hücum etməyə, günahsız insanları qırmağa başladılar. Bunun qarşısını almaq üçün [[Azərbaycan ordusu]] 1992-ci ilin yayında təşkil etdiyi hücum zamanı həmin ilin avqustun 23-də kəndi erməni işğalçılarından təmizlədi. Lakin 1993-cü ilin əvvəlində Ermənistan ordusu yenidən hücuma keçərək kəndi işğal etdi. Vəngli kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Vəngli kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. === Tarixi abidələri === Kənddə 1238-ci ildə tikilmiş və [[Qafqaz Albaniyası]] memarlığının incisi sayılan [[Gəncəsər monastırı]] yerləşir. Kənd ərazisindəki XII əsrdə tikilmiş Qanzasar məbədinə görə belə adlanmışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Xaçınçay]]ın sol sahilində, yüksək dağlıq ərazidə yerləşir. Havası yay zamanı sərin, yağışlı, qışda isə soyuq və qarlı keçir. Kəndin ətrafı meşələrlə örtülüdür, buna görə havası təmiz və səfalıdır. == Əhalisi == 2005-ci ildə Dağlıq Qarabağda keçirilən əhalinin siyahıyaalmasına əsasən Vəngli kəndinin əhalisinin faktiki sayı 1331 nəfər, qeydiyyatdakı əhalinin sayı 1335 nəfər təşkil edirdi<ref name="stat">[http://census.stat-nkr.am/nkr/1-1.pdf İnzibati-ərazi bölgüsü və cinsinə görə hazırki və daimi əhali] - səh. 10</ref>. Əhalisinin hamısını vaxtilə bura [[İran]]dan köçürülmüş ermənilərin törəmələri təşkil edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] dtqjduu6qm8ywma2dfdvpqzmb4f2sw0 0 91955 6600230 6586895 2022-08-29T03:17:43Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Yayıcı}} {{YM}} '''Yayıcı''' (əvvəlki adı: '''Qoçoqot''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Heyvalı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Qoçoqot kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Qoçoqot kəndi Yayıcı kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Yayıcı kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Yayıcı kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] bk7fjetxt2k34dzmol57behvopx5eke 0 91958 6600227 6586852 2022-08-29T03:10:59Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Oratağ}} {{YM}} '''Yuxarı Oratağ''' (əvvəlki adı: '''Verin Oratağ''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Qızılqaya kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Verin Oratağ kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Verin Oratağ kəndi Yuxarı Oratağ kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin qədim adı Oratağ olmuşdur. XIX əsrin 20-ci illərində İrandan köçüb gəlmiş erməni ailələri burada məskunlaşdiqdan sonra ondan eyni adda digər məntəqə (Nerkin Oratağ - "Aşağı Oratağ") yarandığına görə kənd Verin (erm. "Yuxarı") Oratağ adlanmışdır. Oykonimin ikinci komponenti qədim türk dillərindəki ur (şiş, qabanq) və tağ (dağ, təpə, yüksəklik) komponentlərindən düzəlib, "şiş təpə" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 9oo46bv4yw4sjhlykfu4990by23og9q 0 91964 6600249 6322332 2022-08-29T04:04:17Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Zardaxaç''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Zardaxaç kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Əsli Zardaxaç olan oykonim zard (fars "sarı") və xаd sözlerindən düzəlib (-a bitişdirici saitdir), "qızıl xaç" mənasındadır. Kənd salındığı ərazinin adını daşıyır.<ref>{{ATEL|2}}</ref> == Tarixi == Zardaxaç kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Zardaxaç kəndi də Kəlbəcər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Murovdağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun ləğv olunmuş kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] b3zleshnsfee3d81saa6dymyx5j3nz0 0 92037 6599525 6384760 2022-08-28T15:55:04Z Solavirum 95249 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Siyasi partiya |Partiyanın adı = Hizbullah |Orijinal adı = <big>ﺣﺰﺏﺍﻟﻠﻪ</big> |Loqo = Hizbullah.jpg |Loqonun eni = |İmza = Hizbullah bayrağı |Qurucusu = |Lideri = [[Seyid Həsən Nəsrullah]] |Sədri = |Quruluş tarixi = [[1982]] |Qapanış tarixi = |Qərargahı = [[Beyrut]] |İdeologiyası = [[İslam]] |İnternasional = |Müttəfiqləri = Amal |Gənclər təşkilatı = |Üzvlərinin sayı = |Şüarı = |Parlamentdə yerləri = {{Siyasi partiya/yerləri|12|128|#FFDB58}} |Aşağı palatada yerləri = |Yuxarı palatada yerləri = |Avropa Parlamentində yerləri = |Himni = |Mətbuat orqanı = |Üzvləri = |Rəsmi saytı = }} '''Hizbullah''' ({{dil-ar|Allahın ordusu}}) — [[Livan]]da üzvləri həm mülki şəxslərdən, həm də silahlı qanadı olan [[şiə]] inanclı insanların partiyasıdır. Hizbullah [[İran]]da İslam inqilabının qələbəsindən ruhlanaraq 1982-ci ildə Livanın cənub hissəsini işğal etməkdə olan [[İsrail]] qüvvələrinin həmin ərazilərdən çıxarılması məqsədilə yaradılmışdır. Partiyanın hazırkı rəhbəri [[Seyid Həsən Nəsrullah]]dır. == Tarix == === Vətəndaş müharibəsi dövrü === Livan vətəndaş müharibəsi dövründə Hizbullah təşkilatı Amerika və Avropa əsgərlərinin Livandan çıxarılması üçün bir neçə silahlı əməliyyat reallaşdırdı. Bu əməliyyatlardan sonra Amerika bütün əsgərlərini Livandan geri çəkdi. === Vətəndaş müharibəsindən sonrakı dövr === 1990-cı ildə Taif müqaviləsi ilə vətəndaş müharibəsi sona çatdı, Hizbullah təşkilatının isə İsrailə qarşı partizan əməliyyatları davam etdirməsi nəticəsində 15 may 2000-ci ildə İsrail ordusu Livandan tamamilə geri çəkildi amma Suriya ordusu Livanda varlığını davam etdirirdi. 2005-ci ildə isə Hizbullah Suriya ordusunu Livandan geri çəkdi. == Üzvləri və rəhbərləri == * [[Seyid Həsən Nəsrullah]] == Hamçinin bax == * [[Azərbaycan Islam Müqavimət Hərəkatı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{cite news |title=Hizbullah partiyası: dünən-bu gün-sabah... |author=Əbülfəz Bünyadov |url=http://azadxeber.net/Hizbullah-partiyasi-dunen-bu-gun-sabah..._h42690.html |publisher=azadxeber.net |date=2015-03-05 |accessdate=2015-03-22 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321223307/http://azadxeber.net/Hizbullah-partiyasi-dunen-bu-gun-sabah..._h42690.html |archivedate=2015-03-21 |url-status=dead }} * {{cite news |title=Hizbullah partiyası: dünən-bu gün-sabah... (2-ci hissə) |author=Əbülfəz Bünyadov |url=http://azadxeber.net/Hizbullah-partiyasi-dunen-bu-gun-sabah...-(2-ci-hisse)_h43123.html |publisher=azadxeber.net |date=2015-03-14 |accessdate=2015-03-22 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321223842/http://azadxeber.net/Hizbullah-partiyasi-dunen-bu-gun-sabah...-(2-ci-hisse)_h43123.html |archivedate=2015-03-21 |url-status=dead }} {{Azərbaycanda terrorizm}} {{Vikianbar kateqoriyası|Hezbollah}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Hizbullah| ]] [[Kateqoriya:1982-ci ildə yaranan siyasi partiyalar]] [[Kateqoriya:Şiəlik]] [[Kateqoriya:Livan siyasi partiyaları]] toi7afvc20z32cibzi9e5jl9rko7z00 0 92229 6600498 6491977 2022-08-29T06:16:58Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = |şəkil = [[Fayl:Kist men.jpg|250px]] |şəklin izahı = |ümumi sayı = 8000 |ərazi1 = {{GEO}} |sayı1 = 7110 |ref1 = <ref>[http://www.ecmicaucasus.org/upload/stats/Censuses%201926-2002.pdf Ethnic Groups of Georgia: Censuses 1926—2002]</ref><ref>Или 8381 чел. (2002 г.) — включая собственно [[çeçenlər]].</ref> |ərazi2 = {{RUS}} |sayı2 = 707 |ref2 = <ref name="ЭтноЯз.2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/perepis_itogi1612.htm Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам.]: [http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Materials/pril3_dok2.xlsx см.]</ref> |ərazi3 = |sayı3 = |ref3 = |dili = [[Çeçen dili]] |dini = [[İslam]] |qohum xalqlar = [[Çeçenlər]] |qeyd = }} '''Kistlər''' ({{dil-ka|ქისტები}}, {{lang-ce|Kistoj, Kisti}}) və ya '''Kistinlər''' — [[Nax-Dağıstan dilləri]]nin Nax dil qoluna aid olan və [[çeçenlər]]in subetnik qrupu sayılan müsəlman etnik qrup. Toplum adını [[Çeçenistan]]dakı '''Key-Yista''' məntəqəsindən almışdır. Kompakt halda Gürcüstanda yaşayırlar. 2002-ci il siyahıyaalınmasına əsasən Gürcüstanda 7,110 nəfər kist yaşamışdır.<ref name="Ethnic composition of Georgia 2002">Population statistics of Eastern Europe ('''pop-stat.mashke.org''') :[http://pop-stat.mashke.org/georgia-ethnic2002.htm Ethnic composition of Georgia 2002]</ref> Onlardan 6,928 nəfəri Axmeta rayonunda məskunlaşmışdı.<ref name="Ethnic composition of Georgia 2002" /> == Mənbə == {{İstinad siyahısı}} {{Gürcüstandakı Etnik Qruplar}} {{etnos-qaralama}} 0mkcj5pdfm6691k58sipisq68ggz9w2 0 93318 6599060 6588544 2022-08-28T13:57:48Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanda İslam]] → [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |tam adı = Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi |originalın dilindəki adı = |abreviatura = QMİ |emblemi = |şəkil = Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi loqosu.png |Şəklin ölçüsü = 200 |növü = Dini qurum |fəaliyyət = [[Din]] |şüarı = |yaranma tarixi = [[1823]] |qeydiyyat tarixi = |dağılma tarixi = |dili = [[Azərbaycan dili]] |mərkəzi = [[Bakı şəhəri]], M. Fətəli küçəsi, 7 [[Təzəpir məscidi]] |sədri = [[Allahşükür Paşazadə]] |büdcə = |üzvləri = |rəsmi saytı = http://qafqazislam.com }} '''Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi''' və ya qısaca '''QMİ''' — [[Qafqaz]]da ən ali [[İslam]] təsisatı. 1823–1917-ci illərdə [[Tiflis]]də yerləşmişdir. Hazırda mərkəzi [[Azərbaycan Respublikası]]nın paytaxtı [[Bakı şəhəri]]ndədir – [[Təzəpir məscidi]]ndə yerləşir.<ref>[http://www.mct.gov.az/service/lang/az/page/17/sid/0/nid/110/n/1/ Mədəniyyət obyektləri: Təzəpir]. mct.gov.az {{az}}</ref><ref>P. Sultanova, [http://anl.az/down/meqale/525/2011/may/cm06.htm Təzəpir məscidi – tarixi və mənəvi dəyərlərin əzəmətli təcəssümü]. "525-ci qəzet", may 2011, anl.az {{az}}</ref> Sədri 1980-ci ildən [[Şeyxülislam Hacı Allahşükür Paşazadə]]dir. == Tarixi == === Yaranma səbəbi === [[XIX əsr]]in əvvəllərində [[Qafqaz]]ın [[Zaqafqaziya]] ərazisinin [[Rusiya imperiyası]]na qatılması ilə əlaqədər bölgədə [[İslam]] təsisatlarının quruluşunda əhəmiyyətli dəyişiklər baş verdi. Bu dövrün ən səciyyəvi xüsusiyyəti hökumətin müsəlman din xadimlərini ələ almaq və özünə tabe etmək məqsədilə xristianlıqdakı kilsə strukturuna bənzər İslam dini qurumu yaratmaq siyasəti ilə bağlıdır.<ref name="Dinlərin tarixi">[http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html Dinlərin tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120606232325/http://www.azerbaijan.az/portal/General/Religion/traditionReligion_01_a.html |date=2012-06-06 }}. azerbaijan.az {{az}}</ref> === Şeyxülislamlıq və müftilik === İdarənin yaranma tarixi 1823-cü ildən başlayır. Belə ki, 1823-cü ildə [[Zaqafqaziya]] [[şiə]]lərinə başçılıq etmək üçün [[Tiflis]] şəhərində dini rəhbər – [[şeyxülislam]] vəzifəsi təsis edilmişdir. Bundan 9 il sonra – 1832-ci ildə [[Tiflis]] şəhərində [[Qafqaz]] [[sünni]]lərinin başçısı olan [[müfti]] vəzifəsi də təsis edilir. İlk müftini çar generalı Roze təklif etmişdir.<ref>[http://www.qafqazislam.com/az/muftilerimiz.php Müfti Tacuddin Mustafin] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140805115245/http://qafqazislam.com/az/muftilerimiz.php |date=2014-08-05 }}. qafqazislam.com {{az}}</ref> Lakin şeyxülislam və müfti vəzifələrinin təsis edilməsi hələ vahid Qafqaz (Zaqafqaziya) Ruhani İdarəsinin yaranması demək deyildi. Onlar yalnız fərdi qaydada fəaliyyət göstərən dini başçılar idilər. === Ruhani idarələrinin yaranması === Rus çarının 29 noyabr 1832-ci ildə Senata göndərdiyi məktubda Zaqafqaziya müsəlmanlarının Dini İşlər İdarəsi barədə əsasnamə hazırlanması təklif olunurdu.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Lakin hazırlanmış layihələrin heç biri bəyənilmədi.<ref name="Dinlərin tarixi"/> 1849-cu ildə Qafqaz canişini knyaz Vorontsovun tapşırığı ilə Xarici İşlər Nazirliyinin əməkdaşı N.Xanıkov ''"Məhəmmədi ruhanilərin təşkili barədə əsasnamə"'' layihəsini hazırladı.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Layihə bütövlükdə bəyənilsə də [[Krım müharibəsi]] onun həyata keçirilməsini ləngitdi.<ref name="Dinlərin tarixi"/> 1864-cü ildə həmin işi davam etdirmək üçün yeni komissiya yaradıldı, yerli şiə və sünni məzhəblərinin nümayəndələri də komissiyanın tərkibinə qatıldılar.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Hazırlanan təlimatlar müsəlman ruhanilərinin vəzifələrini, hüquq və imtiyazlarını, dünyəvi hakimiyyətlə münasibətlərini tənzim edirdi.<ref name="Dinlərin tarixi"/> 1867-ci ilə qədər hökumətdən yalnız şeyxülislam və müfti maaş alırdılarsa, bu ildən etibarən digər yüksək rütbəli müsəlman ruhaniləri də maaş almağa başladılar.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Nəhayət, 5 aprel 1872-ci ildə "Zaqafqaziya şiə və sünni məhəmmədi ruhanilər idarəsi haqqında Əsasnamə" Dövlət Şurasının təqdimatı ilə Rusiya çarı tərəfindən təsdiq edilir<ref name="Dinlərin tarixi"/> və Şeyxülislamın rəhbərlik etdiyi idarənin nəzdində şiə, Müftinin rəhbərlik etdiyi idarənin nəzdində isə sünni ruhani idarələri təsis edildikləri 1872-ci il 5 aprel tarixindən 1917-ci ilin fevralına qədər fəaliyyət göstərmişdir. İdarənin təşkilində [[Rus Pravoslav Kilsəsi]]nin quruluş prinsipi əsas götürülmüşdü.<ref name="Dinlərin tarixi"/> [[Cənubi Qafqaz]]da 2 müsəlman inzibati orqanı — müftinin başçılığı ilə Sünni Ruhani İdarəsi (müftilik) və şeyxülislamın sədrliyi altında Şiə Ruhani İdarəsi (şeyxülislamlıq) yaradıldı.<ref name="Dinlərin tarixi"/> [[Tiflis]]də yerləşən bu 2 idarənin hər biri sədrdən, idarə heyətinin 3 üzvündən, 2 köməkçisi ilə birlikdə katibdən, mütərcim, mirzə və arxivariusdan ibarət idi.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Hər iki idarənin tabeliyində [[Tiflis quberniyası|Tiflis]], [[İrəvan quberniyası|İrəvan]], [[Yelizavetpol quberniyası|Yelizavetpol]] və [[Bakı quberniyası|Bakı]] quberniyalarının hərəsində 1 məclis olmaqla 4 məclis var idi.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Sünni İdarəsində 16, şiə İdarəsində 20 qazı var idi.<ref name="Dinlərin tarixi"/> İdarələr Daxili İşlər Nazirliyinin nəzarəti altında idi və birbaşa canişin qarşısında məsuliyyət daşıyırdı.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Şeyxülislam və müfti çarın Qafqaz canişini tərəfindən təyin edilirdi. Ruhani idarələrin fəaliyəti isə çarizm üsulu-idarəsi tərəfindən istiqamətləndirilirdi. Bunlar dövlət idarəsinin bir qolu sayılırdı, ruhanilər isə çar məmurlarına bərabər tutulurdu. Quberniya səviyyəli ruhanilər isə quberniya və qəzalardakı yerli hakimiyyətlərə tabe idilər.<ref name="Dinlərin tarixi"/> [[İslam ideologiyası]]nı imperiyanın səadəti naminə xeyirxah itiqamətə yönəltmək məqsədilə çarizm Qafqaz şiə və sünni ruhanilərinin idarə olunması haqqında xüsusi nizamnamə də elan edir. Həmin nizamnaməyə görə, buraya (şiəlikdə) şeyxülislamlar qazilər və axundlar, sünnilikdə isə müftilər, imam-xətiblər, əfəndilər, habelə hər iki cərəyana daxil olan siravi mollalar, müəzzinlər, İslam dininin müxtəlif məddahları, seyyidlər, mürşidlər başqaları daxil idi. 1920-ci ilə qədər Qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda müsəlman ruhaniləri iki dərəcəyə bölünürdü: *şeyxülislam, müfti və s. şiə və sünni ruhani idarələrinin, quberniya ruhani məclislərinin üzvləri; *məscid mollaları. Bununla yanaşı olaraq, ruhanilər dini ideologiya, ehkam və əməli həyat məsələlərini həll etmək və onlara dini, ictimai qiymət vermək səlahiyyiəti baxımından üç zümrəyə aid edilirdi: #ali zümrəyə Qafqaz ruhani idarələrinin başçıları – şeyxülislam və müftilər; #orta zümrəyə quberniya ruhani məscidlərinin üzvləri və qazilər; #aşağı zümrəyə isə yerli məscid mollaları (axundlar, imam-xətiblər, müəzzinlər, mükəbbirlər), əməleyi-movtlar (yas mərasimini aparanlar) və s. daxil idi<ref>[http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=04&article_id=20110622063821938 Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110627142954/http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=04&article_id=20110622063821938 |date=2011-06-27 }}. mediaforum.az, 22.06.2011. {{az}}</ref>. [[Bakı quberniyası|Bakı]] və [[Gəncə quberniyası|Gəncə]] (o zamankı [[Yelizavetpol quberniyası|Yelizavetpol]]) quberniyalalarının hər birində şiə və sünni cərəyanlarına aid olan və yanaşı fəaliyyət göstərən iki quberniya ruhani məclisinin sədrləri, hər məclisdə iki nəfər üzv və başqa məmurlar olurdu. Məlumata görə, 1920-ci ilədək Zaqafqaziyada 23 nəfər şiə, 16 nəfər isə sünni qazisi olub. İdarə 1823–1918-ci illərdə [[Tiflis]]də<ref>[http://www.anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=133319 Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin arxiv sənədləri Tiflisdən Bakıya gətirilir.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140403062615/http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=133319 |date=2014-04-03 }} anspress.com, 06.01.2012 {{az}}</ref>, sonrakı dövrdə isə [[Bakı]]da yerləşmişdir. === Cümhuriyyət dövründə === [[Fayl:Akhund Agha Alizade.jpg|150px|thumbnail|left|[[Ağa Əlizadə]]]] [[Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti]] yaranana qədər Cənubi Qafqaz müsəlmanlarının dini işləri iki idarə — şiə və sünni idarələri tərəfindən tənzimlənmişdir.<ref name="Dinlərin tarixi"/> 1918-ci il mayın 28-də [[Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti]]nin elan olunmasından sonra Azərbaycan hökumətinin qarşısında belə bir məsələ dururdu: Tiflis şəhərində yerləşən Qafqaz (Zaqafqaziya) Müsəlmanları Ruhani İdarəsi Bakı şəhərinə köçürülməli və 1917-ci ildə ləğv edilmiş şeyxülislamlıq vəzifəsi yenidən təsis olunmalıdır.<ref name="Ağa Əlizadə">[http://www.qafqazislam.com/az/seyxulislamlarimiz.php Şeyxülislam Axund Ağa Əlizadə] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120430073110/http://www.qafqazislam.com/az/seyxulislamlarimiz.php |date=2012-04-30 }}. qafqazislam.com</ref> Beləliklə, 1918-ci ilin əvvəlində İdarə [[Bakı]]ya köçürüldü və axund [[Ağa Əlizadə]] ən yüksək ruhani rütbəsi olan şeyxülislamlığa yeganə namizəd olur.<ref name="Ağa Əlizadə"/> Cümhuriyyət dövründə ruhani idarə Məşxəti-İslamiyyə adlanırdı. Həmsədrləri Şeyxülislam axund Ağa Ağaəlizadə və Müfti Mustafa əfəndi Əfəndizadə olur. 1918-ci il dekabrın 11-də şeyxülislam [[Məhəmməd Fərəculla Pişnamazzadə]] vəzifəsindən istefa verir.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Cümhuriyyətin sosial təminat və dini etiqad işləri naziri [[Musa Rəfibəyov]]un əmri ilə həmin vəzifəyə [[Ağa Əlizadə]] təyin edilir. Bu dövrdə ölkədə islamı rasionallaşdırmaq, müasirləşdirmək meylləri də güclənmişdir.<ref name="Dinlərin tarixi"/> === Sovet dövründə === [[Azərbaycan]]da Sovet Hakimiyyəti qurulduqdan sonra ölkədəki məscidlərin əksəriyyəti bağlanmış<ref name="Dinlərin tarixi"/>, din xadimlərinə qarşı hücumlar başlanmışdır.<ref name="Ağa Əlizadə"/> Onları düşmən kimi tamamilə rədd və inkar etməyə başlayırlar.<ref name="Ağa Əlizadə"/> Yuxarıdan verilən hökmlər nəticəsində ağına-bozuna baxmadan bütün din xadimlərini quruluşa zidd qüvvələr kimi hər yerdən qovur, onlara "müftəxor" damğası vurur, hətta "sinfi düşmən" kimi məhv edirdilər.<ref name="Ağa Əlizadə"/> Həmin dövrdə [[Ağa Əlizadə]] də hücum və təqiblərə məruz qalmışdır.<ref name="Ağa Əlizadə"/> Nəhəyat, [[Böyük Vətən müharibəsi]] illərində əvvəllər ləğv edilmiş bu İdarə müharibənin dəhşətlərinin dinin qüvvəsi ilə unudulmasını başa düşən bir qrup rəhbərin təklifilə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Həyətinin 1944-cü il 14 aprel tarixli 17 saylı qərarına əsasən 24 ildən sonra yenidən bərpa edilir.<ref name="Ağa Əlizadə"/> Bərpa edilən qurumun adı '''Zaqafqaziya Müsəlmanları Ruhani İdarəsi''' olur.<ref name="Ağa Əlizadə"/> 1944-cü il mayın 25–28-də Zaqafqaziya müsəlmanlarının I qurultayı keçirilir.<ref name="Ağa Əlizadə"/> Qurultayda [[Ağa Əlizadə]] ikinci dəfə Zaqafqaziya Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədri seçilir və ona yenidən Şeyxülislam dini rütbəsi verilir.<ref name="Ağa Əlizadə"/> O, idarənin tarixində seçilmiş ilk şexülislamdır, ona qədər şeyxülislamlar dövlət tərəfindən təyin edilirdilər. Bundan əlavə, 1944-cü ildən etibarən [[Cənubi Qafqaz]]da müsəlmanların dini təşkilatlanmasındakı dualizm aradan qalxır. Zaqafqaziya Müsəlmanları Ruhani İdarəsi vahid mərkəz olur və şiə məzhəbinin lideri olan şeyxülislam tərəfindən idarə olunur, müfti İdarə sədrinin birinci müavini sayılır və sünni məzhəbinə aid müsəlmanların şəriətlə bağlı məsələlərini tənzim edir.<ref name="Dinlərin tarixi"/> Həmin qurultayda Ruhani İdarəsinin Nizamnaməsi təsdiq edilmiş, rəhbərliyi (şexülislamla yanaşı müfti və ruhani idarəsinin üzvləri – qazılar) seçilmişdir.<ref>SSRİ Nazirlər Soveti yanında Dini İşlər Şurasının Azərbaycan Respublikası üzrə Müvəkkilinin arxivi. "Təzəpir" məscidinin işi, s. 18.</ref><ref name="Əhədov-77">[[Abdulla Əhədov]]. "Azərbaycanda din və dini təsisatlar". [[Bakı]], [[Azərnəşr|Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı]], 1991, səh. 77. {{az}}</ref> Həmçinin, həmin dövrdə Zaqafqaziya respublikalarındakı müsəlmanların dini qurumlarının yenidən qeydə alınması keçirilmişdir.<ref name="Əhədov-77"/> Şexülislam [[Ağa Əlizadə]] 1944-cü il [[1 iyun|iyunun 1-də]] [[Bakı]]dakı [[Təzəpir məscidi|"Təzəpir" məscidində]] etdiyi ilk moizəsində dindarları Sovet hökumətinə hörmət etməyə, dövlətin bütün qanunlarına riayət etməyə və beləliklə də "dini mühafizə etməyə" çağırmışdır.<ref>SSRİ Nazirlər Soveti yanında Dini İşlər Şurasının Azərbaycan Respublikası üzrə Müvəkkilinin arxivi. "Təzəpir" məscidinin işi, s. 3.</ref><ref name="Əhədov-77"/> === Müstəqillik dövründə === QMİ hələ [[SSRİ]] dövründə [[İslam]]ı təmsil edən 4 regional dini qurumdan biri idi. [[Mərkəzi Asiya]] və [[Qazaxıstan]] (qərargahı [[Daşkənd]]də), [[Rusiya]]nın Avropa hissəsi və [[Sibir]] (qərargahı [[Ufa]]da), [[Şimali Qafqaz]] (qərargahı [[Mahaçqala]]da) və [[Zaqafqaziya]] (qərargahı [[Bakı]]da) müsəlmanları ruhani idarələri də SSRİ ilə birlikdə süqut etdi. Lakin məzh [[Azərbaycan]] dövlətinin dəstəyi və Şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]]nin şəxsi nüfuzu sayəsində 1992-ci ildə Şimali Qafqaz və Zaqafqaziya dini idarələri vahid qurumda – '''Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi'''ndə birləşdilər.<ref>[http://ahlibeyt.az/news/a-235.html Azərbaycan və İslam bu gün]. ahlibeyt.az {{az}}</ref> Elə həmin il Şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]] [[Qroznı]] şəhərində [[Azərbaycan]], [[Gürcüstan]], [[Dağıstan]], [[Kabarda-Balkar]], [[Çeçenistan]], [[İnquşetiya]], [[Qaraçay-Çərkəz]] və [[Adıgey]]in din xadimləri tərəfindən yekdilliklə Qafqaz Xalqları Ali Dini Şurasının sədri vəzifəsinə seçilmişdir.<ref name="Paşazadə">[http://www.qafqazislam.com/az/seyxulislam_tercumeyi.php Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə həzrətlərinin Tərcümeyi-halı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140701152038/http://qafqazislam.com/az/seyxulislam_tercumeyi.php |date=2014-07-01 }}. qafqazislam.com {{az}}</ref> == Fəaliyyəti == [[Fayl:Taza Pir.jpg|thumbnail|İdarənin yerləşdiyi məkan]] === Ali orqanı === İdarəsinin ali orqanı Qafqaz müsəlmanlarının Qurultayıdır.<ref name="qmi_sedri"/> Qafqaz müsəlmanlarının sonuncu XII qurultayı 2009-cu ilin 12 avqustunda [[Bakı şəhəri]]ndə keçirilmişdir.<ref name="qmi_sedri"/> Qeyd edək ki, hazırki Şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]] Qafqaz müsəlmanlarının 29 iyul 2003-cü il tarixində [[Bakı şəhəri]]ndə keçirilmiş XI qurultayında yekdilliklə ömürlük sədr — Şeyxülislam seçilmişdir.<ref name="qmi_sedri"/> === Səlahiyyət dairəsi === İdarənin səlahiyyət dairəsi [[Azərbaycan]], [[Gürcüstan]] və [[Rusiya Federasiyası]]nın [[Dağıstan]], [[Çeçenistan]], [[İnquşetiya]], [[Qaraçay-Çərkəz]], [[Kabarda-Balkar]], [[Adıgey]] və [[Şimali Osetiya-Alaniya]] subyektlərinin ərazilərini əhatə edir.<ref name="qmi_sedri">[http://qafqazislam.com/az/qmi_sedri.php Qafqaz Müsəlmanlari İdarəsinin Sədri.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140701165230/http://qafqazislam.com/az/qmi_sedri.php |date=2014-07-01 }} qafqazislam.com {{az}}</ref> ==== Azərbaycanda ==== Azərbaycan Respublikasının "Dini etiqad azadlığı haqqında" Qanununa əsasən, *[[Azərbaycan Respublikası]]nda fəaliyyət göstərən islam dini qurumları Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinə öz fəaliyyətləri haqqında hesabat təqdim edirlər<ref>[http://e-qanun.az/framework/7649 "Dini etiqad azadlığı haqqında"] [[Azərbaycan Respublikası]]nın 20 avqust 1992-ci il tarixli, 281 nömrəli Qanunu. Maddə 7. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref>; *[[Azərbaycan Respublikası]]nda təşkilat məsələlərində [[islam]] dini icmaları Qafqaz Müsəlmanları idarəsinə tabedirlər, qeyri-müsəlman dini icmalarının [[Azərbaycan Respublikası]]nda və xaricdə fəaliyyət göstərən dini mərkəzlərə (idarələrə) tabe olmaq və tabeliyini dəyişdirmək hüququ vardır<ref name="Maddə 8">[http://e-qanun.az/framework/7649 "Dini etiqad azadlığı haqqında"] [[Azərbaycan Respublikası]]nın 20 avqust 1992-ci il tarixli, 281 nömrəli Qanunu. Maddə 8. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref>; *[[İslam]] dininə aid ibadət yerlərinə rəhbərlik edən din xadimləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanına məlumat verilməklə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi tərəfindən təyin edilir<ref name="Maddə 8"/>; *[[Azərbaycan Respublikası]]nda [[islam]] dini qurumları öz tarixi islam dini mərkəzində — Qafqaz Müsəlmanları İdarəsində birləşirlər<ref>[http://e-qanun.az/framework/7649 "Dini etiqad azadlığı haqqında"] [[Azərbaycan Respublikası]]nın 20 avqust 1992-ci il tarixli, 281 nömrəli Qanunu. Maddə 9. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref>. == Rəhbərləri == Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri vəzifəsini şiə icmasının başçısı olan '''Şeyxülislam''' daşıyır.<ref name="ASE-X-Şeyxülislam">"Şeyxülislam" məqaləsi, [[Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası]], X cild. Bakı, 1987, səh. 490. {{az}}</ref> Sünni icmasının başçısı olan '''Müfti''' isə onun müavinidir.<ref name="ASE-X-Şeyxülislam"/> === Şeyxülislamlar === "Şeyxülislam" ərəb sözüdür: "şeyx" – "qoca kişi", "İslam" isə dinin adıdır. Mənası – İslam aləmində "qocalan nüfuzlu alim", "mürşid", "İslamın şeyxi" deməkdir. "Şeyxülislam" şərəfli rütbədir. Bu ad əsasən fəqihlərə (müsəlman hüququnu bilən), fiqhin bilicilərinə verilir. "Fiqh" də ərəb sözüdür, mənası "başa düşmək", "bilmək" deməkdir. "Füqəha" isə müsəlman hüququnu bilənlərə – fiqhin bilicilərinə deyilir. Fiqh məsələlərinin həlli ilə məşğul olan, fiqhdən dərs deyən və ya sadəcə bu sahədə müvafiq təhsil alan və fiqh baxımından cəmiyyətin müxtəlif məsələri barəsində mühakimələr yürüdən adama fəqih deyilir. Fəqihin dini təlimə rəhbərlik emək hüququ olduğu üçün bu sahədə rəhbər vəzifəni aparan şəxsə "şeyxülislam" rütbəsi verilir. Əvvəllər şeyxülislam rütbəsi əsasən dövlət başçılılarının məsləhəti, zəmanəti ilə din rəhbərlərinə verilərdi. Son illərdə isə şeyxülislam həmin rütbəyə seçki üsulu ilə (dini qurultaylarda səsvermə yolu ilə) seçilir. Qafqazda ilk şeyxülislam rütbəsi 1823-cü ildə təsis edilib. İndiyə kimi 12 nəfər şeyxülislam olub. Onların şeyxülislamlıq dövrü aşağıdakı cədvəldə verilib: {| class="wikitable" |- ! # !! Adı !! Şeyxülislamlıq dövrü |- | 1 |Şeyxülislam Axund [[Məhəmmədəli Hüseynzadə]] |1823–1846 |- | 2 |Şeyxülislam [[Fazil İrəvani]] |1846–1862 |- | 3 |Şeyxülislam Axund [[Əhməd Hüseynzadə]] |1862–1884 |- | 4 |Şeyxülislam Axund [[Mirzə Həsən Tahirzadə]] |1885–1894 |- | 5 |Şeyxülislam Axund [[Əbdüssəlam Axundzadə]] |1895–1907 |- | 6 |Şeyxülislam Hacı [[Məhəmməd Mövlazadə|Məhəmməd Həsən Mövləzadə Şəkavi]] |1907–1909 |- | 7 |Şeyxülislam Axund [[Məhəmməd Fərəculla Pişnamazzadə]] |1909–1918 |- | 8 |Şeyxülislam Axund [[Ağa Əlizadə]] |1918–1920<br>1944–1954 |- | 9 |Şeyxülislam Axund [[Mirmehdi Həkimzadə]] |1954–1966 |- | 10 |Şeyxülislam Axund [[Əliağa Süleymanzadə]] |1968–1976 |- | 11 |Şeyxülislam Axund [[Mirqəzənfər İbrahimov]] |1978–1979 |- | 12 |Şeyxülislam Hacı [[Allahşükür Paşazadə]] |1980-ci ildən |} === Müftilər === "Müfti" ərəb sözüdür. Mənası – "müxtəlif dini hüquqi məsələlər barəsində qərarlar çıxaran" (fətva verən) deməkdir. Müfti dini məhkəmə sistemində vəzifəli şəxs olmaqla yanaşı, sünni məzhəbinə malik müsəlmanların dini başçısı, rəhbəri sayılır. Müfti qazilərin iş tərcübəsindəki oxşar hadisələrdən istifadə edərkən, onların arasında dini-hüquqi məsələlər barəsində qərərlar çıxarıb ruhani təşkilatına vermək hüququna malikdir. Hazırda hər bir müsəlman dövlətində, o cümlədən də Azərbaycanda ölkənin Baş müftisi vardır. Əslində, o, icmanın başçısıdır, çox böyük nüfuza malik şəxsiyyətdir. Qafqazda sünni İslam cərəyanına mənsub olan müsəlmanların ilk müftilik rütbəsi 1832-ci ildə təsis edilib. İndiyə kimi 11 nəfər müfti olub. Onların müftilik dövrü aşağıdakı cədvəldə verilib: [[Fayl:Riçard Morninqstar və Hacı Salman Musayev.jpg|thumbnail|[[ABŞ-ın Azərbaycan səfirliyi|ABŞ səfirliyinin]] açdığı iftar süfrəsi zamanı [[Riçard Morninqstar]] və Hacı [[Salman Musayev]]in görüşü (10 iyul 2014-cü il)<ref>[http://m.amerikaninsesi.org/a/abs_iftar/1955000.html Riçard Morninqstar: Ramazan ayı ehtiyacı olanların vəziyyətindən xəbərdar olmaq zamanıdır]. amerikaninsesi.org, 11.07.2014 {{az}}</ref>]] {| class="wikitable" |- ! # !! Adı !! Müftilik dövrü |- | 1 |Müfti [[Tacuddin Mustafin]] |1832–1840 |- | 2 |Müfti [[Osman Vəlizadə|Osman Əfəndi Vəlizadə]] |1842–1847 |- | 3 |Müfti [[Məhəmməd Müftizadə|Məhəmməd Əfəndi Müftizadə]] |1847–1880 |- | 4 |Müfti [[Əbdülhəmid Əfəndizadə]] |1872–1880 |- | 5 |Müfti [[Hüseyn Qayıbzadə]] |1883–1917 |- | 6 |Mütfi Hacı [[İbrahim Əfəndizadə|İbrahim Əfəndi Əfəndizadə]] |1944–1955 |- | 7 |Müfti [[Əsədulla Dibirov]] |1956–1959 |- | 8 |Müfti [[Şərif Vəlizadə|Şərif Əfəndi Vəlizadə]] |1960–1966 |- | 9 |Müfti [[Əhməd Bozgəziyev|Əhməd Əfəndi Bozgəziyev]] |1968–1969 |- | 10 |Müfti Hacı [[İsmayıl Əhmədov]] |1969–1986 |- | 11 |Müfti Hacı [[Salman Musayev]] |1989-cu ildən |} == Gürcüstan nümayəndəliyi == 800 min müsəlmanın yaşadığı Gürcüstanda Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin nümayəndəliyi də açılıb.<ref>[http://www.offf.net/c%C9%99miyy%C9%99t/2012/06/28/qafqaz-mus%C9%99lmanlari-idar%C9%99sind%C9%99n-gecikmis-addim/ Tiflisdə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin nümayəndəliyi açıldı]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 2011-ci ilin avqustunda Gürcüstanda Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinə tabeçiliyi nəzərdə tutulmayan yeni islam qurumu təsis edilmişdi. == Təhlükəsizliyi == [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin 2 iyul 1992-ci il tarixli, 190 nömrəli Qərarı ilə İdarənin sədrinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi [[Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti|Azərbaycan Respublikası ali dövlət hakimiyyəti və idarəetmə orqanlarını mühafizə idarəsinə]] tapşırılmışdır.<ref>[http://e-qanun.az/framework/7434 "Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi sədrinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin 2 iyul 1992-ci il tarixli, 190 nömrəli Qərarı.] [[e-qanun.az]] {{az}}</ref> == "Şeyxülislam" ordeni == {{Əsas|"Şeyxülislam" ordeni}} [[Fayl:Выступление при вручении высшего азербайджанского мусульманского ордена «Шейх-уль-Ислам», 21.02.2006.jpg|thumbnail|[[Vladimir Putin]]ə "Şeyxülislam" ordeninin təqdim edilməsi (21.02.2006).<ref>[http://www.kremlin.ru/news/35098 Владимир Путин встретился с представителями религиозных общин Азербайджана.] kremlin.ru, 21.02.2006. {{ru}}</ref>]] "Şeyxülislam" ordeni QMİ-nin ən ali dini mükafatıdır. Bu orden 2005-ci ildə Şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]] tərəfindən təsis etmişdir.<ref name="Paşazadə"/> Ordenin ilk laureatı [[Heydər Əliyev]] olmuşdur. O, bu mükafatla vəfatından sonra — 21 oktyabr 2005-ci ildə təltif olunmuşdur.<ref>[http://www.qafqazislam.com/az/seyxulislam_ordeni.php Şeyxülislam Ordeni] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140701152048/http://qafqazislam.com/az/seyxulislam_ordeni.php |date=2014-07-01 }}. qafqazislam.com {{az}}</ref> == Bakı İslam Universiteti == {{Əsas|Bakı İslam Universiteti}} [[Fayl:Bakı İslam Universiteti.jpg|thumb|left|200px|[[Bakı İslam Universiteti]]]] [[Bakı İslam Universiteti]] 1991-ci ildə Bakı İslam Mədrəsəsinin bazası əsasında formalaşmışdır. Bakı İslam Mədrəsəsi SSRİ Nazirlər Soveti yanında Dini İşlər Şurasının 17 yanvar 1989-cu il tarixli, 2№-li protokoluna əsasən Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin nəzdində fəaliyyətə başlamışdır<ref>SSRİ Nazirlər Soveti yanında Dini İşlər Şurasının 17.01.1989-cu il tarixli 2№-li protokolu</ref>. 1991-ci ilin yanvarında Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin Qazilər Şurasının qərarı ilə 14 yanvar 1991-ci il tarixli 2№-li əmrinə əsasən Bakı İslam Mədrəsəsi Bakı İslam İnstitutuna çevrilmişdir<ref>QMİ-nin 14.01.1991-ci il tarixli 2№-li əmrinə</ref>. QMİ-nin təşəbbüsü ilə 1992-ci ilin axırlarında Bakı İslam İnstitutu Bakı İslam Universiteti adını almışdır. [[Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi]] Kollegiyasının 1 mart 1994-cü il tarixli qərarına əsasən universitetin yeni adı rəsmən təsdiq olunmuşdur<ref>Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi Kollegiyasının 01.03.1994-cü il tarixli qərarı</ref>. == "Haqqın nuru" qəzeti == {{Əsas|Haqqın nuru (qəzet)}} [[Haqqın nuru (qəzet)|"Haqqın nuru" qəzeti]] Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin həftəlik dini-ictimai qəzetidir. Qəzetin ilk nömrəsi 12 mart 2010-cu ildə nəşr olunmuşdur. == Filmoqrafiya == *[[Zaqafqaziya müsəlmanları ruhanilərinin qurultayı (film, 1944)]] *[[Dözümlü minarələr (film, 1991)]] *[[Ana duasından başlanan yol (film, 2001)]] *[[Anamın duaları (film, 2007)]] *[[Allaha şükür (film, 2009)]] == Həmçinin bax == *[[Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı]] *[[Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] *[[Təzəpir məscidi]] *[[Qafqaz Xalqları Ali Dini Şurası]] == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|3}} == Xarici keçidlər == * {{Rəsmi saytı|qafqazislam.com}} {{az}} {{en}} {{ru}} * [http://scwra.gov.az/structure/1/?Qafqaz%20Müsəlmanları%20İdarəsi Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi.] scwra.gov.az {{az}} * [http://az.islam.az/article/a-298.html AZƏRBAYCAN ŞEYXÜL-ISLAMLARI] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150106172011/http://az.islam.az/article/a-298.html |date=2015-01-06 }}. az.islam.az {{az}} * [https://web.archive.org/web/20170302062307/http://qafqazislam.com/userfiles/Hac%C4%B1-Fuad-Nurullah-Sheyx.pdf Şeyxulislamlıq zirvəsi: Hacı Allahşükür Paşazadə]. Bakı, "Nurlar", 2014, 272 səh. ISBN 978-9952-490-50-3 * [http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&cid=40&nid=133319 Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin arxiv sənədləri Tiflisdən Bakıya gətirilir]{{Dead link|date=July 2021 |bot=InternetArchiveBot }}. anspress.com, 06.01.2012 {{az}} {{Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi}} [[Kateqoriya:Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi| ]] [[Kateqoriya:1823-cü ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] [[Kateqoriya:Qafqaz]] [[Kateqoriya:İslam təşkilatları]] {{Xarici istinadlar}} io8hkx9dypmca7vion4irf4zeoucsdw 0 93606 6600860 6215789 2022-08-29T09:36:10Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Əliyev Məstan |orijinal adı = Əliyev Məstan Aslan oğlu |şəkil = Məstan Əliyev.jpg |digər adı = |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Əliyev Məstan Aslan oğlu''' ({{DVTY}}) — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı. == Həyatı == 1918-ci ildə Tovuz rayonunun Əsrik Çırdaxan kəndində anadan olmuş və kənd məktəbində müəllim işləyən Məstan Əliyev 1939-cu ildə orduya xidmətə getmişdir. Müharibə başlandığı zamandan 47-ci ordunun tərkibində cəbhələrdə olmuş, Berlin ətrafında döyüşlərdə iştirak etmişdir. 1944-cü ildə 143-cü atıcı diviziyasına göndərilmişdir<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=O1R5b00igP8 |title=Победа у нас в крови. Мастан Алиев |author=CBC TV |date= 23.11.2020|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2020-11-23 |language=ru }}</ref>. Starşina Məstan Əliyevin uğurlu döyüşlərindən biri 1945-ci ilin 16 aprelində Oder çayının sol sahilində oldu. Bu döyüşdə onun bölməsi 72 əsgər və zabitini əsir götürdü, şəxsən özü isə 20 nəfərə qədərə faşist məhv etdi. Məstan Əliyev aprelin 23-də Berlin uğrunda döyüşlərin birində həlak oldu. Ona Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı 1945-ci il mayın 31-də verildi<ref>[http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=4246 Алиев Мастан Астан оглы]</ref>. Almaniyada dəfn edilmişdir. Doğma kəndinin məktəbi onun adını daşıyır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İkinci Dünya müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Tovuz rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Berlində vəfat edənlər]] nqpl9zukyxeyzq458hd33lypcgfocvm 0 95567 6599541 6591486 2022-08-28T16:03:41Z Bayramova Elnare 253593 Cümlə tamamlanmamışdır. wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Universitet |ad = Yel Universiteti |rəsmi_adı = {{Dil-en|Yale University}} |yaranma = 1701 |tip = özəl |rektor = Peter Salovey |ünvan = ABŞ, Konnektikut ştatı, Nyu-Heyven şəhəri |Tələbə sayı = 5300 |Rəsmi sayt = www.yale.edu }} [[Fayl:Harkness Tower, Yale University, New Haven CT.jpg|thumb|right|250px| Yel Universiteti]] '''Yel Universiteti''' — [[ABŞ]]-ın ən məşhur universitetlərindən biri. Amerikanın ən qədim şəhərlərindən biri olan [[Nyu-Heyven]]də yerləşir. Nyu-Heyven 125 min əhalisi olan liman şəhəridir, Nyu-Yorkdan 120 kilometr şimal-şərqdə və Bostondan 200 kilometr cənub-qərbdədir. Yel 1701-ci ildə yaradılıb, bura 12 bölmə daxildir: dörd illik bakalavr dərəcəsi verən Yel Kolleci; dəqiq, təbii və humanitar elmlər, eləcə də hüquqşünaslıq, tibb, biznes, ətraf mühitin mühafizəsi, ilahiyyat, memarlıq, musiqişünaslıq, rəssamlıq, aktyorluq və s. ixtisaslar üzrə aspiranturadır. Universitetin təməli olan Yel Kollecinin proqramı genişliyi və dərinliyi ilə seçilir. Hər il 65 kafedra tərəfindən 2000-dən çox kurs təklif edilir. Ənənəyə uyğun olaraq universitetin professor-müəllim heyəti tələbələrin təhsilinə xüsusi diqqət yetirir. Giriş fənlərinin çoxu əməkdar alimlər və professorlar tərəfindən aparılır. == Tarixi == 1640-cı ildə müstəmləkəçi keşişlər Nyu-Heyven kollecinin yaradılması məqsədilə fəaliyyətə başlayıblar. Onlar orta əsrlər Avropa universitetləri, eləcə də qədim Yunanıstan və Roma akademiyalarında olduğu kimi, liberal təhsil (latın dilində liber — azad vətəndaş) prinsiplərini tətbiq etmək niyyətində idilər. Bu cür təhsil tələbədə ümumi intellektual bacarığı, ləyaqət və şərəf hissini intensiv inkişaf etdirməyə yönəldilib. Qədim Roma imperiyası dövründə bu prinsip yeddi sahə — qrammatika, ritorika, məntiq, arifmetika, astronomiya, həndəsə və musiqi sahələri üzrə həyata keçirilirdi. Universitetin yaradıcıları olan keşişlər sonralar ABŞ-ın ali təhsilinin inkişafında böyük rol oynayan kollegiallıq prinsipini əsas götürdülər. Həmin vaxtlar Avropanın və Şotlandiyanın kollecləri tələbələrin onların ərazilərində yaşamalarını nəzərdə tutmurdular, Yelin yaradıcıları isə tələbələrin bir yerdə qalaraq bir- birlərindən öyrənməsi üçün kollec-yataqxana yaratmaq istəyirdilər. Bu ideyanı ingilislər Oksford və Kembric kolleclərində tətbiq etməyə başlamışdılar. Burada tələbələr müəllimləri ilə bir yerdə qalır, öyrənir və kilsəyə gedirdilər. Bu cür təhsil sistemində müəyyən bir ixtisasa yiyələnməklə bərabər, tələbə böyük təcrübə toplamış olurdu. İngilislərlə bərabər, oxşar ideyalar Harvardda da həyata keçirilirdi, lakin sonralar müəllim və professorların çoxu universitetin uğuruna şübhə ilə yanaşmağa başladılar. 1703-cü ildə kollecin bazar günü ibadətlərinin birində çıxışı zamanı müqəddəs Solomon Stoddard söyləmişdi: "Harvard Düşmənçilik, Xudpərəstlik və İsrafçılıq məskəninə çevrilib…". 1700-cü ildə on keşiş Brenfordda toplaşaraq Harvardın buraxdığı səhvləri təkrarlamayan bir kollecin yaradılmasını təklif etdilər. Onların əksəriyyəti Harvarddakı təhsildən məyus qalan məzunlar idi. 1701-ci ildə onlar Müstəmləkə General Assambleyasından xartiya alaraq Kollegial Məktəb yaratmağa başladılar. 1717-ci ildə Yelin yaradıcıları o vaxtlar 1000 nəfər əhalisi olan Nyu-Heyven adlı balaca şəhərdə torpaq sahəsi aldılar və 1718-ci ildə burada kollecin binasını ucaltdılar. Elə həmin il universitetə satdığı doqquz tay maldan qalan gəliri, 417 kitab və kral I Georqun portretini bağışlayan Uels taciri Eliaxu Yelin şərəfinə Yel Kolleci adı verildi. Tezliklə bu ərazidə bu gün Yelin ən qədim binalarından hesab edilən kollegial kilsə və Konnektikut Holl tikildi. Həmin dövrdə kollecin hər kursunda 25–30 nəfər oxuyurdu, ümumilikdə kollecdə 100-ə yaxın tələbə təhsil alırdı. Yalnız oğlanların təhsil almaq hüququ var idi, qəbul şifahi imtahan yolu ilə aparılırdı və imtahanı kollecin prezidentinin özü götürürdü. Latın və yunan dilləri, məntiq, ritorika və arifmetika bilgiləri xüsusi yoxlanılırdı. Bundan əlavə, bütün dərslər latın dilində keçilirdi, tələbələr dərsdən sonra da bir-birləri ilə bu dildə ünsiyyət qurmalı idilər. İngilis dilinin istifadəsi kollecin qaydalarına görə qadağan olunmuşdu. Bu tələb uzun müddət qüvvədə qaldı. 1920-ci ildə müəllimlər bundan imtina etməyi təklif etdilər, ancaq Yel Universitetinin məzunu və Yel Korporasiyasının üzvü olan ABŞ-ın 27-ci prezidenti Uilyam Horvard Taft əsrlərlə qoyulan ənənədən əl çəkməyə imkan vermədi. Müəllimlər bu dəyişikliyə yalnız 1931-ci ildə nail oldular. Yel və Harvardda tədris olunan fənlər Kembric, Oksford, eləcə də antik akademiyaların: yeddi "liberal incəsənət", klassik ədəbiyyat, "üç fəlsəfə" — təbiətşünaslıq fəlsəfəsi, etika və metafizika proqramlarına əsaslanırdı. Puritanlar bu proqramı Amerikada xaçpərəstlik ideallarının möhkəmlənməsi üçün bünövrə hesab edirdilər. == Universitetin inkişafı == 1776–1781-ci ildə Amerikanın azadlığı uğrunda aparılan müharibə Yelə toxunmadı. XIX-XX-ci əsrlərdə aspirantura və peşəkar fakültələr-institutlar yaradıldı, bu da Yeli əsl universitetə çevirdi. Yel Universitetində on iki peşə məktəbi və bir institut fəaliyyət göstərir. İlk illər ali təhsil ocağının 4 professoru və 37 tələbəsi olub. 1810-cu ildə burada rəsmən tibb, 1822-ci ildə ilahiyyat, 1824-cü ildə isə hüquq fakültələri təsis edildi. 1847-ci ildən dəqiq, təbii və humanitar elmlər üzrə aspirantura fəaliyyətə başladı, 1861-ci ildə ABŞ-da ilk dəfə olaraq Yel aspiranturasında elmlər doktoru dərəcəsi təltif edildi. 1869-cu ildə incəsənət, 1894-cü ildə musiqişünaslıq, 1900-cü ildə meşə təsərrüfatı və ətraf mühitin mühafizəsi, 1911-ci ildə Uşaq Tədqiqat Mərkəzi , 1923-cü ildə orta tibbi personalın hazırlığı, 1955-ci ildə teatr, 1972-ci ildə memarlıq, 1974-cü ildə idarəetmə fakültələri yaradılıb. 1879-cu ildən başlayaraq Yel Universitetinin aspiranturasında qadınlar təhsil alır, 1969-cu ildən isə qız tələbələr 4-illik bakalavr pilləsinə qəbul olunurlar. == Büdcəsi == Yel Universitetin illik gəliri 2,57, illik xərcləri isə 2,54 milyard ABŞ dolları təşkil edir. Bundan əlavə, ali məktəbə ildə təxminən 16,5 milyard ABŞ dolları məbləğində yardım edilir. == Təhsil haqqı == Yel Universitetində təhsil alan tələbələrin 60 faizi maliyyə yardımı alır. Universitetdə təhsil haqqı tələbənin oxuduğu məktəb və ixtisasdan aslı olaraq 20800–49900, otaq və yataqxanaların bir tədris ili üzrə qiymətə isə 1200 ABŞ dolları həcmində müəyyənləşib. == Yataqxana-kolleclər == 1930-cu ildə Oksford və Kembric universitetlərinə uyğun olaraq Yelin bütün tələbələri hər biri 450 nəfərdən ibarət olan 12 yataqxana-kolleclərə bölündülər. Hər bir yataqxana-kollec geniş, dördkünc, kölgəli ağacları, hovuzları, rahat oturacaqları olan həyətə malik bir neçə binadan ibarətdir. Kitabxanası, yeməkxanası, idman, oxu və tədbir keçirmək üçün zalları olan bu yataqxana-kollec bütöv bir şəhər kvartalını əhatə edir və tələbə həyatının təkrarolunmaz atmosferini yaradır. Hər bir kolleci tələbələrlə bir yerdə qalan master idarə edir. Həmçinin hər kollecin tələbələrin həyatında fəal iştirak edən dekanı və müəllim-rezidentləri mövcuddur. Universitetin 12 kolleci var. (Berkeley, Branford, Calhoun, Davenport, Timothy Dwight, Jonathan Edwards, Morse, Pierson, Saybrook, Silliman, Ezra Stiles, Trumbull) == Universitet bu gün == Hazırda Yel dünyanın ən yaxşı universitetlərindən birinə çevrilib. 2000 nəfərdən çox olan professor-müəllim heyəti yüksək səviyyədə ixtisaslaşmaları ilə seçilir. 225 Yel binası zəmanələrinin ən məşhur memarları tərəfindən inşa edilib. Binaların memarlıq üslubu müxtəlifdir: Yeni — ingilis müstəmləkə dövründən başlayaraq viktorian qotikasına, mavritan üslubundan tutmuş ultramüasir binalaradək. Yelin binaları, qüllələri, hovuz-fontanları, bağları, parkları ümumi təkrarolunmaz bir tamamlıq yaradır. Buna görə də Yeli "Amerikanın ən gözəl universitet şəhərciyi" adlandırırlar. Universitetə əlavə 243 hektarlıq ərazi məxsusdur ki, burada da müxtəlif idman kompleksləri və meşə-park massivləri yerləşir. Hazırda universitetdə əlavə korpusların, laboratoriyaların, yataqxanaların tikintisi davam etdirilir. == Kitabxana == Yel kitabxanası çox zəngindir. ümumilikdə kitabxananın fondu 11 milyondan artıq kitaba, kolleksiyalara, arxivlərə, musiqi yazılarına, xəritələrə və başqa nadir eksponatlara malikdir. Bu, ABŞ-da üçüncü, dünyada isə ikinci ən böyük universitet kitabxanasıdır. Vahid kompüterləşdirilmiş kataloq 40-dan çox ixtisas kitabxanalarını cəmləşdirir: qeyri-adi gözəlliyə malik olan qotik Sterlinq kitabxanasından başlayaraq 800000-dən çox nadir kitab və sənədlər toplusu olan Bayneke əlyazmalar və nadir kitablar kolleksiyası kitabxanasına qədər. == Dəqiq, tətbiqi və təbiət elmləri == Yel humanitar elmlər sahəsində böyük nailiyyətlər əldə etdiyi üçün çoxları bilmir ki, universitet həmçinin ABŞ-ın ən aparıcı elmi-tədqiqat mərkəzlərindən biridir. Yelin biologiya, kimya, [[Molekulyar biologiya|molekulyar]] biofizika və biokimya, fizika, astronomiya, [[riyaziyyat]], hesablama texnikası, [[geologiya]] və [[geofizika]], ətraf mühitin mühafizəsi və s. kafedraları mütəmadi olaraq Amerikanın ən yaxşı proqramları sıralarına daxil olur. Öz nailiyyətlərini möhkəmləndirərək və inkişaf etdirərək Yel laboratoriyaların, dəqiq elmlər, mühəndislik profilli fakültələrin auditoriyalarının genişləndirilməsi, təkmilləşdirilməsi üçün 500 milyon dollardan çox vəsait ayırır. Yaxın 10 ildə universitet tibb və [[biotexnologiya]] sahəsi üzrə tədqiqatların maddi bazasının inkişafı məqsədilə əlavə 500 milyon dollar ayıracaq. == Xarici əlaqələri == Yel Universitetinin beynəlxalq əlaqələr ənənəsi XIX-cu əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Həmin dövrdən professor və müəllimlər xarici ölkələrə elmi səfərlər etməyə başladılar. Yel öz divarlarında xarici tələbə qarşılayan ilk universitetlərdən biridir: ilk [[Latın Amerikası|Latın amerika]]lı tələbə buraya 1830-cu, çinli tələbə 1850-ci ildə daxil olmuşdu. Bu gün Yel müxtəlif beynəlxalq proqram və tədqiqatlarda aktiv iştirak edir. Universitetdə 50-dən çox dil öyrədilir, beynəlxalq münasibətlərə aid 600-dən artıq kurs keçilir. 40 il ərzində bu istiqamət üzrə liderliyini saxlayan Yel beynəlxalq tədqiqatlar mərkəzi hazırda bakalavr dərəcəsində 6, magistr dərəcəsində isə 4 ixtisas təklif edir. Tətbiqi linqvistik tədqiqatlar, mərkəzi qloballaşma problemlərinin tədqiqatı və beynəlxalq maliyyə mərkəzləri beynəlxalq proqramlara artan marağı inkişaf etdirir və Yelin ixtisaslaşmış fakültələrinin fəaliyyətini zənginləşdirir. Yel ildən-ilə xarici tələbələrin artımı ilə fəxr edir, universitet tələbələrinin 16%-dən çoxu xarici tələbələrdir. Yeni "Dünya liderləri" proqramı çərçivəsində hər tədris ili bütün dünyada gələcəkdə öz ölkələrinin inkişafı üçün mühüm nailiyyət verə biləcək görkəmli elm xadimləri Yel Universitetinə cəlb olunur; dünyanın 100-dən çox ölkələrindən 1500 alim işləmək və yaşamaq üçün Yelə gəlir. Yel Universitetinin çoxsaylı uğurlu və məşhur məzunları var. 1989-cu ildən başlayaraq ABŞ-ın bütün prezidentləri Yelin məzunları olub. Corc Nerbert Uoiker Buş (ata — Buş), Bill Klinton, eləcə də onun həyat yoldaşı, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın hazırkı Dövlət katibi [[Hillari Klinton]], [[Corc Uoker Buş|Corc Uolker Buş]] (oğul — Buş), onun qızı [[Barbara Buş]], Amerikanın keçmiş vitse-prezidenti Riçard Dik çeyni də üelin məzunlarındandır. Morze əlifbasının ixtiraçısı Samuel Morzeni, məşhur uşaq psixoloqu Benjamin Spoku, yazıçı Sinkler Lyuisi, iqtisadçı Corc Akerlofu, jurnalist və yazıçı Bob Vudvardı, "[[Pepsi]]" kamraniyasının prezidenti İndra Krisnamurti Nuyini, CBS telekamraniyasının prezidenti Erik Oberi, "Boinq" kamraniyasının direktorlar şurasının sədri Ceyms Mak Nerni də Yel Universitetinin tanınmış məzunlarındandır. Yel Universiteti Amerikanın elit universitetləri qrupuna daxildir. Universitet [[Beynəlxalq Tədqiqat Universitetləri Alyansı]]na daxildir.<ref>[http://www.iaruni.org/about-us/members Members] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120506060334/http://www.iaruni.org/about-us/members |date=2012-05-06 }}. iaruni.org {{en}}</ref> == Reytinqi == {| class="wikitable" border="1" |+ "[[Academic Ranking of World Universities]]"dəki yeri:<ref>{{cite web|url=http://www.shanghairanking.com/World-University-Rankings/Yale-University.html|title=ARWU - Yale University|publisher=Shanghai Ranking Consultancy|date=2014|accessdate=26 aprel 2015|archive-date=2015-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150502101340/http://www.shanghairanking.com/World-University-Rankings/Yale-University.html|url-status=dead}}</ref> |- ! 2003<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2003.html |title=Academic Ranking of World Universities 2003 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150430062238/http://www.shanghairanking.com/ARWU2003.html |url-status=dead }}</ref> !! 2004<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2004.html |title=Academic Ranking of World Universities 2004 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150918171832/http://www.shanghairanking.com/ARWU2004.html |url-status=dead }}</ref> !! 2005<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2005.html |title=Academic Ranking of World Universities 2005 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150424213848/http://www.shanghairanking.com/ARWU2005.html |url-status=dead }}</ref> !! 2006<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2006.html |title=Academic Ranking of World Universities 2006 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150918220030/http://www.shanghairanking.com/ARWU2006.html |url-status=dead }}</ref> !! 2007<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2007.html |title=Academic Ranking of World Universities 2007 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150430103751/http://www.shanghairanking.com/ARWU2007.html |url-status=dead }}</ref> !! 2008<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2008.html |title=Academic Ranking of World Universities 2008 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150918192133/http://www.shanghairanking.com/ARWU2008.html |url-status=dead }}</ref> !! 2009<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2009.html |title=Academic Ranking of World Universities 2009 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150430103758/http://www.shanghairanking.com/ARWU2009.html |url-status=dead }}</ref> !! 2010<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2010.html |title=Academic Ranking of World Universities 2010 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151210095833/http://www.shanghairanking.com/ARWU2010.html |url-status=dead }}</ref> !! 2011<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2011.html |title=Academic Ranking of World Universities 2011 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2011-08-23 |archive-url=https://www.webcitation.org/618puNXUi?url=http://www.arwu.org/ARWU2010.jsp |url-status=dead }}</ref> !! 2012<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2012.html |title=Academic Ranking of World Universities 2012 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2013-04-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130425145648/http://www.shanghairanking.com/ARWU2012.html |url-status=dead }}</ref> !! 2013<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2013.html |title=Academic Ranking of World Universities 2013 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2019-03-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190311085241/http://www.shanghairanking.com/ARWU2013.html |url-status=dead }}</ref> !! 2014<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2014.html |title=Academic Ranking of World Universities 2014 |access-date=2015-04-26 |archive-date=2015-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119210953/http://www.shanghairanking.com/ARWU2014.html |url-status=dead }}</ref> !! 2015<ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2015.html |title=Academic Ranking of World Universities 2015 |access-date=2015-08-25 |archive-date=2015-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030134046/http://www.shanghairanking.com/ARWU2015.html |url-status=dead }}</ref> |- | 8||11||11||11||11||11||11||11||11||11||11||11||11 |} {| class="wikitable" border="1" |+ "[[QS World University Rankings]]"dəki yeri: |- !2015/16<ref name=QS2015>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2015#sorting=rank+region=+country=+faculty=+stars=false+search=|title=QS World University Rankings (2015)}}</ref> !2014/15<ref name=QS2014>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2014#sorting=rank+region=+country=+faculty=+stars=false+search=|title=QS World University Rankings (2014)}}</ref> !2013/14<ref name=QS2013>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2013#sorting=rank+region=+country=+faculty=+stars=false+search=|title=QS World University Rankings (2013)}}</ref> !2012/13<ref name=QS2012>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2012|title=QS World University Rankings (2012)}}</ref> !2011/12<ref name=QS2011>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2011|title=QS World University Rankings (2011)|access-date=2015-04-11|archive-date=2014-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20141020200255/http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2011|url-status=dead}}</ref> !2010/11<ref name=QS2010>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2010|title=QS World University Rankings (2010)|access-date=2015-04-11|archive-date=2011-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20110403044940/http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2010|url-status=dead}}</ref> |- |15||10||8||7||4||3 |} {| class="wikitable" border="1" |+ "[[Times Higher Education World University Rankings]]"dəki yeri: |- !2015/16<ref name=THE_W_2015-16>{{cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2016/world-ranking#!/page/0/length/25|title=THE World University Rankings (2015-2016)|publisher=''Times Higher Education''|accessdate=11 mart 2016}}</ref> !2014/15<ref name=THE_W_2014-15>{{cite web|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2014-15/world-ranking|title=THE World University Rankings (2014-2015)|publisher=''Times Higher Education''|accessdate=12 aprel 2015}}</ref> !2013/14<ref name=THE_W_2013-14>{{cite web|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2013-14/world-ranking|title=THE World University Rankings (2013-2014)|publisher=''Times Higher Education''|accessdate=12 aprel 2015}}</ref> !2012/13<ref name=THE_W_2012-13>{{cite web|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2012-13/world-ranking|title=THE World University Rankings (2012-2013)|publisher=''Times Higher Education''|accessdate=12 aprel 2015}}</ref> !2011/12<ref name=THE_W_2011-12>{{cite web|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2011-12/world-ranking|title=THE World University Rankings (2011-2012)|publisher=''Times Higher Education''|accessdate=12 aprel 2015}}</ref> !2010/11<ref name=THE_W_2010-11>{{cite web|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2010-11/world-ranking|title=THE World University Rankings (2010-2011)|publisher=''Times Higher Education''|accessdate=12 aprel 2015}}</ref> |- |12||9||11||11||11||10 |} == Məşhur məzunları == * [[Con Şatak]] * [[Con Kerri]] * [[Corc Uoker Buş|Corc Buş]] == Mənbə == * [http://www.az-muallimi.com/arxiv/2009/n33/ardi6.html Yel Universiteti] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} {{Müstəmləkə kollecləri}} [[Kateqoriya:Yel Universiteti| ]] [[Kateqoriya:ABŞ universitetləri]] [[Kateqoriya:1701-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Sarmaşıq Liqası]] 7s4w95ixtnx05vutx8nj0aw9fob7w78 11 97098 6600527 6598582 2022-08-29T06:33:56Z Toghrul R 147643 Cavab wikitext text/x-wiki {{müzakirə}} Bu şablonda şəkil yerləşdirilməsi ilə bağlı problem var. Hər dəfə <nowiki>[[Şəkil:]]</nowiki> əlavə etmək lazım gəlir. Halbuki "Şəxslər" şablonunda bu problem yoxdur - elə şəkil faylının adını əlavə etmək kifayətdir ki, şəkil səhifədə görünsün. --[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] 21:20, 2 dekabr 2009 (UTC) ::"vəzifəsi" işləmədi. [[Kamran Ağayev]]də baxa bilərsiz.--[[İstifadəçi:Bakuemil|Bakuemil]] 20:01, 30 Avqust 2010 (UTC) Bu şablonu yeniləmək və daha sonra yeniliyi bütün futbolçu səhifələrində tətbiq etmək lazımdır. -- [[İstifadəçi:Cekli829|'''<font face="Tahoma"><font color="white">Cekli</font><font color="blue">8</font><font color="red">2</font><font color="green">9</font></font>''']] 9:00, 31 avqust 2010 ([[Cek]] vaxtı ilə) Şablonda bəzi düzəlişlər etdim, amma problemləri özünüz də görə bilərsiniz. Məsələn şəkilin sağ tərəfində boşluq əmələ gəlir. Bunu hələ ki, qaydasına sala bilmirəm... -- [[İstifadəçi:Cekli829|'''<font face="Tahoma"><font color="white">Cekli</font><font color="blue">8</font><font color="red">2</font><font color="green">9</font></font>''']] 10:28, 31 avqust 2010 ([[Cek]] vaxtı ilə) :Sonuncu halda şablonda bundan sonra "şəkil" deyil "şəkil faylı" istifadə olunmasını məqbul hesab edirəm. "Şəkil" köhnə variantda olan məqalələrdə istifadə olunduğundan, dəyişə bilmərik. Əks halda məqalələrin hamısında düzəlişlər olmalıdır.--[[İstifadəçi:Vago|Vago]] 07:02, 31 Avqust 2010 (UTC) Şəkil də problem var idi. Mən bəzilərini düzəltdim. Sadəcə adı yazanda olmur fayl və miqyasında yazmaq lazımdır. Bu şablonun hansı məqalələrdə istifadə edildiyin asan yolla necə bilmək olar.--[[İstifadəçi:Bakuemil|Bakuemil]] 08:25, 31 Avqust 2010 (UTC) :Ümumityətlə hər hansı bir məqaləyə istinadların olduğunu bilmək üçün sol tərəfdə paneldə "Alətlər sandığın"da olan "Bu səhifəyə keçidlər" düyməsindən istifadə etmək daha münasibdir.--[[İstifadəçi:Vago|Vago]] 08:39, 31 Avqust 2010 (UTC) Və ya da [[:Kateqoriya:Əlifba sırasına görə futbolçular]] səhifəsindən istifadə etmək olar. -- [[İstifadəçi:Cekli829|'''<font face="Tahoma"><font color="white">Cekli</font><font color="blue">8</font><font color="red">2</font><font color="green">9</font></font>''']] 14:25, 31 avqust 2010 ([[Cek]] vaxtı ilə) Şəkili şəxslər şablonundakı kimi düzəltmək lazımdır. -- [[İstifadəçi:Cekli829|'''<font face="Tahoma"><font color="white">Cekli</font><font color="blue">8</font><font color="red">2</font><font color="green">9</font></font>''']] 14:29, 31 avqust 2010 ([[Cek]] vaxtı ilə) Bu şablonda düzəlişlər edilməlidir və ya yeni belə şablon yaradılmalıdır. Vaxtı və bacarığı olanlardan, xahiş edirəm, etsin. Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font color="black" face="Comic Sans MS">E<font color="red">m</font>in</font>''']] <big>|</big> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font color="red" face="Comic Sans MS">'''m<font color="black">e</font>saj'''</font>]] 17:37, 9 may 2012 (UTC) Şablon əladır, amma bir xırda məsələ var, dünyasını dəyişən futbolçu, məşqçilərin məqaləsində indiki klubu hissəsi boş qalır, onu elə etmək olar ki, məlumat yazılmayanda məqalədə həmin hissə görünməsin?--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font color="black" face="Comic Sans MS">E<font color="red">m</font>in</font>''']] <big>|</big> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font color="red" face="Comic Sans MS">'''m<font color="black">e</font>saj'''</font>]] 15:09, 6 oktyabr 2013 (UTC) :Yəqin ki, olar. 1-2 günə çalışacam düzəldim.--[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|talk]]) 20:55, 8 oktyabr 2013 (UTC) {{u|Toghrul R}} salam. Şablon vikidatadan "dəfn yeri"ni idxal etmir. Vaxt olanda baxarsız. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:16, 30 sentyabr 2021 (UTC) :{{u|Toghrul R}} salam. Şablon vikidatadan "təhsili"ni idxal etmir. Vaxt olanda baxarsız. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] salam. Bu şablonda onu özüm əlavə etməmişdim. Digər dillərdə də o parametr verilmirdi deyə. Yenə də əlavə edim? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:44, 27 avqust 2022 (UTC) :::{{u|Toghrul R}} fikrimcə niyə də olmasın. Əgər problem yaratmırsa olsa yaxşıdı. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:41, 28 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] {{done}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 06:33, 29 avqust 2022 (UTC) neyagjms39ra5csy71wvavur35cmjms 0 98578 6599801 5998825 2022-08-28T18:17:33Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Man}} {{Şirkət}} [[Fayl:MAN logo.JPG|thumb|right|200px|MAN emblemi]] [[Fayl:MAN TGA 18-430 XXL Gardinenplanensattelzug.jpg|thumb|right|200px|MAN]] [[Fayl:FHN truck.jpg|thumb|right|200px|MAN]] '''MAN''' — Alman avtomobil markası. == Tarixi == '''MAN''' avtomobil markası təməli 1908-ci ildə qoyulmuşdur. Onun yaranması 19-cu əsrlə 20-ci əsrin qovşağında [[Auqsburq]] və [[Nürnberq]] maşınqayırma müəssisələri birləşərək adlarını dəyişdikdən sonra baş vermişdir. Yeni ad, yəni MAN (Maschinen-fabrik Augsburg-Nurnberg) bu müəssisələrin ittifaqının rəmzi olmuşdur. Əslində konsernin tarixi bundan xeyli əvvəl 1758-ci ildə [[Rur]] vilayətində ilk ağır sənaye müəssisəsi olan St. Antony (Oberhauzen) metallurgiya zavodu istismara verildiyi vaxtdan başlanmışdır. 1915-ci ildən zavod yük avtomobilləri istehsalına başladı. Zavodun istehsal etdiyi ilk avtomaşınlar [[Avstiya]]nın Saurer firmasının lisenziyası ilə buraxılan, mühərriki benzinlə işləyən yük maşınları idi. Lakin tezliklə hər şey kökündən dəyişdi. Belə ki, məhz Auqsburq maşınqayırma zavodunda 1893–1897-ci illərdə Rudolf Dizel öz məşhur mühərrikini hazırladı. 1924-cü ildə müəssisə dünyada ilk dəfə dizel mühərrikləri ilə təchiz edilən və seriya ilə buraxılan yük avtomobilləri istehsal etdi. Tədricən bu yük maşınlar və onların mühərrikləri özlərini doğrultdu və kompaniya bu istiqamətdə işlərini davam etdirdi. 1937-ci ildə yük avtomobilləri üçün yaradılmış sferik yanma kameralı ilk dizel mühərriki peyda oldu. Bu, həmin dövrdə maşınqayırma sənayesində tərəqqidən xəbər verən böyük yenilik idi. MAN markasının müasir tarixi isə öz başlanğıcını 1950-ci illərdən götürür. Həmin il bazara kapotsuz quruluşlu ilk yük maşını – "13 230" modeli çıxarıldı. O, tutumu 19.343 kub santimetr olan 6 silindrli dizel mühərriki ilə və 12 pilləli mexaniki ötürücü sürət qutu ilə təchiz olunmuşdu. Bu yük maşını 82 km/saat sürətlə 12 ton yük daşımağa qadir idi. Əvvəlcə yeni model qeyri-adi təəssürat yaratdı və hətta insanlar bu yeniliyə bir qədər ehtiyatla yanaşdılar. Lakin Avropa şəraitində kapotsuz quruluşun üstünlüyü tezliklə özünü büruzə verdi, buna görə də bu konstruksiya hamı tərəfindən bəyənildi. 1967-ci ildə buraxılmış 13-cü seriyadan olan MAN avtomobilləri (215/240/250F modelləri) bu markanın tarixində mühüm mərhələ oldu. Artıq burada kompaniyanın konstruktor işinin bir çox prinsipləri aydın görünürdü: üstü açılan komfortlu kabinə, geniş çeşidli modifikasiyalar və əlavə avadanlıqlar, texniki cəhətdən düzgün seçilmiş etibarlı dizel mühərrikləri – bütün bunlar həmin prinsiplərin təzahürü idi və onların inkişafı bu gün də davam etməkdədir. 1978-ci ildə buraxılmış Х-90 modeli kompaniyanın götürdüyü istiqamətin davamı oldu. O, uzaq məsafələrə yük daşınması üçün nəzərdə tutulmuşdu. Modul konstruksiyası (zərurət yarandıqda avtomobilin təyinatını istənilən vaxt "dəyişmək" mümkündür), kabinənin hamar döşəməsi, təkmilləşdirilmiş bamper örtüyü, avtomobilin qabaritini artırmadan onun içərisindəki sərbəst məkandan maksimal istifadə imkanı – həmin dövrdə yenilik sayılan bütün bu prinsiplər bu gün müasir avtomobilqayırmada geniş tətbiq olunmaqdadır. Kompaniyanın uğurlarını MAN-F90 modeli davam etdirdi, 1987-ci ildə bu model "İlin yük avtomobili" (Truck of the Year) adına layiq görüldü. Bu model hazırda təkamül prosesində olan konstruksiya elementlərinə: estetik xarici görünüşə, interyerin xırdalıqlara qədər işlənmiş erqonomikasına, bir neçə tip kabinəyə, geniş çeşidli əlavə avadanlıqlara malik idi. Son onillikdə MAN-ın əldə etdiyi nailiyyətlər hamıya məlumdur: bu adı daşıyan milyonlarla yük avtomobili və avtobus bütün dünyada hər gün insanlara xidmət etməkdədir. == Modelləri == === Yük maşını modelləri === * TGX Serisi (2008) * TGS Serisi (2008) * [[TGA Serisi]] * TGM Serisi * TGL Serisi * [[ERF (lorry manufacturer)|ERF]] — İngiltəre brandı * [http://www.militarytrucks.man-mn.com/en/Products/High_Mobility_Truck_System.jsp HX Series] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20080705103912/http://www.militarytrucks.man-mn.com/en/Products/High_Mobility_Truck_System.jsp |date=2008-07-05 }} — Hərbi təyinatlı * [http://www.militarytrucks.man-mn.com/en/Products/Extreme_Mobility_Truck_System/Extreme_Mobility_Truck_System.jsp SX Series] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090831060152/http://www.militarytrucks.man-mn.com/en/Products/Extreme_Mobility_Truck_System/Extreme_Mobility_Truck_System.jsp |date=2009-08-31 }} — Hərbi təyinatlı === Avtobuslar === * Lion’s City(eski isimleri ile NL NG ve NU) şəhər/servis avtobusu * Lions Classic(eski isimleri ile SL SG ve SU) şəhər/servis avtobusu * Lion’s Regio servis ovtobusu * 10.225 FOCL midi bus * 12.220 HOCL * 14.280 HOCL * 12.220 HOCL-NL * 14.220 HOCL-NL * 18.220/260/280 HOCL-SL * 18.220/260/280/310/360 HOCL-SÜ * 18.220/260/310 HOCL-NL (LF) * 18.260/310/360/410 /460 HOCL * 24.310/360/410/460 HOCLN * 28.310 HGOCL * [[Man Fortuna]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|MAN}} * [http://www.man.de/ Rəsmi Web saytı] * [http://www.avtomobil.az/articles/read/87/ MAN məqalə] [[Kateqoriya:Almaniya avtomobilləri]] hkxz3d7o0ka82e1lgj343uucqyteoaj 0 98650 6600956 6556993 2022-08-29T09:50:14Z 212.47.141.227 wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |Status = [[İqtisadi rayon]] |Adı = Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu |Şəkil = |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |Xəritə = Lankaran-Astara Economic Region.png |Xəritənin izahı = Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu |Daxildir = |Paytaxt = |Sahəsi = 6140 |Əhali = 855700 |Əhali sıxlığı = |Tərkibi = |Vəzifəli şəxs = |Vəzifənin adı = }} '''Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu''' — və ya [[Cənub]] [[rayon]]u [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] iqtisadi rayonlarından biri. Lənkəran-Astara iqtisadi-coğrafi rayonunun [[Cəlilabad rayonu|Cəlilabad]], [[Astara rayonu|Astara]], [[Lerik rayonu|Lerik]], [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]], [[Masallı rayonu|Masallı]] və [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] inzibati rayonları daxildir. Lənkəran iqtisadi rayonunun ən inkişaf etmiş və önəmli şəhəri [[Lənkəran]] və Cəlilabaddır. İqtisadi rayon [[Azərbaycan|Azərbaycanın]] cənubunda, [[İran]] və [[Türkiyə|Türkiyəyə]] gedən yollar üzərində yerləşir. Şərqdə Xəzər dənizi, qərbdə və cənubda İran ilə həmsərhəddir. Sahəsi 6,14 min km² –dır, bu da ölkə ərazisinin 7,1%-nə bərabərdir. [[Lənkəran ovalığı]] və [[Talış dağları]] əsas oroqrafik vahidlərdir. İqtisadi rayonun ərazisinin 26%-i meşələrlə örtülmüşdür. Region rütubətli subtropik iqlimə malik olmaqla təbii şəraitinə görə ölkənin digər iqtisadi rayonlarından fərqlənir. Əhalinin sayı 855,7 min nəfər, o cümlədən şəhər əhalisi 212,0 min nəfərdir. Ölkə əhalisinin 9,3%-i burada yaşayır. Əhalinin orta sıxlığı hər km² -ə 141 nəfər, urbanizasiya səviyyəsi 24,8%-dir (2012). Kənd təsərrüfatında faraş tərəvəzçilik, kartofçuluq, üzümçülük, taxılçılıq üstünlük təşkil edir. İqtisadi rayon mühüm sitrus meyvəçiliyi rayonudur. Sənaye sahələri kənd təsərrüfatı xammallarının emalı əsasında inkişaf etmişdir, bitkiçilik və balıqçılıq məhsullarının emalına əsaslanır. Yeyinti sənayesində balıq emalı, çay, meyvə-tərəvəz konservi və şərab istehsalı mühüm yer tutur, ət, süd, pendir, çörəkbişirmə müəssisələri fəaliyyət göstərir. Bakı-[[Astara Dəmiryol Stansiyası|Astara dəmir yolu]] və Ələt-Astara avtomobil yolu yük və sərnişinlərin daşınmasında, həmçinin Azərbaycanın İran və Türkiyə ilə iqtisadi əlaqələrinin genişlənməsində mühüm rol oynayır. Lənkəranda müasir tələblərə uyğun hava limanı fəaliyyət göstərir. Gözəl landşaft, isti və soyuq mineral sular, əlverişli iqlim şəraiti və inkişaf etmiş nəqliyyat şəbəkəsi rayonda kurort və turizm təsərrüfatının inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. == Təbii sərvətləri == Regionda faydalı qazıntılar azdır, qeyri-filizlərdən tikinti qumu, gil, çaydaşı, gips ehtiyatları vardır, zəngin termal və mineral sulara malikdir. İqtisadi rayonda rütubətli subtropik iqlim, məhsuldar torpaqlar, su və əmək ehtiyatları kənd təsərrüfatının inkişafı üçün böyük imkanlar yaradır. Sahilboyu balıq ovlanır. == İqtisadiyyatı == Lənkəran istisadi rayonunun iqtisadiyyatının əsasını aqrar-sənaye kompleksi təşkil edir. Kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək üçün burada çox əlverişli təbii-iqtisadi şərait var. Rütubətli subtropik iqlim, məhsuldar torpaqlar, su və kifayət qədər əmək ehtiyatları kənd təsərrüfatının intensiv inkişafı üçün böyük imkanlar yaradır. Kənd təsərrüfatının strukturunda faraş tərəvəzçilik, çayçılıq, üzümçülük, taxılçılıq üstünlük təşkil edir. Azərbaycanda istehsal olunan çayın 99%-ə qədəri, tərəvəz-bostan məhsullarının yarıdan çoxu bu iqtisadi rayonun payına düşür. == Nəqliyyat şəbəkəsi == Lənkəran-Astara iqtisadi-coğrafi rayonu özünün coğrafi və geosiyasi mövqeyi ilə respublikamızın iqtisadi və siyasi əlaqələrində çox böyük rol oynayır. === Dəmir yolu və avtomobil nəqliyyatı === İqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş qonşumuz [[İran İslam Respublikası]] ilə əlaqələrimiz əsasən tranzit ərazi kimi bu region vasitəsilə həyata keçirilir. Azərbaycanda İran sərhədinə qədər Bakı-Astara dəmir yolu xətti 1941-ci ildə çəkilmişdir[[Dəmiryolu nəqliyyatı|.Dəmir yolu]]na paralel olaraq beynəlxalq əhəmiyyətli [[avtomobil]] yolu da fəaliyyət göstərir. [[Lənkəran-Astara kadastr rayonu|Lənkəran-Astara]] iqtisadi-coğrafi rayonu ərazisindən keçən (tranzit yollar) bu yollar vasitəsilə [[Rusiya]]-[[İran]] iqtisadi əlaqələri də yaranmışdır. === Su nəqliyyatı === [[İqtisadiyyat|İqtisadi]]-coğrafi rayonun nəqliyyat şəraitini daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə gələcəkdə Xəzər dənizinin ucuz və qısa su yolundan istifadə olunmalıdır [İmrani Z.T.2008]. Elmi-texniki tərəqqinin surətlə inkişaf etdiyi bir zamanda Bakı ilə [[Lənkəran]] və [[Astara]] şəhərləri arasında [[sərnişin]] və [[yük]] daşınması üçün sürətli və hər cür şəraitə malik gəmilərdən istifadə edilməlidir. Bu məqsədlə Lənkəran və Astarada [[dəniz]] [[liman]] kompleksləri yaradılmalıdır[[Hava yolları|. Hava yollarını]] inkişaf etdirmək üçün [[Lənkəran]] şəhərində beynəlxalq əhəmiyyətli [[təyyarə]] limanı tikilmişdir. Cədvəl 9.8. '''İqtisadi-coğrafi rayonda respublika və yerli əhəmiyyətli yolların quruluşu, km''' '''[Z.S.Məmmədova (2002) görə]''' {| class="wikitable" |İnzibati rayonlar |Cəmi avtomo bil yolları, km |Xüsusi cəkisi, %-lə |Respublika əhəmiyyətli, yol, km |Xüsusi cəkisi, %-lə |Yerli əhə- miyyətli yol, km |Xüsusi cəkisi, %-lə |- |Lənkəran |426 |17,0 |152 |21,2 |274 |15,3 |- |Masallı |355 |14,2 |144 |20.2 |211 |11,8 |- |Lerik |706 |28,2 |97 |13,5 |609 |34,2 |- |Yardımlı |385 |15.4 |88 |12,2 |297 |16,6 |- |Cəlilabad |360 |14,4 |183 |25,5 |177 |9,9 |- |Astara |270 |10,8 |53 |7,4 |217 |12,2 |- |'''Cəmi''' |'''2502''' |'''100''' |'''717''' |'''100''' |'''1785''' |'''100''' |} İqtisadi-coğrafi rayonda avtomobil yollarının ümumi uzunluğu 2502&nbsp;km-dir ki, bunun da 717&nbsp;km-i (29%) respublika, 1785&nbsp;km-i (71%) isə yerli əhəmiyyətli yolların payına düşür. 2011-ci ildə iqtisadi-coğrafi rayonda avtomobil nəqliyyatı ilə 6,1 mln. ton yük və 53,6 mln. sərnişin daşınmışdır ki, bu da 2000-ci ilə görə uyğun olaraq 3,4 mln ton və 23,0 mln nəfər artım deməkdir. Göstərilən dövrdə yük dövriyyəsi 876,4 mln ton/km, sərnişin dövriyyəsi 463,5 mln sərnişin/km olmuşdur. [[Qəzvin]]-[[Rəşt]] (İran) dəmir yolunun [[Astara]] ilə birləşdirilməsi layihəsi mövcuddur. [[Lənkəran-Astara kadastr rayonu|Lənkəran-Astara]] iqtisadi-coğrafi rayonunun [[avtomobil]] yollarının quruluşunda [[Asfalt|asfalt yoll]]ar 12%, qara örtüklü 17%, çınqıl örtüklü 39%, qrunt yollar isə 32% təşkil edir (cədvəl 9.9.).<ref>Azərbaycan Respublikasının Coğrafiyası, III cild, Regional Coğrafiya, Bakı, 2015. səh 400 (Paşayev N.Ə., Ağakişiyeva G.R.)</ref> '''İqtisadi-coğrafi rayon üzrə avtomobil yollarının texniki vəziyyəti''' '''[Z.S.Məmmədova (2002) görə]''' {| class="wikitable" | rowspan="2" |İnzibati rayonlar | rowspan="2" |Avtomobil yollarının uzunluğu (km) | colspan="4" |O cümlədən |- |Asfalt örtüklü (km) |Qara örtüklü (km) |Çınqıl örtüklü (km) |Qrunt yollar (km) |- |Lənkəran |426 |64 |111 |184 |47 |- |Masallı |355 |86 |44 |108 |117 |- |Lerik |706 |20 |43 |475 |168 |- |Yardımlı |385 |15 |33 |56 |281 |- |Cəlilabad |360 |62 |129 |81 |88 |- |Astara |270 |28 |70 |60 |112 |- |'''Cəmi''' |'''2502''' |'''295''' |'''430''' |'''964''' |'''813''' |} == Sosial infrastrukturu == [[Lənkəran Dövlət Universiteti]], orta məktəblər, Dram teatrı, Diyarşünaslıq muzeyi və s. regiondakı əsas sosial infrastrukturlardır. == Mənbə == *[http://medgis.org/demo/aran/index.php İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin Regionların inkişafı və dövlət proqramları şöbəsi]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} *http://gsaz.az/articles/view/117/LankaranAstara-iqtisadicografi-rayonu *https://metinmehdi.wordpress.com/2016/04/21/l%C9%99nk%C9%99ran-astara-iqtisadi-cografi-rayonu/ [[Kateqoriya:Azərbaycan iqtisadi rayonları]] cx9y0s0yhjyhdpnoe884noyvvsafbew 6600969 6600956 2022-08-29T10:01:44Z Sura Shukurlu 169201 [[User:212.47.141.227|212.47.141.227]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Tunkats|Tunkats]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |Status = [[İqtisadi rayon]] |Adı = Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu |Şəkil = |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |Xəritə = Lankaran-Astara Economic Region.png |Xəritənin izahı = Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu |Daxildir = |Paytaxt = |Sahəsi = 6140 |Əhali = 855700 |Əhali sıxlığı = |Tərkibi = |Vəzifəli şəxs = |Vəzifənin adı = }} '''Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu''' — və ya [[Cənub]] [[rayon]]u [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] iqtisadi rayonlarından biri. Lənkəran-Astara iqtisadi-coğrafi rayonunun [[Cəlilabad rayonu|Cəlilabad]], [[Astara rayonu|Astara]], [[Lerik rayonu|Lerik]], [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]], [[Masallı rayonu|Masallı]] və [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] inzibati rayonları daxildir. Lənkəran iqtisadi rayonunun ən inkişaf etmiş və önəmli şəhəri [[Lənkəran]]dır. İqtisadi rayon [[Azərbaycan|Azərbaycanın]] cənubunda, [[İran]] və [[Türkiyə|Türkiyəyə]] gedən yollar üzərində yerləşir. Şərqdə Xəzər dənizi, qərbdə və cənubda İran ilə həmsərhəddir. Sahəsi 6,14 min km² –dır, bu da ölkə ərazisinin 7,1%-nə bərabərdir. [[Lənkəran ovalığı]] və [[Talış dağları]] əsas oroqrafik vahidlərdir. İqtisadi rayonun ərazisinin 26%-i meşələrlə örtülmüşdür. Region rütubətli subtropik iqlimə malik olmaqla təbii şəraitinə görə ölkənin digər iqtisadi rayonlarından fərqlənir. Əhalinin sayı 855,7 min nəfər, o cümlədən şəhər əhalisi 212,0 min nəfərdir. Ölkə əhalisinin 9,3%-i burada yaşayır. Əhalinin orta sıxlığı hər km² -ə 141 nəfər, urbanizasiya səviyyəsi 24,8%-dir (2012). Kənd təsərrüfatında faraş tərəvəzçilik, kartofçuluq, üzümçülük, taxılçılıq üstünlük təşkil edir. İqtisadi rayon mühüm sitrus meyvəçiliyi rayonudur. Sənaye sahələri kənd təsərrüfatı xammallarının emalı əsasında inkişaf etmişdir, bitkiçilik və balıqçılıq məhsullarının emalına əsaslanır. Yeyinti sənayesində balıq emalı, çay, meyvə-tərəvəz konservi və şərab istehsalı mühüm yer tutur, ət, süd, pendir, çörəkbişirmə müəssisələri fəaliyyət göstərir. Bakı-[[Astara Dəmiryol Stansiyası|Astara dəmir yolu]] və Ələt-Astara avtomobil yolu yük və sərnişinlərin daşınmasında, həmçinin Azərbaycanın İran və Türkiyə ilə iqtisadi əlaqələrinin genişlənməsində mühüm rol oynayır. Lənkəranda müasir tələblərə uyğun hava limanı fəaliyyət göstərir. Gözəl landşaft, isti və soyuq mineral sular, əlverişli iqlim şəraiti və inkişaf etmiş nəqliyyat şəbəkəsi rayonda kurort və turizm təsərrüfatının inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. == Təbii sərvətləri == Regionda faydalı qazıntılar azdır, qeyri-filizlərdən tikinti qumu, gil, çaydaşı, gips ehtiyatları vardır, zəngin termal və mineral sulara malikdir. İqtisadi rayonda rütubətli subtropik iqlim, məhsuldar torpaqlar, su və əmək ehtiyatları kənd təsərrüfatının inkişafı üçün böyük imkanlar yaradır. Sahilboyu balıq ovlanır. == İqtisadiyyatı == Lənkəran istisadi rayonunun iqtisadiyyatının əsasını aqrar-sənaye kompleksi təşkil edir. Kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək üçün burada çox əlverişli təbii-iqtisadi şərait var. Rütubətli subtropik iqlim, məhsuldar torpaqlar, su və kifayət qədər əmək ehtiyatları kənd təsərrüfatının intensiv inkişafı üçün böyük imkanlar yaradır. Kənd təsərrüfatının strukturunda faraş tərəvəzçilik, çayçılıq, üzümçülük, taxılçılıq üstünlük təşkil edir. Azərbaycanda istehsal olunan çayın 99%-ə qədəri, tərəvəz-bostan məhsullarının yarıdan çoxu bu iqtisadi rayonun payına düşür. == Nəqliyyat şəbəkəsi == Lənkəran-Astara iqtisadi-coğrafi rayonu özünün coğrafi və geosiyasi mövqeyi ilə respublikamızın iqtisadi və siyasi əlaqələrində çox böyük rol oynayır. === Dəmir yolu və avtomobil nəqliyyatı === İqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş qonşumuz [[İran İslam Respublikası]] ilə əlaqələrimiz əsasən tranzit ərazi kimi bu region vasitəsilə həyata keçirilir. Azərbaycanda İran sərhədinə qədər Bakı-Astara dəmir yolu xətti 1941-ci ildə çəkilmişdir[[Dəmiryolu nəqliyyatı|.Dəmir yolu]]na paralel olaraq beynəlxalq əhəmiyyətli [[avtomobil]] yolu da fəaliyyət göstərir. [[Lənkəran-Astara kadastr rayonu|Lənkəran-Astara]] iqtisadi-coğrafi rayonu ərazisindən keçən (tranzit yollar) bu yollar vasitəsilə [[Rusiya]]-[[İran]] iqtisadi əlaqələri də yaranmışdır. === Su nəqliyyatı === [[İqtisadiyyat|İqtisadi]]-coğrafi rayonun nəqliyyat şəraitini daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə gələcəkdə Xəzər dənizinin ucuz və qısa su yolundan istifadə olunmalıdır [İmrani Z.T.2008]. Elmi-texniki tərəqqinin surətlə inkişaf etdiyi bir zamanda Bakı ilə [[Lənkəran]] və [[Astara]] şəhərləri arasında [[sərnişin]] və [[yük]] daşınması üçün sürətli və hər cür şəraitə malik gəmilərdən istifadə edilməlidir. Bu məqsədlə Lənkəran və Astarada [[dəniz]] [[liman]] kompleksləri yaradılmalıdır[[Hava yolları|. Hava yollarını]] inkişaf etdirmək üçün [[Lənkəran]] şəhərində beynəlxalq əhəmiyyətli [[təyyarə]] limanı tikilmişdir. Cədvəl 9.8. '''İqtisadi-coğrafi rayonda respublika və yerli əhəmiyyətli yolların quruluşu, km''' '''[Z.S.Məmmədova (2002) görə]''' {| class="wikitable" |İnzibati rayonlar |Cəmi avtomo bil yolları, km |Xüsusi cəkisi, %-lə |Respublika əhəmiyyətli, yol, km |Xüsusi cəkisi, %-lə |Yerli əhə- miyyətli yol, km |Xüsusi cəkisi, %-lə |- |Lənkəran |426 |17,0 |152 |21,2 |274 |15,3 |- |Masallı |355 |14,2 |144 |20.2 |211 |11,8 |- |Lerik |706 |28,2 |97 |13,5 |609 |34,2 |- |Yardımlı |385 |15.4 |88 |12,2 |297 |16,6 |- |Cəlilabad |360 |14,4 |183 |25,5 |177 |9,9 |- |Astara |270 |10,8 |53 |7,4 |217 |12,2 |- |'''Cəmi''' |'''2502''' |'''100''' |'''717''' |'''100''' |'''1785''' |'''100''' |} İqtisadi-coğrafi rayonda avtomobil yollarının ümumi uzunluğu 2502&nbsp;km-dir ki, bunun da 717&nbsp;km-i (29%) respublika, 1785&nbsp;km-i (71%) isə yerli əhəmiyyətli yolların payına düşür. 2011-ci ildə iqtisadi-coğrafi rayonda avtomobil nəqliyyatı ilə 6,1 mln. ton yük və 53,6 mln. sərnişin daşınmışdır ki, bu da 2000-ci ilə görə uyğun olaraq 3,4 mln ton və 23,0 mln nəfər artım deməkdir. Göstərilən dövrdə yük dövriyyəsi 876,4 mln ton/km, sərnişin dövriyyəsi 463,5 mln sərnişin/km olmuşdur. [[Qəzvin]]-[[Rəşt]] (İran) dəmir yolunun [[Astara]] ilə birləşdirilməsi layihəsi mövcuddur. [[Lənkəran-Astara kadastr rayonu|Lənkəran-Astara]] iqtisadi-coğrafi rayonunun [[avtomobil]] yollarının quruluşunda [[Asfalt|asfalt yoll]]ar 12%, qara örtüklü 17%, çınqıl örtüklü 39%, qrunt yollar isə 32% təşkil edir (cədvəl 9.9.).<ref>Azərbaycan Respublikasının Coğrafiyası, III cild, Regional Coğrafiya, Bakı, 2015. səh 400 (Paşayev N.Ə., Ağakişiyeva G.R.)</ref> '''İqtisadi-coğrafi rayon üzrə avtomobil yollarının texniki vəziyyəti''' '''[Z.S.Məmmədova (2002) görə]''' {| class="wikitable" | rowspan="2" |İnzibati rayonlar | rowspan="2" |Avtomobil yollarının uzunluğu (km) | colspan="4" |O cümlədən |- |Asfalt örtüklü (km) |Qara örtüklü (km) |Çınqıl örtüklü (km) |Qrunt yollar (km) |- |Lənkəran |426 |64 |111 |184 |47 |- |Masallı |355 |86 |44 |108 |117 |- |Lerik |706 |20 |43 |475 |168 |- |Yardımlı |385 |15 |33 |56 |281 |- |Cəlilabad |360 |62 |129 |81 |88 |- |Astara |270 |28 |70 |60 |112 |- |'''Cəmi''' |'''2502''' |'''295''' |'''430''' |'''964''' |'''813''' |} == Sosial infrastrukturu == [[Lənkəran Dövlət Universiteti]], orta məktəblər, Dram teatrı, Diyarşünaslıq muzeyi və s. regiondakı əsas sosial infrastrukturlardır. == Mənbə == *[http://medgis.org/demo/aran/index.php İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin Regionların inkişafı və dövlət proqramları şöbəsi]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} *http://gsaz.az/articles/view/117/LankaranAstara-iqtisadicografi-rayonu *https://metinmehdi.wordpress.com/2016/04/21/l%C9%99nk%C9%99ran-astara-iqtisadi-cografi-rayonu/ [[Kateqoriya:Azərbaycan iqtisadi rayonları]] br9anfxf74o1pp14c9kt1w3xbngr24i 0 100559 6599059 6586209 2022-08-28T13:57:44Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanda İslam]] → [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Siyasi partiya |Partiyanın adı = Azərbaycan İslam Partiyası |Rəng = green |Orijinal adı = Azərbaycan İslam Partiyası |Loqo = Emblem of Azerbaijani İslam Party.png |Loqonun eni = |İmza = Azərbaycan İslam Partiyasının rəsmi gerbi |Qurucusu = [[Hacı Əlikram]] |Lideri = [[Mövsüm Səmədov]] |Sədri = [[Mövsüm Səmədov]]<br>''[[Hacı İlham Əliyev (islamçı)|Hacı İlham Əliyev]] (sədr əvəzi)<ref>{{cite news |title=Elçin Manafov vəzifəsindən istefa etdi, AİP-in yeni sədri... |author= |url=http://islamazeri.az/elcin-manafov-vezifesinden-istefa-etdi-aip-in-yeni-sedri--24123.html |publisher=[[islamazeri.az]] |date=2015-08-26 |accessdate=2015-08-09 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150827052211/http://islamazeri.az/elcin-manafov-vezifesinden-istefa-etdi-aip-in-yeni-sedri--24123.html |archivedate=2015-08-09 }}</ref>'' |Quruluş tarixi = [[1991]] (''faktiki'')<br>[[1992]] (''hüquqi'') |Qapanış tarixi = [[1995]] (''hüquqi'') |Qərargahı = |İdeologiyası = [[İslam]] ([[Şiəlik]]) |İnternasional = |Müttəfiqləri = |Gənclər təşkilatı = |Üzvlərinin sayı = |Şüarı = |Parlamentdə yerləri = |Himni = |Mətbuat orqanı = [[Yeni nəbz (qəzet)|Yeni nəbz qəzeti]] |Üzvləri = |Rəsmi saytı = [http://www.islaminsesi.org/ www.islaminsesi.org] }} '''Azərbaycan İslam Partiyası''' və ya qısa adı ilə '''AİP''' — [[Azərbaycan]]da 1991-ci ildən etibarən faktiki olaraq və 1992–1995-ci illərdə hüquqi olaraq fəaliyyət göstərən [[islamçı]] [[siyasi partiya]]. Partiyanın 1995-ci ildən bəri qadağan olmasına baxmayaraq, dövlət tərəfindən (Misirdəki [[Müsəlman qardaşlar]] və Türkiyədəki [[Fətullah Gülən]] hərəkətlərin əksinə) cinayət təşkilatı və terror təşkilatı elan edilməyib. Beləcə faktiki fəaliyyəti qadağan edilmədi. Buna görə, ictimai qayda və Azərbaycan qanunları pozulmadıqda, de-fakto partiyaya üzv olmaq, fəaliyyətləri və bayrağını və emblemini saxlamaq, cinayət sayılmır. == Tarixi == Azərbaycan İslam Partiyası 1991-ci ildə [[Nardaran qəsəbəsi]]ndə təsis edilmiş<ref name="az2272091" /> və 20 sentyabr 1992-ci ildə dövlət qeydiyyatına alınmışdır.<ref name="az2272091" /><ref name="sn92204" /> 1995-ci ildə partiya sədri [[Hacı Əlikram]] və müavini [[İran]]a casusluqda ittiham olunaraq həbs edilmiş və partiyanın dövlət qeydiyyatı da [[Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi]] tərəfindən ləğv edilmişdir.<ref name="az2272091">{{cite news |title=Doktor Səmədov |author=İlkin Məmmədov |url=http://www.azadliq.org/content/article/2272091.html |publisher=azadliq.org |location=Bakı |date=2011-01-11 |accessdate=2015-01-05 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150105124052/http://www.azadliq.org/content/article/2272091.html |archivedate=2015-01-05 }}</ref> Partiyanın qurucularından olan [[Hacı Kəblağa]] 1998-ci ildə, partiya sədrinin müavini Hacı [[Vaqif Abdullayev]] isə 12 iyul 2012-ci ildə həbsxanada vəfat etmişdir. 2013-cü ildə partiyanın gənc fəalları [[Nida Vətəndaş Hərəkatı]]nı yaratmış və ictimai-siyasi fəaliyyətlə məşğul olmuşlar. Lakin [[Azərbaycan Respublikası Prezident seçkiləri (2013)|2013-cü il Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkiləri]] ərəfəsində razılığa gələ bilməyən AİP və Yeni Nida Vətəndaş Hərəkatı arasında fikir ayrılığı yaranmışdır. AİP [[Ədalət Partiyası]]nın sədri və prezidentliyə namizəd [[İlyas İsmayılov]]u, Yeni Nida isə [[Demokratik Qüvvələrin Milli Şurası|Milli Şuranı]] və namizədi [[Cəmil Həsənli]]ni dəstəklədiyini bəyan etmişdir.<ref name="sn92204">{{cite news |title=Akif Heydərli: "İlyas İsmayılov olmasaydı AİP-i dövlət qeydiyyatına almazdılar" (MÜSAHİBƏ) |author=K. Orxan |url=http://ru.salamnews.org/az/news/read/92204 |publisher=ru.salamnews.org |date=2013-09-11 |accessdate=2015-01-21 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120231046/http://ru.salamnews.org/az/news/read/92204 |archivedate=2015-01-20 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |title=«Rifah»dan AİP-ə sərt ittihamlar |author= |url=http://www.jam.az/index.php?sid=1136 |publisher=jam.az |date=2013-11-04 |accessdate=2015-01-21 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120230049/http://www.jam.az/index.php?sid=1136 |archivedate=2015-01-20 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |title=Yeni yaranan islamçı hərəkatdan İsa Qəmbərə dəstək |author= |url=http://virtualaz.org/bugun/1252 |publisher=virtualaz.org |date=2013-06-12 |accessdate=2015-01-21 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120230455/http://virtualaz.org/bugun/1252 |archivedate=2015-01-20 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=İslam Partiyasının seçki qərarı ortalığı qarışdırdı |author= |url=http://musavat.com/news/siyaset/Islam-Partiyasinin-secki-qerari-ortaligi-qarisdirdi_163716.html |publisher=musavat.com |date=2013-09-08 |accessdate=2015-01-21 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120232342/http://musavat.com/news/siyaset/Islam-Partiyasinin-secki-qerari-ortaligi-qarisdirdi_163716.html |archivedate=2015-01-20 |url-status=live }}</ref> == Mövcud rəhbərlik == {| class="wikitable sortable" style="font-size:0.906em; text-align:center;" |- ! style="background:gray; color:white;" | # ! style="background:gray; color:white;" | Adı ! style="background:gray; color:white;" | Vəzifəsi |- | 1 || [[Mövsüm Səmədov]] || Sədr |- | 2 || [[Hacı İlham Əliyev (islamçı)|Hacı İlham Əliyev]] || Sədrin birinci muavini (''sədr əvəzi'') |- | 3 || [[Vüqar İbayev]] || Sədr muavini (''təşkilati məsələlər üzrə'') |- | 4 || [[Akif Heydərli]] || Sədr muavini (''siyasi məsələlər üzrə'') |- |} == Rəmzləri == Partiyanın emblemi dairəvi formada ləfzi-cəlalə kəliməsi("Allah" yazısı) həkk olunmuş dini nişandır. Bayraq isə həmin emblemin ağ parça üzərində həkk olunmuş formasıdır. == Partiya qərargahı == [[Bakı şəhəri]], [[Hidayətzadə küçəsi]], ev 51. Partiyanın əsas-baş qərargahı 2013-cü ildən [[Bakı şəhəri]], [[Nəsimi rayonu]], [[Abbas Səhhət küçəsi]] ev 18-də yerləşir. [[Fayl:Islamic Party of Azerbaijan - Khojaly 20 (26.02.2012).jpg|AİP [[Xocalı soyqırımı]]nın 20-ci ildönümü ilə əlaqədar ümumxalq yürüşündə|thumb|200px]] == Mənbə == * AİP. "Keçmişdən gələcəyə" (siyasi düçüncələr, müsahibələr, xatirələr). Bakı — 2012. 188 səh. şəkilli == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycanın siyasi partiyaları}} [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə siyasi partiyalar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasi partiyaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] ibql9s22ssz3onej071uw1q2qr3huld 0 104903 6599833 6484007 2022-08-28T18:39:42Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Günəşli}} {{YM}} '''Günəşli''' (əvvəlki adı: '''Noraşen''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Xocavənd rayonu]]nun Günəşli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 58.]</ref> Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Hadrut rayonunun Hadrut qəsəbə Sovetinin Noraşen kəndi Günəşli kəndi adlandırılmışdır. Günəşli kəndi Hadrut qəsəbə Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Günəşli kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 2 oktyabr 1992-ci ildən 20 oktyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Günəşli kəndi 20 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.<ref>[http://www.xocavend-ih.gov.az/az/page/160.html Xocavəndin işğaldan azad olunmuş yaşayış məntəqələri (https://xocavend-ih.gov.az/)]</ref> == Toponimikası == Kəndin keçmiş adı Noraşen ("yenikənd" mənasında) olmuşdur. XIX əsrdə Cənubi Azərbaycanın Qaradağ mahalından köçüb gəlmiş erməni ailələrinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. 1992-ci ildən Günəşli adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|1|XXXX}}</ref> == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. XXXX.]</ref> |XXXX |XXXX |XXXX |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=XXXX Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. XXXX.]</ref> |↗XXXX |↗XXXX |↗XXXX |- |} == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil. == Təhsil == Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil. == Din == Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır. == Səhiyyə == Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Xocavənd rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Xocavənd rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Günəşli (Xocavənd) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] 7idczn11jgne2j2dczf6avmub648m4n 0 104927 6600854 6587371 2022-08-29T09:35:13Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sor''' (əvvəlki adı: '''Tsur''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Xocavənd rayonu]]nun Binədərəsi kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 58.]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Xocavənd rayonunun Tsur kəndi Sor kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ilin avqust ayından 9 oktyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Sor kəndi 9 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.<ref>[http://www.xocavend-ih.gov.az/az/page/160.html Xocavəndin işğaldan azad olunmuş yaşayış məntəqələri (https://xocavend-ih.gov.az/)]</ref> == Toponimikası == Kənd XIX əsrin 20-ci illərində İrandan gəlmiş erməni ailələrinin məskunlaşmasından sonra Tsur adlanmışdır. 1992-ci ildə kənd əvvəlki adı ilə rəsmləşdirilmişdir. Sor sözü türkdilli xalqların toponimiyasında coğrafi termin kimi "duzlu çöl", "bataqlıq", "kiçik göl", "aşağı yer, ətək" mənalarında işlənir. Konkret olaraq dağ ətəyində yerlaşən bu kəndin adı məhz "aşağı yer, ətək" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2|XXXX}}</ref> == Tarixi == Kəndin adı 1727-ci ildə Osmanlı qaynaqlarında [[Dizaq nahiyəsi]]nin Sur kəndi olaraq keçir.<ref>"Gence-Karabağ Eyâleti'nin Mufassal Defteri"</ref> Kənd ilk dəfə 1992-ci ilin əvvəllərində erməni quldurlarının əlinə keçmişdir. Bununla belə, Azərbaycan ordusunun 1992-ci ilin yayında həyata keçirdiyi uğurlu [[Goranboy əməliyyatı|hücum əməliyyatlarının]] tərkib hissəsi kimi həmin ilin 29 iyununda Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən geri alınmışdır. 4 iyun 1993-cü ildə baş vermiş [[Gəncə qiyamı]]ndan sonra Xocavənd (Hadrut) rayonunun [[Cəbrayıl rayonu]] ilə həmsərhəd kəndlərinə, o cümlədən Sor kəndinə erməni hücumları güclənmişdir. Belə hücumların birində, 1993-cü ilin avqust ayında kənd Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. 9 oktyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Ordusunun uğurlu [[Qarabağ döyüşləri (2020)|əks-hücum əməliyyatı]] nəticəsində düşmən işğalından azad edilmişdir. 2020-ci il noyabr ayının 26-da Sor kəndində Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin həmin ərazidə xidmət aparan hərbçilərinə ermənilərin qəfil hücumu nəticəsində 3 hərbi qulluqçu öldürülmüş, 2 nəfər yaralanmışdır. Qeyd olunanları nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti]] dekabr ayında bu ərazidə anti-terror əməliyyatı keçirmək məcburiyyətində qalmışdır.<ref>[https://virtualaz.org/aktual/174324 Rəsmi Moskva: "Dağlıq Qarabağda həyəcanverici vəziyyət yaranmışdı…"]</ref> === Tarixi abidələri === Sor kəndində aşağıdakı daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri qeydə alınmışdır: {|class="wikitable" style="" ! İnventar № ! Abidənin adı ! Tarixi ! Yerləşdiyi ünvan ! Növü ! Əhəmiyyət dərəcəsi |- |235 |Dini kompleks<ref>[http://www.mct.gov.az/medias/media/other/13/tma.pdf Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 9.]</ref> |XIII əsr |Sor kəndi |Memarlıq |Ölkə |- |236 |Qala<ref>[http://www.mct.gov.az/medias/media/other/13/tma.pdf Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 9.]</ref> |Qeyd olunmayıb |Sor kəndi |Memarlıq |Ölkə |- |4326 |Məbəd<ref>[http://www.mct.gov.az/medias/media/other/13/tma.pdf Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 110.]</ref> |XVII əsr |Sor kəndi |Memarlıq |Yerli |- |} == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. XXXX.]</ref> |XXXX |XXXX |XXXX |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=XXXX Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. XXXX.]</ref> |↗XXXX |↗XXXX |↗XXXX |- |} == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil. == Təhsil == Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil. == Din == Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır. == Səhiyyə == Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Xocavənd rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Xocavənd rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Binədərəsi kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] mhgrtp60mxvze3enxzx2duei9ay763p 0 105813 6600279 6073507 2022-08-29T04:56:16Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qəzet | adı = Şərurun səsi | şəkil = | imza = | növ = | format = A3 | təsis tarixi = | nəşrini dayandırıb = | qiymət = | sahibi = | təsisçi = | baş redaktor = [[Elman Telmanoğlu]] | redaktor = | əməkdaşlar = | siyasi mənsubiyyət = | dil = | səhifə = | tiraj = 600 | ünvan = [[Şərur]] | internet ünvanı = }} '''Şərurun səsi''' — Şərur rayonunda nəşr olunan qəzet. == Tarixi == "Şərurun səsi" adlanan Şərur rayon qəzeti 1931-ci ilin oktyabrında ilk sayı ilə oxucularla görüşmüşdür. Qəzetin ilk adı "Pambığa doğru" olmuşdur. Qəzetin nəşrə başladığı ilk vaxtlar Naxçıvan şəhər sakini Qasım Tağıyev redaktor, sədərəkli Qədim Qədimov isə ədəbi işçi idi. Bir neçə nömrə çapdan çıxandan sonra Qasım Tağıyevi rayon partiya komitəsinə şöbə müdiri vəzifəsinə irəli çəkirlər. Boş qalan redaktor vəzifəsinə isə Qarabağlar kəndinin sakini olan Nemət Əhmədov təyin edilir. Qəzetin birinci nömrəsində "Qəzetin qarşısında duran vəzifələr", "Su kanalı çəkilişi işini sürətləndirməli", "Rayon İcraiyyə Komitəsi sessiyasının qərarı" və başqa sərlövhəli yazılar verilmişdi. Bu yazılar qəzetin məqsəd və vəzifələrini, hansı məsələlərdən daha ətraflı yazacağını çox aydın göstərirdi. Rayon həyatının elə bir sahəsi yox idi ki, "Pambığa doğru" qəzeti ora yol açmamış olsun. Qəzet sosializm quruculuğundakı müvəffəqiyyətləri işıqlandırmaqla yanaşı israfçılığa, bürokratizmə, bir sözlə bütün mənfi hallara qarşı kəskin mübarizə aparırdı. Nemət Əhmədovun redaktorluğu dövründə qəzetdə xüsusi canlanma başladı. Qəzetin adı ilə bağlı imiş kimi "pambıq uğrunda mübarizə" qəzetin fəaliyyət mərkəzində dururdu. 1932-ci ildə pambıq tarlalarında mitinq səsləmələri də bunu göstərirdi. Bir çox məqamlar isə daha çox satiranın dili ilə oxuculara çatdırılırdı. Qəzetdə verilən materilların günün hadisələri ilə səsləşməsi, maraqlı sərlövhə, başlıq və rubrikalardan istifadə olunması zəhmətkeşlər arasında qəzetin rəğbət qazanmasına səbəb olmuşdu. 1941-ci il iyunun 22-də alman-faşist işğalçılarının SSRİ–yə hücumundan sonra "Pambığa doğru" qəzetinin də hər bir nömrəsi rayon zəhmətkeşlərini ölüm-dirim mübarizəsinə səslədi. Ağır və dəhşətli müharibə illərində vətənimizi faşist taunundan qorumaq üçün xalqımızın yüz minlərlə oğlu və qızı ilə birlikdə bu torpağın da qəhrəman oğulları silaha sarılıb cəbhəyə yola düşərkən onlara ilk uğur diləyənlərdən biri də "Pambığa doğru" qəzeti oldu. "Hər şey cəbhə üçün!", "Qəhrəmanlar ölmürlər", "Onun rəşadəti" və sair rubrikalar altında oxuculara təqdim edilən yazılar rayonun yüzlərlə qəhrəman övladının döyüş cəbhələrindəki misilsiz hünərindən, əzmindən, iradəsindən söz açdı. Müharibədən sonra 1952-ci ilə qədər müxtəlif vaxtlarda qəzetə Həsən Hüseynov, Məhərrəm Xudiyev və Ələşrəf Tahirov kimi qabaqcıl partiya işçiləri redaktorluq etmişlər. O dövrdə mətbuatın qarşısında daha böyük vəzifələr dururdu. Beşillik planın müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilməsi uğrundakı mübarizəni durmadan genişləndirmək, zəhmətkeşləri sovet vətənpərvərliyi ruhunda tərbiyə etmək "Pambığa doğru"nun fəaliyyətini və məzmununu təşkil edirdi. Rayonda pambıqçılıqla yanaşı kənd təsərrüfatının heyvandarlıq, tütün, taxıl, üzüm, qarğıdalı və başqa sahələri də güclü inkişaf etdiyinə görə Azərbaycan KP MK-nin qərarı ilə 1954-cü il yanvar ayının 14-də üçüncü nömrədən başalayaraq "Pambığa doğru" qəzeti "Noraşen kolxozçusu" adı ilə çıxmağa başladı.<ref>{{NE|2|217}}</ref> Qəzetin fəaliyyət dairəsi getdikcə genişlənir, oxucuların sayı isə artırdı. Əvvəllər həftədə bir dəfə 1000 nüsxə tirajla çıxan qəzet 1952-ci ildə 1100, 1958-ci ilin yanvar ayından isə 2000 nüsxə tirajla həftədə üç dəfə çıxmağa başladı. Qəzetdə "Partiya həyatı", "Sovet quruculuğu", "Komsomol həyatı", "Bizə yazırlar", "Satira guşəsi", "Beynəlxalq icmal", "Redaksiyanın poçtundan", "Rayonumuzda" və sair daimi rubrikalarla yanaşı, "Yüksək məhsul uğrunda", "10 500 ton pambıq uğrunda" rubrikalarına da tez-tez rast gəlmək olar. "Noraşen kolxozçusu" qəzetinin müxtəlif illərdə buraxdığı nömrələrin miqdarı da müxtəlif olmuşdur. 1948-ci ildən 1958-ci ilə qədərki 10 il ərzində qəzet 1000 nüsxə tirajla çapdan çıxmışdır. 1948-ci ildə qəzetin 47 nömrəsi, 1949-cu ildə 52, 1950-ci ildə 58, 1951-ci ildə 50, 1952-ci ildə 82, 1953-cü ildə 94, 1954-cü ildə 108, 1955-ci ildə 98, 1956-cı ildə 100, 1957-ci ildə 99, 1958-ci ildə 101, 1959-cu ildə isə 74 nömrəsi çapdan çıxmışdır. 1952-ci il aprein 28-i isə "Pambığa doğru" qəzeti üçün daha əlamətdar olmuşdur. Məhz bu tarixdə qəzetin 1000-ci nömrəsi çapdan çıxmışdır. Ancaq təəssüflər olsun ki, bu tarixi günü nə "Pambığa doğru" qəzeti, nə də Naxçıvan Vilayət qəzeti olan "Şərq qapısı" kiçik bir xəbərlə də olsa qeyd etmədilər. Qəzet 1958-ci ilin yanvarın 1-dən 2000 nüsxə tirajla, 3 gündən bir çıxmağa başladı. Bu vaxt redaksiyanın təşkilat işini canlandırmağı, qəzetin vaxtlı-vaxtında oxunaqlı və maraqlı nəşrinə rəhbəliyi təcrübəli redaktor Hüseyn Əbdülhüseynov edirdi. Sovet İKP MK 1959-cu il iyulun 31-də "Qəzet və jurnalların zərərlə işləməsinə son qoymaq haqqında" qərar qəbul etdi. Qərarda göstərilir ki, "Azərbaycan, Gürcüstan, Tacikistan və Özbəkistan Kommunist Partiyaları MK-lərinə tapşırılsın ki, muxtar respublikalarda və muxtar vilayətlərdə bundan sonra rayon qəzetlərinin buraxılmasının məqsədəuyğun olub-olmaması məsələsini müzakirə etsinlər və nəzərdə tutsunlar ki, orada nəşr olunan respublika və vilayət qəzetləri rayonların həyatının işıqlandırılmasını tamamilə təmin edə bilər". Bu qərarla əlaqədar olaraq 1959-cu ilin sentyabr ayında Naxçıvan Muxtar Respublikasının rayonlarında çıxan bütün qəzetlərin, o cümlədən "Noraşen kolxozçusu" qəzetinin nəşri dayandırıldı (həmin dövrdə Muxtar Respublikanın rayonlarında "Noraşeun kolxozçusu"ndan başqa üç qəzet nəşr olunurdu. Ordubad rayonunda "Ordubad işçisi", Culfa rayonunda "Sovet Culfası" və Şahbuz rayonunda "Sosializm maldarlığı"). "Partiyamızın ən güclü silahı olan, ölkəmizin bütün zəhmətkeşlərinin həyati mənafeyini ifadə edən sovet mətbuatı tamamilə yeni tipli mətbuatdır. Məhz buna görə Sovet İKP MK Rəyasət heyətinin qərarına əsasən rayon qəzetləri yenidən bərpa olunmuşdur. Həmin qərara əsasən 1966-cı ilin yanvar ayından Naxçıvan Muxtar Respublikasında "Yeni Ordubad" (Ordubad rayonu), "Zəfər" (Culfa rayonu), "Qabaqcıl" (Şahbuz rayonu) və "İşıqlı yol" (Şərur rayonu, o zamankı İliç rayonu) qəzetləri çıxmağa başlamışdır" ("Şərq qapısı" qəzeti, 5 may 1966). 1966-cı il yanvarın 27-də Azərbaycan KP İliç Rayon Komitəsi və Rayon Zəhmətkeş Deputatları Soveti İcraiyyə Komitəsinin orqanı olan "İşıqlı yol" qəzeti nəşrə başladı. "İşıqlı yol"un ilk nömrəsinin "İşıqlı məşəl kimi…" adlı baş məqaləsi rayon zəhmətkeşlərinə müraciətlə: "Əziz oxucular!" sözləri ilə başlanır. Həmin baş məqalə bu sözlərlə tamamlanır: "Qoy bu gündən nəşrə başlayan "İşıqlı yol" partiya və hökumətimizin qarşıya qoyduğu əzəmətli vəzifələri yerinə yetirməkdə bizə kömək edən məşəl kimi alışsın, həmişə yolumuza işıq salsın!" ("İşıqlı yol" qəzeti, № 1, 27 yanvar 1966). 1966-cı il SSRİ Ali Sovetinə və Millətlər Sovetinə seçkilər dövrü idi. Qəzet bu siyasi kampaniyanı geniş işıqlandırmaq üçün bir sıra tədbirlər görmüşdür. Qəzetin əməkdaşları yerlərdə seçicilərlə görüşür, "Xalq namizədləri", "Bizim namizədlər" rubrikası adı altında vaxtaşırı seçki kompaniyasını işıqlandırırdı. "İşıqlı yol" qəzeti redaksiyasının müxbir postları üzvlərinin sayı getdikcə artırdı. Maraqlı məqam burasında idi ki, müxbir postları üzvlərinin əksəriyyəti bilavasitə istehsalatda çalışan əmək adamları idi. 1974-cü il yanvarın 22-də "İşıqlı yol" qəzetinin 1000-ci nömrəsi çapdan çıxdı. Bu münasibətlə İliç rayon Partiya Komitəsinin ikinci katibi Rəhim Cavadovun iştirakı ilə təntənəli yığıncaq da keçirilmişdi. Azərbaycan KP İliç Rayon Komitəsinin və rayon Zəhmətkeş Deputatları Sovetinin orqanı olan "İşıqlı yol" qəzetinin 20 yanvar 1974-cü il tarixli 9-cu nömrəsi qəzetinin 1000-ci nömrəsinin çapdan çıxmasına həsr olunmuşdu. Nəşrinin ilk dövründə həftədə 3 dəfə 3000 nüsxə tirajla çıxan "İşıqlı yol" qəzetinin 1966-cı ildə 95 nömrə, 1967–1968-ci illərdə 128 nömrə, 1969-cu ildə 4000 nüsxə tirajla 121 nömrə, 1970-ci ildə 4200 nüsxə tirajla 120 nömrə, 1971-ci ildə 3700 nüsxə tirajla 133 nömrə, 1972-ci ildə 138 nömrə, 1973-cü ildə isə 3600 nüsxə tirajla 136 nömrəsi çıxmışdır. "Şərurun səsi" qəzeti üçün ən çətin dövrlər 1988–1993-cü illərdə olmuşdur. Həmin vaxtlar respublikada nəşr olunan bütün mətbu orqanların vəziyyəti, demək olar ki, eyni dərəcədə acınacaqlı idi. Mətbuata dövlət səviyyəsində fikir verilmirdi. "Şərurun səsi" qəzeti üçün ən əlamətdar tarixlərdən biri 2006-cı ildə oldu. Həmin il qəzetin 75 illik yubileyi geniş şəkildə qeyd olundu. Qəzetin 2006-cı il 2 noyabr sayı yubileyə həsr olunmuşdur. Qəzetin ilk səhifəsində Naxçıvan MR Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbovun "Şərurun səsi" qəzetinin kollektivinə təbrik məktubu dərc olunub. Məktubda deyilir: "Azərbaycanın mətbuat tarixində özünəməxsus dəst-xətti və mövqeyi ilə seçilən "Şərurun səsi" qəzeti fəaliyyət göstərdiyi bütün dövrlərdə xalqımızın milli dəyərlərini təbliğ etmiş, Şərur rayonunda gedən quruculuq işlərinin salnaməsinə çevrilmişdir" ("Şərurun səsi" qəzeti, № 32, 2 noyabr 2006). Qəzetin yubiley nömrəsində akademik İsa Həbibbəylinin, Naxçıvan Mətbuat Şurasının sədri Fərəc Fərəcovun təbrik məktubları da yer alıb. Yubileyin keçirildiyi 28 oktyabr tarixinin proqramı da qəzetin məhz bu sayında öz əksini tapmışdı. 2011-ci ildə qəzetin 80 yaşı tamam oldu. Müxtəlif vaxtlarda qəzetə Yengicə kənd sakinləri Xəlil Məhərrəmov və Novruz Nəcəfov, Nəriman Nəcəfov, Mahmudkənddən olan Hüseynqulu Ağayev və Həsən Hüseynov, çomaxturlu Ələşrəf Tahirov, Yuxarı Daşarx kənd sakini Hüseyn Əbdülhüseynov, Cəlilabad royundan olan və hazırda "Xalq qəzeti"nin əməkdaşı Mikayıl Əliyev redaktorluq etmişdir. Həftədə bir dəfə A3 formatda, rəngli şəkildə, 600 nüsxə tirajla nəşr olunan "Şərurun səsi" qəzetinə hazırda Azərbaycan Respublikasının Əməkdar jurnalisti [[Elman Telmanoğlu]] (Məmmədov) redaktorluq edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Naxçıvan Muxtar Respublikası}} [[Kateqoriya:Azərbaycan dilində qəzetlər]] [[Kateqoriya:Şərur rayonunun qəzetləri]] ideixhdfmqripqglxavprnvcgi3xpgp 14 106000 6599063 4708981 2022-08-28T13:57:57Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanda İslam]] → [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:Azərbaycandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] 5tu3h33ysvsyf1ykeldgmy48yuf0xsm 14 106002 6599163 4708982 2022-08-28T14:10:37Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Pakistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Pakistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Pakistan}} [[Kateqoriya:Pakistandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Pakistanda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] 9zu9kbdqwajw883sgd9wx242vwdi54d 14 106004 6599178 4708983 2022-08-28T14:11:30Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rusiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Russia}} [[Kateqoriya:Rusiyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Rusiyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] 2cl0fv47hosei6uzk87sbd4tr6g7p3s 14 106025 6599281 4708984 2022-08-28T14:24:11Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ermənistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Ermənistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Armenia}} [[Kateqoriya:Ermənistandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ermənistanda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] spve1dxzn9cv6w24fo4xzoms55hcd6t 0 106066 6600026 6596616 2022-08-28T20:59:37Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Bəşirli''' (əvvəlki adları: '''Bəşirabad'''; '''Leninabad''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Goranboy rayonu]]nun Hazırəhmədli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6 may 1997-ci il tarixli, 293-IQ saylı Qərarı ilə Goranboy rayonunun Hazırəhmədli kənd inzibati-ərazi vahidinin tərkibindəki Leninabad kəndi Bəşirli kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/3880 Azərbaycan Respublikasının Biləsuvar, Zərdab, İsmayıllı, Yardımlı, Goranboy, Tovuz və Cəlilabad rayonlarının inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6 may 1997-ci il tarixli, 293-IQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsini XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Azərbaycan]]ın Qaradağ mahalından gələrək Qarasuçu, Göynüyən, Hazırəhmədli və b. kəndlərdə rəncbərlik edənlər salmışdılar. 1924-cü ildə kənd partiya və dövlət xadimi Mirbəşir Qasımovun (1879–1949) şərəfinə Bəşirabad adlandırılmışdı. 1930-cu ildə burada Lenin adına kolxoz təşkil edildi və kəndin adı dəyişdirilərək Leninabad adlandırıldı. 1997-ci ildə yaşayış məntəqəsi Bəşirli adı ilə rəsmiləşdirilmişdir. 1933-cü ildə bu kəndlə yanaşı Sabirabad rayonunda da Bəşirabad adlı kənd qeydə alınmışdı.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Gəncə-Qazax düzənliyi]]ndə yerləşir. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 483 nəfər əhali yaşayır.<ref>Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. [[Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi]]. Bakı-2010. Səh.629</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://goranboy-ih.gov.az/ Azərbaycan Respublikası Goranboy Rayon İcra Hakimiyyəti] == Həmçinin bax == {{Goranboy rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Goranboy rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Goranboy rayonunun kəndləri]] tdkpjv520v2jzw1w30z0bb5iye8wdom 0 106593 6600940 6500327 2022-08-29T09:47:45Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Əlincəçay xanəgahı |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:Şeyx Xorasan türbəsin.jpg|300px]] |şəkil_izah = |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |şəhər = [[Culfa rayonu|Culfa]] |yerləşir = [[Xanəgah (Culfa)|Xanəgah]] |aidiyyatı = [[Sufilik]] |memar = Cəmaləddin |sifarişçi = |tikilmə_tarixi = |üslubu = [[Naxçıvan memarlıq məktəbi]] |vəziyyəti = Fəaliyyət göstərir |nişanlama2 = ATAMQ |nişanlama2_vaxtı = |nişanlama2_rəsmiadı = |nişanlama2_tipi = |nişanlama2_kriteriya = |nişanlama2_nömrəsi = [http://mct.gov.az/service/lang/az/page/20/nid/481/ 410] |nişanlama2_hissəsi = |nişanlama2_sərbəst1ad = Kateqoriya |nişanlama2_sərbəst1dəyər = |nişanlama2_sərbəst2ad = Əhəmiyyəti |nişanlama2_sərbəst2dəyər = Ölkə əhəmiyyətli |nişanlama2_sərbəst3ad = |nişanlama2_sərbəst3dəyər = |Commons kateqoriyası = |Xəritəsi = {{Yer xəritəsi |Azərbaycan |label=Əlincəçay xanəgahı|label_size=100 |lat=39.188833 |long=45.715472 |mark=Locator Dot2.gif |marksize=15 |position=bottom |width=300 |float=center |caption=}} |plan = [[Fayl:Mausoleum Chorassan 2.png|300px]] |plan_izah = Türbənin planı }} '''Əlincəçay xanəgahı''' – [[Culfa rayonu]]nun [[Xanəgah (Culfa)|Xanəgah]] kəndində, [[Əlincəçay]]ın sahilində yerləşən Orta əsrlərə aid tarixi memarlıq kompleksi. Kompleksdən dövrümüzə Nəimi türbəsi, məscid, naməlum abidənin sütunları və başqa bir tikilinin xarabalıqları qalmışdır. == Haqqında == Əlincəçay xanəgah kompleksinin əsasını əmir, isfəhsa, böyük alim Uluq Qutluq Lala bəyin tikdirdiyi kvadratşəkilli türbə təşkil edir. Türbənin kitabəsində memarın adı (Memar Cəmaləddin) qalmış, lakin inşa tarixini göstərən hissə dağıldığından, nə vaxt tikildiyini dəqiq müəyyənləşdirmək mümkün olmamışdır. Üslub xüsusiyyətlətinə görə türbənin XII əsrin sonu — XIII əsrin əvvəllərində inşa edildiyi ehtimal olunur.<ref>И. П.Щеблыкин. Архитектурно-строителные остатки Кабалы. AMEA-nın Tarix İnstitutunun elmi arxivi, Bakı, 1944, inv № 1505, səh 21</ref> Türbənin yuxarı künclərindəki irihəcmli tromp (memarlıqda konus hissə, tağvari konstruksiya) qurşağı onun daxilinə arxaik görünüş verir. Tromplar səkkizbucaqlıdır. Onların stalaktit quruluşu isə onaltıbucaqlıya keçid təşkil edir ki, bu da çadırvari günbəzin oturacağını əmələ gətirir. Xanəgahın giriş qapısının hər iki tərəfində şərti olaraq "[[mehrab]]" adlandırılan düzbucaqlı pannolar gəcdən oyulmuş qabarıq naxışlar və dini məzmunlu kitabələrlə bəzədilmişdir. Bunlar dünya memarlığı tarixində gəc üzərində plastik oymanın ən gözəl nümunələrindəndir. Türbənin giriş baştağının memarlıq elementləri [[Möminə Xatun türbəsi]]nin ayrıntılarına oxşayır. Onun inşasında kərpiclə yanaşı, firuzəyi kaşıdan da istifadə olunmuşdur. Türbənin baştağına bitişik tikilmiş məscid iki dayaqla altı hissəyə bölünmüş və hər hissə də günbəzlə örtülmüşdür. Məscidin kitabəsində onun hicri 901-ci ildə (miladi 1496) naməlum qadının sifarişi ilə tikildiyi göstərilir. == Tarixi == Abidənin kitabəsinin son hissəsi ovulub töküldüyü üçün onun inşa tarixini dəqiq təyin etmək mümkün olmamışdır. Ancaq memarlıq-konstruktiv quruluşuna görə onun XII–XIII əsrlərə aid olduğu ehtimal olunur. Türbənin içərisində bir qəbir vardır. Ancaq qəbrin üstündə kitabə olmadığı üçün orada kimin dəfn edildiyi məlum deyidir. Yerli əhalinin fikrincə, [[hürufilik]] təliminin banisi [[Fəzlullah Nəimi]] 1394-cü ildə [[Əlincə qalası]]nda faciəli şəkildə edam edildikdən sonra müridləri onun cənazəsini gətirib burada dəfn etmişlər. Məhz buna görə də Xanəgah kompleksinə yerli əhali arasında verilən ad (Şeyx Xorasan türbəsi) tədqiqatçılar tərəfindən Nəiminin ləqəblərindən biri olan Şeyx Xurasa (Günəşə oxşar, nurani şeyx) və ya Nəiminin təhsil alıb kamilləşdiyi yerin [[Xorasan]] olması ilə əlaqədar ona verilən ləqəblərdən birinin Xorasanlı şeyx və ya Xorasan şeyxi olması ilə əlaqələndirilir.<ref>Ə. V. Salamzadə — Əcəmi Əbubəkr oğlu və Naxçıvan memarlıq abidələri, Bakı, 1976</ref> Türbənin cənubunda ona bitişik inşa edilmiş türbə-məscid Xanəgahda fəaliyyət göstərən sufi təriqətinin rəhbərlərindən biri olan Şeyx Hacı Lələ Məliyin xatirəsinə hicri 901-ci ildə (miladi 1496) Xond Bikə xatın tərəfindən inşa edilmişdir. Orta əsrlərdə sufi şeyxləri ailələri ilə birlikdə xanəgahlarda yaşayır, vəfat etdikdən sonra xanəgahın yanında dəfn olunurdular. Şeyx Hacı Lələ Məlik də Xanəgaha rəhbərlik edərək orada yaşamış, vəfat etdikdən sonra öz xanəgahının yanında dəfn olunmuş və qəbrin üstündə Xond Bikə xatın (ehtimal ki, şeyxin arvadı olmuşdur) türbə-məscid inşa etdirmişdir. Xond Bikə xatın vəfat etdikdən sonra özü də xanəgahın yanında dəfn edilmişdir. Ona məxsus sənduqə tipli xatirə abidəsi hazırda Xanəgahın yanında qalmaqdadır. Xanəgahın ətrafında bərpa işləri aparılarkən torpağın altından 1444–1445, 1491–1492 və 1493-cü illərə aid məzar kitabələri aşkar olunmuşdur. Xanəgah uzun müddət orada fəaliyyət göstərən [[dərviş]]lərin yaşayış, ibadət və zikr yeri olmuşdur. Epiqrafik dəlillərdən aydın olur ki, Xanəgah XVIII əsrdə də fəaliyyət göstərmiş və onun üzvləri buradan öz ideyalarını ətraf bölgələrə yaymışlar.<ref>А. А. Алескерзаде – Надписи архитектурных памятников эпохи Низами, в. кн. Архитектура Азербайджана. Эпоха Низами, Москва – Баку, 1947</ref> == Memarlıq xüsusiyyətləri == [[Fayl:Əlincəçay xanəgahında mehrab.jpg|thumb|160px|left|Əlincəçay xanəgahında gəc işləməli mehrab]] Xanəgah [[Əlincə qalası]]nın yaxınlığında, kiçik bir meydanda yerləşir. Divarları açıq qəhvəyi rəngdə kərpicdən hörülmüşdür. Birinci məqbərənin yuxarı hissəsinin planı səkkizbucaqlıdır. Məqbərənin yuxarı hissəsi hündürlüyü boyunca iki hissəyə bölünür. Yuxarı hissə aşağı hissəyə nisbətən xeyli kiçik olub, bucaq altında yerləşir. Məqbərənin səkkiztilli örtüyü onun daxili günbəzinin üstündə qurulmuşdur. Məqbərə quruluşuna görə kvadrata bənzəyir. Tərəflərin uzunluğu orta hesabla 5 metrə bərabərdir. Kvadrat formadan günbəzə keçid künclərdə düzəldilmiş üçcərgəli stalktitli tromplar vasitəsilə yerinə yetirilmişdir. Tromplar səkkizbucaqlıya keçid əmələ gətirir, sonra stalaktitlərin yuxarı cərgəsini təşkil edən dekorativ aşırımlar onaltıbucaqlıya keçməyə imkan verir və o da öz növbəsində günbəzin çevrəsinə keçir. Giriş qapısının hər iki tərəfindəki relyefli mehrab öz gözəlliyi ilə diqqəti cəlb edir. İşlənmə texnikasına görə sənət nümunələri ilə onu Orta Asiya və Cənubi Azərbaycanın gəc üzərində işlənmiş ən yaxşı sənət nümunələri ilə müqayisə edirlər.<ref>K. M. Məmmədzadə – Azərbaycanda inşaat texnikası, Bakı, Elm, 1978, səh 52 – 53 </ref> İnteryerin sadə fonunda giriş qapısını çərçivəyə almış iki pannonun möhtəşəm relyef oymaları nəzərə çarpır. Onların kompozisiya həlli çox sadədir: dabanları ilə alçaq yarımsütunların kapitellərinə söykənən oxvari tağ onun mərkəzini təşkil edir. Tağ üzərində bitki rəsmləri olan bir neçə zolaqlarla çərçivəyə alınmışdır. Pannonun bütün elementlərini əhatə edən ornamental kompozisiya plastikası (yapağanlıq) memarlıq formalarının aydın cizgilərini bütünlüklə çalarlandırmaqdır. Pannonun ornamentləri, eləcə də baştağın üstündə yerləşən kitabənin poliqrafiya xüsusiyyətləri türbəni XII əsrin sonu — XIII əsrin əvvəllərinə aid etməyə imkan verir. Üçsətirlik kitabənin dövrümüzə qalan hissəsində türbəni ucaltdıran əmirin adı və tutulu, həmçinin onu tikən ustanın adı qeyd olunmuşdur: ''"Bu binanı tikən (memar) Xoca hörmətli və əziz Camal-əl-din"'' .<ref>С. М. Ваидов – Хаега на реке Алинджа-чай, в. кн. Архитектура Азербайджана. Эпоха Низами, Москва – Баку, 1947</ref> XV əsrdə birinci məqbərənin portalı yaxınlığında ikinci bir məqbərə tikilmişdir. Çaydaşından və kobud yonulmuş daşdan hörülmüş, ara-sıra kərpiclə möhkəmləndirilmiş bu tikinti tamamlanmış, bütöv bir bina təsəvvürü yaradır. Onun daxili hissəsi iki sütunla altı hissəyə bölünür. Hissələrin hər birinin üstü kərpic günbəzlərlə örtülmüşdür. Günbəzlərə keçid təşkil edən yelkən formalı hörgü də kərpicdəndir. Cənub tərəfin divarındakı mehrab düzgün olmayan yarımdairəvi formadadır. Alt hissəsindəki yazıda binanın inşa olunma tarixi 1495-ci il olaraq qeyd olunmuşdur.<ref>K. M. Məmmədzadə – Azərbaycanda inşaat texnikası, Bakı, Elm, 1978, səh 54</ref> Məqbərənin inşasında iki inşaat materialından istifadə olunmuşdur: binanın səthi daşdan, daxili isə kərpicdən hörülmüşdür. Sonradan dağılmaması üçün həmin hissəyə daşdan üzlük çəkilmişdir. Üzlük bişmiş, açıq rəngli kərpic plitələrdən istifadə olunaraq çəkilmişdir. Onun kubvari təməlində kiçik və böyük ölçülərdə səkkizvəchli baraban (boyun) yerləşir. Türbənin kiçik həcmini müəyyən bucaq altında döndərilmiş və kürəvi formada olan günbəz qapayır. Bu günbəz ikiqat örtüyün daxili qapanağıdır. Dövrümüzə qədər qalmayan xarici örtük, ehtimal ki, çadır formasında olmuşdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Gülüstan Tarix və Mədəniyyət Qoruğu}} [[Kateqoriya:Culfa rayonunun abidələri]] [[Kateqoriya:Naxçıvanın görməli yerləri]] eyefdw5b40c96qckrbx2wyehqy1ibky 0 107441 6600543 6586682 2022-08-29T06:39:51Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xətai}} {{YM}} '''Xətai''' (əvvəlki adı: '''Marksovka''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağstafa rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Ağstafa rayonunun Marksovka kəndi Xətai kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Ağstafa rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağstafa rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağstafa rayonunun kəndləri]] 6drqhrymjczfydvhrs4mmdu40xmyp1q 0 107766 6601077 6458971 2022-08-29T11:17:15Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çaylı}} {{YM}} '''Çaylı''' (əvvəlki adı: '''Fioletovka''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Biləsuvar rayonu]]nun Çaylı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 39.]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Biləsuvar rayonunun fioletovka kəndi Biləsuvar şəhər Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Fioletovka kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı ilə kənd Çaylı adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/10719 Biləsuvar rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kəndi XX əsrin əvvəllərində Rusiyanın mərkəzi quberniyalarından köçürülmüş rus ailələri salmışlar. İnqilabçı İ.T.Fioletovun (1883-1918) şərəfinə Fioletovka adlandırılmış və memorial toponim olmuşdur.<ref>{{ATEL|1|194}}</ref> Kənd 2005-ci ildən Çaylı adlanır. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Muğan düzündə yerləşir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 71.]</ref> |1798 |863 |935 |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=41 Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 78.]</ref> |↗2139 |↗1035 |↗1104 |- |} === Şəhidləri === * [[Elnur Allahverdiyev (əsgər)|Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu (2001-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/127.html Vətən müharibəsi şəhidi Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elməddin Babayev|Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu (1981-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/83.html Vətən müharibəsi şəhidi Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Amid Əliyev|Əliyev Amid İlhamoviç (1999-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/95.html Vətən müharibəsi şəhidi Əliyev Amid İlhamoviç (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * Hüseynov Saleh İsi oğlu<ref>[http://bilasuvar.cls.az/more/text/21238 Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Hüseynov Saleh İsi oğlu (http://bilasuvar.cls.az/)]</ref> — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elvin Kərimov|Kərimov Elvin Mürşüd oğlu (1989-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/104.html Vətən müharibəsi şəhidi Kərimov Elvin Mürşüd oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Cahid Qəniyev|Qəniyev Cahid Şaiq oğlu (1994-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/110.html Vətən müharibəsi şəhidi Qəniyev Cahid Şaiq oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Sahil Məmişli|Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu (1991-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/130.html Vətən müharibəsi şəhidi Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Kamran Məmmədzadə|Məmmədzadə Kamran Füzuli oğlu (1996-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/92.html Vətən müharibəsi şəhidi Məmmədzadə Kamran Füzuli oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə Çaylı kənd kitabxana filialı,<ref>[http://mct.gov.az/medias/media/other/305/nazkab-qerar-196-siyahi.pdf "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı. Bakı şəhəri, 17 iyun 2014-cü il, № 196, səh. 24.]</ref> Çaylı Poçt Şöbəsi (AZ1315) və Çaylı EATS<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/25.html Azərbaycan Respublikası Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyəti. Poçt və Rabitə (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> fəaliyyət göstərir. == Təhsil == Kənddə Çaylı kənd tam orta məktəbi fəaliyyət göstərir.<ref>[https://bilasuvar.edu.gov.az/az/page/3329 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. Biləsuvar Rayon Təhsil Şöbəsi. Məktəblər (bilasuvar.edu.gov.az)]</ref><ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda yerləşən təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == Din == Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır. == Səhiyyə == Kənddə Çaylı kənd tibb məntəqəsi yerləşir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/17.html Biləsuvar rayonunda yerləşən səhiyyə müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Biləsuvar rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Çaylı (Biləsuvar) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] hwebyaeagylomhr4p3alo0q6gebxzi7 6601078 6601077 2022-08-29T11:18:11Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çaylı}} {{YM}} '''Çaylı''' (əvvəlki adı: '''Fioletovka''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Biləsuvar rayonu]]nun Çaylı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 39.]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Biləsuvar rayonunun Fioletovka kəndi Biləsuvar şəhər Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Fioletovka kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı ilə kənd Çaylı adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/10719 Biləsuvar rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kəndi XX əsrin əvvəllərində Rusiyanın mərkəzi quberniyalarından köçürülmüş rus ailələri salmışlar. İnqilabçı İ.T.Fioletovun (1883-1918) şərəfinə Fioletovka adlandırılmış və memorial toponim olmuşdur.<ref>{{ATEL|1|194}}</ref> Kənd 2005-ci ildən Çaylı adlanır. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Muğan düzündə yerləşir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 71.]</ref> |1798 |863 |935 |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=41 Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 78.]</ref> |↗2139 |↗1035 |↗1104 |- |} === Şəhidləri === * [[Elnur Allahverdiyev (əsgər)|Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu (2001-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/127.html Vətən müharibəsi şəhidi Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elməddin Babayev|Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu (1981-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/83.html Vətən müharibəsi şəhidi Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Amid Əliyev|Əliyev Amid İlhamoviç (1999-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/95.html Vətən müharibəsi şəhidi Əliyev Amid İlhamoviç (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * Hüseynov Saleh İsi oğlu<ref>[http://bilasuvar.cls.az/more/text/21238 Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Hüseynov Saleh İsi oğlu (http://bilasuvar.cls.az/)]</ref> — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elvin Kərimov|Kərimov Elvin Mürşüd oğlu (1989-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/104.html Vətən müharibəsi şəhidi Kərimov Elvin Mürşüd oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Cahid Qəniyev|Qəniyev Cahid Şaiq oğlu (1994-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/110.html Vətən müharibəsi şəhidi Qəniyev Cahid Şaiq oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Sahil Məmişli|Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu (1991-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/130.html Vətən müharibəsi şəhidi Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Kamran Məmmədzadə|Məmmədzadə Kamran Füzuli oğlu (1996-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/92.html Vətən müharibəsi şəhidi Məmmədzadə Kamran Füzuli oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə Çaylı kənd kitabxana filialı,<ref>[http://mct.gov.az/medias/media/other/305/nazkab-qerar-196-siyahi.pdf "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı. Bakı şəhəri, 17 iyun 2014-cü il, № 196, səh. 24.]</ref> Çaylı Poçt Şöbəsi (AZ1315) və Çaylı EATS<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/25.html Azərbaycan Respublikası Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyəti. Poçt və Rabitə (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> fəaliyyət göstərir. == Təhsil == Kənddə Çaylı kənd tam orta məktəbi fəaliyyət göstərir.<ref>[https://bilasuvar.edu.gov.az/az/page/3329 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. Biləsuvar Rayon Təhsil Şöbəsi. Məktəblər (bilasuvar.edu.gov.az)]</ref><ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda yerləşən təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == Din == Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır. == Səhiyyə == Kənddə Çaylı kənd tibb məntəqəsi yerləşir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/17.html Biləsuvar rayonunda yerləşən səhiyyə müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Biləsuvar rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Çaylı (Biləsuvar) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] 6v1z7j823tqs2jdc8afg8tas73hnpx5 6601079 6601078 2022-08-29T11:19:37Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çaylı}} {{YM}} '''Çaylı''' (əvvəlki adı: '''Fioletovka''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Biləsuvar rayonu]]nun Çaylı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 39.]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Biləsuvar rayonunun Fioletovka kəndi Biləsuvar şəhər Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Fioletovka kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı ilə Fioletovka kənd inzibati ərazi vahidi tərkibindəki Fioletovka kəndi Çaylı kəndi, Fioletovka kənd inzibati ərazi vahidi Çaylı kənd inzibati ərazi vahidi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/10719 Biləsuvar rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kəndi XX əsrin əvvəllərində Rusiyanın mərkəzi quberniyalarından köçürülmüş rus ailələri salmışlar. İnqilabçı İ.T.Fioletovun (1883-1918) şərəfinə Fioletovka adlandırılmış və memorial toponim olmuşdur.<ref>{{ATEL|1|194}}</ref> Kənd 2005-ci ildən Çaylı adlanır. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Muğan düzündə yerləşir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 71.]</ref> |1798 |863 |935 |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=41 Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 78.]</ref> |↗2139 |↗1035 |↗1104 |- |} === Şəhidləri === * [[Elnur Allahverdiyev (əsgər)|Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu (2001-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/127.html Vətən müharibəsi şəhidi Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elməddin Babayev|Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu (1981-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/83.html Vətən müharibəsi şəhidi Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Amid Əliyev|Əliyev Amid İlhamoviç (1999-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/95.html Vətən müharibəsi şəhidi Əliyev Amid İlhamoviç (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * Hüseynov Saleh İsi oğlu<ref>[http://bilasuvar.cls.az/more/text/21238 Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Hüseynov Saleh İsi oğlu (http://bilasuvar.cls.az/)]</ref> — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elvin Kərimov|Kərimov Elvin Mürşüd oğlu (1989-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/104.html Vətən müharibəsi şəhidi Kərimov Elvin Mürşüd oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Cahid Qəniyev|Qəniyev Cahid Şaiq oğlu (1994-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/110.html Vətən müharibəsi şəhidi Qəniyev Cahid Şaiq oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Sahil Məmişli|Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu (1991-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/130.html Vətən müharibəsi şəhidi Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Kamran Məmmədzadə|Məmmədzadə Kamran Füzuli oğlu (1996-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/92.html Vətən müharibəsi şəhidi Məmmədzadə Kamran Füzuli oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə Çaylı kənd kitabxana filialı,<ref>[http://mct.gov.az/medias/media/other/305/nazkab-qerar-196-siyahi.pdf "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı. Bakı şəhəri, 17 iyun 2014-cü il, № 196, səh. 24.]</ref> Çaylı Poçt Şöbəsi (AZ1315) və Çaylı EATS<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/25.html Azərbaycan Respublikası Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyəti. Poçt və Rabitə (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> fəaliyyət göstərir. == Təhsil == Kənddə Çaylı kənd tam orta məktəbi fəaliyyət göstərir.<ref>[https://bilasuvar.edu.gov.az/az/page/3329 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. Biləsuvar Rayon Təhsil Şöbəsi. Məktəblər (bilasuvar.edu.gov.az)]</ref><ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda yerləşən təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == Din == Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır. == Səhiyyə == Kənddə Çaylı kənd tibb məntəqəsi yerləşir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/17.html Biləsuvar rayonunda yerləşən səhiyyə müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Biləsuvar rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Çaylı (Biləsuvar) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] amum5nnd1xlnsmhplw54f01pvbdc8uy 0 107774 6601064 6598344 2022-08-29T11:13:18Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Zəhmətabad}} {{YM}} '''Zəhmətabad''' (əvvəlki adı: '''Novomixaylovka''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Biləsuvar rayonu]]nun Zəhmətabad kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 39.]</ref> Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Novomixaylovka kəndi Zəhmətabad kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/10264 Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Biləsuvar rayonunun Zəhmətəbad kəndi Bağbanlar kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Zəhmətabad kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kənd XIX əsrin ortalarında Rusiyanın mərkəzi quberniyalarından köçürülmüş rus ailələrinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Kənd əvvəllər rusların köçüb gəldiyi yerin adı ilə Abazovka, sonralar Novomixaylovskoye və nəhayət Novomixaylovka adlanırdı. 1991-ci ildən indiki adla adlandırılmışdır. Oykonim rəmzi məna daşıyır.<ref>{{ATEL|2|294}}</ref> == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Muğan düzündə yerləşir. [[Bəydili (Biləsuvar)|Bəydili]], [[Əliabad (Biləsuvar)|Əliabad]], [[Bağbanlar (Biləsuvar)|Bağbanlar]] kəndləri və [[Biləsuvar (Azərbaycan)|Biləsuvar]] şəhəri ilə sərhəddir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 71.]</ref> |2800 |1391 |1409 |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=41 Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 79.]</ref> |↗3374 |↗1719 |↗1655 |- |} === Şəhidləri === * [[Gündüz Abdullayev (əsgər)|Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu (1999-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/139.html Vətən müharibəsi şəhidi Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elməddin Əlizadə|Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu (1997-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/125.html Vətən müharibəsi şəhidi Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Nicat Qasımzadə|Qasımzadə Nicat Höccət oğlu (2000-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/131.html Vətən müharibəsi şəhidi Qasımzadə Nicat Höccət oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Orxan Mirzəyev (çavuş)|Mirzəyev Orxan Mehman oğlu (1993-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/128.html Vətən müharibəsi şəhidi Mirzəyev Orxan Mehman oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elçin Tağıyev|Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu (1989-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/80.html Vətən müharibəsi şəhidi Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Asif Talıblı|Talıblı Asif Arif oğlu (1993-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/109.html Vətən müharibəsi şəhidi Talıblı Asif Arif oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == İqtisadiyyatı == Kənddə 748 təsərüffat var. == Mədəniyyəti == Kənddə Zəhmətabad kənd kitabxana filialı<ref>[http://mct.gov.az/medias/media/other/305/nazkab-qerar-196-siyahi.pdf "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı. Bakı şəhəri, 17 iyun 2014-cü il, № 196, səh. 24.]</ref> və Zəhmətabad Poçt Agentliyi (AZ1392)<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/25.html Azərbaycan Respublikası Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyəti. Poçt və Rabitə (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> fəaliyyət göstərir. == Təhsil == Kənddə Zəhmətabad kənd tam orta məktəbi və Zəhmətabad kənd ümumi orta məktəbi fəaliyyət göstərir.<ref>[https://bilasuvar.edu.gov.az/az/page/3329 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. Biləsuvar Rayon Təhsil Şöbəsi. Məktəblər (bilasuvar.edu.gov.az)]</ref><ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda yerləşən təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> Bundan başqa kənddə Zəhmətabad kənd uşaq bağçası fəaliyyətdədir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda fəaliyyət göstərən məktəbəqədər təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == Din == Kənddə 1991-ci ildə inşa edilmiş Zəhmətabad kənd məscidi yerləşir.<ref>[http://anl.az/el/a/248998.pdf Seyyid Əliəsgər Behburlu (tərtibçi). Azərbaycan Respublikası məscidlərinin ensiklopediyası. İran İslam Respublikasının Azərbaycandakı Səfirliyinin Mədəniyyət Mərkəzi. Bakı: Beynəlxalq Əlhuda Nəşriyyatı, 2001, səh. 99.]</ref> == Səhiyyə == Kənddə Zəhmətabad kənd həkim məntəqəsi yerləşir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/17.html Biləsuvar rayonunda yerləşən səhiyyə müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Biləsuvar rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Zəhmətabad (Biləsuvar) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] a6plq6mue55iwy749jk7l4677ara9aj 6601088 6601064 2022-08-29T11:23:38Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Zəhmətabad (Biləsuvar)]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{digər məna|Zəhmətabad}} {{YM}} '''Zəhmətabad''' (əvvəlki adı: '''Novomixaylovka''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Biləsuvar rayonu]]nun Zəhmətabad kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 39.]</ref> Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Novomixaylovka kəndi Zəhmətabad kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/10264 Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Biləsuvar rayonunun Zəhmətəbad kəndi Bağbanlar kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Zəhmətabad kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kənd XIX əsrin ortalarında Rusiyanın mərkəzi quberniyalarından köçürülmüş rus ailələrinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Kənd əvvəllər rusların köçüb gəldiyi yerin adı ilə Abazovka, sonralar Novomixaylovskoye və nəhayət Novomixaylovka adlanırdı. 1991-ci ildən indiki adla adlandırılmışdır. Oykonim rəmzi məna daşıyır.<ref>{{ATEL|2|294}}</ref> == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Muğan düzündə yerləşir. [[Bəydili (Biləsuvar)|Bəydili]], [[Əliabad (Biləsuvar)|Əliabad]], [[Bağbanlar (Biləsuvar)|Bağbanlar]] kəndləri və [[Biləsuvar (Azərbaycan)|Biləsuvar]] şəhəri ilə sərhəddir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 71.]</ref> |2800 |1391 |1409 |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=41 Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 79.]</ref> |↗3374 |↗1719 |↗1655 |- |} === Şəhidləri === * [[Gündüz Abdullayev (əsgər)|Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu (1999-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/139.html Vətən müharibəsi şəhidi Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elməddin Əlizadə|Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu (1997-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/125.html Vətən müharibəsi şəhidi Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Nicat Qasımzadə|Qasımzadə Nicat Höccət oğlu (2000-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/131.html Vətən müharibəsi şəhidi Qasımzadə Nicat Höccət oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Orxan Mirzəyev (çavuş)|Mirzəyev Orxan Mehman oğlu (1993-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/128.html Vətən müharibəsi şəhidi Mirzəyev Orxan Mehman oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Elçin Tağıyev|Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu (1989-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/80.html Vətən müharibəsi şəhidi Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Asif Talıblı|Talıblı Asif Arif oğlu (1993-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/109.html Vətən müharibəsi şəhidi Talıblı Asif Arif oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == İqtisadiyyatı == Kənddə 748 təsərüffat var. == Mədəniyyəti == Kənddə Zəhmətabad kənd kitabxana filialı<ref>[http://mct.gov.az/medias/media/other/305/nazkab-qerar-196-siyahi.pdf "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı. Bakı şəhəri, 17 iyun 2014-cü il, № 196, səh. 24.]</ref> və Zəhmətabad Poçt Agentliyi (AZ1392)<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/25.html Azərbaycan Respublikası Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyəti. Poçt və Rabitə (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> fəaliyyət göstərir. == Təhsil == Kənddə Zəhmətabad kənd tam orta məktəbi və Zəhmətabad kənd ümumi orta məktəbi fəaliyyət göstərir.<ref>[https://bilasuvar.edu.gov.az/az/page/3329 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. Biləsuvar Rayon Təhsil Şöbəsi. Məktəblər (bilasuvar.edu.gov.az)]</ref><ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda yerləşən təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> Bundan başqa kənddə Zəhmətabad kənd uşaq bağçası fəaliyyətdədir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda fəaliyyət göstərən məktəbəqədər təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == Din == Kənddə 1991-ci ildə inşa edilmiş Zəhmətabad kənd məscidi yerləşir.<ref>[http://anl.az/el/a/248998.pdf Seyyid Əliəsgər Behburlu (tərtibçi). Azərbaycan Respublikası məscidlərinin ensiklopediyası. İran İslam Respublikasının Azərbaycandakı Səfirliyinin Mədəniyyət Mərkəzi. Bakı: Beynəlxalq Əlhuda Nəşriyyatı, 2001, səh. 99.]</ref> == Səhiyyə == Kənddə Zəhmətabad kənd həkim məntəqəsi yerləşir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/17.html Biləsuvar rayonunda yerləşən səhiyyə müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Biləsuvar rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Zəhmətabad (Biləsuvar) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] [[Kateqoriya:Zəhmətabad (Biləsuvar)]] cr44c6xlz8ou4qsiz40zdl0tl6ehivr 0 107794 6600574 6032883 2022-08-29T06:48:09Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Bulaqlı}} {{YM}} '''Bulaqlı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Sabirabad rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Sabirabad rayonunun faktiki mövcud olan "Tinglik sovxozu" yaşayış məntəqəsi Kürkəndi kənd Sovetinin tərkibində rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına Bulaqlı kəndi adı ilə daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993 tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Din == Kənddə Bulaqlı kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.<ref>[http://scwra.gov.az/upload/editor/files/Dini%20qurumlar/2015.pdf MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2015-ci ildə qeydiyyatdan keçənlər]. scwra.gov.az {{az}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Sabirabad rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Sabirabad rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Sabirabad rayonunun kəndləri]] 8kkc99cp78ac7gi3qoq8qeata6oriy1 6601056 6600574 2022-08-29T11:08:59Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Bulaqlı}} {{YM}} '''Bulaqlı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Sabirabad rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı ilə Sabirabad rayonunun faktiki mövcud olan "Tinglik sovxozu" yaşayış məntəqəsi Kürkəndi kənd Sovetinin tərkibində rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına Bulaqlı kəndi adı ilə daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8174 Azərbaycan Respublikası Sabirabad və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 17 fevral 1993-cü il tarixli, 514 saylı Qərarı]</ref> == Din == Kənddə Bulaqlı kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.<ref>[http://scwra.gov.az/upload/editor/files/Dini%20qurumlar/2015.pdf MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2015-ci ildə qeydiyyatdan keçənlər]. scwra.gov.az {{az}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Sabirabad rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Sabirabad rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Sabirabad rayonunun kəndləri]] du0hfqacohbfckuw85dx4efuz644pif 0 108880 6600169 6427262 2022-08-29T01:36:29Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çaylı}} {{YM}} '''Çaylı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Çaylı kənd Soveti Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kənd XIX əsrdə gəlmə ermənilər orada məskunlaşdıqdan sonra Verin Çaylı (Yuxarı Çaylı) adlandırılmışdır. 1992-ci ildən bu oykonim Çaylı kimi rəsmiləşdirilmişdir. Yaşayış məntəqəsi çay kənarında yerləşdiyi üçün belə adlandırılmışdır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Çaylı kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Çaylı kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Kəndin ərazisində 2010-cu ilin iyun ayında [[Çaylı döyüşü]] baş vermişdir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Kürəkçayın sahilində, dağətəyi ərazidə yerləşir. == İqtisadiyyatı == 2017-ci ildə Çaylı kəndinə 450 metr 6 kV-luq, 2&nbsp;km 0.4 kV-luq hava xətti çəkilib, 1 ədəd transformator məntəqəsi quraşdırılıb. Bununla da 22 il elektrik enerjisiz qalan Çaylı kəndində elektrik enerjisi bərpa olunub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://report.az/dagliq-qarabag-munaqishesi/mubariz-ibrahimovun-dusmen-quvvesini-mehv-etdiyi-posta-azerbaycan-bayragi-sancilib/ Mübariz İbrahimovun düşmən qüvvəsini məhv etdiyi posta Azərbaycan Bayrağı sancılıb] == Həmçinin bax == * [[Aşağı Çaylı (Ağdərə)]] * [[Çaylı döyüşü]] == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 86c67qwfobmild1kq9v39k6uy05qyt0 0 108882 6600353 6587046 2022-08-29T05:13:41Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Lüləsaz''' (əvvəlki adı: '''Akop Kamari''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Akop Kamari kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Akop Kamari kəndi Lüləsaz kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 0gz6brbxd07fwxxkbvo06i6hrly6ima 0 109082 6599624 6598458 2022-08-28T16:31:38Z 24.6.15.54 /* Toponimikası */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Səmədabad}} {{YM}} '''Səmədabad''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Yevlax rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Yevlax rayonunun Səmədabad kəndi Mingəçevir qəsəbə Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Səmədabad kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == 1918-ci ildə Milli qırğın zamanı Ermənistanın Ağca-arx, Kürəkən, Zeyvə, Kərimarx, Qarğabazar və Qarxun kəndlərindən didərgin düşmüş azərbaycanlı ailələr bir müddət Xoruzlu kəndində, sonralar Bərdə ətrafında yaşamış, 1926-cı ildə isə Yevlax rayonu ərazisindəki Meşəli San oğlu Məhəmmədin yatağı adlı yerdə məskunlaşmışdılar. Kənd bolşevik Səmədağa Ağamalı oğlunun (1867-1930) adı ilə adlandırılmışdır. Memorial toponimdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ düzündə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Yevlax rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Yevlax rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Yevlax rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Memorial toponimlər]] hysqonjc00i7ptrsf671mjr8gym8tvi 0 109210 6599625 6425473 2022-08-28T16:32:23Z Babək Akifoğlu 18757 wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Ərçivan |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = [[Astara rayonu]] |şəkil1 = Archivan memorial.jpg |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = |əhali_il = |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = AZ0711<ref>{{cite web |url=http://www.azerpost.az/?options=content&id=188 |archiveurl=https://archive.today/20160419064256/http://www.azerpost.az/?options=content&id=188 |archivedate=2016-04-19 |title=İndekslər |author=[[Azərpoçt]] |date= |work= |publisher=www.azerpost.az |accessdate=2016-04-19 |language=az |url-status=live }}</ref> |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Astara rayonu |şəhər = [[Astara]] |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Ərçivan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Astara rayonu]]nda qəsəbə inzibati ərazi dairəsi.<ref>[http://www.president.az/articles/7011 ''"Astara rayonunun Ərçivan kəndinə qəsəbə statusunun verilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikasının 11 dekabr 2012-ci il tarixli '''Qanunu'''] {{az}}</ref> Ərçivan Astara rayonunun Əçivan inzibati ərazi vahidində kənddir. Ərçivan çayının sahilində, Lənkəran ovalığındadır. Ədəbiyyatlarda Ərçivan şəklində təqdim edilir. Tədqiqatçıların bir qrupu bu toponimi Talış dilindəki ərç (dəyirman) və van (məskən, ev, yaşayış yeri) komponentlərindən ibarət "dəyirman yeri" mənalı, digər qrupu isə türk dillərində arca (ardıc ağacı) və van (məkan, yer) komponentlərindən düzəlmiş "ardıc ağacı bitən yer" mənasında söz kimi qəbul edirlər. Əslində oykonim "arci" və "van" sözlərindən düzəlib, "dağlıların yaşadığı yer" deməkdir.<ref>”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh.61</ref> == Etimologiyası == Ərçivan Astara rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Ərçivan çayının sahilində, Lənkəran ovalığındadır. Toponimi tədqiqatçılar müxtəlif cur izah edirlər: *1. Arcion (ərəçləri) toponiminin dəyişilmiş variantı olub, "mışarçəkənlər yeri" deməkdir; *2. Talış dilindəki ərc (dəyirman) və van (məskən, ev, yaşayış yeri) sözlərindən (-i bitişdirici saitdir) ibarət olub, "dəyirman yeri" mənasını bildirir; *3. Türk dillərindəki arca (ardıc ağacı) və məkan bildirən van sözlərindən əmələ gəlib, "ardıc ağacı bitən yer" mənasındadır.<ref>”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh.261</ref> Coğrafi adın tərkibindəki topokomponentlərdən ərç "dəyirman", "i" birləşdirici sait, van isə "məskən", "yaşayış yeri" sözlərindən ibarətdir (Dəyirman yerində salınan kənd).<ref>[http://www.budaq.com/index.php?option=com_content&view=article&id=239:-azrbaycanin-lnkran-regonu-toponmlrnn-zahli-luet-&catid=44:2011071801&Itemid=87 Akademik Budaq Budaqovun Şəxsi Web Portalı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160414071429/http://www.budaq.com/index.php?option=com_content&view=article&id=239:-azrbaycanin-lnkran-regonu-toponmlrnn-zahli-luet-&catid=44:2011071801&Itemid=87 |date=2016-04-14 }}-Azərbaycanın Lənkəran regionu Toponimlərinin İzahlı Lüğəti Kitabı</ref> == Tarixi == Ərçivan qəsəbəsində 1499-cu ildə əsası qoyulmuş Məhəmməd Hənəfiyyə məscidi Şah İsmayıl Xətai tərəfindən ziyarət edilmişdir. Kənddə XIX əsrə aid Kərbəlayi Həmid Abdulla hamamı, Hacı Teymur və Hacı Canbaxış məscidləri diqqəti cəlb edir.{{mənbəsiz}} == Mədəniyyəti == [[Fayl:Ərçivan, Yanar Bulaq.jpg|thumb|"Yanar Bulaq"]] Ərçivan qəsəbəsini və bu yerlərə gələn yerli və xarici qonaqların diqqətini cəlb edən "Yanar Bulaq" abidəsidir. Çox maraqlı bir görüntüdən ibarətdir bu bulaq. Kibriti axan suya yaxınlaşdırdıqda alovlanıb yanmaqa başlayır. Mütəxəssislər bunu suyun tərkibində kükürd maddəsinin olması ilə izah edirlər<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=aI8vpl1U7io |title=Bu bulağı fərqli edən suyunun yanmasıdır |author=İctimai TV |date= 27.08.2022|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2022-08-28 |language=az }}</ref>. Dini ziyarətgah kimi qazandaş ocağı bu yerlərdə dini inanc kimi yerli əhali tərəfindən böyük hörmət və ehtiramla ziyarət edilir. Qəsəbədə hamımıza tanış olan ulduz filmi 1964-cü ildə lentə alınıb. Filmdə lentə alınan iki mərtəbəli unikal lahiyəli tikili bu günə qədər Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizim Nazirliyi tərəfindən mühafizə olunaraq ümumi dövlət reyesterinə salınmışdır.{{mənbəsiz}} ===Görməli yerləri=== [[Fayl:Azərbaycan Astara şəhəri Ərçivan qəsəbəsi tarixi abidə olan Ləm.jpg|thumb|250px|Tarixi abidə olan Ləm]] [[Fayl:1578123700 s-87134d23f9e66d1d42e090cc43234558c3022cee.jpg|thumb|250px|Kərbəlayi Həmid hamamı]] *Orta əsrə aid olan '''Qazandaş(Gəzəndaş) türbəsi''' *'''Ləm'''1906-cı il *'''Yanarbulaq''' *'''Kərbəlayi Həmid abdulla hamamı''' 1806-cı il *'''Məhəmməd Hənəfiyyə məscidi''' XIX əsr<ref name="Y">[http://muhaz.org/astara-rayonu-uzre-tarix-ve-medeniyyet-abideleri-tebiet-ve-dig.html Muhaz.org]</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == [[Fayl:Astara Archivan.jpg|thumb|250px|Ərçivan kəndinin yaşıl düzənlikləri]] Qəsəbənin iqlimi yayı quraq və isti rütubətli, qışı isə mülayim keçir. Talış sıra dağlarının yamaclarında və düzənlik ərazidə yerləşir. Qəsəbə Hirkan meşələri boyunca yerləşmişdir. Qəsəbənin ərazisindən Ərçivan çayı axaraq Xəzər dənizinə tökülür. Qəsəbə əhalisinin əsas məşğuliyyəti tərəvəzçilik, çəltikçilik, sitrus meyvəçilik, arıçılıq, heyvandarlıqdan ibarətdir. Ələt-Astara yolu Ərçivan qəsəbəsinin ərazisindən keçir.{{mənbəsiz}} == Əhalisi == [[2014]]-cü ilin məlumatına görə qəsəbədə 9,200 nəfər yaşayır.<ref name="Əhali">[http://pop-stat.mashke.org/azerbaijan-cities.htm Əhali sayı]</ref> Əhalisi əsasən [[talışlar]] və qismən [[azərbaycanlılar]]dan ibarətdir. Qəsəbədə şiə müsəlmanlar üstünlük təşkil edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Astara rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Astara rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Astara rayonunun qəsəbələri]] [[Kateqoriya:Ərçivan]] hkx0drnt87s2vhkeiapmfcnpywidtdj 10 109642 6599666 6463614 2022-08-28T16:43:16Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Xızı |Şəkil = Khizi District in Azerbaijan 2021.svg |Şəhərlər = [[Xızı]] |Qəsəbələr = [[Altıağac (Xızı)|Altıağac]] • [[Şorabad (Xızı)|Şorabad]] • [[Giləzi]] |Kəndlər = [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə]] • [[Baxışlı]] • [[Bəyəhmədyurd]] • [[Dizəvər]] • [[Əmbizlər]] • [[Əngilan]] • [[Fındığan]] • [[Güneyqışlaq]] • [[Xələc (Xızı)|Xələc]] • [[Qarabulaq (Xızı)|Qarabulaq]] • [[Qars (Xızı)|Qars]] • [[Qasımkənd (Xızı)|Qasımkənd]] • [[Qızılqazma (Xızı)|Qızılqazma]] • [[Məşədi Həsən]] • [[Safbulaq]] • [[Sayadlı]] • [[Sitalçay]] • [[Təzəkənd (Xızı)|Təzəkənd]] • [[Tıxlı]] • [[Tudar]] • [[Türkoba (Xızı)|Türkoba]] • [[Vərdah]] • [[Yarımca (Xızı)|Yarımca]] • [[Yaşma]] • [[Yeni Yaşma]] • [[Yuxarı Əngilan]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Xızı rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> ppfz165wvx3xqagq0rhha3l65lvk797 6599699 6599666 2022-08-28T17:15:45Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Xızı |Şəkil = Khizi District in Azerbaijan 2021.svg |Şəhərlər = [[Xızı]] |Qəsəbələr = [[Altıağac (Xızı)|Altıağac]] • [[Şorabad (Xızı)|Şorabad]] • [[Giləzi]] |Kəndlər = [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə]] • [[Baxışlı]] • [[Bəyəhmədyurd]] • [[Dizəvər]] • [[Əmbizlər]] • [[Əngilan]] • [[Fındığan]] • [[Güneyqışlaq]] • [[Xələnc]] • [[Qarabulaq (Xızı)|Qarabulaq]] • [[Qars (Xızı)|Qars]] • [[Qasımkənd (Xızı)|Qasımkənd]] • [[Qızılqazma (Xızı)|Qızılqazma]] • [[Məşədi Həsən]] • [[Safbulaq]] • [[Sayadlı]] • [[Sitalçay]] • [[Təzəkənd (Xızı)|Təzəkənd]] • [[Tıxlı]] • [[Tudar]] • [[Türkoba (Xızı)|Türkoba]] • [[Vərdah]] • [[Yarımca (Xızı)|Yarımca]] • [[Yaşma]] • [[Yeni Yaşma]] • [[Yuxarı Əngilan]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Xızı rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> 0es6go3bd6v3d2icntteegc5d38kw37 0 109644 6599660 6427812 2022-08-28T16:40:19Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Ağdərə (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Ağdərə''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Ağdərə kəndi mərkəz olmaqla Ağdərə kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Kəndin əhalisi vaxtilə Abşeronun Novxanı kəndindən köçüb gələn ailələrdən ibarətdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Cigil çayının sahilində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] eooas0inwnkajv1f2h8mc69bhgshse8 0 109645 6599671 6427808 2022-08-28T16:48:28Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Baxışlı''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Baxışlı kəndi Xızı kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Baxışlı kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kənd müxtəlif illərdə Baxşalı (1933), Baxşılı (1961) variantlarında da qeydə alınmışdır. Baxışlı toponimi etnotoponimdir. Kəndin əvvəlki adı Baxışlı qazmaları olmuşdur. XIX əsrin əvvəllərində Ataçay sahilindəki Zarat kəndinə məxsus qışlaqda həmin kənddən çıxmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Deyilənlərə görə, kəndin əsasını baxışlı nəsli qoymuşdur.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Tarixi == Bu kənd ötən əsr ərzındə 3 dəfə yerinin dəyişməsinə məruz qalmışdır. İlk olaraq Baxşılı Tıxlıdan Beşbarmaq (Baş Bərmək) istiqamətində gedən yolun üstündə səfalı bır yerdə yerləşmiş, ətrafinda Zərgərli, Findığan (köhnə, bu kəndin də yeri dəyişmişdir) Gücöyrə kəndlərı olmuşdur. Zəlzələdən sonra baş vermiş sürüşmədən sonra əhali kəndin indiki yeri ilə üzbəüz, Ataçayın o biri sahilində məskunlaşmışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Ataçay]]ın sahilində, dağ ətəyində, [[Bakı şəhəri]]dən 113&nbsp;km məsafədə Bakı-Altıağac yolunda yerləşir. == Əhalisi == Baxşılı kəndinin köklü əhalisi digər ətraf kəndlərdən fərqli olaraq türkdillidir. Qonşu kəndlərdən - Güneyqışlaq, Bəyəhmədyurd, Ərisküş kəndlərindən köçub Baxşılıda yaşayan bir neçə ailə dağlı dilini bilir. 1988-ci illərdə baş vermiş hadisələr nəticəsində öz doğma yurd-yuvalarını məcburi köçkünlər üçun kəndin aşağı girişində dövlət tərəfindən evlər tikilmiş, onlar orada yaşamağa başlamışlar. Hazırda Baxşılı bələdiyyəsində 315 nəfər yaşayır. == Şəkilləri == <gallery> Fayl:Baxışlı 1.jpg|Baxşılıda mənzərə Fayl:Baxışlı 2.jpg|Köhnə kəndin yerindən çəkilmiş şəkil. Yolun sağ tərəfində məcburi köçkünlər üçün tikilmiş evlərdir. Fayl:Baxışlı 3.jpg|Baxşılının köhnə kəndin yerindən görünüşü. Fayl:Baxışlı (Ataçay).jpg|Ataçay </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.fallingrain.com/world/AJ/63/Baxisli.html Baxisli, Azerbaijan Page] == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 35dvoe0efa7z5vvvftpobptpnag820l 0 109646 6599678 6427807 2022-08-28T16:53:45Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Bəyəhmədyurd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Xızı kənd Sovetinin Bəyəhmədyurd kəndi Baxışlı kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == XIX əsrdə Xızı kəndindən çıxmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. 1933-də Bəyəhməd Yurdu kimi qeydə alınmışdır. Bəyəhməd (şəxs adı) və yurd komponentlərindən düzəlib "Bəyəhmədin yurdu, Bəyəhmədə məxsus yaşayış yeri" mənasındadır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Xızı yaylasında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] edwc0o7an0dhkg93fq0sy8l6nu17wwx 0 109647 6599649 6519204 2022-08-28T16:38:00Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Safbulaq''' (əvvəlki adı: '''Çistı Klyuç''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Çistı Klyuç kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Altıağac qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Çistı Klyuç kəndi Safbulaq kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/39413 Azərbaycan Respublikasının Ağsu, Astara, Goranboy, Göygöl, Xaçmaz, Xızı, Qazax, Quba, Qusar, Masallı, Oğuz, Saatlı, Samux, Şəmkir və Yevlax rayonlarının bəzi ərazi vahidlərinin adlarının dəyişdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kəndin keçmiş rusca adı olan Çistı Klyuç "təmiz, saf" mənasındakı "çistı / çistıy" və "bulaq, çeşmə" mənasındakı "klyuç" sözlərindən ibarət idi. Bu ad hərfi tərcümə yoluyla Safbulaq olaraq rəsmiləşdirilmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 476c33hn5so69w5yzqhtiduju9946q9 6599715 6599649 2022-08-28T17:23:32Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Safbulaq''' (əvvəlki adı: '''Çistı Klyuç''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Çistı Klyuç kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Altıağac qəsəbə Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Altıağac qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Çistı Klyuç kəndi Safbulaq kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/39413 Azərbaycan Respublikasının Ağsu, Astara, Goranboy, Göygöl, Xaçmaz, Xızı, Qazax, Quba, Qusar, Masallı, Oğuz, Saatlı, Samux, Şəmkir və Yevlax rayonlarının bəzi ərazi vahidlərinin adlarının dəyişdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Kəndin keçmiş rusca adı olan Çistı Klyuç "təmiz, saf" mənasındakı "çistı / çistıy" və "bulaq, çeşmə" mənasındakı "klyuç" sözlərindən ibarət idi. Bu ad hərfi tərcümə yoluyla Safbulaq olaraq rəsmiləşdirilmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 70h44n9kdtgmsdmhh9dvfsbdnj3smtw 0 109648 6599613 6427802 2022-08-28T16:25:05Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Dizəvər''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Dizəvər kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 7o3egosjvma7b13ma88g4zkz5eo65at 6599682 6599613 2022-08-28T16:57:28Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Dizəvər''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Dizəvər kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Qarabulaq kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 5bwkibdfwbm0hnt6mfga62x82wa6fx7 0 109649 6599614 6427801 2022-08-28T16:25:54Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Əmbizlər''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Əmbizlər kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] m2t2inlzhcazijd4j4rjbs036lciwfb 6599684 6599614 2022-08-28T16:59:42Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Əmbizlər''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Əmbizlər kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Qasımkənd kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] rxo0uxqlu1xl5deekr933enxap8ck7i 0 109650 6599616 6427799 2022-08-28T16:26:39Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Əngilan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Əngilan kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] qvo1b6mh0aze3tapeydg6ue92ig1vpn 6599619 6599616 2022-08-28T16:29:01Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Əngilan (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Əngilan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Əngilan kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] oknujuxhcs1dn7jgo3lpvj1pqj7xr4h 6599691 6599619 2022-08-28T17:06:22Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Əngilan (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Əngilan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Əngilan kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Tıxlı kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] a8a6ae2zs1g0xz2g8cicvh2wt2ev64b 0 109651 6599621 6427800 2022-08-28T16:29:45Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Güneyqışlaq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Güneyqışlaq kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 8bkbagwpnzreedhckfclpku599ijrk0 6599675 6599621 2022-08-28T16:50:30Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Güneyqışlaq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Güneyqışlaq kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Baxışlı kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 4lmub3auui4ok6k9u2116b7mht3928g 0 109652 6599696 6427793 2022-08-28T17:13:01Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Fındığan''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Fındığan kəndi Xızı kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Fındığan kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Oykonim [[fındıq]] (meyvə ağacı) və -an (cəmlik, çoxluq bildirən şəkilçi) komponentlərindən düzəlib, "fındıq ağacları cox olan yer, fındıqlıq" deməkdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Ataçayın sahilində, dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 4r8bfi4mk6yl61olymjm28y4psb8y1m 0 109653 6599719 6462469 2022-08-28T17:28:14Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Giləzi''' – [[Azərbaycan]]ın [[Xızı rayonu]]nda qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Giləzi kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Giləzi kənd Soveti ləğv edilərək, Giləzi şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Giləzi qəsəbə Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Əsl adının Gilyazı olduğu göstərilir. Tədqiqatçıların fikrincə, oykonim gil və yazı (düzən) sözlərindən düzəlib, "gil torpaqlı düzən" mənasındadır. XIV əsrdə Barmaq dağının yaxınlığında Giləzi adlı yer olduğu göstərilir. 1870-ci ildə kəndin yerində poçt məntəqəsi (çaparxana) vardı. Sonralar poçt məntəqəsi dəmir yolu stansiyasına, daha sonralar isə yaşayış məntəqəsinə çevrilmışdir. Oykonimi "gil çölü, gil düzü" kimi də izah etmək olar. Kəndin yaranmasında Gərmiyan, Upa, Xəl, Gədi kimi hal-hazırda yaşayış olmayan kəndlərin əhalisinin böyük rolu var.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Qəsəbə Bakı şəhərindən 73&nbsp;km şimalda, Xızı rayonun mərkəzindən 30&nbsp;km aralıda, [[Böyük Qafqaz]] dağları ilə Xəzər dənizi arsında, düzənlikdə yerləşir. İqlimi yayı quraq keçən yarımsəhra quru çöl iqlim tipidir. Yağışlar əsasən oktyabr-aprel ayları arasında düşür. Yaxınlığında yay aylarında quruyan Tıxlı çayı keçir. İlin böyük bir əksəriyyətində xəzri və gilavar adlanan küləklər əsir. == Əhalisi == Əhalinin sayı 2011-ci il statistikasına görə 3500 nəfərdən çoxdur. == İqtisadiyyatı == Qəsəbədə Giləzi yem zavodu, Giləzi Kərpic Zavodu və Asfalt zavod fəaliyyət göstərir. Bundan başqa əhali əsasən heyvandarlıq və kiçik ticarətlə məşğul olur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun qəsəbələri]] m6ava09at4yi9rxaaz8d9ykgoxk0zjt 0 109654 6599610 6427791 2022-08-28T16:23:21Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qarabulaq}} {{YM}} '''Qarabulaq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Qarabulaq kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 2bjb09t8xjfugllrylo0y1ra489zw0h 6599681 6599610 2022-08-28T16:56:50Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qarabulaq}} {{YM}} '''Qarabulaq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Qarabulaq kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş, bu kənd mərkəz olmaqla Qarabulaq kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 92iy9c4joxirph9x8i0wuf35i9eq2ad 0 109655 6599714 6597342 2022-08-28T17:21:39Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Altıağac}} {{YM}} '''Altıağac''' – [[Azərbaycan]]ın [[Xızı rayonu]]nda qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Altıağac kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Altıağac kənd Soveti ləğv edilərək, Altıağac şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Altıağac qəsəbə Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Haqqında == [[Fayl:Alti Agac.jpg|thumb|300px|Altıağac yaxınlığında rəngarəng dağlar]] [[Xızı rayonu]]nun tanınmış turizm məkanlarından olan Altıağac, rayon mərkəzindən 12–14&nbsp;km aralıdadır. Orta əsrlərdə, [[Şirvanşahlar dövləti]] dövründə Şamaxıdan Qubaya gedən yol buradan salınmışdı. Altıağac yolçuların və dəvə karvanlarının düşərgə salıb dincəldikləri yer idi. Vaxtilə Şamaxını [[Dərbənd]]lə birləşdirən qədim karvan yolu da buradan keçirdi. Ağac vaxtilə çox işlədilən qədim uzunluq ölçü vahidi olub. Bir ağac təxminən 6–7&nbsp;km-ə bərabər götürülüb. “Altıağac” (6 ağac) sözünün də bu ölçü vahidi ilə bağlı olduğu güman edilir. Şamaxıdan Altıağaca qədər olan məsafə 6-7 ağaca, yəni təxminən 45–50&nbsp;km-ə bərabərdir.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/medeniyyet/2012/avqust/256957.htm Ceyhun Zərbəliyev. Turizm imkanlı bölgələrimiz: Xızı. Mədəniyyət qəzeti, 2012, 15 avqust, s. 7]</ref> Arxeoloji qazıntılar zamanı məlum olmuşdur ki, tunc dövründən burada insanlar yaşayır. qəsəbənin şimal şərqində XII əsrdə tikilmiş qalanın qalıqları mövcutdur == Din == Qəsəbədə Altıağac qəsəbə məscidi dini icması fəaliyyət göstərir<ref>[http://scwra.gov.az/upload/editor/files/Dini%20qurumlar/2017.pdf MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2017-ci ildə qeydiyyatdan keçənlər]. scwra.gov.az {{az}}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.khizi-ih.gov.az/page/10.html Xızı rayonu haqqında] * [http://bsu.edu.az/az/content/altaac_tdristcrb_mrkzi Altıağac Tədris-təcrübə və istirahət mərkəzi] * [http://anl.az/el/Kitab/Azf-268333.pdf Rəfail Oğuztürk Dağlı. Xızı-Siyəzən bölgəsinin tarixinə dair (arxeolojietnoqrafik tədqiqat). Bakı, 2011]  == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun qəsəbələri]] [[Kateqoriya:Xızı rayonunun görməli yerləri]] enr0xnnt8j19jahdzpnezic10ecbgmb 0 109656 6599697 5703437 2022-08-28T17:15:07Z Sortilegus 1617 Sortilegus [[Xələc (Xızı)]] səhifəsinin adını [[Xələnc]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xələc}} {{YM |ad = Xələc |xəritə = |xəritə miqyas = 200px |xəritə məlumat = [[Xızı rayonu]] |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = |əhali_il = |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Xızı rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Xələc''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun Xızı inzibati ərazi vahidində [[kənd]]. == Tarixi == Xələc kəndi [[Böyük Qafqaz]] dağlarının yamacındadır<ref>”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh. 346. {{az}}</ref>. == Təhsil == [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin [[2 fevral]] [[2018-ci il]] tarixli Sərəncamı<ref>[http://president.az/articles/26933 ''"Xaçmaz, Quba, Qusar, Şabran, Siyəzən və Xızı rayonlarında təhsil infrastrukturunun inkişafı ilə əlaqədar tədbirlər haqqında"''] Azərbaycan Respublikası Prezidentinin [[2 fevral]] [[2018-ci il]] tarixli Sərəncamı. [[president.az]] {{az}}</ref> ilə Xızı rayonu Xələc kənd 56 şagird yerlik modul tipli ümumi orta məktəbin quraşdırılması üçün 262 000 manat vəsait ayrılmışdır<ref>[http://president.az/articles/26934 ''"Xaçmaz, Quba, Qusar, Şabran, Siyəzən və Xızı rayonlarında quraşdırılması nəzərdə tutulan modul tipli məktəblərin siyahısı"'']. [[president.az]] {{az}}</ref>. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Xızı rayonu-qaralama}} {{kənd-qaralama}} {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 2ybmqpwp41pz2dn3o9a8nqxozkmwjfy 6599710 6599697 2022-08-28T17:18:24Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xələnc''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun Xızı inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Xızı kənd Sovetinin Xələnc kəndi Fındığan kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd [[Böyük Qafqaz]] dağlarının yamacında yerləşir. == Təhsil == [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 2 fevral 2018-ci il tarixli Sərəncamı<ref>[http://president.az/articles/26933 ''"Xaçmaz, Quba, Qusar, Şabran, Siyəzən və Xızı rayonlarında təhsil infrastrukturunun inkişafı ilə əlaqədar tədbirlər haqqında"''] Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2 fevral 2018-ci il tarixli Sərəncamı. [[president.az]] {{az}}</ref> ilə Xızı rayonu Xələc kənd 56 şagird yerlik modul tipli ümumi orta məktəbin quraşdırılması üçün 262 000 manat vəsait ayrılmışdır<ref>[http://president.az/articles/26934 ''"Xaçmaz, Quba, Qusar, Şabran, Siyəzən və Xızı rayonlarında quraşdırılması nəzərdə tutulan modul tipli məktəblərin siyahısı"'']. [[president.az]] {{az}}</ref>. == İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] c8a6pqqf0q4nh1dvjfv27mgs06dh2n2 0 109659 6599694 6427795 2022-08-28T17:10:24Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qars (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Qars''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Altıağaç kənd Sovetinin Qars kəndi Tıxlı kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd meşə sahəsi ilə əhatəlidir. Kənddə Seyidbulaq, Qasımxan, Soyuqbulaq kimi bulaqlar mövcuddur. == Əhalisi == Oğuzların bayat və ya əfşar qoluna aid olan qədirli-türk tayfaları bu əraziyə [[II Şah Abbas]]ın təşəbbüsü ilə [[Cənubi Azərbaycan]]ın [[Ərdəbil]] şəhərindən gəlmişlər. Qədirli tayfası [[Şahsevən eli|şahsevənlərin]] bir qolu olmuşdur. Bu tayfa (qədirli) isə türk boylarından olan əfşarlara aiddir. Hazırda kəndin daimi əhalisi azlıq təşkil edir. == İqtisadiyyatı == Kənd əhalisi arıçılıq, heyvandarlıq, əkinçilik və s. ilə məşğul olur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] aj8wzw3gvksyeszkw18q55ljvbcv46l 0 109660 6599612 6427782 2022-08-28T16:24:14Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qasımkənd}} {{YM}} '''Qasımkənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Qasımkənd kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 5h5z3ux8urzwear6zo6b2h70ajaaa2x 6599683 6599612 2022-08-28T16:58:43Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qasımkənd}} {{YM}} '''Qasımkənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Qasımkənd kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş, bu kənd mərkəz olmaqla Qasımkənd kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] tm5zlncjmop4xqbz8k5zx80an9vlk17 0 109663 6599687 6427788 2022-08-28T17:03:06Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sitalçay''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Sitalçay kəndi Giləzi kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Sitalçay kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Sovet dövründə burada hərbi təyyarələr üçün [[Sitalçay aerodromu]] tikilmişdi. Bazada [[Su-25]] qırıcılarından ibarət HHQ alayı yerləşirdi. Bazada 60-cı və 80-ci Hücum Aviasiyası Alayına aid ilk qırıcılar 1981-ci ilin aprel ayından etibarən xidmət etməyə başlamışdı. Həmin ilin iyun ayında Sitalçay aerodromunda olan təyyarələr ayrıca olaraq 200-cü Aviasiya eskadrilyasının tərkibində birləşdirildi və eskadrilyaya [[Əfqanıstan]]da xidmət etmək tapşırığı verildi. Əfqanıstanda müharibənin bitməsindən sonra 80-ci illərin sonunda buradakı 200-cü eskadrilya ləğv olundu, buradakı qırıcılar isə [[SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri]] 34-cü Aviasiya Ordusunun tərkibində alay kimi qruplaşdırıldı. Azərbaycana ilk SU-25-i müstəqillik dövründə 1992-ci il aprelin 8-də baş leytenant [[Vaqif Qurbanov (pilot)|Vaqif Qurbanov]] keçmiş sovet ordusunun Sitalçay aerodromundan qaçıraraq gətirib. Bununla da [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri]] ilk qırıcı təyyarəni arsenalına qəbul edib.<ref>[http://www.milaz.info/news.php?id=15231 11 AY ƏVVƏL SAAT 17 RADƏLƏRİNDƏ...]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 1992-ci ilin avqust ayında [[Daşkənd müqaviləsi]]nə əsasən rus ordusu Sitalçay aerodromunu Azərbaycan hökumətinə təhvil verdi. Lakin Rus ordusu razılaşmanı pozaraq buradan çıxmazdan qabaq bazadakı hərbi təyyarələrin çoxusu hərbçilər tərəfindən Rusiyaya qaçırıldı, avadanlıqlar isə dağıdılaraq yarasız hala gətirildi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] a2na7pcioew99xe26y51j1i3lsu8295 0 109664 6599644 6427783 2022-08-28T16:35:14Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Təzəkənd}} {{YM}} '''Təzəkənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Təzəkənd kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Təqribən 150 il bundan əvvəl yaranıb. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə Xızı-Bərmək yurdunda ilk məktəb bu kənddə yaradılıb. Məktəb Hacı Yəhyanın evində yerləşirdi. Cümhuriyyət süqut etdikdən sonra [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] [[Lahıc]]a gedərkən [[Müsavat Partiyası]]nın sonuncu gizli iclasını məhz Təzəkənddə keçirmişdir, iclasda [[Seyid Hüseyn Sadiq]] partiyanın sədri, [[Cəfər Cabbarlı]] isə katibi seçilmişdir. Sovetlər qurulduqdan sonra "Yeni yol" kolxozu yarandı. [[1959]]-cu ildə kolxoz dağıldı və ardınca Xızı rayonu inzibati-ərazi vahidi olaraq ləğv edildi, beləcə kəndi camaat tərk etdi. Kənddə yalnız "Yeni yol" kolxozunun sədri Bəxtiyar Ələsgər oğlu Abbasov öz ailəsi ilə qaldı. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd rayon mərkəzi, Bakı və digər bölgə mərkəzləri ilə əlaqə baxımından çox əlverişli nöqtədə yerləşirdi. Kəndin şəhər tərəfdən girişində [[Tıx]] və [[Gəmşər]] çayları qovuşur. Kənd [[Baybəgim]] dağının ətəyində yerləşir. Təbiəti heyvandarlıq üçün çox əlverişlidir, kənd qışlaq funksiyası daşıyır. == Əhalisi == Əsrin əvvəllərində kənddə 104 ailə yaşayırdı. Kənddə 3 nəsil vardı: Hacıhəmzəlilər, Lohəsənlilər (Səyyad Xızılılar - 1630-cu ildə [[İran]]dan gəlmə) və Hacıbabalılar (Şıx Xızılılar). Hazırda kənddə 8 ailə yaşayır. === Tanınmış şəxsləri === * [[Kərəm Abbasov]] — 1920-1934-cü illərdə Rayon Maarif şöbəsinin müdiri; * [[Qulam Həsənzadə]] — ictimai xadim, 1937-ci ildə repressiya qurbanı olmuşdur; * [[Şəmsəddin Abbasov]] — Azərbaycan Radio Komitəsinin ilk sədri, Azərbaycan Mərkəzi Komitəsinin katibi, Azərbaycan Ali Sovetinin sədr müavini, Filarmoniyanın direktoru; * [[Tofiq Həsənzadə]] — Azərbaycan SSR Mərkəzi Komitəsinin orqanı olan "Komunist" qəzetinin şöbə müdiri; * [[Kübra Həsənzadə]] — Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi; * [[Gündüz Abbasov]] — məşhur aktyor; * [[Seyfəddin Dağlı]] - yazıçı-publisist, [[Kirpi jurnalı]]nın baş redaktoru; * [[Rəşid Abbasov]] — Zaqafqaziya Elektrik Şəbəkəsinin müdiri; * [[Təranə Həsənzadə]] — həkim, kardiorevmatoloq; * [[Hacı Kərəm Abbasov]] — Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının fəal üzvlərindən (1988-1990), "Tövbə" Cəmiyyətinin yaradıcılarından biri, Bakı və Kəndlər Birliyinin sədri (2003-2005). == Mədəniyyəti == XX əsrin əvvəllərində kənddə heç bir bölgədə analoqu olmayan, gözətçisiz, sahibsiz, özünəxidmət üsulu ilə işləyən Qonaq evi var idi. Bu layihə və ev kənd sakini Əbdülhəsən dayıya məxsus idi. Bundan başqa kənddə Məscid və Dəyirman fəaliyyət göstərirdi. 1961-ci ildən etibarən kəndin yeganə məktəbi öz fəaliyyətini dayandırdı. XXI əsrin əvvəllərində isə məktəb, məscid və dəyirman dövlət tərəfindən sökülmüşdür. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] 749e9cggv8es05lg6a8ysvnlr6vv4x3 6599693 6599644 2022-08-28T17:06:49Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Təzəkənd}} {{YM}} '''Təzəkənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Təzəkənd kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Tıxlı kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Təqribən 150 il bundan əvvəl yaranıb. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə Xızı-Bərmək yurdunda ilk məktəb bu kənddə yaradılıb. Məktəb Hacı Yəhyanın evində yerləşirdi. Cümhuriyyət süqut etdikdən sonra [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] [[Lahıc]]a gedərkən [[Müsavat Partiyası]]nın sonuncu gizli iclasını məhz Təzəkənddə keçirmişdir, iclasda [[Seyid Hüseyn Sadiq]] partiyanın sədri, [[Cəfər Cabbarlı]] isə katibi seçilmişdir. Sovetlər qurulduqdan sonra "Yeni yol" kolxozu yarandı. [[1959]]-cu ildə kolxoz dağıldı və ardınca Xızı rayonu inzibati-ərazi vahidi olaraq ləğv edildi, beləcə kəndi camaat tərk etdi. Kənddə yalnız "Yeni yol" kolxozunun sədri Bəxtiyar Ələsgər oğlu Abbasov öz ailəsi ilə qaldı. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd rayon mərkəzi, Bakı və digər bölgə mərkəzləri ilə əlaqə baxımından çox əlverişli nöqtədə yerləşirdi. Kəndin şəhər tərəfdən girişində [[Tıx]] və [[Gəmşər]] çayları qovuşur. Kənd [[Baybəgim]] dağının ətəyində yerləşir. Təbiəti heyvandarlıq üçün çox əlverişlidir, kənd qışlaq funksiyası daşıyır. == Əhalisi == Əsrin əvvəllərində kənddə 104 ailə yaşayırdı. Kənddə 3 nəsil vardı: Hacıhəmzəlilər, Lohəsənlilər (Səyyad Xızılılar - 1630-cu ildə [[İran]]dan gəlmə) və Hacıbabalılar (Şıx Xızılılar). Hazırda kənddə 8 ailə yaşayır. === Tanınmış şəxsləri === * [[Kərəm Abbasov]] — 1920-1934-cü illərdə Rayon Maarif şöbəsinin müdiri; * [[Qulam Həsənzadə]] — ictimai xadim, 1937-ci ildə repressiya qurbanı olmuşdur; * [[Şəmsəddin Abbasov]] — Azərbaycan Radio Komitəsinin ilk sədri, Azərbaycan Mərkəzi Komitəsinin katibi, Azərbaycan Ali Sovetinin sədr müavini, Filarmoniyanın direktoru; * [[Tofiq Həsənzadə]] — Azərbaycan SSR Mərkəzi Komitəsinin orqanı olan "Komunist" qəzetinin şöbə müdiri; * [[Kübra Həsənzadə]] — Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi; * [[Gündüz Abbasov]] — məşhur aktyor; * [[Seyfəddin Dağlı]] - yazıçı-publisist, [[Kirpi jurnalı]]nın baş redaktoru; * [[Rəşid Abbasov]] — Zaqafqaziya Elektrik Şəbəkəsinin müdiri; * [[Təranə Həsənzadə]] — həkim, kardiorevmatoloq; * [[Hacı Kərəm Abbasov]] — Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının fəal üzvlərindən (1988-1990), "Tövbə" Cəmiyyətinin yaradıcılarından biri, Bakı və Kəndlər Birliyinin sədri (2003-2005). == Mədəniyyəti == XX əsrin əvvəllərində kənddə heç bir bölgədə analoqu olmayan, gözətçisiz, sahibsiz, özünəxidmət üsulu ilə işləyən Qonaq evi var idi. Bu layihə və ev kənd sakini Əbdülhəsən dayıya məxsus idi. Bundan başqa kənddə Məscid və Dəyirman fəaliyyət göstərirdi. 1961-ci ildən etibarən kəndin yeganə məktəbi öz fəaliyyətini dayandırdı. XXI əsrin əvvəllərində isə məktəb, məscid və dəyirman dövlət tərəfindən sökülmüşdür. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] ez5kd76ornch4rhnkfnzf9uzqux2532 0 109665 6599690 6427787 2022-08-28T17:05:19Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Tıxlı''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Tıxlı kəndi Xızı kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Tıxlı kənd Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Kəndin tarixi ilə bağlı ciddi araşdırmalar aparılmamışdır. Lakin bəzi evlərin quruluşu kəndin qədim dövrə aid olduğunu göstərir. == Mədəniyyəti == # [[Şeyx Heydər türbəsi]] - [[Şeyx Heydər]]in qəbri üzərində bişmiş kərpicdən tikilmiş məqbərə binası iki otaqdan ibarətdir, üstü uçmuşdur. Günbəzin dayandığı tağ oturacaqları və günbəz dairəsinin qalığı görünməkdədir. [[Naxçıvan-Marağa memarlıq məktəbi]]nə xas üslubda tikilmiş binanın bəzəklərində yaşıl, qara, qəhvəyi, abı rəngli kaşılı kərpiclərdən istifadə olunmuşdur. # Həmçinin "Şəhərgah" deyilən və qədim şəhərin qalıqlarının rast gəlindiyi ərazi vardır.Lakin lazımınca araşdırılmadığı və dəyərlandirilmədiyi səbəbindən oradan tapılan materiallar tam öyrənilməmişdir.Şəhər qalıqları haqda dəqiqi məlumat yoxdur. # Kəndin ərazinsin çoxlu sayda saxsı məmulatlara, qəbir kurqanlara(icərisində müxtəlif əşyalarla birlikdə), ocaq izlərinə rast gəlmək mümkündür. Lakin bu yerlər demək olarki arxeoloqlar tərəfindən oyrənilmədiyi və ciddi cəhdlə arxeoloji axtarışlar aparılmadığı üçün kəndin və demək olar ki, ətraf ərazilərin tarixi haqda dəqiq məlumatlar yoxdur. # Kənd ərazisində həmçinin çoxlu sayda tarixi bulaqlar mövcuddur. Ümumiyyətlə bulaq tikilməsi bu kənd ərasisində tarixən yaşayan ənənədir. Müxtəlif tarixi dövrlərdə xüsui ustalıqla inşa edilən bulaqlar tikiliş kanstruksiyasına görə mədəniyyət nümunələridir. Bu bulaqlara misal olaraq '''" Məşədi Səttar bulağı", "Şaxşaxa bulağı", "Safqulu bulağı", Şur-şur bulağı"''' və s. adlarını göstərmək olar. Bundan əlavə kənd ərazisində çoxlu sayda su quyuları movcud idi.Hal hazırda onlardan yalnız 2-3 ədədi salamat qalmışdır. Bunların hamısı kəndin zəngin yeraltı su sərvətlərindən xəbər verir. == Əhalisi == Əhalisi üç nəsildən ibarət olub: daşdəmirlər, novruzbəylilər, həkimlər. === Tanınmış şəxsləri === Kəndin görkəmli nümayəndələri sırasına daxildir: * [[Fətulla Əliyev]] — dövlət və ictimai xadim, [[Bakı]] və şimal bölgələrində məşhur sınıqçı. * [[Hacıbala Ağayev]] — [[Gəncə]] - [[Göygöl gölü]] nəqliyyat yolunun tikintisində baş mühəndis. [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndə həlak olmuşdur. * [[Müslim Abasov]] — dövlət və ictimai xadim, [[Xızı rayonu]] və [[Sumqayıt]] şəhərində mühim vəzifələrdə çalışmışdır. * [[Zəbi Abdullayev]] — azərbaycanlı tarixçi-filosof, beynəlxalq səviyyəli siyasi icmalçı<ref name="Rəhman Orxan">[[Rəhman Orxan]]. [http://xeberle.com/gundem/58293-sumqayitin-zebisi-mudrik-insan-canli-ensiklopediya.html ''"Sumqayıtın Zəbisi: müdrik insan, canlı ensiklopediya..."''] [[xeberle.com]], 11.04.2019 {{az}}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] eheswoo1zwc2faxs44jgjo87hzmn5g8 0 109666 6599662 6427792 2022-08-28T16:41:37Z Sortilegus 1617 Sortilegus [[Tüdar]] səhifəsinin adını [[Tudar]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Tüdar |xəritə = |xəritə miqyas = |xəritə məlumat = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = |əhali_il = |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = |poçt kodu = |ölkə = Azərbaycan |bölgə = |rayon = Xızı rayonu |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Tüdar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində [[kənd]]. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} {{kənd-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] g83r8bukagr4vy7c56fpubp2on42351 6599667 6599662 2022-08-28T16:43:34Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Tudar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Tudar kəndi Ağdərə kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] fwmg21kyy8q4zqws04xpppa8xoxw15b 0 109668 6599606 6427798 2022-08-28T16:21:53Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Vərdah''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Vərdah kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] ky7mw1sc1i7bzmien35b75etaypwnqh 6599676 6599606 2022-08-28T16:51:04Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Vərdah''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Vərdah kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Baxışlı kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] h1961u37myyskom3nm11hkxtgx0gme2 0 109672 6599617 6427781 2022-08-28T16:27:33Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Əngilan (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Yuxarı Əngilan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Yuxarı Əngilan kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] fb6tb2hvxh4e9e2ll3on0ab8d9j3vy2 6599685 6599617 2022-08-28T17:00:10Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Əngilan (dəqiqləşdirmə)}} {{YM}} '''Yuxarı Əngilan''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Yuxarı Əngilan kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Qasımkənd kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun kəndləri]] sw5ng1fxhemjnn1k9lwxowblb31ai5y 0 111237 6600393 6165887 2022-08-29T05:33:33Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Flag of the President of Turkey.svg|thumb|240x240px|[[Türkiyə|Türkiyə Cümhuriyyəti]] Prezidentinin bayrağı.]] [[Fayl:Ak Saray - Presidential Palace Ankara 2014 002.jpg|thumb|238x238px|[[Türkiyə|Türkiyə Cümhuriyyəti]] Prezidentinin [[Ankara|Ankara şəhərind]]ə yerləşən iqamətgahı]] '''Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti''' [[Türkiyə Cümhuriyyəti]]nin dövlət başçısıdır. 24 iyul 1923-cü ildə [[Lozanna müqaviləsi (1923)|Lozanna sülh müqaviləsi]] imzalandıqdan və Türkiyə Böyük Millət Məclisinin beynəlxalq səviyyədə tanınmasından sonra, 1923-cü il oktyabrın 29-da [[Osmanlı İmperiyası]]nın varisi olan Türkiyə Cümhuriyyətinin yaradılması elan edildi; elə həmin gün [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi]]nin sədri [[Mustafa Kamal Atatürk|Mustafa Kamal Paşa]] onun prezidenti seçildi. 3 mart 1924-cü ildə [[Osmanlı sülaləsi|Osmanlı]] [[xilafət]]i tamamilə ləğv edildi.<ref>{{məqalə|автор=A. L. Macfie|заглавие=British Views of the Turkish National Movement in Anatolia, 1919—22|издание=Review|год=2002|том=38|номер=3|страницы=27—46}}{{ref-en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://global.tbmm.gov.tr/index.php/EN/yd/icerik/12|title=History of The Grand National Assembly of Turkey|publisher=Türkiye Büyük Millet Meclisi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200224040845/https://global.tbmm.gov.tr/index.php/EN/yd/icerik/12|archivedate=2020-02-24}}{{ref-en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne|title=Full text of the Treaty of Lausanne (1923)|publisher=Wwi.lib.byu.edu|accessdate=2013-10-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/6D731o1AA?url=http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne|archivedate=2012-12-23}}{{ref-en}}</ref> 1950-ci ildən 9 iyul 2018-ci ilədək prezidentlik əsasən təntənə rolu daşıyırdı, eyni anda prezident Türkiyə Cümhuriyyətini təmsil edirdi və türk millətinin birliyini simvolizə edirdi, Konstitusiyanın həyata keçirilməsi və digər dövlət orqanlarının qarşılıqlı həmahəng fəaliyyətini təmin edirdi. 2017-ci ildə keçirilmiş [[Türkiyədə Konstitutsiya referendumu (2017)|referendum]]da hökumətin respublika prezidentinə tabe olmasını nəzərdə tutan [[Parlamentli respublika|parlament idarəetmə forması]]ndan [[prezident respublikası]]na keçid və baş nazir vəzifəsinin ləğvini ehtiva edən 18 dəyişiklik təsdiq edildi. Konstitusiyanın 101–106-cı maddələri namizədlərə qoyulan tələbləri, seçki proseduru, prezidentin vəzifə və məsuliyyətlərini müəyyən edir. Daha əvvəl prezident Türkiyə parlamentinin üzvləri tərəfindən seçilirdi; 2007-ci ildə Konstitusiyaya edilmiş düzəlişlərdən sonra prezident [[Referendum|vətəndaşların]] [[Səsvermə|birbaşa səsvermə]] yolu ilə seçilir (ilk birbaşa seçkilər [[2014 Türkiyə prezident seçkiləri|2014-cü ildə keçirildi]]). Prezident qanunverici işlərdə fəal iştirak etmək imkanına malikdir: parlamentin qəbul etdiyi qanun layihələrini yenidən baxılması üçün qərar vermək, qanun layihələrini müzakirəyə təqdim etmək, Konstitusiyaya dəyişikliklərlə bağlı referendum keçirmək, fərmanlar vermək (hansıları ki Konstitusiya ilə müəyyən edilmiş hallarda Baş nazir və müvafiq nazir təsdiq etməlidilər). Prezident parlament üzvlərinin ümumi sayının ən azı 1/3 hissəsi və onların ümumi üzvlərinin ən azı 3/4 qərarı ilə dövlətə xəyanət etdiyinə görə vəzifəsindən kənarlaşdırıla bilər.<ref>{{cite web|url=http://kampus.beykent.edu.tr/Paylasim/Dosyalar/Anayasalar_129807210772392500.pdf|title=1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarını karşılaştırılması|publisher=Kampus.beykent.edu.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200224041757/http://kampus.beykent.edu.tr/Paylasim/Dosyalar/Anayasalar_129807210772392500.pdf|archivedate=2020-02-24}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://izbircom.com/2017/05/19/%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9-%D1%80%D0%B5%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%83%D0%BC-%D0%B2-%D1%82%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D0%B8/|title=Конституционный референдум в Турции: восход Эрдоганского султаната|author=Желтов, Максим|publisher=ИнтерИзбирком|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200224034738/http://izbircom.com/2017/05/19/%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9-%D1%80%D0%B5%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%83%D0%BC-%D0%B2-%D1%82%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D0%B8/|archivedate=2020-02-24|deadlink=no}}</ref> Cədvəlin ilk sütununda istifadə olunan nömrələmə şərtidir. İlk sütunda istifadə olunan rəngləmə də şərtidir, hansı ki partiya mənsubiyyətini əks etdirən sütuna baxmadan şəxslərin müxtəlif siyasi qüvvələrə mənsubiyyətininin daha sadə mənimsəməsinə xidmət edir. Dalbadal bir neçə dəfə seçilən prezidentin hər səlahiyyət müddəti ayrıca əks olunub (məsələn, ardıcıl dörd dəfə seçilən (1923–1938-ci illər) [[Mustafa Kamal Atatürk]]ün səlahiyyət müddətləri). Siyahıda dövlət başçılarının səlahiyyətlərinin fərqli xasiyyəti də əks olunub (məsələn, 1960-cı ildən 1966-cı ilədək dövlət başçısı olan [[Camal Gürsəl]] səlahiyyət müddəti iki dövrə bölünüb: Milli Birlik Komitəsinin rəhbəri və seçilmiş prezident olduğu vaxtlar. "Seçkilər" sütununda prezident seçən parlamentin tərkibini formalaşdıran seçki prosedurları göstərilir, 2014-cü ildən isə birbaşa prezident seçkiləri göstərilib. "Partiya" sütununda partiya mənsubiyyəti ilə yanaşı şəxslərin bitərəf (müstəqil) statusu və ya müstəqil siyasi qüvvə olaraq çıxış etdikdə silahlı qüvvələrə aidiyyəti əks olunub. == Vəzifədə qalma diaqramı == <timeline> ImageSize = width:1200 height:auto barincrement:12 PlotArea = top:10 bottom:50 right:350 left:20 AlignBars = late DateFormat = yyyy Period = from:1923 till:2025 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1923 Colors = id:republican value:rgb(0.5,0.5,1) legend: 1 id:military value:rgb(0.5,0.5,0.5) legend: 2 id:president value:rgb(0.5,1,0.5) legend: 3 Legend = columns:2 left:150 top:24 columnwidth:100 TextData = pos:(20,27) textcolor:black fontsize:M text:"Tarixi dövr:" BarData = barset:PM PlotData= width:5 align:left fontsize:S shift:(5,-4) anchor:till barset:PM from: 1923 till: 1938 color:president text:"[[Mustafa Kamal Atatürk|Atatürk]]" fontsize:10 from: 1938 till: 1938 color:president text:"[[Əbdülxaliq Renda|Renda]]" fontsize:10 from: 1938 till: 1950 color:president text:"[[İsmət İnönü|İnönü]]" fontsize:10 from: 1950 till: 1960 color:republican text:"[[Cəlal Bayar|Bayar]]" fontsize:10 from: 1960 till: 1961 color:military text:"[[Milli Birlik Komitəsi]]" fontsize:10 from: 1961 till: 1966 color:republican text:"[[Camal Gürsəl|Gürsəl]]" fontsize:10 from: 1966 till: 1966 color:republican text:"[[İbrahim Şevki Atasagun|Atasagun]]" fontsize:10 from: 1966 till: 1973 color:republican text:"[[Cövdət Sunay|Sunay]]" fontsize:10 from: 1973 till: 1973 color:republican text:"[[Təkin Arıburun|Arıburun]]" fontsize:10 from: 1973 till: 1980 color:republican text:"[[Fəxri Qorutürk|Qorutürk]]" fontsize:10 from: 1980 till: 1980 color:republican text:"[[İhsan Sabri Çağlayangil|Çağlayangil]]" fontsize:10 from: 1980 till: 1982 color:military text:"[[Milli Təhlükəsizlik Şurası (Türkiyə)|Milli Təhlükəsizlik Şurası]]" fontsize:10 from: 1982 till: 1989 color:republican text:"[[Kənan Evrən|Evrən]]" fontsize:10 from: 1989 till: 1993 color:republican text:"[[Turqut Özal|Özal]]" fontsize:10 from: 1993 till: 1993 color:republican text:"[[Hüsamettin Cindoruk|Cindoruk]]" fontsize:10 from: 1993 till: 2000 color:republican text:"[[Süleyman Dəmirəl|Dəmirəl]]" fontsize:10 from: 2000 till: 2007 color:republican text:"[[Əhməd Necdət Sezər|Sezər]]" fontsize:10 from: 2007 till: 2014 color:republican text:"[[Abdullah Gül|Gül]]" fontsize:10 from: 2014 till: 2018 color:republican text:"[[Rəcəb Tayyib Ərdoğan|Ərdoğan]]" fontsize:10 from: 2018 till: 2020 color:president text:"[[Rəcəb Tayyib Ərdoğan|Ərdoğan]]" fontsize:10 </timeline> <small>Legenda: 1 — parlamentli respublika; 2 — diktatura; 3 — prezident respublikası</small> == Prezidentlərin siyahısı == {| class="wikitable" width=100% style="text-align:center; margin: 1em auto 1em auto" !rowspan="2"| !rowspan="2"|Şəkili !rowspan="2"|Adı<br><small>(doğum və vəfat tarixi)</small> !colspan="2"|Səlahiyyəti !rowspan="2"|Partiya !rowspan="2"|Seçkilər<ref group="şərh">2007-ci ilə qədər parlamentin tərkibini formalaşdıran və ölkə prezidentini seçən parlament seçkiləri aparılırdı.</ref> !rowspan="2"|{{comment|İst.|İstinadlar}} |- !Başlaması !Bitməsi |- |rowspan="4" style="background:#FF0000|1 |rowspan="4"|[[Fayl:Ataturk1930s.jpg|100px]] |rowspan="4"|[[Mustafa Kamal Atatürk|Mustafa Kamal Paşa]]<br><small>(1881–1938)<br>{{lang-tr|Mustafa Kemal Paşa}}</small><br>24 noyabr 1934-cü ildən— [[Mustafa Kamal Atatürk|Kamal Atatürk]]<ref group="şərh">[[Soyadı qanunu (Türkiyə)|Soyadı qanunu]]na görə 24 noyabr 1934-cü ildə [[TBMM]] tərəfindən Mustafa Kamala "Atatürk" soyadı verildi.</ref><br><small>{{lang-tr|Kemal Atatürk}}</small> | 29|29 oktyabr 1923 | 1|1 noybar 1927 |rowspan="9"|[[Cümhuriyyət Xalq Partiyası|Xalq Partiyası]] → [[Cümhuriyyət Xalq Partiyası]]<ref group="şərh">10 noyabr 1924-cü ildə Xalq Partiyası yeni "Cümhuriyyət Xalq Partiyası" adını qəbul etdi.</ref> |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1923)|1923]] |rowspan="4"|<ref>[http://bigenc.ru/text/https://bigenc.ru/world_history/text/1837092 Ататюрк] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} // [[Böyük Rusiya Ensiklopediyası|Большая российская энциклопедия]]<nowiki> : [в 35 т.] / гл. ред. </nowiki>[[Yuri Osipov|Ю. С. Осипов]]. — <abbr>М.</abbr> : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.</ref><ref>{{kitab3|автор=Жевахов, Александр|заглавие=Ататюрк|серия=[[Jizn zameçatelnıx lüdey]]|место=Мoskva|издательство=[[Molodaya qvardiya]]|год=2008|страниц=344|isbn=978-5-235-03163-0|тираж=3000}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/mustafa-kemal-ataturk|title=Mustafa Kemal Atatürk|publisher=TDV İslâm Ansiklopedisi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223094523/https://islamansiklopedisi.org.tr/mustafa-kemal-ataturk|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- | 1|1 noyabr 1927 | 4|4 may 1931 |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1927)|1927]] |- | 4|4 may 1931 | 1|1 mart 1935 |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1931)|1931]] |- | 1|1 mart 1935 | 10|10 noyabr 1938<ref group="şərh" name="t-2">Vəzifə müddətində vəfat etmişdir</ref> |rowspan="2"|[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1935)|1935]] |- |style="background:#FF0000|{{comment|и.о.|Исполняющий обязанности}}<ref group="şərh" name="t-1">Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri kimi vəzifəni icra edən idi</ref> |[[Fayl:TBMM Başkanı Abdülhalik Renda.jpg|100px]] |[[Əbdülxaliq Renda|Mustafa Əbdülxaliq Renda]]<br><small>(1881–1957)<br>{{lang-tr|Mustafa Abdülhalik Renda}}</small> | 10|10 noyabr 1938 | 11|11 noyabr 1938 |<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/mustafa-abdulhalik-renda-kimdir/|title=Mustafa Abdülhalik Renda kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229072536/https://www.biyografi.net.tr/mustafa-abdulhalik-renda-kimdir/|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/mustafa-abdulhalik-renda|title=Mustafa Abdülhalik Renda|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229072320/https://www.biyografi.info/kisi/mustafa-abdulhalik-renda|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |rowspan="4" style="background:#FF0000|2 |rowspan="4"|[[Fayl:Inonu Ismet.jpg|100px]] |rowspan="4"|[[İsmət İnönü]]<br><small>(1884–1973)<br>{{lang-tr|İsmet İnönü}}</small> | 11|11 noyabr 1938 | 3|3 aprel 1939 |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1938)|1938]] |rowspan="4"|<ref>[http://bigenc.ru/text/2011309 Инёню] // [[Böyük Rusiya Ensiklopediyası|Большая российская энциклопедия]]<nowiki> : [в 35 т.] / гл. ред. </nowiki>[[Yuri Osipov|Ю. С. Осипов]]. — <abbr>М.</abbr> : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.</ref><ref>{{Cite web|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/inonu-mustafa-ismet|title=İnönü, Mustafa İsmet|publisher=TDV İslâm Ansiklopedisi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223113542/https://islamansiklopedisi.org.tr/inonu-mustafa-ismet|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- | 3|3 aprel 1939 | 8|8 mart 1943 |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1939)|1939]] |- | 8|8 mart 1943 | 5|5 avqust 1946 |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1943)|1943]] |- | 5|5 avqust 1946 | 22|22 may 1950 |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1946)|1946]] |- |rowspan="3" style="background:#77DD77|3 |rowspan="3"|[[Fayl:Mahmut Celâl Bayar.jpg|100px]] |rowspan="3"|[[Cəlal Bayar|Mahmud Cəlal Bayar]]<br><small>(1883–1986)<br>{{lang-tr|Mahmut Celâl Bayar}}</small> | 22|22 may 1950 | 14|14 may 1954 |rowspan="3"|[[Demokrat Partiyası (Türkiyə, 1946–1961)|Demokrat Partiyası]] |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1950)|1950]] |rowspan="3"|<ref>[http://bigenc.ru/text/1858215 Баяр] // [[Böyük Rusiya Ensiklopediyası|Большая российская энциклопедия]]<nowiki> : [в 35 т.] / гл. ред. </nowiki>[[Yuri Osipov|Ю. С. Осипов]]. — <abbr>М.</abbr> : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.</ref><ref>{{Cite web|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/bayar-celal|title=Bayar, Celâl|publisher=TDV İslâm Ansiklopedisi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223115212/https://islamansiklopedisi.org.tr/bayar-celal|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://celalbayar.org/|title=Mahmut Celâl Bayar|publisher=Celalbayar.org|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223115430/http://celalbayar.org/|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- | 14|14 may 1954 | 1|1 noyabr 1957 |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1954)|1954]] |- | 1|1 noyabr 1957 | 27|27 may 1960<ref group="şərh">27 may 1960-cı ildə [[Türkiyədə dövlət çevrilişi (1960)|hərbi çevriliş]] nəticəsində hakimiyyətdən uzaqlaşdırıldı, korrupsiya və konstitusiyanın pozulması ittihamı ilə həbs və mühakimə olundu; edama məhkum edilsə də ömürlük həbs cəzası ilə əvəz etdilər; 1964-cü ildə azadlığa buraxıldı, 1966-cı ildə bəraət qazandı.</ref> |[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1957)|1957]] |- |style="background:#C3B091|— |rowspan="2"|[[Fayl:Cemal Gürsel (cropped).jpg|100px]] |[[Milli Birlik Komitəsi]]<br><small>(38 üzv)<br>Komitənin rəhbəri — [[general]] [[Camal Gürsəl]]</small> | 27|27 may 1960<ref group="şərh">27 may 1960-cı ildə [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Silahlı Qüvvələr]]in nümayəndələrinin [[Türkiyədə dövlət çevrilişi (1960)|hərbi çevriliş]] nəticəsində [[Milli Birlik Komitəsi]] yaradıldı.</ref> | 26|26 oktyabr 1961 |[[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|ordu]] | |rowspan="2"|<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/cemal-gursel-kimdir/|title=Cemal Gürsel kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223164814/https://www.biyografi.net.tr/cemal-gursel-kimdir/|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/cemal-gursel|title=Cemal Gürsel|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223165004/https://www.biyografi.info/kisi/cemal-gursel|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#D8D8D8|4 |[[general]] [[Camal Gürsəl]]<br><small>(1895–1966)<br>{{lang-tr|Cemal Gürsel}}</small> | 26|26 oktyabr 1961 | 2|2 fevral 1966<ref group="şərh">Xəstəliyə görə vəzifədən uzaqlaşdırıldı.</ref> |müstəqil |rowspan="2"|[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1961)|1961]] |- |style="background:#D8D8D8|{{comment|и.о.|Исполняющий обязанности}}<ref group="şərh" name="t-1"/> |[[Fayl:Silver - replace this image male.svg|100px]] |[[İbrahim Şövqü Atasagun]]<br><small>(1899–1984)<br>{{lang-tr|İbrahim Şevki Atasagun}}</small> | 2|2 fevral 1966 | 28|28 mart 1966 |müstəqil |<ref>{{Cite web|url=http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=13|title=Prof. Dr. İbrahim Şevki Atasagun (1899—1984)|publisher=Kimkimdir.gen.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229073607/http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=13|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=2342|title=İbrahim Şevki Atasagun (1899—1984)|publisher=Biyografi.net|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229073815/https://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=2342|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#D8D8D8|5 |[[Fayl:Turkse chef Generale staf (Generaal Sunay),, Bestanddeelnr 916-7535 (cropped).jpg|100px]] |[[Cövdət Sunay]]<br><small>(1899–1982)<br>{{lang-tr|Cevdet Sunay}}</small> | 28|28 mart 1966 | 28|28 mart 1973 |müstəqil |rowspan="2"|[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1966)|1966]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/cevdet-sunay-kimdir/|title=Cevdet Sunay kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229074230/https://www.biyografi.net.tr/cevdet-sunay-kimdir/|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/cevdet-sunay|title=Cevdet Sunay|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229074357/https://www.biyografi.info/kisi/cevdet-sunay|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/sunay-cevdet|title=Sunay, Cevdet|publisher=TDV İslâm Ansiklopedisi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229074525/https://islamansiklopedisi.org.tr/sunay-cevdet|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#F984E5|{{comment|и.о.|Исполняющий обязанности}}<ref group="şərh" name="t-1"/> |[[Fayl:Silver - replace this image male.svg|100px]] |[[Tekin Arıburun|Mehmet Tekin Arıburun]]<br><small>(1905–1993)<br>{{lang-tr|Mehmet Tekin Arıburun}}</small> | 28|28 mart 1973 | 6|6 aprel 1973 |[[Ədalət Partiyası (Türkiyə)|Ədalət Partiyası]] |<ref>{{Cite web|url=https://turkiyecumhurbaskanlari.wordpress.com/2014/04/04/tekin-ariburun/|title=Tekin Arıburun|publisher=Türkiye Cumhurbaşkanlari|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229081028/https://turkiyecumhurbaskanlari.wordpress.com/2014/04/04/tekin-ariburun/|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.turkcesozlukler.com/tekin-arıburun-kimdir|title=Tekin Arıburun Biyografisi|publisher=Türkce Sozlukler|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229081500/https://www.turkcesozlukler.com/tekin-ar%C4%B1burun-kimdir|archivedate=2020-02-29|deadlink=no|access-date=2020-09-17|url-status=live}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#D8D8D8|6 |[[Fayl:Silver - replace this image male.svg|100px]] |[[Fəxri Qorutürk|Fəxri Sabit Qorutürk]]<br><small>(1903–1987)<br>{{lang-tr|Fahri Sabit Korutürk}}</small> | 6|6 aprel 1973 | 6|6 aprel 1980 |müstəqil |rowspan="2"|[[Türkiyədə Parlament seçkiləri (1973)|1973]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/fahri-koruturk|title=Fahri Korutürk|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229082221/https://www.biyografi.info/kisi/fahri-koruturk|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/koruturk-fahri-sabit|title=Korutürk, Fahri Sabit|publisher=TDV İslâm Ansiklopedisi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229082346/https://islamansiklopedisi.org.tr/koruturk-fahri-sabit|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#F984E5|{{comment|и.о.|Исполняющий обязанности}}<ref group="şərh" name="t-1"/> |[[Fayl:Ihsan Sabri Caglayangil (1968).jpg|100px]] |[[İhsan Səbri Çağlayangil]]<br><small>(1908–1993)<br>{{lang-tr|İhsan Sabri Çağlayangil}}</small> | 6|6 aprel 1980 | 12|12 sentyabr 1980 |[[Партия справедливости (Турция)|Ədalət Partiyası]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/ihsan-sabri-caglayangil|title=İhsan Sabri Çağlayangil|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229083051/https://www.biyografi.info/kisi/ihsan-sabri-caglayangil|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.turkcesozlukler.com/ihsan-sabri-çağlayangil-kimdir|title=İhsan Sabri Çağlayangil Biyografisi|publisher=Türkce Sozlukler|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229082832/https://www.turkcesozlukler.com/ihsan-sabri-%C3%A7a%C4%9Flayangil-kimdir|archivedate=2020-02-29|deadlink=no|access-date=2020-09-17|url-status=live}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#C3B091|— |rowspan="2"|[[Fayl:Silver - replace this image male.svg|80px]] |[[Milli Təhlükəsizlik Şurası (Türkiyə)|Milli Təhlükəsizlik Şurası]]<br><small>(MTŞ rəhbəri — [[general]] [[Kənan Evrən|Əhməd Kənan Evrən]])</small> | 12|12 sentyabr 1980 | 9|9 noyabr 1982 |[[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|ordu]] | |rowspan="2"|<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/kenan-evren|title=Kenan Evren|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229083335/https://www.biyografi.info/kisi/kenan-evren|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/evren-ahmet-kenan|title=Evren, Ahmet Kenan|publisher=TDV İslâm Ansiklopedisi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229083613/https://islamansiklopedisi.org.tr/evren-ahmet-kenan|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#D8D8D8|7 |[[Kənan Evrən|Əhməd Kənan Evrən]]<br><small>(1917–2015)<br>{{lang-tr|Ahmet Kenan Evren}}</small> | 9|9 noyabr 1982 | 9|9 noyabr 1989 |müstəqil |[[1982 Türkiyə konstitusiya referendumu|1982]]<ref group="şərh">Konstitusiya referendumunun mövzularından biri Əhməd Kenan Evrenin 1989-cu ilə qədər prezident təyin olunması idi.</ref> |- |style="background:#4682B4|8 |[[Fayl:Turgut Özal cropped.jpg|100px]] |[[Turqut Özal|Xəlil Turqut Özal]]<br><small>(1927–1993)<br>{{lang-tr|Halil Turgut Özal}}</small> | 9|9 noyabr 1989 | 17|17 aprel 1993<ref group="şərh" name="t-2"/> |[[Ana Vətən Partiyası (Türkiyə)|Ana Vətən Partiyası]] |rowspan="2"|[[1989 Türkiyə Prezident seçkiləri|1989]] |<ref>[http://bigenc.ru/text/2289726 Озал] // [[Böyük Rusiya Ensiklopediyası|Большая российская энциклопедия]]<nowiki> : [в 35 т.] / гл. ред. </nowiki>[[Yuri Osipov|Ю. С. Осипов]]. — <abbr>М.</abbr> : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/turgut-ozal-kimdir/|title=Turgut Özal kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223203304/https://www.biyografi.net.tr/turgut-ozal-kimdir/|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/turgut-ozal|title=Turgut Özal|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223175949/https://www.biyografi.info/kisi/turgut-ozal|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#C9A0DC|{{comment|и.о.|Исполняющий обязанности}}<ref group="şərh" name="t-1"/> |[[Fayl:Hüsamettin cindoruk.jpg|100px]] |[[Hüsaməddin Cindoruk|Əhməd Hüsaməddin Cindoruk]]<br><small>(1933—)<br>{{lang-tr|Ahmet Hüsamettin Cindoruk}}</small> | 17|17 aprel 1993 | 16|16 may 1993 |rowspan="2"|[[Doğru Yol Partiyası]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/husamettin-cindoruk-kimdir/|title=Hüsamettin Cindoruk kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229084300/https://www.biyografi.net.tr/husamettin-cindoruk-kimdir/|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.turkcesozlukler.com/hüsamettin-cindoruk-kimdir|title=Hüsamettin Cindoruk Biyografisi|publisher=Türkce Sozlukler|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229084521/https://www.turkcesozlukler.com/h%C3%BCsamettin-cindoruk-kimdir|archivedate=2020-02-29|deadlink=no|access-date=2020-09-17|url-status=live}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#C9A0DC|9 |[[Fayl:Demirel 1976 cropped.jpg|100px]] |[[Süleyman Dəmirəl|Sami Süleyman Gündoğdu Dəmirell]]<br><small>(1924–2015)<br>{{lang-tr|Sami Süleyman Gündoğdu Demirel}}</small> | 16|16 may 1993 | 16|16 may 2000 |[[1993 Türkiyə Prezident seçkiləri|1993]] |<ref>[http://bigenc.ru/text/5208957 Демирель] // [[Böyük Rusiya Ensiklopediyası|Большая российская энциклопедия]]<nowiki> : [в 35 т.] / гл. ред. </nowiki>[[Yuri Osipov|Ю. С. Осипов]]. — <abbr>М.</abbr> : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/suleyman-demirel|title=Süleyman Demirel|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223171207/https://www.biyografi.info/kisi/suleyman-demirel|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#D8D8D8|10 |[[Fayl:Ahmet Necdet Sezer.jpg|100px]] |[[Əhməd Necdət Sezər]]<br><small>(1941—)<br>{{lang-tr|Ahmet Necdet Sezer}}</small> | 16|16 may 2000 | 28|28 avqust 2007 |müstəqil |[[2000 Türkiyə Prezident seçkiləri|2000]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/ahmet-necdet-sezer-kimdir/|title=Ahmet Necdet Sezer kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229085003/https://www.biyografi.net.tr/ahmet-necdet-sezer-kimdir/|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/ahmet-necdet-sezer|title=Ahmet Necdet Sezer|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200229085134/https://www.biyografi.info/kisi/ahmet-necdet-sezer|archivedate=2020-02-29|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |style="background:#00FF00|11 |[[Fayl:Abdullah Gül 2011-06-07.jpg|100px]] |[[Abdullah Gül]]<br><small>(1950—)<br>{{lang-tr|Abdullah Gül}}</small> | 28|28 avqust 2007 | 28|28 avqust 2014 |rowspan="3"|[[Ədalət və İnkişaf Partiyası]] |[[2007 Türkiyə Prezident seçkiləri|2007]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/abdullah-gul-kimdir/|title=Abdullah Gül kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223201823/https://www.biyografi.net.tr/abdullah-gul-kimdir/|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/abdullah-gul|title=Abdullah Gül|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223200057/https://www.biyografi.info/kisi/abdullah-gul|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- |rowspan="2" style="background:#00FF00|12 |rowspan="2"|[[Fayl:President Erdoğan 2018.jpg|100px]] |rowspan="2"|[[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]<br><small>(1954—)<br>{{lang-tr|Recep Tayyip Erdoğan}}</small> | 28|28 avqust 2014 | 24|24 iyun 2018 |[[2014 Türkiyə prezident seçkiləri|2014]]<ref group="şərh">Türkiyə prezidentinin ilk birbaşa seçimi.</ref> |rowspan="2"|<ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.net.tr/recep-tayyip-erdogan-kimdir/|title=Recep Tayyip Erdoğan kimdir|publisher=Biyografi.net.tr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223201607/https://www.biyografi.net.tr/recep-tayyip-erdogan-kimdir/|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biyografi.info/kisi/recep-tayyip-erdogan|title=Recep Tayyip Erdoğan|publisher=Biyografi.info|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200223200352/https://www.biyografi.info/kisi/recep-tayyip-erdogan|archivedate=2020-02-23|deadlink=no}}{{ref-tr}}</ref> |- | 24|24 iyun 2018 |hazırki |[[2018 Türkiyə Prezident seçkiləri|2018]] |} == Həmçinin bax == * [[Türkiyə Baş nazirlərinin siyahısı]] == İstinadlar == === Şərhlər === {{İstinad siyahısı|group="şərh"|2}} === Mənbə === {{İstinad siyahısı|2}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|2}} * {{kitab3|автор=Ahmad, Feroz|заглавие=Geschichte der Türkei|место=Essen|издательство=Magnus|год=2005|страниц=367|ISBN=3-89771-016-1}}{{ref-de}} * {{kitab3|автор=Giritli, Dr. Ismet|заглавие=Fifty Years of Turkish Political development 1919—1969|место=Istanbul|издательство=Fakültler Matbaasi|год=1969|страниц=228}}{{ref-en}} * {{kitab3|автор=Kreiser, Klaus|заглавие=Kleines Türkei Lexikon|место=München|издательство=C. H. Beck|год=1992|страниц=367|ISBN=978-3406-3318-48}}{{ref-de}} * {{kitab3|автор=Nohlen, Dieter; Stöver, Philip|заглавие=Elections in Europe: A data handbook|место=Baden-Baden|издательство=Nomos|год=2010|страниц=2070|isbn=978-3-8329-5609-7}}{{ref-en}} * {{kitab3|автор=Robinson, Richard|заглавие=The First Turkish Republic: a case study in national development|место=Cambridge|издательство=Harvard University Press|год=1963|страниц=367}}{{ref-en}} {{refend}}{{Vikianbar kateqoriyası|Presidents_of_Turkey}}{{Portal|Türkiyə}}{{Türkiyə prezidentləri}} [[Kateqoriya:Türkiyə prezidentləri| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə prezidentlərin siyahıları]] jest5wpw83716jwm92pxyjy70ny4qf9 0 112307 6600998 6579673 2022-08-29T10:42:56Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim}} '''Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu Əfəndiyev''' ({{DVTY}}) — Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu Əfəndiyev 1864-cü il oktyabrın 5-də [[Ağdam]]da doğulmuşdu. 1919-cu il yanvar ayının 2-ci yarısından etibarən [[Ağdam]] qarnizonunun hissə və bölmələrində yayılmış səpmə yatalaq xəstəliyindən dünyasını dəyişmişdir.[[Qazax qəzası]]nda indiki ([[Qazax rayonu]]nunda) dəfn edilmişdir. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin mövcudluğu dövründə onun ordusu sıralarında 27 [[general]] xidmət etmişdi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin qərarı ilə general rütbəsinə layiq görülmüş ilk cümhuriyyət generallarından biri Süleyman bəy Əfəndiyev idi. O həm də cümhuriyyət ordusunun ilk şəhid generalı kimi tarixdə qalmışdır. O, 1899-cu ildə rotmistr rütbəsi, 1912-ci ildə isə polkovnik rütbəsi almışdı.<ref>Mehman Süleymanov "Həyatını Vətən yolunda qurban etmiş cümhuriyyət generalı".</ref> == Həyatı == Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu1864-cü il oktyabrın 5-də [[Ağdam]]da dünyaya gəlmişdir. İlk təhsilini Gəncədəki progimnaziyada1 almışdır. On altı yaşında həmin məktəbi bitirən Süleyman bəy 1880-ci ildə Yelizavetqrad2 süvari məktəbinə daxil olmuş və oranı 1885-ci ildə müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Hərbi xidmətə Qafqaz süvari ordusunun polis nəzarəti idarəsində başlayan gənc zabit Süleyman bəy iki il sonra, mayın 18-də kornet-zabit rütbəsi ilə təltif olunmuşdur. Bundan sonra isə onun Rusiya ordusu tərkibində xidmət yolu başlandı. Süleyman bəyin xidmət yolu əsasən Qafqazla bağlı idi. Eskadron komandiri Süleyman bəy Əfəndiyev nümunəvi xidmətinə görə 1899-cu il martın 15-də rotmistr rütbəsinə layiq görülmüş və ona kavaler kimi fəxri ad verilmişdir. 1900-cü ildə isə üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeni ilə təltif olunmuşdur. Əsrimizin əvvəllərində xidmət yeri bir neçə dəfə dəyişdirilən Süleyman bəy 1907-ci il fevralın 28-dən [[Zaqafqaziya]] polis keşikçi dəstəsinin Kutaisi quberniyası üzrə baş nəzarətçisı təyin olunmuşdur. Süleyman bəy Əfəndiyev yalnız hərbçi deyildi. O həm də xalqımızın maariflənməsində görkəmli ictimai xadim kimi fəal iştirak etmişdir. Tez-tez [[Qori]]yə gələn, [[azərbaycanlı]] balalarının köməyini əsirgəməmişdir. Görkəmli maarifçi, ədəbiyyatşünas [[Firudin bəy Köçərli]] və [[Səfərəli bəy Vəlibəyov]]la dostlaşmış, [[Tiflis]]də azərbaycanlıarın təşkil etdiyi mədəni-maarif cəmiyyətinin işində yaxından iştirak etmişdir. 1912-ci il dekabrın 6-da polkovnik rütbəsi alan Süleyman bəy Əfəndiyevin imperiya ordusundakı xidmətləri sonralar üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna", ikinci dərəcəli "Müqəddəs Stanislav", "Müqəddəs Anna" və üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordenlərinə layiq görülmüşdür. Polkovnik Süleyman bəy Əfəndiyevin imperiya ordusunda sonuncu vəzifəsi Əlahiddə Qafqaz ordusunda Zaqafqaziya poliskeşikçi dəstəsinin təftiş-yoxlama üzrə baş nəzarətçisi idi (1912-ci ildən). Öncə dediyimiz kimi, Süleyman bəy Əfəndiyevin çox böyük və danılmaz xidməti 1917-ci il iyul ayından başlayaraq Azərbaycan Milli ordusunu yaratmaq təşəbbüsüdür. 1919-cu il fevral ayının 24-də S. Əfəndiyevin tabutu Gəncə vağzalına gətirildi. Burada tabutu fəxri qarovul qarşıladı və böyük izdihamın müşayiəti ilə tabut Şah Abbas məscidinə aparıldı. Məsciddə S. Əfəndiyev üçün namaz qılındı və dualar oxundu. S. Əfəndiyevin Gəncə qəbiristanlığında dəfni nəzərdə tutulmuşdu. Ancaq [[Əliağa Şıxlinski|Əli ağa Şıxlinskinin]] 1919-cu il fevral ayının 26-da imzaladığı əmrdən, habelə sonralar hərbi nazirin adına gəlmiş məktublardan aydın olur ki, həyat yoldaşı Laləndar xanım Süleyman bəyin [[Qazax]]da dəfn olunmasını xahiş etmişdi. Hərbi Nazirliyin rəhbərliyi də ailəsinin istəyini nəzərə alaraq Süleyman bəyin [[Qazax]]da dəfn olunmasına icazə vermişdi. == Fəaliyyəti == 1917-ci ilin fevral çevrilişindən sonra Qafqazdakı Rusiya ordusu buraxıldı və S. Əfəndiyev də bu ordudan istefa verməli oldu. O, Gəncəyə qayıtdı və burada azərbaycanlılardan ibarət könüllü silahlı dəstələrin formalaşdırılmasında fəal iştirak etdi. 1917-ci il dekabr ayının ortalarında Müsəlman korpusunun təşkilinə başlandı. Süleyman bəy bu korpusda 5-ci atıcı alayın komandiri idi. O bir müddət, hətta Müsəlman korpusunda ikinci diviziya komandirinin vəzifəsini də icra etmişdi. Süleyman bəy Qafqaz İslam Ordusunun tərkibində Azərbaycanın bolşevik – daşnak qoşunlarından təmizlənməsində də fəal iştirak etdi. 1918-ci il noyabr ayının 1-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərbi Nazirliyi təşkil edilənə kimi, Süleyman bəy bir sıra vəzifələrdə xidmət etdi. Süleyman bəy haqqında az-çox məlumat onun AXC Hərbi Nazirliyinin bərpasından sonrakı dövrdəki xidmət yolu ilə bağlıdır. Bu xidmət isə təxminən 4 ay davam etdi. Mövcud sənədlərdən məlum olur ki, hərbi nazirlik bərpa olunanda polkovnik Süleyman bəy Əfəndiyev Tərtərdə yerləşən 2-ci Qarabağ süvari alayının komandiri idi. 1918-ci ilin sonlarında Azərbaycan Ordusu böhran içərisində idi. Belə bir vəziyətdə S. Əfəndiyev 2-ci Qarabağ süvari alayının formalaşdırılması üçün çox böyük fədakarlıq göstərirdi. 1918-ci il dekabr ayının sonlarına yaxın S. Mehmandarovun əmri ilə S. Əfəndiyev daha yüksək vəzifəyə təyin edildi. Həmin ayın 23-də S. Əfəndiyev özünün alaydaxili son əmrini imzaladı. Bu əmrini polkovnik S. Əfəndiyev 2-ci [[Qarabağ]] süvari alayının hərbi qulluqçularına müraciətlə belə tamamlayırdı: "Mən inanıram ki, siz gələcəkdə də məğrur olacaqsınız, nəzərləri möcüzə-bahadırlara dikilmiş bizim azad Vətənin və millətin bayrağını daşıyacaqsınız. Bu isə sizdən haradan gözlənilməsinə baxmayaraq Vətənin düşmənlərdən müdafiəsi üçün şüurlu və birgə iş tələb edir. Vətənin gələcəyi sizin əlinizdədir. Onun abadlaşması, çiçəklənməsi və ya asılı vəziyyətdə qalması bizim özümüzdən asılıdır". S. Mehmandarov Azərbaycan hökuməti qarşısında sədaqətli xidmətini nəzərə alaraq Süleyman bəy Əfəndiyevə general-mayor rütbəsi verilməsi haqqında vəsatət qaldırdı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hökumətinin 29 dekabr 1918-ci il tarixli qərarı ilə Süleyman Əfəndiyevə mükəmməl xidmətinə görə general-mayor rütbəsi verildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=383 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu il yanvar ayının 7-dən Süleyman bəy Əfəndiyev AXC ordusunun 1-ci piyada diviziyasının komandiri vəzifəsinin icrasına başladı və özünəxas işgüzarlıqla, ardıcıllıqla və məsuliyyətlə bu diviziyanın formalaşdırılmasına girişdi. İstər hərbi nazirlik, istərsə də [[Azərbaycan]] hökuməti üçün bu diviziyanın formalaşdırılması və təşkilatlandırılması çox böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Çünki bu diviziya Qarabağda erməni təcavüzkarlığının qarşısını almaq üçün əsas qüvvə kimi görülürdü.<ref>http://www.anl.az/down/meqale/kaspi_az/2016/sentyabr/506741.pdf Azərbaycanın ilk hərbi hissələrinin təşkilatçısı</ref> == Haqqında == Bakıda çıxan bir çox qəzetlər S. Əfəndiyevin vəfatı münasibətilə nekroloqlar çap etdilər. Hərbi nazirlik isə onun dəfninin təşkili ilə bağlı xüsusi bir əmr verdi. ''İstiqlal'' qəzetində çap olunmuş nekroloqda deyilirdi: ''Ey möhtərəm əsgər! Sən Azərbaycanın ən qəhrəman övladı idin. Sən öldün, fəqət sənin qəhrəmanlığın səndən sonra yetişəcək zabitlərimiz arasında ölməyəcəkdir. Səni Azərbaycanın hərb tarixində yad etmək Azərbaycan üçün böyük bir şərəfdir. Sənin ruhuna təzim və hörmətimizi ithaf edər ikən Vətən və millətimizə də bəyani-təziyyət eyləriz''. ''Azərbaycan'' qəzetində çap olunmuş nekroloqda isə aşağıdakı cümlələr var idi: ''Mirliva Əfəndiyevin vəfatı nəinki mirlivanın əqrəba və mütəlliqatını məhzun və dilgir edəcəkdir. Bəlkə onu tanıyan, onun həqqinə arif, onun vətən və millət uğrundakı xidmət və fədakarlıqlarını bilmiş olan cümlə azərbaycanlıları dilxun və dağdar edəcəkdir''.<ref>Azərbaycan" qəzetinin 3 mart 1919-cu il və ''İstiqlal'' qəzetinin 10 mart 1919-cu il</ref> S. Əfəndiyev vəfat edəndə hərbi nazir ezamiyyətdə idi. Ona görə də hərbi nazirlik adından onun dəfninin təşkili ilə bağlı əmri general Əliağa Şıxlinski imzaladı. Həmin əmrin bir yerində deyilirdi: '' General Əfəndiyev indiki şəraitdə diviziyanın təşkil edilməsi kimi çətin işə başladı, istirahət bilmədən və rahatlıq görmədən indiki zamanda Azərbaycanın daha böyük vilayətində qanun-qaydanın yaradılması və hissələrin formalaşdırılması ilə məşğul oldu. Öz diviziyasının sanitar vəziyyətinin qayğısına qalaraq general Əfəndiyev tibb otağının yaradılmasına şəxsən rəhbərlik edir, daim xəstələrə baş çəkərək və onların arasında olaraq bəzən xeyirxah sözlərlə və bəzən də bir rəhbər kimi tələbləri ilə onların ağrılarını azaldırdı. Çoxlu qayğı içərisində onun özü barəsində düşünməyə macalı yox idi — səpmə yatalağa tutuldu və postda dayanan əsgər kimi vəzifə başındqa keçindi. Qəbrin nurla dolsun, Vətənin əsil oğlu və yorulmaz döyüşçü!''. == Xarici keçidlər == * [http://karabakhmedia.az/main/244-lk-ordu-generali-qarabagli-suleyman-bey-elisuleyman-oglu-efendiyev.html İlk ordu generalı qarabağlı Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu Əfəndiyev] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171022204154/http://karabakhmedia.az/main/244-lk-ordu-generali-qarabagli-suleyman-bey-elisuleyman-oglu-efendiyev.html |date=2017-10-22 }} * [https://haqqinda.az/Az%C9%99rbaycan%C4%B1n+m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri/46366-S%C3%BCleyman+b%C9%99y+%C6%8Ff%C9%99ndiyev.html Süleyman bəy Əfəndiyev] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanlı generallar}} [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin generalları]] [[Kateqoriya:Rusiya İmperator Ordusunun azərbaycanlı generalları]] g7rnzpf948s4dyp2kr1yvap4vxv0tok 0 112568 6600303 6024755 2022-08-29T05:02:33Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Taksoqutu | adı = Əsl püstə | şəkil = Pistacia napoletana.jpg | şəkil məlumat = Əsl püstə | şəkilaltı yazı = Əsl püstə | aləmi = Bitkilər | şöbə = [[Örtülütoxumlular]] | sinif = [[İkiləpəlilər]] | sıra = [[Sapindales|Sabun ağacıkımilər]] | fəsilə = [[Anacardiaceae|Sumaq]] | cins = [[Püstə]] |növ = '''Əsl püstə''' | latınca adı = {{btadı|Pistacia vera|[[L.]], 1753}} | vikianbar = Category:Pistacia vera | hissənin adı = | hissənin mətni = | vikinövlər = Pistacia vera | ütmx = 506470 | mbmm = 55513 }} '''Əsl püstə''' ({{lang-la|Pistacia vera}}) – [[Anacardiaceae|Sumaq]] fəsiləsinin [[püstə]] cinsinə aid növ. Püstə mart-apreldə yarpaqlar açıldığı vaxt çiçəkləyir. Çiçəklər topa halında enli süpürgə-salxımlara yığılmışdır. Erkək çiçəklər dişi çiçəklərdən 2–3 gün tez açılır. Çiçəkləmə 20–25 gün davam edir. Püstənin meyvəsi iyul-avqustda yetişir. 7–8 yaşından meyvə verir, 100 il ömür sürür. Meyvəsi qozvari, birtoxumlu çəyirdəkdir, sarımtıl-ağ rəngdədir. Kütləsi 0,9–2,5 q-dır. Meyvələr yetişdikdə çiçək yanlığı bürüşür, quruyur, partlayır və meyvədən asanlıqla ayrılır. Ləpəsi açıq yaşıl, yaşıl rəngli, yanları bənövşəyi olur. Dadı xoşagələn şirin və yağlıdır. Püstə ləpəsinin tərkibində 68% yağ, 18–22% zülali maddə, 9,5–17%-ə qədər karbohidrat, 4,6% sellüloza, 3,1% kül vardır. Dadlı, lətif, yağlı və faydalı olduğundan çox qiymətlidir. Püstənin meyvəsindən təzə, qovrulmuş və duzlanmış halda istifadə edirlər. Ləpəsi qənnadı məmulatı (tort, pirojna, şokolad, Şərq şirniyyatı) istehsalında işlədilir, eləcə də bəzi kolbasa məhsullarına və pendirə qatılır. Püstənin yağı qurumayan yağ qrupuna aiddir, əczaçılıqda, ətriyyatda və lakların hazırlanmasında geniş istifadə olunur. Püstənin yarpaqlarında, meyvələrində, qabığında və oduncağında 10–12%-ə qədər aşılayıcı maddə vardır. Müxtəlif növ mənənələr yarpaqlarda fır şişləri (buzqunç) əmələ gətirir ki, bunun tərkibində 30–50% tanin olur. Bu, toxuculuq və yüngül sənayedə aşılayıcı və boyaq maddəsi almaq üçün qiymətli xammaldır. Püstənin ağacından iyul-avqust aylarında çəkilən qətrandan yüksək keyfiyyətli lak hazırlanır. Müasir xalq təbabətində püstə qanazlığında, arıqlamada, vərəm xəstəliyində, qaraciyər ağrılarında tətbiq edilir.<ref>Ə-C. İ. Əhmədov, N. T. Əliyev. Meyvə və tərəvəzin əmtəəşünaslığı (Dərslik). — Bakı, 2009.</ref> == Təbii yayılması == Kaliforniya, İtaliya, Fransa, İspaniya, Şimali Afrika, Suriya, İran və s ölkələrdə təbii halda bitir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 5–10 m-ə çatan ağacdır. Bir qədər alçaq gövdəli, enli və sıx qollu-budaqlı çətirlidir. Budaqların qabığı açıq-boz, zoğları qırmızımtıl-qonur rəngdə olub, hamardır. Yarpaqları 5–14 sm uzunluqda,4–10 sm enində tək lələkvaridir.3–15 yarpaqcıqdan ibarət, sıx dərivari, yumurtavari və ya enli neştər formalı olub, üstdən tünd yaşıl, çılpaq, parıldayan, altdan isə açıq-yaşıl, tutqun, çılpaq və ya tüklüdür. Erkəkciyi 5–6, dişicikləri 2–4 mm uzunluqda,3–5-i bir yerdə bərabər olmayan saplaqlarda uzunnsov süpürgələrə toplanmışdır. Meyvəsi çəyirdək,1–1,5 sm uzunluqda, ensiz və ya enli yumurtavari formada olur. Meyvəsi avqust ayında yetişir. Meyvələri tam yetişdikdə sərt qabığı azacıq ayrılır. Toxumu bir ədəd olub, qabığı şabalıdı qonurtəhərdir, ləçəkləri açıq-yaşılı rəngdə, yarpaqların açılmasına qədər çiçəkləyir. Çiçəklənməsi 20–25 gün davam edir. == Ekologiyası == Həqiqi püstə uzun ömür sürən, işıq və istisevən, quraqlığadavamlı ağacdır. Torpağın çox dərin qatlarına gedən şaquli kök sistemi əmələ gətirir. Torpağa az tələbkardır, bir qədər gilli, daşlı yüngül torpaqlarda yaxşı bitir. == Azərbaycanda yayılması == 700–800 ilə qədər yaşaya bilir. Abşeronda(Novxanı, Maştağa, Nardaran, Mərdəkan, Keşlə, Əmircan və s yayılmışdır. Şamaxıda, Şabranda, Kür-Araz düzənliyində, Naxçıvanda mədəni halda rast gəlinir. == İstifadəsi == Meyvələrindən qənnadı sənayesində, yarpaqlarında tanin olduğundan(15%)aşılama və boyama işlərində istifadə olunur. Qabığı ilə quşlar və mal-qara yemlənir. Püstədə 50–65 % yağ vardır. Bəzən ondan qəhvə siropu düzəldilir. Kömüründən barıt hazırlanması və s. məqsədlər üçün istifadə olunur. == Məlumat mənbəsi == * [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], [http://dendrologiya.az/?page_id=3209 "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191117193625/http://dendrologiya.az/?page_id=3209 |date=2019-11-17 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Sumaq]] [[Kateqoriya:Pakistan florası]] b6idrnne9ph5gzxq567aql93splwz3c 0 116598 6599679 6513855 2022-08-28T16:54:44Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xızı şəhəri''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati mərkəzi. Xızı [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu|Quba – Xaçmaz turizm regionunda]] yerləşən və əsas hissəsi meşə ilə əhatəli olan rayonun şərq tərəfi Xəzər sahilidir. Azərbaycanın dağ rayonları içərisində Bakıya ən yaxın olanı Xızıdır. Xızının Bakı ilə məsafəsi 70 km-dir. İqlimi mülayim, havası qurudur. [[Böyük Qafqaz]] silsiləsinin dağ ətəyi cənub yamacından [[Samur-Dəvəçi ovalığı|Samur – Dəvəçi ovalığına]] kimi uzanan çoxtəpəli yaylada yerləşir. Xızı rayonunda yerləşən lay-lay dağlar nəhəng əqiq – sardoniks illüziyasını yaradır. Dağlar yüksək deyildir, ən yüksək nöqtələr dəniz səviyyəsindən 958 metr yüksəklik Saraku dağının və 2203 metr yüksəklik [[Dübrar dağı|Dübrar dağının]] payına düşür. Bir neçə hissədə dağın bir yamacı qış otlağı kimi, digəri isə yay otlağı kimi istifadə olunur. Geoloji süxurların müxtəlif laylarının təpələrdə üzə çıxması rənginə görə özünəməxsus landşaft yaradır. Mütəxəssislər iddia edir ki, oxşar geoloji hadisəni Yer kürəsində yalnız bir yerdə – [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın [[Ölüm vadisi|Ölüm Vadisində]] müşahidə etmək olar. Mərkəzdən 1–2 km məsafədə Azərbaycan dramaturgiyasının yaradıcısı [[Cəfər Cabbarlı|Cəfər Cabbarlının]] ev-muzeyinin və qranitdən heykəlinin ucaldığı Xızı kəndi yerləşir. Bundan əlavə, Xızı Azərbaycan ədəbiyyatının daha bir görkəmli nümayəndəsinin, şair [[Mikayıl Müşfiq]]in vətənidir və onun da ev-muzeyi hazırda heç bir yaşayış olmayan tarixi [[Sayadlı|Sayadlı kəndində]] qonaqların üzünə həmişə açıqdır. == Tarixi == Xızı rayonunda Şəhər tipli qəsəbə<ref>{{Cite web|http://www.khizi-ih.gov.az/page/10.html=Xızı rayonu haqqında}}Xızı rayonu haqqında, Xızı rayon icra hakimiyyəti</ref>. Eyniadlı rayonun mərkəzi. Xızı platosundadır. Kəndin əhalisinin erkən orta əsrlərdə [[Sasanilər imperiyası|Sasanilərin]] Şimal sərhədlərini qorumaq üçün İranın [[Xuzistan ostanı|Xuzistan əyalətindən]] buraya köçürüldüyü güman edilir. Ehtimal ki, toponim həmin əyalətin adı ilə bağlıdır. Ərəb işğallarına qədər Xızı Xizan Şahlığın mərkəzi olmuşdur. IX əsr ərəb mənbələrində Xizan qalasının və xizan tayfasının adı çəkilir. Xarabalıqları hazırda [[Dizəvər]] ("qala yeri") adı ilə məlumdur. Bəzi tədqiqatçılar Xızı toponimini türk dillərindəki xız/qız (od, istilik) sözü ilə bağlayırlar<ref>"Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007, səh.355</ref>. Digər bir məlumata görə isə "XIZI" toponimi "Xəzər" sözündən əmələ gəlmişdir.Tarixçi S.S.Baquş bu barədə yazır; Əsrlər boyu Xəzərlər Xəzər, Qara və Baltik dənizləri ətraflarında hökmranlıq ediblər. VII əsr ərəb tarixçisi İbn Fadl'ın yazdıqlarına əsasən -"türkdilli [[Xəzərlər]]in "müsəlman" hissəsi Xızı tayfası adı altında birləşib, [[Qafqaz Albaniyası|Qafqaz Albaniyasının]] şimal hissəsində e.ə VII əsrdən etibarən yaşayıblar. Bu tayfanın sakinləri bir olan Tanrıya və [[İlyas|Peyğəmbər İlyasa]] iman gətirirdilər" — İbn Fadl yazırdı. [[Strabon]] bildirirdi ki, [[Şimali Hindistan]]a gedən yol [[Qafqaz Albaniyası]]ndan keçir, həmçinin Xızı [[Bərmək mahalı|Bərmək Mahalından]] hansı ki [[Böyük ipək yolu|Böyük İpək Yolunun]] bir hissəsini təşkil edirdi. Əslində Xızının kəndlərinin sayı 70-dən çox olub. Bu kəndlərdən: [[Xızı]] (mərkəz olaraq) — əsasən Şıx Xızılı və Səyyad Xızılı tayfalarının məskunlaşdığı kənddir. Şıx Xızılıların kökü ərəblərə dayanır, Səyyad Xızılıların kökü isə bəzi tədqiqatçılara görə [[Skiflər|Skiflərə]], bəzi tədqiqatçılara görə isə [[Elamlılar]]a (e.ə. 2700–539) dayanır. [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə]], [[Tudar]] — türkmən [[Qaraqoyunlu]] və [[Ağqoyunlu]] kəndləridir. [[Xələc (Xızı)|Xələc]] — türklərin [[Qarluqlar|Qarluq]] boyundan olan [[Qaraxanilər dövləti|Qaraxanlıların]] məskunlaşdığı (XI əsr) kənddir. [[Əngilan|Əngəlan]], [[Baxışlı]] — Anadolu türklərinin məskunlaşdığı kənddir. Təkəli — [[Səfəvilər|Səfəvi]] türkmən kəndidir; [[Upa]] (Molla Kamallı), [[Dizəvər|Aşağı Dizəvər]] — Xızının Səyyad tayfasından ayrılmış kəndləridir. Xanəgah kəndi dərvişlərin məkanı kimi tanınır. [[Fındığan]] və daha 4 naməlum kənd — [[Bərməkilər]]in [[III Dara]] zamanında məskunlaşdığı kəndlərdir. Gədi mahalı — İrandilli tayfalara məxsusdur; Gövxanı mahalı — Türkdilli və İrandilli qövmlərin məskunlaşdığı mahaldır. Quşçu kəndi (Dağ Quşçu, Köhnə Quşçu) — adını [[Kuşan İmperiyası|Kuşanlar]] sülaləsindən almışdır. Xızı ilə əlaqədar olan digər Ərəb mənbələri Xızıda yaşayanları "Əhli Xizon", yəni Xızı əhalisi adlandırır. Orta əsr tarixçiləri Xızı əhalisini eyni zamanda [[Bərməkilər|Bərməklilər]], onun ərazisini [[Bərmək mahalı]] adlandırırlar. Tarixçilərdən başqa ədəbiyyatşünasların da tədqiqatlarında Xızı haqqında verilən məlumatlara rast gəlirik. Görkəmli folklorşünas alim, professor [[Məmmədhüseyn Təhmasib]]in "Xalq dastanları" adlı monoqrafiyasında, Qafqaz dastanı olan "Nərd" dastanında (bu dastanın mövcudluğu e.ə. XIII əsrə təsadüf edilir) Xızı və Xızıqala haqqında məlumat verilir. [[Xızı]] – [[Bərmək mahalı]] adını burada yaşayan Bərmək tayfasından alıb. Xızılılar e.ə. II minillikdə bu mahalda yaşayıblar. Mahal İpək Yolu ticarətində iştirak edib. Hətta [[Dədə Qorqud]]un Xızı – Bərmək mahalından olduğunu iddia edirlər. Xızı – Bərmək mahalında olmuş Alman səyyahı [[Adam Oleari]] Dədə Qorqud haqqında yerli camaatdan eşidib və yazıb ki, "Dərbəndlilər onun qəbrinin şəhər qəbiristanlığında olduğunu söyləyirlər." Qəbri ziyarət edən Adam Oleari yazır: "İmam Qorqudun qəbri dağda idi. Qorqud haqda söyləyirlər ki, o, [[Məhəmməd]]in dostu olub, onun ayaqları yanında oturub, ondan dərs alıb və onun ölümündən sonra 300 il yaşayıb qəbri qayalıq bir dağda mağara içindədir."[[Kitabi-Dədə Qorqud|Dədə Qorqud dastanında]]" Xızı – Bərmək mahalından, Oğuz yaylağından, Cığatay düzündən, Boybəyim dağından bəhs edilib bir çox digər faktlarda nəzərə alıb. Belə iddia edirlər ki, Qorqud Dədə Xızı – Bərmək mahalından olub. Oradan [[Dərbənd]] şəhərinə gedib. Xızı – Bərmək mahalının ərazisi hələ e.ə. 5-ci yüzillikdən mövcud olan türkdilli [[Saklar|sak]] [[massagetlər]]in dövlətinə mənsub idi. Bərmək – bər məhsul, mak – kahin yəni "məhsuldar kahin" deməkdir. Çox bilikli olan bərməklər, mixi yazılardan istifadə edirdilər. [[Strabon]] [[Qafqaz Albaniyası|Albaniyada]] "böyük və sıx məskunlu müqəddəs vilayətin" olması barədə məlumat verib. Burada Heliya (Günəşə) sitayiş edirdilər. Günəş Allahının Albanca adı bəlli deyil. Həmin yer Bərmək dağı idi. Dağın ətrafında yaşayanlar Alinlər (dağlılar) günəşə sitayiş ediblər. Xızı – Bərmək mahalı dağlılarının günəşə sitayiş əlamətləri VII əsrə qədər qalıb. Bununla yanaşı, Bərməkilər tayfası [[Zərdüştilik|atəşpərəst]] idi. Onlar əkinçiliyi müqəddəs peşə hesab edirdilər. Bərmək dağının ətəyində təbii qazların yanmasından yaranmış Atəşgah var idi. III – VI əsrlərdə Xizanşahlıqda [[Zərdüştilik|Atəşpərəstlik]] dövlət dini idi. Xızı – Bərmək dağlıları VII əsrin əvvələrindən İslam dinini qəbul edib. Deyilənlərə görə romalıların hərbi dəstələri imperator [[Oktavian Avqust|Sezar Avqustun]] [[Roma legionu|12-ci legeonu]] Abşerona gəldi. Legeon Bərmək mahalının dənizkənarı yerlərini də təsiri altına aldı. Bu yerlərdə qışladıqdan sonra çıxıb getdilər. Bizim eranın I əsrindən Hun, Sabir, Xəzər türk tayfaları Dərbənddən keçərək Albaniya çölündə, o cümlədən Bərmək mahalında yerləşməyə başladılar. IX – XII əsrlərdən başlayaraq Bərmək mahalından keçən İpək yolu vasitəsilə Avropa və Asiyanın bir çox şəhərləri ilə ticarət əlaqəsi olub. Xızının Bərmək mahalı Bakı – Dağıstan, şimali Qafqaz və cənubi Rusiya torpaqları ilə birləşdirən ticarət yolu üzərində yerləşirdi. Orta əsrlərdə burada Xızanşahlıq (Xızı şahlığı) dövləti olub. 1804 – 1813-cü ildə Rusiya – İran müharibəsindən sonra Quba xanlığı ilə birlikdə Rusiya hakimiyyətinin altına keçib. Tarixi faktlara nəzər saldıqda, tarixçilərdən mənbələr içərisində [[Abbasqulu ağa Bakıxanov|A.Bakıxanovun]] "[[Gülüstani-İrəm]]" əsərinin adını xüsusilə çəkmək lazımdır. Onun əsərində [[Quba xanlığı|Quba xanlığının]] "Xızı Bərmək" mahalı haqqında dəyərli məlumatlar verilir. Tarixçi [[Qiyasəddin Qeybullayev]]in "Azərbaycanın etnik tarixinə dair" monoqrafiyasında və digər əsərlərində 644-cü ildə aran dövlətinə xizonşahlıq (Xızı şahlığı) Xızı məmləkəti arasında bağlanan müqavilədən bəhs olunur. Ərəblərin Xizonşahlığa gəlmələri haqda maraqlı materiallara akademik [[Ziya Bünyadov]]un "Azərbaycan VII–IX əsrlərdə" adlı monoqrafiyasında rast gəlmək olur. Xızı rayonu 1928-ci ilə kimi Bakı sovetinin tərkibində olmuş sonra müstəqil rayon kimi fəaliyyətə başlamışdır. Rayonun 72 kəndi, 24 minə yaxın əhalisi olmuşdur. Sonradan rayonlaşmalarla əlaqədar 1940-cı illərdə [[Siyəzən rayonu]] təşkil olunanda rayonun [[Giləzi]], Ağ siyəzən, Zərgərli və s. sovetlikləri Siyəzən rayonunun tərkibinə daxil olmuşdur. Həmin dövrdən [[Dağ Quşçu]], [[Ərziküş]], [[Qızılqazma (Xızı)|Qızılqazma]] və 60 kənd, 53 kolxoz, 14 sovetlik olmuşdur. Əhalisi isə 14647 nəfər idi. Rayon 1956-cı ilə qədər fəaliyyət göstərib. 1956-cı ilin axırında [[Sumqayıt]]a birləşib. 1963-cü ildə Abşeron rayonu təşkil olunub. Xızı zonası həmin rayonun tərkibinə daxil edilib. 1990-cı ilin avqustunda Xızı rayonu yenidən bərpa olundu. Mərkəz Xızı qəsəbəsində yerləşir. Hal-hazırda mövcud olan kəndlərin sayı 24-dür. 12 nümayəndəlik, 13 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. Rayonda 2 mədəniyyət evi fəaliyyət göstərir. Xızı rayonu mədəniyyət evi 1926-cı ildən 1956-cı ilə kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1993-cü ilə qədər fəaliyyətini dayandırmışdır. Onun fəaliyyəti 1993-cü ildən yenidən bərpa olunub. == Mədəniyyəti == Xızı xalçaçılıq ilə məşhurdur. Xızı xalçaları Azərbaycan xalçalarının Bakı qrupuna aid edilir. Xızının Gədi, [[Giləzi]], [[Baxışlı]], [[Yanıq Ələz|Yanıq Ələs,]] [[Tıxlı]], Divəzər, [[Fındığan]] və digər kəndləri öz xalçaları ilə nəinki rayonun özündə, həmçinin bütün ölkədə tanınırlar. Bu bölgənin xovsuz xalçaları daha məşhurdur. Xızıda toxunan zililər özəl kompozisiya quruluşuna və naxışlara malikdir. Adətən, ara sahə böyük damalar şəklində qəfəslərə bölünür və kompozisiya yelənlə əhatə edilir. Zili üzərində həyat ağacı və həndəsi naxışlar bütünlüklə abstrakt zoomorf təsvirlərlə toxunur. Rayondakı tarixi abidələr bunlardır: # VIII əsrin ortalarında inşa edilmiş [[Beşbarmaq qayası|'''Beşbarmaq''' qalası]]. Qala rayon mərkəzindən 9 km məsafədədir. # Xızı şəhərində Azərbaycanın görkəmli dramaturqu [[Cəfər Cabbarlı|C.Cabbarlının]] 100 illik yubleyi ilə əlaqədar ucaldılmış abidə və "C.Cabbarlı bağı" — 1999-cu il # Xızı rayonu [[Sayadlı]] kəndində [[Mikayıl Müşfiq]]in xatirəsinə "Müşfiq ocağı" və "M.Müşfiqin büstü" −1988-ci il # [[Xələc (Xızı)|Xələnc kəndində]] "Dəyirman" – XIX əsr # Xələnc qəbristanlığında "Ağ pir" # [[Tudar|Tudar kəndində]] "Şəhidlər piri" # [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə kəndində]] "Ağabdal piri" # Ağdərə kəndində "Xəlifə Ağabdal Piri" # [[Qarabulaq (Xızı)|Qarabulaq kəndində]] "Seyidbacı Piri" # [[Fındığan|Fındığan kəndində]] "Göyöskürək Piri" # Xızı kəndində şərq üslubunda tikilmiş abidə "Hamam"--- 1936-cı il # [[Altıağac (Xızı)|Altıağac qəsəbəsində]] məskunlaşmış Malakanlara məxsus "Zəng" (kolokolçik) — XVII–XVIII əsrlə # Altıağac qəsəbəsində Malakan və rus uşaqlarının xaç suyuna salındığı "Boqomolnı" bulağı # Altıağac qəsəbəsində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # [[Tıxlı|Tıxlı kəndində]] 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə—1974–1976-cı illər # Giləzi qəsəbəsində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # Kimçi kəndində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # V əsrin qədim şəhərinin xarabalıqları 8 km, '''Alaşirin kəndində [[Şeyx Heydər]]in''' məqbərəsi isə rayon mərkəzindən 5 km məsafədədir. # Rayon mərkəzlərindən 8 km aralıda yerləşən V əsrə aid itmiş şəhərin qalıqları. # Xanagah kəndində yerləşən 1247-ci ilə aid Pir Əli Ziyarətgahı # Qululu kəndində 1868-ci ilə aid olan məscid == Coğrafiyası və iqlimi == Rayonun ərazisi şərqdən Xəzər dənizi, cənubdan Abşeron ilə həmsərhəddir. Rayonda inzibati ərazi bölgüsünə görə 29 yaşayış məntəqəsi mövcuddur. Xızı rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə 104 km dir. Azərbaycanın dağ rayonları arasında Bakıya ən yaxın olan Xızıdır. Buranın iqlimi mülayim, havası qurudur. Rayon ərazisinin xeyli hissəsi meşə ilə örtülmüşdür. Rayon şərqdən Xəzər dənizinə qovuşur. Xızı rayonun ərazisində təbiətin yaratdığı ən ifadəli abidələrdən biri – ecazkar formalı [[Beşbarmaq qayası]] yerləşir. Qədim karvan yolu üzərində qorxunc bir tərzdə uzadılmış daş əli xatırladan qayanın qeyri-adi cizgilər yolçuları uzaqdan valeh edir. Bu dağın "Beşbarmaq" adlanması da bununla bağlıdır. Bu dağ ilə çoxlu rəvayətlər və əfsanələr bağlıdır. Dağın lap zirvəsində qayalar arasında "[[Xıdır Zində piri|Xıdır Zində]]" ("Ölməz Xıdır") ziyarətgahı yerləşir. Azərbaycanın ən səfalı güşələrindən biri olan Altıağac qəsəbəsi Xızı rayonunda yerləşir. [[Şirvanşahlar dövləti|Şirvanşahlar]] dövründə Altıağacdan keçərək Şamaxıdan Qubaya gedən dəvə karvanları üçün burada yol salınmışdır. Altıağac yolçuların və sarvanlarının düşərgə salıb dincəldikləri yer idi. Əvvəllər "ağac" sözü uzunluq ölçüsü kimi işlədilirdi. Bu ağac 7 kilometrə bərabər idi, Şamaxıdan Altıağaca qədər olan məsafə isə 42 km-dir. == Əhalisi == Bir sıra tədqiqatlara görə İran dilli tayfalar E.Ə I minilliyin əvvələrində İran ərazisinə gəlmişlər. Bunlardan bir tayfası indiki Bərməkilərin əcdadları idi. Onların bir hissəsi indiki Beş-barmaq dağının [[Xıdır Zində piri]] yerləşən qayanın həndəvərində yerləşmişdilər. Bu Bərməkilərin ilk gəlişləri olmuşdur. XIX əsr rus şərqşünası N.V.Xanıkov yazıb ki, X əsrin ortalarında Ərəb coğrafiyaşünası İstdxri "İqlimlər kitabında" qeyd edib ki, [[Xuzistan ostanı|Xuzistanda]] Ərəb və Fars dilləri ilə yanaşı Xuzi dili də var idi. Belə nəticəyə gəlmək olar ki, Xuzi dili Xızılıların danışdığı qədim dil olmuşdur. Xuzi dili fars dili olmasa da, həmin dil qrupuna aiddir. Çox qədimdən Xızı mahalının əhalisinin tərkibi Xuzi dilli bərməkilərdən ibarət idi. Bərməkilər üçüncü dəfə Bağdaddan gəldiyinə görə onlar ərəb dilini də yaxşı bilirdilər. Xuzi dilli bərməkilər Azərbaycan xalqının formalaşmasında mühüm rol oynamışlar. Xızı-Bərmək mahalında toponimlər fars və ərəb mənşəlidir. İctimai-siyasi hadisələrlə əlaqədar yaranan adlar birbaşa tarixi mənbə rolunu oynayır. Yer və kənd adlarının öyrənilməsi həmçinin xalq təsərrüfatı üçün də böyük əhəmiyyətə malikdir. {{Wikidata/Population}} == Görkəmli şəxsləri == * [[Dağlı Cavanşir]] * [[Cəfər Cabbarlı]] — Azərbaycan dramaturqu, şairi və nasiri, teatrşünas, kinoşünas, tərcüməçi, kinossenarist, jurnalist, aktyor, rejissor, əməkdar incəsənət xadimi. * [[Mikayıl Müşfiq]] — yazıçı-şair, tərcüməçi. * [[Cabir Novruz]] — Azərbaycanın xalq şairi, əməkdar incəsənət xadimi. * [[Nizami Rəmzi]] — "Meyxana" folklor ansamblının yaradıcısı. * [[Məmməd Arif]] — tənqidçi, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, pedaqoq, nasir. * [[Seyfəddin Dağlı]] — ssenarist, dramaturq, yazıçı, şair. * [[Ata Atakişiyev]] — klarnet ifaçısı * [[Bəybala Abbasov]] — Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi, əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru, professor. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}}{{Azərbaycan-qaralama}} {{şəhər-qaralama}} {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan şəhərləri siyahısı}} [[Kateqoriya:Xızı| ]] cga6tvubeni1gmdj3si4i6081loycgd 6599721 6599679 2022-08-28T17:30:24Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xızı şəhəri''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati mərkəzi. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Xızı kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Xızı kənd Soveti ləğv edilərək, Xızı şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Xızı qəsəbə Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Xızı [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu|Quba – Xaçmaz turizm regionunda]] yerləşən və əsas hissəsi meşə ilə əhatəli olan rayonun şərq tərəfi Xəzər sahilidir. Azərbaycanın dağ rayonları içərisində Bakıya ən yaxın olanı Xızıdır. Xızının Bakı ilə məsafəsi 70 km-dir. İqlimi mülayim, havası qurudur. [[Böyük Qafqaz]] silsiləsinin dağ ətəyi cənub yamacından [[Samur-Dəvəçi ovalığı|Samur – Dəvəçi ovalığına]] kimi uzanan çoxtəpəli yaylada yerləşir. Xızı rayonunda yerləşən lay-lay dağlar nəhəng əqiq – sardoniks illüziyasını yaradır. Dağlar yüksək deyildir, ən yüksək nöqtələr dəniz səviyyəsindən 958 metr yüksəklik Saraku dağının və 2203 metr yüksəklik [[Dübrar dağı|Dübrar dağının]] payına düşür. Bir neçə hissədə dağın bir yamacı qış otlağı kimi, digəri isə yay otlağı kimi istifadə olunur. Geoloji süxurların müxtəlif laylarının təpələrdə üzə çıxması rənginə görə özünəməxsus landşaft yaradır. Mütəxəssislər iddia edir ki, oxşar geoloji hadisəni Yer kürəsində yalnız bir yerdə – [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın [[Ölüm vadisi|Ölüm Vadisində]] müşahidə etmək olar. Mərkəzdən 1–2 km məsafədə Azərbaycan dramaturgiyasının yaradıcısı [[Cəfər Cabbarlı|Cəfər Cabbarlının]] ev-muzeyinin və qranitdən heykəlinin ucaldığı Xızı kəndi yerləşir. Bundan əlavə, Xızı Azərbaycan ədəbiyyatının daha bir görkəmli nümayəndəsinin, şair [[Mikayıl Müşfiq]]in vətənidir və onun da ev-muzeyi hazırda heç bir yaşayış olmayan tarixi [[Sayadlı|Sayadlı kəndində]] qonaqların üzünə həmişə açıqdır. == Tarixi == Xızı rayonunda Şəhər tipli qəsəbə<ref>{{Cite web|http://www.khizi-ih.gov.az/page/10.html=Xızı rayonu haqqında}}Xızı rayonu haqqında, Xızı rayon icra hakimiyyəti</ref>. Eyniadlı rayonun mərkəzi. Xızı platosundadır. Kəndin əhalisinin erkən orta əsrlərdə [[Sasanilər imperiyası|Sasanilərin]] Şimal sərhədlərini qorumaq üçün İranın [[Xuzistan ostanı|Xuzistan əyalətindən]] buraya köçürüldüyü güman edilir. Ehtimal ki, toponim həmin əyalətin adı ilə bağlıdır. Ərəb işğallarına qədər Xızı Xizan Şahlığın mərkəzi olmuşdur. IX əsr ərəb mənbələrində Xizan qalasının və xizan tayfasının adı çəkilir. Xarabalıqları hazırda [[Dizəvər]] ("qala yeri") adı ilə məlumdur. Bəzi tədqiqatçılar Xızı toponimini türk dillərindəki xız/qız (od, istilik) sözü ilə bağlayırlar<ref>"Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007, səh.355</ref>. Digər bir məlumata görə isə "XIZI" toponimi "Xəzər" sözündən əmələ gəlmişdir.Tarixçi S.S.Baquş bu barədə yazır; Əsrlər boyu Xəzərlər Xəzər, Qara və Baltik dənizləri ətraflarında hökmranlıq ediblər. VII əsr ərəb tarixçisi İbn Fadl'ın yazdıqlarına əsasən -"türkdilli [[Xəzərlər]]in "müsəlman" hissəsi Xızı tayfası adı altında birləşib, [[Qafqaz Albaniyası|Qafqaz Albaniyasının]] şimal hissəsində e.ə VII əsrdən etibarən yaşayıblar. Bu tayfanın sakinləri bir olan Tanrıya və [[İlyas|Peyğəmbər İlyasa]] iman gətirirdilər" — İbn Fadl yazırdı. [[Strabon]] bildirirdi ki, [[Şimali Hindistan]]a gedən yol [[Qafqaz Albaniyası]]ndan keçir, həmçinin Xızı [[Bərmək mahalı|Bərmək Mahalından]] hansı ki [[Böyük ipək yolu|Böyük İpək Yolunun]] bir hissəsini təşkil edirdi. Əslində Xızının kəndlərinin sayı 70-dən çox olub. Bu kəndlərdən: [[Xızı]] (mərkəz olaraq) — əsasən Şıx Xızılı və Səyyad Xızılı tayfalarının məskunlaşdığı kənddir. Şıx Xızılıların kökü ərəblərə dayanır, Səyyad Xızılıların kökü isə bəzi tədqiqatçılara görə [[Skiflər|Skiflərə]], bəzi tədqiqatçılara görə isə [[Elamlılar]]a (e.ə. 2700–539) dayanır. [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə]], [[Tudar]] — türkmən [[Qaraqoyunlu]] və [[Ağqoyunlu]] kəndləridir. [[Xələc (Xızı)|Xələc]] — türklərin [[Qarluqlar|Qarluq]] boyundan olan [[Qaraxanilər dövləti|Qaraxanlıların]] məskunlaşdığı (XI əsr) kənddir. [[Əngilan|Əngəlan]], [[Baxışlı]] — Anadolu türklərinin məskunlaşdığı kənddir. Təkəli — [[Səfəvilər|Səfəvi]] türkmən kəndidir; [[Upa]] (Molla Kamallı), [[Dizəvər|Aşağı Dizəvər]] — Xızının Səyyad tayfasından ayrılmış kəndləridir. Xanəgah kəndi dərvişlərin məkanı kimi tanınır. [[Fındığan]] və daha 4 naməlum kənd — [[Bərməkilər]]in [[III Dara]] zamanında məskunlaşdığı kəndlərdir. Gədi mahalı — İrandilli tayfalara məxsusdur; Gövxanı mahalı — Türkdilli və İrandilli qövmlərin məskunlaşdığı mahaldır. Quşçu kəndi (Dağ Quşçu, Köhnə Quşçu) — adını [[Kuşan İmperiyası|Kuşanlar]] sülaləsindən almışdır. Xızı ilə əlaqədar olan digər Ərəb mənbələri Xızıda yaşayanları "Əhli Xizon", yəni Xızı əhalisi adlandırır. Orta əsr tarixçiləri Xızı əhalisini eyni zamanda [[Bərməkilər|Bərməklilər]], onun ərazisini [[Bərmək mahalı]] adlandırırlar. Tarixçilərdən başqa ədəbiyyatşünasların da tədqiqatlarında Xızı haqqında verilən məlumatlara rast gəlirik. Görkəmli folklorşünas alim, professor [[Məmmədhüseyn Təhmasib]]in "Xalq dastanları" adlı monoqrafiyasında, Qafqaz dastanı olan "Nərd" dastanında (bu dastanın mövcudluğu e.ə. XIII əsrə təsadüf edilir) Xızı və Xızıqala haqqında məlumat verilir. Xızı-Bərmək mahalı adını burada yaşayan Bərmək tayfasından alıb. Xızılılar e.ə. II minillikdə bu mahalda yaşayıblar. Mahal İpək Yolu ticarətində iştirak edib. Hətta [[Dədə Qorqud]]un Xızı – Bərmək mahalından olduğunu iddia edirlər. Xızı – Bərmək mahalında olmuş Alman səyyahı [[Adam Oleari]] Dədə Qorqud haqqında yerli camaatdan eşidib və yazıb ki, "Dərbəndlilər onun qəbrinin şəhər qəbiristanlığında olduğunu söyləyirlər." Qəbri ziyarət edən Adam Oleari yazır: "İmam Qorqudun qəbri dağda idi. Qorqud haqda söyləyirlər ki, o, [[Məhəmməd]]in dostu olub, onun ayaqları yanında oturub, ondan dərs alıb və onun ölümündən sonra 300 il yaşayıb qəbri qayalıq bir dağda mağara içindədir."[[Kitabi-Dədə Qorqud|Dədə Qorqud dastanında]]" Xızı – Bərmək mahalından, Oğuz yaylağından, Cığatay düzündən, Boybəyim dağından bəhs edilib bir çox digər faktlarda nəzərə alıb. Belə iddia edirlər ki, Qorqud Dədə Xızı – Bərmək mahalından olub. Oradan [[Dərbənd]] şəhərinə gedib. Xızı – Bərmək mahalının ərazisi hələ e.ə. 5-ci yüzillikdən mövcud olan türkdilli [[Saklar|sak]] [[massagetlər]]in dövlətinə mənsub idi. Bərmək – bər məhsul, mak – kahin yəni "məhsuldar kahin" deməkdir. Çox bilikli olan bərməklər, mixi yazılardan istifadə edirdilər. [[Strabon]] [[Qafqaz Albaniyası|Albaniyada]] "böyük və sıx məskunlu müqəddəs vilayətin" olması barədə məlumat verib. Burada Heliya (Günəşə) sitayiş edirdilər. Günəş Allahının Albanca adı bəlli deyil. Həmin yer Bərmək dağı idi. Dağın ətrafında yaşayanlar Alinlər (dağlılar) günəşə sitayiş ediblər. Xızı – Bərmək mahalı dağlılarının günəşə sitayiş əlamətləri VII əsrə qədər qalıb. Bununla yanaşı, Bərməkilər tayfası [[Zərdüştilik|atəşpərəst]] idi. Onlar əkinçiliyi müqəddəs peşə hesab edirdilər. Bərmək dağının ətəyində təbii qazların yanmasından yaranmış Atəşgah var idi. III – VI əsrlərdə Xizanşahlıqda [[Zərdüştilik|Atəşpərəstlik]] dövlət dini idi. Xızı – Bərmək dağlıları VII əsrin əvvələrindən İslam dinini qəbul edib. Deyilənlərə görə romalıların hərbi dəstələri imperator [[Oktavian Avqust|Sezar Avqustun]] [[Roma legionu|12-ci legeonu]] Abşerona gəldi. Legeon Bərmək mahalının dənizkənarı yerlərini də təsiri altına aldı. Bu yerlərdə qışladıqdan sonra çıxıb getdilər. Bizim eranın I əsrindən Hun, Sabir, Xəzər türk tayfaları Dərbənddən keçərək Albaniya çölündə, o cümlədən Bərmək mahalında yerləşməyə başladılar. IX – XII əsrlərdən başlayaraq Bərmək mahalından keçən İpək yolu vasitəsilə Avropa və Asiyanın bir çox şəhərləri ilə ticarət əlaqəsi olub. Xızının Bərmək mahalı Bakı – Dağıstan, şimali Qafqaz və cənubi Rusiya torpaqları ilə birləşdirən ticarət yolu üzərində yerləşirdi. Orta əsrlərdə burada Xızanşahlıq (Xızı şahlığı) dövləti olub. 1804 – 1813-cü ildə Rusiya – İran müharibəsindən sonra Quba xanlığı ilə birlikdə Rusiya hakimiyyətinin altına keçib. Tarixi faktlara nəzər saldıqda, tarixçilərdən mənbələr içərisində [[Abbasqulu ağa Bakıxanov|A.Bakıxanovun]] "[[Gülüstani-İrəm]]" əsərinin adını xüsusilə çəkmək lazımdır. Onun əsərində [[Quba xanlığı|Quba xanlığının]] "Xızı Bərmək" mahalı haqqında dəyərli məlumatlar verilir. Tarixçi [[Qiyasəddin Qeybullayev]]in "Azərbaycanın etnik tarixinə dair" monoqrafiyasında və digər əsərlərində 644-cü ildə aran dövlətinə xizonşahlıq (Xızı şahlığı) Xızı məmləkəti arasında bağlanan müqavilədən bəhs olunur. Ərəblərin Xizonşahlığa gəlmələri haqda maraqlı materiallara akademik [[Ziya Bünyadov]]un "Azərbaycan VII–IX əsrlərdə" adlı monoqrafiyasında rast gəlmək olur. Xızı rayonu 1928-ci ilə kimi Bakı sovetinin tərkibində olmuş sonra müstəqil rayon kimi fəaliyyətə başlamışdır. Rayonun 72 kəndi, 24 minə yaxın əhalisi olmuşdur. Sonradan rayonlaşmalarla əlaqədar 1940-cı illərdə [[Siyəzən rayonu]] təşkil olunanda rayonun [[Giləzi]], Ağ siyəzən, Zərgərli və s. sovetlikləri Siyəzən rayonunun tərkibinə daxil olmuşdur. Həmin dövrdən [[Dağ Quşçu]], [[Ərziküş]], [[Qızılqazma (Xızı)|Qızılqazma]] və 60 kənd, 53 kolxoz, 14 sovetlik olmuşdur. Əhalisi isə 14647 nəfər idi. Rayon 1956-cı ilə qədər fəaliyyət göstərib. 1956-cı ilin axırında [[Sumqayıt]]a birləşib. 1963-cü ildə Abşeron rayonu təşkil olunub. Xızı zonası həmin rayonun tərkibinə daxil edilib. 1990-cı ilin avqustunda Xızı rayonu yenidən bərpa olundu. Mərkəz Xızı qəsəbəsində yerləşir. Hal-hazırda mövcud olan kəndlərin sayı 24-dür. 12 nümayəndəlik, 13 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. Rayonda 2 mədəniyyət evi fəaliyyət göstərir. Xızı rayonu mədəniyyət evi 1926-cı ildən 1956-cı ilə kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1993-cü ilə qədər fəaliyyətini dayandırmışdır. Onun fəaliyyəti 1993-cü ildən yenidən bərpa olunub. == Mədəniyyəti == Xızı xalçaçılıq ilə məşhurdur. Xızı xalçaları Azərbaycan xalçalarının Bakı qrupuna aid edilir. Xızının Gədi, [[Giləzi]], [[Baxışlı]], [[Yanıq Ələz|Yanıq Ələs,]] [[Tıxlı]], Divəzər, [[Fındığan]] və digər kəndləri öz xalçaları ilə nəinki rayonun özündə, həmçinin bütün ölkədə tanınırlar. Bu bölgənin xovsuz xalçaları daha məşhurdur. Xızıda toxunan zililər özəl kompozisiya quruluşuna və naxışlara malikdir. Adətən, ara sahə böyük damalar şəklində qəfəslərə bölünür və kompozisiya yelənlə əhatə edilir. Zili üzərində həyat ağacı və həndəsi naxışlar bütünlüklə abstrakt zoomorf təsvirlərlə toxunur. Rayondakı tarixi abidələr bunlardır: # VIII əsrin ortalarında inşa edilmiş [[Beşbarmaq qayası|'''Beşbarmaq''' qalası]]. Qala rayon mərkəzindən 9 km məsafədədir. # Xızı şəhərində Azərbaycanın görkəmli dramaturqu [[Cəfər Cabbarlı|C.Cabbarlının]] 100 illik yubleyi ilə əlaqədar ucaldılmış abidə və "C.Cabbarlı bağı" — 1999-cu il # Xızı rayonu [[Sayadlı]] kəndində [[Mikayıl Müşfiq]]in xatirəsinə "Müşfiq ocağı" və "M.Müşfiqin büstü" −1988-ci il # [[Xələc (Xızı)|Xələnc kəndində]] "Dəyirman" – XIX əsr # Xələnc qəbristanlığında "Ağ pir" # [[Tudar|Tudar kəndində]] "Şəhidlər piri" # [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə kəndində]] "Ağabdal piri" # Ağdərə kəndində "Xəlifə Ağabdal Piri" # [[Qarabulaq (Xızı)|Qarabulaq kəndində]] "Seyidbacı Piri" # [[Fındığan|Fındığan kəndində]] "Göyöskürək Piri" # Xızı kəndində şərq üslubunda tikilmiş abidə "Hamam"--- 1936-cı il # [[Altıağac (Xızı)|Altıağac qəsəbəsində]] məskunlaşmış Malakanlara məxsus "Zəng" (kolokolçik) — XVII–XVIII əsrlə # Altıağac qəsəbəsində Malakan və rus uşaqlarının xaç suyuna salındığı "Boqomolnı" bulağı # Altıağac qəsəbəsində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # [[Tıxlı|Tıxlı kəndində]] 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə—1974–1976-cı illər # Giləzi qəsəbəsində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # Kimçi kəndində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # V əsrin qədim şəhərinin xarabalıqları 8 km, '''Alaşirin kəndində [[Şeyx Heydər]]in''' məqbərəsi isə rayon mərkəzindən 5 km məsafədədir. # Rayon mərkəzlərindən 8 km aralıda yerləşən V əsrə aid itmiş şəhərin qalıqları. # Xanagah kəndində yerləşən 1247-ci ilə aid Pir Əli Ziyarətgahı # Qululu kəndində 1868-ci ilə aid olan məscid == Coğrafiyası və iqlimi == Rayonun ərazisi şərqdən Xəzər dənizi, cənubdan Abşeron ilə həmsərhəddir. Rayonda inzibati ərazi bölgüsünə görə 29 yaşayış məntəqəsi mövcuddur. Xızı rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə 104 km dir. Azərbaycanın dağ rayonları arasında Bakıya ən yaxın olan Xızıdır. Buranın iqlimi mülayim, havası qurudur. Rayon ərazisinin xeyli hissəsi meşə ilə örtülmüşdür. Rayon şərqdən Xəzər dənizinə qovuşur. Xızı rayonun ərazisində təbiətin yaratdığı ən ifadəli abidələrdən biri – ecazkar formalı [[Beşbarmaq qayası]] yerləşir. Qədim karvan yolu üzərində qorxunc bir tərzdə uzadılmış daş əli xatırladan qayanın qeyri-adi cizgilər yolçuları uzaqdan valeh edir. Bu dağın "Beşbarmaq" adlanması da bununla bağlıdır. Bu dağ ilə çoxlu rəvayətlər və əfsanələr bağlıdır. Dağın lap zirvəsində qayalar arasında "[[Xıdır Zində piri|Xıdır Zində]]" ("Ölməz Xıdır") ziyarətgahı yerləşir. Azərbaycanın ən səfalı güşələrindən biri olan Altıağac qəsəbəsi Xızı rayonunda yerləşir. [[Şirvanşahlar dövləti|Şirvanşahlar]] dövründə Altıağacdan keçərək Şamaxıdan Qubaya gedən dəvə karvanları üçün burada yol salınmışdır. Altıağac yolçuların və sarvanlarının düşərgə salıb dincəldikləri yer idi. Əvvəllər "ağac" sözü uzunluq ölçüsü kimi işlədilirdi. Bu ağac 7 kilometrə bərabər idi, Şamaxıdan Altıağaca qədər olan məsafə isə 42 km-dir. == Əhalisi == Bir sıra tədqiqatlara görə İran dilli tayfalar E.Ə I minilliyin əvvələrində İran ərazisinə gəlmişlər. Bunlardan bir tayfası indiki Bərməkilərin əcdadları idi. Onların bir hissəsi indiki Beş-barmaq dağının [[Xıdır Zində piri]] yerləşən qayanın həndəvərində yerləşmişdilər. Bu Bərməkilərin ilk gəlişləri olmuşdur. XIX əsr rus şərqşünası N.V.Xanıkov yazıb ki, X əsrin ortalarında Ərəb coğrafiyaşünası İstdxri "İqlimlər kitabında" qeyd edib ki, [[Xuzistan ostanı|Xuzistanda]] Ərəb və Fars dilləri ilə yanaşı Xuzi dili də var idi. Belə nəticəyə gəlmək olar ki, Xuzi dili Xızılıların danışdığı qədim dil olmuşdur. Xuzi dili fars dili olmasa da, həmin dil qrupuna aiddir. Çox qədimdən Xızı mahalının əhalisinin tərkibi Xuzi dilli bərməkilərdən ibarət idi. Bərməkilər üçüncü dəfə Bağdaddan gəldiyinə görə onlar ərəb dilini də yaxşı bilirdilər. Xuzi dilli bərməkilər Azərbaycan xalqının formalaşmasında mühüm rol oynamışlar. Xızı-Bərmək mahalında toponimlər fars və ərəb mənşəlidir. İctimai-siyasi hadisələrlə əlaqədar yaranan adlar birbaşa tarixi mənbə rolunu oynayır. Yer və kənd adlarının öyrənilməsi həmçinin xalq təsərrüfatı üçün də böyük əhəmiyyətə malikdir. {{Wikidata/Population}} === Tanınmış şəxsləri === * [[Dağlı Cavanşir]] * [[Cəfər Cabbarlı]] — Azərbaycan dramaturqu, şairi və nasiri, teatrşünas, kinoşünas, tərcüməçi, kinossenarist, jurnalist, aktyor, rejissor, əməkdar incəsənət xadimi. * [[Mikayıl Müşfiq]] — yazıçı-şair, tərcüməçi. * [[Cabir Novruz]] — Azərbaycanın xalq şairi, əməkdar incəsənət xadimi. * [[Nizami Rəmzi]] — "Meyxana" folklor ansamblının yaradıcısı. * [[Məmməd Arif]] — tənqidçi, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, pedaqoq, nasir. * [[Seyfəddin Dağlı]] — ssenarist, dramaturq, yazıçı, şair. * [[Ata Atakişiyev]] — klarnet ifaçısı * [[Bəybala Abbasov]] — Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi, əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru, professor. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan şəhərləri siyahısı}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı| ]] cito5tm14lxo7hpoa74b6vsdw6d9kdy 6599741 6599721 2022-08-28T17:45:53Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xızı şəhəri''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Xızı rayonu]]nun inzibati mərkəzi. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Xızı kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Xızı kənd Soveti ləğv edilərək, Xızı şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Xızı qəsəbə Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Xızı [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu|Quba – Xaçmaz turizm regionunda]] yerləşən və əsas hissəsi meşə ilə əhatəli olan rayonun şərq tərəfi Xəzər sahilidir. Azərbaycanın dağ rayonları içərisində Bakıya ən yaxın olanı Xızıdır. Xızının Bakı ilə məsafəsi 70 km-dir. İqlimi mülayim, havası qurudur. [[Böyük Qafqaz]] silsiləsinin dağ ətəyi cənub yamacından [[Samur-Dəvəçi ovalığı|Samur – Dəvəçi ovalığına]] kimi uzanan çoxtəpəli yaylada yerləşir. Xızı rayonunda yerləşən lay-lay dağlar nəhəng əqiq – sardoniks illüziyasını yaradır. Dağlar yüksək deyildir, ən yüksək nöqtələr dəniz səviyyəsindən 958 metr yüksəklik Saraku dağının və 2203 metr yüksəklik [[Dübrar dağı|Dübrar dağının]] payına düşür. Bir neçə hissədə dağın bir yamacı qış otlağı kimi, digəri isə yay otlağı kimi istifadə olunur. Geoloji süxurların müxtəlif laylarının təpələrdə üzə çıxması rənginə görə özünəməxsus landşaft yaradır. Mütəxəssislər iddia edir ki, oxşar geoloji hadisəni Yer kürəsində yalnız bir yerdə – [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın [[Ölüm vadisi|Ölüm Vadisində]] müşahidə etmək olar. Mərkəzdən 1–2 km məsafədə Azərbaycan dramaturgiyasının yaradıcısı [[Cəfər Cabbarlı|Cəfər Cabbarlının]] ev-muzeyinin və qranitdən heykəlinin ucaldığı Xızı kəndi yerləşir. Bundan əlavə, Xızı Azərbaycan ədəbiyyatının daha bir görkəmli nümayəndəsinin, şair [[Mikayıl Müşfiq]]in vətənidir və onun da ev-muzeyi hazırda heç bir yaşayış olmayan tarixi [[Sayadlı|Sayadlı kəndində]] qonaqların üzünə həmişə açıqdır. == Tarixi == Xızı rayonunda Şəhər tipli qəsəbə<ref>{{Cite web|http://www.khizi-ih.gov.az/page/10.html=Xızı rayonu haqqında}}Xızı rayonu haqqında, Xızı rayon icra hakimiyyəti</ref>. Eyniadlı rayonun mərkəzi. Xızı platosundadır. Kəndin əhalisinin erkən orta əsrlərdə [[Sasanilər imperiyası|Sasanilərin]] Şimal sərhədlərini qorumaq üçün İranın [[Xuzistan ostanı|Xuzistan əyalətindən]] buraya köçürüldüyü güman edilir. Ehtimal ki, toponim həmin əyalətin adı ilə bağlıdır. Ərəb işğallarına qədər Xızı Xizan Şahlığın mərkəzi olmuşdur. IX əsr ərəb mənbələrində Xizan qalasının və xizan tayfasının adı çəkilir. Xarabalıqları hazırda [[Dizəvər]] ("qala yeri") adı ilə məlumdur. Bəzi tədqiqatçılar Xızı toponimini türk dillərindəki xız/qız (od, istilik) sözü ilə bağlayırlar<ref>"Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007, səh.355</ref>. Digər bir məlumata görə isə "XIZI" toponimi "Xəzər" sözündən əmələ gəlmişdir.Tarixçi S.S.Baquş bu barədə yazır; Əsrlər boyu Xəzərlər Xəzər, Qara və Baltik dənizləri ətraflarında hökmranlıq ediblər. VII əsr ərəb tarixçisi İbn Fadl'ın yazdıqlarına əsasən -"türkdilli [[Xəzərlər]]in "müsəlman" hissəsi Xızı tayfası adı altında birləşib, [[Qafqaz Albaniyası|Qafqaz Albaniyasının]] şimal hissəsində e.ə VII əsrdən etibarən yaşayıblar. Bu tayfanın sakinləri bir olan Tanrıya və [[İlyas|Peyğəmbər İlyasa]] iman gətirirdilər" — İbn Fadl yazırdı. [[Strabon]] bildirirdi ki, [[Şimali Hindistan]]a gedən yol [[Qafqaz Albaniyası]]ndan keçir, həmçinin Xızı [[Bərmək mahalı|Bərmək Mahalından]] hansı ki [[Böyük ipək yolu|Böyük İpək Yolunun]] bir hissəsini təşkil edirdi. Əslində Xızının kəndlərinin sayı 70-dən çox olub. Bu kəndlərdən: [[Xızı]] (mərkəz olaraq) — əsasən Şıx Xızılı və Səyyad Xızılı tayfalarının məskunlaşdığı kənddir. Şıx Xızılıların kökü ərəblərə dayanır, Səyyad Xızılıların kökü isə bəzi tədqiqatçılara görə [[Skiflər|Skiflərə]], bəzi tədqiqatçılara görə isə [[Elamlılar]]a (e.ə. 2700–539) dayanır. [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə]], [[Tudar]] — türkmən [[Qaraqoyunlu]] və [[Ağqoyunlu]] kəndləridir. [[Xələnc]] — türklərin [[Qarluqlar|Qarluq]] boyundan olan [[Qaraxanilər dövləti|Qaraxanlıların]] məskunlaşdığı (XI əsr) kənddir. [[Əngilan|Əngəlan]], [[Baxışlı]] — Anadolu türklərinin məskunlaşdığı kənddir. Təkəli — [[Səfəvilər|Səfəvi]] türkmən kəndidir; [[Upa]] (Molla Kamallı), [[Dizəvər|Aşağı Dizəvər]] — Xızının Səyyad tayfasından ayrılmış kəndləridir. Xanəgah kəndi dərvişlərin məkanı kimi tanınır. [[Fındığan]] və daha 4 naməlum kənd — [[Bərməkilər]]in [[III Dara]] zamanında məskunlaşdığı kəndlərdir. Gədi mahalı — İrandilli tayfalara məxsusdur; Gövxanı mahalı — Türkdilli və İrandilli qövmlərin məskunlaşdığı mahaldır. Quşçu kəndi (Dağ Quşçu, Köhnə Quşçu) — adını [[Kuşan İmperiyası|Kuşanlar]] sülaləsindən almışdır. Xızı ilə əlaqədar olan digər Ərəb mənbələri Xızıda yaşayanları "Əhli Xizon", yəni Xızı əhalisi adlandırır. Orta əsr tarixçiləri Xızı əhalisini eyni zamanda [[Bərməkilər|Bərməklilər]], onun ərazisini [[Bərmək mahalı]] adlandırırlar. Tarixçilərdən başqa ədəbiyyatşünasların da tədqiqatlarında Xızı haqqında verilən məlumatlara rast gəlirik. Görkəmli folklorşünas alim, professor [[Məmmədhüseyn Təhmasib]]in "Xalq dastanları" adlı monoqrafiyasında, Qafqaz dastanı olan "Nərd" dastanında (bu dastanın mövcudluğu e.ə. XIII əsrə təsadüf edilir) Xızı və Xızıqala haqqında məlumat verilir. Xızı-Bərmək mahalı adını burada yaşayan Bərmək tayfasından alıb. Xızılılar e.ə. II minillikdə bu mahalda yaşayıblar. Mahal İpək Yolu ticarətində iştirak edib. Hətta [[Dədə Qorqud]]un Xızı – Bərmək mahalından olduğunu iddia edirlər. Xızı – Bərmək mahalında olmuş Alman səyyahı [[Adam Oleari]] Dədə Qorqud haqqında yerli camaatdan eşidib və yazıb ki, "Dərbəndlilər onun qəbrinin şəhər qəbiristanlığında olduğunu söyləyirlər." Qəbri ziyarət edən Adam Oleari yazır: "İmam Qorqudun qəbri dağda idi. Qorqud haqda söyləyirlər ki, o, [[Məhəmməd]]in dostu olub, onun ayaqları yanında oturub, ondan dərs alıb və onun ölümündən sonra 300 il yaşayıb qəbri qayalıq bir dağda mağara içindədir."[[Kitabi-Dədə Qorqud|Dədə Qorqud dastanında]]" Xızı – Bərmək mahalından, Oğuz yaylağından, Cığatay düzündən, Boybəyim dağından bəhs edilib bir çox digər faktlarda nəzərə alıb. Belə iddia edirlər ki, Qorqud Dədə Xızı – Bərmək mahalından olub. Oradan [[Dərbənd]] şəhərinə gedib. Xızı – Bərmək mahalının ərazisi hələ e.ə. 5-ci yüzillikdən mövcud olan türkdilli [[Saklar|sak]] [[massagetlər]]in dövlətinə mənsub idi. Bərmək – bər məhsul, mak – kahin yəni "məhsuldar kahin" deməkdir. Çox bilikli olan bərməklər, mixi yazılardan istifadə edirdilər. [[Strabon]] [[Qafqaz Albaniyası|Albaniyada]] "böyük və sıx məskunlu müqəddəs vilayətin" olması barədə məlumat verib. Burada Heliya (Günəşə) sitayiş edirdilər. Günəş Allahının Albanca adı bəlli deyil. Həmin yer Bərmək dağı idi. Dağın ətrafında yaşayanlar Alinlər (dağlılar) günəşə sitayiş ediblər. Xızı – Bərmək mahalı dağlılarının günəşə sitayiş əlamətləri VII əsrə qədər qalıb. Bununla yanaşı, Bərməkilər tayfası [[Zərdüştilik|atəşpərəst]] idi. Onlar əkinçiliyi müqəddəs peşə hesab edirdilər. Bərmək dağının ətəyində təbii qazların yanmasından yaranmış Atəşgah var idi. III – VI əsrlərdə Xizanşahlıqda [[Zərdüştilik|Atəşpərəstlik]] dövlət dini idi. Xızı – Bərmək dağlıları VII əsrin əvvələrindən İslam dinini qəbul edib. Deyilənlərə görə romalıların hərbi dəstələri imperator [[Oktavian Avqust|Sezar Avqustun]] [[Roma legionu|12-ci legeonu]] Abşerona gəldi. Legeon Bərmək mahalının dənizkənarı yerlərini də təsiri altına aldı. Bu yerlərdə qışladıqdan sonra çıxıb getdilər. Bizim eranın I əsrindən Hun, Sabir, Xəzər türk tayfaları Dərbənddən keçərək Albaniya çölündə, o cümlədən Bərmək mahalında yerləşməyə başladılar. IX – XII əsrlərdən başlayaraq Bərmək mahalından keçən İpək yolu vasitəsilə Avropa və Asiyanın bir çox şəhərləri ilə ticarət əlaqəsi olub. Xızının Bərmək mahalı Bakı – Dağıstan, şimali Qafqaz və cənubi Rusiya torpaqları ilə birləşdirən ticarət yolu üzərində yerləşirdi. Orta əsrlərdə burada Xızanşahlıq (Xızı şahlığı) dövləti olub. 1804 – 1813-cü ildə Rusiya – İran müharibəsindən sonra Quba xanlığı ilə birlikdə Rusiya hakimiyyətinin altına keçib. Tarixi faktlara nəzər saldıqda, tarixçilərdən mənbələr içərisində [[Abbasqulu ağa Bakıxanov|A.Bakıxanovun]] "[[Gülüstani-İrəm]]" əsərinin adını xüsusilə çəkmək lazımdır. Onun əsərində [[Quba xanlığı|Quba xanlığının]] "Xızı Bərmək" mahalı haqqında dəyərli məlumatlar verilir. Tarixçi [[Qiyasəddin Qeybullayev]]in "Azərbaycanın etnik tarixinə dair" monoqrafiyasında və digər əsərlərində 644-cü ildə aran dövlətinə xizonşahlıq (Xızı şahlığı) Xızı məmləkəti arasında bağlanan müqavilədən bəhs olunur. Ərəblərin Xizonşahlığa gəlmələri haqda maraqlı materiallara akademik [[Ziya Bünyadov]]un "Azərbaycan VII–IX əsrlərdə" adlı monoqrafiyasında rast gəlmək olur. Xızı rayonu 1928-ci ilə kimi Bakı sovetinin tərkibində olmuş sonra müstəqil rayon kimi fəaliyyətə başlamışdır. Rayonun 72 kəndi, 24 minə yaxın əhalisi olmuşdur. Sonradan rayonlaşmalarla əlaqədar 1940-cı illərdə [[Siyəzən rayonu]] təşkil olunanda rayonun [[Giləzi]], Ağ siyəzən, Zərgərli və s. sovetlikləri Siyəzən rayonunun tərkibinə daxil olmuşdur. Həmin dövrdən [[Dağ Quşçu]], [[Ərziküş]], [[Qızılqazma (Xızı)|Qızılqazma]] və 60 kənd, 53 kolxoz, 14 sovetlik olmuşdur. Əhalisi isə 14647 nəfər idi. Rayon 1956-cı ilə qədər fəaliyyət göstərib. 1956-cı ilin axırında [[Sumqayıt]]a birləşib. 1963-cü ildə Abşeron rayonu təşkil olunub. Xızı zonası həmin rayonun tərkibinə daxil edilib. 1990-cı ilin avqustunda Xızı rayonu yenidən bərpa olundu. Mərkəz Xızı qəsəbəsində yerləşir. Hal-hazırda mövcud olan kəndlərin sayı 24-dür. 12 nümayəndəlik, 13 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. Rayonda 2 mədəniyyət evi fəaliyyət göstərir. Xızı rayonu mədəniyyət evi 1926-cı ildən 1956-cı ilə kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1993-cü ilə qədər fəaliyyətini dayandırmışdır. Onun fəaliyyəti 1993-cü ildən yenidən bərpa olunub. == Mədəniyyəti == Xızı xalçaçılıq ilə məşhurdur. Xızı xalçaları Azərbaycan xalçalarının Bakı qrupuna aid edilir. Xızının Gədi, [[Giləzi]], [[Baxışlı]], [[Yanıq Ələz|Yanıq Ələs,]] [[Tıxlı]], Divəzər, [[Fındığan]] və digər kəndləri öz xalçaları ilə nəinki rayonun özündə, həmçinin bütün ölkədə tanınırlar. Bu bölgənin xovsuz xalçaları daha məşhurdur. Xızıda toxunan zililər özəl kompozisiya quruluşuna və naxışlara malikdir. Adətən, ara sahə böyük damalar şəklində qəfəslərə bölünür və kompozisiya yelənlə əhatə edilir. Zili üzərində həyat ağacı və həndəsi naxışlar bütünlüklə abstrakt zoomorf təsvirlərlə toxunur. Rayondakı tarixi abidələr bunlardır: # VIII əsrin ortalarında inşa edilmiş [[Beşbarmaq qayası|'''Beşbarmaq''' qalası]]. Qala rayon mərkəzindən 9 km məsafədədir. # Xızı şəhərində Azərbaycanın görkəmli dramaturqu [[Cəfər Cabbarlı|C.Cabbarlının]] 100 illik yubleyi ilə əlaqədar ucaldılmış abidə və "C.Cabbarlı bağı" — 1999-cu il # Xızı rayonu [[Sayadlı]] kəndində [[Mikayıl Müşfiq]]in xatirəsinə "Müşfiq ocağı" və "M.Müşfiqin büstü" −1988-ci il # [[Xələnc|Xələnc kəndində]] "Dəyirman" – XIX əsr # Xələnc qəbristanlığında "Ağ pir" # [[Tudar|Tudar kəndində]] "Şəhidlər piri" # [[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə kəndində]] "Ağabdal piri" # Ağdərə kəndində "Xəlifə Ağabdal Piri" # [[Qarabulaq (Xızı)|Qarabulaq kəndində]] "Seyidbacı Piri" # [[Fındığan|Fındığan kəndində]] "Göyöskürək Piri" # Xızı kəndində şərq üslubunda tikilmiş abidə "Hamam"--- 1936-cı il # [[Altıağac (Xızı)|Altıağac qəsəbəsində]] məskunlaşmış Malakanlara məxsus "Zəng" (kolokolçik) — XVII–XVIII əsrlə # Altıağac qəsəbəsində Malakan və rus uşaqlarının xaç suyuna salındığı "Boqomolnı" bulağı # Altıağac qəsəbəsində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # [[Tıxlı|Tıxlı kəndində]] 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə—1974–1976-cı illər # Giləzi qəsəbəsində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # Kimçi kəndində 1941–1945-ci illər Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə # V əsrin qədim şəhərinin xarabalıqları 8 km, '''Alaşirin kəndində [[Şeyx Heydər]]in''' məqbərəsi isə rayon mərkəzindən 5 km məsafədədir. # Rayon mərkəzlərindən 8 km aralıda yerləşən V əsrə aid itmiş şəhərin qalıqları. # Xanagah kəndində yerləşən 1247-ci ilə aid Pir Əli Ziyarətgahı # Qululu kəndində 1868-ci ilə aid olan məscid == Coğrafiyası və iqlimi == Rayonun ərazisi şərqdən Xəzər dənizi, cənubdan Abşeron ilə həmsərhəddir. Rayonda inzibati ərazi bölgüsünə görə 29 yaşayış məntəqəsi mövcuddur. Xızı rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə 104 km dir. Azərbaycanın dağ rayonları arasında Bakıya ən yaxın olan Xızıdır. Buranın iqlimi mülayim, havası qurudur. Rayon ərazisinin xeyli hissəsi meşə ilə örtülmüşdür. Rayon şərqdən Xəzər dənizinə qovuşur. Xızı rayonun ərazisində təbiətin yaratdığı ən ifadəli abidələrdən biri – ecazkar formalı [[Beşbarmaq qayası]] yerləşir. Qədim karvan yolu üzərində qorxunc bir tərzdə uzadılmış daş əli xatırladan qayanın qeyri-adi cizgilər yolçuları uzaqdan valeh edir. Bu dağın "Beşbarmaq" adlanması da bununla bağlıdır. Bu dağ ilə çoxlu rəvayətlər və əfsanələr bağlıdır. Dağın lap zirvəsində qayalar arasında "[[Xıdır Zində piri|Xıdır Zində]]" ("Ölməz Xıdır") ziyarətgahı yerləşir. Azərbaycanın ən səfalı güşələrindən biri olan Altıağac qəsəbəsi Xızı rayonunda yerləşir. [[Şirvanşahlar dövləti|Şirvanşahlar]] dövründə Altıağacdan keçərək Şamaxıdan Qubaya gedən dəvə karvanları üçün burada yol salınmışdır. Altıağac yolçuların və sarvanlarının düşərgə salıb dincəldikləri yer idi. Əvvəllər "ağac" sözü uzunluq ölçüsü kimi işlədilirdi. Bu ağac 7 kilometrə bərabər idi, Şamaxıdan Altıağaca qədər olan məsafə isə 42 km-dir. == Əhalisi == Bir sıra tədqiqatlara görə İran dilli tayfalar E.Ə I minilliyin əvvələrində İran ərazisinə gəlmişlər. Bunlardan bir tayfası indiki Bərməkilərin əcdadları idi. Onların bir hissəsi indiki Beş-barmaq dağının [[Xıdır Zində piri]] yerləşən qayanın həndəvərində yerləşmişdilər. Bu Bərməkilərin ilk gəlişləri olmuşdur. XIX əsr rus şərqşünası N.V.Xanıkov yazıb ki, X əsrin ortalarında Ərəb coğrafiyaşünası İstdxri "İqlimlər kitabında" qeyd edib ki, [[Xuzistan ostanı|Xuzistanda]] Ərəb və Fars dilləri ilə yanaşı Xuzi dili də var idi. Belə nəticəyə gəlmək olar ki, Xuzi dili Xızılıların danışdığı qədim dil olmuşdur. Xuzi dili fars dili olmasa da, həmin dil qrupuna aiddir. Çox qədimdən Xızı mahalının əhalisinin tərkibi Xuzi dilli bərməkilərdən ibarət idi. Bərməkilər üçüncü dəfə Bağdaddan gəldiyinə görə onlar ərəb dilini də yaxşı bilirdilər. Xuzi dilli bərməkilər Azərbaycan xalqının formalaşmasında mühüm rol oynamışlar. Xızı-Bərmək mahalında toponimlər fars və ərəb mənşəlidir. İctimai-siyasi hadisələrlə əlaqədar yaranan adlar birbaşa tarixi mənbə rolunu oynayır. Yer və kənd adlarının öyrənilməsi həmçinin xalq təsərrüfatı üçün də böyük əhəmiyyətə malikdir. {{Wikidata/Population}} === Tanınmış şəxsləri === * [[Dağlı Cavanşir]] * [[Cəfər Cabbarlı]] — Azərbaycan dramaturqu, şairi və nasiri, teatrşünas, kinoşünas, tərcüməçi, kinossenarist, jurnalist, aktyor, rejissor, əməkdar incəsənət xadimi. * [[Mikayıl Müşfiq]] — yazıçı-şair, tərcüməçi. * [[Cabir Novruz]] — Azərbaycanın xalq şairi, əməkdar incəsənət xadimi. * [[Nizami Rəmzi]] — "Meyxana" folklor ansamblının yaradıcısı. * [[Məmməd Arif]] — tənqidçi, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, pedaqoq, nasir. * [[Seyfəddin Dağlı]] — ssenarist, dramaturq, yazıçı, şair. * [[Ata Atakişiyev]] — klarnet ifaçısı * [[Bəybala Abbasov]] — Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi, əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru, professor. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Azərbaycan şəhərləri siyahısı}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı| ]] p0w1b1vpwdi43jop46jje4v3y2r9mpx 0 117323 6600212 6557122 2022-08-29T02:38:23Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Hərbi birləşmə |əvvəlki adı = [[Azərbaycan]] [[Jandarmeriya]]sı |adı = Azərbaycanın Daxili Qoşunları |emblem = {{Fotomontaj |photo1a = Azerbaijani Internal Troops emblem.svg |photo2a = Azerbaijan Internal Troops flag.png |color = transparent |size = 250 |spacing = 4 |position = center |border = 0 }} |emblemin izahı = yuxarıdakı Daxili Qoşunların emblemi, aşağıdakı isə Daxili Qoşunların bayrağıdır. |şəkil = Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının Baş İdarəsi.jpg |şəklin izahı = Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının Baş İdarəsi |illər = {{Start date and age|1992|03|12}} |ölkə = {{Flaqifikasiya|Azərbaycan}} |tabeçilik = [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] |daxildir = [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] |növü = [[Jandarmeriya]] |tərkibi = |vəzifəsi = |sayı = 7.000-10.000 nəfər |yerləşməsi = {{Gerbifikasiya|Bakı}} |şüarı = ''"Daxili Qoşunlarıda xidmətinlə <br> fəxr et!"'' |rəngləri = {{Rəng qutusu|#284CA6}}{{Rəng qutusu|#DA251E}} [[Göy]]-[[qırmızı]] |marşı = |müharibələr = [[Qarabağ müharibəsi|1-ci Qarabağ müharibəsi]] <br> [[İkinci Qarabağ müharibəsi|2-ci Qarabağ müharibəsi]] |döyüşlər = [[Qarabağ müharibəsi]] (1992–1994) <br>{{*}} Ağdərə döyüşləri <br>{{*}} Ağdam döyüşləri <br>{{*}} Füzuli döyüşləri <br> [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Qarabağ müharibəsi (2020)]] <br>{{*}} [[Murovdağ döyüşləri]] <br>{{*}} [[Cəbrayıl döyüşləri]] <br>{{*}} [[Hadrut döyüşləri]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşləri]] |fərqlənmə nişanları = [[Fayl:Azerbaijan Internal Troops badge.png|80x80px]] |indiki komandiri = gen-ley. [[Şahin Məmmədov (general-leytenant)|Şahin Məmmədov]] |qərargah rəisi = gen-may. [[Tofiq Hüseynov (general)|Tofiq Hüseynov]] |ş/h üzrə idarənin rəisi = gen-may. [[İnqilab Muradov]] |mtt idarəsinin rəisi = gen-may. [[Fəxrəddin Səmədov]] |saytı = [https://dq.mia.gov.az dq.mia.gov.az] }} '''Azərbaycan Daxili Qoşunları''' — [[Azərbaycan]]ın [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinə]] tabe və [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə]] daxil olan hərbi birləşmədir. Azərbaycanın Daxili Qoşunları onlara həvalə olunmuş vəzifələri yerinə yetirən zaman şəxsiyyətin, cəmiyyətin və dövlətin mənafeyini, vətəndaşların Konstitusiya hüquqlarını və azadlıqlarını cinayət və digər hüquqa zidd qəsdlərdən qoruyur Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçuları 1992–1994-cü illərdə baş verən [[Qarabağ müharibəsi|1-ci Qarabağ müharibəsind]]ə və 2020-ci ildə baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|2-ci Qarabağ müharibəsi]] savaşmışdılar. [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Ağdərə rayonu|Ağdərə]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarının yaşayış məntəqələri Daxili Qoşunların Ağdam alayınnın şəxsi heyəti tərəfindən azad edilmiş və müdafiə olunmuşdur. 1992–1994-cü illərdə ümumi olaraq [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının şəxsi heyətindən 680 nəfər şəhid olmuşdur, 5 nəfər itgin düşmüşdür, 1177 nəfər isə yaralanmışdır. 8-i ölümündən sonra olmaqla 9 nəfər [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı isə Daxili Qoşunların şəxsi heyəti [[Murovdağ döyüşləri|Murov zirvəsinin]], həmçinin [[Cəbrayılın azad edilməsi|Cəbrayılın]], [[Hadrutun azad edilməsi|Hadrut qəsəbəsinin]], [[Füzulinin azad edilməsi|Füzulinin]] və [[Şuşanın azad edilməsi|Şuşanın azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərdə]] vuruşmuşdur. 44 gün ərzində ümumi olaraq [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının şəxsi heyətindən 66 nəfər şəhid olmuşdur, 346 nəfər isə yaralanmışdır 1-i ölümündən sonra olmaqla isə 4 nəfər [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. Daxili Qoşunların hal-hazırda [[Azərbaycan]] ərazisində beş şəhərdə və doqquz rayonda hərbi hissələri mövcuddur. Həmçinin Daxili Qoşunların xüsusi təyinatlı hərbi qulluqçulardan (əsasən gizirlərdən və zabitlərdən) ibarət xüsusi təyinatlı dəstələri mövcuddur. Hal-hazırda ümumi olaraq Daxili Qoşunların 9 Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi mövcuddur. Daxili Qoşunların Komandanı 2013-cü il noyabrın 15-dən general-leytenant [[Şahin Məmmədov (general-leytenant)|Şahin İsgəndər oğlu Məmmədovdur]], Qərargah rəisi 2018-ci il fevralın 15-dən general-mayor [[Tofiq Hüseynov (general)|Tofiq Vaqif oğlu Hüseynovdur]], Şəxsi heyət üzrə İdarənin rəisi 2021-ci il dekabrın 29-dan general-mayor [[İnqilab Muradov|İnqilab Heydər oğlu Muradovdur]], MTT İdarəsinin rəisi isə 2007-ci il aprelin 12-dən general-mayor [[Fəxrəddin Səmədov|Fəxrəddin Cavanşir oğlu Səmədovdur]]. == Yaradılması == 1991-ci ilin sonlarında sabiq SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının [[Biləcəri|Biləcəri qəsəbəsi]] ərazisində yerləşən 5-ci diviziyası buraxılmışdır və heyəti ümumi olaraq 2 min 500 nəfərdən ibarət olan üç hərbi hissə [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin]] tabeliyinə verilmişdir. Həmin vaxtdan Daxili Qoşunlar [[Biləcəri|Biləcəri qəsəbəsi]]<nowiki/>ndə yerləşən hərbi hissəsinin əsasında yaradılmağa başlamışdır. === Daxili Qoşunların vəzifələri === {{Sitatın əvvəli}} <div style="font-family: Calibri"> * '''Maddə 1.''' Mühüm dövlət obyektlərini, kommunikasiya qurğularını, xüsusi yükləri mühafizə edirlər; * '''Maddə 2.''' Mühafizə olunan obyektlərdə və qurğularda qəzaların, yanğınların, təbii fəlakətlərin və buna bənzər başqa halların nəticələrinin ləğvində iştirak edirlər; * '''Maddə 3.''' Mühafizə olunan əraziyə soxulmuş şəxslərin axtarılmasında və tutulmasında iştirak edirlər; * '''Maddə 4.''' İslah-əmək müəssisələrində kütləvi iğtişaşların qarşısını almağa kömək göstərirlər; * '''Maddə 5.''' Mühafizədən qaçmış məhkumların və həbs edilmiş şəxslərin axtarılmasında və tutulmasında iştirak edirlər; * '''Maddə 6.''' Daxili İşlər Nazirliyinin maddi-texniki və hərbi təchizat idarələrinin anbarlarını və hərbi bazalarını mühafizə edirlər; * '''Maddə 7.''' Digər daxili işlər orqanları ilə birlikdə şəhərlərdə və digər yaşayış məntəqələrində patrul-post xidməti vasitəsi ilə ictimai asayişin qorunmasında, habelə kütləvi tədbirlər keçirilərkən ictimai təhlükəsizliyin təmin olunmasında iştirak edirlər; * '''Maddə 8.''' Qəzalar, bədbəxt hadisələr, yanğınlar, təbii fəlakətlər və başqa fövqəladə hallar zamanı, habelə fövqəladə vəziyyətin hüquqi rejimi təmin edilərkən adamların xilas edilməsi, sahibsiz qalmış əmlakın mühafizəsi, ictimai asayişin qorunması üçün təxirəsalınmaz tədbirlər görməkdə daxili işlər orqanlarına kömək göstərirlər; * '''Maddə 9.''' Yaşayış məntəqələrində kütləvi iğtişaşların qarşısının alınmasında iştirak edirlər; * '''Maddə 10.''' Zərurət olduqda Azərbaycan Respublikası ərazisinin müdafiəsində iştirak edirlər. </div> {{Sitatın sonu}} == Tarixi == === 1-ci Qarabağ müharibəsi (1992–1994) === [[Fayl:Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçuları Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı.jpg|thumb|270x270px|alt=|Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçuları [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı]] 12 mart 1992-ci ildə Daxili Qoşunların [[Biləcəri]] qəsəbəsində, [[Sumqayıt]] və [[Gəncə]] şəhərlərində yerləşən "N" saylı hərbi hissələri erməni işğalçıları ilə döyüşə başlamış, [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlü uğrunda əvvəlcə [[Ağdam rayonu]]nun [[Papravənd]], [[Qalayçılar]], [[Məlikli (Ağdam)|Maniklu]], [[Baş Güneypəyə]], [[Canyataq]] və [[Gülyataq]]da vuruşmuşlar. Bu döyüşlərə qatılan Daxili Qoşunların hərbi qulluqçularından çavuş Hatəmxan Babayev, leytenant Rafiq İsmayılov və baş leytenant Ruber Səfərəliyev Daxili Qoşunların birinci şəhidləri olmuşlar. [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Ağdərə rayonu|Ağdərə]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarının yaşayış məntəqələri Daxili Qoşunların Ağdam alayınnın şəxsi heyəti tərəfindən azad edilmiş və müdafiə olunmuşdur. Ümumi olaraq Birinci Qarabağ müharibəsində [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının şəxsi heyətindən 680 nəfər şəhid olmuşdur, 5 nəfər itgin düşmüşdür, 1177 nəfər isə yaralanmışdır. 8-i ölümündən sonra olmaqla 9 nəfər [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. === Daxili Qoşunların tərəqqi dövrü (1994–2000) === [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsind]]ən sonra Daxili Qoşunların müasir tələblərə cavab verən bir qüvvəyə çevrilməsi, hərbi qulluqçuların biliyinin və bacarıqlarının artırılması, təlim-tədris işinin müasir standartlara uyğunlaşdırılması, həmçinin beynəlxalq təcübənin öyrədilməsi məqsədilə bir çox xarici dövlətlərin müvafiq qurumları ilə münasibətlər qurulmuşdur. Daxili Qoşunlar Komandanlığı beynəlxalq əlaqələr çərçivəsində Türkiyə Jandarm Baş Komandanlığı ilə münasibətlərə daha çox önəm vermişdir. 1995-ci il iyunun 18-də Daxili Qoşunların Komandanı Ramiz Xosrov oğlu Məmmədov vəzifəsindən qovulmasından sonra Daxili Qoşuların Komandanlığına Elşən Lətif oğlu Kazımov gətirilmişdir. Onun rəhbərliyi altında 1997-ci il ohtyabrın 31-də "Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyi Daxili Qoşunlar Baş İdarəsinin şəxsi heyətinə Türkiyə Jandarm İdarəsi tərəfindən təlim-təhsil və təchizat yardımına aid Sənəd" imzalanmışdır və bununla da Daxili Qoşunlarla Jandarm Baş Komandanlığı arasında qarşılıqlı hərbi münasibətlərin hüquqi əsasın qoyulmuşdur. 1997–2013-cü illər ərzində Daxili Qoşunların 400 nəfərdən çox hərbi qulluqçusu Jandarm Baş Komandanlığının, eləcə də Silahlı Qüvvələrin TTM-də təhsil proqramlarında olublar. Bununla yanaşı, Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının Fransa Milli Jandarmeriyası, İtaliya Karabinerlər Korpusu, Rusiya Federasiyasının Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunları, Belarus Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunları, Çin Silahlı Milis Qüvvələri və digər dövlətlərin müvafiq qurumları ilə münasibətləri mövcuddur. === 2-ci Qarabağ müharibəsi (2020) === [[Fayl:Ilham Aliyev attended the parade 14.jpg|thumb|270x270px|alt=|Daxili Qoşunlarının xüsusi təyinatlıları 2018-ci ildə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusunun]] 100-cü ildönümü münasibətilə baş tutan hərbi paradda|left]] 2020-ci il sentyabrın 27-də səhər saat 06:00 radələrində [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri]]nin bölmələri tərəfindən genişmiqyaslı təxribat törədilmişdir və cəbhəboyu zonada yerləşən [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusunun]] mövqeləri və yaşayış məntəqələri iriçaplı silahlar, minaatnalar və müxtəlif çaplı artilleriya qurğularından intensiv atəşə tutulmuşdur, nəticədə ölənlər və yaralananlar olmuşdur.<ref name=":VM1">{{cite news|title=Ermənistan Silahlı Qüvvələri bütün cəbhə boyu genişmiqyaslı təxribat törədib|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=27.09.2020|url=https://mod.gov.az/az/news/ermenistan-silahli-quvveleri-butun-cebhe-boyu-genismiqyasli-texribat-toredib-32310.html|accessdate=27.09.2020|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20200927085251/https://mod.gov.az/az/news/ermenistan-silahli-quvveleri-butun-cebhe-boyu-genismiqyasli-texribat-toredib-32310.html|archivedate=2020-09-27|url-status=live}}</ref> Bu barədə məlumat [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]ə bildiriləndən sonra günorta saatlarında [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri]]nin döyüş fəaliyyətinin qarşısını almaq məqsədilə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin Komandanlığı tərəfindən cəbhəboyu zonada hücum əməliyyatlarının başlaması barədə qərar verilmişdir.<ref name=":VM2">{{cite news|title=Bütün cəbhə boyu qoşunlarımız hücum əməliyyatına başlayıb|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=27.09.2020|url=https://mod.gov.az/az/news/butun-cebhe-boyu-qosunlarimiz-eks-hucum-emeliyyatina-baslayib-32316.html|accessdate=27.09.2020|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20200927085409/https://mod.gov.az/az/news/butun-cebhe-boyu-qosunlarimiz-eks-hucum-emeliyyatina-baslayib-32316.html|archivedate=2020-09-27|url-status=live}}</ref> Hərbi əməliyyatlara [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Azərbaycan Quru Qoşunları|Quru Qoşunları]], [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|Hərbi Hava Qüvvələri]], [[Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələri|Hərbi Dəniz Qüvvələri]], [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Sərhəd Xidmətinin]] Sərhəd Qoşunları, o cümlədən [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının Xüsusi Təyinatlı Dəstələri qatılmışdır. [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinin]] birinci saatlarında [[Murovdağ]] istiqamətində olan əlverişli nöqtələr, o cümlədən Murov zirvəsi işğaldan azad edilmişdir. [[Murovdağ döyüşləri]] zamanı "[["Pələng" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Pələng]]" və "[["Şahin" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Şahin]]" Xüsusi Təyinatlı Dəstələri savaşmışdır. Şəxsi heyətdən 7 hərbi qulluqçu [[Murovdağ döyüşləri]]ndə şəhid olmuşdur. Müharibənin birinci həftələri ərzində ən şiddətli döyüşlər [[Cəbrayıl]] və [[Füzuli]] istiqamətlərində olmuşdur. "[["Bəbir" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Bəbir]]", "[["Əqrəb" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Əqrəb]]" və "[["Kobra" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Kobra]]" Xüsusi Təyinatlı Dəstələri həm [[Cəbrayıl]], həm də [[Füzuli]] istiqamətlərində gedən döyüşlərdə, "[["Gürzə" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Gürzə]]" XTD yalnızca [[Füzuli]], "[["Pələng" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Pələng]]" XTD isə yalnızca [[Cəbrayıl]] istiqamətlərində gedən döyüşlərdə savaşmışdır. [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayılın azadlığı uğrunda gedən döyüşlər]] zamanı şəxsi heyətin 13 hərbi qulluqçusu, o cümlədən [["Əqrəb" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]nin Qrup Komandiri [[Türkay Hüseynli|Türay Hüseynli]] şəhid olmuşdur. [[Cəbrayıl]] şəhərinin işğaldan azad edilməsi əməliyyatının rəhbərlərindən olan [["Əqrəb" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|"Əqrəb" XTD]] Komandiri, mayor [[Ələsgər Muxtarov]] [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edilmişdir. [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı ən şiddətli döyüşlərin olduğu [[Füzuli]] istiqamətində Daxili Qoşunların "[["Bəbir" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Bəbir]]", "[["Əqrəb" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Əqrəb]]", "[["Gürzə" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Gürzə]]" və "[["Kobra" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|Kobra]]" Xüsusi Təyinatlı Dəstələri savaşmışdır. [[Füzuli döyüşləri|Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlər]] zamanı şəxsi heyətin 13 hərbi qulluqçusu, o cümlədən [["Bəbir" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]nin Komandiri, mayor [[Şixamir Qaflanov]] şəhid olmuşdur. O, ölümündən sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adı ilə təltif edilmişdir. Həmçinin [[Füzuli]] şəhərinin işğaldan azad edilməsində xidmətlərinə görə [["Gürzə" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]nin Komandiri [[Cavid Tağıyev (hərbçi)|Cavid Tağıyev]] [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edilmişdir. == Rəmzləri == === Daxili Qoşunların Döyüş Bayrağı === [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev]]in 11 mart 2002-ci il tarixli 677 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmişdir.<ref name=":DB1">{{cite news|title=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı haqqında Əsasnaməsinin və Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağının təsvirinin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Prezidentinin 11 mart 2002-ci il tarixli 677 nömrəli Fərmanı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=20.04.2021|url=http://www.e-qanun.az/framework/1420|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210422203522/http://www.e-qanun.az/framework/1420|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Ali hərbi məktəbin açılışı zamanı.jpeg|thumb|300x300px|alt=|2008-ci il iyulun 4-də [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|daxili işlər naziri]] gen-pol. [[Ramil Usubov]] tərəfindən Daxili Qoşunların hərbi hissəsinə Döyüş Bayrağı təqdim olunan zaman]] [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı haqqında Əsasnamə:<ref name=":DB2">{{cite news|title=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı haqqında Əsasnaməsinin və Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağının təsvirinin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Prezidentinin 11 mart 2002-ci il tarixli 677 nömrəli Fərmanı|author=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin rəsmi saytı|newspaper=www.mia.gov.az|date=20.04.2021|url=https://m.mia.gov.az/index.php?/az/content/222/|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210422203526/https://m.mia.gov.az/index.php?/az/content/222/|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> {{Sitatın əvvəli}} <div style="font-family: Calibri"> * '''Maddə 1.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı əsgəri şərəf, şücaət və şöhrət rəmzidir. O, Daxili Qoşunların hər bir hərbi qulluqçusuna Vətəninə sədaqətlə xidmət etməyi, öz qanını və canını belə əsirgəmədən ou mərd və bacarıqla müdafiə eləməyi, qoşunlara həvalə olunmuş xidməti-döyüş tapşırıqlarını əzmlə yerinə yetirməyi, doğma torpağın hər qarışını düşməndən qorumaq borcunu xatırmatmaq üçündür. * '''Maddə 2.''' Döyüş Bayrağı adı və nömrəsinin dəyişilməsindən asılı olmayaraq hərbi hissədə həmişə qalır. Hərbi hissənin adının və nömrəsinin dəyişdirilməsi Döyüş Bayrağı ilə birgə verilən Fərmana yazılır. * '''Maddə 3.''' Döyüş Bayrağı hər vaxt öz hissəsində, döyüş meydanında isə hissənin döyüş əməliyyatları bölgəsində olmalıdır. * '''Maddə 4.'''Hərbi hissənin bütün şəxsi heyəti Döyüş Bayrağını mərdcə qorumalı, onun düşmən tərəfindən götürülməsinə yol verməməlidir. Döyüş Bayrağı itiriləndə, Hərbi Hissənin Komandiri və məsul hərbi qulluqçular Azərbaycanın qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyətə cəlb olunmalı, hərbi hissə isə ləğv edilməlidir. </div> {{Sitatın sonu}} [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağının Təsviri:<ref name=":DB3">{{cite news|title=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı haqqında Əsasnaməsinin və Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağının təsvirinin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Prezidentinin 11 mart 2002-ci il tarixli 677 nömrəli Fərmanı|author=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının rəsmi saytı|newspaper=www.dq.mia.gov.az|date=20.04.2021|url=http://m.dq.mia.gov.az/?/az/menu/37/|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210422203539/http://m.dq.mia.gov.az/?/az/menu/37/|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> {{Sitatın əvvəli}} <div style="font-family: Calibri"> * '''Maddə 1.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı qumaşdan, ağac dəstəyindən və qotazlı qaytandan ibarətdir. * '''Maddə 2.''' Bayrağın qumaşı düzbucaqlıdır, eni 114 sm, uzunluğu 145 sm-dir. Qıraqları üç tərəfdən qızılı rəngli ipəydən olan saçaqlarla höbələnmiş, üçrəngli (Azərbaycanın Dövlət Bayrağı rəngində) ipəydən olan faydan hazırlanmışdır. * '''Maddə 3.''' Qumaşın üz tərəfindən qırmızı zolağın ortasında ağ ipəydən 38 sm hündürlüyündə aypara və 20 sm hündürlüyündə səggizguşəlu ulduz vardır. Qumaşın üst tərəfi boyu mavi zolaqda qızılı ipəylə "AZƏRBAYCAN UĞRUNDA!" şüarı yazılıb. Yazıda hərflərin hündürlüyü 6.5 sm-dir. * '''Maddə 4.''' Qumaşın arxa tərəfində, qırmızı zolağın ortasında Daxili Qoşunların emblemi (hündürlüyü 55 sm) yerləşib. Emblem ağ ipəydən hazırlanıb. Qumaşın üst tərəfi boyu mavi zolaqda qızıl rənglər "DAXİLİ İŞLƏR NAZİRLİYİNİN DAXİLİ QOŞUNLARI" sözləri yazılıb. Yazıda hərflərin hündürlüyü 6.5 sm-dir. * '''Maddə 5.''' Qumaşın aşağı tərəfi boyu yaşıl zolaqda hərbi hissənin nömrəsi və adı əlavə olunub. Rəqəmlərin hündürlüyü ölçüsü 7.0 sm, yazının hərflərinin ölçüsü 4.5 sm-dir. Hərbi hissənin adında hərflərin sayından asılı olaraq rəqəmlərin ölçüsü 5.0 sm-ə, hərflərin ölçüsü 4.0 sm-ə qədər azaldıla bilər. * '''Maddə 6.''' Bayrağın dəstəyi diametri 4.0 sm, uzunluğu 2.5 m olan girdə ağacdandır. * '''Maddə 7.''' Ağac dəstəyi tünd qəhvəyi rəngdə rənglənib, aşağı ucunda metal halqa, yuxarı ucunda isə nisellənmiş firuqlu ucluq vardır. * '''Maddə 8.''' Bayrağın qaytanı eşmədir, qızılı rəngli ipəydən hazırlanıb, hər tərəfdən ucunda qotazlar var. Qaytanın uzunluğu 270–25 sm-dir. </div> {{Sitatın sonu}} === Daxili Qoşunların emblemi === [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının emblemi [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev]]in 11 mart 2002-ci il tarixli 676 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmişdir.<ref name=":E1">{{cite news|title=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının emblemi haqqında Əsasnaməsinin və Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının embleminin təsvirinin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Prezidentinin 11 mart 2002-ci il tarixli 676 nömrəli Fərmanı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=20.04.2021|url=http://www.e-qanun.az/framework/1419|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210422211010/http://www.e-qanun.az/framework/1419|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının emblemi haqqında Əsasnamə:<ref name=":E2">{{cite news|title=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının emblemi haqqında Əsasnaməsinin və Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının embleminin təsvirinin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Prezidentinin 11 mart 2002-ci il tarixli 676 nömrəli Fərmanı|author=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin rəsmi saytı|newspaper=www.mia.gov.az|date=20.04.2021|url=https://m.mia.gov.az/index.php?/az/content/221/|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210422211032/https://m.mia.gov.az/index.php?/az/content/221/|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> {{Sitatın əvvəli}} <div style="font-family: Calibri"> * '''Maddə 1.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının emblemi hərbi qulluqçuların, həmçinin silahların, hərbi və digər vasitələrin Daxili Qoşunlara mənsubiyyətini bildirən nişandır. * '''Maddə 2.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının emblemi Daxili Qoşunların Komandanı və onun müavinlərinin əmr diretiv blanlarında, ştamplarında, Daxili Qoşunların Baş İdarəsinin, hərbi hissələrin, tədris müəssisələrinin ştamplı blanlarında yerləşdirilir. * '''Maddə 3.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının emblemi silahların və hərbi vasitələrin üzərində dövlət mənsubiyyətinin tanınma nişanı olaraq təsvir edilir. * '''Maddə 4.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının emblemi hərbi hissələrin və tədris müəssisələrinin Döyüş Bayrağında "Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağı haqqında" Əsasnaməsi ilə müəyyən edilmiş qaydada, fərqlənmə və hərbi qulluqçuların fərqləndirmə nişanlarında, hərbi geyim formasının predmetlərində "Azərbaycan Silahlı Qüvvələri hərbi qulluqçularının hərbi geyim forması və fərqləndirmə nişanları haqqında" Əsasnaməsinin tələblərinə uyğun olaraq yerləşdirilir. </div> {{Sitatın sonu}} Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının embleminin Təsviri:<ref name=":E3">{{cite news|title=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının emblemi haqqında Əsasnaməsinin və Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının embleminin təsvirinin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Prezidentinin 11 mart 2002-ci il tarixli 676 nömrəli Fərmanı|author=Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının rəsmi saytı|newspaper=www.dq.mia.gov.az|date=20.04.2021|url=https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/37/|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210422211044/https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/37/|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> {{Sitatın əvvəli}} <div style="font-family: Calibri"> * '''Maddə 1.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının emblemi mətnliyin və dözümlüyün rəmzi olan palıd budaqları ilə hasiyələnmiş, tiyəsi aşağı baxan qılınc üzərində yuxarı yönəldilmiş iti ucları arasında səggizguşəli ulduz olan ayparadan ibarətdir. * '''Maddə 2.''' Palıd budaqlarının saplaqları qılıncın tiyəsinin aşağı hissəsində çarpazlaşır, ucları isə onun dəstəyinə birləşir. Səggizguşəli ulduz, aypara, qılınc və palıd budaqları qızılı (ağ) rəngdədir. * '''Maddə 3.''' Azərbaycan Daxili Qoşunlarının emblemi həmçinin ağ-qara təsvirdə hazırlana bilər. </div> {{Sitatın sonu}} == Hərbi hissələri == {{Yer xəritəsi+|Azərbaycan|width=500|float=right|caption=[[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının [[Azərbaycan]] ərazisində yerləşən hərbi hissələri: <br>{{*}} [[Fayl:Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg|20x20px]] — Daxili Qoşunların hərbi hissəsi <br>{{*}} [[Fayl:Azerbaijani Internal Troops emblem.svg|20x20px]] — Daxili Qoşunlaın Baş İdarəsi |places= {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=41|lat_min=07|lat_sec=08|lon_deg=45|lon_min=27|lon_sec=14|position=right|label='''Ağstafa'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=40|lat_min=22|lat_sec=00|lon_deg=47|lon_min=07|lon_sec=00|position=right|label='''Bərdə'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=39|lat_min=12|lat_sec=15|lon_deg=48|lon_min=29|lon_sec=45|position=right|label='''Cəlilabad'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=40|lat_min=02|lat_sec=17|lon_deg=48|lon_min=56|lon_sec=13|position=left|label='''Hacıqabul'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=38|lat_min=45|lat_sec=13|lon_deg=48|lon_min=51|lon_sec=04|position=right|label='''Lənkəran'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=40|lat_min=35|lat_sec=30|lon_deg=49|lon_min=38|lon_sec=23|position=right|label='''Sumqayıt'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=41|lat_min=11|lat_sec=31|lon_deg=47|lon_min=10|lon_sec=14|position=right|label='''Şəki'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=39|lat_min=55|lat_sec=55|lon_deg=48|lon_min=55|lon_sec=13|position=right|label='''Şirvan'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=40|lat_min=58|lat_sec=53|lon_deg=47|lon_min=50|lon_sec=45|position=right|label='''Qəbələ'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=41|lat_min=22|lat_sec=12|lon_deg=48|lon_min=30|lon_sec=00|position=right|label='''Quba'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=41|lat_min=38|lat_sec=01|lon_deg=46|lon_min=38|lon_sec=06|position=right|label='''Zaqatala'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=40|lat_min=25|lat_sec=|lon_deg=49|lon_min=53|lon_sec=13|position=left|label='''Nərimanov'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=40|lat_min=25|lat_sec=59|lon_deg=49|lon_min=57|lon_sec=00|position=right|label='''Sabunçu'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=20|lat_deg=39|lat_min=12|lat_sec=32|lon_deg=45|lon_min=24|lon_sec=44|position=right|label='''Naxçıvan'''|mark=Military Symbol - Friendly Unit (Solid Light 1.5x1 Frame)- Infantry (NATO APP-6).svg}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|marksize=12|lat_deg=40|lat_min=28|lat_sec=33|lon_deg=49|lon_min=49|lon_sec=20|position=left|label='''Binəqədi'''|mark=Azerbaijani Internal Troops emblem.svg}} }} Daxili Qoşunların [[Azərbaycan]] ərazisində 1 Qərargahı və 14 hərbi hissəsi mövcuddur. Hərbi hissələrin beşi şəhərlərdə və doqquzu isə rayonlarda yerləşir. * '''Abşeron zonası üzrə''' # [[Binəqədi rayonu]]nda Daxili Qoşunların Qərargahı # [[Sumqayıt]] şəhərində yerləşən "N" saylı hərbi hissə<ref name=":HH01">{{cite news|title=Daxili işlər naziri Vilayət Eyvazov Sumqayıtda yerləşən hərbi hissədə olub|author=Ordu.az|newspaper=www.ordu.az|date=04.12.2019|url=https://ordu.az/az/news/158068/daxili-isler-naziri-sumqayitda-yerlesen-herbi-hissesinde-olub-|accessdate=04.12.2019|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210420181343/https://ordu.az/az/news/158068/daxili-isler-naziri-sumqayitda-yerlesen-herbi-hissesinde-olub-|archivedate=2021-04-20|url-status=live}}</ref><ref name=":HH01-">{{cite news|title=Daxili Qoşunların Sumqayıt şəhərində yerləşən "N" saylı hərbi hissəsində yeni yaşayış binasının açılışı olub|author=[[Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi]] (AzərTAC)|newspaper=www.azertag.az|date=14.10.2015|url=https://azertag.az/xeber/Daxili_Qosunlarinin_Sumqayit_seherindeki_N_sayli_herbi_hissesinde_yeni_yasayis_kompleksinin_achilisi_olub-892678|accessdate=14.10.2015|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210420182128/https://azertag.az/xeber/Daxili_Qosunlarinin_Sumqayit_seherindeki_N_sayli_herbi_hissesinde_yeni_yasayis_kompleksinin_achilisi_olub-892678|archivedate=2021-04-20|url-status=live}}</ref> # [[Nərimanov rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə<ref name=":HH02">{{cite news|title=Nərimanov rayonunda yerləşən "N" saylı hərbi hissədə Daxili Qoşunların yaranmasının 22-ci ildönümü münasibətilə tədbir baş tutub|author=Nərimanov RİH|newspaper=www.narimanov-ih.gov.az|date=13.03.2014|url=http://narimanov-ih.gov.az/news/347.html|accessdate=13.03.2014|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210420182607/http://narimanov-ih.gov.az/news/347.html|archivedate=2021-04-20|url-status=live}}</ref><ref name=":HH02-">{{cite news|title=Daxili Qoşunların Nərimanov rayonunda yerləşən hərbi hissəsində zabitlər üçün yeni yaşayış binası istifadəyə verilib|author=Azəri Press Agentliyi|newspaper=www.apa.az|date=10.03.2010|url=https://apa.az/az/azerbaycan-ordusu/-180299|accessdate=10.03.2010|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210420182722/https://apa.az/az/azerbaycan-ordusu/-180299|archivedate=2021-04-20|url-status=live}}</ref> # [[Sabunçu rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə<ref name=":HH03">{{cite news|title=Azərbaycanın Prezidenti, Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev Daxili İşlər Nazirliyi Daxili Qoşunlarının yeni inşa olunan "N" saylı hərbi hissəsinin açılışına qatılıb|author=Sabunçu RİH|newspaper=www.sabunchu-ih.gov.az|date=12.03.2021|url=http://sabunchu-ih.gov.az/news/1253.html|accessdate=12.03.2021|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210420183354/http://sabunchu-ih.gov.az/news/1253.html|archivedate=2021-04-20|url-status=live}}</ref><ref name=":HH03-">{{cite news|title=Prezident İlham Əliyev hərbi hissəsinin açılışına qatılıb|author=Azəri Press Agentliyi|newspaper=www.apa.az|date=12.03.2021|url=https://apa.az/az/daxili_siyaset/Prezident-Ilham-liyev-Daxili-Qosunlarin-hrbi-hisssinin-acilisinda-istirak-edib-colorredYENILNIBcolor-633473|accessdate=12.03.2021|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210420183216/https://apa.az/az/daxili_siyaset/Prezident-Ilham-liyev-Daxili-Qosunlarin-hrbi-hisssinin-acilisinda-istirak-edib-colorredYENILNIBcolor-633473|archivedate=2021-04-20|url-status=live}}</ref> * '''Gəncə-Qazax zonası üzrə''' # [[Ağstafa rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə<ref name=":HH04">{{cite news|title=Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyev Daxili İşlər Nazirliyi Daxili Qoşunlarının yeni inşa olunan "N" saylı hərbi hissəsinin açılışına qatılıb|author=Ağstafa RİH|newspaper=www.agstafa-ih.gov.az|date=04.03.2020|url=http://www.agstafa-ih.gov.az/news/1866.html|accessdate=04.03.2020|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210421194952/http://www.agstafa-ih.gov.az/news/1866.html|archivedate=2021-04-21|url-status=live}}</ref><ref name=":HH04-">{{cite news|title=Ağstafada Daxili Qoşunların "N" saylı hərbi hissəsinin açılışına olub|author=Samirə Kişiyeva|newspaper=www.1news.az|date=04.03.2020|url=https://1news.az/az/news/20200304104712901-Agstafada-Daxili-Qoshunlarin-N-sayli-herbi-hissesinin-achilishi-olub-FOTO|accessdate=04.03.2020|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210421194937/https://1news.az/az/news/20200304104712901-Agstafada-Daxili-Qoshunlarin-N-sayli-herbi-hissesinin-achilishi-olub-FOTO|archivedate=2021-04-21|url-status=live}}</ref> * '''Şəki-Zaqatala zonası üzrə''' # [[Şəki]] şəhərində yerləşən "N" saylı hərbi hissə<ref name=":HH05">{{cite news|title=Daxili Qoşunların əməliyyat taburunda mərasimi baş tutub|author=[[Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi]] (AzərTAC)|newspaper=www.azertag.az|date=12.03.2009|url=https://azertag.az/xeber/DAXILI_QOSUNLARIN_SAKIDA_YERLASAN_AMALIYYAT_TABURUNDA_MARASIM_KECHIRILMISDIR-435643|accessdate=12.03.2009|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210422090738/https://azertag.az/xeber/DAXILI_QOSUNLARIN_SAKIDA_YERLASAN_AMALIYYAT_TABURUNDA_MARASIM_KECHIRILMISDIR-435643|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref><ref name=":HH05-">{{cite news|title=Daxili Qoşunların Komandanı "N" saylı hərbi hissədə əsgər valideynləri ilə görüşüb|author=Azeridefence.com|newspaper=www.azeridefence.com|date=19.01.2014|url=https://azeridefence.com/daxili-qosunlarin-komandani-skid-sgr-valideynlri-il-gorusub/|accessdate=19.01.2014|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210422090735/https://azeridefence.com/daxili-qosunlarin-komandani-skid-sgr-valideynlri-il-gorusub/|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> # [[Qəbələ rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə, # [[Zaqatala rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə, * '''Lənkəran zonası üzrə''' # [[Lənkəran]] şəhərində yerləşən "N" saylı hərbi hissə, # [[Cəlilabad rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə, * '''Quba-Xaçmaz zonası üzrə''' # [[Quba rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə, * '''Aran zonası üzrə''' # [[Şirvan şəhəri]]ndə yerləşən "N" saylı hərbi hissə, # [[Bərdə rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə, # [[Hacıqabul rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissə, * '''Naxçıvan MR üzrə''' # [[Naxçıvan]] şəhərində yerləşən "N" saylı hərbi hissə. == Tibb müəssisələri == 1992–1993-cü illərdə [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsinin]] qızğın çağlarında Daxili Qoşunların hərbi qulluqçuları digər tibb müəssisələrində müalicə olunurdular. 1993-cü ildə [[Azərbaycan Nazirlər Kabineti|Nazirlər Kabinetinin]] 10 yanvar 1993-cü il tarixli Qərarına əsasən [[Heydər Əliyev adına Bakı Dərin Özüllər Zavodu|"Dərin Özüllər" Zavoduna]] məxsus bina hospital üçün nəzərdə tutularaq Daxili Qoşunların balansına verilmişdir. Amma binanın istismara tam hazır olması üçün vaxt tələb olunurdu. Həmin bina o zaman hospitalda xidmət edən hərbi qulluqçuların, tibb qulluqçularının və tibb bacılarının səyi nəticəsində bir neçə ay ərzində yaralı hala gətirilmişdir və 1993-cü ilin sonlarından etibarən xəstələr hospitala qəbul olunmuşdur. Hospitalın döyüş yolu [[Zəngilan]], [[Füzuli]], [[Qubadlı]], [[Ağdam]] və [[Ağdərə]] rayonlarını əhatə eləmişdir. Bu rayonlarda döyüşlər gedən ərəfələrdə Daxili Qoşunların tibb şöbəsinin rəisinin və [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Nazirliyinin]] tibb idarəsi rəisinin qarşılıqlı razılıqları əsasında hərbi-səhra lazareti yaradılmışdır. Daxili Qoşunlar Komandanın 15 noyabr 1993-cü il tarixli əmri ilə 30 çarpayılıq hərbi-səhra lazaretinə ümumi rəhbərliyi Daxili Qoşunların tibb şöbəsinin rəisi, pol. Siyavuş Rüstəmov eləmişdir. Bu müddət ərzində lazaretdə xidmət edən tibb qulluqçuları qrupları tərəfindən mindən çox həm Daxili Qoşunların hərbi qulluqçusuna, həm də [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Nazirliyinin]] əsgər və zabitinə tibbi yardım göstərilmişdir. 1994-cü ilin yanvar ayının 24–25-də, 2 gün ərzində [[Füzuli rayonu]]nun [[Əhmədbəyli (Füzuli)|Əhmədbəyli]] qəsəbəsində yerləşən hərbi-səhra lazaretində 500 nəfərə yaxın yaralı hərbi qulluqçu qəbul olunmuşdur. == Tədris müəssisələri == [[Fayl:Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının müdavimləri.jpg|thumb|270x270px|alt=|Kursantların andiçmə mərasimi zamanı (2018-ci il)]] {{Əsas|Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının Ali Hərbi Məktəbi}} [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunları üçün zabit və mütəxəssislərin hazırlanması üçün hərbi təhsil müəssisəsi — [[Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının Ali Hərbi Məktəbi|Daxili Qoşunların Ali Hərbi Məktəbi (AHM)]] mövcuddur. Bu tədris müəssisəsi yarandığı günə qədər bir neçə mərhələni arxada qoymuşdur. Daxili Qoşunlar Komandanının 30 sentyabr 1994-cü il tarixli müvafiq əmrinə əsasən [[Xəzər rayonu]]nun [[Qala (Xəzər)|Qala qəsəbəsi]] ərazisində Tədris Taboru yaradılmışdır. 31.10.1997-ci il tarixində Daxili Qoşunların Baş İdarəsi və Baş Jandarm Komandanlığı arasında Daxili Qoşunların şəxsi heyətinə təlim-tədris və arxa cəbhə üzrə göstərilməli olan yardıma dairi sənədə uyğun olaraq, Daxili Qoşunlarda müasir tələblərə cavab verən tədris müəssisəsinin yaradılmasına başlanılmışdır. Daxili Qoşunlar Komandanının 2001-ci il iyulun 5-də imzaladığı müvafiq əmrinə əsasən Daxili Qoşunların Tədris Mərkəzi yaradılmışdır. [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili işlər naziri]] [[Ramil Usubov]]un 2003-cü il sentyabrın 20-də imzaladığı əmrə əsasən Daxili Qoşunların Tədris Mərkəzinin bazasında "N" saylı hərbi hissə yaradılmışdır və [[Azərbaycan Nazirlər Kabineti|Nazirlər Kabinetinin]] 17 aprel 2006-cı il tarixli qərarına əsasən, həmin hərbi hissənin nəzdində Daxili Qoşunların Orta İxtisas Həbi Məktəbi yaradılmışdır. 2011-ci il fevralın 25-də isə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən Daxili Qoşunların Orta İxtisas Hərbi Məktəbinin bazasında [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] [[Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının Ali Hərbi Məktəbi|Daxili Qoşunlarının Ali Hərbi Məktəbi]] yaradılmışdır. Tədris müəssisəsinin rəisi 2014-cü il fevralın 25-dən general-mayor [[İlqar Məmmədov (hərbçi)|İlqar Aydın oğlu Məmmədovdur]]. == Xüsusi Təyinatlı Dəstələri == [[Fayl:Members of the Azerbaijani Special Forces during a military parade in Baku 2011.png|thumb|270x270px|alt=|Daxili Qoşunlarının xüsusi təyinatlıları 2011-ci ildə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin 93-cü ildönümü münasibətilə baş tutan hərbi paradda]] Daxili Qoşunların xüsusi təyinatlı hərbi qulluqçulardan (əsasən gizirlərdən və zabitlərdən) ibarət xüsusi təyinatlı dəstələri mövcuddur. Həmin dəstərin hamısı vahid "Kommando" adı altında birləşiblər. Hal-hazırda Daxili Qoşunların 9 Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi mövcuddur. * '''[["Bəbir" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. 2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixlərində baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı "Bəbir" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin hərbi qulluqçuları [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl şəhərinin]], [[Hadrut döyüşləri|Hadrut qəsəbəsinin]] və [[Füzuli döyüşləri|Füzuli şəhərinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. Dəstə Komandiri [[Şixamir Qaflanov]] şəhid olmuşdur. Ölümündən sonra [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":VMQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=09.12.2020|url=https://president.az/articles/48679|accessdate=08.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201209145030/https://president.az/articles/48679|archivedate=2020-12-09|url-status=live}}</ref> [[Qırmızı beret]] dərəsinə sahibdilər. Komandirlərinin adı gizli saxlanılır. * '''[["Əqrəb" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. 2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixlərində baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı "Əqrəb" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin hərbi qulluqçuları [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl şəhərinin]], [[Füzuli döyüşləri|Füzuli şəhərinin]] və [[Xocavənd döyüşləri|Xocavənd şəhərinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. Dəstənin şəxsi heyətindən 6 nəfər şəhid olmuşdur. [[Qırmızı beret]] dərəsinə sahibdilər. Komandirləri [["Qarabağ" ordeni|"Qarabağ" ordenli]] mayor [[Ələsgər Muxtarov]]dur.<ref name=":QZO">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=09.12.2020|url=https://president.az/articles/48681|accessdate=09.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210124100455/https://president.az/articles/48681|archivedate=2021-01-24|url-status=live}}</ref> * '''[["Gürzə" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. 2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixlərində baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı "Gürzə" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin hərbi qulluqçuları [[Füzuli döyüşləri|Füzuli şəhərinin]] və [[Şuşa döyüşləri|Şuşa şəhərinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. Dəstənin şəxsi heyətindən 7 nəfər şəhid olmuşdur. [[Qırmızı beret]] dərəsinə sahibdilər. Komandirləri [["Zəfər" ordeni|"Zəfər" ordenli]] mayor [[Cavid Tağıyev (hərbçi)|Cavid Tağıyevdir]].<ref name=":QZO">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=09.12.2020|url=https://president.az/articles/48681|accessdate=09.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.is/TpcXf|archivedate=2020-12-09|url-status=live}}</ref> * '''[["Kobra" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. 2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixlərində baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı "Kobra" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin hərbi qulluqçuları [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl şəhərinin]], [[Füzuli döyüşləri|Füzuli şəhərinin]] və [[Şuşa döyüşləri|Şuşa şəhərinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. Dəstənin şəxsi heyətindən 9 nəfər şəhid olmuşdur. [[Qırmızı beret]] dərəsinə sahibdilər. Komandirləri [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] [[Füzuli İmrəliyev]]dir.<ref name=":VMQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=09.12.2020|url=https://president.az/articles/48679|accessdate=08.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201209145030/https://president.az/articles/48679|archivedate=2020-12-09|url-status=live}}</ref> * '''[["Pələng" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. 2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixlərində baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı "Pələng" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin hərbi qulluqçuları [[Murovdağ döyüşləri|Murovdağ istiqamətində gedən döyüşlərd]]ə, həmçinin [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl şəhərinin]] və [[Şuşa döyüşləri|Şuşa şəhərinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. Dəstənin şəxsi heyətindən 11 nəfər şəhid olmuşdur. Komandirləri [["Zəfər" ordeni|"Zəfər" ordenli]] mayor [[Zaur Rəhimov]]dur.<ref name=":QZO">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=09.12.2020|url=https://president.az/articles/48681|accessdate=09.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.is/TpcXf|archivedate=2020-12-09|url-status=live}}</ref> * '''[["Qartal" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi (DİN)|"Yarasa" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. [[Qırmızı beret]] dərəsinə sahibdilər. Komandirlərinin adı gizli saxlanılır. * '''[["Şahin" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. 2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixlərində baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı "Şahin" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin hərbi qulluqçuları [[Murovdağ döyüşləri|Murovdağ istiqamətində gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. [[Qırmızı beret]] dərəsinə sahibdilər. Komandirləri [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] [[Zəfər Yusibov]]dur.<ref name=":VMQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=09.12.2020|url=https://president.az/articles/48679|accessdate=08.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201209145030/https://president.az/articles/48679|archivedate=2020-12-09|url-status=live}}</ref> * '''[["Vaşaq" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi]]''' — gizirlərdən və zabitlərdən ibarət olan xüsusi təyinatlı dəstədir. [[Qırmızı beret]] dərəsinə sahibdilər. Komandirlərinin adı gizli saxlanılır. <gallery mode="packed-hover" heights="80"> Fayl:Vashag - Special Forces - Azerbijan Army.svg </gallery> == Arsenalı == === Silah arsenalı === [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunları müasir silahlarla təchiz olunmuşdur. Silah arsenalında 5 tipdə silahlar mövcuddur — avtomatlar, tapança-pulemyotlar, pulemyotlar, snayper tüfəngləri və qumbaraatanlar. Daxili Qoşunların hərbi qulluqçuları əsasən [[Rusiya]] və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] istehsalı olan avtomatlardan istifadə edirlər. Bunlar [[Rusiya]] istehsalı olan "[[AK-74]]", "[[AKM]]", "[[AKS-74U]]", [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] istehsalı olan "[[M4]]" və [[M16]], [[Almaniya]] istehsalı olan "[[HK G3]]", [[İsrail]] istehsalı olan "[[IMI Tavor TAR-21|TAR-21]]" və [[Azərbaycan]] istehsalı olan "[[Xəzri (avtomat)|Xəzri]]" avtomatlarıdır. Tapança-pulemyotlardan [[Almaniya]] istehsalı "[[MP5|HK MP5]]" və [[İsrail]] istehsalı "[[Uzi]]", pulemyotlardan isə [[Rusiya]] istehsalı "[[PK (silah)|PKM]]", [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] istehsalı "[[M240 pulemyot|M240]]" və [[İsrail]] istehsalı "[[Neqev pulemyot|Negev]]" Daxili Qoşunların silah arsenalında yer almışdır. Daxili Qoşunların silah arsenalında ən zəngin silah tipi snayper tüfəngləridir. Məhz yeddi dövlətin istehsalı olan snayper tüfəngləri qoşunların arsenalında yer almışdır. Bunlar [[Böyük Britaniya|Birləşmiş Krallıq]] istehsalı olan "[[Accuracy International AW|Accuracy AW]]" və "[[RPA Rangemaster]]", [[Rusiya]] istehsalı olan "[[Draqunov snayper tüfəngi|Draqunov (SVD)]]" və "[[Draqunov snayper tüfəngi|Draqunov (SVU)]]", [[Türkiyə]] istehsalı olan "[[JNG-90]]" və "[[KNT-308]]", həmçinin [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] istehsalı olan "[[Remington Model 700|Remington 700]]", [[Almaniya]] istehsalı olan "[[HK PSG1]]", [[Finlandiya]] istehsalı olan "[[Sako TRG|TRG-42]]" və [[Serbiya]] istehsalı olan "[[Zastava M93]]" snayper tüfəngləridir. {{Sütunlar}} {{Sütun}} {| class="wikitable" !Silah !Foto !İstehsalçı !Tipi |- | colspan="4" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Avtomatlar'''</center> |- |<center>[[AK-74]]</center> |<center>[[Fayl:Ak74assault.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Avtomat |- |<center>[[AKM]]</center> |<center>[[Fayl:AKM automatkarbin Ryssland - 7,62x39mm - Armémuseum rightside noBG.png|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Avtomat |- |<center>[[AKS-74U]]</center> |<center>[[Fayl:Aks74u.png|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Avtomat |- |<center>[[HK G3]]</center> |<center>[[Fayl:Heckler & Koch G3 Swedish trial specimen 001.jpg|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Germany.svg|30x30px]] <hr> [[Almaniya]]</center> |Avtomat |- |<center>[[IMI Tavor TAR-21|TAR-21]]</center> |<center>[[Fayl:IWI-Tavor-TAR-flip.jpg|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Israel.svg|30x30px]] <hr> [[İsrail]]</center> |Avtomat |- |<center>[[M4]]</center> |<center>[[Fayl:M4A1 ACOG.png|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of USA.svg|30x30px]] <hr> [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]</center> |Avtomat |- |<center>[[M16]]</center> |<center>[[Fayl:M16A1 brimob.jpg|148x148px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of USA.svg|30x30px]] <hr> [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]</center> |Avtomat |- |<center>[[Xəzri (avtomat)|Xəzri]]</center> |<center>—</center> |<center>[[Fayl:Flag of Azerbaijan.svg|30x30px]] <hr> [[Azərbaycan]]</center> |Avtomat |- | colspan="4" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Tapança-pulemyotlar'''</center> |- |<center>[[MP5|HK MP5]]</center> |<center>[[Fayl:MP5.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Germany.svg|30x30px]] <hr> [[Almaniya]]</center> |Avtomat |- |<center>[[Uzi]]</center> |<center>[[Fayl:Uzi of the israeli armed forces.jpg|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Israel.svg|30x30px]] <hr> [[İsrail]]</center> |Avtomat |- | colspan="4" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Pulemyotlar'''</center> |- |<center>[[PK (silah)|PKM]]</center> |<center>[[Fayl:PKM DD-ST-85-01257.JPEG|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Əl pulemyotu |- |<center>[[M240 pulemyot|M240]]</center> |<center>[[Fayl:PEO M240B Profile.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of USA.svg|30x30px]] <hr> [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]</center> |Əl pulemyotu |- |<center>[[Neqev pulemyot|Negev]]</center> |<center>[[Fayl:IWI-Negev-Zachi-Evenor-01-white.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Israel.svg|30x30px]] <hr> [[İsrail]]</center> |Əl pulemyotu |} {{Sütun}} {| class="wikitable" !Silah !Foto !İstehsalçı !Tipi |- | colspan="4" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Snayper tüfəngləri'''</center> |- |<center>[[Draqunov snayper tüfəngi|Draqunov (SVD)]]</center> |<center>[[Fayl:SVD Dragunov.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[Draqunov snayper tüfəngi|Draqunov (SVU)]]</center> |<center>[[Fayl:СВУ-АС.jpg|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[Zastava M93]]</center> |<center>[[Fayl:ZastavaM93BLACKARROW.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Serbia.svg|30x30px]] <hr> [[Serbiya]]</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[Remington Model 700|Remington 700]]</center> |<center>[[Fayl:Remington Model 700.JPG|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of USA.svg|30x30px]] <hr> [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[Accuracy International AW|Accuracy AW]]</center> |<center> </center> |<center>[[Fayl:Flag of United Kingdom.svg|30x30px]] <hr> Birləşmiş Krallıq</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[RPA Rangemaster]]</center> |<center>[[Fayl:Rangemaster .50 tactical rifle.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of United Kingdom.svg|30x30px]] <hr> Birləşmiş Krallıq</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[JNG-90]]</center> |<center>—</center> |<center>[[Fayl:Flag of Turkey.svg|30x30px]] <hr> [[Türkiyə]]</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[KNT-308]]</center> |<center>—</center> |<center>[[Fayl:Flag of Turkey.svg|30x30px]] <hr> [[Türkiyə]]</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[Sako TRG|TRG-42]]</center> |<center>[[Fayl:Sako TRG folding stock + Zeiss 3-12x56 SSG P.JPG|148x148px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Finland.svg|30x30px]] <hr> [[Finlandiya]]</center> |Snayper tüfəngi |- |<center>[[HK PSG1]]</center> |<center>[[Fayl:PSG-1--transparent.png|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Germany.svg|30x30px]] <hr> [[Almaniya]]</center> |Snayper tüfəngi |- | colspan="4" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Qumbaraatanlar'''</center> |- |<center>[[AGS-30]]</center> |<center>—</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Qumbaraatan |- |<center>[[RPG-7]]</center> |<center>[[Fayl:RPG-7 detached.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |Qumbaraatan |- |<center>[[M72 LAW]]</center> |<center>[[Fayl:M72 Light Anti-tank Weapon (7414626756).jpg|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of USA.svg|30x30px]] <hr> [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]</center> |TƏİR |- |<center>[[9M133 Kornet]]</center> |<center>—</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |TƏİR |} {{Sütun/son}} === Nəqliyyat arsenalı === [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunları müasir nəqliyyat vasitələri ilə təchiz olunmuşdur. Nəqliyyat arsenalında 5 tipdə nəqliyyat vasitələri mövcuddur — zirehli döyüş maşınları, zirehli maşınlar, daşıma maşınları, daşıma avtobusları və vertolyotlar. Daxili Qoşunların arsenalında [[Azərbaycan]] və [[Kanada]]nın birgə istehsalı olan AzCan "Sentry" və AzCan "Huron" zirehli döyüş maşınları, həmçinin [[Türkiyə]] istehsalı [[Otokar Cobra|Otocar "Kobra"]] və [[Otokar Əqrəb|Otocar "Əqrəb"]] zirehli döyüş maşınları yer almışdır. Kütləvi iğtişaşların qarşısının alınması üçün [[Türkiyə]] istehsalı olan "[[TOMA]]" zirehli maşınından istifadə olunur. Kütləvi iğtişaşlar zamanı saxlanılanların daşınması üçün isə arsenalda [[Yaponiya]] istehsalı olan "[[Toyota Coaster]]" daşıma avtobusları yer almışdır. Daxili Qoşunların hərbi qulluqçularının, həmçinin silahların və təminatların daşınması əsasən [[Rusiya]] istehsalı olan [[ZİL-131]] və [[Ural-4320]] maşınlarında aparılır. {| class="wikitable" !Nəqliyyat vasitəsi !Foto !İstehsalçı !Tipi !Təyinatı |- | colspan="5" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Zirehli döyüş maşınları'''</center> |- |<center>AzCan "Sentry"</center> |<center>—</center> |<center>[[Fayl:Flag of Azerbaijan.svg|30x30px]] [[Fayl:Flag of Canada.svg|30x30px]] <hr> [[Azərbaycan]] və [[Kanada]]</center> |<center>Zirehli döyüş maşını</center> |Hərbi əməliyyatlar zamanı istifadə olunur |- |<center>AzCan "Huron"</center> |<center>—</center> |<center>[[Fayl:Flag of Azerbaijan.svg|30x30px]] [[Fayl:Flag of Canada.svg|30x30px]] <hr> [[Azərbaycan]] və [[Kanada]]</center> |<center>Zirehli döyüş maşını</center> |Hərbi əməliyyatlar zamanı istifadə olunur |- |<center>[[Otokar Cobra|Otocar "Kobra"]]</center> |<center>[[Fayl:Paradbaku98.jpg|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Turkey.svg|30x30px]] <hr> [[Türkiyə]]</center> |<center>Zirehli döyüş maşını</center> |Hərbi əməliyyatlar zamanı istifadə olunur |- |<center>[[Otokar Əqrəb|Otocar "Əqrəb"]]</center> |<center>[[Fayl:Military parade in Baku on an Army Day24.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Turkey.svg|30x30px]] <hr> [[Türkiyə]]</center> |Zirehli döyüş maşını</center> |Hərbi əməliyyatlar zamanı istifadə olunur |- | colspan="5" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Zirehli maşınlar'''</center> |- |<center>[[TOMA]]</center> |<center>[[Fayl:TOMA30 (3).jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Turkey.svg|30x30px]] <hr> [[Türkiyə]]</center> |<center>Zirehli maşın</center> |Kütləvi iğtişaşların qarşısının alınmasında |- | colspan="5" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Daşıma maşınları'''</center> |- |<center>[[ZİL-131]]</center> |<center>[[Fayl:Interpolitex 2011 (402-47).jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |<center>Daşıma maşını</center> |Hərbi qulluqçuların və təminatların daşınmasında |- |<center>[[Ural-4320]]</center> |<center>[[Fayl:Ural-4320 - ETIF-2010 (1).jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |<center>Daşıma maşını</center> |Hərbi qulluqçuların və təminatların daşınmasında |- | colspan="5" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Daşıma avtobusları'''</center> |- |<center>[[Toyota Coaster]]</center> |<center>[[Fayl:2001-2007 Toyota Coaster bus 01.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Japan.svg|30x30px]] <hr> [[Yaponiya]]</center> |<center>Daşıma avtobosu</center> |Kütləvi iğtişaşlar zamanı saxlanılanların daşınmasında |- | colspan="5" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Hava nəqliyyat vasitələri'''</center> |- |<center>[[Mil Mi-17]]</center> |<center>[[Fayl:Azərbayca Hərbi Hava Qüvvələrinin Mi-17 hücum vertolyotu.jpg|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:Flag of Russia.svg|30x30px]] <hr> [[Rusiya]]</center> |<center>Vertolyot</center> | |} == Hərbi rütbələri == [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının cəlb olunan zabitlər üçün yeddi rütbə, vəzifəli zabitlər üçün isə on rütbəsi mövcuddur.<ref name=":HR">{{cite news|title=Daxili Qoşunların statusu haqqında Azərbaycanın Qanunu|author=Daxili İşlər Nazirliyi|newspaper=www.mia.gov.az|date=20.04.2021|url=https://mia.gov.az/index.php?/az/content/255/|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210422201535/https://mia.gov.az/index.php?/az/content/255/|archivedate=2021-04-22|url-status=live}}</ref> Daxili Qoşunların rütbələri "Daxili qoşunların statusu" haqqında Azərbaycan Qanununun II fəslinə (Daxili qoşunların idarə olunması) əsasən təmzimlənir.<ref name=":HR" /> Qanuna əsasən [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|daxili işlər naziri]] ali zabit heyəinə aid hərbi rütbələrin verilməsi üçün zabitləri Azərbaycanın Prezidentinə təqdim edir.<ref name=":HR" /> "Mayor" hərbi rütbəsindən "polkovnik" hərbi rütbəsinə qədər isə rütbələr [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|daxili işlər nazirinin]] əmrinə əsasən verilir.<ref name=":HR" /> {| class="wikitable" | colspan="13" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Daxili Qoşunların vəzifəli zabitlərinin rütbələrinin paqonları'''</center> |- !Nişan !OF-10 !OF-09 !OF-08 !OF-07 !OF-06 !OF-05 !OF-04 !OF-03 !OF-02 ! colspan="3" |OF-01 |- | rowspan="2" |<center>[[Fayl:Azerbaijan Internal Troops badge.png|64x64px]]</center> | rowspan="2" |<center>—</center> | rowspan="2" |<center>—</center> |<center>[[Fayl:18.AzLF-CG.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:17.AzLF-LG.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:16.AzLF-MG.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:15.AzLF-COL.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:14.AzLF-LTC.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:13.AzLF-MAJ.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:12.AzLF-CPT.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:11.AzLF-SLT.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:10.AzLF-LT.png|120x120px]]</center> |<center>[[Fayl:9.AzLF-JLT.png|120x120px]]</center> |- |<center>'''G/Polkovnik'''</center> |<center>'''G/Leytenant'''</center> |<center>'''G/Mayor'''</center> |<center>'''Polkovnik'''</center> |<center>'''P/Leytenant'''</center> |<center>'''Mayor'''</center> |<center>'''Kapitan'''</center> |<center>'''B/Leytenant'''</center> |<center>'''Leytenant'''</center> |<center>'''K/Leytenant'''</center> |- | colspan="13" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Daxili Qoşunların cəlb olunan zabitlərinin rütbələrinin şevronları'''</center> |- !Nişan ! colspan="3" |<center>—</center> !OR-09 !OR-08 !OR-07 !OR-06 !OR-05 !OR-04 !OR-03 !OR-02 !OR-01 |- | rowspan="2" |<center>[[Fayl:Azerbaijan Internal Troops badge.png|64x64px]]</center> | colspan="3" rowspan="2" |<center>—</center> |<center>[[Fayl:OR-9 AZE ARMY.svg|62x62px]]</center> |<center>[[Fayl:OR-8 AZE ARMY.svg|62x62px]]</center> |<center>[[Fayl:OR-7 AZE ARMY.svg|62x62px]]</center> |<center>[[Fayl:OR-6 AZE ARMY.svg|58x58px]]</center> |<center>[[Fayl:OR-5 AZE ARMY.svg|52x52px]]</center> |<center>[[Fayl:OR-4 AZE ARMY.svg|44x44px]]</center> | rowspan="2" |<center>—</center> |<center>[[Fayl:OR-2 AZE ARMY.svg|44x44px]]</center> |<center>yoxdur</center> |- |<center>'''Baş gizir'''</center> |<center>'''Gizir'''</center> |<center>'''Kiçik gizir'''</center> |<center>'''Baş çavuş'''</center> |<center>'''Çavuş'''</center> |<center>'''Kiçik çavuş'''</center> |<center>'''Baş əsgər'''</center> |<center>'''Əsgər'''</center> |} == Daxili Qoşunların Komandanlığı == [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının Komandanlığı dörd nəfərdən ibarətdir — Daxili Qoşunların Komandanından, Qərargah rəisindən, Şəxsi heyət üzrə İdarənin rəisindən və MTT İdarəsinin rəisindən. Qərargah rəisi Komandanın birinci müavini, Şəxsi heyət üzrə İdarənin rəisi və MTT İdarəsinin rəisi isə Komandanın müavinləri olurlar. Daxili Qoşunların Komandanı həmdə [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|daxili işlər nazirinin]] müavini hesab olunur. Daxili Qoşunların Komandanı, birinci müavini və müavinləri [[Azərbaycan Prezidenti]] tərəfindən vəzifəyə təyin edilir və azad olunur. {| class="wikitable" | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Vəzifə'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Komandan'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Təyin olunduğu tarix'''</center> |- |<center>Daxili Qoşunların Komandanı</center> |Gen-ley. [[Şahin Məmmədov (general-leytenant)|Şahin Məmmədov]] |<center>15 noyabr 2013<ref name=":DQK01">{{cite news|title=Daxili Qoşunların Komandanı general-leytenant Məmmədov Şahin İsgəndər oğlu|author=Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının rəsmi internet səhifəsi|newspaper=www.dq.mia.gov.az|date=01.04.2020|url=https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/97/|accessdate=01.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210401180759/https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/97/|archivedate=2021-04-01|url-status=live}}</ref></center> |- |<center>Daxili Qoşunlar Komandanının birinci müavini — Qərargah rəisi</center> |Gen-may. [[Tofiq Hüseynov (general)|Tofiq Hüseynov]] |<center>15 fevral 2018<ref name=":DQK02">{{cite news|title=Daxili Qoşunların Komandanının birinci müavini – Qərargah rəisi general-mayor Hüseynov Tofiq Vaqif oğlu|author=Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının rəsmi internet səhifəsi|newspaper=www.dq.mia.gov.az|date=01.04.2020|url=https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/98/|accessdate=01.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210401180802/https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/98/|archivedate=2021-04-01|url-status=live}}</ref></center> |- |<center>Daxili Qoşunlar Komandanının müavini — Şəxsi heyət üzrə İdarənin rəisi</center> |Gen-may. [[Vidadi Əliyev (general)|Vidadi Əliyev]] |<center>14 sentyabr 2014<ref name=":DQK03">{{cite news|title=Daxili Qoşunların Komandanının müavini – Şəxsi heyət üzrə İdarəsinin rəisi general-mayor Əliyev Vidadi Əli oğlu|author=Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının rəsmi internet səhifəsi|newspaper=www.dq.mia.gov.az|date=01.04.2020|url=https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/99/|accessdate=01.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210401180809/https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/99/|archivedate=2021-04-01|url-status=live}}</ref></center> |- |<center>Daxili Qoşunlar Komandanının müavini — MTT İdarəsinin rəisi</center> |Gen-may. [[Fəxrəddin Səmədov]] |<center>12 aprel 2007<ref name=":DQK04">{{cite news|title=Daxili Qoşunların Komandanının müavini – MTT İdarəsinin rəisi general-mayor Səmədov Fəxrəddin Cavanşir oğlu|author=Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının rəsmi internet səhifəsi|newspaper=www.dq.mia.gov.az|date=01.04.2020|url=https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/100/|accessdate=01.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210401181015/https://dq.mia.gov.az/?/az/menu/100/|archivedate=2021-04-01|url-status=live}}</ref></center> |} == Komandanları və Qərargah rəisləri == 1992-ci ildən 6 nəfər Daxili Qoşunların Komandanı vəzifəsində olmuşdur. Qoşunların ən uzun müddətli Komandanı [[Zakir Həsənov|Zahir Əsgər oğlu Həsənovdur]]. O, on il doqquz ay Daxili Qoşunların Komandanı olmuşdur. Qoşunların ən qısa müddətli Komandanı isə [[Rafiq Ağayev|Rafiq Abbas oğlu Ağayevdir]]. O, cəmi bir ay Daxili Qoşunların Komandanı olmuşdur. {{Sütunlar}} {{Sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Daxili Qoşunların Komandanı'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Gəldiyi tarix'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Getdiyi tarix'''</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1.'''</center> |Gen-may. [[Rafiq Ağayev|Rafiq Abbas oğlu Ağayev]] |<center>22. aprel 1992</center> |<center>22. may 1992</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2.'''</center> |[[Fəhmin Hacıyev|Fəhmin Əhmədpaşa oğlu Hacıyev]] |<center>22. may 1992</center> |<center>16. iyun 1993</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''s. i.'''</center> |''Qərargah rəisi səlahiyyətləri icra edirdi'' |<center>16. iyun 1993</center> |<center>20. avqust 1993</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3.'''</center> |Pol. [[Ramiz Məmmədov (hərbçi)|Ramiz Xosrov oğlu Məmmədov]] |<center>20. avqust 1993</center> |<center>18. iyun 1995</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4.'''</center> |Pol. [[Elşən Kazımov|Elşən Lətif oğlu Kazımov]] |<center>18. iyun 1995</center> |<center>17. yanvar 2003</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5.'''</center> |Pol. [[Zakir Həsənov|Zahir Əsgər oğlu Həsənov]] |<center>17. yanvar 2003</center> |<center>22. oktyabr 2013</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''s. i.'''</center> |Gen-may. [[Şirin Xəlilov|Şirin Heydər oğlu Xəlilov]] |<center>22. oktyabr 2013</center> |<center>15. noyabr 2013</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6.'''</center> |Gen-may. [[Şahin Məmmədov (general-leytenant)|Şahin İsgəndər oğlu Məmmədov]] |<center>15. noyabr 2013</center> |<center>hal-hazırda</center> |} {{Sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Daxili Qoşunların Qərargah rəisi'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Gəldiyi tarix'''</center> | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Getdiyi tarix'''</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1.'''</center> |Gen-may. [[Şirin Xəlilov|Şirin Heydər oğlu Xəlilov]] |<center>25. dekabr 2003</center> |<center>20. fevral 2017</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''s. i.'''</center> |Gen-may. [[Vidadi Əliyev (general)|Vidadi Əli oğlu Əliyev]] |<center>20. fevral 2017</center> |<center>15. fevral 2018</center> |- | bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2.'''</center> |Gen-may. [[Tofiq Hüseynov (general)|Tofiq Vaqif oğlu Hüseynov]] |<center>15. fevral 2018</center> |<center>hal-hazırda</center> |} {{Sütun/son}} == Nişanları və təltifləri == [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunları Komandanı tərəfindən Daxili Qoşunların hərbi qulluqçularının [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz xidmətə görə" 3-cü dərəcəli medalı]], [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz xidmətə görə" 2-ci dərəcəli medalı]] və [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz xidmətə görə" 1-ci dərəcəli medalı]], həmçinin [["Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının 20 illiyi" yubiley döş nişanı|"Daxili Qoşunlarının 20 illiyi" yubiley döş nişanı]] ilə təltif edilməsi haqqında əmr imzalamaq hüququna sahibdir. [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçularının hərbi geyimində fərqlənmə nişaları — döş nişanı (jeton) və qol nişanı (şevron) mövcuddur. {{Sütunlar}} {{Sütun}} {| class="wikitable" ! colspan="3" |[["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz xidmətə görə" medalı]] ! rowspan="2" | ![["Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının 20 illiyi" yubiley döş nişanı|"DİN DQ 20 illiyi" döş nişanı]] |- |<center>[[Fayl:For impeccable service medal 1st degree.png|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:For impeccable service medal 2nd degree.png|152x152px]]</center> |<center>[[Fayl:For impeccable service medal 3rd degree.png|150x150px]]</center> |<center>[[Fayl:DQ medal.jpg|148x148px]]</center> |} {{Sütun}} {| class="wikitable" !Döş nişanı (jeton) ! rowspan="2" | !Qol nişanı (şevron) |- |<center>[[Fayl:Azerbaijan Internal Troops badge.png|148x148px]]</center> |<center>--</center> |} {{Sütun/son}} == Mədəniyyətdə == [[Fayl:Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının Hərbi Orkestri.jpg|thumb|270x270px|alt=|Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının nümunəvi-göstərici Hərbi Orkestri]] Daxili Qoşunların nümunəvi-göstərici Hərbi Orkestri 1993-cü ilin noyabr ayında yaradılmışdır. Hal-hazırda Daxili Qoşunların nümunəvi-göstərici Hərbi Orkestri 115 nəfərdən ibarətdir. Bədii rəhbəri — baş hərbi dirijor [[İlqar Novruzov]]dur. [[Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası]]nın məzunu olan [[İlqar Novruzov]] hərbi orhestrin yarandığı birinci günlərdən xidmət edir. Daxili Qoşunların marşı, Alay marşları, [[Heydər Əliyev]]ə həsr olunan "Parlaq Günəş" mahnısı, "Əsgər Anası" mahısı və digər əsərlər [[İlqar Novruzov]]un əməyinin məhsuludur. 2011-ci ildə [[İlqar Novruzov]]a [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|Azərbaycanın "Əməhdar artisti"]] fəxri adı verilmişdir. Daxili Qoşunların nümunəvi-göstərici Hərbi Orhestrinin rəisi Kapitan [[Hüseyn Əliyev (musiqiçi)|Hüseyn Əliyevdir]]. Hərbi dirijorlar gizir [[Mail Mailov]] və gizir [[Səbuhi Allahverdiyev]]dir. Nəfəsli və zərb alətləri ifaçıları gizir [[Valeri Xalidov]], gizir [[Mahmud Aslanov]], gizir [[Qədim Qənbərov]], gizir [[Ruslan Rüstəmov]], gizir [[Saşa Nəbiyev]] və gizir [[Seymur Cəfərov]]dur. Daxili Qoşunların nümunəvi-göstərici Hərbi Orhestrinin nəzdində mahnı və rəqs ansamblı da fəaliyyət göstərir. Ansamblın rəhbəri Kapitan [[Cahangir Qurbanov (müğənni)|Cahangir Qurbanov]], solistləri isə baş leytenant [[Zaur Əmiraslanov]], leytenant [[Fidan Hacıyeva]], gizir [[Vəsilə İbrahimova]], gizir [[Rəna Əliyeva]]dır. == Şəhidləri == [[Fayl:Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının şəhid hərbi qulluqçuları üçün olan abidə.jpg|thumb|300x300px|alt=|Daxili Qoşunların [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyü uğrunda şəhid olan hərbi qulluqçularının xatirəsinə ucaldılan abidə]] 1992–1994-cü illərdə baş verən [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı ümumi olaraq [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının şəxsi heyətindən 680 nəfər şəhid olmuşdur, 5 nəfər itgin düşmüşdür, 1177 nəfər isə yaralanmışdır. Bu qəhrəmanlıq nümunələrinə görə 8-i ölümündən sonra olmaqla 9 nəfər [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Sahil Məmmədov (milli qəhrəman)|Sahil Ələmdar oğlu Məmmədov]]''' — Hərbi Polis Alayının Komandiri idi. [[Zəngilan rayonu]]nun müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərdə savaşmışdır və ağır yaralanmışdır. 08.10.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Elşad Yəhyayev|Elşad Məmmədhənifə oğlu Yəhyayev]]''' — Taqım Komandiri idi. 1992-ci il iyunun 20-də [[Xocalı rayonu]]nun müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. 08.10.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Ənvər Arazov|Ənvər Talış oğlu Arazov]]''' — Tərtər Alayının Komandiri idi. 1992-ci il noyabrın 2-də [[Ağdərə rayonu]]nun [[Sırxavənd]] istiqamətində şəhid olmuşdur. 06.11.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":AMQ2">{{cite news|title=Azərbaycan daxili işlər orqanlarının qulluqçularına "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 6 noyabr 1992-ci il tarixli 290 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=24.04.2021|url=http://e-qanun.az/framework/7838|accessdate=24.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210424105208/http://e-qanun.az/framework/7838|archivedate=2021-04-24|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Fəxrəddin Nəcəfov|Fəxrəddin Vəliyyədin oğlu Nəcəfov]]''' — [[Ağdam rayonu]]nda Hərbi Hissə Komandiri idi. 1992-ci il sentyabrın 4-də [[Ağdərə rayonu]]nun [[Çıldıran (Kəlbəcər)|Çıldıran]] istiqamətində şəhid olmuşdur. 06.11.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":AMQ2" /> * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Mətləb Quliyev|Mətləb Kamran oğlu Quliyev]]''' — [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] baş leytenantı idi. 1992-ci il avqustun 31-də [[Ağdərə rayonu]]nun müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. 06.11.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":AMQ2" /> * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[İqor Makeyev|İqor Vladimir oğlu Maxeyev]]''' — [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] çavuşu idi. 1992-ci il avqustun 2-də [[Ağdərə rayonu]]nun müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. 06.11.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":AMQ2" /> * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Səxavət Məhərrəmov|Səxavət Ələmdar oğlu Məhərrəmov]]''' — [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] əsgəri idi. 1992-ci il iyunun 27-də [[Ağdərə rayonu]]nun müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. 06.11.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":AMQ2" /> * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Ruslan Muradov|Ruslan Həmid oğlu Muradov]]''' — [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] əsgəri idi. 1992-ci il avqustun 22-də [[Ağdərə rayonu]]nun müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. 06.11.1992-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Əbülfəz Elçibəy]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":AMQ2" /> * [[Fayl:Gold Star medal of Azerbaijan.png|22x22px]] '''[[Rövşən Abdullayev (milli qəhrəman)|Rövşən Abdulhüseyn oğlu Abdullayev]]''' — Taqım Komandiri idi. 1992-ci il sentyabrın 13-də [[Zəngilan rayonu]]nun müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. 15.11.1995-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. 2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixlərin baş verən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı isə ümumi olaraq [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] Daxili Qoşunlarının şəxsi heyətindən 66 nəfər şəhid olmuşdur, 346 nəfər isə yaralanmışdır. 1-i ölümündən sonra olmaqla 4 nəfər [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür. * [[Fayl:Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı medalı.svg|28x28px]] '''[[Zəfər Yusibov|Zəfər Qəzənfər oğlu Yusibov]]''' — [["Şahin" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|"Şahin" XTD]] Komandiri idi. [[Murovdağ döyüşləri|Murov zirvəsinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. 09.12.2020-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":VMQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=09.12.2020|url=https://president.az/articles/48679|accessdate=08.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201209145030/https://president.az/articles/48679|archivedate=2020-12-09|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı medalı.svg|28x28px]] '''[[Füzuli İmrəliyev|Füzuli Şiraslan oğlu İmrəliyev]]''' — [["Kobra" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|"Kobra" XTD]] Komandiri idi. [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl]]ın, [[Füzuli döyüşləri|Füzulinin]] və [[Şuşa döyüşləri|Şuşanın azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır və yaralanmışdır. 09.12.2020-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":VMQ" /> * [[Fayl:Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı medalı.svg|28x28px]] '''[[Şixamir Qaflanov|Şixamir Oruc oğlu Qaflanov]]''' — [["Bəbir" Xüsusi Təyinatlı Dəstəsi|"Bəbir" XTD]] Komandiri idi. [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl]]ın, [[Füzuli döyüşləri|Füzulinin]] və [[Hadrut döyüşləri|Hadrut qəsəbəsinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə şəhid olmuşdur. 09.12.2020-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":VMQ" /> * [[Fayl:Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı medalı.svg|28x28px]] '''[[Nicad Bədəlov|Nicad Mehman oğlu Bədəlov]]''' — [[Füzuli döyüşləri|Füzulinin]] və [[Şuşa döyüşləri|Şuşanın azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərd]]ə savaşmışdır. 09.12.2020-ci il tarixində [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamına əsasən [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] adına layiq görülmüşdür.<ref name=":VMQ" /> == Daxili Qoşunlar Günü == {{Əsas|Daxili Qoşunlar Günü}} 1995-ci il martın 9-da [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev]]in imzaladığı müvafiq Fərmanla Daxili Qoşunların [[Azərbaycan]]ın müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü uğrunda erməni işğalçılarına qarşı döyüşə başladıqları gün — yəni 12 mart [[Daxili Qoşunlar Günü]] elan olunmuşdur.<ref name=":DQG">{{cite news|title=Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının Gününün elan edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 9 mart 1995-ci il tarixli 297 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=20.04.2021|url=http://e-qanun.az/framework/9223|accessdate=20.04.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210421163259/http://e-qanun.az/framework/9223|archivedate=2021-04-21|url-status=live}}</ref> Hər il [[Daxili Qoşunlar Günü|12 mart — Daxili Qoşunlar Günü]] [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] və Daxili Qoşunlar səviyyəsində qeyd olunur. [[Azərbaycan Prezidenti]] tərəfindən isə [[Daxili Qoşunlar Günü]] ərəfəsində qoşunların hərbi qulluqçuları orden və medallarla təltif olunurlar. == Həmçinin bax == * [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi]] == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları|*]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] 29svr3qswj81trvrw4k2r92sd94emx9 0 117513 6600443 5726217 2022-08-29T05:45:17Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dil məlumat qutusu |rəng = HA |adı = Dəri dili |orijinal adı = <big>دری</big> |ölkələr = {{AFG}} |regionlar = |rəsmi dil = {{AFG}} |tənzimləyən təşkilat = |danışanların sayı = 20–23 milyon<ref>[[Taciklər]] 15-18 m; [[Həzaralar]] 3-3.5 m; [[Aymaqlar]] 3.5-4 m</ref> |reytinq = |status = |ölü dil = |kateqoriya = [[Avrasiya dilləri]] |təsnifatı = : :: ::: |yazı = [[ərəb əlifbası]] |QOST 7.75–97 = |ISO1 = |ISO2 = |ISO3 =prs }} '''Dəri dili''' – ({{dil-prs| دری }}) [[Əfqanıstan]]da yaşayan [[taciklər]]in, [[həzaralar]]ın, [[aymaqlar]]ın və digər etnik qrupların dili. [[İran]] dillərindən biridir. Əfqanıstan Konstitusiyasında müəyyən edilibdir ki Əfqanıstanın iki rəsmi dillərindən biridir, digəri isə [[Puştu dili]]dir.<ref name="CAL">{{cite web|url=http://www.cal.org/co/afghan/alang.html|title=The Afghans – Language Use|accessdate=24 October 2010|publisher=Center for Applied Linguistics (CAL)|location=United States|date=June 30, 2002|archive-date=4 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110504071911/http://www.cal.org/co/afghan/alang.html|url-status=dead}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İran dil qrupu}} [[Kateqoriya:Dil qaralamaları]] [[Kateqoriya:Dəri dili]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan dilləri]] ebrah1io9gndg2ottid8pchwuu41umh 0 117580 6599131 6471649 2022-08-28T14:06:27Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Gəncə qiyamı |aiddir = [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] |şəkil = Heydər Əliyev və Sürət Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = [[Sürət Hüseynov]] və [[Heydər Əliyev]] [[Bakı|Bakı şəhərində]]. |tarixi = 4–15 iyun 1993 |yeri = [[Gəncə]] və [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |səbəbi = Hərbi uğursuzluqlar |nəticəsi = Dövlət çevrilişi |tərəf1 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} Hüseynovun qüvvələri |tərəf2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} Azərbaycan hökuməti<br>{{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]] |komandan1 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Sürət Hüseynov]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Aypara Əliyev]] |komandan2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Əbülfəz Elçibəy]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Dadaş Rzayev]] |itkilər1 = Naməlum<br />200 nəfərdən çox qiyamçı həbs edilmişdir<ref>{{Cite web |url=http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |title=Prisonniers politiques en Azerbaïdjan |date=11 yanvar 2022 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=fr |work=[[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]] }}</ref> |itkilər2 = }} '''4 iyun Gəncə qiyamı'''<ref>{{cite web|url=http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=2910|title=Gəncə qiyamı istintaq edilir|author=|date=2009-09-14|work=Xəbərçi|publisher=anspress.com|accessdate=2014-09-28|language=az|archive-date=2012-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120127214010/http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=2910|url-status=dead}}</ref> — 1993-cü ilin iyununda [[Surət Hüseynov]] rəhbərliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Xalq Cəbhəsi]] hökumətinə qarşı qiyam. Hərbi uğursuzluqlar və ordudan kənarlaşdırılmasına görə qəzəblənən Hüseynov doğulduğu [[Gəncə|Gəncə şəhərində]] bir qrup milisi silanlandırmış, onları tərkisilah etmək üçün göndərilən [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Milli Ordu]] qüvvələrini məğlub etdikdən sonra [[Bakı]]ya doğru irəliləmişdir. Azərbaycan hökuməti yaranmış siyasi böhran səbəbilə çaxnaşmaya düşmüş, Elçibəy isə [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvana]] getmiştir. Bu zaman Hüseynov Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri [[Heydər Əliyev]] ilə ittifaq qurmuşdur. Nəticədə, Əliyev [[Azərbaycan Prezidenti]], Hüseynov isə [[Azərbaycan Baş nazirlərinin siyahısı|Azərbaycan Baş naziri]] olur. == Zəmin == [[Azərbaycan]] 1991-ci ilin sonlarından etibarən beynəlxalq arena tərəfindən tanınan, [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]]-dən müstəqillik qazanmış gənc bir respublika idi. Azərbaycan üçün müstəqillikdən sonrakı dövr xaotik olmuşdur. Yeni dövlət Azərbaycana məxsus olan, lakin [[Azərbaycan erməniləri|ermənilərin]] yaşadığı [[Dağlıq Qarabağ]] anklavına nəzarət uğrunda [[Ermənistan]]la [[Qarabağ müharibəsi|hərbi münaqişədə]] idi. 1992-ci ilin mayın [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Xalq Cəbhəsi]] hərbi uğursuzluq səbəbilə [[Kommunizm|kommunist]] [[Ayaz Mütəllibov]] hökumətini [[15 may dövlət çevrilişi (1992)|devirir]], həmin ilin iyununda isə [[Azərbaycan milliyətçiliyi|milliyətçi]] [[Əbülfəz Elçibəy]] demokratik şəkildə prezident seçilir.{{Sfn|Encyclopædia Britannica|2015}} == Qiyam == [[Azərbaycan]] 1993-cü ildə [[Ermənistan]]la [[Qarabağ müharibəsi|Qarabağ müharibəsindəki]] hərbi uğursuzluqlar səbəbiylə vətəndaş müharibəsinin astanasında idi. Prezident [[Əbülfəz Elçibəy]] [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin komandiri və keçmiş kommunist [[Surət Hüseynov]]u hərbi uğursuzluqlarına görə ordudan uzaqlaşdırır. Doğulduğu [[Gəncə|Gəncə şəhərinə]] qayıdan Hüseynov üsyankar milisləri silahlandırır. Bəzi mənbələr Hüseynovun [[Rusiya]] hökuməti tərəfindən dəstəkləndiyini bildirir. Hər halda, Hüseynovun qüvvələri 4 iyun 1993-cü ildə həmin milisləri tərksilah etmək üçün göndərilən Milli Ordu qüvvələrini məğlub edir. Hüseynov əmrində olan əsgərlərlə Azərbaycanın paytaxtı [[Bakı]]ya doğru hərəkət edərək ölkədə siyasi böhrana səbəb olur. Bu, siyasi hakimiyyətdə çaxnaşmaya gətirib çıxarır.{{Sfn|Schmemann|1993|loc=''The New York Times''}} Əbülfəz Elçibəy Bakıdan qaçır. Çevrilişin lideri Sürət Hüseynov ölkədəki başqa bir siyasətçi, [[Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi|Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin]] sədri, əvvəllər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|KQB]] üzvü, [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Politbürosu]]nun üzvü və SSRİ hökumət başçısının müavini olmuş [[Heydər Əliyev]] ilə ittifaq yaradır. Heydər Əliyev faktiki olaraq dövlət başçısı səlahiyyətlərini daşıyır və özünü yeni bir siyasi qüvvə kimi təsdiq edərək Azərbaycanın siyasi arenasında birinci sıraya qayıdır. O, 15 iyun 1993-cü ildə [[Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurası|Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin]] sədri olur. Doqquz gün sonra bu məclis onu ölkənin müvəqqəti prezidenti seçir, Hüseynov isə baş nazir təyin olunur.{{Sfn|Schmemann|1993|loc=''The New York Times''}}{{Sfn|Library of Congress}} Heydər Əliyev 3 oktyabr 1993-cü il tarixində keçirilən [[Azərbaycanda Prezident seçkiləri (1993)|ölkə miqyaslı prezident seçkiləri]] nəticəsində [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] seçilir və oktyabrın 10-da rəsmi olaraq vəzifəyə keçir. O, potensial vətəndaş müharibəsinin qarşısını almaq, [[Qarabağ]]dakı işğal olunmuş torpaqları azad etmək, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etmək, söz azadlığı və insan hüquqlarını qorumaq istədiyini bəyan edir.{{Sfn|Schmemann|1993|loc=''The New York Times''}}{{Sfn|Library of Congress}} == Nəticə == Heydər Əliyev Azərbaycana davamlı siyasi sabitlik gətirir. O, 1993-cü ilin oktyabrından 2003-cü ilin oktyabrına qədər [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] olaraq qalır. Əliyev ölkədə xarici investisiyanı təşviq edir və siyasi müxalifəti sıxışdırır. Əliyev 1994-cü ildə Ermənistanla [[Bişkek protokolu|atəşkəs imzalayır]]. O, 1998-ci ildə böyük səs çoxluğu ilə yenidən prezident seçilir, lakin müxalifət partiyalarının əksəriyyəti bu seçkiləri boykot edir.{{Sfn|Lewis|2003|loc=''The New York Times''}} Əliyevin səhhəti 1999-cu ildən pisləşməyə başlayır. O, [[Azərbaycanda Prezident seçkiləri (2003)|2003-cü ildə prezident seçkilərində]] iştirakdan imtina edir, yalnız oğlu [[İlham Əliyev]]i respublika prezidentliyinə namizəd adlandırır. İlham Əliyev 2003-cü ilin oktyabrında prezident seçilir.{{Sfn|AFP|2008|loc=''Le Point''}} Heydər Əliyev 2003-cü ilin dekabrında vəfat edir.{{Sfn|Lewis|2003|loc=''The New York Times''}} Keçmiş prezident [[Əbülfəz Elçibəy]] əslən olduğu [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan]] regionuna sığınır. O, 1997-ci ildə Bakıya qayıdır və prezident Əliyevi tənqid edərək yenidən siyasi fəaliyyətə başlamağa çalışır. Elçibəy 1999-cu ildə Əliyevin [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]]-ya dəstək verdiyini iddia etdiyi üçün ona qarşı məhkəmə işi açılır, lakin məhkəmə işi nəticəsiz başa çatdırılır. [[Prostat xərçəngi]] diaqnozu qoyulduqdan sonra Elçibəy ölkəni tərk edir və 2000-ci ilin avqustunda [[Türkiyə]]nin paytaxtı [[Ankara|Ankara şəhərində]] vəfat edir. Elçibəy siyasi baxımdan hər zaman Türkiyəyə yaxın olmuşdur.{{Sfn|Encyclopædia Britannica|2015}}{{Sfn|Libaridian|2008|p=229}} Yeni baş nazir Hüseynov 1994-cü ilin oktyabrında onu [[Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd (1994)|dövlət çevrilişinə cəhddə]] ittiham edən prezident Əliyev tərəfindən vəzifəsindən azad edilir. Hüseynov [[Rusiya]]ya sığınır, lakin 1996-cı ildə yenidən Azərbaycana göndərilir. O, dövlət çevrilişinə cəhd, prezidentə sui-qəsd cəhdi, silah qaçaqmalçılığı, narkoticarət, silahlı milis yaratmaq, qiyam və nəhayət dövlətə xəyanət ittihamı ilə mühakimə olunur. Hüseynov 15 fevral 1999-cu ildə [[Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi]] tərəfindən ömürlük həbs cəzasına məhkum edilir. O, 2004-cü ildə əfv edilir.{{Sfn|Shoup|2011|p=283}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} === Ədəbiyyat === {{Refbegin}} * {{Cite web | language=en | first=Serge | last=Schmemann | title=Veteran Communist Crowns A Comeback in Azerbaijan | publisher=[[The New York Times]] | date=1 iyul1993 | url=https://www.nytimes.com/1993/07/01/world/veteran-communist-crowns-a-comeback-in-azerbaijan.html | ref={{SfnRef|Schmemann|1993}} }} * {{Cite web | language=en | first=Paul | last=Lewis | title=H.A. Aliyev, K.G.B. Officer And Azeri Leader, 80, Dies | publisher=[[The New York Times]] | date=13 dekabr 2003 | url=https://www.nytimes.com/2003/12/13/world/ha-aliyev-kgb-officer-and-azeri-leader-80-dies.html | ref={{SfnRef|Lewis|2003}} }} * {{Cite web | language=fr | work=[[Agence France-Presse|AFP]] | title=Azerbaïdjan: la réélection du président Aliev confirmée par la Cour constitutionnelle | publisher=Le Point | date=22 oktyabr 2008 | url=http://www.lepoint.fr/actualites-monde/2008-10-22/azerbaidjan-la-reelection-du-president-aliev-confirmee-par-la/924/0/284723#xtmc=azerbaidjan-1993&xtnp=1&xtcr=1 | ref={{SfnRef|AFP|2008}} | access-date=2021-08-31 | archive-date=2017-11-07 | archive-url=https://web.archive.org/web/20171107030745/http://www.lepoint.fr/actualites-monde/2008-10-22/azerbaidjan-la-reelection-du-president-aliev-confirmee-par-la/924/0/284723#xtmc=azerbaidjan-1993&xtnp=1&xtcr=1 | url-status=dead }} * {{Cite book | language=fr | first=Gerard | last=J. Libaridian | title=L'Arménie moderne: histoire des hommes et de la nation | publisher=Éditions Karthala | year=2008 | url=https://books.google.fr/books?id=Y6-dylf9FdMC&pg=PA229&lpg=PA229&dq=elchibey+azerba%C3%AFdjan+turquie&source=bl&ots=jWChvdFQdw&sig=71GeprOMK-dgXP6I-XHBrrvE7aU&hl=fr&sa=X&ved=0CGMQ6AEwCDgKahUKEwj41-aEq4jHAhXJvhQKHSQ4AeY#v=onepage&q=elchibey%20azerba%C3%AFdjan%20turquie&f=false | ref={{SfnRef|Libaridian|2008}} }} * {{Cite book | language=en | first=John | last=A. Shoup | title=Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia | publisher=ABC-CLIO | yeear=2011 | url=https://books.google.fr/books?id=GN5yv3-U6goC&pg=PA283&dq=Suret+H%C3%BCseynov+2008&hl=fr&sa=X&ved=0CCwQ6AEwAmoVChMIurnEo7SIxwIVRlQUCh1-dwD3#v=onepage&q=Surat%20Huseynov%202008&f=false | ref={{SfnRef|Shoup|2011}} }} * {{Cite web | language=en | url=http://countrystudies.us/azerbaijan/31.htm | title=The Coup of June 1993 | work=Library of Congress | ref={{SfnRef|Library of Congress}} }} * {{Cite web | language=en | url=http://global.britannica.com/biography/Abulfez-Elchibey | date=2015 | archive-url=https://archive.today/20150801164508/http://global.britannica.com/biography/Abulfez-Elchibey | archive-date=2015-08-01 | title=Abulfez Elchibey | work=[[Encyclopædia Britannica]] | ref={{SfnRef|Encyclopædia Britannica|2015}} | access-date=2021-08-31 | url-status=dead }} {{Refend}} == Əlavə ədəbiyyat == {{Refbegin}} * {{cite news |title=“Dadaş Rzayev Əbülfəz Elçibəyin adından Sürət Hüseynovdan xahış etdi ki...” |author=Nazim Bayramov |url=http://moderator.az/?xeber=47743 |publisher=moderator.az |date=2014-06-10 |accessdate=2015-06-22 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622104640/http://moderator.az/?xeber=47743 |archivedate=2015-06-22 |url-status=live }} * {{cite news |title=AXC iqtidarı Sürət Hüseynovun atasının cümə axşamı Gəncəyə qoşun yeritdi |author=Nazim Bayramov |url=http://moderator.az/?xeber=48026 |publisher=moderator.az |date=2014-06-15 |accessdate=2015-06-22 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622104354/http://moderator.az/?xeber=48026 |archivedate=2015-06-22 |url-status=live }} * {{cite news |title=AXC iqtidarının Gəncədə baş tutmayan əməliyyatı... |author=Nazim Bayramov |url=http://moderator.az/?xeber=48227 |publisher=moderator.az |date=2014-06-18 |accessdate=2015-06-22 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622103911/http://moderator.az/?xeber=48227 |archivedate=2015-06-22 |url-status=live }} * {{cite news |title="709-cu briqadanın qiyamı” ifadəsi “Tufan” rəhbərlərinin dilindən o zaman səslənməmişdi” |author=Nazim Bayramov |url=http://moderator.az/?xeber=48747 |publisher=moderator.az |date=2014-06-25 |accessdate=2015-06-22 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622103526/http://moderator.az/?xeber=48747 |archivedate=2015-06-22 |url-status=live }} * {{cite news |title=“Allahşükür Paşazadə Surət Hüseynovun qardaşı Şöhrəti özüylə Gəncəyə gətirdi” |author=Nazim Bayramov |url=http://moderator.az/?xeber=50009 |publisher=moderator.az |date=2014-07-15 |accessdate=2015-06-22 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622104153/http://moderator.az/?xeber=50009 |archivedate=2015-06-22 |url-status=live }} * [http://musavat.com/news/etibar-memmedovun-ilginc-qiyam-iddialari-arani-qatdi_534037.html Etibar Məmmədovun ilginc qiyam iddiaları aranı qatdı] * [https://www.moderator.az/news/50279.html "Surət prezident Elçibəyin ünvanına nalayiq bir söz işlətdi…"] * [https://www.moderator.az/news/50384.html İxtiyar Şirinlə bağlı yaxın keçmişin qaranlıq səhifəsi] * [https://www.moderator.az/news/50442.html "Şeyx bizə elə baxırdı ki, elə bil yad ölkədən gətirilmiş əsirik"] * [https://www.moderator.az/news/50466.html Surət Hüseynov haqqında şok iddia…] * [https://www.moderator.az/news/50571.html "Surətə dedim ki, ya bizi güllələtdir, ya da gədə-güdəni yığışdır burdan"] {{Refend}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} * [https://azertag.az/xeber/1993_CU_IL___GANCA_HADISALARI-962918 1993-CÜ İL – GƏNCƏ HADİSƏLƏRİ] {{Azərbaycanın hərb tarixi}} {{Azərbaycanda dövlət çevrilişləri}} [[Kateqoriya:4 iyundakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1993-cü ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1993-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:Gəncədə üsyanlar]] [[Kateqoriya:4 iyun Gəncə qiyamı]] g0loisavzkwhjxnge7va3xbafxordw4 0 118913 6600849 6031501 2022-08-29T09:34:15Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Taksoqutu | adı = Alma çiçəkyeyəni | şəkil = Anthonomus pomorum 01.JPG | şəkil məlumat = Anthonomus pomorum | aləmi = Heyvanlar | tip = [[Buğumayaqlılar]] | sinif = [[Cücülər]] | dəstə = [[Sərtqanadlılar]] | fəsilə = [[Uzunburunlar]] | cins = ''[[Anthonomus]]'' | növ = '''Alma çiçəkyeyəni''' | latınca adı = {{btadı|Anthonomus pomorum|([[Linnaeus]], 1758)}} | vikinövlər = Anthonomus pomorum | vikianbar = Category:Anthonomus pomorum | mbmm = 201758 }} '''Alma çiçəkyeyəni''' ({{dil-la|Anthonomus pomorum}}) — [[sərtqanadlılar]] dəstəsindən cücü növü. == Xarici quruluşu == Bədəni qonyrumtul-boz, bığları dirsəkli, burnu boruyabənzər və uzundur. Qanadüstlüklərində köndələn ağ zolaq olur. Uzunluğu 3,5–4,5 mm-dir, sürfəsi ayaqsızdır, başı qonur və kiçikdir. [[Alma]], [[armud]], bəzən [[albalı]] və [[gilas]] ağaclarına ziyan verir. Əsasən qöncələri zədələyir. Böcəklər tökülmüş yarpaqların altında və qismən ağacın qabığında qışlayır. Dişi böcək 100-dək yumurta qoyur. Yumurtası oval, sarımtıl rəngdədir. Sürfəsi çəhrayı-ağ rəngdə olub, ayaqsızdır. Yumurtaların inkişafı 5–10, sürfələrinki 15–20, pupunku 7–12 gün çəkir. == Həyat tərzi == Alma çiçəkyeyəni imaqo mərhələsində, ağacların gövdə yarpaqları içərisində, qabığın və yerə tökülmüş yarpaqların altında qışlayır. Yazda tumurcuqların açılmasına az qalmış, gündəlik orta temperatur 15–18oC olduqda, böcəklər qış yerlərindən çıxırlar və ağacların tumurcuqları ilə qidalanırlar. Bir müddət qidalandıqdan sonra, aprel ayının I ongünlüyündə dişi fərdlər hər bir çiçək qönçəsinin üzərinə bir ədəd yumurta qoyur. Kütləvi yumurtaqoyma mayın I, II ongünlüyündə baş verir. Hava şəraitindən və qönçələrin açılmasından asılı olaraq, yumurtaqoyma 15–20 gün çəlkir. Müşahidələrə əsasən zərərverici alma bitkisindən əlavə armud bitkisinə də ciddi zərər verir. Belə ki, armud ağacının çiçəklənməsi tez başladığı üçün, zərərverici ilk yumurtalarını armud çiçəyinin qönçəsinin üzərinə qoyur. Armud ağacının çiçəklənmə müddəti qurtardıqda isə zərərverici alma ağacının çiçək qönçələrinin üzərinə yumurta qoymağa başlayır. Bir dişi fərd 30–120-yədək yumurta qoya bilir. Yumurta qoyulan gündən 10–16 gün sonra (may ayının II ongünlüyündə) yumurtalardan çıxan sürfələr çiçəyin erkəkcik və dişicikləri ilə qidalanırlar. Belə olan halda çiçəklərin ləçəkləri tökülür, çiçəkyanlığı sürfələr tərəfindən yeyilir, nəticədə qönçələr quruyur və qonurlaşırlar. Sürfələrin inkişafı (3 yaş dövrü) 18–24 gün çəkir. İnkişafını başa vurmuş sürfələr, zədələnmiş və inkişafdan qalmış qönçələrin içərisinə (may ayının axırı və iyunun əvvəli) keçərək orada da puplaşırlar. Pup mərhələsinin inkişafı, hava şəraitindən asılı olaraq 10–12 gün çəkir. Alma çiçəkyeyəni il ərzində bir nəsil verir. Bir nəslin inkişafı 30–35 gün çəkir. Böcəklər qönçələrdə 2–3 mm diametrində deşiklər açaraq oradan təbiətə uçurlar. İyul ayında havaların isti keçməsi ilə əlaqədar, böcəklər kölgəli yerlərə çəkilərək, ağacların qabığı altında gizlənib sakit həyat tərzi keçirirlər. Payızda isə qışlama yerlərinə keçərək, yaz fəslinədək orada qalırlar. Azərbaycanda 14 növ entomofaqı aşkar edilmişdir. Abşeron yarımadasında isə alma çiçəkyeyəninin sayının biotənzimlənməsində 9 növ (Pimpla examinator F., Scambus colobata Grav., Apanteles spurius Wesm., Bracon intercessor Nees., Ascogaster quadridentata Wesm., Culister lineare Er., Tanasimus formicarius L., Calasoma enquisitor Dej., Adalia bipunctata L.) entomofaq fəaliyyət göstərir. Ayrı-ayrı illərdə entomofaqlarla kompleks yoluxma 50–55% -ə çatır. == Yayılması == Azərbaycanın hər yerində, xüsusilə Quba-Xaçmaz, Şəki-Zaqatala, Gəncə-Daşkəsən və Naxçıvan MR-da, Rusiyada, Qafqazda; Şərqi Avropada, Koreya, Yaponiyada geniş yayılmışdır. == Mübarizə tədbirləri == Tumurcuqlar açılmamış ağaclara xlorofos və ya ftalofos çilənir. == Ədəbiyyat == * E. F. Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu (Dissertasiya). Bakı, 2013 == Xarici keçid == * https://en.wikipedia.org/wiki/Anthonomus_pomorum [[Kateqoriya:Buğumayaqlılar|Arthropoda]] [[Kateqoriya:Həşəratlar|İnsecta]] {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Sərtqanadlılar]] jzndfmqgu4zypv5cmnt47jnyazxetp3 0 119263 6601125 6264105 2022-08-29T11:33:23Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Seçki dairəsi | sədr=Şakir Əliyev<ref>https://www.infocenter.gov.az/archive/terkib.aspx?dsk=93&i=</ref> | seçki dairəsi = 93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsi | xəritə = 93 saylı Bərdə şəhər seçki dairə.jpg | məlumat = 93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsi | deputat = Fatma Yıldırım | son parlament seçkisi =[[Azərbaycanda Parlament seçkiləri (2020)]] | son prezident seçkisi = [[Azərbaycanda Prezident seçkiləri (2018)|2018-ci il Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkiləri]] | son bələdiyyə seçkisi = [[Azərbaycan Respublikası Bələdiyyə seçkiləri (2019)]] | seçicilər = 2010 - 43.004<br>2015 - 44.491 | məntəqələr = 50 | rayon = Bərdə şəhəri və 36 kənd | ünvan = Bərdə şəhəri, Heydər Əliyev pr 92A<ref>https://www.infocenter.gov.az/content/Hududlar_pdf/DSK93.pdf</ref> | telefon = 020-205-41-21 |}} '''Azərbaycan Respublikası 93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsi''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nda seçki dairəsi. == Haqqında == Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 83-cü maddəsində 2002-ci il avqustun 24-də keçirilmiş ümumxalq səsverməsində (referendumda) qəbul edilən dəyişikliyə əsasən Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi vahidinin hüdudları daxilində 125 birmandatlı seçki dairəsi (ərazisi) yaradılması haqqında Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının 21 iyun 2003-cü il tarixli 3/07 saylı Qərarına uyğun olaraq yaradılmışdır. Bu qərara qədər həmin ərazini 56 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsi əhatə edib. [[Fayl:Bərdə Şəhər 93 saylı seçki məntəqəsi.jpg|300px|thumbnail|right|Bərdə Şəhər 93 saylı seçki dairəsi]] == Tərkibi == 93 saylı Bərdə şəhər DSK-nın tərkibi aşağıdakı kimidir:<ref>https://www.infocenter.gov.az/archive/terkib.aspx?dsk=93&i=</ref> {| class="wikitable" |- ! Sıra sayı !! Soyadı, adı, atasının adı !! Vəzifəsi |- | <center>1</center> || Şakir Əliyev|| Sədr |- | <center>2</center> || Reyhan Qafarova || Katib |- | <center>3</center> || Fatma Abdullayeva || Katib |- | <center>4</center> || Pakizə Qaçayeva|| Üzv |- | <center>5</center> || Əsgər Ramazanov|| Üzv |- | <center>6</center> || Vüqar Şadlınski|| Üzv |- | <center>7</center> || Ziya İbrahimov || Üzv |- | <center>8</center> || Abış Hacıyev|| Üzv |- | <center>9</center> || Əbülfət Məmmədov || Üzv |} == Məntəqələr və hüdudları == {| class="wikitable" |- ! <center>Məntəqənin<br>N-si</center> !! Məntəqənin<br>hüdudları |- | <center>1</center> || A.Vəzirov, A.Məmmədov, K.Zahidov, M.Hüseynzadə, N.Hikmət, Səttarxan, X.Məmmədov, Ş.İsmayılov, H.Cavid, H.Əliyev, K.Cabbarov, Pişəvəri, Şəhriyar, A.Əhmədov, Y.Balıyev |- | <center>2</center> || A.Bakıxanov, E.Əsədov, N.Z.Tağıyev, R.Rza, H.Əliyev |- | <center>3</center> || M.F.Axundov, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, H.Əliyev |- | <center>4</center> || Nüşabə, Cavanşir, Ə.Ədilov, |- | <center>5</center> || 20 yanvar, Sabir, H.Aslanov |- | <center>6</center> || Vaqif, Füzuli, Yeni məhəllə |- | <center>7</center> || Babək, Bakı, İ.Qayıbov, Natəvan, Gəncə, N.A.Quliyev |- | <center>8</center> || A.Əhmədov, Koroğlu, H.Əliyev, Gəncə |- | <center>9</center> || Atatürk, B.Hacıyev, Qarabağ, Koroğlu, Y.Babayev, T.Sərxanov, F.B.Köçərli, Şah İsmayıl, Gəncə, Məhsəti |- | <center>10</center> || Ü.Hacıbəyov, H.Əliyev, C.Məmmədquluzadə |- | <center>11</center> || Q.B.Zakir, Təbriz, H.Əliyev |- | <center>12</center> || M.Müşviq, N.Nərimanov, Ş.Mürvət, C.Məmmədquluzadə, C.Cabbarlı, İ.Süleymanov |- | <center>13</center> || Bağçılıq-tərəvəzçilik, Qarabağ qəsəbəsi, M.Cəfərov, S.Zöhrabbəyov, H.Əliyev |- | <center>14</center> || Təbriz, S.Vurğun, Xəqani, Ş.Mürvət |- | <center>15</center> || [[Güloğlular]] |- | <center>16</center> || [[Divanlı]] |- | <center>17</center> || [[Qaraqoyunlu (Bərdə)|Qaraqoyunlu]] |- | <center>18</center> || [[Cəyirli (Bərdə)|Cəyirli]], [[Gərənə]] |- | <center>19</center> || [[Tağılar]], [[Umudallar]], [[Mehdixanlı]] |- | <center>20</center> || [[Hacallı (Bərdə)|II Hacallı]] |- | <center>21</center> || [[Cicimli (Bərdə)|Cicimli]], [[Seyid Yusifli]] |- | <center>22</center> || [[Saatlı (Bərdə)|Saatlı]] |- | <center>23</center> || [[Həsənqaya (Bərdə)|Həsənqaya]] |- | <center>24</center> || [[Qarağacı|Qarahacı]] |- | <center>25</center> || [[Mollagüllər]] |- | <center>26</center> || [[Samuxlu]] |- | <center>27</center> || [[Mirzəxan Qaraqoyunlu]] |- | <center>28</center> || [[Cumalar]] |- | <center>29</center> || [[Kafarlı]], [[Hacıbəyli]] |- | <center>30</center> || [[Türkmən (Bərdə)|Türkmən]] |- | <center>31</center> || [[Zümürxan]] |- | <center>32</center> || [[Çəmənli (Bərdə)|Dilənçilər]], [[İmamqulubəyli]] |- | <center>33</center> || [[Yeni Daşkənd]] |- | <center>34</center> || [[Kürdborakı]], [[Şatırlı (Bərdə)|Şatırlı]] |- | <center>35</center> || [[Qazaxlar (Bərdə)|Qazaxlar]] |- | <center>36</center> || [[Nazırlı|Nazirli]] |- | <center>37</center> || [[Yeni Əyricə]] |- | <center>38</center> || [[Əyricə (Bərdə)|Əyricə]] |- | <center>39</center> || [[Mirzalıbəyli]] |- | <center>40</center> || [[Kərimbəyli (Bərdə)|Kərimbəyli]], [[Nəcəfqulubəyli (Bərdə)|Nəcəfqulubəyli]] |- | <center>41</center> || [[Cəyirli (Bərdə)|Cəyirli]] |- | <center>42</center> || [[Şorəlli]] |- | <center>43</center> || [[Qaradağlı (Bərdə)|Qaradağlı]] |- | <center>44</center> || [[Bala Ərəblər]], [[Ərəblər (Bərdə)|Ərəblər]] |- | <center>45</center> || [[Qayalı (Bərdə)|Qayalı]] |- | <center>46</center> || [[Qəhrəmanlı (Bərdə)|Qəhrəmanlı]], [[Mirasəfli]] |- | <center>47</center> || [[Mirzəcəfərli]] |- | <center>48</center> || [[Köbərkənd]], [[Həsənli (Bərdə)|Həsənli]] |- | <center>49</center> || [[Hacılı (Bərdə)|Hacılı]] |- | <center>50</center> || [[Qaraməmmədli (Bərdə)|Qaraməmmədli]] |} == Seçkilər == === Milli Məclis === [[Tərlan Musayeva]] 1995-ci ildə I çağırış, [[Zahid Oruc]] 2001, 2005 və 2010-cu illərdə II, III və IV çağırış, [[Gövhər Baxşəliyeva]] 2015-ci ildə V çağırış [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin deputatı seçilib. ==== [[1995-ci il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər|1995-ci il Milli Məclis seçkiləri]] ==== 12 noyabr 1995-ci ildə keçirilən seçkilərdə [[Tərlan Musayeva]] Bimandatlı seçki dairələri üzrə (majoritar) 56 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsindən [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin I çağırışı|I çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin deputatı seçilib. ==== [[2000-ci il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər|2000-ci il Milli Məclis seçkiləri]] ==== 7 yanvar 2001-ci ildə keçirilən təkrar seçkilərdə [[Zahid Oruc]] Bimandatlı seçki dairələri üzrə (majoritar) 56 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsindən [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin II çağırışı|II çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin deputatı seçilib. ==== [[2005-ci il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər|2005-ci il Milli Məclis seçkiləri]] ==== 6 noyabr 2005-ci ildə keçirilən seçkilərdə [[Zahid Oruc]] 93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsindən [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin III çağırışı|III çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin deputatı seçilib. ==== [[2010-cu il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər|2010-cu il Milli Məclis seçkiləri]] ==== 7 noyabr 2010-cu ildə keçirilən seçkilərdə [[Zahid Oruc]] 93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsindən [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin IV çağırışı|IV çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin deputatı seçilib. '''''Protokol üzrə seçicilər haqqında informasiya'''''<ref>[https://www.infocenter.gov.az/archive/MilliMeclis.aspx?i=2&dsk=93 Mərkəzi Seçki Komissiyası]"</ref> <poem>Dairə üzrə seçici siyahılarında olan seçicilərin ümumi sayı — 43.004 Seçki bülleteni alan seçicilərin sayı — 22.639 Seçici fəallığı — 52,64% Etibarsız hesab edilmiş səslərin sayı — 549 Etibarlı hesab edilmiş səslərin sayı — 22.081</poem> {| border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- style="background-color:#E9E9E9" ! colspan="5" |[[2010-cu il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər|93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsi üzrə 2010-cu il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilərin nəticələri]]<ref>[https://www.infocenter.gov.az/archive/MilliMeclis.aspx?i=1&dsk=93 Mərkəzi Seçki Komissiyası]"</ref> |-bgcolor="#EEEEEE" align="center" ! colspan=2 | Partiya və ya blok ! Namizəd ! Səs ! Faiz |- ! [[Fayl: Emblem of Azerbaijani Motherland Party.svg|35px]] | style="width: 130px" | '''[[Ana Vətən Partiyası]]''' | '''[[Zahid Oruc|Orucov Zahid Məhərrəm]]''' | align="right" | '''18304 səs''' | align="right" | '''82,89%''' |- ! [[Fayl:Emblem of AXCP-MÜSAVAT Election Bloc.png|35px]] | style="width: 130px" | AXCP-Müsavat Bloku | Əliyev Namət Faiz | align="right" | 2087 səs | align="right" | 9,45% |- ! | style="width: 130px" | Bitərəf | Məmmədov Xalid Firdovsi | align="right" | 789 səs | align="right" | 3,57% |- ! | style="width: 130px" | İslahat Bloku | Əsədov Gəray Xəlil | align="right" | 487 səs | align="right" | 2,21% |- ! [[Fayl: Emblem of Classic Azerbaijani Popular Front Party.svg|35px]] | style="width: 130px" | [[Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası]] | Səfərli Heybət Səfəralı | align="right" | 414 səs | align="right" | 1,87% |- |-bgcolor="#EEEEEE" | colspan="3" align="right" | '''Cəmi səslər''' | align="right" | '''22081 səs''' | align="right" | '''100.00%''' |} ==== [[2015-ci il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər|2015-ci il Milli Məclis seçkiləri]] ==== 1 noyabr 2015-ci ildə keçirilən seçkilərdə [[Gövhər Baxşəliyeva]] 93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsindən [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin V çağırışı|V çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin deputatı seçilib. '''''Protokol üzrə seçicilər haqqında informasiya'''''<ref>[https://www.infocenter.gov.az/archive/millimeclis2015.aspx?i=2&dsk=93 Mərkəzi Seçki Komissiyası]"</ref> <poem>Dairə üzrə seçici siyahılarında olan seçicilərin ümumi sayı — 44.491 Seçki bülleteni alan seçicilərin sayı — 25.308 Seçici fəallığı — 57,00% Etibarsız hesab edilmiş səslərin sayı — 0 Etibarlı hesab edilmiş səslərin sayı — 25.308</poem> {| border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- style="background-color:#E9E9E9" ! colspan="5" |[[2015-ci il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər|93 saylı Bərdə şəhər seçki dairəsi üzrə 2015-ci il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilərin nəticələri]]<ref>[https://www.infocenter.gov.az/archive/millimeclis2015.aspx?i=1&dsk=93 Mərkəzi Seçki Komissiyası]"</ref> |-bgcolor="#EEEEEE" align="center" ! colspan=2 style="width: 15em" | Partiya və ya blok ! style="width: 15em" | Namizəd ! style="width: 7em" | Səs ! style="width: 7em" | Faiz |- ! | style="width: 130px" | '''Bitərəf''' | '''[[Gövhər Baxşəliyeva|Baxşəliyeva Gövhər Baxşəli]]''' | align="right" | '''18208 səs''' | align="right" | '''71,95%''' |- ! [[Fayl:Emblem of Whole Azerbaijani Popular Front Party.svg|35px]] | style="width: 130px" | [[Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası]] | Əzimov Elçin Məhyəddin | align="right" | 1730 səs | align="right" | 6,84% |- ! [[Fayl: Emblem of Azerbaijani Motherland Party.svg|35px]] | style="width: 130px" | [[Ana Vətən Partiyası]] | Hacıyev Tanrıverdi Ramazan | align="right" | 1656 səs | align="right" | 6,54% |- ! | style="width: 130px" | Bitərəf | Baxşəliyev Ərəstun Əli | align="right" | 1512 səs | align="right" | 5,97% |- ! | style="width: 130px" | Bitərəf | Həsənova Xuraman Hilal | align="right" | 1253 səs | align="right" | 4,95% |- ! | style="width: 130px" | Bitərəf | Əlizadə Pərviz Vəli | align="right" | 949 səs | align="right" | 3,75% |- |-bgcolor="#EEEEEE" | colspan="3" align="right" | '''Cəmi səslər''' | align="right" | '''25308 səs''' | align="right" | '''100.00%''' |} == İstinadlar == {{istinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[94 saylı Bərdə kənd seçki dairəsi]] {{Azərbaycan seçki dairələri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan seçki dairələri|*093]] [[Kateqoriya:Bərdə]] nywpip57emp2vyqhshquzxt1rtrqg5b 0 119891 6600996 6554778 2022-08-29T10:39:46Z 212.47.140.2 wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə}} {{eyni ad-soyadlı|Mübariz İbrahimov (dəqiqləşdirmə)}} {{adaş|Mübariz}} {{eyni soyad|İbrahimov}} {{Hərbi xadim |şəklin izahı = Mübariz İbrahimov pulemyot tutarkən, 2008–2010-cu illər. |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |şəklin ölçüsü = 250px |rütbə = {{Gizir|Azərbaycan}} }} '''Mübariz Ağakərim oğlu İbrahimov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] hərbçisi, [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət etmiş [[gizir]]. O, 2010-cu ildə [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] və [[Azərbaycanda ilin adamı mükafatı|Azərbaycanda "ilin adamı"]] adlarına layiq görülmüşdür. Uşaq yaşlarından idmanın boks növü ilə məşğul olmuş Mübariz İbrahimov 2005-ci ildə orta təhsilini başa vurduqdan sonra hərbi xidmətə çağırılmışdır. [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinə]] bağlı xüsusi təyinatlı qüvvələrdə xidmət etmiş İbrahimov iki il sonra hərbi xidmətini bitirmiş, 2009-cu ildə isə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin]] sıralarında könüllü xidmətə başlamışdır. Mübariz İbrahimov 18 iyundan 19 iyuna keçən gecə məktub yazaraq, xidmət etdiyi bölmədə heç kimə xəbər vermədən [[Dağlıq Qarabağ təmas xətti|Dağlıq Qarabağ təmas xəttinə]] doğru irəliləməyə başlamışdır. O, [[Tərtər rayonu|Tərtər rayonunun]] [[Çaylı (Tərtər)|Çaylı kəndində]] yerləşən [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin]] zastavasına basqın etmişdir və burada beş saat döyüşərək səhər saatlarında şəhid olmuşdur. Baş tutan döyüş zamanı İbrahimov, müxtəlif mənbələrə görə ən azı 140, ən çoxu isə 225 nəfər erməni əsgərini öldürmüşdür. Döyüşdən sonra Mübariz İbrahimovun cəsədi [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin]] işğalı altındakı ərazilərdə qalmışdır, lakin Ermənistan tərəfi bunu uzun müddət təkzib etmişdir. Aylarla davam edən danışıqlardan sonra oktyabrda [[Rusiya|Rusiyanın]] vasitəçiliyi ilə [[Həştərxan|Həştərxan şəhərində]] imzalanan bəyannaməyə əsasən Mübariz İbrahimovun cəsədi 6 noyabrda Azərbaycan tərəfinə təhvil verilmişdir. O, [[İkinci Fəxri Xiyaban|İkinci Fəxri Xiyabanda]] dəfn edilmişdir. Mübariz İbrahimov Azərbaycan ictimaiyyətində milli qəhrəmana çevrilmişdir. [[Biləsuvar (Azərbaycan)|Biləsuvarda]] onun adına küçə və məktəb var. Mübariz İbrahimovu təsvir edən heykəllər ucaldılmış, onun şərəfinə xatirə lövhələri hazırlanmış, filmlər çəkilmiş, haqqında kitab yazılmış və xarici teleseriallarda bəhs edilmişdir. [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı, 4 oktyabr 2020-ci ildə Mübariz İbrahimovun şəhid olduğu yer [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən azad edilmiş və burada [[Azərbaycan bayrağı]] dalğalandırılmışdır. == Erkən illəri == Mübariz İbrahimov 7 fevral<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/28299464.html |title='Əhalini əlindəki dolları satmağa sövq edirlər' |work=Azadlıq Radiosu |date=9 fevral 2017 |language=az |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/28299464.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> 1988-ci ildə, [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Əliabad (Biləsuvar)|Əliabad]] kəndində anadan olmuşdur.<ref name="namaz" /> Mübariz İbrahimovun atası Ağakərim İbrahimov,<ref>{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/milli-qehremanin-atasi-beyanat-verdi/ |title=Milli Qəhrəmanın atası bəyanat verdi |date=7 noyabr 2015 |archive-url=https://archive.today/20220529120244/https://www.meydan.tv/az/article/milli-qehremanin-atasi-beyanat-verdi/ |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |work=[[Meydan TV]] |language=az |url-status=live }}</ref> anası isə Şamama İbrahimova idi.<ref name="cəsəd" /> Qardaşları Bəhruz və Rəşaddan sonra ailənin üçüncü övladı və sonbeşiyi olan<ref name="namaz">{{Cite newspaper |url=http://anl.az/down/meqale/az_muellimi/2010/oktyabr/136816.htm |title=Mübarizləri olan Vətən basılmaz! |archive-url=https://archive.today/20220529131006/http://anl.az/down/meqale/az_muellimi/2010/oktyabr/136816.htm |archive-date=29 May 2022 |first=Ədalət |last=Daşdəmirli |newspaper=[[Azərbaycan müəllimi (qəzet)|Azərbaycan müəllimi]] |date=15 oktyabr 2010 |pages=16–17 |language=az |access-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> İbrahimovun qeydlərinə görə, o, [[seyid]] nəslindəndir.<ref>{{Cite web |url=https://www.trt.net.tr/azerbaycan/m-d-niyy-t-v-s-n-t/2017/01/31/az-rbaycanli-ssenaristin-ekran-s-ri-beyn-lxalq-film-festivalina-d-v-t-alib-662462 |title="Şəhid olanadək bu şərəfsizlərin üzərinə gedəcəyəm", M.İbrahimov |archive-url=https://archive.today/20220529132402/https://www.trt.net.tr/azerbaycan/m-d-niyy-t-v-s-n-t/2017/01/31/az-rbaycanli-ssenaristin-ekran-s-ri-beyn-lxalq-film-festivalina-d-v-t-alib-662462 |date=7 fevral 2017 |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |work=TRT Azərbaycan |language=az |url-status=live }}</ref> İbrahimov 1994-cü ildə Malik Piriyev adına Əliabad kənd ibtidai məktəbinə daxil olmuşdur. O, məktəbdə keçilən idman dərsləri ilə kifayətlənməyib rayona gedər, 12–13 yaşlarından idmanın [[boks]] növü ilə məşğul olardı. İbrahimov [[Ukrayna|Ukraynada]] keçiriləcək həmyaşıdları arasında boks üzrə yarışlarda iştirak etmək üçün yola düşmə ərəfəsində əli zədələndiyindən həmin yarışlarda iştirak edə bilməmişdi. Mübariz İbrahimov dindar [[müsəlman]] idi və [[namaz]] qılırdı. O, 2005-ci ildə orta təhsilini başa vurduqdan sonra hərbi xidmətə çağırılmışdır. [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinə]] bağlı xüsusi təyinatlı qüvvələrdə xidmət etmiş İbrahimov 2007-ci ildə [[çavuş]] rütbəsi ilə hərbi xidmətini başa vurmuşdur.<ref name="namaz" /> O, bir müddət mülki işdə çalışdıqdan sonra<ref name="akit" /> 2009-cu ilin sentyabr ayında gizir kurslarına daxil olmuşdur, sonra Naftalanda xidmət etmişdir.<ref>{{Cite web |last=Leysan |first=Leyla |title=Герой Азербайджана Мубариз Ибрагимов: "Я буду идти против врагов до последнего" |trans-title=Azərbaycanın Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov: "Düşmənlərə qarşı sona qədər gedəcəyəm" |url=http://www.1news.az/politics/20100730043042639.html |work=1news |access-date=29 may 2022 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20100801172940/http://www.1news.az/politics/20100730043042639.html |archive-date=1 avqust 2010 }}</ref> Mübariz İbrahimov həmin ilin avqustunda könüllü olaraq [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət etmək üçün ərizə ilə müraciət etmiş, [[gizir]] kimi [[Tərtər rayonu|Tərtər rayonunda]] hərbi hissələrdən birində xidmət etməyə başlamışdır.<ref name="namaz" /><ref name="akit">{{Cite web |url=https://www.yeniakit.com.tr/biyografi/mubariz-ibrahimov |title=Mübariz İbrahimov kimdir? |work=Yeni Akit |language=tr |archive-date=29 May 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529114044/https://www.yeniakit.com.tr/biyografi/mubariz-ibrahimov |access-date=29 may 2022 |url-status=live }}</ref> == Çaylı döyüşü == {{Əsas|Çaylı döyüşü}} [[Fayl:Mubariz Ibrahimovun mektubu.jpg|thumb|right|250px|2010-cu ildə Mübariz İbrahimovun valideynlərinə yazdığı son məktubunun əlyazması.]] [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət etmiş gizir Mübariz İbrahimov 18 iyun 2010-cu ildə,<ref name="yeddi" /> saat 23:30 radələrində məktub yazaraq, xidmət etdiyi bölmədə heç kimə xəbər vermədən [[Dağlıq Qarabağ təmas xətti|Dağlıq Qarabağ təmas xəttinə]] doğru irəliləməyə başlamışdır. O, təkbaşına{{Sfn|International Crisis Group|2011|p=3}} {{convert|1|km|mi}} məsafəlik minalanmış ərazidən keçərək [[Tərtər rayonu|Tərtər rayonunun]] [[Çaylı (Tərtər)|Çaylı kəndində]] yerləşən [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin]] zastavasına basqın etmişdir.<ref name="akit" /><ref name="protests" /> İbrahimov burada erməni qüvvələri ilə beş saat döyüşmüş və səhər saatlarında şəhid olmuşdur.<ref name="akit" /> İlkin iddiaya görə, bu döyüşdə İbrahimov dörd erməni əsgərini öldürmüş{{Sfn|International Crisis Group|2011|p=3}} və daha dördünü yaralamışdır.<ref>{{Cite web |url=http://www.yerkramas.org/2010/06/22/odin-iz-ranenyx-armyanskix-soldat-v-krajne-tyazhelom-sostoyanii/ |title=Один из раненых армянских солдат в крайне тяжелом состоянии |trans-title=Yaralı erməni əsgərlərdən birinin vəziyyəti ağırdır |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724164733/http://www.yerkramas.org/2010/06/22/odin-iz-ranenyx-armyanskix-soldat-v-krajne-tyazhelom-sostoyanii/ |archive-date=24 avqust 2011 |language=ru |url-status=dead }}</ref> Buna baxmayaraq, o, fərqli mənbələrə görə 45<ref name="akit" /> və ya 140{{Sfn|Karasıoğlu|2016|p=108}} erməni əsgərini öldürmüşdür. [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin]] ilkin bəyanatına görə, Mübariz İbrahimov Tərtər rayonu istiqamətində Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin hücumunu dəf edərkən şəhid olmuşdur.<ref name="vida" /> [[Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası|Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının]] (DQR) rəsmiləri iddia etmişdir ki, təmas xəttində yerləşən Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycanın 20 nəfərlik kəşfiyyat-diversiya bölməsi tərəfindən qəfil hücuma məruz qalmışdı.<ref>{{Cite web |url=http://www.lragir.am/engsrc/politics-lrahos18305.html |title=NKR Defense Ministry Statement |trans-title=DQR Müdafiə Nazirliyinin bəyanatı |archive-url=https://web.archive.org/web/20120308133742/http://www.lragir.am/engsrc/politics-lrahos18305.html |archive-date=8 mart 2012 |work=Lragir' |date=19 iyun 2010 |access-date=29 may 2022 |language=en }}</ref> [[Qondarma Dağlıq Qarabağ Müdafiə Ordusu|Qondarma DQR Müdafiə Nazirliyinin]] iddiasına görə, Mübariz İbrahimovun silah yoldaşları isə hissəsi geri çəkilərkən onun cəsədi təmas xəttinin ermənilərə məxsus tərəfində qalmışdı.<ref name="eurasianet"/> Həm [[Ermənistan]], həm də Qondarma DQR rəsmiləri bildirmişdir ki, bu, döyüşlərin Azərbaycan qüvvələri tərəfindən qızışdırıldığını sübut edirdi.<ref name="protests" /> Azərbaycan hökuməti bu iddiaları təkzib edərək döyüşdə sadəcə Mübariz İbrahimovun iştirak etdiyini bildirmişdir.<ref name="eurasianet" /> Erməni Milli və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru, "''Janes Information Services''"in keçmiş hərbi analitiki Riçard Qiraqosyan döyüşün ya "ermənilərin cavabını yoxlamaq xarakteri" daşıdığını, ya da "Azərbaycan ordusunda komandanlıq və nizam-intizamın olmamasının əlaməti" kimi qiymətləndirmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://armenianow.com/karabakh/23755/azerbaijan_attack_karabakh_armenia |title=Fighting erupts in Karabakh in what Armenia calls a major Azeri 'provocation' |trans-title=Qarabağda Ermənistanın Azərbaycanın böyük "təxribatı" adlandırdığı döyüşlər gedir |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719223719/http://armenianow.com/karabakh/23755/azerbaijan_attack_karabakh_armenia |archive-date=19 iyul 2011 |work=ArmeniaNow |date=19 iyun 2010 |access-date=29 may 2022 |language=en }}</ref> [[Tomas de Vaal|Tomas de Vaala]] görə, cəsədlərin erməni nəzarətindəki ərazidə olması döyüşün daha çox Azərbaycan tərəfinin hücumu olduğunu göstərir. Buna baxmayaraq, o, qeyd etmişdir: "əsl mənzərə yəqin ki, heç vaxt bilinməyəcək".<ref>{{Cite web |url=https://carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=41112 |title=A Forever Smoldering Conflict in the Caucasus |trans-title=Qafqazda daim alovlanan münaqişə |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218055123/https://carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=41112 |archive-date=18 dekabr 2020 |access-date=29 may 2022 |date=5 iyul 2010 |work=The Moscow Times |via=Beynəlxalq Sülh üçün Karnegi Fondu |language=en }}</ref> === Girovluq === [[Fayl:Встреча с президентами Азербайджана и Армении в Астрахани.jpeg|250px|left|thumb|Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin 27 oktyabr 2010-cu ildə Həştərxanda görüşü.]] Döyüşdən sonra Azərbaycan tərəfi Mübariz İbrahimovun cəsədinin qaytarılmasını tələb etmişdir.<ref name="haberturk">{{Cite web |url=https://www.haberturk.com/dunya/haber/541716-sehidimizi-geri-verin |title=Şehidimizi geri verin |trans-title=Şəhidimizi qaytarın |archive-url=https://web.archive.org/web/20170613005509/http://www.haberturk.com/dunya/haber/541716-sehidimizi-geri-verin |archive-date=13 iyun 2017 |work=[[Habertürk TV|HaberTürk]] |date=13 avqust 2010 |access-date=29 may 2022 |language=tr }}</ref> Buna baxmayaraq, Ermənistan hökuməti bunun ardınca öz ilkin iddiasını təkzib edərək onun cəsədinin erməni tərəfində yox,<ref>{{Cite web |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/daqliq-qarabaq-munaqisesi/3318363.html |title=Dağlıq Qarabağ münaqişəsində 6 mindən çox Azərbaycan vətəndaşı itkin düşüb, əsir və girov götürülüb |Date=6 may 2016 |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224235647/https://www.amerikaninsesi.org/a/daqliq-qarabaq-munaqisesi/3318363.html |archive-date=24 fevral 2021 |work=[[Amerikanın səsi]] }}</ref> [[Neytral zona|neytral zonada]] qaldığını bəyan etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Lusin |last=Musayelyan |url=https://www.azatutyun.am/a/2214372.html |title=More Armenian, Azeri Bodies Swapped |trans-title=Daha çox erməni və azərbaycanlı cəsəd mübadiləsi aparılıb |date=9 noyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-url=https://web.archive.org/web/20161129144544/https://www.azatutyun.am/a/2214372.html |archive-date=29 noyabr 2016 |language=en }}</ref> Bununla belə, 2 avqustda [[Rusiya]] saytlarının birində Mübariz İbrahimova aid olduğu iddia edilən şəkillər yayımlanmağa başlanmışdır.<ref name="cəsəd" /><ref>{{Cite web |url=https://www.cnnturk.com/2010/dunya/08/14/azeriler.catismada.olen.askerinin.cenazesini.istiyor/586643.0/index.html |title=Azeriler çatışmada ölen askerinin cenazesini istiyor |trans-title=Azərbaycanlılar münaqişə zamanı həlak olan əsgərlərinin cəsədini tələb edirlər |date=14 avqust 2010 |access-date=29 may 2022 |language=tr |work=[[CNN Türk]] |archive-date=29 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220529101836/https://www.cnnturk.com/2010/dunya/08/14/azeriler.catismada.olen.askerinin.cenazesini.istiyor/586643.0/index.html |url-status=live }}</ref> Azərbaycan ictimaiyyəti bu şəkillərə emosional reaksiya vermiş,{{Sfn|International Crisis Group|2011|pp=9–10}} Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi isə bəyan etmişdir ki, bu şəkilləri yaymaqla Ermənistan tərəf [[beynəlxalq hüquq]] normalarına riayət etməyib. Qurum həmçinin bildirmişdir ki, Azərbaycan tərəfi Mübariz İbrahimovun cəsədini Ermənistandan almaq üçün səylərini davam etdirəcək və bu məsələdə bütün imkanlarını səfərbər edəcək. İtkin düşən və girovların, hərbi əsirlərin axtarışı üzrə beynəlxalq qrupun keçmiş koordinatoru Əvəz Həsənov da qeyd etmişdir ki, cəsədin geri qaytarılmaması [[Cenevrə konvensiyaları|Cenevrə konvensiyalarına]] ziddir. Azərbaycan hökuməti məsələ ilə bağlı [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Hərəkatı|Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin]] [[Bakı|Bakıdakı]] nümayəndəliyinə müraciət etmişdir. Burada şöbə müdiri olmuş İlahə Hüseynova bildirmişdir ki, onlar bu müraciəti [[İrəvan|İrəvan şəhərində]] yerləşən nümayəndəlik vasitəsilə Ermənistan hökumətinə çatdırmışdır. Komitənin Bakı nümayəndəliyi Mübariz İbrahimova aid olduğu iddia olunan şəkillərin internetdə yayılması haqqında məlumatı həm [[Cenevrə|Cenevrədəki]] qərargaha, həm də İrəvandakı nümayəndəliyə çatdırmışdır.<ref name="cəsəd">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2118489.html |title=«Cəsədini götürsələr də, oğlumun ruhu bizimlədir...» |date=4 avqust 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=13 may 2021 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210513135759/https://www.azadliq.org/a/2118489.html |language=az }}</ref> Azərbaycanlı politoloq Fariz İsmayılzadəyə görə, baş vermiş gərginlik müharibəyə gətirib çıxara biləcək səviyyədə idi.{{Sfn|İsmayılzadə|2011|p=8}} [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|Qafqaz müsəlmanlarının]] XII Şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskva və Bütün Rusiyanın Patriarxı [[Kirill (Moskva patriarxı)|Kirill]] vasitəsilə [[Erməni Qriqoryan Kilsəsi|Erməni Qriqoryan Kilsəsinin]] rəhbəri [[II Qaregin|II Qareginə]] müraciət edərək, bu işdə yardım etməsini xahiş etmişdir.<ref name="garegin">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2168526.html |title=II Qaregin Ermənistan prezidentinə müraciət edib |archive-url=https://web.archive.org/web/20210227003448/https://www.azadliq.org/a/2168526.html |language=az |date=27 sentyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=27 fevral 2021 |access-date=29 may 2022 }}</ref> Sentyabrda II Qaregin Mübariz İbrahimovun cəsədinin qaytarılması üçün Ermənistan Prezidenti Serj Sarkisyanla görüşmüşdür. Bəzi politoloqlar və siyasətçilər hesab etmişdir ki, katolikos bu məsələdə yanlış adama müraciət etmişdi. Onlar iddia edirlər ki, II Qaregin Sarkisyanın əvəzinə Qondarma DQR-nin ovaxtkı prezidenti [[Bako Saakyan|Bako Saakyana]] müraciət etməli idi. Ermənistanın müxalif [[İrs Partiyası|İrs Partiyasının]] parlament fraksiyasının lideri Stepan Səfəryan bildirmişdir: "Ermənistan tərəfi heç olmasa başa düşməlidir ki, bu məsələ Ermənistan rəsmilərinə deyil, Dağlıq Qarabağın hakimiyyət orqanlarına ünvanlanmalıdır".<ref name="eurasianet">{{Cite web |url=https://eurasianet.org/armenia-spiritual-leader-stokes-a-church-state-controversy |title=Armenia: Spiritual Leader Stokes a Church-State Controversy |trans-title=Ermənistan: Ruhani lider kilsə ilə dövlət arasında qarşıdurmanı alovlandırır |date=29 sentyabr 2010 |first=Marianna |last=Qriqoryan |work=Eurasianet |archive-date=28 iyun 2021 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210628024050/https://eurasianet.org/armenia-spiritual-leader-stokes-a-church-state-controversy |language=en }}</ref> [[Fayl:Farewell ceremony for National Hero Mubariz Ibrahimov and Farid Ahmadov 13.jpg|250px|right|thumb|Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədovun vida mərasimi.]] 4 avqustda [[Biləsuvar (Azərbaycan)|Biləsuvarda]] əksəriyyəti [[Ağdam|ağdamlı]] olan onlarla məcburi köçkün və [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]] veteranı Ermənistan hakimiyyətindən Mübariz İbrahimovun cəsədinin qaytarılmasını tələbi ilə aksiya keçirmişdir. Aksiyanı rayon sakinləri öz təşəbbüsləri ilə başlamışdılar. İştirakçılar 15–20 yüngül avtomobil və bir böyük avtobusla hərəkət edirdilər, əllərində [[Azərbaycan bayrağı|Azərbaycan bayraqları]], İbrahimovun fotoşəkilləri və üzərində "Hamımız Mübarizik!" yazılmış plakatlar qaldırmışdılar.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2118226.html |title=Mübariz İbrahimovun xatirəsinə yürüş başlayıb |date=4 avqust 2010 |archive-date=29 May 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-url=https://archive.today/20220529121732/https://www.azadliq.org/a/2118226.html |url-status=live }}</ref><ref name="protests">{{Cite web |url=https://www.rferl.org/a/Azerbaijanis_Demand_Armenians_Return_Soldiers_Body_/2118850.html |title=Azerbaijanis Demand Armenians Return Soldier's Body |trans-title=Azərbaycanlılar ermənilərdən əsgər cəsədinin qaytarılmasını tələb edirlər |date=4 avqust 2010 |archive-date=8 mart 2019 |language=en |work=Azadlıq Radiosu |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308003016/https://www.rferl.org/a/Azerbaijanis_Demand_Armenians_Return_Soldiers_Body_/2118850.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> Mübariz İbrahimovun cəsədinin Ermənistanın girovluğunda olan dövrdə onunla bağlı çoxlu dezinformasiyalar yayılmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/azerbaycanda-metbuat-azadliginin-hududlari-getdikce-mehdudlasir-video/ |title="Azərbaycanda mətbuat azadlığının hüdudları getdikcə məhdudlaşır" |date=4 sentyabr 2014 |access-date=29 may 2022 |work=Meydan TV |archive-url=https://archive.today/20220529121943/https://www.meydan.tv/az/article/azerbaycanda-metbuat-azadliginin-hududlari-getdikce-mehdudlasir-video/ |archive-date=29 May 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> Hüquq müdafiəçisi Əvəz Həsənova görə, həm Azərbaycan, həm də Ermənistan vəziyyətdən [[təbliğat]] üçün istifadə etməyə çalışmışdı. O demişdir ki, "Ermənistan mətbuatında Azərbaycanda hərbi ritorikanın güclənməsi" həmişə işıqlandırılırdı və "Azərbaycanın [[Bişkek protokolu|atəşkəsi]] pozmaqla bu ritorikanı gücləndirməyə çalışdığı"nı deyirdilər. Odur ki, Həsənova görə "Ermənistan mətbuatı belə bir faktı dünya ictimaiyyətinə göstərməyə maraqlıydı". O bildirmişdir ki, bu, daha çox ermənilərə lazımlı bir məsələ idi, çünki beləliklə, onlar deyə bilərdilər ki, "Azərbaycan sülh danışıqları aparsa da, onun əsgəri bizim dörd döyüşçümüzü cəbhə xəttində öldürür". Əvəz Həsənova görə, Ermənistan bu faktdan beynəlxalq təbliğat, Azərbaycan isə daxili təbliğat üçün yararlanmışdır.<ref name="cəsəd" /> == Dəfn == 27 oktyabr 2010-cu ildə [[Rusiya|Rusiyanın]] [[Həştərxan|Həştərxan şəhərində]] Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya prezidentlərinin üçtərəfli görüşlərində birgə bəyannamə imzalanmışdır. Bu bəyannaməyə görə, hərbi əsirlər dəyişdirilməli, ölənlərin cəsədləri isə ləngimədən qarşı tərəfə verilməli idi.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2212245.html |title=Azərbaycan əsgərlərinin cəsədləri qaytarılır |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529124509/https://www.azadliq.org/a/2212245.html |date=6 noyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |language=az |url-status=live }}</ref> Sənədin icrasına 4 noyabrda başlanılmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/azeri/news/story/2010/11/101106_mubariz |title=Azərbaycan və Ermənistan arasında cəsədlər dəyişdirildi |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529145649/https://www.bbc.com/azeri/news/story/2010/11/101106_mubariz |date=6 noyabr 2010 |work=[[BBC|BBC Azərbaycanca]] |language=az |url-status=live }}</ref> [[Fayl:Mübariz İbrahimovun məzarı.jpg|150px|right|thumb|Mübariz İbrahimov məzarı.]] Mübariz İbrahimov və 4 sentyabrda [[Tərtər rayonu]] istiqamətində Ermənistan hərbçiləri ilə döyüşdə şəhid olmuş baş leytenant [[Fərid Əhmədov (şəhid)|Fərid Əhmədovun]] cəsədləri<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2214273.html |title=«Oğlumla fəxr edirəm» |archive-date=3 dekabr 2020 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201203110834/https://www.azadliq.org/a/2214273.html |date=8 noyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |language=az }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.hurriyet.com.tr/dunya/azerbaycan-ile-ermenistan-arasinda-cenaze-degisimi-16234533 |title=Azerbaycan ile Ermenistan arasında cenaze değişimi |trans-title=Azərbaycan və Ermənistan arasında cəsəd mübadiləsi |work=[[Hüriyyət (qəzet)|Hürriyet]] |date=6 noyabr 2010 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412085058/http://www.hurriyet.com.tr/dunya/azerbaycan-ile-ermenistan-arasinda-cenaze-degisimi-16234533 |archive-date=12 aprel 2019 |language=tr }}</ref> 6 noyabrda [[Ağdam rayonu|Ağdamın]] [[Baş Qərvənd|Baş Qərvənd kəndi]] yaxınlığında, [[Dağlıq Qarabağ təmas xətti|Dağlıq Qarabağ təmas xəttində]], [[Neytral zona|neytral zonada]] Azərbaycan tərəfinə təhvil verilmişdir. Bu prosesdə [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Hərəkatı|Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi]] və [[Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası|Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının]] nümayəndələri də iştirak etmişdir. Eyni zamanda, Azərbaycan tərəfi cəbhə bölgəsində ölmüş, keçmiş [[Ağdərə rayonu]] [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kənd sakini, 86 yaşlı Qavruşa Arustamyanın cəsədini Ermənistan tərəfinə qaytarmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2212491.html |title=Cəbhə xəttində meyitlər dəyişdirilir |date=6 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528202259/https://www.azadliq.org/a/2212491.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2212570.html |title=Mübariz İbrahimovun cəsədi qaytarıldı |date=6 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528203805/https://www.azadliq.org/a/2212570.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> Növbəti gün Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədovun cəsədləri saat 12-də morqdan götürülərək [[Təzəpir məscidi|Təzəpir məscidinə]] aparılmışdır və cəsədlər orada dini adət-ənənə ilə dəfnə hazırlanmışdır. [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyinin]] Məhkəmə-Tibb Ekspertizası və Pataloji Anatomiya Birliyindən məscidə kimi cənazələri izdiham və müvafiq dövlət qurumlarının nümayəndələri, [[Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi|Dövlət Yol Polisinin]] avtomobilləri müşayiət etmişdir. Cənazələri Təzəpir məscidində şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]] qarşılamışdır. Bundan sonra hər iki hərbçinin cəsədi [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinə]] aparılmışdır və orada vida mərasimi keçirilmişdir. Mərasimdə hərbçilərlə yanaşı, xeyli sayda mülki şəxs də iştirak etmişdir.<ref name="vida">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2213142.html |title=Azərbaycan hərbçiləri ilə vida mərasimi keçirilir |date=7 noyabr 2010 |archive-url=https://archive.today/20220529125142/https://www.azadliq.org/a/2213142.html |archive-date=29 May 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2213035.html |title=Hərbçilərin cəsədləri Təzə Pir məsçidinə gətirilib |date=7 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528203805/https://www.azadliq.org/a/2213035.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədov 7 noyabrda [[Bakı|Bakı şəhərində]] yerləşən [[İkinci Fəxri Xiyaban|İkinci Fəxri Xiyabanda]] təntənəli şəkildə dəfn edilmişdir.<ref name="yeddi" /><ref name="milli" /><ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2246216.html |title=2010-cu il fotolarda |date=12 dekabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/2246216.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> Dəfn mərasimində iştirak edən [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] iki şəhidin xatirəsini ehtiramla yad etmiş və [[Dağlıq Qarabağ münaqişəsi|Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin]] güc yolu ilə həlli ilə bağlı təhdidlərini təkrarlamışdır. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan "hər an hərbi yolla ölkənin ərazi bütövlüyünü bərpa edə bilər".<ref>{{Cite web |url=https://www.rferl.org/a/More_Armenian_Azerbaijani_Bodies_Exchanged_/2214686.html |title=More Armenian, Azerbaijani Bodies Exchanged |trans-title=Daha çox erməni və azərbaycanlı cəsədləri mübadilə edilib |date=9 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220202002722/https://www.rferl.org/a/More_Armenian_Azerbaijani_Bodies_Exchanged_/2214686.html |archive-date=2 fevral 2022 |language=en |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> O həmçinin, burada Ermənistanı "[[Qərbi Azərbaycan|tarixi Azərbaycan torpaqları]]" adlandırmışdır.{{Sfn|Crisis Group|2011|pp=9–10}} 11 noyabrda Təzəpir məscidində İlham Əliyevin adından Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədovun xatirəsinə ehsan mərasimi keçirilmişdir. Mərasimdə hərbçilərin valideynləri, yaxınları, qohumları, [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin]] sədri şeyxülislam Allahşükür Paşazadə, Daxili İşlər, Müdafiə nazirliklərinin rəhbərliyi və şəxsi heyətləri, [[Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti|Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin]] rəhbərliyi, ictimai-siyasi xadimlər, ziyalılar və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2217428.html |title=Prezidentin adından ehsan verilib |date=11 noyabr 2010 |archive-url=https://archive.today/20220529125623/https://www.azadliq.org/a/2217428.html |archive-date=29 May 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> == İrsi == [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev|İlham Əliyevin]] 22 iyul 2010-cu il tarixli fərmanı ilə Mübariz İbrahimova [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adı verilmişdir.<ref name="adam" /><ref name="milli">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2213439.html |title=Mübariz İbrahimovla Fərid Əhmədovun yas mərasimi keçiriləcək |date=8 noyabr 2010 |archive-url=https://archive.today/20220529132441/https://www.azadliq.org/a/2213439.html |archive-date=29 May 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> Sərəncamda qeyd edilmişdir ki, Milli Qəhrəman adı Mübariz İbrahimova "Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasında müstəsna xidmətinə və göstərdiyi rəşadətə görə" verilmişdir. Bundan başqa, Əliyev İbrahimovun xatirəsini əbədiləşdirmək üçün imzaladığı sərəncamda qeyd edilmişdir: "[[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti|Nazirlər Kabineti]] [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar rayonunun]] orta məktəblərindən birinə Mübariz İbrahimovun adının verilməsini təmin etsin; Biləsuvar rayon İcra Hakimiyyəti Biləsuvar rayonunda küçələrdən birinə Mübariz İbrahimovun adının verilməsini təmin etsin".<ref name="adam">{{Cite web |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528202240/https://www.azadliq.org/a/24273165.html |archive-date=28 may 2022 |url=https://www.azadliq.org/a/24273165.html |title=Qəzetlər Milli Mətbuat Günündə nə yazır? |work=Azadlıq Radiosu }}</ref><ref>{{Cite web |access-date=29 may 2022 |language=az |url=https://www.azadliq.org/a/27842058.html |title=60 yaşlı qadının özünü asdığı deyilir |archive-url=https://web.archive.org/web/20160707152802/http://www.azadliq.org/a/27842058.html |archive-date=28 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> 15 iyun 2011-ci ildə onun adını daşıyan məktəbin qarşısında Azərbaycan Mərkəzi Bankının sponsorluğu ilə Mübariz İbrahimovun 4 metrlik qranit heykəlinin açılışı olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=В Азербайджане открыт памятник Мубаризу Ибрагимову |trans-title=Azərbaycanda Mübariz İbrahimovun abidəsinin açılışı olub |url=http://www.1news.az/society/20110615010641757.html |work=1News |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110804073628/http://1news.az/society/20110615010641757.html |archive-date=4 avqust 2011 |language=ru }}</ref><ref>{{Cite web |title=Открыт памятник Национальному герою Азербайджана Мубаризу Ибрагимову |trans-title=Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimovun abidəsinin açılışı olub |url=http://news.day.az/politics/273380.html |work=[[Day.az]] |access-date=29 may 2022 |archive-date=10 avqust 2011 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20110810123745/http://news.day.az/politics/273380.html |date=15 iyun 2011 }}</ref> Mübariz İbrahimov 2010-cu ildə [[ANS Şirkətlər Qrupu]] tərəfindən Azərbaycanda "[[İlin adamı mükafatı (Azərbaycan)|ilin adamı]]" seçilmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://news.az/articles/politics/31205 |work=News.az |access-date=29 may 2022 |title='Thousands of soldiers want to repeat Mubariz Ibrahimov's heroism' |trans-title="Minlərlə əsgər Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığını təkrarlamaq istəyir" |archive-date=22 iyul2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722020309/http://news.az/articles/politics/31205 }}</ref> [[Fayl:Navire MUBARIZ IBRAHIMOV en quai.jpg|250px|thumb|[[Türkiyə|Türkiyədə]] fəaliyyət göstərən [[Palmali Şirkətlər Qrupu|"Palmali" Şirkətlər Qrupunun]] sahibi [[Mübariz Mənsimov]] tankerlərindən birinə Mübariz İbrahimovun adını vermişdir.|left]] İbrahimovun cəsədi girovluqda olan dövrdə Azərbaycanın bütün şəhərlərində binalar, avtobuslar, avtomobillər İbrahimovun şəkilləri ilə bəzədilmişdir. Türkiyədə fəaliyyət göstərən [[Palmali Şirkətlər Qrupu|"Palmali" Şirkətlər Qrupunun]] sahibi [[Mübariz Mənsimov]] tankerlərindən birinə Mübariz İbrahimovun adını vermişdir.<ref name="haberturk" /> 2011-ci ilin fevralında Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetinin]] Mübariz İbrahimova həsr etdiyi yazı müsabiqəsini keçirilmişdir. Müsabiqədə qalib olmağa 83 əsər iddialı idi. Birinci yerə yazıçı-publisist Hafiz Mirzənin "Qeyrət" hekayəsi layiq görülmüşdür (1,000 manat).<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2305235.html |title=Müsabiqənin qalibləri açıqlandı |date=8 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/2305235.html |archive-date=29 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az }}</ref> [[Xəzər dənizi|Xəzər dənizində]] {{convert|30|km|mi}} məsafəni 8,5 saata üzən [[Lənkəran]] şəhər sakini Elşən Salayev qazandığı nailiyyəti Mübariz İbrahimova həsr etmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://www.vesti.az/news.php?id=49694 |title=Лянкяранец проплыл 30 км в Каспии в честь Национального героя |trans-title=Lənkəranlı Milli Qəhrəmanın şərəfinə Xəzər dənizində 30 km məsafəni üzdü |work=Vesti.az |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110512145133/http://vesti.az/news.php?id=49694 |archive-date=12 may 2011 |deadlink=yes }}</ref> 13 noyabr 2010-cu ildə Azərbaycanın cənub rayonlarından [[Bakı|Bakıya]] avtomobillərlə yürüş keçirilmişdir. Əsasən dindarların təşkil etdiyi yürüş Mübariz İbrahimovla [[Fərid Əhmədov (şəhid)|Fərid Əhmədovun]] xatirəsinə həsr olunmuşdur. Aksiya milli qəhrəmanların dəfn olunduğu Bakıdakı [[İkinci Fəxri Xiyaban|İkinci Fəxri Xiyabanda]] davam etmişdir.<ref name="yeddi">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2219084.html |title=Bakıya yürüş etdilər |date=13 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200738/https://www.azadliq.org/a/2219084.html |archive-date=28 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az }}</ref> 2015-ci ilin noyabrında dindarlar Mübariz İbrahimovun xatirəsini yad etmək məqsədilə Şəhidlər Xiyabanına yürüş etmişdir. Bununla bağlı Müsəlman Birliyi Hərəkatının lideri, şiə ilahiyyatçısı [[Taleh Bağırov|Taleh Bağırzadə]] Yasamal rayon polis idarəsinə çağırılmış, ardınca Bağırzadənin müavini Elçin Qasımov da saxlanılmışdır. Bu, onun tərəfdarlarının Sabunçu rayon polis idarəsinin binası qarşısında etirazına səbəb olmuşdu.<ref>{{Cite web |url=https://www.turan.az/cache/2015/Social/free/news-2015-11-free-Social-en-34673.htm |title=Pashazadeh offers Islamic Unity Movement to Decide |date=7 noyabr 2015 |archive-url=https://archive.today/20220601122852/https://www.turan.az/cache/2015/Social/free/news-2015-11-free-Social-en-34673.htm |archive-date=1 June 2022 |work=[[Turan İnformasiya Agentliyi]] |access-date=1 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> 2014-cü ildə Kanadanın Ottava şəhərində yerləşən Minto parkında Azərbaycan icmasının təşəbbüsü ilə Mübariz İbrahimov adına xatirə lövhəsi vurulmuşdur.<ref name="nuri">{{Cite web |title=Mübariz İbrahimovun xatirəsi harada və necə əbədiləşdirilib? |url=http://modern.az/articles/79736/1/ |access-date=2015-08-23 |archive-date=22 iyun 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150622061337/http://modern.az/articles/79736/1/ |date=19 iyun 2015 |first=Elman |last=Nuri |work=Modern.az |language=az }}</ref><ref>{{Cite web |title=Mubariz Ibrahimov’s memory perpetuated in Canada |url=http://www.news.az/articles/society/89184 |access-date=2015-08-23 |archive-date=2014-07-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140705135308/http://news.az/articles/society/89184 |url-status=dead }}</ref> 2016-cı ildə [[Sumqayıt|Sumqayıtda]] küçələrdən birinə İbrahimovun adı verilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Zakir Fərəcov Sumqayıtda Mübariz İbrahimovun adını əbədiləşdirdi |url=http://qlobal.az/zakir-ferecov-sumqayitda-mubariz-ibrahimovun-adini-ebedilesdirdi/#.Vs10V5x96M |access-date=2016-02-24 |archive-date=2021-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210208003621/http://qlobal.az/zakir-ferecov-sumqayitda-mubariz-ibrahimovun-adini-ebedilesdirdi/#.Vs10V5x96M |url-status=live }}</ref> 2016-cı ildə [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti]]ndə onun heykəli ucaldılmışdır.<ref>{{Cite web |first=Məhərrəm |last=Əlioğlu |url=https://azertag.az/xeber/998327 |title=Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində Mübariz İbrahimovun heykəlinin açılışı olub |Date=4 oktyabr 2016 |work=[[Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi]] |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-date=5 October 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161005124908/http://azertag.az/xeber/998327 |url-status=live }}</ref> 2008-ci ildə [[Azərbaycan Müdafiə Sənayesi Nazirliyi]]nin istehsal etdiyi "[[İstiqlal (snayper tüfəngi)|İstiqlal]]" snayper tüfəngləri ailəsindən 12.7 mm çaplı ikinci tüfəng onun şərəfinə "[[Mübariz (snayper tüfəngi)|Mübariz]]" adlandırılmışdır.<ref>{{Cite web |url=http://www.strategypage.com/htmw/htweap/articles/20130522.aspx |title=Bigger Is No Longer Better |trans-title=Daha böyük artıq daha yaxşı demək deyil |date=22 may 2013 |access-date=29 may 2022 |work=Strategy Page |archive-url=https://web.archive.org/web/20130607144722/http://www.strategypage.com/htmw/htweap/articles/20130522.aspx |archive-date=7 iyun 2013 |language=en }}</ref> 2016-cı ilin mayında [[Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi lisey|Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi liseydə]] Mübariz İbrahimovun xatirəsinə həsr olunan hərbi oyunlar keçirilmişdir. [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin]] mətbuat xidmətinin məlumatında qeyd edilmişdir ki, kursantlar qaçış, qumbara atma, atəş və kəndir dartma növləri üzrə yarışmışdılar. Qalib kursantlar mükafatlandırılmışdır.<ref>{{Cite web |date=8 noyabr 2010 |url=https://www.azadliq.org/a/27726429.html |title=M.İbrahimovun xatirəsinə hərbi oyunlar |archive-url=https://archive.today/20220529133817/https://www.azadliq.org/a/27726429.html |archive-date=29 May 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> 2010-cu ilin sentyabrında Bakıda Mübariz İbrahimovun həyatından bəhs edən sənədli film nümayiş etdirilmişdir.<ref name="eurasianet" /> Həmçinin, "Era" kinostudiyası ona aid "''Mübariz''" filmini çəkmişdir.<ref name="nuri" /> Mübariz İbrahimov haqqında [[Mustafa Çəmənli|Mustafa Çəmənlinin]] "''Mübariz''" romanı, [[Elxan Elatlı|Elxan Elatlının]] "''[[Qisas Gecəsi|Qisas gecəsi]]''" romanı, Maarif Köçkünün "''Mübariz cəsarəti''" poeması, Baxşeyiş Abbasoğlunun "''Ölüm son deyil... və yaxud əbədiyyət nəğməsi''" romanı, [[Çingiz Qacar|Çingiz Qacarın]] "''Turan bahaduru''" və [[Zaur Ustac|Zaur Ustacın]] "''Oriyentir ulduzu''" əsərləri aiddir.<ref name="nuri" /> Həmçinin, 28 dekabr 2016-cı il tarixində [[Azərbaycan Dillər Universiteti|Azərbaycan Dillər Universitetində]] [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi|Azərbaycan Yazıçılar]] və [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi|Jurnalistlər Birliyinin]] üzvü, Türk xalqlarının Ümumdünya Konqresinin prezidenti, yazıçı, professor Yəhya Caniyarın Mübariz İbrahimovun həyatından bəhs edən "''Turan mübarizi''" kitabının təqdimat mərasimi keçirilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://az.trend.az/azerbaijan/society/2704079.html |title=ADU-da "Turan Mübarizi" kitabının təqdimat mərasimi keçirilib |archive-url=https://archive.today/20220529133907/https://az.trend.az/azerbaijan/society/2704079.html |date=29 dekabr 2016 |archive-date=29 May 2022 |work=[[Trend İnformasiya Agentliyi]] |access-date=29 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> Rasət Pirisoyu Mübariz İbrahimova həsr olunmuş [[ağı]] yazmışdır.<ref>{{Cite web |date=28 avqust 2013 |url=https://www.azadliq.org/a/25089483.html |title=Tüpürmək, ancaq tüpürmək... |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/25089483.html |archive-date=28 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az }}</ref> 2013-cü ildə [[Türkiyə|Türkiyənin]] "''Sakarya Fırat''" teleserialında Mübariz İbrahimova bir neçə dəfə istinad edilmişdir.<ref>{{Cite web |last=Ağadadaşov |first=Cəfər |title=В популярном турецком сериала рассказали о героизме Мубариза Ибрагимова |trans-title=Türkiyənin məşhur serialında Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığından bəhs edilib |url=http://www.1news.az/society/20130328111609279.html |work=1News |access-date=29 may 2022 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20130406231444/http://www.1news.az/society/20130328111609279.html |archive-date=6 aprel 2013 }}</ref> 2014-cü ildə Türkiyənin "[[TRT 1]]" kanalında nümayiş olunan "''Kızıl Elma''" serialında onun haqqında məlumat verilmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://www.fenomen.az/mubariz-ibrahimovun-q%C9%99hr%C9%99manligi-turkiy%C9%99nin-qizil-alma-serialinda-da-yer-alib-video/ |title=Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığı Türkiyənin "Qızıl Alma" serialında da yer alıb |access-date=29 may 2022 |archive-date=5mart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305050421/http://www.fenomen.az/mubariz-ibrahimovun-q%C9%99hr%C9%99manligi-turkiy%C9%99nin-qizil-alma-serialinda-da-yer-alib-video/ |date=24 sentyabr 2014 |language=az }}</ref> 2015-ci ildə filologiya üzrə fəlsəfə Şəmil Sadiqin ssenarisi əsasında rəssam Vasif Səftərov tərəfindən Mübariz İbrahimov haqqında cizgi-roman hazırlanmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.xezerxeber.az/news/maraqli/39471/mubariz-ibrahimov-haqda-cizgi-filmi-fotolar |title=Mübariz İbrahimov haqda cizgi filmi |date=12 oktyabr 2015 |access-date=29 may 2022 |language=az |work=[[Xəzər TV|Xəzər Xəbər]] |archive-url=https://archive.today/20220529140349/https://www.xezerxeber.az/news/maraqli/39471/mubariz-ibrahimov-haqda-cizgi-filmi-fotolar |archive-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> 2022-ci ildə "Virtual Qarabağ" İKT Gənclər İctimai Birliyi tərəfindən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Gənclər və İdman Nazirliyinin]] dəstəyi ilə Türkiyədə Mübariz İbrahimov haqqında animasiya filmi hazırlanmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://nocomment.az/mubariz-ibrahimova-hesr-edilmis-animasiya-filmi-cekildi-video/ |title=Mübariz İbrahimova həsr edilmiş animasiya filmi çəkildi |date=7 aprel 2022 |access-date=29 may 2022 |language=az |work=Nocomment.az |archive-url=https://archive.today/20220529140356/https://nocomment.az/mubariz-ibrahimova-hesr-edilmis-animasiya-filmi-cekildi-video/ |archive-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> [[Fayl:Mubariz snayper1.jpg|250px|thumb|right|12.7 mm çaplı "[[Mübariz (snayper tüfəngi)|Mübariz]]" snayper tüfəngi.]] [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı, 4 oktyabr 2020-ci ildə Mübariz İbrahimovun şəhid olduğu yer [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən azad edilmiş və burada [[Azərbaycan bayrağı]] dalğalandırılmışdır.{{Sfn|Soğancıoğlu|2021|p=109}} === Münasibət === Mübariz İbrahimovun cəsədi girovluqda olan dövrdə [[Ermənistan Prezidenti]] [[Serj Sarkisyan]] Azərbaycan tərəfini "Mübariz İbrahimovu qəhrəman kimi təqdim edərək ermənilərə göz dağı verməkdə" günahlandırmış, [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] isə cavabında "Müharibənin öz qanunları var. Mübariz İbrahimovu biz qəhrəman kimi qələmə verməmişik. O, təkbaşına erməni əsgərlərinin qoruduğu səngəri dağıdaraq, ondan artıq işğalçı əsgəri öldürüb, özü də həyatını qəhrəmancasına qurban verib. Müharibə qanunlarına görə, tərəflər qəhrəmanlara hörmətlə yanaşmalıdır. Mübariz İbrahimov əsl qəhrəmanlıq nümunəsi göstərib və haqlı olaraq da Milli Qəhrəman adını qazanıb".<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/26528724.html |title=Əli Həsənov Soçi danışıqlarının «sirlərini» açır |language=az |date=13 avqust 2014 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/26528724.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> Mübariz İbrahimov Azərbaycan ictimaiyyətində milli qəhrəmana çevrilmişdir.{{Sfn|İsmayılzadə|2011|p=8}} Silahlı Qüvvələrə İctimai Nəzarət Birliyinin sədri Emin Həsənli bildirmişdir ki, Mübariz İbrahimov "öz əməli ilə Azərbaycanda əbədi yaşayacaq".<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/24253601.html |title=Hərbi çağırışda rüşvət yığışırmı? |language=az |date=2 iyul 2011 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/24253601.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> Əksinə, Ermənistanda Mübariz İbrahimov geniş şəkildə "diversiyaçı" və "cinayətkar" adlandırılaraq şeytanlaşdırılmışdır. Onun iştirak etdiyi [[Çaylı döyüşü]] ermənilərdə Azərbaycanın separatçı [[Dağlıq Qarabağ]] ərazisi üzərində nəzarəti bərpa etmək üçün gücdən istifadə etmək planları hazırlaya biləcəyi ilə bağlı narahatlığı artırmışdı.<ref name="eurasianet" /> Azərbaycanlı siyasi fəal [[Toğrul İsaoğlu]] Mübariz İbrahimovun atəşkəs halında ikən heç bir əmr almadan özbaşına erməni tərəfə keçib [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət edən hərbi qulluqçuları öldürməsi "itaətsizlik" adlandırmışdır. Onun fikrinə görə, Mübariz İbrahimov sağ qalsaydı, o, Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən "xidmət etdiyi hərbi hissəni özbaşına tərk etdiyinə görə" məsuliyyətə cəlb olunaraq həbs ediləcəkdi.<ref>{{Cite web |first=Toğrul |last=İsaoğlu |author-link=Toğrul İsaoğlu |url=https://www.meydan.tv/az/article/dovletin-kimlik-siyaseti-azerbaycanin-dusmen-ve-qehremanlari/ |title=Dövlətin kimlik siyasəti, Azərbaycanın "düşmən" və "qəhrəmanları" |date=25 yanvar 2014 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529130006/https://www.meydan.tv/az/article/dovletin-kimlik-siyaseti-azerbaycanin-dusmen-ve-qehremanlari/ |archive-date=29 May 2022 |work=Meydan TV |url-status=live }}</ref> Mübariz İbrahimovun şəhid olması Azərbaycanda yeni mübahisə açmışdı. Bloger Rəşad Babalıya görə, "atəşkəsdən sonra Mübariz kimi ermənilərin içinə girib onları qıranlar az olmamışdı", lakin "onlar adsız qəhrəmanlar olmuşdular" və "bir çoxları da etdiklərinə görə dövlətin onlara münasibətindən gileylənmişdir". Babalı qeyd etmişdir ki, Mübariz İbrahimovun "güclü şəkildə təbliğindən qıcıq olanlar var" və onların bir qismi İbrahimova "hakimiyyətin özünü təbliğ etmək üçün vasitəyə çevirdiyindən hakimiyyət qarışıq mübarizin əməlinə də ikrah edirlər".<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2134293.html |title=«Azərbaycan Rusiyanı da dost edə bilmədi» |language=az |date=22 avqust 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528202257/https://www.azadliq.org/a/2134293.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> === Nərmin Şahmarzadə qalmaqalı === 2018-ci ilin axırlarında azərbaycanlı tələbə, fəal və psixoloq Nərmin Şahmarzadə "[[Facebook]]" sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda "Azərbaycan kişisinin" Mübariz İbrahimov kimi olmalı olmadığını, "döyüş olmadan, vətəni, yaxınlarını, öz canını itirmək təhlükəsi olmadan birini öldürməyi" qəddarlıq saydığını yazmış, İbrahimovun sağ qaldığı halda onu haqqında hərbi cinayət işi açılacağını güman etmiş, onun "dövlətə siyasi olaraq təhlükə yaratdığını" əlavə etmiş, eyni zamanda [[Azərbaycan–Ermənistan münasibətləri|erməniləri düşmən saymadığını]] qeyd etmişdir. Bu yazısına görə sosial şəbəkələrdə tənqid olunan Şahmarzadə bir neçə gün sonra üzr istəyərək, kimsəni təhqir etmək niyyətində olmadığını bildirmişdi. Bu paylaşıma görə Mübariz İbrahimovun anası Şamama İbrahimova, [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqaladə Hallar Nazirliyinin]] mayoru [[Araz Musayev]] və vəkil Ramil Rüstəmov Şahmarzadəyə qarşı 147-ci (böhtan) və 148-ci (təhqir) maddələri ilə şikayət vermişdir.<ref name="may2019" /> Onların tələbi Nərmin Şahmarzadənin 3 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsi və onun Azərbaycan xalqından üzr istəməsi olmuşdur. İşə [[Bakı|Bakının]] [[Xətai rayonu|Xətai Rayon]] Məhkəməsində baxılmalı idi, lakin qurum şikayətin qanuni əsaslarla verilmədiyini əsas göstərərək Şahmarzadəyə qarşı irəli sürülmüş şikayəti icraata götürməkdən imtina etmişdir. Nərmin Şahmarzadə sonradan Mübariz İbrahimovun valideynlərindən üzr istəyərək onun sözlərinin təhrif edildiyini və İbrahimovu qatil adlandırmadığını bildirmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/vekil-nermin-sahmarzadeni-hebs-etdirmek-isteyir/ |title=Vəkil Nərmin Şahmarzadəni həbs etdirmək istəyir |language=az |date=18 dekabr 2018 |work=Meydan TV |archive-date=30 May 2022 |archive-url=https://archive.today/20220530104337/https://www.meydan.tv/az/article/vekil-nermin-sahmarzadeni-hebs-etdirmek-isteyir/ |access-date=30 may 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/m%C9%99hk%C9%99m%C9%99-psixoloqa-qar%C5%9F%C4%B1-iddian%C4%B1-icraata-g%C3%B6t%C3%BCrm%C9%99yib-/4715115.html |title=Məhkəmə psixoloqa qarşı iddianı icraata götürməyib |language=az |date=25 dekabr 2018 |work=Amerikanın səsi |archive-date=23 noyabr 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201123162345/https://www.amerikaninsesi.org/a/m%C9%99hk%C9%99m%C9%99-psixoloqa-qar%C5%9F%C4%B1-iddian%C4%B1-icraata-g%C3%B6t%C3%BCrm%C9%99yib-/4715115.html |access-date=30 may 2022 }}</ref> Buna baxmayaraq, iddiaçı tərəf həmin qərardan apelyasiya şikayəti vermis, Bakı Apelyasiya Məhkəməsi onu təmin etmişdi və burada qərar verilmişdi ki, Xətai Rayon Məhkəməsi bu işə baxmalıdır.<ref name="milyon" /> 2019-cu ilin mayında Xətai Rayon Məhkəməsində hakim Cavid Hüseynin sədrliyilə keçirilən prosesdə Nərmin Şahmarzadə iddiaçı tərəf və onu dəstəkləyənlərin təhqirlərinə, hücumlarına məruz qaldığını, təhlükəsizliyinə təmin olmadığını əsas gətirərək vəkili ilə birlikdə məhkəməyə gəlməmişdi. Şahmarzadə baş verənlərin təkcə öz təhlükəsizliyi üçün risk yaratmadığını, yaxınlarının ciddi narahatlığına səbəb olmadığını, həm də "insanların, o cümlədən müharibənin od-alovunu görmüş, yaxınlarını itirmiş insanların hislərinə" təsir etdiyini bildirmişdir. O, əlavə etmişdir ki, bu prosesdə "bilərəkdən əlilliyi olan şəxslərdən, qazilərdən istifadə olunması, onlar üzərindən təxribata çəkmək cəhdləri təəssüf doğurur". Onun sözlərinə görə, 8 mayda məhkəmə binasında qapıya yaxınlaşarkən məhkəmə işçilərindən bir nəfər onu təhqir etmişdir. Şahmarzadə həmçinin bildirmişdir ki, iddiaçı tərəfin məhkəməyə təqdim etdiyi yazılar da "onun adından saxta profillər vasitəsilə yayılmışdır, həmin yazıların ona heç bir aiddiyyatı yoxdur". O əlavə etmişdir ki, "əksər saytlar 8 dəqiqəlik videodan ayrı-ayrı hissələri kontekstdən çıxararaq, müxtəlif provokativ başlıqlar altında paylaşıblar". İddiaçı tərəfin vəkili Ramil Rüstəmov Şahmarzadənin məhkəməyə gəlməməsi kimi bir hal təkrarlandığı halda onun haqqında həbs-qətimkan tədbiri seçilməsini xahiş etmişdir.<ref name="may2019">{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/nermin-sahmarzade-o-yazilar-menim-deyil/ |title=Nərmin Şahmarzadə: O yazılar mənim deyil |language=az |date=15 may 2019 |work=Meydan TV |archive-date=30 May 2022 |archive-url=https://archive.today/20220530104353/https://www.meydan.tv/az/article/nermin-sahmarzade-o-yazilar-menim-deyil/ |access-date=30 may 2022 |url-status=live }}</ref> Məhkəmə sonradan qeyri-müəyyən vaxta qədər təxirə salınmış, Nərmin Şahmarzadənin "Facebook"dakı paylaşımı AMEA-nin Dilçilik İnstitutuna linqvistik baxışa göndərilmiş və iclasın linqvistik baxışın cavabı məlum olandan sonra keçiriləcəyi bildirilmişdir.<ref name="milyon">{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/mehkeme-nermin-sahmarzadenin-facebook-statusunu-dilcilik-institutuna-ekspertizaya-gonderib/ |title=Nərmin Şahmarzadə: Mənim başıma 3 milyon 500 min pul qoyulduğu yazılmışdı (yenilənib) |language=az |date=22 may 2019 |work=Meydan TV |archive-date=29 oktyabr 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201029203203/https://www.meydan.tv/az/article/mehkeme-nermin-sahmarzadenin-facebook-statusunu-dilcilik-institutuna-ekspertizaya-gonderib/ |access-date=30 may 2022 }}</ref> 23 oktyabrda Xətai Rayon Məhkəməsində hakim Cavid Hüseynin çıxardığı hökmə əsasən, Şahmarzadə Cinayət Məcəlləsinin 148-ci maddəsiylə – Mübariz İbrahimovun şərəfini ləkələməkdə, onu təhqir etməkdə təqsirli bilinmiş və bu maddə ilə ona 400 saat ictimai işlər cəzası verilmişdir. Hakim Şahmarzadənin statuslarında böhtan olmadığı qənaətinə gəlmiş və 147-ci maddə ilə ona bəraət vermişdir. Bundan başqa, hökmdən əvvəl Şahmarzadə özünü təqsirli bilmədiyini, kimsəni təhqir etmədiyini vurğulayan psixoloq bəraət istəmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/m%C3%BCbariz-i%CC%87brahimova-g%C3%B6r%C9%99-psixoloq-m%C9%99hkum-edildi/30232088.html |title=Mübariz İbrahimova görə psixoloq məhkum edildi |language=az |date=23 oktyabr 2019 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=22 oktyabr 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022070958/https://www.azadliq.org/a/m%C3%BCbariz-i%CC%87brahimova-g%C3%B6r%C9%99-psixoloq-m%C9%99hkum-edildi/30232088.html |access-date=30 may 2022 }}</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === * {{Cite journal |url=https://www.files.ethz.ch/isn/136975/iaiwp1129.pdf |journal=IAI WORKING PAPERS |publisher=Istituto Affari Internazionali |volume=11 |issue=29 |date=noyabr 2011 |title=The Nagorno-Karabakh Conflict: Current Trends and Future Scenarios |first=Fariz |last=İsmayılzadə |language=en |trans-title=Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: Mövcud tendensiyalar və gələcək ssenarilər }} * {{Cite journal |journal=International Crisis Group |date=fevral 2011 |title=Armenia and Azerbaijan: Preventing War |trans-title=Ermənistan və Azərbaycan: Müharibənin qarşısının alınması |url=http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/europe/caucasus/B60%20Armenia%20and%20Azerbaijan%20---%20Preventing%20War.pdf |language=en }} * {{Cite journal |first=Şeyma |last=Soğancıoğlu |journal=Avrasya İncelemeleri Dergisi |volume=11 (1) |year=2022 |issue=89–120 |doi=10.26650/jes.2022.005. İkinci Karabağ Savaşının Türk Basınına Yansımaları: "Cumhuriyet" ve "Sabah" Gazeteleri |trans-title=İkinci Qarabağ müharibəsinin Türkiyə mətbuatında əks olunması: "Cümhuriyyət" və "Sabah" qəzetləri |language=tr }} * {{Cite journal |title=Iranian Encounters in Azerbaijan: The Case of Nardaran |trans-title=İranın Azərbaycanda görüşləri: Nardaran məsələsi. |last=Karasıoğlu |first=İsa Kağan |publisher=[[Columbia University Press]] |year=2016 |doi=10.7916/D8NP24R3 |language=en }} == Xarici keçidlər == {{Vikisitat}} * {{Commonscat-inline}} * {{Cite web |url=http://www.milliqahraman.az/milli_qehremanlar/275-dbrahimov-mgbariz-adakjrim-odlu.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110129013314/http://www.milliqahraman.az/milli_qehremanlar/275-dbrahimov-mgbariz-adakjrim-odlu.html |archivedate=29 yanvar 2011 |title=İbrahimov Mübariz Ağakərim oğlu |work=Milli Qəhrəman |language=az |url-status=dead }} {{Azərbaycanda ilin adamı}} {{Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər]] [[Kateqoriya:Mübariz İbrahimov]] 0818hxvbpowfwxlsw1mvarkpw4hxeiy 6601034 6600996 2022-08-29T11:04:01Z Atakhanli 223224 [[Special:Contributions/212.47.140.2|212.47.140.2]] ([[User talk:212.47.140.2|müzakirə]]) tərəfindən edilmiş 6600996 nömrəli redaktə geri qaytarıldı / mənbə göstər wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə}} {{eyni ad-soyadlı|Mübariz İbrahimov (dəqiqləşdirmə)}} {{adaş|Mübariz}} {{eyni soyad|İbrahimov}} {{Hərbi xadim |şəklin izahı = Mübariz İbrahimov pulemyot tutarkən, 2008–2010-cu illər. |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |şəklin ölçüsü = 250px |rütbə = {{Gizir|Azərbaycan}} }} '''Mübariz Ağakərim oğlu İbrahimov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] hərbçisi, [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət etmiş [[gizir]]. O, 2010-cu ildə [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] və [[Azərbaycanda ilin adamı mükafatı|Azərbaycanda "ilin adamı"]] adlarına layiq görülmüşdür. Uşaq yaşlarından idmanın boks növü ilə məşğul olmuş Mübariz İbrahimov 2005-ci ildə orta təhsilini başa vurduqdan sonra hərbi xidmətə çağırılmışdır. [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinə]] bağlı xüsusi təyinatlı qüvvələrdə xidmət etmiş İbrahimov iki il sonra hərbi xidmətini bitirmiş, 2009-cu ildə isə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin]] sıralarında könüllü xidmətə başlamışdır. Mübariz İbrahimov 18 iyundan 19 iyuna keçən gecə məktub yazaraq, xidmət etdiyi bölmədə heç kimə xəbər vermədən [[Dağlıq Qarabağ təmas xətti|Dağlıq Qarabağ təmas xəttinə]] doğru irəliləməyə başlamışdır. O, [[Tərtər rayonu|Tərtər rayonunun]] [[Çaylı (Tərtər)|Çaylı kəndində]] yerləşən [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin]] zastavasına basqın etmişdir və burada beş saat döyüşərək səhər saatlarında şəhid olmuşdur. Baş tutan döyüş zamanı İbrahimov, müxtəlif mənbələrə görə, ən azı 4, ən çoxu isə 140 nəfər erməni əsgərini öldürmüşdür. Döyüşdən sonra Mübariz İbrahimovun cəsədi [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin]] işğalı altındakı ərazilərdə qalmışdır, lakin Ermənistan tərəfi bunu uzun müddət təkzib etmişdir. Aylarla davam edən danışıqlardan sonra oktyabrda [[Rusiya|Rusiyanın]] vasitəçiliyi ilə [[Həştərxan|Həştərxan şəhərində]] imzalanan bəyannaməyə əsasən Mübariz İbrahimovun cəsədi 6 noyabrda Azərbaycan tərəfinə təhvil verilmişdir. O, [[İkinci Fəxri Xiyaban|İkinci Fəxri Xiyabanda]] dəfn edilmişdir. Mübariz İbrahimov Azərbaycan ictimaiyyətində milli qəhrəmana çevrilmişdir. [[Biləsuvar (Azərbaycan)|Biləsuvarda]] onun adına küçə və məktəb var. Mübariz İbrahimovu təsvir edən heykəllər ucaldılmış, onun şərəfinə xatirə lövhələri hazırlanmış, filmlər çəkilmiş, haqqında kitab yazılmış və xarici teleseriallarda bəhs edilmişdir. [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı, 4 oktyabr 2020-ci ildə Mübariz İbrahimovun şəhid olduğu yer [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən azad edilmiş və burada [[Azərbaycan bayrağı]] dalğalandırılmışdır. == Erkən illəri == Mübariz İbrahimov 7 fevral<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/28299464.html |title='Əhalini əlindəki dolları satmağa sövq edirlər' |work=Azadlıq Radiosu |date=9 fevral 2017 |language=az |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/28299464.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> 1988-ci ildə, [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Əliabad (Biləsuvar)|Əliabad]] kəndində anadan olmuşdur.<ref name="namaz" /> Mübariz İbrahimovun atası Ağakərim İbrahimov,<ref>{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/milli-qehremanin-atasi-beyanat-verdi/ |title=Milli Qəhrəmanın atası bəyanat verdi |date=7 noyabr 2015 |archive-url=https://archive.today/20220529120244/https://www.meydan.tv/az/article/milli-qehremanin-atasi-beyanat-verdi/ |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |work=[[Meydan TV]] |language=az |url-status=live }}</ref> anası isə Şamama İbrahimova idi.<ref name="cəsəd" /> Qardaşları Bəhruz və Rəşaddan sonra ailənin üçüncü övladı və sonbeşiyi olan<ref name="namaz">{{Cite newspaper |url=http://anl.az/down/meqale/az_muellimi/2010/oktyabr/136816.htm |title=Mübarizləri olan Vətən basılmaz! |archive-url=https://archive.today/20220529131006/http://anl.az/down/meqale/az_muellimi/2010/oktyabr/136816.htm |archive-date=29 May 2022 |first=Ədalət |last=Daşdəmirli |newspaper=[[Azərbaycan müəllimi (qəzet)|Azərbaycan müəllimi]] |date=15 oktyabr 2010 |pages=16–17 |language=az |access-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> İbrahimovun qeydlərinə görə, o, [[seyid]] nəslindəndir.<ref>{{Cite web |url=https://www.trt.net.tr/azerbaycan/m-d-niyy-t-v-s-n-t/2017/01/31/az-rbaycanli-ssenaristin-ekran-s-ri-beyn-lxalq-film-festivalina-d-v-t-alib-662462 |title="Şəhid olanadək bu şərəfsizlərin üzərinə gedəcəyəm", M.İbrahimov |archive-url=https://archive.today/20220529132402/https://www.trt.net.tr/azerbaycan/m-d-niyy-t-v-s-n-t/2017/01/31/az-rbaycanli-ssenaristin-ekran-s-ri-beyn-lxalq-film-festivalina-d-v-t-alib-662462 |date=7 fevral 2017 |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |work=TRT Azərbaycan |language=az |url-status=live }}</ref> İbrahimov 1994-cü ildə Malik Piriyev adına Əliabad kənd ibtidai məktəbinə daxil olmuşdur. O, məktəbdə keçilən idman dərsləri ilə kifayətlənməyib rayona gedər, 12–13 yaşlarından idmanın [[boks]] növü ilə məşğul olardı. İbrahimov [[Ukrayna|Ukraynada]] keçiriləcək həmyaşıdları arasında boks üzrə yarışlarda iştirak etmək üçün yola düşmə ərəfəsində əli zədələndiyindən həmin yarışlarda iştirak edə bilməmişdi. Mübariz İbrahimov dindar [[müsəlman]] idi və [[namaz]] qılırdı. O, 2005-ci ildə orta təhsilini başa vurduqdan sonra hərbi xidmətə çağırılmışdır. [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinə]] bağlı xüsusi təyinatlı qüvvələrdə xidmət etmiş İbrahimov 2007-ci ildə [[çavuş]] rütbəsi ilə hərbi xidmətini başa vurmuşdur.<ref name="namaz" /> O, bir müddət mülki işdə çalışdıqdan sonra<ref name="akit" /> 2009-cu ilin sentyabr ayında gizir kurslarına daxil olmuşdur, sonra Naftalanda xidmət etmişdir.<ref>{{Cite web |last=Leysan |first=Leyla |title=Герой Азербайджана Мубариз Ибрагимов: "Я буду идти против врагов до последнего" |trans-title=Azərbaycanın Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov: "Düşmənlərə qarşı sona qədər gedəcəyəm" |url=http://www.1news.az/politics/20100730043042639.html |work=1news |access-date=29 may 2022 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20100801172940/http://www.1news.az/politics/20100730043042639.html |archive-date=1 avqust 2010 }}</ref> Mübariz İbrahimov həmin ilin avqustunda könüllü olaraq [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət etmək üçün ərizə ilə müraciət etmiş, [[gizir]] kimi [[Tərtər rayonu|Tərtər rayonunda]] hərbi hissələrdən birində xidmət etməyə başlamışdır.<ref name="namaz" /><ref name="akit">{{Cite web |url=https://www.yeniakit.com.tr/biyografi/mubariz-ibrahimov |title=Mübariz İbrahimov kimdir? |work=Yeni Akit |language=tr |archive-date=29 May 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529114044/https://www.yeniakit.com.tr/biyografi/mubariz-ibrahimov |access-date=29 may 2022 |url-status=live }}</ref> == Çaylı döyüşü == {{Əsas|Çaylı döyüşü}} [[Fayl:Mubariz Ibrahimovun mektubu.jpg|thumb|right|250px|2010-cu ildə Mübariz İbrahimovun valideynlərinə yazdığı son məktubunun əlyazması.]] [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət etmiş gizir Mübariz İbrahimov 18 iyun 2010-cu ildə,<ref name="yeddi" /> saat 23:30 radələrində məktub yazaraq, xidmət etdiyi bölmədə heç kimə xəbər vermədən [[Dağlıq Qarabağ təmas xətti|Dağlıq Qarabağ təmas xəttinə]] doğru irəliləməyə başlamışdır. O, təkbaşına{{Sfn|International Crisis Group|2011|p=3}} {{convert|1|km|mi}} məsafəlik minalanmış ərazidən keçərək [[Tərtər rayonu|Tərtər rayonunun]] [[Çaylı (Tərtər)|Çaylı kəndində]] yerləşən [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin]] zastavasına basqın etmişdir.<ref name="akit" /><ref name="protests" /> İbrahimov burada erməni qüvvələri ilə beş saat döyüşmüş və səhər saatlarında şəhid olmuşdur.<ref name="akit" /> İlkin iddiaya görə, bu döyüşdə İbrahimov dörd erməni əsgərini öldürmüş{{Sfn|International Crisis Group|2011|p=3}} və daha dördünü yaralamışdır.<ref>{{Cite web |url=http://www.yerkramas.org/2010/06/22/odin-iz-ranenyx-armyanskix-soldat-v-krajne-tyazhelom-sostoyanii/ |title=Один из раненых армянских солдат в крайне тяжелом состоянии |trans-title=Yaralı erməni əsgərlərdən birinin vəziyyəti ağırdır |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724164733/http://www.yerkramas.org/2010/06/22/odin-iz-ranenyx-armyanskix-soldat-v-krajne-tyazhelom-sostoyanii/ |archive-date=24 avqust 2011 |language=ru |url-status=dead }}</ref> Buna baxmayaraq, o, fərqli mənbələrə görə 45<ref name="akit" /> və ya 140{{Sfn|Karasıoğlu|2016|p=108}} erməni əsgərini öldürmüşdür. [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin]] ilkin bəyanatına görə, Mübariz İbrahimov Tərtər rayonu istiqamətində Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin hücumunu dəf edərkən şəhid olmuşdur.<ref name="vida" /> [[Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası|Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının]] (DQR) rəsmiləri iddia etmişdir ki, təmas xəttində yerləşən Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycanın 20 nəfərlik kəşfiyyat-diversiya bölməsi tərəfindən qəfil hücuma məruz qalmışdı.<ref>{{Cite web |url=http://www.lragir.am/engsrc/politics-lrahos18305.html |title=NKR Defense Ministry Statement |trans-title=DQR Müdafiə Nazirliyinin bəyanatı |archive-url=https://web.archive.org/web/20120308133742/http://www.lragir.am/engsrc/politics-lrahos18305.html |archive-date=8 mart 2012 |work=Lragir' |date=19 iyun 2010 |access-date=29 may 2022 |language=en }}</ref> [[Qondarma Dağlıq Qarabağ Müdafiə Ordusu|Qondarma DQR Müdafiə Nazirliyinin]] iddiasına görə, Mübariz İbrahimovun silah yoldaşları isə hissəsi geri çəkilərkən onun cəsədi təmas xəttinin ermənilərə məxsus tərəfində qalmışdı.<ref name="eurasianet"/> Həm [[Ermənistan]], həm də Qondarma DQR rəsmiləri bildirmişdir ki, bu, döyüşlərin Azərbaycan qüvvələri tərəfindən qızışdırıldığını sübut edirdi.<ref name="protests" /> Azərbaycan hökuməti bu iddiaları təkzib edərək döyüşdə sadəcə Mübariz İbrahimovun iştirak etdiyini bildirmişdir.<ref name="eurasianet" /> Erməni Milli və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru, "''Janes Information Services''"in keçmiş hərbi analitiki Riçard Qiraqosyan döyüşün ya "ermənilərin cavabını yoxlamaq xarakteri" daşıdığını, ya da "Azərbaycan ordusunda komandanlıq və nizam-intizamın olmamasının əlaməti" kimi qiymətləndirmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://armenianow.com/karabakh/23755/azerbaijan_attack_karabakh_armenia |title=Fighting erupts in Karabakh in what Armenia calls a major Azeri 'provocation' |trans-title=Qarabağda Ermənistanın Azərbaycanın böyük "təxribatı" adlandırdığı döyüşlər gedir |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719223719/http://armenianow.com/karabakh/23755/azerbaijan_attack_karabakh_armenia |archive-date=19 iyul 2011 |work=ArmeniaNow |date=19 iyun 2010 |access-date=29 may 2022 |language=en }}</ref> [[Tomas de Vaal|Tomas de Vaala]] görə, cəsədlərin erməni nəzarətindəki ərazidə olması döyüşün daha çox Azərbaycan tərəfinin hücumu olduğunu göstərir. Buna baxmayaraq, o, qeyd etmişdir: "əsl mənzərə yəqin ki, heç vaxt bilinməyəcək".<ref>{{Cite web |url=https://carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=41112 |title=A Forever Smoldering Conflict in the Caucasus |trans-title=Qafqazda daim alovlanan münaqişə |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218055123/https://carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=41112 |archive-date=18 dekabr 2020 |access-date=29 may 2022 |date=5 iyul 2010 |work=The Moscow Times |via=Beynəlxalq Sülh üçün Karnegi Fondu |language=en }}</ref> === Girovluq === [[Fayl:Встреча с президентами Азербайджана и Армении в Астрахани.jpeg|250px|left|thumb|Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin 27 oktyabr 2010-cu ildə Həştərxanda görüşü.]] Döyüşdən sonra Azərbaycan tərəfi Mübariz İbrahimovun cəsədinin qaytarılmasını tələb etmişdir.<ref name="haberturk">{{Cite web |url=https://www.haberturk.com/dunya/haber/541716-sehidimizi-geri-verin |title=Şehidimizi geri verin |trans-title=Şəhidimizi qaytarın |archive-url=https://web.archive.org/web/20170613005509/http://www.haberturk.com/dunya/haber/541716-sehidimizi-geri-verin |archive-date=13 iyun 2017 |work=[[Habertürk TV|HaberTürk]] |date=13 avqust 2010 |access-date=29 may 2022 |language=tr }}</ref> Buna baxmayaraq, Ermənistan hökuməti bunun ardınca öz ilkin iddiasını təkzib edərək onun cəsədinin erməni tərəfində yox,<ref>{{Cite web |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/daqliq-qarabaq-munaqisesi/3318363.html |title=Dağlıq Qarabağ münaqişəsində 6 mindən çox Azərbaycan vətəndaşı itkin düşüb, əsir və girov götürülüb |Date=6 may 2016 |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224235647/https://www.amerikaninsesi.org/a/daqliq-qarabaq-munaqisesi/3318363.html |archive-date=24 fevral 2021 |work=[[Amerikanın səsi]] }}</ref> [[Neytral zona|neytral zonada]] qaldığını bəyan etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Lusin |last=Musayelyan |url=https://www.azatutyun.am/a/2214372.html |title=More Armenian, Azeri Bodies Swapped |trans-title=Daha çox erməni və azərbaycanlı cəsəd mübadiləsi aparılıb |date=9 noyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-url=https://web.archive.org/web/20161129144544/https://www.azatutyun.am/a/2214372.html |archive-date=29 noyabr 2016 |language=en }}</ref> Bununla belə, 2 avqustda [[Rusiya]] saytlarının birində Mübariz İbrahimova aid olduğu iddia edilən şəkillər yayımlanmağa başlanmışdır.<ref name="cəsəd" /><ref>{{Cite web |url=https://www.cnnturk.com/2010/dunya/08/14/azeriler.catismada.olen.askerinin.cenazesini.istiyor/586643.0/index.html |title=Azeriler çatışmada ölen askerinin cenazesini istiyor |trans-title=Azərbaycanlılar münaqişə zamanı həlak olan əsgərlərinin cəsədini tələb edirlər |date=14 avqust 2010 |access-date=29 may 2022 |language=tr |work=[[CNN Türk]] |archive-date=29 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220529101836/https://www.cnnturk.com/2010/dunya/08/14/azeriler.catismada.olen.askerinin.cenazesini.istiyor/586643.0/index.html |url-status=live }}</ref> Azərbaycan ictimaiyyəti bu şəkillərə emosional reaksiya vermiş,{{Sfn|International Crisis Group|2011|pp=9–10}} Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi isə bəyan etmişdir ki, bu şəkilləri yaymaqla Ermənistan tərəf [[beynəlxalq hüquq]] normalarına riayət etməyib. Qurum həmçinin bildirmişdir ki, Azərbaycan tərəfi Mübariz İbrahimovun cəsədini Ermənistandan almaq üçün səylərini davam etdirəcək və bu məsələdə bütün imkanlarını səfərbər edəcək. İtkin düşən və girovların, hərbi əsirlərin axtarışı üzrə beynəlxalq qrupun keçmiş koordinatoru Əvəz Həsənov da qeyd etmişdir ki, cəsədin geri qaytarılmaması [[Cenevrə konvensiyaları|Cenevrə konvensiyalarına]] ziddir. Azərbaycan hökuməti məsələ ilə bağlı [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Hərəkatı|Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin]] [[Bakı|Bakıdakı]] nümayəndəliyinə müraciət etmişdir. Burada şöbə müdiri olmuş İlahə Hüseynova bildirmişdir ki, onlar bu müraciəti [[İrəvan|İrəvan şəhərində]] yerləşən nümayəndəlik vasitəsilə Ermənistan hökumətinə çatdırmışdır. Komitənin Bakı nümayəndəliyi Mübariz İbrahimova aid olduğu iddia olunan şəkillərin internetdə yayılması haqqında məlumatı həm [[Cenevrə|Cenevrədəki]] qərargaha, həm də İrəvandakı nümayəndəliyə çatdırmışdır.<ref name="cəsəd">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2118489.html |title=«Cəsədini götürsələr də, oğlumun ruhu bizimlədir...» |date=4 avqust 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=13 may 2021 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210513135759/https://www.azadliq.org/a/2118489.html |language=az }}</ref> Azərbaycanlı politoloq Fariz İsmayılzadəyə görə, baş vermiş gərginlik müharibəyə gətirib çıxara biləcək səviyyədə idi.{{Sfn|İsmayılzadə|2011|p=8}} [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|Qafqaz müsəlmanlarının]] XII Şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskva və Bütün Rusiyanın Patriarxı [[Kirill (Moskva patriarxı)|Kirill]] vasitəsilə [[Erməni Qriqoryan Kilsəsi|Erməni Qriqoryan Kilsəsinin]] rəhbəri [[II Qaregin|II Qareginə]] müraciət edərək, bu işdə yardım etməsini xahiş etmişdir.<ref name="garegin">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2168526.html |title=II Qaregin Ermənistan prezidentinə müraciət edib |archive-url=https://web.archive.org/web/20210227003448/https://www.azadliq.org/a/2168526.html |language=az |date=27 sentyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=27 fevral 2021 |access-date=29 may 2022 }}</ref> Sentyabrda II Qaregin Mübariz İbrahimovun cəsədinin qaytarılması üçün Ermənistan Prezidenti Serj Sarkisyanla görüşmüşdür. Bəzi politoloqlar və siyasətçilər hesab etmişdir ki, katolikos bu məsələdə yanlış adama müraciət etmişdi. Onlar iddia edirlər ki, II Qaregin Sarkisyanın əvəzinə Qondarma DQR-nin ovaxtkı prezidenti [[Bako Saakyan|Bako Saakyana]] müraciət etməli idi. Ermənistanın müxalif [[İrs Partiyası|İrs Partiyasının]] parlament fraksiyasının lideri Stepan Səfəryan bildirmişdir: "Ermənistan tərəfi heç olmasa başa düşməlidir ki, bu məsələ Ermənistan rəsmilərinə deyil, Dağlıq Qarabağın hakimiyyət orqanlarına ünvanlanmalıdır".<ref name="eurasianet">{{Cite web |url=https://eurasianet.org/armenia-spiritual-leader-stokes-a-church-state-controversy |title=Armenia: Spiritual Leader Stokes a Church-State Controversy |trans-title=Ermənistan: Ruhani lider kilsə ilə dövlət arasında qarşıdurmanı alovlandırır |date=29 sentyabr 2010 |first=Marianna |last=Qriqoryan |work=Eurasianet |archive-date=28 iyun 2021 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210628024050/https://eurasianet.org/armenia-spiritual-leader-stokes-a-church-state-controversy |language=en }}</ref> [[Fayl:Farewell ceremony for National Hero Mubariz Ibrahimov and Farid Ahmadov 13.jpg|250px|right|thumb|Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədovun vida mərasimi.]] 4 avqustda [[Biləsuvar (Azərbaycan)|Biləsuvarda]] əksəriyyəti [[Ağdam|ağdamlı]] olan onlarla məcburi köçkün və [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]] veteranı Ermənistan hakimiyyətindən Mübariz İbrahimovun cəsədinin qaytarılmasını tələbi ilə aksiya keçirmişdir. Aksiyanı rayon sakinləri öz təşəbbüsləri ilə başlamışdılar. İştirakçılar 15–20 yüngül avtomobil və bir böyük avtobusla hərəkət edirdilər, əllərində [[Azərbaycan bayrağı|Azərbaycan bayraqları]], İbrahimovun fotoşəkilləri və üzərində "Hamımız Mübarizik!" yazılmış plakatlar qaldırmışdılar.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2118226.html |title=Mübariz İbrahimovun xatirəsinə yürüş başlayıb |date=4 avqust 2010 |archive-date=29 May 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-url=https://archive.today/20220529121732/https://www.azadliq.org/a/2118226.html |url-status=live }}</ref><ref name="protests">{{Cite web |url=https://www.rferl.org/a/Azerbaijanis_Demand_Armenians_Return_Soldiers_Body_/2118850.html |title=Azerbaijanis Demand Armenians Return Soldier's Body |trans-title=Azərbaycanlılar ermənilərdən əsgər cəsədinin qaytarılmasını tələb edirlər |date=4 avqust 2010 |archive-date=8 mart 2019 |language=en |work=Azadlıq Radiosu |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308003016/https://www.rferl.org/a/Azerbaijanis_Demand_Armenians_Return_Soldiers_Body_/2118850.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> Mübariz İbrahimovun cəsədinin Ermənistanın girovluğunda olan dövrdə onunla bağlı çoxlu dezinformasiyalar yayılmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/azerbaycanda-metbuat-azadliginin-hududlari-getdikce-mehdudlasir-video/ |title="Azərbaycanda mətbuat azadlığının hüdudları getdikcə məhdudlaşır" |date=4 sentyabr 2014 |access-date=29 may 2022 |work=Meydan TV |archive-url=https://archive.today/20220529121943/https://www.meydan.tv/az/article/azerbaycanda-metbuat-azadliginin-hududlari-getdikce-mehdudlasir-video/ |archive-date=29 May 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> Hüquq müdafiəçisi Əvəz Həsənova görə, həm Azərbaycan, həm də Ermənistan vəziyyətdən [[təbliğat]] üçün istifadə etməyə çalışmışdı. O demişdir ki, "Ermənistan mətbuatında Azərbaycanda hərbi ritorikanın güclənməsi" həmişə işıqlandırılırdı və "Azərbaycanın [[Bişkek protokolu|atəşkəsi]] pozmaqla bu ritorikanı gücləndirməyə çalışdığı"nı deyirdilər. Odur ki, Həsənova görə "Ermənistan mətbuatı belə bir faktı dünya ictimaiyyətinə göstərməyə maraqlıydı". O bildirmişdir ki, bu, daha çox ermənilərə lazımlı bir məsələ idi, çünki beləliklə, onlar deyə bilərdilər ki, "Azərbaycan sülh danışıqları aparsa da, onun əsgəri bizim dörd döyüşçümüzü cəbhə xəttində öldürür". Əvəz Həsənova görə, Ermənistan bu faktdan beynəlxalq təbliğat, Azərbaycan isə daxili təbliğat üçün yararlanmışdır.<ref name="cəsəd" /> == Dəfn == 27 oktyabr 2010-cu ildə [[Rusiya|Rusiyanın]] [[Həştərxan|Həştərxan şəhərində]] Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya prezidentlərinin üçtərəfli görüşlərində birgə bəyannamə imzalanmışdır. Bu bəyannaməyə görə, hərbi əsirlər dəyişdirilməli, ölənlərin cəsədləri isə ləngimədən qarşı tərəfə verilməli idi.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2212245.html |title=Azərbaycan əsgərlərinin cəsədləri qaytarılır |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529124509/https://www.azadliq.org/a/2212245.html |date=6 noyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |language=az |url-status=live }}</ref> Sənədin icrasına 4 noyabrda başlanılmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/azeri/news/story/2010/11/101106_mubariz |title=Azərbaycan və Ermənistan arasında cəsədlər dəyişdirildi |archive-date=29 May 2022 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529145649/https://www.bbc.com/azeri/news/story/2010/11/101106_mubariz |date=6 noyabr 2010 |work=[[BBC|BBC Azərbaycanca]] |language=az |url-status=live }}</ref> [[Fayl:Mübariz İbrahimovun məzarı.jpg|150px|right|thumb|Mübariz İbrahimov məzarı.]] Mübariz İbrahimov və 4 sentyabrda [[Tərtər rayonu]] istiqamətində Ermənistan hərbçiləri ilə döyüşdə şəhid olmuş baş leytenant [[Fərid Əhmədov (şəhid)|Fərid Əhmədovun]] cəsədləri<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2214273.html |title=«Oğlumla fəxr edirəm» |archive-date=3 dekabr 2020 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201203110834/https://www.azadliq.org/a/2214273.html |date=8 noyabr 2010 |work=Azadlıq Radiosu |language=az }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.hurriyet.com.tr/dunya/azerbaycan-ile-ermenistan-arasinda-cenaze-degisimi-16234533 |title=Azerbaycan ile Ermenistan arasında cenaze değişimi |trans-title=Azərbaycan və Ermənistan arasında cəsəd mübadiləsi |work=[[Hüriyyət (qəzet)|Hürriyet]] |date=6 noyabr 2010 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412085058/http://www.hurriyet.com.tr/dunya/azerbaycan-ile-ermenistan-arasinda-cenaze-degisimi-16234533 |archive-date=12 aprel 2019 |language=tr }}</ref> 6 noyabrda [[Ağdam rayonu|Ağdamın]] [[Baş Qərvənd|Baş Qərvənd kəndi]] yaxınlığında, [[Dağlıq Qarabağ təmas xətti|Dağlıq Qarabağ təmas xəttində]], [[Neytral zona|neytral zonada]] Azərbaycan tərəfinə təhvil verilmişdir. Bu prosesdə [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Hərəkatı|Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi]] və [[Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası|Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının]] nümayəndələri də iştirak etmişdir. Eyni zamanda, Azərbaycan tərəfi cəbhə bölgəsində ölmüş, keçmiş [[Ağdərə rayonu]] [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kənd sakini, 86 yaşlı Qavruşa Arustamyanın cəsədini Ermənistan tərəfinə qaytarmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2212491.html |title=Cəbhə xəttində meyitlər dəyişdirilir |date=6 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528202259/https://www.azadliq.org/a/2212491.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2212570.html |title=Mübariz İbrahimovun cəsədi qaytarıldı |date=6 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528203805/https://www.azadliq.org/a/2212570.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> Növbəti gün Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədovun cəsədləri saat 12-də morqdan götürülərək [[Təzəpir məscidi|Təzəpir məscidinə]] aparılmışdır və cəsədlər orada dini adət-ənənə ilə dəfnə hazırlanmışdır. [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyinin]] Məhkəmə-Tibb Ekspertizası və Pataloji Anatomiya Birliyindən məscidə kimi cənazələri izdiham və müvafiq dövlət qurumlarının nümayəndələri, [[Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi|Dövlət Yol Polisinin]] avtomobilləri müşayiət etmişdir. Cənazələri Təzəpir məscidində şeyxülislam [[Allahşükür Paşazadə]] qarşılamışdır. Bundan sonra hər iki hərbçinin cəsədi [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinə]] aparılmışdır və orada vida mərasimi keçirilmişdir. Mərasimdə hərbçilərlə yanaşı, xeyli sayda mülki şəxs də iştirak etmişdir.<ref name="vida">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2213142.html |title=Azərbaycan hərbçiləri ilə vida mərasimi keçirilir |date=7 noyabr 2010 |archive-url=https://archive.today/20220529125142/https://www.azadliq.org/a/2213142.html |archive-date=29 May 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2213035.html |title=Hərbçilərin cəsədləri Təzə Pir məsçidinə gətirilib |date=7 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528203805/https://www.azadliq.org/a/2213035.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədov 7 noyabrda [[Bakı|Bakı şəhərində]] yerləşən [[İkinci Fəxri Xiyaban|İkinci Fəxri Xiyabanda]] təntənəli şəkildə dəfn edilmişdir.<ref name="yeddi" /><ref name="milli" /><ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2246216.html |title=2010-cu il fotolarda |date=12 dekabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/2246216.html |archive-date=28 may 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> Dəfn mərasimində iştirak edən [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] iki şəhidin xatirəsini ehtiramla yad etmiş və [[Dağlıq Qarabağ münaqişəsi|Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin]] güc yolu ilə həlli ilə bağlı təhdidlərini təkrarlamışdır. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan "hər an hərbi yolla ölkənin ərazi bütövlüyünü bərpa edə bilər".<ref>{{Cite web |url=https://www.rferl.org/a/More_Armenian_Azerbaijani_Bodies_Exchanged_/2214686.html |title=More Armenian, Azerbaijani Bodies Exchanged |trans-title=Daha çox erməni və azərbaycanlı cəsədləri mübadilə edilib |date=9 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220202002722/https://www.rferl.org/a/More_Armenian_Azerbaijani_Bodies_Exchanged_/2214686.html |archive-date=2 fevral 2022 |language=en |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> O həmçinin, burada Ermənistanı "[[Qərbi Azərbaycan|tarixi Azərbaycan torpaqları]]" adlandırmışdır.{{Sfn|Crisis Group|2011|pp=9–10}} 11 noyabrda Təzəpir məscidində İlham Əliyevin adından Mübariz İbrahimov və Fərid Əhmədovun xatirəsinə ehsan mərasimi keçirilmişdir. Mərasimdə hərbçilərin valideynləri, yaxınları, qohumları, [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin]] sədri şeyxülislam Allahşükür Paşazadə, Daxili İşlər, Müdafiə nazirliklərinin rəhbərliyi və şəxsi heyətləri, [[Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti|Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin]] rəhbərliyi, ictimai-siyasi xadimlər, ziyalılar və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2217428.html |title=Prezidentin adından ehsan verilib |date=11 noyabr 2010 |archive-url=https://archive.today/20220529125623/https://www.azadliq.org/a/2217428.html |archive-date=29 May 2022 |language=az |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> == İrsi == [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev|İlham Əliyevin]] 22 iyul 2010-cu il tarixli fərmanı ilə Mübariz İbrahimova [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adı verilmişdir.<ref name="adam" /><ref name="milli">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2213439.html |title=Mübariz İbrahimovla Fərid Əhmədovun yas mərasimi keçiriləcək |date=8 noyabr 2010 |archive-url=https://archive.today/20220529132441/https://www.azadliq.org/a/2213439.html |archive-date=29 May 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> Sərəncamda qeyd edilmişdir ki, Milli Qəhrəman adı Mübariz İbrahimova "Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasında müstəsna xidmətinə və göstərdiyi rəşadətə görə" verilmişdir. Bundan başqa, Əliyev İbrahimovun xatirəsini əbədiləşdirmək üçün imzaladığı sərəncamda qeyd edilmişdir: "[[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti|Nazirlər Kabineti]] [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar rayonunun]] orta məktəblərindən birinə Mübariz İbrahimovun adının verilməsini təmin etsin; Biləsuvar rayon İcra Hakimiyyəti Biləsuvar rayonunda küçələrdən birinə Mübariz İbrahimovun adının verilməsini təmin etsin".<ref name="adam">{{Cite web |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528202240/https://www.azadliq.org/a/24273165.html |archive-date=28 may 2022 |url=https://www.azadliq.org/a/24273165.html |title=Qəzetlər Milli Mətbuat Günündə nə yazır? |work=Azadlıq Radiosu }}</ref><ref>{{Cite web |access-date=29 may 2022 |language=az |url=https://www.azadliq.org/a/27842058.html |title=60 yaşlı qadının özünü asdığı deyilir |archive-url=https://web.archive.org/web/20160707152802/http://www.azadliq.org/a/27842058.html |archive-date=28 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu }}</ref> 15 iyun 2011-ci ildə onun adını daşıyan məktəbin qarşısında Azərbaycan Mərkəzi Bankının sponsorluğu ilə Mübariz İbrahimovun 4 metrlik qranit heykəlinin açılışı olmuşdur.<ref>{{Cite web |title=В Азербайджане открыт памятник Мубаризу Ибрагимову |trans-title=Azərbaycanda Mübariz İbrahimovun abidəsinin açılışı olub |url=http://www.1news.az/society/20110615010641757.html |work=1News |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110804073628/http://1news.az/society/20110615010641757.html |archive-date=4 avqust 2011 |language=ru }}</ref><ref>{{Cite web |title=Открыт памятник Национальному герою Азербайджана Мубаризу Ибрагимову |trans-title=Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimovun abidəsinin açılışı olub |url=http://news.day.az/politics/273380.html |work=[[Day.az]] |access-date=29 may 2022 |archive-date=10 avqust 2011 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20110810123745/http://news.day.az/politics/273380.html |date=15 iyun 2011 }}</ref> Mübariz İbrahimov 2010-cu ildə [[ANS Şirkətlər Qrupu]] tərəfindən Azərbaycanda "[[İlin adamı mükafatı (Azərbaycan)|ilin adamı]]" seçilmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://news.az/articles/politics/31205 |work=News.az |access-date=29 may 2022 |title='Thousands of soldiers want to repeat Mubariz Ibrahimov's heroism' |trans-title="Minlərlə əsgər Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığını təkrarlamaq istəyir" |archive-date=22 iyul2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722020309/http://news.az/articles/politics/31205 }}</ref> [[Fayl:Navire MUBARIZ IBRAHIMOV en quai.jpg|250px|thumb|[[Türkiyə|Türkiyədə]] fəaliyyət göstərən [[Palmali Şirkətlər Qrupu|"Palmali" Şirkətlər Qrupunun]] sahibi [[Mübariz Mənsimov]] tankerlərindən birinə Mübariz İbrahimovun adını vermişdir.|left]] İbrahimovun cəsədi girovluqda olan dövrdə Azərbaycanın bütün şəhərlərində binalar, avtobuslar, avtomobillər İbrahimovun şəkilləri ilə bəzədilmişdir. Türkiyədə fəaliyyət göstərən [[Palmali Şirkətlər Qrupu|"Palmali" Şirkətlər Qrupunun]] sahibi [[Mübariz Mənsimov]] tankerlərindən birinə Mübariz İbrahimovun adını vermişdir.<ref name="haberturk" /> 2011-ci ilin fevralında Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində [[Kaspi (qəzet)|"Kaspi" qəzetinin]] Mübariz İbrahimova həsr etdiyi yazı müsabiqəsini keçirilmişdir. Müsabiqədə qalib olmağa 83 əsər iddialı idi. Birinci yerə yazıçı-publisist Hafiz Mirzənin "Qeyrət" hekayəsi layiq görülmüşdür (1,000 manat).<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2305235.html |title=Müsabiqənin qalibləri açıqlandı |date=8 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/2305235.html |archive-date=29 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az }}</ref> [[Xəzər dənizi|Xəzər dənizində]] {{convert|30|km|mi}} məsafəni 8,5 saata üzən [[Lənkəran]] şəhər sakini Elşən Salayev qazandığı nailiyyəti Mübariz İbrahimova həsr etmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://www.vesti.az/news.php?id=49694 |title=Лянкяранец проплыл 30 км в Каспии в честь Национального героя |trans-title=Lənkəranlı Milli Qəhrəmanın şərəfinə Xəzər dənizində 30 km məsafəni üzdü |work=Vesti.az |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110512145133/http://vesti.az/news.php?id=49694 |archive-date=12 may 2011 |deadlink=yes }}</ref> 13 noyabr 2010-cu ildə Azərbaycanın cənub rayonlarından [[Bakı|Bakıya]] avtomobillərlə yürüş keçirilmişdir. Əsasən dindarların təşkil etdiyi yürüş Mübariz İbrahimovla [[Fərid Əhmədov (şəhid)|Fərid Əhmədovun]] xatirəsinə həsr olunmuşdur. Aksiya milli qəhrəmanların dəfn olunduğu Bakıdakı [[İkinci Fəxri Xiyaban|İkinci Fəxri Xiyabanda]] davam etmişdir.<ref name="yeddi">{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2219084.html |title=Bakıya yürüş etdilər |date=13 noyabr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200738/https://www.azadliq.org/a/2219084.html |archive-date=28 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az }}</ref> 2015-ci ilin noyabrında dindarlar Mübariz İbrahimovun xatirəsini yad etmək məqsədilə Şəhidlər Xiyabanına yürüş etmişdir. Bununla bağlı Müsəlman Birliyi Hərəkatının lideri, şiə ilahiyyatçısı [[Taleh Bağırov|Taleh Bağırzadə]] Yasamal rayon polis idarəsinə çağırılmış, ardınca Bağırzadənin müavini Elçin Qasımov da saxlanılmışdır. Bu, onun tərəfdarlarının Sabunçu rayon polis idarəsinin binası qarşısında etirazına səbəb olmuşdu.<ref>{{Cite web |url=https://www.turan.az/cache/2015/Social/free/news-2015-11-free-Social-en-34673.htm |title=Pashazadeh offers Islamic Unity Movement to Decide |date=7 noyabr 2015 |archive-url=https://archive.today/20220601122852/https://www.turan.az/cache/2015/Social/free/news-2015-11-free-Social-en-34673.htm |archive-date=1 June 2022 |work=[[Turan İnformasiya Agentliyi]] |access-date=1 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> 2014-cü ildə Kanadanın Ottava şəhərində yerləşən Minto parkında Azərbaycan icmasının təşəbbüsü ilə Mübariz İbrahimov adına xatirə lövhəsi vurulmuşdur.<ref name="nuri">{{Cite web |title=Mübariz İbrahimovun xatirəsi harada və necə əbədiləşdirilib? |url=http://modern.az/articles/79736/1/ |access-date=2015-08-23 |archive-date=22 iyun 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150622061337/http://modern.az/articles/79736/1/ |date=19 iyun 2015 |first=Elman |last=Nuri |work=Modern.az |language=az }}</ref><ref>{{Cite web |title=Mubariz Ibrahimov’s memory perpetuated in Canada |url=http://www.news.az/articles/society/89184 |access-date=2015-08-23 |archive-date=2014-07-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140705135308/http://news.az/articles/society/89184 |url-status=dead }}</ref> 2016-cı ildə [[Sumqayıt|Sumqayıtda]] küçələrdən birinə İbrahimovun adı verilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Zakir Fərəcov Sumqayıtda Mübariz İbrahimovun adını əbədiləşdirdi |url=http://qlobal.az/zakir-ferecov-sumqayitda-mubariz-ibrahimovun-adini-ebedilesdirdi/#.Vs10V5x96M |access-date=2016-02-24 |archive-date=2021-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210208003621/http://qlobal.az/zakir-ferecov-sumqayitda-mubariz-ibrahimovun-adini-ebedilesdirdi/#.Vs10V5x96M |url-status=live }}</ref> 2016-cı ildə [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti]]ndə onun heykəli ucaldılmışdır.<ref>{{Cite web |first=Məhərrəm |last=Əlioğlu |url=https://azertag.az/xeber/998327 |title=Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində Mübariz İbrahimovun heykəlinin açılışı olub |Date=4 oktyabr 2016 |work=[[Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi]] |access-date=29 may 2022 |language=az |archive-date=5 October 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161005124908/http://azertag.az/xeber/998327 |url-status=live }}</ref> 2008-ci ildə [[Azərbaycan Müdafiə Sənayesi Nazirliyi]]nin istehsal etdiyi "[[İstiqlal (snayper tüfəngi)|İstiqlal]]" snayper tüfəngləri ailəsindən 12.7 mm çaplı ikinci tüfəng onun şərəfinə "[[Mübariz (snayper tüfəngi)|Mübariz]]" adlandırılmışdır.<ref>{{Cite web |url=http://www.strategypage.com/htmw/htweap/articles/20130522.aspx |title=Bigger Is No Longer Better |trans-title=Daha böyük artıq daha yaxşı demək deyil |date=22 may 2013 |access-date=29 may 2022 |work=Strategy Page |archive-url=https://web.archive.org/web/20130607144722/http://www.strategypage.com/htmw/htweap/articles/20130522.aspx |archive-date=7 iyun 2013 |language=en }}</ref> 2016-cı ilin mayında [[Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi lisey|Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi liseydə]] Mübariz İbrahimovun xatirəsinə həsr olunan hərbi oyunlar keçirilmişdir. [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin]] mətbuat xidmətinin məlumatında qeyd edilmişdir ki, kursantlar qaçış, qumbara atma, atəş və kəndir dartma növləri üzrə yarışmışdılar. Qalib kursantlar mükafatlandırılmışdır.<ref>{{Cite web |date=8 noyabr 2010 |url=https://www.azadliq.org/a/27726429.html |title=M.İbrahimovun xatirəsinə hərbi oyunlar |archive-url=https://archive.today/20220529133817/https://www.azadliq.org/a/27726429.html |archive-date=29 May 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> 2010-cu ilin sentyabrında Bakıda Mübariz İbrahimovun həyatından bəhs edən sənədli film nümayiş etdirilmişdir.<ref name="eurasianet" /> Həmçinin, "Era" kinostudiyası ona aid "''Mübariz''" filmini çəkmişdir.<ref name="nuri" /> Mübariz İbrahimov haqqında [[Mustafa Çəmənli|Mustafa Çəmənlinin]] "''Mübariz''" romanı, [[Elxan Elatlı|Elxan Elatlının]] "''[[Qisas Gecəsi|Qisas gecəsi]]''" romanı, Maarif Köçkünün "''Mübariz cəsarəti''" poeması, Baxşeyiş Abbasoğlunun "''Ölüm son deyil... və yaxud əbədiyyət nəğməsi''" romanı, [[Çingiz Qacar|Çingiz Qacarın]] "''Turan bahaduru''" və [[Zaur Ustac|Zaur Ustacın]] "''Oriyentir ulduzu''" əsərləri aiddir.<ref name="nuri" /> Həmçinin, 28 dekabr 2016-cı il tarixində [[Azərbaycan Dillər Universiteti|Azərbaycan Dillər Universitetində]] [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi|Azərbaycan Yazıçılar]] və [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi|Jurnalistlər Birliyinin]] üzvü, Türk xalqlarının Ümumdünya Konqresinin prezidenti, yazıçı, professor Yəhya Caniyarın Mübariz İbrahimovun həyatından bəhs edən "''Turan mübarizi''" kitabının təqdimat mərasimi keçirilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://az.trend.az/azerbaijan/society/2704079.html |title=ADU-da "Turan Mübarizi" kitabının təqdimat mərasimi keçirilib |archive-url=https://archive.today/20220529133907/https://az.trend.az/azerbaijan/society/2704079.html |date=29 dekabr 2016 |archive-date=29 May 2022 |work=[[Trend İnformasiya Agentliyi]] |access-date=29 may 2022 |language=az |url-status=live }}</ref> Rasət Pirisoyu Mübariz İbrahimova həsr olunmuş [[ağı]] yazmışdır.<ref>{{Cite web |date=28 avqust 2013 |url=https://www.azadliq.org/a/25089483.html |title=Tüpürmək, ancaq tüpürmək... |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/25089483.html |archive-date=28 may 2022 |work=Azadlıq Radiosu |access-date=29 may 2022 |language=az }}</ref> 2013-cü ildə [[Türkiyə|Türkiyənin]] "''Sakarya Fırat''" teleserialında Mübariz İbrahimova bir neçə dəfə istinad edilmişdir.<ref>{{Cite web |last=Ağadadaşov |first=Cəfər |title=В популярном турецком сериала рассказали о героизме Мубариза Ибрагимова |trans-title=Türkiyənin məşhur serialında Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığından bəhs edilib |url=http://www.1news.az/society/20130328111609279.html |work=1News |access-date=29 may 2022 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20130406231444/http://www.1news.az/society/20130328111609279.html |archive-date=6 aprel 2013 }}</ref> 2014-cü ildə Türkiyənin "[[TRT 1]]" kanalında nümayiş olunan "''Kızıl Elma''" serialında onun haqqında məlumat verilmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://www.fenomen.az/mubariz-ibrahimovun-q%C9%99hr%C9%99manligi-turkiy%C9%99nin-qizil-alma-serialinda-da-yer-alib-video/ |title=Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığı Türkiyənin "Qızıl Alma" serialında da yer alıb |access-date=29 may 2022 |archive-date=5mart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305050421/http://www.fenomen.az/mubariz-ibrahimovun-q%C9%99hr%C9%99manligi-turkiy%C9%99nin-qizil-alma-serialinda-da-yer-alib-video/ |date=24 sentyabr 2014 |language=az }}</ref> 2015-ci ildə filologiya üzrə fəlsəfə Şəmil Sadiqin ssenarisi əsasında rəssam Vasif Səftərov tərəfindən Mübariz İbrahimov haqqında cizgi-roman hazırlanmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.xezerxeber.az/news/maraqli/39471/mubariz-ibrahimov-haqda-cizgi-filmi-fotolar |title=Mübariz İbrahimov haqda cizgi filmi |date=12 oktyabr 2015 |access-date=29 may 2022 |language=az |work=[[Xəzər TV|Xəzər Xəbər]] |archive-url=https://archive.today/20220529140349/https://www.xezerxeber.az/news/maraqli/39471/mubariz-ibrahimov-haqda-cizgi-filmi-fotolar |archive-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> 2022-ci ildə "Virtual Qarabağ" İKT Gənclər İctimai Birliyi tərəfindən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Gənclər və İdman Nazirliyinin]] dəstəyi ilə Türkiyədə Mübariz İbrahimov haqqında animasiya filmi hazırlanmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://nocomment.az/mubariz-ibrahimova-hesr-edilmis-animasiya-filmi-cekildi-video/ |title=Mübariz İbrahimova həsr edilmiş animasiya filmi çəkildi |date=7 aprel 2022 |access-date=29 may 2022 |language=az |work=Nocomment.az |archive-url=https://archive.today/20220529140356/https://nocomment.az/mubariz-ibrahimova-hesr-edilmis-animasiya-filmi-cekildi-video/ |archive-date=29 May 2022 |url-status=live }}</ref> [[Fayl:Mubariz snayper1.jpg|250px|thumb|right|12.7 mm çaplı "[[Mübariz (snayper tüfəngi)|Mübariz]]" snayper tüfəngi.]] [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı, 4 oktyabr 2020-ci ildə Mübariz İbrahimovun şəhid olduğu yer [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən azad edilmiş və burada [[Azərbaycan bayrağı]] dalğalandırılmışdır.{{Sfn|Soğancıoğlu|2021|p=109}} === Münasibət === Mübariz İbrahimovun cəsədi girovluqda olan dövrdə [[Ermənistan Prezidenti]] [[Serj Sarkisyan]] Azərbaycan tərəfini "Mübariz İbrahimovu qəhrəman kimi təqdim edərək ermənilərə göz dağı verməkdə" günahlandırmış, [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] isə cavabında "Müharibənin öz qanunları var. Mübariz İbrahimovu biz qəhrəman kimi qələmə verməmişik. O, təkbaşına erməni əsgərlərinin qoruduğu səngəri dağıdaraq, ondan artıq işğalçı əsgəri öldürüb, özü də həyatını qəhrəmancasına qurban verib. Müharibə qanunlarına görə, tərəflər qəhrəmanlara hörmətlə yanaşmalıdır. Mübariz İbrahimov əsl qəhrəmanlıq nümunəsi göstərib və haqlı olaraq da Milli Qəhrəman adını qazanıb".<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/26528724.html |title=Əli Həsənov Soçi danışıqlarının «sirlərini» açır |language=az |date=13 avqust 2014 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/26528724.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> Mübariz İbrahimov Azərbaycan ictimaiyyətində milli qəhrəmana çevrilmişdir.{{Sfn|İsmayılzadə|2011|p=8}} Silahlı Qüvvələrə İctimai Nəzarət Birliyinin sədri Emin Həsənli bildirmişdir ki, Mübariz İbrahimov "öz əməli ilə Azərbaycanda əbədi yaşayacaq".<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/24253601.html |title=Hərbi çağırışda rüşvət yığışırmı? |language=az |date=2 iyul 2011 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528200746/https://www.azadliq.org/a/24253601.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> Əksinə, Ermənistanda Mübariz İbrahimov geniş şəkildə "diversiyaçı" və "cinayətkar" adlandırılaraq şeytanlaşdırılmışdır. Onun iştirak etdiyi [[Çaylı döyüşü]] ermənilərdə Azərbaycanın separatçı [[Dağlıq Qarabağ]] ərazisi üzərində nəzarəti bərpa etmək üçün gücdən istifadə etmək planları hazırlaya biləcəyi ilə bağlı narahatlığı artırmışdı.<ref name="eurasianet" /> Azərbaycanlı siyasi fəal [[Toğrul İsaoğlu]] Mübariz İbrahimovun atəşkəs halında ikən heç bir əmr almadan özbaşına erməni tərəfə keçib [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan Silahlı Qüvvələrində]] xidmət edən hərbi qulluqçuları öldürməsi "itaətsizlik" adlandırmışdır. Onun fikrinə görə, Mübariz İbrahimov sağ qalsaydı, o, Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən "xidmət etdiyi hərbi hissəni özbaşına tərk etdiyinə görə" məsuliyyətə cəlb olunaraq həbs ediləcəkdi.<ref>{{Cite web |first=Toğrul |last=İsaoğlu |author-link=Toğrul İsaoğlu |url=https://www.meydan.tv/az/article/dovletin-kimlik-siyaseti-azerbaycanin-dusmen-ve-qehremanlari/ |title=Dövlətin kimlik siyasəti, Azərbaycanın "düşmən" və "qəhrəmanları" |date=25 yanvar 2014 |access-date=29 may 2022 |archive-url=https://archive.today/20220529130006/https://www.meydan.tv/az/article/dovletin-kimlik-siyaseti-azerbaycanin-dusmen-ve-qehremanlari/ |archive-date=29 May 2022 |work=Meydan TV |url-status=live }}</ref> Mübariz İbrahimovun şəhid olması Azərbaycanda yeni mübahisə açmışdı. Bloger Rəşad Babalıya görə, "atəşkəsdən sonra Mübariz kimi ermənilərin içinə girib onları qıranlar az olmamışdı", lakin "onlar adsız qəhrəmanlar olmuşdular" və "bir çoxları da etdiklərinə görə dövlətin onlara münasibətindən gileylənmişdir". Babalı qeyd etmişdir ki, Mübariz İbrahimovun "güclü şəkildə təbliğindən qıcıq olanlar var" və onların bir qismi İbrahimova "hakimiyyətin özünü təbliğ etmək üçün vasitəyə çevirdiyindən hakimiyyət qarışıq mübarizin əməlinə də ikrah edirlər".<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/2134293.html |title=«Azərbaycan Rusiyanı da dost edə bilmədi» |language=az |date=22 avqust 2010 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=28 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220528202257/https://www.azadliq.org/a/2134293.html |access-date=29 may 2022 }}</ref> === Nərmin Şahmarzadə qalmaqalı === 2018-ci ilin axırlarında azərbaycanlı tələbə, fəal və psixoloq Nərmin Şahmarzadə "[[Facebook]]" sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda "Azərbaycan kişisinin" Mübariz İbrahimov kimi olmalı olmadığını, "döyüş olmadan, vətəni, yaxınlarını, öz canını itirmək təhlükəsi olmadan birini öldürməyi" qəddarlıq saydığını yazmış, İbrahimovun sağ qaldığı halda onu haqqında hərbi cinayət işi açılacağını güman etmiş, onun "dövlətə siyasi olaraq təhlükə yaratdığını" əlavə etmiş, eyni zamanda [[Azərbaycan–Ermənistan münasibətləri|erməniləri düşmən saymadığını]] qeyd etmişdir. Bu yazısına görə sosial şəbəkələrdə tənqid olunan Şahmarzadə bir neçə gün sonra üzr istəyərək, kimsəni təhqir etmək niyyətində olmadığını bildirmişdi. Bu paylaşıma görə Mübariz İbrahimovun anası Şamama İbrahimova, [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqaladə Hallar Nazirliyinin]] mayoru [[Araz Musayev]] və vəkil Ramil Rüstəmov Şahmarzadəyə qarşı 147-ci (böhtan) və 148-ci (təhqir) maddələri ilə şikayət vermişdir.<ref name="may2019" /> Onların tələbi Nərmin Şahmarzadənin 3 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsi və onun Azərbaycan xalqından üzr istəməsi olmuşdur. İşə [[Bakı|Bakının]] [[Xətai rayonu|Xətai Rayon]] Məhkəməsində baxılmalı idi, lakin qurum şikayətin qanuni əsaslarla verilmədiyini əsas göstərərək Şahmarzadəyə qarşı irəli sürülmüş şikayəti icraata götürməkdən imtina etmişdir. Nərmin Şahmarzadə sonradan Mübariz İbrahimovun valideynlərindən üzr istəyərək onun sözlərinin təhrif edildiyini və İbrahimovu qatil adlandırmadığını bildirmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/vekil-nermin-sahmarzadeni-hebs-etdirmek-isteyir/ |title=Vəkil Nərmin Şahmarzadəni həbs etdirmək istəyir |language=az |date=18 dekabr 2018 |work=Meydan TV |archive-date=30 May 2022 |archive-url=https://archive.today/20220530104337/https://www.meydan.tv/az/article/vekil-nermin-sahmarzadeni-hebs-etdirmek-isteyir/ |access-date=30 may 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/m%C9%99hk%C9%99m%C9%99-psixoloqa-qar%C5%9F%C4%B1-iddian%C4%B1-icraata-g%C3%B6t%C3%BCrm%C9%99yib-/4715115.html |title=Məhkəmə psixoloqa qarşı iddianı icraata götürməyib |language=az |date=25 dekabr 2018 |work=Amerikanın səsi |archive-date=23 noyabr 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201123162345/https://www.amerikaninsesi.org/a/m%C9%99hk%C9%99m%C9%99-psixoloqa-qar%C5%9F%C4%B1-iddian%C4%B1-icraata-g%C3%B6t%C3%BCrm%C9%99yib-/4715115.html |access-date=30 may 2022 }}</ref> Buna baxmayaraq, iddiaçı tərəf həmin qərardan apelyasiya şikayəti vermis, Bakı Apelyasiya Məhkəməsi onu təmin etmişdi və burada qərar verilmişdi ki, Xətai Rayon Məhkəməsi bu işə baxmalıdır.<ref name="milyon" /> 2019-cu ilin mayında Xətai Rayon Məhkəməsində hakim Cavid Hüseynin sədrliyilə keçirilən prosesdə Nərmin Şahmarzadə iddiaçı tərəf və onu dəstəkləyənlərin təhqirlərinə, hücumlarına məruz qaldığını, təhlükəsizliyinə təmin olmadığını əsas gətirərək vəkili ilə birlikdə məhkəməyə gəlməmişdi. Şahmarzadə baş verənlərin təkcə öz təhlükəsizliyi üçün risk yaratmadığını, yaxınlarının ciddi narahatlığına səbəb olmadığını, həm də "insanların, o cümlədən müharibənin od-alovunu görmüş, yaxınlarını itirmiş insanların hislərinə" təsir etdiyini bildirmişdir. O, əlavə etmişdir ki, bu prosesdə "bilərəkdən əlilliyi olan şəxslərdən, qazilərdən istifadə olunması, onlar üzərindən təxribata çəkmək cəhdləri təəssüf doğurur". Onun sözlərinə görə, 8 mayda məhkəmə binasında qapıya yaxınlaşarkən məhkəmə işçilərindən bir nəfər onu təhqir etmişdir. Şahmarzadə həmçinin bildirmişdir ki, iddiaçı tərəfin məhkəməyə təqdim etdiyi yazılar da "onun adından saxta profillər vasitəsilə yayılmışdır, həmin yazıların ona heç bir aiddiyyatı yoxdur". O əlavə etmişdir ki, "əksər saytlar 8 dəqiqəlik videodan ayrı-ayrı hissələri kontekstdən çıxararaq, müxtəlif provokativ başlıqlar altında paylaşıblar". İddiaçı tərəfin vəkili Ramil Rüstəmov Şahmarzadənin məhkəməyə gəlməməsi kimi bir hal təkrarlandığı halda onun haqqında həbs-qətimkan tədbiri seçilməsini xahiş etmişdir.<ref name="may2019">{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/nermin-sahmarzade-o-yazilar-menim-deyil/ |title=Nərmin Şahmarzadə: O yazılar mənim deyil |language=az |date=15 may 2019 |work=Meydan TV |archive-date=30 May 2022 |archive-url=https://archive.today/20220530104353/https://www.meydan.tv/az/article/nermin-sahmarzade-o-yazilar-menim-deyil/ |access-date=30 may 2022 |url-status=live }}</ref> Məhkəmə sonradan qeyri-müəyyən vaxta qədər təxirə salınmış, Nərmin Şahmarzadənin "Facebook"dakı paylaşımı AMEA-nin Dilçilik İnstitutuna linqvistik baxışa göndərilmiş və iclasın linqvistik baxışın cavabı məlum olandan sonra keçiriləcəyi bildirilmişdir.<ref name="milyon">{{Cite web |url=https://www.meydan.tv/az/article/mehkeme-nermin-sahmarzadenin-facebook-statusunu-dilcilik-institutuna-ekspertizaya-gonderib/ |title=Nərmin Şahmarzadə: Mənim başıma 3 milyon 500 min pul qoyulduğu yazılmışdı (yenilənib) |language=az |date=22 may 2019 |work=Meydan TV |archive-date=29 oktyabr 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201029203203/https://www.meydan.tv/az/article/mehkeme-nermin-sahmarzadenin-facebook-statusunu-dilcilik-institutuna-ekspertizaya-gonderib/ |access-date=30 may 2022 }}</ref> 23 oktyabrda Xətai Rayon Məhkəməsində hakim Cavid Hüseynin çıxardığı hökmə əsasən, Şahmarzadə Cinayət Məcəlləsinin 148-ci maddəsiylə – Mübariz İbrahimovun şərəfini ləkələməkdə, onu təhqir etməkdə təqsirli bilinmiş və bu maddə ilə ona 400 saat ictimai işlər cəzası verilmişdir. Hakim Şahmarzadənin statuslarında böhtan olmadığı qənaətinə gəlmiş və 147-ci maddə ilə ona bəraət vermişdir. Bundan başqa, hökmdən əvvəl Şahmarzadə özünü təqsirli bilmədiyini, kimsəni təhqir etmədiyini vurğulayan psixoloq bəraət istəmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/m%C3%BCbariz-i%CC%87brahimova-g%C3%B6r%C9%99-psixoloq-m%C9%99hkum-edildi/30232088.html |title=Mübariz İbrahimova görə psixoloq məhkum edildi |language=az |date=23 oktyabr 2019 |work=Azadlıq Radiosu |archive-date=22 oktyabr 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022070958/https://www.azadliq.org/a/m%C3%BCbariz-i%CC%87brahimova-g%C3%B6r%C9%99-psixoloq-m%C9%99hkum-edildi/30232088.html |access-date=30 may 2022 }}</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === * {{Cite journal |url=https://www.files.ethz.ch/isn/136975/iaiwp1129.pdf |journal=IAI WORKING PAPERS |publisher=Istituto Affari Internazionali |volume=11 |issue=29 |date=noyabr 2011 |title=The Nagorno-Karabakh Conflict: Current Trends and Future Scenarios |first=Fariz |last=İsmayılzadə |language=en |trans-title=Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: Mövcud tendensiyalar və gələcək ssenarilər }} * {{Cite journal |journal=International Crisis Group |date=fevral 2011 |title=Armenia and Azerbaijan: Preventing War |trans-title=Ermənistan və Azərbaycan: Müharibənin qarşısının alınması |url=http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/europe/caucasus/B60%20Armenia%20and%20Azerbaijan%20---%20Preventing%20War.pdf |language=en }} * {{Cite journal |first=Şeyma |last=Soğancıoğlu |journal=Avrasya İncelemeleri Dergisi |volume=11 (1) |year=2022 |issue=89–120 |doi=10.26650/jes.2022.005. İkinci Karabağ Savaşının Türk Basınına Yansımaları: "Cumhuriyet" ve "Sabah" Gazeteleri |trans-title=İkinci Qarabağ müharibəsinin Türkiyə mətbuatında əks olunması: "Cümhuriyyət" və "Sabah" qəzetləri |language=tr }} * {{Cite journal |title=Iranian Encounters in Azerbaijan: The Case of Nardaran |trans-title=İranın Azərbaycanda görüşləri: Nardaran məsələsi. |last=Karasıoğlu |first=İsa Kağan |publisher=[[Columbia University Press]] |year=2016 |doi=10.7916/D8NP24R3 |language=en }} == Xarici keçidlər == {{Vikisitat}} * {{Commonscat-inline}} * {{Cite web |url=http://www.milliqahraman.az/milli_qehremanlar/275-dbrahimov-mgbariz-adakjrim-odlu.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110129013314/http://www.milliqahraman.az/milli_qehremanlar/275-dbrahimov-mgbariz-adakjrim-odlu.html |archivedate=29 yanvar 2011 |title=İbrahimov Mübariz Ağakərim oğlu |work=Milli Qəhrəman |language=az |url-status=dead }} {{Azərbaycanda ilin adamı}} {{Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər]] [[Kateqoriya:Mübariz İbrahimov]] runy67nwfxp2yplgkhx78vrp8cknwp6 0 120041 6599981 6548791 2022-08-28T20:38:00Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yunan tanrıları | şəkil 1 = Cronos armé de la faucille (harpè) contre son père et divers médaillons pierre gravée crop.jpg | şəkil 1 məlumat = <!-- Şəklin şərhi --> | şəkil 1 miqyası = 250 | Mifologiya = <!-- Hansı mifologiyaya aid olması -->[[Yunan mifologiyası|Yunan]], [[Roma mifologiyası|Roma]] | Həyatı = <!- Həyatı --> | Adının izahı = Zaman | [[yunan dili|yun.]] = ''Κρόνος; Χρόνος'' | [[lat.]] = <!-- Ad --> ''Saturnus'' | Digər mədəniyyətlərdə = <!-- Digər mədəniyyətlərdə prototipi--> | Yeri = <!-- Yeri --> | Fəaliyyəti = <!-- Fəaliyyəti --> | Mənşəyi = Titan | Haqqında = <!-- Haqqında olan mənbə --> | Sülalə = [[Titanlar]] | Atası = [[Uran (mifologiya)|Uran]] | Anası = [[Geya]] | Qardaşı = <!-- Qardaşınin adı --> | Bacısı = <!-- Bacısınin adı --> | Arvadı = [[Reya]] | Uşaqları = [[Zevs]], [[Poseydon]], [[Aid]], [[Hera]], [[Femida]], [[Metida]] | Dəfn olunduğu yer = <!-- Dəfn olunduğu yer (ölkə, şəhər və s.) --> | Əlaqədar qeydlər = <!-- Onunla əlaqədar qeydlər --> | Əlaqədar personajlar = <!-- Onunla əlaqəli personajlar --> | Əlaqədar hadisələr = <!-- Onunla əlaqədar hadisələr --> | Atributları = <!-- Ona məxsus olan atributlar --> | Xarakterik cizgiləri = <!-- Xarakterik cizgiləri --> | şəkil 2 = Rubens saturn.jpg | şəkil 2 məlumat = <!-- Şəklin şərhi -->Kronos oğlu [[Poseydon]]u udarkən. | şəkil 2 miqyası = 250 }} [[Fayl:Rubens saturn.jpg|thumb]] '''Kron''', '''Kronos''', '''Xronos''' ({{lang-gr|Κρόνος, Χρόνος}}; mənası "zaman" deməkdir) — [[qədim yunan mifologiyası]]nda [[titanlar|titan]]<ref> Мифы народов мира. М., 1991–92. В 2 т. Т.2. С.18, Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.1. С.392–393</ref>, səma tanrısı [[Uran (mifologiya)|Uranın]] və yer ilahəsi [[Geya]]nın kiçik oğlu. Zamanın şəxsləşdirilmiş obrazıdır. Qədim Roma mifologiyasında '''[[Saturn (mifologiya)|Saturn]]''' ({{lang-la|Saturnus}})<ref> Мифы народов мира. М., 1991–92. В 2 т. Т.2. С.417</ref>, == Mənşəyi == Uran uşaqları dəhşətli və kinli olduqları, ona hörmətsizlik etdikləri üçün səltənətinin və taxtının devrilməsindən ehtiyat edərək onları [[Geya]]nın — yerin bətnində — zülmət [[Tartar (mifologiya)|Tartarda]] gizlətmişdir. Bətnindəki ağırlıqdan əzab çəkən yer uşaqlarını ata Urana qarşı üsyana çağırır. [[Geya]]nın bu çağırışına səs verən kiçik oğlu zaman — Kron olur. Qisas almaq üçün nəhəng oraq düzəldərək buludlar arasında gizlənərək Uranın yatmasını gözləyir. Kron atası Uranı oraqla cinsiyyət üzvünü kəsərək axtalayır. Nərilti çəkən Uran oğlu Kronu onun da öz övladlarından bunu görməsini deyərək lənətləyir. Kron buna əhəmiyyət verməyərək qardaş və bacıları titanları zülmətdən azad edir. Təkcə yüzqollulardan ehtiyat edərək onları tartarda saxlayır. Onun bu hərəkətinə tək [[Okean (mifologiya)|Okean]] bəraət qazandırmır və ondan ayrılaraq yerin küncünə çəkilərək orada yaşayır. Kronun bu cinayəti dünyada bəd əməllərin meydana çıxmasına səbəb olur. Kronu cəzalandırmaq məqsədilə [[Niks]] bir sıra acıq, kədər, bədbinlik ilahələrini: [[Tanat (mifologiya)|Tanat]] — ölüm, [[Apate]] — yalan, [[Erida (mifologiya)|Erida]] — qalmaqal, dəhşətli yuxu və s. dünyaya gətirmiş olur. {{Titanlar nəsli}} == Uşaqları == {{Kron nəsli}} [[Fayl:Rhéa présentant une pierre emmaillotée à Cronos dessin du bas-relief d'un autel romain.jpg|280 px|thumb|left|[[Reya]] Kronosu aldadaraq ona, [[Zevs]]in yerinə bələnmiş daş yedirdir.<ref>Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 13 </ref>]] Tanrı Kron bir vaxtlar onun özünün atası [[Uran]]ın hakimiyyətini ələ keçirdiyi kimi, uşaqlarının da onun hakimiyyətini ələ keçirə biləcəklərindən ehtiyat edərək onları udmuşdur. Bu səbəbdən [[Reya]] ilahəsi Zevsi Krondan gizlin olaraq [[Krit]] adasındakı Psixro mağarası adlanan bir yerdə dünyaya gətirmişdir. Reya əri Kronu aldadaraq ona yemək üçün [[Zevs]]i yox, bələnmiş daş parçasını vermişdir. Keçi [[Amalfeya]] körpə Zevsi əmizdirmiş, [[Kuretlər]] onu qorumuş və nimfa [[Adrasteya (nimfa)|Adrasteya]] və [[İdeya (nimfa)|İdeya]] isə onu Kretada [[bal]]la bəsləyib böyütmüşlər. Mağaranı gözətçilər qoruyarmış və hər dəfə körpə Zevs ağlarkən, onlar nizələrini qalxanlarına vurub taqqıldadaraq onun səsinin Kron tərəfindən duyula bilməsinə mane olmuşlar. Boyüyüb başa çatdıqdan sonra [[Zevs]] atası Kronu əvvəlcə daşı , sonra uşaqları qusaraq geri qaytarmağa məcbur edir. Qardaşları [[Aid]] və [[Poseydon]]un köməyi ilə atasını əl çəkməyə məcbur edərək onun taxt-tacına sahib olurlar. Beləki, bütün yer üzünün tanrısı [[Zevs]], yeraltı dünyanın — cəhənnəmin tanrısı [[Aid]], dənizlərin tanrısı isə [[Poseydon]] olur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1 * Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5 * Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8 * Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece ISBN 978-960-425-078-3 == Həmçinin bax == {{Qədim yunan mifologiyası}} [[Kateqoriya:Titanlar]] t4z475sjn7fcx51s1h3ypq942x7nog5 0 120948 6601082 6477858 2022-08-29T11:20:57Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Günəşli}} {{YM}} '''Günəşli''' (əvvəlki adı: '''Kirovka''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Biləsuvar rayonu]]nun Günəşli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 39.]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı ilə Kirovka kənd inzibati ərazi vahidi tərkibindəki Kirovka kəndi Günəşli kəndi, Kirovka kənd inzibati ərazi vahidi Günəşli kənd inzibati ərazi vahidi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/10719 Biləsuvar rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2005-ci il tarixli, 976-IIQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi Rusiyanın köçürmə siyasəti nəticəsində rus kəndlilərinin Azərbaycanda yerləşdirilməsi ilə əlaqədar olaraq 1905-ci ildə yaranmış və Alekseyevka adlandırılmışdı. Sovet hakimiyyəti illərində S.M.Kirovun (1886–1934) adı ilə Kirovka adlandırılmışdır. 1998-ci ildən kəndin adı Azərbaycan yazıçısı M.C.Paşayevin şərəfinə Mircəlal kimi rəsmiləşdirilmişdir. Memorial toponim olmuşdur.<ref>{{ATEL|1|282}}</ref> Kənd 2005-ci ildən Günəşli adlanır. == Tarixi == Kənd Nadir şah dövründə onun qışlaq etdiyi ərazilərdən biri olub. === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Muğan düzündə, rayonun qərbində, rayon mərkəzindən təxminən 7-10 km məsafədə yərləşir. [[Çaylı (Biləsuvar)|Çaylı]], [[Ağayrı]], [[İsmətli]] kəndləri ilə sərhəddir. == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 71.]</ref> |2551 |1251 |1300 |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=41 Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 79.]</ref> |↗2916 |↗1480 |↗1436 |- |} === Şəhidləri === * [[Teymur Abdullazadə|Abdullazadə Teymur Faiq oğlu (2001-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/117.html Vətən müharibəsi şəhidi Abdullazadə Teymur Faiq oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Saleh Ağayev|Ağayev Saleh Nurəddin oğlu (1992-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/107.html Vətən müharibəsi şəhidi Ağayev Saleh Nurəddin oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Nihad Babayev|Babayev Nihad Akif oğlu (1991-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/76.html Vətən müharibəsi qəhrəmanı Babayev Nihad Akif oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi, Vətən müharibəsi qəhrəmanı. * [[Elşad Baloğlanlı|Baloğlanlı Elşad Elşən oğlu (2002-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/133.html Vətən müharibəsi şəhidi Baloğlanlı Elşad Elşən oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Tehran Cəfərov|Cəfərov Tehran Nadir oğlu (1992-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/96.html Vətən müharibəsi şəhidi Cəfərov Tehran Nadir oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Müşfiq Xosizadə|Xosizadə Müşfiq Zakir oğlu (1993-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/87.html Vətən müharibəsi şəhidi Xosizadə Müşfiq Zakir oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Vüsal Qənbərli|Qənbərli Vüsal İlkin oğlu (1995-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/140.html Vətən müharibəsi şəhidi Qənbərli Vüsal İlkin oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. * [[Nahid Teymurzadə|Teymurzadə Nahid Üzeyir oğlu (1997-2020)]]<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/112.html Vətən müharibəsi şəhidi Teymurzadə Nahid Üzeyir oğlu (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == İqtisadiyyatı == Kənddə 616 təsərrüfat var. Kənd əhalisinin əsas məşğuliyyətini kənd təsərrüfatı və maldarlıq təşkil edir. 2015-ci il iyun ayının 25-də kəndə ilk dəfə olaraq təbii qaz verilmişdir.<ref>[http://socar.az/socar/az/news-and-media/news-archives/news-archives/id/8551 Biləsuvar, Ağsu və İsmayıllı rayonlarının kəndlərinə təbii qaz verilmişdir.] socar.az, 25. iyun 2015 {{az}}</ref> == Mədəniyyəti == Kənddə Günəşli kənd kitabxana filialı,<ref>[http://mct.gov.az/medias/media/other/305/nazkab-qerar-196-siyahi.pdf "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı. Bakı şəhəri, 17 iyun 2014-cü il, № 196, səh. 24.]</ref> Günəşli kənd klubu<ref>[http://mct.gov.az/medias/media/other/305/nazkab-qerar-196-siyahi.pdf "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı. Bakı şəhəri, 17 iyun 2014-cü il, № 196, səh. 73.]</ref> və Günəşli Poçt Agentliyi<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/25.html Azərbaycan Respublikası Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyəti. Poçt və Rabitə (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> fəaliyyət göstərir. == Təhsil == Kənddə Günəşli kənd ümumi orta məktəbi fəaliyyət göstərir.<ref>[https://bilasuvar.edu.gov.az/az/page/3329 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. Biləsuvar Rayon Təhsil Şöbəsi. Məktəblər (bilasuvar.edu.gov.az)]</ref><ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/15.html Biləsuvar rayonunda yerləşən təhsil müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == Din == Kənddə Günəşli kənd məscidi yerləşir.<ref>[http://anl.az/el/a/248998.pdf Seyyid Əliəsgər Behburlu (tərtibçi). Azərbaycan Respublikası məscidlərinin ensiklopediyası. İran İslam Respublikasının Azərbaycandakı Səfirliyinin Mədəniyyət Mərkəzi. Bakı: Beynəlxalq Əlhuda Nəşriyyatı, 2001, səh. 100.]</ref> == Səhiyyə == Kənddə Günəşli kənd tibb məntəqəsi yerləşir.<ref>[http://www.bilesuvar-ih.gov.az/page/17.html Biləsuvar rayonunda yerləşən səhiyyə müəssisələri barədə məlumat (bilesuvar-ih.gov.az)]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Biləsuvar rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Günəşli (Biləsuvar) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] ii7anhfifo0umd6cuc0iq43xlsqqppj 10 122766 6599861 6598626 2022-08-28T19:10:47Z Sura Shukurlu 169201 [[User:31.200.16.107|31.200.16.107]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Dancewithdevil|Dancewithdevil]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{ Naviqasiya cədvəli |ad=Erməni terrorizmi |rəng = #FFCFAF |şəkil = |başlığın stili = background:pink |qrupların stili = background:pink |siyahıların stili=text-align:left; |başlıq = [[Erməni terrorizmi]] |qrup1 = '''Terrorçular''' |siyahı1 = [[Qürgen Yanıkyan]]{{•}}[[Gevork Əcəmyan]]{{•}}[[Hakob Hakobyan]]{{•}}[[Monte Melkonyan]]{{•}}[[Varujan Karapetyan]]{{•}}[[Zori Balayan]]{{•}}[[Murad Topalyan]]{{•}}[[Soqomon Teyliryan]]{{•}}[[Hampiq Sasunyan]]{{•}}[[Drastamat Kanayan]]{{•}}[[Armen Qaro]]{{•}}[[Şahan Natali]] |qrup2 = '''Terror təşkilatları''' |siyahı2 = [[ASALA]]{{•}}[[ESƏD]]{{•}}[[Yeni erməni müqaviməti]]{{•}}[[Erməni inqilab ordusu]]{{•}}[[Vrej]] |qrup3 = '''Əməliyyatlar''' |siyahı3 = [[Ermənilərin Azərbaycan ərazisində törətdikləri terror aktlarının siyahısı]]{{•}}[[ASALA-nın əməliyyatlarının siyahısı]]{{•}}[[ESƏD-in terror aktlarının siyahısı]]{{•}}[[Nemezis əməliyyatı]]{{•}}[[1977-ci ildə Moskvada törədilən terror aktları]]{{•}}[[VAN əməliyyatı]]{{•}}[[Əsənboğa hava limanında terror aktı]]{{•}}[[Orli hava limanında terror aktı]]{{•}}[[Lissabon beşliyi]]{{•}}[[Melburndakı türk konsulluğunda partlayış]]{{•}}[[Sultan Əbdülhəmidə sui-qəsd]]{{•}}[[Bakı metrosunda partlayışlar]]{{•}}[[Lozanna univermağında partlayış]]}}</center><noinclude> [[Kateqoriya:Vikipediya şablonları|{{PAGENAME}}]] </noinclude> ea8w0rohyz3qd8gh0faun5nqjxjv95x 0 123767 6600217 6488345 2022-08-29T02:47:30Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sırxavənd''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Sırxavənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Sırxavənd kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> == Ərazisi == Ulubab və Ballıqaya silsilə yüksəkliklərinin əhatəsində yerləşən Sırxavənd kəndi [[Xaçınçay]]ın sol sahilində salınmışdı. Bura Aranla dağlıq ərazinin, Qırxqızla [[Murov]] dağlarının kəsişdiyi yerdir. Kənd strateji cəhətdən çox əhəmiyyətli yerdə yerləşirdi. 60-cı illərin əvvəllərində çəkilmiş Ağdərə-Xankəndi dağ yolu (keçmişdə qocalar bu yola “daşnak yolu” deyirdilər) Sırxavəndin üstündən keçir. Sırxavənd [[Ağdərə]] və [[Ağdam]]dan 30&nbsp;km, [[Xankəndi]]ndən 40&nbsp;km məsafədədir. [[Qazançı]], [[Çıldıran]], [[Ballıqaya]], [[Dovşanlı]], [[Seyidbəyli]] kimi erməni kəndlərinin əhatəsində yerləşirdi. == Tarixi == Qarabağın bu qədim yurdu 20-ci əsrdə dörd dəfə düşmənin hücumuna məruz qalmış və yerlə yeksan edilərək daşı-daş üstə qalmamışdı. 1991-ci ilin aprel ayında Dağlıq Qarabağda münaqişə ilə əlaqədar o zamankı respublika hökumətinin qərarı ilə Sırxavənd ərazi icraiyyə komitəsi yaradıldı. Məqsəd Ağdərə rayonundakı 12 azərbaycanlı kəndinə idarəetmə mərkəzi yaratmaq idi. Sırxavənd bu günlər əsl mərkəzə çevrildi. Ərazi polis bölməsi, kənd təsərrüfatı idarəsi, təhsil şöbəsi, maddi-texhiki təchizat bazası, avtomobil bazası, iki yol təmir tikinti idarəsi və s. idarə, müəssisələr yaradıldı və fəaliyyətə başladı. 1991-ci ilin dekabrında rəsmi olaraq kəndin özünümüdafiə batalyonu yaradıldı. Batalyonun başçısı olaraq Bəhmən Məmmədov təyin edildi.<ref>[http://myaghdara.wordpress.com/2010/05/01/sirxav%C9%99nd/ Sırxavənd]</ref> Ağdərənin Sırxavənd kəndi 1992-ci il martın 12-də Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunub. Həmin gün Sırxavənd daxil olmaqla Ağdərənin azərbaycanlılar yaşayan kəndləri - [[Bəşirlər]], [[Qaraşlar]], [[Baş Güneypəyə]], [[Orta Güneypəyə]], [[Xatınbəyli]] və başqa türk yurdları erməni silahlı qüvvələrinin total hücumu nəticəsində düşmən əlinə keçib. 1992-ci il iyunun 3-də Sırxavənd şəhid batalyon komandiri [[Şirin Mirzəyev]]in rəhbərliyi altında həyata keçirilən əməliyyatla azad edilsə də, cəmi 3 gün sonra yenidən işğal olunub. Müharibədə 19 şəhid verən kəndin özünümüdafiə batalyonunun onlarla üzvü yaralanıb. 4 sırxavəndli müharibədəki igidliklərinə görə "Azərbaycan Bayrağı" ordeni ilə təltif olunub. İki nəfər bu fəxri ada ölümündən sonra layiq görülüb. Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev, Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin və Ermənistan Respublikasının Baş naziri Nikol Paşinyan arasında 10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanan razılaşma əsasında keçmiş DQMV ərazisində yerləşməsi səbəbilə Ağdam rayonunun təhvil verilməsi zamanı Azərbaycanın nəzarətinə keçməyib.<ref>[https://www.adalet.az/w227855 Rusiya SM-dan ermənilərə növbəti hədiyyə: Ağdamın Sırxavənd və Ballıqaya kəndlərində uşaq bağçası açılır]</ref><ref>[https://hafta.az/agdamin-sirxavend-kendinde-qanunsuz-172-ermeni-meskunlasib-foto-309209-xeber.html Ağdamın Sırxavənd kəndində qanunsuz 172 erməni məskunlaşıb - FOTO]</ref> 23 fevral 2021-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi (ARMN) öz rəsmi YouTube kanalında Sırxavənd kəndinə aid olduğu iddia edilən videogörüntülər yayıb.<ref>[https://azertag.az/xeber/Mudafie_Nazirliyi_Agdam_rayonunun_Sirxavend_kendinin_videogoruntulerini_paylasib_VIDEO-1718617 Müdafiə Nazirliyi Ağdam rayonunun Sırxavənd kəndinin videogörüntülərini paylaşıb VİDEO ]</ref> <ref>[https://xalqqazeti.com/mobile/az/news/71212 Ağdamın Sırxavənd kəndindən görüntülər - VİDEO]</ref> Daha sonra ARMN sözügedən videonu silərək [[Yeni Qaralar]] adı ilə yenidən yükləyib.<ref>[https://azertag.az/xeber/Mudafie_Nazirliyi_Agdam_rayonunun_Yeni_Qaralar_kendinin_videogoruntulerini_yayib_VIDEO-1718893 Müdafiə Nazirliyi Ağdam rayonunun Yeni Qaralar kəndinin videogörüntülərini yayıb VİDEO]</ref><ref>[https://xalqqazeti.com/mobile/az/news/71232 Ağdam rayonunun Yeni Qaralar kəndi - VİDEO]</ref> == Əhalisi == Sırxavənd Ağdərənin azərbaycanlılar yaşayan ən böyük kəndi idi, onun 2 minə yaxın əhalisi vardı. Burada 250-dən çox ev var idi. Əslində 1923-cü ildən DQMV-nin yarandığı ilk gündən, gözdən, könüldən kənarda qalmış bu kəndlər xüsusilə 50-ci illərin əvvəllərində burada yaşayan azərbaycanlılar düşünülmüş gizli miqrasiyaya məruz qalmışlar. On illiklər ərzində azərbaycan kəndlərinin sosial-iqtisadi və mədəni inkişafı üçün heç bir iş görülməmiş, yeni iş yerləri açılmamış, mütəxəssislərə qsədən iş verilməmiş və bunu nəticəsində minlərlə azərbaycanlı dolanışıq çətinliyi ucbatından rayondan baş götürüb getməyə məcbur edilmişdir. Təkcə bir faktı qeyd edək ki, qonşu erməni kəndlərinin hamısında xəstəxana, poçt, klub olduğu halda 12 azərbaycanlı kəndinin hüç birində bu obyektlər olmamışdır. Sırxavənddə işğala qədər 250-yə yaxın ailə yaşayırdı. Həmin dövrdə respublikanın müxtəlif şəhər və rayonlarında 270-ə yaxın əslən Sırxavəndli olan ailə möcvud idi. Sırxavənddən (Ağdərə rayonu ləğv edildiyindən kənd [[Ağdam]]ın ərazisi sayılır) məcburi köçkünlər ölkənin müxtəlif rayon və şəhərlərində məskunlaşıb. Nisbətən sıx məskunlaşma [[Bərdə rayonu]]ndadır.<ref>[http://www.mediaforum.az/print.php?lang=az&article_id=20090312044749349&page=00 ƏSİR YURDLARDAN BİRİ. SIRXAVƏNDİN İŞĞALINDAN 17 İL KEÇİR]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[https://sputnik.az/20180305/25-il-evvel-bu-gun-sirxavend-faciesi-414302460.html Ermənilərin Ağdamın Sırxavənd kəndini atəşə tutmaları nəticəsində 10 nəfər dinc sakin həlak olub]</ref> === Tanınmış şəxsiyətləri === * [[Bayram Bayramov (yazıçı)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://myaghdara.wordpress.com/page/2/ Mənim Ağdərəm Mənim Azərbaycanım] == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Sırxavənd| ]] [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] qiuxcmcvfp0u2i6vr8hrwyrm2sjujcr 0 123978 6599862 6589507 2022-08-28T19:12:01Z Grenzsoldat 202463 /* 2012-ci il: London Olimpiadası */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Toğrul Əsgərov |orijinal adı = |şəkil = Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Toğrul Əsgərov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azerbaijan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 17.9.1992 |doğum yeri = [[Gəncə]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]] |boyu = 170 sm. (5 ft 7 in) |çəkisi = |idman növü = Güləş |medallar = {{Medal yarışları|[[File:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|60 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2012 Belqrad]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov''' ([[17 sentyabr]] [[1992]]; [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi. 2008-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Toğrul Əsgərov, 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medala, 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qızıl medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda bir dəfə (2012-ci ildə) qalib olub. [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda isə o, 2010-cu ildə gümüş medala sahib olub. Toğrul Əsgərov Olimpiya Oyunlarının qalibi olan ən gənc Azərbaycan idmançısıdır (19 il, 10 ay, 25 gün). Toğrul Əsgərov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə, 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın 1/4 final mərhələsində [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Fran Çamizo]] ilə görüşdə verilən ədalətsiz qərar ilə gündəmə gəlmişdi. Toğrul Əsgərov onun üzərində təmiz qələbə qazansa da, referilər bunu qeydə almadı. Bundan sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Birliyinə (UWW)]] bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra [[Ümumdünya Güləş Birliyi]]ndə bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. == Həyatı == Toğrul Əsgərov 1992-ci il sentyabrın 17-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub. 2005-ci ildən “Təhsil” İdman Klubunda məşqçi [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]]un rəhbərliyi altında güləş idman növü ilə məşğul olan Toğrul Əsgərov, 1998-2009-cu illərdə [[Gəncə]] şəhərində 7 nömrəli tam orta məjtəbdə, 2009-2013-cü illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Ajademiyasında (ADBTİA)]] təhsil alıb. == Karyerası == Toğrul Əsgərov 2007-ci ilin aprel ayında sərbəst güləş üzrə Gəncə Çempionatının qızıl medalına sahibi oldu.<ref name=":A1">{{cite news|title=Гянджинцы определились с лучшими|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070404121355662.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin yanvar ayında isə o, yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A2">{{cite news|title=Борцы собрали урожай медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080114023743106.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2008-ci ildə [[Latviya]]nın [[Dauqavpils]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":B1">{{cite news|title=Три золота из Латвии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080626022122599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Qari Xamoya]]nı 2:0 (8:0, 4:0), 1/4 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi [[Patric Dvorczic]]i 2:0 (6:0, 4:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə|Türjiyə]] nümayəndəsi [[Özbəhan]] [[Güçlü]]nü 2:0 (8:1, 4:1) hesabı ilə məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B1" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 (5:0, 8:1) hesabı ilə məğlub elədi və yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B1" /> 2009-cu ilin may ayında Toğrul Əsgərov [[İzmir]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":B2">{{cite news|title=Двойной удар по Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090530103448314.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":B2" /> === 2009-cu il: Növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə növbəti qızıl medalına da yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında sahib oldu.<ref name=":B3">{{cite news|title=Азербайджан продолжает побеждать на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090723040632876.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, 2009-cu ilin iyul ayında [[Serbiya]]nın [[Zrenyanin]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[İsrail]] nümayəndəsi [[Beniamin İsaqov]]u 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi [[Maxim Perpelita]]nı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub elədiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B3" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Həbib Batirov]]u 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B3" /> Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğundan sonra o, həmin ilin sonlarında [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], güləş məşqçisi [[Əliyar Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan gənclər arasında turnirdə də qalibi oldu.<ref name=":K6">{{cite news|title=Определились лучшие вольники страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091011064633586.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Dünya Çempionatında gümüş medal === Toğrul Əsgərov 2010-cu ildə gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K7" /> Əsgərov 28 iyun-4 iyulda [[Bolqarıstan]]ın ev sahibliyində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi İlyas Rzayevi 2:0 (6:0, 6:0), 1/4 final mərhələsində [[Bolqaırtan]] nümayəndəsi Krum Çuçurovu 2:0 (8:0, 6:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Ukrayna|Ujrayna]] nümayəndəsi İqor Xavalcini məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov 2008-ci ildə yeniyetmələr və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində [[Vladimir Xinçeqaşvili|Xinçeqaşvili]] 5:4, növbəti hissəsində isə Əsgərov 8:2 hesabı ilə qalib gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K7">{{cite news|title=Азербайджан уступил только России и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100701122903250.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K8" /> Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Misir]] güləşçisi İbrahim Fərəh Abdelhahimi 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Kanada]] güləşçisi Yahob Hergenheini 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Yaponiya]] güləşçisi Kyohei Yagonu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Özbəjistan]] güləşçisi Nodiryon Səfərov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov iyun ayında baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub etdiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K8" /> Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün birinci hissəsində Xinçeqaşvili 1:1, növbəti hissəsində isə Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi. Üçüncü hissədə isə [[Vladimir Xinçeqaşvili]] 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K8" /> Karyerası ərzində birinci dəfə məğlub olan Toğrul Əsgərov isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K8">{{cite news|title=Серебро Азербайджана в заключительный день ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100725100516150.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Üç il ərzində 2 dəfə gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına, bir dəfə isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, sərbəst güləş üzrə Azərbaycanın əsas yığmasına dəvət olundu və 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K9">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Kamerun]] nümayəndəsi Henri Mohi Ndiveni 2:0 (6:0, 8:0), 1/8 final mərhələsində [[Monqolustan]] nümayəndəsi Bayaraagiin Naranbaatarı 2:0 (4:2, 4:0), 1/4 final mərhələsində isə [[Belarus]] nümayəndəsi Rizvan Hacıyevi 2:0 (4:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K10" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi Yasuhiro İnaba ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Görüşün birinci hissəsində Əsgərov 6:0, növbəti hissəsində isə İnaba 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K10" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Yasuhiro İnabanı məğlub elədi.<ref name=":K10" /> Bununlada o, Dünya Çemionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K10" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi Vihtor Lebedev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Bu görüşdə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Birinci hissədə Lebedev 1:0, növbəti hissədə isə Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və görüşün qalibi üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":K10" /> Həlledici hissədə də qalib gələn güləşçi Lebedev oldu.<ref name=":K10" /> Bu səfərdə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Lebedev, Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K10" /> 7 gün sonra 18 yaşı tamam olan Toğrul Əsgərov isə debüt etdiyi Dünya Çempionatında gümüş medalın sahibi oldu (Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatında 10 sentyabrda mübarizə apardı).<ref name=":K10">{{cite news|title=Азербайджанец проиграл золото России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910012102095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K11">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: У меня еще будет шанс обыграть Лебедева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910110121988.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K12">{{cite news|title=Тогрул АСКЕРОВ: Я не жалею, что променял дзюдо на борьбу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911025418867.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K13">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Toğrul Əsgərova noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və final görüşündə məğlub olaraq turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K14">{{cite news|title=Шестеро вольников едут во Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101122055007522.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K15">{{cite news|title=Азербайджанцы покорили Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101128123453393.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə birinci turnirinə 10-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə qatıldı.<ref name=":K16">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":K17">{{cite news|title=Еще три медали азербайджанских вольников в Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110212104526761.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə Avropa Çempionatlarında debüt etdi.<ref name=":K18">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K19">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna|Ujrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi və 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatında 22 idmançı sırasında 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":K20">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Toğrul Əsgərov apreldə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Kuboju uğrunda mübarizə apardı və turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":K21">{{cite news|title=Азербайджан уступил шесть золотых медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110425120541097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatında uğursuz nəticədən sonra Toğrul Əsgərov, 8-10 iyulda baş tutan “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı.<ref name=":K22">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K23">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Azərbaycan nümayəndəsi [[Ağahüseyn Mustafayev]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu. [[Ağahüseyn Mustafayev]] final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Radoslav Velihovu 2:1, bürünc medal uğrunda görüşdə isə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Beha Lomtadzeni 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və “Qızıl Qran-Pri” yarışının bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Rumıniya]]nın [[Buxarest]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Ötən il baş tutan Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, bu səfər qızıl medala sahib olmağa iddialı idi. Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi Volodya Franqulyanı 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Özbəjistan]] nümayəndəsi Maruf Nurillayevi 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Murşid Mütəllimovu 2:1, 1/2 final mərhələsində isə [[Türjiyə]] nümayəndəsi Ömər Uzanı 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Logan Jefferi Stieber ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:1, növbəti hissədə isə 6:4 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K24">{{cite news|title=Одно золото и две бронзы с ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110730075134895.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K25">{{cite news|title=Как Аскеров принес золото Азербайджану (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110801025713614.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi olsa da, 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun əvəzinə [[Zəlimxan Hüseynov]]un Dünya Çempionatında mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi. 2012-ci ildə [[London]] şəhərində baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Dünya Çempionatında, [[Zəlimxan Hüseynov]] yeddinci pillənin sahibi oldu və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazana bilmədi. Toğrul Əsgərov 2011-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və final görüşündə [[Ağahüseyn Mustafayev]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":K26">{{cite news|title=Гасанов и Магомедов оказались сильнее всех|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111225070334868.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin fevral ayında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və 33 idmançı sırasında 28-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":K27">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov 8-11 martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K28">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K29">{{cite news|title=Азербайджан узнал время старта на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120304024644101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Türjiyə]] nümayəndəsi Munir Rəcəb Ağdaşı 2:1, 1/4 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Rumıniya]] nümayəndəsi George Bucuru 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K30" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K30" /> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K30" /> Birinci hissədə Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 0:2 hesabı ilə irəlidə olsada, sonda Anatoli Guidea 5:2 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 5:1 hesabı ilə qalib gəldi və birinci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K30">{{cite news|title=Аскеров приносит Азербайджану первое золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120307113826822.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Aprelin 20-22-də isə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri baş tutdu. Reqlamanetə əsasən 1-ci və 2-ci pillələrin sahibi olan idmançılara [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verildi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri Avropa Çempionatının qalibi olan Toğrul Əsgərovun Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi.<ref name=":K31">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K32">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov birinci görüşdə [[Belarus]] nümayəndəsi Alexander Kontoyevi 2:0, növbəti görüşdə isə [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxeri 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K36" /><ref name=":K33">{{cite news|title=Азербайджанские борцы узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419083656907.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, ötən il baş tutan Avropa Çempionatında məğlub olduğu [[Ujrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /> Bu səfər Toğrul Əsgərov onu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K36" /><ref name=":K35">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: Теперь нужно побеждать в финале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420064844188.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin final görüşündə, mart ayında [[Serbiya]]da baş tutan Avropa Çempionatının həlledici görüşündə məğlub etdiyi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /><ref name=":K34">{{cite news|title=Азербайджан завоевал еще две лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120420064455122.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu səfərdə Toğrul Əsgərov onu məğlub etdi (2:0) və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":K36">{{cite news|title=Аскеров завоевал олимпийскую лицензию и победил в турнире (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420104149527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K37">{{cite news|title=Софийский герой Тогрул Аскеров (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120420115428888.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] baş tutdu. [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda Toğrul Əsgərov favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]] və məşqçisi [[Firdovsi Umudov]] ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxer ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalına sahib olan [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Keniçi Yumoto]] ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə isə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Koleman Scott]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Əsgərov, həm Scott fəal mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov, [[Koleman Scott]]u döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 elədi. Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 4:0 elədi (tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, [[Koleman Scott]]un məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal). Bununla da Toğrul Əsgərov [[Koleman Scott]]u gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə Toğrul Əsgərov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] ilə üz-üzə gəldi. Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm [[Besix Kuduxov]] fəal mübarizə apardı. Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq elədi və hesabı 1:0 elədi. Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Əsgərov, Kuduxovun ayağını tutsa da, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi. Bununla da Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 elədi. Daha sonra isə [[Besix Kuduxov]] Toğrul Əsgərova fənd tətbiq eləməyə cəhd eləsə də, onun bu cəhdi uğusuz alındı. Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov dərhal rəqibinin ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı. Bununla da Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 elədi. Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov rəqibinə daha bir fənd tətbiq elədi və hesabı 5:0 elədi. Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi, Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan [[Besix Kuduxov]]u 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib oldu. Azərbaycanın idman tarixinin bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, həmdə Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasına [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu. <ref name=":K38">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K39">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K40">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K41">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K42">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr === === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === === 2017-ci il: Dopinq qalmaqalı === === 2019-cu il: İdmanla vidalaşması === == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2008</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2009</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2010</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>6</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>14.</center> |- |<center>7</center> |Dünya Kuboju |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |"Qızıl Qran-Pri" turniri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rumıniya}} [[Rumıniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>11</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |"Yaşar Doğu" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] |<center>28.</center> |- |<center>12</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>15</center> |<center>2014</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>12.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="6" |<center>2015</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>17</center> |"Alexander Medved" turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>12.</center> |- |<center>18</center> |Dünya Kuboju |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] |<center>5.</center> |- |<center>21</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>22</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>24</center> |<center>2019</center> |"G. Kartozia & V. Balavadze" turniri |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>10.</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Toghrul Asgarov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Toğrul Əsgərova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin "Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=01.09.2016|url=https://azertag.az/xeber/988953|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723145131/https://azertag.az/xeber/988953|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Hacıyev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toghrul_Asgarov Toğrul Əsgərovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] lfm6f8bpj9xvaz22b73otv0lapmp9uv 6599864 6599862 2022-08-28T19:18:05Z Grenzsoldat 202463 /* 2012-ci il: London Olimpiadası */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Toğrul Əsgərov |orijinal adı = |şəkil = Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Toğrul Əsgərov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azerbaijan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 17.9.1992 |doğum yeri = [[Gəncə]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]] |boyu = 170 sm. (5 ft 7 in) |çəkisi = |idman növü = Güləş |medallar = {{Medal yarışları|[[File:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|60 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2012 Belqrad]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov''' ([[17 sentyabr]] [[1992]]; [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi. 2008-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Toğrul Əsgərov, 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medala, 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qızıl medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda bir dəfə (2012-ci ildə) qalib olub. [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda isə o, 2010-cu ildə gümüş medala sahib olub. Toğrul Əsgərov Olimpiya Oyunlarının qalibi olan ən gənc Azərbaycan idmançısıdır (19 il, 10 ay, 25 gün). Toğrul Əsgərov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə, 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın 1/4 final mərhələsində [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Fran Çamizo]] ilə görüşdə verilən ədalətsiz qərar ilə gündəmə gəlmişdi. Toğrul Əsgərov onun üzərində təmiz qələbə qazansa da, referilər bunu qeydə almadı. Bundan sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Birliyinə (UWW)]] bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra [[Ümumdünya Güləş Birliyi]]ndə bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. == Həyatı == Toğrul Əsgərov 1992-ci il sentyabrın 17-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub. 2005-ci ildən “Təhsil” İdman Klubunda məşqçi [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]]un rəhbərliyi altında güləş idman növü ilə məşğul olan Toğrul Əsgərov, 1998-2009-cu illərdə [[Gəncə]] şəhərində 7 nömrəli tam orta məjtəbdə, 2009-2013-cü illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Ajademiyasında (ADBTİA)]] təhsil alıb. == Karyerası == Toğrul Əsgərov 2007-ci ilin aprel ayında sərbəst güləş üzrə Gəncə Çempionatının qızıl medalına sahibi oldu.<ref name=":A1">{{cite news|title=Гянджинцы определились с лучшими|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070404121355662.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin yanvar ayında isə o, yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A2">{{cite news|title=Борцы собрали урожай медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080114023743106.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2008-ci ildə [[Latviya]]nın [[Dauqavpils]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":B1">{{cite news|title=Три золота из Латвии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080626022122599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Qari Xamoya]]nı 2:0 (8:0, 4:0), 1/4 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi [[Patric Dvorczic]]i 2:0 (6:0, 4:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə|Türjiyə]] nümayəndəsi [[Özbəhan]] [[Güçlü]]nü 2:0 (8:1, 4:1) hesabı ilə məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B1" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 (5:0, 8:1) hesabı ilə məğlub elədi və yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B1" /> 2009-cu ilin may ayında Toğrul Əsgərov [[İzmir]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":B2">{{cite news|title=Двойной удар по Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090530103448314.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":B2" /> === 2009-cu il: Növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə növbəti qızıl medalına da yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında sahib oldu.<ref name=":B3">{{cite news|title=Азербайджан продолжает побеждать на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090723040632876.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, 2009-cu ilin iyul ayında [[Serbiya]]nın [[Zrenyanin]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[İsrail]] nümayəndəsi [[Beniamin İsaqov]]u 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi [[Maxim Perpelita]]nı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub elədiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B3" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Həbib Batirov]]u 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B3" /> Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğundan sonra o, həmin ilin sonlarında [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], güləş məşqçisi [[Əliyar Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan gənclər arasında turnirdə də qalibi oldu.<ref name=":K6">{{cite news|title=Определились лучшие вольники страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091011064633586.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Dünya Çempionatında gümüş medal === Toğrul Əsgərov 2010-cu ildə gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K7" /> Əsgərov 28 iyun-4 iyulda [[Bolqarıstan]]ın ev sahibliyində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi İlyas Rzayevi 2:0 (6:0, 6:0), 1/4 final mərhələsində [[Bolqaırtan]] nümayəndəsi Krum Çuçurovu 2:0 (8:0, 6:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Ukrayna|Ujrayna]] nümayəndəsi İqor Xavalcini məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov 2008-ci ildə yeniyetmələr və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində [[Vladimir Xinçeqaşvili|Xinçeqaşvili]] 5:4, növbəti hissəsində isə Əsgərov 8:2 hesabı ilə qalib gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K7">{{cite news|title=Азербайджан уступил только России и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100701122903250.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K8" /> Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Misir]] güləşçisi İbrahim Fərəh Abdelhahimi 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Kanada]] güləşçisi Yahob Hergenheini 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Yaponiya]] güləşçisi Kyohei Yagonu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Özbəjistan]] güləşçisi Nodiryon Səfərov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov iyun ayında baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub etdiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K8" /> Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün birinci hissəsində Xinçeqaşvili 1:1, növbəti hissəsində isə Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi. Üçüncü hissədə isə [[Vladimir Xinçeqaşvili]] 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K8" /> Karyerası ərzində birinci dəfə məğlub olan Toğrul Əsgərov isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K8">{{cite news|title=Серебро Азербайджана в заключительный день ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100725100516150.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Üç il ərzində 2 dəfə gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına, bir dəfə isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, sərbəst güləş üzrə Azərbaycanın əsas yığmasına dəvət olundu və 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K9">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Kamerun]] nümayəndəsi Henri Mohi Ndiveni 2:0 (6:0, 8:0), 1/8 final mərhələsində [[Monqolustan]] nümayəndəsi Bayaraagiin Naranbaatarı 2:0 (4:2, 4:0), 1/4 final mərhələsində isə [[Belarus]] nümayəndəsi Rizvan Hacıyevi 2:0 (4:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K10" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi Yasuhiro İnaba ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Görüşün birinci hissəsində Əsgərov 6:0, növbəti hissəsində isə İnaba 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K10" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Yasuhiro İnabanı məğlub elədi.<ref name=":K10" /> Bununlada o, Dünya Çemionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K10" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi Vihtor Lebedev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Bu görüşdə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Birinci hissədə Lebedev 1:0, növbəti hissədə isə Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və görüşün qalibi üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":K10" /> Həlledici hissədə də qalib gələn güləşçi Lebedev oldu.<ref name=":K10" /> Bu səfərdə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Lebedev, Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K10" /> 7 gün sonra 18 yaşı tamam olan Toğrul Əsgərov isə debüt etdiyi Dünya Çempionatında gümüş medalın sahibi oldu (Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatında 10 sentyabrda mübarizə apardı).<ref name=":K10">{{cite news|title=Азербайджанец проиграл золото России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910012102095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K11">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: У меня еще будет шанс обыграть Лебедева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910110121988.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K12">{{cite news|title=Тогрул АСКЕРОВ: Я не жалею, что променял дзюдо на борьбу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911025418867.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K13">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Toğrul Əsgərova noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və final görüşündə məğlub olaraq turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K14">{{cite news|title=Шестеро вольников едут во Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101122055007522.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K15">{{cite news|title=Азербайджанцы покорили Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101128123453393.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə birinci turnirinə 10-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə qatıldı.<ref name=":K16">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":K17">{{cite news|title=Еще три медали азербайджанских вольников в Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110212104526761.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə Avropa Çempionatlarında debüt etdi.<ref name=":K18">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K19">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna|Ujrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi və 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatında 22 idmançı sırasında 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":K20">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Toğrul Əsgərov apreldə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Kuboju uğrunda mübarizə apardı və turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":K21">{{cite news|title=Азербайджан уступил шесть золотых медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110425120541097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatında uğursuz nəticədən sonra Toğrul Əsgərov, 8-10 iyulda baş tutan “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı.<ref name=":K22">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K23">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Azərbaycan nümayəndəsi [[Ağahüseyn Mustafayev]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu. [[Ağahüseyn Mustafayev]] final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Radoslav Velihovu 2:1, bürünc medal uğrunda görüşdə isə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Beha Lomtadzeni 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və “Qızıl Qran-Pri” yarışının bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Rumıniya]]nın [[Buxarest]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Ötən il baş tutan Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, bu səfər qızıl medala sahib olmağa iddialı idi. Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi Volodya Franqulyanı 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Özbəjistan]] nümayəndəsi Maruf Nurillayevi 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Murşid Mütəllimovu 2:1, 1/2 final mərhələsində isə [[Türjiyə]] nümayəndəsi Ömər Uzanı 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Logan Jefferi Stieber ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:1, növbəti hissədə isə 6:4 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K24">{{cite news|title=Одно золото и две бронзы с ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110730075134895.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K25">{{cite news|title=Как Аскеров принес золото Азербайджану (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110801025713614.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi olsa da, 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun əvəzinə [[Zəlimxan Hüseynov]]un Dünya Çempionatında mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi. 2012-ci ildə [[London]] şəhərində baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Dünya Çempionatında, [[Zəlimxan Hüseynov]] yeddinci pillənin sahibi oldu və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazana bilmədi. Toğrul Əsgərov 2011-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və final görüşündə [[Ağahüseyn Mustafayev]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":K26">{{cite news|title=Гасанов и Магомедов оказались сильнее всех|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111225070334868.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin fevral ayında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və 33 idmançı sırasında 28-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":K27">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov 8-11 martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K28">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K29">{{cite news|title=Азербайджан узнал время старта на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120304024644101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Türjiyə]] nümayəndəsi Munir Rəcəb Ağdaşı 2:1, 1/4 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Rumıniya]] nümayəndəsi George Bucuru 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K30" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K30" /> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K30" /> Birinci hissədə Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 0:2 hesabı ilə irəlidə olsada, sonda Anatoli Guidea 5:2 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 5:1 hesabı ilə qalib gəldi və birinci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K30">{{cite news|title=Аскеров приносит Азербайджану первое золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120307113826822.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Aprelin 20-22-də isə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri baş tutdu. Reqlamanetə əsasən 1-ci və 2-ci pillələrin sahibi olan idmançılara [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verildi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri Avropa Çempionatının qalibi olan Toğrul Əsgərovun Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi.<ref name=":K31">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K32">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov birinci görüşdə [[Belarus]] nümayəndəsi Alexander Kontoyevi 2:0, növbəti görüşdə isə [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxeri 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K36" /><ref name=":K33">{{cite news|title=Азербайджанские борцы узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419083656907.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, ötən il baş tutan Avropa Çempionatında məğlub olduğu [[Ujrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /> Bu səfər Toğrul Əsgərov onu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K36" /><ref name=":K35">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: Теперь нужно побеждать в финале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420064844188.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin final görüşündə, mart ayında [[Serbiya]]da baş tutan Avropa Çempionatının həlledici görüşündə məğlub etdiyi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /><ref name=":K34">{{cite news|title=Азербайджан завоевал еще две лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120420064455122.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu səfərdə Toğrul Əsgərov onu məğlub etdi (2:0) və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":K36">{{cite news|title=Аскеров завоевал олимпийскую лицензию и победил в турнире (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420104149527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K37">{{cite news|title=Софийский герой Тогрул Аскеров (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120420115428888.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] baş tutdu.<ref name=":K43">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda Toğrul Əsgərov favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]] və məşqçisi [[Firdovsi Umudov]] ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxer ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalına sahib olan [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Keniçi Yumoto]] ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə isə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Koleman Scott]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Əsgərov, həm Scott fəal mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov, [[Koleman Scott]]u döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 elədi. Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 4:0 elədi (tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, [[Koleman Scott]]un məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal). Bununla da Toğrul Əsgərov [[Koleman Scott]]u gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K41">{{cite news|title=Как Аскеров и Шарифов вышли в финал Олимпиады (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811083647249.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşündə Toğrul Əsgərov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K44">{{cite news|title=Финальная схватка Тогрула Аскерова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812125657185.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm [[Besix Kuduxov]] fəal mübarizə apardı. Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq elədi və hesabı 1:0 elədi. Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Əsgərov, Kuduxovun ayağını tutsa da, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi. Bununla da Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 elədi. Daha sonra isə [[Besix Kuduxov]] Toğrul Əsgərova fənd tətbiq eləməyə cəhd eləsə də, onun bu cəhdi uğusuz alındı. Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov dərhal rəqibinin ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı. Bununla da Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 elədi. Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov rəqibinə daha bir fənd tətbiq elədi və hesabı 5:0 elədi. Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi, Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan [[Besix Kuduxov]]u 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K38">{{cite news|title=Тогрул Аскеров и Шариф Шарифов - олимпийские чемпионы! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120705118.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K40">{{cite news|title=Олимпийская победа Тогрула Аскерова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811115103531.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Azərbaycanın idman tarixinin bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, həmdə Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasına [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu.<ref name=":K39">{{cite news|title=Пятнадцатый день стал для Азербайджана золотым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120435872.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K42">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K51">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K52">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K53">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K54">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K55">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K56">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K57">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K58">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K59">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K60">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr === === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === === 2017-ci il: Dopinq qalmaqalı === === 2019-cu il: İdmanla vidalaşması === == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2008</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2009</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2010</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>6</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>14.</center> |- |<center>7</center> |Dünya Kuboju |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |"Qızıl Qran-Pri" turniri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rumıniya}} [[Rumıniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>11</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |"Yaşar Doğu" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] |<center>28.</center> |- |<center>12</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>15</center> |<center>2014</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>12.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="6" |<center>2015</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>17</center> |"Alexander Medved" turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>12.</center> |- |<center>18</center> |Dünya Kuboju |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] |<center>5.</center> |- |<center>21</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>22</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>24</center> |<center>2019</center> |"G. Kartozia & V. Balavadze" turniri |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>10.</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Toghrul Asgarov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Toğrul Əsgərova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin "Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=01.09.2016|url=https://azertag.az/xeber/988953|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723145131/https://azertag.az/xeber/988953|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Hacıyev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toghrul_Asgarov Toğrul Əsgərovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] hmlu9jrasy42n30ubhcvtxx6y0nwyw4 6599874 6599864 2022-08-28T19:22:08Z Grenzsoldat 202463 /* 2012-ci il: London Olimpiadası */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Toğrul Əsgərov |orijinal adı = |şəkil = Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Toğrul Əsgərov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azerbaijan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 17.9.1992 |doğum yeri = [[Gəncə]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]] |boyu = 170 sm. (5 ft 7 in) |çəkisi = |idman növü = Güləş |medallar = {{Medal yarışları|[[File:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|60 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2012 Belqrad]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov''' ([[17 sentyabr]] [[1992]]; [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi. 2008-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Toğrul Əsgərov, 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medala, 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qızıl medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda bir dəfə (2012-ci ildə) qalib olub. [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda isə o, 2010-cu ildə gümüş medala sahib olub. Toğrul Əsgərov Olimpiya Oyunlarının qalibi olan ən gənc Azərbaycan idmançısıdır (19 il, 10 ay, 25 gün). Toğrul Əsgərov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə, 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın 1/4 final mərhələsində [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Fran Çamizo]] ilə görüşdə verilən ədalətsiz qərar ilə gündəmə gəlmişdi. Toğrul Əsgərov onun üzərində təmiz qələbə qazansa da, referilər bunu qeydə almadı. Bundan sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Birliyinə (UWW)]] bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra [[Ümumdünya Güləş Birliyi]]ndə bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. == Həyatı == Toğrul Əsgərov 1992-ci il sentyabrın 17-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub. 2005-ci ildən “Təhsil” İdman Klubunda məşqçi [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]]un rəhbərliyi altında güləş idman növü ilə məşğul olan Toğrul Əsgərov, 1998-2009-cu illərdə [[Gəncə]] şəhərində 7 nömrəli tam orta məjtəbdə, 2009-2013-cü illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Ajademiyasında (ADBTİA)]] təhsil alıb. == Karyerası == Toğrul Əsgərov 2007-ci ilin aprel ayında sərbəst güləş üzrə Gəncə Çempionatının qızıl medalına sahibi oldu.<ref name=":A1">{{cite news|title=Гянджинцы определились с лучшими|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070404121355662.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin yanvar ayında isə o, yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A2">{{cite news|title=Борцы собрали урожай медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080114023743106.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2008-ci ildə [[Latviya]]nın [[Dauqavpils]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":B1">{{cite news|title=Три золота из Латвии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080626022122599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Qari Xamoya]]nı 2:0 (8:0, 4:0), 1/4 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi [[Patric Dvorczic]]i 2:0 (6:0, 4:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə|Türjiyə]] nümayəndəsi [[Özbəhan]] [[Güçlü]]nü 2:0 (8:1, 4:1) hesabı ilə məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B1" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 (5:0, 8:1) hesabı ilə məğlub elədi və yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B1" /> 2009-cu ilin may ayında Toğrul Əsgərov [[İzmir]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":B2">{{cite news|title=Двойной удар по Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090530103448314.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":B2" /> === 2009-cu il: Növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə növbəti qızıl medalına da yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında sahib oldu.<ref name=":B3">{{cite news|title=Азербайджан продолжает побеждать на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090723040632876.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, 2009-cu ilin iyul ayında [[Serbiya]]nın [[Zrenyanin]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[İsrail]] nümayəndəsi [[Beniamin İsaqov]]u 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi [[Maxim Perpelita]]nı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub elədiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B3" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Həbib Batirov]]u 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B3" /> Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğundan sonra o, həmin ilin sonlarında [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], güləş məşqçisi [[Əliyar Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan gənclər arasında turnirdə də qalibi oldu.<ref name=":K6">{{cite news|title=Определились лучшие вольники страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091011064633586.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Dünya Çempionatında gümüş medal === Toğrul Əsgərov 2010-cu ildə gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K7" /> Əsgərov 28 iyun-4 iyulda [[Bolqarıstan]]ın ev sahibliyində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi İlyas Rzayevi 2:0 (6:0, 6:0), 1/4 final mərhələsində [[Bolqaırtan]] nümayəndəsi Krum Çuçurovu 2:0 (8:0, 6:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Ukrayna|Ujrayna]] nümayəndəsi İqor Xavalcini məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov 2008-ci ildə yeniyetmələr və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində [[Vladimir Xinçeqaşvili|Xinçeqaşvili]] 5:4, növbəti hissəsində isə Əsgərov 8:2 hesabı ilə qalib gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K7">{{cite news|title=Азербайджан уступил только России и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100701122903250.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K8" /> Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Misir]] güləşçisi İbrahim Fərəh Abdelhahimi 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Kanada]] güləşçisi Yahob Hergenheini 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Yaponiya]] güləşçisi Kyohei Yagonu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Özbəjistan]] güləşçisi Nodiryon Səfərov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov iyun ayında baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub etdiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K8" /> Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün birinci hissəsində Xinçeqaşvili 1:1, növbəti hissəsində isə Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi. Üçüncü hissədə isə [[Vladimir Xinçeqaşvili]] 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K8" /> Karyerası ərzində birinci dəfə məğlub olan Toğrul Əsgərov isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K8">{{cite news|title=Серебро Азербайджана в заключительный день ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100725100516150.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Üç il ərzində 2 dəfə gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına, bir dəfə isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, sərbəst güləş üzrə Azərbaycanın əsas yığmasına dəvət olundu və 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K9">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Kamerun]] nümayəndəsi Henri Mohi Ndiveni 2:0 (6:0, 8:0), 1/8 final mərhələsində [[Monqolustan]] nümayəndəsi Bayaraagiin Naranbaatarı 2:0 (4:2, 4:0), 1/4 final mərhələsində isə [[Belarus]] nümayəndəsi Rizvan Hacıyevi 2:0 (4:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K10" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi Yasuhiro İnaba ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Görüşün birinci hissəsində Əsgərov 6:0, növbəti hissəsində isə İnaba 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K10" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Yasuhiro İnabanı məğlub elədi.<ref name=":K10" /> Bununlada o, Dünya Çemionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K10" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi Vihtor Lebedev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Bu görüşdə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Birinci hissədə Lebedev 1:0, növbəti hissədə isə Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və görüşün qalibi üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":K10" /> Həlledici hissədə də qalib gələn güləşçi Lebedev oldu.<ref name=":K10" /> Bu səfərdə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Lebedev, Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K10" /> 7 gün sonra 18 yaşı tamam olan Toğrul Əsgərov isə debüt etdiyi Dünya Çempionatında gümüş medalın sahibi oldu (Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatında 10 sentyabrda mübarizə apardı).<ref name=":K10">{{cite news|title=Азербайджанец проиграл золото России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910012102095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K11">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: У меня еще будет шанс обыграть Лебедева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910110121988.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K12">{{cite news|title=Тогрул АСКЕРОВ: Я не жалею, что променял дзюдо на борьбу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911025418867.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K13">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Toğrul Əsgərova noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və final görüşündə məğlub olaraq turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K14">{{cite news|title=Шестеро вольников едут во Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101122055007522.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K15">{{cite news|title=Азербайджанцы покорили Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101128123453393.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə birinci turnirinə 10-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə qatıldı.<ref name=":K16">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":K17">{{cite news|title=Еще три медали азербайджанских вольников в Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110212104526761.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə Avropa Çempionatlarında debüt etdi.<ref name=":K18">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K19">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna|Ujrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi və 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatında 22 idmançı sırasında 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":K20">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Toğrul Əsgərov apreldə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Kuboju uğrunda mübarizə apardı və turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":K21">{{cite news|title=Азербайджан уступил шесть золотых медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110425120541097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatında uğursuz nəticədən sonra Toğrul Əsgərov, 8-10 iyulda baş tutan “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı.<ref name=":K22">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K23">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Azərbaycan nümayəndəsi [[Ağahüseyn Mustafayev]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu. [[Ağahüseyn Mustafayev]] final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Radoslav Velihovu 2:1, bürünc medal uğrunda görüşdə isə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Beha Lomtadzeni 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və “Qızıl Qran-Pri” yarışının bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Rumıniya]]nın [[Buxarest]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Ötən il baş tutan Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, bu səfər qızıl medala sahib olmağa iddialı idi. Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi Volodya Franqulyanı 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Özbəjistan]] nümayəndəsi Maruf Nurillayevi 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Murşid Mütəllimovu 2:1, 1/2 final mərhələsində isə [[Türjiyə]] nümayəndəsi Ömər Uzanı 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Logan Jefferi Stieber ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:1, növbəti hissədə isə 6:4 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K24">{{cite news|title=Одно золото и две бронзы с ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110730075134895.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K25">{{cite news|title=Как Аскеров принес золото Азербайджану (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110801025713614.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi olsa da, 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun əvəzinə [[Zəlimxan Hüseynov]]un Dünya Çempionatında mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi. 2012-ci ildə [[London]] şəhərində baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Dünya Çempionatında, [[Zəlimxan Hüseynov]] yeddinci pillənin sahibi oldu və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazana bilmədi. Toğrul Əsgərov 2011-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və final görüşündə [[Ağahüseyn Mustafayev]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":K26">{{cite news|title=Гасанов и Магомедов оказались сильнее всех|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111225070334868.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin fevral ayında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və 33 idmançı sırasında 28-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":K27">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov 8-11 martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K28">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K29">{{cite news|title=Азербайджан узнал время старта на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120304024644101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Türjiyə]] nümayəndəsi Munir Rəcəb Ağdaşı 2:1, 1/4 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Rumıniya]] nümayəndəsi George Bucuru 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K30" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K30" /> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K30" /> Birinci hissədə Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 0:2 hesabı ilə irəlidə olsada, sonda Anatoli Guidea 5:2 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 5:1 hesabı ilə qalib gəldi və birinci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K30">{{cite news|title=Аскеров приносит Азербайджану первое золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120307113826822.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Aprelin 20-22-də isə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri baş tutdu. Reqlamanetə əsasən 1-ci və 2-ci pillələrin sahibi olan idmançılara [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verildi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri Avropa Çempionatının qalibi olan Toğrul Əsgərovun Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi.<ref name=":K31">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K32">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov birinci görüşdə [[Belarus]] nümayəndəsi Alexander Kontoyevi 2:0, növbəti görüşdə isə [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxeri 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K36" /><ref name=":K33">{{cite news|title=Азербайджанские борцы узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419083656907.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, ötən il baş tutan Avropa Çempionatında məğlub olduğu [[Ujrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /> Bu səfər Toğrul Əsgərov onu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K36" /><ref name=":K35">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: Теперь нужно побеждать в финале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420064844188.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin final görüşündə, mart ayında [[Serbiya]]da baş tutan Avropa Çempionatının həlledici görüşündə məğlub etdiyi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /><ref name=":K34">{{cite news|title=Азербайджан завоевал еще две лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120420064455122.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu səfərdə Toğrul Əsgərov onu məğlub etdi (2:0) və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":K36">{{cite news|title=Аскеров завоевал олимпийскую лицензию и победил в турнире (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420104149527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K37">{{cite news|title=Софийский герой Тогрул Аскеров (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120420115428888.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] baş tutdu.<ref name=":K43">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda Toğrul Əsgərov favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]] və məşqçisi [[Firdovsi Umudov]] ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxer ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə o, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalına sahib olan [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Keniçi Yumoto]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə isə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Koleman Scott]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Əsgərov, həm Scott fəal mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov, [[Koleman Scott]]u döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 4:0 elədi (tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, [[Koleman Scott]]un məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal).<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov [[Koleman Scott]]u gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K38" /><ref name=":K41">{{cite news|title=Как Аскеров и Шарифов вышли в финал Олимпиады (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811083647249.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşündə Toğrul Əsgərov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /><ref name=":K44">{{cite news|title=Финальная схватка Тогрула Аскерова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812125657185.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm [[Besix Kuduxov]] fəal güləşdi.<ref name=":K38" /> Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Əsgərov, Kuduxovun ayağını tutsa da, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 elədi.<ref name=":K38" /> Daha sonra isə [[Besix Kuduxov]] Toğrul Əsgərova dəfələrlə fənd tətbiq eləməyə cəhd eləsə də, onun bu cəhdləri uğusuz alındı.<ref name=":K38" /> Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinin ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov rəqibinə daha bir fənd tətbiq elədi və hesabı 5:0 elədi.<ref name=":K38" /> Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi, Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan [[Besix Kuduxov]]u 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K38">{{cite news|title=Тогрул Аскеров и Шариф Шарифов - олимпийские чемпионы! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120705118.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K40">{{cite news|title=Олимпийская победа Тогрула Аскерова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811115103531.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Azərbaycanın idman tarixinin bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, həmdə Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasına [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu.<ref name=":K39">{{cite news|title=Пятнадцатый день стал для Азербайджана золотым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120435872.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K42">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K51">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K52">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K53">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K54">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K55">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K56">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K57">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K58">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K59">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K60">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr === === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === === 2017-ci il: Dopinq qalmaqalı === === 2019-cu il: İdmanla vidalaşması === == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2008</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2009</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2010</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>6</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>14.</center> |- |<center>7</center> |Dünya Kuboju |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |"Qızıl Qran-Pri" turniri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rumıniya}} [[Rumıniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>11</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |"Yaşar Doğu" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] |<center>28.</center> |- |<center>12</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>15</center> |<center>2014</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>12.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="6" |<center>2015</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>17</center> |"Alexander Medved" turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>12.</center> |- |<center>18</center> |Dünya Kuboju |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] |<center>5.</center> |- |<center>21</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>22</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>24</center> |<center>2019</center> |"G. Kartozia & V. Balavadze" turniri |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>10.</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Toghrul Asgarov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Toğrul Əsgərova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin "Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=01.09.2016|url=https://azertag.az/xeber/988953|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723145131/https://azertag.az/xeber/988953|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Hacıyev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toghrul_Asgarov Toğrul Əsgərovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] emjkwvhuypcrtsu5bwkxkdpykbrc2bz 6599879 6599874 2022-08-28T19:30:32Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Toğrul Əsgərov |orijinal adı = |şəkil = Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Toğrul Əsgərov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azerbaijan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 17.9.1992 |doğum yeri = [[Gəncə]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]] |boyu = 170 sm. (5 ft 7 in) |çəkisi = |idman növü = Güləş |medallar = {{Medal yarışları|[[File:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|60 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2012 Belqrad]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov''' ([[17 sentyabr]] [[1992]]; [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi. 2008-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Toğrul Əsgərov, 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medala, 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qızıl medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda bir dəfə (2012-ci ildə) qalib olub. [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda isə o, 2010-cu ildə gümüş medala sahib olub. Toğrul Əsgərov Olimpiya Oyunlarının qalibi olan ən gənc Azərbaycan idmançısıdır (19 il, 10 ay, 25 gün). Toğrul Əsgərov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə, 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın 1/4 final mərhələsində [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Fran Çamizo]] ilə görüşdə verilən ədalətsiz qərar ilə gündəmə gəlmişdi. Toğrul Əsgərov onun üzərində təmiz qələbə qazansa da, referilər bunu qeydə almadı. Bundan sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Birliyinə (UWW)]] bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra [[Ümumdünya Güləş Birliyi]]ndə bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. == Həyatı == Toğrul Əsgərov 1992-ci il sentyabrın 17-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub. 2005-ci ildən “Təhsil” İdman Klubunda məşqçi [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]]un rəhbərliyi altında güləş idman növü ilə məşğul olan Toğrul Əsgərov, 1998-2009-cu illərdə [[Gəncə]] şəhərində 7 nömrəli tam orta məktəbdə, 2009-2013-cü illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında (ADBTİA)]] təhsil alıb. == Karyerası == Toğrul Əsgərov 2007-ci ilin aprel ayında sərbəst güləş üzrə Gəncə Çempionatının qızıl medalına sahibi oldu.<ref name=":A1">{{cite news|title=Гянджинцы определились с лучшими|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070404121355662.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin yanvar ayında isə o, yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A2">{{cite news|title=Борцы собрали урожай медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080114023743106.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2008-ci ildə [[Latviya]]nın [[Dauqavpils]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":B1">{{cite news|title=Три золота из Латвии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080626022122599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Qari Xamoya]]nı 2:0 (8:0, 4:0), 1/4 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi [[Patric Dvorczic]]i 2:0 (6:0, 4:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi [[Özbəhan]] [[Güçlü]]nü 2:0 (8:1, 4:1) hesabı ilə məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B1" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 (5:0, 8:1) hesabı ilə məğlub elədi və yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B1" /> 2009-cu ilin may ayında Toğrul Əsgərov [[İzmir]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":B2">{{cite news|title=Двойной удар по Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090530103448314.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":B2" /> === 2009-cu il: Növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə növbəti qızıl medalına da yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında sahib oldu.<ref name=":B3">{{cite news|title=Азербайджан продолжает побеждать на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090723040632876.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, 2009-cu ilin iyul ayında [[Serbiya]]nın [[Zrenyanin]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[İsrail]] nümayəndəsi [[Beniamin İsaqov]]u 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi [[Maxim Perpelita]]nı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub elədiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B3" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Həbib Batirov]]u 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B3" /> Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğundan sonra o, həmin ilin sonlarında [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], güləş məşqçisi [[Əliyar Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan gənclər arasında turnirdə də qalibi oldu.<ref name=":K6">{{cite news|title=Определились лучшие вольники страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091011064633586.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Dünya Çempionatında gümüş medal === Toğrul Əsgərov 2010-cu ildə gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K7" /> Əsgərov 28 iyun-4 iyulda [[Bolqarıstan]]ın ev sahibliyində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi İlyas Rzayevi 2:0 (6:0, 6:0), 1/4 final mərhələsində [[Bolqaırtan]] nümayəndəsi Krum Çuçurovu 2:0 (8:0, 6:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Ukrayna]] nümayəndəsi İqor Xavalcini məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov 2008-ci ildə yeniyetmələr və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində [[Vladimir Xinçeqaşvili|Xinçeqaşvili]] 5:4, növbəti hissəsində isə Əsgərov 8:2 hesabı ilə qalib gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K7">{{cite news|title=Азербайджан уступил только России и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100701122903250.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K8" /> Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Misir]] güləşçisi İbrahim Fərəh Abdelhahimi 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Kanada]] güləşçisi Yahob Hergenheini 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Yaponiya]] güləşçisi Kyohei Yagonu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Özbəkistan]] güləşçisi Nodiryon Səfərov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov iyun ayında baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub etdiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K8" /> Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün birinci hissəsində Xinçeqaşvili 1:1, növbəti hissəsində isə Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi. Üçüncü hissədə isə [[Vladimir Xinçeqaşvili]] 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K8" /> Karyerası ərzində birinci dəfə məğlub olan Toğrul Əsgərov isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K8">{{cite news|title=Серебро Азербайджана в заключительный день ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100725100516150.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Üç il ərzində 2 dəfə gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına, bir dəfə isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, sərbəst güləş üzrə Azərbaycanın əsas yığmasına dəvət olundu və 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K9">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Kamerun]] nümayəndəsi Henri Mohi Ndiveni 2:0 (6:0, 8:0), 1/8 final mərhələsində [[Monqolustan]] nümayəndəsi Bayaraagiin Naranbaatarı 2:0 (4:2, 4:0), 1/4 final mərhələsində isə [[Belarus]] nümayəndəsi Rizvan Hacıyevi 2:0 (4:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K10" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi Yasuhiro İnaba ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Görüşün birinci hissəsində Əsgərov 6:0, növbəti hissəsində isə İnaba 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K10" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Yasuhiro İnabanı məğlub elədi.<ref name=":K10" /> Bununlada o, Dünya Çemionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K10" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi Vihtor Lebedev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Bu görüşdə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Birinci hissədə Lebedev 1:0, növbəti hissədə isə Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və görüşün qalibi üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":K10" /> Həlledici hissədə də qalib gələn güləşçi Lebedev oldu.<ref name=":K10" /> Bu səfərdə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Lebedev, Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K10" /> 7 gün sonra 18 yaşı tamam olan Toğrul Əsgərov isə debüt etdiyi Dünya Çempionatında gümüş medalın sahibi oldu (Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatında 10 sentyabrda mübarizə apardı).<ref name=":K10">{{cite news|title=Азербайджанец проиграл золото России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910012102095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K11">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: У меня еще будет шанс обыграть Лебедева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910110121988.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K12">{{cite news|title=Тогрул АСКЕРОВ: Я не жалею, что променял дзюдо на борьбу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911025418867.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K13">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Toğrul Əsgərova noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və final görüşündə məğlub olaraq turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K14">{{cite news|title=Шестеро вольников едут во Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101122055007522.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K15">{{cite news|title=Азербайджанцы покорили Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101128123453393.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə birinci turnirinə 10-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə qatıldı.<ref name=":K16">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":K17">{{cite news|title=Еще три медали азербайджанских вольников в Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110212104526761.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə Avropa Çempionatlarında debüt etdi.<ref name=":K18">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K19">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi və 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatında 22 idmançı sırasında 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":K20">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Toğrul Əsgərov apreldə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Kuboku uğrunda mübarizə apardı və turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":K21">{{cite news|title=Азербайджан уступил шесть золотых медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110425120541097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatında uğursuz nəticədən sonra Toğrul Əsgərov, 8-10 iyulda baş tutan “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı.<ref name=":K22">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K23">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Azərbaycan nümayəndəsi [[Ağahüseyn Mustafayev]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu. [[Ağahüseyn Mustafayev]] final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Radoslav Velihovu 2:1, bürünc medal uğrunda görüşdə isə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Beha Lomtadzeni 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və “Qızıl Qran-Pri” yarışının bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Rumıniya]]nın [[Buxarest]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Ötən il baş tutan Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, bu səfər qızıl medala sahib olmağa iddialı idi. Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi Volodya Franqulyanı 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Maruf Nurillayevi 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Murşid Mütəllimovu 2:1, 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi Ömər Uzanı 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Logan Jefferi Stieber ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:1, növbəti hissədə isə 6:4 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K24">{{cite news|title=Одно золото и две бронзы с ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110730075134895.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K25">{{cite news|title=Как Аскеров принес золото Азербайджану (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110801025713614.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi olsa da, 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun əvəzinə [[Zəlimxan Hüseynov]]un Dünya Çempionatında mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi. 2012-ci ildə [[London]] şəhərində baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Dünya Çempionatında, [[Zəlimxan Hüseynov]] yeddinci pillənin sahibi oldu və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazana bilmədi. Toğrul Əsgərov 2011-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və final görüşündə [[Ağahüseyn Mustafayev]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":K26">{{cite news|title=Гасанов и Магомедов оказались сильнее всех|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111225070334868.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin fevral ayında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və 33 idmançı sırasında 28-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":K27">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov 8-11 martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K28">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K29">{{cite news|title=Азербайджан узнал время старта на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120304024644101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Türkiyə]] nümayəndəsi Munir Rəcəb Ağdaşı 2:1, 1/4 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Rumıniya]] nümayəndəsi George Bucuru 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K30" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K30" /> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K30" /> Birinci hissədə Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 0:2 hesabı ilə irəlidə olsada, sonda Anatoli Guidea 5:2 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 5:1 hesabı ilə qalib gəldi və birinci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K30">{{cite news|title=Аскеров приносит Азербайджану первое золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120307113826822.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Aprelin 20-22-də isə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri baş tutdu. Reqlamanetə əsasən 1-ci və 2-ci pillələrin sahibi olan idmançılara [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verildi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri Avropa Çempionatının qalibi olan Toğrul Əsgərovun Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi.<ref name=":K31">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K32">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov birinci görüşdə [[Belarus]] nümayəndəsi Alexander Kontoyevi 2:0, növbəti görüşdə isə [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxeri 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K36" /><ref name=":K33">{{cite news|title=Азербайджанские борцы узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419083656907.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, ötən il baş tutan Avropa Çempionatında məğlub olduğu [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /> Bu səfər Toğrul Əsgərov onu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K36" /><ref name=":K35">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: Теперь нужно побеждать в финале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420064844188.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin final görüşündə, mart ayında [[Serbiya]]da baş tutan Avropa Çempionatının həlledici görüşündə məğlub etdiyi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /><ref name=":K34">{{cite news|title=Азербайджан завоевал еще две лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120420064455122.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu səfərdə Toğrul Əsgərov onu məğlub etdi (2:0) və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":K36">{{cite news|title=Аскеров завоевал олимпийскую лицензию и победил в турнире (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420104149527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K37">{{cite news|title=Софийский герой Тогрул Аскеров (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120420115428888.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] baş tutdu.<ref name=":K43">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda Toğrul Əsgərov favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]] və məşqçisi [[Firdovsi Umudov]] ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxer ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə o, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalına sahib olan [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Keniçi Yumoto]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə isə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Koleman Scott]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Əsgərov, həm Scott fəal mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov, [[Koleman Scott]]u döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 4:0 elədi (tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, [[Koleman Scott]]un məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal).<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov [[Koleman Scott]]u gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K38" /><ref name=":K41">{{cite news|title=Как Аскеров и Шарифов вышли в финал Олимпиады (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811083647249.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşündə Toğrul Əsgərov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /><ref name=":K44">{{cite news|title=Финальная схватка Тогрула Аскерова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812125657185.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm [[Besix Kuduxov]] fəal güləşdi.<ref name=":K38" /> Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Əsgərov, Kuduxovun ayağını tutsa da, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 elədi.<ref name=":K38" /> Daha sonra isə [[Besix Kuduxov]] Toğrul Əsgərova dəfələrlə fənd tətbiq eləməyə cəhd eləsə də, onun bu cəhdləri uğusuz alındı.<ref name=":K38" /> Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinin ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov rəqibinə daha bir fənd tətbiq elədi və hesabı 5:0 elədi.<ref name=":K38" /> Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi, Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan [[Besix Kuduxov]]u 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K38">{{cite news|title=Тогрул Аскеров и Шариф Шарифов - олимпийские чемпионы! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120705118.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K40">{{cite news|title=Олимпийская победа Тогрула Аскерова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811115103531.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Azərbaycanın idman tarixinin bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, həmdə Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasına [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu.<ref name=":K39">{{cite news|title=Пятнадцатый день стал для Азербайджана золотым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120435872.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K42">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K51">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K52">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K53">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K54">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K55">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K56">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K57">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K58">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K59">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K60">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr === === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === === 2017-ci il: Dopinq qalmaqalı === === 2019-cu il: İdmanla vidalaşması === == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2008</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2009</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2010</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>6</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>14.</center> |- |<center>7</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |"Qızıl Qran-Pri" turniri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rumıniya}} [[Rumıniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>11</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |"Yaşar Doğu" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>28.</center> |- |<center>12</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>15</center> |<center>2014</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>12.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="6" |<center>2015</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>17</center> |"Alexander Medved" turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>12.</center> |- |<center>18</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] |<center>5.</center> |- |<center>21</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>22</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>24</center> |<center>2019</center> |"G. Kartozia & V. Balavadze" turniri |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>10.</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Toghrul Asgarov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Toğrul Əsgərova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin "Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=01.09.2016|url=https://azertag.az/xeber/988953|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723145131/https://azertag.az/xeber/988953|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Hacıyev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toghrul_Asgarov Toğrul Əsgərovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 50tjx7nvh8hq28esonnni78q0hy3di6 6599892 6599879 2022-08-28T19:35:27Z Grenzsoldat 202463 /* 2012-ci il: London Olimpiadası */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Toğrul Əsgərov |orijinal adı = |şəkil = Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Toğrul Əsgərov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azerbaijan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 17.9.1992 |doğum yeri = [[Gəncə]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]] |boyu = 170 sm. (5 ft 7 in) |çəkisi = |idman növü = Güləş |medallar = {{Medal yarışları|[[File:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|60 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2012 Belqrad]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov''' ([[17 sentyabr]] [[1992]]; [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi. 2008-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Toğrul Əsgərov, 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medala, 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qızıl medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda bir dəfə (2012-ci ildə) qalib olub. [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda isə o, 2010-cu ildə gümüş medala sahib olub. Toğrul Əsgərov Olimpiya Oyunlarının qalibi olan ən gənc Azərbaycan idmançısıdır (19 il, 10 ay, 25 gün). Toğrul Əsgərov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə, 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın 1/4 final mərhələsində [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Fran Çamizo]] ilə görüşdə verilən ədalətsiz qərar ilə gündəmə gəlmişdi. Toğrul Əsgərov onun üzərində təmiz qələbə qazansa da, referilər bunu qeydə almadı. Bundan sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Birliyinə (UWW)]] bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra [[Ümumdünya Güləş Birliyi]]ndə bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. == Həyatı == Toğrul Əsgərov 1992-ci il sentyabrın 17-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub. 2005-ci ildən “Təhsil” İdman Klubunda məşqçi [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]]un rəhbərliyi altında güləş idman növü ilə məşğul olan Toğrul Əsgərov, 1998-2009-cu illərdə [[Gəncə]] şəhərində 7 nömrəli tam orta məktəbdə, 2009-2013-cü illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında (ADBTİA)]] təhsil alıb. == Karyerası == Toğrul Əsgərov 2007-ci ilin aprel ayında sərbəst güləş üzrə Gəncə Çempionatının qızıl medalına sahibi oldu.<ref name=":A1">{{cite news|title=Гянджинцы определились с лучшими|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070404121355662.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin yanvar ayında isə o, yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A2">{{cite news|title=Борцы собрали урожай медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080114023743106.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2008-ci ildə [[Latviya]]nın [[Dauqavpils]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":B1">{{cite news|title=Три золота из Латвии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080626022122599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Qari Xamoya]]nı 2:0 (8:0, 4:0), 1/4 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi [[Patric Dvorczic]]i 2:0 (6:0, 4:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi [[Özbəhan]] [[Güçlü]]nü 2:0 (8:1, 4:1) hesabı ilə məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B1" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 (5:0, 8:1) hesabı ilə məğlub elədi və yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B1" /> 2009-cu ilin may ayında Toğrul Əsgərov [[İzmir]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":B2">{{cite news|title=Двойной удар по Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090530103448314.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":B2" /> === 2009-cu il: Növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə növbəti qızıl medalına da yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında sahib oldu.<ref name=":B3">{{cite news|title=Азербайджан продолжает побеждать на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090723040632876.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, 2009-cu ilin iyul ayında [[Serbiya]]nın [[Zrenyanin]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[İsrail]] nümayəndəsi [[Beniamin İsaqov]]u 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi [[Maxim Perpelita]]nı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub elədiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B3" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Həbib Batirov]]u 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B3" /> Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğundan sonra o, həmin ilin sonlarında [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], güləş məşqçisi [[Əliyar Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan gənclər arasında turnirdə də qalibi oldu.<ref name=":K6">{{cite news|title=Определились лучшие вольники страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091011064633586.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Dünya Çempionatında gümüş medal === Toğrul Əsgərov 2010-cu ildə gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K7" /> Əsgərov 28 iyun-4 iyulda [[Bolqarıstan]]ın ev sahibliyində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi İlyas Rzayevi 2:0 (6:0, 6:0), 1/4 final mərhələsində [[Bolqaırtan]] nümayəndəsi Krum Çuçurovu 2:0 (8:0, 6:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Ukrayna]] nümayəndəsi İqor Xavalcini məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov 2008-ci ildə yeniyetmələr və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində [[Vladimir Xinçeqaşvili|Xinçeqaşvili]] 5:4, növbəti hissəsində isə Əsgərov 8:2 hesabı ilə qalib gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K7">{{cite news|title=Азербайджан уступил только России и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100701122903250.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K8" /> Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Misir]] güləşçisi İbrahim Fərəh Abdelhahimi 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Kanada]] güləşçisi Yahob Hergenheini 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Yaponiya]] güləşçisi Kyohei Yagonu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Özbəkistan]] güləşçisi Nodiryon Səfərov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov iyun ayında baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub etdiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K8" /> Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün birinci hissəsində Xinçeqaşvili 1:1, növbəti hissəsində isə Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi. Üçüncü hissədə isə [[Vladimir Xinçeqaşvili]] 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K8" /> Karyerası ərzində birinci dəfə məğlub olan Toğrul Əsgərov isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K8">{{cite news|title=Серебро Азербайджана в заключительный день ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100725100516150.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Üç il ərzində 2 dəfə gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına, bir dəfə isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, sərbəst güləş üzrə Azərbaycanın əsas yığmasına dəvət olundu və 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K9">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Kamerun]] nümayəndəsi Henri Mohi Ndiveni 2:0 (6:0, 8:0), 1/8 final mərhələsində [[Monqolustan]] nümayəndəsi Bayaraagiin Naranbaatarı 2:0 (4:2, 4:0), 1/4 final mərhələsində isə [[Belarus]] nümayəndəsi Rizvan Hacıyevi 2:0 (4:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K10" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi Yasuhiro İnaba ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Görüşün birinci hissəsində Əsgərov 6:0, növbəti hissəsində isə İnaba 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K10" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Yasuhiro İnabanı məğlub elədi.<ref name=":K10" /> Bununlada o, Dünya Çemionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K10" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi Vihtor Lebedev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Bu görüşdə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Birinci hissədə Lebedev 1:0, növbəti hissədə isə Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və görüşün qalibi üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":K10" /> Həlledici hissədə də qalib gələn güləşçi Lebedev oldu.<ref name=":K10" /> Bu səfərdə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Lebedev, Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K10" /> 7 gün sonra 18 yaşı tamam olan Toğrul Əsgərov isə debüt etdiyi Dünya Çempionatında gümüş medalın sahibi oldu (Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatında 10 sentyabrda mübarizə apardı).<ref name=":K10">{{cite news|title=Азербайджанец проиграл золото России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910012102095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K11">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: У меня еще будет шанс обыграть Лебедева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910110121988.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K12">{{cite news|title=Тогрул АСКЕРОВ: Я не жалею, что променял дзюдо на борьбу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911025418867.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K13">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Toğrul Əsgərova noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və final görüşündə məğlub olaraq turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K14">{{cite news|title=Шестеро вольников едут во Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101122055007522.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K15">{{cite news|title=Азербайджанцы покорили Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101128123453393.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə birinci turnirinə 10-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə qatıldı.<ref name=":K16">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":K17">{{cite news|title=Еще три медали азербайджанских вольников в Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110212104526761.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə Avropa Çempionatlarında debüt etdi.<ref name=":K18">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K19">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi və 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatında 22 idmançı sırasında 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":K20">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Toğrul Əsgərov apreldə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Kuboku uğrunda mübarizə apardı və turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":K21">{{cite news|title=Азербайджан уступил шесть золотых медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110425120541097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatında uğursuz nəticədən sonra Toğrul Əsgərov, 8-10 iyulda baş tutan “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı.<ref name=":K22">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K23">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Azərbaycan nümayəndəsi [[Ağahüseyn Mustafayev]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu. [[Ağahüseyn Mustafayev]] final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Radoslav Velihovu 2:1, bürünc medal uğrunda görüşdə isə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Beha Lomtadzeni 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və “Qızıl Qran-Pri” yarışının bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Rumıniya]]nın [[Buxarest]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Ötən il baş tutan Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, bu səfər qızıl medala sahib olmağa iddialı idi. Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi Volodya Franqulyanı 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Maruf Nurillayevi 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Murşid Mütəllimovu 2:1, 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi Ömər Uzanı 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Logan Jefferi Stieber ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:1, növbəti hissədə isə 6:4 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K24">{{cite news|title=Одно золото и две бронзы с ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110730075134895.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K25">{{cite news|title=Как Аскеров принес золото Азербайджану (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110801025713614.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi olsa da, 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun əvəzinə [[Zəlimxan Hüseynov]]un Dünya Çempionatında mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi. 2012-ci ildə [[London]] şəhərində baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Dünya Çempionatında, [[Zəlimxan Hüseynov]] yeddinci pillənin sahibi oldu və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazana bilmədi. Toğrul Əsgərov 2011-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və final görüşündə [[Ağahüseyn Mustafayev]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":K26">{{cite news|title=Гасанов и Магомедов оказались сильнее всех|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111225070334868.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin fevral ayında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və 33 idmançı sırasında 28-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":K27">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov 8-11 martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K28">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K29">{{cite news|title=Азербайджан узнал время старта на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120304024644101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Türkiyə]] nümayəndəsi Munir Rəcəb Ağdaşı 2:1, 1/4 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Rumıniya]] nümayəndəsi George Bucuru 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K30" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K30" /> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K30" /> Birinci hissədə Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 0:2 hesabı ilə irəlidə olsada, sonda Anatoli Guidea 5:2 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 5:1 hesabı ilə qalib gəldi və birinci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K30">{{cite news|title=Аскеров приносит Азербайджану первое золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120307113826822.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Aprelin 20-22-də isə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri baş tutdu. Reqlamanetə əsasən 1-ci və 2-ci pillələrin sahibi olan idmançılara [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verildi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri Avropa Çempionatının qalibi olan Toğrul Əsgərovun Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi.<ref name=":K31">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K32">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov birinci görüşdə [[Belarus]] nümayəndəsi Alexander Kontoyevi 2:0, növbəti görüşdə isə [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxeri 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K36" /><ref name=":K33">{{cite news|title=Азербайджанские борцы узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419083656907.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, ötən il baş tutan Avropa Çempionatında məğlub olduğu [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /> Bu səfər Toğrul Əsgərov onu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K36" /><ref name=":K35">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: Теперь нужно побеждать в финале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420064844188.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin final görüşündə, mart ayında [[Serbiya]]da baş tutan Avropa Çempionatının həlledici görüşündə məğlub etdiyi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /><ref name=":K34">{{cite news|title=Азербайджан завоевал еще две лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120420064455122.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu səfərdə Toğrul Əsgərov onu məğlub etdi (2:0) və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":K36">{{cite news|title=Аскеров завоевал олимпийскую лицензию и победил в турнире (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420104149527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K37">{{cite news|title=Софийский герой Тогрул Аскеров (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120420115428888.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] baş tutdu.<ref name=":K43">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda Toğrul Əsgərov favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]] və məşqçisi [[Firdovsi Umudov]] ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxer ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə o, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalına sahib olan [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Keniçi Yumoto]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə isə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Koleman Scott]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Əsgərov, həm Scott fəal mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov, [[Koleman Scott]]u döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 4:0 elədi (tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, [[Koleman Scott]]un məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal).<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov [[Koleman Scott]]u gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K38" /><ref name=":K41">{{cite news|title=Как Аскеров и Шарифов вышли в финал Олимпиады (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811083647249.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşündə Toğrul Əsgərov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /><ref name=":K44">{{cite news|title=Финальная схватка Тогрула Аскерова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812125657185.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm [[Besix Kuduxov]] fəal güləşdi.<ref name=":K38" /> Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Əsgərov, Kuduxovun ayağını tutsa da, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 elədi.<ref name=":K38" /> Daha sonra isə [[Besix Kuduxov]] Toğrul Əsgərova dəfələrlə fənd tətbiq eləməyə cəhd eləsə də, onun bu cəhdləri uğusuz alındı.<ref name=":K38" /> Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinin ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov rəqibinə daha bir fənd tətbiq elədi və hesabı 5:0 elədi.<ref name=":K38" /> Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi, Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan [[Besix Kuduxov]]u 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K38">{{cite news|title=Тогрул Аскеров и Шариф Шарифов - олимпийские чемпионы! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120705118.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K40">{{cite news|title=Олимпийская победа Тогрула Аскерова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811115103531.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Azərbaycanın idman tarixinin bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, həmdə Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasına [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu.<ref name=":K39">{{cite news|title=Пятнадцатый день стал для Азербайджана золотым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120435872.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K42">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]ndan sonra Toğrul Əsgərov [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2400 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı uğuruna görə [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|“Şöhrət” ordeni]] ilə təltif edildi. [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan sonra Toğrul Əsgərov mədəsində problemlər yarandı və o, uzun müddət [[İstanbul]] şəhərində müalicə aldı. Səhhətində yaranan problemlərə görə Toğrul Əsgərov, 2013-cü ildə [[Gürcüstan]]da baş tutan Avropa Çempionatında və [[Macarıstan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apara bilmədi. Uzun müddətdən sonra 2014-cü ilin əvvəllərində Azərbaycan yığmasında məşqlərini bərpa edən Toğrul Əsgərov, 2012 Yay Olimpiya Oyunlarından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına [[Bolqarıstan]]da baş tutan "Dan Kolov-Niholava Petrov" Güləş Çempionatı çərçivəsində qatılmalı idi. Amma onun babası vəfat etdiyi üçün o, həmin yarışda mübarizə apara bilmədi. Nəhayət uzun müddətdən sonra Toğrul Əsgərov birinci yarışına 2014-cü ilin aprel ayında [[Finlandiya]]nın [[Vantaa]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı. === 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr === === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === === 2017-ci il: Dopinq qalmaqalı === === 2019-cu il: İdmanla vidalaşması === == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2008</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2009</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2010</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>6</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>14.</center> |- |<center>7</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |"Qızıl Qran-Pri" turniri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rumıniya}} [[Rumıniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>11</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |"Yaşar Doğu" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>28.</center> |- |<center>12</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>15</center> |<center>2014</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>12.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="6" |<center>2015</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>17</center> |"Alexander Medved" turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>12.</center> |- |<center>18</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] |<center>5.</center> |- |<center>21</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>22</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>24</center> |<center>2019</center> |"G. Kartozia & V. Balavadze" turniri |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>10.</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Toghrul Asgarov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Toğrul Əsgərova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin "Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=01.09.2016|url=https://azertag.az/xeber/988953|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723145131/https://azertag.az/xeber/988953|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Hacıyev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toghrul_Asgarov Toğrul Əsgərovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] gbz64brp6eyzzn2r7bvpv854kgdx9da 6599894 6599892 2022-08-28T19:36:19Z Grenzsoldat 202463 /* 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Toğrul Əsgərov |orijinal adı = |şəkil = Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Toğrul Əsgərov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azerbaijan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 17.9.1992 |doğum yeri = [[Gəncə]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]] |boyu = 170 sm. (5 ft 7 in) |çəkisi = |idman növü = Güləş |medallar = {{Medal yarışları|[[File:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|60 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2012 Belqrad]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov''' ([[17 sentyabr]] [[1992]]; [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi. 2008-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Toğrul Əsgərov, 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medala, 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qızıl medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda bir dəfə (2012-ci ildə) qalib olub. [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda isə o, 2010-cu ildə gümüş medala sahib olub. Toğrul Əsgərov Olimpiya Oyunlarının qalibi olan ən gənc Azərbaycan idmançısıdır (19 il, 10 ay, 25 gün). Toğrul Əsgərov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə, 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın 1/4 final mərhələsində [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Fran Çamizo]] ilə görüşdə verilən ədalətsiz qərar ilə gündəmə gəlmişdi. Toğrul Əsgərov onun üzərində təmiz qələbə qazansa da, referilər bunu qeydə almadı. Bundan sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Birliyinə (UWW)]] bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra [[Ümumdünya Güləş Birliyi]]ndə bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. == Həyatı == Toğrul Əsgərov 1992-ci il sentyabrın 17-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub. 2005-ci ildən “Təhsil” İdman Klubunda məşqçi [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]]un rəhbərliyi altında güləş idman növü ilə məşğul olan Toğrul Əsgərov, 1998-2009-cu illərdə [[Gəncə]] şəhərində 7 nömrəli tam orta məktəbdə, 2009-2013-cü illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında (ADBTİA)]] təhsil alıb. == Karyerası == Toğrul Əsgərov 2007-ci ilin aprel ayında sərbəst güləş üzrə Gəncə Çempionatının qızıl medalına sahibi oldu.<ref name=":A1">{{cite news|title=Гянджинцы определились с лучшими|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070404121355662.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin yanvar ayında isə o, yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A2">{{cite news|title=Борцы собрали урожай медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080114023743106.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2008-ci ildə [[Latviya]]nın [[Dauqavpils]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":B1">{{cite news|title=Три золота из Латвии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080626022122599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Qari Xamoya]]nı 2:0 (8:0, 4:0), 1/4 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi [[Patric Dvorczic]]i 2:0 (6:0, 4:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi [[Özbəhan]] [[Güçlü]]nü 2:0 (8:1, 4:1) hesabı ilə məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B1" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 (5:0, 8:1) hesabı ilə məğlub elədi və yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B1" /> 2009-cu ilin may ayında Toğrul Əsgərov [[İzmir]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":B2">{{cite news|title=Двойной удар по Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090530103448314.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":B2" /> === 2009-cu il: Növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə növbəti qızıl medalına da yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında sahib oldu.<ref name=":B3">{{cite news|title=Азербайджан продолжает побеждать на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090723040632876.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, 2009-cu ilin iyul ayında [[Serbiya]]nın [[Zrenyanin]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[İsrail]] nümayəndəsi [[Beniamin İsaqov]]u 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi [[Maxim Perpelita]]nı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub elədiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B3" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Həbib Batirov]]u 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B3" /> Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğundan sonra o, həmin ilin sonlarında [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], güləş məşqçisi [[Əliyar Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan gənclər arasında turnirdə də qalibi oldu.<ref name=":K6">{{cite news|title=Определились лучшие вольники страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091011064633586.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Dünya Çempionatında gümüş medal === Toğrul Əsgərov 2010-cu ildə gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K7" /> Əsgərov 28 iyun-4 iyulda [[Bolqarıstan]]ın ev sahibliyində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi İlyas Rzayevi 2:0 (6:0, 6:0), 1/4 final mərhələsində [[Bolqaırtan]] nümayəndəsi Krum Çuçurovu 2:0 (8:0, 6:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Ukrayna]] nümayəndəsi İqor Xavalcini məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov 2008-ci ildə yeniyetmələr və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində [[Vladimir Xinçeqaşvili|Xinçeqaşvili]] 5:4, növbəti hissəsində isə Əsgərov 8:2 hesabı ilə qalib gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K7">{{cite news|title=Азербайджан уступил только России и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100701122903250.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K8" /> Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Misir]] güləşçisi İbrahim Fərəh Abdelhahimi 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Kanada]] güləşçisi Yahob Hergenheini 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Yaponiya]] güləşçisi Kyohei Yagonu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Özbəkistan]] güləşçisi Nodiryon Səfərov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov iyun ayında baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub etdiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K8" /> Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün birinci hissəsində Xinçeqaşvili 1:1, növbəti hissəsində isə Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi. Üçüncü hissədə isə [[Vladimir Xinçeqaşvili]] 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K8" /> Karyerası ərzində birinci dəfə məğlub olan Toğrul Əsgərov isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K8">{{cite news|title=Серебро Азербайджана в заключительный день ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100725100516150.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Üç il ərzində 2 dəfə gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına, bir dəfə isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, sərbəst güləş üzrə Azərbaycanın əsas yığmasına dəvət olundu və 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K9">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Kamerun]] nümayəndəsi Henri Mohi Ndiveni 2:0 (6:0, 8:0), 1/8 final mərhələsində [[Monqolustan]] nümayəndəsi Bayaraagiin Naranbaatarı 2:0 (4:2, 4:0), 1/4 final mərhələsində isə [[Belarus]] nümayəndəsi Rizvan Hacıyevi 2:0 (4:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K10" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi Yasuhiro İnaba ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Görüşün birinci hissəsində Əsgərov 6:0, növbəti hissəsində isə İnaba 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K10" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Yasuhiro İnabanı məğlub elədi.<ref name=":K10" /> Bununlada o, Dünya Çemionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K10" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi Vihtor Lebedev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Bu görüşdə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Birinci hissədə Lebedev 1:0, növbəti hissədə isə Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və görüşün qalibi üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":K10" /> Həlledici hissədə də qalib gələn güləşçi Lebedev oldu.<ref name=":K10" /> Bu səfərdə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Lebedev, Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K10" /> 7 gün sonra 18 yaşı tamam olan Toğrul Əsgərov isə debüt etdiyi Dünya Çempionatında gümüş medalın sahibi oldu (Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatında 10 sentyabrda mübarizə apardı).<ref name=":K10">{{cite news|title=Азербайджанец проиграл золото России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910012102095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K11">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: У меня еще будет шанс обыграть Лебедева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910110121988.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K12">{{cite news|title=Тогрул АСКЕРОВ: Я не жалею, что променял дзюдо на борьбу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911025418867.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K13">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Toğrul Əsgərova noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və final görüşündə məğlub olaraq turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K14">{{cite news|title=Шестеро вольников едут во Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101122055007522.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K15">{{cite news|title=Азербайджанцы покорили Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101128123453393.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə birinci turnirinə 10-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə qatıldı.<ref name=":K16">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":K17">{{cite news|title=Еще три медали азербайджанских вольников в Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110212104526761.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə Avropa Çempionatlarında debüt etdi.<ref name=":K18">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K19">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi və 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatında 22 idmançı sırasında 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":K20">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Toğrul Əsgərov apreldə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Kuboku uğrunda mübarizə apardı və turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":K21">{{cite news|title=Азербайджан уступил шесть золотых медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110425120541097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatında uğursuz nəticədən sonra Toğrul Əsgərov, 8-10 iyulda baş tutan “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı.<ref name=":K22">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K23">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Azərbaycan nümayəndəsi [[Ağahüseyn Mustafayev]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu. [[Ağahüseyn Mustafayev]] final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Radoslav Velihovu 2:1, bürünc medal uğrunda görüşdə isə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Beha Lomtadzeni 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və “Qızıl Qran-Pri” yarışının bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Rumıniya]]nın [[Buxarest]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Ötən il baş tutan Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, bu səfər qızıl medala sahib olmağa iddialı idi. Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi Volodya Franqulyanı 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Maruf Nurillayevi 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Murşid Mütəllimovu 2:1, 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi Ömər Uzanı 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Logan Jefferi Stieber ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:1, növbəti hissədə isə 6:4 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K24">{{cite news|title=Одно золото и две бронзы с ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110730075134895.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K25">{{cite news|title=Как Аскеров принес золото Азербайджану (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110801025713614.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi olsa da, 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun əvəzinə [[Zəlimxan Hüseynov]]un Dünya Çempionatında mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi. 2012-ci ildə [[London]] şəhərində baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Dünya Çempionatında, [[Zəlimxan Hüseynov]] yeddinci pillənin sahibi oldu və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazana bilmədi. Toğrul Əsgərov 2011-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və final görüşündə [[Ağahüseyn Mustafayev]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":K26">{{cite news|title=Гасанов и Магомедов оказались сильнее всех|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111225070334868.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin fevral ayında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və 33 idmançı sırasında 28-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":K27">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov 8-11 martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K28">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K29">{{cite news|title=Азербайджан узнал время старта на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120304024644101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Türkiyə]] nümayəndəsi Munir Rəcəb Ağdaşı 2:1, 1/4 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Rumıniya]] nümayəndəsi George Bucuru 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K30" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K30" /> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K30" /> Birinci hissədə Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 0:2 hesabı ilə irəlidə olsada, sonda Anatoli Guidea 5:2 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 5:1 hesabı ilə qalib gəldi və birinci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K30">{{cite news|title=Аскеров приносит Азербайджану первое золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120307113826822.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Aprelin 20-22-də isə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri baş tutdu. Reqlamanetə əsasən 1-ci və 2-ci pillələrin sahibi olan idmançılara [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verildi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri Avropa Çempionatının qalibi olan Toğrul Əsgərovun Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi.<ref name=":K31">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K32">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov birinci görüşdə [[Belarus]] nümayəndəsi Alexander Kontoyevi 2:0, növbəti görüşdə isə [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxeri 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K36" /><ref name=":K33">{{cite news|title=Азербайджанские борцы узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419083656907.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, ötən il baş tutan Avropa Çempionatında məğlub olduğu [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /> Bu səfər Toğrul Əsgərov onu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K36" /><ref name=":K35">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: Теперь нужно побеждать в финале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420064844188.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin final görüşündə, mart ayında [[Serbiya]]da baş tutan Avropa Çempionatının həlledici görüşündə məğlub etdiyi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /><ref name=":K34">{{cite news|title=Азербайджан завоевал еще две лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120420064455122.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu səfərdə Toğrul Əsgərov onu məğlub etdi (2:0) və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":K36">{{cite news|title=Аскеров завоевал олимпийскую лицензию и победил в турнире (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420104149527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K37">{{cite news|title=Софийский герой Тогрул Аскеров (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120420115428888.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] baş tutdu.<ref name=":K43">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda Toğrul Əsgərov favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]] və məşqçisi [[Firdovsi Umudov]] ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxer ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə o, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalına sahib olan [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Keniçi Yumoto]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə isə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Koleman Scott]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Əsgərov, həm Scott fəal mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov, [[Koleman Scott]]u döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 4:0 elədi (tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, [[Koleman Scott]]un məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal).<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov [[Koleman Scott]]u gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K38" /><ref name=":K41">{{cite news|title=Как Аскеров и Шарифов вышли в финал Олимпиады (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811083647249.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşündə Toğrul Əsgərov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /><ref name=":K44">{{cite news|title=Финальная схватка Тогрула Аскерова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812125657185.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm [[Besix Kuduxov]] fəal güləşdi.<ref name=":K38" /> Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Əsgərov, Kuduxovun ayağını tutsa da, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 elədi.<ref name=":K38" /> Daha sonra isə [[Besix Kuduxov]] Toğrul Əsgərova dəfələrlə fənd tətbiq eləməyə cəhd eləsə də, onun bu cəhdləri uğusuz alındı.<ref name=":K38" /> Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinin ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov rəqibinə daha bir fənd tətbiq elədi və hesabı 5:0 elədi.<ref name=":K38" /> Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi, Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan [[Besix Kuduxov]]u 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K38">{{cite news|title=Тогрул Аскеров и Шариф Шарифов - олимпийские чемпионы! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120705118.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K40">{{cite news|title=Олимпийская победа Тогрула Аскерова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811115103531.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Azərbaycanın idman tarixinin bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, həmdə Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasına [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu.<ref name=":K39">{{cite news|title=Пятнадцатый день стал для Азербайджана золотым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120435872.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K42">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]ndan sonra Toğrul Əsgərov [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2400 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı uğuruna görə [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|“Şöhrət” ordeni]] ilə təltif edildi. [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan sonra Toğrul Əsgərov mədəsində problemlər yarandı və o, uzun müddət [[İstanbul]] şəhərində müalicə aldı. Səhhətində yaranan problemlərə görə Toğrul Əsgərov, 2013-cü ildə [[Gürcüstan]]da baş tutan Avropa Çempionatında və [[Macarıstan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apara bilmədi. Uzun müddətdən sonra 2014-cü ilin əvvəllərində Azərbaycan yığmasında məşqlərini bərpa edən Toğrul Əsgərov, 2012 Yay Olimpiya Oyunlarından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına [[Bolqarıstan]]da baş tutan "Dan Kolov-Niholava Petrov" Güləş Çempionatı çərçivəsində qatılmalı idi. Amma onun babası vəfat etdiyi üçün o, həmin yarışda mübarizə apara bilmədi. Nəhayət uzun müddətdən sonra Toğrul Əsgərov birinci yarışına 2014-cü ilin aprel ayında [[Finlandiya]]nın [[Vantaa]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı. === 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr === Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Borislav Nocaçhov ilə üz-üzə gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə rəqibinə 5:14 hesabı ilə məğlub oldu. Avropa Çempionatını 20 idmançı sırasında 12-ci pillədə başa vuran Toğrul Əsgərov, məğlub olmasının səbəbini mədəsində olan problemlərlə, 1 il 8 ay müddətində güləş üzrə yarışlarda mübarizə aparmaması və Avropa Çempionatından əvvəl babasının vəfat etməsi ilə əlaqələndirdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov 2014-cü il ərzində yarışlarda mübarizə aparmadı və əvvəl sahib olduğu formasının bərpa olunması üçün məşqlərini davam elədi. <ref name=":K45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K51">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K52">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K53">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K54">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K55">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K56">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K57">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K58">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K59">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K60">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === === 2017-ci il: Dopinq qalmaqalı === === 2019-cu il: İdmanla vidalaşması === == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2008</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2009</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2010</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>6</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>14.</center> |- |<center>7</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |"Qızıl Qran-Pri" turniri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rumıniya}} [[Rumıniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>11</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |"Yaşar Doğu" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>28.</center> |- |<center>12</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>15</center> |<center>2014</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>12.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="6" |<center>2015</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>17</center> |"Alexander Medved" turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>12.</center> |- |<center>18</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] |<center>5.</center> |- |<center>21</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>22</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>24</center> |<center>2019</center> |"G. Kartozia & V. Balavadze" turniri |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>10.</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Toghrul Asgarov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Toğrul Əsgərova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin "Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=01.09.2016|url=https://azertag.az/xeber/988953|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723145131/https://azertag.az/xeber/988953|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Hacıyev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toghrul_Asgarov Toğrul Əsgərovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] o5fka7ktknlchbt0jnotm4qna84xuog 6599904 6599894 2022-08-28T19:40:31Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Toğrul Əsgərov |orijinal adı = |şəkil = Toghrul Asgarov at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Toğrul Əsgərov 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olanda (22 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azerbaijan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 17.9.1992 |doğum yeri = [[Gəncə]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]] |boyu = 170 sm. (5 ft 7 in) |çəkisi = |idman növü = Güləş |medallar = {{Medal yarışları|[[File:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|60 Kq.}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2010 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2010 Moskva]]|55 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2012 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2012 Belqrad]]|65 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov''' ([[17 sentyabr]] [[1992]]; [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) – [[Azərbaycan]]ı təmsil edən sərbəst güləşçi. 2008-ci ildən Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən Toğrul Əsgərov, 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medala, 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda isə gümüş medala sahib olub. 2015-ci ildə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın da qızıl medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, [[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatları]]nda bir dəfə (2012-ci ildə) qalib olub. [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatları]]nda isə o, 2010-cu ildə gümüş medala sahib olub. Toğrul Əsgərov Olimpiya Oyunlarının qalibi olan ən gənc Azərbaycan idmançısıdır (19 il, 10 ay, 25 gün). Toğrul Əsgərov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə, 1 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş Ştatlar]]ın [[Las-Veqas]] şəhərində baş tutan [[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın 1/4 final mərhələsində [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Fran Çamizo]] ilə görüşdə verilən ədalətsiz qərar ilə gündəmə gəlmişdi. Toğrul Əsgərov onun üzərində təmiz qələbə qazansa da, referilər bunu qeydə almadı. Bundan sonra [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] vitse-prezidenti [[Namiq Əliyev (nazir müavini)|Namiq Əliyev]] [[Ümumdünya Güləş Birliyi|Ümumdünya Güləş Birliyinə (UWW)]] bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra [[Ümumdünya Güləş Birliyi]]ndə bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. == Həyatı == Toğrul Əsgərov 1992-ci il sentyabrın 17-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub. 2005-ci ildən “Təhsil” İdman Klubunda məşqçi [[Elçin Zeynalov (idmançı)|Elçin Zeynalov]]un rəhbərliyi altında güləş idman növü ilə məşğul olan Toğrul Əsgərov, 1998-2009-cu illərdə [[Gəncə]] şəhərində 7 nömrəli tam orta məktəbdə, 2009-2013-cü illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında (ADBTİA)]] təhsil alıb. == Karyerası == Toğrul Əsgərov 2007-ci ilin aprel ayında sərbəst güləş üzrə Gəncə Çempionatının qızıl medalına sahibi oldu.<ref name=":A1">{{cite news|title=Гянджинцы определились с лучшими|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070404121355662.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2008-ci ilin yanvar ayında isə o, yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirin qalibi oldu.<ref name=":A2">{{cite news|title=Борцы собрали урожай медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080114023743106.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2008-ci ildə [[Latviya]]nın [[Dauqavpils]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı.<ref name=":B1">{{cite news|title=Три золота из Латвии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20080626022122599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi [[Qari Xamoya]]nı 2:0 (8:0, 4:0), 1/4 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi [[Patric Dvorczic]]i 2:0 (6:0, 4:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi [[Özbəhan]] [[Güçlü]]nü 2:0 (8:1, 4:1) hesabı ilə məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B1" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 (5:0, 8:1) hesabı ilə məğlub elədi və yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B1" /> 2009-cu ilin may ayında Toğrul Əsgərov [[İzmir]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":B2">{{cite news|title=Двойной удар по Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090530103448314.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni məğlub elədi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":B2" /> === 2009-cu il: Növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov beynəlxalq səviyyədə növbəti qızıl medalına da yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında sahib oldu.<ref name=":B3">{{cite news|title=Азербайджан продолжает побеждать на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20090723040632876.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> O, 2009-cu ilin iyul ayında [[Serbiya]]nın [[Zrenyanin]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[İsrail]] nümayəndəsi [[Beniamin İsaqov]]u 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Moldova]] nümayəndəsi [[Maxim Perpelita]]nı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub elədiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Zurabi Yaqubişvili]]ni 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":B3" /> Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Həbib Batirov]]u 2:0 hesabı ilə məğlub elədi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":B3" /> Yeniyetmələr arasında Avropa çempionluğundan sonra o, həmin ilin sonlarında [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], güləş məşqçisi [[Əliyar Əliyev]]in xatirəsinə həsr olunan gənclər arasında turnirdə də qalibi oldu.<ref name=":K6">{{cite news|title=Определились лучшие вольники страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20091011064633586.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2010-cu il: Dünya Çempionatında gümüş medal === Toğrul Əsgərov 2010-cu ildə gənclər arasında Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K7" /> Əsgərov 28 iyun-4 iyulda [[Bolqarıstan]]ın ev sahibliyində baş tutan gənclər arasında Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Yunanıstan]] nümayəndəsi İlyas Rzayevi 2:0 (6:0, 6:0), 1/4 final mərhələsində [[Bolqaırtan]] nümayəndəsi Krum Çuçurovu 2:0 (8:0, 6:0), 1/2 final mərhələsində isə [[Ukrayna]] nümayəndəsi İqor Xavalcini məğlub elədi və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşündə isə Toğrul Əsgərov 2008-ci ildə yeniyetmələr və gənclər arasında Avropa Çempionatının qalibi olan [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində [[Vladimir Xinçeqaşvili|Xinçeqaşvili]] 5:4, növbəti hissəsində isə Əsgərov 8:2 hesabı ilə qalib gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K7">{{cite news|title=Азербайджан уступил только России и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100701122903250.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Macarıstan]]ın [[Budapeşt]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K8" /> Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Misir]] güləşçisi İbrahim Fərəh Abdelhahimi 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Kanada]] güləşçisi Yahob Hergenheini 2:0, 1/4 final mərhələsində isə [[Yaponiya]] güləşçisi Kyohei Yagonu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov ötən il baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının bürünc medalçısı [[Özbəkistan]] güləşçisi Nodiryon Səfərov ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov iyun ayında baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının final görüşündə məğlub etdiyi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi [[Vladimir Xinçeqaşvili]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K8" /> Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün birinci hissəsində Xinçeqaşvili 1:1, növbəti hissəsində isə Əsgərov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi. Üçüncü hissədə isə [[Vladimir Xinçeqaşvili]] 4:2 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K8" /> Karyerası ərzində birinci dəfə məğlub olan Toğrul Əsgərov isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K8">{{cite news|title=Серебро Азербайджана в заключительный день ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100725100516150.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Üç il ərzində 2 dəfə gənclər arasında Avropa Çempionatının qızıl medalına, bir dəfə isə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, sərbəst güləş üzrə Azərbaycanın əsas yığmasına dəvət olundu və 6-12 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K9">{{cite news|title=Два веса под вопросом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100901113549080.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Kamerun]] nümayəndəsi Henri Mohi Ndiveni 2:0 (6:0, 8:0), 1/8 final mərhələsində [[Monqolustan]] nümayəndəsi Bayaraagiin Naranbaatarı 2:0 (4:2, 4:0), 1/4 final mərhələsində isə [[Belarus]] nümayəndəsi Rizvan Hacıyevi 2:0 (4:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K10" /> Bu mərhələdə o, [[Yaponiya]] nümayəndəsi Yasuhiro İnaba ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Görüşün birinci hissəsində Əsgərov 6:0, növbəti hissəsində isə İnaba 1:1 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K10" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 2:1 hesabı ilə qalib gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Yasuhiro İnabanı məğlub elədi.<ref name=":K10" /> Bununlada o, Dünya Çemionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K10" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi Vihtor Lebedev ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K10" /> Bu görüşdə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K10" /> Birinci hissədə Lebedev 1:0, növbəti hissədə isə Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi və görüşün qalibi üçüncü hissədə məlum oldu.<ref name=":K10" /> Həlledici hissədə də qalib gələn güləşçi Lebedev oldu.<ref name=":K10" /> Bu səfərdə 1:0 hesabı ilə qalib gələn Lebedev, Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":K10" /> 7 gün sonra 18 yaşı tamam olan Toğrul Əsgərov isə debüt etdiyi Dünya Çempionatında gümüş medalın sahibi oldu (Toğrul Əsgərov Dünya Çempionatında 10 sentyabrda mübarizə apardı).<ref name=":K10">{{cite news|title=Азербайджанец проиграл золото России (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910012102095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K11">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: У меня еще будет шанс обыграть Лебедева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100910110121988.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K12">{{cite news|title=Тогрул АСКЕРОВ: Я не жалею, что променял дзюдо на борьбу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100911025418867.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K13">{{cite news|title=Новое лицо азербайджанской борьбы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20100913120438276.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Toğrul Əsgərova noyabrda [[Fransa]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və final görüşündə məğlub olaraq turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":K14">{{cite news|title=Шестеро вольников едут во Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101122055007522.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K15">{{cite news|title=Азербайджанцы покорили Францию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20101128123453393.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə birinci turnirinə 10-14 fevralda [[İstanbul]] şəhərində baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə qatıldı.<ref name=":K16">{{cite news|title=Гурбан Гурбанов едет в Турцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110209013006320.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":K17">{{cite news|title=Еще три медали азербайджанских вольников в Турции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110212104526761.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov 2011-ci ildə Avropa Çempionatlarında debüt etdi.<ref name=":K18">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Евро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110311013021409.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K19">{{cite news|title=В Дортмунд Азербайджан везет восемь чемпионов Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110318122938547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov [[Almaniya]]nın [[Dortmund]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatının 1/16 final mərhələsində [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi və 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatında 22 idmançı sırasında 14-cü pillənin sahibi oldu.<ref name=":K20">{{cite news|title=Хетаг Газюмов приносит первое золото на ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110329120842536.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatından sonra Toğrul Əsgərov apreldə [[Azərbaycan Güləş Federasiyası|Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF)]] Kuboku uğrunda mübarizə apardı və turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq qızıl medalın sahibi oldu.<ref name=":K21">{{cite news|title=Азербайджан уступил шесть золотых медалей|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110425120541097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatında uğursuz nəticədən sonra Toğrul Əsgərov, 8-10 iyulda baş tutan “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı.<ref name=":K22">{{cite news|title=Азербайджан выставил лучших на Золотой Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110704051921342.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K23">{{cite news|title=Золотой Гран-при начнется шестью схватками борцами Азербайджана и Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110707073237193.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Azərbaycan nümayəndəsi [[Ağahüseyn Mustafayev]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu. [[Ağahüseyn Mustafayev]] final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşdə [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Radoslav Velihovu 2:1, bürünc medal uğrunda görüşdə isə [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Beha Lomtadzeni 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və “Qızıl Qran-Pri” yarışının bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra Toğrul Əsgərov [[Rumıniya]]nın [[Buxarest]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Ötən il baş tutan Dünya Çempionatının gümüş medalına sahib olan Toğrul Əsgərov, bu səfər qızıl medala sahib olmağa iddialı idi. Əsgərov 1/16 final mərhələsində [[Ermənistan]] nümayəndəsi Volodya Franqulyanı 2:0, 1/8 final mərhələsində [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Maruf Nurillayevi 2:0, 1/4 final mərhələsində [[Rusiya]] nümayəndəsi Murşid Mütəllimovu 2:1, 1/2 final mərhələsində isə [[Türkiyə]] nümayəndəsi Ömər Uzanı 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və növbəti dəfə yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Logan Jefferi Stieber ilə üz-üzə gəldi və 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:1, növbəti hissədə isə 6:4 hesabı ilə qalib gəldi və yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K24">{{cite news|title=Одно золото и две бронзы с ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110730075134895.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K25">{{cite news|title=Как Аскеров принес золото Азербайджану (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20110801025713614.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov yeniyetmələr arasında Dünya Çempionatının qalibi olsa da, 12-18 sentyabrda [[İstanbul]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri onun əvəzinə [[Zəlimxan Hüseynov]]un Dünya Çempionatında mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi. 2012-ci ildə [[London]] şəhərində baş tutacaq [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Dünya Çempionatında, [[Zəlimxan Hüseynov]] yeddinci pillənin sahibi oldu və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na vəsiqə qazana bilmədi. Toğrul Əsgərov 2011-ci ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və final görüşündə [[Ağahüseyn Mustafayev]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":K26">{{cite news|title=Гасанов и Магомедов оказались сильнее всех|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20111225070334868.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin fevral ayında baş tutan Yaşar Doğunun xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və 33 idmançı sırasında 28-ci pillənin sahibi oldu.<ref name=":K27">{{cite news|title=Сборная Азербайджана едет в Турцию с боевым составом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120207114224154.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Toğrul Əsgərov 8-11 martda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":K28">{{cite news|title=На Евро без Хетага Газюмова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120225124537634.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K29">{{cite news|title=Азербайджан узнал время старта на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120304024644101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Türkiyə]] nümayəndəsi Munir Rəcəb Ağdaşı 2:1, 1/4 final mərhələsində [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Malxaz Zarxuanı 2:0, 1/2 final mərhələsində isə [[Rumıniya]] nümayəndəsi George Bucuru 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K30" /> Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K30" /> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":K30" /> Birinci hissədə Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 0:2 hesabı ilə irəlidə olsada, sonda Anatoli Guidea 5:2 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K30" /> Üçüncü hissədə isə Toğrul Əsgərov 5:1 hesabı ilə qalib gəldi və birinci dəfə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K30">{{cite news|title=Аскеров приносит Азербайджану первое золото ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120307113826822.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Aprelin 20-22-də isə [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri baş tutdu. Reqlamanetə əsasən 1-ci və 2-ci pillələrin sahibi olan idmançılara [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqə verildi. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının məşqçiləri Avropa Çempionatının qalibi olan Toğrul Əsgərovun Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirində mübarizə aparmasını məqsədə uyğun hesab etdi.<ref name=":K31">{{cite news|title=Азербайджан выставляет сильнейших на лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120314124606527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K32">{{cite news|title=Сборная Азербайджана поедет в Болгарию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120403042121768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Toğrul Əsgərov birinci görüşdə [[Belarus]] nümayəndəsi Alexander Kontoyevi 2:0, növbəti görüşdə isə [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxeri 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K36" /><ref name=":K33">{{cite news|title=Азербайджанские борцы узнали своих соперников|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120419083656907.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, ötən il baş tutan Avropa Çempionatında məğlub olduğu [[Ukrayna]] nümayəndəsi Vasil Fedorişin ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /> Bu səfər Toğrul Əsgərov onu 2:0 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K36" /><ref name=":K35">{{cite news|title=Тогрул Аскеров: Теперь нужно побеждать в финале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420064844188.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin final görüşündə, mart ayında [[Serbiya]]da baş tutan Avropa Çempionatının həlledici görüşündə məğlub etdiyi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Anatoli Guidea ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K36" /><ref name=":K34">{{cite news|title=Азербайджан завоевал еще две лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120420064455122.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Bu səfərdə Toğrul Əsgərov onu məğlub etdi (2:0) və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":K36">{{cite news|title=Аскеров завоевал олимпийскую лицензию и победил в турнире (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20120420104149527.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K37">{{cite news|title=Софийский герой Тогрул Аскеров (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120420115428888.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərinin ev sahibliyində [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]] baş tutdu.<ref name=":K43">{{cite news|title=Сборная Азербайджана: краткая характеристика|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120728122239247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda Toğrul Əsgərov favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Saypulla Absaidov]] və məşqçisi [[Firdovsi Umudov]] ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Tim Şleyxer ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə o, [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın gümüş medalına sahib olan [[Yaponiya]] nümayəndəsi [[Keniçi Yumoto]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Toğrul Əsgərov birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda 1/2 final mərhələsinə adladı.<ref name=":K38" /> Bu mərhələdə isə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi [[Koleman Scott]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Əsgərov, həm Scott fəal mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov, [[Koleman Scott]]u döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 4:0 elədi (tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, [[Koleman Scott]]un məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal).<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov [[Koleman Scott]]u gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":K38" /><ref name=":K41">{{cite news|title=Как Аскеров и Шарифов вышли в финал Олимпиады (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811083647249.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşündə Toğrul Əsgərov [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":K38" /><ref name=":K44">{{cite news|title=Финальная схватка Тогрула Аскерова (ВИДЕО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812125657185.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi [[Besix Kuduxov]] hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi.<ref name=":K38" /> Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm [[Besix Kuduxov]] fəal güləşdi.<ref name=":K38" /> Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi və hesabı 1:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Əsgərov, Kuduxovun ayağını tutsa da, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi.<ref name=":K38" /> Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov rəqibinə fənd tətbiq elədi.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 elədi.<ref name=":K38" /> Daha sonra isə [[Besix Kuduxov]] Toğrul Əsgərova dəfələrlə fənd tətbiq eləməyə cəhd eləsə də, onun bu cəhdləri uğusuz alındı.<ref name=":K38" /> Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov rəqibinin ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı.<ref name=":K38" /> Bununla da Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 elədi.<ref name=":K38" /> Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov rəqibinə daha bir fənd tətbiq elədi və hesabı 5:0 elədi.<ref name=":K38" /> Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov [[Rusiya]] nümayəndəsi, Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan [[Besix Kuduxov]]u 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub elədi və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":K38">{{cite news|title=Тогрул Аскеров и Шариф Шарифов - олимпийские чемпионы! (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120705118.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K40">{{cite news|title=Олимпийская победа Тогрула Аскерова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811115103531.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Azərbaycanın idman tarixinin bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, həmdə Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasına [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu.<ref name=":K39">{{cite news|title=Пятнадцатый день стал для Азербайджана золотым (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811120435872.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":K42">{{cite news|title=Все результаты спортсменов Азербайджана на Олимпиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120729031029382.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]ndan sonra Toğrul Əsgərov [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2400 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı uğuruna görə [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|“Şöhrət” ordeni]] ilə təltif edildi. [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan sonra Toğrul Əsgərov mədəsində problemlər yarandı və o, uzun müddət [[İstanbul]] şəhərində müalicə aldı. Səhhətində yaranan problemlərə görə Toğrul Əsgərov, 2013-cü ildə [[Gürcüstan]]da baş tutan Avropa Çempionatında və [[Macarıstan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apara bilmədi. Uzun müddətdən sonra 2014-cü ilin əvvəllərində Azərbaycan yığmasında məşqlərini bərpa edən Toğrul Əsgərov, 2012 Yay Olimpiya Oyunlarından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına [[Bolqarıstan]]da baş tutan "Dan Kolov-Niholava Petrov" Güləş Çempionatı çərçivəsində qatılmalı idi. Amma onun babası vəfat etdiyi üçün o, həmin yarışda mübarizə apara bilmədi. Nəhayət uzun müddətdən sonra Toğrul Əsgərov birinci yarışına 2014-cü ilin aprel ayında [[Finlandiya]]nın [[Vantaa]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı. === 2014-cü il: İdmana qayıdışı və zədələr === Toğrul Əsgərov Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Borislav Nocaçhov ilə üz-üzə gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə rəqibinə 5:14 hesabı ilə məğlub oldu. Avropa Çempionatını 20 idmançı sırasında 12-ci pillədə başa vuran Toğrul Əsgərov, məğlub olmasının səbəbini mədəsində olan problemlərlə, 1 il 8 ay müddətində güləş üzrə yarışlarda mübarizə aparmaması və Avropa Çempionatından əvvəl babasının vəfat etməsi ilə əlaqələndirdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov 2014-cü il ərzində yarışlarda mübarizə aparmadı və əvvəl sahib olduğu formasının bərpa olunması üçün məşqlərini davam elədi. <ref name=":K45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K51">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K52">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K53">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K54">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K55">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K56">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K57">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K58">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K59">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":K60">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === === 2017-ci il: Dopinq qalmaqalı === === 2019-cu il: İdmanla vidalaşması === == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2008</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2009</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2010</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>6</center> | rowspan="5" |<center>2011</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>14.</center> |- |<center>7</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |"Qızıl Qran-Pri" turniri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rumıniya}} [[Rumıniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |"Moscow Lights" turniri |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>11</center> | rowspan="4" |<center>2012</center> |"Yaşar Doğu" turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə]] |<center>28.</center> |- |<center>12</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>15</center> |<center>2014</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] |<center>12.</center> |- |<center>16</center> | rowspan="6" |<center>2015</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] |<center>8.</center> |- |<center>17</center> |"Alexander Medved" turniri |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |<center>12.</center> |- |<center>18</center> |Dünya Kuboku |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] |<center>5.</center> |- |<center>21</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>22</center> | rowspan="2" |<center>2016</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>24</center> |<center>2019</center> |"G. Kartozia & V. Balavadze" turniri |{{Bayraq|Gürcüstan}} [[Gürcüstan]] |<center>10.</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Toghrul Asgarov).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Toğrul Əsgərova [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Əsgərov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":02">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin "Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=01.09.2016|url=https://azertag.az/xeber/988953|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723145131/https://azertag.az/xeber/988953|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Toğrul Şəhriyar oğlu Hacıyev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toghrul_Asgarov Toğrul Əsgərovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 6htg84w8i10geqvp4mg9ia6eupgzm7i 0 124498 6600210 6113316 2022-08-29T02:36:21Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Güneypəyə}} {{YM}} '''Baş Güneypəyə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Baş Güneypəyə kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Baş Güneypəyə kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1992-ci il martın 12-də Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. == Toponimikası == Oykonim baş (yuxarı), guney (cənub, gün düŞən yer) və pəyə (burada yaşayış məntəqəsi) komponentlərindən düzəlib, "yuxarıda yerləşən Güneypəyə kəndi" mənasındadır.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qavartu çayının sahilində, dağ ətəyində yerləşir. == Əhalisi == 2019-cu il aprelin 6-da hazırda Ağdam rayonunun Baş Güneytəpə kəndində qeydiyyatda olan, keçmiş Ağdərə rayonunun sakinləri, məcburi köçkün Ocaqova Nigar Çərkəz qızı ilə Həsənov Rauf Yunis oğlunun ailəsində Azərbaycan Respublikasının 10 milyonuncu sakini dünyaya gəlmişdir<ref>[https://president.az/articles/32640 İlham Əliyev 10 milyonuncu sakinin dünyaya gəlməsi münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edir]. president.az, 06.04.2019 {{az}}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] ez57dsx0vlohl0pyr2sgrtt3g63w4pk 0 124509 6600199 6322316 2022-08-29T02:20:32Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qazançı}} {{YM}} '''Qazançı''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Məlikli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Qazançı kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == Qazançı - Yuxari [[Qarabağ]]da Xaçin nahiyəsində kənd adı. Mənbədə bu kəndin adı həm də Ongölçəkən adlandırılmışdı. İndi Ağdam rayonunda Qazançı kəndidir. Goranboy, Zəngilan və Culfa rayonlarında Qazançı kənd adları ilə mənşəcə eynidir. Eramızın ilk əsrlərində Cənub-şərqi Avropada bolqar (yaxud bulqar) adlı türk tayfası yaşayırdı. [[Azov dənizi]] sahillərində yaşamış bu elin [[IX əsr]]də bir hissəsi Astaruxun başçılığı ilə indiki Bolqarıstanda məskunlaşmış, digər hissəsi isə Volqa boyuna gedərək Volqa-Bulqar dövlətinin (sonrakı Qazan xanlığının) əsasını qoymuşdur. [[Bulqarlar]]ın müəyyən hissəsi isə [[xəzərlər]]in və suvarların tərkibində [[Azərbaycan]]a gəlmişdir. [[Şimali Qafqaz]]da yaşayan noqaylarda Kazakçı, Kapan və Çur tayfalarının olması göstərir ki, bulqarların müəyyən hissəsi Şimali Qafqazda məskunlaşmışdır.<ref>B.Budaqov,Q.Qeybullayev Yuxarı Qarabağın Toponimləri</ref> == Tarixi == [[Qarabağ müharibəsi]]nin başlanğıcında kənd ermənilərin nəzarəti altına keçsə də, 1993-cü ilin mart ayında [[Azərbaycan ordusu]]nun həyata keçirdiyi [[Qazançı əməliyyatı]] nəticəsində kənd işğaldan azad edildi.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/adalet/2012/may/251469.htm "Dağlının" SON məlumatı]</ref> Lakin 1993-cü ilin yay hücumu zamanı ermənilər kəndi yenidən işğal etdilər. Kənd 9 noyabr 2020-ci ildə [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|imzalanmış üçtərəfli atəşkəs bəyanatının 6-cı bəndinə əsasən]] 20 noyabr 2020-ci ildə işğaldan azad edilmişdir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://myaghdam.wordpress.com/2010/07/15/agdam-rayonu-tarixi-haqqinda-qisa-m%C9%99lumat/ https://myaghdam.wordpress.com] == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Xaçın knyazlığı]] nf5zqqal74bbmfqiks24n3vsxutffmt 0 124540 6600216 6598504 2022-08-29T02:43:12Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Güneypəyə}} {{YM}} '''Orta Güneypəyə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Orta Güneypəyə kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Mardakert rayonunda Orta Güneypəyə kənd Soveti yaradılmış və Orta Güneypəyə kəndi Baş Güneypəyə kənd Sovetinin tərkibindən onun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6733 Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Mardakert rayonunun inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Orta Güneypəyə kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Tarix == Kənd [[Ağdərə rayonu]]nun tərkibində olub. 1992-ci Ağdərə rayonu ləğv edilib və ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra kənd [[Ağdam rayonu]]nun ərazisinə düşüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 1cdy7os68x5ajkufwq3zk5ro4kyk7ul 0 124665 6600202 6586672 2022-08-29T02:23:38Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Məlikli}} {{YM}} '''Məlikli''' (əvvəlki adı: '''Maniklu''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Məlikli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Maniklu kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Ağdam rayonunun Maniklu kəndi Məlikli kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunub. == Toponimikası == Kəndin adı Manik çayının adından və -/M mənsubiyyət şəkilçisindən ibarətdir. Digər adı Adıgözəlbəylidir. Kənd vaxtilə Qarabağ xanları nəslindən olan, "Qarabağnamə" əsərinin müəllifi [[Mirzə Adıgözəl bəy]]ə (1780-1848) mənsub olduğu üçün belə adlanırdı. Manik Ural toponimiyasında "kiçik çay" mənasında işlənən matıya sözü ilə bağlıdır. Oykonim "ərazisindən kiçik çay axan" mənasındadır. 1992-ci ildən kəndin adı Məlikli kimi rəsmiləşdirilmişdir.<ref>{{ATEL|2|304}}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://geonames.nga.mil/ggmagaz/detaillinksearch.asp?G_NAME='32FA881503FF3774E0440003BA962ED3'&Diacritics=DC Məliki]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] jgkgz0cbnoha1anlsi4x7hqtrfjv0fk 0 124934 6600960 6477955 2022-08-29T09:55:56Z ADKTM 132016 mezmun wikitext text/x-wiki [[Fayl:LOGO son 2021 may.jpg|thumb|252x252px]] {{Muzey |Adı = Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi |Növü = [[Kənd təsərrüfatı]] |Sahəsi = |Orijinal adı =Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi |Şəkil = |Miqyası = 250 |İzahı = <!--Şəkilin izahı --> |Yaranma tarixi Muzey 1923-cü ildə yaranmışdır |Yeri = [[Azərbaycan]], [[Bakı]] |Kolleksiyası = 9538 (əsas fond), 1041 (əlavə fond).10579(daxil olma) <ref>[http://www.tourism.az/?menu=5&submenu=41&museum=28&lang=aze Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi]</ref> |Müsafirlərin sayı =<!-- Muzeyə gələnlərin sayı--> |Muzeyə yetışmək = Bakı, Binəqədı rayonu. 8m/r.S.S.Axundov, 31/23.<br> (Qida Təhylükəsizliyi İnstitutu). Azadlıq m-sunun yaxınlığında) |Telefon = (99412) 561-49-17 |İş vaxtı = Bazar ertəsi - cümə.Iş vatxtı.09:00-17:00. nahar vaxtı 13:00-14:00 |Bilet =xidmət pulludur.Kassanın iş rejimi.09:30-16:00 nahar vaxtı 13:00-14:00 |Rəsmi saytı =www.kendteserrufatimuzeyi.az |Metro=Azadlıq metrosu|Ünvan=Bakı ş. Binəqədi r. 8 mkr. S.S.Axundov 73 C. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu binası (keçmiş Baytarlıq şəhərciyi). Azadlıq m-sunun yaxınlığında}} '''Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi''' — Muzeylər hər bir xalqın tarixi yaddaşıdır. Onun keçmişini, bugününü əks etdirir. Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi də Respublikanına ən qocaman muzeylərindən biridir. Muzey Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Xalq Torpaq Komissarlığının təşəbbüskarlığı ilə yaranmışdır. İlk olaraq, “Kənd Təsərrüfatı və Sənaye İstehsalat” satış sərgisi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Sonralar burada nümayiş olunan eksponatlar zənginliyinə görə böyük marağa səbəb olduğundan muzey kimi fəaliyyət göstərməyə başlayıb. 1924-cü ildə fəaliyyətini muzey olaraq davam etdirmişdir. Dünyanın 5 ölkəsində Macarıstan, Bolqarıstan, Çin, Amerika və Azərbaycanda kənd təsərrüfatı muzeyləri vardır. Muzey 2014-cü ildən Yuneskonun nəzdindəki Beynəlxalq Muzeylər Şurasının üzvüdür. Muzey Azərbaycanda kənd təsərrüfatının tarixini və bu gününü əks etdirən eksponatlarla zəngindir. <ref>{{cite web |url=https://kataloq.gomap.az/az/all-poi/culture/museum/91745c20d56611e0ad4900226424597d |title=Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfati Muzeyi |author= |date= |website=kataloq.gomap.az |publisher= |language= |access-date=02.02.2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Muzeyin tarixi == Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi Qida Təhlükəsizliyi İnstitutununi binasının 5-ci mərtəbəsində fəaliyyət göstərir. Muzey 1924-cü ildə yaradılıb. Muzeydə Azərbaycanın kənd təsərrüfatı və kənd sakinlərinin iş və məişət şəraitini əks etdirən 11.000(on bir mindən) çox maraqlı eksponat yerləşdirilib. Burada Qobustan qoruğunun maketi, İpək yolu xəritəsi, müxtəlif dövrlərdə Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrində istifadə edilən kənd təsərrüfatı alətləri, XVIII–XIX əsrə aid insanların məişətini və təsərrüfat həyatını əks etdirən eksponatlar nümayiş olunur. Muzeydə müxtəlif bölmələr də var. Bu bölmələr maraqlı eksponatlarla zəngin olmaqla yanaşı, ölkəmizdə kənd təsərrüfatının müxtəlif sahələrinin zəngin tarixindən, onların inkişaf mərhələsindən xəbər verir, xalqımızın bu sahədə də zəngin ənənələrə malik olduğunu nümayiş etdirir. == Muzeyin ekspozisiyası == Yarandığı gündən muzeyin ekspozisiyası və fondu ardıcıl olaraq təzələnir və respublika kənd təsərrüfatının müasir vəziyyətini, tarixi inkişafını əks etdirən yeni-yeni materiallarla, eksponatlarla zənginləşir. Muzeydə Azərbaycanın kənd təsərrüfatının demək olar ki, bütün sahələri öz əksini tapmışdır. Hazırda ekspozisiya 500 m² sahəni əhatə edir. Muzey zəngin fonda və müasir standartlara uyğun tərtib olunmuş gözəl ekspozisiyaya malikdir. Muzeyin yerləşdiyi bina təmir olunmuş və ekspozisiya zalları dünya standartlarına uyğun səviyyədə ən müasir maketləşdirilmiş formada tərtib olunmuşdur. 200 m²-lik inzibati və iş otaqları tam təmir edilmişdir. Muzeydə 5640 foto neqativ, 260 məişət və etnoqrafiya, 37 rəsm əsəri, 35 tətbiqi incəsənət nümunələri və s. vardır. Muzeyə giriş pulludur.<ref>{{cite web |url=https://icomaz.az/az/Az%C9%99rbaycan%20D%C3%B6vl%C9%99t%20K%C9%99nd%20T%C9%99s%C9%99rr%C3%BCfat%C4%B1%20muzeyi |title=Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi respublikanın ilk muzeylərindən biridir |author= |date= |website=https://icomaz.a |publisher= |language= |access-date=02.02.2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> [[Şəkil:Muzeyin görünüş.jpg|thumb|muzey]] [[Şəkil:Araba..jpg|thumb|Kəndli təsərrüfаtındа аrаbаnın nəqliyyаt və dаşımа vаsitəsi kimi əvəzsiz rоlu оlmuşdur. Аrаbаyа qоşqu kimi işlədilən hеyvаn növlərindən аsılı оlаrаq аrаbаnın dа müхtəlif növləri hаzırlаnırdı: аt аrаbаsı, kəl аrаbаsı, öküz аrаbаsı, еşşək аrаbаsı. Аrаbаnın hаzırlаnmаsı хüsusi tехniki hаzırlığа mаlik ustаlаr tərəfindən icrа еdilirdi. Аrаbаyа lаzım оlаn hissələr хаrrаtlаr və dəmirçilər tərəfindən hаzırlаnır və sоnrа lаzımi qаydаdа qurаşdırmа işi аpаrılırdı. Аrаbа hissələrinin аdlаrı аşаğıdаkılаrdır: təkər, bаn, pər, kəmər, çərçivə, rеykа, sаmı, bоyunduruq, qоl, lаydır (çəmbər), ох, tоp, dislə, çumаçа. Аrаbа tək аt üçün hаzırlаndıqdа оnа qаrşı tərəfdən аt qоşmаq üçün iki qоl düzəldilir. Cüt qоşqu аrаbаlаrı təkqоllu оlub, аrаbаnın qаrşı tərəfindən оrtа hissəyə bərkidilir. Qоl аrаbаnın müхtəlif tərəflərə yönələ bilməsini təmin еtmək məqsədi ilə оnun ön hissəsinə birləşdirilmiş dişləyə bəndlənir. Dişlə türk mənşəli tuşlа sözündən оlub, аrаbаnın tuşlаnа biləcəyi istiqаməti ifаdə еdir.]]<ref>{{cite web |url= http://www.binegedi-ih.gov.az/page/479.html|title= Kənd Təsərrüfatı muzeyi|author= |date= |website=www.binegedi-ih.gov.az |publisher= |language= |access-date=02.02.2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Muzeyin bölmələri == Muzeyin girişini kənd təsərrüfatının ayrı-ayrı sahələrinə həsr olunmuş rəsm əsərləri və sair bəzəyir. * '''<big>QOBUSTAN.</big>'''Azərbaycanda qədim insan məskənlərindən olan Qobustan qayalıqlarının maketi yerləşdirilib, burada yel dəyirmanı, əkinçi, darı bitkisi və kənd təsərrüfatı alətlərinin təsvirləri verilib.Qobustan Azərbaycanın ən qədim yaşayış məskənlərindən biridir. “Qobu” qurumuş çay vadisi deməkdir. Qobustanı bütün dünyada tanıdan onun qayaüstü təsvirləridir. Qobustan Bakıdan 54&nbsp;km cənubda yerləşir ki, bu Zaqafqaziyada ilk palçıq vulkanıdır. Qayaüstü təsvirlərin yaranma tarixi üst paleolit dövründən başlamış, orta əsrlərə kimi davam etmişdir. Qobustan qədim qayaüstü təsvirləri kolleksiyasıına Cınqırdağ, Şonqar, Anazağa kimi nəhəng abidələr aid edilir ki, bunların üzərində 6000-dən çox təsvirlər mövcüddür. Burada insan təsvirləri, iribuynuzlu öküz, quş, balıq, ilan, xırdabuynuzlu heyvanlar, araba təkəri, at, dəvə təsvirləri, eləcə də ərəb, latın qrafikləri ilə yazı qalıqları əks olunmuşdur. Qobustan qayaüstü qalığını 1939-cu ildə Azərbaycan arxeoloqu İshaq Cəfərzadə aşkar etmişdir. 1981-ci ilin yayında norveç alimi Tur Heyederal Qobustanı gəzərkən orada əks olunan qayıq təsvirlərini, Skandinaviyadakı qədim saqalara bənzətmiş və belə güman etmişdir ki, qan əhalisi Skandinaviyaya miqrasiya olunmuşdur. Qobustandakı yaşayış məskənlərində ilk maddi-mədəniyyət qalıqları aşkar edilib. Həmçinin, əhalinin oturaq əkinçilik və heyvandarlıqla məşğul olduğuna dair qiymətli tapıntılar aşkar edilmişdir. 2007-ci ildə Yuneskoya daxil edilmişdir. * '''İPƏKYOLU XƏRİTƏSİ.'''İpək yolunun təşkilatçısı Çin dövlətidir. Bu yol e.ə II əsrdən başlayaraq XVI əsrə kimi fəaliyyət göstərmişdir. Şərqdən qərbə təkcə ipək deyil, eyni zamanda yeyinti məhsulları, kənd təsərrüfatı məhsulları daşınırdı. Qərbdən şərqə isə sink, qalay, civə, mahud parçalar, daş-qaş aparmışlar. Bu baxımdan Bakı, Dərbənd, Şamaxı, Şirvan bölgələrində tacirlərin rahatlığını təmin etmək üçün karvansaraylar salınmıçdır. Eyni zamanda, ipək yolu vasitəsilə o dövrki, şahların, xanların, sultanların diplomatik əlaqələri yaranmış və inkişaf etmişdir. Azərbaycanda Əlişir Nəvainin, İbn Sinanın, Nizami Gəncəvinin əsərləri dünyaya çıxarılmış və insan zəkasının mənəvi qidasına çevrilmişdir. Şərqlə Qərb arasında ticarət yolları ayırıcında yerləşən Naxçıvandan İrana, Hindistana, Orta Asiyaya, Çinə uzanan yolu Naxçıvanın iqtisadi və mədəni inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. İpək yolunun bir qolu Ekbatandan ayrılıb Albaniya ərazisinə keçdiyi və qədim Qəbələ, Bərdə və Naxçıvandan dolanaraq yenidən Bağdada əsas yola qoşulduğu göstərilir. Naxçıvandan ölkənin digər şəhərlərinə və xarici bazarlara duz, pambıq, taxıl, quru meyvə və s. aparılırdı. Bu yol XVI əsrdə öz fəaliyyətini dayandırsada, XX əsrin 90-ci illərindən fəaliyyətini yenidən bərpa etməyə başladı. İpək yolunun faliyyətini dayandırma səbəbi isə, Amerika qitəsinin kəşf olunması idi. Çünki, Amerikada istehsal olunan məhsullar Çində də istehsal olunurdu. Digəri isə, Hindistana dəniz yolunun kəşfi idi. Lakin, XX əsrin 90-cı illərində yenidən fəaliyyət göstərdi və “Yeni ipək yolu” adlandırılırdı. olunub. Burada Mingəçevirdə arxeoloji qazıntılar zamanı tapılmış eramızın I əsrinə aid edilən buğda dənəsinin nümunəsi,e.ə. I minilliyə aid edilən və qulpunda arpa, buğda şəkilləri təsvir olunmuş dolçanın şəkli, qədim kənd təsərrüfatı alətləri sərgilənir. Zalda , həmçinin, atla hərəkətə gətirilən dəyirman daşı da nümayiş olunur. Zalın pambıqçılığa aid bölməsində arxeoloji qazıntılar zamanı Mingəçevirdə tapılan və V–VI əsrlərə aid edilən pambıq toxumlarının nümunəsi nümayiş olunur. Bölmədə tanınmış əmək qabaqcılları, sosialist əməyi qəhrəmanları Bəsti Bağırova, Şamama Həsənova, Sərdar İmrəliyev, ilk qadın mexanizator Sevil Qazıyeva və digərlərinin şəkilləri yerləşdirilib. * '''<big>ALAÇIQ.</big>'''Azərbaycanın xalq yaşayış evi fondundan maldar elatlarının istifadəsində olan alaçıqlara üstünlük verilirdi. Bildiyimiz kimi maldar əhali ilin 3-4 ayını yaylaqlarda kecirirlər. Onların orada məskunlaşması üçün belə asan quruluşa malik olan alaciqlardan istifadə olunur. Bu müvəqqəti yaşayış evini tikmək üçün müəyyən edilmiş yerə ağac mıxca çalıb, ucuna ip bağlayırdılar. Ipi mixcanın dövrəsi boyunca fırladaraq alaçağın dövrəsini müəyyən edirdilər. Dairənin mərkəzinə 3–5 m hündürlüyündə “sunaça” basdırıldı. Sunacanın başına 30-a qədər deşik açılmış çarpaz şəkilli dünnük keçirilidi. Torpağa basdırılmış alaçıq çubuqlarının nazik ucları bu deşiklərə keçirilirdi. Bundan sonra düyməyə bağlanmış ipi , çubuqlar qövsvari görkəm alana kimi aşağıya doğru tarım çəkilir və basdırılmış mıxça bağlayırdılar. Bu qayda ilə gövdə hazır olurdu. Sonra onun ətrafına çətən (çığ) çəkib həmin gövdənin üzərinə qəlib  (keçə) salırdılar. Sunacların ətrafında çoxlu təbii çıxıntılar olurduki, oraya paltar, silah, xəncər, ov avadanlığı və s. şeylər asılırdı. Alaçıq içərisində “nəmi” deyilən yer düzəldilirdi. Burada heyvandarlıq məhsulları və ərzaq saxlanılırdı.ev müxəlləfatı (barxana, məfrəş və s.) künclərin birində daş ayaqaltı üzərinə taxta qoyulmaqla qurulan yük yerinə yığılırdı. Türk və Monqol xalqlarında genış yayılmışdır. Hazırda çobanlar yaylağa gedəndə alaçıqdan istifadə edirdilər *'''<big>QƏDİM KƏND TƏSƏRRÜFATI ALƏTLƏRİ</big>'''. Azərbaycan əlverişli təbii-coğrafi şərairtə malik ölkədir. Hələ ta qədimdən burada əkib-becərmək üçün şərait movcud olmuşdur. Azərbaycanın qədim əkinçilik ölkələrdən olmasını təsdiq edən amillərdən biri onun zəngin və müxtəlif əkinçilik əmək alətlərinin mövcudluğudur. Tarixən əkinçilikdə əsas xış, alaqçın şətə, oraq, çin, su beli, çapacaq, kürək, yaba, toxa(kətman), dırmıx, külüng, əl rəndəsi, dəhrə, kəndi, xırman daşı, kəltənəzən, dəyirman daşı, axur(su qabı), kotan kimi sadə alətlərdən geniş istifadə edilmişdir. Bildiyimiz kimi torpağın şumlanmasında qoşqu qüvvəsi ilə istifadə olan bir sıra şum alətləri mövcud olmuşdur. Azərbaycanda bir-birini tamamlayan kotan və qara kotan kimi şum alətləri daha geniş yayılmışdır. Xışlar torpağı üzdən şumlayır və onu az çevirir. Xış önsüz və laydırsız olur. Gavahın simmetrikdir. Kotanlar isə önlü və bir tərəfi laydırlı olur, torpağı daha dərin  şumlayır və laylayır. Xış ağacdan düzəldilən ən qədim şum alətidir. Sadə qurluşlu  xış torpağı cızmaq üçün qolu olan təbii ağacdan düzəldilirdi. Sonrakı dövrlərdə isə bir neçə ağac hissədən düzəldilmişdir. Həmin alət daha meşədən hazır halda tapılmır, onu yerli ustalar düzəldirdi. İstər bütöv, istərsə də geydirmə kötüklü xışlar bir cüt qoşqu heyvanı ilə işlədilmişdir. Xışların hamısında gavahın olmuşdur. Gavahınlar da iri və ya kiçik, ucunun oval və yaxud iti olması ilə fərqlənirdi. Bütün orta əsrlər boyu Azərbaycanda biçin aləti dəmirdən hazırlanaraq taxılçılıqda geniş istifadə edilmişdir. XX əsrin əvvəllərinə qədər də əkinçiliklə əsas biçin aləti çin və oraq olmuşdur. Çin və oraq dəmir tiyədən və ağac sapdan ibarətdir. Onlar öz forması və quruluşlarına görə bir-birinə çox oxşayırlarsa, çin dişli oraq isə dişsiz idi. Çinin tiyəsi dəmirçi ustalar tərəfindən dişənir, oraq isə daş lövhə ilə itilənirdi. Çin biçin üçün ən münasib alətdir. Əkin sahələri alaq otlarından alaqçın şətə adlanan xüsusi alətlərlə təmizlənir. Taxıl döyümü zamanı ağac yaba, şana, kürək, xəlbir və başqa əmək alətlərindən də istifadə edilirdi. Beləki, döyülməkdə olan dərzlərin çevrilməsində yabadan, ilkin sovrulmada şanadan, son sovurmada isə kürəkdən istifadə edilirdi. Xəlbir isə taxılın təmizlənməsində lazım olurdu. Şumun malalanmasında, onun səpinə hazırlanmasında əkinçilər dırmıq əmək alətindən də istifadə etmişdilər. Şumlamada  istifadə edilən toxalar da müxtəlif  forma və quruluşda olmuşdur.Toxalar əsasən bostan və tərəvəz sahələrində geniş işlədilirdi. Suvarma əkinçiliyində ən geniş yayılan əmək aləti bel olmuşdur. Bel öz formasına görə sadə olmaqla, suvarmada, arx çəkilişində, bənd bağlamaq, yer belləmək və s. işlərdə istifadə edilirdi. Beli yerli ustalar hazırlayırdı. Azərbaycanda ən geniş yayılmış döyüm üsulu dərzlərin xırmanda döyülməsidir. Bunun üçün dərzlər sahədən daşınaraq xırmana yığılardı. Xırman külək tutan və hündür yerlərdə düzəldilərdi, diametri 50-70 ''m'' və bəzən daha böyük olan xırman sahəsi əvvəlcə sulanır, bir-iki gündən sonra tapdanır, sonra buranın torpağı ağac və ya daşdan düzəldilən kirkirə-vərdənə (xırman daşı) adlanan alətlə bərkidilir. Daha sonra şaxdan düzəldilən süpürgə ilə hamarlanırdı-şirələnirdi. Köhnə xırman yeri isə sulanır və ot-avardan təmizlənərək bərkidilirdi. Beləliklədə taxıl döyümü üçün xırman hazır olurdu. Dənin xırmanda heyvanlar vasitəsilə döyülməsində ən sadə və qədim üsul xırmana tökülən-sərilən dərzin-taxılın üstündə qaramalın bir-birinə çatılaraq sürülməsidir. Atla döyüm prosesində isə bir nəfər xırmanın ortasında duraraq atların boğazına ipi salıb xırman boyu dolandırır. Beləliklə, döyümdə sadə vəl və onun işlədilməsində iribuynuzlu heyvanlardan istifadə edilmişdir. Azərbaycanda e.ə II minilliyin sonlarına aid ağac vəl Xanlar rayonu ərazisində aşkar edilmişdir. Bu döyüm aləti əsrlər boyu öz quruluş və funksiyasını olduğu kimi saxlamışdır. Vəlin böyük, kiçik, ağır və yüngül olması taxılın növü və iqlim şəraiti ilə də bağlıdır. Dağ və dağətəyi bölgələrdə bir qayda olaraq vəllər iri və qalın olur ki, bu da döyüm prossesini nisbətən asanlaşdırır. Düzənlik ərazidə isə əksinə, taxılın daha quru olması ilə əlaqdar , vəllər yüngül və kiçik həcmli olurdu. Ağac vəlin döyüm prossesini sürətləndirmək üçün onun alt-işlək hissəsindəki gözlərə xırda daş və daş parçaları pərçimlənirdi. Bəzən bu daşları xırda metal parçaları da əvəz edirdi ki, bu da prossesi xeyli tezləşdirir. Vəlin qabaq hissəsi bir qədər yuxarıya doğru qaldırılmış vəziyyətdə düzəldilir. Bu hərşeydən əvvəl, vəlin xırmanda hərəkətini nizamlayır və küləşin bir yerə yığılmasının qarşısını alır. Vəllərin qabaq hissəsində xüsusi göz açılırdı. Həmin hissəyə keçirilən ip vəli boyunduruğa birləşdirirdi. Vələ bir at və ya bir boyun öküz qoşulardı. Döyümü tezləşdirmək məqsədilə xırmanda bir neçə at və ya öküz qoşulmuş vəllər sürülürdü. Suyun və küləyin kifayət qədər olmayan ərazilərdə qoşqu qüvvəsilə  işləyən  dəyirmanlar quraşdırılırdı. Bu dəyirman vasitəsilə gün ərzində 3-4 pud dən üyütmək olurdu. Belə dəyirman daş sütun və ya ağac dayaqlarla dairəvi formada qurulduqdan sonra araları ağac çubuqlarla hörülür. Onun üstündə alt dəyirman daşı qoyulur, ortasından isə dəmir keçir. Dəmirə üst daş keçirilir və daş onun ətrafında fırlanır. Üst daşın ortasında deşiyi olan qabarıq hissənin icərisindən sicim keçirilir və onun ucuna heyvan qoşulur. Heyvan sütunun ətrafında hərəkət etdikcə daş da fırlanır. Üst daşın orta hissəsində isə kiçik deşik açılır. Oraya çömçə ilə dən tökülür. Bu dəyirman növü at və ya ulaq vasitəsilə hərəkətə gətirilirdi. Aparılan arxeolaji qazıntılar zamanı ərazimizdən tapılan bir neçə əl dəyirmanı daşının tarixi e.ə. III- e.V əsrinə aiddir. Adətən kirkirə(əl dəyirmanı) münasib daş növündən yerli ustalar tərəfindən hazırlanırdı. Dən daşları ağırlığı, davamlılığı, dəni narın əzmək kimi cəhətlərlə seçilirdi. Alt daşın ortasından açılan deşiyə metal və ya ağac ox bərkidilirdi. Onun digər ucu üst daşın ortasındakı nisbətən iri diametrli deşiyə keçirilirdi. Üst daşın kənarında açılmış deşiyə isə ağac dəstək taxılırdı. Həmin dəstək üst daşı alt daşın üstündə fırladırdı. Hərəkətə gətirilən üst daşın boğazına  dən tökülürdü. Üst daşı ox boyunca yavaş fırladıb dəni çox tökməklə yarma, tez hərəkət etdirib az dən əlavə etməklə un alınırdı.Üst daşın orta deşiyinin diametri 5-8 ''sm'' olurdu. Gün ərzində kirkirə vasitəsilə 20-30 ''kq'' dən üyüdülürdü. *'''<big>VIII-XIX ƏSRƏ AİD KƏNDLİ DAXMASI</big>.'''Eskpozisiyanın növbəti zalında XVIII-XIX əsrləri əks etdirən daxma tərtib edilmişdir. Daxmanın qapısı həmin dövrün bütün evləri üçün xarakterik idi. Qapının üzərində böyük və kiçik taqqılbab vardır. Böyük taqqılbab kişilər, kiçik taqqılbab(zəndulbab) isə qadınlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.  Taqqılbabın səsinə görə evə gələn qonağın qadın  və ya kişi olduğu təxmin edilirdi.  Beləliklə, qonağı qarşılamağa ev sahibi və yaxud xanımı çıxardı. Daxmanın divarı gildən və qamışdan hazırlanmış, üstü qamışla örtülürdü. Döşəməsinə həsirlər sərilirdi. Daxmanın girəcəyində əl-üz yumaq üçün aftafa-ləyən qoyulurdu. Ağac dirəklərdən gündəlik istifadə etmək üçün nəzərdə tutulan tütün kisələri, daraq qabları möhür qabı, pul kisələri asılardı. Divarı bəzəmək üçün xalça-palazdan istifadə edilirdi. Qubanın Ağgül xalçası çox qədim bir xalçadır. Milli ornament naxışlarla işlənmişdir. Asılmış xəncərin ən qədim nümunələri heyvan buynuzu, çaxmaq daşından, sonralar isə mis, tunc, dəmir və poladdan düzəldilirdi. Həfif bəzədilmiş xəncərləri otağı bəzəmək üçün divardan asardılar.  Qədim cənəmaz nümunəsidir,  üzərində möhür qabı asılıb. Kəndlinin oturub istirahət etdiyini və evin xanımının xəmirdən kündə tutub yuxa yaydığı təsvir olunub. Kündənin kəsilməsi üçün dəmir ərşindən istifadə edilir. Xəmirin kündələnməsi dördayağın üzərində aparılır. Ağacdan hazırlanan oxlov kündəni dördayağın üzərində yayıb formaya salmaq üçün işlədilir. Ələk unun ələnməsində işlədilən əsas alətdir. Kirkirədən yarma çəkmək, dən üyütmək və qisməndə daş duzu əzib narın hala salmaq üçün istifadə edilirdi. Adətən kirkirədən qadınlar istifadə edirdilər. Kecmişdə ət döymək üçün taxta toxmaq və yastı daşlardan geniş istifadə olunardı. Üzərinə müxtəlif mətbəx avandanlığı yığılmış rəflər adətən divara yerləşdirilmiş formada olurdu. Bəzən evin bütün divarları boyu düzələn rəflərə də təsadüf olunmuşdu. Rəflərə misdən, taxtadan, saxsıdan hazırlanmış məişət əşyaları düzülüb: həvəngdəstə, qənd doğrayan, mis kasalar, durna çırağı və s''.'' Qədim Azərbaycan musiqi aləti olan saz mizrabla çalınır. Armuda bənzər dərin çanaqdan (tut, ərik, qoz ağacları) uzun qol və aşıqları yerləşən kəllə hissədən ibarətdir. Ölçüsünə görü 3 növü vardı: kiçik orta, orta və böyük. Saz digər Qafqaz xalqları arasında eləcədə Türkiyə, İran, Əfqanistan və s. Şərq ölkələrində də geniş yayılmışdır. Azərbaycanda çox qədimlərdən yayılmış ''zurna'' nəfəsli musiqi alətinin ən azı 3 minillik tarıxı vardır. Xovsuz xalça məmulatı məfrəşlər sandıq təyinatlı olub xalqımızın köçəri həyat tərzinin bir nümunəsidir. Xalça-palaz, yorğan-döşək, pal-paltar, məişət əşyaları məfrəşlərə yığılmalı idi. Ağacdan hazırlanan 100-150 il tarixi olan beşik ekspozisiyanın nümunəsidir. Bildiyimiz kimi yeni doğulan körpəni beşiyə qoyardılar.. Körpə beşikdə yatarkən anası ona laylalar oxuyardı.Xalça-palaz məmulatlarının bütün növləri eyni dəzgahda-xanada toxunur. Xana ağacdan düzəldilir. Toxuma prosesində lazım olan əl alətlərindən-həvə, kirkit, bıçaq, qayçı və s. istifadə olunur. Cəhrə yun, pambıq və s. əyirən alətdir. Toxuculuğun inkişafı ilə əlaqədar yaranmışdır. Yunu daraqla darayıb cəhrə ilə sap əyirirdilər. Əyrilmiş sapları boyaqotu, soğan qabığı və digər təbii bitkilərdən istifadə etməklə rəngləyib xalça , palaz, xurcun və şal toxuyardılar. Daxmanın interyerini müxtəlif ölçüdə olan sandıqlar bəzəyir. Adətən, sandıqlarda geyim əşyaları, yeyinti məhsulları saxlanılırdı. Sandıq-içərisinə paltar və başqa əşya qoymaq üçün taxtadan düzəldilən, üzəri dəmirlə işlənmiş, aşarla acılıb-bağlanan, qapaqli, iri uzunsov qutudur . Kecmişdə üstünə yorğan döşək yığılırdı. Bəzəkli sandıqları isə analar qızlarını gəlin köçürən zaman cehiz verirdilər.Otaqda məişətdə istifadə olunan xurcunlar, duz çantası, saxsı küp, mis su qabları, mis qazan, misdən bardaq, taxtadan qənd doğramaq üçün qab, taxta qaşıqlar, halvaçalan kürək, çörək taxtası və s. nümayiş olunur. Daxmanın tavanından otağı işıqlandırmaq üçün mis qara çıraq asılıb. Çırağın 200 əsrə yaxın tarixi var. Otaqda yerləşən xurcun da xalça texnikası ilə toxunur, iki hissədən ibarət olur. İçərisinə geyim, qab-qacaq, ədviyyat və s. yerləşdirmək mümkümdür. Xurcunun kiçik forması isə heybə adlanır. Həmçinin, həmin dövrlərdə tövlənin bir qapısı da evin içinə açılırdı. Bununlada heyvanlara tez-tez nəzarət etmək mümkün idi. Bir sözlə burada XVIII-XIX əsrdə yaşayan kəndlinin  sadə məişətli həyatı öz əksini tapıb. *'''<big>TAXILÇILIQ</big>''' '''.'''Dünyada əkilib becərilən ilk bitkilərdən olan buğda eramızdan əvvəl VIII-IX minilliklərdə  Qərbi Asiyada yetişdirilməyə başlandı. Daha sonra Cənubi Avropaya və Şimali Afrikaya, kəşflərdən sonra isə Avstraliyaya və Amerika qitələrinə də yayılır. Taxılçılıq dünyanın qədim təsərrüfat sahələrindən biridir. Hələ İraqda, Qədim Misirdə, Çində, Şərqi Avropada yaşayan xalqlar taxılçılıqla qədimdən məşğul olmuşdular. Zaqafqaziya və Orta Asiya ərazisində e.ə. V-IV minilliklərdə taxıl əkilirdi. Azərbaycan ən qədim əkinçilik ölkəsidir. Burada dənli bitkilərin, xüsusilə buğda bitkisinin becərilməsi ilə dörd min il bundan əvvəl məşğul olmuşlar. Burada hələ neolit dövründə dəmyə əkinçilik əhalinin əsas məşğuliyyəti olmuşdur.   Azərbaycan ərazisində yabanı arpa və buğda, taxıl növlərinin mövcudluğu ta qədimdən burada əkib-becərməyə şərait yaratmışdı. Şum alətlərinin sadədən mürəkkəbə doğru inkişafından, biçin və döyüm qaydaları, taxılın saxlanma məsələləri başqa sahələrində inkişafına zəmin yaratmışdır. Taxılçılığın qədim olduğunu arxeoloji qazıntılar zamanı tapılmış buğda dəni və un, daş kirkirə, buğda bitkisini becərmək üçün daş toxalar, vəllər və s.vasitələr sübut edir. Beləki, Kültəpədəki qazıntılar zamanı 4.65 m dərinliyində buğda və arpa dəni tapılmışdır. Bundan başqa, orada dənəzən və keramikalarda tapılmışdır ki, bunların tarixi  e.ə. 3-cü minilliyə aiddir. 1926-cı ildə Əsgəran qalası yaxınlığındakı Xocalı qəbirsanlığında  bir dolça (su qabı) tapılmışdır: dolça e.ə II minilliyə aiddir. Dolçanın qulpunda buğda və darı şəkillərindən ibarət relyef təsvir olunmuşdur. 1940-cı ildə isə Xanlar rayonunda aparılan qazıntılar zamanı agac və daş vəllər tapılmışdır. Bu vəllər çaxmaq daşından ibarət olub, e.ə. II minilliyin sonuna aid edilir. Eramızdan təxminən III əsrdən etibarən Azərbaycanda feodalizmin yaranması və inkişafı ilə əlaqədar taxılçılıq inkişaf etmiş, məhsuldarlıq xeyli artmışdır. Eramızın VII əsrinə aid olan bir mənbədən Albaniya ərazisində çoxlu arpanın becərildiyi xəbər verilir. Antik müəlliflər Strabon, Herodot, Teofplast, Plini, Polibi və başqaları ən qədim zamanlardan bəri Azərbaycan ərazisində müxtəlif kənd təsərrüfatı bitkilərinin  və  o, cümlədən də buğdanın geniş miqyasda becərilməsi haqqında geniş məlumatlar verilmışdır. Deməli, Azərbaycanda dənli bitkilərin inkişaf edilməsi üçün geniş və əlverişli imkanlar olmuşdur. Tarixçi Musa Kalankatlı da Azərbaycanda başqa bitkilərlə yanaşı, Kür çayı boyunca çoxlu taxıl bitkilərinin də becərildiyini qeyd edir. Həmdullah Qəzvinin “Nüzhətül-qülüb” əsərində Azərbaycanın müxtəlif yerlərində bol taxıl məhsulunun götürüldüyü xəbər verilir. Həmin əsərdə Lənkəran, Təbrizn ətrafında, Naxçıvan və Ordubad torpaqlarında taxıl bitkilərinin becərildiyi qeyd edilir. Hətta XIX-cu ərsdə də taxılçılıq əhalinin əsas məşğuliyyət sahəsi idi. Məhsul istehsalı da artmışdı. Xüsusi ilə Cənubi Qafqaz dəmir yolunun(1883) çəkilməsinin Azərbaycanda taxıl istehsalının sürətlə artımına böyük səbəb olmuşdur. 1885-1887-ci illər ərzində Azərbaycandan Qara dəniz limanları – Batum və Potiyə, orada isə xarici bazarlara(İtaliya, Yunanıstan, Fransa, Türkiyə, Hollandiya, Almaniya) 11 milyon pud dəyərində buğda və arpa aparılmışdır.     Burada hələ neolit dövründə dəmyə əkinçilik əhalinin əsas məşğuliyyəti olmuşdur. Buğdanın 22 botonika növü mövcuddur. Bunlardan ikisi geniş yayılmışdır: bərk və yumşaq.Yumşaq buğdanın 9 növü , bərk buğdanın 10 növü vardır. Bu buğda növlərı həm payızlıq, həm də yazlıq becərilir. Yumşaq buğdanın sünbülü boş, qılçıqlı, dənin rəngi qırmızı, qəhvəyi, sarı olur. Yumşaq buğdadan alınan un əsasən, çörək hazırlamaqda istifadə olunur. Bərk buğdanın sünbülü dolu, dəni uzunsov, sarı, açıq və ya tünd kəhrəba rəngində olur. Bərk buğdadan makaron unu istehsal olunur. Yumşaq buğdanın 9 növü, bərk buğdanın 10 növü vardır. Azərbaycanda Ağ Buğda, Cəfəri, Sevinc, Qılçıqsız və digər  yerli sortlar becərilir. Dənli bitkilərin seleksiya işinə yalnız 1925-ci ildə Gəncə şəhərində dənli bitkilərin seleksiyası təşkil olunmuşdur. Daha sonra Azərbaycan Elmlər Akademiyasının gebetika və seleksiya bölməsində təşkil olunub. Yeni buğda sortları: Azəri, Əkinçi, Qiymətli, Şiraslan, Qarapılçıq. KARBƏRİ-Arxeoloji materiallardan  məlum olur ki, qədim insanlar çörək bişirmək üçün daş ocaqlardan geniş istifadə etmişlər. Daş ocaqlar iki formada olur. Birincisi 2-3 daşı yanaşı qopyub  onun üzərində ocaq qalayırlar. Sonra isə  odu təmizləyib qızmış daşın üstünə kündəni yapırlar. Kündəni çevirməklə çörək bişir. Daş ocağın ikinci forması isə karbəri adlanır. Bu çörəkbişirmə vasitəsindən dörd tərəfi böyük ölçülü yastı daşlardan  ocaq düzəltməklə istifadə edilirdi. Döşəməsi torpaqdan olan karbəri bir növ evciyə bənzəyirdi. Daşların torpağa qoyulan tərəfi azca qazılmış yerə basdırılaraq bir birinə söykənilmiş halda düzəldirdilər. Qədim dövrdə meydana gəlmiş karbəridən XIX əsr və XX əsrin əvvəlinə qədər istifadə edilib. BƏNDLƏR-Kecmişdə əkinlər üçün arx çəkmək, bənd tikmək həmişə çətin bir problem olaraq qalmışdı. Ana arxların çəkilişi və bəndlərin tikilməsi, suvarmanın düzgün təşkili böyük ustalıq və təcrübə tələb edirdi. Naxçıvan çaylarında bəndlərin tikilməsi üçün “çatma” üsulu daha geniş yayılmışdır. Bunun üçün 5-6 ''m'' uzunluğunda yoğun ağac-tir bir neçə yerdən deşilir və ona 1-1,5 ''m'' uzunluğunda qollar kecirilirdi. Tirin qabağına xırda ağaclar, şax, meynə, küləş, ot, daş, torpaq və s. tökülərək suyun səviyyəsi qaldırılır və ana arxın dəhnəsinə verilirdi. Bəzən də bənd tikiləsi yerdə çarpaz halda yoğun payalar basdırılıb onun üstünə şax-şulax, daş-torpaq tökülərdi. Daha davamlı tikilən bəndlər üçün yoğun ağacdan 8-10 ''m'' uzunluğunda, 1,5 ''m'' hündürlükdə “qırxağaq” düzəldilərdi. Bunun üçün ağac tirə yerbəyerdən çatma qaydasında qollar keçirilərdi. Digər zonalarda da bir sıra qayda və üsullar mövcud olmuşdur. Dəhnə və bənd tikiləsi yerə 2-3 ''m'' uzunluğunda yoğun payalar (biri-birindən 60-70 ''sm'' aralı) vurulardı. Payaların qabağına palıd, qarağac, fındıq ağaclarının qol-budağı, şax-şulax qoyular, üstünə ot-avar atılaraq tapdalanardı. Bu proses bir neçə lay olana qədər təkrar olunardı. Bəzi hallarda bəndlərin tikilməsi üçün “üçayaq”dan istifadə edilərdi. Üçayaq səbət kimi toxunaraq, çayın dəhnə və bənd tikiləcək yerinə qoyular, içərisi daş və torpaqla doldurular, qabağına isə küləş, torpaq və s. tökülərdi. Bəndlərin hündürlüyü, uzunluğu onun tikiləcəyi yerin şəraitindən asılı olardı. Əsasən bəndlərin hündürlüyü 2-3 ''m'', eni bir və ya metrdən artıq, uzunluğu isə 30-40 ''m''-ə çatardı. Bəzən də bəndlər daha kiçik və ya da enli, yüksək və daha iri olardı. Çay suyunun kəndlər və ya təsərrüfat arasında bölüşdürülməsi üçün gəc-kəşkəldən istifadə edilmişdir. Gəcin hazırlanması üçün uzun ağac və ya taxta bir neçə yerdən kəsilərək su kecməkdən ötrü ara qoyulur. Su keçən hər bir ara bir gəc adlanır. Gəcin özünündə vahid ölcüsü olmamışdır. Gəc  çay suyun çox və azlığından böyük və kiçik ola bilirdi. Sadə yük daşıma vasitələri nəqliyyatın ən qədimi hesab olunur. Çox qədimlərdən insanlar əldə etdikləri məhsulları, zəruri məişət əşyalarını qucaqda, əldə, beldə, başda, çiyində daşımışlar. Bu nəqliyyatın ən bəsit forması iki nəfərin qüvvəsi ilə hərəkətə gətirilən xərək olmuşdur. Xərəyi  düzəltmək üçün 1,8-2 ''m'' uzunluğunda iki paralel qoyulmuş ağacın arasına “törpü” adlanan xırda ağacları 30-40 ''sm'' aralı ip və ya sıyrıq vasıtəsilə bərkidir, üzərinə  yük yığaraq daşıyırlar. Ağır yük daşıma vasitəsi olan xizək əhalinin təsərrüfat məişətində geniş istifadə olunmuşdur. Xizəyin ən qədim və ən sadə forması iki budağı olan hacalı ağacdan düzəldilirdi.Bu nəqliyyat növünə bir cüt kəl və yaxud öküz qoşurdular. Xizəklər səliqəli yonulmuş və uçları kətilmiş bir cüt eyni ölçülü paralel qollardan ibarət olur, bağlamalar vasitəsilə bir-birinə bənd edilir, üzərinə cağ və tar kecirtməklə çardaq qurulurdu. Çəpə adlanan qoşqu nəqliyyatının sürütmə növü  yağışlı-palcıqlı havada yük daşımaq üçün vasitə idi. O, qabaq ucları təbii olaraq yuxarıya qatlanmış iki paralel qoyulmuş ağacdan ibarət idi. Paralel qollarını qabaq və arxa döşəmələr bir-birinə birləşdirirdi. Döşəmələrin arasına çubuqdan hörülmüş çəpərə qoyulurdu. Çəpəni dartmaq üçün qabaq döşəməyə tənək cubuğundan olan kəndirə qoşqu heyvanı qoşulurdu. Dəmirağac, fındıq, heyva ağaclarından düzəldilən çəpə yüngül quruluşa malik idi. *'''<big>PAMBIQÇILIQ</big>''' .Pambıq ən qiymətli, sərfəli və perspektivli texniki bitkilərdən biri kimi dünyada şöhrət tapmışdır. Pambığın ilk dəfə kimlər tərəfindən mədəni hala salınaraq becərilməsi müəyyən edilməmişdir. Lakin hələ eradan əvvəl Afrika və Ərəb ölkələrində, Hindistanda, Çin, İran, Meksika, Peru, Əfqənistan, Orta Asiya pambıq becərilməsi haqqda dəlillər vardır. Məlumata görə, 3 min il əvvəl Hindistanda pambıq becərilmişdir. E.ə. V əsrdə yaşamış yunan tarixçisi Herodot yazırki, Hindistanda qəribə ağac var, onun çiçəyi meyvə deyil yun gətirir. Azərbaycanda pambığın hələ e.ə. VI-III əsrlərdən becərilməsi haqqında çoxlu məlumatlar vardır. Arxeoloji qazıntılar zamanı qədim Mingəçevirdən tapılmış və  V-VI əsrlərə aid edilən pambıq kələfləri, xüsusilə pambıq toxumlarının tapılması böyük elmi əhəmiyyət kəsb edir. Həmin toxumlar son zamanlara qədər becərilən bəzi pambıq növlərinin toxumları ilə yaxınlıq təşkil edir. Alban tarixçisi Musa Kalankatlı “Alban tarixi” əsərində pambığın becərildiyi haqqında məlumatlar qeyd olunmuşdur. Eramızın X əsrində yazılmış anonim “Hüdudul-aləm” əsərində Azərbaycan əyalətlərində pambıq becərildiyi və ixrac olunduğu, habelə, onun ticarətdə mühüm yer tutduğu xəbər verilir. Azərbaycanıın pambıq tarlalarından əldə edilən məhsuldan Bərdə, Beyləqan, Gəncə, Naxçıvan, Təbriz, Xoy, Mərənd və başqa orta əsr şəhərlərində müxtəlif çeşidli pambıq parçalar toxunurdu. Gəncə toxucu ustalarının pambıqdan hazırladıqları prçalar təkcə daxili bazarlarda deyil, həm də xarici bazarlarda da qiymətləndirilirdi. XIII əsr tarixçisi Zəkəriyyə Qəzvini yazır ki, Gəncə toxucuları əl-kütni adlı gözəl pambıq parça və  əlgəncə adlı müxtəlif növ parçalar hazırlayırdılar. Şübhəsiz, təkcə şəhər toxucu sənətkarları deyil, eyni zamanda kəndlərdə də pambıqdan müxtəlif çeşidli palaz, geyimlər və .s toxumuşdur. XIV əsr İran tarixçisi Həmdullah Qəzvini “Nüzhətul-qülub” əsərində Marağa, Beyləqan, Naxçıvan və Ordubad şəhərlərinin ətraf ərazisində pambıq bitkisi becərildiyi qeyd olunur. XVII əsr türk səyyahı Evliya Çələbinin “Səyəhətnamə” əsərində təkcə Naxçıvan ərazisində zəki, manlayı, zəfəranı, lali, bəzəyi, xaos və başqa növ pambıq becərildiyini qeyd edir. Bu gəlirli bitkinin əhəmiyyəti bəlli olduqca, ona olan maraq da güclənirdi. Cənubi Qafqazda pambıqçılığın inkişaf etdirilməsi iləəlaqədar olaraq XIX əsrin 30-cu illərindən etibarən Azərbaycanda Misir və Brazilya pambıq növləri becərilməyə başlanır. XIX əsrin I yarısında Azərbaycanda pambıq sahəsi xeyli genişləndirilmiş, məhsuldarlıq nisbətən artmış, gəlir çoxalmışdır. Dünya toxuculuğuna sərf edilən xammalın 70-75%-ni pambıq təşkil edir. Bu qiymətli bitkidən 250-dən çox məhsul alınır. Hər bir ton pambıqdan orta hesabla 3000 ''m'' parca, 100-110 ''kq'' pambıq yağı, 200-250 ''kq'' jımıx, sabun, qliserin, yapışqan, kağız, barıt və s. məhsullar hazırlanır. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Rusiyada istehsal olunan təkmilləşdirilmiş kənd təsərrüfatı alətlərinin Azərbaycanda istifadə edilməsi pambıqçılığın inkişafına böyük təsir göstərdi. 1897-ci ildə “'''Çin Cotton'''” pambıq təmizləyən maşın ilk dəfə Amerikadan Azərbaycana gətirilir. Pambıq toxumundan pambıq liflərini çıxarmaq üçün istifadə olunan ”Cin - Cotton” maşınını   Eli Whitney 1793-cü ildə  ixtira etmişdi. “Çin Cotton” ixtirası ABŞ-ın cənubunda pambıq istehsalında inqilaba səbəb oldu və bu ölkədə köləlik institutuna böyük təsir göstərdi.“Çin Cotton” ixtirasından əvvəl pambıq yetişdirmək nəinki çox əmək tələb edirdi, həm də lifi pambıq toxumundan ayırmaq daha da əmək tələb edirdi. Yalnız ən böyük əkin sahələri pambığın maya dəyərini artırdı.'''“Çin Cotton”''' ixtirası və istehsalı onu dəyişdirdi. Pambıq yetişdirmək və becərmək  Dərin Güneydə pambıq istehsalının artmasına böyük töhfə verən gəlirli və az əmək tələb edən pul məhsulu oldu. Bu da öz növbəsində qul və kölə sahiblərinin sayının artmasına və Güneydə  pambıq əsaslı kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatının böyüməsinə səbəb oldu. Artıq 1912-ci ildə Azərbaycanda 150-yə yaxın pabıqtəmizləmə zavodu fəaliyyət göstərirdi. Pambıq əsrlər boyu toxuculuq sənəti üçün əsas xammal hesab edilmişdir. Hələ 1898-ci ildə H. Z. Tağıyev  tərəfindən ”Bakıda  H. Z. Tağıyevin  lifli cismlərin emalı üzrə Qafqaz səhmdar cəmiyyəti” yaradılır. 1901-ci ilin əvvəlində cəmiyyət tərəfindən Bakının Zığ kəndində toxuculuq fabriki tikilib istifadəyə verildi. Bu, Qafqazda ilk və ən iri pambıq-parça toxuma müəssisəsi idi. Fabrikdə müntəzəm olaraq 1100 nəfərdən çox, 1912-ci ildə isə 1400 nəfərdən artıq fəhlə işləmişdir. O, çoxu xaricdən alınıb gətirilmiş müasir texniki avadanlıqla təchiz olunmuşdu. Fabrik, əslində, iri istehsal kompleksi idi. Burada 40 desyatin sahəsi olan bir ərazidə fəhlə və qulluqçuların yaşaması üçün qəsəbə salınmış, məktəb binası, şor suyu şirinləşdirici stansiya və elektrik stansiyası tikilmişdi. Fabrikin özünün ambulatoriyası, paroxodu və anbarları vardı. Fabrikin xammala olan ehtiyacını ödəmək üçün Tağıyevin qəzalarda geniş pambıq əkini sahələri və bir neçə pambıqtəmizləmə  zavodu vardı. 1970-ci ildən son zamanlara qədər ərazimizdə ən çox əkilən 3038, Muğan-397, Muğan- 364, AzNixi- 26, AzNixi- 17 , Az Nixi- 55 və digər sortları pambıq tarlalarında əsas yer tutur. Pambıq sortlarını bir-birindən fərqləndirən cəhətlər bunlardır: 1)     Vegetasiya dövrü 2)     Mehsuldarlığı 3)     Qozanın çəkisi 4)     Lifinin uzunluğu Hal-hazırda Azərbaycanda pambıqçılıq yüksək səviyyədə inkişaf etdirilməkdədir. Bölmədə pambıqçılıq üzrə əmək qəhrəmanları Bəsti Məsim qızı Bağırova və Azərbaycanda ilk qadın mexanizatoru Sevil Həmzad qızı Qazıyevanın büstü qoyulmuşdu. *'''''Bəsti Bağırova''''' -1906-cı ildə Goranboy rayonun Bağçakürd kəndində anadan olmuşdur. “Iki əllə pambıq yığımı” hərəkatının təşəbbüsçüsü, 2 dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına (1947,1950) layiq görülmüşdür. 1930-33-cü illərdə Azərbaycan SSR Qasım İsmayılov rayonu "Bağçakürd"(sonralar B.Bağırova adına) kolxozunun kolxozçusu, 1933-1950-ci illərdə həmin kolxozda manqa başçısı və 1953-62-ci illərdə sədri olmuşdur. AKP-nin XXIII–XXV qurultaylarında Mərkəzi Komitə üzvü seçilmişdir. [[SSRİ Ali Soveti]]nin  (I-III çağırış),  Azərbaycan SSR  Ali Sovetinin (IV–V çağırış) deputatı,  Azərbaycan  SSR  Ali Soveti Rəyasət Heyətinin üzvü olmuşdur.  3 dəfə  Lenin ordeni,  Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni və medallarla, ÜİKTS-in  böyük  qızıl medalı ilə təltif edilmişdir.[[Bakı Ali Partiya Məktəbi]]ni bitirmişdir(1952-ci il). Bağçakürd kəndinə  Bəsti Bağırovanın tunc büstü qoyulmuşdur. Bakıda  [[Fəxri Xiyaban]]da  dəfn  edilmişdir(1962-ci il). *'''''Sevil Qaziyeva''''' -1940-cı ildə Zaqatala rayonunun Aşağı Tala kəndində anadan olub. Azərbaycanda ilk qadın mexanizatorlardan olub, 1963-cü ildə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülüb. “Qadınlar sükan arxasına” hərakatının təşəbbüsçüsüdür. Sevil 1958-ci ildə sənədlərini Bakıdakı 5 nömrəli sənət məktəbinə  verir. Burada mütərrib peşəsinin sirlərini öyrənir. Təhsilini artıraraq 1962-ci ildə  [[Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu|Azərbaycan  Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun]] mexanizasiya  fakültəsinə  daxil olan Sevil Qazıyeva  işləyə-işləyə  həm də qiyabi təhsil alır. 1962-ci ildə  onu Azərbaycan  LKGİ-nin  XXIII qurultayına nümayəndə seçirlər. Qısa müddət ərzində Azərbaycanın adlı-sanlı pambıqçılarından  birinə çevrilən  Sevil Qazıyeva 1962-ci ildə öz maşını ilə 190 ton pambıq yığır. Sevilin başçılıq  etdiyi briqada həmin il hər hektardan 30 sentner pambıq  götürdüyü üçün onu [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]] ilə təltif edirlər. Sevil Qazıyeva [[1963]]-cü ildə [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı seçilir. Deputat seçilməsi Sevilin qayğılarını daha da artırır. O, eyni vaxtda həm başçılıq etdiyi briqadanın işlərinə nəzarət edir, həm də seçicilərinin problemləri ilə məşğul olur. Tələbə-deputat boş vaxtlarında isə imtahanlara hazırlaşır. Bütün imtahanlardan əla qiymətlər aldığı üçün müəllimləri onu əyani şöbənin tələbələrinə  nümunə göstərirmişlər. Sevil traktorçu, pambıqyığan kombaynın mexanik-sürücüsü, [[Mil düzü]]ndəki sovxozlardan birinin traktorçular briqadiri işləmişdir. Onun çağırışı ilə, 600-nəfərdən çox qız mexanizator peşəsini seçmişdir. Sevil Qazıyeva (1963-cü il)  gənc yaşlarında, faciəli surətdə həlak olmuşdur. Onun işlədiyi  traktor  yanmış və  o, öz həyatı bahasına sahəni yanğından  xilas etmişdir. Ölümündən sonra "[[Sosialist Əməyi Qəhrəmanı]]" adına layiq görülmüşdür. Beyləqan şəhərində xatirə muzeyi fəaliyyət göstərir. *'''<big>MEYVƏÇİLİK</big>''' .Azərbaycanda meyvəçiliyin qədim tarixi vardır.  Zəngin təbiətə müxtəlif və rəngarəng iqlimə, torpaq örtüyünə malik olduğuna görə Azərbaycanda tarixən müxtəlif növ meyvə ağaclarının yetişməsinə səbəb olmuşdur. Bu ərazidə təbii halda bitən alma, armud, heyva, əzgil, gavalı, zoğal, nar, əncir, tut, moruq, çiyələk və başqa cırmeyvə və giləmeyvə bitkilərinə rast gəlirik. Azərbaycan meşələrinin özünün bol cır meyvəsi olmuş və əhali bu meyvələrdən geniş istifadə etmişdir. Zaman keçdikcə yabanı meyvələrdən mədəni meyvə yetişdirməyə başlamişlar. Bunun üçün hər cür şərait olmuşdur. Arxeoloji qazıntılar zamanı əksər bölgələrimizdə müxtəlif meyvə çəyirdəklərinin tapılması meyvəçiliyin qədim tarixindən xəbər verir. Məsələn, Xanlar rayonunda e.ə. II minilliyin  tunc dövrünə aid sərdabədə şaftalı çəyirdəyi aşkar edilmişdir. Buda meyvəçiliyin bu ərazidə geniş yayıldığından xəbər verir. Qədim Mingəçevirdə e.ə. VIII-III əsrlərə aid abidələrdən nar, şaftalı və başqa meyvə qabıqlarının tapılması xüsusilə qiymətlidir. E.ə. IX əsrində də Azərbaycanın üzüm, əncir, alma, armud, nar, zoğal, şabalıd və qurudulmuş meyvəsi bütün Yaxın Şərq ölkələrində məşhur idi. Əkinçi əhali bol bağçılıq məhsulu götürərək təkcə öz təlabatını deyil,  onun ixracı ilə də məşğul olmuşdur. Qəbələdə arxeoloji qazıntılar zamanı e.ə. XIII-VIII əsrlərinə aid mədəni təbəqələrdən qoz, fındıq, nar, ərik, alma, armud, xurma və s. meyvə qalıqları əldə edilmişdir. XVII əsrdə səyyahlar Naxçıvanda bir bağda 26 növ armudun olduğundan xəbər verirdilər. Abşeronun sarı ənciri, Naxçıvanın sin armudu, əndiryani armudu, əbutalibi əriyi, peyvəst əriyi, kəhat heyvası, Ordubadın salami, zəfəranı, alanayı, nazlı, gərəlli, qışlıq şaftalı növləri, Qubanın cırhacı, qəndilsinab alması, Şəki-Zaqatalanın ağagörməz, vələçin, yay gülabı və s. armudu xalq seleksiyasının uzun illər boyu yaratdığı meyvə növləri şöhrət qazanmışdı. Azərbaycan topağının bu ləziz meyvələri bir sıra sərgilərdə nümayiş etdirilmiş və yüksək qiymətləndirilmişdir. Əbutalibi əriyi 1898-ci ildə Koliforniyada təşkil edilmiş ümumdünya meyvəçilik sərgisində birinci yerə layiq görülmüşdür. 1882-ci il ümumrusiya sərgisində şairə Xurşudbanu  Natəvan bir çox kənd təsərrüfatı məhsulları ilə bərabər qurudulmuş zoğal, tut, nar, alça və s. kimi meyvə məhsullarınıda nümayiş etdirmişdir. 1896-cı ildə Mərdəkanda, 1898-ci ildə isə Qubada bağçılıq məktəblərinin açılması, qısa müddətli kursların təşkili Azərbaycan bağbanlarının Ümumrusiya kənd təsərrüfatı sərgilərində iştirakı və bu tədbirlər bağçılığın inkişafına öz təsirini göstərdi.'''ÇAYÇILIQ-'''Xoş ətirli, zərif və gözəl rəngi ilə insanlarının sevgisini qazanan Azərbaycan çayı  hər  bir  azərbaycanlının gündəlik  içkisinə  çevrilib. Çay (Theaceae) fəsiləsindən olan çoxillik həmişəyaşıl bitkidir. Vətəni Çindir. Yazılı məlumatlardan məlum olmuşdur ki, bizim e.ə. 2700 illərə aid əlyazmalarda çay içkisi haqqında yazıya rast gəlinir. Yapon mənbələrinin verdiyi məlumatlara görə çay burada   əvvəllər zadəganların və rahiblərin içkisi sayılırdı. Yaponiyaya ilk çay toxumu Çindən 805-ci ildə Siqa mahalının rahibi tərəfindən gətirilmişdir. Azərbaycanda ilk çay bitkisi Lənkaranda yerli torpaq sahibkarı M.O. Novoselov tərəfindən əkilmişdir və ilk çay zavodu 1937-ci ildə Lənkəranda tikilib. Azərbaycanda 1970-1980-cı illərdə 36 min hektar sahədə çay əkilib becərilib və 34 min tondan çox çay istehsal edilib. Həmin vaxt 15 zavod tikilib istifadəyə verilib. Azərbaycanda yerli çay istehsalı 1980-cı illərin ortalarında maxsimuma çatıb. Həmin vaxt bu göstərici 8.6 min ton çay kolluqları sahələri isə 13.4 min hektar olub.  300 milyon əhalisi olan SSRİ-nin çaya təlabatının 8-10% Azərbaycan çayının hesabına ödənilib.  O dövrdə Azərbaycanın cənub bölgəsində çay emalı ilə məşğul olan 10-dan çox fabrik var idi. Eyni zamanda Bakıda və Lənkəranda çayı qablaşdıran iki nəhəng fabrik fəliyyət göstərir. Bu müəssisələrdə minlərcə işçi çalışır Çayın əsas sortları Çin və Hindistan  sortlarıdır. Azərbaycanda Çin çay sortları daha çox yayılmışdır . Çay kolunun yabanı forması 17–18 m hündürlükdə olur, çayın çiçəyi 5-9 ədəd ağ ləçəkli, çox gözəl ətirli olur. Meyvəsi üçyuvalı çılpaq qozadır, hər qozada 3-6 toxum olur. Yetişdikdə qonur rəng olur və çatlayır, toxumlar yerə tökülür. Çayın toxumu şokalad rəngində olub, formaca girdədir, çəkisi 1.1-1.6 q-dır. Çayın yığılmasına aprelin axırlarında başlanır və yığım oktyabrın axırına kimi davam edir. Çay kollarını toxumlar, çiliklər, calaq etməklə artırırlar. Çay becərən ölkələrdə istehsal plantasiyalarını toxumları daimi yerə basdırmaqla salırlar. Çayın tərkibində 18.1mq % C, 114 mq % B1, B2, nikotin turşusu, 4-7 % meneral maddələr vardır. Çay əsəbləri sakitləşdirir, gücü bərpa edir insanı infeksion və mədə xəstəliklərindən qoruyur, qan təzyiqini aşağı salır. Çayın toxumundan alınan yağdan tibbdə və kosmetologiyada geniş istifadə olunur. Çayçılıq üçün olduqca əlverişli olan Azərbaycanın cənub bölgəsinin bərəkətli torpaqlarında yetişən çay yarpaqları öz tərkibindəki göstəricilərə görə dünyanın ən keyfiyyətli çayları ilə müqayisə oluna biləcək səviyyədədir.  Azərbaycan çayının tərkibində 80-30%  tamin, 5-6% kofein, 46-50% ekstratlı maddələr var. Lənkəran çayı 1981-ci ildə  Leypsiqdə keçirilən müsabiqədə “Azərbaycan Buketi”    mükafatına və qızıl medala layiq görülüb. *<big>'''HEYVANDARLIQ'''</big>'''.'''Qafqaz maldarlığın yaranmasının ilk vətənlərindən biridir. Azərbaycanda heyvandarlığın iri buynuzlu mal-qara, qoyunçuluq, dəvəçilik, atçılıq və s. sahələri inkişaf etmişdir. Azərbaycanda əhalinin tunc dövründən, yəni e.ə. III minillikdə maldarlıqla məşğul olmaları haqqında Kür-Araz arxeoloji mədəniyyətinə aid abidə də Novxanıda, Kültəpədə və Qazax rayonu ərazisindəki Babadərviş yaşayış yerlərindən tapılan dəlillər (sümük qalıqları) sübut etmişdir. E.ə . I minillikdən eramızın III əsrlərinə qədərki dövrə aid  bir sıra arxeoloji abidələrdən tapılan xırdabuynuzlu heyvan skeleti, onların abidələr üzərində təsviri qoyunçuluğun dövrünə görə böyük əhəmiyyətə malikdir. Eramızın IX-XII əsrlərində Azərbaycan şəhərləri daha da inkişaf edirdi. Bu şəhərlərdə toxuculuğun inkişafı xeyli genişlənirdi. Bu da, heç şübhəsiz, xammalın bolluğu ilə əlaqədar idi. Qoyunçuluğun inkişafı şəhər sənətkarlarını yunla təmin edirdi. Şəhərlərin məşhur bazarlarında yunla yanaşı, həm də xırdabuynuzlu heyvanlar satılırdı. Eramızın X əsrində yaşayan ərəb alimi İbn Hövqəlin verdiyi məlumat, yalnız ticarətin deyil, həm də qoyunçuluğun dövrünə görə yüksək səviyyədə olduğunu sübut edir. Azərbaycanda orta əsrlərdə qoyunçuluq təsərrüfatının araşdırılmasında “Kitabi-Dədə Qorqud” əsərinin böyük əhəmiyyəti vardır. Bu abiudə təxminən eramızın X-XI əsrlərinə aid hadisələrlə səsləşir. Əsərdə Salur qazanın on min qoyunu olması faktı qoyunçuluq təsərrüfatı baxımından böyük marağa səbəb olur. Bu inkişaf özünü XIX əsrdə daha qabarıq şəkildə göstərir. Qoyunçuluğun beşiyi sayılan  Azərbaycanda onlarla qoyun cinsləri birləşmişdir. Bu cinslərin əksəriyyəti tarixən yaranmış və inkişaf etmişdir. Yetişdirilmiş qoyun cinsləri əsasən yağlı, quyruqlu olub, ətlik, südlük, yunluq və satış üçün istifadə olunurdu. Bu cinslər xarici görünüşü, yunun keyfiyyəti, südü, çəkisi  və başqa nişanələrinə görə bir-birindən fərqlənirdi. Arxeoloji qazıntılar zamanı müəyyən edilmişdirki, qədim qoyun cinsləri müasir yerli Azərbaycan cinsləri ilə çox yaxınlıq təşkil edir. Lakin bunların arasında fərqlərdə vardır. Misal üçün Qədim Mingəçevir qoyun və keçiləri Azərbaycanın müasir qoyun və keçilərinə nisbətən gödəkayaqlı, iribədənli və çəkisi etibarı ilə ağır olmuşdur. Azərbaycanda şöhrət tapan, qədim və geniş yayılmış cinslər : Qarabağ, Şirvan, Bozax,  Mazıx, Balbas, Merinos, Ləzgi, Herik qoyunlarıdır. Balbas qoyunu – qaba yunlu, ayaqları uzun, yunluq, buynuzsuz. Qoyunların çəkisi 50&nbsp;kg-a, qoçlarındakı isə 65&nbsp;kg-dan artıq olur. Balbas qoyunun yunu toxuculuqda, xüsusilə, xalçaçılıqda sənətkarlar tərfindən yüksək qiymətləndirilir. 125–135&nbsp;kg-a qədər süd verir. Daha çox Naxçıvanda geniş yayılmışdır. Dağ Merinosu – Akademik Firuz Məlikov Azərbaycan Elmi Tədqiqat Heyvandarlıq İnstitutunun kollektivi ilə birlikdə 1947-ci ildə Azərbaycan Dağ Merinosu qoyun cinsini yetişdirmiş və buna görə SSRİ Dövlət mükafatı almışdır. Ətlik, zərif yunlu, buynuzlu, ayaqları qısa, çəkisi 80–100&nbsp;kg arasında dəyişir. Əsasən, Şamaxı, Gədəbəy bölgəsində yayılıb. Azərbaycanda qaramalın tarixi qoyunçuluğun tarixi qədər qədimdir.  Neolit dövründən yerli əhali tərəfindən qaramalın ətindən, südündən, gönundən və qisməndə sümüyündən geniş istifadə edilmişdir. Kür-Araz mədəniyyəti dövründə qaramaldan həmdə qoşqu qüvvəsi kimi geniş istifadə edilmişdir. Öküzdən yerin şumlanması, dənin döyülməsi və məhsulun daşınmasında istifadə edilmişdir. Aşkar edilən maddi-mədəniyyət nümunələri və külli miqdarda sümük qalıqlarından aydın olurki, antik  dövr və ilk əsrlərdə qaramal durmadan inkişaf etmiş və sayca xeyli artmişdır. *'''<big>ARIÇILIQ</big>'''.Azərbaycanın mülayim iqlimi, zəngin bitki aləmi burada arıçılığın meydana gəlməsi və inkişafı üçün zəmin yaratmışdı. Quba- Xaçmaz, Şəki-Zaqatala, Lənkəran-Astara, Şirvan bölgələri, Qarabağ, Naxçıvan və Kəlbəcər arıçılığın qədim mərkəzləridir. Zəngin floraya malik respublikamızda 600-dən artıq çox ballı bitki növü olduğu müəyyən edilmişdir. Arıçılıq öz inkişaf prosesində bal və mum toplanması, həmçinin çöl arı ovundan başlayaraq, meşə arıçılığı və ev arıçılığına qədər üç mərhələ keçirmişdir. Etnoqrafik materiallardan aydın olur ki, meşələrdə ağac koğuşlarında, qayalarda, mağaralarda çoxlu arı olmuşdu. Yerli əhali tərəfindən çöl arılarını ovlamaq üçün əlçatmaz qayalarda xüsusi yerlərdə boş pətəklər qoyulurdu. Arıları cəlb etmək üçün bu pətəklərə içəri tərəfdən ətirli ot və çiçəklərdən hazırlanmış xüsusi məlhəm sürtürdülər. Beçəni ovlayan adam onun tam sahibi hesab olunurdu. Kəndli meşədə arıların məskən saldığı ağac koğuşlarından tək başına istifadə etmək hüququna malik olurdu. Aşkar etdikləri koğuşları işarə ilə nişan qoyurdular. Heç kəs bu arını zəbt etməyə curət etməzdi. Beləki əqidəyə görə arı “müqəddəsdir”, onu ogurlamaq olmaz, əks təqdirdə o qırılar. Zaman keçdikcə əhalinin arı məhsullarına təlabatının artması süni (ev) pətəklərinin yaranmasına səbəb olmuşdur. Azərbaycanında ev arıçılığı yerli əhaliyə hələ e.ə. I minillikdən məlum idi. Bunu Qazax rayonunda Sarıtəpə adlı yaşayış yerindən tapılmışqabın içərisindən sarı rəngli məhlul- balın aşkar ediloməsi təsdiq edmişdi. Həmçinin e.ə. III-II minilliklərdəarı mumundan sənətkarlığda geniş istifadə edilmişdi. Mum qəliblər vasitəsilə insan və heyvan fiqurları, şəbəkəli xəncər başları, bəzək şeyləri, möhürlər və s. düzəldilirdi. Azərbaycanda mənşəcə arıçılıqla bağlı coğrafi adlar, ( Ballıqaya, Balçılı, Arıtəpə, Arıqaya, Arıxana, Arıdamı, Arıqıran və s.) olması da bu ərazidə arıçılığın qədimliyini sübut edir. Orta əsrlərdə Azərbaycanda olmuş səyyahlar burada yüksək keyfiyyətli yerli baldan geniş istifadə edilməsi, ondan müxtəlif növ şirniyyat məhsulları hazırlanması barədə məlumat verilir. Balın bir hissəsi xaricə (Türkiyəyə, İrana) mum isə Rusiyaya göndərilirdi. Mənbələrdən aydın olurki, Azərbaycan balı Praqada, Parisdə böyük şöhrət qazanıb. Hər il Tiflis bazarlarında minlərlə pud bal və mum satılırdı. Bu keyfiyyətli, ətirli balı Azərbaycanda geniş yayılmış Qabaqtəpə arısından alırdılar. Bu arının xarici görünüşü, bioloji xüsusiyyətlərinə boz dağ Qafqaz arısı ilə eynidir. Bu arılar meşəli dağların üst zonalarında və yüksək dağ çəmənliklərində məskən salırlar. Onlar daha həssas və uzağa uçandılar. Buna görədə çox məhsuldardılar. Digər arı cinsləri ilə müqayisədə Qabaqtəpə arıları 52kq, İtaliya arıları 41kq, Şimal arıları isə 19&nbsp;kg bal verir. Qabaqtəpə arısı haqlı olaraq mütəxəsisslər arasında “qızıl arı” adlanır. Qabaqtəpə arısı Rusiyyanın şimalına, habelə Avropaya, Amerikaya aparılırdı. Arıçılıqda məhsuldarlığına görə 2 bal arı cinsi daha məhsuldardir: -Boz Qafqaz cinsi-Qabaqtəpə arısı -Sarı Qafqaz cinsi. Azərbaycan ərazisində yayılmış Sarı İran və ya Lənkəran arısı Mələz, İtalya arılarıda qədim arı cinsinə mənsubdur. Bu  arılar da məhsuldarlığına görə demək olarki, boz arılardan geri qalmır. Arı 1kq bal yığmaq üçün milyonlarla çıçəkdən şirə sorur. Minlərlə km məsafə qət edir. Çəkildiyi bitkilərdən asılı olaraq arı balının müxtəlif növləri var. Bunlar cökə, balı, akasiya, günəbaxan, pambıq, çiçək, gəzəngi balı və s. balın yetişməsi müddəti (şan möhürlənədək) 16-23 gün davam edir. Azərbaycanda müxtəlif keyfiyyətli və dadlı, ağ, sarı, qırmızımtıl rəngli ətirli bal əldə edilir. Xüsusilə dağ balı keyfiyyətli sayılır. Arı məhsullarına bal, mum, vərəmum, arı zəhəri, arı südü, güləm daxildir. Bu məhsullardan tibdə, kosmetologiyada, yeyinti sənayesində və digər sahələrdə geniş istifadə olunur. Təcrübəli arıçılar arıların bəzi hərəkətlərinə görə havanın necə olacağını müəyyən edirdilər. Əgər hava buludlu olan zaman arılar yuvasından gizlənməyərək, şirə toplamağa  gedərsə yağış olmayacaq, yaxud səhər tezdən arılar pətəkdən çıxmayaraq içəridə vızıldayırsa onda yağış yağacaqdır. God-pətəyin ilk forması  hesab edilir. Godu, əsasən qoz, cökə, fıstıq ağaclarından hazırlayırdılar. Ayrı-ayrı zonalarda isə bəzi yerli ağac növlərindən (məs: Lənkəranda qızıl ağac, palıd) də istifadə edilirdi. Godu düzəltmək üçün diametri 50-70sm olan ağac gövdəsini içərisi silindir şəklində oyulur, sonra hər iki başdan taxta ilə bağlanır. Bu qapaqlar pətəyə taxta payaçıqları bərkidilir. Pətəyin yuxarı hissəsində onları saxlamaqdan ötəri dayacıqlar düzəldilirdi.  Arıçılar pətəkləri odun parçası və yaxud yastı daşın üzərinə qoyur, yağış, qar düşməsin deyə onların üstünü ağac qabığı və ya samanla örtürdülər.  Arıların qədim yaşayış məskəni sayılan godun Azərbaycanda iki forması xarakterikdi: dik god, yatıq god. Xanlar - Daşkəsən bölgəsində, Qazax, Qarabağ, Naxçıvan, Kəlbəcər, Gədəbəy və Laçında godun dik forması yayılmışdır. Azərbaycan  Lənkəran – Astara bölgəsində arıçılar yatıq goddan istifadə etmişlər. İzalyator – ana arının yumurta qoymasını məhdudlaşdırır, bal yığımı zamanı məhsuldarlığı artırmaq üçün istifadə olunur. Arıçı körüyü – Arıxanada iş zamanı körükdən verilən tüstü zamanı arıları sakitləşdirmək üçün istifadə olunur. Həmçinin, bəzi tüstü dərmanlarının verilməsi zamanı da istifadə olunur. İsgənə -  Pətək gövdəsini və başqa hissəsini bir-birindən ayırmaq, yaxud çərçivələri yenidən tərpətmək üçün, pətəyin dibini, divarını və çərçivələri təmizləmək üçün işlədilir. Bal – Balın tərkibində 13%, 20 % su, korbohidrat (əsasən qlükoza, fruktoza, saxaroza, və s.) 80%, zülal 0.4%, kül 0.3%. Tərkibi: Üzvü turular, fermentlər, aromatik və meneral maddələr, az miqdarda vitaminlər (B1, PP, C, B6, K, E) və boyacı maddələr olur. Bal əsasən 2 cür olur: 1) Çiçək balı ( müxtəlif bitkilərdən toplanır) 2)  Şirə balı (yarpaq və gövdələrin şirin ifrazatından alınir). Bütün dərmanların şahı baldır. Xalqımız  balı min bir dərdin dərmanı hesab etmişlər.  Xalq təbabətində qara ciyər, ürək xəstəlikləri, ümumi zəiflik, baş gicəllənmə, mədə-bağırsaq xəstəliyi zamanı baldan geniş istifadə edirdilər. *<big>'''ÜZÜMÇÜLÜK''' .</big>Əlverişli təbii-coğrafi şərait ta qədimdən Azərbaycan ərazisində üzümçülüyün geniş inkişafına imkan yaratmışdır. Azərbaycanda cır-meşə üzümünün geniş yayılması bu ərazidə üzümçülüyün qədimliyindən xəbər verir. Üzüm insan üçün çox faydalı olan, üzüm tənəyi quraqlığa davamlı olub, qüvvəli torpağa tələbkar deyil. Üzüm çox su tələb etməyən və dəmyə səraitində yetişdirilməsi mümkün olan bitkidir. Üzümçülüyün bu ərazidə yayılmasını e.ə. III minilliyin başlanğıcına aid etmək mümkündür. Üzümçülük və Şərabçılıq Manna və Midiya qədim dövlətləri ərazisində də geniş yayılmışdır. II Sarqonun dövrünə dair mətnlərdə mannalıların şərab anbarları haqqında məlumat vardır. Hətta həmin yazılarda deyilir ki, Aşşur qoşunları e.ə 714-cu ildə urartular üzərinə yürüş təşkil edərkən mannalılar onları şərabla təmin edirdilər. E.ə VI əsrdə Midiyada “…lampa tutmaq və şərab paylamaq peşələri var idi. Şərab paylamaq hörmətli vəzifə idi. Çünki, saqilər şahı tez-tez görürdülər.” Arxeoloji qazantılar zamanı Ağdam şəhəri yaxınlığındakı Üzərliktəpə abidəsindən 3500 il bundan əvvələ aid üzüm toxumları və daşlaşmış gillər aşkar olunmuşdur. Toxumların ən irisi 6,5&nbsp;mm, gillərin böyüklüyü isə 18–20&nbsp;mm ölçüdə olmuşdur. İçərisində üzüm qalıqları olan şərab küpləri, Mingəçevirdə tunc dövrünün sonuna aid olan qədim qəbrlərdən tapılmışdır. Qazax şəhərinin qərbindəki Sarıtəpə adlı qədim yaşayış yerindən arxeoloji qazıntılar zamanı küplər, üzüm gilələri və toxumları tapılmışdır. Eramızdan əvvəl II minilliyin sonuna aid olması təsdiqlənmişdi. Həmin küplərin dibində bərkimiş şərab qalığı  da saxlanmışdır. Buda həmin dövrdə bu ərazidə şərabçılığın geniş istehsalını göstərir. Həmçinin 1931-ci ildə Xanlar rayonu yaxınlığında tapılan e.ə.II minilliyin sonu və I minilliyin əvvəllərinə aid edilən küpün içərisindən üzüm tumları, habelə şərabın daşlaşmış çöküntüləri olmuşdur. Arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan üzüm qalıqları, təsərrüfat küpləri ilə yanaşı üzümçülükdə və şərabçılıqda işlədilən qədim əmək alətlərini (salxımların töküldüyü hovuz, üzüm əzmək üçünaxurlar, üzüm əzən alətlər və s) Azərbaycan əhalisinin əkinçilik mədəniyyətinin qədimliyindən xəbər verir. Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrində yüz illərdirki, yetişdirilən xalq seleksiyasının məhsulları olan rəngarəng yerli üzüm sortları (400-dən çox) və xiyabanlarda rast gəlinən yaşlı üzüm tənəkləri habelə üzümdən hazırlanan müxtəlif çeşidli məhsullar (mürəbbə, reçal, doşab, sirkə, abqora, sucuq, kişmiş, mövuc, turşaşirin, şərbət, şərablar, spirt və s.) bu ərazidə əhalinin üzümçülüklə məqsədyönlü məşğul olduğunu göstərir. Dünyanın məşhur səyyahı və alimləri Heredotun (e.ə.V əsr), Plininin(e.ə.23-79-cu il), Strabonun(e.ə.I əsr, eramızın II-III əsri), Əbu Diləfiliu (X əsr), Afanasi Nikitin (XI əsr)və başqalarının əsər, xatirə və qeydlərində üzümün ən qədim vətənlərindən birinində Azərbaycan olduğu barədə fikirlər vardır. Eramızın VII əsrinin ortalarından etibarən islam dininin yayıldığı dövrdə şərabın hazırlanması və içilməsi qəti qadağan idi. Azərbaycanda da bu qadağa üzümçülük və şərabçılığın inkişafına böyük maneələr törətmişdir. Lakin bu sahə tamamilə aradan çıxmamışdır. Ondan təbabətdə müalicə məqsədi kimi istifadə edilmişdir. Respublikamızda üzümçülüyün rolu və əhəmiyyəti əsrlərdən -əsrə artırdı. XIX əsrin axırlarında Azərbaycanın üzümçülük və şərabçılığın güclü inkişaf etdirildiyi ərazilərdə ağ, qırmızı, qara, çəhrayı və s. texniki və kişmişi üzüm sortları (Xərci, Əskəri, Misqalı, Xəlili, Ağ şanı, Kişmişi, Hüseyni, Əmiri, Xəzri, Qızıl üzüm, Çil üzüm, Beyləqani, Keçıəmcəyi və s.) yetişdirilirdi. “Kitabi-Dədə Qorqud” da daha qiymətli mülahizələrə rast gəlirik. Kübar məclislərin şəmliklərində şərabın bir içki kimi daha çox işlənməsi halları məlumdur. 1954-cü il respublikada bu sahədə dönüş ili oldu. Həmin ildə üzüm əkinlərinin sahəsi 28 min hektara çatdırıldı. Respublikanın Qarabağ-Mil, Quba-Xaçmaz, Lənkəran-Cəlilabad zonalarında üzümçülük-şərabçılıq sənayesi üzrə yeni mərkəzləryaradıldı. Şərab zavodları 60 markadan çox şərab istehsal edirdilər. Azərbaycan şərabları özünün son dərəcə ğözəl və təkrar olunmaz buketinə və əla keyfiyyətinə görə layiqli şöhrət qazandı. 1964-cü ildən başlayaraq Azərbaycan şərabları beynəlxalq sərgilərdə dəfələrlə qızıl, gümüş medallara, fəxri diplomlara  layiq görülürdü. Beləki 1955-1980-cı illəri əhatə edən dövrdə Azərbaycan markalı süfrə və desert şərabları, konyak və şampanları beynəlxalq sərgilərdə diqustasiya və yarmarkalarda 4 Qrand-Pri mükafatına, 46 qızıl, 49 gümüş və 3 bürünc medala layiq görülmüşdür.  Artıq 1966-cı ildə respublikada 24 ilkin şərabçılıq zavodu var idi. Onların ümumi gücü 311.8 min dekalitr təşkil edirdi. Azərbaycan şərabları yalnız respublikada deyil, həmçinin xarici ölkələrdə də (Macarıstan, Almaniya, Bolqarıstan, Polşa, Çexoslovakiya, Kuba və Monqolustan) böyük müvəffəqiyyətlə satılırdı. Öz keyfiyyətinə görə Fransanın ən yaxşı şərablarından geri qalmırdı. Bu gün ölkə iqtisadiyyatını yüksəldilməsi nöqteyi nəzərindən üzümçülük prioritet sahələrdən sayılır. Texniki üzüm sortları: Bayanşirə, Mədrəsə, Şirvanşahı, Xindoqnı, Həməşərə, Mələyi, Xərci, qara asma, Qara aldərə, Dəvəgözü, İzabella və s. Texniki üzüm sortları əsasən süfrə (ağ, qırmızı və çəhrayı) tündləşdirilmiş, disserty və kəmşirin şərabların şampan şərab materiallarının və konyakların hazırlanması üçün istifadə edilir. Süfrə üzüm sortları: Ağ xəlili, qara kişmişi, Ağ Şanı, Qara Şanı, Şamaxı Mərəndisi, Şirvan şahısı, Xatını, Qızıl üzüm, Təbrizi, Dərbəndi, Sarıgilə və s. Üzüm sıxmaq üçün istifadə olunan daş (təknə-nov). Təknə-novlarda üzüm ayaqla əzilirdi. Əzilmiş üzüm şirəsi novlardan axaraq küplərə tökülürdü. Azərbaycan şərablarının müxtəlif illərdə beynəlxaq sərgilərdə aldığı diplom və medalları: - “Mil”-1955,1958 - “Şamaxı şərabı”-1952,1958 - “Qara Cahan”-1954-1958 -  “Mədrəsə”-1955,1958. *<big>'''İPƏKÇİLİK''' .</big>İpəkçilik ən qədim kənd təsərrüfatı sahələrindən biridir. İpəkçilik 5 min il bundan əvvəl Çinin Şandum yarımadasında inkişaf etmişdir. İpək açılmasının öyrənilməsinə də bundan 2700 il əvvəl Çində başlamışdır. İpəkqurdu toxumu daha sonralar Orta Asiyaya , ordanda İrana və Azərbaycana gətirilmişdir. Azərbaycanda ipəkçiliyə V-VI əsrlərdə başlamış və sonrakı dövrlərdə ölkənin bütün bölgələrində yayılmışdır. Həmin dövrə aid Mingəçevirdən arxeloji qazıntılar zamanı zərif  toxunmuş parça qalıqları, ipək, yun və pambıq ipinin nümunələri tapılmışdır. Azərbaycanda ipəkçiliklə  əlaqədar olaraq VII əsrdə çoxlu tut bağları olmuşdur. Orta əsr tarixçiləri öz əsərlərində xəbər verirki, X əsrdən etibarən  Bərdədən çoxlu ipək ixrac olunur. İpəkqurdlarını heç kimə məxsus olmayan tut ağaclarının yarpağı ilə bəsləyirlər. Oradan İrana, Xuzistana çoxlu miqdarda ipək göndərilir. XIII-XV əsrlərdə Azərbaycanın  Bərdə, Şirvan, Şəki barama və ipək sapı istehsal edən bölgələrə, Şamaxı, Gəncə və Təbriz kimi iri şəhərləri isə ipək parça toxuyan mərkəzlərə çevrilir. Yerli ustalar tərəfindən hazırlanan ipək sapı, ipək parçalar və başqa ipək məmulatlar Şərq və Qərb bazarlarında geniş alıcısı olmuşdur.  Azərbaycan ipəyi öz keyfiyyəti, incə və zərifliyi baxımından yüksək şöhrət qazanmışdır. Xarici bazarlara Bərdə, Şəki, Gəncə və Şamaxı ipəyi daha çox göndərilirdi. Artıq XVIII əsrin sonu və XIX əsrin əvvəllərindən etibarən Cənubi Qafqazda istehsal olunan 34 min pud ipəyin 29 min pudu Azərbaycanın payına düşürdü. Toplanan həmin məhsulun 40 fazinə qədəri isə Nuxa qəzası verirdi. Məhsulun xeyli hissəsi Rusiyyaya aparılırdı. Oradan isə Avropa ölkələrinə ixrac edilmişdir. Azərbaycan ipəyi 1850-ci ildə Peterburqda və 1852-ci ildə Moskvada təşkil edilmiş Ümumrusiyya sərgilərində nümayiş etdirilmiş və həmin sərgilərdə qızıl medallara layiq görülmüşdür. 1862-ci ildə  Parisdə təşkil edilmiş ümumdünya sərgisinin eksponanti olmuşdur. 1887-ci ildən Tiflisdə “Qafqaz ipəkçilik stansiyası” açılmışdır. Iki ildən sonra bu stansiya Oğuzda (Nuxa qəzası), Lənmbəranda (Şuşa qəzası) özünün şöbəsini açdı. 1898-ci ildə Göyçayda ipəkçilik sərgisi təşkil olunmuşdu. Sərgidə olan 82 eksponantdan 17-si mükafata layiq görülmüşdü. Ötən əsrin 60-70-ci illərində Azərbaycanda ipəkçilik   yenidən inkifaf etmiş, ildə İnstitutun əməkdaşları tərəfindən 50-dən çox yüksək ipəkliyə malik ağ baramalı tut ipəkqurdu və 30-dan çox tut sortları yaradılmışdır. Müxtəlif illərdə ipəkqurdu cinslərindən 16-sı və tut sortlarının 20 hibridi Azərbaycanda rayonlaşdırılmışdırki, buda ipəkçiliyin inkişafına mühüm əhəmiyyət malik olmuşdur. 1949-cu ildə respublikada ağ ipək becərilməyə başladı. Ağ rəngli ipəyi istənilən rəngə boyamaq asan olduğundan bu çox sərfəli idi. Respublikamızda Akası, Bağdad, Obrussa, Oro, Xorasan, İtalya, İstanbul Müsəlman və sair cinslər yaradılmışdı. Barama - ipək sap və ipək istehsalının xammalıdır. Barama “koko” fransız sözü olub, qabıq mənasın verir.  Ipəkdən olan qabıq tırtılların xarici təsirlərdən özlərini qorumaq üçün ətraflarında ifrazatdan sardığı bir məhsuldur. Qurdun daxilində qıvrılmış boru şəklində ipək çıxaran bir vəzi vardır. Vəzilər şəffaf və yapışqanlı maye ilə dolu olur. Həmin maye çölə çıxdıqda və ona hava toxunduqda ipək sapa çevrilir. Tırtıl dörd gün müddətində barama sarıyır. Tırtıl barama sarıyıb qutardıqdan sonra onun içərisində hərəkətsiz olaraq qalır və yuxuya gedir. Bu anlarda tırtılın daxili orqanlarında dəyişiklər gedir. Pup dövrünə keçir. Kəpənəyə çevrilərək baramanı deşib uçub gedir. Keyfiyyətli ipək sap əldə etməkdən ötrü barama əmələ gəldikdən sonra tırtılı onun içərisində zəhərləyib öldürürdülər. İpəkqurdu yumurtalarının sayını artırmaq üçün isə kəpənəyin çölə cıxmasına şərait yaradırdılar.  1qr ipəkqurdu toxumu ( 1qr =1200-2000 yumurta) 22-25 gün ərzindəki ömründə 40kq tut yarpağı yeyir. Baramalar müxtəlıf ölçülərdə olur: uzunluğu 25-40mm, eni isə 12-24mm, çəkisi  3 qr qədər olur. Tırtıllar ipək sapı sarıyaraq barama əmələ gətirdikdən sonra onları 80-90% tempraturda 60-90 dəqiqə saxlayırlarki, baramanın daxilindəki şəklin dəyişmiş tırtıl ölsün, sonra baramanı qurudub barama açan fabrikə göndərirlər.  Baramanın rəngi tamamilə ağ,  limon-sarı, tünd sarı, qırmızımtıla çalan və hətta yaşılvari olur- ipəkqurdunun cinsindən asılı olaraq. Ipəkqurdu başlıca olaraq vəhşi və əhilləşdirilmiş qurdalardan ibarət iki ailəyə ayrılır. Vəhşi ipəkqurdundan ən çox yayılan palıd ipəkqurdudu. Ipəkqurdu toxumu iki cür olur: -Sənaye əhəmiyyətli (qrena-toxum zavodunda əldə edilir) -Super elit və elit sortlar (ipəkçilik stasiyasında yetişdirilir) Tut ağacları və ya çəkil bağları demək olarki, Azərbaycanın bütün zonalarında mövcüd olmuşdur. XIX əsrin sonlarında təkcə Nuxa qəzasında 18000 və Ərəş qəzasında 7000-dən çox kəndli ailəsini xüsusi çəkilikləri var idi. Tut bitkisindən Azərbaycan xalqı həmdə müalicə vasitəsi kimi istifadə etmişdir. Tutun tərkibində vitamin və menerallarla yanaşı zərərverici mikrob öldürücü bakteryalarda var. Təzə və xəzəl halında yarpaqlarından heyvanlar meyvəsindən isə insanlar üçün qida olaraq bəhməz, riçal, mət, kişmiş, şirə, mürəbbə, spirt hazırlanır. Təzə və xəzəl halında yarpaqlarından heyvanlar, meyvəsindən isə insanlar üçün qida olaraq bəhməz, riçal, mət, kişmiş, şirə, mürəbbə, spirt hazırlanır. Qeyd etmək yerinə düşərki, Göyçayın Qaraman kəndindəki “İlyas tut” (Akademik İ.K.Abdullayevin şərəfinə adlandırılan) ağac haqqında görənlərin danışıqları heyratamiz bir haldır. Tut agacının yarpağından alınan ipək parça haqqında Qurani Kərimin 31-ci ayəsində Mömin insanların cənnəti belə təsvir olunur;   ”Onlar orada taxtlara (taftadan və qumaşdan)  yaşıl paltarlar geyəcəklər.” *'''<big>XIX əsrin 50-Cİ İLLƏRDƏ KƏNDLİNİN YAŞAYIŞ TƏRZİ</big>''' '''.'''Muzeyin ən maraqlı güşəsi respublikanın dağətəyi zonasında yerləşən 50-ci illəri əhatə edən kənd həyətinin quruluşundan bəhs edir. Kəndli həyətlərinin nisbətən az hissəsini tutan məişət-istehsal bölməsi (Azərbaycanın bəzi kəndlərində buna “eşik”, “qapı-baca”, “çöl”, “qapı”, “məhlə” də deyilir), yaşayış evinin qarşısında yerləşir və arakəsmələrlə digər bölmələrdən ayrılır. İlin isti aylarında məişət-istehsal bölməsi daha çox “açıq mətbəx” rolunu oynayır. Ev məişətində bütün istehsal prosesləri (əyirmək, daramaq, boyamaq, keçə salmaq, süd məhsullarını emal etmək və s.) orada həyata keçirilirdi. Kölgəlik, sərinlik yaratmaq üçün məişət-istehsal bölməsinin üzərinə üzüm budaqları sarmaşdırılmış hündür çardaq düzəldilirdi, söyüd və qovaq ağacları əkilirdi. Burada qədim radio, çıraqlar, ovçu geyimi, qənd çantası, ət doğramaq üçün kötük, həsir tərəzi, kürə, yapıncı, səhəng zənbillər, duz çantası və s. nümayiş olunur. Neft lampasını, qaz lampasını və elektriklə işləyən közərmə lampasını ixtira edənə qədər lampa gildən, daşdan və ya metaldan hazırlanmış qabıq formalı olub içərisinə bitki və ya heyvan yağı islanmış fitil yerləşdirilirdi. Neft lampası – XIX əsrin II yarısında Azərbaycanda evlərin işıqlandırılmasında mazut və qara neftlə işləyən qaraçıraqlardan istifadə olunmağa başlandı. Onlar saxsıdan, şüşədən, misdən və tənəkdən düzəldilir, döşəmədən  müəyyən hündürlükdə, ağacdan hazırlanmış çıraqbanların üstünə qoyulurdu. XX əsrin əvvəllərinə yaxın qaraçıraqları tədricən şüşəli lampalar, fənərlər əvəz etməyə başladı. Bundan sonra xalqın məişətinə ardıcıllıqla “yeddilik”, “onluq” “otuzluq” lampa növləri daxil olur.Biz burada təndirxana və ocaqlıq hissəsini görürük. Təndirxana dörd dirəkdən qurulan çardaqdan ibarətdir. Təndirxananın yanları adətən açıq saxlanılır. Onu həyətin sakit tərəfində inşa edirlər. Təndir – çörək bişirmək vasitəsini gil, saman, qum və s. qatışığından hazırlanmış palçıqdan düzəldirlər. Qədim zamanlarda təndirdən ev qızdırmaq, gil məmulatı bişirmək, meyvə qurutmaq, xörək bişirmək və s. üçündə istifadə edilirdi. Yeraltı və yerüstü təndirin “döymə” adlı, “badlı”, “kərpic” növləri var. Yaxın Şərq və Orta Asiya, qafqaz xalqları arasında geniş yayılmışdır.  Xalq arasında təndirdən indidə istifadə olunur. Xərək – Çörəkbişirmə vasitəsidir. Şimal-şərq bölgəsində yayılıb. XIII əsrdən mövcüd olmuş və əhalinin məişətində mühüm rol oynamışdır. Hazırlanması üçün qırmızı torpağa kirəmid qırıqları və keçi qəzili qatılıb ayaqla yoğururlar. Kürə - palçıqdan, gildən və ya dəmirdən düzəldilən kiçik ocaq xörəyi bişirmək üçündür, içinə kömür tökülür. Quba, Xaçmaz və Şəki bölgələrində geniş istifadə olunur. Rəfətə - Bir tərəfi düz olan, yastığı xatırladan rəfətə vasitəsilə yuxa və lavaşı təndirə yapırlar. Rəfətənin arxa hissəsində əl keçirmək üçün yer saxlayıb kənarına ağac qoyub ona hörürlər. Üst hissəyə ot qoyub üstünə parça çəkirlər. Rəfətədən Naxçıvan, Lənkəran və Şirvan bölgələrində daha çox istifadə edilir. Qulaqlı fırçın – xəmirin yoğrulması və çörək bişirilməsi üçün ağacdan hazırlanan vasitə Maldar əhali arasında üst geyim növü olan yapıncıdan geniş istifadə olunurdu. Yapınci yağış və qar suyunu keçirməyən, insan orqanizmini  soyuqdan, küləkdən və bürküdən yaxşı qoruyardı. Köçəri həyat tərzi keçirən kəndli yapıncıdan həmçinin yorğan - döşək kimi də istifadə edirdi. əsasən çobanların istifadəsində olardı. *'''<big>DAĞLIQ SAHƏ</big>'''.Azərbaycanın meşələrinin sahəsi ümumi əraziyə görə az olsa da çox zəngindir. Burada 435 növ ağac və kol bitir.Respublika meçələrinin əksər sahələri Böyük Qafqazda, Kiçik Qafqazda və Talış dağ bölgəsində yerləşir. Meşənin çox hissəsi palıd, fıstıq, vələs, cökə, ağcaqayın və s. ağaclardan ibarətdir. Dəmirağac – Azərbaycanda bitən nadir ağaclar siyahısına daxildir. İstisevən ağacdır. Lənkəran, Astarada təbii halda bitir. Bu ağacın parçası odda yanmır, suda batır. Hündürlüyü 25 m-ə catan qollu-butaqlı ağacdır.  200 ilə qədər və daha artıq yaşayır.  Dəmirağacı bərk olduğundan telefon və elektrik dirəklərinin düzəldilməsində, körpülərin qurulmasında istifadə olunur. Azərbaycan Dağlıq ölkə olmasına baxmayaraq onun relyefi çox müxtəlifdir. Burada Azərbaycanın bir dağlıq ərazisinin maketini görürsünüz. Burada dağ keçiləri, qartallar, tısbağa, kəklik, dağ siçanları nümayiş olunur. *'''<big>ATÇILIQ</big>.'''Azərbaycanda minilliklər boyu yerli əhalinin təsərrüfat məişətində mühüm rol oynayan at ən qiymətli xalq nəqliyyat vasitələrindən biri  kimi geniş yayılmışdır. Muğanda Əliköməktəpə qədim yaşayış yerindən tapılan at sümükləri göstərirki, hələ 6-7 min il bundan əvvəl Azərbaycanda əhilləşmiş iki at cinsi olmuşdur. Deməli, Azərbaycan atçılığın vətənlərindən olmuşdur. Boz dağların arasında qərar tutan Mingəçevirdə 3 minillik tarixi olan kurqanlardan onlarca at skeleti və onun ayrı- ayrı hissələri tapılmışdır. Həmin skeletlərin üzərində qiymətli əşyalar, tunc asmalar, düymələr, kəmərlər və başqa at ləvazimatı aşkar edilmişdir. Atın müqəddəs heyvan kimi baxan yerli əhali onun baş və ayağını bəzək ləvazimatı qəbirlərə qoymuşlar. Atçılıq Manna və Midiya dövlətləri ərazisində xüsusilə inkişaf etdirilmişdir. Mannada atçılığın geniş yayıldığını assur mixi yazıları təsdiq edir. Antik dövr müəlliflərin əsərlərində Midiyanın Misey çölündə 160000 baş qiymətli at otarıldığı qeyd edilmişdir. Midiyada yetişdirilən yonca zəif atlara can və qüvvə verirdi. T.Bəhramiyyə görə qədim İranlılar Midiyanın ağ atını müqəddəs sayırdılar. Qafqazda atçılığın tarixinin araşdırılmasında Qobustan qaya təsvirləri daha böyük maraq doğurur. Bu təsvirlərin xeyli hissəsində müxtəlif görkəmdə at təsvirləri öz əksini tapmışdır ki, onların da yaşı dörd min ildən az deyildir. Qobustan Yazılıtəpə abidəsini misal göstərə bilərik. E.ə II minilliyin sonu və e.ə I minillyin başlanğıcından atçılığın müqayisəedilməz dərəcədə inkişafı bir sıra obyektiv səbəblərlə əlaqədardır. At ilxəlarının sayının artması və ondan geniş istifadə edilməsinin ən başlıca səbəbi köçmə maldarlıq formasının inkişafı ilə əlaqədar olmuşdur. Tayfalar arasında ərazi və varlanma üstündə gedən arası kəsilməyən mübarizələr də atın inkişaf etdirilməsinə şərait yaratmışdır. Bu narazılıqlar, iğtişaşlar ibtidai icma quruluşu və ilk sinifli cəmiyyətin yarandığı və dövlətlərin meydana gəldiyi şəraitdə daha geniş şəkil almışdır ki, bu da atçılığın inkişafını sürətləndirmişdir. IX-X əsrlərdə yaşayan ərəb müəllifləri qeyd edirlərki, Azərbaycan özünün sürətlə qaçan və davamlı atları ilə məşhurdu. Iran, İraq və Suriyada bu atlar çox yüksək qiymətləndirilir. Keçən əsrlərdə olduğu kimi XVII-XVIII əsrlərdə də atçılıq inkişaf etmişdir. Lakin bu inkişaf 19-20 əsrin əvvəllərində daha geniş meydan olmuşdur. 1843-cü ildə Azərbaycanın altı qəzasında 82075 at olduğu halda 1858-ci ildə onların sayı 114086 çatmışdır. 1898-ci ildə Bakı quberniyasında 9962 baş at vardı. 1897-ci ildə Yelizavetpol quberniyasında 91487 baş at olmuşdur. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda 150-200 min baş at olmuşdur. XIX əsrin və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda Qarabağ, Qazax, Şirvan və Quba atları daha məşhur idi. Qafqazda say etibarı ilə də ən çox at Qarabağdadır. Qrabağ atının tarixi hələlik qəti müəyyən edilməyib. Lakin bu ərazidə üç minillik tarixi olduğunun ehtimal etmək olar.Araşdırmalar nəticəsində Qarabağ atları öz mənbəyini ən qədim zamanlarda Azərbaycanda mövcüd olmuş Nisey atlardan götürülmüşdür. Nisey atlarından əsas iki qol ayrılmış: onlardan biri Türkmən xalqının yetişdirdiyi Axal təkə atları digəri isə azərbaycan xalqına məxsus olan Qarabağ atları olmuşdur. Orta əsrlər boyu bəslənilib-yetişdirilən Qarabağ atı XVIII və XIX əsrlərdə daha genış ərazini bürümüş, cinsi xeyli yaxşilaşdırılmış və özünün xeyli inkişaf mərhələsinə çatmışdır. XIX əsrin 1-ci yarısında Qarabağda cins atları olan onlarla at zavodları olmuşdur. Qarabağ atlarının yerişi cəld, geniş və yaraşıqlıdı. Özünə məxsus yaraşıqlı bədən quruluşu vardır. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəlində keçirilən beynəlxalq və ümumrusiya at sərgi və müsabiqələrində Qarabağ atı yüksək qiymətləndirilmiş və mükafatlara layiq görülmüşdür.1867-ci ildə Parisdə beynəlxalq sərgisində “Xan” adlı qızılı kəhər ayğır gümüş medala layiq görülmüşdü. 1869-cu il Moskva sərgisində “Meymun” gümüş medal və pul mükafatı, “Toxmaq” bürünc medal və “Sərbinaz” fərqlənmə diplomuna layiq görülmüşdü. 1872-ci il sərgisində “Bayram” adlı ayğır 3-cü pul mükafatına layiq görülmüşdü. Lakin XX əsrdə Qarabağ cinsinin tarixində ən önəmli hadisə kimi “Qarabağ” at zavodunun yaradılmasının əvəzsiz rolu qeyd olunmalıdır. 1949-cu ildən Ağdam ərazisinin yaxınlığındakı Göytəpə adlanan yerdə (vaxtı ilə Xan zavodlarına məxsus idi) zavod uğurla fəaliyyətə başlayır. 1952-ci ildə 6 baş tipik Qarabağ atı seçilərək ümumittifaq kənd təsərrüfatı sərgisində iştirak etmək üçün Moskvaya göndərilir. 1956-cı ildə Sovet hakimiyyəti tərəfindən İngiltərə kraliçası II Yelzavetaya zavodda yetişdirilmiş zaman adlı ayğırın hədiyyə edilməsi cinsin tarixində önəmli hadisələrdən hesab edilir. Həmin atı kraliçaya məşhur Jokey Əli Taxıyev aparmışdır. Qarabağ atları bir çox xarici dövlətlərə o cümlədən Almaniyaya, Hollandiyaya, İsveçrəyə, İtalyaya, Fransaya və digər ölkərədə satılmışdır. Qərbi Azərbaycanda qədimdən geniş yayılmış at cinsi Qazax atıdı. Qazax at cinsinə “Dilboz və Haçadil” də deyilirdi. Qazaxın Xanlıqlar kəndində olan tanınmış  Dilbozlar nəsli uzun müddət Qazax atının cinsləşməsinə qayğı göstərmiş və ona öz adını vermişdir.  Bu at davamlı, qoşquda əlverişli, minikdə yüngül və möhkəmdir. Qazax atları saatda 7–8&nbsp;km qət edir. Bir gündə 60–70&nbsp;km yol gedə bilir. Çox qədim zamanlardan atı yükləmək və qısməndə minmək üçün ona palanda vurulurdu. Palan yumuşaq keçedən düzəldilərək içərisi yunla doldurulurdu.Sonralar isə palanı yəhərlə əvəz edildi. Yəhərlərin bir neçə növü vardır: müsliman yəhəri, çərkəzi yəhəri və ingilis yəhəri. Minik atlarına çox vaxt “Ərəb yəhəri” deyilən yerli yəhər vurulurdu. Yəhərin hər iki tərəfindən üzəngi asılır. Üzənginin asması qayışdan ayaqları metaldan olur. At ləvazimatı içərisində yüyənin öz yeri var. Onlarla atı idarə etmək üçün istifadə edilir. Atın yüyəninə zınqrov asılır. Zınqırov yaraşıq üçün olmayıb həmdə atın hazır oynaq vəziyyətdə olmasın təmin edir. Atın nalsız minməsi qeyri mümkündür. Bu vəziyyətdə atın ayağı zədə alır və nəticədə xəstəliyi düçar olur. At xalqımızın sevib-bəslədiyi, ehtiram göstərib əzizlədiyi müqəddəs heyvan olmuşdur. Atın təzə doğulanı dayça, altı aylığına daylaq, üç illik ərkəyinə üryə, dişisinə qulam, 4 yaş arasına At (erkəyinə), Madyan( dişisinə) deyilir. Döllük ata ayğır deyilir. Atçılıq minilliklər boyu xalqımızın məişətində mühüm rol oynamış ən müqəddəs və etibarlı heyvan sayılmışdır. Xalqımız mərd igidin adını köhlənlə qoşa çəkibdir:  “ Yaxşı minən igid ümidinin ata bağlar”, “At- igidin yaraşığıdır”, “ At ölər meydan qalar, igid ölər ad-san” və s. deyiblər. Insanı cavan saxlayan, qürurlu  və ümidli edən at tarixi döyüşlərin səngər qalası, qələbə şöləsi, xalq oyunlarının gözəlliyi cıdırların yaraşığı olmuşdur. Qədim xalq oyunlarıdan olan “Çövkən” oyunu çevik,cəld, dözümlü,mərd igidlərin hazırlanmasında böyük rol oynamışdı. Bu oyunu ağacdan hazırlanan “Çövkən” adlı alətin adı ilə bağlıdır. “ Çövkən”-in qaydası üzrə altı oyunçu at belində bir-birlərinə rəqib iki dəstəyə ayrılaraq topu uznuluğu 120–130&nbsp;cm ucu əyri çövkənlə  rəqib qapısından keçirməlidirlər. 2 saat davam edən oyun musiqi ilə müşayiət edilirdi.Bütün oyunçular milli geyimdə çıxış edirlər: papaq, arxalıq, gen şalvar, yüngül ayaqqabı. Dahi Nizami “Xosrov və Şirin” poemasında bu oyunnun təsvirinə geniş yer ayırmışdır. == Həmçinin bax == * [[Bakı muzeylərinin siyahısı]] * [[Azərbaycan muzeyləri]] == Xarici keçidlər == * [http://azerbaijan.tourism.az/?/az/objects/1000/ Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://www.youtube.com/watch?v=yrYkclfY4PE Muzeydə kənd həyatı — REPORTAJ] * {{cite web |url=https://www.agro.gov.az/az/nazirlik/merkezi-aparat-ve-struktur/tabeliyindeki-qurumlar/respublika-doevlet-kend-teserruefati-muzeyi |title= Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrfüatı Nazirliyinin tabeliyindəki qrumlar|author= |date= |website= www.agro.gov.az|publisher= |language= |access-date=02.02.2021 |archive-url = |archive-date = }} * {{cite web |url=https://teleqraf.com/news/toplum/88004.html |title=Kənd təsərrüfatı muzeyindən REPORTAJ |author= |date= |website=teleqraf.com |publisher= |language= |access-date=02.02.2021 |archive-url = |archive-date = }} *TTV Muzeydə kənd h0əyatı.https://www.youtube.com/watch?v=gIYdx5eJ91M *Lider tv Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyindən reportaj.https://www.youtube.com/watch?v=f9E-SUVDP5E *Mədəniyyət tv Respublika Kənd Təsərrüfatı Muzeyindən reportaj.https://www.youtube.com/watch?v=TQ5zUjXycbo&t=1s *Muzeyin yeni nəşri.Aqrar sahənin tarixindən...Zakir Abdullayev.https://www.youtube.com/watch?v=DFXigx4_b-c *Muzeyin yeni nəşri.Aqrar sahənin tarixindən...Yunis Rzayev.https://www.youtube.com/watch?v=hdoIrO-LloY *Muzeyin yeni nəşri.<nowiki>''Yeni nəsil və milli dəyərlər xəzinəsi''</nowiki>.https://www.youtube.com/watch?v=SfZ83-4VNcE *Muzeyin yeni nəşri.Təməl daşları-Böyük işlərin bünövrəsi.https://www.youtube.com/watch?v=v8W_VqJYj5w&t=85s *Muzeyin yeni nəşri.Aqrar sahənin tarixindən...Surxay Tağızadə.https://www.youtube.com/watch?v=mV3DMxS7TZY&t=58s *Muzeyin nəşri.Aqrar sahənin tarixindən...Musa Məmmədov.https://www.youtube.com/watch?v=d2kphh9oMqA *Muzeyin nəşri.Aqrar sahənin tarixindən...Məmməd Xəlilov.https://www.youtube.com/watch?v=UxdnHiZYV4I *Muzeyin yeni nəşri.Aqrar sahənin tarixindən...Məmməd Əskərov.https://www.youtube.com/watch?v=rM5_jU9qatk&t=39s *Muzeyin yeni nəşri."Azerbaijan state Agrikultural Museum".https://www.youtube.com/watch?v=S2fdq2Wf3W8&t=36s *Muzeyin yeni nəşri."Aqrar sahənin tarixindən...Kamil Məmmədov".https://www.youtube.com/watch?v=Ckr5lghlQKQ&t=42s *Muzeyin yeni nəşri."Aqrar sahənin tarixindən...İrşad Əliyev".https://www.youtube.com/watch?v=YEpStt9_VV4&t=158s *Muzeyin yeni nəşri."Aqrar sahənin tarixindən...İmran Əbiıov".https://www.youtube.com/watch?v=gKul647QdOA&t=103s *İTV "Nübarli bağ "verilişi Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyində.https://www.youtube.com/watch?v=zFNXCjLRXnk&t=55s *Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi ilə tanışlıq.https://www.youtube.com/watch?v=ObIRxfWB-N0&t=2s *Muzeyin "Qarabağ Azərbaycandır" jurnalının xüsusi buraxılışı.https://www.youtube.com/watch?v=iHZ_99Vnrdc *Азербайджанский государственный mузей сельского хозяйства.https://www.youtube.com/watch?v=UMHhHjjidVY&t=8s *Azerbaijan State Agricultural Museum.https://www.youtube.com/watch?v=IqxEsGlG1Jc&t=107s == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda kənd təsərrüfatı muzeyləri]] [[Kateqoriya:Bakı muzeyləri]] [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə muzeylər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan muzeyləri]] gs1woin8lbiyfqhsmiyryyeslq9hiuw 0 126273 6599784 6447027 2022-08-28T18:10:39Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Mifoloji personaj | şəkil 1 = Peter Paul Rubens 108.jpg | şəkil 1 məlumat = Titanların Hekatonxeirlərin atdıqları qayaların altinda əzilməsi. | şəkil 1 miqyası = 250 | adı = Hekatonxeirlər | Mifologiya = Yunan | Həyatı = <!-- Həyatı --> | Adının izahı = <!-- Adının izahı -->Yüzqollular | [[yunan dili|yun.]] = ''ἑκατόγχειρες'' | [[lat.]] = | Digər mədəniyyətlərdə = | Yeri = | Məşqulluğu = | Mənşəyi = | Haqqında = <!-- Haqqında olan mənbə --> | Sülalə = <!-- Hansı sülalə və kökə. nəsilə məxsusluğu--> | Atası = [[Uran (mifologiya)|Uran]] | Anası = [[Geya]] | Qardaşı = | Bacısı = <!-- Bacısınin adı --> | Arvadı = | Sevgililəri = | Uşaqları = | Dəfn olunduğu yer = | Əlaqədar qeydlər = <!-- Onunla əlaqədar qeydlər --> | Əlaqədar personajlar = <!-- Onunla əlaqəli personajlar --> | Əlaqədar hadisələr = <!-- Onunla əlaqədar hadisələr --> | Atributları = <!-- Ona məxsus olan atributlar --> | Xarakterik cizgiləri = <!-- Xarakterik cizgiləri --> | şəkil 2 = | şəkil 2 məlumat = | şəkil 2 miqyası = 250 }} '''Hekatonoxeyrlər''' ({{lang-gr|ἑκατόγχειρες}} "yüzqollular", ''ἑκατόν'' — "yüz" və ''χεῖρ'' — "əl, qol"; {{lang-la|Centimani}}) yunan mifologiyasında [[Uran (mifologiya)|Uranın]] və [[Geya]]nın nəhəng hərəsinin yüz əli və 50 başı olan oğlanları: Briarey ({{lang-gr|Βριάρεως}}), Gies ({{lang-gr|Γύγης}}) və Kottos ({{lang-gr|Κοττος}}). Hekatonxeyrlər haqqında əsasən [[Hesiod]]un [[Teoqoniya]]sında, [[Psevdo-Apollodor]] kitabələrində və [[Qay Yuli Higin|Higin]] mifoqrafiyalarında bəhs edilir<ref>Apollodor ''Bibliotheke'' 1.1.7 und Hyginus Mythographus ''astronomica (praefatio)''</ref>. [[Hesiod]] teoqoniyasına görə [[Geya]] Uranla nigaha girərək dağları, [[nimfalar]]ı, [[Pont (mifologiya)|Pontu]], altı kişi və altı qadın cinsli [[titanlar]]ı, [[kikloplar|təpəgözləri]], yüzqollu [[hekatonxeyrlər]]i, [[Nəhənglər (mifologiya)|nəhəngləri]], [[Erinilər (mifologiya)|eriniləri]] dünyaya gətirmişdir. Ondan törənmiş [[titanlar]] dəhşətli ilahi qüvvəyə malik idilər. Belə ki, titan [[Okean (mifologiya)|Okean]] çox nəhəng olub yeri tamam bürümüşdür. Uşaqları dəhşətli və kinli olduqları, ona hörmətsizlik etdikləri üçün səltənətinin və taxtının devrilməsindən ehtiyat edərək onları [[Geya]]nın — yerin bətnində — zülmət [[Tartar (mifologiya)|Tartarda]] gizlətmişdir. [[Titanomaxiya]] zamanı [[Hekatonxeyrlər|yüzqolluların]] azadlığa çıxmasına imkan yaranmış olur. Müharibə on il davam etsə də bu və digər tərəf üstünlüyü əldən vermir. Bu zaman [[Geya]] [[Kron]]un bir vaxtlar [[Tartar (mifologiya)|Tartara]] salmış olduğu [[Hekatonxeyrlər|yüzqollular]] və [[Kikloplar|təpəgözlər]] azad etməsini məsləhət görür. Azad edildikdən sonra olimplərə köməyə gələn [[Kikloplar|təpəgözlər]] [[Zevs]]ə şimşək və ildrımı, [[Aid]]ə "kineyi" — közəğörünməz edən, it dərisindən olan, papağı verirlər. Zevs ildırım və şimşəyi sağa-sola çaxdıraraq hər tərəfi oda, alova qərq edir, okeanı qaynadır. Üç [[Hekatonxeyrlər|yüzqollular]] isə malik olduqları üçyüz əl-qol vasitəsilə düşmən istiqamətinə nəhəng qayaları atırlar. [[Titanlar]] nəhəng sal qayalar altında qalaraq əzilmiş olurlar, beləliklə də müharibənin taleyi həll edilmiş olur. Qaliblər məğlubları zəncirləyərək [[Tartar (mifologiya)|Tartara]] atırlar. Zevs [[Hekatonxeyrlər|yüzqolluları]] tartara salınmışların bir daha geri qayıda bilməmələri üçün ğözətçi təyin edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1 * Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5 * Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8 * Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece ISBN 978-960-425-078-3 == Həmçinin bax == {{Qədim yunan mifologiyası}} [[Kateqoriya:Qədim yunan mifologiyası]] 8eo3nulo82ud4wq1d0eh0dva0div34y 0 126519 6600571 6367755 2022-08-29T06:47:02Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Elm |image file = |image title = | parent = Ümumi biologiya | section = Biofizika }} '''Biofizika''' ({{dil-grc|βiοs}} — ''həyat'', {{dil-grc|φύσις}} — ''təbiət'') və ya '''bioloji fizika''' — [[fizika]] elminin metod və yanaşmalarını istifadə edərək canlıları öyrənən elm. Canlı [[təbiət]]i bütün aspektlərdə, [[molekul]] və [[hüceyrə]]dən başlayaraq [[biosfer]]ədək bütün təbəqələrdə öyrənir. Bioloji sistemlərin müxtəlif səviyyələrində gedən fiziki proseslər haqqında və bioloji obyektlərə təsir edən müxtəlif fiziki faktorlar haqqında elmdir. Biofizika canlılarda olan fiziki mexanizmlərlə bioloji xüsusiyyətlər arasında olan əlaqəni də öyrənir. [[UNESCO]]-nun nomenklaturasına görə biofizika [[biologiya]]nın 2406 kodu altında bir sahəsidir.<ref name="UNESCO">[http://unesdoc.unesco.org/images/0008/000829/082946eb.pdf Proposed international standard nomenclature for fields of science and technolocy].</ref>. Biofizika təbiət elmləri arası bir elmdir və onun tədqiqi üçün [[fizika]], [[biologiya]], [[kimya]] və [[tibb]] sahəsində biliklər tələb edilir. == Biofizikanın sahələri == [[UNESCO]]-nun nomenklaturasına görə biofizikanın aşağıdakı sahələri vardır :<ref name="UNESCO" />: * 2406.01 [[Bioakustika]] * 2406.02 [[Bioelelektriklik]] * 2406.03 [[Bioenergetika]] * 2406.04 [[Biomexanika]] * 2406.05 [[Biooptika]] * 2406.06 [[Tibbi fizika]] * 2406.99 Digər sahələr Bu təsnifat yeni tədqiqatların çətinliksiz yeni formatda verilməsi üçün tərtib edilmişdir. == Biofizika ümumi kursunun tədris təsnifatı == Biofizika ümumi kursunun səmərəli tədrisi üçün aşağıdakı təsnifat da təklif edilmişdir :<ref>По материалам: ''Рубин А. Б.'' [http://www.library.biophys.msu.ru/rubin/ Биофизика] (учебник) в 2-х т.т. — М., 2002. C. 6.</ref>: * Nəzəri biofizika: ** mürəkkəb sistemlərin biofizikası: *** bioloji proseslərin kinetikası; *** bioloji proseslərin termodinamikası: canlı strukturlarda enerjinin çevrilməsi; ** molekulyar biofizika: biopolimerlərin və molekulyar sistemlər üstünün təşkilinin və fəaliyyət göstərməsinin fiziki və struktur təşkili; ** hüceyrə proseslərinin biofizikası: *** membran proseslərinin biofizikası: bioloji membranların və onların hissələrin xüsusiyyətləri; *** fətəbioloji proseslərin biofizikası: xarici işıq mənbələrinin canlı orqanizmlərə təsiri; *** radiasiya biofizikası: ionlaşmış şüalanmanın təsiri; ** riyazi biofizika. * Tətbiqi biofizika: ** bioinformatika: biofizikanın bir sahəsi olmasa da, onunla sıx bağlıdır; ** biometriya; ** biomexanika: bioloji sistemlərin dayaq-hərəkət aparatının funksiya və strukturu və fiziki hərəkəti; ** təkamül proseslərinin biofizikası və fərdi inkişafı; ** tibbi biofizika; ** ekoloji biofizika. === Müasir tədqiqt istiqamətləri === Mürəkkəb sistemlərin biofizikası və molekulyar biofizika bu elmin əsas inkişaf istiqamətləri sayılır. Həmçinin aşağıdakı məsələlər də biofizikanın perspektiv istiqamətlərindən sayılır: fiziki və biokimya reaksiyalarının gedişinə kosmogeofiziki faktorların təsiri; fotobioloji faktorlar; riyazi modelləşdirmə; nanobiologiya və s. == Tətbiq sahələri == Bioloji obyektlər mürəkkəb olduğundan ona təsir faktorları həddən çoxdur. Fizika bu obyektlərin sadələşdirilmiş modellərini yaratmağa kömək edir. Fiziki və bioloji məlumatları birləşdirməklə bioloji obyektlərdə gedən prosesləri dərindən başa düşmək olar. Fizikada bir sıra metodları olduğu formada biologiyada tətbiq edilə bilməz. Biofizikanın vəzifələrindən biri bu metodları biologiyanın istifadəsinə uyğunlaşdırmaqdır. == Mənbələr == * {{cite journal | doi=10.1098/rspb.1969.0043 | author=Perutz MF | title=The haemoglobin molecule | journal=Proceedings of the Royal Society of London. Series B | volume=173 | issue=31 | year=1969 | pages=113–40}} PMID 4389425 * {{cite journal |doi=10.1016/S0022-0728(71)80189-4 |author=Dogonadze RR, Urushadze ZD |title=Semi-Classical Method of Calculation of Rates of Chemical Reactions Proceeding in Polar Liquids |journal=[[Journal of Electroanalytical Chemistry|J Electroanal Chem]] |volume=32 |year=1971 |pages=235–245}} * Volkenshtein M. V., Dogonadze R. R., Madumarov A. K., Urushadze Z. D. and Kharkats Yu. I. Theory of Enzyme Catalysis.- ''Molekuliarnaya Biologia'' (Moscow), 6, 1972, pp. 431–439 (In Russian, English summary) * {{Cite book | author = [[Rodney M. J. Cotterill]] | title = Biophysics : An Introduction | publisher = [[John Wiley & Sons|Wiley]] | year = 2002 | isbn = 978-0471485384 }} * {{cite book |author=Sneppen K, Zocchi G |title=Physics in Molecular Biology |url=https://archive.org/details/physicsinmolecul0000snep |publisher=[[Cambridge University Press]] |edition=1 |date=2005-10-17 |isbn=0-521-84419-3}} * {{cite book |last=Glaser |first=Roland |title=Biophysics: An Introduction |publisher=Springer |edition=Corrected |date=2004-11-23 |isbn=3-540-67088-2}} * {{cite book |author=Hobbie RK, Roth BJ |url=http://personalwebs.oakland.edu/~roth/hobbie.htm |title=Intermediate Physics for Medicine and Biology |edition=4th |publisher=Springer |year=2006 |isbn=978-0387309422 |access-date=2010-09-04 |archive-date=2009-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090121131105/http://personalwebs.oakland.edu/~roth/hobbie.htm |url-status=dead }} * {{cite journal |doi=10.1016/j.biosystems.2009.04.010 |author=Cooper WG |title=Evidence for transcriptase quantum processing implies entanglement and decoherence of superposition proton states |journal=[[BioSystems]] |volume=97 |issue=2 |year=2009 |pages=73–89 |pmid=19427355}} * {{cite journal |author=Cooper WG |title=Necessity of quantum coherence to account for the spectrum of time-dependent mutations exhibited by bacteriophage T4 |url=https://archive.org/details/sim_biochemical-genetics_2009-12_47_11-12/page/892 |journal=[[Biochemical genetics|Biochem. Genet.]] |volume=47 |year=2009 |page=892}} * ''Нечипоренко Ю.'' [http://scepsis.ru/library/id_1010.html Достижения современной биофизики] — немного истории и достижения современной биофизики. * ''Рубин А. Б.'' [http://www.library.biophys.msu.ru/rubin/ Биофизика] (учебник) в 2-х т.т. — М., 1999, 2002. * [http://www.biophys.msu.ru Кафедра биофизики биологического факультета МГУ им. М. В. Ломоносова] * [http://univertv.ru/video/biology/obwaya_biologiya/biofizika/nauchnaya_konferenciya_posvyawyonnaya_90letiyu_sozdaniya_instituta_biofiziki_v_rossii/biofizika_i_biomedicina/?mark=new Биофизика ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160307032532/http://univertv.ru/video/biology/obwaya_biologiya/biofizika/nauchnaya_konferenciya_posvyawyonnaya_90letiyu_sozdaniya_instituta_biofiziki_v_rossii/biofizika_i_biomedicina/?mark=new |date=2016-03-07 }} и [[биомедицина]] * ''Кудряшов Ю. Б., Перов Ю. Ф. Рубин А. Б.'' Радиационная биофизика: радиочастотные и микроволновые электромагнитные излучения. Учебник для ВУЗов. — М.: ФИЗМАТЛИТ, 2008. — 184 с. — ISBN 978-5-9221-0848-5 == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Biologiya}} {{Biologiya bölmələri}} {{Fizikanın bölmələri}} [[Kateqoriya:Biofizika| ]] 6v6pqc73ncjbwadx6qu3qcush99ciqt 10 126965 6600493 6596741 2022-08-29T06:15:21Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Məlumat qutusu |adı = Kino sənətçisi |yuxarı = {{məlumat qutusu/ad|{{{adı|}}}}} |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|film}}} |yuxarı2 = {{məlumat qutusu/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |yuxarı stili = background-color:#ABD2D0 |başlıqlar stili = background:#ABD2D0 |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |nişan1 = Doğum adı |mətn1 = {{{ilk adı|{{{doğum adı|}}}}}} |vikiverilənlər1 = P1477 |nişan2 = {{Sətirdə tək-cəm|{{{digər adları|{{{digər adı|}}}}}}|Digər adı|Digər adları}} |mətn2 = {{{digər adları|{{{digər adı|}}}}}} |nişan3 = Doğum tarixi |mətn3 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər3 = P569 |nişan4 = Doğum yeri |mətn4 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər4 = P19 |nişan5 = Vəfat tarixi |mətn5 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər5 = P570 |nişan6 = Vəfat yeri |mətn6 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər6 = P20 |nişan7 = Vəfat səbəbi |mətn7 = {{{vəfat səbəbi|}}} |vikiverilənlər7 = P509 |nişan8 = Dəfn yeri |mətn8 = {{{dəfn yeri|}}} |vikiverilənlər8 = P119 |nişan9 = Milliyyəti |mətn9 = {{{milliyyəti|}}} |nişan10 = Vətəndaşlığı |mətn10 = {{{vətəndaşlığı|}}} |vikiverilənlər10 = P27 |nişan12 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}|plain=true}}|Həyat yoldaşı|Həyat yoldaşları}} |mətn12 = {{wikidata/interval|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}}} |nişan13 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P40|{{{uşağı|}}}|plain=true}}|Uşağı|Uşaqları}} |mətn13 = {{{uşağı|}}} |vikiverilənlər13 = P40 |nişan14 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P451|{{{partnyoru|}}}|plain=true}}|Partnyoru|Partnyorları}} |mətn14 = {{wikidata/interval|P451|{{{partnyoru|}}}}} |nişan15 = Atası |mətn15 = {{{atası|}}} |vikiverilənlər15 = P22 |nişan16 = Anası |mətn16 = {{{anası|}}} |vikiverilənlər16 = P25 |nişan18 = Fəaliyyəti |mətn18 = {{{peşəsi|{{{fəaliyyəti|}}}}}} |vikiverilənlər18 = P106 |nişan21 = Fəaliyyət illəri |mətn21 = {{wikidata/p2031|{{{fəaliyyət illəri|}}}}} |vikiverilənlər21 = P2031 |nişan22 = Təhsili |mətn22 = {{{təhsili|}}} |vikiverilənlər22 = P69 |nişan23 = İstiqamət |mətn23 = {{{istiqamət|{{{istiqaməti|}}}}}} |vikiverilənlər23 = P135 |nişan24 = Tanınma səbəbi |mətn24 = {{{tanınır|}}} |nişan25 = Boyu |mətn25 = {{Fiziki dəyər|{{{boyu|}}}|sm}} |vikiverilənlər25 = P2048 |nişan26 = Çəkisi |mətn26 = {{Fiziki dəyər|{{{çəkisi|}}}|kq}} |vikiverilənlər26 = P2067 |nişan27 = Üzvlüyü |mətn27 = {{{üzvlüyü|}}} |vikiverilənlər27 = P463 |nişan28 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P108|{{{iş yeri|}}}|plain=true}}|İş yeri|İş yerləri}} |mətn28 = {{{iş yeri|}}} |vikiverilənlər28 = P108 |nişan29 = Teatr |mətn29 = {{{teatr|}}} |nişan30 = Mükafatları |mətn30 = {{wikidata/p166|{{{mükafatları|}}}}} |sinif30 = infobox-awards |vikiverilənlər30 = P166 |nişan31 = [[Internet Movie Database|IMDb]] |mətn31 = {{#if:{{{imdb_id|}}}|[[IMDbName:{{{imdb_id}}}|ID {{{imdb_id}}}]]|{{wikidata/link|p345}}}} |mətn32 = {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}|size={{{imzanın ölçüsü|}}}|alt={{{imzanın izahı}}}}} |mətn33 = {{wikidata|P856|{{{sayt|{{{saytı|}}}}}}}} |aşağı stili = background:#ABD2D0; |aşağı2 = {{məlumat qutusu/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə film sənətçiləri}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan kino sənətçisi məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Kino sənətçisi|Kino sənətçisi]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | adı | orijinal adı | digər adı | digər adları | şəkil | şəklin ölçüsü | şəklin izahı | fəaliyyəti | ilk adı | doğum adı | ləqəbi | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vəfat səbəbi | dəfn yeri | vətəndaşlığı | milliyyəti | boyu | çəkisi | həyat yoldaşı | uşağı | partnyoru | atası | anası | peşəsi | fəaliyyəti | fəaliyyət illəri | istiqamət | istiqaməti | tanınır | təhsili | üzvlüyü | iş yeri | teatr | mükafatları | imdb_id | imzası | imzanın eni | imzanın izahı | saytı | sayt | vikianbar}}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> 5a37a79ogruilplmecrdij2logx8qv4 10 126989 6599029 6132909 2022-08-28T13:30:51Z Minorax 176009 ([[c:GR|GR]]) [[File:Бор Нильс автограф.JPG]] → [[File:Niels Bohr Signature.svg]] vva wikitext text/x-wiki <noinclude>{{docpage}}</noinclude> == İstifadə qaydası == {{Alim |piktoqram = |adı = Nils Bor |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Niels Bohr.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 7.10.1885 |doğum yeri = [[Kopenhagen]], [[Danimarka]] |vəfat tarixi = 18.11.1962 |vəfat yeri = [[Kopenhagen]], [[Danimarka]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Nəzəri fizika]] |elmi dərəcəsi = |elmi adı = |iş yeri = [[Kembric Universiteti]], [[Mançester Universiteti]], [[Kopenhagen Universiteti]], [[Nils Bor İnstitutu]] |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = [[Lev Landau]], [[Henrik Kramers]], [[Oskar Kleyn]], [[Ohe Bor]], [[Con Uiler]] |tanınır = Müasir fizika banilərindən biri |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Nobel medalı}}[[Fizika üzrə Nobel mükafatı]] |imzası = Niels Bohr Signature.svg |saytı = |vikianbar = }} <pre>{{Alim |piktoqram = <!--yalnız riyaziyyat, fizika, kimya, biologiya, tibb, tarix, arxeologiya və musiqi variantlarından birini seçin--> |adı = |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |din = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = |elmi dərəcəsi = |elmi adı = |iş yeri = |alma-mater = <!--Qədim təhsil ocaqları--> |təhsili = <!--Müasir təhsil ocaqları--> |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb--> |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} </pre> == Piktoqram == {|style="background:#f8f9fa;" |- |style="vertical-align:top;"| {| |- !{{Alim |adı= tibb |piktoqram= tibb}} |} | Tibb alimləri üçün |- |style="vertical-align:top;"| {| |- !{{Alim |adı= riyaziyyat |piktoqram= riyaziyyat}} |} | Riyaziyyat alimləri üçün |- |style="vertical-align:top;"| {| |- !{{Alim |adı= fizika |piktoqram= fizika}} |} | Fizika alimləri üçün |- |style="vertical-align:top;"| {| |- !{{Alim |adı= arxeoloq |piktoqram= arxeoloq}} |} | Arxeoloq alimlər üçün |- |style="vertical-align:top;"| {| |- !{{Alim |adı= biologiya |piktoqram= biologiya}} |} | Bioloq alimlər üçün |- |style="vertical-align:top;"| {| |- !{{Alim |adı= kimya |piktoqram= kimya}} |} | Kimya alimləri üçün |- |style="vertical-align:top;"| {| |- !{{Alim |adı= musiqişünas|piktoqram= musiqişünas}} |} | Musiqişünas alimlər üçün |- |} </span> <includeonly> [[Kateqoriya:Şablon-kartoçkalar:Şəxslər]] </includeonly> ppy2u5iz5d2bajemjqs9p9tvnbziisy 0 127231 6601123 5627324 2022-08-29T11:32:55Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{dəqiqləşdirmə}} ;Kəndlər * [[İmamqulubəyli (Ağcabədi)]] — Azərbaycan Respublikasının Ağcabədi rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. * [[İmamqulubəyli (Bərdə)]] — Azərbaycan Respublikasının Bərdə rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. * '''[[İmamqulubəyli (Ağdam)]]''' :* [[İmamqulubəyli (qəsəbə, Ağdam)]] — Ağdam rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. :* [[İmamqulubəyli (kənd, Ağdam)]] — Ağdam rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. af4j6e8h8dqxkss30bm6k4v0uwdn21v 0 128009 6600719 6459465 2022-08-29T08:32:49Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 220px |şəklin izahı = |fon rəngi = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri =[[Nyu-York]], [[ABŞ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= 2001-ci ildən |albom şirkəti = Def Jam, Cherrytree, KonLive, Streamline, Interscope |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = |anası=Sintia Cermanotta}} '''Stefani Coann Ancelina Cermanotta''' ({{Dil-en|Stefani Joanne Angelina Germanotta}}; {{DVTY}}) — əsasən '''Ledi Qaqa''' ({{Dil-en|Lady Gaga}}) adı ilə tanınan ABŞ müğənni, bəstəkar və aktrisası. == Həyatı == [[Fayl:Lady Gaga The Edge of Glory GMA.jpg|thumb|210px|Ledi Qaqa 2011-ci ildə "Good Morning America Summer Concert Series" çərçivəsində "The Edge of Glory" mahnısını ifa edərkən.]] Hələ də yaşadığı New Yorkda doğulub böyüdü və musiqi həyatına addım atmazdan əvvəl Katolik bir qız məktəbini bitirdi, sonrasında New York Universitetində təhsil gördü. Mahnı oxumağa Manhattanda bir rock musiqi səhnəsində başladı.2007-ci ildə "Streamline Records" şirkəti ilə razılaşdı. Buradakı ilk dövründə digər sənətçilər üçün söz yazan Gaga , bir müddət sonra Akon'ın marağını çəkdi. Gaganın muzikal və vokal qabiliyyətini bəyənən Akon, onu yeni qurduğu "Kon Live Distribution" adlı musiqi şirkətinin heyətinə qatdı. Sənətçinin avqust 2008-ci ildə çıxan ilk studiya albomu "The Fame" tənqidçilərdən müsbət rəylər aldı və dünya ümumisindəki siyahılarda birinci oldu. Albomdan çıxan "Just Dance" və "Poker Face" singleları beynəlxalq nailiyyətlər əldə edərək başda Billboard Hot 100 olmaq üzrə bir çox ölkədə bir nömrəyə yüksəldi. Sənətçi noyabr 2009-da The Fame Monster'ı yayınladı və bu albomdan çıxan "Bad Romance", "Telephone" və "Alejandro" singleları da dünya səviyyəsində hit oldu. Gaganın albomu tanıtmaq məqsədilə təşkil etdiyi və müvəffəqiyyətiylə 18 ay davam edən "The Monster Ball" Turnesi bütün zamanların ən böyük hasilatını edən turnelerden biridir. may 2011-ci ildə nümayiş olunan ikinci studiya albomu "Born This Way" siyahılarda 1 nömrə olarkən, albomdan çıxan "[[Born This Way]]", "[[Judas]] " və "[[The Edge of Glory]]" singelları da əhəmiyyətli müvəffəqiyyətlər əldə etdi. Sənətçinin üçüncü studiya albomu "[[Artpop|ARTPOP]]" noyabr 2013-də nümayiş olundu. Bu albomun ilk singleı "Applause" avqust 2013, ikinci single"Do What U Want" isə oktyabr 2013-də nümayiş olundu. Qaqanın beşinci studio albomu [[Interscope Records]] tərəfinden yayımlandı. [[Mark Ronson]], Jeff Bhasker, BloodPop və [[Remo Neal|RedOne]] kimi təcrübəli şəxsiyyətlərlə işləyərək ''Joanne albomunu 2016 cı ilin oktyabr 21-da dinləyicilərinə təqdim etdi.'' Albom Qaqanın xalası Joanne Stefani Germanottanın ölümü ilə bağlıdır. Albomun tanıtımı üçün verilən "[[Perfect Illusion]]" parcası 9 sentyabr 2016'da yayımlandı. Fransa və İspanya'daki toplarda birinci, Avustralya, İngiltərə ve ABŞ'dakı topların 20 liyində yer aldı. [[Million Reasons]] albomun ikinci və ən yaxşı mahnısı olaraq seçilməkdədir. David Bowie, Michael Jackson, Madonnadan təsirlənən Ledi Qaqa geyimi, nümayişləri və video klipləriylə musiqi sənayesinə etdiyi dəbdəbəli və fərqli qatqılarla tanınmaqdadır. noyabr 2013 etibarilə dünya daxilində 24 milyon albom və 125 milyon single satan sənətçinin singleları, bütün dünyada ən çox satan singlelar arasındadır. Mükafatları arasında 11 Grammy Mükafatı və 13 MTV Video Musiqi Mükafatı var. Lady Gaga 2010-cu ildən bəri Billboard tərəfindən "İlin Sənətçisi" seçilməkdədir, VH1'ın Musiqidəki 100 Böyük Qadın siyahısında dördüncü sırada iştirak etməkdədir, RIAA'e görə ABŞ-da ən çox digital single satan dördüncü sənətçidir və Time tərəfindən dünyadakı ən təsirli insanlardan biri olaraq göstərilməkdədir. Musiqili karierinin yanında kömək quruluşlarında vəzifə almaqda və LGBT aktivistliği etməkdədir. Həmçinin Ledi Qaqa 2015-ci il iyun ayının 12-si Odlar ölkəsi olan Azərbaycanımızda keçirilən ilk Avropa Oyunlarının açılışında iştirak etmişdir. == Albomlar == * "The Fame" (2008) * "The Fame Monster" (2009) * "Born This Way" (2011) * "ARTPOP" (2013) * "Cheek to Cheek" (2014) * "Joanne" (2016) * Chromatica (2020) == Turlar == * "The Fame Ball Tour" (2009) * "The Monster Ball Tour" (2009–2011) * "The Born This Way Ball" (2012–2013) * "ArtRave:The Artpop Ball" (2014) * [[Cheek to Cheek Tour]] ([[Tony Bennett]] ile birlikdə (2014–2015) * "Joanne World Tour"(2017) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{Rəsmi saytı|https://ladygaga.com/}} * {{IMDb|id=nm3078932}} {{Xarici istinadlar}} {{musiqiçi-qaralama}} [[Kateqoriya:Ledi Qaqa| ]] [[Kateqoriya:ABŞ-da doğulanlar]] [[Kateqoriya:LGBT şəxslər]] [[Kateqoriya:ABŞ müğənniləri]] [[Kateqoriya:Brit mükafatı qalibləri]] j7uh7ysi9aom5pb5mg7f4vkccf3evjc 0 128518 6600213 6378579 2022-08-29T02:39:01Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{əhəmiyyət}} {{Hərbi xadim |adı = Daşqın Əliyev |orijinal adı = Daşqın Bəşir оğlu Əliyev |digər adı = |şəkil = |doğum adı = |ləqəbi = |vəfat yeri = Maraldağ, [[Azərbaycan]] |milliyyəti = |mənsubiyyəti = Azərbaycan Ordusu |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = Bəşir Əliyev |anası = |qoşun növü = [[Quru qoşunları]] |xidmət illəri = 1994-1997 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi= |vəzifəsi = |döyüşlər = [[Qarabağ müharibəsi]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} ''' Daşqın Bəşir оğlu Əliyev''' ({{DVTY}}) — [[azərbaycanlı]] [[şəhid]]. == Həyatı == Daşqın Əliyev 1976-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayоnunun [[Məlikli (Ağdam)|Maniklu]] kəndində anadan olmuşdur.<ref>{{ARXK}}</ref> Qaçqın düşdükdən sonra Bərdə rayоnunun Yеni Daşkənd kəndində məskunlaşıblar. Tovuzun Əlibəyli, Vahidli kəndlərində döyüşmüşdür. 12 mart 1997-ci ildə Maraldağ yüksəkliyində minaya düşərək əmisi oğlu Elşən Əliyev ilə birlikdə şəhid olmuşdur. Bərdə rayоnunun Yеni Daşkənd kəndində dəfn оlunmuşdur.<ref>[[Səyyad Şairov]]. "Yaralı Göyçə" Bakı. Nurlan-2006</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qarabağ müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Şəhidlər]] 9ex77vhecujn0szyqxrwoe48sn577jx 0 130045 6600723 6260714 2022-08-29T08:33:58Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Nina Dobrev |orijinal adı = Nina Konstantinova Dobreva |digər adları = |şəkil = Nina Dobrev XXX Return of Xander Cage premiere.png |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 9.1.1989 |doğum yeri = [[Sofiya]], [[Bolqarıstan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{CAN}} |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[Aktrisa]] |fəaliyyət illəri= 2006 - bu günlər |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = 2400045 |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Nina Dobrev''' — ([[bolqar dili|bol.]] ''Нина Константинова Добрева''; 9.1.1989<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.tv.com/nina-dobrev/person/473268/summary.html |access-date=2010-09-28 |archive-date=2011-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110827061721/http://www.tv.com/nina-dobrev/person/473268/summary.html |url-status=dead }}</ref>) [[bolqarlar|bolqar]] mənşəli [[Kanada]] aktrisası. Aktrisanın debütü [[Degrassi: The Next Generation]] serialında tənha gənc ana rolu Mia Cons (Mia Jones) ilə olmuşdur. Lakin aktrisa [[The CW]] telekanalının dram janrında lentə aldığı "[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]" teleserialından sonra dünya şöhrəti qazanmışdır. == Həyatı == Dobrev [[Bolqarıstan]]ın paytaxtı [[Sofiya]] şəhərində doğulub. İki yaşında ikən o, ailəsi ilə birgə sonradan məşhurluq qazandığı [[Kanada]]nın [[Ontario]] vilayətinin [[Toronto]] şəhərinə köçüb. Onun anası rəssam, atası isə bilgisayar mütəxxəsisidir. Onun Aleksandr adlı mühəndis təhsili alan böyük qardaşı var.<ref>http://www.nugget.ca/ArticleDisplay.aspx?e=2126336{{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Aktrisa Ontarioda J. B. Tyrrell Sr. Ümumi məktəbində və "Wexford Collegiate School for the Arts in Scarborough"da təhsil alıb. Nina kiçik yaşlarından incəsənətə böyük maraq göstərərək rəqs, gimnastika, teatr, musiqi və oyunçuluqla məşğul olub. Dobrev həmçinin onun böyük istedadının aşkarlandığı Torontodakı Dean Armstrong Acting məktəbində də təhsil alıb. == Kariyerası == Fəaliyyətinə [[model]] kimi başlayan Nina Dobrev tezliklə film industriyasına cəlb olunmuş, [[Fugitive Pieces]], [[Away from Her]], [[Never Cry Werewolf]] filmlərində və [[Degrassi: The Next Generation]] serialında kiçik rollar canlandırmışdır. O, eyni zamanda [[MTV]] telekanalında [[The American Mall]] filmində də rol almışdır. Aktrisa daha çox [[The CW]] telekanalının ekranlaaşdırdığı "[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]" teleserialında canlandırdığı iki vampir qardaşın sevdiyi gözəl qadın Yelena Gilbertin və [[Vətəndaş müharibəsi (ABŞ)|Vətəndaş müharibəsi]] zamanında [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-da yaşamış və xarici görünüşcə tamamilə Yelena Gilbertlə eyni olan [[vampir]] qadın (həmin qadın Yelenanı sevən iki vampir qardaşı dişləyərək vampirə çevirir) Ketrin Piersin (Katherine Pierce) rolunu canlandırmışdır. Aktrisa həmçinin [[Sony Pictures Classics]] tərəfindən çəkilmiş və 26 mart 2010-cu ildə ekranlara çıxan [[Chloe]] erotik trillerində də kiçik bir rol almışdır. Film ABŞ-da ilk nümayişlərindən $3 milyon gəlir gətirərək 2010-cu ilin ən uğurlu filmlərindən biri olmuşdur.<ref>http://boxofficemojo.com/movies/?page=weekend&id=chloe.htm</ref> Nina Dobrev həmçinin 2010-cu ilin avqustunda keçirilən 62-ci Primetime Emmy Awardsda da iştirak etmişdir. == Şəxsi həyatı == Nina Dobrev ingilis, fransız, bolqar dillərini bilir<ref>http://www.digitalspy.com/showbiz/news/a289300/dobrev-im-proud-to-be-bulgarian/</ref>. Vampirin gündəlikləri teleserialında çəkilərkən, Dobrev, Atlantada yaşayırdı . Lakin 2015-ci ildə serialı bitirdikdən sonra Los-Ancelesə köçmüşdür.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://buzz.blog.ajc.com/2015/02/09/nina-dobrev-julianne-hough-zac-efron-hang-out-in-atlanta/ |access-date=2017-08-24 |archive-date=2017-07-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170729185908/http://buzz.blog.ajc.com/2015/02/09/nina-dobrev-julianne-hough-zac-efron-hang-out-in-atlanta/ |url-status=dead }}</ref> == Filmoqrafiyası == {| class="wikitable sortable" |+ Çəkildiyi filmlər və qatıldığı telelayihələr |- ! İl ! Film ! Rol ! Qeydlər |- | 2006 | ''Repo! The Genetic Opera'' | Teenage Zytrate Addict | |- | 2006 | ''[[Away from Her]]'' | Monica | |- | 2006 | ''Playing House'' | Shania | |- | 2006–2009 | ''[[Degrassi: The Next Generation]]'' | Mia Jones | 2006–2009 (44 seriyada) |- | 2007 | ''[[The Poet (film)|The Poet]]'' | Rachel | |- | 2007 | ''[[Fugitive Pieces]]'' | Bella | |- | 2007 | ''My Daughter's Secret'' | Justine | |- | 2007 | ''[[Too Young to Marry]]'' | Jessica | |- | 2008 | ''Mookies Law'' | Rosebella | Qısametrajlı film |- | 2008 |''[[The American Mall]]'' |Ally Shepherd | |- | 2008 | ''[[Never Cry Werewolf]]'' | Loren Hansett | |- | 2008 | ''[[The Border (TV series)|The Border]]'' | Maia | Epizodlar: "[[Articles of Faith]]" və "[[Blowback]]" |- | 2009 | ''[[Chloe (film)|Chloe]]'' | Anna | |- | 2009 | ''[[Degrassi Goes Hollywood]]'' | Mia Jones | |- | 2009 | ''[[Eleventh Hour (U.S. TV series)|Eleventh Hour]]'' | Grace Dahl | Seriyalar: "[[Eleventh Hour (U.S. TV series)#ep12|Eternal]]" |- | 2009 | ''[[Merry Madagascar]]'' | Cupid the Reindeer | Səsləndirmə |- | 2009–indiyə qədər | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | Elena Gilbert/Katherine Pierce | Baş rolda |- | 2011 | ''Deathgames'' | | ''Post-production'' |} == Mükafat və nominasiyalar == {| class="wikitable sortable" |- ! İl ! Mükafat ! Kateqoriya ! Film ! Nəticə |- | 2010 | [[Teen Choice Awards]] | Choice TV Breakout Star – Female | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{Won}} |- | 2010 | [[Teen Choice Awards]] | Choice TV Actress – Fantasy/Sci-Fi | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{Won}} |- | 2010 | [[J-14 Teen Icon Awards]] | Iconic TV Actress | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{nom}} |- | 2010 | [[Young Hollywood Awards]] | Making Their Mark | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{won}} |- |2010 | [[Young Hollywood Awards]] | Cast To Watch (with [[Paul Wesley]] and [[Ian Somerhalder]]) | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{won}} |- | 2011 | [[Teen Choice Awards]] | Choice TV Actress – Fantasy/Sci-Fi | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{Won}} |- | 2011 | [[Teen Choice Awards]] | Choice Hottie – Female | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{nom}} |- | 2011 | [[Teen Choice Awards]] | Choice Vampire | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{nom}} |- | 2012 | [[People's Choice Awards]] | Favorite TV Drama Actress | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{Won}} |- | 2012 | [[Teen Choice Awards]] | Choice TV Actress – Fantasy/Sci-Fi | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{Won}} |- | 2012 | [[San Diego Film Critics Society Award]] | Best Ensemble Performance | ''[[The Perks of Being a Wallflower (film)|The Perks of Being a Wallflower]]'' | {{Won}} |- | 2012 | [[J-14 Teen Icon Awards]] | Iconic TV Actress | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{pending}} |- | 2013 | [[People's Choice Awards]] | Favorite Dramatic TV Actress | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{nom}} |- | 2013 | [[Teen Choice Awards]] | Actress Fantasy/Sci-fi | ''[[Vampirin gündəlikləri (teleserial, 2009)|Vampirin gündəlikləri]]'' | {{won}} |} == Televiziya == * Playing House — (2006) * Degrassi: The Next Generation — (2006–2009) * My Daughter's Secret — (2007) * Too Young to Marry — (2007) * The Border — (2008) * Never Cry Werewolf — (2008) * The American Mall — (2008) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Sofiyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Kanada aktrisaları]] tnael3xr342cx3522quezdejysz6h13 14 130402 6599128 4709794 2022-08-28T14:06:13Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İranda İslam]] → [[Kateqoriya:İranda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Iran}} [[Kateqoriya:İrandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:İranda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] 86vj1i8eyu9ft2794i354qm80fdjjcd 14 131648 6599356 6155479 2022-08-28T14:34:39Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XII əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XII əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|12th-century mosques}} [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*12]] [[Kateqoriya:XII əsrdə tikilmiş dini binalar|Məscidlər]] [[Kateqoriya:XII əsrdə islam|Məscidlər]] 5y0p4mejeg30flhquv9gtfpts7pmkf8 0 139632 6600289 6330958 2022-08-29T04:58:46Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Az Botanika 1 hovuz binayla goruntu e-citizen.jpg|thumb|200 px|[[Botanika İnstitutu]]nun qarşısındakı hovuz [[Bakı]]]] [[Fayl:Curitiba Botanic Garden.jpg|200px|thumb| Botanika bağı, [[Braziliya]]]] [[Fayl:Gewaechshaus Botanischer Garten Berlin.jpg|thumb|200px| Botanika bağı [[Berlin]]]] '''Botanika bağı''' — yerli və başqa ölkələrin bitkilərini becərən və öyrənən, botaniki elmləri təbliğ edən elmi-tədqiqat və mədəni-maarif müəssisəsidir, əsas vəzifəsi bitki ehtiyatlarını öyrənib zənginləşdirmək məqsədi ilə faydalı bitkiləri öyrənmək və onların təsərrüfat üçün qiymətli olanlarını müəyyənləşdirməkdir. Bununla əlaqədar, Botanika bağı bitkilərin introduksiyası, iqlimləşdirilməsi, eləcə də bitki kolleksiyaları toplamaqla məşğul olur. == Azərbaycanda == {{əsas|Mərkəzi Nəbatat Bağı}} [[Azərbaycan]]da Botanika bağı 1934-cü ildə [[Bakı]]nın dağlıq hissəsində, Badamdarda Qurd Qapısının yaxınlığda salınmışdır. 41 ha ərazisi var. [[Mərdəkan]]da digər Botanika bağı yerləşir. == Şəkillər == <center> <gallery> Az Botanika 1 yol e-citizen.jpg Az Botanika 2 yol e-citizen.jpg Narcissus Botanical park in Baku e-citizen.jpg|[[Nərgizgülü]] Az Botanika kaktus e-citizen.jpg Pittosporum Bakıdakı Botanika bağında.jpg|Tobira Pittosporumu </gallery> </center> == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Botanical gardens}} * [http://www.bgci.org/ BGCI] {{ref-en}} * [http://www.giardinodellaminerva.it Giardino della Minerva] [[Kateqoriya:Botanika bağları]] [[Kateqoriya:Bakı parkları]] im9rihn1jo6fikwoyqleb3w2r8n6cp8 0 141124 6600383 6537089 2022-08-29T05:31:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Brassica nigra}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Starr 080605-6469 Brassica nigra.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Brassica | ranqı = Növ | latınca adı = Brassica nigra | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Brassica nigra | vikianbar = Category:Brassica nigra | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Brassica nigra}}''' ({{lang-la|Brassica nigra}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> — {{lataz|Brassica}} cinsinə aid [[bitki]] növü.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.</ref> == Sinonim == * {{Sinl|Brassica brachycarpa|P.Candargy}} * {{Sinl|Brassica bracteolata|Fisch. & C.A.Mey.}} ** {{Sinl|Brassica elongata var. longipedicellata|Halácsy ex Formánek}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. abyssinica|Alexander Br.}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. bracteolata|(Fisch. & C.A.Mey.) Spach ex Coss.}} * {{Sinl|Brassica nigra|f. breviflora Zapał.}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. carneodentata|Kuntze}} * {{Sinl|Brassica nigra|f. condensata Hausskn.}} * {{Sinl|Brassica nigra|f. dentifera Zapał.}} * {{Sinl|Brassica nigra|f. glabrata Zapał.}} * {{Sinl|Brassica nigra|f. hispida O.E.Schulz}} ** {{Sinl|Brassica nigra subsp. hispida|(O.E.Schulz) Gladis}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. japonica|(Thunb.) O.E.Schulz}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. nigra|nigra}} ** {{Sinl|Brassica nigra subsp. nigra|nigra}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. subglabra|Kuntze}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. tortuosa|(Pers.) Alef.}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. torulosa|(Pers.) Alef.}} ** {{Sinl|Brassica nigra var. turgida|(Pers.) Alef.}} * {{Sinl|Brassica persoonii|Rouy & Foucaud}} * {{Sinl|Brassica sinapioides|Roth ex Mert. & W.D.J.Koch}} * {{Sinl|Brassica sinapioides|Roth}} * {{Sinl|Brassica sinapis|Noulet}} * {{Sinl|Brassica turgida|Rouy & Foucaud [Illegitimate]}} * {{Sinl|Crucifera sinapis|(L.) E.H.L.Krause}} * {{Sinl|Melanosinapis communis|K.F. Schimp. & Spenn.}} * {{Sinl|Melanosinapis nigra|(L.) Calest.}} * {{Sinl|Mutarda nigra|(L.) Bernh.}} * {{Sinl|Raphanus sinapis-officinalis|Crantz}} * {{Sinl|Sinapis erysimoides|Roxb.}} * {{Sinl|Sinapis nigra|L.}} * {{Sinl|Sinapis tetraedra|J. Presl & C. Presl}} * {{Sinl|Sinapis torulosa|Pers.}} * {{Sinl|Sisymbrium nigrum|(L.) Prantl}} == Əhəmiyyəti == Qara xardalın toxumları müxtəlif xuruşların (ədviyyatların) hazırlanmasında istifadə edilir. Xardal tozu (paraşoku) hazırlanmasında daha yaxşı hesab olunur. Toxumla- rından yalnız yemək (ərzaq) xardalı hazırlanmır. Ondan həm də tibdə işlənən yağ əldə edilir. Yağı qəhvəyi-sarı rəngli olmaqla raps yağı iyi verir. Qara xardal dərman bitkisi kimi [[Ukrayna]] ərazisində becərilir.<ref name=":0">H. S. HÜMBƏTOV, V. V. BƏŞİROV V. R. MOHUMAYEV " YAĞLI VƏ EFİR YAĞLI BİTKİLƏR" BAKI 2016 səh 51</ref> == Mənşəyi == Qara xardal Avropanın qədimi bitkiləri qrupuna aid edilir. Hazırda o [[Avropa]], [[Asiya]], [[Afrika]], [[Amerika]] və [[Avstraliya|Avstraliyanın]] bir çox yerlərində məlumdur. Yaxın vaxtlarda mədəni hala salınmış, soyuğadavamlı bitki kimi məhdud sahələrdə becərilir. Qara xardal Brassica nigra (L.) Koch. Hindistanda "Benar cənnəti" adi ilə məşhur olub Utar-Pradeş, [[Pəncab]], Tamilnad ştatlarında yayılmışdır.<ref name=":0" /> == Botaniki təsviri == Qara xardalın gövdəsi hamar və ya aşağı hissədən tükcüklü, yaşıl antosian rəngli olmaqla yarpaq qoltuqlarından yan budaqlar əmələ gətirir. Meyvəsi 1–2 sm uzunluqda, 4 üzlü, təpəcikli qın meyvədir. Toxumları xırda, qırmızı-qəhvəyi rəngli olmaqla tərkibində 31–33% bitki yağı, 1% -ə qədər efir yağı vardır. Yetişdikdə qını açılır, toxumları tökülür, məhsul itkisi baş verir. 1000 ədədinin kütləsi 1,1–2,3 qramdır (rəngli şəkil 13). Toxum məhsuldar-lığı orta hesabla 0,6–1,0 ton/ha-dır.<ref name=":0" /> Birillik ot b'''i'''tkisi olub, gövdəsi budaqlanan olmaqla, hündürlüyü 150 sm-ə qədərdir. Yarpaqları növbəli, çılpaq, aşağı hissəsi-liraşəkilli, yarılmış və ya bölümlü, orta hissəsi neştərvari, kənarları girintili-çıxıntılı, yuxarı hissəsi isə bütövkənarlı və ellipsşəkilli formalıdır. Hamaşçiçəkləri fırçaşəkillidir. Çiçəkləri kiçik, qızılı-sarı, tipik xaççiçəkli quruluşundadır. Meyvələri silindrik, çılpaq, qınşəkilli bizəoxşar olub, gövdəsi əyilmişdir. Toxumları demək olar ki, şarşəkilli, diametri 1 mm-ə qədər, sarımtıl-göy, qəhvəyi və ya açıq-sarı, aydın görünən deşik-deşikdir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, iyun-iyul aylarında isə meyvələri yetişir. Qara xardalın toxumları (''Brassica nigra'' (L.) Koch.) xarakterik möhkəm sıxılmış qınşəkilli olur. Ağ xardal (''Sinapis alba'' L.) isə qalınlaşmış və sıx, sərt tükcüklərlə örtülmüşdür. Hər iki növ birillikdir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, iyun-iyul aylarında isə meyvələri yetişir.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> Yabanı bitki olaraq Rusiyanın Avropa hissəsinin cənub rayonlarında yayılmışdır. Mədəni halda geniş şəkildə quraqlığa davamlı bitki yayılmışdır. Əvvəllər mədəni şəkildə əkilən xardaldan yağ və yaxma hazırlanırdı. Qara xardal mədəni şəkildə yalnız Cənub-Qərbi Ukraynada becərilir.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> Yabanı şəkildə yayılan bu bitki çırlaşaraq mədənlərin kənarlarında, yaşayış məntəqələrində, yol kənarlarında, alaq və əkin sahələrində, bostan və bağlarda yaşayır. Bitkinin aşağı qınları yetişən zaman toxumları toplanılır. Saxlanılma yeri quru olmalıdır. Saxlama müddəti 2 ildir.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> Bitki məhvolma ərəfəsindədir. Ona görə də bitkini qorumaq vacibdir.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> == Tərkibi və təsiri == Toxumlarının tərkibində qlikozinolatlar-triqlükozidlər vardır. Başlıca olaraq siniqrin qlükozidi, ikili efir olan allil izotiosianit, kalium bisulfat və qlükoza (1,4%) vardır. 30–40ºС temperaturda mirozin fermenti təsir edərək, xardalın toxumları siniqrin komponentinə parçalanır. Hidroliz 2 etapla gedir. İlk olaraq siniqrin kalium bisulfata, sonra isə qlükozid əlaqəsi kükürd atomuna təsir edərək, qlükoza və allil izotiosianitə çevrilir ki, bundan da xardal iyi gəlir. Toxumlarında bolluca miqdarda efirli yağlar (40%), zülal və selik maddələri vardır.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> Dərman preparatları — Xardal yaxması. Yerli qıcıqlandırıcı, yayındırıcı dərmandır. "Efkamon" məlhəmi (xardalın efir yağı).<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> Famakoterapevtik qrup '''–'''Yerli qıcıqlandırıcı, yayındırıcı və analgetik dərman olub, eyni zamanda iştahartırıcıdır. Toxumları təsirli maddə olub, saniqrin qlükozidi şəkəri parçalayaraq kalium bisulfata, allil yağına və suya çevrilir. Bu yağ spesifik iyli və yandırıcı olduğundan dəriyə sürtülən yeri qızardaraq istiləşdirir.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> Xardal listi 8×12,5 sm. Yerli keyləşdirici və yayındırıcıdır.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> Efkamon məlhəmi. Efiryağlı komponentdir. Toxumundan sənaye xammalı üçün xardal yağı alınır. Bütün toxumları qabığından azad edildikdən sonra doğrama dəzgahı ilə üyüdülür və xardal yaxması hazırlanır. Qalıq olan jımıx farmakoloji xammal hesab edilir. Üyüdülmüş xardal kauçuk yapışqanın köməyi ilə kağız üzərinə yapışdırılır. Xardal kağızından iltihabi proseslərdə və revmatizmdə istifadə edilir. Bunun üçün dəri isti su ilə silinir, xardal yaxması isti suya salınaraq nəzərdə tutulan yerə yapışdırılır. 5–15 dəqiqə qaldıqdan sonra yaxma qoparılır, yaxmanın yeri nəm dəsmalla silinir. Bronxit, ağ ciyər iltihabı, plevrit, miozit, nevrit, radikulit, revmatizm və digər soyuqdəymə xəstəliklərində tətbiq edilir. Xardal yağının çoxkomponentli məlhəmi "Efkamon" artrit, poliartrit, miozit, lümbaqo, revmatizm, miqren və digər xəstəliklərin müalicəsində işlədilir.<ref>'''S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333''' </ref> [[Fayl:Köhler's Medizinal-Pflanzen in naturgetreuen Abbildungen mit kurz erläuterndem Texte (Plate 14) (7118311951).jpg|thumb|left|Qara xardal]] == Çoxalması və aqrotexnikası == Toxum vasitəsilə əkilib-çoxaldılır. Aqrotexnikası ağ xardalda olduğu kimidir. == Tibbi əhəmiyyəti == Toxumlarından rəngsiz və ya sarımtıl rəngə çalan efir yağı alınır. Efir yağı yandırıcı təsirə və acımtıl tama malikdir. Efir yağının əsas tərkib hissəsinin 89–90%-i alil xardal yağı, alil-sianid və karbon-sulfid birləşmələri təşkil edir. Qara xardalın toxumlarının tərkibindən 0,5–1,4%-ə qədər efir yağı tapılmışdır. Yağın kimyəvi tərkibi sarpet və ağ xardaldan alınan efir yağının kimyəvi tərkiblərinə yaxındır. Toxumlarından xardal ədviyyəsi hazırlanır. Xardal tozundan soyuqdəymə və kəskin ağrılara qarşı plastr kimi istifadə edilir. == Tətbiqi == Fransada qara xardaldan gijon xardalı hazırlanır. Bu ən keyfiyyətli aşxana xardalı (ədviyyəsi) hesab edilir. Bu bütün dünyada ən çox yayılmış və ən sevimli ədviyyə hesab edilir. Cənubi Avropa ölkələrinin əksəriyyətində bundan sarpet xardalı əvəzi kimi istifadə edilir. Qafqaz xalqları qara xardalın cavan gövdə, yarpaq və çiçəklərindən duza qoyulmuş pendirin tərkibinə qatırlar. Qara xardal qiymətli nektar bitkisi hesab edilir. Belə ki, hər hektar qara xardal sahəsindən 250–260 kq bal məhsulu əldə olunur. Xardaldan bir neçə ədviyyə növünün hazırlanması. ''Süfrə xardalı.'' Quru xardal (tozu) – 3/4 stəkan, 1 stəkan su, yarım stəkan 9%-li sirkə turşusu, 1 xörək qaşığı şəkər tozu, bir xörək qaşığı bitki yağı, 1 çay qaşığı duz, 1 çay qaşığı darçın, mixək, dəfnə yarpağı götürün. İsti suya şəkər, duz, darçın, mixək, dəfnə yarpağı əlavə edib şəkər və duz əriyib qurtarana qədər bişirin. Aldığınız məhlulu süzün, soyudub üzərinə sirkə əlavə edərək qarışdırın. Sonra xardal tozunu məhlulun üzərinə töküb qarışdırın. Alınan kütləni daimi qarışdırın, sonra üzərinə bitki yağı əlavə edin. istəyirsinizsə xardal ədviyyəsi yaxşı keyfiyyətli olsun onu bir gün yetişməyə qoyun. Xardalla alma püresinin hazırlanması. 3 xörək qaşığı xardal tozu, 4 xörək qaşığı alma püresi, 2,5 xörək qaşığı şəkər tozu, 1 çay qaşığı duz, 2 çay qaşığı 3%-li sirkə turşusu, darçın və mixək götürün. Almanı qabığından və toxumundan azad edib, bişirib püre hazırlayın. Sonra xardal tozu əlavə edib qarışdırıb, üzərinə sirkə əlavə edin. Qaynamağa düşən zaman ədviyyə və duz əlavə edin. Üç gün saxlayıb istifadə edin. ''Rus xardalının hazırlanması.'' 1 stəkan xardal tozu, 1 çay qaşığı duz, 3 xörək qaşığı şəkər tozu, 3 xörək qaşığı sirkə, stəkanın 1/3 hissəsi qədər bitki yağı, stəkanın 1/2 hissəsi qədər qaynadılmış su götürün. Xardal tozunu ələkdən keçirib, qaynar suya töküb ehtiyatla qatı xəmir şəklinə düşənə qədər qarışdırın. Sonra xardal tozunun üzərinə yenidən qaynar su əlavə edib qarışdırmadan bir gün sakit halda saxlayın. Sonra yuxarıda göstərildiyi kimi üzərinə duz, şəkər tozu, bitki yağı, sirkə əlavə edin. Hazır olmuş xardal pastasını hermetik qablara doldurub, soyuq yerdə saxlayın. ''Fransız xardalının hazırlanması.'' 1 stəkan xardal tozu, 1 çay qaşığı şəkər tozu, 5 xörək qaşığı çaxır turşusu, bıçağın ucunda darçın, mixək, 100 q soğan, stəkanın 1/2 hissəsi qədər qaynar su götürün. Xardal tozunu ələkdən keçirib, qaynadılmış suda dəmləyib, qatı xəmir halına düşənə qədər qarışdırın. Üzərinə qaynar su əlavə edib qarışdırmadan 12–18 saat isti yerə qoyub saxlayın. Sonra qaynar suyu xardalla birlikdə süzüb, üzərinə çaxır turşusu, duz, şəkər tozu, darçın və mixək əlavə edin. Sonra bitki yağı, sürtgəcdən keçirilmiş soğan əlavə etməklə alınan kütləni qarışdırın. Hazır məhsulu ağzı kip örtülü qablara doldurun. Qeyd etmək lazımdır ki, həqiqi xardal ədviyyəsi öz kəskin təsirini tez itirdiyindən, hər dəfə onu yenidən hazırlamağı məsləhət görürlər. Hazır məhsulu 10 dəqiqədən artıq qarışdırmaq olmaz. '''P.S.''' ''Əks təsiri! istənilən kəskin tama malik olan ədviyyədən müəyyən ölçü dərəcəsində istifadə еtmək məsləhətdir. Həkimlər ürək-damar xəstəliklərində, hipеrtoniyada, ağ ciyər, mədə xəstəliklərində, xüsusilə turşuluğu çox olan mədə xəstəliklərində, böyrək nasazlıqlarında, babasil və s. xəstəliklərin müalicəsində xardaldan istifadəni məsləhət görmürlər. '' Müəyyən edilmişdir ki, xardalı qəbul edən zaman sanki orqanizmin daxilində istilik əmələ gəlməyə başlayır. Xardalı çaxırla qarışdıırb soyuqdəymələrdə baş verən boğaz ağrılarında qar-qara kimi, ayaqların qızdırılmasında, toxumundan mədə-bağırsaqda olan pozuntuların aradan qaldırılmasında və gözün görmə qabiliyyətinin artırılmasında, eşitmənin yaxşılaşdırılmasında istifadə edilir. Qədim Roma həkimi Dioskorid "xardal plastr"ından müxtəlif xroniki xəstəliklərin müalicəsində istifadə etməyi məsləhət görmüşdür. Hazırda elmi əsaslarla isbat olunmuşdur ki, xardal əsəb sisteminin, piy, zülal və karbohidrat mübadiləsinin nizama salınmasında, toxumaların inkişaf və bərpa olunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Xardalın toxumu mikrob əleyhinə, mədə-bağırsaqda olan və patogen xəstəliklər törədən mikrobların neytrallaşdırılmasında, zəhərli maddələrin orqanizmdən kənarlaşdırılmasında mühim əhəmiyyət kəsb edir. Xardal yağından ürək-damar xəstəliklərində, o cümlədən ateroskleroz, trombun azaldılmasında istifadə edilir. Tərkibində zəngin maddələr olduğundan cinsi prosesləri stimullaşdırır, orqanizmin qocalmasını gecikdirir. Xərçəng xəstəliklərinin yaranmasının qarşısını alır. Hələ uşaqlıq dövrlərində baş verən soyuqdəymələrin aradan qaldırılmasında xardal plastrlarından geniş istifadə edilirdi. Xardal plastrı qoyulan zaman əzələ nahiyələrində güclü qızartılar əmələ gəlməklə oraya çoxlu miqdar qan toplanmasına səbəb olurdu. Bu hal xardalı isti suda isladan zaman özünü biruzə verir. Xardal toxumlarının tərkibində olan siniqrin maddəsi parçalanaraq (hidroliz olunaraq) şəkər, turş xassəli sulfat turşusunun kalium duzu və xardal yağını əmələ gətirir. Bu da öz növbəsində xardala yandırıcı kəskin iy verdiyindən göz yaşardıcı xassəyə malik olub, toxumaya güclü qan axınını təşkil etməklə soyuqdəymə zamanı əmələ gələn əzələ ağrılarının aradan qaldırılmasına səbəb olur. Xardalın nəinki bronxit, ağ ciyər soyuqdəymələrində, plevritdə, eləcə də döş şişkinliklərində, əzələ ağrılarında, əsəb, sinir düyünlərində və ürək döyüntülərində baş verən nasazlıqların aradan qaldırılmasında da istifadə edilir. Sizdə qripin nişanəsi baş verdiyi anda ayağınızın daban hissəsinə xardal plastrı qoyub, yun corab geyinsəniz, səhərə qədər sizdə qripin əlamətlərinin belə qalmamasının şahidi olacaqsınız. == Xardaldan müalicəvi preparatların hazırlanması == Revmatizm, radukulit zamanı: 10 q xırdalanmış xardal toxumunu 150 ml spirtə töküb 14 gün dəmləyib süzüb istifadə edin. Xardal sarğısının hazırlanması: sarğıdan hipertoniya, baş ağrıları zamanı istifadə etməyi məsləhət görürlər. Bunun üçün 2 xörək qaşığı xardal tozunu, 2 litr qaynar suya töküb ehtiyatla qarışdırıb, 5 dəqiqədən sonra süzün. Alınan məhluldan tənzifə çökdürüb, ağrıyan nahiyələrə qoyub bağlayın (sarğını çox saxlamaq olmaz). Xardal tozunu 1:1 nisbətində buğda unu ilə qarışdırıb isti suya tökün, üzərinə azca sirkə turşusu əlavə edin. Alınan sıyığı tənzifə yaxıb boyun nahiyənizə qoyun. Xardal sarğısını 15 dəqiqədən artıq saxlamaq olmaz. Əzələ və sümük ağrıları zamanı: bunun üçün xardal yağının tərkibinə 2%-li spirt əlavə edin. Soyuqdəymələrin aradan qaldırılması zamanı: 1 çay qaşığı xardal tozundan götürüb 100 q bal ilə qarışdırın. Aldığınız məlhəmdən gündə 3 dəfə, yeməkdən sonra 1 xörək qaşığı qəbul edin. Qəbizlik zamanı: 10 ədəd xardal toxumunu 2 xörək qaşığı suya əlavə edib yeməyə 30 dəqiqə qalmış qəbul edin. ==  Həmçinin bax == [[Xardal]] [[Ağ xardal]] [[Sarpet xardalı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Taksonbar}} a41u6nneudbby1ohlax02clduqju6zk 0 141216 6600563 5333464 2022-08-29T06:45:16Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Carpesium cernuum}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Carpesium cernuum.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Carpesium | ranqı = Növ | latınca adı = Carpesium cernuum | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Carpesium cernuum | vikianbar = Category:Carpesium cernuum | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Carpesium cernuum}}''' ({{lang-la|Carpesium cernuum}}) — {{lataz|Bromeliaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Carpesium}} cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == == Botaniki təsviri == == Ekologiyası == == Azərbaycanda yayılması == == İstifadəsi == == Ədəbiyyat == {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Karpezium]] bju4il5imdmfshmj6na5khrpzk8u054 0 141472 6600280 6537307 2022-08-29T04:56:27Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Geranium wilfordii}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Geranium wilfordii.JPG | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Geranium | ranqı = Növ | latınca adı = Geranium wilfordii | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Geranium wilfordii | vikianbar = Category:Geranium wilfordii | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Geranium wilfordii}}''' ({{lang-la|Geranium wilfordii}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> — {{lataz|Geranium}} cinsinə aid [[bitki]] növü.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.</ref> == Mənbə == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 87c0sfr4jxsca4kzakq534cdpqivb2p 0 143235 6600419 5360830 2022-08-29T05:41:13Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Codonopsis}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Codonopsis lanceolata DSCN9077-2.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = {{bt-azlat|Nəştərvari kodonopsis|Codonopsis lanceolata}} | yuxarı takson = Campanulaceae | ranqı = Cins | latınca adı = Codonopsis | müəllif = [[Wall.]] (1824) | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Codonopsis | vikianbar = Category:Codonopsis | bttsmb = | ütmx = | mbmm = 16399 | eol = 2877919 | grin1 = genus | grin2 = 2762 | ipni = }} '''{{latb|Codonopsis}}''' ({{dil-la|Codonopsis}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> — {{lataz|Campanulaceae}} fəsiləsinə aid [[bitki]] cinsi.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.</ref> == Növləri == === Azərbaycanın dərman bitkiləri === * {{bt-azlat|Ağəsməyəbənzər kodonopsis|Codonopsis clematidea|(Schrenk) Clarke}} * {{bt-azlat|Nəştərvari kodonopsis|Codonopsis lanceolata|(Siebold et Zucc.) Benth. et Hook. fil.}} * {{bt-azlat|Xırdatükcüklü kodonopsis|Codonopsis pilosula|(Franch.) Nannf.}} {{SS|2| *{{bt-azlat||Codonopsis affinis|Hook.f. & Thomson}} *{{bt-azlat||Codonopsis alpina|Nannf.}} *{{bt-azlat||Codonopsis argentea|P.C.Tsoong}} *{{bt-azlat||Codonopsis benthamii|Hook.f. & Thomson}} *{{bt-azlat||Codonopsis bhutanica|Ludlow}} *{{bt-azlat||Codonopsis bicolor|Nannf.}} *{{bt-azlat||Codonopsis bragaensis|Grey-Wilson}} *{{bt-azlat||Codonopsis bulleyana|Forrest ex Diels}} *{{bt-azlat||Codonopsis canescens|Nannf.}} *{{bt-azlat||Codonopsis cardiophylla|Diels ex Kom.}} *{{bt-azlat||Codonopsis chimiliensis|J.Anthony}} *{{bt-azlat||Codonopsis chlorocodon|C.Y.Wu}} *{{bt-azlat||Codonopsis clematidea|(Schrenk) C.B.Clarke}} *{{bt-azlat||Codonopsis convolvulacea|Kurz}} *{{bt-azlat||Codonopsis cordifolioidea|P.C.Tsoong}} *{{bt-azlat||Codonopsis deltoidea|Chipp}} *{{bt-azlat||Codonopsis dicentrifolia|(C.B.Clarke) W.W.Sm.}} *{{bt-azlat||Codonopsis efilamentosa|W.W.Sm.}} *{{bt-azlat||Codonopsis farreri|J.Anthony}} *{{bt-azlat||Codonopsis foetens|Hook.f. & Thomson}} *{{bt-azlat||Codonopsis forrestii|Diels}} *{{bt-azlat||Codonopsis gombalana|C.Y.Wu}} *{{bt-azlat||Codonopsis gracilis|Hook.f. & Thomson}} *{{bt-azlat||Codonopsis grey-wilsonii|J.M.H.Shaw}} *{{bt-azlat||Codonopsis henryi|Oliv.}} *{{bt-azlat||Codonopsis hongii|Lammers}} *{{bt-azlat||Codonopsis inflata|Hook.f.}} *{{bt-azlat||Codonopsis javanica|(Blume) Hook.f. & Thomson}} **{{bt-azlat||Codonopsis javanica subsp. japonica|(Makino) Lammers }} **{{bt-azlat||Codonopsis javanica subsp. javanica|}} *{{bt-azlat||Codonopsis kawakamii|Hayata}} *{{bt-azlat||Codonopsis lanceolata|(Siebold & Zucc.) Benth. & Hook.f. ex Trautv.}} *{{bt-azlat||Codonopsis levicalyx|L.D.Shen}} *{{bt-azlat||Codonopsis limprichtii|Lingelsh. & Borza}} *{{bt-azlat||Codonopsis longifolia|D.Y.Hong}} *{{bt-azlat||Codonopsis macrocalyx|Diels}} *{{bt-azlat||Codonopsis meleagris|Diels}} *{{bt-azlat||Codonopsis micrantha|Chipp}} *{{bt-azlat||Codonopsis microtubulosa|Z.T.Wang & G.J.Xu}} *{{bt-azlat||Codonopsis minima|Nakai}} *{{bt-azlat||Codonopsis nepalensis|H.Hara}} *{{bt-azlat||Codonopsis nervosa|(Chipp) Nannf.}} *{{bt-azlat||Codonopsis ovata|Benth.}} *{{bt-azlat||Codonopsis pianmaensis|S.H.Huang}} *{{bt-azlat||Codonopsis pilosula|(Franch.) Nannf.}} *{{bt-azlat||Codonopsis purpurea|Wall.}} *{{bt-azlat||Codonopsis retroserrata|Z.T.Wang & G.J.Xu}} *{{bt-azlat||Codonopsis rosulata|W.W.Sm.}} *{{bt-azlat||Codonopsis rotundifolia|Benth.}} *{{bt-azlat||Codonopsis subglobosa|W.W.Sm.}} *{{bt-azlat||Codonopsis subscaposa|Kom.}} *{{bt-azlat||Codonopsis subsimplex|Hook.f. & Thomson}} *{{bt-azlat||Codonopsis tangshen|Oliv.}} *{{bt-azlat||Codonopsis thalictrifolia|Wall.}} **{{bt-azlat||Codonopsis thalictrifolia var. thalictrifolia|}} *{{bt-azlat||Codonopsis tsinlingensis|Pax & K.Hoffm.}} *{{bt-azlat||Codonopsis tubulosa|Kom.}} *{{bt-azlat||Codonopsis ussuriensis|(Rupr. & Maxim.) Hemsl.}} *{{bt-azlat||Codonopsis vinciflora|Kom.}} *{{bt-azlat||Codonopsis viridiflora|Maxim.}} *{{bt-azlat||Codonopsis viridis|Wall.}} *{{bt-azlat||Codonopsis xizangensis|D.Y.Hong}}}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{TPL|Codonopsis }} == Xarici keçidlər == * [http://apps.kew.org/wcsp//qsearch.do?plantName=Codonopsis World Checklist of Codonopsis. The Royal Botanic Gardens, Kew.] {{ref-en}} {{V|15|03|2011}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Bitki cinsləri]] dog6i2b9nw1wkto52nn1psdq7ox1j65 0 143843 6600308 5368329 2022-08-29T05:03:44Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Styrax}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Styrax_platanifolius.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = {{bt-azlat||Styrax platanifolius}} | yuxarı takson = Styracaceae | ranqı = Cins | latınca adı = Styrax | müəllif = [[L.]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Styrax | vikianbar = Category:Styrax | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Styrax}}''' ({{dil-la|Styrax}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> — {{lataz|Styracaceae}} fəsiləsinə aid [[bitki]] cinsi.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.</ref> == Növləri == {{SS|2| *{{bt-azlat||Styrax acuminatus|Pohl}} *{{bt-azlat||Styrax agrestis|(Lour.) G. Don}} *{{bt-azlat||Styrax americanus|Lam.}} *{{bt-azlat||Styrax argenteus|C.Presl}} **{{bt-azlat||Styrax argenteus var. ramirezii|(Greenm.) Gonsoulin }} *{{bt-azlat||Styrax argentifolius|H.L. Li}} *{{bt-azlat||Styrax aureus|Mart.}} *{{bt-azlat||Styrax austromexicanus|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax bashanensis|S.Z. Qu & K.Y. Wang}} *{{bt-azlat||Styrax benzoides|W. G. Craib}} *{{bt-azlat||Styrax bicolor|Ducke}} *{{bt-azlat||Styrax calvescens|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax camporum|Pohl}} *{{bt-azlat||Styrax chinensis|Hu & S.Ye Liang}} *{{bt-azlat||Styrax chrysocalyx|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax chrysocarpus|H.L. Li}} *{{bt-azlat||Styrax confusus|Hemsl.}} **{{bt-azlat||Styrax confusus var. superbus|(Chun) S.M. Hwang }} *{{bt-azlat||Styrax conterminus|Donn.Sm.}} *{{bt-azlat||Styrax curvirostratus|(B. Svengsuksa) Y. L. Huang & P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax dasyanthus|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax davillifolius|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax duidae|Steyerm.}} *{{bt-azlat||Styrax faberi|Perkins}} **{{bt-azlat||Styrax faberi var. formosanus|(Matsum.) S.M. Hwang }} *{{bt-azlat||Styrax ferrugineus|Nees & Mart.}} *{{bt-azlat||Styrax formosanus|Matsum.}} *{{bt-azlat||Styrax foveolaria|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax gentryi|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax glaber|Sw.}} *{{bt-azlat||Styrax glabratus|Schott}} *{{bt-azlat||Styrax glabrescens|Benth.}} *{{bt-azlat||Styrax grandiflorus|Griff.}} *{{bt-azlat||Styrax grandifolius|Aiton}} *{{bt-azlat||Styrax griseus|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax guaiquinimae|(Maguire & Steyerm.) P.W.Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax guanayanus|Maguire & K.D.Phelps}} *{{bt-azlat||Styrax guyanensis|A.DC.}} *{{bt-azlat||Styrax hainanensis|F.C. How}} *{{bt-azlat||Styrax hemsleyanus|Diels}} *{{bt-azlat||Styrax heterotrichus|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax huanus|Rehder}} *{{bt-azlat||Styrax hypargyreus|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax hypochryseus|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax incarnatus|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax jaliscana|S. Watson}} *{{bt-azlat||Styrax japonicus|Siebold & Zucc.}} *{{bt-azlat||Styrax lanceolatus|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax lancifolius|Klotzsch ex Seub.}} *{{bt-azlat||Styrax latifolius|Pohl}} *{{bt-azlat||Styrax leprosus|Hook. & Arn.}} *{{bt-azlat||Styrax limprichtii|Lingelsh. & Borza}} *{{bt-azlat||Styrax longipedicellatus|Steyerm.}} *{{bt-azlat||Styrax macranthus|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax macrocalyx|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax macrocarpus|Cheng}} *{{bt-azlat||Styrax macrophyllus|Schott ex Pohl}} *{{bt-azlat||Styrax magnus|Lundell}} *{{bt-azlat||Styrax maninul|B.Walln.}} *{{bt-azlat||Styrax martii|Seub.}} *{{bt-azlat||Styrax neblinae|(Maguire) P.W.Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax nicaraguensis|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax nui|B. Walln.}} *{{bt-azlat||Styrax nunezii|P.W.Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax obassis|Siebold & Zucc.}} *{{bt-azlat||Styrax oblongus|(Ruiz & Pav.) A. DC.}} *{{bt-azlat||Styrax odoratissimus|Champ. ex Benth.}} *{{bt-azlat||Styrax officinalis|L.}} **{{bt-azlat||Styrax officinalis var. californicus|(Torr.) Rehder }} **{{bt-azlat||Styrax officinalis subsp. redivivus|(Torr.) Thorne }} *{{bt-azlat||Styrax pallidus|A.DC.}} *{{bt-azlat||Styrax panamensis|Standl.}} *{{bt-azlat||Styrax pauciflorus|A. DC.}} *{{bt-azlat||Styrax pavonii|A.DC.}} *{{bt-azlat||Styrax pedicellatus|(Perkins) B.Walln.}} *{{bt-azlat||Styrax pentlandianus|J. Rémy}} *{{bt-azlat||Styrax perkinsiae|Rehder}} *{{bt-azlat||Styrax peruvianus|Zahlbr.}} *{{bt-azlat||Styrax platanifolius|Engelm. ex Torr.}} **{{bt-azlat||Styrax platanifolius subsp. stellatus|(Cory) P.W. Fritsch }} **{{bt-azlat||Styrax platanifolius subsp. texanus|(Cory) P.W. Fritsch }} **{{bt-azlat||Styrax platanifolius subsp. youngiae|(Cory) P.W. Fritsch }} *{{bt-azlat||Styrax pohlii|A. DC.}} *{{bt-azlat||Styrax portoricensis|Krug & Urb.}} *{{bt-azlat||Styrax pulverulentus|Michx.}} *{{bt-azlat||Styrax radians|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax roseus|Dunn}} *{{bt-azlat||Styrax rotundatus|(Perkins) P.W.Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax rugosus|Kurz}} *{{bt-azlat||Styrax schultzei|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax serrulatus|Roxb.}} *{{bt-azlat||Styrax sieberi|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax sipapoanus|Maguire}} *{{bt-azlat||Styrax steyermarkii|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax subargenteus|Sleumer}} *{{bt-azlat||Styrax suberifolius|Hook. & Arn.}} **{{bt-azlat||Styrax suberifolius var. hayataianus|(Perkins) K. Mori }} *{{bt-azlat||Styrax supaii|Chun & F. Chun}} *{{bt-azlat||Styrax tomentosus|Bonpl.}} *{{bt-azlat||Styrax tonkinensis|Craib ex Hartwich}} *{{bt-azlat||Styrax trichocalyx|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax tuxtlensis|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax uxpanapensis|P.W. Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax vilcabambae|(D.R. Simpson) B. Walln.}} *{{bt-azlat||Styrax warscewiczii|Perkins}} *{{bt-azlat||Styrax wilsonii|Rehder}} *{{bt-azlat||Styrax wurdackiorum|Steyerm.}} *{{bt-azlat||Styrax wuyuanensis|S.M. Hwang}} *{{bt-azlat||Styrax yutajensis|(Maguire) P.W.Fritsch}} *{{bt-azlat||Styrax zhejiangensis|S.M. Hwang & L.L. Yu}}}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{TPL|Styrax}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Bitki cinsləri]] mr6sklwhx8krkdxdhz474kudxrf1t0c 0 145391 6600918 5329322 2022-08-29T09:43:48Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Helix pomacella}} | aləmi = Heyvanlar | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Helix | ranqı = Növ | latınca adı = Helix pomacella | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Helix pomacella | vikianbar = Category:Helix pomacella | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Helix pomacella}}''' ({{lang-la|Helix pomacella}}) — {{lataz|Helix}} cinsinə aid [[heyvan]] növü. == Mənbə == {{İstinad siyahısı}} sfj17hui87ztlll0gk0ebd6vuqyco8w 0 145450 6600424 6436337 2022-08-29T05:42:12Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dağ |Adı = Hadiqaib mağarası |Yerli adı = |Şəkil = |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg =|lat_min =|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordScale = |Ölkə = Azərbaycan |Rayon = [[Şərur rayonu|Şərur]] |Dağ sistemi = [[Kiçik Qafqaz]] |Dağ silsiləsi = |Mütləq hündürlüyü = |Nisbi hündürlüyü = |İlk fəthi = |Marşrutu = |Yer xəritəsi = Qafqaz |Yer xəritəsi 1 = |Vikianbar = }} '''Hadiqaib mağarası''' — [[Şərur rayonu]]nda [[Hadiqaib yaşayış yeri]] yaxınlığında, [[Axura çayı|Axuraçayın]] sol sahilində, sıldırım qayaların yanında arxeoloji abidə. Uzunluğu 10 m-dən artıq, hündürlüyü 2, bəzi yerlərdə 3 m-ə çatır. Ağız hissəsi aşağıdan daşlarla hörülmüşdür. [[Trias dövrü|Triasın]] [[Əhəng daşı|əhəngdaşı]]ları və dolomitlərindən təşkil olunmuş yüksəkliyin yamacındadır. Ağız hissəsi aşağıdan daşlarla hörülmüşdür. Mağaranın daş dövründə ibtidai insanların yaşayış məskəni olması ehtimal edilir. Tektonik cəhətdən [[Şərur]]-[[Culfa]] qalxım zonasının Şərur seqmentinin cənub-şərq hissəsində yerləşir.<ref>{{NE|1|596}}</ref> Ağız hissədən 2 m içəriyə doğru qazılmış yerdə iti uclu obsidian (dəvəgözü) qəlpələri səpələnmişdir. Mağarada arxeoloji tədqiqat işi aparılmamışdır. Əldə olunan silah nümunəsinə əsasən mağaranın daş dövründə ibtidai insanların yaşayış məskəni olması ehtimal edilir<ref name="Baxşəliyev">.{{cite book |first=Vəli |last=Bахşəliyеv |authorlink=Vəli Bахşəliyеv |date=2008 |title=Nахçıvаnın аrхеоlоji аbidələri |url=http://www.anl.el/Kitab/2017/07/cd/Azf-250397.pdf |language=az |publisher="Elm" |page= |pages=301s |location=Bakı |access-date=2019-04-12 }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Hadiqaib]] * [[Hadiqaib piri]] {{Naxçıvan dağları}} [[Kateqoriya:Şərur rayonunun mağaraları]] [[Kateqoriya:Şərur rayonunun abidələri]] ra6q16vsw2c8yv50b9suat11hf62552 0 146038 6600760 5329564 2022-08-29T08:47:15Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Lynx canadensis}} | aləmi = Heyvanlar | şəkil = Lynx-canadensis.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Lynx | ranqı = Növ | latınca adı = Lynx canadensis | müəllif = [[Kerr]], 1792 | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = Lynx canadensis range.PNG | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Lynx canadensis | vikianbar = Category:Lynx canadensis | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Lynx canadensis}}''' ({{lang-la|Lynx canadensis}}) — {{lataz|Lynx}} cinsinə aid [[heyvan]] növü. == Mənbə == {{İstinad siyahısı}} hjwlhul0isy2dcl9e7qwjk4vrqmfawd 0 150250 6600853 6092501 2022-08-29T09:35:02Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Nonnula amaurocephala}} | aləmi = Heyvanlar | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Nonnula | ranqı = Növ | latınca adı = Nonnula amaurocephala | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Nonnula amaurocephala | vikianbar = Category:Nonnula amaurocephala | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Nonnula amaurocephala}}''' ({{lang-la|Nonnula amaurocephala}}) — {{lataz|Nonnula}} cinsinə aid [[heyvan]] növü. == Mənbə == {{İstinad siyahısı}} tg90dxocgh4jbfsjlr7mvvk9mzgub66 0 152049 6600357 5289947 2022-08-29T05:16:18Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Lathyrus angulatus}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Lathyrus angulatus.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Lathyrus | ranqı = Növ | latınca adı = Lathyrus angulatus | müəllif = [[L.]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Lathyrus angulatus | vikianbar = Category:Lathyrus angulatus | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Lathyrus angulatus}}''' ({{lang-la|Lathyrus angulatus}}) — [[paxlakimilər]] fəsiləsinin [[güllücə]] cinsinə aid bitki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Güllücə]] pit77hdstym6dh7n1w026514jl1yw8x 0 152264 6600372 6389739 2022-08-29T05:21:41Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim |adı = Ziyafəddin Əsədov |orijinal adı = Ziyafəddin Həmid oğlu Əsədov |digər adları = |şəkil = Ziyafəddin Əsədov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 19.7.1950 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 18.6.2020 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = |elmi dərəcəsi = müxbir üzv |elmi adı = [[professor]] |iş yeri = [[Bakı Ali Neft Məktəbi]] |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Ziyafəddin Əsədov''' (tam adı: ''Əsədov Ziyafəddin Həmid oğlu'') — Azərbaycan alimi, [[professor]], AMEA-nın müxbir üzvü (2014), [[AMEA]] akad. [[Yusif Məmmədəliyev]] adına [[Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu]]nun "Səthi-aktiv reagentlər və preparatlar" laboratoriyasının müdiri,<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.science.gov.az/az/oilchemistry/oilchemistry_10.htm/ |access-date=2015-02-25 |archive-date=2012-01-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120120235520/http://www.science.gov.az/az/oilchemistry/oilchemistry_10.htm |url-status=dead }}</ref> [[Xəzər Universiteti|Xəzər Universitəsi]] kimya kafedrasının müdiri. == Ümumi məlumatlar == Ziyafəddin Əsədov 1950-ci il iyunun 19-da Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1967-ci ildə orta məktəbi gümüş medalla, 1972-ci ildə M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası) kimya-texnologiya fakültəsini bitirmişdir. Z. Əsədov əmək fəaliyyətini 1972-ci ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda işləyir. 1979-cu ildə kimya elmləri namizədi, 1992-ci ildə isə kimya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. Yüksəkmolekullu birləşmələr kimyası üzrə professor elmi adını 2003-cü ildə almışdır. 2014-cü ildə AMEA-nın müxbir üzvü seçilmişdir. 2002-ci ildə yeni yaradılmış "Səthi-aktiv reagentlər və preparatlar" laboratoriyasının müdiri vəzifəsində işləyir.<ref>http://www.nkpi.az/?page=directorate&id=35</ref><ref>http://interxeber.az/son/922-elm-fedaisi.html</ref> == Əsas elmi nailiyyətləri == Ziyafəddin Əsədovun elmi araşdırmaları neft sənayesində tətbiq üçün oliqomer və polimer təbiətli yeni effektiv səthi-aktiv maddələrin sintezi və tədqiqinə həsr olunmuşdur. Onun elmi rəhbərliyi ilə 2 elmlər doktoru və 11 elmlər namizədı və 5 magistr yetişdirilmişdir. O 333 elmi əsərin, o cümlədən 7 kitabın (ikisi ingilis dilində) müəllifidir. Xarici olkələrdə bir çox əsərləri dərc edilmişdir. == Elmi fəaliyyəti == Z. Əsədov polimerlər və oliqomerlər kimyası sahəsində yüksək ixtisaslı mütəxəssis və öz tədqiqatları ilə elm dairələrində tanınan bir alimdir. Onun elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətini neft sənayesində tətbiq üçün karbon turşuları, ali alkanollar, aminlər, epoksidlər və aminospirtlər əsasında müxtəlif çeşidli səthi-aktiv maddələrin alınmasının kompleks sxeminin işlənib hazırlanması təşkil edir. Onun bir neçə ixtirası ilə bağlı olan reagentlər dəfələrlə Azərbaycanın neft mədənlərində == Pedaqoji fəaliyyəti == Z. Əsədov elmi işlərini pedaqoji fəaliyyətlə əlaqələndirir. 1993-cü ildən ingilisdilli [[Xəzər Universiteti]]ndə müqavilə üzrə professor kimi müxtəlif kimya fənlərindən mühazirələr oxuyur. 2006–2010-cu illərdə [[BDU]]-nun "Yüksəkmolekullu birləşmələr kimyası" kafedrasında ingilis dilində professor kimi dərs demişdir. 2013-cü ildən [[Bakı Ali Neft Məktəbi]]ndə professor vəzifəsində çalışır və ingilis dilində "Emal sənayesi" fənnindən mühazirələr oxuyur. == Təltif və mükafatlar == * 2002-ci ildə Amerika Bioqrafiya İnstitutunun "Şöhrət" qızıl medalı, * 2004-cü ildə Kembric (İngiltərə) Beynəlxalq Bioqrafiya Mərkəzinin gümüş medalı ilə təltif edilmişdir, * Z. H. Əsədov 2009-cu ildə "Tərəqqi" medalı, * 2010-cu ildə AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı, * 2014-cü ildə AMEA-nın Nizami Gəncəvi medalı ilə təltif edilmişdir. == Elmi – təşkilati fəaliyyəti == * 1998–2000-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının kimya elmləri üzrə ekspert şurasının üzvü, elmi katib və Şura sədri kimi fəaliyyət göstərir, * AMEA NKPİ-nin Elmi Şurasının (2002-ci ildən), * "Neft Kimyası və Neft Emalı Prosesləri" jurnalının redaksiya heyətinin üzvüdür (2003-cü ildən), * 2000–2001 və 2003–2005-ci illərdə elmi katib, * 2001–2002-ci illərdə sədri olmuşdur. * 2009-cu ildən həmin Ekspert şurasının elmi katibidir. * 2012-ci ildən Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun ekspertidir. == Seçilmiş elmi əsərləri == # Закономерности и механизм реакции оксипропилирования полиакриловой кислоты, частично нейтрализованной гидроксидом натрия // Высокомолекулярные соединения (Москва). 1990. Б, № 10.С. 792–797. # Синтез и дериватографическое исследование водорастворимых полимеров на основе акриловой кислоты, окиси пропилена и гидроксида натрия // Журнал прикладной химии (Ленинград). 1992. № 6.С.1425–1429. # Synthesis and study of new water-soluble (co)polymers of polyelectrolyte nature based on amines, acrylic acid and epoxy compounds // J. Engin. Faculty of Osmangazi University, Eskishehir, Turkey. 1996. Vol. IX, № 2, p. 41–51. # Синтез и применение реакционноспособных олигомеров и полимеров. Баку: ИНХП АН Азербайджана. 1998. 274 с. # Синтез и свойства некоторых неионогенных ПАВ на основе производных алифатических спиртов // Нефтехимия (Москва). 2000. Т.40, № 2.С.135–139. # Неионогенные поверхностно-активные вещества. Характеристики, получение, свойства и применение Баку: Элм, 2000. 333с. # Chemical Reagents and Drilling. Baku: Elm, 2000. 282pp. # Аминные комплексы высших монокарбоновых кислот и природных кислотных фракций // Химический Журнал Грузии. 2003, том 3, № 1, с.17–23. # Исследование нефтесобирающих и нефтедиспергирующих свойств высших монокарбоновых кислот и кислотных фракций из масел и жиров // Нефтяное хозяйство (Москва), 2004, № 4, с.116–119. # Oxypropylation of Polyacrylic Acid // Iranian Polymer Journal, 2004, l3(4), p. 281–286. # Новые нефтесобирающие и нефтедиспергирующие реагенты для очистки водной поверхности от тонких нефтяных пленок // Нефтепереработка и Нефтехимия (Москва). 2007, № 10. С.37–43. # Закономерности реакции хлороксипропилирования стеариновой кислоты хлорэпоксипропаном, нефтесобирающие и диспергирующие свойства конечных хлороксипропилатов и их модификатов // Нефтепереработка и Нефтехимия (Москва). 2008. № 6. С.50–56. # Макромономеры. Баку:Элм. 2009.388 c. # Colloidal-chemical parameters and petroleum-collecting properties of chloropropoxylate surfactants based on epichlorohydrin and carboxylic acids fractions // J. Materials Research Innovations (USA). 2010, v.14. N 4, p. 327–331. # Surface activity, thermodynamics of micellization and adsorption properties of quaternary salts based on ethanolamines and decyl bromide // J. Surfactants and Detergents (USA). 2010, v.13, N 4, p. 459–464. # Asadov Z. H., Ahmadova G. A., Rahimov R. A. Colloidal-chemical parameters and petroleum-collecting properties of chloropropoxylate surfactants based on epichlorohydrin and carboxylic acids fractions of animal origin. Materials Research Innovations. 2010. Vol. 14, No 4, pp. 327–331 # Asadov Z. H., Rahimov R. A., Nasibova Sh. M., Ahmadova G. A. Surface activity, thermodynamics of micellization and adsorption properties of quaternary salts based on ethanolamines and decyl bromide. J. Surfact. Deterg. 2010. 13:459–464 # Asadov Z. G., Ragimov R. A., Akhmedova G. A. Synthesis, physicochemical characteristics and properties of oligomeric surfactants based on pentaerythritol and propylene oxide. Russian Journal of Applied Chemistry. 2011. Vol. 84, No.7, pp. 1188−1194 # Asadov Z. H., Rahimov R. A., Poladova T. A., Nasibova Sh. M., Guliyev A. D., Asadova A. Z. Triethylenetetramine-based novel cationic surfactants and their complexes with anionic polyelectrolytes. Journal of Molecular Liquids. 2012. 166:44–48 # Asadov Z. H., Nasibova S. M., Poladova T. A., Rahimov R. A., Asadova A. Z. Petroleum collecting and petroleum dispersing reagents based on alkyl amine and alkyl iodides. Materials Research Innovations. 2012. 16: 175–178. # Asadov Z. H., Ahmadova G. A., Rahimov R. A., Mammadova Kh. A. Colloidal-chemical parameters of petroleum-collecting and dispersing surfactants based on vegetable oil acid fractions and 2-(chloromethyl) oxirane. Journal of the Korean Chemical Society. 2011. Vol. 55, No. 6, pp. 1012–1017. # Asadov Z. H., Rahimov R. A., Salamova N. V. Synthesis of animal fats ethylolamides, ethylolamide phosphates and their petroleum-collecting and dispersing properties. Journal of the American Oil Chemists' Society. 2012. 89:505–511 # Asadov Z. H., Tantawy A. H., Zarbaliyeva İ. A., Rahimov R. A., Ahmadova G. A. Surfactants based on palmitic acid and nitrogenous bases for removing thin oil slicks from water surface. Chemistry Journal. 2012. Vol. 02. Issue 04, pp. 136–145 # Asadov Z. H. Ahmadova G. A., Rahimov R. A., Mammadova Kh. A. Synthesis, surface active and thermodynamic parameters of novel quaternary ammonium salts. Journal of Surfactants and Detergents. 2012. 15: 721–727Asadov Z. H., Tantawy A. H., Zarbaliyeva İ. A., Rahimov R. A. Petroleum-collecting and dispersing complexes based on oleic acid and nitrogenous compounds as surface-active agents for cleaning thin petroleum films from water surface. Journal of Oleo Science. 2012, 61, (11), pp. 621–630 # Rahimov R. A., Asadov Z. H. Coconut oil fatty acid ammonium-type salts. Journal of Molecular Liquids. 2013. Vol. 182, pp. 70–75 # Asadov Z. H., Tantawy A. H., Azizov A. H., Zarbaliyeva I. A., Rahimov R. A. Synthesis Of New Complexes-Surfactants Based on Fatty Acids and Study of The Effect of Length of Fatty Acid Chain on The Petroleum-Collecting and Surface-Active Properties. Caspian Journal of Applied Sciences Research. (Malaziya). 2013. Vol. 2, No.3, pp. 13–23 # Asadov Z. H., Tantawy A. H., Zarbaliyeva I. A., Rahimov R. A. Synthesis of new surface-active ammonium-type complexes based on palmitic acid for removing thin petroleum films from water surface. Egyptian Journal of Petroleum. 2013, 22, 261–267 # Asadov Z. H., Rahimov R. A. Ammonium salts of palm oil fatty acids. Journal of Oil Palm Research. 2013. Vol. 25 (3), pp. 336–342 # Asadov Z. H., Zarbaliyeva I. A., Rahimov R. A., Salamova N. V., Eyyubova S. K., Ahmadova G. A., Asadova A. Z. Petroleum-collecting and dispersing chemicals for cleaning sea surface from thin petroleum slicks. Bull. Chem. Soc. Ethiop. 2014. 28(2), pp. 205–214. # Tantawy A. H., Asadov Z. H., Azizov A. H., Rahimov R. A., Zarbaliyeva I. A. Synthesis of New, Ecologically Safe and Efficient Oil Slick-Collecting and Dispersing Agents Based on Oleic Acid and Its Propoxylation Products. Arabian Journal for Science and Engineering. 2014. 39:5437–5444 == Kitablar == # Азизов А.Г., Абдуллаев Я.Г., Асадов З.Г., Везиров Ш.С., Гаджиев Т.А., Насиров Ф.А. Синтез и применение реакционноспособных олигомеров и полимеров. Институт нефтехимических процессов АН Азербайджана. Баку, 1998, 275 с. # Асадов З.Г. в коллективном соавторстве под ред. Рустамова М.И. Флагман нефтехимической науки. Баку:Элм, 1999. 492 с. # Humbatov H. H., Dashdiyev R. A., Asadov Z. H., Hasanov A. I. Chemical Reagents and Drilling. Baku: Elm, 2000. 282 pp. # Гумбатов Г.Г., Дашдиев Р.А., Асадов З.Г., Аскеров Ф.С., Абрамзон А.А., Гасанов А.И. Неионогенные поверхностно-активные вещества. Характеристики, получение, свойства и применение. Баку: Элм, 2000. 333 с. # Humbatov H. H., Dashdiyev R. A., Asadov Z. H., Askerov F. S., Hasanov A. I. Chemical reagents and petroleum production. Baku: Elm, 2001. 448 рр. # Азизов А.Г., Асадов З.Г., Ахмедова Г.А. Макромономеры. Баку.:Элм, 2009. 388 c. # Азизов А.Г., Асадов З.Г., Ахмедова Г.А.Ионные жидкости и их применение. Баку: Элм, 2010. 580 c. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]] [[Kateqoriya:Kimya elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Xəzər Universitetinin professorları]] [[Kateqoriya:AMEA-nın müxbir üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:AMEA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun alimləri]] g8bffdml5y22se2w7n7tdf1olg496na 0 154199 6599982 6013358 2022-08-28T20:39:10Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Rəssam |adı = Tintoretto |orijinal adı = ''Tintoretto'' |digər adları = |şəkil = Tintorettoselfportrait.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Avtoportretdən fraqment |ilk adı = Yakopo Komin |doğum tarixi = 29.9.1518 |doğum yeri = [[Venesiya]] |vəfat tarixi = 31.5.1594 |vəfat yeri = [[Venesiya]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |fəaliyyəti = |təhsili = |janrı = |stili = [[Venesiya rəssamlıq məktəbi]] |tanınmış işləri = |hamiləri = |tələbəsi = |təsirlənib = |təsir edib = |mükafatları = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = Tintoretto }} '''Yakopo Komin''', daha çox '''Tintoretto''' adı ilə tanınır ({{Dil-it|Jacopo Robusti, Jacopo Comin, Tintoretto}}; 29 sentyabr 1518–31 may 1594) — [[Venesiya rəssamlıq məktəbi]]nə mənsub olan yüksək [[İntibah dövrü]] rəssamı. Gəncliyində həmçinin '''Yakopo Robusti''' adı ilə tanınmışdır. === Həyatı === Tintoretto 1518-ci ildə Venesiyada ailədə 21 uşağın ən böyüyü kimi anadan olmuşdur. Atası Covanni rəngsaz ({{Dil-it|tintore}}) olduğuna görə oğlu da özunə Tintoretto təxəllüsünü götürür. Yakopo sanki rəssam doğulmuşdu. Oğlundakı istedadı görən atası onu dərs almaq üçün [[Tisian]]ın emalatxanasına gətirir. Lakin Tintoretto Tisianın yanında cəmi 10 gün qalır. Tisian onu evlərinə göndərir. Belə düşünürlər ki, Tisian Tintorettonun özünəməxsus üslubunu qısqanmış, digərlərinə görə isə Tintorettonun üslubu Tisiana yad olduğu üçün onu geri qaytarmışdı. Bundan sonra Tintoretto müəllimsiz öz üzərində işləməyə başlayır. Yüksək şəxsi ambisiyanın və zəhmətin nəticəsi olaraq onun emalatxanasının üzərində bu yazı yerləşdirilmişdi: {{Sitat|Il disegno di Michelangelo ed il colorito di Tiziano}} Tərcüməsi — Mikelancelonun dizaynı və Tisianın rəngi. O, daha çox [[Mikelancelo]]nun modellərini, "Şəfəq"ini, "Alatoran"ı və "Gecə"sini öyrənirdi. Daha sonra o mum və yapışqanla işləmək sahəsində də ustalaşdı. === Erkən işləri === Tintorettoun erkən işlərinin bəziləri itmişdir. Onun erkən işlərindən dövrümüzədək gəlib çatanlar Venesiya kilsəsi üçün çəkdiyi "İsanın məbəddə təqdimatı", həmçinin Benedettoda "İsa Samariya qadını ilə" əsərləridir. Bundan əlavə Tintoretto "Yaradılış" kitabından 4 mövzu çəkmişdi. Bunlardan ikisi "Adəm və Həvva" və "Habilin ölümü" Venesiya Akademiyasındadır. === Müqəddəs Mark təsvirləri === [[Fayl:Jacopo Tintoretto - Finding of the body of St Mark - Yorck Project.jpg|thumb|Müqəddəs Markın bədəninin tapılması]] 1546-cı ildən Tintoretto [[Madonna del Orto kilsəsi]] üçün özünün 3 aparıcı əsərini "Qızıl buzova sitayiş", "Bakirənin məbəddə təqdimatı" və "Sonuncu mühakimə"ni çəkir. 1548-ci ildən Tintoretto Marko məktəbi üçün əsərlər çəkmək göstərişi alır. Bu əsərlərə "Müqəddəs Markın bədəninin tapılması", "Müqəddəsin bədəninin Venesiyaya gətirilməsi", "Müqəddəsin tərəfdarlarının duası" və "Qulun möcüzəsi" daxildir. === Cənnət === Bu əsər Tintoretto yaradıcılığının tacı və əhəmiyyətli əsəridir. "Cənnət" incəsənət dünyasında ən böyük freskadır. Əsərin kimə tapşırılacağı müəyyən edilməmişdən Tintoretto əsərin ona tapşırılması üçün tanrıya dua edirdi. O, yorulmadan əsər üzərində işləməyə başlayır. Tintoretto əsərin detallarının tamamlanmasında oğlu Domeniko Tintorettonun köməyindən də istifadə edir. Diqqətdən kənarda qalmış Tintorettonu bütün Venesiya bu möhtəşəm əsərə görə alqışlayır. === Ölümü və tələbələri === [[Fayl:Madonna dell'Orto (Venice) - Tintoretto's tombe.jpg|thumb|left|Maddonna del Orto]] "Cənnət"i bitirdikən sonra Tintoretto bir müddət istirahət edir və ciddi işlər görmür. 1594-cü ildə onun mədəsində ağrılar başlayır. Bu ağrılar onu yatmaqdan və yeməkdən məhrum edirdi. Nəhayət 31 may 1594-cü ildə Tintoretto əbədi olaraq gözlərini yumur. O, Maddonna del Orto kilsəsində, 1590-cı ildə 30 yaşında vəfat etmiş sevimli qızı Marietta ilə yanaşı dəfn edilir. Tintorettonun çox az tələbəsi vardı. Onların arasında rəssamın iki oğlu və Antverpenli Martin de Vos da yer alırdı. Oğlu Domeniko Tintoretto əksər böyük əsərlərində atasına kömək etmişdi. {{Vikianbar kateqoriyası|Jacopo Tintoretto}} [[Kateqoriya:İtaliya rəssamları]] 4dxp22pifl0fx2pmj48rcy1scf0si03 0 155706 6601143 6481787 2022-08-29T11:42:41Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Bəhram xan Naxçıvanski.jpg |şəklin izahı = Öndə duran Bəhram xan Naxçıvanski |titul = [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatoru]] |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 28 fevral 1919 |dövr son = 16 mart 1919 |sələfi = ''vəzifə təsis olundu'' |xələfi = [[Əliyar bəy Haşımbəyov]] |atası = [[Əmənulla xan Kəngərli]] |anası = [[Xanbikə xanım]] |vikianbar = }} '''Bəhram xan Əmənulla xan oğlu Naxçıvanski''' ({{DVTY}}) — [[Araz-Türk Cümhuriyyəti]]nin dövlət xadimlərindən biri, könüllü xalq dəstələrinin tərkibində tabor komandiri; Araz-Türk Cümhuriyyətinin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti ilə danışıqlar aparmaq üçün Bakıya ezam etdiyi nümayəndə heyətinin başçısı. == Həyatı == Bəhram xan Aman xan oğlu Naxçıvanski 1872-ci ildə Naxçıvanda anadan olmuşdur. Uşaqlığı Şuşa şəhərində, ana tərəfdən nənəsi şairə [[Xurşidbanu Natəvan]]ın malikanəsində keçmişdir. Sonralar Tiflisdə realnı məktəbdə təhsil almışdır. Təxminən 1886-cı ildə valideynləri onu Naxçıvana gətirmişlər. 1899–1904-cü illərdə Naxçıvan Qəza Polis İdarəsində şəhər polis pristavının köməkçisi olmuş, 1898–1903-cü illərdə həm də Naxçıvan Müsəlman Məktəbinin fəxri nəzarətçisi işləmişdir. "Kavkazskiy kalendar"da (1899–1904) yazılan məlumata görə, o, kollej katibi, kollej assessoru, titulyar müşaviri, saray müşaviri kimi rütbələri daşımışdır. 1906–1909-cu illərdə Naxçıvan şəhərinin başçısı, yəni general-qubernatoru vəzifəsində işləmişdir. 1912–1916-cı illərdə fəxri barışdırıcı məhkəmənin münsiflər heyətinin üzvü olmuşdur. 1919-cu ilin yanvarından Naxçıvan Araz-Türk Respublikasının xarici işlər naziri, həmin ilin avqustundan isə Naxçıvan şəhərində general-qubernatorun köməkçisi vəzifəsində çalışmışdır. 1919-cu ilin sonlarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyinin Lənkərandakı nümayəndəsi olan Bəhram xan 1920-ci ildə İrana mühacirət etmiş və Təbrizdə yaşamışdır. Naxçıvan Dövlət Siyasi İdarəsinin məlumatına görə, o, Təbrizdə antisovet mühacir dəstənin və "Müstəqil Qafqaz" təşkilatının üzvü olmuşdur. Bundan sonrakı taleyi naməlum olaraq qalır. Gürcüstan Milli Arxivində Bəhram xana aid 38 səhifəlik maraqlı bir sənədlər qovluğu aşkarladıq. Həmin sənədlər toplusunda bir tarixi məktub vardır. Gürcüstan Milli Arxivinin 13-cü fondunda saxlanılan bu məktubu (rusca) 1909-cu il dekabrın 9-da Sankt-Peterburqdakı saray qvardiyasının süvari polkunun komandiri Hüseyn xan Naxçıvanski yazıb və imzalayıb. Məktub Qafqaz Canişinliyində işləyən dəftərxana rəisi N. L. Petersona ünvanlanıb. Məktubda deyilir: "Mənim rəhmətlik əmim süvari generalı, Georgi ordeninin kavaleri və Bəyazid qəhrəmanı İsmayıl xan Naxçıvanskinin xidmətlərini nəzərə alaraq belə qərara gəldim ki, sizə xahişlə müraciət edim. Onun nəvəsi Bəhram xan bu yaxınlarda həyat yoldaşını itirib. Bu səbəbdən Tiflisə köçüb. Əlahəzrət canişinin sarayında xidmət etmək istəyir. Məktuba yaddaş qeydlərini də əlavə edirəm. Xahiş edirəm, dərin hörmətlə, inamla və sədaqətlə Xan Naxçıvanski". Qeyd edək ki, Bəhram xan Qafqaz Canişinin sarayında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur vəzifəsində işləmək üçün ərizə vermişdi. General Hüseyn xan bu səbəbdən Petersona yuxarıdakı məktubu göndərmişdi. Bəhram xana aid yaddaş qeydlərini Hüseyn xan Naxçıvanski belə yazıb: "Naxçıvan şəhərinin başçısı, titulyar müşavir Bəhram xan Naxçıvanski 1904-cü ildən 1907-ci ilədək İrəvan Quberniyasının yanında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur işləyib. Saray qvardiyasındakı Əlahəzrətin kazak polkunun podyasovulu (yəni ştaps kapitan) Əmanulla xan Naxçıvanskinin (hazırda rəhmətə gedib) oğlu süvari generalı İsmayıl xan Naxçıvanskinin nəvəsi". Qafqazın hərb tarixində doğma Naxçıvanımızın adını yüksəklərə qaldıran, igidliyi ilə məşhur olan Aman xan Naxçıvanskinin övladlarının kədərli taleyi olmuşdur. Amma onları təqiblər və sürgünlər, hətta xarici ölkələrə mühacirət qorxutmamışdır. Onlar hər zaman doğma Azərbaycanın və onun ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvanın azadlığı uğrunda mübarizə aparmışlar.<ref>[https://525.az/site/?name=xeber&news_id=7147#gsc.tab=0]</ref> Bəhram xan Naxçıvanskinin başçılığı ilə Araz-Türk Cümhuriyyətinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə ezam olunan xüsusi nümayəndə heyəti 1919-cu il martın 8-də Naxçıvandan Bakıya gəlmişdi. Azərbaycan mütəfəkkiri [[Hüseyn Cavid]]in də daxil olduğu nümayəndə heyəti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərliyi ilə müəyyən məsləhətləşmələr, o cümlədən, Naxçıvan məsələsinin [[Paris Sülh Konfransı]]nda müzakirə olunmasının mümkünlüyü haqqında danışıqlar aparmışdı. B. Naxçıvanski 1919-cu ilin martında Bakıya gələrkən, yolüstü Tiflisdə Gürcüstan hökumətinin üzvləri ilə, eləcə də Gəncədə "müsavat"çılarla görüşərək, Naxçıvanın Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşdirilməsi ilə bağlı məsləhətələşmələr aparmışdı. Bəhram xan Naxçıvanskidən Araz-Türk Cümhuriyyətindəki vəziyyət haqqında geniş məlumat alan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti Naxçıvan, Şərur, Sürməli, Vedibasar və Milistan bölgələrinə Teymur bəy Makinski, R. İsmayilov və doktor Qənizadədən ibarət hökumət nümayəndə heyəti göndərmək qərarına gəldi. Bölgə əhalisinin nümayəndələri də (Bağır Rzayev, Məhərrəm Əliyev, Ələşrəf Kazımov, Hüseyn Cavid, Əsəd Manafov, Bəhram xan və Əziz xan Naxçıvanskilər) hökumət nümayəndə heyətinə qatıldılar. Nümayəndə heyətinin məqsədi İrəvan quberniyasının erməni quldurlarının təcavüzündən ziyan çəkmiş yerli azərbaycanlı əhalisinin ehtiyacları üçün hökumət tərəfındən ayrılmış bir milyon manat pulu oraya çatdırmaq idi<ref>Naxçıvan ensiklopediyası: 2 cilddə /II cild.- Təkmilləşmiş və yenidən işlənmiş II nəşri.- Naxçıvan: Naxçıvan Ensiklopediyası, 2005.- 380 s.</ref> 28 fevral 1919-cu il tarixində Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] təsis olunmuş, Bəhram xan isə general-qubernatorluğun ilk general-qubernatoru təyin edilmişdir.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=454}} == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Naxçıvanskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin general-qubernatorları]] 91i0trmh2w1c6ha9txkzaplj8blie62 6601152 6601143 2022-08-29T11:44:32Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Bəhram xan Naxçıvanski.jpg |şəklin izahı = Öndə duran Bəhram xan Naxçıvanski |titul = [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatoru]] |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 28 fevral 1919 |dövr son = 16 mart 1919 |sələfi = ''vəzifə təsis olundu'' |xələfi = [[Əliyar bəy Haşımbəyov]] |atası = [[Əmənulla xan Kəngərli]] |anası = [[Xanbikə xanım]] |vikianbar = }} '''Bəhram xan Əmənulla xan oğlu Naxçıvanski''' ({{DVTY}}) — [[Araz-Türk Cümhuriyyəti]]nin dövlət xadimlərindən biri, könüllü xalq dəstələrinin tərkibində tabor komandiri; Araz-Türk Cümhuriyyətinin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti ilə danışıqlar aparmaq üçün Bakıya ezam etdiyi nümayəndə heyətinin başçısı. == Həyatı == Bəhram xan Aman xan oğlu Naxçıvanski 1872-ci ildə Naxçıvanda anadan olmuşdur. Uşaqlığı Şuşa şəhərində, ana tərəfdən nənəsi şairə [[Xurşidbanu Natəvan]]ın malikanəsində keçmişdir. Sonralar Tiflisdə realnı məktəbdə təhsil almışdır. Təxminən 1886-cı ildə valideynləri onu Naxçıvana gətirmişlər. 1899–1904-cü illərdə Naxçıvan Qəza Polis İdarəsində şəhər polis pristavının köməkçisi olmuş, 1898–1903-cü illərdə həm də Naxçıvan Müsəlman Məktəbinin fəxri nəzarətçisi işləmişdir. "Kavkazskiy kalendar"da (1899–1904) yazılan məlumata görə, o, kollej katibi, kollej assessoru, titulyar müşaviri, saray müşaviri kimi rütbələri daşımışdır. 1906–1909-cu illərdə Naxçıvan şəhərinin başçısı, yəni general-qubernatoru vəzifəsində işləmişdir. 1912–1916-cı illərdə fəxri barışdırıcı məhkəmənin münsiflər heyətinin üzvü olmuşdur. 1919-cu ilin yanvarından Naxçıvan Araz-Türk Respublikasının xarici işlər naziri, həmin ilin avqustundan isə Naxçıvan şəhərində general-qubernatorun köməkçisi vəzifəsində çalışmışdır. 1919-cu ilin sonlarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyinin Lənkərandakı nümayəndəsi olan Bəhram xan 1920-ci ildə İrana mühacirət etmiş və Təbrizdə yaşamışdır. Naxçıvan Dövlət Siyasi İdarəsinin məlumatına görə, o, Təbrizdə antisovet mühacir dəstənin və "Müstəqil Qafqaz" təşkilatının üzvü olmuşdur. Bundan sonrakı taleyi naməlum olaraq qalır. Gürcüstan Milli Arxivində Bəhram xana aid 38 səhifəlik maraqlı bir sənədlər qovluğu aşkarladıq. Həmin sənədlər toplusunda bir tarixi məktub vardır. Gürcüstan Milli Arxivinin 13-cü fondunda saxlanılan bu məktubu (rusca) 1909-cu il dekabrın 9-da Sankt-Peterburqdakı saray qvardiyasının süvari polkunun komandiri Hüseyn xan Naxçıvanski yazıb və imzalayıb. Məktub Qafqaz Canişinliyində işləyən dəftərxana rəisi N. L. Petersona ünvanlanıb. Məktubda deyilir: "Mənim rəhmətlik əmim süvari generalı, Georgi ordeninin kavaleri və Bəyazid qəhrəmanı İsmayıl xan Naxçıvanskinin xidmətlərini nəzərə alaraq belə qərara gəldim ki, sizə xahişlə müraciət edim. Onun nəvəsi Bəhram xan bu yaxınlarda həyat yoldaşını itirib. Bu səbəbdən Tiflisə köçüb. Əlahəzrət canişinin sarayında xidmət etmək istəyir. Məktuba yaddaş qeydlərini də əlavə edirəm. Xahiş edirəm, dərin hörmətlə, inamla və sədaqətlə Xan Naxçıvanski". Qeyd edək ki, Bəhram xan Qafqaz Canişinin sarayında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur vəzifəsində işləmək üçün ərizə vermişdi. General Hüseyn xan bu səbəbdən Petersona yuxarıdakı məktubu göndərmişdi. Bəhram xana aid yaddaş qeydlərini Hüseyn xan Naxçıvanski belə yazıb: "Naxçıvan şəhərinin başçısı, titulyar müşavir Bəhram xan Naxçıvanski 1904-cü ildən 1907-ci ilədək İrəvan Quberniyasının yanında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur işləyib. Saray qvardiyasındakı Əlahəzrətin kazak polkunun podyasovulu (yəni ştaps kapitan) Əmanulla xan Naxçıvanskinin (hazırda rəhmətə gedib) oğlu süvari generalı İsmayıl xan Naxçıvanskinin nəvəsi". Qafqazın hərb tarixində doğma Naxçıvanımızın adını yüksəklərə qaldıran, igidliyi ilə məşhur olan Aman xan Naxçıvanskinin övladlarının kədərli taleyi olmuşdur. Amma onları təqiblər və sürgünlər, hətta xarici ölkələrə mühacirət qorxutmamışdır. Onlar hər zaman doğma Azərbaycanın və onun ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvanın azadlığı uğrunda mübarizə aparmışlar.<ref>[https://525.az/site/?name=xeber&news_id=7147#gsc.tab=0]</ref> Bəhram xan Naxçıvanskinin başçılığı ilə Araz-Türk Cümhuriyyətinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə ezam olunan xüsusi nümayəndə heyəti 1919-cu il martın 8-də Naxçıvandan Bakıya gəlmişdi. Azərbaycan mütəfəkkiri [[Hüseyn Cavid]]in də daxil olduğu nümayəndə heyəti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərliyi ilə müəyyən məsləhətləşmələr, o cümlədən, Naxçıvan məsələsinin [[Paris Sülh Konfransı]]nda müzakirə olunmasının mümkünlüyü haqqında danışıqlar aparmışdı. B. Naxçıvanski 1919-cu ilin martında Bakıya gələrkən, yolüstü Tiflisdə Gürcüstan hökumətinin üzvləri ilə, eləcə də Gəncədə "müsavat"çılarla görüşərək, Naxçıvanın Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşdirilməsi ilə bağlı məsləhətələşmələr aparmışdı. Bəhram xan Naxçıvanskidən Araz-Türk Cümhuriyyətindəki vəziyyət haqqında geniş məlumat alan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti Naxçıvan, Şərur, Sürməli, Vedibasar və Milistan bölgələrinə Teymur bəy Makinski, R. İsmayilov və doktor Qənizadədən ibarət hökumət nümayəndə heyəti göndərmək qərarına gəldi. Bölgə əhalisinin nümayəndələri də (Bağır Rzayev, Məhərrəm Əliyev, Ələşrəf Kazımov, Hüseyn Cavid, Əsəd Manafov, Bəhram xan və Əziz xan Naxçıvanskilər) hökumət nümayəndə heyətinə qatıldılar. Nümayəndə heyətinin məqsədi İrəvan quberniyasının erməni quldurlarının təcavüzündən ziyan çəkmiş yerli azərbaycanlı əhalisinin ehtiyacları üçün hökumət tərəfındən ayrılmış bir milyon manat pulu oraya çatdırmaq idi<ref>Naxçıvan ensiklopediyası: 2 cilddə /II cild.- Təkmilləşmiş və yenidən işlənmiş II nəşri.- Naxçıvan: Naxçıvan Ensiklopediyası, 2005.- 380 s.</ref> 28 fevral 1919-cu il tarixində Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] təsis olunmuş, Bəhram xan isə general-qubernatorluğun ilk general-qubernatoru təyin edilmişdir.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=454}} == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Naxçıvanskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin general-qubernatorları]] [[Kateqoriya:Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorları]] mymbvlcahnxtwo91k512ckpv22eaeny 6601158 6601152 2022-08-29T11:45:59Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Bəhram xan Naxçıvanski.jpg |şəklin izahı = Öndə duran Bəhram xan Naxçıvanski |titul = [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatoru]] |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 28 fevral 1919 |dövr son = 16 mart 1919 |sələfi = ''Vəzifə təsis olundu'' |xələfi = [[Əliyar bəy Haşımbəyov]] |atası = [[Əmənulla xan Kəngərli]] |anası = [[Xanbikə xanım]] |vikianbar = }} '''Bəhram xan Əmənulla xan oğlu Naxçıvanski''' ({{DVTY}}) — [[Araz-Türk Cümhuriyyəti]]nin dövlət xadimlərindən biri, könüllü xalq dəstələrinin tərkibində tabor komandiri; Araz-Türk Cümhuriyyətinin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti ilə danışıqlar aparmaq üçün Bakıya ezam etdiyi nümayəndə heyətinin başçısı. == Həyatı == Bəhram xan Aman xan oğlu Naxçıvanski 1872-ci ildə Naxçıvanda anadan olmuşdur. Uşaqlığı Şuşa şəhərində, ana tərəfdən nənəsi şairə [[Xurşidbanu Natəvan]]ın malikanəsində keçmişdir. Sonralar Tiflisdə realnı məktəbdə təhsil almışdır. Təxminən 1886-cı ildə valideynləri onu Naxçıvana gətirmişlər. 1899–1904-cü illərdə Naxçıvan Qəza Polis İdarəsində şəhər polis pristavının köməkçisi olmuş, 1898–1903-cü illərdə həm də Naxçıvan Müsəlman Məktəbinin fəxri nəzarətçisi işləmişdir. "Kavkazskiy kalendar"da (1899–1904) yazılan məlumata görə, o, kollej katibi, kollej assessoru, titulyar müşaviri, saray müşaviri kimi rütbələri daşımışdır. 1906–1909-cu illərdə Naxçıvan şəhərinin başçısı, yəni general-qubernatoru vəzifəsində işləmişdir. 1912–1916-cı illərdə fəxri barışdırıcı məhkəmənin münsiflər heyətinin üzvü olmuşdur. 1919-cu ilin yanvarından Naxçıvan Araz-Türk Respublikasının xarici işlər naziri, həmin ilin avqustundan isə Naxçıvan şəhərində general-qubernatorun köməkçisi vəzifəsində çalışmışdır. 1919-cu ilin sonlarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyinin Lənkərandakı nümayəndəsi olan Bəhram xan 1920-ci ildə İrana mühacirət etmiş və Təbrizdə yaşamışdır. Naxçıvan Dövlət Siyasi İdarəsinin məlumatına görə, o, Təbrizdə antisovet mühacir dəstənin və "Müstəqil Qafqaz" təşkilatının üzvü olmuşdur. Bundan sonrakı taleyi naməlum olaraq qalır. Gürcüstan Milli Arxivində Bəhram xana aid 38 səhifəlik maraqlı bir sənədlər qovluğu aşkarladıq. Həmin sənədlər toplusunda bir tarixi məktub vardır. Gürcüstan Milli Arxivinin 13-cü fondunda saxlanılan bu məktubu (rusca) 1909-cu il dekabrın 9-da Sankt-Peterburqdakı saray qvardiyasının süvari polkunun komandiri Hüseyn xan Naxçıvanski yazıb və imzalayıb. Məktub Qafqaz Canişinliyində işləyən dəftərxana rəisi N. L. Petersona ünvanlanıb. Məktubda deyilir: "Mənim rəhmətlik əmim süvari generalı, Georgi ordeninin kavaleri və Bəyazid qəhrəmanı İsmayıl xan Naxçıvanskinin xidmətlərini nəzərə alaraq belə qərara gəldim ki, sizə xahişlə müraciət edim. Onun nəvəsi Bəhram xan bu yaxınlarda həyat yoldaşını itirib. Bu səbəbdən Tiflisə köçüb. Əlahəzrət canişinin sarayında xidmət etmək istəyir. Məktuba yaddaş qeydlərini də əlavə edirəm. Xahiş edirəm, dərin hörmətlə, inamla və sədaqətlə Xan Naxçıvanski". Qeyd edək ki, Bəhram xan Qafqaz Canişinin sarayında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur vəzifəsində işləmək üçün ərizə vermişdi. General Hüseyn xan bu səbəbdən Petersona yuxarıdakı məktubu göndərmişdi. Bəhram xana aid yaddaş qeydlərini Hüseyn xan Naxçıvanski belə yazıb: "Naxçıvan şəhərinin başçısı, titulyar müşavir Bəhram xan Naxçıvanski 1904-cü ildən 1907-ci ilədək İrəvan Quberniyasının yanında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur işləyib. Saray qvardiyasındakı Əlahəzrətin kazak polkunun podyasovulu (yəni ştaps kapitan) Əmanulla xan Naxçıvanskinin (hazırda rəhmətə gedib) oğlu süvari generalı İsmayıl xan Naxçıvanskinin nəvəsi". Qafqazın hərb tarixində doğma Naxçıvanımızın adını yüksəklərə qaldıran, igidliyi ilə məşhur olan Aman xan Naxçıvanskinin övladlarının kədərli taleyi olmuşdur. Amma onları təqiblər və sürgünlər, hətta xarici ölkələrə mühacirət qorxutmamışdır. Onlar hər zaman doğma Azərbaycanın və onun ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvanın azadlığı uğrunda mübarizə aparmışlar.<ref>[https://525.az/site/?name=xeber&news_id=7147#gsc.tab=0]</ref> Bəhram xan Naxçıvanskinin başçılığı ilə Araz-Türk Cümhuriyyətinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə ezam olunan xüsusi nümayəndə heyəti 1919-cu il martın 8-də Naxçıvandan Bakıya gəlmişdi. Azərbaycan mütəfəkkiri [[Hüseyn Cavid]]in də daxil olduğu nümayəndə heyəti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərliyi ilə müəyyən məsləhətləşmələr, o cümlədən, Naxçıvan məsələsinin [[Paris Sülh Konfransı]]nda müzakirə olunmasının mümkünlüyü haqqında danışıqlar aparmışdı. B. Naxçıvanski 1919-cu ilin martında Bakıya gələrkən, yolüstü Tiflisdə Gürcüstan hökumətinin üzvləri ilə, eləcə də Gəncədə "müsavat"çılarla görüşərək, Naxçıvanın Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşdirilməsi ilə bağlı məsləhətələşmələr aparmışdı. Bəhram xan Naxçıvanskidən Araz-Türk Cümhuriyyətindəki vəziyyət haqqında geniş məlumat alan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti Naxçıvan, Şərur, Sürməli, Vedibasar və Milistan bölgələrinə Teymur bəy Makinski, R. İsmayilov və doktor Qənizadədən ibarət hökumət nümayəndə heyəti göndərmək qərarına gəldi. Bölgə əhalisinin nümayəndələri də (Bağır Rzayev, Məhərrəm Əliyev, Ələşrəf Kazımov, Hüseyn Cavid, Əsəd Manafov, Bəhram xan və Əziz xan Naxçıvanskilər) hökumət nümayəndə heyətinə qatıldılar. Nümayəndə heyətinin məqsədi İrəvan quberniyasının erməni quldurlarının təcavüzündən ziyan çəkmiş yerli azərbaycanlı əhalisinin ehtiyacları üçün hökumət tərəfındən ayrılmış bir milyon manat pulu oraya çatdırmaq idi<ref>Naxçıvan ensiklopediyası: 2 cilddə /II cild.- Təkmilləşmiş və yenidən işlənmiş II nəşri.- Naxçıvan: Naxçıvan Ensiklopediyası, 2005.- 380 s.</ref> 28 fevral 1919-cu il tarixində Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] təsis olunmuş, Bəhram xan isə general-qubernatorluğun ilk general-qubernatoru təyin edilmişdir.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=454}} == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Naxçıvanskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin general-qubernatorları]] [[Kateqoriya:Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorları]] ebzdzeq5uj6ybku4w4tdxgp6o4sexfw 6601177 6601158 2022-08-29T11:52:25Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Bəhram xan Naxçıvanski.jpg |şəklin izahı = Öndə duran Bəhram xan Naxçıvanski |titul = [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatoru]] |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 28 fevral 1919 |dövr son = 16 mart 1919 |sələfi = ''Vəzifə təsis olundu'' |xələfi = [[Əliyar bəy Haşımbəyov]] |atası = [[Əmənulla xan Kəngərli]] |anası = [[Xanbikə xanım]] |vikianbar = }} '''Bəhram xan Əmənulla xan oğlu Naxçıvanski''' ({{DVTY}}) — [[Araz-Türk Cümhuriyyəti]]nin dövlət xadimlərindən biri, könüllü xalq dəstələrinin tərkibində tabor komandiri; Araz-Türk Cümhuriyyətinin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti ilə danışıqlar aparmaq üçün Bakıya ezam etdiyi nümayəndə heyətinin başçısı. == Həyatı == Bəhram xan Aman xan oğlu Naxçıvanski 1872-ci ildə Naxçıvanda anadan olmuşdur. Uşaqlığı Şuşa şəhərində, ana tərəfdən nənəsi şairə [[Xurşidbanu Natəvan]]ın malikanəsində keçmişdir. Sonralar Tiflisdə realnı məktəbdə təhsil almışdır. Təxminən 1886-cı ildə valideynləri onu Naxçıvana gətirmişlər. 1899–1904-cü illərdə Naxçıvan Qəza Polis İdarəsində şəhər polis pristavının köməkçisi olmuş, 1898–1903-cü illərdə həm də Naxçıvan Müsəlman Məktəbinin fəxri nəzarətçisi işləmişdir. "Kavkazskiy kalendar"da (1899–1904) yazılan məlumata görə, o, kollej katibi, kollej assessoru, titulyar müşaviri, saray müşaviri kimi rütbələri daşımışdır. 1906–1909-cu illərdə Naxçıvan şəhərinin başçısı, yəni general-qubernatoru vəzifəsində işləmişdir. 1912–1916-cı illərdə fəxri barışdırıcı məhkəmənin münsiflər heyətinin üzvü olmuşdur. 1919-cu ilin yanvarından Naxçıvan Araz-Türk Respublikasının xarici işlər naziri, həmin ilin avqustundan isə Naxçıvan şəhərində general-qubernatorun köməkçisi vəzifəsində çalışmışdır. 1919-cu ilin sonlarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyinin Lənkərandakı nümayəndəsi olan Bəhram xan 1920-ci ildə İrana mühacirət etmiş və Təbrizdə yaşamışdır. Naxçıvan Dövlət Siyasi İdarəsinin məlumatına görə, o, Təbrizdə antisovet mühacir dəstənin və "Müstəqil Qafqaz" təşkilatının üzvü olmuşdur. Bundan sonrakı taleyi naməlum olaraq qalır. Gürcüstan Milli Arxivində Bəhram xana aid 38 səhifəlik maraqlı bir sənədlər qovluğu aşkarladıq. Həmin sənədlər toplusunda bir tarixi məktub vardır. Gürcüstan Milli Arxivinin 13-cü fondunda saxlanılan bu məktubu (rusca) 1909-cu il dekabrın 9-da Sankt-Peterburqdakı saray qvardiyasının süvari polkunun komandiri Hüseyn xan Naxçıvanski yazıb və imzalayıb. Məktub Qafqaz Canişinliyində işləyən dəftərxana rəisi N. L. Petersona ünvanlanıb. Məktubda deyilir: "Mənim rəhmətlik əmim süvari generalı, Georgi ordeninin kavaleri və Bəyazid qəhrəmanı İsmayıl xan Naxçıvanskinin xidmətlərini nəzərə alaraq belə qərara gəldim ki, sizə xahişlə müraciət edim. Onun nəvəsi Bəhram xan bu yaxınlarda həyat yoldaşını itirib. Bu səbəbdən Tiflisə köçüb. Əlahəzrət canişinin sarayında xidmət etmək istəyir. Məktuba yaddaş qeydlərini də əlavə edirəm. Xahiş edirəm, dərin hörmətlə, inamla və sədaqətlə Xan Naxçıvanski". Qeyd edək ki, Bəhram xan Qafqaz Canişinin sarayında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur vəzifəsində işləmək üçün ərizə vermişdi. General Hüseyn xan bu səbəbdən Petersona yuxarıdakı məktubu göndərmişdi. Bəhram xana aid yaddaş qeydlərini Hüseyn xan Naxçıvanski belə yazıb: "Naxçıvan şəhərinin başçısı, titulyar müşavir Bəhram xan Naxçıvanski 1904-cü ildən 1907-ci ilədək İrəvan Quberniyasının yanında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur işləyib. Saray qvardiyasındakı Əlahəzrətin kazak polkunun podyasovulu (yəni ştaps kapitan) Əmanulla xan Naxçıvanskinin (hazırda rəhmətə gedib) oğlu süvari generalı İsmayıl xan Naxçıvanskinin nəvəsi". Qafqazın hərb tarixində doğma Naxçıvanımızın adını yüksəklərə qaldıran, igidliyi ilə məşhur olan Aman xan Naxçıvanskinin övladlarının kədərli taleyi olmuşdur. Amma onları təqiblər və sürgünlər, hətta xarici ölkələrə mühacirət qorxutmamışdır. Onlar hər zaman doğma Azərbaycanın və onun ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvanın azadlığı uğrunda mübarizə aparmışlar.<ref>[https://525.az/site/?name=xeber&news_id=7147#gsc.tab=0]</ref> Bəhram xan Naxçıvanskinin başçılığı ilə Araz-Türk Cümhuriyyətinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə ezam olunan xüsusi nümayəndə heyəti 1919-cu il martın 8-də Naxçıvandan Bakıya gəlmişdi. Azərbaycan mütəfəkkiri [[Hüseyn Cavid]]in də daxil olduğu nümayəndə heyəti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərliyi ilə müəyyən məsləhətləşmələr, o cümlədən, Naxçıvan məsələsinin [[Paris Sülh Konfransı]]nda müzakirə olunmasının mümkünlüyü haqqında danışıqlar aparmışdı. B. Naxçıvanski 1919-cu ilin martında Bakıya gələrkən, yolüstü Tiflisdə Gürcüstan hökumətinin üzvləri ilə, eləcə də Gəncədə "müsavat"çılarla görüşərək, Naxçıvanın Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşdirilməsi ilə bağlı məsləhətələşmələr aparmışdı. Bəhram xan Naxçıvanskidən Araz-Türk Cümhuriyyətindəki vəziyyət haqqında geniş məlumat alan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti Naxçıvan, Şərur, Sürməli, Vedibasar və Milistan bölgələrinə Teymur bəy Makinski, R. İsmayilov və doktor Qənizadədən ibarət hökumət nümayəndə heyəti göndərmək qərarına gəldi. Bölgə əhalisinin nümayəndələri də (Bağır Rzayev, Məhərrəm Əliyev, Ələşrəf Kazımov, Hüseyn Cavid, Əsəd Manafov, Bəhram xan və Əziz xan Naxçıvanskilər) hökumət nümayəndə heyətinə qatıldılar. Nümayəndə heyətinin məqsədi İrəvan quberniyasının erməni quldurlarının təcavüzündən ziyan çəkmiş yerli azərbaycanlı əhalisinin ehtiyacları üçün hökumət tərəfındən ayrılmış bir milyon manat pulu oraya çatdırmaq idi<ref>Naxçıvan ensiklopediyası: 2 cilddə /II cild.- Təkmilləşmiş və yenidən işlənmiş II nəşri.- Naxçıvan: Naxçıvan Ensiklopediyası, 2005.- 380 s.</ref> 28 fevral 1919-cu il tarixində Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] təsis olunmuş, Bəhram xan isə general-qubernatorluğun ilk general-qubernatoru təyin edilmişdir.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=454}} == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Naxçıvanskilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin general-qubernatorları]] [[Kateqoriya:Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorları]] ftpsxbadolg50x3otpebmj5s8n7hzie 0 157851 6600897 6465440 2022-08-29T09:40:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Bayraqlar | ad = Ukrayna bayrağı | şəkil = [[Şəkil:Flag of Ukraine.svg|200px]] | bayraq = [[Şəkil:FIAV 111110.svg|25px]] | proporsiya = 2:3 | tarix = 28 yanvar 1992 | simvollar = }} '''Ukrayna bayrağı''' — Ukrayna Respublikasının Dövlət bayrağı. Ukraynanın mavi-sarı rəngli dövlət bayrağı 1991-ci il, yanvar ayının 28-də Yuxarı Rada tərəfindən rəsmi olaraq təsdiqini tapıb. Bayrağın eninin uzunluğuna nisbəti 2:3 nisbətindədir. Hər il iyul ayının 24-də Ukraynada Dövlət Bayrağı Günü kimi qeyd edilir. Ukrayna bayrağındakı mavi və sarı rəngin tarixi xristianlıqdan öncəki zamanlara gedib çıxır. Həmin vaxt mavi və sarı rəng od ilə suyu tərənnüm edirdi. Ukrayna bayrağındakı rənglərin indiki mənasına gəldikdə, sarı rəng buğda zəmilərini, mavi rəng isə buğda zəmiləri üzərindəki səmanı təmsil edir. == İstinadlar == {{istinad siyahısı}} {{Ukrayna-qaralama}} {{Ukrayna mövzularda}} {{Avropa mövzularda|bayrağı|Avropa bayraqları}} [[Kateqoriya:Ölkə bayraqları]] [[Kateqoriya:28 yanvarda yarananlar]] [[Kateqoriya:1992-ci ildə yarananlar]] jw2ohbn8cx53e8hc5monqgdjzhlsfad 0 158808 6600360 5372227 2022-08-29T05:16:52Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Plectranthus rotundifolius}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Plectranthus | ranqı = Növ | latınca adı = Plectranthus rotundifolius | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Plectranthus rotundifolius | vikianbar = Category:Plectranthus rotundifolius | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Plectranthus rotundifolius}}''' ({{lang-la|Plectranthus rotundifolius}}) — {{lataz|Lamiaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Plectranthus}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} thog0wmylcwqwnxmu39ua14l2a56ydd 0 159367 6600878 5368991 2022-08-29T09:37:54Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Guarea juglandiformis}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Guarea | ranqı = Növ | latınca adı = Guarea juglandiformis | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Guarea juglandiformis | vikianbar = Category:Guarea juglandiformis | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Guarea juglandiformis}}''' ({{lang-la|Guarea juglandiformis}}) — {{lataz|Meliaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Guarea}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} e419thit6dcyf9cdd1gyk2p8yyfdo6i 0 160334 6600389 6316636 2022-08-29T05:32:34Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Pinus cembra}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Pinus | ranqı = Növ | latınca adı = Pinus cembra | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Pinus cembra | vikianbar = Category:Pinus cembra | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | eol = | grin1 = | grin2 = | ipni = }} [[Fayl:Pinus cembra MHNT.2022.4.4.jpg|thumb|''Pinus cembra'']] [[Fayl:Pinus cembra_coupe_MHNT.jpg |thumb|''Pinus cembra'']] '''{{latb|Pinus cembra}}''' ({{lang-la|Pinus cembra}}) — {{lataz|Pinaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Pinus}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{iynəyarpaqlı-qaralama}} {{Taksonbar}} qm3jgx9ylvi33b1tpxx9g669ts5sy2e 0 162331 6600448 5373332 2022-08-29T05:46:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Terminalia schimperiana}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Terminalia | ranqı = Növ | latınca adı = Terminalia schimperiana | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Terminalia schimperiana | vikianbar = Category:Terminalia schimperiana | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Terminalia schimperiana}}''' ({{lang-la|Terminalia schimperiana}}) — {{lataz|Combretaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Terminalia}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} ru8yh3c3taglz5z2rlxo7mhboho7zq5 0 162712 6599517 6517018 2022-08-28T15:53:40Z Solavirum 95249 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Terror hücumu |Adı = Bakı metrosunda partlayışlar |Münaqişə = [[Qarabağ münaqişəsi]] |Şəkil = Bakı metrosunda terror.jpg |Şəkil miqyası = 300px |İmza = |Hücum üsulu = Əldədüzəlmə partlayıcı qurğunun partlayışı |Hücum yeri = [[20 Yanvar metrostansiyası]]<br>[[28 May metrostansiyası]] ilə [[Gənclik metrostansiyası]]nın arası |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =|lon_min = |lon_sec = |Koordinatlar = |Hücum hədəfi = Mülki əhali |Tarix = 13:00, 19 mart 1994<br>20:30, 3 iyul 1994 |Vaxt = |Girov sayı = |Girovlar = |Həlak olanlar = 27 |Yaralılar = 91 |Terrorçu sayı = 11 (ilk hadisədə)<br> 1 (ikinci hadisədə) |Terrorçular = |Qatil sayı = |Qatillər = Oqtay Qurbanov<br>Azər Aslanov |Təşkilatçılar = Karen Baqdasaryan<br>Seyran Sarkisyan |Təşkilat növü = [[Sadval]] |Şübhəlilər = [[Zori Balayan]] |Silah = |commons = }} '''Bakı metrosunda partlayışlar''' — [[1994]]-cü il martın 19-da və iyulun 3-də [[Bakı Metropoliteni|Bakı metropolitenində]] baş vermiş terror aktları. Partlayışlarda ümumilikdə 27 nəfər həlak olmuş və 91 nəfər yaralanmışdır. <ref name=":0">{{cite web |url = https://publika.az/news/qirmizi/28123.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20201007205457/https://publika.az/news/qirmizi/28123.html |archivedate = 8 oktyabr 2020 |title = Bakı metrosunda terror tarixçəsi |author = |date = 3 iyul 2014 |publisher = publika.az |accessdate = 8 oktyabr 2020 |language = {{dil-az|}} }}</ref> <ref name=":2">{{cite web |url = http://supremecourt.gov.az/static/view/12 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200806101146/http://supremecourt.gov.az/static/view/12 |archivedate = 6 avqust 2020 |title = AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ TÖRƏDİLƏN TERROR - TƏXRİBAT FAKTLARI |author = Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi |publisher = supremecourt.gov.az |accessdate = 8 oktyabr 2020 |language = {{dil-az|}} }}</ref> == 20 Yanvar metrostansiyasında partlayış == === Hadisələrin xronikası === 1994-cü il mart ayının 19-u saat 13:00-da [[20 Yanvar metrostansiyası|20 Yanvar metrostansiyasında]] partlayış baş verdi. Qatarın baş vaqonuna qoyulmuş saat mexanizmli əldə düzəltmə bomba qatar stansiyada dayanandıqdan sonra partlayıb. Partlayış nəticəsində 14 nəfər həlak olmuş və 49 nəfər yaralanmışdır. <ref name=":0" /> Həlak olanların arasında terror hücumunun icraçısı Oktay Qurbanov və [[Azərbaycan Respublikasının xalq artistlərinin siyahısı|Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]] [[Rafiq Babayev (bəstəkar)|Rafiq Babayev]] də var idi. <ref>{{cite web |url = https://salamnews.org/az/news/read/212442/bakinin-ldquo20-yanvarrdquo-metrostansiyasinda-bash-vermish-terror-aktindan-22-il-oumltuumlr/ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20201007210937/https://salamnews.org/az/news/read/212442/bakinin-ldquo20-yanvarrdquo-metrostansiyasinda-bash-vermish-terror-aktindan-22-il-oumltuumlr/ |archivedate = 8 oktyabr 2020 |title = Bakının “20 Yanvar” metrostansiyasında baş vermiş terror aktından 22 il ötür |author = |date = 19 mart 2016 |work = Salam News Agency |publisher = salamnews.org |accessdate = 8 oktyabr 2020 |language = {{dil-az|}} }}</ref> === İstintaq === Prezident [[Heydər Əliyev]] terrorizmin araşdırılmasına aid Bakı Dövlət Komitəsini təyin edən fərman imzalayır. Cinayət törətmək şübhəsiylə, [[ləzgi]] xalqının azadlığı adı altında terrorçu fəaliyyətlə məşğul olmuş separatçı [[Sadval]] təşkilatının üzvləri həbs olunur.<ref>{{cite book |last1=Gasimov |first1=Zaur |title=Historical Dictionary of Azerbaijan |date=2017 |publisher=Rowman & Littlefield |pages=202 |accessdate=17 yanvar 2019}}</ref><ref>{{cite web |url = http://hafta.az/sadvalin-tehlukesi-hele-qalmaqdadir-71724-xeber.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200712222145/http://hafta.az/sadvalin-tehlukesi-hele-qalmaqdadir-71724-xeber.html |archivedate = 12 iyul 2020 |title = “Sadval“ın təhlükəsi hələ qalmaqdadır |author = Elnur |date = 5 may 2007 |work = |publisher = http://hafta.az/ |accessdate = 8 oktyabr 2020 |language = {{dil-az|}} }}</ref> İstintaqa əsasən, terror aktının təşkilatçıları və təqsirləndirənlər [[Ermənistan|Ermənistanın]] xüsusi xidmət orqanları ilə əlaqələr qurmuş və 1992-ci ilin aprel-may aylarında 30 nəfər milliyətçə ləzgi olan Azərbaycan vətəndaşı Ermənistanın [[Nairi rayonu|Nairi]] rayonunun Lusakert qəsəbəsində yerləşən təlim-məşq bazasında xüsusi-terror təxribat hazırlığı keçmişdir. Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Baş İdarəsi onların təşkilat kimi  formalaşmasında, maliyyələşməsində və silahlanmasında yaxından iştirak edib.<ref name=":1">{{cite web |url = https://ikisahil.az/post/bayrama-bir-gun-qalmish |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200320220134/https://ikisahil.az/post/bayrama-bir-gun-qalmish |archivedate = 20 mart 2020 |title = Bayrama bir gün qalmış. |author = Nurəddin Adiloğlu |date = 5 may 2007 |work = ikisahil.az |publisher = iki Sahil |accessdate = 8 oktyabr 2020 |language = {{dil-az|}} }}</ref> İstintaq zamanı müəyyənləşdirilmişdir ki, təxribatçılar təlimata uyğun olaraq, 20 Yanvar metrostansiyası ilə yanaşı Bakının [[Nizami Kino Mərkəzi|"Nizami" kinoteatrı]]nda, [[Heydər Əliyev Sarayı|Heydər Əliyev sarayında]] və Bakı lampa zavodunda da partlayışlar törətməyi planlaşdırmışlar.<ref name="catbag">{{cite web |title=AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ TÖRƏDİLMİŞ TERROR-TƏXRİBAT AKTLARI |url=http://supremecourt.gov.az/static/view/12 |website=supremecourt.gov.az |publisher=supremecourt.gov.az |accessdate=17 yanvar 2019}}</ref> Terror aktı faktına görə, 11 nəfər məhkum edilib, onlardan ikisi ölüm cəzasına (güllələnmə), digər 9 nəfər isə müxtəlif illərlə həbs cəzasına məhkum edilmişdi.<ref>{{cite book |last1=Cornell |first1=Svante |title=Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus |date=2005 |publisher=Routledge |pages=261 |accessdate=17 yanvar 2019}}</ref> 19 mart 1994-cü ildə baş vermiş bu terror aktı nəticəsində həlak olan insanların adları 20 Yanvar metrostansiyanın divarına həkk olunaraq əbədiləşdirilib.<ref name=":1" /> == 28 May metrostansiyası ilə Gənclik metrostansiyasının arasında partlayış == [[Fayl:Bakı metrosunda partlayışlar.jpg|250px|thumb|right]] === Hadisələrin xronikası === 1994-cü ilin iyul ayının 3-də [[Bakı metrosu]]nda ikinci terror aktı oldu. Saat 20:30-da [[28 May metrostansiyası]]ndan çıxıb [[Gənclik metrostansiyası]] istiqamətində hərəkət edən qatarın platformaya çatmağına 500 metr qalmış, elektrik qatarın ikinci vaqonunda partlayış baş verir. Partlayışdan sonra qatarda yanğın baş verir. Terror aktı nəticəsində 13 nəfər həlak olmuş və 58 nəfər isə yaralanmışdır. <ref name=":2" /> === İstintaq === "28 May" və "Gənclik" metrostansiyaları arasında partlayışın təşkil edilməsi ilə əlaqədar olaraq [[Moskva]]da yaşayan Azərbaycan vətəndaşı Azər Salman oğlu Aslanov<ref>[https://ikisahil.az/post/205604-efv-edilen-metroda-terror-toreden-shexs-deyil Əfv edilən metroda terror törədən şəxs deyil]</ref><ref>[https://www.bizimyol.info/az/news/331652.html Bakı metrosunda terror törətdiyinə görə ömürlük cəza alan şəxs əfv edilməyib]</ref> həbs edildi. [[1997]]-ci ilin [[29 noyabr]] tarixində Azərbaycana [[ekstradisiya]] edilir. [[1998]]-ci ildə Azər Aslanov öz ifadələrində bildirir ki, o, Bakı metropolitenində teror aktı törətmək göstərişini erməni əsirliyində olarkən, erməni yazıçısı [[Zori Balayan]]dan alıb. Məhkəmənin hökmü ilə Azər Aslanov ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib. <ref>{{cite web |url = http://faktxeber.com/1994-c-ild-bakda-trdiln-metro-terrorunun-tfrratlar---foto_h516246.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20201008105559/http://faktxeber.com/1994-c-ild-bakda-trdiln-metro-terrorunun-tfrratlar---foto_h516246.html |archivedate = 8 oktyabr 2020 |title = 1994-cü ildə Bakıda törədilən metro terrorunun təfərrüatları |author = Zaur Əliyev |date = 3 iyul 2018 |work = faktxeber.com/ |publisher = Fakt Xəbər İnternet Qəzeti |accessdate = 8 oktyabr 2020 |language = {{dil-az|}} }}</ref> Məhkəmə araşdırmaları zamanı müəyyən olunmuşdur ki, 14 yanvar 1994-cü ildə erməni separatçılarının ideoloqlarından biri, yazıçı Zori Balayan hərbi əsir, milliyətcə ləzgi olan Azər Aslanovla görüşmüş, azərbaycanlılara qarşı mübarizədə bütün azsaylı xalqların birgə fəaliyyət göstərmələrinin vacibliyini bildirmişdir. 9 iyun 1994-cü ildə [[Ermənistan]] xüsusi xidmət orqanlarının "Artur" adlı əməkdaşı A.Aslanovun Bakıdakı mənzilinə zəng vuraraq onun sağ olduğunu bildirmiş və azad olunması üçün yaxın qohumlarından birinin [[İrəvan]] şəhərinə gəlməsinin zəruriliyini qeyd etmişdir. 16 iyun 1994-cü il tarixində A.Aslanovun anası Tacibat Aslanova İrəvana gəlmişdir. Azər Aslanova anasının həyatının təhlükə altında olduğu bildirilmiş, bu təhdidlər altında o, Ermənistan xüsusi xidmət orqanları ilə "Ömər-75" təxəllüsü ilə daimi əməkdaşlığa cəlb edilmişdir. Azərbaycana maneəsiz gəlməsi üçün Azər Aslanovun adına saxta sənədlər hazırlanmış, partlayıcı maddə isə müvafiq qaydada [[peçenye]], [[şokolad]] və [[dezodorant]] qutularında gizlədilmişdir.<ref name=catbag/> A.Aslanov İrəvan — [[Mineralnıye Vodı]] — [[Bakı]] marşrutu ilə Azərbaycana gələrək, 3 iyul 1994-cü ildə Bakı metrosunun "28 May" və "Gənclik" stansiyası arasında qatarda terror aktını həyata keçirmiş və yenidən Ermənistana qayıtmışdır. Bu müddət ərzində [[İrəvan]]da girov saxlanılan anası yalnız bundan sonra azad olunmuşdur. İstintaq zamanı müəyyən edilmişdir ki, terror aktının təlimatçıları Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının polkovniki Karen Baqdasaryan və kapitan Seyran Sarkisyan olmuşlar. Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəmə instansiyaları tərəfindən aparılmış araşdırmalar prosesində göstərilən terror aktlarının həyata keçirilməsində Dağlıq Qarabağın qeyri-qanuni rejiminin funksionerləri və Ermənistan Respublikasının xüsusi xidmət və digər dövlət orqanlarının təşkilatçılığı, maliyyə və texniki dəstəyi, əksər hallarda isə bilavasitə iştirakı prosessual qaydada sübuta yetirilmişdir.<ref name=catbag/> Aslanovun ifadələri əsasında, məhkəmənin göstərişi ilə [[Zori Balayan]]a qarşı cinayət işi açılmış, [[1999]]-cu ildə [[Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğu]]nun təqdimatı əsasında Balayan [[İnterpol]]un xətti ilə beynəlxalq axtarışa elan edilir. Daha sonra o, [[MDB]] dövlətlərində də beynəlxalq axtarışa verilir. [[2001]]-ci ildə Ermənistan tərəfinin müraciəti əsasında İnterpol Balayanı axtarışda olan şəxslər siyahısından çıxarır. [[2005]]-ci ilin may ayında Zori Balayan İnterpol tərəfindən, [[İtaliya]]nın [[Brindizi]] şəhərində beynəlxalq axtarışda olan cinayətkar kimi saxlanılır, polis məntəqəsində 4 saat saxlandıqdan sonra sərbəst buraxılır.<ref>[http://www.day.az/news/politics/25619.html İnterpol Balayanı saxlayıb]{{ru}}</ref>. == Həmçinin bax == * [[1995-ci il Bakı metrosu yanğını]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == * [http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=74104 В вагоне взорвалась бомба с часовым механизмом] * [https://web.archive.org/web/20140808054357/https://www.newsazerbaijan.ru/case/20080703/42371345-print.html Армянский терроризм и двойные мировые стандарты] * [https://www.youtube.com/watch?v=lGIjyndIqpQ Bakı metropolitenində terror aktı 03 iyul 1994-cü il ] * [https://www.youtube.com/watch?v=uAu7_gCpHxQ Azərbaycanda Nəqliyyatın Bütün Növlərində Terror Aktı ] * [[Fayl:YouTube Logo 2017.svg|65px|link=YouTube]] [https://www.youtube.com/watch?v=Pp6TxDAtKQI&ab_channel=%C4%B0CT%C4%B0MA%C4%B0TV İstintaq davam edir — Yeraltı terror (1-ci hissə)] [https://www.youtube.com/watch?v=Utz-plfKhKw&ab_channel=%C4%B0CT%C4%B0MA%C4%B0TV (2-ci hissə)] {{Azərbaycanda terrorizm}} {{Qarabağ münaqişəsi}} {{Erməni terrorizmi}} [[Kateqoriya:Terrorçular]] [[Kateqoriya:Erməni terrorizmi]] [[Kateqoriya:Bakı metrosu]] [[Kateqoriya:19 martdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:3 iyuldakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycanda terror hadisələri]] tdckullnwyhvqdrssc4fbpcieri2ksb 0 164279 6600298 5372269 2022-08-29T05:00:24Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Polygonum ramosissimum}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Polygonum | ranqı = Növ | latınca adı = Polygonum ramosissimum | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Polygonum ramosissimum | vikianbar = Category:Polygonum ramosissimum | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Polygonum ramosissimum}}''' ({{lang-la|Polygonum ramosissimum}}) — {{lataz|Polygonaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Polygonum}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} ipncumgobe1hw3xyl39ir70xf1mxyl9 0 165579 6600271 5778246 2022-08-29T04:54:18Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Ficus neriifolia}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Starr 070906-8768 Ficus neriifolia var. nemoralis.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Ficus | ranqı = Növ | latınca adı = Ficus neriifolia | müəllif = Reinw. ex Steud. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Ficus neriifolia | vikianbar = Category:Ficus neriifolia | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | eol = | grin1 = | grin2 = | ipni = }} '''{{latb|Ficus neriifolia}}''' ({{Dil-la|Ficus neriifolia}}) — {{lataz|Moraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Ficus}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{bitki-qaralama}} 2kiikstp7nntyra1g194cjt8p1q5sqp 0 166017 6600732 6518815 2022-08-29T08:36:19Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət | sülalə = [[Çobaoğulları sülaləsi]] |quruluş_ili= 1211 |süqut_ili= 1309 | bayrağı = Çobanoğlu flag.png | paytaxtı = [[Kastamonu]] |rəsmi_dilləri= [[Türk dili]] |rəhbər_titulu = |rəhbər1 = [[Hüsaməddin Çoban]] (ilk) |rəhbər_il1 = 1211—? |rəhbər titulu2 = |rəhbər2 = [[Mahmud bəy]] (son) |rəhbər_il2 = 1292—1309 }} '''Çobanoğulları''' '''bəyliyi''' ({{dil-tr|Çobanoğulları Beyliği}}; 1211–1309) — [[Kastamonu]] və bölgə ətrafında 1211–1309-cu illər arasında hökm sürmüş [[Anadolu bəylikləri|Anadolu bəyliklərindən]] biri. == Tarixi == [[Anadolu Səlcuqlu Dövləti|Anadolu Səlcuqlu dövlətinin]] [[Bizans İmperiyası|Bizans]] sərhədində bir çox [[Oğuz türkləri|türkmən]] kütləsinin toplanmasıyla [[Hüsaməddin Çoban]] tərəfindən əsası qoyulan dövlət olmuşdur. [[I İzzəddin Keykavus|Sultan I İzzəddin Keykavusdan]] sonra taxta çıxan [[I Əlaəddin Keyqubad|I Alaəddin Keykubad]] bağlılıqlarını ərz etmələri üçün bütün uc bəylərini hüzuruna çağırdığında, bu bəylər arasında [[Oğuzlar|Oğuzların]] [[Qayı boyu|Kayı boyundan]] [[Hüsaməddin Çoban]] da var idi. 1225-ci ildə [[Krım]]a səfər təşkil edərək [[Sudak (şəhər)|Sudak şəhərini]] fəth edən Hüsaməddin Çoban Bəydən sonra yerinə oğlu [[Alp Ürək]] keçdi. Onun da yerinə keçən oğlu [[Yavlak Arslan]], bəyliyini Anadolu Səlcuqluları və [[Elxanlılar]]a bağlı olaraq davam etdirdi. Yavlak Arslan Anadolu Səlcuqlarının taxt döyüşünə qarışdığı üçün 1292-ci ildə öldürülüb. Yavlak Arslanın yerinə keçən oğlu [[Mahmud bəy]] vaxtında Bizansa hücumlar düzənlənsə də, Candaroğlu Süleyman Paşanın qüvvələri Kastamonu 1309-cu ildə ələ keçirdi və bu bəyliyə son verdi. == Çobanoğulları hökmdarları (bəyləri) == {| class="wikitable" |+Çobanoğulları bəyləri !Sıra !Hökmdar (Bəy) !Hakimiyyət dövrü !Qeydlər |- |1 |[[Hüsaməddin Çoban]] |1211-? |[[Arslan Yabqu]]nun oğlu [[Qutalmış|Qutalmışın]] soyundandır. Bəzi qaynaqlara görə isə [[Qayı boyu|Qayı boyundandır]] və ya [[Qayı boyu|Qayılarla]] qohumluq əlaqəsi qurmuşdur. |- |2 |[[Alp Ürək]] |?-1280 |Hökmdarlığı qısa sürmüşdür. |- |3 |[[Müzəffərəddin Yavlak Arslan]] |1280–1292 |Ən məşhur Çobanoğulları bəyi. Ölümünə az qalmış [[Rum sultanlığı|Anadolu Səlcuqlu]] taxt mücadiləsinə girişmişdir. |- |4 |[[Mahmud bəy]] |1292–1309 |Son Çobanoğlu bəyidir. [[Candaroğlu Süleyman bəy]] tərəfindən öldürülmüşdür. |} == Həmçinin bax == * [[Anadolu bəylikləri]] * [[Türk sülaləri]] {{Anadolu bəylikləri}} [[Kateqoriya:Bəyliklər]] [[Kateqoriya:Anadolu bəylikləri]] [[Kateqoriya:1227-ci ildə yarananlar]] hg5c25u9xfyb0nja1978gp0il26e66c 0 167221 6599578 6581323 2022-08-28T16:19:01Z 85.132.98.19 wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{mənbə azlığı}} {{Dövlət xadimi |adı = '''Rüknəddin Baybars''' |orijinal adı = ''Əl-Malik''<br/>''Əz-Zahir'' |şəkil = رسم الظاهر بيبرس.png |şəklin ölçüsü = 200 |titul = [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Məmlük sultanı]] |dövr əvvəl = [[24 oktyabr]] [[1260]] |dövr son = [[1 iyul]] [[1277]] |sələfi = [[Seyfəddin Qutuz]] |xələfi = [[Bərkə]] |vikianbar = }} '''I Baybars''' ({{DVTY}}) — [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Məmlük sultanı]]. == Həyatı == [[Fayl:A Mamluk from Aleppo.jpg|thumb|Məmlük piyada döyüşçüsü.]] Onun həyatı [[Azərbaycan]]<nowiki/>da möhtəşəm [[Eldənizlər|Eldənizlər dövləti]]<nowiki/>ni quraraq İraqı və İranın böyük hissəsini öz hakimiyyəti altında irləşdirən böyük türk sultanı [[Şəmsəddin Eldəniz|Atabəy Şəmsəddin Eldəniz]]<nowiki/>in ömür yolunu xatırladır. Şəmsəddin Eldəniz də bir vaxtlar türk dünyasının ana yurdu olan və Qara dənizdən Çin səddinə kimi uzanan Dəşti Qıpçaq çöllərində anadan oldu. Sonra əsir alınaraq İraqa aparıldı və adi qulamdan dövlət rəhbəri vəzifəsinə kimi şərəfli bir yol keçdi. Baybars da onun kimi tale yaşadı və Eldənizdən daha irəli gedərək ortaq türk tarixində şərəfli bir iz buraxdı. Onun haqqında çox yazıblar, yəqin ki, hələ uzun illər də yazacaqlar. [[Alp Arslan|Alparslan]] və [[Səlahəddin Əyyubi|Səlahəddin Əyyubidən]] sonra onun adı islam aləmində ən cəsarətli komandan və dövlət xadimi kimi çəkilir. O, həmin dövrdə çoxlarının bacarmadığı, hətta yuxusunda belə görə bilmədiyi bir vəzifənin öhdəsindən qəhrəmanlıqla gələrək, məğlubedilməz sayılan monqol ordusuna güclü zərbə vurdu və onlara məğlubiyyətin ilk acısını daddırdı. Halbuki onadək monqollara ağır zərbələr vura biləcək bir sərkərdənin olmasına heç kim inanmırdı. Amma o, bu böyük qələbəni qazana və adını dünyanın məşhur sərkərdələri sırasına yazdıra bildi. Söhbət türk- islam dünyasının fəxri sayılan, [[Dəşt-i Qıpçaq|Dəşti Qıpçaq]]<nowiki/>da anadan olan, lakin taleyin hökmü ilə qul kimi Misirdə satılan, buna baxmayaraq qeyri-adi sərkərdəlik istedadı sayəsində Misiri idarə edən ən bacarıqlı Məmluk dövlət xadimi zirvəsinə ucalan Baybarsdan gedir. O tarixdə özündən sonra şanlı bir iz qoyaraq qəhrəman kimi bu gün də yaddaşlarda yaşamaqda davam edir. Onun həyatı Azərbaycanda möhtəşəm Eldənizlər dövlətini quraraq İraqı və İranın böyük hissəsini öz hakimiyyəti altında birləşdirən böyük türk sultanı Atabəy Şəmsəddin Eldənizin ömür yolunu xatırladır. Şəmsəddin Eldəniz də bir vaxtlar türk dünyasının ana yurdu olan və Qara dənizdən Çin səddinə kimi uzanan Dəşti Qıpçaq çöllərində anadan oldu. Sonra əsir alınaraq İraqa aparıldı və adi qulamdan dövlət rəhbəri vəzifəsinə kimi şərəfli bir yol keçdi. Baybars da onun kimi tale yaşadı və Eldənizdən daha irəli gedərək ortaq türk tarixində şərəfli bir iz buraxdı. == Köləlikdən ordu komandanlığınadək keçən yol == Məmlüklərin 4-cü sultanı olan Baybarsın əsl adı Seyfəddindir. Onun, təxminən, 1223-cü ildə Dəşti Qıpçaqda anadan olduğu ehtimal edilir. Uşaqlığı bütün köçəri qıpçaq (indiki qazaxların əcdadları) türklərində olduğu kimi at belində keçmişdir. Hələ uşaq yaşlarında belə at çapmaqda, qılınc oynatmaqda, ox atmaqda onun qarşısına çıxan yox idi. Amma uşaqlığı olduqca ağır dövrə təsadüf etmişdi. Günlərin birində çöldə o vaxt 14 yaşı ancaq olan Seyfəddinin üzərinə bars (leopard) hücum etdi. Seyfədinin əlində qılıncı və oxu yox idi. Ancaq o, cəsarətlə müdafiə olunmağa başladı və ağır yaralanmasına baxmayraq barsı boğaraq öldürdü. Onun bu cəsarətinə heyran qalan qıpçaqlar Seyfəddini Baybars (barsların bəyi) adı ilə çağırmağa başladılar və o, bu adla da tarixə düşdü. Həmin dövrdə monqollar Dəşti Qıpçağı işğal edərək əllərinə keçəni əsir götürür və onları kölə kimi bazarlarda satırdılar. Baybars da monqolların kölə siyasətinin qurbanı oldu. Günlərin birində Dəşti Qıpçaqda at oynadan monqollar Baybarsı ələ keçirərək, onu Bizansdan olan tacirlərə satdılar. Bizans tacirləri isə Baybarsı o vaxt Şərqin ən böyük qul bazarlarından biri sayılan Qahirəyə apardılar. O, çox sağlam və qüvvətli gənc olduğundan Qahirədə Əyyubilərin yüksək səviyyəli dövlət məmurlarından birinin diqqətini cəlb etdi və onu satın aldılar. Amma bu qul o qədər zəkalı, ağıllı və cəsur idi ki, dərhal ağalarının diqqətini çəkdi. Onun qabiliyyəti və cəsurluğu tezliklə dillərdə dastan oldu və onu saraya apardılar. Baybars sarayda Əyyubi hökmdarı Məlik Salih tərəfindən köləlikdən azad edildi. Bundan sonra Baybarsı hökmdar sarayındakı mühafizə alayının rəisi vəzifəsinə təyin etdilər. Burada öz vəzifəsinin öhdəsindən bacarıqla gələrək bir neçə dəfə sultanı ona qarşı həyata keçirilən sui-qəsddən xilas etdi. Bu onun sarayda şöhrətini daha da artırdı. Həmin dövrdə Misir yeni təhlükə qarşısında idi. Xaçlıların öhdəsindən isə Baybars kimi bir qəhrəman gələ bilərdi. Bunu nəzərə alan sultan Baybarsı xaçlılara qarşı savaşan ordulardan birinə komandan təyin etdi. Baybars bu vəzifənin öhdəsindən ləyaqətlə gəldi və döyüşlərdə özünü yenilməz bir qəhrəman, eyni zamanda ağıllı və istedadlı komandan kimi göstərdi. Məhz Misir üzərinə yürüşə çıxan xaçlı ordularına komandanlıq edən Fransa kralı Luisin məğlub edilməsində və əsir alınmasında Baybars şəxsən xüsusi şücaət göstərdi. Bu, onun şöhrətini daha da artırdı. Artıq Misir və ətraf dövlətlərdə hamı Baybarsın qəhrəmanlığından, xaçlı ordularının darmadağım edilməsində göstərdiyi igidlikdən danışır, hətta onu məşhur Əyyubi hökmdarı Səlahəddin Əyyubi ilə müqayisə edirdilər. == Qaçış və qayıdış == Bu arada Misirdə hakimiyyət dəyişikliyi baş verdi və taxta digər bir qıpçaq türkü olan sultan Aybək çıxdı. Aybək də monqollar tərəfindən əsir alınaraq Misirin qul bazarında satılmışdı. O da cəsurluğu sayəsində sarayda böyük hörmət qazanmış və indi də taxta çıxaraq ölkəni idarə etməyə başlamışdı. Amma Aybək hakimiyyəti ələ alandan sonra ətrafındakı soydaşlarından özünə təhlükə gələ biləcəyindən ehtiyat edərək onların daha çox nüfuza mailik olanlarını bir-bir aradan götürməyə başladı. Bunu görən Baybars Aybəkin növbəti qurbanının özü ola biləcəyini anlayaraq ətrafındakı bir qrup soydaşı ilə ölkədən qaçdı. Lakin bir müddət sonra Misir taxtında Aybəki digər bir qıpçaq türkü olan Kutuz əvəz etdi. Kutuzla Baybars arasında xüsusi bir dostluq vardı. Kutuz Baybarsın qəhrəmanlığına bələd idi və onu dərhal saraya dəvət etdi. Baybars saraya gələr-gəlməz Kutuz ona orduya komandanlıq etməyi tapşırdı. O, bu böyük sərkərdənin istedadından istifadə edərək onu özünə düşmən hesab etdiyi ölkələrin üzərinə göndərdi. Tezliklə Baybarsın komandanlığı altında Məmlük əsgərləri qonşu ölkələri ələ keçirərək Suriyaya daxil oldular. Həmin dövrdə Suriya monqollar tərəfindən işğal edilmişdi. Monqol ordusu isə məğlubedilməz bir ordu kimi ad çıxarmışdı və onlarla döyüşə girmək olduqca riskli idi. Çünki bu döyüşün Misir üçün ağır nəticələri ola bilərdi. Buna baxmayaraq Kutuz qəhrəmanlığına yaxşı bələd olduğu Baybarsın monqollar üzərində qələbə çalacağına inanırdı. Ona görə də tərəddüd etmədən onu monqollar üzərinə göndərdi. Monqollarla məmlüklər arasında həlledici döyüş Suriyada deyil, Fələstində baş verdi... == Əyn Cəllud döyüşü == {{Əsas|Əyn Cəllud döyüşü}} Baybarsın başçılq etdiyi ordudakı əsgərlərin böyük hissəsini qıpçaq və Anadolu türkləri təşkil edirdi. Monqol qoşunlarına Kerboğa Noyon başçılıq edirdi. Bunu Kutuz düşünülmüş şəkildə etmişdi. Belə ki, vaxtı ilə monqollarla qonşuluqda yaşayan və sonralar tədricən Anadoluya köç edən türklər öz qonşularının nəyə qadir olduqlarına bələd idilər və üstəlik onlar Orta Asiyada monqollara məğlub olmalarının qisasını məhz Ayn Calutda almaq niyyətində idlər. Bu arada orduya ruh yüksəkliyi vermək üçüm Kutuz özü də ordu qərargahına gəldi. O, buradan döyüşə rəhbərlik etməyi qərara almış, Baybarsı isə döyüş meydanına göndərmişdi. 1260-cı il sentyabrın 3-də monqollar Baybarsın komandanlıq etdiyi məmlük əsgərləri Fələstindəki Ayn Calut adlı yerdə üz-üzə gəldilər. Monqollar əvvəlki kimi yenə də qalib gələcəklərinə ilə, bütün Fələstini və Misiri ələ keçirəcəklərinə əmin idilər. Ayn Calutda (hazırda bu ərazi Qərbi Şeria adlanır) döyüş olduqca qızğın keçdi. Bu döyüşdə Kutuz və Baybarsın başçılıq etdiyi Məmlük qoşunları Monqol qoşunlarını darmadağın etdi. Bununla da Monqol qoşunlarının şərqə axınının qarşısı alındı. Bu döyüşdə monqol qoşunları ilk dəfə darmadağın edildi.<ref>Runciman, Steven, A History of The Crusades, Vol. III, The Kingdom of Acre and the Later Crusades, [[Cambridge University Press]], 1995, p.312», 1891 in "Al caffè", by Errico Malatesta, 1922</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == * [http://en.wikipedia.org/wiki/Baibars İngilizce Vikipedia "Baibars" maddesi] {{en}} (Erişme:1.7.2010) . * Clot, André ** (çev. Turhan Ilgaz) (2005), ''Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı'', İstanbul:Epsilon Yayınları ISBN 975-331-772-7. ** (2009) ''L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves'', Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2 {{fr}} * Türk Ansiklopedisi, Baybars maddesi. * Türk Ansiklopedisi, Memluklar maddesi. {{Misir Məmlük sultanları}} [[Kateqoriya:Hökmdarlar]] [[Kateqoriya:Qıpçaqlar]] [[Kateqoriya:Misir tarixi]] [[Kateqoriya:Səlib yürüşlərində müsəlmanlar]] porkq5cx7j9e9wd4a71auzcck9y72n3 0 168087 6600332 6154054 2022-08-29T05:08:52Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Tulipa pulchella}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Tulipa pulchella0.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Tulipa | ranqı = Növ | latınca adı = Tulipa pulchella | müəllif = | sinonim = Tulipa humilis | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Tulipa pulchella | vikianbar = Category:Tulipa pulchella | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Tulipa pulchella}}''' ({{lang-la|Tulipa pulchella}}) — {{lataz|Liliaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Tulipa}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == Xususiyyətləri == İran və Türkiyədə yetişən cücə lalədir.20 smdə sapı olan bu bitkinin soğanı 1–2smdir. Yapraqları glaucous-yaşılı olub , 10–15sm uzunluğundadır. Çiçəklərinin rəngi bənövşəyi və qırmızı təhər olur. Altı ilə birlikdə tepalsı 3sm uzunluğunda, 1.5sm genişliyindədir. == Taksonomi == Tulipa humilis də adlandırılır bəzi mənbələrdə. Digər adlar sinonimlərdə göstərilmişdi. == Yetişdirilməsi == Avropada 1800-cü illlərdə tanıdılan bu bitki o vaxtlar Fars incisi adı ilə tanınırdı. Avropaya bəzək üçün tanıdılan bitki o vaxt az sayıda növlü bəzək bitkiləri bilən avropalılar üçün yenilik idi. Çox sayıda növü olan az sayıda bitkilərdəndir. Bunlar arasında Fars incisi(içi bənövşəyi, çölü qırmızı), Şərq ulduzu(sarı dabanlı olur) və Obalisque (içi qırmızı, çölü bənövşəyi) tanınmışlardır. Bundan başqa qara dabanlı violacea kimi çeşidləri var. [[Fayl:Tulipa humilis Persian Pearl1.jpg|250px|thumb|Fars incisi]] == Elmdə == Eduard August von Regel bu bitkini 1874-cü ildə ilk tanıdan olmuşdur. John Gilbert Baker isə adlandırmışdır. == Sinonimləri == * ''Tulipa humilis'' <small>[[Herb.]] (qəbul edilən adı) </small> * ''Tulipa alpina'' <small>[[J.Qay]] ex [[Con Qilbert Beyker|Beyker]]</small> * ''Tulipa aucheriana'' <small>Beyker</small> * ''Tulipa humilis subsp. matinae'' <small>[[Zojajifar]] & [[Sheidai]]</small> * ''Tulipa sylvestris var. pulchella'' <small>[[Fenzl]] ex [[Reqel]]</small> * ''Tulipa violacea'' <small>[[Boiss.]] & [[Buhse]]</small><ref>[http://www.catalogueoflife.org/show_species_details.php?record_id=5000559 Sinonimləri Həyat kataloqunda] {{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} n9ig6piss4xtapbm732mzf7ut1ren2q 0 168729 6600359 6523441 2022-08-29T05:16:41Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{futbol klubu | başlıq = Górnik Zabrze Sportowa Spółka Akcyjna | emblem = | rəngləri = | ləqəbi = | yaranma tarixi = 1948 | stadionu = Ernest Pohl Stadionu, ([[Zabje]]) | tutumu = 24 563<ref>[http://stadion-zabrze.pl/stadion Ernest Pohl Stadionu]</ref> | prezidenti = {{bayraq|Polşa}} Arkadiusz Szymanek | baş məşqçisi = {{bayraq|Polşa}} {{bayraq|Almaniya}} Bartosch Gaul | liqa = [[Futbol üzrə Polşa çempionatı|Ekstraklasa]] | mövsüm = 2021/22 | sıra = 8. |sayt = http://gornikzabrze.pl/ |pattern_la1= |pattern_b1=_blacksidesoutline |pattern_ra1= |leftarm1=FFFFFF |body1=ffffff |rightarm1=FFFFFF |shorts1=ffffff |socks1=FFFFFF |pattern_la2= |pattern_b2=_whitesidesoutline |pattern_ra2= |leftarm2=0000FF |body2=0000FF |rightarm2=0000FF |shorts2=0000FF |socks2=0000FF |pattern_la3= |pattern_b3=_whitesidesoutline |pattern_ra3= |leftarm3=FF0000 |body3=ff0000 |rightarm3=FF0000 |shorts3=ff0000 |socks3=FF0000 }} '''Qurnik''' — [[Polşa]]nın futbol klubu. == Uğurları == [[Fayl:Ernest Pohl Stadium - Zabrze 2.jpg|thumb|320px|Ernest Pohl Stadionu ([[Zabje]])]] === Ölkədaxili turnirlərdə === ;[[Futbol üzrə Polşa çempionatı|Polşa çempionatı]]: ** '''Qızıl medal (14)''' — 1957, 1959, 1961, 1962/63, 1963/64, 1964/65, 1965/66, 1966/67, 1970/71,1971/72, 1984/85, 1985/86, 1986/87, 1987/88. ** '''Gümüş medal (4)''' — 1962, 1968/69, 1973/74, 1990/91. ** '''Bürünc medal (7)''' — 1958, 1960, 1967/68, 1969/70, 1976/77, 1988/89, 1993/94. ;[[Polşa Milli Futbol Kuboku|Polşa Kuboku]]: ** '''Qalib (6)''' — 1964/65, 1967/68, 1968/69, 1969/70, 1970/71, 1971/72. ** '''Finalçı (7)''' — 1955/56, 1956/57, 1961/62, 1965/66, 1985/86, 1991/92, 2000/01. ;[[Polşa Milli Futbol Superkuboku|Polşa Superkuboku]]: ** '''Qalib (1)''' — 1988. === Beynəlxalq arenada ən yaxşı nəticələri === ;[[UEFA Kuboklar Kuboku]]: * '''Finalçı (1)''' — 1969/70 == Komandanın heyəti == * [http://www.90minut.pl/kadra.php?id_sezon=101&jesien=1&id_klub=101 Komandanın heyəti 2022] == Komandanın keçmişində əməyi olanlar == === Keçmişindəki məşhur futbolçular === * {{bayraq|Polşa}} {{bayraq|Almaniya}} [[Lukas Podolski]] == Qaynaq == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Polşa Futbol Federasiyası]] == Xarici keçidlər == * [http://www.gornikzabrze.pl/ Qurnik Peşəkar Futbol Klubu Rəsmi Saytı] (gornikzabrze.pl) * [http://www.90minut.pl/skarb.php?id_klub=101&id_sezon=101 Qurnik] (90minut.pl) {{Vikilər | commons = Category:Górnik Zabrze | wikispecies = | wikt = | b = | s = | q = | n = | m = }} {{futbol klubu-qaralama}} [[Kateqoriya:Polşa futbol klubları]] [[Kateqoriya:1948-ci ildə yarananlar]] dwq2mjehqpmui115ejjxmp3wrerpqg4 0 168795 6600949 6597154 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Dövlət xadimi |adı = Valeh Bərşadlı |orijinal adı = Valeh Əyyub oğlu Bərşadlı |şəkil = Valeh Bərşadlı.jpg |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının<br>1-ci Müdafiə naziri]] |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[5 sentyabr]] [[1991]] |dövr son = [[11 dekabr]] [[1991]] |sələfi = ''vəzifə təsis olunub'' |xələfi = [[Tacəddin Mehdiyev]] |titul_2 = [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi]] |bayraq_2 = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = [[11 dekabr]] [[1991]] |dövr son_2 = [[4 sentyabr]] [[1992]] |sələfi_2 = Rüfət Əmirov (''əvəzedici'') |xələfi_2 = [[Səfər Əbiyev]] (''əvəzedici'') |mükafatları = + }} '''Bərşadlı Valeh Əyyub oğlu''' ({{DVTY}}) — [[general]], Azərbaycanın müdafiə naziri. == Həyatı == Valeh Bərşadlı 6 iyul 1927-ci ildə [[Qubadlı rayonu]]nun [[Eyvazlı (Qubadlı)|Eyvazlı kəndində]] dünyaya gəlmişdir. Bakı Ali Birləşmiş Komandanlıq məktəbini bitirmişdir. 50 yaşında sovet ordusunda [[general-leytenant]] rütbəsi almış ilk azərbaycanlıdır. Müstəqil Azərbaycanın 1992-ci ildə ilk müdafiə naziri və Azərbaycan tarixində ilk müvəffəqiyyətli Goranboy və Ağdərə əməliyyatlarını həyata keçirmiş baş qərargah rəisi olmuşdur. 1992-ci ildə tutduğu vəzifədən istefa vermişdir. Valeh Bərşadlı 43 il SSRİ Silahlı Qüvvələrində xidmət etmiş, tağım komandirliyindən ən nəhəng ordulardan (Almaniya Demokratik Respublikasında yerləşən sovet qoşun birləşmələrindən) birinin müavinliyinə qədər yüksəlmişdir.<ref>{{Cite web |title=İkinci müstəqilliyimizin ilk müdafiə naziri |url=https://sputnik.az/azerbaijan/20150706/400935811.html |access-date=2019-01-25 |archive-date=2021-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506060204/https://sputnik.az/azerbaijan/20150706/400935811.html |url-status=dead }}</ref> 1999-cu il, 15 may tarixində vəfat etmiş və məzarı [[Fəxri Xiyaban]]da yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{cite web |url=http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |title=Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Valeh Bərşadlı (1927-1999) |author= |date=2013 |work="Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı |publisher=virtualkarabakh.az |accessdate=2014-10-14 |language=az |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222220216/http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I |url-status=dead }} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Dağlıq Qarabağ münaqişəsi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] gy49hghtdjp53zvyuryj6lpap7w3v06 0 169315 6600932 5365558 2022-08-29T09:46:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Cypripedium dickinsonianum}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = Cypripedium dickinsonianum.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Cypripedium | ranqı = Növ | latınca adı = Cypripedium dickinsonianum | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Cypripedium dickinsonianum | vikianbar = Category:Cypripedium dickinsonianum | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Cypripedium dickinsonianum}}''' ({{lang-la|Cypripedium dickinsonianum}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Cypripedium}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} srbk1x1ntb8x4xpx4cqiz9ikj6mymqb 0 170415 6600294 5400389 2022-08-29T04:59:43Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Bulbophyllum crocodilus}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Bulbophyllum | ranqı = Növ | latınca adı = Bulbophyllum crocodilus | müəllif = [[J.J.Sm.]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Bulbophyllum crocodilus | vikianbar = Category:Bulbophyllum crocodilus | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Bulbophyllum crocodilus}}''' ({{lang-la|Bulbophyllum crocodilus}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Bulbophyllum}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == Arealı == '''''Bulbophyllum crocodilus''''' növü [[Yeni Qvineya]] üçün endemik növdür.<ref>{{POWO|}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bulbophyllum-checklist.bulbophyllum.at/ Bulbofilium yoxlama siyahısı] * [http://www.orchidspecies.com/indexbulb.htm Səhləbkimilərə aid növlərin İnternet Foto Ensiklopediyası] {{Bulbofillium-A}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} sx0899pcrl9npgu0honf1tsazk4ndvd 0 171036 6600287 5333286 2022-08-29T04:58:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Dudleya blochmaniae}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Dudleya | ranqı = Növ | latınca adı = Dudleya blochmaniae | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Dudleya blochmaniae | vikianbar = Category:Dudleya blochmaniae | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Dudleya blochmaniae}}''' ({{lang-la|Dudleya blochmaniae}}) — {{lataz|Crassulaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Dudleya}} cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == == Botaniki təsviri == == Ekologiyası == == Azərbaycanda yayılması == == İstifadəsi == == Ədəbiyyat == {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Dudleya]] tq575nxxyjq6wweqppygg3ig98kb6fm 14 171571 6599160 4712981 2022-08-28T14:10:11Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Misirdə İslam]] → [[Kateqoriya:Misirdə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Egypt}} [[Kateqoriya:Misirdəki dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Misirdə islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] k5pz4heo96e7usitiyvfe3xvpk4ggkc 0 172315 6599065 6555833 2022-08-28T13:58:09Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Çində İslam]] → [[Kateqoriya:Çində islam]] wikitext text/x-wiki == Çində islam == [[Şəkil:Chinese-style minaret of the Great Mosque.jpg|right|thumb|[[Çin]]ın ən yaşlı [[məscid]]i. [[Sian]]]] [[İslam]] [[Çin]]ə Tan imperatoru Qaotszunun hakimiyyəti dövründə Çinə ticarətə gələn ərəb və fars tacirləri vasitəsilə daxil olmuşdur. Ticarətçilər və diplomatlar tərəfindən istifadə olunan quru yolları İran və Əfqanıstandan keçərək Çinin şimal-qərbinə gəlirdi. Su yolları Quançjou, Tsyuançjou, Xançjou və Yançjou – Çin limanlarına çatana qədər Ərəb dənizindən başlayıb Benqal körfəzindən və Malakka boğazından keçirdi. Ərəb və fars tacirlərinin əksəriyyəti çinli qadınlarla evlənərək Çində məskən salırdılar. Elə onların nəsilləri də Çinin ilk müsəlmanları olmuşdular. 13-cü əsrin başlanğıcında [[Çingiz xan]]ın qərbə hərbi yürüşləri zamanı Çində Orta və Qərbi Asiyada xidmətə alınmış çoxlu sayda müsəlman peyda oldu. Bu müsəlman əsgərləri (onların bəziləri sənətkar və kiçik məmur idilər) də islamı yayırdılar. Yuan dövründə (1271-1368) bütün ölkə boyu məscidlər tikilmişdir; müsəlmanlar müxtəlif səviyyəli hökumət vəzifələri tuturdular. Min və Tsin dövrü dekretlərində islam dövlət tərəfindən tanınır və Çində inkiçaf etməyə başlayır. O, ən çox Çinin 10 milli azlıqları: xuey, uyğur, qazax, tatar, qırğız, tacik, özbək, dunsyan, salar, baoanlar arasında yayılmışdır. Hazırda mömünlərin sayı təxminən 20 mln. nəfər təşkil edir. Onların əksəriyyəti Çinin şimal-qərbində yaşayır, təkcə xueylər bütün ölkəyə səpələnmişlər. Müasir Çində müsəlmanlar da digər dinlərin ardıcılları kimi vicdan azadlığına malikdirlər. 1952-ci ilin əvvəlində müsəlman liderləri Bur-xan, Depuşen, Makien və Pan Şitsyan Çin müsəlmanlarının milli təşkilatını – Çin müsəlmanları assosiasiyasını yaratdılar. O, 1953-cü ilin mayında Pekində 1-ci islam konfransında təsdiq edildi. Onun sədri üç müddət ərzində Burxan olmuşdur. O, fəxri sədr seçildikdən sonra sədrlik Çjan-tszeyə keçmişdir. Təşkilat bütün ölkə boyu yerli şöbələrə malikdir. 1955-ci ilin aprelində assosiasiyanın nəzdində İslam teoloji institutunun əsası qoyulmuşdur, çox sayda müsəlman ruhaniləri və imamları burada hazırlıq keçmişlər. Assosiasiya, həmçinin, müsəlmanlıq və teologiya tarixləri sahəsində tədqiqatlar aparılmasına dəstək olur, Quranın və müsəlman klassiklərinin mütəmadi nəşrlərini çap edirlər. Ölkədə müsəlman ənənələrinə də ehtiram bəsləyirlər. Müsəlmanların qidaya xüsusi tələbləri, dəfn mərasimləri, dini ayinlərə riayət xalq hakimiyyətinin mühafizəsi altındadır. Hər il Çin islam assosiasiyası müsəlmanların Məkkəyə ziyarətini təşkil edir. Artıq uzun zamandır ki, Çin islam assosiasiyasının dəvəti ilə tanınmış müsəlman liderləri və alimləri Çinə gəlir; assosiasiyanın üzvləri də qonaq qismində bir çox müsəlman ölkələrini gəzmişlər. Çin islam assosiasiyasının nümayəndələri beynəlxalq konqreslərin işində iştirak etmişlər. Bu əlaqələr Çin xalqı ilə müxtəlif müsəlman ölkələrin xalqları arasında qarşılıqlı anlaşmaya və dostluğa xidmət edir. Əksər müsəlman məscidləri məbəd formasında tikilmişdir. Lakin Sintszyanda və bəzi digər yerlərdə ənənəvi islam üslubunu gözləyən məscidlər də az deyil. Onlardan bir çoxu, məs., Tan və Sun dövrlərində fars tacirləri tərəfindən tikilən Quançjoudakı Quantası və Tsyuançjoudakı Tsintszinsı məscidi tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Həm də Xuayşen adlandırılan Quantası məscidi Tan hakimiyyəti dövründə (627) ucaldılmışdır və Çinin sahilboyu rayonlarında ən qədim məscidlərdən hesab edilir. Dəməşq məscidləri tipində tikilmiş Tsintszinsı məscidi Şimali Sun dövründə yaradılmışdır. Onun sahəsi – 6 min kv. m – qarşımızda indiki şəklə gəlib çatana qədər Yuan, Min və tsin dövrlərində 4 dəfə böyüdülmüşdür. Məscidin zalı çin saray üslubundadır, interyeri isə təmiz ərəb üslubundadır. Zalın sahəsi – 600 m²-dir; oraya təxminən 1000 mömin yerləşir. Qalan məscidlər, eləcə də Xançjoudakı Feniks, Yançjoudakı Libay və Siandakı Xuatszyue məscidləri Tan və Sun dövrlərində tikilmişdir. Yuan və Min sülalələri sonrakı hakimiyyəti dövründə Pekində Dunsı və Kaşidə (Sintszyan əyaləti) Aytaqar məscidləri yaranmışdır. Bu məscidlər təkcə islamın Çində yayılmasına dəlalət etmir, həm də çin memarlığının öyrənilməsi kimi əla material rolunu oynayır. Məscidlər dəfələrlə yenidən qurulmuş və mədəni dəyər kimi dövlət mühafizəsi altındadırlar. == Xarici keçidlər == *[http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html Asia Times Online: China News – Islam with Chinese characteristics] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171125113138/http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html |date=2017-11-25 }} {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171125113138/http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html |date=2017-11-25 }} *[http://muslimwiki.com/mw/index.php/Islam_in_China Islam in China] *[https://web.archive.org/web/20020721064637/http://members.tripod.com/worldupdates/islamintheworld/id3.htm Islam in China] *[http://www.gallagher-photo.com Photos of "Islam in China" by Photojournalist Sean Gallagher] *[http://www.nytimes.com/packages/html/weekinreview/20060219_YARDLEY_FEATURE/blocker.html The New York times] *[http://www.islamawareness.net/Asia/China/ islamawareness.net] *[http://www.islamcn.net/ www.islamcn.net] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160116065912/http://www.islamcn.net/ |date=2016-01-16 }} *[http://www.flickr.com/photos/drugladney/sets/1287854/ Islamic Chinese Art] (Dru C. Gladney's photo album on Flickr.com) *[http://www.ne.jp/asahi/arc/ind/6_china/china_eng.htm Islamic Architecture in China with lots of photographs] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Çində islam| ]] 8t1ojv15mxrdifi9fjwxh06som9vmjh 6599074 6599065 2022-08-28T13:59:54Z White Demon 75303 White Demon [[Çində İslam]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Çində islam]] adlandırdı wikitext text/x-wiki == Çində islam == [[Şəkil:Chinese-style minaret of the Great Mosque.jpg|right|thumb|[[Çin]]ın ən yaşlı [[məscid]]i. [[Sian]]]] [[İslam]] [[Çin]]ə Tan imperatoru Qaotszunun hakimiyyəti dövründə Çinə ticarətə gələn ərəb və fars tacirləri vasitəsilə daxil olmuşdur. Ticarətçilər və diplomatlar tərəfindən istifadə olunan quru yolları İran və Əfqanıstandan keçərək Çinin şimal-qərbinə gəlirdi. Su yolları Quançjou, Tsyuançjou, Xançjou və Yançjou – Çin limanlarına çatana qədər Ərəb dənizindən başlayıb Benqal körfəzindən və Malakka boğazından keçirdi. Ərəb və fars tacirlərinin əksəriyyəti çinli qadınlarla evlənərək Çində məskən salırdılar. Elə onların nəsilləri də Çinin ilk müsəlmanları olmuşdular. 13-cü əsrin başlanğıcında [[Çingiz xan]]ın qərbə hərbi yürüşləri zamanı Çində Orta və Qərbi Asiyada xidmətə alınmış çoxlu sayda müsəlman peyda oldu. Bu müsəlman əsgərləri (onların bəziləri sənətkar və kiçik məmur idilər) də islamı yayırdılar. Yuan dövründə (1271-1368) bütün ölkə boyu məscidlər tikilmişdir; müsəlmanlar müxtəlif səviyyəli hökumət vəzifələri tuturdular. Min və Tsin dövrü dekretlərində islam dövlət tərəfindən tanınır və Çində inkiçaf etməyə başlayır. O, ən çox Çinin 10 milli azlıqları: xuey, uyğur, qazax, tatar, qırğız, tacik, özbək, dunsyan, salar, baoanlar arasında yayılmışdır. Hazırda mömünlərin sayı təxminən 20 mln. nəfər təşkil edir. Onların əksəriyyəti Çinin şimal-qərbində yaşayır, təkcə xueylər bütün ölkəyə səpələnmişlər. Müasir Çində müsəlmanlar da digər dinlərin ardıcılları kimi vicdan azadlığına malikdirlər. 1952-ci ilin əvvəlində müsəlman liderləri Bur-xan, Depuşen, Makien və Pan Şitsyan Çin müsəlmanlarının milli təşkilatını – Çin müsəlmanları assosiasiyasını yaratdılar. O, 1953-cü ilin mayında Pekində 1-ci islam konfransında təsdiq edildi. Onun sədri üç müddət ərzində Burxan olmuşdur. O, fəxri sədr seçildikdən sonra sədrlik Çjan-tszeyə keçmişdir. Təşkilat bütün ölkə boyu yerli şöbələrə malikdir. 1955-ci ilin aprelində assosiasiyanın nəzdində İslam teoloji institutunun əsası qoyulmuşdur, çox sayda müsəlman ruhaniləri və imamları burada hazırlıq keçmişlər. Assosiasiya, həmçinin, müsəlmanlıq və teologiya tarixləri sahəsində tədqiqatlar aparılmasına dəstək olur, Quranın və müsəlman klassiklərinin mütəmadi nəşrlərini çap edirlər. Ölkədə müsəlman ənənələrinə də ehtiram bəsləyirlər. Müsəlmanların qidaya xüsusi tələbləri, dəfn mərasimləri, dini ayinlərə riayət xalq hakimiyyətinin mühafizəsi altındadır. Hər il Çin islam assosiasiyası müsəlmanların Məkkəyə ziyarətini təşkil edir. Artıq uzun zamandır ki, Çin islam assosiasiyasının dəvəti ilə tanınmış müsəlman liderləri və alimləri Çinə gəlir; assosiasiyanın üzvləri də qonaq qismində bir çox müsəlman ölkələrini gəzmişlər. Çin islam assosiasiyasının nümayəndələri beynəlxalq konqreslərin işində iştirak etmişlər. Bu əlaqələr Çin xalqı ilə müxtəlif müsəlman ölkələrin xalqları arasında qarşılıqlı anlaşmaya və dostluğa xidmət edir. Əksər müsəlman məscidləri məbəd formasında tikilmişdir. Lakin Sintszyanda və bəzi digər yerlərdə ənənəvi islam üslubunu gözləyən məscidlər də az deyil. Onlardan bir çoxu, məs., Tan və Sun dövrlərində fars tacirləri tərəfindən tikilən Quançjoudakı Quantası və Tsyuançjoudakı Tsintszinsı məscidi tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Həm də Xuayşen adlandırılan Quantası məscidi Tan hakimiyyəti dövründə (627) ucaldılmışdır və Çinin sahilboyu rayonlarında ən qədim məscidlərdən hesab edilir. Dəməşq məscidləri tipində tikilmiş Tsintszinsı məscidi Şimali Sun dövründə yaradılmışdır. Onun sahəsi – 6 min kv. m – qarşımızda indiki şəklə gəlib çatana qədər Yuan, Min və tsin dövrlərində 4 dəfə böyüdülmüşdür. Məscidin zalı çin saray üslubundadır, interyeri isə təmiz ərəb üslubundadır. Zalın sahəsi – 600 m²-dir; oraya təxminən 1000 mömin yerləşir. Qalan məscidlər, eləcə də Xançjoudakı Feniks, Yançjoudakı Libay və Siandakı Xuatszyue məscidləri Tan və Sun dövrlərində tikilmişdir. Yuan və Min sülalələri sonrakı hakimiyyəti dövründə Pekində Dunsı və Kaşidə (Sintszyan əyaləti) Aytaqar məscidləri yaranmışdır. Bu məscidlər təkcə islamın Çində yayılmasına dəlalət etmir, həm də çin memarlığının öyrənilməsi kimi əla material rolunu oynayır. Məscidlər dəfələrlə yenidən qurulmuş və mədəni dəyər kimi dövlət mühafizəsi altındadırlar. == Xarici keçidlər == *[http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html Asia Times Online: China News – Islam with Chinese characteristics] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171125113138/http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html |date=2017-11-25 }} {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171125113138/http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html |date=2017-11-25 }} *[http://muslimwiki.com/mw/index.php/Islam_in_China Islam in China] *[https://web.archive.org/web/20020721064637/http://members.tripod.com/worldupdates/islamintheworld/id3.htm Islam in China] *[http://www.gallagher-photo.com Photos of "Islam in China" by Photojournalist Sean Gallagher] *[http://www.nytimes.com/packages/html/weekinreview/20060219_YARDLEY_FEATURE/blocker.html The New York times] *[http://www.islamawareness.net/Asia/China/ islamawareness.net] *[http://www.islamcn.net/ www.islamcn.net] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160116065912/http://www.islamcn.net/ |date=2016-01-16 }} *[http://www.flickr.com/photos/drugladney/sets/1287854/ Islamic Chinese Art] (Dru C. Gladney's photo album on Flickr.com) *[http://www.ne.jp/asahi/arc/ind/6_china/china_eng.htm Islamic Architecture in China with lots of photographs] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Çində islam| ]] 8t1ojv15mxrdifi9fjwxh06som9vmjh 6599077 6599074 2022-08-28T14:00:19Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki == Çində islam == [[Şəkil:Chinese-style minaret of the Great Mosque.jpg|right|thumb|[[Çin]]ın ən yaşlı [[məscid]]i. [[Sian]]]] [[İslam]] [[Çin]]ə Tan imperatoru Qaotszunun hakimiyyəti dövründə Çinə ticarətə gələn ərəb və fars tacirləri vasitəsilə daxil olmuşdur. Ticarətçilər və diplomatlar tərəfindən istifadə olunan quru yolları İran və Əfqanıstandan keçərək Çinin şimal-qərbinə gəlirdi. Su yolları Quançjou, Tsyuançjou, Xançjou və Yançjou – Çin limanlarına çatana qədər Ərəb dənizindən başlayıb Benqal körfəzindən və Malakka boğazından keçirdi. Ərəb və fars tacirlərinin əksəriyyəti çinli qadınlarla evlənərək Çində məskən salırdılar. Elə onların nəsilləri də Çinin ilk müsəlmanları olmuşdular. 13-cü əsrin başlanğıcında [[Çingiz xan]]ın qərbə hərbi yürüşləri zamanı Çində Orta və Qərbi Asiyada xidmətə alınmış çoxlu sayda müsəlman peyda oldu. Bu müsəlman əsgərləri (onların bəziləri sənətkar və kiçik məmur idilər) də islamı yayırdılar. Yuan dövründə (1271-1368) bütün ölkə boyu məscidlər tikilmişdir; müsəlmanlar müxtəlif səviyyəli hökumət vəzifələri tuturdular. Min və Tsin dövrü dekretlərində islam dövlət tərəfindən tanınır və Çində inkiçaf etməyə başlayır. O, ən çox Çinin 10 milli azlıqları: xuey, uyğur, qazax, tatar, qırğız, tacik, özbək, dunsyan, salar, baoanlar arasında yayılmışdır. Hazırda mömünlərin sayı təxminən 20 mln. nəfər təşkil edir. Onların əksəriyyəti Çinin şimal-qərbində yaşayır, təkcə xueylər bütün ölkəyə səpələnmişlər. Müasir Çində müsəlmanlar da digər dinlərin ardıcılları kimi vicdan azadlığına malikdirlər. 1952-ci ilin əvvəlində müsəlman liderləri Bur-xan, Depuşen, Makien və Pan Şitsyan Çin müsəlmanlarının milli təşkilatını – Çin müsəlmanları assosiasiyasını yaratdılar. O, 1953-cü ilin mayında Pekində 1-ci islam konfransında təsdiq edildi. Onun sədri üç müddət ərzində Burxan olmuşdur. O, fəxri sədr seçildikdən sonra sədrlik Çjan-tszeyə keçmişdir. Təşkilat bütün ölkə boyu yerli şöbələrə malikdir. 1955-ci ilin aprelində assosiasiyanın nəzdində islam teoloji institutunun əsası qoyulmuşdur, çox sayda müsəlman ruhaniləri və imamları burada hazırlıq keçmişlər. Assosiasiya, həmçinin, müsəlmanlıq və teologiya tarixləri sahəsində tədqiqatlar aparılmasına dəstək olur, Quranın və müsəlman klassiklərinin mütəmadi nəşrlərini çap edirlər. Ölkədə müsəlman ənənələrinə də ehtiram bəsləyirlər. Müsəlmanların qidaya xüsusi tələbləri, dəfn mərasimləri, dini ayinlərə riayət xalq hakimiyyətinin mühafizəsi altındadır. Hər il Çin islam assosiasiyası müsəlmanların Məkkəyə ziyarətini təşkil edir. Artıq uzun zamandır ki, Çin islam assosiasiyasının dəvəti ilə tanınmış müsəlman liderləri və alimləri Çinə gəlir; assosiasiyanın üzvləri də qonaq qismində bir çox müsəlman ölkələrini gəzmişlər. Çin islam assosiasiyasının nümayəndələri beynəlxalq konqreslərin işində iştirak etmişlər. Bu əlaqələr Çin xalqı ilə müxtəlif müsəlman ölkələrin xalqları arasında qarşılıqlı anlaşmaya və dostluğa xidmət edir. Əksər müsəlman məscidləri məbəd formasında tikilmişdir. Lakin Sintszyanda və bəzi digər yerlərdə ənənəvi islam üslubunu gözləyən məscidlər də az deyil. Onlardan bir çoxu, məs., Tan və Sun dövrlərində fars tacirləri tərəfindən tikilən Quançjoudakı Quantası və Tsyuançjoudakı Tsintszinsı məscidi tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Həm də Xuayşen adlandırılan Quantası məscidi Tan hakimiyyəti dövründə (627) ucaldılmışdır və Çinin sahilboyu rayonlarında ən qədim məscidlərdən hesab edilir. Dəməşq məscidləri tipində tikilmiş Tsintszinsı məscidi Şimali Sun dövründə yaradılmışdır. Onun sahəsi – 6 min kv. m – qarşımızda indiki şəklə gəlib çatana qədər Yuan, Min və tsin dövrlərində 4 dəfə böyüdülmüşdür. Məscidin zalı çin saray üslubundadır, interyeri isə təmiz ərəb üslubundadır. Zalın sahəsi – 600 m²-dir; oraya təxminən 1000 mömin yerləşir. Qalan məscidlər, eləcə də Xançjoudakı Feniks, Yançjoudakı Libay və Siandakı Xuatszyue məscidləri Tan və Sun dövrlərində tikilmişdir. Yuan və Min sülalələri sonrakı hakimiyyəti dövründə Pekində Dunsı və Kaşidə (Sintszyan əyaləti) Aytaqar məscidləri yaranmışdır. Bu məscidlər təkcə islamın Çində yayılmasına dəlalət etmir, həm də çin memarlığının öyrənilməsi kimi əla material rolunu oynayır. Məscidlər dəfələrlə yenidən qurulmuş və mədəni dəyər kimi dövlət mühafizəsi altındadırlar. == Xarici keçidlər == *[http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html Asia Times Online: China News – Islam with Chinese characteristics] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171125113138/http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html |date=2017-11-25 }} {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171125113138/http://www.atimes.com/atimes/China/HI06Ad01.html |date=2017-11-25 }} *[http://muslimwiki.com/mw/index.php/Islam_in_China Islam in China] *[https://web.archive.org/web/20020721064637/http://members.tripod.com/worldupdates/islamintheworld/id3.htm Islam in China] *[http://www.gallagher-photo.com Photos of "Islam in China" by Photojournalist Sean Gallagher] *[http://www.nytimes.com/packages/html/weekinreview/20060219_YARDLEY_FEATURE/blocker.html The New York times] *[http://www.islamawareness.net/Asia/China/ islamawareness.net] *[http://www.islamcn.net/ www.islamcn.net] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160116065912/http://www.islamcn.net/ |date=2016-01-16 }} *[http://www.flickr.com/photos/drugladney/sets/1287854/ Islamic Chinese Art] (Dru C. Gladney's photo album on Flickr.com) *[http://www.ne.jp/asahi/arc/ind/6_china/china_eng.htm Islamic Architecture in China with lots of photographs] {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Çində islam| ]] g3hd0tyir90ypsum6z0iqckanmf1q1a 0 172680 6600020 5721370 2022-08-28T20:58:10Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət idarəsi | adı = Baş Kəşfiyyat İdarəsi | adın originalı = {{Dil-ru|Гла́вное разве́дывательное управле́ние}} | emblem = Emblem of the GRU.svg | izahı = | ölkə = {{RUS}} | yaranma = 7 may 1992 | ləğvolunma = | tabeçilik = Rusiya Müdafiə Nazirliyi | ünvanı = Qrizodubovoy küçəsi 3, [[Moskva]] | büdcəsi = | sayı = | əvvəlki = | sonrakı = | rəhbər = [[Şəkil:Epaulets Colonel General Air Force of the Russian Federation.png|60px]] [[İqor Korobov]] | birinci müavin = | müavin = | saytı = [http://structure.mil.ru/structure/ministry_of_defence/details.htm?id=9711@egOrganization Rusiya MN-nin rəsmi saytı] }} '''Baş Kəşfiyyat İdarəsi''' (rus. ''Главное разведывательное управление'' — ГРУ) — Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hərbi kəşfiyyatının mərkəzi idarəetmə orqanı. Rəsmi adı — Rusiya Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının Baş Kəşfiyyat İdarəsi 44388 saylı [[hərbi hissə]]si. BKİ Baş Qərargah rəisinə və müdafiə nazirinə tabedir. Suilahlı Qüvvələrin marağına uyğun bütün növ kəşfiyyatla məşğul olur — agentura şəbəkəsi, kosmik və radioelektronika kəşfiyyatı. == Tarixi == XVI əsrdə Rusiyada kəşfiyyat aparan və təşkil edən ilk mərkəzi idarəetmə orqanları meydana çıxır ki, bu da dövlət rəhbərliyinin düşmənin niyyətləri və məqsədləri barədə məlumatlılığının artmasına səbəb olur. 1654-cü ildə çar Aleksey Mixayloviçin Fərmanı ilə kəşfiyyat idarəçiliyinin cəmləşdiyi gizli işlər əmri yaradılmışdır. [[I Pyotr]] 1716-cı ilin hərbi Nizamnaməsində ilk dəfə olaraq kəşfiyyat işi üçün qanunvericilik və hüquqi bazanı yaradır. XVIII əsrin sonu — XIX əsrin əvvəllərində hərbi əməliyyatların güclənməsi kəşfiyyat qarşısında yeni vəzifələr qoyur, onun səlahiyyətlərinə isə yeni qüvvə və vasitələr cəlb olunur. Rusiya hərbi kəşfiyyatının daimi fəaliyyət göstərən mərkəzi orqanının təşkilinə isə Rusiyanın 1805-ci ildən [[Fransa-Rusiya müharibəsi|Napoleon Fransası ilə apardığı qanlı müharibələr]] həlledici təkan verib. Ancaq Rusiyada hərbi kəşfiyyatın tam mərkəzləşdirilmiş orqanları yalnız 1863-cü ilin sentyabr ayında formalaşdı. O vaxt imperator Aleksandr II iki il ərzində təcrübə şəklində baş qərargahın Baş İdarə Mövqe və Ştatını (BİMŞ) təsdiqlədi. Təcrübə şəklində iki il müddətinə tətbiq edilən yeni hərbi kəşfiyyat strukturu bütövlükdə özünü doğrultdu. Ona görə də 1865-ci ildə Hərbi Nazirliyin növbəti yenidən təşkili zamanı onu saxlamışdır. == Mənbə == * [http://www.agentura.ru/dossier/russia/gru/ Структура ГРУ, история, документы] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150826024319/http://www.agentura.ru/dossier/russia/gru |date=2015-08-26 }} * [http://www.vesti7.ru/archive/news?id=9346 "Новое ГРУ: Современный комплекс для российской разведки"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160306122317/http://vesti7.ru/archive/news?id=9346 |date=2016-03-06 }} // Вести Недели. Евгений Рожков. 12.11.2006 * [http://www.pseudology.org/Abel/index.htm Статьи о истории разведки] * [http://www.youtube.com/watch?v=VY_yOi_AbZo Видео показательного выступления спецназа ГРУ] * [http://militera.lib.ru/research/kolpakidi_prohorov1/index.html Колпакиди А. И., Прохоров Д. П. Империя ГРУ. Очерки истории российской военной разведки] {{Rusiya-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəşfiyyat və əks kəşfiyyat idarələri]] [[Kateqoriya:7 mayda yarananlar]] [[Kateqoriya:1992-ci ildə yarananlar]] fp0p05vqo3suegxj2mpe2hqdawnvr3w 0 173163 6600478 6585971 2022-08-29T06:05:48Z 212.47.140.66 Düzəliş wikitext text/x-wiki {{Qəzet | adı = Şərqi-rus | şəkil = Shargi-rus.jpg | növ = | format = gündəlik ictimai-siyasi, iqtisadi və ədəbi qəzet | təsis tarixi = [[30 mart]] [[1903]] | nəşrini dayandırıb = [[15 yanvar]] [[1905]] | qiymət = | sahibi = | təsisçi = [[Məhəmməd ağa Şahtaxtinski]] | baş redaktor = Məhəmməd ağa Şahtaxtinski | redaktor = Məhəmməd ağa Şahtaxtinski<br>[[Cəlil Məmmədquluzadə]] | əməkdaşlar = * Cəlil Məmmədquluzadə * [[Ömər Faiq Nemanzadə]] * [[Sultan Məcid Qənizadə]] * [[Firudin bəy Köçərli]] * [[Məmməd Səid Ordubadi]] * [[Rəşid bəy Əfəndiyev]] | siyasi mənsubiyyət = | dil = [[Azərbaycan dili]] | səhifə = | tiraj = | ünvan = [[Tiflis]], [[Bakı]] | internet ünvanı = |orijinal adı={{dil-az2|شرق روس}}|Adı=Şərqi-rus}} '''"Şərqi-rus"''' '''qəzeti''' ({{Dil-az2|شرق روس}}) — 1891-ci ildə "''[[Kəşkül (qəzet)|Kəşkül]]''" qəzeti bağlandıqdan sonra Tiflisdə nəşr olunan ilk [[Azərbaycan dili|Azərbaycan dilli]] [[qəzet]]. 1903-cü ildə Tiflisdə nəşr olunmağa başlamışdı.<ref name=":2">[http://anl.az/el/a/238045.pdf Şahverdiyev A.B. Azərbaycan mətbuatı tarixi. "Təhsil" nəşriyyatı, 2006–248 səh.]</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=Nizami Məmmədzadə, Mahmud Kamaloğlu, "Gürcüstanın azərbaycanlı jurnalistləri", Tiflis, 2015, 124 səh. |url=http://ebooks.azlibnet.az/book/20nat221217.pdf |access-date=2018-09-12 |archive-date=2020-05-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200525232900/http://ebooks.azlibnet.az/book/20nat221217.pdf |url-status=dead }}</ref><ref name=":0">[http://www.serqqapisi.az/index.php/humanitar/m-d-niyy-t/7903-shaergi-rus-gaezeti-ilae-baghl-yeni-arashd-rmalar "Şərqi-rus" qəzeti ilə bağlı yeni araşdırmalar]</ref> == Qəzetin nəşrinə qədərki dövr == 1891-ci ilin oktyabrında "''Kəşkül''" qəzeti bağlandıqdan 12 il müddətində [[Azərbaycan türkcəsi]]ndə qəzet və [[jurnal]] nəşri mümkün olmadı, milli ruhlu [[ziyalı]]ların təşəbbüsləri fayda vermədi. [[Kamal Ünsizadə]]nin, [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]nun, [[Nəriman Nərimanov]]un, [[Sultan Məcid Qənizadə]]nin, [[Məhəmməd ağa Şahtaxtlı]]nın Qafqaz Canişinliyinə etdiyi müraciətlərə "''yox''" cavabı verildi.<ref name=":2" /> [[Qafqaz]]da [[rus]]laşdırma siyasətini həyata keçirən missioner İlimskinin hələ 1870-ci ildə rus olmayan əhalini ruslaşdırmaq planları anadilli mətbuat orqanlarının yaradılması ideyasının həyata keçirilməsinə sədd idi. Lakin Çar [[Rusiya]]sının yerli ləhcələri ədəbi dilə çevirmək yolu ilə əhalini ruslaşdırmaq siyasəti nəticəsiz qaldı. Xalqa ana dilində mətbuat orqanı bəxş etmək üçün mübarizə aparan ziyalılardan biri Kamal Ünsizadə 1900-cü ildə "''Daniş''", Məhəmməd ağa Şahtaxtlı isə 1896-cı ildə "''Tiflis''" adlı qəzet çıxarmaq istəsələr də, təşəbbüsləri nəticəsiz qaldı.<ref name=":2" /> 1889-cu ildə [[Fransa]]ya gedən Məhəmməd ağa 1902-ci ildə Rusiyaya qayıtdıqdan sonra yenidən qəzet çıxarmaq istədi. O, öz doğma Şahtaxtı kəndindəki ata mülkünü sataraq [[Tiflis]]ə köçdü və orada mətbəə təşkil etdi. Tiflisdə fəaliyyət göstərdiyi müddətdə M.Şahtaxtlı növbəti dəfə cəhd edərək doğma Azərbaycan dilində qəzet açmaq niyyətilə Rusiya hökumətinə [[ərizə]] ilə müraciət etdi.<ref name=":2" /> Tapılan [[qovluq]]da onun yazdığı geniş əhatəli ərizələr vardır. Yazdığı ərizələrdə elmi, maraqlı dəlil və sübutlarla [[Qafqaz]]ın canişinini inandırmağa çalışmış və uzun-uzadı müraciətlərdən sonra onların müqavimətini qıra bilmişdir. Məsələn, onun general-adyutant knyaz G.S.Qolitsinə yazdığı ərizə çox əhatəlidir. Burada Məhəmməd ağanın nəşr üçün tərtib etdiyi proqram da vardır. O, burada maraqlı izahatlar verərək çar hökumətini inandırmağa çalışır ki, "''Şərqi-rus''" qəzeti nəşri ilə [[Rusiya]] hökumətinə xeyir verə bilər və sair. Ərizədə 50 yaşında olduğunu da qeyd edir. (Amma bu vaxtlar onun 56 yaşı vardı). [[Tiflis]]də yaşadığı ünvanı (Olqinski küçəsi, Qoqniyevlərin evi № 16) göstərən [[Məhəmməd ağa Şahtaxtinski|Məhəmməd ağa]] ərizənin axırında qeyd edib:<ref name=":0" /> {{cquote|''Arzu edirəm ki, qəzetin həcmi “Svet” (İşıq) qəzetinin həcmində olsun.''}} Hətta o bu ərizədə qeyd etmişdi ki, qəzet Libermanın [[mətbəə]]sində çap ediləcək. Görünür ki, bu mətbəə çar hökumətinin inandığı yer imiş. Amma sonralar o, Tiflisə köçüb müasir avadanlıqlı mətbəə açmışdı. M. Şaxtaxtinski bu haqda belə demişdir: {{cquote|müəllif=|Bir evin istifadəsiz qalmasındansa satılıb xeyirli işlərə sərf olunması daha münasibdir. Düşündüm ki, Şərqi-rus"u inkişaf etdirərək həm özümün, həm də millətin könlündə əbədi bir mülk ucaldaram.}} Beləliklə, [[Məhəmməd ağa Şahtaxtinski]]nin təşəbbüsü müsbət nəticələnir və çar Rusiyasının Qafqaz canişinliyi 1903-cü ilin əvvəllərində "''Şərqi-rus''" qəzetinin çapına razılıq verir.<ref name=":2" /> == Nəşri == Məhəmməd ağa Şahtaxtinskinin "''Şərqi-rus''" adlandırdığı qəzetin birinci nömrəsi 1903-cü il [[30 mart|martın 30-da]] nəşr olundu. Qəzet əvvəllər həftədə üç dəfə çap olunurdu. 1904-cü il iyunun 8-dən etibarən isə gündəlik qəzetə çevrildi. "''Şərqi-rus''" qəzeti [[Azərbaycan]]da ictimai fikrin inkişafı tarixində mühüm yerlərdən birini tutur. O, XX əsrin ilk Azərbaycan qəzetidir, həm də ilk gündəlik Azərbaycan qəzetidir. Bu qəzetin səhifələrində müxtəlif [[xalq]]ların nümayəndələri iştirak etmişlər. Onu "''Əqsayi şərqdən Çin hüdudlarınadək yayılan, din ayrı, dil ayrı ziyalıların qabaqcıl fikirlərinin "vıstavkası''" adlandırırdılar.<ref name=":2" /> == Mövzular == "''Şərqi-rus''" 1903-cü il 16 aprel tarixli 7-ci sayında öz ideya istiqamətini, məramnaməsini belə bəyan etmişdi:<ref name=":2" /> {{cquote|müəllif=|Bizim borcumuz həqayiqnəvislikdir, yaxşılığı dediyimiz kimi yamanlığı da gizlətməyəcəyik. Biz meydana ona görə çıxdıq ki, xalqa doğru söz deyək və nəinki ona-buna vicdan füruşanə mədhiyyələr oxuyaq.}} Qəzetin redaktoru [[Məhəmməd ağa Şahtaxtinski]] idi. O, qəzetdə "''Qəzetnəvis''" imzası ilə öz dövrünün ən aktual məsələlərindən bəhs edən məqalələr yazmışdır.<ref name=":2" /> Qəzetdə əlifbanın yeniləşdirilməsi, [[hicab]] (örtük) məsələsi, maarifin yayılması, məktəblərdə tədrisin yaxşılaşdırılması və s. məsələlər qaldırılmış və həmin məsələlər barəsində çoxlu yazı dərc olunmuşdur. "Şərqi – rus"un səhifələrində mədəniyyət, ədəbiyyat, dil məsələlərinə xüsusi yer verilirdi. [[Lev Tolstoy]]dan [[Azərbaycan dili]]nə ilk tərcümələr bu qəzetin səhifələrində çıxmışdı.<ref name=":2" /> "''Şərqi-rus''" xalqın ağır vəziyyətini görərək yazırdı:<ref name=":2" /> {{cquote|müəllif=|Tüstü və baş pulu deyilən xərcdən azad olmağın əvəzində rəiyyətlərin boynuna mülkədarlarla bərabər padşahlıq torpaq vergisi (zemstvo) təhmili gəlmişdir... Bu növ xərclər rəiyyətlərin çoxuna ifrat artıq düşübdür və onlara nəhayətdə ağır yük olubdur.}} === Qəzetin fəaliyyəti ilə bağlı yaranan fikir ayrılıqları === Məhəmməd ağa Şahtaxtlının rus təəbəçiliyini qəbul etməsi, bir çox ciddi məsələlərin qəzet səhifələrinə çıxarılmasının əleyhinə olması, hökumətlə kompromiss siyasəti dövrün bəzi ziyalıları tərəfindən birmənalı qarşılanmır, "''Şərqi-rus''" tənqid atəşinə tutulurdu. Türk dünyasının milli-mənəvi birliyini, "''Dildə, fikirdə, işdə birlik''" düsturunu sahibi olduğu "''[[Tərcüman (qəzet)|Tərcüman]]''" qəzetinin ana tezisinə çevirmiş [[İsmayıl bəy Qaspıralı]] da Məhəmməd ağa Şahtaxtlının tutduğu yolu bəyənmirdi. "''Tərcüman''"ın "''Şərqi-rus''" adlı xəbərində qəzetin [[Cəlil Məmmədquluzadə]]nin redaktəsinə keçəndən sonra istiqamətinin müsbət məcraya yönəldiyi, bu mətbu orqanın doğru, düz yola qədəm qoyduğu əksini tapmışdı. Qəzet getdikcə müəyyən məsələləri dolaşıq, dumanlı şəkildə oxucuya çatdırmaq yoluna qədəm qoymuşdu. Məsələn, milli bərabərlik və azadlıq, dil birliyi, söz və fikir azadlığı kimi məsələlər barəsində mücərrəd yazılar verirdi. "''Şərqi-rus''"un ilk saylarında dərc olunan məqalələri [[Ömər Faiq Nemanzadə]] "''camaatın məlumatını artırmağa, fikirlərini işıqlandırmağa xidmət edən''" [[publisist]] nümunələr adlandırır, qəzetin çatışmayan cəhətlərini, xüsusən "''barışdırıcı''" missiyasını tənqid edirdi. Bir neçə əcnəbi [[dil]] bilən M.Şahtaxtlının fəaliyyətinin bir hissəsi də [[əlifba]] islahatı ilə bağlıdır. O, əlifba layihələri üzərində mütəmadi çalışmış, bu barədə yalnız Azərbaycan dilində deyil, rus və fransız dillərində də kitablar çap etdirmiş, özünə tərəfdar toplamağa çalışmışdı. Ərəb əlifbasını islah etməkdə Mirzə Fətəli Axundovun işini davam etdirməyə çalışması M.Şahtaxtinskinin müsbət təşəbbüsü olsa da, özünün təklif etdiyi layihənin ciddi nöqsanları onu bu sahədə müvəffəqiyyətsizliyə uğratdı. "''Tərcüman''" qəzetinin redaktoru İ.Qasprinskinin əlifba məsələsi üstündə M.Şahtaxtinskinin kəskin tənqid etməsi də "''Şərqi-rus''"u xeyli nüfuzdan saldı.<ref name=":2" /> [[Qəzet]] bəzi hallarda liberal mövqe tuturdu. Bunu hər şeydən əvvəl dövrlə əlaqələndirmək lazımdır. "''Şərqi–rus''" həm inqilabi mübarizənin qızışdığı, həm də mürtəce hakim təbəqələrin təzyiqinin artdığı bir zamanda buraxılırdı. Qəzetin ümummilli məsələlərdə prinsipial deyil, liberal mövqe sərgiləməsi də çarizmin mürtəce rejimindən qorunmaq mahiyyəti daşıyırdı. Aydındır ki, belə bir şəraitdə qəzet ardıcıl demokratik mövqe tuta bilməzdi. M.Şahtaxtlı təzyiqlərdən, təhdidlərdən qəzeti qorumaq üçün manevrlər edir, onu mövqesizlikdə, prinsipsizlikdə qınayan qələm dostlarına qəzet səhifəsində cavablar verirdi. Belə yazılardan biri "[[Kaspi (qəzet)|Kaspi]]" qəzetinin redaktoru [[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]a ünvanlanmışdı. M.Şahtaxtlı bu məqalədə deyirdi: {{cquote|müəllif=|Allah bizi rus təbəəsi yaratmış, biz zahirən və batilən rus padşahımıza və rus dövlətinə sadiq təbəə olub islam dinimizi və türk dilimizi can və dil ilə bəsləməyi kəndimizə fərz bilib beynəlmiləl politikadan və intriqadan istər din pərdəsi altında, istərsə də açıq olsun, kəndimizi daima şiddətlə kənara tutmalıyız.}} Çar Rusiyasına qarşı bu cür münasibətə Əlimərdan bəy Topçubaşov, [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] kəskin reaksiya verərək "''bu yolun, bu əhvalın cürətsizlik, barışdırıcılıq, gözqapamaq''" olduğunu söyləyir, M.Şahtaxtlıya qarşı açıq yazılarla çıxış edirdilər. Tənqiddə liberallıq "''Şərqi-rus''"a çox baha başa gəlirdi. Əlimərdan bəy Topçubaşovun, Əhməd bəy Ağaoğlunun "''Şərqi-rus''"a qarşı kəskin münasibətinə səbəb mesenant [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in "''Şərqi-rus''"un ilk sayında tənqidi olmuşdu. Belə ki qəzetin birinci nömrəsində qəzetin əməkdaşları böyük cəsarətlə millət atası hesab olunan [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Tiflisdə müsəlman məktəbini hamiliyə götürüb lakin heç bir kömək göstərməməsini tənqid etmişdilər. Bunun üstündə [[Bakı]]dakı jurnalistlər, o cümlədən [[Əhməd bəy Ağayev]], [[Əli bəy Hüseynzadə]], [[Əlimərdan bəy Topçubaşov]] qəzetin üzərinə hücumlar edirdilər. İlk vaxtlarda qəzet onlara qarşı kəskin münasibət bəsləyib, sərt cavablar verir, onları "Hacı Zeynalabdinin qələm qoçuları" adlandırırdı. Məqalələrinin birində qəzet yazırdı:<ref name=":2" /> {{cquote|müəllif=|Mərdan bəy və Əhməd bəy kimilərdə prinsip, məslək nə gəzir? Bunlar... ac qurdlardır ki, neft sayəsində dövlətlənən Bakıya yığılıb, Əlinin börkünü Vəlinin başına qoyub, ciblərini doldururlar. Məzəsi budur ki, boylə çapovulçuların hələ iddiası odur ki, mən bunları pişvayi-islam tanıyıb, bunların rəzalətini millət nəzərində fəzilət göstərəm.}} Çarizm bir tərəfdən pantürkizmi və panislamizmi pisləyir, digər tərəfdən onlarla ittifaq bağlayırdı. O dövrdə hər bir ictimai cərəyan mətbuat orqanını öz tərəfinə çəkməyə çalışırdı. "''Şərqi-rus''" da gah mütərəqqi-demokratik, gah mürtəce istiqamətə yuvarlanırdı. Qəzetin məsləki haqqında C.Məmmədquluzadə "''Xatiratım''" əsərində yazmışdır:<ref name=":2" /> {{cquote|O əsrdə və o şərait içində heç bir kəsin cürəti ola bilməzdi ki, qələmi ilə azad olsun və əsrin hökumətinin istibdadı ilə mübarizə aparsın: yaxud ehtiyatla da olmuş olsa hökumət ilə oppozisiyada ola bilsin. Və təbiidir ki, bir belə azaditələb cəridəyə heç bir vəchlə icazə almaq mümkün olmazdı. Onunçün xah Məhəmməd ağanın, xah onun biztək köməkçilərinin məsləki və ideyası məhz müsəlman camaatını maarif və mədəniyyətə təklif və tərğib etməkdən başqa bir şey ola bilməzdi. Hətta dini mövhumat barəsində söz danışmaq belə mümkün deyil idi. Hətta yadımdadır ki, müsəlman arvadlarına savadın və təhsilin lüzumu barəsində Məhəmməd ağa tərəfindən qəzetdə yazılmış bir məqalədə "qadın azadlığı" kimi iki kəlmənin üstə müsəlman içində böyük danışıq törədi. O ki qaldı siyasi məsələlər, bu barədə dilim lal olsun: haman əsrin senzorunun tələbatı o qədər səxt idi ki, siyasət nədir ki, siyasətin qorxusundan "s" hərfini yazmağa cürət etməzdik.}} === Əməkdaşlıq === [[Azərbaycan]]da milli oyanış getdikcə açıq-aşkar özünü büruzə verirdi. Çar hökuməti günü-gündən mübarizləşən azərbaycanlı aydınlar və ziyalılar arasında – xüsusilə də Tiflisdə məskunlaşıb fəaliyyət göstərən ziyalılarla [[Bakı]]da fəaliyyət göstərənləri qarşı-qarşıya qoymağa, milli aydınlar və fəal [[azərbaycanlı]]lar arasında nifaq salmağa çalışırdılar. Lakin bu çəkişmələrin sonunda tərəflər bir araya gəlib ittihamlara son qoyaraq əməkdaşlıq yolu tutdular. Cəlil Məmmədquluzadə "''Xatiratım''" əsərində bu olaylara toxunaraq yazır:<ref name=":2" /> {{cquote|Dünyada hikmətə inanan adam olsa idim, mən deyə bilərdim ki, "Şərqi-rus" qəzetinin yox olmağında bir "hikmət" var. Məlum şeydir, cəridənin dalı kəsilməyinə ya onun maliyyəsinin zəifliyi, ya da hökumətin qərardadı, yaxud nadir vaxtlarda cəridənin sahibinin özünün fövti ola bilər. "Şərqi-rus"un bağlanmasında bu üç maneələrin heç biri üz vermədi. Qəzetin həmişəlik yatmağı bu qərar ilə əmələ gəldi. Necə ki, ərz olundu, Qafqazda müsəlmanlar içində türkcə qəzet tək bir "Şərqi-rus" idi. Bu da məlumdur ki, Tiflisdə bina olunmuşdu və orada da çıxmaqda idi. Bakı şəhəri, o milyonlu və mədənli Bakı şəhəri öz qəhrəman yazıçıları ilə, öz Əhməd bəy Ağayev, [[Əli bəy Hüseynzadə|Əli bəy Hüseynzadə]], [[Haşım bəy Vəzirov]], [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə|Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], doktor Qarabəy Qarabəyov, şair Müznib, [[Hacı İbrahim Qasımov]], [[Cəfər Bünyadzadə]] və qeyri bunlar kimi əhli-qələmləri ilə uzaqdan Tiflisə baxıb onun gündəlik "''Şərqi-rus''" qəzetinə həsəd aparırdılar. Bəs necə olsun? Belə məlum olur ki, o vaxtlar türk qəzetinə izn hasil etmək bəhərhal çox çətin bir məsələ imiş. İndi belə güman etmək olar ki, o vaxt Bakının birinci jurnalistlərindən Əhməd bəy Ağayev və Əli bəy Hüseynzadəyə ya qəzet icazəsi ''Peterburqd''an verilmədi, yaxud bunlar Peterburqun siyasətini nəzərə alıb oradan bu icazəni istəmədilər, onunçün də bunlar belə məşqə düşdülər. Mərkəzdən ki, təzə bir türk cəridəsinə izn almaq ümidi yoxdur, səlah buradadır ki, hal-hazırdakı "''Şərqi-rus''" qəzetinə bir növ əl uzatmaq və şəriklikmi sifətilə, ya qeyri bir vəchlə oraya daxil olmaq və qəzeti də Bakıya köçürmək. Axirül əmr Məhəmməd ağa Bakıda Əhməd bəy Ağayevin "''Şərqi-rus''" qəzetinə yoldaşlı sifətilə daxil olmağını qəbul etdi. Və niyə qəbul etdi və nə mülahizə ilə qəbul etdi, bunu mən o vədə bilmədim. Ancaq Əhməd bəyin qəzetə daxil olmağına Qafqaz hökuməti izn verə bilmədi: onunçün də bu izni hasil etmək qəsdi ilə Məhəmməd ağa Peterburqa getməyə məcbur oldu və oradan icazəni da aldı. Və sənə [[1905]]-ci ilin yanvar ayında qəzetin təzə il abunəsi hər yandan şirin gəldiyi bir vaxtda Məhəmməd ağa qəzeti yatırtdı və başladı Bakıya köçməyə hazırlaşmağa. Yanvardan fevraladək ancaq idarənin əşyasının qutulara dolmağı çəkdi və qutulara da dolub hazır olandan sonra haman yerdə qaldı ki, qaldı".}} == Yaradıcı heyət == Qəzetin işində C.Məmmədquluzadədən başqa Ömər Faiq Nemanzadə və Səməd ağa Qaibov da yaxından iştirak edirdilər. "''Şərqi-rus''"un Azərbaycan mətbuatı tarixində ən böyük xidmətləri Cəlil Məmmədquluzadə, Ömər Faiq Nemanzadə, Ə.Nəzmi, M.S.Ordubadi kimi dövrün böyük publisist və şairlərinin mətbu tribunasına çevrilməsi, onları ictimaiyyətə yaxından tanıtmasıdır. Qəzetdə Sultan Məcid Qənizadənin, [[Firidun bəy Köçərli]]nin yazısı, [[Mirzə Ələkbər Sabir]]in şeiri, Ömər Faiq Nemanzadənin, [[Rəşid bəy Əfəndiyev]]in publisist məqaləsi, Mirzə Cəlilin [[felyeton]]u, [[Məmməd Səid Ordubadi]]nin hekayəsi, [[Abbas Səhhət]]in əsərləri dərc olunmuşdu. === Cəlil Məmmədquluzadə === "''Şərqi-rus''" qəzetinin Azərbaycan mətbuatı tarixində ən böyük xidmətlərindən biri də odur ki, Cəlil Məmmədquluzadə kimi görkəmli bir jurnalisti üzə çıxarmış, özündən sonrakı mətbuatda demokratik cəbhəni ardıcıl olaraq möhkəmləndirə bilən mahir bir redaktor yetirmişdi. Cəlil Məmmədquluzadənin "Şərqi-rus"da əməkdaşlığının maraqlı tarixçəsi vardır. 1903-cü ildə xəstə arvadını Tiflisə aparan Cəlil Məmmədquluzadə təsadüfən Şahtaxtinski ilə görüşmüş və onu "''Poçt qutusu''" hekayəsi ilə tanış etmişdir. Şahtaxtinski həmin hekayəni qəzetdə çap etməklə C.Məmmədquluzadəyə də Tiflisdə qalıb "''Şərqi-rus''" qəzetində iştirakını təklif etmişdir. O vaxtdan etibarən Mirzə Cəlil Tiflisdə yaşamış və jurnalistlik fəaliyyətini "''Şərqi-rus''"da davam etdirmişdir. O, qəzetdə "''Poçt qutusu''"ndan başqa "''Kişmiş oyunu''" adlı hekayə, L.N.Tolstoydan etdiyi "''Zəhmət, ölüm və naxoşluq''" adlı tərcümə əsəri, "''Arvad''" adlı ruscadan tərcümə hekayəsini dərc etdirmiş, Naxçıvan müəllimlərindən Sidqinin vəfatına aid nekroloq yazmış, habelə çoxlu tərcümələr etmişdir. Mirzə Cəlilin rus və başqa xalqların ədəbiyyatı ilə əlaqəsi məhz "''Şərqi-rus''" qəzetində möhkəmlənmişdir.<ref name=":2" /> C.Məmmədquluzadənin "''Şərqi-rus''"da fəaliyyətə başlaması Mirzə Cəlilin ideya-yaradıcılıq axtarışlarını bir səmtə yönəltməkdə, daha doğrusu, onun bundan sonra ədəbiyyata və jurnalistikaya üstün yer verməsində müəyyən təkan rolu oynadı. Məmmədquluzadə və onun müasiri olan publisistlərin "''Şərqi-rus''"da ən çox bəyəndikləri xüsusiyyət qəzetin müstəqil, demokratik yol tutacağını vəd etməsi və imkan daxilində buna müəyyən dərəcədə əməl olunması idi. C.Məmmədquluzadə bu mətbu orqanda 1904-cü ilin yanvar ayından 1905-ci ilin elə həmin ayına qədər fəaliyyət göstərdi. O, ilk dəfə azərbaycanca publisist və ədəbi-tənqidi məqalələr yazdı, tərcümə sahəsində qələmini sınadı. 1904-cü ilin noyabr ayının 26-dan 1905-ci ilin yanvarın 15-dək qəzetin müvəqqəti redaktoru oldu. O, bu vəzifədə redaktorluq peşəsinin çətinliklərinə, həmçinin sirlərinə bələd oldu. Qəzetçilik işinin tərtibat və poliqrafik cəhətlərini, habelə senzura və rabitə orqanları ilə əlaqə yollarını öyrəndi, "''Molla Nəsrəddin''"in nəşrinə qədər hazırlıq keçdi. Mirzə Cəlil gələcək dostlarını da "''Şərqi-rus''"da tapdı. Ömər Faiq, [[Firudin Köçərli]], [[Üzeyir Hacıbəyov]]la təmas qurdu, dostluq etdi. "''Şərqi-rus''"un çapını dərhal alqışlayıb, şeir həsr edən M.Ə.Sabirlə qiyabi tanış oldu. M.Cəlilin "''Şərqi-rus''"a vaxtında gəldi, qəzet hələ nəşrə başlamadığı vaxtda rus və Azərbaycan dillərini bilən mütərcimə ehtiyac olduğu barədə elan vermişdi. O, qəzetdə dərc olunan mətbuat xülasəsini, teleqramları ruscadan ana dilinə tərcümə edirdi. "Şərqi-rus"da çalışması C.Məmmədquluzadənin gələcək yaradıcılığı üçün bir məktəb rolu oynadı və o, 1905-ci ilin əvvəlindən bəzi fikir ixtilaflarına görə redaksiyadan uzaqlaşdı. [[Mirzə Ələkbər Sabir]] də "''Şərqi-rus''" qəzetini, onun ideya istiqamətini izləmiş və bəyənirdi. Bunun nəticəsi olaraq "''Şərqi-rus''"a [[şeir]] həsr etmişdi. Sabirin bu şeiri 1903-cü il iyun ayının 27-də "''Ədəbiyyat''" başlığı altında Ələkbər Tahirov imzası ilə işıq üzü görmüşdür. == Fəaliyyətinin dayandırılması == Sonralar Hacı Zeynalabdin Tağıyev Bakıda Azərbaycan dilində "''[[Həyat (qəzet)|Həyat]]''" adlı qəzetin nəşrinə icazə aldı, Əhməd bəy Ağayevlə Əli bəy Hüseynzadə [[redaktor]] vəzifəsinə sahib oldular. M.Şahtaxtinski isə çıxılmaz vəziyyətdə qaldı. Qəzetin axırıncı nömrəsi 1905-ci il yanvarın 15-də buraxılmışdır.<ref name=":2" /><ref name=":1" /> == Xatirəsi == Azərbaycan mətbuat tarixində mühüm yer tutan "''Şərqi-rus''" qəzetinin 110 illik yubileyi 2013-cü ildə təmtəraqlı şəkildə qeyd olunmuşdur.<ref>[http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=21853 "Şərqi-rus" qəzetinin 110 illik yubileyi qeyd olunmuşdur.]</ref> == Xarici keçidlər == * [https://soz6.com/nedir/30032/serqi-rus "Şərqi-rus"] {{Vikimənbə|"Şərqi-Rus" qəzeti}} == Mənbə == * N.N.Zeynalov "Azərbaycan mətbuat tarixi", I hissə. Bakı, 1973, ADU-nun nəşriyyatı * Vəliyev Akif Abdüləzim oğlu (Aşırlı). "Azərbaycan mətbuatı tarixi" (1875–1920), Bakı "Elm və Təhsil", 2009, 172 səh. * Sona Vəliyeva "İşığa gedən yol". Bakı, "Zərdabi LTD", MMC, 2016, 768 səh. * Azərbaycan tarixi 7 cilddə, V cild. Bakı, 1998. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan mətbuatı}} [[Kateqoriya:1903-cü ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:30 martda yarananlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan mətbuatı]] [[Kateqoriya:1905-ci ildə ləğv olunanlar]] r2wo6ix0wdxsmn143hlwynynoehrurk 0 173297 6600281 6498754 2022-08-29T04:56:43Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Pablo Eskobar |orijinal adı = {{lang-es|Pablo Emilio Escobar Gaviria}} |şəkil = Pablo Escobar Mug.jpg |şəklin ölçüsü = 250 |şəklin izahı = İlk dəfə həbs olunması zamanı polis tərəfindən çəkilən şəkili |digər adı = |doğum tarixi = 1.12.1949 |doğum yeri = Rienergo, [[Kolumbiya]] |vəfat tarixi = 2.12.1993 |vəfat yeri = Medelin, [[Kolumbiya]] |vəfat səbəbi = İntihar |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = Maria Viktoria Henao |uşağı = Juan Pablo <br> Manuela Eskobar |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = Cinayətkar qrupun rəhbəri, narkobaron |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Pablo Eskobar''' ({{lang-es|Pablo Emilio Escobar Gaviria}}; {{DVTY}}) — kolumbiyalı narkotik qaçaqçısı. Narkotik satışından əldə etdiyi gəlirlə 1989-cu ildə ''[[Forbes (jurnal)|Forbes]]'' jurnalında dünyanın ən varlı yeddinci şəxsi elan edilmişdir. == Həyatı == Eskobarın gənclik dövrü [[Kolumbiya]]nın [[Medellin]] şəhərində keçmişdir. [[Medellin]] 1970–1980-ci illərdə ən təhlükəli şəhərlərdən biri idi. [[Kolumbiya]] narko kartellərinin hər biri bu şəhərdə cəmləşmişdi. Eskobar da ilk cinayətkar fəaliyyətinə bu şəhərdə maşın oğurluğu edərək başlamışdır. Şəhər məzarlığından baş daşlarının oğurlayıb, Antiogada yerləşən kəndlərdə satması haqqında olan iddialar öz təsdiqini tapmamışdır. Xırda oğruluğun təhlükəli və az qazanclı olması səbəbindən Eskobar 1970-ci illərdə [[narkotik]] biznesinə başladı. Narkotikdən əldə edilən gəlirlər hesabına qısa zamanda varlanan Eskobar 1975-ci ildə [[Medellin]] şəhərində bütün narko kartellərinin tabe olduğu və baş narkobaron kimi tanınan ''Fabio Restreponu'' öldürmək göstərişi vermişdir. Fabio Restreponu ölümündən sonra [[Kolumbiya]]da olan bütün [[narkotik]] transferi Eskobarın nəzarətinə keçmişdir. 1976-cı ildə [[ABŞ]]-da satılan [[narkotik]]in 80% gəliri Eskobarın hesabına yazılırdı. 1980-ci illərin əvvələrində Eskobar özünün böyük narkotik imperiyasını yaratmışdı. [[ABŞ]], [[Meksika]], [[Puerto-Riko]], [[Pakistan]] və [[Tayland]] kimi ölkələrə [[narkotik]] satışı ilə Eskobarın karteli məşğul olurdu. Pablo Eskobarın vardatı durmadan artırıdı. Gün ərzində polisə 60 ton kokain yem edib, 600 ton [[narkotik]] satışı həyata keçirirdilər. Eskobarın karteli, narkotikin qramını ən ucuz halda 150 dollara satırdı. Bu şəkildə gün ərzində milyonlar qazanırdı. 1983-cü ildə öz biznesini daha təhlükəsiz idarə etmək məqsədi ilə millət vəkili seçilmək istədi. Həmin keçirilən parlamet seçiklərində parlamentə deputat kimi daxil oldu. Pablo Eskobarın deputat seçilməsi yerli qəzetlərdə qanunun Eskobar tərəfindən satın alınması kimi təqdim olundu. Yüksək vəzifəli dövlət məmurları ilə yaxşı münsibətdə olan Eskobar öz biznesini durmadan genişləndirirdi. Pablo Eskobarın adamları 200-ə yaxın müstəntiqin və 1000 yaxın polisin öldürülməsində günahlandırıldı. 1989-cu ildə bir jurnalist əlində Eskobarı həbs edəcək qədər dəlil olduğunu açıqladı. Həmin şəxs dəlilləri polisə gətirmək ücün təyyarəyə minən zaman Eskobarın adamları tərəfindən təyyarə havada partladılmışdır. Hadisə nəticəsində jurnalist də daxil olmaqla 110 nəfər həlak olmuşdu. 1990-cı ildən etibarən Pablo Eskobar təqib olunmağa başlayır. Mətbuata verdiyi bir açıqlamasında əgər polis tərəfindən rahat fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradılarsa, [[Kolumbiya]]nın bütün xarici borcunu ödəməyə hazır olduğunu bildirmişdir. 1992-ci ildə onun haqqında axtarış verilmişdir. Eskobarın həbs olunmasını ən çox yerli polislər istəyirdi. Hər bir polisin öldürülməsinə görə 3 min dollar vəd edən Eskobar polislərdən nifrət etdiyini hər zaman dilə gətirmişdir. [[Fayl:Death of Pablo Escobar.jpg|thumb|left|[[Medellin]] şəhər polis departamentinin rəhbəri Martinez, polislərlə birlikdə Pablo Eskobarın cəsədi yanında gülərək poza verməsi (2 dekabr, 1993)]] Eskobarın hər bir polisin başına 3 min dollar mükafat elan etməsi, 1970–1980-ci illərdə 400 nəfər polisin ölümünə səbəb olmuşdur. 1993-cü ildən etibarən Eskobar gizlənməyə başladı. [[Medellin]] polisi Eskobarın bu şəhərdə gizlənməsi haqqında ətraflı məlumata sahib idi. Onun yerinin müəyyən edilməsi ücün aparılmış əməliyyat prosesi 6 ay çəkmişdir. Eskobarın ələ keçməsində oğlu Juan Pablo ilə saatlarla telefonla danışması səbəb olmuşdur. Polis tərəfindən yerinin müəyyən olduğunu anlayan Eskobar gizləndiyi evin damına çıxmışdır. Oğluna Bir gün polisə tutulma ehtimalı olsa sağ qulağının arxasından özünü vuraraq öldürəcəyini demişdir. 2 dekabr 1993-cü ildə gizləndiyi evin damında sağ qulağının arxasından özünü vuraraq intihar etmişdir. Futbola böyük marağı olan Eskobar öz tikdirdiyi La Catedral adlı Sözde həbsxanasında olduğu müddət ərzində, [[Kolumbiya milli futbol komandası]] ilə həbsxanada yoldaşlıq oyunu təşkil etmişdir. Narkotik ticarətindən milyard dollarlar qazanan Pablo Eskobar heç vaxt narkotikdən və [[siqaret]]dən istifadə etməmişdir. Eskobar və ailəsi haqqında olan bəzi maraqlı məlumatlar onun həyat tərzinin sadə olduğunu göstərir. Övladlarının çoxlu pul xərləməsinə və siqaret çəkməsinə qarşı olan Eskobar, [[Medellin]]də məktəb, xəstəxana, kilsə və uşaq evlərinin tikilməsinə milyonlarla dollar pul ayırmışdır. Bu səbəbdən əksər [[Medellin]]lilər onu müsbət şəxs kimi xarakterizə edirdilər. == Kitablar == {{Vikianbar kateqoriyası|Category:Pablo Escobar}} * Bowden, Mark (2002). ''Killing Pablo: The Hunt for the World's Greatest Outlaw''. Penguin Pub. * Escobar, Roberto (2009). ''The Accountant's Story: Inside the Violent World of the Medellín Cartel''. Grand Central Pub. * McAleese, Peter (1993, 2001). ''No Mean Soldier''. Cassell Pub. == İstinadlar == [[Kateqoriya:Cinayətkarlar]] [[Kateqoriya:Kolumbiyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Odlu silah atəşindən vəfat edənlər]] {{İstinad siyahısı}}{{Xarici keçidlər}} 5fy1749y8pg8h6pi0jw3zp5nscti1rn 0 173330 6600980 6283302 2022-08-29T10:19:55Z Turan Etibaroğlu 97281 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Alim |piktoqram = |adı = |orijinal adı = Məhərrəmova Solmaz Səttar qızı |digər adı = |şəkil = Solmaz Məhərrəmova2.jpg|alt=Solmaz Məhərrəmova|thumb|252x252px| |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 1949 |doğum yeri = [[Laçın]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = |elmi dərəcəsi = |elmi adı = tarix elmləri doktoru |iş yeri = |alma-mater = <!--Qədim təhsil ocaqları--> |təhsili = [[Bakı Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsi]] |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb--> |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi|2009}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Məhərrəmova Solmaz Səttar qızı''' — etnoqraf-alim, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix elmləri doktoru.<ref>[http://science.gov.az/az/forms/doktora-nauk-instituta-arheologii-i-etnografii/3555 Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun elmlər doktorları]</ref> == Həyatı == Azərbaycan Respublikasının [[Laçın]] şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. [[S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti]] tarix fakültəsini bitirmişdir.  1980-1992-cı illərdə Laçın Rayon Tarix-diyarşünaslıq Muzeyinin direktoru vəzifəsində işləmişdir. Hazırda [[AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu|AMEA Arxeologiya]], Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsində çalışır. [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyas]]<nowiki/>ı Qadınlar Şurasının Laçın Rayon təşkilatının sədridir. == Elmi fəaliyyəti == <nowiki/> 1995-ci ildə "Azərbaycan kəndində müasir mədəni-məişət prosesləri" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmiş, tarix elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.  2011-ci ildə "XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində Kiçik Qafqazın cənub-şərq bölgəsinin tarixi etnoqrafik tədqiqi (Zəngəzur, Cəbrayıl və Cavanşir qəzalarının materialları əsasında)" mövzusunda Ermənistanın işğalına məruz qalmış Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Kəlbəcər, Cəbrayıl və Füzuli rayonlarının maddi və mənəvi mədəniyyətinə həsr olunmuş doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.  2007-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə ilk dəfə böyük tirajla nəşr edilmiş üçcildlik "Azərbaycan etnoqrafiyası"nın müəlliflərindən biri və redaksiya heyətinin üzvüdür. İki monoqrafiya, 100-dən çox, o cümlədən xarici ölkələrdə ([[Rusiya]], [[Türkiyə]], [[Gürcüstan]], [[Ukrayna]], [[Qazaxıstan]]) nəşr edilmiş elmi məqalələrin, habelə muzey işinə aid bir neçə metodiki tövsiyənin həmmüəllifi, Azərbaycan, rus və ingilis dillərində yüksək poliqrafik tərtibatla nəşr edilmiş "Qəbələnin tarixi", "Qəbələnin etnoqrafiyası" və "Qəbələnin folkloru" adlı kitablar toplusunun, Moskvada rus dilində çapdan çıxmış "Azərbaycanlılar" adlı fundamental əsərin əsas müəlliflərindən biridir. AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun Elmi Şurasının, Azərbaycan Respublikası Elmi Tədqiqatların Əlaqləndirmə Şurası “Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İxtisasları üzrə Elmi Şuranın, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-ın "Tarix və siyasi elmlər" üzrə ekspert şurasının üzvü, AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun Qadınlar şurasının sədridir. Azərbaycan etnoqrafiya elminin və milli-mənəvi dəyərlərimizin təbliğində və geniş yayılmasında fəal iştirak edərək radio və televiziya kanallarının təşkil etdiyi verilişlərdə vaxtaşırı çıxışlar etmiş, [[AzTV]]-nin çəkdiyi "Yun hörgüsü-keçə sənəti", "Spase" kanalının 2 seriyalı "Azərbaycan xalq rəqsləri", "Lider" kanalının "Novruz çərşənbələri" adlı elmi-populyar filmlərində məsləhətçi-mütəxəssis-etnoqraf kimi çəkilmişdir.  == Təltif və mükafatları == [[2009]]-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adını, iki dəfə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Respublika Ağsaqqllar Şurasının, "Vətən eşqi" qəzetinin, Laçın Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İctimai Elmlər Bölməsinin, AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun, AMEA Azad Həmkarlar Komitəsinin Fəxri fərmanları, "Yeni şans" və "Azərbaycan əsgəri" qəzetlərinin fəxri diplomu, "Mediya Araşdırma" və "Azərbaycan və Avropa"nın layihəsi əsasında "Azərbaycan ziyalısı" fəxri diplomu, "Qafqaz-Media" İctimai Birliyinin təsis etdiyi "Xarı Bülbül" medalı, həmçinin pul mükafatları və təşəkkürlər almışdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:Laçında doğulanlar]] [[Kateqoriya:Laçın rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan etnoqrafları]] [[Kateqoriya:Alim qadınlar]] g197ci4fz4fhm818uu6cvv6bm2z7n4r 6601073 6600980 2022-08-29T11:15:51Z Atakhanli 223224 [[Special:Contributions/Turan Etibaroğlu|Turan Etibaroğlu]] ([[User talk:Turan Etibaroğlu|müzakirə]]) tərəfindən edilmiş 6600980 nömrəli redaktə geri qaytarıldı / mənbə göstər wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Alim |piktoqram = |adı = |orijinal adı = Məhərrəmova Solmaz Səttar qızı |digər adı = |şəkil = Solmaz Məhərrəmova2.jpg|alt=Solmaz Məhərrəmova|thumb|252x252px| |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 1949 |doğum yeri = [[Laçın]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = |elmi dərəcəsi = |elmi adı = tarix elmləri doktoru |iş yeri = |alma-mater = <!--Qədim təhsil ocaqları--> |təhsili = [[Bakı Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsi]] |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb--> |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Məhərrəmova Solmaz Səttar qızı''' — etnoqraf-alim, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix elmləri doktoru.<ref>[http://science.gov.az/az/forms/doktora-nauk-instituta-arheologii-i-etnografii/3555 Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun elmlər doktorları]</ref> == Həyatı == Azərbaycan Respublikasının [[Laçın]] şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. [[S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti]] tarix fakültəsini bitirmişdir.  1980-1992-cı illərdə Laçın Rayon Tarix-diyarşünaslıq Muzeyinin direktoru vəzifəsində işləmişdir. Hazırda [[AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu|AMEA Arxeologiya]], Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsində çalışır. [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyas]]<nowiki/>ı Qadınlar Şurasının Laçın Rayon təşkilatının sədridir. == Elmi fəaliyyəti == <nowiki/> 1995-ci ildə "Azərbaycan kəndində müasir mədəni-məişət prosesləri" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmiş, tarix elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.  2011-ci ildə "XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində Kiçik Qafqazın cənub-şərq bölgəsinin tarixi etnoqrafik tədqiqi (Zəngəzur, Cəbrayıl və Cavanşir qəzalarının materialları əsasında)" mövzusunda Ermənistanın işğalına məruz qalmış Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Kəlbəcər, Cəbrayıl və Füzuli rayonlarının maddi və mənəvi mədəniyyətinə həsr olunmuş doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.  2007-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə ilk dəfə böyük tirajla nəşr edilmiş üçcildlik "Azərbaycan etnoqrafiyası"nın müəlliflərindən biri və redaksiya heyətinin üzvüdür. İki monoqrafiya, 100-dən çox, o cümlədən xarici ölkələrdə ([[Rusiya]], [[Türkiyə]], [[Gürcüstan]], [[Ukrayna]], [[Qazaxıstan]]) nəşr edilmiş elmi məqalələrin, habelə muzey işinə aid bir neçə metodiki tövsiyənin həmmüəllifi, Azərbaycan, rus və ingilis dillərində yüksək poliqrafik tərtibatla nəşr edilmiş "Qəbələnin tarixi", "Qəbələnin etnoqrafiyası" və "Qəbələnin folkloru" adlı kitablar toplusunun, Moskvada rus dilində çapdan çıxmış "Azərbaycanlılar" adlı fundamental əsərin əsas müəlliflərindən biridir. AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun Elmi Şurasının, Azərbaycan Respublikası Elmi Tədqiqatların Əlaqləndirmə Şurası “Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İxtisasları üzrə Elmi Şuranın, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-ın "Tarix və siyasi elmlər" üzrə ekspert şurasının üzvü, AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun Qadınlar şurasının sədridir. Azərbaycan etnoqrafiya elminin və milli-mənəvi dəyərlərimizin təbliğində və geniş yayılmasında fəal iştirak edərək radio və televiziya kanallarının təşkil etdiyi verilişlərdə vaxtaşırı çıxışlar etmiş, [[AzTV]]-nin çəkdiyi "Yun hörgüsü-keçə sənəti", "Spase" kanalının 2 seriyalı "Azərbaycan xalq rəqsləri", "Lider" kanalının "Novruz çərşənbələri" adlı elmi-populyar filmlərində məsləhətçi-mütəxəssis-etnoqraf kimi çəkilmişdir.  == Təltif və mükafatları == [[2009]]-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adını, iki dəfə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Respublika Ağsaqqllar Şurasının, "Vətən eşqi" qəzetinin, Laçın Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İctimai Elmlər Bölməsinin, AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun, AMEA Azad Həmkarlar Komitəsinin Fəxri fərmanları, "Yeni şans" və "Azərbaycan əsgəri" qəzetlərinin fəxri diplomu, "Mediya Araşdırma" və "Azərbaycan və Avropa"nın layihəsi əsasında "Azərbaycan ziyalısı" fəxri diplomu, "Qafqaz-Media" İctimai Birliyinin təsis etdiyi "Xarı Bülbül" medalı, həmçinin pul mükafatları və təşəkkürlər almışdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:Laçında doğulanlar]] [[Kateqoriya:Laçın rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan etnoqrafları]] [[Kateqoriya:Alim qadınlar]] s0ejeg2ctey1zvhzt40y3k742mkkd5n 10 174275 6600952 4951908 2022-08-29T09:49:19Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Naviqasiya cədvəli |ad = Azərbaycanın müdafiə nazirləri |navbar = |state = {{{state|collapsed}}} |başlığın stili = {{{titlestyle}}} |başlıq = {{bayraq|Azərbaycan}} [[:Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri|Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] {{gerb|Azərbaycan|SQ}} |şəkil = |gövdənin stili = text-align:left; |qrupların stili = text-align:left; |siyahıların stili = |təklərin stili = |cütlərin stili = background:#f0f0f0 |yuxarının stili = |yuxarı = |qrup1 = [[Azərbaycan Demokratik Respublikası|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti<br>(1918-1920)]] |siyahı1 = [[Xosrov bəy Sultanov]] <small>(28 may 1918 - 11 iyun 1918)</small> • [[Fətəli xan Xoyski]] <small>(7 noyabr 1918 - 25 dekabr 1918)</small> • [[Səməd bəy Mehmandarov]] <small>(25 dekabr 1918 - 28 aprel 1920)</small> |qrup2 = [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası<br>(1920-1991)]](Hərbi komissarı) |siyahı2 = [[Əliheydər Qarayev]] • [[Heydər Vəzirov]] |qrup3 = [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası<br>(1991-dən sonra)]] |siyahı3 = [[Valeh Bərşadlı]] <small>(5 sentyabr 1991 - 11 dekabr 1991)</small> • [[Tacəddin Mehdiyev]] <small>(11 dekabr 1991 - 17 fevral 1992)</small> • [[Şahin Musayev]] <small>(yanvar 1992 - 24 fevral 1992)</small> • [[Tahir Əliyev (general)|Tahir Əliyev]] <small>(24 fevral 1992 - 16 mart 1992)</small> • [[Rəhim Qazıyev]] <small>(17 mart 1992 - 20 fevral 1993)</small> • [[Dadaş Rzayev]] <small>([[20 fevral ]] 1993 - 17 iyun 1993)</small> • [[Səfər Əbiyev]] <small>(17 iyun 1993 - avqust 1993)</small> • [[Vahid Musayev]] <small>(avqust 1993 - 25 avqust 1993)</small> • [[Məmmədrəfi Məmmədov]] <small>(2 sentyabr 1993 - 6 fevral 1995)</small> • [[Səfər Əbiyev]] <small>(6 fevral 1995 - 22 oktyabr 2013)</small> • [[Zakir Həsənov]] <small>(22 oktyabr 2013- indiyədək)</small> |aşağının stili = |aşağı = }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Azərbaycan nazirləri|Müdafiə nazirləri]] </noinclude> hftyt636uxnkuyz06vn3tdmqzwwzki3 0 177822 6601025 6542819 2022-08-29T11:02:15Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Radzivill Chronicle Cumans.jpg|thumb|300px|right|[[Radzivill salnaməsi]]nin əlyazmasında, kumanların təsvir edildiyi miniatür]] '''Kumanlar''' ([[Türk dili|türkcə]]: ''kumanlar''<ref>{{cite book|last=Loewenthal|first=Rudolf|title=The Turkic Languages and Literatures of Central Asia: A Bibliography|publisher=Mouton|year=1957|url=http://books.google.com/books?id=M6cSAAAAIAAJ&q=turkic+kumanlar&dq=turkic+kumanlar&lr=&hl=en&pgis=1|accessdate=2008-03-23}}</ref> {{lang-hu|kun / plural kunok}};<ref name="eb">Encyclopædia Britannica Online – [http://www.britannica.com/eb/article-9028174/Cuman ''Cuman'']</ref> {{lang-gr|Κο(υ)μάνοι, ''Ko(u)manoi''}};<ref>[[Oxford Dictionary of Byzantium]], p. 563</ref>, {{lang-ru|половцы}} – polovtsi, {{lang-uk|половці}}) – [[Türklər|türk]] mənşəli<ref>Bartusis, Mark C., ''The late Byzantine army: arms and society, 1204-1453'', (University of Pennsylvania Press, 1992), 26; "''Around 1239 a large group of Cumans-- a Turkic people of the steppes....''".</ref><ref name="eb"/><ref name="spinei_rom">{{cite book|last=Spinei|first=Victor|title=The Romanians and the Turkic nomads north of the Danube Delta from the tenth to the mid-thirteenth century|url=https://archive.org/details/romaniansturkicn00spin|place=Leiden|publisher=Brill|year=2009|page=[https://archive.org/details/romaniansturkicn00spin/page/n134 116] }}</ref> köçəri tayfalar. == Etimologiyası == [[Türk dilləri]]ndə kürən, sarışın mənasını verən<ref>''Расовский Д. А.'' Половцы // Seminarium Kondakovianum. Т. VII. Praha, 1935. С. 253.</ref><ref>''Плетнева С. А.'' Половцы. Москва.: Наука, 1990. С. 35-36.</ref>. kuman adı altında tanınan boylarla əlaqədə olmuş xalqlar onları əsasən kumanu, kumenu (assur – urartu), kumanos, kumanoi (Bizans – latın) adlandırsa da, bəzi yazılarda bu boy adının koman, koban, kaman, kaban, kuman, kuban, kumanlı, kumandı şəklində yayıldığını da görmək olur. Kuman adının "sarışın" mənası nəzərə alındıqda, türk boyları içində onların həm də sarı, ər-sarı, sarı-uqur, sarı-tirgiş, sarıcalı adı daşıyan soylarla əlaqəsi olduğunu qeyd edən tədqiqatçılar da vardır. Rus abidələrində sarışın (polovets) kimi tanınan<ref>[http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=%2Fusr%2Flocal%2Fshare%2Fstarling%2Fmorpho&morpho=1&basename=\usr\local\share\starling\morpho\vasmer\vasmer&first=1&text_word=%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%86%D1%8B&method_word=substring&text_general=&method_general=substring&text_origin=&method_origin=substring&text_trubachev=&method_trubachev=substring&text_editorial=&method_editorial=substring&text_pages=&method_pages=substring&text_any=&method_any=substring&sort=word Словарь Фасмера]; точки зрения А. И. Соболевского, А. И. Преображенского и др.</ref> kumanlar alman yazılarında da eyni anlamda (Falben) xatırlanır. Maraqlıdır ki, məşhur kuman bəyi Şarukan (Sarıxan) adında da həmin anlam var. == Tarixi == === Kiçik Asiyada === [[File:Codex Cumanicus 58.jpg|thumb|200px|right|"[[Kodeks Kumanikus]]"un əlyazma nüsxəsindən bir səhifə]] Tarixi mənbələr kuman boyunun eradan əvvəlki minillikdə Qədim [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycan]]ın qərb qonşuluğunda yaşadığını, eradan sonrakı minillikdə isə zaman – zaman [[Sibir]]dən [[Avropa]]nın ortalarına doğru hərəkət etdiyini göstərir. E.ə III – II minillərdə [[Sami dilli xalqlar|sami]] və [[Hürrilər|hurri]] tayfalarının təzyiqi ilə dağılmış [[Subarlar|Subar]] boyları konfederasiyasından qalan bəzi boyların Şimali İkiçayarası ([[Mesopotamiya]]) bölgələrdə və [[Fərat çayı]]nın qərb sahillərində yerləşdiyini görmək olur. Belə boylardan biri də kumanlardır. Fəratın arxasına keçən ''kumuq'' və ''kuman'' boyları bir müddətdən sonra yerli tayfaların içində əriyib getdi, lakin uzun müddət onların yerləşdiyi ərazilər Kumuq və Kuman ölkəsi kimi tanındı. [[Assur]] yazılarında ''Kammanu'', [[Urartu]] yazılarında ''Qamana'' şəklində verilən ölkə indiki [[Malatya ili]]ni əhatə edirdi. ''Kummanni'', ''Kummaneşmax'' toponimləri [[Boğazköy]] kitabələrində də vardır. Digər Kuman ölkəsi isə [[Dəclə çayı]]nın şərqində qədim [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycan]] sərhəddində idi. [[Ptolemey]] bu iki kuman ölkəsini fərqləndirmək üçün əvvəlkini ''Kappadokiya Kumanı'' (  k) adlandırmışdır <ref>Н.В.Арутюнян, Топонимика Урарту, Ереван, 1985, səh 101</ref>. [[Urartu]] mənbələri həmin çağlarda daha bir kuman (''kamaniu'') boyunun [[Göyçə gölü]] sahilində yaşadığını göstərir <ref>И.И.Mещанинов. Аннотированный словарь Урартского (Биайнского) языка. M. 1978, səh 358, 375</ref>. Bu kumanlar indiki [[Basarkeçər]] bölgəsinin qədim sakinləri idi. Dəryal keçidində gürcü arxeoloqlarının axtarışı ilə üzə çıxan ''Kuman qalası'' da m.ö. VII-VI əsrlərdə salınmışdır. İndi təkcə [[Lənkəran]] bölgəsində 3 [[Kumanlı]] kəndi var. Tarixi mənbələr kuman boylarının miladdan öncəki minillikdə üç müxtəlif regiona ([[Kiçik Asiya]], Dəclə sahili, Qafqaz) dağıldığını əks etdirir. [[Dəclə]] sahilindəki kuman boyları m.ö. XIII–VII əsrlər arasında [[Assur]]–[[Urartu]] yazılarında yad olunur. Bu yazılara görə, Kuman ölkəsi Dəclə çayının sol ysahilində, onun şərq Xabur qolu ilə [[Cudi dağı]] arasında yerləşir. E. Forrer bu yazılarda kumanların mərkəzi kimi verilən ''Kipşu'' toponimini Xabur kənarındakı Zaxodan 14 km aralı olan müasir Qefşe ilə eyniləşdirmiş və sonrakı tədqiqatçıların hamısı bu fikri qəbul etmişlər. Kuman ölkəsi qərbdən Dəclə çayı və arxasındakı Kutmux ölkəsi, şimal və şərqdən Musru, Elxuniya, Şarnida, Mexri, Kume və Musasir ölkələri ilə əhatə olunmuşdu, cənubda isə kumanlar [[Kutilər|quti boyları]] ilə qonşu idilər. [[Assur]] çarı [[Tukulti-Ninurta]] öz yazısında (XIII əsrin sonu) qeyd edir ki, ''"…mənim qolum yauri dağlarında qutiləri, (u)'''qumanları''', Mexriyə qədər Elxuniya və Şarnida ölkələrini müti etdi"'' <ref>АВИИУ – И.M.Дьяконов. Ассиро-Вавилонские источники по истории Урарту. "Вестник Древней Истории", №2-3, 1951, №7</ref>. Başqa bir asur çarının bəzi hissələri pozulmuş kitabəsində isə (bunu şərti olaraq [[I Tiqlatpalasar]]a aid edirlər) ona qədər heç bir asur çarının ayağı dəyməyən və heç kimdən asılı olmayan Kuman ölkəsinə getməsi və burada müxtəlif kəndləri zəbt etməsi təsvir olunur, hətta həmin kəndlərin sırasında [[Skiflər|Saka]] adlı iki kəndin olması da göstərilir <ref>АВИИУ – И.M.Дьяконов. Ассиро-Вавилонские источники по истории Урарту. "Вестник Древней Истории", №2-3, 1951, №14</ref>. I Tiqlatpalasar (1115 – 1077) özünün VI yürüşündə Musru üzərinə gedərkən qarşısına kuman boylarının çıxdığını yazır. Prof. F. Cəlilov qeyd edir ki, bəzi müəlliflər Kuman ilə Kume şəhərini qarışıq saldıqları kimi, Musru ilə Musasir ölkəsini də qarışdırırlar, halbuki bunların hamısı ayrı-ayrı ölkələrdir və hətta bəzən eyni mətndə bunların adı ayrı-ayrılıqda qeyd olunur.<ref>F. Cəlilov – Azər xalqı, II nəşri, Bakı, 2006, səh 46</ref> Musru ölkəsi kumanların şimal-qərb qonşuluğunda Cudi dağının ətəyində yerləşirdi. Bu səbəbdən, kuman boyları musru boylarına köməyə gəlir. Bir çox Asur hökmdarlarının kitabələrində bununla bağlı faktlar vardır: {{sitatın əvvəli}}(V, 73) ''Kumanların ordusu gerçəkdən Musru ölkəsinin köməyinə çıxdı; mən onlarla həqiqətən dağlarda vuruşdum, onları məğlub etdim, onları Aisa dağının ətəyindəki Arina şəhərinə saldım (qapadım). Onlar mənim ayağımı qucaqladı, onlara girovlar, vergi və bac-xərac təyin etdim.'' (V, 82) ''Bu zaman Musru ölkəsinə köməyə çıxmağı qət etmiş kumanların hamısı savaşın baş tutması və mənə qarşı durmaq üçün özlərinin bütün bölgələrini səfərbər etdilər, ancaq bundan sonra qəzəbli silahımın kəsəri ilə mən onların 20 000 böyük (əhatəli) qoşunu ilə Tala dağında vuruşdum, onları məğlub etdim, onların çoxsaylı dəstələrini pərən-pərən saldım (səpələdim) və əzilənləri Musru ölkəsinin qənşərindəki Xarusa dağına qədər izlədim…'' (V, 99) ''Onların güvənc yeri olan Xunusu şəhərinin üstünü təpələri basan tufan kimi örtdüm, onların çoxsaylı ordusu ilə şəhərdə və dağlarda qəzəblə vuruşdum, onları məğlubiyətə uğratdım… Bu şəhəri zəbt etdim, onların tanrısını apardım, onların var-dövlətini apardım, şəhəri yandırdım, söküb-dağıtdım; bişmiş kərpicdən hörülmüş 3 böyük divarını sökdüm…'' (VI, 22) ''Mənim sahibim Aşşura (Asur tanrıya) güvənərək mən özümlə hərb arabalarımı və döyüşçülərimi götürüb onların çar şəhəri Kipşunu (Kibşa) mühasirəyə aldım. Mənim təpərli döyüş təzyiqimdən qorxuya düşən kumanların çarı ayaqlarımı qucaqladı. Mən onun canını qurtardım, lakin ona əmr etdim ki, bişmiş kərpicli böyük divarını və qala bürclərini söksün, o da bunları özülündən başına (dişinə) qədər söküb, xaraba təpəliyə çevirdi. Həmçinin mənim himayədarım Aşşura tabe olmayanları, burada sığınan 300 günahkar yuvanı (ailəni) o çıxartdı, mən ondan təhvil aldım; ondan girovlar götürdüm, həm də əvvəlki ödənc və bac-xəracı artırıb, onun üzərinə qoydum.'' <ref>АВИИУ – И.M.Дьяконов. Ассиро-Вавилонские источники по истории Урарту. "Вестник Древней Истории", №2-3, 1951, №10.</ref>{{sitatın sonu}} Asur çarları, adətən, zəbt edib, ərazisini Asur əyalətinə çevirdiyi ölkələri öz yazılarında mütləq qeyd edirlər. Bu yazıdan göründüyü kimi, asur çarı Kuman ölkəsini tutmaqdan deyil, yalnız kult şəhəri Xunusa və başkənd Kipşuna hücum edib yağmaladığından bəhs edir. Asur çarı [[II Adadnerari]] (e.ə. 911 – 890) də hakimiyətə gələn kimi, ilk yürüşünü Kuman ölkəsinədən başlayır və bu yürüş barədə sözlərini həm [[Assur (şəhər)|Aşşur]]dakı sarayın divarına, həm də başqa bir yazısında titullarını sadaladığı hissədə həkk etdirir: {{sitatın əvvəli}}1)''…Çarlığımın əvvəlində, hakimiyətimin birinci ilində, nə vaxt ki, çarlıq taxtına qüdrətlə oturdum, uca sahib, mənim rəbbim Aşşurun hökmü ilə hərb arabalarımı və əskərlərimi toplayıb, kumanların üzərinə getdim, kumanların geniş ölkəsini məğlub etdim. Kumanların çarı İluya öz sarayında mənim əlimdən tutdu. Onun qardaşlarını toplu əzdim, onlara böyük cəza görkü sərgilədim, onların var-dövlətini, onların iri və xırda mal-qarasını öz şəhərim Aşşura apardım. Onların tanrısını mən rəbbim Aşşurun qarşısında hədiyə verdim. Mənim silahımın qarşısından qaçan onların ordusunun qalıqları qayıtdı və mən onlara sakit yaşayış məskənlərində (evlərdə) yaşam verdim.'' <ref>АВИИУ – И.M.Дьяконов. Ассиро-Вавилонские источники по истории Урарту. "Вестник Древней Истории", №2-3, 1951, №20.</ref><br/> 2) [Titulatura hissəsindən] ''Güclü qəhrəman, rəbbi Aşşurun köməyi ilə Namru ölkəsi aşırımına qədər Zamua (ölkəsini) və lulumerlər ölkəsinin sərhəddindəki Aşağı Zab çayının o biri tərəfindən Xabxu (ölkəsini) keçən, o kəs ki, Mexri, Salua və (Kutmuxu alıb öz ərazisinə qatmış) Urartu ölkələrinə qədər kumanların geniş ölkəsini öz ayağına düşürmüşdü.'' <ref>ВИИУ – И.M.Дьяконов. Ассиро-Вавилонские источники по истории Урарту. "Вестник Древней Истории", №2-3, 1951, №21</ref><br/>{{sitatın sonu}} Hələlik kuman boyları haqqında asur mənbələrində son yazı olan bu bəlgə asurların geniş Kuman ölkəsinə verdiyi böyük önəmi ortaya qoyur. Ola bilər ki, hələ oxunmamış çoxsaylı asur kitabələri içində kuman boyları ilə bağlı əlavə məlumatlar vardır, çünki sonralar bu ölkə Asur vilayətinə çevrilmişdi. Bunu Cudi dağında asur çarı [[Sinaxxerib]]in (e.ə. 705 – 681) qoyduğu yazıda görmək olur: {{sitatın əvvəli}}''O zamanlar ki, Kutmux əyalətinin sərhəddindəki Cudi dağının yüksəkliklərində qartal yuvası kimi yerləşən Tumurra, Şarim, Xalbuda, Kipşa, Ezama, Kua və Kana kəndləri, hansı ki qədimdən, mənim sələflərim çarların vaxtında güclü və qürurlu idilər, hakimiyət qorxusunu bilmirdilər, – mənim hakimiyətimdə tanrılar onları tərk etdi və onları əliboş qoydu...'' <ref>АВИИУ – И.M.Дьяконов. Ассиро-Вавилонские источники по истории Урарту. "Вестник Древней Истории", №2-3, 1951, №58.</ref>{{sitatın sonu}} Bu yazıda kuman boyunun adı çəkilməsə də, Cudi ətəyində yaşayan bu boyların artıq dağıdılandan sonra əhəmiyətini itirmiş əvvəlki başkəndi Kipşa ilə birlikdə digər yaşayış məskənlərinin də uzun müddət Asura tabe olmadığı aydınlaşır. Əvvəllər bac – xərac verməklə müstəqilliyini saxlaya bilən Kuman ölkəsi yalnız VIII əsrin sonunda və ya VII əsrin əvvəllərində [[Assur]] əyalətinə çevrilmişdir. Bu isə o dövrə təsadüf edir ki, artıq Kuman ölkəsinin şərq sərhəddindəki [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycan]]da [[Manna]] və ardınca qüdrətli [[Mada]] dövləti ortaya çıxmışdı. "Mxer-qapısı" adlanan urartu yazısında və [[Tuşpa]] ([[Van]]) şəhərində tapılmış IX əsrin sonuna, çar Menua dövrünə aid bir yazıda Kuman şəhəri (ölkəsi) haqqında məlumat vardır. Bu ikinci yazıda göstərilir ki, növbəti yürüş vaxtı urartu əskərləri {{sitatın əvvəli}}''"…Kumenu şəhərinin (ölkəsinin) o biri tərəfində [[Assur]] ölkəsinə qədər gedib, …(pozuq)…çatdı"'' <ref>УКН – Г.А.Mеликишвили. Урартские клинообразные надписи. M. 1960, №28.</ref>{{sitatın sonu}} Prof. F. Cəlilov qeyd edir ki, yazıdakı pozuq yer, çox güman ki, [[Kutilər|quti boylarının]] məskəni ilə bağlıdır, belə ki, şimaldan gələn [[Urartu]] qoşunu Kumandan sonra [[Assur]] ərazisinə girmək üçün qutilərin məskənindən keçməli idi, çünki asurlar da şimala gedəndə Kuman öləksinə qutilərin torpağından keçirdilər. Hər halda şimal tərəfində Urartu, cənub-qərb tərəfində Asur kimi qudrətli dövlətlərin olmasına baxmayaraq, Kuman ölkəsi 4 – 5 əsr ərzində bu dövlətlərin heç birinə tabe olmamışdır. Görünür, qonşuluğundakı hər iki təcavüzkar dövlətin vaxtaşırı hücumları qarşısında kuman boylarının xeyli hissəsi sonralar [[Urmiya gölü]]nə tərəf çəkilmiş, oradan da bir qismi zaman – zaman Şimali Azərbaycana, [[Göyçə gölü]] sahilinə, əsas kütlə isə [[Türküstan]] ilə [[Sibir]] tərəfə keçmişdir. <ref>F. Cəlilov – Azər xalqı, II nəşri, Bakı, 2006, səh 50</ref> Tədqiqatçılar şərqdəki kumanları [[İrtış]] hövzəsində formalaşan [[Kimek xanlığı]] tərkibindəki boylardan sayırlar. Qardizinin qeyd etdiyinə görə, Kimek yolu üzərindəki bir bozqır sahəsi ''Ulu Kuman'' adlanırdı <ref>С.А.Плетнева. Половцы. M. 1990, səh 205</ref>. Bizans Torpaqlarını və Şəhərlərini qarət edib başı boş gəzən Kumanların Bizans torpaqlarına ziyan vurmasının qarşısını almaq və öz hərbi imkanlarından bəhrələnmək istəyən İmperator [[III. İoannis]], bu qıpçaqların bir qismini [[Fragiya]] və [[Makedoniya]] Bizans xidmətinə götürdü, bəzilərini Anadoluda Mendenderes hövzəsinə (Menderes çayı və ətrafı), bəzilərini [[Frigiya]] və [[Bithinia]] torpaqları (Bu gün Ankara, Afyon, Əskişəhər, Bolu, Düzce, Kastamonu, Sakarya, Zonguldak), [[Nikeya imperiyası|Nikeya İmperiyası]] və [[Latın İmperiyası]] torpaqlarna Monqol və Səlcuq təhlükəsindən qorunmaq için yərləşdirildilər. Bugün bu Şəhirlərdəki Qıpçaq-Kuman asıllı köyler bu Darixlərdə Anadolu'ya girmiştir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1670523|başlık=Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi / Journal of Turkish History Researches, Yıl/Vol. 6, Sayı/No. 1 Bahar/Spring 2021 ISSN (çevrimiçi): 2459-0185 ISSN (basılı): 2548-091X Moğol İstilası Karşısında İznik Rum İmparatorluğu: III. Ioannes Vatatzes Dönemi Hüseyin ŞEN|erişimtarihi=31 Mayıs 2022 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20220531234038/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1670523|arşivtarihi=31 Mayıs 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>“Batı Anadolu’daki Türk Yayılışına Karşı Bizans İmparatorluğu’nun Kuman-Alan Topluluklarını Balkanlardan Anadolu’ya Nakletmesi”</ref><ref>“Bizans Ordusunda Ücretli Türk Askerler (XI.-XII. Yüzyıllar)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 25, 2009, s. 53-69.</ref><ref>“IV. Haçlı Seferi’nin Ardından Batı Anadolu’da Mücadele Eden İki Rakip: İstanbul Latin Krallığı ve İznik İmparatorluğu”, Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, S.1., Temmuz, 2015, s. 9-25.</ref><ref>BELDİCEANU-STEİNHERR, Irene, “Bitinya’da Gayrimüslim Nüfus (14. Yüzyılın ikinci yarısı- 15. Yüzyılın ilk yarısı)”, Osmanlı Beyliği 1300-1389, ed. Elizabeth A. Zacharıadou, çev. Gül Çağalı Güven, İsmail Yergun, Tülin Altınova, 2. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1997, s. 8-22.</ref><ref>GOLUBOVSKİY, P.V., Peçenegi, Torki i Polovtsı Rus i Step Do Naşestviya Tatar, Veçe, Moskva, 2011.</ref><ref>ÖZTÜRK, Meriç T., The Provıncıal Arıstocracy In Byzantine Asia Minor (1081-1261), [[Boğaziçi Üniversitesi]], Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2013.</ref><ref>VASARY, Istvan, Kumanlar ve Tatarlar Osmanlı Öncesi Balkanlar’da Doğulu Askerler (1185-1365), 2. Baskı, çev. Ali Cevat Akkoyunlu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015.</ref><ref>WOLF, Robert Lee, “The Latın Empire Of Constantinople 1204-1261”, A History Of The Crusaders, Volume II Later Crusades (1189-1311), General ed. Kenneth M. Setton, ed. By. Robert Lee Wolf and Harry W. Hazard, The Unıversıty Of Wısconsın Press, Madıson, Milwaukee and London, 1969, s. 187-233.</ref><ref>“A Broken Miror: The Kıpçak World In The Thırteenth Century”, The Other Europe ın the Middle Ages, Avars, Bulgars, Khazars and Cumans, ed. By. Florin Curta, Roman Kovalev, Brill, Leiden-Boston, 2008, s. 379-412.</ref><ref>KEÇİŞ, Murat, “XIII.-XIV. Yüzyıl Bizans ve İslam Kaynaklarına Göre Kuzeybatı Anadolu Yol Ağları”, Belleten, C. LXXVII, S. 280, 2013, Ankara, s. 849-874.</ref> <ref>{{Web kaynağı | url = https://bolu.csb.gov.tr/ilimizin-tarihcesi-i-3319#:~:text=Bolu%2C%20b%C3%B6lgeye%20yap%C4%B1lan%20ak%C4%B1nlar%20s%C4%B1ras%C4%B1nda,tamamen%20T%C3%BCrkle%C5%9Ferek%20T%C3%BCrk%20isimleri%20ald%C4%B1lar. | başlık = Bolu, bölgeye yapılan akınlar sırasında Horasanlı Aslahaddin tarafından fethedildi. 1074'te Bolu'ya yerleşen Türkmenler, Bizanslıların çok önceleri Balkanlardan getirdikleri Bulgar, Peçenek, Uz ve Kuman Türkleri ile kolayca kaynaştılar. Bolu ve köyleri tamamen Türkleşerek Türk isimleri aldılar. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180305131948/https://bolu.csb.gov.tr/ilimizin-tarihcesi-i-3319#:~:text=Bolu%2C%20b%C3%B6lgeye%20yap%C4%B1lan%20ak%C4%B1nlar%20s%C4%B1ras%C4%B1nda,tamamen%20T%C3%BCrkle%C5%9Ferek%20T%C3%BCrk%20isimleri%20ald%C4%B1lar. | arşivtarihi = 5 Mart 2018}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|url=https://dergipark.org.tr/tr/pub/tda/issue/60394/798906|başlık=ANADOLU’DA SON TÜRK İSKÂNI: İZNİK İMPARATORLUĞU’NDA KUMAN-KIPÇAKLAR VE YALOVA KAZIMİYE (YORTAN) İLE ELMALIK (SARUHANLI) KÖYLERİNDEKİ VARLIKLARI|erişimtarihi=2 Haziran 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210419121837/https://dergipark.org.tr/tr/pub/tda/issue/60394/798906|arşivtarihi=19 Nisan 2021|ölüurl=hayır}}</ref> <ref name="MBAC151">Akdes Nimet Kurat, IV-XVII1. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara 1972, Sayfa 83-84.</ref> === Rusiya və Avropada === [[File:Premongol-Kipchak.png|thumb|300px|right|Avroasiyada kuman – qıpçaq konfederasiyası 1200 – cü ildə]] Kuman boyları getdikləri yerlərə öz etnonimləri ilə yanaşı bəzi yeradlarını da aparmışlar. Özlərini ''kumandı-kiji'' (kumanlı-kişi) adlandıran boyun bir hissəsi indi [[Altay]]da Solton və Staraya-Barda bölgəsində, Lebed və Viya çayı hövzəsində Aşağı-Kumanlı, Yuxarı-Kumanlı adlı kəndlərdə yaşayırlar. Burada Yeti-Kuman toponimi də vardır. Kuman boyları içində şəxs adı kimi də işlənən Koban etnoniminə [[Urmiya gölü|Urmu gölü]] ilə [[Xəzər]] arasında Kaban, [[Araz]]dan yuxarı Qapan ([[Qafan]]), Şimali Qafqazda Kuban çayı, Kuban düzü şəklində rast gəlmək olursa, onlar ətəyində yaşadıqları Xarusa dağının adına da Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində ikinci həyat vermişlər: Xoruz-dağ, [[Gorus|Qorus]], Xoruzlu. Van gölünün cənub-qərbindəki Xoruz toponimi indiyəcən qalmışdır. Kumanların Xunus toponimi indi Kürdəmir bölgəsində Xınıslı kəndinin adında yaşayır. Bu baxımdan, Tala, Saka, Tumurru, Kua, Koban, Şarim və başqa qədim kuman toponimlərinin sonralar bu və ya digər türk bölgəsində yenidən üzə çıxdığını düşünülür. Kuman boylarının güclü olduğu çağlarda onların oturduğu bütöv ölkə Kuman ölkəsi adlanmışdır; [[Marko Polo]] ([[1254]] – [[1324]]) Şimali Qafqazı və Xəzərin cənub-qərb sahillərini [[Komaniya]] adlandırmış, əl-İdrisi (XII əsr) Avropanın cənub-şərq hissəsindəki bozqırı Qara Kuman, Ağ Kuman şəklində iki yerə ayırmışdır. Miladdan öncə Kiçik Asiya və Dəclə sahilində olduğu kimi, Miladdan sonra da II minilliyin müəyən çağlarında bütöv Qıpçaq Bozqırı, [[Rumıniya]], Macar çölləri Kumaniya, Komaniya kimi tanınmışdır. Kuman, Koman, Kumanova (Kuman-oba) toponimlərinə isə kuman boyunun ayağı dəydiyi Avrasiyanın müxtəlif guşələrində rast gəlinir. Şərqə getmiş kuman boyları [[Göytürk]], ardınca [[Uyğur dövləti]]nin süqutundan sonra qərbə üz tutdu. Bu böyük köçün səbəbini XI əsrin tarixçiləri əl-Marvazi və [[Efesli Matfey]] belə izah edirlər ki, ''kai'' boyu tərəfindən sıxışdırılan sarı boyları türkmən, quz və peçeneq yurdlarına doğru getdilər. Onlar [[Aral|Aralüstü]] bölgələrdəki qıpçaqlara birləşib İtil ([[Volqa]]) çayını keçdilər. Yerlərindən qopub sarı boylarına qoşulan qıpçaq boyları böyük qüvvəyə çevrilmiş bu yeni köç dalğasının sanbalını daha da artırdı və bu dalğa artıq XI əsrin ortalarından rus knyazlıqlarına və Avropanın digər cənub – şərq ölkələrinə etdiyi axınlarla tarixə düşdü. Səkkiz boy birləşməsindən yaranıb, 150 il buralarda at oynadan [[Peçeneqlər|peçeneq]] hegemonluğu da kumanların gəlişi ilə bitdi. [[Peçeneqlər]]in [[Bizans]]ın mərkəzinə soxulmağından qorxuya düşən imperator A. Komnin bütün "xristian dünyasına" müraciət edib kömək dilədi. Lakin onun çağırışına xristianlar deyil, müttəfiqlik və böyük ödənc təklifi almış 40 min kuman atlısı gəldi, peçeneqləri geri oturdub, Bizansı xilas etdi. Ancaq kumanlar öz səhvini döyüş gününün sabahısı başa düşdülər; səhər açılanda gördülər ki, Bizans əskərləri gecə ikən xəlvətcə 30 min peçeneq əsirini qadın və uşaqlarla birlikdə qılıncla doğrayıb. Bu faciəli mənzərəni görən Kuman əskərləri nifrətlə oranı tərk etdilər. <ref>F. Cəlilov – Azər xalqı, II nəşri, Bakı, 2006, səh 52</ref> Kuman-[[Qıpçaqlar|qıpçaq]] boyları ilk monqol dalğasına qədər [[Volqa çayı|İtil]] və [[Dnepr çayı|Dnepr]] ovalıqlarına, güney [[Rusiya]]dan [[Qafqaz]] dağlarına qədər Kuban çöllərinə, bütöv Qıpçaq Bozqırına nəzarət edirdilər. Ona görə də, rus – kuman, Bizans – kuman, macar – kuman, hətta gürcü – kuman əlaqələrinə dair həmin çağlarda xeyli tarixi bəlgələr yaranmışdı. Bu dövrdə kuman dilini öyrənmək üçün yazılan<ref>[http://eurasia-research.com/erc/002cam.htm Dr. Peter B. Golden on the Codex]</ref><ref>[http://www.qypchaq.freenet.kz/Docs/CC_1-55_low.pdf Italian Part of "Codex Cumanicus", pp. 1 – 55. (38,119 Mb)]{{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[http://www.qypchaq.freenet.kz/Docs/CC_56-83_low.pdf German Part of "Codex Cumanicus", pp. 56 – 83. (5,294 Mb)]{{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>Schmieder, Felicitas et Schreiner, Peter (eds.), Il Codice Cumanico e il suo mondo. Atti del Colloquio Internazionale, Venezia, 6-7 dicembre 2002. Roma, Edizioni di Storia e Letteratura, 2005, XXXI-350 p., ill. (Centro Tedesco di Studi Veneziani, Ricerche, 2).</ref><ref>Drimba, Vladimir, Codex Comanicus. Édition diplomatique avec fac-similés, Bucarest 2000.</ref> məşhur "[[Kodeks Kumanikus]]" adlı əsərin ortaya çıxması da regionda kuman hegemonluğunu görən missionerlərin mövcud duruma gerçək baxışının nəticəsi idi. Kuman döyüşçüləri ilə rus knyazları arasında vaxtaşırı savaşlar olurdu, bəzən də bir rus knyazı yeni əraziyə yiyələnmək üçün kumanlarla ittifaqa girib, başqa bir knyaza hücum edirdi. Hər iki halda polovetslər (kumanlar) ruslarla qarşı – qarşıya gəlirdi. O dövrün rus salnamələri kuman boyları ilə bağlı qiymətli bilgilər verir. Məşhur kuman xanları Tuqorxan, Bonyak (Bənək) və Şarukanın simasında rus folklorunda dəhşətli düşmən kimi Bunyak Şeludivıy – xişnıy, Tuqorin Zmeyeviç, Şark – velikan obrazları yaranmışdır. Bu adları [[Bizans]] imperatorunun qızı Anna Komnin yazısında Tuqortaq (Tuqorkan), Manyak (Bunyak) şəklində verir <ref>С.А.Плетнева. Половцы. M. 1990, səh 46.</ref>. Kumanların daha çox qərb qanadında görünən, [[Bizans]] və [[Rusiya]] ilə savaşdan çox diplomatik əlaqələrə üstünlük verən [[Bonyak xan]] 90 – 95 yaşında [[1167]] – ci ildə ölənə qədər çoxlu savaşlarda olmuşdu. Belə savaşların birində Bonyak döyüşdən qabaq gecə çadırından çıxıb bir az uzaqlaşır və üzünü göyə tutub qurd kimi ulayır, bozqırdan səsinə hay verən bozqurdun cavabını eşidəndən sonra çadıra qayıdır və sabahkı döyüşdə qələbə çalacağını deyir. Rus salnaməsi [[1097]] – ci ildə baş vermiş həmin hadisəni belə yazır: {{sitatın əvvəli}}''"…i yako bist polunoşi i vstav Bonyak i otyexa ot rati i poça volçski vıti"'' {{sitatın sonu|mənbə=С.А.Плетнева. Половцы. M. 1990, səh 102}} Bonyak kimi Sarıxan (Şarukan) da kuman boylarının bir qanadının başında duran şöhrətli xandır. Onun haqqında da xeyli bəlgə vardır, hətta bu bəlgələrə əsasən onun soyundan olan başçıların beş nəsil şəcərəsini müəyyənləşdirmək olmuşdur. <ref>F. Cəlilov – Azər xalqı, II nəşri, Bakı, 2006, səh 48</ref> Babası kimi böyük nüfuz sahibi olan və döyüşlərdə göstərdiyi igidliyə görə adı dastanlara düşən Konçak XIII əsrin əvvəlində ölür, oğlu Yuri isə xristian adı daşıyır. Konçakın atası Atrak və əmisi Sırçan haqqında da maraqlı bəlgələr vardır. Sarıxan öləndən sonra onu əvəz edən oğlu Sırçan ulusun başında durur, digər oğlu Atrak isə cənub bölgələrə nəzarət edir. Vaxtilə Sarıxanın adı gələndə qorxuya düşən qonşu ölkələrin başçıları Sırçan və Atrakdan da çəkinirdilər. Başçılıq etdiyi boylarla Kuban çöllərində oturan Atrak bəy gürcü çarı [[II David]]in ([[1088]] – [[1125]]) dəvəti ilə [[Gürcüstan]]a gəlir və 40 min ailəni bu ölkənin cənub bölgələrinə yerləşdirir, özü isə çarın sarayındakı elitaya qoşulur. Bir müddət sonra Sırçan bəy qardaşının təkrar Kuman ölkəsinə qayıtması üçün elçi göndərir. Dəbdəbəli saray mühitindən Atrak bəyin ayrıla bilməsi üçün Sırçan bəy Orev adlı sevimli ozanını çağırır və tapşırır ki, gedib qardaşını bozqıra qaytarmaq üçün ona kuman nəğmələri oxusun, əgər təsir etməsə, apardığı yovşanı ona iylətsin: {{sitatın əvvəli}}''"Пой же ему песни половецкие...Дай ему понюхати зелья именем йевшан"'' <ref>С.А.Плетнева. Половцы. M. 1990, səh 97.</ref>{{sitatın sonu}} Sonralar Tamaranın hakimiyəti dövründə də Gürcüstana xeyli kuman ailəsi gəlib yerləşdi. Bu cür məskunlaşma qərb ölkələrində də özünü göstərirdi. [[]] == İstinadlar == <references/> == Həmçinin bax == * [[Ukrayna tarixi]] * [[Türk xalqları]] {{Türk xalqları}} [[Kateqoriya:Türk xalqları]] [[Kateqoriya:Ukrayna tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]] [[Kateqoriya:Moldova tarixi]] [[Kateqoriya:Rumıniya tarixi]] [[Kateqoriya:Macarıstan tarixi]] 5ztftd9u7lzsqzenqamisottfaaxtjf 0 178146 6600844 5332237 2022-08-29T09:33:26Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = {{latb|Aechmea aciculosa}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Aechmea | ranqı = Növ | latınca adı = Aechmea aciculosa | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = | vikianbar = Category:Aechmea aciculosa | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Aechmea aciculosa}}''' ({{lang-la|Aechmea aciculosa}}) — {{lataz|Bromeliaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Aechmea}} cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == == Botaniki təsviri == == Ekologiyası == == Azərbaycanda yayılması == == İstifadəsi == == Ədəbiyyat == {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Exmeya]] 0w8i72lvu0als0yp1adj7goad2gws2j 0 178537 6600422 5506081 2022-08-29T05:41:49Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim |adı = Tomas İqnatius Mariya Forster |orijinal adı = {{Dil-en|Thomas Ignatius Maria Forster}} |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 9.11.1789 |doğum yeri = [[London]] |vəfat tarixi = 2.2.1860 |vəfat yeri = [[Brüssel]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = astronomiya, biologiya |elmi dərəcəsi = |elmi adı = |iş yeri = |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Tomas İqnatius Mariya Forster''' ({{Dil-en|Thomas Ignatius Maria Forster}}; 9 noyabr 1789, [[London]]; 2 fevral 1860, [[Brüssel]]) – İngiltərə astronomu və təbiətçisi. == Bəzi işləri == * ''Researches About Atmospheric Phenomena'' (London, 1812; 2nd ed., 1823) * ''Reflections on the Destructive Operation of Spirituous Liquors'' (London, 1812); * ''Pocket Encyclopedia of Natural Phenomena'' (from his father's MSS., 1826); * ''Beobachtungen uber den Einfluss des Luftdruckes auf das Gehor'' (Frankfurt, 1835); * ''Observations sur l'influence des Cometes'' (1836); * ''Pan, a Pastoral'' (Brussels, 1840); * ''Essay on Abnormal Affections of the Organs of Sense'' (Tunbridge Wells, 1841); * ''Annales d'un Physicien Voyageur'' (Bruges, 1848); * ''The Gentleman's Magazine'' qəzetinin bəzi saylarındakı məqalələr. * ''A Synoptical Catalogue of British Birds: Intended to Identify the Species Mentioned by Different Names in Several Catalogues Already Extant. Forming a Book of Reference to Observations on British Ornithology'' Printed by and for Nichols, son, and Bentley, 1817 {{alim-qaralama}} [[Kateqoriya:İngiltərə astronomları]] [[Kateqoriya:Londonda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Brüsseldə vəfat edənlər]] rc0kavy5uzke4b5m5ouh0ikt0ix4b08 0 178688 6599992 6463502 2022-08-28T20:49:15Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Misir fironları | Sülalə = Ptolemeylər | Tam adı = I Ptolemey | Digər adları = | Şəxsi adı = <hiero>p:t-wA-rw:Aa15-i-i-s</hiero> | izahı1 = Ptolemaios <br> ''Ptlmjs'' | Tax-tac adı = <hiero>C2 / C12-stp:n-N36</hiero><ref>Das erste und zweite Zeichen sind nicht in der regulären Gardiner-Liste sondern in der ''Extende Library'' enthalten, weshalb hier keine Darstellung erfolgen kann. Hier blicken sich beide Götter an. Siehe dazu Jürgen von Beckerath: ''Handbuch der ägyptischen Königsnamen'' S. 235</ref> | izahı2 =Setep-en-Re meri-Amun <br> ''{{Unicode|Stp-n-Rˁ mrj-Jmn}}'' <br> ''[[Ra]]nın seçimi, [[Amun]]un sevimlisi'' | Hor adı (serexli) = <hiero>wr:r-F9:F9-sw-A46-N29*W24:N35:D36</hiero><ref>Der sitzende König trägt neben dem Wedel noch zusätzlich einen Krummstab</ref> | izahı3 (serexli) =Wer-pechti nesu-qeni <br> ''{{Unicode|Wr-pḥtj nsw qnj}}'' <br> ''Çoxqüvvətli, Yuxarı Misirdən olan igid'' | Nebti adı (kartuşsuz) = <hiero>V15:Ba15*D40*Ba15a-U31-sxm-U31-q-HqA-d:rw:Ba15*D40*Ba15a</hiero><ref>Das Zeichen auf Position Drei und Fünf ist jeweils senkrecht zu lesen.</ref> | izahı5 (kartuşsuz) = Itji-em-sechem-heka-tjel <br> ''{{Unicode|Jṯj-m-sḫm-ḥq3-ṯl}}'' <br> ''…-…-qadir-hökmdar-…'' | şəkil 1 = Ptolemy I Soter Louvre Ma849.jpg | şəkil 1 məlumat = I Ptolomey, büst, [[Luvr muzeyi]], [[Paris]] | şəkil 1 miqyası =300 }} '''I Ptolemey''' ({{lang-gr|Πτολεμαίος Σωτήρ}} — "Xilaskar Ptolomey"; {{lang-la|Ptolemaeus}}; {{DVTY}}) — Makedoniyalı İsgəndərin sərkərdəsi və silahdaşı, Misirin [[Ellin Misiri|уддштшяь]] dövrünün əvvəlcə diodoxlardan biri sonra firon hökmdarı ([[e.ə. 323]] — [[e.ə. 283]]), ptolomeylər sülaləsinin yaradıcısı. [[E.ə. 305]]-ci ildə [[firon]] rütbəsini qəbul etmişdir. == Həyatı == Makedoniyalı yunan aristokratı Laqın oğludur. Makedoniyalı İsgəndərin ən sadiq silahdaşı, sərkərdəsi və eyni zamanda cangüdəni olmuşdur. İsgəndərin Əfqanıstan və Hindistan yürüşlərində fəal iştirak etmişdir. İsgəndərin əmri ilə e.ə. 324 cü ildə Şuşan şəhərində [[Əhəmənilər sülaləsi]]nin hökmdarı II Ərdəşir/[[II Artakserks]]in nəvəsi fars aristokratı II Artobazın qızı Artakama evlənmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Sələf-xələf (Misir fironu) | FİRON = <!-- Adı -->I Ptolemey | ZAMAN = <!-- Hansı sülalə dövrünə təsadüf edir -->XXXI-XXXV sülalə | SƏLƏF = <!-- Ondan qabaq gələn -->[[IV Aleksandr]] | XƏLƏF = <!-- Ondan sonra gələn -->[[II Ptolemey Filadelf|II Ptolemey]] }} {{Qədim Misir Fironları}} {{Diadoxlar}} [[Kateqoriya:Yunan-Roma fironları]] [[Kateqoriya:Ellinizm fironları]] [[Kateqoriya:Ptolemeylər sülaləsinin fironları]] [[Kateqoriya:Makedoniyalı İsgəndər]] n2kw0pva9fmuqg8j5521sttxws7nrrg 0 179494 6600187 6406867 2022-08-29T02:04:12Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid}} '''Ağdərə rayonu''' — Keçmiş [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]nin (DQMV) tərkibinə daxil olan Azərbaycan rayonlarından biri. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Leninavan qəsəbə Soveti, Həsənqaya, Çaylı, Seysulan və Talış kənd Sovetləri, Ağdərə şəhər Sovetinin Qarmiravan və Mağavuz kənd Sovetinin Cerabert kəndləri Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli Qərarına əsasən ləğv olunmuşdur.<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=7855&doctype=0 "Ağdərə rayonu İcra hakimiyyətinin başçısı vəzifəsinin ləğv edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin '''Fərmanı''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref name="ARMMQ-1992-327">[http://www.e-qanun.az/framework/7800 "Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 nömrəli '''Qərarı''']</ref> Bir hissəsi Tərtərə, bir hissəsi Ağdama, qərbi isə Kəlbəcər rayonuna verilmişdi. == Tarixi == Rayon 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 10 sentyabr 1939-cu ilədək Cerabert, 1991-ci ilə qədər Mardakert, həmin tarixdən ləğv olunana kimi isə Ağdərə adlanıb<ref>{{Cite web |title=“Tarixdə bu gün: Azərbaycan” xronoqrafında 10 sentyabr |url=http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |access-date=2012-06-23 |archive-date=2015-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150530141854/http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |url-status=dead }}</ref>. İnzibati mərkəzi [[Ağdərə]] şəhəri olub. 1992-ci ilin oktyabrında Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Ağdərə rayonunu ləğv edilərək, ərazisi Dağlıq Qarabağ ətrafındakı üç rayon - [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonları arasında bölünmüşdür.<ref>[http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=00&article_id=20110314040438124 KÖÇKÜNLƏR PREZİDENT İLHAM ƏLİYEVƏ MÜRACİƏT ETDİ: AĞDƏRƏ BƏRPA OLUNSUN]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli 327 nömrəli Qərarına əsasən Ağdərə rayonu ləğv edilmişdir. Ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun [[Xatınbəyli]], [[Qazançı]], [[Manikli]], [[Baş Güneytəpə]], [[Orta Güneytəpə]], [[Sırxavənd]], [[Yeni Qaralar]], [[Kiçan]] kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Ağdam rayonunun; [[Çərəktar]], [[Qozlu]], [[Kotavan]], [[Yuxarı Oratağ]], [[Qızılqaya]], [[Yayıcı]], [[Dəvədaşı]], [[Drmbon|Drombon]], [[Çıldıran]], [[Mehmana]], [[Dovşanlı]], [[Həyat]], [[Bazarkənd]], [[Şahmansurlu]], [[Vəngli]], [[Çormanlı]], [[İmarət Qərvənd]], [[Zardaxaç]], [[Çapar]], [[Həsənriz]], [[Narınclar]], [[Damğalı]], [[Kolatağ]] kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Kəlbəcər rayonunun; [[Ağdərə]] şəhəri, [[Umudlu]], [[Zəylik]], [[Ulu Qarabəy]], [[Kiçik Qarabəy]], [[Ağabəyyalı]], [[Çardaqlı]], [[Lüləsaz]], [[Miqrelalay]], [[Aşağı Oratağ]], [[Qasapet]], [[Canyataq]], [[Dəmirli]], [[Gülyataq]], [[Talış (Tərtər)|Talış]], [[Seysulan]], [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri [[Tərtər rayonu]]nun inzibati tərkibinə verilmişdir<ref name="ARMMQ-1992-327"/>. Erməni işğalına qədər Ağdərənin 14 kəndində 14 mindən çox azərbaycanlı yaşayıb. Ağdərə rayonu Dağlıq Qarabağdakı bir çox ərazilər kimi [[Qarabağ müharibəsi]]nin başlanğıcında erməni silahli qüvvələrinin nəzarəti altına keçir. 1992-ci ildə [[Azərbaycan ordusu]]nun hücumu nəticəsində Ağdərə rayonu ərazisinin bir çox hissəsi erməni işğalçılarından azad edilir.<ref>[http://www.milaz.info/news.php?id=2030 Ağdərə əməliyyatından 16 il ötür]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 1 il boyunca Ağdərə şəhəri ətrafındakı kəndlərdə və yüksəkliklərdə aramsız döyüşlər gedir. Lakin 1993-cü ildə Azərbaycanda [[4 iyun Gəncə qiyamı]] baş verir. Qarabağ cəbhəsində döyüşən orduya rəhbərlik edən [[Surət Hüseynov]] mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam edərək Bakıya doğru hücuma keçir. Onun rəhbərlik etdiyi ordu bölmələri öz mövqelərini qoyaraq Bakıya doğru hücuma qoşuldular. Bundan məharətlə istifadə edən erməni ordusu 7 iyul 1993-cü ildə Ağdərə şəhərini və rayonun bir çox kəndlərini yenidən işğal etmişdi. Ağdərə rayonu 10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanan atəşkəs razılaşmasına görə rəsmi olaraq Rusiya sülhməramlılarının nəzarətinə verilmişdir. == Əhalisi == 1989-cu ildə SSRİ tərəfindən aparılmış son əhalinin siyahıya alınmasına görə, rayonun 14 kəndində 14 min azərbaycanlı əhali yaşayırdı. İşğala qədər azərbaycanlılar Ağdərənin əsasən 14 kəndində - [[Sırxavənd]], [[Bəşirlər]], [[Qaraşlar]], [[Qaralar]], [[Baş Güneypəyə]], [[Orta Güneypəyə]], [[Xatınbəyli]], [[Adıgözəlbəyli|Manikli]], [[Tellibinə]], [[Narınclar]], [[Çərəkdar|Çərəktar]], [[İmarət Qərvənd|İmarət-Qərvənd]], [[Umudlu]], [[Yeni Qaralar]] kəndlərində və Gəncxana sovxoz qəsəbəsində yaşayıb. === Milli tərkib === {| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr |+'''Ağdərə rayonu : 1979-cu il siyahıya alması''' |- ! Etnik quplar ! əhalinin Sayı (Nəfər) <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html Dağlıq Qarabağın Əhalisi]</ref> |- | [[Azərbaycanlılar]]|| 7 050 (15,8%) |- |[[Ukraynalılar]]|| 20 (0,1%) |- |[[Ruslar]] || 355 (0,8%) |- |[[Ermənilər]]|| 37 050 (83,1%) |- |Bütün rayon üzrə || 44 586 (100%) |- |} == Ərazisi == Səthi əsasən dağlıq, şərq hissəsi isə düzənliklərdən ibarətdir. Faydalı qazıntıları – Mehmana polimetal yatağı, əhəngdaşı və gipsdən ibarətdir. Mehmana yatağının filizlərinin tərkibində sink, qurğuşun və digər qiymətli metallar var (Asan saflaşır, sənaye əhəmiyyətlidir). Əsas çayları [[Tərtərçay|Tərtər çayı]] və [[Xaçınçay]]dır. Tərtər çayı üzərində [[1976]]-cı ildə [[Sərsəng su qovşağı]] yaradılmışdır. Tərtər kompleksi həm elektrik enerjisi almaq, həm də suvarma məqsədilə qurulmuşdu. Anbarda suyun həcmi 560 min kub metr, ildə 125 milyon kilovat/saat elektrik enerjisi verirdi və düzən Qarabağın və dağətəyi zonanın 120 min hektar torpaq sahəsinin suvarılması onunla təmin edilirdi. İşğaldan əvvəl 78 min hektar əkin sahəsi suvarılırdı. Rayon ərazisinin 75,59 min hektarını və yaxud 44 faizini meşələr tuturdu. Ağdərə Dağlıq Qarabağın mühüm kənd təsərrüfatı rayonlarından idi. İqtisadiyyatında üzümçülük, taxılçılıq, tütünçülük və heyvandarlıq əsas yer tuturdu (1988-ci il). Kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar 53324 hektar idi. Bunun 21189 hektarı əkin yeri, 5931 hektarı çoxillik bitkilər, 1892 hektarı biçənək, 22863 hektarı örüş idi. Suvarılan torpaqlar 15 min hektar idi. Əkin sahəsinin 9,7 min hektarı dənli-paxlalı bitkilər (buğda, arpa, qarğıdalı) və kartof, 11,3 min hektarı yem bitkiləri əkinləri idi. Rayonda üzümlüklər 3,4 min hektar sahəni tuturdu. Tərtər çayı dərəsi boyunca Azərbaycanın yuxarı və aşağı Qarabağını birləşdirən karvan və avtomobil yolları var idi. == İnzibati-ərazi bölgüsü == *1 yanvar 1977-ci il tarixinə rayon ərazisində 24 Sovetlikdə (2 qəsəbə Sovetliyi, 22 kənd Sovetliyi) 3-ü qəsəbə və 57-i kənd olmaqla 60 yaşayış məntəqəsi mövcud olmuşdur: :*1. Mardakert qəsəbə Sovetliyi ([[Ağdərə|Mardakert]] qəsəbəsi, [[Qızıloba (Tərtər)|Karmiravan]] kəndi) :*2. Leninavan qəsəbə Sovetliyi ([[Şıxarx|Leninavan]] qəsəbəsi, [[Köyarx|Levonarx]] kəndi, [[Həsənqaya (Tərtər)|Həsənqaya]] kəndi, [[Maralyansarov]] kəndi) :*3. Araçadzor kənd Sovetliyi ([[Dovşanlı|Araçadzor]] kəndi, [[Bazarkənd|Tomaqahoğ]] kəndi, [[Həyat (Kəlbəcər)|Ayyad]] kəndi) :*4. Arutyunaqomer kənd Sovetliyi ([[Qızılqaya (Kəlbəcər)|Arutyunaqomer]] kəndi, [[Yuxarı Oratağ|Verin Oratağ]] kəndi) :*5. Aterk kənd Sovetliyi ([[Həsənriz|Aterk]] kəndi) :*6. Vaqaus kənd Sovetliyi ([[Qozlu (Kəlbəcər)|Vaqaus]] kəndi) :*7. Vəngli kənd Sovetliyi ([[Vəngli]] kəndi, [[Şahmansurlu|Şahmasur]] kəndi, [[Çormanlı|Qarnakar]] kəndi) :*8. Verin Çaylı kənd Sovetliyi ([[Yuxarı Çaylı|Verin Çaylı]] kəndi, Nerkin Çaylı kəndi, [[Dostagir]] kəndi, [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kəndi, [[Tonaşen]] kəndi) :*9. Canyataq kənd Sovetliyi ([[Canyataq]] kəndi, [[Gülyataq]] kəndi, [[Manikli]] kəndi, [[Xatınbəyli]] kəndi) :*10. Drmbon kənd Sovetliyi ([[Heyvalı|Drmbon]] kəndi, [[Yayıcı|Qoçoqot]] kəndi) :*11. İmarət Qərvənd kənd Sovetliyi ([[İmarət Qərvənd]] kəndi, [[Zardaxaç]] kəndi, [[Çapar]] kəndi, [[Getavan]] kəndi) :*12. Qazançı kənd Sovetliyi ([[Qazançı (Ağdam)|Qazançı]] kəndi) :*13. Kolatağ kənd Sovetliyi ([[Kolatağ]] kəndi, [[Damğalı]] kəndi) :*14. Mağavuz kənd Sovetliyi ([[Çardaqlı (Tərtər)|Mağavuz]] kəndi, [[Lüləsaz|Akop Kamari]] kəndi, [[Miqrelalay|Minqrelsk]] kəndi, [[Çiləbürt|Cerabert]] kəndi) :*15. Metsşen kənd Sovetliyi ([[Ulu Qarabəy|Metsşen]] kəndi) :*16. Möhrətağ kənd Sovetliyi ([[Kiçik Qarabəy|Möhrətağ]] kəndi, [[Ağabəyyalı|Ağabəyələnc]] kəndi) :*17. Nareştar kənd Sovetliyi ([[Narınclar|Nareştar]] kəndi) :*18. Nerkin Oratağ kənd Sovetliyi ([[Aşağı Oratağ|Nerkin Oratağ]] kəndi, [[Qasapet]] kəndi, [[Dəmirli (Tərtər)|Dəmirli]] kəndi) :*19. Seysulan kənd Sovetliyi ([[Seysulan]] kəndi, [[Yarımca (Tərtər)|Yarımca]] kəndi) :*20. Sırxavənd kənd Sovetliyi ([[Sırxavənd]] kəndi, [[Kiçan]] kəndi) :*21. Talış kənd Sovetliyi ([[Talış (Tərtər)|Talış]] kəndi) :*22. Umudlu kənd Sovetliyi ([[Umudlu]] kəndi, [[Zəylik (Tərtər)|Zəylik]] kəndi) :*23. Çərəktar kənd Sovetliyi ([[Çərəktar]] kəndi) :*24. Çıldıran kənd Sovetliyi ([[Çıldıran (Kəlbəcər)|Çıldıran]] kəndi, [[Mehmana]] kəndi, [[Dəvədaşı|Poqosaqomer]] kəndi) == Tarixi Abidələri == Memarlıq abidələrindən [[Vəngli]] kəndindəki məşhur [[Gəncəsər alban məbədi]], Xanabert qalası, Herabert qəsəbəsində Hermuk qalası, kilsə, Kolatağ kəndində müqəddəs İako məbədi (635-ci il) var idi. [[Talış (Tərtər)|Talış kəndi]] yaxınlığında, Urek məbədi (XII əsr), Tərtər çayının yuxan axarında məbəd (XIII əsr), Qasapert kəndində Hatəm Məlik qalası, Madagiz kəndində Yegiş Arakel məbədi (XII əsr) və qədim körpülər dağıdılıb. (Oradakı Qafqaz alban dinastiyaları və katolikoslarının son istinadgahı olan məşhur Gəncəsar məbədinin əsası 1240-cı ildə [[Həsən Cəlal]] tərəfındən qoyulmuşdur. Sonuncu Gəncəsar alban məbədi 1837-ci ildən erməni katolikosluğuna tabe edilmişdir). == İqtisadiyyatı == İşğal edilmiş ərazidə 8036 hektar sanitariya-gigiyena və sağlamlaşdırma funksiyalı meşələr mövcud idi ki, bunun 628 hektarı şəhərətrafı yaşıllıq zonası, 7408 hektarı isə su təchizatı mənbələrinin sanitar mühafızə zonalarına aid meşələr idi. Rayonda 75059 hektar meşə sahələri var idi ki, bu da ərazinin 44%-ni təşkil edirdi. Ağdərə rayonunda, Tərtər çayı vadisində Şərq çinarı meşəliyi xüsusi olaraq qorunurdu. Ağdərə rayonunda zəngin faydalı qazıntı yataqları var idi: Qızılbulaq qazıntı yatağında 13,6 ton vahid sənaye ehtiyatı olan qızıl və 47,9 milyon ton mis, Mehmana yatağında sənaye ehtiyatları 37,3 milyon ton olan qurğuşun, 40,4 milyon ton olan sink, 100 milyon ton olan Dəmirli mis yatağı, Canyataq-Gülyataq qızıl yatağı vardı. Sənaye ehtiyatları 38080 min kub metr olan Ağdərə, 6423 min kub metr olan Şorbulaq-I, 2129 min kub metr olan [[Şorbulaq]] – II mişar daşı yatağı, 200 min kub metr olan Ağdərə gəc yatağı düşmənlərə qaldı. Onu da qeyd edək ki, işğal olunmuş ərazilərimizin qızıl yataqları bir qayda olaraq [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın, [[Kanada]]nın, [[İsveçrə]]nin, [[Fransa]]nın iş adamları tərəfindən talan olunur. Ağdərənin [[Mehmana]] mis yatağı [[Türkiyə]]li iş adamı Mehmət Abdullaoğluna satılıb. [[2004]]-cü ildən türk iş adamı Mehmana ərazisindən [[mis]] çıxarmaqla məşğuldur. Maraqlıdır ki, ərazidən çıxarılan [[mis]] [[Rusiya]] Federasiyasındakı [[Almaniya]]dan olan iş adamına satılır. [[2005]]-ci ilin mart ayından iş adamı M. Abdullaoğlu ərazidəki digər mis və qurğuşun yataqlarını da satın alıb.<ref>[http://www.karabakhmonuments.az/print_preview.php?id=43]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 80-ci illərin sonlarında, Dağlıq Qarabağda erməni separatizminin aktiv fazaya keçməsi ərəfəsində rayonun ərazisində zəngin [[daş kömür]] yataqlarının da olduğu aşkarlanmışdı. 2011-ci ildə isə Ermənistanın Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində yeraltı təbii sərvətlərin talan edilməsinə dair daha bir planı açıqlanıb. Düşmən ölkənin Energetika və Təbii Ehtiyatlar naziri [[Armen Movsisyan]] [[Ermənistan İctimai Televiziyası]]na verdiyi müsahibədə bildirib ki, Ağdərə rayonundakı daş kömür yataqlarında ehtiyatların həcmini araşdırmaq üçün tədqiqat işləri gedir. Onun sözlərinə görə, işlərin hələ başa çatmamasına və bir neçə il davam edəcəyinə baxmayaraq artıq indidən aydındır ki, Dağlıq Qarabağda daş kömür ehtiyatları [[İrəvan]] İstilik Elektrik Stansiyasının köhnə enerji blokunu yenidən işə salmaq üçün yetərlidir.<ref>{{Cite web |title=ERMƏNİSTAN QARABAĞIN DAŞ KÖMÜR YATAQLARINI TALAMAĞA HAZIRLAŞIR |url=http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |access-date=2012-01-10 |archive-date=2012-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112130329/http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == *Составители: Мельников С. А., Ибрагимов Ч. Г.: Азербайджанская ССР. Административно-территориальное деление на 1 января 1977 года/ редколлегия: Исаев А. М., Будагов Б. А., Гейбуллаев Г. А.. — 4-е издание. — Баку: Азернешр, 1979. [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part1.rar часть 1-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part2.rar часть 2-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part3.rar часть 3-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part4.rar часть 4-я] == Həmçinin bax == {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Ağdərə rayonu| ]] [[Kateqoriya:1930-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1992-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın ləğv olunmuş rayonları]] hj2asxjxu95x7s7b7p0fwzstbgelqpt 6600192 6600187 2022-08-29T02:11:48Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid}} '''Ağdərə rayonu''' — Keçmiş [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]nin (DQMV) tərkibinə daxil olan Azərbaycan rayonlarından biri. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Leninavan qəsəbə Soveti, Həsənqaya, Çaylı, Seysulan və Talış kənd Sovetləri, Ağdərə şəhər Sovetinin Qarmiravan və Mağavuz kənd Sovetinin Cerabert kəndləri Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonu ləğv edilmiş, rayonunun Xatınbəyli, Qazançı, Maniklu, Baş Güneypəyə, Orta Güneypəyə, Sırxavənd, Yeni Qaralar, Kiçan kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Ağdam rayonunun, Çərəktar, Vaquas, Kotavan, Verin Oratağ, Arutunaqomer, Qoçoqot, Poqosaqomer, Drombon, Çıldıran, Mehmana, Araçadzor, Hayad, Tomaqahoğ, Şahmasur, Vənkli, Qarnakar, İmarət Qərvənd, Zardaxaç, Çapar, Aterk, Nareştar, Damğalı, Kolatağ kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Kəlbəcər rayonunun, Ağdərə şəhəri, Umudlu, Zəylik, Metsşen, Möhrətağ, Ağabəyələnc, Mağavuz, Akop Kamari, Minqrelsk, Nerkin Oratağ, Qasapet, Canyataq, Dəmirli, Gülyataq kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Rayon 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 10 sentyabr 1939-cu ilədək Cerabert, 1991-ci ilə qədər Mardakert, həmin tarixdən ləğv olunana kimi isə Ağdərə adlanıb<ref>{{Cite web |title=“Tarixdə bu gün: Azərbaycan” xronoqrafında 10 sentyabr |url=http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |access-date=2012-06-23 |archive-date=2015-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150530141854/http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |url-status=dead }}</ref>. İnzibati mərkəzi [[Ağdərə]] şəhəri olub. 1992-ci ilin oktyabrında Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Ağdərə rayonunu ləğv edilərək, ərazisi Dağlıq Qarabağ ətrafındakı üç rayon - [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonları arasında bölünmüşdür.<ref>[http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=00&article_id=20110314040438124 KÖÇKÜNLƏR PREZİDENT İLHAM ƏLİYEVƏ MÜRACİƏT ETDİ: AĞDƏRƏ BƏRPA OLUNSUN]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Erməni işğalına qədər Ağdərənin 14 kəndində 14 mindən çox azərbaycanlı yaşayıb. Ağdərə rayonu Dağlıq Qarabağdakı bir çox ərazilər kimi [[Qarabağ müharibəsi]]nin başlanğıcında erməni silahli qüvvələrinin nəzarəti altına keçir. 1992-ci ildə [[Azərbaycan ordusu]]nun hücumu nəticəsində Ağdərə rayonu ərazisinin bir çox hissəsi erməni işğalçılarından azad edilir.<ref>[http://www.milaz.info/news.php?id=2030 Ağdərə əməliyyatından 16 il ötür]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 1 il boyunca Ağdərə şəhəri ətrafındakı kəndlərdə və yüksəkliklərdə aramsız döyüşlər gedir. Lakin 1993-cü ildə Azərbaycanda [[4 iyun Gəncə qiyamı]] baş verir. Qarabağ cəbhəsində döyüşən orduya rəhbərlik edən [[Surət Hüseynov]] mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam edərək Bakıya doğru hücuma keçir. Onun rəhbərlik etdiyi ordu bölmələri öz mövqelərini qoyaraq Bakıya doğru hücuma qoşuldular. Bundan məharətlə istifadə edən erməni ordusu 7 iyul 1993-cü ildə Ağdərə şəhərini və rayonun bir çox kəndlərini yenidən işğal etmişdi. Ağdərə rayonu 10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanan atəşkəs razılaşmasına görə rəsmi olaraq Rusiya sülhməramlılarının nəzarətinə verilmişdir. == Əhalisi == 1989-cu ildə SSRİ tərəfindən aparılmış son əhalinin siyahıya alınmasına görə, rayonun 14 kəndində 14 min azərbaycanlı əhali yaşayırdı. İşğala qədər azərbaycanlılar Ağdərənin əsasən 14 kəndində - [[Sırxavənd]], [[Bəşirlər]], [[Qaraşlar]], [[Qaralar]], [[Baş Güneypəyə]], [[Orta Güneypəyə]], [[Xatınbəyli]], [[Adıgözəlbəyli|Manikli]], [[Tellibinə]], [[Narınclar]], [[Çərəkdar|Çərəktar]], [[İmarət Qərvənd|İmarət-Qərvənd]], [[Umudlu]], [[Yeni Qaralar]] kəndlərində və Gəncxana sovxoz qəsəbəsində yaşayıb. === Milli tərkib === {| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr |+'''Ağdərə rayonu : 1979-cu il siyahıya alması''' |- ! Etnik quplar ! əhalinin Sayı (Nəfər) <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html Dağlıq Qarabağın Əhalisi]</ref> |- | [[Azərbaycanlılar]]|| 7 050 (15,8%) |- |[[Ukraynalılar]]|| 20 (0,1%) |- |[[Ruslar]] || 355 (0,8%) |- |[[Ermənilər]]|| 37 050 (83,1%) |- |Bütün rayon üzrə || 44 586 (100%) |- |} == Ərazisi == Səthi əsasən dağlıq, şərq hissəsi isə düzənliklərdən ibarətdir. Faydalı qazıntıları – Mehmana polimetal yatağı, əhəngdaşı və gipsdən ibarətdir. Mehmana yatağının filizlərinin tərkibində sink, qurğuşun və digər qiymətli metallar var (Asan saflaşır, sənaye əhəmiyyətlidir). Əsas çayları [[Tərtərçay|Tərtər çayı]] və [[Xaçınçay]]dır. Tərtər çayı üzərində [[1976]]-cı ildə [[Sərsəng su qovşağı]] yaradılmışdır. Tərtər kompleksi həm elektrik enerjisi almaq, həm də suvarma məqsədilə qurulmuşdu. Anbarda suyun həcmi 560 min kub metr, ildə 125 milyon kilovat/saat elektrik enerjisi verirdi və düzən Qarabağın və dağətəyi zonanın 120 min hektar torpaq sahəsinin suvarılması onunla təmin edilirdi. İşğaldan əvvəl 78 min hektar əkin sahəsi suvarılırdı. Rayon ərazisinin 75,59 min hektarını və yaxud 44 faizini meşələr tuturdu. Ağdərə Dağlıq Qarabağın mühüm kənd təsərrüfatı rayonlarından idi. İqtisadiyyatında üzümçülük, taxılçılıq, tütünçülük və heyvandarlıq əsas yer tuturdu (1988-ci il). Kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar 53324 hektar idi. Bunun 21189 hektarı əkin yeri, 5931 hektarı çoxillik bitkilər, 1892 hektarı biçənək, 22863 hektarı örüş idi. Suvarılan torpaqlar 15 min hektar idi. Əkin sahəsinin 9,7 min hektarı dənli-paxlalı bitkilər (buğda, arpa, qarğıdalı) və kartof, 11,3 min hektarı yem bitkiləri əkinləri idi. Rayonda üzümlüklər 3,4 min hektar sahəni tuturdu. Tərtər çayı dərəsi boyunca Azərbaycanın yuxarı və aşağı Qarabağını birləşdirən karvan və avtomobil yolları var idi. == İnzibati-ərazi bölgüsü == *1 yanvar 1977-ci il tarixinə rayon ərazisində 24 Sovetlikdə (2 qəsəbə Sovetliyi, 22 kənd Sovetliyi) 3-ü qəsəbə və 57-i kənd olmaqla 60 yaşayış məntəqəsi mövcud olmuşdur: :*1. Mardakert qəsəbə Sovetliyi ([[Ağdərə|Mardakert]] qəsəbəsi, [[Qızıloba (Tərtər)|Karmiravan]] kəndi) :*2. Leninavan qəsəbə Sovetliyi ([[Şıxarx|Leninavan]] qəsəbəsi, [[Köyarx|Levonarx]] kəndi, [[Həsənqaya (Tərtər)|Həsənqaya]] kəndi, [[Maralyansarov]] kəndi) :*3. Araçadzor kənd Sovetliyi ([[Dovşanlı|Araçadzor]] kəndi, [[Bazarkənd|Tomaqahoğ]] kəndi, [[Həyat (Kəlbəcər)|Ayyad]] kəndi) :*4. Arutyunaqomer kənd Sovetliyi ([[Qızılqaya (Kəlbəcər)|Arutyunaqomer]] kəndi, [[Yuxarı Oratağ|Verin Oratağ]] kəndi) :*5. Aterk kənd Sovetliyi ([[Həsənriz|Aterk]] kəndi) :*6. Vaqaus kənd Sovetliyi ([[Qozlu (Kəlbəcər)|Vaqaus]] kəndi) :*7. Vəngli kənd Sovetliyi ([[Vəngli]] kəndi, [[Şahmansurlu|Şahmasur]] kəndi, [[Çormanlı|Qarnakar]] kəndi) :*8. Verin Çaylı kənd Sovetliyi ([[Yuxarı Çaylı|Verin Çaylı]] kəndi, Nerkin Çaylı kəndi, [[Dostagir]] kəndi, [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kəndi, [[Tonaşen]] kəndi) :*9. Canyataq kənd Sovetliyi ([[Canyataq]] kəndi, [[Gülyataq]] kəndi, [[Manikli]] kəndi, [[Xatınbəyli]] kəndi) :*10. Drmbon kənd Sovetliyi ([[Heyvalı|Drmbon]] kəndi, [[Yayıcı|Qoçoqot]] kəndi) :*11. İmarət Qərvənd kənd Sovetliyi ([[İmarət Qərvənd]] kəndi, [[Zardaxaç]] kəndi, [[Çapar]] kəndi, [[Getavan]] kəndi) :*12. Qazançı kənd Sovetliyi ([[Qazançı (Ağdam)|Qazançı]] kəndi) :*13. Kolatağ kənd Sovetliyi ([[Kolatağ]] kəndi, [[Damğalı]] kəndi) :*14. Mağavuz kənd Sovetliyi ([[Çardaqlı (Tərtər)|Mağavuz]] kəndi, [[Lüləsaz|Akop Kamari]] kəndi, [[Miqrelalay|Minqrelsk]] kəndi, [[Çiləbürt|Cerabert]] kəndi) :*15. Metsşen kənd Sovetliyi ([[Ulu Qarabəy|Metsşen]] kəndi) :*16. Möhrətağ kənd Sovetliyi ([[Kiçik Qarabəy|Möhrətağ]] kəndi, [[Ağabəyyalı|Ağabəyələnc]] kəndi) :*17. Nareştar kənd Sovetliyi ([[Narınclar|Nareştar]] kəndi) :*18. Nerkin Oratağ kənd Sovetliyi ([[Aşağı Oratağ|Nerkin Oratağ]] kəndi, [[Qasapet]] kəndi, [[Dəmirli (Tərtər)|Dəmirli]] kəndi) :*19. Seysulan kənd Sovetliyi ([[Seysulan]] kəndi, [[Yarımca (Tərtər)|Yarımca]] kəndi) :*20. Sırxavənd kənd Sovetliyi ([[Sırxavənd]] kəndi, [[Kiçan]] kəndi) :*21. Talış kənd Sovetliyi ([[Talış (Tərtər)|Talış]] kəndi) :*22. Umudlu kənd Sovetliyi ([[Umudlu]] kəndi, [[Zəylik (Tərtər)|Zəylik]] kəndi) :*23. Çərəktar kənd Sovetliyi ([[Çərəktar]] kəndi) :*24. Çıldıran kənd Sovetliyi ([[Çıldıran (Kəlbəcər)|Çıldıran]] kəndi, [[Mehmana]] kəndi, [[Dəvədaşı|Poqosaqomer]] kəndi) == Tarixi Abidələri == Memarlıq abidələrindən [[Vəngli]] kəndindəki məşhur [[Gəncəsər alban məbədi]], Xanabert qalası, Herabert qəsəbəsində Hermuk qalası, kilsə, Kolatağ kəndində müqəddəs İako məbədi (635-ci il) var idi. [[Talış (Tərtər)|Talış kəndi]] yaxınlığında, Urek məbədi (XII əsr), Tərtər çayının yuxan axarında məbəd (XIII əsr), Qasapert kəndində Hatəm Məlik qalası, Madagiz kəndində Yegiş Arakel məbədi (XII əsr) və qədim körpülər dağıdılıb. (Oradakı Qafqaz alban dinastiyaları və katolikoslarının son istinadgahı olan məşhur Gəncəsar məbədinin əsası 1240-cı ildə [[Həsən Cəlal]] tərəfındən qoyulmuşdur. Sonuncu Gəncəsar alban məbədi 1837-ci ildən erməni katolikosluğuna tabe edilmişdir). == İqtisadiyyatı == İşğal edilmiş ərazidə 8036 hektar sanitariya-gigiyena və sağlamlaşdırma funksiyalı meşələr mövcud idi ki, bunun 628 hektarı şəhərətrafı yaşıllıq zonası, 7408 hektarı isə su təchizatı mənbələrinin sanitar mühafızə zonalarına aid meşələr idi. Rayonda 75059 hektar meşə sahələri var idi ki, bu da ərazinin 44%-ni təşkil edirdi. Ağdərə rayonunda, Tərtər çayı vadisində Şərq çinarı meşəliyi xüsusi olaraq qorunurdu. Ağdərə rayonunda zəngin faydalı qazıntı yataqları var idi: Qızılbulaq qazıntı yatağında 13,6 ton vahid sənaye ehtiyatı olan qızıl və 47,9 milyon ton mis, Mehmana yatağında sənaye ehtiyatları 37,3 milyon ton olan qurğuşun, 40,4 milyon ton olan sink, 100 milyon ton olan Dəmirli mis yatağı, Canyataq-Gülyataq qızıl yatağı vardı. Sənaye ehtiyatları 38080 min kub metr olan Ağdərə, 6423 min kub metr olan Şorbulaq-I, 2129 min kub metr olan [[Şorbulaq]] – II mişar daşı yatağı, 200 min kub metr olan Ağdərə gəc yatağı düşmənlərə qaldı. Onu da qeyd edək ki, işğal olunmuş ərazilərimizin qızıl yataqları bir qayda olaraq [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın, [[Kanada]]nın, [[İsveçrə]]nin, [[Fransa]]nın iş adamları tərəfindən talan olunur. Ağdərənin [[Mehmana]] mis yatağı [[Türkiyə]]li iş adamı Mehmət Abdullaoğluna satılıb. [[2004]]-cü ildən türk iş adamı Mehmana ərazisindən [[mis]] çıxarmaqla məşğuldur. Maraqlıdır ki, ərazidən çıxarılan [[mis]] [[Rusiya]] Federasiyasındakı [[Almaniya]]dan olan iş adamına satılır. [[2005]]-ci ilin mart ayından iş adamı M. Abdullaoğlu ərazidəki digər mis və qurğuşun yataqlarını da satın alıb.<ref>[http://www.karabakhmonuments.az/print_preview.php?id=43]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 80-ci illərin sonlarında, Dağlıq Qarabağda erməni separatizminin aktiv fazaya keçməsi ərəfəsində rayonun ərazisində zəngin [[daş kömür]] yataqlarının da olduğu aşkarlanmışdı. 2011-ci ildə isə Ermənistanın Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində yeraltı təbii sərvətlərin talan edilməsinə dair daha bir planı açıqlanıb. Düşmən ölkənin Energetika və Təbii Ehtiyatlar naziri [[Armen Movsisyan]] [[Ermənistan İctimai Televiziyası]]na verdiyi müsahibədə bildirib ki, Ağdərə rayonundakı daş kömür yataqlarında ehtiyatların həcmini araşdırmaq üçün tədqiqat işləri gedir. Onun sözlərinə görə, işlərin hələ başa çatmamasına və bir neçə il davam edəcəyinə baxmayaraq artıq indidən aydındır ki, Dağlıq Qarabağda daş kömür ehtiyatları [[İrəvan]] İstilik Elektrik Stansiyasının köhnə enerji blokunu yenidən işə salmaq üçün yetərlidir.<ref>{{Cite web |title=ERMƏNİSTAN QARABAĞIN DAŞ KÖMÜR YATAQLARINI TALAMAĞA HAZIRLAŞIR |url=http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |access-date=2012-01-10 |archive-date=2012-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112130329/http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == *Составители: Мельников С. А., Ибрагимов Ч. Г.: Азербайджанская ССР. Административно-территориальное деление на 1 января 1977 года/ редколлегия: Исаев А. М., Будагов Б. А., Гейбуллаев Г. А.. — 4-е издание. — Баку: Азернешр, 1979. [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part1.rar часть 1-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part2.rar часть 2-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part3.rar часть 3-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part4.rar часть 4-я] == Həmçinin bax == {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Ağdərə rayonu| ]] [[Kateqoriya:1930-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1992-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın ləğv olunmuş rayonları]] rslu4kiv73q9mlm3q61262p2aai7qh5 6600214 6600192 2022-08-29T02:39:58Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid}} '''Ağdərə rayonu''' — Keçmiş [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]nin (DQMV) tərkibinə daxil olan Azərbaycan rayonlarından biri. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Leninavan qəsəbə Soveti, Həsənqaya, Çaylı, Seysulan və Talış kənd Sovetləri, Ağdərə şəhər Sovetinin Qarmiravan və Mağavuz kənd Sovetinin Cerabert kəndləri Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonu ləğv edilmiş, rayonunun Xatınbəyli, Qazançı, Maniklu, Baş Güneypəyə, Orta Güneypəyə, Sırxavənd, Yeni Qaralar, Kiçan kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Ağdam rayonunun, Çərəktar, Vaquas, Kotavan, Verin Oratağ, Arutunaqomer, Qoçoqot, Poqosaqomer, Drombon, Çıldıran, Mehmana, Araçadzor, Hayad, Tomaqahoğ, Şahmasur, Vənkli, Qarnakar, İmarət Qərvənd, Zardaxaç, Çapar, Aterk, Nareştar, Damğalı, Kolatağ kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Kəlbəcər rayonunun, Ağdərə şəhəri, Umudlu, Zəylik, Metsşen, Möhrətağ, Ağabəyələnc, Mağavuz, Akop Kamari, Minqrelsk, Nerkin Oratağ, Qasapet, Canyataq, Dəmirli, Gülyataq kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Rayon 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 10 sentyabr 1939-cu ilədək Cerabert, 1991-ci ilə qədər Mardakert, həmin tarixdən ləğv olunana kimi isə Ağdərə adlanıb<ref>{{Cite web |title=“Tarixdə bu gün: Azərbaycan” xronoqrafında 10 sentyabr |url=http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |access-date=2012-06-23 |archive-date=2015-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150530141854/http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |url-status=dead }}</ref>. İnzibati mərkəzi [[Ağdərə]] şəhəri olub. 1992-ci ilin oktyabrında Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Ağdərə rayonunu ləğv edilərək, ərazisi Dağlıq Qarabağ ətrafındakı üç rayon - [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonları arasında bölünmüşdür.<ref>[http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=00&article_id=20110314040438124 KÖÇKÜNLƏR PREZİDENT İLHAM ƏLİYEVƏ MÜRACİƏT ETDİ: AĞDƏRƏ BƏRPA OLUNSUN]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Erməni işğalına qədər Ağdərənin 14 kəndində 14 mindən çox azərbaycanlı yaşayıb. Ağdərə rayonu Dağlıq Qarabağdakı bir çox ərazilər kimi [[Qarabağ müharibəsi]]nin başlanğıcında erməni silahli qüvvələrinin nəzarəti altına keçir. 1992-ci ildə [[Azərbaycan ordusu]]nun hücumu nəticəsində Ağdərə rayonu ərazisinin bir çox hissəsi erməni işğalçılarından azad edilir.<ref>[http://www.milaz.info/news.php?id=2030 Ağdərə əməliyyatından 16 il ötür]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 1 il boyunca Ağdərə şəhəri ətrafındakı kəndlərdə və yüksəkliklərdə aramsız döyüşlər gedir. Lakin 1993-cü ildə Azərbaycanda [[4 iyun Gəncə qiyamı]] baş verir. Qarabağ cəbhəsində döyüşən orduya rəhbərlik edən [[Surət Hüseynov]] mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam edərək Bakıya doğru hücuma keçir. Onun rəhbərlik etdiyi ordu bölmələri öz mövqelərini qoyaraq Bakıya doğru hücuma qoşuldular. Bundan məharətlə istifadə edən erməni ordusu 7 iyul 1993-cü ildə Ağdərə şəhərini və rayonun bir çox kəndlərini yenidən işğal etmişdi. Ağdərə rayonu 10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanan atəşkəs razılaşmasına görə rəsmi olaraq Rusiya sülhməramlılarının nəzarətinə verilmişdir. == Əhalisi == 1989-cu ildə SSRİ tərəfindən aparılmış son əhalinin siyahıya alınmasına görə, rayonun 14 kəndində 14 min azərbaycanlı əhali yaşayırdı. İşğala qədər azərbaycanlılar Ağdərənin əsasən 14 kəndində - [[Sırxavənd]], [[Bəşirlər]], [[Qaraşlar]], [[Qaralar]], [[Baş Güneypəyə]], [[Orta Güneypəyə]], [[Xatınbəyli]], [[Məlikli (Ağdam)|Maniklu]], [[Tellibinə]], [[Narınclar]], [[Çərəkdar|Çərəktar]], [[İmarət Qərvənd|İmarət-Qərvənd]], [[Umudlu]], [[Yeni Qaralar]] kəndlərində və Gəncxana sovxoz qəsəbəsində yaşayıb. === Milli tərkib === {| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr |+'''Ağdərə rayonu : 1979-cu il siyahıya alması''' |- ! Etnik quplar ! əhalinin Sayı (Nəfər) <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html Dağlıq Qarabağın Əhalisi]</ref> |- | [[Azərbaycanlılar]]|| 7 050 (15,8%) |- |[[Ukraynalılar]]|| 20 (0,1%) |- |[[Ruslar]] || 355 (0,8%) |- |[[Ermənilər]]|| 37 050 (83,1%) |- |Bütün rayon üzrə || 44 586 (100%) |- |} == Ərazisi == Səthi əsasən dağlıq, şərq hissəsi isə düzənliklərdən ibarətdir. Faydalı qazıntıları – Mehmana polimetal yatağı, əhəngdaşı və gipsdən ibarətdir. Mehmana yatağının filizlərinin tərkibində sink, qurğuşun və digər qiymətli metallar var (Asan saflaşır, sənaye əhəmiyyətlidir). Əsas çayları [[Tərtərçay|Tərtər çayı]] və [[Xaçınçay]]dır. Tərtər çayı üzərində [[1976]]-cı ildə [[Sərsəng su qovşağı]] yaradılmışdır. Tərtər kompleksi həm elektrik enerjisi almaq, həm də suvarma məqsədilə qurulmuşdu. Anbarda suyun həcmi 560 min kub metr, ildə 125 milyon kilovat/saat elektrik enerjisi verirdi və düzən Qarabağın və dağətəyi zonanın 120 min hektar torpaq sahəsinin suvarılması onunla təmin edilirdi. İşğaldan əvvəl 78 min hektar əkin sahəsi suvarılırdı. Rayon ərazisinin 75,59 min hektarını və yaxud 44 faizini meşələr tuturdu. Ağdərə Dağlıq Qarabağın mühüm kənd təsərrüfatı rayonlarından idi. İqtisadiyyatında üzümçülük, taxılçılıq, tütünçülük və heyvandarlıq əsas yer tuturdu (1988-ci il). Kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar 53324 hektar idi. Bunun 21189 hektarı əkin yeri, 5931 hektarı çoxillik bitkilər, 1892 hektarı biçənək, 22863 hektarı örüş idi. Suvarılan torpaqlar 15 min hektar idi. Əkin sahəsinin 9,7 min hektarı dənli-paxlalı bitkilər (buğda, arpa, qarğıdalı) və kartof, 11,3 min hektarı yem bitkiləri əkinləri idi. Rayonda üzümlüklər 3,4 min hektar sahəni tuturdu. Tərtər çayı dərəsi boyunca Azərbaycanın yuxarı və aşağı Qarabağını birləşdirən karvan və avtomobil yolları var idi. == İnzibati-ərazi bölgüsü == *1 yanvar 1977-ci il tarixinə rayon ərazisində 24 Sovetlikdə (2 qəsəbə Sovetliyi, 22 kənd Sovetliyi) 3-ü qəsəbə və 57-i kənd olmaqla 60 yaşayış məntəqəsi mövcud olmuşdur: :*1. Mardakert qəsəbə Sovetliyi ([[Ağdərə|Mardakert]] qəsəbəsi, [[Qızıloba (Tərtər)|Karmiravan]] kəndi) :*2. Leninavan qəsəbə Sovetliyi ([[Şıxarx|Leninavan]] qəsəbəsi, [[Köyarx|Levonarx]] kəndi, [[Həsənqaya (Tərtər)|Həsənqaya]] kəndi, [[Maralyansarov]] kəndi) :*3. Araçadzor kənd Sovetliyi ([[Dovşanlı|Araçadzor]] kəndi, [[Bazarkənd|Tomaqahoğ]] kəndi, [[Həyat (Kəlbəcər)|Ayyad]] kəndi) :*4. Arutyunaqomer kənd Sovetliyi ([[Qızılqaya (Kəlbəcər)|Arutyunaqomer]] kəndi, [[Yuxarı Oratağ|Verin Oratağ]] kəndi) :*5. Aterk kənd Sovetliyi ([[Həsənriz|Aterk]] kəndi) :*6. Vaqaus kənd Sovetliyi ([[Qozlu (Kəlbəcər)|Vaqaus]] kəndi) :*7. Vəngli kənd Sovetliyi ([[Vəngli]] kəndi, [[Şahmansurlu|Şahmasur]] kəndi, [[Çormanlı|Qarnakar]] kəndi) :*8. Verin Çaylı kənd Sovetliyi ([[Yuxarı Çaylı|Verin Çaylı]] kəndi, Nerkin Çaylı kəndi, [[Dostagir]] kəndi, [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kəndi, [[Tonaşen]] kəndi) :*9. Canyataq kənd Sovetliyi ([[Canyataq]] kəndi, [[Gülyataq]] kəndi, [[Məlikli (Ağdam)|Maniklu]] kəndi, [[Xatınbəyli]] kəndi) :*10. Drmbon kənd Sovetliyi ([[Heyvalı|Drmbon]] kəndi, [[Yayıcı|Qoçoqot]] kəndi) :*11. İmarət Qərvənd kənd Sovetliyi ([[İmarət Qərvənd]] kəndi, [[Zardaxaç]] kəndi, [[Çapar]] kəndi, [[Getavan]] kəndi) :*12. Qazançı kənd Sovetliyi ([[Qazançı (Ağdam)|Qazançı]] kəndi) :*13. Kolatağ kənd Sovetliyi ([[Kolatağ]] kəndi, [[Damğalı]] kəndi) :*14. Mağavuz kənd Sovetliyi ([[Çardaqlı (Tərtər)|Mağavuz]] kəndi, [[Lüləsaz|Akop Kamari]] kəndi, [[Miqrelalay|Minqrelsk]] kəndi, [[Çiləbürt|Cerabert]] kəndi) :*15. Metsşen kənd Sovetliyi ([[Ulu Qarabəy|Metsşen]] kəndi) :*16. Möhrətağ kənd Sovetliyi ([[Kiçik Qarabəy|Möhrətağ]] kəndi, [[Ağabəyyalı|Ağabəyələnc]] kəndi) :*17. Nareştar kənd Sovetliyi ([[Narınclar|Nareştar]] kəndi) :*18. Nerkin Oratağ kənd Sovetliyi ([[Aşağı Oratağ|Nerkin Oratağ]] kəndi, [[Qasapet]] kəndi, [[Dəmirli (Tərtər)|Dəmirli]] kəndi) :*19. Seysulan kənd Sovetliyi ([[Seysulan]] kəndi, [[Yarımca (Tərtər)|Yarımca]] kəndi) :*20. Sırxavənd kənd Sovetliyi ([[Sırxavənd]] kəndi, [[Kiçan]] kəndi) :*21. Talış kənd Sovetliyi ([[Talış (Tərtər)|Talış]] kəndi) :*22. Umudlu kənd Sovetliyi ([[Umudlu]] kəndi, [[Zəylik (Tərtər)|Zəylik]] kəndi) :*23. Çərəktar kənd Sovetliyi ([[Çərəktar]] kəndi) :*24. Çıldıran kənd Sovetliyi ([[Çıldıran (Kəlbəcər)|Çıldıran]] kəndi, [[Mehmana]] kəndi, [[Dəvədaşı|Poqosaqomer]] kəndi) == Tarixi Abidələri == Memarlıq abidələrindən [[Vəngli]] kəndindəki məşhur [[Gəncəsər alban məbədi]], Xanabert qalası, Herabert qəsəbəsində Hermuk qalası, kilsə, Kolatağ kəndində müqəddəs İako məbədi (635-ci il) var idi. [[Talış (Tərtər)|Talış kəndi]] yaxınlığında, Urek məbədi (XII əsr), Tərtər çayının yuxan axarında məbəd (XIII əsr), Qasapert kəndində Hatəm Məlik qalası, Madagiz kəndində Yegiş Arakel məbədi (XII əsr) və qədim körpülər dağıdılıb. (Oradakı Qafqaz alban dinastiyaları və katolikoslarının son istinadgahı olan məşhur Gəncəsar məbədinin əsası 1240-cı ildə [[Həsən Cəlal]] tərəfındən qoyulmuşdur. Sonuncu Gəncəsar alban məbədi 1837-ci ildən erməni katolikosluğuna tabe edilmişdir). == İqtisadiyyatı == İşğal edilmiş ərazidə 8036 hektar sanitariya-gigiyena və sağlamlaşdırma funksiyalı meşələr mövcud idi ki, bunun 628 hektarı şəhərətrafı yaşıllıq zonası, 7408 hektarı isə su təchizatı mənbələrinin sanitar mühafızə zonalarına aid meşələr idi. Rayonda 75059 hektar meşə sahələri var idi ki, bu da ərazinin 44%-ni təşkil edirdi. Ağdərə rayonunda, Tərtər çayı vadisində Şərq çinarı meşəliyi xüsusi olaraq qorunurdu. Ağdərə rayonunda zəngin faydalı qazıntı yataqları var idi: Qızılbulaq qazıntı yatağında 13,6 ton vahid sənaye ehtiyatı olan qızıl və 47,9 milyon ton mis, Mehmana yatağında sənaye ehtiyatları 37,3 milyon ton olan qurğuşun, 40,4 milyon ton olan sink, 100 milyon ton olan Dəmirli mis yatağı, Canyataq-Gülyataq qızıl yatağı vardı. Sənaye ehtiyatları 38080 min kub metr olan Ağdərə, 6423 min kub metr olan Şorbulaq-I, 2129 min kub metr olan [[Şorbulaq]] – II mişar daşı yatağı, 200 min kub metr olan Ağdərə gəc yatağı düşmənlərə qaldı. Onu da qeyd edək ki, işğal olunmuş ərazilərimizin qızıl yataqları bir qayda olaraq [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın, [[Kanada]]nın, [[İsveçrə]]nin, [[Fransa]]nın iş adamları tərəfindən talan olunur. Ağdərənin [[Mehmana]] mis yatağı [[Türkiyə]]li iş adamı Mehmət Abdullaoğluna satılıb. [[2004]]-cü ildən türk iş adamı Mehmana ərazisindən [[mis]] çıxarmaqla məşğuldur. Maraqlıdır ki, ərazidən çıxarılan [[mis]] [[Rusiya]] Federasiyasındakı [[Almaniya]]dan olan iş adamına satılır. [[2005]]-ci ilin mart ayından iş adamı M. Abdullaoğlu ərazidəki digər mis və qurğuşun yataqlarını da satın alıb.<ref>[http://www.karabakhmonuments.az/print_preview.php?id=43]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 80-ci illərin sonlarında, Dağlıq Qarabağda erməni separatizminin aktiv fazaya keçməsi ərəfəsində rayonun ərazisində zəngin [[daş kömür]] yataqlarının da olduğu aşkarlanmışdı. 2011-ci ildə isə Ermənistanın Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində yeraltı təbii sərvətlərin talan edilməsinə dair daha bir planı açıqlanıb. Düşmən ölkənin Energetika və Təbii Ehtiyatlar naziri [[Armen Movsisyan]] [[Ermənistan İctimai Televiziyası]]na verdiyi müsahibədə bildirib ki, Ağdərə rayonundakı daş kömür yataqlarında ehtiyatların həcmini araşdırmaq üçün tədqiqat işləri gedir. Onun sözlərinə görə, işlərin hələ başa çatmamasına və bir neçə il davam edəcəyinə baxmayaraq artıq indidən aydındır ki, Dağlıq Qarabağda daş kömür ehtiyatları [[İrəvan]] İstilik Elektrik Stansiyasının köhnə enerji blokunu yenidən işə salmaq üçün yetərlidir.<ref>{{Cite web |title=ERMƏNİSTAN QARABAĞIN DAŞ KÖMÜR YATAQLARINI TALAMAĞA HAZIRLAŞIR |url=http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |access-date=2012-01-10 |archive-date=2012-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112130329/http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == *Составители: Мельников С. А., Ибрагимов Ч. Г.: Азербайджанская ССР. Административно-территориальное деление на 1 января 1977 года/ редколлегия: Исаев А. М., Будагов Б. А., Гейбуллаев Г. А.. — 4-е издание. — Баку: Азернешр, 1979. [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part1.rar часть 1-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part2.rar часть 2-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part3.rar часть 3-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part4.rar часть 4-я] == Həmçinin bax == {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Ağdərə rayonu| ]] [[Kateqoriya:1930-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1992-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın ləğv olunmuş rayonları]] kpg724fc20wnsvm795ullnjqct5ftj1 6600377 6600214 2022-08-29T05:29:42Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid}} '''Ağdərə rayonu''' — Keçmiş [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]nin (DQMV) tərkibinə daxil olan Azərbaycan rayonlarından biri. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Leninavan qəsəbə Soveti, Həsənqaya, Çaylı, Seysulan və Talış kənd Sovetləri, Ağdərə şəhər Sovetinin Qarmiravan və Mağavuz kənd Sovetinin Cerabert kəndləri Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonu ləğv edilmiş, rayonunun Xatınbəyli, Qazançı, Maniklu, Baş Güneypəyə, Orta Güneypəyə, Sırxavənd, Yeni Qaralar, Kiçan kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Ağdam rayonunun, Çərəktar, Vaquas, Kotavan, Verin Oratağ, Arutunaqomer, Qoçoqot, Poqosaqomer, Drombon, Çıldıran, Mehmana, Araçadzor, Hayad, Tomaqahoğ, Şahmasur, Vənkli, Qarnakar, İmarət Qərvənd, Zardaxaç, Çapar, Aterk, Nareştar, Damğalı, Kolatağ kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Kəlbəcər rayonunun, Ağdərə şəhəri, Umudlu, Zəylik, Metsşen, Möhrətağ, Ağabəyələnc, Mağavuz, Akop Kamari, Minqrelsk, Nerkin Oratağ, Qasapet, Canyataq, Dəmirli, Gülyataq kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Rayon 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 10 sentyabr 1939-cu ilədək Cerabert, 1991-ci ilə qədər Mardakert, həmin tarixdən ləğv olunana kimi isə Ağdərə adlanıb<ref>{{Cite web |title=“Tarixdə bu gün: Azərbaycan” xronoqrafında 10 sentyabr |url=http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |access-date=2012-06-23 |archive-date=2015-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150530141854/http://www.azerbaycanli.org/az/page346.html |url-status=dead }}</ref>. İnzibati mərkəzi [[Ağdərə]] şəhəri olub. 1992-ci ilin oktyabrında Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Ağdərə rayonunu ləğv edilərək, ərazisi Dağlıq Qarabağ ətrafındakı üç rayon - [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonları arasında bölünmüşdür.<ref>[http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=00&article_id=20110314040438124 KÖÇKÜNLƏR PREZİDENT İLHAM ƏLİYEVƏ MÜRACİƏT ETDİ: AĞDƏRƏ BƏRPA OLUNSUN]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Erməni işğalına qədər Ağdərənin 14 kəndində 14 mindən çox azərbaycanlı yaşayıb. Ağdərə rayonu Dağlıq Qarabağdakı bir çox ərazilər kimi [[Qarabağ müharibəsi]]nin başlanğıcında erməni silahli qüvvələrinin nəzarəti altına keçir. 1992-ci ildə [[Azərbaycan ordusu]]nun hücumu nəticəsində Ağdərə rayonu ərazisinin bir çox hissəsi erməni işğalçılarından azad edilir.<ref>[http://www.milaz.info/news.php?id=2030 Ağdərə əməliyyatından 16 il ötür]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 1 il boyunca Ağdərə şəhəri ətrafındakı kəndlərdə və yüksəkliklərdə aramsız döyüşlər gedir. Lakin 1993-cü ildə Azərbaycanda [[4 iyun Gəncə qiyamı]] baş verir. Qarabağ cəbhəsində döyüşən orduya rəhbərlik edən [[Surət Hüseynov]] mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam edərək Bakıya doğru hücuma keçir. Onun rəhbərlik etdiyi ordu bölmələri öz mövqelərini qoyaraq Bakıya doğru hücuma qoşuldular. Bundan məharətlə istifadə edən erməni ordusu 7 iyul 1993-cü ildə Ağdərə şəhərini və rayonun bir çox kəndlərini yenidən işğal etmişdi. Ağdərə rayonu 10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanan atəşkəs razılaşmasına görə rəsmi olaraq Rusiya sülhməramlılarının nəzarətinə verilmişdir. == Əhalisi == 1989-cu ildə SSRİ tərəfindən aparılmış son əhalinin siyahıya alınmasına görə, rayonun 14 kəndində 14 min azərbaycanlı əhali yaşayırdı. İşğala qədər azərbaycanlılar Ağdərənin əsasən 14 kəndində - [[Sırxavənd]], [[Bəşirlər]], [[Qaraşlar]], [[Qaralar]], [[Baş Güneypəyə]], [[Orta Güneypəyə]], [[Xatınbəyli]], [[Məlikli (Ağdam)|Maniklu]], [[Tellibinə]], [[Narınclar]], [[Çərəkdar|Çərəktar]], [[İmarət Qərvənd|İmarət-Qərvənd]], [[Umudlu]], [[Yeni Qaralar]] kəndlərində və Gəncxana sovxoz qəsəbəsində yaşayıb. === Milli tərkib === {| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr |+'''Ağdərə rayonu : 1979-cu il siyahıya alması''' |- ! Etnik quplar ! əhalinin Sayı (Nəfər) <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html Dağlıq Qarabağın Əhalisi]</ref> |- | [[Azərbaycanlılar]]|| 7 050 (15,8%) |- |[[Ukraynalılar]]|| 20 (0,1%) |- |[[Ruslar]] || 355 (0,8%) |- |[[Ermənilər]]|| 37 050 (83,1%) |- |Bütün rayon üzrə || 44 586 (100%) |- |} == Ərazisi == Səthi əsasən dağlıq, şərq hissəsi isə düzənliklərdən ibarətdir. Faydalı qazıntıları – Mehmana polimetal yatağı, əhəngdaşı və gipsdən ibarətdir. Mehmana yatağının filizlərinin tərkibində sink, qurğuşun və digər qiymətli metallar var (Asan saflaşır, sənaye əhəmiyyətlidir). Əsas çayları [[Tərtərçay|Tərtər çayı]] və [[Xaçınçay]]dır. Tərtər çayı üzərində [[1976]]-cı ildə [[Sərsəng su qovşağı]] yaradılmışdır. Tərtər kompleksi həm elektrik enerjisi almaq, həm də suvarma məqsədilə qurulmuşdu. Anbarda suyun həcmi 560 min kub metr, ildə 125 milyon kilovat/saat elektrik enerjisi verirdi və düzən Qarabağın və dağətəyi zonanın 120 min hektar torpaq sahəsinin suvarılması onunla təmin edilirdi. İşğaldan əvvəl 78 min hektar əkin sahəsi suvarılırdı. Rayon ərazisinin 75,59 min hektarını və yaxud 44 faizini meşələr tuturdu. Ağdərə Dağlıq Qarabağın mühüm kənd təsərrüfatı rayonlarından idi. İqtisadiyyatında üzümçülük, taxılçılıq, tütünçülük və heyvandarlıq əsas yer tuturdu (1988-ci il). Kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar 53324 hektar idi. Bunun 21189 hektarı əkin yeri, 5931 hektarı çoxillik bitkilər, 1892 hektarı biçənək, 22863 hektarı örüş idi. Suvarılan torpaqlar 15 min hektar idi. Əkin sahəsinin 9,7 min hektarı dənli-paxlalı bitkilər (buğda, arpa, qarğıdalı) və kartof, 11,3 min hektarı yem bitkiləri əkinləri idi. Rayonda üzümlüklər 3,4 min hektar sahəni tuturdu. Tərtər çayı dərəsi boyunca Azərbaycanın yuxarı və aşağı Qarabağını birləşdirən karvan və avtomobil yolları var idi. == İnzibati-ərazi bölgüsü == *1 yanvar 1977-ci il tarixinə rayon ərazisində 24 Sovetlikdə (2 qəsəbə Sovetliyi, 22 kənd Sovetliyi) 3-ü qəsəbə və 57-i kənd olmaqla 60 yaşayış məntəqəsi mövcud olmuşdur: :*1. Mardakert qəsəbə Sovetliyi ([[Ağdərə|Mardakert]] qəsəbəsi, [[Qızıloba (Tərtər)|Karmiravan]] kəndi) :*2. Leninavan qəsəbə Sovetliyi ([[Şıxarx|Leninavan]] qəsəbəsi, [[Köyarx|Levonarx]] kəndi, [[Həsənqaya (Tərtər)|Həsənqaya]] kəndi, [[Maralyansarov]] kəndi) :*3. Araçadzor kənd Sovetliyi ([[Dovşanlı|Araçadzor]] kəndi, [[Bazarkənd|Tomaqahoğ]] kəndi, [[Hayad]] kəndi) :*4. Arutyunaqomer kənd Sovetliyi ([[Qızılqaya (Kəlbəcər)|Arutyunaqomer]] kəndi, [[Yuxarı Oratağ|Verin Oratağ]] kəndi) :*5. Aterk kənd Sovetliyi ([[Həsənriz|Aterk]] kəndi) :*6. Vaqaus kənd Sovetliyi ([[Qozlu (Kəlbəcər)|Vaqaus]] kəndi) :*7. Vəngli kənd Sovetliyi ([[Vəngli]] kəndi, [[Şahmansurlu|Şahmasur]] kəndi, [[Çormanlı|Qarnakar]] kəndi) :*8. Verin Çaylı kənd Sovetliyi ([[Yuxarı Çaylı|Verin Çaylı]] kəndi, Nerkin Çaylı kəndi, [[Dostagir]] kəndi, [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kəndi, [[Tonaşen]] kəndi) :*9. Canyataq kənd Sovetliyi ([[Canyataq]] kəndi, [[Gülyataq]] kəndi, [[Məlikli (Ağdam)|Maniklu]] kəndi, [[Xatınbəyli]] kəndi) :*10. Drmbon kənd Sovetliyi ([[Heyvalı|Drmbon]] kəndi, [[Yayıcı|Qoçoqot]] kəndi) :*11. İmarət Qərvənd kənd Sovetliyi ([[İmarət Qərvənd]] kəndi, [[Zardaxaç]] kəndi, [[Çapar]] kəndi, [[Getavan]] kəndi) :*12. Qazançı kənd Sovetliyi ([[Qazançı (Ağdam)|Qazançı]] kəndi) :*13. Kolatağ kənd Sovetliyi ([[Kolatağ]] kəndi, [[Damğalı]] kəndi) :*14. Mağavuz kənd Sovetliyi ([[Çardaqlı (Tərtər)|Mağavuz]] kəndi, [[Lüləsaz|Akop Kamari]] kəndi, [[Miqrelalay|Minqrelsk]] kəndi, [[Çiləbürt|Cerabert]] kəndi) :*15. Metsşen kənd Sovetliyi ([[Ulu Qarabəy|Metsşen]] kəndi) :*16. Möhrətağ kənd Sovetliyi ([[Kiçik Qarabəy|Möhrətağ]] kəndi, [[Ağabəyyalı|Ağabəyələnc]] kəndi) :*17. Nareştar kənd Sovetliyi ([[Narınclar|Nareştar]] kəndi) :*18. Nerkin Oratağ kənd Sovetliyi ([[Aşağı Oratağ|Nerkin Oratağ]] kəndi, [[Qasapet]] kəndi, [[Dəmirli (Tərtər)|Dəmirli]] kəndi) :*19. Seysulan kənd Sovetliyi ([[Seysulan]] kəndi, [[Yarımca (Tərtər)|Yarımca]] kəndi) :*20. Sırxavənd kənd Sovetliyi ([[Sırxavənd]] kəndi, [[Kiçan]] kəndi) :*21. Talış kənd Sovetliyi ([[Talış (Tərtər)|Talış]] kəndi) :*22. Umudlu kənd Sovetliyi ([[Umudlu]] kəndi, [[Zəylik (Tərtər)|Zəylik]] kəndi) :*23. Çərəktar kənd Sovetliyi ([[Çərəktar]] kəndi) :*24. Çıldıran kənd Sovetliyi ([[Çıldıran (Kəlbəcər)|Çıldıran]] kəndi, [[Mehmana]] kəndi, [[Dəvədaşı|Poqosaqomer]] kəndi) == Tarixi Abidələri == Memarlıq abidələrindən [[Vəngli]] kəndindəki məşhur [[Gəncəsər alban məbədi]], Xanabert qalası, Herabert qəsəbəsində Hermuk qalası, kilsə, Kolatağ kəndində müqəddəs İako məbədi (635-ci il) var idi. [[Talış (Tərtər)|Talış kəndi]] yaxınlığında, Urek məbədi (XII əsr), Tərtər çayının yuxan axarında məbəd (XIII əsr), Qasapert kəndində Hatəm Məlik qalası, Madagiz kəndində Yegiş Arakel məbədi (XII əsr) və qədim körpülər dağıdılıb. (Oradakı Qafqaz alban dinastiyaları və katolikoslarının son istinadgahı olan məşhur Gəncəsar məbədinin əsası 1240-cı ildə [[Həsən Cəlal]] tərəfındən qoyulmuşdur. Sonuncu Gəncəsar alban məbədi 1837-ci ildən erməni katolikosluğuna tabe edilmişdir). == İqtisadiyyatı == İşğal edilmiş ərazidə 8036 hektar sanitariya-gigiyena və sağlamlaşdırma funksiyalı meşələr mövcud idi ki, bunun 628 hektarı şəhərətrafı yaşıllıq zonası, 7408 hektarı isə su təchizatı mənbələrinin sanitar mühafızə zonalarına aid meşələr idi. Rayonda 75059 hektar meşə sahələri var idi ki, bu da ərazinin 44%-ni təşkil edirdi. Ağdərə rayonunda, Tərtər çayı vadisində Şərq çinarı meşəliyi xüsusi olaraq qorunurdu. Ağdərə rayonunda zəngin faydalı qazıntı yataqları var idi: Qızılbulaq qazıntı yatağında 13,6 ton vahid sənaye ehtiyatı olan qızıl və 47,9 milyon ton mis, Mehmana yatağında sənaye ehtiyatları 37,3 milyon ton olan qurğuşun, 40,4 milyon ton olan sink, 100 milyon ton olan Dəmirli mis yatağı, Canyataq-Gülyataq qızıl yatağı vardı. Sənaye ehtiyatları 38080 min kub metr olan Ağdərə, 6423 min kub metr olan Şorbulaq-I, 2129 min kub metr olan [[Şorbulaq]] – II mişar daşı yatağı, 200 min kub metr olan Ağdərə gəc yatağı düşmənlərə qaldı. Onu da qeyd edək ki, işğal olunmuş ərazilərimizin qızıl yataqları bir qayda olaraq [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın, [[Kanada]]nın, [[İsveçrə]]nin, [[Fransa]]nın iş adamları tərəfindən talan olunur. Ağdərənin [[Mehmana]] mis yatağı [[Türkiyə]]li iş adamı Mehmət Abdullaoğluna satılıb. [[2004]]-cü ildən türk iş adamı Mehmana ərazisindən [[mis]] çıxarmaqla məşğuldur. Maraqlıdır ki, ərazidən çıxarılan [[mis]] [[Rusiya]] Federasiyasındakı [[Almaniya]]dan olan iş adamına satılır. [[2005]]-ci ilin mart ayından iş adamı M. Abdullaoğlu ərazidəki digər mis və qurğuşun yataqlarını da satın alıb.<ref>[http://www.karabakhmonuments.az/print_preview.php?id=43]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 80-ci illərin sonlarında, Dağlıq Qarabağda erməni separatizminin aktiv fazaya keçməsi ərəfəsində rayonun ərazisində zəngin [[daş kömür]] yataqlarının da olduğu aşkarlanmışdı. 2011-ci ildə isə Ermənistanın Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində yeraltı təbii sərvətlərin talan edilməsinə dair daha bir planı açıqlanıb. Düşmən ölkənin Energetika və Təbii Ehtiyatlar naziri [[Armen Movsisyan]] [[Ermənistan İctimai Televiziyası]]na verdiyi müsahibədə bildirib ki, Ağdərə rayonundakı daş kömür yataqlarında ehtiyatların həcmini araşdırmaq üçün tədqiqat işləri gedir. Onun sözlərinə görə, işlərin hələ başa çatmamasına və bir neçə il davam edəcəyinə baxmayaraq artıq indidən aydındır ki, Dağlıq Qarabağda daş kömür ehtiyatları [[İrəvan]] İstilik Elektrik Stansiyasının köhnə enerji blokunu yenidən işə salmaq üçün yetərlidir.<ref>{{Cite web |title=ERMƏNİSTAN QARABAĞIN DAŞ KÖMÜR YATAQLARINI TALAMAĞA HAZIRLAŞIR |url=http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |access-date=2012-01-10 |archive-date=2012-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112130329/http://www.musavat.com/new/K%C4%B0VDF_layih%C9%99l%C9%99ri/114917-ERM%C6%8FN%C4%B0STAN_QARABA%C4%9EIN_DA%C5%9E_K%C3%96M%C3%9CR_YATAQLARINI_TALAMA%C4%9EA_HAZIRLA%C5%9EIR |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == *Составители: Мельников С. А., Ибрагимов Ч. Г.: Азербайджанская ССР. Административно-территориальное деление на 1 января 1977 года/ редколлегия: Исаев А. М., Будагов Б. А., Гейбуллаев Г. А.. — 4-е издание. — Баку: Азернешр, 1979. [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part1.rar часть 1-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part2.rar часть 2-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part3.rar часть 3-я], [http://www.soldat.ru/files/f/azerbaidzhanskaia_ssr_1977_god.part4.rar часть 4-я] == Həmçinin bax == {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Ağdərə rayonu| ]] [[Kateqoriya:1930-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1992-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın ləğv olunmuş rayonları]] kz0a2u714xe7h5isuqp9l2nf1d9wa3x 0 179644 6600472 4967621 2022-08-29T06:02:08Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqi albomu |Başlıq = Look Sharp! |Şəkil = LookSharp.jpg |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |İl = 1988 |Yayımlanıb = 21 oktyabr |Yazılıb = mart-avqust 1988 |Janr = [[Pop]], [[Powerpop]], [[rok]], [[Soft Rock]], [[Dance rock]], [[pop rok]], [[kantri]], [[Adult contemporary]] |Müddət = 0:54:44 |ölkə = {{SWE}} |Leybl = EMI Svenska AB |Prodüser = |Əvvəlki = [[Dance Passion]] |Əvvəlkinin ili = 1987 |Başlıq = ''Look Sharp!'' |İl = 1988 |Sonrakı = [[Joyride]] |Sonrakının ili = 1991 }} '''Look Sharp!''' – [[İsveç]]in [[Roxette]] pop-qrupunun ikinci albomudur. [[Stokholm]]un ''EMI Studios''da 1988-ci ilin mart-avqust aylarında və [[London]]un ''Trident II Studios''da 1988-ci ilin iiyun ayında yazılıb. Dünyada albomun 9 millyon nüsxəsi satılıb. == Treklər == {| |{{tracklist | collapsed = No | all_writing = | total_length = 51:36 | title1 = The Look | length1 = 3:57 | title2 = Dressed for Success | length2 = 4:09 | title3 = Sleeping Single | length3 = 4:37 | title4 = Paint | length4 = 3:30 | title5 = Dance Away (Marie Fredriksson, Gessle) | length5 = 3:25 | title6 = Cry (Fredriksson, Gessle) | length6 = 5:19 | title7 = Chances | length7 = 4:57 | title8 = Dangerous | length8 = 3:48 | title9 = Half a Woman, Half a Shadow (Fredriksson, Gessle) | length9 = 3:35 | title10 = View From a Hill | length10 = 3:40 | title11 = (I Could Never) Give You Up | length11 = 3:57 | title12 = Shadow of a Doubt (Fredriksson, Gessle) | length12 = 4:14 | title13 = Listen to Your Heart | length13 = 5:28 }} |} [[Kateqoriya:Roxette albomları]] [[Kateqoriya:1988-ci ilin musiqi albomları]] a61iawot3d46xt7xukixiscwm454ztu 0 179647 6600635 5926498 2022-08-29T07:17:31Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Alim}} '''Şəhabəddin Mərcani''' (''Şəhabəddin bin Bəhaəddin əl-Qazani əl-Mərcani'', {{lang-tt|Шиһабаддин Мәрҗани, Şihabaddin Mərcani}}; [[16 yanvar]] [[1818]], [[Yabınçı]] müasir [[Atnin rayonu]] [[Tatarıstan]] — [[18 aprel]] [[1889]], [[Kazan]]) — [[Tatarlar|tatar]] alimi,[[Nəqşibəndiyyə]] təriqətinin şeyxi, filosofu, tarixçisi, etnoqrafı, maarifçisi. == Həyatı == == Fəaliyyəti == "Tərcüman" fikirlərinin təsiri altında 1885-ci illərə doğru Kazan türklüyünün mərkəzi olan Kazan şəhərində milliyyət fikrinin tarix və etnoqrafiya sahəsində göründüyünə şahid oluruq. O zamana qədər özlərini sırf müsəlman sayan və şüursuz bir şəkildə dillərinə "türk dili" deyən kazanlılar içində yenilikçi elm adamlarından Şəhabəddin Mərcani, tarixi əsərlərindən birisini, "Kitabu-Müstəfadil-əxbar fi Ahval-i Kazan" adlı Kazan tarixini Kazan türkcəsi ilə yazır və o əsərində ilk dəfə kazanlı müsəlmanlara dindən başqa bir də milliyyətin varlığını acı bir dillə, sərt və açıq ifadələrlə xatırladır və elan edir. "Mustafadül-əxbar"ın bu barədəki məşhur cümlələri bunlardır: "Bəziləri tatar olmağı əskiklik sayıb o ismdən nifrət edib "biz tatar deyil, müsəlmanıq!" deyə qovğa və mücadilə edirlər... Ey miskin! Deyək ki, sənin müsəlmandan başqa bir adını dinin və millətin düşmənləri bilməsəydi, əlbəttə, səni "müsəlman" deyə ayırd edərdi. Tatar olmasan, ərəb və tacik və noğay deyil, hatay və rus və fransız, prussiyalı və alman daha deyil, indi kim olursan?" <ref>Şəhabəddin İbni Bəhaəddin Mərcani, Əl qismül əvvəl, min kitabi "Mustafadil əxbar fi əhvali Kazan və Bulqar", Kazan Dövlət Mətbəəsi, 1885, s. 6</ref> Şəhabəddin həzrətin millətinə bu hiddətli xitabı, kazanlıların öz tarixlərinə, öz soy və köklərinə dəyər və önəm vermədiklərini tənqid etmək üçündür: "...Tarix elminin böyüklüyü və insanların yaşayışına ilgilərinin azlığından qismətsiz və verimsiz olub, heç bir zaman olayların baş verməsini, macəralarını bəyan və zəbt edilməyərək cahan alimləri, hökmdarlar və böyük hakimlər kimi babalarımız, atalarımız və xalqımız tərəfindən bilinməyərək büsbütün bilinməzlik örtüyü altında qalmış, hətta qövmümüzün əksəriyyəti, əzəldən bəri bu yolda Rusiya hökumətinin idarəsi altında yaşayırıq -zənnindədir və Bolqar və Kazan əhvalından "Şəhri-Bolqar övliyaları" və ya "Əzizlər qəbri" və "Xan məscidi" və bir şeyi köhnəlikdə mübaliğə məqamında "Hao Xan zamanındakı iş" deməkdən başqa heç bir şey bilmirlər və bu sözün anlamını belə sağlam təsəvvür və dərk edə bilmirlər. Öz qəbilələrindən nə qədər şöhrətli hökmdarların gəlib keçdiyi haqqında bilgiləri yox "<ref>Eyni yerdə.</ref> İstər yuxarıdakı xitab, istərsə də bu müşahidə yazarın milli şüur sahibi olduğunu açıq göstərməkdədir. Tuna bolqarlarının ilk milliyyətçi tarixçilərindən Paisi də 1762-ci ildə yazdığı "Slav bolqar tarixi" adlı əsərində bolqarları kəndi milliyyətlərinin adını tələffüz etməkdən çəkindikləri üçün çox acı sözlərlə qınayır və onlara "Ey ağılsızlar! Nə üçün öz milliyyətinizdən çəkinir, nə üçün bolqar deyə adlandırılmanızdan utanır və rumların hiyləgər siyasətlərinə tabe olursunuz?" -deyə xitab edirdi.<ref>"Bulğarıstanda turançılıq fikri" (Bulğarıstandan məktub) "Türk yurdu", il XV, sayı 16, s. 450.</ref> "Əhvali-Kazan" və "Bolqar tarixi" yazarı ilə "Slavyan və bolqar tarixi" yazarının yüz ilə yaxın bir müddətdən sonra, ancaq eyni sözlərlə xitab edərək millətlərinə milli şüur və duyğu aşılamağa çalışmaları yalnız təsadüfdürmü? Yoxsa, Şəhab həzrət, rusca vasitəsi ilə Paisinin əsərini oxumuşdurmu? Bu məsələni Şəhab həzrətin həyatı və əsərləri üzərində dərin araşdırmalar aparan kazanlı gənc alimlər həll etsinlər. Şəhab həzrətin tarixi və müəyyən dərəcəyə qədər siyasi milliyyətçiliyi, bütün türklük fikrinə qədər yüksəlməmişdir: həzrətin Quzey türklərindən kazanlıları çox açıq və qəti olaraq "tatar" deyə adlandırması bunun açıq bir əlaməti sayıla bilər.<ref>Şəhabəddin Mərcaninin əsərlərini şəxsən incələmədim. Bu hökmlərim, rəvayət halındakı məlumatlara və həzrətin anadan olmasının 100-cü ildönümü münasibəti ilə Kazanda hazırlanmış və nəşr olunmuş "Mərcani" adlı kitabın içindəkilərə görədir. Bir yazı heyəti tərəfindən hazırlanan və Saleh Abdullin tərəfindən yayınlanan "Mərcani", 1333-də (1917) Kazanda Maarif Mətbəəsində basılmış, 639 səhifəlik ciddi və dəyərli bir əsərdir.</ref> Şəhab həzrətin milliyyətçilik baxımından türk dil və ədəbiyyatı ilə ciddi olaraq məşğul olduğu da iddia edilə bilməz. Baxmayaraq ki, həzrətin şəxsi söhbətlərində "söz arasına rusca qarışdırmaqdan çəkinmək, mümkün olduğu qədər ana dilini qorumağa çalışmaq" tövsiyələrini irəli sürdüyünü, Şəhri Şərəf Əfəndi nəql edir, və bu deyilənlərin doğruluğuna şübhələnməli heç bir səbəb yoxdur. Quzey alimləri və mütəfəkkirləri, xalqın rus assimilyasiyasından qorunması üçün daima bu görüşü müdafiə etmişlər. Ancaq ruscaya qarşı müstəqilliyini qorumaq istədiyi Quzey türkcəsinin Doğu dillərinə, ərəbcə və əcəmcəyə qarşı müstəqilliyini müdafiə etmək meyli Mərcaninin yazılarından çıxarıla bilməz. "Türkcə" deyə yazdığı əsərləri, məsələn, indi gözümün qabağında olan "Mustəfadül əxbar"ı ərəb və əcəm kəlmələri ilə başdan-başa doludur. Şəhabəddin Mərcaninin üslubu, bəlkə Buxarada çox qalmış olmasındandır; Cığatay ləhcəsini andırır. Türkcəyə etinasızlığı zamanında bəzi tənqidçilərin, xüsusən Quzey türkcəsini elm və ədəbiyyat dilinə çevirməyə çox çalışan Qəyyum Nasirinin haqlı tənqidinə məruz qalmışdır. Bununla bərabər, o zamana qədər bütün islam aləmində qüvvətli bir ənənə olan elmi və ciddi əsərləri ərəbcə yazmaq qaydasını qıraraq "Mustafadül-əxbar"ı türkcə yazmış olması və dostlarından Kısxanoğlu Hüseyn Əfəndinin tatarca qramerə aid əsərinə çox önəm verməsi, Mərcaninin milli dilin qiymətini qavramış olduğunu göstərir. Şəhab həzrət, o zamanlar, "Rus tatar Darülmüəllimin" müdiri kimi Kazanda yaşayan məşhur şərqşünas Radlovun dostu və Darülmüəllimində ilahiyyat müəllimi idi. Radlov vasitəsi ilə rus tarixi, qədimiyyat (əski çağlar tarixi) və qövmiyyət (etnoqrafiya) alimləri ilə tanış oldu. Radlovun türk tatar dil və ləhcələri haqqındakı araşdırma və incələmələrindən xəbərdar olmaması mümkün deyildi. Həzrətin Avropa alimi ilə təmasından görüş dairəsini genişlətmiş, çalışma tərzini kamilləşdirmiş olmasına hökm etmək xəta olmaz. Milliyyətçilk şüurunun Quzey türklüyü içində meydana gəlməsinə "Tərcüman" qəzetindən sonra ilk xidmət edən əsərin "Mustəfadül-əxbar" və ilk xidmət edən böyük adamın Şəhabəddin Mərcani olduğu üzərində bütün qənaətlər birləşməkdədir. Şəhabəddin Mərcaninin millətdaşlarına acı-acı xitabı çöldə bir nida kimi qeyb olub getmədi; şagirdləri ustadın yalnız dini sahədə yenilik fikirlərini deyil, tarixə dayanan milliyyətçiliyini də davam etdirdilər və inkişaf etdirdilər. Bu şəkildə Quzey türklüyündə XIX yüzilin son rübündən etibarən milliyyətçilik, türklük fikir və hərəkatları başlanmış oldu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == * [http://www.archive.gov.tatarstan.ru/magazine/go/anonymous/main/?path=mg:/numbers/2008_1/06/06_1/&searched=1 Марджани — первый идеолог татарской нации (К 190-летию со дня рождения)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190802000648/http://www.archive.gov.tatarstan.ru/magazine/go/anonymous/main/?path=mg%3A%2Fnumbers%2F2008_1%2F06%2F06_1%2F&searched=1 |date=2019-08-02 }} * [http://www.archive.gov.tatarstan.ru/_go/anonymous/main/?path=/pages/ru/2nart/91vistavki/80margani Выставка из архива РТ к 190-летию со дня рождения Шигабуддина Марджани] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190921032339/http://www.archive.gov.tatarstan.ru/_go/anonymous/main/?path=%2Fpages%2Fru%2F2nart%2F91vistavki%2F80margani |date=2019-09-21 }} [http://tashlar.narod.ru/photo/tatarlar/mardjani-shihabetdin.htm Фотографии могилы] [[Kateqoriya:İslam alimləri]] 492ys8ilgpv0c02ro6hqsxoli2qdwuf 0 180343 6600417 5900807 2022-08-29T05:40:37Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Şəxs}} '''Çormoqun noyon''' ({{DVTY}}) — [[Sunitlər|Sunit]] ulusundan [[Çingiz xan]]ın [[qorçu]]su. == Həyatı == == Ailəsi == Çormoqun noyonun Siramun noyon, Borak noyon adlı oğlanları vardı. == Həmçinin bax == * [[Böyük Monqol imperiyası]] * [[Çingiz xan]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.iranica.com/articles/cormagun-mongol-cormagun-in-pers ČORMĀGŪN] {{Böyük Monqol imperiyasının vəzir və sərkərdələri}} [[Kateqoriya:Monqolustan sərkərdələri]] fp9vraeqfbywk88fffebuud0sbyj7q5 0 180392 6600774 6414332 2022-08-29T08:54:55Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Rusiya İmperiyasının qəzası |adı = Zaqatala dairəsi |quberniya gerbi = |quberniya = |gerb = Coat of Arms of Zakataly (1843).gif |gerbin ölçüsü = |xəritə = Zaqatala mahalının xəritəsi.jpg |xəritə ölçü = 200 |mərkəzi = |yaranma = 1859-cu il<ref name="Закатальский округ">Электронная энциклопедия и библиотека Руниверс: [http://www.runivers.ru/doc/territory/366689/ Закатальский округ]</ref> |ləğv olunma = 1922 |sahəsi = |əhalisi = |qeydlər = }} '''Zaqatala dairəsi''' — [[Azərbaycan]]ın [[şimal]]-[[qərb]]ində, tarixi [[Car-Balakən camaatı|Car-Balakən camaatlığı]] və [[İlisu sultanlığı]] torpaqlarında rus inzibati idarəçiliyi tərəfindən təşkil olunmuş Zaqatala dairəsi 1917–1918-ci illərdə [[Rusiya]] məkanında cərəyan edən və [[Cənubi Qafqaz]]ı da öz təsir dairəsində saxlayan arxitektonik səciyyəli sosial və siyasi proseslər gedişində mübahisə predmeti kimi aktuallıq kəsb edirdi.<ref>AZƏRBAYCAN-GÜRCÜSTAN MÜNASİBƏTLƏRİNDƏ ƏRAZİ MƏSƏLƏLƏRİ, "ASPOLİQRAF", Bakı-2008, səh. 32</ref> == Tarixi == Zaqatala Milli Komitəsi 28 iyun 1918-ci il tarixində Zaqatala dairəsi əhalisinin Zaqatala dairəsinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşməyi haqaında olan arzusunu teleqranla Azərbaycan hökumətinə bildirmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti 30 iyun 1918-ci ildə qəbul etmiş və Zaqatala dairəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşmişdir.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=232 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu ilin iyununda mahal [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin inzibati tabeliyində idi. Lakin [[Gürcüstan]] bu mahal haqqında iddia irəli sürürdü. [[Rusiya]] ilə Gürcüstan arasında [[sülh]] müqaviləsi bağlanarkən [[əhali]]nin tərkibi nəzərə alınmadan mahal Gürcüstana verilmişdi. 1921-ci ilin iyununda [[Tiflis]]də [[Zaqafqaziya]] respublikalarının daxili sərhədlərini müəyyənləşdirmək üçün konfrans keçirildi. Konfrans qərara aldı ki, Gürcüstan Zaqatala dairəsi barədə hər cür iddialardan əl çəkir. Gürcüstan İnqilab Komitəsi isə bu barədə müvafiq [[Bəyannamə]] qəbul etdi. Bununla da Rusiyanın [[Zaqatala]] dairəsi barəsində yaratdığı dolaşıqlıq açıldı, qəbul edilmiş ədalətsiz qərar isə ləğv edildi. == Əhalisi == Burada əsas etibarilə [[müsəlmanlar]], yəni [[türk]]lər, [[ləzgi]]lər, [[avar]]lar, [[saxur]]lar, və laklar yaşayırdılar. Mahal ərazisinin 85 min nəfəri, yaxud onun bütün sakinlərinin 92 faizi mesəlmanlar idi.<ref>Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1918–1920, "Gənclik nəşriyyat", Bakı-1998, səh. 19</ref> 1872-ci ildə dərc olunmuş və 1869-cu il əhalinin kameral siyahıyaalınması nəticələrini əks etdirən "Tiflis quberniyasının və Zaqatala dairəsinin hərbi icmalı"na əsasən Zaqatala dairəsi inzibati cəhətdən Qarasu, İlisu, Əliabad, Car və Balakən naibliklərindən ibarət idi. Qeyd edilən icmalda dairəni təşkil edən yaşayış məntəqələrinin əhalisinə dair məlumatlar verilmiş, milli tərkibə dair məlumatlarda etnik türklər ''"muğallar"'', Dağıstanlı xalqların nümayəndələri isə ümumi adla ''"ləzgilər"'' olaraq göstərilmişdirlər:<ref name="167-169">Военный обзор Тифлисской Губернии и Закатальского округа, составлен подполковником Генерального штаба В. Н. Филиповым. Воспроизведено в оригинальной авторской орфографии издания 1872 года (издательство "Санктпетербург: Товарищества "Общественная польза""), стр. 167–169</ref> :* Qarasu naibliyi: ::* [[Almalı (Qax)|Almalı]] kəndi—əhalisi 204 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Əlibəyli (Qax)|Əlibəyli]] kəndi—əhalisi 83 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar ::* Babalı kəndi—əhalisi 12 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Baydarlı]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Cəlayir (Qax)|Cəlayir]] kəndi—əhalisi 25 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Dəymədağlı]] kəndi—əhalisi 34 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Dayıkənd kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[İbaxlı]] kəndi—əhalisi 17 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Qaysarlı]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qıpçaq (Qax)|Qıpçaq]] kəndi—əhalisi 48 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Qaratala]] kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qazmalar]] kəndi—əhalisi 27 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* Kötüklü kəndi—əhalisi 28 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Oncallı]] kəndi—əhalisi 29 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Tanqıt]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Uzuntala kəndi—əhalisi 6 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Şotavar]] kəndi—əhalisi 35 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Şıxlar (Qax)|Şıxlar]] kəndi—əhalisi 25 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər :* İlisu naibliyi: ::* [[Ağçay (Qax)|Ağçay]] kəndi—əhalisi 27 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər ::* [[Əmbərçay]] kəndi—əhalisi 50 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər ::* [[Aşağı Malax]] kəndi—əhalisi 41 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[Əmircan (Qax)|Əmircan]] kəndi—əhalisi 78 ailə, etnik tərkibi avarlar , muğallar və bəylər ::* [[Amanlı]] kəndi—əhalisi 12 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[İlisu]] kəndi—əhalisi 288 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər ::* [[Zərnə]] kəndi—əhalisi 94 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar ::* [[Qaşqaçay]] kəndi—əhalisi 98 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[Qarqay]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[Qax]] kəndi—əhalisi 160 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar ::* [[Qaxmuğal]] kəndi—əhalisi 95 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Ləkit]] kəndi—əhalisi 106 ailə, etnik tərkibi muğallar və ləzgilər ::* [[Qum (Qax)|Qum]] kəndi—əhalisi 128 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar ::* [[Ləkit Malax]] kəndi—əhalisi 15 ailə, etnik tərkibi ləzgilər ::* [[Meşəbaş]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi ingiloylar ::* [[Sarıbaş]] kəndi—əhalisi 101 ailə, etnik tərkibi ləzgilər ::* [[Süskənd]] kəndi—əhalisi 20 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Fıstıqlı]] kəndi—əhalisi 42 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Suvagil]] kəndi—əhalisi 114 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Qas kəndi—əhalisi 22 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Qalal kəndi—əhalisi 37 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Kötüklü kəndi—əhalisi 18 ailə, etnik tərkibi avarlar :* Əliabad naibliyi: ::* [[Zəyəm (Qax)|Zəyəm]] kəndi—əhalisi 86 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qarabaldır (Qax)|Qarabaldır]] kəndi—əhalisi 59 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Lələpaşa]] kəndi—əhalisi 31 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Marsan]] kəndi—əhalisi 47 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Tasmalı]] kəndi—əhalisi 85 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar ::* [[Əliabad (Zaqatala)|Əliabad]] kəndi—əhalisi 617 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Əzgilli kəndi—əhalisi 17 ailə, etnik tərkibi ləzgilər ::* [[Lahıc (Zaqatala)|Böyük Lahıc]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Lahıc (Zaqatala)|Kiçik Lahıc]] kəndi—əhalisi 119 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Bazar (Zaqatala)|Bazar]] kəndi—əhalisi 61 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Boyəhmədli kəndi—əhalisi 7 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Bəhmədli|Verxiyan]] kəndi—əhalisi 185 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Güllük]] kəndi—əhalisi 278 ailə, etnik tərkibi avarlar , muğallar və bəylər ::* Katbarax kəndi—əhalisi 86 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar ::* [[Suvagil|Kiçik Suvagil]] kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Katalparax kəndi—əhalisi 10 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qındırğa]] kəndi—əhalisi 14 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Kürdəmir (Zaqatala)|Kürdəmir]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Kəpənəkçi (Zaqatala)|Kəpənəkçi]] kəndi—əhalisi 37 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qandax]] kəndi—əhalisi 97 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qımır]] kəndi—əhalisi 153 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Lələli]] kəndi—əhalisi 105 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Muxax]] kəndi—əhalisi 567 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Mamrux]] kəndi—əhalisi 84 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Muğanlı (Zaqatala)|Muğanlı]] kəndi—əhalisi 150 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Mosul (Zaqatala)|Mosul]] kəndi—əhalisi 193 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* Padar kəndi—əhalisi 22 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Sabunçu (Zaqatala)|Sabunçu]] kəndi—əhalisi 89 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar. ::* [[Faldarlı]] kəndi—əhalisi 113 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Çüdüllü]] kəndi—əhalisi 57 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* Çardaqlı<ref>[[Yuxarı Çardaxlar]] və [[Aşağı Çardaxlar]] kəndləri</ref> kəndi—əhalisi 323 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar. ::* [[Çobankol]] kəndi—əhalisi 123 ailə, etnik tərkibi muğallar. :* Balakən naibliyi: ::* [[Balakən]] kəndi—əhalisi 801 ailə, etnik tərkibi muğallar, avarlar , [[Şərq Pravoslav Kilsəsi|pravoslavlar]] və [[gürcülər]]. ::* [[Qabaqçöl]] kəndi—əhalisi 242 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Qarahacılı]] kəndi—əhalisi 67 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Katex]] kəndi—əhalisi 354 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Mazıx|Matsex]] kəndi—əhalisi 134 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Şambul]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. :* Car naibliyi: ::* [[Göyəm (Zaqatala)|Göyəm]] kəndi—əhalisi 430 ailə, etnik tərkibi avarlar , bəylər və muğallar. ::* [[Dardoqqaz]] kəndi—əhalisi 36 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Car]] kəndi—əhalisi 686 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər. ::* Tala<ref>[[Yuxarı Tala]] və [[Aşağı Tala]] kəndləri</ref> kəndi—əhalisi 1059 ailə, etnik tərkibi muğallar, avarlar və bəylər. ::* [[Danaçı]] kəndi—əhalisi 5 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər. ::* [[Yengiyan]] kəndi—əhalisi 56 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Ələsgər]] kəndi—əhalisi 14 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Rusiya imperiyasının inzibati bölgüsü}} [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasının dairələri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı ərazilər]] [[Kateqoriya:Zaqatala dairəsi]] okfd31p0nn9aclbkeo4m3jvsjgwjpbq 6600775 6600774 2022-08-29T08:55:32Z Dr.Wiki54 88744 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Rusiya İmperiyasının qəzası |adı = Zaqatala dairəsi |quberniya gerbi = |quberniya = |gerb = Coat of Arms of Zakataly (1843).gif |gerbin ölçüsü = |xəritə = Zaqatala mahalının xəritəsi.jpg |xəritə ölçü = 200 |mərkəzi = |yaranma = 1859-cu il<ref name="Закатальский округ">Электронная энциклопедия и библиотека Руниверс: [http://www.runivers.ru/doc/territory/366689/ Закатальский округ]</ref> |ləğv olunma = 1922 |sahəsi = |əhalisi = |qeydlər = }} '''Zaqatala dairəsi''' — [[Azərbaycan]]ın [[şimal]]-[[qərb]]ində, tarixi [[Car-Balakən camaatı|Car-Balakən camaatlığı]] və [[İlisu sultanlığı]] torpaqlarında rus inzibati idarəçiliyi tərəfindən təşkil olunmuş Zaqatala dairəsi 1917–1918-ci illərdə [[Rusiya]] məkanında cərəyan edən və [[Cənubi Qafqaz]]ı da öz təsir dairəsində saxlayan arxitektonik səciyyəli sosial və siyasi proseslər gedişində mübahisə predmeti kimi aktuallıq kəsb edirdi.<ref>AZƏRBAYCAN-GÜRCÜSTAN MÜNASİBƏTLƏRİNDƏ ƏRAZİ MƏSƏLƏLƏRİ, "ASPOLİQRAF", Bakı-2008, səh. 32</ref> == Tarixi == {{Əsas|Zaqatala problemi}} Zaqatala Milli Komitəsi 28 iyun 1918-ci il tarixində Zaqatala dairəsi əhalisinin Zaqatala dairəsinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşməyi haqaında olan arzusunu teleqramla Azərbaycan hökumətinə bildirmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti 30 iyun 1918-ci ildə qəbul etmiş və Zaqatala dairəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə birləşmişdir.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=232 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1919-cu ilin iyununda mahal [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin inzibati tabeliyində idi. Lakin [[Gürcüstan]] bu mahal haqqında iddia irəli sürürdü. [[Rusiya]] ilə Gürcüstan arasında [[sülh]] müqaviləsi bağlanarkən [[əhali]]nin tərkibi nəzərə alınmadan mahal Gürcüstana verilmişdi. 1921-ci ilin iyununda [[Tiflis]]də [[Zaqafqaziya]] respublikalarının daxili sərhədlərini müəyyənləşdirmək üçün konfrans keçirildi. Konfrans qərara aldı ki, Gürcüstan Zaqatala dairəsi barədə hər cür iddialardan əl çəkir. Gürcüstan İnqilab Komitəsi isə bu barədə müvafiq [[Bəyannamə]] qəbul etdi. Bununla da Rusiyanın [[Zaqatala]] dairəsi barəsində yaratdığı dolaşıqlıq açıldı, qəbul edilmiş ədalətsiz qərar isə ləğv edildi. == Əhalisi == Burada əsas etibarilə [[müsəlmanlar]], yəni [[türk]]lər, [[ləzgi]]lər, [[avar]]lar, [[saxur]]lar, və laklar yaşayırdılar. Mahal ərazisinin 85 min nəfəri, yaxud onun bütün sakinlərinin 92 faizi mesəlmanlar idi.<ref>Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1918–1920, "Gənclik nəşriyyat", Bakı-1998, səh. 19</ref> 1872-ci ildə dərc olunmuş və 1869-cu il əhalinin kameral siyahıyaalınması nəticələrini əks etdirən "Tiflis quberniyasının və Zaqatala dairəsinin hərbi icmalı"na əsasən Zaqatala dairəsi inzibati cəhətdən Qarasu, İlisu, Əliabad, Car və Balakən naibliklərindən ibarət idi. Qeyd edilən icmalda dairəni təşkil edən yaşayış məntəqələrinin əhalisinə dair məlumatlar verilmiş, milli tərkibə dair məlumatlarda etnik türklər ''"muğallar"'', Dağıstanlı xalqların nümayəndələri isə ümumi adla ''"ləzgilər"'' olaraq göstərilmişdirlər:<ref name="167-169">Военный обзор Тифлисской Губернии и Закатальского округа, составлен подполковником Генерального штаба В. Н. Филиповым. Воспроизведено в оригинальной авторской орфографии издания 1872 года (издательство "Санктпетербург: Товарищества "Общественная польза""), стр. 167–169</ref> :* Qarasu naibliyi: ::* [[Almalı (Qax)|Almalı]] kəndi—əhalisi 204 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Əlibəyli (Qax)|Əlibəyli]] kəndi—əhalisi 83 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar ::* Babalı kəndi—əhalisi 12 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Baydarlı]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Cəlayir (Qax)|Cəlayir]] kəndi—əhalisi 25 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Dəymədağlı]] kəndi—əhalisi 34 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Dayıkənd kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[İbaxlı]] kəndi—əhalisi 17 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Qaysarlı]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qıpçaq (Qax)|Qıpçaq]] kəndi—əhalisi 48 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Qaratala]] kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qazmalar]] kəndi—əhalisi 27 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* Kötüklü kəndi—əhalisi 28 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Oncallı]] kəndi—əhalisi 29 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Tanqıt]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Uzuntala kəndi—əhalisi 6 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər ::* [[Şotavar]] kəndi—əhalisi 35 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Şıxlar (Qax)|Şıxlar]] kəndi—əhalisi 25 ailə, etnik tərkibi muğallar və bəylər :* İlisu naibliyi: ::* [[Ağçay (Qax)|Ağçay]] kəndi—əhalisi 27 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər ::* [[Əmbərçay]] kəndi—əhalisi 50 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər ::* [[Aşağı Malax]] kəndi—əhalisi 41 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[Əmircan (Qax)|Əmircan]] kəndi—əhalisi 78 ailə, etnik tərkibi avarlar , muğallar və bəylər ::* [[Amanlı]] kəndi—əhalisi 12 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[İlisu]] kəndi—əhalisi 288 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər ::* [[Zərnə]] kəndi—əhalisi 94 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar ::* [[Qaşqaçay]] kəndi—əhalisi 98 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[Qarqay]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* [[Qax]] kəndi—əhalisi 160 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar ::* [[Qaxmuğal]] kəndi—əhalisi 95 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Ləkit]] kəndi—əhalisi 106 ailə, etnik tərkibi muğallar və ləzgilər ::* [[Qum (Qax)|Qum]] kəndi—əhalisi 128 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar ::* [[Ləkit Malax]] kəndi—əhalisi 15 ailə, etnik tərkibi ləzgilər ::* [[Meşəbaş]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi ingiloylar ::* [[Sarıbaş]] kəndi—əhalisi 101 ailə, etnik tərkibi ləzgilər ::* [[Süskənd]] kəndi—əhalisi 20 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Fıstıqlı]] kəndi—əhalisi 42 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Suvagil]] kəndi—əhalisi 114 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Qas kəndi—əhalisi 22 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Qalal kəndi—əhalisi 37 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Kötüklü kəndi—əhalisi 18 ailə, etnik tərkibi avarlar :* Əliabad naibliyi: ::* [[Zəyəm (Qax)|Zəyəm]] kəndi—əhalisi 86 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qarabaldır (Qax)|Qarabaldır]] kəndi—əhalisi 59 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Lələpaşa]] kəndi—əhalisi 31 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Marsan]] kəndi—əhalisi 47 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Tasmalı]] kəndi—əhalisi 85 ailə, etnik tərkibi muğallar və ingiloylar ::* [[Əliabad (Zaqatala)|Əliabad]] kəndi—əhalisi 617 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Əzgilli kəndi—əhalisi 17 ailə, etnik tərkibi ləzgilər ::* [[Lahıc (Zaqatala)|Böyük Lahıc]] kəndi—əhalisi 16 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Lahıc (Zaqatala)|Kiçik Lahıc]] kəndi—əhalisi 119 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Bazar (Zaqatala)|Bazar]] kəndi—əhalisi 61 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* Boyəhmədli kəndi—əhalisi 7 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Bəhmədli|Verxiyan]] kəndi—əhalisi 185 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Güllük]] kəndi—əhalisi 278 ailə, etnik tərkibi avarlar , muğallar və bəylər ::* Katbarax kəndi—əhalisi 86 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar ::* [[Suvagil|Kiçik Suvagil]] kəndi—əhalisi 4 ailə, etnik tərkibi avarlar ::* Katalparax kəndi—əhalisi 10 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qındırğa]] kəndi—əhalisi 14 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Kürdəmir (Zaqatala)|Kürdəmir]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Kəpənəkçi (Zaqatala)|Kəpənəkçi]] kəndi—əhalisi 37 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qandax]] kəndi—əhalisi 97 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Qımır]] kəndi—əhalisi 153 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Lələli]] kəndi—əhalisi 105 ailə, etnik tərkibi muğallar ::* [[Muxax]] kəndi—əhalisi 567 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Mamrux]] kəndi—əhalisi 84 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Muğanlı (Zaqatala)|Muğanlı]] kəndi—əhalisi 150 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Mosul (Zaqatala)|Mosul]] kəndi—əhalisi 193 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* Padar kəndi—əhalisi 22 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Sabunçu (Zaqatala)|Sabunçu]] kəndi—əhalisi 89 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar. ::* [[Faldarlı]] kəndi—əhalisi 113 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Çüdüllü]] kəndi—əhalisi 57 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* Çardaqlı<ref>[[Yuxarı Çardaxlar]] və [[Aşağı Çardaxlar]] kəndləri</ref> kəndi—əhalisi 323 ailə, etnik tərkibi ləzgilər və muğallar. ::* [[Çobankol]] kəndi—əhalisi 123 ailə, etnik tərkibi muğallar. :* Balakən naibliyi: ::* [[Balakən]] kəndi—əhalisi 801 ailə, etnik tərkibi muğallar, avarlar , [[Şərq Pravoslav Kilsəsi|pravoslavlar]] və [[gürcülər]]. ::* [[Qabaqçöl]] kəndi—əhalisi 242 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Qarahacılı]] kəndi—əhalisi 67 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Katex]] kəndi—əhalisi 354 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Mazıx|Matsex]] kəndi—əhalisi 134 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Şambul]] kəndi—əhalisi 30 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. :* Car naibliyi: ::* [[Göyəm (Zaqatala)|Göyəm]] kəndi—əhalisi 430 ailə, etnik tərkibi avarlar , bəylər və muğallar. ::* [[Dardoqqaz]] kəndi—əhalisi 36 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. ::* [[Car]] kəndi—əhalisi 686 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər. ::* Tala<ref>[[Yuxarı Tala]] və [[Aşağı Tala]] kəndləri</ref> kəndi—əhalisi 1059 ailə, etnik tərkibi muğallar, avarlar və bəylər. ::* [[Danaçı]] kəndi—əhalisi 5 ailə, etnik tərkibi avarlar və bəylər. ::* [[Yengiyan]] kəndi—əhalisi 56 ailə, etnik tərkibi muğallar. ::* [[Ələsgər]] kəndi—əhalisi 14 ailə, etnik tərkibi avarlar və muğallar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Rusiya imperiyasının inzibati bölgüsü}} [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasının dairələri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı ərazilər]] [[Kateqoriya:Zaqatala dairəsi]] 3b8c3vdj2ur1ciljtpzxreizhtm29yh 0 180431 6599745 3142399 2022-08-28T17:48:48Z Solavirum 95249 Solavirum [[İsfəndiyar]] səhifəsinin adını [[İsfəndiyar (mərzban)]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki '''İsfəndiyar ibn Fərruxzad''' (?-?)—Sasanilər dövlətinin Azərbaycanda [[mərzban]]ı. [[Fərruxzad Bavəndi]]<nowiki/>nin oğlu. == Həyatı == [[639]]-cu ildə ərəb qoşunu [[Urmiya gölü]] tərəfdən Azərbaycana soxuldu . Nəhavənd döyüşündən sonra isə [[ərəblər]] baş şəhər [[Ərdəbil]] üzərinə gələrək , ölkəni tabe etməyə girişdilər. Ərdəbildən bir qədər aralı, Cərmidan dağı yanında İsfəndiyarın hələ yaxşı möhkəmlənə bilməmiş dəstələri onları qarşıladı. Mənbələrin məlumatına görə, bu, Bukeyrin Azərbaycan ərazisində azərbaycanlılarla ilk toqquşması idi. Bir neçə gün davam edən qanlı döyüş ərəblərin qələbəsilə başa çatır. İsfəndiyar özü isə əsir düşür. Mənbələrə görə, mərzban İsfəndiyar qardaşı Bəhramla birlikdə güclü müqavimət göstərdi. Dirənmə uzun çəkdi, Bukeyr və Utba adlı ərəb sərkərdələrinin qoşunları da buraya yeridildi. Mərzban basılıb barışığa gəldi. İsfəndiyar sərkərdə Bukeyrə "''əgər məni öldürsəniz, bütün Azərbaycan mənim intiqamımı alacaq''" demişdi. <ref>Pourshariati, Parvaneh (2008). ''Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran''. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.</ref>Azərbaycan əhalisi tabe olub torpaq və can vergisi ödəməyi, "hər kişi" bir ərəb əsgərini evində saxlamağı üzərinə götürdü. Ərəblər isə onların dini görüşlərinə – etiqad, ayin və adətlərinə toxunmayacaqlarına söz verir, ölkəni tərk etmək istəyənlər aman alır, ərəb qoşununa öz istəyi ilə girmək arzusunda olanlar bir il vergilərdən azad edilirdi. Ərəb qoşunu buradan [[Muğan]]a yollandı. Ancaq Azərbaycan əhalisi üsyana qalxıb bağlaşmanı yerinə yetirməkdən boyun qaçırdı. Ərəblərə qarşı onun müqaviməti haqqında mənbələrdə qeydlər var. Qaynaqlarda yazılır ki, Azərbaycan qoşunlarına mərzban İsfəndiyar ibn Fərruxzad komandanlıq edirdi. O [[Bacrəvan]], [[Meymənd]],[[ Nariz]], [[Şiz]], [[Miyanə|Məyanic]] və digər yerlərin əhalisindən [[Ərdəbil]]də böyük qoşun toplayıb ərəblərlə vuruşmağa girişdi. Vuruşma bir neçə gün davam etdi və ərəblərin qələbəsi ilə sona çatdı. <ref>Əl-Bəlazuri, səh. 325-326</ref> <ref>Yaqut, I, 173</ref>. [[646]]-cı ildə əl-Valid ibn Ukbanın başçılığı ilə buraya göndərilən yeni qoşun üsyanı yatırdı. Yeni bağlaşma üzrə ərəblərə ildə 800 [[ dirhəm]] vergi ödənilməli idi. İsfəndiyar sonra ərəb valisi ilə əvəzləndi. [[Bəlazuri]] isə yazır ki, ''"hicri 18-ci ildə Xuzeyfə ibn əl-Yəmən Azərbaycanı dinc yol ilə istila edib, Azərbaycan əhalisi adından hərəkət edən Azərbaycan mərzbanı ilə müqavilə bağlamışdır. [[Qazaka|Şiz]] əhalisinin öz bayramlarında rəqs etməsinə və (keçmişdə) icra etdikləri hər işi açıq görmələrinə mane olmasınlar"<ref>Əl-Bəlazuri, 326</ref> <ref>əl-Yaqut, I, 173</ref>. Bundan sonra xəlifə Ömər, Xuzeyfə ibn əl-Yəməni vəzifəsindən götürdü və Utbə ibn Farkadı [[Azərbaycan]]a canişin təyin etdi. Lakin ərəb qoşunları Azərbaycandan gedəndən sonra ölkənin əhalisi hicri 24 ([[644]]-[[645]])-cü ildə üsyan qaldırıb, ''"müsəlmanların onlarla bağladıqları sülh şərtlərinə əməl etməkdən boyun qaçırdılar"''.<ref>Ət-Təbəri, I, 2804</ref> <ref>əl-Bəlazuri, 328</ref> == İstinadlar == <references/> == Həmçinin bax == *[[Ərdəbil]] [[Kateqoriya:Sərkərdələr]] 53ymuyw6n1np90iuxlxn2714bbk7o7y 0 182909 6600924 6589670 2022-08-29T09:44:25Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{vikiləşdirmək}} [[Fayl:Adriaen van Ostade 006.jpg|thumb|[[Adrian van Ostade]]. Rəssamın emalatxanası. 1663. [[Drezden şəkil qalereyası]]]] '''Rəssamlıq''' — təsviri incəsənətin ən qədim növlərindən biri olub. Sərt və yumşaq kətana rənglərin çəkilməsi, rəqəm texnologiyası və xüsusi texnologiyalarla real predmetə və canlıya oxşar vizual təsvirin yaradılması. Rəssamları digər sənət adamlarından fərqləndirən bir çox xüsusiyyətləri var. Ən əsası odur ki, onlar gözlə görünməyən obrazları belə, cızırlar<ref>{{cite web |url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/2012/iyun/657.htm |title= Rənglərin də səsi var |author= |date= |website= |publisher=anl.az |language=az |access-date= 8 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref>. Rəssamlıqda real aləmin həcmi, rəngi, məkan, əşyaların maddi forması, işıq və hava mühiti və s. kimi gözlə qavranılan, obyektiv surətdə mövcud olan əlamətlər canlandırılır. Rəssamlıq sənətinin əsas əlamətləri obrazlıq, emosionallıqdır. Bu əsərlərin obrazları ideya və mövzunun, süjet və xarakterlərin vəhdətinə əsaslanır. Bədii obrazın bu komponentləri rəsm, kompozisiya, kolorit, işıq-kölgə, perspektiv, ritm kimi təsvir və ifadə vasitələri ilə konkretləşdirilir. Rəssamlıq sənəti bədii-estetik funksiyaların çoxcəhətliliyi ilə bağlı müxtəlif növlərə bölünür: * monumental rəssamlıq; * dekorativ rəssamlıq; * teatr-dekorativ rəssamlığı; * miniatür rəssamlıq; * dəzgah rəssamlığı. Hər növün özünəməxsus texniki ifadə üsulları və materialları var. Rəssamlığın ən geniş yayılmış forması dəzgah rəssamlığıdır. Kətan və ağac üzərində yağlı boyalarla çəkilən belə əsərlər "[[molbert]]" adlanan xüsusi dəzgahda yaradılır. Üzərində, əsasən, yağlı boya ilə çəkilir. Yağlı boya ilə yanaşı rəssamlıqda tempera, pastel, akvarel, quaş texnikaları da tətbiq edilir. Monumental rəssamlıq əsərlərindən fərqli olaraq, dəzgah rəssamlığı əsərləri sərbəstdir və istənilən yerdə asıla bilər. Məzmun etibarilə rəssamlıq sənəti bu janrlara bölünür* * tarixi rəssamlıq; * mifoloji rəssamlıq; * məişət rəssamlığı; * portret rəssamlığı; * mənzərə rəssamlığı; * [[natürmort]] rəssamlığı və s. == Həmçinin bax == * [[Rəssam]] == Mənbə == * [http://www.tretyakovgallery.ru Rusiya dövlət şəkil qalereyası]. * [http://www.rah.ru Rusiya Rəssamlıq Akademiyası] * [http://www.museum-online.ru Şəbəkə rəssamlıq muzeyi]. * [http://www.artchive.com/ftp_site.htm Mark Harden’s Artchive] {{İstinad siyahısı}}{{Rəssamlar}}{{Xarici keçidlər}}{{incəsənət-qaralama}} [[Kateqoriya:Rəssamlıq| ]] [[Kateqoriya:Rəssamlıq texnikası]] hfpafm4av2z1on0r0f8mxnfhv091w73 0 190506 6600265 6447033 2022-08-29T04:52:24Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Theseus und Minotauros MKL1888.png|thumb|right|Teseyin Minotavrla döyüşü. 1898-ci ildə nəşr olunan kitabdakı illüstrasiya]] '''Minotavr''' ({{dil-grc|Μῑνώταυρος}} — dəniz allahı [[Poseydon]]un göndərdiyi ağ öküzlə [[Pasifaya]]nın oğlu. Başı öküz başı, bədəni insan bədəni olduğundan Minotavr ("Minos öküzü") adlanırdı. Minotavrı qəhrəman [[Tesey]] öldürmüşdü. Onun haqqındakı qəribə rəvayətlər qədim Krit sivilizasiyasının keçmiş şöhrətinin qalıqlarından yaradılıb. İndi dəqiq məlumdur ki, Kritdə öküzlərlə oyunlar keçirilir, gənc atletlər onların kürəyindən tullanır, hətta öküzün buynuzundan yapışaraq havada salto da vururmuşlar. == Həmçinin bax == {{Qədim yunan mifologiyası}} [[Kateqoriya:Qədim yunan mifologiyası]] el0u8hy125gdt17fb5609md4zkxohi8 0 190520 6600842 6460695 2022-08-29T09:33:13Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{eyni ad-soyadlı|İsmayıl Vəliyev}} {{Dövlət xadimi |adı = İsmayıl Vəliyev |orijinal adı = İsmayıl Məhərrəm oğlu Vəliyev |titul = [[Neftçala|Neftçala Rayonu]] İcra Hakimiyyətinin başçısı |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 26 aprel 2011<ref>[http://www.president.az/articles/2035 ''"İ.M.Vəliyevin Neftçala rayonu İcra hakimiyyətinin başçısı təyin edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 26 aprel 2011-ci il tarixli Sərəncamı. '''president.az'''] {{az}}</ref> |dövr son = 20 fevral 2020<ref>{{cite web |url=https://president.az/articles/35887 |title=İ.M.Vəliyevin Neftçala Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifəsindən azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author=President.Az |date= 20.02.2020|work= |publisher=[http://www.president.az President.az] |accessdate=2020-02-20 |language=az }}</ref> |sələfi = [[Taleh Qaraşov]] |titul_2 = [[Qobustan|Qobustan Rayon]] İcra Hakimiyyətinin başçısı |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 24 avqust 2005 |dövr son_2 = 26 aprel 2011 |sələfi_2 = [[Əlisəfa Cəbiyev]] |xələfi_2 = [[Adil Məmmədov (icra başçısı)|Adil Məmmədov]] |vikianbar = }} '''İsmayıl Məhərrəm oğlu Vəliyev''' ({{DVTY}}) — Qobustan Rayon İcra Hakimiyyətinin (2005–2011), [[Neftçala]] Rayonu İcra Hakimiyyətinin başçısı (2011–2020). == Həyatı == İsmayıl Vəliyev 31 oktyabr 1959-cu ildə Gəncə şəhərində anadan olub<ref>[http://gundeminfo.az/index.php/kriminal/9157-cra-bacs-neftcalada-buedc-vsaitlrini-nec-xrclyir-code-faktlar-code İcra başçısı Neftçalada büdcə vəsaitlərini necə xərcləyir?]</ref>. 1981-ci ildə Bakı Dövlət Universitetini bitirib, əmək fəaliyyətinə 1981-ci ildə Əli Bayramlı (indiki Şirvan şəhəri-E. H) şəhər Xalq Deputatları Sovetinin İcraiyyə Komitəsində ümumi şöbənin müdiri kimi başlayıb. 29 may 1996-cı il tarixdən 21 may 1998-ci il tarixədək Sumqayıt Gömrükxanasının rəisi ,21 may 1998-ci il tarixdən 21 yanvar 1999-cu il tarixədək Gömrük Komitəsi sədrinin müşaviri, 21 yanvar 1999-cu il tarixdən 03 yanvar 2001-ci il tarixədək Dövlət Analitik Şöbənin rəisi, 03 yanvar 2001-ci il tarixdən 31 may 2005-ci il tarixədək Gömrük Nəzarətinin Təşkili İdarəsinin rəis müavini vəzifələrində işləyib. 2005-ci ildən Qobustan RİH-in başçısı olub. 26 aprel 2011-ci il tarixdən 20 fevral 2020-ci ilədək Neftçala Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifəsində çalışmışdır. == Həbsi == 2020-ci il fevralın 20-də [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]] İsmayıl Vəliyevin və onun müavinlərinin, rayon təhsil şöbəsi müdirinin və yerli xəstəxananın baş həkiminin həbsinə dair əməliyyat keçirib. İsmayıl Vəliyev büdcə vəsaitlərini talamaq, rüşvət almaq və sosial iş yerləri layihəsinə cəlb edilən vətəndaşların kartlarını cibinə doldurmaq kimi əməllərə yanaşı rayonu da özünün feodal mülkünə çevirib. İsmayıl Vəliyevin Neftçalanın [[Qoltuq]] qəsəbəsindəki heyvandarlıq təsərrüfatı (orada həm də cins keçilər saxlanılır), [[Neftçala]] şəhərindəki böyük bazarı, beton zavodu barədə də əməliyyat çəkilişində bəhs edilir. Habelə İsmayıl Vəliyevin qanunsuz aktivlərinə Neftçalada özəl uşaq bağçası, böyük əraziyə malik olan tədarük məntəqəsi, keçmiş yol idarəsinin hektarlarla ərazisi (özəlləşdirilib), min hektarlarla münbit əkin sahələri, "Xol yolu" deyilən ərazidə eşşək ferması da daxildir. Həmin fermada 200-dən çox cins eşşək saxlanılır, onların südü dərman vasitəsi kimi satılır. Habelə İsmayıl Vəliyev rayonun [[Qaramanlı]] kəndində sovet dövründən qalan avtomobil zavodunun ərazisini də özəlləşdirib, rayonda qanunsuz balıq ovu biznesi də onun nəzarətində olub. İcra başçısı balıq ovlamaq üçün çoxsaylı motorlu qayıqlar və digər avadanıqlar saxlayıb, o cümlədən Vəliyevin çoxsaylı ağır texnikası, yük maşınları, traktorları da olub.2011-ci ildən rayona rəhbərlik edən İ. Vəliyevin biznesi təkcə Neftçala ilə yekunlaşmayıb. Onun [[Dubay]]da müasir kərpic zavodu açdığı, habelə [[Türkiyə]]də tikinti biznesinin olduğu da deyilir. Bu biznesi Vəliyevin böyük oğlu idarə edir. Ümumiyyətlə, İ. Vəliyevin ölkə xaricində çoxsaylı aktivlərinin olduğu da bildirilir. Həbs edildiyi gün vəzifəsindən azad edilmişdir.<ref>[https://virtualaz.org/aktual/157113 Həbs edilən rayon başçısının eşşək ferması, otel və restoranları, min hektarlarla torpağı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Neftçala rayonunun rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Neftçala Rayon İcra Hakimiyyətinin başçıları]] [[Kateqoriya:Qobustan Rayon İcra Hakimiyyətinin başçıları]] fdlunj7k1035ie5tngf6vautwcl9m2y 0 192733 6600835 5400985 2022-08-29T09:31:45Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Bulbophyllum | ranqı = Növ | latınca adı = Bulbophyllum leptochlamys | müəllif = [[Schltr.]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Bulbophyllum leptochlamys | vikianbar = Category:Bulbophyllum leptochlamys | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Bulbophyllum leptochlamys}}''' ({{lang-la|Bulbophyllum leptochlamys}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Bulbophyllum}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bulbophyllum-checklist.bulbophyllum.at/ Bulbofilium yoxlama siyahısı] * [http://www.orchidspecies.com/indexbulb.htm Səhləbkimilərə aid növlərin İnternet Foto Ensiklopediyası] {{Bulbofillium-A}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} l41y9oxuw14o37rm3g1bgzo2mkq744j 0 192745 6600726 5400999 2022-08-29T08:34:37Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Bulbophyllum | ranqı = Növ | latınca adı = Bulbophyllum levyae | müəllif = [[Garay]], [[Hamer]] & [[Siegerist]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Bulbophyllum levyae | vikianbar = Category:Bulbophyllum levyae | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Bulbophyllum levyae}}''' ({{lang-la|Bulbophyllum levyae}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Bulbophyllum}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bulbophyllum-checklist.bulbophyllum.at/ Bulbofilium yoxlama siyahısı] * [http://www.orchidspecies.com/indexbulb.htm Səhləbkimilərə aid növlərin İnternet Foto Ensiklopediyası] {{Bulbofillium-A}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 5nzcgrt8c4pnclmj9ydupxfy2b3nj56 0 193249 6600746 5401414 2022-08-29T08:41:22Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Bulbophyllum | ranqı = Növ | latınca adı = Bulbophyllum pemae | müəllif = [[Schltr.]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Bulbophyllum pemae | vikianbar = Category:Bulbophyllum pemae | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Bulbophyllum pemae}}''' ({{lang-la|Bulbophyllum pemae}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Bulbophyllum}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bulbophyllum-checklist.bulbophyllum.at/ Bulbofilium yoxlama siyahısı] * [http://www.orchidspecies.com/indexbulb.htm Səhləbkimilərə aid növlərin İnternet Foto Ensiklopediyası] {{Bulbofillium-A}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} acjbz1nzoxc6aaemfamtrbh43xfavoo 0 193509 6600930 5401675 2022-08-29T09:45:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = Bulbophyllum sempiternum01-RBB.png | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Bulbophyllum | ranqı = Növ | latınca adı = Bulbophyllum sempiternum | müəllif = [[Ames]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Bulbophyllum sempiternum | vikianbar = Bulbophyllum sempiternum | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Bulbophyllum sempiternum}}''' ({{lang-la|Bulbophyllum sempiternum}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Bulbophyllum}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bulbophyllum-checklist.bulbophyllum.at/ Bulbofilium yoxlama siyahısı] * [http://www.orchidspecies.com/indexbulb.htm Səhləbkimilərə aid növlərin İnternet Foto Ensiklopediyası] {{Bulbofillium-A}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} ftc66zzsg2g0o3hkymhm515spztug70 0 193629 6600292 5401855 2022-08-29T04:59:27Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Bulbophyllum | ranqı = Növ | latınca adı = Bulbophyllum tremulum | müəllif = [[Wight]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Bulbophyllum tremulum | vikianbar = Category:Bulbophyllum tremulum | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Bulbophyllum tremulum}}''' ({{lang-la|Bulbophyllum tremulum}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Bulbophyllum}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://bulbophyllum-checklist.bulbophyllum.at/ Bulbofilium yoxlama siyahısı] * [http://www.orchidspecies.com/indexbulb.htm Səhləbkimilərə aid növlərin İnternet Foto Ensiklopediyası] {{Bulbofillium-A}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} nj8zitu55ot4903g30k4ga66o8oza7c 0 193725 6600361 5381932 2022-08-29T05:17:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Dendrobium | ranqı = Növ | latınca adı = Dendrobium pulchellum | müəllif = [[Roxb.]] ex [[Lindl.]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Dendrobium pulchellum | vikianbar = Category:Dendrobium pulchellum | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Dendrobium pulchellum}}''' ({{dil-la|Dendrobium pulchellum}}) — {{lataz|Orchidaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Dendrobium}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == Sinonimləri == * {{Sinl|Callista pulchella}} Roxb. ex Lindl. * {{Sinl|Dendrobium dalhousieanum}} [[Wall.]] * {{Sinl|Dendrobium moschatum}} [[Griff.]] * {{Sinl|Dendrobium brevifolium}} Lindl. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} icrgqfsyx4p3k5lj9h6ahbij7fmnxzm 0 194412 6600864 5363633 2022-08-29T09:36:44Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Anthurium | ranqı = Növ | latınca adı = Anthurium dominicense | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Anthurium dominicense | vikianbar = Category:Anthurium dominicense | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Anthurium dominicense}}''' ({{lang-la|Anthurium dominicense}}) — {{lataz|Araceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Anthurium}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{birləpəli-qaralama}} {{Anturium}} {{Taksonbar}} ogyvnkpnc33obm35jhs326w2gw5mws6 0 194612 6600315 5363327 2022-08-29T05:05:06Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = Aloe perfoliata (2).jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Aloe | ranqı = Növ | latınca adı = Aloe perfoliata | müəllif = [[Philip Miller|Mill.]] | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Aloe perfoliata | vikianbar = Category:Aloe perfoliata | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Aloe perfoliata}}''' ({{lang-la|Aloe perfoliata}}) — {{lataz|Asphodelaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Aloe}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Birləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 64rcmaeizvici1qhbh7lxlp4i69lll4 0 194714 6600954 5368909 2022-08-29T09:49:46Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Grevillea | ranqı = Növ | latınca adı = Grevillea concinna | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Grevillea concinna | vikianbar = Category:Grevillea concinna | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Grevillea concinna}}''' ({{lang-la|Grevillea concinna}}) — {{lataz|Proteaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Grevillea}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 6uyuiloyz2qdyglwxju915ovm9f82m2 0 195707 6600328 5340021 2022-08-29T05:07:59Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Calyptranthes | ranqı = Növ | latınca adı = Calyptranthes umbelliformis | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Calyptranthes umbelliformis | vikianbar = Category:Calyptranthes umbelliformis | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş1 = | geiş2 = | beabs = }} '''{{latb|Calyptranthes umbelliformis}}''' ({{lang-la|Calyptranthes umbelliformis}}) — {{lataz|Myrtaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Calyptranthes}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 0c6o1arrnhy10tiagg63po92mvbyxn6 0 196810 6600325 5291353 2022-08-29T05:07:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | adı = | aləmi = Bitkilər | şəkil = Nymphaea-colorata 0117a.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Nymphaea | ranqı = Növ | latınca adı = Nymphaea colorata | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Nymphaea colorata | vikianbar = Category:Nymphaea colorata | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = | geiş = | beabs = }} '''{{latb|Nymphaea colorata}}''' ({{lang-la|Nymphaea colorata}}) — {{lataz|Nymphaeaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Nymphaea}} cinsinə aid [[bitki]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{İkiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 4z1x5xkyidw7w236octd87u4dd172a9 0 197070 6600291 6573315 2022-08-29T04:59:15Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi}} '''Steyk Keybler''' ({{DVTY}}) ({{Dil-en|Stacy Keibler}}) — ABŞ aktrisası, modelyer 1979-cu ildə Baltimorda anadan olub. Üç yaşında balet və caz rəqsləri öyrənməyə başlayıb. Hələ universitetdə oxuyarkən filmlərdə qısa rolların ifaçısı və modelyer kimi tanınırdı. 19 yaşında güləş çempionatında rəqs şouları göstərən "Niro Qızlar" qrupunda rəqs yarışmasının qalibi adını qazandı. Keyblerin 110 sm-lik gözəl ayaqları ona "Güləş Çempionatının Ayaqları" adını qazandırmışdır. == Mənbə == * [http://az.korner.az/index.php?mod=view&id=6237 Güləşən gözəlçə (Fotosessiya)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110926215140/http://az.korner.az/index.php?mod=view&id=6237 |date=2011-09-26 }} {{Aktyor-qaralama}} [[Kateqoriya:ABŞ aktrisaları]] [[Kateqoriya:ABŞ-ın Roma katolikləri]] 61p5abrywqewhyrnyo61m5ipkgtaxai 10 200232 6600487 6594416 2022-08-29T06:12:12Z Toghrul R 147643 interval wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Məlumat qutusu |adı = Şəxs |yuxarı = {{məlumat qutusu/ad|{{{adı|{{{Adı|}}}}}}}} |yuxarının sinfi = title {{{piktoqram|bio}}} |yuxarı2 = {{məlumat qutusu/orijinal ad|{{{orijinal adı|}}}}} |yuxarı stili = background-color:lavender |başlıqlar stili = background:lavender |şəkil = {{wikidata|P18|{{{şəkil|}}}|size={{{şəklin ölçüsü|}}}|caption={{{şəklin izahı|}}}}} |nişan1 = {{Sətirdə tək-cəm|{{{digər adı|{{{digər adları|}}}}}}|Digər adı|Digər adları}} |mətn1 = {{{digər adı|{{{digər adları|}}}}}} |nişan2 = Doğum tarixi |mətn2 = {{wikidata/p569|{{{doğum tarixi|}}}|{{{vəfat tarixi|}}}}} |vikiverilənlər2 = P569 |nişan3 = Doğum yeri |mətn3 = {{{doğum yeri|}}} |vikiverilənlər3 = P19 |nişan4 = Yoxa çıxıb |mətn4 = {{unbulleted list | {{wikidata|P746|{{{yoxaçıxma tarixi|}}}}} | {{{yoxaçıxma yeri|}}} }} |nişan5 = Status |mətn5 = {{{yoxaçıxma statusu|}}} |nişan6 = Vəfat tarixi |mətn6 = {{wikidata/p570|{{{vəfat tarixi|}}}|{{{doğum tarixi|}}}}} |vikiverilənlər6 = P570 |nişan7 = Vəfat yeri |mətn7 = {{{vəfat yeri|}}} |vikiverilənlər7 = P20 |nişan8 = Vəfat səbəbi |mətn8 = {{{vəfat səbəbi|}}} |vikiverilənlər8 = P509 |nişan9 = Dəfn yeri |mətn9 = {{{dəfn yeri|}}} |vikiverilənlər9 = P119 |nişan10 = Vətəndaşlığı |mətn10 = {{{vətəndaşlığı|}}} |vikiverilənlər10 = P27 |nişan11 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}|plain=true}}|Həyat yoldaşı|Həyat yoldaşları}} |mətn11 = {{wikidata/interval|P26|{{{həyat yoldaşı|}}}}} |nişan12 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P40|{{{uşaqları|{{{uşağı|}}}}}}|plain=true}}|Uşağı|Uşaqları}} |mətn12 = {{{uşaqları|{{{uşağı|}}}}}} |vikiverilənlər12 = {{#if:{{{uşaqları|{{{uşağı|}}}}}}|P40|{{#if:{{wikidata|P40}}|P40|P1971}}}} |nişan13 = {{Sətirdə tək-cəm|{{wikidata|P451|{{{partnyoru|}}}|plain=true}}|Partnyoru|Partnyorları}} |mətn13 = {{wikidata/interval|P451|{{{partnyoru|}}}}} |nişan14 = Atası |mətn14 = {{{atası|}}} |vikiverilənlər14 = P22 |nişan15 = Anası |mətn15 = {{{anası|}}} |vikiverilənlər15 = P25 |nişan17 = Milliyyəti |mətn17 = {{{milliyyəti|}}} |nişan18 = Dini |mətn18 = {{{dini|}}} |nişan19 = İxtisası |mətn19 = {{{ixtisası|}}} |nişan20 = Təhsili |mətn20 = {{{təhsili|}}} |vikiverilənlər20 = P69 |nişan21 = Fəaliyyəti |mətn21 = {{{fəaliyyəti|}}} |vikiverilənlər21 = P106 |nişan22 = Fəaliyyət illəri |mətn22 = {{wikidata/p2031|{{{fəaliyyət illəri|}}}}} |vikiverilənlər22 = P2031 |nişan23 = Tanınır |mətn23 = {{{tanınır|}}} |nişan24 = Mükafatları |mətn24 = {{wikidata/p166|{{{mükafatları|{{{Mükafatları|}}}}}}}} |sinif24 = infobox-awards |nişan25 = Saytı |mətn25 = {{{saytı|}}} |vikiverilənlər25 = P856 |mətn26 = {{wikidata|P109|{{{imzası|}}}|size={{{imzanın ölçüsü|}}}|alt={{#if:{{{imzanın izahı|}}}|{{{imzanın izahı|}}}|İmza}}}} |aşağı stili = background:lavender |aşağı = {{məlumat qutusu/Vikianbar|{{{vikianbar|}}}}} }}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Əlifba sırasına görə şəxslər}}{{Kateqoriya yalnız məqalələrdə|Şəxs şablonu istifadə olunan məqalələr}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Kateqoriya:Vikipediya:Naməlum parametrləri olan şəxs məqalələri|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview= [[Şablon:Şəxs|Şəxs]] şablonunu naməlum parametrlə işlədən səhifə. Naməlum parametr: "_VALUE_"|ignoreblank=y|activity | adı | orijinal adı | şəkil | şəklin ölçüsü | şəklin izahı | digər adı | doğum tarixi | doğum yeri | vəfat tarixi | vəfat yeri | vəfat səbəbi | dəfn yeri | vətəndaşlığı | milliyyəti | dini | ixtisası | təhsili | fəaliyyəti | fəaliyyət illəri | tanınır | mükafatları | imzası | imzanın ölçüsü | imzanın izahı | saytı | vikianbar | həyat yoldaşı | uşağı | partnyoru | atası | anası | yoxaçıxma tarixi | yoxaçıxma yeri | yoxaçıxma statusu }}</includeonly><noinclude>{{doc}}</noinclude> 1zt6oxypkqvn9qjc98h3sh6bho7ddyj 0 200408 6600065 6596202 2022-08-28T21:34:52Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |digər adı = İsfar Rzayev<br>İsfar Rzayev-Sarabski |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti|2010}} }} '''İsfar Aydın oğlu Rzayev-Sarabski''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] pianoçusu, bəstəkar. 2009-cu ildə keçirilən pianoçuların [[Montrö Caz Festivalı]]nın qalibi. Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2010), "Zirvə" Dövlət Mükafatı laureatı (2010). == Həyatı == 2 noyabr 1989-cu ildə [[Bakı]]da anadan olmuşdur. Məşhur [[Azərbaycan]] [[opera]] müğənnisi, aktyor, Şərq opera sənətinin əsasını qoyanlardan biri olan [[Hüseynqulu Sarabski]]nin nəticəsi. O, Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbini, [[Bakı Musiqi Akademiyası]]nı bitirmişdir. Hazırda Berklee Music Colledge-də təhsilini davam etdirir. O, dünyanın ''"Royal Albert Hall", "Queen Elizabeth Hall", "Miles Davis Hall", Jazz Club Vibrato, Jazz Club "Zinko", "The Konzerthaus", Jazz Club "Asphalt", Jazz Club "Duc des Lombards", Jazz Club "Porgy & Bess", Jazz Club "Bird’s Eye" ,"Teatre Apollo" '' kimi ən nüfuzlu konsert salonlarında çıxış etmişdir. ''İsfar Sarabski'' [[İsveçrə]], [[Norveç]], [[Fransa]], [[Rusiya]], [[Gürcüstan]]da keçirilən festivallarda iştirak etmişdir. Eləcə də ''"Henkokun dostları"'' [[UNESCO]]-da ''"Jazz Day"''-də iştirak etmişdir. 2012–2013-cü illərdə [[Amerika]]nın caz musiqisi fondu tərəfindən [[Nyu-York]]da keçirilən qala konsertə dəvət olunmuşdur. O, 2011-ci ildə moskvalı ''Aleksandr Maşin'' (zərb alətləri) və ''Makar Novikov'' (kontrabass) ilə bərabər ''"İsfar Sarabskinin triosu"''nu yaradıb. ''İsfar Sarabskinin'' triosu [[Amerika]]nın və [[Avropa]]nın bir çox festivallarında və konsertlərində iştirak etmişldir. ''İsfar Sarabski'' həm də Royal Philharmonic Concert Orchestra (Kral Filarmonik konsert orkestri), Oleq Lundstremin orkestri ilə bərabər – İgor Butman, Ben Williams, Mark Guiliana, ''Alan Hampton, Pat Senatore, Greg Swiller, Erik Klass, Christian Veber, Samuel Rohrer, Malcolm Creese, James Maddren'' kimi musiqiçilərlə də çıxış etmişdir. ''İsfar Sarabski'' ''"Novruz", "G-Man", "Generation", "Edge", "Deja Vu", "Grustniy Vecher", "Last Chance", "Preludiya", "Agent", "Revival", "Eastern Market", "Now I’m Here", "In Transit to New York", "Buta", "Lullaby", "Limping Stranger", "Cobra Dance", "In Memory of V. Mustafazade"'' əsərlərinin müəllifidir. 18 iyul 2009-cu ildə İsfar [[İsveç]]də keçirilən 43-cü [[Montrö Caz Festivalı]]nın qalibi olmuşdur. <ref>{{Cite web |title=Montrö Jazz Festival |url=http://www.montreuxjazzfestival2009.com/2009/en/news/news/81 |access-date=2013-07-22 |archive-date=2014-04-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140408220233/http://www.montreuxjazzfestival2009.com/2009/en/news/news/81 |url-status=dead }}</ref> <ref>Onun rəsmi veb saytı [http://www.isfarsarabski.com www.isfarsarabski.com]</ref> <ref>[http://www.visions.az/art,59/ Interview in Visions magazine, Summer 2009 edition, Volume 4.2]</ref> 2019-cu ildə [[ABŞ]] səsyazma leyblı olan [[Warner Music Group]]la müqavilə imzalayıb.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=on14sJa0HLY |title=Под лейблом Warner music group Исфар Сарабский выпустит 2 альбома |author=CBC TV |date= 29.12.2019|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2019-12-30 |language=ru }}</ref> 2022-ci ildə Fransanın Sete şəhərində açıq havada keçirilən illik "JAZZASETE" festivalında Azərbaycanı təmsil etmişdir.<ref>{{cite web|url=https://vzglyad.az/news/214555?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews%2Fsearch%3Ftext%3D|title=Азербайджан был представлен на джаз-фестивале во Франции|description=новость|publisher=vzglyad.az|lang=ru|accessdate=2022-07-24}}</ref> == Mükafatları == 6 may 2015-ci ildə<ref>[http://president.az/articles/15077 İncəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]</ref>, 6 may 2016-cı ildə<ref>[http://president.az/articles/19705 İncəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]</ref>, 1 may 2017-ci ildə<ref>{{cite web |url=http://president.az/articles/23481 |title=İncəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author=President.Az |date= 01.05.2017|work= |publisher=[http://www.president.az President.az] |accessdate=2017-05-03 |language=az }}</ref>, 9 may 2018-ci ildə<ref>{{cite web |url=https://president.az/articles/28478 |title=İncəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author=President.Az |date= 09.05.2018|work= |publisher=[http://www.president.az President.az] |accessdate=2018-05-10 |language=az }}</ref> və 10 may 2022-ci ildə<ref>{{cite web |url=https://president.az/az/articles/view/55974 |title=İncəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author=President.Az |date= 10.05.2022|work= |publisher=[http://www.president.az President.az] |accessdate=2022-05-15 |language=az }}</ref> Prezident Mükafatına layiq görülmüşdür. == Musiqi == * Isfar Sarabski — In memory of Vagif Mustafazade * Isfar Sarabski playing "Novruz" at the 2009 Montreux Jazz Festival * DJ Chin@ & Isfar Sarabski Azerbaijan Avenue Fashion TV == Albomları == * Planet (2021) == Filmoqrafiya == # [[Əlvida, Şmidt! (film, 2019)]] — Filmin bəstəkarı == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == * [http://news.day.az/culture/410790.html Исфар Сарабский: "Обожаю зал, сцену, зрителей"] {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Caz]] [[Kateqoriya:Cazmenlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan cazmenləri]] [[Kateqoriya:Pianoçular]] [[Kateqoriya:Azərbaycan pianoçuları]] [[Kateqoriya:Musiqiçilər]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Bakı Musiqi Akademiyasının məzunları]] euetdfwl23oxnf0z8kscb9amctslpon 0 200467 6600828 6243964 2022-08-29T09:30:20Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{səhv salma|YouTube}} {{Proqram}} '''Google Video''' — [[Google]] şirkəti tərəfindən təqdim olunan, video faylların yerləşdirilməsini və onlar üzrə axtarışı təmin edən veb-xidmət. Xidmətdən istifadə edənlər video fayllara birbaşa baxa və ya [[.gvi]] formatında öz kompüterlərinə endirə bilərlər. Həmçinin video-fraqmentlər hər hansı veb-saytın [[HTML]]-koduna daxil edilə bilər. == Tarixi == Xidmətin rəqibləri — [[iFilm]], [[Metacafe]], [[Veoh]], [[blip.tv]] və [[Outloud.tv]] xidmətləridir. 9 oktyabr 2006-cı ildə [[Google]] şirkəti keçmiş rəqibi olan [[YouTube]] şirkətini 1,65 milyard ABŞ dollarına satın alsa da, bu saytı Google Video xidməti ilə birləşdirməyərək, sadəcə video faylların axtarış sistemlərini bir-birinə inteqrasiya etdi. 2009-cu ildə Google Video-da yeni videoların əlavə olunması dayandırıldı, lakin əvvəl yüklənmiş videoları izləmək mümkün idi. 29 aprel 2011-ci ildə videoları izləmək funksiyasının da dayandırılması nəzərdə tutulsa da, 25 aprel 2011-ci ildə Google şirkəti bu planından əl çəkdiyini bildirdi. Həmçinin şirkət, bütün məzmunun [[YouTube]]-a keçiriləcəyini, lakin Google Video keçidlərinin aktiv qalacağını bildirdi. == Xarici keçidlər == * [http://video.google.com/ Google Video — Rəsmi veb-sayt] {{Google}} [[Kateqoriya:Google servisləri]] [[Kateqoriya:Google]] [[Kateqoriya:Veb 2.0]] 8p3rqifntx8a451mvtoowqdn1yxcw70 0 201322 6600512 6328109 2022-08-29T06:27:30Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Xalidə Hasilova |orijinal adı = Xalidə Məmməd qızı Hasilova |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |ilk adı = |təxəllüsü = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Xalidə Məmməd qızı Hasilova''' ({{DVTY}}) — Azərbaycanın yazıçısı, Azərbaycan Əməkdar Mədəniyyət İşçisi. == Həyatı == Xalidə Hasilova 1920-ci ildə Zaqatalada anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Leninqrad Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Müxtəlif illərdə "Azərbaycan qadını" jurnalında ədəbi işçi (1952-1953), "Göyərçin" jurnalının baş redaktoru (1966-1972), uzun illər isə "Azərbaycan qadını" jurnalının baş redaktoru<ref name="18.05.1972"/> kimi çalışmışdır. == Mükafatları == * Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublikanın xalq maarifi və mədəniyyət işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə tətif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 may 1972-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı — 24.02.1979<ref name="24.02.1979">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 24 fevral 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * [[Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni]] — 18.04.1980<ref name="18.04.1980">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Azərbaycan yazıçısı, «Azərbaycan qadını» jurnalının baş redaktoru X.M.Hasilova yoldaşın Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 aprel 1980-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> == Yaradıcılığı == Azərbaycan qadınlarının həyatından bəhs edən "Hamı doğmadır mənə", "İnsan ömrü bir nəğmədir" pyeslərini yazmışdır. Maraqlı nəsr əsərlərinin müəllifi kimi tanınan yazıçının "İlk məktub" (1951), "Lalənin kitabı" (1955), "İki yoldaş" (1956), "Onun taleyi" (1969), "Nəğməli könül" (1976), "Məhəbbət olmayanda" (1983), "Çətin yollar boyunca" (1986), "Xoruzlu dəsmal" (1994) və s. kitabları çap olunmuşdur. Uzun illər "Göyərçin" və "Azərbaycan qadını" jurnallarının redaktoru olmuş X.Hasilova "Kiçik hekayələr" (1950), "Lalənin kitabı" (1955), "Ulduzlu papaq" (1960), "Atlas yarpaqlar" (1965) və s. uşaq kitablarının müəllifidir. Eyni zamanda, o, kiçik yaşlı uşaqlar üçün tərcümələri ilə də ədəbiyyatımızı zənginləşdirmişdir. N.Nosovanın "Şən ailə" (1951), N.Tixonovun "İgid partizan" (1955), İlda Pereranın "Zənci balası Atolo" (1965), Ə.Nesinin "İndiki uşaqlar möcüzədir" (1972), Melih Bayramın "Günəş gözlü Mustafa Kamal" (1992) və b. kitabları bu qəbildəndir. Xalidə Hasilova bir sıra nəzəri məqalələrin də müəllifidir ki, onların əksəriyyəti uşaq ədəbiyyatı problemlərilə əlaqədardır. Bunlardan "Uşaq ədəbiyyatında ədəbi tənqid haqqında" "Gözəl duyğular", "Uşaqlara yüksək keyfiyyətli əsərlər verək", "Ədəbiyyat və tərbiyə" və s. göstərmək olar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Portal|Ədəbiyyat}} * [http://www.translit.az/TERCUMECHILER/Xalida_Hasilova.htm translit.az] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160304131603/http://www.translit.az/TERCUMECHILER/Xalida_Hasilova.htm |date=2016-03-04 }} * [http://www.mct.gov.az/?/az/news/view/1220/&PHPSESSID=s87scd5815r3qa5774qq88bbg3 mct.gov.az] {{Azərbaycan ədəbiyyatı}} [[Kateqoriya:Qəbulzadələr]] [[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] hbeqgnunz0gfmvmzt713v4mhknt2ksl 0 201326 6599799 6316890 2022-08-28T18:17:06Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = ENTONİ KUİNN |orijinal adı = Anthony Quinn |digər adları = |şəkil = Anthony Quinn 1988 2.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 21.4.1915 |doğum yeri = [[Çiuaua]], {{MEX}} |vəfat tarixi = 3.6.2001 |vəfat yeri = [[Boston]], [[ABŞ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[aktyor]] |fəaliyyət illəri= 1936-2001 |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = "[[Oskar mükafatı|Oskar]]" (1953, 1957) |imdb_id = 0000063 |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Entoni Kuinn''' ([[ingilis dili|ing.]] ''Anthony Quinn''; {{DVTY}}) — [[Amerika]] [[aktyor]]u. == Həyatı == Antonio Rudolfo Oahaka Kuinn ([[ispan dili|isp.]] ''Antonio Rudolfo Oaxaca Quinn'') 1915-ci ildə [[Meksika]] şəhəri olan Çiuauada [[Meksika]] inqilabının qızğın vaxtlarında anadan olmuşdur. Onun anası Manuela Oahaka astek tayfasının nümayəndələrindən idi. Atası Fransisko Kuinn isə irland nəslindən idi<ref>[https://archive.is/20121208230422/www.wired.com/culture/lifestyle/news/2001/06/44264 Actor Anthony Quinn Dies]</ref>. Kuinnin uşaqlığı El-Pasoda, [[Texas]]da və onun məktəbi qurtardığı [[Los-Anceles]] ətrafında keçmişdir. Gənclik illərində o, incəsənət və memarlıqla maraqlanmış və bunları aralarında böyük yaş fərqinə baxmayaraq Frenk Lloyd Raytdan öyrənmişdir. 1930-cu illərin ortalarında Entoni Kuinn [[aktyor]]luq fəaliyyətinə başlamış, əvvəl [[teatr]]da sonra isə [[kino]]da rollar ifa etmişdir. Onun [[kino]]da ilk işi 1936-cı ildə Harold Lloydun iştirakı ilə çəkilmiş "Süd yolu" komediyasında olmuşdu. Sonrakı illərdə onun repertuarında müxtəlif rollar oldu. Həmin rollar arasında hindu, quldur, mafioz, ərəb və hətta çinli partizan rolları var idi. 1947-ci ildə Entoni Kuinn [[Amerika]] vətəndaşlığını qəbul etdi və 1950-ci illərin əvvəlində [[kino]]ya qayıtdı. İlk böyük uğurunu 1951-ci ildə [[Meksika]] inqilabçısı Eufemio rolunu oynadığı "Yaşasın Sapata!" [[film]]indən sonra qazanır. Bu rol [[aktyor]]a "[[Oskar mükafatı|Oskar]]" mükafatını qazandırır. 1956-cı ildə Kuinn "[[Yaşamaq yanğısı (film, 1956)|Yaşamaq yanğısı]]" [[film]]indəki roluna görə ikinci dəfə "[[Oskar mükafatı|Oskar]]" mükafatı laureatı olur. 1950-ci illərin ortalarında Entoni Kuinn artıq [[İtaliya]]da tez-tez çəkilməyə başlayır. Onun [[İtaliya]]da çəkildiyi [[film]]lərdən birinciləri [[Federiko Fellini]]nin 1954-cü ildə çəkdiyi "[[Yol (film, 1954)|Yol]]" və Jan Delannuanın 1956-cı ildə çəkdiyi "[[Paris Notrdam kilsəsi (film, 1956)|Paris Notrdam kilsəsi]]" əsərləri olur. 1960-cı illərdə [[aktyor]] xarakterik rollara müraciət etdi. Onun "Navaron adasının topları" (1961), "Ərəbistalı Lourens" (1962) və "Yunan Zorba" (1964) [[film]]lərindəki rolları [[kino]] tənqidçiləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Sonrakı iki onillikdə [[aktyor]] "Blef" (1976), "Səhra aslanı" (1981) kimi [[film]]lərdə uğurlu rollar oynamışdı. 1990-cı illərdə Entoni Kuinnin fəaliyyəti zəifləsə də o, yenə bir çox [[film]]lərdə çəkilirdi. 1992-ci ildə "Qanqsterlər" [[film]]indəki roluna görə "Qızıl moruq" antimükafatına namizəd olmuşdur. Şəxsi həyatına nəzər salsaq, Entoni Kuinn 3 dəfə ailə qurmuşdur. Onun ilk arvadı Sesil B. De Millin qızlığı Katerin olmuşdur. Bu nikahdan 5 övlad dünyaya gəlmişdir. Boşanmadan sonra Kuinn 1966-cı ildə İolande Addolori ilə evlənmiş və onların 3 övladı olmuşdur. Kuinnin üçüncü və sonuncu həyat yoldaşı onun keçmiş katibəsi Keti Benvin idi. Onların iki övladı olmuşdur. Son övladı dünyaya gələndə Entoni Kuinnin artıq 81 yaşı var idi. Entoni Kuinn maddi olaraq, xəyalarını gerçəkləşdirmişdi. Yüz milyonlarla dollarlıq mülkü, dəyərli tabloları var idi. Amma o, xoşbəxt deyildi. Adamların çox olduğu yerlərdə, jurnalistlər qarşısında gülümsəyir, lakin evində yaxınları ilə birlikdə ikən küskün olurdu. Qocalıq illəri gəlib çıxmışdı. Bütün o sərvəti qoyub gedəcəyini fikirləşdikcə, yuxuları qaçırdı. [[Aktyor]] ömrünün son illərini Bristolda – [[Rod-Aylend]] ştatında keçirirdi. Entoni Kuinn 3 iyun 2001-ci ildə [[sətəlcəm]], nəfəs çatışmazlığı və boğaz xərçəngindən 86 yaşında dünyasını dəyişmişdir. == Filmoqrafiya == # [[Yol (film, 1954)]] / La Strada # [[Paris Notrdam kilsəsi (film, 1956)]] / Notre-Dame de Paris # [[Yaşamaq yanğısı (film, 1956)]] / Lust for Life # [[Səfər (film, 1964)]] / The Visit # [[Allahın elçisi Məhəmməd (film, 1976)]] / The Message # [[Çöl aslanı (film, 1981)]] / Lion of the Desert == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{IMDb name|id=0000063|name=Entoni Kuinn}} {{Vikianbar kateqoriyası|Anthony Quinn}} [[Kateqoriya:ABŞ aktyorları]] [[Kateqoriya:Meksikada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Massaçusetsdə vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Oskar mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Sesil B. De Mill mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:İrland əsilli amerikalılar]] e306eoh575w7j8rm26hfcoepxb5pnpx 0 201544 6600529 6556906 2022-08-29T06:36:33Z Xcite 94204 /* Həmçinin bax */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Hümmət (dəqiqləşdirmə)}} {{Siyasi partiya |Partiyanın adı=Hümmət Partiyası |Orijinal adı=(Hümmət Sosial Demokrat Müsəlman Təşkilatı) |Loqo= |Loqonun eni= |İmza= |Qurucusu= |Sədri= |Quruluş tarixi=1904 |Qapanış tarixi=11-12 fevral 1920 <small>(bolşevik)</small> <br> 28 aprel 1920 <small>(menşevik)</small> |Qərargahı= |İdeologiyası= |İnternasional= |Müttəfiqləri= [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (bolşeviklər)]] <small>(bolşevik)</small><br>[[Sosialistlər fraksiyası (AXC)|Sosialistlər fraksiyası]] <small>(menşevik)</small> |Gənclər təşkilatı= |Üzvlərinin sayı= |Şüarı= |Sələfi= Azərbaycanın Gənc İnqilabçıları Dərnəyi |Bölünmə = [[Müsavat Partiyası]] <small>(1911)</small> |Birləşmə=[[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Ədalət Partiyası]] <small>(1920)</small><br>[[Əkinçi Partiyası]] <small>(1920)</small> |Xələfi= [[İctimaiyyun-Amiyyun]] <small>(1907)</small><br>[[Azərbaycan Kommunist Partiyası (1920)|Azərbaycan Kommunist Partiyası]] <small>(1920)</small> |Parlamentdə yerləri= {{Siyasi partiya/yerləri|7|120|#A9524C}} [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] <small>(27 aprel 1920)</small><br>{{Siyasi partiya/yerləri|4|44|#A9524C}} [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]<br>{{Siyasi partiya/yerləri|4|125|#A9524C}} [[Zaqafqaziya Seymi]]<br>{{Siyasi partiya/yerləri|1|767|#A9524C}} [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]] |Yuxarı palatada yerləri= |Avropa Parlamentində yerləri= |Bölgələrdə=|Himni= |Mətbuat orqanı= [[Hümmət (qəzet)|Hümmət qəzeti]]<br>[[Al bayraq (qəzet)|Al bayraq]] <br>Probujdenie <small>(Tiflis)</small> |Üzvləri= |Rəsmi saytı= }} '''Hümmət Partiyası''' və ya '''Hümmət Sosial Demokrat Müsəlman Təşkilatı''' — [[Azərbaycan]]da və bütün İslam dünyasında ilk milli sosial demokrat təşkilatı.<ref>''И.С. Багирова.'' Политические партии и организации Азербайджана в начале ХХ века. — Баку, 1997, с.30</ref> == Tarixi == === Yaradılması === [[Fayl:Founders of the Hummet Party.jpg|thumb|323x323px|Hümmət Partiyasının yaradıcıları. Soldan sağa: [[Məşədi Əzizbəyov]], [[Əjdər Məlikov]], [[Əsədulla Axundov]] və [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]]] 1904-cü ilin axırlarında Bakı Komitəsi nəzdində Müsəlman Sosial Demokrat "Hümmət" təşkilatı yaradılmışdı.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Milli qurtuluş hərəkatının böyük ideoloqu |url=http://medeniyyet.az/new/?name=content&content=585 |access-date=2011-06-30 |archive-date=2011-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110714010045/http://medeniyyet.az/new/?name=content&content=585 |url-status=dead }}</ref> Təşkilat bir qrup azərbaycanlı demokrat ziyalının təşəbbüsü ilə yaradılmışdı. Onların arasında [[Nəriman Nərimanov]], [[Sultanməcid Əfəndiyev]], [[Əhməd bəy Ağaoğlu]], [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[Məşədi Əzizbəyov]], [[Mirəsədulla Mirqasımov]], [[Məhəmməd Əli Rəsulzadə]] (Rəsuloğlu), [[İsa bəy Aşurbəyov]], [[Qara bəy Qarabəyov]], [[Məmmədbağır Axundov]], [[Məmmədhəsən Hacınski|Məmməd Həsən Hacınski]], [[Mir Həsən Mövsümov]], [[Əjdər Məlikov]] və başqaları var idi. Hümmət Partiyasının sədri əvvəl [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], sonra isə [[Nəriman Nərimanov]] seçilmişdir. Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə 1904–1905-ci illərdə ilk kommunist qəzeti olan qeyri-leqal "Hümmət" qəzeti çapdan çıxmışdır. "Hümmət" formal olaraq [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]]nın Bakı Komitəsinin şöbəsi kimi yaransa da, əslində, müstəqil fəaliyyət göstərirdi. {{sitat|"Bu qrupun müstəqilliyini müsəlman fəhlələri ilə işin xüsusiyyətləri şərtləndirirdi. Təşkilatın məhz bu formada fəaliyyət göstərməsi çox uğurlu idi, çünki bizim işimizdə elə məqamlar var idi ki, "Hümmət" müstəqil şəkildə çıxış etməyə məcbur idi."|müəllif=S.M.Əfəndiyev}} Bəzi mənbələrə əsasən, hələ 1903-cü ildə [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və onun həmfikirləri tərəfindən tələbə gənclərdən ibarət olan və sonradan Hümmətin əsasını təşkil edən "Azərbaycanın Gənc İnqilabçıları Dərnəyi" yaranmışdı. Hümmətin 1917-ci ilə qədərki fəaliyyətini iki aspektdə — bir tərəfdən bir çox siyasi məsələlərdə (tətil və nümayişlərdə iştirak etmək, beynəlmiləlçiliyin təbliği, dövlət dumasına seçkilər və s.) [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] (bolşeviklər) Bakı Komitəsi ilə birgə fəaliyyətə, digər tərəfdən isə Hümmətin üzvləri yerli mətbuat səhifələrində müsəlmanların milli ləyaqət və hüquqlarının tapdalanması barədə məqalə və çıxışlara görə nəzərdən keçirmək olar. Hümmət vərəqələrində çox vaxt özünü partiya adlandırırdı. Bolşeviklərin proqramındakı millətlərin öz müqəddəratını təyinetmə prinsipinin cəlbediciliyi və ümumiyyətlə, sosial demokratiyanın mövcud hakimiyyətə müxalifliyi öz xalqını milli əsarətdən qurtarmaq ümidi ilə yaşayan ziyalıları onun sıralarına cəlb edirdi. {{sitat|Bu cavan nəsil müxalif sosializmdə çarizmə qarşı ən sadiq olmasa da, ən əlverişli müttəfiqini görürdü.<ref name=":0"/>|müəllif=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə}} === 1904–1917-ci illər === [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] Bakı Komitəsinin Hümmətin iclaslarında təmsilçisi [[Prokofi Caparidze]], Hümmətin isə [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]]nda təmsilçisi [[Sultanməcid Əfəndiyev]] idi. Hümmətin [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası|RSDFP]] Bakı Komitəsi və "Balaxanı və Bibiheybət Fəhlələrinin İttifaqı" təşkilatı ilə birlikdə təşkil etdiyi ilk siyasi aksiyalardan biri 1904-cü ilin dekabr tətili olmuşdu. Bu tətil, Rusiyada ilk dəfə olaraq, fəhlələrlə mədən-zavod sahibləri arasında kollektiv müqavilənin ("[[Mazut Konstitusiyası|Mazut konstitusiyası]]"nın) imzalanması ilə nəticələndi. 1905-ci ilin fevral və avqust aylarında erməni-daşnakların azərbaycanlılara qarşı törətdikləri soyqırımları zamanı Hümmət əhalinin sakitləşdirilməsində və qırğınların qarşısının alınmasında böyük rol oynadı. 1905-ci ilin fevralınadək çıxan [[Hümmət (qəzet)|"Hümmət" qəzeti]] 6-cı nömrəsindən sonra "zərərli istiqamətinə görə" bağlandı. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin sözlərinə görə, bu qəzet partiya orqanı olan ilk türk qəzeti idi. 1905-ci ildə [[Məşrutə inqilabı (1905-1911)|İran inqilabının]] başlanması ilə əlaqədar Hümmətin fəaliyyəti xüsusilə genişləndi. Cənubi Azərbaycanın azad edilməsinə olan ümidlərini İran inqilabının qələbəsinə bağlayan hümmətçilərin, demək olar, hamısı bu inqilabda iştirak etdilər. Hümmətin fəaliyyətində Azərbaycan dilində qəzetlərin nəşri əhəmiyyətli yer tuturdu. 1906–07 illərdə təşkilat "Dəvət-Qoç", "Təkamül" və "Yoldaş" qəzetlərini buraxırdı. Onların böyük hissəsi milli maariflənmənin ənənəvi problemlərinə, zəhmətkeşlərin ağır şəraitinə və ayrı-ayrı hallarda cahil ruhanilərin tənqidinə həsr olunmuşdu. 1907-ci ilin iyununda üzvlərinin əksəriyyətinin həbs edilməsi nəticəsində təşkilat xeyli zəiflədi. Hümmətin Bakı şöbəsinin həmin dövrdəki fəaliyyəti barədə son məlumatlar 1910-cu ilə aiddir, bundan sonra isə təşkilat 1917-ci ilə kimi, demək olar, fəaliyyət göstərməmişdir.<ref name=":0">{{AXCE|1|460-462}}</ref> === 1917-ci il === 1917-ci ilin martında, Rusiyada [[Fevral inqilabı]]ndan bir neçə gün sonra, Hümmətin bir çox keçmiş üzvü təcili olaraq konfrans keçirib, təşkilatn [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası|RSDF(b)P]]-nin Bakı Komitəsi ilə birləşməsi məsələsini müzakirə etdilər. Lakin təşkilatın öz ənənələri olduğu və müsəlman kütlələrinin psixologiyası nəzərə alınaraq, səs çoxluğu ilə, partiyanın [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası|RSDF(b)P]] ilə birləşməsi və Hümmət adının saxlanılması qərara alındı.<ref>http://presarchive.gov.az/ru-opennews/159.html</ref> Təşkilatın müvəqqəti komitəsi yaradıldı. 1917-ci il iyunun 16-da, [[Nəriman Nərimanov]] başda olmaqla, Hümmətin daimi şəhər komitəsi seçildi. Komitəyə 14 üzv, o cümlədən [[Sultanməcid Əfəndiyev]], [[Həmid Sultanov]], [[Əsədulla Axundov]], [[Məşədi Əzizbəyov]], [[Ağababa Yusifzadə]], [[Bünyad Sərdarov]], [[Möhsün İsrafilbəyov]], [[Tağı Şahbazi Simurğ|Tağı Şahbazi]] daxil idi. Bolşeviklərin proqramını təşkilatın əsas proqramı kimi qəbul etmək qərara alındı. İyulun 3-dən [[Nəriman Nərimanov]]<nowiki/>un redaktorluğu ilə "Hümmət" adlı qəzet çap olunmağa başladı. [[Bakı]]<nowiki/>nın [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]], [[Suraxanı rayonu|Suraxanı]], [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonlarında, [[Gəncə]], [[Lənkəran]], [[Şamaxı]] və [[Naxçıvan]]<nowiki/>da təşkilatın şöbələri yaradılmışdı. === Bölünmə === İyulun sonlarında isə Azərbaycan xalqının milli oyanışı və təşkilatlanmasından ehtiyat edən Bakı bolşeviklərinin təzyiqi nəticəsində Hümmət təşkilatında parçalanma baş verdi. Sol qanadı təşkil edən hümmətçilər bolşeviklərlə sıx əlaqədə işləyirdilər, sağ qanad isə menşevikyönlü hümmətçilərdən ibarət idi. Onlar sosial demokrat menşevik Tiflis Hümməti ilə və onun liderləri olan [[İbrahim Əbilov]], [[Səməd ağa Ağamalıoğlu]], [[Əhməd bəy Pepinov|Əhməd Pepinov]] və b. ilə əməkdaşlıq edirdilər. [[Tbilisi|Tiflis]] hümmətçiləri 1918-ci ilin ikinci yarısında [[Bakı]]<nowiki/>ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Parlamenti]]<nowiki/>nin Hümmət və Sosialistlər fraksiyasını təşkil etmişdilər. 1918-ci ilin aprel ayında Bakıda Hümmətin hər iki qanadının gərgin polemika şəraitində konfransı keçirildi. Əsas mübahisə mövzusu Hökumətə və Parlamentə münasibət idi. Mübahisələrə baxmayaraq, konfrans Hümmət təşkilatının 11 nəfərdən ibarət vahid Mərkəzi Komitəsini seçdi (onların 7-si — [[Mirzə Davud Hüseynov]], [[Əliheydər Qarayev]] və b. Hümmətin sol qanadını təmsil edirdilər). Lakin 1919-cu ilin yayında bolşeviklərin Bakı komitəsinin Hümməti [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|Rusiya Kommunist Partiyasına (RK(b)P)]] birləşdirmək niyyəti məlum olduqdan sonra menşevik hümmətçilər təşkilatdan çıxdılar. Bolşevik hümmətçilər [[Ruhulla Axundov]]un rəhbərlik etdiyi azərbaycanlı sol eserlərlə birləşməyə də meyl göstərirdilər. Lakin bu cəhdlər uğursuzluqla nəticələndi. Bolşevik hümmətçilər [[RK(b)P]]-nin Qafqaz Diyar Komitəsinin və [[RK(b)P]] Bakı Komitəsinin təşəbbüsü ilə [[Azərbaycan Kommunist Partiyası (1920)|Azərbaycan Kommunist Partiyası]]nın yaradılması məsələsini dəstəklədilər. 1919-cu ilin yayından etibarən bu istiqamətdə fəal iş aparıldı. 1920-ci il fevralın 8-də bolşevik Hümmətin, [[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Ədalət Partiyasının]] və [[RK(b)P]] Bakı Komitəsinin birgə iclasında Azərbaycan kommunist təşkilatlarının təsis qurultayının keçirilməsi haqqında qərar qəbul olundu. Azərbaycan kommunist təşkilatlarının ([[RK(b)P]] Bakı Komitəsi, sol Hümmət, [[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Ədalət]] və [[Əkinçi Partiyası|Əkinçi]]) fevralın 11–12-də keçirilən 1-ci qurultayında bu təşkilatlar birləşərək, [[Mirzə Davud Hüseynov]]un sədrliyi ilə [[Azərbaycan Kommunist Partiyası (1920)|Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının (AK(b)P)]] yaradılması haqqında qərar qəbul etdilər. Bu vaxtdan etibarən bolşevik Hümmətin müstəqil fəaliyyətinə son qoyuldu. Parlamentdə yalnız [[Səməd ağa Ağamalıoğlu]]nun rəhbərlik etdiyi menşevik Hümmət üzvləri fəaliyyət göstərirdi.<ref name=":0" /> ==== Parlamentdə ==== Hümmət Partiyasını [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]ndə əvvəl 6 deputat, daha sonra isə 7 deputat təmsil edirdi. Partiya adından [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]] [[Paris Sülh Konfransı]]nda iştirak edən nümayəndə heyətinə daxil edilmişdi. Üzvləri Parlamentin maliyyə-büdcə, təsərrüfat, aqrar, sorğu komissiyalarının tərkibinə daxil edilmişdilər. Hümmətçi [[Qasım bəy Camalbəyov]] Müəssislər Məclisinin çağırılması üzrə Mərkəzi Komissiyanın üzvü idi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] açılarkən, Hümmət tərəfindən [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]] çıxış edərək, Parlament üzvlərini partiyanın bəyannaməsi ilə tanış etmişdi. Bəyannamədə fəhlə hüququ, qadın azadlığı, torpaq məsələsi kəskin şəkildə qoyulurdu. Fraksiya rəhbəri [[Səməd ağa Ağamalıoğlu]]nun başçılıq etdiyi aqrar komissiyanın yaradılması da təsadüfi deyildi. Belə ki, kəndlilərin ağır vəziyyəti Parlamenti xüsusi komissiya yaratmağa məcbur etdi. Lakin aqrar komissiyanın işləri başa çatmadı, aqrar qanun layihələrinin heç biri qanun statusu almadı və bununla, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin varlığı üçün zəruri olan ən mühüm məsələlərdən biri həll olunmamış qaldı. Hümmət Partiyasından olan deputatlar da sosialistlər fraksiyası tərkibində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin fəaliyyətinə münasibətdə kəskin müxalifətdə olmuş və Şimali Azərbaycanın yenidən Rusiyanın tərkibinə qatılmasında fəal rol oynamışlar.<ref>Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh. 433</ref> === Aprel işğalından sonra === [[AK(b)P]] 1920-ci il aprelin əvvəlindən etibarən [[RK(b)P]] [[Qafqaz Diyar Komitəsi]] ilə birgə Bakının [[XI Qırmızı Ordu|11-ci Qırmızı ordu]] tərəfindən işğalı və kommunist çevrilişi planını hazırlamağa başladılar. Aprelin 27-də Bakının işğalçı sovet qoşunları tərəfindən mühasirəyə alındığı şəraitdə, [[Həmid Sultanov]] [[AK(b)P]] MK, [[RK(b)P]] Qafqaz Diyar Komitəsinin Bakı bürosu və [[Mərkəzi Fəhlə Konfransı]] adından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nə hakimiyyətin [[Nəriman Nərimanov]]un rəhbərliyi ilə sovet fəhlə-kəndli hökumətinə təhvil verilməsi haqqında ultimatum təqdim etdi. Parlament buraxılandan dərhal sonra, aprelin 28-də, [[Nəriman Nərimanov]]un sədrliyi ilə, [[Mirzə Davud Hüseynov]], [[Dadaş Bünyadzadə]], A.Əlimov, [[Əliheydər Qarayev]], [[Həmid Sultanov]] və [[Qəzənfər Musabəyov]]un daxil olduğu [[Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsi]] (AMİK) yaradıldı.<ref name=":0" /> == Bölgələrdə == 1907-ci il repressiyalarından sonra Hümmətin Bakıdakı fəaliyyəti məhdudlaşsa da, şəhərdən kənarda apardığı iş davam etməkdə idi. Təşkilatın şöbələri [[Gəncə]]<nowiki/>də, [[Şuşa]]<nowiki/>da, [[Naxçıvan]]<nowiki/>da, [[Culfa (Azərbaycan)|Culfa]]<nowiki/>da fəaliyyət göstərirdi. Lakin onların arasında həm üzvlərinin sayına, həm də siyasi fəallığına görə ən əhəmiyyətlisi Hümmətin 1905-ci ildə yaranmış [[Tbilisi|Tiflis]] şöbəsi idi === Tiflis şöbəsi === Hümmətin [[Tbilisi|Tiflis]] təşkilatı "Müsəlman sosial-demokrat (menşevik) Hümmət Partiyası" adlanmışdı. Təşkilat yerli sosial demokratlarla İran inqilabçılarını Bakı təşkilatına nisbətən daha çox birləşdirirdi. Tiflisdə "[[İctimaiyyun-Amiyyun]]" və ya "[[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Mücahid Partiyası]]"nın şöbələri də fəaliyyət göstərirdi. 1906-cı ildə Bakıda və Tiflisdə İran inqilabçılarına yardım komitələri yaradılmışdı. Bakı komitəsinə [[Məşədi Əzizbəyov]], Tiflis komitəsinə isə [[Nəriman Nərimanov]] rəhbərlik edirdi. İran inqilabçılarına yardım göstərilməsi 1909-cu il [[Təbriz üsyanı (1908-1909)|Təbriz üsyanı]] zamanı daha da gücləndi. Təbriz üsyançılarına köməyə gedən və əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarət olan Cənubi Qafqaz könüllülərinin sayı 800 nəfərə çatırdı. Onlardan 50 nəfəri Təbrizin müdafiəsi zamanı həlak olmuşdu. 1911-ci ilin dekabrında inqilab yatırıldıqdan sonra Təbrizdə və Rəştdə hərbi-səhra məhkəmələri təşkil edilmişdi. 200-dək könüllü yayına bilsə də, çoxları həbs olunmuşdu. O zaman İranda olan [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Seyid Həsən Tağızadə]] təqiblərdən yaxa qurtarmaq üçün Türkiyəyə getməyə məcbur olmuşdular. İranda, eləcə də Rusiyada hümmətçilərin təqib edilməsi, həbs və sürgün olunması Tiflis Hümmətinə və onun Azərbaycanın müxtəlif bölgə və şəhərlərindəki şöbələrinə ağır zərbə vurdu. Tiflis təşkilatının Bakı Hümmətindən daha uzun müddət mövcud olmasına baxmayaraq, 1911-ci ildən sonra onun fəaliyyəti barədə də məlumat, demək olar ki, yoxdur. Bu təşkilat yalnız 1917-ci ilin martından bərpa olundu.<ref name=":0" /> == Mənbə == * Rəsulzadə M.Ə., Əsərləri, c.l, B., 1992 * Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, c.5, B., 2001 * Azərbaycan tarixi, 3 cilddə, c.2, 3, B., 1964; 1973 * Azərbaycan Kommunist Partiyası tarixinin oçerkləri, B., 1964 * Очерки истории Коммунистической партии Азербайджана, т. 1, Баку, 1985 * Багирова И.С., Политические партии и организации Азербайджана в начале XX века , Б., 1997 * Отчет сенатора Кузминского, проделанный в Баку и Бакинской губернии в 19058 г., Баку, 1906 === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Hümmət (qəzet)]] {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə siyasi partiyalar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasi partiyaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində siyasi partiyalar]] [[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Hümmət Partiyası| ]] pvhiqlxggh3eegvx3ml6llubzlj75as 6600610 6600529 2022-08-29T07:06:59Z Drabdullayev17 128995 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] silindi; [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{digər məna|Hümmət (dəqiqləşdirmə)}} {{Siyasi partiya |Partiyanın adı=Hümmət Partiyası |Orijinal adı=(Hümmət Sosial Demokrat Müsəlman Təşkilatı) |Loqo= |Loqonun eni= |İmza= |Qurucusu= |Sədri= |Quruluş tarixi=1904 |Qapanış tarixi=11-12 fevral 1920 <small>(bolşevik)</small> <br> 28 aprel 1920 <small>(menşevik)</small> |Qərargahı= |İdeologiyası= |İnternasional= |Müttəfiqləri= [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (bolşeviklər)]] <small>(bolşevik)</small><br>[[Sosialistlər fraksiyası (AXC)|Sosialistlər fraksiyası]] <small>(menşevik)</small> |Gənclər təşkilatı= |Üzvlərinin sayı= |Şüarı= |Sələfi= Azərbaycanın Gənc İnqilabçıları Dərnəyi |Bölünmə = [[Müsavat Partiyası]] <small>(1911)</small> |Birləşmə=[[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Ədalət Partiyası]] <small>(1920)</small><br>[[Əkinçi Partiyası]] <small>(1920)</small> |Xələfi= [[İctimaiyyun-Amiyyun]] <small>(1907)</small><br>[[Azərbaycan Kommunist Partiyası (1920)|Azərbaycan Kommunist Partiyası]] <small>(1920)</small> |Parlamentdə yerləri= {{Siyasi partiya/yerləri|7|120|#A9524C}} [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] <small>(27 aprel 1920)</small><br>{{Siyasi partiya/yerləri|4|44|#A9524C}} [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]]<br>{{Siyasi partiya/yerləri|4|125|#A9524C}} [[Zaqafqaziya Seymi]]<br>{{Siyasi partiya/yerləri|1|767|#A9524C}} [[Ümumrusiya Müəssislər Məclisi]] |Yuxarı palatada yerləri= |Avropa Parlamentində yerləri= |Bölgələrdə=|Himni= |Mətbuat orqanı= [[Hümmət (qəzet)|Hümmət qəzeti]]<br>[[Al bayraq (qəzet)|Al bayraq]] <br>Probujdenie <small>(Tiflis)</small> |Üzvləri= |Rəsmi saytı= }} '''Hümmət Partiyası''' və ya '''Hümmət Sosial Demokrat Müsəlman Təşkilatı''' — [[Azərbaycan]]da və bütün İslam dünyasında ilk milli sosial demokrat təşkilatı.<ref>''И.С. Багирова.'' Политические партии и организации Азербайджана в начале ХХ века. — Баку, 1997, с.30</ref> == Tarixi == === Yaradılması === [[Fayl:Founders of the Hummet Party.jpg|thumb|323x323px|Hümmət Partiyasının yaradıcıları. Soldan sağa: [[Məşədi Əzizbəyov]], [[Əjdər Məlikov]], [[Əsədulla Axundov]] və [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]]] 1904-cü ilin axırlarında Bakı Komitəsi nəzdində Müsəlman Sosial Demokrat "Hümmət" təşkilatı yaradılmışdı.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Milli qurtuluş hərəkatının böyük ideoloqu |url=http://medeniyyet.az/new/?name=content&content=585 |access-date=2011-06-30 |archive-date=2011-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110714010045/http://medeniyyet.az/new/?name=content&content=585 |url-status=dead }}</ref> Təşkilat bir qrup azərbaycanlı demokrat ziyalının təşəbbüsü ilə yaradılmışdı. Onların arasında [[Nəriman Nərimanov]], [[Sultanməcid Əfəndiyev]], [[Əhməd bəy Ağaoğlu]], [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], [[Məşədi Əzizbəyov]], [[Mirəsədulla Mirqasımov]], [[Məhəmməd Əli Rəsulzadə]] (Rəsuloğlu), [[İsa bəy Aşurbəyov]], [[Qara bəy Qarabəyov]], [[Məmmədbağır Axundov]], [[Məmmədhəsən Hacınski|Məmməd Həsən Hacınski]], [[Mir Həsən Mövsümov]], [[Əjdər Məlikov]] və başqaları var idi. Hümmət Partiyasının sədri əvvəl [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]], sonra isə [[Nəriman Nərimanov]] seçilmişdir. Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə 1904–1905-ci illərdə ilk kommunist qəzeti olan qeyri-leqal "Hümmət" qəzeti çapdan çıxmışdır. "Hümmət" formal olaraq [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]]nın Bakı Komitəsinin şöbəsi kimi yaransa da, əslində, müstəqil fəaliyyət göstərirdi. {{sitat|"Bu qrupun müstəqilliyini müsəlman fəhlələri ilə işin xüsusiyyətləri şərtləndirirdi. Təşkilatın məhz bu formada fəaliyyət göstərməsi çox uğurlu idi, çünki bizim işimizdə elə məqamlar var idi ki, "Hümmət" müstəqil şəkildə çıxış etməyə məcbur idi."|müəllif=S.M.Əfəndiyev}} Bəzi mənbələrə əsasən, hələ 1903-cü ildə [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və onun həmfikirləri tərəfindən tələbə gənclərdən ibarət olan və sonradan Hümmətin əsasını təşkil edən "Azərbaycanın Gənc İnqilabçıları Dərnəyi" yaranmışdı. Hümmətin 1917-ci ilə qədərki fəaliyyətini iki aspektdə — bir tərəfdən bir çox siyasi məsələlərdə (tətil və nümayişlərdə iştirak etmək, beynəlmiləlçiliyin təbliği, dövlət dumasına seçkilər və s.) [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] (bolşeviklər) Bakı Komitəsi ilə birgə fəaliyyətə, digər tərəfdən isə Hümmətin üzvləri yerli mətbuat səhifələrində müsəlmanların milli ləyaqət və hüquqlarının tapdalanması barədə məqalə və çıxışlara görə nəzərdən keçirmək olar. Hümmət vərəqələrində çox vaxt özünü partiya adlandırırdı. Bolşeviklərin proqramındakı millətlərin öz müqəddəratını təyinetmə prinsipinin cəlbediciliyi və ümumiyyətlə, sosial demokratiyanın mövcud hakimiyyətə müxalifliyi öz xalqını milli əsarətdən qurtarmaq ümidi ilə yaşayan ziyalıları onun sıralarına cəlb edirdi. {{sitat|Bu cavan nəsil müxalif sosializmdə çarizmə qarşı ən sadiq olmasa da, ən əlverişli müttəfiqini görürdü.<ref name=":0"/>|müəllif=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə}} === 1904–1917-ci illər === [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] Bakı Komitəsinin Hümmətin iclaslarında təmsilçisi [[Prokofi Caparidze]], Hümmətin isə [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]]nda təmsilçisi [[Sultanməcid Əfəndiyev]] idi. Hümmətin [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası|RSDFP]] Bakı Komitəsi və "Balaxanı və Bibiheybət Fəhlələrinin İttifaqı" təşkilatı ilə birlikdə təşkil etdiyi ilk siyasi aksiyalardan biri 1904-cü ilin dekabr tətili olmuşdu. Bu tətil, Rusiyada ilk dəfə olaraq, fəhlələrlə mədən-zavod sahibləri arasında kollektiv müqavilənin ("[[Mazut Konstitusiyası|Mazut konstitusiyası]]"nın) imzalanması ilə nəticələndi. 1905-ci ilin fevral və avqust aylarında erməni-daşnakların azərbaycanlılara qarşı törətdikləri soyqırımları zamanı Hümmət əhalinin sakitləşdirilməsində və qırğınların qarşısının alınmasında böyük rol oynadı. 1905-ci ilin fevralınadək çıxan [[Hümmət (qəzet)|"Hümmət" qəzeti]] 6-cı nömrəsindən sonra "zərərli istiqamətinə görə" bağlandı. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin sözlərinə görə, bu qəzet partiya orqanı olan ilk türk qəzeti idi. 1905-ci ildə [[Məşrutə inqilabı (1905-1911)|İran inqilabının]] başlanması ilə əlaqədar Hümmətin fəaliyyəti xüsusilə genişləndi. Cənubi Azərbaycanın azad edilməsinə olan ümidlərini İran inqilabının qələbəsinə bağlayan hümmətçilərin, demək olar, hamısı bu inqilabda iştirak etdilər. Hümmətin fəaliyyətində Azərbaycan dilində qəzetlərin nəşri əhəmiyyətli yer tuturdu. 1906–07 illərdə təşkilat "Dəvət-Qoç", "Təkamül" və "Yoldaş" qəzetlərini buraxırdı. Onların böyük hissəsi milli maariflənmənin ənənəvi problemlərinə, zəhmətkeşlərin ağır şəraitinə və ayrı-ayrı hallarda cahil ruhanilərin tənqidinə həsr olunmuşdu. 1907-ci ilin iyununda üzvlərinin əksəriyyətinin həbs edilməsi nəticəsində təşkilat xeyli zəiflədi. Hümmətin Bakı şöbəsinin həmin dövrdəki fəaliyyəti barədə son məlumatlar 1910-cu ilə aiddir, bundan sonra isə təşkilat 1917-ci ilə kimi, demək olar, fəaliyyət göstərməmişdir.<ref name=":0">{{AXCE|1|460-462}}</ref> === 1917-ci il === 1917-ci ilin martında, Rusiyada [[Fevral inqilabı]]ndan bir neçə gün sonra, Hümmətin bir çox keçmiş üzvü təcili olaraq konfrans keçirib, təşkilatn [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası|RSDF(b)P]]-nin Bakı Komitəsi ilə birləşməsi məsələsini müzakirə etdilər. Lakin təşkilatın öz ənənələri olduğu və müsəlman kütlələrinin psixologiyası nəzərə alınaraq, səs çoxluğu ilə, partiyanın [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası|RSDF(b)P]] ilə birləşməsi və Hümmət adının saxlanılması qərara alındı.<ref>http://presarchive.gov.az/ru-opennews/159.html</ref> Təşkilatın müvəqqəti komitəsi yaradıldı. 1917-ci il iyunun 16-da, [[Nəriman Nərimanov]] başda olmaqla, Hümmətin daimi şəhər komitəsi seçildi. Komitəyə 14 üzv, o cümlədən [[Sultanməcid Əfəndiyev]], [[Həmid Sultanov]], [[Əsədulla Axundov]], [[Məşədi Əzizbəyov]], [[Ağababa Yusifzadə]], [[Bünyad Sərdarov]], [[Möhsün İsrafilbəyov]], [[Tağı Şahbazi Simurğ|Tağı Şahbazi]] daxil idi. Bolşeviklərin proqramını təşkilatın əsas proqramı kimi qəbul etmək qərara alındı. İyulun 3-dən [[Nəriman Nərimanov]]<nowiki/>un redaktorluğu ilə "Hümmət" adlı qəzet çap olunmağa başladı. [[Bakı]]<nowiki/>nın [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]], [[Suraxanı rayonu|Suraxanı]], [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonlarında, [[Gəncə]], [[Lənkəran]], [[Şamaxı]] və [[Naxçıvan]]<nowiki/>da təşkilatın şöbələri yaradılmışdı. === Bölünmə === İyulun sonlarında isə Azərbaycan xalqının milli oyanışı və təşkilatlanmasından ehtiyat edən Bakı bolşeviklərinin təzyiqi nəticəsində Hümmət təşkilatında parçalanma baş verdi. Sol qanadı təşkil edən hümmətçilər bolşeviklərlə sıx əlaqədə işləyirdilər, sağ qanad isə menşevikyönlü hümmətçilərdən ibarət idi. Onlar sosial demokrat menşevik Tiflis Hümməti ilə və onun liderləri olan [[İbrahim Əbilov]], [[Səməd ağa Ağamalıoğlu]], [[Əhməd bəy Pepinov|Əhməd Pepinov]] və b. ilə əməkdaşlıq edirdilər. [[Tbilisi|Tiflis]] hümmətçiləri 1918-ci ilin ikinci yarısında [[Bakı]]<nowiki/>ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Parlamenti]]<nowiki/>nin Hümmət və Sosialistlər fraksiyasını təşkil etmişdilər. 1918-ci ilin aprel ayında Bakıda Hümmətin hər iki qanadının gərgin polemika şəraitində konfransı keçirildi. Əsas mübahisə mövzusu Hökumətə və Parlamentə münasibət idi. Mübahisələrə baxmayaraq, konfrans Hümmət təşkilatının 11 nəfərdən ibarət vahid Mərkəzi Komitəsini seçdi (onların 7-si — [[Mirzə Davud Hüseynov]], [[Əliheydər Qarayev]] və b. Hümmətin sol qanadını təmsil edirdilər). Lakin 1919-cu ilin yayında bolşeviklərin Bakı komitəsinin Hümməti [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|Rusiya Kommunist Partiyasına (RK(b)P)]] birləşdirmək niyyəti məlum olduqdan sonra menşevik hümmətçilər təşkilatdan çıxdılar. Bolşevik hümmətçilər [[Ruhulla Axundov]]un rəhbərlik etdiyi azərbaycanlı sol eserlərlə birləşməyə də meyl göstərirdilər. Lakin bu cəhdlər uğursuzluqla nəticələndi. Bolşevik hümmətçilər [[RK(b)P]]-nin Qafqaz Diyar Komitəsinin və [[RK(b)P]] Bakı Komitəsinin təşəbbüsü ilə [[Azərbaycan Kommunist Partiyası (1920)|Azərbaycan Kommunist Partiyası]]nın yaradılması məsələsini dəstəklədilər. 1919-cu ilin yayından etibarən bu istiqamətdə fəal iş aparıldı. 1920-ci il fevralın 8-də bolşevik Hümmətin, [[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Ədalət Partiyasının]] və [[RK(b)P]] Bakı Komitəsinin birgə iclasında Azərbaycan kommunist təşkilatlarının təsis qurultayının keçirilməsi haqqında qərar qəbul olundu. Azərbaycan kommunist təşkilatlarının ([[RK(b)P]] Bakı Komitəsi, sol Hümmət, [[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Ədalət]] və [[Əkinçi Partiyası|Əkinçi]]) fevralın 11–12-də keçirilən 1-ci qurultayında bu təşkilatlar birləşərək, [[Mirzə Davud Hüseynov]]un sədrliyi ilə [[Azərbaycan Kommunist Partiyası (1920)|Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının (AK(b)P)]] yaradılması haqqında qərar qəbul etdilər. Bu vaxtdan etibarən bolşevik Hümmətin müstəqil fəaliyyətinə son qoyuldu. Parlamentdə yalnız [[Səməd ağa Ağamalıoğlu]]nun rəhbərlik etdiyi menşevik Hümmət üzvləri fəaliyyət göstərirdi.<ref name=":0" /> ==== Parlamentdə ==== Hümmət Partiyasını [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]ndə əvvəl 6 deputat, daha sonra isə 7 deputat təmsil edirdi. Partiya adından [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]] [[Paris Sülh Konfransı]]nda iştirak edən nümayəndə heyətinə daxil edilmişdi. Üzvləri Parlamentin maliyyə-büdcə, təsərrüfat, aqrar, sorğu komissiyalarının tərkibinə daxil edilmişdilər. Hümmətçi [[Qasım bəy Camalbəyov]] Müəssislər Məclisinin çağırılması üzrə Mərkəzi Komissiyanın üzvü idi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] açılarkən, Hümmət tərəfindən [[Əkbər ağa Şeyxülislamov]] çıxış edərək, Parlament üzvlərini partiyanın bəyannaməsi ilə tanış etmişdi. Bəyannamədə fəhlə hüququ, qadın azadlığı, torpaq məsələsi kəskin şəkildə qoyulurdu. Fraksiya rəhbəri [[Səməd ağa Ağamalıoğlu]]nun başçılıq etdiyi aqrar komissiyanın yaradılması da təsadüfi deyildi. Belə ki, kəndlilərin ağır vəziyyəti Parlamenti xüsusi komissiya yaratmağa məcbur etdi. Lakin aqrar komissiyanın işləri başa çatmadı, aqrar qanun layihələrinin heç biri qanun statusu almadı və bununla, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin varlığı üçün zəruri olan ən mühüm məsələlərdən biri həll olunmamış qaldı. Hümmət Partiyasından olan deputatlar da sosialistlər fraksiyası tərkibində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin fəaliyyətinə münasibətdə kəskin müxalifətdə olmuş və Şimali Azərbaycanın yenidən Rusiyanın tərkibinə qatılmasında fəal rol oynamışlar.<ref>Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh. 433</ref> === Aprel işğalından sonra === [[AK(b)P]] 1920-ci il aprelin əvvəlindən etibarən [[RK(b)P]] [[Qafqaz Diyar Komitəsi]] ilə birgə Bakının [[XI Qırmızı Ordu|11-ci Qırmızı ordu]] tərəfindən işğalı və kommunist çevrilişi planını hazırlamağa başladılar. Aprelin 27-də Bakının işğalçı sovet qoşunları tərəfindən mühasirəyə alındığı şəraitdə, [[Həmid Sultanov]] [[AK(b)P]] MK, [[RK(b)P]] Qafqaz Diyar Komitəsinin Bakı bürosu və [[Mərkəzi Fəhlə Konfransı]] adından [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nə hakimiyyətin [[Nəriman Nərimanov]]un rəhbərliyi ilə sovet fəhlə-kəndli hökumətinə təhvil verilməsi haqqında ultimatum təqdim etdi. Parlament buraxılandan dərhal sonra, aprelin 28-də, [[Nəriman Nərimanov]]un sədrliyi ilə, [[Mirzə Davud Hüseynov]], [[Dadaş Bünyadzadə]], A.Əlimov, [[Əliheydər Qarayev]], [[Həmid Sultanov]] və [[Qəzənfər Musabəyov]]un daxil olduğu [[Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsi]] (AMİK) yaradıldı.<ref name=":0" /> == Bölgələrdə == 1907-ci il repressiyalarından sonra Hümmətin Bakıdakı fəaliyyəti məhdudlaşsa da, şəhərdən kənarda apardığı iş davam etməkdə idi. Təşkilatın şöbələri [[Gəncə]]<nowiki/>də, [[Şuşa]]<nowiki/>da, [[Naxçıvan]]<nowiki/>da, [[Culfa (Azərbaycan)|Culfa]]<nowiki/>da fəaliyyət göstərirdi. Lakin onların arasında həm üzvlərinin sayına, həm də siyasi fəallığına görə ən əhəmiyyətlisi Hümmətin 1905-ci ildə yaranmış [[Tbilisi|Tiflis]] şöbəsi idi === Tiflis şöbəsi === Hümmətin [[Tbilisi|Tiflis]] təşkilatı "Müsəlman sosial-demokrat (menşevik) Hümmət Partiyası" adlanmışdı. Təşkilat yerli sosial demokratlarla İran inqilabçılarını Bakı təşkilatına nisbətən daha çox birləşdirirdi. Tiflisdə "[[İctimaiyyun-Amiyyun]]" və ya "[[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1916)|Mücahid Partiyası]]"nın şöbələri də fəaliyyət göstərirdi. 1906-cı ildə Bakıda və Tiflisdə İran inqilabçılarına yardım komitələri yaradılmışdı. Bakı komitəsinə [[Məşədi Əzizbəyov]], Tiflis komitəsinə isə [[Nəriman Nərimanov]] rəhbərlik edirdi. İran inqilabçılarına yardım göstərilməsi 1909-cu il [[Təbriz üsyanı (1908-1909)|Təbriz üsyanı]] zamanı daha da gücləndi. Təbriz üsyançılarına köməyə gedən və əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarət olan Cənubi Qafqaz könüllülərinin sayı 800 nəfərə çatırdı. Onlardan 50 nəfəri Təbrizin müdafiəsi zamanı həlak olmuşdu. 1911-ci ilin dekabrında inqilab yatırıldıqdan sonra Təbrizdə və Rəştdə hərbi-səhra məhkəmələri təşkil edilmişdi. 200-dək könüllü yayına bilsə də, çoxları həbs olunmuşdu. O zaman İranda olan [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Seyid Həsən Tağızadə]] təqiblərdən yaxa qurtarmaq üçün Türkiyəyə getməyə məcbur olmuşdular. İranda, eləcə də Rusiyada hümmətçilərin təqib edilməsi, həbs və sürgün olunması Tiflis Hümmətinə və onun Azərbaycanın müxtəlif bölgə və şəhərlərindəki şöbələrinə ağır zərbə vurdu. Tiflis təşkilatının Bakı Hümmətindən daha uzun müddət mövcud olmasına baxmayaraq, 1911-ci ildən sonra onun fəaliyyəti barədə də məlumat, demək olar ki, yoxdur. Bu təşkilat yalnız 1917-ci ilin martından bərpa olundu.<ref name=":0" /> == Mənbə == * Rəsulzadə M.Ə., Əsərləri, c.l, B., 1992 * Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, c.5, B., 2001 * Azərbaycan tarixi, 3 cilddə, c.2, 3, B., 1964; 1973 * Azərbaycan Kommunist Partiyası tarixinin oçerkləri, B., 1964 * Очерки истории Коммунистической партии Азербайджана, т. 1, Баку, 1985 * Багирова И.С., Политические партии и организации Азербайджана в начале XX века , Б., 1997 * Отчет сенатора Кузминского, проделанный в Баку и Бакинской губернии в 19058 г., Баку, 1906 === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Hümmət (qəzet)]] {{1920-ci ilə qədər Azərbaycanda siyasi fəaliyyət}} [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə siyasi partiyalar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasi partiyaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində siyasi partiyalar]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Hümmət Partiyası| ]] 5dfry0ge4wzug605njpz4vwdb3ydo6r 0 202028 6600568 6117856 2022-08-29T06:46:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|2|39|50.5|+|18|1|2||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|2|39|50.5}}<ref>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+18|1|2}} |Məsafə= |Parlaqlıq= 13.3<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 14.1 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 1.60 x 0.7<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Qoç (bürc)|Qoç]] |Tipi= Sbc |Səth parlaqlığı= 13.3<ref name="ned" /> |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|1030}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|1030}}}} |Kəşf tarixi= 1786 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 10088 • UGC 2153 • MCG 3-7-39 • CGCG 462-39 • IRAS 02370+1748 }} '''NGC 1030''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Qoç (bürc)|Qoç]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''Sbc''' tipli {{Qısaltma|Sbc|1030}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|1030}}}} {{As aut|1030}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|1030}}}} ildə 47.5 sm (18.7 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|1030}}}} vasitəsilə ildə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Proje Veritabanı | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC1030 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|1030}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|1030]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 1030]] [[Kateqoriya:Qoç bürcü]] cv577o3zh5wjhpyg6hbrusjdgk5z6e9 0 202042 6600927 6117822 2022-08-29T09:44:55Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|0|24|2.6|+|16|29|0||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil=NGC 0100 2MASS JHK.jpg |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|0|24|2.6}} |Meyl= {{Dec|+16|29|0}}<ref name=2MASS>{{cite journal|title=The Two Micron All Sky Survey (2MASS)|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2006AJ....131.1163S|author1=Skrutskie, M.|journal=The Astronomical Journal|volume=131|issue=2|pages=1163–1183|year=2006|doi=10.1086/498708|bibcode=2006AJ....131.1163S}}</ref> |Məsafə= |Parlaqlıq= 13.3<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 13.9 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 4.20 x 0.5<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Balıqlar (bürc)|Balıqlar]] |Tipi= Sc |Səth parlaqlığı= 14.6<ref name="ned" /> |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|100}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|100}}}} |Kəşf tarixi= 1885 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 1525 • UGC 231 • MCG 3-2-9 • CGCG 457-12 • FGC 42 }} '''NGC 100''' — [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]. Göy üzündə [[Balıqlar (bürc)|Balıqlar]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''Sc''' tipli {{Qısaltma|Sc|100}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|100}}}} {{As aut|100}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|100}}}} ildə 40.64 sm (16 inç) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|100}}}} vasitəsilə ildə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Proje Veritabanı | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= {{PAGENAME}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC100 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|100}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|100]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 100]] [[Kateqoriya:Balıqlar bürcü]] 7r777esnz9g9wg9t57gqebhxvaekkt9 0 202468 6600273 4558846 2022-08-29T04:55:05Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|0|42|52.7|-|23|32|0||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= NGC235-hst-606.png |Təsviri= NGC 235A və [[NGC 235B]] |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|0|42|52.7}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-23|32|0}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 13.2<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 14.2 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 1.30 x 0.7<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Balina (bürc)|Balina]] |Tipi= S0 |Səth parlaqlığı= 12.9<ref name="ned" /> |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|235}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|235}}}} |Kəşf tarixi= 1885/1986 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 2568 • ESO 474-16 • MCG -4-2-41 • AM 0040-234 • PRC D-2 }} '''NGC 235A''' — [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Balina (bürc)|Balina]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''S0''' tipli {{Qısaltma|S0|235}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|235}}}} {{As aut|235}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|235}}}} ildə 66.04 sm (26 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|235}}}} vasitəsilə ildə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Proje Veritabanı | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC235 SEDS] * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|235}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|235]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 235A]] [[Kateqoriya:Balina bürcü]] [[de:NGC 235]] [[es:NGC 235]] [[hr:NGC 235]] [[pl:NGC 235]] [[pt:NGC 235]] [[sh:NGC 235]] [[sk:NGC 235]] [[zh:NGC 235]] 3j6a4eqxqm4bdzc0zp7l1v019s2puaa 0 202533 6600283 6123199 2022-08-29T04:57:20Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|13|12|22.8|-|4|20|13||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil=NGC 5015 PanS.jpg |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|13|12|22.8}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-4|20|13}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 12.3<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 13.2 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 1.80 x 1.5<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Qız (bürc)|Qız]]|Tipi= SBa |Səth parlaqlığı= 13.2<ref name="ned" /> |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|5015}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|5015}}}} |Kəşf tarixi= 1787 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 45862 • MCG -1-34-12 • IRAS 13097-0404 }} '''NGC 5015''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Qız (bürc)|Qız]]bürcü istiqamətində yerləşir. '''SBa''' tipli {{Qısaltma|SBa|5015}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|5015}}}} {{As aut|5015}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|5015}}}} ildə 47.5 sm (18.7 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|5015}}}} vasitəsilə ildə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Proje Veritabanı | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC5015 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|5015}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:Qız bürcü2]] [[Kateqoriya:NGC obyektləri|5015]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 5015]] [[Kateqoriya:Qız bürcü]] eb1pmdjcb8mhntchq7f52fukjnibuz3 0 204607 6600304 6126533 2022-08-29T05:02:52Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|22|55|41.6|-|5|29|22||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|22|55|41.6}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-5|29|22}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 12.4<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 13.2 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 3.20 x 0.7<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Dolça (bürc)|Dolça]] |Tipi= SBb |Səth parlaqlığı= {{#if:13.3|13.3<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|7416}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|7416}}}} |Kəşf tarixi= 1864 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 70025 • MCG -1-58-4 }} '''NGC 7416''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Dolça (bürc)|Dolça]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''SBb''' tipli {{Qısaltma|SBb|7416}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|7416}}}} {{As aut|7416}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|7416}}}} ildə {{As teles|7416}} ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|7416}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7416 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|7416}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|7416]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 7416]] [[Kateqoriya:Dolça bürcü]] cxnyny1be75v0ro4lh5ignre53i15pq 0 204622 6600834 6125176 2022-08-29T09:31:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|16|50|46.8|+|4|36|16||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|16|50|46.8}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+4|36|16}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 14.4<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 15.4 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 0.80 x 0.7<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Herkules (bürc)|Herkules]] |Tipi= E1 |Səth parlaqlığı= {{#if:14.1|14.1<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|6230}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|6230}}}} |Kəşf tarixi= 1886 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 59106 • UGC 10575 • MCG 1-43-5 • CGCG 53-14 }} '''NGC 6230''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Herkules (bürc)|Herkules]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''E1''' tipli {{Qısaltma|E1|6230}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|6230}}}} {{As aut|6230}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|6230}}}} ildə 40.64 sm (16 inç) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|6230}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC6230 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|6230}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|6230]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 6230]] [[Kateqoriya:Herkules bürcü]] tevedm0h6oidryeqpb895nzbhw7f0i4 0 205116 6600400 6126577 2022-08-29T05:36:11Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|23|0|47.5|+|6|44|23||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|23|0|47.5}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+6|44|23}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 15.5<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 16.5 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 0.40 x 0.3<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Balıqlar (bürc)|Balıqlar]] |Tipi= S0 |Səth parlaqlığı= {{#if:13.1|13.1<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|7452}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|7452}}}} |Kəşf tarixi= 1884 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 1306660 }} '''NGC 7452''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Balıqlar (bürc)|Balıqlar]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''S0''' tipli {{Qısaltma|S0|7452}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|7452}}}} {{As aut|7452}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|7452}}}} ildə {{As teles|7452}} ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|7452}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7452 SEDS] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071029151910/http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7452 |date=2007-10-29 }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|7452}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|7452]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 7452]] [[Kateqoriya:Balıqlar bürcü]] 3218q8o3j56njk4s01xdp3124nt82lo 0 205134 6600345 6125224 2022-08-29T05:11:49Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|17|2|4.1|-|39|43|17||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|17|2|4.1}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-39|43|17}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 9.5<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 6.00 x <ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Əqrəb (bürc)|Əqrəb]] |Tipi= II2p |Səth parlaqlığı= {{#if:|<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|6268}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|6268}}}} |Kəşf tarixi= 1826 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] • OCL 1002 • ESO 332-SC17 }} '''NGC 6268''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[açıq ulduz topası]]dır. Göy üzündə [[Əqrəb (bürc)|Əqrəb]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''II2p''' tipli {{Qısaltma|II2p|6268}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|6268}}}} {{As aut|6268}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|6268}}}} ildə {{As teles|6268}} ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|6268}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC6268 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|6268}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|6268]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 6268]] [[Kateqoriya:Əqrəb bürcü]] p6qseo3vg1hg850y1qrf5mo5hx77x6k 0 205142 6600904 6118445 2022-08-29T09:41:33Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|3|42|49.3|-|22|6|3||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= NGC 1426 Hubble WikiSky.jpg |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|3|42|49.3}}<ref>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-22|6|3}} |Məsafə= |Parlaqlıq= 11.4<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 12.3 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 2.60 x 1.6<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Eridan (bürc)|Eridan]] |Tipi= E4 |Səth parlaqlığı= {{#if:13.0|13.0<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|1426}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|1426}}}} |Kəşf tarixi= 1784 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 13638 • ESO 549-1 • MCG -4-9-54 • AM 0340-221 }} '''NGC 1426''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Eridan (bürc)|Eridan]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''E4''' tipli {{Qısaltma|E4|1426}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|1426}}}} {{As aut|1426}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|1426}}}} ildə 47.5 sm (18.7 inç) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|1426}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC1426 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|1426}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|1426]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 1426]] [[Kateqoriya:Eridan bürcü]] bog66nrkdbcu82hkbaex9zvehyjmjgs 0 206822 6600872 6118993 2022-08-29T09:37:29Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|5|12|25.1|-|68|46|5||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|5|12|25.1}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-68|46|5}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 12.9<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 0.80 x <ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Qılıncbalığı (bürc)|Qılıncbalığı]] |Tipi= OCL |Səth parlaqlığı= {{#if:|<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|1865}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|1865}}}} |Kəşf tarixi= 1834 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] • ESO 56-SC78 • in LMC }} '''NGC 1865''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[açıq ulduz topası]]dır. Göy üzündə [[Qılıncbalığı (bürc)|Qılıncbalığı]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''OCL''' tipli {{Qısaltma|OCL|1865}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|1865}}}} {{As aut|1865}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|1865}}}} ildə 47.5 sm (18.7 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|1865}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC1865 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|1865}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|1865]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 1865]] [[Kateqoriya:Qılıncbalığı bürcü]] qmosuh7e3w6r865uc0hv5tbjeutpsky 0 207360 6600268 6119870 2022-08-29T04:53:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|8|42|36.0|-|45|0|8||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|8|42|36.0}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-45|0|8}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 8.6<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 15.00 x <ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Yelkən (bürc)|Yelkən]] |Tipi= III3m |Səth parlaqlığı= {{#if:|<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|2659}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|2659}}}} |Kəşf tarixi= 1835 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] • OCL 752 • ESO 260-SC3 }} '''NGC 2659''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[açıq ulduz topası]]dır. Göy üzündə [[Yelkən (bürc)|Yelkən]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''III3m''' tipli {{Qısaltma|III3m|2659}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|2659}}}} {{As aut|2659}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|2659}}}} ildə 47.5 sm (18.7 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|2659}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC2659 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|2659}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|2659]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 2659]] [[Kateqoriya:Yelkən bürcü]] 2haefpysmr4bfsniel4voiq25cbohdx 0 207640 6600401 6122659 2022-08-29T05:36:22Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|12|45|31.7|+|54|44|12||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil=NGC4675 - SDSS DR14.jpg |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|12|45|31.7}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+54|44|12}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 14.3<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 15.1 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 1.60 x 0.6<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Böyük Ayı bürcü|Böyük Ayı]] |Tipi= SBb |Səth parlaqlığı= {{#if:14.1|14.1<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|4675}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|4675}}}} |Kəşf tarixi= 1789 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 42998 • UGC 7935 • MCG 9-21-39 • CGCG 270-19 • IRAS 12432+5500 }} '''NGC 4675''' — [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]. Göy üzündə [[Böyük Ayı bürcü]] istiqamətində yerləşir. '''SBb''' tipli {{Qısaltma|SBb|4675}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|4675}}}} {{As aut|4675}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|4675}}}} ildə 47.5 sm (18.7 inç) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|4675}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC4675 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|4675}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|4675]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 4675]] [[Kateqoriya:Böyük Ayı bürcü]] pgq88q4rsvyq7evhlzrwjejsce6onbe 0 207668 6600445 6122265 2022-08-29T05:45:31Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|12|29|23.5|+|8|1|12||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|12|29|23.5}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+8|1|12}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 14.5<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 15.2 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 0.50 x 0.3<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Qız (bürc)|Qız]] |Tipi= Sc |Səth parlaqlığı= {{#if:12.3|12.3<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|4465}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|4465}}}} |Kəşf tarixi= 1886 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 41157 • CGCG 42-127 • VCC 1182 }} '''NGC 4465''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Qız (bürc)|Qız]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''Sc''' tipli {{Qısaltma|Sc|4465}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|4465}}}} {{As aut|4465}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|4465}}}} ildə 30.48 sm (12 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|4465}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC4465 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|4465}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|4465]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 4465]] [[Kateqoriya:Qız bürcü]] 52wyhouq17bvfb0qk0yh0uak4h3qcs9 0 208328 6600920 6124050 2022-08-29T09:44:00Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|14|10|15.2|+|48|32|14||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|14|10|15.2}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+48|32|14}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 13.3<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 14.3 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 1.00 x 0.9<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Naxırçı (bürc)|Naxırçı]] |Tipi= E1 |Səth parlaqlığı= {{#if:13.3|13.3<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|5500}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|5500}}}} |Kəşf tarixi= 1787 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 50588 • UGC 9070 • MCG 8-26-8 • MK 806 • CGCG 247-7 • NPM1G +48.0261 }} '''NGC 5500''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Naxırçı (bürc)|Naxırçı]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''E1''' tipli {{Qısaltma|E1|5500}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|5500}}}} {{As aut|5500}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|5500}}}} ildə 47.5 sm (18.7 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|5500}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC5500 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|5500}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|5500]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 5500]] [[Kateqoriya:Naxırçı bürcü]] 66b5nt6kw6ooj65jmos9wr1g6lrr8oq 0 208446 6600868 6122767 2022-08-29T09:37:07Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|12|51|1.9|+|28|55|12||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|12|51|1.9}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+28|55|12}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 14.6<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 15.4 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 0.60 x 0.3<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Veronikanın Saçları (bürc)|Veronikanın Saçları]] |Tipi= SBbc |Səth parlaqlığı= {{#if:12.6|12.6<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|4735}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|4735}}}} |Kəşf tarixi= 1885 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 43509 • MCG 5-30-104 • CGCG 159-91 • KUG 1248+291 • IRAS 12485+2911 }} '''NGC 4735''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Veronikanın Saçları (bürc)|Veronikanın Saçları]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''SBbc''' tipli {{Qısaltma|SBbc|4735}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|4735}}}} {{As aut|4735}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|4735}}}} ildə 30.48 sm (12 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|4735}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC4735 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|4735}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|4735]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 4735]] [[Kateqoriya:Veronikanın Saçları bürcü]] lhfu0hi24b6ic5pustiv2a3709f0d4x 0 209481 6600278 6121392 2022-08-29T04:56:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|11|44|51.9|-|9|13|11||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|11|44|51.9}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|-9|13|11}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 12.0<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 12.8 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 1.90 x 1.5<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Kasa (bürc)|Kasa]] |Tipi= SBb |Səth parlaqlığı= {{#if:13.1|13.1<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|3865}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|3865}}}} |Kəşf tarixi= 1880 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 36581 • NGC 3854 • MCG -1-30-28 }} '''NGC 3865''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Kasa (bürc)|Kasa]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''SBb''' tipli {{Qısaltma|SBb|3865}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|3865}}}} {{As aut|3865}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|3865}}}} ildə 91.44 sm (36 [[Düymə (ölçü vahidi)|düymə]]) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|3865}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC3865 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|3865}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|3865]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 3865]] [[Kateqoriya:Kasa bürcü]] ocf1ie9rejz21ar3tk86vrpzo633umn 0 209966 6600320 6126051 2022-08-29T05:06:15Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göy koordinatları|20|48|27.6|+|7|44|20||DSS2}} {{Qalaktika |Adı= {{PAGENAME}} |Şəkil= |Təsviri= |Mənbə= |Dövr= [[J2000]] |Düz çıxma={{RA|20|48|27.6}}<ref name=simbad>{{Cite web | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%20{{{2|}}} | title= SIMBAD | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə | work = NGC {{{2|}}} }}</ref> |Meyl= {{Dec|+7|44|20}}<ref name="simbad" /> |Məsafə= |Parlaqlıq= 14.1<ref name=seds>{{Cite web | url = http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC7282 | title= SEDS | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} üçün baxılmış NGC verilənlər }}</ref> |Parlaqlıq_b= 15.0 <ref name="seds" /> |Görünən ölçüləri= 1.10 x 0.3<ref name=ned>{{Cite web | url = http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+{{{2|}}}&extend=no | title= NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası | data = {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{12|}}} obyekti üçün NED nəticələri}}</ref> |Bürc= [[Delfin (bürc)|Delfin]] |Tipi= Sa |Səth parlaqlığı= {{#if:12.7|12.7<ref name="ned" />}} |birlik= |z= |Məsafə= |Şaquli= |Qalaktika sürəti= |Radius= |Mütləq_v= |Kütlə= |Kəşf edən= {{As aut|6969}} |Bayraq= {{Astronom|{{As aut|6969}}}} |Kəşf tarixi= 1863 |Qeydlər= |İşarələmə= [[PGC]] 65425 • UGC 11633 • MCG 1-53-1 • CGCG 400-2 • KARA 889 }} '''NGC 6969''', [[Yeni Baş Kataloq]]da qeydə alınmış [[qalaktika]]dır. Göy üzündə [[Delfin (bürc)|Delfin]] bürcü istiqamətində yerləşir. '''Sa''' tipli {{Qısaltma|Sa|6969}}. {{Astronom-ölkə|{{As aut|6969}}}} {{As aut|6969}} tərəfindən {{İllər|{{As kəşf|6969}}}} ildə 121.92 sm (48 inç) ölçülü {{teleskop|{{As teleskop|6969}}}} vasitəsilə kəşf edilmişdir.<ref name=NGCIC>{{Cite web | url = http://www.ngcicproject.org/ | title= NGC/IC Verilənlər bazası | data= {{{tarix|}}} | language= İngiliscə| work= NGC {{{2|}}} }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.seds.org/~spider/ngc/revngcic.cgi?NGC6969 SEDS] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * {{WikiSky}} {{NGC obyektləri|6969}} {{Qalaktika-qaralama}} [[Kateqoriya:NGC obyektləri|6969]] [[Kateqoriya:PGC obyektləri|NGC 6969]] [[Kateqoriya:Delfin bürcü]] tqjifd5gze38rs1delbo6w499sddvwd 0 210712 6600747 4982211 2022-08-29T08:41:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}}'''Sahibkar''' termini ilk dəfə [[XVIII əsr]]in əvvəllərində yaşamış fransız iqtisadçısı Risar Kantilon tərəfindən işlənilmişdir. Sahibkar — işin [[faydalılıq|faydalığını]] qiymətləndirən, yeni müəssisənin təşkili, yaxud yeni ideyanın (məhsulun), yaxud xidmətin işlənib hazırlanması ilə bağlı riski və məsuliyyəti öz üzərinə götürə bilən insandır. Sahibkarlıq ondan ibarətdir ki, işin mənfəətliliyini qiymətləndirməyi və mövcud resursların daha faydalı bölüşdürülməsi qabiliyyəti bacarmaqdır. İqtisadi ədəbiyyatda və praktiki fəaliyyətdə "[[biznes]]" "sahibkarlıq" anlayışları sinonim kimi işlədilir. Bu anlayışlar bir-birinə çox yaxın olsalar da kəsb etdiyi mənalara görə bir-birindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənirlər. Biznes daha geniş məfhumdur. Əslində sahibkarlıq biznesin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Biznes bütöv bir sistemdir, onun tərkibinə sahibkarlıq, istehlak, əmək və dövlət biznes növləri daxildir. Sadalanan biznes növləri öz aralarında bir-birilə sıx əlaqədardır və qarşılıqlı fəaliyyət göstərirlər, lakin öz maraqlarını reallaşdıraraq öz rollarını dəqiq yerinə yetirirlər. Biznesin mühüm əlamətləri aşağıdakılardan ibarətdir: — iqtisadiyyat subyektləri arasında fəaliyyətin dəyişməsi, biznesin ayrı-ayrı növlərinin qarşılıqlı fəaliyyətinə tələbat; — öz maraqlarının reallaşdırılmasına cəhd, öz maraqlarını biznes üzrə tərəfdaşına təkid edilməsi; — şəxsi və kollektiv təşəbbüskarlığın təzahürü; — qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün riskə getmək qabiliyyəti. "Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanununda yazılmışdır: "Sahibkarlıq fəaliyyəti(sahibkarlıq) fiziki şəxslərin, onların birliklərinin, habelə hüquqi şəxslərin mənfəət və ya şəxsi gəlir əldə edilməsi məqsədilə özlərinin cavabdehliyi və əmlak məsuliyyəti ilə, yaxud digər hüquqi və ya fiziki şəxslərin adından qanunvericiliklə qadağan edilməyən təsərrüfat fəaliyyətinin bütün növləri, o cümlədən məhsul istehsalı, satışı və xidmətlər göstərilməsi formasında həyata keçirdikləri müstəqil təşəbbüskarlıq fəaliyyətidir". Bu tərif təkmildir, sahibkarlıq fəaliyyətinin məzmununu dəqiq əks etdirir. İqtisadi ədəbiyyatda "sahibkar" anlayışı haqqında müxtəlif fikirlərə rast gəlinir, ancaq onların hamısında müəyyən oxşarlıq nəzərə çarpır. Sahibkar haqqında çoxsaylı baxışları ümumiləşdirərək, belə bir nəticə çıxarmaq olar: sahibkar — risk şəraitində fəaliyyət göstərən, təşəbbüskar, yaradıcı, sosial-iqtisadi mexanizmi təşkil edən insandır. Düzdür, "sahibkar və sahibkarlıq" anlayışlarında yaxınlaşma hiss olunur. Əslində sahibkar — sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan insandır. Azərbaycan Respublikasının ərazisində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə aşağıdakılar məşğul ola bilərlər: — fəaliyyət qabiliyyəti olan respublikanın hər bir vətəndaşı; — mülkiyyət formasından asılı olmayaraq hüquqi şəxslər; hər bir xarici vətəndaş və ya vətəndaşlığı olmayan şəxs: — xarici hüquqi şəxslər. Sahibkarlığın subyektləri həm fərdi adamlar və ya həm də partnyorların birliyi ola bilər. Sahibkarlığın subyekti kimi fərdi adamlar şəxsi, yaxud ailə müəssisəsi təşkil etmək yolu ilə çıxış edirlər. Bu cür sahibkarlar öz əmək məsrəfləri ilə məhdudlaşa bilər, yaxud isə qəbul etdiyi adamların əməyindən istifadə edə bilər. Sahibkarlığın obyekti kimi tərəfdaşların birlikləri müxtəlif təsərrüfat assosiasiyaları; icarə kollektivləri, səhmdar cəmiyyətləri, yoldaşlıq formasında çıxış edə bilərlər. Sahibkarlıq fəaliyyətinin ən mühüm cəhətlərinə aid etmək olar; 1. Təsərrüfat subyektlərinin sərbəst və müstəqil olması. Hər bir sahibkar istənilən məsələ üzrə qərar qəbul edərkən sərbəstdir. Əlbəttə, hüquqi norma çərçivəsində; 2. İqtisadi maraq. Sahibkarın başlıca məqsədi yüksək mənfəət əldə etməkdir. Bununla bərabər, sahibkar öz şəxsi məqsədinə çatmaq üçün ictimai mənafeyə nail olunmasına da səbəb olur; 3. Təsərrüfat riski və məsuliyyət, istənilən hər hansı dəqiq hesablamalarda, əsaslandırılmış, düşünülmüş proqnozlarda, idarəetmə qərarlarında qeyri-müəyyənlik, risk qalır Sahibkarlığın sözügedən mühüm əlamətləri bir-birilə sıx qarşılıqlı əlaqədardır və eyni vaxtda fəaliyyətdə olurlar. Xüsusi sahibkarlığın başlıca məqsədi qazanc, mənfəət götürməkdir. Lakin cəmiyyətin ümumi İqtisadi tərəqqisi baxımından xüsusi sahibkarlığa başqa meyarla da baxmaq lazımdır. A. Smit bunu açıqlayaraq yazmışdır ki, xüsusi sahibkar bilavasitə mənfəət götürmək naminə fəaliyyət göstərsə də o, eyni zamanda həm də qeyri-şüurlu olaraq, bilavasitə Öz əmlakına aid olmayan başqa bir zəruri, vacib amala, cəmiyyətin ümumi mənafeyinə (məsələn, məhsul istehsalının artmasına və keyfiyyətinin yüksəldilməsinə, səmərəli fəaliyyətə, mədəni ticarət xidmətinə, istehsalın modernləşdirilməsinə, iqtisadiyyatın demokratikləşməsinə və s.) də xidmət etmiş olur. Deməli, xüsusi sahibkarlıq yalnız şəxsi mənafe məsələsi deyil, eyni zamanda ictimai məsələdir.{{mənbəsiz}} fs8cjszc2ocfxudjhdga62a8wxu88yz 0 211525 6599754 6464988 2022-08-28T17:53:23Z Photograpy 254646 wikitext text/x-wiki [[Fayl:"Vətən_uğrunda"_medalı.png|thumbnail|right|150px|[["Vətən uğrunda" medalı]]]] '''"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlərin siyahısı''' == 2000 == #Abbasov Asif Nuru oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 mart 2005-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |url=http://www.mns.gov.az/az/pages/74-83.html |access-date=2012-12-01 |archive-date=2012-11-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121109064759/http://mns.gov.az/az/pages/74-83.html |url-status=dead }}</ref> #Bağırov Namiq Sahib oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #[[Akif Çovdarov|Çovdarov Akif Teymurxan oğlu]] (polkovnik) — 16.03.2005 #Ələsgərov Elmar Eldar oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Əliyev Namiq Azərpaşa oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #İsmayılov Allahverən İbiş oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Qulubəyov Mamay Maqsud oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Lətifov Nazim İsfəndiyar oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Məmmədov Azər Fərhad oğlu (kapitan) — 16.03.2005 #Məmmədov Firdovsi Firudin oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Nağıyev Vəli Nağı oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #Tağızadə Nail Rahil oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #[[Çingiz Cəfərov|Cəfərov Çingiz Binnət oğlu]] (leytenant) — 30.06.2005<ref name="e-qanun.az">[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=12233&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 iyun 2006-cı il tarixli, 1545 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> == 2006 == #[[Xalid Quliyev|Quliyev Xalid Hüseynxan oğlu]] — 30.06.2006 #Əlibəyov Mövlan Hacı oğlu (polis baş serjantı) - ölümündən sonra - 30.06.2006 #Hacıyev Samir Ənvər oğlu (polis sıravi) - ölümündən sonra - 30.06.2006<ref name="e-qanun.az" /> #Rzayev Rasim Heydər oğlu (polkovnik-leytenant) - 30.06.2006 == 2007 == #Allahquliyev Vüqar Zülfüqar oğlu (mayor) — 27.03.2007<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-80.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 27 mart 2007-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109063351/http://mns.gov.az/az/pages/74-80.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əsədov Hilal Mirzəli oğlu (general-mayor) — 27.03.2007 #Əsədullayev Ədalət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Əzizov Eldar Həsən oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Nurməmmədov Malik Nurməmməd oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Ömərov Elxan Kavı oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Tağıyev Ramiz Sadıq oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Usubov Mütəllim Məhiş oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Hüseynov Zakir Əmir oğlu (polkovnik-leytenant) - 16.08.2007 == 2008 == #[[Zakir Həsənov|Həsənov Zakir Əsgər oğlu]] - general-leytenant — 11.03.2008<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=13707&doctype=0 Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 11 mart 2008-ci il tarixli 2727 saylı '''sərəncamı''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #[[Şirin Xəlilov|Xəlilov Şirin Heydər oğlu]] - general-mayor — 11.03.2008 #Kərimov Əli Hüseyn oğlu (ölümündən sonra) — 24.06.2008. #Mehdiyev Əbülfəz Bəbir oğlu (ölümündən sonra) — 25.06.2008. == 2009 == #Abdullayev Polad Fərrux oğlu (mayor) — 28.03.2009<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-78.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064924/http://mns.gov.az/az/pages/74-78.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əliyev Əlimusa İsmayıl oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 #Hüseynov Məhəmməd Rəhim oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Xəlilov Tahir Həmid oğlu (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009 #[[Elşad Quliyev (hərbçi)|Quliyev Elşad Vəli oğlu]] (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=16429&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli, 212 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #Mahmudov Yaşar Mahmud oğlu (baş leytenant) — 28.03.2009 #[[Rauf Məmmədov (hüquqşünas)|Məmmədov Rauf Kərim oğlu]] — 28.03.2009 #Novruzov İlqar Qəzənfər oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Orucəliyev Elnur Akif oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Vahabov Fərhad Hüseyn oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 == 2010 == #Rzayev Ceyhun Fərzalı oğlu (general-mayor) — 29.03.2010<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-318.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 mart 2010-cu il tarizxli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064910/http://mns.gov.az/az/pages/74-318.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Yaqubov Məzahir Şahbala oğlu (tibb xidməti polkovniki) — 29.03.2010 #Axundov Vaqif Tofiq oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Vəliyev Pərviz Şamir oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Babayev Arif Vaqif oğlu (mayor) — 29.03.2010 #Abbasov Ədalət Hekayət oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010">{{cite web|url=http://www.president.az/articles/615 |title=Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 avqust 2010-cu il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=21 avqust 2010, 19:40 |work= |publisher=president.az |accessdate=2014-06-11 |language=az}}</ref> #Hüseynov Adil Hüseynağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #İbrahimov Mircəlal Cəfərağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #Həmzəyev Rəşad Firidun oğlu (mayor) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> == 2011 == #Əhmədov Fuad Ramiz oğlu (mayor) — 18.03.2011<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-248.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 mart 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064856/http://mns.gov.az/az/pages/74-248.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Hüseynov Rüstəm Məhəmməd oğlu (mayor) — 18.03.2011 #İbrahimov Rövşən Xudaverdi oğlu (kapitan) — 18.03.2011 #Ləzgiyev Akif Əkbər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Məmmədov Səlim İmran oğlu (polkovnik) — 18.03.2011 #Seyidov Cavid Mircəfər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Rzayev Qadir Tələt oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.08.2011<ref>[http://www.president.az/articles/2980 Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 avqust 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #Kərimov Zülfü Habil oğlu (Baş Leytenant)-15.08.2011 Masallı rayonu Qızılağac kəndi. == 2012 == #Cəfərov Mahir Sabir oğlu (mayor) — 27.03.2012<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-345.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121010184018/http://mns.gov.az/az/pages/74-345.html |date=2012-10-10 }} {{az}}</ref> #Əliyev Elçin Ərsalan oğlu (polkovnik) — 27.03.2012 #Qasımov Vüqar Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Məmmədov Abdulla Əli oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Muradov Seymur Nurəddin oğlu (kapitan) — 27.03.2012 #Novruzov Azər Elşən oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Rəşidov Elşən Ələşrəf oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Cəfərov Eyvaz Məmməd oğlu (general-mayor) — 25.06.2012<ref>[http://www.president.az/articles/5255 Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 iyun 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #[[Mais Bərxudarov|Bərxudarov Mais Şükür oğlu]] (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Hikmət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Üzeyir Mikayıl oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #İsayev Səid Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #Cəfərov Ceyhun Sədulla oğlu (mayor) — 25.06.2012 #Nuriyev Ramin Sabir oğlu (mayor) — 25.06.2012 #İmanov Şəfayət Kamal oğlu (gizir) — 25.06.2012 #Həsənov Elnar Süleyman oğlu (gizir) — 25.06.2012 == 2013 == #Cəfərov İsrafil Məmməd oğlu - kapitan — 27.03.2013<ref>[http://president.az/articles/7673 Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2013-cü il tarixli '''Sərəncamı''']</ref> #Əliyev Ruzi Əli oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 #Qəhrəmanov Elmar Elman oğlu - kapitan — 27.03.2013 #Manafov Aydın Manaf oğlu - polkovnik — 27.03.2013 #Rzayev Elçin Daxil oğlu - baş leytenant — 27.03.2013 #Yusifov Bəhman Nəriman oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 == 2014 == {{Siyahı sütunlarla|2| #Bağırov Fariz Nəriman oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014">{{cite web|url=http://president.az/articles/11247|title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2014-cü il tarixli Sərəncamı|author=|date=27 mart 2014, 10:10 |work=|publisher=president.az|accessdate=2014-03-27|language=az}}</ref> #Həsənov İlham Məhəbbət oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Mirzəyev Məzahir Vahid oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Oruclu Elmidar Lətif oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Rəhimov İmran Məhəmməd oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Şıxəliyev Mövlam Məmmədismayıl oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> # Vasyak Aleksandr Petroviç — 24.06.2014<ref name="24.06.2014">{{cite web |url=http://www.president.az/articles/12158 |archiveurl= |archivedate= |title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının və mülki işçilərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2014-cü il tarixli Sərəncamı |author= |date=25 iyun 2014 |work=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı |publisher=[[president.az]] |accessdate=2016-10-18 |language=az }}</ref> # Axundov Elçin Həbib oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əhmədov Bəhram Qardaş oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əliyev İbrahim Alxan oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Xalıqov Hikmət Kamal oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Rüstəmzadə Hicran Feyruz oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Səmədov Elman Mühyəddin oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Verdiyev Sakit Lifti oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Gülməmmədov Mehman Fərman oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Lətifov İlqar Zakir oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Seyidov Kənan Əlihüseyn oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Miriyev Telman Mirbaba oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> #Bayramov Davaxan Ağa oğlu — 22.08.2014 #Əzizov Azad Hamlet oğlu — 22.08.2014 #Seyidov Məmmədrəhim Arif oğlu — 22.08.2014 #Abbasov Pərviz Şahbaz oğlu — 22.08.2014 #Hacıyev Elxan Vəli oğlu — 22.08.2014 #Məmmədov Elşən Məmməd oğlu — 22.08.2014 #Namazova Səidə Oktay qızı — 22.08.2014 #Əbdüləlimov Eldar Qüdrət oğlu — 02.07.2014 }} == Əliyev Sərdar == {{Siyahı sütunlarla|4| # Babayev Rasim Rza oğlu – general-mayor # Əfəndiyev Ənvər Zəkəriyyə oğlu – general-mayor # Xəlilov Elçin Xəzənağa oğlu – general-mayor # İsmayılov Rauf Arif oğlu – general-mayor # Abbasov Namiq Mətləb oğlu – polkovnik # Abdullayev Azad Fərəc oğlu – tibb xidməti polkovniki # Allacov Vüqar Vəliş oğlu – polkovnik # Cəlalov Zaur Alxas oğlu – polkovnik # Cəlilov Tahir Mirzə oğlu – polkovnik # Daşdəmirov Mehman Qəhrəman oğlu – polkovnik # Əfəndiyev Samir Sabir oğlu – polkovnik # Əhmədov Bahadır Allahverdi oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əhmədov Etibar İsabala oğlu – polkovnik # Əlibəyov Nazim Əlibəy oğlu – polkovnik # Əliyev İmran Kamran oğlu – polkovnik # Ərəblinski Şərif Ramazan oğlu – polkovnik # Həmidov Məhərrəm Əliəşrəf oğlu – polkovnik # Həmidov Şükür Nəriman oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Həşimov Rauf Sabir oğlu – polkovnik # Xankişiyev Nazim Xasay oğlu – polkovnik # İbayev Natiq Behbud oğlu – tibb xidməti polkovniki # İbrahimov Cabbar Zakir oğlu – polkovnik # İbrahimov Elman Adil oğlu – polkovnik # İbrahimov Natiq Lətif oğlu – polkovnik # İmanov Elman İman oğlu – polkovnik # İsmayılov Səlim Teymur oğlu – polkovnik # Qasımov Akif Akif oğlu – polkovnik # Qasımov Fuad Kamal oğlu – polkovnik # Mehdiyev Elşad Sabir oğlu – tibb xidməti polkovniki # Mehrəliyev Sadiq Nadir oğlu – polkovnik # Məmmədov Aqil Qurbəddin oğlu – polkovnik # Məmmədov Elnur Teymur oğlu – polkovnik # Məmmədov Müşfiq Xıdır oğlu – polkovnik # Məmmədov Pərviz Kamal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vaqif Şahbaz oğlu – polkovnik # Mirzəliyev Elşad Həsənqulu oğlu – polkovnik # Mirzəyev Zahid İbrahim oğlu – polkovnik # Mustafayev Əli Mustafa oğlu – polkovnik # Mürsəlov Vüqar Rzaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nəbiyev Ceyhun Həsən oğlu – polkovnik # Nəbiyev Firuddin İsaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nudirəliyev Zaur İsmayıl oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Orucov Tofiq Miryusif oğlu – polkovnik # Osmanov Nazim Əlisman oğlu – polkovnik # Salmanov Rəşad Namiq oğlu – polkovnik # Samidli Babək Mətləb oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Talıbov Qabil İsmayıl oğlu – polkovnik # Təhməzov Elçin Ənvər oğlu – polkovnik # Vəliyev Elçin Vəliəhəd oğlu – polkovnik # Yusifli Müzəffər Qəzənfər oğlu – polkovnik # Abbasova Günel Kamil qızı – polkovnik-leytenant # Abdullayev Xəyyam Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Rasim Yaqub oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı (ölümündən sonra) # Abdullayev Səbuhi Salam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdurahmanov Əfqan Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Ağaverdiyev Zamiq Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev Həmdəm Mayıl oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Mail Mehman oğlu – polkovnik-leytenant # Avnilov Avnil Pisaxoviç – polkovnik-leytenant # Babayev Qəzənfər Filman oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Samir Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Bağıyev Zaur İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Baxşəliyev Qərib İnqilab oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Balayev Zaur Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Bəyov Firdovsi Feyzulla oğlu – polkovnik-leytenant # Canbaxışov Rahib Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Namiq Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Cəbiyev Rövşən Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərli Cəfər Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Elvar Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Kənan Qaraş oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ramiz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəfərov Zaur Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəmilov Tərlan Kamil oğlu – polkovnik-leytenant # Dadaşov Bəhruz Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # Eldarov Elçin Aslan oğlu – polkovnik-leytenant # Eyvazov Azər Şaban oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Orxan Nadir oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Telman Eldar oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Çingiz Ədil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Elgün Aqil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Hikmət Rövşən oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Ramil Şirbağır oğlu – ehtiyatda olan polkovnik-leytenant # Əliyev Səfaqət Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Əsədov Cəmil Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Əli Yolçu oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Samir Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Zaur Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Fərhadov Cavid Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Həmidov Nadir Həkət oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Anar Məmmədzadə oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Fərahim Vahid oğlu – polkovnik-leytenant # Hətəmov Müşfiq Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Hümbətov Emin Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Əkbər Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Vidadi Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Xeyrulla Mais oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Rəşad Şirin oğlu – polkovnik-leytenant # İsayev Qüdrət Burhan oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Əvdil Əsgər oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Qurban Adil oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Ramil Zülfüqar oğlu – polkovnik-leytenant # Qarayev Cavidan Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Qasımov Faiq Qaçay oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Yusif oğlu – 2-ci dərəcəli kapitan # Qasımov Ramiz Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qazəhmədov Yunus Murad oğlu – polkovnik-leytenant # Qədirov Kamran Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Mehman Nərman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qəribov Orxan Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qubadov Emin Hidayət oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Rəşad Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Qadir Ağaqədir oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Elşən Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Əli Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Məmməd Əsədullah oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Sadiq Sadəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Soltan Akif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Yəhya Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Mərdan Ürfət oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Sədi Süleyman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Musayev Zaur Güləhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Mürsəlov Cavid Aləm oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Kamran Nurəli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucəliyev Vidadi İmaməli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Nail Rəfail oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Osmanov Rafiz Ömər oğlu – polkovnik-leytenant # Pirimov Etibar İsgəndər oğlu – polkovnik-leytenant # Ramaldanov Babək Meyvəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Fəqan Səlim oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Rəşad Xanlar oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Eldəniz Ağalar oğlu – polkovnik-leytenant # Süleymanlı Zaur Faiz oğlu – polkovnik-leytenant # Şirəliyev Elman Şirəli oğlu – polkovnik-leytenant # Şirvanov Mehman Mirəziz oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Şükürov Xəyam Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Tağıyev Ruslan Fuad oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Təhməzov Elzamin Kamal oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Umarov Elşən Fərzi oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalabdinov Elmar Cəbrayıl oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Samir Sahib oğlu – mayor # Abdullayev Azər Abazər oğlu – mayor # Abdullayev Teymur Ağabəy oğlu – mayor # Abdurəhmanov Bəhruz Aydın oğlu – mayor # Abuşov Bəhruz Zabid oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Teymur Ələsgər oğlu – mayor # Ağayev İdrak Ağalar oğlu – mayor # Ağayev Ramil Mərdan oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Əhməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Axundov Elsevər Elşən oğlu – mayor # Alıyev Elçin Bayram oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Əfqan Kərəm oğlu – mayor # Allahyarov Rasim Şaynalı oğlu – mayor # Azayev Asif Məhəmmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Rahib Bəxtiyar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Zamiq Cahangir oğlu – mayor # Bağırov Dəyanət Rəşid oğlu – mayor # Baxışov Ayaz Bəhram oğlu – mayor # Baliev Hüseynağa Salman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elburus Eyvaz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Vaqif oğlu – mayor # Bayramov İqbal Əhmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Vüsal Telman oğlu – mayor # Bərxudarov Toğrul Məmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Budaqov Rəşad Ramiz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Gündüzoviç – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Şahlar Fəzail oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cumayəddinov Xəyal Elxan oğlu – mayor # Dəmirli Dəyanət Nazir oğlu – mayor # Eyyubov Elgiz Çingiz oğlu – mayor # Əhədzadə İlkin Qələmşah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əhmədov Bəhruz Vahid oğlu – mayor # Əhmədov Cahid Ələkbər oğlu – mayor # Əhmədov Vidadi Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əkbərov Ənvər Nadir oğlu – mayor # Ələkbərov Fərid Tahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ələkbərov Zaur Qasım oğlu – mayor # Əliyev Alim Fəxrəddin oğlu – mayor # Əliyev Asiman Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Əli oğlu – mayor # Əliyev Eynur Vaqif oğlu – mayor # Əliyev Həmid Rəşid oğlu – mayor # Əliyev İlkin Nizami oğlu – mayor # Əliyev Malik Təvəkkül oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Samiq Hümmət oğlu – mayor # Əsgərov Novruz Ələddin oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əsgərov Rüfət Mürvət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Nicat Osman oğlu – mayor # Gülverdiyev Təhmasib Mirzəkişi oğlu – mayor # Hacıyev Abakar Məhəmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Aslan Şahmərdan oğlu – mayor # Hacıyev Elnur Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Habil Əvəz oğlu – mayor # Hacıyev Ramid Nəriman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Rəşad Qurban oğlu – mayor # Heydərov Amid Rəbbil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həmidov Elçin Elyas oğlu – mayor # Həsənov Fikrət Kərəm oğlu – mayor # Həsənov Xəyal Cəmil oğlu – mayor # Həsənov Qismət Kamil oğlu – mayor # Həsənov Rövşən Qabil oğlu – mayor # Həsənov Sadiq Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həşimov Araz Şamməd oğlu – mayor # Həşimov Həşim Əzim oğlu – mayor # Höccətov Elşad Höccət oğlu – mayor # Hüseynov Nazim Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Ravin Bahəddin oğlu – mayor # Hüseynov Rəhim Qədir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Səməd Mahir oğlu – mayor # Xəlilov Bayram Xəzənağa oğlu – mayor # İbadov Aqşin Nazim oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İbrahimov İlkin Ələkbər oğlu – mayor # İbrahimov Rəşad Nəriman oğlu – ədliyyə mayoru # İmanov Adəm İman oğlu – mayor # İsayev Amid Rizvan oğlu – mayor # İsmayılov Elməddin Ədalət oğlu – mayor # İsmayılov Fuad Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsmayılov Natiq Əjdər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəşad Rasim oğlu – mayor # Kazımov Anar İlyaz oğlu – mayor # Kəlbalıyev Səyavuş Hümbət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Kərəmli Elçin Cahangir oğlu – mayor # Kərimov Anar Sabir oğlu – mayor # Kərimov Əlizamin Səxavət oğlu – mayor # Kərimov Ramil Aydın oğlu – mayor # Kərimov Taleh Adil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qaflanov Şixamir Oruc oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qarayev Elman Əli oğlu – mayor # Qarayev Ramil Ələsgər oğlu – mayor # Qasımov Abbas Rza oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qasımov Əvəzağa Böyükbala oğlu – tibb xidməti mayoru # Quliyev Elnur Eldar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Quliyev İlqar Akif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qurbanov Adil Habil oğlu – mayor # Qurbanov Ramin Məhəmməd oğlu – mayor # Malxasov Anar Yaşar oğlu – mayor # Mansurov Elçin Elşən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Maşıyev Asəf Volodya oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Rafiq Tofiq oğlu – mayor # Məlikov Vüsal Nüsrət oğlu – mayor # Məmmədov Anar Elşad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Rafael oğlu – mayor # Məmmədov Emil Rasim oğlu – mayor # Məmmədov Əflatun Mübariz oğlu – mayor # Məmmədov Əlövsət Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Ağabəy oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Xanoğlan oğlu – mayor # Məmmədov Seyran Əlisuvar oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Natiq oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Zakir oğlu – mayor # Məsimov Filman Çingiz oğlu – mayor # Mikayılov Azər Əmrah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Mikayılov Ramil Rafiq oğlu – mayor # Miriyev Vüsal Rafik oğlu – mayor # Möhsünov Əsgər Rəhim oğlu – mayor # Möhsünov Möhsün Camal oğlu – mayor # Muradov Səməd Əli oğlu – mayor # Musayev Bayram Əliqulu oğlu – mayor # Musayev Natiq Ələsgər oğlu – mayor # Mustafazadə Qabus Hacıməmməd oğlu – mayor # Mürsəliyev Sübhi Balamirzə oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Nəsirov Əhməd Bəxtiyar oğlu – mayor # Nəsirullazadə Rauf Şükür oğlu – mayor # Novruzov Vüqar Əliağa oğlu – mayor # Nuriyev Valeh Gülxan oğlu – mayor # Orucov Elşən Yavər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Elsevər Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Riyad Mirzəli oğlu – mayor # Rzayev Şahin Dədəbəy oğlu – tibb xidməti mayoru # Sadıqov İlqar Çoban oğlu – mayor # Salahov Məmməd Əbülfət oğlu – mayor # Salayev Natiq Akif oğlu – mayor # Seyidəhmədov Ruslan Seyidşah oğlu – mayor # Süleymanov Emin Bəhmən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Mustafa oğlu – mayor # Şükürov Anar Mehman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Talıbov Kərim Vahid oğlu – mayor # Tanrıverdiyev Elşən Elyar oğlu – mayor # Vəliyev Bəxtiyar Yediyar oğlu – mayor # Vəliyev Vüsal İslam oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zamanov Sənan Qahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Müseyyib Saleh oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Rəşad Zakir oğlu – mayor # Abbasov Pərvin Vasif oğlu – kapitan # Abdullayev Amil Hümbət oğlu – kapitan # Abdullayev Baxışəli Əziz oğlu – kapitan # Abdullayev Rəşad Arif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abdullazadə İlham Məmmədəli oğlu – kapitan # Abdurrahmanov Nicat İlqar oğlu – kapitan # Abdurrəhmanov Hafiz Xalid oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ağabalayev Qadir Malik oğlu – kapitan # Ağazadə İlkin Adil oğlu – kapitan # Babayev Nihad Akif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Babayev Şamil Baloğlan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Anar Mübariz oğlu – kapitan # Bədrəddinli Valeh Xaləddin oğlu – kapitan # Cabbarov Seymur İlham oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Ağaddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərli Həmid Kərim oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Amid Güləddin oğlu – kapitan # Cəmiyev Aşur Bəybala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Fuad Əlişiroviç – kapitan # Dilavərzadə Vasif Rasif oğlu – kapitan # Dursunov Fərid Fazil oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ellazov Tural Şikar oğlu – kapitan # Əhədov Cavid Zabil oğlu – kapitan # Əlirzayev Rza Kamil oğlu – kapitan # Əliyev Ceyhun Yusif oğlu – kapitan # Əliyev Fəzail Cahan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Fizuli Vidadi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Rəşad Əmiralı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Seydəli Seydəmir oğlu – kapitan # Əsədov Elyar Arif oğlu – kapitan # Əsgərov Samid Gülmalı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əzimov Cavid İsa oğlu – kapitan # Fərəcov Kamran Qılman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Fətəliyev Zaur Zakir oğlu – kapitan # Foladi Həbib Nüsrət oğlu – kapitan # Hacıyev Hikmət Şubay oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hacıyev Xəqani Mübariz oğlu – kapitan # Həmidov Mahur Mahir oğlu – kapitan # Həsənov Babək Aftandil oğlu – kapitan # Həsənov Ceyhun Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov Əsəd Fərhad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov İlkin İlham oğlu – kapitan # Həşimov Fərrux Mirzəmməd oğlu – kapitan-leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Türkay Nizami oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Amir Hüseynağa oğlu – tibb xidməti kapitanı # Hüseynov Emil Hüseynbala oğlu – kapitan # Hüseynov Hüseyn Həsənqulu oğlu – kapitan # Hüseynov Mehdi Arif oğlu – kapitan # Hüseynov Şahnur Şahin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Şirbala Hüseynbala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Ülvü Möhsün oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Həmidağa Bağı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Xanmədov Samir Nazir oğlu – kapitan # Xurşudov Ramil Ağayar oğlu – kapitan # İbrahimov Elsevər Elşad oğlu – kapitan # İbrahimov Vüqar Rəşid oğlu – kapitan # İdrisov Bəhruz Fərhad oğlu – kapitan # İsayev Ehtiram Teymur oğlu – kapitan # İsgəndərov Arzu Seymur oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İslamov Samir Xalıq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mübariz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov İmamverdi Yoloğlu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Kamran Vaqif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Zakir oğlu – kapitan # İsrafilov Kənan Faiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kazımov Elvin Ədalət oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kərimov Tofiq Dadaş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qasımzadə Sərvan Seymur oğlu – kapitan # Qəhrəmanov Ruslan Mehman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qubatov Zülfüqar İsmi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Hətəmxan Məti oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Rəşad Əfras oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Sənan Asif oğlu – kapitan # Quliyev Şahmar Kəmaləddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qurbanov İmran İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mahmudov Cavid Hilal oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Valeh oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hamlet oğlu – kapitan # Mehralıyev Əvəz Arif oğlu – kapitan # Meydanov Elməddin Bahəddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məlikov Aqil Niyaz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Kərəm oğlu – tibb xidməti kapitanı (ölümündən sonra) # Məmmədov Azər Kərəm oğlu – kapitan # Məmmədov Fuad Faiq oğlu – kapitan # Məmmədov Pərviz Ələddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Arif oğlu – kapitan # Mənəfov Elnur Elsevər oğlu – kapitan # Mikayıllı Samir Sabir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ziya Niyaz oğlu – kapitan # Muxtarov Urxan Nazim oğlu – kapitan # Musibov Veysəl Yadullayeviç – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Hamlet oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Rəvan Mövlüd oğlu – kapitan # Nəcəfov İlkin Misir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəcəfov Vüqar Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəxri Şahmar oğlu – kapitan # Nəsirov Razim Asim oğlu – kapitan # Noçuyev Surxay Əbdul oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Orucov Cavid Hüseyn oğlu – kapitan # Pənahov Rövşən Mahmud oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov İsmayıl Məhəmməd oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov Səfa Zöhrab oğlu – kapitan # Sərkarov Roman Kamran oğlu – kapitan # Sultanov Sərdar Səfər oğlu – kapitan # Şahverdiyev Vüsal İlham oğlu – kapitan # Şəmsədov Ceyhun Üzeyir oğlu – kapitan # Şıxıyev Elmar Etibar oğlu – kapitan # Şikarov Nəcəf Şikar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Əliş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Vidadi oğlu – kapitan # Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Tağıyev Elman Əli oğlu – kapitan # Təhməzov Elşad Fəxrəddin oğlu – kapitan # Useynov Ceyhun Elşad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Azad Rafiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Kamil Fikrət oğlu – kapitan # Zeynalov Tural Ruslan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abbasbəyli Həmid Cavanşir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbaslı Arif Firuz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Ağaqardaş İlham oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Aydın Şahzadə oğlu – baş leytenant # Abdullayev Elşən Sabir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev İbrahim Habil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullazadə Abdulla Abutalıb oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Ağayev Elçin Zakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Azər oğlu – baş leytenant # Alqayev Harun Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Babək Bəxtiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elşad Zaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tofik Eldar oğlu – baş leytenant # Bababəy Şamil Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babaxanov Elman Ağamirzə oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Vüsal Sübbuh oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vaqif Eldar oğlu – baş leytenant # Bayramov Ramin Hüseynağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Valeh Vahid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Azay Cəlal oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Cəfərli Ayaz Qorxmaz oğlu – baş leytenant # Cəfərov Mətləb Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Dadaşov Vasif Alihəsən oğlu – baş leytenant # Dadaşzadə Mahir Qərib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Emnalıyev Orxan Eyvaz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhədov Tural Rahil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədov Əhməd Oktay oğlu – baş leytenant # Əhmədov Gülağa Əli oğlu – baş leytenant # Əhmədov Nahid Novruz oğlu – baş leytenant # Əhmədov Şahin Arzu oğlu – baş leytenant # Əhmədov Teymur Cəfər oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Azad Rövşən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Famil Ağaəhməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu – baş leytenant # Əkbərov Fərrux Firdovsi oğlu – baş leytenant # Ələkbərov Əlisahib Selman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Röyal Fərmail oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlili Elvin İnqlab oğlu – baş leytenant # Əlimov Elvin Nəsrəddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Əliyoldaş oğlu – baş leytenant # Əliyev Rzalı Rəşid oğlu – baş leytenant # Əliyev Sərxan Qabil oğlu – baş leytenant # Əlizadə Fuad Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Qorxmaz Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Nihad Bəhman oğlu – baş leytenant # Əmirli Sərxan Əmir oğlu – baş leytenant # Əsədov Əsəd Cəmaləddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsədzadə Peyman Həbib oğlu – baş leytenant # Əsgərli Kamil Həsənqulu oğlu – baş leytenant # Əsgərli Tural Ələmdar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Rauf Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əyyubov Ceyhun Savalan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elçin Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elgün Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Xəyyam Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Fərəməzov Nurlan Əhliman oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # (ölümündən sonra) # Fərzalıyev Samiq Misir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gözəlov Xalid Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gülüşov Tərlan Salman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Ayxan Vaqif oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Hacıyev Hacı Firidun oğlu – baş leytenant # Hacıyev İsmət Şölət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Natiq oğlu – baş leytenant # Hacıyev Qasım Fail oğlu – baş leytenant # Hacıyev Tural Gəncəli oğlu – baş leytenant # Həmidov Mixail Hamletoviç – baş leytenant (ölümündən sonra) # Həsənli Cəlal Rəfayıl oğlu – baş leytenant # Həsənov Elşən Rövşən oğlu – baş leytenant # Həsənov Əmrah Kamil oğlu – baş leytenant # Həsənov Ramin Hümmət oğlu – baş leytenant # Həsənov Saleh Sakit oğlu – baş leytenant # Hümbətov Azad Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Etiram Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Əmrah Namik oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Nurlan Yusif oğlu – baş leytenant # Hüseynov Cəlal Rafiq oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Oktay oğlu – baş leytenant # Hüseynov Əfşan Əbülfəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərrux Baxış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Nəbi Hacıbala oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Bəhmən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Raqib Adil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xasıyev Röyal Abuzər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilli Namiq Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilov Araz Yaşar oğlu – baş leytenant # Xəlilov Bəxtiyar İlham oğlu – baş leytenant # Xıdırov Elgün Fuad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbadov Murad Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbayev Elmar Hikmət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimli Adil Asəm oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İlqarlı Pərviz İlqar oğlu – baş leytenant # İskəndərov Vüsal Vahid oğlu – baş leytenant # İsmayılov Abbasəli İmamqulu oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aslan Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Elmar Talıb oğlu – baş leytenant # İsrəfilov Elmar Vilayət oğlu – baş leytenant # Kazımov Kamran Qurbanəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Vüsal Kamran oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Elvin Qəşəm oğlu – baş leytenant # Kərimov Sənan Rəhman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Tərlan Daşqın oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qabilli Zaur Nəzər oğlu – baş leytenant # Qabilov Səməd Yusif oğlu – baş leytenant # Qaragözov Məhəmməd Cəlal oğlu – baş leytenant # Qasımov Həmid Oruc oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Şöhrət Şakir oğlu – tibb xidməti baş leytenantı (ölümündən sonra) # Qəfərli Ülfət Qismət oğlu – baş leytenant # Quliyev Əvdil Qardaşxan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Əlimərdan Fəttah oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qureşli Firuz Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Emin Pünhan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mailov Namiq Abış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fuad İmaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məlikov Mahmud Təhmasib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmiyev Valeh İsbat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Adil Nadir oğlu – baş leytenant # Məmmədli Sübhan Səbuhi oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Səfiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vahid oğlu – baş leytenant # Məmmədov Xəzər Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədov Sahil Rasim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Zakir oğlu – baş leytenant # Məmmədov Ümman Rafiq oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə İlkin Əzizağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mərdanov Nemət Zakir oğlu – baş leytenant # Mikayılov Fuad Firudin oğlu – baş leytenant # Mikayılov Ramiq Namiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmar Şahin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hikmət Elçin oğlu – baş leytenant # Mirzəyev Şamil İsmayıl oğlu – baş leytenant # Muradlı İlkin İlyas oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Fərid Mikayıl oğlu – baş leytenant # Mustafayev Təhmasib Sərməst oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Namazov Məhəmməd Ziyəddin oğlu – baş leytenant # Nəcəfov Cəmil Nəcəf oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmədov Namik Hafiz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Nəhmətov Ceyhun Ehtiqad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmətov Nahid Faiq oğlu – baş leytenant # Nəsibov Xaliddin Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Novruzov Əkrəm Bəhram oğlu – baş leytenant # Nuriyev Nurməmməd Qurban oğlu – baş leytenant # Nurzadə Rövşən Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Amil Əhliman oğlu – baş leytenant # Paşayev Daşdəmir Əlizaman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimli Kamil Vəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Elvin Ehtiram oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Orxan Tofiq oğlu – baş leytenant # Rəsulzadə Təbriz Əfrayim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəşidzadə Səid Nofəl oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rustamov Ruslan Nüsrət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rüstəmov Sərxan Tehran oğlu – baş leytenant # Rzayev Zülfü Zeyni oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rzazadə Həsən Vüqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqlı Məmmədhəsən Meydan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqov Rəhim Soltanağa oğlu – baş leytenant # Seymur Hüseyn oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfəri İltifat İlhamin oğlu – baş leytenant # Səfərli Cavid Xaliq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Hikmət İldırım oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Orxan Şamil oğlu – baş leytenant # Səyyadov Fizuli Fəzli oğlu – baş leytenant # Süleymanlı Aqil Akif oğlu – baş leytenant # Şahmirzəyev Nurbala Elçin oğlu – baş leytenant # Şirəliyev Sahib Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şirinli Mərhəmət Ariz oğlu – baş leytenant # Şükürov Samir Təyyub oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Tağılı Məhəmmədəli Hafiz oğlu – baş leytenant # Telmanlı Allahyar Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İlqar Cahit oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İsmayıl Mehman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yaqublu Əliqismət Mükafat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yarməmmədov Mübariz Elxan oğlu – baş leytenant # Yusifov Elnur Qabil oğlu – baş leytenant # Zakirov Elvin Ağasəlim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zamanov Rəşad Mətləb oğlu – baş leytenant # Zeynalov Elnur Elsevər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov İlqar Natiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Murtuz Çingiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Teymur Feyruz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Ələsgər Yusif oğlu – leytenant # Abdullayev İsa Vəzir oğlu – leytenant # Abdullayev Kənan Mübariz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Rəşad Sahib oğlu – leytenant # Ağamaliyev Şəhriyar Əvəz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Mirlətif Mirislam oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Aslanov Tural Elşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atakişiyev Tərlan Dərgah oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atayev Nicat Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Əli Həsən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Ramin Mehman oğlu – leytenant # Bağırov Süleyman Loğman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Natiq Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramlı Elmar İsa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Azər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Aqşin Şahin oğlu – leytenant # Bəşirov Hakim Nizam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Nəcəf oğlu – leytenant # Cavadov Namiq Rəhbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Ceyhun Zeynal oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Eyyubov Tural Yadulla oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbdürrəhimli Habil Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbilov Kamal Vidadi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Adil Qədir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əhədli Ümidəli Şirvan oğlu – leytenant # Əhmədli Şahid Gülməmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədli Tural İkram oğlu – leytenant # Əhmədov Elnur Murad oğlu – leytenant # Əjdərov Rəhman Rasim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Əmrah Şahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Telman İqdam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Əmirulla Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ənvər Nizami oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərmin Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Mustafa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İmran Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Mirzağa Məmmədbağır oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Qurban oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Samir Əliheydər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Pərvin Vüqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ənvərli Aqşin Faiq oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əsədov Emil Balaqardaş oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Elçin Yalçın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Musa Əlifağa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əskərzadə Ramil Əskər oğlu – leytenant # Əzizov Teymur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Feyzullayev Zahir Eyvaz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Göyüşov Sərvan Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Bayram oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Heydərov Vasif Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həməşəyev Qismət Oruc oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həmidov Rəsman Mərdan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Aqil Nofəl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Qurban Mehman oğlu – leytenant # Həsənov Nurlan Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həşimov Nağı Anar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldost Asəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Mətin Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilbəyli Turqut Nadir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Xəlilov Coşqun Mikayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmaməliyev Sərraf Murtuzəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmanlı Murad Müşviq oğlu – leytenant # İmanzadə Ayaz Daşqın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İslamov Bəxtiyar Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aqil Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Rabil Elbrus oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Ramil Asəf oğlu – leytenant # İzzətli Fərid Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Rusif Yusif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Asif Məmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Koroğluyev Tural Cavanşir oğlu – leytenant # Qasımov Hafis Cavanşir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qədimov Güloğlan Nurəddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Elməddin Niyaməddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənbərli Elton Baba oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənimətov Ətraf Oktay oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qorçuyev Anar Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Daşqın Ramiz oğlu – leytenant # Quliyev Həsən İbrahim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramin Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Vəli Vəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Kamran Pərviz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Rauf Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidov Aqil Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidzadə Teymur Tehran oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ülvü Tahir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Vüsal Aslan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Nicat Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Sənan Səlim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ayxan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Namiq oğlu – leytenant # Məmmədov Elcan Zöhrab oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Əziz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Etibar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Vəlhad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Elçin oğlu – leytenant # Məmmədov Kənan Nifdalı oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəzənfər Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Zakir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəhriyar Müzəffər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Uğur Qulu oğlu – leytenant # Məmmədov Ümid Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Elvin İlham oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Mənsimli Rüfət Ağamalı oğlu – tibb xidməti leytenantı # Möhsümov Elmar Rövşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Siyavuş Akif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nadirli Ərtoğrul Hümbət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nağıyev Murad Mayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəbiyev Orxan Rza oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəciyev Xalid Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Qəşəm oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev Ceyhun Bahadur oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev İlyas Güloğlan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niyazov Elvin Nəcəf oğlu – leytenant # Novruzov Natiq Heydər oğlu – leytenant # Nuruyev Cavid Əşirəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Xalid Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Nemət Əkbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Piriyev Səttər Fuad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəcəbov Röyal Çingiz oğlu – leytenant # Rəhimov Rəşad İlqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Tural Arif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Sadiqov Emin Rəşadət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Salmanov Tariyel Allahverdi oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Seyidov Nihat Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Şahmar Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Süleymanlı Kənan Sadıq oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəbiyev Məhəmməd Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəmilov Azər Elyas oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Vəlizadə İbrahim Malik oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yaqubov Mayis Rəhim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yusubov Elzar Süleyman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zamanlı Məmməd Rəhman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Məhəmməd Bəxtiyar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalzadə Rauf Zahid oğlu – leytenant # Abbasov Seymur Muşfiq oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Namaz Baxış oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Cəsarət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfli Sadiq Nüsrət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfov Yaqub Məhəmməd oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov İntiqam Yavər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Sahil Səfər oğlu – baş gizir # Abdullayev Eldar Firidun oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağamirov Şixmir Qabil oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Fərid Səid oğlu – baş gizir # Ağayev Rauf Şahqasım oğlu – baş gizir # Ağayev Zülfü Ağalı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Şahin Hüseynbala oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Babayev Murad Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İlqar Rasim oğlu – baş gizir # Bədəlov Oktay Ələddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Sübhan Rahim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Sakit Əhliman oğlu – baş gizir # Əhmədov Yasən Yelmar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Fərman oğlu – baş gizir # Əliyev Elçin Habil oğlu – baş gizir # Hacıyev Teymur Zaur oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Kazım Əziz oğlu – baş gizir # Hüseynli İlqar Şəmiyyət oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Ramil Xaliq oğlu – baş gizir # İsmayılov Camal Vidadi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Nizaməddin İsmayıl oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüsal Nəbi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Rəmal Saleh oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Rəvan Elxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Nuralı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qurbanəliyev Tapdıq Dövlətxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Mərdan Əhməd oğlu – baş miçman (ölümündən sonra) # Mehtiyev Paşa Ehtibar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Lətif oğlu – baş gizir # Məmmədov Elmir Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fariz Cabir oğlu – baş gizir # Məmmədov Maarif Məmməd oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Mahir Ağasəlim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mikayılov Nahid Soqat oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Fariz Hacağa oğlu – baş gizir # Namazov Məhəmməd Əhməd oğlu – baş gizir # Nəzərov İnqilab Tacı oğlu – baş gizir # Niftəliyev Mehrab Söhrab oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Nurmətov Çoban Razaddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ömərov Elvin Xeybər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Poladov Aynur Şıxbaba oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov İlham Tahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Taleh Sabir oğlu – baş gizir # Səlimli Bakıxan Alim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov İlkin Mahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Şabanov Ramin Bayraməli oğlu – baş gizir # Tanrıverdiyev Azər Ziyadəli oğlu – baş gizir # Tarverdiyev Ayxan Xanverdi oğlu – baş gizir # Yusifli Azər Nazim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Mehman Musa oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Ramil Mürşid oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ceyhun Natiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Hüseyn Əlizadə oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ruslan Abbas oğlu – gizir # Abbasov Tariyel Maarif oğlu – gizir # Abdullayev Hasil Miryusif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Sərxan Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanlı Sübhan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanov Elvin Əbülfəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abışov Alim Həsən oğlu – gizir # Abışov Babək Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Cəlal Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev İlkin Tehran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Axundov Mirzə Musa oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Alıyev Azər Aydın oğlu – gizir # Alıyev Laçın Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alıyev Vahid Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alməmmədov Emin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Ağasadıq Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Babək Sakit oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Xəyal Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Səməd Akif oğlu – gizir # Azayev Sadiq Xubyar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad Ağabəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Balayev Orxan Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Baloğlanov Nicat Mahmud oğlu – gizir # Bayramov Xəqani Məmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Bayramov İsmət Əmirağa oğlu – gizir # Bayramov Samir Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Budaqov Rufiz Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Vidadi Cəbrayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarzadə Məmmədiyə Məhəmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cavadlı Nemət Cavid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Xəyal Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Orxan Etibar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Elməddin Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Etibar Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Tərlan Şakir oğlu – gizir # Cəmilli Xəqani Mənsur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəmilli Şakir Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Çobanov Orxan Zahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Elvin İmanqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kamran Rövşən oğlu – gizir # Dadaşzadə Yalçın İsmayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dövlətli İskəndər Vüqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emil Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emin Seymur oğlu – gizir # Ələkbərov Allahverdi Məzahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Bağır Əsəd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Məhəmmədəli Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Naiq Faiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Niyaməddin İsrafil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Vüqar Telman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli İlkin Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli Zaur Mübariz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlisoltanov Vahid Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Dəyanət Ələsgər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Xəqani Füzuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən Ramiz oğlu – gizir # Əliyev Rüfət Fizuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Səbuhi Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Ceyhun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Əlisəfa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sirac Aydın oğlu – gizir # Əliyev Vüsal Məhəmmədəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlizadə Adil Aydın oğlu – gizir # Əlizadə Tahir Qəribəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmənov Məhəmməd İltizam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmirli Tofiq Şəmsəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərli İntiqam Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərov Asəf İlqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzimov Cavanşir Calal oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzizov Elvin Əfrail oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Feyziyev Sadiq Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Göyüşov Məzahir Niyaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Haşımov Tərzan Qəhrəman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmzəyev Novruz Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Telman Rafiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Emin İman oğlu – gizir # Həsənov Faiq Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov İbrahim Firdovsi oğlu – gizir # Həsənov Nicat Əkbər oğlu – gizir # Həsənov Səddam Aydın oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Şamil Davud oğlu – gizir # Həsənov Umud Sərvan oğlu – gizir # Həsənzadə Famil Şiraslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həşimli Cəmil Əflatun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hətəmli Samid Cəmil oğlu – gizir # Hümbətov Ruslan Səlim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Aslan Malik oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Sehran oğlu – gizir # Hüseynov Kərim Tərlan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Nurlan Madər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Pərviz Elşən oğlu – gizir # Hüseynov Ramin Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Sadiq Mütəllim oğlu – gizir # Hüseynov Taleh Valeh oğlu – gizir # Hüseynzadə Röyal Yaşar oğlu – gizir # Xakiyev Calal Rövşən oğlu – gizir # Xəlilov Nadir Ağadadaş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Namiq İlyas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Ruslan Əkbər oğlu – gizir # Xosizadə Müşfiq Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Zamanət Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Emil Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əsəd Bəybala oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Mətləb oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Ceyhun Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əmrah Xudaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Novruz Nürəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Rusif Xeybər oğlu – gizir # İsmayılov Səməd Habil oğlu – gizir # İsmayılov Tahir Niyazi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Səməndər Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Kazımov Bağır Nəzər oğlu – gizir # Kazımov Çingiz Mirzəağa oğlu – gizir # Kazımov İlkin Xanməmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qanıyev İsaxan İsaman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Baba Əhməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Faiq Mayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Hüseyn Kamil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Qoşqar Atakişi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qədirov Şahin Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Saməddin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəniyev Cahid Şaiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Tədbir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Şəhriyar Nəsib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qurbanov Ramil Sudeyif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Vasif Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zahir Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məcidov Rafiq Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ariz Fərzulla oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Süleyman Səfər oğlu – gizir # Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Rüfət Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Turan Raqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Amid Müqabil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavid İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşad Əvəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vətən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Bayramşah oğlu – gizir # Məmmədov İbrahim Nakam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmət Hikmət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kərim Namil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Rza oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Asif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Sahil Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Səadət Lazım oğlu – gizir # Məmmədov Səbuhi Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Nadir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Ürfan Çingiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Xaləddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Qüdrət oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaur Hüseynağa oğlu – gizir # Məmmədyarov Nicat Ağamurad oğlu – gizir # Məmmədzadə Cahan Saleh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mikayıllı Mikayıl Miğfər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəli Rəşad Hafiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Səftər oğlu – gizir # Muradov Turan Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Musayev Sahib Musa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Vüqar Xasay oğlu – gizir # Mütəllimov Qəzənfər Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Anar Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Elfaq Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Vüsal Əmirastan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Cilingir Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbizadə Vasif Mirzə oğlu – gizir # Nəcəfov Fuad Taleh oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Nəhmətov Vüsal Üzeyir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsibov Çingiz Vahid oğlu – gizir # Nəsibov Elmar Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsirov İlyas Arzuman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Niftullayev Elşən Əfqan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Novruzlu Ümid Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Omarov Vüsal Şəmsəddinoviç – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Ceyhun Namaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Elvin Rövşən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Pirseyidov Elnur Nasir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ramazanov Fərid Ömər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəcəbov Ruslan Rəcəb oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Rəşidov Tural Fazil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Ziyəddin Arzu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüsal Valeh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sadıqlı İbrahim Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sahratov Cavid Əlikömək oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səfərov Elvin Ramiz oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Səfərov Nicat Vaqib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimov Cəmil Oqtay oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimzadə Kənan Məmiş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədli Sənan Fikrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Mais Şadıbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Nicat Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Sabuhi İbrahim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Soltanov Nadir Nəzir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov Orxan Oruc oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şahbazov Ruslan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şəkərov Xəyal İman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şərifov Mirnağı Qasım oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şıxalıyev Coşqun Aydın oğlu – gizir # Şıxaliyev Fariz Şahverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şirinov Araz Səfiyalı oğlu – gizir # Şirinov Elvin Elsevən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şükürov İlkin Aslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Cahid Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Şamxal Qəzənfər oğlu – gizir # Tahirov Vüsal Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Cabir Səmid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Təhməzov Samir Nizami oğlu – gizir # Verdiyev Mehman Elişan oğlu – gizir # Verdiyev Natiq Əlimurad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Elyar Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Sehran Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəlizadə Faiq Bayraməli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yolçuyev Azad Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yunusov Alxas Mirxas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusifbəyli Yusif Sabir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusubov Rahim Xəlil oğlu – miçman # Zaməddinov Fərid İmran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abasov Davud Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Babək Habil oğlu – kiçik gizir # Abdullayev Şəhriyar Kamil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Bəylər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağaəhmədov Elnur Fəxrəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Ağali Tağı oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Bəylər oğlu – kiçik gizir # Ağayev Saleh Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Avılov Pərvin İlham oğlu – kiçik gizir # Bağırlı Mirsədi Mircəfər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Orxan Rövşən oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəfər Kamandar oğlu – kiçik gizir # Dəmirov Siyahim Əlizamin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ədilov Əhsən Ağaismayıl oğlu – kiçik gizir # Əliyev Kərim Məhəmmədəli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Qismət Nəsib oğlu – kiçik gizir # Əliyev Nohəl Əlqəmə oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əsədullayev Elnur İmran oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əyyubzadə Pərvin Asif oğlu – kiçik gizir # Əzizov Ayaz Daşqın oğlu – kiçik gizir # Feyzullayev Beyrək Seyfulla oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Firudinbəyli Firudin Fikrət oğlu – kiçik gizir # Heydərov Sabir Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Əmrah Firavan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Ümüd Qaçay oğlu – kiçik gizir # Həsənov Cavid Cabir oğlu – kiçik gizir # Həsənov Orxan Baloğlan oğlu – kiçik gizir # Hüseynli Davud Qabil oğlu – kiçik gizir # Hüseynov İmamalı Cəlil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Tural Araz oğlu – kiçik gizir # Xosrovzadə İlkin Azay oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Elməddin Zeynəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Nail Nəriman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Yunis Yaşar oğlu – kiçik gizir # İbrahimov Elnur Dönməz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Sultan Mikayıl oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrəhimov Əlövsəd Seyidxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsayev Təbriz İsabala oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əhməd Əli oğlu – kiçik gizir # Qasımov Xalid Rafik oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Xaspolad Fikrət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Mirağa Hafiz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Dilavər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Fərid Ayazxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Elxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Elşən Təvəkgül oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Vaqif oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Neman Elman oğlu – kiçik gizir # Mədətov Röyal Şahin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Əşrəf Elman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Zəhəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Asif oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Əli Zeynal oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Fərhad oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şamil Kamil oğlu – kiçik gizir # Mənəfov Şahmar Vidadi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məsiyev Sahil Məhərrəm oğlu – kiçik gizir # Mirzəyev Tural Qeyrət oğlu – kiçik gizir # Musayev Ramil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Əkbər Natiq oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Elcan Hidayət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Orxan Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nayıbov Devran Fazil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nurəddin Kazbek oğlu – kiçik gizir # Novruzov Amin Taciddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Paxırov Elsevər Eyvaz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ramazanlı Əlizamin Umud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rəsulov Mirbala Əmrağa oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmli Rəşad Qənirə oğlu – kiçik gizir # Rüstəmov Zamin Səxavət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzalı Daşqın Elşad oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Mətin Əkrəm oğlu – kiçik gizir # Süleymanov Tamerlan Xankişi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Mehti Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxıyev Səyyad Abdul oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şükürov Alim Davud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Fuad Mərdan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramiq Teymur oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Şahin Rəhim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Talıbov Təbriz Məhrəməli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Vəlibəyov Vaqif Həmdulla oğlu – kiçik gizir # Vəliyev Hüseyn Həşim oğlu – kiçik gizir # Yusifzadə Xudayar Müslüm oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zalov Fəqan Amil oğlu – kiçik miçman (ölümündən sonra) # Zeynallı Aqil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zeynalov Fikrət Hikmət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarlı Zeynal Alim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarov İlkin Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Elvin Şamil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Ağalarov Nahid Musa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Allahyarov Vüsal Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sədail oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Camalov Ceyhun Əsgər oğlu – baş çavuş # Cəfərov Səid Zəfər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüqar İnşallah oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əsgər Əhmədkişi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Vüqar Seyid oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həkimov Zaur Şahmurad oğlu – baş çavuş # Həsənli Seymur Qələndər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Tofiq Etibar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Fəxrəddin Firuz oğlu – baş çavuş # Hüseyinov Elbrus Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Fətəli oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Alik oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdurahman İsrafil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qəsəbov İsmayıl Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Ruslan Üzeyir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Surxay Zülfi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Əliyoldaş oğlu – baş çavuş # Məmmədov Sahib Yaşar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Saleh Mustafa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahlar Şahin oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Alik Rafiq oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Elçin Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Sadıqov Ruslan Amiraslan oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Səlifov Murad Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Vəlizadə Anar Afət oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abasov Təzahür İbrahim oğlu – çavuş # Abbasov Asim Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Ramil Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Cahandar Mahmud oğlu – çavuş # Abdullayev Həsən Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Rafil oğlu – çavuş # Adıgözəlov Fərid İlqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Ramiz İmamverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Rövşən Elşən oğlu – çavuş # Ağayev Rüstəm Ağabala oğlu – çavuş # Axundov Elsevər Qəzənfər oğlu – çavuş # Alməmmədov Alməmməd Toxtamurad oğlu – çavuş # Aydəmirov Dadaşbala Həbibullah oğlu – çavuş # Bağırov Namiq Nurəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Bədəlov Fərhad Gülağa oğlu – çavuş # Bəkirov Bəxtiyar Yavər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cavadov Yalçın Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cəbrayıllı İbrahim Raqub oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Dəmirov Vüsal Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Eyniyev Tərlan Gölişad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əbdürəhmanlı Sabir Faiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Yusif Şövkət oğlu – çavuş # Əhədov Əlişad Rəfail oğlu – çavuş # Əhmədov Natiq Namiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Nəsimi Hüseyn oğlu – çavuş # Ələsgərov Seymur Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərzadə Sənan Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Əmrah Ürfət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Ramin Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Rəfael Oruc oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Timur Nurəddinoviç – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Yadigar Səfxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əlizayıdlı Haldun İlqar oğlu – çavuş # Əsədov Saleh Səməd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fərəcov Zülfüqar Müseyib oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Emil Mayis oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Rahib Pənah oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Füzuli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Azər Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Fariz Şahin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Rəhim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Nahid Hökmüran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Orxan Bəkir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Amil Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzəmi Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xanbabayev Pərviz Nazim oğlu – çavuş # Xeyrullayev Cəlil Mürvət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Eldəniz Polad oğlu – çavuş # Xudaverdiyev Səyavuş Kərim oğlu – çavuş # İbadov Cavad Cabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İlham Əjdər oğlu – çavuş # İmanov Rafil İldırım oğlu – çavuş # İmanzadə Hilal Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Toğrul Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əlizamin Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov İlkin Camal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Niyazi Şahvələd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Pərvin Pərviz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Elgün İslam oğlu – çavuş # Qabilov İsmayıl Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qafarov Elnur Mirzəxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Təhmasib Hikmət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qasımov Eltun Vüqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Bəxtiyar oğlu – çavuş # Quliyev Rəcəb Elşən oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Vasif Tahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Elnur Cəmşid oğlu – çavuş # Mecdunov Xalid Zahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Hüseyn İlham oğlu – çavuş # Mehtizadə Qurban Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Telman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Tərlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Piri oğlu – çavuş # Mirəşrəfbəyli Mirsəfa Mirbaba oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmin Əvəz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Mehman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Muradov Yaşar Mirzə oğlu – çavuş # Muradov Ziyad Muradxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Həsən Hikmət oğlu – çavuş # Nəbiyev Rasim Şakir oğlu – çavuş # Nərimanov Elməddin Arzu oğlu – çavuş # Nəsibov Musa İslam oğlu – çavuş # Nəsirov Xəqani Kamran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Afər Yafət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ömərov Orxan İmran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Pənahov Elməddin Məqsəd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elsevər Mahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəcəbalıyev Tural Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Məzahir oğlu – çavuş # Rəhimov Şamo Heydar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Aslan Süleyman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Ceyhun İsmayıl oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Rauf Yusif oğlu – çavuş # Sədiyev Həsənbəy Səlim oğlu – çavuş # Səməndərli Gündüz Səməndər oğlu – çavuş # Süleymanov Rauf Allahverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şahbazov Abas Cavad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şükürlü Nicat Ayaz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Talıblı Asif Arif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Veyisli Xaliddin Zəkər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Vəliyev Ramazan Hilal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yunusov Amrid Zaur oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Müzəffər Ziyəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbaslı Elnur Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Qəzənfər Nəcəf oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullazadə Tağı İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abıyev İlkin İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Zeynal Eldəniz oğlu – kiçik çavuş # Ağayev Ağabala İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Daşqın Əliqulu oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Tapdıq Çingiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Alışov Ülvi İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vidadi Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Aslanov Leonard Hamlet oğlu – kiçik çavuş # Babayev Allahverdi Ələt oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Seymur Aydın oğlu – kiçik çavuş # Babazadə Məhəmməd Cavanşir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Eşqin Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bahadurzadə Vüqar Məmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Balakişiyev Qara Əmirxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bayramov Fərrux Bayram oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bədirov Murad Qismət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bəhdanov Elməddin Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Cəbrayılov Elçin Surxay oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əli İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Rahil Canəhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Pərviz Lətif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Vadim Ağaba oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əlibəndəyev Anar Qasımbala oğlu – kiçik çavuş # Əliyarov Əliyar Fikrət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Bayram Əli oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Elməddin İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Elnur Ərəstun oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Mərhab Şikar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Turan Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əsədov Anar Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əskərov Xaqani Səfa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fərzəlizadə Emin Fərman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fətiyev Xəqani Hüseynəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Gözəlov Elvin Fizuli oğlu – kiçik çavuş # Hacıyev Qubad Cəmil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Mahir Tahir oğlu – kiçik çavuş # Heydərov Orxan Zeynal oğlu – kiçik çavuş # Həsənquliyev Nicat Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənli Rəşad Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – kiçik çavuş # Həsənov Hikmət Fikrət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov İlqar Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Şahin Fərhad oğlu – kiçik çavuş # Hilalov Araz Elburus oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Şahin Əlicuvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynli İbrahim İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Asim Yaqub oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Elnur Baxşəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Rahib İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruslan Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Emin Abbas oğlu – kiçik çavuş # Xələfov Nicat İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilli Murad Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Elnur Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xurşudov Nazim Muxannət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhruz Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İsrafil Zülfiqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Vüsal Firdovsi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Bəhruz Abbas oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Elbrus Balayar oğlu – kiçik çavuş # İskəndərov Daşqın Akif oğlu – kiçik çavuş # İsmayılov Amid Eldar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Qədim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sakit İsmayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sərdar Sərvər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Eldəniz Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş # Kərimov Elvin Mürşüd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Ülvi Rövşən oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qasımzadə Nicat Höccət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qənbərov Ceyhun Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Qulamlı Ülvi Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Eltay Əli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Nüşrəvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quluyev Elşən Natiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanlı Samir Tanrıverdi oğlu – kiçik çavuş # Mamedov Əmrah Qaraş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədli Yunis İlqar oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cabir Nadir oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cəmaləddin Türbəndə oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Əhməd Nazim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Elxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Mayıl Allahverdi oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məharət Hafiz oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məhyəddin Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaman Habil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Mikayıl Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mirxasov Mirhəsən Raid oğlu – kiçik çavuş # Mirzəmmədov Sərxan Osman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mönsümzadə Orxan Səfiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Murtuzəliyev Xəqani İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Elşən Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Sərxan İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Siyasət Akif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Samir Əli-Səttar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Mahmud Ələsgər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Taleh Zülfəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nəsibli Pərviz Asif oğlu – kiçik çavuş # Orucov Xudayət Vilayət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Tural Əmir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Mahir Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Ramil Şakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elşən Şəfalət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Pirvələdov Famil Teyfur oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Nurlan Əlövsəd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Ramil Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Rufullayev Müşfiq Cabbar oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Nəsib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Səməd Fizuli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzazadə Hüseyn Camal oğlu – kiçik çavuş # Sabirli Əjdər Xanlar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sadıxov Emin Əli oğlu – kiçik çavuş # Səmidzadə Sahil Məzahir oğlu – kiçik çavuş # Süleymanov Arif Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Asif Zakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramid Yaqub oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Teyyublu Çərkəz Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Umarov Anar Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlişov Zahir Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusibov Kənan Fehruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Özal İdris oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zamanov Mətləb Nizami oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zeynalov Orxan Gülağa oğlu – kiçik çavuş # Abbasov Nihad Mövlüd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Həsən Turan oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elman Rakif oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsəfa Səməd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Kamran İlqar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Fərmayıl oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev İntiqam Bəxtiyar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abakarov Nail Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ayaz Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Elvin Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ruslan Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Samir Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Vüqar Əli oğlu – əsgər # Abbasəliyev Hüseyn Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nadir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nurəli Kərəm oğlu – əsgər # Abbaslı Aslan Əmiraslan oğlu – əsgər # Abbaslı Elgin Ağayar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Elgiz Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Hikmət Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Munis Həbibullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Ağababa Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aslan Vəliyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aysənan Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Bəşir Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Cavid Tofiq oğlu – əsgər # Abbasov Elcan Əfsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elşən Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Eyyub İlham oğlu – əsgər # Abbasov Əkbər Ayaz oğlu – əsgər # Abbasov Fərrux Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Həsən Səfər oğlu – əsgər # Abbasov İlham Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov İsa Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Kamran İsaxan oğlu – əsgər # Abbasov Möhlət Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Murad Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Müşviq Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nemət Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nurhan Əlastan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Pünhan Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Seymur Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Səxavət Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Şamxal Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Toğrul Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Şəfaət oğlu – əsgər # Abbasov Vahid Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Vüsal Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Zülfüqar Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Rəhman Telman oğlu – əsgər # Abdalov Nurlan Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləlimov Miqdad Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləzimli Emil Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullalı Zülfüqar Mübariz oğlu – əsgər # Abdullayev Babək İlham oğlu – əsgər # Abdullayev Balazadə Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Cavid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elgün Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elməddin Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elnur Təvəkkül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Etibar Ziyad oğlu – əsgər # Abdullayev Əkram Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Fərid Niyazi oğlu – əsgər # Abdullayev Həmdulla Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Həsən Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Hikmət Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Mərahim Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nicat Mirnəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nihad Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nurlan İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Raul Rauf oğlu – əsgər # Abdullayev Rəşid Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Samir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Səməd Sədiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Sənan Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Şəmsəddin Amil oğlu – əsgər # Abdullayev Taleh Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Taleh Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Tosif Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vaqif Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vüsal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə İmaməddin Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Qasım Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Teymur Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdulov İdrət İbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdürrəhmanov İsrəfil Niyazi oğlu – əsgər # Abışev Telman Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Asif Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Elnur Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Səyyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Fərid Əlfayım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Tacəddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Ülvi Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Zəka Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abiyev Vasif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abuşov Hekayət Hidayət oğlu – əsgər # Adgözəlov Ceyhun Çoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adgözəlov Faiq Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cavid Gülhəsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cəmil Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Qaryağdı Aqil oğlu – əsgər # Adilov Şirəli İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adişov Qüdrət Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabalayev Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabəyov Oktay Baxşəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağacəfərli Ağamid Şirzaid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağahüseynli Səyyad Əliyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakərimov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev İlkin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev Nurlan Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev İlkin Saməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev Tofiq Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağalarlı Toğrul Daşqın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağali Zaur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaliyev Müzəffər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Ağamməd Elgiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaməmmədov Xəyal Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağarzayev Xəqani Ağarza oğlu – əsgər # Ağasiyev Elşən Ağabala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaşov Famil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağa Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamali Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamir Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Aqşin Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Azər Seyfəddin oğlu – əsgər # Ağayev Cavanşir Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Cavidan Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ceyhun Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Əhəd Bilal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Xəlil Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İldrım Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İntiqam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Mehdi Firdovsi oğlu – əsgər # Ağayev Mənsur Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Naim Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Nihad Nizami oğlu – əsgər # Ağayev Ramiq Təhsin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ramil Ağarəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Şahin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Turqay Cavanşir oğlu – əsgər # Ağayev Ülvi Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vahid Məcnun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zabil Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zamin Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Ağa Qüdrət oğlu – əsgər # Ağazadə Emin Valik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Mirməhəmməd Sehran oğlu – əsgər # Ağazadə Murad İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Rəşad Fərhad oğlu – əsgər # Ağazadə Sənan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Eşqin İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Əfqan Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundzadə Kənan Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Akifzadə Elmir Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxanov Orxan Xanazad oğlu – əsgər # Alxaslı Rəvan Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxasov Elməddin Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alışanov Raik Murad oğlu – əsgər # Alışov Samir Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Elşən Elşad oğlu – əsgər # Alıyev Xaliq Vüqar oğlu – əsgər # Alıyev Qələndər Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Şaiq Tahir oğlu – əsgər # Alızadə Əfqan Oruc oğlu – əsgər # Alızadə Seymur Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alişanlı Amal Seyfəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Afiq Nizami oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Eynulla oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Asiman Niyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Xəyal Namiq oğlu – əsgər # Allahverdiyev İsgəndər Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Kənan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Məhəmməd Kəmaləddin oğlu – əsgər # Allahverdiyev Nazir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Rövşən Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Sakit Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Samir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Süleyman Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tacir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Turxan Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vilayət Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Zöhrab Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdizadə Elnur Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Məhəmməd Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Telman Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Elvin Toxtamurad oğlu – əsgər # Alməmmədov İman Tarverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Təbriz Letman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanaliyev Tərlan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanov Əhməd Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Elçin Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanlı Orxan Şahmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Atəş Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Elşən Alxas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Röyal Elzar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Taleh Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Astanlı İqbal İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Kamil Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Ömər Müzəffər oğlu – əsgər # Atakişiyev Ramiz Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Rüstəm Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Toğrul Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ataşov Asif Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atayev Tariyel Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Avdiyev Orxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Beyrək Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Nizami Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ayvazov Həsən Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Eltac Sədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Zabil Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azayev Ülvi Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babaşov Hikmət Firudin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ağaşirin Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Alməmməd Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Anar Ramiz oğlu – əsgər # Babayev Babaxan Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Cavad Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Çingiz Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elvin Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Əmirxan Mirilham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fariz Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fərhad Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev İqbal Zəki oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Kamal Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Muxtar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Mustafa Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ozal Zakir oğlu – əsgər # Babayev Pərvin Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rauf Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Sahil Coşqun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Samsun Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Taleh Xanmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Telman Mahmud oğlu – əsgər # Babayev Ülvi Fizuli oğlu – əsgər # Babayev Vüqar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Yunis İlham oğlu – əsgər # Babazadə Babazeynal Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Xaqani Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Mirşəmsi Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Tural Marif oğlu – əsgər # Babazadə Ülfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Yolçu Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırlı Hikmət Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Aqil Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Yunus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Zeynal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Əli Eltay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Məmmədağa Həsənağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Nurlan İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Ramin Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Süleyman Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Mahsun Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Sadiq Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağıyev Rəşad Musa oğlu – əsgər # Bağmanov Səməd Əliağa oğlu – əsgər # Bahadurov Anar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Cahangir Əmrah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Hakim Səyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov İlqar Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Sadiq Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışova Arəstə Kərim qızı – QHQ əsgər (ölümündən sonra) # Baxışzadə İlkin Əlimədət oğlu – əsgər # Baxşalıyev Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Araz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İnam Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Amil Faiq oğlu – əsgər # Baxşiyev Eldar Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vahid Məclum oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Pərviz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Ramil Ruslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balacayev Qərib Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baladov Ruslan Allahyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balağayev Seyfəddin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balakişiyev Xəyal Müseyib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baloğlanlı Elşad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baratzadə Bayram Etibar oğlu – əsgər # Bayraxtarov Batdal Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı İbrahim Nadir oğlu – əsgər # Bayramlı Niyaz Knyaz oğlu – əsgər # Bayramlı Tural Ədil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Aydın Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Cavid Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Coşğun Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elcan Qoşqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elmin Elməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elnur Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əli Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əmrah Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Ağaisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Xəyal Feyruz oğlu – əsgər # Bayramov Xəzər Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Kamran Zakir oğlu – əsgər # Bayramov Məmməd Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Orxan Surxay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Osman Zeyqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səddam Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səlimxan Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səttar Rövşən oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Məcid oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Rasim oğlu – əsgər # Behbudlu Behbud Rübail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Behbudlu Elşən Əşrəf oğlu – əsgər # Behbudov Nofəl Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Beydiyev Nazim Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Elməddin Dəyanət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Səhman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədirli Saməddin Cəfər oğlu – əsgər # Bədirov Nəcməddin Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəhmənli Manaf Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəxtiyarov Orxan Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Ömər Ehtibar oğlu – əsgər # Bəkirov Təbriz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Yasər Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəktiyev Müşfiq Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəndəliyev Əliəkbər Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Akif Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Əyyub Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Rəhman Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirzadə Hüseyn Xanhüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyişli Elgün Teyuf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Elnur Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Seymur Səlyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyverdiyev Rafik Nurməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bilalov Abdulcəmil Xaqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Binnətov Ruslan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Budaqov Yusif Ramiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Burcəliyev İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bünyadlı Rəvan Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabarzadə Cavid Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Akif Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Elnur Şahmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Əli Baba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Muraz İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Səlim Qılman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şahgündüz Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şöhrət Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Tərlan İsmət oğlu – əsgər # Calalzadə Calal Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Camalzadə Famil Hicran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Canlar Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ələsgər Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Mahmud Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ramin Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Semral Sarvan oğlu – əsgər # Cavadov Sərxan Məmmədli oğlu – əsgər # Cavadzadə Anar Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadzadə Şaiq Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ceyranov Feliks Qorkiyeviç – əsgər # Cəbiyev Qardaşağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbizadə Əbil Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Ağacan Zakiroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Xəyal Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Rahib Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Araz Aydın oğlu – əsgər # Cəfərli Asim Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Cəfər Balbacəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Elşən Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əli İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əmrah Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Röyal İkrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Ruslan Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Şahin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Afiq Yediyar oğlu – əsgər # Cəfərov Anar Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Araz Səmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ayxan Cəmaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cavid Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəlil Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elmar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elnur Cəmiyyət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elvin Zakir oğlu – əsgər # Cəfərov Elyəddin Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əli Bəyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Fərid Eldəniz oğlu – əsgər # Cəfərov Fərid İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov İbrahim Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mirmuraz Mirbaba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mübariz Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Oruc Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Osman Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Rahid Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Röyal Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Mövlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sadiq Sahib oğlu – əsgər # Cəfərov Sənan Məmməd oğlu – əsgər # Cəfərov Surxay Cümşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sübhan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Şəmsi Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tacir Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tehran Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Təbriz Rafiq oğlu – əsgər # Cəfərov Ülvi Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Sərhədxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Şəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Yusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Eşqin Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə İsrayıl Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Tarif Qədim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Elcan Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Həsən Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Xaləddin Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Sahil Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Şöhrət Cəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Tural Callad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəmilli İlqar Nurəli oğlu – əsgər # Cəniyev İlqar Elçin oğlu – əsgər # Cumayev Orxan Fətəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cumuzadə Təbriz İldırım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cuvarov Tural Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cümşüdov Orxan Sabutay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çələbili Vüqar Fərəcullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çıraqlı Anar Firuz oğlu – əsgər # Dadaşlı Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əjdər Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əzizağa Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Nurlan Səyyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Orxan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Seyfəddin Məhyyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Taleh Yalçın oğlu – əsgər # Dadaşov Zaur Zümrüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Hüseyin Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kənan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadiyev Elnur Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elfak Eltun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elmar Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Orxan Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Rəvan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdıyev Əmirxan Eldar oğlu – əsgər # Dəmirçiyev Tural Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirli Elşən Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Ədalət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Sabir Rafiq oğlu – əsgər # Dənziyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dərgahov Tərlan Əlican oğlu – əsgər # Dostuyev Elçin Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətov Zaur Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətzadə Cəbrayıl Dövlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dursunov Zeynali Əlləz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Elşən Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eissavi Muhamməd Mazen oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Elbəyiyev Orxan Sübhan oğlu – əsgər # Eldarzadə Azər İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminli Rüstəm Mais oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Tacir İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eylasov Cəfər Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eynili Şəhruz Hicran oğlu – əsgər # Eynullayev Rövşən Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Məzdək Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Rüfət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əbülhəsən Balaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əli Sehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov İslam Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Rəşad Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyyubov Sərvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbdülov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilzadə Sübhan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ədilov Babək Bəhrəm oğlu – əsgər # Ədilov Səid Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Nurlan Mürvət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədli Baloğlan Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədov Mehrac İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə Elsevər Ağacan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə İmaməli Şəvəqqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədəliyev Kərim Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Aydın Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elməddin Gülverən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elsevər Nəbi oğlu – əsgər # Əhmədli Elşən Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Nurlan Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Abdulla Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Amal Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Asif Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ayaz Elson oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Bayram İsmayıl oğlu – əsgər # Əhmədov Bəhruz Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ehtiram Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elmar Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elnur Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elşən İlham oğlu – əsgər # Əhmədov Əhmədxan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Xəyal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İlqar Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İslam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Kənan Ləzgi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Qalib Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mahmud Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mənsur Mamed oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mərhəmət Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mikayıl Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mirmöhsüm Mirdaməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nicat Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nihad Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəvan Yafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sabir Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səbuhi Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sənan Qalasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səyadulla Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Şahin Habil oğlu – əsgər # Əhmədov Tacir Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Tural İzətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Zamiq Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Elməddin Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Əliş Məhərrəm oğlu – əsgər # Əhmədzadə Mürşüd Müdahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Rüfət Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əjdərli Şamxal Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərli İsa İlqar oğlu – əsgər # Əkbərli Rufan Elzabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov Həsən Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İbarət Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İntiqam İlqar oğlu – əsgər # Əkbərov Mətləb Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Qalib Əbdüləhəd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Valeh Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkpərov Cabar Əşrəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Kənan Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Samir Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Emin Bəxtiyar oğlu – əsgər # Ələkbərov Əli Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Muraz Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Rəşad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Ələkbər İsgəndər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Həsrət Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Mətləb Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Niyaməddin Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Sənan Əkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Yusif Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlibəyli Mikayıl Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlifov Rüfət Sehun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlili Orxan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliməmmədov Elçin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimərdanov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Cumart Şixrəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Orxan Roman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlişov Rəşad Şamil oğlu – əsgər # Əliyev Abbas Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Adəm İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ağayusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aqil Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Amid İlhamoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Talıb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Araz Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aslan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aydın Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəhruz Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəybala Fazil oğlu – matros (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Füzuli oğlu – əsgər # Əliyev Cavid Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Şaban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Sirac oğlu – əsgər # Əliyev Cəlil Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Denis Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldəniz Famil oğlu – əsgər # Əliyev Elgün İsmayıl oğlu – əsgər # Əliyev Elqaş Barat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elmir Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Saqib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşad Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşən Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eltun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Loğman oğlu – əsgər # Əliyev Əli Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Əlisa Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərhad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Pirəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fuad Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Gündüz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həmzə Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həndi Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Xəyal Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Nəcəfqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İlkin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İmam Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kamran Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kərim Qeyrətxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qara Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qubat Hüsür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Lətif Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Maarif Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mahir Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mehman Xudaşükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Məhəmməd İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mirağa Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Murad Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Mikayıl oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Azad oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pərvin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramid Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Vüqarəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf İlham oğlu – əsgər # Əliyev Rauf İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rəvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Romir Rəşadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İbrahim oğlu – ehtiyatda olan əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Emil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Habil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sehriman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Səmid Xoşbəxt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sərxan İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şaməddin Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamil Xançoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamo Mübariz oğlu – əsgər # Əliyev Şöhrət Cambulat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tamerlan İqrar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur Ramiz oğlu – əsgər # Əliyev Təbriz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ülvi Dəyanət oğlu – əsgər # Əliyev Vahid Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Vüsal Məhərrəm oğlu – əsgər # Əliyev Yunis Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Yusif Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ziyadxan İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elşən Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Eltac İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Famil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Xəyal Nəsrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Qurbani Ziyafəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Mirzəhəsən Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nəriman Nurəhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nicat Ağa oğlu – əsgər # Əlizadə Nicat Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nofəl Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Orxan Mehman oğlu – əsgər # Əlizadə Ruslan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Şamxal Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Taleh Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Toğrul Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Yüksəl İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmənov Nahid Qoşqar oğlu – əsgər # Əmiraslanov Amin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Elgün Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Ümman Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirli Əmirşah Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Adəm Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Anar Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Emil Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Emin Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Rasim İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Saməddin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ənnağıyev Babək Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərəbov Orxan Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərşadlı Əmrah Əliheydər oğlu – əsgər # Əsdiyev Heybullah Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Cahid Zahit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Əsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Baxış Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Murad Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Ruslan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Səbuhi Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Tural Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədzadə Zaur Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Akşin Rəfael oğlu – əsgər # Əsgərov Fərid Ərəstun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Firavan Xanbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Xaliq Namiq oğlu – əsgər # Əsgərov İbrahim Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov İlkin Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kamran Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kənan Rasim oğlu – əsgər # Əsgərov Musa Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Orxan Azər oğlu – əsgər # Əsgərov Rüfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Sadiq Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Samir Xasay oğlu – əsgər # Əsgərov Şəhriyar İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Taqi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Təbriz Çapay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Vüqar Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Xəyal İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Qaməddin Ərrəhman oğlu – əsgər # Əşrəfov Məhəmməd Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimli Elbrus Faday oğlu – əsgər # Əzimov Hikmət Nazim oğlu – əsgər # Əzizli Elnur Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizli Tacəddin Şahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Ayşad Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Elnur Elman oğlu – əsgər # Əzizov Əziz Məmmədvəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov İbrahim Şaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Kamran Əziz oğlu – əsgər # Əzizov Qüdrət Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Mail Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Sübhan Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Şəmistan İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyruzlu Əlibəy Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyziyev Əli Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyzizadə Toğrul İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Əflatun Mircangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov İlkin Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcullayev Elşad İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadlı Fərhad Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadov Cəlaləddin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərmənd Canəqədr Əli Əziz oğlu – əsgər # Fərzəliyev Fərid Vahid oğlu – əsgər # Fərzəliyev Samir Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Balaş İltizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Saməddin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərzulla-zadə Mehdi Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətaliyev Şahin Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətəliyev Səmural Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətullayev Tərlan Amanşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Göydağlı Ramazan Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Murad Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Rüfət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Ziya Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlzadə Ceyhun Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülalıyev Əlnur Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Güləliyev Vüsal Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülmalıyev Pərviz Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməliyev Ağamirzə Ağabəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Eldost Akif oğlu – əsgər # Gülməmmədov Eşqin Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıəhmədli Hacıəhməd Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacı-ismayılov Rahib Məmmədemin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacılı Ceyhun Arif oğlu – əsgər # Hacılı Elçin Əli oğlu – əsgər # Hacılı Feyruz Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Aydəmir Sənan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Davud Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Elmaz Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Fərid Təşkilat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Hacı Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Haxoy Əlaslan oğlu – əsgər # Hacıyev İntiqam Eynullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev İsrayıl Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan Natiq oğlu – əsgər # Hacıyev Kənan Səxavət oğlu – əsgər # Hacıyev Murad Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nazim Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nicat Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Rüstəm Firqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sayad Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sərxan Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şəhriyar Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Tərlan Hacıbaba oğlu – əsgər # Hacıyev Toğrul Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Toğrul Siyavşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Ülvi Şirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Zamiq Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyusifov Əhməd Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacızadə Ceyhun İfrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Raqim Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Vüsal Balarəzi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haqverdiyev Ayhan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hassan Xalid Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Fuad Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Qasım Akif oğlu – əsgər # Heybətov Ağa Əmi Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərli Ayxan İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Adəm İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Araz Gülağa oğlu – əsgər # Heydərov Ehtiram Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Emin Şirəli oğlu – əsgər # Heydərov Əli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qadir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qismət İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Rafiq Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Füzuli Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Şəhriyar Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Murad Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Nəsib Asif oğlu – əsgər # Həbibov Seymur Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibzadə Mirzəağa Əflatun oğlu – əsgər # Həmidli Cavanşir Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Elşən Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov İzzət Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Pərvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəhim Ehdiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəşid Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Vasif Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidzadə Hüseyn Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmizəyev Şəhriyar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Arif Muradcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Musa Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Turac Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənəliyev Dilavər Ağa oğlu – əsgər # Həsənquliyev Səbuhi Əlixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Alı Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Amid İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Qəşəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Kənan Salman oğlu – əsgər # Həsənli Zərimxan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Aydın Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Babək Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Bəşir Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Cavid Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elgün Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elman Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elməddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elnur Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Höküməli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Emil Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Etibar Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əhəd Təyar oğlu – əsgər # Həsənov Əkbər Qurban oğlu – əsgər # Həsənov Ərəstun Əfşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əzim Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Gündüz Eynulla oğlu – əsgər # Həsənov Hafiz Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – əsgər # Həsənov Həsən Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Hüseyn Vahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xətai Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Əliyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Zeynəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kamran Bəhram oğlu – əsgər # Həsənov Kənan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kənan Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Qüdrət Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Maarif Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məharət Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məqsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Musa Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Namiq Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Nemət Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Neymət Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Novruz Cumalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Rahib Xeyirxan oğlu – əsgər # Həsənov Rəvan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Röyal Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sahib Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səfər Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səxavət Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sərxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sübhan Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tacir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Teymur Mahal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Təbriz Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tural Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Ülvi Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vurğun Ağası oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Elşən Arif oğlu – əsgər # Həsənzadə Əbülhəsən Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Məhəmməd Adil oğlu – əsgər # Həsənzadə Məhəmmədəli Hörmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hətəmov Zabil Vilayət oğlu – əsgər # Həziyev Hafiz Varoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həziyev Xəyal Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hidayətli Məhərrəm Vahid oğlu – əsgər # Hümbətov Emil Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İmaməddin Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İzzət Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Nurəddin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Orxan Tofiq oğlu – əsgər # Hümbətov Səfayət Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətzadə Şahmuraz Əyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümmətov Tural Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Bəhruz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Eşqin Cəsarət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Əsgər Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ağa Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Anar Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Elxan İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əliheydar Səlahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Fariz Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şahin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şamil Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Zahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Adil Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Aqil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavad Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ceyhun Möhübbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldəniz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elxan Maarif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elnur Əhliman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Rövşən oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Fərmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əfsun Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əkbər Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzizağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Həci Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xaliq Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xəyyam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlham Umud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlqar Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsa Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsabala Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsmayıl Şahvələd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Kamran Bəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirəli Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Musa Seymur oğlu – əsgər # Hüseynov Nəcəf İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Pencalı Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafail Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafiz Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rəcəb Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rövşən Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Röyan Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruhin Röfət oğlu – əsgər # Hüseynov Sabir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sahil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Samir Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sənan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sərhəd Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vaqif Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vəkalət Qafur oğlu – əsgər # Hüseynov Vusal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elgiz İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elməddin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elvin Əlikram oğlu – əsgər # Hüseynzadə Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Murad Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Səməd Sətdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xalıqov Vidadi Etibar oğlu – əsgər # Xaməmmədov Şirxan Xaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanalıyev Ziyəddin Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xancanov Təbriz Məhəmmədəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Albaba Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Cavad Faiq oğlu – əsgər # Xanışov Əlikram Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Fuad Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Mədət Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Nicat Aşur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xeyirbəyov Malik Samik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfli Mahir Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Cəmil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Eltac Hüseyn oğlu – əsgər # Xəlili Samir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilli Nicat Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ayaz Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ceyhun Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ələddin Əlizaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Fəryad Fəxri oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Gülşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Məhəmmədəli Əli oğlu – əsgər # Xəlilov Ruhin Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilzadə Əmrah İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəmmədov Əmral Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəncəlov Ümüd Radif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xıdırov Ərəstun Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudaverdiyev Kamran Əsgər oğlu – əsgər # Xudaverdiyev Mahmud Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudayev Yaşar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Mütalib Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Toğrul Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Tural Rəfayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Araz Babəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Ruslan Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Faiq İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rafiq Baloğlan oğlu – istefada olan əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rauf Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Vüqar Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadzadə Zabil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov İlkin Murad oğlu – əsgər # İbişov Nicat Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov Vüsal Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimxəlilov Söyxan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Cavidan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Kənan Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Qəşəm Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Məhərrəm Şərif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Alim Səhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Atiq Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ayaz Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elmar Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elsevər Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elşən Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Əli Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Hikmət Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İlqar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İmaməli Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Qurban Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Mübariz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Müşfiq Nəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Rafael Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Röyal Qulam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ruzi Əliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Seymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tofik Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tural Elgiz oğlu – əsgər # İbrahimzadə Nahid Şahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimzadə Sehun Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Elmir Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Raqif Tahir oğlu – əsgər # İbrəhimov Teymur Tahir oğlu – əsgər # İdrisov Xəyal İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İdrisov Ruslan Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Bəhrəm Nizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Fərid İbad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Şükür Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmaməliyev Elvin Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamov Rəhim Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Elnur Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Nicat Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanquliyev Ruslan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Bayrı Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Ənvər Emil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Səməndər İsaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmranov Sahib İlqar oğlu – əsgər # İrapov İsmayıl Nəsrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İrzayev Sərvər Həsənxan oğlu – əsgər # İsaxlı Anar Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Alik Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Ceyhun Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Rahət Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsazadə Səfa Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərli Səbuhi Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Cavid Şahmurad oğlu – əsgər # İsgəndərov Elçin Elşən oğlu – əsgər # İsgəndərov Niyaməddin Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Səməndər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Şahmurad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Vüsal Asdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsizadə Elvin Azim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərli Kamran Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Anar Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Əhmədağa Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Orxan Anar oğlu – əsgər # İskəndərov Şahin Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamlı Ruhid Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Cəlal Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Daşqın Alik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Vüqar İlqar oğlu – əsgər # İslamzadə Cavad Allahverdi oğlu – əsgər # İsmayıllı İsmayıl İslam oğlu – əsgər # İsmayıllı Məhəmmədəli Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayıllı Şamil Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Bahaləddin Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cabbar Rəhman oğlu – əsgər # İsmayılov Ceyhun İqbal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elnur Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elşən İsə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Emin Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Əli Ələkbər oğlu – əsgər # İsmayılov Hüseyn Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İbrahim Mirabbas oğlu – əsgər # İsmayılov İlkin Cavanşir oğlu – əsgər # İsmayılov İlqar Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İntiqam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Kənan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Məhəmməd Cəsur oğlu – əsgər # İsmayılov Mirrəhim Mirmehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Raqil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəhman Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rövşən Məmmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Sabir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Səxavət Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Taleh Səndəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Şahlar oğlu – əsgər # İsmayılov Veyis Əflətun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Əsgər Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Məhəmməd Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Sevindik Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəhriyar Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şövqi Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Uğur Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vaqif Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vüsal Əlibəndə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Zaur Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmət Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmiyev Emil Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdulla Yadigaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəcəb Rövşən oğlu – əsgər # İsrafilzadə Elçin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Anar İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Vidadi Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İşiyev Rəfail Əhmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İzzətzadə Elgün Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kamalzadə Bəxtiyar Aydın oğlu – əsgər # Kamranlı Xalid Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımlı Mürsəl Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Çingiz Eldar oğlu – əsgər # Kazımov Emin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Əmir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov İlqar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rantiq Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rəşad Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Keçiliyev Turqut Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbəliyev Mirkazım Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Murad Məməziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Şaiq Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Azad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli İsmayıl Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Məhəmməd Məzahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Nihat Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Orxan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Ramin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Səməd İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ağamoğlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ayaz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Cavid Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elgün Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elmir Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Eltun Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Emil İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Əhməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Famil Vahid oğlu – əsgər # Kərimov Haxverdi Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Afiq oğlu – əsgər # Kərimov Kamil Tofiq oğlu – əsgər # Kərimov Mustafa Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Sübhan Murtuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Şamo Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Zaur Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Mirxəyal Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Nəbi Bahadur oğlu – əsgər # Kirxlarov Nazim Nadır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Köklərov Azər Aydın oğlu – əsgər # Kürəbəyov Mayıl Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev İntizam Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev Röyal Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Kənan Siyaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Zərbəli Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qalayçiyev Faiq İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaracayev Nurlan Ömər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaraxanov Səfa Yenişar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Amal Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Anar Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Cavid Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elnur Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elyaz Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Xəyal Vidadi oğlu – əsgər # Qarayev Süleyman Əlbağış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Telman Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşxanov Qismət Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşov Yusif Şamil oğlu – əsgər # Qasımlı Azər Surxay oğlu – əsgər # Qasımlı Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər # Qasımlı Mir Həmid Nazim – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımlı Muxtar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Azər Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Bayram Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Cəbrayıl Baloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elman Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elməddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elvar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Əli İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Fərid Samid oğlu – əsgər # Qasımov Gülverdi Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Həsən Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Hikmət Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov İsmayıl Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamil Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamran Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Qismət Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Məhəmməd Bəhrəm oğlu – əsgər # Qasımov Mürtaza Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nayib Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nicat Elşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nofəl Rauf oğlu – əsgər # Qasımov Nurlan Vadər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Oruc Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Pərviz Elxan oğlu – əsgər # Qasımov Rufan Nail oğlu – əsgər # Qasımov Səbuhi Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Şəhriyar Vəzir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Təbriz Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Tural Yelmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Yaqub Cəbrayıl oğlu – əsgər # Qasımzadə Hüseyn Həsənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Tahir Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Ümüd İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qazımətov Rəsul Kamaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qeybiyev Arif İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədimov Ayxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirbəyli İnqilab Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirli İsmayıl Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Elvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Emin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Müqəddəs Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəfərli Samir Möhlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Gülalı Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Məkan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Orxan Səlvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəmbərli Sənan Xanlar oğlu – əsgər # Qənbərli Mehdi Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərli Taleh Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Bilal Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Elnur Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Əli Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Mədət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərzadə Heydər Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Asif Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Pəhli Xaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Fəxri Elmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Hüseyn Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəzənfərli Qurban Qiniyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Asif Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Günəş Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Niftalı Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Seymur Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Yaqub Musa oğlu – əsgər # Qubadlı Fuad Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qubatov Tural Firəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamlı Afiq Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamzadə Afərin Müqəddəs oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ağamirzə İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Aqil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Alim Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Asim Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Barat Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Bəhruz Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Böyükağa Elçin oğlu – əsgər # Quliyev Daşqın Nəcməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elməddin Natiq oğlu – əsgər # Quliyev Elnur Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər # Quliyev Eltac Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elvin Amil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Turac oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Fəhmin Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İlkin Rəyail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İman Kürdoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kamran Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kənan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Qismət Şahin oğlu – əsgər # Quliyev Mehtab Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Məhəbbət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Murad Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Natiq Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Nurlan Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Orxan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rahim Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rəvan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rusif Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ruslan Şaxsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sadıq Qiyas oğlu – əsgər # Quliyev Samir Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sehrulla Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Şirxan İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Teymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Turab Əlisafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ülvi Saleh oğlu – əsgər # Quliyev Vüqar Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər # Quluyev Azər Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Hüseyn Həbib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Mehman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Nofəl İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Ramil Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Cəlal Raci oğlu – əsgər # Quluzadə Elmin Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Qurbanəli Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Məhəmməd Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Zabil oğlu – əsgər # Quluzadə Tuqay Hüseyn oğlu – əsgər # Quluzadə Vəfadar Fəqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qumaşov Anar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbalı Rafiq Abdulla oğlu – əsgər # Qurbanlı Elvin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanlı Nurlan Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Busat Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Cahangir Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Davud Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elçin Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elvin Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Rafael oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Fariz Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Xansu Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmayıl Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmət Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Qamət Şəmşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Mayıl Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Murad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Rəcəb Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Röyal Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Tərxan Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Vahid Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Ayxan Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Əsgər Etibar oğlu – əsgər # Qurbanzadə Mövlud Söhbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurdayev Ömər Şaxmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Laçınov Əhməd Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lələyev İbrahim Həzrətqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifli Orxan Xancan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Eynulla Niyətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəvan Ömür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lillahov Fərid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudlu Babək Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Comərd Elməddin oğlu – əsgər # Mahmudov Elçin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Elşad Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Etibar Aleksandr oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov İbrahim Ağagül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Murad Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Tamerlan Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Vüsal Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Maxsudov Bəxtiyar Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mailov Rafael İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Elmar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov İlahəddin Dilamuddinoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Cavid Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Osman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Zahir Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılxanlı İlqar Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayıllı Mahmud Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Bəxtiyar İxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Murad Gülümxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Rüfət Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mecidov Müşfiq Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdili Niftalı Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Anar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Ayəddin İlham oğlu – əsgər # Mehdiyev Cövlan Allahverdi oğlu – əsgər # Mehdiyev Əhliman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev İsmayıl David oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Mehdi Telman oğlu – əsgər # Mehdiyev Nüsrət Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rəşad Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rövşən Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Yasən Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zamin Bəhmən oğlu – əsgər # Mehdiyev Zöhrab İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdizadə Əli Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtili Eşqin Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Elgiz Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Sətdar Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Taleh Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtizadə Rüfət İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidov Səbuhi Ağalətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidzadə Saleh Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Asif Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Ələddin Zirəddin oğlu – əsgər # Mədətli Zülal Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Rövşən Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Zaur Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədinov Rəşid Nəzər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədəlizadə Məhəmmədəli Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Alim Qəmərşo oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Musa Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərli Muraz Baxşalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Elməddin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Əli Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fərid Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov İsa Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Murad Salam oğlu – əsgər # Məhərrəmov Niyaməddin İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Niyaməddin Əmiraslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Orxan Binət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ramin Qurbanəli oğlu – əsgər # Məhərrəmov Şamo Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Şəmistan İsgəndər oğlu – əsgər # Məhərrəmzadə Anar Altay oğlu – əsgər # Məhərzadə Taleh Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikməmmədov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Elnur Məcnun oğlu – əsgər # Məlikov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Əhməd Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov İsrəfil Mehman oğlu – əsgər # Məlikov Rauf Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Rəvan Əliabbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikzadə Fərhad Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Qədir Zülfəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Nurlan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Tural Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmiyev Elmir Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədbəyli Natiq Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Saday Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədquliyev Ağabəy Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cəmil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elmar Pərviz oğlu – əsgər # Məmmədli Elməddin Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elməddin Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Fazil Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Həsən Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İmran Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İsa Sarı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Kənan Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Məhəmməd Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Murad Teymurşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Nihad İlham oğlu – əsgər # Məmmədli Pərviz Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Ramin Möhübbət oğlu – əsgər # Məmmədli Seymur Hacırəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Şahı Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Tural Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Abit Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Altun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Asəf Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Azad Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bayram Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəxtiyar Bayramşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Rəcəb oğlu – əsgər # Məmmədov Ceyhun Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cəlil Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Dostəli Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ehtiram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elxan Bədəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elkiyar Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elməddin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur Xurşud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Dağıstan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Qasım oğlu – əsgər # Məmmədov Elton Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Dayandur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elyar Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Qiyafəddin oğlu – əsgər # Məmmədov Əli Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əli Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əliağa Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əlihüseyn Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əsgər Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əvəz Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəxri Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəqan Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Valeryeviç – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Hikmət Lətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xaqani Mürşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəqani Füzuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamal Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamil Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kəmaləddin İsrail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Nəriman oğlu – əsgər # Məmmədov Kənan Tofik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəhraman Qürbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Lətif Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Maqsud Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mehti Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məcid Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Əzizulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Münasib Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mürşüd Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq İltifat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nemət Faxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nicat Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Novruz İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nuh Sahib oğlu – əsgər # Məmmədov Oqtay Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Orxan İlyas oğlu – əsgər # Məmmədov Pənah İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramal Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramin Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəhim Eldar oğlu – əsgər # Məmmədov Rəhman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Əli oğlu – əsgər # Məmmədov Rəşad Fərəməz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşid Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəvan İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövlan Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövşən Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyad Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyal Misil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Fazil oğlu – əsgər # Məmmədov Rüstəm İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rüstəm Müsəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rza Əskər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sadiq Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sarvan Zülfiqar oğlu – əsgər # Məmmədov Seymur Rafiq oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səbuhi Vidadi oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Adıgözəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Vahab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sənan Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Sahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sinan Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahmar Ağasəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şaiq Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəmsi Namiq oğlu – əsgər # Məmmədov Taleh Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tərlan Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Qoşqar oğlu – əsgər # Məmmədov Turxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Türkman Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ülvü Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ümid Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vacib Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Əlibala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vidadi Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Avtandil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yasin İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yusif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Zəbiyulla Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədsalahov Kazım Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədyarov Emin Eynulla oğlu – əsgər # Məmmədyarov Mürvət Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Anar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Bəhrəm Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Əli Turan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Fərid Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə İman Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kamran Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kəmaləddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Qüdrət Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Pərviz Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Toğrul Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfli Əli Əflan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfov Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənsimli İntiqam Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mərdanov Vaqif Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Rauf Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məstəliyev Nurəddin Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayıllı Elgün Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Cəbrayıl Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Elvin Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Şöhrət İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirişli Şəhriyar Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Miriyev Sənan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəliyev Aqil Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Araz Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Aslan Məqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ceyhun Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elçin Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltac Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltun Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elyar Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev İbad Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Kamran Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Məsud Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Nuran Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Rasim Fətta oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Sarvan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şamil Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ülvi Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Vüsal Əlizamin oğlu – əsgər # Misirli Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollaçiyev Əhməd Rəcəb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollayev Elçin Zaur oğlu – əsgər # Mollayev İslam Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Altay Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Elgün Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Vüqar Tumarxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Fərid Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Səyyad Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muxtarov Taleh Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradlı Tacir Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elcan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elgün Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elxan Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Emin İbrahimağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Habil Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Xəzər Ədalət oğlu – əsgər # Muradov Kənan Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Rəhman Malik oğlu – əsgər # Muradov Samir Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Əlifağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzayev Toğrul Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Mehdi Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musaoğlu Ataməli Seyidməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ayxan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Bayram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Murad Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Niyaməddin Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ramiz Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rəşadət Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rüfət Ülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musazadə Anar Cəmil oğlu – əsgər # Musazadə Azər Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafalı Əlizamin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elməddin Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elnur Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Əlizamin Baxış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev İsmayıl Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Qərib Nəbi oğlu – əsgər # Mustafayev Merik Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Musa Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nicat Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Ömər Əbdül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rasim Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rüfət Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Ceyhun Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Taleh Qənimət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəliyev Anar Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəlzadə Elməddin Cəsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürvətli Röyal Aris oğlu – əsgər # Müseyibli Ülvi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müslümov Elşən Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mütəllimzadə Ağacavad Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müzəffərli Kənan Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Kənan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Nadir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fədail Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fərid İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Rəşad Nadim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Sərxan Zahir oğlu – əsgər # Nadirov Siyasət Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Baloğlan Müdəhətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Elnur İntiqam oğlu – əsgər # Nağıyev Əli Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Fərid Poladxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev İsmət Talıb oğlu – əsgər # Nağıyev Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Nicat İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Şahlar Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Toğrul Həsənbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Yusif Bərxudar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağızadə Hüseyn Sadəddin oğlu – əsgər # Namazov Elməddin Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Xəyal Xudaverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov İsmət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Qafar Nazir oğlu – əsgər # Namazov Təbriz Ələmdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namətov Naib Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nefesov Murad Ocaqdurdu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Elmar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nicat Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Ramin Fazil oğlu – əsgər # Nəbiyev Ruslan Muhuma oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Yusif Elton oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Zaur Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfli Oruc Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Bəhruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmin Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmir Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Emin Müşfiq oğlu – əsgər # Nəcəfov Etibar Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Əli Seyran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Fərid Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Orxan Qabil oğlu – əsgər # Nəcəfov Şamil Rəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Şəhriyar Əli oğlu – əsgər # Nəcəfov Yusif Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfzadə Ceyhun Qabil oğlu – əsgər # Nəhmətov Telman Təyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanov İdris Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanzadə Ruslan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Asəf Səfəralı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Elməddin Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəqan Elnar oğlu – əsgər # Nəsibov Xaqani Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nəsib Nağı oğlu – əsgər # Nəsibov Nicat Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Yusif Qalib oğlu – əsgər # Nəsirli Amil Seyfəddin oğlu – əsgər # Nəsirov Elçin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Elmir Zülfü oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Əfqan Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qara Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qəhrəman Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Nahid Əlizamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Teymur İspəndiyar oğlu – əsgər # Nəsrullayev Rəşid Qəzənfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərli Vasif Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Elməddin İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Emin Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Pərviz Habil oğlu – əsgər # Niftalıyev Sabir Aqil oğlu – əsgər # Niftalızadə Niyamin Xalıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzlu Pərviz Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Aqşin Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Allahverdi Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elçin Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elvin Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Pərviz Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Rahim Ruhən oğlu – əsgər # Novruzov Rəşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Şəhnin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzzadə İbad Kazım oğlu – əsgər # Nuhiyev Musa Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəhmədov Ramin Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuri Xəyal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Əfqan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Hikmət Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Nofəl Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Ramin Rəfael oğlu – əsgər # Nuriyev Saleh Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Vüqar Hafis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurizadə Qalib Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Nurlan Niyazi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Ziya Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruyev Orxan Vəliyəddin oğlu – əsgər # Nuruzadə Elşən Əlisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruzadə Nurlan Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurzaliyev Elməddin Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətbəyli Ülvi Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətli Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Omarov Elmar Elvar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Bayram Çərkəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Coşqun Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elçin İlham oğlu – əsgər # Orucov Elmir Elyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elşən Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov İsə Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Kinyaz Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Mirzəcan Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Niçat Niyadxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Səbuhi Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Şakir Bakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Ürfan Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Yunis Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanlı Teymur Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Ərzuman Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Məhəmməd Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nəzir Rahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nizami Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Orxan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərli Kənan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərov Qoşqar Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Abdulla Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Cavid Vəlican oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Əvəz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Firdovsi Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Məhəbbət Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Samir Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Təbriz Elxan oğlu – əsgər # Paşazadə Cavid Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Bəhrəm Xıdır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Roman Sərkər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Ülvi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Piriyev Raul Zabid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Poladov Elçin Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Putiyev Əhməd Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanlı İlqar Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Elxan Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rasim İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rövşən Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfibəyli Əbdülrza Şamməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Seyfəl Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Ülvi Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Baxış İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Bəxtiyar Nəsimi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Elcan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Xəyal Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Murad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Orxan Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Ömər Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Gəray oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Asif Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Elnur Məmmədkərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Fariz Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ruslan Tanrıvedi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Rüstəm Həsrət oğlu – əsgər # Rəhimov Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ülvi Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Yalçın Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Zamin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhmanov Samiq Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Ağacan Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Elxan Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Xəzər Mail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Nərman Fəzaim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Sahil Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Teymur Yavus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəşidov Natiq Məmmədrza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rufullayev Rasim Yadigar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rükabzadə İbrahim Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Əmrah Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli İbrahim Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Kənan Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Amil Bədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Arif Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Aydın Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Basid İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Elnur İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Emin Səid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Ələs Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Əli Yağınəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Novruz Namiq oğlu – əsgər # Rüstəmov Orxan Vidadi oğlu – əsgər # Rüstəmov Pərviz Tufan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Rövşən Orxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüqar Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmzadə Emin Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzaxanov Nihad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzalı Əli Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Adil Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Amin Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Bilal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Elxan Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Əlirza Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hacırza Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hüseyn Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Kənan Əbdürrəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Qəhrəman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Məhəmməd Nadir İlqar – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Mirsafa Mircəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Nurlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Pərvin Namiq oğlu – əsgər # Rzayev Tərlan Rövşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Ülfət Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Vüsal Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Yağmur Məhərrəm oğlu – əsgər # Rzazadə Fərhad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Mirməhəmmədəli Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Murad Ağaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıxov Rahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elgün Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elnur Elşən oğlu – əsgər # Sadıqov Elnur Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elvin Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Hüseyn Telman oğlu – əsgər # Sadıqov Rəsul Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Səbuhi Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Surac Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüsal İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqzadə Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadirov Faiq Edik oğlu – əsgər # Salahlı Elgiz Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Elvin Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Emin Elxan oğlu – əsgər # Salahov Kamil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sərxan Həsənqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Taleh Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Vüsal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Amid Yadulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Elşən Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salehov Orxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salıyev Əfsan İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Aslan İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Azər Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov İsmayıl Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Paşa Həkim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Sahil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanzadə Pərvin Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salyayev Aqil Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Xəzri Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Samir Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Tural İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Vüqar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarkayev Nəcməddin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Serov Mütəllib Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Araz Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Fərid Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullazadə Kamran Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Əli Rahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov İzzət Etibar oğlu – əsgər # Seyidov Miryasin Mirqafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Şahmar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyid-zadə Mirhüseyn Miryunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərçinov Xeyirbəy Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərəliyev Rəşad Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Amil Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Əmrah Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Ceyhun Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Coşqun Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfəndi Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfqan Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov İntiqam Əlihüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Qəşəm Taməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Maarif Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Mais Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Məmmədağa Balakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Oktay Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Saleh İrzəxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Tamerlan Cavad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səidov Ələddin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Amil Adil oğlu – əsgər # Səlimov Emil Ağarəhim oğlu – əsgər # Səlimov Samir Əli oğlu – əsgər # Səlimov Sənan Nasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Şiralı Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimzadə Ramil Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədli Vüqar Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Hüseyn Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Kamran Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhəmməd Niman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhərrəm Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Rəşad Təyyub oğlu – əsgər # Səmədov Sadiq İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Samir Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Sevindik Şamil oğlu – əsgər # Səmidov İkram Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərdarlı Rahim Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərxoşov Seymur Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Emin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Səxavət Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Solnsev Dmitriy Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanlı Şahmar Qinyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Gəray Xəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Oruc Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanlı Elşən Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Nurlan Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Səlim Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Zaminəli Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanzadə Niyaməddin Hüsaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sumbatzadə Vüsal Barat oğlu – əsgər # Surxayev Yunis Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Cahangir Hətəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Zəfər Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Elmir Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Rəsul Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Asim Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Azər Haqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Elçin Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Əyyub Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Fizuli Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Həsən İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Hümbət Şakir oğlu – əsgər # Süleymanov İsmayıl Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Məhəmməd Rasəf oğlu – əsgər # Süleymanov Mirsüleyman Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Samir Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Vasif Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Fuad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Kamran Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Rüfət Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbabayev Güləddin Zəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazlı Əlikram Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Aqif Hasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Kənan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Pərviz Mübariz oğlu – əsgər # Şahbazov Şahbaz Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmalıyev Əzim Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Elvin Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Vüsal Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarov Səddam Elman oğlu – əsgər # Şahmuradov Rəvan Dilşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Böyükağa Savalan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahvələdov İlyas Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şalıyev Ceyhun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Emil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Fərid Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şeydayev Rəfail İldam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Daşqın Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Rəşad Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şərifov Fevral Fazil oğlu – əsgər # Şərifov Qurban Kazım oğlu – əsgər # Şərifov Turan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Elvin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Nurəddin Əfrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəlizadə Emil Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər # Şıxıyev Orxan Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Şahəli Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxızadə Tural Ətraf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Hikmət Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Natiq Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şixəliyev Ənvər Vadimoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Şixmuradov Kamil Şixəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şindiyev Elməddin Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirbəyli Sirus Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev Kənan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəlizadə Süleyman İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinli Nurlan Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Ehtibar Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Eldar Bağır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Elmar Cəbrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Altay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Tale Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinzadə Elnur Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şiriyev Rəşad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvani Həsənağa Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvanov Davud Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şöhübzadə Coşqun Fizuli oğlu – əsgər # Şükürani Şükran Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Azər Cahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Laçın Bəhyəddin oğlu – əsgər # Şükürov Sərvan Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Vüsal Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Allahverdi Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Anar Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Azər Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elxan Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elnur Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elzamin Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Eşqin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əkbər Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Hüseyn Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev İmdad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Kamran Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Nurağa Davud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Röyal Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Bəhruz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Dünyamin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Fərid Bəkir oğlu – əsgər # Tağızadə Rüfət Bəkir oğlu – əsgər # Tahirli Şahin Afat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Cabir Abdulla oğlu – əsgər # Tahirov Firdovsi Balaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Rəşid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elməddin Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elnur Gəgiş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov İlkin Həsən oğlu – əsgər # Talıbov Məhəmməd Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Şirnalı Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Tahir İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Səxavət Zeyniş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tanrıverdiyev Elvin Elman oğlu – əsgər # Tapdıqov Azad Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarıverdiyev Nicat Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Feyruz İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Qurbət Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurbəyli Aqil Kamran oğlu – əsgər # Teymurlu Mirrahil Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurlu Orxan Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Elvin Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Mansur Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Şaiq Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurzadə Nahid Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Cavid Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Pərvin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rəşad Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rövşən Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Şəmsəddin Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təmirov Yusif Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Turabov Rüstəm Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Uğurluyev Rövşən Elxan oğlu – əsgər # Ulubəyov Nurəhməd Hacıbəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Umudlu Elmir Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üsüfov Şahadət Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üzeyirov Qoşqar Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vahabov Yadigar Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Arzu Faiq oğlu – əsgər # Verdiyev Bəhman Dilqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Elburus İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev İsax Ədalətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Veyisov Kərəm Səttər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Veysəlli Rəis Mayis oğlu – əsgər # Vəlişov Elməddin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Anar Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Ayxan Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Azər Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elmir Məmmədqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Mirsiyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Emin Xaləddin oğlu – əsgər # Vəliyev Əli Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Fərid Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Hidi Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev İlkin Səfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Qoşqar Nuruş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Məhəmməd Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Murad Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Müslüm Vəliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Sadiq Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Şəmsəddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Tural İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Vüqar Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəlizadə Kamran Əkpər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəzirov Cəlal Bədirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqublu Ceyhun Ramiz oğlu – əsgər # Yaqubov Hümbət Mərhəmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Yaqub İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubzadə Yaqub Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yariyev Elsevər Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yoldaşov Alim Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisli Ruslan Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisov Ramil Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Elgün Yedulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Murad Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibli Böyükağa Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Elməddin Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifli Məhəmməd Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Ağaəli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Anar Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Faiq Mansur oğlu – əsgər # Yusifov Fəxrəddin Fazil oğlu – əsgər # Yusifov İmaməddin Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Kərim Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Vüqar oğlu – əsgər # Yusifov Sənan İlham oğlu – əsgər # Yusifov Taleh Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Yusif Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusif-zadə Ramil Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Sabir Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşiyev Cavid Cavanşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşyev İsmayıl Fəzayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zahirov Nazim Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zairli Zahid Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zalov Elçin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Afiq Bəxtiyar oğlu – əsgər # Zamanov Əziz Vəzir oğlu – əsgər # Zamanov Nicat Əhliman oğlu – əsgər # Zamanov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Vüqar İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Elşad Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Əsəd Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Fikrət Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Hüseyn Vətənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Rəşad Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Arzu Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Cavid Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Elşən Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Əlsafa Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Ramin Yasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Sadiq Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Teymur Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Turqut Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeyniyev Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zəkiyev Rameş Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbaliyev Ziyad Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbəliyev Aşurəli Səfərəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ziyadov Fəqan Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfiqarov Rəsul Elburs oğlu – əsgər # Zülfüqarov Məlik Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfüqarzadə Fariz Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} == 24.06.2021 == {{Siyahı sütunlarla|4| # Hüseynov Zahid İbrahim oğlu – general-leytenant # Mahmudov Hüseyn Pənah oğlu – general-mayor # Abdulxalıqov İlqar Səftər oğlu – polkovnik # Abdullayev Ramil Sahib oğlu – polkovnik # Ağayev Məzahir Telman oğlu – polkovnik # Allahverdiyev Kamil Bahadur oğlu – polkovnik # Babayev Anar Qüdrət oğlu – polkovnik # Babayev Bəhmən Rza oğlu – polkovnik # Babayev Emil Sabir oğlu – polkovnik # Behbudov Elzamin İlyas oğlu – polkovnik # Cəbrayılov Sərvər Sərdar oğlu – polkovnik # Cəfərov Rauf Cəfər oğlu – polkovnik # Çompuzov Bilal İsmayıl oğlu – polkovnik # Əkbərov Nizami Əvəz oğlu – polkovnik # Əliyev Elman Şərif oğlu – polkovnik # Əliyev Hidayət Qəzənfər oğlu – polkovnik # Əlləzov Çingiz Bayram oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əmirov Səxavət Əvəz oğlu – polkovnik # Hacıyev Allahverdi Hacı oğlu – polkovnik # Hacıyev İntiqam Məhəmməd oğlu – polkovnik # Hacızalov Rüstəm Tofiq oğlu – polkovnik # Haciyev Tahir Zakir oğlu – polkovnik # Həsənov Arif Həsən oğlu – polkovnik # Hümbətəliyev Vəli Telman oğlu – polkovnik # Hüseynov Ənvər Hamlet oğlu – polkovnik # İbrahimov Rəşad Miraslan oğlu – polkovnik # İsmayılov Firuz Afis oğlu – polkovnik # Kazımov Teymur Tofiq oğlu – tibb xidməti polkovniki # Kərimov Yaşar Şükür oğlu – polkovnik # Quliyev Əli Maqsud oğlu – polkovnik # Manafov Rasim Bəybala oğlu – polkovnik # Məmmədov Elmar Heybətqulu oğlu – polkovnik # Məmmədov Xalid Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov İsmixan Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov Sadiq Camal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vasif Xanlar oğlu – polkovnik # Mirzəyev Mahir Mirzə oğlu – polkovnik # Nəsibov İlqar Nəcəf oğlu – polkovnik # Nəsirov Eldəniz Ağamalı oğlu – polkovnik # Paşayev Sadiq Qamboy oğlu – polkovnik # Ramazanov Nəsif Məmmədəli oğlu – polkovnik # Səfərov Yaşar Rafiq oğlu – polkovnik # Şamilov Taleh Səməd oğlu – polkovnik # Yusubov Etibar Salman oğlu – polkovnik # Zeynalov Məmməd Vahid oğlu – polkovnik # Abbasov Aydın Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Vüsal Abbasqulu oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Elman Abdulla oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Həsən Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Nihat İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Vüqar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdulov Afiq Xanmurad oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Abdulov Bəhram Ağasi oğlu – polkovnik-leytenant # Adıgözəlov Davud Telaf oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev İldırım Kərimağa oğlu – polkovnik-leytenant # Alıyev Natiq Alı oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Elsevər Beytulla oğlu – polkovnik-leytenant # Bəkirov Zaur İslam oğlu – polkovnik-leytenant # Cabbarov Ramin Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Anar Sultan oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Azər Əlirahib oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Hikmət Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ziyəddin Hafiz oğlu – polkovnik-leytenant # Daşdəmirov Anar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Əbilov Ruslan Mobil oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Anar Yasin oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Qasım Cavad oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Nicat Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Altay Gülməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Nurəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Atəm Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Bəxtiyar Oktay oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev İsmixan Qəşəm oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Namiq Qərib oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rahib Əhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rauf Şəmsi oğlu – polkovnik-leytenant # Fərzaliyev Abıgül Əbilfərz oğlu – polkovnik-leytenant # Hacıyev Aruz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Musa Çaylı oğlu – polkovnik-leytenant # Xaniyev Vüsət Barat oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Ramil Vəlixan oğlu – polkovnik-leytenant # İbrahimov Elçin Balağa oğlu – polkovnik-leytenant # İmanov Asif Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # İsgəndərov Feliks İsa oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Aqil Yaşar oğlu – polkovnik-leytenant # Kərimov Təbriz Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Qəhramanov Natiq Nəriş oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rauf Firuz oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rəşad Həsənxan oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Elnur Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Əmrəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Niyaməddin Məmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Cavanşir Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Vüqar Şakir oğlu – polkovnik-leytenant # Mahmudov Həsən Famil oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərəmov Elnur İzəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərrəmov Samir Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Aqil Əli oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Asəf Ağa oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Məmmədov Dəyanət Rafiq oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Fədail Müzəffər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov İntiqam Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Mehman Tövrət oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Aydın Mirzə oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Ruslan Cəmil oğlu – polkovnik-leytenant # Möhsümlü İlkin Muxtar oğlu – polkovnik-leytenant # Muxtarov Rahim Hacırza oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Muradov Elman Əhəd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Elçin Fərman oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Zamin İbrahim oğlu – polkovnik-leytenant # Mustafayev İlkin Aydın oğlu – polkovnik-leytenant # Nağıyev Vüsal Sayad oğlu – polkovnik-leytenant # Nəciyev İlham Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Rəsul Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsirov İlkin Həsən oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Emil Nəzir oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Faiq Zülfi oğlu – polkovnik-leytenant # Niyazov Rauf Nizaməddin oğlu – polkovnik-leytenant # Novruzov Kamil Novruz oğlu – polkovnik-leytenant # Nuriyev Qafur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Ramin Yafəs oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Zaur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Ovçiyev Mobil Alməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Rəsulov Sərdar Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Ələmdar Nağı oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Rauf Hacırza oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Yaşar Füzuli oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Seyidov Mirəhməd Siyafər oğlu – polkovnik-leytenant # Sulxayev Aslan Əlixan oğlu – polkovnik-leytenant # Şıxəliyev Daxil Vəkilağa oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Rəhim Yadigar oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Səddalı Abasəli oğlu – polkovnik-leytenant # Talıbov Pərvin Ramiz oğlu – polkovnik-leytenant # Tarverdiyev Hüseyin Tarverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Təhməzov Rəfail Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Tinayev Rəşid Cuma oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Anar Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Süleyman Haqverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Yunisov Vaqif Rəcəb oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Cabir Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Qadir Muxtər oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Nazim Fikrət oğlu – polkovnik-leytenant # Abasov Anar Aydın oğlu – mayor # Abdullayev Anar Arif oğlu – mayor # Abdullayev Anar Cahangir oğlu – mayor # Abışov Tofiq Yavər oğlu – mayor # Abışov Zahid Zabil oğlu – mayor # Ağamalıyev Emin Xanlar oğlu – mayor # Ağayev Vüqar Şümşəd oğlu – mayor # Allahverdiyev İlkin Müseyib oğlu – mayor # Baxışov Radim Rakim oğlu – mayor # Bayramov Emin Mürvət oğlu – mayor # Behbudov Azad Azər oğlu – mayor # Bəşirov Murad Fərman oğlu – mayor # Cavadov Anar Allahverdi oğlu – mayor # Cəbrayılov Şükür Niyaz oğlu – mayor # Əhmədli Anar Məmməd oğlu – mayor # Əliyev Xəyyam Şadət oğlu – mayor # Əliyev İslam Farizoviç – mayor # Əliyev Nağı İsrail oğlu – tibb xidməti mayoru # Əliyev Ramil Nizami oğlu – mayor # Əliyev Rasim Əli oğlu – mayor # Əliyev Sərxan Mehman oğlu – mayor # Əmirov Əziz Fikrət oğlu – mayor # Əmirov Vüsal Səmidxan oğlu – mayor # Əsədov Əli Oqtay oğlu – mayor # Əzimov Ramal Adil oğlu – mayor # Əzizov Azər Allahbaxış oğlu – mayor # Əzizov Sadiq Xıdır oğlu – mayor # Fərzəliyev Zamin Mirzəli oğlu – mayor # Heydərov İlqar Cavanşir oğlu – tibb xidməti mayoru # Həsənov Azad Mehman oğlu – mayor # Həsənov Elşad Paşa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həsənov Şəmsi Şakir oğlu – mayor # Həsənov Vasif Akif oğlu – mayor # Hüseynov Elsevər Urfat oğlu – mayor # Hüseynov Hüseyn Vahid oğlu – mayor # Hüseynov İlyas Dilqəm oğlu – mayor # Hüseynov Namiq Cəmil oğlu – tibb xidməti mayoru # İbrahimov Xəzər İsbəndiyar oğlu – mayor # İbrahimov Mahir Adil oğlu – mayor # İbrahimov Şirxan Zülfiqar oğlu – mayor # İbrahimov Tapdıq Niftulla oğlu – mayor # İmamverdiyev Elcan Ramiz oğlu – mayor # İmanov Elşad Ələkbər oğlu – mayor # İmanov Xaliq Əli oğlu – mayor # İsayev Çingiz Mustafa oğlu – mayor # İsayev Elmar Furiddin oğlu – mayor # İsgəndərov Səbuhi Sərdar oğlu – mayor # İsmayılov Cavid Asif oğlu – mayor # Kərimov Vüsal Nizami oğlu – mayor # Qafarov Rəşad Əbülfət oğlu – mayor # Qarayev Valid Nazir oğlu – mayor # Qasımov Seymur Arif oğlu – mayor # Qədimov Samir Süleyman oğlu – mayor # Quliyev Elşən Əlipənah oğlu – mayor # Məmmədli Rəhman Bayram oğlu – mayor # Məmmədov Həmid Rafiq oğlu – mayor # Məmmədov Xəyyam Pənah oğlu – mayor # Məmmədov Zamik Əhməd oğlu – mayor # Mustafayev İskəndər Osman oğlu – mayor # Nağıyev Namik Nağı oğlu – mayor # Namazov Səbutay Səbuhi oğlu – mayor # Nəbiyev Mehman Vaqif oğlu – mayor # Nəcəfov Aqil Sahid oğlu – mayor # Nəğdiyev Fəqan Yasin oğlu – mayor # Nəzərov Xəyal Sehran oğlu – mayor # Novruzov Yasin Elxan oğlu – mayor # Nuriyev Balamirzə Seyfəli oğlu – mayor # Nurməmmədov İlqar Əlfəddin oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Rəcəbov Amil Qardaşxan oğlu – mayor # Rəhimov Rəşadət Nüsrət oğlu – mayor # Rzayev Anar İlham oğlu – mayor # Rzayev İlkin Cəfər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Sadıqov Elçin Bəhman oğlu – mayor # Sadıqov Elton Ağaxan oğlu – mayor # Saramanov Elvin Şirin oğlu – mayor # Səmədov Teymur Arif oğlu – mayor # Siracov Sirac Məmmədağa oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Şirəliyev Teymur Əzizağayeviç – mayor # Şükürov İlqar İlham oğlu – mayor # Tağıyev Rəşad Fikrət oğlu – mayor # Tağıyev Vüsal Musa oğlu – mayor # Tahirov Pərvin Akif oğlu – mayor # Tarverdiyev Toğrul Oktay oğlu – mayor # Zayıdov Əziz Tahir oğlu – mayor # Abasov Zaur Nəsrəddin oğlu – kapitan # Abbasov Elmar Allahverdi oğlu – kapitan # Abbasov Nicat Xeyrulla oğlu – kapitan # Abbaszadə Məiş Sadiq oğlu – kapitan # Ağaşov Əsəd Yaşar oğlu – kapitan # Bağırov Elvin Ehtibar oğlu – kapitan # Bayramov Kamran Qulu oğlu – kapitan # Bayramov Sahil Sahib oğlu – kapitan # Bəşirov Adil Şahin oğlu – kapitan # Camalzadə Vurqun Mübariz oğlu – kapitan # Cəbrayılov Elnur Tofiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Aslan Şahmirzə oğlu – kapitan # Dadaşov Tural Alxan oğlu – kapitan # Eyyubov Məmməd Rüstəm oğlu – kapitan # Əhmədli Səid Ədalət oğlu – kapitan # Əhmədov Toğrul Kərim oğlu – kapitan # Əliyev Aydın Alim oğlu – tibb xidməti kapitanı # Əliyev Elnur Vəliyar oğlu – kapitan # Əli-zadə Seymur Teymur oğlu – kapitan # Əsədullayev Mübariz İsgəndər oğlu – kapitan # Fətəliyev Fərid Səməd oğlu – kapitan # Hasılov Elşad Raqif oğlu – kapitan # Heydərov Anar Bəhruz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həbibzadə Etibar Tahir oğlu – kapitan # Həmidov İntiqam Əsədağa oğlu – kapitan # Hüseynov Əli Siyavuş oğlu – kapitan # Xanəliyev Nahid Ərzuman oğlu – kapitan # Xəlilov Xəyal İsa oğlu – kapitan # İsaqov Vasif Yusif oğlu – kapitan # İslamov Qurbanəli Məzahir oğlu – kapitan # Kazımov Elvin Sakit oğlu – kapitan # Kazımov Murad Mirkazım oğlu – kapitan # Quliyev Elnur Əlifağa oğlu – kapitan # Quliyev Vuqar Vidadi oğlu – kapitan # Mamedov Rəşad Əmrah oğlu – kapitan # Manafov Azər Məzahir oğlu – kapitan # Məmmədli Mərhəmət Sübəddin oğlu – kapitan # Məmmədov Ayaz Ələmşah oğlu – kapitan # Muxtarov Sərxan İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Elmdar Biləndər oğlu – kapitan # Nağıyev Elçin İsrafil oğlu – kapitan # Nağızadə Elnur Fətulla oğlu – kapitan # Nəsirov Kənan Şamil oğlu – kapitan # Nuralıyev Allahverən Mübariz oğlu – kapitan # Pirəliyev Elçin Rəhman oğlu – kapitan # Ramazanov Rafiq Gündüz oğlu – kapitan # Ramazanov Rəvvaq Əhmədağa oğlu – kapitan # Rəhmətov Əbülfəz Hüseynverdi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Rüstəmov İlkin İlham oğlu – kapitan # Süleymanov Mənsur Rafiq oğlu – kapitan # Şərifov Anar Rufulla oğlu – kapitan # Şirəliyev Niyət İmran oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Yahyayev Eşqin Atamoğlan oğlu – kapitan # Yusifli Ramil Asif oğlu – kapitan # Yusufov Nadir Pərviz oğlu – kapitan # Zamanlı Əzizağa İdris oğlu – kapitan # Zülfüqarov Zamir Saleh oğlu – kapitan # Abdullazadə Həsənağa Şakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Asəf Abid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Axundov Azad Azər oğlu – baş leytenant # Allahverdiyev Kamran Şahin oğlu – baş leytenant # Atalızadə Şahgəldi Sabir oğlu – baş leytenant # Babaşov Bayram İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Vüqar oğlu – baş leytenant # Babayev Ramil Taqət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Balabəyli Elcan Vasif oğlu – baş leytenant # Bayramov Fərdi Hüsaməddin oğlu – baş leytenant # Bayramov Nəvai İmamverdi oğlu – baş leytenant # Bayramov Raqil Əlibala oğlu – baş leytenant # Bayramov Rüstəm Bayram oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Daşdəmirov Qədir İsmayıl oğlu – baş leytenant # Əhmədli Coşqun Mahir oğlu – baş leytenant # Əhmədli İnal Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Əhmədov Sadiq Yamən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu - baş leytenant # Əkbərov Orxan Şahid oğlu – baş leytenant # Əliyev Xızır Kamil oğlu – baş leytenant # Əliyev Məmməd Cahangir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əmirəliyev Səxavət İldırım oğlu – baş leytenant # Əsgərov Ceyhun İsa oğlu – baş leytenant # Əzizbəyli Camal Aydın oğlu – baş leytenant # Gülməmmədov Amin Mayis oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Fəryad Alim oğlu – baş leytenant # Həbibov Elnur Nasir oğlu – baş leytenant # Hümbətəliyev Rüfət Bəxtiyar oğlu – baş leytenant # Hüseyinov İsmayıl Fərmayıl oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elşən Nəbi oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Ələsgər oğlu – baş leytenant # Xancanov Ruslan Mirfazil oğlu – baş leytenant # Xeyirbəyov Cabir Elşən oğlu – baş leytenant # Xuduyev Fəqan Əli oğlu – baş leytenant # İbrahimov Fərid Kamal oğlu – baş leytenant # İlyasov Mikayıl Cahangir oğlu – baş leytenant # İsazadə Ələkbər Əli oğlu – baş leytenant # Kərimov Fərəc Raqif oğlu – baş leytenant # Qazıbəyov Rahib Rafiq oğlu – baş leytenant # Qənbərli Qənbər Bəhruz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Fazil oğlu – ədliyyə baş leytenantı # Quluzadə Adışirin Qafar oğlu – baş leytenant # Quluzadə Yasin Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Qurbanov Şəmsəddin Zeynal oğlu – baş leytenant # Mehmanlı Şaməddin Cavid oğlu – baş leytenant # Mehtiyev Mehman Vaqif oğlu – baş leytenant # Məlikov Fuad Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədli Xalid Məhərrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədli Rahil Bəhmən oğlu – baş leytenant # Məmmədov Dünyamir Əkrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədov Eldar Tapdıq oğlu – baş leytenant # Məmmədov Lətif Fəxrəddin oğlu – baş leytenant # Məmmədov Samir Yusif oğlu – baş leytenant # Məmmədov Taleh Daşdəmir oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə Mikayıl İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Nofəl Əlövsət oğlu – baş leytenant # Mikayılov Rahim Qalib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Zaur Sultan oğlu – baş leytenant # Nəbizadə Nazim Qasım oğlu – baş leytenant # Niftəliyev Arif Hüseyn oğlu – baş leytenant # Novruzov Fərman Mahmud oğlu – baş leytenant # Rəhimov Vüsal Əli oğlu – baş leytenant # Sadıqov Elvin Rabil oğlu – baş leytenant # Səfərli Qurban Məbud oğlu – baş leytenant # Şıxıyev Vüqar Xalid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şükürlü Cabir Cabbar oğlu – baş leytenant # Yusifov Alik Elşən oğlu – baş leytenant # Yusifzadə Yusif Fərhad oğlu – baş leytenant # Zahidli Tural Qurban oğlu – baş leytenant # Abayev Ruslan Cəlal oğlu – leytenant # Abdullayev İntiqam Allahverdi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağalarov Anar İnamin oğlu – tibb xidməti leytenantı # Bayramov Bilal Elsevər oğlu – leytenant # Behbudov Mürsəl Eyvaz oğlu – leytenant # Əhmədov Fərid Yusif oğlu – leytenant # Əlabbasov Famil İmamalı oğlu – leytenant # Ələsov Əli Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Bayraməli Qasım oğlu – leytenant # Həmzəyev Mərhəmət Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynəliyev Elvin Fazil oğlu – leytenant # Hüseynov Nurlan Famil oğlu – leytenant # Hüseynzadə Rəhman Alış oğlu – tibb xidməti leytenantı # İbrahimov Nurlan Amid oğlu – leytenant # Məmmədov Hüseyn Elburus oğlu – leytenant # Məmmədov Ruslan Bəxtiyar oğlu – leytenant # Məmmədzadə Murad Tağı oğlu – leytenant # Mikayıllı Cəmaləddin İlyas oğlu – tibb xidməti leytenantı # Nəcəfov Hidayyət Ramiz oğlu – leytenant # Şükürlü Elvin Azad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Tağıyev Tural Qafqaz oğlu – leytenant # Yusifov Əli Suləddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbaszadə Elbrus Sarıbala oğlu – baş gizir # Abdurahmanov Taryel Firidun oğlu – baş gizir # Ağayev Mansur Barat oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Elşən Pakistan oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Samir Camal oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Turab Cəlal oğlu – baş gizir # Cəbiyev Elşad Şakir oğlu – baş gizir # Eyniyev Çingiz Hacıbəy oğlu – baş gizir # Əhmədov Bəhram Abdulkərim oğlu – baş gizir # Əhmədov Ceyhun Məlikşah oğlu – baş gizir # Ələkbərov Ələkbər Akif oğlu – baş gizir # Əlişov Ramal Novruz oğlu – baş gizir # Əliyev Emin İsa oğlu – baş gizir # Əliyev İlham İbrahim oğlu – baş gizir # İsmayılov Anar Əmirəhməd oğlu – baş gizir # İsmayılov Rəşad Fikrət oğlu – baş gizir # İsmayılov Şeyx Ruslan oğlu – baş gizir # Kərimov Samir Serqey oğlu – baş gizir # Quliyev Elçin Şamil oğlu – baş gizir # Mansurov Nəvai Feyruz oğlu – baş gizir # Məhərrəmov Rəşad Həsrət oğlu – baş gizir # Məmmədov Ədalət Ramazan oğlu – baş gizir # Məmmədov İlqar Sayadxan oğlu – baş gizir # Məmmədov Ramil Adil oğlu – baş gizir # Məmmədzadə Bəhruz Qasım oğlu – baş gizir # Mirzəyev Natiq Tofiq oğlu – baş gizir # Muradov Mahir Sabir oğlu – baş gizir # Mustafayev Taryel Vəli oğlu – baş gizir # Mütəllimov Teymur Təyyar oğlu – baş gizir # Paşayev Qurban İsmayıl oğlu – baş gizir # Rəşidov Vüsal Əfqan oğlu – baş gizir # Sadıqov Aftandil Ramiz oğlu – baş gizir # Salayev Ənvər Saleh oğlu – baş gizir # Soltanov Müşfiq İsmət oğlu – baş gizir # Süleymanov Ehtibar Musa oğlu – baş gizir # Vəliyev Seymur Müseyif oğlu – baş gizir # Abdullayev Cəsur Qulu oğlu – gizir # Abdulrəhmanov Şöhrət Böyükbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Rolman Həmzəbəyoviç – miçman # Astanov Qalib Gülağa oğlu – gizir # Babayev Cavad Nəsir oğlu – gizir # Babayev Ülvi İlham oğlu – gizir # Cavadov Amil Siyasət oğlu – gizir # Cəfərov Vüqar İsa oğlu – gizir # Əfsun Ramiq oğlu – gizir # Əlili Elgün Ədalət oğlu – gizir # Əliyev Ayxan Aydın oğlu – gizir # Əliyev Cavanşir Əvəz oğlu – gizir # Əliyev Eldəniz Maarif oğlu – gizir # Əliyev Zair Vəli oğlu – gizir # Əmirli Rövşən Rəsul oğlu – gizir # Əzizov Azər Ramiz oğlu – gizir # Əzizov Raqib Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Vəzirağa Əlirza oğlu – gizir # Həsənov Mübariz Əli oğlu – gizir # Həsənov Səyyad Aydın oğlu – gizir # Hüseynov Tahir İlqar oğlu – gizir # Hüseynov Yusif Həmzə oğlu – gizir # Xudiyev Turan Yavər oğlu – gizir # İsmayılov İlqar Məzahir oğlu – gizir # İsmayılov Oqtay Şahsuvar oğlu – gizir # Kəlbiyev Telman Yadigar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Eldar oğlu – gizir # Qasımov Elvin Firudin oğlu – miçman # Qasımov Məzahir Şükür oğlu – gizir # Qasımov Nuran Sabir oğlu – gizir # Qasımov Oruc Əlövsət oğlu – gizir # Qəhramanov Maqsud Telman oğlu – gizir # Qəhramanov Şəhriyar Qəhrəman oğlu – gizir # Quliyev Emin Bayram oğlu – gizir # Mahmudov Anar Vaqif oğlu – gizir # Mansurov Nəcməddin Mehman oğlu – gizir # Mehdiyev Rauf Ələsgər oğlu – gizir # Məhəmmədli İsmayıl Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmişov Bəşir Məhəddin oğlu – gizir # Məmmədov Çingiz İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Musa oğlu – gizir # Məmmədov Elvin Rasim oğlu – gizir # Məmmədov Əflatun Ərəbzadə oğlu – gizir # Məmmədov Həsənxan Ziyafət oğlu – gizir # Məmmədov Rahil Sahibəli oğlu – miçman # Məmmədrzayev Muraz Elman oğlu – gizir # Mikayıllı Tərlan Muxtar oğlu – gizir # Mustafayev Ramil Niyaz oğlu – gizir # Nəbiyev Elçin Aydın oğlu – gizir # Novruzov Rəşad Lətif oğlu – gizir # Nurəhmədov Rauf Zahir oğlu – gizir # Paşazadə Amid İlham oğlu – gizir # Rasimzadə Kənan Hikmət oğlu – gizir # Rüstəmov Üzeyir Əyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Daşqın Eldar oğlu – gizir # Səfərov Aqşin Səməd oğlu – gizir # Səmədov Nizami Namiq oğlu – gizir # Süleymanlı Nicat Namiq oğlu – gizir # Tağıyev Nurlan Əliağa oğlu – gizir # Yusifov Samir Cahangir oğlu – gizir # Yusupov Vasif Akif oğlu – gizir # Zalov Nicat Amil oğlu – gizir # Zeynalov Pərviz Nazim oğlu – gizir # Zəkəryəyev Adil Bəylər oğlu – gizir # Ağayev Fərid Abdulhüseyn oğlu – kiçik gizir # Balakişiyev Atabəy Teymur oğlu – kiçik gizir # Balaqədəşov Vüsal Məcnun oğlu – kiçik gizir # Bayramov İlkin Namis oğlu – kiçik gizir # Bədəlov Cəmil Ələsgər oğlu – kiçik gizir # Bəndəliyev Teymur Zakir oğlu – kiçik gizir # Cəfərov Ruhid Adəm oğlu – kiçik gizir # Ələkbərov Ömər Teymur oğlu – kiçik gizir # Əmirli Fərahim Fərman oğlu – kiçik gizir # Əzizov Novruz Ayaz oğlu – kiçik gizir # Fətullayev Elçin Mahir oğlu – kiçik gizir # Həmidli Loğman Hikmət oğlu – kiçik gizir # Həsənli Ziya Pərvər oğlu – kiçik gizir # Həsənov Nahid Rizvan oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Məhəmməd Mübariz oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Rafiz Rafiq oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Elnur Rəhman oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Mirşad Hamlet oğlu – kiçik gizir # Qaragözov Xəyyam Cəlal oğlu – kiçik gizir # Qaraşlı Nəsib Namiq oğlu – kiçik gizir # Qasımov Məhəbbət Murad oğlu – kiçik gizir # Qədirov Elvin Məmməd oğlu – kiçik gizir # Qulamov Arzu Cəfər oğlu – kiçik gizir # Mamedov Elvin Məhəmməd oğlu – kiçik gizir # Məlikov Əkbər Mirsalam oğlu – kiçik gizir # Məmmədli Fərxan Məmmədvəli oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Röyal İsgəndər oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şəmsi Lətif oğlu – kiçik gizir # Mikayılov Rauf Əvəz oğlu – kiçik gizir # Mustafayev Hüseyn İslam oğlu – kiçik gizir # Mürsəlli Asif Şahin oğlu – kiçik gizir # Oruczadə Kamandar Sərxan oğlu – kiçik gizir # Ömərov Elgün İslam oğlu – kiçik gizir # Puçaxov Elmar Elman oğlu – kiçik gizir # Rəhimov Müdürxan Qardaşxan oğlu – kiçik gizir # Rəhmanov Marat Altay oğlu – kiçik gizir # Seyranlı Kənan Vəfadar oğlu – kiçik gizir # Səfərov Vüqar Müqəddəs oğlu – kiçik gizir # Şirinov Rasif Əmiraslan oğlu – kiçik gizir # Tağıyev Nofər Sabir oğlu – kiçik gizir # Zeynalov Rəşad Nadir oğlu – kiçik gizir # Babayev Nurlan Ehtibar oğlu – baş çavuş # Cəbrayılov Təbriz Salik oğlu – baş çavuş # Əliyev Vəfadar Xəqani oğlu – baş çavuş # Qalamov Samid Qafar oğlu – baş çavuş # Astanov Ruhid Gündüz oğlu – çavuş # Baxşəliyev Bəkir Gündüz oğlu – çavuş # Cəfərov Xəzər Özbək oğlu – çavuş # Əsgərov Səfər Mübariz oğlu – çavuş # Hətəmov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Xasayev Elməddin Qoçu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Tural Saləddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəmsi Vaqif oğlu – çavuş # Kaltayev Orxan İsmayıl oğlu – çavuş # Kərimov Kamil Ələddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quluzadə Elşən Qulu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Paşa Ərəstun oğlu – çavuş # Məmmədov Balabəy Məhərrəm oğlu – çavuş # Məmmədov Elşən Vəlyəddin oğlu – çavuş # Məmmədov Ruslan Əvdil oğlu – çavuş # Mirzəliyev Elçin Elxan oğlu – çavuş # Musayev Nurlan Sənan oğlu – çavuş # Nağıyev Pərviz Güloğlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Nəsib Asif oğlu – çavuş # Puçaxov Kamran İmran oğlu – çavuş # Sadıqov Rüfət Vaqif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Səfərov Rafiq Malik oğlu – çavuş # Sirafilov Murad Araz oğlu – çavuş # Şahmalıyev İdris Üzeyir oğlu – çavuş # Teymurzadə Arzu Hakim oğlu – çavuş # Vahabov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Zülfüqarov Xanhüseyin Dadaş oğlu – çavuş # Abbasov Azad Novruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Fəzayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Seymur Qərib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Fəhrad oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Binnətov Qiyas Aşır oğlu – kiçik çavuş # Dünyamalızadə Azər İmkan oğlu – kiçik çavuş # Əhmədzadə Fərhad Teyyub oğlu – kiçik çavuş # Ələkbərli Rəşad Rasim oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Sahib Vahid oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Seyidbala Hidayət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Tural Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Məhəmməd Ramazan oğlu – kiçik çavuş # Hüseynli Hüseyn Mirəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Azər Mahal oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Mustafa Ələddin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsaxlı Vüsal Rəsul oğlu – kiçik çavuş # Qasımov İzmir Qabil oğlu – kiçik çavuş # Qubatov Samir Eyvaz oğlu – kiçik çavuş # Quliyev Əkbər Güləhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Emin Nüsrət oğlu – kiçik çavuş # Məhəmmədi Taleh Asif oğlu – kiçik çavuş # Məhərrəmov Elman Telman oğlu – kiçik çavuş # Məmmədli Nicat Yavər oğlu – kiçik çavuş # Namazov Babək Səhman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Müslüm Mürsəl oğlu – kiçik çavuş # Nurullayev Anar Siyavuş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ramazanov Əhməd Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Rüstəmli İlkin Elçin oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Rəsul oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sayıllı Hüseynbaba İldırım oğlu – kiçik çavuş # Verdiyev Xası Kamil oğlu – kiçik çavuş # Vəlixanov Rövşən Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlipur Fuad Nəsir oğlu – kiçik çavuş # Abdullayev Kərim Haqverdi oğlu – baş əsgər # Həsənov Tarix Sucayət oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Vəkilov Elməddin Nizami oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elnur Cavanşir oğlu – əsgər # Abbasov Zöhrab Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Xəyyam Mütəllim oğlu – ehtiyatda olan əsgər # Abdıyev Şəhruz Tahir oğlu – əsgər # Abdullalı Abdulla Mürvət oğlu – əsgər # Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Seyran Taqətoviç – əsgər # Ağabalayev Qasuməli İlqar oğlu – əsgər # Ağayev Əmirağa Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Nəsir oğlu – əsgər # Ankbazov Abdulla Ramazan oğlu – əsgər # Arazov İkraməddin Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Səyyar Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Rəşad Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Qurban Cavad oğlu – əsgər # Babayev Abbas Yadulla oğlu – əsgər # Balakişiyev Zamin Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı Zamil Nadir oğlu – əsgər # Bayramov Cəlal Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Rəhman Dilcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Şahin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirli Azad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Oruc Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cahangirov Rauf Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Babək Məhsus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Balaş Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əlmurad Muradəli oğlu – əsgər # Cəfərov Səftər Fizuli oğlu – əsgər # Cəfərov Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Saxləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Taleh Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Nurlan Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilov Nurlan Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Əhməd Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Qardaşxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Samir Elşən oğlu – əsgər # Ələkbərli Ələkbər Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Hidayət oğlu – əsgər # Əliyev Azər Dilafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Hüseyn Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pünhan Şaban oğlu – əsgər # Əliyev Sənan Vahid oğlu – əsgər # Əliyev Şərif Elsəvər oğlu – əsgər # Əmrahov Vüqar Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Hüseyin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimov Saatmirzə Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimzadə Emin Alxas oğlu – əsgər # Əzizli Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülüşov Rəmal Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Qurban Əsəbəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haxverdiyev Novruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Afik Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səid Mahir oğlu – əsgər # Hüseyinov Elbrus Laçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Ələm Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ədalət Səadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əkbər Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Mehdi oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirzə Xəlifə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Hüseyn Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xuduyev Cavid Davud oğlu – əsgər # İbrahimli Məhəmmədəli Mütəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhram Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Murad Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Təbriz İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Ülvi Murad oğlu – əsgər # İmaməliyev Fərid Cabir oğlu – əsgər # İmanov Məmmədağa İqab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Mikayıl Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cavad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəcəb Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rüstəm Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Müşfiq Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Xuduş Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərəmov Zaməddin Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Qalası Müslüm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Namiq Qarakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Valeh Əhliman oğlu – əsgər # Qasımov Mustafa Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirzadə Aqşin Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanlı Əkrəm Xudaverdi oğlu – əsgər # Qənbərli Vüsal İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamov Rəcəb Xaydaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tural Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Masim Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəşid Güləhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Natiq Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Malikov Nurlan Dünyamalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Samir Eldəniz oğlu – əsgər # Mehrəliyev Rəsul Nəsimi oğlu – əsgər # Məmmədli Cavidan Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elcan Elburs oğlu – əsgər # Məmmədov Elcan Məmməd oğlu – əsgər # Məmmədov Etibar Səday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İkram Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsa Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mustafa İmran oğlu – əsgər # Məmmədov Sənan Əhməd oğlu – əsgər # Məmmədov Tural Ramiz oğlu – əsgər # Məmmədov Vüsal Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Əkbər Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzaliyev Kamal Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hüseyn Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şirzad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Albert Alim oğlu – əsgər # Muradov Nadir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ələkbər Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Dərgah Namiq oğlu – əsgər # Nurullayev Elnur Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Əyyub Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rajapov Əmrah – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Məhərrəm İsmail oğlu – əsgər # Ramazanov Rail Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Vüsal Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqlı Aslan Tahir oğlu – əsgər # Salmanov Razik Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Sənan Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Cəsarət Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Araz Qubad oğlu – əsgər # Süleymanov Məhərrəm Kərəm oğlu – əsgər # Şahbazov Sarvan Əliməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Rafiq Hikmət oğlu – əsgər # Şəfizadə Saleh Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəkərov Şahin Mirxan oğlu – əsgər # Şərifli Şərif Ərşad oğlu – əsgər # Şirinov Murad Vüqar oğlu – əsgər # Tağıyev Pərviz Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Fərid Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Eldəniz Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Balaqardaş Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Nurlan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Oruc Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Həsən Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Rəşad Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Hüseyn İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Orxan Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Vasib oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} 17 avqust 2022, 16:04 1. Əmrahov Vüsal Məhyəddin oğlu – polkovnik 2. Gülməmmədov Zaur Akif oğlu – 1-ci dərəcəli kapitan 3. Məmmədov Vaqif Vahid oğlu – 1-ci dərəcəli kapitan 4. Osmanov Vahid Əlisa oğlu – polkovnik 5. Piriyeva Aliyə Əli qızı – polkovnik 6. Abdullayev Valeh Məmməd oğlu – polkovnik-leytenant 7. Cəfərov İlham Nizami oğlu – polkovnik-leytenant 8. Əsədov Mahir Adil oğlu – polkovnik-leytenant 9. Əsədzadə Əsəd Oktay oğlu – polkovnik-leytenant 10. Həşimov Pərviz Mehman oğlu – polkovnik-leytenant 11. Məmmədov Tural Akif oğlu – polkovnik-leytenant 12. Əhmədov Elburus Səmrəddin oğlu – mayor (ölümündən sonra) 13. Əliyev Emil Elman oğlu – mayor (ölümündən sonra) 14. Fətullayev Şahsuvar Fətulla oğlu – mayor 15. Novruzov Mehman Novruz oğlu – mayor 16. Şükürov Surac Baba oğlu – mayor 17. Əhmədxanov Ceyhun Xanlar oğlu – tibb xidməti kapitanı (ölümündən sonra) 18. Qaraisayev Teymur Ənvər oğlu – kapitan (ölümündən sonra) 19. Eyvazov Samir Elmar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 20. Həsənzadə Nurlan Nurəddin oğlu – baş leytenant 21. Nağıyev Fərid Təyyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 22. Nəsibov Elməddin Süleyman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 23. Cəfərov Sənan Ələsgər oğlu – leytenant 24. Əhmədov Elnur Natiq oğlu – leytenant 25. Əlifzadə Xaliq Xələddin oğlu – leytenant 26. Süleymanov Abdulla Telman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) 27. Bilalov Bilal İlham oğlu – baş gizir 28. Feyzullayev Əvəz Çingiz oğlu – baş gizir 29. Mehtiyev Ramil Oktay oğlu – baş gizir 30. Mirzəyev Amil Tofiq oğlu – baş gizir 31. Musayev Kamran Nizami oğlu – baş gizir 32. Abbasov Abbas Xanlar oğlu – gizir 33. Abbasov Farid Mübariz oğlu – gizir 34. Abışov Qardaşxan Etibar oğlu – gizir 35. Alimov Fərid Elçin oğlu – gizir (ölümündən sonra) 36. Ələkbərov Ayaz Hüseyn oğlu – gizir 37. Əliyev Rəşad Ağamməd oğlu – gizir 38. Əskərov Qalib Şahbəddin oğlu – gizir 39. Əzimov Ramil Hüsaməddin oğlu – gizir 40. Kamallı Kamal Vilayət oğlu – gizir (ölümündən sonra) 41. Məmmədyarov Araz Telman oğlu – gizir 42. Mirzəyev İsmixan Cəfər oğlu – gizir 43. Qurbanov Samir Bəybala oğlu – gizir 44. Abdullayev Xeyrəddin Kamran oğlu – baş çavuş 45. Babayev Xəqani Cahangir oğlu – baş çavuş 46. Fərmanov Orxan Səfər oğlu – baş çavuş #[["Vətən uğrunda" medalı]] #[[Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları}} [[Kateqoriya:Vikipediya:Siyahılar]] [[Kateqoriya:"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlər| ]] kx8iv6sso1hvdpxnsnjok1iemcxmax7 6599818 6599754 2022-08-28T18:23:57Z Photograpy 254646 /* 24.06.2021-17.08.2022 */ wikitext text/x-wiki [[Fayl:"Vətən_uğrunda"_medalı.png|thumbnail|right|150px|[["Vətən uğrunda" medalı]]]] '''"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlərin siyahısı''' == 2000 == #Abbasov Asif Nuru oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 mart 2005-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |url=http://www.mns.gov.az/az/pages/74-83.html |access-date=2012-12-01 |archive-date=2012-11-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121109064759/http://mns.gov.az/az/pages/74-83.html |url-status=dead }}</ref> #Bağırov Namiq Sahib oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #[[Akif Çovdarov|Çovdarov Akif Teymurxan oğlu]] (polkovnik) — 16.03.2005 #Ələsgərov Elmar Eldar oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Əliyev Namiq Azərpaşa oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #İsmayılov Allahverən İbiş oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Qulubəyov Mamay Maqsud oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Lətifov Nazim İsfəndiyar oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Məmmədov Azər Fərhad oğlu (kapitan) — 16.03.2005 #Məmmədov Firdovsi Firudin oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Nağıyev Vəli Nağı oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #Tağızadə Nail Rahil oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #[[Çingiz Cəfərov|Cəfərov Çingiz Binnət oğlu]] (leytenant) — 30.06.2005<ref name="e-qanun.az">[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=12233&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 iyun 2006-cı il tarixli, 1545 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> == 2006 == #[[Xalid Quliyev|Quliyev Xalid Hüseynxan oğlu]] — 30.06.2006 #Əlibəyov Mövlan Hacı oğlu (polis baş serjantı) - ölümündən sonra - 30.06.2006 #Hacıyev Samir Ənvər oğlu (polis sıravi) - ölümündən sonra - 30.06.2006<ref name="e-qanun.az" /> #Rzayev Rasim Heydər oğlu (polkovnik-leytenant) - 30.06.2006 == 2007 == #Allahquliyev Vüqar Zülfüqar oğlu (mayor) — 27.03.2007<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-80.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 27 mart 2007-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109063351/http://mns.gov.az/az/pages/74-80.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əsədov Hilal Mirzəli oğlu (general-mayor) — 27.03.2007 #Əsədullayev Ədalət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Əzizov Eldar Həsən oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Nurməmmədov Malik Nurməmməd oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Ömərov Elxan Kavı oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Tağıyev Ramiz Sadıq oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Usubov Mütəllim Məhiş oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Hüseynov Zakir Əmir oğlu (polkovnik-leytenant) - 16.08.2007 == 2008 == #[[Zakir Həsənov|Həsənov Zakir Əsgər oğlu]] - general-leytenant — 11.03.2008<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=13707&doctype=0 Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 11 mart 2008-ci il tarixli 2727 saylı '''sərəncamı''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #[[Şirin Xəlilov|Xəlilov Şirin Heydər oğlu]] - general-mayor — 11.03.2008 #Kərimov Əli Hüseyn oğlu (ölümündən sonra) — 24.06.2008. #Mehdiyev Əbülfəz Bəbir oğlu (ölümündən sonra) — 25.06.2008. == 2009 == #Abdullayev Polad Fərrux oğlu (mayor) — 28.03.2009<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-78.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064924/http://mns.gov.az/az/pages/74-78.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əliyev Əlimusa İsmayıl oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 #Hüseynov Məhəmməd Rəhim oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Xəlilov Tahir Həmid oğlu (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009 #[[Elşad Quliyev (hərbçi)|Quliyev Elşad Vəli oğlu]] (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=16429&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli, 212 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #Mahmudov Yaşar Mahmud oğlu (baş leytenant) — 28.03.2009 #[[Rauf Məmmədov (hüquqşünas)|Məmmədov Rauf Kərim oğlu]] — 28.03.2009 #Novruzov İlqar Qəzənfər oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Orucəliyev Elnur Akif oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Vahabov Fərhad Hüseyn oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 == 2010 == #Rzayev Ceyhun Fərzalı oğlu (general-mayor) — 29.03.2010<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-318.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 mart 2010-cu il tarizxli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064910/http://mns.gov.az/az/pages/74-318.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Yaqubov Məzahir Şahbala oğlu (tibb xidməti polkovniki) — 29.03.2010 #Axundov Vaqif Tofiq oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Vəliyev Pərviz Şamir oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Babayev Arif Vaqif oğlu (mayor) — 29.03.2010 #Abbasov Ədalət Hekayət oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010">{{cite web|url=http://www.president.az/articles/615 |title=Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 avqust 2010-cu il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=21 avqust 2010, 19:40 |work= |publisher=president.az |accessdate=2014-06-11 |language=az}}</ref> #Hüseynov Adil Hüseynağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #İbrahimov Mircəlal Cəfərağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #Həmzəyev Rəşad Firidun oğlu (mayor) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> == 2011 == #Əhmədov Fuad Ramiz oğlu (mayor) — 18.03.2011<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-248.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 mart 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064856/http://mns.gov.az/az/pages/74-248.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Hüseynov Rüstəm Məhəmməd oğlu (mayor) — 18.03.2011 #İbrahimov Rövşən Xudaverdi oğlu (kapitan) — 18.03.2011 #Ləzgiyev Akif Əkbər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Məmmədov Səlim İmran oğlu (polkovnik) — 18.03.2011 #Seyidov Cavid Mircəfər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Rzayev Qadir Tələt oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.08.2011<ref>[http://www.president.az/articles/2980 Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 avqust 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #Kərimov Zülfü Habil oğlu (Baş Leytenant)-15.08.2011 Masallı rayonu Qızılağac kəndi. == 2012 == #Cəfərov Mahir Sabir oğlu (mayor) — 27.03.2012<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-345.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121010184018/http://mns.gov.az/az/pages/74-345.html |date=2012-10-10 }} {{az}}</ref> #Əliyev Elçin Ərsalan oğlu (polkovnik) — 27.03.2012 #Qasımov Vüqar Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Məmmədov Abdulla Əli oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Muradov Seymur Nurəddin oğlu (kapitan) — 27.03.2012 #Novruzov Azər Elşən oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Rəşidov Elşən Ələşrəf oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Cəfərov Eyvaz Məmməd oğlu (general-mayor) — 25.06.2012<ref>[http://www.president.az/articles/5255 Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 iyun 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #[[Mais Bərxudarov|Bərxudarov Mais Şükür oğlu]] (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Hikmət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Üzeyir Mikayıl oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #İsayev Səid Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #Cəfərov Ceyhun Sədulla oğlu (mayor) — 25.06.2012 #Nuriyev Ramin Sabir oğlu (mayor) — 25.06.2012 #İmanov Şəfayət Kamal oğlu (gizir) — 25.06.2012 #Həsənov Elnar Süleyman oğlu (gizir) — 25.06.2012 == 2013 == #Cəfərov İsrafil Məmməd oğlu - kapitan — 27.03.2013<ref>[http://president.az/articles/7673 Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2013-cü il tarixli '''Sərəncamı''']</ref> #Əliyev Ruzi Əli oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 #Qəhrəmanov Elmar Elman oğlu - kapitan — 27.03.2013 #Manafov Aydın Manaf oğlu - polkovnik — 27.03.2013 #Rzayev Elçin Daxil oğlu - baş leytenant — 27.03.2013 #Yusifov Bəhman Nəriman oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 == 2014 == {{Siyahı sütunlarla|2| #Bağırov Fariz Nəriman oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014">{{cite web|url=http://president.az/articles/11247|title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2014-cü il tarixli Sərəncamı|author=|date=27 mart 2014, 10:10 |work=|publisher=president.az|accessdate=2014-03-27|language=az}}</ref> #Həsənov İlham Məhəbbət oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Mirzəyev Məzahir Vahid oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Oruclu Elmidar Lətif oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Rəhimov İmran Məhəmməd oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Şıxəliyev Mövlam Məmmədismayıl oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> # Vasyak Aleksandr Petroviç — 24.06.2014<ref name="24.06.2014">{{cite web |url=http://www.president.az/articles/12158 |archiveurl= |archivedate= |title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının və mülki işçilərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2014-cü il tarixli Sərəncamı |author= |date=25 iyun 2014 |work=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı |publisher=[[president.az]] |accessdate=2016-10-18 |language=az }}</ref> # Axundov Elçin Həbib oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əhmədov Bəhram Qardaş oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əliyev İbrahim Alxan oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Xalıqov Hikmət Kamal oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Rüstəmzadə Hicran Feyruz oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Səmədov Elman Mühyəddin oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Verdiyev Sakit Lifti oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Gülməmmədov Mehman Fərman oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Lətifov İlqar Zakir oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Seyidov Kənan Əlihüseyn oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Miriyev Telman Mirbaba oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> #Bayramov Davaxan Ağa oğlu — 22.08.2014 #Əzizov Azad Hamlet oğlu — 22.08.2014 #Seyidov Məmmədrəhim Arif oğlu — 22.08.2014 #Abbasov Pərviz Şahbaz oğlu — 22.08.2014 #Hacıyev Elxan Vəli oğlu — 22.08.2014 #Məmmədov Elşən Məmməd oğlu — 22.08.2014 #Namazova Səidə Oktay qızı — 22.08.2014 #Əbdüləlimov Eldar Qüdrət oğlu — 02.07.2014 }} == Əliyev Sərdar == {{Siyahı sütunlarla|4| # Babayev Rasim Rza oğlu – general-mayor # Əfəndiyev Ənvər Zəkəriyyə oğlu – general-mayor # Xəlilov Elçin Xəzənağa oğlu – general-mayor # İsmayılov Rauf Arif oğlu – general-mayor # Abbasov Namiq Mətləb oğlu – polkovnik # Abdullayev Azad Fərəc oğlu – tibb xidməti polkovniki # Allacov Vüqar Vəliş oğlu – polkovnik # Cəlalov Zaur Alxas oğlu – polkovnik # Cəlilov Tahir Mirzə oğlu – polkovnik # Daşdəmirov Mehman Qəhrəman oğlu – polkovnik # Əfəndiyev Samir Sabir oğlu – polkovnik # Əhmədov Bahadır Allahverdi oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əhmədov Etibar İsabala oğlu – polkovnik # Əlibəyov Nazim Əlibəy oğlu – polkovnik # Əliyev İmran Kamran oğlu – polkovnik # Ərəblinski Şərif Ramazan oğlu – polkovnik # Həmidov Məhərrəm Əliəşrəf oğlu – polkovnik # Həmidov Şükür Nəriman oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Həşimov Rauf Sabir oğlu – polkovnik # Xankişiyev Nazim Xasay oğlu – polkovnik # İbayev Natiq Behbud oğlu – tibb xidməti polkovniki # İbrahimov Cabbar Zakir oğlu – polkovnik # İbrahimov Elman Adil oğlu – polkovnik # İbrahimov Natiq Lətif oğlu – polkovnik # İmanov Elman İman oğlu – polkovnik # İsmayılov Səlim Teymur oğlu – polkovnik # Qasımov Akif Akif oğlu – polkovnik # Qasımov Fuad Kamal oğlu – polkovnik # Mehdiyev Elşad Sabir oğlu – tibb xidməti polkovniki # Mehrəliyev Sadiq Nadir oğlu – polkovnik # Məmmədov Aqil Qurbəddin oğlu – polkovnik # Məmmədov Elnur Teymur oğlu – polkovnik # Məmmədov Müşfiq Xıdır oğlu – polkovnik # Məmmədov Pərviz Kamal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vaqif Şahbaz oğlu – polkovnik # Mirzəliyev Elşad Həsənqulu oğlu – polkovnik # Mirzəyev Zahid İbrahim oğlu – polkovnik # Mustafayev Əli Mustafa oğlu – polkovnik # Mürsəlov Vüqar Rzaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nəbiyev Ceyhun Həsən oğlu – polkovnik # Nəbiyev Firuddin İsaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nudirəliyev Zaur İsmayıl oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Orucov Tofiq Miryusif oğlu – polkovnik # Osmanov Nazim Əlisman oğlu – polkovnik # Salmanov Rəşad Namiq oğlu – polkovnik # Samidli Babək Mətləb oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Talıbov Qabil İsmayıl oğlu – polkovnik # Təhməzov Elçin Ənvər oğlu – polkovnik # Vəliyev Elçin Vəliəhəd oğlu – polkovnik # Yusifli Müzəffər Qəzənfər oğlu – polkovnik # Abbasova Günel Kamil qızı – polkovnik-leytenant # Abdullayev Xəyyam Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Rasim Yaqub oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı (ölümündən sonra) # Abdullayev Səbuhi Salam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdurahmanov Əfqan Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Ağaverdiyev Zamiq Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev Həmdəm Mayıl oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Mail Mehman oğlu – polkovnik-leytenant # Avnilov Avnil Pisaxoviç – polkovnik-leytenant # Babayev Qəzənfər Filman oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Samir Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Bağıyev Zaur İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Baxşəliyev Qərib İnqilab oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Balayev Zaur Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Bəyov Firdovsi Feyzulla oğlu – polkovnik-leytenant # Canbaxışov Rahib Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Namiq Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Cəbiyev Rövşən Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərli Cəfər Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Elvar Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Kənan Qaraş oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ramiz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəfərov Zaur Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəmilov Tərlan Kamil oğlu – polkovnik-leytenant # Dadaşov Bəhruz Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # Eldarov Elçin Aslan oğlu – polkovnik-leytenant # Eyvazov Azər Şaban oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Orxan Nadir oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Telman Eldar oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Çingiz Ədil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Elgün Aqil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Hikmət Rövşən oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Ramil Şirbağır oğlu – ehtiyatda olan polkovnik-leytenant # Əliyev Səfaqət Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Əsədov Cəmil Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Əli Yolçu oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Samir Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Zaur Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Fərhadov Cavid Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Həmidov Nadir Həkət oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Anar Məmmədzadə oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Fərahim Vahid oğlu – polkovnik-leytenant # Hətəmov Müşfiq Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Hümbətov Emin Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Əkbər Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Vidadi Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Xeyrulla Mais oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Rəşad Şirin oğlu – polkovnik-leytenant # İsayev Qüdrət Burhan oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Əvdil Əsgər oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Qurban Adil oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Ramil Zülfüqar oğlu – polkovnik-leytenant # Qarayev Cavidan Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Qasımov Faiq Qaçay oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Yusif oğlu – 2-ci dərəcəli kapitan # Qasımov Ramiz Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qazəhmədov Yunus Murad oğlu – polkovnik-leytenant # Qədirov Kamran Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Mehman Nərman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qəribov Orxan Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qubadov Emin Hidayət oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Rəşad Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Qadir Ağaqədir oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Elşən Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Əli Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Məmməd Əsədullah oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Sadiq Sadəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Soltan Akif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Yəhya Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Mərdan Ürfət oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Sədi Süleyman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Musayev Zaur Güləhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Mürsəlov Cavid Aləm oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Kamran Nurəli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucəliyev Vidadi İmaməli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Nail Rəfail oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Osmanov Rafiz Ömər oğlu – polkovnik-leytenant # Pirimov Etibar İsgəndər oğlu – polkovnik-leytenant # Ramaldanov Babək Meyvəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Fəqan Səlim oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Rəşad Xanlar oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Eldəniz Ağalar oğlu – polkovnik-leytenant # Süleymanlı Zaur Faiz oğlu – polkovnik-leytenant # Şirəliyev Elman Şirəli oğlu – polkovnik-leytenant # Şirvanov Mehman Mirəziz oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Şükürov Xəyam Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Tağıyev Ruslan Fuad oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Təhməzov Elzamin Kamal oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Umarov Elşən Fərzi oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalabdinov Elmar Cəbrayıl oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Samir Sahib oğlu – mayor # Abdullayev Azər Abazər oğlu – mayor # Abdullayev Teymur Ağabəy oğlu – mayor # Abdurəhmanov Bəhruz Aydın oğlu – mayor # Abuşov Bəhruz Zabid oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Teymur Ələsgər oğlu – mayor # Ağayev İdrak Ağalar oğlu – mayor # Ağayev Ramil Mərdan oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Əhməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Axundov Elsevər Elşən oğlu – mayor # Alıyev Elçin Bayram oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Əfqan Kərəm oğlu – mayor # Allahyarov Rasim Şaynalı oğlu – mayor # Azayev Asif Məhəmmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Rahib Bəxtiyar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Zamiq Cahangir oğlu – mayor # Bağırov Dəyanət Rəşid oğlu – mayor # Baxışov Ayaz Bəhram oğlu – mayor # Baliev Hüseynağa Salman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elburus Eyvaz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Vaqif oğlu – mayor # Bayramov İqbal Əhmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Vüsal Telman oğlu – mayor # Bərxudarov Toğrul Məmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Budaqov Rəşad Ramiz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Gündüzoviç – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Şahlar Fəzail oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cumayəddinov Xəyal Elxan oğlu – mayor # Dəmirli Dəyanət Nazir oğlu – mayor # Eyyubov Elgiz Çingiz oğlu – mayor # Əhədzadə İlkin Qələmşah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əhmədov Bəhruz Vahid oğlu – mayor # Əhmədov Cahid Ələkbər oğlu – mayor # Əhmədov Vidadi Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əkbərov Ənvər Nadir oğlu – mayor # Ələkbərov Fərid Tahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ələkbərov Zaur Qasım oğlu – mayor # Əliyev Alim Fəxrəddin oğlu – mayor # Əliyev Asiman Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Əli oğlu – mayor # Əliyev Eynur Vaqif oğlu – mayor # Əliyev Həmid Rəşid oğlu – mayor # Əliyev İlkin Nizami oğlu – mayor # Əliyev Malik Təvəkkül oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Samiq Hümmət oğlu – mayor # Əsgərov Novruz Ələddin oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əsgərov Rüfət Mürvət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Nicat Osman oğlu – mayor # Gülverdiyev Təhmasib Mirzəkişi oğlu – mayor # Hacıyev Abakar Məhəmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Aslan Şahmərdan oğlu – mayor # Hacıyev Elnur Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Habil Əvəz oğlu – mayor # Hacıyev Ramid Nəriman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Rəşad Qurban oğlu – mayor # Heydərov Amid Rəbbil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həmidov Elçin Elyas oğlu – mayor # Həsənov Fikrət Kərəm oğlu – mayor # Həsənov Xəyal Cəmil oğlu – mayor # Həsənov Qismət Kamil oğlu – mayor # Həsənov Rövşən Qabil oğlu – mayor # Həsənov Sadiq Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həşimov Araz Şamməd oğlu – mayor # Həşimov Həşim Əzim oğlu – mayor # Höccətov Elşad Höccət oğlu – mayor # Hüseynov Nazim Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Ravin Bahəddin oğlu – mayor # Hüseynov Rəhim Qədir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Səməd Mahir oğlu – mayor # Xəlilov Bayram Xəzənağa oğlu – mayor # İbadov Aqşin Nazim oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İbrahimov İlkin Ələkbər oğlu – mayor # İbrahimov Rəşad Nəriman oğlu – ədliyyə mayoru # İmanov Adəm İman oğlu – mayor # İsayev Amid Rizvan oğlu – mayor # İsmayılov Elməddin Ədalət oğlu – mayor # İsmayılov Fuad Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsmayılov Natiq Əjdər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəşad Rasim oğlu – mayor # Kazımov Anar İlyaz oğlu – mayor # Kəlbalıyev Səyavuş Hümbət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Kərəmli Elçin Cahangir oğlu – mayor # Kərimov Anar Sabir oğlu – mayor # Kərimov Əlizamin Səxavət oğlu – mayor # Kərimov Ramil Aydın oğlu – mayor # Kərimov Taleh Adil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qaflanov Şixamir Oruc oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qarayev Elman Əli oğlu – mayor # Qarayev Ramil Ələsgər oğlu – mayor # Qasımov Abbas Rza oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qasımov Əvəzağa Böyükbala oğlu – tibb xidməti mayoru # Quliyev Elnur Eldar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Quliyev İlqar Akif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qurbanov Adil Habil oğlu – mayor # Qurbanov Ramin Məhəmməd oğlu – mayor # Malxasov Anar Yaşar oğlu – mayor # Mansurov Elçin Elşən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Maşıyev Asəf Volodya oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Rafiq Tofiq oğlu – mayor # Məlikov Vüsal Nüsrət oğlu – mayor # Məmmədov Anar Elşad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Rafael oğlu – mayor # Məmmədov Emil Rasim oğlu – mayor # Məmmədov Əflatun Mübariz oğlu – mayor # Məmmədov Əlövsət Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Ağabəy oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Xanoğlan oğlu – mayor # Məmmədov Seyran Əlisuvar oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Natiq oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Zakir oğlu – mayor # Məsimov Filman Çingiz oğlu – mayor # Mikayılov Azər Əmrah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Mikayılov Ramil Rafiq oğlu – mayor # Miriyev Vüsal Rafik oğlu – mayor # Möhsünov Əsgər Rəhim oğlu – mayor # Möhsünov Möhsün Camal oğlu – mayor # Muradov Səməd Əli oğlu – mayor # Musayev Bayram Əliqulu oğlu – mayor # Musayev Natiq Ələsgər oğlu – mayor # Mustafazadə Qabus Hacıməmməd oğlu – mayor # Mürsəliyev Sübhi Balamirzə oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Nəsirov Əhməd Bəxtiyar oğlu – mayor # Nəsirullazadə Rauf Şükür oğlu – mayor # Novruzov Vüqar Əliağa oğlu – mayor # Nuriyev Valeh Gülxan oğlu – mayor # Orucov Elşən Yavər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Elsevər Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Riyad Mirzəli oğlu – mayor # Rzayev Şahin Dədəbəy oğlu – tibb xidməti mayoru # Sadıqov İlqar Çoban oğlu – mayor # Salahov Məmməd Əbülfət oğlu – mayor # Salayev Natiq Akif oğlu – mayor # Seyidəhmədov Ruslan Seyidşah oğlu – mayor # Süleymanov Emin Bəhmən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Mustafa oğlu – mayor # Şükürov Anar Mehman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Talıbov Kərim Vahid oğlu – mayor # Tanrıverdiyev Elşən Elyar oğlu – mayor # Vəliyev Bəxtiyar Yediyar oğlu – mayor # Vəliyev Vüsal İslam oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zamanov Sənan Qahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Müseyyib Saleh oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Rəşad Zakir oğlu – mayor # Abbasov Pərvin Vasif oğlu – kapitan # Abdullayev Amil Hümbət oğlu – kapitan # Abdullayev Baxışəli Əziz oğlu – kapitan # Abdullayev Rəşad Arif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abdullazadə İlham Məmmədəli oğlu – kapitan # Abdurrahmanov Nicat İlqar oğlu – kapitan # Abdurrəhmanov Hafiz Xalid oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ağabalayev Qadir Malik oğlu – kapitan # Ağazadə İlkin Adil oğlu – kapitan # Babayev Nihad Akif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Babayev Şamil Baloğlan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Anar Mübariz oğlu – kapitan # Bədrəddinli Valeh Xaləddin oğlu – kapitan # Cabbarov Seymur İlham oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Ağaddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərli Həmid Kərim oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Amid Güləddin oğlu – kapitan # Cəmiyev Aşur Bəybala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Fuad Əlişiroviç – kapitan # Dilavərzadə Vasif Rasif oğlu – kapitan # Dursunov Fərid Fazil oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ellazov Tural Şikar oğlu – kapitan # Əhədov Cavid Zabil oğlu – kapitan # Əlirzayev Rza Kamil oğlu – kapitan # Əliyev Ceyhun Yusif oğlu – kapitan # Əliyev Fəzail Cahan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Fizuli Vidadi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Rəşad Əmiralı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Seydəli Seydəmir oğlu – kapitan # Əsədov Elyar Arif oğlu – kapitan # Əsgərov Samid Gülmalı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əzimov Cavid İsa oğlu – kapitan # Fərəcov Kamran Qılman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Fətəliyev Zaur Zakir oğlu – kapitan # Foladi Həbib Nüsrət oğlu – kapitan # Hacıyev Hikmət Şubay oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hacıyev Xəqani Mübariz oğlu – kapitan # Həmidov Mahur Mahir oğlu – kapitan # Həsənov Babək Aftandil oğlu – kapitan # Həsənov Ceyhun Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov Əsəd Fərhad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov İlkin İlham oğlu – kapitan # Həşimov Fərrux Mirzəmməd oğlu – kapitan-leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Türkay Nizami oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Amir Hüseynağa oğlu – tibb xidməti kapitanı # Hüseynov Emil Hüseynbala oğlu – kapitan # Hüseynov Hüseyn Həsənqulu oğlu – kapitan # Hüseynov Mehdi Arif oğlu – kapitan # Hüseynov Şahnur Şahin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Şirbala Hüseynbala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Ülvü Möhsün oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Həmidağa Bağı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Xanmədov Samir Nazir oğlu – kapitan # Xurşudov Ramil Ağayar oğlu – kapitan # İbrahimov Elsevər Elşad oğlu – kapitan # İbrahimov Vüqar Rəşid oğlu – kapitan # İdrisov Bəhruz Fərhad oğlu – kapitan # İsayev Ehtiram Teymur oğlu – kapitan # İsgəndərov Arzu Seymur oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İslamov Samir Xalıq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mübariz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov İmamverdi Yoloğlu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Kamran Vaqif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Zakir oğlu – kapitan # İsrafilov Kənan Faiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kazımov Elvin Ədalət oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kərimov Tofiq Dadaş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qasımzadə Sərvan Seymur oğlu – kapitan # Qəhrəmanov Ruslan Mehman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qubatov Zülfüqar İsmi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Hətəmxan Məti oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Rəşad Əfras oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Sənan Asif oğlu – kapitan # Quliyev Şahmar Kəmaləddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qurbanov İmran İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mahmudov Cavid Hilal oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Valeh oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hamlet oğlu – kapitan # Mehralıyev Əvəz Arif oğlu – kapitan # Meydanov Elməddin Bahəddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məlikov Aqil Niyaz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Kərəm oğlu – tibb xidməti kapitanı (ölümündən sonra) # Məmmədov Azər Kərəm oğlu – kapitan # Məmmədov Fuad Faiq oğlu – kapitan # Məmmədov Pərviz Ələddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Arif oğlu – kapitan # Mənəfov Elnur Elsevər oğlu – kapitan # Mikayıllı Samir Sabir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ziya Niyaz oğlu – kapitan # Muxtarov Urxan Nazim oğlu – kapitan # Musibov Veysəl Yadullayeviç – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Hamlet oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Rəvan Mövlüd oğlu – kapitan # Nəcəfov İlkin Misir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəcəfov Vüqar Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəxri Şahmar oğlu – kapitan # Nəsirov Razim Asim oğlu – kapitan # Noçuyev Surxay Əbdul oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Orucov Cavid Hüseyn oğlu – kapitan # Pənahov Rövşən Mahmud oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov İsmayıl Məhəmməd oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov Səfa Zöhrab oğlu – kapitan # Sərkarov Roman Kamran oğlu – kapitan # Sultanov Sərdar Səfər oğlu – kapitan # Şahverdiyev Vüsal İlham oğlu – kapitan # Şəmsədov Ceyhun Üzeyir oğlu – kapitan # Şıxıyev Elmar Etibar oğlu – kapitan # Şikarov Nəcəf Şikar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Əliş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Vidadi oğlu – kapitan # Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Tağıyev Elman Əli oğlu – kapitan # Təhməzov Elşad Fəxrəddin oğlu – kapitan # Useynov Ceyhun Elşad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Azad Rafiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Kamil Fikrət oğlu – kapitan # Zeynalov Tural Ruslan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abbasbəyli Həmid Cavanşir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbaslı Arif Firuz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Ağaqardaş İlham oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Aydın Şahzadə oğlu – baş leytenant # Abdullayev Elşən Sabir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev İbrahim Habil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullazadə Abdulla Abutalıb oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Ağayev Elçin Zakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Azər oğlu – baş leytenant # Alqayev Harun Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Babək Bəxtiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elşad Zaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tofik Eldar oğlu – baş leytenant # Bababəy Şamil Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babaxanov Elman Ağamirzə oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Vüsal Sübbuh oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vaqif Eldar oğlu – baş leytenant # Bayramov Ramin Hüseynağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Valeh Vahid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Azay Cəlal oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Cəfərli Ayaz Qorxmaz oğlu – baş leytenant # Cəfərov Mətləb Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Dadaşov Vasif Alihəsən oğlu – baş leytenant # Dadaşzadə Mahir Qərib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Emnalıyev Orxan Eyvaz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhədov Tural Rahil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədov Əhməd Oktay oğlu – baş leytenant # Əhmədov Gülağa Əli oğlu – baş leytenant # Əhmədov Nahid Novruz oğlu – baş leytenant # Əhmədov Şahin Arzu oğlu – baş leytenant # Əhmədov Teymur Cəfər oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Azad Rövşən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Famil Ağaəhməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu – baş leytenant # Əkbərov Fərrux Firdovsi oğlu – baş leytenant # Ələkbərov Əlisahib Selman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Röyal Fərmail oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlili Elvin İnqlab oğlu – baş leytenant # Əlimov Elvin Nəsrəddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Əliyoldaş oğlu – baş leytenant # Əliyev Rzalı Rəşid oğlu – baş leytenant # Əliyev Sərxan Qabil oğlu – baş leytenant # Əlizadə Fuad Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Qorxmaz Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Nihad Bəhman oğlu – baş leytenant # Əmirli Sərxan Əmir oğlu – baş leytenant # Əsədov Əsəd Cəmaləddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsədzadə Peyman Həbib oğlu – baş leytenant # Əsgərli Kamil Həsənqulu oğlu – baş leytenant # Əsgərli Tural Ələmdar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Rauf Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əyyubov Ceyhun Savalan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elçin Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elgün Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Xəyyam Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Fərəməzov Nurlan Əhliman oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # (ölümündən sonra) # Fərzalıyev Samiq Misir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gözəlov Xalid Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gülüşov Tərlan Salman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Ayxan Vaqif oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Hacıyev Hacı Firidun oğlu – baş leytenant # Hacıyev İsmət Şölət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Natiq oğlu – baş leytenant # Hacıyev Qasım Fail oğlu – baş leytenant # Hacıyev Tural Gəncəli oğlu – baş leytenant # Həmidov Mixail Hamletoviç – baş leytenant (ölümündən sonra) # Həsənli Cəlal Rəfayıl oğlu – baş leytenant # Həsənov Elşən Rövşən oğlu – baş leytenant # Həsənov Əmrah Kamil oğlu – baş leytenant # Həsənov Ramin Hümmət oğlu – baş leytenant # Həsənov Saleh Sakit oğlu – baş leytenant # Hümbətov Azad Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Etiram Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Əmrah Namik oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Nurlan Yusif oğlu – baş leytenant # Hüseynov Cəlal Rafiq oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Oktay oğlu – baş leytenant # Hüseynov Əfşan Əbülfəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərrux Baxış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Nəbi Hacıbala oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Bəhmən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Raqib Adil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xasıyev Röyal Abuzər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilli Namiq Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilov Araz Yaşar oğlu – baş leytenant # Xəlilov Bəxtiyar İlham oğlu – baş leytenant # Xıdırov Elgün Fuad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbadov Murad Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbayev Elmar Hikmət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimli Adil Asəm oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İlqarlı Pərviz İlqar oğlu – baş leytenant # İskəndərov Vüsal Vahid oğlu – baş leytenant # İsmayılov Abbasəli İmamqulu oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aslan Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Elmar Talıb oğlu – baş leytenant # İsrəfilov Elmar Vilayət oğlu – baş leytenant # Kazımov Kamran Qurbanəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Vüsal Kamran oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Elvin Qəşəm oğlu – baş leytenant # Kərimov Sənan Rəhman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Tərlan Daşqın oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qabilli Zaur Nəzər oğlu – baş leytenant # Qabilov Səməd Yusif oğlu – baş leytenant # Qaragözov Məhəmməd Cəlal oğlu – baş leytenant # Qasımov Həmid Oruc oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Şöhrət Şakir oğlu – tibb xidməti baş leytenantı (ölümündən sonra) # Qəfərli Ülfət Qismət oğlu – baş leytenant # Quliyev Əvdil Qardaşxan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Əlimərdan Fəttah oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qureşli Firuz Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Emin Pünhan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mailov Namiq Abış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fuad İmaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məlikov Mahmud Təhmasib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmiyev Valeh İsbat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Adil Nadir oğlu – baş leytenant # Məmmədli Sübhan Səbuhi oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Səfiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vahid oğlu – baş leytenant # Məmmədov Xəzər Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədov Sahil Rasim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Zakir oğlu – baş leytenant # Məmmədov Ümman Rafiq oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə İlkin Əzizağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mərdanov Nemət Zakir oğlu – baş leytenant # Mikayılov Fuad Firudin oğlu – baş leytenant # Mikayılov Ramiq Namiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmar Şahin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hikmət Elçin oğlu – baş leytenant # Mirzəyev Şamil İsmayıl oğlu – baş leytenant # Muradlı İlkin İlyas oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Fərid Mikayıl oğlu – baş leytenant # Mustafayev Təhmasib Sərməst oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Namazov Məhəmməd Ziyəddin oğlu – baş leytenant # Nəcəfov Cəmil Nəcəf oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmədov Namik Hafiz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Nəhmətov Ceyhun Ehtiqad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmətov Nahid Faiq oğlu – baş leytenant # Nəsibov Xaliddin Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Novruzov Əkrəm Bəhram oğlu – baş leytenant # Nuriyev Nurməmməd Qurban oğlu – baş leytenant # Nurzadə Rövşən Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Amil Əhliman oğlu – baş leytenant # Paşayev Daşdəmir Əlizaman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimli Kamil Vəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Elvin Ehtiram oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Orxan Tofiq oğlu – baş leytenant # Rəsulzadə Təbriz Əfrayim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəşidzadə Səid Nofəl oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rustamov Ruslan Nüsrət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rüstəmov Sərxan Tehran oğlu – baş leytenant # Rzayev Zülfü Zeyni oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rzazadə Həsən Vüqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqlı Məmmədhəsən Meydan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqov Rəhim Soltanağa oğlu – baş leytenant # Seymur Hüseyn oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfəri İltifat İlhamin oğlu – baş leytenant # Səfərli Cavid Xaliq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Hikmət İldırım oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Orxan Şamil oğlu – baş leytenant # Səyyadov Fizuli Fəzli oğlu – baş leytenant # Süleymanlı Aqil Akif oğlu – baş leytenant # Şahmirzəyev Nurbala Elçin oğlu – baş leytenant # Şirəliyev Sahib Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şirinli Mərhəmət Ariz oğlu – baş leytenant # Şükürov Samir Təyyub oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Tağılı Məhəmmədəli Hafiz oğlu – baş leytenant # Telmanlı Allahyar Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İlqar Cahit oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İsmayıl Mehman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yaqublu Əliqismət Mükafat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yarməmmədov Mübariz Elxan oğlu – baş leytenant # Yusifov Elnur Qabil oğlu – baş leytenant # Zakirov Elvin Ağasəlim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zamanov Rəşad Mətləb oğlu – baş leytenant # Zeynalov Elnur Elsevər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov İlqar Natiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Murtuz Çingiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Teymur Feyruz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Ələsgər Yusif oğlu – leytenant # Abdullayev İsa Vəzir oğlu – leytenant # Abdullayev Kənan Mübariz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Rəşad Sahib oğlu – leytenant # Ağamaliyev Şəhriyar Əvəz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Mirlətif Mirislam oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Aslanov Tural Elşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atakişiyev Tərlan Dərgah oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atayev Nicat Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Əli Həsən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Ramin Mehman oğlu – leytenant # Bağırov Süleyman Loğman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Natiq Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramlı Elmar İsa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Azər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Aqşin Şahin oğlu – leytenant # Bəşirov Hakim Nizam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Nəcəf oğlu – leytenant # Cavadov Namiq Rəhbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Ceyhun Zeynal oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Eyyubov Tural Yadulla oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbdürrəhimli Habil Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbilov Kamal Vidadi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Adil Qədir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əhədli Ümidəli Şirvan oğlu – leytenant # Əhmədli Şahid Gülməmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədli Tural İkram oğlu – leytenant # Əhmədov Elnur Murad oğlu – leytenant # Əjdərov Rəhman Rasim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Əmrah Şahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Telman İqdam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Əmirulla Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ənvər Nizami oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərmin Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Mustafa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İmran Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Mirzağa Məmmədbağır oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Qurban oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Samir Əliheydər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Pərvin Vüqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ənvərli Aqşin Faiq oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əsədov Emil Balaqardaş oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Elçin Yalçın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Musa Əlifağa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əskərzadə Ramil Əskər oğlu – leytenant # Əzizov Teymur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Feyzullayev Zahir Eyvaz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Göyüşov Sərvan Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Bayram oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Heydərov Vasif Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həməşəyev Qismət Oruc oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həmidov Rəsman Mərdan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Aqil Nofəl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Qurban Mehman oğlu – leytenant # Həsənov Nurlan Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həşimov Nağı Anar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldost Asəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Mətin Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilbəyli Turqut Nadir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Xəlilov Coşqun Mikayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmaməliyev Sərraf Murtuzəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmanlı Murad Müşviq oğlu – leytenant # İmanzadə Ayaz Daşqın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İslamov Bəxtiyar Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aqil Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Rabil Elbrus oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Ramil Asəf oğlu – leytenant # İzzətli Fərid Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Rusif Yusif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Asif Məmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Koroğluyev Tural Cavanşir oğlu – leytenant # Qasımov Hafis Cavanşir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qədimov Güloğlan Nurəddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Elməddin Niyaməddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənbərli Elton Baba oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənimətov Ətraf Oktay oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qorçuyev Anar Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Daşqın Ramiz oğlu – leytenant # Quliyev Həsən İbrahim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramin Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Vəli Vəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Kamran Pərviz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Rauf Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidov Aqil Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidzadə Teymur Tehran oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ülvü Tahir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Vüsal Aslan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Nicat Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Sənan Səlim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ayxan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Namiq oğlu – leytenant # Məmmədov Elcan Zöhrab oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Əziz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Etibar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Vəlhad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Elçin oğlu – leytenant # Məmmədov Kənan Nifdalı oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəzənfər Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Zakir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəhriyar Müzəffər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Uğur Qulu oğlu – leytenant # Məmmədov Ümid Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Elvin İlham oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Mənsimli Rüfət Ağamalı oğlu – tibb xidməti leytenantı # Möhsümov Elmar Rövşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Siyavuş Akif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nadirli Ərtoğrul Hümbət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nağıyev Murad Mayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəbiyev Orxan Rza oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəciyev Xalid Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Qəşəm oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev Ceyhun Bahadur oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev İlyas Güloğlan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niyazov Elvin Nəcəf oğlu – leytenant # Novruzov Natiq Heydər oğlu – leytenant # Nuruyev Cavid Əşirəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Xalid Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Nemət Əkbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Piriyev Səttər Fuad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəcəbov Röyal Çingiz oğlu – leytenant # Rəhimov Rəşad İlqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Tural Arif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Sadiqov Emin Rəşadət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Salmanov Tariyel Allahverdi oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Seyidov Nihat Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Şahmar Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Süleymanlı Kənan Sadıq oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəbiyev Məhəmməd Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəmilov Azər Elyas oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Vəlizadə İbrahim Malik oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yaqubov Mayis Rəhim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yusubov Elzar Süleyman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zamanlı Məmməd Rəhman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Məhəmməd Bəxtiyar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalzadə Rauf Zahid oğlu – leytenant # Abbasov Seymur Muşfiq oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Namaz Baxış oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Cəsarət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfli Sadiq Nüsrət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfov Yaqub Məhəmməd oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov İntiqam Yavər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Sahil Səfər oğlu – baş gizir # Abdullayev Eldar Firidun oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağamirov Şixmir Qabil oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Fərid Səid oğlu – baş gizir # Ağayev Rauf Şahqasım oğlu – baş gizir # Ağayev Zülfü Ağalı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Şahin Hüseynbala oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Babayev Murad Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İlqar Rasim oğlu – baş gizir # Bədəlov Oktay Ələddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Sübhan Rahim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Sakit Əhliman oğlu – baş gizir # Əhmədov Yasən Yelmar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Fərman oğlu – baş gizir # Əliyev Elçin Habil oğlu – baş gizir # Hacıyev Teymur Zaur oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Kazım Əziz oğlu – baş gizir # Hüseynli İlqar Şəmiyyət oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Ramil Xaliq oğlu – baş gizir # İsmayılov Camal Vidadi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Nizaməddin İsmayıl oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüsal Nəbi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Rəmal Saleh oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Rəvan Elxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Nuralı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qurbanəliyev Tapdıq Dövlətxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Mərdan Əhməd oğlu – baş miçman (ölümündən sonra) # Mehtiyev Paşa Ehtibar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Lətif oğlu – baş gizir # Məmmədov Elmir Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fariz Cabir oğlu – baş gizir # Məmmədov Maarif Məmməd oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Mahir Ağasəlim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mikayılov Nahid Soqat oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Fariz Hacağa oğlu – baş gizir # Namazov Məhəmməd Əhməd oğlu – baş gizir # Nəzərov İnqilab Tacı oğlu – baş gizir # Niftəliyev Mehrab Söhrab oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Nurmətov Çoban Razaddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ömərov Elvin Xeybər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Poladov Aynur Şıxbaba oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov İlham Tahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Taleh Sabir oğlu – baş gizir # Səlimli Bakıxan Alim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov İlkin Mahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Şabanov Ramin Bayraməli oğlu – baş gizir # Tanrıverdiyev Azər Ziyadəli oğlu – baş gizir # Tarverdiyev Ayxan Xanverdi oğlu – baş gizir # Yusifli Azər Nazim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Mehman Musa oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Ramil Mürşid oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ceyhun Natiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Hüseyn Əlizadə oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ruslan Abbas oğlu – gizir # Abbasov Tariyel Maarif oğlu – gizir # Abdullayev Hasil Miryusif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Sərxan Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanlı Sübhan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanov Elvin Əbülfəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abışov Alim Həsən oğlu – gizir # Abışov Babək Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Cəlal Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev İlkin Tehran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Axundov Mirzə Musa oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Alıyev Azər Aydın oğlu – gizir # Alıyev Laçın Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alıyev Vahid Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alməmmədov Emin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Ağasadıq Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Babək Sakit oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Xəyal Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Səməd Akif oğlu – gizir # Azayev Sadiq Xubyar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad Ağabəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Balayev Orxan Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Baloğlanov Nicat Mahmud oğlu – gizir # Bayramov Xəqani Məmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Bayramov İsmət Əmirağa oğlu – gizir # Bayramov Samir Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Budaqov Rufiz Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Vidadi Cəbrayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarzadə Məmmədiyə Məhəmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cavadlı Nemət Cavid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Xəyal Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Orxan Etibar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Elməddin Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Etibar Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Tərlan Şakir oğlu – gizir # Cəmilli Xəqani Mənsur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəmilli Şakir Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Çobanov Orxan Zahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Elvin İmanqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kamran Rövşən oğlu – gizir # Dadaşzadə Yalçın İsmayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dövlətli İskəndər Vüqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emil Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emin Seymur oğlu – gizir # Ələkbərov Allahverdi Məzahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Bağır Əsəd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Məhəmmədəli Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Naiq Faiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Niyaməddin İsrafil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Vüqar Telman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli İlkin Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli Zaur Mübariz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlisoltanov Vahid Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Dəyanət Ələsgər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Xəqani Füzuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən Ramiz oğlu – gizir # Əliyev Rüfət Fizuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Səbuhi Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Ceyhun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Əlisəfa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sirac Aydın oğlu – gizir # Əliyev Vüsal Məhəmmədəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlizadə Adil Aydın oğlu – gizir # Əlizadə Tahir Qəribəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmənov Məhəmməd İltizam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmirli Tofiq Şəmsəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərli İntiqam Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərov Asəf İlqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzimov Cavanşir Calal oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzizov Elvin Əfrail oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Feyziyev Sadiq Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Göyüşov Məzahir Niyaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Haşımov Tərzan Qəhrəman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmzəyev Novruz Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Telman Rafiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Emin İman oğlu – gizir # Həsənov Faiq Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov İbrahim Firdovsi oğlu – gizir # Həsənov Nicat Əkbər oğlu – gizir # Həsənov Səddam Aydın oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Şamil Davud oğlu – gizir # Həsənov Umud Sərvan oğlu – gizir # Həsənzadə Famil Şiraslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həşimli Cəmil Əflatun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hətəmli Samid Cəmil oğlu – gizir # Hümbətov Ruslan Səlim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Aslan Malik oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Sehran oğlu – gizir # Hüseynov Kərim Tərlan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Nurlan Madər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Pərviz Elşən oğlu – gizir # Hüseynov Ramin Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Sadiq Mütəllim oğlu – gizir # Hüseynov Taleh Valeh oğlu – gizir # Hüseynzadə Röyal Yaşar oğlu – gizir # Xakiyev Calal Rövşən oğlu – gizir # Xəlilov Nadir Ağadadaş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Namiq İlyas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Ruslan Əkbər oğlu – gizir # Xosizadə Müşfiq Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Zamanət Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Emil Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əsəd Bəybala oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Mətləb oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Ceyhun Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əmrah Xudaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Novruz Nürəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Rusif Xeybər oğlu – gizir # İsmayılov Səməd Habil oğlu – gizir # İsmayılov Tahir Niyazi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Səməndər Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Kazımov Bağır Nəzər oğlu – gizir # Kazımov Çingiz Mirzəağa oğlu – gizir # Kazımov İlkin Xanməmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qanıyev İsaxan İsaman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Baba Əhməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Faiq Mayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Hüseyn Kamil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Qoşqar Atakişi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qədirov Şahin Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Saməddin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəniyev Cahid Şaiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Tədbir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Şəhriyar Nəsib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qurbanov Ramil Sudeyif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Vasif Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zahir Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məcidov Rafiq Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ariz Fərzulla oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Süleyman Səfər oğlu – gizir # Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Rüfət Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Turan Raqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Amid Müqabil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavid İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşad Əvəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vətən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Bayramşah oğlu – gizir # Məmmədov İbrahim Nakam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmət Hikmət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kərim Namil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Rza oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Asif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Sahil Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Səadət Lazım oğlu – gizir # Məmmədov Səbuhi Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Nadir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Ürfan Çingiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Xaləddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Qüdrət oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaur Hüseynağa oğlu – gizir # Məmmədyarov Nicat Ağamurad oğlu – gizir # Məmmədzadə Cahan Saleh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mikayıllı Mikayıl Miğfər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəli Rəşad Hafiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Səftər oğlu – gizir # Muradov Turan Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Musayev Sahib Musa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Vüqar Xasay oğlu – gizir # Mütəllimov Qəzənfər Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Anar Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Elfaq Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Vüsal Əmirastan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Cilingir Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbizadə Vasif Mirzə oğlu – gizir # Nəcəfov Fuad Taleh oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Nəhmətov Vüsal Üzeyir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsibov Çingiz Vahid oğlu – gizir # Nəsibov Elmar Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsirov İlyas Arzuman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Niftullayev Elşən Əfqan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Novruzlu Ümid Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Omarov Vüsal Şəmsəddinoviç – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Ceyhun Namaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Elvin Rövşən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Pirseyidov Elnur Nasir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ramazanov Fərid Ömər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəcəbov Ruslan Rəcəb oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Rəşidov Tural Fazil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Ziyəddin Arzu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüsal Valeh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sadıqlı İbrahim Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sahratov Cavid Əlikömək oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səfərov Elvin Ramiz oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Səfərov Nicat Vaqib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimov Cəmil Oqtay oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimzadə Kənan Məmiş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədli Sənan Fikrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Mais Şadıbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Nicat Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Sabuhi İbrahim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Soltanov Nadir Nəzir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov Orxan Oruc oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şahbazov Ruslan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şəkərov Xəyal İman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şərifov Mirnağı Qasım oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şıxalıyev Coşqun Aydın oğlu – gizir # Şıxaliyev Fariz Şahverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şirinov Araz Səfiyalı oğlu – gizir # Şirinov Elvin Elsevən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şükürov İlkin Aslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Cahid Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Şamxal Qəzənfər oğlu – gizir # Tahirov Vüsal Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Cabir Səmid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Təhməzov Samir Nizami oğlu – gizir # Verdiyev Mehman Elişan oğlu – gizir # Verdiyev Natiq Əlimurad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Elyar Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Sehran Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəlizadə Faiq Bayraməli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yolçuyev Azad Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yunusov Alxas Mirxas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusifbəyli Yusif Sabir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusubov Rahim Xəlil oğlu – miçman # Zaməddinov Fərid İmran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abasov Davud Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Babək Habil oğlu – kiçik gizir # Abdullayev Şəhriyar Kamil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Bəylər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağaəhmədov Elnur Fəxrəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Ağali Tağı oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Bəylər oğlu – kiçik gizir # Ağayev Saleh Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Avılov Pərvin İlham oğlu – kiçik gizir # Bağırlı Mirsədi Mircəfər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Orxan Rövşən oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəfər Kamandar oğlu – kiçik gizir # Dəmirov Siyahim Əlizamin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ədilov Əhsən Ağaismayıl oğlu – kiçik gizir # Əliyev Kərim Məhəmmədəli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Qismət Nəsib oğlu – kiçik gizir # Əliyev Nohəl Əlqəmə oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əsədullayev Elnur İmran oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əyyubzadə Pərvin Asif oğlu – kiçik gizir # Əzizov Ayaz Daşqın oğlu – kiçik gizir # Feyzullayev Beyrək Seyfulla oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Firudinbəyli Firudin Fikrət oğlu – kiçik gizir # Heydərov Sabir Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Əmrah Firavan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Ümüd Qaçay oğlu – kiçik gizir # Həsənov Cavid Cabir oğlu – kiçik gizir # Həsənov Orxan Baloğlan oğlu – kiçik gizir # Hüseynli Davud Qabil oğlu – kiçik gizir # Hüseynov İmamalı Cəlil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Tural Araz oğlu – kiçik gizir # Xosrovzadə İlkin Azay oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Elməddin Zeynəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Nail Nəriman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Yunis Yaşar oğlu – kiçik gizir # İbrahimov Elnur Dönməz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Sultan Mikayıl oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrəhimov Əlövsəd Seyidxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsayev Təbriz İsabala oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əhməd Əli oğlu – kiçik gizir # Qasımov Xalid Rafik oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Xaspolad Fikrət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Mirağa Hafiz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Dilavər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Fərid Ayazxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Elxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Elşən Təvəkgül oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Vaqif oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Neman Elman oğlu – kiçik gizir # Mədətov Röyal Şahin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Əşrəf Elman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Zəhəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Asif oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Əli Zeynal oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Fərhad oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şamil Kamil oğlu – kiçik gizir # Mənəfov Şahmar Vidadi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məsiyev Sahil Məhərrəm oğlu – kiçik gizir # Mirzəyev Tural Qeyrət oğlu – kiçik gizir # Musayev Ramil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Əkbər Natiq oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Elcan Hidayət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Orxan Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nayıbov Devran Fazil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nurəddin Kazbek oğlu – kiçik gizir # Novruzov Amin Taciddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Paxırov Elsevər Eyvaz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ramazanlı Əlizamin Umud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rəsulov Mirbala Əmrağa oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmli Rəşad Qənirə oğlu – kiçik gizir # Rüstəmov Zamin Səxavət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzalı Daşqın Elşad oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Mətin Əkrəm oğlu – kiçik gizir # Süleymanov Tamerlan Xankişi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Mehti Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxıyev Səyyad Abdul oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şükürov Alim Davud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Fuad Mərdan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramiq Teymur oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Şahin Rəhim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Talıbov Təbriz Məhrəməli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Vəlibəyov Vaqif Həmdulla oğlu – kiçik gizir # Vəliyev Hüseyn Həşim oğlu – kiçik gizir # Yusifzadə Xudayar Müslüm oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zalov Fəqan Amil oğlu – kiçik miçman (ölümündən sonra) # Zeynallı Aqil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zeynalov Fikrət Hikmət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarlı Zeynal Alim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarov İlkin Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Elvin Şamil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Ağalarov Nahid Musa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Allahyarov Vüsal Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sədail oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Camalov Ceyhun Əsgər oğlu – baş çavuş # Cəfərov Səid Zəfər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüqar İnşallah oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əsgər Əhmədkişi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Vüqar Seyid oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həkimov Zaur Şahmurad oğlu – baş çavuş # Həsənli Seymur Qələndər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Tofiq Etibar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Fəxrəddin Firuz oğlu – baş çavuş # Hüseyinov Elbrus Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Fətəli oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Alik oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdurahman İsrafil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qəsəbov İsmayıl Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Ruslan Üzeyir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Surxay Zülfi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Əliyoldaş oğlu – baş çavuş # Məmmədov Sahib Yaşar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Saleh Mustafa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahlar Şahin oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Alik Rafiq oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Elçin Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Sadıqov Ruslan Amiraslan oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Səlifov Murad Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Vəlizadə Anar Afət oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abasov Təzahür İbrahim oğlu – çavuş # Abbasov Asim Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Ramil Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Cahandar Mahmud oğlu – çavuş # Abdullayev Həsən Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Rafil oğlu – çavuş # Adıgözəlov Fərid İlqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Ramiz İmamverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Rövşən Elşən oğlu – çavuş # Ağayev Rüstəm Ağabala oğlu – çavuş # Axundov Elsevər Qəzənfər oğlu – çavuş # Alməmmədov Alməmməd Toxtamurad oğlu – çavuş # Aydəmirov Dadaşbala Həbibullah oğlu – çavuş # Bağırov Namiq Nurəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Bədəlov Fərhad Gülağa oğlu – çavuş # Bəkirov Bəxtiyar Yavər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cavadov Yalçın Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cəbrayıllı İbrahim Raqub oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Dəmirov Vüsal Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Eyniyev Tərlan Gölişad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əbdürəhmanlı Sabir Faiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Yusif Şövkət oğlu – çavuş # Əhədov Əlişad Rəfail oğlu – çavuş # Əhmədov Natiq Namiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Nəsimi Hüseyn oğlu – çavuş # Ələsgərov Seymur Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərzadə Sənan Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Əmrah Ürfət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Ramin Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Rəfael Oruc oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Timur Nurəddinoviç – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Yadigar Səfxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əlizayıdlı Haldun İlqar oğlu – çavuş # Əsədov Saleh Səməd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fərəcov Zülfüqar Müseyib oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Emil Mayis oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Rahib Pənah oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Füzuli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Azər Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Fariz Şahin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Rəhim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Nahid Hökmüran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Orxan Bəkir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Amil Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzəmi Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xanbabayev Pərviz Nazim oğlu – çavuş # Xeyrullayev Cəlil Mürvət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Eldəniz Polad oğlu – çavuş # Xudaverdiyev Səyavuş Kərim oğlu – çavuş # İbadov Cavad Cabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İlham Əjdər oğlu – çavuş # İmanov Rafil İldırım oğlu – çavuş # İmanzadə Hilal Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Toğrul Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əlizamin Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov İlkin Camal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Niyazi Şahvələd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Pərvin Pərviz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Elgün İslam oğlu – çavuş # Qabilov İsmayıl Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qafarov Elnur Mirzəxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Təhmasib Hikmət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qasımov Eltun Vüqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Bəxtiyar oğlu – çavuş # Quliyev Rəcəb Elşən oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Vasif Tahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Elnur Cəmşid oğlu – çavuş # Mecdunov Xalid Zahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Hüseyn İlham oğlu – çavuş # Mehtizadə Qurban Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Telman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Tərlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Piri oğlu – çavuş # Mirəşrəfbəyli Mirsəfa Mirbaba oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmin Əvəz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Mehman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Muradov Yaşar Mirzə oğlu – çavuş # Muradov Ziyad Muradxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Həsən Hikmət oğlu – çavuş # Nəbiyev Rasim Şakir oğlu – çavuş # Nərimanov Elməddin Arzu oğlu – çavuş # Nəsibov Musa İslam oğlu – çavuş # Nəsirov Xəqani Kamran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Afər Yafət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ömərov Orxan İmran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Pənahov Elməddin Məqsəd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elsevər Mahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəcəbalıyev Tural Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Məzahir oğlu – çavuş # Rəhimov Şamo Heydar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Aslan Süleyman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Ceyhun İsmayıl oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Rauf Yusif oğlu – çavuş # Sədiyev Həsənbəy Səlim oğlu – çavuş # Səməndərli Gündüz Səməndər oğlu – çavuş # Süleymanov Rauf Allahverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şahbazov Abas Cavad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şükürlü Nicat Ayaz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Talıblı Asif Arif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Veyisli Xaliddin Zəkər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Vəliyev Ramazan Hilal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yunusov Amrid Zaur oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Müzəffər Ziyəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbaslı Elnur Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Qəzənfər Nəcəf oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullazadə Tağı İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abıyev İlkin İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Zeynal Eldəniz oğlu – kiçik çavuş # Ağayev Ağabala İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Daşqın Əliqulu oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Tapdıq Çingiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Alışov Ülvi İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vidadi Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Aslanov Leonard Hamlet oğlu – kiçik çavuş # Babayev Allahverdi Ələt oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Seymur Aydın oğlu – kiçik çavuş # Babazadə Məhəmməd Cavanşir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Eşqin Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bahadurzadə Vüqar Məmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Balakişiyev Qara Əmirxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bayramov Fərrux Bayram oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bədirov Murad Qismət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bəhdanov Elməddin Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Cəbrayılov Elçin Surxay oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əli İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Rahil Canəhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Pərviz Lətif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Vadim Ağaba oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əlibəndəyev Anar Qasımbala oğlu – kiçik çavuş # Əliyarov Əliyar Fikrət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Bayram Əli oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Elməddin İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Elnur Ərəstun oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Mərhab Şikar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Turan Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əsədov Anar Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əskərov Xaqani Səfa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fərzəlizadə Emin Fərman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fətiyev Xəqani Hüseynəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Gözəlov Elvin Fizuli oğlu – kiçik çavuş # Hacıyev Qubad Cəmil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Mahir Tahir oğlu – kiçik çavuş # Heydərov Orxan Zeynal oğlu – kiçik çavuş # Həsənquliyev Nicat Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənli Rəşad Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – kiçik çavuş # Həsənov Hikmət Fikrət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov İlqar Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Şahin Fərhad oğlu – kiçik çavuş # Hilalov Araz Elburus oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Şahin Əlicuvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynli İbrahim İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Asim Yaqub oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Elnur Baxşəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Rahib İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruslan Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Emin Abbas oğlu – kiçik çavuş # Xələfov Nicat İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilli Murad Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Elnur Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xurşudov Nazim Muxannət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhruz Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İsrafil Zülfiqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Vüsal Firdovsi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Bəhruz Abbas oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Elbrus Balayar oğlu – kiçik çavuş # İskəndərov Daşqın Akif oğlu – kiçik çavuş # İsmayılov Amid Eldar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Qədim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sakit İsmayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sərdar Sərvər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Eldəniz Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş # Kərimov Elvin Mürşüd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Ülvi Rövşən oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qasımzadə Nicat Höccət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qənbərov Ceyhun Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Qulamlı Ülvi Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Eltay Əli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Nüşrəvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quluyev Elşən Natiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanlı Samir Tanrıverdi oğlu – kiçik çavuş # Mamedov Əmrah Qaraş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədli Yunis İlqar oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cabir Nadir oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cəmaləddin Türbəndə oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Əhməd Nazim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Elxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Mayıl Allahverdi oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məharət Hafiz oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məhyəddin Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaman Habil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Mikayıl Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mirxasov Mirhəsən Raid oğlu – kiçik çavuş # Mirzəmmədov Sərxan Osman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mönsümzadə Orxan Səfiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Murtuzəliyev Xəqani İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Elşən Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Sərxan İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Siyasət Akif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Samir Əli-Səttar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Mahmud Ələsgər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Taleh Zülfəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nəsibli Pərviz Asif oğlu – kiçik çavuş # Orucov Xudayət Vilayət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Tural Əmir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Mahir Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Ramil Şakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elşən Şəfalət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Pirvələdov Famil Teyfur oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Nurlan Əlövsəd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Ramil Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Rufullayev Müşfiq Cabbar oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Nəsib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Səməd Fizuli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzazadə Hüseyn Camal oğlu – kiçik çavuş # Sabirli Əjdər Xanlar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sadıxov Emin Əli oğlu – kiçik çavuş # Səmidzadə Sahil Məzahir oğlu – kiçik çavuş # Süleymanov Arif Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Asif Zakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramid Yaqub oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Teyyublu Çərkəz Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Umarov Anar Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlişov Zahir Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusibov Kənan Fehruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Özal İdris oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zamanov Mətləb Nizami oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zeynalov Orxan Gülağa oğlu – kiçik çavuş # Abbasov Nihad Mövlüd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Həsən Turan oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elman Rakif oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsəfa Səməd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Kamran İlqar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Fərmayıl oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev İntiqam Bəxtiyar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abakarov Nail Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ayaz Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Elvin Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ruslan Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Samir Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Vüqar Əli oğlu – əsgər # Abbasəliyev Hüseyn Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nadir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nurəli Kərəm oğlu – əsgər # Abbaslı Aslan Əmiraslan oğlu – əsgər # Abbaslı Elgin Ağayar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Elgiz Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Hikmət Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Munis Həbibullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Ağababa Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aslan Vəliyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aysənan Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Bəşir Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Cavid Tofiq oğlu – əsgər # Abbasov Elcan Əfsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elşən Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Eyyub İlham oğlu – əsgər # Abbasov Əkbər Ayaz oğlu – əsgər # Abbasov Fərrux Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Həsən Səfər oğlu – əsgər # Abbasov İlham Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov İsa Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Kamran İsaxan oğlu – əsgər # Abbasov Möhlət Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Murad Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Müşviq Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nemət Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nurhan Əlastan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Pünhan Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Seymur Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Səxavət Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Şamxal Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Toğrul Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Şəfaət oğlu – əsgər # Abbasov Vahid Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Vüsal Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Zülfüqar Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Rəhman Telman oğlu – əsgər # Abdalov Nurlan Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləlimov Miqdad Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləzimli Emil Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullalı Zülfüqar Mübariz oğlu – əsgər # Abdullayev Babək İlham oğlu – əsgər # Abdullayev Balazadə Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Cavid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elgün Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elməddin Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elnur Təvəkkül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Etibar Ziyad oğlu – əsgər # Abdullayev Əkram Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Fərid Niyazi oğlu – əsgər # Abdullayev Həmdulla Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Həsən Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Hikmət Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Mərahim Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nicat Mirnəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nihad Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nurlan İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Raul Rauf oğlu – əsgər # Abdullayev Rəşid Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Samir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Səməd Sədiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Sənan Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Şəmsəddin Amil oğlu – əsgər # Abdullayev Taleh Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Taleh Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Tosif Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vaqif Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vüsal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə İmaməddin Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Qasım Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Teymur Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdulov İdrət İbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdürrəhmanov İsrəfil Niyazi oğlu – əsgər # Abışev Telman Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Asif Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Elnur Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Səyyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Fərid Əlfayım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Tacəddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Ülvi Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Zəka Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abiyev Vasif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abuşov Hekayət Hidayət oğlu – əsgər # Adgözəlov Ceyhun Çoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adgözəlov Faiq Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cavid Gülhəsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cəmil Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Qaryağdı Aqil oğlu – əsgər # Adilov Şirəli İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adişov Qüdrət Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabalayev Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabəyov Oktay Baxşəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağacəfərli Ağamid Şirzaid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağahüseynli Səyyad Əliyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakərimov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev İlkin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev Nurlan Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev İlkin Saməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev Tofiq Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağalarlı Toğrul Daşqın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağali Zaur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaliyev Müzəffər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Ağamməd Elgiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaməmmədov Xəyal Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağarzayev Xəqani Ağarza oğlu – əsgər # Ağasiyev Elşən Ağabala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaşov Famil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağa Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamali Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamir Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Aqşin Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Azər Seyfəddin oğlu – əsgər # Ağayev Cavanşir Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Cavidan Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ceyhun Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Əhəd Bilal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Xəlil Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İldrım Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İntiqam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Mehdi Firdovsi oğlu – əsgər # Ağayev Mənsur Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Naim Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Nihad Nizami oğlu – əsgər # Ağayev Ramiq Təhsin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ramil Ağarəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Şahin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Turqay Cavanşir oğlu – əsgər # Ağayev Ülvi Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vahid Məcnun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zabil Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zamin Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Ağa Qüdrət oğlu – əsgər # Ağazadə Emin Valik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Mirməhəmməd Sehran oğlu – əsgər # Ağazadə Murad İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Rəşad Fərhad oğlu – əsgər # Ağazadə Sənan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Eşqin İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Əfqan Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundzadə Kənan Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Akifzadə Elmir Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxanov Orxan Xanazad oğlu – əsgər # Alxaslı Rəvan Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxasov Elməddin Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alışanov Raik Murad oğlu – əsgər # Alışov Samir Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Elşən Elşad oğlu – əsgər # Alıyev Xaliq Vüqar oğlu – əsgər # Alıyev Qələndər Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Şaiq Tahir oğlu – əsgər # Alızadə Əfqan Oruc oğlu – əsgər # Alızadə Seymur Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alişanlı Amal Seyfəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Afiq Nizami oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Eynulla oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Asiman Niyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Xəyal Namiq oğlu – əsgər # Allahverdiyev İsgəndər Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Kənan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Məhəmməd Kəmaləddin oğlu – əsgər # Allahverdiyev Nazir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Rövşən Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Sakit Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Samir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Süleyman Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tacir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Turxan Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vilayət Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Zöhrab Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdizadə Elnur Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Məhəmməd Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Telman Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Elvin Toxtamurad oğlu – əsgər # Alməmmədov İman Tarverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Təbriz Letman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanaliyev Tərlan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanov Əhməd Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Elçin Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanlı Orxan Şahmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Atəş Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Elşən Alxas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Röyal Elzar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Taleh Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Astanlı İqbal İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Kamil Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Ömər Müzəffər oğlu – əsgər # Atakişiyev Ramiz Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Rüstəm Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Toğrul Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ataşov Asif Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atayev Tariyel Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Avdiyev Orxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Beyrək Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Nizami Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ayvazov Həsən Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Eltac Sədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Zabil Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azayev Ülvi Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babaşov Hikmət Firudin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ağaşirin Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Alməmməd Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Anar Ramiz oğlu – əsgər # Babayev Babaxan Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Cavad Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Çingiz Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elvin Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Əmirxan Mirilham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fariz Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fərhad Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev İqbal Zəki oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Kamal Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Muxtar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Mustafa Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ozal Zakir oğlu – əsgər # Babayev Pərvin Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rauf Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Sahil Coşqun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Samsun Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Taleh Xanmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Telman Mahmud oğlu – əsgər # Babayev Ülvi Fizuli oğlu – əsgər # Babayev Vüqar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Yunis İlham oğlu – əsgər # Babazadə Babazeynal Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Xaqani Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Mirşəmsi Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Tural Marif oğlu – əsgər # Babazadə Ülfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Yolçu Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırlı Hikmət Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Aqil Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Yunus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Zeynal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Əli Eltay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Məmmədağa Həsənağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Nurlan İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Ramin Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Süleyman Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Mahsun Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Sadiq Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağıyev Rəşad Musa oğlu – əsgər # Bağmanov Səməd Əliağa oğlu – əsgər # Bahadurov Anar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Cahangir Əmrah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Hakim Səyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov İlqar Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Sadiq Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışova Arəstə Kərim qızı – QHQ əsgər (ölümündən sonra) # Baxışzadə İlkin Əlimədət oğlu – əsgər # Baxşalıyev Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Araz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İnam Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Amil Faiq oğlu – əsgər # Baxşiyev Eldar Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vahid Məclum oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Pərviz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Ramil Ruslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balacayev Qərib Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baladov Ruslan Allahyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balağayev Seyfəddin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balakişiyev Xəyal Müseyib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baloğlanlı Elşad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baratzadə Bayram Etibar oğlu – əsgər # Bayraxtarov Batdal Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı İbrahim Nadir oğlu – əsgər # Bayramlı Niyaz Knyaz oğlu – əsgər # Bayramlı Tural Ədil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Aydın Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Cavid Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Coşğun Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elcan Qoşqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elmin Elməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elnur Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əli Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əmrah Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Ağaisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Xəyal Feyruz oğlu – əsgər # Bayramov Xəzər Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Kamran Zakir oğlu – əsgər # Bayramov Məmməd Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Orxan Surxay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Osman Zeyqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səddam Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səlimxan Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səttar Rövşən oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Məcid oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Rasim oğlu – əsgər # Behbudlu Behbud Rübail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Behbudlu Elşən Əşrəf oğlu – əsgər # Behbudov Nofəl Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Beydiyev Nazim Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Elməddin Dəyanət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Səhman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədirli Saməddin Cəfər oğlu – əsgər # Bədirov Nəcməddin Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəhmənli Manaf Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəxtiyarov Orxan Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Ömər Ehtibar oğlu – əsgər # Bəkirov Təbriz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Yasər Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəktiyev Müşfiq Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəndəliyev Əliəkbər Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Akif Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Əyyub Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Rəhman Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirzadə Hüseyn Xanhüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyişli Elgün Teyuf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Elnur Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Seymur Səlyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyverdiyev Rafik Nurməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bilalov Abdulcəmil Xaqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Binnətov Ruslan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Budaqov Yusif Ramiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Burcəliyev İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bünyadlı Rəvan Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabarzadə Cavid Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Akif Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Elnur Şahmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Əli Baba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Muraz İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Səlim Qılman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şahgündüz Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şöhrət Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Tərlan İsmət oğlu – əsgər # Calalzadə Calal Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Camalzadə Famil Hicran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Canlar Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ələsgər Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Mahmud Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ramin Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Semral Sarvan oğlu – əsgər # Cavadov Sərxan Məmmədli oğlu – əsgər # Cavadzadə Anar Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadzadə Şaiq Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ceyranov Feliks Qorkiyeviç – əsgər # Cəbiyev Qardaşağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbizadə Əbil Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Ağacan Zakiroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Xəyal Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Rahib Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Araz Aydın oğlu – əsgər # Cəfərli Asim Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Cəfər Balbacəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Elşən Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əli İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əmrah Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Röyal İkrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Ruslan Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Şahin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Afiq Yediyar oğlu – əsgər # Cəfərov Anar Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Araz Səmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ayxan Cəmaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cavid Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəlil Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elmar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elnur Cəmiyyət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elvin Zakir oğlu – əsgər # Cəfərov Elyəddin Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əli Bəyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Fərid Eldəniz oğlu – əsgər # Cəfərov Fərid İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov İbrahim Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mirmuraz Mirbaba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mübariz Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Oruc Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Osman Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Rahid Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Röyal Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Mövlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sadiq Sahib oğlu – əsgər # Cəfərov Sənan Məmməd oğlu – əsgər # Cəfərov Surxay Cümşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sübhan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Şəmsi Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tacir Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tehran Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Təbriz Rafiq oğlu – əsgər # Cəfərov Ülvi Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Sərhədxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Şəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Yusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Eşqin Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə İsrayıl Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Tarif Qədim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Elcan Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Həsən Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Xaləddin Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Sahil Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Şöhrət Cəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Tural Callad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəmilli İlqar Nurəli oğlu – əsgər # Cəniyev İlqar Elçin oğlu – əsgər # Cumayev Orxan Fətəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cumuzadə Təbriz İldırım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cuvarov Tural Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cümşüdov Orxan Sabutay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çələbili Vüqar Fərəcullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çıraqlı Anar Firuz oğlu – əsgər # Dadaşlı Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əjdər Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əzizağa Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Nurlan Səyyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Orxan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Seyfəddin Məhyyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Taleh Yalçın oğlu – əsgər # Dadaşov Zaur Zümrüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Hüseyin Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kənan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadiyev Elnur Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elfak Eltun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elmar Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Orxan Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Rəvan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdıyev Əmirxan Eldar oğlu – əsgər # Dəmirçiyev Tural Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirli Elşən Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Ədalət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Sabir Rafiq oğlu – əsgər # Dənziyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dərgahov Tərlan Əlican oğlu – əsgər # Dostuyev Elçin Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətov Zaur Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətzadə Cəbrayıl Dövlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dursunov Zeynali Əlləz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Elşən Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eissavi Muhamməd Mazen oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Elbəyiyev Orxan Sübhan oğlu – əsgər # Eldarzadə Azər İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminli Rüstəm Mais oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Tacir İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eylasov Cəfər Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eynili Şəhruz Hicran oğlu – əsgər # Eynullayev Rövşən Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Məzdək Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Rüfət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əbülhəsən Balaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əli Sehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov İslam Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Rəşad Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyyubov Sərvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbdülov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilzadə Sübhan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ədilov Babək Bəhrəm oğlu – əsgər # Ədilov Səid Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Nurlan Mürvət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədli Baloğlan Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədov Mehrac İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə Elsevər Ağacan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə İmaməli Şəvəqqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədəliyev Kərim Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Aydın Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elməddin Gülverən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elsevər Nəbi oğlu – əsgər # Əhmədli Elşən Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Nurlan Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Abdulla Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Amal Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Asif Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ayaz Elson oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Bayram İsmayıl oğlu – əsgər # Əhmədov Bəhruz Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ehtiram Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elmar Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elnur Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elşən İlham oğlu – əsgər # Əhmədov Əhmədxan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Xəyal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İlqar Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İslam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Kənan Ləzgi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Qalib Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mahmud Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mənsur Mamed oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mərhəmət Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mikayıl Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mirmöhsüm Mirdaməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nicat Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nihad Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəvan Yafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sabir Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səbuhi Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sənan Qalasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səyadulla Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Şahin Habil oğlu – əsgər # Əhmədov Tacir Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Tural İzətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Zamiq Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Elməddin Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Əliş Məhərrəm oğlu – əsgər # Əhmədzadə Mürşüd Müdahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Rüfət Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əjdərli Şamxal Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərli İsa İlqar oğlu – əsgər # Əkbərli Rufan Elzabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov Həsən Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İbarət Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İntiqam İlqar oğlu – əsgər # Əkbərov Mətləb Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Qalib Əbdüləhəd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Valeh Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkpərov Cabar Əşrəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Kənan Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Samir Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Emin Bəxtiyar oğlu – əsgər # Ələkbərov Əli Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Muraz Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Rəşad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Ələkbər İsgəndər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Həsrət Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Mətləb Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Niyaməddin Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Sənan Əkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Yusif Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlibəyli Mikayıl Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlifov Rüfət Sehun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlili Orxan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliməmmədov Elçin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimərdanov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Cumart Şixrəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Orxan Roman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlişov Rəşad Şamil oğlu – əsgər # Əliyev Abbas Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Adəm İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ağayusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aqil Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Amid İlhamoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Talıb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Araz Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aslan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aydın Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəhruz Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəybala Fazil oğlu – matros (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Füzuli oğlu – əsgər # Əliyev Cavid Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Şaban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Sirac oğlu – əsgər # Əliyev Cəlil Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Denis Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldəniz Famil oğlu – əsgər # Əliyev Elgün İsmayıl oğlu – əsgər # Əliyev Elqaş Barat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elmir Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Saqib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşad Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşən Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eltun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Loğman oğlu – əsgər # Əliyev Əli Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Əlisa Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərhad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Pirəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fuad Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Gündüz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həmzə Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həndi Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Xəyal Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Nəcəfqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İlkin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İmam Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kamran Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kərim Qeyrətxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qara Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qubat Hüsür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Lətif Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Maarif Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mahir Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mehman Xudaşükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Məhəmməd İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mirağa Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Murad Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Mikayıl oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Azad oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pərvin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramid Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Vüqarəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf İlham oğlu – əsgər # Əliyev Rauf İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rəvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Romir Rəşadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İbrahim oğlu – ehtiyatda olan əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Emil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Habil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sehriman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Səmid Xoşbəxt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sərxan İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şaməddin Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamil Xançoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamo Mübariz oğlu – əsgər # Əliyev Şöhrət Cambulat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tamerlan İqrar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur Ramiz oğlu – əsgər # Əliyev Təbriz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ülvi Dəyanət oğlu – əsgər # Əliyev Vahid Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Vüsal Məhərrəm oğlu – əsgər # Əliyev Yunis Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Yusif Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ziyadxan İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elşən Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Eltac İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Famil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Xəyal Nəsrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Qurbani Ziyafəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Mirzəhəsən Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nəriman Nurəhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nicat Ağa oğlu – əsgər # Əlizadə Nicat Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nofəl Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Orxan Mehman oğlu – əsgər # Əlizadə Ruslan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Şamxal Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Taleh Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Toğrul Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Yüksəl İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmənov Nahid Qoşqar oğlu – əsgər # Əmiraslanov Amin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Elgün Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Ümman Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirli Əmirşah Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Adəm Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Anar Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Emil Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Emin Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Rasim İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Saməddin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ənnağıyev Babək Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərəbov Orxan Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərşadlı Əmrah Əliheydər oğlu – əsgər # Əsdiyev Heybullah Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Cahid Zahit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Əsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Baxış Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Murad Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Ruslan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Səbuhi Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Tural Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədzadə Zaur Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Akşin Rəfael oğlu – əsgər # Əsgərov Fərid Ərəstun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Firavan Xanbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Xaliq Namiq oğlu – əsgər # Əsgərov İbrahim Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov İlkin Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kamran Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kənan Rasim oğlu – əsgər # Əsgərov Musa Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Orxan Azər oğlu – əsgər # Əsgərov Rüfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Sadiq Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Samir Xasay oğlu – əsgər # Əsgərov Şəhriyar İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Taqi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Təbriz Çapay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Vüqar Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Xəyal İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Qaməddin Ərrəhman oğlu – əsgər # Əşrəfov Məhəmməd Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimli Elbrus Faday oğlu – əsgər # Əzimov Hikmət Nazim oğlu – əsgər # Əzizli Elnur Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizli Tacəddin Şahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Ayşad Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Elnur Elman oğlu – əsgər # Əzizov Əziz Məmmədvəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov İbrahim Şaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Kamran Əziz oğlu – əsgər # Əzizov Qüdrət Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Mail Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Sübhan Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Şəmistan İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyruzlu Əlibəy Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyziyev Əli Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyzizadə Toğrul İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Əflatun Mircangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov İlkin Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcullayev Elşad İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadlı Fərhad Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadov Cəlaləddin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərmənd Canəqədr Əli Əziz oğlu – əsgər # Fərzəliyev Fərid Vahid oğlu – əsgər # Fərzəliyev Samir Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Balaş İltizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Saməddin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərzulla-zadə Mehdi Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətaliyev Şahin Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətəliyev Səmural Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətullayev Tərlan Amanşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Göydağlı Ramazan Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Murad Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Rüfət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Ziya Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlzadə Ceyhun Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülalıyev Əlnur Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Güləliyev Vüsal Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülmalıyev Pərviz Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməliyev Ağamirzə Ağabəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Eldost Akif oğlu – əsgər # Gülməmmədov Eşqin Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıəhmədli Hacıəhməd Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacı-ismayılov Rahib Məmmədemin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacılı Ceyhun Arif oğlu – əsgər # Hacılı Elçin Əli oğlu – əsgər # Hacılı Feyruz Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Aydəmir Sənan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Davud Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Elmaz Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Fərid Təşkilat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Hacı Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Haxoy Əlaslan oğlu – əsgər # Hacıyev İntiqam Eynullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev İsrayıl Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan Natiq oğlu – əsgər # Hacıyev Kənan Səxavət oğlu – əsgər # Hacıyev Murad Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nazim Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nicat Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Rüstəm Firqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sayad Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sərxan Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şəhriyar Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Tərlan Hacıbaba oğlu – əsgər # Hacıyev Toğrul Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Toğrul Siyavşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Ülvi Şirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Zamiq Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyusifov Əhməd Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacızadə Ceyhun İfrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Raqim Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Vüsal Balarəzi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haqverdiyev Ayhan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hassan Xalid Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Fuad Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Qasım Akif oğlu – əsgər # Heybətov Ağa Əmi Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərli Ayxan İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Adəm İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Araz Gülağa oğlu – əsgər # Heydərov Ehtiram Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Emin Şirəli oğlu – əsgər # Heydərov Əli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qadir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qismət İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Rafiq Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Füzuli Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Şəhriyar Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Murad Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Nəsib Asif oğlu – əsgər # Həbibov Seymur Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibzadə Mirzəağa Əflatun oğlu – əsgər # Həmidli Cavanşir Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Elşən Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov İzzət Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Pərvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəhim Ehdiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəşid Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Vasif Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidzadə Hüseyn Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmizəyev Şəhriyar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Arif Muradcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Musa Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Turac Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənəliyev Dilavər Ağa oğlu – əsgər # Həsənquliyev Səbuhi Əlixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Alı Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Amid İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Qəşəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Kənan Salman oğlu – əsgər # Həsənli Zərimxan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Aydın Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Babək Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Bəşir Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Cavid Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elgün Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elman Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elməddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elnur Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Höküməli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Emil Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Etibar Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əhəd Təyar oğlu – əsgər # Həsənov Əkbər Qurban oğlu – əsgər # Həsənov Ərəstun Əfşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əzim Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Gündüz Eynulla oğlu – əsgər # Həsənov Hafiz Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – əsgər # Həsənov Həsən Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Hüseyn Vahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xətai Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Əliyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Zeynəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kamran Bəhram oğlu – əsgər # Həsənov Kənan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kənan Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Qüdrət Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Maarif Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məharət Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məqsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Musa Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Namiq Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Nemət Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Neymət Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Novruz Cumalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Rahib Xeyirxan oğlu – əsgər # Həsənov Rəvan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Röyal Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sahib Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səfər Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səxavət Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sərxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sübhan Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tacir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Teymur Mahal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Təbriz Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tural Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Ülvi Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vurğun Ağası oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Elşən Arif oğlu – əsgər # Həsənzadə Əbülhəsən Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Məhəmməd Adil oğlu – əsgər # Həsənzadə Məhəmmədəli Hörmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hətəmov Zabil Vilayət oğlu – əsgər # Həziyev Hafiz Varoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həziyev Xəyal Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hidayətli Məhərrəm Vahid oğlu – əsgər # Hümbətov Emil Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İmaməddin Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İzzət Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Nurəddin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Orxan Tofiq oğlu – əsgər # Hümbətov Səfayət Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətzadə Şahmuraz Əyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümmətov Tural Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Bəhruz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Eşqin Cəsarət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Əsgər Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ağa Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Anar Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Elxan İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əliheydar Səlahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Fariz Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şahin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şamil Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Zahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Adil Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Aqil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavad Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ceyhun Möhübbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldəniz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elxan Maarif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elnur Əhliman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Rövşən oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Fərmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əfsun Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əkbər Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzizağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Həci Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xaliq Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xəyyam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlham Umud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlqar Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsa Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsabala Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsmayıl Şahvələd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Kamran Bəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirəli Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Musa Seymur oğlu – əsgər # Hüseynov Nəcəf İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Pencalı Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafail Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafiz Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rəcəb Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rövşən Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Röyan Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruhin Röfət oğlu – əsgər # Hüseynov Sabir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sahil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Samir Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sənan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sərhəd Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vaqif Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vəkalət Qafur oğlu – əsgər # Hüseynov Vusal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elgiz İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elməddin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elvin Əlikram oğlu – əsgər # Hüseynzadə Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Murad Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Səməd Sətdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xalıqov Vidadi Etibar oğlu – əsgər # Xaməmmədov Şirxan Xaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanalıyev Ziyəddin Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xancanov Təbriz Məhəmmədəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Albaba Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Cavad Faiq oğlu – əsgər # Xanışov Əlikram Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Fuad Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Mədət Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Nicat Aşur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xeyirbəyov Malik Samik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfli Mahir Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Cəmil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Eltac Hüseyn oğlu – əsgər # Xəlili Samir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilli Nicat Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ayaz Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ceyhun Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ələddin Əlizaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Fəryad Fəxri oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Gülşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Məhəmmədəli Əli oğlu – əsgər # Xəlilov Ruhin Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilzadə Əmrah İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəmmədov Əmral Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəncəlov Ümüd Radif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xıdırov Ərəstun Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudaverdiyev Kamran Əsgər oğlu – əsgər # Xudaverdiyev Mahmud Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudayev Yaşar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Mütalib Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Toğrul Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Tural Rəfayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Araz Babəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Ruslan Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Faiq İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rafiq Baloğlan oğlu – istefada olan əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rauf Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Vüqar Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadzadə Zabil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov İlkin Murad oğlu – əsgər # İbişov Nicat Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov Vüsal Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimxəlilov Söyxan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Cavidan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Kənan Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Qəşəm Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Məhərrəm Şərif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Alim Səhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Atiq Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ayaz Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elmar Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elsevər Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elşən Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Əli Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Hikmət Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İlqar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İmaməli Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Qurban Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Mübariz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Müşfiq Nəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Rafael Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Röyal Qulam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ruzi Əliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Seymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tofik Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tural Elgiz oğlu – əsgər # İbrahimzadə Nahid Şahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimzadə Sehun Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Elmir Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Raqif Tahir oğlu – əsgər # İbrəhimov Teymur Tahir oğlu – əsgər # İdrisov Xəyal İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İdrisov Ruslan Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Bəhrəm Nizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Fərid İbad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Şükür Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmaməliyev Elvin Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamov Rəhim Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Elnur Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Nicat Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanquliyev Ruslan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Bayrı Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Ənvər Emil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Səməndər İsaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmranov Sahib İlqar oğlu – əsgər # İrapov İsmayıl Nəsrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İrzayev Sərvər Həsənxan oğlu – əsgər # İsaxlı Anar Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Alik Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Ceyhun Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Rahət Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsazadə Səfa Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərli Səbuhi Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Cavid Şahmurad oğlu – əsgər # İsgəndərov Elçin Elşən oğlu – əsgər # İsgəndərov Niyaməddin Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Səməndər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Şahmurad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Vüsal Asdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsizadə Elvin Azim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərli Kamran Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Anar Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Əhmədağa Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Orxan Anar oğlu – əsgər # İskəndərov Şahin Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamlı Ruhid Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Cəlal Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Daşqın Alik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Vüqar İlqar oğlu – əsgər # İslamzadə Cavad Allahverdi oğlu – əsgər # İsmayıllı İsmayıl İslam oğlu – əsgər # İsmayıllı Məhəmmədəli Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayıllı Şamil Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Bahaləddin Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cabbar Rəhman oğlu – əsgər # İsmayılov Ceyhun İqbal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elnur Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elşən İsə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Emin Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Əli Ələkbər oğlu – əsgər # İsmayılov Hüseyn Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İbrahim Mirabbas oğlu – əsgər # İsmayılov İlkin Cavanşir oğlu – əsgər # İsmayılov İlqar Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İntiqam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Kənan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Məhəmməd Cəsur oğlu – əsgər # İsmayılov Mirrəhim Mirmehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Raqil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəhman Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rövşən Məmmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Sabir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Səxavət Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Taleh Səndəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Şahlar oğlu – əsgər # İsmayılov Veyis Əflətun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Əsgər Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Məhəmməd Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Sevindik Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəhriyar Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şövqi Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Uğur Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vaqif Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vüsal Əlibəndə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Zaur Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmət Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmiyev Emil Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdulla Yadigaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəcəb Rövşən oğlu – əsgər # İsrafilzadə Elçin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Anar İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Vidadi Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İşiyev Rəfail Əhmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İzzətzadə Elgün Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kamalzadə Bəxtiyar Aydın oğlu – əsgər # Kamranlı Xalid Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımlı Mürsəl Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Çingiz Eldar oğlu – əsgər # Kazımov Emin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Əmir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov İlqar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rantiq Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rəşad Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Keçiliyev Turqut Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbəliyev Mirkazım Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Murad Məməziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Şaiq Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Azad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli İsmayıl Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Məhəmməd Məzahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Nihat Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Orxan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Ramin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Səməd İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ağamoğlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ayaz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Cavid Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elgün Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elmir Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Eltun Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Emil İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Əhməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Famil Vahid oğlu – əsgər # Kərimov Haxverdi Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Afiq oğlu – əsgər # Kərimov Kamil Tofiq oğlu – əsgər # Kərimov Mustafa Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Sübhan Murtuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Şamo Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Zaur Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Mirxəyal Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Nəbi Bahadur oğlu – əsgər # Kirxlarov Nazim Nadır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Köklərov Azər Aydın oğlu – əsgər # Kürəbəyov Mayıl Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev İntizam Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev Röyal Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Kənan Siyaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Zərbəli Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qalayçiyev Faiq İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaracayev Nurlan Ömər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaraxanov Səfa Yenişar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Amal Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Anar Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Cavid Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elnur Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elyaz Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Xəyal Vidadi oğlu – əsgər # Qarayev Süleyman Əlbağış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Telman Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşxanov Qismət Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşov Yusif Şamil oğlu – əsgər # Qasımlı Azər Surxay oğlu – əsgər # Qasımlı Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər # Qasımlı Mir Həmid Nazim – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımlı Muxtar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Azər Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Bayram Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Cəbrayıl Baloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elman Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elməddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elvar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Əli İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Fərid Samid oğlu – əsgər # Qasımov Gülverdi Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Həsən Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Hikmət Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov İsmayıl Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamil Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamran Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Qismət Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Məhəmməd Bəhrəm oğlu – əsgər # Qasımov Mürtaza Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nayib Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nicat Elşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nofəl Rauf oğlu – əsgər # Qasımov Nurlan Vadər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Oruc Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Pərviz Elxan oğlu – əsgər # Qasımov Rufan Nail oğlu – əsgər # Qasımov Səbuhi Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Şəhriyar Vəzir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Təbriz Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Tural Yelmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Yaqub Cəbrayıl oğlu – əsgər # Qasımzadə Hüseyn Həsənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Tahir Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Ümüd İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qazımətov Rəsul Kamaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qeybiyev Arif İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədimov Ayxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirbəyli İnqilab Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirli İsmayıl Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Elvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Emin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Müqəddəs Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəfərli Samir Möhlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Gülalı Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Məkan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Orxan Səlvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəmbərli Sənan Xanlar oğlu – əsgər # Qənbərli Mehdi Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərli Taleh Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Bilal Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Elnur Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Əli Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Mədət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərzadə Heydər Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Asif Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Pəhli Xaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Fəxri Elmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Hüseyn Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəzənfərli Qurban Qiniyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Asif Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Günəş Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Niftalı Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Seymur Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Yaqub Musa oğlu – əsgər # Qubadlı Fuad Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qubatov Tural Firəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamlı Afiq Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamzadə Afərin Müqəddəs oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ağamirzə İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Aqil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Alim Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Asim Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Barat Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Bəhruz Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Böyükağa Elçin oğlu – əsgər # Quliyev Daşqın Nəcməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elməddin Natiq oğlu – əsgər # Quliyev Elnur Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər # Quliyev Eltac Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elvin Amil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Turac oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Fəhmin Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İlkin Rəyail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İman Kürdoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kamran Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kənan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Qismət Şahin oğlu – əsgər # Quliyev Mehtab Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Məhəbbət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Murad Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Natiq Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Nurlan Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Orxan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rahim Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rəvan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rusif Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ruslan Şaxsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sadıq Qiyas oğlu – əsgər # Quliyev Samir Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sehrulla Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Şirxan İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Teymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Turab Əlisafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ülvi Saleh oğlu – əsgər # Quliyev Vüqar Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər # Quluyev Azər Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Hüseyn Həbib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Mehman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Nofəl İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Ramil Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Cəlal Raci oğlu – əsgər # Quluzadə Elmin Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Qurbanəli Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Məhəmməd Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Zabil oğlu – əsgər # Quluzadə Tuqay Hüseyn oğlu – əsgər # Quluzadə Vəfadar Fəqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qumaşov Anar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbalı Rafiq Abdulla oğlu – əsgər # Qurbanlı Elvin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanlı Nurlan Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Busat Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Cahangir Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Davud Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elçin Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elvin Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Rafael oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Fariz Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Xansu Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmayıl Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmət Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Qamət Şəmşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Mayıl Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Murad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Rəcəb Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Röyal Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Tərxan Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Vahid Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Ayxan Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Əsgər Etibar oğlu – əsgər # Qurbanzadə Mövlud Söhbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurdayev Ömər Şaxmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Laçınov Əhməd Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lələyev İbrahim Həzrətqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifli Orxan Xancan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Eynulla Niyətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəvan Ömür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lillahov Fərid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudlu Babək Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Comərd Elməddin oğlu – əsgər # Mahmudov Elçin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Elşad Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Etibar Aleksandr oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov İbrahim Ağagül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Murad Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Tamerlan Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Vüsal Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Maxsudov Bəxtiyar Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mailov Rafael İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Elmar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov İlahəddin Dilamuddinoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Cavid Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Osman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Zahir Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılxanlı İlqar Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayıllı Mahmud Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Bəxtiyar İxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Murad Gülümxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Rüfət Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mecidov Müşfiq Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdili Niftalı Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Anar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Ayəddin İlham oğlu – əsgər # Mehdiyev Cövlan Allahverdi oğlu – əsgər # Mehdiyev Əhliman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev İsmayıl David oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Mehdi Telman oğlu – əsgər # Mehdiyev Nüsrət Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rəşad Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rövşən Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Yasən Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zamin Bəhmən oğlu – əsgər # Mehdiyev Zöhrab İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdizadə Əli Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtili Eşqin Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Elgiz Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Sətdar Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Taleh Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtizadə Rüfət İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidov Səbuhi Ağalətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidzadə Saleh Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Asif Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Ələddin Zirəddin oğlu – əsgər # Mədətli Zülal Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Rövşən Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Zaur Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədinov Rəşid Nəzər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədəlizadə Məhəmmədəli Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Alim Qəmərşo oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Musa Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərli Muraz Baxşalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Elməddin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Əli Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fərid Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov İsa Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Murad Salam oğlu – əsgər # Məhərrəmov Niyaməddin İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Niyaməddin Əmiraslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Orxan Binət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ramin Qurbanəli oğlu – əsgər # Məhərrəmov Şamo Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Şəmistan İsgəndər oğlu – əsgər # Məhərrəmzadə Anar Altay oğlu – əsgər # Məhərzadə Taleh Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikməmmədov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Elnur Məcnun oğlu – əsgər # Məlikov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Əhməd Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov İsrəfil Mehman oğlu – əsgər # Məlikov Rauf Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Rəvan Əliabbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikzadə Fərhad Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Qədir Zülfəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Nurlan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Tural Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmiyev Elmir Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədbəyli Natiq Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Saday Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədquliyev Ağabəy Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cəmil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elmar Pərviz oğlu – əsgər # Məmmədli Elməddin Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elməddin Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Fazil Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Həsən Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İmran Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İsa Sarı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Kənan Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Məhəmməd Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Murad Teymurşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Nihad İlham oğlu – əsgər # Məmmədli Pərviz Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Ramin Möhübbət oğlu – əsgər # Məmmədli Seymur Hacırəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Şahı Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Tural Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Abit Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Altun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Asəf Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Azad Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bayram Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəxtiyar Bayramşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Rəcəb oğlu – əsgər # Məmmədov Ceyhun Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cəlil Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Dostəli Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ehtiram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elxan Bədəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elkiyar Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elməddin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur Xurşud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Dağıstan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Qasım oğlu – əsgər # Məmmədov Elton Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Dayandur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elyar Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Qiyafəddin oğlu – əsgər # Məmmədov Əli Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əli Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əliağa Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əlihüseyn Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əsgər Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əvəz Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəxri Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəqan Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Valeryeviç – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Hikmət Lətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xaqani Mürşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəqani Füzuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamal Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamil Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kəmaləddin İsrail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Nəriman oğlu – əsgər # Məmmədov Kənan Tofik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəhraman Qürbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Lətif Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Maqsud Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mehti Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məcid Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Əzizulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Münasib Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mürşüd Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq İltifat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nemət Faxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nicat Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Novruz İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nuh Sahib oğlu – əsgər # Məmmədov Oqtay Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Orxan İlyas oğlu – əsgər # Məmmədov Pənah İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramal Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramin Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəhim Eldar oğlu – əsgər # Məmmədov Rəhman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Əli oğlu – əsgər # Məmmədov Rəşad Fərəməz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşid Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəvan İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövlan Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövşən Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyad Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyal Misil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Fazil oğlu – əsgər # Məmmədov Rüstəm İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rüstəm Müsəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rza Əskər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sadiq Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sarvan Zülfiqar oğlu – əsgər # Məmmədov Seymur Rafiq oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səbuhi Vidadi oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Adıgözəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Vahab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sənan Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Sahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sinan Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahmar Ağasəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şaiq Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəmsi Namiq oğlu – əsgər # Məmmədov Taleh Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tərlan Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Qoşqar oğlu – əsgər # Məmmədov Turxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Türkman Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ülvü Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ümid Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vacib Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Əlibala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vidadi Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Avtandil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yasin İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yusif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Zəbiyulla Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədsalahov Kazım Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədyarov Emin Eynulla oğlu – əsgər # Məmmədyarov Mürvət Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Anar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Bəhrəm Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Əli Turan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Fərid Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə İman Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kamran Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kəmaləddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Qüdrət Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Pərviz Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Toğrul Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfli Əli Əflan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfov Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənsimli İntiqam Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mərdanov Vaqif Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Rauf Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məstəliyev Nurəddin Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayıllı Elgün Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Cəbrayıl Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Elvin Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Şöhrət İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirişli Şəhriyar Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Miriyev Sənan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəliyev Aqil Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Araz Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Aslan Məqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ceyhun Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elçin Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltac Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltun Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elyar Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev İbad Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Kamran Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Məsud Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Nuran Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Rasim Fətta oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Sarvan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şamil Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ülvi Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Vüsal Əlizamin oğlu – əsgər # Misirli Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollaçiyev Əhməd Rəcəb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollayev Elçin Zaur oğlu – əsgər # Mollayev İslam Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Altay Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Elgün Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Vüqar Tumarxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Fərid Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Səyyad Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muxtarov Taleh Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradlı Tacir Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elcan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elgün Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elxan Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Emin İbrahimağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Habil Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Xəzər Ədalət oğlu – əsgər # Muradov Kənan Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Rəhman Malik oğlu – əsgər # Muradov Samir Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Əlifağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzayev Toğrul Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Mehdi Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musaoğlu Ataməli Seyidməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ayxan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Bayram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Murad Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Niyaməddin Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ramiz Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rəşadət Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rüfət Ülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musazadə Anar Cəmil oğlu – əsgər # Musazadə Azər Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafalı Əlizamin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elməddin Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elnur Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Əlizamin Baxış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev İsmayıl Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Qərib Nəbi oğlu – əsgər # Mustafayev Merik Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Musa Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nicat Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Ömər Əbdül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rasim Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rüfət Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Ceyhun Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Taleh Qənimət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəliyev Anar Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəlzadə Elməddin Cəsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürvətli Röyal Aris oğlu – əsgər # Müseyibli Ülvi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müslümov Elşən Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mütəllimzadə Ağacavad Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müzəffərli Kənan Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Kənan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Nadir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fədail Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fərid İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Rəşad Nadim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Sərxan Zahir oğlu – əsgər # Nadirov Siyasət Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Baloğlan Müdəhətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Elnur İntiqam oğlu – əsgər # Nağıyev Əli Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Fərid Poladxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev İsmət Talıb oğlu – əsgər # Nağıyev Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Nicat İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Şahlar Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Toğrul Həsənbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Yusif Bərxudar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağızadə Hüseyn Sadəddin oğlu – əsgər # Namazov Elməddin Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Xəyal Xudaverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov İsmət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Qafar Nazir oğlu – əsgər # Namazov Təbriz Ələmdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namətov Naib Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nefesov Murad Ocaqdurdu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Elmar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nicat Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Ramin Fazil oğlu – əsgər # Nəbiyev Ruslan Muhuma oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Yusif Elton oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Zaur Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfli Oruc Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Bəhruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmin Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmir Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Emin Müşfiq oğlu – əsgər # Nəcəfov Etibar Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Əli Seyran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Fərid Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Orxan Qabil oğlu – əsgər # Nəcəfov Şamil Rəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Şəhriyar Əli oğlu – əsgər # Nəcəfov Yusif Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfzadə Ceyhun Qabil oğlu – əsgər # Nəhmətov Telman Təyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanov İdris Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanzadə Ruslan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Asəf Səfəralı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Elməddin Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəqan Elnar oğlu – əsgər # Nəsibov Xaqani Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nəsib Nağı oğlu – əsgər # Nəsibov Nicat Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Yusif Qalib oğlu – əsgər # Nəsirli Amil Seyfəddin oğlu – əsgər # Nəsirov Elçin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Elmir Zülfü oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Əfqan Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qara Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qəhrəman Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Nahid Əlizamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Teymur İspəndiyar oğlu – əsgər # Nəsrullayev Rəşid Qəzənfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərli Vasif Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Elməddin İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Emin Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Pərviz Habil oğlu – əsgər # Niftalıyev Sabir Aqil oğlu – əsgər # Niftalızadə Niyamin Xalıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzlu Pərviz Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Aqşin Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Allahverdi Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elçin Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elvin Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Pərviz Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Rahim Ruhən oğlu – əsgər # Novruzov Rəşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Şəhnin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzzadə İbad Kazım oğlu – əsgər # Nuhiyev Musa Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəhmədov Ramin Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuri Xəyal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Əfqan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Hikmət Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Nofəl Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Ramin Rəfael oğlu – əsgər # Nuriyev Saleh Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Vüqar Hafis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurizadə Qalib Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Nurlan Niyazi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Ziya Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruyev Orxan Vəliyəddin oğlu – əsgər # Nuruzadə Elşən Əlisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruzadə Nurlan Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurzaliyev Elməddin Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətbəyli Ülvi Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətli Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Omarov Elmar Elvar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Bayram Çərkəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Coşqun Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elçin İlham oğlu – əsgər # Orucov Elmir Elyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elşən Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov İsə Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Kinyaz Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Mirzəcan Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Niçat Niyadxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Səbuhi Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Şakir Bakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Ürfan Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Yunis Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanlı Teymur Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Ərzuman Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Məhəmməd Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nəzir Rahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nizami Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Orxan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərli Kənan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərov Qoşqar Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Abdulla Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Cavid Vəlican oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Əvəz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Firdovsi Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Məhəbbət Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Samir Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Təbriz Elxan oğlu – əsgər # Paşazadə Cavid Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Bəhrəm Xıdır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Roman Sərkər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Ülvi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Piriyev Raul Zabid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Poladov Elçin Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Putiyev Əhməd Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanlı İlqar Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Elxan Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rasim İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rövşən Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfibəyli Əbdülrza Şamməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Seyfəl Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Ülvi Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Baxış İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Bəxtiyar Nəsimi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Elcan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Xəyal Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Murad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Orxan Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Ömər Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Gəray oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Asif Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Elnur Məmmədkərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Fariz Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ruslan Tanrıvedi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Rüstəm Həsrət oğlu – əsgər # Rəhimov Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ülvi Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Yalçın Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Zamin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhmanov Samiq Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Ağacan Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Elxan Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Xəzər Mail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Nərman Fəzaim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Sahil Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Teymur Yavus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəşidov Natiq Məmmədrza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rufullayev Rasim Yadigar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rükabzadə İbrahim Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Əmrah Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli İbrahim Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Kənan Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Amil Bədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Arif Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Aydın Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Basid İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Elnur İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Emin Səid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Ələs Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Əli Yağınəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Novruz Namiq oğlu – əsgər # Rüstəmov Orxan Vidadi oğlu – əsgər # Rüstəmov Pərviz Tufan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Rövşən Orxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüqar Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmzadə Emin Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzaxanov Nihad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzalı Əli Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Adil Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Amin Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Bilal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Elxan Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Əlirza Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hacırza Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hüseyn Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Kənan Əbdürrəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Qəhrəman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Məhəmməd Nadir İlqar – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Mirsafa Mircəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Nurlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Pərvin Namiq oğlu – əsgər # Rzayev Tərlan Rövşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Ülfət Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Vüsal Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Yağmur Məhərrəm oğlu – əsgər # Rzazadə Fərhad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Mirməhəmmədəli Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Murad Ağaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıxov Rahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elgün Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elnur Elşən oğlu – əsgər # Sadıqov Elnur Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elvin Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Hüseyn Telman oğlu – əsgər # Sadıqov Rəsul Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Səbuhi Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Surac Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüsal İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqzadə Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadirov Faiq Edik oğlu – əsgər # Salahlı Elgiz Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Elvin Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Emin Elxan oğlu – əsgər # Salahov Kamil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sərxan Həsənqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Taleh Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Vüsal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Amid Yadulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Elşən Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salehov Orxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salıyev Əfsan İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Aslan İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Azər Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov İsmayıl Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Paşa Həkim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Sahil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanzadə Pərvin Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salyayev Aqil Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Xəzri Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Samir Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Tural İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Vüqar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarkayev Nəcməddin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Serov Mütəllib Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Araz Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Fərid Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullazadə Kamran Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Əli Rahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov İzzət Etibar oğlu – əsgər # Seyidov Miryasin Mirqafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Şahmar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyid-zadə Mirhüseyn Miryunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərçinov Xeyirbəy Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərəliyev Rəşad Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Amil Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Əmrah Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Ceyhun Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Coşqun Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfəndi Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfqan Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov İntiqam Əlihüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Qəşəm Taməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Maarif Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Mais Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Məmmədağa Balakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Oktay Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Saleh İrzəxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Tamerlan Cavad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səidov Ələddin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Amil Adil oğlu – əsgər # Səlimov Emil Ağarəhim oğlu – əsgər # Səlimov Samir Əli oğlu – əsgər # Səlimov Sənan Nasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Şiralı Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimzadə Ramil Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədli Vüqar Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Hüseyn Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Kamran Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhəmməd Niman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhərrəm Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Rəşad Təyyub oğlu – əsgər # Səmədov Sadiq İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Samir Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Sevindik Şamil oğlu – əsgər # Səmidov İkram Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərdarlı Rahim Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərxoşov Seymur Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Emin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Səxavət Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Solnsev Dmitriy Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanlı Şahmar Qinyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Gəray Xəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Oruc Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanlı Elşən Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Nurlan Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Səlim Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Zaminəli Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanzadə Niyaməddin Hüsaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sumbatzadə Vüsal Barat oğlu – əsgər # Surxayev Yunis Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Cahangir Hətəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Zəfər Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Elmir Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Rəsul Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Asim Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Azər Haqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Elçin Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Əyyub Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Fizuli Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Həsən İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Hümbət Şakir oğlu – əsgər # Süleymanov İsmayıl Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Məhəmməd Rasəf oğlu – əsgər # Süleymanov Mirsüleyman Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Samir Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Vasif Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Fuad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Kamran Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Rüfət Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbabayev Güləddin Zəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazlı Əlikram Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Aqif Hasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Kənan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Pərviz Mübariz oğlu – əsgər # Şahbazov Şahbaz Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmalıyev Əzim Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Elvin Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Vüsal Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarov Səddam Elman oğlu – əsgər # Şahmuradov Rəvan Dilşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Böyükağa Savalan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahvələdov İlyas Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şalıyev Ceyhun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Emil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Fərid Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şeydayev Rəfail İldam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Daşqın Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Rəşad Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şərifov Fevral Fazil oğlu – əsgər # Şərifov Qurban Kazım oğlu – əsgər # Şərifov Turan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Elvin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Nurəddin Əfrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəlizadə Emil Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər # Şıxıyev Orxan Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Şahəli Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxızadə Tural Ətraf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Hikmət Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Natiq Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şixəliyev Ənvər Vadimoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Şixmuradov Kamil Şixəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şindiyev Elməddin Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirbəyli Sirus Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev Kənan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəlizadə Süleyman İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinli Nurlan Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Ehtibar Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Eldar Bağır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Elmar Cəbrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Altay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Tale Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinzadə Elnur Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şiriyev Rəşad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvani Həsənağa Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvanov Davud Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şöhübzadə Coşqun Fizuli oğlu – əsgər # Şükürani Şükran Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Azər Cahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Laçın Bəhyəddin oğlu – əsgər # Şükürov Sərvan Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Vüsal Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Allahverdi Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Anar Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Azər Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elxan Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elnur Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elzamin Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Eşqin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əkbər Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Hüseyn Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev İmdad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Kamran Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Nurağa Davud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Röyal Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Bəhruz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Dünyamin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Fərid Bəkir oğlu – əsgər # Tağızadə Rüfət Bəkir oğlu – əsgər # Tahirli Şahin Afat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Cabir Abdulla oğlu – əsgər # Tahirov Firdovsi Balaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Rəşid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elməddin Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elnur Gəgiş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov İlkin Həsən oğlu – əsgər # Talıbov Məhəmməd Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Şirnalı Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Tahir İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Səxavət Zeyniş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tanrıverdiyev Elvin Elman oğlu – əsgər # Tapdıqov Azad Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarıverdiyev Nicat Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Feyruz İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Qurbət Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurbəyli Aqil Kamran oğlu – əsgər # Teymurlu Mirrahil Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurlu Orxan Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Elvin Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Mansur Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Şaiq Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurzadə Nahid Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Cavid Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Pərvin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rəşad Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rövşən Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Şəmsəddin Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təmirov Yusif Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Turabov Rüstəm Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Uğurluyev Rövşən Elxan oğlu – əsgər # Ulubəyov Nurəhməd Hacıbəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Umudlu Elmir Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üsüfov Şahadət Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üzeyirov Qoşqar Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vahabov Yadigar Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Arzu Faiq oğlu – əsgər # Verdiyev Bəhman Dilqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Elburus İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev İsax Ədalətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Veyisov Kərəm Səttər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Veysəlli Rəis Mayis oğlu – əsgər # Vəlişov Elməddin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Anar Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Ayxan Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Azər Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elmir Məmmədqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Mirsiyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Emin Xaləddin oğlu – əsgər # Vəliyev Əli Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Fərid Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Hidi Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev İlkin Səfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Qoşqar Nuruş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Məhəmməd Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Murad Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Müslüm Vəliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Sadiq Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Şəmsəddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Tural İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Vüqar Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəlizadə Kamran Əkpər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəzirov Cəlal Bədirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqublu Ceyhun Ramiz oğlu – əsgər # Yaqubov Hümbət Mərhəmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Yaqub İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubzadə Yaqub Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yariyev Elsevər Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yoldaşov Alim Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisli Ruslan Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisov Ramil Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Elgün Yedulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Murad Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibli Böyükağa Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Elməddin Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifli Məhəmməd Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Ağaəli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Anar Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Faiq Mansur oğlu – əsgər # Yusifov Fəxrəddin Fazil oğlu – əsgər # Yusifov İmaməddin Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Kərim Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Vüqar oğlu – əsgər # Yusifov Sənan İlham oğlu – əsgər # Yusifov Taleh Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Yusif Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusif-zadə Ramil Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Sabir Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşiyev Cavid Cavanşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşyev İsmayıl Fəzayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zahirov Nazim Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zairli Zahid Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zalov Elçin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Afiq Bəxtiyar oğlu – əsgər # Zamanov Əziz Vəzir oğlu – əsgər # Zamanov Nicat Əhliman oğlu – əsgər # Zamanov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Vüqar İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Elşad Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Əsəd Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Fikrət Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Hüseyn Vətənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Rəşad Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Arzu Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Cavid Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Elşən Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Əlsafa Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Ramin Yasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Sadiq Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Teymur Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Turqut Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeyniyev Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zəkiyev Rameş Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbaliyev Ziyad Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbəliyev Aşurəli Səfərəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ziyadov Fəqan Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfiqarov Rəsul Elburs oğlu – əsgər # Zülfüqarov Məlik Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfüqarzadə Fariz Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} == 24.06.2021 == {{Siyahı sütunlarla|4| # Hüseynov Zahid İbrahim oğlu – general-leytenant # Mahmudov Hüseyn Pənah oğlu – general-mayor # Abdulxalıqov İlqar Səftər oğlu – polkovnik # Abdullayev Ramil Sahib oğlu – polkovnik # Ağayev Məzahir Telman oğlu – polkovnik # Allahverdiyev Kamil Bahadur oğlu – polkovnik # Babayev Anar Qüdrət oğlu – polkovnik # Babayev Bəhmən Rza oğlu – polkovnik # Babayev Emil Sabir oğlu – polkovnik # Behbudov Elzamin İlyas oğlu – polkovnik # Cəbrayılov Sərvər Sərdar oğlu – polkovnik # Cəfərov Rauf Cəfər oğlu – polkovnik # Çompuzov Bilal İsmayıl oğlu – polkovnik # Əkbərov Nizami Əvəz oğlu – polkovnik # Əliyev Elman Şərif oğlu – polkovnik # Əliyev Hidayət Qəzənfər oğlu – polkovnik # Əlləzov Çingiz Bayram oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əmirov Səxavət Əvəz oğlu – polkovnik # Hacıyev Allahverdi Hacı oğlu – polkovnik # Hacıyev İntiqam Məhəmməd oğlu – polkovnik # Hacızalov Rüstəm Tofiq oğlu – polkovnik # Haciyev Tahir Zakir oğlu – polkovnik # Həsənov Arif Həsən oğlu – polkovnik # Hümbətəliyev Vəli Telman oğlu – polkovnik # Hüseynov Ənvər Hamlet oğlu – polkovnik # İbrahimov Rəşad Miraslan oğlu – polkovnik # İsmayılov Firuz Afis oğlu – polkovnik # Kazımov Teymur Tofiq oğlu – tibb xidməti polkovniki # Kərimov Yaşar Şükür oğlu – polkovnik # Quliyev Əli Maqsud oğlu – polkovnik # Manafov Rasim Bəybala oğlu – polkovnik # Məmmədov Elmar Heybətqulu oğlu – polkovnik # Məmmədov Xalid Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov İsmixan Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov Sadiq Camal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vasif Xanlar oğlu – polkovnik # Mirzəyev Mahir Mirzə oğlu – polkovnik # Nəsibov İlqar Nəcəf oğlu – polkovnik # Nəsirov Eldəniz Ağamalı oğlu – polkovnik # Paşayev Sadiq Qamboy oğlu – polkovnik # Ramazanov Nəsif Məmmədəli oğlu – polkovnik # Səfərov Yaşar Rafiq oğlu – polkovnik # Şamilov Taleh Səməd oğlu – polkovnik # Yusubov Etibar Salman oğlu – polkovnik # Zeynalov Məmməd Vahid oğlu – polkovnik # Abbasov Aydın Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Vüsal Abbasqulu oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Elman Abdulla oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Həsən Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Nihat İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Vüqar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdulov Afiq Xanmurad oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Abdulov Bəhram Ağasi oğlu – polkovnik-leytenant # Adıgözəlov Davud Telaf oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev İldırım Kərimağa oğlu – polkovnik-leytenant # Alıyev Natiq Alı oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Elsevər Beytulla oğlu – polkovnik-leytenant # Bəkirov Zaur İslam oğlu – polkovnik-leytenant # Cabbarov Ramin Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Anar Sultan oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Azər Əlirahib oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Hikmət Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ziyəddin Hafiz oğlu – polkovnik-leytenant # Daşdəmirov Anar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Əbilov Ruslan Mobil oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Anar Yasin oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Qasım Cavad oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Nicat Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Altay Gülməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Nurəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Atəm Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Bəxtiyar Oktay oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev İsmixan Qəşəm oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Namiq Qərib oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rahib Əhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rauf Şəmsi oğlu – polkovnik-leytenant # Fərzaliyev Abıgül Əbilfərz oğlu – polkovnik-leytenant # Hacıyev Aruz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Musa Çaylı oğlu – polkovnik-leytenant # Xaniyev Vüsət Barat oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Ramil Vəlixan oğlu – polkovnik-leytenant # İbrahimov Elçin Balağa oğlu – polkovnik-leytenant # İmanov Asif Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # İsgəndərov Feliks İsa oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Aqil Yaşar oğlu – polkovnik-leytenant # Kərimov Təbriz Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Qəhramanov Natiq Nəriş oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rauf Firuz oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rəşad Həsənxan oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Elnur Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Əmrəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Niyaməddin Məmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Cavanşir Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Vüqar Şakir oğlu – polkovnik-leytenant # Mahmudov Həsən Famil oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərəmov Elnur İzəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərrəmov Samir Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Aqil Əli oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Asəf Ağa oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Məmmədov Dəyanət Rafiq oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Fədail Müzəffər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov İntiqam Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Mehman Tövrət oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Aydın Mirzə oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Ruslan Cəmil oğlu – polkovnik-leytenant # Möhsümlü İlkin Muxtar oğlu – polkovnik-leytenant # Muxtarov Rahim Hacırza oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Muradov Elman Əhəd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Elçin Fərman oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Zamin İbrahim oğlu – polkovnik-leytenant # Mustafayev İlkin Aydın oğlu – polkovnik-leytenant # Nağıyev Vüsal Sayad oğlu – polkovnik-leytenant # Nəciyev İlham Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Rəsul Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsirov İlkin Həsən oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Emil Nəzir oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Faiq Zülfi oğlu – polkovnik-leytenant # Niyazov Rauf Nizaməddin oğlu – polkovnik-leytenant # Novruzov Kamil Novruz oğlu – polkovnik-leytenant # Nuriyev Qafur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Ramin Yafəs oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Zaur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Ovçiyev Mobil Alməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Rəsulov Sərdar Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Ələmdar Nağı oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Rauf Hacırza oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Yaşar Füzuli oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Seyidov Mirəhməd Siyafər oğlu – polkovnik-leytenant # Sulxayev Aslan Əlixan oğlu – polkovnik-leytenant # Şıxəliyev Daxil Vəkilağa oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Rəhim Yadigar oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Səddalı Abasəli oğlu – polkovnik-leytenant # Talıbov Pərvin Ramiz oğlu – polkovnik-leytenant # Tarverdiyev Hüseyin Tarverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Təhməzov Rəfail Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Tinayev Rəşid Cuma oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Anar Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Süleyman Haqverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Yunisov Vaqif Rəcəb oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Cabir Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Qadir Muxtər oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Nazim Fikrət oğlu – polkovnik-leytenant # Abasov Anar Aydın oğlu – mayor # Abdullayev Anar Arif oğlu – mayor # Abdullayev Anar Cahangir oğlu – mayor # Abışov Tofiq Yavər oğlu – mayor # Abışov Zahid Zabil oğlu – mayor # Ağamalıyev Emin Xanlar oğlu – mayor # Ağayev Vüqar Şümşəd oğlu – mayor # Allahverdiyev İlkin Müseyib oğlu – mayor # Baxışov Radim Rakim oğlu – mayor # Bayramov Emin Mürvət oğlu – mayor # Behbudov Azad Azər oğlu – mayor # Bəşirov Murad Fərman oğlu – mayor # Cavadov Anar Allahverdi oğlu – mayor # Cəbrayılov Şükür Niyaz oğlu – mayor # Əhmədli Anar Məmməd oğlu – mayor # Əliyev Xəyyam Şadət oğlu – mayor # Əliyev İslam Farizoviç – mayor # Əliyev Nağı İsrail oğlu – tibb xidməti mayoru # Əliyev Ramil Nizami oğlu – mayor # Əliyev Rasim Əli oğlu – mayor # Əliyev Sərxan Mehman oğlu – mayor # Əmirov Əziz Fikrət oğlu – mayor # Əmirov Vüsal Səmidxan oğlu – mayor # Əsədov Əli Oqtay oğlu – mayor # Əzimov Ramal Adil oğlu – mayor # Əzizov Azər Allahbaxış oğlu – mayor # Əzizov Sadiq Xıdır oğlu – mayor # Fərzəliyev Zamin Mirzəli oğlu – mayor # Heydərov İlqar Cavanşir oğlu – tibb xidməti mayoru # Həsənov Azad Mehman oğlu – mayor # Həsənov Elşad Paşa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həsənov Şəmsi Şakir oğlu – mayor # Həsənov Vasif Akif oğlu – mayor # Hüseynov Elsevər Urfat oğlu – mayor # Hüseynov Hüseyn Vahid oğlu – mayor # Hüseynov İlyas Dilqəm oğlu – mayor # Hüseynov Namiq Cəmil oğlu – tibb xidməti mayoru # İbrahimov Xəzər İsbəndiyar oğlu – mayor # İbrahimov Mahir Adil oğlu – mayor # İbrahimov Şirxan Zülfiqar oğlu – mayor # İbrahimov Tapdıq Niftulla oğlu – mayor # İmamverdiyev Elcan Ramiz oğlu – mayor # İmanov Elşad Ələkbər oğlu – mayor # İmanov Xaliq Əli oğlu – mayor # İsayev Çingiz Mustafa oğlu – mayor # İsayev Elmar Furiddin oğlu – mayor # İsgəndərov Səbuhi Sərdar oğlu – mayor # İsmayılov Cavid Asif oğlu – mayor # Kərimov Vüsal Nizami oğlu – mayor # Qafarov Rəşad Əbülfət oğlu – mayor # Qarayev Valid Nazir oğlu – mayor # Qasımov Seymur Arif oğlu – mayor # Qədimov Samir Süleyman oğlu – mayor # Quliyev Elşən Əlipənah oğlu – mayor # Məmmədli Rəhman Bayram oğlu – mayor # Məmmədov Həmid Rafiq oğlu – mayor # Məmmədov Xəyyam Pənah oğlu – mayor # Məmmədov Zamik Əhməd oğlu – mayor # Mustafayev İskəndər Osman oğlu – mayor # Nağıyev Namik Nağı oğlu – mayor # Namazov Səbutay Səbuhi oğlu – mayor # Nəbiyev Mehman Vaqif oğlu – mayor # Nəcəfov Aqil Sahid oğlu – mayor # Nəğdiyev Fəqan Yasin oğlu – mayor # Nəzərov Xəyal Sehran oğlu – mayor # Novruzov Yasin Elxan oğlu – mayor # Nuriyev Balamirzə Seyfəli oğlu – mayor # Nurməmmədov İlqar Əlfəddin oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Rəcəbov Amil Qardaşxan oğlu – mayor # Rəhimov Rəşadət Nüsrət oğlu – mayor # Rzayev Anar İlham oğlu – mayor # Rzayev İlkin Cəfər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Sadıqov Elçin Bəhman oğlu – mayor # Sadıqov Elton Ağaxan oğlu – mayor # Saramanov Elvin Şirin oğlu – mayor # Səmədov Teymur Arif oğlu – mayor # Siracov Sirac Məmmədağa oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Şirəliyev Teymur Əzizağayeviç – mayor # Şükürov İlqar İlham oğlu – mayor # Tağıyev Rəşad Fikrət oğlu – mayor # Tağıyev Vüsal Musa oğlu – mayor # Tahirov Pərvin Akif oğlu – mayor # Tarverdiyev Toğrul Oktay oğlu – mayor # Zayıdov Əziz Tahir oğlu – mayor # Abasov Zaur Nəsrəddin oğlu – kapitan # Abbasov Elmar Allahverdi oğlu – kapitan # Abbasov Nicat Xeyrulla oğlu – kapitan # Abbaszadə Məiş Sadiq oğlu – kapitan # Ağaşov Əsəd Yaşar oğlu – kapitan # Bağırov Elvin Ehtibar oğlu – kapitan # Bayramov Kamran Qulu oğlu – kapitan # Bayramov Sahil Sahib oğlu – kapitan # Bəşirov Adil Şahin oğlu – kapitan # Camalzadə Vurqun Mübariz oğlu – kapitan # Cəbrayılov Elnur Tofiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Aslan Şahmirzə oğlu – kapitan # Dadaşov Tural Alxan oğlu – kapitan # Eyyubov Məmməd Rüstəm oğlu – kapitan # Əhmədli Səid Ədalət oğlu – kapitan # Əhmədov Toğrul Kərim oğlu – kapitan # Əliyev Aydın Alim oğlu – tibb xidməti kapitanı # Əliyev Elnur Vəliyar oğlu – kapitan # Əli-zadə Seymur Teymur oğlu – kapitan # Əsədullayev Mübariz İsgəndər oğlu – kapitan # Fətəliyev Fərid Səməd oğlu – kapitan # Hasılov Elşad Raqif oğlu – kapitan # Heydərov Anar Bəhruz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həbibzadə Etibar Tahir oğlu – kapitan # Həmidov İntiqam Əsədağa oğlu – kapitan # Hüseynov Əli Siyavuş oğlu – kapitan # Xanəliyev Nahid Ərzuman oğlu – kapitan # Xəlilov Xəyal İsa oğlu – kapitan # İsaqov Vasif Yusif oğlu – kapitan # İslamov Qurbanəli Məzahir oğlu – kapitan # Kazımov Elvin Sakit oğlu – kapitan # Kazımov Murad Mirkazım oğlu – kapitan # Quliyev Elnur Əlifağa oğlu – kapitan # Quliyev Vuqar Vidadi oğlu – kapitan # Mamedov Rəşad Əmrah oğlu – kapitan # Manafov Azər Məzahir oğlu – kapitan # Məmmədli Mərhəmət Sübəddin oğlu – kapitan # Məmmədov Ayaz Ələmşah oğlu – kapitan # Muxtarov Sərxan İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Elmdar Biləndər oğlu – kapitan # Nağıyev Elçin İsrafil oğlu – kapitan # Nağızadə Elnur Fətulla oğlu – kapitan # Nəsirov Kənan Şamil oğlu – kapitan # Nuralıyev Allahverən Mübariz oğlu – kapitan # Pirəliyev Elçin Rəhman oğlu – kapitan # Ramazanov Rafiq Gündüz oğlu – kapitan # Ramazanov Rəvvaq Əhmədağa oğlu – kapitan # Rəhmətov Əbülfəz Hüseynverdi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Rüstəmov İlkin İlham oğlu – kapitan # Süleymanov Mənsur Rafiq oğlu – kapitan # Şərifov Anar Rufulla oğlu – kapitan # Şirəliyev Niyət İmran oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Yahyayev Eşqin Atamoğlan oğlu – kapitan # Yusifli Ramil Asif oğlu – kapitan # Yusufov Nadir Pərviz oğlu – kapitan # Zamanlı Əzizağa İdris oğlu – kapitan # Zülfüqarov Zamir Saleh oğlu – kapitan # Abdullazadə Həsənağa Şakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Asəf Abid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Axundov Azad Azər oğlu – baş leytenant # Allahverdiyev Kamran Şahin oğlu – baş leytenant # Atalızadə Şahgəldi Sabir oğlu – baş leytenant # Babaşov Bayram İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Vüqar oğlu – baş leytenant # Babayev Ramil Taqət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Balabəyli Elcan Vasif oğlu – baş leytenant # Bayramov Fərdi Hüsaməddin oğlu – baş leytenant # Bayramov Nəvai İmamverdi oğlu – baş leytenant # Bayramov Raqil Əlibala oğlu – baş leytenant # Bayramov Rüstəm Bayram oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Daşdəmirov Qədir İsmayıl oğlu – baş leytenant # Əhmədli Coşqun Mahir oğlu – baş leytenant # Əhmədli İnal Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Əhmədov Sadiq Yamən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu - baş leytenant # Əkbərov Orxan Şahid oğlu – baş leytenant # Əliyev Xızır Kamil oğlu – baş leytenant # Əliyev Məmməd Cahangir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əmirəliyev Səxavət İldırım oğlu – baş leytenant # Əsgərov Ceyhun İsa oğlu – baş leytenant # Əzizbəyli Camal Aydın oğlu – baş leytenant # Gülməmmədov Amin Mayis oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Fəryad Alim oğlu – baş leytenant # Həbibov Elnur Nasir oğlu – baş leytenant # Hümbətəliyev Rüfət Bəxtiyar oğlu – baş leytenant # Hüseyinov İsmayıl Fərmayıl oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elşən Nəbi oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Ələsgər oğlu – baş leytenant # Xancanov Ruslan Mirfazil oğlu – baş leytenant # Xeyirbəyov Cabir Elşən oğlu – baş leytenant # Xuduyev Fəqan Əli oğlu – baş leytenant # İbrahimov Fərid Kamal oğlu – baş leytenant # İlyasov Mikayıl Cahangir oğlu – baş leytenant # İsazadə Ələkbər Əli oğlu – baş leytenant # Kərimov Fərəc Raqif oğlu – baş leytenant # Qazıbəyov Rahib Rafiq oğlu – baş leytenant # Qənbərli Qənbər Bəhruz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Fazil oğlu – ədliyyə baş leytenantı # Quluzadə Adışirin Qafar oğlu – baş leytenant # Quluzadə Yasin Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Qurbanov Şəmsəddin Zeynal oğlu – baş leytenant # Mehmanlı Şaməddin Cavid oğlu – baş leytenant # Mehtiyev Mehman Vaqif oğlu – baş leytenant # Məlikov Fuad Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədli Xalid Məhərrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədli Rahil Bəhmən oğlu – baş leytenant # Məmmədov Dünyamir Əkrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədov Eldar Tapdıq oğlu – baş leytenant # Məmmədov Lətif Fəxrəddin oğlu – baş leytenant # Məmmədov Samir Yusif oğlu – baş leytenant # Məmmədov Taleh Daşdəmir oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə Mikayıl İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Nofəl Əlövsət oğlu – baş leytenant # Mikayılov Rahim Qalib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Zaur Sultan oğlu – baş leytenant # Nəbizadə Nazim Qasım oğlu – baş leytenant # Niftəliyev Arif Hüseyn oğlu – baş leytenant # Novruzov Fərman Mahmud oğlu – baş leytenant # Rəhimov Vüsal Əli oğlu – baş leytenant # Sadıqov Elvin Rabil oğlu – baş leytenant # Səfərli Qurban Məbud oğlu – baş leytenant # Şıxıyev Vüqar Xalid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şükürlü Cabir Cabbar oğlu – baş leytenant # Yusifov Alik Elşən oğlu – baş leytenant # Yusifzadə Yusif Fərhad oğlu – baş leytenant # Zahidli Tural Qurban oğlu – baş leytenant # Abayev Ruslan Cəlal oğlu – leytenant # Abdullayev İntiqam Allahverdi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağalarov Anar İnamin oğlu – tibb xidməti leytenantı # Bayramov Bilal Elsevər oğlu – leytenant # Behbudov Mürsəl Eyvaz oğlu – leytenant # Əhmədov Fərid Yusif oğlu – leytenant # Əlabbasov Famil İmamalı oğlu – leytenant # Ələsov Əli Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Bayraməli Qasım oğlu – leytenant # Həmzəyev Mərhəmət Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynəliyev Elvin Fazil oğlu – leytenant # Hüseynov Nurlan Famil oğlu – leytenant # Hüseynzadə Rəhman Alış oğlu – tibb xidməti leytenantı # İbrahimov Nurlan Amid oğlu – leytenant # Məmmədov Hüseyn Elburus oğlu – leytenant # Məmmədov Ruslan Bəxtiyar oğlu – leytenant # Məmmədzadə Murad Tağı oğlu – leytenant # Mikayıllı Cəmaləddin İlyas oğlu – tibb xidməti leytenantı # Nəcəfov Hidayyət Ramiz oğlu – leytenant # Şükürlü Elvin Azad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Tağıyev Tural Qafqaz oğlu – leytenant # Yusifov Əli Suləddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbaszadə Elbrus Sarıbala oğlu – baş gizir # Abdurahmanov Taryel Firidun oğlu – baş gizir # Ağayev Mansur Barat oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Elşən Pakistan oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Samir Camal oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Turab Cəlal oğlu – baş gizir # Cəbiyev Elşad Şakir oğlu – baş gizir # Eyniyev Çingiz Hacıbəy oğlu – baş gizir # Əhmədov Bəhram Abdulkərim oğlu – baş gizir # Əhmədov Ceyhun Məlikşah oğlu – baş gizir # Ələkbərov Ələkbər Akif oğlu – baş gizir # Əlişov Ramal Novruz oğlu – baş gizir # Əliyev Emin İsa oğlu – baş gizir # Əliyev İlham İbrahim oğlu – baş gizir # İsmayılov Anar Əmirəhməd oğlu – baş gizir # İsmayılov Rəşad Fikrət oğlu – baş gizir # İsmayılov Şeyx Ruslan oğlu – baş gizir # Kərimov Samir Serqey oğlu – baş gizir # Quliyev Elçin Şamil oğlu – baş gizir # Mansurov Nəvai Feyruz oğlu – baş gizir # Məhərrəmov Rəşad Həsrət oğlu – baş gizir # Məmmədov Ədalət Ramazan oğlu – baş gizir # Məmmədov İlqar Sayadxan oğlu – baş gizir # Məmmədov Ramil Adil oğlu – baş gizir # Məmmədzadə Bəhruz Qasım oğlu – baş gizir # Mirzəyev Natiq Tofiq oğlu – baş gizir # Muradov Mahir Sabir oğlu – baş gizir # Mustafayev Taryel Vəli oğlu – baş gizir # Mütəllimov Teymur Təyyar oğlu – baş gizir # Paşayev Qurban İsmayıl oğlu – baş gizir # Rəşidov Vüsal Əfqan oğlu – baş gizir # Sadıqov Aftandil Ramiz oğlu – baş gizir # Salayev Ənvər Saleh oğlu – baş gizir # Soltanov Müşfiq İsmət oğlu – baş gizir # Süleymanov Ehtibar Musa oğlu – baş gizir # Vəliyev Seymur Müseyif oğlu – baş gizir # Abdullayev Cəsur Qulu oğlu – gizir # Abdulrəhmanov Şöhrət Böyükbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Rolman Həmzəbəyoviç – miçman # Astanov Qalib Gülağa oğlu – gizir # Babayev Cavad Nəsir oğlu – gizir # Babayev Ülvi İlham oğlu – gizir # Cavadov Amil Siyasət oğlu – gizir # Cəfərov Vüqar İsa oğlu – gizir # Əfsun Ramiq oğlu – gizir # Əlili Elgün Ədalət oğlu – gizir # Əliyev Ayxan Aydın oğlu – gizir # Əliyev Cavanşir Əvəz oğlu – gizir # Əliyev Eldəniz Maarif oğlu – gizir # Əliyev Zair Vəli oğlu – gizir # Əmirli Rövşən Rəsul oğlu – gizir # Əzizov Azər Ramiz oğlu – gizir # Əzizov Raqib Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Vəzirağa Əlirza oğlu – gizir # Həsənov Mübariz Əli oğlu – gizir # Həsənov Səyyad Aydın oğlu – gizir # Hüseynov Tahir İlqar oğlu – gizir # Hüseynov Yusif Həmzə oğlu – gizir # Xudiyev Turan Yavər oğlu – gizir # İsmayılov İlqar Məzahir oğlu – gizir # İsmayılov Oqtay Şahsuvar oğlu – gizir # Kəlbiyev Telman Yadigar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Eldar oğlu – gizir # Qasımov Elvin Firudin oğlu – miçman # Qasımov Məzahir Şükür oğlu – gizir # Qasımov Nuran Sabir oğlu – gizir # Qasımov Oruc Əlövsət oğlu – gizir # Qəhramanov Maqsud Telman oğlu – gizir # Qəhramanov Şəhriyar Qəhrəman oğlu – gizir # Quliyev Emin Bayram oğlu – gizir # Mahmudov Anar Vaqif oğlu – gizir # Mansurov Nəcməddin Mehman oğlu – gizir # Mehdiyev Rauf Ələsgər oğlu – gizir # Məhəmmədli İsmayıl Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmişov Bəşir Məhəddin oğlu – gizir # Məmmədov Çingiz İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Musa oğlu – gizir # Məmmədov Elvin Rasim oğlu – gizir # Məmmədov Əflatun Ərəbzadə oğlu – gizir # Məmmədov Həsənxan Ziyafət oğlu – gizir # Məmmədov Rahil Sahibəli oğlu – miçman # Məmmədrzayev Muraz Elman oğlu – gizir # Mikayıllı Tərlan Muxtar oğlu – gizir # Mustafayev Ramil Niyaz oğlu – gizir # Nəbiyev Elçin Aydın oğlu – gizir # Novruzov Rəşad Lətif oğlu – gizir # Nurəhmədov Rauf Zahir oğlu – gizir # Paşazadə Amid İlham oğlu – gizir # Rasimzadə Kənan Hikmət oğlu – gizir # Rüstəmov Üzeyir Əyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Daşqın Eldar oğlu – gizir # Səfərov Aqşin Səməd oğlu – gizir # Səmədov Nizami Namiq oğlu – gizir # Süleymanlı Nicat Namiq oğlu – gizir # Tağıyev Nurlan Əliağa oğlu – gizir # Yusifov Samir Cahangir oğlu – gizir # Yusupov Vasif Akif oğlu – gizir # Zalov Nicat Amil oğlu – gizir # Zeynalov Pərviz Nazim oğlu – gizir # Zəkəryəyev Adil Bəylər oğlu – gizir # Ağayev Fərid Abdulhüseyn oğlu – kiçik gizir # Balakişiyev Atabəy Teymur oğlu – kiçik gizir # Balaqədəşov Vüsal Məcnun oğlu – kiçik gizir # Bayramov İlkin Namis oğlu – kiçik gizir # Bədəlov Cəmil Ələsgər oğlu – kiçik gizir # Bəndəliyev Teymur Zakir oğlu – kiçik gizir # Cəfərov Ruhid Adəm oğlu – kiçik gizir # Ələkbərov Ömər Teymur oğlu – kiçik gizir # Əmirli Fərahim Fərman oğlu – kiçik gizir # Əzizov Novruz Ayaz oğlu – kiçik gizir # Fətullayev Elçin Mahir oğlu – kiçik gizir # Həmidli Loğman Hikmət oğlu – kiçik gizir # Həsənli Ziya Pərvər oğlu – kiçik gizir # Həsənov Nahid Rizvan oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Məhəmməd Mübariz oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Rafiz Rafiq oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Elnur Rəhman oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Mirşad Hamlet oğlu – kiçik gizir # Qaragözov Xəyyam Cəlal oğlu – kiçik gizir # Qaraşlı Nəsib Namiq oğlu – kiçik gizir # Qasımov Məhəbbət Murad oğlu – kiçik gizir # Qədirov Elvin Məmməd oğlu – kiçik gizir # Qulamov Arzu Cəfər oğlu – kiçik gizir # Mamedov Elvin Məhəmməd oğlu – kiçik gizir # Məlikov Əkbər Mirsalam oğlu – kiçik gizir # Məmmədli Fərxan Məmmədvəli oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Röyal İsgəndər oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şəmsi Lətif oğlu – kiçik gizir # Mikayılov Rauf Əvəz oğlu – kiçik gizir # Mustafayev Hüseyn İslam oğlu – kiçik gizir # Mürsəlli Asif Şahin oğlu – kiçik gizir # Oruczadə Kamandar Sərxan oğlu – kiçik gizir # Ömərov Elgün İslam oğlu – kiçik gizir # Puçaxov Elmar Elman oğlu – kiçik gizir # Rəhimov Müdürxan Qardaşxan oğlu – kiçik gizir # Rəhmanov Marat Altay oğlu – kiçik gizir # Seyranlı Kənan Vəfadar oğlu – kiçik gizir # Səfərov Vüqar Müqəddəs oğlu – kiçik gizir # Şirinov Rasif Əmiraslan oğlu – kiçik gizir # Tağıyev Nofər Sabir oğlu – kiçik gizir # Zeynalov Rəşad Nadir oğlu – kiçik gizir # Babayev Nurlan Ehtibar oğlu – baş çavuş # Cəbrayılov Təbriz Salik oğlu – baş çavuş # Əliyev Vəfadar Xəqani oğlu – baş çavuş # Qalamov Samid Qafar oğlu – baş çavuş # Astanov Ruhid Gündüz oğlu – çavuş # Baxşəliyev Bəkir Gündüz oğlu – çavuş # Cəfərov Xəzər Özbək oğlu – çavuş # Əsgərov Səfər Mübariz oğlu – çavuş # Hətəmov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Xasayev Elməddin Qoçu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Tural Saləddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəmsi Vaqif oğlu – çavuş # Kaltayev Orxan İsmayıl oğlu – çavuş # Kərimov Kamil Ələddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quluzadə Elşən Qulu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Paşa Ərəstun oğlu – çavuş # Məmmədov Balabəy Məhərrəm oğlu – çavuş # Məmmədov Elşən Vəlyəddin oğlu – çavuş # Məmmədov Ruslan Əvdil oğlu – çavuş # Mirzəliyev Elçin Elxan oğlu – çavuş # Musayev Nurlan Sənan oğlu – çavuş # Nağıyev Pərviz Güloğlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Nəsib Asif oğlu – çavuş # Puçaxov Kamran İmran oğlu – çavuş # Sadıqov Rüfət Vaqif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Səfərov Rafiq Malik oğlu – çavuş # Sirafilov Murad Araz oğlu – çavuş # Şahmalıyev İdris Üzeyir oğlu – çavuş # Teymurzadə Arzu Hakim oğlu – çavuş # Vahabov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Zülfüqarov Xanhüseyin Dadaş oğlu – çavuş # Abbasov Azad Novruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Fəzayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Seymur Qərib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Fəhrad oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Binnətov Qiyas Aşır oğlu – kiçik çavuş # Dünyamalızadə Azər İmkan oğlu – kiçik çavuş # Əhmədzadə Fərhad Teyyub oğlu – kiçik çavuş # Ələkbərli Rəşad Rasim oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Sahib Vahid oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Seyidbala Hidayət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Tural Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Məhəmməd Ramazan oğlu – kiçik çavuş # Hüseynli Hüseyn Mirəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Azər Mahal oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Mustafa Ələddin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsaxlı Vüsal Rəsul oğlu – kiçik çavuş # Qasımov İzmir Qabil oğlu – kiçik çavuş # Qubatov Samir Eyvaz oğlu – kiçik çavuş # Quliyev Əkbər Güləhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Emin Nüsrət oğlu – kiçik çavuş # Məhəmmədi Taleh Asif oğlu – kiçik çavuş # Məhərrəmov Elman Telman oğlu – kiçik çavuş # Məmmədli Nicat Yavər oğlu – kiçik çavuş # Namazov Babək Səhman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Müslüm Mürsəl oğlu – kiçik çavuş # Nurullayev Anar Siyavuş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ramazanov Əhməd Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Rüstəmli İlkin Elçin oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Rəsul oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sayıllı Hüseynbaba İldırım oğlu – kiçik çavuş # Verdiyev Xası Kamil oğlu – kiçik çavuş # Vəlixanov Rövşən Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlipur Fuad Nəsir oğlu – kiçik çavuş # Abdullayev Kərim Haqverdi oğlu – baş əsgər # Həsənov Tarix Sucayət oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Vəkilov Elməddin Nizami oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elnur Cavanşir oğlu – əsgər # Abbasov Zöhrab Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Xəyyam Mütəllim oğlu – ehtiyatda olan əsgər # Abdıyev Şəhruz Tahir oğlu – əsgər # Abdullalı Abdulla Mürvət oğlu – əsgər # Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Seyran Taqətoviç – əsgər # Ağabalayev Qasuməli İlqar oğlu – əsgər # Ağayev Əmirağa Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Nəsir oğlu – əsgər # Ankbazov Abdulla Ramazan oğlu – əsgər # Arazov İkraməddin Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Səyyar Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Rəşad Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Qurban Cavad oğlu – əsgər # Babayev Abbas Yadulla oğlu – əsgər # Balakişiyev Zamin Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı Zamil Nadir oğlu – əsgər # Bayramov Cəlal Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Rəhman Dilcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Şahin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirli Azad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Oruc Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cahangirov Rauf Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Babək Məhsus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Balaş Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əlmurad Muradəli oğlu – əsgər # Cəfərov Səftər Fizuli oğlu – əsgər # Cəfərov Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Saxləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Taleh Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Nurlan Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilov Nurlan Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Əhməd Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Qardaşxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Samir Elşən oğlu – əsgər # Ələkbərli Ələkbər Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Hidayət oğlu – əsgər # Əliyev Azər Dilafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Hüseyn Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pünhan Şaban oğlu – əsgər # Əliyev Sənan Vahid oğlu – əsgər # Əliyev Şərif Elsəvər oğlu – əsgər # Əmrahov Vüqar Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Hüseyin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimov Saatmirzə Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimzadə Emin Alxas oğlu – əsgər # Əzizli Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülüşov Rəmal Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Qurban Əsəbəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haxverdiyev Novruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Afik Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səid Mahir oğlu – əsgər # Hüseyinov Elbrus Laçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Ələm Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ədalət Səadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əkbər Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Mehdi oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirzə Xəlifə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Hüseyn Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xuduyev Cavid Davud oğlu – əsgər # İbrahimli Məhəmmədəli Mütəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhram Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Murad Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Təbriz İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Ülvi Murad oğlu – əsgər # İmaməliyev Fərid Cabir oğlu – əsgər # İmanov Məmmədağa İqab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Mikayıl Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cavad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəcəb Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rüstəm Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Müşfiq Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Xuduş Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərəmov Zaməddin Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Qalası Müslüm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Namiq Qarakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Valeh Əhliman oğlu – əsgər # Qasımov Mustafa Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirzadə Aqşin Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanlı Əkrəm Xudaverdi oğlu – əsgər # Qənbərli Vüsal İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamov Rəcəb Xaydaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tural Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Masim Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəşid Güləhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Natiq Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Malikov Nurlan Dünyamalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Samir Eldəniz oğlu – əsgər # Mehrəliyev Rəsul Nəsimi oğlu – əsgər # Məmmədli Cavidan Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elcan Elburs oğlu – əsgər # Məmmədov Elcan Məmməd oğlu – əsgər # Məmmədov Etibar Səday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İkram Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsa Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mustafa İmran oğlu – əsgər # Məmmədov Sənan Əhməd oğlu – əsgər # Məmmədov Tural Ramiz oğlu – əsgər # Məmmədov Vüsal Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Əkbər Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzaliyev Kamal Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hüseyn Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şirzad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Albert Alim oğlu – əsgər # Muradov Nadir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ələkbər Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Dərgah Namiq oğlu – əsgər # Nurullayev Elnur Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Əyyub Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rajapov Əmrah – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Məhərrəm İsmail oğlu – əsgər # Ramazanov Rail Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Vüsal Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqlı Aslan Tahir oğlu – əsgər # Salmanov Razik Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Sənan Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Cəsarət Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Araz Qubad oğlu – əsgər # Süleymanov Məhərrəm Kərəm oğlu – əsgər # Şahbazov Sarvan Əliməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Rafiq Hikmət oğlu – əsgər # Şəfizadə Saleh Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəkərov Şahin Mirxan oğlu – əsgər # Şərifli Şərif Ərşad oğlu – əsgər # Şirinov Murad Vüqar oğlu – əsgər # Tağıyev Pərviz Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Fərid Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Eldəniz Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Balaqardaş Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Nurlan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Oruc Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Həsən Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Rəşad Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Hüseyn İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Orxan Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Vasib oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} = [[17 avqust 2022, 16:04]] = 1. Əmrahov Vüsal Məhyəddin oğlu – polkovnik 2. Gülməmmədov Zaur Akif oğlu – 1-ci dərəcəli kapitan 3. Məmmədov Vaqif Vahid oğlu – 1-ci dərəcəli kapitan 4. Osmanov Vahid Əlisa oğlu – polkovnik 5. Piriyeva Aliyə Əli qızı – polkovnik 6. Abdullayev Valeh Məmməd oğlu – polkovnik-leytenant 7. Cəfərov İlham Nizami oğlu – polkovnik-leytenant 8. Əsədov Mahir Adil oğlu – polkovnik-leytenant 9. Əsədzadə Əsəd Oktay oğlu – polkovnik-leytenant 10. Həşimov Pərviz Mehman oğlu – polkovnik-leytenant 11. Məmmədov Tural Akif oğlu – polkovnik-leytenant 12. Əhmədov Elburus Səmrəddin oğlu – mayor (ölümündən sonra) 13. Əliyev Emil Elman oğlu – mayor (ölümündən sonra) 14. Fətullayev Şahsuvar Fətulla oğlu – mayor 15. Novruzov Mehman Novruz oğlu – mayor 16. Şükürov Surac Baba oğlu – mayor 17. Əhmədxanov Ceyhun Xanlar oğlu – tibb xidməti kapitanı (ölümündən sonra) 18. Qaraisayev Teymur Ənvər oğlu – kapitan (ölümündən sonra) 19. Eyvazov Samir Elmar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 20. Həsənzadə Nurlan Nurəddin oğlu – baş leytenant 21. Nağıyev Fərid Təyyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 22. Nəsibov Elməddin Süleyman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 23. Cəfərov Sənan Ələsgər oğlu – leytenant 24. Əhmədov Elnur Natiq oğlu – leytenant 25. Əlifzadə Xaliq Xələddin oğlu – leytenant 26. Süleymanov Abdulla Telman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) 27. Bilalov Bilal İlham oğlu – baş gizir 28. Feyzullayev Əvəz Çingiz oğlu – baş gizir 29. Mehtiyev Ramil Oktay oğlu – baş gizir 30. Mirzəyev Amil Tofiq oğlu – baş gizir 31. Musayev Kamran Nizami oğlu – baş gizir 32. Abbasov Abbas Xanlar oğlu – gizir 33. Abbasov Farid Mübariz oğlu – gizir 34. Abışov Qardaşxan Etibar oğlu – gizir 35. Alimov Fərid Elçin oğlu – gizir (ölümündən sonra) 36. Ələkbərov Ayaz Hüseyn oğlu – gizir 37. Əliyev Rəşad Ağamməd oğlu – gizir 38. Əskərov Qalib Şahbəddin oğlu – gizir 39. Əzimov Ramil Hüsaməddin oğlu – gizir 40. Kamallı Kamal Vilayət oğlu – gizir (ölümündən sonra) 41. Məmmədyarov Araz Telman oğlu – gizir 42. Mirzəyev İsmixan Cəfər oğlu – gizir 43. Qurbanov Samir Bəybala oğlu – gizir 44. Abdullayev Xeyrəddin Kamran oğlu – baş çavuş 45. Babayev Xəqani Cahangir oğlu – baş çavuş 46. Fərmanov Orxan Səfər oğlu – baş çavuş #[["Vətən uğrunda" medalı]] #[[Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları}} [[Kateqoriya:Vikipediya:Siyahılar]] [[Kateqoriya:"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlər| ]] 4knp7npo1q1e45ulfzsg6xeil9kr2qi 6599926 6599818 2022-08-28T20:01:16Z Burocan 197349 [[User:Photograpy|Photograpy]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Damirovv|Damirovv]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki [[Fayl:"Vətən_uğrunda"_medalı.png|thumbnail|right|150px|[["Vətən uğrunda" medalı]]]] '''"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlərin siyahısı''' == 2000 == #Abbasov Asif Nuru oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 mart 2005-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |url=http://www.mns.gov.az/az/pages/74-83.html |access-date=2012-12-01 |archive-date=2012-11-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121109064759/http://mns.gov.az/az/pages/74-83.html |url-status=dead }}</ref> #Bağırov Namiq Sahib oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #[[Akif Çovdarov|Çovdarov Akif Teymurxan oğlu]] (polkovnik) — 16.03.2005 #Ələsgərov Elmar Eldar oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Əliyev Namiq Azərpaşa oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #İsmayılov Allahverən İbiş oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Qulubəyov Mamay Maqsud oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Lətifov Nazim İsfəndiyar oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Məmmədov Azər Fərhad oğlu (kapitan) — 16.03.2005 #Məmmədov Firdovsi Firudin oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Nağıyev Vəli Nağı oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #Tağızadə Nail Rahil oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #[[Çingiz Cəfərov|Cəfərov Çingiz Binnət oğlu]] (leytenant) — 30.06.2005<ref name="e-qanun.az">[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=12233&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 iyun 2006-cı il tarixli, 1545 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> == 2006 == #[[Xalid Quliyev|Quliyev Xalid Hüseynxan oğlu]] — 30.06.2006 #Əlibəyov Mövlan Hacı oğlu (polis baş serjantı) - ölümündən sonra - 30.06.2006 #Hacıyev Samir Ənvər oğlu (polis sıravi) - ölümündən sonra - 30.06.2006<ref name="e-qanun.az" /> #Rzayev Rasim Heydər oğlu (polkovnik-leytenant) - 30.06.2006 == 2007 == #Allahquliyev Vüqar Zülfüqar oğlu (mayor) — 27.03.2007<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-80.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 27 mart 2007-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109063351/http://mns.gov.az/az/pages/74-80.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əsədov Hilal Mirzəli oğlu (general-mayor) — 27.03.2007 #Əsədullayev Ədalət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Əzizov Eldar Həsən oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Nurməmmədov Malik Nurməmməd oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Ömərov Elxan Kavı oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Tağıyev Ramiz Sadıq oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Usubov Mütəllim Məhiş oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Hüseynov Zakir Əmir oğlu (polkovnik-leytenant) - 16.08.2007 == 2008 == #[[Zakir Həsənov|Həsənov Zakir Əsgər oğlu]] - general-leytenant — 11.03.2008<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=13707&doctype=0 Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 11 mart 2008-ci il tarixli 2727 saylı '''sərəncamı''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #[[Şirin Xəlilov|Xəlilov Şirin Heydər oğlu]] - general-mayor — 11.03.2008 #Kərimov Əli Hüseyn oğlu (ölümündən sonra) — 24.06.2008. #Mehdiyev Əbülfəz Bəbir oğlu (ölümündən sonra) — 25.06.2008. == 2009 == #Abdullayev Polad Fərrux oğlu (mayor) — 28.03.2009<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-78.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064924/http://mns.gov.az/az/pages/74-78.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əliyev Əlimusa İsmayıl oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 #Hüseynov Məhəmməd Rəhim oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Xəlilov Tahir Həmid oğlu (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009 #[[Elşad Quliyev (hərbçi)|Quliyev Elşad Vəli oğlu]] (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=16429&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli, 212 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #Mahmudov Yaşar Mahmud oğlu (baş leytenant) — 28.03.2009 #[[Rauf Məmmədov (hüquqşünas)|Məmmədov Rauf Kərim oğlu]] — 28.03.2009 #Novruzov İlqar Qəzənfər oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Orucəliyev Elnur Akif oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Vahabov Fərhad Hüseyn oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 == 2010 == #Rzayev Ceyhun Fərzalı oğlu (general-mayor) — 29.03.2010<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-318.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 mart 2010-cu il tarizxli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064910/http://mns.gov.az/az/pages/74-318.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Yaqubov Məzahir Şahbala oğlu (tibb xidməti polkovniki) — 29.03.2010 #Axundov Vaqif Tofiq oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Vəliyev Pərviz Şamir oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Babayev Arif Vaqif oğlu (mayor) — 29.03.2010 #Abbasov Ədalət Hekayət oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010">{{cite web|url=http://www.president.az/articles/615 |title=Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 avqust 2010-cu il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=21 avqust 2010, 19:40 |work= |publisher=president.az |accessdate=2014-06-11 |language=az}}</ref> #Hüseynov Adil Hüseynağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #İbrahimov Mircəlal Cəfərağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #Həmzəyev Rəşad Firidun oğlu (mayor) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> == 2011 == #Əhmədov Fuad Ramiz oğlu (mayor) — 18.03.2011<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-248.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 mart 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064856/http://mns.gov.az/az/pages/74-248.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Hüseynov Rüstəm Məhəmməd oğlu (mayor) — 18.03.2011 #İbrahimov Rövşən Xudaverdi oğlu (kapitan) — 18.03.2011 #Ləzgiyev Akif Əkbər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Məmmədov Səlim İmran oğlu (polkovnik) — 18.03.2011 #Seyidov Cavid Mircəfər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Rzayev Qadir Tələt oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.08.2011<ref>[http://www.president.az/articles/2980 Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 avqust 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #Kərimov Zülfü Habil oğlu (Baş Leytenant)-15.08.2011 Masallı rayonu Qızılağac kəndi. == 2012 == #Cəfərov Mahir Sabir oğlu (mayor) — 27.03.2012<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-345.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121010184018/http://mns.gov.az/az/pages/74-345.html |date=2012-10-10 }} {{az}}</ref> #Əliyev Elçin Ərsalan oğlu (polkovnik) — 27.03.2012 #Qasımov Vüqar Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Məmmədov Abdulla Əli oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Muradov Seymur Nurəddin oğlu (kapitan) — 27.03.2012 #Novruzov Azər Elşən oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Rəşidov Elşən Ələşrəf oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Cəfərov Eyvaz Məmməd oğlu (general-mayor) — 25.06.2012<ref>[http://www.president.az/articles/5255 Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 iyun 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #[[Mais Bərxudarov|Bərxudarov Mais Şükür oğlu]] (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Hikmət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Üzeyir Mikayıl oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #İsayev Səid Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #Cəfərov Ceyhun Sədulla oğlu (mayor) — 25.06.2012 #Nuriyev Ramin Sabir oğlu (mayor) — 25.06.2012 #İmanov Şəfayət Kamal oğlu (gizir) — 25.06.2012 #Həsənov Elnar Süleyman oğlu (gizir) — 25.06.2012 == 2013 == #Cəfərov İsrafil Məmməd oğlu - kapitan — 27.03.2013<ref>[http://president.az/articles/7673 Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2013-cü il tarixli '''Sərəncamı''']</ref> #Əliyev Ruzi Əli oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 #Qəhrəmanov Elmar Elman oğlu - kapitan — 27.03.2013 #Manafov Aydın Manaf oğlu - polkovnik — 27.03.2013 #Rzayev Elçin Daxil oğlu - baş leytenant — 27.03.2013 #Yusifov Bəhman Nəriman oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 == 2014 == {{Siyahı sütunlarla|2| #Bağırov Fariz Nəriman oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014">{{cite web|url=http://president.az/articles/11247|title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2014-cü il tarixli Sərəncamı|author=|date=27 mart 2014, 10:10 |work=|publisher=president.az|accessdate=2014-03-27|language=az}}</ref> #Həsənov İlham Məhəbbət oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Mirzəyev Məzahir Vahid oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Oruclu Elmidar Lətif oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Rəhimov İmran Məhəmməd oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Şıxəliyev Mövlam Məmmədismayıl oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> # Vasyak Aleksandr Petroviç — 24.06.2014<ref name="24.06.2014">{{cite web |url=http://www.president.az/articles/12158 |archiveurl= |archivedate= |title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının və mülki işçilərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2014-cü il tarixli Sərəncamı |author= |date=25 iyun 2014 |work=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı |publisher=[[president.az]] |accessdate=2016-10-18 |language=az }}</ref> # Axundov Elçin Həbib oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əhmədov Bəhram Qardaş oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əliyev İbrahim Alxan oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Xalıqov Hikmət Kamal oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Rüstəmzadə Hicran Feyruz oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Səmədov Elman Mühyəddin oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Verdiyev Sakit Lifti oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Gülməmmədov Mehman Fərman oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Lətifov İlqar Zakir oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Seyidov Kənan Əlihüseyn oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Miriyev Telman Mirbaba oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> #Bayramov Davaxan Ağa oğlu — 22.08.2014 #Əzizov Azad Hamlet oğlu — 22.08.2014 #Seyidov Məmmədrəhim Arif oğlu — 22.08.2014 #Abbasov Pərviz Şahbaz oğlu — 22.08.2014 #Hacıyev Elxan Vəli oğlu — 22.08.2014 #Məmmədov Elşən Məmməd oğlu — 22.08.2014 #Namazova Səidə Oktay qızı — 22.08.2014 #Əbdüləlimov Eldar Qüdrət oğlu — 02.07.2014 }} == Əliyev Sərdar == {{Siyahı sütunlarla|4| # Babayev Rasim Rza oğlu – general-mayor # Əfəndiyev Ənvər Zəkəriyyə oğlu – general-mayor # Xəlilov Elçin Xəzənağa oğlu – general-mayor # İsmayılov Rauf Arif oğlu – general-mayor # Abbasov Namiq Mətləb oğlu – polkovnik # Abdullayev Azad Fərəc oğlu – tibb xidməti polkovniki # Allacov Vüqar Vəliş oğlu – polkovnik # Cəlalov Zaur Alxas oğlu – polkovnik # Cəlilov Tahir Mirzə oğlu – polkovnik # Daşdəmirov Mehman Qəhrəman oğlu – polkovnik # Əfəndiyev Samir Sabir oğlu – polkovnik # Əhmədov Bahadır Allahverdi oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əhmədov Etibar İsabala oğlu – polkovnik # Əlibəyov Nazim Əlibəy oğlu – polkovnik # Əliyev İmran Kamran oğlu – polkovnik # Ərəblinski Şərif Ramazan oğlu – polkovnik # Həmidov Məhərrəm Əliəşrəf oğlu – polkovnik # Həmidov Şükür Nəriman oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Həşimov Rauf Sabir oğlu – polkovnik # Xankişiyev Nazim Xasay oğlu – polkovnik # İbayev Natiq Behbud oğlu – tibb xidməti polkovniki # İbrahimov Cabbar Zakir oğlu – polkovnik # İbrahimov Elman Adil oğlu – polkovnik # İbrahimov Natiq Lətif oğlu – polkovnik # İmanov Elman İman oğlu – polkovnik # İsmayılov Səlim Teymur oğlu – polkovnik # Qasımov Akif Akif oğlu – polkovnik # Qasımov Fuad Kamal oğlu – polkovnik # Mehdiyev Elşad Sabir oğlu – tibb xidməti polkovniki # Mehrəliyev Sadiq Nadir oğlu – polkovnik # Məmmədov Aqil Qurbəddin oğlu – polkovnik # Məmmədov Elnur Teymur oğlu – polkovnik # Məmmədov Müşfiq Xıdır oğlu – polkovnik # Məmmədov Pərviz Kamal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vaqif Şahbaz oğlu – polkovnik # Mirzəliyev Elşad Həsənqulu oğlu – polkovnik # Mirzəyev Zahid İbrahim oğlu – polkovnik # Mustafayev Əli Mustafa oğlu – polkovnik # Mürsəlov Vüqar Rzaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nəbiyev Ceyhun Həsən oğlu – polkovnik # Nəbiyev Firuddin İsaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nudirəliyev Zaur İsmayıl oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Orucov Tofiq Miryusif oğlu – polkovnik # Osmanov Nazim Əlisman oğlu – polkovnik # Salmanov Rəşad Namiq oğlu – polkovnik # Samidli Babək Mətləb oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Talıbov Qabil İsmayıl oğlu – polkovnik # Təhməzov Elçin Ənvər oğlu – polkovnik # Vəliyev Elçin Vəliəhəd oğlu – polkovnik # Yusifli Müzəffər Qəzənfər oğlu – polkovnik # Abbasova Günel Kamil qızı – polkovnik-leytenant # Abdullayev Xəyyam Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Rasim Yaqub oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı (ölümündən sonra) # Abdullayev Səbuhi Salam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdurahmanov Əfqan Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Ağaverdiyev Zamiq Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev Həmdəm Mayıl oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Mail Mehman oğlu – polkovnik-leytenant # Avnilov Avnil Pisaxoviç – polkovnik-leytenant # Babayev Qəzənfər Filman oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Samir Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Bağıyev Zaur İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Baxşəliyev Qərib İnqilab oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Balayev Zaur Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Bəyov Firdovsi Feyzulla oğlu – polkovnik-leytenant # Canbaxışov Rahib Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Namiq Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Cəbiyev Rövşən Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərli Cəfər Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Elvar Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Kənan Qaraş oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ramiz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəfərov Zaur Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəmilov Tərlan Kamil oğlu – polkovnik-leytenant # Dadaşov Bəhruz Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # Eldarov Elçin Aslan oğlu – polkovnik-leytenant # Eyvazov Azər Şaban oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Orxan Nadir oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Telman Eldar oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Çingiz Ədil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Elgün Aqil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Hikmət Rövşən oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Ramil Şirbağır oğlu – ehtiyatda olan polkovnik-leytenant # Əliyev Səfaqət Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Əsədov Cəmil Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Əli Yolçu oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Samir Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Zaur Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Fərhadov Cavid Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Həmidov Nadir Həkət oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Anar Məmmədzadə oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Fərahim Vahid oğlu – polkovnik-leytenant # Hətəmov Müşfiq Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Hümbətov Emin Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Əkbər Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Vidadi Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Xeyrulla Mais oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Rəşad Şirin oğlu – polkovnik-leytenant # İsayev Qüdrət Burhan oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Əvdil Əsgər oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Qurban Adil oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Ramil Zülfüqar oğlu – polkovnik-leytenant # Qarayev Cavidan Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Qasımov Faiq Qaçay oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Yusif oğlu – 2-ci dərəcəli kapitan # Qasımov Ramiz Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qazəhmədov Yunus Murad oğlu – polkovnik-leytenant # Qədirov Kamran Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Mehman Nərman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qəribov Orxan Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qubadov Emin Hidayət oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Rəşad Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Qadir Ağaqədir oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Elşən Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Əli Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Məmməd Əsədullah oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Sadiq Sadəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Soltan Akif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Yəhya Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Mərdan Ürfət oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Sədi Süleyman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Musayev Zaur Güləhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Mürsəlov Cavid Aləm oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Kamran Nurəli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucəliyev Vidadi İmaməli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Nail Rəfail oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Osmanov Rafiz Ömər oğlu – polkovnik-leytenant # Pirimov Etibar İsgəndər oğlu – polkovnik-leytenant # Ramaldanov Babək Meyvəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Fəqan Səlim oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Rəşad Xanlar oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Eldəniz Ağalar oğlu – polkovnik-leytenant # Süleymanlı Zaur Faiz oğlu – polkovnik-leytenant # Şirəliyev Elman Şirəli oğlu – polkovnik-leytenant # Şirvanov Mehman Mirəziz oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Şükürov Xəyam Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Tağıyev Ruslan Fuad oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Təhməzov Elzamin Kamal oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Umarov Elşən Fərzi oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalabdinov Elmar Cəbrayıl oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Samir Sahib oğlu – mayor # Abdullayev Azər Abazər oğlu – mayor # Abdullayev Teymur Ağabəy oğlu – mayor # Abdurəhmanov Bəhruz Aydın oğlu – mayor # Abuşov Bəhruz Zabid oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Teymur Ələsgər oğlu – mayor # Ağayev İdrak Ağalar oğlu – mayor # Ağayev Ramil Mərdan oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Əhməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Axundov Elsevər Elşən oğlu – mayor # Alıyev Elçin Bayram oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Əfqan Kərəm oğlu – mayor # Allahyarov Rasim Şaynalı oğlu – mayor # Azayev Asif Məhəmmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Rahib Bəxtiyar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Zamiq Cahangir oğlu – mayor # Bağırov Dəyanət Rəşid oğlu – mayor # Baxışov Ayaz Bəhram oğlu – mayor # Baliev Hüseynağa Salman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elburus Eyvaz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Vaqif oğlu – mayor # Bayramov İqbal Əhmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Vüsal Telman oğlu – mayor # Bərxudarov Toğrul Məmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Budaqov Rəşad Ramiz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Gündüzoviç – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Şahlar Fəzail oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cumayəddinov Xəyal Elxan oğlu – mayor # Dəmirli Dəyanət Nazir oğlu – mayor # Eyyubov Elgiz Çingiz oğlu – mayor # Əhədzadə İlkin Qələmşah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əhmədov Bəhruz Vahid oğlu – mayor # Əhmədov Cahid Ələkbər oğlu – mayor # Əhmədov Vidadi Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əkbərov Ənvər Nadir oğlu – mayor # Ələkbərov Fərid Tahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ələkbərov Zaur Qasım oğlu – mayor # Əliyev Alim Fəxrəddin oğlu – mayor # Əliyev Asiman Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Əli oğlu – mayor # Əliyev Eynur Vaqif oğlu – mayor # Əliyev Həmid Rəşid oğlu – mayor # Əliyev İlkin Nizami oğlu – mayor # Əliyev Malik Təvəkkül oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Samiq Hümmət oğlu – mayor # Əsgərov Novruz Ələddin oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əsgərov Rüfət Mürvət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Nicat Osman oğlu – mayor # Gülverdiyev Təhmasib Mirzəkişi oğlu – mayor # Hacıyev Abakar Məhəmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Aslan Şahmərdan oğlu – mayor # Hacıyev Elnur Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Habil Əvəz oğlu – mayor # Hacıyev Ramid Nəriman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Rəşad Qurban oğlu – mayor # Heydərov Amid Rəbbil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həmidov Elçin Elyas oğlu – mayor # Həsənov Fikrət Kərəm oğlu – mayor # Həsənov Xəyal Cəmil oğlu – mayor # Həsənov Qismət Kamil oğlu – mayor # Həsənov Rövşən Qabil oğlu – mayor # Həsənov Sadiq Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həşimov Araz Şamməd oğlu – mayor # Həşimov Həşim Əzim oğlu – mayor # Höccətov Elşad Höccət oğlu – mayor # Hüseynov Nazim Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Ravin Bahəddin oğlu – mayor # Hüseynov Rəhim Qədir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Səməd Mahir oğlu – mayor # Xəlilov Bayram Xəzənağa oğlu – mayor # İbadov Aqşin Nazim oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İbrahimov İlkin Ələkbər oğlu – mayor # İbrahimov Rəşad Nəriman oğlu – ədliyyə mayoru # İmanov Adəm İman oğlu – mayor # İsayev Amid Rizvan oğlu – mayor # İsmayılov Elməddin Ədalət oğlu – mayor # İsmayılov Fuad Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsmayılov Natiq Əjdər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəşad Rasim oğlu – mayor # Kazımov Anar İlyaz oğlu – mayor # Kəlbalıyev Səyavuş Hümbət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Kərəmli Elçin Cahangir oğlu – mayor # Kərimov Anar Sabir oğlu – mayor # Kərimov Əlizamin Səxavət oğlu – mayor # Kərimov Ramil Aydın oğlu – mayor # Kərimov Taleh Adil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qaflanov Şixamir Oruc oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qarayev Elman Əli oğlu – mayor # Qarayev Ramil Ələsgər oğlu – mayor # Qasımov Abbas Rza oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qasımov Əvəzağa Böyükbala oğlu – tibb xidməti mayoru # Quliyev Elnur Eldar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Quliyev İlqar Akif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qurbanov Adil Habil oğlu – mayor # Qurbanov Ramin Məhəmməd oğlu – mayor # Malxasov Anar Yaşar oğlu – mayor # Mansurov Elçin Elşən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Maşıyev Asəf Volodya oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Rafiq Tofiq oğlu – mayor # Məlikov Vüsal Nüsrət oğlu – mayor # Məmmədov Anar Elşad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Rafael oğlu – mayor # Məmmədov Emil Rasim oğlu – mayor # Məmmədov Əflatun Mübariz oğlu – mayor # Məmmədov Əlövsət Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Ağabəy oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Xanoğlan oğlu – mayor # Məmmədov Seyran Əlisuvar oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Natiq oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Zakir oğlu – mayor # Məsimov Filman Çingiz oğlu – mayor # Mikayılov Azər Əmrah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Mikayılov Ramil Rafiq oğlu – mayor # Miriyev Vüsal Rafik oğlu – mayor # Möhsünov Əsgər Rəhim oğlu – mayor # Möhsünov Möhsün Camal oğlu – mayor # Muradov Səməd Əli oğlu – mayor # Musayev Bayram Əliqulu oğlu – mayor # Musayev Natiq Ələsgər oğlu – mayor # Mustafazadə Qabus Hacıməmməd oğlu – mayor # Mürsəliyev Sübhi Balamirzə oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Nəsirov Əhməd Bəxtiyar oğlu – mayor # Nəsirullazadə Rauf Şükür oğlu – mayor # Novruzov Vüqar Əliağa oğlu – mayor # Nuriyev Valeh Gülxan oğlu – mayor # Orucov Elşən Yavər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Elsevər Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Riyad Mirzəli oğlu – mayor # Rzayev Şahin Dədəbəy oğlu – tibb xidməti mayoru # Sadıqov İlqar Çoban oğlu – mayor # Salahov Məmməd Əbülfət oğlu – mayor # Salayev Natiq Akif oğlu – mayor # Seyidəhmədov Ruslan Seyidşah oğlu – mayor # Süleymanov Emin Bəhmən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Mustafa oğlu – mayor # Şükürov Anar Mehman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Talıbov Kərim Vahid oğlu – mayor # Tanrıverdiyev Elşən Elyar oğlu – mayor # Vəliyev Bəxtiyar Yediyar oğlu – mayor # Vəliyev Vüsal İslam oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zamanov Sənan Qahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Müseyyib Saleh oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Rəşad Zakir oğlu – mayor # Abbasov Pərvin Vasif oğlu – kapitan # Abdullayev Amil Hümbət oğlu – kapitan # Abdullayev Baxışəli Əziz oğlu – kapitan # Abdullayev Rəşad Arif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abdullazadə İlham Məmmədəli oğlu – kapitan # Abdurrahmanov Nicat İlqar oğlu – kapitan # Abdurrəhmanov Hafiz Xalid oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ağabalayev Qadir Malik oğlu – kapitan # Ağazadə İlkin Adil oğlu – kapitan # Babayev Nihad Akif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Babayev Şamil Baloğlan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Anar Mübariz oğlu – kapitan # Bədrəddinli Valeh Xaləddin oğlu – kapitan # Cabbarov Seymur İlham oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Ağaddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərli Həmid Kərim oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Amid Güləddin oğlu – kapitan # Cəmiyev Aşur Bəybala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Fuad Əlişiroviç – kapitan # Dilavərzadə Vasif Rasif oğlu – kapitan # Dursunov Fərid Fazil oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ellazov Tural Şikar oğlu – kapitan # Əhədov Cavid Zabil oğlu – kapitan # Əlirzayev Rza Kamil oğlu – kapitan # Əliyev Ceyhun Yusif oğlu – kapitan # Əliyev Fəzail Cahan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Fizuli Vidadi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Rəşad Əmiralı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Seydəli Seydəmir oğlu – kapitan # Əsədov Elyar Arif oğlu – kapitan # Əsgərov Samid Gülmalı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əzimov Cavid İsa oğlu – kapitan # Fərəcov Kamran Qılman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Fətəliyev Zaur Zakir oğlu – kapitan # Foladi Həbib Nüsrət oğlu – kapitan # Hacıyev Hikmət Şubay oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hacıyev Xəqani Mübariz oğlu – kapitan # Həmidov Mahur Mahir oğlu – kapitan # Həsənov Babək Aftandil oğlu – kapitan # Həsənov Ceyhun Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov Əsəd Fərhad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov İlkin İlham oğlu – kapitan # Həşimov Fərrux Mirzəmməd oğlu – kapitan-leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Türkay Nizami oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Amir Hüseynağa oğlu – tibb xidməti kapitanı # Hüseynov Emil Hüseynbala oğlu – kapitan # Hüseynov Hüseyn Həsənqulu oğlu – kapitan # Hüseynov Mehdi Arif oğlu – kapitan # Hüseynov Şahnur Şahin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Şirbala Hüseynbala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Ülvü Möhsün oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Həmidağa Bağı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Xanmədov Samir Nazir oğlu – kapitan # Xurşudov Ramil Ağayar oğlu – kapitan # İbrahimov Elsevər Elşad oğlu – kapitan # İbrahimov Vüqar Rəşid oğlu – kapitan # İdrisov Bəhruz Fərhad oğlu – kapitan # İsayev Ehtiram Teymur oğlu – kapitan # İsgəndərov Arzu Seymur oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İslamov Samir Xalıq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mübariz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov İmamverdi Yoloğlu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Kamran Vaqif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Zakir oğlu – kapitan # İsrafilov Kənan Faiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kazımov Elvin Ədalət oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kərimov Tofiq Dadaş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qasımzadə Sərvan Seymur oğlu – kapitan # Qəhrəmanov Ruslan Mehman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qubatov Zülfüqar İsmi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Hətəmxan Məti oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Rəşad Əfras oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Sənan Asif oğlu – kapitan # Quliyev Şahmar Kəmaləddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qurbanov İmran İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mahmudov Cavid Hilal oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Valeh oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hamlet oğlu – kapitan # Mehralıyev Əvəz Arif oğlu – kapitan # Meydanov Elməddin Bahəddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məlikov Aqil Niyaz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Kərəm oğlu – tibb xidməti kapitanı (ölümündən sonra) # Məmmədov Azər Kərəm oğlu – kapitan # Məmmədov Fuad Faiq oğlu – kapitan # Məmmədov Pərviz Ələddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Arif oğlu – kapitan # Mənəfov Elnur Elsevər oğlu – kapitan # Mikayıllı Samir Sabir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ziya Niyaz oğlu – kapitan # Muxtarov Urxan Nazim oğlu – kapitan # Musibov Veysəl Yadullayeviç – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Hamlet oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Rəvan Mövlüd oğlu – kapitan # Nəcəfov İlkin Misir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəcəfov Vüqar Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəxri Şahmar oğlu – kapitan # Nəsirov Razim Asim oğlu – kapitan # Noçuyev Surxay Əbdul oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Orucov Cavid Hüseyn oğlu – kapitan # Pənahov Rövşən Mahmud oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov İsmayıl Məhəmməd oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov Səfa Zöhrab oğlu – kapitan # Sərkarov Roman Kamran oğlu – kapitan # Sultanov Sərdar Səfər oğlu – kapitan # Şahverdiyev Vüsal İlham oğlu – kapitan # Şəmsədov Ceyhun Üzeyir oğlu – kapitan # Şıxıyev Elmar Etibar oğlu – kapitan # Şikarov Nəcəf Şikar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Əliş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Vidadi oğlu – kapitan # Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Tağıyev Elman Əli oğlu – kapitan # Təhməzov Elşad Fəxrəddin oğlu – kapitan # Useynov Ceyhun Elşad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Azad Rafiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Kamil Fikrət oğlu – kapitan # Zeynalov Tural Ruslan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abbasbəyli Həmid Cavanşir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbaslı Arif Firuz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Ağaqardaş İlham oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Aydın Şahzadə oğlu – baş leytenant # Abdullayev Elşən Sabir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev İbrahim Habil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullazadə Abdulla Abutalıb oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Ağayev Elçin Zakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Azər oğlu – baş leytenant # Alqayev Harun Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Babək Bəxtiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elşad Zaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tofik Eldar oğlu – baş leytenant # Bababəy Şamil Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babaxanov Elman Ağamirzə oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Vüsal Sübbuh oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vaqif Eldar oğlu – baş leytenant # Bayramov Ramin Hüseynağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Valeh Vahid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Azay Cəlal oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Cəfərli Ayaz Qorxmaz oğlu – baş leytenant # Cəfərov Mətləb Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Dadaşov Vasif Alihəsən oğlu – baş leytenant # Dadaşzadə Mahir Qərib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Emnalıyev Orxan Eyvaz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhədov Tural Rahil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədov Əhməd Oktay oğlu – baş leytenant # Əhmədov Gülağa Əli oğlu – baş leytenant # Əhmədov Nahid Novruz oğlu – baş leytenant # Əhmədov Şahin Arzu oğlu – baş leytenant # Əhmədov Teymur Cəfər oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Azad Rövşən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Famil Ağaəhməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu – baş leytenant # Əkbərov Fərrux Firdovsi oğlu – baş leytenant # Ələkbərov Əlisahib Selman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Röyal Fərmail oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlili Elvin İnqlab oğlu – baş leytenant # Əlimov Elvin Nəsrəddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Əliyoldaş oğlu – baş leytenant # Əliyev Rzalı Rəşid oğlu – baş leytenant # Əliyev Sərxan Qabil oğlu – baş leytenant # Əlizadə Fuad Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Qorxmaz Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Nihad Bəhman oğlu – baş leytenant # Əmirli Sərxan Əmir oğlu – baş leytenant # Əsədov Əsəd Cəmaləddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsədzadə Peyman Həbib oğlu – baş leytenant # Əsgərli Kamil Həsənqulu oğlu – baş leytenant # Əsgərli Tural Ələmdar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Rauf Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əyyubov Ceyhun Savalan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elçin Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elgün Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Xəyyam Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Fərəməzov Nurlan Əhliman oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # (ölümündən sonra) # Fərzalıyev Samiq Misir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gözəlov Xalid Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gülüşov Tərlan Salman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Ayxan Vaqif oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Hacıyev Hacı Firidun oğlu – baş leytenant # Hacıyev İsmət Şölət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Natiq oğlu – baş leytenant # Hacıyev Qasım Fail oğlu – baş leytenant # Hacıyev Tural Gəncəli oğlu – baş leytenant # Həmidov Mixail Hamletoviç – baş leytenant (ölümündən sonra) # Həsənli Cəlal Rəfayıl oğlu – baş leytenant # Həsənov Elşən Rövşən oğlu – baş leytenant # Həsənov Əmrah Kamil oğlu – baş leytenant # Həsənov Ramin Hümmət oğlu – baş leytenant # Həsənov Saleh Sakit oğlu – baş leytenant # Hümbətov Azad Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Etiram Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Əmrah Namik oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Nurlan Yusif oğlu – baş leytenant # Hüseynov Cəlal Rafiq oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Oktay oğlu – baş leytenant # Hüseynov Əfşan Əbülfəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərrux Baxış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Nəbi Hacıbala oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Bəhmən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Raqib Adil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xasıyev Röyal Abuzər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilli Namiq Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilov Araz Yaşar oğlu – baş leytenant # Xəlilov Bəxtiyar İlham oğlu – baş leytenant # Xıdırov Elgün Fuad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbadov Murad Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbayev Elmar Hikmət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimli Adil Asəm oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İlqarlı Pərviz İlqar oğlu – baş leytenant # İskəndərov Vüsal Vahid oğlu – baş leytenant # İsmayılov Abbasəli İmamqulu oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aslan Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Elmar Talıb oğlu – baş leytenant # İsrəfilov Elmar Vilayət oğlu – baş leytenant # Kazımov Kamran Qurbanəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Vüsal Kamran oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Elvin Qəşəm oğlu – baş leytenant # Kərimov Sənan Rəhman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Tərlan Daşqın oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qabilli Zaur Nəzər oğlu – baş leytenant # Qabilov Səməd Yusif oğlu – baş leytenant # Qaragözov Məhəmməd Cəlal oğlu – baş leytenant # Qasımov Həmid Oruc oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Şöhrət Şakir oğlu – tibb xidməti baş leytenantı (ölümündən sonra) # Qəfərli Ülfət Qismət oğlu – baş leytenant # Quliyev Əvdil Qardaşxan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Əlimərdan Fəttah oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qureşli Firuz Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Emin Pünhan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mailov Namiq Abış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fuad İmaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məlikov Mahmud Təhmasib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmiyev Valeh İsbat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Adil Nadir oğlu – baş leytenant # Məmmədli Sübhan Səbuhi oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Səfiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vahid oğlu – baş leytenant # Məmmədov Xəzər Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədov Sahil Rasim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Zakir oğlu – baş leytenant # Məmmədov Ümman Rafiq oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə İlkin Əzizağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mərdanov Nemət Zakir oğlu – baş leytenant # Mikayılov Fuad Firudin oğlu – baş leytenant # Mikayılov Ramiq Namiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmar Şahin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hikmət Elçin oğlu – baş leytenant # Mirzəyev Şamil İsmayıl oğlu – baş leytenant # Muradlı İlkin İlyas oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Fərid Mikayıl oğlu – baş leytenant # Mustafayev Təhmasib Sərməst oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Namazov Məhəmməd Ziyəddin oğlu – baş leytenant # Nəcəfov Cəmil Nəcəf oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmədov Namik Hafiz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Nəhmətov Ceyhun Ehtiqad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmətov Nahid Faiq oğlu – baş leytenant # Nəsibov Xaliddin Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Novruzov Əkrəm Bəhram oğlu – baş leytenant # Nuriyev Nurməmməd Qurban oğlu – baş leytenant # Nurzadə Rövşən Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Amil Əhliman oğlu – baş leytenant # Paşayev Daşdəmir Əlizaman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimli Kamil Vəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Elvin Ehtiram oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Orxan Tofiq oğlu – baş leytenant # Rəsulzadə Təbriz Əfrayim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəşidzadə Səid Nofəl oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rustamov Ruslan Nüsrət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rüstəmov Sərxan Tehran oğlu – baş leytenant # Rzayev Zülfü Zeyni oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rzazadə Həsən Vüqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqlı Məmmədhəsən Meydan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqov Rəhim Soltanağa oğlu – baş leytenant # Seymur Hüseyn oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfəri İltifat İlhamin oğlu – baş leytenant # Səfərli Cavid Xaliq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Hikmət İldırım oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Orxan Şamil oğlu – baş leytenant # Səyyadov Fizuli Fəzli oğlu – baş leytenant # Süleymanlı Aqil Akif oğlu – baş leytenant # Şahmirzəyev Nurbala Elçin oğlu – baş leytenant # Şirəliyev Sahib Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şirinli Mərhəmət Ariz oğlu – baş leytenant # Şükürov Samir Təyyub oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Tağılı Məhəmmədəli Hafiz oğlu – baş leytenant # Telmanlı Allahyar Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İlqar Cahit oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İsmayıl Mehman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yaqublu Əliqismət Mükafat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yarməmmədov Mübariz Elxan oğlu – baş leytenant # Yusifov Elnur Qabil oğlu – baş leytenant # Zakirov Elvin Ağasəlim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zamanov Rəşad Mətləb oğlu – baş leytenant # Zeynalov Elnur Elsevər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov İlqar Natiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Murtuz Çingiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Teymur Feyruz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Ələsgər Yusif oğlu – leytenant # Abdullayev İsa Vəzir oğlu – leytenant # Abdullayev Kənan Mübariz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Rəşad Sahib oğlu – leytenant # Ağamaliyev Şəhriyar Əvəz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Mirlətif Mirislam oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Aslanov Tural Elşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atakişiyev Tərlan Dərgah oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atayev Nicat Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Əli Həsən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Ramin Mehman oğlu – leytenant # Bağırov Süleyman Loğman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Natiq Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramlı Elmar İsa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Azər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Aqşin Şahin oğlu – leytenant # Bəşirov Hakim Nizam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Nəcəf oğlu – leytenant # Cavadov Namiq Rəhbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Ceyhun Zeynal oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Eyyubov Tural Yadulla oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbdürrəhimli Habil Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbilov Kamal Vidadi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Adil Qədir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əhədli Ümidəli Şirvan oğlu – leytenant # Əhmədli Şahid Gülməmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədli Tural İkram oğlu – leytenant # Əhmədov Elnur Murad oğlu – leytenant # Əjdərov Rəhman Rasim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Əmrah Şahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Telman İqdam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Əmirulla Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ənvər Nizami oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərmin Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Mustafa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İmran Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Mirzağa Məmmədbağır oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Qurban oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Samir Əliheydər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Pərvin Vüqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ənvərli Aqşin Faiq oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əsədov Emil Balaqardaş oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Elçin Yalçın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Musa Əlifağa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əskərzadə Ramil Əskər oğlu – leytenant # Əzizov Teymur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Feyzullayev Zahir Eyvaz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Göyüşov Sərvan Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Bayram oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Heydərov Vasif Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həməşəyev Qismət Oruc oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həmidov Rəsman Mərdan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Aqil Nofəl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Qurban Mehman oğlu – leytenant # Həsənov Nurlan Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həşimov Nağı Anar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldost Asəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Mətin Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilbəyli Turqut Nadir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Xəlilov Coşqun Mikayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmaməliyev Sərraf Murtuzəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmanlı Murad Müşviq oğlu – leytenant # İmanzadə Ayaz Daşqın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İslamov Bəxtiyar Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aqil Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Rabil Elbrus oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Ramil Asəf oğlu – leytenant # İzzətli Fərid Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Rusif Yusif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Asif Məmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Koroğluyev Tural Cavanşir oğlu – leytenant # Qasımov Hafis Cavanşir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qədimov Güloğlan Nurəddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Elməddin Niyaməddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənbərli Elton Baba oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənimətov Ətraf Oktay oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qorçuyev Anar Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Daşqın Ramiz oğlu – leytenant # Quliyev Həsən İbrahim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramin Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Vəli Vəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Kamran Pərviz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Rauf Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidov Aqil Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidzadə Teymur Tehran oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ülvü Tahir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Vüsal Aslan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Nicat Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Sənan Səlim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ayxan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Namiq oğlu – leytenant # Məmmədov Elcan Zöhrab oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Əziz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Etibar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Vəlhad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Elçin oğlu – leytenant # Məmmədov Kənan Nifdalı oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəzənfər Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Zakir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəhriyar Müzəffər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Uğur Qulu oğlu – leytenant # Məmmədov Ümid Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Elvin İlham oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Mənsimli Rüfət Ağamalı oğlu – tibb xidməti leytenantı # Möhsümov Elmar Rövşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Siyavuş Akif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nadirli Ərtoğrul Hümbət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nağıyev Murad Mayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəbiyev Orxan Rza oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəciyev Xalid Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Qəşəm oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev Ceyhun Bahadur oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev İlyas Güloğlan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niyazov Elvin Nəcəf oğlu – leytenant # Novruzov Natiq Heydər oğlu – leytenant # Nuruyev Cavid Əşirəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Xalid Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Nemət Əkbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Piriyev Səttər Fuad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəcəbov Röyal Çingiz oğlu – leytenant # Rəhimov Rəşad İlqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Tural Arif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Sadiqov Emin Rəşadət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Salmanov Tariyel Allahverdi oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Seyidov Nihat Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Şahmar Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Süleymanlı Kənan Sadıq oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəbiyev Məhəmməd Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəmilov Azər Elyas oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Vəlizadə İbrahim Malik oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yaqubov Mayis Rəhim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yusubov Elzar Süleyman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zamanlı Məmməd Rəhman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Məhəmməd Bəxtiyar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalzadə Rauf Zahid oğlu – leytenant # Abbasov Seymur Muşfiq oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Namaz Baxış oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Cəsarət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfli Sadiq Nüsrət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfov Yaqub Məhəmməd oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov İntiqam Yavər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Sahil Səfər oğlu – baş gizir # Abdullayev Eldar Firidun oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağamirov Şixmir Qabil oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Fərid Səid oğlu – baş gizir # Ağayev Rauf Şahqasım oğlu – baş gizir # Ağayev Zülfü Ağalı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Şahin Hüseynbala oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Babayev Murad Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İlqar Rasim oğlu – baş gizir # Bədəlov Oktay Ələddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Sübhan Rahim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Sakit Əhliman oğlu – baş gizir # Əhmədov Yasən Yelmar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Fərman oğlu – baş gizir # Əliyev Elçin Habil oğlu – baş gizir # Hacıyev Teymur Zaur oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Kazım Əziz oğlu – baş gizir # Hüseynli İlqar Şəmiyyət oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Ramil Xaliq oğlu – baş gizir # İsmayılov Camal Vidadi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Nizaməddin İsmayıl oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüsal Nəbi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Rəmal Saleh oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Rəvan Elxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Nuralı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qurbanəliyev Tapdıq Dövlətxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Mərdan Əhməd oğlu – baş miçman (ölümündən sonra) # Mehtiyev Paşa Ehtibar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Lətif oğlu – baş gizir # Məmmədov Elmir Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fariz Cabir oğlu – baş gizir # Məmmədov Maarif Məmməd oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Mahir Ağasəlim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mikayılov Nahid Soqat oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Fariz Hacağa oğlu – baş gizir # Namazov Məhəmməd Əhməd oğlu – baş gizir # Nəzərov İnqilab Tacı oğlu – baş gizir # Niftəliyev Mehrab Söhrab oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Nurmətov Çoban Razaddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ömərov Elvin Xeybər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Poladov Aynur Şıxbaba oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov İlham Tahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Taleh Sabir oğlu – baş gizir # Səlimli Bakıxan Alim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov İlkin Mahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Şabanov Ramin Bayraməli oğlu – baş gizir # Tanrıverdiyev Azər Ziyadəli oğlu – baş gizir # Tarverdiyev Ayxan Xanverdi oğlu – baş gizir # Yusifli Azər Nazim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Mehman Musa oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Ramil Mürşid oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ceyhun Natiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Hüseyn Əlizadə oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ruslan Abbas oğlu – gizir # Abbasov Tariyel Maarif oğlu – gizir # Abdullayev Hasil Miryusif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Sərxan Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanlı Sübhan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanov Elvin Əbülfəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abışov Alim Həsən oğlu – gizir # Abışov Babək Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Cəlal Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev İlkin Tehran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Axundov Mirzə Musa oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Alıyev Azər Aydın oğlu – gizir # Alıyev Laçın Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alıyev Vahid Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alməmmədov Emin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Ağasadıq Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Babək Sakit oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Xəyal Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Səməd Akif oğlu – gizir # Azayev Sadiq Xubyar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad Ağabəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Balayev Orxan Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Baloğlanov Nicat Mahmud oğlu – gizir # Bayramov Xəqani Məmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Bayramov İsmət Əmirağa oğlu – gizir # Bayramov Samir Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Budaqov Rufiz Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Vidadi Cəbrayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarzadə Məmmədiyə Məhəmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cavadlı Nemət Cavid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Xəyal Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Orxan Etibar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Elməddin Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Etibar Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Tərlan Şakir oğlu – gizir # Cəmilli Xəqani Mənsur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəmilli Şakir Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Çobanov Orxan Zahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Elvin İmanqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kamran Rövşən oğlu – gizir # Dadaşzadə Yalçın İsmayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dövlətli İskəndər Vüqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emil Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emin Seymur oğlu – gizir # Ələkbərov Allahverdi Məzahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Bağır Əsəd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Məhəmmədəli Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Naiq Faiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Niyaməddin İsrafil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Vüqar Telman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli İlkin Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli Zaur Mübariz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlisoltanov Vahid Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Dəyanət Ələsgər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Xəqani Füzuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən Ramiz oğlu – gizir # Əliyev Rüfət Fizuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Səbuhi Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Ceyhun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Əlisəfa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sirac Aydın oğlu – gizir # Əliyev Vüsal Məhəmmədəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlizadə Adil Aydın oğlu – gizir # Əlizadə Tahir Qəribəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmənov Məhəmməd İltizam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmirli Tofiq Şəmsəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərli İntiqam Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərov Asəf İlqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzimov Cavanşir Calal oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzizov Elvin Əfrail oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Feyziyev Sadiq Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Göyüşov Məzahir Niyaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Haşımov Tərzan Qəhrəman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmzəyev Novruz Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Telman Rafiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Emin İman oğlu – gizir # Həsənov Faiq Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov İbrahim Firdovsi oğlu – gizir # Həsənov Nicat Əkbər oğlu – gizir # Həsənov Səddam Aydın oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Şamil Davud oğlu – gizir # Həsənov Umud Sərvan oğlu – gizir # Həsənzadə Famil Şiraslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həşimli Cəmil Əflatun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hətəmli Samid Cəmil oğlu – gizir # Hümbətov Ruslan Səlim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Aslan Malik oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Sehran oğlu – gizir # Hüseynov Kərim Tərlan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Nurlan Madər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Pərviz Elşən oğlu – gizir # Hüseynov Ramin Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Sadiq Mütəllim oğlu – gizir # Hüseynov Taleh Valeh oğlu – gizir # Hüseynzadə Röyal Yaşar oğlu – gizir # Xakiyev Calal Rövşən oğlu – gizir # Xəlilov Nadir Ağadadaş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Namiq İlyas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Ruslan Əkbər oğlu – gizir # Xosizadə Müşfiq Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Zamanət Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Emil Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əsəd Bəybala oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Mətləb oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Ceyhun Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əmrah Xudaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Novruz Nürəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Rusif Xeybər oğlu – gizir # İsmayılov Səməd Habil oğlu – gizir # İsmayılov Tahir Niyazi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Səməndər Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Kazımov Bağır Nəzər oğlu – gizir # Kazımov Çingiz Mirzəağa oğlu – gizir # Kazımov İlkin Xanməmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qanıyev İsaxan İsaman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Baba Əhməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Faiq Mayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Hüseyn Kamil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Qoşqar Atakişi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qədirov Şahin Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Saməddin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəniyev Cahid Şaiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Tədbir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Şəhriyar Nəsib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qurbanov Ramil Sudeyif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Vasif Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zahir Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məcidov Rafiq Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ariz Fərzulla oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Süleyman Səfər oğlu – gizir # Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Rüfət Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Turan Raqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Amid Müqabil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavid İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşad Əvəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vətən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Bayramşah oğlu – gizir # Məmmədov İbrahim Nakam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmət Hikmət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kərim Namil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Rza oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Asif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Sahil Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Səadət Lazım oğlu – gizir # Məmmədov Səbuhi Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Nadir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Ürfan Çingiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Xaləddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Qüdrət oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaur Hüseynağa oğlu – gizir # Məmmədyarov Nicat Ağamurad oğlu – gizir # Məmmədzadə Cahan Saleh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mikayıllı Mikayıl Miğfər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəli Rəşad Hafiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Səftər oğlu – gizir # Muradov Turan Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Musayev Sahib Musa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Vüqar Xasay oğlu – gizir # Mütəllimov Qəzənfər Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Anar Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Elfaq Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Vüsal Əmirastan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Cilingir Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbizadə Vasif Mirzə oğlu – gizir # Nəcəfov Fuad Taleh oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Nəhmətov Vüsal Üzeyir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsibov Çingiz Vahid oğlu – gizir # Nəsibov Elmar Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsirov İlyas Arzuman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Niftullayev Elşən Əfqan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Novruzlu Ümid Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Omarov Vüsal Şəmsəddinoviç – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Ceyhun Namaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Elvin Rövşən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Pirseyidov Elnur Nasir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ramazanov Fərid Ömər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəcəbov Ruslan Rəcəb oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Rəşidov Tural Fazil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Ziyəddin Arzu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüsal Valeh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sadıqlı İbrahim Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sahratov Cavid Əlikömək oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səfərov Elvin Ramiz oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Səfərov Nicat Vaqib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimov Cəmil Oqtay oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimzadə Kənan Məmiş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədli Sənan Fikrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Mais Şadıbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Nicat Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Sabuhi İbrahim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Soltanov Nadir Nəzir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov Orxan Oruc oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şahbazov Ruslan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şəkərov Xəyal İman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şərifov Mirnağı Qasım oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şıxalıyev Coşqun Aydın oğlu – gizir # Şıxaliyev Fariz Şahverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şirinov Araz Səfiyalı oğlu – gizir # Şirinov Elvin Elsevən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şükürov İlkin Aslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Cahid Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Şamxal Qəzənfər oğlu – gizir # Tahirov Vüsal Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Cabir Səmid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Təhməzov Samir Nizami oğlu – gizir # Verdiyev Mehman Elişan oğlu – gizir # Verdiyev Natiq Əlimurad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Elyar Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Sehran Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəlizadə Faiq Bayraməli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yolçuyev Azad Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yunusov Alxas Mirxas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusifbəyli Yusif Sabir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusubov Rahim Xəlil oğlu – miçman # Zaməddinov Fərid İmran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abasov Davud Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Babək Habil oğlu – kiçik gizir # Abdullayev Şəhriyar Kamil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Bəylər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağaəhmədov Elnur Fəxrəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Ağali Tağı oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Bəylər oğlu – kiçik gizir # Ağayev Saleh Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Avılov Pərvin İlham oğlu – kiçik gizir # Bağırlı Mirsədi Mircəfər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Orxan Rövşən oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəfər Kamandar oğlu – kiçik gizir # Dəmirov Siyahim Əlizamin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ədilov Əhsən Ağaismayıl oğlu – kiçik gizir # Əliyev Kərim Məhəmmədəli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Qismət Nəsib oğlu – kiçik gizir # Əliyev Nohəl Əlqəmə oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əsədullayev Elnur İmran oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əyyubzadə Pərvin Asif oğlu – kiçik gizir # Əzizov Ayaz Daşqın oğlu – kiçik gizir # Feyzullayev Beyrək Seyfulla oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Firudinbəyli Firudin Fikrət oğlu – kiçik gizir # Heydərov Sabir Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Əmrah Firavan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Ümüd Qaçay oğlu – kiçik gizir # Həsənov Cavid Cabir oğlu – kiçik gizir # Həsənov Orxan Baloğlan oğlu – kiçik gizir # Hüseynli Davud Qabil oğlu – kiçik gizir # Hüseynov İmamalı Cəlil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Tural Araz oğlu – kiçik gizir # Xosrovzadə İlkin Azay oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Elməddin Zeynəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Nail Nəriman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Yunis Yaşar oğlu – kiçik gizir # İbrahimov Elnur Dönməz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Sultan Mikayıl oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrəhimov Əlövsəd Seyidxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsayev Təbriz İsabala oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əhməd Əli oğlu – kiçik gizir # Qasımov Xalid Rafik oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Xaspolad Fikrət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Mirağa Hafiz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Dilavər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Fərid Ayazxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Elxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Elşən Təvəkgül oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Vaqif oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Neman Elman oğlu – kiçik gizir # Mədətov Röyal Şahin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Əşrəf Elman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Zəhəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Asif oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Əli Zeynal oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Fərhad oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şamil Kamil oğlu – kiçik gizir # Mənəfov Şahmar Vidadi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məsiyev Sahil Məhərrəm oğlu – kiçik gizir # Mirzəyev Tural Qeyrət oğlu – kiçik gizir # Musayev Ramil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Əkbər Natiq oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Elcan Hidayət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Orxan Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nayıbov Devran Fazil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nurəddin Kazbek oğlu – kiçik gizir # Novruzov Amin Taciddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Paxırov Elsevər Eyvaz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ramazanlı Əlizamin Umud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rəsulov Mirbala Əmrağa oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmli Rəşad Qənirə oğlu – kiçik gizir # Rüstəmov Zamin Səxavət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzalı Daşqın Elşad oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Mətin Əkrəm oğlu – kiçik gizir # Süleymanov Tamerlan Xankişi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Mehti Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxıyev Səyyad Abdul oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şükürov Alim Davud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Fuad Mərdan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramiq Teymur oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Şahin Rəhim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Talıbov Təbriz Məhrəməli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Vəlibəyov Vaqif Həmdulla oğlu – kiçik gizir # Vəliyev Hüseyn Həşim oğlu – kiçik gizir # Yusifzadə Xudayar Müslüm oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zalov Fəqan Amil oğlu – kiçik miçman (ölümündən sonra) # Zeynallı Aqil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zeynalov Fikrət Hikmət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarlı Zeynal Alim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarov İlkin Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Elvin Şamil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Ağalarov Nahid Musa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Allahyarov Vüsal Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sədail oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Camalov Ceyhun Əsgər oğlu – baş çavuş # Cəfərov Səid Zəfər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüqar İnşallah oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əsgər Əhmədkişi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Vüqar Seyid oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həkimov Zaur Şahmurad oğlu – baş çavuş # Həsənli Seymur Qələndər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Tofiq Etibar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Fəxrəddin Firuz oğlu – baş çavuş # Hüseyinov Elbrus Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Fətəli oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Alik oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdurahman İsrafil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qəsəbov İsmayıl Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Ruslan Üzeyir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Surxay Zülfi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Əliyoldaş oğlu – baş çavuş # Məmmədov Sahib Yaşar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Saleh Mustafa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahlar Şahin oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Alik Rafiq oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Elçin Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Sadıqov Ruslan Amiraslan oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Səlifov Murad Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Vəlizadə Anar Afət oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abasov Təzahür İbrahim oğlu – çavuş # Abbasov Asim Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Ramil Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Cahandar Mahmud oğlu – çavuş # Abdullayev Həsən Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Rafil oğlu – çavuş # Adıgözəlov Fərid İlqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Ramiz İmamverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Rövşən Elşən oğlu – çavuş # Ağayev Rüstəm Ağabala oğlu – çavuş # Axundov Elsevər Qəzənfər oğlu – çavuş # Alməmmədov Alməmməd Toxtamurad oğlu – çavuş # Aydəmirov Dadaşbala Həbibullah oğlu – çavuş # Bağırov Namiq Nurəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Bədəlov Fərhad Gülağa oğlu – çavuş # Bəkirov Bəxtiyar Yavər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cavadov Yalçın Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cəbrayıllı İbrahim Raqub oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Dəmirov Vüsal Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Eyniyev Tərlan Gölişad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əbdürəhmanlı Sabir Faiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Yusif Şövkət oğlu – çavuş # Əhədov Əlişad Rəfail oğlu – çavuş # Əhmədov Natiq Namiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Nəsimi Hüseyn oğlu – çavuş # Ələsgərov Seymur Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərzadə Sənan Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Əmrah Ürfət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Ramin Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Rəfael Oruc oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Timur Nurəddinoviç – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Yadigar Səfxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əlizayıdlı Haldun İlqar oğlu – çavuş # Əsədov Saleh Səməd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fərəcov Zülfüqar Müseyib oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Emil Mayis oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Rahib Pənah oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Füzuli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Azər Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Fariz Şahin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Rəhim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Nahid Hökmüran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Orxan Bəkir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Amil Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzəmi Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xanbabayev Pərviz Nazim oğlu – çavuş # Xeyrullayev Cəlil Mürvət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Eldəniz Polad oğlu – çavuş # Xudaverdiyev Səyavuş Kərim oğlu – çavuş # İbadov Cavad Cabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İlham Əjdər oğlu – çavuş # İmanov Rafil İldırım oğlu – çavuş # İmanzadə Hilal Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Toğrul Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əlizamin Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov İlkin Camal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Niyazi Şahvələd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Pərvin Pərviz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Elgün İslam oğlu – çavuş # Qabilov İsmayıl Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qafarov Elnur Mirzəxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Təhmasib Hikmət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qasımov Eltun Vüqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Bəxtiyar oğlu – çavuş # Quliyev Rəcəb Elşən oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Vasif Tahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Elnur Cəmşid oğlu – çavuş # Mecdunov Xalid Zahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Hüseyn İlham oğlu – çavuş # Mehtizadə Qurban Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Telman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Tərlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Piri oğlu – çavuş # Mirəşrəfbəyli Mirsəfa Mirbaba oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmin Əvəz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Mehman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Muradov Yaşar Mirzə oğlu – çavuş # Muradov Ziyad Muradxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Həsən Hikmət oğlu – çavuş # Nəbiyev Rasim Şakir oğlu – çavuş # Nərimanov Elməddin Arzu oğlu – çavuş # Nəsibov Musa İslam oğlu – çavuş # Nəsirov Xəqani Kamran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Afər Yafət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ömərov Orxan İmran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Pənahov Elməddin Məqsəd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elsevər Mahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəcəbalıyev Tural Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Məzahir oğlu – çavuş # Rəhimov Şamo Heydar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Aslan Süleyman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Ceyhun İsmayıl oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Rauf Yusif oğlu – çavuş # Sədiyev Həsənbəy Səlim oğlu – çavuş # Səməndərli Gündüz Səməndər oğlu – çavuş # Süleymanov Rauf Allahverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şahbazov Abas Cavad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şükürlü Nicat Ayaz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Talıblı Asif Arif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Veyisli Xaliddin Zəkər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Vəliyev Ramazan Hilal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yunusov Amrid Zaur oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Müzəffər Ziyəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbaslı Elnur Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Qəzənfər Nəcəf oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullazadə Tağı İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abıyev İlkin İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Zeynal Eldəniz oğlu – kiçik çavuş # Ağayev Ağabala İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Daşqın Əliqulu oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Tapdıq Çingiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Alışov Ülvi İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vidadi Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Aslanov Leonard Hamlet oğlu – kiçik çavuş # Babayev Allahverdi Ələt oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Seymur Aydın oğlu – kiçik çavuş # Babazadə Məhəmməd Cavanşir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Eşqin Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bahadurzadə Vüqar Məmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Balakişiyev Qara Əmirxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bayramov Fərrux Bayram oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bədirov Murad Qismət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bəhdanov Elməddin Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Cəbrayılov Elçin Surxay oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əli İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Rahil Canəhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Pərviz Lətif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Vadim Ağaba oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əlibəndəyev Anar Qasımbala oğlu – kiçik çavuş # Əliyarov Əliyar Fikrət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Bayram Əli oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Elməddin İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Elnur Ərəstun oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Mərhab Şikar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Turan Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əsədov Anar Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əskərov Xaqani Səfa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fərzəlizadə Emin Fərman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fətiyev Xəqani Hüseynəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Gözəlov Elvin Fizuli oğlu – kiçik çavuş # Hacıyev Qubad Cəmil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Mahir Tahir oğlu – kiçik çavuş # Heydərov Orxan Zeynal oğlu – kiçik çavuş # Həsənquliyev Nicat Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənli Rəşad Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – kiçik çavuş # Həsənov Hikmət Fikrət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov İlqar Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Şahin Fərhad oğlu – kiçik çavuş # Hilalov Araz Elburus oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Şahin Əlicuvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynli İbrahim İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Asim Yaqub oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Elnur Baxşəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Rahib İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruslan Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Emin Abbas oğlu – kiçik çavuş # Xələfov Nicat İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilli Murad Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Elnur Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xurşudov Nazim Muxannət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhruz Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İsrafil Zülfiqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Vüsal Firdovsi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Bəhruz Abbas oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Elbrus Balayar oğlu – kiçik çavuş # İskəndərov Daşqın Akif oğlu – kiçik çavuş # İsmayılov Amid Eldar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Qədim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sakit İsmayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sərdar Sərvər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Eldəniz Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş # Kərimov Elvin Mürşüd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Ülvi Rövşən oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qasımzadə Nicat Höccət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qənbərov Ceyhun Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Qulamlı Ülvi Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Eltay Əli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Nüşrəvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quluyev Elşən Natiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanlı Samir Tanrıverdi oğlu – kiçik çavuş # Mamedov Əmrah Qaraş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədli Yunis İlqar oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cabir Nadir oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cəmaləddin Türbəndə oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Əhməd Nazim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Elxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Mayıl Allahverdi oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məharət Hafiz oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məhyəddin Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaman Habil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Mikayıl Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mirxasov Mirhəsən Raid oğlu – kiçik çavuş # Mirzəmmədov Sərxan Osman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mönsümzadə Orxan Səfiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Murtuzəliyev Xəqani İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Elşən Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Sərxan İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Siyasət Akif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Samir Əli-Səttar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Mahmud Ələsgər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Taleh Zülfəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nəsibli Pərviz Asif oğlu – kiçik çavuş # Orucov Xudayət Vilayət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Tural Əmir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Mahir Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Ramil Şakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elşən Şəfalət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Pirvələdov Famil Teyfur oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Nurlan Əlövsəd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Ramil Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Rufullayev Müşfiq Cabbar oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Nəsib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Səməd Fizuli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzazadə Hüseyn Camal oğlu – kiçik çavuş # Sabirli Əjdər Xanlar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sadıxov Emin Əli oğlu – kiçik çavuş # Səmidzadə Sahil Məzahir oğlu – kiçik çavuş # Süleymanov Arif Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Asif Zakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramid Yaqub oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Teyyublu Çərkəz Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Umarov Anar Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlişov Zahir Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusibov Kənan Fehruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Özal İdris oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zamanov Mətləb Nizami oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zeynalov Orxan Gülağa oğlu – kiçik çavuş # Abbasov Nihad Mövlüd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Həsən Turan oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elman Rakif oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsəfa Səməd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Kamran İlqar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Fərmayıl oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev İntiqam Bəxtiyar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abakarov Nail Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ayaz Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Elvin Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ruslan Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Samir Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Vüqar Əli oğlu – əsgər # Abbasəliyev Hüseyn Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nadir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nurəli Kərəm oğlu – əsgər # Abbaslı Aslan Əmiraslan oğlu – əsgər # Abbaslı Elgin Ağayar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Elgiz Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Hikmət Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Munis Həbibullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Ağababa Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aslan Vəliyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aysənan Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Bəşir Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Cavid Tofiq oğlu – əsgər # Abbasov Elcan Əfsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elşən Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Eyyub İlham oğlu – əsgər # Abbasov Əkbər Ayaz oğlu – əsgər # Abbasov Fərrux Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Həsən Səfər oğlu – əsgər # Abbasov İlham Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov İsa Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Kamran İsaxan oğlu – əsgər # Abbasov Möhlət Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Murad Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Müşviq Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nemət Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nurhan Əlastan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Pünhan Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Seymur Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Səxavət Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Şamxal Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Toğrul Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Şəfaət oğlu – əsgər # Abbasov Vahid Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Vüsal Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Zülfüqar Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Rəhman Telman oğlu – əsgər # Abdalov Nurlan Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləlimov Miqdad Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləzimli Emil Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullalı Zülfüqar Mübariz oğlu – əsgər # Abdullayev Babək İlham oğlu – əsgər # Abdullayev Balazadə Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Cavid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elgün Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elməddin Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elnur Təvəkkül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Etibar Ziyad oğlu – əsgər # Abdullayev Əkram Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Fərid Niyazi oğlu – əsgər # Abdullayev Həmdulla Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Həsən Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Hikmət Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Mərahim Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nicat Mirnəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nihad Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nurlan İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Raul Rauf oğlu – əsgər # Abdullayev Rəşid Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Samir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Səməd Sədiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Sənan Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Şəmsəddin Amil oğlu – əsgər # Abdullayev Taleh Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Taleh Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Tosif Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vaqif Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vüsal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə İmaməddin Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Qasım Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Teymur Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdulov İdrət İbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdürrəhmanov İsrəfil Niyazi oğlu – əsgər # Abışev Telman Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Asif Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Elnur Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Səyyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Fərid Əlfayım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Tacəddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Ülvi Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Zəka Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abiyev Vasif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abuşov Hekayət Hidayət oğlu – əsgər # Adgözəlov Ceyhun Çoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adgözəlov Faiq Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cavid Gülhəsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cəmil Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Qaryağdı Aqil oğlu – əsgər # Adilov Şirəli İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adişov Qüdrət Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabalayev Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabəyov Oktay Baxşəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağacəfərli Ağamid Şirzaid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağahüseynli Səyyad Əliyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakərimov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev İlkin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev Nurlan Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev İlkin Saməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev Tofiq Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağalarlı Toğrul Daşqın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağali Zaur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaliyev Müzəffər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Ağamməd Elgiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaməmmədov Xəyal Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağarzayev Xəqani Ağarza oğlu – əsgər # Ağasiyev Elşən Ağabala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaşov Famil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağa Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamali Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamir Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Aqşin Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Azər Seyfəddin oğlu – əsgər # Ağayev Cavanşir Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Cavidan Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ceyhun Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Əhəd Bilal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Xəlil Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İldrım Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İntiqam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Mehdi Firdovsi oğlu – əsgər # Ağayev Mənsur Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Naim Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Nihad Nizami oğlu – əsgər # Ağayev Ramiq Təhsin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ramil Ağarəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Şahin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Turqay Cavanşir oğlu – əsgər # Ağayev Ülvi Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vahid Məcnun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zabil Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zamin Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Ağa Qüdrət oğlu – əsgər # Ağazadə Emin Valik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Mirməhəmməd Sehran oğlu – əsgər # Ağazadə Murad İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Rəşad Fərhad oğlu – əsgər # Ağazadə Sənan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Eşqin İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Əfqan Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundzadə Kənan Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Akifzadə Elmir Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxanov Orxan Xanazad oğlu – əsgər # Alxaslı Rəvan Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxasov Elməddin Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alışanov Raik Murad oğlu – əsgər # Alışov Samir Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Elşən Elşad oğlu – əsgər # Alıyev Xaliq Vüqar oğlu – əsgər # Alıyev Qələndər Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Şaiq Tahir oğlu – əsgər # Alızadə Əfqan Oruc oğlu – əsgər # Alızadə Seymur Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alişanlı Amal Seyfəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Afiq Nizami oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Eynulla oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Asiman Niyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Xəyal Namiq oğlu – əsgər # Allahverdiyev İsgəndər Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Kənan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Məhəmməd Kəmaləddin oğlu – əsgər # Allahverdiyev Nazir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Rövşən Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Sakit Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Samir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Süleyman Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tacir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Turxan Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vilayət Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Zöhrab Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdizadə Elnur Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Məhəmməd Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Telman Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Elvin Toxtamurad oğlu – əsgər # Alməmmədov İman Tarverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Təbriz Letman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanaliyev Tərlan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanov Əhməd Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Elçin Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanlı Orxan Şahmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Atəş Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Elşən Alxas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Röyal Elzar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Taleh Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Astanlı İqbal İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Kamil Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Ömər Müzəffər oğlu – əsgər # Atakişiyev Ramiz Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Rüstəm Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Toğrul Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ataşov Asif Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atayev Tariyel Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Avdiyev Orxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Beyrək Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Nizami Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ayvazov Həsən Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Eltac Sədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Zabil Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azayev Ülvi Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babaşov Hikmət Firudin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ağaşirin Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Alməmməd Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Anar Ramiz oğlu – əsgər # Babayev Babaxan Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Cavad Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Çingiz Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elvin Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Əmirxan Mirilham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fariz Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fərhad Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev İqbal Zəki oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Kamal Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Muxtar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Mustafa Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ozal Zakir oğlu – əsgər # Babayev Pərvin Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rauf Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Sahil Coşqun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Samsun Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Taleh Xanmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Telman Mahmud oğlu – əsgər # Babayev Ülvi Fizuli oğlu – əsgər # Babayev Vüqar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Yunis İlham oğlu – əsgər # Babazadə Babazeynal Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Xaqani Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Mirşəmsi Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Tural Marif oğlu – əsgər # Babazadə Ülfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Yolçu Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırlı Hikmət Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Aqil Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Yunus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Zeynal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Əli Eltay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Məmmədağa Həsənağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Nurlan İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Ramin Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Süleyman Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Mahsun Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Sadiq Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağıyev Rəşad Musa oğlu – əsgər # Bağmanov Səməd Əliağa oğlu – əsgər # Bahadurov Anar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Cahangir Əmrah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Hakim Səyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov İlqar Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Sadiq Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışova Arəstə Kərim qızı – QHQ əsgər (ölümündən sonra) # Baxışzadə İlkin Əlimədət oğlu – əsgər # Baxşalıyev Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Araz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İnam Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Amil Faiq oğlu – əsgər # Baxşiyev Eldar Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vahid Məclum oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Pərviz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Ramil Ruslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balacayev Qərib Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baladov Ruslan Allahyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balağayev Seyfəddin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balakişiyev Xəyal Müseyib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baloğlanlı Elşad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baratzadə Bayram Etibar oğlu – əsgər # Bayraxtarov Batdal Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı İbrahim Nadir oğlu – əsgər # Bayramlı Niyaz Knyaz oğlu – əsgər # Bayramlı Tural Ədil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Aydın Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Cavid Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Coşğun Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elcan Qoşqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elmin Elməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elnur Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əli Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əmrah Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Ağaisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Xəyal Feyruz oğlu – əsgər # Bayramov Xəzər Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Kamran Zakir oğlu – əsgər # Bayramov Məmməd Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Orxan Surxay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Osman Zeyqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səddam Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səlimxan Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səttar Rövşən oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Məcid oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Rasim oğlu – əsgər # Behbudlu Behbud Rübail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Behbudlu Elşən Əşrəf oğlu – əsgər # Behbudov Nofəl Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Beydiyev Nazim Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Elməddin Dəyanət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Səhman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədirli Saməddin Cəfər oğlu – əsgər # Bədirov Nəcməddin Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəhmənli Manaf Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəxtiyarov Orxan Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Ömər Ehtibar oğlu – əsgər # Bəkirov Təbriz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Yasər Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəktiyev Müşfiq Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəndəliyev Əliəkbər Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Akif Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Əyyub Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Rəhman Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirzadə Hüseyn Xanhüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyişli Elgün Teyuf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Elnur Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Seymur Səlyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyverdiyev Rafik Nurməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bilalov Abdulcəmil Xaqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Binnətov Ruslan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Budaqov Yusif Ramiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Burcəliyev İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bünyadlı Rəvan Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabarzadə Cavid Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Akif Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Elnur Şahmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Əli Baba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Muraz İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Səlim Qılman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şahgündüz Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şöhrət Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Tərlan İsmət oğlu – əsgər # Calalzadə Calal Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Camalzadə Famil Hicran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Canlar Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ələsgər Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Mahmud Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ramin Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Semral Sarvan oğlu – əsgər # Cavadov Sərxan Məmmədli oğlu – əsgər # Cavadzadə Anar Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadzadə Şaiq Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ceyranov Feliks Qorkiyeviç – əsgər # Cəbiyev Qardaşağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbizadə Əbil Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Ağacan Zakiroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Xəyal Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Rahib Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Araz Aydın oğlu – əsgər # Cəfərli Asim Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Cəfər Balbacəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Elşən Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əli İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əmrah Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Röyal İkrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Ruslan Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Şahin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Afiq Yediyar oğlu – əsgər # Cəfərov Anar Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Araz Səmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ayxan Cəmaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cavid Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəlil Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elmar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elnur Cəmiyyət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elvin Zakir oğlu – əsgər # Cəfərov Elyəddin Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əli Bəyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Fərid Eldəniz oğlu – əsgər # Cəfərov Fərid İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov İbrahim Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mirmuraz Mirbaba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mübariz Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Oruc Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Osman Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Rahid Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Röyal Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Mövlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sadiq Sahib oğlu – əsgər # Cəfərov Sənan Məmməd oğlu – əsgər # Cəfərov Surxay Cümşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sübhan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Şəmsi Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tacir Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tehran Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Təbriz Rafiq oğlu – əsgər # Cəfərov Ülvi Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Sərhədxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Şəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Yusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Eşqin Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə İsrayıl Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Tarif Qədim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Elcan Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Həsən Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Xaləddin Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Sahil Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Şöhrət Cəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Tural Callad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəmilli İlqar Nurəli oğlu – əsgər # Cəniyev İlqar Elçin oğlu – əsgər # Cumayev Orxan Fətəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cumuzadə Təbriz İldırım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cuvarov Tural Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cümşüdov Orxan Sabutay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çələbili Vüqar Fərəcullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çıraqlı Anar Firuz oğlu – əsgər # Dadaşlı Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əjdər Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əzizağa Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Nurlan Səyyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Orxan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Seyfəddin Məhyyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Taleh Yalçın oğlu – əsgər # Dadaşov Zaur Zümrüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Hüseyin Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kənan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadiyev Elnur Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elfak Eltun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elmar Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Orxan Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Rəvan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdıyev Əmirxan Eldar oğlu – əsgər # Dəmirçiyev Tural Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirli Elşən Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Ədalət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Sabir Rafiq oğlu – əsgər # Dənziyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dərgahov Tərlan Əlican oğlu – əsgər # Dostuyev Elçin Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətov Zaur Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətzadə Cəbrayıl Dövlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dursunov Zeynali Əlləz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Elşən Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eissavi Muhamməd Mazen oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Elbəyiyev Orxan Sübhan oğlu – əsgər # Eldarzadə Azər İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminli Rüstəm Mais oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Tacir İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eylasov Cəfər Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eynili Şəhruz Hicran oğlu – əsgər # Eynullayev Rövşən Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Məzdək Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Rüfət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əbülhəsən Balaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əli Sehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov İslam Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Rəşad Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyyubov Sərvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbdülov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilzadə Sübhan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ədilov Babək Bəhrəm oğlu – əsgər # Ədilov Səid Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Nurlan Mürvət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədli Baloğlan Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədov Mehrac İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə Elsevər Ağacan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə İmaməli Şəvəqqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədəliyev Kərim Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Aydın Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elməddin Gülverən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elsevər Nəbi oğlu – əsgər # Əhmədli Elşən Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Nurlan Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Abdulla Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Amal Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Asif Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ayaz Elson oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Bayram İsmayıl oğlu – əsgər # Əhmədov Bəhruz Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ehtiram Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elmar Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elnur Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elşən İlham oğlu – əsgər # Əhmədov Əhmədxan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Xəyal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İlqar Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İslam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Kənan Ləzgi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Qalib Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mahmud Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mənsur Mamed oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mərhəmət Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mikayıl Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mirmöhsüm Mirdaməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nicat Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nihad Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəvan Yafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sabir Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səbuhi Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sənan Qalasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səyadulla Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Şahin Habil oğlu – əsgər # Əhmədov Tacir Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Tural İzətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Zamiq Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Elməddin Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Əliş Məhərrəm oğlu – əsgər # Əhmədzadə Mürşüd Müdahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Rüfət Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əjdərli Şamxal Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərli İsa İlqar oğlu – əsgər # Əkbərli Rufan Elzabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov Həsən Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İbarət Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İntiqam İlqar oğlu – əsgər # Əkbərov Mətləb Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Qalib Əbdüləhəd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Valeh Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkpərov Cabar Əşrəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Kənan Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Samir Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Emin Bəxtiyar oğlu – əsgər # Ələkbərov Əli Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Muraz Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Rəşad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Ələkbər İsgəndər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Həsrət Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Mətləb Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Niyaməddin Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Sənan Əkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Yusif Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlibəyli Mikayıl Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlifov Rüfət Sehun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlili Orxan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliməmmədov Elçin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimərdanov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Cumart Şixrəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Orxan Roman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlişov Rəşad Şamil oğlu – əsgər # Əliyev Abbas Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Adəm İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ağayusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aqil Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Amid İlhamoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Talıb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Araz Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aslan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aydın Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəhruz Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəybala Fazil oğlu – matros (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Füzuli oğlu – əsgər # Əliyev Cavid Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Şaban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Sirac oğlu – əsgər # Əliyev Cəlil Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Denis Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldəniz Famil oğlu – əsgər # Əliyev Elgün İsmayıl oğlu – əsgər # Əliyev Elqaş Barat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elmir Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Saqib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşad Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşən Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eltun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Loğman oğlu – əsgər # Əliyev Əli Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Əlisa Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərhad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Pirəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fuad Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Gündüz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həmzə Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həndi Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Xəyal Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Nəcəfqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İlkin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İmam Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kamran Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kərim Qeyrətxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qara Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qubat Hüsür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Lətif Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Maarif Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mahir Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mehman Xudaşükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Məhəmməd İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mirağa Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Murad Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Mikayıl oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Azad oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pərvin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramid Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Vüqarəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf İlham oğlu – əsgər # Əliyev Rauf İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rəvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Romir Rəşadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İbrahim oğlu – ehtiyatda olan əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Emil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Habil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sehriman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Səmid Xoşbəxt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sərxan İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şaməddin Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamil Xançoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamo Mübariz oğlu – əsgər # Əliyev Şöhrət Cambulat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tamerlan İqrar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur Ramiz oğlu – əsgər # Əliyev Təbriz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ülvi Dəyanət oğlu – əsgər # Əliyev Vahid Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Vüsal Məhərrəm oğlu – əsgər # Əliyev Yunis Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Yusif Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ziyadxan İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elşən Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Eltac İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Famil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Xəyal Nəsrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Qurbani Ziyafəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Mirzəhəsən Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nəriman Nurəhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nicat Ağa oğlu – əsgər # Əlizadə Nicat Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nofəl Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Orxan Mehman oğlu – əsgər # Əlizadə Ruslan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Şamxal Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Taleh Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Toğrul Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Yüksəl İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmənov Nahid Qoşqar oğlu – əsgər # Əmiraslanov Amin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Elgün Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Ümman Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirli Əmirşah Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Adəm Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Anar Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Emil Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Emin Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Rasim İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Saməddin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ənnağıyev Babək Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərəbov Orxan Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərşadlı Əmrah Əliheydər oğlu – əsgər # Əsdiyev Heybullah Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Cahid Zahit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Əsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Baxış Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Murad Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Ruslan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Səbuhi Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Tural Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədzadə Zaur Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Akşin Rəfael oğlu – əsgər # Əsgərov Fərid Ərəstun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Firavan Xanbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Xaliq Namiq oğlu – əsgər # Əsgərov İbrahim Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov İlkin Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kamran Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kənan Rasim oğlu – əsgər # Əsgərov Musa Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Orxan Azər oğlu – əsgər # Əsgərov Rüfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Sadiq Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Samir Xasay oğlu – əsgər # Əsgərov Şəhriyar İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Taqi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Təbriz Çapay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Vüqar Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Xəyal İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Qaməddin Ərrəhman oğlu – əsgər # Əşrəfov Məhəmməd Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimli Elbrus Faday oğlu – əsgər # Əzimov Hikmət Nazim oğlu – əsgər # Əzizli Elnur Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizli Tacəddin Şahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Ayşad Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Elnur Elman oğlu – əsgər # Əzizov Əziz Məmmədvəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov İbrahim Şaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Kamran Əziz oğlu – əsgər # Əzizov Qüdrət Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Mail Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Sübhan Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Şəmistan İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyruzlu Əlibəy Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyziyev Əli Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyzizadə Toğrul İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Əflatun Mircangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov İlkin Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcullayev Elşad İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadlı Fərhad Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadov Cəlaləddin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərmənd Canəqədr Əli Əziz oğlu – əsgər # Fərzəliyev Fərid Vahid oğlu – əsgər # Fərzəliyev Samir Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Balaş İltizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Saməddin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərzulla-zadə Mehdi Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətaliyev Şahin Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətəliyev Səmural Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətullayev Tərlan Amanşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Göydağlı Ramazan Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Murad Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Rüfət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Ziya Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlzadə Ceyhun Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülalıyev Əlnur Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Güləliyev Vüsal Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülmalıyev Pərviz Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməliyev Ağamirzə Ağabəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Eldost Akif oğlu – əsgər # Gülməmmədov Eşqin Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıəhmədli Hacıəhməd Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacı-ismayılov Rahib Məmmədemin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacılı Ceyhun Arif oğlu – əsgər # Hacılı Elçin Əli oğlu – əsgər # Hacılı Feyruz Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Aydəmir Sənan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Davud Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Elmaz Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Fərid Təşkilat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Hacı Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Haxoy Əlaslan oğlu – əsgər # Hacıyev İntiqam Eynullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev İsrayıl Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan Natiq oğlu – əsgər # Hacıyev Kənan Səxavət oğlu – əsgər # Hacıyev Murad Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nazim Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nicat Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Rüstəm Firqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sayad Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sərxan Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şəhriyar Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Tərlan Hacıbaba oğlu – əsgər # Hacıyev Toğrul Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Toğrul Siyavşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Ülvi Şirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Zamiq Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyusifov Əhməd Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacızadə Ceyhun İfrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Raqim Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Vüsal Balarəzi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haqverdiyev Ayhan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hassan Xalid Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Fuad Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Qasım Akif oğlu – əsgər # Heybətov Ağa Əmi Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərli Ayxan İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Adəm İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Araz Gülağa oğlu – əsgər # Heydərov Ehtiram Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Emin Şirəli oğlu – əsgər # Heydərov Əli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qadir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qismət İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Rafiq Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Füzuli Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Şəhriyar Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Murad Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Nəsib Asif oğlu – əsgər # Həbibov Seymur Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibzadə Mirzəağa Əflatun oğlu – əsgər # Həmidli Cavanşir Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Elşən Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov İzzət Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Pərvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəhim Ehdiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəşid Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Vasif Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidzadə Hüseyn Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmizəyev Şəhriyar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Arif Muradcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Musa Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Turac Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənəliyev Dilavər Ağa oğlu – əsgər # Həsənquliyev Səbuhi Əlixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Alı Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Amid İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Qəşəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Kənan Salman oğlu – əsgər # Həsənli Zərimxan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Aydın Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Babək Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Bəşir Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Cavid Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elgün Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elman Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elməddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elnur Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Höküməli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Emil Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Etibar Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əhəd Təyar oğlu – əsgər # Həsənov Əkbər Qurban oğlu – əsgər # Həsənov Ərəstun Əfşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əzim Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Gündüz Eynulla oğlu – əsgər # Həsənov Hafiz Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – əsgər # Həsənov Həsən Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Hüseyn Vahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xətai Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Əliyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Zeynəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kamran Bəhram oğlu – əsgər # Həsənov Kənan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kənan Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Qüdrət Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Maarif Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məharət Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məqsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Musa Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Namiq Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Nemət Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Neymət Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Novruz Cumalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Rahib Xeyirxan oğlu – əsgər # Həsənov Rəvan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Röyal Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sahib Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səfər Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səxavət Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sərxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sübhan Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tacir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Teymur Mahal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Təbriz Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tural Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Ülvi Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vurğun Ağası oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Elşən Arif oğlu – əsgər # Həsənzadə Əbülhəsən Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Məhəmməd Adil oğlu – əsgər # Həsənzadə Məhəmmədəli Hörmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hətəmov Zabil Vilayət oğlu – əsgər # Həziyev Hafiz Varoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həziyev Xəyal Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hidayətli Məhərrəm Vahid oğlu – əsgər # Hümbətov Emil Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İmaməddin Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İzzət Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Nurəddin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Orxan Tofiq oğlu – əsgər # Hümbətov Səfayət Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətzadə Şahmuraz Əyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümmətov Tural Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Bəhruz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Eşqin Cəsarət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Əsgər Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ağa Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Anar Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Elxan İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əliheydar Səlahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Fariz Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şahin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şamil Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Zahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Adil Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Aqil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavad Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ceyhun Möhübbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldəniz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elxan Maarif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elnur Əhliman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Rövşən oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Fərmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əfsun Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əkbər Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzizağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Həci Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xaliq Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xəyyam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlham Umud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlqar Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsa Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsabala Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsmayıl Şahvələd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Kamran Bəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirəli Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Musa Seymur oğlu – əsgər # Hüseynov Nəcəf İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Pencalı Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafail Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafiz Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rəcəb Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rövşən Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Röyan Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruhin Röfət oğlu – əsgər # Hüseynov Sabir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sahil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Samir Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sənan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sərhəd Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vaqif Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vəkalət Qafur oğlu – əsgər # Hüseynov Vusal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elgiz İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elməddin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elvin Əlikram oğlu – əsgər # Hüseynzadə Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Murad Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Səməd Sətdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xalıqov Vidadi Etibar oğlu – əsgər # Xaməmmədov Şirxan Xaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanalıyev Ziyəddin Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xancanov Təbriz Məhəmmədəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Albaba Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Cavad Faiq oğlu – əsgər # Xanışov Əlikram Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Fuad Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Mədət Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Nicat Aşur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xeyirbəyov Malik Samik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfli Mahir Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Cəmil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Eltac Hüseyn oğlu – əsgər # Xəlili Samir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilli Nicat Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ayaz Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ceyhun Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ələddin Əlizaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Fəryad Fəxri oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Gülşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Məhəmmədəli Əli oğlu – əsgər # Xəlilov Ruhin Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilzadə Əmrah İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəmmədov Əmral Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəncəlov Ümüd Radif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xıdırov Ərəstun Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudaverdiyev Kamran Əsgər oğlu – əsgər # Xudaverdiyev Mahmud Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudayev Yaşar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Mütalib Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Toğrul Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Tural Rəfayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Araz Babəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Ruslan Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Faiq İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rafiq Baloğlan oğlu – istefada olan əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rauf Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Vüqar Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadzadə Zabil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov İlkin Murad oğlu – əsgər # İbişov Nicat Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov Vüsal Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimxəlilov Söyxan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Cavidan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Kənan Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Qəşəm Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Məhərrəm Şərif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Alim Səhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Atiq Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ayaz Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elmar Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elsevər Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elşən Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Əli Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Hikmət Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İlqar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İmaməli Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Qurban Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Mübariz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Müşfiq Nəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Rafael Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Röyal Qulam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ruzi Əliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Seymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tofik Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tural Elgiz oğlu – əsgər # İbrahimzadə Nahid Şahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimzadə Sehun Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Elmir Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Raqif Tahir oğlu – əsgər # İbrəhimov Teymur Tahir oğlu – əsgər # İdrisov Xəyal İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İdrisov Ruslan Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Bəhrəm Nizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Fərid İbad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Şükür Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmaməliyev Elvin Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamov Rəhim Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Elnur Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Nicat Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanquliyev Ruslan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Bayrı Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Ənvər Emil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Səməndər İsaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmranov Sahib İlqar oğlu – əsgər # İrapov İsmayıl Nəsrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İrzayev Sərvər Həsənxan oğlu – əsgər # İsaxlı Anar Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Alik Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Ceyhun Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Rahət Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsazadə Səfa Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərli Səbuhi Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Cavid Şahmurad oğlu – əsgər # İsgəndərov Elçin Elşən oğlu – əsgər # İsgəndərov Niyaməddin Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Səməndər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Şahmurad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Vüsal Asdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsizadə Elvin Azim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərli Kamran Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Anar Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Əhmədağa Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Orxan Anar oğlu – əsgər # İskəndərov Şahin Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamlı Ruhid Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Cəlal Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Daşqın Alik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Vüqar İlqar oğlu – əsgər # İslamzadə Cavad Allahverdi oğlu – əsgər # İsmayıllı İsmayıl İslam oğlu – əsgər # İsmayıllı Məhəmmədəli Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayıllı Şamil Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Bahaləddin Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cabbar Rəhman oğlu – əsgər # İsmayılov Ceyhun İqbal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elnur Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elşən İsə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Emin Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Əli Ələkbər oğlu – əsgər # İsmayılov Hüseyn Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İbrahim Mirabbas oğlu – əsgər # İsmayılov İlkin Cavanşir oğlu – əsgər # İsmayılov İlqar Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İntiqam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Kənan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Məhəmməd Cəsur oğlu – əsgər # İsmayılov Mirrəhim Mirmehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Raqil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəhman Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rövşən Məmmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Sabir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Səxavət Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Taleh Səndəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Şahlar oğlu – əsgər # İsmayılov Veyis Əflətun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Əsgər Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Məhəmməd Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Sevindik Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəhriyar Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şövqi Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Uğur Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vaqif Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vüsal Əlibəndə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Zaur Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmət Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmiyev Emil Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdulla Yadigaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəcəb Rövşən oğlu – əsgər # İsrafilzadə Elçin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Anar İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Vidadi Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İşiyev Rəfail Əhmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İzzətzadə Elgün Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kamalzadə Bəxtiyar Aydın oğlu – əsgər # Kamranlı Xalid Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımlı Mürsəl Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Çingiz Eldar oğlu – əsgər # Kazımov Emin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Əmir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov İlqar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rantiq Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rəşad Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Keçiliyev Turqut Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbəliyev Mirkazım Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Murad Məməziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Şaiq Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Azad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli İsmayıl Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Məhəmməd Məzahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Nihat Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Orxan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Ramin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Səməd İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ağamoğlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ayaz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Cavid Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elgün Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elmir Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Eltun Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Emil İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Əhməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Famil Vahid oğlu – əsgər # Kərimov Haxverdi Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Afiq oğlu – əsgər # Kərimov Kamil Tofiq oğlu – əsgər # Kərimov Mustafa Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Sübhan Murtuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Şamo Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Zaur Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Mirxəyal Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Nəbi Bahadur oğlu – əsgər # Kirxlarov Nazim Nadır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Köklərov Azər Aydın oğlu – əsgər # Kürəbəyov Mayıl Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev İntizam Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev Röyal Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Kənan Siyaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Zərbəli Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qalayçiyev Faiq İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaracayev Nurlan Ömər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaraxanov Səfa Yenişar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Amal Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Anar Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Cavid Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elnur Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elyaz Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Xəyal Vidadi oğlu – əsgər # Qarayev Süleyman Əlbağış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Telman Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşxanov Qismət Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşov Yusif Şamil oğlu – əsgər # Qasımlı Azər Surxay oğlu – əsgər # Qasımlı Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər # Qasımlı Mir Həmid Nazim – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımlı Muxtar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Azər Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Bayram Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Cəbrayıl Baloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elman Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elməddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elvar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Əli İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Fərid Samid oğlu – əsgər # Qasımov Gülverdi Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Həsən Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Hikmət Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov İsmayıl Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamil Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamran Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Qismət Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Məhəmməd Bəhrəm oğlu – əsgər # Qasımov Mürtaza Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nayib Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nicat Elşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nofəl Rauf oğlu – əsgər # Qasımov Nurlan Vadər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Oruc Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Pərviz Elxan oğlu – əsgər # Qasımov Rufan Nail oğlu – əsgər # Qasımov Səbuhi Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Şəhriyar Vəzir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Təbriz Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Tural Yelmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Yaqub Cəbrayıl oğlu – əsgər # Qasımzadə Hüseyn Həsənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Tahir Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Ümüd İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qazımətov Rəsul Kamaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qeybiyev Arif İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədimov Ayxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirbəyli İnqilab Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirli İsmayıl Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Elvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Emin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Müqəddəs Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəfərli Samir Möhlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Gülalı Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Məkan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Orxan Səlvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəmbərli Sənan Xanlar oğlu – əsgər # Qənbərli Mehdi Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərli Taleh Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Bilal Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Elnur Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Əli Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Mədət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərzadə Heydər Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Asif Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Pəhli Xaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Fəxri Elmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Hüseyn Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəzənfərli Qurban Qiniyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Asif Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Günəş Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Niftalı Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Seymur Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Yaqub Musa oğlu – əsgər # Qubadlı Fuad Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qubatov Tural Firəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamlı Afiq Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamzadə Afərin Müqəddəs oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ağamirzə İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Aqil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Alim Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Asim Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Barat Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Bəhruz Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Böyükağa Elçin oğlu – əsgər # Quliyev Daşqın Nəcməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elməddin Natiq oğlu – əsgər # Quliyev Elnur Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər # Quliyev Eltac Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elvin Amil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Turac oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Fəhmin Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İlkin Rəyail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İman Kürdoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kamran Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kənan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Qismət Şahin oğlu – əsgər # Quliyev Mehtab Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Məhəbbət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Murad Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Natiq Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Nurlan Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Orxan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rahim Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rəvan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rusif Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ruslan Şaxsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sadıq Qiyas oğlu – əsgər # Quliyev Samir Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sehrulla Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Şirxan İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Teymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Turab Əlisafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ülvi Saleh oğlu – əsgər # Quliyev Vüqar Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər # Quluyev Azər Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Hüseyn Həbib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Mehman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Nofəl İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Ramil Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Cəlal Raci oğlu – əsgər # Quluzadə Elmin Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Qurbanəli Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Məhəmməd Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Zabil oğlu – əsgər # Quluzadə Tuqay Hüseyn oğlu – əsgər # Quluzadə Vəfadar Fəqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qumaşov Anar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbalı Rafiq Abdulla oğlu – əsgər # Qurbanlı Elvin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanlı Nurlan Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Busat Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Cahangir Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Davud Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elçin Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elvin Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Rafael oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Fariz Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Xansu Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmayıl Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmət Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Qamət Şəmşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Mayıl Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Murad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Rəcəb Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Röyal Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Tərxan Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Vahid Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Ayxan Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Əsgər Etibar oğlu – əsgər # Qurbanzadə Mövlud Söhbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurdayev Ömər Şaxmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Laçınov Əhməd Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lələyev İbrahim Həzrətqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifli Orxan Xancan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Eynulla Niyətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəvan Ömür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lillahov Fərid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudlu Babək Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Comərd Elməddin oğlu – əsgər # Mahmudov Elçin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Elşad Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Etibar Aleksandr oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov İbrahim Ağagül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Murad Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Tamerlan Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Vüsal Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Maxsudov Bəxtiyar Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mailov Rafael İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Elmar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov İlahəddin Dilamuddinoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Cavid Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Osman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Zahir Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılxanlı İlqar Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayıllı Mahmud Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Bəxtiyar İxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Murad Gülümxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Rüfət Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mecidov Müşfiq Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdili Niftalı Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Anar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Ayəddin İlham oğlu – əsgər # Mehdiyev Cövlan Allahverdi oğlu – əsgər # Mehdiyev Əhliman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev İsmayıl David oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Mehdi Telman oğlu – əsgər # Mehdiyev Nüsrət Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rəşad Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rövşən Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Yasən Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zamin Bəhmən oğlu – əsgər # Mehdiyev Zöhrab İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdizadə Əli Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtili Eşqin Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Elgiz Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Sətdar Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Taleh Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtizadə Rüfət İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidov Səbuhi Ağalətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidzadə Saleh Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Asif Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Ələddin Zirəddin oğlu – əsgər # Mədətli Zülal Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Rövşən Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Zaur Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədinov Rəşid Nəzər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədəlizadə Məhəmmədəli Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Alim Qəmərşo oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Musa Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərli Muraz Baxşalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Elməddin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Əli Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fərid Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov İsa Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Murad Salam oğlu – əsgər # Məhərrəmov Niyaməddin İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Niyaməddin Əmiraslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Orxan Binət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ramin Qurbanəli oğlu – əsgər # Məhərrəmov Şamo Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Şəmistan İsgəndər oğlu – əsgər # Məhərrəmzadə Anar Altay oğlu – əsgər # Məhərzadə Taleh Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikməmmədov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Elnur Məcnun oğlu – əsgər # Məlikov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Əhməd Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov İsrəfil Mehman oğlu – əsgər # Məlikov Rauf Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Rəvan Əliabbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikzadə Fərhad Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Qədir Zülfəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Nurlan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Tural Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmiyev Elmir Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədbəyli Natiq Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Saday Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədquliyev Ağabəy Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cəmil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elmar Pərviz oğlu – əsgər # Məmmədli Elməddin Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elməddin Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Fazil Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Həsən Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İmran Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İsa Sarı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Kənan Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Məhəmməd Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Murad Teymurşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Nihad İlham oğlu – əsgər # Məmmədli Pərviz Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Ramin Möhübbət oğlu – əsgər # Məmmədli Seymur Hacırəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Şahı Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Tural Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Abit Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Altun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Asəf Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Azad Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bayram Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəxtiyar Bayramşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Rəcəb oğlu – əsgər # Məmmədov Ceyhun Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cəlil Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Dostəli Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ehtiram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elxan Bədəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elkiyar Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elməddin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur Xurşud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Dağıstan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Qasım oğlu – əsgər # Məmmədov Elton Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Dayandur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elyar Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Qiyafəddin oğlu – əsgər # Məmmədov Əli Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əli Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əliağa Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əlihüseyn Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əsgər Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əvəz Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəxri Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəqan Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Valeryeviç – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Hikmət Lətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xaqani Mürşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəqani Füzuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamal Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamil Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kəmaləddin İsrail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Nəriman oğlu – əsgər # Məmmədov Kənan Tofik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəhraman Qürbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Lətif Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Maqsud Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mehti Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məcid Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Əzizulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Münasib Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mürşüd Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq İltifat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nemət Faxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nicat Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Novruz İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nuh Sahib oğlu – əsgər # Məmmədov Oqtay Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Orxan İlyas oğlu – əsgər # Məmmədov Pənah İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramal Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramin Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəhim Eldar oğlu – əsgər # Məmmədov Rəhman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Əli oğlu – əsgər # Məmmədov Rəşad Fərəməz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşid Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəvan İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövlan Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövşən Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyad Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyal Misil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Fazil oğlu – əsgər # Məmmədov Rüstəm İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rüstəm Müsəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rza Əskər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sadiq Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sarvan Zülfiqar oğlu – əsgər # Məmmədov Seymur Rafiq oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səbuhi Vidadi oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Adıgözəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Vahab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sənan Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Sahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sinan Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahmar Ağasəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şaiq Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəmsi Namiq oğlu – əsgər # Məmmədov Taleh Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tərlan Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Qoşqar oğlu – əsgər # Məmmədov Turxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Türkman Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ülvü Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ümid Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vacib Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Əlibala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vidadi Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Avtandil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yasin İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yusif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Zəbiyulla Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədsalahov Kazım Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədyarov Emin Eynulla oğlu – əsgər # Məmmədyarov Mürvət Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Anar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Bəhrəm Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Əli Turan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Fərid Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə İman Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kamran Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kəmaləddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Qüdrət Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Pərviz Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Toğrul Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfli Əli Əflan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfov Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənsimli İntiqam Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mərdanov Vaqif Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Rauf Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məstəliyev Nurəddin Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayıllı Elgün Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Cəbrayıl Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Elvin Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Şöhrət İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirişli Şəhriyar Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Miriyev Sənan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəliyev Aqil Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Araz Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Aslan Məqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ceyhun Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elçin Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltac Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltun Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elyar Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev İbad Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Kamran Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Məsud Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Nuran Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Rasim Fətta oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Sarvan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şamil Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ülvi Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Vüsal Əlizamin oğlu – əsgər # Misirli Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollaçiyev Əhməd Rəcəb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollayev Elçin Zaur oğlu – əsgər # Mollayev İslam Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Altay Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Elgün Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Vüqar Tumarxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Fərid Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Səyyad Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muxtarov Taleh Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradlı Tacir Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elcan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elgün Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elxan Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Emin İbrahimağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Habil Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Xəzər Ədalət oğlu – əsgər # Muradov Kənan Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Rəhman Malik oğlu – əsgər # Muradov Samir Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Əlifağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzayev Toğrul Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Mehdi Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musaoğlu Ataməli Seyidməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ayxan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Bayram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Murad Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Niyaməddin Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ramiz Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rəşadət Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rüfət Ülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musazadə Anar Cəmil oğlu – əsgər # Musazadə Azər Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafalı Əlizamin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elməddin Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elnur Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Əlizamin Baxış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev İsmayıl Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Qərib Nəbi oğlu – əsgər # Mustafayev Merik Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Musa Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nicat Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Ömər Əbdül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rasim Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rüfət Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Ceyhun Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Taleh Qənimət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəliyev Anar Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəlzadə Elməddin Cəsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürvətli Röyal Aris oğlu – əsgər # Müseyibli Ülvi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müslümov Elşən Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mütəllimzadə Ağacavad Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müzəffərli Kənan Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Kənan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Nadir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fədail Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fərid İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Rəşad Nadim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Sərxan Zahir oğlu – əsgər # Nadirov Siyasət Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Baloğlan Müdəhətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Elnur İntiqam oğlu – əsgər # Nağıyev Əli Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Fərid Poladxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev İsmət Talıb oğlu – əsgər # Nağıyev Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Nicat İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Şahlar Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Toğrul Həsənbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Yusif Bərxudar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağızadə Hüseyn Sadəddin oğlu – əsgər # Namazov Elməddin Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Xəyal Xudaverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov İsmət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Qafar Nazir oğlu – əsgər # Namazov Təbriz Ələmdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namətov Naib Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nefesov Murad Ocaqdurdu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Elmar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nicat Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Ramin Fazil oğlu – əsgər # Nəbiyev Ruslan Muhuma oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Yusif Elton oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Zaur Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfli Oruc Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Bəhruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmin Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmir Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Emin Müşfiq oğlu – əsgər # Nəcəfov Etibar Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Əli Seyran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Fərid Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Orxan Qabil oğlu – əsgər # Nəcəfov Şamil Rəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Şəhriyar Əli oğlu – əsgər # Nəcəfov Yusif Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfzadə Ceyhun Qabil oğlu – əsgər # Nəhmətov Telman Təyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanov İdris Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanzadə Ruslan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Asəf Səfəralı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Elməddin Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəqan Elnar oğlu – əsgər # Nəsibov Xaqani Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nəsib Nağı oğlu – əsgər # Nəsibov Nicat Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Yusif Qalib oğlu – əsgər # Nəsirli Amil Seyfəddin oğlu – əsgər # Nəsirov Elçin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Elmir Zülfü oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Əfqan Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qara Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qəhrəman Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Nahid Əlizamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Teymur İspəndiyar oğlu – əsgər # Nəsrullayev Rəşid Qəzənfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərli Vasif Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Elməddin İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Emin Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Pərviz Habil oğlu – əsgər # Niftalıyev Sabir Aqil oğlu – əsgər # Niftalızadə Niyamin Xalıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzlu Pərviz Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Aqşin Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Allahverdi Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elçin Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elvin Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Pərviz Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Rahim Ruhən oğlu – əsgər # Novruzov Rəşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Şəhnin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzzadə İbad Kazım oğlu – əsgər # Nuhiyev Musa Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəhmədov Ramin Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuri Xəyal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Əfqan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Hikmət Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Nofəl Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Ramin Rəfael oğlu – əsgər # Nuriyev Saleh Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Vüqar Hafis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurizadə Qalib Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Nurlan Niyazi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Ziya Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruyev Orxan Vəliyəddin oğlu – əsgər # Nuruzadə Elşən Əlisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruzadə Nurlan Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurzaliyev Elməddin Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətbəyli Ülvi Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətli Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Omarov Elmar Elvar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Bayram Çərkəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Coşqun Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elçin İlham oğlu – əsgər # Orucov Elmir Elyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elşən Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov İsə Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Kinyaz Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Mirzəcan Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Niçat Niyadxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Səbuhi Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Şakir Bakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Ürfan Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Yunis Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanlı Teymur Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Ərzuman Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Məhəmməd Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nəzir Rahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nizami Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Orxan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərli Kənan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərov Qoşqar Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Abdulla Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Cavid Vəlican oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Əvəz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Firdovsi Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Məhəbbət Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Samir Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Təbriz Elxan oğlu – əsgər # Paşazadə Cavid Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Bəhrəm Xıdır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Roman Sərkər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Ülvi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Piriyev Raul Zabid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Poladov Elçin Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Putiyev Əhməd Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanlı İlqar Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Elxan Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rasim İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rövşən Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfibəyli Əbdülrza Şamməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Seyfəl Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Ülvi Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Baxış İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Bəxtiyar Nəsimi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Elcan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Xəyal Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Murad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Orxan Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Ömər Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Gəray oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Asif Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Elnur Məmmədkərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Fariz Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ruslan Tanrıvedi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Rüstəm Həsrət oğlu – əsgər # Rəhimov Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ülvi Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Yalçın Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Zamin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhmanov Samiq Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Ağacan Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Elxan Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Xəzər Mail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Nərman Fəzaim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Sahil Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Teymur Yavus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəşidov Natiq Məmmədrza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rufullayev Rasim Yadigar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rükabzadə İbrahim Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Əmrah Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli İbrahim Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Kənan Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Amil Bədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Arif Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Aydın Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Basid İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Elnur İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Emin Səid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Ələs Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Əli Yağınəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Novruz Namiq oğlu – əsgər # Rüstəmov Orxan Vidadi oğlu – əsgər # Rüstəmov Pərviz Tufan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Rövşən Orxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüqar Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmzadə Emin Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzaxanov Nihad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzalı Əli Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Adil Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Amin Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Bilal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Elxan Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Əlirza Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hacırza Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hüseyn Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Kənan Əbdürrəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Qəhrəman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Məhəmməd Nadir İlqar – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Mirsafa Mircəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Nurlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Pərvin Namiq oğlu – əsgər # Rzayev Tərlan Rövşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Ülfət Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Vüsal Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Yağmur Məhərrəm oğlu – əsgər # Rzazadə Fərhad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Mirməhəmmədəli Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Murad Ağaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıxov Rahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elgün Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elnur Elşən oğlu – əsgər # Sadıqov Elnur Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elvin Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Hüseyn Telman oğlu – əsgər # Sadıqov Rəsul Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Səbuhi Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Surac Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüsal İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqzadə Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadirov Faiq Edik oğlu – əsgər # Salahlı Elgiz Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Elvin Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Emin Elxan oğlu – əsgər # Salahov Kamil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sərxan Həsənqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Taleh Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Vüsal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Amid Yadulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Elşən Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salehov Orxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salıyev Əfsan İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Aslan İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Azər Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov İsmayıl Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Paşa Həkim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Sahil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanzadə Pərvin Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salyayev Aqil Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Xəzri Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Samir Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Tural İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Vüqar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarkayev Nəcməddin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Serov Mütəllib Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Araz Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Fərid Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullazadə Kamran Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Əli Rahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov İzzət Etibar oğlu – əsgər # Seyidov Miryasin Mirqafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Şahmar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyid-zadə Mirhüseyn Miryunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərçinov Xeyirbəy Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərəliyev Rəşad Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Amil Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Əmrah Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Ceyhun Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Coşqun Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfəndi Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfqan Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov İntiqam Əlihüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Qəşəm Taməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Maarif Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Mais Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Məmmədağa Balakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Oktay Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Saleh İrzəxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Tamerlan Cavad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səidov Ələddin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Amil Adil oğlu – əsgər # Səlimov Emil Ağarəhim oğlu – əsgər # Səlimov Samir Əli oğlu – əsgər # Səlimov Sənan Nasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Şiralı Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimzadə Ramil Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədli Vüqar Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Hüseyn Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Kamran Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhəmməd Niman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhərrəm Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Rəşad Təyyub oğlu – əsgər # Səmədov Sadiq İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Samir Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Sevindik Şamil oğlu – əsgər # Səmidov İkram Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərdarlı Rahim Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərxoşov Seymur Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Emin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Səxavət Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Solnsev Dmitriy Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanlı Şahmar Qinyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Gəray Xəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Oruc Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanlı Elşən Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Nurlan Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Səlim Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Zaminəli Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanzadə Niyaməddin Hüsaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sumbatzadə Vüsal Barat oğlu – əsgər # Surxayev Yunis Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Cahangir Hətəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Zəfər Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Elmir Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Rəsul Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Asim Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Azər Haqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Elçin Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Əyyub Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Fizuli Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Həsən İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Hümbət Şakir oğlu – əsgər # Süleymanov İsmayıl Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Məhəmməd Rasəf oğlu – əsgər # Süleymanov Mirsüleyman Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Samir Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Vasif Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Fuad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Kamran Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Rüfət Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbabayev Güləddin Zəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazlı Əlikram Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Aqif Hasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Kənan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Pərviz Mübariz oğlu – əsgər # Şahbazov Şahbaz Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmalıyev Əzim Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Elvin Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Vüsal Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarov Səddam Elman oğlu – əsgər # Şahmuradov Rəvan Dilşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Böyükağa Savalan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahvələdov İlyas Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şalıyev Ceyhun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Emil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Fərid Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şeydayev Rəfail İldam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Daşqın Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Rəşad Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şərifov Fevral Fazil oğlu – əsgər # Şərifov Qurban Kazım oğlu – əsgər # Şərifov Turan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Elvin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Nurəddin Əfrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəlizadə Emil Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər # Şıxıyev Orxan Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Şahəli Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxızadə Tural Ətraf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Hikmət Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Natiq Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şixəliyev Ənvər Vadimoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Şixmuradov Kamil Şixəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şindiyev Elməddin Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirbəyli Sirus Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev Kənan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəlizadə Süleyman İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinli Nurlan Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Ehtibar Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Eldar Bağır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Elmar Cəbrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Altay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Tale Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinzadə Elnur Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şiriyev Rəşad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvani Həsənağa Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvanov Davud Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şöhübzadə Coşqun Fizuli oğlu – əsgər # Şükürani Şükran Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Azər Cahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Laçın Bəhyəddin oğlu – əsgər # Şükürov Sərvan Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Vüsal Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Allahverdi Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Anar Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Azər Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elxan Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elnur Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elzamin Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Eşqin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əkbər Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Hüseyn Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev İmdad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Kamran Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Nurağa Davud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Röyal Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Bəhruz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Dünyamin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Fərid Bəkir oğlu – əsgər # Tağızadə Rüfət Bəkir oğlu – əsgər # Tahirli Şahin Afat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Cabir Abdulla oğlu – əsgər # Tahirov Firdovsi Balaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Rəşid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elməddin Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elnur Gəgiş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov İlkin Həsən oğlu – əsgər # Talıbov Məhəmməd Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Şirnalı Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Tahir İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Səxavət Zeyniş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tanrıverdiyev Elvin Elman oğlu – əsgər # Tapdıqov Azad Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarıverdiyev Nicat Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Feyruz İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Qurbət Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurbəyli Aqil Kamran oğlu – əsgər # Teymurlu Mirrahil Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurlu Orxan Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Elvin Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Mansur Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Şaiq Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurzadə Nahid Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Cavid Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Pərvin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rəşad Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rövşən Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Şəmsəddin Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təmirov Yusif Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Turabov Rüstəm Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Uğurluyev Rövşən Elxan oğlu – əsgər # Ulubəyov Nurəhməd Hacıbəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Umudlu Elmir Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üsüfov Şahadət Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üzeyirov Qoşqar Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vahabov Yadigar Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Arzu Faiq oğlu – əsgər # Verdiyev Bəhman Dilqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Elburus İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev İsax Ədalətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Veyisov Kərəm Səttər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Veysəlli Rəis Mayis oğlu – əsgər # Vəlişov Elməddin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Anar Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Ayxan Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Azər Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elmir Məmmədqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Mirsiyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Emin Xaləddin oğlu – əsgər # Vəliyev Əli Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Fərid Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Hidi Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev İlkin Səfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Qoşqar Nuruş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Məhəmməd Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Murad Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Müslüm Vəliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Sadiq Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Şəmsəddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Tural İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Vüqar Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəlizadə Kamran Əkpər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəzirov Cəlal Bədirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqublu Ceyhun Ramiz oğlu – əsgər # Yaqubov Hümbət Mərhəmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Yaqub İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubzadə Yaqub Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yariyev Elsevər Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yoldaşov Alim Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisli Ruslan Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisov Ramil Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Elgün Yedulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Murad Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibli Böyükağa Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Elməddin Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifli Məhəmməd Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Ağaəli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Anar Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Faiq Mansur oğlu – əsgər # Yusifov Fəxrəddin Fazil oğlu – əsgər # Yusifov İmaməddin Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Kərim Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Vüqar oğlu – əsgər # Yusifov Sənan İlham oğlu – əsgər # Yusifov Taleh Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Yusif Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusif-zadə Ramil Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Sabir Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşiyev Cavid Cavanşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşyev İsmayıl Fəzayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zahirov Nazim Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zairli Zahid Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zalov Elçin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Afiq Bəxtiyar oğlu – əsgər # Zamanov Əziz Vəzir oğlu – əsgər # Zamanov Nicat Əhliman oğlu – əsgər # Zamanov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Vüqar İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Elşad Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Əsəd Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Fikrət Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Hüseyn Vətənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Rəşad Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Arzu Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Cavid Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Elşən Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Əlsafa Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Ramin Yasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Sadiq Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Teymur Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Turqut Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeyniyev Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zəkiyev Rameş Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbaliyev Ziyad Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbəliyev Aşurəli Səfərəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ziyadov Fəqan Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfiqarov Rəsul Elburs oğlu – əsgər # Zülfüqarov Məlik Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfüqarzadə Fariz Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} == 24.06.2021 == {{Siyahı sütunlarla|4| # Hüseynov Zahid İbrahim oğlu – general-leytenant # Mahmudov Hüseyn Pənah oğlu – general-mayor # Abdulxalıqov İlqar Səftər oğlu – polkovnik # Abdullayev Ramil Sahib oğlu – polkovnik # Ağayev Məzahir Telman oğlu – polkovnik # Allahverdiyev Kamil Bahadur oğlu – polkovnik # Babayev Anar Qüdrət oğlu – polkovnik # Babayev Bəhmən Rza oğlu – polkovnik # Babayev Emil Sabir oğlu – polkovnik # Behbudov Elzamin İlyas oğlu – polkovnik # Cəbrayılov Sərvər Sərdar oğlu – polkovnik # Cəfərov Rauf Cəfər oğlu – polkovnik # Çompuzov Bilal İsmayıl oğlu – polkovnik # Əkbərov Nizami Əvəz oğlu – polkovnik # Əliyev Elman Şərif oğlu – polkovnik # Əliyev Hidayət Qəzənfər oğlu – polkovnik # Əlləzov Çingiz Bayram oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əmirov Səxavət Əvəz oğlu – polkovnik # Hacıyev Allahverdi Hacı oğlu – polkovnik # Hacıyev İntiqam Məhəmməd oğlu – polkovnik # Hacızalov Rüstəm Tofiq oğlu – polkovnik # Haciyev Tahir Zakir oğlu – polkovnik # Həsənov Arif Həsən oğlu – polkovnik # Hümbətəliyev Vəli Telman oğlu – polkovnik # Hüseynov Ənvər Hamlet oğlu – polkovnik # İbrahimov Rəşad Miraslan oğlu – polkovnik # İsmayılov Firuz Afis oğlu – polkovnik # Kazımov Teymur Tofiq oğlu – tibb xidməti polkovniki # Kərimov Yaşar Şükür oğlu – polkovnik # Quliyev Əli Maqsud oğlu – polkovnik # Manafov Rasim Bəybala oğlu – polkovnik # Məmmədov Elmar Heybətqulu oğlu – polkovnik # Məmmədov Xalid Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov İsmixan Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov Sadiq Camal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vasif Xanlar oğlu – polkovnik # Mirzəyev Mahir Mirzə oğlu – polkovnik # Nəsibov İlqar Nəcəf oğlu – polkovnik # Nəsirov Eldəniz Ağamalı oğlu – polkovnik # Paşayev Sadiq Qamboy oğlu – polkovnik # Ramazanov Nəsif Məmmədəli oğlu – polkovnik # Səfərov Yaşar Rafiq oğlu – polkovnik # Şamilov Taleh Səməd oğlu – polkovnik # Yusubov Etibar Salman oğlu – polkovnik # Zeynalov Məmməd Vahid oğlu – polkovnik # Abbasov Aydın Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Vüsal Abbasqulu oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Elman Abdulla oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Həsən Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Nihat İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Vüqar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdulov Afiq Xanmurad oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Abdulov Bəhram Ağasi oğlu – polkovnik-leytenant # Adıgözəlov Davud Telaf oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev İldırım Kərimağa oğlu – polkovnik-leytenant # Alıyev Natiq Alı oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Elsevər Beytulla oğlu – polkovnik-leytenant # Bəkirov Zaur İslam oğlu – polkovnik-leytenant # Cabbarov Ramin Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Anar Sultan oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Azər Əlirahib oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Hikmət Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ziyəddin Hafiz oğlu – polkovnik-leytenant # Daşdəmirov Anar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Əbilov Ruslan Mobil oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Anar Yasin oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Qasım Cavad oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Nicat Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Altay Gülməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Nurəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Atəm Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Bəxtiyar Oktay oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev İsmixan Qəşəm oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Namiq Qərib oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rahib Əhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rauf Şəmsi oğlu – polkovnik-leytenant # Fərzaliyev Abıgül Əbilfərz oğlu – polkovnik-leytenant # Hacıyev Aruz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Musa Çaylı oğlu – polkovnik-leytenant # Xaniyev Vüsət Barat oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Ramil Vəlixan oğlu – polkovnik-leytenant # İbrahimov Elçin Balağa oğlu – polkovnik-leytenant # İmanov Asif Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # İsgəndərov Feliks İsa oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Aqil Yaşar oğlu – polkovnik-leytenant # Kərimov Təbriz Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Qəhramanov Natiq Nəriş oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rauf Firuz oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rəşad Həsənxan oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Elnur Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Əmrəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Niyaməddin Məmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Cavanşir Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Vüqar Şakir oğlu – polkovnik-leytenant # Mahmudov Həsən Famil oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərəmov Elnur İzəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərrəmov Samir Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Aqil Əli oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Asəf Ağa oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Məmmədov Dəyanət Rafiq oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Fədail Müzəffər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov İntiqam Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Mehman Tövrət oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Aydın Mirzə oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Ruslan Cəmil oğlu – polkovnik-leytenant # Möhsümlü İlkin Muxtar oğlu – polkovnik-leytenant # Muxtarov Rahim Hacırza oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Muradov Elman Əhəd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Elçin Fərman oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Zamin İbrahim oğlu – polkovnik-leytenant # Mustafayev İlkin Aydın oğlu – polkovnik-leytenant # Nağıyev Vüsal Sayad oğlu – polkovnik-leytenant # Nəciyev İlham Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Rəsul Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsirov İlkin Həsən oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Emil Nəzir oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Faiq Zülfi oğlu – polkovnik-leytenant # Niyazov Rauf Nizaməddin oğlu – polkovnik-leytenant # Novruzov Kamil Novruz oğlu – polkovnik-leytenant # Nuriyev Qafur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Ramin Yafəs oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Zaur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Ovçiyev Mobil Alməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Rəsulov Sərdar Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Ələmdar Nağı oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Rauf Hacırza oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Yaşar Füzuli oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Seyidov Mirəhməd Siyafər oğlu – polkovnik-leytenant # Sulxayev Aslan Əlixan oğlu – polkovnik-leytenant # Şıxəliyev Daxil Vəkilağa oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Rəhim Yadigar oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Səddalı Abasəli oğlu – polkovnik-leytenant # Talıbov Pərvin Ramiz oğlu – polkovnik-leytenant # Tarverdiyev Hüseyin Tarverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Təhməzov Rəfail Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Tinayev Rəşid Cuma oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Anar Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Süleyman Haqverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Yunisov Vaqif Rəcəb oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Cabir Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Qadir Muxtər oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Nazim Fikrət oğlu – polkovnik-leytenant # Abasov Anar Aydın oğlu – mayor # Abdullayev Anar Arif oğlu – mayor # Abdullayev Anar Cahangir oğlu – mayor # Abışov Tofiq Yavər oğlu – mayor # Abışov Zahid Zabil oğlu – mayor # Ağamalıyev Emin Xanlar oğlu – mayor # Ağayev Vüqar Şümşəd oğlu – mayor # Allahverdiyev İlkin Müseyib oğlu – mayor # Baxışov Radim Rakim oğlu – mayor # Bayramov Emin Mürvət oğlu – mayor # Behbudov Azad Azər oğlu – mayor # Bəşirov Murad Fərman oğlu – mayor # Cavadov Anar Allahverdi oğlu – mayor # Cəbrayılov Şükür Niyaz oğlu – mayor # Əhmədli Anar Məmməd oğlu – mayor # Əliyev Xəyyam Şadət oğlu – mayor # Əliyev İslam Farizoviç – mayor # Əliyev Nağı İsrail oğlu – tibb xidməti mayoru # Əliyev Ramil Nizami oğlu – mayor # Əliyev Rasim Əli oğlu – mayor # Əliyev Sərxan Mehman oğlu – mayor # Əmirov Əziz Fikrət oğlu – mayor # Əmirov Vüsal Səmidxan oğlu – mayor # Əsədov Əli Oqtay oğlu – mayor # Əzimov Ramal Adil oğlu – mayor # Əzizov Azər Allahbaxış oğlu – mayor # Əzizov Sadiq Xıdır oğlu – mayor # Fərzəliyev Zamin Mirzəli oğlu – mayor # Heydərov İlqar Cavanşir oğlu – tibb xidməti mayoru # Həsənov Azad Mehman oğlu – mayor # Həsənov Elşad Paşa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həsənov Şəmsi Şakir oğlu – mayor # Həsənov Vasif Akif oğlu – mayor # Hüseynov Elsevər Urfat oğlu – mayor # Hüseynov Hüseyn Vahid oğlu – mayor # Hüseynov İlyas Dilqəm oğlu – mayor # Hüseynov Namiq Cəmil oğlu – tibb xidməti mayoru # İbrahimov Xəzər İsbəndiyar oğlu – mayor # İbrahimov Mahir Adil oğlu – mayor # İbrahimov Şirxan Zülfiqar oğlu – mayor # İbrahimov Tapdıq Niftulla oğlu – mayor # İmamverdiyev Elcan Ramiz oğlu – mayor # İmanov Elşad Ələkbər oğlu – mayor # İmanov Xaliq Əli oğlu – mayor # İsayev Çingiz Mustafa oğlu – mayor # İsayev Elmar Furiddin oğlu – mayor # İsgəndərov Səbuhi Sərdar oğlu – mayor # İsmayılov Cavid Asif oğlu – mayor # Kərimov Vüsal Nizami oğlu – mayor # Qafarov Rəşad Əbülfət oğlu – mayor # Qarayev Valid Nazir oğlu – mayor # Qasımov Seymur Arif oğlu – mayor # Qədimov Samir Süleyman oğlu – mayor # Quliyev Elşən Əlipənah oğlu – mayor # Məmmədli Rəhman Bayram oğlu – mayor # Məmmədov Həmid Rafiq oğlu – mayor # Məmmədov Xəyyam Pənah oğlu – mayor # Məmmədov Zamik Əhməd oğlu – mayor # Mustafayev İskəndər Osman oğlu – mayor # Nağıyev Namik Nağı oğlu – mayor # Namazov Səbutay Səbuhi oğlu – mayor # Nəbiyev Mehman Vaqif oğlu – mayor # Nəcəfov Aqil Sahid oğlu – mayor # Nəğdiyev Fəqan Yasin oğlu – mayor # Nəzərov Xəyal Sehran oğlu – mayor # Novruzov Yasin Elxan oğlu – mayor # Nuriyev Balamirzə Seyfəli oğlu – mayor # Nurməmmədov İlqar Əlfəddin oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Rəcəbov Amil Qardaşxan oğlu – mayor # Rəhimov Rəşadət Nüsrət oğlu – mayor # Rzayev Anar İlham oğlu – mayor # Rzayev İlkin Cəfər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Sadıqov Elçin Bəhman oğlu – mayor # Sadıqov Elton Ağaxan oğlu – mayor # Saramanov Elvin Şirin oğlu – mayor # Səmədov Teymur Arif oğlu – mayor # Siracov Sirac Məmmədağa oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Şirəliyev Teymur Əzizağayeviç – mayor # Şükürov İlqar İlham oğlu – mayor # Tağıyev Rəşad Fikrət oğlu – mayor # Tağıyev Vüsal Musa oğlu – mayor # Tahirov Pərvin Akif oğlu – mayor # Tarverdiyev Toğrul Oktay oğlu – mayor # Zayıdov Əziz Tahir oğlu – mayor # Abasov Zaur Nəsrəddin oğlu – kapitan # Abbasov Elmar Allahverdi oğlu – kapitan # Abbasov Nicat Xeyrulla oğlu – kapitan # Abbaszadə Məiş Sadiq oğlu – kapitan # Ağaşov Əsəd Yaşar oğlu – kapitan # Bağırov Elvin Ehtibar oğlu – kapitan # Bayramov Kamran Qulu oğlu – kapitan # Bayramov Sahil Sahib oğlu – kapitan # Bəşirov Adil Şahin oğlu – kapitan # Camalzadə Vurqun Mübariz oğlu – kapitan # Cəbrayılov Elnur Tofiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Aslan Şahmirzə oğlu – kapitan # Dadaşov Tural Alxan oğlu – kapitan # Eyyubov Məmməd Rüstəm oğlu – kapitan # Əhmədli Səid Ədalət oğlu – kapitan # Əhmədov Toğrul Kərim oğlu – kapitan # Əliyev Aydın Alim oğlu – tibb xidməti kapitanı # Əliyev Elnur Vəliyar oğlu – kapitan # Əli-zadə Seymur Teymur oğlu – kapitan # Əsədullayev Mübariz İsgəndər oğlu – kapitan # Fətəliyev Fərid Səməd oğlu – kapitan # Hasılov Elşad Raqif oğlu – kapitan # Heydərov Anar Bəhruz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həbibzadə Etibar Tahir oğlu – kapitan # Həmidov İntiqam Əsədağa oğlu – kapitan # Hüseynov Əli Siyavuş oğlu – kapitan # Xanəliyev Nahid Ərzuman oğlu – kapitan # Xəlilov Xəyal İsa oğlu – kapitan # İsaqov Vasif Yusif oğlu – kapitan # İslamov Qurbanəli Məzahir oğlu – kapitan # Kazımov Elvin Sakit oğlu – kapitan # Kazımov Murad Mirkazım oğlu – kapitan # Quliyev Elnur Əlifağa oğlu – kapitan # Quliyev Vuqar Vidadi oğlu – kapitan # Mamedov Rəşad Əmrah oğlu – kapitan # Manafov Azər Məzahir oğlu – kapitan # Məmmədli Mərhəmət Sübəddin oğlu – kapitan # Məmmədov Ayaz Ələmşah oğlu – kapitan # Muxtarov Sərxan İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Elmdar Biləndər oğlu – kapitan # Nağıyev Elçin İsrafil oğlu – kapitan # Nağızadə Elnur Fətulla oğlu – kapitan # Nəsirov Kənan Şamil oğlu – kapitan # Nuralıyev Allahverən Mübariz oğlu – kapitan # Pirəliyev Elçin Rəhman oğlu – kapitan # Ramazanov Rafiq Gündüz oğlu – kapitan # Ramazanov Rəvvaq Əhmədağa oğlu – kapitan # Rəhmətov Əbülfəz Hüseynverdi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Rüstəmov İlkin İlham oğlu – kapitan # Süleymanov Mənsur Rafiq oğlu – kapitan # Şərifov Anar Rufulla oğlu – kapitan # Şirəliyev Niyət İmran oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Yahyayev Eşqin Atamoğlan oğlu – kapitan # Yusifli Ramil Asif oğlu – kapitan # Yusufov Nadir Pərviz oğlu – kapitan # Zamanlı Əzizağa İdris oğlu – kapitan # Zülfüqarov Zamir Saleh oğlu – kapitan # Abdullazadə Həsənağa Şakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Asəf Abid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Axundov Azad Azər oğlu – baş leytenant # Allahverdiyev Kamran Şahin oğlu – baş leytenant # Atalızadə Şahgəldi Sabir oğlu – baş leytenant # Babaşov Bayram İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Vüqar oğlu – baş leytenant # Babayev Ramil Taqət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Balabəyli Elcan Vasif oğlu – baş leytenant # Bayramov Fərdi Hüsaməddin oğlu – baş leytenant # Bayramov Nəvai İmamverdi oğlu – baş leytenant # Bayramov Raqil Əlibala oğlu – baş leytenant # Bayramov Rüstəm Bayram oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Daşdəmirov Qədir İsmayıl oğlu – baş leytenant # Əhmədli Coşqun Mahir oğlu – baş leytenant # Əhmədli İnal Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Əhmədov Sadiq Yamən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu - baş leytenant # Əkbərov Orxan Şahid oğlu – baş leytenant # Əliyev Xızır Kamil oğlu – baş leytenant # Əliyev Məmməd Cahangir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əmirəliyev Səxavət İldırım oğlu – baş leytenant # Əsgərov Ceyhun İsa oğlu – baş leytenant # Əzizbəyli Camal Aydın oğlu – baş leytenant # Gülməmmədov Amin Mayis oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Fəryad Alim oğlu – baş leytenant # Həbibov Elnur Nasir oğlu – baş leytenant # Hümbətəliyev Rüfət Bəxtiyar oğlu – baş leytenant # Hüseyinov İsmayıl Fərmayıl oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elşən Nəbi oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Ələsgər oğlu – baş leytenant # Xancanov Ruslan Mirfazil oğlu – baş leytenant # Xeyirbəyov Cabir Elşən oğlu – baş leytenant # Xuduyev Fəqan Əli oğlu – baş leytenant # İbrahimov Fərid Kamal oğlu – baş leytenant # İlyasov Mikayıl Cahangir oğlu – baş leytenant # İsazadə Ələkbər Əli oğlu – baş leytenant # Kərimov Fərəc Raqif oğlu – baş leytenant # Qazıbəyov Rahib Rafiq oğlu – baş leytenant # Qənbərli Qənbər Bəhruz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Fazil oğlu – ədliyyə baş leytenantı # Quluzadə Adışirin Qafar oğlu – baş leytenant # Quluzadə Yasin Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Qurbanov Şəmsəddin Zeynal oğlu – baş leytenant # Mehmanlı Şaməddin Cavid oğlu – baş leytenant # Mehtiyev Mehman Vaqif oğlu – baş leytenant # Məlikov Fuad Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədli Xalid Məhərrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədli Rahil Bəhmən oğlu – baş leytenant # Məmmədov Dünyamir Əkrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədov Eldar Tapdıq oğlu – baş leytenant # Məmmədov Lətif Fəxrəddin oğlu – baş leytenant # Məmmədov Samir Yusif oğlu – baş leytenant # Məmmədov Taleh Daşdəmir oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə Mikayıl İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Nofəl Əlövsət oğlu – baş leytenant # Mikayılov Rahim Qalib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Zaur Sultan oğlu – baş leytenant # Nəbizadə Nazim Qasım oğlu – baş leytenant # Niftəliyev Arif Hüseyn oğlu – baş leytenant # Novruzov Fərman Mahmud oğlu – baş leytenant # Rəhimov Vüsal Əli oğlu – baş leytenant # Sadıqov Elvin Rabil oğlu – baş leytenant # Səfərli Qurban Məbud oğlu – baş leytenant # Şıxıyev Vüqar Xalid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şükürlü Cabir Cabbar oğlu – baş leytenant # Yusifov Alik Elşən oğlu – baş leytenant # Yusifzadə Yusif Fərhad oğlu – baş leytenant # Zahidli Tural Qurban oğlu – baş leytenant # Abayev Ruslan Cəlal oğlu – leytenant # Abdullayev İntiqam Allahverdi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağalarov Anar İnamin oğlu – tibb xidməti leytenantı # Bayramov Bilal Elsevər oğlu – leytenant # Behbudov Mürsəl Eyvaz oğlu – leytenant # Əhmədov Fərid Yusif oğlu – leytenant # Əlabbasov Famil İmamalı oğlu – leytenant # Ələsov Əli Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Bayraməli Qasım oğlu – leytenant # Həmzəyev Mərhəmət Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynəliyev Elvin Fazil oğlu – leytenant # Hüseynov Nurlan Famil oğlu – leytenant # Hüseynzadə Rəhman Alış oğlu – tibb xidməti leytenantı # İbrahimov Nurlan Amid oğlu – leytenant # Məmmədov Hüseyn Elburus oğlu – leytenant # Məmmədov Ruslan Bəxtiyar oğlu – leytenant # Məmmədzadə Murad Tağı oğlu – leytenant # Mikayıllı Cəmaləddin İlyas oğlu – tibb xidməti leytenantı # Nəcəfov Hidayyət Ramiz oğlu – leytenant # Şükürlü Elvin Azad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Tağıyev Tural Qafqaz oğlu – leytenant # Yusifov Əli Suləddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbaszadə Elbrus Sarıbala oğlu – baş gizir # Abdurahmanov Taryel Firidun oğlu – baş gizir # Ağayev Mansur Barat oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Elşən Pakistan oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Samir Camal oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Turab Cəlal oğlu – baş gizir # Cəbiyev Elşad Şakir oğlu – baş gizir # Eyniyev Çingiz Hacıbəy oğlu – baş gizir # Əhmədov Bəhram Abdulkərim oğlu – baş gizir # Əhmədov Ceyhun Məlikşah oğlu – baş gizir # Ələkbərov Ələkbər Akif oğlu – baş gizir # Əlişov Ramal Novruz oğlu – baş gizir # Əliyev Emin İsa oğlu – baş gizir # Əliyev İlham İbrahim oğlu – baş gizir # İsmayılov Anar Əmirəhməd oğlu – baş gizir # İsmayılov Rəşad Fikrət oğlu – baş gizir # İsmayılov Şeyx Ruslan oğlu – baş gizir # Kərimov Samir Serqey oğlu – baş gizir # Quliyev Elçin Şamil oğlu – baş gizir # Mansurov Nəvai Feyruz oğlu – baş gizir # Məhərrəmov Rəşad Həsrət oğlu – baş gizir # Məmmədov Ədalət Ramazan oğlu – baş gizir # Məmmədov İlqar Sayadxan oğlu – baş gizir # Məmmədov Ramil Adil oğlu – baş gizir # Məmmədzadə Bəhruz Qasım oğlu – baş gizir # Mirzəyev Natiq Tofiq oğlu – baş gizir # Muradov Mahir Sabir oğlu – baş gizir # Mustafayev Taryel Vəli oğlu – baş gizir # Mütəllimov Teymur Təyyar oğlu – baş gizir # Paşayev Qurban İsmayıl oğlu – baş gizir # Rəşidov Vüsal Əfqan oğlu – baş gizir # Sadıqov Aftandil Ramiz oğlu – baş gizir # Salayev Ənvər Saleh oğlu – baş gizir # Soltanov Müşfiq İsmət oğlu – baş gizir # Süleymanov Ehtibar Musa oğlu – baş gizir # Vəliyev Seymur Müseyif oğlu – baş gizir # Abdullayev Cəsur Qulu oğlu – gizir # Abdulrəhmanov Şöhrət Böyükbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Rolman Həmzəbəyoviç – miçman # Astanov Qalib Gülağa oğlu – gizir # Babayev Cavad Nəsir oğlu – gizir # Babayev Ülvi İlham oğlu – gizir # Cavadov Amil Siyasət oğlu – gizir # Cəfərov Vüqar İsa oğlu – gizir # Əfsun Ramiq oğlu – gizir # Əlili Elgün Ədalət oğlu – gizir # Əliyev Ayxan Aydın oğlu – gizir # Əliyev Cavanşir Əvəz oğlu – gizir # Əliyev Eldəniz Maarif oğlu – gizir # Əliyev Zair Vəli oğlu – gizir # Əmirli Rövşən Rəsul oğlu – gizir # Əzizov Azər Ramiz oğlu – gizir # Əzizov Raqib Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Vəzirağa Əlirza oğlu – gizir # Həsənov Mübariz Əli oğlu – gizir # Həsənov Səyyad Aydın oğlu – gizir # Hüseynov Tahir İlqar oğlu – gizir # Hüseynov Yusif Həmzə oğlu – gizir # Xudiyev Turan Yavər oğlu – gizir # İsmayılov İlqar Məzahir oğlu – gizir # İsmayılov Oqtay Şahsuvar oğlu – gizir # Kəlbiyev Telman Yadigar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Eldar oğlu – gizir # Qasımov Elvin Firudin oğlu – miçman # Qasımov Məzahir Şükür oğlu – gizir # Qasımov Nuran Sabir oğlu – gizir # Qasımov Oruc Əlövsət oğlu – gizir # Qəhramanov Maqsud Telman oğlu – gizir # Qəhramanov Şəhriyar Qəhrəman oğlu – gizir # Quliyev Emin Bayram oğlu – gizir # Mahmudov Anar Vaqif oğlu – gizir # Mansurov Nəcməddin Mehman oğlu – gizir # Mehdiyev Rauf Ələsgər oğlu – gizir # Məhəmmədli İsmayıl Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmişov Bəşir Məhəddin oğlu – gizir # Məmmədov Çingiz İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Musa oğlu – gizir # Məmmədov Elvin Rasim oğlu – gizir # Məmmədov Əflatun Ərəbzadə oğlu – gizir # Məmmədov Həsənxan Ziyafət oğlu – gizir # Məmmədov Rahil Sahibəli oğlu – miçman # Məmmədrzayev Muraz Elman oğlu – gizir # Mikayıllı Tərlan Muxtar oğlu – gizir # Mustafayev Ramil Niyaz oğlu – gizir # Nəbiyev Elçin Aydın oğlu – gizir # Novruzov Rəşad Lətif oğlu – gizir # Nurəhmədov Rauf Zahir oğlu – gizir # Paşazadə Amid İlham oğlu – gizir # Rasimzadə Kənan Hikmət oğlu – gizir # Rüstəmov Üzeyir Əyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Daşqın Eldar oğlu – gizir # Səfərov Aqşin Səməd oğlu – gizir # Səmədov Nizami Namiq oğlu – gizir # Süleymanlı Nicat Namiq oğlu – gizir # Tağıyev Nurlan Əliağa oğlu – gizir # Yusifov Samir Cahangir oğlu – gizir # Yusupov Vasif Akif oğlu – gizir # Zalov Nicat Amil oğlu – gizir # Zeynalov Pərviz Nazim oğlu – gizir # Zəkəryəyev Adil Bəylər oğlu – gizir # Ağayev Fərid Abdulhüseyn oğlu – kiçik gizir # Balakişiyev Atabəy Teymur oğlu – kiçik gizir # Balaqədəşov Vüsal Məcnun oğlu – kiçik gizir # Bayramov İlkin Namis oğlu – kiçik gizir # Bədəlov Cəmil Ələsgər oğlu – kiçik gizir # Bəndəliyev Teymur Zakir oğlu – kiçik gizir # Cəfərov Ruhid Adəm oğlu – kiçik gizir # Ələkbərov Ömər Teymur oğlu – kiçik gizir # Əmirli Fərahim Fərman oğlu – kiçik gizir # Əzizov Novruz Ayaz oğlu – kiçik gizir # Fətullayev Elçin Mahir oğlu – kiçik gizir # Həmidli Loğman Hikmət oğlu – kiçik gizir # Həsənli Ziya Pərvər oğlu – kiçik gizir # Həsənov Nahid Rizvan oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Məhəmməd Mübariz oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Rafiz Rafiq oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Elnur Rəhman oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Mirşad Hamlet oğlu – kiçik gizir # Qaragözov Xəyyam Cəlal oğlu – kiçik gizir # Qaraşlı Nəsib Namiq oğlu – kiçik gizir # Qasımov Məhəbbət Murad oğlu – kiçik gizir # Qədirov Elvin Məmməd oğlu – kiçik gizir # Qulamov Arzu Cəfər oğlu – kiçik gizir # Mamedov Elvin Məhəmməd oğlu – kiçik gizir # Məlikov Əkbər Mirsalam oğlu – kiçik gizir # Məmmədli Fərxan Məmmədvəli oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Röyal İsgəndər oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şəmsi Lətif oğlu – kiçik gizir # Mikayılov Rauf Əvəz oğlu – kiçik gizir # Mustafayev Hüseyn İslam oğlu – kiçik gizir # Mürsəlli Asif Şahin oğlu – kiçik gizir # Oruczadə Kamandar Sərxan oğlu – kiçik gizir # Ömərov Elgün İslam oğlu – kiçik gizir # Puçaxov Elmar Elman oğlu – kiçik gizir # Rəhimov Müdürxan Qardaşxan oğlu – kiçik gizir # Rəhmanov Marat Altay oğlu – kiçik gizir # Seyranlı Kənan Vəfadar oğlu – kiçik gizir # Səfərov Vüqar Müqəddəs oğlu – kiçik gizir # Şirinov Rasif Əmiraslan oğlu – kiçik gizir # Tağıyev Nofər Sabir oğlu – kiçik gizir # Zeynalov Rəşad Nadir oğlu – kiçik gizir # Babayev Nurlan Ehtibar oğlu – baş çavuş # Cəbrayılov Təbriz Salik oğlu – baş çavuş # Əliyev Vəfadar Xəqani oğlu – baş çavuş # Qalamov Samid Qafar oğlu – baş çavuş # Astanov Ruhid Gündüz oğlu – çavuş # Baxşəliyev Bəkir Gündüz oğlu – çavuş # Cəfərov Xəzər Özbək oğlu – çavuş # Əsgərov Səfər Mübariz oğlu – çavuş # Hətəmov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Xasayev Elməddin Qoçu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Tural Saləddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəmsi Vaqif oğlu – çavuş # Kaltayev Orxan İsmayıl oğlu – çavuş # Kərimov Kamil Ələddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quluzadə Elşən Qulu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Paşa Ərəstun oğlu – çavuş # Məmmədov Balabəy Məhərrəm oğlu – çavuş # Məmmədov Elşən Vəlyəddin oğlu – çavuş # Məmmədov Ruslan Əvdil oğlu – çavuş # Mirzəliyev Elçin Elxan oğlu – çavuş # Musayev Nurlan Sənan oğlu – çavuş # Nağıyev Pərviz Güloğlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Nəsib Asif oğlu – çavuş # Puçaxov Kamran İmran oğlu – çavuş # Sadıqov Rüfət Vaqif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Səfərov Rafiq Malik oğlu – çavuş # Sirafilov Murad Araz oğlu – çavuş # Şahmalıyev İdris Üzeyir oğlu – çavuş # Teymurzadə Arzu Hakim oğlu – çavuş # Vahabov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Zülfüqarov Xanhüseyin Dadaş oğlu – çavuş # Abbasov Azad Novruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Fəzayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Seymur Qərib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Fəhrad oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Binnətov Qiyas Aşır oğlu – kiçik çavuş # Dünyamalızadə Azər İmkan oğlu – kiçik çavuş # Əhmədzadə Fərhad Teyyub oğlu – kiçik çavuş # Ələkbərli Rəşad Rasim oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Sahib Vahid oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Seyidbala Hidayət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Tural Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Məhəmməd Ramazan oğlu – kiçik çavuş # Hüseynli Hüseyn Mirəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Azər Mahal oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Mustafa Ələddin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsaxlı Vüsal Rəsul oğlu – kiçik çavuş # Qasımov İzmir Qabil oğlu – kiçik çavuş # Qubatov Samir Eyvaz oğlu – kiçik çavuş # Quliyev Əkbər Güləhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Emin Nüsrət oğlu – kiçik çavuş # Məhəmmədi Taleh Asif oğlu – kiçik çavuş # Məhərrəmov Elman Telman oğlu – kiçik çavuş # Məmmədli Nicat Yavər oğlu – kiçik çavuş # Namazov Babək Səhman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Müslüm Mürsəl oğlu – kiçik çavuş # Nurullayev Anar Siyavuş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ramazanov Əhməd Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Rüstəmli İlkin Elçin oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Rəsul oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sayıllı Hüseynbaba İldırım oğlu – kiçik çavuş # Verdiyev Xası Kamil oğlu – kiçik çavuş # Vəlixanov Rövşən Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlipur Fuad Nəsir oğlu – kiçik çavuş # Abdullayev Kərim Haqverdi oğlu – baş əsgər # Həsənov Tarix Sucayət oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Vəkilov Elməddin Nizami oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elnur Cavanşir oğlu – əsgər # Abbasov Zöhrab Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Xəyyam Mütəllim oğlu – ehtiyatda olan əsgər # Abdıyev Şəhruz Tahir oğlu – əsgər # Abdullalı Abdulla Mürvət oğlu – əsgər # Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Seyran Taqətoviç – əsgər # Ağabalayev Qasuməli İlqar oğlu – əsgər # Ağayev Əmirağa Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Nəsir oğlu – əsgər # Ankbazov Abdulla Ramazan oğlu – əsgər # Arazov İkraməddin Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Səyyar Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Rəşad Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Qurban Cavad oğlu – əsgər # Babayev Abbas Yadulla oğlu – əsgər # Balakişiyev Zamin Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı Zamil Nadir oğlu – əsgər # Bayramov Cəlal Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Rəhman Dilcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Şahin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirli Azad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Oruc Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cahangirov Rauf Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Babək Məhsus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Balaş Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əlmurad Muradəli oğlu – əsgər # Cəfərov Səftər Fizuli oğlu – əsgər # Cəfərov Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Saxləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Taleh Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Nurlan Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilov Nurlan Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Əhməd Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Qardaşxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Samir Elşən oğlu – əsgər # Ələkbərli Ələkbər Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Hidayət oğlu – əsgər # Əliyev Azər Dilafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Hüseyn Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pünhan Şaban oğlu – əsgər # Əliyev Sənan Vahid oğlu – əsgər # Əliyev Şərif Elsəvər oğlu – əsgər # Əmrahov Vüqar Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Hüseyin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimov Saatmirzə Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimzadə Emin Alxas oğlu – əsgər # Əzizli Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülüşov Rəmal Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Qurban Əsəbəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haxverdiyev Novruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Afik Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səid Mahir oğlu – əsgər # Hüseyinov Elbrus Laçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Ələm Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ədalət Səadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əkbər Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Mehdi oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirzə Xəlifə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Hüseyn Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xuduyev Cavid Davud oğlu – əsgər # İbrahimli Məhəmmədəli Mütəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhram Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Murad Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Təbriz İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Ülvi Murad oğlu – əsgər # İmaməliyev Fərid Cabir oğlu – əsgər # İmanov Məmmədağa İqab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Mikayıl Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cavad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəcəb Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rüstəm Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Müşfiq Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Xuduş Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərəmov Zaməddin Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Qalası Müslüm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Namiq Qarakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Valeh Əhliman oğlu – əsgər # Qasımov Mustafa Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirzadə Aqşin Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanlı Əkrəm Xudaverdi oğlu – əsgər # Qənbərli Vüsal İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamov Rəcəb Xaydaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tural Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Masim Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəşid Güləhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Natiq Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Malikov Nurlan Dünyamalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Samir Eldəniz oğlu – əsgər # Mehrəliyev Rəsul Nəsimi oğlu – əsgər # Məmmədli Cavidan Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elcan Elburs oğlu – əsgər # Məmmədov Elcan Məmməd oğlu – əsgər # Məmmədov Etibar Səday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İkram Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsa Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mustafa İmran oğlu – əsgər # Məmmədov Sənan Əhməd oğlu – əsgər # Məmmədov Tural Ramiz oğlu – əsgər # Məmmədov Vüsal Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Əkbər Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzaliyev Kamal Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hüseyn Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şirzad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Albert Alim oğlu – əsgər # Muradov Nadir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ələkbər Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Dərgah Namiq oğlu – əsgər # Nurullayev Elnur Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Əyyub Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rajapov Əmrah – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Məhərrəm İsmail oğlu – əsgər # Ramazanov Rail Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Vüsal Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqlı Aslan Tahir oğlu – əsgər # Salmanov Razik Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Sənan Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Cəsarət Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Araz Qubad oğlu – əsgər # Süleymanov Məhərrəm Kərəm oğlu – əsgər # Şahbazov Sarvan Əliməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Rafiq Hikmət oğlu – əsgər # Şəfizadə Saleh Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəkərov Şahin Mirxan oğlu – əsgər # Şərifli Şərif Ərşad oğlu – əsgər # Şirinov Murad Vüqar oğlu – əsgər # Tağıyev Pərviz Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Fərid Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Eldəniz Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Balaqardaş Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Nurlan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Oruc Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Həsən Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Rəşad Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Hüseyn İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Orxan Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Vasib oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} == ABUŞOV AZAD == #[["Vətən uğrunda" medalı]] #[[Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları}} [[Kateqoriya:Vikipediya:Siyahılar]] [[Kateqoriya:"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlər| ]] 3196i14z53o6qf81c0qwicc6uyjmdgy 6599928 6599926 2022-08-28T20:02:27Z Burocan 197349 [[User:Burocan|Burocan]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Photograpy|Photograpy]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki [[Fayl:"Vətən_uğrunda"_medalı.png|thumbnail|right|150px|[["Vətən uğrunda" medalı]]]] '''"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlərin siyahısı''' == 2000 == #Abbasov Asif Nuru oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 mart 2005-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |url=http://www.mns.gov.az/az/pages/74-83.html |access-date=2012-12-01 |archive-date=2012-11-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121109064759/http://mns.gov.az/az/pages/74-83.html |url-status=dead }}</ref> #Bağırov Namiq Sahib oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #[[Akif Çovdarov|Çovdarov Akif Teymurxan oğlu]] (polkovnik) — 16.03.2005 #Ələsgərov Elmar Eldar oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Əliyev Namiq Azərpaşa oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #İsmayılov Allahverən İbiş oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Qulubəyov Mamay Maqsud oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Lətifov Nazim İsfəndiyar oğlu (mayor) — 16.03.2005 #Məmmədov Azər Fərhad oğlu (kapitan) — 16.03.2005 #Məmmədov Firdovsi Firudin oğlu (polkovnik) — 16.03.2005 #Nağıyev Vəli Nağı oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #Tağızadə Nail Rahil oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.03.2005 #[[Çingiz Cəfərov|Cəfərov Çingiz Binnət oğlu]] (leytenant) — 30.06.2005<ref name="e-qanun.az">[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=12233&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 iyun 2006-cı il tarixli, 1545 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> == 2006 == #[[Xalid Quliyev|Quliyev Xalid Hüseynxan oğlu]] — 30.06.2006 #Əlibəyov Mövlan Hacı oğlu (polis baş serjantı) - ölümündən sonra - 30.06.2006 #Hacıyev Samir Ənvər oğlu (polis sıravi) - ölümündən sonra - 30.06.2006<ref name="e-qanun.az" /> #Rzayev Rasim Heydər oğlu (polkovnik-leytenant) - 30.06.2006 == 2007 == #Allahquliyev Vüqar Zülfüqar oğlu (mayor) — 27.03.2007<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-80.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 27 mart 2007-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109063351/http://mns.gov.az/az/pages/74-80.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əsədov Hilal Mirzəli oğlu (general-mayor) — 27.03.2007 #Əsədullayev Ədalət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Əzizov Eldar Həsən oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Nurməmmədov Malik Nurməmməd oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Ömərov Elxan Kavı oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2007 #Tağıyev Ramiz Sadıq oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Usubov Mütəllim Məhiş oğlu (polkovnik) — 27.03.2007 #Hüseynov Zakir Əmir oğlu (polkovnik-leytenant) - 16.08.2007 == 2008 == #[[Zakir Həsənov|Həsənov Zakir Əsgər oğlu]] - general-leytenant — 11.03.2008<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=13707&doctype=0 Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 11 mart 2008-ci il tarixli 2727 saylı '''sərəncamı''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #[[Şirin Xəlilov|Xəlilov Şirin Heydər oğlu]] - general-mayor — 11.03.2008 #Kərimov Əli Hüseyn oğlu (ölümündən sonra) — 24.06.2008. #Mehdiyev Əbülfəz Bəbir oğlu (ölümündən sonra) — 25.06.2008. == 2009 == #Abdullayev Polad Fərrux oğlu (mayor) — 28.03.2009<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-78.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064924/http://mns.gov.az/az/pages/74-78.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Əliyev Əlimusa İsmayıl oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 #Hüseynov Məhəmməd Rəhim oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Xəlilov Tahir Həmid oğlu (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009 #[[Elşad Quliyev (hərbçi)|Quliyev Elşad Vəli oğlu]] (polkovnik-leytenant) — 28.03.2009<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=16429&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2009-cu il tarixli, 212 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az''']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> #Mahmudov Yaşar Mahmud oğlu (baş leytenant) — 28.03.2009 #[[Rauf Məmmədov (hüquqşünas)|Məmmədov Rauf Kərim oğlu]] — 28.03.2009 #Novruzov İlqar Qəzənfər oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Orucəliyev Elnur Akif oğlu (mayor) — 28.03.2009 #Vahabov Fərhad Hüseyn oğlu (general-mayor) — 28.03.2009 == 2010 == #Rzayev Ceyhun Fərzalı oğlu (general-mayor) — 29.03.2010<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-318.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 mart 2010-cu il tarizxli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064910/http://mns.gov.az/az/pages/74-318.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Yaqubov Məzahir Şahbala oğlu (tibb xidməti polkovniki) — 29.03.2010 #Axundov Vaqif Tofiq oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Vəliyev Pərviz Şamir oğlu (polkovnik-leytenant) — 29.03.2010 #Babayev Arif Vaqif oğlu (mayor) — 29.03.2010 #Abbasov Ədalət Hekayət oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010">{{cite web|url=http://www.president.az/articles/615 |title=Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 avqust 2010-cu il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=21 avqust 2010, 19:40 |work= |publisher=president.az |accessdate=2014-06-11 |language=az}}</ref> #Hüseynov Adil Hüseynağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #İbrahimov Mircəlal Cəfərağa oğlu (polkovnik-leytenant) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> #Həmzəyev Rəşad Firidun oğlu (mayor) — 21.08.2010<ref name="21.08.2010"/> == 2011 == #Əhmədov Fuad Ramiz oğlu (mayor) — 18.03.2011<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-248.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 mart 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121109064856/http://mns.gov.az/az/pages/74-248.html |date=2012-11-09 }} {{az}}</ref> #Hüseynov Rüstəm Məhəmməd oğlu (mayor) — 18.03.2011 #İbrahimov Rövşən Xudaverdi oğlu (kapitan) — 18.03.2011 #Ləzgiyev Akif Əkbər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Məmmədov Səlim İmran oğlu (polkovnik) — 18.03.2011 #Seyidov Cavid Mircəfər oğlu (polkovnik-leytenant) — 18.03.2011 #Rzayev Qadir Tələt oğlu (polkovnik-leytenant) — 16.08.2011<ref>[http://www.president.az/articles/2980 Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 avqust 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #Kərimov Zülfü Habil oğlu (Baş Leytenant)-15.08.2011 Masallı rayonu Qızılağac kəndi. == 2012 == #Cəfərov Mahir Sabir oğlu (mayor) — 27.03.2012<ref>[http://www.mns.gov.az/az/pages/74-345.html Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121010184018/http://mns.gov.az/az/pages/74-345.html |date=2012-10-10 }} {{az}}</ref> #Əliyev Elçin Ərsalan oğlu (polkovnik) — 27.03.2012 #Qasımov Vüqar Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Məmmədov Abdulla Əli oğlu (polkovnik-leytenant) — 27.03.2012 #Muradov Seymur Nurəddin oğlu (kapitan) — 27.03.2012 #Novruzov Azər Elşən oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Rəşidov Elşən Ələşrəf oğlu (baş leytenant) — 27.03.2012 #Cəfərov Eyvaz Məmməd oğlu (general-mayor) — 25.06.2012<ref>[http://www.president.az/articles/5255 Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 iyun 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı'''] {{az}}</ref> #[[Mais Bərxudarov|Bərxudarov Mais Şükür oğlu]] (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Hikmət Hüseyn oğlu (polkovnik) — 25.06.2012 #Həsənov Üzeyir Mikayıl oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #İsayev Səid Qurban oğlu (polkovnik-leytenant) — 25.06.2012 #Cəfərov Ceyhun Sədulla oğlu (mayor) — 25.06.2012 #Nuriyev Ramin Sabir oğlu (mayor) — 25.06.2012 #İmanov Şəfayət Kamal oğlu (gizir) — 25.06.2012 #Həsənov Elnar Süleyman oğlu (gizir) — 25.06.2012 == 2013 == #Cəfərov İsrafil Məmməd oğlu - kapitan — 27.03.2013<ref>[http://president.az/articles/7673 Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2013-cü il tarixli '''Sərəncamı''']</ref> #Əliyev Ruzi Əli oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 #Qəhrəmanov Elmar Elman oğlu - kapitan — 27.03.2013 #Manafov Aydın Manaf oğlu - polkovnik — 27.03.2013 #Rzayev Elçin Daxil oğlu - baş leytenant — 27.03.2013 #Yusifov Bəhman Nəriman oğlu - polkovnik-leytenant — 27.03.2013 == 2014 == {{Siyahı sütunlarla|2| #Bağırov Fariz Nəriman oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014">{{cite web|url=http://president.az/articles/11247|title=Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 mart 2014-cü il tarixli Sərəncamı|author=|date=27 mart 2014, 10:10 |work=|publisher=president.az|accessdate=2014-03-27|language=az}}</ref> #Həsənov İlham Məhəbbət oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Mirzəyev Məzahir Vahid oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Oruclu Elmidar Lətif oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Rəhimov İmran Məhəmməd oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> #Şıxəliyev Mövlam Məmmədismayıl oğlu — 27.03.2014<ref name="27.03.2014"/> # Vasyak Aleksandr Petroviç — 24.06.2014<ref name="24.06.2014">{{cite web |url=http://www.president.az/articles/12158 |archiveurl= |archivedate= |title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının və mülki işçilərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2014-cü il tarixli Sərəncamı |author= |date=25 iyun 2014 |work=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı |publisher=[[president.az]] |accessdate=2016-10-18 |language=az }}</ref> # Axundov Elçin Həbib oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əhmədov Bəhram Qardaş oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Əliyev İbrahim Alxan oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Xalıqov Hikmət Kamal oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Rüstəmzadə Hicran Feyruz oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Səmədov Elman Mühyəddin oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Verdiyev Sakit Lifti oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Gülməmmədov Mehman Fərman oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Lətifov İlqar Zakir oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Seyidov Kənan Əlihüseyn oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> # Miriyev Telman Mirbaba oğlu — 24.06.2014<ref name="24.06.2014"/> #Bayramov Davaxan Ağa oğlu — 22.08.2014 #Əzizov Azad Hamlet oğlu — 22.08.2014 #Seyidov Məmmədrəhim Arif oğlu — 22.08.2014 #Abbasov Pərviz Şahbaz oğlu — 22.08.2014 #Hacıyev Elxan Vəli oğlu — 22.08.2014 #Məmmədov Elşən Məmməd oğlu — 22.08.2014 #Namazova Səidə Oktay qızı — 22.08.2014 #Əbdüləlimov Eldar Qüdrət oğlu — 02.07.2014 }} == Əliyev Sərdar == {{Siyahı sütunlarla|4| # Babayev Rasim Rza oğlu – general-mayor # Əfəndiyev Ənvər Zəkəriyyə oğlu – general-mayor # Xəlilov Elçin Xəzənağa oğlu – general-mayor # İsmayılov Rauf Arif oğlu – general-mayor # Abbasov Namiq Mətləb oğlu – polkovnik # Abdullayev Azad Fərəc oğlu – tibb xidməti polkovniki # Allacov Vüqar Vəliş oğlu – polkovnik # Cəlalov Zaur Alxas oğlu – polkovnik # Cəlilov Tahir Mirzə oğlu – polkovnik # Daşdəmirov Mehman Qəhrəman oğlu – polkovnik # Əfəndiyev Samir Sabir oğlu – polkovnik # Əhmədov Bahadır Allahverdi oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əhmədov Etibar İsabala oğlu – polkovnik # Əlibəyov Nazim Əlibəy oğlu – polkovnik # Əliyev İmran Kamran oğlu – polkovnik # Ərəblinski Şərif Ramazan oğlu – polkovnik # Həmidov Məhərrəm Əliəşrəf oğlu – polkovnik # Həmidov Şükür Nəriman oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Həşimov Rauf Sabir oğlu – polkovnik # Xankişiyev Nazim Xasay oğlu – polkovnik # İbayev Natiq Behbud oğlu – tibb xidməti polkovniki # İbrahimov Cabbar Zakir oğlu – polkovnik # İbrahimov Elman Adil oğlu – polkovnik # İbrahimov Natiq Lətif oğlu – polkovnik # İmanov Elman İman oğlu – polkovnik # İsmayılov Səlim Teymur oğlu – polkovnik # Qasımov Akif Akif oğlu – polkovnik # Qasımov Fuad Kamal oğlu – polkovnik # Mehdiyev Elşad Sabir oğlu – tibb xidməti polkovniki # Mehrəliyev Sadiq Nadir oğlu – polkovnik # Məmmədov Aqil Qurbəddin oğlu – polkovnik # Məmmədov Elnur Teymur oğlu – polkovnik # Məmmədov Müşfiq Xıdır oğlu – polkovnik # Məmmədov Pərviz Kamal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vaqif Şahbaz oğlu – polkovnik # Mirzəliyev Elşad Həsənqulu oğlu – polkovnik # Mirzəyev Zahid İbrahim oğlu – polkovnik # Mustafayev Əli Mustafa oğlu – polkovnik # Mürsəlov Vüqar Rzaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nəbiyev Ceyhun Həsən oğlu – polkovnik # Nəbiyev Firuddin İsaxan oğlu – tibb xidməti polkovniki # Nudirəliyev Zaur İsmayıl oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Orucov Tofiq Miryusif oğlu – polkovnik # Osmanov Nazim Əlisman oğlu – polkovnik # Salmanov Rəşad Namiq oğlu – polkovnik # Samidli Babək Mətləb oğlu – polkovnik (ölümündən sonra) # Talıbov Qabil İsmayıl oğlu – polkovnik # Təhməzov Elçin Ənvər oğlu – polkovnik # Vəliyev Elçin Vəliəhəd oğlu – polkovnik # Yusifli Müzəffər Qəzənfər oğlu – polkovnik # Abbasova Günel Kamil qızı – polkovnik-leytenant # Abdullayev Xəyyam Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Rasim Yaqub oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı (ölümündən sonra) # Abdullayev Səbuhi Salam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdurahmanov Əfqan Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Ağaverdiyev Zamiq Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev Həmdəm Mayıl oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Mail Mehman oğlu – polkovnik-leytenant # Avnilov Avnil Pisaxoviç – polkovnik-leytenant # Babayev Qəzənfər Filman oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Samir Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Bağıyev Zaur İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Baxşəliyev Qərib İnqilab oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Balayev Zaur Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Bəyov Firdovsi Feyzulla oğlu – polkovnik-leytenant # Canbaxışov Rahib Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Namiq Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Cəbiyev Rövşən Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərli Cəfər Azad oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Elvar Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Kənan Qaraş oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ramiz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəfərov Zaur Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Cəmilov Tərlan Kamil oğlu – polkovnik-leytenant # Dadaşov Bəhruz Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # Eldarov Elçin Aslan oğlu – polkovnik-leytenant # Eyvazov Azər Şaban oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Orxan Nadir oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Telman Eldar oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Çingiz Ədil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Elgün Aqil oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Hikmət Rövşən oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Ramil Şirbağır oğlu – ehtiyatda olan polkovnik-leytenant # Əliyev Səfaqət Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Əsədov Cəmil Zabit oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Əli Yolçu oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Samir Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Əsgərov Zaur Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Fərhadov Cavid Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Həmidov Nadir Həkət oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Anar Məmmədzadə oğlu – polkovnik-leytenant # Həsənov Fərahim Vahid oğlu – polkovnik-leytenant # Hətəmov Müşfiq Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Hümbətov Emin Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Əkbər Ənvər oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Vidadi Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Xeyrulla Mais oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimov Rəşad Şirin oğlu – polkovnik-leytenant # İsayev Qüdrət Burhan oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Əvdil Əsgər oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Qurban Adil oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Ramil Zülfüqar oğlu – polkovnik-leytenant # Qarayev Cavidan Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Qasımov Faiq Qaçay oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Yusif oğlu – 2-ci dərəcəli kapitan # Qasımov Ramiz Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qazəhmədov Yunus Murad oğlu – polkovnik-leytenant # Qədirov Kamran Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Mehman Nərman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Qəribov Orxan Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qubadov Emin Hidayət oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Rəşad Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Qadir Ağaqədir oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Elşən Fazil oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Əli Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Məmməd Əsədullah oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Sadiq Sadəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Soltan Akif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Yəhya Səməd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Mərdan Ürfət oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Sədi Süleyman oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Musayev Zaur Güləhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Mürsəlov Cavid Aləm oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Kamran Nurəli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucəliyev Vidadi İmaməli oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Nail Rəfail oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Osmanov Rafiz Ömər oğlu – polkovnik-leytenant # Pirimov Etibar İsgəndər oğlu – polkovnik-leytenant # Ramaldanov Babək Meyvəddin oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Fəqan Səlim oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Rəşad Xanlar oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Eldəniz Ağalar oğlu – polkovnik-leytenant # Süleymanlı Zaur Faiz oğlu – polkovnik-leytenant # Şirəliyev Elman Şirəli oğlu – polkovnik-leytenant # Şirvanov Mehman Mirəziz oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Şükürov Xəyam Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Tağıyev Ruslan Fuad oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Təhməzov Elzamin Kamal oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Umarov Elşən Fərzi oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalabdinov Elmar Cəbrayıl oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Samir Sahib oğlu – mayor # Abdullayev Azər Abazər oğlu – mayor # Abdullayev Teymur Ağabəy oğlu – mayor # Abdurəhmanov Bəhruz Aydın oğlu – mayor # Abuşov Bəhruz Zabid oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Teymur Ələsgər oğlu – mayor # Ağayev İdrak Ağalar oğlu – mayor # Ağayev Ramil Mərdan oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Əhməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Axundov Elsevər Elşən oğlu – mayor # Alıyev Elçin Bayram oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Əfqan Kərəm oğlu – mayor # Allahyarov Rasim Şaynalı oğlu – mayor # Azayev Asif Məhəmmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Rahib Bəxtiyar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Babayev Zamiq Cahangir oğlu – mayor # Bağırov Dəyanət Rəşid oğlu – mayor # Baxışov Ayaz Bəhram oğlu – mayor # Baliev Hüseynağa Salman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elburus Eyvaz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Vaqif oğlu – mayor # Bayramov İqbal Əhmədağa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Bayramov Vüsal Telman oğlu – mayor # Bərxudarov Toğrul Məmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Budaqov Rəşad Ramiz oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Gündüzoviç – mayor (ölümündən sonra) # Cəfərov Şahlar Fəzail oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Cumayəddinov Xəyal Elxan oğlu – mayor # Dəmirli Dəyanət Nazir oğlu – mayor # Eyyubov Elgiz Çingiz oğlu – mayor # Əhədzadə İlkin Qələmşah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əhmədov Bəhruz Vahid oğlu – mayor # Əhmədov Cahid Ələkbər oğlu – mayor # Əhmədov Vidadi Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əkbərov Ənvər Nadir oğlu – mayor # Ələkbərov Fərid Tahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Ələkbərov Zaur Qasım oğlu – mayor # Əliyev Alim Fəxrəddin oğlu – mayor # Əliyev Asiman Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Əli oğlu – mayor # Əliyev Eynur Vaqif oğlu – mayor # Əliyev Həmid Rəşid oğlu – mayor # Əliyev İlkin Nizami oğlu – mayor # Əliyev Malik Təvəkkül oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əliyev Samiq Hümmət oğlu – mayor # Əsgərov Novruz Ələddin oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Əsgərov Rüfət Mürvət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Nicat Osman oğlu – mayor # Gülverdiyev Təhmasib Mirzəkişi oğlu – mayor # Hacıyev Abakar Məhəmməd oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Aslan Şahmərdan oğlu – mayor # Hacıyev Elnur Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Habil Əvəz oğlu – mayor # Hacıyev Ramid Nəriman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hacıyev Rəşad Qurban oğlu – mayor # Heydərov Amid Rəbbil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həmidov Elçin Elyas oğlu – mayor # Həsənov Fikrət Kərəm oğlu – mayor # Həsənov Xəyal Cəmil oğlu – mayor # Həsənov Qismət Kamil oğlu – mayor # Həsənov Rövşən Qabil oğlu – mayor # Həsənov Sadiq Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həşimov Araz Şamməd oğlu – mayor # Həşimov Həşim Əzim oğlu – mayor # Höccətov Elşad Höccət oğlu – mayor # Hüseynov Nazim Yaqub oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Ravin Bahəddin oğlu – mayor # Hüseynov Rəhim Qədir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Hüseynov Səməd Mahir oğlu – mayor # Xəlilov Bayram Xəzənağa oğlu – mayor # İbadov Aqşin Nazim oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İbrahimov İlkin Ələkbər oğlu – mayor # İbrahimov Rəşad Nəriman oğlu – ədliyyə mayoru # İmanov Adəm İman oğlu – mayor # İsayev Amid Rizvan oğlu – mayor # İsmayılov Elməddin Ədalət oğlu – mayor # İsmayılov Fuad Murad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsmayılov Natiq Əjdər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəşad Rasim oğlu – mayor # Kazımov Anar İlyaz oğlu – mayor # Kəlbalıyev Səyavuş Hümbət oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Kərəmli Elçin Cahangir oğlu – mayor # Kərimov Anar Sabir oğlu – mayor # Kərimov Əlizamin Səxavət oğlu – mayor # Kərimov Ramil Aydın oğlu – mayor # Kərimov Taleh Adil oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qaflanov Şixamir Oruc oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qarayev Elman Əli oğlu – mayor # Qarayev Ramil Ələsgər oğlu – mayor # Qasımov Abbas Rza oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qasımov Əvəzağa Böyükbala oğlu – tibb xidməti mayoru # Quliyev Elnur Eldar oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Quliyev İlqar Akif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Qurbanov Adil Habil oğlu – mayor # Qurbanov Ramin Məhəmməd oğlu – mayor # Malxasov Anar Yaşar oğlu – mayor # Mansurov Elçin Elşən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Maşıyev Asəf Volodya oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Rafiq Tofiq oğlu – mayor # Məlikov Vüsal Nüsrət oğlu – mayor # Məmmədov Anar Elşad oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Rafael oğlu – mayor # Məmmədov Emil Rasim oğlu – mayor # Məmmədov Əflatun Mübariz oğlu – mayor # Məmmədov Əlövsət Əli oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Ağabəy oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Xanoğlan oğlu – mayor # Məmmədov Seyran Əlisuvar oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Natiq oğlu – mayor # Məmmədov Zaur Zakir oğlu – mayor # Məsimov Filman Çingiz oğlu – mayor # Mikayılov Azər Əmrah oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Mikayılov Ramil Rafiq oğlu – mayor # Miriyev Vüsal Rafik oğlu – mayor # Möhsünov Əsgər Rəhim oğlu – mayor # Möhsünov Möhsün Camal oğlu – mayor # Muradov Səməd Əli oğlu – mayor # Musayev Bayram Əliqulu oğlu – mayor # Musayev Natiq Ələsgər oğlu – mayor # Mustafazadə Qabus Hacıməmməd oğlu – mayor # Mürsəliyev Sübhi Balamirzə oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Nəsirov Əhməd Bəxtiyar oğlu – mayor # Nəsirullazadə Rauf Şükür oğlu – mayor # Novruzov Vüqar Əliağa oğlu – mayor # Nuriyev Valeh Gülxan oğlu – mayor # Orucov Elşən Yavər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Elsevər Vaqif oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Paşayev Riyad Mirzəli oğlu – mayor # Rzayev Şahin Dədəbəy oğlu – tibb xidməti mayoru # Sadıqov İlqar Çoban oğlu – mayor # Salahov Məmməd Əbülfət oğlu – mayor # Salayev Natiq Akif oğlu – mayor # Seyidəhmədov Ruslan Seyidşah oğlu – mayor # Süleymanov Emin Bəhmən oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Mustafa oğlu – mayor # Şükürov Anar Mehman oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Talıbov Kərim Vahid oğlu – mayor # Tanrıverdiyev Elşən Elyar oğlu – mayor # Vəliyev Bəxtiyar Yediyar oğlu – mayor # Vəliyev Vüsal İslam oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zamanov Sənan Qahir oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Müseyyib Saleh oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Zeynalov Rəşad Zakir oğlu – mayor # Abbasov Pərvin Vasif oğlu – kapitan # Abdullayev Amil Hümbət oğlu – kapitan # Abdullayev Baxışəli Əziz oğlu – kapitan # Abdullayev Rəşad Arif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abdullazadə İlham Məmmədəli oğlu – kapitan # Abdurrahmanov Nicat İlqar oğlu – kapitan # Abdurrəhmanov Hafiz Xalid oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ağabalayev Qadir Malik oğlu – kapitan # Ağazadə İlkin Adil oğlu – kapitan # Babayev Nihad Akif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Babayev Şamil Baloğlan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Anar Mübariz oğlu – kapitan # Bədrəddinli Valeh Xaləddin oğlu – kapitan # Cabbarov Seymur İlham oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Ağaddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərli Həmid Kərim oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Amid Güləddin oğlu – kapitan # Cəmiyev Aşur Bəybala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Fuad Əlişiroviç – kapitan # Dilavərzadə Vasif Rasif oğlu – kapitan # Dursunov Fərid Fazil oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Ellazov Tural Şikar oğlu – kapitan # Əhədov Cavid Zabil oğlu – kapitan # Əlirzayev Rza Kamil oğlu – kapitan # Əliyev Ceyhun Yusif oğlu – kapitan # Əliyev Fəzail Cahan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Fizuli Vidadi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Rəşad Əmiralı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əliyev Seydəli Seydəmir oğlu – kapitan # Əsədov Elyar Arif oğlu – kapitan # Əsgərov Samid Gülmalı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Əzimov Cavid İsa oğlu – kapitan # Fərəcov Kamran Qılman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Fətəliyev Zaur Zakir oğlu – kapitan # Foladi Həbib Nüsrət oğlu – kapitan # Hacıyev Hikmət Şubay oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hacıyev Xəqani Mübariz oğlu – kapitan # Həmidov Mahur Mahir oğlu – kapitan # Həsənov Babək Aftandil oğlu – kapitan # Həsənov Ceyhun Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov Əsəd Fərhad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həsənov İlkin İlham oğlu – kapitan # Həşimov Fərrux Mirzəmməd oğlu – kapitan-leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Türkay Nizami oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Amir Hüseynağa oğlu – tibb xidməti kapitanı # Hüseynov Emil Hüseynbala oğlu – kapitan # Hüseynov Hüseyn Həsənqulu oğlu – kapitan # Hüseynov Mehdi Arif oğlu – kapitan # Hüseynov Şahnur Şahin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Şirbala Hüseynbala oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynov Ülvü Möhsün oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Həmidağa Bağı oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Xanmədov Samir Nazir oğlu – kapitan # Xurşudov Ramil Ağayar oğlu – kapitan # İbrahimov Elsevər Elşad oğlu – kapitan # İbrahimov Vüqar Rəşid oğlu – kapitan # İdrisov Bəhruz Fərhad oğlu – kapitan # İsayev Ehtiram Teymur oğlu – kapitan # İsgəndərov Arzu Seymur oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İslamov Samir Xalıq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mübariz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov İmamverdi Yoloğlu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Kamran Vaqif oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Zakir oğlu – kapitan # İsrafilov Kənan Faiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kazımov Elvin Ədalət oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Kərimov Tofiq Dadaş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qasımzadə Sərvan Seymur oğlu – kapitan # Qəhrəmanov Ruslan Mehman oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qubatov Zülfüqar İsmi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Hətəmxan Məti oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Rəşad Əfras oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Sənan Asif oğlu – kapitan # Quliyev Şahmar Kəmaləddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Qurbanov İmran İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mahmudov Cavid Hilal oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Valeh oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hamlet oğlu – kapitan # Mehralıyev Əvəz Arif oğlu – kapitan # Meydanov Elməddin Bahəddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məlikov Aqil Niyaz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Kərəm oğlu – tibb xidməti kapitanı (ölümündən sonra) # Məmmədov Azər Kərəm oğlu – kapitan # Məmmədov Fuad Faiq oğlu – kapitan # Məmmədov Pərviz Ələddin oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Arif oğlu – kapitan # Mənəfov Elnur Elsevər oğlu – kapitan # Mikayıllı Samir Sabir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ziya Niyaz oğlu – kapitan # Muxtarov Urxan Nazim oğlu – kapitan # Musibov Veysəl Yadullayeviç – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Hamlet oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Rəvan Mövlüd oğlu – kapitan # Nəcəfov İlkin Misir oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəcəfov Vüqar Aydın oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəxri Şahmar oğlu – kapitan # Nəsirov Razim Asim oğlu – kapitan # Noçuyev Surxay Əbdul oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Orucov Cavid Hüseyn oğlu – kapitan # Pənahov Rövşən Mahmud oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov İsmayıl Məhəmməd oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Səmədov Səfa Zöhrab oğlu – kapitan # Sərkarov Roman Kamran oğlu – kapitan # Sultanov Sərdar Səfər oğlu – kapitan # Şahverdiyev Vüsal İlham oğlu – kapitan # Şəmsədov Ceyhun Üzeyir oğlu – kapitan # Şıxıyev Elmar Etibar oğlu – kapitan # Şikarov Nəcəf Şikar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Əliş oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Vidadi oğlu – kapitan # Tağıyev Elçin Ağaqulu oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Tağıyev Elman Əli oğlu – kapitan # Təhməzov Elşad Fəxrəddin oğlu – kapitan # Useynov Ceyhun Elşad oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Azad Rafiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Zeynalov Kamil Fikrət oğlu – kapitan # Zeynalov Tural Ruslan oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Abbasbəyli Həmid Cavanşir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbaslı Arif Firuz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Ağaqardaş İlham oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Aydın Şahzadə oğlu – baş leytenant # Abdullayev Elşən Sabir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev İbrahim Habil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abdullazadə Abdulla Abutalıb oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Ağayev Elçin Zakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Azər oğlu – baş leytenant # Alqayev Harun Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Babək Bəxtiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elşad Zaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tofik Eldar oğlu – baş leytenant # Bababəy Şamil Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babaxanov Elman Ağamirzə oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Vüsal Sübbuh oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vaqif Eldar oğlu – baş leytenant # Bayramov Ramin Hüseynağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Valeh Vahid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Azay Cəlal oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Cəfərli Ayaz Qorxmaz oğlu – baş leytenant # Cəfərov Mətləb Məhəmməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Dadaşov Vasif Alihəsən oğlu – baş leytenant # Dadaşzadə Mahir Qərib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Emnalıyev Orxan Eyvaz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhədov Tural Rahil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədov Əhməd Oktay oğlu – baş leytenant # Əhmədov Gülağa Əli oğlu – baş leytenant # Əhmədov Nahid Novruz oğlu – baş leytenant # Əhmədov Şahin Arzu oğlu – baş leytenant # Əhmədov Teymur Cəfər oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Azad Rövşən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Famil Ağaəhməd oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu – baş leytenant # Əkbərov Fərrux Firdovsi oğlu – baş leytenant # Ələkbərov Əlisahib Selman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Röyal Fərmail oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlili Elvin İnqlab oğlu – baş leytenant # Əlimov Elvin Nəsrəddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Əliyoldaş oğlu – baş leytenant # Əliyev Rzalı Rəşid oğlu – baş leytenant # Əliyev Sərxan Qabil oğlu – baş leytenant # Əlizadə Fuad Nazim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Qorxmaz Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Nihad Bəhman oğlu – baş leytenant # Əmirli Sərxan Əmir oğlu – baş leytenant # Əsədov Əsəd Cəmaləddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsədzadə Peyman Həbib oğlu – baş leytenant # Əsgərli Kamil Həsənqulu oğlu – baş leytenant # Əsgərli Tural Ələmdar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Rauf Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əyyubov Ceyhun Savalan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elçin Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Elgün Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əzizov Xəyyam Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Fərəməzov Nurlan Əhliman oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # (ölümündən sonra) # Fərzalıyev Samiq Misir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gözəlov Xalid Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Gülüşov Tərlan Salman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Ayxan Vaqif oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Hacıyev Hacı Firidun oğlu – baş leytenant # Hacıyev İsmət Şölət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Natiq oğlu – baş leytenant # Hacıyev Qasım Fail oğlu – baş leytenant # Hacıyev Tural Gəncəli oğlu – baş leytenant # Həmidov Mixail Hamletoviç – baş leytenant (ölümündən sonra) # Həsənli Cəlal Rəfayıl oğlu – baş leytenant # Həsənov Elşən Rövşən oğlu – baş leytenant # Həsənov Əmrah Kamil oğlu – baş leytenant # Həsənov Ramin Hümmət oğlu – baş leytenant # Həsənov Saleh Sakit oğlu – baş leytenant # Hümbətov Azad Arif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Etiram Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Əmrah Namik oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynli Nurlan Yusif oğlu – baş leytenant # Hüseynov Cəlal Rafiq oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Oktay oğlu – baş leytenant # Hüseynov Əfşan Əbülfəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərrux Baxış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Nəbi Hacıbala oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Bəhmən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Raqib Adil oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xasıyev Röyal Abuzər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilli Namiq Həsən oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilov Araz Yaşar oğlu – baş leytenant # Xəlilov Bəxtiyar İlham oğlu – baş leytenant # Xıdırov Elgün Fuad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbadov Murad Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbayev Elmar Hikmət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İbrahimli Adil Asəm oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İlqarlı Pərviz İlqar oğlu – baş leytenant # İskəndərov Vüsal Vahid oğlu – baş leytenant # İsmayılov Abbasəli İmamqulu oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aslan Əvəz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Elmar Talıb oğlu – baş leytenant # İsrəfilov Elmar Vilayət oğlu – baş leytenant # Kazımov Kamran Qurbanəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Vüsal Kamran oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Elvin Qəşəm oğlu – baş leytenant # Kərimov Sənan Rəhman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Tərlan Daşqın oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qabilli Zaur Nəzər oğlu – baş leytenant # Qabilov Səməd Yusif oğlu – baş leytenant # Qaragözov Məhəmməd Cəlal oğlu – baş leytenant # Qasımov Həmid Oruc oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qasımov Şöhrət Şakir oğlu – tibb xidməti baş leytenantı (ölümündən sonra) # Qəfərli Ülfət Qismət oğlu – baş leytenant # Quliyev Əvdil Qardaşxan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Əlimərdan Fəttah oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Qureşli Firuz Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mahmudov Emin Pünhan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mailov Namiq Abış oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fuad İmaməddin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məlikov Mahmud Təhmasib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmiyev Valeh İsbat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Adil Nadir oğlu – baş leytenant # Məmmədli Sübhan Səbuhi oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Səfiyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vahid oğlu – baş leytenant # Məmmədov Xəzər Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədov Sahil Rasim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Zakir oğlu – baş leytenant # Məmmədov Ümman Rafiq oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə İlkin Əzizağa oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mərdanov Nemət Zakir oğlu – baş leytenant # Mikayılov Fuad Firudin oğlu – baş leytenant # Mikayılov Ramiq Namiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmar Şahin oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hikmət Elçin oğlu – baş leytenant # Mirzəyev Şamil İsmayıl oğlu – baş leytenant # Muradlı İlkin İlyas oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Fərid Mikayıl oğlu – baş leytenant # Mustafayev Təhmasib Sərməst oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Namazov Məhəmməd Ziyəddin oğlu – baş leytenant # Nəcəfov Cəmil Nəcəf oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmədov Namik Hafiz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Nəhmətov Ceyhun Ehtiqad oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Nəhmətov Nahid Faiq oğlu – baş leytenant # Nəsibov Xaliddin Vaqif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Novruzov Əkrəm Bəhram oğlu – baş leytenant # Nuriyev Nurməmməd Qurban oğlu – baş leytenant # Nurzadə Rövşən Əli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Amil Əhliman oğlu – baş leytenant # Paşayev Daşdəmir Əlizaman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimli Kamil Vəli oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Elvin Ehtiram oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəhmanov Orxan Tofiq oğlu – baş leytenant # Rəsulzadə Təbriz Əfrayim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rəşidzadə Səid Nofəl oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rustamov Ruslan Nüsrət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rüstəmov Sərxan Tehran oğlu – baş leytenant # Rzayev Zülfü Zeyni oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Rzazadə Həsən Vüqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqlı Məmmədhəsən Meydan oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Sadıqov Rəhim Soltanağa oğlu – baş leytenant # Seymur Hüseyn oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfəri İltifat İlhamin oğlu – baş leytenant # Səfərli Cavid Xaliq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Hikmət İldırım oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Orxan Şamil oğlu – baş leytenant # Səyyadov Fizuli Fəzli oğlu – baş leytenant # Süleymanlı Aqil Akif oğlu – baş leytenant # Şahmirzəyev Nurbala Elçin oğlu – baş leytenant # Şirəliyev Sahib Yusif oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şirinli Mərhəmət Ariz oğlu – baş leytenant # Şükürov Samir Təyyub oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Tağılı Məhəmmədəli Hafiz oğlu – baş leytenant # Telmanlı Allahyar Elman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İlqar Cahit oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Vəliyev İsmayıl Mehman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yaqublu Əliqismət Mükafat oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Yarməmmədov Mübariz Elxan oğlu – baş leytenant # Yusifov Elnur Qabil oğlu – baş leytenant # Zakirov Elvin Ağasəlim oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zamanov Rəşad Mətləb oğlu – baş leytenant # Zeynalov Elnur Elsevər oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov İlqar Natiq oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Murtuz Çingiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov Teymur Feyruz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Ələsgər Yusif oğlu – leytenant # Abdullayev İsa Vəzir oğlu – leytenant # Abdullayev Kənan Mübariz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abdullayev Rəşad Sahib oğlu – leytenant # Ağamaliyev Şəhriyar Əvəz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Mirlətif Mirislam oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Aslanov Tural Elşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atakişiyev Tərlan Dərgah oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Atayev Nicat Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Əli Həsən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Ramin Mehman oğlu – leytenant # Bağırov Süleyman Loğman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Natiq Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramlı Elmar İsa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Azər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Bədəlov Aqşin Şahin oğlu – leytenant # Bəşirov Hakim Nizam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Cavadov Cəlil Nəcəf oğlu – leytenant # Cavadov Namiq Rəhbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Ceyhun Zeynal oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Eyyubov Tural Yadulla oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbdürrəhimli Habil Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əbilov Kamal Vidadi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Adil Qədir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əhədli Ümidəli Şirvan oğlu – leytenant # Əhmədli Şahid Gülməmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əhmədli Tural İkram oğlu – leytenant # Əhmədov Elnur Murad oğlu – leytenant # Əjdərov Rəhman Rasim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əkbərov Əmrah Şahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ələkbərov Telman İqdam oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Əmirulla Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ənvər Nizami oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Fərmin Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Mustafa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev İmran Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Mirzağa Məmmədbağır oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Qurban oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Samir Əliheydər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əlizadə Pərvin Vüqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ənvərli Aqşin Faiq oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Əsədov Emil Balaqardaş oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Elçin Yalçın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Musa Əlifağa oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əskərzadə Ramil Əskər oğlu – leytenant # Əzizov Teymur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Feyzullayev Zahir Eyvaz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Göyüşov Sərvan Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Bayram oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Heydərov Vasif Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həməşəyev Qismət Oruc oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həmidov Rəsman Mərdan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Aqil Nofəl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həsənov Qurban Mehman oğlu – leytenant # Həsənov Nurlan Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Həşimov Nağı Anar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldost Asəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Mətin Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Xəlilbəyli Turqut Nadir oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Xəlilov Coşqun Mikayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmaməliyev Sərraf Murtuzəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İmanlı Murad Müşviq oğlu – leytenant # İmanzadə Ayaz Daşqın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İslamov Bəxtiyar Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Aqil Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Rabil Elbrus oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # İsmayılov Ramil Asəf oğlu – leytenant # İzzətli Fərid Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kazımov Rusif Yusif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Kərimov Asif Məmməd oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Koroğluyev Tural Cavanşir oğlu – leytenant # Qasımov Hafis Cavanşir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qədimov Güloğlan Nurəddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Elməddin Niyaməddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənbərli Elton Baba oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qənimətov Ətraf Oktay oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qorçuyev Anar Nadir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Daşqın Ramiz oğlu – leytenant # Quliyev Həsən İbrahim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramin Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Vəli Vəli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Quluzadə Kamran Pərviz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Qurbanov Rauf Vahid oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidov Aqil Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məcidzadə Teymur Tehran oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ülvü Tahir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Vüsal Aslan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Nicat Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədli Sənan Səlim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ayxan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Namiq oğlu – leytenant # Məmmədov Elcan Zöhrab oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Əziz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Etibar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Vəlhad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Elçin oğlu – leytenant # Məmmədov Kənan Nifdalı oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəzənfər Habil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Zakir oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Ramiz oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəhriyar Müzəffər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədov Uğur Qulu oğlu – leytenant # Məmmədov Ümid Fərman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Elvin İlham oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Mənsimli Rüfət Ağamalı oğlu – tibb xidməti leytenantı # Möhsümov Elmar Rövşən oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Siyavuş Akif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nadirli Ərtoğrul Hümbət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nağıyev Murad Mayıl oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəbiyev Orxan Rza oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəciyev Xalid Qabil oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Qəşəm oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev Ceyhun Bahadur oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niftəliyev İlyas Güloğlan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Niyazov Elvin Nəcəf oğlu – leytenant # Novruzov Natiq Heydər oğlu – leytenant # Nuruyev Cavid Əşirəf oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Xalid Saleh oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Orucov Nemət Əkbər oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Piriyev Səttər Fuad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəcəbov Röyal Çingiz oğlu – leytenant # Rəhimov Rəşad İlqar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Rəhimov Tural Arif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Sadiqov Emin Rəşadət oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Salmanov Tariyel Allahverdi oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Seyidov Nihat Mehman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Səfərov Şahmar Nazim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Süleymanlı Kənan Sadıq oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəbiyev Məhəmməd Vaqif oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Şəmilov Azər Elyas oğlu – tibb xidməti leytenantı (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Əli oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Vəlizadə İbrahim Malik oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yaqubov Mayis Rəhim oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Yusubov Elzar Süleyman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zamanlı Məmməd Rəhman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Məhəmməd Bəxtiyar oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Rəfail oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Zeynalzadə Rauf Zahid oğlu – leytenant # Abbasov Seymur Muşfiq oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Namaz Baxış oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Cəsarət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfli Sadiq Nüsrət oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Nəcəfov Yaqub Məhəmməd oğlu – kiçik leytenant (ölümündən sonra) # Abbasov İntiqam Yavər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Sahil Səfər oğlu – baş gizir # Abdullayev Eldar Firidun oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağamirov Şixmir Qabil oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Fərid Səid oğlu – baş gizir # Ağayev Rauf Şahqasım oğlu – baş gizir # Ağayev Zülfü Ağalı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Şahin Hüseynbala oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Babayev Murad Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İlqar Rasim oğlu – baş gizir # Bədəlov Oktay Ələddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Sübhan Rahim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Sakit Əhliman oğlu – baş gizir # Əhmədov Yasən Yelmar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Fərman oğlu – baş gizir # Əliyev Elçin Habil oğlu – baş gizir # Hacıyev Teymur Zaur oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Kazım Əziz oğlu – baş gizir # Hüseynli İlqar Şəmiyyət oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Ramil Xaliq oğlu – baş gizir # İsmayılov Camal Vidadi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Nizaməddin İsmayıl oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüsal Nəbi oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Rəmal Saleh oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Rəvan Elxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Nuralı oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Qurbanəliyev Tapdıq Dövlətxan oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Mərdan Əhməd oğlu – baş miçman (ölümündən sonra) # Mehtiyev Paşa Ehtibar oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Lətif oğlu – baş gizir # Məmmədov Elmir Nadir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fariz Cabir oğlu – baş gizir # Məmmədov Maarif Məmməd oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Mahir Ağasəlim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mikayılov Nahid Soqat oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Fariz Hacağa oğlu – baş gizir # Namazov Məhəmməd Əhməd oğlu – baş gizir # Nəzərov İnqilab Tacı oğlu – baş gizir # Niftəliyev Mehrab Söhrab oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Nurmətov Çoban Razaddin oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Ömərov Elvin Xeybər oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Poladov Aynur Şıxbaba oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov İlham Tahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Taleh Sabir oğlu – baş gizir # Səlimli Bakıxan Alim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov İlkin Mahir oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Şabanov Ramin Bayraməli oğlu – baş gizir # Tanrıverdiyev Azər Ziyadəli oğlu – baş gizir # Tarverdiyev Ayxan Xanverdi oğlu – baş gizir # Yusifli Azər Nazim oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Mehman Musa oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Yusifov Ramil Mürşid oğlu – baş gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ceyhun Natiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Hüseyn Əlizadə oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Ruslan Abbas oğlu – gizir # Abbasov Tariyel Maarif oğlu – gizir # Abdullayev Hasil Miryusif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Sərxan Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanlı Sübhan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abdurahmanov Elvin Əbülfəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abışov Alim Həsən oğlu – gizir # Abışov Babək Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Cəlal Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ağayev İlkin Tehran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Axundov Mirzə Musa oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Alıyev Azər Aydın oğlu – gizir # Alıyev Laçın Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alıyev Vahid Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Alməmmədov Emin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Ağasadıq Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Babək Sakit oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Xəyal Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Aslanov Səməd Akif oğlu – gizir # Azayev Sadiq Xubyar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Elməddin Cəfərqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad Ağabəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Balayev Orxan Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Baloğlanov Nicat Mahmud oğlu – gizir # Bayramov Xəqani Məmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Bayramov İsmət Əmirağa oğlu – gizir # Bayramov Samir Elxan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Budaqov Rufiz Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Vidadi Cəbrayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cabbarzadə Məmmədiyə Məhəmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cavadlı Nemət Cavid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Xəyal Xəlil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərli Orxan Etibar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Elməddin Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Etibar Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Tərlan Şakir oğlu – gizir # Cəmilli Xəqani Mənsur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Cəmilli Şakir Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Çobanov Orxan Zahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşov Elvin İmanqulu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kamran Rövşən oğlu – gizir # Dadaşzadə Yalçın İsmayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Dövlətli İskəndər Vüqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emil Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əhmədov Emin Seymur oğlu – gizir # Ələkbərov Allahverdi Məzahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Bağır Əsəd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Məhəmmədəli Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Naiq Faiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Niyaməddin İsrafil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələkbərov Vüqar Telman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli İlkin Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ələsgərli Zaur Mübariz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlisoltanov Vahid Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Dəyanət Ələsgər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Xəqani Füzuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən Ramiz oğlu – gizir # Əliyev Rüfət Fizuli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Səbuhi Teyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Ceyhun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sənan Əlisəfa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Sirac Aydın oğlu – gizir # Əliyev Vüsal Məhəmmədəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əlizadə Adil Aydın oğlu – gizir # Əlizadə Tahir Qəribəli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmənov Məhəmməd İltizam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əmirli Tofiq Şəmsəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərli İntiqam Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əsgərov Asəf İlqar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzimov Cavanşir Calal oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Əzizov Elvin Əfrail oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Feyziyev Sadiq Tahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Göyüşov Məzahir Niyaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Haşımov Tərzan Qəhrəman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmzəyev Novruz Bəkir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Telman Rafiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Emin İman oğlu – gizir # Həsənov Faiq Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov İbrahim Firdovsi oğlu – gizir # Həsənov Nicat Əkbər oğlu – gizir # Həsənov Səddam Aydın oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həsənov Şamil Davud oğlu – gizir # Həsənov Umud Sərvan oğlu – gizir # Həsənzadə Famil Şiraslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həşimli Cəmil Əflatun oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hətəmli Samid Cəmil oğlu – gizir # Hümbətov Ruslan Səlim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Aslan Malik oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Sehran oğlu – gizir # Hüseynov Kərim Tərlan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Nurlan Madər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Pərviz Elşən oğlu – gizir # Hüseynov Ramin Qüdrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Sadiq Mütəllim oğlu – gizir # Hüseynov Taleh Valeh oğlu – gizir # Hüseynzadə Röyal Yaşar oğlu – gizir # Xakiyev Calal Rövşən oğlu – gizir # Xəlilov Nadir Ağadadaş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Namiq İlyas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Xəlilov Ruslan Əkbər oğlu – gizir # Xosizadə Müşfiq Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Zamanət Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Emil Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əsəd Bəybala oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Akif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İskəndərov Elvin Mətləb oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Ceyhun Abbas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əmrah Xudaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Novruz Nürəddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Rusif Xeybər oğlu – gizir # İsmayılov Səməd Habil oğlu – gizir # İsmayılov Tahir Niyazi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Səməndər Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Kazımov Bağır Nəzər oğlu – gizir # Kazımov Çingiz Mirzəağa oğlu – gizir # Kazımov İlkin Xanməmməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qanıyev İsaxan İsaman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Baba Əhməd oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Faiq Mayıl oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Hüseyn Kamil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Qoşqar Atakişi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qədirov Şahin Bayram oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəfərov Saməddin Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qəniyev Cahid Şaiq oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Tədbir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Şəhriyar Nəsib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qurbanov Ramil Sudeyif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Vasif Gülhəsən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zahir Zakir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məcidov Rafiq Rasim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ariz Fərzulla oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Süleyman Səfər oğlu – gizir # Məmişli Sahil Ağaverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Rüfət Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Turan Raqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Amid Müqabil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavid İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşad Əvəz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Vətən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Bayramşah oğlu – gizir # Məmmədov İbrahim Nakam oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmət Hikmət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Hüseyn oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Kərim Namil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Rza oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Asif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Sahil Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Səadət Lazım oğlu – gizir # Məmmədov Səbuhi Hümbət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Nadir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Ürfan Çingiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Xaləddin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Qüdrət oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaur Hüseynağa oğlu – gizir # Məmmədyarov Nicat Ağamurad oğlu – gizir # Məmmədzadə Cahan Saleh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mikayıllı Mikayıl Miğfər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəli Rəşad Hafiz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Səftər oğlu – gizir # Muradov Turan Vaqif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Musayev Sahib Musa oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Vüqar Xasay oğlu – gizir # Mütəllimov Qəzənfər Ədalət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Anar Sahib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Elfaq Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nağıyev Vüsal Əmirastan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Cilingir Azad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəbizadə Vasif Mirzə oğlu – gizir # Nəcəfov Fuad Taleh oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Nəhmətov Vüsal Üzeyir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsibov Çingiz Vahid oğlu – gizir # Nəsibov Elmar Şirzad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Nəsirov İlyas Arzuman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Niftullayev Elşən Əfqan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Novruzlu Ümid Bahadur oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Omarov Vüsal Şəmsəddinoviç – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Ceyhun Namaz oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Orucov Elvin Rövşən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Pirseyidov Elnur Nasir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Ramazanov Fərid Ömər oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəcəbov Ruslan Rəcəb oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Rəşidov Tural Fazil oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rəşidov Ziyəddin Arzu oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüsal Valeh oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sadıqlı İbrahim Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Sahratov Cavid Əlikömək oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səfərov Elvin Ramiz oğlu – miçman (ölümündən sonra) # Səfərov Nicat Vaqib oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimov Cəmil Oqtay oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səlimzadə Kənan Məmiş oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədli Sənan Fikrət oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Mais Şadıbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Nicat Şahin oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Səmədov Sabuhi İbrahim oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Soltanov Nadir Nəzir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Süleymanov Orxan Oruc oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şahbazov Ruslan Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şəkərov Xəyal İman oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şərifov Mirnağı Qasım oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şıxalıyev Coşqun Aydın oğlu – gizir # Şıxaliyev Fariz Şahverdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şirinov Araz Səfiyalı oğlu – gizir # Şirinov Elvin Elsevən oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Şükürov İlkin Aslan oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Cahid Vahid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tağızadə Şamxal Qəzənfər oğlu – gizir # Tahirov Vüsal Mehdi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Cabir Səmid oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Təhməzov Samir Nizami oğlu – gizir # Verdiyev Mehman Elişan oğlu – gizir # Verdiyev Natiq Əlimurad oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Elyar Arif oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəliyev Sehran Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Vəlizadə Faiq Bayraməli oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yolçuyev Azad Nizami oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yunusov Alxas Mirxas oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusifbəyli Yusif Sabir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Yusubov Rahim Xəlil oğlu – miçman # Zaməddinov Fərid İmran oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Abasov Davud Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Babək Habil oğlu – kiçik gizir # Abdullayev Şəhriyar Kamil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Bəylər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağaəhmədov Elnur Fəxrəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Ağali Tağı oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Bəylər oğlu – kiçik gizir # Ağayev Saleh Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Avılov Pərvin İlham oğlu – kiçik gizir # Bağırlı Mirsədi Mircəfər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cabbarov Orxan Rövşən oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəfər Kamandar oğlu – kiçik gizir # Dəmirov Siyahim Əlizamin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ədilov Əhsən Ağaismayıl oğlu – kiçik gizir # Əliyev Kərim Məhəmmədəli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əliyev Qismət Nəsib oğlu – kiçik gizir # Əliyev Nohəl Əlqəmə oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əsədullayev Elnur İmran oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Əyyubzadə Pərvin Asif oğlu – kiçik gizir # Əzizov Ayaz Daşqın oğlu – kiçik gizir # Feyzullayev Beyrək Seyfulla oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Firudinbəyli Firudin Fikrət oğlu – kiçik gizir # Heydərov Sabir Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Əmrah Firavan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Həsənli Ümüd Qaçay oğlu – kiçik gizir # Həsənov Cavid Cabir oğlu – kiçik gizir # Həsənov Orxan Baloğlan oğlu – kiçik gizir # Hüseynli Davud Qabil oğlu – kiçik gizir # Hüseynov İmamalı Cəlil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Hüseynov Tural Araz oğlu – kiçik gizir # Xosrovzadə İlkin Azay oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Elməddin Zeynəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Nail Nəriman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimli Yunis Yaşar oğlu – kiçik gizir # İbrahimov Elnur Dönməz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrahimov Sultan Mikayıl oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İbrəhimov Əlövsəd Seyidxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsayev Təbriz İsabala oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # İsmayılov Əhməd Əli oğlu – kiçik gizir # Qasımov Xalid Rafik oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Xaspolad Fikrət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Qasımov Mirağa Hafiz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Aqşin Dilavər oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quliyev Fərid Ayazxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Elxan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehbalıyev Elşən Təvəkgül oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdiyev Samir Vaqif oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mehdizadə Neman Elman oğlu – kiçik gizir # Mədətov Röyal Şahin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədli Əşrəf Elman oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Zəhəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Asif oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Əli Zeynal oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Fərhad oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şamil Kamil oğlu – kiçik gizir # Mənəfov Şahmar Vidadi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Məsiyev Sahil Məhərrəm oğlu – kiçik gizir # Mirzəyev Tural Qeyrət oğlu – kiçik gizir # Musayev Ramil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Mustafayev Əkbər Natiq oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Elcan Hidayət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Namazov Orxan Ceyhun oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nayıbov Devran Fazil oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nurəddin Kazbek oğlu – kiçik gizir # Novruzov Amin Taciddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Paxırov Elsevər Eyvaz oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Ramazanlı Əlizamin Umud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rəsulov Mirbala Əmrağa oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rüstəmli Rəşad Qənirə oğlu – kiçik gizir # Rüstəmov Zamin Səxavət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzalı Daşqın Elşad oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Mətin Əkrəm oğlu – kiçik gizir # Süleymanov Tamerlan Xankişi oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Mehti Yalçın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şıxıyev Səyyad Abdul oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Şükürov Alim Davud oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Fuad Mərdan oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramiq Teymur oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Tağıyev Şahin Rəhim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Talıbov Təbriz Məhrəməli oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Vəlibəyov Vaqif Həmdulla oğlu – kiçik gizir # Vəliyev Hüseyn Həşim oğlu – kiçik gizir # Yusifzadə Xudayar Müslüm oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zalov Fəqan Amil oğlu – kiçik miçman (ölümündən sonra) # Zeynallı Aqil Aydın oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zeynalov Fikrət Hikmət oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarlı Zeynal Alim oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Zülfüqarov İlkin Nurəddin oğlu – kiçik gizir (ölümündən sonra) # Abbasov Elvin Şamil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Tural Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Ağalarov Nahid Musa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Allahyarov Vüsal Şakir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sədail oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Camalov Ceyhun Əsgər oğlu – baş çavuş # Cəfərov Səid Zəfər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüqar İnşallah oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əsgər Əhmədkişi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Vüqar Seyid oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həkimov Zaur Şahmurad oğlu – baş çavuş # Həsənli Seymur Qələndər oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Tofiq Etibar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Fəxrəddin Firuz oğlu – baş çavuş # Hüseyinov Elbrus Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Fətəli oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Alik oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdurahman İsrafil oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qəsəbov İsmayıl Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Ruslan Üzeyir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Surxay Zülfi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Əliyoldaş oğlu – baş çavuş # Məmmədov Sahib Yaşar oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Saleh Mustafa oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahlar Şahin oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Alik Rafiq oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Elçin Nadir oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Sadıqov Ruslan Amiraslan oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Səlifov Murad Nəbi oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Vəlizadə Anar Afət oğlu – baş çavuş (ölümündən sonra) # Abasov Təzahür İbrahim oğlu – çavuş # Abbasov Asim Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Ramil Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Cahandar Mahmud oğlu – çavuş # Abdullayev Həsən Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Rafil oğlu – çavuş # Adıgözəlov Fərid İlqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Ramiz İmamverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Rövşən Elşən oğlu – çavuş # Ağayev Rüstəm Ağabala oğlu – çavuş # Axundov Elsevər Qəzənfər oğlu – çavuş # Alməmmədov Alməmməd Toxtamurad oğlu – çavuş # Aydəmirov Dadaşbala Həbibullah oğlu – çavuş # Bağırov Namiq Nurəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Bədəlov Fərhad Gülağa oğlu – çavuş # Bəkirov Bəxtiyar Yavər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cavadov Yalçın Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Cəbrayıllı İbrahim Raqub oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Dəmirov Vüsal Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Eyniyev Tərlan Gölişad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əbdürəhmanlı Sabir Faiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Yusif Şövkət oğlu – çavuş # Əhədov Əlişad Rəfail oğlu – çavuş # Əhmədov Natiq Namiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Nəsimi Hüseyn oğlu – çavuş # Ələsgərov Seymur Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərzadə Sənan Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Əmrah Ürfət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Ramin Muxtar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Rəfael Oruc oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Timur Nurəddinoviç – çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Yadigar Səfxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Əlizayıdlı Haldun İlqar oğlu – çavuş # Əsədov Saleh Səməd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fərəcov Zülfüqar Müseyib oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Emil Mayis oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Fətəliyev Rahib Pənah oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Kamran Füzuli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Azər Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Fariz Şahin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Rəhim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Nahid Hökmüran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Orxan Bəkir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Amil Rasim oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzəmi Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xanbabayev Pərviz Nazim oğlu – çavuş # Xeyrullayev Cəlil Mürvət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Eldəniz Polad oğlu – çavuş # Xudaverdiyev Səyavuş Kərim oğlu – çavuş # İbadov Cavad Cabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İlham Əjdər oğlu – çavuş # İmanov Rafil İldırım oğlu – çavuş # İmanzadə Hilal Sabir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Toğrul Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Əlizamin Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov İlkin Camal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Niyazi Şahvələd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Pərvin Pərviz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Elgün İslam oğlu – çavuş # Qabilov İsmayıl Əli oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qafarov Elnur Mirzəxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Təhmasib Hikmət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qasımov Eltun Vüqar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Bəxtiyar oğlu – çavuş # Quliyev Rəcəb Elşən oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Vasif Tahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Elnur Cəmşid oğlu – çavuş # Mecdunov Xalid Zahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mehdiyev Hüseyn İlham oğlu – çavuş # Mehtizadə Qurban Aydın oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Telman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Tərlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Piri oğlu – çavuş # Mirəşrəfbəyli Mirsəfa Mirbaba oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elmin Əvəz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Mehman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Muradov Yaşar Mirzə oğlu – çavuş # Muradov Ziyad Muradxan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Həsən Hikmət oğlu – çavuş # Nəbiyev Rasim Şakir oğlu – çavuş # Nərimanov Elməddin Arzu oğlu – çavuş # Nəsibov Musa İslam oğlu – çavuş # Nəsirov Xəqani Kamran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Afər Yafət oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Ömərov Orxan İmran oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Pənahov Elməddin Məqsəd oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elsevər Mahir oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəcəbalıyev Tural Həmid oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Məzahir oğlu – çavuş # Rəhimov Şamo Heydar oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Aslan Süleyman oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Ceyhun İsmayıl oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Rauf Yusif oğlu – çavuş # Sədiyev Həsənbəy Səlim oğlu – çavuş # Səməndərli Gündüz Səməndər oğlu – çavuş # Süleymanov Rauf Allahverdi oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şahbazov Abas Cavad oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Şükürlü Nicat Ayaz oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Talıblı Asif Arif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Veyisli Xaliddin Zəkər oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Vəliyev Ramazan Hilal oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yunusov Amrid Zaur oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Müzəffər Ziyəddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Abbaslı Elnur Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullayev Qəzənfər Nəcəf oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abdullazadə Tağı İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abıyev İlkin İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Zeynal Eldəniz oğlu – kiçik çavuş # Ağayev Ağabala İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Daşqın Əliqulu oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ağayev Tapdıq Çingiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Alışov Ülvi İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vidadi Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Aslanov Leonard Hamlet oğlu – kiçik çavuş # Babayev Allahverdi Ələt oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Babayev Seymur Aydın oğlu – kiçik çavuş # Babazadə Məhəmməd Cavanşir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Eşqin Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bahadurzadə Vüqar Məmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Balakişiyev Qara Əmirxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bayramov Fərrux Bayram oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bədirov Murad Qismət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bəhdanov Elməddin Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Cəbrayılov Elçin Surxay oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əhmədov Əli İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əkbərov Rahil Canəhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Pərviz Lətif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ələsgərov Vadim Ağaba oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əlibəndəyev Anar Qasımbala oğlu – kiçik çavuş # Əliyarov Əliyar Fikrət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Bayram Əli oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Elməddin İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Elnur Ərəstun oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Mərhab Şikar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əliyev Turan Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əsədov Anar Rafiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Əskərov Xaqani Səfa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fərzəlizadə Emin Fərman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Fətiyev Xəqani Hüseynəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Gözəlov Elvin Fizuli oğlu – kiçik çavuş # Hacıyev Qubad Cəmil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hacıyev Mahir Tahir oğlu – kiçik çavuş # Heydərov Orxan Zeynal oğlu – kiçik çavuş # Həsənquliyev Nicat Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənli Rəşad Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – kiçik çavuş # Həsənov Hikmət Fikrət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov İlqar Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Şahin Fərhad oğlu – kiçik çavuş # Hilalov Araz Elburus oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hümbətov Şahin Əlicuvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynli İbrahim İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Asim Yaqub oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Elnur Baxşəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Rahib İlham oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruslan Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Emin Abbas oğlu – kiçik çavuş # Xələfov Nicat İlqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilli Murad Vəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xəlilov Elnur Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Xurşudov Nazim Muxannət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhruz Fazil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İbrahimov İsrafil Zülfiqar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Vüsal Firdovsi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Bəhruz Abbas oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsgəndərov Elbrus Balayar oğlu – kiçik çavuş # İskəndərov Daşqın Akif oğlu – kiçik çavuş # İsmayılov Amid Eldar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Qədim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sakit İsmayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılov Sərdar Sərvər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Eldəniz Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş # Kərimov Elvin Mürşüd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Kərimov Ülvi Rövşən oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qasımzadə Nicat Höccət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qənbərov Ceyhun Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Qulamlı Ülvi Şahin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Eltay Əli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quliyev Nicat Nüşrəvan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Quluyev Elşən Natiq oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanlı Samir Tanrıverdi oğlu – kiçik çavuş # Mamedov Əmrah Qaraş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədli Yunis İlqar oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cabir Nadir oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Cəmaləddin Türbəndə oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Əhməd Nazim oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Sulduz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Nadir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Elxan oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Mayıl Allahverdi oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məharət Hafiz oğlu – kiçik çavuş # Məmmədov Məhyəddin Yaşar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədov Zaman Habil oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Mikayıl Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mirxasov Mirhəsən Raid oğlu – kiçik çavuş # Mirzəmmədov Sərxan Osman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mönsümzadə Orxan Səfiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Murtuzəliyev Xəqani İsa oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Musayev Elşən Hüseyn oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Sərxan İslam oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Mustafayev Siyasət Akif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nadirov Samir Əli-Səttar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Mahmud Ələsgər oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Namazov Taleh Zülfəli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Nəsibli Pərviz Asif oğlu – kiçik çavuş # Orucov Xudayət Vilayət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Orucov Tural Əmir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Mahir Bəxtiyar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Paşayev Ramil Şakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Piriyev Elşən Şəfalət oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Pirvələdov Famil Teyfur oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Nurlan Əlövsəd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rəhimov Ramil Ramiz oğlu – kiçik çavuş # Rufullayev Müşfiq Cabbar oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Nəsib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzayev Səməd Fizuli oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Rzazadə Hüseyn Camal oğlu – kiçik çavuş # Sabirli Əjdər Xanlar oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sadıxov Emin Əli oğlu – kiçik çavuş # Səmidzadə Sahil Məzahir oğlu – kiçik çavuş # Süleymanov Arif Ramiz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Asif Zakir oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Tağıyev Ramid Yaqub oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Teyyublu Çərkəz Vidadi oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Umarov Anar Məhəmməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlişov Zahir Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusibov Kənan Fehruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Yusifli Özal İdris oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zamanov Mətləb Nizami oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Zeynalov Orxan Gülağa oğlu – kiçik çavuş # Abbasov Nihad Mövlüd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Həsən Turan oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elman Rakif oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsəfa Səməd oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Kamran İlqar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Fərmayıl oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev İntiqam Bəxtiyar oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abakarov Nail Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ayaz Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Elvin Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Ruslan Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Samir Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abasov Vüqar Əli oğlu – əsgər # Abbasəliyev Hüseyn Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nadir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasquliyev Nurəli Kərəm oğlu – əsgər # Abbaslı Aslan Əmiraslan oğlu – əsgər # Abbaslı Elgin Ağayar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Elgiz Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Hikmət Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaslı Munis Həbibullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Ağababa Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aslan Vəliyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Aysənan Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Bəşir Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Cavid Tofiq oğlu – əsgər # Abbasov Elcan Əfsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elşən Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Eyyub İlham oğlu – əsgər # Abbasov Əkbər Ayaz oğlu – əsgər # Abbasov Fərrux Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Həsən Səfər oğlu – əsgər # Abbasov İlham Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov İsa Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Kamran İsaxan oğlu – əsgər # Abbasov Möhlət Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Murad Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Müşviq Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nemət Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Nurhan Əlastan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Pünhan Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Seymur Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Səxavət Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Şamxal Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Toğrul Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Şəfaət oğlu – əsgər # Abbasov Vahid Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Vüsal Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Zülfüqar Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Rəhman Telman oğlu – əsgər # Abdalov Nurlan Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləlimov Miqdad Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abduləzimli Emil Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullalı Zülfüqar Mübariz oğlu – əsgər # Abdullayev Babək İlham oğlu – əsgər # Abdullayev Balazadə Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Cavid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elgün Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elməddin Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Elnur Təvəkkül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Etibar Ziyad oğlu – əsgər # Abdullayev Əkram Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Fərid Niyazi oğlu – əsgər # Abdullayev Həmdulla Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Həsən Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Hikmət Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Məhəmməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Mərahim Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nicat Mirnəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nihad Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Nurlan İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Raul Rauf oğlu – əsgər # Abdullayev Rəşid Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Samir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Səməd Sədiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Sənan Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Şəmsəddin Amil oğlu – əsgər # Abdullayev Taleh Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Taleh Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Tosif Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vaqif Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Vüsal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə İmaməddin Əsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Qasım Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullazadə Teymur Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdulov İdrət İbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdürrəhmanov İsrəfil Niyazi oğlu – əsgər # Abışev Telman Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Asif Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Elnur Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Əmrah Səyyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Fərid Əlfayım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Tacəddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Ülvi Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abışov Zəka Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abiyev Vasif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abuşov Hekayət Hidayət oğlu – əsgər # Adgözəlov Ceyhun Çoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adgözəlov Faiq Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cavid Gülhəsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Cəmil Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adıgözəlov Qaryağdı Aqil oğlu – əsgər # Adilov Şirəli İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Adişov Qüdrət Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabalayev Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağabəyov Oktay Baxşəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağacəfərli Ağamid Şirzaid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağahüseynli Səyyad Əliyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakərimov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev İlkin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağakişiyev Nurlan Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev İlkin Saməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaquliyev Tofiq Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağalarlı Toğrul Daşqın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağali Zaur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaliyev Müzəffər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağamalıyev Ağamməd Elgiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaməmmədov Xəyal Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağarzayev Xəqani Ağarza oğlu – əsgər # Ağasiyev Elşən Ağabala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağaşov Famil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağa Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamali Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ağamir Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Aqşin Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Azər Seyfəddin oğlu – əsgər # Ağayev Cavanşir Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Cavidan Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ceyhun Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Elvin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Əhəd Bilal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Xəlil Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İldrım Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev İntiqam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Mehdi Firdovsi oğlu – əsgər # Ağayev Mənsur Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Naim Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Nihad Nizami oğlu – əsgər # Ağayev Ramiq Təhsin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Ramil Ağarəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər # Ağayev Rəşad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Şahin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Turqay Cavanşir oğlu – əsgər # Ağayev Ülvi Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vahid Məcnun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zabil Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Zamin Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Ağa Qüdrət oğlu – əsgər # Ağazadə Emin Valik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Mirməhəmməd Sehran oğlu – əsgər # Ağazadə Murad İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağazadə Rəşad Fərhad oğlu – əsgər # Ağazadə Sənan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Eşqin İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundov Əfqan Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Axundzadə Kənan Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Akifzadə Elmir Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxanov Orxan Xanazad oğlu – əsgər # Alxaslı Rəvan Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alxasov Elməddin Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alışanov Raik Murad oğlu – əsgər # Alışov Samir Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Elşən Elşad oğlu – əsgər # Alıyev Xaliq Vüqar oğlu – əsgər # Alıyev Qələndər Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alıyev Şaiq Tahir oğlu – əsgər # Alızadə Əfqan Oruc oğlu – əsgər # Alızadə Seymur Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alişanlı Amal Seyfəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Afiq Nizami oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Eynulla oğlu – əsgər # Allahverdiyev Allahverdi Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Asiman Niyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Elnur Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Xəyal Namiq oğlu – əsgər # Allahverdiyev İsgəndər Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Kənan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Məhəmməd Kəmaləddin oğlu – əsgər # Allahverdiyev Nazir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Rövşən Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Sakit Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Samir Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Süleyman Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Tacir Xasay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Turxan Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vilayət Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Zöhrab Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverdizadə Elnur Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Məhəmməd Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Allahverənov Telman Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Elvin Toxtamurad oğlu – əsgər # Alməmmədov İman Tarverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Alməmmədov Təbriz Letman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanaliyev Tərlan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Amanov Əhməd Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Elçin Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanlı Orxan Şahmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Atəş Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Elşən Alxas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Röyal Elzar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Taleh Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Astanlı İqbal İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Kamil Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Ömər Müzəffər oğlu – əsgər # Atakişiyev Ramiz Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Rüstəm Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atakişiyev Toğrul Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ataşov Asif Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Atayev Tariyel Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Avdiyev Orxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Beyrək Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Nizami Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ayvazov Həsən Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Eltac Sədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azadlı Zabil Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Azayev Ülvi Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babaşov Hikmət Firudin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ağaşirin Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Alməmməd Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Anar Ramiz oğlu – əsgər # Babayev Babaxan Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Cavad Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Çingiz Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Elvin Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Əmirxan Mirilham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fariz Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Fərhad Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev İqbal Zəki oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Kamal Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Muxtar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Mustafa Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Ozal Zakir oğlu – əsgər # Babayev Pərvin Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rauf Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Sahil Coşqun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Samsun Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Taleh Xanmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Telman Mahmud oğlu – əsgər # Babayev Ülvi Fizuli oğlu – əsgər # Babayev Vüqar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babayev Yunis İlham oğlu – əsgər # Babazadə Babazeynal Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Xaqani Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Mirşəmsi Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Tural Marif oğlu – əsgər # Babazadə Ülfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Babazadə Yolçu Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırlı Hikmət Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Aqil Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Yunus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Elnur Zeynal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Əli Eltay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Məmmədağa Həsənağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Nurlan İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Ramin Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırov Süleyman Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Mahsun Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağırzadə Sadiq Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bağıyev Rəşad Musa oğlu – əsgər # Bağmanov Səməd Əliağa oğlu – əsgər # Bahadurov Anar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Cahangir Əmrah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Hakim Səyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov İlqar Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışov Sadiq Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxışova Arəstə Kərim qızı – QHQ əsgər (ölümündən sonra) # Baxışzadə İlkin Əlimədət oğlu – əsgər # Baxşalıyev Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev Araz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşəliyev İnam Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Amil Faiq oğlu – əsgər # Baxşiyev Eldar Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baxşiyev Vahid Məclum oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Pərviz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balabəyov Ramil Ruslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balacayev Qərib Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baladov Ruslan Allahyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balağayev Seyfəddin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Balakişiyev Xəyal Müseyib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baloğlanlı Elşad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Baratzadə Bayram Etibar oğlu – əsgər # Bayraxtarov Batdal Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı İbrahim Nadir oğlu – əsgər # Bayramlı Niyaz Knyaz oğlu – əsgər # Bayramlı Tural Ədil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Aydın Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Cavid Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Coşğun Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elcan Qoşqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elmin Elməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elnur Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Elvin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əli Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Əmrah Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Ağaisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Həsən Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Xəyal Feyruz oğlu – əsgər # Bayramov Xəzər Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Kamran Zakir oğlu – əsgər # Bayramov Məmməd Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Orxan Surxay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Osman Zeyqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Ruslan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səddam Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səlimxan Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Səttar Rövşən oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Məcid oğlu – əsgər # Bayramov Vüsal Rasim oğlu – əsgər # Behbudlu Behbud Rübail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Behbudlu Elşən Əşrəf oğlu – əsgər # Behbudov Nofəl Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Beydiyev Nazim Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Elməddin Dəyanət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədəlov Səhman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bədirli Saməddin Cəfər oğlu – əsgər # Bədirov Nəcməddin Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəhmənli Manaf Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəxtiyarov Orxan Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Ömər Ehtibar oğlu – əsgər # Bəkirov Təbriz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirov Yasər Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəktiyev Müşfiq Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəndəliyev Əliəkbər Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Akif Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Əyyub Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirov Rəhman Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəşirzadə Hüseyn Xanhüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyişli Elgün Teyuf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Elnur Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəylərov Seymur Səlyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəyverdiyev Rafik Nurməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bilalov Abdulcəmil Xaqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Binnətov Ruslan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Budaqov Yusif Ramiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Burcəliyev İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bünyadlı Rəvan Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabarzadə Cavid Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Akif Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Elnur Şahmurad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Əli Baba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Muraz İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Səlim Qılman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şahgündüz Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Şöhrət Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Tərlan İsmət oğlu – əsgər # Calalzadə Calal Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Camalzadə Famil Hicran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Canlar Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ələsgər Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Mahmud Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Ramin Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadov Semral Sarvan oğlu – əsgər # Cavadov Sərxan Məmmədli oğlu – əsgər # Cavadzadə Anar Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cavadzadə Şaiq Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ceyranov Feliks Qorkiyeviç – əsgər # Cəbiyev Qardaşağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbizadə Əbil Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Ağacan Zakiroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Xəyal Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəbrayılov Rahib Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Araz Aydın oğlu – əsgər # Cəfərli Asim Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Cəfər Balbacəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Elşən Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əli İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Əmrah Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Röyal İkrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Ruslan Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərli Şahin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Afiq Yediyar oğlu – əsgər # Cəfərov Anar Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Araz Səmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ayxan Cəmaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cavid Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Cəlil Sulduz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elmar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elnur Cəmiyyət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Elvin Zakir oğlu – əsgər # Cəfərov Elyəddin Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əli Bəyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Fərid Eldəniz oğlu – əsgər # Cəfərov Fərid İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov İbrahim Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mirmuraz Mirbaba oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Mübariz Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Oruc Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Osman Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Rahid Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Röyal Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Ruslan Mövlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sadiq Sahib oğlu – əsgər # Cəfərov Sənan Məmməd oğlu – əsgər # Cəfərov Surxay Cümşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Sübhan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Şəmsi Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tacir Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Tehran Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Təbriz Rafiq oğlu – əsgər # Cəfərov Ülvi Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Sərhədxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Şəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Yusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Eşqin Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə İsrayıl Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərzadə Tarif Qədim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Elcan Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Həsən Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Xaləddin Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Sahil Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Şöhrət Cəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəlilov Tural Callad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəmilli İlqar Nurəli oğlu – əsgər # Cəniyev İlqar Elçin oğlu – əsgər # Cumayev Orxan Fətəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cumuzadə Təbriz İldırım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cuvarov Tural Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cümşüdov Orxan Sabutay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çələbili Vüqar Fərəcullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Çıraqlı Anar Firuz oğlu – əsgər # Dadaşlı Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əjdər Pənah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Əzizağa Ramis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Nurlan Səyyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Orxan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Seyfəddin Məhyyəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşov Taleh Yalçın oğlu – əsgər # Dadaşov Zaur Zümrüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Hüseyin Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadaşzadə Kənan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dadiyev Elnur Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elfak Eltun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Elmar Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Orxan Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Rəvan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdıyev Əmirxan Eldar oğlu – əsgər # Dəmirçiyev Tural Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirli Elşən Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Ədalət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dəmirov Sabir Rafiq oğlu – əsgər # Dənziyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dərgahov Tərlan Əlican oğlu – əsgər # Dostuyev Elçin Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətov Zaur Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dövlətzadə Cəbrayıl Dövlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dursunov Zeynali Əlləz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Dünyamalıyev Elşən Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eissavi Muhamməd Mazen oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Elbəyiyev Orxan Sübhan oğlu – əsgər # Eldarzadə Azər İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminli Rüstəm Mais oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Tacir İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eylasov Cəfər Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eynili Şəhruz Hicran oğlu – əsgər # Eynullayev Rövşən Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Məzdək Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazlı Rüfət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əbülhəsən Balaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Əli Sehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov İslam Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyvazov Rəşad Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eyyubov Sərvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbdülov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilzadə Sübhan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ədilov Babək Bəhrəm oğlu – əsgər # Ədilov Səid Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əfəndiyev Nurlan Mürvət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədli Baloğlan Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədov Mehrac İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə Elsevər Ağacan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhədzadə İmaməli Şəvəqqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədəliyev Kərim Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Aydın Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elməddin Gülverən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Elsevər Nəbi oğlu – əsgər # Əhmədli Elşən Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Nurlan Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Abdulla Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Amal Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Asif Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ayaz Elson oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Bayram İsmayıl oğlu – əsgər # Əhmədov Bəhruz Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Cavanşir Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Ehtiram Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elmar Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elnur Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Elşən İlham oğlu – əsgər # Əhmədov Əhmədxan Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Xəyal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İlqar Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov İslam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Kənan Ləzgi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Qalib Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mahmud Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mənsur Mamed oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mərhəmət Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mikayıl Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Mirmöhsüm Mirdaməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nicat Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Nihad Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəvan Yafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sabir Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səbuhi Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Sənan Qalasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Səyadulla Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Şahin Habil oğlu – əsgər # Əhmədov Tacir Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Tural İzətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Zamiq Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Elməddin Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Əliş Məhərrəm oğlu – əsgər # Əhmədzadə Mürşüd Müdahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədzadə Rüfət Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əjdərli Şamxal Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərli İsa İlqar oğlu – əsgər # Əkbərli Rufan Elzabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov Həsən Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İbarət Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərov İntiqam İlqar oğlu – əsgər # Əkbərov Mətləb Zülfiqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Qalib Əbdüləhəd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkbərzadə Valeh Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əkpərov Cabar Əşrəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Kənan Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərli Samir Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Emin Bəxtiyar oğlu – əsgər # Ələkbərov Əli Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Muraz Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələkbərov Rəşad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Ələkbər İsgəndər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Həsrət Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Mətləb Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Niyaməddin Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Sənan Əkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ələsgərov Yusif Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlibəyli Mikayıl Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlifov Rüfət Sehun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlili Orxan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliməmmədov Elçin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimərdanov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Cumart Şixrəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlimuradov Orxan Roman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlişov Rəşad Şamil oğlu – əsgər # Əliyev Abbas Salam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Adəm İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ağayusif Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aqil Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Amid İlhamoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Talıb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Araz Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Asim Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aslan Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Aydın Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Azər Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəhruz Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Bəybala Fazil oğlu – matros (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Camal Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Füzuli oğlu – əsgər # Əliyev Cavid Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Cavid Şaban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ceyhun Sirac oğlu – əsgər # Əliyev Cəlil Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Denis Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldar Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eldəniz Famil oğlu – əsgər # Əliyev Elgün İsmayıl oğlu – əsgər # Əliyev Elqaş Barat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elmir Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elsevər Saqib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşad Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elşən Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Eltun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər # Əliyev Elvin Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elvin Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Əli Loğman oğlu – əsgər # Əliyev Əli Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Əlisa Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərhad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Hamlet oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fərid Pirəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Fuad Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Gündüz Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həmzə Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Həndi Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Xəyal Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İbrahim Nəcəfqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İlkin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev İmam Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kamran Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Kərim Qeyrətxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qara Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Qubat Hüsür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Lətif Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Maarif Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mahir Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mehman Xudaşükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Məhəmməd İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Məhəmməd Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Mirağa Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Faiq oğlu – əsgər # Əliyev Murad Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Murad Mikayıl oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Azad oğlu – əsgər # Əliyev Nihad Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Orxan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pərvin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramid Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ramil Vüqarəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf İlham oğlu – əsgər # Əliyev Rauf İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rauf Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rəvan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Romir Rəşadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İbrahim oğlu – ehtiyatda olan əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Rövşən İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ruslan Emil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Habil oğlu – əsgər # Əliyev Saleh Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sehriman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Səmid Xoşbəxt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Sərxan İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şaməddin Qafqaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamil Xançoban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Şamo Mübariz oğlu – əsgər # Əliyev Şöhrət Cambulat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Tamerlan İqrar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Teymur Ramiz oğlu – əsgər # Əliyev Təbriz Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ülvi Dəyanət oğlu – əsgər # Əliyev Vahid Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Vüsal Məhərrəm oğlu – əsgər # Əliyev Yunis Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Yusif Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Ziyadxan İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elməddin Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Elşən Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Eltac İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Famil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Xəyal Nəsrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Qurbani Ziyafəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Mirzəhəsən Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nəriman Nurəhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nicat Ağa oğlu – əsgər # Əlizadə Nicat Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Nofəl Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Orxan Mehman oğlu – əsgər # Əlizadə Ruslan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Şamxal Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Taleh Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Toğrul Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əlizadə Yüksəl İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmənov Nahid Qoşqar oğlu – əsgər # Əmiraslanov Amin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Elgün Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmiraslanov Ümman Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirli Əmirşah Səttar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Adəm Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Anar Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmirov Emil Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Emin Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Rasim İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əmrahov Saməddin Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ənnağıyev Babək Oktay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərəbov Orxan Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ərşadlı Əmrah Əliheydər oğlu – əsgər # Əsdiyev Heybullah Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Cahid Zahit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədli Əsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Baxış Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Əli Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Murad Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Ruslan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Səbuhi Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədov Tural Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsədzadə Zaur Teyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Akşin Rəfael oğlu – əsgər # Əsgərov Fərid Ərəstun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Firavan Xanbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Xaliq Namiq oğlu – əsgər # Əsgərov İbrahim Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov İlkin Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kamran Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Kənan Rasim oğlu – əsgər # Əsgərov Musa Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Orxan Azər oğlu – əsgər # Əsgərov Rüfət Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Sadiq Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Samir Xasay oğlu – əsgər # Əsgərov Şəhriyar İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Taqi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Təbriz Çapay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Vüqar Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Xəyal İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərzadə Qaməddin Ərrəhman oğlu – əsgər # Əşrəfov Məhəmməd Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimli Elbrus Faday oğlu – əsgər # Əzimov Hikmət Nazim oğlu – əsgər # Əzizli Elnur Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizli Tacəddin Şahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Ayşad Qaryağdı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Elnur Elman oğlu – əsgər # Əzizov Əziz Məmmədvəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov İbrahim Şaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Kamran Əziz oğlu – əsgər # Əzizov Qüdrət Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Mail Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Sübhan Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzizov Şəmistan İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyruzlu Əlibəy Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyziyev Əli Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Feyzizadə Toğrul İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Əflatun Mircangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcov İlkin Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərəcullayev Elşad İsa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadlı Fərhad Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərhadov Cəlaləddin Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərmənd Canəqədr Əli Əziz oğlu – əsgər # Fərzəliyev Fərid Vahid oğlu – əsgər # Fərzəliyev Samir Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Balaş İltizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərziyev Saməddin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fərzulla-zadə Mehdi Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətaliyev Şahin Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətəliyev Səmural Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Fətullayev Tərlan Amanşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Göydağlı Ramazan Əbülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Murad Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Rüfət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlov Ziya Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gözəlzadə Ceyhun Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülalıyev Əlnur Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Güləliyev Vüsal Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülmalıyev Pərviz Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməliyev Ağamirzə Ağabəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülməmmədov Eldost Akif oğlu – əsgər # Gülməmmədov Eşqin Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıəhmədli Hacıəhməd Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacı-ismayılov Rahib Məmmədemin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacılı Ceyhun Arif oğlu – əsgər # Hacılı Elçin Əli oğlu – əsgər # Hacılı Feyruz Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Aydəmir Sənan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Davud Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Elmaz Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Fərid Təşkilat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Hacı Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Haxoy Əlaslan oğlu – əsgər # Hacıyev İntiqam Eynullah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev İsrayıl Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan İmran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Kənan Natiq oğlu – əsgər # Hacıyev Kənan Səxavət oğlu – əsgər # Hacıyev Murad Eynulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nazim Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Nicat Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Rüstəm Firqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sayad Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Sərxan Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şəhriyar Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Şükür Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Tərlan Hacıbaba oğlu – əsgər # Hacıyev Toğrul Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Toğrul Siyavşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Ülvi Şirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Zamiq Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyusifov Əhməd Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacızadə Ceyhun İfrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Raqim Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hadıyev Vüsal Balarəzi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haqverdiyev Ayhan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hassan Xalid Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Fuad Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haşımov Qasım Akif oğlu – əsgər # Heybətov Ağa Əmi Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərli Ayxan İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Adəm İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Araz Gülağa oğlu – əsgər # Heydərov Ehtiram Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Emin Şirəli oğlu – əsgər # Heydərov Əli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qadir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Qismət İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Heydərov Rafiq Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Füzuli Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibi Şəhriyar Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Murad Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibov Nəsib Asif oğlu – əsgər # Həbibov Seymur Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həbibzadə Mirzəağa Əflatun oğlu – əsgər # Həmidli Cavanşir Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Elşən Məzahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov İzzət Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Pərvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəhim Ehdiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Rəşid Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidov Vasif Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmidzadə Hüseyn Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmizəyev Şəhriyar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Arif Muradcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Musa Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həmzəyev Turac Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənəliyev Dilavər Ağa oğlu – əsgər # Həsənquliyev Səbuhi Əlixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Alı Nofəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Amid İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Qəşəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Elçin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənli Kənan Salman oğlu – əsgər # Həsənli Zərimxan Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Aydın Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Babək Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Bəşir Xəqani oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Cavid Mikail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elgün Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elman Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elməddin Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elnur Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Elvin Höküməli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Emil Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Etibar Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əhəd Təyar oğlu – əsgər # Həsənov Əkbər Qurban oğlu – əsgər # Həsənov Ərəstun Əfşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Əzim Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Gündüz Eynulla oğlu – əsgər # Həsənov Hafiz Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Həsən Etibar oğlu – əsgər # Həsənov Həsən Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Hüseyn Vahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xətai Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Əliyulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Xəyal Zeynəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kamran Bəhram oğlu – əsgər # Həsənov Kənan Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Kənan Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Qüdrət Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Maarif Rahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məharət Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Məqsəd Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Musa Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Namiq Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Nemət Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Neymət Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Novruz Cumalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Pərviz Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Rahib Xeyirxan oğlu – əsgər # Həsənov Rəvan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Röyal Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sahib Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səfər Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səxavət Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sərxan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Sübhan Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tacir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Teymur Mahal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Təbriz Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Tural Tapdıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Ülvi Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vurğun Ağası oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Vüsal Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Elşən Arif oğlu – əsgər # Həsənzadə Əbülhəsən Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənzadə Məhəmməd Adil oğlu – əsgər # Həsənzadə Məhəmmədəli Hörmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hətəmov Zabil Vilayət oğlu – əsgər # Həziyev Hafiz Varoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həziyev Xəyal Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hidayətli Məhərrəm Vahid oğlu – əsgər # Hümbətov Emil Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İlqar Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İmaməddin Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov İzzət Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Nurəddin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətov Orxan Tofiq oğlu – əsgər # Hümbətov Səfayət Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümbətzadə Şahmuraz Əyyub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hümmətov Tural Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Bəhruz Yavər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Eşqin Cəsarət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Əsgər Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ağa Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Anar Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Elxan İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əliheydar Səlahəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Fariz Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şahin Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Şamil Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Zahir Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Adil Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Aqil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər # Hüseynov Anar Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavad Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Hümbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ceyhun Möhübbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Eldəniz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elxan Maarif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elnur Əhliman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elvin Rövşən oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Fərmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əfsun Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əkbər Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Əzizağa Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Ehtibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Fərid Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Həci Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xaliq Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Xəyyam Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlham Umud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İlqar Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsa Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsabala Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov İsmayıl Şahvələd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Kamran Bəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Məhəmməd Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirəli Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Musa Seymur oğlu – əsgər # Hüseynov Nəcəf İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Nicat Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Pencalı Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafail Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rafiz Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rəcəb Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Rövşən Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Röyan Sübhan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Ruhin Röfət oğlu – əsgər # Hüseynov Sabir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sahil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Samir Əlizadə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sənan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Sərhəd Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vaqif Asəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vəkalət Qafur oğlu – əsgər # Hüseynov Vusal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Vüsal Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Zaur Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elgiz İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elməddin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Elvin Əlikram oğlu – əsgər # Hüseynzadə Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Murad Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynzadə Səməd Sətdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xalıqov Vidadi Etibar oğlu – əsgər # Xaməmmədov Şirxan Xaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanalıyev Ziyəddin Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xancanov Təbriz Məhəmmədəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Albaba Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xanəliyev Cavad Faiq oğlu – əsgər # Xanışov Əlikram Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Fuad Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Mədət Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xankişiyev Nicat Aşur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xeyirbəyov Malik Samik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfli Mahir Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Cəmil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xələfov Eltac Hüseyn oğlu – əsgər # Xəlili Samir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilli Nicat Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ayaz Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ceyhun Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Ələddin Əlizaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Fəryad Fəxri oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Gülşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Məhəmmədəli Əli oğlu – əsgər # Xəlilov Ruhin Müzəffər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilzadə Əmrah İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəmmədov Əmral Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəncəlov Ümüd Radif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xıdırov Ərəstun Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudaverdiyev Kamran Əsgər oğlu – əsgər # Xudaverdiyev Mahmud Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudayev Yaşar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Mütalib Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Toğrul Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xudiyev Tural Rəfayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Araz Babəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadlı Ruslan Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Faiq İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rafiq Baloğlan oğlu – istefada olan əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Rauf Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadov Vüqar Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbadzadə Zabil Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov İlkin Murad oğlu – əsgər # İbişov Nicat Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbişov Vüsal Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimxəlilov Söyxan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Cavidan Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Kənan Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Qəşəm Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimli Məhərrəm Şərif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Alim Səhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Atiq Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ayaz Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elmar Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elsevər Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Elşən Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Əli Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Hikmət Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İbrahim Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İlqar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov İmaməli Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Qurban Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Mübariz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Müşfiq Nəbi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Rafael Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Röyal Qulam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Ruzi Əliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Seymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tofik Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Tural Elgiz oğlu – əsgər # İbrahimzadə Nahid Şahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimzadə Sehun Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Elmir Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrəhimov Raqif Tahir oğlu – əsgər # İbrəhimov Teymur Tahir oğlu – əsgər # İdrisov Xəyal İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İdrisov Ruslan Qabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Bəhrəm Nizam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Fərid İbad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Şükür Qənbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmaməliyev Elvin Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamov Rəhim Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Elnur Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmamverdiyev Nicat Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanquliyev Ruslan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Bayrı Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Ənvər Emil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmanov Səməndər İsaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İmranov Sahib İlqar oğlu – əsgər # İrapov İsmayıl Nəsrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İrzayev Sərvər Həsənxan oğlu – əsgər # İsaxlı Anar Rəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Alik Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Ceyhun Rüstəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsayev Rahət Rafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsazadə Səfa Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərli Səbuhi Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Cavid Şahmurad oğlu – əsgər # İsgəndərov Elçin Elşən oğlu – əsgər # İsgəndərov Niyaməddin Qulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Səməndər Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Şahmurad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Vüsal Asdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsizadə Elvin Azim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərli Kamran Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Anar Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Əhmədağa Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İskəndərov Orxan Anar oğlu – əsgər # İskəndərov Şahin Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamlı Ruhid Uğur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Cəlal Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Daşqın Alik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İslamov Vüqar İlqar oğlu – əsgər # İslamzadə Cavad Allahverdi oğlu – əsgər # İsmayıllı İsmayıl İslam oğlu – əsgər # İsmayıllı Məhəmmədəli Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayıllı Şamil Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Bahaləddin Temraz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cabbar Rəhman oğlu – əsgər # İsmayılov Ceyhun İqbal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elçin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elnur Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elşən İsə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər # İsmayılov Elvin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Elvin Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Emin Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Əli Ələkbər oğlu – əsgər # İsmayılov Hüseyn Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İbrahim Mirabbas oğlu – əsgər # İsmayılov İlkin Cavanşir oğlu – əsgər # İsmayılov İlqar Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov İntiqam İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Kənan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Məhəmməd Cəsur oğlu – əsgər # İsmayılov Mirrəhim Mirmehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Orxan Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Raqil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəhman Mehti oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rövşən Məmmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Ruslan Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Sabir Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Səxavət Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Taleh Səndəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Tural Şahlar oğlu – əsgər # İsmayılov Veyis Əflətun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Vüqar Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Əsgər Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Məhəmməd Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Sevindik Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəhriyar Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şövqi Raqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Uğur Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vaqif Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Vüsal Əlibəndə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Zaur Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmət Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmiyev Emil Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Abdulla Yadigaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # İsrafilov Rəcəb Rövşən oğlu – əsgər # İsrafilzadə Elçin Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Anar İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsrəfilov Vidadi Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İşiyev Rəfail Əhmədağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İzzətzadə Elgün Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kamalzadə Bəxtiyar Aydın oğlu – əsgər # Kamranlı Xalid Kazım oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımlı Mürsəl Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Çingiz Eldar oğlu – əsgər # Kazımov Emin Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Əmir İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov İlqar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rantiq Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Rəşad Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Keçiliyev Turqut Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbəliyev Mirkazım Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Murad Məməziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kəlbiyev Şaiq Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Azad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli İsmayıl Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Məhəmməd Məzahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Nihat Teymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Orxan Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Ramin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Səməd İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ağamoğlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Ayaz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Cavid Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elgün Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elmir Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Eltun Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Emil İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Əhməd Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Famil Vahid oğlu – əsgər # Kərimov Haxverdi Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov İsmayıl Afiq oğlu – əsgər # Kərimov Kamil Tofiq oğlu – əsgər # Kərimov Mustafa Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Sübhan Murtuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Şamo Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimov Zaur Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Mirxəyal Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimzadə Nəbi Bahadur oğlu – əsgər # Kirxlarov Nazim Nadır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Köklərov Azər Aydın oğlu – əsgər # Kürəbəyov Mayıl Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev İntizam Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaçayev Röyal Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Kənan Siyaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qafarov Zərbəli Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qalayçiyev Faiq İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaracayev Nurlan Ömər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qaraxanov Səfa Yenişar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Amal Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Anar Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Cavid Əmirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elnur Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Elyaz Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Xəyal Vidadi oğlu – əsgər # Qarayev Süleyman Əlbağış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Telman Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşxanov Qismət Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qardaşov Yusif Şamil oğlu – əsgər # Qasımlı Azər Surxay oğlu – əsgər # Qasımlı Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər # Qasımlı Mir Həmid Nazim – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımlı Muxtar Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Azər Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Bayram Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Cəbrayıl Baloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elman Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elməddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Elvar Eldar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Əli İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Fərid Samid oğlu – əsgər # Qasımov Gülverdi Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Həsən Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Hikmət Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov İsmayıl Sadıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamil Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Kamran Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Qismət Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Məhəmməd Bəhrəm oğlu – əsgər # Qasımov Mürtaza Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nayib Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nicat Elşan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Nofəl Rauf oğlu – əsgər # Qasımov Nurlan Vadər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Orxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Oruc Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Pərviz Elxan oğlu – əsgər # Qasımov Rufan Nail oğlu – əsgər # Qasımov Səbuhi Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Şəhriyar Vəzir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Təbriz Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Tural Yelmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımov Yaqub Cəbrayıl oğlu – əsgər # Qasımzadə Hüseyn Həsənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Tahir Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qasımzadə Ümüd İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qazımətov Rəsul Kamaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qeybiyev Arif İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədimov Ayxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirbəyli İnqilab Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirli İsmayıl Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Elvin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Emin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirov Müqəddəs Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəfərli Samir Möhlət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Gülalı Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Məkan Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanov Orxan Səlvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəmbərli Sənan Xanlar oğlu – əsgər # Qənbərli Mehdi Sübhi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərli Taleh Abil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Bilal Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Elnur Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Əli Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərov Mədət Əzim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qənbərzadə Heydər Ağahüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Asif Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribov Pəhli Xaləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Fəxri Elmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəribzadə Hüseyn Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəzənfərli Qurban Qiniyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Asif Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Günəş Əfqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Niftalı Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Seymur Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qocayev Yaqub Musa oğlu – əsgər # Qubadlı Fuad Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qubatov Tural Firəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamlı Afiq Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamzadə Afərin Müqəddəs oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ağamirzə İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Aqil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Alim Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Asim Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Barat Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Bəhruz Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Böyükağa Elçin oğlu – əsgər # Quliyev Daşqın Nəcməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elçin Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elgün Vasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elməddin Natiq oğlu – əsgər # Quliyev Elnur Sərdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər # Quliyev Eltac Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Elvin Amil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Əli Turac oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Fəhmin Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Həsən Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Hüseyn Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İlkin Rəyail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev İman Kürdoğlu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kamran Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Kənan Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Qismət Şahin oğlu – əsgər # Quliyev Mehtab Ənvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Məhəbbət Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Murad Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Namiq Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Natiq Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Nurlan Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Orxan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rahim Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rəvan Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Rusif Asim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ruslan Şaxsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sadıq Qiyas oğlu – əsgər # Quliyev Samir Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Sehrulla Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Şirxan İsmixan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Teymur Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tərlan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Turab Əlisafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Ülvi Saleh oğlu – əsgər # Quliyev Vüqar Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Vüsal Tahir oğlu – əsgər # Quluyev Azər Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Hüseyn Həbib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Mehman Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Nofəl İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluyev Ramil Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Cəlal Raci oğlu – əsgər # Quluzadə Elmin Şəmsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Qurbanəli Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Məhəmməd Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Quluzadə Orxan Zabil oğlu – əsgər # Quluzadə Tuqay Hüseyn oğlu – əsgər # Quluzadə Vəfadar Fəqan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qumaşov Anar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbalı Rafiq Abdulla oğlu – əsgər # Qurbanlı Elvin Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanlı Nurlan Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Busat Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Cahangir Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Davud Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elçin Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Elvin Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Emil Rafael oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Fariz Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Xansu Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmayıl Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov İsmət Firuz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Qamət Şəmşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Mayıl Mayis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Murad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Rəcəb Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Röyal Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Tərxan Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Vahid Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Ayxan Fariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanzadə Əsgər Etibar oğlu – əsgər # Qurbanzadə Mövlud Söhbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurdayev Ömər Şaxmir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Laçınov Əhməd Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lələyev İbrahim Həzrətqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifli Orxan Xancan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Eynulla Niyətulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəvan Ömür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lillahov Fərid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudlu Babək Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Comərd Elməddin oğlu – əsgər # Mahmudov Elçin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Elşad Suliddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Etibar Aleksandr oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov İbrahim Ağagül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Murad Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Tamerlan Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Vüsal Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Maxsudov Bəxtiyar Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mailov Rafael İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Elmar Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov İlahəddin Dilamuddinoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Cavid Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Osman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Manafov Zahir Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılxanlı İlqar Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayıllı Mahmud Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Bəxtiyar İxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Murad Gülümxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mayılov Rüfət Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mecidov Müşfiq Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdili Niftalı Qnyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Anar İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Ayəddin İlham oğlu – əsgər # Mehdiyev Cövlan Allahverdi oğlu – əsgər # Mehdiyev Əhliman Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev İsmayıl David oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Mehdi Telman oğlu – əsgər # Mehdiyev Nüsrət Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rəşad Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Rövşən Mehdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Seymur Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Yasən Alim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdiyev Zamin Bəhmən oğlu – əsgər # Mehdiyev Zöhrab İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehdizadə Əli Məcid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtili Eşqin Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Elgiz Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Sətdar Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtiyev Taleh Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mehtizadə Rüfət İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidov Səbuhi Ağalətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məcidzadə Saleh Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Asif Nəsir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədədov Ələddin Zirəddin oğlu – əsgər # Mədətli Zülal Rəhim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Rövşən Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədətov Zaur Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mədinov Rəşid Nəzər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədəlizadə Məhəmmədəli Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Alim Qəmərşo oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhəmmədov Musa Bəhrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərli Muraz Baxşalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmli Fuad Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Elməddin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Əli Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Fərid Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov İsa Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Murad Salam oğlu – əsgər # Məhərrəmov Niyaməddin İsrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Niyaməddin Əmiraslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Orxan Binət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Ramin Qurbanəli oğlu – əsgər # Məhərrəmov Şamo Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məhərrəmov Şəmistan İsgəndər oğlu – əsgər # Məhərrəmzadə Anar Altay oğlu – əsgər # Məhərzadə Taleh Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikməmmədov Elvin Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Elnur Məcnun oğlu – əsgər # Məlikov Elvin İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Əhməd Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov İsrəfil Mehman oğlu – əsgər # Məlikov Rauf Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikov Rəvan Əliabbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məlikzadə Fərhad Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Qədir Zülfəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Nurlan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmişov Tural Tələt oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmiyev Elmir Zamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədbəyli Natiq Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Saday Rza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədquliyev Ağabəy Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cavid Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Cəmil Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elmar Pərviz oğlu – əsgər # Məmmədli Elməddin Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Elməddin Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Fazil Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Həsən Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İmran Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli İsa Sarı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Kənan Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Məhəmməd Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Murad Teymurşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Nihad İlham oğlu – əsgər # Məmmədli Pərviz Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Ramin Möhübbət oğlu – əsgər # Məmmədli Seymur Hacırəsul oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Şahı Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədli Tural Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Abit Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Altun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Anar Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Araz Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Asəf Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Azad Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bayram Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəhruz Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Bəxtiyar Bayramşah oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cavad Rəcəb oğlu – əsgər # Məmmədov Ceyhun Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Cəlil Qəhrəman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Coşqun Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Dostəli Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ehtiram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elxan Bədəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elkiyar Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmar Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elməddin Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elmir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur Xurşud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elnur İsrəfil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Dağıstan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elşən Qasım oğlu – əsgər # Məmmədov Elton Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Dayandur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mahmud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elvin Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elyar Elbəyi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Emin Qiyafəddin oğlu – əsgər # Məmmədov Əli Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əli Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əliağa Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əlihüseyn Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əsgər Zaur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Əvəz Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəxri Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fəqan Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fərid Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fikrət Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Fuad Valeryeviç – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Hikmət Lətif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xaqani Mürşüd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəqani Füzuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Xəyal Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İbrahim Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlham Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Abdulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsmayıl Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamal Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kamil Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kəmaləddin İsrail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Kənan Nəriman oğlu – əsgər # Məmmədov Kənan Tofik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Qəhraman Qürbət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Lətif Faiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Maqsud Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mehti Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məcid Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Məhəmməd Abbas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Əzizulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Murad Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Münasib Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mürşüd Zülfüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Natiq İltifat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nemət Faxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nicat Şamxal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Novruz İnqilab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Nuh Sahib oğlu – əsgər # Məmmədov Oqtay Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Orxan İlyas oğlu – əsgər # Məmmədov Pənah İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərvin Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Pərviz Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramal Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ramin Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Xalid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəcəb Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəhim Eldar oğlu – əsgər # Məmmədov Rəhman Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşad Əli oğlu – əsgər # Məmmədov Rəşad Fərəməz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəşid Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rəvan İntiqam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövlan Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rövşən Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyad Famil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Röyal Misil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ruslan Fazil oğlu – əsgər # Məmmədov Rüstəm İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rüstəm Müsəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Rza Əskər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sadiq Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Samir Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sarvan Zülfiqar oğlu – əsgər # Məmmədov Seymur Rafiq oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səbuhi Vidadi oğlu – əsgər # Məmmədov Səbuhi Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Adıgözəl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Səxavət Vahab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sənan Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sərxan Sahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Sinan Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şahmar Ağasəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şaiq Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Şəmsi Namiq oğlu – əsgər # Məmmədov Taleh Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tərlan Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Tural Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Turan Qoşqar oğlu – əsgər # Məmmədov Turxan Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Türkman Yolçu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ülvü Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Ümid Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vacib Zabit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Əlibala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vasif Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vidadi Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Avtandil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yasin İman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Yusif Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Zəbiyulla Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədsalahov Kazım Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədyarov Emin Eynulla oğlu – əsgər # Məmmədyarov Mürvət Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Anar Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Bəhrəm Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Əli Turan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Fərid Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə İman Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kamran Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Kəmaləddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Qüdrət Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Pərviz Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Toğrul Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfli Əli Əflan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənəfov Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mənsimli İntiqam Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mərdanov Vaqif Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Rauf Qafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məstəliyev Nurəddin Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayıllı Elgün Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Cəbrayıl Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Elvin Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılov Şöhrət İkram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mikayılzadə Rəşad İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirişli Şəhriyar Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Miriyev Sənan Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəliyev Aqil Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Araz Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Aslan Məqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ceyhun Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elçin Maqsud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltac Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Eltun Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Elyar Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev İbad Mansur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Kamran Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Məsud Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Nuran Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Orxan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Rasim Fətta oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Sarvan Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şamil Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Ülvi Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Vüsal Əlizamin oğlu – əsgər # Misirli Fərid Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollaçiyev Əhməd Rəcəb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mollayev Elçin Zaur oğlu – əsgər # Mollayev İslam Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Altay Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Elgün Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövlanov Vüqar Tumarxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Fərid Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mövsümov Səyyad Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muxtarov Taleh Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradlı Tacir Hasil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elcan Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elgün Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Elxan Murad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Emin İbrahimağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Habil Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Xəzər Ədalət oğlu – əsgər # Muradov Kənan Cavid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Rəhman Malik oğlu – əsgər # Muradov Samir Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Vüsal Əlifağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzayev Toğrul Tahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Mehdi Muxtar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Murtuzov Məhəmməd Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musaoğlu Ataməli Seyidməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ayxan Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Bayram Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Murad Polad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Niyaməddin Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ramiz Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rəşadət Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Rüfət Ülfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musazadə Anar Cəmil oğlu – əsgər # Musazadə Azər Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafalı Əlizamin Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elməddin Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elnur Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Əlizamin Baxış oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev İsmayıl Elmar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Qərib Nəbi oğlu – əsgər # Mustafayev Merik Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Musa Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nicat Bəkir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Nurlan Ağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Ömər Əbdül oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rasim Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Rüfət Zöhrab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Samir Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Ceyhun Şükür oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafazadə Taleh Qənimət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəliyev Anar Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürsəlzadə Elməddin Cəsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mürvətli Röyal Aris oğlu – əsgər # Müseyibli Ülvi Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müslümov Elşən Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mütəllimzadə Ağacavad Ələsgər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Müzəffərli Kənan Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Kənan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirli Nadir Arzu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fədail Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Fərid İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Rəşad Nadim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nadirov Sərxan Zahir oğlu – əsgər # Nadirov Siyasət Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Baloğlan Müdəhətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Elnur İntiqam oğlu – əsgər # Nağıyev Əli Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Fərid Poladxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev İsmət Talıb oğlu – əsgər # Nağıyev Nicat Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Nicat İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Şahlar Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Toğrul Həsənbala oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Yusif Bərxudar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağızadə Hüseyn Sadəddin oğlu – əsgər # Namazov Elməddin Nəsib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Xəyal Xudaverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov İsmət Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namazov Qafar Nazir oğlu – əsgər # Namazov Təbriz Ələmdar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Namətov Naib Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nefesov Murad Ocaqdurdu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Elmar Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Nicat Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Ramin Fazil oğlu – əsgər # Nəbiyev Ruslan Muhuma oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Yusif Elton oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəbiyev Zaur Ələddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfli Oruc Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Bəhruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmin Saleh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Elmir Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Emin Müşfiq oğlu – əsgər # Nəcəfov Etibar Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Əli Seyran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Fərid Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Orxan Qabil oğlu – əsgər # Nəcəfov Şamil Rəfi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfov Şəhriyar Əli oğlu – əsgər # Nəcəfov Yusif Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəcəfzadə Ceyhun Qabil oğlu – əsgər # Nəhmətov Telman Təyyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanov İdris Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nərimanzadə Ruslan İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Asəf Səfəralı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Elməddin Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Fəqan Elnar oğlu – əsgər # Nəsibov Xaqani Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nəsib Nağı oğlu – əsgər # Nəsibov Nicat Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Nicat Səməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsibov Yusif Qalib oğlu – əsgər # Nəsirli Amil Seyfəddin oğlu – əsgər # Nəsirov Elçin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Elmir Zülfü oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Əfqan Ramil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qara Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Qəhrəman Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Nahid Əlizamin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəsirov Teymur İspəndiyar oğlu – əsgər # Nəsrullayev Rəşid Qəzənfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərli Vasif Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Elməddin İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Emin Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nəzərov Pərviz Habil oğlu – əsgər # Niftalıyev Sabir Aqil oğlu – əsgər # Niftalızadə Niyamin Xalıq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzlu Pərviz Qorxmaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Aqşin Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Allahverdi Bəhram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elçin Qismət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Elvin Ziyafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Pərviz Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Rahim Ruhən oğlu – əsgər # Novruzov Rəşad Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzov Şəhnin Şahlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Novruzzadə İbad Kazım oğlu – əsgər # Nuhiyev Musa Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəhmədov Ramin Marif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurəliyev Elşən Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuri Xəyal Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Əfqan Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Hikmət Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Nofəl Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Ramin Rəfael oğlu – əsgər # Nuriyev Saleh Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuriyev Vüqar Hafis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurizadə Qalib Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Nurlan Niyazi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurməmmədov Ziya Zabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruyev Orxan Vəliyəddin oğlu – əsgər # Nuruzadə Elşən Əlisa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nuruzadə Nurlan Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nurzaliyev Elməddin Səfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətbəyli Ülvi Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nüsrətli Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Omarov Elmar Elvar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Bayram Çərkəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Coşqun Oruc oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elçin İlham oğlu – əsgər # Orucov Elmir Elyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Elşən Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov İsə Razim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Kinyaz Zirəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Mirzəcan Araz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Niçat Niyadxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Səbuhi Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Şakir Bakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Ürfan Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Orucov Yunis Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanlı Teymur Saday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Ərzuman Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Məhəmməd Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nəzir Rahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Nizami Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Orxan Mənsur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərli Kənan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ömərov Qoşqar Səxavət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Abdulla Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Cavid Vəlican oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Əvəz Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Firdovsi Afiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Məhəbbət Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Samir Adışirin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Paşayev Təbriz Elxan oğlu – əsgər # Paşazadə Cavid Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Bəhrəm Xıdır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Roman Sərkər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Pənahov Ülvi Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Piriyev Raul Zabid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Poladov Elçin Adil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Putiyev Əhməd Şamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanlı İlqar Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Elxan Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rasim İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Rövşən Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfibəyli Əbdülrza Şamməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Seyfəl Musa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəfiyev Ülvi Rəfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Baxış İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Bəxtiyar Nəsimi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Elcan Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Xəyal Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Murad İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Orxan Rəşid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Ömər Rəşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimli Tural Gəray oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Asif Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Elnur Məmmədkərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Fariz Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ruslan Tanrıvedi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Rüstəm Həsrət oğlu – əsgər # Rəhimov Sadiq Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Ülvi Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Yalçın Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhimov Zamin Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəhmanov Samiq Rizvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Ağacan Əfsər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Elxan Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Xəzər Mail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Nərman Fəzaim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Sahil Sərvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəsulov Teymur Yavus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rəşidov Natiq Məmmədrza oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rufullayev Rasim Yadigar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rükabzadə İbrahim Rasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Əmrah Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli İbrahim Mirzağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmli Kənan Yalçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Amil Bədrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Arif Seymur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Aydın Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Basid İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Elnur İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Emin Səid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Ələs Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Əli Yağınəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Novruz Namiq oğlu – əsgər # Rüstəmov Orxan Vidadi oğlu – əsgər # Rüstəmov Pərviz Tufan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Rövşən Orxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmov Vüqar Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rüstəmzadə Emin Firqət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzaxanov Nihad Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzalı Əli Nuru oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Adil Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Amin Qurban oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Bilal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Elxan Ariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Əlirza Mehman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hacırza Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Hüseyn Aslan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Kənan Əbdürrəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Qəhrəman Bəhmən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Məhəmməd Nadir İlqar – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Mirsafa Mircəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Nurlan Yusif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Pərvin Namiq oğlu – əsgər # Rzayev Tərlan Rövşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Ülfət Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Vüsal Tofiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzayev Yağmur Məhərrəm oğlu – əsgər # Rzazadə Fərhad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Mirməhəmmədəli Tərlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rzazadə Murad Ağaməmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıxov Rahid Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elgün Heydər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elnur Elşən oğlu – əsgər # Sadıqov Elnur Kərim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Elvin Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Hüseyn Telman oğlu – əsgər # Sadıqov Rəsul Həşim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Səbuhi Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Surac Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüqar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqov Vüsal İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqzadə Emil Əziz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadirov Faiq Edik oğlu – əsgər # Salahlı Elgiz Nurəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Elvin Sabir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Emin Elxan oğlu – əsgər # Salahov Kamil Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salahov Sərxan Həsənqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Taleh Ədalət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salamov Vüsal Yəhya oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Amid Yadulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salayev Elşən Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salehov Orxan Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salıyev Əfsan İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Aslan İsrafil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Azər Vəfadar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov İsmayıl Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Paşa Həkim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanov Sahil Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salmanzadə Pərvin Təbriz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Salyayev Aqil Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Xəzri Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Samir Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Tural İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarıyev Vüqar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sarkayev Nəcməddin Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Serov Mütəllib Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Araz Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Fərid Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullazadə Kamran Cəlal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Əli Rahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov İzzət Etibar oğlu – əsgər # Seyidov Miryasin Mirqafar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyidov Şahmar Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyid-zadə Mirhüseyn Miryunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərçinov Xeyirbəy Cəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərəliyev Rəşad Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Amil Nizami oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərli Əmrah Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Ceyhun Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Coşqun Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfəndi Cahangir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Əfqan Nadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov İntiqam Əlihüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Qəşəm Taməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Maarif Mikayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Mais Şakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Məmmədağa Balakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Oktay Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Saleh İrzəxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Tamerlan Cavad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səidov Ələddin Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Amil Adil oğlu – əsgər # Səlimov Emil Ağarəhim oğlu – əsgər # Səlimov Samir Əli oğlu – əsgər # Səlimov Sənan Nasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimov Şiralı Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səlimzadə Ramil Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədli Vüqar Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Elgün İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Hüseyn Müşviq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Kamran Ceyhun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhəmməd Niman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Məhərrəm Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Rəşad Təyyub oğlu – əsgər # Səmədov Sadiq İbrahim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Samir Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səmədov Sevindik Şamil oğlu – əsgər # Səmidov İkram Şirvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərdarlı Rahim Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sərxoşov Seymur Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Emin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səttarov Səxavət Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Solnsev Dmitriy Aleksandroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanlı Şahmar Qinyaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Gəray Xəlil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Oruc Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanlı Elşən Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Hüseyn Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Nurlan Yaşar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Səlim Sultan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanov Zaminəli Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sultanzadə Niyaməddin Hüsaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sumbatzadə Vüsal Barat oğlu – əsgər # Surxayev Yunis Rafik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Cahangir Hətəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Surxayzadə Zəfər Şəmsəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Elmir Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanlı Rəsul Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Asim Məhərrəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Azər Haqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Elçin Tehran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Əyyub Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Fizuli Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Həsən İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Hümbət Şakir oğlu – əsgər # Süleymanov İsmayıl Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Məhəmməd Rasəf oğlu – əsgər # Süleymanov Mirsüleyman Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Samir Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Səbuhi Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Süleymanov Vasif Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Fuad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Kamran Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şabanov Rüfət Rauf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbabayev Güləddin Zəfər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazlı Əlikram Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Aqif Hasif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Elnur Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Kənan Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahbazov Pərviz Mübariz oğlu – əsgər # Şahbazov Şahbaz Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmalıyev Əzim Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Elvin Malik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarlı Vüsal Mərdan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahmarov Səddam Elman oğlu – əsgər # Şahmuradov Rəvan Dilşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Böyükağa Savalan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahvələdov İlyas Etibar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şalıyev Ceyhun Nüsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Emil Rafiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şamilov Fərid Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şeydayev Rəfail İldam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Daşqın Hidayət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəfiyev Rəşad Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şərifov Fevral Fazil oğlu – əsgər # Şərifov Qurban Kazım oğlu – əsgər # Şərifov Turan Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Elvin Sarvan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəliyev Nurəddin Əfrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxəlizadə Emil Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Orxan Mübariz oğlu – əsgər # Şıxıyev Orxan Raqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxıyev Şahəli Əflatun oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxızadə Tural Ətraf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Hikmət Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şıxməmmədov Natiq Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şixəliyev Ənvər Vadimoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Şixmuradov Kamil Şixəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şindiyev Elməddin Həmid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirbəyli Sirus Hamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəliyev Kənan Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirəlizadə Süleyman İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinli Nurlan Qədir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Ehtibar Fazil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Eldar Bağır oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Elmar Cəbrayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Kamil Altay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Orxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Tale Qadir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinov Vüsal Novruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirinzadə Elnur Xalıqverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şiriyev Rəşad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvani Həsənağa Bəhruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şirvanov Davud Xeyrulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şöhübzadə Coşqun Fizuli oğlu – əsgər # Şükürani Şükran Rüfət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Azər Cahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Laçın Bəhyəddin oğlu – əsgər # Şükürov Sərvan Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şükürov Vüsal Zahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Allahverdi Əkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Anar Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Azər Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elxan Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elnur Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Elzamin Eyvaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Eşqin Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əkbər Məhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Əli Rahil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Hüseyn Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev İmdad Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Kamran Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Nurağa Davud oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağıyev Röyal Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Bəhruz Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Dünyamin Ramin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tağızadə Fərid Bəkir oğlu – əsgər # Tağızadə Rüfət Bəkir oğlu – əsgər # Tahirli Şahin Afat oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Cabir Abdulla oğlu – əsgər # Tahirov Firdovsi Balaxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tahirov Rəşid Loğman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elməddin Məmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Elnur Gəgiş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov İlkin Həsən oğlu – əsgər # Talıbov Məhəmməd Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Şirnalı Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbov Tahir İdris oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Ceyhun Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Talıbzadə Səxavət Zeyniş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tanrıverdiyev Elvin Elman oğlu – əsgər # Tapdıqov Azad Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarıverdiyev Nicat Şöhrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Feyruz İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Tarverdiyev Qurbət Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurbəyli Aqil Kamran oğlu – əsgər # Teymurlu Mirrahil Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurlu Orxan Şaiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Elvin Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Mansur Elnur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Şaiq Vidadi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Vüsal Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurzadə Nahid Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Cavid Əvəz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Pərvin İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rəşad Qərib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Rövşən Zahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təhməzov Şəmsəddin Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Təmirov Yusif Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Turabov Rüstəm Fərman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Uğurluyev Rövşən Elxan oğlu – əsgər # Ulubəyov Nurəhməd Hacıbəy oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Umudlu Elmir Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üsüfov Şahadət Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Üzeyirov Qoşqar Müşfiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vahabov Yadigar Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Arzu Faiq oğlu – əsgər # Verdiyev Bəhman Dilqəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Elburus İlyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev İsax Ədalətoviç – əsgər (ölümündən sonra) # Veyisov Kərəm Səttər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Veysəlli Rəis Mayis oğlu – əsgər # Vəlişov Elməddin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Anar Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Ayxan Kamil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Azər Vəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elmir Məmmədqulu oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Elnur Mirsiyab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Emin Xaləddin oğlu – əsgər # Vəliyev Əli Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Fərid Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Hidi Bəxtiyar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev İlkin Səfail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Qoşqar Nuruş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Məhəmməd Nail oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Murad Süleyman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Müslüm Vəliağa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Sadiq Ayaz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Şəmsəddin Aqil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Tural İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Vüqar Emin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəlizadə Kamran Əkpər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəzirov Cəlal Bədirxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqublu Ceyhun Ramiz oğlu – əsgər # Yaqubov Hümbət Mərhəmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Yaqub İlham oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubzadə Yaqub Eldəniz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yariyev Elsevər Qalib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yoldaşov Alim Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisli Ruslan Elçin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunisov Ramil Qardaşxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Elgün Yedulla oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yunusov Murad Bayram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibli Böyükağa Elbrus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Elməddin Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifli Məhəmməd Rəhman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Ağaəli Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Anar Sərxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Faiq Mansur oğlu – əsgər # Yusifov Fəxrəddin Fazil oğlu – əsgər # Yusifov İmaməddin Niyaməddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Kərim Həsrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Münasib Vüqar oğlu – əsgər # Yusifov Sənan İlham oğlu – əsgər # Yusifov Taleh Gündüz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Yusif Oqtay oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusif-zadə Ramil Adəm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Sabir Firdovsi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşiyev Cavid Cavanşir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yüzbaşyev İsmayıl Fəzayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zahirov Nazim Həmzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zairli Zahid Azad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zalov Elçin İslam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Afiq Bəxtiyar oğlu – əsgər # Zamanov Əziz Vəzir oğlu – əsgər # Zamanov Nicat Əhliman oğlu – əsgər # Zamanov Taleh Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zamanov Vüqar İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Elşad Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Əsəd Ərziman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Fikrət Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Hüseyn Vətənxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynallı Rəşad Qiyas oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Arzu Rövşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Cavid Vaqif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Elşən Zaman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Əlsafa Elşad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Ramin Yasən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Sadiq Kamal oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Teymur Tağı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Turqut Fikrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeyniyev Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zəkiyev Rameş Gülverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbaliyev Ziyad Nəriman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zərbəliyev Aşurəli Səfərəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ziyadov Fəqan Ziyad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfiqarov Rəsul Elburs oğlu – əsgər # Zülfüqarov Məlik Kamran oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zülfüqarzadə Fariz Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} == 24.06.2021 == {{Siyahı sütunlarla|4| # Hüseynov Zahid İbrahim oğlu – general-leytenant # Mahmudov Hüseyn Pənah oğlu – general-mayor # Abdulxalıqov İlqar Səftər oğlu – polkovnik # Abdullayev Ramil Sahib oğlu – polkovnik # Ağayev Məzahir Telman oğlu – polkovnik # Allahverdiyev Kamil Bahadur oğlu – polkovnik # Babayev Anar Qüdrət oğlu – polkovnik # Babayev Bəhmən Rza oğlu – polkovnik # Babayev Emil Sabir oğlu – polkovnik # Behbudov Elzamin İlyas oğlu – polkovnik # Cəbrayılov Sərvər Sərdar oğlu – polkovnik # Cəfərov Rauf Cəfər oğlu – polkovnik # Çompuzov Bilal İsmayıl oğlu – polkovnik # Əkbərov Nizami Əvəz oğlu – polkovnik # Əliyev Elman Şərif oğlu – polkovnik # Əliyev Hidayət Qəzənfər oğlu – polkovnik # Əlləzov Çingiz Bayram oğlu – tibb xidməti polkovniki # Əmirov Səxavət Əvəz oğlu – polkovnik # Hacıyev Allahverdi Hacı oğlu – polkovnik # Hacıyev İntiqam Məhəmməd oğlu – polkovnik # Hacızalov Rüstəm Tofiq oğlu – polkovnik # Haciyev Tahir Zakir oğlu – polkovnik # Həsənov Arif Həsən oğlu – polkovnik # Hümbətəliyev Vəli Telman oğlu – polkovnik # Hüseynov Ənvər Hamlet oğlu – polkovnik # İbrahimov Rəşad Miraslan oğlu – polkovnik # İsmayılov Firuz Afis oğlu – polkovnik # Kazımov Teymur Tofiq oğlu – tibb xidməti polkovniki # Kərimov Yaşar Şükür oğlu – polkovnik # Quliyev Əli Maqsud oğlu – polkovnik # Manafov Rasim Bəybala oğlu – polkovnik # Məmmədov Elmar Heybətqulu oğlu – polkovnik # Məmmədov Xalid Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov İsmixan Valeh oğlu – polkovnik # Məmmədov Sadiq Camal oğlu – polkovnik # Məmmədov Vasif Xanlar oğlu – polkovnik # Mirzəyev Mahir Mirzə oğlu – polkovnik # Nəsibov İlqar Nəcəf oğlu – polkovnik # Nəsirov Eldəniz Ağamalı oğlu – polkovnik # Paşayev Sadiq Qamboy oğlu – polkovnik # Ramazanov Nəsif Məmmədəli oğlu – polkovnik # Səfərov Yaşar Rafiq oğlu – polkovnik # Şamilov Taleh Səməd oğlu – polkovnik # Yusubov Etibar Salman oğlu – polkovnik # Zeynalov Məmməd Vahid oğlu – polkovnik # Abbasov Aydın Hüseyn oğlu – polkovnik-leytenant # Abbasov Vüsal Abbasqulu oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Elman Abdulla oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Həsən Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Nihat İntiqam oğlu – polkovnik-leytenant # Abdullayev Vüqar Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant # Abdulov Afiq Xanmurad oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Abdulov Bəhram Ağasi oğlu – polkovnik-leytenant # Adıgözəlov Davud Telaf oğlu – polkovnik-leytenant # Ağayev İldırım Kərimağa oğlu – polkovnik-leytenant # Alıyev Natiq Alı oğlu – polkovnik-leytenant # Babayev Elsevər Beytulla oğlu – polkovnik-leytenant # Bəkirov Zaur İslam oğlu – polkovnik-leytenant # Cabbarov Ramin Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Anar Sultan oğlu – polkovnik-leytenant # Cavadov Azər Əlirahib oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Hikmət Tofiq oğlu – polkovnik-leytenant # Cəfərov Ziyəddin Hafiz oğlu – polkovnik-leytenant # Daşdəmirov Anar Tahir oğlu – polkovnik-leytenant # Əbilov Ruslan Mobil oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Anar Yasin oğlu – polkovnik-leytenant # Əhmədov Qasım Cavad oğlu – polkovnik-leytenant # Əkbərov Nicat Zakir oğlu – polkovnik-leytenant # Ələkbərov Altay Gülməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Anar Nurəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Atəm Vaqif oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Əliyev Bəxtiyar Oktay oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev İsmixan Qəşəm oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Namiq Qərib oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rahib Əhməd oğlu – polkovnik-leytenant # Əliyev Rauf Şəmsi oğlu – polkovnik-leytenant # Fərzaliyev Abıgül Əbilfərz oğlu – polkovnik-leytenant # Hacıyev Aruz Sübhan oğlu – polkovnik-leytenant # Hüseynov Musa Çaylı oğlu – polkovnik-leytenant # Xaniyev Vüsət Barat oğlu – polkovnik-leytenant # Xəlilov Ramil Vəlixan oğlu – polkovnik-leytenant # İbrahimov Elçin Balağa oğlu – polkovnik-leytenant # İmanov Asif Bəxtiyar oğlu – polkovnik-leytenant # İsgəndərov Feliks İsa oğlu – polkovnik-leytenant # İsmayılov Aqil Yaşar oğlu – polkovnik-leytenant # Kərimov Təbriz Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Qəhramanov Natiq Nəriş oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rauf Firuz oğlu – polkovnik-leytenant # Qənbərov Rəşad Həsənxan oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Elnur Sabir oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev İlqar Əmrəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Quliyev Niyaməddin Məmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Cavanşir Mövlud oğlu – polkovnik-leytenant # Qurbanov Vüqar Şakir oğlu – polkovnik-leytenant # Mahmudov Həsən Famil oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərəmov Elnur İzəddin oğlu – polkovnik-leytenant # Məhərrəmov Samir Əjdər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Aqil Əli oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Asəf Ağa oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Məmmədov Dəyanət Rafiq oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Fədail Müzəffər oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov İntiqam Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Məmmədov Mehman Tövrət oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Aydın Mirzə oğlu – polkovnik-leytenant # Mirzəyev Ruslan Cəmil oğlu – polkovnik-leytenant # Möhsümlü İlkin Muxtar oğlu – polkovnik-leytenant # Muxtarov Rahim Hacırza oğlu – tibb xidməti polkovnik-leytenantı # Muradov Elman Əhəd oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Elçin Fərman oğlu – polkovnik-leytenant # Musayev Zamin İbrahim oğlu – polkovnik-leytenant # Mustafayev İlkin Aydın oğlu – polkovnik-leytenant # Nağıyev Vüsal Sayad oğlu – polkovnik-leytenant # Nəciyev İlham Rəşid oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsibov Rəsul Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Nəsirov İlkin Həsən oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Emil Nəzir oğlu – polkovnik-leytenant # Nəzirov Faiq Zülfi oğlu – polkovnik-leytenant # Niyazov Rauf Nizaməddin oğlu – polkovnik-leytenant # Novruzov Kamil Novruz oğlu – polkovnik-leytenant # Nuriyev Qafur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Ramin Yafəs oğlu – polkovnik-leytenant # Orucov Zaur Qürbət oğlu – polkovnik-leytenant # Ovçiyev Mobil Alməmməd oğlu – polkovnik-leytenant # Rəsulov Sərdar Ağasəf oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Ələmdar Nağı oğlu – polkovnik-leytenant # Rzayev Rauf Hacırza oğlu – polkovnik-leytenant # Sadıqov Yaşar Füzuli oğlu – polkovnik-leytenant (ölümündən sonra) # Seyidov Mirəhməd Siyafər oğlu – polkovnik-leytenant # Sulxayev Aslan Əlixan oğlu – polkovnik-leytenant # Şıxəliyev Daxil Vəkilağa oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Rəhim Yadigar oğlu – polkovnik-leytenant # Şirinov Səddalı Abasəli oğlu – polkovnik-leytenant # Talıbov Pərvin Ramiz oğlu – polkovnik-leytenant # Tarverdiyev Hüseyin Tarverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Təhməzov Rəfail Qəhrəman oğlu – polkovnik-leytenant # Tinayev Rəşid Cuma oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Anar Nazim oğlu – polkovnik-leytenant # Vəliyev Süleyman Haqverdi oğlu – polkovnik-leytenant # Yunisov Vaqif Rəcəb oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Cabir Yusif oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Qadir Muxtər oğlu – polkovnik-leytenant # Zeynalov Nazim Fikrət oğlu – polkovnik-leytenant # Abasov Anar Aydın oğlu – mayor # Abdullayev Anar Arif oğlu – mayor # Abdullayev Anar Cahangir oğlu – mayor # Abışov Tofiq Yavər oğlu – mayor # Abışov Zahid Zabil oğlu – mayor # Ağamalıyev Emin Xanlar oğlu – mayor # Ağayev Vüqar Şümşəd oğlu – mayor # Allahverdiyev İlkin Müseyib oğlu – mayor # Baxışov Radim Rakim oğlu – mayor # Bayramov Emin Mürvət oğlu – mayor # Behbudov Azad Azər oğlu – mayor # Bəşirov Murad Fərman oğlu – mayor # Cavadov Anar Allahverdi oğlu – mayor # Cəbrayılov Şükür Niyaz oğlu – mayor # Əhmədli Anar Məmməd oğlu – mayor # Əliyev Xəyyam Şadət oğlu – mayor # Əliyev İslam Farizoviç – mayor # Əliyev Nağı İsrail oğlu – tibb xidməti mayoru # Əliyev Ramil Nizami oğlu – mayor # Əliyev Rasim Əli oğlu – mayor # Əliyev Sərxan Mehman oğlu – mayor # Əmirov Əziz Fikrət oğlu – mayor # Əmirov Vüsal Səmidxan oğlu – mayor # Əsədov Əli Oqtay oğlu – mayor # Əzimov Ramal Adil oğlu – mayor # Əzizov Azər Allahbaxış oğlu – mayor # Əzizov Sadiq Xıdır oğlu – mayor # Fərzəliyev Zamin Mirzəli oğlu – mayor # Heydərov İlqar Cavanşir oğlu – tibb xidməti mayoru # Həsənov Azad Mehman oğlu – mayor # Həsənov Elşad Paşa oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Həsənov Şəmsi Şakir oğlu – mayor # Həsənov Vasif Akif oğlu – mayor # Hüseynov Elsevər Urfat oğlu – mayor # Hüseynov Hüseyn Vahid oğlu – mayor # Hüseynov İlyas Dilqəm oğlu – mayor # Hüseynov Namiq Cəmil oğlu – tibb xidməti mayoru # İbrahimov Xəzər İsbəndiyar oğlu – mayor # İbrahimov Mahir Adil oğlu – mayor # İbrahimov Şirxan Zülfiqar oğlu – mayor # İbrahimov Tapdıq Niftulla oğlu – mayor # İmamverdiyev Elcan Ramiz oğlu – mayor # İmanov Elşad Ələkbər oğlu – mayor # İmanov Xaliq Əli oğlu – mayor # İsayev Çingiz Mustafa oğlu – mayor # İsayev Elmar Furiddin oğlu – mayor # İsgəndərov Səbuhi Sərdar oğlu – mayor # İsmayılov Cavid Asif oğlu – mayor # Kərimov Vüsal Nizami oğlu – mayor # Qafarov Rəşad Əbülfət oğlu – mayor # Qarayev Valid Nazir oğlu – mayor # Qasımov Seymur Arif oğlu – mayor # Qədimov Samir Süleyman oğlu – mayor # Quliyev Elşən Əlipənah oğlu – mayor # Məmmədli Rəhman Bayram oğlu – mayor # Məmmədov Həmid Rafiq oğlu – mayor # Məmmədov Xəyyam Pənah oğlu – mayor # Məmmədov Zamik Əhməd oğlu – mayor # Mustafayev İskəndər Osman oğlu – mayor # Nağıyev Namik Nağı oğlu – mayor # Namazov Səbutay Səbuhi oğlu – mayor # Nəbiyev Mehman Vaqif oğlu – mayor # Nəcəfov Aqil Sahid oğlu – mayor # Nəğdiyev Fəqan Yasin oğlu – mayor # Nəzərov Xəyal Sehran oğlu – mayor # Novruzov Yasin Elxan oğlu – mayor # Nuriyev Balamirzə Seyfəli oğlu – mayor # Nurməmmədov İlqar Əlfəddin oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Rəcəbov Amil Qardaşxan oğlu – mayor # Rəhimov Rəşadət Nüsrət oğlu – mayor # Rzayev Anar İlham oğlu – mayor # Rzayev İlkin Cəfər oğlu – mayor (ölümündən sonra) # Sadıqov Elçin Bəhman oğlu – mayor # Sadıqov Elton Ağaxan oğlu – mayor # Saramanov Elvin Şirin oğlu – mayor # Səmədov Teymur Arif oğlu – mayor # Siracov Sirac Məmmədağa oğlu – 3-cü dərəcəli kapitan # Şirəliyev Teymur Əzizağayeviç – mayor # Şükürov İlqar İlham oğlu – mayor # Tağıyev Rəşad Fikrət oğlu – mayor # Tağıyev Vüsal Musa oğlu – mayor # Tahirov Pərvin Akif oğlu – mayor # Tarverdiyev Toğrul Oktay oğlu – mayor # Zayıdov Əziz Tahir oğlu – mayor # Abasov Zaur Nəsrəddin oğlu – kapitan # Abbasov Elmar Allahverdi oğlu – kapitan # Abbasov Nicat Xeyrulla oğlu – kapitan # Abbaszadə Məiş Sadiq oğlu – kapitan # Ağaşov Əsəd Yaşar oğlu – kapitan # Bağırov Elvin Ehtibar oğlu – kapitan # Bayramov Kamran Qulu oğlu – kapitan # Bayramov Sahil Sahib oğlu – kapitan # Bəşirov Adil Şahin oğlu – kapitan # Camalzadə Vurqun Mübariz oğlu – kapitan # Cəbrayılov Elnur Tofiq oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Cəfərov Aslan Şahmirzə oğlu – kapitan # Dadaşov Tural Alxan oğlu – kapitan # Eyyubov Məmməd Rüstəm oğlu – kapitan # Əhmədli Səid Ədalət oğlu – kapitan # Əhmədov Toğrul Kərim oğlu – kapitan # Əliyev Aydın Alim oğlu – tibb xidməti kapitanı # Əliyev Elnur Vəliyar oğlu – kapitan # Əli-zadə Seymur Teymur oğlu – kapitan # Əsədullayev Mübariz İsgəndər oğlu – kapitan # Fətəliyev Fərid Səməd oğlu – kapitan # Hasılov Elşad Raqif oğlu – kapitan # Heydərov Anar Bəhruz oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Həbibzadə Etibar Tahir oğlu – kapitan # Həmidov İntiqam Əsədağa oğlu – kapitan # Hüseynov Əli Siyavuş oğlu – kapitan # Xanəliyev Nahid Ərzuman oğlu – kapitan # Xəlilov Xəyal İsa oğlu – kapitan # İsaqov Vasif Yusif oğlu – kapitan # İslamov Qurbanəli Məzahir oğlu – kapitan # Kazımov Elvin Sakit oğlu – kapitan # Kazımov Murad Mirkazım oğlu – kapitan # Quliyev Elnur Əlifağa oğlu – kapitan # Quliyev Vuqar Vidadi oğlu – kapitan # Mamedov Rəşad Əmrah oğlu – kapitan # Manafov Azər Məzahir oğlu – kapitan # Məmmədli Mərhəmət Sübəddin oğlu – kapitan # Məmmədov Ayaz Ələmşah oğlu – kapitan # Muxtarov Sərxan İlqar oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Mustafayev Elmdar Biləndər oğlu – kapitan # Nağıyev Elçin İsrafil oğlu – kapitan # Nağızadə Elnur Fətulla oğlu – kapitan # Nəsirov Kənan Şamil oğlu – kapitan # Nuralıyev Allahverən Mübariz oğlu – kapitan # Pirəliyev Elçin Rəhman oğlu – kapitan # Ramazanov Rafiq Gündüz oğlu – kapitan # Ramazanov Rəvvaq Əhmədağa oğlu – kapitan # Rəhmətov Əbülfəz Hüseynverdi oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Rüstəmov İlkin İlham oğlu – kapitan # Süleymanov Mənsur Rafiq oğlu – kapitan # Şərifov Anar Rufulla oğlu – kapitan # Şirəliyev Niyət İmran oğlu – kapitan (ölümündən sonra) # Yahyayev Eşqin Atamoğlan oğlu – kapitan # Yusifli Ramil Asif oğlu – kapitan # Yusufov Nadir Pərviz oğlu – kapitan # Zamanlı Əzizağa İdris oğlu – kapitan # Zülfüqarov Zamir Saleh oğlu – kapitan # Abdullazadə Həsənağa Şakir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Ağayev Asəf Abid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Axundov Azad Azər oğlu – baş leytenant # Allahverdiyev Kamran Şahin oğlu – baş leytenant # Atalızadə Şahgəldi Sabir oğlu – baş leytenant # Babaşov Bayram İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Babayev Orxan Vüqar oğlu – baş leytenant # Babayev Ramil Taqət oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Balabəyli Elcan Vasif oğlu – baş leytenant # Bayramov Fərdi Hüsaməddin oğlu – baş leytenant # Bayramov Nəvai İmamverdi oğlu – baş leytenant # Bayramov Raqil Əlibala oğlu – baş leytenant # Bayramov Rüstəm Bayram oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Daşdəmirov Qədir İsmayıl oğlu – baş leytenant # Əhmədli Coşqun Mahir oğlu – baş leytenant # Əhmədli İnal Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Əhmədov Sadiq Yamən oğlu – baş leytenant # Əhmədzadə Fuad Nadir oğlu - baş leytenant # Əkbərov Orxan Şahid oğlu – baş leytenant # Əliyev Xızır Kamil oğlu – baş leytenant # Əliyev Məmməd Cahangir oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Əmirəliyev Səxavət İldırım oğlu – baş leytenant # Əsgərov Ceyhun İsa oğlu – baş leytenant # Əzizbəyli Camal Aydın oğlu – baş leytenant # Gülməmmədov Amin Mayis oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Hacıyev Fəryad Alim oğlu – baş leytenant # Həbibov Elnur Nasir oğlu – baş leytenant # Hümbətəliyev Rüfət Bəxtiyar oğlu – baş leytenant # Hüseyinov İsmayıl Fərmayıl oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elşən Nəbi oğlu – baş leytenant # Hüseynov Elvin Ələsgər oğlu – baş leytenant # Xancanov Ruslan Mirfazil oğlu – baş leytenant # Xeyirbəyov Cabir Elşən oğlu – baş leytenant # Xuduyev Fəqan Əli oğlu – baş leytenant # İbrahimov Fərid Kamal oğlu – baş leytenant # İlyasov Mikayıl Cahangir oğlu – baş leytenant # İsazadə Ələkbər Əli oğlu – baş leytenant # Kərimov Fərəc Raqif oğlu – baş leytenant # Qazıbəyov Rahib Rafiq oğlu – baş leytenant # Qənbərli Qənbər Bəhruz oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Quliyev Ramil Fazil oğlu – ədliyyə baş leytenantı # Quluzadə Adışirin Qafar oğlu – baş leytenant # Quluzadə Yasin Çərkəz oğlu – tibb xidməti baş leytenantı # Qurbanov Şəmsəddin Zeynal oğlu – baş leytenant # Mehmanlı Şaməddin Cavid oğlu – baş leytenant # Mehtiyev Mehman Vaqif oğlu – baş leytenant # Məlikov Fuad Azər oğlu – baş leytenant # Məmmədli Xalid Məhərrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədli Rahil Bəhmən oğlu – baş leytenant # Məmmədov Dünyamir Əkrəm oğlu – baş leytenant # Məmmədov Eldar Tapdıq oğlu – baş leytenant # Məmmədov Lətif Fəxrəddin oğlu – baş leytenant # Məmmədov Samir Yusif oğlu – baş leytenant # Məmmədov Taleh Daşdəmir oğlu – baş leytenant # Məmmədzadə Mikayıl İlqar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Məmmədzadə Nofəl Əlövsət oğlu – baş leytenant # Mikayılov Rahim Qalib oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Muradov Zaur Sultan oğlu – baş leytenant # Nəbizadə Nazim Qasım oğlu – baş leytenant # Niftəliyev Arif Hüseyn oğlu – baş leytenant # Novruzov Fərman Mahmud oğlu – baş leytenant # Rəhimov Vüsal Əli oğlu – baş leytenant # Sadıqov Elvin Rabil oğlu – baş leytenant # Səfərli Qurban Məbud oğlu – baş leytenant # Şıxıyev Vüqar Xalid oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) # Şükürlü Cabir Cabbar oğlu – baş leytenant # Yusifov Alik Elşən oğlu – baş leytenant # Yusifzadə Yusif Fərhad oğlu – baş leytenant # Zahidli Tural Qurban oğlu – baş leytenant # Abayev Ruslan Cəlal oğlu – leytenant # Abdullayev İntiqam Allahverdi oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Ağalarov Anar İnamin oğlu – tibb xidməti leytenantı # Bayramov Bilal Elsevər oğlu – leytenant # Behbudov Mürsəl Eyvaz oğlu – leytenant # Əhmədov Fərid Yusif oğlu – leytenant # Əlabbasov Famil İmamalı oğlu – leytenant # Ələsov Əli Aydın oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Əsgərov Bayraməli Qasım oğlu – leytenant # Həmzəyev Mərhəmət Rizvan oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Hüseynəliyev Elvin Fazil oğlu – leytenant # Hüseynov Nurlan Famil oğlu – leytenant # Hüseynzadə Rəhman Alış oğlu – tibb xidməti leytenantı # İbrahimov Nurlan Amid oğlu – leytenant # Məmmədov Hüseyn Elburus oğlu – leytenant # Məmmədov Ruslan Bəxtiyar oğlu – leytenant # Məmmədzadə Murad Tağı oğlu – leytenant # Mikayıllı Cəmaləddin İlyas oğlu – tibb xidməti leytenantı # Nəcəfov Hidayyət Ramiz oğlu – leytenant # Şükürlü Elvin Azad oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Tağıyev Tural Qafqaz oğlu – leytenant # Yusifov Əli Suləddin oğlu – leytenant (ölümündən sonra) # Abbaszadə Elbrus Sarıbala oğlu – baş gizir # Abdurahmanov Taryel Firidun oğlu – baş gizir # Ağayev Mansur Barat oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Elşən Pakistan oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Samir Camal oğlu – baş gizir # Allahverdiyev Turab Cəlal oğlu – baş gizir # Cəbiyev Elşad Şakir oğlu – baş gizir # Eyniyev Çingiz Hacıbəy oğlu – baş gizir # Əhmədov Bəhram Abdulkərim oğlu – baş gizir # Əhmədov Ceyhun Məlikşah oğlu – baş gizir # Ələkbərov Ələkbər Akif oğlu – baş gizir # Əlişov Ramal Novruz oğlu – baş gizir # Əliyev Emin İsa oğlu – baş gizir # Əliyev İlham İbrahim oğlu – baş gizir # İsmayılov Anar Əmirəhməd oğlu – baş gizir # İsmayılov Rəşad Fikrət oğlu – baş gizir # İsmayılov Şeyx Ruslan oğlu – baş gizir # Kərimov Samir Serqey oğlu – baş gizir # Quliyev Elçin Şamil oğlu – baş gizir # Mansurov Nəvai Feyruz oğlu – baş gizir # Məhərrəmov Rəşad Həsrət oğlu – baş gizir # Məmmədov Ədalət Ramazan oğlu – baş gizir # Məmmədov İlqar Sayadxan oğlu – baş gizir # Məmmədov Ramil Adil oğlu – baş gizir # Məmmədzadə Bəhruz Qasım oğlu – baş gizir # Mirzəyev Natiq Tofiq oğlu – baş gizir # Muradov Mahir Sabir oğlu – baş gizir # Mustafayev Taryel Vəli oğlu – baş gizir # Mütəllimov Teymur Təyyar oğlu – baş gizir # Paşayev Qurban İsmayıl oğlu – baş gizir # Rəşidov Vüsal Əfqan oğlu – baş gizir # Sadıqov Aftandil Ramiz oğlu – baş gizir # Salayev Ənvər Saleh oğlu – baş gizir # Soltanov Müşfiq İsmət oğlu – baş gizir # Süleymanov Ehtibar Musa oğlu – baş gizir # Vəliyev Seymur Müseyif oğlu – baş gizir # Abdullayev Cəsur Qulu oğlu – gizir # Abdulrəhmanov Şöhrət Böyükbəy oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Allahyarov Rolman Həmzəbəyoviç – miçman # Astanov Qalib Gülağa oğlu – gizir # Babayev Cavad Nəsir oğlu – gizir # Babayev Ülvi İlham oğlu – gizir # Cavadov Amil Siyasət oğlu – gizir # Cəfərov Vüqar İsa oğlu – gizir # Əfsun Ramiq oğlu – gizir # Əlili Elgün Ədalət oğlu – gizir # Əliyev Ayxan Aydın oğlu – gizir # Əliyev Cavanşir Əvəz oğlu – gizir # Əliyev Eldəniz Maarif oğlu – gizir # Əliyev Zair Vəli oğlu – gizir # Əmirli Rövşən Rəsul oğlu – gizir # Əzizov Azər Ramiz oğlu – gizir # Əzizov Raqib Vidadi oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Həmidov Vəzirağa Əlirza oğlu – gizir # Həsənov Mübariz Əli oğlu – gizir # Həsənov Səyyad Aydın oğlu – gizir # Hüseynov Tahir İlqar oğlu – gizir # Hüseynov Yusif Həmzə oğlu – gizir # Xudiyev Turan Yavər oğlu – gizir # İsmayılov İlqar Məzahir oğlu – gizir # İsmayılov Oqtay Şahsuvar oğlu – gizir # Kəlbiyev Telman Yadigar oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Qarayev Tural Eldar oğlu – gizir # Qasımov Elvin Firudin oğlu – miçman # Qasımov Məzahir Şükür oğlu – gizir # Qasımov Nuran Sabir oğlu – gizir # Qasımov Oruc Əlövsət oğlu – gizir # Qəhramanov Maqsud Telman oğlu – gizir # Qəhramanov Şəhriyar Qəhrəman oğlu – gizir # Quliyev Emin Bayram oğlu – gizir # Mahmudov Anar Vaqif oğlu – gizir # Mansurov Nəcməddin Mehman oğlu – gizir # Mehdiyev Rauf Ələsgər oğlu – gizir # Məhəmmədli İsmayıl Mahir oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmişov Bəşir Məhəddin oğlu – gizir # Məmmədov Çingiz İlham oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Məmmədov Elçin Musa oğlu – gizir # Məmmədov Elvin Rasim oğlu – gizir # Məmmədov Əflatun Ərəbzadə oğlu – gizir # Məmmədov Həsənxan Ziyafət oğlu – gizir # Məmmədov Rahil Sahibəli oğlu – miçman # Məmmədrzayev Muraz Elman oğlu – gizir # Mikayıllı Tərlan Muxtar oğlu – gizir # Mustafayev Ramil Niyaz oğlu – gizir # Nəbiyev Elçin Aydın oğlu – gizir # Novruzov Rəşad Lətif oğlu – gizir # Nurəhmədov Rauf Zahir oğlu – gizir # Paşazadə Amid İlham oğlu – gizir # Rasimzadə Kənan Hikmət oğlu – gizir # Rüstəmov Üzeyir Əyyub oğlu – gizir (ölümündən sonra) # Rzayev Daşqın Eldar oğlu – gizir # Səfərov Aqşin Səməd oğlu – gizir # Səmədov Nizami Namiq oğlu – gizir # Süleymanlı Nicat Namiq oğlu – gizir # Tağıyev Nurlan Əliağa oğlu – gizir # Yusifov Samir Cahangir oğlu – gizir # Yusupov Vasif Akif oğlu – gizir # Zalov Nicat Amil oğlu – gizir # Zeynalov Pərviz Nazim oğlu – gizir # Zəkəryəyev Adil Bəylər oğlu – gizir # Ağayev Fərid Abdulhüseyn oğlu – kiçik gizir # Balakişiyev Atabəy Teymur oğlu – kiçik gizir # Balaqədəşov Vüsal Məcnun oğlu – kiçik gizir # Bayramov İlkin Namis oğlu – kiçik gizir # Bədəlov Cəmil Ələsgər oğlu – kiçik gizir # Bəndəliyev Teymur Zakir oğlu – kiçik gizir # Cəfərov Ruhid Adəm oğlu – kiçik gizir # Ələkbərov Ömər Teymur oğlu – kiçik gizir # Əmirli Fərahim Fərman oğlu – kiçik gizir # Əzizov Novruz Ayaz oğlu – kiçik gizir # Fətullayev Elçin Mahir oğlu – kiçik gizir # Həmidli Loğman Hikmət oğlu – kiçik gizir # Həsənli Ziya Pərvər oğlu – kiçik gizir # Həsənov Nahid Rizvan oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Məhəmməd Mübariz oğlu – kiçik gizir # Hüseynov Rafiz Rafiq oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Elnur Rəhman oğlu – kiçik gizir # İsmayılov Mirşad Hamlet oğlu – kiçik gizir # Qaragözov Xəyyam Cəlal oğlu – kiçik gizir # Qaraşlı Nəsib Namiq oğlu – kiçik gizir # Qasımov Məhəbbət Murad oğlu – kiçik gizir # Qədirov Elvin Məmməd oğlu – kiçik gizir # Qulamov Arzu Cəfər oğlu – kiçik gizir # Mamedov Elvin Məhəmməd oğlu – kiçik gizir # Məlikov Əkbər Mirsalam oğlu – kiçik gizir # Məmmədli Fərxan Məmmədvəli oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Röyal İsgəndər oğlu – kiçik gizir # Məmmədov Şəmsi Lətif oğlu – kiçik gizir # Mikayılov Rauf Əvəz oğlu – kiçik gizir # Mustafayev Hüseyn İslam oğlu – kiçik gizir # Mürsəlli Asif Şahin oğlu – kiçik gizir # Oruczadə Kamandar Sərxan oğlu – kiçik gizir # Ömərov Elgün İslam oğlu – kiçik gizir # Puçaxov Elmar Elman oğlu – kiçik gizir # Rəhimov Müdürxan Qardaşxan oğlu – kiçik gizir # Rəhmanov Marat Altay oğlu – kiçik gizir # Seyranlı Kənan Vəfadar oğlu – kiçik gizir # Səfərov Vüqar Müqəddəs oğlu – kiçik gizir # Şirinov Rasif Əmiraslan oğlu – kiçik gizir # Tağıyev Nofər Sabir oğlu – kiçik gizir # Zeynalov Rəşad Nadir oğlu – kiçik gizir # Babayev Nurlan Ehtibar oğlu – baş çavuş # Cəbrayılov Təbriz Salik oğlu – baş çavuş # Əliyev Vəfadar Xəqani oğlu – baş çavuş # Qalamov Samid Qafar oğlu – baş çavuş # Astanov Ruhid Gündüz oğlu – çavuş # Baxşəliyev Bəkir Gündüz oğlu – çavuş # Cəfərov Xəzər Özbək oğlu – çavuş # Əsgərov Səfər Mübariz oğlu – çavuş # Hətəmov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Xasayev Elməddin Qoçu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsayev Tural Saləddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Şəmsi Vaqif oğlu – çavuş # Kaltayev Orxan İsmayıl oğlu – çavuş # Kərimov Kamil Ələddin oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Quluzadə Elşən Qulu oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Məmmədəliyev Paşa Ərəstun oğlu – çavuş # Məmmədov Balabəy Məhərrəm oğlu – çavuş # Məmmədov Elşən Vəlyəddin oğlu – çavuş # Məmmədov Ruslan Əvdil oğlu – çavuş # Mirzəliyev Elçin Elxan oğlu – çavuş # Musayev Nurlan Sənan oğlu – çavuş # Nağıyev Pərviz Güloğlan oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Nəsib Asif oğlu – çavuş # Puçaxov Kamran İmran oğlu – çavuş # Sadıqov Rüfət Vaqif oğlu – çavuş (ölümündən sonra) # Səfərov Rafiq Malik oğlu – çavuş # Sirafilov Murad Araz oğlu – çavuş # Şahmalıyev İdris Üzeyir oğlu – çavuş # Teymurzadə Arzu Hakim oğlu – çavuş # Vahabov Ruslan Aslan oğlu – çavuş # Zülfüqarov Xanhüseyin Dadaş oğlu – çavuş # Abbasov Azad Novruz oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Abbasov Tural Fəzayıl oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Allahverdiyev Seymur Qərib oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Bağırov Elçin Fəhrad oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Binnətov Qiyas Aşır oğlu – kiçik çavuş # Dünyamalızadə Azər İmkan oğlu – kiçik çavuş # Əhmədzadə Fərhad Teyyub oğlu – kiçik çavuş # Ələkbərli Rəşad Rasim oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Sahib Vahid oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Seyidbala Hidayət oğlu – kiçik çavuş # Əliyev Tural Arif oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Həsənov Məhəmməd Ramazan oğlu – kiçik çavuş # Hüseynli Hüseyn Mirəli oğlu – kiçik çavuş # Hüseynov Azər Mahal oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Hüseynov Mustafa Ələddin oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # İsaxlı Vüsal Rəsul oğlu – kiçik çavuş # Qasımov İzmir Qabil oğlu – kiçik çavuş # Qubatov Samir Eyvaz oğlu – kiçik çavuş # Quliyev Əkbər Güləhməd oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Qurbanov Emin Nüsrət oğlu – kiçik çavuş # Məhəmmədi Taleh Asif oğlu – kiçik çavuş # Məhərrəmov Elman Telman oğlu – kiçik çavuş # Məmmədli Nicat Yavər oğlu – kiçik çavuş # Namazov Babək Səhman oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Novruzov Müslüm Mürsəl oğlu – kiçik çavuş # Nurullayev Anar Siyavuş oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Ramazanov Əhməd Tofiq oğlu – kiçik çavuş # Rüstəmli İlkin Elçin oğlu – kiçik çavuş # Rzayev Əli Rəsul oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Sayıllı Hüseynbaba İldırım oğlu – kiçik çavuş # Verdiyev Xası Kamil oğlu – kiçik çavuş # Vəlixanov Rövşən Aydın oğlu – kiçik çavuş (ölümündən sonra) # Vəlipur Fuad Nəsir oğlu – kiçik çavuş # Abdullayev Kərim Haqverdi oğlu – baş əsgər # Həsənov Tarix Sucayət oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Vəkilov Elməddin Nizami oğlu – baş əsgər (ölümündən sonra) # Abbasov Elnur Cavanşir oğlu – əsgər # Abbasov Zöhrab Natiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abbaszadə Xəyyam Mütəllim oğlu – ehtiyatda olan əsgər # Abdıyev Şəhruz Tahir oğlu – əsgər # Abdullalı Abdulla Mürvət oğlu – əsgər # Abdullayev Gündüz Çingiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Abdullayev Seyran Taqətoviç – əsgər # Ağabalayev Qasuməli İlqar oğlu – əsgər # Ağayev Əmirağa Mahir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ağayev Vüqar Nəsir oğlu – əsgər # Ankbazov Abdulla Ramazan oğlu – əsgər # Arazov İkraməddin Qüdrət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Arazov Səyyar Güloğlan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Bəxtiyar İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aslanov Rəşad Taryel oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Aydəmirov Qurban Cavad oğlu – əsgər # Babayev Abbas Yadulla oğlu – əsgər # Balakişiyev Zamin Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramlı Zamil Nadir oğlu – əsgər # Bayramov Cəlal Yaqub oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Rəhman Dilcan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bayramov Şahin Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Bəkirli Azad Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cabbarov Oruc Akif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cahangirov Rauf Xəyyam oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Babək Məhsus oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Balaş Namiq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Əlmurad Muradəli oğlu – əsgər # Cəfərov Səftər Fizuli oğlu – əsgər # Cəfərov Təbriz İlqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Cəfərov Vüsal Saxləddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Daşdəmirov Taleh Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Eminov Nurlan Pərviz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əbilov Nurlan Fərrux oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Əhməd Anar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədli Qardaşxan Elxan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Rəşad Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əhmədov Samir Elşən oğlu – əsgər # Ələkbərli Ələkbər Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Anar Hidayət oğlu – əsgər # Əliyev Azər Dilafət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Elçin Rasim oğlu – əsgər # Əliyev Hüseyn Sahib oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əliyev Pünhan Şaban oğlu – əsgər # Əliyev Sənan Vahid oğlu – əsgər # Əliyev Şərif Elsəvər oğlu – əsgər # Əmrahov Vüqar Mübariz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əsgərov Hüseyin Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimov Saatmirzə Feyruz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Əzimzadə Emin Alxas oğlu – əsgər # Əzizli Sabir Hikmət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Gülüşov Rəmal Şahin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hacıyev Qurban Əsəbəli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Haxverdiyev Novruz Əli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Afik Namik oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Həsənov Səid Mahir oğlu – əsgər # Hüseyinov Elbrus Laçın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseyinov Ələm Sərvər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Ədalət Səadət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Əkbər Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynli Səbuhi Babək oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Elçin Mehdi oğlu – əsgər # Hüseynov Emin Zakir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Mirzə Xəlifə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Hüseynov Orxan Ələkbər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xəlilov Hüseyn Rasim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Xuduyev Cavid Davud oğlu – əsgər # İbrahimli Məhəmmədəli Mütəllim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Bəhram Sakit oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Murad Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İbrahimov Təbriz İsmayıl oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İlyasov Ülvi Murad oğlu – əsgər # İmaməliyev Fərid Cabir oğlu – əsgər # İmanov Məmmədağa İqab oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsgəndərov Mikayıl Vəkil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Cavad Asif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rəcəb Nəcəf oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılov Rüstəm Üzeyir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Müşfiq Xanlar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # İsmayılzadə Tacəddin Vüqar oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kazımov Xuduş Həsən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərəmov Zaməddin Bahadur oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Kərimli Qalası Müslüm oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Namiq Qarakişi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qarayev Valeh Əhliman oğlu – əsgər # Qasımov Mustafa Dadaş oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qədirzadə Aqşin Elman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qəhrəmanlı Əkrəm Xudaverdi oğlu – əsgər # Qənbərli Vüsal İlkin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qulamov Rəcəb Xaydaroviç – əsgər (ölümündən sonra) # Quliyev Tural Mustafa oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Qurbanov Masim Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Lətifov Rəşid Güləhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mahmudov Natiq Ramazan oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Malikov Nurlan Dünyamalı oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mamedov Samir Eldəniz oğlu – əsgər # Mehrəliyev Rəsul Nəsimi oğlu – əsgər # Məmmədli Cavidan Valeh oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Elcan Elburs oğlu – əsgər # Məmmədov Elcan Məmməd oğlu – əsgər # Məmmədov Etibar Səday oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İkram Ehtiram oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İlkin Cəmil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov İsa Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Mustafa İmran oğlu – əsgər # Məmmədov Sənan Əhməd oğlu – əsgər # Məmmədov Tural Ramiz oğlu – əsgər # Məmmədov Vüsal Aydın oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məmmədov Vüsal Elşən oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Məsimov Əkbər Yunis oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzaliyev Kamal Əjdər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Hüseyn Elsevər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mirzəyev Şirzad Mirzə oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Muradov Albert Alim oğlu – əsgər # Muradov Nadir Əhməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Musayev Ələkbər Əlövsət oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fəxrəddin oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Mustafayev Elvin Fuad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Nağıyev Dərgah Namiq oğlu – əsgər # Nurullayev Elnur Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Osmanov Əyyub Azər oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Rajapov Əmrah – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Məhərrəm İsmail oğlu – əsgər # Ramazanov Rail Arif oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Ramazanov Vüsal Vahid oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Sadıqlı Aslan Tahir oğlu – əsgər # Salmanov Razik Telman oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Seyfullayev Sənan Mətləb oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Səfərov Cəsarət Xaliq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Soltanov Araz Qubad oğlu – əsgər # Süleymanov Məhərrəm Kərəm oğlu – əsgər # Şahbazov Sarvan Əliməhəmməd oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şahverdiyev Rafiq Hikmət oğlu – əsgər # Şəfizadə Saleh Samir oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Şəkərov Şahin Mirxan oğlu – əsgər # Şərifli Şərif Ərşad oğlu – əsgər # Şirinov Murad Vüqar oğlu – əsgər # Tağıyev Pərviz Hafiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Teymurov Fərid Fizuli oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Verdiyev Eldəniz Rabil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Balaqardaş Fərhad oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Nurlan Habil oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Vəliyev Oruc Ramiz oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yaqubov Həsən Hüseyn oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusibov Rəşad Nazim oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusifov Hüseyn İsaq oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Yusubov Orxan Allahverdi oğlu – əsgər (ölümündən sonra) # Zeynalov Nurlan Vasib oğlu – əsgər (ölümündən sonra). }} = [[17 avqust 2022, 16:04]] = 1. Əmrahov Vüsal Məhyəddin oğlu – polkovnik 2. Gülməmmədov Zaur Akif oğlu – 1-ci dərəcəli kapitan 3. Məmmədov Vaqif Vahid oğlu – 1-ci dərəcəli kapitan 4. Osmanov Vahid Əlisa oğlu – polkovnik 5. Piriyeva Aliyə Əli qızı – polkovnik 6. Abdullayev Valeh Məmməd oğlu – polkovnik-leytenant 7. Cəfərov İlham Nizami oğlu – polkovnik-leytenant 8. Əsədov Mahir Adil oğlu – polkovnik-leytenant 9. Əsədzadə Əsəd Oktay oğlu – polkovnik-leytenant 10. Həşimov Pərviz Mehman oğlu – polkovnik-leytenant 11. Məmmədov Tural Akif oğlu – polkovnik-leytenant 12. Əhmədov Elburus Səmrəddin oğlu – mayor (ölümündən sonra) 13. Əliyev Emil Elman oğlu – mayor (ölümündən sonra) 14. Fətullayev Şahsuvar Fətulla oğlu – mayor 15. Novruzov Mehman Novruz oğlu – mayor 16. Şükürov Surac Baba oğlu – mayor 17. Əhmədxanov Ceyhun Xanlar oğlu – tibb xidməti kapitanı (ölümündən sonra) 18. Qaraisayev Teymur Ənvər oğlu – kapitan (ölümündən sonra) 19. Eyvazov Samir Elmar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 20. Həsənzadə Nurlan Nurəddin oğlu – baş leytenant 21. Nağıyev Fərid Təyyar oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 22. Nəsibov Elməddin Süleyman oğlu – baş leytenant (ölümündən sonra) 23. Cəfərov Sənan Ələsgər oğlu – leytenant 24. Əhmədov Elnur Natiq oğlu – leytenant 25. Əlifzadə Xaliq Xələddin oğlu – leytenant 26. Süleymanov Abdulla Telman oğlu – leytenant (ölümündən sonra) 27. Bilalov Bilal İlham oğlu – baş gizir 28. Feyzullayev Əvəz Çingiz oğlu – baş gizir 29. Mehtiyev Ramil Oktay oğlu – baş gizir 30. Mirzəyev Amil Tofiq oğlu – baş gizir 31. Musayev Kamran Nizami oğlu – baş gizir 32. Abbasov Abbas Xanlar oğlu – gizir 33. Abbasov Farid Mübariz oğlu – gizir 34. Abışov Qardaşxan Etibar oğlu – gizir 35. Alimov Fərid Elçin oğlu – gizir (ölümündən sonra) 36. Ələkbərov Ayaz Hüseyn oğlu – gizir 37. Əliyev Rəşad Ağamməd oğlu – gizir 38. Əskərov Qalib Şahbəddin oğlu – gizir 39. Əzimov Ramil Hüsaməddin oğlu – gizir 40. Kamallı Kamal Vilayət oğlu – gizir (ölümündən sonra) 41. Məmmədyarov Araz Telman oğlu – gizir 42. Mirzəyev İsmixan Cəfər oğlu – gizir 43. Qurbanov Samir Bəybala oğlu – gizir 44. Abdullayev Xeyrəddin Kamran oğlu – baş çavuş 45. Babayev Xəqani Cahangir oğlu – baş çavuş 46. Fərmanov Orxan Səfər oğlu – baş çavuş #[["Vətən uğrunda" medalı]] #[[Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Respublikasının orden və medalları ilə təltif edilənlərin siyahıları}} [[Kateqoriya:Vikipediya:Siyahılar]] [[Kateqoriya:"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlər| ]] 4knp7npo1q1e45ulfzsg6xeil9kr2qi 0 212172 6601144 6317321 2022-08-29T11:42:44Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim |adı = Dani Rodrik |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |piktoqram = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{TUR}} |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Beynəlxalq siyasi iqtisadiyyat]]<br>[[İqtisadiyyat]] |elmi dərəcəsi = [[Fəlsəfə doktoru]] |elmi adı = [[Professor]] (1990) |iş yeri = [[Harvard Universiteti]] |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = [[Rodrik trilleması]] |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = [http://ksghome.harvard.edu/~drodrik/ Dani Rodrik] |vikianbar = }} '''Dani Rodrik''' ({{DVTY}}) — [[Türk]] iqtisadçı. Hazırda [[Harvard Universiteti]]nin Con Kennedi adına Dövlət idarəçiliyi məktəbində [[beynəlxalq siyasi iqtisadiyyat]] üzrə professor kimi fəaliyyət göstərir.<ref>{{cite web |url=https://drodrik.scholar.harvard.edu/ |title=Dani Rodrik Ford Foundation Professor of International Political Economy at Harvard's John F. Kennedy School of Government |author= |date= |website=harvard.edu |publisher=[[Harvard Universiteti]] |language=en |access-date= 7 fev 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref> == Həyatı == Dani Rodrik 1957-ci ildə [[İstanbul]]da [[Səfərad yəhudiləri|yəhudi]] əsilli ailədə doğuldu. 1976-cı ildə İstanbulda [[Robert Kolleci]]ndən məzun oldu. Dövlət idarəçiliyi üzrə bakalavr və magistr təhsilini ABŞ-ın [[Harvard Universiteti]]ndə aldı. Ardınca [[Prinston Universiteti|Prinston Universitetində]] iqtisadiyyat üzrə doktorantura təhsili aldı. 1990-cı ildə [[professor]] olan Rodrik, 1982-ci ildən Harvard Universitetinin Con Kennedi adına Dövlət idarəçiliyi məktəbində [[beynəlxalq siyasi iqtisadiyyat]] sahəsi üzrə pedaqoji fəaliyyətlə məşğuldur. Dani Rodrik ehtiyatda olan türk general Çətin Doğanın qızı, Harvard Universitetinin müəllimi Pınar Doğanla evlidir. == Elmi fəaliyyəti == Dani Rodrikin tədqiqat sahəsi [[qloballaşma]], [[beynəlxalq iqtisadiyyat]], [[siyasi iqtisadiyyat]], [[iqtisadi inkişaf]], [[iqtisadi artım]], gəlir və tədiyyə balansı bərabərsizliyi kimi mövzuları əhatə edir. Nəşrləri də əsasən bu mövzulardadır. == Seçilmiş kitabları == * Rodrik, Dani (2007). "One Economics, Many Recipes". [[Princeton University Press]]. <nowiki>ISBN 0-691-12951-7</nowiki>. * Rodrik, Dani (2011). The Globalization Paradox. Norton & Company, Inc. <nowiki>ISBN 978-0-393-07161-0</nowiki>. * Rodrik, Dani (2003) ed. "In Search of Prosperity: Analytic Narratives on Economic Growth". Princeton University Press. <nowiki>ISBN 0-691-09268-0</nowiki>. * Rodrik, Dani (1997). "Has Globalization Gone Too Far?". Institute for International Economics. <nowiki>ISBN 0-88132-241-5</nowiki>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Türk alimlər]] [[Kateqoriya:Türkiyə yəhudiləri]] [[Kateqoriya:İstanbulda doğulanlar]] 0p8u9e11cbdnze2x133b1gz3crnl8cc 3 212642 6599946 6593940 2022-08-28T20:15:45Z 194.135.153.241 /* SNS */ wikitext text/x-wiki == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #22222; background-color:#20B2AA;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Çexlər]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:52, 25 yanvar 2014 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FF7F;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Utanc (film, 2011)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Məqalə laboratoriyası/Utanc (film, 2011)]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:53, 25 yanvar 2014 (UTC) == [[Dennis Berqkamp]] ilə gələn futbol ulduzu == Salam cənab [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. İlk öncə sizə qısa zaman ərzində tamamladığınız [[Dennis Berqkamp]] məqaləsinə görə təşəkkür edirəm. Həqiqətən böyük zəhmət və əziyyət bahasına başa gələn bir məqalədir. Bu münasibətlə sizə Futbol ulduzu təqdim etmişəm. Diqqətimi həmin mükafatın sizin ilk mükafatınız olduğunu çəkdi. İnanıram ki, zəhmətiniz yaxın zamanlarda digər aktiv idarəçi və istifadəçilər tərəfindəndə qiymətləndiriləcək. Sizdən Holland futbol məktəbnin digər yetirmələri barədə də (<small>şəxsi istəyimdir :D</small>) maraqlı məqalələr gözləyirik. İşlərinizdə və fəaliyyətinizdə bol uğurlar !--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 19:36, 2 iyun 2015 (UTC) : Təşəkkürlər cənab [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] həm xoş sözlərinizə, həm də mükafata görə. --01:50, 3 iyun 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 14:09, 17 iyul 2015 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Xədicə]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Xədicə]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 06:11, 16 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə namizədləri siyahısına daxil olması ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 08:50, 19 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Alan Türinq]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" namizəd statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Alan Türinq]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 21:12, 27 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #F0FFFF; background-color:#CD5C5C;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Müqəddəs Mark kafedralı]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Müqəddəs Mark kafedralı]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 10:01, 6 sentyabr 2015 (UTC) == Təşəkkürlər! == Hörmətli Nicat49! Təqdim etdiyiniz Animə və manqa ulduzuna görə təşəkkür edirəm! Bu, mənim çoxdan arzuladığım mükafat idi! Təşəkkürlər!--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="blue">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="#ffff33">l@nd</font>]]''' 20:11, 24 oktyabr 2015 (UTC) :Dəyməz, siz bu mükafata layiqsiniz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:50, 25 oktyabr 2015 (UTC)}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#DDAAFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="black">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=blue>[[Adana ili]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=blue>[[Vikipediya:Laboratoriya/Adana ili]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --[[İstifadəçi:Rutulec|Samir Rutulec]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rutulec|müzakirə]]) 20:13, 27 oktyabr 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#B3FFE0;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Green check.png|70px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#000090">'''SƏSVERMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=#000090>[[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə şərtləri]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə namizədləri]]</font></strong> ''' səhifələrində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">Emin</font></font>''']] <font color="Turquoise">•</font> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font face="Cursive"><font color="DarkTurquoise">'''ismarış'''</font></font>]] 16:02, 11 noyabr 2015 (UTC) |} == Nizami Paşayev == Salam hörmətli həmkar. Nizami Paşayev haqqında mən müvafiq olaraq Dünya ağır atletika Federasiyası və Avropa ağır atletika Federasiyasının saytlarında məlumat toplamışam. Mən bir gədər əvvəl dopinq qəbul etdiyini bildim. Çünki burada https://en.wikipedia.org/wiki/2006_European_Weightlifting_Championships dopin göstərilməmişdir. Yalnızca qızıl medal göstərilmişdir. Redaktəyə görə təşəkkür edirəm. Sağolun. == Mükafat == Salam Nicat49. Yaratdığınız məqalələrə görə sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Və sizə Çalışqanlıq ulduzunu təqdim edirəm. Dərin hörmətlə, --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 22:07, 1 yanvar 2016 (UTC) :Təşəkkürlər--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 22:14, 1 yanvar 2016 (UTC) == Şablon == Salam cənab [[İstifadəçi:Serkanland|Serkanland]]. Mənə yaradacağım məqalələrdə [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_Simpsons_episode bu] şablon çox lazım olacaq. Xahiş edirəm mümkündürsə vaxtınız olduqda şablonu yaradasız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:16, 9 yanvar 2016 (UTC) :Salam. Hazırdır: {{tl|Simpsonlar seriyası}}. Əgər şablonla bağlı müraciətiniz varsa, bu səhifəyə də müraciət edə bilərsiz: [[Vikipediya:Şablon istə]]--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 13:26, 9 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:white; solid-color:#BC002D" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Flag of Japan.svg|180px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#BC002D">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="#BC002D">Salam!</font><br><font color="#BC002D">''' Sizi <strong><font color=black>[[Yaponiya]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=black>[[Vikipediya:Laboratoriya/Yaponiya]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serka@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 11:37, 24 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Dəniz inəyi]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Dəniz inəyi]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 14:11, 7 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == Salam. Bildiyiniz kimi azərbaycanca vikipediyada bir çox problem və mübahisələr var. Biz belə düşünürük ki, bu problemlərin səbəbləri qaydaların zəifliyi və müəyyən idarəçilərin məsuliyyətsizliyidir. Bəzi idarəçilər ümumiyyətlə vikipediyaya girmir. Nəinki fəal idarəçi fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar. Bəzi idarəçilər qaydalarla hərəkət etmir. Ürəyi istəyən məqaləni, siyahını, şəkli silir. Ürəyi istəyən məqaləni mühafizəyə alır (yəni kilidləyir). Söz soruşursan ürəyi istəyən cavabı verir ya da heç vermir. Digər idarəçilərdən aktiv olan var, bəli. Lakin onların da çoxsu bu cür neqativ-mübahisəli hallarla başlarını ağrıtmamaq üçün və bir idarəçi digərinin işinə qarışmasın, yəni idarəçilər arasında düşmənçilik-ədavət yaranmasın deyə bir çox ədalətsizlik və mənfi, problemli hallara susurlar. Neçə dəfə bu barədə idarəçilərə ayrı ayrılıqda və ümumilikdə müraciət etmişəm və başqa edənlər də olub. Nə qədər istifadəçi də bu haqsızlıq və ədalətsizliyə dözməyib vikipediyanı birdəfəlik tərk edib. Biz də bütün bu hallara görə META-da bütün idarəçilərin idarəçiliyinin yenidən səsverməyə çıxarılıb sonradan onların müvəqqəti (məsələn 1 illik, 2 illik və s.) seçilməsi təklifini etmişik. Əgər istəyirsinizsə siz də [https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/On_the_situation_in_the_Azerbaijani_part_of_Wikipedia '''bu siyahıya'''] imza qoymaqla, həm öz dəstəyinizi nümayiş etdirə, həm də şərh-rəy yazmaqla öz dəyərli təkliflərinizi səsləndirə bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 00:09, 24 fevral 2016 (UTC) == Vikipediya Face Qrup == Salam. Bildiyiniz kimi indiki dövrümüzdə Facebook dünyanın ən böyük sosial şəbəkəsidir. Biz də azərbaycanca vikipediya başda olmaqla Vikimediya layihələrində fəaliyyət göstərən könüllü istifadəçilər olaraq azərbaycanlı və azərbaycandilli vikipediyaçılar üçün [https://www.facebook.com/groups/vikipediya/ '''"Azərbaycanca Vikipediya" adlı qeyri-rəsmi facebook qrupu'''] açmışıq. Sizi də bu qrupa dəvət edirik. Bu qrupda siz yeni müzakirə aça, mövcud müzakirələrə rəy bildirə və yaxud da ümumiyyətlə izləyici ola bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 17:24, 26 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Vrangel]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Vrangel]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 12:02, 29 fevral 2016 (UTC) == 2 önəmli səsvermə == Salam. Bütün vikipediyaçıları 2 önəmli səsvermədə iştiraka dəvət edirəm. *[[Vikipediya:Səsvermə/Arbitraj Komitəsi]]<sup>1</sup> *[[Vikipediya:Səsvermə/İdarəçilərin fəaliyyəti (II)]] Səsvermələr bu 2 qayda haqqındadır. *[[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi]] *[[Vikipediya:İdarəçilərin fəaliyyəti]] <sup>1</sup>-Qeyd:Bu səsverməyə [[Şablon:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi şablonunda]] da göstərilən [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi qaydasının]] bütün alt başlıqları ([[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət|AK-ya müraciət]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət forması|AK-ya müraciət forması]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə təqdim edilmiş ərizələr|AK-ya təqdim edilmiş ərizələr]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin qərarları|AK-nın qərarları]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsində dayandırılmış ərizələr|AK-da dayandırılmış ərizələr]] və [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları|AK-nın seçilmə qaydaları]]) da daxildir.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 20:45, 23 mart 2016 (UTC) == Xahiş == Salam. Zəhmət deyilsə [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|bu]] məqalənin seçilmiş siyahı statusu alması üçün hara istinada ehtiyac varsa ora ''mənbə göstər'' yazısını qoya bilərsiniz? Hörmətlə --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:06, 19 iyul 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Jabrayil Hasanov at the Summer Olympics 2016 awarding ceremony.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Haji Aliyev at the Rio 2016.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində [[Azərbaycan]]ın [[Braziliya]]nın''' <br/> '''[[Rio-de-Janeyro|Rio-de-Janeyro şəhəri]]ndə baş tutan XXXI''' <br/> '''Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycanın''' <br/> '''çıxışına həsr olunan [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|məqaləyə]] səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 17:29, 12 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam! <br>''' [[Kevin Durant]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Kevin Durant]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə sizi də iştirak etməyə dəvət edirəm. |} -- <span style='border-radius:8px;border-top:4px solid #08F; border-bottom:4px solid #FF0'>'''[[User:Eldarado|<font colour="white" face="segoe script">eldarado</font>]]'''</span> 09:53, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:15, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="green"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:37, 4 oktyabr 2016 (UTC) == Jan Etyen Liotar == Salam. Zəhmət olmasa boş vaxtınız olanda [[Jan Etyen Liotar|bu]] məqalənin intervikisini düz-qoş edərsiniz. Mən etmək istədim ancaq nəsə səhf alınır.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:42, 12 noyabr 2016 (UTC) :{{y}}--'''[[İstifadəçi:White Demon|<font face="Tahoma" color="black">White DemΩn</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font face="Tahoma" color="#e6005c">(el psy congroo)</font>]]''' 17:11, 12 noyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == [[Şəkil:Kitten in a helmet.jpg|left|150px]] Salam! Sizi bu [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Keete_37_.28m.C3.BCzakir.C9.99_s.C9.99hif.C9.99si_.E2.80.A2_f.C9.99aliyy.C9.99tl.C9.99ri.29_.C3.BC.C3.A7.C3.BCn_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_verilm.C9.99si_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99] səhifədə keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! Dərin hörmətlə: [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 12:03, 13 noyabr 2016 (UTC) <br style="clear: both;"/> == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Palazzo della Sapienza.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Cupola Sant Ivo.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Sant'İvo alla Sapienza|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Sant'İvo alla Sapienza]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 12:12, 17 noyabr 2016 (UTC) == Soru == Salam! Azericeyi tam olaraq konuşamadığım üçün üzr diləyirəm. Mən Türkçe Vikipedi'den. Size [http://www.bbc.com/travel/story/20161128-the-descendants-of-biblical-noah şurada] bahsedilen köyün Azerice Vikipediya'da var olup olmadığını sormak istəyirəm. Yaxşı gecələr. [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 23:12, 30 noyabr 2016 (UTC) :Salam bəli var - [[Xınalıq]].--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:30, 30 noyabr 2016 (UTC) :: Təşəkkür edirəm. Azerice de bayağı detaylı ve ətraflı anlatılmış. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 18:43, 1 dekabr 2016 (UTC) == Dördgünlük müharibə == Hi dear Nicat49. Sorry for not writting in Azerbaijani. Why did you undo my edit in [[Dördgünlük müharibə]] article. There was a reliable sources. I think Wikipedia is a free encyclopedia, not a promotional platform. Best regards, Avetisyan91--[[İstifadəçi:Ավետիսյան91|Ավետիսյան91]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ավետիսյան91|müzakirə]]) 21:42, 6 dekabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid Lavender; background-color:GhostWhiteh;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Şəkil:Symbol list class.svg|160px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" |'''Dəvət''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid blue;" | Salam, sizi [[İstifadəçi:By erdo can/Categories categorized in red-linked categories|şu siyahıdaki]] kateqoriyalara konulmuş kırmızılı kateqoriyaları yaradmaya və ya tənzimləməyə ''Dəvət'' ediyorum. Saygılar.--<span style="background:#73fff4;color:Cyan;padding:1px 4px;">[[User:By erdo can|<span style="color:White;font-variant:Small-caps;">''By erdo can''</span>]]&nbsp;•&#32;[[User talk:By erdo can|<span style="color:Lime;font-size:80%;">müz</span>]]</span> 19:11, 15 dekabr 2016 (UTC) |} == Səs vermə == Salam. Xahiş edirəm mənim idarəçi statusum ilə əlaqədar keçirilən səsvermədə iştirak edəsiniz. --[[İstifadəçi:Aabdullayev851|Aabdullayev851]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aabdullayev851|müzakirə]]) 16:26, 26 yanvar 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Original Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Orijinal ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyadakı xidmətlərinizə görə təltif edilirsiniz. Hörmətlə: [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 07:49, 30 yanvar 2017 (UTC) |} Təşəkkürümü bildirirəm, {{u|Wikipediya M}}!--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:52, 30 yanvar 2017 (UTC) == Təşəkkür == Mükafata görə təşəkkürlər. Yaratdığım futbol məqalələri haqqında sizin fikrinizi bilmək mənə xoş olardı. Fəaliyyətinizdə uğurlar.--[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 21:08, 16 fevral 2017 (UTC) == Sizin üçün bir fincan kofe! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cup-o-coffee-simple.svg|120px]] |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Dəstək göstərdiyin üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:FarzAli|Aşina]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:FarzAli|müzakirə]]) 23:06, 18 fevral 2017 (UTC) |} == Medal == {| style="border: 1px solid green; background-color: #FFFFFF; width: 100%;" | rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | [[File:Military barnstar 03.svg|100px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''Allahverdi Bağırov mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" |Vətənpərvərliyə aid mövzülarda göstərdiyiniz yüksək xidmətlərinizə görə bu mükafat Sizin haqqınızdır.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 06:56, 20 fevral 2017 (UTC) |} == Request == Hello. The [[:en:List of People's Artists of Azerbaijan]] is incomplete. Could you add the people missing in the list, from the complete Azerbaijani [[Azərbaycan SSR xalq artistlərinin siyahısı]] and Russian [[:ru:Список народных артистов Азербайджанской ССР]] versions? Thank you. [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/31.200.22.41|31.200.22.41]] 17:25, 27 fevral 2017 (UTC) == Xahiş == Salam hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] çox xahiş edirəm [[İstifadəçi:Wikipediya M]] səhifəsindən [[:ru:Участник:Wikipediya M]] səhifəsinə keçid verərdiniz. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:50, 8 mart 2017 (UTC) : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:56, 8 mart 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Emin Ahmadov (Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games).jpg|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Emin Əhmədov]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Emin Əhmədov (güləşçi)|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşisi, 2012''' <br/> '''London Olimpiadasının bürünc medalçısı''' <br/> '''Emin Əhmədov haqqında hazırlanan məqaləyə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 13:56, 9 mart 2017 (UTC) == Minnətdaram == Çox hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat]] bəy, məni mükafarlandırdığınız üçün Sizə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm və Sizə cansağlığı arzulayıram. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 22:32, 15 mart 2017 (UTC) == İdarəçi == Salam {{u|Nicat49}}. Sizi latın əlifbalı Azərbaycan dilində olan vikipediyanın idarəçisi seçilməniz münasibəti ilə təbrik edirəm. İnanmaq istəyirəm ki, bundan sonra da bütün fəaliyyətinizi azvikinin inkişafına yönəldəcəksiniz və vikicəmiyyətin etimadını doğruldacaqsınız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:48, 16 mart 2017 (UTC) Təbriklər {{u|Nicat49}}ǃ Fəaliyyətində uğurlarǃ Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli səkkiz yüz</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">iyirmi doqquz</font>]]''' 18:58, 16 mart 2017 (UTC) :Çox sağolun minnətdaram !--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:13, 16 mart 2017 (UTC) ::Dəyərli istifadəçi Nicat! AzVikiyə hər zaman verdiyiniz önəmli töhfələr müqabilində idarəçi statusuna layiq görülməyiniz sizin haqqınız idi. İnanıram ki, gələcək fəaliyyətinizdə bir idarəçi kimi də özünüzü doğruldacaq və vandalizm halları ilə mübarizədə xüsusi rolunuz olacaq. Uğurlar və zehin açıqlığı arzu edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 19:45, 16 mart 2017 (UTC) :::{{u|Babək Akifoğlu}} xoş sözlərə görə minnətdaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 16 mart 2017 (UTC) :Təbriklər {{u|Nicat49}} --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:07, 17 mart 2017 (UTC) ::Çox sağol.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 17 mart 2017 (UTC) :Təbriklər cənab {{u|Nicat49}}. --[[İstifadəçi:IBAnk|IBAnk]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:IBAnk|müzakirə]]) 19:12, 17 mart 2017 (UTC) ::Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:36, 17 mart 2017 (UTC) == Şablon == Salam Nicat. Mənim müzakirə səhifəmə baxa bilərsiniz? Mən orada futbolçu şablonunun yeni versiyasını elədim.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 15:46, 28 mart 2017 (UTC) :Birincisi müzakirə səhifənizi tam silib belə bir test səhifəsi yaratmağınız düzgün deyil. Futbolçu şablonu ilə bağlı isə daha öncə sizə fikrimi bildirmişəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:08, 28 mart 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_badminton_player Bu linkdəki] şablonu yarada bilərsiniz? Əvvəlcədən təşəkkürlər. --[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar Kərimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 22:18, 14 aprel 2017 (UTC) :Salam. Təəssüf ki mən şablonlarla yaxşı işləyə bilmirəm. Siz ən yaxşısı [[İstifadəçi:Tubus|Tubus]]a müraciət edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:59, 14 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam, Nicat. Sizin fəaliyyətinizi nəzərə alaraq, Sizi bu ulduz ilə təltif edirəm. [[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 08:20, 24 aprel 2017 (UTC) |} : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) == Xahiş == Salam. Bir mövzuda mənə, yardım edə bilərsiniz?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:08, 24 aprel 2017 (UTC) : Hansı mövzuda ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) ::'''Emniyyet Genel Müdürlüğünün Özel Harekat Daire Başkanlığı''' bu söz, azərbaycanca necə olacaq?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:13, 24 aprel 2017 (UTC) ::: Baş Polis İdarəsinin Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin rəhbəri (və ya sədri).--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:25, 24 aprel 2017 (UTC) :Sağolun, Nicat bəy. Elə indi, məqaləmə əlavə edim. Yoxsa, səhərdən düşünürəm tərcüməsini.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:29, 24 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün pişik balası! == [[Şəkil:Red Kitten 01.jpg|left|150px]] SAGOLUN [[İstifadəçi:Həcər2004|Həcər2004]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Həcər2004|müzakirə]]) 17:57, 30 aprel 2017 (UTC) <br style="clear: both;"/> ==[[Mehdi İskəndərli]] məqaləsi haqqında== [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bu məqaləni silməkdə davam etməklə səhvə yol verdiyinizi düşünürəm. Məqalə silinməzdən əvvəl tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmişdir. Onun silinməsi üçün ensiklopedik olmaması əsaslandırılmalı idi. Müvafiq qaydanın yeganə bəndini də nəzərinizə çatdırıram: Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Gördüyünüz kimi, burada səsvermədən söhbət getmir. Yalnız bir tələb var, məqalə ensiklopedikdir, ya ensiklopedik deyil. Ensiklopedik deyilsə niyə? Ensiklopedikdirsə niyə? Və müvafiq müzakirənin gedişatında məqalə tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmiş, Mehdi İsgəndərlinin isə ensiklopedik şəxs olması əsaslandırılmışdır. Bundan sonra heç bir istifadəçi məqalənin silinməsini tələb etməyib, hamı onun ensiklopedik olması ilə razılaşıb, siz də razılaşmış kimi görünürsünüz, çünki son redaktə versiyasının ensiklopek olmasına etiraz etməmişdiniz. Üstündən xeyli keçəndən sonra isə heç bir əsas olmadan məqalə silinir. Əgər səsvermə əsas götürülürsə, əlbəttə ki səsvermə əsas götürülə bilməz, 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə, bir nəfər isə bitərəf qalıb. Əleyhinə səs verənlər məqalənin ilkin vəziyyətində səs veriblər... Yəni səsverməyə əsasən də məqalə silinə bilməz. Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını göstərin. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 16:01, 6 may 2017 (UTC) :Səsvermə nəticəsində silinmiş məqalənin dərhal yenidən yaradılması yolverilməzdir. Mən müzakirə zamanıda şəxsin qeyri ensiklopedik olduğunu bildirmişəm və yenə də fikrimin üstündə qalıram. Həkimin öz ixtisası üzrə beynəlxalq tibbi nəşrlərdə çıxış etməsi şəxsi ensiklopedik etmir. Səsvermə zamanı isə 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə yox, 7 səs silinməsinin lehinə, 4 (məqalə müəllifinin özüdə daxil olmaqla) səs isə qalmasının lehinə verib. Qısası [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]in məqaləni silməklə tam düzgün qərar verdiyini düşünürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 21:23, 6 may 2017 (UTC) :::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım. Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz və əsas göstərmək üçün hələ səsləri öz hesabınızla hesablamaqla 7-ci əleyhinə səs olduğununu da vurğulayırsınız. Kimdir o 7-ci? O 7-ci? Daha sonra məqalənin lehinə səs veribsə, onun birinci səsi etibarsız olmurmu? Kim əsaslandırıb? Məqaləyə qarşı en qədər iddia irəli sürülmüşdür və bütün iddalər dayandılrıldı, çünki məqalə əsaslı redaktə edildi və təkminləşdirildi. Biz məqaləni b vəziyyətinə gətirdiyimiz halda, a vəziyyətində ona olan iddialara əsasən məqalə silinə bilərmi? Bəs onu b vəziyyətinə gətirən istifadəçilərin zəhməti? Lehinə səslərin sayını da təhrif edərək 6 əvəzinə 4 göstərirsiniz? Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu? İstənilən istifadəçi nə qədər lehinə, nə qədər isə əleyhinə səs verildiyini çətinlik çəkmədən hesablaya bilər; 6 nəfər qalmasına (Afrasiyab, Araz Yaquboglu, Drdrmtlgst, Cekli829, Aydın Məmmədov, Afrasiyab), 1 nəfər bitərəf (Sultan) 6 nəfər silinməsinə (-Nicat49, eldarado, Azerifactory, Babək Akifoğlu, Baskervill, Wertuose). Səslərin doğru hesablanması belədir, narazılığınız varmı? Səsləri təhrif etməklə idarəçiyə yaraşan cəhət deyil. Təklifimi bir daha təkrar edirəm: Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını vurğulayın. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 09:09, 7 may 2017 (UTC) ::::[[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydinsalis]] ilk öncə sizə müzakirə zamanı ''mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' və ''Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu?'' tipli cümlələrdən istifadə etməməyi məsləhət görürəm. Bənzər hal təkrarlansa sizi [[VP:BQ]] qaydalarına uyğun olaraq bloklamağa məcbur olacam. Mən Mehdi İskəndərli məqaləsini '''bərbad''' vəziyyətdə olduqda belə silməmişəm, yalnız silinməyə namizəd səhifələrə əlavə edib digər istifadəçilərində fikrini bilmək istəmişəm. Qaydalara görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməzsə bəs onda lehinə əleyhinə səsvermə orda nəyə lazımdı ? Siz özünüz niyə səs vermisiz ? Qaydada belə yazılıb - Arqumentlər göstərilir. Müzakirə aparılır. Son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri verir. Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Səsvermə qaydalarına uyğun olaraq müzakirə aparılırb və son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri ([[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]) verib. Müzakirə zamanı göstərilən arqumentlər tutarlı olmayıb ki məqalə silinib. Səsvermə zamanı [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]] ilk öncə silinməsinin lehinə daha sonra silinməməsinin lehinə səs verib. Lakin, ilk verdiyi səsi silməyib. [[İstifadəçi:Afrasiyab|Afrasiyab]]ın adını niyə 2 dəfə qeyd etmisiz ? Eyni müzakirədə istifadəçi yalnız 1 dəfə səs verə bilər. Qaydalarda belə bir cümlədə var - '''silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər.'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 7 may 2017 (UTC) ::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], ''Mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' niyə sizin xətrinizə dəyir ki? Və buna görə məni niyə blokla hədələyirsiniz ki? Mən axı yazdığımı əsaslandırıram, əlavə edirəm ki, "''Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz''". Yalanmı deyirəm? Əgər mənim yazdığımı diqqətlə oxusaydınız, təbii ki, məqalənin silinməsində səsverməni əsas göstərməzdiniz. Başqa necə başa düşmək və ifadə etmək olar bunu? Səslərin hesablanmasında bəli, mən bir nəfərin adını səhvən iki dəfə hesablamışam. Siz isə iki səhvə yol vermisiniz. Leyinə səsləri 1 dənə az, əleyhinə səsləri 1 dənə çox hesablamısınız. Amma bunlar boş söhbətdir, biz artıq bilirik və siz də razısınız ki, orada səsvermə getmir, əsas məsələ məqalənin qalıb-qalmaması üçün ciddi arqumentlərin göstərilməsidir. Məqalənin silinməsi üçün isə heç bir arqument ortada yoxdur. Məqalə səsverməyə əsasən silinmişdir. Sual edirsiniz ki mən niyə səs vermişəm? Cavab verə bilərəm ki, mən fikrimi bildirmişəm, məqalənin ensiklopedik vəziyyətə gətirilməsinə yardım etmişəm, və Mehdi İsgəndərlinin ensiklopedik şəxs olması ilə bağlı ciddi arqumentlər təqdim etmişəm. Bu arqumentlər məqalənin qalması üçün kifayət deyildirsə, niyə heç kim etiraz etmədi? Məqaləni silinməyə siz təqdim etmişdiniz, niyə fikrinizi bildirmədiniz? ''"Silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər"'' misalını mənə niyə deyirsiniz, bunu heç başa düşmədim? İdarəçisiniz, sizə müraciət etmişəm, bərpa edin, silinməsini istəyirsinizsə fikrinizi ciddi arqumentlər göstərin. Tapa biləcəksinizmi ciddi arqument? Problemin sivil həlli yolu budur, preblemin süni şəkildə davam [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Log&page=Mehdi+%C4%B0sk%C9%99nd%C9%99rli etdirilməsi isə budur]. Hansı variant sizə daha doğru görünür? Mən dediyimi dünən etsəydiniz, bu gün hər şey qaydasında olacaqdı. Bu gün də etməsəniz, sabah da belə olacaq. Bunun baş verməsinin isə cəmi bir səbəbi var, məqalənin silinməsi üçün ciddi arqumetlər ortaya qoyulmayıb, səhvən, səsvermə əsas götürülərək, yazılanlar oxunmadan, arqumentlərə məhəl qoyulmadan məqalə silinib. Təbii ki belə şeylər istifadəçilər arasında narazılıq yaratmalı idi. İndi səhvi düzəltmək lazımdır, amma buna kimsə cəhd eləmir hələ ki. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 18:35, 7 may 2017 (UTC) == Tayland == Salam Bir səhifənin adını dəyişib o birini siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Tayland_filml%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1 keçidləri] də dəyişin. Tayland və Tailand ikisi də doğrudur. --[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 16:53, 12 may 2017 (UTC) :Salam. Tayland düzgün deyil axı. Misal üçün [http://president.az/search/tailand? Azərbaycan Respublikası Prezidentinin saytında Tailand yazıb axtarış verdikdə məqalələr çıxır. Lakin Tayland yazdıqda heçnə tapılmır]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:08, 12 may 2017 (UTC) Başa düşürəm. Amma Taylandı siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eablon:%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_film_siyah%C4%B1lar%C4%B1 müvafiq] şablonda qırmızı oldu onu da düzəltmək lazım idi. Nə isə özüm düzəltdim--[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 17:37, 12 may 2017 (UTC) == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 burdaki dəyişikliyi niyə geri almısınız? Əgər sildiyim mətni oxumuzsunuzsa tamamən mənasız, əlaqəsiz və qrammatik olaraq da səhv olan mətndir. İzah edin zəhmət olmasa. Mənim belə dəyişikliklərim xüsusilə azərbaycan vikipediyasında tez tez geri alınır baxılmadan. Bunu davranışların qarşısı alınmalıdır. --[[İstifadəçi:ArazZeynili|aruz]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:ArazZeynili|müzakirə]]) 18:51, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Məqalənin tarixçəsinə baxsaz niyə belə etdiyimi başa düşəssiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 18 may 2017 (UTC) == Sual == Salam. Sizə arxivləşdirmə ilə bağlı sual verə bilərəm?--Calal99 (müzakirə) 19:35, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Bəli verə bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:18, 18 may 2017 (UTC) ::PDF formatında olan faylı arxivləşdirim? Və ya, heç arxivləşdirə bilərəm?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 05:38, 19 may 2017 (UTC) :::Arxivləşdirsəniz daha yaxşı olar. Bəli mümkündür.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:55, 19 may 2017 (UTC) == Xahiş == Nicat, salam. Sizdən bir xahişim olacaq. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin rəsmi saytında, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu var. Baxın, [http://www.noc-aze.org/content/uploads/2015/02/baku2017-logo.png bu linкdə]. Həmin loqonu, [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gold_medal_blank.svg bu], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Silver_medal_blank.svg bu] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bronze_medal_blank.svg bu] medalların üzərinə qoya bilərsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:06, 7 may 2017 (UTC) [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Gold_medal.svg?uselang=az belə], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Silver_medal.svg?uselang=az belə] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Bronze_medal.svg?uselang=az belə] olmalıdır. Ancaq, I Avropa Oyunlarının rəsmi loqosunun əvəzinə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu qoyulmalıdır. Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:09, 7 may 2017 (UTC) Tez edə bilərsiniz? Təcili lazımdır.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:14, 19 may 2017 (UTC) == [[Aşıq Şivğa]] == Salam Nicat bəy. Bilmirsiz bu məqalə gürcücə var? Vikidataya görə deyirdim. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:42, 24 may 2017 (UTC) :{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}, olsa bu '''ლუკა ბერიძე''' adla ola bilər. O da yoxdur. --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:04, 24 may 2017 (UTC) ::{{u|Cekli829}} o orijinal addısa məqaləyə əlavə edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:07, 24 may 2017 (UTC) :::{{y}}--►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:13, 24 may 2017 (UTC) ::::Düzü mən dəqiq bilmirəm, amma bunu {{u|Mehman97}} dəqiq bilər. Mehman bəy baxa bilərsiz zəhmət olmasa bu məqalə - [[Aşıq Şivğa]] gürcü vikisində varmı ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:04, 24 may 2017 (UTC) :Salam bəylər! Bu aşığ hakkda kaVikide heç birşey yoktu, yakın bir zamanda olacak. — [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 16:30, 24 may 2017 (UTC) ::Aydındı :) təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:17, 24 may 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 03:23, 4 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == salam hörmətli Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. Zəhmət olmasa, [[God of War (oyun, 2005)|God of War]] səhifəsinə nəzər yetirə bilərsiniz? Əsasəndə [[God of War (oyun, 2005)#Hiss.C9.99l.C9.99r|Hissələr]] alt başlığına. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 10:21, 9 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. Narahat etmirəm? Vaxtınız varsa, [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_handball_biography bu şablonu] təcili yarada bilərsiniz, AzVikidə?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:54, 16 iyun 2017 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[God of War (oyun, 2005)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/God of War (oyun, 2005)]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 21:49, 19 iyun 2017 (UTC) == İsmarıc!!! == Nicat bəy, Allah canınızı sağ eləsin!--[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/91.191.200.63|91.191.200.63]] 20:11, 28 iyun 2017 (UTC) == Silinmiş məqalə == Niyə silmisiniz məqaləni?--[[İstifadəçi:Məmmədova Dilbər|Məmmədova Dilbər]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Məmmədova Dilbər|müzakirə]]) 21:17, 30 iyun 2017 (UTC) :Konkret olaraq hansı məqaləni ? Əgər silmişəmsə çox böyük ehtimal qeyri-ensiklopedik olub.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:35, 30 iyun 2017 (UTC) == Cəza == https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Aruz_Arrani&action=edit&redlink=1 bunu ban edin --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:44, 3 iyul 2017 (UTC) == Mövzulu ay == Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Çox xahiş edirəm ki, [[Vikipediya:Mövzulu ay/Naxçıvan ayı|Naxçıvan ayı]]<nowiki/>nın qalib gələn iştirakçılarını lütfən mükafatlandırasınız və bir də mümkündürsə [[Vikipediya:Mövzulu ay|Mövzulu ay]]ın 2017-ci ilin oktyabr ayı [[Vikipediya:Mövzulu ay/Dünya şəhərləri ayı|"Dünya şəhərləri ayı"]] ilə əvəz olunsun. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:05, 6 iyul 2017 (UTC) : Salam. Zəhmət olmasa burada keçiriləsn '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bitch I'm Madonna|səsvermədə]]''' iştirak edərdiz.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 13:55, 12 iyul 2017 (UTC) == Slm == Zehmet çekib yaratdığım sehifeni bir tek siz defelerce sildiniz blok etdiniz xatırlatmaq isteyirem ki sayenizde bloka düşen istifadeçi köhne hesabımla bir çox işler etmişdim çoxu sehifede ve üzerinde işlediyim heç bir sehife qeyri nsiklopedik deyil bunu size instagramdan yazaraqda bildirmek istedim ama geri cavab gelmedi herhalda orda aktiv istifadeci deyilsiniz bizi Turkiyede temsil eden bir cox turk seriallarini reklamlari seslendiren oyunculuq eden birisine sehife yaratmaq menim ucun qurur vericidi bir nece defe yaratdigim sehifleri sildiniz caniniz sagolsun hecne olmaz.{{imzasız|Ayselhanim}} == Labaratoriya == Salam Nicat bəy,[[Vikipediya:Laboratoriya/İrəvan xanlığı|bura]] bir göz gəzdirərdiz zəhmət olmasa. Qəribə vəziyyət yaranıb.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 15:37, 23 iyul 2017 (UTC) :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:03, 23 iyul 2017 (UTC) :: Təşəkkürlər :)--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 07:19, 24 iyul 2017 (UTC) == Ədalətsiz qərarlar == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Narahat etmirəm? Sizinlə bir mövzu haqqında danışmağ istəyirəm. Siz, məni 2017-ci il 17 iyul tarixində blokladınız, 7 günlüyünə blokladınız. Blok müddətim bu gün başa çatdı. İndi isə mənim, Sizə bir neçə sualım olacaq. Niyə Siz, Azərbaycan dilli Vikipediyaya fotolar yüklədiyi üçün ancaq, məni bloklayırsınız? Burada, məndən başqa foto yükləyən yoxdur? Niyə Siz, ancaq mənim səhvlərimi görürsünüz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 12:09, 25 iyul 2017 (UTC) :Salam. Siz azvikidə fəailiyyətiniz müddətində '''heç bir ciddi əsas olmadan''' müəllif hüququ ilə qorunan faylları '''kütləvi surətdə''' azvikiyə yükləmisiz və buna görə də təkcə bu səbəbdən '''7 dəfə''' bloklanmısınız. Bu göstəriciyə görə "rekord" sizdədir. Mən sizi müəllif hüququ ilə qorunan faylları yüklədiyinizə görə cəmi bir dəfə blok etmişəm. Blok etməmişdən bir neçə ay qabaq isə sizə sonuncu dəfə xəbərdarlıq edərək müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməməyi, əks təqdirdə sizi məcburi blok edəcəyimi bildirmişəm. Siz isə xəbərdarlığıma məhəl qoymadan kütləvi surətdə şəkilləri yükləməyə davam etmisiz. Fürsətdən istifadə edib sizə yenə də xəbərdarlıq edirəm, müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməyə davam etsəz uzunmüddətli blok olunacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:35, 25 iyul 2017 (UTC) ::Bəs, Siz başqa istifadəçilərə niyə xəbərdarlıq etmirsiniz?--Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 15:40, 25 iyul 2017 (UTC) :::Hansı istifadəçiyə xəbərdarlıq etmək lazımdır edilir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:50, 25 iyul 2017 (UTC) ::::Edilir? Açıq danışmağ istəmirdim. Amma, artıq Siz, məni qəzəbləndirdiniz. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/Firuze_Nesibli Bu istifadəçinin yüklədiyi 10 fotodan, 5-i müəllif hüququ pozuntusudur]. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/N%C9%99sibli_T%C9%99hmasib Bu istifadəçinin yüklədiyi fotolardan isə, bir neçəsi müəllif hüququ pozuntusudur]. Siz, niyə onlara, xəbərdarlıq etmirsiniz? Bilirsiniz? Amma, mən bilirəm. Onlar, Araz müəllimin uşaqlarıdır. Budurmu Sizin, ədalətiniz? Budurmu Sizin, ədalətli idarəçiliyiniz? Onlara, niyə xəbərdarlıq edilmir. Çünki, səhv etmir. Son söz, Sizin olsun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 18:58, 25 iyul 2017 (UTC) :::::{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}in uşaqları sizin kimi ucdan tutma müəllif huququnu pozan şəkillər yükləmir. Lazım olarsa onlara və başqa istifadəçilərə də xəbərdarlıq edilər. Siz ən yaxşısı öz fəailiyyətinizə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 25 iyul 2017 (UTC) ::::::{{u|Barselona99}} bir el misalı var - "başqalarının gözündə tük axtarır öz gözündə tiri görmür". Mənim uşaqlarımın biri '''10''', o biri isə '''15''' şəkil yükləyib. Vikipediyadakı praktikaları da sizinkindən azdır. Siz xəbərdarlıq oluna-oluna, bilə-bilə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles?limit=724&user=Barselona99 '''724 fayl'''] yükləmisiz. Müqayisə edin və nəticə çıxarın. O istifadəçi hamı tərəfindən nəzarətdə olur ki, o deyilənlərə məhəl qoymur. Bu məhz sizsiniz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:22, 26 iyul 2017 (UTC) == İdarəçi ulduzu == {{İdarəçi ulduzu|İdarəçi seçildikdən sonra göstərmiş olduğunuz yüksək peşəkarlıq və məsuliyyətə görə sizə Azvikinin ən mühüm mükafatlarından biri olan ''İdarəçi ulduzunu'' təqdim edirəm. Fəaliyyətinizin davamlı və daha da məhsuldar olması diləyi ilə. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 14:56, 25 iyul 2017 (UTC)}} ::Hörmətli [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]. Əməyə dəyər üçün və mükafata görə təşəkkürümü bildirirəm. --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:38, 25 iyul 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. [http://www.azersu.az/userfiles/20788(1).jpg Bu fotonu], Vikipediyaya yükləyə bilərəm, məqalə üçün. Bu fotonu çox bəyənirəm, ona görə. Keyfiyyəti yaxşıdır, həmdə fonda Azərbaycan bayrağı var. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 10:00, 31 iyul 2017 (UTC) :Məsləhət deyil. Kifayət qədər commonsda şəxsin azad şəkili var. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:41, 31 iyul 2017 (UTC) :[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəs, andiçmə mərasimindən fotolar? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 14:53, 31 iyul 2017 (UTC) ::Şərt deyil ki and içmə mərasimindən ola şəkil. Əvəz edən bir şəkil qoy. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:56, 31 iyul 2017 (UTC) :::Xeyr, müəllif hüququ ilə qorunan şəkilləri '''çox ciddi''' səbəb olmadan yükləmək olmaz, ələxsus da əgər azad şəkil mövcuddursa.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:18, 31 iyul 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ambox wikify.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar {{u|{{PAGENAME}}}}. Sizi [[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası|burada]], 7 avqust 2017 tarixində keçiriləcək AzVikidə kimya mövzusunda olan problemlərlə bağlı müzakirəyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə --'''[[İstifadəçi:Salmanland|<font face="Segoe Print" color="grey">Sir</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Salmanland|<font face="Segoe print" color="blue">Salmanland</font>]]''' 06:58, 1 avqust 2017 (UTC) == Məqalələrin adının dəyişdirilməsi == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Sizdən bir neçə xahişim olacaq. Siz, dünən 5 Avstraliyalı su poloçusu haqqında mənim, yaratdığım məqalənin adını dəyişdirdiniz. Bu yaxşı haldır. Amma, məqalənin adını dəyişdirəndə zəhmət deyilsə, 1. həmin məqalədə olan şablonda da adı dəyişdirin və zəhmət deyilsə 2. həmin məqalədə olan adı da dəyişdirin. Sağolun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 13:55, 6 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#FFFACD"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |'''Salam, hörmətli həmkar! Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|laboratoriya]] səhifəsində Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının haqqında hazırlanan siyahıyə səs verməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 03:35, 8 avqust 2017 (UTC) |} == Sual == Salam Nicat bəy. Narahat etmirəm? Sizə bir sualım olacaq. Bilmirsiniz niyə, misal üçün ingilis dilli Vikipediyada "Milad Beigi" məqaləsinə baxanda, solda olan dillər sırasında, "azərbaycanca" sözünün solunda "yaxşı məqalə" statusunun ulduzu yerləşdirilməyib? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:44, 14 avqust 2017 (UTC) :Salam. Daha məqalələrin intervikidə statuslu olması görsənmir. Həmişə belə olacaq ya müvəqqəti belədir dəqiq bilmirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:01, 14 avqust 2017 (UTC) ::Çox təəsüf. Birdə, Sizə bir sual verə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:05, 14 avqust 2017 (UTC) :::Bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:06, 14 avqust 2017 (UTC) ::::[[Darina Qromova]] məqaləsinə genişləndirsəm, Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:07, 14 avqust 2017 (UTC) :::::Məqalə indiki halında laboratoriyalıq deyil. Genişləndikdən sonra fikir bildirə bilərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:11, 14 avqust 2017 (UTC) ::::::Bəs, neçə bayt olsa Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:13, 14 avqust 2017 (UTC) :::::::Statuslu məqalənin həcmi 10 kb-dən qısa olmamalıdır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:15, 14 avqust 2017 (UTC) {{Sual}} salam hörmətli isdifadəçi nicat bəy nagizadeh samir adına məqalə yaratmağ isdəyirəm yalnız sizin tərəfinizdən spam alıb məqalə yarada bilmirəm bu hakkda kömey ede bilərsiz mənə zəhmət olmasa.. == Foto ilə bağlı sual == Salam Nicat bəy. Sizə bir sualım olacaq. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:24, 21 avqust 2017 (UTC) :Mən [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Barselona99/QRB bu səhifədə], Qarabağ FK məqaləsi üçün test aparıram. Sizdən bir mövzuda icazə almaq istəyirəm. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:25, 21 avqust 2017 (UTC) ::[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%84_(%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BB%D1%83%D0%B1) Bu səhifədə], görürsünüz nə qədər çoxlu foto var. Məndə, Qarabağ FK məqaləsi üçün foto yükləyə bilərəm? [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:27, 21 avqust 2017 (UTC) :::Oradakı şəkillərin, demək olar ki, hamısı commonsdandır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:44, 21 avqust 2017 (UTC) ::::Bilirəm. Amma, Qarabağın commonsda elədə yaxşı fotoları yoxdur. --[[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:45, 21 avqust 2017 (UTC) == Eldənizlər == Salam Nicat bəy. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Məqalə|Laboratoriyaya namizəd siyahısında]] əlavə etdiyim məqaləyə baxardız. Əvvəlcədən təşəkkürlər--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 18:01, 22 avqust 2017 (UTC) :{{y}} Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:09, 22 avqust 2017 (UTC) ==Salam xüsusi== Niyə məqalə Ṣiprage silmək bir neçə il sonra var? [[İstifadəçi:Baksuzli|Baksuzli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baksuzli|müzakirə]]) 13:28, 23 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#E0FFFF"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |Salam, hörmətli həmkar! '''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|bu səhifəsində]] keçirilən səsvermədə sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. ''' --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 13:56, 23 avqust 2017 (UTC) |} == Labaratoriyaya namizəd == Salam Nicat bəy. Sizcə [[Cənubi Asiya ölkələrinin siyahısı|bu siyahı]] labaratoriyalıqdır?--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 11:29, 30 avqust 2017 (UTC) :Salam. Məncə laboratoriyalıq məqalə deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:24, 30 avqust 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə--[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#E80000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:35, 6 sentyabr 2017 (UTC) == Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması == Salam həmkar, mən Seçilmiş məqalələr arasında təmizlik işi aparıram və aşağıda yazılan məqalələr SM-ın standartlarına cavab vermir. Ona görə də xahiş edirəm səsvermədə iştirak edəsiz. Siyahı aşağıda göstərilib * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/1 − 2 + 3 − 4 + · · ·]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Yeddi gözəl (balet)]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Alban xaç daşları]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Azıx mağarası]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Möminə Xatun türbəsi]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Coser ehramı]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Titanik]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Yaşar Nuri]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/İzotermik proses]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Pol Sezan]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Almaniya]] Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 07:27, 7 sentyabr 2017 (UTC) == Removing 'Divizia Națională 2017' == I'm sorry, but can you explain, why you deleted this article? What was wrong with it? [[İstifadəçi:5-hydroxytryptamine|5-hydroxytryptamine]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:5-hydroxytryptamine|müzakirə]]) 09:20, 10 sentyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 07:12, 1 oktyabr 2017 (UTC) |} :: Zəhmət olmasa [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Qeyri-f.C9.99al_idar.C9.99.C3.A7i_.7B.7B.C4.B0stifad.C9.99.C3.A7i.7COrartu.7D.7D-d.C9.99n_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_al.C4.B1nmas.C4.B1_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99 bu] səhifəyə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:20, 2 oktyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Azerifactory (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 21:10, 2 oktyabr 2017 (UTC) |} == Məsləhət == Salam, həmkar. Sizinlə bir məsələ barəsində məsləhətləşmək istəyirəm. Mən az öncə [[Ereksiya]] adlı məqalə yaratdım. [[Azərbaycanca Vikipediya]]da ən bəsit cinsəllik mövzularında belə məqalələr yoxdur. Məsələn 120 dil bölməsində '''[[:en:Sexual intercourse|mövcud]]''' olan cinsi əlaqə məqaləsi bizim vikidə yoxdur. Zaman əldə etdikcə bu mövzular barəsində məqalələr yaratmağa çalışacam. Sualım isə belədir; [[Ereksiya]] məqaləsinə foto əlavə etsəm məni buna görə bloklamazlar ? Zəhmət olmasa məqalənin türkçə, rusca və ingiliscə olan dil bölmələrinə baxın, hər birində mövcud fotolar var. --[[İstifadəçi:Külafrəngi|Külafrəngi]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Külafrəngi|müzakirə]]) 19:12, 20 oktyabr 2017 (UTC) :Salam. Xeyr bloklamazlar. Ələxsus da həmin şəkillərdən başqa vikilərdə istifadə olunubsa. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:49, 20 oktyabr 2017 (UTC) == Müzakirə səhifəsi olan ancaq özü olmayan film == Salamlar Nicat bəy fəaliyyətinizdə uğurlar. Bir zəhmət [[Müzakirə:Adam ol! (film, 2005)|bu müzakirə səhifəsinə]] baxardız. Yönləndirmək üçün filmin özünü vikipediyada axtardım lakin bu haqda heçnə tapmadım. Fikrimcə müzakirə səhifəsi də silinməlidir.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:14, 26 oktyabr 2017 (UTC) : {{u|Rufet Turkmen}} belə halla rastlaşdıqda həmin səhifəyə '''Sil''' şablonu yerləşdirin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 17:18, 26 oktyabr 2017 (UTC) :: Haqlısız [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]]. Yadımdan çıxıb bir anlıq.)))--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:23, 26 oktyabr 2017 (UTC) == Bloklama == Hörmətli {{u|Nicat49}}, təklif edirəm ki, {{u|Barselona99}} adlı istifadəçinin blokunu açasınız. Aktif istifadəçinin bir aylıq bloklanmasının doğru olmadığını düşünürəm. Ümid edirəm ki, blokunu açsanız yenidən eyni səhvlərə yol verməyəcək. Hörmətlə --[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#FF0000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 09:45, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. {{u|Barselona99}}-u mən özüm də əvvəllər blok etmişəm. Amma düşünürəm ki, onun blok müddətini yarıya qədər azaldasınız. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:13, 27 oktyabr 2017 (UTC) Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|Eldarado}} hər ikinizi salamlayıram. Bu istifadəçi eyni şeyə görə artıq 8-ci dəfə bloklanır. Onu da əlavə edim ki, təxminən 3 ay bundan əvvəl mən bu istifadəçini '''1 həfətlik''' bloklayaraq '''xəbərdarlıq etmişdim''' ki, eyni hal yenidən təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız. İstifadəçi xəbərdarlığa məhəl qoymayıb və bu səbəbdən daha uzunmüddətli bloklanıb. İndiki blok müddətinin dəyişilməsinə ehtiyac görmürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:49, 28 oktyabr 2017 (UTC) ::Salam {{u|Nicat49}}. 20 gün keçdi. 10 gün qalıb. Məndən bu gün də xahiş etdi. Bloku aç. Fikrimcə daha bəs edər. Bir daha etdiyi səhvləri təkrar etməz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 16:12, 9 noyabr 2017 (UTC) :::Salam [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz müəllim]]. Sırf sizin mənə ikinci dəfə müraciət etməyinizi nəzərə alıb bloku açıram. Lakin indidən sizində şahidliyinizdə {{u|Barselona99}}-a növbəti xəbərdarlığımı edirəm. Bənzər hallar təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:26, 9 noyabr 2017 (UTC) Sağolun Araz müəllim və Nicat bəy. Çalışacam, bundan sonra analoji səhvlərə yol verməyim. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 17:38, 9 noyabr 2017 (UTC) :::: Sözü gedən istifadəçinin blokunun açılması başdan-başa böyük bir səhv idi.. {{u|Eldarado}} və {{u|Araz Yaquboglu}} inanın ki, bəzi istifadəçilər, idarəçilərin yumuşaq ürəklərindən çox məharətlə faydalanmağı bacarırlar. Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 21:47, 9 noyabr 2017 (UTC) :Baskervill, '''qeyd etdiyiniz söz cümləni''', mənə deyirsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 07:52, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: Salam {{u|Baskervill}}, sözü gedən şəxsin sırf yaxşı məqalələr yaratdığı üçün daha bir şans verilməsini istədim lakin yenidən hansısa qayda pozuntusuna yol verərsə bu dəfə mən də qarışmayacağam. --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:03, 10 noyabr 2017 (UTC) ::Eldar bəy salam. Sizə bir sualım olacaq. Amma, səmimi cavab verin. '''Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər.''' cümləsinin mənası nədir? Tam anlamadım. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 08:14, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: {{u|Barselona99}} fikir verməyin. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 12:58, 10 noyabr 2017 (UTC) ::::Nicat alicənablığın üçün çox minnətdaram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:18, 10 noyabr 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Uzun cümlələrdən istifadə etməyəcəm. Yalnızca, Viкicəmiyyətdən üzr istəyirəm və müкafatla bağlı baş verən hər şeyə görə Sizdən üzr istəyirəm. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 12:37, 11 noyabr 2017 (UTC) == Redaktə müharibəsi! == Salamlar Nicat49. [["Vətən uğrunda" medalı|Bu məqalədə]] hansısa vandal müxtəlif IP-lərdən istifadə edərək, ''[[Vikipediya:Redaktə müharibəsi|redaktə müharibəsi]]'' aparır. Ona [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%22V%C9%99t%C9%99n_u%C4%9Frunda%22_medal%C4%B1&action=history məqalənin tarixçəsində] xəbərdarlıq etməyimə də məhəl qoymur və Azərbaycan - latın əlifbasında olmayan '''''к''''' hərfindən istifadə edir. Zəhmət olmasa bu məsələ ilə bağlı tədbir görərdiz.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 09:53, 1 dekabr 2017 (UTC) == Səhifənin silinməsi == Salam. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] səhifəsinin silinmə səbəbini izah edə bilərdiniz.--[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:22, 4 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Səbəbini silərkən qeyd etmişəm - Qaralama halında olan məqalə. Məqalə 1 cümlədən ibarət idi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:26, 4 dekabr 2017 (UTC) :: Hörmətli {{u|Nicat49}} [[Vikipediya:Səhifə silmə kriteriyaları|səhifə silmə kriteriyalarına]] görə qaralama halında olan məqalələr silinmədən əvvəl müzakirəyə çıxarılmalıdır. Xahiş edirəm məqaləni bərpa edərək müvafiq müzakirəni başladasınız. Hörmətlə [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:36, 4 dekabr 2017 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} məqalə yalnız - "Salmas'ın onmin illik Tarixi kitabı yazarı" cümləsindən ibarətdir. Yəni məqalə silmə kriteriyalarının həm qaralama vəziyyətində olan məqalə, həm də digər dildə yazılmış məqalə kriteyasına görə silinib. Lakin məqaləni az da olsa, genişləndirəcəyinizə və dilimizə tam uyğunlaşdıracağınıza söz versəz böyük məmnuniyyətlə bərpa edərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:30, 4 dekabr 2017 (UTC) :::: Hörmətli {{u|Nicat49}} məqalə bir cümlədən ibarət ola bilər buna görə onu müzakirəsiz silə bilməzsiniz. Əgər söhbət azərbaycan dilinin tələbələrinə cavab verməməkdən gedirsə yuxarıda yazığınız cümləyə əsasən demək olar ki, burada sadəcə bir şəkliçi düzəldilsə bu problem də aradan qalxar. Məqalə hal-hazırda fransız dilli vikipediyada da mövcuddur. İndi təkrar xahiş edirəm məqaləni bərpa edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 08:12, 5 dekabr 2017 (UTC) ::::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} fransız dilli vikidəki məqalə maşın tərcüməsi ilə yaradılmış 6 sözdən ibarət deyil. Elə olsaydı məqaləni orada elə yarandığı gündəcə silərdilər. Əgər bizim vikidə həmin məqalənin olmasını istəyirsinizsə özünüz məqaləni daha yaxşı formada yenidən yarada bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:28, 6 dekabr 2017 (UTC) == Şəkil == Salam. Sabahınız xeyir. Sildiyiniz faylları Commonsda tapa bilmədim. Linkini ata bilərsiz? [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Lup_Pindor| bu],[https://az.m.wikipedia.org/wiki/Karlos_Sarate| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Memfis_Qrizzlis| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Ceyms_Harden| bu] səhifələr. -- [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 10 dekabr, 2017 (UTC) : Salam. O şəkillərin hamısı müəllif hüquqları ilə qorunur. Sizə məsləhətim budur ki, şəkil məsələsindən daha çox yaratdığınız məqalələrin mətninə fikir verəsiniz. Yaratdığız məqalələrin demək olar hamısı maşın tərcüməsilə edilib. Yaratdığınız məqalələri oxuduqda yumşaq desək heçnə başa düşmək olmur. Yaratdığınız bu iki son məqaləyə baxmaq kifayət edir - [[Con Bravo (cizgi film, 1997)]], [[Dallas Maveriks]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:08, 10 dekabr 2017 (UTC) : Daha diqqətli olacam. Təşəkkür edirəm! [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) == Xahiş == Hörmətli Vikipediyaçı, Sizin tərəfinizdən Mikayılov Ağababa Cəbrayıl oğlunun məqaləsinin adı dəyişdirilərək, Cəbrayıl Mikayılov qeyd edilib. Səbəbini bilmək olarmı? Çünki Cəbrayıl Mikayılov onun atasının adıdır, öz adı Mikayılov Ağababadır. Yenidən düzgün varianta dəyişdirmək mümkündürmü? == Xahiş == Zəhmət olmazsa "Ceyms Uebb teleskopu" adlı məqaləni "Ceyms Vebb teleskopu" adı ilə dəyişdirin çünki "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir [[İstifadəçi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|müzakirə]]) 07:08, 19 dekabr 2017 (UTC) :Salam. "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir fikirinizi anlamadım. Bu teleskop 1961-ci il fevralın 14-dən 1968-ci il oktyabrın 7-nədək "NASA" rəhbəri olmuş Ceyms Uebbin şərəfinə adlandırılıb. İngiliscə "Webb" soyadı bizim dilə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur "Vebb" kimi yox.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:23, 19 dekabr 2017 (UTC) ::o ruscadan olar İngiliscədən yox :::Hörmətli {{u|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası}} yaxşı olar ki, nəsə yazmamışdan qabaq az da olsa araşdırma aparasınız. "Webb" soyadı həm bizim dilə, həm də rus dilinə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur. Mənə inanmırsınızsa buradan baxa bilərsiniz - [https://azertag.az/xeber/Alimler_yasayis_uchun_yararli_ola_bilen_ekzoplanetler_askarlayiblar-1037812 azertag.az], [https://news.milli.az/interest/430770.html milli.az].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:51, 20 dekabr 2017 (UTC) == IP-lərin bloklanması == Salam. IP-ləri bloklayarkən heç vaxt qeyri-müəyyən müddət seçməyin. Çünki eyni IP-dən çox sayda istifadəçi istifadə edə bilər. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 06:09, 26 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:15, 26 dekabr 2017 (UTC) == Təbrik == Salam. Sizi qarşıdan gələn "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm. --►[[İstifadəçi:AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 29 dekabr, 2017 (UTC) :Salam. Minnətdaram. Məndə sizi "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:32, 29 dekabr 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:43, 12 noyabr 2018 (UTC) ==Səsvermə== Salam dəyərli həmkar sizi [[Fəyyaz Fərəcov |Bu məqalədə]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Masalli qasimli|Masalli qasimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Masalli qasimli|müzakirə]]) 17:20, 2 yanvar 2018 (UTC) == "İstifadəçi:Nargizava Gagali"lin bloklanması == Salam. Bu istifadəçini "Səhifəyə mənasız və yararsız əlavələrə görə" bloklamısınız. Amma onun fəaliyyətində dediklərinizə rast gəlmədim. Siz onu bloklamaq əvəzinə ondan sadəcə mənbə tələb edə bilərdiniz ki, bunun üçün də "mənbəsiz" şablonunu onun əlavə etdiyi hissələrə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C4%9Fsu_rayonu&type=revision&diff=4187251&oldid=4187250 belə] yerləşdirməyiniz kifayət edərdi. Xahiş edirəm ki, gələcək fəaliyyətinizdə bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman daha diqqətli olun. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 05:23, 5 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:10, 5 yanvar 2018 (UTC) == KM silinmə == Salam. Bu [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1&diff=4187028&oldid=4186996 başlığı] silmənizin səbəbi nədir?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 13:31, 14 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Bu başlığı dəfələrlə blok olunan və yekunda [[Vikipediya:İdarəçi müzakirəsi#Barselona99-un qeyri-müəyyən vaxta və ya uzun müddətə bloklanması|buradakı müzakirə əsasında]] blok olunmuş istifadəçi yazıb. Bu istifadəçi bu "xahiş"i kənd meydanına yazmamışdan qabaq demək olar bütün idarəçilərin ms-nə də yazıb. Bu istifadəçinin bənzər "xahiş"ləri artıq spam halını alıb. Bundan əlavə fəailiyyəti məhdudlaşdırılmış və blokda olan istifadəçilərin kənd meydanında yazdıqlarının silinməsi birinci hal deyil '''([https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya%3AK%C9%99nd_meydan%C4%B1&type=revision&diff=4072912&oldid=4072911| buradan bax])'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:56, 14 yanvar 2018 (UTC) == Məlumat == Salam cənab Baskervill. İstifadəçi Barselona99-un blokunu bərpa etdim. Qeyd edim ki, istifadəçinin azı 5 dəfə kukla hesab istifadə etməsinə görə qeyri-müəyyən yox, müəyyən müddətə blok olunması artıq istifadəçiyə edilmiş güzəştdi. Bir neçə ay bundan öncə idarəçilər istifadəçinin qeyri-müəyyən yox, 6 ay müddətinə bloklanmasını məsləhət bildilər. Və mən elə də etdim. Lakin işin tragikomik tərəfi budur ki, istifadəçi kukla hesaba görə bloklanmasından 1 ay keçmiş '''daha 2 kukla hesab''' yaratdı. Azı 5 kukla hesabı açan, yəni səhvindən nəticə çıxara bilməyən istifadəçinin blokunun vaxtından bir xeyli tez açılmasını düzgün hesab etmirəm. Belə hərəkətin vikiqaydalara da hörmətsizlik olduğunu düşünürəm. Normalda əksər vikilərdə istifadəçini artıq 2-ci kukla hesaba görə qeyri-müəyyən müddətə blok edirlər. Bizdə isə istifadəçi "maşallah" 5 hesab yaradıb. Belə bir istifadəçinin bloklanmasının üstündən cəmi 2 ay keçmiş blokunun açılması yanlış addım olar. P.S Mənim blokladığım istifadəçilərin blokunu açmamışdan öncə məni ya viki, ya da sosial şəbəkə üzərindən məlumatlandırsaz minnətdar olaram. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:34, 27 yanvar 2018 (UTC) : Cənab {{u|Nicat49}}, sizin bütün yazdıqlarınızı başa düşdüm. İstifadəçinin bloklanmasını sizin xəbəriniz olmadan açdığım üçün üzürlü hesab edin. Sizə qarşı hörmətsizlik etmək kimi bir niyyətim olmayıb. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:44, 27 yanvar 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 13:42, 30 yanvar 2018 (UTC) == Kulinariya ayı, Plan və Şi barədə == Salam. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. Amma mənə aydın olmayan bir nüans var, ona aydınlıq gətirməyinizi xahiş edirəm. Mən məqaləni (Şi şorbası) öz qərarıma görə deyil, "Kulinariya ayı və Plan"a müvafiq olaraq adlandırmışdım. Məqalənin adı Sizin tərəfinizdən dəyişdirildikdən sonra belə alınır ki, "Plan" üzrə "Şi şorbası" məqaləsi hələ də öz həllini gözləyir. Bəlkə mənim kimi bir başqası da həmin mövzu ilə məşğul olmaq istədi? Belə alınır ki, ikimizdən birinin zəhməti hədər gedəcək. Əgər rus variantı üzrə tərtib etdiyim məqaləni "Şi" adı ilə qəbul etmək mümkündürsə, bəlkə "Kulinariya ayı və Plan"da da məqalələrin adında dəyişiklik olmalıdır? Əlavə olaraq bir xahişim də var. Bu xörəyin adı orijinalda "Ши" (''şı'' ) kimi deyil, məhz "Щи" (''şşi'' ) kimi tələffüz olunur. Azərbaycan dili bütün səsləri orijinala müvafiq tələffüz etməyə qadir bir dildir. Bəlkə biz də bu xörəyi məhz əsl deyiliş qaydasına yaxın - ''şşi'' adlandıraq? {{imzasız|Lamia gasimzadeh}} :Mövzulu ayda lazımi dəyişiklik edəcəm. Əgər yaratdığınız yemək adında artıq azvikidə başqa məqalə varsa o zaman qarşısına mötərizə daxilində şorba, sup və s yaza bilərsiz. Hazırda azvikidə "Şi" adlı məqalə olmadığından belə adlandırmaya ehtiyac yoxdur. Burada əsas orforqafiyadır ona görə necə tələffüz olunması yox, necə yazılması əsas götürülür. Ona qalsa "Борщ" "Borş"uda "Borşş" yazaq ?) [http://www.sehiyye.gov.az/files/pdf/qida_mehsullari_tehlukesizlik.pdf Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi də yeməyin adını məhs "Şi" kimi verib (səh 65)].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:58, 11 fevral 2018 (UTC) == Brijitt Bardo == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. Əvvəlcə məqaləyə nəzər saldığınız üçün təşəkkür eləyirəm. Məqalənin adını əvvəlki halına qaytarmısınız. Demək istəyirəm ki, məqalənin adını ensiklopediyadan götürmüşəm, həmçinin məqalənin adını rus və ingilis dilindən tərcümə eləyəndə mən yazdığım kimi tərcümə olunur. Mənim zənnimcə, yazdığım variant daha düzgündür. :Salam. Vikipediyada məqalə adları heç də həmişə dil normalarına uyğun yox, bəzi hallarda ümumqəbulolunmuş, yazılı mənbələrdə oturuşmuş formaya uyğun yazılır. Azərbaycanda heç kim bu şəxsi '''Brijitt''' adı ilə tanımır. '''Az''' domenində [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=jTWLWrbdJ4uRkwWYpYWABA&q=%22Brijitt%22+site%3A*.az&oq=%22Brijitt%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...1381.1503.0.1826.2.2.0.0.0.0.116.116.0j1.1.0....0...1c.1.64.psy-ab..1.0.0....0.u0JE1CbOd1Y bu adla axtarış zamanı siz dediyiniz ensiklopediyadan başqa heçnə tapılmır]. Lakin eyni axtarışı '''Bricit''' adı ilə etdikdə [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=lTeLWsXUE4SWsAexn4awCQ&q=%22Bricit%22+site%3A*.az&oq=%22Bricit%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...72702.73550.0.73729.6.6.0.0.0.0.126.491.0j4.4.0....0...1c.1.64.psy-ab..2.0.0....0.xUG5HoFCwfU 8150 nəticə çıxır.] Mən şəxsin adının Brijitt yox, Bricit yazılmasını daha düzgün hesab edirəm. Hörmətli idarəçilər {{u|Babək Akifoğlu}} və {{u|Wertuose}} bu məsələ ilə bağlı sizin də fikrinizi bilmək istərdim.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:54, 19 fevral 2018 (UTC) ::Fransız dilindən transliterasiya zamanı ən doğru, ən düzgün yazılış variantı '''Brijit Bardo'''nu hesab edirəm. Və ensiklopediyada bu formada yazılsaydı, mən qətiyyətlə bu variantın üzərində dayanacaqdım. Lakin gördüyümüz kimi təəssüfedici faktdır ki, "dəyərli" alimlərimiz ensiklopediya kimi ciddi nəşrdə hər zaman olduğu kimi tələsikliyə yol verərək tamam başqa - uyğunsuz bir yazılış variantı (''Brijitt Bardo'') təklif ediblər. Bunu Azərbaycan Milli Ensiklopediyasında rast gəlinən növbəti qüsurlardan biri saymaq olar. Hazırkı vəziyyətdə aktrisanın adı dilimizdə '''Bricit Bardo''' kimi qəbul edildiyinə və bu formada bugünədək işləndiyinə görə, bu variantın saxlanılmasının tərəfdarıyam. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 22:07, 19 fevral 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cross-Pattee-alternate3.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qırmızı Baron mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada peşəkar və ədalətli idarəçi töhfələrinizə görə. Fəaliyyətinizi təqdirəlayiq hesab edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 06:49, 24 fevral 2018 (UTC) |} :Təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 13:10, 25 fevral 2018 (UTC) == Əlaqə == Salam. Facebookunuza baxardız.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 15:08, 26 fevral 2018 (UTC) :Mənə facebook-a heçnə gəlməyib. Sözünüzü ya bura, ya da ''nicat49@mail.ru'' ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:09, 26 fevral 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} Nicat Nabiyev adlı hesabınıza yazmışam. Adım Anar Aze.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 17:29, 28 fevral 2018 (UTC) :Ən yaxşısı yuxarıda qeyd etdiyim email ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:04, 28 fevral 2018 (UTC) Yazdım. {{U|Nicat49}}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:14, 1 mart 2018 (UTC) == Kiçik qayda pozuntusu == Salam Hörmətli {{u|Nicat49}}, 8 fevral, 2018-ci ildə qüvvəyə minən '''[[Vikipediya:Səsvermə|səsvermə]]''' qaydalarına əsasən, <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Zəhmət olmasa tərəfinizdən yekunlaşdırılan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]]nın yekunlaşdırılmasını yenidən aparasınız. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:30, 5 mart 2018 (UTC) :Salam {{u|Eldarado}}. Düzü son vaxtlar başım qarışıq olduğuna görə səsvermədən falan xəbərim yoxdur. Siz özünüz də gözəl bilirsiniz ki, səsvermənin ikinci mərhələsində passivlik müşahidə olunur. İdarəçi olduqdan sonra lehinə 3-5 səs alan onlarla səsvermə yekunlaşdırmısız. Mən yeni azı 10 səs qaydasının azvikiyə uyğun olmadığını düşünürəm. Görünür qaydalarda yenidən dəyişiklik etmək lazım olacaq. Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?) Cənab {{u|Baskervill}} sizin də fikrinizi bilmək maraqlı olar. Görünür sizin də mənim kimi yeni qaydalardan xəbəriniz yoxdur və fevralın 10-da lehinə cəmi 4 səs alan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı|Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı]] məqaləsini yekunlaşdırmısız.) Bütün idarəçilərdən azviki üçün çox vacib olan bu məsələ ilə bağlı öz fikilərini bildirmələrini xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]], [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]], [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]], [[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]], [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]], [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]],[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], [[İstifadəçi:Sultan11|Sultan11]], [[İstifadəçi:Vusal1981|Vusal1981]], [[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]], [[İstifadəçi:White Demon|White Demon]]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:26, 5 mart 2018 (UTC) :: İlk olaraq qeyd edim ki, әgәr qayda qüvvәdәdirsә hamımız buna әmәl etmәliyik. Azvikinin son zamanlardakı inkişafını vә aktif istifadәçi sayının artmasını nәzәrә alsaq düşünürәm ki, 10 sәs şәrti tam uyğundu. Qaydanın qәbulundan buyana status alan mәqalәlәrә baxsanız görәrsiniz ki, hamısı kifayәt qәdәr sәs toplayıb. 2-3 sәslә status alıb ana sәhifәyә mәqalә çıxarmaq zәnnimcә doğru deyil. Hazırda sözügedәn siyahı yaxşı tәrtib olunsaydı yәqin ki, sәs verәnlәrin dә sayı çox olardı. Tәbii ki, qaydalarla razı olmayanlar varsa yenidәn müzakirәyә çıxararıq vә yenidәn dәyişikliklәr barәdә müzakirәlәr apararıq, lakin indiki halda qәbul olunmuş qaydalara riayәt etmәyә hamımız borcluyuq. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 22:23, 5 mart 2018 (UTC) :Mən bu qayda ilə razı deyləm. Arada istifadəçilər çox aktiv olsalar da, arada çox passiv də ola bilirlər. --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 12:08, 6 mart 2018 (UTC) Müzakirəyə qarışdığım üçün bağışlayın. Amma {{u|Nicat49}}-un fikirləri ilə razıyam. <u>"Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?)"</u>--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:34, 6 mart 2018 (UTC) ::{{u|Nicat49}} həmfikirəm. 2-ci səsvermədə aktivlik çox zəif olur. Amma gərək istifadəçilərə mesaj göndərilə ki gəl məqalənin status alması üçün səsvermədə iştirak et. Başqa yol görmürəm. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:51, 6 mart 2018 (UTC) :::Biz istəsək də, istəməsək də hər şeyi AzVikinin hazırkı mövcud şərtlərinə uyğunlaşdırmalıyıq. Bugünədək mənim yadıma gəlmir ki, ikinci səsvermə mərhələsində 10-a yaxın istifadəçi iştirak etsin. Hətta bəzən bu say 5 istifadəçiyə belə güclə çatır. Əgər bu mərhələdə iki həftədən də artıq davam edən bir müddətdə məqaləyə 3-4 səs verilirsə, o zaman bu məsələ hansı əsasla müzakirəyə çıxarıla bilər? İkinci mərhələnin AzVikidə az qala formal xarakter səviyyəsinə endiyi bir vaxtda bu qərarı mənasız və lazımsız hesab edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 15:38, 6 mart 2018 (UTC) :::: Hörmәtli vә dәyәrli hәmkarlarım, qayda müzakirә vә sәsvermәyә çıxarılan zaman sәsverәnlәrin böyük bir qismi lehinә sәs vermişdi. Tamam әgәr razı deyilsinizsә bәzi bәndlәrin dәyişdirilmәsi ilә bağlı müzakirә vә sәsvermә keçirәk. Sözümün canı isә odur ki, bir neçә hәftә әvvәl qüvvәyә minmiş qaydalara әmәl edәk. Әgәr hal hazırda qayda qüvvәdәdirsә buna әmәl etmәliyik. Әmәl etmiyәcәyiksә daha qaydaları hazırlamaq üçün әziyyәt çәkmәyәk. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 15:57, 6 mart 2018 (UTC) :::::Cənab {{u|Eldarado}} bəndlərin dəyişdirilməsinə ehtiyac yoxdur. İndiki vəziyyətdə belə yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Göründüyü kimi burada konkret ikinci mərhələdə 10 istifadəçi səs verməlidir deyə bir cümlə yoxdur. Məsələn [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]] birinci mərhələdə 10, ikinci mərhələdə isə 5 lehinə səs alıb (əlehinə 0 səs olmaqla). Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:06, 6 mart 2018 (UTC) :::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, İki mərhələli keçirilən səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub, yəni tutarlı səbəblə qarşı çıxanlar olmasa 3-5 səslə belə ''Seçilmiş'' və ya ''Yaxşı'' məqalə namizədi kimi səsverməyə çıxarıla bilər. Qaydalarda da əsas səsvermə olan ikinci mərhələnin nəzərdə tutulduğu aydın şəkildə anlaşılır. Birdə qeyd etmisiz ki, <u>Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar.</u> 10 səs təklifini mən etməmişəm ki, mənim fikrim olsun. Mən sadəcə qaydalara əməl olunmasını istəyirəm, çünki hazırda qaydaların tərtib olunması və qüvvəyə minməsi üçün bəzi işlər görürəm və bu kimi hallar məni həvəsdən salır. Müzakirəni daha da uzatmağın bir anlamı yoxdu məncə, əgər qaydalara əməl olunmayacaqsa mən qaydaların tərtibindəki fəaliyyətimi dayandıracam. Təşəkkür edirəm və sizə fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:52, 7 mart 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli {{u|Eldarado}} ''səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub'' fikrinizlə razı deyiləm. Əgər siz deyən kimi olsaydı ancaq şərh yazmaq olardı, oradakı səsvermə bəs nə üçündür ? Bu səsləri niyə görməməzlikdən gəlməliyik ? İstifadəçi səs veribsə bu səsi hədər etmək olmaz. İkinci mərhələdə hər şeyi sıfırdan başlamaq mənasızdı. Ələxsusda aktiv səsverən istifadəçilər onsuzda yoxdursa. Ümumiyyətlə mən indi fikir verirəm ki, siz dediyiniz yeni qaydada danışdığımız bənd üzrə heç bir dəyişiklik baş verməyib, qayda necə idisə o cür də qalıb. Bu qayda ilə bağlı illər ərzində nəsə ciddi problem olmayıbsa, bundan sonra da olacağını düşünmürəm. Hörmətlə--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:20, 8 mart 2018 (UTC) :::::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, Oradakı səsvermə məqalənin seçilmiş yoxsa yaxşı məqaləyə namizədlik göstərilməsini ayırd etmək üçündür, axı bunu siz də bilirsiz. Hər iki səsvermədə səsverənlər demək olar ki, eyni istifadəçilərdi. Onların cəmini necə hesablayırsız bəs? Dediyiniz sadəcə vəziyyətdən çıxmaq üçün istifadə etdiyiniz şəxsi fikirdi. Sonda isə qeyd etmisiz ki, bu günə qədər heç bir problem çıxmayıb. Çünki buna qədər qayda qaralama halında idi və qüvvədə deyildi, qüvvədə olmayan qaydalara isə əməl olunması vacib deyil. Vikicəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş qaydalara ilk olaraq biz idarəçilər əməl edərək hər kəsə nümunə olmalıyıq. Görünür siz bu fikirdə deyilsiz. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 16:24, 14 mart 2018 (UTC) ::::::::: Cənab {{u|Eldarado}} yuxarıda yazdığımı yenidən qeyd edirəm, bu bənddə konkret yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Özünüz də qeyd edirsiniz ki, birinci mərhələdə '''səsvermə''' keçirilir. Bəs bənddə ''"Yalnız ikinci mərhələdəki səslər nəzərə alınır"'' və ya buna bənzər nəsə dəqiqləşdirmə varmı ? Mən bilən yoxdu. Ona görə heç bir qayda pozuntusundan söhbət belə gedə bilməz. Lütfən ittihamlarınızda diqqətli olun. Sizin mübahisəsini apardığınız məsələ azvikiyə uyğun və həqiqətən yararlı bir şey olsaydı mən bu məsələni bu qədər uzatmazdım. Müzakirəyə azvikinin bütün idarəçilərini də taq etmişəm. Sizdən fərqli olaraq idarçilərdən heç biri niyəsə məni qaydaları pozmaqda ittiham eləmir. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:28, 15 mart 2018 (UTC) == Blok == Salam. [[Xüsusi:Contributions/91.191.198.72|Bu]] istifadəçini bloklamağınızı xahiş edirəm. Müzakirə səhifəmə söyüş yazır.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 14:44, 30 mart 2018 (UTC) == Sual == Salam sizə bir sualım var. Hal-hazırda azərbaycanca vikixəbərin açılması barədə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/az/Ana_S%C9%99hif%C9%99 inkubatordakı] vikixəbərdə işləyirəm. Vikixəbərin az.wikinews.org saytında açılması barədə oradakı idarəçilərdən birinə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/User_talk:StevenJ81#Question_2 müraciət] etdim. Mənə azvikixəbərdə işləyəcək ən az 3 redaktorun olmasının vacib olduğunu dedi. Yəni açılması üçün. Siz redaktor ola bilərsiniz? Heç olmasa açılana qədər.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 15:19, 3 aprel 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:00, 3 aprel 2018 (UTC) == Təşəkkür == Salam. Məqalələrimdə etdiyiniz dəyişiklərə və köməyə görə sizə dərin təşəkkür edirəm. Allah razı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 16:06, 4 aprel 2018 (UTC) == İstifadəçinin bloklanması == Salam. Xahiş edirəm {{u|Folklorçu}} adlı istifadəçinin bloklanma səbəbini izah edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:08, 6 aprel 2018 (UTC) : Ümumiyyətlə siz bir çox istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız. Bu qaydalar ziddir. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:21, 6 aprel 2018 (UTC) ::Salam. Qeyd etdiyiniz istifadəçi kütləvi surətdə copy-paste üslubunda qeyri-ensiklopledik məqalələr yaratdığına görə tərəfimdən 48 saatlıq blolanıb.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:39, 6 aprel 2018 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Nicat49}} qeyri-ensiklopedik olduğuna necə və kim qərar verdi? --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:45, 6 aprel 2018 (UTC) :::: İdarəçi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::: Hansı qaydaya əsasən? Xahiş edirəm o qaydanın keçidini verin. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:50, 6 aprel 2018 (UTC) :::::: Birincisi yuxarıda qeyd etmisiniz ki, ''"istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız"'', diqqətli olsaydınız görərdiniz ki, istifadəçinin bloklanma səbəbini yazmışam - ''Səhifəyə mənasız və '''yararsız''' əlavələrə görə''. Bloklanma səbəbini daha konkret yuxarıda qeyd etdim. Bu istifadəçinin fəailiyyətinə baxsanız görərsiniz ki, istifadəçi kütləvi surətdə müxtəlif saytlardan müəlliflik hüququnu pozaraq ''(məqaləyə heç bir istinad və mənbə əlavə etmədən)'' köçür-yapışdır prinsipi ilə əsasən qeyri-ensiklopedik məqalələr yaratmaqla məşğuldu. Siz ki müəlliflik hüququ məsələsində həssas istifadəçi idiniz bəs nə oldu? Bu günə qədər idarəçi həmkarlarım tərəfindən fəailiyyətimlə bağlı nəsə ciddi irad almamışam, sizin isə konstruktiv istifadəçi olmadığınızı əksər idarəçilər bilir. Ona görə yaxşı olar enerjinizi və vaxtınızı daha faydalı işlərə sərf edəsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli idarəçi bəli mən müəlliflik hüququ ilə bağlı yenə də eyni fikirdəyəm. Xahiş edirəm belə olan halda keçid verin biz də düzgün başa düşək. Qeyd edim ki bu tip məqalələr yenə də var. Sizdən xahiş etsəm onların silinməsini də təmin edə bilərsinizmi? Qeyd edim ki, mən fikrim kiməsə irad tutmaq yox, Vikiqaydalara əməl olunduğundan əmin olmaqdır. Faydalı iş məsələsinə gəldikdə isə hal-hazırda ABŞ məqaləsi üzərində işləyirəm və sizə də işlərinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 21:54, 6 aprel 2018 (UTC) :::::::: Lütfən həmin məqalələrə "sil" şablonu əlavə edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:07, 6 aprel 2018 (UTC) == İzah == Salam. Üzərində işlədiyim [[Mona Liza]] məqaləsində Texnika bölməsində olan şəkili niyə silmisiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 15:20, 10 aprel 2018 (UTC) :Salam. Səbəbi qeyd etmişəm - müəllif hüququ pozuntusu.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 10 aprel 2018 (UTC) : Internetimdə və kompüterdə yaranmış problem Laboratoriyadakı işlərin yarımçıq qalmasına gətirib çıxarsa da sizlər yarımçıq işləri yekunlaşdırdız. Hər ikinizə təşəkkür edirəm. {{u|Anar Məmmədov}} və Nicat49.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|Rufet Turkmen]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen|müzakirə]]) 15:48, 12 aprel 2018 (UTC) Mən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 15:56, 12 aprel 2018 (UTC) == [[Svetlana Aleksiyeviç]] == Hi, Nicat! Why did you [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Svetlana_Aleksiyevi%C3%A7&diff=4261325&oldid=4261310 revert] my edit?--[[İstifadəçi:Jarash|Jarash]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Jarash|müzakirə]]) 18:21, 18 aprel 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:15, 22 aprel 2018 (UTC) == Silinmə == Salam həmkar. [https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Silin%C9%99c%C9%99k_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r Buranın] təmizlənməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 13:55, 7 may 2018 (UTC) == Birgə iş == Salam {{u|Nicat49}}. [https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Arda_Turan Arda Turan məqaləsi türk vikisində seçilmiş məqalə statusu alıb]. Ətraflı yazılmış məqalədi, həcmi [https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arda_Turan&action=info 208.610 baytdır]. Mənimlə bu məqaləni birgə işləməyə nə deyirsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:25, 9 may 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:47, 9 may 2018 (UTC) {{u|Nicat49}} vaxtınızın olmamasını nəzərə alıb sizə çox yüklətməyəcəm. 2 bölmə etsəz bəsdi. Birdə mənə vizualizasiya və naviqasiya şablonları barədə yardım etsəz çox sevinərəm. Mənə sizin kimi peşəkar biri lazımdır.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:00, 9 may 2018 (UTC) == KM == Salam. [[VP:KM]]-da bəzi bölmələrin arxivləşdirilməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 19:10, 9 may 2018 (UTC) [[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı|bu siyahının]] səs verməsi bitib. Nəzər yetirsəz yaxçı olar.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:13, 9 may 2018 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' burada — '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 11 may 2018 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Pirates of the Caribbean Armada of the Damned.png|220x220px]] |bgcolor=black|<big><center>'''[[Pirates of the Carribean Armada of the Damned|<font color=white>Pirates of the Carribean Armada of the Damned</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Armada of the Damned]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Pirates of the Caribbean: Armada of the Damned|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 19:53, 13 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi [[Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]] məqaləsinin '''yaxşı və ya seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 14:01, 16 may 2018 (UTC) == Məqalə == Salam. Hüseyn Samiroğlu adlı istifadəçi (əvvəlki adı: Hüseyn Tənha) qeyri-ensiklopedik, mənbəsiz məqalələr yaradır. Xahiş edirəm tədbir görəsiz. Məsələn [[Pul (mahnı)|Pul]].--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:55, 16 may 2018 (UTC) :{{y}} Bloklandı.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:11, 16 may 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:40, 17 may 2018 (UTC) Dünənki lehinə səsiniz üçün təşəkkür {{smaylik}}. Yəqin ki, siyahını bəyəndiniz. [[Vikipediya:Laboratoriya/Super Liqa bombardirlərinin siyahısı]] burda da iştirak edə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:59, 18 may 2018 (UTC) == Silinmiş məqalə == Salam. Ruslan Alishan məqaləsinin niyə silindiyini bilmək istəyirəm. Hansı səhf var idi ? vardısa duzəldib necə bərpa edə bilərik? --[[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 06:17, 20 may 2018 (UTC) :Vikipediyada qeyri-ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr yaratmaq olmaz. Şəxsin "Səs" və buna bənzər müsabiqələrdə iştirak etməsi onu ensiklopedik etmir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:55, 20 may 2018 (UTC) Hardasa razıyam sizle ama məncə sizin ifaçını tanimamaginiz onun ensiklopedik olmaması demək deyil. Orda geniş məlumat var idi fəaliyyəti və beynəlxalq səviyyədə Azərbaycani təmsil etməsi. Ölkənin ən çalışqan gencinin sırf gənc olduğu üçün ensiklopedik deyil hesab edilemsi məncə doğru deyil. SNQ dövlətləri arasında Delfic oyunlarindan tutmuş digər beynəlxalq uğurları var. Xahiş edirəm ətraflı araşdırın və çox şad olardıq ki düzgün formada məqaləni bərpa edəsiniz. [[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 17:35, 20 may 2018 (UTC) == [[Şahmar Ələkbərov]] == Salam. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin "''Filmoqrafiya"'' bölməsinə bütün filmlərini əlavə edərək; məqaləni laboratoriyaya təqdim edəcəm. Çünki azvikidə həcmi kiçik lakin status almış məqalələr var. Məsələn: [[Allahverdi Bağırov]] məqalənin həcmi 28 min baytdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin həcmi [[Allahverdi Bağırov]] məqaləsindən daha çoxdur. Naviqasiya şablonuda yaradacam. Məqalə ilə bağlı iradınız var? Fikirlərinizə hörmətlə yanaşıram və çalışdığım qədəri ilə yerinə yetirəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 20:00, 26 may 2018 (UTC) : Salam. Məqalənin statuslu olması üçün 10 kb-dan qısa olmaması kifayətdir. Lakin bu o demək deyil ki, həcmi 10 kb-dan çox olan məqalə mütləq status almalıdır. Əsas şərt məqalənin əhatəli və Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına uyğun olmasıdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin bu şərtlərə uyğun gəldiyini düşünmürəm. Siz bu məqalə ilə bağlı ən yaxşısı {{u|Babək Akifoğlu}}ya müraciət edin. O, sizə daha çox yardımçı ola bilər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:50, 26 may 2018 (UTC) ::Salam. Adımın tag edildiyini nəzərə alaraq, fikir bildirmək istəyirəm. Məqaləyə baxmaq imkanım hələlik məhdud olduğundan kiçik bir hissəyə nəzər saldım. Aktyorun fotosuna aid heç bir şəkil etiketi, mənbə və tarix göstərilməyib. Preambulada ''Azərbaycanın xalq və əməkdar artisti'' sözü işlənilib. Bu yanlış ifadəetmədir. Əgər sənətkar mövcud fəxri addan daha yüksək bir fəxri ad alıbsa, ona rəsmi müraciət forması ikinci adla olur. Bu vəziyyət sənətkarın həyatda olmasından və vəfat etməsindən asılı olmayaraq, dəyişməz qalır. İstisna hal da mövcuddur. Əgər hər hansı bir sənətkarın mükafatlarının tarixi sənəd kimi sadalaması baş verirsə, bu ayrıca bir abzas olaraq, yaxud mükafatlar bölməsində xüsusi qeyd edilə bilər. Preambulada yol verilmiş daha bir səhv ''film səsləndirən'', ''mətn oxuyan'' kimi düzgün olmayan ifadələrin işlənməsidir. Ardınca yazılan ''Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri'' ifadəsi də ondan əvvəl qeyd edilən konkretləşdirmələrin fonunda olduqca ümumi məzmun daşıyır və bu halda ona ehtiyac yoxdur. Xalq artisti fəxri adının verildiyi tarix ondan əvvəlki fəxri addan fərqli olaraq göstərilməyib. İlk baxışdan hələlik məqalənin preambulasında gördüyüm bu qədər çatışmazlıq ötəri gördüklərimdir. Məqalə mütləq idarəçilər tərəfindən nəzərdən keçirilməlidir. Məqalə üzərində işləyən istifadəçilərə uğurlar diləyirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 23:17, 26 may 2018 (UTC) {{U|Babək Akifoğlu}} Sizə də salam. Preambulada xalq və əməkdar artisti qeyd edib istinad əlavə etmişəm. Amma aktyorun neçənci ildə xalq artisti fəxri adı alması haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Əgər sizdə varsa mənə göndərin zəhmət olmasa. Dediyiniz "film səsləndirən", "mətn oxuyan" kimi ifadələrin işlənməsinə gəldikdə Şahmar Ələkbərovun film səsləndirən və mətn oxuyan kimi fəaliyyəti olub. {{U|Nicat49}} Məqalənin mövzunu tam əhatə etməməsinə gəldikdə, bəzi adamlar haqqında heç müəlliflər, yazıçılar az bilir, o ki, qaldı istifadəçilərə. Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri olan [[Şahmar Ələkbərov]]un status alması üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Çətinliklərim olsa sizə və ya digər idarəçilərə müraciət edəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:57, 27 may 2018 (UTC) == Silinməli olan məqalələr == :Salam {{u|Nicat49}}, [https://az.wikipedia.org/w/index.php?limit=50&title=X%C3%BCsusi%3AF%C9%99aliyy%C9%99tl%C9%99r&contribs=user&target=Ferid+West&namespace=&tagfilter=&start=&end= Ferid West adlı istifadəçi tərəfindən yaradılmış son məqalələri] silə bilərsiz? Bu məqalələr vaxtilə [[2017-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan münaqişələri|bu siyahıya]] yerləşdirilmişdir. Mən ona müraciət etdim, amma deyəsən heç oxumayıb. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 18:54, 28 may 2018 (UTC) ::Salam. Lütfən həmin məqalələri [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|silinməyə namizəd səhifələr]]ə əlavə edin. Yekun qərarı vikicəmiyyət versin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:00, 28 may 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:29, 30 may 2018 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Real Life Barnstar.jpg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Real həyat ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Əziz Nicat49 Vikipediya Saytına Bu Qədər Məlumat Yerləşdirdiyiniz Üçün Sizi Təbrik Edirəm! [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:41, 30 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Parade of the Army of Azerbaijan in Baku.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 15:05, 1 iyun 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. Xahiş edirəm [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kapitan/Az%C9%99rbaycan&action=edit&redlink=1 bu] səhifəni bərpa edin.--[[İstifadəçi:Neriman2003|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Nəriman&nbsp;'''</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Müzakirə&nbsp;'''</font>]] 15:07, 5 iyun 2018 (UTC) == Bloklanma == Salam. [[User:Qezenfet|Qezenfet]] adlı istifadəçi bir çox məqalələrdə vandalizmlə məşğul olur. Budur, [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:Fəaliyyətlər/Qezenfet fəaliyyəti]. Təhqir: [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335021], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335022]. Xahiş edirəm tədbir görəsiniz. --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:37, 20 iyun 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FFFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Koroğlu Rəhimov]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə"yə namizəd göstərilməsi üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Koroğlu Rəhimov]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:54, 28 iyun 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam <br>''' Sizi [[Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 08:39, 4 iyul 2018 (UTC) == Arxivləşdirmə == Salam Nicat bəy. Bu [http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 istinadı] arxivləşdirə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 16:33, 12 iyul 2018 (UTC) :{{y}} Salam. [https://web.archive.org/save/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 arxivləşdirdim].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:22, 12 iyul 2018 (UTC) == Sual == Salam Nicat bəy. [[I Avropa Oyunları]]nda olan boks qarşılaşmaları [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutmuşdu?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 11:34, 25 iyul 2018 (UTC) :Salam. Xeyir Bakı Kristal Zalında keçirilib.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:27, 26 iyul 2018 (UTC) Salam {{u|Nicat49}}. İpucu bizim dilə necə tərcümə olunur ?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:44, 1 avqust 2018 (UTC) :Salam. İpucu elə bizim dildə də işlənir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:16, 2 avqust 2018 (UTC) {{VLVO xg}} --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 22:06, 12 avqust 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 18:21, 16 avqust 2018 (UTC) == Tərcümə == Salam. ''In recent years, Osborn gained new status as a public hero as the original iteration of Iron Patriot.'' Tərcümə edə bilərsiz? Mən etdim, amma səhv etdiyimdən şübhə edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:56, 19 avqust 2018 (UTC) :Salam. İngilis dili biliyim yaxşı deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:44, 20 avqust 2018 (UTC) == Sual == :Salam. İslamiada qazanılmış yüksək nailiyyətlərə görə İlham Əliyev Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin üzvlərini orden, medal, diplomlarla təltif edib? Əgər bilirsinizsə sərəncamın linkini mənə verərdiz. Öncədən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 21:37, 29 avqust 2018 (UTC) :Salam. Bu barədə məlumatım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:59, 29 avqust 2018 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycandilli Vikipediyada yaratdığınız gözəl məqalələrə və verdiyiniz digər əhəmiyyətli töhfələrə görə təqdim edirəm! Ariqato qozaymas!--'''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="color:#7F007F;cursor:crosshair">White Demツn</span>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="color:#e6005c;cursor:crosshair">yo!</span>]]'''</sup> 07:40, 5 sentyabr 2018 (UTC) |} :Təşəkkürlər {{u|White Demon}} ! Sizin kimi dəyərli idarəçidən mükafat almaq ikiqar xoşdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:48, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam, {{u|Nicat49}} bəy! sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Nobel mükafatı laureatı olmuş qadınların siyahısı|buradakı]] səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm!-- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><i><span style="color:green;text-italic:1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></i></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 16:08, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat. [[Salman Mümtaz]] məqaləsində yazdığım yerlərdə səhvimin olub olmamasını nəzərdən keçirə bilərsiz? Sizə öncədən dərin təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:46, 15 sentyabr 2018 (UTC) :İstinadlarda nəsə səhv var onları qaydasına salın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:40, 15 sentyabr 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} tamam, edəcəm. Çox sağolun. P.S Vikipediyaçıların şəxsi istəyi ilə Whatsapp-da qrup açmışıq. Qoşulmaq istəyirsinizsə [https://chat.whatsapp.com/IKGnWriVh3X87183YuZfj4 bu linkə tıklayın]. Bu link sizi qrupa yönəldəcəkdir. Sizi aramızda görmək xoş olardı :)--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 20:13, 15 sentyabr 2018 (UTC) == Blokla bağlı == Salam hörmətli Nicat49, qeyri-müəyyən vaxtadək blokladığınız {{u|CalalC99}} hesabının azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. Diqqətlə baxsanız istifadəçi hesabını envikidə açıb və azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/CalalC99 Buradan baxa bilərsiniz.] İstifadəçi bu barədə mənə müraciət etmiş və əvvəlki hesabı ilə artıq fəaliyyət göstərməyəcəyini yeni hesabı ilə isə [[Vikipediya:Kənd_meydanı/Arxiv/Avqust/2018#AzViki_idarəçilərinin_görüşü.|idarəçilərin yekun qərarına əsasən]] noyabrın 1-dən fəaliyyətə başlayacağını bildirmişdi. Düşünürəm ki, burada heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Mümkünsə bloklamanı yenidən nəzərdən keçirin. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 13:03, 23 sentyabr 2018 (UTC) :Salam. {{u|CalalC99}} sizin də qeyd etdiyiniz kimi hazırda blokda olan {{u|Barselona99}}-un yaratdığı çoxsaylı kukla hesablardan biridir. Bu səbəbdən bloklanmada heç bir problem görmürəm. İstifadəçinin blokunun müddətini isə qeyd etdiyiniz tarixə qədər azaltdım. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:16, 23 sentyabr 2018 (UTC) :: Diqqətinz üçün təşəkkür edirəm.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:08, 27 sentyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Pənahəli xan]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Pənahəli xan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:13, 16 oktyabr 2018 (UTC) == Mirağa Ağayev == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bilmək istərdim ki, Mirağa Ağayev məqaləsindəki şəkli silməyinizə səbəb nədi? :Salam. Şəkil müəllif hüquqlarını pozduğu üçün silinib. Əgər şəklin müəllifi sizsinizsə və ya şəkil müəllif hüquqları ilə qorunmursa, o zaman lütfən şəkli commonsa yükləyin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:41, 22 oktyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 10:30, 27 oktyabr 2018 (UTC) == 10.000 == Salam. Sizi 10000 redaktə münasibəti ilə ürəkdən təbrik edirəm. Uğurlarınız davamlı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 07:43, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) ==Mükafat== {{AzViki10000}}--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 13:20, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) == Salam Nicat == Səhifəyə diqqət yetirdiyiniz üçün Sizə minnətdaram. Ancaq mümkünsə, zəhmət olmasa, Səhifənin adını əvvəlki "Eldəniz Elman oğlu Məmmədov" vəziyyətinə qaytarardız. Çünki "Eldəniz Məmmədov (fəlsəfə doktoru)" başlığında (fəlsəfə dokoru) anlayışı başqa cür anlaşılır. Mümkünsə bunda köməklik göstərin. Əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq mümkün deyilsə, yaxud bunu etmək istəmirsizsə, "Eldəniz Məmmədov (Elman oğlu)" kimi qeyd etməyinizi xahiş edirəm. Əvvəlcədən minnətdaram. : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:11, 15 noyabr 2018 (UTC) == Laboratoriya == Salam. LNS-dəki məqaləyə nəzər yetirərdiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 12:28, 20 noyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Molla Pənah Vaqif.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Molla Pənah Vaqif'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Stamps of Azerbaijan, 2002-609.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Molla Pənah Vaqif|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:00, 20 noyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam. Artıq 5-6 gün olur ki, [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsinin səsverməsi bitməyib. Xahiş olunur nəzər yetirəsiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:44, 10 dekabr 2018 (UTC) == "Mədəniyyət" == Salam bu 2 ([[Medeniyyet.az]] və [[Mədəniyyət qəzeti]]) istiqamətlənmə məqalələrini niyə silmisiz ki?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:01, 20 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz istiqamətləndirmələrə nə ehtiyac var ki ? Heç bir məqaləyə keçidləri də yoxdu. Sırf axtarış baxımından deyirsinizsə, o zaman gərək hər qəzetə - "qəzeti" sonluğunu artırıb istiqamətləndirmə verək ?--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:47, 20 dekabr 2018 (UTC) ::Son sualınıza cavab olaraq bəli. Necə ki hər dövlətin məqaləsi o cürdü. Məsələn Azərbaycan məqaləsi var, Azərbaycan Respublikası məqaləsindən də ora istiqamətlənmə var. Bu da o cür. O ki qaldı sırf bu məsələ. Bax bütün məqalələrdə istinadlar əslində İstinad stili şablonları ilə olmalıdır. Belə olan halda o şablonda istinad edilən saytın adı yazılır. Məsələn "Medeniyyet.az" saytındandırsa hansısa keçid [[Medeniyyet.az]] formasında o şablondakı "publisher=" bölməsində qeyd ediləcək. [[Medeniyyet.az]] saytı da [[Mədəniyyət qəzeti]]nin [http://medeniyyet.az/page/post/36617/ rəsmi saytıdır]. Belədə [[Medeniyyet.az]] keçidi niyə qırmızı olsun ki, Mədəniyyət qəzeti barədə məqalə ola-ola?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 15:55, 23 dekabr 2018 (UTC) :::Dövlət adları başqa, qəzet adları başqa. Azərbaycan Respublikasına [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Az%C9%99rbaycan_Respublikas%C4%B1&limit=2000 1000-lərlə keçid var] Qeyd etdiyiniz məqalələrə isə bir dənə də olsun keçid yoxdur. İstinad stilinə gəldikdə, xarici vikilərdə istinad edilən saytın və ya qəzetin adı ya sadəcə yazılır (bunlarsız - '''[[ ]]'''), ya da adı bu simvol - '''|''' vasitəsilə ayırd edirlər, məsələn: [[Mədəniyyət (qəzet)|Medeniyyet.az]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:08, 24 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 10:23, 24 dekabr 2018 (UTC) == Təbrik == Salam. Qarşıdan gələn bayramınız mübarək. Neçə belə xoş illərə. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:30, 30 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Minnətdaram, gec də olsa mən də sizi təbrik edirəm. Yeni ildə uğurlar ! --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:13, 31 dekabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. [[Quba xanlığı]] məqaləsində Fətəli xan bölməsinə baxa bilərsiniz? Vizualizasiya baxımından. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:47, 1 yanvar 2019 (UTC) == Xahiş == Salam müəllim yeni yaradılmış Qüdrət Paşayev səhifəsinə şəkil yükləmək üçün və tekimləşdirmek üçün çox xahiş edirəm bizə kömək edəsiniz və səhifədə düzləşlər aparasız [[İstifadəçi:Zahid.Rehim01|Zahid.Rehim01]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Zahid.Rehim01|müzakirə]]) 12:25, 5 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 18:32, 12 yanvar 2019 (UTC) Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Quba xanlığı məqaləsi barədə fikirlərinizi öyrənmək istərdim. Hansı bölmə azdı, və ya hansı bölməni artırım, ümumi bir problem və s. Fikirlərinizi almaq istərdim. Zəhmət olmazsa Facebookda dostuluğumu qəbul edərdiniz. Hörmətlə.--<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span> 16:44, 17 yanvar 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:49, 31 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:58, 4 fevral 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Monitor" jurnalının yaradıcısı, Azərbaycanda azad mətbuatın rəmzi olan Elmar Hüseynov haqqında yaradılan məqaləsi üçün "Çalışqanlıq Ulduzu" ilə təltif olunursunuz. '''Calal'''<font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font>''' [[Şəkil:Dalğalanan Azərbaycan bayrağı.gif|20x20px]] [[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|(mesaj)]] 09:27, 13 fevral 2019 (UTC) |} :Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:01, 13 fevral 2019 (UTC) == Laboratoriyaya namizədlər == Salam cənab {{u|Nicat49}}, zəhmət olmasa '''[[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Siyahı|buradakı]]''' siyahıları laboratoriyaya təqdim edərdiniz.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 05:17, 16 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:green;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:00, 22 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:22, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|200x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:33, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:33, 17 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi '''[https://az.wikipedia.org/wiki/%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 "Azərbaycan Narı" döş nişanı]''' məqaləsinə '''[https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 Silinməyə namizəd səhifələr]''' səhifəsində keçirilən müzakirəyə dəvət edirəm. |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|Elshad Iman (Elşad İman)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Elshad Iman (Elşad İman)|müzakirə]]) 21:16, 20 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Olimpiya (Mane)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Olimpiya (Mane)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 09:44, 8 iyun 2019 (UTC) == Foto == Salam Nicat bəy. Bəxtiyar Hacıyevin Commonsda azad fotosu haradadır ? <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:16, 16 iyun 2019 (UTC) :Tapdım fotonu. Commonsda Bəxtiyar Hacıyev səhifəsi yoxdur deyə, tapa bilmirdim. Sadəcə cropped etməliyəm. <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:18, 16 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Aykhan Zayedzadeh (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri)-ə idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 12:10, 17 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Hörmətli fahişə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Hörmətli fahişə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 11:22, 18 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 06:42, 25 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:42, 29 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Sevil (opera)]]''' məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Sevil (opera)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 05:03, 8 iyul 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | gozel [[İstifadəçi:Mikael Makzon|Mikael Makzon]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mikael Makzon|müzakirə]]) 12:26, 17 iyul 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Səid Rüstəmov.JPG|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Səid Rüstəmov'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Said Rustamov.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Səid Rüstəmov|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Səid Rüstəmov]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 16:35, 23 iyul 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Nizami (opera)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Nizami (opera)]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:06, 27 iyul 2019 (UTC) == Bürokrat seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''Bürokrat seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim Bürokrat statusumla bağlı keçirilən '''[[Vikipediya:Bürokratlar#Turkmen_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-a_bürokrat_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]]''' iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 23:50, 2 avqust 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Əlincə qalası]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Əlincə qalası]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:56, 3 sentyabr 2019 (UTC) == Silinmiş şəkil barədə == Salam. Siz Vəfa Quluzadənin Aydın Mİrzəzadə ilə olan şəklini silibsiniz. Səbəb kimi həmin şəklin vikianbarda olduğunu göstəribsiniz. Dediyiniz ünvanda həmin şəkli tapıb hər iki şəxsin səhifəsinə yükləyə bilərsinizmi ?--[[İstifadəçi:Acategory|Acategory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Acategory|müzakirə]]) 19:15, 5 oktyabr 2019 (UTC) :Salam. Həm Vəfa Quluzadənin, həm də Aydın Mİrzəzadənin vikianbarda azad lisenziyalı şəkilləri mövcuddur. Üstəlik Aydın Mİrzəzadənin azvikidə azad olmayan bir neçə şəkli də var ([https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99.jpg 1], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_v%C9%99_Terri_Devis.jpeg 2], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(A%C5%9E-da_c%C4%B1x%C4%B1%C5%9F).jpeg 3], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(portret).jpeg 4] və s). Bu səbəblərdən həmin şəklin saxlanmasına ehtiyac yoxdur. Hörmtlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:54, 5 oktyabr 2019 (UTC). == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:16, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:22, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Моя редакция на статья о Сооронбай Жээнбеков == На киргизском языке, буква ,,Ж" звучит как азербайджанском ,,C" (по-русски: Дж). Зачем был отменял моя редакция? [[İstifadəçi:Heepman1997|Heepman1997]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Heepman1997|müzakirə]]) 11:32, 26 noyabr 2019 (UTC) : В официальных азербайджанских источниках его имя пишется именно как Jeenbekov - [https://president.az/articles/29881 1], [http://www.aztv.az/index.php/az/news/2035/qirgizistan-prezidenti-sooronbay-jeenbekov-azerbaycana-sefere-gelib 2].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:43, 26 noyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid grey; border: 2px solid #D2691E; background-color:#FFDEAD;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Everest North Face toward Base Camp Tibet Luca Galuzzi 2006 edit 1.jpg|150px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#FF0000">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Everest]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Everest]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! |}--[[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 08:47, 22 dekabr 2019 (UTC) == Map == Hello Nicat! [[Şəkil:Georgiaethnicmap.jpg|100px]] this map is incorrect, because in yellow must be south ossetia, but there is Racha-Lechkumi and lower Svaneti. See [[Cənubi Osetiya]]. Best regards, [[İstifadəçi:გიო ოქრო|გიო ოქრო]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:გიო ოქრო|müzakirə]]) 16:20, 17 yanvar 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 17:58, 31 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:38, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:45, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin Seçilmiş Məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Ateizm]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:orange;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:orange;">✉</span>]]</sup> 10:22, 1 aprel 2020 (UTC) |} == Seçilmiş məqalə == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:The Blue Mosque at sunset.jpg|185px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''[[İstanbul]] məqaləsi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black> Sizi [[İstanbul]] məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/İstanbul|labaratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Ayxan İsmayılov|Ayxan İsmayılov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ayxan İsmayılov|müzakirə]]) 13:46, 14 aprel 2020 (UTC) |} == Silinmiş məqalə == Hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], "Nicat Muradzadə" adlı məqaləni səhih mənbələrə istinad verərək, ensiklopedik formada bu platformada paylaşdım. Fəqət qeyd edilən məqalə sizin tərəfinizdən silindi. Yazının tərtibatı zamanı hüquqi normaları və bu platofmanın qaydalarını rəhbər tutdum. Bu səbəblə, sözügedən silinmiş yazının bərpasını sizdən hörmətlə təvəqqe edirəm. Diqqətiniz üçün indidən təşəkkürlər. :Məqalənin silinmə səbəbi qeyd etdiyiniz şəxsin qeyri-ensiklopedik olmasıdır.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:46, 25 aprel 2020 (UTC) == Diplomat komandası == Salam. Araz Yaquboğlu səhifəni silmişdi. Mən ona daha sonra məlumat verdim. Və o da digər adminlər müraciət edib ən səhifəni qaytarsınlar demişdi. Ancaq əskikliklər olduğu üçün başdan yaratdım mən də. Araz müəllimdən soruşa bilərsiniz. Xahiş edirəm səhifəni geri qaytarın. {{imzasız|Futboltarihcisi }} :Salam. Sizin yaratdığınız məqalədə problem hər hansısa əksikliyin olması yox, birmənalı olaraq ensiklopedik xarakter daşımamasıdı. {{u|Araz Yaquboglu}} səhifəni özü də qaytara bilər, lakin haqlı olaraq buna lüzüm duymayıb.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:06, 4 may 2020 (UTC) ::{{u|Futboltarihcisi}} mən sizə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Araz_Yaquboglu#Diplomat_komandas%C4%B1 burada] dedim axı ki məqalə ensiklopedik deyil və hara müraciət edin. Niyə bir də təkrar yaradırsız ki. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 18:35, 4 may 2020 (UTC) Salam. Biraz aydın izah edin zəhmət olmasa. Ensiklopedik olması üçün nə lazımdı ki?. Araz Yquboğlu tanınmağı demişdi, ona da kifayət qədər tanındığını izah etdim. Mənasız hərəkət edirsiniz. Lazımsız hərəkət həm də. Sizin bu hərəkətlərinizə görə vikipediya inkişaf etmir. Dostum da nisbətən az tanınan bir rəssam haqqında məqalə hazırlamışdı Adminlərdən biri silib. Guya elə deyirsiniz ki, bütün məqalələr ensiklopedikdi. Lazımlı bir çox məqalə yoxdu. Sizi başa düşmək çətind məsələdi. Günah sizdə deyil vikipediyanı sizə təhvil verəndədi ==Xarici dillərə keçid== Salam. Sizə bir sual verəcəm. Kim bilirsə cavab versin. Yaratdığım məqalələrdə xarici dillərə keçid linki məndə işləmir, yoxsa başqalarında da belədir? Hörmətlə [[User:Həsən İmanov|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Həsən İmanov ''</big></font>]] [[User talk:Həsən İmanov|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 12:40, 27 may 2020 (UTC) ==Anders Sandberg malumati== Maddeyi neden siliyorsunuz geri getirin sorun yoktu maddede siz karışmayın sayın Araz Yakuoglu yada Sofy004 baksın siz siliyorsunuz haksız yere lütfen maddeyi geri getirin... :Azərbaycan dili normalarına uyğun olmayan, maşın tərcüməsilə yaradılan istənilən məqalə müzakirəsiz silinəcək.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:05, 1 iyun 2020 (UTC) == Sual == *Salam.Tərcümə məsələlərində həssas olduğunuzu bilirəm amma məqaləyə baxdığım qədərilə qrammatik normalara riayət etmişəm.Əgər məqalə üzərində işləsəm yenidən YM namizədlərinə verə bilərəm?--[[İstifadəçi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Advellerd'''</font></font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Talk'''</font></font>]] 15:19, 15 iyul 2020 (UTC) **Salam. Hazırda məqalədə bir çox cümlədə ciddi qrammatik səhvlər var (maşın tərcüməsi). Bundan əlavə, vikiləşdirmə də ürək açan səviyyədə deyil. Bütün nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra, əlbəttə ki, yenidən namizəd verə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 07:43, 16 iyul 2020 (UTC) == [[Ələkbər Məmmədov]] == Salam. Bu məqalədə Azərbaycanlı futbolçunun adı niyə həm də rusca qeyd olunmalıdır? -[[İstifadəçi:Prolearned|Prolearned]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Prolearned|müzakirə]]) 13:06, 22 oktyabr 2020 (UTC) :Salam. Çünki Məmmədov sovet futbolçusu olub, həmçinin SSRİ yığmasının üzvü olub. Hörmətlə— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 06:32, 24 oktyabr 2020 (UTC) == ŞİKAYƏTÇİYƏM!! == Salam, Nicat 49! Lütfən, "Azər Hüseynov" məqaləsini silməyin. Azər Hüseynovun "Avropa.info"-da bir neçə məqaləsi, ayrıca bir çox kitabı var! SİLMƏYİN!!!!!!!!!!— [[User:89.132.98.19|Ömər Hüseynli]] :Salam. Sizin qeyd etdiyiniz məqalədə bunların heç-biri qeyd olunmayıb. Müvafiq kitabları etibarlı mənbələrə əsaslanaraq məqalədə qeyd edə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:13, 1 noyabr 2020 (UTC) :Yaxşı. İnşallah, o məqaləni bərpa edəcəyəm və Azər Hüseynovun "Avropa.info"-dakı bir neçə məqaləsinin linkini də yazacağam İnşaAllah—[[İstifadəçi:85.132.98.19|Ömər Hüseynli]]. 13:39, 3 noyabr 2020 (UTC) == Silinmiş məqalə "Emil Hidaytli" == Salam, siz bu məqaləni sildiz, və səbəb olaraq "Reklam xarakterli məlumatlar" qeyd etdiz. Bu məqalədə nə insanları xidmətdən yaranla çağırışı yoxdu nə digər bir reklam. Digər həkimlərdə olduğu kimi həkim barəsində məkumat verilib. Emil doktor Azerbaycanın bu sahədə çalışan ən peşəkar həkimlərdəndi, Azerbaycanın ilk beynəlxalq Scope Sertifikata malik bir həkimdir, və bunan başqa MBA maqistrıdır. Sizdə xahiş edirəm bu səhifənin bərpasında yardımçı olasız. Əvvəlcədən Sizə təşəkkur edirem. [[İstifadəçi:Amiredigarov13|Amiredigarov13]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Amiredigarov13|müzakirə]]) 06:44, 8 dekabr 2020 (UTC) == [[İstanbul Universiteti]] == Hər vaxtınız xeyir, hörmətli {{U|Nicat49}}. <br> Sizi, tərtib etdiyim məqalənin status alması üçün keçirilən [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Qiym%C9%99tl%C9%99ndirm%C9%99/Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/%C4%B0stanbul_Universiteti səsverməyə] dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:42, 23 dekabr 2020 (UTC) == [[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]] == Salam, "[[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]]" adlı səhifəni "Seçilmiş məqalə" üçün namizədliyi vermişəm. Siz ora qeyd yazmısınız. Başa düşmədim, səhifə seçilmiş oldu ya yox ? Əgər yanlışım varsa, səhvlərimi düzəltməkdə köməklik edə bilərsiniz ? {{imzasız|Xeyal Azerbeyli}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Adolf Hitler]]''' məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Adolf Hitler|burada]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 22:24, 31 yanvar 2021 (UTC) |} :Salam {{u|AfraimMammadov}}. Məqalə seçilmiş məqalə statusu daşımır. IP tərəfindən məqaləyə yalan məlumat əlavə (seçilmiş məqalə piktoqramı) olunub.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:34, 31 yanvar 2021 (UTC) ==[[Maska (film, 1994)]]== Salam Nicat49! Necəsiniz? Mən sizə belə bir sual verəcəkdim; Maska filmində istinadlarda mənbələri göstərmişəm, düzü az da olsa var. Birdə mən belə bir şey öyrənmişdim: əgər bir məqalədə mənbələr heç göstərilməsə istifadəçi müəyyən sanksiyalarla üzləşə bilər. Bu məqalədə də bu cür hadisə baş verə bilər? Birdə sanksiyalarla üzləşdikdə istifadəçi bloklana və ya həbs oluna bilir? [[İstifadəçi:İnayət Süleymanlı|İnayət Süleymanlı]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İnayət Süleymanlı|müzakirə]])17:34, 7 aprel 2021 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz məqalədə nöqsanlar olduğundan müvafiq şablonlar yerləşdirilib. Bloklanma səbəbləri ilə bağlı daha ətraflı [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Bloklama_qaydalar%C4%B1#Bloklanma_s%C9%99b%C9%99bl%C9%99ri buradan məlumat əldə edə bilərsiz].— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:52, 7 aprel 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 10:58, 1 iyul 2021 (UTC) |} == Translation request == Hello. Can you create the article [[:en:Ag Apolloni]]/[[:tr:Ag Apolloni]] in Azerbaijani Wikipedia? Or send my request to users who would translate and upload it in Azerbaijani Wikipedia? Yours sincerely, [[İstifadəçi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Multituberculata|müzakirə]]) 09:25, 3 iyul 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 16:03, 20 dekabr 2021 (UTC) |} == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 yanvar 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:41, 8 yanvar 2022 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Fayl:Ambox wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<span style="color:red;">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</span> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br />'''Seçilmiş siyahı statusu üçün''' ilə əlaqədar '''[[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Seçilmiş siyahılar/Alabama qraflıqlarının siyahısı]]'''{{#if:|&nbsp;və '''[[]]'''}} səhifəsində keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}Dərin hörmətlə,— [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:00, 12 yanvar 2022 (UTC) == SNS == Salam həmkar. Silinməyə namizəd olan səhifəni sildikdən sonra SNS-da həmin məqalənin müzakirəsini bağlamağınızı xahiş edirəm. == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Nicat49. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> : Bildiriş üçün təşəkkür edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 02:23, 26 fevral 2022 (UTC) == Dəvət == Salam. Mənim idariçiliyimə aid [[Vikipediya:İdarəçilər|burada]] keçirilən səsvermədə sizi iştirak etməyə dəvət edirəm.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:12, 2 mart 2022 (UTC) == Məqalə adları == Salam {{PAGENAME}}. [[Lotu Quli|Bu]] (Nadir Səlifov olaraq) və [[Rövşən Lənkəranski|bu]] (Rövşən Canıyev olaraq) məqalələrin adları dəyişilməlidir? Məqalənin addəyişmə qeydlərinə baxdım, siz adını dəyişmişdiz. Amma sonradan əvvəlki adı bərpa olub. Zəhmət olmasa fikir bildirərsiz. — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:11, 9 aprel 2022 (UTC) :Salam. Hazırkı hər iki adlandırmanı məqbul hesab edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:36, 10 aprel 2022 (UTC) == Kukla == Salam. Şuşa məqaləsini qorumaq lazımdır və bir də Əlizadə Nigar adlı istifadəçi - Ayişee Priyevaa adlı istifadəçinin kuklasıdır. Etdikləri redaktələr eynidir. Hər ikisini ban eləmək lazımdır https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eu%C5%9Fa&action=history — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 19:10, 25 aprel 2022 (UTC) :İstifadəçi bənzər fəaliyyətə davam etsə tərəfimdən bloklanma tətbiq oluna bilər. Məqaləni qorumağa hələ ki, ciddi lüzum görmürəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:03, 26 aprel 2022 (UTC) == [[Dinozavr]] == Salam. Bu məqaləni 2 həftəlik qorumaq lazımdır. Yenə vandalizm halları davam edir. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 16:46, 8 iyun 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 16:50, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Balta (cizgi-serial, 2018)]] == salam həmkar, zəhmət olmasa bu məqaləni nisbətən uzunmüddətli mühafizə edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:47, 21 iyun 2022 (UTC) :məqalə indiki redaktəsi ilə qalsın, sadəcə mühafizə edin ki, əlavə redaktələr olmasın. çünki indiki redaktələr dəyişdirilir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:49, 21 iyun 2022 (UTC) :: Salam. Mühafizə edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:54, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:28, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Bloklama == salam həmkar, lütfən [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/5.44.37.153|bu ip-ni]] bloklayın. bu ip [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Maral123|bu istifadəçinindir]]. istifadəçi bir neçə səbəbdən dolayı bloklandı. və həmin ip-dən eyni fəaliyyətə davam edir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:12, 5 iyul 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:58, 5 iyul 2022 (UTC) ==Wikimedia Commons== :Salam hörmətli həmkar sizi narahat edirəm mənim səhifəmdə olan şəkili silində Vusalsuvarov1996 [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 20:01, 1 avqust 2022 (UTC) ::Salam. Şəkil Vikianbarda olduğundan mənim silmək səlahiyyətim yoxdur.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:26, 3 avqust 2022 (UTC) == On il cəmiyyətinə üzvlük dəvətnaməsi == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:On il cəmiyyəti.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''[[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]]nə üzvlük dəvətnaməsi''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Salam, hörmətli Nicat49! [[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]] istifadəçilərin 10 illik fəaliyyətini qeyd etmək, uzun müddətdir ki, fəaliyyət göstərən istifadəçiləri tanımaq, təcrübələrini və biliklərini bölüşmək üçün qurulmuşdur. 10 ildən çoxdur ki, fəaliyyət göstərdiyiniz üçün siz də bu cəmiyyətə üzv olmaq hüququ qazandınız. Üzvlüyünüzü təsdiqləmək üçün [[Vikipediya:On il cəmiyyəti#Üzvlər|Üzvlər]] bölməsində imza qoymağınız bəsdir. Ondan sonra isə istifadəçi səhifənizdə {{tl|İstifadəçi On il cəmiyyəti}} və ya {{tl|On il cəmiyyəti ikonası}} şablonlarından istifadə edə bilərsiz. Hörmətlə,— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:15, 25 avqust 2022 (UTC) |} a5u0d8o8w24o7bc3zk5ddol3h6qndcn 6599947 6599946 2022-08-28T20:15:59Z 194.135.153.241 /* Kukla */ wikitext text/x-wiki == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #22222; background-color:#20B2AA;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Çexlər]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:52, 25 yanvar 2014 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FF7F;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Utanc (film, 2011)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Məqalə laboratoriyası/Utanc (film, 2011)]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:53, 25 yanvar 2014 (UTC) == [[Dennis Berqkamp]] ilə gələn futbol ulduzu == Salam cənab [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. İlk öncə sizə qısa zaman ərzində tamamladığınız [[Dennis Berqkamp]] məqaləsinə görə təşəkkür edirəm. Həqiqətən böyük zəhmət və əziyyət bahasına başa gələn bir məqalədir. Bu münasibətlə sizə Futbol ulduzu təqdim etmişəm. Diqqətimi həmin mükafatın sizin ilk mükafatınız olduğunu çəkdi. İnanıram ki, zəhmətiniz yaxın zamanlarda digər aktiv idarəçi və istifadəçilər tərəfindəndə qiymətləndiriləcək. Sizdən Holland futbol məktəbnin digər yetirmələri barədə də (<small>şəxsi istəyimdir :D</small>) maraqlı məqalələr gözləyirik. İşlərinizdə və fəaliyyətinizdə bol uğurlar !--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 19:36, 2 iyun 2015 (UTC) : Təşəkkürlər cənab [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] həm xoş sözlərinizə, həm də mükafata görə. --01:50, 3 iyun 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 14:09, 17 iyul 2015 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Xədicə]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Xədicə]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 06:11, 16 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə namizədləri siyahısına daxil olması ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 08:50, 19 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Alan Türinq]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" namizəd statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Alan Türinq]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 21:12, 27 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #F0FFFF; background-color:#CD5C5C;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Müqəddəs Mark kafedralı]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Müqəddəs Mark kafedralı]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 10:01, 6 sentyabr 2015 (UTC) == Təşəkkürlər! == Hörmətli Nicat49! Təqdim etdiyiniz Animə və manqa ulduzuna görə təşəkkür edirəm! Bu, mənim çoxdan arzuladığım mükafat idi! Təşəkkürlər!--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="blue">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="#ffff33">l@nd</font>]]''' 20:11, 24 oktyabr 2015 (UTC) :Dəyməz, siz bu mükafata layiqsiniz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:50, 25 oktyabr 2015 (UTC)}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#DDAAFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="black">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=blue>[[Adana ili]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=blue>[[Vikipediya:Laboratoriya/Adana ili]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --[[İstifadəçi:Rutulec|Samir Rutulec]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rutulec|müzakirə]]) 20:13, 27 oktyabr 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#B3FFE0;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Green check.png|70px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#000090">'''SƏSVERMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=#000090>[[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə şərtləri]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə namizədləri]]</font></strong> ''' səhifələrində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">Emin</font></font>''']] <font color="Turquoise">•</font> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font face="Cursive"><font color="DarkTurquoise">'''ismarış'''</font></font>]] 16:02, 11 noyabr 2015 (UTC) |} == Nizami Paşayev == Salam hörmətli həmkar. Nizami Paşayev haqqında mən müvafiq olaraq Dünya ağır atletika Federasiyası və Avropa ağır atletika Federasiyasının saytlarında məlumat toplamışam. Mən bir gədər əvvəl dopinq qəbul etdiyini bildim. Çünki burada https://en.wikipedia.org/wiki/2006_European_Weightlifting_Championships dopin göstərilməmişdir. Yalnızca qızıl medal göstərilmişdir. Redaktəyə görə təşəkkür edirəm. Sağolun. == Mükafat == Salam Nicat49. Yaratdığınız məqalələrə görə sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Və sizə Çalışqanlıq ulduzunu təqdim edirəm. Dərin hörmətlə, --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 22:07, 1 yanvar 2016 (UTC) :Təşəkkürlər--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 22:14, 1 yanvar 2016 (UTC) == Şablon == Salam cənab [[İstifadəçi:Serkanland|Serkanland]]. Mənə yaradacağım məqalələrdə [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_Simpsons_episode bu] şablon çox lazım olacaq. Xahiş edirəm mümkündürsə vaxtınız olduqda şablonu yaradasız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:16, 9 yanvar 2016 (UTC) :Salam. Hazırdır: {{tl|Simpsonlar seriyası}}. Əgər şablonla bağlı müraciətiniz varsa, bu səhifəyə də müraciət edə bilərsiz: [[Vikipediya:Şablon istə]]--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 13:26, 9 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:white; solid-color:#BC002D" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Flag of Japan.svg|180px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#BC002D">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="#BC002D">Salam!</font><br><font color="#BC002D">''' Sizi <strong><font color=black>[[Yaponiya]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=black>[[Vikipediya:Laboratoriya/Yaponiya]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serka@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 11:37, 24 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Dəniz inəyi]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Dəniz inəyi]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 14:11, 7 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == Salam. Bildiyiniz kimi azərbaycanca vikipediyada bir çox problem və mübahisələr var. Biz belə düşünürük ki, bu problemlərin səbəbləri qaydaların zəifliyi və müəyyən idarəçilərin məsuliyyətsizliyidir. Bəzi idarəçilər ümumiyyətlə vikipediyaya girmir. Nəinki fəal idarəçi fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar. Bəzi idarəçilər qaydalarla hərəkət etmir. Ürəyi istəyən məqaləni, siyahını, şəkli silir. Ürəyi istəyən məqaləni mühafizəyə alır (yəni kilidləyir). Söz soruşursan ürəyi istəyən cavabı verir ya da heç vermir. Digər idarəçilərdən aktiv olan var, bəli. Lakin onların da çoxsu bu cür neqativ-mübahisəli hallarla başlarını ağrıtmamaq üçün və bir idarəçi digərinin işinə qarışmasın, yəni idarəçilər arasında düşmənçilik-ədavət yaranmasın deyə bir çox ədalətsizlik və mənfi, problemli hallara susurlar. Neçə dəfə bu barədə idarəçilərə ayrı ayrılıqda və ümumilikdə müraciət etmişəm və başqa edənlər də olub. Nə qədər istifadəçi də bu haqsızlıq və ədalətsizliyə dözməyib vikipediyanı birdəfəlik tərk edib. Biz də bütün bu hallara görə META-da bütün idarəçilərin idarəçiliyinin yenidən səsverməyə çıxarılıb sonradan onların müvəqqəti (məsələn 1 illik, 2 illik və s.) seçilməsi təklifini etmişik. Əgər istəyirsinizsə siz də [https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/On_the_situation_in_the_Azerbaijani_part_of_Wikipedia '''bu siyahıya'''] imza qoymaqla, həm öz dəstəyinizi nümayiş etdirə, həm də şərh-rəy yazmaqla öz dəyərli təkliflərinizi səsləndirə bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 00:09, 24 fevral 2016 (UTC) == Vikipediya Face Qrup == Salam. Bildiyiniz kimi indiki dövrümüzdə Facebook dünyanın ən böyük sosial şəbəkəsidir. Biz də azərbaycanca vikipediya başda olmaqla Vikimediya layihələrində fəaliyyət göstərən könüllü istifadəçilər olaraq azərbaycanlı və azərbaycandilli vikipediyaçılar üçün [https://www.facebook.com/groups/vikipediya/ '''"Azərbaycanca Vikipediya" adlı qeyri-rəsmi facebook qrupu'''] açmışıq. Sizi də bu qrupa dəvət edirik. Bu qrupda siz yeni müzakirə aça, mövcud müzakirələrə rəy bildirə və yaxud da ümumiyyətlə izləyici ola bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 17:24, 26 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Vrangel]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Vrangel]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 12:02, 29 fevral 2016 (UTC) == 2 önəmli səsvermə == Salam. Bütün vikipediyaçıları 2 önəmli səsvermədə iştiraka dəvət edirəm. *[[Vikipediya:Səsvermə/Arbitraj Komitəsi]]<sup>1</sup> *[[Vikipediya:Səsvermə/İdarəçilərin fəaliyyəti (II)]] Səsvermələr bu 2 qayda haqqındadır. *[[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi]] *[[Vikipediya:İdarəçilərin fəaliyyəti]] <sup>1</sup>-Qeyd:Bu səsverməyə [[Şablon:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi şablonunda]] da göstərilən [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi qaydasının]] bütün alt başlıqları ([[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət|AK-ya müraciət]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət forması|AK-ya müraciət forması]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə təqdim edilmiş ərizələr|AK-ya təqdim edilmiş ərizələr]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin qərarları|AK-nın qərarları]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsində dayandırılmış ərizələr|AK-da dayandırılmış ərizələr]] və [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları|AK-nın seçilmə qaydaları]]) da daxildir.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 20:45, 23 mart 2016 (UTC) == Xahiş == Salam. Zəhmət deyilsə [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|bu]] məqalənin seçilmiş siyahı statusu alması üçün hara istinada ehtiyac varsa ora ''mənbə göstər'' yazısını qoya bilərsiniz? Hörmətlə --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:06, 19 iyul 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Jabrayil Hasanov at the Summer Olympics 2016 awarding ceremony.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Haji Aliyev at the Rio 2016.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində [[Azərbaycan]]ın [[Braziliya]]nın''' <br/> '''[[Rio-de-Janeyro|Rio-de-Janeyro şəhəri]]ndə baş tutan XXXI''' <br/> '''Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycanın''' <br/> '''çıxışına həsr olunan [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|məqaləyə]] səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 17:29, 12 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam! <br>''' [[Kevin Durant]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Kevin Durant]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə sizi də iştirak etməyə dəvət edirəm. |} -- <span style='border-radius:8px;border-top:4px solid #08F; border-bottom:4px solid #FF0'>'''[[User:Eldarado|<font colour="white" face="segoe script">eldarado</font>]]'''</span> 09:53, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:15, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="green"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:37, 4 oktyabr 2016 (UTC) == Jan Etyen Liotar == Salam. Zəhmət olmasa boş vaxtınız olanda [[Jan Etyen Liotar|bu]] məqalənin intervikisini düz-qoş edərsiniz. Mən etmək istədim ancaq nəsə səhf alınır.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:42, 12 noyabr 2016 (UTC) :{{y}}--'''[[İstifadəçi:White Demon|<font face="Tahoma" color="black">White DemΩn</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font face="Tahoma" color="#e6005c">(el psy congroo)</font>]]''' 17:11, 12 noyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == [[Şəkil:Kitten in a helmet.jpg|left|150px]] Salam! Sizi bu [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Keete_37_.28m.C3.BCzakir.C9.99_s.C9.99hif.C9.99si_.E2.80.A2_f.C9.99aliyy.C9.99tl.C9.99ri.29_.C3.BC.C3.A7.C3.BCn_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_verilm.C9.99si_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99] səhifədə keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! Dərin hörmətlə: [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 12:03, 13 noyabr 2016 (UTC) <br style="clear: both;"/> == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Palazzo della Sapienza.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Cupola Sant Ivo.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Sant'İvo alla Sapienza|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Sant'İvo alla Sapienza]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 12:12, 17 noyabr 2016 (UTC) == Soru == Salam! Azericeyi tam olaraq konuşamadığım üçün üzr diləyirəm. Mən Türkçe Vikipedi'den. Size [http://www.bbc.com/travel/story/20161128-the-descendants-of-biblical-noah şurada] bahsedilen köyün Azerice Vikipediya'da var olup olmadığını sormak istəyirəm. Yaxşı gecələr. [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 23:12, 30 noyabr 2016 (UTC) :Salam bəli var - [[Xınalıq]].--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:30, 30 noyabr 2016 (UTC) :: Təşəkkür edirəm. Azerice de bayağı detaylı ve ətraflı anlatılmış. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 18:43, 1 dekabr 2016 (UTC) == Dördgünlük müharibə == Hi dear Nicat49. Sorry for not writting in Azerbaijani. Why did you undo my edit in [[Dördgünlük müharibə]] article. There was a reliable sources. I think Wikipedia is a free encyclopedia, not a promotional platform. Best regards, Avetisyan91--[[İstifadəçi:Ավետիսյան91|Ավետիսյան91]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ավետիսյան91|müzakirə]]) 21:42, 6 dekabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid Lavender; background-color:GhostWhiteh;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Şəkil:Symbol list class.svg|160px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" |'''Dəvət''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid blue;" | Salam, sizi [[İstifadəçi:By erdo can/Categories categorized in red-linked categories|şu siyahıdaki]] kateqoriyalara konulmuş kırmızılı kateqoriyaları yaradmaya və ya tənzimləməyə ''Dəvət'' ediyorum. Saygılar.--<span style="background:#73fff4;color:Cyan;padding:1px 4px;">[[User:By erdo can|<span style="color:White;font-variant:Small-caps;">''By erdo can''</span>]]&nbsp;•&#32;[[User talk:By erdo can|<span style="color:Lime;font-size:80%;">müz</span>]]</span> 19:11, 15 dekabr 2016 (UTC) |} == Səs vermə == Salam. Xahiş edirəm mənim idarəçi statusum ilə əlaqədar keçirilən səsvermədə iştirak edəsiniz. --[[İstifadəçi:Aabdullayev851|Aabdullayev851]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aabdullayev851|müzakirə]]) 16:26, 26 yanvar 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Original Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Orijinal ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyadakı xidmətlərinizə görə təltif edilirsiniz. Hörmətlə: [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 07:49, 30 yanvar 2017 (UTC) |} Təşəkkürümü bildirirəm, {{u|Wikipediya M}}!--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:52, 30 yanvar 2017 (UTC) == Təşəkkür == Mükafata görə təşəkkürlər. Yaratdığım futbol məqalələri haqqında sizin fikrinizi bilmək mənə xoş olardı. Fəaliyyətinizdə uğurlar.--[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 21:08, 16 fevral 2017 (UTC) == Sizin üçün bir fincan kofe! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cup-o-coffee-simple.svg|120px]] |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Dəstək göstərdiyin üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:FarzAli|Aşina]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:FarzAli|müzakirə]]) 23:06, 18 fevral 2017 (UTC) |} == Medal == {| style="border: 1px solid green; background-color: #FFFFFF; width: 100%;" | rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | [[File:Military barnstar 03.svg|100px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''Allahverdi Bağırov mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" |Vətənpərvərliyə aid mövzülarda göstərdiyiniz yüksək xidmətlərinizə görə bu mükafat Sizin haqqınızdır.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 06:56, 20 fevral 2017 (UTC) |} == Request == Hello. The [[:en:List of People's Artists of Azerbaijan]] is incomplete. Could you add the people missing in the list, from the complete Azerbaijani [[Azərbaycan SSR xalq artistlərinin siyahısı]] and Russian [[:ru:Список народных артистов Азербайджанской ССР]] versions? Thank you. [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/31.200.22.41|31.200.22.41]] 17:25, 27 fevral 2017 (UTC) == Xahiş == Salam hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] çox xahiş edirəm [[İstifadəçi:Wikipediya M]] səhifəsindən [[:ru:Участник:Wikipediya M]] səhifəsinə keçid verərdiniz. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:50, 8 mart 2017 (UTC) : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:56, 8 mart 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Emin Ahmadov (Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games).jpg|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Emin Əhmədov]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Emin Əhmədov (güləşçi)|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşisi, 2012''' <br/> '''London Olimpiadasının bürünc medalçısı''' <br/> '''Emin Əhmədov haqqında hazırlanan məqaləyə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 13:56, 9 mart 2017 (UTC) == Minnətdaram == Çox hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat]] bəy, məni mükafarlandırdığınız üçün Sizə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm və Sizə cansağlığı arzulayıram. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 22:32, 15 mart 2017 (UTC) == İdarəçi == Salam {{u|Nicat49}}. Sizi latın əlifbalı Azərbaycan dilində olan vikipediyanın idarəçisi seçilməniz münasibəti ilə təbrik edirəm. İnanmaq istəyirəm ki, bundan sonra da bütün fəaliyyətinizi azvikinin inkişafına yönəldəcəksiniz və vikicəmiyyətin etimadını doğruldacaqsınız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:48, 16 mart 2017 (UTC) Təbriklər {{u|Nicat49}}ǃ Fəaliyyətində uğurlarǃ Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli səkkiz yüz</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">iyirmi doqquz</font>]]''' 18:58, 16 mart 2017 (UTC) :Çox sağolun minnətdaram !--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:13, 16 mart 2017 (UTC) ::Dəyərli istifadəçi Nicat! AzVikiyə hər zaman verdiyiniz önəmli töhfələr müqabilində idarəçi statusuna layiq görülməyiniz sizin haqqınız idi. İnanıram ki, gələcək fəaliyyətinizdə bir idarəçi kimi də özünüzü doğruldacaq və vandalizm halları ilə mübarizədə xüsusi rolunuz olacaq. Uğurlar və zehin açıqlığı arzu edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 19:45, 16 mart 2017 (UTC) :::{{u|Babək Akifoğlu}} xoş sözlərə görə minnətdaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 16 mart 2017 (UTC) :Təbriklər {{u|Nicat49}} --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:07, 17 mart 2017 (UTC) ::Çox sağol.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 17 mart 2017 (UTC) :Təbriklər cənab {{u|Nicat49}}. --[[İstifadəçi:IBAnk|IBAnk]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:IBAnk|müzakirə]]) 19:12, 17 mart 2017 (UTC) ::Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:36, 17 mart 2017 (UTC) == Şablon == Salam Nicat. Mənim müzakirə səhifəmə baxa bilərsiniz? Mən orada futbolçu şablonunun yeni versiyasını elədim.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 15:46, 28 mart 2017 (UTC) :Birincisi müzakirə səhifənizi tam silib belə bir test səhifəsi yaratmağınız düzgün deyil. Futbolçu şablonu ilə bağlı isə daha öncə sizə fikrimi bildirmişəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:08, 28 mart 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_badminton_player Bu linkdəki] şablonu yarada bilərsiniz? Əvvəlcədən təşəkkürlər. --[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar Kərimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 22:18, 14 aprel 2017 (UTC) :Salam. Təəssüf ki mən şablonlarla yaxşı işləyə bilmirəm. Siz ən yaxşısı [[İstifadəçi:Tubus|Tubus]]a müraciət edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:59, 14 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam, Nicat. Sizin fəaliyyətinizi nəzərə alaraq, Sizi bu ulduz ilə təltif edirəm. [[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 08:20, 24 aprel 2017 (UTC) |} : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) == Xahiş == Salam. Bir mövzuda mənə, yardım edə bilərsiniz?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:08, 24 aprel 2017 (UTC) : Hansı mövzuda ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) ::'''Emniyyet Genel Müdürlüğünün Özel Harekat Daire Başkanlığı''' bu söz, azərbaycanca necə olacaq?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:13, 24 aprel 2017 (UTC) ::: Baş Polis İdarəsinin Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin rəhbəri (və ya sədri).--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:25, 24 aprel 2017 (UTC) :Sağolun, Nicat bəy. Elə indi, məqaləmə əlavə edim. Yoxsa, səhərdən düşünürəm tərcüməsini.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:29, 24 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün pişik balası! == [[Şəkil:Red Kitten 01.jpg|left|150px]] SAGOLUN [[İstifadəçi:Həcər2004|Həcər2004]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Həcər2004|müzakirə]]) 17:57, 30 aprel 2017 (UTC) <br style="clear: both;"/> ==[[Mehdi İskəndərli]] məqaləsi haqqında== [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bu məqaləni silməkdə davam etməklə səhvə yol verdiyinizi düşünürəm. Məqalə silinməzdən əvvəl tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmişdir. Onun silinməsi üçün ensiklopedik olmaması əsaslandırılmalı idi. Müvafiq qaydanın yeganə bəndini də nəzərinizə çatdırıram: Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Gördüyünüz kimi, burada səsvermədən söhbət getmir. Yalnız bir tələb var, məqalə ensiklopedikdir, ya ensiklopedik deyil. Ensiklopedik deyilsə niyə? Ensiklopedikdirsə niyə? Və müvafiq müzakirənin gedişatında məqalə tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmiş, Mehdi İsgəndərlinin isə ensiklopedik şəxs olması əsaslandırılmışdır. Bundan sonra heç bir istifadəçi məqalənin silinməsini tələb etməyib, hamı onun ensiklopedik olması ilə razılaşıb, siz də razılaşmış kimi görünürsünüz, çünki son redaktə versiyasının ensiklopek olmasına etiraz etməmişdiniz. Üstündən xeyli keçəndən sonra isə heç bir əsas olmadan məqalə silinir. Əgər səsvermə əsas götürülürsə, əlbəttə ki səsvermə əsas götürülə bilməz, 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə, bir nəfər isə bitərəf qalıb. Əleyhinə səs verənlər məqalənin ilkin vəziyyətində səs veriblər... Yəni səsverməyə əsasən də məqalə silinə bilməz. Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını göstərin. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 16:01, 6 may 2017 (UTC) :Səsvermə nəticəsində silinmiş məqalənin dərhal yenidən yaradılması yolverilməzdir. Mən müzakirə zamanıda şəxsin qeyri ensiklopedik olduğunu bildirmişəm və yenə də fikrimin üstündə qalıram. Həkimin öz ixtisası üzrə beynəlxalq tibbi nəşrlərdə çıxış etməsi şəxsi ensiklopedik etmir. Səsvermə zamanı isə 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə yox, 7 səs silinməsinin lehinə, 4 (məqalə müəllifinin özüdə daxil olmaqla) səs isə qalmasının lehinə verib. Qısası [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]in məqaləni silməklə tam düzgün qərar verdiyini düşünürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 21:23, 6 may 2017 (UTC) :::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım. Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz və əsas göstərmək üçün hələ səsləri öz hesabınızla hesablamaqla 7-ci əleyhinə səs olduğununu da vurğulayırsınız. Kimdir o 7-ci? O 7-ci? Daha sonra məqalənin lehinə səs veribsə, onun birinci səsi etibarsız olmurmu? Kim əsaslandırıb? Məqaləyə qarşı en qədər iddia irəli sürülmüşdür və bütün iddalər dayandılrıldı, çünki məqalə əsaslı redaktə edildi və təkminləşdirildi. Biz məqaləni b vəziyyətinə gətirdiyimiz halda, a vəziyyətində ona olan iddialara əsasən məqalə silinə bilərmi? Bəs onu b vəziyyətinə gətirən istifadəçilərin zəhməti? Lehinə səslərin sayını da təhrif edərək 6 əvəzinə 4 göstərirsiniz? Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu? İstənilən istifadəçi nə qədər lehinə, nə qədər isə əleyhinə səs verildiyini çətinlik çəkmədən hesablaya bilər; 6 nəfər qalmasına (Afrasiyab, Araz Yaquboglu, Drdrmtlgst, Cekli829, Aydın Məmmədov, Afrasiyab), 1 nəfər bitərəf (Sultan) 6 nəfər silinməsinə (-Nicat49, eldarado, Azerifactory, Babək Akifoğlu, Baskervill, Wertuose). Səslərin doğru hesablanması belədir, narazılığınız varmı? Səsləri təhrif etməklə idarəçiyə yaraşan cəhət deyil. Təklifimi bir daha təkrar edirəm: Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını vurğulayın. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 09:09, 7 may 2017 (UTC) ::::[[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydinsalis]] ilk öncə sizə müzakirə zamanı ''mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' və ''Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu?'' tipli cümlələrdən istifadə etməməyi məsləhət görürəm. Bənzər hal təkrarlansa sizi [[VP:BQ]] qaydalarına uyğun olaraq bloklamağa məcbur olacam. Mən Mehdi İskəndərli məqaləsini '''bərbad''' vəziyyətdə olduqda belə silməmişəm, yalnız silinməyə namizəd səhifələrə əlavə edib digər istifadəçilərində fikrini bilmək istəmişəm. Qaydalara görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməzsə bəs onda lehinə əleyhinə səsvermə orda nəyə lazımdı ? Siz özünüz niyə səs vermisiz ? Qaydada belə yazılıb - Arqumentlər göstərilir. Müzakirə aparılır. Son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri verir. Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Səsvermə qaydalarına uyğun olaraq müzakirə aparılırb və son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri ([[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]) verib. Müzakirə zamanı göstərilən arqumentlər tutarlı olmayıb ki məqalə silinib. Səsvermə zamanı [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]] ilk öncə silinməsinin lehinə daha sonra silinməməsinin lehinə səs verib. Lakin, ilk verdiyi səsi silməyib. [[İstifadəçi:Afrasiyab|Afrasiyab]]ın adını niyə 2 dəfə qeyd etmisiz ? Eyni müzakirədə istifadəçi yalnız 1 dəfə səs verə bilər. Qaydalarda belə bir cümlədə var - '''silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər.'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 7 may 2017 (UTC) ::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], ''Mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' niyə sizin xətrinizə dəyir ki? Və buna görə məni niyə blokla hədələyirsiniz ki? Mən axı yazdığımı əsaslandırıram, əlavə edirəm ki, "''Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz''". Yalanmı deyirəm? Əgər mənim yazdığımı diqqətlə oxusaydınız, təbii ki, məqalənin silinməsində səsverməni əsas göstərməzdiniz. Başqa necə başa düşmək və ifadə etmək olar bunu? Səslərin hesablanmasında bəli, mən bir nəfərin adını səhvən iki dəfə hesablamışam. Siz isə iki səhvə yol vermisiniz. Leyinə səsləri 1 dənə az, əleyhinə səsləri 1 dənə çox hesablamısınız. Amma bunlar boş söhbətdir, biz artıq bilirik və siz də razısınız ki, orada səsvermə getmir, əsas məsələ məqalənin qalıb-qalmaması üçün ciddi arqumentlərin göstərilməsidir. Məqalənin silinməsi üçün isə heç bir arqument ortada yoxdur. Məqalə səsverməyə əsasən silinmişdir. Sual edirsiniz ki mən niyə səs vermişəm? Cavab verə bilərəm ki, mən fikrimi bildirmişəm, məqalənin ensiklopedik vəziyyətə gətirilməsinə yardım etmişəm, və Mehdi İsgəndərlinin ensiklopedik şəxs olması ilə bağlı ciddi arqumentlər təqdim etmişəm. Bu arqumentlər məqalənin qalması üçün kifayət deyildirsə, niyə heç kim etiraz etmədi? Məqaləni silinməyə siz təqdim etmişdiniz, niyə fikrinizi bildirmədiniz? ''"Silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər"'' misalını mənə niyə deyirsiniz, bunu heç başa düşmədim? İdarəçisiniz, sizə müraciət etmişəm, bərpa edin, silinməsini istəyirsinizsə fikrinizi ciddi arqumentlər göstərin. Tapa biləcəksinizmi ciddi arqument? Problemin sivil həlli yolu budur, preblemin süni şəkildə davam [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Log&page=Mehdi+%C4%B0sk%C9%99nd%C9%99rli etdirilməsi isə budur]. Hansı variant sizə daha doğru görünür? Mən dediyimi dünən etsəydiniz, bu gün hər şey qaydasında olacaqdı. Bu gün də etməsəniz, sabah da belə olacaq. Bunun baş verməsinin isə cəmi bir səbəbi var, məqalənin silinməsi üçün ciddi arqumetlər ortaya qoyulmayıb, səhvən, səsvermə əsas götürülərək, yazılanlar oxunmadan, arqumentlərə məhəl qoyulmadan məqalə silinib. Təbii ki belə şeylər istifadəçilər arasında narazılıq yaratmalı idi. İndi səhvi düzəltmək lazımdır, amma buna kimsə cəhd eləmir hələ ki. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 18:35, 7 may 2017 (UTC) == Tayland == Salam Bir səhifənin adını dəyişib o birini siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Tayland_filml%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1 keçidləri] də dəyişin. Tayland və Tailand ikisi də doğrudur. --[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 16:53, 12 may 2017 (UTC) :Salam. Tayland düzgün deyil axı. Misal üçün [http://president.az/search/tailand? Azərbaycan Respublikası Prezidentinin saytında Tailand yazıb axtarış verdikdə məqalələr çıxır. Lakin Tayland yazdıqda heçnə tapılmır]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:08, 12 may 2017 (UTC) Başa düşürəm. Amma Taylandı siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eablon:%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_film_siyah%C4%B1lar%C4%B1 müvafiq] şablonda qırmızı oldu onu da düzəltmək lazım idi. Nə isə özüm düzəltdim--[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 17:37, 12 may 2017 (UTC) == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 burdaki dəyişikliyi niyə geri almısınız? Əgər sildiyim mətni oxumuzsunuzsa tamamən mənasız, əlaqəsiz və qrammatik olaraq da səhv olan mətndir. İzah edin zəhmət olmasa. Mənim belə dəyişikliklərim xüsusilə azərbaycan vikipediyasında tez tez geri alınır baxılmadan. Bunu davranışların qarşısı alınmalıdır. --[[İstifadəçi:ArazZeynili|aruz]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:ArazZeynili|müzakirə]]) 18:51, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Məqalənin tarixçəsinə baxsaz niyə belə etdiyimi başa düşəssiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 18 may 2017 (UTC) == Sual == Salam. Sizə arxivləşdirmə ilə bağlı sual verə bilərəm?--Calal99 (müzakirə) 19:35, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Bəli verə bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:18, 18 may 2017 (UTC) ::PDF formatında olan faylı arxivləşdirim? Və ya, heç arxivləşdirə bilərəm?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 05:38, 19 may 2017 (UTC) :::Arxivləşdirsəniz daha yaxşı olar. Bəli mümkündür.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:55, 19 may 2017 (UTC) == Xahiş == Nicat, salam. Sizdən bir xahişim olacaq. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin rəsmi saytında, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu var. Baxın, [http://www.noc-aze.org/content/uploads/2015/02/baku2017-logo.png bu linкdə]. Həmin loqonu, [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gold_medal_blank.svg bu], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Silver_medal_blank.svg bu] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bronze_medal_blank.svg bu] medalların üzərinə qoya bilərsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:06, 7 may 2017 (UTC) [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Gold_medal.svg?uselang=az belə], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Silver_medal.svg?uselang=az belə] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Bronze_medal.svg?uselang=az belə] olmalıdır. Ancaq, I Avropa Oyunlarının rəsmi loqosunun əvəzinə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu qoyulmalıdır. Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:09, 7 may 2017 (UTC) Tez edə bilərsiniz? Təcili lazımdır.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:14, 19 may 2017 (UTC) == [[Aşıq Şivğa]] == Salam Nicat bəy. Bilmirsiz bu məqalə gürcücə var? Vikidataya görə deyirdim. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:42, 24 may 2017 (UTC) :{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}, olsa bu '''ლუკა ბერიძე''' adla ola bilər. O da yoxdur. --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:04, 24 may 2017 (UTC) ::{{u|Cekli829}} o orijinal addısa məqaləyə əlavə edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:07, 24 may 2017 (UTC) :::{{y}}--►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:13, 24 may 2017 (UTC) ::::Düzü mən dəqiq bilmirəm, amma bunu {{u|Mehman97}} dəqiq bilər. Mehman bəy baxa bilərsiz zəhmət olmasa bu məqalə - [[Aşıq Şivğa]] gürcü vikisində varmı ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:04, 24 may 2017 (UTC) :Salam bəylər! Bu aşığ hakkda kaVikide heç birşey yoktu, yakın bir zamanda olacak. — [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 16:30, 24 may 2017 (UTC) ::Aydındı :) təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:17, 24 may 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 03:23, 4 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == salam hörmətli Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. Zəhmət olmasa, [[God of War (oyun, 2005)|God of War]] səhifəsinə nəzər yetirə bilərsiniz? Əsasəndə [[God of War (oyun, 2005)#Hiss.C9.99l.C9.99r|Hissələr]] alt başlığına. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 10:21, 9 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. Narahat etmirəm? Vaxtınız varsa, [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_handball_biography bu şablonu] təcili yarada bilərsiniz, AzVikidə?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:54, 16 iyun 2017 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[God of War (oyun, 2005)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/God of War (oyun, 2005)]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 21:49, 19 iyun 2017 (UTC) == İsmarıc!!! == Nicat bəy, Allah canınızı sağ eləsin!--[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/91.191.200.63|91.191.200.63]] 20:11, 28 iyun 2017 (UTC) == Silinmiş məqalə == Niyə silmisiniz məqaləni?--[[İstifadəçi:Məmmədova Dilbər|Məmmədova Dilbər]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Məmmədova Dilbər|müzakirə]]) 21:17, 30 iyun 2017 (UTC) :Konkret olaraq hansı məqaləni ? Əgər silmişəmsə çox böyük ehtimal qeyri-ensiklopedik olub.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:35, 30 iyun 2017 (UTC) == Cəza == https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Aruz_Arrani&action=edit&redlink=1 bunu ban edin --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:44, 3 iyul 2017 (UTC) == Mövzulu ay == Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Çox xahiş edirəm ki, [[Vikipediya:Mövzulu ay/Naxçıvan ayı|Naxçıvan ayı]]<nowiki/>nın qalib gələn iştirakçılarını lütfən mükafatlandırasınız və bir də mümkündürsə [[Vikipediya:Mövzulu ay|Mövzulu ay]]ın 2017-ci ilin oktyabr ayı [[Vikipediya:Mövzulu ay/Dünya şəhərləri ayı|"Dünya şəhərləri ayı"]] ilə əvəz olunsun. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:05, 6 iyul 2017 (UTC) : Salam. Zəhmət olmasa burada keçiriləsn '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bitch I'm Madonna|səsvermədə]]''' iştirak edərdiz.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 13:55, 12 iyul 2017 (UTC) == Slm == Zehmet çekib yaratdığım sehifeni bir tek siz defelerce sildiniz blok etdiniz xatırlatmaq isteyirem ki sayenizde bloka düşen istifadeçi köhne hesabımla bir çox işler etmişdim çoxu sehifede ve üzerinde işlediyim heç bir sehife qeyri nsiklopedik deyil bunu size instagramdan yazaraqda bildirmek istedim ama geri cavab gelmedi herhalda orda aktiv istifadeci deyilsiniz bizi Turkiyede temsil eden bir cox turk seriallarini reklamlari seslendiren oyunculuq eden birisine sehife yaratmaq menim ucun qurur vericidi bir nece defe yaratdigim sehifleri sildiniz caniniz sagolsun hecne olmaz.{{imzasız|Ayselhanim}} == Labaratoriya == Salam Nicat bəy,[[Vikipediya:Laboratoriya/İrəvan xanlığı|bura]] bir göz gəzdirərdiz zəhmət olmasa. Qəribə vəziyyət yaranıb.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 15:37, 23 iyul 2017 (UTC) :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:03, 23 iyul 2017 (UTC) :: Təşəkkürlər :)--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 07:19, 24 iyul 2017 (UTC) == Ədalətsiz qərarlar == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Narahat etmirəm? Sizinlə bir mövzu haqqında danışmağ istəyirəm. Siz, məni 2017-ci il 17 iyul tarixində blokladınız, 7 günlüyünə blokladınız. Blok müddətim bu gün başa çatdı. İndi isə mənim, Sizə bir neçə sualım olacaq. Niyə Siz, Azərbaycan dilli Vikipediyaya fotolar yüklədiyi üçün ancaq, məni bloklayırsınız? Burada, məndən başqa foto yükləyən yoxdur? Niyə Siz, ancaq mənim səhvlərimi görürsünüz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 12:09, 25 iyul 2017 (UTC) :Salam. Siz azvikidə fəailiyyətiniz müddətində '''heç bir ciddi əsas olmadan''' müəllif hüququ ilə qorunan faylları '''kütləvi surətdə''' azvikiyə yükləmisiz və buna görə də təkcə bu səbəbdən '''7 dəfə''' bloklanmısınız. Bu göstəriciyə görə "rekord" sizdədir. Mən sizi müəllif hüququ ilə qorunan faylları yüklədiyinizə görə cəmi bir dəfə blok etmişəm. Blok etməmişdən bir neçə ay qabaq isə sizə sonuncu dəfə xəbərdarlıq edərək müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməməyi, əks təqdirdə sizi məcburi blok edəcəyimi bildirmişəm. Siz isə xəbərdarlığıma məhəl qoymadan kütləvi surətdə şəkilləri yükləməyə davam etmisiz. Fürsətdən istifadə edib sizə yenə də xəbərdarlıq edirəm, müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməyə davam etsəz uzunmüddətli blok olunacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:35, 25 iyul 2017 (UTC) ::Bəs, Siz başqa istifadəçilərə niyə xəbərdarlıq etmirsiniz?--Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 15:40, 25 iyul 2017 (UTC) :::Hansı istifadəçiyə xəbərdarlıq etmək lazımdır edilir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:50, 25 iyul 2017 (UTC) ::::Edilir? Açıq danışmağ istəmirdim. Amma, artıq Siz, məni qəzəbləndirdiniz. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/Firuze_Nesibli Bu istifadəçinin yüklədiyi 10 fotodan, 5-i müəllif hüququ pozuntusudur]. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/N%C9%99sibli_T%C9%99hmasib Bu istifadəçinin yüklədiyi fotolardan isə, bir neçəsi müəllif hüququ pozuntusudur]. Siz, niyə onlara, xəbərdarlıq etmirsiniz? Bilirsiniz? Amma, mən bilirəm. Onlar, Araz müəllimin uşaqlarıdır. Budurmu Sizin, ədalətiniz? Budurmu Sizin, ədalətli idarəçiliyiniz? Onlara, niyə xəbərdarlıq edilmir. Çünki, səhv etmir. Son söz, Sizin olsun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 18:58, 25 iyul 2017 (UTC) :::::{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}in uşaqları sizin kimi ucdan tutma müəllif huququnu pozan şəkillər yükləmir. Lazım olarsa onlara və başqa istifadəçilərə də xəbərdarlıq edilər. Siz ən yaxşısı öz fəailiyyətinizə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 25 iyul 2017 (UTC) ::::::{{u|Barselona99}} bir el misalı var - "başqalarının gözündə tük axtarır öz gözündə tiri görmür". Mənim uşaqlarımın biri '''10''', o biri isə '''15''' şəkil yükləyib. Vikipediyadakı praktikaları da sizinkindən azdır. Siz xəbərdarlıq oluna-oluna, bilə-bilə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles?limit=724&user=Barselona99 '''724 fayl'''] yükləmisiz. Müqayisə edin və nəticə çıxarın. O istifadəçi hamı tərəfindən nəzarətdə olur ki, o deyilənlərə məhəl qoymur. Bu məhz sizsiniz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:22, 26 iyul 2017 (UTC) == İdarəçi ulduzu == {{İdarəçi ulduzu|İdarəçi seçildikdən sonra göstərmiş olduğunuz yüksək peşəkarlıq və məsuliyyətə görə sizə Azvikinin ən mühüm mükafatlarından biri olan ''İdarəçi ulduzunu'' təqdim edirəm. Fəaliyyətinizin davamlı və daha da məhsuldar olması diləyi ilə. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 14:56, 25 iyul 2017 (UTC)}} ::Hörmətli [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]. Əməyə dəyər üçün və mükafata görə təşəkkürümü bildirirəm. --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:38, 25 iyul 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. [http://www.azersu.az/userfiles/20788(1).jpg Bu fotonu], Vikipediyaya yükləyə bilərəm, məqalə üçün. Bu fotonu çox bəyənirəm, ona görə. Keyfiyyəti yaxşıdır, həmdə fonda Azərbaycan bayrağı var. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 10:00, 31 iyul 2017 (UTC) :Məsləhət deyil. Kifayət qədər commonsda şəxsin azad şəkili var. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:41, 31 iyul 2017 (UTC) :[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəs, andiçmə mərasimindən fotolar? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 14:53, 31 iyul 2017 (UTC) ::Şərt deyil ki and içmə mərasimindən ola şəkil. Əvəz edən bir şəkil qoy. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:56, 31 iyul 2017 (UTC) :::Xeyr, müəllif hüququ ilə qorunan şəkilləri '''çox ciddi''' səbəb olmadan yükləmək olmaz, ələxsus da əgər azad şəkil mövcuddursa.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:18, 31 iyul 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ambox wikify.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar {{u|{{PAGENAME}}}}. Sizi [[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası|burada]], 7 avqust 2017 tarixində keçiriləcək AzVikidə kimya mövzusunda olan problemlərlə bağlı müzakirəyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə --'''[[İstifadəçi:Salmanland|<font face="Segoe Print" color="grey">Sir</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Salmanland|<font face="Segoe print" color="blue">Salmanland</font>]]''' 06:58, 1 avqust 2017 (UTC) == Məqalələrin adının dəyişdirilməsi == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Sizdən bir neçə xahişim olacaq. Siz, dünən 5 Avstraliyalı su poloçusu haqqında mənim, yaratdığım məqalənin adını dəyişdirdiniz. Bu yaxşı haldır. Amma, məqalənin adını dəyişdirəndə zəhmət deyilsə, 1. həmin məqalədə olan şablonda da adı dəyişdirin və zəhmət deyilsə 2. həmin məqalədə olan adı da dəyişdirin. Sağolun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 13:55, 6 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#FFFACD"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |'''Salam, hörmətli həmkar! Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|laboratoriya]] səhifəsində Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının haqqında hazırlanan siyahıyə səs verməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 03:35, 8 avqust 2017 (UTC) |} == Sual == Salam Nicat bəy. Narahat etmirəm? Sizə bir sualım olacaq. Bilmirsiniz niyə, misal üçün ingilis dilli Vikipediyada "Milad Beigi" məqaləsinə baxanda, solda olan dillər sırasında, "azərbaycanca" sözünün solunda "yaxşı məqalə" statusunun ulduzu yerləşdirilməyib? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:44, 14 avqust 2017 (UTC) :Salam. Daha məqalələrin intervikidə statuslu olması görsənmir. Həmişə belə olacaq ya müvəqqəti belədir dəqiq bilmirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:01, 14 avqust 2017 (UTC) ::Çox təəsüf. Birdə, Sizə bir sual verə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:05, 14 avqust 2017 (UTC) :::Bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:06, 14 avqust 2017 (UTC) ::::[[Darina Qromova]] məqaləsinə genişləndirsəm, Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:07, 14 avqust 2017 (UTC) :::::Məqalə indiki halında laboratoriyalıq deyil. Genişləndikdən sonra fikir bildirə bilərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:11, 14 avqust 2017 (UTC) ::::::Bəs, neçə bayt olsa Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:13, 14 avqust 2017 (UTC) :::::::Statuslu məqalənin həcmi 10 kb-dən qısa olmamalıdır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:15, 14 avqust 2017 (UTC) {{Sual}} salam hörmətli isdifadəçi nicat bəy nagizadeh samir adına məqalə yaratmağ isdəyirəm yalnız sizin tərəfinizdən spam alıb məqalə yarada bilmirəm bu hakkda kömey ede bilərsiz mənə zəhmət olmasa.. == Foto ilə bağlı sual == Salam Nicat bəy. Sizə bir sualım olacaq. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:24, 21 avqust 2017 (UTC) :Mən [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Barselona99/QRB bu səhifədə], Qarabağ FK məqaləsi üçün test aparıram. Sizdən bir mövzuda icazə almaq istəyirəm. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:25, 21 avqust 2017 (UTC) ::[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%84_(%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BB%D1%83%D0%B1) Bu səhifədə], görürsünüz nə qədər çoxlu foto var. Məndə, Qarabağ FK məqaləsi üçün foto yükləyə bilərəm? [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:27, 21 avqust 2017 (UTC) :::Oradakı şəkillərin, demək olar ki, hamısı commonsdandır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:44, 21 avqust 2017 (UTC) ::::Bilirəm. Amma, Qarabağın commonsda elədə yaxşı fotoları yoxdur. --[[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:45, 21 avqust 2017 (UTC) == Eldənizlər == Salam Nicat bəy. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Məqalə|Laboratoriyaya namizəd siyahısında]] əlavə etdiyim məqaləyə baxardız. Əvvəlcədən təşəkkürlər--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 18:01, 22 avqust 2017 (UTC) :{{y}} Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:09, 22 avqust 2017 (UTC) ==Salam xüsusi== Niyə məqalə Ṣiprage silmək bir neçə il sonra var? [[İstifadəçi:Baksuzli|Baksuzli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baksuzli|müzakirə]]) 13:28, 23 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#E0FFFF"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |Salam, hörmətli həmkar! '''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|bu səhifəsində]] keçirilən səsvermədə sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. ''' --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 13:56, 23 avqust 2017 (UTC) |} == Labaratoriyaya namizəd == Salam Nicat bəy. Sizcə [[Cənubi Asiya ölkələrinin siyahısı|bu siyahı]] labaratoriyalıqdır?--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 11:29, 30 avqust 2017 (UTC) :Salam. Məncə laboratoriyalıq məqalə deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:24, 30 avqust 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə--[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#E80000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:35, 6 sentyabr 2017 (UTC) == Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması == Salam həmkar, mən Seçilmiş məqalələr arasında təmizlik işi aparıram və aşağıda yazılan məqalələr SM-ın standartlarına cavab vermir. Ona görə də xahiş edirəm səsvermədə iştirak edəsiz. Siyahı aşağıda göstərilib * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/1 − 2 + 3 − 4 + · · ·]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Yeddi gözəl (balet)]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Alban xaç daşları]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Azıx mağarası]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Möminə Xatun türbəsi]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Coser ehramı]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Titanik]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Yaşar Nuri]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/İzotermik proses]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Pol Sezan]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Almaniya]] Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 07:27, 7 sentyabr 2017 (UTC) == Removing 'Divizia Națională 2017' == I'm sorry, but can you explain, why you deleted this article? What was wrong with it? [[İstifadəçi:5-hydroxytryptamine|5-hydroxytryptamine]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:5-hydroxytryptamine|müzakirə]]) 09:20, 10 sentyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 07:12, 1 oktyabr 2017 (UTC) |} :: Zəhmət olmasa [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Qeyri-f.C9.99al_idar.C9.99.C3.A7i_.7B.7B.C4.B0stifad.C9.99.C3.A7i.7COrartu.7D.7D-d.C9.99n_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_al.C4.B1nmas.C4.B1_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99 bu] səhifəyə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:20, 2 oktyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Azerifactory (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 21:10, 2 oktyabr 2017 (UTC) |} == Məsləhət == Salam, həmkar. Sizinlə bir məsələ barəsində məsləhətləşmək istəyirəm. Mən az öncə [[Ereksiya]] adlı məqalə yaratdım. [[Azərbaycanca Vikipediya]]da ən bəsit cinsəllik mövzularında belə məqalələr yoxdur. Məsələn 120 dil bölməsində '''[[:en:Sexual intercourse|mövcud]]''' olan cinsi əlaqə məqaləsi bizim vikidə yoxdur. Zaman əldə etdikcə bu mövzular barəsində məqalələr yaratmağa çalışacam. Sualım isə belədir; [[Ereksiya]] məqaləsinə foto əlavə etsəm məni buna görə bloklamazlar ? Zəhmət olmasa məqalənin türkçə, rusca və ingiliscə olan dil bölmələrinə baxın, hər birində mövcud fotolar var. --[[İstifadəçi:Külafrəngi|Külafrəngi]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Külafrəngi|müzakirə]]) 19:12, 20 oktyabr 2017 (UTC) :Salam. Xeyr bloklamazlar. Ələxsus da həmin şəkillərdən başqa vikilərdə istifadə olunubsa. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:49, 20 oktyabr 2017 (UTC) == Müzakirə səhifəsi olan ancaq özü olmayan film == Salamlar Nicat bəy fəaliyyətinizdə uğurlar. Bir zəhmət [[Müzakirə:Adam ol! (film, 2005)|bu müzakirə səhifəsinə]] baxardız. Yönləndirmək üçün filmin özünü vikipediyada axtardım lakin bu haqda heçnə tapmadım. Fikrimcə müzakirə səhifəsi də silinməlidir.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:14, 26 oktyabr 2017 (UTC) : {{u|Rufet Turkmen}} belə halla rastlaşdıqda həmin səhifəyə '''Sil''' şablonu yerləşdirin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 17:18, 26 oktyabr 2017 (UTC) :: Haqlısız [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]]. Yadımdan çıxıb bir anlıq.)))--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:23, 26 oktyabr 2017 (UTC) == Bloklama == Hörmətli {{u|Nicat49}}, təklif edirəm ki, {{u|Barselona99}} adlı istifadəçinin blokunu açasınız. Aktif istifadəçinin bir aylıq bloklanmasının doğru olmadığını düşünürəm. Ümid edirəm ki, blokunu açsanız yenidən eyni səhvlərə yol verməyəcək. Hörmətlə --[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#FF0000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 09:45, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. {{u|Barselona99}}-u mən özüm də əvvəllər blok etmişəm. Amma düşünürəm ki, onun blok müddətini yarıya qədər azaldasınız. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:13, 27 oktyabr 2017 (UTC) Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|Eldarado}} hər ikinizi salamlayıram. Bu istifadəçi eyni şeyə görə artıq 8-ci dəfə bloklanır. Onu da əlavə edim ki, təxminən 3 ay bundan əvvəl mən bu istifadəçini '''1 həfətlik''' bloklayaraq '''xəbərdarlıq etmişdim''' ki, eyni hal yenidən təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız. İstifadəçi xəbərdarlığa məhəl qoymayıb və bu səbəbdən daha uzunmüddətli bloklanıb. İndiki blok müddətinin dəyişilməsinə ehtiyac görmürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:49, 28 oktyabr 2017 (UTC) ::Salam {{u|Nicat49}}. 20 gün keçdi. 10 gün qalıb. Məndən bu gün də xahiş etdi. Bloku aç. Fikrimcə daha bəs edər. Bir daha etdiyi səhvləri təkrar etməz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 16:12, 9 noyabr 2017 (UTC) :::Salam [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz müəllim]]. Sırf sizin mənə ikinci dəfə müraciət etməyinizi nəzərə alıb bloku açıram. Lakin indidən sizində şahidliyinizdə {{u|Barselona99}}-a növbəti xəbərdarlığımı edirəm. Bənzər hallar təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:26, 9 noyabr 2017 (UTC) Sağolun Araz müəllim və Nicat bəy. Çalışacam, bundan sonra analoji səhvlərə yol verməyim. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 17:38, 9 noyabr 2017 (UTC) :::: Sözü gedən istifadəçinin blokunun açılması başdan-başa böyük bir səhv idi.. {{u|Eldarado}} və {{u|Araz Yaquboglu}} inanın ki, bəzi istifadəçilər, idarəçilərin yumuşaq ürəklərindən çox məharətlə faydalanmağı bacarırlar. Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 21:47, 9 noyabr 2017 (UTC) :Baskervill, '''qeyd etdiyiniz söz cümləni''', mənə deyirsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 07:52, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: Salam {{u|Baskervill}}, sözü gedən şəxsin sırf yaxşı məqalələr yaratdığı üçün daha bir şans verilməsini istədim lakin yenidən hansısa qayda pozuntusuna yol verərsə bu dəfə mən də qarışmayacağam. --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:03, 10 noyabr 2017 (UTC) ::Eldar bəy salam. Sizə bir sualım olacaq. Amma, səmimi cavab verin. '''Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər.''' cümləsinin mənası nədir? Tam anlamadım. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 08:14, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: {{u|Barselona99}} fikir verməyin. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 12:58, 10 noyabr 2017 (UTC) ::::Nicat alicənablığın üçün çox minnətdaram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:18, 10 noyabr 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Uzun cümlələrdən istifadə etməyəcəm. Yalnızca, Viкicəmiyyətdən üzr istəyirəm və müкafatla bağlı baş verən hər şeyə görə Sizdən üzr istəyirəm. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 12:37, 11 noyabr 2017 (UTC) == Redaktə müharibəsi! == Salamlar Nicat49. [["Vətən uğrunda" medalı|Bu məqalədə]] hansısa vandal müxtəlif IP-lərdən istifadə edərək, ''[[Vikipediya:Redaktə müharibəsi|redaktə müharibəsi]]'' aparır. Ona [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%22V%C9%99t%C9%99n_u%C4%9Frunda%22_medal%C4%B1&action=history məqalənin tarixçəsində] xəbərdarlıq etməyimə də məhəl qoymur və Azərbaycan - latın əlifbasında olmayan '''''к''''' hərfindən istifadə edir. Zəhmət olmasa bu məsələ ilə bağlı tədbir görərdiz.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 09:53, 1 dekabr 2017 (UTC) == Səhifənin silinməsi == Salam. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] səhifəsinin silinmə səbəbini izah edə bilərdiniz.--[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:22, 4 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Səbəbini silərkən qeyd etmişəm - Qaralama halında olan məqalə. Məqalə 1 cümlədən ibarət idi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:26, 4 dekabr 2017 (UTC) :: Hörmətli {{u|Nicat49}} [[Vikipediya:Səhifə silmə kriteriyaları|səhifə silmə kriteriyalarına]] görə qaralama halında olan məqalələr silinmədən əvvəl müzakirəyə çıxarılmalıdır. Xahiş edirəm məqaləni bərpa edərək müvafiq müzakirəni başladasınız. Hörmətlə [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:36, 4 dekabr 2017 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} məqalə yalnız - "Salmas'ın onmin illik Tarixi kitabı yazarı" cümləsindən ibarətdir. Yəni məqalə silmə kriteriyalarının həm qaralama vəziyyətində olan məqalə, həm də digər dildə yazılmış məqalə kriteyasına görə silinib. Lakin məqaləni az da olsa, genişləndirəcəyinizə və dilimizə tam uyğunlaşdıracağınıza söz versəz böyük məmnuniyyətlə bərpa edərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:30, 4 dekabr 2017 (UTC) :::: Hörmətli {{u|Nicat49}} məqalə bir cümlədən ibarət ola bilər buna görə onu müzakirəsiz silə bilməzsiniz. Əgər söhbət azərbaycan dilinin tələbələrinə cavab verməməkdən gedirsə yuxarıda yazığınız cümləyə əsasən demək olar ki, burada sadəcə bir şəkliçi düzəldilsə bu problem də aradan qalxar. Məqalə hal-hazırda fransız dilli vikipediyada da mövcuddur. İndi təkrar xahiş edirəm məqaləni bərpa edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 08:12, 5 dekabr 2017 (UTC) ::::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} fransız dilli vikidəki məqalə maşın tərcüməsi ilə yaradılmış 6 sözdən ibarət deyil. Elə olsaydı məqaləni orada elə yarandığı gündəcə silərdilər. Əgər bizim vikidə həmin məqalənin olmasını istəyirsinizsə özünüz məqaləni daha yaxşı formada yenidən yarada bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:28, 6 dekabr 2017 (UTC) == Şəkil == Salam. Sabahınız xeyir. Sildiyiniz faylları Commonsda tapa bilmədim. Linkini ata bilərsiz? [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Lup_Pindor| bu],[https://az.m.wikipedia.org/wiki/Karlos_Sarate| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Memfis_Qrizzlis| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Ceyms_Harden| bu] səhifələr. -- [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 10 dekabr, 2017 (UTC) : Salam. O şəkillərin hamısı müəllif hüquqları ilə qorunur. Sizə məsləhətim budur ki, şəkil məsələsindən daha çox yaratdığınız məqalələrin mətninə fikir verəsiniz. Yaratdığız məqalələrin demək olar hamısı maşın tərcüməsilə edilib. Yaratdığınız məqalələri oxuduqda yumşaq desək heçnə başa düşmək olmur. Yaratdığınız bu iki son məqaləyə baxmaq kifayət edir - [[Con Bravo (cizgi film, 1997)]], [[Dallas Maveriks]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:08, 10 dekabr 2017 (UTC) : Daha diqqətli olacam. Təşəkkür edirəm! [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) == Xahiş == Hörmətli Vikipediyaçı, Sizin tərəfinizdən Mikayılov Ağababa Cəbrayıl oğlunun məqaləsinin adı dəyişdirilərək, Cəbrayıl Mikayılov qeyd edilib. Səbəbini bilmək olarmı? Çünki Cəbrayıl Mikayılov onun atasının adıdır, öz adı Mikayılov Ağababadır. Yenidən düzgün varianta dəyişdirmək mümkündürmü? == Xahiş == Zəhmət olmazsa "Ceyms Uebb teleskopu" adlı məqaləni "Ceyms Vebb teleskopu" adı ilə dəyişdirin çünki "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir [[İstifadəçi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|müzakirə]]) 07:08, 19 dekabr 2017 (UTC) :Salam. "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir fikirinizi anlamadım. Bu teleskop 1961-ci il fevralın 14-dən 1968-ci il oktyabrın 7-nədək "NASA" rəhbəri olmuş Ceyms Uebbin şərəfinə adlandırılıb. İngiliscə "Webb" soyadı bizim dilə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur "Vebb" kimi yox.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:23, 19 dekabr 2017 (UTC) ::o ruscadan olar İngiliscədən yox :::Hörmətli {{u|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası}} yaxşı olar ki, nəsə yazmamışdan qabaq az da olsa araşdırma aparasınız. "Webb" soyadı həm bizim dilə, həm də rus dilinə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur. Mənə inanmırsınızsa buradan baxa bilərsiniz - [https://azertag.az/xeber/Alimler_yasayis_uchun_yararli_ola_bilen_ekzoplanetler_askarlayiblar-1037812 azertag.az], [https://news.milli.az/interest/430770.html milli.az].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:51, 20 dekabr 2017 (UTC) == IP-lərin bloklanması == Salam. IP-ləri bloklayarkən heç vaxt qeyri-müəyyən müddət seçməyin. Çünki eyni IP-dən çox sayda istifadəçi istifadə edə bilər. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 06:09, 26 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:15, 26 dekabr 2017 (UTC) == Təbrik == Salam. Sizi qarşıdan gələn "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm. --►[[İstifadəçi:AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 29 dekabr, 2017 (UTC) :Salam. Minnətdaram. Məndə sizi "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:32, 29 dekabr 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:43, 12 noyabr 2018 (UTC) ==Səsvermə== Salam dəyərli həmkar sizi [[Fəyyaz Fərəcov |Bu məqalədə]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Masalli qasimli|Masalli qasimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Masalli qasimli|müzakirə]]) 17:20, 2 yanvar 2018 (UTC) == "İstifadəçi:Nargizava Gagali"lin bloklanması == Salam. Bu istifadəçini "Səhifəyə mənasız və yararsız əlavələrə görə" bloklamısınız. Amma onun fəaliyyətində dediklərinizə rast gəlmədim. Siz onu bloklamaq əvəzinə ondan sadəcə mənbə tələb edə bilərdiniz ki, bunun üçün də "mənbəsiz" şablonunu onun əlavə etdiyi hissələrə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C4%9Fsu_rayonu&type=revision&diff=4187251&oldid=4187250 belə] yerləşdirməyiniz kifayət edərdi. Xahiş edirəm ki, gələcək fəaliyyətinizdə bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman daha diqqətli olun. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 05:23, 5 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:10, 5 yanvar 2018 (UTC) == KM silinmə == Salam. Bu [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1&diff=4187028&oldid=4186996 başlığı] silmənizin səbəbi nədir?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 13:31, 14 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Bu başlığı dəfələrlə blok olunan və yekunda [[Vikipediya:İdarəçi müzakirəsi#Barselona99-un qeyri-müəyyən vaxta və ya uzun müddətə bloklanması|buradakı müzakirə əsasında]] blok olunmuş istifadəçi yazıb. Bu istifadəçi bu "xahiş"i kənd meydanına yazmamışdan qabaq demək olar bütün idarəçilərin ms-nə də yazıb. Bu istifadəçinin bənzər "xahiş"ləri artıq spam halını alıb. Bundan əlavə fəailiyyəti məhdudlaşdırılmış və blokda olan istifadəçilərin kənd meydanında yazdıqlarının silinməsi birinci hal deyil '''([https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya%3AK%C9%99nd_meydan%C4%B1&type=revision&diff=4072912&oldid=4072911| buradan bax])'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:56, 14 yanvar 2018 (UTC) == Məlumat == Salam cənab Baskervill. İstifadəçi Barselona99-un blokunu bərpa etdim. Qeyd edim ki, istifadəçinin azı 5 dəfə kukla hesab istifadə etməsinə görə qeyri-müəyyən yox, müəyyən müddətə blok olunması artıq istifadəçiyə edilmiş güzəştdi. Bir neçə ay bundan öncə idarəçilər istifadəçinin qeyri-müəyyən yox, 6 ay müddətinə bloklanmasını məsləhət bildilər. Və mən elə də etdim. Lakin işin tragikomik tərəfi budur ki, istifadəçi kukla hesaba görə bloklanmasından 1 ay keçmiş '''daha 2 kukla hesab''' yaratdı. Azı 5 kukla hesabı açan, yəni səhvindən nəticə çıxara bilməyən istifadəçinin blokunun vaxtından bir xeyli tez açılmasını düzgün hesab etmirəm. Belə hərəkətin vikiqaydalara da hörmətsizlik olduğunu düşünürəm. Normalda əksər vikilərdə istifadəçini artıq 2-ci kukla hesaba görə qeyri-müəyyən müddətə blok edirlər. Bizdə isə istifadəçi "maşallah" 5 hesab yaradıb. Belə bir istifadəçinin bloklanmasının üstündən cəmi 2 ay keçmiş blokunun açılması yanlış addım olar. P.S Mənim blokladığım istifadəçilərin blokunu açmamışdan öncə məni ya viki, ya da sosial şəbəkə üzərindən məlumatlandırsaz minnətdar olaram. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:34, 27 yanvar 2018 (UTC) : Cənab {{u|Nicat49}}, sizin bütün yazdıqlarınızı başa düşdüm. İstifadəçinin bloklanmasını sizin xəbəriniz olmadan açdığım üçün üzürlü hesab edin. Sizə qarşı hörmətsizlik etmək kimi bir niyyətim olmayıb. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:44, 27 yanvar 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 13:42, 30 yanvar 2018 (UTC) == Kulinariya ayı, Plan və Şi barədə == Salam. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. Amma mənə aydın olmayan bir nüans var, ona aydınlıq gətirməyinizi xahiş edirəm. Mən məqaləni (Şi şorbası) öz qərarıma görə deyil, "Kulinariya ayı və Plan"a müvafiq olaraq adlandırmışdım. Məqalənin adı Sizin tərəfinizdən dəyişdirildikdən sonra belə alınır ki, "Plan" üzrə "Şi şorbası" məqaləsi hələ də öz həllini gözləyir. Bəlkə mənim kimi bir başqası da həmin mövzu ilə məşğul olmaq istədi? Belə alınır ki, ikimizdən birinin zəhməti hədər gedəcək. Əgər rus variantı üzrə tərtib etdiyim məqaləni "Şi" adı ilə qəbul etmək mümkündürsə, bəlkə "Kulinariya ayı və Plan"da da məqalələrin adında dəyişiklik olmalıdır? Əlavə olaraq bir xahişim də var. Bu xörəyin adı orijinalda "Ши" (''şı'' ) kimi deyil, məhz "Щи" (''şşi'' ) kimi tələffüz olunur. Azərbaycan dili bütün səsləri orijinala müvafiq tələffüz etməyə qadir bir dildir. Bəlkə biz də bu xörəyi məhz əsl deyiliş qaydasına yaxın - ''şşi'' adlandıraq? {{imzasız|Lamia gasimzadeh}} :Mövzulu ayda lazımi dəyişiklik edəcəm. Əgər yaratdığınız yemək adında artıq azvikidə başqa məqalə varsa o zaman qarşısına mötərizə daxilində şorba, sup və s yaza bilərsiz. Hazırda azvikidə "Şi" adlı məqalə olmadığından belə adlandırmaya ehtiyac yoxdur. Burada əsas orforqafiyadır ona görə necə tələffüz olunması yox, necə yazılması əsas götürülür. Ona qalsa "Борщ" "Borş"uda "Borşş" yazaq ?) [http://www.sehiyye.gov.az/files/pdf/qida_mehsullari_tehlukesizlik.pdf Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi də yeməyin adını məhs "Şi" kimi verib (səh 65)].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:58, 11 fevral 2018 (UTC) == Brijitt Bardo == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. Əvvəlcə məqaləyə nəzər saldığınız üçün təşəkkür eləyirəm. Məqalənin adını əvvəlki halına qaytarmısınız. Demək istəyirəm ki, məqalənin adını ensiklopediyadan götürmüşəm, həmçinin məqalənin adını rus və ingilis dilindən tərcümə eləyəndə mən yazdığım kimi tərcümə olunur. Mənim zənnimcə, yazdığım variant daha düzgündür. :Salam. Vikipediyada məqalə adları heç də həmişə dil normalarına uyğun yox, bəzi hallarda ümumqəbulolunmuş, yazılı mənbələrdə oturuşmuş formaya uyğun yazılır. Azərbaycanda heç kim bu şəxsi '''Brijitt''' adı ilə tanımır. '''Az''' domenində [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=jTWLWrbdJ4uRkwWYpYWABA&q=%22Brijitt%22+site%3A*.az&oq=%22Brijitt%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...1381.1503.0.1826.2.2.0.0.0.0.116.116.0j1.1.0....0...1c.1.64.psy-ab..1.0.0....0.u0JE1CbOd1Y bu adla axtarış zamanı siz dediyiniz ensiklopediyadan başqa heçnə tapılmır]. Lakin eyni axtarışı '''Bricit''' adı ilə etdikdə [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=lTeLWsXUE4SWsAexn4awCQ&q=%22Bricit%22+site%3A*.az&oq=%22Bricit%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...72702.73550.0.73729.6.6.0.0.0.0.126.491.0j4.4.0....0...1c.1.64.psy-ab..2.0.0....0.xUG5HoFCwfU 8150 nəticə çıxır.] Mən şəxsin adının Brijitt yox, Bricit yazılmasını daha düzgün hesab edirəm. Hörmətli idarəçilər {{u|Babək Akifoğlu}} və {{u|Wertuose}} bu məsələ ilə bağlı sizin də fikrinizi bilmək istərdim.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:54, 19 fevral 2018 (UTC) ::Fransız dilindən transliterasiya zamanı ən doğru, ən düzgün yazılış variantı '''Brijit Bardo'''nu hesab edirəm. Və ensiklopediyada bu formada yazılsaydı, mən qətiyyətlə bu variantın üzərində dayanacaqdım. Lakin gördüyümüz kimi təəssüfedici faktdır ki, "dəyərli" alimlərimiz ensiklopediya kimi ciddi nəşrdə hər zaman olduğu kimi tələsikliyə yol verərək tamam başqa - uyğunsuz bir yazılış variantı (''Brijitt Bardo'') təklif ediblər. Bunu Azərbaycan Milli Ensiklopediyasında rast gəlinən növbəti qüsurlardan biri saymaq olar. Hazırkı vəziyyətdə aktrisanın adı dilimizdə '''Bricit Bardo''' kimi qəbul edildiyinə və bu formada bugünədək işləndiyinə görə, bu variantın saxlanılmasının tərəfdarıyam. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 22:07, 19 fevral 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cross-Pattee-alternate3.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qırmızı Baron mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada peşəkar və ədalətli idarəçi töhfələrinizə görə. Fəaliyyətinizi təqdirəlayiq hesab edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 06:49, 24 fevral 2018 (UTC) |} :Təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 13:10, 25 fevral 2018 (UTC) == Əlaqə == Salam. Facebookunuza baxardız.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 15:08, 26 fevral 2018 (UTC) :Mənə facebook-a heçnə gəlməyib. Sözünüzü ya bura, ya da ''nicat49@mail.ru'' ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:09, 26 fevral 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} Nicat Nabiyev adlı hesabınıza yazmışam. Adım Anar Aze.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 17:29, 28 fevral 2018 (UTC) :Ən yaxşısı yuxarıda qeyd etdiyim email ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:04, 28 fevral 2018 (UTC) Yazdım. {{U|Nicat49}}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:14, 1 mart 2018 (UTC) == Kiçik qayda pozuntusu == Salam Hörmətli {{u|Nicat49}}, 8 fevral, 2018-ci ildə qüvvəyə minən '''[[Vikipediya:Səsvermə|səsvermə]]''' qaydalarına əsasən, <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Zəhmət olmasa tərəfinizdən yekunlaşdırılan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]]nın yekunlaşdırılmasını yenidən aparasınız. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:30, 5 mart 2018 (UTC) :Salam {{u|Eldarado}}. Düzü son vaxtlar başım qarışıq olduğuna görə səsvermədən falan xəbərim yoxdur. Siz özünüz də gözəl bilirsiniz ki, səsvermənin ikinci mərhələsində passivlik müşahidə olunur. İdarəçi olduqdan sonra lehinə 3-5 səs alan onlarla səsvermə yekunlaşdırmısız. Mən yeni azı 10 səs qaydasının azvikiyə uyğun olmadığını düşünürəm. Görünür qaydalarda yenidən dəyişiklik etmək lazım olacaq. Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?) Cənab {{u|Baskervill}} sizin də fikrinizi bilmək maraqlı olar. Görünür sizin də mənim kimi yeni qaydalardan xəbəriniz yoxdur və fevralın 10-da lehinə cəmi 4 səs alan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı|Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı]] məqaləsini yekunlaşdırmısız.) Bütün idarəçilərdən azviki üçün çox vacib olan bu məsələ ilə bağlı öz fikilərini bildirmələrini xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]], [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]], [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]], [[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]], [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]], [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]],[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], [[İstifadəçi:Sultan11|Sultan11]], [[İstifadəçi:Vusal1981|Vusal1981]], [[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]], [[İstifadəçi:White Demon|White Demon]]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:26, 5 mart 2018 (UTC) :: İlk olaraq qeyd edim ki, әgәr qayda qüvvәdәdirsә hamımız buna әmәl etmәliyik. Azvikinin son zamanlardakı inkişafını vә aktif istifadәçi sayının artmasını nәzәrә alsaq düşünürәm ki, 10 sәs şәrti tam uyğundu. Qaydanın qәbulundan buyana status alan mәqalәlәrә baxsanız görәrsiniz ki, hamısı kifayәt qәdәr sәs toplayıb. 2-3 sәslә status alıb ana sәhifәyә mәqalә çıxarmaq zәnnimcә doğru deyil. Hazırda sözügedәn siyahı yaxşı tәrtib olunsaydı yәqin ki, sәs verәnlәrin dә sayı çox olardı. Tәbii ki, qaydalarla razı olmayanlar varsa yenidәn müzakirәyә çıxararıq vә yenidәn dәyişikliklәr barәdә müzakirәlәr apararıq, lakin indiki halda qәbul olunmuş qaydalara riayәt etmәyә hamımız borcluyuq. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 22:23, 5 mart 2018 (UTC) :Mən bu qayda ilə razı deyləm. Arada istifadəçilər çox aktiv olsalar da, arada çox passiv də ola bilirlər. --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 12:08, 6 mart 2018 (UTC) Müzakirəyə qarışdığım üçün bağışlayın. Amma {{u|Nicat49}}-un fikirləri ilə razıyam. <u>"Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?)"</u>--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:34, 6 mart 2018 (UTC) ::{{u|Nicat49}} həmfikirəm. 2-ci səsvermədə aktivlik çox zəif olur. Amma gərək istifadəçilərə mesaj göndərilə ki gəl məqalənin status alması üçün səsvermədə iştirak et. Başqa yol görmürəm. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:51, 6 mart 2018 (UTC) :::Biz istəsək də, istəməsək də hər şeyi AzVikinin hazırkı mövcud şərtlərinə uyğunlaşdırmalıyıq. Bugünədək mənim yadıma gəlmir ki, ikinci səsvermə mərhələsində 10-a yaxın istifadəçi iştirak etsin. Hətta bəzən bu say 5 istifadəçiyə belə güclə çatır. Əgər bu mərhələdə iki həftədən də artıq davam edən bir müddətdə məqaləyə 3-4 səs verilirsə, o zaman bu məsələ hansı əsasla müzakirəyə çıxarıla bilər? İkinci mərhələnin AzVikidə az qala formal xarakter səviyyəsinə endiyi bir vaxtda bu qərarı mənasız və lazımsız hesab edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 15:38, 6 mart 2018 (UTC) :::: Hörmәtli vә dәyәrli hәmkarlarım, qayda müzakirә vә sәsvermәyә çıxarılan zaman sәsverәnlәrin böyük bir qismi lehinә sәs vermişdi. Tamam әgәr razı deyilsinizsә bәzi bәndlәrin dәyişdirilmәsi ilә bağlı müzakirә vә sәsvermә keçirәk. Sözümün canı isә odur ki, bir neçә hәftә әvvәl qüvvәyә minmiş qaydalara әmәl edәk. Әgәr hal hazırda qayda qüvvәdәdirsә buna әmәl etmәliyik. Әmәl etmiyәcәyiksә daha qaydaları hazırlamaq üçün әziyyәt çәkmәyәk. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 15:57, 6 mart 2018 (UTC) :::::Cənab {{u|Eldarado}} bəndlərin dəyişdirilməsinə ehtiyac yoxdur. İndiki vəziyyətdə belə yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Göründüyü kimi burada konkret ikinci mərhələdə 10 istifadəçi səs verməlidir deyə bir cümlə yoxdur. Məsələn [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]] birinci mərhələdə 10, ikinci mərhələdə isə 5 lehinə səs alıb (əlehinə 0 səs olmaqla). Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:06, 6 mart 2018 (UTC) :::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, İki mərhələli keçirilən səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub, yəni tutarlı səbəblə qarşı çıxanlar olmasa 3-5 səslə belə ''Seçilmiş'' və ya ''Yaxşı'' məqalə namizədi kimi səsverməyə çıxarıla bilər. Qaydalarda da əsas səsvermə olan ikinci mərhələnin nəzərdə tutulduğu aydın şəkildə anlaşılır. Birdə qeyd etmisiz ki, <u>Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar.</u> 10 səs təklifini mən etməmişəm ki, mənim fikrim olsun. Mən sadəcə qaydalara əməl olunmasını istəyirəm, çünki hazırda qaydaların tərtib olunması və qüvvəyə minməsi üçün bəzi işlər görürəm və bu kimi hallar məni həvəsdən salır. Müzakirəni daha da uzatmağın bir anlamı yoxdu məncə, əgər qaydalara əməl olunmayacaqsa mən qaydaların tərtibindəki fəaliyyətimi dayandıracam. Təşəkkür edirəm və sizə fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:52, 7 mart 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli {{u|Eldarado}} ''səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub'' fikrinizlə razı deyiləm. Əgər siz deyən kimi olsaydı ancaq şərh yazmaq olardı, oradakı səsvermə bəs nə üçündür ? Bu səsləri niyə görməməzlikdən gəlməliyik ? İstifadəçi səs veribsə bu səsi hədər etmək olmaz. İkinci mərhələdə hər şeyi sıfırdan başlamaq mənasızdı. Ələxsusda aktiv səsverən istifadəçilər onsuzda yoxdursa. Ümumiyyətlə mən indi fikir verirəm ki, siz dediyiniz yeni qaydada danışdığımız bənd üzrə heç bir dəyişiklik baş verməyib, qayda necə idisə o cür də qalıb. Bu qayda ilə bağlı illər ərzində nəsə ciddi problem olmayıbsa, bundan sonra da olacağını düşünmürəm. Hörmətlə--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:20, 8 mart 2018 (UTC) :::::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, Oradakı səsvermə məqalənin seçilmiş yoxsa yaxşı məqaləyə namizədlik göstərilməsini ayırd etmək üçündür, axı bunu siz də bilirsiz. Hər iki səsvermədə səsverənlər demək olar ki, eyni istifadəçilərdi. Onların cəmini necə hesablayırsız bəs? Dediyiniz sadəcə vəziyyətdən çıxmaq üçün istifadə etdiyiniz şəxsi fikirdi. Sonda isə qeyd etmisiz ki, bu günə qədər heç bir problem çıxmayıb. Çünki buna qədər qayda qaralama halında idi və qüvvədə deyildi, qüvvədə olmayan qaydalara isə əməl olunması vacib deyil. Vikicəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş qaydalara ilk olaraq biz idarəçilər əməl edərək hər kəsə nümunə olmalıyıq. Görünür siz bu fikirdə deyilsiz. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 16:24, 14 mart 2018 (UTC) ::::::::: Cənab {{u|Eldarado}} yuxarıda yazdığımı yenidən qeyd edirəm, bu bənddə konkret yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Özünüz də qeyd edirsiniz ki, birinci mərhələdə '''səsvermə''' keçirilir. Bəs bənddə ''"Yalnız ikinci mərhələdəki səslər nəzərə alınır"'' və ya buna bənzər nəsə dəqiqləşdirmə varmı ? Mən bilən yoxdu. Ona görə heç bir qayda pozuntusundan söhbət belə gedə bilməz. Lütfən ittihamlarınızda diqqətli olun. Sizin mübahisəsini apardığınız məsələ azvikiyə uyğun və həqiqətən yararlı bir şey olsaydı mən bu məsələni bu qədər uzatmazdım. Müzakirəyə azvikinin bütün idarəçilərini də taq etmişəm. Sizdən fərqli olaraq idarçilərdən heç biri niyəsə məni qaydaları pozmaqda ittiham eləmir. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:28, 15 mart 2018 (UTC) == Blok == Salam. [[Xüsusi:Contributions/91.191.198.72|Bu]] istifadəçini bloklamağınızı xahiş edirəm. Müzakirə səhifəmə söyüş yazır.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 14:44, 30 mart 2018 (UTC) == Sual == Salam sizə bir sualım var. Hal-hazırda azərbaycanca vikixəbərin açılması barədə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/az/Ana_S%C9%99hif%C9%99 inkubatordakı] vikixəbərdə işləyirəm. Vikixəbərin az.wikinews.org saytında açılması barədə oradakı idarəçilərdən birinə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/User_talk:StevenJ81#Question_2 müraciət] etdim. Mənə azvikixəbərdə işləyəcək ən az 3 redaktorun olmasının vacib olduğunu dedi. Yəni açılması üçün. Siz redaktor ola bilərsiniz? Heç olmasa açılana qədər.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 15:19, 3 aprel 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:00, 3 aprel 2018 (UTC) == Təşəkkür == Salam. Məqalələrimdə etdiyiniz dəyişiklərə və köməyə görə sizə dərin təşəkkür edirəm. Allah razı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 16:06, 4 aprel 2018 (UTC) == İstifadəçinin bloklanması == Salam. Xahiş edirəm {{u|Folklorçu}} adlı istifadəçinin bloklanma səbəbini izah edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:08, 6 aprel 2018 (UTC) : Ümumiyyətlə siz bir çox istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız. Bu qaydalar ziddir. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:21, 6 aprel 2018 (UTC) ::Salam. Qeyd etdiyiniz istifadəçi kütləvi surətdə copy-paste üslubunda qeyri-ensiklopledik məqalələr yaratdığına görə tərəfimdən 48 saatlıq blolanıb.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:39, 6 aprel 2018 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Nicat49}} qeyri-ensiklopedik olduğuna necə və kim qərar verdi? --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:45, 6 aprel 2018 (UTC) :::: İdarəçi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::: Hansı qaydaya əsasən? Xahiş edirəm o qaydanın keçidini verin. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:50, 6 aprel 2018 (UTC) :::::: Birincisi yuxarıda qeyd etmisiniz ki, ''"istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız"'', diqqətli olsaydınız görərdiniz ki, istifadəçinin bloklanma səbəbini yazmışam - ''Səhifəyə mənasız və '''yararsız''' əlavələrə görə''. Bloklanma səbəbini daha konkret yuxarıda qeyd etdim. Bu istifadəçinin fəailiyyətinə baxsanız görərsiniz ki, istifadəçi kütləvi surətdə müxtəlif saytlardan müəlliflik hüququnu pozaraq ''(məqaləyə heç bir istinad və mənbə əlavə etmədən)'' köçür-yapışdır prinsipi ilə əsasən qeyri-ensiklopedik məqalələr yaratmaqla məşğuldu. Siz ki müəlliflik hüququ məsələsində həssas istifadəçi idiniz bəs nə oldu? Bu günə qədər idarəçi həmkarlarım tərəfindən fəailiyyətimlə bağlı nəsə ciddi irad almamışam, sizin isə konstruktiv istifadəçi olmadığınızı əksər idarəçilər bilir. Ona görə yaxşı olar enerjinizi və vaxtınızı daha faydalı işlərə sərf edəsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli idarəçi bəli mən müəlliflik hüququ ilə bağlı yenə də eyni fikirdəyəm. Xahiş edirəm belə olan halda keçid verin biz də düzgün başa düşək. Qeyd edim ki bu tip məqalələr yenə də var. Sizdən xahiş etsəm onların silinməsini də təmin edə bilərsinizmi? Qeyd edim ki, mən fikrim kiməsə irad tutmaq yox, Vikiqaydalara əməl olunduğundan əmin olmaqdır. Faydalı iş məsələsinə gəldikdə isə hal-hazırda ABŞ məqaləsi üzərində işləyirəm və sizə də işlərinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 21:54, 6 aprel 2018 (UTC) :::::::: Lütfən həmin məqalələrə "sil" şablonu əlavə edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:07, 6 aprel 2018 (UTC) == İzah == Salam. Üzərində işlədiyim [[Mona Liza]] məqaləsində Texnika bölməsində olan şəkili niyə silmisiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 15:20, 10 aprel 2018 (UTC) :Salam. Səbəbi qeyd etmişəm - müəllif hüququ pozuntusu.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 10 aprel 2018 (UTC) : Internetimdə və kompüterdə yaranmış problem Laboratoriyadakı işlərin yarımçıq qalmasına gətirib çıxarsa da sizlər yarımçıq işləri yekunlaşdırdız. Hər ikinizə təşəkkür edirəm. {{u|Anar Məmmədov}} və Nicat49.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|Rufet Turkmen]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen|müzakirə]]) 15:48, 12 aprel 2018 (UTC) Mən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 15:56, 12 aprel 2018 (UTC) == [[Svetlana Aleksiyeviç]] == Hi, Nicat! Why did you [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Svetlana_Aleksiyevi%C3%A7&diff=4261325&oldid=4261310 revert] my edit?--[[İstifadəçi:Jarash|Jarash]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Jarash|müzakirə]]) 18:21, 18 aprel 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:15, 22 aprel 2018 (UTC) == Silinmə == Salam həmkar. [https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Silin%C9%99c%C9%99k_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r Buranın] təmizlənməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 13:55, 7 may 2018 (UTC) == Birgə iş == Salam {{u|Nicat49}}. [https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Arda_Turan Arda Turan məqaləsi türk vikisində seçilmiş məqalə statusu alıb]. Ətraflı yazılmış məqalədi, həcmi [https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arda_Turan&action=info 208.610 baytdır]. Mənimlə bu məqaləni birgə işləməyə nə deyirsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:25, 9 may 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:47, 9 may 2018 (UTC) {{u|Nicat49}} vaxtınızın olmamasını nəzərə alıb sizə çox yüklətməyəcəm. 2 bölmə etsəz bəsdi. Birdə mənə vizualizasiya və naviqasiya şablonları barədə yardım etsəz çox sevinərəm. Mənə sizin kimi peşəkar biri lazımdır.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:00, 9 may 2018 (UTC) == KM == Salam. [[VP:KM]]-da bəzi bölmələrin arxivləşdirilməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 19:10, 9 may 2018 (UTC) [[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı|bu siyahının]] səs verməsi bitib. Nəzər yetirsəz yaxçı olar.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:13, 9 may 2018 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' burada — '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 11 may 2018 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Pirates of the Caribbean Armada of the Damned.png|220x220px]] |bgcolor=black|<big><center>'''[[Pirates of the Carribean Armada of the Damned|<font color=white>Pirates of the Carribean Armada of the Damned</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Armada of the Damned]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Pirates of the Caribbean: Armada of the Damned|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 19:53, 13 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi [[Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]] məqaləsinin '''yaxşı və ya seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 14:01, 16 may 2018 (UTC) == Məqalə == Salam. Hüseyn Samiroğlu adlı istifadəçi (əvvəlki adı: Hüseyn Tənha) qeyri-ensiklopedik, mənbəsiz məqalələr yaradır. Xahiş edirəm tədbir görəsiz. Məsələn [[Pul (mahnı)|Pul]].--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:55, 16 may 2018 (UTC) :{{y}} Bloklandı.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:11, 16 may 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:40, 17 may 2018 (UTC) Dünənki lehinə səsiniz üçün təşəkkür {{smaylik}}. Yəqin ki, siyahını bəyəndiniz. [[Vikipediya:Laboratoriya/Super Liqa bombardirlərinin siyahısı]] burda da iştirak edə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:59, 18 may 2018 (UTC) == Silinmiş məqalə == Salam. Ruslan Alishan məqaləsinin niyə silindiyini bilmək istəyirəm. Hansı səhf var idi ? vardısa duzəldib necə bərpa edə bilərik? --[[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 06:17, 20 may 2018 (UTC) :Vikipediyada qeyri-ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr yaratmaq olmaz. Şəxsin "Səs" və buna bənzər müsabiqələrdə iştirak etməsi onu ensiklopedik etmir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:55, 20 may 2018 (UTC) Hardasa razıyam sizle ama məncə sizin ifaçını tanimamaginiz onun ensiklopedik olmaması demək deyil. Orda geniş məlumat var idi fəaliyyəti və beynəlxalq səviyyədə Azərbaycani təmsil etməsi. Ölkənin ən çalışqan gencinin sırf gənc olduğu üçün ensiklopedik deyil hesab edilemsi məncə doğru deyil. SNQ dövlətləri arasında Delfic oyunlarindan tutmuş digər beynəlxalq uğurları var. Xahiş edirəm ətraflı araşdırın və çox şad olardıq ki düzgün formada məqaləni bərpa edəsiniz. [[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 17:35, 20 may 2018 (UTC) == [[Şahmar Ələkbərov]] == Salam. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin "''Filmoqrafiya"'' bölməsinə bütün filmlərini əlavə edərək; məqaləni laboratoriyaya təqdim edəcəm. Çünki azvikidə həcmi kiçik lakin status almış məqalələr var. Məsələn: [[Allahverdi Bağırov]] məqalənin həcmi 28 min baytdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin həcmi [[Allahverdi Bağırov]] məqaləsindən daha çoxdur. Naviqasiya şablonuda yaradacam. Məqalə ilə bağlı iradınız var? Fikirlərinizə hörmətlə yanaşıram və çalışdığım qədəri ilə yerinə yetirəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 20:00, 26 may 2018 (UTC) : Salam. Məqalənin statuslu olması üçün 10 kb-dan qısa olmaması kifayətdir. Lakin bu o demək deyil ki, həcmi 10 kb-dan çox olan məqalə mütləq status almalıdır. Əsas şərt məqalənin əhatəli və Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına uyğun olmasıdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin bu şərtlərə uyğun gəldiyini düşünmürəm. Siz bu məqalə ilə bağlı ən yaxşısı {{u|Babək Akifoğlu}}ya müraciət edin. O, sizə daha çox yardımçı ola bilər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:50, 26 may 2018 (UTC) ::Salam. Adımın tag edildiyini nəzərə alaraq, fikir bildirmək istəyirəm. Məqaləyə baxmaq imkanım hələlik məhdud olduğundan kiçik bir hissəyə nəzər saldım. Aktyorun fotosuna aid heç bir şəkil etiketi, mənbə və tarix göstərilməyib. Preambulada ''Azərbaycanın xalq və əməkdar artisti'' sözü işlənilib. Bu yanlış ifadəetmədir. Əgər sənətkar mövcud fəxri addan daha yüksək bir fəxri ad alıbsa, ona rəsmi müraciət forması ikinci adla olur. Bu vəziyyət sənətkarın həyatda olmasından və vəfat etməsindən asılı olmayaraq, dəyişməz qalır. İstisna hal da mövcuddur. Əgər hər hansı bir sənətkarın mükafatlarının tarixi sənəd kimi sadalaması baş verirsə, bu ayrıca bir abzas olaraq, yaxud mükafatlar bölməsində xüsusi qeyd edilə bilər. Preambulada yol verilmiş daha bir səhv ''film səsləndirən'', ''mətn oxuyan'' kimi düzgün olmayan ifadələrin işlənməsidir. Ardınca yazılan ''Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri'' ifadəsi də ondan əvvəl qeyd edilən konkretləşdirmələrin fonunda olduqca ümumi məzmun daşıyır və bu halda ona ehtiyac yoxdur. Xalq artisti fəxri adının verildiyi tarix ondan əvvəlki fəxri addan fərqli olaraq göstərilməyib. İlk baxışdan hələlik məqalənin preambulasında gördüyüm bu qədər çatışmazlıq ötəri gördüklərimdir. Məqalə mütləq idarəçilər tərəfindən nəzərdən keçirilməlidir. Məqalə üzərində işləyən istifadəçilərə uğurlar diləyirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 23:17, 26 may 2018 (UTC) {{U|Babək Akifoğlu}} Sizə də salam. Preambulada xalq və əməkdar artisti qeyd edib istinad əlavə etmişəm. Amma aktyorun neçənci ildə xalq artisti fəxri adı alması haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Əgər sizdə varsa mənə göndərin zəhmət olmasa. Dediyiniz "film səsləndirən", "mətn oxuyan" kimi ifadələrin işlənməsinə gəldikdə Şahmar Ələkbərovun film səsləndirən və mətn oxuyan kimi fəaliyyəti olub. {{U|Nicat49}} Məqalənin mövzunu tam əhatə etməməsinə gəldikdə, bəzi adamlar haqqında heç müəlliflər, yazıçılar az bilir, o ki, qaldı istifadəçilərə. Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri olan [[Şahmar Ələkbərov]]un status alması üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Çətinliklərim olsa sizə və ya digər idarəçilərə müraciət edəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:57, 27 may 2018 (UTC) == Silinməli olan məqalələr == :Salam {{u|Nicat49}}, [https://az.wikipedia.org/w/index.php?limit=50&title=X%C3%BCsusi%3AF%C9%99aliyy%C9%99tl%C9%99r&contribs=user&target=Ferid+West&namespace=&tagfilter=&start=&end= Ferid West adlı istifadəçi tərəfindən yaradılmış son məqalələri] silə bilərsiz? Bu məqalələr vaxtilə [[2017-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan münaqişələri|bu siyahıya]] yerləşdirilmişdir. Mən ona müraciət etdim, amma deyəsən heç oxumayıb. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 18:54, 28 may 2018 (UTC) ::Salam. Lütfən həmin məqalələri [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|silinməyə namizəd səhifələr]]ə əlavə edin. Yekun qərarı vikicəmiyyət versin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:00, 28 may 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:29, 30 may 2018 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Real Life Barnstar.jpg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Real həyat ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Əziz Nicat49 Vikipediya Saytına Bu Qədər Məlumat Yerləşdirdiyiniz Üçün Sizi Təbrik Edirəm! [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:41, 30 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Parade of the Army of Azerbaijan in Baku.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 15:05, 1 iyun 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. Xahiş edirəm [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kapitan/Az%C9%99rbaycan&action=edit&redlink=1 bu] səhifəni bərpa edin.--[[İstifadəçi:Neriman2003|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Nəriman&nbsp;'''</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Müzakirə&nbsp;'''</font>]] 15:07, 5 iyun 2018 (UTC) == Bloklanma == Salam. [[User:Qezenfet|Qezenfet]] adlı istifadəçi bir çox məqalələrdə vandalizmlə məşğul olur. Budur, [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:Fəaliyyətlər/Qezenfet fəaliyyəti]. Təhqir: [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335021], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335022]. Xahiş edirəm tədbir görəsiniz. --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:37, 20 iyun 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FFFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Koroğlu Rəhimov]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə"yə namizəd göstərilməsi üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Koroğlu Rəhimov]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:54, 28 iyun 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam <br>''' Sizi [[Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 08:39, 4 iyul 2018 (UTC) == Arxivləşdirmə == Salam Nicat bəy. Bu [http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 istinadı] arxivləşdirə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 16:33, 12 iyul 2018 (UTC) :{{y}} Salam. [https://web.archive.org/save/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 arxivləşdirdim].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:22, 12 iyul 2018 (UTC) == Sual == Salam Nicat bəy. [[I Avropa Oyunları]]nda olan boks qarşılaşmaları [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutmuşdu?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 11:34, 25 iyul 2018 (UTC) :Salam. Xeyir Bakı Kristal Zalında keçirilib.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:27, 26 iyul 2018 (UTC) Salam {{u|Nicat49}}. İpucu bizim dilə necə tərcümə olunur ?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:44, 1 avqust 2018 (UTC) :Salam. İpucu elə bizim dildə də işlənir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:16, 2 avqust 2018 (UTC) {{VLVO xg}} --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 22:06, 12 avqust 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 18:21, 16 avqust 2018 (UTC) == Tərcümə == Salam. ''In recent years, Osborn gained new status as a public hero as the original iteration of Iron Patriot.'' Tərcümə edə bilərsiz? Mən etdim, amma səhv etdiyimdən şübhə edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:56, 19 avqust 2018 (UTC) :Salam. İngilis dili biliyim yaxşı deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:44, 20 avqust 2018 (UTC) == Sual == :Salam. İslamiada qazanılmış yüksək nailiyyətlərə görə İlham Əliyev Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin üzvlərini orden, medal, diplomlarla təltif edib? Əgər bilirsinizsə sərəncamın linkini mənə verərdiz. Öncədən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 21:37, 29 avqust 2018 (UTC) :Salam. Bu barədə məlumatım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:59, 29 avqust 2018 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycandilli Vikipediyada yaratdığınız gözəl məqalələrə və verdiyiniz digər əhəmiyyətli töhfələrə görə təqdim edirəm! Ariqato qozaymas!--'''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="color:#7F007F;cursor:crosshair">White Demツn</span>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="color:#e6005c;cursor:crosshair">yo!</span>]]'''</sup> 07:40, 5 sentyabr 2018 (UTC) |} :Təşəkkürlər {{u|White Demon}} ! Sizin kimi dəyərli idarəçidən mükafat almaq ikiqar xoşdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:48, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam, {{u|Nicat49}} bəy! sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Nobel mükafatı laureatı olmuş qadınların siyahısı|buradakı]] səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm!-- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><i><span style="color:green;text-italic:1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></i></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 16:08, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat. [[Salman Mümtaz]] məqaləsində yazdığım yerlərdə səhvimin olub olmamasını nəzərdən keçirə bilərsiz? Sizə öncədən dərin təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:46, 15 sentyabr 2018 (UTC) :İstinadlarda nəsə səhv var onları qaydasına salın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:40, 15 sentyabr 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} tamam, edəcəm. Çox sağolun. P.S Vikipediyaçıların şəxsi istəyi ilə Whatsapp-da qrup açmışıq. Qoşulmaq istəyirsinizsə [https://chat.whatsapp.com/IKGnWriVh3X87183YuZfj4 bu linkə tıklayın]. Bu link sizi qrupa yönəldəcəkdir. Sizi aramızda görmək xoş olardı :)--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 20:13, 15 sentyabr 2018 (UTC) == Blokla bağlı == Salam hörmətli Nicat49, qeyri-müəyyən vaxtadək blokladığınız {{u|CalalC99}} hesabının azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. Diqqətlə baxsanız istifadəçi hesabını envikidə açıb və azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/CalalC99 Buradan baxa bilərsiniz.] İstifadəçi bu barədə mənə müraciət etmiş və əvvəlki hesabı ilə artıq fəaliyyət göstərməyəcəyini yeni hesabı ilə isə [[Vikipediya:Kənd_meydanı/Arxiv/Avqust/2018#AzViki_idarəçilərinin_görüşü.|idarəçilərin yekun qərarına əsasən]] noyabrın 1-dən fəaliyyətə başlayacağını bildirmişdi. Düşünürəm ki, burada heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Mümkünsə bloklamanı yenidən nəzərdən keçirin. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 13:03, 23 sentyabr 2018 (UTC) :Salam. {{u|CalalC99}} sizin də qeyd etdiyiniz kimi hazırda blokda olan {{u|Barselona99}}-un yaratdığı çoxsaylı kukla hesablardan biridir. Bu səbəbdən bloklanmada heç bir problem görmürəm. İstifadəçinin blokunun müddətini isə qeyd etdiyiniz tarixə qədər azaltdım. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:16, 23 sentyabr 2018 (UTC) :: Diqqətinz üçün təşəkkür edirəm.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:08, 27 sentyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Pənahəli xan]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Pənahəli xan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:13, 16 oktyabr 2018 (UTC) == Mirağa Ağayev == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bilmək istərdim ki, Mirağa Ağayev məqaləsindəki şəkli silməyinizə səbəb nədi? :Salam. Şəkil müəllif hüquqlarını pozduğu üçün silinib. Əgər şəklin müəllifi sizsinizsə və ya şəkil müəllif hüquqları ilə qorunmursa, o zaman lütfən şəkli commonsa yükləyin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:41, 22 oktyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 10:30, 27 oktyabr 2018 (UTC) == 10.000 == Salam. Sizi 10000 redaktə münasibəti ilə ürəkdən təbrik edirəm. Uğurlarınız davamlı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 07:43, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) ==Mükafat== {{AzViki10000}}--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 13:20, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) == Salam Nicat == Səhifəyə diqqət yetirdiyiniz üçün Sizə minnətdaram. Ancaq mümkünsə, zəhmət olmasa, Səhifənin adını əvvəlki "Eldəniz Elman oğlu Məmmədov" vəziyyətinə qaytarardız. Çünki "Eldəniz Məmmədov (fəlsəfə doktoru)" başlığında (fəlsəfə dokoru) anlayışı başqa cür anlaşılır. Mümkünsə bunda köməklik göstərin. Əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq mümkün deyilsə, yaxud bunu etmək istəmirsizsə, "Eldəniz Məmmədov (Elman oğlu)" kimi qeyd etməyinizi xahiş edirəm. Əvvəlcədən minnətdaram. : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:11, 15 noyabr 2018 (UTC) == Laboratoriya == Salam. LNS-dəki məqaləyə nəzər yetirərdiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 12:28, 20 noyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Molla Pənah Vaqif.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Molla Pənah Vaqif'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Stamps of Azerbaijan, 2002-609.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Molla Pənah Vaqif|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:00, 20 noyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam. Artıq 5-6 gün olur ki, [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsinin səsverməsi bitməyib. Xahiş olunur nəzər yetirəsiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:44, 10 dekabr 2018 (UTC) == "Mədəniyyət" == Salam bu 2 ([[Medeniyyet.az]] və [[Mədəniyyət qəzeti]]) istiqamətlənmə məqalələrini niyə silmisiz ki?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:01, 20 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz istiqamətləndirmələrə nə ehtiyac var ki ? Heç bir məqaləyə keçidləri də yoxdu. Sırf axtarış baxımından deyirsinizsə, o zaman gərək hər qəzetə - "qəzeti" sonluğunu artırıb istiqamətləndirmə verək ?--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:47, 20 dekabr 2018 (UTC) ::Son sualınıza cavab olaraq bəli. Necə ki hər dövlətin məqaləsi o cürdü. Məsələn Azərbaycan məqaləsi var, Azərbaycan Respublikası məqaləsindən də ora istiqamətlənmə var. Bu da o cür. O ki qaldı sırf bu məsələ. Bax bütün məqalələrdə istinadlar əslində İstinad stili şablonları ilə olmalıdır. Belə olan halda o şablonda istinad edilən saytın adı yazılır. Məsələn "Medeniyyet.az" saytındandırsa hansısa keçid [[Medeniyyet.az]] formasında o şablondakı "publisher=" bölməsində qeyd ediləcək. [[Medeniyyet.az]] saytı da [[Mədəniyyət qəzeti]]nin [http://medeniyyet.az/page/post/36617/ rəsmi saytıdır]. Belədə [[Medeniyyet.az]] keçidi niyə qırmızı olsun ki, Mədəniyyət qəzeti barədə məqalə ola-ola?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 15:55, 23 dekabr 2018 (UTC) :::Dövlət adları başqa, qəzet adları başqa. Azərbaycan Respublikasına [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Az%C9%99rbaycan_Respublikas%C4%B1&limit=2000 1000-lərlə keçid var] Qeyd etdiyiniz məqalələrə isə bir dənə də olsun keçid yoxdur. İstinad stilinə gəldikdə, xarici vikilərdə istinad edilən saytın və ya qəzetin adı ya sadəcə yazılır (bunlarsız - '''[[ ]]'''), ya da adı bu simvol - '''|''' vasitəsilə ayırd edirlər, məsələn: [[Mədəniyyət (qəzet)|Medeniyyet.az]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:08, 24 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 10:23, 24 dekabr 2018 (UTC) == Təbrik == Salam. Qarşıdan gələn bayramınız mübarək. Neçə belə xoş illərə. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:30, 30 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Minnətdaram, gec də olsa mən də sizi təbrik edirəm. Yeni ildə uğurlar ! --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:13, 31 dekabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. [[Quba xanlığı]] məqaləsində Fətəli xan bölməsinə baxa bilərsiniz? Vizualizasiya baxımından. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:47, 1 yanvar 2019 (UTC) == Xahiş == Salam müəllim yeni yaradılmış Qüdrət Paşayev səhifəsinə şəkil yükləmək üçün və tekimləşdirmek üçün çox xahiş edirəm bizə kömək edəsiniz və səhifədə düzləşlər aparasız [[İstifadəçi:Zahid.Rehim01|Zahid.Rehim01]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Zahid.Rehim01|müzakirə]]) 12:25, 5 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 18:32, 12 yanvar 2019 (UTC) Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Quba xanlığı məqaləsi barədə fikirlərinizi öyrənmək istərdim. Hansı bölmə azdı, və ya hansı bölməni artırım, ümumi bir problem və s. Fikirlərinizi almaq istərdim. Zəhmət olmazsa Facebookda dostuluğumu qəbul edərdiniz. Hörmətlə.--<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span> 16:44, 17 yanvar 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:49, 31 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:58, 4 fevral 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Monitor" jurnalının yaradıcısı, Azərbaycanda azad mətbuatın rəmzi olan Elmar Hüseynov haqqında yaradılan məqaləsi üçün "Çalışqanlıq Ulduzu" ilə təltif olunursunuz. '''Calal'''<font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font>''' [[Şəkil:Dalğalanan Azərbaycan bayrağı.gif|20x20px]] [[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|(mesaj)]] 09:27, 13 fevral 2019 (UTC) |} :Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:01, 13 fevral 2019 (UTC) == Laboratoriyaya namizədlər == Salam cənab {{u|Nicat49}}, zəhmət olmasa '''[[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Siyahı|buradakı]]''' siyahıları laboratoriyaya təqdim edərdiniz.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 05:17, 16 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:green;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:00, 22 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:22, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|200x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:33, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:33, 17 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi '''[https://az.wikipedia.org/wiki/%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 "Azərbaycan Narı" döş nişanı]''' məqaləsinə '''[https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 Silinməyə namizəd səhifələr]''' səhifəsində keçirilən müzakirəyə dəvət edirəm. |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|Elshad Iman (Elşad İman)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Elshad Iman (Elşad İman)|müzakirə]]) 21:16, 20 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Olimpiya (Mane)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Olimpiya (Mane)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 09:44, 8 iyun 2019 (UTC) == Foto == Salam Nicat bəy. Bəxtiyar Hacıyevin Commonsda azad fotosu haradadır ? <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:16, 16 iyun 2019 (UTC) :Tapdım fotonu. Commonsda Bəxtiyar Hacıyev səhifəsi yoxdur deyə, tapa bilmirdim. Sadəcə cropped etməliyəm. <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:18, 16 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Aykhan Zayedzadeh (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri)-ə idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 12:10, 17 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Hörmətli fahişə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Hörmətli fahişə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 11:22, 18 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 06:42, 25 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:42, 29 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Sevil (opera)]]''' məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Sevil (opera)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 05:03, 8 iyul 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | gozel [[İstifadəçi:Mikael Makzon|Mikael Makzon]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mikael Makzon|müzakirə]]) 12:26, 17 iyul 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Səid Rüstəmov.JPG|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Səid Rüstəmov'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Said Rustamov.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Səid Rüstəmov|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Səid Rüstəmov]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 16:35, 23 iyul 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Nizami (opera)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Nizami (opera)]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:06, 27 iyul 2019 (UTC) == Bürokrat seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''Bürokrat seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim Bürokrat statusumla bağlı keçirilən '''[[Vikipediya:Bürokratlar#Turkmen_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-a_bürokrat_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]]''' iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 23:50, 2 avqust 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Əlincə qalası]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Əlincə qalası]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:56, 3 sentyabr 2019 (UTC) == Silinmiş şəkil barədə == Salam. Siz Vəfa Quluzadənin Aydın Mİrzəzadə ilə olan şəklini silibsiniz. Səbəb kimi həmin şəklin vikianbarda olduğunu göstəribsiniz. Dediyiniz ünvanda həmin şəkli tapıb hər iki şəxsin səhifəsinə yükləyə bilərsinizmi ?--[[İstifadəçi:Acategory|Acategory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Acategory|müzakirə]]) 19:15, 5 oktyabr 2019 (UTC) :Salam. Həm Vəfa Quluzadənin, həm də Aydın Mİrzəzadənin vikianbarda azad lisenziyalı şəkilləri mövcuddur. Üstəlik Aydın Mİrzəzadənin azvikidə azad olmayan bir neçə şəkli də var ([https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99.jpg 1], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_v%C9%99_Terri_Devis.jpeg 2], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(A%C5%9E-da_c%C4%B1x%C4%B1%C5%9F).jpeg 3], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(portret).jpeg 4] və s). Bu səbəblərdən həmin şəklin saxlanmasına ehtiyac yoxdur. Hörmtlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:54, 5 oktyabr 2019 (UTC). == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:16, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:22, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Моя редакция на статья о Сооронбай Жээнбеков == На киргизском языке, буква ,,Ж" звучит как азербайджанском ,,C" (по-русски: Дж). Зачем был отменял моя редакция? [[İstifadəçi:Heepman1997|Heepman1997]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Heepman1997|müzakirə]]) 11:32, 26 noyabr 2019 (UTC) : В официальных азербайджанских источниках его имя пишется именно как Jeenbekov - [https://president.az/articles/29881 1], [http://www.aztv.az/index.php/az/news/2035/qirgizistan-prezidenti-sooronbay-jeenbekov-azerbaycana-sefere-gelib 2].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:43, 26 noyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid grey; border: 2px solid #D2691E; background-color:#FFDEAD;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Everest North Face toward Base Camp Tibet Luca Galuzzi 2006 edit 1.jpg|150px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#FF0000">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Everest]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Everest]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! |}--[[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 08:47, 22 dekabr 2019 (UTC) == Map == Hello Nicat! [[Şəkil:Georgiaethnicmap.jpg|100px]] this map is incorrect, because in yellow must be south ossetia, but there is Racha-Lechkumi and lower Svaneti. See [[Cənubi Osetiya]]. Best regards, [[İstifadəçi:გიო ოქრო|გიო ოქრო]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:გიო ოქრო|müzakirə]]) 16:20, 17 yanvar 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 17:58, 31 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:38, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:45, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin Seçilmiş Məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Ateizm]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:orange;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:orange;">✉</span>]]</sup> 10:22, 1 aprel 2020 (UTC) |} == Seçilmiş məqalə == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:The Blue Mosque at sunset.jpg|185px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''[[İstanbul]] məqaləsi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black> Sizi [[İstanbul]] məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/İstanbul|labaratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Ayxan İsmayılov|Ayxan İsmayılov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ayxan İsmayılov|müzakirə]]) 13:46, 14 aprel 2020 (UTC) |} == Silinmiş məqalə == Hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], "Nicat Muradzadə" adlı məqaləni səhih mənbələrə istinad verərək, ensiklopedik formada bu platformada paylaşdım. Fəqət qeyd edilən məqalə sizin tərəfinizdən silindi. Yazının tərtibatı zamanı hüquqi normaları və bu platofmanın qaydalarını rəhbər tutdum. Bu səbəblə, sözügedən silinmiş yazının bərpasını sizdən hörmətlə təvəqqe edirəm. Diqqətiniz üçün indidən təşəkkürlər. :Məqalənin silinmə səbəbi qeyd etdiyiniz şəxsin qeyri-ensiklopedik olmasıdır.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:46, 25 aprel 2020 (UTC) == Diplomat komandası == Salam. Araz Yaquboğlu səhifəni silmişdi. Mən ona daha sonra məlumat verdim. Və o da digər adminlər müraciət edib ən səhifəni qaytarsınlar demişdi. Ancaq əskikliklər olduğu üçün başdan yaratdım mən də. Araz müəllimdən soruşa bilərsiniz. Xahiş edirəm səhifəni geri qaytarın. {{imzasız|Futboltarihcisi }} :Salam. Sizin yaratdığınız məqalədə problem hər hansısa əksikliyin olması yox, birmənalı olaraq ensiklopedik xarakter daşımamasıdı. {{u|Araz Yaquboglu}} səhifəni özü də qaytara bilər, lakin haqlı olaraq buna lüzüm duymayıb.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:06, 4 may 2020 (UTC) ::{{u|Futboltarihcisi}} mən sizə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Araz_Yaquboglu#Diplomat_komandas%C4%B1 burada] dedim axı ki məqalə ensiklopedik deyil və hara müraciət edin. Niyə bir də təkrar yaradırsız ki. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 18:35, 4 may 2020 (UTC) Salam. Biraz aydın izah edin zəhmət olmasa. Ensiklopedik olması üçün nə lazımdı ki?. Araz Yquboğlu tanınmağı demişdi, ona da kifayət qədər tanındığını izah etdim. Mənasız hərəkət edirsiniz. Lazımsız hərəkət həm də. Sizin bu hərəkətlərinizə görə vikipediya inkişaf etmir. Dostum da nisbətən az tanınan bir rəssam haqqında məqalə hazırlamışdı Adminlərdən biri silib. Guya elə deyirsiniz ki, bütün məqalələr ensiklopedikdi. Lazımlı bir çox məqalə yoxdu. Sizi başa düşmək çətind məsələdi. Günah sizdə deyil vikipediyanı sizə təhvil verəndədi ==Xarici dillərə keçid== Salam. Sizə bir sual verəcəm. Kim bilirsə cavab versin. Yaratdığım məqalələrdə xarici dillərə keçid linki məndə işləmir, yoxsa başqalarında da belədir? Hörmətlə [[User:Həsən İmanov|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Həsən İmanov ''</big></font>]] [[User talk:Həsən İmanov|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 12:40, 27 may 2020 (UTC) ==Anders Sandberg malumati== Maddeyi neden siliyorsunuz geri getirin sorun yoktu maddede siz karışmayın sayın Araz Yakuoglu yada Sofy004 baksın siz siliyorsunuz haksız yere lütfen maddeyi geri getirin... :Azərbaycan dili normalarına uyğun olmayan, maşın tərcüməsilə yaradılan istənilən məqalə müzakirəsiz silinəcək.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:05, 1 iyun 2020 (UTC) == Sual == *Salam.Tərcümə məsələlərində həssas olduğunuzu bilirəm amma məqaləyə baxdığım qədərilə qrammatik normalara riayət etmişəm.Əgər məqalə üzərində işləsəm yenidən YM namizədlərinə verə bilərəm?--[[İstifadəçi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Advellerd'''</font></font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Talk'''</font></font>]] 15:19, 15 iyul 2020 (UTC) **Salam. Hazırda məqalədə bir çox cümlədə ciddi qrammatik səhvlər var (maşın tərcüməsi). Bundan əlavə, vikiləşdirmə də ürək açan səviyyədə deyil. Bütün nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra, əlbəttə ki, yenidən namizəd verə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 07:43, 16 iyul 2020 (UTC) == [[Ələkbər Məmmədov]] == Salam. Bu məqalədə Azərbaycanlı futbolçunun adı niyə həm də rusca qeyd olunmalıdır? -[[İstifadəçi:Prolearned|Prolearned]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Prolearned|müzakirə]]) 13:06, 22 oktyabr 2020 (UTC) :Salam. Çünki Məmmədov sovet futbolçusu olub, həmçinin SSRİ yığmasının üzvü olub. Hörmətlə— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 06:32, 24 oktyabr 2020 (UTC) == ŞİKAYƏTÇİYƏM!! == Salam, Nicat 49! Lütfən, "Azər Hüseynov" məqaləsini silməyin. Azər Hüseynovun "Avropa.info"-da bir neçə məqaləsi, ayrıca bir çox kitabı var! SİLMƏYİN!!!!!!!!!!— [[User:89.132.98.19|Ömər Hüseynli]] :Salam. Sizin qeyd etdiyiniz məqalədə bunların heç-biri qeyd olunmayıb. Müvafiq kitabları etibarlı mənbələrə əsaslanaraq məqalədə qeyd edə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:13, 1 noyabr 2020 (UTC) :Yaxşı. İnşallah, o məqaləni bərpa edəcəyəm və Azər Hüseynovun "Avropa.info"-dakı bir neçə məqaləsinin linkini də yazacağam İnşaAllah—[[İstifadəçi:85.132.98.19|Ömər Hüseynli]]. 13:39, 3 noyabr 2020 (UTC) == Silinmiş məqalə "Emil Hidaytli" == Salam, siz bu məqaləni sildiz, və səbəb olaraq "Reklam xarakterli məlumatlar" qeyd etdiz. Bu məqalədə nə insanları xidmətdən yaranla çağırışı yoxdu nə digər bir reklam. Digər həkimlərdə olduğu kimi həkim barəsində məkumat verilib. Emil doktor Azerbaycanın bu sahədə çalışan ən peşəkar həkimlərdəndi, Azerbaycanın ilk beynəlxalq Scope Sertifikata malik bir həkimdir, və bunan başqa MBA maqistrıdır. Sizdə xahiş edirəm bu səhifənin bərpasında yardımçı olasız. Əvvəlcədən Sizə təşəkkur edirem. [[İstifadəçi:Amiredigarov13|Amiredigarov13]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Amiredigarov13|müzakirə]]) 06:44, 8 dekabr 2020 (UTC) == [[İstanbul Universiteti]] == Hər vaxtınız xeyir, hörmətli {{U|Nicat49}}. <br> Sizi, tərtib etdiyim məqalənin status alması üçün keçirilən [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Qiym%C9%99tl%C9%99ndirm%C9%99/Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/%C4%B0stanbul_Universiteti səsverməyə] dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:42, 23 dekabr 2020 (UTC) == [[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]] == Salam, "[[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]]" adlı səhifəni "Seçilmiş məqalə" üçün namizədliyi vermişəm. Siz ora qeyd yazmısınız. Başa düşmədim, səhifə seçilmiş oldu ya yox ? Əgər yanlışım varsa, səhvlərimi düzəltməkdə köməklik edə bilərsiniz ? {{imzasız|Xeyal Azerbeyli}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Adolf Hitler]]''' məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Adolf Hitler|burada]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 22:24, 31 yanvar 2021 (UTC) |} :Salam {{u|AfraimMammadov}}. Məqalə seçilmiş məqalə statusu daşımır. IP tərəfindən məqaləyə yalan məlumat əlavə (seçilmiş məqalə piktoqramı) olunub.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:34, 31 yanvar 2021 (UTC) ==[[Maska (film, 1994)]]== Salam Nicat49! Necəsiniz? Mən sizə belə bir sual verəcəkdim; Maska filmində istinadlarda mənbələri göstərmişəm, düzü az da olsa var. Birdə mən belə bir şey öyrənmişdim: əgər bir məqalədə mənbələr heç göstərilməsə istifadəçi müəyyən sanksiyalarla üzləşə bilər. Bu məqalədə də bu cür hadisə baş verə bilər? Birdə sanksiyalarla üzləşdikdə istifadəçi bloklana və ya həbs oluna bilir? [[İstifadəçi:İnayət Süleymanlı|İnayət Süleymanlı]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İnayət Süleymanlı|müzakirə]])17:34, 7 aprel 2021 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz məqalədə nöqsanlar olduğundan müvafiq şablonlar yerləşdirilib. Bloklanma səbəbləri ilə bağlı daha ətraflı [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Bloklama_qaydalar%C4%B1#Bloklanma_s%C9%99b%C9%99bl%C9%99ri buradan məlumat əldə edə bilərsiz].— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:52, 7 aprel 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 10:58, 1 iyul 2021 (UTC) |} == Translation request == Hello. Can you create the article [[:en:Ag Apolloni]]/[[:tr:Ag Apolloni]] in Azerbaijani Wikipedia? Or send my request to users who would translate and upload it in Azerbaijani Wikipedia? Yours sincerely, [[İstifadəçi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Multituberculata|müzakirə]]) 09:25, 3 iyul 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 16:03, 20 dekabr 2021 (UTC) |} == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 yanvar 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:41, 8 yanvar 2022 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Fayl:Ambox wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<span style="color:red;">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</span> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br />'''Seçilmiş siyahı statusu üçün''' ilə əlaqədar '''[[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Seçilmiş siyahılar/Alabama qraflıqlarının siyahısı]]'''{{#if:|&nbsp;və '''[[]]'''}} səhifəsində keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}Dərin hörmətlə,— [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:00, 12 yanvar 2022 (UTC) == SNS == Salam həmkar. Silinməyə namizəd olan səhifəni sildikdən sonra SNS-da həmin məqalənin müzakirəsini bağlamağınızı xahiş edirəm. == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Nicat49. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> : Bildiriş üçün təşəkkür edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 02:23, 26 fevral 2022 (UTC) == Dəvət == Salam. Mənim idariçiliyimə aid [[Vikipediya:İdarəçilər|burada]] keçirilən səsvermədə sizi iştirak etməyə dəvət edirəm.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:12, 2 mart 2022 (UTC) == Məqalə adları == Salam {{PAGENAME}}. [[Lotu Quli|Bu]] (Nadir Səlifov olaraq) və [[Rövşən Lənkəranski|bu]] (Rövşən Canıyev olaraq) məqalələrin adları dəyişilməlidir? Məqalənin addəyişmə qeydlərinə baxdım, siz adını dəyişmişdiz. Amma sonradan əvvəlki adı bərpa olub. Zəhmət olmasa fikir bildirərsiz. — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:11, 9 aprel 2022 (UTC) :Salam. Hazırkı hər iki adlandırmanı məqbul hesab edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:36, 10 aprel 2022 (UTC) == [[Dinozavr]] == Salam. Bu məqaləni 2 həftəlik qorumaq lazımdır. Yenə vandalizm halları davam edir. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 16:46, 8 iyun 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 16:50, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Balta (cizgi-serial, 2018)]] == salam həmkar, zəhmət olmasa bu məqaləni nisbətən uzunmüddətli mühafizə edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:47, 21 iyun 2022 (UTC) :məqalə indiki redaktəsi ilə qalsın, sadəcə mühafizə edin ki, əlavə redaktələr olmasın. çünki indiki redaktələr dəyişdirilir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:49, 21 iyun 2022 (UTC) :: Salam. Mühafizə edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:54, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:28, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Bloklama == salam həmkar, lütfən [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/5.44.37.153|bu ip-ni]] bloklayın. bu ip [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Maral123|bu istifadəçinindir]]. istifadəçi bir neçə səbəbdən dolayı bloklandı. və həmin ip-dən eyni fəaliyyətə davam edir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:12, 5 iyul 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:58, 5 iyul 2022 (UTC) ==Wikimedia Commons== :Salam hörmətli həmkar sizi narahat edirəm mənim səhifəmdə olan şəkili silində Vusalsuvarov1996 [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 20:01, 1 avqust 2022 (UTC) ::Salam. Şəkil Vikianbarda olduğundan mənim silmək səlahiyyətim yoxdur.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:26, 3 avqust 2022 (UTC) == On il cəmiyyətinə üzvlük dəvətnaməsi == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:On il cəmiyyəti.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''[[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]]nə üzvlük dəvətnaməsi''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Salam, hörmətli Nicat49! [[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]] istifadəçilərin 10 illik fəaliyyətini qeyd etmək, uzun müddətdir ki, fəaliyyət göstərən istifadəçiləri tanımaq, təcrübələrini və biliklərini bölüşmək üçün qurulmuşdur. 10 ildən çoxdur ki, fəaliyyət göstərdiyiniz üçün siz də bu cəmiyyətə üzv olmaq hüququ qazandınız. Üzvlüyünüzü təsdiqləmək üçün [[Vikipediya:On il cəmiyyəti#Üzvlər|Üzvlər]] bölməsində imza qoymağınız bəsdir. Ondan sonra isə istifadəçi səhifənizdə {{tl|İstifadəçi On il cəmiyyəti}} və ya {{tl|On il cəmiyyəti ikonası}} şablonlarından istifadə edə bilərsiz. Hörmətlə,— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:15, 25 avqust 2022 (UTC) |} o4wsmq0v4xwlfsl75jigcov4tiqbp0x 6599950 6599947 2022-08-28T20:16:36Z 194.135.153.241 /* Dinozavr */ wikitext text/x-wiki == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #22222; background-color:#20B2AA;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Çexlər]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:52, 25 yanvar 2014 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FF7F;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Utanc (film, 2011)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Məqalə laboratoriyası/Utanc (film, 2011)]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:53, 25 yanvar 2014 (UTC) == [[Dennis Berqkamp]] ilə gələn futbol ulduzu == Salam cənab [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. İlk öncə sizə qısa zaman ərzində tamamladığınız [[Dennis Berqkamp]] məqaləsinə görə təşəkkür edirəm. Həqiqətən böyük zəhmət və əziyyət bahasına başa gələn bir məqalədir. Bu münasibətlə sizə Futbol ulduzu təqdim etmişəm. Diqqətimi həmin mükafatın sizin ilk mükafatınız olduğunu çəkdi. İnanıram ki, zəhmətiniz yaxın zamanlarda digər aktiv idarəçi və istifadəçilər tərəfindəndə qiymətləndiriləcək. Sizdən Holland futbol məktəbnin digər yetirmələri barədə də (<small>şəxsi istəyimdir :D</small>) maraqlı məqalələr gözləyirik. İşlərinizdə və fəaliyyətinizdə bol uğurlar !--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 19:36, 2 iyun 2015 (UTC) : Təşəkkürlər cənab [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] həm xoş sözlərinizə, həm də mükafata görə. --01:50, 3 iyun 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 14:09, 17 iyul 2015 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Xədicə]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Xədicə]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 06:11, 16 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə namizədləri siyahısına daxil olması ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 08:50, 19 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Alan Türinq]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" namizəd statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Alan Türinq]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 21:12, 27 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #F0FFFF; background-color:#CD5C5C;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Müqəddəs Mark kafedralı]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Müqəddəs Mark kafedralı]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 10:01, 6 sentyabr 2015 (UTC) == Təşəkkürlər! == Hörmətli Nicat49! Təqdim etdiyiniz Animə və manqa ulduzuna görə təşəkkür edirəm! Bu, mənim çoxdan arzuladığım mükafat idi! Təşəkkürlər!--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="blue">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="#ffff33">l@nd</font>]]''' 20:11, 24 oktyabr 2015 (UTC) :Dəyməz, siz bu mükafata layiqsiniz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:50, 25 oktyabr 2015 (UTC)}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#DDAAFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="black">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=blue>[[Adana ili]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=blue>[[Vikipediya:Laboratoriya/Adana ili]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --[[İstifadəçi:Rutulec|Samir Rutulec]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rutulec|müzakirə]]) 20:13, 27 oktyabr 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#B3FFE0;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Green check.png|70px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#000090">'''SƏSVERMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=#000090>[[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə şərtləri]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə namizədləri]]</font></strong> ''' səhifələrində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">Emin</font></font>''']] <font color="Turquoise">•</font> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font face="Cursive"><font color="DarkTurquoise">'''ismarış'''</font></font>]] 16:02, 11 noyabr 2015 (UTC) |} == Nizami Paşayev == Salam hörmətli həmkar. Nizami Paşayev haqqında mən müvafiq olaraq Dünya ağır atletika Federasiyası və Avropa ağır atletika Federasiyasının saytlarında məlumat toplamışam. Mən bir gədər əvvəl dopinq qəbul etdiyini bildim. Çünki burada https://en.wikipedia.org/wiki/2006_European_Weightlifting_Championships dopin göstərilməmişdir. Yalnızca qızıl medal göstərilmişdir. Redaktəyə görə təşəkkür edirəm. Sağolun. == Mükafat == Salam Nicat49. Yaratdığınız məqalələrə görə sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Və sizə Çalışqanlıq ulduzunu təqdim edirəm. Dərin hörmətlə, --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 22:07, 1 yanvar 2016 (UTC) :Təşəkkürlər--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 22:14, 1 yanvar 2016 (UTC) == Şablon == Salam cənab [[İstifadəçi:Serkanland|Serkanland]]. Mənə yaradacağım məqalələrdə [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_Simpsons_episode bu] şablon çox lazım olacaq. Xahiş edirəm mümkündürsə vaxtınız olduqda şablonu yaradasız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:16, 9 yanvar 2016 (UTC) :Salam. Hazırdır: {{tl|Simpsonlar seriyası}}. Əgər şablonla bağlı müraciətiniz varsa, bu səhifəyə də müraciət edə bilərsiz: [[Vikipediya:Şablon istə]]--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 13:26, 9 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:white; solid-color:#BC002D" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Flag of Japan.svg|180px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#BC002D">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="#BC002D">Salam!</font><br><font color="#BC002D">''' Sizi <strong><font color=black>[[Yaponiya]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=black>[[Vikipediya:Laboratoriya/Yaponiya]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serka@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 11:37, 24 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Dəniz inəyi]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Dəniz inəyi]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 14:11, 7 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == Salam. Bildiyiniz kimi azərbaycanca vikipediyada bir çox problem və mübahisələr var. Biz belə düşünürük ki, bu problemlərin səbəbləri qaydaların zəifliyi və müəyyən idarəçilərin məsuliyyətsizliyidir. Bəzi idarəçilər ümumiyyətlə vikipediyaya girmir. Nəinki fəal idarəçi fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar. Bəzi idarəçilər qaydalarla hərəkət etmir. Ürəyi istəyən məqaləni, siyahını, şəkli silir. Ürəyi istəyən məqaləni mühafizəyə alır (yəni kilidləyir). Söz soruşursan ürəyi istəyən cavabı verir ya da heç vermir. Digər idarəçilərdən aktiv olan var, bəli. Lakin onların da çoxsu bu cür neqativ-mübahisəli hallarla başlarını ağrıtmamaq üçün və bir idarəçi digərinin işinə qarışmasın, yəni idarəçilər arasında düşmənçilik-ədavət yaranmasın deyə bir çox ədalətsizlik və mənfi, problemli hallara susurlar. Neçə dəfə bu barədə idarəçilərə ayrı ayrılıqda və ümumilikdə müraciət etmişəm və başqa edənlər də olub. Nə qədər istifadəçi də bu haqsızlıq və ədalətsizliyə dözməyib vikipediyanı birdəfəlik tərk edib. Biz də bütün bu hallara görə META-da bütün idarəçilərin idarəçiliyinin yenidən səsverməyə çıxarılıb sonradan onların müvəqqəti (məsələn 1 illik, 2 illik və s.) seçilməsi təklifini etmişik. Əgər istəyirsinizsə siz də [https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/On_the_situation_in_the_Azerbaijani_part_of_Wikipedia '''bu siyahıya'''] imza qoymaqla, həm öz dəstəyinizi nümayiş etdirə, həm də şərh-rəy yazmaqla öz dəyərli təkliflərinizi səsləndirə bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 00:09, 24 fevral 2016 (UTC) == Vikipediya Face Qrup == Salam. Bildiyiniz kimi indiki dövrümüzdə Facebook dünyanın ən böyük sosial şəbəkəsidir. Biz də azərbaycanca vikipediya başda olmaqla Vikimediya layihələrində fəaliyyət göstərən könüllü istifadəçilər olaraq azərbaycanlı və azərbaycandilli vikipediyaçılar üçün [https://www.facebook.com/groups/vikipediya/ '''"Azərbaycanca Vikipediya" adlı qeyri-rəsmi facebook qrupu'''] açmışıq. Sizi də bu qrupa dəvət edirik. Bu qrupda siz yeni müzakirə aça, mövcud müzakirələrə rəy bildirə və yaxud da ümumiyyətlə izləyici ola bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 17:24, 26 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Vrangel]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Vrangel]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 12:02, 29 fevral 2016 (UTC) == 2 önəmli səsvermə == Salam. Bütün vikipediyaçıları 2 önəmli səsvermədə iştiraka dəvət edirəm. *[[Vikipediya:Səsvermə/Arbitraj Komitəsi]]<sup>1</sup> *[[Vikipediya:Səsvermə/İdarəçilərin fəaliyyəti (II)]] Səsvermələr bu 2 qayda haqqındadır. *[[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi]] *[[Vikipediya:İdarəçilərin fəaliyyəti]] <sup>1</sup>-Qeyd:Bu səsverməyə [[Şablon:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi şablonunda]] da göstərilən [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi qaydasının]] bütün alt başlıqları ([[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət|AK-ya müraciət]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət forması|AK-ya müraciət forması]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə təqdim edilmiş ərizələr|AK-ya təqdim edilmiş ərizələr]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin qərarları|AK-nın qərarları]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsində dayandırılmış ərizələr|AK-da dayandırılmış ərizələr]] və [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları|AK-nın seçilmə qaydaları]]) da daxildir.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 20:45, 23 mart 2016 (UTC) == Xahiş == Salam. Zəhmət deyilsə [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|bu]] məqalənin seçilmiş siyahı statusu alması üçün hara istinada ehtiyac varsa ora ''mənbə göstər'' yazısını qoya bilərsiniz? Hörmətlə --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:06, 19 iyul 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Jabrayil Hasanov at the Summer Olympics 2016 awarding ceremony.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Haji Aliyev at the Rio 2016.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində [[Azərbaycan]]ın [[Braziliya]]nın''' <br/> '''[[Rio-de-Janeyro|Rio-de-Janeyro şəhəri]]ndə baş tutan XXXI''' <br/> '''Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycanın''' <br/> '''çıxışına həsr olunan [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|məqaləyə]] səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 17:29, 12 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam! <br>''' [[Kevin Durant]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Kevin Durant]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə sizi də iştirak etməyə dəvət edirəm. |} -- <span style='border-radius:8px;border-top:4px solid #08F; border-bottom:4px solid #FF0'>'''[[User:Eldarado|<font colour="white" face="segoe script">eldarado</font>]]'''</span> 09:53, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:15, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="green"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:37, 4 oktyabr 2016 (UTC) == Jan Etyen Liotar == Salam. Zəhmət olmasa boş vaxtınız olanda [[Jan Etyen Liotar|bu]] məqalənin intervikisini düz-qoş edərsiniz. Mən etmək istədim ancaq nəsə səhf alınır.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:42, 12 noyabr 2016 (UTC) :{{y}}--'''[[İstifadəçi:White Demon|<font face="Tahoma" color="black">White DemΩn</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font face="Tahoma" color="#e6005c">(el psy congroo)</font>]]''' 17:11, 12 noyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == [[Şəkil:Kitten in a helmet.jpg|left|150px]] Salam! Sizi bu [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Keete_37_.28m.C3.BCzakir.C9.99_s.C9.99hif.C9.99si_.E2.80.A2_f.C9.99aliyy.C9.99tl.C9.99ri.29_.C3.BC.C3.A7.C3.BCn_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_verilm.C9.99si_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99] səhifədə keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! Dərin hörmətlə: [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 12:03, 13 noyabr 2016 (UTC) <br style="clear: both;"/> == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Palazzo della Sapienza.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Cupola Sant Ivo.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Sant'İvo alla Sapienza|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Sant'İvo alla Sapienza]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 12:12, 17 noyabr 2016 (UTC) == Soru == Salam! Azericeyi tam olaraq konuşamadığım üçün üzr diləyirəm. Mən Türkçe Vikipedi'den. Size [http://www.bbc.com/travel/story/20161128-the-descendants-of-biblical-noah şurada] bahsedilen köyün Azerice Vikipediya'da var olup olmadığını sormak istəyirəm. Yaxşı gecələr. [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 23:12, 30 noyabr 2016 (UTC) :Salam bəli var - [[Xınalıq]].--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:30, 30 noyabr 2016 (UTC) :: Təşəkkür edirəm. Azerice de bayağı detaylı ve ətraflı anlatılmış. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 18:43, 1 dekabr 2016 (UTC) == Dördgünlük müharibə == Hi dear Nicat49. Sorry for not writting in Azerbaijani. Why did you undo my edit in [[Dördgünlük müharibə]] article. There was a reliable sources. I think Wikipedia is a free encyclopedia, not a promotional platform. Best regards, Avetisyan91--[[İstifadəçi:Ավետիսյան91|Ավետիսյան91]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ավետիսյան91|müzakirə]]) 21:42, 6 dekabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid Lavender; background-color:GhostWhiteh;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Şəkil:Symbol list class.svg|160px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" |'''Dəvət''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid blue;" | Salam, sizi [[İstifadəçi:By erdo can/Categories categorized in red-linked categories|şu siyahıdaki]] kateqoriyalara konulmuş kırmızılı kateqoriyaları yaradmaya və ya tənzimləməyə ''Dəvət'' ediyorum. Saygılar.--<span style="background:#73fff4;color:Cyan;padding:1px 4px;">[[User:By erdo can|<span style="color:White;font-variant:Small-caps;">''By erdo can''</span>]]&nbsp;•&#32;[[User talk:By erdo can|<span style="color:Lime;font-size:80%;">müz</span>]]</span> 19:11, 15 dekabr 2016 (UTC) |} == Səs vermə == Salam. Xahiş edirəm mənim idarəçi statusum ilə əlaqədar keçirilən səsvermədə iştirak edəsiniz. --[[İstifadəçi:Aabdullayev851|Aabdullayev851]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aabdullayev851|müzakirə]]) 16:26, 26 yanvar 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Original Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Orijinal ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyadakı xidmətlərinizə görə təltif edilirsiniz. Hörmətlə: [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 07:49, 30 yanvar 2017 (UTC) |} Təşəkkürümü bildirirəm, {{u|Wikipediya M}}!--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:52, 30 yanvar 2017 (UTC) == Təşəkkür == Mükafata görə təşəkkürlər. Yaratdığım futbol məqalələri haqqında sizin fikrinizi bilmək mənə xoş olardı. Fəaliyyətinizdə uğurlar.--[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 21:08, 16 fevral 2017 (UTC) == Sizin üçün bir fincan kofe! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cup-o-coffee-simple.svg|120px]] |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Dəstək göstərdiyin üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:FarzAli|Aşina]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:FarzAli|müzakirə]]) 23:06, 18 fevral 2017 (UTC) |} == Medal == {| style="border: 1px solid green; background-color: #FFFFFF; width: 100%;" | rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | [[File:Military barnstar 03.svg|100px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''Allahverdi Bağırov mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" |Vətənpərvərliyə aid mövzülarda göstərdiyiniz yüksək xidmətlərinizə görə bu mükafat Sizin haqqınızdır.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 06:56, 20 fevral 2017 (UTC) |} == Request == Hello. The [[:en:List of People's Artists of Azerbaijan]] is incomplete. Could you add the people missing in the list, from the complete Azerbaijani [[Azərbaycan SSR xalq artistlərinin siyahısı]] and Russian [[:ru:Список народных артистов Азербайджанской ССР]] versions? Thank you. [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/31.200.22.41|31.200.22.41]] 17:25, 27 fevral 2017 (UTC) == Xahiş == Salam hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] çox xahiş edirəm [[İstifadəçi:Wikipediya M]] səhifəsindən [[:ru:Участник:Wikipediya M]] səhifəsinə keçid verərdiniz. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:50, 8 mart 2017 (UTC) : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:56, 8 mart 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Emin Ahmadov (Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games).jpg|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Emin Əhmədov]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Emin Əhmədov (güləşçi)|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşisi, 2012''' <br/> '''London Olimpiadasının bürünc medalçısı''' <br/> '''Emin Əhmədov haqqında hazırlanan məqaləyə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 13:56, 9 mart 2017 (UTC) == Minnətdaram == Çox hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat]] bəy, məni mükafarlandırdığınız üçün Sizə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm və Sizə cansağlığı arzulayıram. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 22:32, 15 mart 2017 (UTC) == İdarəçi == Salam {{u|Nicat49}}. Sizi latın əlifbalı Azərbaycan dilində olan vikipediyanın idarəçisi seçilməniz münasibəti ilə təbrik edirəm. İnanmaq istəyirəm ki, bundan sonra da bütün fəaliyyətinizi azvikinin inkişafına yönəldəcəksiniz və vikicəmiyyətin etimadını doğruldacaqsınız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:48, 16 mart 2017 (UTC) Təbriklər {{u|Nicat49}}ǃ Fəaliyyətində uğurlarǃ Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli səkkiz yüz</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">iyirmi doqquz</font>]]''' 18:58, 16 mart 2017 (UTC) :Çox sağolun minnətdaram !--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:13, 16 mart 2017 (UTC) ::Dəyərli istifadəçi Nicat! AzVikiyə hər zaman verdiyiniz önəmli töhfələr müqabilində idarəçi statusuna layiq görülməyiniz sizin haqqınız idi. İnanıram ki, gələcək fəaliyyətinizdə bir idarəçi kimi də özünüzü doğruldacaq və vandalizm halları ilə mübarizədə xüsusi rolunuz olacaq. Uğurlar və zehin açıqlığı arzu edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 19:45, 16 mart 2017 (UTC) :::{{u|Babək Akifoğlu}} xoş sözlərə görə minnətdaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 16 mart 2017 (UTC) :Təbriklər {{u|Nicat49}} --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:07, 17 mart 2017 (UTC) ::Çox sağol.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 17 mart 2017 (UTC) :Təbriklər cənab {{u|Nicat49}}. --[[İstifadəçi:IBAnk|IBAnk]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:IBAnk|müzakirə]]) 19:12, 17 mart 2017 (UTC) ::Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:36, 17 mart 2017 (UTC) == Şablon == Salam Nicat. Mənim müzakirə səhifəmə baxa bilərsiniz? Mən orada futbolçu şablonunun yeni versiyasını elədim.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 15:46, 28 mart 2017 (UTC) :Birincisi müzakirə səhifənizi tam silib belə bir test səhifəsi yaratmağınız düzgün deyil. Futbolçu şablonu ilə bağlı isə daha öncə sizə fikrimi bildirmişəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:08, 28 mart 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_badminton_player Bu linkdəki] şablonu yarada bilərsiniz? Əvvəlcədən təşəkkürlər. --[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar Kərimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 22:18, 14 aprel 2017 (UTC) :Salam. Təəssüf ki mən şablonlarla yaxşı işləyə bilmirəm. Siz ən yaxşısı [[İstifadəçi:Tubus|Tubus]]a müraciət edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:59, 14 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam, Nicat. Sizin fəaliyyətinizi nəzərə alaraq, Sizi bu ulduz ilə təltif edirəm. [[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 08:20, 24 aprel 2017 (UTC) |} : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) == Xahiş == Salam. Bir mövzuda mənə, yardım edə bilərsiniz?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:08, 24 aprel 2017 (UTC) : Hansı mövzuda ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) ::'''Emniyyet Genel Müdürlüğünün Özel Harekat Daire Başkanlığı''' bu söz, azərbaycanca necə olacaq?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:13, 24 aprel 2017 (UTC) ::: Baş Polis İdarəsinin Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin rəhbəri (və ya sədri).--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:25, 24 aprel 2017 (UTC) :Sağolun, Nicat bəy. Elə indi, məqaləmə əlavə edim. Yoxsa, səhərdən düşünürəm tərcüməsini.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:29, 24 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün pişik balası! == [[Şəkil:Red Kitten 01.jpg|left|150px]] SAGOLUN [[İstifadəçi:Həcər2004|Həcər2004]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Həcər2004|müzakirə]]) 17:57, 30 aprel 2017 (UTC) <br style="clear: both;"/> ==[[Mehdi İskəndərli]] məqaləsi haqqında== [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bu məqaləni silməkdə davam etməklə səhvə yol verdiyinizi düşünürəm. Məqalə silinməzdən əvvəl tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmişdir. Onun silinməsi üçün ensiklopedik olmaması əsaslandırılmalı idi. Müvafiq qaydanın yeganə bəndini də nəzərinizə çatdırıram: Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Gördüyünüz kimi, burada səsvermədən söhbət getmir. Yalnız bir tələb var, məqalə ensiklopedikdir, ya ensiklopedik deyil. Ensiklopedik deyilsə niyə? Ensiklopedikdirsə niyə? Və müvafiq müzakirənin gedişatında məqalə tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmiş, Mehdi İsgəndərlinin isə ensiklopedik şəxs olması əsaslandırılmışdır. Bundan sonra heç bir istifadəçi məqalənin silinməsini tələb etməyib, hamı onun ensiklopedik olması ilə razılaşıb, siz də razılaşmış kimi görünürsünüz, çünki son redaktə versiyasının ensiklopek olmasına etiraz etməmişdiniz. Üstündən xeyli keçəndən sonra isə heç bir əsas olmadan məqalə silinir. Əgər səsvermə əsas götürülürsə, əlbəttə ki səsvermə əsas götürülə bilməz, 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə, bir nəfər isə bitərəf qalıb. Əleyhinə səs verənlər məqalənin ilkin vəziyyətində səs veriblər... Yəni səsverməyə əsasən də məqalə silinə bilməz. Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını göstərin. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 16:01, 6 may 2017 (UTC) :Səsvermə nəticəsində silinmiş məqalənin dərhal yenidən yaradılması yolverilməzdir. Mən müzakirə zamanıda şəxsin qeyri ensiklopedik olduğunu bildirmişəm və yenə də fikrimin üstündə qalıram. Həkimin öz ixtisası üzrə beynəlxalq tibbi nəşrlərdə çıxış etməsi şəxsi ensiklopedik etmir. Səsvermə zamanı isə 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə yox, 7 səs silinməsinin lehinə, 4 (məqalə müəllifinin özüdə daxil olmaqla) səs isə qalmasının lehinə verib. Qısası [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]in məqaləni silməklə tam düzgün qərar verdiyini düşünürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 21:23, 6 may 2017 (UTC) :::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım. Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz və əsas göstərmək üçün hələ səsləri öz hesabınızla hesablamaqla 7-ci əleyhinə səs olduğununu da vurğulayırsınız. Kimdir o 7-ci? O 7-ci? Daha sonra məqalənin lehinə səs veribsə, onun birinci səsi etibarsız olmurmu? Kim əsaslandırıb? Məqaləyə qarşı en qədər iddia irəli sürülmüşdür və bütün iddalər dayandılrıldı, çünki məqalə əsaslı redaktə edildi və təkminləşdirildi. Biz məqaləni b vəziyyətinə gətirdiyimiz halda, a vəziyyətində ona olan iddialara əsasən məqalə silinə bilərmi? Bəs onu b vəziyyətinə gətirən istifadəçilərin zəhməti? Lehinə səslərin sayını da təhrif edərək 6 əvəzinə 4 göstərirsiniz? Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu? İstənilən istifadəçi nə qədər lehinə, nə qədər isə əleyhinə səs verildiyini çətinlik çəkmədən hesablaya bilər; 6 nəfər qalmasına (Afrasiyab, Araz Yaquboglu, Drdrmtlgst, Cekli829, Aydın Məmmədov, Afrasiyab), 1 nəfər bitərəf (Sultan) 6 nəfər silinməsinə (-Nicat49, eldarado, Azerifactory, Babək Akifoğlu, Baskervill, Wertuose). Səslərin doğru hesablanması belədir, narazılığınız varmı? Səsləri təhrif etməklə idarəçiyə yaraşan cəhət deyil. Təklifimi bir daha təkrar edirəm: Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını vurğulayın. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 09:09, 7 may 2017 (UTC) ::::[[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydinsalis]] ilk öncə sizə müzakirə zamanı ''mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' və ''Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu?'' tipli cümlələrdən istifadə etməməyi məsləhət görürəm. Bənzər hal təkrarlansa sizi [[VP:BQ]] qaydalarına uyğun olaraq bloklamağa məcbur olacam. Mən Mehdi İskəndərli məqaləsini '''bərbad''' vəziyyətdə olduqda belə silməmişəm, yalnız silinməyə namizəd səhifələrə əlavə edib digər istifadəçilərində fikrini bilmək istəmişəm. Qaydalara görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməzsə bəs onda lehinə əleyhinə səsvermə orda nəyə lazımdı ? Siz özünüz niyə səs vermisiz ? Qaydada belə yazılıb - Arqumentlər göstərilir. Müzakirə aparılır. Son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri verir. Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Səsvermə qaydalarına uyğun olaraq müzakirə aparılırb və son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri ([[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]) verib. Müzakirə zamanı göstərilən arqumentlər tutarlı olmayıb ki məqalə silinib. Səsvermə zamanı [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]] ilk öncə silinməsinin lehinə daha sonra silinməməsinin lehinə səs verib. Lakin, ilk verdiyi səsi silməyib. [[İstifadəçi:Afrasiyab|Afrasiyab]]ın adını niyə 2 dəfə qeyd etmisiz ? Eyni müzakirədə istifadəçi yalnız 1 dəfə səs verə bilər. Qaydalarda belə bir cümlədə var - '''silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər.'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 7 may 2017 (UTC) ::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], ''Mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' niyə sizin xətrinizə dəyir ki? Və buna görə məni niyə blokla hədələyirsiniz ki? Mən axı yazdığımı əsaslandırıram, əlavə edirəm ki, "''Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz''". Yalanmı deyirəm? Əgər mənim yazdığımı diqqətlə oxusaydınız, təbii ki, məqalənin silinməsində səsverməni əsas göstərməzdiniz. Başqa necə başa düşmək və ifadə etmək olar bunu? Səslərin hesablanmasında bəli, mən bir nəfərin adını səhvən iki dəfə hesablamışam. Siz isə iki səhvə yol vermisiniz. Leyinə səsləri 1 dənə az, əleyhinə səsləri 1 dənə çox hesablamısınız. Amma bunlar boş söhbətdir, biz artıq bilirik və siz də razısınız ki, orada səsvermə getmir, əsas məsələ məqalənin qalıb-qalmaması üçün ciddi arqumentlərin göstərilməsidir. Məqalənin silinməsi üçün isə heç bir arqument ortada yoxdur. Məqalə səsverməyə əsasən silinmişdir. Sual edirsiniz ki mən niyə səs vermişəm? Cavab verə bilərəm ki, mən fikrimi bildirmişəm, məqalənin ensiklopedik vəziyyətə gətirilməsinə yardım etmişəm, və Mehdi İsgəndərlinin ensiklopedik şəxs olması ilə bağlı ciddi arqumentlər təqdim etmişəm. Bu arqumentlər məqalənin qalması üçün kifayət deyildirsə, niyə heç kim etiraz etmədi? Məqaləni silinməyə siz təqdim etmişdiniz, niyə fikrinizi bildirmədiniz? ''"Silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər"'' misalını mənə niyə deyirsiniz, bunu heç başa düşmədim? İdarəçisiniz, sizə müraciət etmişəm, bərpa edin, silinməsini istəyirsinizsə fikrinizi ciddi arqumentlər göstərin. Tapa biləcəksinizmi ciddi arqument? Problemin sivil həlli yolu budur, preblemin süni şəkildə davam [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Log&page=Mehdi+%C4%B0sk%C9%99nd%C9%99rli etdirilməsi isə budur]. Hansı variant sizə daha doğru görünür? Mən dediyimi dünən etsəydiniz, bu gün hər şey qaydasında olacaqdı. Bu gün də etməsəniz, sabah da belə olacaq. Bunun baş verməsinin isə cəmi bir səbəbi var, məqalənin silinməsi üçün ciddi arqumetlər ortaya qoyulmayıb, səhvən, səsvermə əsas götürülərək, yazılanlar oxunmadan, arqumentlərə məhəl qoyulmadan məqalə silinib. Təbii ki belə şeylər istifadəçilər arasında narazılıq yaratmalı idi. İndi səhvi düzəltmək lazımdır, amma buna kimsə cəhd eləmir hələ ki. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 18:35, 7 may 2017 (UTC) == Tayland == Salam Bir səhifənin adını dəyişib o birini siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Tayland_filml%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1 keçidləri] də dəyişin. Tayland və Tailand ikisi də doğrudur. --[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 16:53, 12 may 2017 (UTC) :Salam. Tayland düzgün deyil axı. Misal üçün [http://president.az/search/tailand? Azərbaycan Respublikası Prezidentinin saytında Tailand yazıb axtarış verdikdə məqalələr çıxır. Lakin Tayland yazdıqda heçnə tapılmır]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:08, 12 may 2017 (UTC) Başa düşürəm. Amma Taylandı siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eablon:%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_film_siyah%C4%B1lar%C4%B1 müvafiq] şablonda qırmızı oldu onu da düzəltmək lazım idi. Nə isə özüm düzəltdim--[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 17:37, 12 may 2017 (UTC) == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 burdaki dəyişikliyi niyə geri almısınız? Əgər sildiyim mətni oxumuzsunuzsa tamamən mənasız, əlaqəsiz və qrammatik olaraq da səhv olan mətndir. İzah edin zəhmət olmasa. Mənim belə dəyişikliklərim xüsusilə azərbaycan vikipediyasında tez tez geri alınır baxılmadan. Bunu davranışların qarşısı alınmalıdır. --[[İstifadəçi:ArazZeynili|aruz]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:ArazZeynili|müzakirə]]) 18:51, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Məqalənin tarixçəsinə baxsaz niyə belə etdiyimi başa düşəssiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 18 may 2017 (UTC) == Sual == Salam. Sizə arxivləşdirmə ilə bağlı sual verə bilərəm?--Calal99 (müzakirə) 19:35, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Bəli verə bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:18, 18 may 2017 (UTC) ::PDF formatında olan faylı arxivləşdirim? Və ya, heç arxivləşdirə bilərəm?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 05:38, 19 may 2017 (UTC) :::Arxivləşdirsəniz daha yaxşı olar. Bəli mümkündür.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:55, 19 may 2017 (UTC) == Xahiş == Nicat, salam. Sizdən bir xahişim olacaq. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin rəsmi saytında, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu var. Baxın, [http://www.noc-aze.org/content/uploads/2015/02/baku2017-logo.png bu linкdə]. Həmin loqonu, [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gold_medal_blank.svg bu], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Silver_medal_blank.svg bu] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bronze_medal_blank.svg bu] medalların üzərinə qoya bilərsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:06, 7 may 2017 (UTC) [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Gold_medal.svg?uselang=az belə], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Silver_medal.svg?uselang=az belə] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Bronze_medal.svg?uselang=az belə] olmalıdır. Ancaq, I Avropa Oyunlarının rəsmi loqosunun əvəzinə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu qoyulmalıdır. Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:09, 7 may 2017 (UTC) Tez edə bilərsiniz? Təcili lazımdır.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:14, 19 may 2017 (UTC) == [[Aşıq Şivğa]] == Salam Nicat bəy. Bilmirsiz bu məqalə gürcücə var? Vikidataya görə deyirdim. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:42, 24 may 2017 (UTC) :{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}, olsa bu '''ლუკა ბერიძე''' adla ola bilər. O da yoxdur. --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:04, 24 may 2017 (UTC) ::{{u|Cekli829}} o orijinal addısa məqaləyə əlavə edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:07, 24 may 2017 (UTC) :::{{y}}--►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:13, 24 may 2017 (UTC) ::::Düzü mən dəqiq bilmirəm, amma bunu {{u|Mehman97}} dəqiq bilər. Mehman bəy baxa bilərsiz zəhmət olmasa bu məqalə - [[Aşıq Şivğa]] gürcü vikisində varmı ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:04, 24 may 2017 (UTC) :Salam bəylər! Bu aşığ hakkda kaVikide heç birşey yoktu, yakın bir zamanda olacak. — [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 16:30, 24 may 2017 (UTC) ::Aydındı :) təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:17, 24 may 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 03:23, 4 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == salam hörmətli Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. Zəhmət olmasa, [[God of War (oyun, 2005)|God of War]] səhifəsinə nəzər yetirə bilərsiniz? Əsasəndə [[God of War (oyun, 2005)#Hiss.C9.99l.C9.99r|Hissələr]] alt başlığına. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 10:21, 9 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. Narahat etmirəm? Vaxtınız varsa, [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_handball_biography bu şablonu] təcili yarada bilərsiniz, AzVikidə?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:54, 16 iyun 2017 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[God of War (oyun, 2005)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/God of War (oyun, 2005)]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 21:49, 19 iyun 2017 (UTC) == İsmarıc!!! == Nicat bəy, Allah canınızı sağ eləsin!--[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/91.191.200.63|91.191.200.63]] 20:11, 28 iyun 2017 (UTC) == Silinmiş məqalə == Niyə silmisiniz məqaləni?--[[İstifadəçi:Məmmədova Dilbər|Məmmədova Dilbər]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Məmmədova Dilbər|müzakirə]]) 21:17, 30 iyun 2017 (UTC) :Konkret olaraq hansı məqaləni ? Əgər silmişəmsə çox böyük ehtimal qeyri-ensiklopedik olub.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:35, 30 iyun 2017 (UTC) == Cəza == https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Aruz_Arrani&action=edit&redlink=1 bunu ban edin --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:44, 3 iyul 2017 (UTC) == Mövzulu ay == Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Çox xahiş edirəm ki, [[Vikipediya:Mövzulu ay/Naxçıvan ayı|Naxçıvan ayı]]<nowiki/>nın qalib gələn iştirakçılarını lütfən mükafatlandırasınız və bir də mümkündürsə [[Vikipediya:Mövzulu ay|Mövzulu ay]]ın 2017-ci ilin oktyabr ayı [[Vikipediya:Mövzulu ay/Dünya şəhərləri ayı|"Dünya şəhərləri ayı"]] ilə əvəz olunsun. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:05, 6 iyul 2017 (UTC) : Salam. Zəhmət olmasa burada keçiriləsn '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bitch I'm Madonna|səsvermədə]]''' iştirak edərdiz.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 13:55, 12 iyul 2017 (UTC) == Slm == Zehmet çekib yaratdığım sehifeni bir tek siz defelerce sildiniz blok etdiniz xatırlatmaq isteyirem ki sayenizde bloka düşen istifadeçi köhne hesabımla bir çox işler etmişdim çoxu sehifede ve üzerinde işlediyim heç bir sehife qeyri nsiklopedik deyil bunu size instagramdan yazaraqda bildirmek istedim ama geri cavab gelmedi herhalda orda aktiv istifadeci deyilsiniz bizi Turkiyede temsil eden bir cox turk seriallarini reklamlari seslendiren oyunculuq eden birisine sehife yaratmaq menim ucun qurur vericidi bir nece defe yaratdigim sehifleri sildiniz caniniz sagolsun hecne olmaz.{{imzasız|Ayselhanim}} == Labaratoriya == Salam Nicat bəy,[[Vikipediya:Laboratoriya/İrəvan xanlığı|bura]] bir göz gəzdirərdiz zəhmət olmasa. Qəribə vəziyyət yaranıb.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 15:37, 23 iyul 2017 (UTC) :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:03, 23 iyul 2017 (UTC) :: Təşəkkürlər :)--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 07:19, 24 iyul 2017 (UTC) == Ədalətsiz qərarlar == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Narahat etmirəm? Sizinlə bir mövzu haqqında danışmağ istəyirəm. Siz, məni 2017-ci il 17 iyul tarixində blokladınız, 7 günlüyünə blokladınız. Blok müddətim bu gün başa çatdı. İndi isə mənim, Sizə bir neçə sualım olacaq. Niyə Siz, Azərbaycan dilli Vikipediyaya fotolar yüklədiyi üçün ancaq, məni bloklayırsınız? Burada, məndən başqa foto yükləyən yoxdur? Niyə Siz, ancaq mənim səhvlərimi görürsünüz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 12:09, 25 iyul 2017 (UTC) :Salam. Siz azvikidə fəailiyyətiniz müddətində '''heç bir ciddi əsas olmadan''' müəllif hüququ ilə qorunan faylları '''kütləvi surətdə''' azvikiyə yükləmisiz və buna görə də təkcə bu səbəbdən '''7 dəfə''' bloklanmısınız. Bu göstəriciyə görə "rekord" sizdədir. Mən sizi müəllif hüququ ilə qorunan faylları yüklədiyinizə görə cəmi bir dəfə blok etmişəm. Blok etməmişdən bir neçə ay qabaq isə sizə sonuncu dəfə xəbərdarlıq edərək müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməməyi, əks təqdirdə sizi məcburi blok edəcəyimi bildirmişəm. Siz isə xəbərdarlığıma məhəl qoymadan kütləvi surətdə şəkilləri yükləməyə davam etmisiz. Fürsətdən istifadə edib sizə yenə də xəbərdarlıq edirəm, müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməyə davam etsəz uzunmüddətli blok olunacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:35, 25 iyul 2017 (UTC) ::Bəs, Siz başqa istifadəçilərə niyə xəbərdarlıq etmirsiniz?--Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 15:40, 25 iyul 2017 (UTC) :::Hansı istifadəçiyə xəbərdarlıq etmək lazımdır edilir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:50, 25 iyul 2017 (UTC) ::::Edilir? Açıq danışmağ istəmirdim. Amma, artıq Siz, məni qəzəbləndirdiniz. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/Firuze_Nesibli Bu istifadəçinin yüklədiyi 10 fotodan, 5-i müəllif hüququ pozuntusudur]. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/N%C9%99sibli_T%C9%99hmasib Bu istifadəçinin yüklədiyi fotolardan isə, bir neçəsi müəllif hüququ pozuntusudur]. Siz, niyə onlara, xəbərdarlıq etmirsiniz? Bilirsiniz? Amma, mən bilirəm. Onlar, Araz müəllimin uşaqlarıdır. Budurmu Sizin, ədalətiniz? Budurmu Sizin, ədalətli idarəçiliyiniz? Onlara, niyə xəbərdarlıq edilmir. Çünki, səhv etmir. Son söz, Sizin olsun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 18:58, 25 iyul 2017 (UTC) :::::{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}in uşaqları sizin kimi ucdan tutma müəllif huququnu pozan şəkillər yükləmir. Lazım olarsa onlara və başqa istifadəçilərə də xəbərdarlıq edilər. Siz ən yaxşısı öz fəailiyyətinizə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 25 iyul 2017 (UTC) ::::::{{u|Barselona99}} bir el misalı var - "başqalarının gözündə tük axtarır öz gözündə tiri görmür". Mənim uşaqlarımın biri '''10''', o biri isə '''15''' şəkil yükləyib. Vikipediyadakı praktikaları da sizinkindən azdır. Siz xəbərdarlıq oluna-oluna, bilə-bilə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles?limit=724&user=Barselona99 '''724 fayl'''] yükləmisiz. Müqayisə edin və nəticə çıxarın. O istifadəçi hamı tərəfindən nəzarətdə olur ki, o deyilənlərə məhəl qoymur. Bu məhz sizsiniz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:22, 26 iyul 2017 (UTC) == İdarəçi ulduzu == {{İdarəçi ulduzu|İdarəçi seçildikdən sonra göstərmiş olduğunuz yüksək peşəkarlıq və məsuliyyətə görə sizə Azvikinin ən mühüm mükafatlarından biri olan ''İdarəçi ulduzunu'' təqdim edirəm. Fəaliyyətinizin davamlı və daha da məhsuldar olması diləyi ilə. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 14:56, 25 iyul 2017 (UTC)}} ::Hörmətli [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]. Əməyə dəyər üçün və mükafata görə təşəkkürümü bildirirəm. --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:38, 25 iyul 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. [http://www.azersu.az/userfiles/20788(1).jpg Bu fotonu], Vikipediyaya yükləyə bilərəm, məqalə üçün. Bu fotonu çox bəyənirəm, ona görə. Keyfiyyəti yaxşıdır, həmdə fonda Azərbaycan bayrağı var. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 10:00, 31 iyul 2017 (UTC) :Məsləhət deyil. Kifayət qədər commonsda şəxsin azad şəkili var. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:41, 31 iyul 2017 (UTC) :[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəs, andiçmə mərasimindən fotolar? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 14:53, 31 iyul 2017 (UTC) ::Şərt deyil ki and içmə mərasimindən ola şəkil. Əvəz edən bir şəkil qoy. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:56, 31 iyul 2017 (UTC) :::Xeyr, müəllif hüququ ilə qorunan şəkilləri '''çox ciddi''' səbəb olmadan yükləmək olmaz, ələxsus da əgər azad şəkil mövcuddursa.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:18, 31 iyul 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ambox wikify.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar {{u|{{PAGENAME}}}}. Sizi [[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası|burada]], 7 avqust 2017 tarixində keçiriləcək AzVikidə kimya mövzusunda olan problemlərlə bağlı müzakirəyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə --'''[[İstifadəçi:Salmanland|<font face="Segoe Print" color="grey">Sir</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Salmanland|<font face="Segoe print" color="blue">Salmanland</font>]]''' 06:58, 1 avqust 2017 (UTC) == Məqalələrin adının dəyişdirilməsi == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Sizdən bir neçə xahişim olacaq. Siz, dünən 5 Avstraliyalı su poloçusu haqqında mənim, yaratdığım məqalənin adını dəyişdirdiniz. Bu yaxşı haldır. Amma, məqalənin adını dəyişdirəndə zəhmət deyilsə, 1. həmin məqalədə olan şablonda da adı dəyişdirin və zəhmət deyilsə 2. həmin məqalədə olan adı da dəyişdirin. Sağolun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 13:55, 6 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#FFFACD"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |'''Salam, hörmətli həmkar! Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|laboratoriya]] səhifəsində Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının haqqında hazırlanan siyahıyə səs verməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 03:35, 8 avqust 2017 (UTC) |} == Sual == Salam Nicat bəy. Narahat etmirəm? Sizə bir sualım olacaq. Bilmirsiniz niyə, misal üçün ingilis dilli Vikipediyada "Milad Beigi" məqaləsinə baxanda, solda olan dillər sırasında, "azərbaycanca" sözünün solunda "yaxşı məqalə" statusunun ulduzu yerləşdirilməyib? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:44, 14 avqust 2017 (UTC) :Salam. Daha məqalələrin intervikidə statuslu olması görsənmir. Həmişə belə olacaq ya müvəqqəti belədir dəqiq bilmirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:01, 14 avqust 2017 (UTC) ::Çox təəsüf. Birdə, Sizə bir sual verə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:05, 14 avqust 2017 (UTC) :::Bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:06, 14 avqust 2017 (UTC) ::::[[Darina Qromova]] məqaləsinə genişləndirsəm, Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:07, 14 avqust 2017 (UTC) :::::Məqalə indiki halında laboratoriyalıq deyil. Genişləndikdən sonra fikir bildirə bilərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:11, 14 avqust 2017 (UTC) ::::::Bəs, neçə bayt olsa Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:13, 14 avqust 2017 (UTC) :::::::Statuslu məqalənin həcmi 10 kb-dən qısa olmamalıdır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:15, 14 avqust 2017 (UTC) {{Sual}} salam hörmətli isdifadəçi nicat bəy nagizadeh samir adına məqalə yaratmağ isdəyirəm yalnız sizin tərəfinizdən spam alıb məqalə yarada bilmirəm bu hakkda kömey ede bilərsiz mənə zəhmət olmasa.. == Foto ilə bağlı sual == Salam Nicat bəy. Sizə bir sualım olacaq. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:24, 21 avqust 2017 (UTC) :Mən [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Barselona99/QRB bu səhifədə], Qarabağ FK məqaləsi üçün test aparıram. Sizdən bir mövzuda icazə almaq istəyirəm. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:25, 21 avqust 2017 (UTC) ::[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%84_(%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BB%D1%83%D0%B1) Bu səhifədə], görürsünüz nə qədər çoxlu foto var. Məndə, Qarabağ FK məqaləsi üçün foto yükləyə bilərəm? [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:27, 21 avqust 2017 (UTC) :::Oradakı şəkillərin, demək olar ki, hamısı commonsdandır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:44, 21 avqust 2017 (UTC) ::::Bilirəm. Amma, Qarabağın commonsda elədə yaxşı fotoları yoxdur. --[[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:45, 21 avqust 2017 (UTC) == Eldənizlər == Salam Nicat bəy. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Məqalə|Laboratoriyaya namizəd siyahısında]] əlavə etdiyim məqaləyə baxardız. Əvvəlcədən təşəkkürlər--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 18:01, 22 avqust 2017 (UTC) :{{y}} Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:09, 22 avqust 2017 (UTC) ==Salam xüsusi== Niyə məqalə Ṣiprage silmək bir neçə il sonra var? [[İstifadəçi:Baksuzli|Baksuzli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baksuzli|müzakirə]]) 13:28, 23 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#E0FFFF"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |Salam, hörmətli həmkar! '''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|bu səhifəsində]] keçirilən səsvermədə sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. ''' --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 13:56, 23 avqust 2017 (UTC) |} == Labaratoriyaya namizəd == Salam Nicat bəy. Sizcə [[Cənubi Asiya ölkələrinin siyahısı|bu siyahı]] labaratoriyalıqdır?--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 11:29, 30 avqust 2017 (UTC) :Salam. Məncə laboratoriyalıq məqalə deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:24, 30 avqust 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə--[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#E80000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:35, 6 sentyabr 2017 (UTC) == Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması == Salam həmkar, mən Seçilmiş məqalələr arasında təmizlik işi aparıram və aşağıda yazılan məqalələr SM-ın standartlarına cavab vermir. Ona görə də xahiş edirəm səsvermədə iştirak edəsiz. Siyahı aşağıda göstərilib * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/1 − 2 + 3 − 4 + · · ·]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Yeddi gözəl (balet)]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Alban xaç daşları]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Azıx mağarası]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Möminə Xatun türbəsi]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Coser ehramı]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Titanik]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Yaşar Nuri]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/İzotermik proses]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Pol Sezan]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Almaniya]] Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 07:27, 7 sentyabr 2017 (UTC) == Removing 'Divizia Națională 2017' == I'm sorry, but can you explain, why you deleted this article? What was wrong with it? [[İstifadəçi:5-hydroxytryptamine|5-hydroxytryptamine]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:5-hydroxytryptamine|müzakirə]]) 09:20, 10 sentyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 07:12, 1 oktyabr 2017 (UTC) |} :: Zəhmət olmasa [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Qeyri-f.C9.99al_idar.C9.99.C3.A7i_.7B.7B.C4.B0stifad.C9.99.C3.A7i.7COrartu.7D.7D-d.C9.99n_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_al.C4.B1nmas.C4.B1_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99 bu] səhifəyə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:20, 2 oktyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Azerifactory (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 21:10, 2 oktyabr 2017 (UTC) |} == Məsləhət == Salam, həmkar. Sizinlə bir məsələ barəsində məsləhətləşmək istəyirəm. Mən az öncə [[Ereksiya]] adlı məqalə yaratdım. [[Azərbaycanca Vikipediya]]da ən bəsit cinsəllik mövzularında belə məqalələr yoxdur. Məsələn 120 dil bölməsində '''[[:en:Sexual intercourse|mövcud]]''' olan cinsi əlaqə məqaləsi bizim vikidə yoxdur. Zaman əldə etdikcə bu mövzular barəsində məqalələr yaratmağa çalışacam. Sualım isə belədir; [[Ereksiya]] məqaləsinə foto əlavə etsəm məni buna görə bloklamazlar ? Zəhmət olmasa məqalənin türkçə, rusca və ingiliscə olan dil bölmələrinə baxın, hər birində mövcud fotolar var. --[[İstifadəçi:Külafrəngi|Külafrəngi]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Külafrəngi|müzakirə]]) 19:12, 20 oktyabr 2017 (UTC) :Salam. Xeyr bloklamazlar. Ələxsus da həmin şəkillərdən başqa vikilərdə istifadə olunubsa. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:49, 20 oktyabr 2017 (UTC) == Müzakirə səhifəsi olan ancaq özü olmayan film == Salamlar Nicat bəy fəaliyyətinizdə uğurlar. Bir zəhmət [[Müzakirə:Adam ol! (film, 2005)|bu müzakirə səhifəsinə]] baxardız. Yönləndirmək üçün filmin özünü vikipediyada axtardım lakin bu haqda heçnə tapmadım. Fikrimcə müzakirə səhifəsi də silinməlidir.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:14, 26 oktyabr 2017 (UTC) : {{u|Rufet Turkmen}} belə halla rastlaşdıqda həmin səhifəyə '''Sil''' şablonu yerləşdirin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 17:18, 26 oktyabr 2017 (UTC) :: Haqlısız [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]]. Yadımdan çıxıb bir anlıq.)))--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:23, 26 oktyabr 2017 (UTC) == Bloklama == Hörmətli {{u|Nicat49}}, təklif edirəm ki, {{u|Barselona99}} adlı istifadəçinin blokunu açasınız. Aktif istifadəçinin bir aylıq bloklanmasının doğru olmadığını düşünürəm. Ümid edirəm ki, blokunu açsanız yenidən eyni səhvlərə yol verməyəcək. Hörmətlə --[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#FF0000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 09:45, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. {{u|Barselona99}}-u mən özüm də əvvəllər blok etmişəm. Amma düşünürəm ki, onun blok müddətini yarıya qədər azaldasınız. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:13, 27 oktyabr 2017 (UTC) Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|Eldarado}} hər ikinizi salamlayıram. Bu istifadəçi eyni şeyə görə artıq 8-ci dəfə bloklanır. Onu da əlavə edim ki, təxminən 3 ay bundan əvvəl mən bu istifadəçini '''1 həfətlik''' bloklayaraq '''xəbərdarlıq etmişdim''' ki, eyni hal yenidən təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız. İstifadəçi xəbərdarlığa məhəl qoymayıb və bu səbəbdən daha uzunmüddətli bloklanıb. İndiki blok müddətinin dəyişilməsinə ehtiyac görmürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:49, 28 oktyabr 2017 (UTC) ::Salam {{u|Nicat49}}. 20 gün keçdi. 10 gün qalıb. Məndən bu gün də xahiş etdi. Bloku aç. Fikrimcə daha bəs edər. Bir daha etdiyi səhvləri təkrar etməz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 16:12, 9 noyabr 2017 (UTC) :::Salam [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz müəllim]]. Sırf sizin mənə ikinci dəfə müraciət etməyinizi nəzərə alıb bloku açıram. Lakin indidən sizində şahidliyinizdə {{u|Barselona99}}-a növbəti xəbərdarlığımı edirəm. Bənzər hallar təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:26, 9 noyabr 2017 (UTC) Sağolun Araz müəllim və Nicat bəy. Çalışacam, bundan sonra analoji səhvlərə yol verməyim. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 17:38, 9 noyabr 2017 (UTC) :::: Sözü gedən istifadəçinin blokunun açılması başdan-başa böyük bir səhv idi.. {{u|Eldarado}} və {{u|Araz Yaquboglu}} inanın ki, bəzi istifadəçilər, idarəçilərin yumuşaq ürəklərindən çox məharətlə faydalanmağı bacarırlar. Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 21:47, 9 noyabr 2017 (UTC) :Baskervill, '''qeyd etdiyiniz söz cümləni''', mənə deyirsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 07:52, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: Salam {{u|Baskervill}}, sözü gedən şəxsin sırf yaxşı məqalələr yaratdığı üçün daha bir şans verilməsini istədim lakin yenidən hansısa qayda pozuntusuna yol verərsə bu dəfə mən də qarışmayacağam. --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:03, 10 noyabr 2017 (UTC) ::Eldar bəy salam. Sizə bir sualım olacaq. Amma, səmimi cavab verin. '''Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər.''' cümləsinin mənası nədir? Tam anlamadım. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 08:14, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: {{u|Barselona99}} fikir verməyin. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 12:58, 10 noyabr 2017 (UTC) ::::Nicat alicənablığın üçün çox minnətdaram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:18, 10 noyabr 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Uzun cümlələrdən istifadə etməyəcəm. Yalnızca, Viкicəmiyyətdən üzr istəyirəm və müкafatla bağlı baş verən hər şeyə görə Sizdən üzr istəyirəm. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 12:37, 11 noyabr 2017 (UTC) == Redaktə müharibəsi! == Salamlar Nicat49. [["Vətən uğrunda" medalı|Bu məqalədə]] hansısa vandal müxtəlif IP-lərdən istifadə edərək, ''[[Vikipediya:Redaktə müharibəsi|redaktə müharibəsi]]'' aparır. Ona [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%22V%C9%99t%C9%99n_u%C4%9Frunda%22_medal%C4%B1&action=history məqalənin tarixçəsində] xəbərdarlıq etməyimə də məhəl qoymur və Azərbaycan - latın əlifbasında olmayan '''''к''''' hərfindən istifadə edir. Zəhmət olmasa bu məsələ ilə bağlı tədbir görərdiz.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 09:53, 1 dekabr 2017 (UTC) == Səhifənin silinməsi == Salam. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] səhifəsinin silinmə səbəbini izah edə bilərdiniz.--[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:22, 4 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Səbəbini silərkən qeyd etmişəm - Qaralama halında olan məqalə. Məqalə 1 cümlədən ibarət idi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:26, 4 dekabr 2017 (UTC) :: Hörmətli {{u|Nicat49}} [[Vikipediya:Səhifə silmə kriteriyaları|səhifə silmə kriteriyalarına]] görə qaralama halında olan məqalələr silinmədən əvvəl müzakirəyə çıxarılmalıdır. Xahiş edirəm məqaləni bərpa edərək müvafiq müzakirəni başladasınız. Hörmətlə [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:36, 4 dekabr 2017 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} məqalə yalnız - "Salmas'ın onmin illik Tarixi kitabı yazarı" cümləsindən ibarətdir. Yəni məqalə silmə kriteriyalarının həm qaralama vəziyyətində olan məqalə, həm də digər dildə yazılmış məqalə kriteyasına görə silinib. Lakin məqaləni az da olsa, genişləndirəcəyinizə və dilimizə tam uyğunlaşdıracağınıza söz versəz böyük məmnuniyyətlə bərpa edərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:30, 4 dekabr 2017 (UTC) :::: Hörmətli {{u|Nicat49}} məqalə bir cümlədən ibarət ola bilər buna görə onu müzakirəsiz silə bilməzsiniz. Əgər söhbət azərbaycan dilinin tələbələrinə cavab verməməkdən gedirsə yuxarıda yazığınız cümləyə əsasən demək olar ki, burada sadəcə bir şəkliçi düzəldilsə bu problem də aradan qalxar. Məqalə hal-hazırda fransız dilli vikipediyada da mövcuddur. İndi təkrar xahiş edirəm məqaləni bərpa edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 08:12, 5 dekabr 2017 (UTC) ::::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} fransız dilli vikidəki məqalə maşın tərcüməsi ilə yaradılmış 6 sözdən ibarət deyil. Elə olsaydı məqaləni orada elə yarandığı gündəcə silərdilər. Əgər bizim vikidə həmin məqalənin olmasını istəyirsinizsə özünüz məqaləni daha yaxşı formada yenidən yarada bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:28, 6 dekabr 2017 (UTC) == Şəkil == Salam. Sabahınız xeyir. Sildiyiniz faylları Commonsda tapa bilmədim. Linkini ata bilərsiz? [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Lup_Pindor| bu],[https://az.m.wikipedia.org/wiki/Karlos_Sarate| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Memfis_Qrizzlis| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Ceyms_Harden| bu] səhifələr. -- [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 10 dekabr, 2017 (UTC) : Salam. O şəkillərin hamısı müəllif hüquqları ilə qorunur. Sizə məsləhətim budur ki, şəkil məsələsindən daha çox yaratdığınız məqalələrin mətninə fikir verəsiniz. Yaratdığız məqalələrin demək olar hamısı maşın tərcüməsilə edilib. Yaratdığınız məqalələri oxuduqda yumşaq desək heçnə başa düşmək olmur. Yaratdığınız bu iki son məqaləyə baxmaq kifayət edir - [[Con Bravo (cizgi film, 1997)]], [[Dallas Maveriks]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:08, 10 dekabr 2017 (UTC) : Daha diqqətli olacam. Təşəkkür edirəm! [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) == Xahiş == Hörmətli Vikipediyaçı, Sizin tərəfinizdən Mikayılov Ağababa Cəbrayıl oğlunun məqaləsinin adı dəyişdirilərək, Cəbrayıl Mikayılov qeyd edilib. Səbəbini bilmək olarmı? Çünki Cəbrayıl Mikayılov onun atasının adıdır, öz adı Mikayılov Ağababadır. Yenidən düzgün varianta dəyişdirmək mümkündürmü? == Xahiş == Zəhmət olmazsa "Ceyms Uebb teleskopu" adlı məqaləni "Ceyms Vebb teleskopu" adı ilə dəyişdirin çünki "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir [[İstifadəçi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|müzakirə]]) 07:08, 19 dekabr 2017 (UTC) :Salam. "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir fikirinizi anlamadım. Bu teleskop 1961-ci il fevralın 14-dən 1968-ci il oktyabrın 7-nədək "NASA" rəhbəri olmuş Ceyms Uebbin şərəfinə adlandırılıb. İngiliscə "Webb" soyadı bizim dilə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur "Vebb" kimi yox.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:23, 19 dekabr 2017 (UTC) ::o ruscadan olar İngiliscədən yox :::Hörmətli {{u|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası}} yaxşı olar ki, nəsə yazmamışdan qabaq az da olsa araşdırma aparasınız. "Webb" soyadı həm bizim dilə, həm də rus dilinə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur. Mənə inanmırsınızsa buradan baxa bilərsiniz - [https://azertag.az/xeber/Alimler_yasayis_uchun_yararli_ola_bilen_ekzoplanetler_askarlayiblar-1037812 azertag.az], [https://news.milli.az/interest/430770.html milli.az].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:51, 20 dekabr 2017 (UTC) == IP-lərin bloklanması == Salam. IP-ləri bloklayarkən heç vaxt qeyri-müəyyən müddət seçməyin. Çünki eyni IP-dən çox sayda istifadəçi istifadə edə bilər. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 06:09, 26 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:15, 26 dekabr 2017 (UTC) == Təbrik == Salam. Sizi qarşıdan gələn "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm. --►[[İstifadəçi:AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 29 dekabr, 2017 (UTC) :Salam. Minnətdaram. Məndə sizi "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:32, 29 dekabr 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:43, 12 noyabr 2018 (UTC) ==Səsvermə== Salam dəyərli həmkar sizi [[Fəyyaz Fərəcov |Bu məqalədə]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Masalli qasimli|Masalli qasimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Masalli qasimli|müzakirə]]) 17:20, 2 yanvar 2018 (UTC) == "İstifadəçi:Nargizava Gagali"lin bloklanması == Salam. Bu istifadəçini "Səhifəyə mənasız və yararsız əlavələrə görə" bloklamısınız. Amma onun fəaliyyətində dediklərinizə rast gəlmədim. Siz onu bloklamaq əvəzinə ondan sadəcə mənbə tələb edə bilərdiniz ki, bunun üçün də "mənbəsiz" şablonunu onun əlavə etdiyi hissələrə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C4%9Fsu_rayonu&type=revision&diff=4187251&oldid=4187250 belə] yerləşdirməyiniz kifayət edərdi. Xahiş edirəm ki, gələcək fəaliyyətinizdə bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman daha diqqətli olun. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 05:23, 5 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:10, 5 yanvar 2018 (UTC) == KM silinmə == Salam. Bu [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1&diff=4187028&oldid=4186996 başlığı] silmənizin səbəbi nədir?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 13:31, 14 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Bu başlığı dəfələrlə blok olunan və yekunda [[Vikipediya:İdarəçi müzakirəsi#Barselona99-un qeyri-müəyyən vaxta və ya uzun müddətə bloklanması|buradakı müzakirə əsasında]] blok olunmuş istifadəçi yazıb. Bu istifadəçi bu "xahiş"i kənd meydanına yazmamışdan qabaq demək olar bütün idarəçilərin ms-nə də yazıb. Bu istifadəçinin bənzər "xahiş"ləri artıq spam halını alıb. Bundan əlavə fəailiyyəti məhdudlaşdırılmış və blokda olan istifadəçilərin kənd meydanında yazdıqlarının silinməsi birinci hal deyil '''([https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya%3AK%C9%99nd_meydan%C4%B1&type=revision&diff=4072912&oldid=4072911| buradan bax])'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:56, 14 yanvar 2018 (UTC) == Məlumat == Salam cənab Baskervill. İstifadəçi Barselona99-un blokunu bərpa etdim. Qeyd edim ki, istifadəçinin azı 5 dəfə kukla hesab istifadə etməsinə görə qeyri-müəyyən yox, müəyyən müddətə blok olunması artıq istifadəçiyə edilmiş güzəştdi. Bir neçə ay bundan öncə idarəçilər istifadəçinin qeyri-müəyyən yox, 6 ay müddətinə bloklanmasını məsləhət bildilər. Və mən elə də etdim. Lakin işin tragikomik tərəfi budur ki, istifadəçi kukla hesaba görə bloklanmasından 1 ay keçmiş '''daha 2 kukla hesab''' yaratdı. Azı 5 kukla hesabı açan, yəni səhvindən nəticə çıxara bilməyən istifadəçinin blokunun vaxtından bir xeyli tez açılmasını düzgün hesab etmirəm. Belə hərəkətin vikiqaydalara da hörmətsizlik olduğunu düşünürəm. Normalda əksər vikilərdə istifadəçini artıq 2-ci kukla hesaba görə qeyri-müəyyən müddətə blok edirlər. Bizdə isə istifadəçi "maşallah" 5 hesab yaradıb. Belə bir istifadəçinin bloklanmasının üstündən cəmi 2 ay keçmiş blokunun açılması yanlış addım olar. P.S Mənim blokladığım istifadəçilərin blokunu açmamışdan öncə məni ya viki, ya da sosial şəbəkə üzərindən məlumatlandırsaz minnətdar olaram. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:34, 27 yanvar 2018 (UTC) : Cənab {{u|Nicat49}}, sizin bütün yazdıqlarınızı başa düşdüm. İstifadəçinin bloklanmasını sizin xəbəriniz olmadan açdığım üçün üzürlü hesab edin. Sizə qarşı hörmətsizlik etmək kimi bir niyyətim olmayıb. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:44, 27 yanvar 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 13:42, 30 yanvar 2018 (UTC) == Kulinariya ayı, Plan və Şi barədə == Salam. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. Amma mənə aydın olmayan bir nüans var, ona aydınlıq gətirməyinizi xahiş edirəm. Mən məqaləni (Şi şorbası) öz qərarıma görə deyil, "Kulinariya ayı və Plan"a müvafiq olaraq adlandırmışdım. Məqalənin adı Sizin tərəfinizdən dəyişdirildikdən sonra belə alınır ki, "Plan" üzrə "Şi şorbası" məqaləsi hələ də öz həllini gözləyir. Bəlkə mənim kimi bir başqası da həmin mövzu ilə məşğul olmaq istədi? Belə alınır ki, ikimizdən birinin zəhməti hədər gedəcək. Əgər rus variantı üzrə tərtib etdiyim məqaləni "Şi" adı ilə qəbul etmək mümkündürsə, bəlkə "Kulinariya ayı və Plan"da da məqalələrin adında dəyişiklik olmalıdır? Əlavə olaraq bir xahişim də var. Bu xörəyin adı orijinalda "Ши" (''şı'' ) kimi deyil, məhz "Щи" (''şşi'' ) kimi tələffüz olunur. Azərbaycan dili bütün səsləri orijinala müvafiq tələffüz etməyə qadir bir dildir. Bəlkə biz də bu xörəyi məhz əsl deyiliş qaydasına yaxın - ''şşi'' adlandıraq? {{imzasız|Lamia gasimzadeh}} :Mövzulu ayda lazımi dəyişiklik edəcəm. Əgər yaratdığınız yemək adında artıq azvikidə başqa məqalə varsa o zaman qarşısına mötərizə daxilində şorba, sup və s yaza bilərsiz. Hazırda azvikidə "Şi" adlı məqalə olmadığından belə adlandırmaya ehtiyac yoxdur. Burada əsas orforqafiyadır ona görə necə tələffüz olunması yox, necə yazılması əsas götürülür. Ona qalsa "Борщ" "Borş"uda "Borşş" yazaq ?) [http://www.sehiyye.gov.az/files/pdf/qida_mehsullari_tehlukesizlik.pdf Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi də yeməyin adını məhs "Şi" kimi verib (səh 65)].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:58, 11 fevral 2018 (UTC) == Brijitt Bardo == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. Əvvəlcə məqaləyə nəzər saldığınız üçün təşəkkür eləyirəm. Məqalənin adını əvvəlki halına qaytarmısınız. Demək istəyirəm ki, məqalənin adını ensiklopediyadan götürmüşəm, həmçinin məqalənin adını rus və ingilis dilindən tərcümə eləyəndə mən yazdığım kimi tərcümə olunur. Mənim zənnimcə, yazdığım variant daha düzgündür. :Salam. Vikipediyada məqalə adları heç də həmişə dil normalarına uyğun yox, bəzi hallarda ümumqəbulolunmuş, yazılı mənbələrdə oturuşmuş formaya uyğun yazılır. Azərbaycanda heç kim bu şəxsi '''Brijitt''' adı ilə tanımır. '''Az''' domenində [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=jTWLWrbdJ4uRkwWYpYWABA&q=%22Brijitt%22+site%3A*.az&oq=%22Brijitt%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...1381.1503.0.1826.2.2.0.0.0.0.116.116.0j1.1.0....0...1c.1.64.psy-ab..1.0.0....0.u0JE1CbOd1Y bu adla axtarış zamanı siz dediyiniz ensiklopediyadan başqa heçnə tapılmır]. Lakin eyni axtarışı '''Bricit''' adı ilə etdikdə [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=lTeLWsXUE4SWsAexn4awCQ&q=%22Bricit%22+site%3A*.az&oq=%22Bricit%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...72702.73550.0.73729.6.6.0.0.0.0.126.491.0j4.4.0....0...1c.1.64.psy-ab..2.0.0....0.xUG5HoFCwfU 8150 nəticə çıxır.] Mən şəxsin adının Brijitt yox, Bricit yazılmasını daha düzgün hesab edirəm. Hörmətli idarəçilər {{u|Babək Akifoğlu}} və {{u|Wertuose}} bu məsələ ilə bağlı sizin də fikrinizi bilmək istərdim.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:54, 19 fevral 2018 (UTC) ::Fransız dilindən transliterasiya zamanı ən doğru, ən düzgün yazılış variantı '''Brijit Bardo'''nu hesab edirəm. Və ensiklopediyada bu formada yazılsaydı, mən qətiyyətlə bu variantın üzərində dayanacaqdım. Lakin gördüyümüz kimi təəssüfedici faktdır ki, "dəyərli" alimlərimiz ensiklopediya kimi ciddi nəşrdə hər zaman olduğu kimi tələsikliyə yol verərək tamam başqa - uyğunsuz bir yazılış variantı (''Brijitt Bardo'') təklif ediblər. Bunu Azərbaycan Milli Ensiklopediyasında rast gəlinən növbəti qüsurlardan biri saymaq olar. Hazırkı vəziyyətdə aktrisanın adı dilimizdə '''Bricit Bardo''' kimi qəbul edildiyinə və bu formada bugünədək işləndiyinə görə, bu variantın saxlanılmasının tərəfdarıyam. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 22:07, 19 fevral 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cross-Pattee-alternate3.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qırmızı Baron mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada peşəkar və ədalətli idarəçi töhfələrinizə görə. Fəaliyyətinizi təqdirəlayiq hesab edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 06:49, 24 fevral 2018 (UTC) |} :Təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 13:10, 25 fevral 2018 (UTC) == Əlaqə == Salam. Facebookunuza baxardız.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 15:08, 26 fevral 2018 (UTC) :Mənə facebook-a heçnə gəlməyib. Sözünüzü ya bura, ya da ''nicat49@mail.ru'' ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:09, 26 fevral 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} Nicat Nabiyev adlı hesabınıza yazmışam. Adım Anar Aze.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 17:29, 28 fevral 2018 (UTC) :Ən yaxşısı yuxarıda qeyd etdiyim email ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:04, 28 fevral 2018 (UTC) Yazdım. {{U|Nicat49}}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:14, 1 mart 2018 (UTC) == Kiçik qayda pozuntusu == Salam Hörmətli {{u|Nicat49}}, 8 fevral, 2018-ci ildə qüvvəyə minən '''[[Vikipediya:Səsvermə|səsvermə]]''' qaydalarına əsasən, <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Zəhmət olmasa tərəfinizdən yekunlaşdırılan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]]nın yekunlaşdırılmasını yenidən aparasınız. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:30, 5 mart 2018 (UTC) :Salam {{u|Eldarado}}. Düzü son vaxtlar başım qarışıq olduğuna görə səsvermədən falan xəbərim yoxdur. Siz özünüz də gözəl bilirsiniz ki, səsvermənin ikinci mərhələsində passivlik müşahidə olunur. İdarəçi olduqdan sonra lehinə 3-5 səs alan onlarla səsvermə yekunlaşdırmısız. Mən yeni azı 10 səs qaydasının azvikiyə uyğun olmadığını düşünürəm. Görünür qaydalarda yenidən dəyişiklik etmək lazım olacaq. Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?) Cənab {{u|Baskervill}} sizin də fikrinizi bilmək maraqlı olar. Görünür sizin də mənim kimi yeni qaydalardan xəbəriniz yoxdur və fevralın 10-da lehinə cəmi 4 səs alan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı|Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı]] məqaləsini yekunlaşdırmısız.) Bütün idarəçilərdən azviki üçün çox vacib olan bu məsələ ilə bağlı öz fikilərini bildirmələrini xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]], [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]], [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]], [[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]], [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]], [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]],[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], [[İstifadəçi:Sultan11|Sultan11]], [[İstifadəçi:Vusal1981|Vusal1981]], [[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]], [[İstifadəçi:White Demon|White Demon]]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:26, 5 mart 2018 (UTC) :: İlk olaraq qeyd edim ki, әgәr qayda qüvvәdәdirsә hamımız buna әmәl etmәliyik. Azvikinin son zamanlardakı inkişafını vә aktif istifadәçi sayının artmasını nәzәrә alsaq düşünürәm ki, 10 sәs şәrti tam uyğundu. Qaydanın qәbulundan buyana status alan mәqalәlәrә baxsanız görәrsiniz ki, hamısı kifayәt qәdәr sәs toplayıb. 2-3 sәslә status alıb ana sәhifәyә mәqalә çıxarmaq zәnnimcә doğru deyil. Hazırda sözügedәn siyahı yaxşı tәrtib olunsaydı yәqin ki, sәs verәnlәrin dә sayı çox olardı. Tәbii ki, qaydalarla razı olmayanlar varsa yenidәn müzakirәyә çıxararıq vә yenidәn dәyişikliklәr barәdә müzakirәlәr apararıq, lakin indiki halda qәbul olunmuş qaydalara riayәt etmәyә hamımız borcluyuq. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 22:23, 5 mart 2018 (UTC) :Mən bu qayda ilə razı deyləm. Arada istifadəçilər çox aktiv olsalar da, arada çox passiv də ola bilirlər. --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 12:08, 6 mart 2018 (UTC) Müzakirəyə qarışdığım üçün bağışlayın. Amma {{u|Nicat49}}-un fikirləri ilə razıyam. <u>"Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?)"</u>--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:34, 6 mart 2018 (UTC) ::{{u|Nicat49}} həmfikirəm. 2-ci səsvermədə aktivlik çox zəif olur. Amma gərək istifadəçilərə mesaj göndərilə ki gəl məqalənin status alması üçün səsvermədə iştirak et. Başqa yol görmürəm. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:51, 6 mart 2018 (UTC) :::Biz istəsək də, istəməsək də hər şeyi AzVikinin hazırkı mövcud şərtlərinə uyğunlaşdırmalıyıq. Bugünədək mənim yadıma gəlmir ki, ikinci səsvermə mərhələsində 10-a yaxın istifadəçi iştirak etsin. Hətta bəzən bu say 5 istifadəçiyə belə güclə çatır. Əgər bu mərhələdə iki həftədən də artıq davam edən bir müddətdə məqaləyə 3-4 səs verilirsə, o zaman bu məsələ hansı əsasla müzakirəyə çıxarıla bilər? İkinci mərhələnin AzVikidə az qala formal xarakter səviyyəsinə endiyi bir vaxtda bu qərarı mənasız və lazımsız hesab edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 15:38, 6 mart 2018 (UTC) :::: Hörmәtli vә dәyәrli hәmkarlarım, qayda müzakirә vә sәsvermәyә çıxarılan zaman sәsverәnlәrin böyük bir qismi lehinә sәs vermişdi. Tamam әgәr razı deyilsinizsә bәzi bәndlәrin dәyişdirilmәsi ilә bağlı müzakirә vә sәsvermә keçirәk. Sözümün canı isә odur ki, bir neçә hәftә әvvәl qüvvәyә minmiş qaydalara әmәl edәk. Әgәr hal hazırda qayda qüvvәdәdirsә buna әmәl etmәliyik. Әmәl etmiyәcәyiksә daha qaydaları hazırlamaq üçün әziyyәt çәkmәyәk. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 15:57, 6 mart 2018 (UTC) :::::Cənab {{u|Eldarado}} bəndlərin dəyişdirilməsinə ehtiyac yoxdur. İndiki vəziyyətdə belə yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Göründüyü kimi burada konkret ikinci mərhələdə 10 istifadəçi səs verməlidir deyə bir cümlə yoxdur. Məsələn [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]] birinci mərhələdə 10, ikinci mərhələdə isə 5 lehinə səs alıb (əlehinə 0 səs olmaqla). Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:06, 6 mart 2018 (UTC) :::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, İki mərhələli keçirilən səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub, yəni tutarlı səbəblə qarşı çıxanlar olmasa 3-5 səslə belə ''Seçilmiş'' və ya ''Yaxşı'' məqalə namizədi kimi səsverməyə çıxarıla bilər. Qaydalarda da əsas səsvermə olan ikinci mərhələnin nəzərdə tutulduğu aydın şəkildə anlaşılır. Birdə qeyd etmisiz ki, <u>Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar.</u> 10 səs təklifini mən etməmişəm ki, mənim fikrim olsun. Mən sadəcə qaydalara əməl olunmasını istəyirəm, çünki hazırda qaydaların tərtib olunması və qüvvəyə minməsi üçün bəzi işlər görürəm və bu kimi hallar məni həvəsdən salır. Müzakirəni daha da uzatmağın bir anlamı yoxdu məncə, əgər qaydalara əməl olunmayacaqsa mən qaydaların tərtibindəki fəaliyyətimi dayandıracam. Təşəkkür edirəm və sizə fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:52, 7 mart 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli {{u|Eldarado}} ''səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub'' fikrinizlə razı deyiləm. Əgər siz deyən kimi olsaydı ancaq şərh yazmaq olardı, oradakı səsvermə bəs nə üçündür ? Bu səsləri niyə görməməzlikdən gəlməliyik ? İstifadəçi səs veribsə bu səsi hədər etmək olmaz. İkinci mərhələdə hər şeyi sıfırdan başlamaq mənasızdı. Ələxsusda aktiv səsverən istifadəçilər onsuzda yoxdursa. Ümumiyyətlə mən indi fikir verirəm ki, siz dediyiniz yeni qaydada danışdığımız bənd üzrə heç bir dəyişiklik baş verməyib, qayda necə idisə o cür də qalıb. Bu qayda ilə bağlı illər ərzində nəsə ciddi problem olmayıbsa, bundan sonra da olacağını düşünmürəm. Hörmətlə--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:20, 8 mart 2018 (UTC) :::::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, Oradakı səsvermə məqalənin seçilmiş yoxsa yaxşı məqaləyə namizədlik göstərilməsini ayırd etmək üçündür, axı bunu siz də bilirsiz. Hər iki səsvermədə səsverənlər demək olar ki, eyni istifadəçilərdi. Onların cəmini necə hesablayırsız bəs? Dediyiniz sadəcə vəziyyətdən çıxmaq üçün istifadə etdiyiniz şəxsi fikirdi. Sonda isə qeyd etmisiz ki, bu günə qədər heç bir problem çıxmayıb. Çünki buna qədər qayda qaralama halında idi və qüvvədə deyildi, qüvvədə olmayan qaydalara isə əməl olunması vacib deyil. Vikicəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş qaydalara ilk olaraq biz idarəçilər əməl edərək hər kəsə nümunə olmalıyıq. Görünür siz bu fikirdə deyilsiz. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 16:24, 14 mart 2018 (UTC) ::::::::: Cənab {{u|Eldarado}} yuxarıda yazdığımı yenidən qeyd edirəm, bu bənddə konkret yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Özünüz də qeyd edirsiniz ki, birinci mərhələdə '''səsvermə''' keçirilir. Bəs bənddə ''"Yalnız ikinci mərhələdəki səslər nəzərə alınır"'' və ya buna bənzər nəsə dəqiqləşdirmə varmı ? Mən bilən yoxdu. Ona görə heç bir qayda pozuntusundan söhbət belə gedə bilməz. Lütfən ittihamlarınızda diqqətli olun. Sizin mübahisəsini apardığınız məsələ azvikiyə uyğun və həqiqətən yararlı bir şey olsaydı mən bu məsələni bu qədər uzatmazdım. Müzakirəyə azvikinin bütün idarəçilərini də taq etmişəm. Sizdən fərqli olaraq idarçilərdən heç biri niyəsə məni qaydaları pozmaqda ittiham eləmir. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:28, 15 mart 2018 (UTC) == Blok == Salam. [[Xüsusi:Contributions/91.191.198.72|Bu]] istifadəçini bloklamağınızı xahiş edirəm. Müzakirə səhifəmə söyüş yazır.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 14:44, 30 mart 2018 (UTC) == Sual == Salam sizə bir sualım var. Hal-hazırda azərbaycanca vikixəbərin açılması barədə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/az/Ana_S%C9%99hif%C9%99 inkubatordakı] vikixəbərdə işləyirəm. Vikixəbərin az.wikinews.org saytında açılması barədə oradakı idarəçilərdən birinə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/User_talk:StevenJ81#Question_2 müraciət] etdim. Mənə azvikixəbərdə işləyəcək ən az 3 redaktorun olmasının vacib olduğunu dedi. Yəni açılması üçün. Siz redaktor ola bilərsiniz? Heç olmasa açılana qədər.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 15:19, 3 aprel 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:00, 3 aprel 2018 (UTC) == Təşəkkür == Salam. Məqalələrimdə etdiyiniz dəyişiklərə və köməyə görə sizə dərin təşəkkür edirəm. Allah razı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 16:06, 4 aprel 2018 (UTC) == İstifadəçinin bloklanması == Salam. Xahiş edirəm {{u|Folklorçu}} adlı istifadəçinin bloklanma səbəbini izah edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:08, 6 aprel 2018 (UTC) : Ümumiyyətlə siz bir çox istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız. Bu qaydalar ziddir. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:21, 6 aprel 2018 (UTC) ::Salam. Qeyd etdiyiniz istifadəçi kütləvi surətdə copy-paste üslubunda qeyri-ensiklopledik məqalələr yaratdığına görə tərəfimdən 48 saatlıq blolanıb.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:39, 6 aprel 2018 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Nicat49}} qeyri-ensiklopedik olduğuna necə və kim qərar verdi? --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:45, 6 aprel 2018 (UTC) :::: İdarəçi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::: Hansı qaydaya əsasən? Xahiş edirəm o qaydanın keçidini verin. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:50, 6 aprel 2018 (UTC) :::::: Birincisi yuxarıda qeyd etmisiniz ki, ''"istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız"'', diqqətli olsaydınız görərdiniz ki, istifadəçinin bloklanma səbəbini yazmışam - ''Səhifəyə mənasız və '''yararsız''' əlavələrə görə''. Bloklanma səbəbini daha konkret yuxarıda qeyd etdim. Bu istifadəçinin fəailiyyətinə baxsanız görərsiniz ki, istifadəçi kütləvi surətdə müxtəlif saytlardan müəlliflik hüququnu pozaraq ''(məqaləyə heç bir istinad və mənbə əlavə etmədən)'' köçür-yapışdır prinsipi ilə əsasən qeyri-ensiklopedik məqalələr yaratmaqla məşğuldu. Siz ki müəlliflik hüququ məsələsində həssas istifadəçi idiniz bəs nə oldu? Bu günə qədər idarəçi həmkarlarım tərəfindən fəailiyyətimlə bağlı nəsə ciddi irad almamışam, sizin isə konstruktiv istifadəçi olmadığınızı əksər idarəçilər bilir. Ona görə yaxşı olar enerjinizi və vaxtınızı daha faydalı işlərə sərf edəsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli idarəçi bəli mən müəlliflik hüququ ilə bağlı yenə də eyni fikirdəyəm. Xahiş edirəm belə olan halda keçid verin biz də düzgün başa düşək. Qeyd edim ki bu tip məqalələr yenə də var. Sizdən xahiş etsəm onların silinməsini də təmin edə bilərsinizmi? Qeyd edim ki, mən fikrim kiməsə irad tutmaq yox, Vikiqaydalara əməl olunduğundan əmin olmaqdır. Faydalı iş məsələsinə gəldikdə isə hal-hazırda ABŞ məqaləsi üzərində işləyirəm və sizə də işlərinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 21:54, 6 aprel 2018 (UTC) :::::::: Lütfən həmin məqalələrə "sil" şablonu əlavə edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:07, 6 aprel 2018 (UTC) == İzah == Salam. Üzərində işlədiyim [[Mona Liza]] məqaləsində Texnika bölməsində olan şəkili niyə silmisiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 15:20, 10 aprel 2018 (UTC) :Salam. Səbəbi qeyd etmişəm - müəllif hüququ pozuntusu.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 10 aprel 2018 (UTC) : Internetimdə və kompüterdə yaranmış problem Laboratoriyadakı işlərin yarımçıq qalmasına gətirib çıxarsa da sizlər yarımçıq işləri yekunlaşdırdız. Hər ikinizə təşəkkür edirəm. {{u|Anar Məmmədov}} və Nicat49.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|Rufet Turkmen]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen|müzakirə]]) 15:48, 12 aprel 2018 (UTC) Mən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 15:56, 12 aprel 2018 (UTC) == [[Svetlana Aleksiyeviç]] == Hi, Nicat! Why did you [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Svetlana_Aleksiyevi%C3%A7&diff=4261325&oldid=4261310 revert] my edit?--[[İstifadəçi:Jarash|Jarash]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Jarash|müzakirə]]) 18:21, 18 aprel 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:15, 22 aprel 2018 (UTC) == Silinmə == Salam həmkar. [https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Silin%C9%99c%C9%99k_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r Buranın] təmizlənməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 13:55, 7 may 2018 (UTC) == Birgə iş == Salam {{u|Nicat49}}. [https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Arda_Turan Arda Turan məqaləsi türk vikisində seçilmiş məqalə statusu alıb]. Ətraflı yazılmış məqalədi, həcmi [https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arda_Turan&action=info 208.610 baytdır]. Mənimlə bu məqaləni birgə işləməyə nə deyirsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:25, 9 may 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:47, 9 may 2018 (UTC) {{u|Nicat49}} vaxtınızın olmamasını nəzərə alıb sizə çox yüklətməyəcəm. 2 bölmə etsəz bəsdi. Birdə mənə vizualizasiya və naviqasiya şablonları barədə yardım etsəz çox sevinərəm. Mənə sizin kimi peşəkar biri lazımdır.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:00, 9 may 2018 (UTC) == KM == Salam. [[VP:KM]]-da bəzi bölmələrin arxivləşdirilməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 19:10, 9 may 2018 (UTC) [[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı|bu siyahının]] səs verməsi bitib. Nəzər yetirsəz yaxçı olar.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:13, 9 may 2018 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' burada — '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 11 may 2018 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Pirates of the Caribbean Armada of the Damned.png|220x220px]] |bgcolor=black|<big><center>'''[[Pirates of the Carribean Armada of the Damned|<font color=white>Pirates of the Carribean Armada of the Damned</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Armada of the Damned]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Pirates of the Caribbean: Armada of the Damned|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 19:53, 13 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi [[Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]] məqaləsinin '''yaxşı və ya seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 14:01, 16 may 2018 (UTC) == Məqalə == Salam. Hüseyn Samiroğlu adlı istifadəçi (əvvəlki adı: Hüseyn Tənha) qeyri-ensiklopedik, mənbəsiz məqalələr yaradır. Xahiş edirəm tədbir görəsiz. Məsələn [[Pul (mahnı)|Pul]].--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:55, 16 may 2018 (UTC) :{{y}} Bloklandı.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:11, 16 may 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:40, 17 may 2018 (UTC) Dünənki lehinə səsiniz üçün təşəkkür {{smaylik}}. Yəqin ki, siyahını bəyəndiniz. [[Vikipediya:Laboratoriya/Super Liqa bombardirlərinin siyahısı]] burda da iştirak edə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:59, 18 may 2018 (UTC) == Silinmiş məqalə == Salam. Ruslan Alishan məqaləsinin niyə silindiyini bilmək istəyirəm. Hansı səhf var idi ? vardısa duzəldib necə bərpa edə bilərik? --[[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 06:17, 20 may 2018 (UTC) :Vikipediyada qeyri-ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr yaratmaq olmaz. Şəxsin "Səs" və buna bənzər müsabiqələrdə iştirak etməsi onu ensiklopedik etmir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:55, 20 may 2018 (UTC) Hardasa razıyam sizle ama məncə sizin ifaçını tanimamaginiz onun ensiklopedik olmaması demək deyil. Orda geniş məlumat var idi fəaliyyəti və beynəlxalq səviyyədə Azərbaycani təmsil etməsi. Ölkənin ən çalışqan gencinin sırf gənc olduğu üçün ensiklopedik deyil hesab edilemsi məncə doğru deyil. SNQ dövlətləri arasında Delfic oyunlarindan tutmuş digər beynəlxalq uğurları var. Xahiş edirəm ətraflı araşdırın və çox şad olardıq ki düzgün formada məqaləni bərpa edəsiniz. [[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 17:35, 20 may 2018 (UTC) == [[Şahmar Ələkbərov]] == Salam. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin "''Filmoqrafiya"'' bölməsinə bütün filmlərini əlavə edərək; məqaləni laboratoriyaya təqdim edəcəm. Çünki azvikidə həcmi kiçik lakin status almış məqalələr var. Məsələn: [[Allahverdi Bağırov]] məqalənin həcmi 28 min baytdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin həcmi [[Allahverdi Bağırov]] məqaləsindən daha çoxdur. Naviqasiya şablonuda yaradacam. Məqalə ilə bağlı iradınız var? Fikirlərinizə hörmətlə yanaşıram və çalışdığım qədəri ilə yerinə yetirəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 20:00, 26 may 2018 (UTC) : Salam. Məqalənin statuslu olması üçün 10 kb-dan qısa olmaması kifayətdir. Lakin bu o demək deyil ki, həcmi 10 kb-dan çox olan məqalə mütləq status almalıdır. Əsas şərt məqalənin əhatəli və Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına uyğun olmasıdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin bu şərtlərə uyğun gəldiyini düşünmürəm. Siz bu məqalə ilə bağlı ən yaxşısı {{u|Babək Akifoğlu}}ya müraciət edin. O, sizə daha çox yardımçı ola bilər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:50, 26 may 2018 (UTC) ::Salam. Adımın tag edildiyini nəzərə alaraq, fikir bildirmək istəyirəm. Məqaləyə baxmaq imkanım hələlik məhdud olduğundan kiçik bir hissəyə nəzər saldım. Aktyorun fotosuna aid heç bir şəkil etiketi, mənbə və tarix göstərilməyib. Preambulada ''Azərbaycanın xalq və əməkdar artisti'' sözü işlənilib. Bu yanlış ifadəetmədir. Əgər sənətkar mövcud fəxri addan daha yüksək bir fəxri ad alıbsa, ona rəsmi müraciət forması ikinci adla olur. Bu vəziyyət sənətkarın həyatda olmasından və vəfat etməsindən asılı olmayaraq, dəyişməz qalır. İstisna hal da mövcuddur. Əgər hər hansı bir sənətkarın mükafatlarının tarixi sənəd kimi sadalaması baş verirsə, bu ayrıca bir abzas olaraq, yaxud mükafatlar bölməsində xüsusi qeyd edilə bilər. Preambulada yol verilmiş daha bir səhv ''film səsləndirən'', ''mətn oxuyan'' kimi düzgün olmayan ifadələrin işlənməsidir. Ardınca yazılan ''Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri'' ifadəsi də ondan əvvəl qeyd edilən konkretləşdirmələrin fonunda olduqca ümumi məzmun daşıyır və bu halda ona ehtiyac yoxdur. Xalq artisti fəxri adının verildiyi tarix ondan əvvəlki fəxri addan fərqli olaraq göstərilməyib. İlk baxışdan hələlik məqalənin preambulasında gördüyüm bu qədər çatışmazlıq ötəri gördüklərimdir. Məqalə mütləq idarəçilər tərəfindən nəzərdən keçirilməlidir. Məqalə üzərində işləyən istifadəçilərə uğurlar diləyirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 23:17, 26 may 2018 (UTC) {{U|Babək Akifoğlu}} Sizə də salam. Preambulada xalq və əməkdar artisti qeyd edib istinad əlavə etmişəm. Amma aktyorun neçənci ildə xalq artisti fəxri adı alması haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Əgər sizdə varsa mənə göndərin zəhmət olmasa. Dediyiniz "film səsləndirən", "mətn oxuyan" kimi ifadələrin işlənməsinə gəldikdə Şahmar Ələkbərovun film səsləndirən və mətn oxuyan kimi fəaliyyəti olub. {{U|Nicat49}} Məqalənin mövzunu tam əhatə etməməsinə gəldikdə, bəzi adamlar haqqında heç müəlliflər, yazıçılar az bilir, o ki, qaldı istifadəçilərə. Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri olan [[Şahmar Ələkbərov]]un status alması üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Çətinliklərim olsa sizə və ya digər idarəçilərə müraciət edəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:57, 27 may 2018 (UTC) == Silinməli olan məqalələr == :Salam {{u|Nicat49}}, [https://az.wikipedia.org/w/index.php?limit=50&title=X%C3%BCsusi%3AF%C9%99aliyy%C9%99tl%C9%99r&contribs=user&target=Ferid+West&namespace=&tagfilter=&start=&end= Ferid West adlı istifadəçi tərəfindən yaradılmış son məqalələri] silə bilərsiz? Bu məqalələr vaxtilə [[2017-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan münaqişələri|bu siyahıya]] yerləşdirilmişdir. Mən ona müraciət etdim, amma deyəsən heç oxumayıb. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 18:54, 28 may 2018 (UTC) ::Salam. Lütfən həmin məqalələri [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|silinməyə namizəd səhifələr]]ə əlavə edin. Yekun qərarı vikicəmiyyət versin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:00, 28 may 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:29, 30 may 2018 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Real Life Barnstar.jpg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Real həyat ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Əziz Nicat49 Vikipediya Saytına Bu Qədər Məlumat Yerləşdirdiyiniz Üçün Sizi Təbrik Edirəm! [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:41, 30 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Parade of the Army of Azerbaijan in Baku.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 15:05, 1 iyun 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. Xahiş edirəm [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kapitan/Az%C9%99rbaycan&action=edit&redlink=1 bu] səhifəni bərpa edin.--[[İstifadəçi:Neriman2003|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Nəriman&nbsp;'''</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Müzakirə&nbsp;'''</font>]] 15:07, 5 iyun 2018 (UTC) == Bloklanma == Salam. [[User:Qezenfet|Qezenfet]] adlı istifadəçi bir çox məqalələrdə vandalizmlə məşğul olur. Budur, [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:Fəaliyyətlər/Qezenfet fəaliyyəti]. Təhqir: [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335021], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335022]. Xahiş edirəm tədbir görəsiniz. --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:37, 20 iyun 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FFFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Koroğlu Rəhimov]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə"yə namizəd göstərilməsi üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Koroğlu Rəhimov]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:54, 28 iyun 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam <br>''' Sizi [[Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 08:39, 4 iyul 2018 (UTC) == Arxivləşdirmə == Salam Nicat bəy. Bu [http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 istinadı] arxivləşdirə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 16:33, 12 iyul 2018 (UTC) :{{y}} Salam. [https://web.archive.org/save/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 arxivləşdirdim].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:22, 12 iyul 2018 (UTC) == Sual == Salam Nicat bəy. [[I Avropa Oyunları]]nda olan boks qarşılaşmaları [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutmuşdu?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 11:34, 25 iyul 2018 (UTC) :Salam. Xeyir Bakı Kristal Zalında keçirilib.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:27, 26 iyul 2018 (UTC) Salam {{u|Nicat49}}. İpucu bizim dilə necə tərcümə olunur ?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:44, 1 avqust 2018 (UTC) :Salam. İpucu elə bizim dildə də işlənir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:16, 2 avqust 2018 (UTC) {{VLVO xg}} --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 22:06, 12 avqust 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 18:21, 16 avqust 2018 (UTC) == Tərcümə == Salam. ''In recent years, Osborn gained new status as a public hero as the original iteration of Iron Patriot.'' Tərcümə edə bilərsiz? Mən etdim, amma səhv etdiyimdən şübhə edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:56, 19 avqust 2018 (UTC) :Salam. İngilis dili biliyim yaxşı deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:44, 20 avqust 2018 (UTC) == Sual == :Salam. İslamiada qazanılmış yüksək nailiyyətlərə görə İlham Əliyev Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin üzvlərini orden, medal, diplomlarla təltif edib? Əgər bilirsinizsə sərəncamın linkini mənə verərdiz. Öncədən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 21:37, 29 avqust 2018 (UTC) :Salam. Bu barədə məlumatım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:59, 29 avqust 2018 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycandilli Vikipediyada yaratdığınız gözəl məqalələrə və verdiyiniz digər əhəmiyyətli töhfələrə görə təqdim edirəm! Ariqato qozaymas!--'''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="color:#7F007F;cursor:crosshair">White Demツn</span>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="color:#e6005c;cursor:crosshair">yo!</span>]]'''</sup> 07:40, 5 sentyabr 2018 (UTC) |} :Təşəkkürlər {{u|White Demon}} ! Sizin kimi dəyərli idarəçidən mükafat almaq ikiqar xoşdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:48, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam, {{u|Nicat49}} bəy! sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Nobel mükafatı laureatı olmuş qadınların siyahısı|buradakı]] səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm!-- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><i><span style="color:green;text-italic:1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></i></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 16:08, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat. [[Salman Mümtaz]] məqaləsində yazdığım yerlərdə səhvimin olub olmamasını nəzərdən keçirə bilərsiz? Sizə öncədən dərin təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:46, 15 sentyabr 2018 (UTC) :İstinadlarda nəsə səhv var onları qaydasına salın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:40, 15 sentyabr 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} tamam, edəcəm. Çox sağolun. P.S Vikipediyaçıların şəxsi istəyi ilə Whatsapp-da qrup açmışıq. Qoşulmaq istəyirsinizsə [https://chat.whatsapp.com/IKGnWriVh3X87183YuZfj4 bu linkə tıklayın]. Bu link sizi qrupa yönəldəcəkdir. Sizi aramızda görmək xoş olardı :)--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 20:13, 15 sentyabr 2018 (UTC) == Blokla bağlı == Salam hörmətli Nicat49, qeyri-müəyyən vaxtadək blokladığınız {{u|CalalC99}} hesabının azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. Diqqətlə baxsanız istifadəçi hesabını envikidə açıb və azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/CalalC99 Buradan baxa bilərsiniz.] İstifadəçi bu barədə mənə müraciət etmiş və əvvəlki hesabı ilə artıq fəaliyyət göstərməyəcəyini yeni hesabı ilə isə [[Vikipediya:Kənd_meydanı/Arxiv/Avqust/2018#AzViki_idarəçilərinin_görüşü.|idarəçilərin yekun qərarına əsasən]] noyabrın 1-dən fəaliyyətə başlayacağını bildirmişdi. Düşünürəm ki, burada heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Mümkünsə bloklamanı yenidən nəzərdən keçirin. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 13:03, 23 sentyabr 2018 (UTC) :Salam. {{u|CalalC99}} sizin də qeyd etdiyiniz kimi hazırda blokda olan {{u|Barselona99}}-un yaratdığı çoxsaylı kukla hesablardan biridir. Bu səbəbdən bloklanmada heç bir problem görmürəm. İstifadəçinin blokunun müddətini isə qeyd etdiyiniz tarixə qədər azaltdım. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:16, 23 sentyabr 2018 (UTC) :: Diqqətinz üçün təşəkkür edirəm.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:08, 27 sentyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Pənahəli xan]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Pənahəli xan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:13, 16 oktyabr 2018 (UTC) == Mirağa Ağayev == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bilmək istərdim ki, Mirağa Ağayev məqaləsindəki şəkli silməyinizə səbəb nədi? :Salam. Şəkil müəllif hüquqlarını pozduğu üçün silinib. Əgər şəklin müəllifi sizsinizsə və ya şəkil müəllif hüquqları ilə qorunmursa, o zaman lütfən şəkli commonsa yükləyin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:41, 22 oktyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 10:30, 27 oktyabr 2018 (UTC) == 10.000 == Salam. Sizi 10000 redaktə münasibəti ilə ürəkdən təbrik edirəm. Uğurlarınız davamlı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 07:43, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) ==Mükafat== {{AzViki10000}}--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 13:20, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) == Salam Nicat == Səhifəyə diqqət yetirdiyiniz üçün Sizə minnətdaram. Ancaq mümkünsə, zəhmət olmasa, Səhifənin adını əvvəlki "Eldəniz Elman oğlu Məmmədov" vəziyyətinə qaytarardız. Çünki "Eldəniz Məmmədov (fəlsəfə doktoru)" başlığında (fəlsəfə dokoru) anlayışı başqa cür anlaşılır. Mümkünsə bunda köməklik göstərin. Əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq mümkün deyilsə, yaxud bunu etmək istəmirsizsə, "Eldəniz Məmmədov (Elman oğlu)" kimi qeyd etməyinizi xahiş edirəm. Əvvəlcədən minnətdaram. : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:11, 15 noyabr 2018 (UTC) == Laboratoriya == Salam. LNS-dəki məqaləyə nəzər yetirərdiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 12:28, 20 noyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Molla Pənah Vaqif.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Molla Pənah Vaqif'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Stamps of Azerbaijan, 2002-609.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Molla Pənah Vaqif|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:00, 20 noyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam. Artıq 5-6 gün olur ki, [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsinin səsverməsi bitməyib. Xahiş olunur nəzər yetirəsiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:44, 10 dekabr 2018 (UTC) == "Mədəniyyət" == Salam bu 2 ([[Medeniyyet.az]] və [[Mədəniyyət qəzeti]]) istiqamətlənmə məqalələrini niyə silmisiz ki?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:01, 20 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz istiqamətləndirmələrə nə ehtiyac var ki ? Heç bir məqaləyə keçidləri də yoxdu. Sırf axtarış baxımından deyirsinizsə, o zaman gərək hər qəzetə - "qəzeti" sonluğunu artırıb istiqamətləndirmə verək ?--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:47, 20 dekabr 2018 (UTC) ::Son sualınıza cavab olaraq bəli. Necə ki hər dövlətin məqaləsi o cürdü. Məsələn Azərbaycan məqaləsi var, Azərbaycan Respublikası məqaləsindən də ora istiqamətlənmə var. Bu da o cür. O ki qaldı sırf bu məsələ. Bax bütün məqalələrdə istinadlar əslində İstinad stili şablonları ilə olmalıdır. Belə olan halda o şablonda istinad edilən saytın adı yazılır. Məsələn "Medeniyyet.az" saytındandırsa hansısa keçid [[Medeniyyet.az]] formasında o şablondakı "publisher=" bölməsində qeyd ediləcək. [[Medeniyyet.az]] saytı da [[Mədəniyyət qəzeti]]nin [http://medeniyyet.az/page/post/36617/ rəsmi saytıdır]. Belədə [[Medeniyyet.az]] keçidi niyə qırmızı olsun ki, Mədəniyyət qəzeti barədə məqalə ola-ola?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 15:55, 23 dekabr 2018 (UTC) :::Dövlət adları başqa, qəzet adları başqa. Azərbaycan Respublikasına [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Az%C9%99rbaycan_Respublikas%C4%B1&limit=2000 1000-lərlə keçid var] Qeyd etdiyiniz məqalələrə isə bir dənə də olsun keçid yoxdur. İstinad stilinə gəldikdə, xarici vikilərdə istinad edilən saytın və ya qəzetin adı ya sadəcə yazılır (bunlarsız - '''[[ ]]'''), ya da adı bu simvol - '''|''' vasitəsilə ayırd edirlər, məsələn: [[Mədəniyyət (qəzet)|Medeniyyet.az]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:08, 24 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 10:23, 24 dekabr 2018 (UTC) == Təbrik == Salam. Qarşıdan gələn bayramınız mübarək. Neçə belə xoş illərə. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:30, 30 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Minnətdaram, gec də olsa mən də sizi təbrik edirəm. Yeni ildə uğurlar ! --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:13, 31 dekabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. [[Quba xanlığı]] məqaləsində Fətəli xan bölməsinə baxa bilərsiniz? Vizualizasiya baxımından. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:47, 1 yanvar 2019 (UTC) == Xahiş == Salam müəllim yeni yaradılmış Qüdrət Paşayev səhifəsinə şəkil yükləmək üçün və tekimləşdirmek üçün çox xahiş edirəm bizə kömək edəsiniz və səhifədə düzləşlər aparasız [[İstifadəçi:Zahid.Rehim01|Zahid.Rehim01]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Zahid.Rehim01|müzakirə]]) 12:25, 5 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 18:32, 12 yanvar 2019 (UTC) Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Quba xanlığı məqaləsi barədə fikirlərinizi öyrənmək istərdim. Hansı bölmə azdı, və ya hansı bölməni artırım, ümumi bir problem və s. Fikirlərinizi almaq istərdim. Zəhmət olmazsa Facebookda dostuluğumu qəbul edərdiniz. Hörmətlə.--<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span> 16:44, 17 yanvar 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:49, 31 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:58, 4 fevral 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Monitor" jurnalının yaradıcısı, Azərbaycanda azad mətbuatın rəmzi olan Elmar Hüseynov haqqında yaradılan məqaləsi üçün "Çalışqanlıq Ulduzu" ilə təltif olunursunuz. '''Calal'''<font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font>''' [[Şəkil:Dalğalanan Azərbaycan bayrağı.gif|20x20px]] [[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|(mesaj)]] 09:27, 13 fevral 2019 (UTC) |} :Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:01, 13 fevral 2019 (UTC) == Laboratoriyaya namizədlər == Salam cənab {{u|Nicat49}}, zəhmət olmasa '''[[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Siyahı|buradakı]]''' siyahıları laboratoriyaya təqdim edərdiniz.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 05:17, 16 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:green;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:00, 22 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:22, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|200x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:33, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:33, 17 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi '''[https://az.wikipedia.org/wiki/%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 "Azərbaycan Narı" döş nişanı]''' məqaləsinə '''[https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 Silinməyə namizəd səhifələr]''' səhifəsində keçirilən müzakirəyə dəvət edirəm. |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|Elshad Iman (Elşad İman)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Elshad Iman (Elşad İman)|müzakirə]]) 21:16, 20 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Olimpiya (Mane)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Olimpiya (Mane)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 09:44, 8 iyun 2019 (UTC) == Foto == Salam Nicat bəy. Bəxtiyar Hacıyevin Commonsda azad fotosu haradadır ? <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:16, 16 iyun 2019 (UTC) :Tapdım fotonu. Commonsda Bəxtiyar Hacıyev səhifəsi yoxdur deyə, tapa bilmirdim. Sadəcə cropped etməliyəm. <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:18, 16 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Aykhan Zayedzadeh (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri)-ə idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 12:10, 17 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Hörmətli fahişə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Hörmətli fahişə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 11:22, 18 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 06:42, 25 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:42, 29 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Sevil (opera)]]''' məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Sevil (opera)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 05:03, 8 iyul 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | gozel [[İstifadəçi:Mikael Makzon|Mikael Makzon]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mikael Makzon|müzakirə]]) 12:26, 17 iyul 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Səid Rüstəmov.JPG|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Səid Rüstəmov'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Said Rustamov.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Səid Rüstəmov|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Səid Rüstəmov]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 16:35, 23 iyul 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Nizami (opera)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Nizami (opera)]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:06, 27 iyul 2019 (UTC) == Bürokrat seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''Bürokrat seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim Bürokrat statusumla bağlı keçirilən '''[[Vikipediya:Bürokratlar#Turkmen_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-a_bürokrat_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]]''' iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 23:50, 2 avqust 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Əlincə qalası]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Əlincə qalası]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:56, 3 sentyabr 2019 (UTC) == Silinmiş şəkil barədə == Salam. Siz Vəfa Quluzadənin Aydın Mİrzəzadə ilə olan şəklini silibsiniz. Səbəb kimi həmin şəklin vikianbarda olduğunu göstəribsiniz. Dediyiniz ünvanda həmin şəkli tapıb hər iki şəxsin səhifəsinə yükləyə bilərsinizmi ?--[[İstifadəçi:Acategory|Acategory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Acategory|müzakirə]]) 19:15, 5 oktyabr 2019 (UTC) :Salam. Həm Vəfa Quluzadənin, həm də Aydın Mİrzəzadənin vikianbarda azad lisenziyalı şəkilləri mövcuddur. Üstəlik Aydın Mİrzəzadənin azvikidə azad olmayan bir neçə şəkli də var ([https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99.jpg 1], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_v%C9%99_Terri_Devis.jpeg 2], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(A%C5%9E-da_c%C4%B1x%C4%B1%C5%9F).jpeg 3], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(portret).jpeg 4] və s). Bu səbəblərdən həmin şəklin saxlanmasına ehtiyac yoxdur. Hörmtlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:54, 5 oktyabr 2019 (UTC). == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:16, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:22, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Моя редакция на статья о Сооронбай Жээнбеков == На киргизском языке, буква ,,Ж" звучит как азербайджанском ,,C" (по-русски: Дж). Зачем был отменял моя редакция? [[İstifadəçi:Heepman1997|Heepman1997]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Heepman1997|müzakirə]]) 11:32, 26 noyabr 2019 (UTC) : В официальных азербайджанских источниках его имя пишется именно как Jeenbekov - [https://president.az/articles/29881 1], [http://www.aztv.az/index.php/az/news/2035/qirgizistan-prezidenti-sooronbay-jeenbekov-azerbaycana-sefere-gelib 2].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:43, 26 noyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid grey; border: 2px solid #D2691E; background-color:#FFDEAD;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Everest North Face toward Base Camp Tibet Luca Galuzzi 2006 edit 1.jpg|150px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#FF0000">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Everest]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Everest]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! |}--[[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 08:47, 22 dekabr 2019 (UTC) == Map == Hello Nicat! [[Şəkil:Georgiaethnicmap.jpg|100px]] this map is incorrect, because in yellow must be south ossetia, but there is Racha-Lechkumi and lower Svaneti. See [[Cənubi Osetiya]]. Best regards, [[İstifadəçi:გიო ოქრო|გიო ოქრო]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:გიო ოქრო|müzakirə]]) 16:20, 17 yanvar 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 17:58, 31 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:38, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:45, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin Seçilmiş Məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Ateizm]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:orange;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:orange;">✉</span>]]</sup> 10:22, 1 aprel 2020 (UTC) |} == Seçilmiş məqalə == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:The Blue Mosque at sunset.jpg|185px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''[[İstanbul]] məqaləsi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black> Sizi [[İstanbul]] məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/İstanbul|labaratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Ayxan İsmayılov|Ayxan İsmayılov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ayxan İsmayılov|müzakirə]]) 13:46, 14 aprel 2020 (UTC) |} == Silinmiş məqalə == Hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], "Nicat Muradzadə" adlı məqaləni səhih mənbələrə istinad verərək, ensiklopedik formada bu platformada paylaşdım. Fəqət qeyd edilən məqalə sizin tərəfinizdən silindi. Yazının tərtibatı zamanı hüquqi normaları və bu platofmanın qaydalarını rəhbər tutdum. Bu səbəblə, sözügedən silinmiş yazının bərpasını sizdən hörmətlə təvəqqe edirəm. Diqqətiniz üçün indidən təşəkkürlər. :Məqalənin silinmə səbəbi qeyd etdiyiniz şəxsin qeyri-ensiklopedik olmasıdır.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:46, 25 aprel 2020 (UTC) == Diplomat komandası == Salam. Araz Yaquboğlu səhifəni silmişdi. Mən ona daha sonra məlumat verdim. Və o da digər adminlər müraciət edib ən səhifəni qaytarsınlar demişdi. Ancaq əskikliklər olduğu üçün başdan yaratdım mən də. Araz müəllimdən soruşa bilərsiniz. Xahiş edirəm səhifəni geri qaytarın. {{imzasız|Futboltarihcisi }} :Salam. Sizin yaratdığınız məqalədə problem hər hansısa əksikliyin olması yox, birmənalı olaraq ensiklopedik xarakter daşımamasıdı. {{u|Araz Yaquboglu}} səhifəni özü də qaytara bilər, lakin haqlı olaraq buna lüzüm duymayıb.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:06, 4 may 2020 (UTC) ::{{u|Futboltarihcisi}} mən sizə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Araz_Yaquboglu#Diplomat_komandas%C4%B1 burada] dedim axı ki məqalə ensiklopedik deyil və hara müraciət edin. Niyə bir də təkrar yaradırsız ki. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 18:35, 4 may 2020 (UTC) Salam. Biraz aydın izah edin zəhmət olmasa. Ensiklopedik olması üçün nə lazımdı ki?. Araz Yquboğlu tanınmağı demişdi, ona da kifayət qədər tanındığını izah etdim. Mənasız hərəkət edirsiniz. Lazımsız hərəkət həm də. Sizin bu hərəkətlərinizə görə vikipediya inkişaf etmir. Dostum da nisbətən az tanınan bir rəssam haqqında məqalə hazırlamışdı Adminlərdən biri silib. Guya elə deyirsiniz ki, bütün məqalələr ensiklopedikdi. Lazımlı bir çox məqalə yoxdu. Sizi başa düşmək çətind məsələdi. Günah sizdə deyil vikipediyanı sizə təhvil verəndədi ==Xarici dillərə keçid== Salam. Sizə bir sual verəcəm. Kim bilirsə cavab versin. Yaratdığım məqalələrdə xarici dillərə keçid linki məndə işləmir, yoxsa başqalarında da belədir? Hörmətlə [[User:Həsən İmanov|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Həsən İmanov ''</big></font>]] [[User talk:Həsən İmanov|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 12:40, 27 may 2020 (UTC) ==Anders Sandberg malumati== Maddeyi neden siliyorsunuz geri getirin sorun yoktu maddede siz karışmayın sayın Araz Yakuoglu yada Sofy004 baksın siz siliyorsunuz haksız yere lütfen maddeyi geri getirin... :Azərbaycan dili normalarına uyğun olmayan, maşın tərcüməsilə yaradılan istənilən məqalə müzakirəsiz silinəcək.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:05, 1 iyun 2020 (UTC) == Sual == *Salam.Tərcümə məsələlərində həssas olduğunuzu bilirəm amma məqaləyə baxdığım qədərilə qrammatik normalara riayət etmişəm.Əgər məqalə üzərində işləsəm yenidən YM namizədlərinə verə bilərəm?--[[İstifadəçi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Advellerd'''</font></font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Talk'''</font></font>]] 15:19, 15 iyul 2020 (UTC) **Salam. Hazırda məqalədə bir çox cümlədə ciddi qrammatik səhvlər var (maşın tərcüməsi). Bundan əlavə, vikiləşdirmə də ürək açan səviyyədə deyil. Bütün nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra, əlbəttə ki, yenidən namizəd verə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 07:43, 16 iyul 2020 (UTC) == [[Ələkbər Məmmədov]] == Salam. Bu məqalədə Azərbaycanlı futbolçunun adı niyə həm də rusca qeyd olunmalıdır? -[[İstifadəçi:Prolearned|Prolearned]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Prolearned|müzakirə]]) 13:06, 22 oktyabr 2020 (UTC) :Salam. Çünki Məmmədov sovet futbolçusu olub, həmçinin SSRİ yığmasının üzvü olub. Hörmətlə— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 06:32, 24 oktyabr 2020 (UTC) == ŞİKAYƏTÇİYƏM!! == Salam, Nicat 49! Lütfən, "Azər Hüseynov" məqaləsini silməyin. Azər Hüseynovun "Avropa.info"-da bir neçə məqaləsi, ayrıca bir çox kitabı var! SİLMƏYİN!!!!!!!!!!— [[User:89.132.98.19|Ömər Hüseynli]] :Salam. Sizin qeyd etdiyiniz məqalədə bunların heç-biri qeyd olunmayıb. Müvafiq kitabları etibarlı mənbələrə əsaslanaraq məqalədə qeyd edə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:13, 1 noyabr 2020 (UTC) :Yaxşı. İnşallah, o məqaləni bərpa edəcəyəm və Azər Hüseynovun "Avropa.info"-dakı bir neçə məqaləsinin linkini də yazacağam İnşaAllah—[[İstifadəçi:85.132.98.19|Ömər Hüseynli]]. 13:39, 3 noyabr 2020 (UTC) == Silinmiş məqalə "Emil Hidaytli" == Salam, siz bu məqaləni sildiz, və səbəb olaraq "Reklam xarakterli məlumatlar" qeyd etdiz. Bu məqalədə nə insanları xidmətdən yaranla çağırışı yoxdu nə digər bir reklam. Digər həkimlərdə olduğu kimi həkim barəsində məkumat verilib. Emil doktor Azerbaycanın bu sahədə çalışan ən peşəkar həkimlərdəndi, Azerbaycanın ilk beynəlxalq Scope Sertifikata malik bir həkimdir, və bunan başqa MBA maqistrıdır. Sizdə xahiş edirəm bu səhifənin bərpasında yardımçı olasız. Əvvəlcədən Sizə təşəkkur edirem. [[İstifadəçi:Amiredigarov13|Amiredigarov13]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Amiredigarov13|müzakirə]]) 06:44, 8 dekabr 2020 (UTC) == [[İstanbul Universiteti]] == Hər vaxtınız xeyir, hörmətli {{U|Nicat49}}. <br> Sizi, tərtib etdiyim məqalənin status alması üçün keçirilən [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Qiym%C9%99tl%C9%99ndirm%C9%99/Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/%C4%B0stanbul_Universiteti səsverməyə] dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:42, 23 dekabr 2020 (UTC) == [[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]] == Salam, "[[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]]" adlı səhifəni "Seçilmiş məqalə" üçün namizədliyi vermişəm. Siz ora qeyd yazmısınız. Başa düşmədim, səhifə seçilmiş oldu ya yox ? Əgər yanlışım varsa, səhvlərimi düzəltməkdə köməklik edə bilərsiniz ? {{imzasız|Xeyal Azerbeyli}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Adolf Hitler]]''' məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Adolf Hitler|burada]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 22:24, 31 yanvar 2021 (UTC) |} :Salam {{u|AfraimMammadov}}. Məqalə seçilmiş məqalə statusu daşımır. IP tərəfindən məqaləyə yalan məlumat əlavə (seçilmiş məqalə piktoqramı) olunub.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:34, 31 yanvar 2021 (UTC) ==[[Maska (film, 1994)]]== Salam Nicat49! Necəsiniz? Mən sizə belə bir sual verəcəkdim; Maska filmində istinadlarda mənbələri göstərmişəm, düzü az da olsa var. Birdə mən belə bir şey öyrənmişdim: əgər bir məqalədə mənbələr heç göstərilməsə istifadəçi müəyyən sanksiyalarla üzləşə bilər. Bu məqalədə də bu cür hadisə baş verə bilər? Birdə sanksiyalarla üzləşdikdə istifadəçi bloklana və ya həbs oluna bilir? [[İstifadəçi:İnayət Süleymanlı|İnayət Süleymanlı]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İnayət Süleymanlı|müzakirə]])17:34, 7 aprel 2021 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz məqalədə nöqsanlar olduğundan müvafiq şablonlar yerləşdirilib. Bloklanma səbəbləri ilə bağlı daha ətraflı [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Bloklama_qaydalar%C4%B1#Bloklanma_s%C9%99b%C9%99bl%C9%99ri buradan məlumat əldə edə bilərsiz].— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:52, 7 aprel 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 10:58, 1 iyul 2021 (UTC) |} == Translation request == Hello. Can you create the article [[:en:Ag Apolloni]]/[[:tr:Ag Apolloni]] in Azerbaijani Wikipedia? Or send my request to users who would translate and upload it in Azerbaijani Wikipedia? Yours sincerely, [[İstifadəçi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Multituberculata|müzakirə]]) 09:25, 3 iyul 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 16:03, 20 dekabr 2021 (UTC) |} == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 yanvar 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:41, 8 yanvar 2022 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Fayl:Ambox wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<span style="color:red;">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</span> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br />'''Seçilmiş siyahı statusu üçün''' ilə əlaqədar '''[[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Seçilmiş siyahılar/Alabama qraflıqlarının siyahısı]]'''{{#if:|&nbsp;və '''[[]]'''}} səhifəsində keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}Dərin hörmətlə,— [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:00, 12 yanvar 2022 (UTC) == SNS == Salam həmkar. Silinməyə namizəd olan səhifəni sildikdən sonra SNS-da həmin məqalənin müzakirəsini bağlamağınızı xahiş edirəm. == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Nicat49. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> : Bildiriş üçün təşəkkür edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 02:23, 26 fevral 2022 (UTC) == Dəvət == Salam. Mənim idariçiliyimə aid [[Vikipediya:İdarəçilər|burada]] keçirilən səsvermədə sizi iştirak etməyə dəvət edirəm.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:12, 2 mart 2022 (UTC) == Məqalə adları == Salam {{PAGENAME}}. [[Lotu Quli|Bu]] (Nadir Səlifov olaraq) və [[Rövşən Lənkəranski|bu]] (Rövşən Canıyev olaraq) məqalələrin adları dəyişilməlidir? Məqalənin addəyişmə qeydlərinə baxdım, siz adını dəyişmişdiz. Amma sonradan əvvəlki adı bərpa olub. Zəhmət olmasa fikir bildirərsiz. — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:11, 9 aprel 2022 (UTC) :Salam. Hazırkı hər iki adlandırmanı məqbul hesab edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:36, 10 aprel 2022 (UTC) == [[Balta (cizgi-serial, 2018)]] == salam həmkar, zəhmət olmasa bu məqaləni nisbətən uzunmüddətli mühafizə edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:47, 21 iyun 2022 (UTC) :məqalə indiki redaktəsi ilə qalsın, sadəcə mühafizə edin ki, əlavə redaktələr olmasın. çünki indiki redaktələr dəyişdirilir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:49, 21 iyun 2022 (UTC) :: Salam. Mühafizə edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:54, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:28, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Bloklama == salam həmkar, lütfən [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/5.44.37.153|bu ip-ni]] bloklayın. bu ip [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Maral123|bu istifadəçinindir]]. istifadəçi bir neçə səbəbdən dolayı bloklandı. və həmin ip-dən eyni fəaliyyətə davam edir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:12, 5 iyul 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:58, 5 iyul 2022 (UTC) ==Wikimedia Commons== :Salam hörmətli həmkar sizi narahat edirəm mənim səhifəmdə olan şəkili silində Vusalsuvarov1996 [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 20:01, 1 avqust 2022 (UTC) ::Salam. Şəkil Vikianbarda olduğundan mənim silmək səlahiyyətim yoxdur.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:26, 3 avqust 2022 (UTC) == On il cəmiyyətinə üzvlük dəvətnaməsi == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:On il cəmiyyəti.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''[[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]]nə üzvlük dəvətnaməsi''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Salam, hörmətli Nicat49! [[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]] istifadəçilərin 10 illik fəaliyyətini qeyd etmək, uzun müddətdir ki, fəaliyyət göstərən istifadəçiləri tanımaq, təcrübələrini və biliklərini bölüşmək üçün qurulmuşdur. 10 ildən çoxdur ki, fəaliyyət göstərdiyiniz üçün siz də bu cəmiyyətə üzv olmaq hüququ qazandınız. Üzvlüyünüzü təsdiqləmək üçün [[Vikipediya:On il cəmiyyəti#Üzvlər|Üzvlər]] bölməsində imza qoymağınız bəsdir. Ondan sonra isə istifadəçi səhifənizdə {{tl|İstifadəçi On il cəmiyyəti}} və ya {{tl|On il cəmiyyəti ikonası}} şablonlarından istifadə edə bilərsiz. Hörmətlə,— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:15, 25 avqust 2022 (UTC) |} lam8h3yujlk8wfj1psr7e5x4tfwprf3 6599951 6599950 2022-08-28T20:16:55Z 194.135.153.241 /* Dəvət */ wikitext text/x-wiki == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #22222; background-color:#20B2AA;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Çexlər]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:52, 25 yanvar 2014 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FF7F;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Utanc (film, 2011)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Məqalə laboratoriyası/Utanc (film, 2011)]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:53, 25 yanvar 2014 (UTC) == [[Dennis Berqkamp]] ilə gələn futbol ulduzu == Salam cənab [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. İlk öncə sizə qısa zaman ərzində tamamladığınız [[Dennis Berqkamp]] məqaləsinə görə təşəkkür edirəm. Həqiqətən böyük zəhmət və əziyyət bahasına başa gələn bir məqalədir. Bu münasibətlə sizə Futbol ulduzu təqdim etmişəm. Diqqətimi həmin mükafatın sizin ilk mükafatınız olduğunu çəkdi. İnanıram ki, zəhmətiniz yaxın zamanlarda digər aktiv idarəçi və istifadəçilər tərəfindəndə qiymətləndiriləcək. Sizdən Holland futbol məktəbnin digər yetirmələri barədə də (<small>şəxsi istəyimdir :D</small>) maraqlı məqalələr gözləyirik. İşlərinizdə və fəaliyyətinizdə bol uğurlar !--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 19:36, 2 iyun 2015 (UTC) : Təşəkkürlər cənab [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] həm xoş sözlərinizə, həm də mükafata görə. --01:50, 3 iyun 2015 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Xədicə]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Xədicə]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 06:11, 16 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə namizədləri siyahısına daxil olması ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 08:50, 19 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Alan Türinq]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" namizəd statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Alan Türinq]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 21:12, 27 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #F0FFFF; background-color:#CD5C5C;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Müqəddəs Mark kafedralı]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Müqəddəs Mark kafedralı]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 10:01, 6 sentyabr 2015 (UTC) == Təşəkkürlər! == Hörmətli Nicat49! Təqdim etdiyiniz Animə və manqa ulduzuna görə təşəkkür edirəm! Bu, mənim çoxdan arzuladığım mükafat idi! Təşəkkürlər!--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="blue">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="#ffff33">l@nd</font>]]''' 20:11, 24 oktyabr 2015 (UTC) :Dəyməz, siz bu mükafata layiqsiniz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:50, 25 oktyabr 2015 (UTC)}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#DDAAFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="black">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=blue>[[Adana ili]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=blue>[[Vikipediya:Laboratoriya/Adana ili]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --[[İstifadəçi:Rutulec|Samir Rutulec]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rutulec|müzakirə]]) 20:13, 27 oktyabr 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#B3FFE0;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Green check.png|70px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#000090">'''SƏSVERMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=#000090>[[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə şərtləri]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə namizədləri]]</font></strong> ''' səhifələrində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">Emin</font></font>''']] <font color="Turquoise">•</font> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font face="Cursive"><font color="DarkTurquoise">'''ismarış'''</font></font>]] 16:02, 11 noyabr 2015 (UTC) |} == Nizami Paşayev == Salam hörmətli həmkar. Nizami Paşayev haqqında mən müvafiq olaraq Dünya ağır atletika Federasiyası və Avropa ağır atletika Federasiyasının saytlarında məlumat toplamışam. Mən bir gədər əvvəl dopinq qəbul etdiyini bildim. Çünki burada https://en.wikipedia.org/wiki/2006_European_Weightlifting_Championships dopin göstərilməmişdir. Yalnızca qızıl medal göstərilmişdir. Redaktəyə görə təşəkkür edirəm. Sağolun. == Mükafat == Salam Nicat49. Yaratdığınız məqalələrə görə sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Və sizə Çalışqanlıq ulduzunu təqdim edirəm. Dərin hörmətlə, --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 22:07, 1 yanvar 2016 (UTC) :Təşəkkürlər--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 22:14, 1 yanvar 2016 (UTC) == Şablon == Salam cənab [[İstifadəçi:Serkanland|Serkanland]]. Mənə yaradacağım məqalələrdə [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_Simpsons_episode bu] şablon çox lazım olacaq. Xahiş edirəm mümkündürsə vaxtınız olduqda şablonu yaradasız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:16, 9 yanvar 2016 (UTC) :Salam. Hazırdır: {{tl|Simpsonlar seriyası}}. Əgər şablonla bağlı müraciətiniz varsa, bu səhifəyə də müraciət edə bilərsiz: [[Vikipediya:Şablon istə]]--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 13:26, 9 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:white; solid-color:#BC002D" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Flag of Japan.svg|180px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#BC002D">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="#BC002D">Salam!</font><br><font color="#BC002D">''' Sizi <strong><font color=black>[[Yaponiya]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=black>[[Vikipediya:Laboratoriya/Yaponiya]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serka@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 11:37, 24 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Dəniz inəyi]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Dəniz inəyi]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 14:11, 7 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == Salam. Bildiyiniz kimi azərbaycanca vikipediyada bir çox problem və mübahisələr var. Biz belə düşünürük ki, bu problemlərin səbəbləri qaydaların zəifliyi və müəyyən idarəçilərin məsuliyyətsizliyidir. Bəzi idarəçilər ümumiyyətlə vikipediyaya girmir. Nəinki fəal idarəçi fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar. Bəzi idarəçilər qaydalarla hərəkət etmir. Ürəyi istəyən məqaləni, siyahını, şəkli silir. Ürəyi istəyən məqaləni mühafizəyə alır (yəni kilidləyir). Söz soruşursan ürəyi istəyən cavabı verir ya da heç vermir. Digər idarəçilərdən aktiv olan var, bəli. Lakin onların da çoxsu bu cür neqativ-mübahisəli hallarla başlarını ağrıtmamaq üçün və bir idarəçi digərinin işinə qarışmasın, yəni idarəçilər arasında düşmənçilik-ədavət yaranmasın deyə bir çox ədalətsizlik və mənfi, problemli hallara susurlar. Neçə dəfə bu barədə idarəçilərə ayrı ayrılıqda və ümumilikdə müraciət etmişəm və başqa edənlər də olub. Nə qədər istifadəçi də bu haqsızlıq və ədalətsizliyə dözməyib vikipediyanı birdəfəlik tərk edib. Biz də bütün bu hallara görə META-da bütün idarəçilərin idarəçiliyinin yenidən səsverməyə çıxarılıb sonradan onların müvəqqəti (məsələn 1 illik, 2 illik və s.) seçilməsi təklifini etmişik. Əgər istəyirsinizsə siz də [https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/On_the_situation_in_the_Azerbaijani_part_of_Wikipedia '''bu siyahıya'''] imza qoymaqla, həm öz dəstəyinizi nümayiş etdirə, həm də şərh-rəy yazmaqla öz dəyərli təkliflərinizi səsləndirə bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 00:09, 24 fevral 2016 (UTC) == Vikipediya Face Qrup == Salam. Bildiyiniz kimi indiki dövrümüzdə Facebook dünyanın ən böyük sosial şəbəkəsidir. Biz də azərbaycanca vikipediya başda olmaqla Vikimediya layihələrində fəaliyyət göstərən könüllü istifadəçilər olaraq azərbaycanlı və azərbaycandilli vikipediyaçılar üçün [https://www.facebook.com/groups/vikipediya/ '''"Azərbaycanca Vikipediya" adlı qeyri-rəsmi facebook qrupu'''] açmışıq. Sizi də bu qrupa dəvət edirik. Bu qrupda siz yeni müzakirə aça, mövcud müzakirələrə rəy bildirə və yaxud da ümumiyyətlə izləyici ola bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 17:24, 26 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Vrangel]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Vrangel]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 12:02, 29 fevral 2016 (UTC) == 2 önəmli səsvermə == Salam. Bütün vikipediyaçıları 2 önəmli səsvermədə iştiraka dəvət edirəm. *[[Vikipediya:Səsvermə/Arbitraj Komitəsi]]<sup>1</sup> *[[Vikipediya:Səsvermə/İdarəçilərin fəaliyyəti (II)]] Səsvermələr bu 2 qayda haqqındadır. *[[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi]] *[[Vikipediya:İdarəçilərin fəaliyyəti]] <sup>1</sup>-Qeyd:Bu səsverməyə [[Şablon:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi şablonunda]] da göstərilən [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi qaydasının]] bütün alt başlıqları ([[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət|AK-ya müraciət]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət forması|AK-ya müraciət forması]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə təqdim edilmiş ərizələr|AK-ya təqdim edilmiş ərizələr]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin qərarları|AK-nın qərarları]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsində dayandırılmış ərizələr|AK-da dayandırılmış ərizələr]] və [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları|AK-nın seçilmə qaydaları]]) da daxildir.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 20:45, 23 mart 2016 (UTC) == Xahiş == Salam. Zəhmət deyilsə [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|bu]] məqalənin seçilmiş siyahı statusu alması üçün hara istinada ehtiyac varsa ora ''mənbə göstər'' yazısını qoya bilərsiniz? Hörmətlə --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:06, 19 iyul 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Jabrayil Hasanov at the Summer Olympics 2016 awarding ceremony.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Haji Aliyev at the Rio 2016.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində [[Azərbaycan]]ın [[Braziliya]]nın''' <br/> '''[[Rio-de-Janeyro|Rio-de-Janeyro şəhəri]]ndə baş tutan XXXI''' <br/> '''Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycanın''' <br/> '''çıxışına həsr olunan [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|məqaləyə]] səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 17:29, 12 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam! <br>''' [[Kevin Durant]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Kevin Durant]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə sizi də iştirak etməyə dəvət edirəm. |} -- <span style='border-radius:8px;border-top:4px solid #08F; border-bottom:4px solid #FF0'>'''[[User:Eldarado|<font colour="white" face="segoe script">eldarado</font>]]'''</span> 09:53, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:15, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="green"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:37, 4 oktyabr 2016 (UTC) == Jan Etyen Liotar == Salam. Zəhmət olmasa boş vaxtınız olanda [[Jan Etyen Liotar|bu]] məqalənin intervikisini düz-qoş edərsiniz. Mən etmək istədim ancaq nəsə səhf alınır.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:42, 12 noyabr 2016 (UTC) :{{y}}--'''[[İstifadəçi:White Demon|<font face="Tahoma" color="black">White DemΩn</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font face="Tahoma" color="#e6005c">(el psy congroo)</font>]]''' 17:11, 12 noyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == [[Şəkil:Kitten in a helmet.jpg|left|150px]] Salam! Sizi bu [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Keete_37_.28m.C3.BCzakir.C9.99_s.C9.99hif.C9.99si_.E2.80.A2_f.C9.99aliyy.C9.99tl.C9.99ri.29_.C3.BC.C3.A7.C3.BCn_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_verilm.C9.99si_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99] səhifədə keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! Dərin hörmətlə: [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 12:03, 13 noyabr 2016 (UTC) <br style="clear: both;"/> == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Palazzo della Sapienza.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Cupola Sant Ivo.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Sant'İvo alla Sapienza|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Sant'İvo alla Sapienza]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 12:12, 17 noyabr 2016 (UTC) == Soru == Salam! Azericeyi tam olaraq konuşamadığım üçün üzr diləyirəm. Mən Türkçe Vikipedi'den. Size [http://www.bbc.com/travel/story/20161128-the-descendants-of-biblical-noah şurada] bahsedilen köyün Azerice Vikipediya'da var olup olmadığını sormak istəyirəm. Yaxşı gecələr. [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 23:12, 30 noyabr 2016 (UTC) :Salam bəli var - [[Xınalıq]].--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:30, 30 noyabr 2016 (UTC) :: Təşəkkür edirəm. Azerice de bayağı detaylı ve ətraflı anlatılmış. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 18:43, 1 dekabr 2016 (UTC) == Dördgünlük müharibə == Hi dear Nicat49. Sorry for not writting in Azerbaijani. Why did you undo my edit in [[Dördgünlük müharibə]] article. There was a reliable sources. I think Wikipedia is a free encyclopedia, not a promotional platform. Best regards, Avetisyan91--[[İstifadəçi:Ավետիսյան91|Ավետիսյան91]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ավետիսյան91|müzakirə]]) 21:42, 6 dekabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid Lavender; background-color:GhostWhiteh;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Şəkil:Symbol list class.svg|160px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" |'''Dəvət''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid blue;" | Salam, sizi [[İstifadəçi:By erdo can/Categories categorized in red-linked categories|şu siyahıdaki]] kateqoriyalara konulmuş kırmızılı kateqoriyaları yaradmaya və ya tənzimləməyə ''Dəvət'' ediyorum. Saygılar.--<span style="background:#73fff4;color:Cyan;padding:1px 4px;">[[User:By erdo can|<span style="color:White;font-variant:Small-caps;">''By erdo can''</span>]]&nbsp;•&#32;[[User talk:By erdo can|<span style="color:Lime;font-size:80%;">müz</span>]]</span> 19:11, 15 dekabr 2016 (UTC) |} == Səs vermə == Salam. Xahiş edirəm mənim idarəçi statusum ilə əlaqədar keçirilən səsvermədə iştirak edəsiniz. --[[İstifadəçi:Aabdullayev851|Aabdullayev851]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aabdullayev851|müzakirə]]) 16:26, 26 yanvar 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Original Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Orijinal ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyadakı xidmətlərinizə görə təltif edilirsiniz. Hörmətlə: [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 07:49, 30 yanvar 2017 (UTC) |} Təşəkkürümü bildirirəm, {{u|Wikipediya M}}!--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:52, 30 yanvar 2017 (UTC) == Təşəkkür == Mükafata görə təşəkkürlər. Yaratdığım futbol məqalələri haqqında sizin fikrinizi bilmək mənə xoş olardı. Fəaliyyətinizdə uğurlar.--[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 21:08, 16 fevral 2017 (UTC) == Sizin üçün bir fincan kofe! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cup-o-coffee-simple.svg|120px]] |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Dəstək göstərdiyin üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:FarzAli|Aşina]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:FarzAli|müzakirə]]) 23:06, 18 fevral 2017 (UTC) |} == Medal == {| style="border: 1px solid green; background-color: #FFFFFF; width: 100%;" | rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | [[File:Military barnstar 03.svg|100px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''Allahverdi Bağırov mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" |Vətənpərvərliyə aid mövzülarda göstərdiyiniz yüksək xidmətlərinizə görə bu mükafat Sizin haqqınızdır.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 06:56, 20 fevral 2017 (UTC) |} == Request == Hello. The [[:en:List of People's Artists of Azerbaijan]] is incomplete. Could you add the people missing in the list, from the complete Azerbaijani [[Azərbaycan SSR xalq artistlərinin siyahısı]] and Russian [[:ru:Список народных артистов Азербайджанской ССР]] versions? Thank you. [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/31.200.22.41|31.200.22.41]] 17:25, 27 fevral 2017 (UTC) == Xahiş == Salam hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] çox xahiş edirəm [[İstifadəçi:Wikipediya M]] səhifəsindən [[:ru:Участник:Wikipediya M]] səhifəsinə keçid verərdiniz. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:50, 8 mart 2017 (UTC) : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:56, 8 mart 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Emin Ahmadov (Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games).jpg|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Emin Əhmədov]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Emin Əhmədov (güləşçi)|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşisi, 2012''' <br/> '''London Olimpiadasının bürünc medalçısı''' <br/> '''Emin Əhmədov haqqında hazırlanan məqaləyə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 13:56, 9 mart 2017 (UTC) == Minnətdaram == Çox hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat]] bəy, məni mükafarlandırdığınız üçün Sizə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm və Sizə cansağlığı arzulayıram. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 22:32, 15 mart 2017 (UTC) == İdarəçi == Salam {{u|Nicat49}}. Sizi latın əlifbalı Azərbaycan dilində olan vikipediyanın idarəçisi seçilməniz münasibəti ilə təbrik edirəm. İnanmaq istəyirəm ki, bundan sonra da bütün fəaliyyətinizi azvikinin inkişafına yönəldəcəksiniz və vikicəmiyyətin etimadını doğruldacaqsınız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:48, 16 mart 2017 (UTC) Təbriklər {{u|Nicat49}}ǃ Fəaliyyətində uğurlarǃ Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli səkkiz yüz</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">iyirmi doqquz</font>]]''' 18:58, 16 mart 2017 (UTC) :Çox sağolun minnətdaram !--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:13, 16 mart 2017 (UTC) ::Dəyərli istifadəçi Nicat! AzVikiyə hər zaman verdiyiniz önəmli töhfələr müqabilində idarəçi statusuna layiq görülməyiniz sizin haqqınız idi. İnanıram ki, gələcək fəaliyyətinizdə bir idarəçi kimi də özünüzü doğruldacaq və vandalizm halları ilə mübarizədə xüsusi rolunuz olacaq. Uğurlar və zehin açıqlığı arzu edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 19:45, 16 mart 2017 (UTC) :::{{u|Babək Akifoğlu}} xoş sözlərə görə minnətdaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 16 mart 2017 (UTC) :Təbriklər {{u|Nicat49}} --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:07, 17 mart 2017 (UTC) ::Çox sağol.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 17 mart 2017 (UTC) :Təbriklər cənab {{u|Nicat49}}. --[[İstifadəçi:IBAnk|IBAnk]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:IBAnk|müzakirə]]) 19:12, 17 mart 2017 (UTC) ::Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:36, 17 mart 2017 (UTC) == Şablon == Salam Nicat. Mənim müzakirə səhifəmə baxa bilərsiniz? Mən orada futbolçu şablonunun yeni versiyasını elədim.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 15:46, 28 mart 2017 (UTC) :Birincisi müzakirə səhifənizi tam silib belə bir test səhifəsi yaratmağınız düzgün deyil. Futbolçu şablonu ilə bağlı isə daha öncə sizə fikrimi bildirmişəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:08, 28 mart 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_badminton_player Bu linkdəki] şablonu yarada bilərsiniz? Əvvəlcədən təşəkkürlər. --[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar Kərimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 22:18, 14 aprel 2017 (UTC) :Salam. Təəssüf ki mən şablonlarla yaxşı işləyə bilmirəm. Siz ən yaxşısı [[İstifadəçi:Tubus|Tubus]]a müraciət edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:59, 14 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam, Nicat. Sizin fəaliyyətinizi nəzərə alaraq, Sizi bu ulduz ilə təltif edirəm. [[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 08:20, 24 aprel 2017 (UTC) |} : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) == Xahiş == Salam. Bir mövzuda mənə, yardım edə bilərsiniz?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:08, 24 aprel 2017 (UTC) : Hansı mövzuda ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) ::'''Emniyyet Genel Müdürlüğünün Özel Harekat Daire Başkanlığı''' bu söz, azərbaycanca necə olacaq?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:13, 24 aprel 2017 (UTC) ::: Baş Polis İdarəsinin Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin rəhbəri (və ya sədri).--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:25, 24 aprel 2017 (UTC) :Sağolun, Nicat bəy. Elə indi, məqaləmə əlavə edim. Yoxsa, səhərdən düşünürəm tərcüməsini.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:29, 24 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün pişik balası! == [[Şəkil:Red Kitten 01.jpg|left|150px]] SAGOLUN [[İstifadəçi:Həcər2004|Həcər2004]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Həcər2004|müzakirə]]) 17:57, 30 aprel 2017 (UTC) <br style="clear: both;"/> ==[[Mehdi İskəndərli]] məqaləsi haqqında== [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bu məqaləni silməkdə davam etməklə səhvə yol verdiyinizi düşünürəm. Məqalə silinməzdən əvvəl tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmişdir. Onun silinməsi üçün ensiklopedik olmaması əsaslandırılmalı idi. Müvafiq qaydanın yeganə bəndini də nəzərinizə çatdırıram: Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Gördüyünüz kimi, burada səsvermədən söhbət getmir. Yalnız bir tələb var, məqalə ensiklopedikdir, ya ensiklopedik deyil. Ensiklopedik deyilsə niyə? Ensiklopedikdirsə niyə? Və müvafiq müzakirənin gedişatında məqalə tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmiş, Mehdi İsgəndərlinin isə ensiklopedik şəxs olması əsaslandırılmışdır. Bundan sonra heç bir istifadəçi məqalənin silinməsini tələb etməyib, hamı onun ensiklopedik olması ilə razılaşıb, siz də razılaşmış kimi görünürsünüz, çünki son redaktə versiyasının ensiklopek olmasına etiraz etməmişdiniz. Üstündən xeyli keçəndən sonra isə heç bir əsas olmadan məqalə silinir. Əgər səsvermə əsas götürülürsə, əlbəttə ki səsvermə əsas götürülə bilməz, 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə, bir nəfər isə bitərəf qalıb. Əleyhinə səs verənlər məqalənin ilkin vəziyyətində səs veriblər... Yəni səsverməyə əsasən də məqalə silinə bilməz. Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını göstərin. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 16:01, 6 may 2017 (UTC) :Səsvermə nəticəsində silinmiş məqalənin dərhal yenidən yaradılması yolverilməzdir. Mən müzakirə zamanıda şəxsin qeyri ensiklopedik olduğunu bildirmişəm və yenə də fikrimin üstündə qalıram. Həkimin öz ixtisası üzrə beynəlxalq tibbi nəşrlərdə çıxış etməsi şəxsi ensiklopedik etmir. Səsvermə zamanı isə 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə yox, 7 səs silinməsinin lehinə, 4 (məqalə müəllifinin özüdə daxil olmaqla) səs isə qalmasının lehinə verib. Qısası [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]in məqaləni silməklə tam düzgün qərar verdiyini düşünürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 21:23, 6 may 2017 (UTC) :::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım. Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz və əsas göstərmək üçün hələ səsləri öz hesabınızla hesablamaqla 7-ci əleyhinə səs olduğununu da vurğulayırsınız. Kimdir o 7-ci? O 7-ci? Daha sonra məqalənin lehinə səs veribsə, onun birinci səsi etibarsız olmurmu? Kim əsaslandırıb? Məqaləyə qarşı en qədər iddia irəli sürülmüşdür və bütün iddalər dayandılrıldı, çünki məqalə əsaslı redaktə edildi və təkminləşdirildi. Biz məqaləni b vəziyyətinə gətirdiyimiz halda, a vəziyyətində ona olan iddialara əsasən məqalə silinə bilərmi? Bəs onu b vəziyyətinə gətirən istifadəçilərin zəhməti? Lehinə səslərin sayını da təhrif edərək 6 əvəzinə 4 göstərirsiniz? Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu? İstənilən istifadəçi nə qədər lehinə, nə qədər isə əleyhinə səs verildiyini çətinlik çəkmədən hesablaya bilər; 6 nəfər qalmasına (Afrasiyab, Araz Yaquboglu, Drdrmtlgst, Cekli829, Aydın Məmmədov, Afrasiyab), 1 nəfər bitərəf (Sultan) 6 nəfər silinməsinə (-Nicat49, eldarado, Azerifactory, Babək Akifoğlu, Baskervill, Wertuose). Səslərin doğru hesablanması belədir, narazılığınız varmı? Səsləri təhrif etməklə idarəçiyə yaraşan cəhət deyil. Təklifimi bir daha təkrar edirəm: Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını vurğulayın. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 09:09, 7 may 2017 (UTC) ::::[[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydinsalis]] ilk öncə sizə müzakirə zamanı ''mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' və ''Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu?'' tipli cümlələrdən istifadə etməməyi məsləhət görürəm. Bənzər hal təkrarlansa sizi [[VP:BQ]] qaydalarına uyğun olaraq bloklamağa məcbur olacam. Mən Mehdi İskəndərli məqaləsini '''bərbad''' vəziyyətdə olduqda belə silməmişəm, yalnız silinməyə namizəd səhifələrə əlavə edib digər istifadəçilərində fikrini bilmək istəmişəm. Qaydalara görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməzsə bəs onda lehinə əleyhinə səsvermə orda nəyə lazımdı ? Siz özünüz niyə səs vermisiz ? Qaydada belə yazılıb - Arqumentlər göstərilir. Müzakirə aparılır. Son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri verir. Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Səsvermə qaydalarına uyğun olaraq müzakirə aparılırb və son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri ([[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]) verib. Müzakirə zamanı göstərilən arqumentlər tutarlı olmayıb ki məqalə silinib. Səsvermə zamanı [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]] ilk öncə silinməsinin lehinə daha sonra silinməməsinin lehinə səs verib. Lakin, ilk verdiyi səsi silməyib. [[İstifadəçi:Afrasiyab|Afrasiyab]]ın adını niyə 2 dəfə qeyd etmisiz ? Eyni müzakirədə istifadəçi yalnız 1 dəfə səs verə bilər. Qaydalarda belə bir cümlədə var - '''silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər.'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 7 may 2017 (UTC) ::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], ''Mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' niyə sizin xətrinizə dəyir ki? Və buna görə məni niyə blokla hədələyirsiniz ki? Mən axı yazdığımı əsaslandırıram, əlavə edirəm ki, "''Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz''". Yalanmı deyirəm? Əgər mənim yazdığımı diqqətlə oxusaydınız, təbii ki, məqalənin silinməsində səsverməni əsas göstərməzdiniz. Başqa necə başa düşmək və ifadə etmək olar bunu? Səslərin hesablanmasında bəli, mən bir nəfərin adını səhvən iki dəfə hesablamışam. Siz isə iki səhvə yol vermisiniz. Leyinə səsləri 1 dənə az, əleyhinə səsləri 1 dənə çox hesablamısınız. Amma bunlar boş söhbətdir, biz artıq bilirik və siz də razısınız ki, orada səsvermə getmir, əsas məsələ məqalənin qalıb-qalmaması üçün ciddi arqumentlərin göstərilməsidir. Məqalənin silinməsi üçün isə heç bir arqument ortada yoxdur. Məqalə səsverməyə əsasən silinmişdir. Sual edirsiniz ki mən niyə səs vermişəm? Cavab verə bilərəm ki, mən fikrimi bildirmişəm, məqalənin ensiklopedik vəziyyətə gətirilməsinə yardım etmişəm, və Mehdi İsgəndərlinin ensiklopedik şəxs olması ilə bağlı ciddi arqumentlər təqdim etmişəm. Bu arqumentlər məqalənin qalması üçün kifayət deyildirsə, niyə heç kim etiraz etmədi? Məqaləni silinməyə siz təqdim etmişdiniz, niyə fikrinizi bildirmədiniz? ''"Silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər"'' misalını mənə niyə deyirsiniz, bunu heç başa düşmədim? İdarəçisiniz, sizə müraciət etmişəm, bərpa edin, silinməsini istəyirsinizsə fikrinizi ciddi arqumentlər göstərin. Tapa biləcəksinizmi ciddi arqument? Problemin sivil həlli yolu budur, preblemin süni şəkildə davam [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Log&page=Mehdi+%C4%B0sk%C9%99nd%C9%99rli etdirilməsi isə budur]. Hansı variant sizə daha doğru görünür? Mən dediyimi dünən etsəydiniz, bu gün hər şey qaydasında olacaqdı. Bu gün də etməsəniz, sabah da belə olacaq. Bunun baş verməsinin isə cəmi bir səbəbi var, məqalənin silinməsi üçün ciddi arqumetlər ortaya qoyulmayıb, səhvən, səsvermə əsas götürülərək, yazılanlar oxunmadan, arqumentlərə məhəl qoyulmadan məqalə silinib. Təbii ki belə şeylər istifadəçilər arasında narazılıq yaratmalı idi. İndi səhvi düzəltmək lazımdır, amma buna kimsə cəhd eləmir hələ ki. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 18:35, 7 may 2017 (UTC) == Tayland == Salam Bir səhifənin adını dəyişib o birini siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Tayland_filml%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1 keçidləri] də dəyişin. Tayland və Tailand ikisi də doğrudur. --[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 16:53, 12 may 2017 (UTC) :Salam. Tayland düzgün deyil axı. Misal üçün [http://president.az/search/tailand? Azərbaycan Respublikası Prezidentinin saytında Tailand yazıb axtarış verdikdə məqalələr çıxır. Lakin Tayland yazdıqda heçnə tapılmır]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:08, 12 may 2017 (UTC) Başa düşürəm. Amma Taylandı siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eablon:%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_film_siyah%C4%B1lar%C4%B1 müvafiq] şablonda qırmızı oldu onu da düzəltmək lazım idi. Nə isə özüm düzəltdim--[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 17:37, 12 may 2017 (UTC) == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 burdaki dəyişikliyi niyə geri almısınız? Əgər sildiyim mətni oxumuzsunuzsa tamamən mənasız, əlaqəsiz və qrammatik olaraq da səhv olan mətndir. İzah edin zəhmət olmasa. Mənim belə dəyişikliklərim xüsusilə azərbaycan vikipediyasında tez tez geri alınır baxılmadan. Bunu davranışların qarşısı alınmalıdır. --[[İstifadəçi:ArazZeynili|aruz]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:ArazZeynili|müzakirə]]) 18:51, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Məqalənin tarixçəsinə baxsaz niyə belə etdiyimi başa düşəssiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 18 may 2017 (UTC) == Sual == Salam. Sizə arxivləşdirmə ilə bağlı sual verə bilərəm?--Calal99 (müzakirə) 19:35, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Bəli verə bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:18, 18 may 2017 (UTC) ::PDF formatında olan faylı arxivləşdirim? Və ya, heç arxivləşdirə bilərəm?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 05:38, 19 may 2017 (UTC) :::Arxivləşdirsəniz daha yaxşı olar. Bəli mümkündür.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:55, 19 may 2017 (UTC) == Xahiş == Nicat, salam. Sizdən bir xahişim olacaq. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin rəsmi saytında, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu var. Baxın, [http://www.noc-aze.org/content/uploads/2015/02/baku2017-logo.png bu linкdə]. Həmin loqonu, [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gold_medal_blank.svg bu], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Silver_medal_blank.svg bu] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bronze_medal_blank.svg bu] medalların üzərinə qoya bilərsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:06, 7 may 2017 (UTC) [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Gold_medal.svg?uselang=az belə], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Silver_medal.svg?uselang=az belə] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Bronze_medal.svg?uselang=az belə] olmalıdır. Ancaq, I Avropa Oyunlarının rəsmi loqosunun əvəzinə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu qoyulmalıdır. Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:09, 7 may 2017 (UTC) Tez edə bilərsiniz? Təcili lazımdır.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:14, 19 may 2017 (UTC) == [[Aşıq Şivğa]] == Salam Nicat bəy. Bilmirsiz bu məqalə gürcücə var? Vikidataya görə deyirdim. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:42, 24 may 2017 (UTC) :{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}, olsa bu '''ლუკა ბერიძე''' adla ola bilər. O da yoxdur. --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:04, 24 may 2017 (UTC) ::{{u|Cekli829}} o orijinal addısa məqaləyə əlavə edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:07, 24 may 2017 (UTC) :::{{y}}--►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:13, 24 may 2017 (UTC) ::::Düzü mən dəqiq bilmirəm, amma bunu {{u|Mehman97}} dəqiq bilər. Mehman bəy baxa bilərsiz zəhmət olmasa bu məqalə - [[Aşıq Şivğa]] gürcü vikisində varmı ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:04, 24 may 2017 (UTC) :Salam bəylər! Bu aşığ hakkda kaVikide heç birşey yoktu, yakın bir zamanda olacak. — [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 16:30, 24 may 2017 (UTC) ::Aydındı :) təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:17, 24 may 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 03:23, 4 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == salam hörmətli Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. Zəhmət olmasa, [[God of War (oyun, 2005)|God of War]] səhifəsinə nəzər yetirə bilərsiniz? Əsasəndə [[God of War (oyun, 2005)#Hiss.C9.99l.C9.99r|Hissələr]] alt başlığına. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 10:21, 9 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. Narahat etmirəm? Vaxtınız varsa, [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_handball_biography bu şablonu] təcili yarada bilərsiniz, AzVikidə?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:54, 16 iyun 2017 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[God of War (oyun, 2005)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/God of War (oyun, 2005)]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 21:49, 19 iyun 2017 (UTC) == İsmarıc!!! == Nicat bəy, Allah canınızı sağ eləsin!--[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/91.191.200.63|91.191.200.63]] 20:11, 28 iyun 2017 (UTC) == Silinmiş məqalə == Niyə silmisiniz məqaləni?--[[İstifadəçi:Məmmədova Dilbər|Məmmədova Dilbər]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Məmmədova Dilbər|müzakirə]]) 21:17, 30 iyun 2017 (UTC) :Konkret olaraq hansı məqaləni ? Əgər silmişəmsə çox böyük ehtimal qeyri-ensiklopedik olub.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:35, 30 iyun 2017 (UTC) == Cəza == https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Aruz_Arrani&action=edit&redlink=1 bunu ban edin --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:44, 3 iyul 2017 (UTC) == Mövzulu ay == Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Çox xahiş edirəm ki, [[Vikipediya:Mövzulu ay/Naxçıvan ayı|Naxçıvan ayı]]<nowiki/>nın qalib gələn iştirakçılarını lütfən mükafatlandırasınız və bir də mümkündürsə [[Vikipediya:Mövzulu ay|Mövzulu ay]]ın 2017-ci ilin oktyabr ayı [[Vikipediya:Mövzulu ay/Dünya şəhərləri ayı|"Dünya şəhərləri ayı"]] ilə əvəz olunsun. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:05, 6 iyul 2017 (UTC) : Salam. Zəhmət olmasa burada keçiriləsn '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bitch I'm Madonna|səsvermədə]]''' iştirak edərdiz.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 13:55, 12 iyul 2017 (UTC) == Slm == Zehmet çekib yaratdığım sehifeni bir tek siz defelerce sildiniz blok etdiniz xatırlatmaq isteyirem ki sayenizde bloka düşen istifadeçi köhne hesabımla bir çox işler etmişdim çoxu sehifede ve üzerinde işlediyim heç bir sehife qeyri nsiklopedik deyil bunu size instagramdan yazaraqda bildirmek istedim ama geri cavab gelmedi herhalda orda aktiv istifadeci deyilsiniz bizi Turkiyede temsil eden bir cox turk seriallarini reklamlari seslendiren oyunculuq eden birisine sehife yaratmaq menim ucun qurur vericidi bir nece defe yaratdigim sehifleri sildiniz caniniz sagolsun hecne olmaz.{{imzasız|Ayselhanim}} == Labaratoriya == Salam Nicat bəy,[[Vikipediya:Laboratoriya/İrəvan xanlığı|bura]] bir göz gəzdirərdiz zəhmət olmasa. Qəribə vəziyyət yaranıb.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 15:37, 23 iyul 2017 (UTC) :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:03, 23 iyul 2017 (UTC) :: Təşəkkürlər :)--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 07:19, 24 iyul 2017 (UTC) == Ədalətsiz qərarlar == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Narahat etmirəm? Sizinlə bir mövzu haqqında danışmağ istəyirəm. Siz, məni 2017-ci il 17 iyul tarixində blokladınız, 7 günlüyünə blokladınız. Blok müddətim bu gün başa çatdı. İndi isə mənim, Sizə bir neçə sualım olacaq. Niyə Siz, Azərbaycan dilli Vikipediyaya fotolar yüklədiyi üçün ancaq, məni bloklayırsınız? Burada, məndən başqa foto yükləyən yoxdur? Niyə Siz, ancaq mənim səhvlərimi görürsünüz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 12:09, 25 iyul 2017 (UTC) :Salam. Siz azvikidə fəailiyyətiniz müddətində '''heç bir ciddi əsas olmadan''' müəllif hüququ ilə qorunan faylları '''kütləvi surətdə''' azvikiyə yükləmisiz və buna görə də təkcə bu səbəbdən '''7 dəfə''' bloklanmısınız. Bu göstəriciyə görə "rekord" sizdədir. Mən sizi müəllif hüququ ilə qorunan faylları yüklədiyinizə görə cəmi bir dəfə blok etmişəm. Blok etməmişdən bir neçə ay qabaq isə sizə sonuncu dəfə xəbərdarlıq edərək müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməməyi, əks təqdirdə sizi məcburi blok edəcəyimi bildirmişəm. Siz isə xəbərdarlığıma məhəl qoymadan kütləvi surətdə şəkilləri yükləməyə davam etmisiz. Fürsətdən istifadə edib sizə yenə də xəbərdarlıq edirəm, müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməyə davam etsəz uzunmüddətli blok olunacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:35, 25 iyul 2017 (UTC) ::Bəs, Siz başqa istifadəçilərə niyə xəbərdarlıq etmirsiniz?--Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 15:40, 25 iyul 2017 (UTC) :::Hansı istifadəçiyə xəbərdarlıq etmək lazımdır edilir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:50, 25 iyul 2017 (UTC) ::::Edilir? Açıq danışmağ istəmirdim. Amma, artıq Siz, məni qəzəbləndirdiniz. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/Firuze_Nesibli Bu istifadəçinin yüklədiyi 10 fotodan, 5-i müəllif hüququ pozuntusudur]. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/N%C9%99sibli_T%C9%99hmasib Bu istifadəçinin yüklədiyi fotolardan isə, bir neçəsi müəllif hüququ pozuntusudur]. Siz, niyə onlara, xəbərdarlıq etmirsiniz? Bilirsiniz? Amma, mən bilirəm. Onlar, Araz müəllimin uşaqlarıdır. Budurmu Sizin, ədalətiniz? Budurmu Sizin, ədalətli idarəçiliyiniz? Onlara, niyə xəbərdarlıq edilmir. Çünki, səhv etmir. Son söz, Sizin olsun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 18:58, 25 iyul 2017 (UTC) :::::{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}in uşaqları sizin kimi ucdan tutma müəllif huququnu pozan şəkillər yükləmir. Lazım olarsa onlara və başqa istifadəçilərə də xəbərdarlıq edilər. Siz ən yaxşısı öz fəailiyyətinizə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 25 iyul 2017 (UTC) ::::::{{u|Barselona99}} bir el misalı var - "başqalarının gözündə tük axtarır öz gözündə tiri görmür". Mənim uşaqlarımın biri '''10''', o biri isə '''15''' şəkil yükləyib. Vikipediyadakı praktikaları da sizinkindən azdır. Siz xəbərdarlıq oluna-oluna, bilə-bilə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles?limit=724&user=Barselona99 '''724 fayl'''] yükləmisiz. Müqayisə edin və nəticə çıxarın. O istifadəçi hamı tərəfindən nəzarətdə olur ki, o deyilənlərə məhəl qoymur. Bu məhz sizsiniz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:22, 26 iyul 2017 (UTC) == İdarəçi ulduzu == {{İdarəçi ulduzu|İdarəçi seçildikdən sonra göstərmiş olduğunuz yüksək peşəkarlıq və məsuliyyətə görə sizə Azvikinin ən mühüm mükafatlarından biri olan ''İdarəçi ulduzunu'' təqdim edirəm. Fəaliyyətinizin davamlı və daha da məhsuldar olması diləyi ilə. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 14:56, 25 iyul 2017 (UTC)}} ::Hörmətli [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]. Əməyə dəyər üçün və mükafata görə təşəkkürümü bildirirəm. --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:38, 25 iyul 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. [http://www.azersu.az/userfiles/20788(1).jpg Bu fotonu], Vikipediyaya yükləyə bilərəm, məqalə üçün. Bu fotonu çox bəyənirəm, ona görə. Keyfiyyəti yaxşıdır, həmdə fonda Azərbaycan bayrağı var. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 10:00, 31 iyul 2017 (UTC) :Məsləhət deyil. Kifayət qədər commonsda şəxsin azad şəkili var. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:41, 31 iyul 2017 (UTC) :[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəs, andiçmə mərasimindən fotolar? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 14:53, 31 iyul 2017 (UTC) ::Şərt deyil ki and içmə mərasimindən ola şəkil. Əvəz edən bir şəkil qoy. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:56, 31 iyul 2017 (UTC) :::Xeyr, müəllif hüququ ilə qorunan şəkilləri '''çox ciddi''' səbəb olmadan yükləmək olmaz, ələxsus da əgər azad şəkil mövcuddursa.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:18, 31 iyul 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ambox wikify.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar {{u|{{PAGENAME}}}}. Sizi [[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası|burada]], 7 avqust 2017 tarixində keçiriləcək AzVikidə kimya mövzusunda olan problemlərlə bağlı müzakirəyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə --'''[[İstifadəçi:Salmanland|<font face="Segoe Print" color="grey">Sir</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Salmanland|<font face="Segoe print" color="blue">Salmanland</font>]]''' 06:58, 1 avqust 2017 (UTC) == Məqalələrin adının dəyişdirilməsi == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Sizdən bir neçə xahişim olacaq. Siz, dünən 5 Avstraliyalı su poloçusu haqqında mənim, yaratdığım məqalənin adını dəyişdirdiniz. Bu yaxşı haldır. Amma, məqalənin adını dəyişdirəndə zəhmət deyilsə, 1. həmin məqalədə olan şablonda da adı dəyişdirin və zəhmət deyilsə 2. həmin məqalədə olan adı da dəyişdirin. Sağolun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 13:55, 6 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#FFFACD"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |'''Salam, hörmətli həmkar! Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|laboratoriya]] səhifəsində Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının haqqında hazırlanan siyahıyə səs verməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 03:35, 8 avqust 2017 (UTC) |} == Sual == Salam Nicat bəy. Narahat etmirəm? Sizə bir sualım olacaq. Bilmirsiniz niyə, misal üçün ingilis dilli Vikipediyada "Milad Beigi" məqaləsinə baxanda, solda olan dillər sırasında, "azərbaycanca" sözünün solunda "yaxşı məqalə" statusunun ulduzu yerləşdirilməyib? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:44, 14 avqust 2017 (UTC) :Salam. Daha məqalələrin intervikidə statuslu olması görsənmir. Həmişə belə olacaq ya müvəqqəti belədir dəqiq bilmirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:01, 14 avqust 2017 (UTC) ::Çox təəsüf. Birdə, Sizə bir sual verə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:05, 14 avqust 2017 (UTC) :::Bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:06, 14 avqust 2017 (UTC) ::::[[Darina Qromova]] məqaləsinə genişləndirsəm, Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:07, 14 avqust 2017 (UTC) :::::Məqalə indiki halında laboratoriyalıq deyil. Genişləndikdən sonra fikir bildirə bilərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:11, 14 avqust 2017 (UTC) ::::::Bəs, neçə bayt olsa Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:13, 14 avqust 2017 (UTC) :::::::Statuslu məqalənin həcmi 10 kb-dən qısa olmamalıdır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:15, 14 avqust 2017 (UTC) {{Sual}} salam hörmətli isdifadəçi nicat bəy nagizadeh samir adına məqalə yaratmağ isdəyirəm yalnız sizin tərəfinizdən spam alıb məqalə yarada bilmirəm bu hakkda kömey ede bilərsiz mənə zəhmət olmasa.. == Foto ilə bağlı sual == Salam Nicat bəy. Sizə bir sualım olacaq. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:24, 21 avqust 2017 (UTC) :Mən [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Barselona99/QRB bu səhifədə], Qarabağ FK məqaləsi üçün test aparıram. Sizdən bir mövzuda icazə almaq istəyirəm. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:25, 21 avqust 2017 (UTC) ::[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%84_(%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BB%D1%83%D0%B1) Bu səhifədə], görürsünüz nə qədər çoxlu foto var. Məndə, Qarabağ FK məqaləsi üçün foto yükləyə bilərəm? [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:27, 21 avqust 2017 (UTC) :::Oradakı şəkillərin, demək olar ki, hamısı commonsdandır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:44, 21 avqust 2017 (UTC) ::::Bilirəm. Amma, Qarabağın commonsda elədə yaxşı fotoları yoxdur. --[[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:45, 21 avqust 2017 (UTC) == Eldənizlər == Salam Nicat bəy. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Məqalə|Laboratoriyaya namizəd siyahısında]] əlavə etdiyim məqaləyə baxardız. Əvvəlcədən təşəkkürlər--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 18:01, 22 avqust 2017 (UTC) :{{y}} Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:09, 22 avqust 2017 (UTC) ==Salam xüsusi== Niyə məqalə Ṣiprage silmək bir neçə il sonra var? [[İstifadəçi:Baksuzli|Baksuzli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baksuzli|müzakirə]]) 13:28, 23 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#E0FFFF"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |Salam, hörmətli həmkar! '''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|bu səhifəsində]] keçirilən səsvermədə sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. ''' --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 13:56, 23 avqust 2017 (UTC) |} == Labaratoriyaya namizəd == Salam Nicat bəy. Sizcə [[Cənubi Asiya ölkələrinin siyahısı|bu siyahı]] labaratoriyalıqdır?--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 11:29, 30 avqust 2017 (UTC) :Salam. Məncə laboratoriyalıq məqalə deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:24, 30 avqust 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə--[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#E80000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:35, 6 sentyabr 2017 (UTC) == Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması == Salam həmkar, mən Seçilmiş məqalələr arasında təmizlik işi aparıram və aşağıda yazılan məqalələr SM-ın standartlarına cavab vermir. Ona görə də xahiş edirəm səsvermədə iştirak edəsiz. Siyahı aşağıda göstərilib * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/1 − 2 + 3 − 4 + · · ·]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Yeddi gözəl (balet)]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Alban xaç daşları]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Azıx mağarası]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Möminə Xatun türbəsi]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Coser ehramı]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Titanik]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Yaşar Nuri]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/İzotermik proses]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Pol Sezan]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Almaniya]] Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 07:27, 7 sentyabr 2017 (UTC) == Removing 'Divizia Națională 2017' == I'm sorry, but can you explain, why you deleted this article? What was wrong with it? [[İstifadəçi:5-hydroxytryptamine|5-hydroxytryptamine]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:5-hydroxytryptamine|müzakirə]]) 09:20, 10 sentyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 07:12, 1 oktyabr 2017 (UTC) |} :: Zəhmət olmasa [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Qeyri-f.C9.99al_idar.C9.99.C3.A7i_.7B.7B.C4.B0stifad.C9.99.C3.A7i.7COrartu.7D.7D-d.C9.99n_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_al.C4.B1nmas.C4.B1_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99 bu] səhifəyə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:20, 2 oktyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Azerifactory (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 21:10, 2 oktyabr 2017 (UTC) |} == Məsləhət == Salam, həmkar. Sizinlə bir məsələ barəsində məsləhətləşmək istəyirəm. Mən az öncə [[Ereksiya]] adlı məqalə yaratdım. [[Azərbaycanca Vikipediya]]da ən bəsit cinsəllik mövzularında belə məqalələr yoxdur. Məsələn 120 dil bölməsində '''[[:en:Sexual intercourse|mövcud]]''' olan cinsi əlaqə məqaləsi bizim vikidə yoxdur. Zaman əldə etdikcə bu mövzular barəsində məqalələr yaratmağa çalışacam. Sualım isə belədir; [[Ereksiya]] məqaləsinə foto əlavə etsəm məni buna görə bloklamazlar ? Zəhmət olmasa məqalənin türkçə, rusca və ingiliscə olan dil bölmələrinə baxın, hər birində mövcud fotolar var. --[[İstifadəçi:Külafrəngi|Külafrəngi]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Külafrəngi|müzakirə]]) 19:12, 20 oktyabr 2017 (UTC) :Salam. Xeyr bloklamazlar. Ələxsus da həmin şəkillərdən başqa vikilərdə istifadə olunubsa. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:49, 20 oktyabr 2017 (UTC) == Müzakirə səhifəsi olan ancaq özü olmayan film == Salamlar Nicat bəy fəaliyyətinizdə uğurlar. Bir zəhmət [[Müzakirə:Adam ol! (film, 2005)|bu müzakirə səhifəsinə]] baxardız. Yönləndirmək üçün filmin özünü vikipediyada axtardım lakin bu haqda heçnə tapmadım. Fikrimcə müzakirə səhifəsi də silinməlidir.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:14, 26 oktyabr 2017 (UTC) : {{u|Rufet Turkmen}} belə halla rastlaşdıqda həmin səhifəyə '''Sil''' şablonu yerləşdirin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 17:18, 26 oktyabr 2017 (UTC) :: Haqlısız [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]]. Yadımdan çıxıb bir anlıq.)))--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:23, 26 oktyabr 2017 (UTC) == Bloklama == Hörmətli {{u|Nicat49}}, təklif edirəm ki, {{u|Barselona99}} adlı istifadəçinin blokunu açasınız. Aktif istifadəçinin bir aylıq bloklanmasının doğru olmadığını düşünürəm. Ümid edirəm ki, blokunu açsanız yenidən eyni səhvlərə yol verməyəcək. Hörmətlə --[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#FF0000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 09:45, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. {{u|Barselona99}}-u mən özüm də əvvəllər blok etmişəm. Amma düşünürəm ki, onun blok müddətini yarıya qədər azaldasınız. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:13, 27 oktyabr 2017 (UTC) Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|Eldarado}} hər ikinizi salamlayıram. Bu istifadəçi eyni şeyə görə artıq 8-ci dəfə bloklanır. Onu da əlavə edim ki, təxminən 3 ay bundan əvvəl mən bu istifadəçini '''1 həfətlik''' bloklayaraq '''xəbərdarlıq etmişdim''' ki, eyni hal yenidən təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız. İstifadəçi xəbərdarlığa məhəl qoymayıb və bu səbəbdən daha uzunmüddətli bloklanıb. İndiki blok müddətinin dəyişilməsinə ehtiyac görmürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:49, 28 oktyabr 2017 (UTC) ::Salam {{u|Nicat49}}. 20 gün keçdi. 10 gün qalıb. Məndən bu gün də xahiş etdi. Bloku aç. Fikrimcə daha bəs edər. Bir daha etdiyi səhvləri təkrar etməz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 16:12, 9 noyabr 2017 (UTC) :::Salam [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz müəllim]]. Sırf sizin mənə ikinci dəfə müraciət etməyinizi nəzərə alıb bloku açıram. Lakin indidən sizində şahidliyinizdə {{u|Barselona99}}-a növbəti xəbərdarlığımı edirəm. Bənzər hallar təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:26, 9 noyabr 2017 (UTC) Sağolun Araz müəllim və Nicat bəy. Çalışacam, bundan sonra analoji səhvlərə yol verməyim. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 17:38, 9 noyabr 2017 (UTC) :::: Sözü gedən istifadəçinin blokunun açılması başdan-başa böyük bir səhv idi.. {{u|Eldarado}} və {{u|Araz Yaquboglu}} inanın ki, bəzi istifadəçilər, idarəçilərin yumuşaq ürəklərindən çox məharətlə faydalanmağı bacarırlar. Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 21:47, 9 noyabr 2017 (UTC) :Baskervill, '''qeyd etdiyiniz söz cümləni''', mənə deyirsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 07:52, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: Salam {{u|Baskervill}}, sözü gedən şəxsin sırf yaxşı məqalələr yaratdığı üçün daha bir şans verilməsini istədim lakin yenidən hansısa qayda pozuntusuna yol verərsə bu dəfə mən də qarışmayacağam. --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:03, 10 noyabr 2017 (UTC) ::Eldar bəy salam. Sizə bir sualım olacaq. Amma, səmimi cavab verin. '''Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər.''' cümləsinin mənası nədir? Tam anlamadım. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 08:14, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: {{u|Barselona99}} fikir verməyin. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 12:58, 10 noyabr 2017 (UTC) ::::Nicat alicənablığın üçün çox minnətdaram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:18, 10 noyabr 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Uzun cümlələrdən istifadə etməyəcəm. Yalnızca, Viкicəmiyyətdən üzr istəyirəm və müкafatla bağlı baş verən hər şeyə görə Sizdən üzr istəyirəm. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 12:37, 11 noyabr 2017 (UTC) == Redaktə müharibəsi! == Salamlar Nicat49. [["Vətən uğrunda" medalı|Bu məqalədə]] hansısa vandal müxtəlif IP-lərdən istifadə edərək, ''[[Vikipediya:Redaktə müharibəsi|redaktə müharibəsi]]'' aparır. Ona [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%22V%C9%99t%C9%99n_u%C4%9Frunda%22_medal%C4%B1&action=history məqalənin tarixçəsində] xəbərdarlıq etməyimə də məhəl qoymur və Azərbaycan - latın əlifbasında olmayan '''''к''''' hərfindən istifadə edir. Zəhmət olmasa bu məsələ ilə bağlı tədbir görərdiz.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 09:53, 1 dekabr 2017 (UTC) == Səhifənin silinməsi == Salam. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] səhifəsinin silinmə səbəbini izah edə bilərdiniz.--[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:22, 4 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Səbəbini silərkən qeyd etmişəm - Qaralama halında olan məqalə. Məqalə 1 cümlədən ibarət idi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:26, 4 dekabr 2017 (UTC) :: Hörmətli {{u|Nicat49}} [[Vikipediya:Səhifə silmə kriteriyaları|səhifə silmə kriteriyalarına]] görə qaralama halında olan məqalələr silinmədən əvvəl müzakirəyə çıxarılmalıdır. Xahiş edirəm məqaləni bərpa edərək müvafiq müzakirəni başladasınız. Hörmətlə [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:36, 4 dekabr 2017 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} məqalə yalnız - "Salmas'ın onmin illik Tarixi kitabı yazarı" cümləsindən ibarətdir. Yəni məqalə silmə kriteriyalarının həm qaralama vəziyyətində olan məqalə, həm də digər dildə yazılmış məqalə kriteyasına görə silinib. Lakin məqaləni az da olsa, genişləndirəcəyinizə və dilimizə tam uyğunlaşdıracağınıza söz versəz böyük məmnuniyyətlə bərpa edərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:30, 4 dekabr 2017 (UTC) :::: Hörmətli {{u|Nicat49}} məqalə bir cümlədən ibarət ola bilər buna görə onu müzakirəsiz silə bilməzsiniz. Əgər söhbət azərbaycan dilinin tələbələrinə cavab verməməkdən gedirsə yuxarıda yazığınız cümləyə əsasən demək olar ki, burada sadəcə bir şəkliçi düzəldilsə bu problem də aradan qalxar. Məqalə hal-hazırda fransız dilli vikipediyada da mövcuddur. İndi təkrar xahiş edirəm məqaləni bərpa edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 08:12, 5 dekabr 2017 (UTC) ::::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} fransız dilli vikidəki məqalə maşın tərcüməsi ilə yaradılmış 6 sözdən ibarət deyil. Elə olsaydı məqaləni orada elə yarandığı gündəcə silərdilər. Əgər bizim vikidə həmin məqalənin olmasını istəyirsinizsə özünüz məqaləni daha yaxşı formada yenidən yarada bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:28, 6 dekabr 2017 (UTC) == Şəkil == Salam. Sabahınız xeyir. Sildiyiniz faylları Commonsda tapa bilmədim. Linkini ata bilərsiz? [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Lup_Pindor| bu],[https://az.m.wikipedia.org/wiki/Karlos_Sarate| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Memfis_Qrizzlis| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Ceyms_Harden| bu] səhifələr. -- [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 10 dekabr, 2017 (UTC) : Salam. O şəkillərin hamısı müəllif hüquqları ilə qorunur. Sizə məsləhətim budur ki, şəkil məsələsindən daha çox yaratdığınız məqalələrin mətninə fikir verəsiniz. Yaratdığız məqalələrin demək olar hamısı maşın tərcüməsilə edilib. Yaratdığınız məqalələri oxuduqda yumşaq desək heçnə başa düşmək olmur. Yaratdığınız bu iki son məqaləyə baxmaq kifayət edir - [[Con Bravo (cizgi film, 1997)]], [[Dallas Maveriks]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:08, 10 dekabr 2017 (UTC) : Daha diqqətli olacam. Təşəkkür edirəm! [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) == Xahiş == Hörmətli Vikipediyaçı, Sizin tərəfinizdən Mikayılov Ağababa Cəbrayıl oğlunun məqaləsinin adı dəyişdirilərək, Cəbrayıl Mikayılov qeyd edilib. Səbəbini bilmək olarmı? Çünki Cəbrayıl Mikayılov onun atasının adıdır, öz adı Mikayılov Ağababadır. Yenidən düzgün varianta dəyişdirmək mümkündürmü? == Xahiş == Zəhmət olmazsa "Ceyms Uebb teleskopu" adlı məqaləni "Ceyms Vebb teleskopu" adı ilə dəyişdirin çünki "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir [[İstifadəçi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|müzakirə]]) 07:08, 19 dekabr 2017 (UTC) :Salam. "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir fikirinizi anlamadım. Bu teleskop 1961-ci il fevralın 14-dən 1968-ci il oktyabrın 7-nədək "NASA" rəhbəri olmuş Ceyms Uebbin şərəfinə adlandırılıb. İngiliscə "Webb" soyadı bizim dilə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur "Vebb" kimi yox.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:23, 19 dekabr 2017 (UTC) ::o ruscadan olar İngiliscədən yox :::Hörmətli {{u|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası}} yaxşı olar ki, nəsə yazmamışdan qabaq az da olsa araşdırma aparasınız. "Webb" soyadı həm bizim dilə, həm də rus dilinə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur. Mənə inanmırsınızsa buradan baxa bilərsiniz - [https://azertag.az/xeber/Alimler_yasayis_uchun_yararli_ola_bilen_ekzoplanetler_askarlayiblar-1037812 azertag.az], [https://news.milli.az/interest/430770.html milli.az].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:51, 20 dekabr 2017 (UTC) == IP-lərin bloklanması == Salam. IP-ləri bloklayarkən heç vaxt qeyri-müəyyən müddət seçməyin. Çünki eyni IP-dən çox sayda istifadəçi istifadə edə bilər. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 06:09, 26 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:15, 26 dekabr 2017 (UTC) == Təbrik == Salam. Sizi qarşıdan gələn "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm. --►[[İstifadəçi:AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 29 dekabr, 2017 (UTC) :Salam. Minnətdaram. Məndə sizi "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:32, 29 dekabr 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:43, 12 noyabr 2018 (UTC) ==Səsvermə== Salam dəyərli həmkar sizi [[Fəyyaz Fərəcov |Bu məqalədə]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Masalli qasimli|Masalli qasimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Masalli qasimli|müzakirə]]) 17:20, 2 yanvar 2018 (UTC) == "İstifadəçi:Nargizava Gagali"lin bloklanması == Salam. Bu istifadəçini "Səhifəyə mənasız və yararsız əlavələrə görə" bloklamısınız. Amma onun fəaliyyətində dediklərinizə rast gəlmədim. Siz onu bloklamaq əvəzinə ondan sadəcə mənbə tələb edə bilərdiniz ki, bunun üçün də "mənbəsiz" şablonunu onun əlavə etdiyi hissələrə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C4%9Fsu_rayonu&type=revision&diff=4187251&oldid=4187250 belə] yerləşdirməyiniz kifayət edərdi. Xahiş edirəm ki, gələcək fəaliyyətinizdə bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman daha diqqətli olun. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 05:23, 5 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:10, 5 yanvar 2018 (UTC) == KM silinmə == Salam. Bu [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1&diff=4187028&oldid=4186996 başlığı] silmənizin səbəbi nədir?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 13:31, 14 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Bu başlığı dəfələrlə blok olunan və yekunda [[Vikipediya:İdarəçi müzakirəsi#Barselona99-un qeyri-müəyyən vaxta və ya uzun müddətə bloklanması|buradakı müzakirə əsasında]] blok olunmuş istifadəçi yazıb. Bu istifadəçi bu "xahiş"i kənd meydanına yazmamışdan qabaq demək olar bütün idarəçilərin ms-nə də yazıb. Bu istifadəçinin bənzər "xahiş"ləri artıq spam halını alıb. Bundan əlavə fəailiyyəti məhdudlaşdırılmış və blokda olan istifadəçilərin kənd meydanında yazdıqlarının silinməsi birinci hal deyil '''([https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya%3AK%C9%99nd_meydan%C4%B1&type=revision&diff=4072912&oldid=4072911| buradan bax])'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:56, 14 yanvar 2018 (UTC) == Məlumat == Salam cənab Baskervill. İstifadəçi Barselona99-un blokunu bərpa etdim. Qeyd edim ki, istifadəçinin azı 5 dəfə kukla hesab istifadə etməsinə görə qeyri-müəyyən yox, müəyyən müddətə blok olunması artıq istifadəçiyə edilmiş güzəştdi. Bir neçə ay bundan öncə idarəçilər istifadəçinin qeyri-müəyyən yox, 6 ay müddətinə bloklanmasını məsləhət bildilər. Və mən elə də etdim. Lakin işin tragikomik tərəfi budur ki, istifadəçi kukla hesaba görə bloklanmasından 1 ay keçmiş '''daha 2 kukla hesab''' yaratdı. Azı 5 kukla hesabı açan, yəni səhvindən nəticə çıxara bilməyən istifadəçinin blokunun vaxtından bir xeyli tez açılmasını düzgün hesab etmirəm. Belə hərəkətin vikiqaydalara da hörmətsizlik olduğunu düşünürəm. Normalda əksər vikilərdə istifadəçini artıq 2-ci kukla hesaba görə qeyri-müəyyən müddətə blok edirlər. Bizdə isə istifadəçi "maşallah" 5 hesab yaradıb. Belə bir istifadəçinin bloklanmasının üstündən cəmi 2 ay keçmiş blokunun açılması yanlış addım olar. P.S Mənim blokladığım istifadəçilərin blokunu açmamışdan öncə məni ya viki, ya da sosial şəbəkə üzərindən məlumatlandırsaz minnətdar olaram. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:34, 27 yanvar 2018 (UTC) : Cənab {{u|Nicat49}}, sizin bütün yazdıqlarınızı başa düşdüm. İstifadəçinin bloklanmasını sizin xəbəriniz olmadan açdığım üçün üzürlü hesab edin. Sizə qarşı hörmətsizlik etmək kimi bir niyyətim olmayıb. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:44, 27 yanvar 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 13:42, 30 yanvar 2018 (UTC) == Kulinariya ayı, Plan və Şi barədə == Salam. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. Amma mənə aydın olmayan bir nüans var, ona aydınlıq gətirməyinizi xahiş edirəm. Mən məqaləni (Şi şorbası) öz qərarıma görə deyil, "Kulinariya ayı və Plan"a müvafiq olaraq adlandırmışdım. Məqalənin adı Sizin tərəfinizdən dəyişdirildikdən sonra belə alınır ki, "Plan" üzrə "Şi şorbası" məqaləsi hələ də öz həllini gözləyir. Bəlkə mənim kimi bir başqası da həmin mövzu ilə məşğul olmaq istədi? Belə alınır ki, ikimizdən birinin zəhməti hədər gedəcək. Əgər rus variantı üzrə tərtib etdiyim məqaləni "Şi" adı ilə qəbul etmək mümkündürsə, bəlkə "Kulinariya ayı və Plan"da da məqalələrin adında dəyişiklik olmalıdır? Əlavə olaraq bir xahişim də var. Bu xörəyin adı orijinalda "Ши" (''şı'' ) kimi deyil, məhz "Щи" (''şşi'' ) kimi tələffüz olunur. Azərbaycan dili bütün səsləri orijinala müvafiq tələffüz etməyə qadir bir dildir. Bəlkə biz də bu xörəyi məhz əsl deyiliş qaydasına yaxın - ''şşi'' adlandıraq? {{imzasız|Lamia gasimzadeh}} :Mövzulu ayda lazımi dəyişiklik edəcəm. Əgər yaratdığınız yemək adında artıq azvikidə başqa məqalə varsa o zaman qarşısına mötərizə daxilində şorba, sup və s yaza bilərsiz. Hazırda azvikidə "Şi" adlı məqalə olmadığından belə adlandırmaya ehtiyac yoxdur. Burada əsas orforqafiyadır ona görə necə tələffüz olunması yox, necə yazılması əsas götürülür. Ona qalsa "Борщ" "Borş"uda "Borşş" yazaq ?) [http://www.sehiyye.gov.az/files/pdf/qida_mehsullari_tehlukesizlik.pdf Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi də yeməyin adını məhs "Şi" kimi verib (səh 65)].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:58, 11 fevral 2018 (UTC) == Brijitt Bardo == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. Əvvəlcə məqaləyə nəzər saldığınız üçün təşəkkür eləyirəm. Məqalənin adını əvvəlki halına qaytarmısınız. Demək istəyirəm ki, məqalənin adını ensiklopediyadan götürmüşəm, həmçinin məqalənin adını rus və ingilis dilindən tərcümə eləyəndə mən yazdığım kimi tərcümə olunur. Mənim zənnimcə, yazdığım variant daha düzgündür. :Salam. Vikipediyada məqalə adları heç də həmişə dil normalarına uyğun yox, bəzi hallarda ümumqəbulolunmuş, yazılı mənbələrdə oturuşmuş formaya uyğun yazılır. Azərbaycanda heç kim bu şəxsi '''Brijitt''' adı ilə tanımır. '''Az''' domenində [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=jTWLWrbdJ4uRkwWYpYWABA&q=%22Brijitt%22+site%3A*.az&oq=%22Brijitt%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...1381.1503.0.1826.2.2.0.0.0.0.116.116.0j1.1.0....0...1c.1.64.psy-ab..1.0.0....0.u0JE1CbOd1Y bu adla axtarış zamanı siz dediyiniz ensiklopediyadan başqa heçnə tapılmır]. Lakin eyni axtarışı '''Bricit''' adı ilə etdikdə [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=lTeLWsXUE4SWsAexn4awCQ&q=%22Bricit%22+site%3A*.az&oq=%22Bricit%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...72702.73550.0.73729.6.6.0.0.0.0.126.491.0j4.4.0....0...1c.1.64.psy-ab..2.0.0....0.xUG5HoFCwfU 8150 nəticə çıxır.] Mən şəxsin adının Brijitt yox, Bricit yazılmasını daha düzgün hesab edirəm. Hörmətli idarəçilər {{u|Babək Akifoğlu}} və {{u|Wertuose}} bu məsələ ilə bağlı sizin də fikrinizi bilmək istərdim.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:54, 19 fevral 2018 (UTC) ::Fransız dilindən transliterasiya zamanı ən doğru, ən düzgün yazılış variantı '''Brijit Bardo'''nu hesab edirəm. Və ensiklopediyada bu formada yazılsaydı, mən qətiyyətlə bu variantın üzərində dayanacaqdım. Lakin gördüyümüz kimi təəssüfedici faktdır ki, "dəyərli" alimlərimiz ensiklopediya kimi ciddi nəşrdə hər zaman olduğu kimi tələsikliyə yol verərək tamam başqa - uyğunsuz bir yazılış variantı (''Brijitt Bardo'') təklif ediblər. Bunu Azərbaycan Milli Ensiklopediyasında rast gəlinən növbəti qüsurlardan biri saymaq olar. Hazırkı vəziyyətdə aktrisanın adı dilimizdə '''Bricit Bardo''' kimi qəbul edildiyinə və bu formada bugünədək işləndiyinə görə, bu variantın saxlanılmasının tərəfdarıyam. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 22:07, 19 fevral 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cross-Pattee-alternate3.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qırmızı Baron mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada peşəkar və ədalətli idarəçi töhfələrinizə görə. Fəaliyyətinizi təqdirəlayiq hesab edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 06:49, 24 fevral 2018 (UTC) |} :Təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 13:10, 25 fevral 2018 (UTC) == Əlaqə == Salam. Facebookunuza baxardız.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 15:08, 26 fevral 2018 (UTC) :Mənə facebook-a heçnə gəlməyib. Sözünüzü ya bura, ya da ''nicat49@mail.ru'' ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:09, 26 fevral 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} Nicat Nabiyev adlı hesabınıza yazmışam. Adım Anar Aze.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 17:29, 28 fevral 2018 (UTC) :Ən yaxşısı yuxarıda qeyd etdiyim email ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:04, 28 fevral 2018 (UTC) Yazdım. {{U|Nicat49}}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:14, 1 mart 2018 (UTC) == Kiçik qayda pozuntusu == Salam Hörmətli {{u|Nicat49}}, 8 fevral, 2018-ci ildə qüvvəyə minən '''[[Vikipediya:Səsvermə|səsvermə]]''' qaydalarına əsasən, <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Zəhmət olmasa tərəfinizdən yekunlaşdırılan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]]nın yekunlaşdırılmasını yenidən aparasınız. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:30, 5 mart 2018 (UTC) :Salam {{u|Eldarado}}. Düzü son vaxtlar başım qarışıq olduğuna görə səsvermədən falan xəbərim yoxdur. Siz özünüz də gözəl bilirsiniz ki, səsvermənin ikinci mərhələsində passivlik müşahidə olunur. İdarəçi olduqdan sonra lehinə 3-5 səs alan onlarla səsvermə yekunlaşdırmısız. Mən yeni azı 10 səs qaydasının azvikiyə uyğun olmadığını düşünürəm. Görünür qaydalarda yenidən dəyişiklik etmək lazım olacaq. Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?) Cənab {{u|Baskervill}} sizin də fikrinizi bilmək maraqlı olar. Görünür sizin də mənim kimi yeni qaydalardan xəbəriniz yoxdur və fevralın 10-da lehinə cəmi 4 səs alan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı|Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı]] məqaləsini yekunlaşdırmısız.) Bütün idarəçilərdən azviki üçün çox vacib olan bu məsələ ilə bağlı öz fikilərini bildirmələrini xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]], [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]], [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]], [[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]], [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]], [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]],[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], [[İstifadəçi:Sultan11|Sultan11]], [[İstifadəçi:Vusal1981|Vusal1981]], [[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]], [[İstifadəçi:White Demon|White Demon]]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:26, 5 mart 2018 (UTC) :: İlk olaraq qeyd edim ki, әgәr qayda qüvvәdәdirsә hamımız buna әmәl etmәliyik. Azvikinin son zamanlardakı inkişafını vә aktif istifadәçi sayının artmasını nәzәrә alsaq düşünürәm ki, 10 sәs şәrti tam uyğundu. Qaydanın qәbulundan buyana status alan mәqalәlәrә baxsanız görәrsiniz ki, hamısı kifayәt qәdәr sәs toplayıb. 2-3 sәslә status alıb ana sәhifәyә mәqalә çıxarmaq zәnnimcә doğru deyil. Hazırda sözügedәn siyahı yaxşı tәrtib olunsaydı yәqin ki, sәs verәnlәrin dә sayı çox olardı. Tәbii ki, qaydalarla razı olmayanlar varsa yenidәn müzakirәyә çıxararıq vә yenidәn dәyişikliklәr barәdә müzakirәlәr apararıq, lakin indiki halda qәbul olunmuş qaydalara riayәt etmәyә hamımız borcluyuq. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 22:23, 5 mart 2018 (UTC) :Mən bu qayda ilə razı deyləm. Arada istifadəçilər çox aktiv olsalar da, arada çox passiv də ola bilirlər. --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 12:08, 6 mart 2018 (UTC) Müzakirəyə qarışdığım üçün bağışlayın. Amma {{u|Nicat49}}-un fikirləri ilə razıyam. <u>"Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?)"</u>--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:34, 6 mart 2018 (UTC) ::{{u|Nicat49}} həmfikirəm. 2-ci səsvermədə aktivlik çox zəif olur. Amma gərək istifadəçilərə mesaj göndərilə ki gəl məqalənin status alması üçün səsvermədə iştirak et. Başqa yol görmürəm. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:51, 6 mart 2018 (UTC) :::Biz istəsək də, istəməsək də hər şeyi AzVikinin hazırkı mövcud şərtlərinə uyğunlaşdırmalıyıq. Bugünədək mənim yadıma gəlmir ki, ikinci səsvermə mərhələsində 10-a yaxın istifadəçi iştirak etsin. Hətta bəzən bu say 5 istifadəçiyə belə güclə çatır. Əgər bu mərhələdə iki həftədən də artıq davam edən bir müddətdə məqaləyə 3-4 səs verilirsə, o zaman bu məsələ hansı əsasla müzakirəyə çıxarıla bilər? İkinci mərhələnin AzVikidə az qala formal xarakter səviyyəsinə endiyi bir vaxtda bu qərarı mənasız və lazımsız hesab edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 15:38, 6 mart 2018 (UTC) :::: Hörmәtli vә dәyәrli hәmkarlarım, qayda müzakirә vә sәsvermәyә çıxarılan zaman sәsverәnlәrin böyük bir qismi lehinә sәs vermişdi. Tamam әgәr razı deyilsinizsә bәzi bәndlәrin dәyişdirilmәsi ilә bağlı müzakirә vә sәsvermә keçirәk. Sözümün canı isә odur ki, bir neçә hәftә әvvәl qüvvәyә minmiş qaydalara әmәl edәk. Әgәr hal hazırda qayda qüvvәdәdirsә buna әmәl etmәliyik. Әmәl etmiyәcәyiksә daha qaydaları hazırlamaq üçün әziyyәt çәkmәyәk. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 15:57, 6 mart 2018 (UTC) :::::Cənab {{u|Eldarado}} bəndlərin dəyişdirilməsinə ehtiyac yoxdur. İndiki vəziyyətdə belə yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Göründüyü kimi burada konkret ikinci mərhələdə 10 istifadəçi səs verməlidir deyə bir cümlə yoxdur. Məsələn [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]] birinci mərhələdə 10, ikinci mərhələdə isə 5 lehinə səs alıb (əlehinə 0 səs olmaqla). Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:06, 6 mart 2018 (UTC) :::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, İki mərhələli keçirilən səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub, yəni tutarlı səbəblə qarşı çıxanlar olmasa 3-5 səslə belə ''Seçilmiş'' və ya ''Yaxşı'' məqalə namizədi kimi səsverməyə çıxarıla bilər. Qaydalarda da əsas səsvermə olan ikinci mərhələnin nəzərdə tutulduğu aydın şəkildə anlaşılır. Birdə qeyd etmisiz ki, <u>Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar.</u> 10 səs təklifini mən etməmişəm ki, mənim fikrim olsun. Mən sadəcə qaydalara əməl olunmasını istəyirəm, çünki hazırda qaydaların tərtib olunması və qüvvəyə minməsi üçün bəzi işlər görürəm və bu kimi hallar məni həvəsdən salır. Müzakirəni daha da uzatmağın bir anlamı yoxdu məncə, əgər qaydalara əməl olunmayacaqsa mən qaydaların tərtibindəki fəaliyyətimi dayandıracam. Təşəkkür edirəm və sizə fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:52, 7 mart 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli {{u|Eldarado}} ''səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub'' fikrinizlə razı deyiləm. Əgər siz deyən kimi olsaydı ancaq şərh yazmaq olardı, oradakı səsvermə bəs nə üçündür ? Bu səsləri niyə görməməzlikdən gəlməliyik ? İstifadəçi səs veribsə bu səsi hədər etmək olmaz. İkinci mərhələdə hər şeyi sıfırdan başlamaq mənasızdı. Ələxsusda aktiv səsverən istifadəçilər onsuzda yoxdursa. Ümumiyyətlə mən indi fikir verirəm ki, siz dediyiniz yeni qaydada danışdığımız bənd üzrə heç bir dəyişiklik baş verməyib, qayda necə idisə o cür də qalıb. Bu qayda ilə bağlı illər ərzində nəsə ciddi problem olmayıbsa, bundan sonra da olacağını düşünmürəm. Hörmətlə--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:20, 8 mart 2018 (UTC) :::::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, Oradakı səsvermə məqalənin seçilmiş yoxsa yaxşı məqaləyə namizədlik göstərilməsini ayırd etmək üçündür, axı bunu siz də bilirsiz. Hər iki səsvermədə səsverənlər demək olar ki, eyni istifadəçilərdi. Onların cəmini necə hesablayırsız bəs? Dediyiniz sadəcə vəziyyətdən çıxmaq üçün istifadə etdiyiniz şəxsi fikirdi. Sonda isə qeyd etmisiz ki, bu günə qədər heç bir problem çıxmayıb. Çünki buna qədər qayda qaralama halında idi və qüvvədə deyildi, qüvvədə olmayan qaydalara isə əməl olunması vacib deyil. Vikicəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş qaydalara ilk olaraq biz idarəçilər əməl edərək hər kəsə nümunə olmalıyıq. Görünür siz bu fikirdə deyilsiz. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 16:24, 14 mart 2018 (UTC) ::::::::: Cənab {{u|Eldarado}} yuxarıda yazdığımı yenidən qeyd edirəm, bu bənddə konkret yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Özünüz də qeyd edirsiniz ki, birinci mərhələdə '''səsvermə''' keçirilir. Bəs bənddə ''"Yalnız ikinci mərhələdəki səslər nəzərə alınır"'' və ya buna bənzər nəsə dəqiqləşdirmə varmı ? Mən bilən yoxdu. Ona görə heç bir qayda pozuntusundan söhbət belə gedə bilməz. Lütfən ittihamlarınızda diqqətli olun. Sizin mübahisəsini apardığınız məsələ azvikiyə uyğun və həqiqətən yararlı bir şey olsaydı mən bu məsələni bu qədər uzatmazdım. Müzakirəyə azvikinin bütün idarəçilərini də taq etmişəm. Sizdən fərqli olaraq idarçilərdən heç biri niyəsə məni qaydaları pozmaqda ittiham eləmir. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:28, 15 mart 2018 (UTC) == Blok == Salam. [[Xüsusi:Contributions/91.191.198.72|Bu]] istifadəçini bloklamağınızı xahiş edirəm. Müzakirə səhifəmə söyüş yazır.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 14:44, 30 mart 2018 (UTC) == Sual == Salam sizə bir sualım var. Hal-hazırda azərbaycanca vikixəbərin açılması barədə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/az/Ana_S%C9%99hif%C9%99 inkubatordakı] vikixəbərdə işləyirəm. Vikixəbərin az.wikinews.org saytında açılması barədə oradakı idarəçilərdən birinə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/User_talk:StevenJ81#Question_2 müraciət] etdim. Mənə azvikixəbərdə işləyəcək ən az 3 redaktorun olmasının vacib olduğunu dedi. Yəni açılması üçün. Siz redaktor ola bilərsiniz? Heç olmasa açılana qədər.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 15:19, 3 aprel 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:00, 3 aprel 2018 (UTC) == Təşəkkür == Salam. Məqalələrimdə etdiyiniz dəyişiklərə və köməyə görə sizə dərin təşəkkür edirəm. Allah razı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 16:06, 4 aprel 2018 (UTC) == İstifadəçinin bloklanması == Salam. Xahiş edirəm {{u|Folklorçu}} adlı istifadəçinin bloklanma səbəbini izah edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:08, 6 aprel 2018 (UTC) : Ümumiyyətlə siz bir çox istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız. Bu qaydalar ziddir. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:21, 6 aprel 2018 (UTC) ::Salam. Qeyd etdiyiniz istifadəçi kütləvi surətdə copy-paste üslubunda qeyri-ensiklopledik məqalələr yaratdığına görə tərəfimdən 48 saatlıq blolanıb.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:39, 6 aprel 2018 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Nicat49}} qeyri-ensiklopedik olduğuna necə və kim qərar verdi? --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:45, 6 aprel 2018 (UTC) :::: İdarəçi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::: Hansı qaydaya əsasən? Xahiş edirəm o qaydanın keçidini verin. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:50, 6 aprel 2018 (UTC) :::::: Birincisi yuxarıda qeyd etmisiniz ki, ''"istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız"'', diqqətli olsaydınız görərdiniz ki, istifadəçinin bloklanma səbəbini yazmışam - ''Səhifəyə mənasız və '''yararsız''' əlavələrə görə''. Bloklanma səbəbini daha konkret yuxarıda qeyd etdim. Bu istifadəçinin fəailiyyətinə baxsanız görərsiniz ki, istifadəçi kütləvi surətdə müxtəlif saytlardan müəlliflik hüququnu pozaraq ''(məqaləyə heç bir istinad və mənbə əlavə etmədən)'' köçür-yapışdır prinsipi ilə əsasən qeyri-ensiklopedik məqalələr yaratmaqla məşğuldu. Siz ki müəlliflik hüququ məsələsində həssas istifadəçi idiniz bəs nə oldu? Bu günə qədər idarəçi həmkarlarım tərəfindən fəailiyyətimlə bağlı nəsə ciddi irad almamışam, sizin isə konstruktiv istifadəçi olmadığınızı əksər idarəçilər bilir. Ona görə yaxşı olar enerjinizi və vaxtınızı daha faydalı işlərə sərf edəsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli idarəçi bəli mən müəlliflik hüququ ilə bağlı yenə də eyni fikirdəyəm. Xahiş edirəm belə olan halda keçid verin biz də düzgün başa düşək. Qeyd edim ki bu tip məqalələr yenə də var. Sizdən xahiş etsəm onların silinməsini də təmin edə bilərsinizmi? Qeyd edim ki, mən fikrim kiməsə irad tutmaq yox, Vikiqaydalara əməl olunduğundan əmin olmaqdır. Faydalı iş məsələsinə gəldikdə isə hal-hazırda ABŞ məqaləsi üzərində işləyirəm və sizə də işlərinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 21:54, 6 aprel 2018 (UTC) :::::::: Lütfən həmin məqalələrə "sil" şablonu əlavə edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:07, 6 aprel 2018 (UTC) == İzah == Salam. Üzərində işlədiyim [[Mona Liza]] məqaləsində Texnika bölməsində olan şəkili niyə silmisiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 15:20, 10 aprel 2018 (UTC) :Salam. Səbəbi qeyd etmişəm - müəllif hüququ pozuntusu.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 10 aprel 2018 (UTC) : Internetimdə və kompüterdə yaranmış problem Laboratoriyadakı işlərin yarımçıq qalmasına gətirib çıxarsa da sizlər yarımçıq işləri yekunlaşdırdız. Hər ikinizə təşəkkür edirəm. {{u|Anar Məmmədov}} və Nicat49.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|Rufet Turkmen]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen|müzakirə]]) 15:48, 12 aprel 2018 (UTC) Mən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 15:56, 12 aprel 2018 (UTC) == [[Svetlana Aleksiyeviç]] == Hi, Nicat! Why did you [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Svetlana_Aleksiyevi%C3%A7&diff=4261325&oldid=4261310 revert] my edit?--[[İstifadəçi:Jarash|Jarash]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Jarash|müzakirə]]) 18:21, 18 aprel 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:15, 22 aprel 2018 (UTC) == Silinmə == Salam həmkar. [https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Silin%C9%99c%C9%99k_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r Buranın] təmizlənməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 13:55, 7 may 2018 (UTC) == Birgə iş == Salam {{u|Nicat49}}. [https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Arda_Turan Arda Turan məqaləsi türk vikisində seçilmiş məqalə statusu alıb]. Ətraflı yazılmış məqalədi, həcmi [https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arda_Turan&action=info 208.610 baytdır]. Mənimlə bu məqaləni birgə işləməyə nə deyirsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:25, 9 may 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:47, 9 may 2018 (UTC) {{u|Nicat49}} vaxtınızın olmamasını nəzərə alıb sizə çox yüklətməyəcəm. 2 bölmə etsəz bəsdi. Birdə mənə vizualizasiya və naviqasiya şablonları barədə yardım etsəz çox sevinərəm. Mənə sizin kimi peşəkar biri lazımdır.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:00, 9 may 2018 (UTC) == KM == Salam. [[VP:KM]]-da bəzi bölmələrin arxivləşdirilməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 19:10, 9 may 2018 (UTC) [[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı|bu siyahının]] səs verməsi bitib. Nəzər yetirsəz yaxçı olar.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:13, 9 may 2018 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' burada — '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 11 may 2018 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Pirates of the Caribbean Armada of the Damned.png|220x220px]] |bgcolor=black|<big><center>'''[[Pirates of the Carribean Armada of the Damned|<font color=white>Pirates of the Carribean Armada of the Damned</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Armada of the Damned]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Pirates of the Caribbean: Armada of the Damned|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 19:53, 13 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi [[Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]] məqaləsinin '''yaxşı və ya seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 14:01, 16 may 2018 (UTC) == Məqalə == Salam. Hüseyn Samiroğlu adlı istifadəçi (əvvəlki adı: Hüseyn Tənha) qeyri-ensiklopedik, mənbəsiz məqalələr yaradır. Xahiş edirəm tədbir görəsiz. Məsələn [[Pul (mahnı)|Pul]].--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:55, 16 may 2018 (UTC) :{{y}} Bloklandı.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:11, 16 may 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:40, 17 may 2018 (UTC) Dünənki lehinə səsiniz üçün təşəkkür {{smaylik}}. Yəqin ki, siyahını bəyəndiniz. [[Vikipediya:Laboratoriya/Super Liqa bombardirlərinin siyahısı]] burda da iştirak edə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:59, 18 may 2018 (UTC) == Silinmiş məqalə == Salam. Ruslan Alishan məqaləsinin niyə silindiyini bilmək istəyirəm. Hansı səhf var idi ? vardısa duzəldib necə bərpa edə bilərik? --[[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 06:17, 20 may 2018 (UTC) :Vikipediyada qeyri-ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr yaratmaq olmaz. Şəxsin "Səs" və buna bənzər müsabiqələrdə iştirak etməsi onu ensiklopedik etmir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:55, 20 may 2018 (UTC) Hardasa razıyam sizle ama məncə sizin ifaçını tanimamaginiz onun ensiklopedik olmaması demək deyil. Orda geniş məlumat var idi fəaliyyəti və beynəlxalq səviyyədə Azərbaycani təmsil etməsi. Ölkənin ən çalışqan gencinin sırf gənc olduğu üçün ensiklopedik deyil hesab edilemsi məncə doğru deyil. SNQ dövlətləri arasında Delfic oyunlarindan tutmuş digər beynəlxalq uğurları var. Xahiş edirəm ətraflı araşdırın və çox şad olardıq ki düzgün formada məqaləni bərpa edəsiniz. [[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 17:35, 20 may 2018 (UTC) == [[Şahmar Ələkbərov]] == Salam. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin "''Filmoqrafiya"'' bölməsinə bütün filmlərini əlavə edərək; məqaləni laboratoriyaya təqdim edəcəm. Çünki azvikidə həcmi kiçik lakin status almış məqalələr var. Məsələn: [[Allahverdi Bağırov]] məqalənin həcmi 28 min baytdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin həcmi [[Allahverdi Bağırov]] məqaləsindən daha çoxdur. Naviqasiya şablonuda yaradacam. Məqalə ilə bağlı iradınız var? Fikirlərinizə hörmətlə yanaşıram və çalışdığım qədəri ilə yerinə yetirəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 20:00, 26 may 2018 (UTC) : Salam. Məqalənin statuslu olması üçün 10 kb-dan qısa olmaması kifayətdir. Lakin bu o demək deyil ki, həcmi 10 kb-dan çox olan məqalə mütləq status almalıdır. Əsas şərt məqalənin əhatəli və Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına uyğun olmasıdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin bu şərtlərə uyğun gəldiyini düşünmürəm. Siz bu məqalə ilə bağlı ən yaxşısı {{u|Babək Akifoğlu}}ya müraciət edin. O, sizə daha çox yardımçı ola bilər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:50, 26 may 2018 (UTC) ::Salam. Adımın tag edildiyini nəzərə alaraq, fikir bildirmək istəyirəm. Məqaləyə baxmaq imkanım hələlik məhdud olduğundan kiçik bir hissəyə nəzər saldım. Aktyorun fotosuna aid heç bir şəkil etiketi, mənbə və tarix göstərilməyib. Preambulada ''Azərbaycanın xalq və əməkdar artisti'' sözü işlənilib. Bu yanlış ifadəetmədir. Əgər sənətkar mövcud fəxri addan daha yüksək bir fəxri ad alıbsa, ona rəsmi müraciət forması ikinci adla olur. Bu vəziyyət sənətkarın həyatda olmasından və vəfat etməsindən asılı olmayaraq, dəyişməz qalır. İstisna hal da mövcuddur. Əgər hər hansı bir sənətkarın mükafatlarının tarixi sənəd kimi sadalaması baş verirsə, bu ayrıca bir abzas olaraq, yaxud mükafatlar bölməsində xüsusi qeyd edilə bilər. Preambulada yol verilmiş daha bir səhv ''film səsləndirən'', ''mətn oxuyan'' kimi düzgün olmayan ifadələrin işlənməsidir. Ardınca yazılan ''Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri'' ifadəsi də ondan əvvəl qeyd edilən konkretləşdirmələrin fonunda olduqca ümumi məzmun daşıyır və bu halda ona ehtiyac yoxdur. Xalq artisti fəxri adının verildiyi tarix ondan əvvəlki fəxri addan fərqli olaraq göstərilməyib. İlk baxışdan hələlik məqalənin preambulasında gördüyüm bu qədər çatışmazlıq ötəri gördüklərimdir. Məqalə mütləq idarəçilər tərəfindən nəzərdən keçirilməlidir. Məqalə üzərində işləyən istifadəçilərə uğurlar diləyirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 23:17, 26 may 2018 (UTC) {{U|Babək Akifoğlu}} Sizə də salam. Preambulada xalq və əməkdar artisti qeyd edib istinad əlavə etmişəm. Amma aktyorun neçənci ildə xalq artisti fəxri adı alması haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Əgər sizdə varsa mənə göndərin zəhmət olmasa. Dediyiniz "film səsləndirən", "mətn oxuyan" kimi ifadələrin işlənməsinə gəldikdə Şahmar Ələkbərovun film səsləndirən və mətn oxuyan kimi fəaliyyəti olub. {{U|Nicat49}} Məqalənin mövzunu tam əhatə etməməsinə gəldikdə, bəzi adamlar haqqında heç müəlliflər, yazıçılar az bilir, o ki, qaldı istifadəçilərə. Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri olan [[Şahmar Ələkbərov]]un status alması üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Çətinliklərim olsa sizə və ya digər idarəçilərə müraciət edəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:57, 27 may 2018 (UTC) == Silinməli olan məqalələr == :Salam {{u|Nicat49}}, [https://az.wikipedia.org/w/index.php?limit=50&title=X%C3%BCsusi%3AF%C9%99aliyy%C9%99tl%C9%99r&contribs=user&target=Ferid+West&namespace=&tagfilter=&start=&end= Ferid West adlı istifadəçi tərəfindən yaradılmış son məqalələri] silə bilərsiz? Bu məqalələr vaxtilə [[2017-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan münaqişələri|bu siyahıya]] yerləşdirilmişdir. Mən ona müraciət etdim, amma deyəsən heç oxumayıb. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 18:54, 28 may 2018 (UTC) ::Salam. Lütfən həmin məqalələri [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|silinməyə namizəd səhifələr]]ə əlavə edin. Yekun qərarı vikicəmiyyət versin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:00, 28 may 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:29, 30 may 2018 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Real Life Barnstar.jpg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Real həyat ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Əziz Nicat49 Vikipediya Saytına Bu Qədər Məlumat Yerləşdirdiyiniz Üçün Sizi Təbrik Edirəm! [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:41, 30 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Parade of the Army of Azerbaijan in Baku.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 15:05, 1 iyun 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. Xahiş edirəm [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kapitan/Az%C9%99rbaycan&action=edit&redlink=1 bu] səhifəni bərpa edin.--[[İstifadəçi:Neriman2003|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Nəriman&nbsp;'''</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Müzakirə&nbsp;'''</font>]] 15:07, 5 iyun 2018 (UTC) == Bloklanma == Salam. [[User:Qezenfet|Qezenfet]] adlı istifadəçi bir çox məqalələrdə vandalizmlə məşğul olur. Budur, [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:Fəaliyyətlər/Qezenfet fəaliyyəti]. Təhqir: [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335021], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335022]. Xahiş edirəm tədbir görəsiniz. --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:37, 20 iyun 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FFFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Koroğlu Rəhimov]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə"yə namizəd göstərilməsi üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Koroğlu Rəhimov]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:54, 28 iyun 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam <br>''' Sizi [[Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 08:39, 4 iyul 2018 (UTC) == Arxivləşdirmə == Salam Nicat bəy. Bu [http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 istinadı] arxivləşdirə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 16:33, 12 iyul 2018 (UTC) :{{y}} Salam. [https://web.archive.org/save/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 arxivləşdirdim].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:22, 12 iyul 2018 (UTC) == Sual == Salam Nicat bəy. [[I Avropa Oyunları]]nda olan boks qarşılaşmaları [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutmuşdu?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 11:34, 25 iyul 2018 (UTC) :Salam. Xeyir Bakı Kristal Zalında keçirilib.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:27, 26 iyul 2018 (UTC) Salam {{u|Nicat49}}. İpucu bizim dilə necə tərcümə olunur ?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:44, 1 avqust 2018 (UTC) :Salam. İpucu elə bizim dildə də işlənir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:16, 2 avqust 2018 (UTC) {{VLVO xg}} --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 22:06, 12 avqust 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 18:21, 16 avqust 2018 (UTC) == Tərcümə == Salam. ''In recent years, Osborn gained new status as a public hero as the original iteration of Iron Patriot.'' Tərcümə edə bilərsiz? Mən etdim, amma səhv etdiyimdən şübhə edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:56, 19 avqust 2018 (UTC) :Salam. İngilis dili biliyim yaxşı deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:44, 20 avqust 2018 (UTC) == Sual == :Salam. İslamiada qazanılmış yüksək nailiyyətlərə görə İlham Əliyev Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin üzvlərini orden, medal, diplomlarla təltif edib? Əgər bilirsinizsə sərəncamın linkini mənə verərdiz. Öncədən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 21:37, 29 avqust 2018 (UTC) :Salam. Bu barədə məlumatım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:59, 29 avqust 2018 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycandilli Vikipediyada yaratdığınız gözəl məqalələrə və verdiyiniz digər əhəmiyyətli töhfələrə görə təqdim edirəm! Ariqato qozaymas!--'''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="color:#7F007F;cursor:crosshair">White Demツn</span>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="color:#e6005c;cursor:crosshair">yo!</span>]]'''</sup> 07:40, 5 sentyabr 2018 (UTC) |} :Təşəkkürlər {{u|White Demon}} ! Sizin kimi dəyərli idarəçidən mükafat almaq ikiqar xoşdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:48, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam, {{u|Nicat49}} bəy! sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Nobel mükafatı laureatı olmuş qadınların siyahısı|buradakı]] səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm!-- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><i><span style="color:green;text-italic:1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></i></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 16:08, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat. [[Salman Mümtaz]] məqaləsində yazdığım yerlərdə səhvimin olub olmamasını nəzərdən keçirə bilərsiz? Sizə öncədən dərin təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:46, 15 sentyabr 2018 (UTC) :İstinadlarda nəsə səhv var onları qaydasına salın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:40, 15 sentyabr 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} tamam, edəcəm. Çox sağolun. P.S Vikipediyaçıların şəxsi istəyi ilə Whatsapp-da qrup açmışıq. Qoşulmaq istəyirsinizsə [https://chat.whatsapp.com/IKGnWriVh3X87183YuZfj4 bu linkə tıklayın]. Bu link sizi qrupa yönəldəcəkdir. Sizi aramızda görmək xoş olardı :)--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 20:13, 15 sentyabr 2018 (UTC) == Blokla bağlı == Salam hörmətli Nicat49, qeyri-müəyyən vaxtadək blokladığınız {{u|CalalC99}} hesabının azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. Diqqətlə baxsanız istifadəçi hesabını envikidə açıb və azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/CalalC99 Buradan baxa bilərsiniz.] İstifadəçi bu barədə mənə müraciət etmiş və əvvəlki hesabı ilə artıq fəaliyyət göstərməyəcəyini yeni hesabı ilə isə [[Vikipediya:Kənd_meydanı/Arxiv/Avqust/2018#AzViki_idarəçilərinin_görüşü.|idarəçilərin yekun qərarına əsasən]] noyabrın 1-dən fəaliyyətə başlayacağını bildirmişdi. Düşünürəm ki, burada heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Mümkünsə bloklamanı yenidən nəzərdən keçirin. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 13:03, 23 sentyabr 2018 (UTC) :Salam. {{u|CalalC99}} sizin də qeyd etdiyiniz kimi hazırda blokda olan {{u|Barselona99}}-un yaratdığı çoxsaylı kukla hesablardan biridir. Bu səbəbdən bloklanmada heç bir problem görmürəm. İstifadəçinin blokunun müddətini isə qeyd etdiyiniz tarixə qədər azaltdım. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:16, 23 sentyabr 2018 (UTC) :: Diqqətinz üçün təşəkkür edirəm.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:08, 27 sentyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Pənahəli xan]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Pənahəli xan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:13, 16 oktyabr 2018 (UTC) == Mirağa Ağayev == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bilmək istərdim ki, Mirağa Ağayev məqaləsindəki şəkli silməyinizə səbəb nədi? :Salam. Şəkil müəllif hüquqlarını pozduğu üçün silinib. Əgər şəklin müəllifi sizsinizsə və ya şəkil müəllif hüquqları ilə qorunmursa, o zaman lütfən şəkli commonsa yükləyin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:41, 22 oktyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 10:30, 27 oktyabr 2018 (UTC) == 10.000 == Salam. Sizi 10000 redaktə münasibəti ilə ürəkdən təbrik edirəm. Uğurlarınız davamlı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 07:43, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) ==Mükafat== {{AzViki10000}}--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 13:20, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) == Salam Nicat == Səhifəyə diqqət yetirdiyiniz üçün Sizə minnətdaram. Ancaq mümkünsə, zəhmət olmasa, Səhifənin adını əvvəlki "Eldəniz Elman oğlu Məmmədov" vəziyyətinə qaytarardız. Çünki "Eldəniz Məmmədov (fəlsəfə doktoru)" başlığında (fəlsəfə dokoru) anlayışı başqa cür anlaşılır. Mümkünsə bunda köməklik göstərin. Əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq mümkün deyilsə, yaxud bunu etmək istəmirsizsə, "Eldəniz Məmmədov (Elman oğlu)" kimi qeyd etməyinizi xahiş edirəm. Əvvəlcədən minnətdaram. : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:11, 15 noyabr 2018 (UTC) == Laboratoriya == Salam. LNS-dəki məqaləyə nəzər yetirərdiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 12:28, 20 noyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Molla Pənah Vaqif.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Molla Pənah Vaqif'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Stamps of Azerbaijan, 2002-609.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Molla Pənah Vaqif|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:00, 20 noyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam. Artıq 5-6 gün olur ki, [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsinin səsverməsi bitməyib. Xahiş olunur nəzər yetirəsiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:44, 10 dekabr 2018 (UTC) == "Mədəniyyət" == Salam bu 2 ([[Medeniyyet.az]] və [[Mədəniyyət qəzeti]]) istiqamətlənmə məqalələrini niyə silmisiz ki?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:01, 20 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz istiqamətləndirmələrə nə ehtiyac var ki ? Heç bir məqaləyə keçidləri də yoxdu. Sırf axtarış baxımından deyirsinizsə, o zaman gərək hər qəzetə - "qəzeti" sonluğunu artırıb istiqamətləndirmə verək ?--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:47, 20 dekabr 2018 (UTC) ::Son sualınıza cavab olaraq bəli. Necə ki hər dövlətin məqaləsi o cürdü. Məsələn Azərbaycan məqaləsi var, Azərbaycan Respublikası məqaləsindən də ora istiqamətlənmə var. Bu da o cür. O ki qaldı sırf bu məsələ. Bax bütün məqalələrdə istinadlar əslində İstinad stili şablonları ilə olmalıdır. Belə olan halda o şablonda istinad edilən saytın adı yazılır. Məsələn "Medeniyyet.az" saytındandırsa hansısa keçid [[Medeniyyet.az]] formasında o şablondakı "publisher=" bölməsində qeyd ediləcək. [[Medeniyyet.az]] saytı da [[Mədəniyyət qəzeti]]nin [http://medeniyyet.az/page/post/36617/ rəsmi saytıdır]. Belədə [[Medeniyyet.az]] keçidi niyə qırmızı olsun ki, Mədəniyyət qəzeti barədə məqalə ola-ola?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 15:55, 23 dekabr 2018 (UTC) :::Dövlət adları başqa, qəzet adları başqa. Azərbaycan Respublikasına [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Az%C9%99rbaycan_Respublikas%C4%B1&limit=2000 1000-lərlə keçid var] Qeyd etdiyiniz məqalələrə isə bir dənə də olsun keçid yoxdur. İstinad stilinə gəldikdə, xarici vikilərdə istinad edilən saytın və ya qəzetin adı ya sadəcə yazılır (bunlarsız - '''[[ ]]'''), ya da adı bu simvol - '''|''' vasitəsilə ayırd edirlər, məsələn: [[Mədəniyyət (qəzet)|Medeniyyet.az]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:08, 24 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 10:23, 24 dekabr 2018 (UTC) == Təbrik == Salam. Qarşıdan gələn bayramınız mübarək. Neçə belə xoş illərə. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:30, 30 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Minnətdaram, gec də olsa mən də sizi təbrik edirəm. Yeni ildə uğurlar ! --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:13, 31 dekabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. [[Quba xanlığı]] məqaləsində Fətəli xan bölməsinə baxa bilərsiniz? Vizualizasiya baxımından. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:47, 1 yanvar 2019 (UTC) == Xahiş == Salam müəllim yeni yaradılmış Qüdrət Paşayev səhifəsinə şəkil yükləmək üçün və tekimləşdirmek üçün çox xahiş edirəm bizə kömək edəsiniz və səhifədə düzləşlər aparasız [[İstifadəçi:Zahid.Rehim01|Zahid.Rehim01]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Zahid.Rehim01|müzakirə]]) 12:25, 5 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 18:32, 12 yanvar 2019 (UTC) Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Quba xanlığı məqaləsi barədə fikirlərinizi öyrənmək istərdim. Hansı bölmə azdı, və ya hansı bölməni artırım, ümumi bir problem və s. Fikirlərinizi almaq istərdim. Zəhmət olmazsa Facebookda dostuluğumu qəbul edərdiniz. Hörmətlə.--<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span> 16:44, 17 yanvar 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:49, 31 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:58, 4 fevral 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Monitor" jurnalının yaradıcısı, Azərbaycanda azad mətbuatın rəmzi olan Elmar Hüseynov haqqında yaradılan məqaləsi üçün "Çalışqanlıq Ulduzu" ilə təltif olunursunuz. '''Calal'''<font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font>''' [[Şəkil:Dalğalanan Azərbaycan bayrağı.gif|20x20px]] [[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|(mesaj)]] 09:27, 13 fevral 2019 (UTC) |} :Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:01, 13 fevral 2019 (UTC) == Laboratoriyaya namizədlər == Salam cənab {{u|Nicat49}}, zəhmət olmasa '''[[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Siyahı|buradakı]]''' siyahıları laboratoriyaya təqdim edərdiniz.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 05:17, 16 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:green;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:00, 22 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:22, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|200x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:33, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:33, 17 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi '''[https://az.wikipedia.org/wiki/%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 "Azərbaycan Narı" döş nişanı]''' məqaləsinə '''[https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 Silinməyə namizəd səhifələr]''' səhifəsində keçirilən müzakirəyə dəvət edirəm. |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|Elshad Iman (Elşad İman)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Elshad Iman (Elşad İman)|müzakirə]]) 21:16, 20 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Olimpiya (Mane)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Olimpiya (Mane)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 09:44, 8 iyun 2019 (UTC) == Foto == Salam Nicat bəy. Bəxtiyar Hacıyevin Commonsda azad fotosu haradadır ? <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:16, 16 iyun 2019 (UTC) :Tapdım fotonu. Commonsda Bəxtiyar Hacıyev səhifəsi yoxdur deyə, tapa bilmirdim. Sadəcə cropped etməliyəm. <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:18, 16 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Aykhan Zayedzadeh (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri)-ə idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 12:10, 17 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Hörmətli fahişə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Hörmətli fahişə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 11:22, 18 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 06:42, 25 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:42, 29 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Sevil (opera)]]''' məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Sevil (opera)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 05:03, 8 iyul 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | gozel [[İstifadəçi:Mikael Makzon|Mikael Makzon]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mikael Makzon|müzakirə]]) 12:26, 17 iyul 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Səid Rüstəmov.JPG|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Səid Rüstəmov'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Said Rustamov.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Səid Rüstəmov|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Səid Rüstəmov]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 16:35, 23 iyul 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Nizami (opera)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Nizami (opera)]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:06, 27 iyul 2019 (UTC) == Bürokrat seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''Bürokrat seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim Bürokrat statusumla bağlı keçirilən '''[[Vikipediya:Bürokratlar#Turkmen_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-a_bürokrat_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]]''' iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 23:50, 2 avqust 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Əlincə qalası]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Əlincə qalası]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:56, 3 sentyabr 2019 (UTC) == Silinmiş şəkil barədə == Salam. Siz Vəfa Quluzadənin Aydın Mİrzəzadə ilə olan şəklini silibsiniz. Səbəb kimi həmin şəklin vikianbarda olduğunu göstəribsiniz. Dediyiniz ünvanda həmin şəkli tapıb hər iki şəxsin səhifəsinə yükləyə bilərsinizmi ?--[[İstifadəçi:Acategory|Acategory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Acategory|müzakirə]]) 19:15, 5 oktyabr 2019 (UTC) :Salam. Həm Vəfa Quluzadənin, həm də Aydın Mİrzəzadənin vikianbarda azad lisenziyalı şəkilləri mövcuddur. Üstəlik Aydın Mİrzəzadənin azvikidə azad olmayan bir neçə şəkli də var ([https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99.jpg 1], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_v%C9%99_Terri_Devis.jpeg 2], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(A%C5%9E-da_c%C4%B1x%C4%B1%C5%9F).jpeg 3], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(portret).jpeg 4] və s). Bu səbəblərdən həmin şəklin saxlanmasına ehtiyac yoxdur. Hörmtlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:54, 5 oktyabr 2019 (UTC). == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:16, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:22, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Моя редакция на статья о Сооронбай Жээнбеков == На киргизском языке, буква ,,Ж" звучит как азербайджанском ,,C" (по-русски: Дж). Зачем был отменял моя редакция? [[İstifadəçi:Heepman1997|Heepman1997]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Heepman1997|müzakirə]]) 11:32, 26 noyabr 2019 (UTC) : В официальных азербайджанских источниках его имя пишется именно как Jeenbekov - [https://president.az/articles/29881 1], [http://www.aztv.az/index.php/az/news/2035/qirgizistan-prezidenti-sooronbay-jeenbekov-azerbaycana-sefere-gelib 2].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:43, 26 noyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid grey; border: 2px solid #D2691E; background-color:#FFDEAD;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Everest North Face toward Base Camp Tibet Luca Galuzzi 2006 edit 1.jpg|150px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#FF0000">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Everest]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Everest]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! |}--[[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 08:47, 22 dekabr 2019 (UTC) == Map == Hello Nicat! [[Şəkil:Georgiaethnicmap.jpg|100px]] this map is incorrect, because in yellow must be south ossetia, but there is Racha-Lechkumi and lower Svaneti. See [[Cənubi Osetiya]]. Best regards, [[İstifadəçi:გიო ოქრო|გიო ოქრო]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:გიო ოქრო|müzakirə]]) 16:20, 17 yanvar 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 17:58, 31 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:38, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:45, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin Seçilmiş Məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Ateizm]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:orange;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:orange;">✉</span>]]</sup> 10:22, 1 aprel 2020 (UTC) |} == Seçilmiş məqalə == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:The Blue Mosque at sunset.jpg|185px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''[[İstanbul]] məqaləsi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black> Sizi [[İstanbul]] məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/İstanbul|labaratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Ayxan İsmayılov|Ayxan İsmayılov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ayxan İsmayılov|müzakirə]]) 13:46, 14 aprel 2020 (UTC) |} == Silinmiş məqalə == Hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], "Nicat Muradzadə" adlı məqaləni səhih mənbələrə istinad verərək, ensiklopedik formada bu platformada paylaşdım. Fəqət qeyd edilən məqalə sizin tərəfinizdən silindi. Yazının tərtibatı zamanı hüquqi normaları və bu platofmanın qaydalarını rəhbər tutdum. Bu səbəblə, sözügedən silinmiş yazının bərpasını sizdən hörmətlə təvəqqe edirəm. Diqqətiniz üçün indidən təşəkkürlər. :Məqalənin silinmə səbəbi qeyd etdiyiniz şəxsin qeyri-ensiklopedik olmasıdır.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:46, 25 aprel 2020 (UTC) == Diplomat komandası == Salam. Araz Yaquboğlu səhifəni silmişdi. Mən ona daha sonra məlumat verdim. Və o da digər adminlər müraciət edib ən səhifəni qaytarsınlar demişdi. Ancaq əskikliklər olduğu üçün başdan yaratdım mən də. Araz müəllimdən soruşa bilərsiniz. Xahiş edirəm səhifəni geri qaytarın. {{imzasız|Futboltarihcisi }} :Salam. Sizin yaratdığınız məqalədə problem hər hansısa əksikliyin olması yox, birmənalı olaraq ensiklopedik xarakter daşımamasıdı. {{u|Araz Yaquboglu}} səhifəni özü də qaytara bilər, lakin haqlı olaraq buna lüzüm duymayıb.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:06, 4 may 2020 (UTC) ::{{u|Futboltarihcisi}} mən sizə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Araz_Yaquboglu#Diplomat_komandas%C4%B1 burada] dedim axı ki məqalə ensiklopedik deyil və hara müraciət edin. Niyə bir də təkrar yaradırsız ki. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 18:35, 4 may 2020 (UTC) Salam. Biraz aydın izah edin zəhmət olmasa. Ensiklopedik olması üçün nə lazımdı ki?. Araz Yquboğlu tanınmağı demişdi, ona da kifayət qədər tanındığını izah etdim. Mənasız hərəkət edirsiniz. Lazımsız hərəkət həm də. Sizin bu hərəkətlərinizə görə vikipediya inkişaf etmir. Dostum da nisbətən az tanınan bir rəssam haqqında məqalə hazırlamışdı Adminlərdən biri silib. Guya elə deyirsiniz ki, bütün məqalələr ensiklopedikdi. Lazımlı bir çox məqalə yoxdu. Sizi başa düşmək çətind məsələdi. Günah sizdə deyil vikipediyanı sizə təhvil verəndədi ==Xarici dillərə keçid== Salam. Sizə bir sual verəcəm. Kim bilirsə cavab versin. Yaratdığım məqalələrdə xarici dillərə keçid linki məndə işləmir, yoxsa başqalarında da belədir? Hörmətlə [[User:Həsən İmanov|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Həsən İmanov ''</big></font>]] [[User talk:Həsən İmanov|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 12:40, 27 may 2020 (UTC) ==Anders Sandberg malumati== Maddeyi neden siliyorsunuz geri getirin sorun yoktu maddede siz karışmayın sayın Araz Yakuoglu yada Sofy004 baksın siz siliyorsunuz haksız yere lütfen maddeyi geri getirin... :Azərbaycan dili normalarına uyğun olmayan, maşın tərcüməsilə yaradılan istənilən məqalə müzakirəsiz silinəcək.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:05, 1 iyun 2020 (UTC) == Sual == *Salam.Tərcümə məsələlərində həssas olduğunuzu bilirəm amma məqaləyə baxdığım qədərilə qrammatik normalara riayət etmişəm.Əgər məqalə üzərində işləsəm yenidən YM namizədlərinə verə bilərəm?--[[İstifadəçi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Advellerd'''</font></font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Talk'''</font></font>]] 15:19, 15 iyul 2020 (UTC) **Salam. Hazırda məqalədə bir çox cümlədə ciddi qrammatik səhvlər var (maşın tərcüməsi). Bundan əlavə, vikiləşdirmə də ürək açan səviyyədə deyil. Bütün nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra, əlbəttə ki, yenidən namizəd verə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 07:43, 16 iyul 2020 (UTC) == [[Ələkbər Məmmədov]] == Salam. Bu məqalədə Azərbaycanlı futbolçunun adı niyə həm də rusca qeyd olunmalıdır? -[[İstifadəçi:Prolearned|Prolearned]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Prolearned|müzakirə]]) 13:06, 22 oktyabr 2020 (UTC) :Salam. Çünki Məmmədov sovet futbolçusu olub, həmçinin SSRİ yığmasının üzvü olub. Hörmətlə— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 06:32, 24 oktyabr 2020 (UTC) == ŞİKAYƏTÇİYƏM!! == Salam, Nicat 49! Lütfən, "Azər Hüseynov" məqaləsini silməyin. Azər Hüseynovun "Avropa.info"-da bir neçə məqaləsi, ayrıca bir çox kitabı var! SİLMƏYİN!!!!!!!!!!— [[User:89.132.98.19|Ömər Hüseynli]] :Salam. Sizin qeyd etdiyiniz məqalədə bunların heç-biri qeyd olunmayıb. Müvafiq kitabları etibarlı mənbələrə əsaslanaraq məqalədə qeyd edə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:13, 1 noyabr 2020 (UTC) :Yaxşı. İnşallah, o məqaləni bərpa edəcəyəm və Azər Hüseynovun "Avropa.info"-dakı bir neçə məqaləsinin linkini də yazacağam İnşaAllah—[[İstifadəçi:85.132.98.19|Ömər Hüseynli]]. 13:39, 3 noyabr 2020 (UTC) == Silinmiş məqalə "Emil Hidaytli" == Salam, siz bu məqaləni sildiz, və səbəb olaraq "Reklam xarakterli məlumatlar" qeyd etdiz. Bu məqalədə nə insanları xidmətdən yaranla çağırışı yoxdu nə digər bir reklam. Digər həkimlərdə olduğu kimi həkim barəsində məkumat verilib. Emil doktor Azerbaycanın bu sahədə çalışan ən peşəkar həkimlərdəndi, Azerbaycanın ilk beynəlxalq Scope Sertifikata malik bir həkimdir, və bunan başqa MBA maqistrıdır. Sizdə xahiş edirəm bu səhifənin bərpasında yardımçı olasız. Əvvəlcədən Sizə təşəkkur edirem. [[İstifadəçi:Amiredigarov13|Amiredigarov13]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Amiredigarov13|müzakirə]]) 06:44, 8 dekabr 2020 (UTC) == [[İstanbul Universiteti]] == Hər vaxtınız xeyir, hörmətli {{U|Nicat49}}. <br> Sizi, tərtib etdiyim məqalənin status alması üçün keçirilən [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Qiym%C9%99tl%C9%99ndirm%C9%99/Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/%C4%B0stanbul_Universiteti səsverməyə] dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:42, 23 dekabr 2020 (UTC) == [[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]] == Salam, "[[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]]" adlı səhifəni "Seçilmiş məqalə" üçün namizədliyi vermişəm. Siz ora qeyd yazmısınız. Başa düşmədim, səhifə seçilmiş oldu ya yox ? Əgər yanlışım varsa, səhvlərimi düzəltməkdə köməklik edə bilərsiniz ? {{imzasız|Xeyal Azerbeyli}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Adolf Hitler]]''' məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Adolf Hitler|burada]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 22:24, 31 yanvar 2021 (UTC) |} :Salam {{u|AfraimMammadov}}. Məqalə seçilmiş məqalə statusu daşımır. IP tərəfindən məqaləyə yalan məlumat əlavə (seçilmiş məqalə piktoqramı) olunub.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:34, 31 yanvar 2021 (UTC) ==[[Maska (film, 1994)]]== Salam Nicat49! Necəsiniz? Mən sizə belə bir sual verəcəkdim; Maska filmində istinadlarda mənbələri göstərmişəm, düzü az da olsa var. Birdə mən belə bir şey öyrənmişdim: əgər bir məqalədə mənbələr heç göstərilməsə istifadəçi müəyyən sanksiyalarla üzləşə bilər. Bu məqalədə də bu cür hadisə baş verə bilər? Birdə sanksiyalarla üzləşdikdə istifadəçi bloklana və ya həbs oluna bilir? [[İstifadəçi:İnayət Süleymanlı|İnayət Süleymanlı]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İnayət Süleymanlı|müzakirə]])17:34, 7 aprel 2021 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz məqalədə nöqsanlar olduğundan müvafiq şablonlar yerləşdirilib. Bloklanma səbəbləri ilə bağlı daha ətraflı [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Bloklama_qaydalar%C4%B1#Bloklanma_s%C9%99b%C9%99bl%C9%99ri buradan məlumat əldə edə bilərsiz].— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:52, 7 aprel 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 10:58, 1 iyul 2021 (UTC) |} == Translation request == Hello. Can you create the article [[:en:Ag Apolloni]]/[[:tr:Ag Apolloni]] in Azerbaijani Wikipedia? Or send my request to users who would translate and upload it in Azerbaijani Wikipedia? Yours sincerely, [[İstifadəçi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Multituberculata|müzakirə]]) 09:25, 3 iyul 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 16:03, 20 dekabr 2021 (UTC) |} == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 yanvar 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:41, 8 yanvar 2022 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Fayl:Ambox wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<span style="color:red;">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</span> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br />'''Seçilmiş siyahı statusu üçün''' ilə əlaqədar '''[[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Seçilmiş siyahılar/Alabama qraflıqlarının siyahısı]]'''{{#if:|&nbsp;və '''[[]]'''}} səhifəsində keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}Dərin hörmətlə,— [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:00, 12 yanvar 2022 (UTC) == SNS == Salam həmkar. Silinməyə namizəd olan səhifəni sildikdən sonra SNS-da həmin məqalənin müzakirəsini bağlamağınızı xahiş edirəm. == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Nicat49. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> : Bildiriş üçün təşəkkür edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 02:23, 26 fevral 2022 (UTC) == Dəvət == Salam. Mənim idariçiliyimə aid [[Vikipediya:İdarəçilər|burada]] keçirilən səsvermədə sizi iştirak etməyə dəvət edirəm.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:12, 2 mart 2022 (UTC) == Məqalə adları == Salam {{PAGENAME}}. [[Lotu Quli|Bu]] (Nadir Səlifov olaraq) və [[Rövşən Lənkəranski|bu]] (Rövşən Canıyev olaraq) məqalələrin adları dəyişilməlidir? Məqalənin addəyişmə qeydlərinə baxdım, siz adını dəyişmişdiz. Amma sonradan əvvəlki adı bərpa olub. Zəhmət olmasa fikir bildirərsiz. — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:11, 9 aprel 2022 (UTC) :Salam. Hazırkı hər iki adlandırmanı məqbul hesab edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:36, 10 aprel 2022 (UTC) == [[Balta (cizgi-serial, 2018)]] == salam həmkar, zəhmət olmasa bu məqaləni nisbətən uzunmüddətli mühafizə edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:47, 21 iyun 2022 (UTC) :məqalə indiki redaktəsi ilə qalsın, sadəcə mühafizə edin ki, əlavə redaktələr olmasın. çünki indiki redaktələr dəyişdirilir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:49, 21 iyun 2022 (UTC) :: Salam. Mühafizə edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:54, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:28, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Bloklama == salam həmkar, lütfən [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/5.44.37.153|bu ip-ni]] bloklayın. bu ip [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Maral123|bu istifadəçinindir]]. istifadəçi bir neçə səbəbdən dolayı bloklandı. və həmin ip-dən eyni fəaliyyətə davam edir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:12, 5 iyul 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:58, 5 iyul 2022 (UTC) ==Wikimedia Commons== :Salam hörmətli həmkar sizi narahat edirəm mənim səhifəmdə olan şəkili silində Vusalsuvarov1996 [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 20:01, 1 avqust 2022 (UTC) ::Salam. Şəkil Vikianbarda olduğundan mənim silmək səlahiyyətim yoxdur.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:26, 3 avqust 2022 (UTC) == On il cəmiyyətinə üzvlük dəvətnaməsi == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:On il cəmiyyəti.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''[[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]]nə üzvlük dəvətnaməsi''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Salam, hörmətli Nicat49! [[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]] istifadəçilərin 10 illik fəaliyyətini qeyd etmək, uzun müddətdir ki, fəaliyyət göstərən istifadəçiləri tanımaq, təcrübələrini və biliklərini bölüşmək üçün qurulmuşdur. 10 ildən çoxdur ki, fəaliyyət göstərdiyiniz üçün siz də bu cəmiyyətə üzv olmaq hüququ qazandınız. Üzvlüyünüzü təsdiqləmək üçün [[Vikipediya:On il cəmiyyəti#Üzvlər|Üzvlər]] bölməsində imza qoymağınız bəsdir. Ondan sonra isə istifadəçi səhifənizdə {{tl|İstifadəçi On il cəmiyyəti}} və ya {{tl|On il cəmiyyəti ikonası}} şablonlarından istifadə edə bilərsiz. Hörmətlə,— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:15, 25 avqust 2022 (UTC) |} 7nxz7ktpt8a0f3upqyyhmdz17npjkw6 6599953 6599951 2022-08-28T20:17:54Z 194.135.153.241 /* Dennis Berqkamp ilə gələn futbol ulduzu */ wikitext text/x-wiki == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #22222; background-color:#20B2AA;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Çexlər]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:52, 25 yanvar 2014 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FF7F;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Utanc (film, 2011)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Məqalə laboratoriyası/Utanc (film, 2011)]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:53, 25 yanvar 2014 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Xədicə]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Xədicə]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 06:11, 16 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə namizədləri siyahısına daxil olması ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 08:50, 19 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Alan Türinq]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" namizəd statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Alan Türinq]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 21:12, 27 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #F0FFFF; background-color:#CD5C5C;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Müqəddəs Mark kafedralı]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Müqəddəs Mark kafedralı]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 10:01, 6 sentyabr 2015 (UTC) == Təşəkkürlər! == Hörmətli Nicat49! Təqdim etdiyiniz Animə və manqa ulduzuna görə təşəkkür edirəm! Bu, mənim çoxdan arzuladığım mükafat idi! Təşəkkürlər!--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="blue">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="#ffff33">l@nd</font>]]''' 20:11, 24 oktyabr 2015 (UTC) :Dəyməz, siz bu mükafata layiqsiniz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:50, 25 oktyabr 2015 (UTC)}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#DDAAFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="black">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=blue>[[Adana ili]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=blue>[[Vikipediya:Laboratoriya/Adana ili]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --[[İstifadəçi:Rutulec|Samir Rutulec]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rutulec|müzakirə]]) 20:13, 27 oktyabr 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#B3FFE0;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Green check.png|70px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#000090">'''SƏSVERMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=#000090>[[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə şərtləri]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə namizədləri]]</font></strong> ''' səhifələrində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">Emin</font></font>''']] <font color="Turquoise">•</font> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font face="Cursive"><font color="DarkTurquoise">'''ismarış'''</font></font>]] 16:02, 11 noyabr 2015 (UTC) |} == Nizami Paşayev == Salam hörmətli həmkar. Nizami Paşayev haqqında mən müvafiq olaraq Dünya ağır atletika Federasiyası və Avropa ağır atletika Federasiyasının saytlarında məlumat toplamışam. Mən bir gədər əvvəl dopinq qəbul etdiyini bildim. Çünki burada https://en.wikipedia.org/wiki/2006_European_Weightlifting_Championships dopin göstərilməmişdir. Yalnızca qızıl medal göstərilmişdir. Redaktəyə görə təşəkkür edirəm. Sağolun. == Mükafat == Salam Nicat49. Yaratdığınız məqalələrə görə sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Və sizə Çalışqanlıq ulduzunu təqdim edirəm. Dərin hörmətlə, --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 22:07, 1 yanvar 2016 (UTC) :Təşəkkürlər--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 22:14, 1 yanvar 2016 (UTC) == Şablon == Salam cənab [[İstifadəçi:Serkanland|Serkanland]]. Mənə yaradacağım məqalələrdə [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_Simpsons_episode bu] şablon çox lazım olacaq. Xahiş edirəm mümkündürsə vaxtınız olduqda şablonu yaradasız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:16, 9 yanvar 2016 (UTC) :Salam. Hazırdır: {{tl|Simpsonlar seriyası}}. Əgər şablonla bağlı müraciətiniz varsa, bu səhifəyə də müraciət edə bilərsiz: [[Vikipediya:Şablon istə]]--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 13:26, 9 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:white; solid-color:#BC002D" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Flag of Japan.svg|180px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#BC002D">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="#BC002D">Salam!</font><br><font color="#BC002D">''' Sizi <strong><font color=black>[[Yaponiya]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=black>[[Vikipediya:Laboratoriya/Yaponiya]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serka@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 11:37, 24 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Dəniz inəyi]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Dəniz inəyi]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 14:11, 7 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == Salam. Bildiyiniz kimi azərbaycanca vikipediyada bir çox problem və mübahisələr var. Biz belə düşünürük ki, bu problemlərin səbəbləri qaydaların zəifliyi və müəyyən idarəçilərin məsuliyyətsizliyidir. Bəzi idarəçilər ümumiyyətlə vikipediyaya girmir. Nəinki fəal idarəçi fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar. Bəzi idarəçilər qaydalarla hərəkət etmir. Ürəyi istəyən məqaləni, siyahını, şəkli silir. Ürəyi istəyən məqaləni mühafizəyə alır (yəni kilidləyir). Söz soruşursan ürəyi istəyən cavabı verir ya da heç vermir. Digər idarəçilərdən aktiv olan var, bəli. Lakin onların da çoxsu bu cür neqativ-mübahisəli hallarla başlarını ağrıtmamaq üçün və bir idarəçi digərinin işinə qarışmasın, yəni idarəçilər arasında düşmənçilik-ədavət yaranmasın deyə bir çox ədalətsizlik və mənfi, problemli hallara susurlar. Neçə dəfə bu barədə idarəçilərə ayrı ayrılıqda və ümumilikdə müraciət etmişəm və başqa edənlər də olub. Nə qədər istifadəçi də bu haqsızlıq və ədalətsizliyə dözməyib vikipediyanı birdəfəlik tərk edib. Biz də bütün bu hallara görə META-da bütün idarəçilərin idarəçiliyinin yenidən səsverməyə çıxarılıb sonradan onların müvəqqəti (məsələn 1 illik, 2 illik və s.) seçilməsi təklifini etmişik. Əgər istəyirsinizsə siz də [https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/On_the_situation_in_the_Azerbaijani_part_of_Wikipedia '''bu siyahıya'''] imza qoymaqla, həm öz dəstəyinizi nümayiş etdirə, həm də şərh-rəy yazmaqla öz dəyərli təkliflərinizi səsləndirə bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 00:09, 24 fevral 2016 (UTC) == Vikipediya Face Qrup == Salam. Bildiyiniz kimi indiki dövrümüzdə Facebook dünyanın ən böyük sosial şəbəkəsidir. Biz də azərbaycanca vikipediya başda olmaqla Vikimediya layihələrində fəaliyyət göstərən könüllü istifadəçilər olaraq azərbaycanlı və azərbaycandilli vikipediyaçılar üçün [https://www.facebook.com/groups/vikipediya/ '''"Azərbaycanca Vikipediya" adlı qeyri-rəsmi facebook qrupu'''] açmışıq. Sizi də bu qrupa dəvət edirik. Bu qrupda siz yeni müzakirə aça, mövcud müzakirələrə rəy bildirə və yaxud da ümumiyyətlə izləyici ola bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 17:24, 26 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Vrangel]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Vrangel]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 12:02, 29 fevral 2016 (UTC) == 2 önəmli səsvermə == Salam. Bütün vikipediyaçıları 2 önəmli səsvermədə iştiraka dəvət edirəm. *[[Vikipediya:Səsvermə/Arbitraj Komitəsi]]<sup>1</sup> *[[Vikipediya:Səsvermə/İdarəçilərin fəaliyyəti (II)]] Səsvermələr bu 2 qayda haqqındadır. *[[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi]] *[[Vikipediya:İdarəçilərin fəaliyyəti]] <sup>1</sup>-Qeyd:Bu səsverməyə [[Şablon:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi şablonunda]] da göstərilən [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi qaydasının]] bütün alt başlıqları ([[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət|AK-ya müraciət]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət forması|AK-ya müraciət forması]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə təqdim edilmiş ərizələr|AK-ya təqdim edilmiş ərizələr]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin qərarları|AK-nın qərarları]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsində dayandırılmış ərizələr|AK-da dayandırılmış ərizələr]] və [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları|AK-nın seçilmə qaydaları]]) da daxildir.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 20:45, 23 mart 2016 (UTC) == Xahiş == Salam. Zəhmət deyilsə [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|bu]] məqalənin seçilmiş siyahı statusu alması üçün hara istinada ehtiyac varsa ora ''mənbə göstər'' yazısını qoya bilərsiniz? Hörmətlə --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:06, 19 iyul 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Jabrayil Hasanov at the Summer Olympics 2016 awarding ceremony.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Haji Aliyev at the Rio 2016.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində [[Azərbaycan]]ın [[Braziliya]]nın''' <br/> '''[[Rio-de-Janeyro|Rio-de-Janeyro şəhəri]]ndə baş tutan XXXI''' <br/> '''Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycanın''' <br/> '''çıxışına həsr olunan [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|məqaləyə]] səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 17:29, 12 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam! <br>''' [[Kevin Durant]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Kevin Durant]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə sizi də iştirak etməyə dəvət edirəm. |} -- <span style='border-radius:8px;border-top:4px solid #08F; border-bottom:4px solid #FF0'>'''[[User:Eldarado|<font colour="white" face="segoe script">eldarado</font>]]'''</span> 09:53, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:15, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="green"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:37, 4 oktyabr 2016 (UTC) == Jan Etyen Liotar == Salam. Zəhmət olmasa boş vaxtınız olanda [[Jan Etyen Liotar|bu]] məqalənin intervikisini düz-qoş edərsiniz. Mən etmək istədim ancaq nəsə səhf alınır.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:42, 12 noyabr 2016 (UTC) :{{y}}--'''[[İstifadəçi:White Demon|<font face="Tahoma" color="black">White DemΩn</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font face="Tahoma" color="#e6005c">(el psy congroo)</font>]]''' 17:11, 12 noyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == [[Şəkil:Kitten in a helmet.jpg|left|150px]] Salam! Sizi bu [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Keete_37_.28m.C3.BCzakir.C9.99_s.C9.99hif.C9.99si_.E2.80.A2_f.C9.99aliyy.C9.99tl.C9.99ri.29_.C3.BC.C3.A7.C3.BCn_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_verilm.C9.99si_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99] səhifədə keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! Dərin hörmətlə: [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 12:03, 13 noyabr 2016 (UTC) <br style="clear: both;"/> == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Palazzo della Sapienza.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Cupola Sant Ivo.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Sant'İvo alla Sapienza|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Sant'İvo alla Sapienza]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 12:12, 17 noyabr 2016 (UTC) == Soru == Salam! Azericeyi tam olaraq konuşamadığım üçün üzr diləyirəm. Mən Türkçe Vikipedi'den. Size [http://www.bbc.com/travel/story/20161128-the-descendants-of-biblical-noah şurada] bahsedilen köyün Azerice Vikipediya'da var olup olmadığını sormak istəyirəm. Yaxşı gecələr. [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 23:12, 30 noyabr 2016 (UTC) :Salam bəli var - [[Xınalıq]].--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:30, 30 noyabr 2016 (UTC) :: Təşəkkür edirəm. Azerice de bayağı detaylı ve ətraflı anlatılmış. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 18:43, 1 dekabr 2016 (UTC) == Dördgünlük müharibə == Hi dear Nicat49. Sorry for not writting in Azerbaijani. Why did you undo my edit in [[Dördgünlük müharibə]] article. There was a reliable sources. I think Wikipedia is a free encyclopedia, not a promotional platform. Best regards, Avetisyan91--[[İstifadəçi:Ավետիսյան91|Ավետիսյան91]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ավետիսյան91|müzakirə]]) 21:42, 6 dekabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid Lavender; background-color:GhostWhiteh;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Şəkil:Symbol list class.svg|160px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" |'''Dəvət''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid blue;" | Salam, sizi [[İstifadəçi:By erdo can/Categories categorized in red-linked categories|şu siyahıdaki]] kateqoriyalara konulmuş kırmızılı kateqoriyaları yaradmaya və ya tənzimləməyə ''Dəvət'' ediyorum. Saygılar.--<span style="background:#73fff4;color:Cyan;padding:1px 4px;">[[User:By erdo can|<span style="color:White;font-variant:Small-caps;">''By erdo can''</span>]]&nbsp;•&#32;[[User talk:By erdo can|<span style="color:Lime;font-size:80%;">müz</span>]]</span> 19:11, 15 dekabr 2016 (UTC) |} == Səs vermə == Salam. Xahiş edirəm mənim idarəçi statusum ilə əlaqədar keçirilən səsvermədə iştirak edəsiniz. --[[İstifadəçi:Aabdullayev851|Aabdullayev851]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aabdullayev851|müzakirə]]) 16:26, 26 yanvar 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Original Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Orijinal ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyadakı xidmətlərinizə görə təltif edilirsiniz. Hörmətlə: [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 07:49, 30 yanvar 2017 (UTC) |} Təşəkkürümü bildirirəm, {{u|Wikipediya M}}!--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:52, 30 yanvar 2017 (UTC) == Təşəkkür == Mükafata görə təşəkkürlər. Yaratdığım futbol məqalələri haqqında sizin fikrinizi bilmək mənə xoş olardı. Fəaliyyətinizdə uğurlar.--[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 21:08, 16 fevral 2017 (UTC) == Sizin üçün bir fincan kofe! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cup-o-coffee-simple.svg|120px]] |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Dəstək göstərdiyin üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:FarzAli|Aşina]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:FarzAli|müzakirə]]) 23:06, 18 fevral 2017 (UTC) |} == Medal == {| style="border: 1px solid green; background-color: #FFFFFF; width: 100%;" | rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | [[File:Military barnstar 03.svg|100px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''Allahverdi Bağırov mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" |Vətənpərvərliyə aid mövzülarda göstərdiyiniz yüksək xidmətlərinizə görə bu mükafat Sizin haqqınızdır.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 06:56, 20 fevral 2017 (UTC) |} == Request == Hello. The [[:en:List of People's Artists of Azerbaijan]] is incomplete. Could you add the people missing in the list, from the complete Azerbaijani [[Azərbaycan SSR xalq artistlərinin siyahısı]] and Russian [[:ru:Список народных артистов Азербайджанской ССР]] versions? Thank you. [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/31.200.22.41|31.200.22.41]] 17:25, 27 fevral 2017 (UTC) == Xahiş == Salam hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] çox xahiş edirəm [[İstifadəçi:Wikipediya M]] səhifəsindən [[:ru:Участник:Wikipediya M]] səhifəsinə keçid verərdiniz. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:50, 8 mart 2017 (UTC) : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:56, 8 mart 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Emin Ahmadov (Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games).jpg|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Emin Əhmədov]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Emin Əhmədov (güləşçi)|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşisi, 2012''' <br/> '''London Olimpiadasının bürünc medalçısı''' <br/> '''Emin Əhmədov haqqında hazırlanan məqaləyə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 13:56, 9 mart 2017 (UTC) == Minnətdaram == Çox hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat]] bəy, məni mükafarlandırdığınız üçün Sizə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm və Sizə cansağlığı arzulayıram. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 22:32, 15 mart 2017 (UTC) == İdarəçi == Salam {{u|Nicat49}}. Sizi latın əlifbalı Azərbaycan dilində olan vikipediyanın idarəçisi seçilməniz münasibəti ilə təbrik edirəm. İnanmaq istəyirəm ki, bundan sonra da bütün fəaliyyətinizi azvikinin inkişafına yönəldəcəksiniz və vikicəmiyyətin etimadını doğruldacaqsınız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:48, 16 mart 2017 (UTC) Təbriklər {{u|Nicat49}}ǃ Fəaliyyətində uğurlarǃ Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli səkkiz yüz</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">iyirmi doqquz</font>]]''' 18:58, 16 mart 2017 (UTC) :Çox sağolun minnətdaram !--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:13, 16 mart 2017 (UTC) ::Dəyərli istifadəçi Nicat! AzVikiyə hər zaman verdiyiniz önəmli töhfələr müqabilində idarəçi statusuna layiq görülməyiniz sizin haqqınız idi. İnanıram ki, gələcək fəaliyyətinizdə bir idarəçi kimi də özünüzü doğruldacaq və vandalizm halları ilə mübarizədə xüsusi rolunuz olacaq. Uğurlar və zehin açıqlığı arzu edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 19:45, 16 mart 2017 (UTC) :::{{u|Babək Akifoğlu}} xoş sözlərə görə minnətdaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 16 mart 2017 (UTC) :Təbriklər {{u|Nicat49}} --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:07, 17 mart 2017 (UTC) ::Çox sağol.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 17 mart 2017 (UTC) :Təbriklər cənab {{u|Nicat49}}. --[[İstifadəçi:IBAnk|IBAnk]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:IBAnk|müzakirə]]) 19:12, 17 mart 2017 (UTC) ::Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:36, 17 mart 2017 (UTC) == Şablon == Salam Nicat. Mənim müzakirə səhifəmə baxa bilərsiniz? Mən orada futbolçu şablonunun yeni versiyasını elədim.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 15:46, 28 mart 2017 (UTC) :Birincisi müzakirə səhifənizi tam silib belə bir test səhifəsi yaratmağınız düzgün deyil. Futbolçu şablonu ilə bağlı isə daha öncə sizə fikrimi bildirmişəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:08, 28 mart 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_badminton_player Bu linkdəki] şablonu yarada bilərsiniz? Əvvəlcədən təşəkkürlər. --[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar Kərimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 22:18, 14 aprel 2017 (UTC) :Salam. Təəssüf ki mən şablonlarla yaxşı işləyə bilmirəm. Siz ən yaxşısı [[İstifadəçi:Tubus|Tubus]]a müraciət edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:59, 14 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam, Nicat. Sizin fəaliyyətinizi nəzərə alaraq, Sizi bu ulduz ilə təltif edirəm. [[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 08:20, 24 aprel 2017 (UTC) |} : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) == Xahiş == Salam. Bir mövzuda mənə, yardım edə bilərsiniz?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:08, 24 aprel 2017 (UTC) : Hansı mövzuda ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) ::'''Emniyyet Genel Müdürlüğünün Özel Harekat Daire Başkanlığı''' bu söz, azərbaycanca necə olacaq?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:13, 24 aprel 2017 (UTC) ::: Baş Polis İdarəsinin Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin rəhbəri (və ya sədri).--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:25, 24 aprel 2017 (UTC) :Sağolun, Nicat bəy. Elə indi, məqaləmə əlavə edim. Yoxsa, səhərdən düşünürəm tərcüməsini.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:29, 24 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün pişik balası! == [[Şəkil:Red Kitten 01.jpg|left|150px]] SAGOLUN [[İstifadəçi:Həcər2004|Həcər2004]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Həcər2004|müzakirə]]) 17:57, 30 aprel 2017 (UTC) <br style="clear: both;"/> ==[[Mehdi İskəndərli]] məqaləsi haqqında== [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bu məqaləni silməkdə davam etməklə səhvə yol verdiyinizi düşünürəm. Məqalə silinməzdən əvvəl tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmişdir. Onun silinməsi üçün ensiklopedik olmaması əsaslandırılmalı idi. Müvafiq qaydanın yeganə bəndini də nəzərinizə çatdırıram: Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Gördüyünüz kimi, burada səsvermədən söhbət getmir. Yalnız bir tələb var, məqalə ensiklopedikdir, ya ensiklopedik deyil. Ensiklopedik deyilsə niyə? Ensiklopedikdirsə niyə? Və müvafiq müzakirənin gedişatında məqalə tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmiş, Mehdi İsgəndərlinin isə ensiklopedik şəxs olması əsaslandırılmışdır. Bundan sonra heç bir istifadəçi məqalənin silinməsini tələb etməyib, hamı onun ensiklopedik olması ilə razılaşıb, siz də razılaşmış kimi görünürsünüz, çünki son redaktə versiyasının ensiklopek olmasına etiraz etməmişdiniz. Üstündən xeyli keçəndən sonra isə heç bir əsas olmadan məqalə silinir. Əgər səsvermə əsas götürülürsə, əlbəttə ki səsvermə əsas götürülə bilməz, 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə, bir nəfər isə bitərəf qalıb. Əleyhinə səs verənlər məqalənin ilkin vəziyyətində səs veriblər... Yəni səsverməyə əsasən də məqalə silinə bilməz. Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını göstərin. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 16:01, 6 may 2017 (UTC) :Səsvermə nəticəsində silinmiş məqalənin dərhal yenidən yaradılması yolverilməzdir. Mən müzakirə zamanıda şəxsin qeyri ensiklopedik olduğunu bildirmişəm və yenə də fikrimin üstündə qalıram. Həkimin öz ixtisası üzrə beynəlxalq tibbi nəşrlərdə çıxış etməsi şəxsi ensiklopedik etmir. Səsvermə zamanı isə 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə yox, 7 səs silinməsinin lehinə, 4 (məqalə müəllifinin özüdə daxil olmaqla) səs isə qalmasının lehinə verib. Qısası [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]in məqaləni silməklə tam düzgün qərar verdiyini düşünürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 21:23, 6 may 2017 (UTC) :::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım. Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz və əsas göstərmək üçün hələ səsləri öz hesabınızla hesablamaqla 7-ci əleyhinə səs olduğununu da vurğulayırsınız. Kimdir o 7-ci? O 7-ci? Daha sonra məqalənin lehinə səs veribsə, onun birinci səsi etibarsız olmurmu? Kim əsaslandırıb? Məqaləyə qarşı en qədər iddia irəli sürülmüşdür və bütün iddalər dayandılrıldı, çünki məqalə əsaslı redaktə edildi və təkminləşdirildi. Biz məqaləni b vəziyyətinə gətirdiyimiz halda, a vəziyyətində ona olan iddialara əsasən məqalə silinə bilərmi? Bəs onu b vəziyyətinə gətirən istifadəçilərin zəhməti? Lehinə səslərin sayını da təhrif edərək 6 əvəzinə 4 göstərirsiniz? Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu? İstənilən istifadəçi nə qədər lehinə, nə qədər isə əleyhinə səs verildiyini çətinlik çəkmədən hesablaya bilər; 6 nəfər qalmasına (Afrasiyab, Araz Yaquboglu, Drdrmtlgst, Cekli829, Aydın Məmmədov, Afrasiyab), 1 nəfər bitərəf (Sultan) 6 nəfər silinməsinə (-Nicat49, eldarado, Azerifactory, Babək Akifoğlu, Baskervill, Wertuose). Səslərin doğru hesablanması belədir, narazılığınız varmı? Səsləri təhrif etməklə idarəçiyə yaraşan cəhət deyil. Təklifimi bir daha təkrar edirəm: Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını vurğulayın. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 09:09, 7 may 2017 (UTC) ::::[[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydinsalis]] ilk öncə sizə müzakirə zamanı ''mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' və ''Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu?'' tipli cümlələrdən istifadə etməməyi məsləhət görürəm. Bənzər hal təkrarlansa sizi [[VP:BQ]] qaydalarına uyğun olaraq bloklamağa məcbur olacam. Mən Mehdi İskəndərli məqaləsini '''bərbad''' vəziyyətdə olduqda belə silməmişəm, yalnız silinməyə namizəd səhifələrə əlavə edib digər istifadəçilərində fikrini bilmək istəmişəm. Qaydalara görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməzsə bəs onda lehinə əleyhinə səsvermə orda nəyə lazımdı ? Siz özünüz niyə səs vermisiz ? Qaydada belə yazılıb - Arqumentlər göstərilir. Müzakirə aparılır. Son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri verir. Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Səsvermə qaydalarına uyğun olaraq müzakirə aparılırb və son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri ([[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]) verib. Müzakirə zamanı göstərilən arqumentlər tutarlı olmayıb ki məqalə silinib. Səsvermə zamanı [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]] ilk öncə silinməsinin lehinə daha sonra silinməməsinin lehinə səs verib. Lakin, ilk verdiyi səsi silməyib. [[İstifadəçi:Afrasiyab|Afrasiyab]]ın adını niyə 2 dəfə qeyd etmisiz ? Eyni müzakirədə istifadəçi yalnız 1 dəfə səs verə bilər. Qaydalarda belə bir cümlədə var - '''silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər.'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 7 may 2017 (UTC) ::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], ''Mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' niyə sizin xətrinizə dəyir ki? Və buna görə məni niyə blokla hədələyirsiniz ki? Mən axı yazdığımı əsaslandırıram, əlavə edirəm ki, "''Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz''". Yalanmı deyirəm? Əgər mənim yazdığımı diqqətlə oxusaydınız, təbii ki, məqalənin silinməsində səsverməni əsas göstərməzdiniz. Başqa necə başa düşmək və ifadə etmək olar bunu? Səslərin hesablanmasında bəli, mən bir nəfərin adını səhvən iki dəfə hesablamışam. Siz isə iki səhvə yol vermisiniz. Leyinə səsləri 1 dənə az, əleyhinə səsləri 1 dənə çox hesablamısınız. Amma bunlar boş söhbətdir, biz artıq bilirik və siz də razısınız ki, orada səsvermə getmir, əsas məsələ məqalənin qalıb-qalmaması üçün ciddi arqumentlərin göstərilməsidir. Məqalənin silinməsi üçün isə heç bir arqument ortada yoxdur. Məqalə səsverməyə əsasən silinmişdir. Sual edirsiniz ki mən niyə səs vermişəm? Cavab verə bilərəm ki, mən fikrimi bildirmişəm, məqalənin ensiklopedik vəziyyətə gətirilməsinə yardım etmişəm, və Mehdi İsgəndərlinin ensiklopedik şəxs olması ilə bağlı ciddi arqumentlər təqdim etmişəm. Bu arqumentlər məqalənin qalması üçün kifayət deyildirsə, niyə heç kim etiraz etmədi? Məqaləni silinməyə siz təqdim etmişdiniz, niyə fikrinizi bildirmədiniz? ''"Silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər"'' misalını mənə niyə deyirsiniz, bunu heç başa düşmədim? İdarəçisiniz, sizə müraciət etmişəm, bərpa edin, silinməsini istəyirsinizsə fikrinizi ciddi arqumentlər göstərin. Tapa biləcəksinizmi ciddi arqument? Problemin sivil həlli yolu budur, preblemin süni şəkildə davam [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Log&page=Mehdi+%C4%B0sk%C9%99nd%C9%99rli etdirilməsi isə budur]. Hansı variant sizə daha doğru görünür? Mən dediyimi dünən etsəydiniz, bu gün hər şey qaydasında olacaqdı. Bu gün də etməsəniz, sabah da belə olacaq. Bunun baş verməsinin isə cəmi bir səbəbi var, məqalənin silinməsi üçün ciddi arqumetlər ortaya qoyulmayıb, səhvən, səsvermə əsas götürülərək, yazılanlar oxunmadan, arqumentlərə məhəl qoyulmadan məqalə silinib. Təbii ki belə şeylər istifadəçilər arasında narazılıq yaratmalı idi. İndi səhvi düzəltmək lazımdır, amma buna kimsə cəhd eləmir hələ ki. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 18:35, 7 may 2017 (UTC) == Tayland == Salam Bir səhifənin adını dəyişib o birini siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Tayland_filml%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1 keçidləri] də dəyişin. Tayland və Tailand ikisi də doğrudur. --[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 16:53, 12 may 2017 (UTC) :Salam. Tayland düzgün deyil axı. Misal üçün [http://president.az/search/tailand? Azərbaycan Respublikası Prezidentinin saytında Tailand yazıb axtarış verdikdə məqalələr çıxır. Lakin Tayland yazdıqda heçnə tapılmır]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:08, 12 may 2017 (UTC) Başa düşürəm. Amma Taylandı siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eablon:%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_film_siyah%C4%B1lar%C4%B1 müvafiq] şablonda qırmızı oldu onu da düzəltmək lazım idi. Nə isə özüm düzəltdim--[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 17:37, 12 may 2017 (UTC) == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 burdaki dəyişikliyi niyə geri almısınız? Əgər sildiyim mətni oxumuzsunuzsa tamamən mənasız, əlaqəsiz və qrammatik olaraq da səhv olan mətndir. İzah edin zəhmət olmasa. Mənim belə dəyişikliklərim xüsusilə azərbaycan vikipediyasında tez tez geri alınır baxılmadan. Bunu davranışların qarşısı alınmalıdır. --[[İstifadəçi:ArazZeynili|aruz]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:ArazZeynili|müzakirə]]) 18:51, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Məqalənin tarixçəsinə baxsaz niyə belə etdiyimi başa düşəssiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 18 may 2017 (UTC) == Sual == Salam. Sizə arxivləşdirmə ilə bağlı sual verə bilərəm?--Calal99 (müzakirə) 19:35, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Bəli verə bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:18, 18 may 2017 (UTC) ::PDF formatında olan faylı arxivləşdirim? Və ya, heç arxivləşdirə bilərəm?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 05:38, 19 may 2017 (UTC) :::Arxivləşdirsəniz daha yaxşı olar. Bəli mümkündür.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:55, 19 may 2017 (UTC) == Xahiş == Nicat, salam. Sizdən bir xahişim olacaq. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin rəsmi saytında, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu var. Baxın, [http://www.noc-aze.org/content/uploads/2015/02/baku2017-logo.png bu linкdə]. Həmin loqonu, [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gold_medal_blank.svg bu], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Silver_medal_blank.svg bu] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bronze_medal_blank.svg bu] medalların üzərinə qoya bilərsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:06, 7 may 2017 (UTC) [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Gold_medal.svg?uselang=az belə], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Silver_medal.svg?uselang=az belə] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Bronze_medal.svg?uselang=az belə] olmalıdır. Ancaq, I Avropa Oyunlarının rəsmi loqosunun əvəzinə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu qoyulmalıdır. Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:09, 7 may 2017 (UTC) Tez edə bilərsiniz? Təcili lazımdır.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:14, 19 may 2017 (UTC) == [[Aşıq Şivğa]] == Salam Nicat bəy. Bilmirsiz bu məqalə gürcücə var? Vikidataya görə deyirdim. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:42, 24 may 2017 (UTC) :{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}, olsa bu '''ლუკა ბერიძე''' adla ola bilər. O da yoxdur. --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:04, 24 may 2017 (UTC) ::{{u|Cekli829}} o orijinal addısa məqaləyə əlavə edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:07, 24 may 2017 (UTC) :::{{y}}--►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:13, 24 may 2017 (UTC) ::::Düzü mən dəqiq bilmirəm, amma bunu {{u|Mehman97}} dəqiq bilər. Mehman bəy baxa bilərsiz zəhmət olmasa bu məqalə - [[Aşıq Şivğa]] gürcü vikisində varmı ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:04, 24 may 2017 (UTC) :Salam bəylər! Bu aşığ hakkda kaVikide heç birşey yoktu, yakın bir zamanda olacak. — [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 16:30, 24 may 2017 (UTC) ::Aydındı :) təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:17, 24 may 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 03:23, 4 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == salam hörmətli Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. Zəhmət olmasa, [[God of War (oyun, 2005)|God of War]] səhifəsinə nəzər yetirə bilərsiniz? Əsasəndə [[God of War (oyun, 2005)#Hiss.C9.99l.C9.99r|Hissələr]] alt başlığına. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 10:21, 9 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. Narahat etmirəm? Vaxtınız varsa, [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_handball_biography bu şablonu] təcili yarada bilərsiniz, AzVikidə?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:54, 16 iyun 2017 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[God of War (oyun, 2005)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/God of War (oyun, 2005)]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 21:49, 19 iyun 2017 (UTC) == İsmarıc!!! == Nicat bəy, Allah canınızı sağ eləsin!--[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/91.191.200.63|91.191.200.63]] 20:11, 28 iyun 2017 (UTC) == Silinmiş məqalə == Niyə silmisiniz məqaləni?--[[İstifadəçi:Məmmədova Dilbər|Məmmədova Dilbər]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Məmmədova Dilbər|müzakirə]]) 21:17, 30 iyun 2017 (UTC) :Konkret olaraq hansı məqaləni ? Əgər silmişəmsə çox böyük ehtimal qeyri-ensiklopedik olub.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:35, 30 iyun 2017 (UTC) == Cəza == https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Aruz_Arrani&action=edit&redlink=1 bunu ban edin --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:44, 3 iyul 2017 (UTC) == Mövzulu ay == Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Çox xahiş edirəm ki, [[Vikipediya:Mövzulu ay/Naxçıvan ayı|Naxçıvan ayı]]<nowiki/>nın qalib gələn iştirakçılarını lütfən mükafatlandırasınız və bir də mümkündürsə [[Vikipediya:Mövzulu ay|Mövzulu ay]]ın 2017-ci ilin oktyabr ayı [[Vikipediya:Mövzulu ay/Dünya şəhərləri ayı|"Dünya şəhərləri ayı"]] ilə əvəz olunsun. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:05, 6 iyul 2017 (UTC) : Salam. Zəhmət olmasa burada keçiriləsn '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bitch I'm Madonna|səsvermədə]]''' iştirak edərdiz.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 13:55, 12 iyul 2017 (UTC) == Slm == Zehmet çekib yaratdığım sehifeni bir tek siz defelerce sildiniz blok etdiniz xatırlatmaq isteyirem ki sayenizde bloka düşen istifadeçi köhne hesabımla bir çox işler etmişdim çoxu sehifede ve üzerinde işlediyim heç bir sehife qeyri nsiklopedik deyil bunu size instagramdan yazaraqda bildirmek istedim ama geri cavab gelmedi herhalda orda aktiv istifadeci deyilsiniz bizi Turkiyede temsil eden bir cox turk seriallarini reklamlari seslendiren oyunculuq eden birisine sehife yaratmaq menim ucun qurur vericidi bir nece defe yaratdigim sehifleri sildiniz caniniz sagolsun hecne olmaz.{{imzasız|Ayselhanim}} == Labaratoriya == Salam Nicat bəy,[[Vikipediya:Laboratoriya/İrəvan xanlığı|bura]] bir göz gəzdirərdiz zəhmət olmasa. Qəribə vəziyyət yaranıb.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 15:37, 23 iyul 2017 (UTC) :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:03, 23 iyul 2017 (UTC) :: Təşəkkürlər :)--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 07:19, 24 iyul 2017 (UTC) == Ədalətsiz qərarlar == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Narahat etmirəm? Sizinlə bir mövzu haqqında danışmağ istəyirəm. Siz, məni 2017-ci il 17 iyul tarixində blokladınız, 7 günlüyünə blokladınız. Blok müddətim bu gün başa çatdı. İndi isə mənim, Sizə bir neçə sualım olacaq. Niyə Siz, Azərbaycan dilli Vikipediyaya fotolar yüklədiyi üçün ancaq, məni bloklayırsınız? Burada, məndən başqa foto yükləyən yoxdur? Niyə Siz, ancaq mənim səhvlərimi görürsünüz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 12:09, 25 iyul 2017 (UTC) :Salam. Siz azvikidə fəailiyyətiniz müddətində '''heç bir ciddi əsas olmadan''' müəllif hüququ ilə qorunan faylları '''kütləvi surətdə''' azvikiyə yükləmisiz və buna görə də təkcə bu səbəbdən '''7 dəfə''' bloklanmısınız. Bu göstəriciyə görə "rekord" sizdədir. Mən sizi müəllif hüququ ilə qorunan faylları yüklədiyinizə görə cəmi bir dəfə blok etmişəm. Blok etməmişdən bir neçə ay qabaq isə sizə sonuncu dəfə xəbərdarlıq edərək müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməməyi, əks təqdirdə sizi məcburi blok edəcəyimi bildirmişəm. Siz isə xəbərdarlığıma məhəl qoymadan kütləvi surətdə şəkilləri yükləməyə davam etmisiz. Fürsətdən istifadə edib sizə yenə də xəbərdarlıq edirəm, müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməyə davam etsəz uzunmüddətli blok olunacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:35, 25 iyul 2017 (UTC) ::Bəs, Siz başqa istifadəçilərə niyə xəbərdarlıq etmirsiniz?--Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 15:40, 25 iyul 2017 (UTC) :::Hansı istifadəçiyə xəbərdarlıq etmək lazımdır edilir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:50, 25 iyul 2017 (UTC) ::::Edilir? Açıq danışmağ istəmirdim. Amma, artıq Siz, məni qəzəbləndirdiniz. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/Firuze_Nesibli Bu istifadəçinin yüklədiyi 10 fotodan, 5-i müəllif hüququ pozuntusudur]. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/N%C9%99sibli_T%C9%99hmasib Bu istifadəçinin yüklədiyi fotolardan isə, bir neçəsi müəllif hüququ pozuntusudur]. Siz, niyə onlara, xəbərdarlıq etmirsiniz? Bilirsiniz? Amma, mən bilirəm. Onlar, Araz müəllimin uşaqlarıdır. Budurmu Sizin, ədalətiniz? Budurmu Sizin, ədalətli idarəçiliyiniz? Onlara, niyə xəbərdarlıq edilmir. Çünki, səhv etmir. Son söz, Sizin olsun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 18:58, 25 iyul 2017 (UTC) :::::{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}in uşaqları sizin kimi ucdan tutma müəllif huququnu pozan şəkillər yükləmir. Lazım olarsa onlara və başqa istifadəçilərə də xəbərdarlıq edilər. Siz ən yaxşısı öz fəailiyyətinizə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 25 iyul 2017 (UTC) ::::::{{u|Barselona99}} bir el misalı var - "başqalarının gözündə tük axtarır öz gözündə tiri görmür". Mənim uşaqlarımın biri '''10''', o biri isə '''15''' şəkil yükləyib. Vikipediyadakı praktikaları da sizinkindən azdır. Siz xəbərdarlıq oluna-oluna, bilə-bilə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles?limit=724&user=Barselona99 '''724 fayl'''] yükləmisiz. Müqayisə edin və nəticə çıxarın. O istifadəçi hamı tərəfindən nəzarətdə olur ki, o deyilənlərə məhəl qoymur. Bu məhz sizsiniz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:22, 26 iyul 2017 (UTC) == İdarəçi ulduzu == {{İdarəçi ulduzu|İdarəçi seçildikdən sonra göstərmiş olduğunuz yüksək peşəkarlıq və məsuliyyətə görə sizə Azvikinin ən mühüm mükafatlarından biri olan ''İdarəçi ulduzunu'' təqdim edirəm. Fəaliyyətinizin davamlı və daha da məhsuldar olması diləyi ilə. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 14:56, 25 iyul 2017 (UTC)}} ::Hörmətli [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]. Əməyə dəyər üçün və mükafata görə təşəkkürümü bildirirəm. --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:38, 25 iyul 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. [http://www.azersu.az/userfiles/20788(1).jpg Bu fotonu], Vikipediyaya yükləyə bilərəm, məqalə üçün. Bu fotonu çox bəyənirəm, ona görə. Keyfiyyəti yaxşıdır, həmdə fonda Azərbaycan bayrağı var. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 10:00, 31 iyul 2017 (UTC) :Məsləhət deyil. Kifayət qədər commonsda şəxsin azad şəkili var. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:41, 31 iyul 2017 (UTC) :[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəs, andiçmə mərasimindən fotolar? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 14:53, 31 iyul 2017 (UTC) ::Şərt deyil ki and içmə mərasimindən ola şəkil. Əvəz edən bir şəkil qoy. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:56, 31 iyul 2017 (UTC) :::Xeyr, müəllif hüququ ilə qorunan şəkilləri '''çox ciddi''' səbəb olmadan yükləmək olmaz, ələxsus da əgər azad şəkil mövcuddursa.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:18, 31 iyul 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ambox wikify.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar {{u|{{PAGENAME}}}}. Sizi [[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası|burada]], 7 avqust 2017 tarixində keçiriləcək AzVikidə kimya mövzusunda olan problemlərlə bağlı müzakirəyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə --'''[[İstifadəçi:Salmanland|<font face="Segoe Print" color="grey">Sir</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Salmanland|<font face="Segoe print" color="blue">Salmanland</font>]]''' 06:58, 1 avqust 2017 (UTC) == Məqalələrin adının dəyişdirilməsi == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Sizdən bir neçə xahişim olacaq. Siz, dünən 5 Avstraliyalı su poloçusu haqqında mənim, yaratdığım məqalənin adını dəyişdirdiniz. Bu yaxşı haldır. Amma, məqalənin adını dəyişdirəndə zəhmət deyilsə, 1. həmin məqalədə olan şablonda da adı dəyişdirin və zəhmət deyilsə 2. həmin məqalədə olan adı da dəyişdirin. Sağolun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 13:55, 6 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#FFFACD"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |'''Salam, hörmətli həmkar! Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|laboratoriya]] səhifəsində Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının haqqında hazırlanan siyahıyə səs verməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 03:35, 8 avqust 2017 (UTC) |} == Sual == Salam Nicat bəy. Narahat etmirəm? Sizə bir sualım olacaq. Bilmirsiniz niyə, misal üçün ingilis dilli Vikipediyada "Milad Beigi" məqaləsinə baxanda, solda olan dillər sırasında, "azərbaycanca" sözünün solunda "yaxşı məqalə" statusunun ulduzu yerləşdirilməyib? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:44, 14 avqust 2017 (UTC) :Salam. Daha məqalələrin intervikidə statuslu olması görsənmir. Həmişə belə olacaq ya müvəqqəti belədir dəqiq bilmirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:01, 14 avqust 2017 (UTC) ::Çox təəsüf. Birdə, Sizə bir sual verə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:05, 14 avqust 2017 (UTC) :::Bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:06, 14 avqust 2017 (UTC) ::::[[Darina Qromova]] məqaləsinə genişləndirsəm, Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:07, 14 avqust 2017 (UTC) :::::Məqalə indiki halında laboratoriyalıq deyil. Genişləndikdən sonra fikir bildirə bilərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:11, 14 avqust 2017 (UTC) ::::::Bəs, neçə bayt olsa Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:13, 14 avqust 2017 (UTC) :::::::Statuslu məqalənin həcmi 10 kb-dən qısa olmamalıdır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:15, 14 avqust 2017 (UTC) {{Sual}} salam hörmətli isdifadəçi nicat bəy nagizadeh samir adına məqalə yaratmağ isdəyirəm yalnız sizin tərəfinizdən spam alıb məqalə yarada bilmirəm bu hakkda kömey ede bilərsiz mənə zəhmət olmasa.. == Foto ilə bağlı sual == Salam Nicat bəy. Sizə bir sualım olacaq. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:24, 21 avqust 2017 (UTC) :Mən [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Barselona99/QRB bu səhifədə], Qarabağ FK məqaləsi üçün test aparıram. Sizdən bir mövzuda icazə almaq istəyirəm. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:25, 21 avqust 2017 (UTC) ::[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%84_(%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BB%D1%83%D0%B1) Bu səhifədə], görürsünüz nə qədər çoxlu foto var. Məndə, Qarabağ FK məqaləsi üçün foto yükləyə bilərəm? [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:27, 21 avqust 2017 (UTC) :::Oradakı şəkillərin, demək olar ki, hamısı commonsdandır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:44, 21 avqust 2017 (UTC) ::::Bilirəm. Amma, Qarabağın commonsda elədə yaxşı fotoları yoxdur. --[[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:45, 21 avqust 2017 (UTC) == Eldənizlər == Salam Nicat bəy. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Məqalə|Laboratoriyaya namizəd siyahısında]] əlavə etdiyim məqaləyə baxardız. Əvvəlcədən təşəkkürlər--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 18:01, 22 avqust 2017 (UTC) :{{y}} Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:09, 22 avqust 2017 (UTC) ==Salam xüsusi== Niyə məqalə Ṣiprage silmək bir neçə il sonra var? [[İstifadəçi:Baksuzli|Baksuzli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baksuzli|müzakirə]]) 13:28, 23 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#E0FFFF"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |Salam, hörmətli həmkar! '''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|bu səhifəsində]] keçirilən səsvermədə sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. ''' --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 13:56, 23 avqust 2017 (UTC) |} == Labaratoriyaya namizəd == Salam Nicat bəy. Sizcə [[Cənubi Asiya ölkələrinin siyahısı|bu siyahı]] labaratoriyalıqdır?--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 11:29, 30 avqust 2017 (UTC) :Salam. Məncə laboratoriyalıq məqalə deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:24, 30 avqust 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə--[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#E80000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:35, 6 sentyabr 2017 (UTC) == Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması == Salam həmkar, mən Seçilmiş məqalələr arasında təmizlik işi aparıram və aşağıda yazılan məqalələr SM-ın standartlarına cavab vermir. Ona görə də xahiş edirəm səsvermədə iştirak edəsiz. Siyahı aşağıda göstərilib * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/1 − 2 + 3 − 4 + · · ·]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Yeddi gözəl (balet)]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Alban xaç daşları]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Azıx mağarası]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Möminə Xatun türbəsi]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Coser ehramı]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Titanik]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Yaşar Nuri]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/İzotermik proses]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Pol Sezan]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Almaniya]] Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 07:27, 7 sentyabr 2017 (UTC) == Removing 'Divizia Națională 2017' == I'm sorry, but can you explain, why you deleted this article? What was wrong with it? [[İstifadəçi:5-hydroxytryptamine|5-hydroxytryptamine]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:5-hydroxytryptamine|müzakirə]]) 09:20, 10 sentyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 07:12, 1 oktyabr 2017 (UTC) |} :: Zəhmət olmasa [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Qeyri-f.C9.99al_idar.C9.99.C3.A7i_.7B.7B.C4.B0stifad.C9.99.C3.A7i.7COrartu.7D.7D-d.C9.99n_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_al.C4.B1nmas.C4.B1_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99 bu] səhifəyə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:20, 2 oktyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Azerifactory (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 21:10, 2 oktyabr 2017 (UTC) |} == Məsləhət == Salam, həmkar. Sizinlə bir məsələ barəsində məsləhətləşmək istəyirəm. Mən az öncə [[Ereksiya]] adlı məqalə yaratdım. [[Azərbaycanca Vikipediya]]da ən bəsit cinsəllik mövzularında belə məqalələr yoxdur. Məsələn 120 dil bölməsində '''[[:en:Sexual intercourse|mövcud]]''' olan cinsi əlaqə məqaləsi bizim vikidə yoxdur. Zaman əldə etdikcə bu mövzular barəsində məqalələr yaratmağa çalışacam. Sualım isə belədir; [[Ereksiya]] məqaləsinə foto əlavə etsəm məni buna görə bloklamazlar ? Zəhmət olmasa məqalənin türkçə, rusca və ingiliscə olan dil bölmələrinə baxın, hər birində mövcud fotolar var. --[[İstifadəçi:Külafrəngi|Külafrəngi]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Külafrəngi|müzakirə]]) 19:12, 20 oktyabr 2017 (UTC) :Salam. Xeyr bloklamazlar. Ələxsus da həmin şəkillərdən başqa vikilərdə istifadə olunubsa. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:49, 20 oktyabr 2017 (UTC) == Müzakirə səhifəsi olan ancaq özü olmayan film == Salamlar Nicat bəy fəaliyyətinizdə uğurlar. Bir zəhmət [[Müzakirə:Adam ol! (film, 2005)|bu müzakirə səhifəsinə]] baxardız. Yönləndirmək üçün filmin özünü vikipediyada axtardım lakin bu haqda heçnə tapmadım. Fikrimcə müzakirə səhifəsi də silinməlidir.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:14, 26 oktyabr 2017 (UTC) : {{u|Rufet Turkmen}} belə halla rastlaşdıqda həmin səhifəyə '''Sil''' şablonu yerləşdirin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 17:18, 26 oktyabr 2017 (UTC) :: Haqlısız [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]]. Yadımdan çıxıb bir anlıq.)))--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:23, 26 oktyabr 2017 (UTC) == Bloklama == Hörmətli {{u|Nicat49}}, təklif edirəm ki, {{u|Barselona99}} adlı istifadəçinin blokunu açasınız. Aktif istifadəçinin bir aylıq bloklanmasının doğru olmadığını düşünürəm. Ümid edirəm ki, blokunu açsanız yenidən eyni səhvlərə yol verməyəcək. Hörmətlə --[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#FF0000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 09:45, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. {{u|Barselona99}}-u mən özüm də əvvəllər blok etmişəm. Amma düşünürəm ki, onun blok müddətini yarıya qədər azaldasınız. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:13, 27 oktyabr 2017 (UTC) Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|Eldarado}} hər ikinizi salamlayıram. Bu istifadəçi eyni şeyə görə artıq 8-ci dəfə bloklanır. Onu da əlavə edim ki, təxminən 3 ay bundan əvvəl mən bu istifadəçini '''1 həfətlik''' bloklayaraq '''xəbərdarlıq etmişdim''' ki, eyni hal yenidən təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız. İstifadəçi xəbərdarlığa məhəl qoymayıb və bu səbəbdən daha uzunmüddətli bloklanıb. İndiki blok müddətinin dəyişilməsinə ehtiyac görmürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:49, 28 oktyabr 2017 (UTC) ::Salam {{u|Nicat49}}. 20 gün keçdi. 10 gün qalıb. Məndən bu gün də xahiş etdi. Bloku aç. Fikrimcə daha bəs edər. Bir daha etdiyi səhvləri təkrar etməz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 16:12, 9 noyabr 2017 (UTC) :::Salam [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz müəllim]]. Sırf sizin mənə ikinci dəfə müraciət etməyinizi nəzərə alıb bloku açıram. Lakin indidən sizində şahidliyinizdə {{u|Barselona99}}-a növbəti xəbərdarlığımı edirəm. Bənzər hallar təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:26, 9 noyabr 2017 (UTC) Sağolun Araz müəllim və Nicat bəy. Çalışacam, bundan sonra analoji səhvlərə yol verməyim. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 17:38, 9 noyabr 2017 (UTC) :::: Sözü gedən istifadəçinin blokunun açılması başdan-başa böyük bir səhv idi.. {{u|Eldarado}} və {{u|Araz Yaquboglu}} inanın ki, bəzi istifadəçilər, idarəçilərin yumuşaq ürəklərindən çox məharətlə faydalanmağı bacarırlar. Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 21:47, 9 noyabr 2017 (UTC) :Baskervill, '''qeyd etdiyiniz söz cümləni''', mənə deyirsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 07:52, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: Salam {{u|Baskervill}}, sözü gedən şəxsin sırf yaxşı məqalələr yaratdığı üçün daha bir şans verilməsini istədim lakin yenidən hansısa qayda pozuntusuna yol verərsə bu dəfə mən də qarışmayacağam. --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:03, 10 noyabr 2017 (UTC) ::Eldar bəy salam. Sizə bir sualım olacaq. Amma, səmimi cavab verin. '''Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər.''' cümləsinin mənası nədir? Tam anlamadım. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 08:14, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: {{u|Barselona99}} fikir verməyin. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 12:58, 10 noyabr 2017 (UTC) ::::Nicat alicənablığın üçün çox minnətdaram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:18, 10 noyabr 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Uzun cümlələrdən istifadə etməyəcəm. Yalnızca, Viкicəmiyyətdən üzr istəyirəm və müкafatla bağlı baş verən hər şeyə görə Sizdən üzr istəyirəm. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 12:37, 11 noyabr 2017 (UTC) == Redaktə müharibəsi! == Salamlar Nicat49. [["Vətən uğrunda" medalı|Bu məqalədə]] hansısa vandal müxtəlif IP-lərdən istifadə edərək, ''[[Vikipediya:Redaktə müharibəsi|redaktə müharibəsi]]'' aparır. Ona [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%22V%C9%99t%C9%99n_u%C4%9Frunda%22_medal%C4%B1&action=history məqalənin tarixçəsində] xəbərdarlıq etməyimə də məhəl qoymur və Azərbaycan - latın əlifbasında olmayan '''''к''''' hərfindən istifadə edir. Zəhmət olmasa bu məsələ ilə bağlı tədbir görərdiz.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 09:53, 1 dekabr 2017 (UTC) == Səhifənin silinməsi == Salam. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] səhifəsinin silinmə səbəbini izah edə bilərdiniz.--[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:22, 4 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Səbəbini silərkən qeyd etmişəm - Qaralama halında olan məqalə. Məqalə 1 cümlədən ibarət idi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:26, 4 dekabr 2017 (UTC) :: Hörmətli {{u|Nicat49}} [[Vikipediya:Səhifə silmə kriteriyaları|səhifə silmə kriteriyalarına]] görə qaralama halında olan məqalələr silinmədən əvvəl müzakirəyə çıxarılmalıdır. Xahiş edirəm məqaləni bərpa edərək müvafiq müzakirəni başladasınız. Hörmətlə [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:36, 4 dekabr 2017 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} məqalə yalnız - "Salmas'ın onmin illik Tarixi kitabı yazarı" cümləsindən ibarətdir. Yəni məqalə silmə kriteriyalarının həm qaralama vəziyyətində olan məqalə, həm də digər dildə yazılmış məqalə kriteyasına görə silinib. Lakin məqaləni az da olsa, genişləndirəcəyinizə və dilimizə tam uyğunlaşdıracağınıza söz versəz böyük məmnuniyyətlə bərpa edərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:30, 4 dekabr 2017 (UTC) :::: Hörmətli {{u|Nicat49}} məqalə bir cümlədən ibarət ola bilər buna görə onu müzakirəsiz silə bilməzsiniz. Əgər söhbət azərbaycan dilinin tələbələrinə cavab verməməkdən gedirsə yuxarıda yazığınız cümləyə əsasən demək olar ki, burada sadəcə bir şəkliçi düzəldilsə bu problem də aradan qalxar. Məqalə hal-hazırda fransız dilli vikipediyada da mövcuddur. İndi təkrar xahiş edirəm məqaləni bərpa edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 08:12, 5 dekabr 2017 (UTC) ::::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} fransız dilli vikidəki məqalə maşın tərcüməsi ilə yaradılmış 6 sözdən ibarət deyil. Elə olsaydı məqaləni orada elə yarandığı gündəcə silərdilər. Əgər bizim vikidə həmin məqalənin olmasını istəyirsinizsə özünüz məqaləni daha yaxşı formada yenidən yarada bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:28, 6 dekabr 2017 (UTC) == Şəkil == Salam. Sabahınız xeyir. Sildiyiniz faylları Commonsda tapa bilmədim. Linkini ata bilərsiz? [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Lup_Pindor| bu],[https://az.m.wikipedia.org/wiki/Karlos_Sarate| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Memfis_Qrizzlis| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Ceyms_Harden| bu] səhifələr. -- [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 10 dekabr, 2017 (UTC) : Salam. O şəkillərin hamısı müəllif hüquqları ilə qorunur. Sizə məsləhətim budur ki, şəkil məsələsindən daha çox yaratdığınız məqalələrin mətninə fikir verəsiniz. Yaratdığız məqalələrin demək olar hamısı maşın tərcüməsilə edilib. Yaratdığınız məqalələri oxuduqda yumşaq desək heçnə başa düşmək olmur. Yaratdığınız bu iki son məqaləyə baxmaq kifayət edir - [[Con Bravo (cizgi film, 1997)]], [[Dallas Maveriks]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:08, 10 dekabr 2017 (UTC) : Daha diqqətli olacam. Təşəkkür edirəm! [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) == Xahiş == Hörmətli Vikipediyaçı, Sizin tərəfinizdən Mikayılov Ağababa Cəbrayıl oğlunun məqaləsinin adı dəyişdirilərək, Cəbrayıl Mikayılov qeyd edilib. Səbəbini bilmək olarmı? Çünki Cəbrayıl Mikayılov onun atasının adıdır, öz adı Mikayılov Ağababadır. Yenidən düzgün varianta dəyişdirmək mümkündürmü? == Xahiş == Zəhmət olmazsa "Ceyms Uebb teleskopu" adlı məqaləni "Ceyms Vebb teleskopu" adı ilə dəyişdirin çünki "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir [[İstifadəçi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|müzakirə]]) 07:08, 19 dekabr 2017 (UTC) :Salam. "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir fikirinizi anlamadım. Bu teleskop 1961-ci il fevralın 14-dən 1968-ci il oktyabrın 7-nədək "NASA" rəhbəri olmuş Ceyms Uebbin şərəfinə adlandırılıb. İngiliscə "Webb" soyadı bizim dilə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur "Vebb" kimi yox.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:23, 19 dekabr 2017 (UTC) ::o ruscadan olar İngiliscədən yox :::Hörmətli {{u|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası}} yaxşı olar ki, nəsə yazmamışdan qabaq az da olsa araşdırma aparasınız. "Webb" soyadı həm bizim dilə, həm də rus dilinə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur. Mənə inanmırsınızsa buradan baxa bilərsiniz - [https://azertag.az/xeber/Alimler_yasayis_uchun_yararli_ola_bilen_ekzoplanetler_askarlayiblar-1037812 azertag.az], [https://news.milli.az/interest/430770.html milli.az].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:51, 20 dekabr 2017 (UTC) == IP-lərin bloklanması == Salam. IP-ləri bloklayarkən heç vaxt qeyri-müəyyən müddət seçməyin. Çünki eyni IP-dən çox sayda istifadəçi istifadə edə bilər. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 06:09, 26 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:15, 26 dekabr 2017 (UTC) == Təbrik == Salam. Sizi qarşıdan gələn "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm. --►[[İstifadəçi:AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 29 dekabr, 2017 (UTC) :Salam. Minnətdaram. Məndə sizi "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:32, 29 dekabr 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:43, 12 noyabr 2018 (UTC) ==Səsvermə== Salam dəyərli həmkar sizi [[Fəyyaz Fərəcov |Bu məqalədə]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Masalli qasimli|Masalli qasimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Masalli qasimli|müzakirə]]) 17:20, 2 yanvar 2018 (UTC) == "İstifadəçi:Nargizava Gagali"lin bloklanması == Salam. Bu istifadəçini "Səhifəyə mənasız və yararsız əlavələrə görə" bloklamısınız. Amma onun fəaliyyətində dediklərinizə rast gəlmədim. Siz onu bloklamaq əvəzinə ondan sadəcə mənbə tələb edə bilərdiniz ki, bunun üçün də "mənbəsiz" şablonunu onun əlavə etdiyi hissələrə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C4%9Fsu_rayonu&type=revision&diff=4187251&oldid=4187250 belə] yerləşdirməyiniz kifayət edərdi. Xahiş edirəm ki, gələcək fəaliyyətinizdə bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman daha diqqətli olun. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 05:23, 5 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:10, 5 yanvar 2018 (UTC) == KM silinmə == Salam. Bu [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1&diff=4187028&oldid=4186996 başlığı] silmənizin səbəbi nədir?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 13:31, 14 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Bu başlığı dəfələrlə blok olunan və yekunda [[Vikipediya:İdarəçi müzakirəsi#Barselona99-un qeyri-müəyyən vaxta və ya uzun müddətə bloklanması|buradakı müzakirə əsasında]] blok olunmuş istifadəçi yazıb. Bu istifadəçi bu "xahiş"i kənd meydanına yazmamışdan qabaq demək olar bütün idarəçilərin ms-nə də yazıb. Bu istifadəçinin bənzər "xahiş"ləri artıq spam halını alıb. Bundan əlavə fəailiyyəti məhdudlaşdırılmış və blokda olan istifadəçilərin kənd meydanında yazdıqlarının silinməsi birinci hal deyil '''([https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya%3AK%C9%99nd_meydan%C4%B1&type=revision&diff=4072912&oldid=4072911| buradan bax])'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:56, 14 yanvar 2018 (UTC) == Məlumat == Salam cənab Baskervill. İstifadəçi Barselona99-un blokunu bərpa etdim. Qeyd edim ki, istifadəçinin azı 5 dəfə kukla hesab istifadə etməsinə görə qeyri-müəyyən yox, müəyyən müddətə blok olunması artıq istifadəçiyə edilmiş güzəştdi. Bir neçə ay bundan öncə idarəçilər istifadəçinin qeyri-müəyyən yox, 6 ay müddətinə bloklanmasını məsləhət bildilər. Və mən elə də etdim. Lakin işin tragikomik tərəfi budur ki, istifadəçi kukla hesaba görə bloklanmasından 1 ay keçmiş '''daha 2 kukla hesab''' yaratdı. Azı 5 kukla hesabı açan, yəni səhvindən nəticə çıxara bilməyən istifadəçinin blokunun vaxtından bir xeyli tez açılmasını düzgün hesab etmirəm. Belə hərəkətin vikiqaydalara da hörmətsizlik olduğunu düşünürəm. Normalda əksər vikilərdə istifadəçini artıq 2-ci kukla hesaba görə qeyri-müəyyən müddətə blok edirlər. Bizdə isə istifadəçi "maşallah" 5 hesab yaradıb. Belə bir istifadəçinin bloklanmasının üstündən cəmi 2 ay keçmiş blokunun açılması yanlış addım olar. P.S Mənim blokladığım istifadəçilərin blokunu açmamışdan öncə məni ya viki, ya da sosial şəbəkə üzərindən məlumatlandırsaz minnətdar olaram. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:34, 27 yanvar 2018 (UTC) : Cənab {{u|Nicat49}}, sizin bütün yazdıqlarınızı başa düşdüm. İstifadəçinin bloklanmasını sizin xəbəriniz olmadan açdığım üçün üzürlü hesab edin. Sizə qarşı hörmətsizlik etmək kimi bir niyyətim olmayıb. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:44, 27 yanvar 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 13:42, 30 yanvar 2018 (UTC) == Kulinariya ayı, Plan və Şi barədə == Salam. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. Amma mənə aydın olmayan bir nüans var, ona aydınlıq gətirməyinizi xahiş edirəm. Mən məqaləni (Şi şorbası) öz qərarıma görə deyil, "Kulinariya ayı və Plan"a müvafiq olaraq adlandırmışdım. Məqalənin adı Sizin tərəfinizdən dəyişdirildikdən sonra belə alınır ki, "Plan" üzrə "Şi şorbası" məqaləsi hələ də öz həllini gözləyir. Bəlkə mənim kimi bir başqası da həmin mövzu ilə məşğul olmaq istədi? Belə alınır ki, ikimizdən birinin zəhməti hədər gedəcək. Əgər rus variantı üzrə tərtib etdiyim məqaləni "Şi" adı ilə qəbul etmək mümkündürsə, bəlkə "Kulinariya ayı və Plan"da da məqalələrin adında dəyişiklik olmalıdır? Əlavə olaraq bir xahişim də var. Bu xörəyin adı orijinalda "Ши" (''şı'' ) kimi deyil, məhz "Щи" (''şşi'' ) kimi tələffüz olunur. Azərbaycan dili bütün səsləri orijinala müvafiq tələffüz etməyə qadir bir dildir. Bəlkə biz də bu xörəyi məhz əsl deyiliş qaydasına yaxın - ''şşi'' adlandıraq? {{imzasız|Lamia gasimzadeh}} :Mövzulu ayda lazımi dəyişiklik edəcəm. Əgər yaratdığınız yemək adında artıq azvikidə başqa məqalə varsa o zaman qarşısına mötərizə daxilində şorba, sup və s yaza bilərsiz. Hazırda azvikidə "Şi" adlı məqalə olmadığından belə adlandırmaya ehtiyac yoxdur. Burada əsas orforqafiyadır ona görə necə tələffüz olunması yox, necə yazılması əsas götürülür. Ona qalsa "Борщ" "Borş"uda "Borşş" yazaq ?) [http://www.sehiyye.gov.az/files/pdf/qida_mehsullari_tehlukesizlik.pdf Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi də yeməyin adını məhs "Şi" kimi verib (səh 65)].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:58, 11 fevral 2018 (UTC) == Brijitt Bardo == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. Əvvəlcə məqaləyə nəzər saldığınız üçün təşəkkür eləyirəm. Məqalənin adını əvvəlki halına qaytarmısınız. Demək istəyirəm ki, məqalənin adını ensiklopediyadan götürmüşəm, həmçinin məqalənin adını rus və ingilis dilindən tərcümə eləyəndə mən yazdığım kimi tərcümə olunur. Mənim zənnimcə, yazdığım variant daha düzgündür. :Salam. Vikipediyada məqalə adları heç də həmişə dil normalarına uyğun yox, bəzi hallarda ümumqəbulolunmuş, yazılı mənbələrdə oturuşmuş formaya uyğun yazılır. Azərbaycanda heç kim bu şəxsi '''Brijitt''' adı ilə tanımır. '''Az''' domenində [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=jTWLWrbdJ4uRkwWYpYWABA&q=%22Brijitt%22+site%3A*.az&oq=%22Brijitt%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...1381.1503.0.1826.2.2.0.0.0.0.116.116.0j1.1.0....0...1c.1.64.psy-ab..1.0.0....0.u0JE1CbOd1Y bu adla axtarış zamanı siz dediyiniz ensiklopediyadan başqa heçnə tapılmır]. Lakin eyni axtarışı '''Bricit''' adı ilə etdikdə [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=lTeLWsXUE4SWsAexn4awCQ&q=%22Bricit%22+site%3A*.az&oq=%22Bricit%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...72702.73550.0.73729.6.6.0.0.0.0.126.491.0j4.4.0....0...1c.1.64.psy-ab..2.0.0....0.xUG5HoFCwfU 8150 nəticə çıxır.] Mən şəxsin adının Brijitt yox, Bricit yazılmasını daha düzgün hesab edirəm. Hörmətli idarəçilər {{u|Babək Akifoğlu}} və {{u|Wertuose}} bu məsələ ilə bağlı sizin də fikrinizi bilmək istərdim.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:54, 19 fevral 2018 (UTC) ::Fransız dilindən transliterasiya zamanı ən doğru, ən düzgün yazılış variantı '''Brijit Bardo'''nu hesab edirəm. Və ensiklopediyada bu formada yazılsaydı, mən qətiyyətlə bu variantın üzərində dayanacaqdım. Lakin gördüyümüz kimi təəssüfedici faktdır ki, "dəyərli" alimlərimiz ensiklopediya kimi ciddi nəşrdə hər zaman olduğu kimi tələsikliyə yol verərək tamam başqa - uyğunsuz bir yazılış variantı (''Brijitt Bardo'') təklif ediblər. Bunu Azərbaycan Milli Ensiklopediyasında rast gəlinən növbəti qüsurlardan biri saymaq olar. Hazırkı vəziyyətdə aktrisanın adı dilimizdə '''Bricit Bardo''' kimi qəbul edildiyinə və bu formada bugünədək işləndiyinə görə, bu variantın saxlanılmasının tərəfdarıyam. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 22:07, 19 fevral 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cross-Pattee-alternate3.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qırmızı Baron mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada peşəkar və ədalətli idarəçi töhfələrinizə görə. Fəaliyyətinizi təqdirəlayiq hesab edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 06:49, 24 fevral 2018 (UTC) |} :Təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 13:10, 25 fevral 2018 (UTC) == Əlaqə == Salam. Facebookunuza baxardız.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 15:08, 26 fevral 2018 (UTC) :Mənə facebook-a heçnə gəlməyib. Sözünüzü ya bura, ya da ''nicat49@mail.ru'' ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:09, 26 fevral 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} Nicat Nabiyev adlı hesabınıza yazmışam. Adım Anar Aze.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 17:29, 28 fevral 2018 (UTC) :Ən yaxşısı yuxarıda qeyd etdiyim email ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:04, 28 fevral 2018 (UTC) Yazdım. {{U|Nicat49}}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:14, 1 mart 2018 (UTC) == Kiçik qayda pozuntusu == Salam Hörmətli {{u|Nicat49}}, 8 fevral, 2018-ci ildə qüvvəyə minən '''[[Vikipediya:Səsvermə|səsvermə]]''' qaydalarına əsasən, <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Zəhmət olmasa tərəfinizdən yekunlaşdırılan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]]nın yekunlaşdırılmasını yenidən aparasınız. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:30, 5 mart 2018 (UTC) :Salam {{u|Eldarado}}. Düzü son vaxtlar başım qarışıq olduğuna görə səsvermədən falan xəbərim yoxdur. Siz özünüz də gözəl bilirsiniz ki, səsvermənin ikinci mərhələsində passivlik müşahidə olunur. İdarəçi olduqdan sonra lehinə 3-5 səs alan onlarla səsvermə yekunlaşdırmısız. Mən yeni azı 10 səs qaydasının azvikiyə uyğun olmadığını düşünürəm. Görünür qaydalarda yenidən dəyişiklik etmək lazım olacaq. Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?) Cənab {{u|Baskervill}} sizin də fikrinizi bilmək maraqlı olar. Görünür sizin də mənim kimi yeni qaydalardan xəbəriniz yoxdur və fevralın 10-da lehinə cəmi 4 səs alan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı|Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı]] məqaləsini yekunlaşdırmısız.) Bütün idarəçilərdən azviki üçün çox vacib olan bu məsələ ilə bağlı öz fikilərini bildirmələrini xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]], [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]], [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]], [[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]], [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]], [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]],[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], [[İstifadəçi:Sultan11|Sultan11]], [[İstifadəçi:Vusal1981|Vusal1981]], [[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]], [[İstifadəçi:White Demon|White Demon]]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:26, 5 mart 2018 (UTC) :: İlk olaraq qeyd edim ki, әgәr qayda qüvvәdәdirsә hamımız buna әmәl etmәliyik. Azvikinin son zamanlardakı inkişafını vә aktif istifadәçi sayının artmasını nәzәrә alsaq düşünürәm ki, 10 sәs şәrti tam uyğundu. Qaydanın qәbulundan buyana status alan mәqalәlәrә baxsanız görәrsiniz ki, hamısı kifayәt qәdәr sәs toplayıb. 2-3 sәslә status alıb ana sәhifәyә mәqalә çıxarmaq zәnnimcә doğru deyil. Hazırda sözügedәn siyahı yaxşı tәrtib olunsaydı yәqin ki, sәs verәnlәrin dә sayı çox olardı. Tәbii ki, qaydalarla razı olmayanlar varsa yenidәn müzakirәyә çıxararıq vә yenidәn dәyişikliklәr barәdә müzakirәlәr apararıq, lakin indiki halda qәbul olunmuş qaydalara riayәt etmәyә hamımız borcluyuq. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 22:23, 5 mart 2018 (UTC) :Mən bu qayda ilə razı deyləm. Arada istifadəçilər çox aktiv olsalar da, arada çox passiv də ola bilirlər. --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 12:08, 6 mart 2018 (UTC) Müzakirəyə qarışdığım üçün bağışlayın. Amma {{u|Nicat49}}-un fikirləri ilə razıyam. <u>"Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?)"</u>--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:34, 6 mart 2018 (UTC) ::{{u|Nicat49}} həmfikirəm. 2-ci səsvermədə aktivlik çox zəif olur. Amma gərək istifadəçilərə mesaj göndərilə ki gəl məqalənin status alması üçün səsvermədə iştirak et. Başqa yol görmürəm. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:51, 6 mart 2018 (UTC) :::Biz istəsək də, istəməsək də hər şeyi AzVikinin hazırkı mövcud şərtlərinə uyğunlaşdırmalıyıq. Bugünədək mənim yadıma gəlmir ki, ikinci səsvermə mərhələsində 10-a yaxın istifadəçi iştirak etsin. Hətta bəzən bu say 5 istifadəçiyə belə güclə çatır. Əgər bu mərhələdə iki həftədən də artıq davam edən bir müddətdə məqaləyə 3-4 səs verilirsə, o zaman bu məsələ hansı əsasla müzakirəyə çıxarıla bilər? İkinci mərhələnin AzVikidə az qala formal xarakter səviyyəsinə endiyi bir vaxtda bu qərarı mənasız və lazımsız hesab edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 15:38, 6 mart 2018 (UTC) :::: Hörmәtli vә dәyәrli hәmkarlarım, qayda müzakirә vә sәsvermәyә çıxarılan zaman sәsverәnlәrin böyük bir qismi lehinә sәs vermişdi. Tamam әgәr razı deyilsinizsә bәzi bәndlәrin dәyişdirilmәsi ilә bağlı müzakirә vә sәsvermә keçirәk. Sözümün canı isә odur ki, bir neçә hәftә әvvәl qüvvәyә minmiş qaydalara әmәl edәk. Әgәr hal hazırda qayda qüvvәdәdirsә buna әmәl etmәliyik. Әmәl etmiyәcәyiksә daha qaydaları hazırlamaq üçün әziyyәt çәkmәyәk. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 15:57, 6 mart 2018 (UTC) :::::Cənab {{u|Eldarado}} bəndlərin dəyişdirilməsinə ehtiyac yoxdur. İndiki vəziyyətdə belə yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Göründüyü kimi burada konkret ikinci mərhələdə 10 istifadəçi səs verməlidir deyə bir cümlə yoxdur. Məsələn [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]] birinci mərhələdə 10, ikinci mərhələdə isə 5 lehinə səs alıb (əlehinə 0 səs olmaqla). Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:06, 6 mart 2018 (UTC) :::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, İki mərhələli keçirilən səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub, yəni tutarlı səbəblə qarşı çıxanlar olmasa 3-5 səslə belə ''Seçilmiş'' və ya ''Yaxşı'' məqalə namizədi kimi səsverməyə çıxarıla bilər. Qaydalarda da əsas səsvermə olan ikinci mərhələnin nəzərdə tutulduğu aydın şəkildə anlaşılır. Birdə qeyd etmisiz ki, <u>Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar.</u> 10 səs təklifini mən etməmişəm ki, mənim fikrim olsun. Mən sadəcə qaydalara əməl olunmasını istəyirəm, çünki hazırda qaydaların tərtib olunması və qüvvəyə minməsi üçün bəzi işlər görürəm və bu kimi hallar məni həvəsdən salır. Müzakirəni daha da uzatmağın bir anlamı yoxdu məncə, əgər qaydalara əməl olunmayacaqsa mən qaydaların tərtibindəki fəaliyyətimi dayandıracam. Təşəkkür edirəm və sizə fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:52, 7 mart 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli {{u|Eldarado}} ''səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub'' fikrinizlə razı deyiləm. Əgər siz deyən kimi olsaydı ancaq şərh yazmaq olardı, oradakı səsvermə bəs nə üçündür ? Bu səsləri niyə görməməzlikdən gəlməliyik ? İstifadəçi səs veribsə bu səsi hədər etmək olmaz. İkinci mərhələdə hər şeyi sıfırdan başlamaq mənasızdı. Ələxsusda aktiv səsverən istifadəçilər onsuzda yoxdursa. Ümumiyyətlə mən indi fikir verirəm ki, siz dediyiniz yeni qaydada danışdığımız bənd üzrə heç bir dəyişiklik baş verməyib, qayda necə idisə o cür də qalıb. Bu qayda ilə bağlı illər ərzində nəsə ciddi problem olmayıbsa, bundan sonra da olacağını düşünmürəm. Hörmətlə--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:20, 8 mart 2018 (UTC) :::::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, Oradakı səsvermə məqalənin seçilmiş yoxsa yaxşı məqaləyə namizədlik göstərilməsini ayırd etmək üçündür, axı bunu siz də bilirsiz. Hər iki səsvermədə səsverənlər demək olar ki, eyni istifadəçilərdi. Onların cəmini necə hesablayırsız bəs? Dediyiniz sadəcə vəziyyətdən çıxmaq üçün istifadə etdiyiniz şəxsi fikirdi. Sonda isə qeyd etmisiz ki, bu günə qədər heç bir problem çıxmayıb. Çünki buna qədər qayda qaralama halında idi və qüvvədə deyildi, qüvvədə olmayan qaydalara isə əməl olunması vacib deyil. Vikicəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş qaydalara ilk olaraq biz idarəçilər əməl edərək hər kəsə nümunə olmalıyıq. Görünür siz bu fikirdə deyilsiz. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 16:24, 14 mart 2018 (UTC) ::::::::: Cənab {{u|Eldarado}} yuxarıda yazdığımı yenidən qeyd edirəm, bu bənddə konkret yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Özünüz də qeyd edirsiniz ki, birinci mərhələdə '''səsvermə''' keçirilir. Bəs bənddə ''"Yalnız ikinci mərhələdəki səslər nəzərə alınır"'' və ya buna bənzər nəsə dəqiqləşdirmə varmı ? Mən bilən yoxdu. Ona görə heç bir qayda pozuntusundan söhbət belə gedə bilməz. Lütfən ittihamlarınızda diqqətli olun. Sizin mübahisəsini apardığınız məsələ azvikiyə uyğun və həqiqətən yararlı bir şey olsaydı mən bu məsələni bu qədər uzatmazdım. Müzakirəyə azvikinin bütün idarəçilərini də taq etmişəm. Sizdən fərqli olaraq idarçilərdən heç biri niyəsə məni qaydaları pozmaqda ittiham eləmir. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:28, 15 mart 2018 (UTC) == Blok == Salam. [[Xüsusi:Contributions/91.191.198.72|Bu]] istifadəçini bloklamağınızı xahiş edirəm. Müzakirə səhifəmə söyüş yazır.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 14:44, 30 mart 2018 (UTC) == Sual == Salam sizə bir sualım var. Hal-hazırda azərbaycanca vikixəbərin açılması barədə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/az/Ana_S%C9%99hif%C9%99 inkubatordakı] vikixəbərdə işləyirəm. Vikixəbərin az.wikinews.org saytında açılması barədə oradakı idarəçilərdən birinə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/User_talk:StevenJ81#Question_2 müraciət] etdim. Mənə azvikixəbərdə işləyəcək ən az 3 redaktorun olmasının vacib olduğunu dedi. Yəni açılması üçün. Siz redaktor ola bilərsiniz? Heç olmasa açılana qədər.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 15:19, 3 aprel 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:00, 3 aprel 2018 (UTC) == Təşəkkür == Salam. Məqalələrimdə etdiyiniz dəyişiklərə və köməyə görə sizə dərin təşəkkür edirəm. Allah razı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 16:06, 4 aprel 2018 (UTC) == İstifadəçinin bloklanması == Salam. Xahiş edirəm {{u|Folklorçu}} adlı istifadəçinin bloklanma səbəbini izah edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:08, 6 aprel 2018 (UTC) : Ümumiyyətlə siz bir çox istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız. Bu qaydalar ziddir. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:21, 6 aprel 2018 (UTC) ::Salam. Qeyd etdiyiniz istifadəçi kütləvi surətdə copy-paste üslubunda qeyri-ensiklopledik məqalələr yaratdığına görə tərəfimdən 48 saatlıq blolanıb.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:39, 6 aprel 2018 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Nicat49}} qeyri-ensiklopedik olduğuna necə və kim qərar verdi? --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:45, 6 aprel 2018 (UTC) :::: İdarəçi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::: Hansı qaydaya əsasən? Xahiş edirəm o qaydanın keçidini verin. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:50, 6 aprel 2018 (UTC) :::::: Birincisi yuxarıda qeyd etmisiniz ki, ''"istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız"'', diqqətli olsaydınız görərdiniz ki, istifadəçinin bloklanma səbəbini yazmışam - ''Səhifəyə mənasız və '''yararsız''' əlavələrə görə''. Bloklanma səbəbini daha konkret yuxarıda qeyd etdim. Bu istifadəçinin fəailiyyətinə baxsanız görərsiniz ki, istifadəçi kütləvi surətdə müxtəlif saytlardan müəlliflik hüququnu pozaraq ''(məqaləyə heç bir istinad və mənbə əlavə etmədən)'' köçür-yapışdır prinsipi ilə əsasən qeyri-ensiklopedik məqalələr yaratmaqla məşğuldu. Siz ki müəlliflik hüququ məsələsində həssas istifadəçi idiniz bəs nə oldu? Bu günə qədər idarəçi həmkarlarım tərəfindən fəailiyyətimlə bağlı nəsə ciddi irad almamışam, sizin isə konstruktiv istifadəçi olmadığınızı əksər idarəçilər bilir. Ona görə yaxşı olar enerjinizi və vaxtınızı daha faydalı işlərə sərf edəsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli idarəçi bəli mən müəlliflik hüququ ilə bağlı yenə də eyni fikirdəyəm. Xahiş edirəm belə olan halda keçid verin biz də düzgün başa düşək. Qeyd edim ki bu tip məqalələr yenə də var. Sizdən xahiş etsəm onların silinməsini də təmin edə bilərsinizmi? Qeyd edim ki, mən fikrim kiməsə irad tutmaq yox, Vikiqaydalara əməl olunduğundan əmin olmaqdır. Faydalı iş məsələsinə gəldikdə isə hal-hazırda ABŞ məqaləsi üzərində işləyirəm və sizə də işlərinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 21:54, 6 aprel 2018 (UTC) :::::::: Lütfən həmin məqalələrə "sil" şablonu əlavə edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:07, 6 aprel 2018 (UTC) == İzah == Salam. Üzərində işlədiyim [[Mona Liza]] məqaləsində Texnika bölməsində olan şəkili niyə silmisiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 15:20, 10 aprel 2018 (UTC) :Salam. Səbəbi qeyd etmişəm - müəllif hüququ pozuntusu.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 10 aprel 2018 (UTC) : Internetimdə və kompüterdə yaranmış problem Laboratoriyadakı işlərin yarımçıq qalmasına gətirib çıxarsa da sizlər yarımçıq işləri yekunlaşdırdız. Hər ikinizə təşəkkür edirəm. {{u|Anar Məmmədov}} və Nicat49.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|Rufet Turkmen]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen|müzakirə]]) 15:48, 12 aprel 2018 (UTC) Mən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 15:56, 12 aprel 2018 (UTC) == [[Svetlana Aleksiyeviç]] == Hi, Nicat! Why did you [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Svetlana_Aleksiyevi%C3%A7&diff=4261325&oldid=4261310 revert] my edit?--[[İstifadəçi:Jarash|Jarash]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Jarash|müzakirə]]) 18:21, 18 aprel 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:15, 22 aprel 2018 (UTC) == Silinmə == Salam həmkar. [https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Silin%C9%99c%C9%99k_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r Buranın] təmizlənməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 13:55, 7 may 2018 (UTC) == Birgə iş == Salam {{u|Nicat49}}. [https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Arda_Turan Arda Turan məqaləsi türk vikisində seçilmiş məqalə statusu alıb]. Ətraflı yazılmış məqalədi, həcmi [https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arda_Turan&action=info 208.610 baytdır]. Mənimlə bu məqaləni birgə işləməyə nə deyirsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:25, 9 may 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:47, 9 may 2018 (UTC) {{u|Nicat49}} vaxtınızın olmamasını nəzərə alıb sizə çox yüklətməyəcəm. 2 bölmə etsəz bəsdi. Birdə mənə vizualizasiya və naviqasiya şablonları barədə yardım etsəz çox sevinərəm. Mənə sizin kimi peşəkar biri lazımdır.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:00, 9 may 2018 (UTC) == KM == Salam. [[VP:KM]]-da bəzi bölmələrin arxivləşdirilməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 19:10, 9 may 2018 (UTC) [[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı|bu siyahının]] səs verməsi bitib. Nəzər yetirsəz yaxçı olar.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:13, 9 may 2018 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' burada — '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 11 may 2018 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Pirates of the Caribbean Armada of the Damned.png|220x220px]] |bgcolor=black|<big><center>'''[[Pirates of the Carribean Armada of the Damned|<font color=white>Pirates of the Carribean Armada of the Damned</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Armada of the Damned]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Pirates of the Caribbean: Armada of the Damned|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 19:53, 13 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi [[Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]] məqaləsinin '''yaxşı və ya seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 14:01, 16 may 2018 (UTC) == Məqalə == Salam. Hüseyn Samiroğlu adlı istifadəçi (əvvəlki adı: Hüseyn Tənha) qeyri-ensiklopedik, mənbəsiz məqalələr yaradır. Xahiş edirəm tədbir görəsiz. Məsələn [[Pul (mahnı)|Pul]].--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:55, 16 may 2018 (UTC) :{{y}} Bloklandı.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:11, 16 may 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:40, 17 may 2018 (UTC) Dünənki lehinə səsiniz üçün təşəkkür {{smaylik}}. Yəqin ki, siyahını bəyəndiniz. [[Vikipediya:Laboratoriya/Super Liqa bombardirlərinin siyahısı]] burda da iştirak edə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:59, 18 may 2018 (UTC) == Silinmiş məqalə == Salam. Ruslan Alishan məqaləsinin niyə silindiyini bilmək istəyirəm. Hansı səhf var idi ? vardısa duzəldib necə bərpa edə bilərik? --[[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 06:17, 20 may 2018 (UTC) :Vikipediyada qeyri-ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr yaratmaq olmaz. Şəxsin "Səs" və buna bənzər müsabiqələrdə iştirak etməsi onu ensiklopedik etmir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:55, 20 may 2018 (UTC) Hardasa razıyam sizle ama məncə sizin ifaçını tanimamaginiz onun ensiklopedik olmaması demək deyil. Orda geniş məlumat var idi fəaliyyəti və beynəlxalq səviyyədə Azərbaycani təmsil etməsi. Ölkənin ən çalışqan gencinin sırf gənc olduğu üçün ensiklopedik deyil hesab edilemsi məncə doğru deyil. SNQ dövlətləri arasında Delfic oyunlarindan tutmuş digər beynəlxalq uğurları var. Xahiş edirəm ətraflı araşdırın və çox şad olardıq ki düzgün formada məqaləni bərpa edəsiniz. [[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 17:35, 20 may 2018 (UTC) == [[Şahmar Ələkbərov]] == Salam. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin "''Filmoqrafiya"'' bölməsinə bütün filmlərini əlavə edərək; məqaləni laboratoriyaya təqdim edəcəm. Çünki azvikidə həcmi kiçik lakin status almış məqalələr var. Məsələn: [[Allahverdi Bağırov]] məqalənin həcmi 28 min baytdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin həcmi [[Allahverdi Bağırov]] məqaləsindən daha çoxdur. Naviqasiya şablonuda yaradacam. Məqalə ilə bağlı iradınız var? Fikirlərinizə hörmətlə yanaşıram və çalışdığım qədəri ilə yerinə yetirəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 20:00, 26 may 2018 (UTC) : Salam. Məqalənin statuslu olması üçün 10 kb-dan qısa olmaması kifayətdir. Lakin bu o demək deyil ki, həcmi 10 kb-dan çox olan məqalə mütləq status almalıdır. Əsas şərt məqalənin əhatəli və Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına uyğun olmasıdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin bu şərtlərə uyğun gəldiyini düşünmürəm. Siz bu məqalə ilə bağlı ən yaxşısı {{u|Babək Akifoğlu}}ya müraciət edin. O, sizə daha çox yardımçı ola bilər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:50, 26 may 2018 (UTC) ::Salam. Adımın tag edildiyini nəzərə alaraq, fikir bildirmək istəyirəm. Məqaləyə baxmaq imkanım hələlik məhdud olduğundan kiçik bir hissəyə nəzər saldım. Aktyorun fotosuna aid heç bir şəkil etiketi, mənbə və tarix göstərilməyib. Preambulada ''Azərbaycanın xalq və əməkdar artisti'' sözü işlənilib. Bu yanlış ifadəetmədir. Əgər sənətkar mövcud fəxri addan daha yüksək bir fəxri ad alıbsa, ona rəsmi müraciət forması ikinci adla olur. Bu vəziyyət sənətkarın həyatda olmasından və vəfat etməsindən asılı olmayaraq, dəyişməz qalır. İstisna hal da mövcuddur. Əgər hər hansı bir sənətkarın mükafatlarının tarixi sənəd kimi sadalaması baş verirsə, bu ayrıca bir abzas olaraq, yaxud mükafatlar bölməsində xüsusi qeyd edilə bilər. Preambulada yol verilmiş daha bir səhv ''film səsləndirən'', ''mətn oxuyan'' kimi düzgün olmayan ifadələrin işlənməsidir. Ardınca yazılan ''Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri'' ifadəsi də ondan əvvəl qeyd edilən konkretləşdirmələrin fonunda olduqca ümumi məzmun daşıyır və bu halda ona ehtiyac yoxdur. Xalq artisti fəxri adının verildiyi tarix ondan əvvəlki fəxri addan fərqli olaraq göstərilməyib. İlk baxışdan hələlik məqalənin preambulasında gördüyüm bu qədər çatışmazlıq ötəri gördüklərimdir. Məqalə mütləq idarəçilər tərəfindən nəzərdən keçirilməlidir. Məqalə üzərində işləyən istifadəçilərə uğurlar diləyirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 23:17, 26 may 2018 (UTC) {{U|Babək Akifoğlu}} Sizə də salam. Preambulada xalq və əməkdar artisti qeyd edib istinad əlavə etmişəm. Amma aktyorun neçənci ildə xalq artisti fəxri adı alması haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Əgər sizdə varsa mənə göndərin zəhmət olmasa. Dediyiniz "film səsləndirən", "mətn oxuyan" kimi ifadələrin işlənməsinə gəldikdə Şahmar Ələkbərovun film səsləndirən və mətn oxuyan kimi fəaliyyəti olub. {{U|Nicat49}} Məqalənin mövzunu tam əhatə etməməsinə gəldikdə, bəzi adamlar haqqında heç müəlliflər, yazıçılar az bilir, o ki, qaldı istifadəçilərə. Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri olan [[Şahmar Ələkbərov]]un status alması üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Çətinliklərim olsa sizə və ya digər idarəçilərə müraciət edəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:57, 27 may 2018 (UTC) == Silinməli olan məqalələr == :Salam {{u|Nicat49}}, [https://az.wikipedia.org/w/index.php?limit=50&title=X%C3%BCsusi%3AF%C9%99aliyy%C9%99tl%C9%99r&contribs=user&target=Ferid+West&namespace=&tagfilter=&start=&end= Ferid West adlı istifadəçi tərəfindən yaradılmış son məqalələri] silə bilərsiz? Bu məqalələr vaxtilə [[2017-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan münaqişələri|bu siyahıya]] yerləşdirilmişdir. Mən ona müraciət etdim, amma deyəsən heç oxumayıb. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 18:54, 28 may 2018 (UTC) ::Salam. Lütfən həmin məqalələri [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|silinməyə namizəd səhifələr]]ə əlavə edin. Yekun qərarı vikicəmiyyət versin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:00, 28 may 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:29, 30 may 2018 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Real Life Barnstar.jpg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Real həyat ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Əziz Nicat49 Vikipediya Saytına Bu Qədər Məlumat Yerləşdirdiyiniz Üçün Sizi Təbrik Edirəm! [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:41, 30 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Parade of the Army of Azerbaijan in Baku.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 15:05, 1 iyun 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. Xahiş edirəm [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kapitan/Az%C9%99rbaycan&action=edit&redlink=1 bu] səhifəni bərpa edin.--[[İstifadəçi:Neriman2003|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Nəriman&nbsp;'''</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Müzakirə&nbsp;'''</font>]] 15:07, 5 iyun 2018 (UTC) == Bloklanma == Salam. [[User:Qezenfet|Qezenfet]] adlı istifadəçi bir çox məqalələrdə vandalizmlə məşğul olur. Budur, [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:Fəaliyyətlər/Qezenfet fəaliyyəti]. Təhqir: [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335021], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335022]. Xahiş edirəm tədbir görəsiniz. --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:37, 20 iyun 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FFFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Koroğlu Rəhimov]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə"yə namizəd göstərilməsi üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Koroğlu Rəhimov]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:54, 28 iyun 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam <br>''' Sizi [[Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 08:39, 4 iyul 2018 (UTC) == Arxivləşdirmə == Salam Nicat bəy. Bu [http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 istinadı] arxivləşdirə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 16:33, 12 iyul 2018 (UTC) :{{y}} Salam. [https://web.archive.org/save/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 arxivləşdirdim].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:22, 12 iyul 2018 (UTC) == Sual == Salam Nicat bəy. [[I Avropa Oyunları]]nda olan boks qarşılaşmaları [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutmuşdu?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 11:34, 25 iyul 2018 (UTC) :Salam. Xeyir Bakı Kristal Zalında keçirilib.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:27, 26 iyul 2018 (UTC) Salam {{u|Nicat49}}. İpucu bizim dilə necə tərcümə olunur ?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:44, 1 avqust 2018 (UTC) :Salam. İpucu elə bizim dildə də işlənir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:16, 2 avqust 2018 (UTC) {{VLVO xg}} --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 22:06, 12 avqust 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 18:21, 16 avqust 2018 (UTC) == Tərcümə == Salam. ''In recent years, Osborn gained new status as a public hero as the original iteration of Iron Patriot.'' Tərcümə edə bilərsiz? Mən etdim, amma səhv etdiyimdən şübhə edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:56, 19 avqust 2018 (UTC) :Salam. İngilis dili biliyim yaxşı deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:44, 20 avqust 2018 (UTC) == Sual == :Salam. İslamiada qazanılmış yüksək nailiyyətlərə görə İlham Əliyev Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin üzvlərini orden, medal, diplomlarla təltif edib? Əgər bilirsinizsə sərəncamın linkini mənə verərdiz. Öncədən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 21:37, 29 avqust 2018 (UTC) :Salam. Bu barədə məlumatım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:59, 29 avqust 2018 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycandilli Vikipediyada yaratdığınız gözəl məqalələrə və verdiyiniz digər əhəmiyyətli töhfələrə görə təqdim edirəm! Ariqato qozaymas!--'''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="color:#7F007F;cursor:crosshair">White Demツn</span>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="color:#e6005c;cursor:crosshair">yo!</span>]]'''</sup> 07:40, 5 sentyabr 2018 (UTC) |} :Təşəkkürlər {{u|White Demon}} ! Sizin kimi dəyərli idarəçidən mükafat almaq ikiqar xoşdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:48, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam, {{u|Nicat49}} bəy! sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Nobel mükafatı laureatı olmuş qadınların siyahısı|buradakı]] səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm!-- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><i><span style="color:green;text-italic:1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></i></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 16:08, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat. [[Salman Mümtaz]] məqaləsində yazdığım yerlərdə səhvimin olub olmamasını nəzərdən keçirə bilərsiz? Sizə öncədən dərin təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:46, 15 sentyabr 2018 (UTC) :İstinadlarda nəsə səhv var onları qaydasına salın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:40, 15 sentyabr 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} tamam, edəcəm. Çox sağolun. P.S Vikipediyaçıların şəxsi istəyi ilə Whatsapp-da qrup açmışıq. Qoşulmaq istəyirsinizsə [https://chat.whatsapp.com/IKGnWriVh3X87183YuZfj4 bu linkə tıklayın]. Bu link sizi qrupa yönəldəcəkdir. Sizi aramızda görmək xoş olardı :)--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 20:13, 15 sentyabr 2018 (UTC) == Blokla bağlı == Salam hörmətli Nicat49, qeyri-müəyyən vaxtadək blokladığınız {{u|CalalC99}} hesabının azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. Diqqətlə baxsanız istifadəçi hesabını envikidə açıb və azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/CalalC99 Buradan baxa bilərsiniz.] İstifadəçi bu barədə mənə müraciət etmiş və əvvəlki hesabı ilə artıq fəaliyyət göstərməyəcəyini yeni hesabı ilə isə [[Vikipediya:Kənd_meydanı/Arxiv/Avqust/2018#AzViki_idarəçilərinin_görüşü.|idarəçilərin yekun qərarına əsasən]] noyabrın 1-dən fəaliyyətə başlayacağını bildirmişdi. Düşünürəm ki, burada heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Mümkünsə bloklamanı yenidən nəzərdən keçirin. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 13:03, 23 sentyabr 2018 (UTC) :Salam. {{u|CalalC99}} sizin də qeyd etdiyiniz kimi hazırda blokda olan {{u|Barselona99}}-un yaratdığı çoxsaylı kukla hesablardan biridir. Bu səbəbdən bloklanmada heç bir problem görmürəm. İstifadəçinin blokunun müddətini isə qeyd etdiyiniz tarixə qədər azaltdım. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:16, 23 sentyabr 2018 (UTC) :: Diqqətinz üçün təşəkkür edirəm.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:08, 27 sentyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Pənahəli xan]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Pənahəli xan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:13, 16 oktyabr 2018 (UTC) == Mirağa Ağayev == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bilmək istərdim ki, Mirağa Ağayev məqaləsindəki şəkli silməyinizə səbəb nədi? :Salam. Şəkil müəllif hüquqlarını pozduğu üçün silinib. Əgər şəklin müəllifi sizsinizsə və ya şəkil müəllif hüquqları ilə qorunmursa, o zaman lütfən şəkli commonsa yükləyin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:41, 22 oktyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 10:30, 27 oktyabr 2018 (UTC) == 10.000 == Salam. Sizi 10000 redaktə münasibəti ilə ürəkdən təbrik edirəm. Uğurlarınız davamlı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 07:43, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) ==Mükafat== {{AzViki10000}}--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 13:20, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) == Salam Nicat == Səhifəyə diqqət yetirdiyiniz üçün Sizə minnətdaram. Ancaq mümkünsə, zəhmət olmasa, Səhifənin adını əvvəlki "Eldəniz Elman oğlu Məmmədov" vəziyyətinə qaytarardız. Çünki "Eldəniz Məmmədov (fəlsəfə doktoru)" başlığında (fəlsəfə dokoru) anlayışı başqa cür anlaşılır. Mümkünsə bunda köməklik göstərin. Əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq mümkün deyilsə, yaxud bunu etmək istəmirsizsə, "Eldəniz Məmmədov (Elman oğlu)" kimi qeyd etməyinizi xahiş edirəm. Əvvəlcədən minnətdaram. : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:11, 15 noyabr 2018 (UTC) == Laboratoriya == Salam. LNS-dəki məqaləyə nəzər yetirərdiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 12:28, 20 noyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Molla Pənah Vaqif.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Molla Pənah Vaqif'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Stamps of Azerbaijan, 2002-609.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Molla Pənah Vaqif|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:00, 20 noyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam. Artıq 5-6 gün olur ki, [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsinin səsverməsi bitməyib. Xahiş olunur nəzər yetirəsiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:44, 10 dekabr 2018 (UTC) == "Mədəniyyət" == Salam bu 2 ([[Medeniyyet.az]] və [[Mədəniyyət qəzeti]]) istiqamətlənmə məqalələrini niyə silmisiz ki?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:01, 20 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz istiqamətləndirmələrə nə ehtiyac var ki ? Heç bir məqaləyə keçidləri də yoxdu. Sırf axtarış baxımından deyirsinizsə, o zaman gərək hər qəzetə - "qəzeti" sonluğunu artırıb istiqamətləndirmə verək ?--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:47, 20 dekabr 2018 (UTC) ::Son sualınıza cavab olaraq bəli. Necə ki hər dövlətin məqaləsi o cürdü. Məsələn Azərbaycan məqaləsi var, Azərbaycan Respublikası məqaləsindən də ora istiqamətlənmə var. Bu da o cür. O ki qaldı sırf bu məsələ. Bax bütün məqalələrdə istinadlar əslində İstinad stili şablonları ilə olmalıdır. Belə olan halda o şablonda istinad edilən saytın adı yazılır. Məsələn "Medeniyyet.az" saytındandırsa hansısa keçid [[Medeniyyet.az]] formasında o şablondakı "publisher=" bölməsində qeyd ediləcək. [[Medeniyyet.az]] saytı da [[Mədəniyyət qəzeti]]nin [http://medeniyyet.az/page/post/36617/ rəsmi saytıdır]. Belədə [[Medeniyyet.az]] keçidi niyə qırmızı olsun ki, Mədəniyyət qəzeti barədə məqalə ola-ola?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 15:55, 23 dekabr 2018 (UTC) :::Dövlət adları başqa, qəzet adları başqa. Azərbaycan Respublikasına [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Az%C9%99rbaycan_Respublikas%C4%B1&limit=2000 1000-lərlə keçid var] Qeyd etdiyiniz məqalələrə isə bir dənə də olsun keçid yoxdur. İstinad stilinə gəldikdə, xarici vikilərdə istinad edilən saytın və ya qəzetin adı ya sadəcə yazılır (bunlarsız - '''[[ ]]'''), ya da adı bu simvol - '''|''' vasitəsilə ayırd edirlər, məsələn: [[Mədəniyyət (qəzet)|Medeniyyet.az]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:08, 24 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 10:23, 24 dekabr 2018 (UTC) == Təbrik == Salam. Qarşıdan gələn bayramınız mübarək. Neçə belə xoş illərə. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:30, 30 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Minnətdaram, gec də olsa mən də sizi təbrik edirəm. Yeni ildə uğurlar ! --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:13, 31 dekabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. [[Quba xanlığı]] məqaləsində Fətəli xan bölməsinə baxa bilərsiniz? Vizualizasiya baxımından. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:47, 1 yanvar 2019 (UTC) == Xahiş == Salam müəllim yeni yaradılmış Qüdrət Paşayev səhifəsinə şəkil yükləmək üçün və tekimləşdirmek üçün çox xahiş edirəm bizə kömək edəsiniz və səhifədə düzləşlər aparasız [[İstifadəçi:Zahid.Rehim01|Zahid.Rehim01]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Zahid.Rehim01|müzakirə]]) 12:25, 5 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 18:32, 12 yanvar 2019 (UTC) Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Quba xanlığı məqaləsi barədə fikirlərinizi öyrənmək istərdim. Hansı bölmə azdı, və ya hansı bölməni artırım, ümumi bir problem və s. Fikirlərinizi almaq istərdim. Zəhmət olmazsa Facebookda dostuluğumu qəbul edərdiniz. Hörmətlə.--<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span> 16:44, 17 yanvar 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:49, 31 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:58, 4 fevral 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Monitor" jurnalının yaradıcısı, Azərbaycanda azad mətbuatın rəmzi olan Elmar Hüseynov haqqında yaradılan məqaləsi üçün "Çalışqanlıq Ulduzu" ilə təltif olunursunuz. '''Calal'''<font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font>''' [[Şəkil:Dalğalanan Azərbaycan bayrağı.gif|20x20px]] [[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|(mesaj)]] 09:27, 13 fevral 2019 (UTC) |} :Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:01, 13 fevral 2019 (UTC) == Laboratoriyaya namizədlər == Salam cənab {{u|Nicat49}}, zəhmət olmasa '''[[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Siyahı|buradakı]]''' siyahıları laboratoriyaya təqdim edərdiniz.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 05:17, 16 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:green;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:00, 22 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:22, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|200x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:33, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:33, 17 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi '''[https://az.wikipedia.org/wiki/%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 "Azərbaycan Narı" döş nişanı]''' məqaləsinə '''[https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 Silinməyə namizəd səhifələr]''' səhifəsində keçirilən müzakirəyə dəvət edirəm. |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|Elshad Iman (Elşad İman)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Elshad Iman (Elşad İman)|müzakirə]]) 21:16, 20 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Olimpiya (Mane)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Olimpiya (Mane)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 09:44, 8 iyun 2019 (UTC) == Foto == Salam Nicat bəy. Bəxtiyar Hacıyevin Commonsda azad fotosu haradadır ? <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:16, 16 iyun 2019 (UTC) :Tapdım fotonu. Commonsda Bəxtiyar Hacıyev səhifəsi yoxdur deyə, tapa bilmirdim. Sadəcə cropped etməliyəm. <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:18, 16 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Aykhan Zayedzadeh (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri)-ə idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 12:10, 17 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Hörmətli fahişə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Hörmətli fahişə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 11:22, 18 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 06:42, 25 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:42, 29 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Sevil (opera)]]''' məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Sevil (opera)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 05:03, 8 iyul 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | gozel [[İstifadəçi:Mikael Makzon|Mikael Makzon]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mikael Makzon|müzakirə]]) 12:26, 17 iyul 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Səid Rüstəmov.JPG|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Səid Rüstəmov'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Said Rustamov.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Səid Rüstəmov|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Səid Rüstəmov]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 16:35, 23 iyul 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Nizami (opera)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Nizami (opera)]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:06, 27 iyul 2019 (UTC) == Bürokrat seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''Bürokrat seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim Bürokrat statusumla bağlı keçirilən '''[[Vikipediya:Bürokratlar#Turkmen_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-a_bürokrat_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]]''' iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 23:50, 2 avqust 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Əlincə qalası]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Əlincə qalası]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:56, 3 sentyabr 2019 (UTC) == Silinmiş şəkil barədə == Salam. Siz Vəfa Quluzadənin Aydın Mİrzəzadə ilə olan şəklini silibsiniz. Səbəb kimi həmin şəklin vikianbarda olduğunu göstəribsiniz. Dediyiniz ünvanda həmin şəkli tapıb hər iki şəxsin səhifəsinə yükləyə bilərsinizmi ?--[[İstifadəçi:Acategory|Acategory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Acategory|müzakirə]]) 19:15, 5 oktyabr 2019 (UTC) :Salam. Həm Vəfa Quluzadənin, həm də Aydın Mİrzəzadənin vikianbarda azad lisenziyalı şəkilləri mövcuddur. Üstəlik Aydın Mİrzəzadənin azvikidə azad olmayan bir neçə şəkli də var ([https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99.jpg 1], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_v%C9%99_Terri_Devis.jpeg 2], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(A%C5%9E-da_c%C4%B1x%C4%B1%C5%9F).jpeg 3], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(portret).jpeg 4] və s). Bu səbəblərdən həmin şəklin saxlanmasına ehtiyac yoxdur. Hörmtlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:54, 5 oktyabr 2019 (UTC). == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:16, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:22, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Моя редакция на статья о Сооронбай Жээнбеков == На киргизском языке, буква ,,Ж" звучит как азербайджанском ,,C" (по-русски: Дж). Зачем был отменял моя редакция? [[İstifadəçi:Heepman1997|Heepman1997]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Heepman1997|müzakirə]]) 11:32, 26 noyabr 2019 (UTC) : В официальных азербайджанских источниках его имя пишется именно как Jeenbekov - [https://president.az/articles/29881 1], [http://www.aztv.az/index.php/az/news/2035/qirgizistan-prezidenti-sooronbay-jeenbekov-azerbaycana-sefere-gelib 2].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:43, 26 noyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid grey; border: 2px solid #D2691E; background-color:#FFDEAD;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Everest North Face toward Base Camp Tibet Luca Galuzzi 2006 edit 1.jpg|150px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#FF0000">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Everest]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Everest]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! |}--[[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 08:47, 22 dekabr 2019 (UTC) == Map == Hello Nicat! [[Şəkil:Georgiaethnicmap.jpg|100px]] this map is incorrect, because in yellow must be south ossetia, but there is Racha-Lechkumi and lower Svaneti. See [[Cənubi Osetiya]]. Best regards, [[İstifadəçi:გიო ოქრო|გიო ოქრო]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:გიო ოქრო|müzakirə]]) 16:20, 17 yanvar 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 17:58, 31 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:38, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:45, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin Seçilmiş Məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Ateizm]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:orange;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:orange;">✉</span>]]</sup> 10:22, 1 aprel 2020 (UTC) |} == Seçilmiş məqalə == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:The Blue Mosque at sunset.jpg|185px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''[[İstanbul]] məqaləsi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black> Sizi [[İstanbul]] məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/İstanbul|labaratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Ayxan İsmayılov|Ayxan İsmayılov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ayxan İsmayılov|müzakirə]]) 13:46, 14 aprel 2020 (UTC) |} == Silinmiş məqalə == Hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], "Nicat Muradzadə" adlı məqaləni səhih mənbələrə istinad verərək, ensiklopedik formada bu platformada paylaşdım. Fəqət qeyd edilən məqalə sizin tərəfinizdən silindi. Yazının tərtibatı zamanı hüquqi normaları və bu platofmanın qaydalarını rəhbər tutdum. Bu səbəblə, sözügedən silinmiş yazının bərpasını sizdən hörmətlə təvəqqe edirəm. Diqqətiniz üçün indidən təşəkkürlər. :Məqalənin silinmə səbəbi qeyd etdiyiniz şəxsin qeyri-ensiklopedik olmasıdır.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:46, 25 aprel 2020 (UTC) == Diplomat komandası == Salam. Araz Yaquboğlu səhifəni silmişdi. Mən ona daha sonra məlumat verdim. Və o da digər adminlər müraciət edib ən səhifəni qaytarsınlar demişdi. Ancaq əskikliklər olduğu üçün başdan yaratdım mən də. Araz müəllimdən soruşa bilərsiniz. Xahiş edirəm səhifəni geri qaytarın. {{imzasız|Futboltarihcisi }} :Salam. Sizin yaratdığınız məqalədə problem hər hansısa əksikliyin olması yox, birmənalı olaraq ensiklopedik xarakter daşımamasıdı. {{u|Araz Yaquboglu}} səhifəni özü də qaytara bilər, lakin haqlı olaraq buna lüzüm duymayıb.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:06, 4 may 2020 (UTC) ::{{u|Futboltarihcisi}} mən sizə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Araz_Yaquboglu#Diplomat_komandas%C4%B1 burada] dedim axı ki məqalə ensiklopedik deyil və hara müraciət edin. Niyə bir də təkrar yaradırsız ki. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 18:35, 4 may 2020 (UTC) Salam. Biraz aydın izah edin zəhmət olmasa. Ensiklopedik olması üçün nə lazımdı ki?. Araz Yquboğlu tanınmağı demişdi, ona da kifayət qədər tanındığını izah etdim. Mənasız hərəkət edirsiniz. Lazımsız hərəkət həm də. Sizin bu hərəkətlərinizə görə vikipediya inkişaf etmir. Dostum da nisbətən az tanınan bir rəssam haqqında məqalə hazırlamışdı Adminlərdən biri silib. Guya elə deyirsiniz ki, bütün məqalələr ensiklopedikdi. Lazımlı bir çox məqalə yoxdu. Sizi başa düşmək çətind məsələdi. Günah sizdə deyil vikipediyanı sizə təhvil verəndədi ==Xarici dillərə keçid== Salam. Sizə bir sual verəcəm. Kim bilirsə cavab versin. Yaratdığım məqalələrdə xarici dillərə keçid linki məndə işləmir, yoxsa başqalarında da belədir? Hörmətlə [[User:Həsən İmanov|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Həsən İmanov ''</big></font>]] [[User talk:Həsən İmanov|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 12:40, 27 may 2020 (UTC) ==Anders Sandberg malumati== Maddeyi neden siliyorsunuz geri getirin sorun yoktu maddede siz karışmayın sayın Araz Yakuoglu yada Sofy004 baksın siz siliyorsunuz haksız yere lütfen maddeyi geri getirin... :Azərbaycan dili normalarına uyğun olmayan, maşın tərcüməsilə yaradılan istənilən məqalə müzakirəsiz silinəcək.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:05, 1 iyun 2020 (UTC) == Sual == *Salam.Tərcümə məsələlərində həssas olduğunuzu bilirəm amma məqaləyə baxdığım qədərilə qrammatik normalara riayət etmişəm.Əgər məqalə üzərində işləsəm yenidən YM namizədlərinə verə bilərəm?--[[İstifadəçi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Advellerd'''</font></font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Talk'''</font></font>]] 15:19, 15 iyul 2020 (UTC) **Salam. Hazırda məqalədə bir çox cümlədə ciddi qrammatik səhvlər var (maşın tərcüməsi). Bundan əlavə, vikiləşdirmə də ürək açan səviyyədə deyil. Bütün nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra, əlbəttə ki, yenidən namizəd verə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 07:43, 16 iyul 2020 (UTC) == [[Ələkbər Məmmədov]] == Salam. Bu məqalədə Azərbaycanlı futbolçunun adı niyə həm də rusca qeyd olunmalıdır? -[[İstifadəçi:Prolearned|Prolearned]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Prolearned|müzakirə]]) 13:06, 22 oktyabr 2020 (UTC) :Salam. Çünki Məmmədov sovet futbolçusu olub, həmçinin SSRİ yığmasının üzvü olub. Hörmətlə— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 06:32, 24 oktyabr 2020 (UTC) == ŞİKAYƏTÇİYƏM!! == Salam, Nicat 49! Lütfən, "Azər Hüseynov" məqaləsini silməyin. Azər Hüseynovun "Avropa.info"-da bir neçə məqaləsi, ayrıca bir çox kitabı var! SİLMƏYİN!!!!!!!!!!— [[User:89.132.98.19|Ömər Hüseynli]] :Salam. Sizin qeyd etdiyiniz məqalədə bunların heç-biri qeyd olunmayıb. Müvafiq kitabları etibarlı mənbələrə əsaslanaraq məqalədə qeyd edə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:13, 1 noyabr 2020 (UTC) :Yaxşı. İnşallah, o məqaləni bərpa edəcəyəm və Azər Hüseynovun "Avropa.info"-dakı bir neçə məqaləsinin linkini də yazacağam İnşaAllah—[[İstifadəçi:85.132.98.19|Ömər Hüseynli]]. 13:39, 3 noyabr 2020 (UTC) == Silinmiş məqalə "Emil Hidaytli" == Salam, siz bu məqaləni sildiz, və səbəb olaraq "Reklam xarakterli məlumatlar" qeyd etdiz. Bu məqalədə nə insanları xidmətdən yaranla çağırışı yoxdu nə digər bir reklam. Digər həkimlərdə olduğu kimi həkim barəsində məkumat verilib. Emil doktor Azerbaycanın bu sahədə çalışan ən peşəkar həkimlərdəndi, Azerbaycanın ilk beynəlxalq Scope Sertifikata malik bir həkimdir, və bunan başqa MBA maqistrıdır. Sizdə xahiş edirəm bu səhifənin bərpasında yardımçı olasız. Əvvəlcədən Sizə təşəkkur edirem. [[İstifadəçi:Amiredigarov13|Amiredigarov13]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Amiredigarov13|müzakirə]]) 06:44, 8 dekabr 2020 (UTC) == [[İstanbul Universiteti]] == Hər vaxtınız xeyir, hörmətli {{U|Nicat49}}. <br> Sizi, tərtib etdiyim məqalənin status alması üçün keçirilən [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Qiym%C9%99tl%C9%99ndirm%C9%99/Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/%C4%B0stanbul_Universiteti səsverməyə] dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:42, 23 dekabr 2020 (UTC) == [[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]] == Salam, "[[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]]" adlı səhifəni "Seçilmiş məqalə" üçün namizədliyi vermişəm. Siz ora qeyd yazmısınız. Başa düşmədim, səhifə seçilmiş oldu ya yox ? Əgər yanlışım varsa, səhvlərimi düzəltməkdə köməklik edə bilərsiniz ? {{imzasız|Xeyal Azerbeyli}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Adolf Hitler]]''' məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Adolf Hitler|burada]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 22:24, 31 yanvar 2021 (UTC) |} :Salam {{u|AfraimMammadov}}. Məqalə seçilmiş məqalə statusu daşımır. IP tərəfindən məqaləyə yalan məlumat əlavə (seçilmiş məqalə piktoqramı) olunub.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:34, 31 yanvar 2021 (UTC) ==[[Maska (film, 1994)]]== Salam Nicat49! Necəsiniz? Mən sizə belə bir sual verəcəkdim; Maska filmində istinadlarda mənbələri göstərmişəm, düzü az da olsa var. Birdə mən belə bir şey öyrənmişdim: əgər bir məqalədə mənbələr heç göstərilməsə istifadəçi müəyyən sanksiyalarla üzləşə bilər. Bu məqalədə də bu cür hadisə baş verə bilər? Birdə sanksiyalarla üzləşdikdə istifadəçi bloklana və ya həbs oluna bilir? [[İstifadəçi:İnayət Süleymanlı|İnayət Süleymanlı]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İnayət Süleymanlı|müzakirə]])17:34, 7 aprel 2021 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz məqalədə nöqsanlar olduğundan müvafiq şablonlar yerləşdirilib. Bloklanma səbəbləri ilə bağlı daha ətraflı [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Bloklama_qaydalar%C4%B1#Bloklanma_s%C9%99b%C9%99bl%C9%99ri buradan məlumat əldə edə bilərsiz].— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:52, 7 aprel 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 10:58, 1 iyul 2021 (UTC) |} == Translation request == Hello. Can you create the article [[:en:Ag Apolloni]]/[[:tr:Ag Apolloni]] in Azerbaijani Wikipedia? Or send my request to users who would translate and upload it in Azerbaijani Wikipedia? Yours sincerely, [[İstifadəçi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Multituberculata|müzakirə]]) 09:25, 3 iyul 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 16:03, 20 dekabr 2021 (UTC) |} == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 yanvar 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:41, 8 yanvar 2022 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Fayl:Ambox wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<span style="color:red;">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</span> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br />'''Seçilmiş siyahı statusu üçün''' ilə əlaqədar '''[[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Seçilmiş siyahılar/Alabama qraflıqlarının siyahısı]]'''{{#if:|&nbsp;və '''[[]]'''}} səhifəsində keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}Dərin hörmətlə,— [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:00, 12 yanvar 2022 (UTC) == SNS == Salam həmkar. Silinməyə namizəd olan səhifəni sildikdən sonra SNS-da həmin məqalənin müzakirəsini bağlamağınızı xahiş edirəm. == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Nicat49. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> : Bildiriş üçün təşəkkür edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 02:23, 26 fevral 2022 (UTC) == Dəvət == Salam. Mənim idariçiliyimə aid [[Vikipediya:İdarəçilər|burada]] keçirilən səsvermədə sizi iştirak etməyə dəvət edirəm.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:12, 2 mart 2022 (UTC) == Məqalə adları == Salam {{PAGENAME}}. [[Lotu Quli|Bu]] (Nadir Səlifov olaraq) və [[Rövşən Lənkəranski|bu]] (Rövşən Canıyev olaraq) məqalələrin adları dəyişilməlidir? Məqalənin addəyişmə qeydlərinə baxdım, siz adını dəyişmişdiz. Amma sonradan əvvəlki adı bərpa olub. Zəhmət olmasa fikir bildirərsiz. — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:11, 9 aprel 2022 (UTC) :Salam. Hazırkı hər iki adlandırmanı məqbul hesab edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:36, 10 aprel 2022 (UTC) == [[Balta (cizgi-serial, 2018)]] == salam həmkar, zəhmət olmasa bu məqaləni nisbətən uzunmüddətli mühafizə edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:47, 21 iyun 2022 (UTC) :məqalə indiki redaktəsi ilə qalsın, sadəcə mühafizə edin ki, əlavə redaktələr olmasın. çünki indiki redaktələr dəyişdirilir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:49, 21 iyun 2022 (UTC) :: Salam. Mühafizə edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:54, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:28, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Bloklama == salam həmkar, lütfən [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/5.44.37.153|bu ip-ni]] bloklayın. bu ip [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Maral123|bu istifadəçinindir]]. istifadəçi bir neçə səbəbdən dolayı bloklandı. və həmin ip-dən eyni fəaliyyətə davam edir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:12, 5 iyul 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:58, 5 iyul 2022 (UTC) ==Wikimedia Commons== :Salam hörmətli həmkar sizi narahat edirəm mənim səhifəmdə olan şəkili silində Vusalsuvarov1996 [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 20:01, 1 avqust 2022 (UTC) ::Salam. Şəkil Vikianbarda olduğundan mənim silmək səlahiyyətim yoxdur.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:26, 3 avqust 2022 (UTC) == On il cəmiyyətinə üzvlük dəvətnaməsi == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:On il cəmiyyəti.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''[[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]]nə üzvlük dəvətnaməsi''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Salam, hörmətli Nicat49! [[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]] istifadəçilərin 10 illik fəaliyyətini qeyd etmək, uzun müddətdir ki, fəaliyyət göstərən istifadəçiləri tanımaq, təcrübələrini və biliklərini bölüşmək üçün qurulmuşdur. 10 ildən çoxdur ki, fəaliyyət göstərdiyiniz üçün siz də bu cəmiyyətə üzv olmaq hüququ qazandınız. Üzvlüyünüzü təsdiqləmək üçün [[Vikipediya:On il cəmiyyəti#Üzvlər|Üzvlər]] bölməsində imza qoymağınız bəsdir. Ondan sonra isə istifadəçi səhifənizdə {{tl|İstifadəçi On il cəmiyyəti}} və ya {{tl|On il cəmiyyəti ikonası}} şablonlarından istifadə edə bilərsiz. Hörmətlə,— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:15, 25 avqust 2022 (UTC) |} 8cqfiecmzgg41tksf7e44v8v8m6v5rk 6599957 6599953 2022-08-28T20:19:25Z Burocan 197349 [[User:194.135.153.241|194.135.153.241]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:White Demon|White Demon]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #22222; background-color:#20B2AA;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Çexlər]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:52, 25 yanvar 2014 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FF7F;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Utanc (film, 2011)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Məqalə laboratoriyası/Utanc (film, 2011)]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|talk]]) 11:53, 25 yanvar 2014 (UTC) == [[Dennis Berqkamp]] ilə gələn futbol ulduzu == Salam cənab [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. İlk öncə sizə qısa zaman ərzində tamamladığınız [[Dennis Berqkamp]] məqaləsinə görə təşəkkür edirəm. Həqiqətən böyük zəhmət və əziyyət bahasına başa gələn bir məqalədir. Bu münasibətlə sizə Futbol ulduzu təqdim etmişəm. Diqqətimi həmin mükafatın sizin ilk mükafatınız olduğunu çəkdi. İnanıram ki, zəhmətiniz yaxın zamanlarda digər aktiv idarəçi və istifadəçilər tərəfindəndə qiymətləndiriləcək. Sizdən Holland futbol məktəbnin digər yetirmələri barədə də (<small>şəxsi istəyimdir :D</small>) maraqlı məqalələr gözləyirik. İşlərinizdə və fəaliyyətinizdə bol uğurlar !--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 19:36, 2 iyun 2015 (UTC) : Təşəkkürlər cənab [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] həm xoş sözlərinizə, həm də mükafata görə. --01:50, 3 iyun 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 14:09, 17 iyul 2015 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Xədicə]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Xədicə]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 06:11, 16 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#20B2AA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Zvinger (Drezden)]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə namizədləri siyahısına daxil olması ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Zvinger (Drezden)]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 08:50, 19 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Alan Türinq]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" namizəd statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Alan Türinq]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 21:12, 27 avqust 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #F0FFFF; background-color:#CD5C5C;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Müqəddəs Mark kafedralı]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün '''burada — '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Müqəddəs Mark kafedralı]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} --[[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37 (Farid Aliev)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 10:01, 6 sentyabr 2015 (UTC) == Təşəkkürlər! == Hörmətli Nicat49! Təqdim etdiyiniz Animə və manqa ulduzuna görə təşəkkür edirəm! Bu, mənim çoxdan arzuladığım mükafat idi! Təşəkkürlər!--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="blue">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Tahoma" color="#ffff33">l@nd</font>]]''' 20:11, 24 oktyabr 2015 (UTC) :Dəyməz, siz bu mükafata layiqsiniz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:50, 25 oktyabr 2015 (UTC)}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#DDAAFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="black">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=blue>[[Adana ili]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=blue>[[Vikipediya:Laboratoriya/Adana ili]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --[[İstifadəçi:Rutulec|Samir Rutulec]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rutulec|müzakirə]]) 20:13, 27 oktyabr 2015 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:#B3FFE0;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Green check.png|70px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#000090">'''SƏSVERMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="black">Salam!</font><br><font color="black">''' Sizi <strong><font color=#000090>[[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə şərtləri]] və [[Vikipediya:Səsvermə/Seçilmiş məqalə namizədləri]]</font></strong> ''' səhifələrində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''--[[İstifadəçi:Eminn|'''<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">Emin</font></font>''']] <font color="Turquoise">•</font> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font face="Cursive"><font color="DarkTurquoise">'''ismarış'''</font></font>]] 16:02, 11 noyabr 2015 (UTC) |} == Nizami Paşayev == Salam hörmətli həmkar. Nizami Paşayev haqqında mən müvafiq olaraq Dünya ağır atletika Federasiyası və Avropa ağır atletika Federasiyasının saytlarında məlumat toplamışam. Mən bir gədər əvvəl dopinq qəbul etdiyini bildim. Çünki burada https://en.wikipedia.org/wiki/2006_European_Weightlifting_Championships dopin göstərilməmişdir. Yalnızca qızıl medal göstərilmişdir. Redaktəyə görə təşəkkür edirəm. Sağolun. == Mükafat == Salam Nicat49. Yaratdığınız məqalələrə görə sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Və sizə Çalışqanlıq ulduzunu təqdim edirəm. Dərin hörmətlə, --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 22:07, 1 yanvar 2016 (UTC) :Təşəkkürlər--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 22:14, 1 yanvar 2016 (UTC) == Şablon == Salam cənab [[İstifadəçi:Serkanland|Serkanland]]. Mənə yaradacağım məqalələrdə [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_Simpsons_episode bu] şablon çox lazım olacaq. Xahiş edirəm mümkündürsə vaxtınız olduqda şablonu yaradasız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 00:16, 9 yanvar 2016 (UTC) :Salam. Hazırdır: {{tl|Simpsonlar seriyası}}. Əgər şablonla bağlı müraciətiniz varsa, bu səhifəyə də müraciət edə bilərsiz: [[Vikipediya:Şablon istə]]--'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serk@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 13:26, 9 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:white; solid-color:#BC002D" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Flag of Japan.svg|180px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#BC002D">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color="#BC002D">Salam!</font><br><font color="#BC002D">''' Sizi <strong><font color=black>[[Yaponiya]]</font></strong> məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə "statusu alması üçün''' <strong><font color=black>[[Vikipediya:Laboratoriya/Yaponiya]]</font></strong> '''səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm.'''</font> |} --'''[[İstifadəçi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="black">Serka@n</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Serkanland|<font face="Segoe Print" color="#e6005c">l@nd</font>]]''' 11:37, 24 yanvar 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Dəniz inəyi]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Dəniz inəyi]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 14:11, 7 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == Salam. Bildiyiniz kimi azərbaycanca vikipediyada bir çox problem və mübahisələr var. Biz belə düşünürük ki, bu problemlərin səbəbləri qaydaların zəifliyi və müəyyən idarəçilərin məsuliyyətsizliyidir. Bəzi idarəçilər ümumiyyətlə vikipediyaya girmir. Nəinki fəal idarəçi fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar. Bəzi idarəçilər qaydalarla hərəkət etmir. Ürəyi istəyən məqaləni, siyahını, şəkli silir. Ürəyi istəyən məqaləni mühafizəyə alır (yəni kilidləyir). Söz soruşursan ürəyi istəyən cavabı verir ya da heç vermir. Digər idarəçilərdən aktiv olan var, bəli. Lakin onların da çoxsu bu cür neqativ-mübahisəli hallarla başlarını ağrıtmamaq üçün və bir idarəçi digərinin işinə qarışmasın, yəni idarəçilər arasında düşmənçilik-ədavət yaranmasın deyə bir çox ədalətsizlik və mənfi, problemli hallara susurlar. Neçə dəfə bu barədə idarəçilərə ayrı ayrılıqda və ümumilikdə müraciət etmişəm və başqa edənlər də olub. Nə qədər istifadəçi də bu haqsızlıq və ədalətsizliyə dözməyib vikipediyanı birdəfəlik tərk edib. Biz də bütün bu hallara görə META-da bütün idarəçilərin idarəçiliyinin yenidən səsverməyə çıxarılıb sonradan onların müvəqqəti (məsələn 1 illik, 2 illik və s.) seçilməsi təklifini etmişik. Əgər istəyirsinizsə siz də [https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/On_the_situation_in_the_Azerbaijani_part_of_Wikipedia '''bu siyahıya'''] imza qoymaqla, həm öz dəstəyinizi nümayiş etdirə, həm də şərh-rəy yazmaqla öz dəyərli təkliflərinizi səsləndirə bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 00:09, 24 fevral 2016 (UTC) == Vikipediya Face Qrup == Salam. Bildiyiniz kimi indiki dövrümüzdə Facebook dünyanın ən böyük sosial şəbəkəsidir. Biz də azərbaycanca vikipediya başda olmaqla Vikimediya layihələrində fəaliyyət göstərən könüllü istifadəçilər olaraq azərbaycanlı və azərbaycandilli vikipediyaçılar üçün [https://www.facebook.com/groups/vikipediya/ '''"Azərbaycanca Vikipediya" adlı qeyri-rəsmi facebook qrupu'''] açmışıq. Sizi də bu qrupa dəvət edirik. Bu qrupda siz yeni müzakirə aça, mövcud müzakirələrə rəy bildirə və yaxud da ümumiyyətlə izləyici ola bilərsiz.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 17:24, 26 fevral 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Vrangel]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusunu əldə etməsi ilə əlaqədar, Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Vrangel]]''' səhifəsində keçirilən səsvermələrə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolçomaq]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq|müzakirə]]) 12:02, 29 fevral 2016 (UTC) == 2 önəmli səsvermə == Salam. Bütün vikipediyaçıları 2 önəmli səsvermədə iştiraka dəvət edirəm. *[[Vikipediya:Səsvermə/Arbitraj Komitəsi]]<sup>1</sup> *[[Vikipediya:Səsvermə/İdarəçilərin fəaliyyəti (II)]] Səsvermələr bu 2 qayda haqqındadır. *[[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi]] *[[Vikipediya:İdarəçilərin fəaliyyəti]] <sup>1</sup>-Qeyd:Bu səsverməyə [[Şablon:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi şablonunda]] da göstərilən [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsi|Arbitraj Komitəsi qaydasının]] bütün alt başlıqları ([[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət|AK-ya müraciət]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət forması|AK-ya müraciət forması]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə təqdim edilmiş ərizələr|AK-ya təqdim edilmiş ərizələr]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin qərarları|AK-nın qərarları]], [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsində dayandırılmış ərizələr|AK-da dayandırılmış ərizələr]] və [[Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları|AK-nın seçilmə qaydaları]]) da daxildir.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 20:45, 23 mart 2016 (UTC) == Xahiş == Salam. Zəhmət deyilsə [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|bu]] məqalənin seçilmiş siyahı statusu alması üçün hara istinada ehtiyac varsa ora ''mənbə göstər'' yazısını qoya bilərsiniz? Hörmətlə --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:06, 19 iyul 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Jabrayil Hasanov at the Summer Olympics 2016 awarding ceremony.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Haji Aliyev at the Rio 2016.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində [[Azərbaycan]]ın [[Braziliya]]nın''' <br/> '''[[Rio-de-Janeyro|Rio-de-Janeyro şəhəri]]ndə baş tutan XXXI''' <br/> '''Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycanın''' <br/> '''çıxışına həsr olunan [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında|məqaləyə]] səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 17:29, 12 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam! <br>''' [[Kevin Durant]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Kevin Durant]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə sizi də iştirak etməyə dəvət edirəm. |} -- <span style='border-radius:8px;border-top:4px solid #08F; border-bottom:4px solid #FF0'>'''[[User:Eldarado|<font colour="white" face="segoe script">eldarado</font>]]'''</span> 09:53, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:15, 19 sentyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Mariya Stadnik.png|300x300px]] |bgcolor="green"|<center>'''[[Mariya Stadnik]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Mariya Stadnik|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşinin əfsanəsi,''' <br/> '''2008, 2012 və 2016-cı illərin Olimpiya medalçısı''' <br/> '''Dünya Çempionatının 4 qat medalçısı''' <br/> '''5 qat Avropa çempionu, I Avropa Oyunlarının qalibi''' <br/> '''Mariya Stadnik haqqında hazırlanan məqaləyə səs verməyə''' <br/> '''dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:37, 4 oktyabr 2016 (UTC) == Jan Etyen Liotar == Salam. Zəhmət olmasa boş vaxtınız olanda [[Jan Etyen Liotar|bu]] məqalənin intervikisini düz-qoş edərsiniz. Mən etmək istədim ancaq nəsə səhf alınır.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:42, 12 noyabr 2016 (UTC) :{{y}}--'''[[İstifadəçi:White Demon|<font face="Tahoma" color="black">White DemΩn</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font face="Tahoma" color="#e6005c">(el psy congroo)</font>]]''' 17:11, 12 noyabr 2016 (UTC) == Dəvətnamə == [[Şəkil:Kitten in a helmet.jpg|left|150px]] Salam! Sizi bu [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Keete_37_.28m.C3.BCzakir.C9.99_s.C9.99hif.C9.99si_.E2.80.A2_f.C9.99aliyy.C9.99tl.C9.99ri.29_.C3.BC.C3.A7.C3.BCn_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_verilm.C9.99si_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99] səhifədə keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! Dərin hörmətlə: [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 12:03, 13 noyabr 2016 (UTC) <br style="clear: both;"/> == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Palazzo della Sapienza.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Cupola Sant Ivo.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Sant'İvo alla Sapienza|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Sant'İvo alla Sapienza]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Baskervill|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Baskervill'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 12:12, 17 noyabr 2016 (UTC) == Soru == Salam! Azericeyi tam olaraq konuşamadığım üçün üzr diləyirəm. Mən Türkçe Vikipedi'den. Size [http://www.bbc.com/travel/story/20161128-the-descendants-of-biblical-noah şurada] bahsedilen köyün Azerice Vikipediya'da var olup olmadığını sormak istəyirəm. Yaxşı gecələr. [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 23:12, 30 noyabr 2016 (UTC) :Salam bəli var - [[Xınalıq]].--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:30, 30 noyabr 2016 (UTC) :: Təşəkkür edirəm. Azerice de bayağı detaylı ve ətraflı anlatılmış. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Maurice Flesier|Maurice Flesier]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maurice Flesier|müzakirə]]) 18:43, 1 dekabr 2016 (UTC) == Dördgünlük müharibə == Hi dear Nicat49. Sorry for not writting in Azerbaijani. Why did you undo my edit in [[Dördgünlük müharibə]] article. There was a reliable sources. I think Wikipedia is a free encyclopedia, not a promotional platform. Best regards, Avetisyan91--[[İstifadəçi:Ավետիսյան91|Ավետիսյան91]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ավետիսյան91|müzakirə]]) 21:42, 6 dekabr 2016 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid Lavender; background-color:GhostWhiteh;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Şəkil:Symbol list class.svg|160px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" |'''Dəvət''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid blue;" | Salam, sizi [[İstifadəçi:By erdo can/Categories categorized in red-linked categories|şu siyahıdaki]] kateqoriyalara konulmuş kırmızılı kateqoriyaları yaradmaya və ya tənzimləməyə ''Dəvət'' ediyorum. Saygılar.--<span style="background:#73fff4;color:Cyan;padding:1px 4px;">[[User:By erdo can|<span style="color:White;font-variant:Small-caps;">''By erdo can''</span>]]&nbsp;•&#32;[[User talk:By erdo can|<span style="color:Lime;font-size:80%;">müz</span>]]</span> 19:11, 15 dekabr 2016 (UTC) |} == Səs vermə == Salam. Xahiş edirəm mənim idarəçi statusum ilə əlaqədar keçirilən səsvermədə iştirak edəsiniz. --[[İstifadəçi:Aabdullayev851|Aabdullayev851]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aabdullayev851|müzakirə]]) 16:26, 26 yanvar 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Original Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Orijinal ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyadakı xidmətlərinizə görə təltif edilirsiniz. Hörmətlə: [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 07:49, 30 yanvar 2017 (UTC) |} Təşəkkürümü bildirirəm, {{u|Wikipediya M}}!--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:52, 30 yanvar 2017 (UTC) == Təşəkkür == Mükafata görə təşəkkürlər. Yaratdığım futbol məqalələri haqqında sizin fikrinizi bilmək mənə xoş olardı. Fəaliyyətinizdə uğurlar.--[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 21:08, 16 fevral 2017 (UTC) == Sizin üçün bir fincan kofe! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cup-o-coffee-simple.svg|120px]] |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Dəstək göstərdiyin üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:FarzAli|Aşina]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:FarzAli|müzakirə]]) 23:06, 18 fevral 2017 (UTC) |} == Medal == {| style="border: 1px solid green; background-color: #FFFFFF; width: 100%;" | rowspan="2" style="vertical-align:middle;" | [[File:Military barnstar 03.svg|100px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''Allahverdi Bağırov mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" |Vətənpərvərliyə aid mövzülarda göstərdiyiniz yüksək xidmətlərinizə görə bu mükafat Sizin haqqınızdır.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 06:56, 20 fevral 2017 (UTC) |} == Request == Hello. The [[:en:List of People's Artists of Azerbaijan]] is incomplete. Could you add the people missing in the list, from the complete Azerbaijani [[Azərbaycan SSR xalq artistlərinin siyahısı]] and Russian [[:ru:Список народных артистов Азербайджанской ССР]] versions? Thank you. [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/31.200.22.41|31.200.22.41]] 17:25, 27 fevral 2017 (UTC) == Xahiş == Salam hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] çox xahiş edirəm [[İstifadəçi:Wikipediya M]] səhifəsindən [[:ru:Участник:Wikipediya M]] səhifəsinə keçid verərdiniz. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:50, 8 mart 2017 (UTC) : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:56, 8 mart 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Emin Ahmadov (Greco-Roman wrestling competition of the London 2012 Games).jpg|300x300px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Emin Əhmədov]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Emin Əhmədov (güləşçi)|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Azərbaycan güləşisi, 2012''' <br/> '''London Olimpiadasının bürünc medalçısı''' <br/> '''Emin Əhmədov haqqında hazırlanan məqaləyə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} --[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 13:56, 9 mart 2017 (UTC) == Minnətdaram == Çox hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat]] bəy, məni mükafarlandırdığınız üçün Sizə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm və Sizə cansağlığı arzulayıram. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 22:32, 15 mart 2017 (UTC) == İdarəçi == Salam {{u|Nicat49}}. Sizi latın əlifbalı Azərbaycan dilində olan vikipediyanın idarəçisi seçilməniz münasibəti ilə təbrik edirəm. İnanmaq istəyirəm ki, bundan sonra da bütün fəaliyyətinizi azvikinin inkişafına yönəldəcəksiniz və vikicəmiyyətin etimadını doğruldacaqsınız. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 18:48, 16 mart 2017 (UTC) Təbriklər {{u|Nicat49}}ǃ Fəaliyyətində uğurlarǃ Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli səkkiz yüz</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">iyirmi doqquz</font>]]''' 18:58, 16 mart 2017 (UTC) :Çox sağolun minnətdaram !--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:13, 16 mart 2017 (UTC) ::Dəyərli istifadəçi Nicat! AzVikiyə hər zaman verdiyiniz önəmli töhfələr müqabilində idarəçi statusuna layiq görülməyiniz sizin haqqınız idi. İnanıram ki, gələcək fəaliyyətinizdə bir idarəçi kimi də özünüzü doğruldacaq və vandalizm halları ilə mübarizədə xüsusi rolunuz olacaq. Uğurlar və zehin açıqlığı arzu edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 19:45, 16 mart 2017 (UTC) :::{{u|Babək Akifoğlu}} xoş sözlərə görə minnətdaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 16 mart 2017 (UTC) :Təbriklər {{u|Nicat49}} --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:07, 17 mart 2017 (UTC) ::Çox sağol.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 17 mart 2017 (UTC) :Təbriklər cənab {{u|Nicat49}}. --[[İstifadəçi:IBAnk|IBAnk]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:IBAnk|müzakirə]]) 19:12, 17 mart 2017 (UTC) ::Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 23:36, 17 mart 2017 (UTC) == Şablon == Salam Nicat. Mənim müzakirə səhifəmə baxa bilərsiniz? Mən orada futbolçu şablonunun yeni versiyasını elədim.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 15:46, 28 mart 2017 (UTC) :Birincisi müzakirə səhifənizi tam silib belə bir test səhifəsi yaratmağınız düzgün deyil. Futbolçu şablonu ilə bağlı isə daha öncə sizə fikrimi bildirmişəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:08, 28 mart 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_badminton_player Bu linkdəki] şablonu yarada bilərsiniz? Əvvəlcədən təşəkkürlər. --[[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar Kərimxanov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar kerimxanov|müzakirə]]) 22:18, 14 aprel 2017 (UTC) :Salam. Təəssüf ki mən şablonlarla yaxşı işləyə bilmirəm. Siz ən yaxşısı [[İstifadəçi:Tubus|Tubus]]a müraciət edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 19:59, 14 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam, Nicat. Sizin fəaliyyətinizi nəzərə alaraq, Sizi bu ulduz ilə təltif edirəm. [[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 08:20, 24 aprel 2017 (UTC) |} : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) == Xahiş == Salam. Bir mövzuda mənə, yardım edə bilərsiniz?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:08, 24 aprel 2017 (UTC) : Hansı mövzuda ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:10, 24 aprel 2017 (UTC) ::'''Emniyyet Genel Müdürlüğünün Özel Harekat Daire Başkanlığı''' bu söz, azərbaycanca necə olacaq?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:13, 24 aprel 2017 (UTC) ::: Baş Polis İdarəsinin Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin rəhbəri (və ya sədri).--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:25, 24 aprel 2017 (UTC) :Sağolun, Nicat bəy. Elə indi, məqaləmə əlavə edim. Yoxsa, səhərdən düşünürəm tərcüməsini.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 20:29, 24 aprel 2017 (UTC) == Sizin üçün pişik balası! == [[Şəkil:Red Kitten 01.jpg|left|150px]] SAGOLUN [[İstifadəçi:Həcər2004|Həcər2004]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Həcər2004|müzakirə]]) 17:57, 30 aprel 2017 (UTC) <br style="clear: both;"/> ==[[Mehdi İskəndərli]] məqaləsi haqqında== [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bu məqaləni silməkdə davam etməklə səhvə yol verdiyinizi düşünürəm. Məqalə silinməzdən əvvəl tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmişdir. Onun silinməsi üçün ensiklopedik olmaması əsaslandırılmalı idi. Müvafiq qaydanın yeganə bəndini də nəzərinizə çatdırıram: Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Gördüyünüz kimi, burada səsvermədən söhbət getmir. Yalnız bir tələb var, məqalə ensiklopedikdir, ya ensiklopedik deyil. Ensiklopedik deyilsə niyə? Ensiklopedikdirsə niyə? Və müvafiq müzakirənin gedişatında məqalə tam ensiklopedik vəziyyətə gətirilmiş, Mehdi İsgəndərlinin isə ensiklopedik şəxs olması əsaslandırılmışdır. Bundan sonra heç bir istifadəçi məqalənin silinməsini tələb etməyib, hamı onun ensiklopedik olması ilə razılaşıb, siz də razılaşmış kimi görünürsünüz, çünki son redaktə versiyasının ensiklopek olmasına etiraz etməmişdiniz. Üstündən xeyli keçəndən sonra isə heç bir əsas olmadan məqalə silinir. Əgər səsvermə əsas götürülürsə, əlbəttə ki səsvermə əsas götürülə bilməz, 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə, bir nəfər isə bitərəf qalıb. Əleyhinə səs verənlər məqalənin ilkin vəziyyətində səs veriblər... Yəni səsverməyə əsasən də məqalə silinə bilməz. Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını göstərin. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 16:01, 6 may 2017 (UTC) :Səsvermə nəticəsində silinmiş məqalənin dərhal yenidən yaradılması yolverilməzdir. Mən müzakirə zamanıda şəxsin qeyri ensiklopedik olduğunu bildirmişəm və yenə də fikrimin üstündə qalıram. Həkimin öz ixtisası üzrə beynəlxalq tibbi nəşrlərdə çıxış etməsi şəxsi ensiklopedik etmir. Səsvermə zamanı isə 6 nəfər lehinə, 6 əleyhinə yox, 7 səs silinməsinin lehinə, 4 (məqalə müəllifinin özüdə daxil olmaqla) səs isə qalmasının lehinə verib. Qısası [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]in məqaləni silməklə tam düzgün qərar verdiyini düşünürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 21:23, 6 may 2017 (UTC) :::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım. Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz və əsas göstərmək üçün hələ səsləri öz hesabınızla hesablamaqla 7-ci əleyhinə səs olduğununu da vurğulayırsınız. Kimdir o 7-ci? O 7-ci? Daha sonra məqalənin lehinə səs veribsə, onun birinci səsi etibarsız olmurmu? Kim əsaslandırıb? Məqaləyə qarşı en qədər iddia irəli sürülmüşdür və bütün iddalər dayandılrıldı, çünki məqalə əsaslı redaktə edildi və təkminləşdirildi. Biz məqaləni b vəziyyətinə gətirdiyimiz halda, a vəziyyətində ona olan iddialara əsasən məqalə silinə bilərmi? Bəs onu b vəziyyətinə gətirən istifadəçilərin zəhməti? Lehinə səslərin sayını da təhrif edərək 6 əvəzinə 4 göstərirsiniz? Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu? İstənilən istifadəçi nə qədər lehinə, nə qədər isə əleyhinə səs verildiyini çətinlik çəkmədən hesablaya bilər; 6 nəfər qalmasına (Afrasiyab, Araz Yaquboglu, Drdrmtlgst, Cekli829, Aydın Məmmədov, Afrasiyab), 1 nəfər bitərəf (Sultan) 6 nəfər silinməsinə (-Nicat49, eldarado, Azerifactory, Babək Akifoğlu, Baskervill, Wertuose). Səslərin doğru hesablanması belədir, narazılığınız varmı? Səsləri təhrif etməklə idarəçiyə yaraşan cəhət deyil. Təklifimi bir daha təkrar edirəm: Təklif edirəm ki, əgər siz məqaləni silinməsini istəyirsinizsə, bərpa edin, silinməyə namizəd göstərin və orada məqalənin nəyə görə ensiklopedik olmadığını vurğulayın. Məqalənin qeyri-ensiklopedik olduğu əsaslandırılmırsa, o heç vaxt silinə bilməz, silinirsə, bu vikipediya qaydalarının kobud şəkildə pozulması demək olur. Əminəm ki, siz vikipediya qaydalarının pozulmasında maraqlı deyilsiniz. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 09:09, 7 may 2017 (UTC) ::::[[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydinsalis]] ilk öncə sizə müzakirə zamanı ''mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' və ''Hansı dövrdə yaşadığımızı unutmusunuzmu?'' tipli cümlələrdən istifadə etməməyi məsləhət görürəm. Bənzər hal təkrarlansa sizi [[VP:BQ]] qaydalarına uyğun olaraq bloklamağa məcbur olacam. Mən Mehdi İskəndərli məqaləsini '''bərbad''' vəziyyətdə olduqda belə silməmişəm, yalnız silinməyə namizəd səhifələrə əlavə edib digər istifadəçilərində fikrini bilmək istəmişəm. Qaydalara görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməzsə bəs onda lehinə əleyhinə səsvermə orda nəyə lazımdı ? Siz özünüz niyə səs vermisiz ? Qaydada belə yazılıb - Arqumentlər göstərilir. Müzakirə aparılır. Son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri verir. Səhifənin Vikipediyada qalması ilə bağlı ciddi arqumentlər göstərilməzsə məqalə silinir. Səsvermə qaydalarına uyğun olaraq müzakirə aparılırb və son qərarı müzakirədə iştirak edən idarəçilərdən biri ([[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]) verib. Müzakirə zamanı göstərilən arqumentlər tutarlı olmayıb ki məqalə silinib. Səsvermə zamanı [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]] ilk öncə silinməsinin lehinə daha sonra silinməməsinin lehinə səs verib. Lakin, ilk verdiyi səsi silməyib. [[İstifadəçi:Afrasiyab|Afrasiyab]]ın adını niyə 2 dəfə qeyd etmisiz ? Eyni müzakirədə istifadəçi yalnız 1 dəfə səs verə bilər. Qaydalarda belə bir cümlədə var - '''silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər.'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:39, 7 may 2017 (UTC) ::[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], ''Mənim yazdığımı oxumağa imkanınız yoxdursa, sizin yerinizdə olsam cavab da yazmazdım'' niyə sizin xətrinizə dəyir ki? Və buna görə məni niyə blokla hədələyirsiniz ki? Mən axı yazdığımı əsaslandırıram, əlavə edirəm ki, "''Mən yazıram ki qaydalarıa görə məqalənin silinməsi üçün səsvermə əsas gütürülə bilməz, siz isə yenə səsverməni əsas göstərirsiniz''". Yalanmı deyirəm? Əgər mənim yazdığımı diqqətlə oxusaydınız, təbii ki, məqalənin silinməsində səsverməni əsas göstərməzdiniz. Başqa necə başa düşmək və ifadə etmək olar bunu? Səslərin hesablanmasında bəli, mən bir nəfərin adını səhvən iki dəfə hesablamışam. Siz isə iki səhvə yol vermisiniz. Leyinə səsləri 1 dənə az, əleyhinə səsləri 1 dənə çox hesablamısınız. Amma bunlar boş söhbətdir, biz artıq bilirik və siz də razısınız ki, orada səsvermə getmir, əsas məsələ məqalənin qalıb-qalmaması üçün ciddi arqumentlərin göstərilməsidir. Məqalənin silinməsi üçün isə heç bir arqument ortada yoxdur. Məqalə səsverməyə əsasən silinmişdir. Sual edirsiniz ki mən niyə səs vermişəm? Cavab verə bilərəm ki, mən fikrimi bildirmişəm, məqalənin ensiklopedik vəziyyətə gətirilməsinə yardım etmişəm, və Mehdi İsgəndərlinin ensiklopedik şəxs olması ilə bağlı ciddi arqumentlər təqdim etmişəm. Bu arqumentlər məqalənin qalması üçün kifayət deyildirsə, niyə heç kim etiraz etmədi? Məqaləni silinməyə siz təqdim etmişdiniz, niyə fikrinizi bildirmədiniz? ''"Silinən səhifələrin bərpası yalnız idarəçilərə müraciətdən sonra həyata keçirilə bilər"'' misalını mənə niyə deyirsiniz, bunu heç başa düşmədim? İdarəçisiniz, sizə müraciət etmişəm, bərpa edin, silinməsini istəyirsinizsə fikrinizi ciddi arqumentlər göstərin. Tapa biləcəksinizmi ciddi arqument? Problemin sivil həlli yolu budur, preblemin süni şəkildə davam [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Log&page=Mehdi+%C4%B0sk%C9%99nd%C9%99rli etdirilməsi isə budur]. Hansı variant sizə daha doğru görünür? Mən dediyimi dünən etsəydiniz, bu gün hər şey qaydasında olacaqdı. Bu gün də etməsəniz, sabah da belə olacaq. Bunun baş verməsinin isə cəmi bir səbəbi var, məqalənin silinməsi üçün ciddi arqumetlər ortaya qoyulmayıb, səhvən, səsvermə əsas götürülərək, yazılanlar oxunmadan, arqumentlərə məhəl qoyulmadan məqalə silinib. Təbii ki belə şeylər istifadəçilər arasında narazılıq yaratmalı idi. İndi səhvi düzəltmək lazımdır, amma buna kimsə cəhd eləmir hələ ki. [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydın Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aydinsalis|müzakirə]]) 18:35, 7 may 2017 (UTC) == Tayland == Salam Bir səhifənin adını dəyişib o birini siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Tayland_filml%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1 keçidləri] də dəyişin. Tayland və Tailand ikisi də doğrudur. --[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 16:53, 12 may 2017 (UTC) :Salam. Tayland düzgün deyil axı. Misal üçün [http://president.az/search/tailand? Azərbaycan Respublikası Prezidentinin saytında Tailand yazıb axtarış verdikdə məqalələr çıxır. Lakin Tayland yazdıqda heçnə tapılmır]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:08, 12 may 2017 (UTC) Başa düşürəm. Amma Taylandı siləndə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eablon:%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_film_siyah%C4%B1lar%C4%B1 müvafiq] şablonda qırmızı oldu onu da düzəltmək lazım idi. Nə isə özüm düzəltdim--[[İstifadəçi:Vusal1981|Vüsal Ağayev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusal1981|müzakirə]]) 17:37, 12 may 2017 (UTC) == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 == Vikipediya:Viki_Yeri_Sevir_2017 burdaki dəyişikliyi niyə geri almısınız? Əgər sildiyim mətni oxumuzsunuzsa tamamən mənasız, əlaqəsiz və qrammatik olaraq da səhv olan mətndir. İzah edin zəhmət olmasa. Mənim belə dəyişikliklərim xüsusilə azərbaycan vikipediyasında tez tez geri alınır baxılmadan. Bunu davranışların qarşısı alınmalıdır. --[[İstifadəçi:ArazZeynili|aruz]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:ArazZeynili|müzakirə]]) 18:51, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Məqalənin tarixçəsinə baxsaz niyə belə etdiyimi başa düşəssiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:17, 18 may 2017 (UTC) == Sual == Salam. Sizə arxivləşdirmə ilə bağlı sual verə bilərəm?--Calal99 (müzakirə) 19:35, 18 may 2017 (UTC) :Salam. Bəli verə bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 20:18, 18 may 2017 (UTC) ::PDF formatında olan faylı arxivləşdirim? Və ya, heç arxivləşdirə bilərəm?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 05:38, 19 may 2017 (UTC) :::Arxivləşdirsəniz daha yaxşı olar. Bəli mümkündür.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:55, 19 may 2017 (UTC) == Xahiş == Nicat, salam. Sizdən bir xahişim olacaq. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin rəsmi saytında, IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu var. Baxın, [http://www.noc-aze.org/content/uploads/2015/02/baku2017-logo.png bu linкdə]. Həmin loqonu, [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gold_medal_blank.svg bu], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Silver_medal_blank.svg bu] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bronze_medal_blank.svg bu] medalların üzərinə qoya bilərsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:06, 7 may 2017 (UTC) [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Gold_medal.svg?uselang=az belə], [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Silver_medal.svg?uselang=az belə] və [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_European_Games_-_article_contest_Bronze_medal.svg?uselang=az belə] olmalıdır. Ancaq, I Avropa Oyunlarının rəsmi loqosunun əvəzinə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının rəsmi loqosu qoyulmalıdır. Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="blue">'''''Calal99'''''</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|''müzaкirə'']]) 00:09, 7 may 2017 (UTC) Tez edə bilərsiniz? Təcili lazımdır.--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:14, 19 may 2017 (UTC) == [[Aşıq Şivğa]] == Salam Nicat bəy. Bilmirsiz bu məqalə gürcücə var? Vikidataya görə deyirdim. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:42, 24 may 2017 (UTC) :{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}, olsa bu '''ლუკა ბერიძე''' adla ola bilər. O da yoxdur. --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:04, 24 may 2017 (UTC) ::{{u|Cekli829}} o orijinal addısa məqaləyə əlavə edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:07, 24 may 2017 (UTC) :::{{y}}--►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 13:13, 24 may 2017 (UTC) ::::Düzü mən dəqiq bilmirəm, amma bunu {{u|Mehman97}} dəqiq bilər. Mehman bəy baxa bilərsiz zəhmət olmasa bu məqalə - [[Aşıq Şivğa]] gürcü vikisində varmı ?--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 16:04, 24 may 2017 (UTC) :Salam bəylər! Bu aşığ hakkda kaVikide heç birşey yoktu, yakın bir zamanda olacak. — [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 16:30, 24 may 2017 (UTC) ::Aydındı :) təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|müzakirə]]) 17:17, 24 may 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm.--[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 03:23, 4 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == salam hörmətli Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. Zəhmət olmasa, [[God of War (oyun, 2005)|God of War]] səhifəsinə nəzər yetirə bilərsiniz? Əsasəndə [[God of War (oyun, 2005)#Hiss.C9.99l.C9.99r|Hissələr]] alt başlığına. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 10:21, 9 iyun 2017 (UTC) == Xahiş == Salam həmkar. Narahat etmirəm? Vaxtınız varsa, [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Infobox_handball_biography bu şablonu] təcili yarada bilərsiniz, AzVikidə?--[[İstifadəçi:Calal99|Calal99]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Calal99|müzakirə]]) 19:54, 16 iyun 2017 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[God of War (oyun, 2005)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada (burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/God of War (oyun, 2005)]]''') keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |} Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Oyuncu Aykhan|<span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">oyuncu aykhan</span>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Oyuncu Aykhan|<sup><span style="background:#ccc;border:1px solid #000;color:#000;font-family:serif;font-variant:small-caps;letter-spacing:1px;padding:0 1px 0 2px;text-shadow:#fff 0 1px">fikrini de!</span></sup>]] 21:49, 19 iyun 2017 (UTC) == İsmarıc!!! == Nicat bəy, Allah canınızı sağ eləsin!--[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/91.191.200.63|91.191.200.63]] 20:11, 28 iyun 2017 (UTC) == Silinmiş məqalə == Niyə silmisiniz məqaləni?--[[İstifadəçi:Məmmədova Dilbər|Məmmədova Dilbər]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Məmmədova Dilbər|müzakirə]]) 21:17, 30 iyun 2017 (UTC) :Konkret olaraq hansı məqaləni ? Əgər silmişəmsə çox böyük ehtimal qeyri-ensiklopedik olub.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:35, 30 iyun 2017 (UTC) == Cəza == https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Aruz_Arrani&action=edit&redlink=1 bunu ban edin --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:44, 3 iyul 2017 (UTC) == Mövzulu ay == Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Çox xahiş edirəm ki, [[Vikipediya:Mövzulu ay/Naxçıvan ayı|Naxçıvan ayı]]<nowiki/>nın qalib gələn iştirakçılarını lütfən mükafatlandırasınız və bir də mümkündürsə [[Vikipediya:Mövzulu ay|Mövzulu ay]]ın 2017-ci ilin oktyabr ayı [[Vikipediya:Mövzulu ay/Dünya şəhərləri ayı|"Dünya şəhərləri ayı"]] ilə əvəz olunsun. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:05, 6 iyul 2017 (UTC) : Salam. Zəhmət olmasa burada keçiriləsn '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bitch I'm Madonna|səsvermədə]]''' iştirak edərdiz.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 13:55, 12 iyul 2017 (UTC) == Slm == Zehmet çekib yaratdığım sehifeni bir tek siz defelerce sildiniz blok etdiniz xatırlatmaq isteyirem ki sayenizde bloka düşen istifadeçi köhne hesabımla bir çox işler etmişdim çoxu sehifede ve üzerinde işlediyim heç bir sehife qeyri nsiklopedik deyil bunu size instagramdan yazaraqda bildirmek istedim ama geri cavab gelmedi herhalda orda aktiv istifadeci deyilsiniz bizi Turkiyede temsil eden bir cox turk seriallarini reklamlari seslendiren oyunculuq eden birisine sehife yaratmaq menim ucun qurur vericidi bir nece defe yaratdigim sehifleri sildiniz caniniz sagolsun hecne olmaz.{{imzasız|Ayselhanim}} == Labaratoriya == Salam Nicat bəy,[[Vikipediya:Laboratoriya/İrəvan xanlığı|bura]] bir göz gəzdirərdiz zəhmət olmasa. Qəribə vəziyyət yaranıb.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 15:37, 23 iyul 2017 (UTC) :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:03, 23 iyul 2017 (UTC) :: Təşəkkürlər :)--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">Rufet Turkmen</font></font>''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen| <font color="red">'''müzakirə'''</font>]]</sup> 07:19, 24 iyul 2017 (UTC) == Ədalətsiz qərarlar == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Narahat etmirəm? Sizinlə bir mövzu haqqında danışmağ istəyirəm. Siz, məni 2017-ci il 17 iyul tarixində blokladınız, 7 günlüyünə blokladınız. Blok müddətim bu gün başa çatdı. İndi isə mənim, Sizə bir neçə sualım olacaq. Niyə Siz, Azərbaycan dilli Vikipediyaya fotolar yüklədiyi üçün ancaq, məni bloklayırsınız? Burada, məndən başqa foto yükləyən yoxdur? Niyə Siz, ancaq mənim səhvlərimi görürsünüz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Calal99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 12:09, 25 iyul 2017 (UTC) :Salam. Siz azvikidə fəailiyyətiniz müddətində '''heç bir ciddi əsas olmadan''' müəllif hüququ ilə qorunan faylları '''kütləvi surətdə''' azvikiyə yükləmisiz və buna görə də təkcə bu səbəbdən '''7 dəfə''' bloklanmısınız. Bu göstəriciyə görə "rekord" sizdədir. Mən sizi müəllif hüququ ilə qorunan faylları yüklədiyinizə görə cəmi bir dəfə blok etmişəm. Blok etməmişdən bir neçə ay qabaq isə sizə sonuncu dəfə xəbərdarlıq edərək müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməməyi, əks təqdirdə sizi məcburi blok edəcəyimi bildirmişəm. Siz isə xəbərdarlığıma məhəl qoymadan kütləvi surətdə şəkilləri yükləməyə davam etmisiz. Fürsətdən istifadə edib sizə yenə də xəbərdarlıq edirəm, müəllif hüququ ilə qorunan faylları yükləməyə davam etsəz uzunmüddətli blok olunacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:35, 25 iyul 2017 (UTC) ::Bəs, Siz başqa istifadəçilərə niyə xəbərdarlıq etmirsiniz?--Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 15:40, 25 iyul 2017 (UTC) :::Hansı istifadəçiyə xəbərdarlıq etmək lazımdır edilir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:50, 25 iyul 2017 (UTC) ::::Edilir? Açıq danışmağ istəmirdim. Amma, artıq Siz, məni qəzəbləndirdiniz. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/Firuze_Nesibli Bu istifadəçinin yüklədiyi 10 fotodan, 5-i müəllif hüququ pozuntusudur]. [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles/N%C9%99sibli_T%C9%99hmasib Bu istifadəçinin yüklədiyi fotolardan isə, bir neçəsi müəllif hüququ pozuntusudur]. Siz, niyə onlara, xəbərdarlıq etmirsiniz? Bilirsiniz? Amma, mən bilirəm. Onlar, Araz müəllimin uşaqlarıdır. Budurmu Sizin, ədalətiniz? Budurmu Sizin, ədalətli idarəçiliyiniz? Onlara, niyə xəbərdarlıq edilmir. Çünki, səhv etmir. Son söz, Sizin olsun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 18:58, 25 iyul 2017 (UTC) :::::{{u|Araz Yaquboglu|Araz müəllim}}in uşaqları sizin kimi ucdan tutma müəllif huququnu pozan şəkillər yükləmir. Lazım olarsa onlara və başqa istifadəçilərə də xəbərdarlıq edilər. Siz ən yaxşısı öz fəailiyyətinizə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 25 iyul 2017 (UTC) ::::::{{u|Barselona99}} bir el misalı var - "başqalarının gözündə tük axtarır öz gözündə tiri görmür". Mənim uşaqlarımın biri '''10''', o biri isə '''15''' şəkil yükləyib. Vikipediyadakı praktikaları da sizinkindən azdır. Siz xəbərdarlıq oluna-oluna, bilə-bilə [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:ListFiles?limit=724&user=Barselona99 '''724 fayl'''] yükləmisiz. Müqayisə edin və nəticə çıxarın. O istifadəçi hamı tərəfindən nəzarətdə olur ki, o deyilənlərə məhəl qoymur. Bu məhz sizsiniz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:22, 26 iyul 2017 (UTC) == İdarəçi ulduzu == {{İdarəçi ulduzu|İdarəçi seçildikdən sonra göstərmiş olduğunuz yüksək peşəkarlıq və məsuliyyətə görə sizə Azvikinin ən mühüm mükafatlarından biri olan ''İdarəçi ulduzunu'' təqdim edirəm. Fəaliyyətinizin davamlı və daha da məhsuldar olması diləyi ilə. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 14:56, 25 iyul 2017 (UTC)}} ::Hörmətli [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]]. Əməyə dəyər üçün və mükafata görə təşəkkürümü bildirirəm. --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:38, 25 iyul 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Sizdən bir xahişim olacaq. [http://www.azersu.az/userfiles/20788(1).jpg Bu fotonu], Vikipediyaya yükləyə bilərəm, məqalə üçün. Bu fotonu çox bəyənirəm, ona görə. Keyfiyyəti yaxşıdır, həmdə fonda Azərbaycan bayrağı var. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 10:00, 31 iyul 2017 (UTC) :Məsləhət deyil. Kifayət qədər commonsda şəxsin azad şəkili var. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:41, 31 iyul 2017 (UTC) :[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəs, andiçmə mərasimindən fotolar? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 14:53, 31 iyul 2017 (UTC) ::Şərt deyil ki and içmə mərasimindən ola şəkil. Əvəz edən bir şəkil qoy. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:56, 31 iyul 2017 (UTC) :::Xeyr, müəllif hüququ ilə qorunan şəkilləri '''çox ciddi''' səbəb olmadan yükləmək olmaz, ələxsus da əgər azad şəkil mövcuddursa.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:18, 31 iyul 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ambox wikify.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar {{u|{{PAGENAME}}}}. Sizi [[Vikipediya:Azərbaycanca Vikipediyanın Kimya Startegiyası|burada]], 7 avqust 2017 tarixində keçiriləcək AzVikidə kimya mövzusunda olan problemlərlə bağlı müzakirəyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə --'''[[İstifadəçi:Salmanland|<font face="Segoe Print" color="grey">Sir</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Salmanland|<font face="Segoe print" color="blue">Salmanland</font>]]''' 06:58, 1 avqust 2017 (UTC) == Məqalələrin adının dəyişdirilməsi == Salam Nicat bəy. Necəsiniz? Sizdən bir neçə xahişim olacaq. Siz, dünən 5 Avstraliyalı su poloçusu haqqında mənim, yaratdığım məqalənin adını dəyişdirdiniz. Bu yaxşı haldır. Amma, məqalənin adını dəyişdirəndə zəhmət deyilsə, 1. həmin məqalədə olan şablonda da adı dəyişdirin və zəhmət deyilsə 2. həmin məqalədə olan adı da dəyişdirin. Sağolun. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona'''''</font>]] 13:55, 6 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#FFFACD"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |'''Salam, hörmətli həmkar! Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|laboratoriya]] səhifəsində Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının haqqında hazırlanan siyahıyə səs verməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 03:35, 8 avqust 2017 (UTC) |} == Sual == Salam Nicat bəy. Narahat etmirəm? Sizə bir sualım olacaq. Bilmirsiniz niyə, misal üçün ingilis dilli Vikipediyada "Milad Beigi" məqaləsinə baxanda, solda olan dillər sırasında, "azərbaycanca" sözünün solunda "yaxşı məqalə" statusunun ulduzu yerləşdirilməyib? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:44, 14 avqust 2017 (UTC) :Salam. Daha məqalələrin intervikidə statuslu olması görsənmir. Həmişə belə olacaq ya müvəqqəti belədir dəqiq bilmirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:01, 14 avqust 2017 (UTC) ::Çox təəsüf. Birdə, Sizə bir sual verə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:05, 14 avqust 2017 (UTC) :::Bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:06, 14 avqust 2017 (UTC) ::::[[Darina Qromova]] məqaləsinə genişləndirsəm, Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:07, 14 avqust 2017 (UTC) :::::Məqalə indiki halında laboratoriyalıq deyil. Genişləndikdən sonra fikir bildirə bilərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:11, 14 avqust 2017 (UTC) ::::::Bəs, neçə bayt olsa Laboratoriyaya təqdim edə bilərəm? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 21:13, 14 avqust 2017 (UTC) :::::::Statuslu məqalənin həcmi 10 kb-dən qısa olmamalıdır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:15, 14 avqust 2017 (UTC) {{Sual}} salam hörmətli isdifadəçi nicat bəy nagizadeh samir adına məqalə yaratmağ isdəyirəm yalnız sizin tərəfinizdən spam alıb məqalə yarada bilmirəm bu hakkda kömey ede bilərsiz mənə zəhmət olmasa.. == Foto ilə bağlı sual == Salam Nicat bəy. Sizə bir sualım olacaq. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:24, 21 avqust 2017 (UTC) :Mən [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Barselona99/QRB bu səhifədə], Qarabağ FK məqaləsi üçün test aparıram. Sizdən bir mövzuda icazə almaq istəyirəm. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:25, 21 avqust 2017 (UTC) ::[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%84_(%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BB%D1%83%D0%B1) Bu səhifədə], görürsünüz nə qədər çoxlu foto var. Məndə, Qarabağ FK məqaləsi üçün foto yükləyə bilərəm? [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:27, 21 avqust 2017 (UTC) :::Oradakı şəkillərin, demək olar ki, hamısı commonsdandır.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:44, 21 avqust 2017 (UTC) ::::Bilirəm. Amma, Qarabağın commonsda elədə yaxşı fotoları yoxdur. --[[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 20:45, 21 avqust 2017 (UTC) == Eldənizlər == Salam Nicat bəy. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Məqalə|Laboratoriyaya namizəd siyahısında]] əlavə etdiyim məqaləyə baxardız. Əvvəlcədən təşəkkürlər--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 18:01, 22 avqust 2017 (UTC) :{{y}} Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:09, 22 avqust 2017 (UTC) ==Salam xüsusi== Niyə məqalə Ṣiprage silmək bir neçə il sonra var? [[İstifadəçi:Baksuzli|Baksuzli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baksuzli|müzakirə]]) 13:28, 23 avqust 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:1967 CPA 3517 (cropped).jpg|220x220px]] |bgcolor="#E0FFFF"|<big><center>'''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]'''</center></big> |- |Salam, hörmətli həmkar! '''[[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatlarının siyahısı|bu səhifəsində]] keçirilən səsvermədə sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. ''' --[[İstifadəçi:Азербайджан-е-Джануби|Azərbaycan-e-Cənubi]] 13:56, 23 avqust 2017 (UTC) |} == Labaratoriyaya namizəd == Salam Nicat bəy. Sizcə [[Cənubi Asiya ölkələrinin siyahısı|bu siyahı]] labaratoriyalıqdır?--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 11:29, 30 avqust 2017 (UTC) :Salam. Məncə laboratoriyalıq məqalə deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:24, 30 avqust 2017 (UTC) == Səsvermə == Salam. Sizi mənim [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilik statusum]] ilə bağlı keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə--[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#E80000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:35, 6 sentyabr 2017 (UTC) == Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması == Salam həmkar, mən Seçilmiş məqalələr arasında təmizlik işi aparıram və aşağıda yazılan məqalələr SM-ın standartlarına cavab vermir. Ona görə də xahiş edirəm səsvermədə iştirak edəsiz. Siyahı aşağıda göstərilib * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/1 − 2 + 3 − 4 + · · ·]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Yeddi gözəl (balet)]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Alban xaç daşları]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Azıx mağarası]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Möminə Xatun türbəsi]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Coser ehramı]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Titanik]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Yaşar Nuri]] * [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/İzotermik proses]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Pol Sezan]] * [[Vikipediya:Yaxşı məqalə statusunun geri alınması/Almaniya]] Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 07:27, 7 sentyabr 2017 (UTC) == Removing 'Divizia Națională 2017' == I'm sorry, but can you explain, why you deleted this article? What was wrong with it? [[İstifadəçi:5-hydroxytryptamine|5-hydroxytryptamine]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:5-hydroxytryptamine|müzakirə]]) 09:20, 10 sentyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 07:12, 1 oktyabr 2017 (UTC) |} :: Zəhmət olmasa [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r#Qeyri-f.C9.99al_idar.C9.99.C3.A7i_.7B.7B.C4.B0stifad.C9.99.C3.A7i.7COrartu.7D.7D-d.C9.99n_idar.C9.99.C3.A7i_statusunun_al.C4.B1nmas.C4.B1_il.C9.99_ba.C4.9Fl.C4.B1_s.C9.99sverm.C9.99 bu] səhifəyə nəzər yetirin.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:20, 2 oktyabr 2017 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Azerifactory (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 21:10, 2 oktyabr 2017 (UTC) |} == Məsləhət == Salam, həmkar. Sizinlə bir məsələ barəsində məsləhətləşmək istəyirəm. Mən az öncə [[Ereksiya]] adlı məqalə yaratdım. [[Azərbaycanca Vikipediya]]da ən bəsit cinsəllik mövzularında belə məqalələr yoxdur. Məsələn 120 dil bölməsində '''[[:en:Sexual intercourse|mövcud]]''' olan cinsi əlaqə məqaləsi bizim vikidə yoxdur. Zaman əldə etdikcə bu mövzular barəsində məqalələr yaratmağa çalışacam. Sualım isə belədir; [[Ereksiya]] məqaləsinə foto əlavə etsəm məni buna görə bloklamazlar ? Zəhmət olmasa məqalənin türkçə, rusca və ingiliscə olan dil bölmələrinə baxın, hər birində mövcud fotolar var. --[[İstifadəçi:Külafrəngi|Külafrəngi]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Külafrəngi|müzakirə]]) 19:12, 20 oktyabr 2017 (UTC) :Salam. Xeyr bloklamazlar. Ələxsus da həmin şəkillərdən başqa vikilərdə istifadə olunubsa. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:49, 20 oktyabr 2017 (UTC) == Müzakirə səhifəsi olan ancaq özü olmayan film == Salamlar Nicat bəy fəaliyyətinizdə uğurlar. Bir zəhmət [[Müzakirə:Adam ol! (film, 2005)|bu müzakirə səhifəsinə]] baxardız. Yönləndirmək üçün filmin özünü vikipediyada axtardım lakin bu haqda heçnə tapmadım. Fikrimcə müzakirə səhifəsi də silinməlidir.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:14, 26 oktyabr 2017 (UTC) : {{u|Rufet Turkmen}} belə halla rastlaşdıqda həmin səhifəyə '''Sil''' şablonu yerləşdirin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 17:18, 26 oktyabr 2017 (UTC) :: Haqlısız [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]]. Yadımdan çıxıb bir anlıq.)))--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 17:23, 26 oktyabr 2017 (UTC) == Bloklama == Hörmətli {{u|Nicat49}}, təklif edirəm ki, {{u|Barselona99}} adlı istifadəçinin blokunu açasınız. Aktif istifadəçinin bir aylıq bloklanmasının doğru olmadığını düşünürəm. Ümid edirəm ki, blokunu açsanız yenidən eyni səhvlərə yol verməyəcək. Hörmətlə --[[User:Eldarado|<span style="padding: 1px;text-shadow: rgba(255, 57, 57, 0.61) 1px 1px 3px;font-size: 15px;margin-right: 1px;color:#FF0000;">eldarado</span>]] <sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 09:45, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. {{u|Barselona99}}-u mən özüm də əvvəllər blok etmişəm. Amma düşünürəm ki, onun blok müddətini yarıya qədər azaldasınız. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:13, 27 oktyabr 2017 (UTC) Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}} və {{u|Eldarado}} hər ikinizi salamlayıram. Bu istifadəçi eyni şeyə görə artıq 8-ci dəfə bloklanır. Onu da əlavə edim ki, təxminən 3 ay bundan əvvəl mən bu istifadəçini '''1 həfətlik''' bloklayaraq '''xəbərdarlıq etmişdim''' ki, eyni hal yenidən təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız. İstifadəçi xəbərdarlığa məhəl qoymayıb və bu səbəbdən daha uzunmüddətli bloklanıb. İndiki blok müddətinin dəyişilməsinə ehtiyac görmürəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 27 oktyabr 2017 (UTC) :Salam {{u|Nicat49}}. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:49, 28 oktyabr 2017 (UTC) ::Salam {{u|Nicat49}}. 20 gün keçdi. 10 gün qalıb. Məndən bu gün də xahiş etdi. Bloku aç. Fikrimcə daha bəs edər. Bir daha etdiyi səhvləri təkrar etməz. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 16:12, 9 noyabr 2017 (UTC) :::Salam [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz müəllim]]. Sırf sizin mənə ikinci dəfə müraciət etməyinizi nəzərə alıb bloku açıram. Lakin indidən sizində şahidliyinizdə {{u|Barselona99}}-a növbəti xəbərdarlığımı edirəm. Bənzər hallar təkrarlansa daha uzunmüddətli bloklanacaqsız.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:26, 9 noyabr 2017 (UTC) Sağolun Araz müəllim və Nicat bəy. Çalışacam, bundan sonra analoji səhvlərə yol verməyim. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 17:38, 9 noyabr 2017 (UTC) :::: Sözü gedən istifadəçinin blokunun açılması başdan-başa böyük bir səhv idi.. {{u|Eldarado}} və {{u|Araz Yaquboglu}} inanın ki, bəzi istifadəçilər, idarəçilərin yumuşaq ürəklərindən çox məharətlə faydalanmağı bacarırlar. Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 21:47, 9 noyabr 2017 (UTC) :Baskervill, '''qeyd etdiyiniz söz cümləni''', mənə deyirsiniz? Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 07:52, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: Salam {{u|Baskervill}}, sözü gedən şəxsin sırf yaxşı məqalələr yaratdığı üçün daha bir şans verilməsini istədim lakin yenidən hansısa qayda pozuntusuna yol verərsə bu dəfə mən də qarışmayacağam. --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:03, 10 noyabr 2017 (UTC) ::Eldar bəy salam. Sizə bir sualım olacaq. Amma, səmimi cavab verin. '''Qozbel insanı ancaq məzar düzəldə bilər.''' cümləsinin mənası nədir? Tam anlamadım. [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 08:14, 10 noyabr 2017 (UTC) ::: {{u|Barselona99}} fikir verməyin. --[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 12:58, 10 noyabr 2017 (UTC) ::::Nicat alicənablığın üçün çox minnətdaram. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:18, 10 noyabr 2017 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat bəy. Uzun cümlələrdən istifadə etməyəcəm. Yalnızca, Viкicəmiyyətdən üzr istəyirəm və müкafatla bağlı baş verən hər şeyə görə Sizdən üzr istəyirəm. Hörmətlə [[İstifadəçi:Barselona99|<font face="Arial" color="0022CC">'''''Barse'''''</font><font face="Arial" color="CC0000">'''''lona99'''''</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Barselona99|<font face="Arial" color="Orange">'''''(müzaкirə)'''''</font>]] 12:37, 11 noyabr 2017 (UTC) == Redaktə müharibəsi! == Salamlar Nicat49. [["Vətən uğrunda" medalı|Bu məqalədə]] hansısa vandal müxtəlif IP-lərdən istifadə edərək, ''[[Vikipediya:Redaktə müharibəsi|redaktə müharibəsi]]'' aparır. Ona [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%22V%C9%99t%C9%99n_u%C4%9Frunda%22_medal%C4%B1&action=history məqalənin tarixçəsində] xəbərdarlıq etməyimə də məhəl qoymur və Azərbaycan - latın əlifbasında olmayan '''''к''''' hərfindən istifadə edir. Zəhmət olmasa bu məsələ ilə bağlı tədbir görərdiz.--<strong>[[User:Rufet Turkmen|<span style="font-family:Script MT;color:#36648B">Rufet Turkmen</span>]]</strong>&nbsp;&#124;&nbsp;[[User_talk:Rufet Turkmen|<sup><span style="font-family:Verdana;color:gray">''müzakirə''</span></sup>]] 09:53, 1 dekabr 2017 (UTC) == Səhifənin silinməsi == Salam. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] səhifəsinin silinmə səbəbini izah edə bilərdiniz.--[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:22, 4 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Səbəbini silərkən qeyd etmişəm - Qaralama halında olan məqalə. Məqalə 1 cümlədən ibarət idi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:26, 4 dekabr 2017 (UTC) :: Hörmətli {{u|Nicat49}} [[Vikipediya:Səhifə silmə kriteriyaları|səhifə silmə kriteriyalarına]] görə qaralama halında olan məqalələr silinmədən əvvəl müzakirəyə çıxarılmalıdır. Xahiş edirəm məqaləni bərpa edərək müvafiq müzakirəni başladasınız. Hörmətlə [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:36, 4 dekabr 2017 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} məqalə yalnız - "Salmas'ın onmin illik Tarixi kitabı yazarı" cümləsindən ibarətdir. Yəni məqalə silmə kriteriyalarının həm qaralama vəziyyətində olan məqalə, həm də digər dildə yazılmış məqalə kriteyasına görə silinib. Lakin məqaləni az da olsa, genişləndirəcəyinizə və dilimizə tam uyğunlaşdıracağınıza söz versəz böyük məmnuniyyətlə bərpa edərəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:30, 4 dekabr 2017 (UTC) :::: Hörmətli {{u|Nicat49}} məqalə bir cümlədən ibarət ola bilər buna görə onu müzakirəsiz silə bilməzsiniz. Əgər söhbət azərbaycan dilinin tələbələrinə cavab verməməkdən gedirsə yuxarıda yazığınız cümləyə əsasən demək olar ki, burada sadəcə bir şəkliçi düzəldilsə bu problem də aradan qalxar. Məqalə hal-hazırda fransız dilli vikipediyada da mövcuddur. İndi təkrar xahiş edirəm məqaləni bərpa edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 08:12, 5 dekabr 2017 (UTC) ::::: Hörmətli {{u|Drabdullayev17}} fransız dilli vikidəki məqalə maşın tərcüməsi ilə yaradılmış 6 sözdən ibarət deyil. Elə olsaydı məqaləni orada elə yarandığı gündəcə silərdilər. Əgər bizim vikidə həmin məqalənin olmasını istəyirsinizsə özünüz məqaləni daha yaxşı formada yenidən yarada bilərsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:28, 6 dekabr 2017 (UTC) == Şəkil == Salam. Sabahınız xeyir. Sildiyiniz faylları Commonsda tapa bilmədim. Linkini ata bilərsiz? [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Lup_Pindor| bu],[https://az.m.wikipedia.org/wiki/Karlos_Sarate| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Memfis_Qrizzlis| bu], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Ceyms_Harden| bu] səhifələr. -- [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 10 dekabr, 2017 (UTC) : Salam. O şəkillərin hamısı müəllif hüquqları ilə qorunur. Sizə məsləhətim budur ki, şəkil məsələsindən daha çox yaratdığınız məqalələrin mətninə fikir verəsiniz. Yaratdığız məqalələrin demək olar hamısı maşın tərcüməsilə edilib. Yaratdığınız məqalələri oxuduqda yumşaq desək heçnə başa düşmək olmur. Yaratdığınız bu iki son məqaləyə baxmaq kifayət edir - [[Con Bravo (cizgi film, 1997)]], [[Dallas Maveriks]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:08, 10 dekabr 2017 (UTC) : Daha diqqətli olacam. Təşəkkür edirəm! [[İstifadəçi:AnarHuseyinWS|AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) == Xahiş == Hörmətli Vikipediyaçı, Sizin tərəfinizdən Mikayılov Ağababa Cəbrayıl oğlunun məqaləsinin adı dəyişdirilərək, Cəbrayıl Mikayılov qeyd edilib. Səbəbini bilmək olarmı? Çünki Cəbrayıl Mikayılov onun atasının adıdır, öz adı Mikayılov Ağababadır. Yenidən düzgün varianta dəyişdirmək mümkündürmü? == Xahiş == Zəhmət olmazsa "Ceyms Uebb teleskopu" adlı məqaləni "Ceyms Vebb teleskopu" adı ilə dəyişdirin çünki "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir [[İstifadəçi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası|müzakirə]]) 07:08, 19 dekabr 2017 (UTC) :Salam. "Uebb" sözü heç bir məna kəsb etmir fikirinizi anlamadım. Bu teleskop 1961-ci il fevralın 14-dən 1968-ci il oktyabrın 7-nədək "NASA" rəhbəri olmuş Ceyms Uebbin şərəfinə adlandırılıb. İngiliscə "Webb" soyadı bizim dilə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur "Vebb" kimi yox.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:23, 19 dekabr 2017 (UTC) ::o ruscadan olar İngiliscədən yox :::Hörmətli {{u|Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası}} yaxşı olar ki, nəsə yazmamışdan qabaq az da olsa araşdırma aparasınız. "Webb" soyadı həm bizim dilə, həm də rus dilinə məhs "Uebb" kimi tərcümə olunur. Mənə inanmırsınızsa buradan baxa bilərsiniz - [https://azertag.az/xeber/Alimler_yasayis_uchun_yararli_ola_bilen_ekzoplanetler_askarlayiblar-1037812 azertag.az], [https://news.milli.az/interest/430770.html milli.az].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:51, 20 dekabr 2017 (UTC) == IP-lərin bloklanması == Salam. IP-ləri bloklayarkən heç vaxt qeyri-müəyyən müddət seçməyin. Çünki eyni IP-dən çox sayda istifadəçi istifadə edə bilər. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 06:09, 26 dekabr 2017 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:15, 26 dekabr 2017 (UTC) == Təbrik == Salam. Sizi qarşıdan gələn "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm. --►[[İstifadəçi:AnarHuseyinWS]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AnarHuseyinWS|müzakirə]]) 29 dekabr, 2017 (UTC) :Salam. Minnətdaram. Məndə sizi "Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik günü" və "Yeni İl" münasibəti ilə təbrik edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:32, 29 dekabr 2017 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:43, 12 noyabr 2018 (UTC) ==Səsvermə== Salam dəyərli həmkar sizi [[Fəyyaz Fərəcov |Bu məqalədə]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə: --[[İstifadəçi:Masalli qasimli|Masalli qasimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Masalli qasimli|müzakirə]]) 17:20, 2 yanvar 2018 (UTC) == "İstifadəçi:Nargizava Gagali"lin bloklanması == Salam. Bu istifadəçini "Səhifəyə mənasız və yararsız əlavələrə görə" bloklamısınız. Amma onun fəaliyyətində dediklərinizə rast gəlmədim. Siz onu bloklamaq əvəzinə ondan sadəcə mənbə tələb edə bilərdiniz ki, bunun üçün də "mənbəsiz" şablonunu onun əlavə etdiyi hissələrə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C4%9Fsu_rayonu&type=revision&diff=4187251&oldid=4187250 belə] yerləşdirməyiniz kifayət edərdi. Xahiş edirəm ki, gələcək fəaliyyətinizdə bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman daha diqqətli olun. Hörmətlə, --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 05:23, 5 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Nəzərə alaram.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:10, 5 yanvar 2018 (UTC) == KM silinmə == Salam. Bu [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1&diff=4187028&oldid=4186996 başlığı] silmənizin səbəbi nədir?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 13:31, 14 yanvar 2018 (UTC) :Salam. Bu başlığı dəfələrlə blok olunan və yekunda [[Vikipediya:İdarəçi müzakirəsi#Barselona99-un qeyri-müəyyən vaxta və ya uzun müddətə bloklanması|buradakı müzakirə əsasında]] blok olunmuş istifadəçi yazıb. Bu istifadəçi bu "xahiş"i kənd meydanına yazmamışdan qabaq demək olar bütün idarəçilərin ms-nə də yazıb. Bu istifadəçinin bənzər "xahiş"ləri artıq spam halını alıb. Bundan əlavə fəailiyyəti məhdudlaşdırılmış və blokda olan istifadəçilərin kənd meydanında yazdıqlarının silinməsi birinci hal deyil '''([https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya%3AK%C9%99nd_meydan%C4%B1&type=revision&diff=4072912&oldid=4072911| buradan bax])'''.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:56, 14 yanvar 2018 (UTC) == Məlumat == Salam cənab Baskervill. İstifadəçi Barselona99-un blokunu bərpa etdim. Qeyd edim ki, istifadəçinin azı 5 dəfə kukla hesab istifadə etməsinə görə qeyri-müəyyən yox, müəyyən müddətə blok olunması artıq istifadəçiyə edilmiş güzəştdi. Bir neçə ay bundan öncə idarəçilər istifadəçinin qeyri-müəyyən yox, 6 ay müddətinə bloklanmasını məsləhət bildilər. Və mən elə də etdim. Lakin işin tragikomik tərəfi budur ki, istifadəçi kukla hesaba görə bloklanmasından 1 ay keçmiş '''daha 2 kukla hesab''' yaratdı. Azı 5 kukla hesabı açan, yəni səhvindən nəticə çıxara bilməyən istifadəçinin blokunun vaxtından bir xeyli tez açılmasını düzgün hesab etmirəm. Belə hərəkətin vikiqaydalara da hörmətsizlik olduğunu düşünürəm. Normalda əksər vikilərdə istifadəçini artıq 2-ci kukla hesaba görə qeyri-müəyyən müddətə blok edirlər. Bizdə isə istifadəçi "maşallah" 5 hesab yaradıb. Belə bir istifadəçinin bloklanmasının üstündən cəmi 2 ay keçmiş blokunun açılması yanlış addım olar. P.S Mənim blokladığım istifadəçilərin blokunu açmamışdan öncə məni ya viki, ya da sosial şəbəkə üzərindən məlumatlandırsaz minnətdar olaram. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:34, 27 yanvar 2018 (UTC) : Cənab {{u|Nicat49}}, sizin bütün yazdıqlarınızı başa düşdüm. İstifadəçinin bloklanmasını sizin xəbəriniz olmadan açdığım üçün üzürlü hesab edin. Sizə qarşı hörmətsizlik etmək kimi bir niyyətim olmayıb. Qərarınıza hörmətlə yanaşıram.--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 22:44, 27 yanvar 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 13:42, 30 yanvar 2018 (UTC) == Kulinariya ayı, Plan və Şi barədə == Salam. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. Amma mənə aydın olmayan bir nüans var, ona aydınlıq gətirməyinizi xahiş edirəm. Mən məqaləni (Şi şorbası) öz qərarıma görə deyil, "Kulinariya ayı və Plan"a müvafiq olaraq adlandırmışdım. Məqalənin adı Sizin tərəfinizdən dəyişdirildikdən sonra belə alınır ki, "Plan" üzrə "Şi şorbası" məqaləsi hələ də öz həllini gözləyir. Bəlkə mənim kimi bir başqası da həmin mövzu ilə məşğul olmaq istədi? Belə alınır ki, ikimizdən birinin zəhməti hədər gedəcək. Əgər rus variantı üzrə tərtib etdiyim məqaləni "Şi" adı ilə qəbul etmək mümkündürsə, bəlkə "Kulinariya ayı və Plan"da da məqalələrin adında dəyişiklik olmalıdır? Əlavə olaraq bir xahişim də var. Bu xörəyin adı orijinalda "Ши" (''şı'' ) kimi deyil, məhz "Щи" (''şşi'' ) kimi tələffüz olunur. Azərbaycan dili bütün səsləri orijinala müvafiq tələffüz etməyə qadir bir dildir. Bəlkə biz də bu xörəyi məhz əsl deyiliş qaydasına yaxın - ''şşi'' adlandıraq? {{imzasız|Lamia gasimzadeh}} :Mövzulu ayda lazımi dəyişiklik edəcəm. Əgər yaratdığınız yemək adında artıq azvikidə başqa məqalə varsa o zaman qarşısına mötərizə daxilində şorba, sup və s yaza bilərsiz. Hazırda azvikidə "Şi" adlı məqalə olmadığından belə adlandırmaya ehtiyac yoxdur. Burada əsas orforqafiyadır ona görə necə tələffüz olunması yox, necə yazılması əsas götürülür. Ona qalsa "Борщ" "Borş"uda "Borşş" yazaq ?) [http://www.sehiyye.gov.az/files/pdf/qida_mehsullari_tehlukesizlik.pdf Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi də yeməyin adını məhs "Şi" kimi verib (səh 65)].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:58, 11 fevral 2018 (UTC) == Brijitt Bardo == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]]. Əvvəlcə məqaləyə nəzər saldığınız üçün təşəkkür eləyirəm. Məqalənin adını əvvəlki halına qaytarmısınız. Demək istəyirəm ki, məqalənin adını ensiklopediyadan götürmüşəm, həmçinin məqalənin adını rus və ingilis dilindən tərcümə eləyəndə mən yazdığım kimi tərcümə olunur. Mənim zənnimcə, yazdığım variant daha düzgündür. :Salam. Vikipediyada məqalə adları heç də həmişə dil normalarına uyğun yox, bəzi hallarda ümumqəbulolunmuş, yazılı mənbələrdə oturuşmuş formaya uyğun yazılır. Azərbaycanda heç kim bu şəxsi '''Brijitt''' adı ilə tanımır. '''Az''' domenində [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=jTWLWrbdJ4uRkwWYpYWABA&q=%22Brijitt%22+site%3A*.az&oq=%22Brijitt%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...1381.1503.0.1826.2.2.0.0.0.0.116.116.0j1.1.0....0...1c.1.64.psy-ab..1.0.0....0.u0JE1CbOd1Y bu adla axtarış zamanı siz dediyiniz ensiklopediyadan başqa heçnə tapılmır]. Lakin eyni axtarışı '''Bricit''' adı ilə etdikdə [https://www.google.az/search?biw=1366&bih=672&ei=lTeLWsXUE4SWsAexn4awCQ&q=%22Bricit%22+site%3A*.az&oq=%22Bricit%22+site%3A*.az&gs_l=psy-ab.3...72702.73550.0.73729.6.6.0.0.0.0.126.491.0j4.4.0....0...1c.1.64.psy-ab..2.0.0....0.xUG5HoFCwfU 8150 nəticə çıxır.] Mən şəxsin adının Brijitt yox, Bricit yazılmasını daha düzgün hesab edirəm. Hörmətli idarəçilər {{u|Babək Akifoğlu}} və {{u|Wertuose}} bu məsələ ilə bağlı sizin də fikrinizi bilmək istərdim.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:54, 19 fevral 2018 (UTC) ::Fransız dilindən transliterasiya zamanı ən doğru, ən düzgün yazılış variantı '''Brijit Bardo'''nu hesab edirəm. Və ensiklopediyada bu formada yazılsaydı, mən qətiyyətlə bu variantın üzərində dayanacaqdım. Lakin gördüyümüz kimi təəssüfedici faktdır ki, "dəyərli" alimlərimiz ensiklopediya kimi ciddi nəşrdə hər zaman olduğu kimi tələsikliyə yol verərək tamam başqa - uyğunsuz bir yazılış variantı (''Brijitt Bardo'') təklif ediblər. Bunu Azərbaycan Milli Ensiklopediyasında rast gəlinən növbəti qüsurlardan biri saymaq olar. Hazırkı vəziyyətdə aktrisanın adı dilimizdə '''Bricit Bardo''' kimi qəbul edildiyinə və bu formada bugünədək işləndiyinə görə, bu variantın saxlanılmasının tərəfdarıyam. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 22:07, 19 fevral 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Cross-Pattee-alternate3.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qırmızı Baron mükafatı''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada peşəkar və ədalətli idarəçi töhfələrinizə görə. Fəaliyyətinizi təqdirəlayiq hesab edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 06:49, 24 fevral 2018 (UTC) |} :Təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 13:10, 25 fevral 2018 (UTC) == Əlaqə == Salam. Facebookunuza baxardız.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 15:08, 26 fevral 2018 (UTC) :Mənə facebook-a heçnə gəlməyib. Sözünüzü ya bura, ya da ''nicat49@mail.ru'' ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:09, 26 fevral 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} Nicat Nabiyev adlı hesabınıza yazmışam. Adım Anar Aze.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 17:29, 28 fevral 2018 (UTC) :Ən yaxşısı yuxarıda qeyd etdiyim email ünvanına yazın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:04, 28 fevral 2018 (UTC) Yazdım. {{U|Nicat49}}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:14, 1 mart 2018 (UTC) == Kiçik qayda pozuntusu == Salam Hörmətli {{u|Nicat49}}, 8 fevral, 2018-ci ildə qüvvəyə minən '''[[Vikipediya:Səsvermə|səsvermə]]''' qaydalarına əsasən, <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Zəhmət olmasa tərəfinizdən yekunlaşdırılan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]]nın yekunlaşdırılmasını yenidən aparasınız. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:30, 5 mart 2018 (UTC) :Salam {{u|Eldarado}}. Düzü son vaxtlar başım qarışıq olduğuna görə səsvermədən falan xəbərim yoxdur. Siz özünüz də gözəl bilirsiniz ki, səsvermənin ikinci mərhələsində passivlik müşahidə olunur. İdarəçi olduqdan sonra lehinə 3-5 səs alan onlarla səsvermə yekunlaşdırmısız. Mən yeni azı 10 səs qaydasının azvikiyə uyğun olmadığını düşünürəm. Görünür qaydalarda yenidən dəyişiklik etmək lazım olacaq. Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?) Cənab {{u|Baskervill}} sizin də fikrinizi bilmək maraqlı olar. Görünür sizin də mənim kimi yeni qaydalardan xəbəriniz yoxdur və fevralın 10-da lehinə cəmi 4 səs alan [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı|Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı]] məqaləsini yekunlaşdırmısız.) Bütün idarəçilərdən azviki üçün çox vacib olan bu məsələ ilə bağlı öz fikilərini bildirmələrini xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]], [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]], [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]], [[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]], [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]], [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]],[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]], [[İstifadəçi:Sultan11|Sultan11]], [[İstifadəçi:Vusal1981|Vusal1981]], [[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]], [[İstifadəçi:White Demon|White Demon]]. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:26, 5 mart 2018 (UTC) :: İlk olaraq qeyd edim ki, әgәr qayda qüvvәdәdirsә hamımız buna әmәl etmәliyik. Azvikinin son zamanlardakı inkişafını vә aktif istifadәçi sayının artmasını nәzәrә alsaq düşünürәm ki, 10 sәs şәrti tam uyğundu. Qaydanın qәbulundan buyana status alan mәqalәlәrә baxsanız görәrsiniz ki, hamısı kifayәt qәdәr sәs toplayıb. 2-3 sәslә status alıb ana sәhifәyә mәqalә çıxarmaq zәnnimcә doğru deyil. Hazırda sözügedәn siyahı yaxşı tәrtib olunsaydı yәqin ki, sәs verәnlәrin dә sayı çox olardı. Tәbii ki, qaydalarla razı olmayanlar varsa yenidәn müzakirәyә çıxararıq vә yenidәn dәyişikliklәr barәdә müzakirәlәr apararıq, lakin indiki halda qәbul olunmuş qaydalara riayәt etmәyә hamımız borcluyuq. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 22:23, 5 mart 2018 (UTC) :Mən bu qayda ilə razı deyləm. Arada istifadəçilər çox aktiv olsalar da, arada çox passiv də ola bilirlər. --[[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 12:08, 6 mart 2018 (UTC) Müzakirəyə qarışdığım üçün bağışlayın. Amma {{u|Nicat49}}-un fikirləri ilə razıyam. <u>"Məncə məqalənin status alması üçün ümumən, yəni həm birinci, həm də ikinci mərhələdəki səsləri nəzərə alınmalıdır. Yoxsa məqalə birinci mərhələdə 10 səs yığacaq, ancaq ikinci mərhələdə passivlik olur deyə 5 səs yığacaq və status almayacaq ?)"</u>--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|'''<font color="#A0522D">A</font><font color="#D2691E">n</font><font color="#A0522D">a</font><font color="#D2691E">r</font>''']] 12:34, 6 mart 2018 (UTC) ::{{u|Nicat49}} həmfikirəm. 2-ci səsvermədə aktivlik çox zəif olur. Amma gərək istifadəçilərə mesaj göndərilə ki gəl məqalənin status alması üçün səsvermədə iştirak et. Başqa yol görmürəm. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 13:51, 6 mart 2018 (UTC) :::Biz istəsək də, istəməsək də hər şeyi AzVikinin hazırkı mövcud şərtlərinə uyğunlaşdırmalıyıq. Bugünədək mənim yadıma gəlmir ki, ikinci səsvermə mərhələsində 10-a yaxın istifadəçi iştirak etsin. Hətta bəzən bu say 5 istifadəçiyə belə güclə çatır. Əgər bu mərhələdə iki həftədən də artıq davam edən bir müddətdə məqaləyə 3-4 səs verilirsə, o zaman bu məsələ hansı əsasla müzakirəyə çıxarıla bilər? İkinci mərhələnin AzVikidə az qala formal xarakter səviyyəsinə endiyi bir vaxtda bu qərarı mənasız və lazımsız hesab edirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 15:38, 6 mart 2018 (UTC) :::: Hörmәtli vә dәyәrli hәmkarlarım, qayda müzakirә vә sәsvermәyә çıxarılan zaman sәsverәnlәrin böyük bir qismi lehinә sәs vermişdi. Tamam әgәr razı deyilsinizsә bәzi bәndlәrin dәyişdirilmәsi ilә bağlı müzakirә vә sәsvermә keçirәk. Sözümün canı isә odur ki, bir neçә hәftә әvvәl qüvvәyә minmiş qaydalara әmәl edәk. Әgәr hal hazırda qayda qüvvәdәdirsә buna әmәl etmәliyik. Әmәl etmiyәcәyiksә daha qaydaları hazırlamaq üçün әziyyәt çәkmәyәk. Hörmәtlә --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 15:57, 6 mart 2018 (UTC) :::::Cənab {{u|Eldarado}} bəndlərin dəyişdirilməsinə ehtiyac yoxdur. İndiki vəziyyətdə belə yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Göründüyü kimi burada konkret ikinci mərhələdə 10 istifadəçi səs verməlidir deyə bir cümlə yoxdur. Məsələn [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan baş nazirlərinin siyahısı]] birinci mərhələdə 10, ikinci mərhələdə isə 5 lehinə səs alıb (əlehinə 0 səs olmaqla). Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:06, 6 mart 2018 (UTC) :::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, İki mərhələli keçirilən səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub, yəni tutarlı səbəblə qarşı çıxanlar olmasa 3-5 səslə belə ''Seçilmiş'' və ya ''Yaxşı'' məqalə namizədi kimi səsverməyə çıxarıla bilər. Qaydalarda da əsas səsvermə olan ikinci mərhələnin nəzərdə tutulduğu aydın şəkildə anlaşılır. Birdə qeyd etmisiz ki, <u>Ümumən 10 səs ala bilməyən məqalələrdə siz deyən kimi etmək olar.</u> 10 səs təklifini mən etməmişəm ki, mənim fikrim olsun. Mən sadəcə qaydalara əməl olunmasını istəyirəm, çünki hazırda qaydaların tərtib olunması və qüvvəyə minməsi üçün bəzi işlər görürəm və bu kimi hallar məni həvəsdən salır. Müzakirəni daha da uzatmağın bir anlamı yoxdu məncə, əgər qaydalara əməl olunmayacaqsa mən qaydaların tərtibindəki fəaliyyətimi dayandıracam. Təşəkkür edirəm və sizə fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:52, 7 mart 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli {{u|Eldarado}} ''səsvermənin birinci mərhələsi əsasən məqalədə olan nöqsanların aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulub'' fikrinizlə razı deyiləm. Əgər siz deyən kimi olsaydı ancaq şərh yazmaq olardı, oradakı səsvermə bəs nə üçündür ? Bu səsləri niyə görməməzlikdən gəlməliyik ? İstifadəçi səs veribsə bu səsi hədər etmək olmaz. İkinci mərhələdə hər şeyi sıfırdan başlamaq mənasızdı. Ələxsusda aktiv səsverən istifadəçilər onsuzda yoxdursa. Ümumiyyətlə mən indi fikir verirəm ki, siz dediyiniz yeni qaydada danışdığımız bənd üzrə heç bir dəyişiklik baş verməyib, qayda necə idisə o cür də qalıb. Bu qayda ilə bağlı illər ərzində nəsə ciddi problem olmayıbsa, bundan sonra da olacağını düşünmürəm. Hörmətlə--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:20, 8 mart 2018 (UTC) :::::::: Hörmətli {{u|Nicat49}}, Oradakı səsvermə məqalənin seçilmiş yoxsa yaxşı məqaləyə namizədlik göstərilməsini ayırd etmək üçündür, axı bunu siz də bilirsiz. Hər iki səsvermədə səsverənlər demək olar ki, eyni istifadəçilərdi. Onların cəmini necə hesablayırsız bəs? Dediyiniz sadəcə vəziyyətdən çıxmaq üçün istifadə etdiyiniz şəxsi fikirdi. Sonda isə qeyd etmisiz ki, bu günə qədər heç bir problem çıxmayıb. Çünki buna qədər qayda qaralama halında idi və qüvvədə deyildi, qüvvədə olmayan qaydalara isə əməl olunması vacib deyil. Vikicəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş qaydalara ilk olaraq biz idarəçilər əməl edərək hər kəsə nümunə olmalıyıq. Görünür siz bu fikirdə deyilsiz. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 16:24, 14 mart 2018 (UTC) ::::::::: Cənab {{u|Eldarado}} yuxarıda yazdığımı yenidən qeyd edirəm, bu bənddə konkret yazılıb - <u>"''Yaxşı məqalə, Seçilmiş məqalə və Seçilmiş siyahı ilə bağlı səsvermələrdə səsvermənin baş tutmuş sayılması üçün ən azı 10 istifadəçi bu səsvermədə iştirak etməlidir.''"</u> Özünüz də qeyd edirsiniz ki, birinci mərhələdə '''səsvermə''' keçirilir. Bəs bənddə ''"Yalnız ikinci mərhələdəki səslər nəzərə alınır"'' və ya buna bənzər nəsə dəqiqləşdirmə varmı ? Mən bilən yoxdu. Ona görə heç bir qayda pozuntusundan söhbət belə gedə bilməz. Lütfən ittihamlarınızda diqqətli olun. Sizin mübahisəsini apardığınız məsələ azvikiyə uyğun və həqiqətən yararlı bir şey olsaydı mən bu məsələni bu qədər uzatmazdım. Müzakirəyə azvikinin bütün idarəçilərini də taq etmişəm. Sizdən fərqli olaraq idarçilərdən heç biri niyəsə məni qaydaları pozmaqda ittiham eləmir. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:28, 15 mart 2018 (UTC) == Blok == Salam. [[Xüsusi:Contributions/91.191.198.72|Bu]] istifadəçini bloklamağınızı xahiş edirəm. Müzakirə səhifəmə söyüş yazır.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 14:44, 30 mart 2018 (UTC) == Sual == Salam sizə bir sualım var. Hal-hazırda azərbaycanca vikixəbərin açılması barədə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/az/Ana_S%C9%99hif%C9%99 inkubatordakı] vikixəbərdə işləyirəm. Vikixəbərin az.wikinews.org saytında açılması barədə oradakı idarəçilərdən birinə [https://incubator.wikimedia.org/wiki/User_talk:StevenJ81#Question_2 müraciət] etdim. Mənə azvikixəbərdə işləyəcək ən az 3 redaktorun olmasının vacib olduğunu dedi. Yəni açılması üçün. Siz redaktor ola bilərsiniz? Heç olmasa açılana qədər.--►<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Jokerman" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font face="Jokerman" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 15:19, 3 aprel 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:00, 3 aprel 2018 (UTC) == Təşəkkür == Salam. Məqalələrimdə etdiyiniz dəyişiklərə və köməyə görə sizə dərin təşəkkür edirəm. Allah razı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 16:06, 4 aprel 2018 (UTC) == İstifadəçinin bloklanması == Salam. Xahiş edirəm {{u|Folklorçu}} adlı istifadəçinin bloklanma səbəbini izah edəsiniz. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:08, 6 aprel 2018 (UTC) : Ümumiyyətlə siz bir çox istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız. Bu qaydalar ziddir. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:21, 6 aprel 2018 (UTC) ::Salam. Qeyd etdiyiniz istifadəçi kütləvi surətdə copy-paste üslubunda qeyri-ensiklopledik məqalələr yaratdığına görə tərəfimdən 48 saatlıq blolanıb.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:39, 6 aprel 2018 (UTC) ::: Hörmətli {{u|Nicat49}} qeyri-ensiklopedik olduğuna necə və kim qərar verdi? --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:45, 6 aprel 2018 (UTC) :::: İdarəçi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::: Hansı qaydaya əsasən? Xahiş edirəm o qaydanın keçidini verin. --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 20:50, 6 aprel 2018 (UTC) :::::: Birincisi yuxarıda qeyd etmisiniz ki, ''"istifadəçini bloklamısınız amma konkret səbəb yazmamısınız"'', diqqətli olsaydınız görərdiniz ki, istifadəçinin bloklanma səbəbini yazmışam - ''Səhifəyə mənasız və '''yararsız''' əlavələrə görə''. Bloklanma səbəbini daha konkret yuxarıda qeyd etdim. Bu istifadəçinin fəailiyyətinə baxsanız görərsiniz ki, istifadəçi kütləvi surətdə müxtəlif saytlardan müəlliflik hüququnu pozaraq ''(məqaləyə heç bir istinad və mənbə əlavə etmədən)'' köçür-yapışdır prinsipi ilə əsasən qeyri-ensiklopedik məqalələr yaratmaqla məşğuldu. Siz ki müəlliflik hüququ məsələsində həssas istifadəçi idiniz bəs nə oldu? Bu günə qədər idarəçi həmkarlarım tərəfindən fəailiyyətimlə bağlı nəsə ciddi irad almamışam, sizin isə konstruktiv istifadəçi olmadığınızı əksər idarəçilər bilir. Ona görə yaxşı olar enerjinizi və vaxtınızı daha faydalı işlərə sərf edəsiz.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:47, 6 aprel 2018 (UTC) ::::::: Hörmətli idarəçi bəli mən müəlliflik hüququ ilə bağlı yenə də eyni fikirdəyəm. Xahiş edirəm belə olan halda keçid verin biz də düzgün başa düşək. Qeyd edim ki bu tip məqalələr yenə də var. Sizdən xahiş etsəm onların silinməsini də təmin edə bilərsinizmi? Qeyd edim ki, mən fikrim kiməsə irad tutmaq yox, Vikiqaydalara əməl olunduğundan əmin olmaqdır. Faydalı iş məsələsinə gəldikdə isə hal-hazırda ABŞ məqaləsi üzərində işləyirəm və sizə də işlərinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 21:54, 6 aprel 2018 (UTC) :::::::: Lütfən həmin məqalələrə "sil" şablonu əlavə edin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:07, 6 aprel 2018 (UTC) == İzah == Salam. Üzərində işlədiyim [[Mona Liza]] məqaləsində Texnika bölməsində olan şəkili niyə silmisiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="color: green;">'''''Anar'''''</span>]]<sup> [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color: red;">'''Ⓜ'''</span>]]</sup> 15:20, 10 aprel 2018 (UTC) :Salam. Səbəbi qeyd etmişəm - müəllif hüququ pozuntusu.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:32, 10 aprel 2018 (UTC) : Internetimdə və kompüterdə yaranmış problem Laboratoriyadakı işlərin yarımçıq qalmasına gətirib çıxarsa da sizlər yarımçıq işləri yekunlaşdırdız. Hər ikinizə təşəkkür edirəm. {{u|Anar Məmmədov}} və Nicat49.--[[İstifadəçi:Rufet Turkmen|Rufet Turkmen]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen|müzakirə]]) 15:48, 12 aprel 2018 (UTC) Mən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 15:56, 12 aprel 2018 (UTC) == [[Svetlana Aleksiyeviç]] == Hi, Nicat! Why did you [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Svetlana_Aleksiyevi%C3%A7&diff=4261325&oldid=4261310 revert] my edit?--[[İstifadəçi:Jarash|Jarash]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Jarash|müzakirə]]) 18:21, 18 aprel 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Sizi [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:15, 22 aprel 2018 (UTC) == Silinmə == Salam həmkar. [https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Silin%C9%99c%C9%99k_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r Buranın] təmizlənməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 13:55, 7 may 2018 (UTC) == Birgə iş == Salam {{u|Nicat49}}. [https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Arda_Turan Arda Turan məqaləsi türk vikisində seçilmiş məqalə statusu alıb]. Ətraflı yazılmış məqalədi, həcmi [https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arda_Turan&action=info 208.610 baytdır]. Mənimlə bu məqaləni birgə işləməyə nə deyirsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:25, 9 may 2018 (UTC) :Salam. Təəssüf ki, vaxtım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:47, 9 may 2018 (UTC) {{u|Nicat49}} vaxtınızın olmamasını nəzərə alıb sizə çox yüklətməyəcəm. 2 bölmə etsəz bəsdi. Birdə mənə vizualizasiya və naviqasiya şablonları barədə yardım etsəz çox sevinərəm. Mənə sizin kimi peşəkar biri lazımdır.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:00, 9 may 2018 (UTC) == KM == Salam. [[VP:KM]]-da bəzi bölmələrin arxivləşdirilməsi lazımdır.--<strong>[[İstifadəçi:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#0372b7">Neriman</font><font face="Tempus Sans ITC" color="#d60827">2003</font>]] <sup>[[User talk:Neriman2003|<font face="Tempus Sans ITC" color="#028000">yaz!</font>]]</sup></strong> 19:10, 9 may 2018 (UTC) [[Vikipediya:Laboratoriya/Masters turniri çempionlarının siyahısı|bu siyahının]] səs verməsi bitib. Nəzər yetirsəz yaxçı olar.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:green; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:13, 9 may 2018 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' [[Masters turniri çempionlarının siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' burada — '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Masters turniri çempionlarının siyahısı]]--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:50, 11 may 2018 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Pirates of the Caribbean Armada of the Damned.png|220x220px]] |bgcolor=black|<big><center>'''[[Pirates of the Carribean Armada of the Damned|<font color=white>Pirates of the Carribean Armada of the Damned</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Armada of the Damned]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Pirates of the Caribbean: Armada of the Damned|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 19:53, 13 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #B22222; background-color:#87CEFA;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Nuvola clipboard lined.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br>''' Hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi [[Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]] məqaləsinin '''yaxşı və ya seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 14:01, 16 may 2018 (UTC) == Məqalə == Salam. Hüseyn Samiroğlu adlı istifadəçi (əvvəlki adı: Hüseyn Tənha) qeyri-ensiklopedik, mənbəsiz məqalələr yaradır. Xahiş edirəm tədbir görəsiz. Məsələn [[Pul (mahnı)|Pul]].--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:55, 16 may 2018 (UTC) :{{y}} Bloklandı.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:11, 16 may 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam Aleykum<br>''' Sizi [[Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Qitələrarası kubok qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:40, 17 may 2018 (UTC) Dünənki lehinə səsiniz üçün təşəkkür {{smaylik}}. Yəqin ki, siyahını bəyəndiniz. [[Vikipediya:Laboratoriya/Super Liqa bombardirlərinin siyahısı]] burda da iştirak edə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:red; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:59, 18 may 2018 (UTC) == Silinmiş məqalə == Salam. Ruslan Alishan məqaləsinin niyə silindiyini bilmək istəyirəm. Hansı səhf var idi ? vardısa duzəldib necə bərpa edə bilərik? --[[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 06:17, 20 may 2018 (UTC) :Vikipediyada qeyri-ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr yaratmaq olmaz. Şəxsin "Səs" və buna bənzər müsabiqələrdə iştirak etməsi onu ensiklopedik etmir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:55, 20 may 2018 (UTC) Hardasa razıyam sizle ama məncə sizin ifaçını tanimamaginiz onun ensiklopedik olmaması demək deyil. Orda geniş məlumat var idi fəaliyyəti və beynəlxalq səviyyədə Azərbaycani təmsil etməsi. Ölkənin ən çalışqan gencinin sırf gənc olduğu üçün ensiklopedik deyil hesab edilemsi məncə doğru deyil. SNQ dövlətləri arasında Delfic oyunlarindan tutmuş digər beynəlxalq uğurları var. Xahiş edirəm ətraflı araşdırın və çox şad olardıq ki düzgün formada məqaləni bərpa edəsiniz. [[İstifadəçi:Redakteman1|Redakteman1]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Redakteman1|müzakirə]]) 17:35, 20 may 2018 (UTC) == [[Şahmar Ələkbərov]] == Salam. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin "''Filmoqrafiya"'' bölməsinə bütün filmlərini əlavə edərək; məqaləni laboratoriyaya təqdim edəcəm. Çünki azvikidə həcmi kiçik lakin status almış məqalələr var. Məsələn: [[Allahverdi Bağırov]] məqalənin həcmi 28 min baytdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin həcmi [[Allahverdi Bağırov]] məqaləsindən daha çoxdur. Naviqasiya şablonuda yaradacam. Məqalə ilə bağlı iradınız var? Fikirlərinizə hörmətlə yanaşıram və çalışdığım qədəri ilə yerinə yetirəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 20:00, 26 may 2018 (UTC) : Salam. Məqalənin statuslu olması üçün 10 kb-dan qısa olmaması kifayətdir. Lakin bu o demək deyil ki, həcmi 10 kb-dan çox olan məqalə mütləq status almalıdır. Əsas şərt məqalənin əhatəli və Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına uyğun olmasıdır. [[Şahmar Ələkbərov]] məqaləsinin bu şərtlərə uyğun gəldiyini düşünmürəm. Siz bu məqalə ilə bağlı ən yaxşısı {{u|Babək Akifoğlu}}ya müraciət edin. O, sizə daha çox yardımçı ola bilər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:50, 26 may 2018 (UTC) ::Salam. Adımın tag edildiyini nəzərə alaraq, fikir bildirmək istəyirəm. Məqaləyə baxmaq imkanım hələlik məhdud olduğundan kiçik bir hissəyə nəzər saldım. Aktyorun fotosuna aid heç bir şəkil etiketi, mənbə və tarix göstərilməyib. Preambulada ''Azərbaycanın xalq və əməkdar artisti'' sözü işlənilib. Bu yanlış ifadəetmədir. Əgər sənətkar mövcud fəxri addan daha yüksək bir fəxri ad alıbsa, ona rəsmi müraciət forması ikinci adla olur. Bu vəziyyət sənətkarın həyatda olmasından və vəfat etməsindən asılı olmayaraq, dəyişməz qalır. İstisna hal da mövcuddur. Əgər hər hansı bir sənətkarın mükafatlarının tarixi sənəd kimi sadalaması baş verirsə, bu ayrıca bir abzas olaraq, yaxud mükafatlar bölməsində xüsusi qeyd edilə bilər. Preambulada yol verilmiş daha bir səhv ''film səsləndirən'', ''mətn oxuyan'' kimi düzgün olmayan ifadələrin işlənməsidir. Ardınca yazılan ''Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri'' ifadəsi də ondan əvvəl qeyd edilən konkretləşdirmələrin fonunda olduqca ümumi məzmun daşıyır və bu halda ona ehtiyac yoxdur. Xalq artisti fəxri adının verildiyi tarix ondan əvvəlki fəxri addan fərqli olaraq göstərilməyib. İlk baxışdan hələlik məqalənin preambulasında gördüyüm bu qədər çatışmazlıq ötəri gördüklərimdir. Məqalə mütləq idarəçilər tərəfindən nəzərdən keçirilməlidir. Məqalə üzərində işləyən istifadəçilərə uğurlar diləyirəm. --[[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Babək Akifoğlu|müzakirə]]) 23:17, 26 may 2018 (UTC) {{U|Babək Akifoğlu}} Sizə də salam. Preambulada xalq və əməkdar artisti qeyd edib istinad əlavə etmişəm. Amma aktyorun neçənci ildə xalq artisti fəxri adı alması haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Əgər sizdə varsa mənə göndərin zəhmət olmasa. Dediyiniz "film səsləndirən", "mətn oxuyan" kimi ifadələrin işlənməsinə gəldikdə Şahmar Ələkbərovun film səsləndirən və mətn oxuyan kimi fəaliyyəti olub. {{U|Nicat49}} Məqalənin mövzunu tam əhatə etməməsinə gəldikdə, bəzi adamlar haqqında heç müəlliflər, yazıçılar az bilir, o ki, qaldı istifadəçilərə. Azərbaycanın görkəmli kino xadimlərindən biri olan [[Şahmar Ələkbərov]]un status alması üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Çətinliklərim olsa sizə və ya digər idarəçilərə müraciət edəcəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:57, 27 may 2018 (UTC) == Silinməli olan məqalələr == :Salam {{u|Nicat49}}, [https://az.wikipedia.org/w/index.php?limit=50&title=X%C3%BCsusi%3AF%C9%99aliyy%C9%99tl%C9%99r&contribs=user&target=Ferid+West&namespace=&tagfilter=&start=&end= Ferid West adlı istifadəçi tərəfindən yaradılmış son məqalələri] silə bilərsiz? Bu məqalələr vaxtilə [[2017-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan münaqişələri|bu siyahıya]] yerləşdirilmişdir. Mən ona müraciət etdim, amma deyəsən heç oxumayıb. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 18:54, 28 may 2018 (UTC) ::Salam. Lütfən həmin məqalələri [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|silinməyə namizəd səhifələr]]ə əlavə edin. Yekun qərarı vikicəmiyyət versin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:00, 28 may 2018 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Salam [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:29, 30 may 2018 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Real Life Barnstar.jpg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Real həyat ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Əziz Nicat49 Vikipediya Saytına Bu Qədər Məlumat Yerləşdirdiyiniz Üçün Sizi Təbrik Edirəm! [[İstifadəçi:DamlaCan4568|DamlaCan4568]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:DamlaCan4568|müzakirə]]) 06:41, 30 may 2018 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Parade of the Army of Azerbaijan in Baku.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Yaxşı məqalə namizədləri/Qafqaz İslam ordusu AXC mətbuatında|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 15:05, 1 iyun 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. Xahiş edirəm [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kapitan/Az%C9%99rbaycan&action=edit&redlink=1 bu] səhifəni bərpa edin.--[[İstifadəçi:Neriman2003|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Nəriman&nbsp;'''</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Müzakirə&nbsp;'''</font>]] 15:07, 5 iyun 2018 (UTC) == Bloklanma == Salam. [[User:Qezenfet|Qezenfet]] adlı istifadəçi bir çox məqalələrdə vandalizmlə məşğul olur. Budur, [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:Fəaliyyətlər/Qezenfet fəaliyyəti]. Təhqir: [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335021], [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4335022]. Xahiş edirəm tədbir görəsiniz. --[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:37, 20 iyun 2018 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#00FFFF;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam<br>''' [[Koroğlu Rəhimov]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" və ya "Seçilmiş məqalə"yə namizəd göstərilməsi üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Koroğlu Rəhimov]]''' səhifəsində, keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 05:54, 28 iyun 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam <br>''' Sizi [[Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]nın "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Türkiyə Superkubokunu qazanan baş məşqçilərin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 08:39, 4 iyul 2018 (UTC) == Arxivləşdirmə == Salam Nicat bəy. Bu [http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 istinadı] arxivləşdirə bilərsiz?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<font face="Trebuchet MS, verdana, sans serif" color="#657383">'''Anar'''</font>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#657383"> '''müzakirə'''</font>]]</sup> 16:33, 12 iyul 2018 (UTC) :{{y}} Salam. [https://web.archive.org/save/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=96&dt=126 arxivləşdirdim].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:22, 12 iyul 2018 (UTC) == Sual == Salam Nicat bəy. [[I Avropa Oyunları]]nda olan boks qarşılaşmaları [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]nda baş tutmuşdu?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 11:34, 25 iyul 2018 (UTC) :Salam. Xeyir Bakı Kristal Zalında keçirilib.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 14:27, 26 iyul 2018 (UTC) Salam {{u|Nicat49}}. İpucu bizim dilə necə tərcümə olunur ?--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:44, 1 avqust 2018 (UTC) :Salam. İpucu elə bizim dildə də işlənir.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:16, 2 avqust 2018 (UTC) {{VLVO xg}} --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 22:06, 12 avqust 2018 (UTC) == Qara dəlik == Salam. Zəhmət olmasa, burada keçirilən '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Qara dəlik|səsvermə]]'''də iştirak edərdiniz. -- [[İstifadəçi:Hüseynzadə|<font color="green">Hüseynzadə</font>]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hüseynzadə|müzakirə]]) 18:21, 16 avqust 2018 (UTC) == Tərcümə == Salam. ''In recent years, Osborn gained new status as a public hero as the original iteration of Iron Patriot.'' Tərcümə edə bilərsiz? Mən etdim, amma səhv etdiyimdən şübhə edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 22:56, 19 avqust 2018 (UTC) :Salam. İngilis dili biliyim yaxşı deyil.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:44, 20 avqust 2018 (UTC) == Sual == :Salam. İslamiada qazanılmış yüksək nailiyyətlərə görə İlham Əliyev Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin üzvlərini orden, medal, diplomlarla təltif edib? Əgər bilirsinizsə sərəncamın linkini mənə verərdiz. Öncədən təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 21:37, 29 avqust 2018 (UTC) :Salam. Bu barədə məlumatım yoxdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:59, 29 avqust 2018 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycandilli Vikipediyada yaratdığınız gözəl məqalələrə və verdiyiniz digər əhəmiyyətli töhfələrə görə təqdim edirəm! Ariqato qozaymas!--'''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="color:#7F007F;cursor:crosshair">White Demツn</span>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="color:#e6005c;cursor:crosshair">yo!</span>]]'''</sup> 07:40, 5 sentyabr 2018 (UTC) |} :Təşəkkürlər {{u|White Demon}} ! Sizin kimi dəyərli idarəçidən mükafat almaq ikiqar xoşdur.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:48, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam, {{u|Nicat49}} bəy! sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Nobel mükafatı laureatı olmuş qadınların siyahısı|buradakı]] səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm!-- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><i><span style="color:green;text-italic:1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></i></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 16:08, 5 sentyabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam Nicat. [[Salman Mümtaz]] məqaləsində yazdığım yerlərdə səhvimin olub olmamasını nəzərdən keçirə bilərsiz? Sizə öncədən dərin təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:46, 15 sentyabr 2018 (UTC) :İstinadlarda nəsə səhv var onları qaydasına salın.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:40, 15 sentyabr 2018 (UTC) {{U|Nicat49}} tamam, edəcəm. Çox sağolun. P.S Vikipediyaçıların şəxsi istəyi ilə Whatsapp-da qrup açmışıq. Qoşulmaq istəyirsinizsə [https://chat.whatsapp.com/IKGnWriVh3X87183YuZfj4 bu linkə tıklayın]. Bu link sizi qrupa yönəldəcəkdir. Sizi aramızda görmək xoş olardı :)--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 20:13, 15 sentyabr 2018 (UTC) == Blokla bağlı == Salam hörmətli Nicat49, qeyri-müəyyən vaxtadək blokladığınız {{u|CalalC99}} hesabının azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. Diqqətlə baxsanız istifadəçi hesabını envikidə açıb və azvikidə heç bir redaktəsi yoxdur. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/CalalC99 Buradan baxa bilərsiniz.] İstifadəçi bu barədə mənə müraciət etmiş və əvvəlki hesabı ilə artıq fəaliyyət göstərməyəcəyini yeni hesabı ilə isə [[Vikipediya:Kənd_meydanı/Arxiv/Avqust/2018#AzViki_idarəçilərinin_görüşü.|idarəçilərin yekun qərarına əsasən]] noyabrın 1-dən fəaliyyətə başlayacağını bildirmişdi. Düşünürəm ki, burada heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Mümkünsə bloklamanı yenidən nəzərdən keçirin. Hörmətlə --''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 13:03, 23 sentyabr 2018 (UTC) :Salam. {{u|CalalC99}} sizin də qeyd etdiyiniz kimi hazırda blokda olan {{u|Barselona99}}-un yaratdığı çoxsaylı kukla hesablardan biridir. Bu səbəbdən bloklanmada heç bir problem görmürəm. İstifadəçinin blokunun müddətini isə qeyd etdiyiniz tarixə qədər azaltdım. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:16, 23 sentyabr 2018 (UTC) :: Diqqətinz üçün təşəkkür edirəm.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:08, 27 sentyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Pənahəli xan]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Pənahəli xan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:13, 16 oktyabr 2018 (UTC) == Mirağa Ağayev == Salam, [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], bilmək istərdim ki, Mirağa Ağayev məqaləsindəki şəkli silməyinizə səbəb nədi? :Salam. Şəkil müəllif hüquqlarını pozduğu üçün silinib. Əgər şəklin müəllifi sizsinizsə və ya şəkil müəllif hüquqları ilə qorunmursa, o zaman lütfən şəkli commonsa yükləyin.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:41, 22 oktyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 10:30, 27 oktyabr 2018 (UTC) == 10.000 == Salam. Sizi 10000 redaktə münasibəti ilə ürəkdən təbrik edirəm. Uğurlarınız davamlı olsun.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 07:43, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) ==Mükafat== {{AzViki10000}}--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 13:20, 4 noyabr 2018 (UTC) : Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 20:02, 4 noyabr 2018 (UTC) == Salam Nicat == Səhifəyə diqqət yetirdiyiniz üçün Sizə minnətdaram. Ancaq mümkünsə, zəhmət olmasa, Səhifənin adını əvvəlki "Eldəniz Elman oğlu Məmmədov" vəziyyətinə qaytarardız. Çünki "Eldəniz Məmmədov (fəlsəfə doktoru)" başlığında (fəlsəfə dokoru) anlayışı başqa cür anlaşılır. Mümkünsə bunda köməklik göstərin. Əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq mümkün deyilsə, yaxud bunu etmək istəmirsizsə, "Eldəniz Məmmədov (Elman oğlu)" kimi qeyd etməyinizi xahiş edirəm. Əvvəlcədən minnətdaram. : :{{y}} Salam. Həll edildi.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 10:11, 15 noyabr 2018 (UTC) == Laboratoriya == Salam. LNS-dəki məqaləyə nəzər yetirərdiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 12:28, 20 noyabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Molla Pənah Vaqif.jpg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Molla Pənah Vaqif'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Stamps of Azerbaijan, 2002-609.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Molla Pənah Vaqif|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 16:00, 20 noyabr 2018 (UTC) == Səsvermə == Salam. Artıq 5-6 gün olur ki, [[Molla Pənah Vaqif]] məqaləsinin səsverməsi bitməyib. Xahiş olunur nəzər yetirəsiniz.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span>]] 18:44, 10 dekabr 2018 (UTC) == "Mədəniyyət" == Salam bu 2 ([[Medeniyyet.az]] və [[Mədəniyyət qəzeti]]) istiqamətlənmə məqalələrini niyə silmisiz ki?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:01, 20 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz istiqamətləndirmələrə nə ehtiyac var ki ? Heç bir məqaləyə keçidləri də yoxdu. Sırf axtarış baxımından deyirsinizsə, o zaman gərək hər qəzetə - "qəzeti" sonluğunu artırıb istiqamətləndirmə verək ?--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 19:47, 20 dekabr 2018 (UTC) ::Son sualınıza cavab olaraq bəli. Necə ki hər dövlətin məqaləsi o cürdü. Məsələn Azərbaycan məqaləsi var, Azərbaycan Respublikası məqaləsindən də ora istiqamətlənmə var. Bu da o cür. O ki qaldı sırf bu məsələ. Bax bütün məqalələrdə istinadlar əslində İstinad stili şablonları ilə olmalıdır. Belə olan halda o şablonda istinad edilən saytın adı yazılır. Məsələn "Medeniyyet.az" saytındandırsa hansısa keçid [[Medeniyyet.az]] formasında o şablondakı "publisher=" bölməsində qeyd ediləcək. [[Medeniyyet.az]] saytı da [[Mədəniyyət qəzeti]]nin [http://medeniyyet.az/page/post/36617/ rəsmi saytıdır]. Belədə [[Medeniyyet.az]] keçidi niyə qırmızı olsun ki, Mədəniyyət qəzeti barədə məqalə ola-ola?--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 15:55, 23 dekabr 2018 (UTC) :::Dövlət adları başqa, qəzet adları başqa. Azərbaycan Respublikasına [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/Az%C9%99rbaycan_Respublikas%C4%B1&limit=2000 1000-lərlə keçid var] Qeyd etdiyiniz məqalələrə isə bir dənə də olsun keçid yoxdur. İstinad stilinə gəldikdə, xarici vikilərdə istinad edilən saytın və ya qəzetin adı ya sadəcə yazılır (bunlarsız - '''[[ ]]'''), ya da adı bu simvol - '''|''' vasitəsilə ayırd edirlər, məsələn: [[Mədəniyyət (qəzet)|Medeniyyet.az]].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:08, 24 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 10:23, 24 dekabr 2018 (UTC) == Təbrik == Salam. Qarşıdan gələn bayramınız mübarək. Neçə belə xoş illərə. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:30, 30 dekabr 2018 (UTC) :Salam. Minnətdaram, gec də olsa mən də sizi təbrik edirəm. Yeni ildə uğurlar ! --[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:13, 31 dekabr 2018 (UTC) == Xahiş == Salam. [[Quba xanlığı]] məqaləsində Fətəli xan bölməsinə baxa bilərsiniz? Vizualizasiya baxımından. Hörmətlə.--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 17:47, 1 yanvar 2019 (UTC) == Xahiş == Salam müəllim yeni yaradılmış Qüdrət Paşayev səhifəsinə şəkil yükləmək üçün və tekimləşdirmek üçün çox xahiş edirəm bizə kömək edəsiniz və səhifədə düzləşlər aparasız [[İstifadəçi:Zahid.Rehim01|Zahid.Rehim01]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Zahid.Rehim01|müzakirə]]) 12:25, 5 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 18:32, 12 yanvar 2019 (UTC) Salam hörmətli {{u|Nicat49}}. Quba xanlığı məqaləsi barədə fikirlərinizi öyrənmək istərdim. Hansı bölmə azdı, və ya hansı bölməni artırım, ümumi bir problem və s. Fikirlərinizi almaq istərdim. Zəhmət olmazsa Facebookda dostuluğumu qəbul edərdiniz. Hörmətlə.--<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Anar'''</span> 16:44, 17 yanvar 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:49, 31 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:58, 4 fevral 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Monitor" jurnalının yaradıcısı, Azərbaycanda azad mətbuatın rəmzi olan Elmar Hüseynov haqqında yaradılan məqaləsi üçün "Çalışqanlıq Ulduzu" ilə təltif olunursunuz. '''Calal'''<font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font>''' [[Şəkil:Dalğalanan Azərbaycan bayrağı.gif|20x20px]] [[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|(mesaj)]] 09:27, 13 fevral 2019 (UTC) |} :Təşəkkürlər.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:01, 13 fevral 2019 (UTC) == Laboratoriyaya namizədlər == Salam cənab {{u|Nicat49}}, zəhmət olmasa '''[[Vikipediya:Laboratoriyaya namizəd siyahısı/Siyahı|buradakı]]''' siyahıları laboratoriyaya təqdim edərdiniz.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 05:17, 16 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:green;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 11:00, 22 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:22, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|200x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:33, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:33, 17 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi '''[https://az.wikipedia.org/wiki/%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 "Azərbaycan Narı" döş nişanı]''' məqaləsinə '''[https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#%22Az%C9%99rbaycan_Nar%C4%B1%22_d%C3%B6%C5%9F_ni%C5%9Fan%C4%B1 Silinməyə namizəd səhifələr]''' səhifəsində keçirilən müzakirəyə dəvət edirəm. |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|Elshad Iman (Elşad İman)]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Elshad Iman (Elşad İman)|müzakirə]]) 21:16, 20 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]]''' məqaləsinin yaxşı məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Üsamə bin Ladenin Abbottabaddakı kompleksi]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 15:48, 5 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Olimpiya (Mane)]]''' məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Olimpiya (Mane)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 09:44, 8 iyun 2019 (UTC) == Foto == Salam Nicat bəy. Bəxtiyar Hacıyevin Commonsda azad fotosu haradadır ? <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:16, 16 iyun 2019 (UTC) :Tapdım fotonu. Commonsda Bəxtiyar Hacıyev səhifəsi yoxdur deyə, tapa bilmirdim. Sadəcə cropped etməliyəm. <font face="Arial" color="FFA500">'''Calal'''</font><font face="Arial" color="00B5E2">'''C'''</font><font face="Arial" color="EF3340">'''9'''</font><font face="Arial" color="509E2F">'''9'''</font><sup>'''([[İstifadəçi müzakirəsi:CalalC99|mesaj]])'''</sup> 17:18, 16 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Aykhan Zayedzadeh (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri)-ə idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 12:10, 17 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Hörmətli fahişə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Hörmətli fahişə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 11:22, 18 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' məqaləsinin status alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Esme üçün – məhəbbət və səfalətlə]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 06:42, 25 iyun 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:42, 29 iyun 2019 (UTC) == Dəvət == {| style="border: 1px solid black; border: 2px solid #000000; background-color:#c0211b;" width=99% |rowspan="32" valign="top" width="20px"| [[File:Ambox_wikify.svg|70px|center]] |rowspan="32" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="White">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid white;" | Salam!<br>''' [[Sevil (opera)]]''' məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması ilə əlaqədar burada '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Sevil (opera)]]''' keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirəm. |} Hörmətlə:--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 05:03, 8 iyul 2019 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Şəkil:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | gozel [[İstifadəçi:Mikael Makzon|Mikael Makzon]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mikael Makzon|müzakirə]]) 12:26, 17 iyul 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Səid Rüstəmov.JPG|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''Səid Rüstəmov'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Said Rustamov.jpg|150x150px]] |- |'''Salam Hörmətli həmkar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Səid Rüstəmov|laboratoriya]]da''' <br/> ''' [[Səid Rüstəmov]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 16:35, 23 iyul 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Nizami (opera)]] məqaləsinin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Nizami (opera)]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:06, 27 iyul 2019 (UTC) == Bürokrat seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''Bürokrat seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim Bürokrat statusumla bağlı keçirilən '''[[Vikipediya:Bürokratlar#Turkmen_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-a_bürokrat_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]]''' iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 23:50, 2 avqust 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Əlincə qalası]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Əlincə qalası]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 04:56, 3 sentyabr 2019 (UTC) == Silinmiş şəkil barədə == Salam. Siz Vəfa Quluzadənin Aydın Mİrzəzadə ilə olan şəklini silibsiniz. Səbəb kimi həmin şəklin vikianbarda olduğunu göstəribsiniz. Dediyiniz ünvanda həmin şəkli tapıb hər iki şəxsin səhifəsinə yükləyə bilərsinizmi ?--[[İstifadəçi:Acategory|Acategory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Acategory|müzakirə]]) 19:15, 5 oktyabr 2019 (UTC) :Salam. Həm Vəfa Quluzadənin, həm də Aydın Mİrzəzadənin vikianbarda azad lisenziyalı şəkilləri mövcuddur. Üstəlik Aydın Mİrzəzadənin azvikidə azad olmayan bir neçə şəkli də var ([https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99.jpg 1], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_v%C9%99_Terri_Devis.jpeg 2], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(A%C5%9E-da_c%C4%B1x%C4%B1%C5%9F).jpeg 3], [https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Ayd%C4%B1n_Mirz%C9%99zad%C9%99_(portret).jpeg 4] və s). Bu səbəblərdən həmin şəklin saxlanmasına ehtiyac yoxdur. Hörmtlə.--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:54, 5 oktyabr 2019 (UTC). == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:16, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:22, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Моя редакция на статья о Сооронбай Жээнбеков == На киргизском языке, буква ,,Ж" звучит как азербайджанском ,,C" (по-русски: Дж). Зачем был отменял моя редакция? [[İstifadəçi:Heepman1997|Heepman1997]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Heepman1997|müzakirə]]) 11:32, 26 noyabr 2019 (UTC) : В официальных азербайджанских источниках его имя пишется именно как Jeenbekov - [https://president.az/articles/29881 1], [http://www.aztv.az/index.php/az/news/2035/qirgizistan-prezidenti-sooronbay-jeenbekov-azerbaycana-sefere-gelib 2].--[[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 12:43, 26 noyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid grey; border: 2px solid #D2691E; background-color:#FFDEAD;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Everest North Face toward Base Camp Tibet Luca Galuzzi 2006 edit 1.jpg|150px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="#FF0000">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Everest]] məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Everest]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm! |}--[[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 08:47, 22 dekabr 2019 (UTC) == Map == Hello Nicat! [[Şəkil:Georgiaethnicmap.jpg|100px]] this map is incorrect, because in yellow must be south ossetia, but there is Racha-Lechkumi and lower Svaneti. See [[Cənubi Osetiya]]. Best regards, [[İstifadəçi:გიო ოქრო|გიო ოქრო]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:გიო ოქრო|müzakirə]]) 16:20, 17 yanvar 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 17:58, 31 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:38, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:45, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="orange"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin Seçilmiş Məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Ateizm]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:orange;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:orange;">✉</span>]]</sup> 10:22, 1 aprel 2020 (UTC) |} == Seçilmiş məqalə == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:The Blue Mosque at sunset.jpg|185px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''[[İstanbul]] məqaləsi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black> Sizi [[İstanbul]] məqaləsinin seçilmiş məqalə statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/İstanbul|labaratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Ayxan İsmayılov|Ayxan İsmayılov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ayxan İsmayılov|müzakirə]]) 13:46, 14 aprel 2020 (UTC) |} == Silinmiş məqalə == Hörmətli [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]], "Nicat Muradzadə" adlı məqaləni səhih mənbələrə istinad verərək, ensiklopedik formada bu platformada paylaşdım. Fəqət qeyd edilən məqalə sizin tərəfinizdən silindi. Yazının tərtibatı zamanı hüquqi normaları və bu platofmanın qaydalarını rəhbər tutdum. Bu səbəblə, sözügedən silinmiş yazının bərpasını sizdən hörmətlə təvəqqe edirəm. Diqqətiniz üçün indidən təşəkkürlər. :Məqalənin silinmə səbəbi qeyd etdiyiniz şəxsin qeyri-ensiklopedik olmasıdır.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:46, 25 aprel 2020 (UTC) == Diplomat komandası == Salam. Araz Yaquboğlu səhifəni silmişdi. Mən ona daha sonra məlumat verdim. Və o da digər adminlər müraciət edib ən səhifəni qaytarsınlar demişdi. Ancaq əskikliklər olduğu üçün başdan yaratdım mən də. Araz müəllimdən soruşa bilərsiniz. Xahiş edirəm səhifəni geri qaytarın. {{imzasız|Futboltarihcisi }} :Salam. Sizin yaratdığınız məqalədə problem hər hansısa əksikliyin olması yox, birmənalı olaraq ensiklopedik xarakter daşımamasıdı. {{u|Araz Yaquboglu}} səhifəni özü də qaytara bilər, lakin haqlı olaraq buna lüzüm duymayıb.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 18:06, 4 may 2020 (UTC) ::{{u|Futboltarihcisi}} mən sizə [https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i_m%C3%BCzakir%C9%99si:Araz_Yaquboglu#Diplomat_komandas%C4%B1 burada] dedim axı ki məqalə ensiklopedik deyil və hara müraciət edin. Niyə bir də təkrar yaradırsız ki. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 18:35, 4 may 2020 (UTC) Salam. Biraz aydın izah edin zəhmət olmasa. Ensiklopedik olması üçün nə lazımdı ki?. Araz Yquboğlu tanınmağı demişdi, ona da kifayət qədər tanındığını izah etdim. Mənasız hərəkət edirsiniz. Lazımsız hərəkət həm də. Sizin bu hərəkətlərinizə görə vikipediya inkişaf etmir. Dostum da nisbətən az tanınan bir rəssam haqqında məqalə hazırlamışdı Adminlərdən biri silib. Guya elə deyirsiniz ki, bütün məqalələr ensiklopedikdi. Lazımlı bir çox məqalə yoxdu. Sizi başa düşmək çətind məsələdi. Günah sizdə deyil vikipediyanı sizə təhvil verəndədi ==Xarici dillərə keçid== Salam. Sizə bir sual verəcəm. Kim bilirsə cavab versin. Yaratdığım məqalələrdə xarici dillərə keçid linki məndə işləmir, yoxsa başqalarında da belədir? Hörmətlə [[User:Həsən İmanov|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Həsən İmanov ''</big></font>]] [[User talk:Həsən İmanov|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 12:40, 27 may 2020 (UTC) ==Anders Sandberg malumati== Maddeyi neden siliyorsunuz geri getirin sorun yoktu maddede siz karışmayın sayın Araz Yakuoglu yada Sofy004 baksın siz siliyorsunuz haksız yere lütfen maddeyi geri getirin... :Azərbaycan dili normalarına uyğun olmayan, maşın tərcüməsilə yaradılan istənilən məqalə müzakirəsiz silinəcək.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:05, 1 iyun 2020 (UTC) == Sual == *Salam.Tərcümə məsələlərində həssas olduğunuzu bilirəm amma məqaləyə baxdığım qədərilə qrammatik normalara riayət etmişəm.Əgər məqalə üzərində işləsəm yenidən YM namizədlərinə verə bilərəm?--[[İstifadəçi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Advellerd'''</font></font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Advellerd|<font face="Papyrus"><font color="black">'''Talk'''</font></font>]] 15:19, 15 iyul 2020 (UTC) **Salam. Hazırda məqalədə bir çox cümlədə ciddi qrammatik səhvlər var (maşın tərcüməsi). Bundan əlavə, vikiləşdirmə də ürək açan səviyyədə deyil. Bütün nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra, əlbəttə ki, yenidən namizəd verə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 07:43, 16 iyul 2020 (UTC) == [[Ələkbər Məmmədov]] == Salam. Bu məqalədə Azərbaycanlı futbolçunun adı niyə həm də rusca qeyd olunmalıdır? -[[İstifadəçi:Prolearned|Prolearned]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Prolearned|müzakirə]]) 13:06, 22 oktyabr 2020 (UTC) :Salam. Çünki Məmmədov sovet futbolçusu olub, həmçinin SSRİ yığmasının üzvü olub. Hörmətlə— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 06:32, 24 oktyabr 2020 (UTC) == ŞİKAYƏTÇİYƏM!! == Salam, Nicat 49! Lütfən, "Azər Hüseynov" məqaləsini silməyin. Azər Hüseynovun "Avropa.info"-da bir neçə məqaləsi, ayrıca bir çox kitabı var! SİLMƏYİN!!!!!!!!!!— [[User:89.132.98.19|Ömər Hüseynli]] :Salam. Sizin qeyd etdiyiniz məqalədə bunların heç-biri qeyd olunmayıb. Müvafiq kitabları etibarlı mənbələrə əsaslanaraq məqalədə qeyd edə bilərsiz.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 15:13, 1 noyabr 2020 (UTC) :Yaxşı. İnşallah, o məqaləni bərpa edəcəyəm və Azər Hüseynovun "Avropa.info"-dakı bir neçə məqaləsinin linkini də yazacağam İnşaAllah—[[İstifadəçi:85.132.98.19|Ömər Hüseynli]]. 13:39, 3 noyabr 2020 (UTC) == Silinmiş məqalə "Emil Hidaytli" == Salam, siz bu məqaləni sildiz, və səbəb olaraq "Reklam xarakterli məlumatlar" qeyd etdiz. Bu məqalədə nə insanları xidmətdən yaranla çağırışı yoxdu nə digər bir reklam. Digər həkimlərdə olduğu kimi həkim barəsində məkumat verilib. Emil doktor Azerbaycanın bu sahədə çalışan ən peşəkar həkimlərdəndi, Azerbaycanın ilk beynəlxalq Scope Sertifikata malik bir həkimdir, və bunan başqa MBA maqistrıdır. Sizdə xahiş edirəm bu səhifənin bərpasında yardımçı olasız. Əvvəlcədən Sizə təşəkkur edirem. [[İstifadəçi:Amiredigarov13|Amiredigarov13]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Amiredigarov13|müzakirə]]) 06:44, 8 dekabr 2020 (UTC) == [[İstanbul Universiteti]] == Hər vaxtınız xeyir, hörmətli {{U|Nicat49}}. <br> Sizi, tərtib etdiyim məqalənin status alması üçün keçirilən [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Qiym%C9%99tl%C9%99ndirm%C9%99/Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/%C4%B0stanbul_Universiteti səsverməyə] dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:42, 23 dekabr 2020 (UTC) == [[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]] == Salam, "[[S.U.S. (mahnı)|S.U.S.]]" adlı səhifəni "Seçilmiş məqalə" üçün namizədliyi vermişəm. Siz ora qeyd yazmısınız. Başa düşmədim, səhifə seçilmiş oldu ya yox ? Əgər yanlışım varsa, səhvlərimi düzəltməkdə köməklik edə bilərsiniz ? {{imzasız|Xeyal Azerbeyli}} == Dəvət == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Adolf Hitler]]''' məqaləsinin Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə statusunun geri alınması/Adolf Hitler|burada]] keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 22:24, 31 yanvar 2021 (UTC) |} :Salam {{u|AfraimMammadov}}. Məqalə seçilmiş məqalə statusu daşımır. IP tərəfindən məqaləyə yalan məlumat əlavə (seçilmiş məqalə piktoqramı) olunub.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 22:34, 31 yanvar 2021 (UTC) ==[[Maska (film, 1994)]]== Salam Nicat49! Necəsiniz? Mən sizə belə bir sual verəcəkdim; Maska filmində istinadlarda mənbələri göstərmişəm, düzü az da olsa var. Birdə mən belə bir şey öyrənmişdim: əgər bir məqalədə mənbələr heç göstərilməsə istifadəçi müəyyən sanksiyalarla üzləşə bilər. Bu məqalədə də bu cür hadisə baş verə bilər? Birdə sanksiyalarla üzləşdikdə istifadəçi bloklana və ya həbs oluna bilir? [[İstifadəçi:İnayət Süleymanlı|İnayət Süleymanlı]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İnayət Süleymanlı|müzakirə]])17:34, 7 aprel 2021 (UTC) :Salam. Qeyd etdiyiniz məqalədə nöqsanlar olduğundan müvafiq şablonlar yerləşdirilib. Bloklanma səbəbləri ilə bağlı daha ətraflı [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Bloklama_qaydalar%C4%B1#Bloklanma_s%C9%99b%C9%99bl%C9%99ri buradan məlumat əldə edə bilərsiz].— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 21:52, 7 aprel 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 10:58, 1 iyul 2021 (UTC) |} == Translation request == Hello. Can you create the article [[:en:Ag Apolloni]]/[[:tr:Ag Apolloni]] in Azerbaijani Wikipedia? Or send my request to users who would translate and upload it in Azerbaijani Wikipedia? Yours sincerely, [[İstifadəçi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Multituberculata|müzakirə]]) 09:25, 3 iyul 2021 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Sura Shukurlu_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>🗯</sup></span>]] 16:03, 20 dekabr 2021 (UTC) |} == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 yanvar 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:41, 8 yanvar 2022 (UTC) ==Dəvət== {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#C0FF3E;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Fayl:Ambox wikify.svg|60px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<span style="color:red;">'''SİZİ DƏVƏT EDİRİK!'''</span> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam!<br />'''Seçilmiş siyahı statusu üçün''' ilə əlaqədar '''[[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Seçilmiş siyahılar/Alabama qraflıqlarının siyahısı]]'''{{#if:|&nbsp;və '''[[]]'''}} səhifəsində keçirilən səsvermədə Sizin də iştirak etməyinizi xahiş edirik. |}Dərin hörmətlə,— [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:00, 12 yanvar 2022 (UTC) == SNS == Salam həmkar. Silinməyə namizəd olan səhifəni sildikdən sonra SNS-da həmin məqalənin müzakirəsini bağlamağınızı xahiş edirəm. Çünki çaşqınlıq yaradır. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span></sup>]]'''''</small> 07:35, 30 yanvar 2022 (UTC) :Salam. Söhbət hansı məqalədən gedir ?— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 17:55, 30 yanvar 2022 (UTC) ::Ansiklopedika.org, Rəşad İbrahimov və Xolmat Odilov məqalələri. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span></sup>]]'''''</small> 20:38, 30 yanvar 2022 (UTC) == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Nicat49. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> : Bildiriş üçün təşəkkür edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 02:23, 26 fevral 2022 (UTC) == Dəvət == Salam. Mənim idariçiliyimə aid [[Vikipediya:İdarəçilər|burada]] keçirilən səsvermədə sizi iştirak etməyə dəvət edirəm.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:12, 2 mart 2022 (UTC) == Məqalə adları == Salam {{PAGENAME}}. [[Lotu Quli|Bu]] (Nadir Səlifov olaraq) və [[Rövşən Lənkəranski|bu]] (Rövşən Canıyev olaraq) məqalələrin adları dəyişilməlidir? Məqalənin addəyişmə qeydlərinə baxdım, siz adını dəyişmişdiz. Amma sonradan əvvəlki adı bərpa olub. Zəhmət olmasa fikir bildirərsiz. — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:11, 9 aprel 2022 (UTC) :Salam. Hazırkı hər iki adlandırmanı məqbul hesab edirəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 01:36, 10 aprel 2022 (UTC) == Kukla == Salam. Şuşa məqaləsini qorumaq lazımdır və bir də Əlizadə Nigar adlı istifadəçi - Ayişee Priyevaa adlı istifadəçinin kuklasıdır. Etdikləri redaktələr eynidir. Hər ikisini ban eləmək lazımdır https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eu%C5%9Fa&action=history — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 19:10, 25 aprel 2022 (UTC) :İstifadəçi bənzər fəaliyyətə davam etsə tərəfimdən bloklanma tətbiq oluna bilər. Məqaləni qorumağa hələ ki, ciddi lüzum görmürəm.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:03, 26 aprel 2022 (UTC) == [[Dinozavr]] == Salam. Bu məqaləni 2 həftəlik qorumaq lazımdır. Yenə vandalizm halları davam edir. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 16:46, 8 iyun 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 16:50, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Balta (cizgi-serial, 2018)]] == salam həmkar, zəhmət olmasa bu məqaləni nisbətən uzunmüddətli mühafizə edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:47, 21 iyun 2022 (UTC) :məqalə indiki redaktəsi ilə qalsın, sadəcə mühafizə edin ki, əlavə redaktələr olmasın. çünki indiki redaktələr dəyişdirilir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 00:49, 21 iyun 2022 (UTC) :: Salam. Mühafizə edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 00:54, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:28, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Bloklama == salam həmkar, lütfən [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/5.44.37.153|bu ip-ni]] bloklayın. bu ip [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Maral123|bu istifadəçinindir]]. istifadəçi bir neçə səbəbdən dolayı bloklandı. və həmin ip-dən eyni fəaliyyətə davam edir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:12, 5 iyul 2022 (UTC) : Salam. Həll edildi {{y}}— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:58, 5 iyul 2022 (UTC) ==Wikimedia Commons== :Salam hörmətli həmkar sizi narahat edirəm mənim səhifəmdə olan şəkili silində Vusalsuvarov1996 [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 20:01, 1 avqust 2022 (UTC) ::Salam. Şəkil Vikianbarda olduğundan mənim silmək səlahiyyətim yoxdur.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''<sup>49</sup></span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000"><sup>⋠''müzakirə''⋡</sup></span>]] 23:26, 3 avqust 2022 (UTC) == On il cəmiyyətinə üzvlük dəvətnaməsi == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:On il cəmiyyəti.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''[[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]]nə üzvlük dəvətnaməsi''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Salam, hörmətli Nicat49! [[Vikipediya:On il cəmiyyəti|On il cəmiyyəti]] istifadəçilərin 10 illik fəaliyyətini qeyd etmək, uzun müddətdir ki, fəaliyyət göstərən istifadəçiləri tanımaq, təcrübələrini və biliklərini bölüşmək üçün qurulmuşdur. 10 ildən çoxdur ki, fəaliyyət göstərdiyiniz üçün siz də bu cəmiyyətə üzv olmaq hüququ qazandınız. Üzvlüyünüzü təsdiqləmək üçün [[Vikipediya:On il cəmiyyəti#Üzvlər|Üzvlər]] bölməsində imza qoymağınız bəsdir. Ondan sonra isə istifadəçi səhifənizdə {{tl|İstifadəçi On il cəmiyyəti}} və ya {{tl|On il cəmiyyəti ikonası}} şablonlarından istifadə edə bilərsiz. Hörmətlə,— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 07:15, 25 avqust 2022 (UTC) |} a5p42wombk0tavwu00cmdszzka9pged 0 212788 6601165 6596150 2022-08-29T11:49:53Z Dr.Wiki54 88744 /* Azərbaycan Cümhuriyyətində */ wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |orijinal adı = Kərim xan Abbasqulu xan oğlu İrəvanski |digər adı = |şəkil = Kərim xan İrəvanski.jpg }} '''Kərim xan İrəvanski''', '''Kərim xan İrəvanlı''' və ya '''Kərim Abbasqulu xan İrəvanski''' ({{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası|Rusiya imperiyas]]<nowiki/>nın və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Cümhuriyyəti]]<nowiki/>nin hərbi xadimi, polkovnik.{{Bax|#Hərbi xidməti|2}} [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]<nowiki/>ndə iştirak edib. 1915-ci ildə üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] və üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Stanislav" ordeni|Müqəddəs Stanislav]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1916-cı ildə üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1917-ci ildə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə), ikinci dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna]] (qılınclarla birlikdə) ordeni, Rumın kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni və Georgi silahı ilə təltif edilib.{{Bax|#Mükafatları|2}} Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə [[Naxçıvan General-Qubernatorluğu|Naxçıvan]]<nowiki/>a gəlib. Yerli əhalini erməni dəstələrinin hücumlarından qorumaq üçün könüllü döyüşçülərə rəhbərlik edib. 1919-cu ildə yaradılmış [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğunda]], qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib.{{Bax|#Azərbaycan Cümhuriyyətində|3}} [[Ağ ordu|Ağ hərəkat]]<nowiki/>da Kabardin Atlı Alayının tərkibində [[bolşeviklər]]<nowiki/>ə qarşı döyüşüb.{{Bax|#Ağ hərəkatda|3}} == Həyatı və təhsili == Kərim xan 1885-ci ilin noyabr ayının 15-də [[İrəvan]] şəhərində anadan olub.<ref name=":3">{{cite web|url=https://525.az/?name=xeber&news_id=61951#gsc.tab=0|archiveurl=https://archive.today/20220707114034/https://525.az/?name=xeber&news_id=61951%23gsc.tab=0#gsc.tab=0|archivedate=2022-07-07|title=Polkovnik Kərim xan İrəvanski - igid süvari, cəsur ordu komandiri|author=Musa Rəhimoğlu|date=12 avqust 2016|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az|url-status=live}}</ref> Atası Abbasqulu xan [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanlarının]] nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varisidir. Abbasqulu xan 1886–1899-cu illərdə [[İrəvan]] şəhər dumasının qlasnısı olub. Kərim xan İrəvanski [[Sankt-Peterburq]]da yerləşən [[:ru:Николаевский кадетский корпус|Nikolayevski Kadet Korpusunda]] təhsil almağa gedir. 1907-ci ildə məktəbi bitirib.<ref name=":3" /><ref>{{cite web|url=http://ria1914.info/index.php/%D0%A5%D0%B0%D0%BD-%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BC-%D0%90%D0%B1%D0%B1%D0%B0%D1%81-%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200116214009/http://ria1914.info/index.php/%D0%A5%D0%B0%D0%BD-%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BC-%D0%90%D0%B1%D0%B1%D0%B0%D1%81-%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8|archivedate=16 yanvar 2020|title=Хан-Эриванский Керим-Аббас-Кули|publisher=ria1914.info|accessdate=7 iyul 2022|language=ru}}</ref> == Hərbi xidməti == === Xidmətinin ilk illəri === 1907-ci ildə [[:ru:Николаевское кавалерийское училище|Nikolaev süvari məktəbindəki]] təhsilini bitirdikdən sonra kornet hərbi rütbəsi alaraq [[Tbilisi|Tiflis]]<nowiki/>də yerləşən [[:ru:Нижегородский 17-й драгунский полк|17-ci Nijeqorod draqun alayında]] xidmət etməyə başlayıb.<ref>{{cite book |author=Владислав Кислов |title=Гатчина и гатчинцы в Великой Войне (1914 - 1918) |year= |location= |publisher= |url=http://kraeved-gatchina.de/data/documents/GATChINA-I-GATChINCY-V-VELIKOY-VOYNE-54.pdf |page=1 |access-date=2022-07-07 |archive-date=2020-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200109183617/http://kraeved-gatchina.de/data/documents/GATChINA-I-GATChINCY-V-VELIKOY-VOYNE-54.pdf |url-status=unfit }}</ref>{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=106}} 1908-ci ildə [[:ru:Кирасирский Её Величества лейб-гвардии полк|Mariya Fyodorovnanın adına olan kirasir alayına]] ezamiyyətə göndərilir. 1909-cu ilin may ayından etibarən isə alaya rəsmi şəkildə təyinat alır.<ref>{{cite book|author= |title=Адрес-Календарь. Общая роспись начальствующих и прочих должностных лиц. По всем управлениям в Российской Империи на 1909 год. Часть I и II. 1909, с. 970|year=1909|location=[[Sankt-Peterburq]]|publisher= |url= |page=970}}</ref> 1912-ci ilin avqust ayına qədər bu alayda xidmət edib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=106}} ==== Duel ==== 1912-ci ilin aprel ayının 12-də [[Qatçina]] şəhərində Kirasir alayının poruçiki iki zabitin Kərim xan İrəvanski və Kirasir alayının komandanı general-mayor [[:ru:Жирар-де-Сукантон, Лев Фёдорович|Lev Fyodoroviç Jirar de Sukantonun]] oğlu<ref name=":5" /> donanma leytenantı Lev Lvoviç Jirar de Sukantonun duelə çıxacaqları ilə bağlı xəbər yayılır. Şəxsi mövzuda toqquşan bu iki zabit duelə çıxmaq istəkləri ilə bağlı, Kirasir alayının zabitlərinin Cəmiyyətinə və Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinə müraciət etdilər. Hər iki qurum baş vermiş mübahisənin yalnız duellə həll olunacağı haqda qərar qəbul etdilər. <ref name=":4">{{cite web|url=https://bogatov.info/Genbase6?p=lev;n=jirar+de+soukanton|archiveurl=https://archive.today/20220707125702/https://bogatov.info/Genbase6?p=lev;n=jirar+de+soukanton|archivedate=2022-07-07|title=Leo Roman Paul Girard de Soucanton|publisher=bogatov.info|accessdate=7 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> Tərəflər 25 aprel səhər saatlarında Prioratsk parkına toplaşırlar. Burada duelin iştirakçıları, onların sekundatları (İrəvanski tərəfdən Kirasir alayından iki zabit, Sukanton tərəfdən iki donanma zabiti), Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinin təmsilçiləri, Kirasir alayının həkimləri, A.İvanov, V.Pikkel iştirak edirdilər.<ref name=":4" /> Dueldə ilk atəş açan Kərim xan Sukantonu sağ döş qəfəsindən yaralayır. Bundan sonra ona həkimlər və sekundatlar yaxınlaşıb ilkin tibbi yardım göstərirlər. Daha sonra isə Kirasir alayının tibb məntəqəsində sarğı işləri görüldükdən sonra onu Varşava vağzalına apararaq buradan da [[Sankt-Peterburq|Peterburq]]<nowiki/>a göndərirlər. Yarası olduqca ağır olsa da onu sağalda bilirlər. Bundan sonra Lev Lvoviç Jirar de Sukanton uzun müddət orduda xidmət edir<ref name=":4" />. Təqaüdə çıxdıqdan sonra isə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in Xarbin şəhərində yaşayıb və 1934-cü ildə burada dünyasını dəyişib.<ref name=":5">{{cite web|url=http://www.kmay.ru/sample_pers.phtml?n=12685|archiveurl=https://archive.today/20220707133605/http://www.kmay.ru/sample_pers.phtml?n=12685|archivedate=7 July 2022|title=Baron Johann Theodolph Leo Girard de Soucanton|author=N.Blaqovo, M.Vəliyev|date=3 may 2017|publisher=kmay.ru|accessdate=7 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> === Birinci Dünya Müharibəsində === [[Fayl:Le grand-duc Michael Alexandrovitch dans les Carpathes (1915).jpg|250px|thumb|left|[[Mixail Romanov]] Kabardin Atlı Alayı ilə birlikdə. Ehtimal olunur ki onun solunda Kərim xan İrəvanskidir.]] [[Birinci Dünya müharibəsi]] başlayanda Kərim xan İrəvanski poruçik hərbi rütbəsində idi. 1914-cü ilin avqust ayında [[Vəhşi diviziya|Qafqaz yerli süvari diviziyası]]nın [[:ru:Кабардинский конный полк|Kabardin Atlı Alayına]] göndərilir. {{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=62}} 29 avqustda xidmət yerinə çatan o, alayın komandiri polkovnik [[İllarion Vorontsov-Daşkov]] tərəfindən alayın müvəqqəti adyutantı təyin edilir. 1914-cü il sentyabr 3-ü verilmiş 6 nömrəli əmrlə poruçik Xan İrəvanski alayın adyutantı təyin edilir. <ref>{{cite web|url=https://www.permgaspi.ru/deyatelnost/november-readings/noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-v-permskom-partarhive-v-2017-godu/materialy-nauchnoj-konferentsiii-noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-2017-g/velikij-knyaz-mihail-aleksandrovich-i-formirovanie-dikoj-divizii.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220102095456/https://www.permgaspi.ru/deyatelnost/november-readings/noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-v-permskom-partarhive-v-2017-godu/materialy-nauchnoj-konferentsiii-noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-2017-g/velikij-knyaz-mihail-aleksandrovich-i-formirovanie-dikoj-divizii.html|archivedate=January 2, 2022|title=Великий князь Михаил Александрович и формирование Дикой дивизии|author=Dmitri Sofin|publisher=permgaspi.ru|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url = http://www.kbigi.ru/fmedia/izdat/ebibl/Oprishko.pdf|title = Кабардинцы и Балкарцы в составе Кабардинского конного полка в первой мировой войне 1914-1918|author = Oleq Oprışko|work = Сборник документов и материалов|date = 2014|publisher = Издательский отдел КБИГИ, 2014. – 222 с.|access-date = 2022-07-14|archive-date = 2016-03-04|archive-url = https://web.archive.org/web/20160304211426/http://www.kbigi.ru/fmedia/izdat/ebibl/Oprishko.pdf|language=ru}}</ref> Kərim xan İrəvanskinin o dövrdə [[Vəhşi diviziya|Vəhşi Diviziya]]<nowiki/>nın komandanı olan [[II Nikolay]]<nowiki/>ın kiçik qardaşı [[Mixail Romanov]]<nowiki/>la yaxın dostluq əlaqələri olub.<ref>{{cite web|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2017/may/542690.htm|archiveurl=https://archive.today/20220714060644/http://anl.az/down/meqale/azerizv/2017/may/542690.htm|archivedate=July 14, 2022|title=По отношению к Нахчывану было допущено очень много несправедливостей|author=Fərhad Nağdəliyev|date=May 13, 2017|publisher=Азербайджанские известия|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> 1915-ci yanvarın 9-da il Vetlino kəndinin ətrafında gecə baş vermiş döyüşə görə ştabs-rotmistr Xan İrəvanski üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni ilə təltif edilir. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} 1915-ci il fevralın 17-də Karpat dağlarının ətəyində yerləşən Maydan kəndi (indiki Ukrayna ərazisində yerləşir) ətrafında baş vermiş gecə döyüşündə fərqləndiyinə görə [[:ru:Золотое оружие «За храбрость»| Georgi silahı]] ilə təltif olunmaq üçün rəhbərliyə təqdim olunur. Təqdimatda yazılıb: {{sitat|Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski alay adyutantı vəzifəsini yerinə yetirərək, 1915-ci il fevralın 17-də Meydan kəndi yaxınlığında baş tutan gecə döyüşündə, xüsusi əhəmiyyətli tapşırığa göndərilib. Ona, mənim komandanlığımda olan Kabardin Atlı Alayı və general Staxoviçin dəstəsinin sağ cinahı ilə əlaqəni bərpa etmək tapşırılmışdı. Atıcı dəstə zənciri qalın meşədə irəlilədikcə qonşu dəstələrlə əlaqəni itirmişdi, bu isə bütün dəstəni təhlükəli vəziyyətə salırdı. Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski düşmənin öldürücü atəşi altında, öz həyatını təhlükəyə ataraq ona tapşırılmış işi uğurla yerinə yetirdi. Heç nəyə baxmayaraq o, düşmən mövqelərinə kəşfiyyata gedərək, avstriyalıların səngərlərinə 50 addımlıq məsafəyə qədər yaxınlaşmış, onların yerləşdikləri mövqelər və digər məlumatları çatdırmış və bütün dəstəyə əhəmiyyətli kömək etmişdir.}} Lakin Kabardin Atlı Alayının komandirinin təqdimatı, Georgiyevski Duma tərəfindən rədd edilir. 1915-ci il avqustun 26-da Cənub-Qərb cəbhəsinin IX ordusunun komandanı, general Leçitskinin əmri ilə "1914-cü il dekabrın 1-dən, 1915-ci il iyulun 1-ə qədər olan tarixdə düşmənlə döyüşdə fərqləndiyinə görə" Kərim xan İrəvanski üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Stanislav" ordeni|Müqəddəs Stanislav ordeni]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə düşmənə qarşı döyüşdə fərqləndiyinə görə Kabardin Atlı Alayının 4-cü yüzlüyünün komandiri ştabs-rotmistr Kərim xan İrəvanski ikinci dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilir.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} 27 iyul 1917-ci ildə Kərim xana rotmistr hərbi rütbəsi verilir. 1917-ci il iyulun 27-də [[Rumıniya]] kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib.<ref name=":2" /> Həmin ilin 29 sentyabrında Kərim xan İrəvanskini yenidən Kabardin Atlı Alayına hərbi xidmətə göndərirlər.{{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=122}} 1917-ci il avqust ayında Vəhşi Diviziyanın [[Sankt-Peterburq|Petroqrada]] olan yürüşündə iştirak edib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} Ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə 1917-ci il oktyabrın 8-də rotmistr Kərim xan İrəvanski hərbi mükafat - Georgi silahı ilə təltif olunub.<ref>{{Citation|author=Eldar İsmayılov|title=Азербайджанцы, награжденные Георгиевским оружием в 1914-1917 гг.|journal=IRS|volume=4|pages=50-51|date=2014|url=https://irs-az.com/new/pdf/201411/1415095410516001030.pdf|access-date=2022-07-14|archive-date=2021-08-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20210831061104/https://irs-az.com/new/pdf/201411/1415095410516001030.pdf|url-status=unfit}}</ref> Kabardin Atlı Alayı ilə 1917-ci ilin oktyabr ayında [[Şimali Qafqaz]]a gəlib. Həmin ilin noyabrında Kərim xan Kiçik Kabardanın Axlovo (indiki ''[[:ru:Нижний Курп|Nijnıy Kurp]]'') kəndində yerli əhalini quldur hücumlarından qoruyub.<ref>{{cite book|author=Oleq Oprışko|title=Кавказская конная дивизия, 1914-1917 Возвращение из забвения...|year=2007|location=[[Nalçik]]|publisher=Эль-Фа|url=http://apsnyteka.org/1087-opryshko_kavkazskaya_konnaya_diviziya.html|page=harv|isbn=978-5-88195-873-2|access-date=2022-07-05|archive-date=2021-06-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622054400/http://apsnyteka.org/1087-opryshko_kavkazskaya_konnaya_diviziya.html|url-status=unfit}}</ref> === Azərbaycan Cümhuriyyətində === Kərim xan 1918-ci ilin sonlarında [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Naxçıvan]]<nowiki/>a gəlib.<ref>{{cite web|url=https://archive.ph/7Pl0x|archiveurl=7 iyul 2022|archivedate=7 iyul 2022|title=Milli yaddaşımıza əbədi həkk olunmuş sərkərdə|author=Musa Rəhimoğlu|date=23 oktyabr 2018|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az}}</ref> 28 yanvar 1919-cu ildə verilən 364 nömrəli əmrdə olan qeydlərdən məlum olur ki, Kərim xan polkovnik rütbəsindədir və onun komandiri olduğu könüllü döyüşçülərin sayı 1000 nəfərdən çoxdur. Bu əmrdə qeyd edilib ki, onun rəhbərlik etdiyi döyüş dəstəsi podpolkovnik [[Kəlbəli xan Naxçıvanski|Kalbalı xan Naxçıvanski]]nin rəislik etdiyi qərargaha tabedir. Hətta onun döyüşçülərinin iki döyüş topunun olduğu da yazılıb.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=109}} Qeyd olunub ki, Kərim xanın komandirlik etdiyi dəstə ermənilərlə döyüşdə böyük şücaətlər göstərib. Şərur dairəsinin komandiri kimi mərkəzə verdiyi məlumatda deyilir: {{sitat|1918-ci il miladi, 23 dekabr. Şərur nahiyyəsinin baş komandanı Kərim xan tərəfindən verilən telefonun məzmunu: "İrəvanda fransız nümayəndələri oturmuşlar. Müsəlman kəndlərinin adamları bu son zamanda müharibəsiz ermənilərə tərksilah olaraq təslim olmuşlar. Bunlara ermənilər olmazın cəza və cəfa verməkdədirlər. Müsəlmanların cavan, iş bilən və möhtərəmlərindən tutub edam edirlər.<ref>{{cite web|url=https://www.kaspiy.az/doblestnyi-zashhitnik-naxcyvana|archiveurl=https://archive.today/20220714061354/https://www.kaspiy.az/doblestnyi-zashhitnik-naxcyvana|archivedate=July 14, 2022|title=Доблестный защитник Нахчывана|author=Musa Quliyev|date=September 17,2-16|publisher=[[Kaspi (qəzet)|Kaspi]]|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref><ref name=":3" />}} Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 28 fevral 1919-cu il sərəncamı ilə [[Cənub-qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] yaradılıb və Kərim xan İrəvanski general-qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib. Lakin hökumətin 26 mart tarixli qərarında onun təyinatı ilə bağlı qərar ləğv edilmişdir.<ref name=":1" /> Daha sonra isə qardaşı ilə birlikdə [[Kabarda]]<nowiki/>ya getmişdir. <ref>{{cite web|url=https://525.az/news/66711-naxcivan-ve-irevan-xanliqlari-tarixinin-yeni-aydinlanan-sehifeleri|archiveurl=https://archive.today/20220707121319/https://525.az/news/66711-naxcivan-ve-irevan-xanliqlari-tarixinin-yeni-aydinlanan-sehifeleri|archivedate=2022-07-07|title=Naxçıvan və İrəvan xanlıqları tarixinin yeni aydınlanan səhifələri|author=Musa Rəhimoğlu|date=28 oktyabr 2016|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az|url-status=live}}</ref> === Ağ hərəkatda === 1919-cu ilin yay və payızında Cənubi Rusiya Silahlı Qüvvələrinin, Kabardin Atlı Diviziyasının, II Kabardin Atlı Alayında rotmistr hərbi rütbəsində xidmət edib. Bir müddət müvəqqəti olaraq alaya rəhbərlik edib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=110}} 1919-cu ilin avqust ayının sonlarında Nalçikə vurduğu teleqramda 12 avqust tarixində bolşeviklərin III Qırmızı Atlı Alayını dağıtmaqları və sağ qalanlarının qaçmaqları haqda, eləcə də 2 pulemyot və bir çox odlu silah və güllələrin ələ keçirilməsi haqda məlumat verib. 1919-cu ilin avqustun 30-da Veliko Knyajeski stansiyasından vurduğu teleqramda isə, avqustun 24-də [[Volqoqrad|Tsaritsın]] ətrafında piyada bolşeviklərə hücum edib 600 əsir, 5 pulemyot ələ keçirmələri və çox sayda bolşeviki məhv etmələri barədə məlumat verib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=110}} == Ailəsi == [[Fayl:Abbasqulu Xan İrəvanski öz ailəsi ilə.jpg|250px|thumb|right|Abbasqulu Xan İrəvanski (mərkəzdə) öz ailəsi ilə birlikdə. Arxa cərgədə soldan ikinci Kərim xan İrəvanskidir.]] Atası Abbasqulu xan [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanları]]nın nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varislərindəndir. Abbasqulu xanın atası Möhübəli xan Sərdarın nəvəsidir. 1886–1899-cu illərdə İrəvan şəhər dumasının qlasnısı{{sfn|Zeynalov|2011|p=69}}, 1904–1906-cı illərdə İrəvandakı rus-tatar məktəblərindən birinin fəxri himayəçisi olub.<ref name=":0">{{cite web|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/525_iyun2009/82654.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110114230319/http://www.anl.az/down/meqale/525/525_iyun2009/82654.htm|archivedate=January 14, 2011|title=Abbasqulu Xan İrəvanski və nəsil şəcərəsi|author=Musa Quliyev|date=June 17, 2009|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=July 13, 2022|language=az}}</ref> Anası Tərlan xanım isə naxçıvanlı general [[İsmayıl xan Naxçıvanski]]nin-Kəngərlinin qızıdır.<ref name=":0" />{{sfn|Zeynalov|2011|p=70}} Qardaşı [[Ağa xan İrəvanski]] 1904-cü ildə İrəvan Şəhər Dumasına{{sfn|Zeynalov|2011|p=69}}, 1906-cı ildə isə [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|Rusiya İmperiyasının I Dövlət Duması]]<nowiki/>na üzv seçilib. 1919-cu ildə İrəvan Müsəlman Milli Şurasının sədri olub.<ref>{{cite book|author= |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920: qanunvericilik aktları|year=1998|location=[[Bakı]]|publisher=[[Azərnəşr]]|url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf|page=452}}</ref> Kərim xan İrəvanski ilk dəfə Hüseyn xan Naxçıvanskinin həyat yoldaşının əmisi qızı, lüteran inancına sahib İnna Herbel ilə ailə həyatı qurub.<ref name=":3" /> Lakin bu nikahdan övladı dünyaya gəlməyib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=111}} 1918-ci il yanvarın 11-də isə ikinci dəfə [[Nalçik]] dairəsindən milliyyətcə [[Balkarlar|balkar]] olan əsilzadə ailəsinin nümayəndəsi Şamside Kumukovna Aydabulova ilə ailə qurub. <ref name=":1" /> {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} == Mükafatları == [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]<nowiki/>ndə döyüşlərdə fərqləndiyinə görə təltif edildiyi ordenlər. * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1915-ci yanvarın 9-da il üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]] ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:RUS Order św. Stanisława (baretka).svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1915-ci il avqustun 26-da üçüncü dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni|Müqəddəs Stanislav]] ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1916-cı il aprelin 2-də üçüncü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]] ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:RUS Imperial Order of Saint Vladimir ribbon.svg|class=ve-pasteProtect|50x30px]] — 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə ikinci dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]] ordeni (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilib. {{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=84}} * [[Fayl:Ro3osr.gif|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il iyulun 27-də [[Rumıniya|Rumın]] kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib. <ref name=":2">ЦГА РСО-А. ФО. 58. Оп. 1. Д. 111. / Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Mərkəzi Dövlət Arxivi Fond 58, İnv. 1, İş 111 </ref>{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} * [[Fayl:Order of Glory Ribbon Bar.png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il oktyabrın 8-də ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə ali hərbi mükafat — Georgi silahı ilə təltif edilib.<ref>{{cite book|author=Eldar İsmayılov|title=Азербайджанские иррегулярные части в составе русской императорской армии. Татарский конный полк|year=|location=|publisher=|url=http://svrt.ru/lib/savel-2013/ismailov.pdf|page=7|access-date=2022-07-14|archive-date=2014-08-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20140807074524/http://svrt.ru/lib/savel-2013/ismailov.pdf|url-status=unfit}}</ref> == Ölümü == 1919-cu il oktyabr ayının 9-da [[Volqaboyu]]nda [[Volqoqrad|Tsaritsın]] cəbhəsində gedən döyüşlərdən birində həlak olub. Cəbhə komandanlığının təşkilatçılığı ilə Kərim xanın nəşi [[Nalçik]] şəhərinə gətirilərək oradakı Volnıy Aul qəbiristanlığında dəfn olunub.<ref name=":1">İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013</ref><ref>{{cite web|url=https://1news.az/news/20200530093917281-K-135-letiyu-Kerim-khana-Irevanskogo-Para-duelnykh-pistoletov|archiveurl=https://archive.today/20220705073256/https://1news.az/news/20200530093917281-K-135-letiyu-Kerim-khana-Irevanskogo-Para-duelnykh-pistoletov|archivedate=5 July 2022|title=К 135-летию Керим хана Иреванского: Пара дуэльных пистолетов|author=Səbuhi Əhmədov|date=31 may 2020|publisher=1news.az|accessdate=5 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> == Həmçinin bax == * [[İrəvanskilər]] * [[Naxçıvanskilər]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |author=Fərhad Nağdəliyev |title=Ханы Нахичеванские в Российской Империи / Naxçıvan xanları Rusiya İmperiyasında |year=2006 |location=[[Moskva]] |publisher=Новый Аргумент |url=http://elibrary.bsu.edu.az/files/books_rax/N_6.pdf |pages=432 |ref=Nağdəliyev |isbn=5-903224-01-6 }} * {{cite book |author=[[Əsgər Zeynalov]] |title=Эриванская интеллигенция / İrəvan ziyalıları |year=2011 |location=[[Bakı]] |publisher=[[Mütərcim Tərcümə və Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi]] |url=https://www.ebooks.az/view/5wDXLNIU.pdf |pages=400 |ref=Zeynalov |isbn=978 9952 28 066 1 |access-date=2022-07-05 |archive-date=2017-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170920085726/https://www.ebooks.az/view/5wDXLNIU.pdf |url-status=unfit }} * {{cite book |author= |title=Известия Азербайджанского историко-родословного общества / Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri |year=2010 |location=[[Bakı]] |publisher=Adiloğlu |url=https://archive.org/details/atshcx_202106/07.%20Az%C9%99rbaycan%20Tarixi%20%C5%9E%C9%99c%C9%99r%C9%99%20C%C9%99miyy%C9%99tinin%20X%C9%99b%C9%99rl%C9%99ri/page/n3/mode/2up |pages=224 |ref=Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri |isbn=978-99152-25-115-7 }} *{{cite book|author=Elmi redaktor:Fərhad Cabbarov|title=Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə. Elmi̇ məqalələr toplusu|year=2014|location=[[Bakı]]|publisher=Ziya|url=http://azhistorymuseum.gov.az/uploads/books/files/2021/03/azhistorymuseum.gov.az_776_Azrbaycan_Birinci_Dunya_muharibsi_dovr.pdf|ref=Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə}} [[Kateqoriya:İrəvanskilər]] [[Kateqoriya:Georgi silahı kavalerləri]] j33k85k7h00cvmd8q4u0xppd86wr00q 6601192 6601165 2022-08-29T11:55:38Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |mükafatları = + |titul = [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorunun]] hərbi işlər üzrə müavini |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 28 fevral 1919 |dövr son = 16 mart 1919 |sələfi = ''Vəzifə təsis olundu'' |xələfi = }} '''Kərim xan İrəvanski''', '''Kərim xan İrəvanlı''' və ya '''Kərim Abbasqulu xan İrəvanski''' ({{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası|Rusiya imperiyas]]nın və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Cümhuriyyəti]]nin hərbi xadimi, polkovnik. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]ndə iştirak edib. 1915-ci ildə üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] və üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Stanislav" ordeni|Müqəddəs Stanislav]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1916-cı ildə üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1917-ci ildə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə), ikinci dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna]] (qılınclarla birlikdə) ordeni, Rumın kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni və Georgi silahı ilə təltif edilib.{{Bax|#Mükafatları|2}} Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə [[Naxçıvan General-Qubernatorluğu|Naxçıvan]]a gəlib. Yerli əhalini erməni dəstələrinin hücumlarından qorumaq üçün könüllü döyüşçülərə rəhbərlik edib. 1919-cu ildə yaradılmış [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]]nda, qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib.{{Bax|#Azərbaycan Cümhuriyyətində|3}} [[Ağ ordu|Ağ hərəkat]]da Kabardin Atlı Alayının tərkibində [[bolşeviklər]]ə qarşı döyüşüb.{{Bax|#Ağ hərəkatda|3}} == Həyatı və təhsili == Kərim xan 1885-ci ilin noyabr ayının 15-də [[İrəvan]] şəhərində anadan olub.<ref name=":3">{{cite web|url=https://525.az/?name=xeber&news_id=61951#gsc.tab=0|archiveurl=https://archive.today/20220707114034/https://525.az/?name=xeber&news_id=61951%23gsc.tab=0#gsc.tab=0|archivedate=2022-07-07|title=Polkovnik Kərim xan İrəvanski - igid süvari, cəsur ordu komandiri|author=Musa Rəhimoğlu|date=12 avqust 2016|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az|url-status=live}}</ref> Atası Abbasqulu xan [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanlarının]] nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varisidir. Abbasqulu xan 1886–1899-cu illərdə [[İrəvan]] şəhər dumasının qlasnısı olub. Kərim xan İrəvanski [[Sankt-Peterburq]]da yerləşən [[:ru:Николаевский кадетский корпус|Nikolayevski Kadet Korpusunda]] təhsil almağa gedir. 1907-ci ildə məktəbi bitirib.<ref name=":3" /><ref>{{cite web|url=http://ria1914.info/index.php/%D0%A5%D0%B0%D0%BD-%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BC-%D0%90%D0%B1%D0%B1%D0%B0%D1%81-%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200116214009/http://ria1914.info/index.php/%D0%A5%D0%B0%D0%BD-%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BC-%D0%90%D0%B1%D0%B1%D0%B0%D1%81-%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8|archivedate=16 yanvar 2020|title=Хан-Эриванский Керим-Аббас-Кули|publisher=ria1914.info|accessdate=7 iyul 2022|language=ru }}</ref> == Hərbi xidməti == === Xidmətinin ilk illəri === 1907-ci ildə [[:ru:Николаевское кавалерийское училище|Nikolaev süvari məktəbindəki]] təhsilini bitirdikdən sonra kornet hərbi rütbəsi alaraq [[Tbilisi|Tiflis]]də yerləşən [[:ru:Нижегородский 17-й драгунский полк|17-ci Nijeqorod draqun alayında]] xidmət etməyə başlayıb.<ref>{{cite book |author=Владислав Кислов |title=Гатчина и гатчинцы в Великой Войне (1914 - 1918) |year= |location= |publisher= |url=http://kraeved-gatchina.de/data/documents/GATChINA-I-GATChINCY-V-VELIKOY-VOYNE-54.pdf |page=1 |access-date=2022-07-07 |archive-date=2020-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200109183617/http://kraeved-gatchina.de/data/documents/GATChINA-I-GATChINCY-V-VELIKOY-VOYNE-54.pdf |url-status=unfit }}</ref>{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=106}} 1908-ci ildə [[:ru:Кирасирский Её Величества лейб-гвардии полк|Mariya Fyodorovnanın adına olan kirasir alayına]] ezamiyyətə göndərilir. 1909-cu ilin may ayından etibarən isə alaya rəsmi şəkildə təyinat alır.<ref>{{cite book|author= |title=Адрес-Календарь. Общая роспись начальствующих и прочих должностных лиц. По всем управлениям в Российской Империи на 1909 год. Часть I и II. 1909, с. 970|year=1909|location=[[Sankt-Peterburq]]|publisher= |url= |page=970}}</ref> 1912-ci ilin avqust ayına qədər bu alayda xidmət edib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=106}} ==== Duel ==== 1912-ci ilin aprel ayının 12-də [[Qatçina]] şəhərində Kirasir alayının poruçiki iki zabitin Kərim xan İrəvanski və Kirasir alayının komandanı general-mayor [[:ru:Жирар-де-Сукантон, Лев Фёдорович|Lev Fyodoroviç Jirar de Sukantonun]] oğlu<ref name=":5" /> donanma leytenantı Lev Lvoviç Jirar de Sukantonun duelə çıxacaqları ilə bağlı xəbər yayılır. Şəxsi mövzuda toqquşan bu iki zabit duelə çıxmaq istəkləri ilə bağlı, Kirasir alayının zabitlərinin Cəmiyyətinə və Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinə müraciət etdilər. Hər iki qurum baş vermiş mübahisənin yalnız duellə həll olunacağı haqda qərar qəbul etdilər.<ref name=":4">{{cite web|url=https://bogatov.info/Genbase6?p=lev;n=jirar+de+soukanton|archiveurl=https://archive.today/20220707125702/https://bogatov.info/Genbase6?p=lev;n=jirar+de+soukanton|archivedate=2022-07-07|title=Leo Roman Paul Girard de Soucanton|publisher=bogatov.info|accessdate=7 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> Tərəflər 25 aprel səhər saatlarında Prioratsk parkına toplaşırlar. Burada duelin iştirakçıları, onların sekundatları (İrəvanski tərəfdən Kirasir alayından iki zabit, Sukanton tərəfdən iki donanma zabiti), Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinin təmsilçiləri, Kirasir alayının həkimləri, A. İvanov, V. Pikkel iştirak edirdilər.<ref name=":4" /> Dueldə ilk atəş açan Kərim xan Sukantonu sağ döş qəfəsindən yaralayır. Bundan sonra ona həkimlər və sekundatlar yaxınlaşıb ilkin tibbi yardım göstərirlər. Daha sonra isə Kirasir alayının tibb məntəqəsində sarğı işləri görüldükdən sonra onu Varşava vağzalına apararaq buradan da [[Sankt-Peterburq|Peterburq]]a göndərirlər. Yarası olduqca ağır olsa da onu sağalda bilirlər. Bundan sonra Lev Lvoviç Jirar de Sukanton uzun müddət orduda xidmət edir<ref name=":4" />. Təqaüdə çıxdıqdan sonra isə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]in Xarbin şəhərində yaşayıb və 1934-cü ildə burada dünyasını dəyişib.<ref name=":5">{{cite web|url=http://www.kmay.ru/sample_pers.phtml?n=12685|archiveurl=https://archive.today/20220707133605/http://www.kmay.ru/sample_pers.phtml?n=12685|archivedate=7 July 2022|title=Baron Johann Theodolph Leo Girard de Soucanton|author=N.Blaqovo, M.Vəliyev|date=3 may 2017|publisher=kmay.ru|accessdate=7 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> === Birinci Dünya Müharibəsində === [[Fayl:Le grand-duc Michael Alexandrovitch dans les Carpathes (1915).jpg|250px|thumb|left|[[Mixail Romanov]] Kabardin Atlı Alayı ilə birlikdə. Ehtimal olunur ki onun solunda Kərim xan İrəvanskidir.]] [[Birinci Dünya müharibəsi]] başlayanda Kərim xan İrəvanski poruçik hərbi rütbəsində idi. 1914-cü ilin avqust ayında [[Vəhşi diviziya|Qafqaz yerli süvari diviziyası]]nın [[:ru:Кабардинский конный полк|Kabardin Atlı Alayına]] göndərilir. {{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=62}} 29 avqustda xidmət yerinə çatan o, alayın komandiri polkovnik [[İllarion Vorontsov-Daşkov]] tərəfindən alayın müvəqqəti adyutantı təyin edilir. 1914-cü il sentyabr 3-ü verilmiş 6 nömrəli əmrlə poruçik Xan İrəvanski alayın adyutantı təyin edilir.<ref>{{cite web|url=https://www.permgaspi.ru/deyatelnost/november-readings/noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-v-permskom-partarhive-v-2017-godu/materialy-nauchnoj-konferentsiii-noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-2017-g/velikij-knyaz-mihail-aleksandrovich-i-formirovanie-dikoj-divizii.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220102095456/https://www.permgaspi.ru/deyatelnost/november-readings/noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-v-permskom-partarhive-v-2017-godu/materialy-nauchnoj-konferentsiii-noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-2017-g/velikij-knyaz-mihail-aleksandrovich-i-formirovanie-dikoj-divizii.html|archivedate=January 2, 2022|title=Великий князь Михаил Александрович и формирование Дикой дивизии|author=Dmitri Sofin|publisher=permgaspi.ru|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url = http://www.kbigi.ru/fmedia/izdat/ebibl/Oprishko.pdf|title = Кабардинцы и Балкарцы в составе Кабардинского конного полка в первой мировой войне 1914-1918|author = Oleq Oprışko|work = Сборник документов и материалов|date = 2014|publisher = Издательский отдел КБИГИ, 2014. – 222 с.|access-date = 2022-07-14|archive-date = 2016-03-04|archive-url = https://web.archive.org/web/20160304211426/http://www.kbigi.ru/fmedia/izdat/ebibl/Oprishko.pdf|language=ru}}</ref> Kərim xan İrəvanskinin o dövrdə [[Vəhşi diviziya|Vəhşi Diviziya]]nın komandanı olan [[II Nikolay]]ın kiçik qardaşı [[Mixail Romanov]]la yaxın dostluq əlaqələri olub.<ref>{{cite web|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2017/may/542690.htm|archiveurl=https://archive.today/20220714060644/http://anl.az/down/meqale/azerizv/2017/may/542690.htm|archivedate=July 14, 2022|title=По отношению к Нахчывану было допущено очень много несправедливостей|author=Fərhad Nağdəliyev|date=May 13, 2017|publisher=Азербайджанские известия|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> 1915-ci yanvarın 9-da il Vetlino kəndinin ətrafında gecə baş vermiş döyüşə görə ştabs-rotmistr Xan İrəvanski üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni ilə təltif edilir. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} 1915-ci il fevralın 17-də Karpat dağlarının ətəyində yerləşən Maydan kəndi (indiki Ukrayna ərazisində yerləşir) ətrafında baş vermiş gecə döyüşündə fərqləndiyinə görə [[:ru:Золотое оружие «За храбрость»|Georgi silahı]] ilə təltif olunmaq üçün rəhbərliyə təqdim olunur. Təqdimatda yazılıb: {{sitat|Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski alay adyutantı vəzifəsini yerinə yetirərək, 1915-ci il fevralın 17-də Meydan kəndi yaxınlığında baş tutan gecə döyüşündə, xüsusi əhəmiyyətli tapşırığa göndərilib. Ona, mənim komandanlığımda olan Kabardin Atlı Alayı və general Staxoviçin dəstəsinin sağ cinahı ilə əlaqəni bərpa etmək tapşırılmışdı. Atıcı dəstə zənciri qalın meşədə irəlilədikcə qonşu dəstələrlə əlaqəni itirmişdi, bu isə bütün dəstəni təhlükəli vəziyyətə salırdı. Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski düşmənin öldürücü atəşi altında, öz həyatını təhlükəyə ataraq ona tapşırılmış işi uğurla yerinə yetirdi. Heç nəyə baxmayaraq o, düşmən mövqelərinə kəşfiyyata gedərək, avstriyalıların səngərlərinə 50 addımlıq məsafəyə qədər yaxınlaşmış, onların yerləşdikləri mövqelər və digər məlumatları çatdırmış və bütün dəstəyə əhəmiyyətli kömək etmişdir.}} Lakin Kabardin Atlı Alayının komandirinin təqdimatı, Georgiyevski Duma tərəfindən rədd edilir. 1915-ci il avqustun 26-da Cənub-Qərb cəbhəsinin IX ordusunun komandanı, general Leçitskinin əmri ilə "1914-cü il dekabrın 1-dən, 1915-ci il iyulun 1-ə qədər olan tarixdə düşmənlə döyüşdə fərqləndiyinə görə" Kərim xan İrəvanski üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Stanislav" ordeni|Müqəddəs Stanislav ordeni]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə düşmənə qarşı döyüşdə fərqləndiyinə görə Kabardin Atlı Alayının 4-cü yüzlüyünün komandiri ştabs-rotmistr Kərim xan İrəvanski ikinci dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilir.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} 27 iyul 1917-ci ildə Kərim xana rotmistr hərbi rütbəsi verilir. 1917-ci il iyulun 27-də [[Rumıniya]] kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib.<ref name=":2" /> Həmin ilin 29 sentyabrında Kərim xan İrəvanskini yenidən Kabardin Atlı Alayına hərbi xidmətə göndərirlər.{{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=122}} 1917-ci il avqust ayında Vəhşi Diviziyanın [[Sankt-Peterburq|Petroqrada]] olan yürüşündə iştirak edib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} Ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə 1917-ci il oktyabrın 8-də rotmistr Kərim xan İrəvanski hərbi mükafat — Georgi silahı ilə təltif olunub.<ref>{{Citation|author=Eldar İsmayılov|title=Азербайджанцы, награжденные Георгиевским оружием в 1914-1917 гг.|journal=IRS|volume=4|pages=50-51|date=2014|url=https://irs-az.com/new/pdf/201411/1415095410516001030.pdf|access-date=2022-07-14|archive-date=2021-08-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20210831061104/https://irs-az.com/new/pdf/201411/1415095410516001030.pdf|url-status=unfit}}</ref> Kabardin Atlı Alayı ilə 1917-ci ilin oktyabr ayında [[Şimali Qafqaz]]a gəlib. Həmin ilin noyabrında Kərim xan Kiçik Kabardanın Axlovo (indiki ''[[:ru:Нижний Курп|Nijnıy Kurp]]'') kəndində yerli əhalini quldur hücumlarından qoruyub.<ref>{{cite book|author=Oleq Oprışko|title=Кавказская конная дивизия, 1914-1917 Возвращение из забвения...|year=2007|location=[[Nalçik]]|publisher=Эль-Фа|url=http://apsnyteka.org/1087-opryshko_kavkazskaya_konnaya_diviziya.html|page=harv|isbn=978-5-88195-873-2|access-date=2022-07-05|archive-date=2021-06-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622054400/http://apsnyteka.org/1087-opryshko_kavkazskaya_konnaya_diviziya.html|url-status=unfit}}</ref> === Azərbaycan Cümhuriyyətində === Kərim xan 1918-ci ilin sonlarında [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Naxçıvan]]a gəlib.<ref>{{cite web|url=https://archive.ph/7Pl0x|archiveurl=7 iyul 2022|archivedate=7 iyul 2022|title=Milli yaddaşımıza əbədi həkk olunmuş sərkərdə|author=Musa Rəhimoğlu|date=23 oktyabr 2018|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az}}</ref> 28 yanvar 1919-cu ildə verilən 364 nömrəli əmrdə olan qeydlərdən məlum olur ki, Kərim xan polkovnik rütbəsindədir və onun komandiri olduğu könüllü döyüşçülərin sayı 1000 nəfərdən çoxdur. Bu əmrdə qeyd edilib ki, onun rəhbərlik etdiyi döyüş dəstəsi podpolkovnik [[Kəlbəli xan Naxçıvanski|Kalbalı xan Naxçıvanski]]nin rəislik etdiyi qərargaha tabedir. Hətta onun döyüşçülərinin iki döyüş topunun olduğu da yazılıb.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=109}} Qeyd olunub ki, Kərim xanın komandirlik etdiyi dəstə ermənilərlə döyüşdə böyük şücaətlər göstərib. Şərur dairəsinin komandiri kimi mərkəzə verdiyi məlumatda deyilir: {{sitat|1918-ci il miladi, 23 dekabr. Şərur nahiyyəsinin baş komandanı Kərim xan tərəfindən verilən telefonun məzmunu: "İrəvanda fransız nümayəndələri oturmuşlar. Müsəlman kəndlərinin adamları bu son zamanda müharibəsiz ermənilərə tərksilah olaraq təslim olmuşlar. Bunlara ermənilər olmazın cəza və cəfa verməkdədirlər. Müsəlmanların cavan, iş bilən və möhtərəmlərindən tutub edam edirlər.<ref>{{cite web|url=https://www.kaspiy.az/doblestnyi-zashhitnik-naxcyvana|archiveurl=https://archive.today/20220714061354/https://www.kaspiy.az/doblestnyi-zashhitnik-naxcyvana|archivedate=July 14, 2022|title=Доблестный защитник Нахчывана|author=Musa Quliyev|date=September 17,2-16|publisher=[[Kaspi (qəzet)|Kaspi]]|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref><ref name=":3" />}} Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 28 fevral 1919-cu il sərəncamı ilə [[Cənub-qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] yaradılıb və Kərim xan İrəvanski general-qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=454}} Lakin hökumətin 26 mart tarixli qərarında onun təyinatı ilə bağlı qərar ləğv edilmişdir.<ref name=":1" /> Daha sonra isə qardaşı ilə birlikdə [[Kabarda]]ya getmişdir.<ref>{{cite web|url=https://525.az/news/66711-naxcivan-ve-irevan-xanliqlari-tarixinin-yeni-aydinlanan-sehifeleri|archiveurl=https://archive.today/20220707121319/https://525.az/news/66711-naxcivan-ve-irevan-xanliqlari-tarixinin-yeni-aydinlanan-sehifeleri|archivedate=2022-07-07|title=Naxçıvan və İrəvan xanlıqları tarixinin yeni aydınlanan səhifələri|author=Musa Rəhimoğlu|date=28 oktyabr 2016|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az|url-status=live}}</ref> === Ağ hərəkatda === 1919-cu ilin yay və payızında Cənubi Rusiya Silahlı Qüvvələrinin, Kabardin Atlı Diviziyasının, II Kabardin Atlı Alayında rotmistr hərbi rütbəsində xidmət edib. Bir müddət müvəqqəti olaraq alaya rəhbərlik edib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=110}} 1919-cu ilin avqust ayının sonlarında Nalçikə vurduğu teleqramda 12 avqust tarixində bolşeviklərin III Qırmızı Atlı Alayını dağıtmaqları və sağ qalanlarının qaçmaqları haqda, eləcə də 2 pulemyot və bir çox odlu silah və güllələrin ələ keçirilməsi haqda məlumat verib. 1919-cu ilin avqustun 30-da Veliko Knyajeski stansiyasından vurduğu teleqramda isə, avqustun 24-də [[Volqoqrad|Tsaritsın]] ətrafında piyada bolşeviklərə hücum edib 600 əsir, 5 pulemyot ələ keçirmələri və çox sayda bolşeviki məhv etmələri barədə məlumat verib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=110}} == Ailəsi == [[Fayl:Abbasqulu Xan İrəvanski öz ailəsi ilə.jpg|250px|thumb|right|Abbasqulu Xan İrəvanski (mərkəzdə) öz ailəsi ilə birlikdə. Arxa cərgədə soldan ikinci Kərim xan İrəvanskidir.]] Atası Abbasqulu xan [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanları]]nın nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varislərindəndir. Abbasqulu xanın atası Möhübəli xan Sərdarın nəvəsidir. 1886–1899-cu illərdə İrəvan şəhər dumasının qlasnısı{{sfn|Zeynalov|2011|p=69}}, 1904–1906-cı illərdə İrəvandakı rus-tatar məktəblərindən birinin fəxri himayəçisi olub.<ref name=":0">{{cite web|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/525_iyun2009/82654.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110114230319/http://www.anl.az/down/meqale/525/525_iyun2009/82654.htm|archivedate=January 14, 2011|title=Abbasqulu Xan İrəvanski və nəsil şəcərəsi|author=Musa Quliyev|date=June 17, 2009|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=July 13, 2022|language=az}}</ref> Anası Tərlan xanım isə naxçıvanlı general [[İsmayıl xan Naxçıvanski]]nin-Kəngərlinin qızıdır.<ref name=":0" />{{sfn|Zeynalov|2011|p=70}} Qardaşı [[Ağa xan İrəvanski]] 1904-cü ildə İrəvan Şəhər Dumasına{{sfn|Zeynalov|2011|p=69}}, 1906-cı ildə isə [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|Rusiya İmperiyasının I Dövlət Duması]]na üzv seçilib. 1919-cu ildə İrəvan Müsəlman Milli Şurasının sədri olub.<ref>{{cite book|author= |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920: qanunvericilik aktları|year=1998|location=[[Bakı]]|publisher=[[Azərnəşr]]|url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf|page=452}}</ref> Kərim xan İrəvanski ilk dəfə Hüseyn xan Naxçıvanskinin həyat yoldaşının əmisi qızı, lüteran inancına sahib İnna Herbel ilə ailə həyatı qurub.<ref name=":3" /> Lakin bu nikahdan övladı dünyaya gəlməyib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=111}} 1918-ci il yanvarın 11-də isə ikinci dəfə [[Nalçik]] dairəsindən milliyyətcə [[Balkarlar|balkar]] olan əsilzadə ailəsinin nümayəndəsi Şamside Kumukovna Aydabulova ilə ailə qurub.<ref name=":1" /> {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} == Mükafatları == [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]ndə döyüşlərdə fərqləndiyinə görə təltif edildiyi ordenlər. * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1915-ci yanvarın 9-da il üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]] ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:RUS Order św. Stanisława (baretka).svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1915-ci il avqustun 26-da üçüncü dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1916-cı il aprelin 2-də üçüncü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:RUS Imperial Order of Saint Vladimir ribbon.svg|class=ve-pasteProtect|50x30px]] — 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə ikinci dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]] (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilib. {{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=84}} * [[Fayl:Ro3osr.gif|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il iyulun 27-də [[Rumıniya|Rumın]] kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib.<ref name=":2">ЦГА РСО-А. ФО. 58. Оп. 1. Д. 111. / Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Mərkəzi Dövlət Arxivi Fond 58, İnv. 1, İş 111 </ref>{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} * [[Fayl:Order of Glory Ribbon Bar.png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il oktyabrın 8-də ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə ali hərbi mükafat — Georgi silahı ilə təltif edilib.<ref>{{cite book|author=Eldar İsmayılov|title=Азербайджанские иррегулярные части в составе русской императорской армии. Татарский конный полк|year=|location=|publisher=|url=http://svrt.ru/lib/savel-2013/ismailov.pdf|page=7|access-date=2022-07-14|archive-date=2014-08-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20140807074524/http://svrt.ru/lib/savel-2013/ismailov.pdf|url-status=unfit}}</ref> == Ölümü == 1919-cu il oktyabr ayının 9-da [[Volqaboyu]]nda [[Volqoqrad|Tsaritsın]] cəbhəsində gedən döyüşlərdən birində həlak olub. Cəbhə komandanlığının təşkilatçılığı ilə Kərim xanın nəşi [[Nalçik]] şəhərinə gətirilərək oradakı Volnıy Aul qəbiristanlığında dəfn olunub.<ref name=":1">İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013</ref><ref>{{cite web|url=https://1news.az/news/20200530093917281-K-135-letiyu-Kerim-khana-Irevanskogo-Para-duelnykh-pistoletov|archiveurl=https://archive.today/20220705073256/https://1news.az/news/20200530093917281-K-135-letiyu-Kerim-khana-Irevanskogo-Para-duelnykh-pistoletov|archivedate=5 July 2022|title=К 135-летию Керим хана Иреванского: Пара дуэльных пистолетов|author=Səbuhi Əhmədov|date=31 may 2020|publisher=1news.az|accessdate=5 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} * {{cite book |author=Fərhad Nağdəliyev |title=Ханы Нахичеванские в Российской Империи / Naxçıvan xanları Rusiya İmperiyasında |year=2006 |location=[[Moskva]] |publisher=Новый Аргумент |url=http://elibrary.bsu.edu.az/files/books_rax/N_6.pdf |pages=432 |ref=Nağdəliyev |isbn=5-903224-01-6 }} * {{cite book |author=[[Əsgər Zeynalov]] |title=Эриванская интеллигенция / İrəvan ziyalıları |year=2011 |location=[[Bakı]] |publisher=[[Mütərcim Tərcümə və Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi]] |url=https://www.ebooks.az/view/5wDXLNIU.pdf |pages=400 |ref=Zeynalov |isbn=978 9952 28 066 1 |access-date=2022-07-05 |archive-date=2017-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170920085726/https://www.ebooks.az/view/5wDXLNIU.pdf |url-status=unfit }} * {{cite book |author= |title=Известия Азербайджанского историко-родословного общества / Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri |year=2010 |location=[[Bakı]] |publisher=Adiloğlu |url=https://archive.org/details/atshcx_202106/07.%20Az%C9%99rbaycan%20Tarixi%20%C5%9E%C9%99c%C9%99r%C9%99%20C%C9%99miyy%C9%99tinin%20X%C9%99b%C9%99rl%C9%99ri/page/n3/mode/2up |pages=224 |ref=Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri |isbn=978-99152-25-115-7 }} * {{cite book|author=Elmi redaktor:Fərhad Cabbarov|title=Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə. Elmi̇ məqalələr toplusu|year=2014|location=[[Bakı]]|publisher=Ziya|url=http://azhistorymuseum.gov.az/uploads/books/files/2021/03/azhistorymuseum.gov.az_776_Azrbaycan_Birinci_Dunya_muharibsi_dovr.pdf|ref=Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İrəvanskilər]] l23jqej3if9be5fp76d24fy8tzwtvwa 6601196 6601192 2022-08-29T11:56:40Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |mükafatları = + |titul = [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorunun]] hərbi işlər üzrə müavini |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 28 fevral 1919 |dövr son = 16 mart 1919 |sələfi = ''Vəzifə təsis olundu'' |xələfi = |başlıq1 = General-qubernator |mətn1 = [[Bəhram xan Naxçıvanski]] }} '''Kərim xan İrəvanski''', '''Kərim xan İrəvanlı''' və ya '''Kərim Abbasqulu xan İrəvanski''' ({{DVTY}}) — [[Rusiya imperiyası|Rusiya imperiyas]]nın və [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Cümhuriyyəti]]nin hərbi xadimi, polkovnik. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]ndə iştirak edib. 1915-ci ildə üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] və üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Stanislav" ordeni|Müqəddəs Stanislav]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1916-cı ildə üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1917-ci ildə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə), ikinci dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna]] (qılınclarla birlikdə) ordeni, Rumın kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni və Georgi silahı ilə təltif edilib.{{Bax|#Mükafatları|2}} Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə [[Naxçıvan General-Qubernatorluğu|Naxçıvan]]a gəlib. Yerli əhalini erməni dəstələrinin hücumlarından qorumaq üçün könüllü döyüşçülərə rəhbərlik edib. 1919-cu ildə yaradılmış [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]]nda, qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib.{{Bax|#Azərbaycan Cümhuriyyətində|3}} [[Ağ ordu|Ağ hərəkat]]da Kabardin Atlı Alayının tərkibində [[bolşeviklər]]ə qarşı döyüşüb.{{Bax|#Ağ hərəkatda|3}} == Həyatı və təhsili == Kərim xan 1885-ci ilin noyabr ayının 15-də [[İrəvan]] şəhərində anadan olub.<ref name=":3">{{cite web|url=https://525.az/?name=xeber&news_id=61951#gsc.tab=0|archiveurl=https://archive.today/20220707114034/https://525.az/?name=xeber&news_id=61951%23gsc.tab=0#gsc.tab=0|archivedate=2022-07-07|title=Polkovnik Kərim xan İrəvanski - igid süvari, cəsur ordu komandiri|author=Musa Rəhimoğlu|date=12 avqust 2016|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az|url-status=live}}</ref> Atası Abbasqulu xan [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanlarının]] nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varisidir. Abbasqulu xan 1886–1899-cu illərdə [[İrəvan]] şəhər dumasının qlasnısı olub. Kərim xan İrəvanski [[Sankt-Peterburq]]da yerləşən [[:ru:Николаевский кадетский корпус|Nikolayevski Kadet Korpusunda]] təhsil almağa gedir. 1907-ci ildə məktəbi bitirib.<ref name=":3" /><ref>{{cite web|url=http://ria1914.info/index.php/%D0%A5%D0%B0%D0%BD-%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BC-%D0%90%D0%B1%D0%B1%D0%B0%D1%81-%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200116214009/http://ria1914.info/index.php/%D0%A5%D0%B0%D0%BD-%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BC-%D0%90%D0%B1%D0%B1%D0%B0%D1%81-%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8|archivedate=16 yanvar 2020|title=Хан-Эриванский Керим-Аббас-Кули|publisher=ria1914.info|accessdate=7 iyul 2022|language=ru }}</ref> == Hərbi xidməti == === Xidmətinin ilk illəri === 1907-ci ildə [[:ru:Николаевское кавалерийское училище|Nikolaev süvari məktəbindəki]] təhsilini bitirdikdən sonra kornet hərbi rütbəsi alaraq [[Tbilisi|Tiflis]]də yerləşən [[:ru:Нижегородский 17-й драгунский полк|17-ci Nijeqorod draqun alayında]] xidmət etməyə başlayıb.<ref>{{cite book |author=Владислав Кислов |title=Гатчина и гатчинцы в Великой Войне (1914 - 1918) |year= |location= |publisher= |url=http://kraeved-gatchina.de/data/documents/GATChINA-I-GATChINCY-V-VELIKOY-VOYNE-54.pdf |page=1 |access-date=2022-07-07 |archive-date=2020-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200109183617/http://kraeved-gatchina.de/data/documents/GATChINA-I-GATChINCY-V-VELIKOY-VOYNE-54.pdf |url-status=unfit }}</ref>{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=106}} 1908-ci ildə [[:ru:Кирасирский Её Величества лейб-гвардии полк|Mariya Fyodorovnanın adına olan kirasir alayına]] ezamiyyətə göndərilir. 1909-cu ilin may ayından etibarən isə alaya rəsmi şəkildə təyinat alır.<ref>{{cite book|author= |title=Адрес-Календарь. Общая роспись начальствующих и прочих должностных лиц. По всем управлениям в Российской Империи на 1909 год. Часть I и II. 1909, с. 970|year=1909|location=[[Sankt-Peterburq]]|publisher= |url= |page=970}}</ref> 1912-ci ilin avqust ayına qədər bu alayda xidmət edib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=106}} ==== Duel ==== 1912-ci ilin aprel ayının 12-də [[Qatçina]] şəhərində Kirasir alayının poruçiki iki zabitin Kərim xan İrəvanski və Kirasir alayının komandanı general-mayor [[:ru:Жирар-де-Сукантон, Лев Фёдорович|Lev Fyodoroviç Jirar de Sukantonun]] oğlu<ref name=":5" /> donanma leytenantı Lev Lvoviç Jirar de Sukantonun duelə çıxacaqları ilə bağlı xəbər yayılır. Şəxsi mövzuda toqquşan bu iki zabit duelə çıxmaq istəkləri ilə bağlı, Kirasir alayının zabitlərinin Cəmiyyətinə və Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinə müraciət etdilər. Hər iki qurum baş vermiş mübahisənin yalnız duellə həll olunacağı haqda qərar qəbul etdilər.<ref name=":4">{{cite web|url=https://bogatov.info/Genbase6?p=lev;n=jirar+de+soukanton|archiveurl=https://archive.today/20220707125702/https://bogatov.info/Genbase6?p=lev;n=jirar+de+soukanton|archivedate=2022-07-07|title=Leo Roman Paul Girard de Soucanton|publisher=bogatov.info|accessdate=7 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> Tərəflər 25 aprel səhər saatlarında Prioratsk parkına toplaşırlar. Burada duelin iştirakçıları, onların sekundatları (İrəvanski tərəfdən Kirasir alayından iki zabit, Sukanton tərəfdən iki donanma zabiti), Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinin təmsilçiləri, Kirasir alayının həkimləri, A. İvanov, V. Pikkel iştirak edirdilər.<ref name=":4" /> Dueldə ilk atəş açan Kərim xan Sukantonu sağ döş qəfəsindən yaralayır. Bundan sonra ona həkimlər və sekundatlar yaxınlaşıb ilkin tibbi yardım göstərirlər. Daha sonra isə Kirasir alayının tibb məntəqəsində sarğı işləri görüldükdən sonra onu Varşava vağzalına apararaq buradan da [[Sankt-Peterburq|Peterburq]]a göndərirlər. Yarası olduqca ağır olsa da onu sağalda bilirlər. Bundan sonra Lev Lvoviç Jirar de Sukanton uzun müddət orduda xidmət edir<ref name=":4" />. Təqaüdə çıxdıqdan sonra isə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]in Xarbin şəhərində yaşayıb və 1934-cü ildə burada dünyasını dəyişib.<ref name=":5">{{cite web|url=http://www.kmay.ru/sample_pers.phtml?n=12685|archiveurl=https://archive.today/20220707133605/http://www.kmay.ru/sample_pers.phtml?n=12685|archivedate=7 July 2022|title=Baron Johann Theodolph Leo Girard de Soucanton|author=N.Blaqovo, M.Vəliyev|date=3 may 2017|publisher=kmay.ru|accessdate=7 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> === Birinci Dünya Müharibəsində === [[Fayl:Le grand-duc Michael Alexandrovitch dans les Carpathes (1915).jpg|250px|thumb|left|[[Mixail Romanov]] Kabardin Atlı Alayı ilə birlikdə. Ehtimal olunur ki onun solunda Kərim xan İrəvanskidir.]] [[Birinci Dünya müharibəsi]] başlayanda Kərim xan İrəvanski poruçik hərbi rütbəsində idi. 1914-cü ilin avqust ayında [[Vəhşi diviziya|Qafqaz yerli süvari diviziyası]]nın [[:ru:Кабардинский конный полк|Kabardin Atlı Alayına]] göndərilir. {{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=62}} 29 avqustda xidmət yerinə çatan o, alayın komandiri polkovnik [[İllarion Vorontsov-Daşkov]] tərəfindən alayın müvəqqəti adyutantı təyin edilir. 1914-cü il sentyabr 3-ü verilmiş 6 nömrəli əmrlə poruçik Xan İrəvanski alayın adyutantı təyin edilir.<ref>{{cite web|url=https://www.permgaspi.ru/deyatelnost/november-readings/noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-v-permskom-partarhive-v-2017-godu/materialy-nauchnoj-konferentsiii-noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-2017-g/velikij-knyaz-mihail-aleksandrovich-i-formirovanie-dikoj-divizii.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220102095456/https://www.permgaspi.ru/deyatelnost/november-readings/noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-v-permskom-partarhive-v-2017-godu/materialy-nauchnoj-konferentsiii-noyabrskie-istoriko-arhivnye-chteniya-2017-g/velikij-knyaz-mihail-aleksandrovich-i-formirovanie-dikoj-divizii.html|archivedate=January 2, 2022|title=Великий князь Михаил Александрович и формирование Дикой дивизии|author=Dmitri Sofin|publisher=permgaspi.ru|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url = http://www.kbigi.ru/fmedia/izdat/ebibl/Oprishko.pdf|title = Кабардинцы и Балкарцы в составе Кабардинского конного полка в первой мировой войне 1914-1918|author = Oleq Oprışko|work = Сборник документов и материалов|date = 2014|publisher = Издательский отдел КБИГИ, 2014. – 222 с.|access-date = 2022-07-14|archive-date = 2016-03-04|archive-url = https://web.archive.org/web/20160304211426/http://www.kbigi.ru/fmedia/izdat/ebibl/Oprishko.pdf|language=ru}}</ref> Kərim xan İrəvanskinin o dövrdə [[Vəhşi diviziya|Vəhşi Diviziya]]nın komandanı olan [[II Nikolay]]ın kiçik qardaşı [[Mixail Romanov]]la yaxın dostluq əlaqələri olub.<ref>{{cite web|url=http://anl.az/down/meqale/azerizv/2017/may/542690.htm|archiveurl=https://archive.today/20220714060644/http://anl.az/down/meqale/azerizv/2017/may/542690.htm|archivedate=July 14, 2022|title=По отношению к Нахчывану было допущено очень много несправедливостей|author=Fərhad Nağdəliyev|date=May 13, 2017|publisher=Азербайджанские известия|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> 1915-ci yanvarın 9-da il Vetlino kəndinin ətrafında gecə baş vermiş döyüşə görə ştabs-rotmistr Xan İrəvanski üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni ilə təltif edilir. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} 1915-ci il fevralın 17-də Karpat dağlarının ətəyində yerləşən Maydan kəndi (indiki Ukrayna ərazisində yerləşir) ətrafında baş vermiş gecə döyüşündə fərqləndiyinə görə [[:ru:Золотое оружие «За храбрость»|Georgi silahı]] ilə təltif olunmaq üçün rəhbərliyə təqdim olunur. Təqdimatda yazılıb: {{sitat|Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski alay adyutantı vəzifəsini yerinə yetirərək, 1915-ci il fevralın 17-də Meydan kəndi yaxınlığında baş tutan gecə döyüşündə, xüsusi əhəmiyyətli tapşırığa göndərilib. Ona, mənim komandanlığımda olan Kabardin Atlı Alayı və general Staxoviçin dəstəsinin sağ cinahı ilə əlaqəni bərpa etmək tapşırılmışdı. Atıcı dəstə zənciri qalın meşədə irəlilədikcə qonşu dəstələrlə əlaqəni itirmişdi, bu isə bütün dəstəni təhlükəli vəziyyətə salırdı. Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski düşmənin öldürücü atəşi altında, öz həyatını təhlükəyə ataraq ona tapşırılmış işi uğurla yerinə yetirdi. Heç nəyə baxmayaraq o, düşmən mövqelərinə kəşfiyyata gedərək, avstriyalıların səngərlərinə 50 addımlıq məsafəyə qədər yaxınlaşmış, onların yerləşdikləri mövqelər və digər məlumatları çatdırmış və bütün dəstəyə əhəmiyyətli kömək etmişdir.}} Lakin Kabardin Atlı Alayının komandirinin təqdimatı, Georgiyevski Duma tərəfindən rədd edilir. 1915-ci il avqustun 26-da Cənub-Qərb cəbhəsinin IX ordusunun komandanı, general Leçitskinin əmri ilə "1914-cü il dekabrın 1-dən, 1915-ci il iyulun 1-ə qədər olan tarixdə düşmənlə döyüşdə fərqləndiyinə görə" Kərim xan İrəvanski üçüncü dərəcəli [["Müqəddəs Stanislav" ordeni|Müqəddəs Stanislav ordeni]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə düşmənə qarşı döyüşdə fərqləndiyinə görə Kabardin Atlı Alayının 4-cü yüzlüyünün komandiri ştabs-rotmistr Kərim xan İrəvanski ikinci dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilir.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} 27 iyul 1917-ci ildə Kərim xana rotmistr hərbi rütbəsi verilir. 1917-ci il iyulun 27-də [[Rumıniya]] kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib.<ref name=":2" /> Həmin ilin 29 sentyabrında Kərim xan İrəvanskini yenidən Kabardin Atlı Alayına hərbi xidmətə göndərirlər.{{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=122}} 1917-ci il avqust ayında Vəhşi Diviziyanın [[Sankt-Peterburq|Petroqrada]] olan yürüşündə iştirak edib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} Ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə 1917-ci il oktyabrın 8-də rotmistr Kərim xan İrəvanski hərbi mükafat — Georgi silahı ilə təltif olunub.<ref>{{Citation|author=Eldar İsmayılov|title=Азербайджанцы, награжденные Георгиевским оружием в 1914-1917 гг.|journal=IRS|volume=4|pages=50-51|date=2014|url=https://irs-az.com/new/pdf/201411/1415095410516001030.pdf|access-date=2022-07-14|archive-date=2021-08-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20210831061104/https://irs-az.com/new/pdf/201411/1415095410516001030.pdf|url-status=unfit}}</ref> Kabardin Atlı Alayı ilə 1917-ci ilin oktyabr ayında [[Şimali Qafqaz]]a gəlib. Həmin ilin noyabrında Kərim xan Kiçik Kabardanın Axlovo (indiki ''[[:ru:Нижний Курп|Nijnıy Kurp]]'') kəndində yerli əhalini quldur hücumlarından qoruyub.<ref>{{cite book|author=Oleq Oprışko|title=Кавказская конная дивизия, 1914-1917 Возвращение из забвения...|year=2007|location=[[Nalçik]]|publisher=Эль-Фа|url=http://apsnyteka.org/1087-opryshko_kavkazskaya_konnaya_diviziya.html|page=harv|isbn=978-5-88195-873-2|access-date=2022-07-05|archive-date=2021-06-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20210622054400/http://apsnyteka.org/1087-opryshko_kavkazskaya_konnaya_diviziya.html|url-status=unfit}}</ref> === Azərbaycan Cümhuriyyətində === Kərim xan 1918-ci ilin sonlarında [[Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu|Naxçıvan]]a gəlib.<ref>{{cite web|url=https://archive.ph/7Pl0x|archiveurl=7 iyul 2022|archivedate=7 iyul 2022|title=Milli yaddaşımıza əbədi həkk olunmuş sərkərdə|author=Musa Rəhimoğlu|date=23 oktyabr 2018|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az}}</ref> 28 yanvar 1919-cu ildə verilən 364 nömrəli əmrdə olan qeydlərdən məlum olur ki, Kərim xan polkovnik rütbəsindədir və onun komandiri olduğu könüllü döyüşçülərin sayı 1000 nəfərdən çoxdur. Bu əmrdə qeyd edilib ki, onun rəhbərlik etdiyi döyüş dəstəsi podpolkovnik [[Kəlbəli xan Naxçıvanski|Kalbalı xan Naxçıvanski]]nin rəislik etdiyi qərargaha tabedir. Hətta onun döyüşçülərinin iki döyüş topunun olduğu da yazılıb.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=109}} Qeyd olunub ki, Kərim xanın komandirlik etdiyi dəstə ermənilərlə döyüşdə böyük şücaətlər göstərib. Şərur dairəsinin komandiri kimi mərkəzə verdiyi məlumatda deyilir: {{sitat|1918-ci il miladi, 23 dekabr. Şərur nahiyyəsinin baş komandanı Kərim xan tərəfindən verilən telefonun məzmunu: "İrəvanda fransız nümayəndələri oturmuşlar. Müsəlman kəndlərinin adamları bu son zamanda müharibəsiz ermənilərə tərksilah olaraq təslim olmuşlar. Bunlara ermənilər olmazın cəza və cəfa verməkdədirlər. Müsəlmanların cavan, iş bilən və möhtərəmlərindən tutub edam edirlər.<ref>{{cite web|url=https://www.kaspiy.az/doblestnyi-zashhitnik-naxcyvana|archiveurl=https://archive.today/20220714061354/https://www.kaspiy.az/doblestnyi-zashhitnik-naxcyvana|archivedate=July 14, 2022|title=Доблестный защитник Нахчывана|author=Musa Quliyev|date=September 17,2-16|publisher=[[Kaspi (qəzet)|Kaspi]]|accessdate=July 14, 2022|language=ru|url-status=live}}</ref><ref name=":3" />}} Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 28 fevral 1919-cu il sərəncamı ilə [[Cənub-qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] yaradılıb və Kərim xan İrəvanski general-qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=454}} Lakin hökumətin 26 mart tarixli qərarında onun təyinatı ilə bağlı qərar ləğv edilmişdir.<ref name=":1" /> Daha sonra isə qardaşı ilə birlikdə [[Kabarda]]ya getmişdir.<ref>{{cite web|url=https://525.az/news/66711-naxcivan-ve-irevan-xanliqlari-tarixinin-yeni-aydinlanan-sehifeleri|archiveurl=https://archive.today/20220707121319/https://525.az/news/66711-naxcivan-ve-irevan-xanliqlari-tarixinin-yeni-aydinlanan-sehifeleri|archivedate=2022-07-07|title=Naxçıvan və İrəvan xanlıqları tarixinin yeni aydınlanan səhifələri|author=Musa Rəhimoğlu|date=28 oktyabr 2016|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=7 iyul 2022|language=az|url-status=live}}</ref> === Ağ hərəkatda === 1919-cu ilin yay və payızında Cənubi Rusiya Silahlı Qüvvələrinin, Kabardin Atlı Diviziyasının, II Kabardin Atlı Alayında rotmistr hərbi rütbəsində xidmət edib. Bir müddət müvəqqəti olaraq alaya rəhbərlik edib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=110}} 1919-cu ilin avqust ayının sonlarında Nalçikə vurduğu teleqramda 12 avqust tarixində bolşeviklərin III Qırmızı Atlı Alayını dağıtmaqları və sağ qalanlarının qaçmaqları haqda, eləcə də 2 pulemyot və bir çox odlu silah və güllələrin ələ keçirilməsi haqda məlumat verib. 1919-cu ilin avqustun 30-da Veliko Knyajeski stansiyasından vurduğu teleqramda isə, avqustun 24-də [[Volqoqrad|Tsaritsın]] ətrafında piyada bolşeviklərə hücum edib 600 əsir, 5 pulemyot ələ keçirmələri və çox sayda bolşeviki məhv etmələri barədə məlumat verib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=110}} == Ailəsi == [[Fayl:Abbasqulu Xan İrəvanski öz ailəsi ilə.jpg|250px|thumb|right|Abbasqulu Xan İrəvanski (mərkəzdə) öz ailəsi ilə birlikdə. Arxa cərgədə soldan ikinci Kərim xan İrəvanskidir.]] Atası Abbasqulu xan [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanları]]nın nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varislərindəndir. Abbasqulu xanın atası Möhübəli xan Sərdarın nəvəsidir. 1886–1899-cu illərdə İrəvan şəhər dumasının qlasnısı{{sfn|Zeynalov|2011|p=69}}, 1904–1906-cı illərdə İrəvandakı rus-tatar məktəblərindən birinin fəxri himayəçisi olub.<ref name=":0">{{cite web|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/525_iyun2009/82654.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110114230319/http://www.anl.az/down/meqale/525/525_iyun2009/82654.htm|archivedate=January 14, 2011|title=Abbasqulu Xan İrəvanski və nəsil şəcərəsi|author=Musa Quliyev|date=June 17, 2009|publisher=[[525-ci qəzet]]|accessdate=July 13, 2022|language=az}}</ref> Anası Tərlan xanım isə naxçıvanlı general [[İsmayıl xan Naxçıvanski]]nin-Kəngərlinin qızıdır.<ref name=":0" />{{sfn|Zeynalov|2011|p=70}} Qardaşı [[Ağa xan İrəvanski]] 1904-cü ildə İrəvan Şəhər Dumasına{{sfn|Zeynalov|2011|p=69}}, 1906-cı ildə isə [[Rusiya imperiyası I Dövlət Duması|Rusiya İmperiyasının I Dövlət Duması]]na üzv seçilib. 1919-cu ildə İrəvan Müsəlman Milli Şurasının sədri olub.<ref>{{cite book|author= |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920: qanunvericilik aktları|year=1998|location=[[Bakı]]|publisher=[[Azərnəşr]]|url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf|page=452}}</ref> Kərim xan İrəvanski ilk dəfə Hüseyn xan Naxçıvanskinin həyat yoldaşının əmisi qızı, lüteran inancına sahib İnna Herbel ilə ailə həyatı qurub.<ref name=":3" /> Lakin bu nikahdan övladı dünyaya gəlməyib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=111}} 1918-ci il yanvarın 11-də isə ikinci dəfə [[Nalçik]] dairəsindən milliyyətcə [[Balkarlar|balkar]] olan əsilzadə ailəsinin nümayəndəsi Şamside Kumukovna Aydabulova ilə ailə qurub.<ref name=":1" /> {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} == Mükafatları == [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]ndə döyüşlərdə fərqləndiyinə görə təltif edildiyi ordenlər. * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1915-ci yanvarın 9-da il üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]] ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:RUS Order św. Stanisława (baretka).svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1915-ci il avqustun 26-da üçüncü dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1916-cı il aprelin 2-də üçüncü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]] (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:RUS Imperial Order of Saint Vladimir ribbon.svg|class=ve-pasteProtect|50x30px]] — 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib. {{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=107}} * [[Fayl:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə ikinci dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni]] (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilib. {{sfn|Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə|2014|p=84}} * [[Fayl:Ro3osr.gif|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il iyulun 27-də [[Rumıniya|Rumın]] kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib.<ref name=":2">ЦГА РСО-А. ФО. 58. Оп. 1. Д. 111. / Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Mərkəzi Dövlət Arxivi Fond 58, İnv. 1, İş 111 </ref>{{sfn|Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri|2010|p=108}} * [[Fayl:Order of Glory Ribbon Bar.png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] — 1917-ci il oktyabrın 8-də ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə ali hərbi mükafat — Georgi silahı ilə təltif edilib.<ref>{{cite book|author=Eldar İsmayılov|title=Азербайджанские иррегулярные части в составе русской императорской армии. Татарский конный полк|year=|location=|publisher=|url=http://svrt.ru/lib/savel-2013/ismailov.pdf|page=7|access-date=2022-07-14|archive-date=2014-08-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20140807074524/http://svrt.ru/lib/savel-2013/ismailov.pdf|url-status=unfit}}</ref> == Ölümü == 1919-cu il oktyabr ayının 9-da [[Volqaboyu]]nda [[Volqoqrad|Tsaritsın]] cəbhəsində gedən döyüşlərdən birində həlak olub. Cəbhə komandanlığının təşkilatçılığı ilə Kərim xanın nəşi [[Nalçik]] şəhərinə gətirilərək oradakı Volnıy Aul qəbiristanlığında dəfn olunub.<ref name=":1">İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013</ref><ref>{{cite web|url=https://1news.az/news/20200530093917281-K-135-letiyu-Kerim-khana-Irevanskogo-Para-duelnykh-pistoletov|archiveurl=https://archive.today/20220705073256/https://1news.az/news/20200530093917281-K-135-letiyu-Kerim-khana-Irevanskogo-Para-duelnykh-pistoletov|archivedate=5 July 2022|title=К 135-летию Керим хана Иреванского: Пара дуэльных пистолетов|author=Səbuhi Əhmədov|date=31 may 2020|publisher=1news.az|accessdate=5 iyul 2022|language=ru|url-status=live}}</ref> == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} * {{cite book |author=Fərhad Nağdəliyev |title=Ханы Нахичеванские в Российской Империи / Naxçıvan xanları Rusiya İmperiyasında |year=2006 |location=[[Moskva]] |publisher=Новый Аргумент |url=http://elibrary.bsu.edu.az/files/books_rax/N_6.pdf |pages=432 |ref=Nağdəliyev |isbn=5-903224-01-6 }} * {{cite book |author=[[Əsgər Zeynalov]] |title=Эриванская интеллигенция / İrəvan ziyalıları |year=2011 |location=[[Bakı]] |publisher=[[Mütərcim Tərcümə və Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi]] |url=https://www.ebooks.az/view/5wDXLNIU.pdf |pages=400 |ref=Zeynalov |isbn=978 9952 28 066 1 |access-date=2022-07-05 |archive-date=2017-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170920085726/https://www.ebooks.az/view/5wDXLNIU.pdf |url-status=unfit }} * {{cite book |author= |title=Известия Азербайджанского историко-родословного общества / Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri |year=2010 |location=[[Bakı]] |publisher=Adiloğlu |url=https://archive.org/details/atshcx_202106/07.%20Az%C9%99rbaycan%20Tarixi%20%C5%9E%C9%99c%C9%99r%C9%99%20C%C9%99miyy%C9%99tinin%20X%C9%99b%C9%99rl%C9%99ri/page/n3/mode/2up |pages=224 |ref=Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri |isbn=978-99152-25-115-7 }} * {{cite book|author=Elmi redaktor:Fərhad Cabbarov|title=Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə. Elmi̇ məqalələr toplusu|year=2014|location=[[Bakı]]|publisher=Ziya|url=http://azhistorymuseum.gov.az/uploads/books/files/2021/03/azhistorymuseum.gov.az_776_Azrbaycan_Birinci_Dunya_muharibsi_dovr.pdf|ref=Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İrəvanskilər]] b6drvasovxgr0lxezk9jrhdzml05rh8 0 214651 6600917 6272337 2022-08-29T09:43:37Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dil məlumat qutusu |rəng = NK |adı = Suahili |orijinal adı = kiswahili |ölkələr = [[Tanzaniya]], [[Keniya]], [[Uqanda]], [[Konqo Demokratik Respublikası]], [[Ruanda]], [[Burundi]], [[Somali]], [[Zambiya]], [[Malavi]], [[Mozambik]], [[Komor adaları]], [[Madaqaskar]] |regionlar = |rəsmi dil = [[Uqanda]], [[Keniya]], [[Tanzaniya]], [[Komor adaları]] ([[komor dili]]) |tənzimləyən təşkilat = [[Suahili Tədqiqat İnstitutu]] |danışanların sayı = 5 milyon — birinci dil <br> 70 milyon — ikinci dil |reytinq = |status = |ölü dil = |kateqoriya = [[Afrika dilləri]] |təsnifatı = [[Niger-konqolez dilləri]] :[[Benue-konqolez dilləri]] ::[[Bantoid dillər]] :::[[Bantu dilləri]] |yazı = [[latın əlifbası]] |QOST 7.75–97 = суа 631 |ISO1 = sw |ISO2 = swa |ISO3 = swa, swc, swh }} '''Suahili''', '''kisuahili''' ({{dil-sw|Kiswahili}}) — [[Suahili (xalq)|Suahili xalqının]] danışdığı dil. Danışanların sayına görə ən böyük [[bantu dilləri]]ndən (150 milyon insan) və Afrika qitəsinin ən əhəmiyyətli danışıq dillərindən biri. Millətlərarası ünsiyyət dili olan suahili Şərqi və Mərkəzi Afrikanın geniş ərazilərində, şərqdə Hind okeanı sahillərindən qərbdə Konqo Demokratik Respublikasının mərkəzi vilayətlərinə, şimalda Somalidən cənubda Mozambikə qədər yayılmışdır. Suahili Tanzaniyanın, Keniyanın və Uqandanın dövlət dilidir. Suahili Afrika Brliyinin işçi dili statusunu almış yeganə dildir (2004-cü ildən). O, həm də Şərqi Afrika Birliyinin rəsmi dilidir. Müasir suahili yazı üçün latın əlifbasından istifadə edir. == Adlandırılması == ''Kiswahili'' sözü ərəb dilindəki ''sāhil'' ساحل: ''sawāhil'' سواحل (sahil) sözünün cəm halıdır. ''wa-'' önşəkilçisi ilə birlikdə işləndiyində söz [[Suahili (xalq)|"sahil sakinləri"ni]], ''ki-'' önşəkilçisi ilə birlikdə işləndikdə isə (''Kiswahili'' — "sahil sakinlərinin dili") onların dilini bildirir. == Təsnifatı == Suahili [[bantu dilləri]]ndən biridir. Cozef Qrinberqin [[Dillərin genetik təsnifatı|genetik təsnifatına]] görə bantu dilləri [[Nigero-konqolez dilləri|nigero-konqolez dil ailəsinin]] [[Benue-konqolez dilləri|benue-konqolez qrupuna]] daxildirlər. M. Qasrinin [[Bantu dillərinin qeyri-genetik təsnifatı|daxili təsnifatına]] görə, suahili dili G42 qrupuna [[Bantoid]]/Cənubi/[[Dar bantu]]/Mərkəzi/G — daxildir. == Linqvocoğrafiya == === Sosiolinqvistik vəziyyət === [[Fayl:Maeneo penye wasemaji wa Kiswahili.png|150 px|thumb|Suahilinin yayılma xəritəsi]] Müxətlif məlumatlara görə suahili 2,5–5 milyon insanın ana dilidir. Bundan başqa 50–70 milyon insan ondan ikinci və ya üçüncü danışıq dili kimi istifadə edir. Suahili [[Tanzaniya]]da (1967-ci ildə) və [[Keniya]]da (1974-cü ildə) rəsmi dil elan olunub. [[Uqanda]] hökuməti 1992-ci ildə bu dilin ibtidai məktəblərdə məcburi tədrisinə başlamış, 2005-ci ildə isə onu rəsmi diil elan etmişdir. Suahili dilində Tanzaniya əhalisinin təxminən 90 % danışır (təxminən 39 milyon insan). Təhsilli keniyalıların da çoxu bu dildə sərbəst danışır, çünki o, Keniyada məktəbin birinci sinfindən məcburi tədris olunur. Konqo Demokratik Respublikasının 5 əyalətinin əhalisi də suahili dilində danışır. Bu dildən Burundinin, Ruandanın, Mozambikin, Somalinin, Malavinin və Zambiyanın şimal bölgələrinin əhalisinin müəyyən hissəsi də istifadə edir<ref>[http://www.ethnologue.com/country/ZM/languages Zambia. Languages] // Ethnologue. Languages of the World</ref>. Mayotta da daxil olmaqla [[Komor adaları]]nda və komor diasporası arasında da [[Komor dili|şikomor]] dilinin dialektləri geniş yayılmışdır ki, onlar da bir qayda olaraq suahilinin dialektləri hesab edilir<ref>A History of Comorian Linguistics / Almee Johansen // [https://books.google.ru/books?id=EWPZ2D3I2JkC&lpg=PA302&dq=comorian%20swahili&hl=ru&pg=PA302#v=onepage&q=comorian%20swahili&f=false The Linguistic Typology and Representation of African Languages]; ed. John Mugane — Africa World Pres, Inc., 2003. — Trends in African Linguistics 5. — P. 299–310. — ISBN 1-59221-154-2.</ref>. === Dialektləri === Müasir standart suahili [[Zənzibar]] dialektinə əsaslanır. Suahilinin bir tərəfdən dialektlərini dialektlərindən, digər tərəfdən isə dialektlərini başqa dillərdən ayırmaq çox çətindir və onların siyahısına dair fikir ayrılıqları mövcuddur: * ''kiunquca'': [[Zənzibar (şəhər)|Zənzibar]] şəhərinin və ətraf bölgələrinin dialekti; * ''kutumbatu'' və ''kimakunduçi'': [[Zənzibar (muxtar vilayət)|Zənzibar]] vilayətinin dialekti; * ''kisetla'': ciddi şəkildə picinləşmiş suahili variantı. Avropalılarla danışarkən istifadə olunur; * ''Nayrobi suahilisi'': [[Nayrobi]] dialekti; * ''kipemba'': [[Pemba adası]]nın yerli dialekti; * ''kinqvana'': [[Konqo Demokratik Respublikası]]nın dialekti. == Yazısı == Müasir suahili latın qrafikası ilə yazılır. Bu əlifba Avropalı missionerlər tərəfindən [[XIX əsr]]in ortalarından bölgəyə gətirilmişdir. X əsrdən XIX əsrin ortalarına qədər isə suahili ərəb əlifbası ilə (köhnə suahili yazısı) yazılmışdır. Bu əlifba ilə suahili dilində yazılmış ən məşhur əsər XVIII əsrə aid olan "İrakli haqqında kitab" eposudur. İlk əsərin ilk əlyazısının tarixi 1728-ci ilə təsadüf edir. Müasir əlifbada 24 hərf var, ''Q'' və ''X'' hərfləri istifadə olunmur, ''C'' hərfi isə sadəcə ''ch'' hərf birləşməsində istifadə olunur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20091025033551/http://kamusiproject.org/ Kamusi Project] Internet Living Swahili Dictionary * [http://bongoradio.com:8000/listen.pls Suahili dilində internet-radio (128kb/s dinlə)] * [http://www.andein.ru/articles/inm_suahili.html Suahilidəki şəxs adları sistemi haqqında] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160308033442/http://www.andein.ru/articles/inm_suahili.html |date=2016-03-08 }} * [https://web.archive.org/web/20120422154954/http://muzungu.mylivepage.ru/wiki/1887_%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B8%D0%B5/1540_%D0%98%D0%B7%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D1%83%D0%B0%D1%85%D0%B8%D0%BB%D0%B8 Süahili dilini öyrənmək üçün materiallar (rusca-suahilicə danışıq kitabı, lüğətlər, dərs kitabları)] * [http://suahili-uchim.narod2.ru/ Suahili dilinə həsr olunmuş sayt] * [http://swahili.tk/ Suahili dilinin qrammatikası] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20210323174135/http://swahili.tk/ |date=2021-03-23 }} == Həmçinin bax == * [[Suahili dilində ədəbiyyat]] * [[Maskat və Omanın əraziləri]] {{Konqo Demokratik Respublikası dilləri}} [[Kateqoriya:Suahili| ]] [[Kateqoriya:Bantu dilləri]] [[Kateqoriya:Ruanda dilləri]] [[Kateqoriya:Burundi dilləri]] [[Kateqoriya:Konqo Demokratik Respublikası dilləri]] [[Kateqoriya:Keniya dilləri]] [[Kateqoriya:Tanzaniya dilləri]] [[Kateqoriya:Uqanda dilləri]] gx89vfv49n7647wjdhur9o1y7htvzeo 4 216628 6599321 6598015 2022-08-28T14:32:03Z Grenzsoldat 202463 /* Qladiator */ wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə namizədləri}} == [[Qladiator]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': SM statusunun alınaraq YM statusunun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə SM statusu alacaq qədər əhatəli deyil və tələb olunan şərtlərin hamısını ödəmir. Odur ki, fikrimcə məqalə YM statusu üçün daha uyğundur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:17, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:31, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Səfəvi Gürcüstanı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:23, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' == [[Loren Alfonso Dominqes]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~50.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 60-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:58, 27 avqust 2022 (UTC) p0e94rpvpsr51och3qx8d3vwxyvc2rz 6599324 6599321 2022-08-28T14:32:26Z Grenzsoldat 202463 /* Səfəvi Gürcüstanı */ wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə namizədləri}} == [[Qladiator]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': SM statusunun alınaraq YM statusunun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə SM statusu alacaq qədər əhatəli deyil və tələb olunan şərtlərin hamısını ödəmir. Odur ki, fikrimcə məqalə YM statusu üçün daha uyğundur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:17, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:31, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Səfəvi Gürcüstanı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:''{{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:23, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:32, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Loren Alfonso Dominqes]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~50.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 60-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:58, 27 avqust 2022 (UTC) 7sab4wmjwj4e4uh9r4gxyzh975zxuq9 6599421 6599324 2022-08-28T14:48:06Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə namizədləri}} == [[Səfəvi Gürcüstanı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:''{{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:23, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:32, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Loren Alfonso Dominqes]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~50.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 60-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:58, 27 avqust 2022 (UTC) dykfsah0mokb8owzgvk3oddhsfhzlub 6599423 6599421 2022-08-28T14:48:26Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə namizədləri}} == [[Loren Alfonso Dominqes]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~50.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 60-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:58, 27 avqust 2022 (UTC) c3gwvcwpxgfbfc2r6vb2liz4mifq96w 6600090 6599423 2022-08-28T21:49:43Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi */ yeni bölmə wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə namizədləri}} == [[Loren Alfonso Dominqes]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~50.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 60-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:58, 27 avqust 2022 (UTC) == Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 21:49, 28 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' ox3wxojhqwaf0m0c6ulrl0oilb72zne 6600091 6600090 2022-08-28T21:49:55Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi */ wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə namizədləri}} == [[Loren Alfonso Dominqes]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~50.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 60-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:58, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 21:49, 28 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' a8ym07es4zd9hprqdfsss8tzwf2cf69 0 217013 6600999 5654518 2022-08-29T10:43:10Z Araz Yaquboglu 17991 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Haqqıxlı''' (1978-ci ildən '''Səməd Vurğun''', 1991-ci ildən '''Hovk''') — Qaraqoyunlu mahalında kənd. İndiki adı Hovk.<ref>Ələsgər Mehdiyev, Amil Əhmədov, Fuad Nəbiyev. "Oğuz yurdu Haqqıxlı". Bakı, "Adiloğlu", 2016</ref> == Haqqında == Haqqıxlı [[Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası|Ermənistan SSR-in]] [[Karvansaray (şəhər)|İcevan]] ([[Karvansaray (şəhər)|Karvansara]]) rayonunda, Ağstafa çayı dərəsinin sol yamacında, rayon mərkəzindən 12 km cənub-qərbdə azərbaycanlılar yaşamış kənd. Azərbaycanlı əhalisi 1905-ci ildə 463, 1931-ci ildə 412 nəfər olub. Əhali 1988-ci il faciəli olaylar zamanı kənddən bütünlüklə qovulub. == Tarixi == Haqqıxlı kəndi Qafqaz və Zaqafqaziya diyarı idarəsinin dəyişdirilməsi haqqında 1867-ci il 9 dekabr tarixli çar fərmanı əsasında yaradılmış [[Yelizavetpol quberniyası]]nın [[Qazax qəzası]]na aid olmuşdur. 1918-ci ildən 1920-ci ilə qədər [[Azərbaycan Demokratik Respublikası|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin]] ərazisi daxilində mövcud olmuşdur. [[Azərbaycan Demokratik Respublikası|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin]] süqutundan sonra [[Qazax qəzası]]nda hərbi inqilab komitəsi yaradıldı. [[Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası|Ermənistanda sovet hökuməti]] qurulduqdan (1920, 29 noyabr) sonra [[Qazax qəzası]] ərazisinin 44,5%-i, o cümlədən 1874-cü il inzibati bölgüsünə görə Azasu, Qaradaş, Qılınc kənd, Uzuntala, Baranin, Qalaçı, Kötikənd, Qoşqotan Külpi, Yeni Dilican, Köhnə Dilican, [[Karvansaray (şəhər)|Karvansara]], Qaraqoyunlu, Polad-Ayrım, Xaştar, [[Başkənd]], Küləli, Mixaylovsk, Tatlıkənd, Tovuzqala kəndləri [[Ermənistan]]ın tərkibində qaldı. [[Qazax qəzası]]nın Azərbaycanın tərkibində qalan torpaqlarında [[Qazax]], [[Ağstafa]], [[Tovuz]], [[Gədəbəy]], [[Şəmkir|Şamxor rayonları]], [[Ermənistan]]a verilmiş torpaqlarda isə [[Karvansaray (şəhər)|Karvansara (İcevan)]], [[Çəmbərək|Çəmbərək (Krasnoselsk)]], [[Şəmşəddin|Şəmşəddil]], [[Dilican (şəhər)|Dilican rayonları]] yaradıldı. == Kənddə soyqırım == Haqqıxlı – 1919-cu il. 540 nəfər yaşamışdır. Andranikin quldur dəstəsi camaatı sülh adıyla evlərə toplamış, qapıları baglayandan sonra evlərə od vermişıər. Qaçıb aradan çıxmaq istəyənlər tüfəng ilə nişan alınmış, qılıncla dogranmışlar. Bir gecədə 158 nəfər adam amansızlıqla məhv edilmişdir. 1922-ci ildə salamat qurtaranlardan bir qismi kəndə dönmüş. 1988-ci ildə kənddə yaşayan insanlar yenidən erməni təcavüzünün qurbanı olmuşlar. Kənd erməniləşdirilmişdir. Haqqıxlı kəndində doğulmuş, geologiya-minerologiya elmləri namizədi Vaqif Tanrıverdi oğlu Həsənovun əlavəsi: 1919-cu ildə Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan ərazisində) Andronikin böyük silah arsenalına malik quldur dəstəsi azəri türkləri yaşayan kəndlərə, o cümlədən Qaraqoyunlu dərəsində 13 , Dilcan dərəsində isə yeganə Haqqıxlı kəndinə soxulmağa başladı. Kəndlərin hamısında yaranmaış dəstələr bir müddət Andronikin quldurlarına qarşı müqavimət göstərə bilirdi. Lakin silahı yalnız və məhdud miqdarda "dayandoldurum" tüfəngindən ibarət olan adamlar Andronikin güclü silahlara malik ordusuna qarşı nə qədər tab gətirə bilərdi? Odur ki, əhali bütün varidatını qoyub Azərbaycana (Qazağa, Tovuza və s.) qaçırdı. Haqqıxlı kəndi Dilcan dərəsində Qazağa tərəf ən axırıncı kənd idi. Kəndin hörmətli ağsaqqalları qonşu erməni kəndi Çarxaç kəndinin sözu keçən adamları ilə razılaşmıdılar ki, Andronikdən Haqqıxlını onlar, onları isə Qazax tərəfdən Andronikə qarşı vuruşma olarsa Haqqıxlılar mühafizə edəcəklər. Lakin erməni öz erməniliyini göstərdi –az bir müddət keçməmiş elə Çarxaç kəndindən olan erməni dığaları Haqqıxlıda və bütün Dilican və Qaraqoyunlu kəndlərində böyük hörmətə malik olan Molla Nəbi Fətəli oğlunu atəş açaraq qətlə yetirdilər. Çarxaç ermənilərinə olan etibar artıq aydın idi. Digər kəndlərin əhalisi artıq qaçıb getmişdi. Çarxaclılara arxayın olan haqqıxlılar gecikmişdilər. Andronikin dəstəsi Dilcanda, Çarxaçda onu lazımi qaydada qarşılamayan ermənilərin özlırinə divan tutduqdan sonra Haqqıxlıya tərəf irəliləməyə başlayanda kənd əhalisinin bir hissəsi soyuqda dağlardan aşaraq Qazağa qaçdı, əhalinin digər hissəsi isə hələ də çarxaçlı "dostlarına " ümidli idilər. Xəbər tutanda ki, artıq ümid yoxdur, Andronikin Çarxaç erməniləri də qoşulmuş quldurları dağ yolunu kəsmişdilər. Onlar haqqıxlıları (80–100 nəfər, kişi, qadın, uşaq) töyləyə doldurdular. Əvvəlcə özlərini elə göstərirdilər ki, heç nə etməyəcəklər. Bir az sonra bir-iki nəfərin başını kəsməyə başlayıblar. Bu zaman haqqıxlılardan üç nəfər cavan oğlan qaça biliblər, lakin onlardan Hacı adlı biri geri, ailəsinin yanına qayıtmaq istərkən ermənilər onu töylədən bir qədər aralıda öldürürlər. Sonra töyləyə bomba ataraq hamını qətlə yetirirlər. Hadisənin necə baş verdiyini qaçıb sağ qalan iki nəfər danışab. Bir ildən sonra kəndin sağ qalan əhalisi yenidən Haqqıxlıya qayıdıb. Tövlədə ölənlərin yalnız biri-birinə qarışan sümükləri qalıbmış. Onların hamısı bir qıbirdə dəfn edilir, lakin qəbirə baş daşı qoymağa, ölənlərin adlarının yazılmasına Sovet Ermənistanı hökuməti icazə verməmişdi. Maraqlı odur ki, kənd əhalisi geri qayıdandan sonra kənddə erməni ailəsi olmaya-olmaya kənd soveti vəzifəsinə Hamayaq adlı bir ermənini qoyurlar. Qaçanlardan biri nə qədər deyirsə də ki, Andronikin quldurlarından biri bu Hamayaq idi, heç kəs onu eşitmir, Hamayaq isə onu dəli adlandırır. {{Qaraqoyunlu kəndləri}} {{Qərbi Azərbaycan}} == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:Qaraqoyunlu kəndləri]] [[Kateqoriya:Ermənistandakı Azərbaycan kəndləri]] kbpjp63ol9masphlbznc5de0fgimdx0 0 237482 6599079 1599303 2022-08-28T14:00:43Z Xqbot 6962 Bot: İkiqat yönləndirmənin düzəldilməsi → [[Azərbaycanda islam]] wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Azərbaycanda islam]] 6y8kmes7w9r3nclcalqbv3qouykzdjk 0 245307 6601002 6563654 2022-08-29T10:44:23Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında | idman oyunları = 2012 Yay |iştirakçılar = '''53''' |idman_növləri = '''15''' |bayraqdar = [[Elnur Məmmədli]] (Açılış mərasimi) <br> [[Toğrul Əsgərov]] (Bağlanış mərasimi) | qızıl = 2 | gümüş = 2 | bürünc = 5 | ümumi = 9 | yer = 30 }} '''[[Azərbaycan]]''' — [[Böyük Britaniya]]nın paytaxtı [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda. 27 iyul-12 avqust tarixləri arasında keçirilən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları]]nda [[Azərbaycan]] 53 idmançı ilə 15 idman növündə təmsil olundu. [[Azərbaycan]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda 10 medal (2 qızıl, 2 gümüş, 6 bürünc) qazandı. Medalları güləş idman növü üzrə [[Toğrul Əsgərov]] (qızıl), [[Xetaq Qazyumov]] (bürünc), [[Rövşən Bayramov]] (gümüş), [[Şərif Şərifov]] (qızıl), [[Emin Əhmədov]] (bürünc), [[Mariya Stadnik]] (gümüş), [[Yuliya Ratkeviç]] (bürünc), ağır atletikadan [[Valentin Xristov]], boksçulardan isə [[Teymur Məmmədov]] (bürünc) və [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] (bürünc) əldə etdi. 1991-ci ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]]ndan suverenliyini qazanan [[Azərbaycan]] üçün [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]] sayca altıncı [[Yay Olimpiya Oyunları]] oldu. Bu yarışlarda [[Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında|Azərbaycan Olimpiya Oyunları tarixi]]ndə rekord sayda, 53 idmançı ilə təmsil olundu. Bu rekordu Azərbaycan yığması [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda 56 idmançı ilə təzələdi. [[Azərbaycan]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları]]nda ilk dəfə olaraq akademik avarçəkmə{{Bax|#Akademik avarçəkmə|1}}, idman gimnastikası{{bax|#İdman gimnastikası|1}}, kanoe-sprint{{bax|#Kanoe-sprint|1}}, qılıncoynatma{{bax|#Qılıncoynatma|1}} və şosse velosipedi{{bax|#Şosse velosipedi|1}} idman növlərində təmsil olundu. London Olimpiadasının məşqləri üçün 5.7 milyon manat pul məbləği ayrıldı. == Medalçılar == {| class="wikitable" !Medal !İdmançı !İdman !Yarış !Tarix |- |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |[[Toğrul Əsgərov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Sərbəst, 60 kq. |11 avqust |- |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |[[Şərif Şərifov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Sərbəst, 84 kq. |11 avqust |- |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |[[Rövşən Bayramov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Yunan-Roma, 54 kq. |5 avqust |- |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |[[Mariya Stadnik]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Qadınlar, Sərbəst, 48 kq. |8 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Emin Əhmədov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Yunan-Roma, 74 kq. |5 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Yuliya Ratkeviç]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Qadınlar, Sərbəst, 55 kq. |9 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] |[[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks |Kişilər, 91 kq. |10 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Məhəmmədrəsul Məcidov]] |[[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks |Kişilər, +91 kq. |10 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Xetaq Qazyumov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Sərbəst, 96 kq. |12 avqust |} == Ümumi məlumat == [[Azərbaycan]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları]]nda 53 idmançı ilə 15 idman növündə təmsil olundu. [[Böyük Britaniya]]nın paytaxtı [[London]] şəhərində keçirilən XXX Yay Olimpiya oyunlarında iştirak edəcək Azərbaycan nümayəndə heyətinin iyulun 3-də rəsmi yolasalma mərasimi keçirilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, [[Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsi]]nin Prezidenti [[İlham Əliyev]] və xanımı [[Mehriban Əliyeva]] mərasimdə iştirak etmişlər. Mərasim [[Heydər Əliyev Mərkəzi]]ndə keçirildi. === İdmançıların sayı === {| class="wikitable" !Sıra !İdman !Kişilər !Qadınlar !Cəmi |- |1 |[[Fayl:Weightlifting pictogram.svg|30x30px]]Ağır atletika |5 |1 |6 |- |2 |[[Fayl:Rowing pictogram.svg|30x30px]]Akademik avarçəkmə |1 |1 |2 |- |3 |[[Fayl:Olympic pictogram Equestrian.png|30x30px]]Atçılıq |1 |0 |1 |- |4 |[[Fayl:Shooting pictogram.svg|30x30px]]Atıcılıq |0 |1 |1 |- |5 |[[Fayl:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|30x30px]]Bədii Gimnastika |0 |1 |1 |- |6 |[[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks |7 |1 |8 |- |7 |[[Fayl:Judo pictogram.svg|30x30px]]Cüdo |6 |2 |8 |- |8 |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |11 |2 |13 |- |9 |[[Fayl:Gymnastics (artistic) pictogram.svg|30x30px]]İdman Gimnastikası |1 |0 |1 |- |10 |[[Fayl:Canoeing (flatwater) pictogram.svg|30x30px]]Kanoe-Sprint |3 |0 |3 |- |11 |[[Fayl:Olympic pictogram Fencing.png|30x30px]]Qılıncoynatma |0 |1 |1 |- |12 |[[Fayl:Cycling (road) pictogram.svg|30x30px]]Şosse velosipedi |0 |1 |1 |- |13 |[[Fayl:Taekwondo pictogram.svg|30x30px]]Taekvondo |1 |1 |2 |- |14 |[[Fayl:Swimming pictogram.svg|30x30px]]Üzgüçülük |1 |1 |2 |- |15 |[[Fayl:Athletics pictogram.svg|30x30px]]Yüngül atletika |2 |1 |3 |- | - |'''Cəmi''' |'''39''' |'''14''' |'''53''' |} == [[Fayl:Weightlifting pictogram.svg|30x30px]]Ağır atletika == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Birdən qaldırma !Təkanla qaldırma !Cəmi !Yer !Medal | |[[Valentin Xristov]] |56 kq. |127 kq. |159 kq. |286 kq. |DQF | |- |[[Əfqan Bayramov]] |69 kq. | | |Bitirmədi | | |- |[[Sərdar Həsənov]] |69 kq. |145 kq. |176 kq. |321 kq. |8 | |- |[[İntiqam Zairov]] |94 kq. |182 kq. |215 kq. |397 kq. |6 | |- |[[Veliçko Çolakov]] |105 kq. | | |Yarışmadı | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Birdə qaldırma !Təkanla qaldırma !Cəmi !Yer !Medal |- |[[Boyanka Kostova]] |58 kq. |105 kq. |128 kq. |233 kq. |5 | |} == [[Fayl:Rowing pictogram.svg|30x30px]]Akademik avarçəkmə == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !1/4 final !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Aleksandr Aleksandrov]] |Bir nəfərlik qayıq |6.49.81 |2 '''Q''' |6.56.36 |3 '''Q''' |7.20.80 |3 '''Q''' |7.09.42 |5 | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !1/4 final !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Natalya Mustafayeva]] |Bir nəfərlik qayıq |7.46.01 |2 '''Q''' |8.00.26 |3 '''Q''' |8.06.83 |6 '''Q''' |8.23.64 |12 | |} == [[Fayl:Olympic pictogram Equestrian.png|30x30px]]Atçılıq == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !At !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Camal Rəhimov]] |Fərdi |Warrior |Cərimə-18 |60 | | | |} == [[Fayl:Shooting pictogram.svg|30x30px]]Atıcılıq == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[İradə Aşumova]] |25 m. Tapança |578 |23 | | | |- |[[İradə Aşumova]] |10 m. Hava tapançası |372 |39 | | | |} == [[Fayl:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|30x30px]]Bədii Gimnastika == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Çoxnövçülük |111.850 |3 '''Q''' |111.575 |4 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Həlqə |27.450 |4 '''Q''' |27.825 |5 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Top |28.350 |7 '''Q''' |27.925 |6 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Gürzə |27.850 |2 '''Q''' |27.575 |4 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Lent |28.200 |3 '''Q''' |28.250 |4 | |} [[Fayl:Soltan Migitinov.jpg|thumb|[[Soltan Migitinov]]]] == [[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Elvin Məmişzadə]] |52 kq. |{{Bayraq|Monqolustan}} Nyambayaryn <br> Tögstsogt <br> '''11–18 M''' | | | | | | |- |[[Məhəmməd Abdulhəmidov]] |56 kq. | |{{Bayraq|Yaponiya}} Satoşi <br> Şimizu <br> '''RSC M''' | | | | | |- |[[Heybətulla Hacıəliyev]] |64 kq. |{{Bayraq|Tunis}} Abderrazak <br> Houya <br> '''16–19 M''' | | | | | | |- |[[Soltan Migitinov]] |75 kq. |{{Bayraq|Misir}} Məhəmməd <br> Hikal <br> '''20–12 Q''' |{{Bayraq|Braziliya}} Falkao <br> Esquiva <br> '''11–24 M''' | | | | | |- |[[Vətən Hüseynli]] |81 kq. |{{Bayraq|Ekvador}} Karlos <br> Gongora <br> '''8–9 M''' | | | | | | |- bgcolor = "#CC9966" |[[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] |91 kq. | |{{Bayraq|Avstraliya}} Jai <br> Opetaia <br> '''12–11 Q''' |{{Bayraq|Belarus}} Sergey <br> Karneyeu <br> '''19–19 Q''' |{{Bayraq|İtaliya}} Klemente <br> Russo <br> '''13–15 M''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |- bgcolor = "#CC9966" |[[Məhəmmədrəsul Məcidov]] | +91 kq. | |{{Bayraq|Democratic Republic of the Congo}} Meji <br> Mvamba <br> '''RSC Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Məhəmməd <br> Ömərov <br> '''17–14 Q''' |{{Bayraq|İtaliya}} Roberto <br> Kammarelle <br> '''12–13 M''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Yelena Vıstropova]] |52 kq. |{{Bayraq|Nigeriya}} Edit <br> Ogoke <br> '''12–14 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Judo pictogram.svg|30x30px]]Cüdo == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/32 final !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Final !Yer !Medal |- |[[İlqar Müşkiyev]] |60 kq. | |{{Bayraq|Ermənistan}} Ovanes <br> Davtyan <br> '''000–010 M''' | | | | | | | |- |[[Tərlan Kərimov]] |66 kq. | |{{Bayraq|Rusiya}} Musa <br> Moguşkov <br> '''002–001 Q''' |{{Bayraq|Misir}} Əhməd <br> Avad <br> '''000–000 Q''' |{{Bayraq|İspaniya}} Sugoi <br> Uriarte <br> '''000–002 M''' | |{{Bayraq|Polşa}} Pavel <br> Zagrodnik <br> '''000–001 M''' | |7 | |- |[[Rüstəm Orucov]] |73 kq. | |{{Bayraq|CAR}} Gideon <br> van Zil <br> '''010–010 Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Mansur <br> İsayev <br> '''000–100 M''' | | | | | | |- |[[Elnur Məmmədli]] |81 kq. |{{Bayraq|Kanada}} Antoni <br> Valois-Fortier <br> '''000–000 M''' | | | | | | | | |- |[[Elxan Məmmədov (cüdoçu)|Elxan Məmmədov]] |90 kq. | |{{Bayraq|Almaniya}} Xristofor <br> Lambert <br> '''011–000 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Song <br> Dae-Nam <br> '''000–001 M''' | | | | | | |- |[[Elmar Qasımov (cüdoçu)|Elmar Qasımov]] |100 kq. | |{{Bayraq|Qazaxıstan}} Maksim <br> Rakov <br> '''001–000 Q''' |{{Bayraq|Gürcüstan}} Levan <br> Jorjoliani <br> '''001–000 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Hvang <br> Hee-Tae <br> '''000–002 M''' | |{{Bayraq|Özbəkistan}} Ramziddin <br> Səidov <br> '''000–100 M''' | |7 | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Kifayət Qasımova]] |57 kq. | |{{Bayraq|Yaponiya}} Kaori <br> Matsumoto <br> '''000–001 M''' | | | | | |- |[[Ramilə Yusubova]] |63 kq. |{{Bayraq|Türkmənistan}} Gülnar <br> Haytbayeva <br> '''011–000 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Young <br> Da-Voon <br> '''000–100 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş == '''Kişilər''' '''Yunan-Roma''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Təsəlli verici 2 !Final !Yer !Medal |- bgcolor = "silver" |[[Rövşən Bayramov]] |Yunan-Roma, 55 kq. |{{Bayraq|Rusiya}} Mingiyan <br> Semenov <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|ABŞ}} Spenser <br> Manqo <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Çin}} Li <br> Şujin <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Ço <br> Gyun-Ji <br> '''3–0 Q''' | | |{{Bayraq|İran}} Həmid <br> Sorian <br> '''0–3 M''' |2 |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Həsən Əliyev (güləşçi)|Həsən Əliyev]] |Yunan-Roma, 60 kq. | |{{Bayraq|Norveç}} Stig Andre <br> Berge <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Yung <br> Ji-Hyun <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Norveç}} Revaz <br> Laşxi <br> '''1–3 M''' | |{{Bayraq|Rusiya}} Zaur <br> Kuraməhəmmədov <br> '''0–3 M''' | |5 | |- bgcolor = "#CC9966" |[[Emin Əhmədov]] |Yunan-Roma, 74 kq. | |{{Bayraq|Xorvatiya}} Neven <br> Zugaj <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Gürcüstan}} Zurabi <br> Datunaşvili <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Ermənistan}} Arsen <br> Julfalakyan <br> '''0–3 M''' | |{{Bayraq|Belarus}} Aleksandr <br> Kikiniou <br> '''3–0 Q''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Saman Təhmasibi]] |Yunan-Roma, 84 kq. | |{{Bayraq|Gürcüstan}} Vladimir <br> Qeqeşidze <br> '''1–3 M''' | | | | | |11 | |- |[[Şalva Qadabadze]] |Yunan-Roma, 96 kq. | |{{Bayraq|Rusiya}} Rüstəm <br> Totrov <br> '''1–3 M''' | | |{{Bayraq|İsveç}} Cimmi <br> Lidberg <br> '''1–3 M''' | | |10 | |} <gallery heights="150px" widths="150px" caption="2012 Yay Olimpiya Oyunları-Güləş"> File:Jabrayil Hasanov 2012.jpg|[[Cəbrayıl Həsənov]] File:Khetag Gazyumov 2012.jpg|[[Xetaq Qazyumov]] </gallery> '''Sərbəst''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Təsəlli verici 2 !Final !Yer !Medal |- bgcolor = "gold" |[[Toğrul Əsgərov]] |Sərbəst, 60 kq. | |{{Bayraq|Almaniya}} Tim <br> Sçleiçer <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Yaponiya}} Keniçi <br> Yumoto <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|ABŞ}} Koleman <br> Skott <br> '''3–0 Q''' | | |{{Bayraq|Rusiya}} Besik <br> Kuduxov <br> '''3–0 Q''' |1 |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Cəbrayıl Həsənov]] |Sərbəst, 66 kq. | |{{Bayraq|Bolqarıstan}} Leonid <br> Bazan <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Belarus}} Əli <br> Şabanau <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Yaponiya}} Tatsuhiro <br> Yonemitsu <br> '''0–3 M''' | |{{Bayraq|Kuba}} Livan <br> Lopez <br> '''1–3 M''' | |5 | |- |[[Əşrəf Əliyev (güləşçi)|Əşrəf Əliyev]] |Sərbəst, 74 kq. |{{Bayraq|Yaponiya}} Sosuke <br> Takatani <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Denis <br> Tsarquş <br> '''1–3 M''' | | | | | |9 | |- bgcolor = "gold" |[[Şərif Şərifov]] |Sərbəst, 84 kq. | |{{Bayraq|Türkiyə}} İbrahim <br> Bölükbaşı <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|ABŞ}} Cek <br> Herbert <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|İran}} Ehsan <br> Laşqari <br> '''3–1 Q''' | | |{{Bayraq|Puerto-Riko}} Ceymi <br> Espinal <br> '''3–1 Q''' |1 |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |- bgcolor = "#CC9966" |[[Xetaq Qazyumov]] |Sərbəst, 96 kq. | |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan <br> Şexau <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Ukrayna}} Valeri <br> Andreysev <br> '''1–3 M''' | |{{Bayraq|Tacikistan}} Rüstəm <br> İskəndəri <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|İran}} Reza <br> Yazdani <br> '''5–0 Q''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Camaləddin Məhəmmədov]] |Sərbəst, 120 kq. |{{Bayraq|Rusiya}} Bilal <br> Maxov <br> '''0–3 M''' | | | | | | |16 | |} '''Qadınlar''' '''Sərbəst''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Təsəlli verici 2 !Final !Yer !Medal |- bgcolor = "silver" |[[Mariya Stadnik]] |Sərbəst, 48 kq. | |{{Bayraq|ABŞ}} Klarissa <br> Çun <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Polşa}} İvona <br> Matkovska <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Ukrayna}} İrina <br> Merleni <br> '''3–0 Q''' | | |{{Bayraq|Yaponiya}} Hitomi <br> Obara <br> '''1–3 M''' |2 |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |- bgcolor = "#CC9966" |[[Yuliya Ratkeviç]] |Sərbəst, 55 kq. | |{{Bayraq|Yunanıstan}} Mariya <br> Prevolaraki <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Yaponiya}} Saori <br> Yoşida <br> '''0–3 M''' | |{{Bayraq|ABŞ}} Kelsey <br> Kampbell <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Valeriya <br> Jolobova <br> '''3–1 Q''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |} == [[Fayl:Gymnastics (artistic) pictogram.svg|30x30px]]İdman Gimnastikası == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Çoxnövçülük |80.364 |40 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Döşəmə |14.600 |33 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Gimnastika atı |12.866 |53 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Həlqələr |13.166 |65 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Dayaqla tullanma |15.433 |46 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Parallel qollar |13.666 |59 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Turnik |10.633 |69 | | | |} == [[Fayl:Canoeing (flatwater) pictogram.svg|30x30px]]Kanoe-Sprint == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Valentin Demyanenko]] |Bir nəfərlik kanoe, 200 m. |44.194 |7 | | | |- |[[Sergey Bezuglıy]] <br> [[Maksim Prokopenko]] |İki nəfərlik kanoe, 1000 m. |3.38.042 |1 '''Q''' |3.37.219 |4 | |} [[Fayl:Elena Tchalykh, London 2012 Time Trial - Aug 2012.jpg|thumb|[[Yelena Çalıx]]]] == [[Fayl:Olympic pictogram Fencing.png|30x30px]]Qılıncoynatma == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Səbinə Mikina]] |Sablya |{{Bayraq|Almaniya}} Aleksandra <br> Bujdoso <br> '''15–13 Q''' |{{Bayraq|Ukrayna}} Olqa <br> Xarlan <br> '''10–15 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Cycling (road) pictogram.svg|30x30px]]Şosse velosipedi == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Final !Yer !Medal |- |[[Yelena Çalıx]] |Şosse velosipedi | |Bitirmədi | |- |[[Yelena Çalıx]] |Zamana qarşı fərdi yarış |41.47.06 |20 | |} == [[Fayl:Taekwondo pictogram.svg|30x30px]]Taekvondo == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Ramin Əzizov]] |80 kq. |{{Bayraq|ABŞ}} Steven <br> Lopez <br> '''3–2 Q''' |{{Bayraq|İtaliya}} Mauro <br> Sarmiento <br> '''1–2 M''' | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Fəridə Əzizova]] |67 kq. |{{Bayraq|Kanada}} Karine <br> Sergeri <br> '''0–1 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Swimming pictogram.svg|30x30px]]Üzgüçülük == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Yevgeni Lazuka]] |100 m. Batterflyay |53.86 |38 | | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Oksana Hətəmxanova]] |100 m. Brass |1.25.52 |44 | | | | | |} [[Fayl:Hayle Ibrahimov at London 2012.JPG|thumb|[[Hayle İbrahimov]]]] == [[Fayl:Athletics pictogram.svg|30x30px]]Yüngül atletika == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Hayle İbrahimov]] |5000 m. |13.25.23 |1 '''Q''' |13.45.37 |9 | |- |[[Dimitriy Marşin]] |Çəkic atma |72.85 |19 | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Layes Abdullayeva]] |5000 m. |15.45.69 |17 | | | |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (illər üzrə)}} {{Olimpiya medalına sahib Azərbaycan idmançıları}} {{Portal sətir|Azərbaycan|Azərbaycan idmanı|Olimpiya Oyunları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Yay Olimpiya Oyunlarında|2012]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında ölkələr]] [[Kateqoriya:2012-ci ildə Azərbaycanda idman]] [[Kateqoriya:Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında|2012]] izqedfre1yks0o4igogugduhffon6jp 6601004 6601002 2022-08-29T10:45:29Z Grenzsoldat 202463 Səhifənin bütün məzmunu silindi wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 6601005 6601004 2022-08-29T10:45:53Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} kdt1dexv6p45qpwwic138pfyrq2gfka 6601006 6601005 2022-08-29T10:46:52Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} == Ümumi məlumat == === Medalçıların siyahısı === === Azərbaycan nümayəndə heyətinin yolasalma mərasimi === == Nəticələri == == Mənbələr == === Keçidlər === === İstinadlar === 83d23mlvgnzea8pru2vyve5wy33laaz 6601008 6601006 2022-08-29T10:48:14Z Grenzsoldat 202463 /* Nəticələri */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} == Ümumi məlumat == === Medalçıların siyahısı === === Azərbaycan nümayəndə heyətinin yolasalma mərasimi === == Nəticələri == === Güləş === ==== Yunan-Roma güləşi ==== ==== Sərbəst güləş ==== ==== Qadın güləşi ==== == Mənbələr == === Keçidlər === === İstinadlar === 936lmjza8t91oswg2sakw2xchcvqyqg 6601009 6601008 2022-08-29T10:48:30Z Grenzsoldat 202463 /* Nəticələri */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} == Ümumi məlumat == === Medalçıların siyahısı === === Azərbaycan nümayəndə heyətinin yolasalma mərasimi === == Nəticələri == === Ağır atletika === === Güləş === ==== Yunan-Roma güləşi ==== ==== Sərbəst güləş ==== ==== Qadın güləşi ==== == Mənbələr == === Keçidlər === === İstinadlar === bqhz20ffjp9g76k3g11o5l8svzt5m95 6601011 6601009 2022-08-29T10:50:15Z Grenzsoldat 202463 /* Ağır atletika */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} == Ümumi məlumat == === Medalçıların siyahısı === === Azərbaycan nümayəndə heyətinin yolasalma mərasimi === == Nəticələri == === Ağır atletika === {| class="wikitable" |+ ! rowspan="2" | ! rowspan="2" | ! colspan="4" | ! colspan="4" | ! rowspan="2" | ! rowspan="2" | |- ! ! ! ! ! ! ! ! |- | | | | | | | | | | | | |- | | | | | | | | | | | | |- | | | | | | | | | | | | |} === Güləş === ==== Yunan-Roma güləşi ==== ==== Sərbəst güləş ==== ==== Qadın güləşi ==== == Mənbələr == === Keçidlər === === İstinadlar === bug7rvjqv7hd05by4q4hw438dprwm5e 6601012 6601011 2022-08-29T10:52:12Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında | idman oyunları = 2012 Yay |iştirakçılar = '''53''' |idman_növləri = '''15''' |bayraqdar = [[Elnur Məmmədli]] (Açılış mərasimi) <br> [[Toğrul Əsgərov]] (Bağlanış mərasimi) | qızıl = 2 | gümüş = 2 | bürünc = 5 | ümumi = 9 | yer = 30 }} '''[[Azərbaycan]]''' — [[Böyük Britaniya]]nın paytaxtı [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda. 27 iyul-12 avqust tarixləri arasında keçirilən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları]]nda [[Azərbaycan]] 53 idmançı ilə 15 idman növündə təmsil olundu. [[Azərbaycan]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda 10 medal (2 qızıl, 2 gümüş, 6 bürünc) qazandı. Medalları güləş idman növü üzrə [[Toğrul Əsgərov]] (qızıl), [[Xetaq Qazyumov]] (bürünc), [[Rövşən Bayramov]] (gümüş), [[Şərif Şərifov]] (qızıl), [[Emin Əhmədov]] (bürünc), [[Mariya Stadnik]] (gümüş), [[Yuliya Ratkeviç]] (bürünc), ağır atletikadan [[Valentin Xristov]], boksçulardan isə [[Teymur Məmmədov]] (bürünc) və [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] (bürünc) əldə etdi. 1991-ci ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]]ndan suverenliyini qazanan [[Azərbaycan]] üçün [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]] sayca altıncı [[Yay Olimpiya Oyunları]] oldu. Bu yarışlarda [[Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında|Azərbaycan Olimpiya Oyunları tarixi]]ndə rekord sayda, 53 idmançı ilə təmsil olundu. Bu rekordu Azərbaycan yığması [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda 56 idmançı ilə təzələdi. [[Azərbaycan]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları]]nda ilk dəfə olaraq akademik avarçəkmə{{Bax|#Akademik avarçəkmə|1}}, idman gimnastikası{{bax|#İdman gimnastikası|1}}, kanoe-sprint{{bax|#Kanoe-sprint|1}}, qılıncoynatma{{bax|#Qılıncoynatma|1}} və şosse velosipedi{{bax|#Şosse velosipedi|1}} idman növlərində təmsil olundu. London Olimpiadasının məşqləri üçün 5.7 milyon manat pul məbləği ayrıldı. == Medalçılar == {| class="wikitable" !Medal !İdmançı !İdman !Yarış !Tarix |- |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |[[Toğrul Əsgərov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Sərbəst, 60 kq. |11 avqust |- |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |[[Şərif Şərifov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Sərbəst, 84 kq. |11 avqust |- |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |[[Rövşən Bayramov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Yunan-Roma, 54 kq. |5 avqust |- |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |[[Mariya Stadnik]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Qadınlar, Sərbəst, 48 kq. |8 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Emin Əhmədov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Yunan-Roma, 74 kq. |5 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Yuliya Ratkeviç]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Qadınlar, Sərbəst, 55 kq. |9 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] |[[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks |Kişilər, 91 kq. |10 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Məhəmmədrəsul Məcidov]] |[[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks |Kişilər, +91 kq. |10 avqust |- |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |[[Xetaq Qazyumov]] |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |Kişilər, Sərbəst, 96 kq. |12 avqust |} == Ümumi məlumat == [[Azərbaycan]] [[2012 Yay Olimpiya Oyunları]]nda 53 idmançı ilə 15 idman növündə təmsil olundu. [[Böyük Britaniya]]nın paytaxtı [[London]] şəhərində keçirilən XXX Yay Olimpiya oyunlarında iştirak edəcək Azərbaycan nümayəndə heyətinin iyulun 3-də rəsmi yolasalma mərasimi keçirilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, [[Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsi]]nin Prezidenti [[İlham Əliyev]] və xanımı [[Mehriban Əliyeva]] mərasimdə iştirak etmişlər. Mərasim [[Heydər Əliyev Mərkəzi]]ndə keçirildi. === İdmançıların sayı === {| class="wikitable" !Sıra !İdman !Kişilər !Qadınlar !Cəmi |- |1 |[[Fayl:Weightlifting pictogram.svg|30x30px]]Ağır atletika |5 |1 |6 |- |2 |[[Fayl:Rowing pictogram.svg|30x30px]]Akademik avarçəkmə |1 |1 |2 |- |3 |[[Fayl:Olympic pictogram Equestrian.png|30x30px]]Atçılıq |1 |0 |1 |- |4 |[[Fayl:Shooting pictogram.svg|30x30px]]Atıcılıq |0 |1 |1 |- |5 |[[Fayl:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|30x30px]]Bədii Gimnastika |0 |1 |1 |- |6 |[[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks |7 |1 |8 |- |7 |[[Fayl:Judo pictogram.svg|30x30px]]Cüdo |6 |2 |8 |- |8 |[[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş |11 |2 |13 |- |9 |[[Fayl:Gymnastics (artistic) pictogram.svg|30x30px]]İdman Gimnastikası |1 |0 |1 |- |10 |[[Fayl:Canoeing (flatwater) pictogram.svg|30x30px]]Kanoe-Sprint |3 |0 |3 |- |11 |[[Fayl:Olympic pictogram Fencing.png|30x30px]]Qılıncoynatma |0 |1 |1 |- |12 |[[Fayl:Cycling (road) pictogram.svg|30x30px]]Şosse velosipedi |0 |1 |1 |- |13 |[[Fayl:Taekwondo pictogram.svg|30x30px]]Taekvondo |1 |1 |2 |- |14 |[[Fayl:Swimming pictogram.svg|30x30px]]Üzgüçülük |1 |1 |2 |- |15 |[[Fayl:Athletics pictogram.svg|30x30px]]Yüngül atletika |2 |1 |3 |- | - |'''Cəmi''' |'''39''' |'''14''' |'''53''' |} == [[Fayl:Weightlifting pictogram.svg|30x30px]]Ağır atletika == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Birdən qaldırma !Təkanla qaldırma !Cəmi !Yer !Medal | |[[Valentin Xristov]] |56 kq. |127 kq. |159 kq. |286 kq. |DQF | |- |[[Əfqan Bayramov]] |69 kq. | | |Bitirmədi | | |- |[[Sərdar Həsənov]] |69 kq. |145 kq. |176 kq. |321 kq. |8 | |- |[[İntiqam Zairov]] |94 kq. |182 kq. |215 kq. |397 kq. |6 | |- |[[Veliçko Çolakov]] |105 kq. | | |Yarışmadı | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Birdə qaldırma !Təkanla qaldırma !Cəmi !Yer !Medal |- |[[Boyanka Kostova]] |58 kq. |105 kq. |128 kq. |233 kq. |5 | |} == [[Fayl:Rowing pictogram.svg|30x30px]]Akademik avarçəkmə == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !1/4 final !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Aleksandr Aleksandrov]] |Bir nəfərlik qayıq |6.49.81 |2 '''Q''' |6.56.36 |3 '''Q''' |7.20.80 |3 '''Q''' |7.09.42 |5 | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !1/4 final !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Natalya Mustafayeva]] |Bir nəfərlik qayıq |7.46.01 |2 '''Q''' |8.00.26 |3 '''Q''' |8.06.83 |6 '''Q''' |8.23.64 |12 | |} == [[Fayl:Olympic pictogram Equestrian.png|30x30px]]Atçılıq == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !At !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Camal Rəhimov]] |Fərdi |Warrior |Cərimə-18 |60 | | | |} == [[Fayl:Shooting pictogram.svg|30x30px]]Atıcılıq == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[İradə Aşumova]] |25 m. Tapança |578 |23 | | | |- |[[İradə Aşumova]] |10 m. Hava tapançası |372 |39 | | | |} == [[Fayl:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|30x30px]]Bədii Gimnastika == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Çoxnövçülük |111.850 |3 '''Q''' |111.575 |4 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Həlqə |27.450 |4 '''Q''' |27.825 |5 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Top |28.350 |7 '''Q''' |27.925 |6 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Gürzə |27.850 |2 '''Q''' |27.575 |4 | |- |[[Aliyə Qarayeva]] |Lent |28.200 |3 '''Q''' |28.250 |4 | |} [[Fayl:Soltan Migitinov.jpg|thumb|[[Soltan Migitinov]]]] == [[Fayl:Boxing pictogram.svg|30x30px]]Boks == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Elvin Məmişzadə]] |52 kq. |{{Bayraq|Monqolustan}} Nyambayaryn <br> Tögstsogt <br> '''11–18 M''' | | | | | | |- |[[Məhəmməd Abdulhəmidov]] |56 kq. | |{{Bayraq|Yaponiya}} Satoşi <br> Şimizu <br> '''RSC M''' | | | | | |- |[[Heybətulla Hacıəliyev]] |64 kq. |{{Bayraq|Tunis}} Abderrazak <br> Houya <br> '''16–19 M''' | | | | | | |- |[[Soltan Migitinov]] |75 kq. |{{Bayraq|Misir}} Məhəmməd <br> Hikal <br> '''20–12 Q''' |{{Bayraq|Braziliya}} Falkao <br> Esquiva <br> '''11–24 M''' | | | | | |- |[[Vətən Hüseynli]] |81 kq. |{{Bayraq|Ekvador}} Karlos <br> Gongora <br> '''8–9 M''' | | | | | | |- bgcolor = "#CC9966" |[[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] |91 kq. | |{{Bayraq|Avstraliya}} Jai <br> Opetaia <br> '''12–11 Q''' |{{Bayraq|Belarus}} Sergey <br> Karneyeu <br> '''19–19 Q''' |{{Bayraq|İtaliya}} Klemente <br> Russo <br> '''13–15 M''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |- bgcolor = "#CC9966" |[[Məhəmmədrəsul Məcidov]] | +91 kq. | |{{Bayraq|Democratic Republic of the Congo}} Meji <br> Mvamba <br> '''RSC Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Məhəmməd <br> Ömərov <br> '''17–14 Q''' |{{Bayraq|İtaliya}} Roberto <br> Kammarelle <br> '''12–13 M''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Yelena Vıstropova]] |52 kq. |{{Bayraq|Nigeriya}} Edit <br> Ogoke <br> '''12–14 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Judo pictogram.svg|30x30px]]Cüdo == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/32 final !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Final !Yer !Medal |- |[[İlqar Müşkiyev]] |60 kq. | |{{Bayraq|Ermənistan}} Ovanes <br> Davtyan <br> '''000–010 M''' | | | | | | | |- |[[Tərlan Kərimov]] |66 kq. | |{{Bayraq|Rusiya}} Musa <br> Moguşkov <br> '''002–001 Q''' |{{Bayraq|Misir}} Əhməd <br> Avad <br> '''000–000 Q''' |{{Bayraq|İspaniya}} Sugoi <br> Uriarte <br> '''000–002 M''' | |{{Bayraq|Polşa}} Pavel <br> Zagrodnik <br> '''000–001 M''' | |7 | |- |[[Rüstəm Orucov]] |73 kq. | |{{Bayraq|CAR}} Gideon <br> van Zil <br> '''010–010 Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Mansur <br> İsayev <br> '''000–100 M''' | | | | | | |- |[[Elnur Məmmədli]] |81 kq. |{{Bayraq|Kanada}} Antoni <br> Valois-Fortier <br> '''000–000 M''' | | | | | | | | |- |[[Elxan Məmmədov (cüdoçu)|Elxan Məmmədov]] |90 kq. | |{{Bayraq|Almaniya}} Xristofor <br> Lambert <br> '''011–000 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Song <br> Dae-Nam <br> '''000–001 M''' | | | | | | |- |[[Elmar Qasımov (cüdoçu)|Elmar Qasımov]] |100 kq. | |{{Bayraq|Qazaxıstan}} Maksim <br> Rakov <br> '''001–000 Q''' |{{Bayraq|Gürcüstan}} Levan <br> Jorjoliani <br> '''001–000 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Hvang <br> Hee-Tae <br> '''000–002 M''' | |{{Bayraq|Özbəkistan}} Ramziddin <br> Səidov <br> '''000–100 M''' | |7 | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Kifayət Qasımova]] |57 kq. | |{{Bayraq|Yaponiya}} Kaori <br> Matsumoto <br> '''000–001 M''' | | | | | |- |[[Ramilə Yusubova]] |63 kq. |{{Bayraq|Türkmənistan}} Gülnar <br> Haytbayeva <br> '''011–000 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Young <br> Da-Voon <br> '''000–100 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Wrestling pictogram.svg|30x30px]]Güləş == '''Kişilər''' '''Yunan-Roma''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Təsəlli verici 2 !Final !Yer !Medal |- bgcolor = "silver" |[[Rövşən Bayramov]] |Yunan-Roma, 55 kq. |{{Bayraq|Rusiya}} Mingiyan <br> Semenov <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|ABŞ}} Spenser <br> Manqo <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Çin}} Li <br> Şujin <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Ço <br> Gyun-Ji <br> '''3–0 Q''' | | |{{Bayraq|İran}} Həmid <br> Sorian <br> '''0–3 M''' |2 |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Həsən Əliyev (güləşçi)|Həsən Əliyev]] |Yunan-Roma, 60 kq. | |{{Bayraq|Norveç}} Stig Andre <br> Berge <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} Yung <br> Ji-Hyun <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Norveç}} Revaz <br> Laşxi <br> '''1–3 M''' | |{{Bayraq|Rusiya}} Zaur <br> Kuraməhəmmədov <br> '''0–3 M''' | |5 | |- bgcolor = "#CC9966" |[[Emin Əhmədov]] |Yunan-Roma, 74 kq. | |{{Bayraq|Xorvatiya}} Neven <br> Zugaj <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Gürcüstan}} Zurabi <br> Datunaşvili <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Ermənistan}} Arsen <br> Julfalakyan <br> '''0–3 M''' | |{{Bayraq|Belarus}} Aleksandr <br> Kikiniou <br> '''3–0 Q''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Saman Təhmasibi]] |Yunan-Roma, 84 kq. | |{{Bayraq|Gürcüstan}} Vladimir <br> Qeqeşidze <br> '''1–3 M''' | | | | | |11 | |- |[[Şalva Qadabadze]] |Yunan-Roma, 96 kq. | |{{Bayraq|Rusiya}} Rüstəm <br> Totrov <br> '''1–3 M''' | | |{{Bayraq|İsveç}} Cimmi <br> Lidberg <br> '''1–3 M''' | | |10 | |} <gallery heights="150px" widths="150px" caption="2012 Yay Olimpiya Oyunları-Güləş"> File:Jabrayil Hasanov 2012.jpg|[[Cəbrayıl Həsənov]] File:Khetag Gazyumov 2012.jpg|[[Xetaq Qazyumov]] </gallery> '''Sərbəst''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Təsəlli verici 2 !Final !Yer !Medal |- bgcolor = "gold" |[[Toğrul Əsgərov]] |Sərbəst, 60 kq. | |{{Bayraq|Almaniya}} Tim <br> Sçleiçer <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Yaponiya}} Keniçi <br> Yumoto <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|ABŞ}} Koleman <br> Skott <br> '''3–0 Q''' | | |{{Bayraq|Rusiya}} Besik <br> Kuduxov <br> '''3–0 Q''' |1 |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Cəbrayıl Həsənov]] |Sərbəst, 66 kq. | |{{Bayraq|Bolqarıstan}} Leonid <br> Bazan <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Belarus}} Əli <br> Şabanau <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Yaponiya}} Tatsuhiro <br> Yonemitsu <br> '''0–3 M''' | |{{Bayraq|Kuba}} Livan <br> Lopez <br> '''1–3 M''' | |5 | |- |[[Əşrəf Əliyev (güləşçi)|Əşrəf Əliyev]] |Sərbəst, 74 kq. |{{Bayraq|Yaponiya}} Sosuke <br> Takatani <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Denis <br> Tsarquş <br> '''1–3 M''' | | | | | |9 | |- bgcolor = "gold" |[[Şərif Şərifov]] |Sərbəst, 84 kq. | |{{Bayraq|Türkiyə}} İbrahim <br> Bölükbaşı <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|ABŞ}} Cek <br> Herbert <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|İran}} Ehsan <br> Laşqari <br> '''3–1 Q''' | | |{{Bayraq|Puerto-Riko}} Ceymi <br> Espinal <br> '''3–1 Q''' |1 |[[Fayl:Gold medal olympic.svg|30x30px]] |- bgcolor = "#CC9966" |[[Xetaq Qazyumov]] |Sərbəst, 96 kq. | |{{Bayraq|Belarus}} Ruslan <br> Şexau <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Ukrayna}} Valeri <br> Andreysev <br> '''1–3 M''' | |{{Bayraq|Tacikistan}} Rüstəm <br> İskəndəri <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|İran}} Reza <br> Yazdani <br> '''5–0 Q''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |- |[[Camaləddin Məhəmmədov]] |Sərbəst, 120 kq. |{{Bayraq|Rusiya}} Bilal <br> Maxov <br> '''0–3 M''' | | | | | | |16 | |} '''Qadınlar''' '''Sərbəst''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Təsəlli verici 1 !Təsəlli verici 2 !Final !Yer !Medal |- bgcolor = "silver" |[[Mariya Stadnik]] |Sərbəst, 48 kq. | |{{Bayraq|ABŞ}} Klarissa <br> Çun <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Polşa}} İvona <br> Matkovska <br> '''3–1 Q''' |{{Bayraq|Ukrayna}} İrina <br> Merleni <br> '''3–0 Q''' | | |{{Bayraq|Yaponiya}} Hitomi <br> Obara <br> '''1–3 M''' |2 |[[Fayl:Silver medal olympic.svg|30x30px]] |- bgcolor = "#CC9966" |[[Yuliya Ratkeviç]] |Sərbəst, 55 kq. | |{{Bayraq|Yunanıstan}} Mariya <br> Prevolaraki <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Yaponiya}} Saori <br> Yoşida <br> '''0–3 M''' | |{{Bayraq|ABŞ}} Kelsey <br> Kampbell <br> '''3–0 Q''' |{{Bayraq|Rusiya}} Valeriya <br> Jolobova <br> '''3–1 Q''' | |3 |[[Fayl:Bronze medal olympic.svg|30x30px]] |} == [[Fayl:Gymnastics (artistic) pictogram.svg|30x30px]]İdman Gimnastikası == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Çoxnövçülük |80.364 |40 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Döşəmə |14.600 |33 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Gimnastika atı |12.866 |53 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Həlqələr |13.166 |65 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Dayaqla tullanma |15.433 |46 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Parallel qollar |13.666 |59 | | | |- |[[Şakir Şıxəliyev]] |Turnik |10.633 |69 | | | |} == [[Fayl:Canoeing (flatwater) pictogram.svg|30x30px]]Kanoe-Sprint == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Valentin Demyanenko]] |Bir nəfərlik kanoe, 200 m. |44.194 |7 | | | |- |[[Sergey Bezuglıy]] <br> [[Maksim Prokopenko]] |İki nəfərlik kanoe, 1000 m. |3.38.042 |1 '''Q''' |3.37.219 |4 | |} [[Fayl:Elena Tchalykh, London 2012 Time Trial - Aug 2012.jpg|thumb|[[Yelena Çalıx]]]] == [[Fayl:Olympic pictogram Fencing.png|30x30px]]Qılıncoynatma == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/16 final !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Səbinə Mikina]] |Sablya |{{Bayraq|Almaniya}} Aleksandra <br> Bujdoso <br> '''15–13 Q''' |{{Bayraq|Ukrayna}} Olqa <br> Xarlan <br> '''10–15 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Cycling (road) pictogram.svg|30x30px]]Şosse velosipedi == '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Final !Yer !Medal |- |[[Yelena Çalıx]] |Şosse velosipedi | |Bitirmədi | |- |[[Yelena Çalıx]] |Zamana qarşı fərdi yarış |41.47.06 |20 | |} == [[Fayl:Taekwondo pictogram.svg|30x30px]]Taekvondo == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Ramin Əzizov]] |80 kq. |{{Bayraq|ABŞ}} Steven <br> Lopez <br> '''3–2 Q''' |{{Bayraq|İtaliya}} Mauro <br> Sarmiento <br> '''1–2 M''' | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer !Medal |- |[[Fəridə Əzizova]] |67 kq. |{{Bayraq|Kanada}} Karine <br> Sergeri <br> '''0–1 M''' | | | | | |} == [[Fayl:Swimming pictogram.svg|30x30px]]Üzgüçülük == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Yevgeni Lazuka]] |100 m. Batterflyay |53.86 |38 | | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Yarım-final !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Oksana Hətəmxanova]] |100 m. Brass |1.25.52 |44 | | | | | |} [[Fayl:Hayle Ibrahimov at London 2012.JPG|thumb|[[Hayle İbrahimov]]]] == [[Fayl:Athletics pictogram.svg|30x30px]]Yüngül atletika == '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Hayle İbrahimov]] |5000 m. |13.25.23 |1 '''Q''' |13.45.37 |9 | |- |[[Dimitriy Marşin]] |Çəkic atma |72.85 |19 | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !Təsnifat mərhələsi !Yer !Final !Yer !Medal |- |[[Layes Abdullayeva]] |5000 m. |15.45.69 |17 | | | |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (illər üzrə)}} {{Olimpiya medalına sahib Azərbaycan idmançıları}} {{Portal sətir|Azərbaycan|Azərbaycan idmanı|Olimpiya Oyunları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Yay Olimpiya Oyunlarında|2012]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında ölkələr]] [[Kateqoriya:2012-ci ildə Azərbaycanda idman]] [[Kateqoriya:Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında|2012]] izqedfre1yks0o4igogugduhffon6jp 0 245390 6600992 6346855 2022-08-29T10:36:35Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Keyxatu xan |orijinal adı = {{lang-mn|ᠭᠠᠶᠺᠠᠲᠦ}} |şəkil = Geikhatu_interrogeant_Shingtûr_Nuyân.jpeg |titul = [[Elxanlılar sülaləsi]]ndən V [[elxan]] |bayraq = Flag of Ilkhanate.svg |dövr əvvəl = 23 iyul 1291 |dövr son = 24 mart 1295 |sələfi = [[Arqun xan]] |xələfi = [[Baydu xan]] |vəfat tarixi = 24.3.1295 |sülalə = [[Elxanilər]] |həyat yoldaşı = Qutluq Türkan qızı Səfvətəldünya-vəl-din Padşah xatun |atası = [[Abaqa xan]] |anası = Nukdan xatun |vikianbar = }} '''Keyxatu xan''' ({{Lang-mn|ᠭᠠᠶᠺᠠᠲᠦ}}; ''Buddist adı'': '''Riçindorj'''; {{DVTY}})  — [[Elxanlılar sülaləsi]]ndən beşinci [[elxan]]. [[Elxanlılar dövləti]]nin hökmdarı (1291–1295), [[Arqun xan]]ın qardaşı və sələfi. == Hakimiyyəti == Hakimiyyətə gəlməmişdən əvvəl [[Kiçik Asiya|Anadolu]] valisi idi. Taxta iddiası [[Tağaçar noyon]] tərəfindən dəstəklənmişdi. Onun dövründə [[Xubilay xan]]ın göndərdiyi [[Kököçin xatun]] [[Qazan xan (Elxani)|Qazan xan]] ilə evləndirilmişdi. Onun hakimiyyəti əsasən xəzinənin xərclənməsi, xüsusilə [[Nestorianlıq|nestorian]]lara güzəştlər ilə bilinir. 1292-ci ildə [[Sədr-əd din Zəncani]]ni sahib-divan təyin etmişdi. === Pul islahatı === {{Əsas|Çao}} 1294-cü ildə Keyxatu xan xəzinənin boşalmasının qarşısını almaq məqsədi ilə çaonu tədavülə buraxdı. Lakin bu tədbir səmərə vermədi, bazar qiymətləri artdı, == Ölümü == Keyxatu xanın hakimiyyəti sülh içində olsa da mənbələrə görə monqol əsilzadələrinin uşaqları ilə cinsi əlaqədə olmağı sevdiyi üçün əyanlar tərəfindən bəyənilmirdi. 1294-cü ildə xanın öz əmisioğlu [[Baydu xan|Baydu]]nu təhqir etməsi və edam əmrini verməsi xanın sonunu hazırladı. Baydu tabe olmaqdan boyun qaçırdı və üsyana qalxdı. Keyxatunun sərkərdəsi Tağaçar noyon Baydunun tərəfinə keçdi. Keyxatu isə [[Biləsuvar (Azərbaycan)|Biləsuvar]]a qaçdı və orda həbs olunaraq [[Təbriz]]ə gətirildi. 24 mart 1295-ci ildə öldürüldü və yerinə [[Baydu xan]] keçdi. == Ailəsi == ===== Həyat yoldaşları: ===== * Ayşə xatun Tuqu qızı Cəlair * Dondi xatun Ağbuğa qızı Cəlair * İltutmuş xatun Qutluq Temür qızı * Padşah xatun Qütbəddin qızı * Uruk xatun Saruçi qızı * Buluqan xatun '''Oğulları:''' * Alafranq (Dondi xatundan) — [[Cahan Teymur xan]]ın atası * İranşah (Dondi xatundan) * Çinq-Polad (Buluqan xatundan) '''Qızları:''' * Ula Qutluq (Ayşə xatundan) — Əmir Ğurbati ilə evlənmiş, iki övladı olmuşdur.<ref>[http://www.jstor.org/stable/23011 A Mongol Princess Making hajj: The Biography of El Qutlugh Daughter of Abagha Ilkhan (r. 1265–82)]</ref> * İl Qutluq * Ara Qutluq == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{cite web | author = Jackson P. | authorlink = Джексон, Питер (историк) | url = http://www.iranica.com/articles/gaykatu-khan- | title = Gayḵātū khan | work = [[Encyclopædia Iranica]] | accessdate = 2010-05-23 | lang = en }} * {{cite web | url = http://mehmeteti.150m.com/ilkhanids/gaykhatu.htm | title = Gaykhatu | author = Mehmet Eti. | work = Anatolian Coins | accessdate = 2010-05-23 | language = en | description = Монеты Гайхату | archive-date = 2012-04-14 | archive-url = https://www.webcitation.org/66vAu2Xmm?url=http://mehmeteti.150m.com/ilkhanids/gaykhatu.htm | url-status = dead }} == Həmçinin bax == * [[Elxanilər dövləti]] * [[Elxanilər sülaləsi]] == Xarici keçidlər == {{ Sələf-xələf (Elxanilər dövləti) | Şah = <!-- Adı -->Keyxatu xan | ZAMAN = <!-- Hansı sülalə dövrünə təsadüf edir -->[[Elxanilər]] | SƏLƏF = <!-- Ondan qabaq gələn -->[[Arqun xan]] | XƏLƏF = <!-- Ondan sonra gələn -->[[Baydu xan]] }} == Həmçinin bax == {{Elxanilər}} [[Kateqoriya:Çingizlilər]] [[Kateqoriya:Hülakülər]] [[Kateqoriya:XIII əsr şəxsləri]] [[Kateqoriya:Elxanilər dövlətində yaşamış insanlar]] 6xh33vx2znrjzmcmekayms9cfebo9ft 0 247427 6600717 6241314 2022-08-29T08:32:34Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Yusif Şirvan |orijinal adı = Əsgərov Yusif Əsgər oğlu |digər adları = |şəkil = Yusif Şirvan.tif |şəklin ölçüsü = 260 |şəklin izahı = |ilk adı = |təxəllüsü = |doğum tarixi = 26.12.1910 |doğum yeri = [[Şamaxı]], [[Şamaxı qəzası]], [[Bakı quberniyası]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 9.8.1979 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |təhsili = Dini təhsil |ixtisası = |fəaliyyəti = [[Şair]], [[müəllim]] |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Yusif Əsgər oğlu Əsgərov''' (26 dekabr 1910 – 9 avqust 1979) — Azərbaycan şairi. == Həyatı == 1910-cu ildə [[Bakı quberniyası]]nın [[Şamaxı]] şəhərində müəllim ailəsində anadan olmuşdur 8 yaşından ata-anasını itirdiyindən yetim qalmış, bacısı ilə birlikdə qohumlarının himayəsində boya-başa çatmışdır İbtidai məktəbi bitirəndən sonra Nuxa şəhər pedaqoji texnikumunda təhsil almışdır (1924–1928) Əmək fəaliyyətinə [[Şamaxı qəzası]]nın Bicov kənd məktəbinin direktoru vəzifəsində başlamışdır 1929-cu il avqust ayından Lənkəran şəhər nümunəvi orta məktəbində dərs Hissə müdiri olmuş, bir ildən sonra Bakı Ali pedaqoji məktəbində təhsilini davam etdirmiş, eyni zamanda Azərkinoda bədii büronun üzvü (1930–1932), Azərbaycan Baş Ədəbiyyat Müfəttişliyi idarə-sində siyasi redaktor (1932–1934) işləmişdir Ədəbi yaradıcılığa 30-cu illərin əvvəllərində başlamış. mətbuatda oçerk, Hekayə, povest, roman və məqalələrini müntəzəm çap etdirmişdir İnstitutu bitirdikdən sonra "[[Ədəbiyyat qəzeti]]"nə məsul katib təyin edilmiş, sonra Azərnəşrdə, Uşaqgəncnəşrdə bədii ədəbiyyat üzrə redaktor, eyni zamanda Azərbaycan Dövlət Universitetinin Hazırlıq kursunda və 132 nömrəli Bakı şəhər məktəbində müəllim işləmişdir 1939–1941-ci illərdə "Kommunist" qəzetinin ədəbiyyat və incəsənət şöbəsinin müdiri olmuşdur. Bu müddət ərzində Azərbaycan Dövlət Qiyabi İnstitutunda baş müəllim işləmişdir 1941-ci ilin avqustunda Sovet Ordusuna səfərbərliyə alınmış, Hərbi xidməti ləyaqətlə yerinə yetirmişdir "Qafqazın müdafiəsinə görə", "Almaniya üzərində qələbəyə görə" medallarına layiq görülmüşdür 1947-ci ilin iyulunda ordudan tərxis olunmuş. "Təbliğatçı" jurnalında partiya şöbəsinin müdiri, qiyabi institutda ədəbiyyat kafedrasının baş müəllimi işləmişdir Bir müddət Azərbaycan Dövlət Universitetində dekan, ömrünün axırınadək isə dosent olmuşdur "Əmək veteranı" medalı ilə təltif olunmuşdur 1979-cu il avqustun 9-da vəfat etmişdir.. == Xarici keçidlər == [http://www.kataloq.net/v2/shexsler/YUSİF-ŞİRVAN-220] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160305100929/http://www.kataloq.net/v2/shexsler/YUS%C4%B0F-%C5%9E%C4%B0RVAN-220 |date=2016-03-05 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]] [[Kateqoriya:Şamaxıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Böyük Vətən müharibəsi iştirakçıları]] 0wfg8kdmgnps59fxlivhhwjws6sqjmr 0 254172 6600584 3870295 2022-08-29T06:50:41Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Beynəlxalq münasibətlər |Adlandırma = Rusiya–Yaponiya münasibətləri |Şəkil = Japan Russia Locator.png |Ölkə1 = Rusiya |Ölkə2 = Yaponiya |Rəng1 = #ffa500 |Rəng2 = #228b22 }} '''Rusiya–Yaponiya münasibətləri''' — [[Rusiya Federasiyası]] ilə [[Yaponiya]] arasındakı mövcud [[Beynəlxalq münasibətlər|ikitərəfli əlaqələr]]. {{vikiləşdirmək}} == Tarixi == [[İngiltərə]], [[Fransa]] və [[ABŞ]]-ın Çin və Yaponiyaya hökmranlıq uğrunda mübarizəsi, onların Kuril adalarında, Saxalində və Amur hövzəsində möhkəmlənmək cəhdləri, Rusiyanın Uzaq Şərqdə və Sakit Okeanda ticarət gəmiləri üçün təhlükə yaradırdı. Rusiya hökuməti Rusiyanın Sakit Okeanda mövqeyinin güclənməsi, o cümlədən Çin və Yaponiyada portlarının açılması üçün tədbirlər görməyi qərara aldı.1852-ci ilin 24 aprelində Rusiyanın Uzaq Şərqdə siyasi maraqlarını müzakirə edən xüsusi komitə yaradıldı. Onun tərkibinə Baş dəniz qərargahının rəisi Menşikov, maliyyə naziri Brok, hərbi nazir Çernışev, Asiya departamentinin direktoru Senyavin daxil idi.1852-ci il aprelin sonunda Xarici işlər naziri "Yapon işi üzrə məktub"u xüsusi komitəyə təqdim etdi. Məktubda Amerikanın Yaponiya ilə ticarət qurmaq cəhdləri, Amerika gəmilərinin Yaponiya sahillərində çoxalması göstərilirdi. 7 mayda komitə məktubu müzakirə edərək Çin və Yaponiyaya Putyatinin rəhbərliyi altında ekspedisiya yollamağım qərara aldı. Ona Rusiya ticarət gəmilərinin açıq limanlara girməsi üçün Çin hökumətindən icazə almaq və Yaponiya ilə ticarət müqaviləsinin imzalanması üçün danışıqlar aparmaq həvalə olunmuşdu. 13 avqust 1852-ci ildə Menşikov Putyatinə təlimat verdi. Putyatinə Şərqi Asiya və Şəmali Amerikanın qərbi rus torpaqlarında baş verənlər haqqında məlumat toplamaq həvalə olunmuşdu. 23 avqust 1852-ci ildə [[I Nikolay]]ın yapon imperatoruna göndərdiyi qramotoda Putyatinin səfirliyinin dostluq xarakterini göstərmiş və rus vətəndaşlarının yapon limanlarına daxil olmasına icazə verilməsini xahiş etmişdi. Ekspedisiya zamanı Putyatinin bir neçə xarici ölkələrə baş çəkəcəyi də göstərilmişdi. Ona görə xarici işlər nazirlyi həmin ölkələrin hökumətinə ekspedisyanın məqsədi barədə məlumat vermişdi. 7 oktyabr 1852-ci ildə Putyatin Kronştadı tərk etdi.31 oktyabrda o, Portsmuta gəldi. Portsmutdan çıxaraq 10 mart 1853-cü ildə Xeyirxah Ümid burnuna gəlir və burada öyrənir ki, Perri Avakado 15 gəmidən ibarət ekspedisiya yaradır. Amerika hökuməti Perriyə yapon portlarının açılması uğrunda Rusiyanı və digər Avropa hökumətlərini qabaqlamaq üçün böyük səlahiyyət vermişdi. 8 aprel 1853-cü ildə Putyatin bu haqda Senyavinə məlumat verir və bildirir ki, amerikanlar kiçik bir müqavimət müqabilində silah işlətməyə hazırdırlar. 27 dekabr 1852-ci ildə Peterburqda Amerika səfiri Braun Dövlət Departamentinin tapşırığı ilə Xarici işlər nazirliyinə rus freqatının Sakit Okeana qeyri-məlum məqsədlə gəlməsi barədə təəccüblüyünü bildirdi. 10 yanvar 1853-cü ildə Nessrod Brauna cavab verdi və bildirdi ki, rus hökuməti öz torpaqlarını qorumaq üçün bu tədbirə əl atıb və bu gizli şəkildə edilməyib. 12 aprel 1853-cü ildə rus səfiri Xeyirxah Ümid burnunu tərk edərək Sinqapura, oradan Honqkonqa gəlir. Kantonda Putyatin öyrənir ki, Perri Şanxaya, oradan da Yaponiyaya yollanıb. 2 dekabr 1852-ci ildə Perri dəniz nazirinə məktubunda bildirir ki, o Tayvan, Kyunyu və Bonın adalarını tutmaq istəyir və bu adalardan Rusiya və İngiltərəyə qarşı forpost kimi istifadə etmək və Çin və Yaponiyaya qarşı təzyiq kimi istifadə etmək olar.3 fevral 1853-cü ildə Dövlət katibi Evereyt bildirdi ki, prezident Filmor bunun planını bəyənir. Sakit Okeanda Perrin amerikan ekspansiyasının carçısı olmasını qəti qəbul edən amerikan tarixçiləri sübut etməyə çalışırdılar ki, ABŞ-ın aparıcı dairələrində Perrinin fəaliyyəti özünə dayaq tapmadı. Rus səfiri Putyatinin nəzərində tutduğu taktika 1853-cü ildə Asiya departamentinin direktoru Senyavinə ünvanladığı məktubda aydın görünür. Rusiya və ABŞ Yaponiya ilə ticarət əlaqələrini açmaqda eyni niyyətlərə malikdirlər, baxmayaraq ki, biz bunda sülhyönümülü vasitələrə üstünlük veririk. Amerikanlar isə şübhəsiz ki, hərbi vasitələrə əl atacaq. 1853-cü il 26 iyunda Putyatin Honqkonqdan Bonin arxipelağına getdi. 25 iyulda Pıl adasının Lloyd limanında bütün rus eskadrası toplandı. Beli adasını və Bonin adalarının bir çoxunu nəzərdən keçirən eskadra 4 avqustda Lloyd limanını tərk etdi və 9 avqustda Naqasakiyə hücuma hazırlaşdı. Putyatinin yazdığı kimi bu əzəmətli an idi:" Nəhayət ki, biz onaylıq gəmi səfərinin nəticəsində bir çox münasibətlərdə anlaşılmaz və tədqiq edilməmiş Yaponiyaya çatdıq." 10 avqustda rus eskadrası Naqasaki limanına daxil oldu. Bu dövrdə İngiltərə də Yaponiyada öz mövqeyini möhkəmləndirməyə çalışırdı. İngiltərə hökuməti 1842-ci il Nankin müqaviləsinə yenidən baxılması ilə məşğul olmasına baxmayaraq uzun müddət idi ki, ilk növbədə Perrinin artmaqda olan qələbəsindən istifadə edərək Yapon sahillərində öz limanlarını açmağa çalışırdı. Britaniya hökuməti bu ölkədə ABŞ-ın hakim nüfuzunun bərpa olunmasına rus gəmilərinin yapon limanlarına gəlməsinə yol verməmək üçün Yaponiya ilə sülh müqaviləsi imzalamağa tələsirdi. 1854-cü ilin 2 oktyabrında Çin sularında ingilis eskadrasına komandanlıq edən Ceyms Stirling Naqasakidə ingilis-yapon müqaviləsini imzaladı. O, Saxalinə münasibətdə Rusiyanın "təcavüzkar planı" barədə məlumat verdi. Hətta xəbərdarlıq etdi ki, əgər ruslar yapon sularında görünərlərsə, ingilis eskadrası rus gəmiləri ilə döyüşə girəcək. Eyni zamanda beynəlxalq hüquq da ingilis və fransız gəmilərinə Yaponiyanın neytral su ərazilərində müharibə vaxtı rus gəmilərinə hücum üçün imkan verirdi. Müttəfiqlər yapon limanlarından 1854-cü ilin avqustunda Petrapavlovskda desantların dəyişdirilməsi üçün baz kimi, 1855-ci ilin iyununda şəhərlərin bombardman edilməsində və 1855-ci ilin sentyabrında Urunedə rus-amerikan birləşmələrinin faktoriyalarının məhv edilməsində istifadə etdilər. [[Krım müharibəsi]] Rusiyaya kömək etdi ki, yaranmış bu əlverişli şəraitdən dərhal Yaponiya ilə sülh müqaviləsi bağlamaq üçün istifadə etsin. Amma çar hökuməti Rusiyanın beynəlxalq vəziyyətinin mürəkkəb olmasını nəzərə alaraq belə hesab edirdi ki, Putyatinin səfirliyi ümid verir ki, rus-yapon münasibətləri yaxşı başlayacaq. 1855-ci ilin 26 yanvarında imzalanmış Simod traktatına əsasən Rusiya üçün açılmış limanlarda ruslar məhdud miqdarda və yapon məmurlarının vasitəçiliyi ilə müxtəlif məhsullar alırdılar. Bütün bunlar vacib problemlərin həllinə-Rusiyanın Uzaq Şərq bölgələrinin və Sakit Okean mülklərinin ərzaqla təminatına imkan vermirdi. Buna görə də Rusiya Yaponiya ilə ticarət müqaviləsini bağlamaqda maraqlı idi. Lakin uzun müddət idi ki, çar hakimiyyətinin başı Krım müharibəsinə və Çinlə danışıqlara qarışmışdı. [[İngiltərə]]nin 1842-ci il [[Nankin sazişi]]nə yenidən baxmaq cəhdinin uğursuzluğu ilə 1856-cı ilin oktyabrında Fransanın dəstəyi ilə Çinə qarşı hərbi əməliyyat başladı. Çarizm qorxurdu ki, Çində ingilis ağalığı Rusiyanın buradakı satış bazarlarını itirməsi ilə nəticələnər və Rusiyanın Uzaq Şərq regionlarını daimi təhlükədə saxlayar. Ona görə də 1857-ci ilin yanvarında Putyatin Çinə göndərildi ki, Amurun sol sahilində Rusiyanın hüquqlarının rəsmi möhkəmləndirilməsinə nail olsun. Apreldə o, Kyaxtada, sonra Şanxayda oldu. O, burada İngiltərə və Fransanın Çinlə danışıqlarında vasitəçi olmaq istəyirdi ki, Çin hökumətinin çox ağır tələbləri qəbul etməsinə imkan verməsin. Hələ ki bu missiyanın yerinə yetirilməsi üçün əlverişli şərait yox idi. Putyatin qərara gəldi ki, Yaponiyaya getsin. 1857-ci ilin 10 sentyabrında o, Naqasakidə "Amerika paraxodu"nda oldu.12 oktyabrda Putyatin yapon müvəkkilləri Midzuno Tikuqo-no-kami, İvase İqano-n-kami, Arao İvami-no-kami ilə "əlavə traktat" imzaladı. 28 maddədən ibarət bu traktat açıq portlarda Rusiyanın ticarət hüququnu özündə əks etdirirdi: * 1)Yapon hökuməti Simodla birgə digər portları da açsın. * 2)Ticarətin həcmi məhdudlaşdırılmasın. * 3)Rus və yapon tacirlərinin ticarət əlaqələrinə maneçilik törədilməsin. * 4)35%-lik gömrük rüsumu saxlanılsın. Məhsulun qiyməti rus və ya xarici valyutalarla gömrük vasitəsi ilə ödənilməli idi. * 5)Ruslar hər hansı ölkə ilə müharibə zamanı yapon portlarının neytrallığını pozmamalı idi. Rus ailələri daimi və müvəqqəti yaşayış üçün Yaponiyaya danışa bilərdi. 1857-ci il traktatı [[Simod müqaviləsi]]nə əlavə hesab olunurdu. O, rusların açıq limanlarında ticarət hüququnun artmasında əhəmiyyətli oldu, amma yapon məmurlarının ticarət müqaviləsində vasitəçiliyi saxlanıldı, ixrac və idxalın əsas predmetlərində yüksək gömrük tarifi qaldı. Bir çox məhsullarda hakimiyyətin monopoliyası saxlanıldı. Rusiya mart 1858-ci ilin Rusiyanın Xarici İşlər naziri A. M. Qorçakov öz məktubunda bildirirdi ki, əlavə traktat ratifikasiya olunmuşdu. Qorçakov əminliklə bildirirdi ki, bu Rusiya və Yaponiya arasında dostluğun daha da möhkəmlənməsinə kömək edəcək. Rusiyanın hakimiyyət dairələri belə hesab edirdi ki, rus-yapon ticarəti Priamorya ətrafının iqtisadi inkişafına təsir edəcək. Simod traktatının ratifikasiya edilmiş sənədlərinin dəyişdirilməsindən sonra çar hakimiyyəti Putyatinin məsləhəti ilə Xakodatda konsulluqda xidmət üçün məmurlar seçməyə başladı. 1858-ci iln yanvarında İ. A. Qoşkeviç konsul təyin edildi. O. çin və yapon dillərini bilirdi, Putyatinlə birgə Yaponiyada olduğu vaxtda inzibati idarəetmə, siyasi sistem, qanunlar və adətlərlə tanış olmuşdu. Konsulluğun I tərkibinə dəniz zabiti P. N. Nazimov, baş həkim V. D. Ovander daxil idi. 8 fevral 1858-ci ildə xarici işlər nazirliyi Qoşkeviçə Simod traktatının əhəmiyyəti göstərilmiş təlimat verdi: "Yaponiya ilə 1855-ci ildə traktatın bağlanması ilə Rusiya yarım əsrlik güclənmədən sonra əsas məqsədlərinə çatdı. Onun siyasi və ticari fəaliyyətində yeni sahələr açıldı. Çar hökuməti Xakodatı Yaponiyadakı nümayəndəliyi üçün seçdi ki, bu liman Rusiyanın Uzaq Şərq mülklərinə yaxın olsun və bu konsul rus və yaponların qarşılıqlı əlaqələrini asanlaşdırsın. Xakodatda xarici tacirlərin rəqabəti o qədər də qorxulu həddə deyildi. Xakodatda xaricilərin təqibi çox az hiss olunurdu. Görünür, rus yapon ticarətinin cüzi inkişafında çar hökuməti bütün açıq portlarda öz nümayəndəliyini açmaq üçün vəsait xərcləməyi səmərəsiz hesab edirdi. Buna görə də Xakodat bütün Yaponiyada Rusiyanın maraqlarını qorumaq hüququ qazanmışdı. Putyatin 1858-ci ilin 29 iyununda Çjiliy körfəzinə yollandı, Naqasakidə " Askold" freqatında (hərbi gəmi) oldu. O burada öyrəndi ki, ABŞ-ın general-konsulu Taunsent Qarvis və holland nümayəndəsi Donker-Kursius ticarət analaşması üçün danışıqlar aparırlar. Yaponiyada olduğu zaman 1856-cı ilin avqustunda Qarvis amerikanlara verilmiş imtiyazların artirilmasına nail oldu.5 iyun 1857-ci ildə o Simodda açıq portlarda amerikanların daimi yaşayış və eksterritoriallıq hüququnu əks etdirən konvensiya imzaladı. Konvensiya dolların yapon pullarına dəyişdirilməsi üçün tərtib etdi. Amma Qarvis yapon hökumətinin bu güzəştlərindən də razı qalmadı. Sıxışdırma və şantaj yolu ilə ABŞ öz tələblərinin qəbuluna nail oldu. 17 iyul 1858-ci ildə Edoda amerika-yapon ticari anlaşması imzalandı. Bunun müqabilində 1859–1963-cü illər ərzində amerikanlar yeni məntəqələr-Kanaqava, Niiqata, Xyeqo, Naqasaki, Edo və Osaka- açdılar, ABŞ vətəndaşları yapon məmurlarının vasitəçiliyi olmadan məhdudiyyətsiz ticarət edə bilərdi. 1858-ci il amerikan yapon müqaviləsi Yaponiyanın gömrük muxtariyyətindən məhrum etdi və onun hakimiyyətlilik hüququnu əhəmiyyətli şəkildə məhdudlaşdırdı. O, qeyri-bərabər hüquqlu xarakteri daşıyırdı və Yaponiyanı əsarət alına müqavilələr sırasından oldu. Bu ABŞ və digər qərb ölkələrinin Sakit okeanda ziddiyyətlərinə səbəb oldu. [[Çar Rusiyası]] Yaponiya ilə qeyri-bərabər hüquqlu müqavilə bağladı. 18 iyul 1858-ci ildə Putyatin Kanaqavada oldu. Həmin gün bura Yaponiya nümayəndələri Naqai-Qemba-no-kami, Xori Oribe-nosye və Suda Xansabura gəldi. Onlar Putyatinin yanına gəldilər və amerikan yapon traktatının nüsxəsini ona təqdim etdilər. 7 avqust 1858-ci ildə Edoda Rus-Yapon ticarət və gəmiçilik müqaviləsi bağlandı. [[Edo müqaviləsi]]ndə Simod traktatının maddələri qüvvədə qaldı, izahedici maddələr və 1857-ci il əlavə traktatı ləğv edilirdi. Rus imperatoru syaquna diplomatik nümayəndə göndərmək hüququnda idi və paytaxtda daimi yaşaya biləcək nümayəndə maneəsiz Yaponiyanın digər məntəqələrinə də gedə bilərdi. Xakodat və Naqasakidən başqa yeni rus məntəqələri: 19 iyun 1859-cu ildə-Kanaqava, 20 dekabr 1859-cu ildə Xyonsunun qərb sahilində daha bir əlverişli port və 20 dekabr 1862-ci ildə-Xyoqo. Rus hakimiyyəti bütün portlarda konsullara sahib ola bilərdi. Ruslar Yaponiyanın bütün açıq portlarında ailələri ilə birgə öz qanunları, adətləri, azad və açıq dini inancları ilə yaşaya bilərdilər. Ruslar və yaponlar arasında ticarət azad şəkildə aparılmalı idi. Ruslara, yaponlara və xaricilərə silah satmaq hüququ verildi. Düyü və taxılın ixracına bir şərtlə icazə verilirdi ki, rus gəmilərinin şəxsi heyətinin və buradan rus təəbələrinin şəxsi tələbatını ödəyəcək miqdarda olsun. Ticarər razılaşmalarında yapon və xarici valyutalarından istifadə oluna bilərdi. Yapon mednosundan başqa digər pul vasitələrinin ixracına-aparılmasına icazə verilirdi. Rus və yaponlar arasındakı münaqişələr yapon əyalətlərində yerləşən rus konsulluğunda həll edilməli, günahkar öz ölkəsinin qanunları ilə cəzalandırılmalı idi. Rus nümayəndəliyi olan portlarda hakimiyyət özü günahkarı tutub onu yaxınlıqdakı konsulluğa təhvil verə bilərdi. Rusiyadakı yaponlar digər xaricilərdəki hüquqlara sahib idi. Traktatdan irəli gələn gömrük tarifi 4 hissəyə bölünmüşdü. I bölməyə şəxsi tələbatları ödəmək üçün daşınan məhsullar aid idi və onlar vergidən azad idi. II bölməyə 5%-li gömrük rüsumlu məhsullar aid idi (gəmilərin təmiri və tikintisi üçün materiallar, ev tikilməsi üçün ağac, buxar maşınları, düyü və s. III bölməyə 35%-li gömrük rüsumlu məhsullar, IV bölməyə qalan bütün məhsullar aid idi ki, bunlar üçün də 25% gömrük rüsumu nəzərdə tutulmuşdu. Qızıl və gümüş pullardan başqa ixrac üçün nəzərdə tutulmuş yapon məhsullarına 5%-lik rüsum müəyyənləşdirildi. 1855 və 1857-ci illərdəki müqavilələr Yaponiyanın açıq portlarında rus-yapon ticarətinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasını təmin etdi. Rusların eksterritoriallıq və digər imtiyazları xeyli genişləndi. O Yaponiyanın digər qərb ölkələri ilə bağladığı müqavilələr kimi ədalətsiz idi. Amma Rusiya fərqli olaraq neytrallıq edir və ölkənin daxili işlərinə qarışmırdı. Qarrisdən fərqli olaraq rus nümayəndəsi Putyatin syaqun hökumətinə təzyiq göstərmirdi və o, məsələnin həllində maraqlı idi. Yapon mümayəndələri onu taktiki, ağıllı və sülhsevər kimi qeyd edir, əlavə edirdilər ki, o 1858-ci 31 iyulda burada olmuş lovğa B. Britaniyanın səfiri lord Ceyms Eldjindən kəskin fərqlənirdi. Syaqun İesadanın varisi İemotinin rəsmi qəbulundan sonra 8 avqustda Putyatin Edonu tərk etdi. Yaponiya bazarları uğrunda mübarizədə çar Rusiyası qərb ölkələri kimi imtiyazlar əldə etdi. Ancaq ilk öncə Rusiyanın iqtisadi geriliyindən dolayı rus tacirləri bu imtiyazlardan demək olar ki, istifadə etmədi. Onun manufakturaları kifayət qədər keyfiyyətsiz məhsulları xarici bazarlara çıxarmaq iqtidarında deyildi. Rusiyadan məhsulların Yaponiyaya transportu üçün Sakit okeanda flotlar və Sibirdən keçən əlverişli yollar tələb olunurdu. Rusiyanın Uzaq Şərq bölgələrinin və Sakit okean mülklərinin zəif məskunlaşdırılması üçün onun resurslarından istifadəyə maneçilik törədirdi. Sibir məhsulları-meşə və xəz məhsulları- yapon bazarında yaxşı satış imkanı tapmadı. Rus tacirləri yapon bazarlarına yaxşı öyrənmiş xarici firmalarla qeyri-bərabər rəqabətdə öz kapitallarını təhlükəyə atmaq istəmirdilər. 1862-ci ilin iyun-oktyabr aylarında tərkibi Taenouti Simoçsuke-no-kami, Masudayra İvami-no-kami və Kyoqoku Noto-no-kamidənibarət yapon missiyası London, Paris, Haaqa və Berlinə gıldi. İngilis, fransız, holland və Prussiya hökuməti Niiqata, Xyoro, Osaka və Edonun açılmasının 5 illiyə təxirə salınnmasına icazə verdi. 28 iyul 1862-ci ildə missiya Peterburqda oldu. 2 avqustda missiyanı qəbul edən II Aleksandr qeyd etdi ki, Rusiya Yaponiya ilə dostluq münasibətlərin saxlanmasını istəyir və bütün mübahisəli məsələlərin razılaşdırılmasına ümid edir. 4 avqustda yapon missiyasının rus nümayəndəsi qraf A. P. İqnatevlə I görüşü oldu. İqnatev imperatorun Rusiya və Yaponiyanın qonşu kimi maraqları vardır dediyi bəyanatı xatırlatdı. O, qeyd etdi ki, rus hakimiyyəti Yaponiyanın daxili və xarici vəziyyətinin çətinliyini öyrənərək ona güzəştlər etdi, Edoda daimi missiya təyin etmədi və portların açılmasının təxirə salınmasına görə kompensasiya tələb etmədi. Takenouti Yaponiyaya xoşniyyətli münasibətinə görə Rusiyaya minnətdarlıq bildirdi. Son iclaslarda (9;10;14;17 avqustda) Saxalin məsələsi müzakirə edildi. İqnatev sərhəddi Laperuz boğazının təbii sahilləri ilə müəyyən etməklə konfliktdən qaçmağı təklif etdi. Takenouti Yaponiyanın Cənubi Saxalində tarixi hüquqlarını arqument kimi gətirərək sərhədləri 500 şm. paralelində təyin etməyi tələb etdi. O, qeyd etdi ki, Karafuto adı yapon mənşəlidir və 500 şm. enliyinin cənubunda Yaponiyanın maddi dəstəyinə və müdafiəsinə ehtiyacı olan yapon təəbələr – aynlar yaşayırlar. İqnatev bu tezisin əleyhinə qeyd etdi ki, yaponlar aynları öz qulları sayır və onları acından ölümə məhkum edir, həmçinin onları əcnəbilərin şuluqluqlarından qoruya bilmir. Bundan başqa İqnatev missiyadan son vaxtlar məmur və əsgərlərin Cənubi Saxalinə – burda yaponlar yalnız balıq ovu hüququna malik idilər- göndərilməsinin izahını tələb etdi və dedi ki, yapon hökuməti əcnəbilərin təsiri altına düşüb. 20 avqust icalsında bu danışıqların bəyanatı olan yekun protokolun müzakirəsi keçirildi. İqnatev bəyan etdi ki, rus hökuməti Saxalin məsələsi ilə bağlı əlverişli olmayan şərtlərdən imtina hüququna malikdir. Amma missiya üzvləri xahiş etdilər ki, onlar danışıqların uğursuzluğunda şəxsi məsuliyyət daşıyırlar. O, protokolu Primorski vilayətinin hərbi qubernatoruna son qərar üçün yenidən baxılmağa yolladı. Bundan başqa Rusiya Xyoqo, Osaka, Edo və Niiqatanın açılmasının 5 illiyə təxirə salınması ilə razılaşdı. 31 avqustda yekun protokolu Qorçakov və yapon missiyasının üzvləri imzaladılar. İqtisadi vasitələrin və ərazidəki yapon məmurlarının maneçiliyinə baxmayaraq 1862–1867-ci illər ərzində Saxalində Rusiyanın mövqeyi əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmləndi. Onlar adanı tədqiq etdilər, zəngin mineral resursları kəşf etdilər, daş kömür sənayesinin və kənd təsərrüfatının əsasını qoydular, gələcək şəhərlərin əsası olan növbətçi düşərgələr, postlar yaratdılar, körpülər tikdilər, yol saldılar, həmçinin yerli əhaliyə mədəniyyət öyrətdilər, onları yapon tacir və məmurlarının zülmündən qurtardılar. Ruslar yaponlara və aynlara qış evi tikməyi, tərəvəz becərməyi öyrətdilər. Ayrı konfliktlər rus və yaponlar arasında mehriban qonşuluq siyasətini əngəlləmədi. Amma onların vilayətləri arasındakı sərhəddə görə Saxalinin mənimsənilməsi dayanmışdı. ABŞ, İngiltərə, Fransa adada möhkəmlənmək üçün Yaponiyanın vətəndaş müharibəsi və burjua inqilabı dövründə zəifliyindən istifadə edərək cəhdlərini artırırdı. Rusiya qərb ölkələrinin Yaponiyanın daxili işlərinə müdaxilə edəcək hər hansı bir addımdan ibarət aksiyada iştirak etmədi. Rus siyasətinin neytrallığını sübut edəcək çoxlu faktlar var. 20 avqustda 1863-cü ildə F. Hibold İngiltərə və Fransanın bu ölkədə konfliktini həll etmək üçün general-qubernator Konstantindən Yaponiyaya fövqəladə səfirlik göndərməyi xahiş etdi. Hibold qeyd edirdi ki, qərb imperiyaları Yaponiya ilə müharibənin nəticəsində Ryukuyu və Sisumu zəbt edib və Çin və Yapon dənizində hökmdarlıq edir: bu Rusiyanın Uzaq Şərq vilayətlərini və Sakit Okeandakı maraqlarını təzyiq altında saxlayır. 24 sentyabr 1864-cü ildə Sakit Okean eskadrasının kontr-admiralı Endoqurov dənizçilərə tapşırdı ki, yaponlıarla dostluq əlaqələrini möhkəmlətsinlər. O, dəniz naziri N. K. Krabbeyə məlumat verdi ki, "Yaponlarla istənilən toqquşmadan qaçmaq lazımdır." 13 oktyabr raportunda Endoqurov yazırdı ki, ingilis eskadrası "Naqasakidə öz evləri kimi sahiblik edir." 24 sentyabrda Krabbeyə məktubunda Qorçakov qeyd edirdi ki, Xakodatda 8 illik mövcudluq ərzində konsulluq Yapon hakimiyyətini və yerli vilayətləri razı salmışdır. Kanaqava, İyokoqama və Edodakı terror aktları əcnəbilərlə bağlıdır. Endoqurovun Simonosekin bombardman edilməsində iştirakdan imtinası əcnəbi imperiyaların səfirlərini razı salmamışdı. 28 apreldə Qərb ölkələrinin səfirləri Buxqolsa yaponlara qarşı digər bir əməliyyatda iştirak etməyi təklif etdi. Buxqols Enduqurovdan xahiş etdi ki, bu hadisə barədə dəniz nazirinə xəbər versin. 1865-ci ildə rus hakimiyyəti yapon sularında kokodant konsulluğunun ehtiyacı üçün yalnız 1 gəmi "Varyaq" korvetini saxlayır. 11 dekabr 1867-ci ildə Byusov və yapon nümayəndəsi Edzure Kaqa-no-kami Edoda ticarət və naviqasiya sazişi bağladılar. Gömrük tarifinin ləğv edilməsi ilə bir vaxtda demək olar ki, Rusiya ilə Yaponiya arasında bütün ticarət əngəlləri ləğv edildi. Yapon təbəələri açıq portlarda bütün məhsulları hərbi məhsullar istisna olmaqla almaq hüququ qazandılar. Yapon tacirləri, knyazları və onların qulluğundakılar rus məmurlarının müdaxiləsi olmadan, nəinki Yaponiyanın açıq portlarında hətta sərhəddi keçmək üçün pasport aldıqdan sonra Rusiyada da ticarət etmək hüququ qazandılar. Rus və yapon ticarət anlaşmalarından irəli gələn vergilər onların öz aralarında olduğu kimi müəyyən edilirdi. Rusiyaya oxumaq və ticarət etmək üçün getmək Rusiya qanunları ilə müəyyən edilirdi. Yeni sazişdən irəli gələn tarifdə bütün məhsullar 4 kateqoriyaya bölünürdü: * 1) Dəyərlərinə görə * 2) Rüsumdan azad edilmişlər * 3) İdxalı qadağan edilənlər (tiryək) və ixracı qadağan edilənlər (düyü, un, taxıl) * 4) 5 faizlik gömrük rüsumu ilə dəyərləndirilənlər. 1867-ci il razılaşmasının Rusiya üçün əlverişli olmasına baxmayaraq mövcud faktorlar Rus-Yapon ticarətinin inkişafına mane olurdu. Geridə qalmış rus sənayesi Yaponiyanı ucuz fabrik malları ilə təmin edəcək vəziyyətdə deyildi. Üstəlik Sibirin yolsuzluğu məhsulların qiymətini artırırdı. Həmçinin Rusiyanın Uzaq Şərq bölgələrinin zəif məskunlaşması yapon bazarlarını satış malları ilə təmin edə bilmirdi. Tacirlər Yaponiyanın zəif iqtisadi inkişafı və daxili müharibəsi ilə əlaqədar öz vəsaitlərini təhlükəyə atmaqdan qorxurdular. 1869-cu ildə xaricilərin məskunlaşdığı Xakodat, Kove və Naqasakidə ruslar 5 yer, İyokoqamada isə 6 yer tutmuşdular. == Həmçinin bax == * [[Rus-yapon müharibəsi]] {{Yaponiyanın xarici əlaqələri}} [[Kateqoriya:Rusiya–Yaponiya münasibətləri| ]] k8q1yr3xozxlr015onoq35qh577620z 0 254544 6599884 5725005 2022-08-28T19:31:57Z Samral 29509 wikitext text/x-wiki {{Digər məna|Cümə məscidi}} {{Tarixi abidə |adı = Cümə məscidi |orijinal adı = |şəkil = Qazax mosque.jpg |şəkil_izah = |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |şəhər = [[Qazax]] |yerləşir = Şəhidlər Xiyabanı küçəsi |aidiyyatı = |memar = |tikilmə_tarixi = [[1901]]<ref> [http://web.archive.org/web/20120305235440/http://qazaxlib.webs.com/abide1.htm qazaxda Cümə məscidi] </ref> |üslubu = |vəziyyəti = Təmir edilib.<ref>[https://apa.az/az/medeniyyet-siyaseti/qazaxda-tarixi-mescid-berpa-olunub-719373 Qazaxda tarixi məscid bərpa olunub]</ref> |nişanlama2 = ATAMQ |nişanlama2_vaxtı = |nişanlama2_rəsmiadı = |nişanlama2_tipi = |nişanlama2_kriteriya = |nişanlama2_nömrəsi = [http://e-qanun.az/framework/2847 4513] |nişanlama2_hissəsi = |nişanlama2_sərbəst1ad = Kateqoriya |nişanlama2_sərbəst1dəyər = Məscid |nişanlama2_sərbəst2ad = Əhəmiyyəti |nişanlama2_sərbəst2dəyər = Yerli əhəmiyyətli |nişanlama2_sərbəst3ad = |nişanlama2_sərbəst3dəyər = |Commons kateqoriyası = |Xəritəsi = {{Yer xəritəsi |Azərbaycan |label=Cümə məscidi|label_size=100 |lat=41.093114 |long=45.360779 |mark=Locator Dot2.gif |marksize=15 |position=bottom |width=300 |float=center |caption=}} }} '''Cümə məscidi''' — Qazax şəhərində yerləşən məscid. Məscid [[Qazax (şəhər)|Qazax şəhərinin]] mərkəzi küçəsinin yanında - Şəhidlər Xiyabanı küçəsində yerləşir. Onun qarşısında digər bir tarixi abidə - [[İsrafil ağa hamamı]] var. Cümə məscidinin inşasına [[1899]]-ci ildə Kəsəmən kəndindən olan [[İsrafil ağa Kərbəlayev]]in təşəbbüsü ilə memar Müzəffər Hüseynovun layihəsi əsasında başlanılıb. == Memarlıq quruluşu == Məscidin iki uca minarəsinin üzərində onun Əhli-beyt aşiqi tərəfindən inşa edilməsinə bir imza var ki, Həzrət Əli vilayətinə sadiqliyi əks etdirən şəhadət yazılıb. Məscid həm interyer, həm eksteryer baxımdan zövqlə tikilib, bir növ Kərbəla şəhərində yerləşən İmam Huseynin pak hərəminin məscidinə bənzəyir. Qırmızı bişmiş kərpicdən ucaldılan məscid 17,2 m x 17,2 m ölçülü kvadrat quruluşlu zaldan ibarətdir. Sivri tağlar ilə yaranan səkkizbucaqlı formanın üzərində daxili diametri 13,4 m olan günbəz inşa edilmişdir. Məscidin ümumi hündürlüyü 15 m, divarların qalınlığı isə 1,9 m-dir. Məscidin giriş hissəsini baştağ bəzəyir. Baş fasadın hər iki tərəfindən qoşa minarələr ucalır.<ref>[http://deyerler.org/print:page,1,73260-hezret-eliye-e-sehadet-veren-qazax-mescidi-reportaj.html Həzrət Əliyə (ə) şəhadət verən Qazax məscidi]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Sovet hakimiyyəti dövründə məscid öz fəaliyyətini dayandırmışdır və yalnız 1990-cı ildən yenidən ibadət yeri kimi fəaliyyətə başlamışdır. == İstinadlar == <references/> [[Kateqoriya:Qazax məscidləri]] 7fna4f1r3dh46fqk60z8pij3cv9fnou 0 256207 6600548 6421476 2022-08-29T06:41:07Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Veysəlli}} {{YM}} '''Daş Veysəlli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Cəbrayıl rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == * 1993-cü ildə [[Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğal edilib. * 20 oktyabr 2020-ci ildə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.<ref>{{cite web |title=Bu kəndlər də azad edildi - Prezident elan etdi |url=https://qafqazinfo.az/news/detail/bu-kendler-de-azad-edildi-prezident-elan-etdi-302521|website=qafqazinfo.az |accessdate=20 oktyabr 2020 |language=az |date=20 oktyabr 2020}}</ref> == Toponimikası == Daş Veysəlli oyk., mür. [[Cəbrayıl]] rayonunun [[Minbaşılı]] inzibati ərazi vahidində kənddir. Gəyan çölündədir. [[Oykonim]] daş (qayalıq, daşlıq) və Veysəlli (etnotoponim) komponentlərindən ibarət olub "daşlıq, qayalıq ərazidə olan Veysəlli kəndi" deməkdir. Oykonimin birinci komponenti kəndin relyefini təyin etməklə bərabər yaşayış məntəqəsini r-nun ərazisindəki Göyərçin Veysəlli kəndindən fərqləndirməyə də xidmət edir.<ref>Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]. [[Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu]]. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427</ref> == Mədəniyyəti == * Qərib Ağa, Düldül pirləri bu kəndin ərazisində yerləşir. == Coğrafiyası və iqlimi == [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Cəbrayıl rayonu]]nun [[Minbaşılı]] kəndinin inzibati ərazi vahidinə daxil olan kənd Gəyan çölündə yerləşir. == İqtisadiyyatı == Əsas təsərrüfatı [[heyvandarlıq]] idi. == Həmçinin bax == * [[Cəbrayıl rayonu]] == Xarici keçidlər == * [http://cabrail-ih.gov.az/ Azərbaycan Respublikası Cəbrayıl Rayon İcra Hakimiyyəti] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Cəbrayıl rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Cəbrayıl rayonu-qaralama}} {{kənd-qaralama}} [[Kateqoriya:Cəbrayıl rayonunun kəndləri]] me89lr1fejm00nptxio340kohg7rs39 0 259518 6599672 6596232 2022-08-28T16:48:48Z Solavirum 95249 tərtibat wikitext text/x-wiki {{seçilmiş məqalə namizədi}} {{İdmançı |adı = Məhəmmədrəsul Məcidov |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Majidov vs Arjaoui 20.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Məhəmmədrəsul Məcidov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda</small> |tam adı = |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |məşqçisi = [[Nəriman Abdullayev]] |boyu = 191 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Boks üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2011 Boks üzrə Dünya Çempionatı|2011 Bakı]]|+91 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2013 Boks üzrə Dünya Çempionatı|2013 Almatı]]|+91 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2017 Boks üzrə Dünya Çempionatı|2017 Hamburq]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2013 Boks üzrə Avropa Çempionatı|2013 Minsk]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Tərəqqi" medalı}} <br> {{Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu}} }} '''Məhəmmədrəsul Məcidov''' ([[27 sentyabr]] [[1986]]; [[Aquşa rayonu]], [[Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası|Dağıstan MSSR]]) — 2011-2017-ci illərdə Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən boksçu. Məhəmmədrəsul Məcidov 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib olub. Məhəmmədrəsul Məcidov üç dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan 14 idmançıdan biridir. Məhəmmədrəsul Məcidov birinci dəfə 2011-ci ildə baş tutan turnirin final görüşündə [[İngiltərə]] nümayəndəsi [[Entoni Coşua]] üzərində qələbə qazanaraq Dünya Çempionatının qalibi oldu. Daha sonra o, 2013-cü ildə [[Almatı]] şəhərində turnirin final görüşündə [[Qazaxıstan]] təmsilçisi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]]ya qalib gəldi və çempionatın qızıl medalına sahibi oldu. 2 il sonra [[Doha]] şəhərində baş tutan turnirdə zədə səbəbindən mübarizə apara bilməyən Məhəmmədrəsul Məcidov, 2017-ci ildə [[Hamburq]] şəhərində baş tutan turnirin həlledici görüşündə [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Qamşıbəy Qunqabayevdən üstün olaraq üçüncü dəfə Dünya Çempionatının qalibi oldu. Məhəmmədrəsul Məcidov [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Tərəqqi" medalı]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən isə [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edilib. == Həyatı == Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov 1986-cı il sentyabrın 27-də [[Aquşa rayonu]]nun [[Urxuçimaxi]] qəsəbəsində anadan olub. Milliyyətcə [[Dargilər|dargi]]dir. 2013-cü ilin iyununda ailə həyatı qurmuşdur.<ref name=":M63">{{cite news|title=Призер лондонской Олимпиады женится|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130619122704495.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130821000645/http://azerisport.com/boxing/20130619122704495.html|archivedate=2013-08-21|url-status=live}}</ref> == Karyerası == Məhəmmədrəsul Məcidov 2011-ci ilin 14-16 iyulunda [[Dağıstan]]ın [[Mahaçqala]] şəhərində baş tutan [[Məhəmməd-Salam Umarxanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M01">{{cite news|title=Азербайджан против Бразилии и Германии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110714120446643.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105062509/http://azerisport.com/boxing/20110714120446643.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində o, [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Arslanbəy Mahmudova məğlub oldu və turnirin bürünc medalına sahibi oldu.<ref name=":M02">{{cite news|title=Обладатель олимпийской лицензии в полуфинале международного турнира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110715125640271.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145313/https://www.azerisport.com/boxing/20110715125640271.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M03">{{cite news|title=Азербайджанцы выходят в полуфинал международного турнира (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110715125917909.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105062501/http://azerisport.com/boxing/20110715125917909.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref><ref name=":M04">{{cite news|title=Четыре бронзы из Махачкалы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110717120115677.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145315/https://www.azerisport.com/boxing/20110717120115677.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Dünya Çempionatında qələbə === [[Fayl:Final bouts of the 16th world boxing championship 6.jpg|thumb|295x295px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Məhəmmədrəsul Məcidova [[2015 Boks üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın qızıl medalını təqdim edən zaman (08.10.2011)]] 2011-ci il sentyabrın 26-da [[Azərbaycan]]da Dünya Çempionatı başladı. Turnirdə mübarizə aparacaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Məhəmmədrəsul Məcidov da cəlb edildi.<ref name=":M05">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на ЧМ в Баку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110921014503378.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105064513/http://azerisport.com/boxing/20110921014503378.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov turnirin təsnifat mərhələsindən azad idi.<ref name=":M06">{{cite news|title=Первые соперники Азербайджана на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110925063820718.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145321/https://www.azerisport.com/boxing/20110925063820718.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M07">{{cite news|title=Первые соперники азербайджанцев на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110926102448871.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105055231/http://azerisport.com/boxing/20110926102448871.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Onun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Sərdar Abdullayev oldu.<ref name=":M08">{{cite news|title=Алиев встретится с туркменом, Меджидов – с узбеком|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110929102450120.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105052628/http://azerisport.com/boxing/20110929102450120.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov görüşün 2-ci raundda rəqibini nojauta salaraq qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M09">{{cite news|title=Меджидов послал узбека в нокаут и вышел в 1/8 финала (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111002121019797.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206153729/http://azerisport.com/boxing/20111002121019797.html|archivedate=2012-02-06|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Kolumbiya]] təmsilçisi İsaias Mena oldu. Həmin görüşün 3-cü raundunda İsaias Mena mübarizəni davam edə bilmədi və referilər görüşü dayandırdı.<ref name=":M10">{{cite news|title=Две лицензии и четыре шанса на медаль ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111004122254646.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007143525/http://azerisport.com/boxing/20111004122254646.html|archivedate=2011-10-07|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, [[Kuba]] nümayəndəsi Erislandi Savon ilə üz-üzə gəldi. Məhəmmədrəsul Məcidov görüşün 2-ci raundda rəqibini nojdauna salaraq qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M11">{{cite news|title=Меджидов и Мамедов приносят Азербайджану две лицензии (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111005120327231.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145308/https://www.azerisport.com/boxing/20111005120327231.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Bununla o, həmdə 2012-ci ildə baş tutaca [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na da vəsiqə qazandı.<ref name=":M12">{{cite news|title=22-я лицензия Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20111005090845289.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145310/https://www.azerisport.com/london2012/20111005090845289.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda Məhəmmədrəsul Məcidovun rəqibi [[Qazaxıstan]] təmsilçisi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu.<ref name=":M13">{{cite news|title=Меджидов встретится с казахом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111005091113469.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145309/https://www.azerisport.com/boxing/20111005091113469.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 16:9 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":M14">{{cite news|title=Два азербайджанца вышли в финал ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111007120555759.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120115081017/http://www.azerisport.com/boxing/20111007120555759.html|archivedate=2012-01-15|url-status=live}}</ref> Onun həlledici görüşdə rəqibi [[İngiltərə]] nümayəndəsi [[Entoni Coşua]] oldu.<ref name=":M15">{{cite news|title=Мамедов и Меджидов в борьбе за золото ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008123152682.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111019003001/http://azerisport.com/boxing/20111008123152682.html|archivedate=2011-10-19|url-status=live}}</ref> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 22:21 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M16">{{cite news|title=Меджидов чемпион мира, Мамедову досталось серебро (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008124604756.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120115100717/http://azerisport.com/boxing/20111008124604756.html|archivedate=2012-01-15|url-status=live}}</ref> Bununla o, 8 ildən sonra Dünya Çempionatının qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı oldu.''<ref name=":M19">{{cite news|title=Снова золото, восемь лет спустя...|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111009121115227.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120115094748/http://azerisport.com/boxing/20111009121115227.html|archivedate=2012-01-15|url-status=live}}</ref>'' Sonuncu dəfə 2003-cü ildə [[Ağası Məmmədov]] bu uğura imza atmışdı.''<ref name=":M19" />'' Məhəmmədrəsul Məcidov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Mənim həyatımda belə anlar hələ olmamışdı. Bu sonsuz sevincdir. Hələ də Dünya çempionu olduğuma inanmıram. Bu Dünya Çempionatında beşinci görüşüm idi. Final ən çətin görüşüm oldu"''.<ref name=":M17">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Даже не верю, что стал чемпионом мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008061417818.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819151110/https://www.azerisport.com/boxing/20111008061417818.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Təltifetmə mərasimi zamanı Dünya Çempionatının qızıl medalını Məhəmmədrəsul Məcidova [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi.<ref name=":M18">{{cite news|title=Ильхам Алиев вручил Меджидову золотую медаль|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008055330159.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819151109/https://www.azerisport.com/boxing/20111008055330159.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Məhəmmədrəsul Məcidov [[AIBA]] tərəfindən 2011-ci ilin ən yaxşı idmançısı seçildi.<ref name=":M20">{{cite news|title=Член сборной Азербайджана стал лучшим боксером мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111024113601846.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111025080822/http://azerisport.com/boxing/20111024113601846.html|archivedate=2011-10-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M21">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов получил награду лучшего боксера года (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111128102755878.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819153515/https://www.azerisport.com/boxing/20111128102755878.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2011 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>02/10/2011</center> |{{Bayraq|UZB}} Sərdar Abdullayev |<center>'''RSC'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>04/10/2011</center> |{{Bayraq|Kolumbiya}} İsaias Mena |<center>'''RSCI'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>05/10/2011</center> |{{Bayraq|Kuba}} Erislandi Savon |<center>'''RSCH'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>07/10/2011</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} İvan Dıçxo |<center>'''16:9'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>08/10/2011</center> |{{Bayraq|İngiltərə}} Entoni Coşua |<center>'''22:21'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Məhəmmədrəsul Məcidov 2011-ci ilin nəticələrinə əsasən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi (GİN)]] tərəfindən və "Azerisport" idman portalı tərəfindən ilin ən yaxşı idmançısından biri seçildi.<ref name=":M22">{{cite news|title=Министерство выбрало лучших|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20111223052202069.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819155018/https://www.azerisport.com/news/20111223052202069.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M23">{{cite news|title=Лучший спортсмен-2011 (ОПРОС)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/bestof2011/20111201042347547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130820153309/http://azerisport.com/bestof2011/20111201042347547.html|archivedate=2013-08-20|url-status=live}}</ref><ref name=":M24">{{cite news|title=Спортивные герои-2011|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20111231120957304.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317172537/http://azerisport.com/news/20111231120957304.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref> Ona həmdə [[Azərbaycan Prezidenti]] — [[Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsinin (MOK)]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] tərəfindən yeni mənzilin orderi də təqdim edildi.<ref name=":M25">{{cite news|title=Азербайджанские спортсмены получили квартиры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20111219120700306.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819155019/https://www.azerisport.com/news/20111219120700306.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === {{Əsas|Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında}} Məhəmmədrəsul Məcidov 2011-ci ilin mayında [[Belarus]]da baş tutan [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] V. Livensevin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M26">{{cite news|title=Олимпийцев ждет Беларусь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120510011253492.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317191926/http://azerisport.com/boxing/20120510011253492.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref><ref name=":M27">{{cite news|title=Двое продолжают, один вылетел|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120517062817097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819165021/https://www.azerisport.com/boxing/20120517062817097.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahibi oldu.<ref name=":M28">{{cite news|title=Мамишзаде завоевал «минское золото»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120521105440141.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317192912/http://azerisport.com/boxing/20120521105440141.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan əvvəl Azərbaycan yığmasının heyətində [[Azərbaycan]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarına qatıldı.<ref name=":M29">{{cite news|title=Азербайджанцы поехали в Майами|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120111033446861.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819162617/https://www.azerisport.com/boxing/20120111033446861.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M30">{{cite news|title=Азербайджанцы поедут в Италию, а кубинцы тренируются в Габале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120622061822179.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819165022/https://www.azerisport.com/boxing/20120622061822179.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]] 25 iyul-12 avqustda [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutdu. Azərbaycan yığmasının heyətinə [[Elvin Məmişzadə]] (52 Kq.), [[Məhəmməd Abdulhəmidov]] (56 Kq.), [[Heybətulla Hacıəliyev]] (64 Kq.), [[Soltan Migitinov]] (75 Kq.), [[Vətən Hüseynli]] (81 Kq.), [[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] (91 Kq.) və Məhəmmədrəsul Məcidov (+91 Kq.) daxil edildi.<ref name=":M31">{{cite news|title=Олимпийский состав Азербайджана (ВЕСЬ СПИСОК)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014505/http://azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> 2011-ci ildə Dünya Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın favoritlərindən biri hesab olunurdu.<ref name=":M32">{{cite news|title=Фавориты Лондона|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103751/https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Avqustun 1-də 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidovun rəqibi [[Konqo Demokratik Respublikası|Konqo DR]] nümayəndəsi Meji Mvamba oldu.<ref name=":M33">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры узнали соперников на Олимпиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120727095446530.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120729030737/http://azerisport.com/london2012/20120727095446530.html|archivedate=2012-07-29|url-status=live}}</ref> Görüşün birinci raundundan sonra Məhəmmədrəsul Məcidov 8:1 hesabı ilə üstün tərəf idi.<ref name=":M34" /> Növbəti raundda isə Məcidovun qüvvətli zərbəsindən sonra Mvambanın dəbilqəsi çıxdı və referilər görüşü dayandırdı.<ref name=":M34" /> Nəticədə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M34">{{cite news|title=Настоящий боксерский день Азербайджана (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120801121045946.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121103190803/http://azerisport.com/london2012/20120801121045946.html|archivedate=2012-11-03|url-status=live}}</ref><ref name=":M35">{{cite news|title=Досрочный бой Меджидова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120801082054514.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819171045/https://www.azerisport.com/photostory/20120801082054514.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Çalışacam turnirdə bacardığım qədər irəli gedim"''.<ref name=":M36">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Соперника из ДР Конго особо не знаю|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120801124745253.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819171034/https://www.azerisport.com/london2012/20120801124745253.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Avqustun 6-da turnirdə 1/4 final mərhələsinin görüşləri baş tutdu. Məhəmmədrəsul Məcidovun bu mərhələdə rəqibi — 2011-ci ilin Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Məhəmməd Ömərov oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci raundu heç-heçə başa çatdı — 4:4. Görüşün növbəti raundunda isə üstün tərəf Məhəmməd Ömərov oldu — 7:6. Üçüncü raundda zərbələrinin sayını artıran Məhəmmədrəsul Məcidov, raundda 7:3 hesabı ilə qalib gəldi. Bununla da ümumi nəticədə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 17:14 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsinə vəsiqə qazandı.<ref name=":M37">{{cite news|title=Меджидов оставил Россию без олимпийской медали в супертяжелом весе (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120806124451823.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121121044100/http://www.azerisport.com/london2012/20120806124451823.html|archivedate=2012-11-21|url-status=live}}</ref><ref name=":M38">{{cite news|title=Меджидов приносит Азербайджану пятую олимпийскую медаль (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120807050258698.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121103185904/http://www.azerisport.com/photostory/20120807050258698.html|archivedate=2012-11-03|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi — [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın qalibi, 2007 və 2009-cu illərin Dünya Çempionatının qalibi olan [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Roberto Kammarelle]] oldu.<ref name=":M39">{{cite news|title=Азербайджан против Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120807011404111.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121103190824/http://www.azerisport.com/london2012/20120807011404111.html|archivedate=2012-11-03|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın yarım-final görüşləri avqustun 10-da baş tutdu. Yarım-final mərhələsinin birinci cütündə Məhəmmədrəsul Məcidov ([[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunları|Azərbaycan]]) və [[Roberto Kammarella]] ([[İtaliya 2012 Yay Olimpiya Oyunları|İtaliya]]), digər cütündə isə [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] ([[Qazaxıstan 2012 Yay Olimpiya Oyunları|Qazaxıstan]]) və [[Entoni Coşua]] ([[Birləşmiş Krallıq 2012 Yay Olimpiya Oyunları|Birləşmiş Krallıq]]) üz-üzə gəlirdi. Görüşün birinci raundunda Məcidov rəqibindən üstün oldu — 6:4. Görüşün növbəti raundunda isə Kammarella zərbələrinin sayını artırdı və hesabı bərabərləşdirdi — 4:6. Görüşün üçüncü raundu isə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə referilərin mübahisəli qərarına əsasən [[Roberto Kammarelle]] görüşün qalibi elan edildi — 3:2.<ref name=":M40">{{cite news|title=Меджидов вне олимпийского финала (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120810122427087.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805160039/http://azerisport.com/london2012/20120810122427087.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref><ref name=":M43">{{cite news|title=И Меджидов проиграл итальянцу (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811041113430.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812032737/http://www.azerisport.com/photostory/20120811041113430.html|archivedate=2012-08-12|url-status=live}}</ref> Avqustun 11-də [[Azərbaycan Boks Federasiyası|ABF]] tərəfindən Məhəmmədrəsul Məcidov və [[Roberto Kammarelle]] görüşünün nəticəsi barədə apellyasiya verilsə də, AIBA tərəfindən rədd edildi.<ref name=":M41">{{cite news|title=Азербайджан подал апелляцию на победу Каммарелле над Меджидовым|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811013759087.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153343/https://www.azerisport.com/london2012/20120811013759087.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M42">{{cite news|title=Обе апелляции Азербайджана отклонены|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811035630120.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805154158/http://azerisport.com/london2012/20120811035630120.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":M44">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов получил бронзовую медаль (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813120634743.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804213135/http://azerisport.com/london2012/20120813120634743.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> Yarım-final mərhələsinin digər görüşündə [[Entoni Coşua]], [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] üzərində qələbə qazandı və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə isə [[Entoni Coşua]], [[Roberto Kammarelle]]dən üstün oldu (18+:18) və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qızıl medalına sahib oldu. Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Nəriman Abdullayev müsahibəsində ''"Məhəmmədrəsul Məcidovun ədalətsiz qərarla üzləşdiyini"'' bildirdi.<ref name=":M45">{{cite news|title=Нариман Абдуллаев: Может, Магомедрасул и недоработал в третьем раунде…|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811040152578.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805155605/http://azerisport.com/london2012/20120811040152578.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref> 2003-cü il Dünya Çempionatının qalibi olan [[Ağası Məmmədov]] isə müsahibəsində ''"Məhəmmədrəsul Məcidovun Roberto Kamamrelledən daha üstün olduğunu"'' bildirdi.<ref name=":M46">{{cite news|title=Агаси Мамедов: Наших боксеров засудили в полуфинале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812080347519.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804210843/http://azerisport.com/london2012/20120812080347519.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan sonra isə Məhəmmədrəsul Məcidov bunları bildirdi: ''"Hamı Olimpiadanın medalına sahib ola bilmir. Elə idmançılar var, ümumiyyətlə turniri medalsız başa vurdular. Bürünc medal qazandığım üçün şadam əlbətdə. Çalışacam bundan sonra nəticələrimi daha da yaxşılaşdırım"''.<ref name=":M47">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Ну вот теперь можно и отдохнуть|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120825123623262.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317193258/http://azerisport.com/boxing/20120825123623262.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 sentyabr 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":M48">{{cite news|title=Ильхам Алиев встретился со спортсименами|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120901125550433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014705/http://azerisport.com/olimpizm/20120901125550433.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2012 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>01/08/2012</center> |{{Bayraq|Konqo DR}} Meji Mvamba |<center>'''RSC'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>06/08/2012</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Məhəmməd Ömərov |<center>'''17:4'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>10/08/2012</center> |{{Bayraq|İtaliya}} Roberto Kammarelle |<center>'''12:13'''</center> | bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> === 2013-cü il: Almatıda Dünya çempionluğu === Məhəmmədrəsul Məcidov 2013-cü ilin martında baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M50">{{cite news|title=«Шелковый путь» пройдет в Баку без участия олимпийского призера|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130304053431697.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130313143358/http://azerisport.com/boxing/20130304053431697.html|archivedate=2013-03-13|url-status=live}}</ref> 8 aydan sonra birinci dəfə rinqə çıxan Məhəmmədrəsul Məcidov, turnirin final görüşündə qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahibi oldu<ref name=":M51">{{cite news|title=«Два боя мало для этого боксера»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130308113139950.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130310084519/http://azerisport.com/boxing/20130308113139950.html|archivedate=2013-03-10|url-status=live}}</ref><ref name=":M52">{{cite news|title=15 медалей Азербайджана на международном турнире (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130310023240882.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130311172902/http://www.azerisport.com/boxing/20130310023240882.html|archivedate=2013-03-11|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin əsas turnirindən biri 1-8 iyunda [[Belarus]]da baş tutan Avropa Çempionatı idi. Bu turnir Məhəmmədrəsul Məcidov üçün Olimpiadadan sonra birinci ciddi sınaq idi.<ref name=":M53">{{cite news|title=Азербайджан заявил на чемпионат Европы 9 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130527084827860.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153343/https://www.azerisport.com/boxing/20130527084827860.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatının təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidov, iyunun 5-də rinqə çıxdı.<ref name=":M54">{{cite news|title=Азербайджан узнал соперников по ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130601022648120.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153344/https://www.azerisport.com/boxing/20130601022648120.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> 1/4 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə onun rəqibi [[Rumıniya]] nümayəndəsi Mihai Nistor oldu. Həmin görüşdə təmiz qələbə qazanan Məhəmmədrəsul Məcidov, Avropa Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M55">{{cite news|title=Четверо боксеров сборной Азербайджана вышли в полуфинал ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130604074444377.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130609041636/http://azerisport.com/boxing/20130604074444377.html|archivedate=2013-06-09|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Belarus]] təmsilçisi [[Victor Zuyev]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşdən əvvəl Məcidov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Ev sahibi dövlətin idmançı ilə görüşlərdə referilər daim onların tərəfində olur. Çalışacam rəqibim üzərində təmiz qələbə qazanım"''.<ref name=":M56">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Знаю, что судьи бывают на стороне хозяев|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130606115332750.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20130606115332750.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 7-də baş tutmalı olan görüşdə, [[Belarus]] təmsilçisi [[Victor Zuyev]] gözündə olan problemlərə görə mübarizə apara bilmədi. Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":M57">{{cite news|title=Мамедов и Меджидов в финале ЕВРО, Ализаде и Мамишзаде взяли бронзу (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130607051720964.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130813225945/http://www.azerisport.com/boxing/20130607051720964.html|archivedate=2013-08-13|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi 2011-ci il Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Sergey Kuzmin oldu.<ref name=":M58">{{cite news|title=Два «золотых» шанса Азербайджана на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130608073521029.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130609190038/http://azerisport.com/boxing/20130608073521029.html|archivedate=2013-06-09|url-status=live}}</ref> Həmid görüşdə rəqibindən üstün olan Məhəmmədrəsul Məcidov, 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və Avropa Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M59">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов - чемпион Европы!|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130608032133161.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130613145414/http://azerisport.com/boxing/20130608032133161.html|archivedate=2013-06-13|url-status=live}}</ref><ref name=":M60">{{cite news|title=Меджидов – чемпион Европы (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20130608071226599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130611054503/http://azerisport.com/photostory/20130608071226599.html|archivedate=2013-06-11|url-status=live}}</ref><ref name=":M61">{{cite news|title=Меджидов – в золоте, Мамедов – в серебре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130608071419529.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130611054357/http://azerisport.com/boxing/20130608071419529.html|archivedate=2013-06-11|url-status=live}}</ref> 2 il ərzində həm Dünya Çempionatının, həm də Avropa Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidov, əsas məqsədinin 2016-cı il Olimpadasında qızıl medal qazanmaq olduğunu bildirdi.<ref name=":M62">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Мечта – победить на Олимпиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130610072139984.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130820223749/http://azerisport.com/boxing/20130610072139984.html|archivedate=2013-08-20|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>05/06/2013</center> |{{Bayraq|Rumıniya}} Mihai Nistor |<center>'''RSC'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>07/06/2013</center> |{{Bayraq|Belarus}} Victor Zuyev |<center>'''WO'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>08/06/2013</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Sergey Kuzmin |<center>'''3:0'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> 2013-cü ilin əsas turniri [[Qazaxıstan]]ın [[Almatı]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":M64">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131002114738606.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20131002114738606.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Son Dünya Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidov, titulunu qorumağa iddialı idi.<ref name=":M65">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Моя цель – золотая медаль, иначе и быть не может|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131009031159921.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131014183256/http://azerisport.com/boxing/20131009031159921.html|archivedate=2013-10-14|url-status=live}}</ref><ref name=":M66">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Намерен учиться новым приемам|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131009095827483.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140227013803/http://azerisport.com/boxing/20131009095827483.html|archivedate=2014-02-27|url-status=live}}</ref><ref name=":M68">{{cite news|title=Кому улыбнется казахский ринг?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131013070023877.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015121626/http://azerisport.com/boxing/20131013070023877.html|archivedate=2013-10-15|url-status=live}}</ref> [[Baluan Şolaq adına İdman və Mədəniyyət Sarayı]]nda baş tutan turnirdə o, güclülərin yarım-qrupunda mübarizə apardı. Bu qrupun əsas favoritləri Məhəmmədrəsul Məcidov və [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Roberto Kammarelle]] idi. Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidovun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Lenroy Tompson oldu.<ref name=":M67">{{cite news|title=Боксеры сборной Азербайджана узнала своих первых соперников на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131013053745898.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015121621/http://azerisport.com/boxing/20131013053745898.html|archivedate=2013-10-15|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M69">{{cite news|title=Исаев, Меджидов и Мамишзаде в четвертьфинале ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131021070146422.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131024002135/http://azerisport.com/boxing/20131021070146422.html|archivedate=2013-10-24|url-status=live}}</ref><ref name=":M71">{{cite news|title=Три боксера Азербайджана – в четвертьфинале ЧМ (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131023075924369.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140222110356/http://www.azerisport.com/photostory/20131023075924369.html|archivedate=2014-02-22|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Məhəmməd Ömərov ilə üz-üzə gəldi. Məcidov, Ömərovu 2012-ci ildə [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda məğlub eləmişdi. Bu səfərdə görüşdə üstün tərəf Məhəmmədrəsul Məcidov oldu.<ref name=":M70">{{cite news|title=Три боксера Азербайджана вышли в полуфинал ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131022082328239.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228051249/http://azerisport.com/boxing/20131022082328239.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref><ref name=":M72">{{cite news|title=Челябиев, Мамедов и Меджидов – в полуфинале ЧМ (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131024053045643.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131031173919/http://azerisport.com/photostory/20131024053045643.html|archivedate=2013-10-31|url-status=live}}</ref> Bununla da o, Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda məğlub olduğu [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Roberto Kammarelle]] oldu. Prinsipial görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Görüşdən sonra o, müsahibəsində ''"görüşün ağır olduğunu"'' və ''"London Olimpiadasında yaşadığı məğlubiyyətin revanşını aldığını"'' bildirdi.<ref name=":M75">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Хочу стать чемпионом мира во второй раз|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131026090248425.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228042122/http://azerisport.com/boxing/20131026090248425.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci raundunda qalib gələn tərəf [[İvan Dıçko|Dıçxo]] oldu. Növbəti raundda da üstün tərəf [[İvan Dıçko|Dıçxo]] idi. Sonuncu raundda isə toparlanmağı bacaran Məhəmmədrəsul Məcidov, zərbələrinin sayını artırdı və görüşün sonlarında rəqibini nojauta salaraq qələbə qazandı. Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov növbəti dəfə Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M73">{{cite news|title=Челябиев и Меджидов стали чемпионами мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131025070847691.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20131025070847691.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M76">{{cite news|title=Челябиев и Меджидов получают свои награды (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131027062141641.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/photostory/20131027062141641.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov 2 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı olaraq tarixə düşdü.<ref name=":M77">{{cite news|title=Золотые парни азербайджанского бокса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131028064514361.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20131028064514361.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Qələbə qazandığım üçün şadam. ABF mənim üçün bütün şəraiti yaratmışdı və mənim qızıl medalın bir addımlığımda məğlub olmağım, doğru olmazdı"''.<ref name=":M74">{{cite news|title=«Сегодня у папы день рождения. Вот я и сделал ему подарок, став чемпионом мира»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131026070554101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131030230811/http://azerisport.com/boxing/20131026070554101.html|archivedate=2013-10-30|url-status=live}}</ref><ref name=":M78">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Во время финального боя понимал, что надо все решить здесь и сейчас|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131029120050960.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153348/https://www.azerisport.com/boxing/20131029120050960.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov 2013-cü ilin nəticələrinə əsasən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi (GİN)]] tərəfindən və "Azerisport" idman portalı tərəfindən ilin ən yaxşı idmançısından biri seçildi.<ref name=":M79">{{cite news|title=Определены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2013 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715222912/http://azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|archivedate=2014-07-15|url-status=live}}</ref><ref name=":M80">{{cite news|title=Читатели azerisport.com выбрали героев года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/thebestof2013/20131226121106575.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210415100959/https://www.azerisport.com/thebestof2013/20131226121106575.html|archivedate=2021-04-15|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>22/10/2013</center> |{{Bayraq|ABŞ}} Lenroy Tompson |<center>'''3:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>23/10/2013</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Məhəmməd Ömərov |<center>'''3:0'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>25/10/2013</center> |{{Bayraq|İtaliya}} Roberto Kammarelle |<center>'''3:0'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>26/10/2013</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} İvan Dıçxo |<center>'''KO'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> === 2015-ci il: Avropa Oyunları və ciddi zədə === 2014-cü il ərzində Dünya və Avropa Çempionatları baş tutmadığı üçün Məhəmmədrəsul Məcidov, il ərzində beynəlxalq turnirlərdə mübarizə aparmadı. [[Fayl:Ilham Aliyev and Magomedrasul Majidov (2015).jpg|thumb|320x320px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Məhəmmədrəsul Məcidova [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]]nu təqdim edən zaman (29 iyun 2015-ci il)]] Məhəmmədrəsul Məcidov Azərbaycan yığmasının heyətində 2015-ci ilin martında [[İtaliya]]da, mayında isə [[Meksika|Mexico]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M81">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150418154243/http://azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|archivedate=2015-04-18|url-status=live}}</ref><ref name=":M82">{{cite news|title=Сборная Азербайджана начала сборы в Мексике|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150505174451335.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150507024517/http://azerisport.com/boxing/20150505174451335.html|archivedate=2015-05-07|url-status=live}}</ref> Təlim-məşq toplanışlarının əsas məqsədi iyunda [[Avropa Oyunları]]na, sentyabrda isə Dünya Çempionatına hazırlıq idi.<ref name=":M85">{{cite news|title=Рок заявил о готовности азербайджанских боксеров к Евроиграм|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150610123644267.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017125830/http://azerisport.com/boxing/20150610123644267.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov 12-28 iyunda baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda mübarizə aparacaq Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edildi.<ref name=":M83">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160815162713/http://azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|archivedate=2016-08-15|url-status=live}}</ref><ref name=":M84">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220806115256/https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|archivedate=2022-08-06|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidov, iyunun 19-da rinqə çıxdı. 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Mixeil Baxtidze oldu. Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[Avropa Oyunları]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M86">{{cite news|title=Алиев, Мамедов и Меджидов победили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150619102714202.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622084755/http://azerisport.com/baku2015/20150619102714202.html|archivedate=2015-06-22|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, iyunun 22-də [[Türkiyə]] təmsilçisi Əli Ərən Dəmirəzən ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M87">{{cite news|title=Четверо боксеров Азербайджана вышли в полуфинал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150622140740005.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629030155/http://azerisport.com/baku2015/20150622140740005.html|archivedate=2015-06-29|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Həsən Hümbətov oldu. İyunun 25-də baş tutmalı olan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov mübarizə aparmadı. Buna səbəb onun hələ turnirdən əvvəl zədəli olması, turnir zamanı isə zədəsinin daha da şiddətlənməsi oldu.<ref name=":M88">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов прекратил участие на Евроиграх|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150624135903836.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150828053931/http://azerisport.com/baku2015/20150624135903836.html|archivedate=2015-08-28|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":M89">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов не вышел на церемонию награждения|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626203904673.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150917152914/http://azerisport.com/baku2015/20150626203904673.html|archivedate=2015-09-17|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1307 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi.<ref name=":M90">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414200147/http://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|archivedate=2018-04-14|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2015 Avropa Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>19/06/2015</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Mixeil Baxtidze |<center>'''3:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>22/06/2015</center> |{{Bayraq|TUR}} Əli Ərən Dəmirəzən |<center>'''3:0'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>25/06/2015</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Həsən Hümbətov |<center>'''WO'''</center> | bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> [[Avropa Oyunları]]ndan sonra bütün diqqətlər [[Qətər]]in [[Doha]] şəhərində baş tutacaq Dünya Çempionatına yönəldi. 2016-cı ildə [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na lisenziya verən turnirdə mübarizə aparacaq idmançıların siyahısı, avqustun 11-də açıqlandı. AIBA tərəfindən açıqlanan siyahıda, [[Avropa Oyunları]]nın nəticələrinə əsasən Məhəmmədrəsul Məcidov da turnirdə mübarizə aparacağı bildirildi.<ref name=":M91">{{cite news|title=АИБА обнародовала список боксеров Азербайджана, допущенных к чемпионату мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150811165014999.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017123051/http://azerisport.com/boxing/20150811165014999.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref><ref name=":M93">{{cite news|title=Меджидов едет за третьим чемпионским титулом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150928132444530.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150930023443/http://azerisport.com/boxing/20150928132444530.html|archivedate=2015-09-30|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov sentyabrda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M92">{{cite news|title=Меджидов вернулся в сборную, а Мусаев пропустит ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150923141654775.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151003110720/http://azerisport.com/boxing/20150923141654775.html|archivedate=2015-10-03|url-status=live}}</ref> Təlim-məşq toplanışlarından sonra idmançılar [[Doha]] şəhərinə yola düşməli idi. Amma Dünya Çempionatının startına beş gün qala Azərbaycan yığmasının tibbi personalı Məhəmmədrəsul Məcidovun turnirdə mübarizə aparmasına razılıq vermədiyini açıqladı.<ref name=":M95">{{cite news|title=«Боевая шестерка» готова к катарскому драйву|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20151006140822617.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151008024136/http://www.azerisport.com/boxing/20151006140822617.html|archivedate=2015-10-08|url-status=live}}</ref> Tibb personalı onun zədəsinin daha ciddi problemlərə yol aça biləcəyini bildirdi, məhz buna görə idmançının turnirdə çıxış eləməməsini məqsədəyğun hesab elədi. Məhəmmədrəsul Məcidov isə müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Son ana qədər Dünya Çempionatında çıxış edə biləcəyimə ümid edirdim. Üçüncü dəfə Dünya çempionu olmaq istəyirdim. Amma tibbi personalla mübahisəyə eləməyə dəyməz. İndi təsnifat turnirləri haqqında düşünməliyəm. Olimpiadaya vəsiqə qazanacağıma inanıram."''.<ref name=":M94">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Хотел стать трехкратным чемпионом мира, но спорить с врачами не стоит|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20151001170518652.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220617/https://www.azerisport.com/boxing/20151001170518652.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Azərbaycan yığması təlim-məşq toplanışlarını bərpa elədi.<ref name=":M96">{{cite news|title=Азербайджан начал сбор с 11-ю боксерами и ждет в гости команду Марокко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20151209145554045.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160315043952/http://azerisport.com/boxing/20151209145554045.html|archivedate=2016-03-15|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === Məhəmmədrəsul Məcidov 2016-cı ilin fevralında Azərbaycan yığmasının heyətində [[Kolorado Sprinqs]] şəhərində baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M97">{{cite news|title=Сборная Азербайджана отправилась в США|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160221003034621.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160413063452/http://azerisport.com/boxing/20160221003034621.html|archivedate=2016-04-13|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri 8-18 apreldə [[Samsun]] şəhərində baş tutdu.<ref name=":M98">{{cite news|title=Самсун собирает звезд ринга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160407000125152.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160613002753/http://azerisport.com/boxing/20160407000125152.html|archivedate=2016-06-13|url-status=live}}</ref> Reqlamentə əsasən turnirdə 1-3-cü pillələrin sahibi olacaq idmançılar, [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]na vəsiqə qazanırdı. 2 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidovda həmin turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M99">{{cite news|title=Азербайджан заявил на лицензионный турнир 10 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160408171355560.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220617/https://www.azerisport.com/boxing/20160408171355560.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidovun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[İrlandiya]] nümayəndəsi Dean Gardiner oldu. Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M100">{{cite news|title=Сотомайор, Меджидов и Алексеевна вышли в четвертьфинал лицензионного турнира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160412112442455.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220617/https://www.azerisport.com/boxing/20160412112442455.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[İtaliya]] təmsilçisi Guido Vianello oldu. Bu görüşdə də üstün tərəf Məhəmmədrəsul Məcidov oldu — 3:0.<ref name=":M101">{{cite news|title=Пять полуфиналов для Азербайджана на лицензионном турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160414000629459.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416130604/http://azerisport.com/boxing/20160414000629459.html|archivedate=2016-04-16|url-status=live}}</ref> Bununla da o, təsnifat turnirin yarım-final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Məhəmmədrəsul Məcidovun rəqibi, bir il əvvəl baş tutan [[Avropa Oyunları]]nda qalib gəldiyi [[Türkiyə]] nümayəndəsi Əli Ərən Dəmirəzən oldu.<ref name=":M102">{{cite news|title=Челябиев поборется за выход в финал лицензионного турнира с Авагяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160414120726583.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416130609/http://azerisport.com/boxing/20160414120726583.html|archivedate=2016-04-16|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin final görüşünə vəsiqə qazanaraq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":M103">{{cite news|title=Алексеевна, Челябиев, Сотомайор и Меджидов завоевали олимпийские лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160415143603985.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160618103208/http://azerisport.com/boxing/20160415143603985.html|archivedate=2016-06-18|url-status=live}}</ref><ref name=":M104">{{cite news|title=В олимпийском составе – пополнение|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160416000106973.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160619113149/http://azerisport.com/boxing/20160416000106973.html|archivedate=2016-06-19|url-status=live}}</ref> Formal əhəmiyyətə sahib olan final görüşündə isə o, [[Birləşmiş Krallıq]] təmsilçisi [[Cozef Coys]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":M105">{{cite news|title=Абдуллаев завоевал лицензию, Алексеевна и Сотомайор выиграли турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160417102311472.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160726001954/http://azerisport.com/boxing/20160417102311472.html|archivedate=2016-07-26|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan əvvəl Məhəmmədrəsul Məcidov Azərbaycan yığmasının heyətində [[Kolorado]] ştatında baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M106">{{cite news|title=Сборная Азербайджана отправляется в США|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160628110309520.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161101023507/http://www.azerisport.com/boxing/20160628110309520.html|archivedate=2016-11-01|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Boxing at the 2016 Summer Olympics, Majidov vs Arjaoui 18.jpg|thumb|333x333px|alt=|Məhəmmədrəsul Məcidov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Məhəmməd Arcau]] üzərində qələbə qazanan zaman]] 2016-cı ilin əsas turniri 5-22 avqustda [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] oldu. Azərbaycan yığması [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda tam heyətlə təmsil olundu: 2015-ci il Avropa Çempionatının bürünc medalçısı [[Rüfət Hüseynov]] (49 Kq.), 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibi [[Elvin Məmişzadə]] (52 Kq.), 2013-cü il Dünya Çempionatının qalibi [[Cavid Çələbiyev]] (56 Kq.), 2015-ci il Dünya Çempionatının finalçısı [[Albert Səlimov]] (60 Kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının qalibi [[Lorenso Sotomayor]] (64 Kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının qalibi [[Pərviz Bağırov (boksçu)|Pərviz Bağırov]] (69 Kq.), [[Kamran Şahsuvarlı]] (75 Kq.), 2012-ci il London Olimpiadasının bürünc medalçısı [[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] (81 Kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının qalibi [[Abdulqədir Abdullayev]] (91 Kq.) və 2012-ci il London Olimpiadasının bürünc medalçısı Məhəmmədrəsul Məcidov (+91 Kq.).<ref name=":M107">{{cite news|title=11 друзей Педро Роке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160629000858469.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161004120710/http://www.azerisport.com/rio2016/20160629000858469.html|archivedate=2016-10-04|url-status=live}}</ref><ref name=":M108">{{cite news|title=56 спортсменов Азербайджана, которые едут в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220808110459/https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|archivedate=2022-08-08|url-status=live}}</ref> Dörd il əvvəl [[London]]da Olimpiadanın bürünc medalına sahib olan Məhəmmədrəsul Məcidov, bu səfər qələbəyə iddialı idi.<ref name=":M110">{{cite news|title=Сборная Азербайджана начинает Олимпийский карнавал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160806001015043.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160807212228/http://www.azerisport.com/rio2016/20160806001015043.html|archivedate=2016-08-07|url-status=live}}</ref> 18 idmançının mübarizə apardığı turnirdə o, avqustun 9-da rinqə çıxdı.<ref name=":M111">{{cite news|title=Азербайджан в Рио: 6 выйдут на старт, 8 закончили|author=Azerisport.com idman portalı|newspapar=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160809010810713.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220618/https://www.azerisport.com/rio2016/20160809010810713.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Mərakeş]] nümayəndəsi Məhəmməd Arcau oldu.<ref name=":M109">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана узнали первых соперников в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160804192212896.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210728223132/https://www.azerisport.com/rio2016/20160804192212896.html|archivedate=2021-07-28|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibindən üstün oldu və ümumi nəticədə 3:0 hesabı ilə qələbə qazanaraq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M112">{{cite news|title=Азербайджан в Рио: 6 ждут старта, 11 завершили выступления|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160810010838094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161115170800/http://www.azerisport.com/rio2016/20160810010838094.html|archivedate=2016-11-15|url-status=live}}</ref><ref name=":M113">{{cite news|title=Как Шахсуварлы, Селимов и Меджидов прошли первый этап Олимпиады|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20160810095616484.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220618/https://www.azerisport.com/photostory/20160810095616484.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu. Məhəmmədrəsul Məcidov bundan əvvəl [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]]nu 2 dəfə — 2011-ci ildə Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsində və 2013-cü ildə Dünya Çempionatının final görüşündə məğlub eləmişdi. Görüşdən əvvəl Məcidov müsahibəsində Dıçxo haqqında bunları dedi: ''"Qazaxıstandan olan İvan Dıçxo mənim əvəzli rəqiblərimdən biridir. Çox güclü rəqibdir. Onunla olan bütün görüşlərim ağır olub. Mən onunla dostluq edirəm, amma rinqdə dostluq unudulur"''.<ref name=":M114">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Дважды уже закрывал дорогу Дычко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160810102424676.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170417135715/http://www.azerisport.com/rio2016/20160810102424676.html|archivedate=2017-04-17|url-status=live}}</ref> İdman mütəxəssislərinin rəyinə əsasən bu qarşılaşma finala bərabər görüş hesab olunurdu. Məhəmmədrəsul Məcidov və [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] arasında görüş avqustun 13-də baş tutdu. Görüşün birinci raundu gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə referilər rəyinə əsasən raundun qalibi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu. Göüşün növbəti raundunda isə Məhəmmədrəsul Məcidov zərbələrinin sayını artırsa da, raundun gedişində gözündən zərbə aldı. Tibb personalının müdaxiləsindən onun görüşü davam eləməsinə razılıq verilmədi. Bu qərara Məcidov etiraz eləsə də, tibb personalı görüşün davam edəcəyi halda onun [[Görmə siniri|görmə qabiliyyəti]]ndə problemlərin ciddi olacağını bildirdi. Referilər görüşün davam eləməsinə icazə vermədi və [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] görüşün qalibi elan edildi. Məhəmmədrəsul Məcidov isə [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":M115">{{cite news|title=Травма помешала Меджидову выйти в четвертьфинал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160813095108226.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161118004955/http://www.azerisport.com/rio2016/20160813095108226.html|archivedate=2016-11-18|url-status=live}}</ref><ref name=":M116">{{cite news|title=Как Меджидов не смог продолжить бой с Дычко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20160814093855915.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161020223417/http://www.azerisport.com/photostory/20160814093855915.html|archivedate=2016-10-20|url-status=live}}</ref> Bu onun sonuncu Olimpiadası oldu.<ref name=":M117">{{cite news|title=Исторический финал Сотомайора, восходящая звезда Шахсуварлы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160824170150247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220709062344/https://www.azerisport.com/rio2016/20160824170150247.html|archivedate=2022-07-09|url-status=live}}</ref><ref name=":M118">{{cite news|title=Токийская мотивация для азербайджанских боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20161109000131268.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170706033846/http://www.azerisport.com/boxing/20161109000131268.html|archivedate=2017-07-06|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2016 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>09/08/2016</center> |{{Bayraq|Morocco}} Məhəmməd Arcau |<center>'''3:0'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>13/08/2016</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} İvan Dıçxo |<center>'''0:3'''</center> |1/8 final mərhələsi |} </center> Noyabrda Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nəriman Abdullayev]] müsahibəsində ''"Olimpiadadan sonra Albert Səlimovun, Abdulqədir Abdullayevin və Məhəmmədrəsul Məcidovun idmanla vidalaşmağı qərara aldığını, amma sonradan onları bu qərardan uzaqlaşdırdığını"'' bildirdi.<ref name=":M119">{{cite news|title=Нариман Абдуллаев: Селимов и Меджидов передумали завершать карьеру в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20161116143337852.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813072325/http://www.azerisport.com/boxing/20161116143337852.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> === 2017-ci il: Üçüncü dəfə Dünya çempionluğu === 2017-ci ilin mayında Məhəmmədrəsul Məcidov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan sonra birinci dəfə rinqə çıxdı. Məhəmmədrəsul Məcidov 12-22 mayda baş tutan [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nda mübarizə apardı.<ref name=":M120">{{cite news|title=Исламиада: Состав сборной Азербайджана по боксу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170502145615604.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170811144127/http://www.azerisport.com/islamiada/20170502145615604.html|archivedate=2017-08-11|url-status=live}}</ref><ref name=":M121">{{cite news|title=Нариман Абдуллаев объяснил, почему олимпийский призер Сотомайор не выступит на Исламиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170503105855880.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170507140120/http://www.azerisport.com/islamiada/20170503105855880.html|archivedate=2017-05-07|url-status=live}}</ref><ref name=":M122">{{cite news|title=190 спортсменов Азербайджана, которые примут участие в Исламиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170503170658978.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171021215015/http://www.azerisport.com/islamiada/20170503170658978.html|archivedate=2017-10-21|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Nurlan Saparbəy oldu.<ref name=":M124">{{cite news|title=Казахстанский экзамен Меджидова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170511152740079.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171219065833/http://www.azerisport.com/islamiada/20170511152740079.html|archivedate=2017-12-19|url-status=live}}</ref> Mayın 12-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M123">{{cite news|title=Первыми на ринг Исламиады выйдут Абдуллаев, Шахсуварлы и Меджидов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170505000450126.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170608053528/http://www.azerisport.com/islamiada/20170505000450126.html|archivedate=2017-06-08|url-status=live}}</ref><ref name=":M126">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Казах хорошо двигался|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170512153616576.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170515184205/http://www.azerisport.com/islamiada/20170512153616576.html|archivedate=2017-05-15|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Misir]] təmsilçisi Uosri Hafiz oldu.<ref name=":M125">{{cite news|title=Меджидов выиграл свой первый бой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170512002552055.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170515160934/http://www.azerisport.com/islamiada/20170512002552055.html|archivedate=2017-05-15|url-status=live}}</ref> Mayın 15-də baş tutan görüşdə isə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı və İslamiadanın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M127">{{cite news|title=Меджидов, Абдуллаев и Алиев выиграли, Гусейнов проиграл|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170515002422403.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170617031654/http://www.azerisport.com/islamiada/20170515002422403.html|archivedate=2017-06-17|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[İordaniya]] təmsilçisi Hüseyn İşaiş ilə üz-üzə gəldi. Mayın 17-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov bu səfərdə rəqibindən üstün oldu — 5:0.<ref name=":M128">{{cite news|title=Шестеро боксеров Азербайджана в финале Исламиады|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170517001418628.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170521081253/http://www.azerisport.com/islamiada/20170517001418628.html|archivedate=2017-05-21|url-status=live}}</ref> Bununla da o, İslamiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Suriya]] nümayəndəsi Manaf Əsəd oldu.<ref name=":M129">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Выходя на ринг, я не думаю о премиальных|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170517225509010.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170826123457/http://www.azerisport.com/islamiada/20170517225509010.html|archivedate=2017-08-26|url-status=live}}</ref> Mayın 18-də baş tutan həlledici görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":M130">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана завоевали три золота на Исламиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170518101708160.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170521083032/http://www.azerisport.com/islamiada/20170518101708160.html|archivedate=2017-05-21|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":M131">{{cite news|title=Азербайджан занял первое место, опередив Узбекистан и Казахстан|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170519132910423.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170622163012/http://www.azerisport.com/islamiada/20170519132910423.html|archivedate=2017-06-22|url-status=live}}</ref><ref name=":M132">{{cite news|title=Исламиада: Все 162 медали Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170522000327793.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819040948/https://www.azerisport.com/islamiada/20170522000327793.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> İslamiadadan sonra bütün diqqətlər 16-24 iyunda baş tutan Avropa Çempionatına yönəldi. Sonuncu dəfə 2013-cü ildə Avropa Çempionatında çıxış edən Məhəmmədrəsul Məcidov, 4 ildən sonra yenidən turnirin qalibi olmağı hədəfləyirdi.<ref name=":M133">{{cite news|title=Состав сборной Азербайджана на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170603143153255.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180717192604/http://www.azerisport.com/boxing/20170603143153255.html|archivedate=2018-07-17|url-status=live}}</ref> Həmin Avropa Çempionatının nəticələrinə əsasən həmdə avqustda [[Almaniya]]nın [[Hamburq]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparacaq idmançıların da adları məlum olacaqdı.<ref name=":M134">{{cite news|title=«Цель Азербайджана на ЕВРО – завоевать 10 лицензий на чемпионат мира»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170605143805361.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170710174207/http://www.azerisport.com/boxing/20170605143805361.html|archivedate=2017-07-10|url-status=live}}</ref><ref name=":M137">{{cite news|title=Чемпионский состав для ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170617144919727.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180803033256/http://www.azerisport.com/boxing/20170617144919727.html|archivedate=2018-08-03|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidov, iyunun 19-da rinqə çıxdı.<ref name=":M135">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры узнали первых соперников на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170616141745149.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170823045327/http://www.azerisport.com/boxing/20170616141745149.html|archivedate=2017-08-23|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə onun rəqibi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Petar Belberov oldu.<ref name=":M136">{{cite news|title=Сотомайор и Меджидов узнали стартовых оппонентов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170617103841482.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170827174028/http://www.azerisport.com/boxing/20170617103841482.html|archivedate=2017-08-27|url-status=live}}</ref><ref name=":M138">{{cite news|title=Челябиев удачно стартовал на ЕВРО, а Гулиев проиграл|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170618101219485.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170820192701/http://www.azerisport.com/boxing/20170618101219485.html|archivedate=2017-08-20|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M139">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана завоевали три лицензии на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170619102854558.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170908003055/http://www.azerisport.com/boxing/20170619102854558.html|archivedate=2017-09-08|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Fransa]] təmsilçisi Camili Din Abudu oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədəsul Məcidov rəqibinə 2:3 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatında mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":M140">{{cite news|title=Шахсуварлы вышел в полуфинал ЕВРО, Меджидов потерпел поражение|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170621101714529.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220619/https://www.azerisport.com/boxing/20170621101714529.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turniri medalsız başa vursa da o, sentyabrda baş tutacaq Dünya Çempionatına lisenziya qazana bildi. <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2017 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>19/06/2017</center> |{{Bayraq|Bolqarıstan}} Petar Belberov |<center>'''4:1'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>21/06/2017</center> |{{Bayraq|Fransa}} Camili Din Abudu |<center>'''2:3'''</center> |1/4 final mərhələsi |} </center> 2017-ci ilin əsas turniri 25 avqust-2 sentyabrda [[Almaniya]]nın [[Hamburq]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":M141">{{cite news|title=Сборная Азербайджана начала готовиться к ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170718000811094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170922040239/http://www.azerisport.com/boxing/20170718000811094.html|archivedate=2017-09-22|url-status=live}}</ref><ref name=":M142">{{cite news|title=Сборная Азербайджана продолжает готовиться к ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170729000203121.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813052928/http://www.azerisport.com/boxing/20170729000203121.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref><ref name=":M143">{{cite news|title=Абдуллаев может остаться вне чемпионата мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170808193427732.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180722234058/http://www.azerisport.com/boxing/20170808193427732.html|archivedate=2018-07-22|url-status=live}}</ref> Dörd ildən sonra yenidən Dünya Çempionatında rinqə çıxacaq Məhəmmədrəsul Məcidovun iyunda Avropa Çempionatında uğursuz nəticə göstərməsindən sonra, onun bu turnirdə qalib olacağına olan ümidlər az idi.<ref name=":M144">{{cite news|title=Немецкий счет открывается|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170825181451953.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220618/https://www.azerisport.com/boxing/20170825181451953.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov Dünya Çempionatında avqustun 26-da rinqə çıxdı. Təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Hindistan]] nümayəndəsi Satiş Kumar oldu. Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M145">{{cite news|title=Меджидов выиграл первый бой на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170827100955234.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813063004/http://www.azerisport.com/boxing/20170827100955234.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref><ref name=":M146">{{cite news|title=Шахсуварлы вышел в четвертьфинал ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170827135903704.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813060752/http://www.azerisport.com/boxing/20170827135903704.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[İordaniya]] təmsilçisi Hüseyn İşaiş ilə üz-üzə gəldi. Məcidov, İşaişi mayda baş tutan İslamiada da məğlub eləmişdi. Avqustun 28-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibinə 5:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M147">{{cite news|title=Меджидов в четвертьфинале ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170828154524525.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171030134508/http://www.azerisport.com/boxing/20170828154524525.html|archivedate=2017-10-30|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Fransa]] nümayəndəsi Camili Din Abudu oldu. Məcidov, iyunda baş tutan Avropa Çempionatında məhz Din Abuduya məğlub olmuşdu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə bu səfər üstün tərəf Məhəmmədrəsul Məcidov oldu — 3:2. Bununla da o, Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M148">{{cite news|title=Шахсуварлы и Меджидов в полуфинале ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170829110731172.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813052933/http://www.azerisport.com/boxing/20170829110731172.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Avstraliya]] təmsilçisi Cosef Qodal oldu. Sentyabrın 1-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və dörd ildən sonra yenidən Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiə qazandı.<ref name=":M149">{{cite news|title=Меджидов вышел в финал ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170901112841518.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180108233650/http://www.azerisport.com/boxing/20170901112841518.html|archivedate=2018-01-08|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə o, [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi [[Kamşıbəy Kunqabayev]] ilə üz-üzə gəldi. Final görüşü sentyabrın 2-də baş tutdu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və üçüncü dəfə Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M150">{{cite news|title=Меджидов стал трехкратным чемпионом мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170902095835706.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180108232843/http://www.azerisport.com/boxing/20170902095835706.html|archivedate=2018-01-08|url-status=live}}</ref><ref name=":M151">{{cite news|title=Азербайджан стал четвертым на ЧМ, опередив все европейские страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170903102810153.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171105043434/http://www.azerisport.com/boxing/20170903102810153.html|archivedate=2017-11-05|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov üç dəfə Dünya Çempionatının qalibi olmağı bacaran birinci və yeganə Azərbaycan idmançısı olaraq tarixə düşdü.<ref name=":M152">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов написал историю|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20170903103454208.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180724231227/http://www.azerisport.com/photostory/20170903103454208.html|archivedate=2018-07-24|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov Dünya Çempionatından sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Bütün görüşlərim çətin oldu. Əsas da final görüşü. Amma mən turnirə əla formada hazırlaşmışdım. Xüsusi olaraq məşqçilərin və federasiya rəhbərliyinin dəstəyini vurğulamaq istəyirəm"''.<ref name=":M153">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Все бои были трудными, но я отлично подготовился к чемпионату|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170904005014740.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171008154744/http://www.azerisport.com/boxing/20170904005014740.html|archivedate=2017-10-08|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov üç dəfə Dünya Çempionatının qalibi olmağı bacaran 14 idmançıdan biri oldu.<ref name=":M154">{{cite news|title=«Меджидов сделал все для того, чтобы его короновали в третий раз»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170907185012602.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180807215306/http://www.azerisport.com/boxing/20170907185012602.html|archivedate=2018-08-07|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2017 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>26/08/2017</center> |{{Bayraq|Hindistan}} Satiş Kumar |<center>'''5:0'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>28/08/2017</center> |{{Bayraq|İordaniya}} Hüseyn İşaiş |<center>'''5:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>29/08/2017</center> |{{Bayraq|Fransa}} Camili Din Abudu |<center>'''3:2'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>01/09/2017</center> |{{Bayraq|Avstraliya}} Cosef Qodal |<center>'''4:1'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>02/09/2017</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} Kamşıbəy Kunqabayev |<center>'''4:1'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Məhəmmədrəsul Məcidov 2017-ci ilin nəticələrinə əsasən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi (GİN)]] tərəfindən və "Azerisport" idman portalı tərəfindən ilin ən yaxşı idmançısından biri seçildi.<ref name=":M155">{{cite news|title=Герои года по версии министерства молодежи и спорта|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20171225132628615.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180228040739/http://www.azerisport.com/olimpizm/20171225132628615.html|archivedate=2018-02-28|url-status=live}}</ref><ref name=":M156">{{cite news|title=Герои спортивного года в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20171231104757845.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813061813/http://www.azerisport.com/olimpizm/20171231104757845.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Məhəmmədrəsul Məcidov idmanla vidalaşdı.<ref name=":M157">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры выступят на ЧМ без трех лидеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190901190716296.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220619/https://www.azerisport.com/boxing/20190901190716296.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M158">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры отправляются на ЧМ в Россию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190905120026649.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220619/https://www.azerisport.com/boxing/20190905120026649.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2011</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2012</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="2" |<center>2013</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>6</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] |<center>PAT</center> |- |<center>7</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 30th Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Magomedrasul Majidov).jpg|thumb|320x320px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Məhəmmədrəsul Məcidova [["Tərəqqi" medalı]]nı təqdim edən zaman (31.08.2012-ci il)]] * [[Fayl:AZE Progress Medal (2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=31.08.2012|url=https://e-qanun.az/framework/24238|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/24238|url-status=live|archive-date=2022-08-05}}</ref> === Fərdi uğurları === * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2011-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":M22" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2011-ci ilin ən yaxşı dördüncü idmançısı.<ref name=":M24" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 20 idmançından biri.<ref name=":M49">{{cite news|title=20 лучших спортсменов Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130530041310/http://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|archivedate=2013-05-30|url-status=live}}</ref> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":M79" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı üçüncü idmançısı.<ref name=":M80" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2017-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":M155" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2017-ci ilin ən yaxşı üçüncü idmançısı.<ref name=":M156" /> === Nailiyyətləri === * 2 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan birinci və yeganə Azərbaycan idmançısı (2013) * 3 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan birinci və yeganə Azərbaycan idmançısı (2017) == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Magomedrasul_Majidov Məhəmmədrəsul Məcidovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === <div style="height:25em; overflow:auto; border:2px solid #DCDCDC"> {{İstinad siyahısı|2}} </div> {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya bürünc medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:Mahaçqalada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Dargilər]] oz9l5pzdevhiwfjmvkkuy1z9so0lm97 6599674 6599672 2022-08-28T16:49:23Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{seçilmiş məqalə namizədi}} {{İdmançı |adı = Məhəmmədrəsul Məcidov |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Majidov vs Arjaoui 20.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = <small>Məhəmmədrəsul Məcidov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda</small> |tam adı = |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |məşqçisi = [[Nəriman Abdullayev]] |boyu = 191 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012 London]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Boks üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2011 Boks üzrə Dünya Çempionatı|2011 Bakı]]|+91 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2013 Boks üzrə Dünya Çempionatı|2013 Almatı]]|+91 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2017 Boks üzrə Dünya Çempionatı|2017 Hamburq]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2013 Boks üzrə Avropa Çempionatı|2013 Minsk]]|+91 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Tərəqqi" medalı}} <br> {{Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu}} }} '''Məhəmmədrəsul Məcidov''' ({{DVTY}}) — 2011-2017-ci illərdə Azərbaycan yığmasının heyətində çıxış edən boksçu. Məhəmmədrəsul Məcidov 2012-ci ildə [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərində baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib olub. Məhəmmədrəsul Məcidov üç dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan 14 idmançıdan biridir. Məhəmmədrəsul Məcidov birinci dəfə 2011-ci ildə baş tutan turnirin final görüşündə [[İngiltərə]] nümayəndəsi [[Entoni Coşua]] üzərində qələbə qazanaraq Dünya Çempionatının qalibi oldu. Daha sonra o, 2013-cü ildə [[Almatı]] şəhərində turnirin final görüşündə [[Qazaxıstan]] təmsilçisi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]]ya qalib gəldi və çempionatın qızıl medalına sahibi oldu. 2 il sonra [[Doha]] şəhərində baş tutan turnirdə zədə səbəbindən mübarizə apara bilməyən Məhəmmədrəsul Məcidov, 2017-ci ildə [[Hamburq]] şəhərində baş tutan turnirin həlledici görüşündə [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Qamşıbəy Qunqabayevdən üstün olaraq üçüncü dəfə Dünya Çempionatının qalibi oldu. Məhəmmədrəsul Məcidov [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Tərəqqi" medalı]] ilə, 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən isə [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edilib. == Həyatı == Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov 1986-cı il sentyabrın 27-də [[Aquşa rayonu]]nun [[Urxuçimaxi]] qəsəbəsində anadan olub. Milliyyətcə [[Dargilər|dargi]]dir. 2013-cü ilin iyununda ailə həyatı qurmuşdur.<ref name=":M63">{{cite news|title=Призер лондонской Олимпиады женится|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130619122704495.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130821000645/http://azerisport.com/boxing/20130619122704495.html|archivedate=2013-08-21|url-status=live}}</ref> == Karyerası == Məhəmmədrəsul Məcidov 2011-ci ilin 14-16 iyulunda [[Dağıstan]]ın [[Mahaçqala]] şəhərində baş tutan [[Məhəmməd-Salam Umarxanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M01">{{cite news|title=Азербайджан против Бразилии и Германии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110714120446643.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105062509/http://azerisport.com/boxing/20110714120446643.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində o, [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Arslanbəy Mahmudova məğlub oldu və turnirin bürünc medalına sahibi oldu.<ref name=":M02">{{cite news|title=Обладатель олимпийской лицензии в полуфинале международного турнира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110715125640271.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145313/https://www.azerisport.com/boxing/20110715125640271.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M03">{{cite news|title=Азербайджанцы выходят в полуфинал международного турнира (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110715125917909.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105062501/http://azerisport.com/boxing/20110715125917909.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref><ref name=":M04">{{cite news|title=Четыре бронзы из Махачкалы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110717120115677.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145315/https://www.azerisport.com/boxing/20110717120115677.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> === 2011-ci il: Dünya Çempionatında qələbə === [[Fayl:Final bouts of the 16th world boxing championship 6.jpg|thumb|295x295px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Məhəmmədrəsul Məcidova [[2015 Boks üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın qızıl medalını təqdim edən zaman (08.10.2011)]] 2011-ci il sentyabrın 26-da [[Azərbaycan]]da Dünya Çempionatı başladı. Turnirdə mübarizə aparacaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Məhəmmədrəsul Məcidov da cəlb edildi.<ref name=":M05">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на ЧМ в Баку|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110921014503378.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105064513/http://azerisport.com/boxing/20110921014503378.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov turnirin təsnifat mərhələsindən azad idi.<ref name=":M06">{{cite news|title=Первые соперники Азербайджана на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110925063820718.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145321/https://www.azerisport.com/boxing/20110925063820718.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M07">{{cite news|title=Первые соперники азербайджанцев на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110926102448871.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105055231/http://azerisport.com/boxing/20110926102448871.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Onun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Sərdar Abdullayev oldu.<ref name=":M08">{{cite news|title=Алиев встретится с туркменом, Меджидов – с узбеком|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20110929102450120.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111105052628/http://azerisport.com/boxing/20110929102450120.html|archivedate=2011-11-05|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov görüşün 2-ci raundda rəqibini nojauta salaraq qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M09">{{cite news|title=Меджидов послал узбека в нокаут и вышел в 1/8 финала (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111002121019797.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206153729/http://azerisport.com/boxing/20111002121019797.html|archivedate=2012-02-06|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Kolumbiya]] təmsilçisi İsaias Mena oldu. Həmin görüşün 3-cü raundunda İsaias Mena mübarizəni davam edə bilmədi və referilər görüşü dayandırdı.<ref name=":M10">{{cite news|title=Две лицензии и четыре шанса на медаль ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111004122254646.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007143525/http://azerisport.com/boxing/20111004122254646.html|archivedate=2011-10-07|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, [[Kuba]] nümayəndəsi Erislandi Savon ilə üz-üzə gəldi. Məhəmmədrəsul Məcidov görüşün 2-ci raundda rəqibini nojdauna salaraq qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M11">{{cite news|title=Меджидов и Мамедов приносят Азербайджану две лицензии (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111005120327231.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145308/https://www.azerisport.com/boxing/20111005120327231.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Bununla o, həmdə 2012-ci ildə baş tutaca [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]na da vəsiqə qazandı.<ref name=":M12">{{cite news|title=22-я лицензия Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20111005090845289.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145310/https://www.azerisport.com/london2012/20111005090845289.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda Məhəmmədrəsul Məcidovun rəqibi [[Qazaxıstan]] təmsilçisi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu.<ref name=":M13">{{cite news|title=Меджидов встретится с казахом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111005091113469.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819145309/https://www.azerisport.com/boxing/20111005091113469.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 16:9 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":M14">{{cite news|title=Два азербайджанца вышли в финал ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111007120555759.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120115081017/http://www.azerisport.com/boxing/20111007120555759.html|archivedate=2012-01-15|url-status=live}}</ref> Onun həlledici görüşdə rəqibi [[İngiltərə]] nümayəndəsi [[Entoni Coşua]] oldu.<ref name=":M15">{{cite news|title=Мамедов и Меджидов в борьбе за золото ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008123152682.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111019003001/http://azerisport.com/boxing/20111008123152682.html|archivedate=2011-10-19|url-status=live}}</ref> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 22:21 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M16">{{cite news|title=Меджидов чемпион мира, Мамедову досталось серебро (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008124604756.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120115100717/http://azerisport.com/boxing/20111008124604756.html|archivedate=2012-01-15|url-status=live}}</ref> Bununla o, 8 ildən sonra Dünya Çempionatının qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı oldu.''<ref name=":M19">{{cite news|title=Снова золото, восемь лет спустя...|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111009121115227.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120115094748/http://azerisport.com/boxing/20111009121115227.html|archivedate=2012-01-15|url-status=live}}</ref>'' Sonuncu dəfə 2003-cü ildə [[Ağası Məmmədov]] bu uğura imza atmışdı.''<ref name=":M19" />'' Məhəmmədrəsul Məcidov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Mənim həyatımda belə anlar hələ olmamışdı. Bu sonsuz sevincdir. Hələ də Dünya çempionu olduğuma inanmıram. Bu Dünya Çempionatında beşinci görüşüm idi. Final ən çətin görüşüm oldu"''.<ref name=":M17">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Даже не верю, что стал чемпионом мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008061417818.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819151110/https://www.azerisport.com/boxing/20111008061417818.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Təltifetmə mərasimi zamanı Dünya Çempionatının qızıl medalını Məhəmmədrəsul Məcidova [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi.<ref name=":M18">{{cite news|title=Ильхам Алиев вручил Меджидову золотую медаль|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111008055330159.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819151109/https://www.azerisport.com/boxing/20111008055330159.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Məhəmmədrəsul Məcidov [[AIBA]] tərəfindən 2011-ci ilin ən yaxşı idmançısı seçildi.<ref name=":M20">{{cite news|title=Член сборной Азербайджана стал лучшим боксером мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111024113601846.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111025080822/http://azerisport.com/boxing/20111024113601846.html|archivedate=2011-10-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M21">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов получил награду лучшего боксера года (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20111128102755878.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819153515/https://www.azerisport.com/boxing/20111128102755878.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2011 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>02/10/2011</center> |{{Bayraq|UZB}} Sərdar Abdullayev |<center>'''RSC'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>04/10/2011</center> |{{Bayraq|Kolumbiya}} İsaias Mena |<center>'''RSCI'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>05/10/2011</center> |{{Bayraq|Kuba}} Erislandi Savon |<center>'''RSCH'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>07/10/2011</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} İvan Dıçxo |<center>'''16:9'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>08/10/2011</center> |{{Bayraq|İngiltərə}} Entoni Coşua |<center>'''22:21'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Məhəmmədrəsul Məcidov 2011-ci ilin nəticələrinə əsasən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi (GİN)]] tərəfindən və "Azerisport" idman portalı tərəfindən ilin ən yaxşı idmançısından biri seçildi.<ref name=":M22">{{cite news|title=Министерство выбрало лучших|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20111223052202069.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819155018/https://www.azerisport.com/news/20111223052202069.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M23">{{cite news|title=Лучший спортсмен-2011 (ОПРОС)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/bestof2011/20111201042347547.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130820153309/http://azerisport.com/bestof2011/20111201042347547.html|archivedate=2013-08-20|url-status=live}}</ref><ref name=":M24">{{cite news|title=Спортивные герои-2011|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20111231120957304.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317172537/http://azerisport.com/news/20111231120957304.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref> Ona həmdə [[Azərbaycan Prezidenti]] — [[Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsinin (MOK)]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] tərəfindən yeni mənzilin orderi də təqdim edildi.<ref name=":M25">{{cite news|title=Азербайджанские спортсмены получили квартиры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/news/20111219120700306.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819155019/https://www.azerisport.com/news/20111219120700306.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> === 2012-ci il: London Olimpiadası === {{Əsas|Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında}} Məhəmmədrəsul Məcidov 2011-ci ilin mayında [[Belarus]]da baş tutan [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] V. Livensevin xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M26">{{cite news|title=Олимпийцев ждет Беларусь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120510011253492.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317191926/http://azerisport.com/boxing/20120510011253492.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref><ref name=":M27">{{cite news|title=Двое продолжают, один вылетел|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120517062817097.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819165021/https://www.azerisport.com/boxing/20120517062817097.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahibi oldu.<ref name=":M28">{{cite news|title=Мамишзаде завоевал «минское золото»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120521105440141.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317192912/http://azerisport.com/boxing/20120521105440141.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan əvvəl Azərbaycan yığmasının heyətində [[Azərbaycan]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarına qatıldı.<ref name=":M29">{{cite news|title=Азербайджанцы поехали в Майами|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120111033446861.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819162617/https://www.azerisport.com/boxing/20120111033446861.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref><ref name=":M30">{{cite news|title=Азербайджанцы поедут в Италию, а кубинцы тренируются в Габале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120622061822179.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819165022/https://www.azerisport.com/boxing/20120622061822179.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]] 25 iyul-12 avqustda [[Birləşmiş Krallıq]]ın [[London]] şəhərində baş tutdu. Azərbaycan yığmasının heyətinə [[Elvin Məmişzadə]] (52 Kq.), [[Məhəmməd Abdulhəmidov]] (56 Kq.), [[Heybətulla Hacıəliyev]] (64 Kq.), [[Soltan Migitinov]] (75 Kq.), [[Vətən Hüseynli]] (81 Kq.), [[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] (91 Kq.) və Məhəmmədrəsul Məcidov (+91 Kq.) daxil edildi.<ref name=":M31">{{cite news|title=Олимпийский состав Азербайджана (ВЕСЬ СПИСОК)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014505/http://azerisport.com/olimpizm/20120718043515697.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> 2011-ci ildə Dünya Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın favoritlərindən biri hesab olunurdu.<ref name=":M32">{{cite news|title=Фавориты Лондона|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220818103751/https://www.azerisport.com/london2012/20120703120915387.html|archivedate=2022-08-18|url-status=live}}</ref> Avqustun 1-də 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidovun rəqibi [[Konqo Demokratik Respublikası|Konqo DR]] nümayəndəsi Meji Mvamba oldu.<ref name=":M33">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры узнали соперников на Олимпиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120727095446530.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120729030737/http://azerisport.com/london2012/20120727095446530.html|archivedate=2012-07-29|url-status=live}}</ref> Görüşün birinci raundundan sonra Məhəmmədrəsul Məcidov 8:1 hesabı ilə üstün tərəf idi.<ref name=":M34" /> Növbəti raundda isə Məcidovun qüvvətli zərbəsindən sonra Mvambanın dəbilqəsi çıxdı və referilər görüşü dayandırdı.<ref name=":M34" /> Nəticədə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı və 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M34">{{cite news|title=Настоящий боксерский день Азербайджана (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120801121045946.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121103190803/http://azerisport.com/london2012/20120801121045946.html|archivedate=2012-11-03|url-status=live}}</ref><ref name=":M35">{{cite news|title=Досрочный бой Меджидова (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120801082054514.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819171045/https://www.azerisport.com/photostory/20120801082054514.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Çalışacam turnirdə bacardığım qədər irəli gedim"''.<ref name=":M36">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Соперника из ДР Конго особо не знаю|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120801124745253.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819171034/https://www.azerisport.com/london2012/20120801124745253.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> Avqustun 6-da turnirdə 1/4 final mərhələsinin görüşləri baş tutdu. Məhəmmədrəsul Məcidovun bu mərhələdə rəqibi — 2011-ci ilin Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Məhəmməd Ömərov oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci raundu heç-heçə başa çatdı — 4:4. Görüşün növbəti raundunda isə üstün tərəf Məhəmməd Ömərov oldu — 7:6. Üçüncü raundda zərbələrinin sayını artıran Məhəmmədrəsul Məcidov, raundda 7:3 hesabı ilə qalib gəldi. Bununla da ümumi nəticədə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 17:14 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsinə vəsiqə qazandı.<ref name=":M37">{{cite news|title=Меджидов оставил Россию без олимпийской медали в супертяжелом весе (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120806124451823.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121121044100/http://www.azerisport.com/london2012/20120806124451823.html|archivedate=2012-11-21|url-status=live}}</ref><ref name=":M38">{{cite news|title=Меджидов приносит Азербайджану пятую олимпийскую медаль (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120807050258698.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121103185904/http://www.azerisport.com/photostory/20120807050258698.html|archivedate=2012-11-03|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi — [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın qalibi, 2007 və 2009-cu illərin Dünya Çempionatının qalibi olan [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Roberto Kammarelle]] oldu.<ref name=":M39">{{cite news|title=Азербайджан против Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120807011404111.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121103190824/http://www.azerisport.com/london2012/20120807011404111.html|archivedate=2012-11-03|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın yarım-final görüşləri avqustun 10-da baş tutdu. Yarım-final mərhələsinin birinci cütündə Məhəmmədrəsul Məcidov ([[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunları|Azərbaycan]]) və [[Roberto Kammarella]] ([[İtaliya 2012 Yay Olimpiya Oyunları|İtaliya]]), digər cütündə isə [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] ([[Qazaxıstan 2012 Yay Olimpiya Oyunları|Qazaxıstan]]) və [[Entoni Coşua]] ([[Birləşmiş Krallıq 2012 Yay Olimpiya Oyunları|Birləşmiş Krallıq]]) üz-üzə gəlirdi. Görüşün birinci raundunda Məcidov rəqibindən üstün oldu — 6:4. Görüşün növbəti raundunda isə Kammarella zərbələrinin sayını artırdı və hesabı bərabərləşdirdi — 4:6. Görüşün üçüncü raundu isə gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə referilərin mübahisəli qərarına əsasən [[Roberto Kammarelle]] görüşün qalibi elan edildi — 3:2.<ref name=":M40">{{cite news|title=Меджидов вне олимпийского финала (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120810122427087.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805160039/http://azerisport.com/london2012/20120810122427087.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref><ref name=":M43">{{cite news|title=И Меджидов проиграл итальянцу (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20120811041113430.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812032737/http://www.azerisport.com/photostory/20120811041113430.html|archivedate=2012-08-12|url-status=live}}</ref> Avqustun 11-də [[Azərbaycan Boks Federasiyası|ABF]] tərəfindən Məhəmmədrəsul Məcidov və [[Roberto Kammarelle]] görüşünün nəticəsi barədə apellyasiya verilsə də, AIBA tərəfindən rədd edildi.<ref name=":M41">{{cite news|title=Азербайджан подал апелляцию на победу Каммарелле над Меджидовым|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811013759087.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153343/https://www.azerisport.com/london2012/20120811013759087.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M42">{{cite news|title=Обе апелляции Азербайджана отклонены|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811035630120.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805154158/http://azerisport.com/london2012/20120811035630120.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":M44">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов получил бронзовую медаль (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120813120634743.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804213135/http://azerisport.com/london2012/20120813120634743.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> Yarım-final mərhələsinin digər görüşündə [[Entoni Coşua]], [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] üzərində qələbə qazandı və final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə isə [[Entoni Coşua]], [[Roberto Kammarelle]]dən üstün oldu (18+:18) və [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın qızıl medalına sahib oldu. Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Nəriman Abdullayev müsahibəsində ''"Məhəmmədrəsul Məcidovun ədalətsiz qərarla üzləşdiyini"'' bildirdi.<ref name=":M45">{{cite news|title=Нариман Абдуллаев: Может, Магомедрасул и недоработал в третьем раунде…|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120811040152578.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805155605/http://azerisport.com/london2012/20120811040152578.html|archivedate=2014-08-05|url-status=live}}</ref> 2003-cü il Dünya Çempionatının qalibi olan [[Ağası Məmmədov]] isə müsahibəsində ''"Məhəmmədrəsul Məcidovun Roberto Kamamrelledən daha üstün olduğunu"'' bildirdi.<ref name=":M46">{{cite news|title=Агаси Мамедов: Наших боксеров засудили в полуфинале|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/london2012/20120812080347519.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140804210843/http://azerisport.com/london2012/20120812080347519.html|archivedate=2014-08-04|url-status=live}}</ref> [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]ndan sonra isə Məhəmmədrəsul Məcidov bunları bildirdi: ''"Hamı Olimpiadanın medalına sahib ola bilmir. Elə idmançılar var, ümumiyyətlə turniri medalsız başa vurdular. Bürünc medal qazandığım üçün şadam əlbətdə. Çalışacam bundan sonra nəticələrimi daha da yaxşılaşdırım"''.<ref name=":M47">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Ну вот теперь можно и отдохнуть|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20120825123623262.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130317193258/http://azerisport.com/boxing/20120825123623262.html|archivedate=2013-03-17|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 sentyabr 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":M48">{{cite news|title=Ильхам Алиев встретился со спортсименами|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20120901125550433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121005014705/http://azerisport.com/olimpizm/20120901125550433.html|archivedate=2012-10-05|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2012 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>01/08/2012</center> |{{Bayraq|Konqo DR}} Meji Mvamba |<center>'''RSC'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>06/08/2012</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Məhəmməd Ömərov |<center>'''17:4'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>10/08/2012</center> |{{Bayraq|İtaliya}} Roberto Kammarelle |<center>'''12:13'''</center> | bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> === 2013-cü il: Almatıda Dünya çempionluğu === Məhəmmədrəsul Məcidov 2013-cü ilin martında baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M50">{{cite news|title=«Шелковый путь» пройдет в Баку без участия олимпийского призера|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130304053431697.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130313143358/http://azerisport.com/boxing/20130304053431697.html|archivedate=2013-03-13|url-status=live}}</ref> 8 aydan sonra birinci dəfə rinqə çıxan Məhəmmədrəsul Məcidov, turnirin final görüşündə qalib gəldi və turnirin qızıl medalına sahibi oldu<ref name=":M51">{{cite news|title=«Два боя мало для этого боксера»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130308113139950.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130310084519/http://azerisport.com/boxing/20130308113139950.html|archivedate=2013-03-10|url-status=live}}</ref><ref name=":M52">{{cite news|title=15 медалей Азербайджана на международном турнире (ФОТО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130310023240882.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130311172902/http://www.azerisport.com/boxing/20130310023240882.html|archivedate=2013-03-11|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin əsas turnirindən biri 1-8 iyunda [[Belarus]]da baş tutan Avropa Çempionatı idi. Bu turnir Məhəmmədrəsul Məcidov üçün Olimpiadadan sonra birinci ciddi sınaq idi.<ref name=":M53">{{cite news|title=Азербайджан заявил на чемпионат Европы 9 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130527084827860.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153343/https://www.azerisport.com/boxing/20130527084827860.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatının təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidov, iyunun 5-də rinqə çıxdı.<ref name=":M54">{{cite news|title=Азербайджан узнал соперников по ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130601022648120.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153344/https://www.azerisport.com/boxing/20130601022648120.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> 1/4 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə onun rəqibi [[Rumıniya]] nümayəndəsi Mihai Nistor oldu. Həmin görüşdə təmiz qələbə qazanan Məhəmmədrəsul Məcidov, Avropa Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M55">{{cite news|title=Четверо боксеров сборной Азербайджана вышли в полуфинал ЧЕ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130604074444377.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130609041636/http://azerisport.com/boxing/20130604074444377.html|archivedate=2013-06-09|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Belarus]] təmsilçisi [[Victor Zuyev]] ilə üz-üzə gəldi. Görüşdən əvvəl Məcidov müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Ev sahibi dövlətin idmançı ilə görüşlərdə referilər daim onların tərəfində olur. Çalışacam rəqibim üzərində təmiz qələbə qazanım"''.<ref name=":M56">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Знаю, что судьи бывают на стороне хозяев|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130606115332750.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20130606115332750.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 7-də baş tutmalı olan görüşdə, [[Belarus]] təmsilçisi [[Victor Zuyev]] gözündə olan problemlərə görə mübarizə apara bilmədi. Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":M57">{{cite news|title=Мамедов и Меджидов в финале ЕВРО, Ализаде и Мамишзаде взяли бронзу (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130607051720964.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130813225945/http://www.azerisport.com/boxing/20130607051720964.html|archivedate=2013-08-13|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi 2011-ci il Avropa Çempionatının qalibi olan [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Sergey Kuzmin oldu.<ref name=":M58">{{cite news|title=Два «золотых» шанса Азербайджана на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130608073521029.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130609190038/http://azerisport.com/boxing/20130608073521029.html|archivedate=2013-06-09|url-status=live}}</ref> Həmid görüşdə rəqibindən üstün olan Məhəmmədrəsul Məcidov, 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və Avropa Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M59">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов - чемпион Европы!|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130608032133161.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130613145414/http://azerisport.com/boxing/20130608032133161.html|archivedate=2013-06-13|url-status=live}}</ref><ref name=":M60">{{cite news|title=Меджидов – чемпион Европы (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20130608071226599.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130611054503/http://azerisport.com/photostory/20130608071226599.html|archivedate=2013-06-11|url-status=live}}</ref><ref name=":M61">{{cite news|title=Меджидов – в золоте, Мамедов – в серебре|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130608071419529.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130611054357/http://azerisport.com/boxing/20130608071419529.html|archivedate=2013-06-11|url-status=live}}</ref> 2 il ərzində həm Dünya Çempionatının, həm də Avropa Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidov, əsas məqsədinin 2016-cı il Olimpadasında qızıl medal qazanmaq olduğunu bildirdi.<ref name=":M62">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Мечта – победить на Олимпиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20130610072139984.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130820223749/http://azerisport.com/boxing/20130610072139984.html|archivedate=2013-08-20|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>05/06/2013</center> |{{Bayraq|Rumıniya}} Mihai Nistor |<center>'''RSC'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>07/06/2013</center> |{{Bayraq|Belarus}} Victor Zuyev |<center>'''WO'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>08/06/2013</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Sergey Kuzmin |<center>'''3:0'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> 2013-cü ilin əsas turniri [[Qazaxıstan]]ın [[Almatı]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":M64">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131002114738606.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20131002114738606.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Son Dünya Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidov, titulunu qorumağa iddialı idi.<ref name=":M65">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Моя цель – золотая медаль, иначе и быть не может|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131009031159921.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131014183256/http://azerisport.com/boxing/20131009031159921.html|archivedate=2013-10-14|url-status=live}}</ref><ref name=":M66">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Намерен учиться новым приемам|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131009095827483.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140227013803/http://azerisport.com/boxing/20131009095827483.html|archivedate=2014-02-27|url-status=live}}</ref><ref name=":M68">{{cite news|title=Кому улыбнется казахский ринг?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131013070023877.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015121626/http://azerisport.com/boxing/20131013070023877.html|archivedate=2013-10-15|url-status=live}}</ref> [[Baluan Şolaq adına İdman və Mədəniyyət Sarayı]]nda baş tutan turnirdə o, güclülərin yarım-qrupunda mübarizə apardı. Bu qrupun əsas favoritləri Məhəmmədrəsul Məcidov və [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Roberto Kammarelle]] idi. Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidovun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Lenroy Tompson oldu.<ref name=":M67">{{cite news|title=Боксеры сборной Азербайджана узнала своих первых соперников на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131013053745898.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015121621/http://azerisport.com/boxing/20131013053745898.html|archivedate=2013-10-15|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M69">{{cite news|title=Исаев, Меджидов и Мамишзаде в четвертьфинале ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131021070146422.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131024002135/http://azerisport.com/boxing/20131021070146422.html|archivedate=2013-10-24|url-status=live}}</ref><ref name=":M71">{{cite news|title=Три боксера Азербайджана – в четвертьфинале ЧМ (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131023075924369.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140222110356/http://www.azerisport.com/photostory/20131023075924369.html|archivedate=2014-02-22|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Məhəmməd Ömərov ilə üz-üzə gəldi. Məcidov, Ömərovu 2012-ci ildə [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda məğlub eləmişdi. Bu səfərdə görüşdə üstün tərəf Məhəmmədrəsul Məcidov oldu.<ref name=":M70">{{cite news|title=Три боксера Азербайджана вышли в полуфинал ЧМ (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131022082328239.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228051249/http://azerisport.com/boxing/20131022082328239.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref><ref name=":M72">{{cite news|title=Челябиев, Мамедов и Меджидов – в полуфинале ЧМ (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131024053045643.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131031173919/http://azerisport.com/photostory/20131024053045643.html|archivedate=2013-10-31|url-status=live}}</ref> Bununla da o, Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nda məğlub olduğu [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Roberto Kammarelle]] oldu. Prinsipial görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. Görüşdən sonra o, müsahibəsində ''"görüşün ağır olduğunu"'' və ''"London Olimpiadasında yaşadığı məğlubiyyətin revanşını aldığını"'' bildirdi.<ref name=":M75">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Хочу стать чемпионом мира во второй раз|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131026090248425.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228042122/http://azerisport.com/boxing/20131026090248425.html|archivedate=2014-02-28|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci raundunda qalib gələn tərəf [[İvan Dıçko|Dıçxo]] oldu. Növbəti raundda da üstün tərəf [[İvan Dıçko|Dıçxo]] idi. Sonuncu raundda isə toparlanmağı bacaran Məhəmmədrəsul Məcidov, zərbələrinin sayını artırdı və görüşün sonlarında rəqibini nojauta salaraq qələbə qazandı. Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov növbəti dəfə Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M73">{{cite news|title=Челябиев и Меджидов стали чемпионами мира (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131025070847691.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20131025070847691.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M76">{{cite news|title=Челябиев и Меджидов получают свои награды (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20131027062141641.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/photostory/20131027062141641.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov 2 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı olaraq tarixə düşdü.<ref name=":M77">{{cite news|title=Золотые парни азербайджанского бокса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131028064514361.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153345/https://www.azerisport.com/boxing/20131028064514361.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Qələbə qazandığım üçün şadam. ABF mənim üçün bütün şəraiti yaratmışdı və mənim qızıl medalın bir addımlığımda məğlub olmağım, doğru olmazdı"''.<ref name=":M74">{{cite news|title=«Сегодня у папы день рождения. Вот я и сделал ему подарок, став чемпионом мира»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131026070554101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131030230811/http://azerisport.com/boxing/20131026070554101.html|archivedate=2013-10-30|url-status=live}}</ref><ref name=":M78">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Во время финального боя понимал, что надо все решить здесь и сейчас|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131029120050960.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825153348/https://www.azerisport.com/boxing/20131029120050960.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov 2013-cü ilin nəticələrinə əsasən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi (GİN)]] tərəfindən və "Azerisport" idman portalı tərəfindən ilin ən yaxşı idmançısından biri seçildi.<ref name=":M79">{{cite news|title=Определены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2013 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715222912/http://azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|archivedate=2014-07-15|url-status=live}}</ref><ref name=":M80">{{cite news|title=Читатели azerisport.com выбрали героев года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/thebestof2013/20131226121106575.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210415100959/https://www.azerisport.com/thebestof2013/20131226121106575.html|archivedate=2021-04-15|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2013 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>22/10/2013</center> |{{Bayraq|ABŞ}} Lenroy Tompson |<center>'''3:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>23/10/2013</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Məhəmməd Ömərov |<center>'''3:0'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>25/10/2013</center> |{{Bayraq|İtaliya}} Roberto Kammarelle |<center>'''3:0'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>26/10/2013</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} İvan Dıçxo |<center>'''KO'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> === 2015-ci il: Avropa Oyunları və ciddi zədə === 2014-cü il ərzində Dünya və Avropa Çempionatları baş tutmadığı üçün Məhəmmədrəsul Məcidov, il ərzində beynəlxalq turnirlərdə mübarizə aparmadı. [[Fayl:Ilham Aliyev and Magomedrasul Majidov (2015).jpg|thumb|320x320px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Məhəmmədrəsul Məcidova [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]]nu təqdim edən zaman (29 iyun 2015-ci il)]] Məhəmmədrəsul Məcidov Azərbaycan yığmasının heyətində 2015-ci ilin martında [[İtaliya]]da, mayında isə [[Meksika|Mexico]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M81">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150418154243/http://azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|archivedate=2015-04-18|url-status=live}}</ref><ref name=":M82">{{cite news|title=Сборная Азербайджана начала сборы в Мексике|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150505174451335.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150507024517/http://azerisport.com/boxing/20150505174451335.html|archivedate=2015-05-07|url-status=live}}</ref> Təlim-məşq toplanışlarının əsas məqsədi iyunda [[Avropa Oyunları]]na, sentyabrda isə Dünya Çempionatına hazırlıq idi.<ref name=":M85">{{cite news|title=Рок заявил о готовности азербайджанских боксеров к Евроиграм|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150610123644267.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017125830/http://azerisport.com/boxing/20150610123644267.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov 12-28 iyunda baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda mübarizə aparacaq Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edildi.<ref name=":M83">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160815162713/http://azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|archivedate=2016-08-15|url-status=live}}</ref><ref name=":M84">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220806115256/https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|archivedate=2022-08-06|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidov, iyunun 19-da rinqə çıxdı. 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi Mixeil Baxtidze oldu. Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[Avropa Oyunları]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M86">{{cite news|title=Алиев, Мамедов и Меджидов победили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150619102714202.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622084755/http://azerisport.com/baku2015/20150619102714202.html|archivedate=2015-06-22|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, iyunun 22-də [[Türkiyə]] təmsilçisi Əli Ərən Dəmirəzən ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M87">{{cite news|title=Четверо боксеров Азербайджана вышли в полуфинал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150622140740005.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629030155/http://azerisport.com/baku2015/20150622140740005.html|archivedate=2015-06-29|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] nümayəndəsi Həsən Hümbətov oldu. İyunun 25-də baş tutmalı olan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov mübarizə aparmadı. Buna səbəb onun hələ turnirdən əvvəl zədəli olması, turnir zamanı isə zədəsinin daha da şiddətlənməsi oldu.<ref name=":M88">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов прекратил участие на Евроиграх|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150624135903836.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150828053931/http://azerisport.com/baku2015/20150624135903836.html|archivedate=2015-08-28|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":M89">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов не вышел на церемонию награждения|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626203904673.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150917152914/http://azerisport.com/baku2015/20150626203904673.html|archivedate=2015-09-17|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1307 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi.<ref name=":M90">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414200147/http://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|archivedate=2018-04-14|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2015 Avropa Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>19/06/2015</center> |{{Bayraq|Gürcüstan}} Mixeil Baxtidze |<center>'''3:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>22/06/2015</center> |{{Bayraq|TUR}} Əli Ərən Dəmirəzən |<center>'''3:0'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>25/06/2015</center> |{{Bayraq|Rusiya}} Həsən Hümbətov |<center>'''WO'''</center> | bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> [[Avropa Oyunları]]ndan sonra bütün diqqətlər [[Qətər]]in [[Doha]] şəhərində baş tutacaq Dünya Çempionatına yönəldi. 2016-cı ildə [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na lisenziya verən turnirdə mübarizə aparacaq idmançıların siyahısı, avqustun 11-də açıqlandı. AIBA tərəfindən açıqlanan siyahıda, [[Avropa Oyunları]]nın nəticələrinə əsasən Məhəmmədrəsul Məcidov da turnirdə mübarizə aparacağı bildirildi.<ref name=":M91">{{cite news|title=АИБА обнародовала список боксеров Азербайджана, допущенных к чемпионату мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150811165014999.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017123051/http://azerisport.com/boxing/20150811165014999.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref><ref name=":M93">{{cite news|title=Меджидов едет за третьим чемпионским титулом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150928132444530.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150930023443/http://azerisport.com/boxing/20150928132444530.html|archivedate=2015-09-30|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov sentyabrda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M92">{{cite news|title=Меджидов вернулся в сборную, а Мусаев пропустит ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150923141654775.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151003110720/http://azerisport.com/boxing/20150923141654775.html|archivedate=2015-10-03|url-status=live}}</ref> Təlim-məşq toplanışlarından sonra idmançılar [[Doha]] şəhərinə yola düşməli idi. Amma Dünya Çempionatının startına beş gün qala Azərbaycan yığmasının tibbi personalı Məhəmmədrəsul Məcidovun turnirdə mübarizə aparmasına razılıq vermədiyini açıqladı.<ref name=":M95">{{cite news|title=«Боевая шестерка» готова к катарскому драйву|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20151006140822617.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151008024136/http://www.azerisport.com/boxing/20151006140822617.html|archivedate=2015-10-08|url-status=live}}</ref> Tibb personalı onun zədəsinin daha ciddi problemlərə yol aça biləcəyini bildirdi, məhz buna görə idmançının turnirdə çıxış eləməməsini məqsədəyğun hesab elədi. Məhəmmədrəsul Məcidov isə müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Son ana qədər Dünya Çempionatında çıxış edə biləcəyimə ümid edirdim. Üçüncü dəfə Dünya çempionu olmaq istəyirdim. Amma tibbi personalla mübahisəyə eləməyə dəyməz. İndi təsnifat turnirləri haqqında düşünməliyəm. Olimpiadaya vəsiqə qazanacağıma inanıram."''.<ref name=":M94">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Хотел стать трехкратным чемпионом мира, но спорить с врачами не стоит|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20151001170518652.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220617/https://www.azerisport.com/boxing/20151001170518652.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Azərbaycan yığması təlim-məşq toplanışlarını bərpa elədi.<ref name=":M96">{{cite news|title=Азербайджан начал сбор с 11-ю боксерами и ждет в гости команду Марокко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20151209145554045.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160315043952/http://azerisport.com/boxing/20151209145554045.html|archivedate=2016-03-15|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadası === Məhəmmədrəsul Məcidov 2016-cı ilin fevralında Azərbaycan yığmasının heyətində [[Kolorado Sprinqs]] şəhərində baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M97">{{cite news|title=Сборная Азербайджана отправилась в США|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160221003034621.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160413063452/http://azerisport.com/boxing/20160221003034621.html|archivedate=2016-04-13|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri 8-18 apreldə [[Samsun]] şəhərində baş tutdu.<ref name=":M98">{{cite news|title=Самсун собирает звезд ринга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160407000125152.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160613002753/http://azerisport.com/boxing/20160407000125152.html|archivedate=2016-06-13|url-status=live}}</ref> Reqlamentə əsasən turnirdə 1-3-cü pillələrin sahibi olacaq idmançılar, [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]na vəsiqə qazanırdı. 2 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan Məhəmmədrəsul Məcidovda həmin turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":M99">{{cite news|title=Азербайджан заявил на лицензионный турнир 10 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160408171355560.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220617/https://www.azerisport.com/boxing/20160408171355560.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidovun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[İrlandiya]] nümayəndəsi Dean Gardiner oldu. Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M100">{{cite news|title=Сотомайор, Меджидов и Алексеевна вышли в четвертьфинал лицензионного турнира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160412112442455.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220617/https://www.azerisport.com/boxing/20160412112442455.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[İtaliya]] təmsilçisi Guido Vianello oldu. Bu görüşdə də üstün tərəf Məhəmmədrəsul Məcidov oldu — 3:0.<ref name=":M101">{{cite news|title=Пять полуфиналов для Азербайджана на лицензионном турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160414000629459.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416130604/http://azerisport.com/boxing/20160414000629459.html|archivedate=2016-04-16|url-status=live}}</ref> Bununla da o, təsnifat turnirin yarım-final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Məhəmmədrəsul Məcidovun rəqibi, bir il əvvəl baş tutan [[Avropa Oyunları]]nda qalib gəldiyi [[Türkiyə]] nümayəndəsi Əli Ərən Dəmirəzən oldu.<ref name=":M102">{{cite news|title=Челябиев поборется за выход в финал лицензионного турнира с Авагяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160414120726583.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160416130609/http://azerisport.com/boxing/20160414120726583.html|archivedate=2016-04-16|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin final görüşünə vəsiqə qazanaraq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":M103">{{cite news|title=Алексеевна, Челябиев, Сотомайор и Меджидов завоевали олимпийские лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160415143603985.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160618103208/http://azerisport.com/boxing/20160415143603985.html|archivedate=2016-06-18|url-status=live}}</ref><ref name=":M104">{{cite news|title=В олимпийском составе – пополнение|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160416000106973.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160619113149/http://azerisport.com/boxing/20160416000106973.html|archivedate=2016-06-19|url-status=live}}</ref> Formal əhəmiyyətə sahib olan final görüşündə isə o, [[Birləşmiş Krallıq]] təmsilçisi [[Cozef Coys]]a 1:2 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":M105">{{cite news|title=Абдуллаев завоевал лицензию, Алексеевна и Сотомайор выиграли турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160417102311472.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160726001954/http://azerisport.com/boxing/20160417102311472.html|archivedate=2016-07-26|url-status=live}}</ref> [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan əvvəl Məhəmmədrəsul Məcidov Azərbaycan yığmasının heyətində [[Kolorado]] ştatında baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":M106">{{cite news|title=Сборная Азербайджана отправляется в США|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20160628110309520.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161101023507/http://www.azerisport.com/boxing/20160628110309520.html|archivedate=2016-11-01|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Boxing at the 2016 Summer Olympics, Majidov vs Arjaoui 18.jpg|thumb|333x333px|alt=|Məhəmmədrəsul Məcidov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Məhəmməd Arcau]] üzərində qələbə qazanan zaman]] 2016-cı ilin əsas turniri 5-22 avqustda [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] oldu. Azərbaycan yığması [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda tam heyətlə təmsil olundu: 2015-ci il Avropa Çempionatının bürünc medalçısı [[Rüfət Hüseynov]] (49 Kq.), 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibi [[Elvin Məmişzadə]] (52 Kq.), 2013-cü il Dünya Çempionatının qalibi [[Cavid Çələbiyev]] (56 Kq.), 2015-ci il Dünya Çempionatının finalçısı [[Albert Səlimov]] (60 Kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının qalibi [[Lorenso Sotomayor]] (64 Kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının qalibi [[Pərviz Bağırov (boksçu)|Pərviz Bağırov]] (69 Kq.), [[Kamran Şahsuvarlı]] (75 Kq.), 2012-ci il London Olimpiadasının bürünc medalçısı [[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] (81 Kq.), 2015-ci il Avropa Oyunlarının qalibi [[Abdulqədir Abdullayev]] (91 Kq.) və 2012-ci il London Olimpiadasının bürünc medalçısı Məhəmmədrəsul Məcidov (+91 Kq.).<ref name=":M107">{{cite news|title=11 друзей Педро Роке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160629000858469.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161004120710/http://www.azerisport.com/rio2016/20160629000858469.html|archivedate=2016-10-04|url-status=live}}</ref><ref name=":M108">{{cite news|title=56 спортсменов Азербайджана, которые едут в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220808110459/https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|archivedate=2022-08-08|url-status=live}}</ref> Dörd il əvvəl [[London]]da Olimpiadanın bürünc medalına sahib olan Məhəmmədrəsul Məcidov, bu səfər qələbəyə iddialı idi.<ref name=":M110">{{cite news|title=Сборная Азербайджана начинает Олимпийский карнавал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160806001015043.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160807212228/http://www.azerisport.com/rio2016/20160806001015043.html|archivedate=2016-08-07|url-status=live}}</ref> 18 idmançının mübarizə apardığı turnirdə o, avqustun 9-da rinqə çıxdı.<ref name=":M111">{{cite news|title=Азербайджан в Рио: 6 выйдут на старт, 8 закончили|author=Azerisport.com idman portalı|newspapar=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160809010810713.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220618/https://www.azerisport.com/rio2016/20160809010810713.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Mərakeş]] nümayəndəsi Məhəmməd Arcau oldu.<ref name=":M109">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана узнали первых соперников в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160804192212896.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210728223132/https://www.azerisport.com/rio2016/20160804192212896.html|archivedate=2021-07-28|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibindən üstün oldu və ümumi nəticədə 3:0 hesabı ilə qələbə qazanaraq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M112">{{cite news|title=Азербайджан в Рио: 6 ждут старта, 11 завершили выступления|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160810010838094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161115170800/http://www.azerisport.com/rio2016/20160810010838094.html|archivedate=2016-11-15|url-status=live}}</ref><ref name=":M113">{{cite news|title=Как Шахсуварлы, Селимов и Меджидов прошли первый этап Олимпиады|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20160810095616484.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220618/https://www.azerisport.com/photostory/20160810095616484.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu. Məhəmmədrəsul Məcidov bundan əvvəl [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]]nu 2 dəfə — 2011-ci ildə Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsində və 2013-cü ildə Dünya Çempionatının final görüşündə məğlub eləmişdi. Görüşdən əvvəl Məcidov müsahibəsində Dıçxo haqqında bunları dedi: ''"Qazaxıstandan olan İvan Dıçxo mənim əvəzli rəqiblərimdən biridir. Çox güclü rəqibdir. Onunla olan bütün görüşlərim ağır olub. Mən onunla dostluq edirəm, amma rinqdə dostluq unudulur"''.<ref name=":M114">{{cite news|title=Магомедрасул МЕДЖИДОВ: Дважды уже закрывал дорогу Дычко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160810102424676.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170417135715/http://www.azerisport.com/rio2016/20160810102424676.html|archivedate=2017-04-17|url-status=live}}</ref> İdman mütəxəssislərinin rəyinə əsasən bu qarşılaşma finala bərabər görüş hesab olunurdu. Məhəmmədrəsul Məcidov və [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] arasında görüş avqustun 13-də baş tutdu. Görüşün birinci raundu gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə referilər rəyinə əsasən raundun qalibi [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] oldu. Göüşün növbəti raundunda isə Məhəmmədrəsul Məcidov zərbələrinin sayını artırsa da, raundun gedişində gözündən zərbə aldı. Tibb personalının müdaxiləsindən onun görüşü davam eləməsinə razılıq verilmədi. Bu qərara Məcidov etiraz eləsə də, tibb personalı görüşün davam edəcəyi halda onun [[Görmə siniri|görmə qabiliyyəti]]ndə problemlərin ciddi olacağını bildirdi. Referilər görüşün davam eləməsinə icazə vermədi və [[İvan Dıçko|İvan Dıçxo]] görüşün qalibi elan edildi. Məhəmmədrəsul Məcidov isə [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":M115">{{cite news|title=Травма помешала Меджидову выйти в четвертьфинал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160813095108226.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161118004955/http://www.azerisport.com/rio2016/20160813095108226.html|archivedate=2016-11-18|url-status=live}}</ref><ref name=":M116">{{cite news|title=Как Меджидов не смог продолжить бой с Дычко|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20160814093855915.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161020223417/http://www.azerisport.com/photostory/20160814093855915.html|archivedate=2016-10-20|url-status=live}}</ref> Bu onun sonuncu Olimpiadası oldu.<ref name=":M117">{{cite news|title=Исторический финал Сотомайора, восходящая звезда Шахсуварлы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160824170150247.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220709062344/https://www.azerisport.com/rio2016/20160824170150247.html|archivedate=2022-07-09|url-status=live}}</ref><ref name=":M118">{{cite news|title=Токийская мотивация для азербайджанских боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20161109000131268.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170706033846/http://www.azerisport.com/boxing/20161109000131268.html|archivedate=2017-07-06|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2016 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>09/08/2016</center> |{{Bayraq|Morocco}} Məhəmməd Arcau |<center>'''3:0'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>13/08/2016</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} İvan Dıçxo |<center>'''0:3'''</center> |1/8 final mərhələsi |} </center> Noyabrda Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nəriman Abdullayev]] müsahibəsində ''"Olimpiadadan sonra Albert Səlimovun, Abdulqədir Abdullayevin və Məhəmmədrəsul Məcidovun idmanla vidalaşmağı qərara aldığını, amma sonradan onları bu qərardan uzaqlaşdırdığını"'' bildirdi.<ref name=":M119">{{cite news|title=Нариман Абдуллаев: Селимов и Меджидов передумали завершать карьеру в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20161116143337852.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813072325/http://www.azerisport.com/boxing/20161116143337852.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> === 2017-ci il: Üçüncü dəfə Dünya çempionluğu === 2017-ci ilin mayında Məhəmmədrəsul Məcidov [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan sonra birinci dəfə rinqə çıxdı. Məhəmmədrəsul Məcidov 12-22 mayda baş tutan [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nda mübarizə apardı.<ref name=":M120">{{cite news|title=Исламиада: Состав сборной Азербайджана по боксу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170502145615604.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170811144127/http://www.azerisport.com/islamiada/20170502145615604.html|archivedate=2017-08-11|url-status=live}}</ref><ref name=":M121">{{cite news|title=Нариман Абдуллаев объяснил, почему олимпийский призер Сотомайор не выступит на Исламиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170503105855880.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170507140120/http://www.azerisport.com/islamiada/20170503105855880.html|archivedate=2017-05-07|url-status=live}}</ref><ref name=":M122">{{cite news|title=190 спортсменов Азербайджана, которые примут участие в Исламиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170503170658978.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171021215015/http://www.azerisport.com/islamiada/20170503170658978.html|archivedate=2017-10-21|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Nurlan Saparbəy oldu.<ref name=":M124">{{cite news|title=Казахстанский экзамен Меджидова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170511152740079.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171219065833/http://www.azerisport.com/islamiada/20170511152740079.html|archivedate=2017-12-19|url-status=live}}</ref> Mayın 12-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M123">{{cite news|title=Первыми на ринг Исламиады выйдут Абдуллаев, Шахсуварлы и Меджидов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170505000450126.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170608053528/http://www.azerisport.com/islamiada/20170505000450126.html|archivedate=2017-06-08|url-status=live}}</ref><ref name=":M126">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Казах хорошо двигался|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170512153616576.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170515184205/http://www.azerisport.com/islamiada/20170512153616576.html|archivedate=2017-05-15|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Misir]] təmsilçisi Uosri Hafiz oldu.<ref name=":M125">{{cite news|title=Меджидов выиграл свой первый бой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170512002552055.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170515160934/http://www.azerisport.com/islamiada/20170512002552055.html|archivedate=2017-05-15|url-status=live}}</ref> Mayın 15-də baş tutan görüşdə isə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində vaxtından əvvəl qələbə qazandı və İslamiadanın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M127">{{cite news|title=Меджидов, Абдуллаев и Алиев выиграли, Гусейнов проиграл|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170515002422403.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170617031654/http://www.azerisport.com/islamiada/20170515002422403.html|archivedate=2017-06-17|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[İordaniya]] təmsilçisi Hüseyn İşaiş ilə üz-üzə gəldi. Mayın 17-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov bu səfərdə rəqibindən üstün oldu — 5:0.<ref name=":M128">{{cite news|title=Шестеро боксеров Азербайджана в финале Исламиады|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170517001418628.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170521081253/http://www.azerisport.com/islamiada/20170517001418628.html|archivedate=2017-05-21|url-status=live}}</ref> Bununla da o, İslamiadanın final görüşünə vəsiqə qazandı. Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Suriya]] nümayəndəsi Manaf Əsəd oldu.<ref name=":M129">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Выходя на ринг, я не думаю о премиальных|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170517225509010.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170826123457/http://www.azerisport.com/islamiada/20170517225509010.html|archivedate=2017-08-26|url-status=live}}</ref> Mayın 18-də baş tutan həlledici görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":M130">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана завоевали три золота на Исламиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170518101708160.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170521083032/http://www.azerisport.com/islamiada/20170518101708160.html|archivedate=2017-05-21|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":M131">{{cite news|title=Азербайджан занял первое место, опередив Узбекистан и Казахстан|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170519132910423.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170622163012/http://www.azerisport.com/islamiada/20170519132910423.html|archivedate=2017-06-22|url-status=live}}</ref><ref name=":M132">{{cite news|title=Исламиада: Все 162 медали Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/islamiada/20170522000327793.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220819040948/https://www.azerisport.com/islamiada/20170522000327793.html|archivedate=2022-08-19|url-status=live}}</ref> İslamiadadan sonra bütün diqqətlər 16-24 iyunda baş tutan Avropa Çempionatına yönəldi. Sonuncu dəfə 2013-cü ildə Avropa Çempionatında çıxış edən Məhəmmədrəsul Məcidov, 4 ildən sonra yenidən turnirin qalibi olmağı hədəfləyirdi.<ref name=":M133">{{cite news|title=Состав сборной Азербайджана на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170603143153255.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180717192604/http://www.azerisport.com/boxing/20170603143153255.html|archivedate=2018-07-17|url-status=live}}</ref> Həmin Avropa Çempionatının nəticələrinə əsasən həmdə avqustda [[Almaniya]]nın [[Hamburq]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparacaq idmançıların da adları məlum olacaqdı.<ref name=":M134">{{cite news|title=«Цель Азербайджана на ЕВРО – завоевать 10 лицензий на чемпионат мира»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170605143805361.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170710174207/http://www.azerisport.com/boxing/20170605143805361.html|archivedate=2017-07-10|url-status=live}}</ref><ref name=":M137">{{cite news|title=Чемпионский состав для ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170617144919727.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180803033256/http://www.azerisport.com/boxing/20170617144919727.html|archivedate=2018-08-03|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Məhəmmədrəsul Məcidov, iyunun 19-da rinqə çıxdı.<ref name=":M135">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры узнали первых соперников на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170616141745149.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170823045327/http://www.azerisport.com/boxing/20170616141745149.html|archivedate=2017-08-23|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə onun rəqibi [[Bolqarıstan]] nümayəndəsi Petar Belberov oldu.<ref name=":M136">{{cite news|title=Сотомайор и Меджидов узнали стартовых оппонентов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170617103841482.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170827174028/http://www.azerisport.com/boxing/20170617103841482.html|archivedate=2017-08-27|url-status=live}}</ref><ref name=":M138">{{cite news|title=Челябиев удачно стартовал на ЕВРО, а Гулиев проиграл|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170618101219485.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170820192701/http://www.azerisport.com/boxing/20170618101219485.html|archivedate=2017-08-20|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M139">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана завоевали три лицензии на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170619102854558.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170908003055/http://www.azerisport.com/boxing/20170619102854558.html|archivedate=2017-09-08|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Fransa]] təmsilçisi Camili Din Abudu oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədəsul Məcidov rəqibinə 2:3 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatında mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":M140">{{cite news|title=Шахсуварлы вышел в полуфинал ЕВРО, Меджидов потерпел поражение|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170621101714529.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220619/https://www.azerisport.com/boxing/20170621101714529.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turniri medalsız başa vursa da o, sentyabrda baş tutacaq Dünya Çempionatına lisenziya qazana bildi. <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2017 Avropa Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>19/06/2017</center> |{{Bayraq|Bolqarıstan}} Petar Belberov |<center>'''4:1'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>21/06/2017</center> |{{Bayraq|Fransa}} Camili Din Abudu |<center>'''2:3'''</center> |1/4 final mərhələsi |} </center> 2017-ci ilin əsas turniri 25 avqust-2 sentyabrda [[Almaniya]]nın [[Hamburq]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":M141">{{cite news|title=Сборная Азербайджана начала готовиться к ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170718000811094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170922040239/http://www.azerisport.com/boxing/20170718000811094.html|archivedate=2017-09-22|url-status=live}}</ref><ref name=":M142">{{cite news|title=Сборная Азербайджана продолжает готовиться к ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170729000203121.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813052928/http://www.azerisport.com/boxing/20170729000203121.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref><ref name=":M143">{{cite news|title=Абдуллаев может остаться вне чемпионата мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170808193427732.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180722234058/http://www.azerisport.com/boxing/20170808193427732.html|archivedate=2018-07-22|url-status=live}}</ref> Dörd ildən sonra yenidən Dünya Çempionatında rinqə çıxacaq Məhəmmədrəsul Məcidovun iyunda Avropa Çempionatında uğursuz nəticə göstərməsindən sonra, onun bu turnirdə qalib olacağına olan ümidlər az idi.<ref name=":M144">{{cite news|title=Немецкий счет открывается|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170825181451953.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220618/https://www.azerisport.com/boxing/20170825181451953.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov Dünya Çempionatında avqustun 26-da rinqə çıxdı. Təsnifat mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Hindistan]] nümayəndəsi Satiş Kumar oldu. Həmin görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M145">{{cite news|title=Меджидов выиграл первый бой на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170827100955234.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813063004/http://www.azerisport.com/boxing/20170827100955234.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref><ref name=":M146">{{cite news|title=Шахсуварлы вышел в четвертьфинал ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170827135903704.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813060752/http://www.azerisport.com/boxing/20170827135903704.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[İordaniya]] təmsilçisi Hüseyn İşaiş ilə üz-üzə gəldi. Məcidov, İşaişi mayda baş tutan İslamiada da məğlub eləmişdi. Avqustun 28-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibinə 5:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":M147">{{cite news|title=Меджидов в четвертьфинале ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170828154524525.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171030134508/http://www.azerisport.com/boxing/20170828154524525.html|archivedate=2017-10-30|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Fransa]] nümayəndəsi Camili Din Abudu oldu. Məcidov, iyunda baş tutan Avropa Çempionatında məhz Din Abuduya məğlub olmuşdu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə bu səfər üstün tərəf Məhəmmədrəsul Məcidov oldu — 3:2. Bununla da o, Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":M148">{{cite news|title=Шахсуварлы и Меджидов в полуфинале ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170829110731172.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813052933/http://www.azerisport.com/boxing/20170829110731172.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Avstraliya]] təmsilçisi Cosef Qodal oldu. Sentyabrın 1-də baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və dörd ildən sonra yenidən Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiə qazandı.<ref name=":M149">{{cite news|title=Меджидов вышел в финал ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170901112841518.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180108233650/http://www.azerisport.com/boxing/20170901112841518.html|archivedate=2018-01-08|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə o, [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi [[Kamşıbəy Kunqabayev]] ilə üz-üzə gəldi. Final görüşü sentyabrın 2-də baş tutdu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Məhəmmədrəsul Məcidov 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və üçüncü dəfə Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":M150">{{cite news|title=Меджидов стал трехкратным чемпионом мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170902095835706.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180108232843/http://www.azerisport.com/boxing/20170902095835706.html|archivedate=2018-01-08|url-status=live}}</ref><ref name=":M151">{{cite news|title=Азербайджан стал четвертым на ЧМ, опередив все европейские страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170903102810153.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171105043434/http://www.azerisport.com/boxing/20170903102810153.html|archivedate=2017-11-05|url-status=live}}</ref> Bununla da Məhəmmədrəsul Məcidov üç dəfə Dünya Çempionatının qalibi olmağı bacaran birinci və yeganə Azərbaycan idmançısı olaraq tarixə düşdü.<ref name=":M152">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов написал историю|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20170903103454208.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180724231227/http://www.azerisport.com/photostory/20170903103454208.html|archivedate=2018-07-24|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov Dünya Çempionatından sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Bütün görüşlərim çətin oldu. Əsas da final görüşü. Amma mən turnirə əla formada hazırlaşmışdım. Xüsusi olaraq məşqçilərin və federasiya rəhbərliyinin dəstəyini vurğulamaq istəyirəm"''.<ref name=":M153">{{cite news|title=Магомедрасул Меджидов: Все бои были трудными, но я отлично подготовился к чемпионату|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170904005014740.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171008154744/http://www.azerisport.com/boxing/20170904005014740.html|archivedate=2017-10-08|url-status=live}}</ref> Məhəmmədrəsul Məcidov üç dəfə Dünya Çempionatının qalibi olmağı bacaran 14 idmançıdan biri oldu.<ref name=":M154">{{cite news|title=«Меджидов сделал все для того, чтобы его короновали в третий раз»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20170907185012602.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180807215306/http://www.azerisport.com/boxing/20170907185012602.html|archivedate=2018-08-07|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2017 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>26/08/2017</center> |{{Bayraq|Hindistan}} Satiş Kumar |<center>'''5:0'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>28/08/2017</center> |{{Bayraq|İordaniya}} Hüseyn İşaiş |<center>'''5:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>29/08/2017</center> |{{Bayraq|Fransa}} Camili Din Abudu |<center>'''3:2'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>01/09/2017</center> |{{Bayraq|Avstraliya}} Cosef Qodal |<center>'''4:1'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>02/09/2017</center> |{{Bayraq|Qazaxıstan}} Kamşıbəy Kunqabayev |<center>'''4:1'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> Məhəmmədrəsul Məcidov 2017-ci ilin nəticələrinə əsasən [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyi (GİN)]] tərəfindən və "Azerisport" idman portalı tərəfindən ilin ən yaxşı idmançısından biri seçildi.<ref name=":M155">{{cite news|title=Герои года по версии министерства молодежи и спорта|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20171225132628615.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180228040739/http://www.azerisport.com/olimpizm/20171225132628615.html|archivedate=2018-02-28|url-status=live}}</ref><ref name=":M156">{{cite news|title=Герои спортивного года в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20171231104757845.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813061813/http://www.azerisport.com/olimpizm/20171231104757845.html|archivedate=2018-08-13|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatından sonra Məhəmmədrəsul Məcidov idmanla vidalaşdı.<ref name=":M157">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры выступят на ЧМ без трех лидеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190901190716296.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220619/https://www.azerisport.com/boxing/20190901190716296.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":M158">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры отправляются на ЧМ в Россию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190905120026649.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220619/https://www.azerisport.com/boxing/20190905120026649.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2011</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2012</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="2" |<center>2013</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>6</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] |<center>PAT</center> |- |<center>7</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 30th Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Magomedrasul Majidov).jpg|thumb|320x320px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Məhəmmədrəsul Məcidova [["Tərəqqi" medalı]]nı təqdim edən zaman (31.08.2012-ci il)]] * [[Fayl:AZE Progress Medal (2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Məhəmmədrəsul Yusuboviç Məcidov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=31.08.2012|url=https://e-qanun.az/framework/24238|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220321162811/http://e-qanun.az/framework/24238|url-status=live|archive-date=2022-08-05}}</ref> === Fərdi uğurları === * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2011-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":M22" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2011-ci ilin ən yaxşı dördüncü idmançısı.<ref name=":M24" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2012-ci ilin ən yaxşı 20 idmançından biri.<ref name=":M49">{{cite news|title=20 лучших спортсменов Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130530041310/http://www.azerisport.com/olimpizm/20121224020552877.html|archivedate=2013-05-30|url-status=live}}</ref> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":M79" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı üçüncü idmançısı.<ref name=":M80" /> * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2017-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri.<ref name=":M155" /> * Azerisport.com idman portalının versiyasına görə 2017-ci ilin ən yaxşı üçüncü idmançısı.<ref name=":M156" /> === Nailiyyətləri === * 2 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan birinci və yeganə Azərbaycan idmançısı (2013) * 3 dəfə Dünya Çempionatının qalibi olan birinci və yeganə Azərbaycan idmançısı (2017) == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Magomedrasul_Majidov Məhəmmədrəsul Məcidovun] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === <div style="height:25em; overflow:auto; border:2px solid #DCDCDC"> {{İstinad siyahısı|2}} </div> {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya bürünc medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:Mahaçqalada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Dargilər]] otutgcg2sykh3bxix88wwx42g3n0t9y 0 260843 6600720 6256302 2022-08-29T08:33:00Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Türk mifologiyası2}} '''Ülgən''' və ya '''Bay-Ulgen''' — [[türk mifologiyası]]nda əsas tanrılardan biri. '''Ölkən (Ülken, Ülgön) Xan''' və monqol dilində '''Ulgan Xan'''. == Xüsusiyyətləri == Yaxşılıq tanrısıdır. Göyün 16. qatında yaşayır. [[Kayra Xan]]ın oğludur. Qızıl Dağda, qızıl qapısı olan qızıl bir sarayda yaşayır. Qızıl bir taxt üzərində oturub. Kayra Xandan sonra ikinci dərəcədə əhəmiyyətə malikdir. Göy cisimlərini idarə edər. Meteoroloji hadisələrin ilk qaynağıdır. Biri ağ, digəri qara iki daşla gələrək (və ya [[Korbolko]] quşu ilə bu daşları göndərərək) insanlara atəş yandırmağı öyrətmişdir. Yaxşılıq etməyi sevər. Uzun saçları vardır. Yanında böyük bir qalxanı tapılar. Əlində ildırımlar göndərən bir yayı vardır. İldırımlar və şimşəklər onun silahıdır. İldırımla vurduğu şey müqəddəslik qazanır. Yeddi oğlu və yeddi qızı var. Gökçə (mavi) rəng ilə işarələniyər. Göyün hakimidir. Dünyanı daşımaları və ya dəstək olmaları üçün üç dənə balıq yaratmışdır. Əlindəki toppuzu, həyat ağacının köklərinə bənzər və elə dallı budaklıdır. Bildiyimiz Günəş, Ay və ulduzlardan (bütün göy nesnelerinden) çox uzaqda yaşayır. Biri sağında və digəri solunda iki ağ Günəş tapılar. Bu göy cisimlərinin hər biri özünə çatmaq istəyən şaman üçün bir maneədir. Ən güclü şaman belə ən çox [[Altınkazık]] (Qütb) ulduzuna qədər çata bilər. Daha kənara gedə bilməz. Betimlenirken ağ, parlaq, səs-küyçü (künürtçi), yandırıcı (küygekçi), şimşəkçi (yalgınçı) kimi sifətlər işlədilir. Əzəli və əbədi qəbul edilir. Kainatın başlanğıcında yalnız Ülgən və Ərlik vardır. Qaz və qu cildinə girərək sonsuz suyun üzərində uçurlar. Tanri Ülgən Erlikdən daha güclüdür. [[Erlik]]in etdiyi hiylələri anlayır və onu məzəmmət edir. Kayra Xan isə kainatdan əvvəl də mövcuddur. Yaşlı və müdrik bir görünüş ilə təsvir olunur. Üç, altı, doqquz və ya 12 ildə bir görkəmli mərasimlər edilərək özünə ağ kısrak qurban edilir. Üç börkü (başlığı) vardır, uzun saqqallıdır. Əslində çox vaxt bir arvadından bəhs edilmədiyi halda bir neçə yerdə yoldaşının adı "Taz xanım" (Keçəl xanım)dır. Mindiyi heyvan da Kelke adlı keçəl bir öküzdür. Monqolcada bir çox tanrının adının sonunda iştirak edən Ulagan (Ulağa) sözüylə də əlaqəli görünməkdədir. Voqullarda Ulgon olaraq iştirak edər və atəşin qaynağı olaraq görülər. Yeddi oğlu vardır, bunlar göyün yeddi qatını işarələr. '''1. [[Qarşıt Xan]], 2. [[Pura Xan]], 3. [[Burça Xan]], 4. [[Yaşıl Xan]], 5. [[Qaraquş Xan]], 6. [[Qanım Xan]], 7. [[Baxtı Xan]]''' == Etimologiya == (Ül/Ul) kökündən törəmişdir. Göyə aid, paylaşdırma, yaratmaq kimi mənalar ehtiva edər. Ulu, zəngin deməkdir. == Həmçinin baxın == * [[Ağ oğlanlar]] * [[Ağ qızlar]] == Mənbə == * Çoban, Ramazan Volkan. ''[http://www.academia.edu/2536361/Turk_Mitolojisinde_Iyilik_Tanrisi_Ulgenin_Inanistaki_Yeri_Tasviri_ve_Kokeni.htm Türk Mitolojisinde İyilik Tanrısı Ülgen’in İnanıştaki Yeri, Tasviri ve Kökeni (Türkçe)]'' == Xarici keçidlər == * [https://archive.org/details/Turkish-Turkic-Mythology-Glossary-Dictionary Turkish Mythology Dictionary — Multilingual (Azəri dili)] * [https://archive.org/details/TrkEfsaneLeti Türk Əfsanə Lüğəti / Türk Söyləncə Sözlüyü (Azəri dilində)] [[Kateqoriya:Mifik canlılar]] [[Kateqoriya:Türk tanrıları]] [[Kateqoriya:Türk mifologiyası]] aoyiav5y4nwhv0vsrczsajagi9a35fq 0 261267 6600580 3423227 2022-08-29T06:49:25Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Alahçın''' — türk mifologiyasında həyat ilahəsidir. Yer üzünü qoruyar. Təbiətə can verər. Yaşıllıq sahələrdə külək olub gəzər. Bataqlıq bölgələrdə gəzər. Təbiətdə nə varsa, hamısının yaxşılıq içərisində olmasını istər. İnsanlar başqa canlılara zərər verdiklərində məsələn bir heyvanı zövq üçün öldürdüklərini dərin kədərlənir və hətta ağlayar. Nurlu simaya və ağ saçlara malikdir. Bir oğlu və bir qızı vardır. Uşaqlarının adları belədir: '''1. Ereke''' ve '''2. Cereke''' Oğulları və qızları da bitki Tanrısı və ilahələri olaraq yer üzünü qoruyar, nəfəslərilə bitkilərə, otlara, ağaclara can verərlər. Ağaclar onların nəfəslerilə çiçək çıxararlar. == Etimologiya == (Al/Əl) kökündən törəmişdir. Almaq hərəkətiylə əlaqəlidir. Ələq sözü batak, palçıq deməkdir. Torpaq həyata işarədir. Monqolcada Alah öldürmək deməkdir. Və əslində ölüm yeni bir başlanğıc olduğundan eyni zamanda həyat da deməkdir. == Mənbə == * Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, [https://az.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_%C9%99fsan%C9%99_s%C3%B6zl%C3%BCy%C3%BC (OTRS: CC BY-SA 3.0)] {{tr}} * [http://olonkho.info/ru/index.php/%D0%90%D0%B0%D0%BD_%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%85%D1%87%D1%8B%D0%BD Aan Alahçın Xoton] {{Türk mifologiyası}} [[Kateqoriya:Türk tanrıları]] [[Kateqoriya:Saxa mifologiyası]] [[Kateqoriya:Türk mifologiyası]] 1mjg962blprtnl0n7hvkmg1tz43wu0h 0 263480 6600882 6466342 2022-08-29T09:38:18Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Alim |adı = Əsgər Zeynalov |orijinal adı = Əsgər Məmməd oğlu Zeynalov |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 27.9.1951 |doğum yeri = [[Yuxarı Necili]], [[Zəngibasar rayonu]], [[Ermənistan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}<br>{{AZE}} |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = praktik fransız dili |elmi dərəcəsi = filologiya elmləri doktoru |elmi adı = [[professor]] |iş yeri = [[ADU]] |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Zeynalov Əsgər Məmməd oğlu''' ({{DVTY}}) — ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru, professor. [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin (1997) və [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi]]nin üzvü (1998). == Həyatı == [[Fayl:Asgar Zeynalov.png|thumb]] Əsgər Zeynalov 1951-ci il sentyabr ayının 27-də İrəvan yaxınlığındakı Zəngibasar rayonun Yuxarı Necili kəndində anadan olmuşdur. 1974-cü ildə APXDİ-nin fransız dili fakültəsini bitirmiş. 1991-ci ildə "Azərbaycan bayatıları Qafqaz regionunda" mövzusunda (elmi rəhbərləri profesor M. Ə. Seyidov və professor T. Ə. Əhmədov) namizədlik, 2003-cü ildə "Fransız ədəbiyyatında Şərq mövzuları (Volterin yaradıcılığı üzrə)" doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2005-ci ildən professordur. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında yeganə tədqiqatçıdır ki, namizədliyi bir dillə, doktorluğu başqa bir dillə bağlı yazmışdır. O, erməni qaynaqlarında axtarışlar aparan sonuncu azərbaycanlı alimlərdən biridir. Tədqiqatçı İrəvan Əlyazmalar İnstitutu – Matenadaranda, İrəvan Xalq yaradıcılığı Evi, Ədəbiyyat və İncəsənət muzeyində axtarışlar apararaq, 550-dən artıq Azərbaycan bayatılarını həmin qaynaqlardan toplamış və sübut etməyə çalışmışdır ki, ermənilərdə bayatı olmamış, onlar uzun əsrlər boyu Azərbaycan bayatılarından istifadə etmişlər. Onun "Azərbaycan bayatıları Qafqaz regionunda" namizədlik dissertasiyası bu mövzuya həsr olunmuşdur. Alim "Fransız ədəbiyyatında Şərq mövzuları (Volterin yaradıcılığı üzrə)" doktorluq dissertasiyasında fransız mütəfəkkiri Volterin Şərq mövzusunda yazdığı üç faciə, bir roman və esseni tədqiqat obyekti kimi götürmüş, fransız qaynaqları əsasında filosof yazıçının Şərq mədəniyyətinə, türk aləminə, zərdüştliyə, Astiq əfsanəsinə, qədim Hindistana münasibətini araşdırmışdır. Tədqiqatçı tutarlı faktlarla fransız qaynaqları əsasında təsdiq etməyə çalışmışdır ki, Şərq elminin təsirilə Avropada elm, mədəniyyət inkişaf etmişdir. Azərbaycan, rus, erməni, fransız dillərində tədqiqat apara bilməsi onun yaradıcılığı üçün geniş imkan açmışdır. Araşdırmaları bir sıra Azərbaycan alimləri ilə yanaşı, Rusiya, Fransa və Türkiyə alimləri tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. Tədqiqatçı 35 kitabın, 400-ə yaxın elmi-publisistik məqalənin müəllifidir. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında Volter və Hüqo haqqında ilk monoqrafiylar da onun qələminə məxsusdur. 2000-ci ildə AMEA-nın Beynəlxalq Münasibətləri İnstitutunda "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanının 1300 illiyinə həsr olunmuş benəlxalq konfransda əsas məruzəçilərdən biri, 2001-ci ildə İrəvanda YUNESKO-nun xətti ilə keçirilən "Cənubi Qafqazda təhsil problemi" Beynəlxalq konfransın iştirakçısı, 2005-ci ildən Bakıda keçirilən "Tərcümə problemi ilə bağlı beynəlxalq konfransın" bölmə sədrlərindən biri, 2007-ci ildə Almaniyanın Köln şəhərində keçirilən Dünya Azərbaycanları Konqresinin IX qurultayında nümayəndə, həmin ilin avqust ayında bir aylıq Fransanın Bözanson şəhərinin Franş Konte Universitetinin Dil Vərdişləri Mərkəzində təkminləşmədə olmuş, 2009-cu ildə Türkiyənin Ankara şəhərinin Qazi Universitetində keçirilən Beynəlxalq konfransda geniş məruzə ilə çıxış etmişdir. 10-a qədər məqaləsi İranda, Rusiyada, Türkiyədə və 10 kitabı isə ABŞ, Rusiya, Fransa, Almaniya, İngiltərə, Kanada və Hindistanda nəşr olunmuşdur. Fransının ən nüfuzlu qəzetlərindən biri "L'Est Republicain" qəzetində isə "Viktor Hüqonun azərbaycanlı mütəxəssisi Dil Vərdişləri Mərkəzində" adlı Azərbaycan alimi haqqında məqalə dərc edilmişdir (11 avqust 2007). 2013, 2014, 2015, 2016-cı illərdə Fransada Azərbaycan alimi haqqında məqalələr dərc olunmuşdur. Dünya şöhrətli rus və fransız alimləri Boris Starkov, Rudov İvanov, Jan Lui Bakke Qrammon və Arno Laster Ə. Zeynalovun yaradıcılığına yüksək qiymət vermiş, onun haqqında məqalələr yazmışlar. Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvüdür. 1998–2012-ci illərdə Azərbaycan Dillər Universitetinin Praktik fransız dili kafedrasının müdiri, eyni zamanda, 2004-cü ildən ADU-nun Tələbə Elmi Cəmiyyətinin sədri, 2006-cı ildən ADU-nun ixtisaslaşmış doktorluq şurasının ilk üzvlərindən biridir. Hazırda ADU-nın Qafqazşünaslıq kafedrasının müdiridir. 2012, 2014, 2016-cı illərdə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatına namizəd olmuşdur. Eyni zamanda, 2014 və 2017-ci illərdə sənədlərini AMEA-nın müxbir üzvlüyünə təqdim etmişdir. 2017-ci ildən Nyu York Akademiyasının üzvüdür. Ailəlidir. İki övladı var. == Kitabları == # Fransız ədəbiyyatında Şərq. Bakı. "Elm", 1996, 154 s. # İrəvan ziyalıları. Bakı."Oğuz eli", 1999, 365 s. # Fransız ədəbiyyatında Şərq (təkmilləşmiş nəşri). Bakı. "Oğuz eli",1999, 164 s. # Şərq Volter yaradıcılığında. Bakı. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Nəşriyyatı, 2001, 160 s. # Azərbaycan bayatıları Qafqaz regionunda. Bakı. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası nəşriyyatı, 2001, 112 s. # Viktor Hüqo. Bakı. "Mütərcim", 2001, 104 s. # Altaydan Altaya. Bakı. "İqtisad Universiteti" 2002, 90 s. # İllərin yol yoldaşı. Bakı. "İqtisadUniversiteti", 2004, 245 s. # Orada, bir yurd var uzaqda. Bakı."AzərbaycanİqtisadUniversiteti", 2006, 285 s. # Hara gedir bu qatar. Bakı ."AzərbaycanDillərUniversiteti", 2006, 88 s. # Dil və ədəbiyyat tədrisinə dair düşüncələr. Bakı."Mütərçim", 2009, 113 s. # O, bir əsr idi… Bakı."Mutəricim", 2010, 240 s. # Manuel de français (ali məktəblər üçün dərslik) (şərikli), Bakı. "Mütəricim", 2010, 235 s. # Magistr pilləsi üçün proqram. (dosent S. Nəcəfova ilə birlikdə) Bakı. "AzərbaycanDillərUniversiteti", 2010, 17 s. # The Intelligentsia of Irevan. Baku. Mutarjim, 2011, 239 s. # Эриванская интеллигенция. Баку. "Mутаржим", 2011, 396 s. # [http://gobustan.cls.az/front/files/libraries/1665/books/884393400.pdf İrəvan məktəbləri]. Bakı."Mütərcim", 2011 , 88 s. ([http://anl.az/el/Download/2017/03/Ar2011-790.pdf ]) # Эриванская интеллигенция. Санкт-Петербург."Бранко", 2011, 400 с. # Hüqo və Lui Araqon şeirlərinin tərcüməsi. Baku, "Mutarjim", 2012, 88 s. # Hüqo. Bakı. "Mütərcim", 2014, 412 s. # Hüqo, Baku. Mutarjim, 2014, 468 s. # Milliardaire de la litterature française . Bakı."Mütərcim"2013, 88 s. # Эриванская интеллигенция. Москва."Научная книга", 2012, 382 с. # Эриванская интеллигенция. Москва, 2013, 400 с. # Hugo — Milliardaire de la litterature française (Hüqo — fransız ədəbiyyatının milyarderi). Fransa, (2015) # 1802 — Le siècle avait deux ans… Bakı. Mütərcim, 2015, 203 s. # Hüqo- fransız ədəbiyyatının milyarderi (fransız dilində). Fransa. "Presses Academiques Francophone", 2015, 101 s. # Hüqo (İngilis dilində) ABŞ. "LuLu" nəşriyyatı, 2016, 172 s. # İrəvan ziyalıları (İngilis dilində) Almaniya. Scholars-Press, 2016, 250 s. # Hüqo-fransız ədəbiyyatının milyarderi (fransız dilində) Almaniya. Scholars-Press, 2016, 201 s. # İrəvan xanlığı… gerçəkliyin aydınlığı. Bakı."Mütərcim", 2016, 656 s. # İrəvan xanlığı… gerçəkliyin aydınlığı (İngilis dilində) ABŞ. Şimali Karolina ."LuLu" nəşriyyatı, 2016, 600 s. # Viktor Hüqonun Şərq baxışı (ingilis dilində) İngiltərə. London. Rossendale Books nəşriyyatı. 2016, 50 s. # Volter və Hüqonun Şərq baxışı (ingilis dilində) . Kanada Viktoriya şəhəri, FİRST-CHOİCE BOOKS — 2016. 93 s. # Şərq Volter yaradıcılığımda (ingilis dilində). Hindistan, Cinnamon Teal Publishing — 2017. 145s # Volter və Hüqonun Şərq Dünyası (ingilis dilində). İsveç, Malmö şəhəti, Trusk Holmbergs nəşriyyatı, 2018, 271 s. # Qaynaqlardan reallığa və yaxud hər şeydən bir az. Bakı, Mütərcim, 2018, 416 s. # Qısa ömrün böyük fəaliyyəti. Bakı, M-C, 2021, 216 s. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=OTWZKZagh7I& Filologiya elmlər doktoru, professor Əsgər Zeynalovun Azərbaycan Dillər Universitetində keçirilmiş 60 illik yubileyi] * http://www.adu.edu.az/link/az/solmenu/04/02-12.htm{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} [[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan pedaqoqları]] [[Kateqoriya:Ədəbiyyatşünaslar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Zəngibasar mahalında doğulanlar]] in0yl5jbaiky1t8p2cjubkmpo753qhf 0 264228 6599783 6275532 2022-08-28T18:09:53Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü=Paytaxt }} '''Belfast''' — [[Şimali İrlandiya]]nın paytaxtı və ən iri şəhəridir. Əhalisinin sayına görə, Belfast [[Böyük Britaniya]]da 17-ci, İrlandiya adasında ikinci ən böyük şəhərdir. Tarixən, Belfast İrland kətan sənayesi, tütün istehsalı və gəmiqayırma ("Linenopolis" ləqəbini qazananıb) mərkəzi olmuşdur: şəhərin əsas gəmiqayırma şirkəti olan Harland and Wolff tanınmış RMS Titaniki inşa etmişdi. Belfast Sənaye inqilabında açar rolunu oynamış və 20-ci əsrin ikinci yarısına qədər qlobal sənaye mərkəzi kimi özünəməxsus yerini qoruyub saxlamışdır. Belfast 20-ci əsrin əvvəllərində İrlandiyanın ən böyük şəhəri idi. Bu gün Belfast sənaye mərkəzi, eləcə də incəsənət, ali təhsil, hüquq və biznes mərkəzi olaraq qalır. Bu şəhər Şimali İrlandiyanın iqtisadi mühərrikidir. Belfastda iki aeroport mövcuddur: Corc Best Şəhər Aeroportu (şəhərdə) və Belfast Beynəlxalq Aeroportu (şəhərin qərbindən 24 km məsafədə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Böyük Britaniya şəhərləri}} {{Şimali İrlandiya-qaralama}} [[Kateqoriya:Şimali İrlandiya şəhərləri]] [[Kateqoriya:Belfast]] pjgzs1p763hiuzeix58txt8lig5i1z3 0 267350 6600870 6583472 2022-08-29T09:37:19Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Ad}} '''Leyla '''('''Ləyla''', '''Leyli''') ({{Dil-ar|'''ليلى'''}}; {{Dil-he|'''לילא'''}}) — bir çox xalqlarda qızlara verilən şəxsi ad. [[Sami dil ailəsi|sami dillərində]] mənası "gecə" deməkdir və (L-Y-L لیل) kökündən irəli gəlir və zaman keçdikcə "qara saçlı gözəl" və ya "qaranlıq gözəli", "gecə anadan olmuş" deyiminə gətirib çıxarılıb. İvrit dilində ad "Lilit" kimi işlənir.<ref>A World of Baby Names. Norman, Teresa. Perigee,2003. p. 359</ref> == Bu adı olan tanınmış insanlar == * [[Leyla Bədirbəyli]]: [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] * [[Leyla Şıxlinskaya]]: Azərbaycanlı aktrisa * [[Leyla Əliyeva]]: Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin böyük qızı * [[Leyla Səfərova]]: Azərbaycanlı rejissor, ssenari müəllifi. * [[Leyla Vəkilova]]: İlk Azərbaycanlı balerina * [[Leyla Murad]]: [[Misir]]li müğənni və aktrisa * [[Leyla Yunus]]: Azərbaycanlı hüquq müdafiəçisi * [[Leyla Bağırova]]:Azərbaycanlı müəllim * [[Leyla Ceyd]]: [[İngilis]] modeli və pornoaktrisa. * [[Leyla Quliyeva]]: Azərbaycanlı şərhçi * [[Leyla Şahtaxtinskaya]]: Xaricdə təhsil almış ilk azərbaycanlı qadın * [[Leyla Məmmədbəyova]]: Azərbaycanda, Qafqazda, həmçinin bütün Cənubi Avropada və Yaxın Şərqdə ilk qadın təyyarəçisi. * [[Leyla Abaşidze]]: Gürcü aktrisa * [[Leyla Pəhləvi]]: Sonuncu İran şahı Məhəmməd Rza Pəhləvinin kiçik övladı * [[Leyla Əli]]: Məhəmməd Əli – əfsanəvi [[ABŞ|Amerika]]lı boksçusunun qızı və Amerikalı qadın boksçusu * [[Leyla Əli Abdulla]]: [[Maldiv adaları|Maldiv]]in birinci xanımı * [[Leyla Foruhər]]: [[İran]]lı müğənni və aktrisa * [[Leyla Allahverdiyeva]]: * [[Leyla Xalid]]: * [[Leyla Axundzadə]]: * [[Leyla Hüseynova (Nəsirova)]]: * [[Leyla Neyzi]]: * [[Leyla Qamsız Sarptürk]]: * [[Leyla Şahgəldiyeva]]: == Digər == * [[Leyla Şıxlinskayanın Klinikası]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Leyla (dəqiqləşdirmə)]] * [[Lilit]] [[Kateqoriya:Qadın adları]] [[Kateqoriya:Ərəb qadın adları]] [[Kateqoriya:İvrit qadın adları]] s5v503c3b2z5j9ufd2sthpil7ahemzi 0 267560 6599771 6585646 2022-08-28T17:59:52Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Musiqiçi |adı = Nərgiz Şəfiyeva |orijinal adı = Nərgiz Mahmud qızı Şəfiyeva |digər adı = |şəkil = Nərgiz Şəfiyeva.gif |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |fon rəngi = |doğum adı = Nərgiz Mahmud qızı Şəfiyeva |ləqəbi = |doğum tarixi = 31.10.1940 |doğum yeri = [[Şuşa]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = [[Bəstəkar]] |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimlərinin siyahısı|Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi]]<ref>[http://www.president.az/articles/17406 Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]</ref> |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Nərgiz Mahmud qızı Şəfiyeva''' (1940) — [[bəstəkar]], Əməkdar incəsənət xadimi. == Həyatı == Nərgiz Şəfiyeva 1940-cı ildə Bakıda dünyaya göz açmışdır. Atası, əslən şuşalı olan Mahmud Şəfiyev İkinci dünya müharibəsində şəhid olmuşdur. Amansız müharibə Nərgizi atalı həyatın sevincindən məhrum etmişdir. Anası Təibə xanım həyatın əzab-əziyyətlərinə qatlaşaraq Nərgizi Vətənə, xalqa layiqli vətəndaş kimi yetişdirmişdir. Hətta qızına musiqi təhsili verməyə də müyəssər olmuş, istedadının pərvazlanması üçün şərait yaratmışdır. Nərgiz Şəfiyeva 1957-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası nəzdində onillik musiqi məktəbini bitirmiş, elə həmin ildə konservatoriyanın musiqi nəzəriyyəsi fakültəsinə daxil olmuşdur. Bir ildən sonra burada oxumaqla yanaşı, bəstəkarlıq şöbəsinə də qəbul edilmiş və 1958–1964-cü illərdə böyük bəstəkar, xalq artisti [[Qara Qarayev]]in sinfində təhsil almışdır. Eyni vaxtda iki fakültədə oxuyan N. Şəfiyeva musiqişünaslığın, bəstəkarlığın sirlərini dərindən mənimsəmişdir. Hələ tələbə ikən-1959-cu ildə Nərgiz xanım Azərbaycan bətəkarlarının plenumunun və 1962-ci ildə keçirilən 3-cü qurultayının iştirakçısı olmuşdur. Elə həmin ildə Moskvada gənc bəstəkarların ümumittifaq müsabiqəsində qalib gələrək birinci dərəcəli diploma layiq görülmüşdür. Nərgiz xanım 1965-ci ildə pedaqoji fəaliyyətə başlamış, Bakıdakı 2 saylı yeddillik uşaq musiqi məktəbində nəzəriyyədən dərs demişdir. 1971-ci ildə isə bu məktəbdə musiqi nəzəriyyəsi şöbəsinin müdiri təyin edilmişdir. N. Şəfiyeva 2 saylı musiqi məktəbində çalışmaqla yanaşı, mədəniyyət Nazirliyinin metodiki kabinetində musiqi nəzəriyyəsi bölməsinin metodisti olmuş, "musiqi məktəbləri üçün "Azərbaycan ladları" dərs vəsaitləri və tövsiyələr hazırlayıb çap etdirmişdir. 1995-ci ildən Nərgiz xanım Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində musiqi nəzəriyyəsi və bəstəkarlıq fənlərindən dərs deyir. Qara Qarayevin sinfini bitirən Nərgiz xanım bəstəkarlıq sahəsində maraqlı əsərlər yaratmışdır. 1995-ci ildə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına üzv qəbul edilmişdir. Nərgiz xanım fortepiano üçün prelüdlər, silsilə pyeslər, sonatina, sonata, fortepiano üçün "Skertso", vialino və piano üçün "Poema", Böyük Simfonik Orkestr üçün "Musiqi", Nazim Hikmətin "Oystraxa məktubum" şeiri əsasında yazılmış vokal "Dialoq", gənc ifaçılar üçün "Gün gələr, həftə keçər" silsiləsi (Azərbaycan xalq muğamları əsasında), violençel, fleyta və arfa üçün "Damlalar", "Pastoral" triosu, "Mahnı dağlarda qaldı" instrumental kompozisiya və s. əsərlərin müəllifidir. 2007-ci ildə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 8-ci qurultayında təşkil edilmiş kamera-instrumental konsertdə Nərgiz Şəfiyevanın bariton, vetsl-soprano və piano üçün Nazim Hikmətin sözlərinə yazdığı "David Oystraxa məktubum" vokal "Dialoq"u ifa olunmuş və hərarətlə qarşılanmışdır. Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının yaranmasının 75-ci illiyinə həsr edilmiş (12–17 noyabr 2009) Beynəlxalq Musiqi Festivalında isə Nərgiz xanımın 12 alət üçün bəstələdiyi, Qarabağa ithaf olunmuş "Mahnı dağlarda qaldı" kompozisiyası səsləndirilmişdir. Bu instrumental əsər "Şur" muğamı üzərində həssas duyğularla yazılmışdır. Kompozisiya düşünülmüş tərzdə ekran təsviri ilə müşayiət edilir. Burada gözü yollarda qalan Qarabağımızın torpağı, qəlbləri ovsunlayan təbiəti, böyük şəxsiyyətləri bir daha sənət təzahürünü tapır. Bəstəkarın "Mahnı dağlarda qaldı" əsəri özünün orijinallığı ilə həm Azərbaycan musiqisevərlərini, həm də xarici qonaqları çox maraqlandırmışdır. Moldova Bəstəkarlar və Musiqişünaslar İttifaqının sədri, bəstəkar Gennadi Çovani, Ukrayna Bəstəkarlar İttifaqının katibi, bəstəkar İqor Şerbakov, eləcə də Türkiyədən, Orta Asiyadan, Gürcüstandan və digər ölkələrdən gələn musiqi xiridarları bu kompozisiyanı heyranlıqla dinləmiş və yüksək qiymətləndirmişlər. Bəstəkarlıq fəaliyyəti ilə yanaşı, Nərgiz xanım Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi məktəbinin 70 illiyinə həsr edilmiş kitabçanı (Nigar Cərullaqızı ilə birlikdə) və "Qara Qarayev tələbələrinin xatirəsində" toplusunu hazırlayıb nəşr etdirmişdir. Bu gün də böyük həvəslə çalışan Nərgiz Şəfiyeva Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqında fəaliyyət göstərən musiqişünaslıq seksiyasının üzvüdür. Əmək veteranıdır. O, musiqi sahəsindəki xidmətlərinə görə Azərbaycan və SSRİ Mədəniyyət Nazirliklərinin fəxri fərmanlarına, diplomlarına layiq görülmüş, təşəkkürnamələr almışdır. 30 dekabr 2015-ci ildə Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür.<ref>{{cite web |url=http://president.az/articles/17406|title=Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author=President|date=30 dekabr 2015 |work= |publisher=[http://www.president.az President.az] |accessdate=2015-12-30 |language=az}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Şəfiyevlər]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Şəfiyevlər]] [[Kateqoriya:Şuşada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimləri]] 3o9lodse91y6ocf4od6oves315w1pft 0 269015 6600945 6580025 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Zakir Həsənov |şəkil = Zakir Hasanov at the 2018 parade.jpg |şəklin ölçüsü = |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri]] |bayraq = Azerbaijan MOD badge.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 22 oktyabr 2013 |dövr son = |sələfi = [[Səfər Əbiyev]] |xələfi = |titul_2 = [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları|Azərbaycanın Daxili Qoşunlarının Komandanı]] |bayraq_2 = Azerbaijani Internal Troops emblem.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 17 yanvar 2003 |dövr son_2 = 22 oktyabr 2013 |sələfi_2 = |xələfi_2 = [[Şahin Məmmədov (general-leytenant)|Şahin Məmmədov]] |titul_3 = [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın daxili işlər nazirinin müavini]] |bayraq_3 = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 17 yanvar 2003 |dövr son_3 = 22 oktyabr 2013 |sələfi_3 = |xələfi_3 = [[Şahin Məmmədov (hərbçi)|Şahin Məmmədov]] |doğum tarixi = 06.06.1959 |doğum yeri = [[Astara rayonu|Astara]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = |xidmət illəri = 1980— |rütbəsi = {{General-polkovnik|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Aprel döyüşləri]] <br> [[Tovuz döyüşləri]] <br> [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] |mükafatları = {{"Zəfər" ordeni|2020}} {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2016}} {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2004}} {{1-ci dərəcəli "Rəşadət" ordeni|2018}} {{"Şöhrət" ordeni|2019}} {{"Vətən uğrunda" medalı|2008}} {{"Hərbi xidmətlərə görə" medalı|2002}} {{"Sərhəddə fərqlənməyə görə" medalı|1998}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 1-ci dərəcəli medalı}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 2-ci dərəcəli medalı}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Veteranı" medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" 1-ci dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" 2-ci dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" 3-cü dərəcəli medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Polisinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Polisinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Polisinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 90 illiyi (1919-2009)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 95 illiyi (1919-2014)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 100 illiyi (1919-2019)" yubiley medalı}} }} '''Zakir Əsgər oğlu Həsənov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin general-polkovniki. [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] (2013-cü ildən). == Həyatı == Zakir Həsənov 6 iyun 1959-cu ildə [[Astara rayonu]]nda anadan olmuşdur. * 1976-ci ildə [[Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi lisey]] bitirib. * 1980-ci ildə Bakı [[Bakı Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbi|Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbi]]ni bitirib. * 1986–1987-ci illərdə SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahının Akademik idarəetmə kurslarını bitirib. * 1980–1985-ci illərdə Almaniyada yerləşən Sovet Ordusu sıralarında xidmət etmişdir. * 1985–1993-cü illərdə SSRİ Müdafiə Nazirliyinin Sibir Hərbi Dairəsinin Altay Hərbi Komissarlığında çalışmışdır. * 1993–2003-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Sərhəd Qoşunları Baş İdarəsində xidmət etmiş, daha sonra Dövlət Sərhəd Xidmətinin Beynəlxalq Əlaqələr İdarəsinin rəisi vəzifəsinə irəli çəkilmişdir. * 2003–2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirinin müavini — Daxili Qoşunların Komandanı vəzifəsində çalışmışdır. Ailəlidir, 3 övladı var. == Ali hərbi rütbələri == * [[General-mayor]] (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 17 may 2003-cü il tarixli 869 nömrəli Fərmanı ilə). * [[General-leytenant]] (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 may 2005-ci il tarixli 802 nömrəli Sərəncamı ilə). * [[General-polkovnik]] (22 oktyabr 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri təyin edilmiş və general-polkovnik rütbəsi verilmişdir). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Qarabağ münaqişəsi}} [[Kateqoriya:"Azərbaycan Bayrağı" ordeni ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:"Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:General-polkovniklər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Daxili Qoşunlarının komandanları]] r4mgf69dyoqjn773fioy6fdxubzw89p 0 270129 6600848 3806625 2022-08-29T09:34:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''San Sebastian Universiteti''' ({{lang-es|Universidad San Sebastián}} — '''USS''') — [[Çili]] universiteti. 16.000 tələbə (2009). == Həmçinin bax == {{Portal|Universitet}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|uss.cl}} {{Çili-qaralama}} {{universitet-qaralama}} [[Kateqoriya:Çili universitetləri]] [[Kateqoriya:1989-cu ildə yarananlar]] 6ue431mx1103st8ei161r3jpoa9g11c 0 270245 6600857 6326227 2022-08-29T09:35:41Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Flora Qasımova.jpg |titul = [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]] [[Azərbaycan Milli Məclisinin IV çağırış deputatları|IV çağırış]] və [[Azərbaycan Milli Məclisinin V çağırış deputatları|V çağırış]] deputatı |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 7 noyabr 2010 |dövr son = 2020 |başlıq1 = Seçki dairəsi |mətn1 = [[Azərbaycanda Parlament seçkiləri (2010)|2010]] — [[122 saylı Xankəndi seçki dairəsi|122 saylı Xankəndi]]<br>[[Azərbaycanda Parlament seçkiləri (2015)|2015]] — [[122 saylı Xankəndi seçki dairəsi|122 saylı Xankəndi]] |sələfi = [[Havva Məmmədova]] |xələfi = [[Tural Gəncəliyev]] |həyat yoldaşı = [[Şirin Mirzəyev]] |mükafatları = {{"Şöhrət" ordeni}} }} '''Qasımova Flora Qasım qızı''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]] [[Azərbaycan Milli Məclisinin IV çağırış deputatları|IV çağırış]] və [[Azərbaycan Milli Məclisinin V çağırış deputatları|V çağırış]] deputatı == Həyatı == Orta məktəbi Xankəndidə bitirmişdir<ref name="femida.az"/>. İlk əmək fəaliyyətinə də Xankəndidə başlamış və məzunu olduğu məktəbdə riyaziyyat fənnindən dərs demişdir<ref name="femida.az"/>. İctimai işlərdə fəal olduğuna görə Məktəb Komsomol Təşkilatının katibi seçilmişdir<ref name="femida.az"/>. Daha sonra isə Vilayət Komsomol Komitəsinin plenumuna üzv seçilmişdir<ref name="femida.az"/>. 1973-cü ildə vilayət sovetinin deputatı seçilir<ref name="femida.az"/>. Ailə həyatı qurandan sonra Xankəndini tərk edir<ref name="femida.az"/>. === Ailəsi === * [[Mirzə Məhəmməd Axundov]]un nəvəsədir * [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]], polkovnik-leytenant, Qarabağ müharibəsi şəhidi [[Şirin Mirzəyev]]in həyat yoldaşıdır.<ref name="femida.az">[http://femida.az/news.php?id=46805 Milli Qəhrəmanın deputat arvadı: `Xankəndində azərbaycanlılara ərzaq satılmırdı` (MÜSAHİBƏ)]. femida.az, 27.01.2017 {{az}}</ref>. Onlar orta məktəbdə eyni sinifdə oxuyublar<ref name="femida.az"/>. 1976-cı ildə ailə qurublar<ref name="femida.az"/> * Oğlu polis əməkdaşıdır, daxili işlər orqanlarında çalışır.<ref name="femida.az"/>. * Qızı isə ingilis dili müəlliməsidir.<ref name="femida.az"/> == Siyasi fəaliyyəti == 7 noyabr 2010-cu il tarixində 122 saylı Xankəndi seçki dairəsindən Azərbaycan Respublikası IV çağırış Milli Məclisinin deputatı seçilmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.meclis.gov.az/?/az/deputat/238 meclis.gov.az] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Milli Məclisinin IV çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Milli Məclisinin V çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:DQMV Xalq Deputatları Sovetinin deputatları]] 2fka9ntrn57ne27w838lo0h6e8sorv2 0 270866 6600827 6563260 2022-08-29T09:30:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} [[Fayl:Hamedan Map - En.svg|thumb|200px|Həmədan ostanının şəhristanları]] [[Fayl:Hamadan-Razan sharestan.png|thumb|200px|Rəzən şəhristanının bəxşləri]] '''Rəzən şəhristanı''' — [[İran İslam Respublikası]]nın [[Həmədan ostanı]]nın şəhristanlarından biri. Şəhristanın inzibati mərkəzi [[Rəzən|Rəzən şəhəri]]dir. == Ərazi == Şəhristanın ərazisi 2729 km²-dir. == Əhali == 2006-cı ilin siyahıya alınmasına əsasən, Rəzən şəhristanının əhalisi toplam 111.120<ref>World Gazetteer :[http://world-gazetteer.com/wg.php?x=1338932808&men=gadm&lng=en&des=wg&geo=-1912&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500 Hamadān: Administrative Divisions (population and area)] {{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> nəfərdən (26.277<ref>{{Cite web |title="Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)" |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/13.xls |access-date=2012-01-13 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/13.xls |url-status=dead }}</ref> ailədə) ibarətdir. === Şəhristanın bəxşlərinin əhalisi === ==== Mərkəzi (Rəzən) bəxşi ==== Əhali <span>(toplam)</span>: 32,549 nəfər (2006 s.a.) — Şəhər əhalisi <span>([[Rəzən|Rəzən şəhəri]])</span>: 11,390 nəfər (2006 s.a.) — Kənd əhalisi : 21,159 nəfər (2006 s.a.) ==== Qürvə Dərcəzin bəxşi ==== Əhali <span>(toplam)</span>: 39,852 nəfər (2006 s.a.) — Şəhər əhalisi <span>([[Qürvə Dərcəzin|Qürvə-i Dərcəzin şəhəri]])</span>: 9,335 nəfər (2006 s.a.) — Kənd əhalisi : 30,517 nəfər (2006 s.a.) ==== Sərdrud bəxşi ==== Əhali <span>(toplam)</span>: 38,719 nəfər (2006 s.a.) — Şəhər əhalisi <span>([[Dəməq|Dəməq şəhəri]])</span>: 2,847 nəfər (2006 s.a.) — Kənd əhalisi : 35,872 nəfər (2006 s.a.) === Milli tərkib === Əhalisinin 99,47%<ref>Road Maintenance & Transportation Organization of İslamic Republic of İran ('''RMTO'''): Provincial Transportation and Terminals Department of Hamedan :[http://www.hamedan.rmto.ir/NewSite/English/MainF.asp Preface] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120721032826/http://www.hamedan.rmto.ir/NewSite/English/MainF.asp |date=2012-07-21 }}</ref>-i [[azərbaycanlılar]]dan ibarətdir və [[Azərbaycan dili]]ndə danışırlar.<ref name="Razan">The online version of the Iranian daily Hamshahri :[http://www.hamshahrionline.ir/news-25492.aspx Razan] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120603223603/http://www.hamshahrionline.ir/news-25492.aspx |date=2012-06-03 }}--- قروه درجزین و دمق و 3 بخش مرکزی، سردرود و قروه در جزین و نیز 7 دهستان و 130 روستای دارای سکنه تشکیل شده است که جمعا" دارای 123790 نفر جعمیت می ‌باشند و اکثرا" به ترکی سخن می گویند ولی زبان فارسی نیز دربین آنها رایج است.</ref> == Rəzən şəhristanının inzibati bölgüsü == * '''<u>Mərkəzi bəxşi</u>''' * İnzibati mərkəzi: [[Rəzən]] ** DEHİSTANLARI: *** '''Xərqan dehistanı''' **** <u>KƏNDLƏRİ:</u> Ağcaxaraba, Əmirabad, Ağçay, Badkuh, Durniyan, Gərmək, Gavanlı, Cirbanlı / Ceryanlı, Karvanə, Xələc, Lalədan, Mahniyan, Qızılca-i Xorqan, Sarıclı, Sürtəcin, Vahandeh *** '''Rəzən dehistanı''' **** <u>KƏNDLƏRİ:</u> Abbərik, Əmiriyə, Ağkənd, Fərsəcin, Qazyatan, Qulaməli, Həryan, Camışlı, Kəhərd, Xeyrabad, Xomeyqan, Küllicə, Madabad, Nəvar / Nüvar / Nuvar, Niyanc / Niyənc, Ümmətlər, Qanqanlı, Qatırovlan, Sirab, Təkyə, Təzəkənd, Vəfs, Vərqistan, Vərvəzin, Yengiqala, Yovşanlı * '''<u>Qürvə-i Dərcəzin bəxşi</u>''' * İnzibati mərkəzi: [[Qürvə Dərcəzin|Qürvə-i Dərcəzin]] ** DEHİSTANLARI: *** '''Dərcəzin-i Ülya dehistanı''' **** <u>KƏNDLƏRİ:</u> Çəngərin, Eynabad, Cavərsəcin, Kac / Kaç, Kərəfs, Mənüçöhr, Məzrayə-i Sarım, Mesinək, Nakin, Pirbəy, Pulikan, Qaraqaya, Rəkin, Səlilək, Sənggərankuh, Şəncur, Şavənd / Şahvənd, Sunqurabad, Suzan, Tamuzan, Vələşicird, Vasmaq, Yengicə-i Kərəfs *** '''Dərcəzin-i Süfla dehistanı''' **** <u>KƏNDLƏRİ:</u> Əhmədabad, Behkandan, Dərcəzin, Dövlücerdin-i Bala, Həkan / Həkkan / Həgan, Kəməndan, Məzrayə-i Givdərə, Nizamabad, Niyar, Novdeh, Ümman, Püştcin, Razin, Sayan, Silək / Siləkdərə, Zakan / Zəkan / Zəhkan * '''<u>Sərdrud bəxşi</u>''' * İnzibati mərkəzi: [[Dəməq]] ** DEHİSTANLARI: *** '''Boğratı dehistanı''' **** <u>KƏNDLƏRİ:</u> Babanəzər, Çaharbulaq, Çurmaq, Gündüz, Məzrayə-i Deymur, Ortaqamış, Qədir Xələc, Qalacıq Zamani, Qala-i Zindlic, Qarakənd, Qaynarca, Təpədibi, Yarımcabağ *** '''Sərdrud-i Ülya dehistanı''' **** <u>KƏNDLƏRİ:</u> Ağcaxaraba, Ağcalıca, Arpadərə, Çopuqlu, İmamzadə İsmayıl, Gavsavar, Kəhrizboğazı, Xorvandeh, Mansurabad, Mollabudaq, Ocaq, Qarabulaq, Taxt *** '''Sərdrud-i Süfla dehistanı''' **** <u>KƏNDLƏRİ:</u> Çalbuğa, Çayan, Göstər, Həsənabad, Cəfərabad, Kalkabud, Xəncərabad, Payandeh, Piləcin, Qala-i Şatırbali, Qaraylar, Qayış, Qozluca, Sərləh, Soltanabad, Tülkütəpə, Viyar == İstinadlar == * Encyclopædia Iranica :[http://www.iranicaonline.org/articles/darjazin- DARJAZĪN] * Encyclopædia Iranica :[http://www.iranicaonline.org/articles/hamadan-ii HAMADĀN ii. POPULATION] == Mənbə == {{İstinad siyahısı}}{{Rəzən şəhristanı}}{{Həmədan ostanı}} [[Kateqoriya:Həmədan ostanının şəhristanları]] 52zeytl7szrav3vev6jdsn2f3lkde34 0 271412 6600886 5763972 2022-08-29T09:38:57Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qızıl dövr}} '''Qızıl Əsr''' (türkcə Altınçağ) — türk mifologiyasında, xalq inancında və ictimai fəlsəfədə mükəmməl dünya idealı. Dövri-səadət deməkdir. Müxtəlif türk dillərində '''Altınçak''' və ya '''Altanşak''' olaraq da deyilər. Monqolcada '''Altangalav''' və ya '''Altangalab''' olaraq bilinir. İnsanların xoşbəxtlik, zənginlik və rahatlıq içində azad və döyüşsüz yaşadığı keçmiş bir dövrü izah edər. Bəziləri isə bunu gələcəyə istiqamətli bir utopiya halına gətirərək, insanların üst səviyyə bir şüura çatdığı, ictimai bir quruluşu izah etmək üçün istifadə etmişdir. == Mənbə == * Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, [https://az.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_%C9%99fsan%C9%99_s%C3%B6zl%C3%BCy%C3%BC (OTRS: CC BY-SA 3.0)] {{tr}} [[Kateqoriya:Türk mifologiyası]] {{Mifologiya-qaralama}} 34ihk5u2pmq6xsaag7gy84ys1bjb6f4 0 275128 6600311 5718083 2022-08-29T05:04:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Anna Manyani |orijinal adı = {{Dil-it|Anna Magnani}} |digər adları = |şəkil = Anna Magnani-signed.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 7.3.1908 |doğum yeri = {{bayraq|İtaliya}}, [[Roma]] |vəfat tarixi = 26.9.1973 |vəfat yeri = {{bayraq|İtaliya}}, [[Roma]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = [[İtaliya]] |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[Aktrisa]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = 0536167 |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Anna Manyani''' ({{Dil-it|Anna Magnani}}) — İtaliya aktrisası. == Seçilmiş filmoqrafiya == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" ! '''İl''' || '''Ad''' || '''Qeydlər''' |- | 1941 || Tereza-Cümə || |- | 1938 || Şahzadə Tarakanova || |- | 1945 || [[Roma - açıq şəhər (film, 1945)|Roma — açıq şəhər]] || |- | 1948 || [[Məhəbbət (film, 1948)|Məhəbbət]] || |- | 1951 || [[Ən gözəl (film, 1951)|Ən gözəl]] || |- | 1957 || Vəhşi külək || |- | 1962 || Mamma Roma || |- | 1969 || Santa-Viktoriya sirri || |- | 1965 || İtaliyada düzəldilmiş || (episodio: La traversata) |- | 1943 || 1943: Görüş || |- | 1971 || [[1870 (film, 1971)|1870]] || |- | 1972 || [[Roma (film, 1972)|Roma]] || |} == Xarici keçidlər == * [http://www.annamagnani.org "Associazione Amici di Anna Magnani — Official site"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160305002034/http://www.annamagnani.org/ |date=2016-03-05 }} * [http://www.anna-magnani.com "Anna Magnani — book"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180806045837/http://anna-magnani.com/ |date=2018-08-06 }} * [http://www.annamagnani.org "Associazione Amici di Anna Magnani — Sito Ufficiale"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160305002034/http://www.annamagnani.org/ |date=2016-03-05 }} [[Kateqoriya:Romada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Romada vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Oskar mükafatı laureatları]] nlnpb9pmggayjui9jwuy7blr3cu5hho 0 275420 6600257 5908365 2022-08-29T04:36:43Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Çingiz Dağçı |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |ilk adı = |təxəllüsü = |doğum tarixi = 9.3.1920 |doğum yeri = [[Qurzuf]], [[Ukrayna]] |vəfat tarixi = 22.9.2011 |vəfat yeri = [[London]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |təhsili = |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Çingiz Dağçı''' ([[Krımtatar dili|Krımtatarca]]: ''Cengiz Dağcı''; d. 9 mart 1920 [[Qurzuf]] — ö. 22 sentyabr 2011 [[London]]) — [[Krım tatarları|Krım Tatar]]ı yazıçı. == Həyatı == Çingiz Dağçı [[Qurzuf]]da doğuldu. Uşaqlığı [[Kızıltaş]] (indiki adıyla Krasnokamenka) kəndində keçdi. Çingiz Dağçı [[Türkiyə]]yə heç gəlmədiyi halda kitablarını [[Türkcə]] ilə yazmış, kitablarının ilk redaktorluğunu da şair [[Ziya Osman Saba]] etmişdir. [[Türkiyə]]də çap olanan əsərləri sayəsində [[Türkiyə]]də bir çox insan [[Krım]]ı və [[Krım tatarları]] nın yaşantılarını öyrənmiş oldu. İlk və orta təhsilini kəndində və [[Akməscit]]də aldı. 1938-ci ildə orta məktəbi bitirdi. Krım Pedaqoji İnstitutunu ikinci kursda ikən [[İkinci dünya müharibəsi]] başladı. 1941-ci ildə [[Ukrayna]] cəbhəsində [[Almanlar]]la əsir düşdü. Almanların məğlub edilməsindən sonra əsir düşərgəsindən qurtularaq müttəfiq dövlətlər ordusuna sığındı. 1946-cı ilin oktyabrında həyat yoldaşı və qızıyla birlikdə öncə Edinburqha geldi. 1947-ci ilin əvvəlində Londona keçdi. 1953-cü ildə Fulham Roadda bir lokanta açdı. 1974-cü ildə [[London]]da [[Vimbledon]] yaxınlarındaki Southfieldsə yerləşdi. Çingiz Dağçı, vətənindən ayrıldığından bu yana heç Krıma gedə bilmədi. Çingiz Dağçı 22 sentyabr 2011-ci ildə vəfat etdi. == Əsərləri == === Romanları === * [[Qorxunc illər]] (1956) * [[Yurdunu Kaybeden Adam]] (1957) * [[Onlar da İnsandı]] (1958) * [[Ölüm ve Korku Günleri]] (1962) * [[O Topraklar Bizimdi]] (1966) * [[Dönüş]] (1968) * [[Genç Temuçin]] (1969) * [[Badem Dalına Asılı Bebekler]] (1970) * [[Üşüyen Sokak]] (1972) * [[Anama məktublar]] (1988) * [[Benim Gibi Biri]] (1988) * [[Yoldaşlar]] (1991) * [[Biz Beraber Geçtik Bu Yolu]] (1996) * [[Bay Markus Burton`un Köpeği]] (1998) * [[Bay John Marple`ın Son Yolculuğu]] (1998) * [[Oy Markus Oy]] (2000) * [[Rüyalarda Ana ve Küçük Alimcan (Bir Kırım Öyküsü)]] (2001) * [[İhtiyar Savaşçı]] (2005) (Bu kitap, yayınevi tarafından Yansılar 1–4’ün sonundaki hikâyeler bir araya getirilerek oluşturulmuştur. Yeni bir eser değildir.) === Xatirələri === * Yansılar 1 (1988) * Yansılar 2 (1990) * Yansılar 3 (1991) * Yansılar 4 (1993) * Ben ve İçimdeki Ben (Yansılardan Kalan 5) (1994) * Hatıralarda Cengiz Da¤cı (1998) * Regina (2000) === Hekayə və məktubları === * Halukun Defterinden ve Londra Mektupları (1996) == Xarici keçidlər == * [http://www.cengizdagci.org/ cengizdagci.org] [[Kateqoriya:Tatar yazıçılar]] [[Kateqoriya:Ukraynada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Londonda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Çingiz Dağçı]] [[Kateqoriya:Tatar uzunömürlülər]] 3s2hd657p41bqaowucnyvjr9ho3ynsf 0 276095 6600486 6316246 2022-08-29T06:12:01Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Meksika-ABŞ müharibəsi |aiddir = |şəkil = [[Fayl:Battle of Veracruz.jpg|300px]] |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tarixi = 25 aprel, 1846 - 2 fevral, 1848 |yeri = [[Meksika]] əraziləri |səbəbi = |vəziyyəti = |nəticəsi = [[ABŞ]]-ın qəti qələbəsi. [[Meksika]] ərazilərinin yarısının işğal olunması və [[Texas]]ın [[ABŞ]] nəzarətinə keçməsi. |ərazi = |tərəf1 = [[Fayl:Flag of the United States (Pantone).svg|border|65px]] <br> [[ABŞ]] |tərəf2 = [[Fayl:Flag of Mexico.svg|border|65px]] <br> [[Meksika]] |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[Fayl:Flag of the United States (Pantone).svg|border|25px]] [[Ceyms Noks Polk|Ceyms Polk]]<br> [[Fayl:Flag of the United States (Pantone).svg|border|25px]] [[Zakari Teylor]] <br> |komandan2 = [[Fayl:Flag of Mexico.svg|border|25px]] [[Mariano Arista]] <br> |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = 1846 -8.613<ref>http://www.pbs.org/kera/usmexicanwar/war/american_army.html</ref> <br>1848 -32.000 əsgər<br> 59.000 könüllü<ref>http://www.dmwv.org/mexwar/mwstats.htm</ref> |qüvvə2 = 34.000–60.000 əsgər<ref>http://www.pbs.org/kera/usmexicanwar/war/mexican_army.html</ref> |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = 13.283 |itkilər2 = 16.000 |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Meksika-ABŞ müharibəsi''' ({{Dil-en|Mexican–American War}}) — [[Meksika]] ilə [[ABŞ]] arasında sərhəd anlaşılmazlığı səbəbindən 1846–1848-ci illərdə baş vermiş müharibə. ABŞ-ın Texası ilhaq etməsi və sərhəd mübahisələri səbəbiylə 1845-ci ildə meydana gələn Meksika-Amerika müharibəsi və ya Meksika müharibəsi (1846–1848). Bu, ABŞ-ın qətiyyətli qələbəsi və Rio Grande-dən Böyük Okeana qədər geniş Meksika ərazisini ələ keçirməsi ilə nəticələndi. Texasın ilhaqı nəticəsində yaranan gərginlikdən sonra ABŞ prezidenti Ceyms K. Polk mübahisəli Texas sərhəd məsələsini və Nyu-Meksiko və Kaliforniyanın Meksikada alınmasını müzakirə etmək üçün Con Slidelli Meksikaya göndərdi. Meksikalı idarəçilər bu görüşdən imtina etdikdən sonra general Zachary Taylor komandirliyindəki qoşunlara Nueces və Rio Grande arasındakı mübahisəli ərazini işğal etməyi əmr etdi (Yanvar 1846). Konqres Meksikanın qoşunlarının aprelin 25-də Rio Grande-dən keçdiyini və Meksikanın bu münasibətə görə müharibə tələb edəcəyi bir vaxtda Taylorun qoşunlarına hücum etdiyini biləndə Mayın 11-də Meksikanın Amerika ərazisindəki Amerika qanını tökdüyü mövzusunda bir çıxış etdi. . Konqres əsasən 13 May müharibə elan etdi. Demokratlar müharibəni coşğuyla dəstəklədiyi bir vaxtda, təşəbbüsün ədalətsiz bir yer tutması olaraq görən Whigs və yeni torpaqlara köləliyin yayılmasından narahat olan quldarlıq əleyhinə dairələr müharibəyə qarşı çıxdılar. ABŞ ictimaiyyətində dərin bölünməsinə baxmayaraq, ABŞ qoşunları bütün böyük döyüşlərdə çox olan Meksika ordusunu məğlub etdi. Teylorun qüvvələri Meksikanın şimal-şərqini işğal etdilər. Polkovnik Stiven Kearni Nyu Meksiko və Kaliforniyaya hücum etdi. General Winfield Scott Veracruz'a Mexiko'ya yürüş etdi. Müharibənin hərbi mərhələsi 14 sentyabr 1847-ci ildə Meksika yıxıldıqda başa çatdı. Barışıq danışıqları aparmaq üçün Scott qüvvələri ilə Meksikaya gedən Nikolas Trist, 2 fevral 1848-ci ildə Meksikada yeni bir idarənin qurulmasından sonra Guadalupe Hidalgo müqaviləsini imzaladı. Müqavilə ilə bu gün Nyu Meksiko, Nevada, Arizona və Kaliforniya ştatlarını təşkil edən ərazilər ABŞ-a 15 milyon dollara buraxılır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meksika-ABŞ müharibəsi]] [[Kateqoriya:Müharibələr]] [[Kateqoriya:1846-cı ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1848-ci ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:Meksika tarixi]] [[Kateqoriya:ABŞ tarixi]] [[Kateqoriya:Şimali Amerika müharibələri]] [[Kateqoriya:ABŞ–Meksika münasibətləri]] 4x2p0g5d7g0yd4ve6o6lnmscerx4v4u 0 276782 6599964 6335265 2022-08-28T20:23:22Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Firudin Nəbiyev |orijinal adı = Firudin Hilal oğlu Nəbiyev |titul = [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidməti|Azərbaycan Respublikasının Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi]] |bayraq = Coat of arms of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 13 fevral 2012 |dövr son = 23 aprel 2018 |sələfi = [[Arzu Rəhimov]] |xələfi = [[Vüsal Hüseynov]] |uşağı = 2 övladı var |atası = Hilal Nəbiyev |mükafatları = + |vikianbar = }} '''Firudin Nəbiyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidməti|Azərbaycan Respublikasının Dövlət Miqrasiya Xidmətinin sabiq rəisi]], II dərəcəli dövlət miqrasiya xidməti müşaviri<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://teleqraf.com/news/48131 |access-date=2015-03-18 |archive-date=2015-04-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150428032128/http://teleqraf.com/news/48131 |url-status=dead }}</ref>. == Həyatı == Firudin Hilal oğlu Nəbiyev 4 avqust 1960-cı ildə [[Ermənistan SSR]]-in [[Dərələyəz mahalı]]nda anadan olmuşdur. 1988-ci ildə İvanov şəhər Kimya Texnologiya İnstitutunu, 2009-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsini bitirmişdir. 1988-ci ilin avqust ayından Azərbaycan Respublikasının Yüngül Sənaye Nazirliyinin müəssisələrində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. 24 sentyabr 2001-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Sərhəd Qoşunları Baş İdarəsinin rəis müavini vəzifəsinə təyin edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1 iyul 2003-cü il tarixli, 1286 nömrəli Sərəncamı ilə [[Azərbaycan Respublikasının Dövlət Sərhəd Xidməti]] rəisinin maddi-texniki təminat üzrə müavini — Maddi-Texniki Təminat İdarəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilmişdir<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=1352&doctype=0 ''"F. H. Nəbiyevin Dövlət Sərhəd Xidməti rəisinin maddi-texniki təminat üzrə müavini — Maddi-Texniki Təminat İdarəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1 iyul 2003-cü il tarixli, 1286 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az'''] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15 avqust 2006-cı il tarixli, 1613 nömrəli Sərəncamı ilə ona [[General-mayor]] hərbi rütbəsi verilmişdir<ref name="G-M">[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=1352&doctype=0 ''"F. H. Nəbiyevin Dövlət Sərhəd Xidməti rəisinin maddi-texniki təminat üzrə müavini — Maddi-Texniki Təminat İdarəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15 avqust 2006-cı il tarixli, 1613 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az'''] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. 16 yanvar 2008-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2627 saylı Sərəncamı ilə Dövlət Sərhəd Xidməti rəisinin 1-ci müavini –Sərhəd Qoşunlarının Baş Qərargah rəisi vəzifəsinə təyin edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 13 fevral 2012-ci il tarixli, 2050 nömrəli Sərəncamı ilə [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidməti|Azərbaycan Respublikasının Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi]] təyin edilmişdir<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=23037&doctype=0 ''"F. H. Nəbiyevin Azərbaycan Respublikasının Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi təyin edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 13 fevral 2012-ci il tarixli, 2050 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az'''] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 mart 2012-ci il tarixli 2078 saylı Sərəncamı ilə III dərəcəli dövlət miqrasiya xidməti müşaviri ali xüsusi rütbəsi verilmişdir. Ailəlidir, iki övladı var. == Mükafatları == Xidmət etdiyi dövrdə 6 medal{{Mənbəsiz}}, 2 orden – Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq Sərəncamları ilə III dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" və "Azərbaycan bayrağı" ordenləri ilə təltif olunmuşdur. * 30.07.2004 — {{bayraq|Azərbaycan}} [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]]<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6299&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 iyul 2004-cü il tarixli, 337 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az'''] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. * 16.08.2007 — {{bayraq|Azərbaycan}} 3-cü dərəcəli [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]]<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=13772&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 avqust 2007-ci il tarixli, 2331 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az'''] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. * 18.08.2008 — {{bayraq|Azərbaycan}} [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]]<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15298&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 avqust 2008-ci il tarixli, 2984 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az'''] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dərələyəzdə doğulanlar]] 530hb3pw6a348z2flpb6v7o6xwhvniu 0 277493 6599527 5990372 2022-08-28T15:55:19Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat}} '''Sadval''' ([[ləzgi dili]]ndə '''Birlik''') — [[Ləzgilər|Ləzgi]] xalqının azadlığı adı altında terrorçu fəaliyyətlə məşğul olmuş separatçı təşkilat.<ref>[http://www.supremecourt.gov.az/?mod=2&cat=302&c=1&id=50&lang=ru&t=g Верховный суд Азербайджанской Республики]</ref> == Tarixi == Sadval təşkilatı [[1990]]-cı ildə [[Dərbənd]]də yaradılmışdır. Təşkilatının ilkin məqsədi [[Rusiya]]nın cənub və [[Azərbaycan]]ın şimal bölgələrinin hesabına [[Ləzgistan]] adlı dövlət yaratmaq olmuşdur. Politoloq və Azərbaycanın keçmiş dövlət müşaviri [[Vəfa Quluzadə]] Sadval təşkilatının [[Rusiya]] xüsusi xidmət orqanları tərəfindən yaradıldığını iddia edirdi.<ref>[http://www.etpress.ru/?content=article&id=4526 Rusiya "Sadval" təşkilatını hərəkətə gətirib]</ref> [[Ermənistan]] dövləti tərəfindən ələ alınan Sadval təşkilatı üzvünün<ref name="unhcr">[http://www.unhcr.org/refworld/docid/469f38d3c.html Minorities at Risk Project, Chronology for Lezgins in Russia, 2004] (accessed 21 September 2011)</ref> [[1994]]-cü ildə [[Bakı metropoliteni|Bakı metro]]sunda [[Bakı metrosunda partlayışlar|partlayış]] törətməsi nəticəsində 27 nəfər həlak olmuşdur.<ref name="Pravda">{{cite web|url=http://english.pravda.ru/world/20/91/365/11994_terrorism.html|title=Acts of terrorism in Metro in other countries|publisher = ''[[Pravda]]''|author=|accessdate=2010-03-29}}</ref> <ref>{{cite book |title=The Caucasus: an introduction |last=Coene |first=Frederik |authorlink= |coauthors= |year=2009 |publisher=Taylor & Francis |location= |isbn=0415486602 |page=161 |pages= |url=http://books.google.com/books?id=FqFMmVbfRfEC&pg=PA161 |accessdate=}}</ref> 1990-cı illərin ortalarında Azərbaycan hakimiyyəti "Sadval"ın ölkə ərazisində fəaliyyətinin qarşısını aldı. Bakı metrosunda baş verən terror aktına görə təşkilatın bir neçə üzvü həbs edildi.<ref>[https://vz.ru/world/2020/10/5/1063757.html Ermənilər Azərbaycanın arxa tərəfində "beşinci kolon" axtarırlar]</ref> 2015-ci ildə təşkilatın aktiv üzvlərindən biri Ruslan Maqomedrəhimov [[Dağıstan]]da öldürüldü. Bir il sonra Sadvalın rəhbəri Nazim Hacıyev də Dağıstanda öldürüldü. Hacıyev 1961-ci ildən etibarən ləzgilərə məxsus muxtar respublikanın qurulmasına çağırışlar edirdi. Onun ölümünün siyasi fəaliyyəti ilə ələqadər olmadığı iddia edilir. Bu hadisələrin istintaqı haqqında heç bir rəsmi xəbər verilmədi.<ref>[https://lenta.ru/news/2016/03/21/sadval/ Dağıstanda "Sadval" ləzgi hərəkatının lideri öldürülüb]</ref> [[Ermənistan]] tərəfindən Sadval terror təşkilatına hər cür silah və maddi dəstəyin göndərilməsi aparılan araşdırmalar əsasında məlum olmuşdur. Bütün verilən dəstəklərə baxmayaraq, Sadval [[ləzgilər|ləzgi]] xalqından dəstək ala bilməməsi səbəbindən fəaliyyətini faktiki dayandırmışdır. == Həmçinin bax == * [[Bakı metrosunda partlayışlar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] [[Kateqoriya:1990-cı ildə yarananlar]] hnp2m82dvf3jo0n2hmhs472v0ifep14 0 277969 6599815 6258659 2022-08-28T18:22:18Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Heyvanlar | şəkil = Koala climbing tree.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Phascolarctos | ranqı = Növ | latınca adı = Phascolarctos cinereus | müəllif = [[Goldfuss]], 1817 | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | mühafizə = | vikinövlər = Phascolarctos cinereus | vikianbar = Phascolarctos cinereus | bttsmb = | ütmx = 552677 | mbmm = 38626 | he = }} '''{{latb|Phascolarctos cinereus}}''' ({{lang-la|Phascolarctos cinereus}}) — {{lataz|Phascolarctidae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Phascolarctos}} cinsinə aid [[heyvan]] növü. Koalalar əsasən [[Avstraliya]]nın Adaliyade meşəliklərindən Keyp Yorka yarımadasının cənub hissəsinə qədər yerləşən ərazidə yaşayırlar. XX əsrdən etibarən Avstraliyada yaşayan koalaların kütləvi ovlanması nəticəsində sayları ciddi şəkildə azalmışdır. == Adlandırılması == ''Koala'' sözü dharuk dilindən olan "gula" sözündən törəmişdir. Avstraliyada yaşayan aborigen xalqların dilində bu söz müxtəlif şəkildə ifadə olunmuşdur: * Kanberra bölgəsində Ngunnavalda "gula" formasında adlandırılmışdır. * Yeni Cənubi Uelsdə "kullavines" formasında adlandırılmışdır. * Mürrey bölgəsində yaşayan yerli aborigenlər tərəfindən "karbors" formasında adlandırılmışdır. * Koalanın adlandırılmasında istifadə olunan digər adlar: "banqaroos", "koolevongs", "narnagoons" və "kolos". == Xüsusiyyətləri == [[Fayl:Sa-sleeping-koala.JPG|thumb|150px|left|Koalalar günün böyük bir qismini yatmaqla keçirdilər.]] Koalalar nadir hallarda su içir. Əsasən [[evkalipt]] yarpaqları yeməklə qidalanan koalalar suya olan təlabatlarını da bu yarpaqlar vasitəsi ilə ödəyirlər. Quraqlıq dövründə evkalipt yarpaqlarında su ehtiyatı olmur. Belə olan halda onlar çay kənarlarına gələrək su içirlər. Evkalipt ağacı koalalar üçün həm ideal qorunma məkanı, həm də qida və dərman mənbəyidir. Evkalipt yarpaqları bir sıra tibbi təsirə malikdir. Bu yarpaqlar efir yağı ilə zəngindir. Bu yağın kimyəvi tərkibi bir çox heyvan üçün öldürücü, yəni zəhərlidir. Koalanın qaraciyəri bu maddənin zəhərini zərərsizləşdirən xüsusi sistemə malikdir. Bu səbəbdən, koalalar digər canlılardan fərqli olaraq bu zərərli bitkini rahatlıqla qida kimi istifadə edirlər. Koala evkalipt budaqlarında hərəkət edərkən, bu yarpaqların yağları heyvanın bədəninə də sürtülür. Bədənə sürtülən yağın bir hissəsi havaya sovrulur, digər hissəsi isə bədəndə qalır. Bu isə heyvanın bədənindəki parazitlərin yerə tökülməsini təmin edir. Koala və evkalipt ağacları arasındakı uyğunlaşma bununla məhdudlaşmır. Koala bədən temperaturunun təmin edilməsini də evkalipt yarpaqları sayəsində edir. Evkalipt yarpaqlarının kimyəvi tərkibi müxtəlifdir. Hətta bir evkalipt ağacında iki fərqli yarpaq tipi ola bilər. Koala tibbi təhsil almışcasına ağacdakı yüzlərlə yarpağın içindən özünə lazım olanları seçir. Məsələn, bədən temperaturu aşağıdırsa, yəni üşüyürsə, o zaman fellandren tərkibli yarpaqları yeyərək qızınır. Bunun əksinə, temperaturu varsa, sineol tərkibli yarpaqları tapdalayaraq bədəninin sərinləməsini təmin edir. Bununla yanaşı, evkalipt yarpaqlarında olan başqa yağlar da heyvanın qan təzyiqini aşağı salır və əzələlərin gərginliyinin aradan qalxmasına səbəb olur. Koalaların bədən quruluşu yaşadığı mühütə tam uyğunlaşmışdır. Belə ki, qol və pəncələrinin geniş olması onlara istənilən hündür ağaca rahat şəkildə dırmanmağa imkan verir. [[Kateqoriya:Koalalar| ]] eie9x9zqiypkulqo2kydvfx1dutt4ok 10 278312 6600590 6597094 2022-08-29T06:53:56Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{ Yer xəritəsi+|Azərbaycan|relief = yes|width=500|float=center|caption='''Azərbaycan faunası<ref>http://www.eco.gov.az/milliparklar.php Milli parklar</ref>:'''<br /> [[Şəkil:Bild.gif|20px|]] Ermənistan işğalı altında olan və faunası məhv edilmiş ərazilər<ref>http://www.azerbaijan.az/portal/maps/zoogeographic_a.html Zoocoğrafi xəritə </ref><ref>[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res822.htm Резолюция СБ ООН № 822 от 30 апреля 1993 года]</ref><ref>[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res853.htm Резолюция СБ ООН № 853 от 29 июля 1993 годa]</ref><ref>[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res874.htm Резолюция СБ ООН № 874 от от 14 октября 1993 годa]</ref><ref>[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res884.htm Резолюция СБ ООН № 884 от 12 ноября 1993 годa]</ref> {{sütunlar}} {{sütun}} [[Şəkil:Huso huso.gif|30px|]][[Nərə]]<br /> [[Şəkil:Clhar u0.png|20px|]][[Siyənək]]<br /> [[Şəkil:Beluga sturgeon - 2.png|30px|]][[Ağ balıq]]<br /> [[Şəkil:Kutum.gif|30px|]][[Kütüm]]<br /> [[Şəkil:Falcon.png|20px|]][[Şahin]]<br /> [[Şəkil:Steppenadler.gif|20px|]][[Qartal]]<br /> [[Şəkil:Farm-Fresh flamingo.png|20px|]][[Qızılqaz]]<br /> [[Şəkil:Ruddy-turnstone-icon.png|20px|]][[Cüllüt]]<br /> [[Şəkil:Snake icon.svg|15px|]][[Gürzə]]<br /> [[Şəkil:Pelican lakes.gif|20px|]][[Qutan]]<br /> {{sütun}} [[Şəkil:Great White Pelican.gif|25px|]][[Çəhrayı qutan]]<br /> [[Şəkil:Otis tarda1 Naumann.gif|20px|]][[Dovdaq]]<br /> [[Şəkil:CommonFrancolin.gif|20px|]][[Turac]]<br /> [[Şəkil:Labedz 2.gif|20px|]][[Fısıldayan qu quşu]]<br /> [[Şəkil:Red-breasted goose arp.gif|20px|]][[Qırmızıdöş qaz]]<br /> [[Şəkil:Blackstork.png|20px|]][[Qara leylək]]<br /> [[Şəkil:Keulemans white footed fox.gif|20px|]][[Tülkü]]<br /> [[Şəkil:Capra nubiana, Tierpark Hellabrunn – 04a.png|20px|]][[Dağ keçisi]]<br /> {{sütun}} [[Şəkil:Gazelle (PSF).gif|20px|]][[Ceyran]]<br /> [[Şəkil:White-tailed deer.gif|20px|]][[Maral]]<br /> [[Şəkil:Leopard.gif|30px|]][[Bəbir]]<br /> [[Şəkil:Katamotza.gif|20px|]][[Vaşaq]]<br /> [[Şəkil:Ursus arctos Dessin ours brun grand.gif|20px|]][[Ayı]]<br /> [[Şəkil:Canis_lupus_looking_up_(illustration).png|20px|]][[Canavar]]<br /> [[Şəkil:Stamp of Azerbaijan 477.jpg|30px|]][[Suiti]]<br /> [[Şəkil:Wild boar.gif|20px|]][[Çöl donuzu]]<br /> [[Şəkil:Hyena.gif|20px|]][[Zolaqlı kaftar]]<br /> {{sütun/son}} |places= {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=33|lon_deg= 49|lon_min=82|mark=Beluga sturgeon - 2.png|marksize=35}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=23|lon_deg= 49|lon_min=82|mark=Huso huso.gif|marksize=35}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39.79|lat_min=23|lon_deg= 49|lon_min=100|mark=Clhar u0.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=42|lon_deg=46 |lon_min=39|mark=Ursus arctos Dessin ours brun grand.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=42|lon_deg=46 |lon_min=19|mark=White-tailed deer.gif|marksize=30}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=25|lon_deg=46 |lon_min=55|mark=White-tailed deer.gif|marksize=30}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.60|lat_min=25|lon_deg=46 |lon_min=55|mark=Wild boar.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.60|lat_min=25|lon_deg=46 |lon_min=160|mark=Wild boar.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=25|lon_deg=46 |lon_min=40|mark=Wild boar.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=38|lon_deg=46 |lon_min=38|mark=Falcon.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=12|lon_deg=45|lon_min=24|mark=Leopard.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38.80|lat_min=12|lon_deg=45|lon_min=50|mark=White-tailed deer.gif|marksize=30}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39.20|lat_min=12|lon_deg=45|lon_min=40|mark=Capra ibex ibex.jpg|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38.60|lat_min=12|lon_deg=45|lon_min=190|mark=Capra ibex ibex.jpg|marksize=30}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.10|lat_min=12|lon_deg=45|lon_min=80|mark=Capra ibex ibex.jpg|marksize=30}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.20|lat_min=12|lon_deg=45|lon_min=50|mark=Capra ibex ibex.jpg|marksize=30}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39.20|lat_min=12|lon_deg=45|lon_min=14|mark=Great White Pelican.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=39|lon_deg=48|lon_min=38|mark=Canis lupus looking up (illustration).gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=13|lon_deg=47|lon_min=07|mark=Katamotza.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=35|lon_deg=49|lon_min=40|mark=Ruddy-turnstone-icon.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=06|lon_deg=45|lon_min=20|mark=Canis lupus looking up (illustration).gif |marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38|lat_min=56|lon_deg=46|lon_min=01|mark=Pelican.svg|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=37.80|lat_min=52|lon_deg=48|lon_min=30|mark=Katamotza.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=37.60|lat_min=52|lon_deg=48|lon_min=40|mark=Ursus arctos Dessin ours brun grand.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=00|lon_deg=48|lon_min=28|mark=Steppenadler.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=28|lon_deg=47|lon_min=39|mark=Canis lupus looking up (illustration).gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.40|lat_min=28|lon_deg=47|lon_min=39|mark=Hyena.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.40|lat_min=28|lon_deg=47|lon_min=99|mark=Hyena.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=28|lon_deg=47|lon_min=99|mark=Hyena.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=39|lon_deg=47|lon_min=44|mark=Labedz 2.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=55|lon_deg=48|lon_min=100|mark=Steppenadler.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=58|lon_deg=47|lon_min=150|mark=Labedz 2.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=02|lon_deg=47|lon_min=47|mark=Farm-Fresh flamingo.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.20|lat_min=02|lon_deg=47|lon_min=67|mark=Otis tarda1 Naumann.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=46|lon_deg=47|lon_min=02|mark=Pelican lakes.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.10|lat_min=46|lon_deg=47|lon_min=0|mark=Great White Pelican.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=47|lon_deg=48|lon_min=08|mark=Ursus arctos Dessin ours brun grand.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.50|lat_min=47|lon_deg=48|lon_min=10|mark=Capra ibex ibex.jpg|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40.30|lat_min=47|lon_deg=48|lon_min=0|mark=Capra ibex ibex.jpg|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=08|lon_deg=45|lon_min=35|mark=Katamotza.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=46|lon_deg=47|lon_min=36|mark=Otis tarda1 Naumann.gif |marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=52|lon_deg=48|lon_min=03|mark=Canis lupus looking up (illustration).gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=39|lon_deg=49|lon_min=20|mark=Farm-Fresh flamingo.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=39|lon_deg=49|lon_min=10|mark=Gazelle (PSF).gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=39|lon_deg=49|lon_min=0|mark=Keulemans white footed fox.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39.60|lat_min=39|lon_deg=49|lon_min=0|mark=Keulemans white footed fox.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38.60|lat_min=39|lon_deg=49|lon_min=0|mark=Keulemans white footed fox.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=20|lon_deg=48|lon_min=09|mark=Canis lupus looking up (illustration).gif |marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=37|lon_deg=47|lon_min=09|mark=CommonFrancolin.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=14|lon_deg=47|lon_min=42|mark=CommonFrancolin.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=32|lon_deg=48|lon_min=56|mark=Canis lupus looking up (illustration).gif |marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=57|lon_deg=48|lon_min=60|mark=Gazelle (PSF).gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=22|lon_deg=49|lon_min=12|mark=Farm-Fresh flamingo.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=22|lon_deg=49|lon_min=32|mark=Huso huso.gif|marksize=35}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=38|lon_deg=48|lon_min=60|mark=Clhar u0.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41.10|lat_min=29|lon_deg=48|lon_min=66|mark= Pelican lakes.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=54|lon_deg=49|lon_min=01|mark=Gazelle (PSF).gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=02|lon_deg=49|lon_min=13|mark=Ruddy-turnstone-icon.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=02|lon_deg=49|lon_min=33|mark=Stamp of Azerbaijan 477.jpg|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=26|lon_deg=49|lon_min=55|mark=Farm-Fresh flamingo.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39.90|lat_min=26|lon_deg=49|lon_min=25|mark=Snake icon.svg|marksize=10}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39.60|lat_min=26|lon_deg=49|lon_min=0|mark=Snake icon.svg|marksize=10}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41.10|lat_min=14|lon_deg=48|lon_min=65|mark=Farm-Fresh flamingo.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=14|lon_deg=48|lon_min=87|mark=Beluga sturgeon - 2.png|marksize=35}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=01|lon_deg=48|lon_min=60|mark=Farm-Fresh flamingo.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38.80|lat_min=01|lon_deg=48|lon_min=50|mark=Red-breasted goose arp.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38.80|lat_min=01|lon_deg=48|lon_min=70|mark=Blackstork.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=01|lon_deg=48|lon_min=100|mark=Beluga sturgeon - 2.png|marksize=35}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=12|lon_deg=48|lon_min=29|mark=CommonFrancolin.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=09|lon_deg=45|lon_min=47|mark=Gazelle (PSF).gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=02|lon_deg=48|lon_min=86|mark=Ruddy-turnstone-icon.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=02|lon_deg=48|lon_min=110|mark=Stamp of Azerbaijan 477.jpg|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38.20|lat_min=46|lon_deg=48|lon_min=24|mark=Wild boar.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38|lat_min=46|lon_deg=48|lon_min=30|mark=Leopard.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38|lat_min=46|lon_deg=48|lon_min=100|mark=Clhar u0.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38.20|lat_min=46|lon_deg=48|lon_min=80|mark=Pelican lakes.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=37.90|lat_min=46|lon_deg=48|lon_min=60|mark=Pelican lakes.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=21|lon_deg=48|lon_min=31|mark=Falcon.png|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=38|lon_deg=48|lon_min=150|label=|mark=Coat of arms of Azerbaijan.svg |marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=41|lat_min=5|lon_deg=44|lon_min=59|position=left|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=59|lon_deg=45|lon_min=12|position=bottom|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=48|lon_deg=44|lon_min=54|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=48|lon_deg=46|lon_min=45|position=left|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=44|lon_deg=46|lon_min=43|label= |mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=06|lon_deg=46|lon_min=02|label=|mark=Leopard.gif ‎|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=59|lon_deg=46|lon_min=55|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=40|lat_min=12|lon_deg=46|lon_min=48|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=53|lon_deg=46|lon_min=47|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=45|lon_deg=47|lon_min=06|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=36|lon_deg=47|lon_min=08|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=36|lon_deg=46|lon_min=31|label=|mark=Bild.gif |marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=04|lon_deg=46|lon_min=41|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=20|lon_deg=47|lon_min=01|label=|mark=‎Bild.gif |marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=20|lon_deg=46|lon_min=34|label=|mark=Bild.gif |marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=39|lat_min=56|lon_deg=46|lon_min=50|label=|mark=Bild.gif ‎|marksize=20 }} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38|lat_min=40|lon_deg=48|lon_min=100|mark=Kutum.gif|marksize=25}} {{Yer xəritəsi~|Azərbaycan|lat_deg=38|lat_min=40|lon_deg=48|lon_min=70|mark=Kutum.gif|marksize=25}} }}<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Azərbaycan]] == İstinadlar == <references/> </noinclude> iv0iikemhk0gma8bnobzcqqpdos4uxg 0 279597 6600340 6479480 2022-08-29T05:10:25Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Balacaxanım Nəzirova |orijinal adı = Balacaxanım Nəirova Teymur qızı |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1917 |doğum yeri = |vəfat tarixi = 2006 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = Aərbaycanlı |dini = |ixtisası = İqtisadçı |təhsili = Azərbaycan Xalq Təsərrüfat İnstitutu |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 1938-2006 |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Balacaxanım Teymur qızı Nəzirova''' ({{DVTY}})—[[Azərbaycan]] coğrafiyaşünası, coğrafiya elmələri doktoru. == Həyatı == Balacaxanım Nəzirova Teymur qızı 1917-ci ildə anadan olub.1937-ci ildə, 20 yaşında ikən keçmiş SSRİ EA Coğrafiya sektorunun aspiranturasına daxil olan və bu günədək elmi-tədqiqat işini davam etdirən coğrafiya elmləri doktoru Balacaxanım Nəzirovanın coğrafiyaçı qadın [[alim]]lər arasında xüsusi mövqeyi var. Balacaxanım Teymur qızı elmi həyatını respublikanın torpaq ehtiyatlarının tədqiqinə həsr etmiş və bu sahədə istər elm, istərsə də elmin təsərrüfata tətbiqi sahəsində mühüm nəticələr əldə etmişdir. Balacaxanım yüksək ixtisaslı elmi kadrlar hazırlanması üçün xeyli işlər görüb. == Elmi fəaliyyəti == Nəzirova Balacaxanım [[Azərbaycan]] Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun iqtisadçı ixtisası üzrə bitirmişdir.1939-cu ildə iqtisadi coğrafiya ixtisası üzrə aspiranturaya daxil olub. 1948-ci ildə "Azərbaycan [[Respublika]]sında [[pambıq]]çılığın yerləşdirilməsinin coğrafi problemləri" mövzusunda namizədlik, 1975-ci ildə isə "[[Azərbaycan SSR]]-də kənd təsərrüfatının istehsalı inkişafının iqtisadi-coğrafi problemləri" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. 1938-ci ildən Azrəbaycan SSR EA sistemində işləməyə başlamışdır. 1958-ci ildə Azərbaycan EA Coğrafiya İnstitutuna gəlmiş, və iqtisadi-coğrafiya şöbəsinin rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır. 1964-cü ildə Azərbaycan EA Coğrafiya İnstitutunda xalq təsərrüfatının ayrı-ayrı sahələrinin kartoqrafik modellərini və onların tərtibi metodikasını hazırlamış, akademik H. Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycanda [[torpaq]] ehtiyatlarının iqtisadi qiymətləndirilməsi, kənd təsərrüfatının rayonlaşdırılması sahəsində geniş miqyaslı tədqiqatlar aparmışdır.<ref>B. Budaqov. Azərbaycan coğrafiyaçı alimləri. Bakı "Elm"-2013 səh 74</ref> == Elmi əsərləri == Görkəmli alim 200-ə yaxın elmi əsərin, bir sıra iqtisadi-coğrafi xəritələrin müəllifidir.("Zaqafqaziyanın iqtisadi xəritəsi", "Azərbaycan SSR-in iqtisadi xəritəsi" və s.) == Həmçinin bax == * [[Şahvələd Xəlilov]] * [[Məhəmməd Abduyev]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan coğrafiyaşünasları]] [[Kateqoriya:Coğrafiya elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:1917-ci ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:1917-ci ildə Azərbaycan]] n4g3i4dwgv25nh7m43mzhx9t3zmtsw3 0 279719 6600644 6583907 2022-08-29T07:30:36Z Solavirum 95249 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə SSRİ Silahlı Qüvvələrində hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "Molodyoj Azerbaydjana" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur. 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri vəzifəsində işləmişdir. [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] 8ql27flcnxrxotngvmmrodl6v2ihwva 6600645 6600644 2022-08-29T07:31:05Z Solavirum 95249 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur. 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri vəzifəsində işləmişdir. [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] pwjzxa47ai1rxvdgvpamqurcc6sdlwh 6600655 6600645 2022-08-29T07:38:46Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "...təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Kamran Bağırovla münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında Moskvaya işləmək üçün gedən Heydər Əliyev əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.<ref name="bohran" /> 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman "Böhran" silahlı qruplaşmasının liderlərindən olmuşdur.<ref name="bohran">{{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |page=97 |ISBN=978-5-91244-161-5 }}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] lsa4ta0dok4snd4lmbkkkqy42nsw4y1 6600658 6600655 2022-08-29T07:41:10Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin]] deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "...təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov|Kamran Bağırovla]] münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva|Moskvaya]] işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.<ref name="bohran" /> 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.<ref name="bohran">{{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |page=97 |ISBN=978-5-91244-161-5 }}</ref> Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] sbmxt5pse42s1x40w8qz30kq1l1je8q 6600663 6600658 2022-08-29T07:50:43Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin]] deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "...təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov|Kamran Bağırovla]] münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva|Moskvaya]] işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.<ref name="bohran" /> 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.<ref name="bohran">{{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |page=96 |ISBN=978-5-91244-161-5 }}</ref> Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] 9u96wtqq9m5ohvfu87oxpxwqbo4edcy 6600667 6600663 2022-08-29T07:55:34Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin]] deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "...təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov|Kamran Bağırovla]] münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva|Moskvaya]] işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.<ref name="bohran" /> 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.<ref>{{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }}</ref><ref name="bohran">{{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |page=96 |ISBN=978-5-91244-161-5 }}</ref> Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] fhu9oppwadeyk6524jgtuqcqy2ne09z 6600668 6600667 2022-08-29T07:55:54Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin]] deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "...təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov|Kamran Bağırovla]] münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva|Moskvaya]] işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.<ref name="bohran" /> 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.<ref>{{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 |pages=19, 32 }}</ref><ref name="bohran">{{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |page=96 |ISBN=978-5-91244-161-5 }}</ref> Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] h3qbto64a5v1hkaohjsj35fwmpkfpea 6600671 6600668 2022-08-29T07:58:00Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin]] deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "...təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov|Kamran Bağırovla]] münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva|Moskvaya]] işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.<ref name="bohran" /> 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}}{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] mawbexylxslvdpoa6xji3a6ckmybuji 6600672 6600671 2022-08-29T07:58:18Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |titul = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 19 avqust 1989 |dövr son = 5 fevral 1991 |sələfi = [[İvan Qorelovski]] |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_2 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_2 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 1975 |dövr son_2 = 1990 |sələfi_2 = |xələfi_2 = |titul_3 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_3 = COA Azerbaijan SSR.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = [[1980]] |dövr son_3 = [[1983]] |sələfi_3 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_3 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (16 avqust 1989–13 sentyabr 1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi. == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin]] deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "...təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov|Kamran Bağırovla]] münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva|Moskvaya]] işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] ld48674g8vgbr9dcjnz0kktx8p5r4uz 6600686 6600672 2022-08-29T08:12:05Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] qdzuiquvztp5qf5fbrd4modwjbvh8ce 6600688 6600686 2022-08-29T08:14:08Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> 1991-ci il avqust çevrilişinin uğursuzluğundan sonra Azərbaycan prezidenti Ayaz Mütəllibovun siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü Telman Qurbanovun qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust çevrilişindən sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] jvc8nv4tuc3anv4updfb7mcbornx2va 6600691 6600688 2022-08-29T08:15:21Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust çevrilişindən sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] p2c2219mthi5admlt4kj8q0yiltypw0 6600694 6600691 2022-08-29T08:18:47Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] alryumischbm550ezcr6ne8zsc3un3u 6600696 6600694 2022-08-29T08:19:46Z Solavirum 95249 ref wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] 53j5zs3x2tbu9z88ry1rs2i8usjtveq 6600733 6600696 2022-08-29T08:36:20Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] fnalex7ltnrvprlz9pifay6150st62t 6600763 6600733 2022-08-29T08:47:58Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 17 yanvar 1996-cı ildə Vaqif Hüseynov 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "Azərnəşr" nəşriyyatının və "Yazıçı" nəşriyyatının direktoru Əjdar Xanbabayevin qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, Azərbaycan Rus Dram Teatrının binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir. [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] f0g5m6mt7q51g468nu1kd3swg54phtx 6600766 6600763 2022-08-29T08:48:28Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 17 yanvar 1996-cı ildə Vaqif Hüseynov 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "Azərnəşr" nəşriyyatının və "Yazıçı" nəşriyyatının direktoru Əjdar Xanbabayevin qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, Azərbaycan Rus Dram Teatrının binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] 8dlhyvkff6whk5bplbuewb2kbtjwoke 6600768 6600766 2022-08-29T08:50:08Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 17 yanvar 1996-cı ildə Vaqif Hüseynov 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] 6jgopklvgxi88rvo6jntc4ttevnz7g3 6600779 6600768 2022-08-29T08:56:54Z Solavirum 95249 wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 17 yanvar 1996-cı ildə Vaqif Hüseynov 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] koxj5m0aksdeql9rlmjv9388qf008gt 6601099 6600779 2022-08-29T11:27:15Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 17 yanvar 1996-cı ildə Vaqif Hüseynov 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} [[Elçibəy hökuməti]] dövründə (1992–1993) həbs edilmiş, sonralar eks-prezident [[Heydər Əliyev]]in göstərişi ilə həbsdən buraxılmışdır. 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaradıb. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] 2r04wnh9x4ezn8acjwptie9tpm8w2p3 6601163 6601099 2022-08-29T11:48:37Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 17 yanvar 1996-cı ildə Vaqif Hüseynov 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Məhkəmə Kollegiyasının hökmü ilə Qasımov 9 il, Quliyev isə ölüm cəzasına məhkum edilmişdir, lakin Quliyevin hökmü sonradan ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə əvəz edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> O, Vaqif Hüseynovun göstərişi ilə xüsusi təyinatlı "Bohran" qrupunun yaradılmasında iştirak etməkdə. İstintaqın məlumatına görə, bu qrupun üzvləri 1990-1991-ci illərdə törədilmiş bir sıra cinayətlərdə, o cümlədən Xanbabayevin və Qurbanovun qətlində, vətəndaşlar Əliyev və Bağırovun öldürülməsinə cəhddə iştirak etmişdilər. 2001-ci ilin mayında Əliyev Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ömürlük azadlıqdan məhrum edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} Eyni zamanda, Vaqif Hüseynov Azərbaycanın istintaq orqanları vəzifə saxtakarlığında ittiham edilmişdi. Onun şəxsi göstərişi ilə DTK zabitlərindən birinin, milliyyətcə erməni olan arvadının pasportu dəyişdirilərək, onun milliyyəti, adı və atasının adı dəyişdirilərək azərbaycanlılaşdırılmışdı. Həmçinin, 1991-ci ildə Azərbaycan televiziyasında partlayışın təşkili ilə bağlı ittihamlar da səsləndirilmişdir. Respublika Prokurorluğu dəfələrlə Rusiya hakimiyyətindən Vaqif Hüseynovun dərhal vətəninə ekstradisiyasını tələb etmiş, lakin Hüseynov Rusiya vətəndaşı olduğundan bundan imtina edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaratmışdı. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] rg3uofpbmuwx4wdk3nlxomjlummw7zv 6601181 6601163 2022-08-29T11:52:53Z Solavirum 95249 /* Siyasi fəaliyyəti */ ce wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Vaqif Hüseynov}} {{Dövlət xadimi |şəkil = Vaqif Hüseynov.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |titul = Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 5 fevral 1991 |dövr son = 13 sentyabr 1991 |sələfi = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |xələfi = [[İlhüseyn Hüseynov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 19 avqust 1989 |dövr son_2 = 5 fevral 1991 |sələfi_2 = [[İvan Qorelovski]] |xələfi_2 = ''Vəzifənin adı dəyişdirilib.'' |titul_3 = Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_3 = 1975 |dövr son_3 = 1990 |sələfi_3 = |xələfi_3 = |titul_4 = Azərbaycan SSR Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sədri |bayraq_4 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_4 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_4 = 16 may 1986 |dövr son_4 = 1986 |sələfi_4 = |xələfi_4 = [[Yuri Məmmədov]] |titul_5 = [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi |bayraq_5 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_5 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_5 = 1980 |dövr son_5 = 1983 |sələfi_5 = [[Əli Kərimov (nazir)|Əli Kərimov]] |xələfi_5 = [[Fuad Musayev]] |mükafatları = + }} '''Hüseynov Vaqif Əliövsət oğlu''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1989–1991), Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi (1980–1983). == Həyatı == Vaqif Hüseynov 27 noyabr 1942-ci ildə [[Quba şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1961–1964-cü illərdə [[SSRİ Silahlı Qüvvələri|SSRİ Silahlı Qüvvələrində]] hərbi xidmət keçmişdir. 1971-ci ildə [[Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini]] bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra jurnalist kimi bir sıra mətbu orqanlarda — "Sport", "[[Molodyoj Azerbaydjana]]" "Olimpiyskaya Panorama" qəzetlərində, o cümlədən televiziyada fəaliyyət göstərmiş, O, keçmiş Moskva meri [[Yuri Lujkov]]un kürəkəni Yevtuşenkovla yaxın dostluq münasibətlərinə malikdir və akademik [[Mirəli Qaşqay]]ın kürəkənidir. == Siyasi fəaliyyəti == Vaqif Hüseynov [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]] [[Bakı|Bakı Şəhər]] Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, 1975–1990-cı illərdə Azərbaycan SSR Olimpiya Komitəsinin rəhbəri olmuşdur.{{mənbəsiz}} O, 11 oktyabr 1983-cü ildə "…təyin edilmiş iş sahəsinə rəhbərlik etmədiyinə görə" Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibi vəzifəsindən azad edilmişdir. Hüseynov kifayət qədər səriştəsizlikdə, qeyri-səmimilikdə, düşüncəsizlikdə, kollegiallıq prinsiplərini pozmaqda və yoldaşlarının məsləhət və tövsiyələrinə qulaq asmaq istəməməkdə ittiham edilmişdi. Hüseynovun vəzifədən uzaqlaşdırılmasının əsl səbəbi onun [[Azərbaycan Kommunist Partiyası|Azərbaycan KP MK]]-nın birinci katibi [[Kamran Bağırov]]la münasibətlərinin çətin vəziyyətdə olması idi və o, Hüseynovu partiya MK-nin birinci katibi vəzifəsinə mümkün namizəd kimi görürdü. 1982-ci ilin dekabrında [[Moskva]]ya işləmək üçün gedən [[Heydər Əliyev]] əvvəllər Hüseynovu Azərbaycan partiya təşkilatının sədri vəzifəsinə mümkün namizədlərdən biri hesab etsə də, sonra Kamran Bağırovu seçmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}} 16 avqust 1989-cu ildən 13 sentyabr 1991-ci ilə qədər [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri vəzifəsində işləmişdir.{{mənbəsiz}} Bu zaman [[Böhran (təşkilat)|"Böhran" silahlı qruplaşmasının]] liderlərindən olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=96}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=19, 32}} Təşkilat xüsusən [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Vaqif Hüseynov 1995-ci ildən Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 17 yanvar 1996-cı ildə Vaqif Hüseynov 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etməkdə ittiham olunmuşdur. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş [[Seyfəl Babayev|Hacı Seyfəl Babayevdir]]. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Məhkəmə Kollegiyasının hökmü ilə Qasımov 9 il, Quliyev isə ölüm cəzasına məhkum edilmişdir, lakin Quliyevin hökmü sonradan ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə əvəz edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> O, Vaqif Hüseynovun göstərişi ilə xüsusi təyinatlı "Böhran" qrupunun yaradılmasında iştirak etməkdə. İstintaqın məlumatına görə, bu qrupun üzvləri 1990-1991-ci illərdə törədilmiş bir sıra cinayətlərdə, o cümlədən Xanbabayevin və Qurbanovun qətlində, vətəndaşlar Əliyev və Bağırovun öldürülməsinə cəhddə iştirak etmişdilər. 2001-ci ilin mayında Əliyev Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ömürlük azadlıqdan məhrum edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} Eyni zamanda, Vaqif Hüseynov Azərbaycanın istintaq orqanları vəzifə saxtakarlığında ittiham edilmişdi. Onun şəxsi göstərişi ilə DTK zabitlərindən birinin, milliyyətcə erməni olan arvadının pasportu dəyişdirilərək, onun milliyyəti, adı və atasının adı dəyişdirilərək azərbaycanlılaşdırılmışdı. Həmçinin, 1991-ci ildə Azərbaycan televiziyasında partlayışın təşkili ilə bağlı ittihamlar da səsləndirilmişdir. Respublika Prokurorluğu dəfələrlə Rusiya hakimiyyətindən Vaqif Hüseynovun dərhal vətəninə ekstradisiyasını tələb etmiş, lakin Hüseynov Rusiya vətəndaşı olduğundan bundan imtina edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 1993-cü ildən Moskvada yaşayır. 1997-ci ildə Moskvada tanınmış "Rosbalt" informasiya agentliyini yaratmışdı. İndi də agentliyin Direktorlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda Strateji Dəyərləndirmə və Təhlil İnstitutunun direktorudur. == Əsərləri == Bir neçə kitabın müəllifidir. "[[Bir ömürdən də çox (memuar)|Bir ömürdən də çox]]" memuarının müəllifidir.<ref>[http://modern.az/az/news/37229 Moskvada yaşayan keçmiş DTK sədri Vaqif Hüseynov: "Qızım Rəna Sandro Laveri adlı yaxşı bir oğlana ərə getdi"]</ref><ref>[http://modern.az/az/news/37477 Zərdüşt Əlizadə: "Elçibəyin DTK sədrilə məxfi görüşünü bilirdim"]</ref> == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190312072103/http://www.azerbaijan.az/_StatePower/_MinistersCabinet/ministersCabinet_11_a.html |date=2019-03-12 }} {{Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərləri}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanları rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin birinci katibləri]] 81yo4nkbk9oriswhrh0c2hvjmqjgwlp 4 281053 6599299 6591377 2022-08-28T14:28:08Z Grenzsoldat 202463 /* Səfəvi şahlarının siyahısı */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş siyahı namizədləri}} == [[Səfəvi şahlarının siyahısı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 00:48, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} '''Qəbul edilmədi''' Məqalədə mətn hissəsi zəif işlənilib. Stil ümumiyyətlə zəifdir (Misal üçün bayrağların ölçüləri). Şablonda yoxdur məqalədə. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:28, 28 avqust 2022 (UTC) gyblbxih0nm3comx5larmxsl0xaw52h 6599302 6599299 2022-08-28T14:28:49Z Grenzsoldat 202463 /* Səfəvi şahlarının siyahısı */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş siyahı namizədləri}} == [[Səfəvi şahlarının siyahısı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 00:48, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} '''Qəbul edilmədi''' [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1_namiz%C9%99dl%C9%99ri/Arxiv/2022#S%C9%99f%C9%99vi_%C5%9Fahlar%C4%B1n%C4%B1n_siyah%C4%B1s%C4%B1 Burada] qeyd edilən iradlar aradan qaldırılmadı. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:28, 28 avqust 2022 (UTC) 71f8n3inqdgf7228zo604koq525zfd8 6599898 6599302 2022-08-28T19:37:04Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi şahlarının siyahısı */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş siyahı namizədləri}} == [[Səfəvi şahlarının siyahısı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 00:48, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} '''Qəbul edilmədi''' [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1_namiz%C9%99dl%C9%99ri/Arxiv/2022#S%C9%99f%C9%99vi_%C5%9Fahlar%C4%B1n%C4%B1n_siyah%C4%B1s%C4%B1 Burada] qeyd edilən iradlar aradan qaldırılmadı. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:28, 28 avqust 2022 (UTC) :: Siyahı [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] əsasənda hazırlanıb, hansı əhatəlilikdən gedir söhbət ? O məqalədə necədrisə burda da elədir, Stil kitabçasına uyğunluqdakı problemlər nədir ? Kateqoriya və şablonlar hissəsindəki problemlər nədir ? Yoxladım, bu məğzdəki siyahılar demək olar hamısı buna bənzəyir, problem nədir ? Ətraflı izah edin, siz etmirsinizsə başqa biri yoxlasın və zəhmət olmasa suallarımı cavablandırsın, [[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]]. — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 19:37, 28 avqust 2022 (UTC) 09kuzt0wdza2ez0o313fcuav3utigfi 6599900 6599898 2022-08-28T19:38:39Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi şahlarının siyahısı */ wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş siyahı namizədləri}} == [[Səfəvi şahlarının siyahısı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 00:48, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} '''Qəbul edilmədi''' [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1_namiz%C9%99dl%C9%99ri/Arxiv/2022#S%C9%99f%C9%99vi_%C5%9Fahlar%C4%B1n%C4%B1n_siyah%C4%B1s%C4%B1 Burada] qeyd edilən iradlar aradan qaldırılmadı. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:28, 28 avqust 2022 (UTC) :: Siyahı [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] əsasənda hazırlanıb, hansı əhatəlilikdən (''bu sadəcə siyahıdır, məlumat vermə məqaləsi deyil ki, əhatəlilik az olsun, bütün şahalr, taxta çıxmaları, hakimiyyətə gəlmələri, getmələri yazılıb, daha nə əhatəlilik olmalıdır?'') gedir söhbət ? O məqalədə necədirsə burda da elədir, Stil kitabçasına uyğunluqdakı problemlər nədir ? Kateqoriya və şablonlar hissəsindəki problemlər nədir ? Yoxladım, bu məğzdəki siyahılar demək olar hamısı buna bənzəyir, problem nədir ? Ətraflı izah edin, siz etmirsinizsə və ya mövzunu bilmirsinizsə başqa biri yoxlasın və zəhmət olmasa suallarımı cavablandırsın, [[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]]. — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 19:37, 28 avqust 2022 (UTC) huvzgtznzvk4ffpa9oovm6b3736rkqr 0 281131 6600103 6577756 2022-08-28T22:06:02Z Xeyal 199793 /* Həbsi */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = [[İmişli|İmişli Rayon]] İcra Hakimiyyətinin başçısı |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[14 aprel]] [[2012]] |dövr son = [[6 may]] [[2020]] |sələfi = [[Əbülfəz Ağayev]] |titul_2 = [[Samux|Samux Rayon]] İcra Hakimiyyətinin başçısı |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = [[7 fevral]] [[2006]] |dövr son_2 = [[14 aprel]] [[2012]] |titul_3 = [[Göygöl|Göygöl Rayon]] İcra Hakimiyyətinin başçısı |bayraq_3 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_3 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = [[26 mart]] [[2004]] |dövr son_3 = [[7 fevral]] [[2006]] |mükafatları = {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2017}} |vikianbar = }} '''Hacıyev Vilyam Fəhralı oğlu''' ({{DVTY}}) — İmişli Rayon İcra Hakimiyyətinin keçmiş başçısı. == Həyatı == 10 avqust 1957-ci ildə [[Göygöl şəhəri]]ndə anadan olmuşdur. 1979-cu ildə [[Orenburq vilayəti]]nin Buquruslan Mülki Aviasiya məktəbini, 1991-ci ildə [[Azərbaycan Texnologiya Universiteti]]ni, 1994-cü ildə [[Milli Aviasiya Akademiyası|Mülki Aviasiya Akademiyasını]] bitirmişdir.<ref>http://www.imishli-ih.gov.az/page/20.html</ref> 1993-cü ildən [[Yeni Azərbaycan Partiyası]]nın üzvüdür. === Həbsi === 5 may 2020-ci ildə məhkəmənin qərarı əsasında Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti tərəfindən Vilyam Hacıyevin xidməti və yaşadığı ünvanlarda əməliyyat-istintaq tədbirləri həyata keçirilmişdir.<ref>{{Cite news |url=https://lent.az/news/371790 |title=İstintaq orqanı Vilyam Hacıyevlə bağlı məhkəməyə təqdimat verdi |website=Lent.az |date=1 sentyabr 2020 |accessdate=1 sentyabr 2020 |language=az |archive-date=2020-10-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201026104143/https://lent.az/news/371790 |url-status=dead }}</ref> Müvafiq ünvanlarda keçirilmiş baxış zamanı Vilyam Hacıyevin rayon icra hakimiyyətinin baş mühasibi Cəmil Musayev və başqaları vasitəsi ilə qəbul etdiyi pul vəsaitlərinin məbləğlərinə dair müxtəlif qeydlər, habelə ayrı-ayrı valyutalarda xüsusi qaydada qablaşdırılaraq saxlanılan pul vəsaitləri, iş üzrə əhəmiyyət kəsb edən digər sənədlər və maddi sübutlar aşkar edilərək götürülmüşdür. Eyni zamanda, sosial-məişət şəraitinin aşağı olması ilə bağlı mənzil növbəsində olan şəxslərə İmişli şəhərində dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına inşa edilmiş çoxmənzilli yaşayış binasında növbəli qaydada verilməli olan mənzillərin Vilyam Hacıyev tərəfindən rüşvət müqabilində qanunazidd verilməsinə əsaslı şübhələr müəyyən edilmişdir.<ref>{{Cite news |url=https://apa.az/az/hadise/Vilyam-Haciyevin-hbs-muddtinin-uzadilmasi-il-bagli-tqdimat-mhkmy-daxil-olub-603465 |title=Vilyam Hacıyevin həbs müddətinin uzadılması ilə bağlı təqdimat məhkəməyə daxil olub |website=Apa.az |date=1 sentyabr 2020 |accessdate=1 sentyabr 2020 |language=az }}</ref> Əlavə olaraq, işsiz və aztəminatlı vətəndaşların ictimai işlərə cəlb edilərək aylıq qazanc əldə edə bilmələri üçün əməkhaqqı kartlarına köçürülən məbləğlərin Vilyam Hacıyev tərəfindən ələ keçirilməsinə dair məlumatlar əldə edilmişdir. Həmçinin, Vilyam Hacıyevin rayon ərazisində təmir-tikinti, abadlıq işlərinə, habelə İmişli Rayon İcra Hakimiyyətinin yeni inzibati binasının tikintisinə ayrılan dövlət vəsaitlərinin müəyyən hissəsinin müntəzəm nağdlaşdıraraq mənimsəməsinə dair əsaslı şübhələr müəyyən edilmişdir. Bundan başqa, Vilyam Hacıyevin tabeçiliyində olan vəzifəli şəxslər vasitəsilə yerli icra hakimiyyəti və digər dövlət orqanlarının vəzifəli şəxslərindən, eləcə də rayon ərazisində fərdi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan vətəndaşlardan müxtəlif adlar altında pul vəsaitləri tələb edərək almasına dair məlumatlar əldə edilmişdir.<ref>{{Cite news |first=Tapdıq |last=Fərhadoğlu |url=https://www.amerikaninsesi.org/a/i%CC%87mi%C5%9Fli-rayonunun-ke%C3%A7mi%C5%9F-icra-hakimiyy%C9%99ti-ba%C5%9F%C3%A7%C4%B1s%C4%B1-h%C9%99bs-edilib-/5409603.html |title=İmişli rayonunun keçmiş icra hakimiyyəti başçısı həbs edilib |website=[[Amerikanın səsi]] |publisher=Voice of America |date=17 may 2020 |accessdate=1 sentyabr 2020 |language=az }}</ref> 6 may 2020-ci ildə istintaq orqanı tərəfindən V. Hacıyevə [[Azərbaycan Respublikası]]nın Cinayət Məcəlləsinin 308-ci (vəzifə səlahiyyətlərini aşma), 179-cu (mənimsəmə) və 311-ci (rüşvət alma) maddələri ilə ittiham elan edilmişdir. Səbail rayon Məhkəməsi tərəfindən Vilyam Hacıyev barəsində 4 aylıq həbs qətimkan tədbiri seçilmişdir.<ref>[https://virtualaz.org/aktual/161592 Vilyam Hacıyev barəsində həbs qətimkan tədbiri seçildi]</ref> 1 sentyabr 2020-ci il tarixində Vilyam Hacıyevin barəsində seçilmiş həbs qətimkan tədbirinin uzadılması ilə bağlı istintaq orqanı Səbail Rayon Məhkəməsinə təqdimat vermişdir.<ref>{{Cite news |url=https://report.az/hadise/hebsde-olan-icra-bascisinin-hebs-muddeti-artirilir/ |title=Keçmiş icra başçısının həbs müddəti artırılır |website=Report.az |date=1 sentyabr 2020 |accessdate=1 sentyabr 2020 |language=az }}</ref> 25 iyul 2022-ci ildə [[Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi]]ndə hökmə əsasən, Vilyam Hacıyev 12 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdir.<ref>[https://apa.az/az/hadise/vilyam-haciyev-12-il-azadliqdan-mehrum-edilib-714786 Vilyam Hacıyev 12 il azadlıqdan məhrum edilib - VİDEO]</ref> == Karyerası == 1979–1998-ci illərdə Mülki Aviasiya idarəsində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. 1999–2002-ci illərdə Gəncə Şəhər Nizami Rayon İcra Hakimiyyəti başçısı aparatının Hüquq və müdafiə məsələləri şöbəsinin müdiri, 2002–2004-cü illərdə Gəncə Şəhər Nizami Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini, 2004–2006-cı illərdə [[Xanlar rayonu|Göygöl]] şəhərin Rayon İcra hakimiyyətinin başçısı, 2006–2012-ci illərdə isə Samux Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifələrində çalışmışdır. 14 aprel 2012-ci il tarixdən 5 may 2020-ci il tarixədək İmişli Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı olmuşdur. 5 may 2020-ci ildə [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]]nin İmişli rayon icra hakimiyyətinin binasında keçirdiyi əməliyyat nəticəsində saxlanılmış<ref>https://www.bakupost.az/dtx-imislide-emeliyyat-kecirir-vilyam-haciyevin-saxlanildigi-bildirlir</ref> və [[Azərbaycan Respublikası]]nın prezidenti [[İlham Əliyev]]in sərəncamı ilə vəzifəsindən azad edilmişdir.<ref>[http://www.aztv.az/az/news/6853/vilyam-haciyev-vezifeden-azad-edilib-markserencammark Vilyam Hacıyev vəzifədən azad edilib -SƏRƏNCAM]</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == {{Samux rayonunun rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın yerli icra hakimiyyəti orqanlarının başçılarının müavinləri]] [[Kateqoriya:Samux Rayon İcra Hakimiyyətinin başçıları]] [[Kateqoriya:İmişli Rayon İcra Hakimiyyətinin başçıları]] [[Kateqoriya:Göygöl Rayon İcra Hakimiyyətinin başçıları]] gsc0bgw0cb3lf69xnit4sf1qdjat4bz 0 282741 6600730 4419076 2022-08-29T08:35:54Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqi qrupu | Ad = Midlake | Şəkil = Midlake!.jpg | Şəkil başlığı = | Şəkil ölçüsü = | Mənşə = {{USA}}, [[Texas]], Denton | Fəaliyyəti = qrup | Səs tembri = | Üslub = [[indi-rok]], [[folk rok]], [[psixodelik rok]] | Fəaliyyət illəri = 1999-bu gün | Veb saytı = [http://midlake.net/ www.midlake.net] | Əvvəlki üzvlər = Evan Jacobs<br>Jason Upshaw }} '''Midlake''' — Denton, [[Texas]] mənşəli bir rok qrupudur. == Üzvlər == === İndiki üzvlər === * Tim Smit (Tim Smith) — vokal, gitara, klavişlər * Makkenzi Smit (McKenzie Smith) — zərb * Pol Aleksandr (Paul Alexander) — bas-gitara * Erik Nikolson (Eric Nichelson) — gitara * Erik Pulido (Eric Pulido) — gitara === Əvvəlki üzvlər === * Evan Yakobs (Evan Jacobs) * Ceyson Apşou (Jason Upshaw) == Qrup haqqında == Midlake 1999-cu ildə Şimali Texas Universitetinin musiqi fakültəsində oxuyan bir qrup caz tələbəsi tərəfindən Denton, Texasda qurulmuş Amerikalı rok qrupudur. ''"Bella Union Records"'' ilə müqavilə imzalayıb Les Inrockuptibles, Wintercase, End Of The Road Festival və South by Southwest kimi festivallarda çıxış etdiyi vaxtlarda Avropada məşhur olmağa başladı. == Diskoqrafiya == === Albomları === * ''[[Bamnan and Slivercork]]'' (2004) * ''[[The Trials of Van Occupanther ]]'' (2006) * ''[[The Courage of Others]]'' (2010) === Single və EP albomları === * ''[[Milkmaid Grand Army]]'' ([[EP]]) (2001) * ''[[Balloon Maker]]'' (EP) (2005) * ''[[Oak & Julian]]'' (EP) (2007) * ''[[Acts Of Man]]'' (12" single) (2009) [[Kateqoriya:Musiqi qrupları]] j8nlejqmdo0cwbhxbx6vo8w2tnf7zn3 0 282867 6600109 6398054 2022-08-28T22:12:49Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi|titul=[[Validə sultanlar|Validə sultan]]|sələfi=[[I Gülbahar xatun|Gülbahar Xatun]]|xələfi=[[Nurbanu Sultan]]|hakimiyyət müddəti=[[30 sentyabr]] [[1520]] - [[19 mart]] [[1534]]|doğum tarixi=1478|doğum yeri=|vəfat tarixi=19.3.1534|vəfat yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]]|atası=|dəfn yeri=[[Yavuz Sultan Səlim külliyəsi]], [[İstanbul]]|uşağı=[[Sultan Süleyman Qanuni]]<br>[[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə Sultan]]<br>[[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]]<br>[[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma Sultan]]<br>[[Hafsa Sultan]]<br>[[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]]|şəklin izahı=''Aişə Həfsə Validə Sultanın büstü, [[Manisa]]''|şəkil=BustOfAyseHafsaSultan ManisaTurkey.jpg|həyat yoldaşı=[[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]}} '''Aişə Həfsə Sultan''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|9-cu Osmanlı sultanı]] [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in xanımı və [[Sultan Süleyman Qanuni|Qanuni Sultan Süleyman]]ın anası, [[Validə sultan]]. == Həyatı == Həyatı haqqında yetərli məlumat yoxdur. Vəfat etdiyi əsnada 56 yaşında olması səbəbilə, doğum tarixi olaraq 1478-ci il qəbul edilir. Bir çox vəqf sənədlərində adı ''Ayşə'', ''Hafsa bint Əbdülmuin'', ''Ayşə bint Əbdürrəhman'' olaraq qeyd olunur. Atasının adının bu formada qeyd edilməsi, onun saraya [[cariyə]] olaraq alındığını sübut edir. Beləcə, onun [[Krım xanlarının siyahısı|Krım xanı]] [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]ın qızı və [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in digər hasəkisi [[Ayşə Xatun]]la eyni insan olmadığı isbat olunur. Aişə Həfsə Sultanın, [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]in [[Trabzon]] sancaqbəyliyi dönəmində saraya alındığı və ilk illərini [[Trabzon]] sarayında keçirdiyi bilinir. Burada keçirdiyi 20 il boyunca sırayla yeganə oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Şahzadə Süleyman]]ı və qızları [[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə]], [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan]], [[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma]], [[Hafsa Sultan|Hafsa]], [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]]ları dünyaya gətirdi. Oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Şahzadə Süleyman]] hələ 15 yaşında ikən babası [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] tərəfindən [[Feodosiya|Kəfə]] sancaqbəyliyinə təyin edilmiş, atası [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in taxta çıxmasından sonra isə vəliəhd şahzadə olaraq [[Manisa]] sancaqbəyliyinə gətirilmişdir. Bütün bu təyinatlar boyunca Aişə Həfsə Sultan da oğlunun yanında yer almış, onunla birlikdə öncə [[Krım xanlığı|Krım]]a, daha sonra isə [[Manisa]]ya hərəkət etmişdir. Əri [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in 1520-ci ildə vəfatı və oğlunun taxta çıxmasının ardından Aişə Həfsə Sultan [[İstanbul]]a gətirilərək [[Validə sultan]] elan edildi. 13 ildən çox [[Validə sultan]] olan Aişə Həfsə Sultan 19 mart 1534-cü ildə vəfat etdi və cənazəsi [[Yavuz Sultan Səlim külliyəsi]]ndə, ərinin türbəsinin yaxınlığında dəfn edildi. Daha sonra məzarının üzərində öz adını daşıyan türbə inşa edilsə də, türbənin inşa tarixi tam olaraq bilinmir. Bir çox yerli və əcnəbi tarixi mənbələrdə Aişə Həfsə Sultanın oğlunun üzərində güclü nüfuzunun olması, ancaq bu gücü xeyriyyə işlərində istifadə etdiyi və dövlət idarəsindən uzaq durduğu qeyd olunur. Bundan başqa oğlunun, [[cariyə]]lərindən [[Xürrəm Sultan]]a həddindən artıq bağlanmasından narazı olduğu və onun saray hərəmində güc qazanmasına mane olduğu bilinir. Bu narazılıqlarını oğluna ünvanladığı və günümüzədək gəlib çatan məktublarında müşahidə etmək mümkündür. Gözəlliyi qədər gördüyü xeyriyyə işləriylə də tanınan Aişə Həfsə Sultan [[Manisa]]da öz adını daşıyan bir külliyyə inşa etdirmişdir. [[Məscid]], [[mədrəsə]], sübyan (yetimlər) məktəbi və imarətdən ibarət olan bu külliyənin inşası 1523-cü ildə tamamlanmış, Aişə Həfsə Sultanın vəfatının ardından 1538-ci ildə hamam, 1539-cu ildə isə darüşşəfa (xəstəxana) binaları oğlu tərəfindən külliyəyə əlavə edilmişdir. == Övladları == * [[Sultan Süleyman Qanuni]] * [[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə Sultan]] * [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]] * [[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma Sultan]] * [[Hafsa Sultan]] * [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]] Bəzi mənbələrdə [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]] və [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]]ın [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in digər xanımı [[Ayşə Xatun]]dan doğulduğu qeyd edilsə də, onların doğum və evlilik tarixləri bu iddianı çürüdür. == Mənbə == * M. Çağatay Uluçay – İbrahim Gökçen, Manisa Tarihi, İstanbul 1939, s. 99. * M. Çağatay Uluçay, Haremden Mektuplar, İstanbul 1956, s. 74–80. * a.mlf., "Kanunî Sultan Süleyman ve Ailesi ile İlgili Bazı Notlar ve Vesikalar", Kanunî Armağanı, Ankara 1970, s. 227–257. * a.mlf., Harem, Ankara 1971, s. 47, 61, 62, 64, 66. * a.mlf., Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1980, s. 29–30. * Danişmend, ''Kronoloji'', II, 162. * Feridun M. Emecen, XVI. Asırda Manisa Kazâsı, Ankara 1989, s. 95–97. * L. P. Peirce, The Imperial Harem, New York 1993, s. 52–53, 199–200, 279. * Adnan Giz, "Yavuz’un Zevcesi, Kanunî Sultan Süleyman’ın Annesi Hafsa Hatun’un Mektupları", Tarih Dünyası, sy. 2, İstanbul 1952, s. 18, 768–769, 789–790. * a.mlf., "Belgelere Göre Kanunî Sultan Süleyman’ın Ailesi", Hayat Tarih Mecmuası, I, İstanbul 1978, s. 19–21. * Nihat Yörükoğlu, "Hafsa Sultan’ın Portresi", Vakıflar Bülteni, İstanbul 1970, s. 90–92. * a.mlf., "Hafsa Sultan", ''TA'', XVIII, 315. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{I Səlim}}{{Sultan Süleyman Qanuni}}{{Osmanlı sultanlarının anaları}} [[Kateqoriya:Validə sultanlar]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının anaları]] [[Kateqoriya:İstanbulda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının xanımları]] j17zgv7h4t86iylb3s9ts5p7jx8x4bx 6600112 6600109 2022-08-28T22:14:18Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi|titul=[[Validə sultanlar|Validə sultan]]|sələfi=[[I Gülbahar xatun|Gülbahar Xatun]]|xələfi=[[Nurbanu Sultan]]|hakimiyyət müddəti=[[30 sentyabr]] [[1520]] - [[19 mart]] [[1534]]|doğum tarixi=1478|doğum yeri=|vəfat tarixi=19.3.1534|vəfat yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]]|atası=|dəfn yeri=[[Yavuz Sultan Səlim külliyəsi]], [[İstanbul]]|uşağı=[[Sultan Süleyman Qanuni]]<br>[[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə Sultan]]<br>[[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]]<br>[[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma Sultan]]<br>[[Hafsa Sultan]]<br>[[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]]|şəklin izahı=''Aişə Həfsə Validə Sultanın büstü, [[Manisa]]''|şəkil=BustOfAyseHafsaSultan ManisaTurkey.jpg|həyat yoldaşı=[[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]}} '''Aişə Həfsə Sultan''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|9-cu Osmanlı sultanı]] [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in xanımı və [[Sultan Süleyman Qanuni|Qanuni Sultan Süleyman]]ın anası, [[Validə sultan]]. == Həyatı == Həyatı haqqında yetərli məlumat yoxdur. Vəfat etdiyi əsnada 56 yaşında olması səbəbilə, doğum tarixi olaraq 1478-ci il qəbul edilir. Bir çox vəqf sənədlərində adı ''Ayşə'', ''Hafsa bint Əbdülmuin'', ''Ayşə bint Əbdürrəhman'' olaraq qeyd olunur. Atasının adının bu formada qeyd edilməsi, onun saraya [[cariyə]] olaraq alındığını sübut edir. Beləcə, onun [[Krım xanlarının siyahısı|Krım xanı]] [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]ın qızı və [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in digər hasəkisi [[Ayşə Xatun]]la eyni insan olmadığı isbat olunur. Aişə Həfsə Sultanın, [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]in [[Trabzon]] sancaqbəyliyi dönəmində saraya alındığı və ilk illərini [[Trabzon]] sarayında keçirdiyi bilinir. Burada keçirdiyi 20 il boyunca sırayla yeganə oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Şahzadə Süleyman]]ı və qızları [[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə]], [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan]], [[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma]], [[Hafsa Sultan|Hafsa]], [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]]ları dünyaya gətirdi. Oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Şahzadə Süleyman]] hələ 15 yaşında ikən babası [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] tərəfindən [[Feodosiya|Kəfə]] sancaqbəyliyinə təyin edilmiş, atası [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in taxta çıxmasından sonra isə vəliəhd şahzadə olaraq [[Manisa]] sancaqbəyliyinə gətirilmişdir. Bütün bu təyinatlar boyunca Aişə Həfsə Sultan da oğlunun yanında yer almış, onunla birlikdə öncə [[Krım xanlığı|Krım]]a, daha sonra isə [[Manisa]]ya hərəkət etmişdir. Əri [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in 1520-ci ildə vəfatı və oğlunun taxta çıxmasının ardından Aişə Həfsə Sultan [[İstanbul]]a gətirilərək [[Validə sultan]] elan edildi. 13 ildən çox [[Validə sultan]] olan Aişə Həfsə Sultan 19 mart 1534-cü ildə vəfat etdi və cənazəsi [[Yavuz Sultan Səlim külliyəsi]]ndə, ərinin türbəsinin yaxınlığında dəfn edildi. Daha sonra məzarının üzərində öz adını daşıyan türbə inşa edilsə də, türbənin inşa tarixi tam olaraq bilinmir. Bir çox yerli və əcnəbi tarixi mənbələrdə Aişə Həfsə Sultanın oğlunun üzərində güclü nüfuzunun olması, ancaq bu gücü xeyriyyə işlərində istifadə etdiyi və dövlət idarəsindən uzaq durduğu qeyd olunur. Bundan başqa oğlunun, [[cariyə]]lərindən [[Xürrəm Sultan]]a həddindən artıq bağlanmasından narazı olduğu və onun saray hərəmində güc qazanmasına mane olduğu bilinir. Bu narazılıqlarını oğluna ünvanladığı və günümüzədək gəlib çatan məktublarında müşahidə etmək mümkündür. Gözəlliyi qədər gördüyü xeyriyyə işləriylə də tanınan Aişə Həfsə Sultan [[Manisa]]da öz adını daşıyan bir külliyyə inşa etdirmişdir. [[Məscid]], [[mədrəsə]], sübyan (yetimlər) məktəbi və imarətdən ibarət olan bu külliyənin inşası 1523-cü ildə tamamlanmış, Aişə Həfsə Sultanın vəfatının ardından 1538-ci ildə hamam, 1539-cu ildə isə darüşşəfa (xəstəxana) binaları oğlu tərəfindən külliyəyə əlavə edilmişdir. == Övladları == * [[Sultan Süleyman Qanuni]] * [[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə Sultan]] * [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]] * [[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma Sultan]] * [[Hafsa Sultan]] * [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]] Bəzi mənbələrdə [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]] və [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]]ın [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in digər xanımı [[Ayşə Xatun]]dan doğulduğu qeyd edilsə də, onların doğum və evlilik tarixləri bu iddianı çürüdür. == Mənbə == * M. Çağatay Uluçay – İbrahim Gökçen, Manisa Tarihi, İstanbul 1939, s. 99. * M. Çağatay Uluçay, Haremden Mektuplar, İstanbul 1956, s. 74–80. * a.mlf., "Kanunî Sultan Süleyman ve Ailesi ile İlgili Bazı Notlar ve Vesikalar", Kanunî Armağanı, Ankara 1970, s. 227–257. * a.mlf., Harem, Ankara 1971, s. 47, 61, 62, 64, 66. * a.mlf., Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1980, s. 29–30. * Danişmend, ''Kronoloji'', II, 162. * Feridun M. Emecen, XVI. Asırda Manisa Kazâsı, Ankara 1989, s. 95–97. * L. P. Peirce, The Imperial Harem, New York 1993, s. 52–53, 199–200, 279. * Adnan Giz, "Yavuz’un Zevcesi, Kanunî Sultan Süleyman’ın Annesi Hafsa Hatun’un Mektupları", Tarih Dünyası, sy. 2, İstanbul 1952, s. 18, 768–769, 789–790. * a.mlf., "Belgelere Göre Kanunî Sultan Süleyman’ın Ailesi", Hayat Tarih Mecmuası, I, İstanbul 1978, s. 19–21. * Nihat Yörükoğlu, "Hafsa Sultan’ın Portresi", Vakıflar Bülteni, İstanbul 1970, s. 90–92. * a.mlf., "Hafsa Sultan", ''TA'', XVIII, 315. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{I Səlim}}{{Sultan Süleyman Qanuni}}{{Osmanlı sultanlarının anaları}}{{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Validə sultanlar]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının anaları]] [[Kateqoriya:İstanbulda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının xanımları]] iyr88ymvncyqc6i07x7fkhj62jtvfw8 6600113 6600112 2022-08-28T22:14:35Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi|titul=[[Validə sultanlar|Validə sultan]]|sələfi=[[I Gülbahar xatun|Gülbahar Xatun]]|xələfi=[[Nurbanu Sultan]]|hakimiyyət müddəti=30 sentyabr 1520 - 19 mart 1534|doğum tarixi=1478|doğum yeri=|vəfat tarixi=19.3.1534|vəfat yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]]|atası=|dəfn yeri=[[Yavuz Sultan Səlim külliyəsi]], [[İstanbul]]|uşağı=[[Sultan Süleyman Qanuni]]<br>[[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə Sultan]]<br>[[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]]<br>[[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma Sultan]]<br>[[Hafsa Sultan]]<br>[[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]]|şəklin izahı=''Aişə Həfsə Validə Sultanın büstü, [[Manisa]]''|şəkil=BustOfAyseHafsaSultan ManisaTurkey.jpg|həyat yoldaşı=[[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]}} '''Aişə Həfsə Sultan''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|9-cu Osmanlı sultanı]] [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in xanımı və [[Sultan Süleyman Qanuni|Qanuni Sultan Süleyman]]ın anası, [[Validə sultan]]. == Həyatı == Həyatı haqqında yetərli məlumat yoxdur. Vəfat etdiyi əsnada 56 yaşında olması səbəbilə, doğum tarixi olaraq 1478-ci il qəbul edilir. Bir çox vəqf sənədlərində adı ''Ayşə'', ''Hafsa bint Əbdülmuin'', ''Ayşə bint Əbdürrəhman'' olaraq qeyd olunur. Atasının adının bu formada qeyd edilməsi, onun saraya [[cariyə]] olaraq alındığını sübut edir. Beləcə, onun [[Krım xanlarının siyahısı|Krım xanı]] [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]ın qızı və [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in digər hasəkisi [[Ayşə Xatun]]la eyni insan olmadığı isbat olunur. Aişə Həfsə Sultanın, [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]in [[Trabzon]] sancaqbəyliyi dönəmində saraya alındığı və ilk illərini [[Trabzon]] sarayında keçirdiyi bilinir. Burada keçirdiyi 20 il boyunca sırayla yeganə oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Şahzadə Süleyman]]ı və qızları [[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə]], [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan]], [[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma]], [[Hafsa Sultan|Hafsa]], [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]]ları dünyaya gətirdi. Oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Şahzadə Süleyman]] hələ 15 yaşında ikən babası [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] tərəfindən [[Feodosiya|Kəfə]] sancaqbəyliyinə təyin edilmiş, atası [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in taxta çıxmasından sonra isə vəliəhd şahzadə olaraq [[Manisa]] sancaqbəyliyinə gətirilmişdir. Bütün bu təyinatlar boyunca Aişə Həfsə Sultan da oğlunun yanında yer almış, onunla birlikdə öncə [[Krım xanlığı|Krım]]a, daha sonra isə [[Manisa]]ya hərəkət etmişdir. Əri [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in 1520-ci ildə vəfatı və oğlunun taxta çıxmasının ardından Aişə Həfsə Sultan [[İstanbul]]a gətirilərək [[Validə sultan]] elan edildi. 13 ildən çox [[Validə sultan]] olan Aişə Həfsə Sultan 19 mart 1534-cü ildə vəfat etdi və cənazəsi [[Yavuz Sultan Səlim külliyəsi]]ndə, ərinin türbəsinin yaxınlığında dəfn edildi. Daha sonra məzarının üzərində öz adını daşıyan türbə inşa edilsə də, türbənin inşa tarixi tam olaraq bilinmir. Bir çox yerli və əcnəbi tarixi mənbələrdə Aişə Həfsə Sultanın oğlunun üzərində güclü nüfuzunun olması, ancaq bu gücü xeyriyyə işlərində istifadə etdiyi və dövlət idarəsindən uzaq durduğu qeyd olunur. Bundan başqa oğlunun, [[cariyə]]lərindən [[Xürrəm Sultan]]a həddindən artıq bağlanmasından narazı olduğu və onun saray hərəmində güc qazanmasına mane olduğu bilinir. Bu narazılıqlarını oğluna ünvanladığı və günümüzədək gəlib çatan məktublarında müşahidə etmək mümkündür. Gözəlliyi qədər gördüyü xeyriyyə işləriylə də tanınan Aişə Həfsə Sultan [[Manisa]]da öz adını daşıyan bir külliyyə inşa etdirmişdir. [[Məscid]], [[mədrəsə]], sübyan (yetimlər) məktəbi və imarətdən ibarət olan bu külliyənin inşası 1523-cü ildə tamamlanmış, Aişə Həfsə Sultanın vəfatının ardından 1538-ci ildə hamam, 1539-cu ildə isə darüşşəfa (xəstəxana) binaları oğlu tərəfindən külliyəyə əlavə edilmişdir. == Övladları == * [[Sultan Süleyman Qanuni]] * [[Xədicə Sultan (I Səlimin qızı)|Xədicə Sultan]] * [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]] * [[Fatma Sultan (I Səlimin qızı)|Fatma Sultan]] * [[Hafsa Sultan]] * [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]] Bəzi mənbələrdə [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]] və [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]]ın [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in digər xanımı [[Ayşə Xatun]]dan doğulduğu qeyd edilsə də, onların doğum və evlilik tarixləri bu iddianı çürüdür. == Mənbə == * M. Çağatay Uluçay – İbrahim Gökçen, Manisa Tarihi, İstanbul 1939, s. 99. * M. Çağatay Uluçay, Haremden Mektuplar, İstanbul 1956, s. 74–80. * a.mlf., "Kanunî Sultan Süleyman ve Ailesi ile İlgili Bazı Notlar ve Vesikalar", Kanunî Armağanı, Ankara 1970, s. 227–257. * a.mlf., Harem, Ankara 1971, s. 47, 61, 62, 64, 66. * a.mlf., Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1980, s. 29–30. * Danişmend, ''Kronoloji'', II, 162. * Feridun M. Emecen, XVI. Asırda Manisa Kazâsı, Ankara 1989, s. 95–97. * L. P. Peirce, The Imperial Harem, New York 1993, s. 52–53, 199–200, 279. * Adnan Giz, "Yavuz’un Zevcesi, Kanunî Sultan Süleyman’ın Annesi Hafsa Hatun’un Mektupları", Tarih Dünyası, sy. 2, İstanbul 1952, s. 18, 768–769, 789–790. * a.mlf., "Belgelere Göre Kanunî Sultan Süleyman’ın Ailesi", Hayat Tarih Mecmuası, I, İstanbul 1978, s. 19–21. * Nihat Yörükoğlu, "Hafsa Sultan’ın Portresi", Vakıflar Bülteni, İstanbul 1970, s. 90–92. * a.mlf., "Hafsa Sultan", ''TA'', XVIII, 315. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{I Səlim}}{{Sultan Süleyman Qanuni}}{{Osmanlı sultanlarının anaları}}{{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Validə sultanlar]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının anaları]] [[Kateqoriya:İstanbulda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının xanımları]] 5dyjjtbj31zpmnyv3u9fwc91k3qtujo 0 283637 6600880 6383620 2022-08-29T09:38:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Trig_functions.gif|thumb|Triqonometrik funksiyaların təyini|right]] [[Fayl:Cosinus.svg|250px|thumb|right|Kosinusun periodu]] [[Koordinat başlanğıcı]]ndan verilmiş [[bucaq]] istiqamətində buraxılmış şüanın, mərkəzi [[koordinat başlanğıcı]]nda yerləşmiş vahid [[çevrə]]ni kəsdiyi [[Nöqtə (həndəsə)|nöqtənin]] absisinə həmin bucağın '''Kosinusu''' deyilir. "Kosinus" eyni zamanda, ədədi qiymətcə qonşu [[katet]]in [[hipotenuz]]a olan [[nisbət]]inə bərabərdir: <math>\cos \alpha=\frac{|OA|}{|OB|}</math> Vahid [[çevrə]] üçün <math>|OB| = 1</math> olduğunu nəzərə alsaq: <math>\cos \alpha=|OA|</math> == Həmçinin bax == * [[Kosinuslar teoremi]] == Xarici keçidlər == * [http://mathworld.wolfram.com/Cosine.html ''Wolfram Mathworld'' saytında kosinus səhifəsi] * [http://www.analyzemath.com/Calculators/Trigonometry_Cal.html Onlayn triganometrik funksiyalar kalkulyatoru] [[Kateqoriya:Elementar funksiyalar]] [[Kateqoriya:Triqonometriya]] stjm1xr7s4dipwbzriubac8m8z0prbb 0 283985 6600381 6154296 2022-08-29T05:31:03Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = Təbriz Xatın |digər mövzu = Digər mənalar |digər mövzu səhifəsi = Təbriz (dəqiqləşdirmə) }} {{YM |ad = Təbriz Xatın |şəkli = |xəritə = |xəritə miqyas = |xəritə məlumat = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = |əhali_il = 2006 |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |ölkə xəritəsi = İran |xəritə nişanı mövqeyi = bottom |ölkə xəritəsi ölçüsü = 260 |ölkə xəritəsi məlumat = |xəritədəki adı = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = N |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = E |poçt kodu = |ölkə = İran |bölgə = [[Kürdüstan ostanı|Kürdüstan]] |rayon = [[Divandərə şəhristanı]] |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = <!-- Şəhər (rayon) İcra Hakimiyyəti başçısının kənd inzibati-ərazi nümayəndəsi--> |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Təbriz Xatın''' ({{lang-fa|تبریزخاتون}})-[[Kürdüstan ostanı]]nın kəndlərindəndir ki, [[Divandərə şəhristanı]]nın Məkəzi bəxşinin Çehelçeşmə qəsəbəsində yerləşib.2004-cü il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, kəndin əhalisi 320 nəfər və 52 ailədən ibarət idi.<ref>{{Cite web |title=Divandərə valiliyi |url=http://www.divandareh.gov.ir/Default.aspx?TabID=106 |access-date=2012-05-20 |archive-date=2012-04-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120417192846/http://www.divandareh.gov.ir/Default.aspx?TabID=106 |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Kürdüstan ostanının kəndləri]] f27zpg7hsn7o1z2bsfkkv9ggi62lm40 0 284114 6600615 5753783 2022-08-29T07:08:59Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Fəxrabad]] səhifəsinin adını [[Fəxrabad (Ərdəbil)]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{YM |rəsmi adı = Fəxrabad |şəkli = |pushpin_map = |pushpin_label_position = bottom |pushpin_mapsize = 260 |label = |name = Fəxrabad |latd=|latm=|lats=|latNS=N |longd=|longm=|longs=|longEW=E |Ölkə = {{IRN}} |Bölgə = [[Ərdəbil ostanı|Ərdəbil]] |Rayon = [[Meşkinşəhr şəhristanı]] |Sahə = |Əhali = |Əhali il = 2006 |Əhali sıxlığı = |Nəqliyyat vas. kodu = |Telefon kodu = |Poçt indeksi = |İcra başçısı = |İnternet rəsmi_saytıı = }} '''Fəxrabad'''— [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı|Ərdəbil]] ostanının [[Meşkinşəhr şəhristanı]]nın Şərqi Meşgin bəxşində şəhər. Əhalisinin əksəriyyəti [[azərbaycanlılar]]dan ibarətdir və [[azərbaycan dili]]ndə danışırlar. == İstinadlar == *[http://www.moi.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=dac5329c-93e2-466c-a781-3a48c165de19&LayoutID=dd8faff4-f71b-4c65-9aef-a1b6d0160be3&CategoryID=832a711b-95fe-4505-8aa3-38f5e17309c9 Ərdəbil ostanında Fəxrabad adlı yeni şəhərin yaradılması] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070828065149/http://www.moi.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&CategoryID=832a711b-95fe-4505-8aa3-38f5e17309c9&LayoutID=dd8faff4-f71b-4c65-9aef-a1b6d0160be3&ID=dac5329c-93e2-466c-a781-3a48c165de19 |date=2007-08-28 }} Daxili İşlər Nazirliyinin saytı {{Ərdəbil ostanı}} [[Kateqoriya:Ərdəbil ostanının şəhərləri]] tnvdo2he1quvbglv4j7w6iqefvgcj8j 6600617 6600615 2022-08-29T07:09:13Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Fəxrabad}} {{YM |rəsmi adı = Fəxrabad |şəkli = |pushpin_map = |pushpin_label_position = bottom |pushpin_mapsize = 260 |label = |name = Fəxrabad |latd=|latm=|lats=|latNS=N |longd=|longm=|longs=|longEW=E |Ölkə = {{IRN}} |Bölgə = [[Ərdəbil ostanı|Ərdəbil]] |Rayon = [[Meşkinşəhr şəhristanı]] |Sahə = |Əhali = |Əhali il = 2006 |Əhali sıxlığı = |Nəqliyyat vas. kodu = |Telefon kodu = |Poçt indeksi = |İcra başçısı = |İnternet rəsmi_saytıı = }} '''Fəxrabad'''— [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı|Ərdəbil]] ostanının [[Meşkinşəhr şəhristanı]]nın Şərqi Meşgin bəxşində şəhər. Əhalisinin əksəriyyəti [[azərbaycanlılar]]dan ibarətdir və [[azərbaycan dili]]ndə danışırlar. == İstinadlar == *[http://www.moi.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=dac5329c-93e2-466c-a781-3a48c165de19&LayoutID=dd8faff4-f71b-4c65-9aef-a1b6d0160be3&CategoryID=832a711b-95fe-4505-8aa3-38f5e17309c9 Ərdəbil ostanında Fəxrabad adlı yeni şəhərin yaradılması] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070828065149/http://www.moi.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&CategoryID=832a711b-95fe-4505-8aa3-38f5e17309c9&LayoutID=dd8faff4-f71b-4c65-9aef-a1b6d0160be3&ID=dac5329c-93e2-466c-a781-3a48c165de19 |date=2007-08-28 }} Daxili İşlər Nazirliyinin saytı {{Ərdəbil ostanı}} [[Kateqoriya:Ərdəbil ostanının şəhərləri]] gn1vrtotx792jwh3gbqbtkgeovg7k1s 0 285447 6599076 4830411 2022-08-28T14:00:17Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{Monarxiya}} '''Krallıq''' — başqa sözlə [[monarxiya]]. Hökumət klassik formaları əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır: * dövlət yeganə rəhbəri mövcudluğu, həyat üçün öz gücü (Kral Kral, imperatoru Şah) zövq; * adətən (xüsusi və ya qanun kimi) ali hakimiyyəti vərəsəlik qaydasında miras; * hökmdarın xalqın birliyini təcəssüm etdirir, ənənə tarixi sürəkliliyi, beynəlxalq aləmdə dövlət təmsil edir; * countersignature İnstitutunun vurğulayır olan hökmdarı hüquqi toxunulmazlıq və müstəqillik. Bir çox hallarda, dövlətlər ənənəvi monarxist sayılır ki, sadalanan meyarlara cavab vermir. Bundan əlavə, monarxiya və respublika ayırmaq üçün çətin, bəzi hallarda. Roma və Principate dövrü kimi elective monarxiya, Birliyinin respublika müəssisələrinin bölüşdürülməmiş. Imperator, orijinal — Respublika fövqəladə magistratura və adın özü Birliyinin sözü "respublika" kimi tərcümə olunur. Monarxiya növləri Həcmi məhdudiyyətlər baxımından Mütləq monarxiya — hükümdarın sınırsız güc kəsb edən monarxiya. Mütləq monarxiya mümkün mövcud hakimiyyəti hökmdarı tam məsuliyyət və xalqın iradəsini bir məsləhət orqanı (indiki Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ, Oman, Qatar) maksimum tərəfindən formal olaraq ifadə edilə bilər. Konstitusiya monarxiya — hükümdarın hakimiyyəti Konstitusiya, bir yazılmayan qanun və ya ənənə məhdudlaşır bir monarxiya. Konstitusiya monarxiya iki forma var: iki monarxiya (.. Avstriya-Macarıstan imperiyası 1867–1918 gün, Yaponiya, 1889–1945 gün, Monako və Lixtenşteyn də, Morocco, İordaniya, Küveyt, və bəzi rezervasyonları ilə indi də var) və parlament monarxiya (hal-hazırda Böyük Britaniya, Danimarka, İsveç). Parlament monarxiya — hükümdarın heç bir güc var və yalnız bir təmsilçisi funksiyasını yerinə yetirir ki, konstitusiya monarxiya növü. Parlament monarxiya dövlət olan (müxtəlif ölkələrdə baxmayaraq ki, fərqli ola bilər) dövlət digər orqanlar artıq qadirdir Parlamenti edir. Dual monarxiya (Latın dualis — ikili) — hükümdarın güc qanunvericilik sahəsində konstitusiya və parlament tərəfindən məhdud, lakin hökmdarı verilir çərçivəsində qərarların qəbul edilməsində tam azadlıq var olan konstitusiya monarxiya növü. Ənənəvi cihaz görə Qədim monarxiya — bəşəriyyət dövlət formasında tarixində ilk dəfə, o, yalnız xas olan unikal xüsusiyyətləri var idi. Feodal monarxiya (orta əsrlər monarxiya) — sequentially inkişaf üç dövrə vasitəsilə: erkən feodal monarxiya, bu əmlak, nümayəndəsi monarxiya, mütləq monarxiya [2]. Patrimonial monarxiya azad mərhələsinin birinci və ikinci mərhələlər arasında bir sıra tədqiqatçılar, [3] [4]. Feodal monarxiya — imperiya yaratmaq feodal dəfə və feodal parçalanma sonrakı dövrdə mövcud olan hökumət Avropa formu şimal hissəsində ilk xronoloji [5]. Patrimonial monarxiya — ali hakimiyyət daha real olur və ötürülməsi üçün proseduru hökmdarı Şovalyelerinin və üçüncü əmlak ilə ittifaqa daxil və dövlət mərkəzləşmə prosesi başlayır kimə qarşı böyük feodalları iradəsi asılı itirdiyi bir monarxiya. Əmlakın-nümayəndəsi monarxiya — hükümdarın gücü onun patrimonial monarxiya kimi vassalı, həm də üçüncü Əmlakın nümayəndələri tərəfindən yalnız məhdud bir monarxiya. Nəticədə, bir muzdlu qoşun və principalities aradan qaldırılması üçün keçid, mütləq monarxiya dönüştürülür. Mütləq monarxiya — sinif imtiyaz hələ də mövcud olan bir monarxiya, lakin heç bir fiefdoms, kainatın vassalı, bəzi hallarda (Britaniya, Fransa), heç bir təhkimçilik var. The theocratic monarxiya — siyasi hakimiyyəti kilsə və dini lider rəhbəri həvalə edildiyi bir monarxiya. Üstünlükləri və mənfi cəhətləri Hökumət bir forması kimi monarxiya üstünlükləri ümumi adlandırılacaq: Hükümdarın, adətən bir uşaq gələcəkdə dövlət ali hökmdar olmaq aklınızda daşıyan, tərbiyə olunur. Bu, ona belə bir ofis üçün zəruri olan keyfiyyətləri inkişaf etdirmək üçün imkan verir, və demokratik hakimiyyətin qabiliyyətini itirmiş və ya zərərli bir şəxs olmaq heç machinations təmin edir; Dəyişdirilməsi enerji hər maraqlarına əsaslanır, lakin Dəğum qəza ilə ki, hakimiyyət özü bir sonu kimə xalqın hakimiyyəti daxil imkanlarını azaldır deyil. Hükümdarın üçün son və ya çiçəklənən ölkə qızı saxlamaq necə təbii maraqlıdır. Respublika ilə müqayisədə aşağıdakı faydaları istehsal: Monarxiyanın birlik və, beləliklə, enerji sisteminin gücü təmin edir; Heç bir siyasi partiyanın daha yüksək bir mövqe olan hökmdarı səbəbdən də bitərəf siyasi xadimi; Zaman monarxiya dövlət həyatının hər hansı uzunmüddətli dəyişikliklər etmək üçün daha çox imkanı; Zaman monarxiya qısa müddətdə uzun müddət lazım deyil, qeyri-populyar fundamental dəyişikliklər etmək üçün daha çox imkanı; Respublika diktatura ilə müqayisədə aşağıdakı faydaları istehsal: Siyasi iğtişaşlardan riskini azaldır olan hökmdarı ölüm demək olar ki, həmişə məlum sonra varisidir. Bir monarxiya olan çatışmazlıqlar adlanır: Monarch dövlət obyektiv maraqlarına uyğun olmayan qərarlar gətirib çıxara bilər, onların board üçün hər kəs üçün məsuliyyət daşımır. Hükümdarın kimə dövlət işlər çox maraqlı, eləcə də uşaq və ya ruhi xəstə insanlar ola bilər Monarxiyanın Qanununa həqiqətən asılı və hökmdarı iradəsi yalnız tabe deyil, onun ətraf mühit, asılıdır. The sonsuz hökmdarı ölümü tez-tez uzun müddətli feuds və siyasi mübarizə ilə ağır siyasi böhran deməkdir ki, belə bir böhran misal Rusiya il 1598–1613 ci çətinlik vaxtı deyil. Qanun üzərində monarxiya mövqeyi hüquqlarının digər insanların edir, faktiki olaraq, insanlar yalnız hökmdarı iradəsi asılıdır. Bir insan qayda və siyasi rəqabətin olmaması, inkişaf üçün stimul və monarxiya məhrum. Qərar qəbul edilməsində bir əksinə görünüşü olmaması tez-tez səhvlər monarxiya gətirib çıxarır. Monarxiya nəzəriyyəsi The monarchists baxımından monarxiyanın — hükümdarın ilə Allahın iradəsi icrası əsasında, suverenlik prinsipi və bu öz səlahiyyətləri tapır. Hükümdarın, bu anlayışı uyğun olaraq, Allahın güc alır. Və aristokratiya (ali hakimiyyət azlıqların icma ən məşhur nümayəndələri məxsus yer) — Bu əsasında monarchists ölkə (ümumi seçki, burada ali dövlət hakimiyyəti konsensus yolu ilə insan verilir) üçün monarxiya fərqlənir. Deyil, hüquqi artıq bütün mənəvi hakimiyyəti birinci — bir monarxist üçün hökmdar. Respublikada tez-tez isə Müvafiq olaraq, monarxiya, hökumət bir "dindar" forması hesab edilir — "Şeytanın bir ixtira." Bizim Monarchical dövlət Hükümdarın və qeyri-məhdud hakimiyyət mütləq monarxiya, Hükümdarın qanunvericilik hakimiyyətini olan konstitusiya monarxiya Konstitusiya monarxiya olan qanunvericilik hakimiyyəti parlament həvalə olunur Böyük Britaniya hökmdarı dövlət nominal rəhbəri kimi tanınan Millətlər Birliyinin üzvü olan dövlətlər, Monarxiya — regionların (qeyri-müstəqil dövlətlərin monarchical qayda ilə yuyun və hökumət nemonarhicheskoy formada dövlət hissəsi) Siyahıları monarxiyanın, 1 yanvar 2012 təqdim edilir. Monarxiyanın — - dövlət başçısının Böyük Britaniya kraliçası (King) olan keçmiş Britaniya koloniyaları, ayrıca siyahısı dominions təqdim edib. Avropa Andorra — ATƏT-şahzadələri, François Hollande (2012 ildən) və Joan Enric Vives və Cecilia (c 2003) Belçika — Kral Albert II (1993 ildən) Vatikan — Papa XVI Benediktin (2005 ildən) Böyük Britaniya — Queen Elizabeth II (1952 ildən) Guernsey — Efsanevi kahraman Elizabeth II (1952 ildən) Forma — Efsanevi kahraman Elizabeth II (1952 ildən) Isle of Man — Lord Elizabeth II (1952 ildən) Danimarka — Queen Margrethe II (1972 ildən) İspaniya — Kralı Juan Carlos I (1975 ildən) Lixtenşteyn — Prince Hans-Adam II (1989 ildən) Lüksemburq — Grand Duke Henri (2000 ildən) Malta ordeni — Prince və Grand Master Fra "Metyu Festing (2008) Monako — Şahzadə Albert II (2005 ildən) Hollandiya — Queen Beatrix (1980) Norveç — King Harald V (1991) İsveç — Kral Karl XVI Gustaf (1973) Asiya Abyan (tanınmayan) — Tariq əl-Fadhli əmiri (2012 ildən) Bahrain — King Hamad bin İsa əl-Xəlifə (2002-ci ildən, 1999–2002-ci ildə əmir) Bruney — Sultan Hassanal Bolkiah (1967 ildən) Butan — Jigme Khesar Namgyal King Wangchuck (2006 ildən) İordaniya — Kral II Abdullah (1999 ildən) Kamboca — King Norodom Sihamoni (2004) Qatar — əmiri Hamad bin Xəlifə əl-Thani (1995-ci ildən) Küveyt — əmiri Sabah əl-Əhməd əl-Cabir əs-Sabah (2006 ildən) Malayziya — King Tuanku Əbdül Halim Muadzam Şah (2011) Johor — Sultan İbrahim İsmayıl (2010) Kedah — Sultan Tuanku Əbdül Halim Muadzam Şah (1958 ildən) Kelantan — Sultan Məhəmməd Faris Petra (2010) Negri Sembilan — Yang di-Pertuan Besar Muhriz Tank (2008) Pahang — Sultan Əhməd şah (1974) Perak — Sultan Azlan Şah (1984) Perlis — Tuanku Syed Sirajuddin Raja (2000) Selangor — Sultan Sharafuddin İdris Şah (2001) Terengganu — Sultan Mizan Zainal Abidin (1998) Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri — Prezident Xəlifə Bin Zayed Əl Nahyan (2004) Abu-Dabi — Xəlifə ibn Zaid Əmir əl-Nahayan (2004) Ajman — Humaid Amir ibn Rəşid əl-IV-Naimy (1981) Dubay — Əmir Məhəmməd ibn Rəşid əl-Maktoum (2006) Ras-əl-Khaimah — Əmir Səud bin Saqr əl-Qasimi (2010) Umm əl-Qaiwain — Əmir Səud bin Rəşid əl-Mualla (2009 ildən) Fujairah — əmiri Hamad bin Məhəmməd Əl-Sharqi (1974) Sharjah — Əmir Sultan III bin Muhamməd əl-Qasimi (1972–17.06.1987) (23.06.1987-dən) Oman — Sultan Qaboos bin Səid (1970) Səudiyyə Ərəbistanı — King Abdullah Bin Əbdül Əziz əl-Saud (2005) Tayland — Kral Bhumibol Adulyadej (1946) Yaponiya — İmperator Akihito (1989) Afrika Lesoto — King Letsie III (1996-cı ildən, 1990–1995 ilk dəfə) Morocco — Kral Məhəmməd VI (1999) Esvatini — King Mswati III (1986) Okeaniya Tonqa — King Tupou VI (2012 ildən) Millətlər Birliyi Birliyinin rəhbəri kimi bir mövzu deyil və miras yoxdur. Britaniya taxt üzrə hökmdarı dəyişən zaman, Birliyinə üzv ölkələrin hökumət başçılarının təşkilatın yeni rəhbəri təyin bir rəsmi qərar qəbul etmək. Böyük Britaniya, MDB Birliyi (keçmiş Dominions adlanır) və realms dövlət başçısı general-qubernator təmsil Böyük Britaniya hökmdarı edir. Amerika Antigua and Barbuda The Bahamas Barbados Beliz Qrenada Kanada Turks və Kaykos adaları Saint Kitts ve Nevis Sankt Lucia Yamayka Okeaniya Avstraliya Yeni Zelandiya Bu Cook Islands Niue Papua — Yeni Qvineya Solomon adaları Tuvalu Həmçinin, Böyük Britaniya hökmdarı Fici ali lideri, amma dövlət başçısı deyil. Yerli monarxiya (Respublikasında monarxiya) Asiya İndoneziya Yogyakarta — Sultan Hamengkubuvono X (1988) Pakualaman — Prince Paku Alam IX (1998) Afrika Botsvana Bamangvato — King (Kgôsi) və Ian Seretse (c 5 may 1979) Uqanda Ankole (Nkore) — King Charles Aryaydzha Rvebishenge (2011 ildən) Buganda — King Ronald Mutebi Muvenda II (1993 ildən) Bunyoro — King Solomon Gafabusa IGUR I (1994) Busoga — Konfederasiyasının Edward Columbus Vambuzi Muloki müdiri (2009 ildən), William Wilberforce Kadumbula Qabulov Nadiope IV (qarşı elan) (2009) Rvenzururu — King Charles Wesley Mumbere Kibanzanga II İrem Ngoma-I (2007) Toro — King Oyo Kabamba Nuimba IGUR Rukidi IV (B., 1992) (1995) Cənubi Afrika KwaZulu-Natal — King xoşməramlı Zwelithini Kabekuzulu (1971) Okeaniya Wallis və Futuna (Fransa xarici ərazisində) Alo (Tua) — King (taxta — 2010-cu ildən bəri boş) Sigave — King Polikapelo Kolivai (2010 ildən) Ouvéa — King Kapelieele Faupala (2008) Virtual Dövlət Avropa Hands — Queen Yvonne mən Jarl (1996) Seborga olan principality — Prince Marchello mən Menegatti (2010) Sealand — Prince Roy Bates I (1968) Asiya Qafqaz Emirates — Emir Dokka Əbu Usman (2007 ildən) Okeaniya Rusiya İmperiyası — taxta (2011 ildən) boş deyil Antarktida Vestarktika — Travis McHenry (2001–2006, 2010-dən) Flandrensis — Niels I (2008) XIX–XXI əsrlər ləğv monarxiya, XIX vekStrana keçən il Monarch Qeydlər 1800s David XII 1801 Dövlət Kartli-Kakheti səltənət Rusiya imperiyasının tərkibinə daxil edilmişdir. The kalmıqca xanlığı Chuchey Tundutov 1803 Dövlət Rus imperiyası tərəfindən birləşdirildi. Köln Archbishopric-Anton Viktor Dövlətlər seçiciləri əhatə Almaniyanın ərzində secularized. Münster yepiskopluq Salzburg Hieronymus von Colloredo və Archbishopric Mainz elektorat, Karl Theodor Dalberg Trier elektorat, Saksoniya və Clemens Wenceslas Briksenskoe yepiskopluq Frans Karl von Spaur Regensburg və yepiskopluq Cozef Konrad von Shrofenberg Trent Emanuel Maria və yepiskopluq 1805 Presburg dünyada Ferdinand I Salzburg elektorat Müqəddəs Roma İmperiyası Francis II 1806-cı ildə İmperator Francis II abdicated. Haiti Jak imperiyası iki hissəyə parçalanması bəyan Dessalines. 1807-ci ildə harada, Mark Fridrix Vilhelm III Fransız imperiyasının Dövlət tərəfindən birləşdirildi. Etruria Louis II Kingdom 1810s Aschaffenburg olan principality, Paris 1810 və Carl Theodor Dahlberg 1810 Müqavilə Regensburg Carl Theodor Dahlberg olan principality Hollandiya Hollandiya Louis II Krallığının Fransız imperiyasının Dövlət tərəfindən birləşdirildi. Rusiya imperiyasının İmereti Solomon II Krallığı 1811 Dövlət ilhaq 1813-cü ildə Tabasaransky maysumstvo Məhəmməd Vestfaliya Britaniya, Jerome Bonaparte, rus qüvvələri tərəfindən ləğv Dövlət. Berg Böyük Hersoqluğundakı Lui I koalisiya hökuməti qoşunları aradan. Frankfurt Eugene de Beauharnais Böyük Hersoqluğundakı 1814 Paris Müqaviləsi (1815) və İtaliya Napoleon I Kingdom Bavaria Krallığının əlavə Vyana Dövlət Qərarın Würzburg Ferdinand III konqresi Böyük Hersoqluğundakı. Leyen Philip Francis qərar Avstriya imperiyası Vyana Dövlət mediatizovano qoşulma Konqresin principality. Lucca və Paris Piombino Elisa Bonaparte müqaviləsindən (1815) və principality Kandy, Şri Vikrama Radzhasingh 1815 Dövlət British Seylan hissəsi olmuşdur. Fransız imperiyasının Napoleon Bonaparte mən, Waterloo da Napoleon ın məğlubiyyətindən sonra o, deposed və Saint Helena haqqında sürgün. İmperiyası 1852-ci ildə bərpa edib. Varşava Frederik Augustus mən dövlət Hersoqluğundakı Vyana Konqresi əsasında aradan qaldırılmalıdır. Naples Ferdinand VI Britaniya 1816-cı ildə iki Sicilies Krallığının Dövlət dilinə birləşdi. Sicilya Ferdinand III Kingdom 1820 Haiti Krallığı, Henri Kristof 1820-ci ildə mən King Henry və intihar sonra dövlət Haiti Respublikası əlavə edilib. Şah II Maratha imperiya Britaniya Hindistan bir hissəsi idi. 1823-cü ildə Agustín I Meksika imperiya İmperatorun abdicated. Mən 1829 Dövlət Gurieli Dawit və Gurian Hersoqluğundakı Rusiya İmperiyası ilə birləşdirildi. 1830 Osmanlı Soran Məhəmməd Paşa Sülh Müxbir 1835 Dövlət əmirlik fəth. 1840 İlisu Sultanlığı Daniyal Bek 1844 Dövlət Rus imperiyası tərəfindən birləşdirildi. 1847 Charles ilə Lucca və Hersoqluğundakı mən Toskana bir hissəsi oldu. Fransa Böyük Britaniya, 1848 və Louis-Philippe mən 1848-ci ilin fevral inqilabı Sikh imperiyasının Dulip Singh, 1849 İkinci Anglo-singhskaya müharibəsi 1850s Hohenzollern-Sigmaringen Friedrich Wilhelm IV Şəhristanı 1850 Dövlət Prusya Krallığına daxil olub. Hohenzollern-Hechingen harada The Sepoy qiyam kral sonra 1857-ci ildə imperiya Mughal Bahadur Şahdəniz II deposed və sürgün edilib. Haiti Faustin mən imperatoru Faustin Suluk 1859 imperiyası mən abdicated. Mərkəzi İtaliya Birləşmiş Ştatları Amerika Birləşmiş ilde inqilab nəticəsində Toskana Ferdinand IV Böyük Hersoqluğundakı. Modena və Hersoqluğundakı, Francesco V d'Este Parma Robert I Hersoqluğundakı Moldova, ABŞ Aleksandr John I Wallachia və Moldova Respublikası principality qoşulub Wallachia və principality Şimali Qafqaz Imamate Şamil Dövlət Rus imperiyasının qazandı. Svaneti Tengiz Dadeshkeliani Dövlət principality Rusiya İmperiyası ilə birləşdirildi. 1860 Kazikumuhskoe xanlığı Aglarov ibn Umar 1860 Dövlət Rus imperiyası tərəfindən birləşdirildi. 1861-ci ildə iki Sicilies Francis II Krallığının Sardunya Dövlət Kingdom qazandı. 1864-cü ildə abxaz principality Mixail States Rusiya İmperiyası ilə birləşdirildi. Kyurinskoe xanlığı Yusif Bey Avar xanlığı, İbrahim xan, mən Rusiya imperiyasının Dövlət qazandı. Lombardo-Venesiya Böyük Britaniya, səltənət İtaliya 1866 Polad hissəsində Frans Cozef mən. Hannover Krallığı, Dövlət Corc V Prusya Krallığı ilə birləşdirildi. Hesse-Cassel, Fridrix Wilhelm I elektorat Nassau Adolf və Hersoqluğundakı 1867-ci ildə imperator Maximilian I Meksika imperiya əsir və icra edilmişdir. Limburg Willem III dövlət Hersoqluğundakı London Müqavilə üzrə Hollandiya Krallığının hissəsi olmuşdur. Megrelian Hersoqluğundakı I Nikolayın Dadiani States Rusiya İmperiyası ilə birləşdirildi. Shamkhalate Tarkovsky Shamsuddin Mehtulinskoe xanlığı Rəşid Xan 1870 Papal States Pius IX 1870-ci ildə İtaliya Dövlət Krallığının fəth Fransız imperiyasının Napoleon III Sentyabr Revolution İli Sultanlığının Sultan Alahan 1871 Dövlət Rus imperiyasının qoşunları aradan. İspaniya 1873 King Amadeus Krallığı mən abdicated. Bu monarxiya 1874-cü ildə bərpa edib. Kokand xanlığının Nasir əl-Din xan Rusiya imperiyasının 1876 Dövlət qazandı. Məhəmməd Yaqub Yettishar Badaulet 1877 imperiyasının Dövlət Qing qalib yalvarmaq. Zulu aləminin, monarxiya Anglo-Zulu müharibəsi nəticəsində Kechvayo 1879 ləğv. The Ryukyu Ce Tay Dövlət Dövlət Yaponiya imperiyası tərəfindən birləşdirildi. 1880 Tahiti Pomare V 1880 Kral Britaniya kral Fransız administrasiyasının tam gücü vermişdir. Prezident Empire State Thibault 1885 Britaniya tərəfindən fəth edilmişdir. 1889 İmperatorun Pedro II Braziliya imperiyasının abdicated. 1890 Havay, Liliuokalani 1893 çevriliş Krallığı. Rarotonga Mac Takao Ariki Dövlət Britaniya Britaniya imperiyası tərəfindən birləşdirildi. 1895-ci ildə Trinidad James I principality Britaniya ilə adada hakimiyyəti üzərində etdi. Britaniya Imerina Ranavaluna III 1896 Dövlət Fransız müstəmləkəsi elan edib. Benin səltənət Idugbova 1897 Britaniya hökuməti tərəfindən əsir götürülüb. [Edit] XX son hökmdarı vekStrana il Qeydlər 1900e Dahomey Kingdom Agol Agbo Krallığının 1900-cü ildə Fransa fəth 1902-ci ildə Konfederasiyasının Aro birlik Kanu Drop Arochukvu Britaniya müstəmləkəçilərinin qazandı. 1903 Sultanlığının ilə Aceh, Məhəmməd Daoud Şah III Sultanlığının Holland fəth edilmişdir. Konqo Pulsuz Dövlət Leopold II 1908-ci ildə dövlət Belçika kralı satmışdır. 1910 Portuqaliya 1910 İnqilabı Portuqaliya Manuel II (1910) Krallığı Yaponiya Koreya qoşulma Koreya imperiyasının Sundzhon Müqavilə 1912 Xinhai İnqilabının Böyük Qing imperiyasının İB Yi Samos Temistoklis Sofulis akt principality Yunanıstan principality gücləndirmək 1914-cü ildə Albaniya William I principality monarxiyanın (alban Kingdom) 1928-ci ildə bərpa Konqo Manuel III Dövlət Britaniya Portuqaliya qoşunlarının aradan. Sulu və Sultanlığının, Jamal al-Kiram II 1915 Cultan İngilis tacı güc "conceded". Polşa Nicholas II Böyük Britaniya, Almaniya və Avstriya qoşunları tərəfindən işğal olunmuş, yerində Polşa Krallığı yaradıldı. Imperiyasının Çin Yuan Shikai Yuan Shikai 1916-cı ildə prezident vəzifəsinə qaytarılması elan edib. Rusiya imperiyasının 1917-ci ilin fevral inqilabı ilə Nicholas II Finlandiya Böyük Hersoqluğundakı Çernoqoriya Britaniya, Serbiya ilə padşah və birliyin devirmək üçün 1918-ci il referendum Nikola mən Almaniya İmperiyası Wilhelm II noyabr inqilab imperiyasının başçılıq etdiyi de-fakto respublika oldu. De-yure Deutsches Reich 1945-ci ilə qədər davam etdi. Prusya Krallığı Bavariya Britaniya, Lüdviq III Vürttemberg Krallığı, Wilhelm II Saksoniya Krallığı, Fridrix Avqust III Hesse Ernst Lüdviq Böyük Hersoqluğundakı Baden Frederik II Böyük Hersoqluğundakı Saxe-Weimar-Eisenach Böyük Hersoqluğundakı, Wilhelm Ernest Mecklenburg-Schwerin Böyük Hersoqluğundakı, Fridrix Frans IV Mecklenburg-Strelitz Böyük Hersoqluğundakı, Adolf Friedrich VI Oldenburg Fridrix Avqust II Böyük Hersoqluğundakı Braunschweig Ernst avqust III Hersoqluğundakı Anhalt və Hersoqluğundakı, Joachim Ernst Saxe-Coburg-Gotha Charles Edward I Hersoqluğundakı Saxe-Meiningen Bernhard III Hersoqluğundakı Saxe-Altenburg Ernst II Hersoqluğundakı Waldeck, Fridrix olan principality Lippe Leopold IV principality Schaumburg-Lippe, Adolph II principality Schwarzburg-Rudolstadt Guenther Viktor olan principality Schwarzburg-Sondershausen olan principality Heinrich XXIV və Reuss böyük xəttinin principality Reuss Junior Line Heinrich XXVII olan principality Avstriya-Macarıstan, Avstriya-Macarıstan İmperiyasının Charles mən dağılması Bohemia Krallığı 1920-ci ildə bərpa the Avstriya-Macarıstan İmperiyası, Macarıstan Krallığının dağılması Tahtı regent bəri boş qalmış olsa The Galicia Krallığı və Avstriya-Macarıstan İmperiyasının süqutundan Lodomeria Dalmaçya Krallığı Xorvatiya və Slavonia Krallığı Archduchy Avstriya Bukovina və Hersoqluğundakı Yuxarı və Aşağı Silezya və Hersoqluğundakı Karintiya və Hersoqluğundakı Carniola və Hersoqluğundakı Salzburg Hersoqluğundakı Steiermark və Hersoqluğundakı Margraviate Moravya Tyrol və harada Avstriya Dəniz Courland və Semigaliya Wilhelm II (Duke-seçilmiş) və Hersoqluğundakı Baltik Hersoqluğundakı daxil oldu. Finlandiya Fridrix Karl (padşah tərəfindən seçilmiş) Krallığı həyata olmayıb Litva Mindovg II (kral seçilmişdir) Krallığı Adolf Fridrix və Baltik Hersoqluğundakı (Duke-seçilmiş) Polşa heç bir Britaniya (bir regency şura tərəfindən idarə) vardır 1920 Buxara əmirliyi Seyid Alim Xan, 1920-ci il 2 sentyabr 1920-ci ildə Qırmızı Ordu işğal Buxara və 8 oktyabr milli əsasında 1924-cü ildə Özbəkistan SSR, Türkmənistan SSR və Tacikistan SSR arasında bölünür edilmiş elan Buxara Xalq Sovet Respublikası idi Khiva Abdullah Xan, kommunist üsyan və üsyan dəstəyi Qırmızı Ordu nəticəsində, bu xanlığının Khiva xanlığı, 2 fevral, Xan abdicated və 26 aprel 1920-ci ildə işğal edilib RSFSR ərzində Khorezm Xalq Sovet Respublikası elan edilmişdir. Uzun-Hacı Şimali Qafqaz əmirliyi Sovet qoşunları tərəfindən ləğv. Suriya Ərəb Britaniya, Faisal mən fransız qoşunları tərəfindən ləğv. Jabal Shammar, Məhəmməd ibn Talal ibn əl-Rəşid Mitab 1921-ci il dövlət əmirliyi the Najd tərəfindən fəth edilmişdir. Osmanlı İmperiyası, VI 1923-cü il noyabrın 1-Mehmed, 1922-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisi Sultanlığının və xilafəti bölgüsü haqqında qanun qəbul olunmuşdur, Sultanlığının eyni zamanda ləğv edildi Əbdül-Məcid Xilafət II 1924 Yunanıstan Böyük Britaniya 1935-ci ildə Corc II bərpa və sonra (bax aşağıda) 1974-cü ildə ləğv Monqolustan Monqolustan Bogd gegen VIII Çin işğal Kurdistan Krallığı Mahmud Barzandzhi Dövlət Britaniya qoşunları tərəfindən ləğv. 1925-ci ildə Hejaz, Əli bin Hüseyn hökuməti Britaniya Najd fəth edilmişdir. 1930 1931-ci ildə İspaniya Alfonso XIII Krallığının 1975-ci ildə de-fakto 1947-ci ildə de yure bərpa və Britaniya Tavolara Mariandzhela 1934 İtaliya hökmdarı ölümündən sonra səltənət ərazisində öz yurisdiksiyasını uzadıla, lakin ilhaq edilmişdir deyil. ASIR Həsən ibn Əli əmirlik, Dövlət Nejd və Hejaz tərəfindən ilhaq Albaniya 1939 İtaliya işğalına I Zog Alban çarlığı 1940 Xorvatiya müstəqil dövlət, Tomislav II dəstək xitam verildikdən sonra İtaliya kralı 1943-cü ildə abdicated İslandiya Krallığı 1944-cü ildə, Christian X Danimarka ilə ittifaqı ləğv Çernoqoriya Britaniya, Xeyr (taxta bütün ərizəçilər adı qədər verdi), Çernoqoriya, Yuqoslaviya işğalçılara Xalq Azadlıq ordusunun azad Albaniya Xeyr (bu üç Regents Şurası) Krallığı Albaniya Albaniya və Qırmızı Ordu Milli Azadlıq Cəbhəsi və işğalçılardan azad Julius və Pindsko Meglenskoe-Hersoqluğundakı Mən işğal hökumət ləğv. 1945-ci ildə Yuqoslaviya Peter II Kingdom 29 noyabr 1945-ci ildə Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası elan olundu Manchukuo və P'u 19 avqust 1945-ci İmperator Pu Yi deposed və əsir götürülüb. Vyetnamda 1945-ci avqust inqilabı ilə Vyetnam BAO Dai imperiyası Macarıstan (regent kimi Miklós Horthy) parlamentin 1946 qərarı heç bir Kingdom bir referendum olmadan var İtaliya Konstitusiya Referendum İtaliya Umberto II (1946) Böyük Britaniya Bolqarıstan Simeon II referendumun rəsmi nəticələri Britaniya: monarxiyanın qarşı 95% Sarawak Krallığı, Charles Brooke White rajah Weiner Britaniya tacı güc köçürülür Rumıniya Krallığı, 1947-ci ildə Mihai Mən kral, kommunist azad Britaniya Hindistan Hindistan İmperiyası, George V Bölmə Jammu və Kəşmir, Hari Singh, The principality Kəşmir münaqişəsinin principality ləğv Mysore Dzhayachaiaradzha Vodeyar Bahadut Hersoqluğundakı olan principality müstəqil Hindistan hissəsi oldu Tonk Məhəmməd Faruq Əli xanın principality Hyderabad olan principality, Asəf Bəli VII 1948 Pudukkottai Rajagopal Tondaiman olan principality Cooch-Bihar Dzhagadditenara Narayan olan principality Gwalior Dzhivadzhirao Shinde 1949-cu principality Baroda Pratap Singh Gaekvad olan principality Nyufoundlend Corc VI 1948-ci ildə kiçik bir hissəsi (52%) Kanada Federasiyası birləşdirilməsi tərəfdarları qalib olan Dominion gələcək üzrə referendum keçiriləcək İrlandiya Pulsuz Dövlət Corc VI son "İrlandiya kralı" ləğv 1950 Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1950 George VI imtina Hindistan Birliyi Kalb II Hamad əl-Qasimi Şarca və əmirliyi üçün 1951 qoşulma Tibet sülh yolu ilə Azadlıq Tibet, Dalay Lama XIV 1951 Saziş 1952-ci ildə taxta araucanía və Patagonia Anthony III varisi Krallığının taxta iddia edib. Misir Misir Fuad II 1953 iyul İnqilabının Böyük Britaniya Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1956 imtina Pakistan Elizabeth II 1957-ci ildə dövlət çevrilişi ilə Tunis, Məhəmməd VIII əl-Əmin Krallığı İraq 1958-ci inqilab İraq Faisal II Böyük Britaniya 1958-ci ildə 1960 Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1960 imtina ilə Qana Elizabeth II Cənubi Afrika 1961 Birliyi Rwanda Kigeli V darbe Krallığı Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1962 imtina ilə Tanganyika Elizabeth II Yəməndə 1962-ci ildə Məhəmməd yemeni Mutavakkilitskoe Britaniya al-Badr hərbi çevriliş Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1963 imtina ilə Nijerya'da Queen Elizabeth II Uqanda Keniya 1964 Zanzibar Sultanlığı, Seyyid Cəmşid ibn Abdullah, Zanzibar Revolution Buganda 1966 darbesi Mutesa II. 1966-cı ildə çevriliş Burundi Ntare V Krallığı Malavi, Britaniya Birliyinin imtina Krallığının statusu haqqında Queen Elizabeth II Cənubi Yəmən Xalq Respublikasının Beihai Saleh əl-Abili 1967 Bildiri və əmirlik Əli əl-Wahidi III Wahidi Sultanlığının Əmirliyi Shafaul Daly III əl-Amiri Sultanlığı Lahedzh Fadl Əli Abdullah VI Aşağı Aulaki Nasir əl-Aulaki Sultanlığı Aşağı Jafa Mahmud əl-Afifi Sultanlığı Fadli Nasir əl-Fadhli və Sultanlığının Maldiv Mohamed və Sultanlığının Didi 1968 Referendum • Fərid Libya Krallığı, Libya 1969-cu ildə 1969 hərbi çevriliş ilə İdris mən 1970 1970-ci ildə Kamboca Norodom Sihanouk Krallığı 1993-cü ildə bərpa Qambiya Elizabeth II Britaniya Birliyi Krallığının statusunun imtina Guyana Sierra Leone 1971 Seylan edilməməsi 1972-ci ildə Britaniya Birliyinin Krallığının statusu, dövlət adı "Şri Lanka" dəyişib Əfqanıstanda 1973-cü ildə çevrilişi 1973 çevriliş Əfqanıstan, Zahir Şah Krallığı 1974 çevriliş olan Efiopiya imperiyasının Haile Selassie mən Yunanıstan Konstantin II referendumun rəsmi nəticələri Britaniya: monarxiyanın qarşı 69% Malta Queen Elizabeth II Britaniya Birliyi Krallığının statusunun imtina Laos Krallığı, Savang Vathana 1975 çevriliş Sikkim Palden Namgyal Tondup referendumun rəsmi nəticələri: bir dövlət kimi Hindistan qoşulmaq üçün 97% Trinidad və Tobaqo, Böyük Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1976 imtina ilə Queen Elizabeth II İran Shahanshahskoe Dövlət, İran 1979-cu ildə İslam inqilabından Məhəmməd Rza Pəhləvi Afrika, Mərkəzi imperiyasının Bokassa mən darbe 1980 Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1987 imtina ilə Fici nin Queen Elizabeth II 1990 Britaniya Birliyi Krallığının statusu 1992-ci imtina ilə Mauritius Elizabeth II XXI vekStrana keçən il Monarch Qeydlər 2000-ci Əfqanıstan Məhəmməd Ömər Taliban rejimi İslam əmirliyi respublika elan, beynəlxalq koalisiya təzyiqi altında 2001-ci ildə düşüb. Samoa nin Malietoa Tanumafili II 2007 Susuga son unelected lideri (Ya le Ao O le Malo) vəfat edib, ölkədə de-fakto parlament respublikası olmuşdur. Nepal Krallığı, Gyanendra may 28, 2008 2008-ci ildə monarxiya ləğv və dünyəvi federal respublika ilə əvəz. Related Concepts Mütləqiyyət Sülalə Güc Tac Hökmdar Monarxizm Vəliəhdlik Regency Mütləqiyyət Hakimiyyət Tuğra O törədir, ləğv, indiki və gələcək monarxiya yaradılması [Edit] Rusiya , Rusiya monarxiya dirçəlişi üçün "Rus monarxist Mərkəzi" təbliğ təşkilatlar və siyasi partiyalar, "Rusiya İctimai Hərəkatı Monarchic" , "Rusiya İmperator İttifaqı Order", "Yaddaş", "Rus Xalq İttifaqı", "RNE "(qəzeti" Evpaty Kolovrat "№ 48)," Qara Yüzlərlə, "Mobil-syndicalist Milli Hücum. "Layihə Rusiya" olan monarchical ideyalar, "Rus Doktrinası" və ictimai hərəkat "Xalq Cathedral" proqramı təbliği. Bu gün Rusiyada monarchists arasında hüquqi monarxiya qayıda bilər nə ilə heç bir taxta hüquqları olan kimi konsensus və c yoxdur. Rusiya monarxist hərəkatı kirillistov, soborniks, Legitimists-centrists bölünə bilər. Onların arasında əsas fərq ardıcıl və milli qanunla davam məsələ ilə bağlı deyil. Nicholas II cousin — "Kirillisty" Grand Duke Kirill Vladimiroviç və nəslindən olan taxt hüququnu tanımalıdır. Hal-hazırda Böyük Efsanevi kahraman Mariya Vladimirovna və onun oğlu Georgi Mixayloviç edir. Taxta "kirillisty" üçün Romanov sülaləsinin bu filial hüquqları Rusiya imperiyasının ardıcıl və 1613-cü ildə Katolik and hüquq haqq qazandırmaq. Onlardan fərqli olaraq, "soborniks" hallarda belə dramatik bir şəkildə dəyişib isə ötən 1917-ci ildən ki, indi artıq bu qanunlar rəhbər olduğunu göstərir. 1905-ci ildə, Nicholas II imperiya ailə (vəliəhdlik hüququ daxil olmaqla) bütün insan üzvlərinin Kirill Vladimiroviç məhrum etmək nəzərdə tutulmuşdur ki, fakt əsasında , eləcə Kirill Vladimiroviç davranışı kimi, fevral inqilabı zamanı, , o, açıq əlavə edərkən qırmızı lenti "soborniks" taxta onun nəslindən hüquqlarını tanımaq və yeni sülalə müəyyən olan Ümumrusiya Zemstvo Şurası, çağırmaq zəruri hesab etmir. Mərkəzçi Legitimists daxil olan bütün Monarchic Komitəsi və s və daha çox nümayəndələri, bir qayda olaraq, bütün yuxarıda peşəkar rus vəkilləri, tarixçilər, filosoflar, şura şəklində müəyyən və Rusiya milli varislik məsələsini həll edəcək, bütün Rusiya təsis yığıncağı bərpası üçün ehtiyac göstərir qanunvericiliyi. Hər hansı bir namizəd haqqında suallar qaldıra əvvəl vaxtında bu noktada Rusiya Federasiyası hökumətinin bir respublika forma və taxt var, çünki mərkəzçi Legitimists inandırıcı, ilk Rusiyada ardıcıl və monarchical dövlət recreating əsas hüquqi məsələləri həll etmək üçün Rusiya imperiyasının, bərpa etməliyik ki, kimi yoxdur. sentyabr 2006-cı ildə Ümumrusiya İctimai Rəy Araşdırma Mərkəzi (VTsIOM) Bu mövzu haqqında bir sorğu aparılır. Monarxiyanın bərpa məsələsi respondentlərin müvafiq 10% hesab olunur. (9%) haqqında eyni monarxiya Rusiya dövlət ən yaxşı formada inanıram. Barədə ümumxalq səsverməsi halda, respondentlərin 10%-i monarxiya lehinə səs ki, 44%-i ona qarşı səs ki, 33%-i referendum rədd edərdi. Monarxiyanın və tərəfdaşlarına artıq hökmdarı bir şəxs kimi müəyyən edilir — bu halda, taxta iddia monarxiya xeyrinə "layiqli namizəd" olacaq, əgər respondentlərin 19%, digər 3%-ə bildirib. Ümumiyyətlə, monarxist hiss ilə arasında çox ali və natamam ali təhsil olanlar arasında güclü, orta və natamam orta , digər şəhər sakinləri artıq Moskva və Sankt-Peterburqda daha güclü. 2009-cu ildə ictimai rəy pew Araşdırma Mərkəzi təhsil Amerikanın aparıcı elmi mərkəzlərindən biri olan Berlin divarının dağılması 20 illiyi münasibətilə bir case study keçirilmişdir. Bu tezis ilə razılaşdırılmış sorğuda iştirak edənlərin 47% ki qədər məlumat vermişdir ki, "Rusiya bir imperiya olmaq üçün təbii" . Avropa, Demək olar ki, keçmiş monarxiya bütün Avropa respublikaları belə, mövcud və bəzi təsir monarxist tərəf var. Eyni zamanda, Avropa monarxiya güclü respublika meylləri var. Belarus, məqsədi ilə siyasi təşkilatların rəsmi qadağan mövcud konstitusiya quruluşunun (monarchic daxil olmaqla), devirmək və ya dəyişdirmək üçün. Bolqarıstan, 24 iyul 2001-ci ildə 62-ci baş naziri King Simeon II 1946-cı ildə devrildi. Parlament seçkiləri zamanı, onun partiyası Milli Hərəkat "Simeon II" beləliklə parlamentdə 240 yerlik 120 həyata alaraq, səslərin 42,74% qazandı. 4 il — dövlət tam bir müddət qalmışdır. avqust 17, ofis premeerskih Simeon II 2005 müddəti bitdikdən ki, partiya Simeon II sonrakı seçki səslərin 21,83% qazandı. Böyük Britaniyada, sosialist bir sıra təşkilatlar Britaniya Federasiyasının Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı adını, Kral / Queen və Uels şahzadəsi ofisində ləğv etməyə və prezident vəzifəsinə təqdim edirik. Amma bu fikirlərlə Britaniya insanların əksəriyyəti dəstəyi yoxdur. İspaniya, respublikanın bərpası üzrə referendum etmək təklif edən partiyalar da var. Bəzi analitiklərin sözlərinə görə, konstitusiya monarxiya və bu istiqamətdə əməli addımlar keçid üçün zəmin Litva müşahidə olunur. Sol, həm də və mərkəzçi dairələri İsveç, güclü respublika rəy. Çernoqoriya, 12 iyul 2011-ci ildə, Assambleya "sülaləsinin Petrovic-Njegos və nəsli statusu haqqında" qanun qəbul olunmuşdur , kim Çernoqoriya kral ailəsinin nəslindən rəsmi statusu tanınmış və sülaləsinin nəsli nümayəndəsi "eski kişi statusu sülaləsinin bir Nicolet-Njegos Petroviç, varisi təmin ". Bir çox ölkələrdə, o cümlədən hazırda onun başlanmasından etibarən respublikaları (İsveçrə, Slovakiya, San Marino), qaldırılan deyil hökumətinin monarchical formasının tətbiqi idi. [Edit] Asiya Gürcüstan isə, monarchical ənənələri Hellenistik dövr geri bəziləridir. Bagration sülaləsinin hətta müasir dəfə, məşhur nəzərə Gürcüstanda davam yaxşı bir miras buraxmışdır. Keyfiyyət və monarxiya Bagrationi ilə bağlı simvollar gürcü xalqının inkişafında mühüm rol və milli tarixin sonrakı tikinti oynamışdır. Gürcüstan monarxizm dərin köklərə malikdir. Sankt-nın Cathedral Gürcüstanın paytaxtı Tbilisi, 8 fevral, 2009. Mukhrani və Anna Bagration-Gürcüstan (Kartli-Kakheti) Gürcüstan Mixail Saakaşvilinin hazırkı prezident tez-tez növlü Bagrationi qadın line aid deyilir David Bagration — Trinity kral ailə Bagrationi iki filial nümayəndələrinin toy idi. Monarchists İslam ölkələrində güclüdür. Çin, Vyetnam, Laos, Şimali Koreya dissident monarxist views anti-kommunizm bağlıdır. Kambocada bu Maoists süqutundan monarxiya bərpa edilib 14 il sonra 24 sentyabr 1993 — King Norodom Sihanouk çevrilmişdir. Beynəlxalq koalisiya tərəfindən istismarı "Sarsılmaz azadlıq" zamanı Əfqanıstanda 2001-ci ildə Taliban İslam emirate ləğv və hökumətin respublika formasında bərpa edilib. oktyabr 7, Şimali Qafqazda Prezidenti başçılıq Ichkeria və tanınmamış Çeçenistan Respublikasının Doku Umarov, hökumət 2007-ci hissəsi Qafqaz Emirate elan edilmişdir. may 28, Nepal kralı Gyanendra-nin təsis yığıncağı 2008-ci il qərarı deposed və Nepal bir Federal Demokratik Respublikası olmuşdur. Tayland, məhdudlaşdırmaq cəhdi cavab olaraq monarxiya ölkədə promonarhicheskie çıxışları başlandı. Nəticədə, vətəndaş müharibəsi (Tayland siyasi böhran (2008) bax) : Yemen . - Abyan mart 2012-ci ilin əvvəlində - Shabwa 31 mart 2011 gedən sosial iğtişaşlar əyalətlərində zamanı ələ islamçılar iki müstəqil İslam Emirate elan edilmişdir [Edit] Afrika 2010-cu ildə Qambiya hazırkı prezident Yahya Jammeh və tacqoyma mümkünlüyü barədə məlumatlar var idi [Edit] Amerika avqust 6, 2012, Yamayka və müstəqillik əlliillik planlaşdırılmış bayram ilə əlaqədar olaraq, respublikanın elan gözlənilir . Qrenada yeni respublika Konstitusiyasının dizayn. Okeaniya ildə 2007-ci ildə Samoa son unelected lideri (Ya le Ao O le Malo) vəfat — Malietoa Tanumafili II Susuga, ölkənin de-fakto parlament respublikası olmuşdur. Solomon adaları yeni respublika Konstitusiyasının dizayn [[Kateqoriya:Dövlət quruluşları]] k0zsr2bf64c92gup8asgk8sz0wyws04 0 287886 6600264 5451775 2022-08-29T04:51:58Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs }} '''Mark Yuni Brut''' ([[E.ə. 85]] — [[E.ə. 42]]) — [[Qədim Roma|Romalı]] [[sərkərdə]], sui-qəsdçi. == Həyatı == Mark Yuni Brut eramızdan əvvəl 85-ci ildə anadan olmuşdu. Əsilli bir ailədən idi. Onun babalarından olan Lusiy Yuni Brut tiran Torkvinini ölkədən qovmuş və ilk konsul olmuşdu. Lusiy öz prinsiplərini güzəştə gedən adam deyildi. Çarlıq quruluşunu bərpa etməyə çalışan patrislərin sui-qəsdinin üstünü açmış, onların sırasında olan öz oğullarını da ölümə məhkum eləmişdi. Lusiy öləndən sonra ona Kapitolidə heykəl qoymuşdular. Brutun atasını isə Pompeyin əmri ilə edam etmişdilər. Anası Serviliya ağıllı, təhsilli bir qadın idi. Dayısı Katon respublikaçıların lideri idi. Qul müharbələri dövründə Spartakın üsyanının yatırılmasında böyük xidmətləri vardı. Brut [[Afina]]da gözəl təhsil almışdı. [[Fəlsəfə]]ni, natiqlik sənətini dərindən öyrənmişdi. [[Platon]]un fəlsəfəsinə vurulmuşdu. Böyük idealistin fəlsəfəsi onu başqa filosofları da dərindlən öyrənməyə təhrik etmişdi. == Brut və Siseron == Brutun otuz bir yaşı olanda [[Siseron]]la tanış olmuşdu. Onların arasında həm yaş, həm də ictimai mövqeyə görə fərq vardı. Siseron böyük natiq, aristokrat-respublikaçıların rəhbəri, Brut isə hələ heç bir titulu olmayan gənc idi, amma böyük hörmət qazanmışdı. Ona təkcə dostları, dairəsi yox, rəqibləri də qibtə edirdilər. Siseronun onun haqqında dediyi bir söz isə Brutu daha da şöhrətləndirdi: "Görəsən, kimsə səni qədər hörmətli və sevimli olubmu?" Sezarın diktaturası onları daha da yaxınlaşdırdı. Siseron Brut haqqqında deyirdi: "O artıq gənclərin içərisində birincidir, gələcəkdə Romanın birincisi olacaq". == Vətəndaş müharibəsi == Miladdan öncə 49-cu ildə Yuli Sezarla Pompey arasında vətəndaş müharibəsi başladı. Hər iki tərəf Brutun şəxsi müstəvidə düşməni idi: Pompey atasının qatili, Sezar isə anasının və bacısının oynaşı. Brut iki od arasında qalmışdı. O, monarxiyaya nifrəti səbəbindən ata qatili ilə əməkdaşlığı seçmişdi. Brutun öz tərəfdarları ilə Makedoniyaya – Pompeyin yanına gəlməsi respublikaçılara böyük rüh yüksəkliyi vermiş, öz seçimlərində haqlı olmaları qənaəti yaratmışdı. Əvvəllər Brut Pompeyi görəndə atasının qatilinə olan nifrət onu çulğayır və salam vermədən keçirdi. Amma Vətənin gələcəyi haqda narahatlıq onları birləşdirdi. Döyüşlər Makedoniyada gedirdi və Brut ölümü haqda düşünmədən qəhrəmanlıqla döyüşürdü. Hətta indiki Albaniya ərazisində baş verən bir neçə döyüşdə uğur da qazanmışdı. Onun həyatı üçün narahat olan Sezar sərkərdələrə tapşırıq vermişdi ki, Brutu qorusunlar, imkan daxilində xahiş edib yanına gətirsinlər. Gəlmək istəməsə, narahat etməsinlər. Ehtimal olunur ki, Sezarın bu hərəkəti onun Brutun anasına olan münasibətlə bağlı idi: Sezar əmin idi ki, Brut onun döğmaca oğludur. Plutarx yazır ki, bir dəfə senatda mübahisələr zamanı qəribə bir hadisə olub. Sezar və Brutun dayısı Katon mübahisə edəndə Sezara bayırdan bir məktub gətirirlər və o oxumağa başlayır. Bu vaxt Katon qışqırır ki, sən düşmənlə əlaqə saxlayırsan, onlardan məktub alırsan. Çaxnaşma yarandığını görən Sezar məktubu sakitcə Katona uzadır. Yazılanın bacısı Serviliyadan sevgi məktubu olduğunu görən Katon məktubu onun üzünə çırpır: "Götür, əyyaş…" və müzakirələri davam etdirir… Pompey bu müharibəni uduzdu və sığınacaq üçün Misirə qaçdı. Amma orada çarın əyanları Sezarın yaxınlaşdığını hiss edib onu öldürdülər. == Sezar qələbədən sonra == 48-ci ildə Pompey məğlub olandan sonra Sezar nəinki Brutu bağışladı, hətta ona məsul vəzifələr də verdi. Özü isə ömürlük diktator titulu aldı. Ona "Vətənin atası" titulu, dini liderlik statusu verildi. Sezarın qələbə çaldığı günlər bayram elan olundu. Sikkələrə şəkli həkk olundu, heykəlini "tanrılar"ın heykəlləri ilə bir cərgəyə qoydular. Sezar Senat üzvlərinin sayını artırdı və oranı öz adamları ilə doldurdu. Bununla da xalq yığıncaqları öz siyasi əhəmiyyətini itirdi. Burada Sezarın verdiyi qərarları mütiliklə dəstəkləyirdilər. Amma onun Bruta münasibəti əvvəlki kimi qalırdı. Bu simpatiyanı hamı duyurdu. Hətta Sezar bir dəfə demişdi: "Mən bilmirəm, bu cavan oğlan nə istəyir. Amma nə istəyirsə, onu çox şiddətlə istəyir". Brut Sezarın tapşırıqlarını lazımınca yerinə yetirirdi, amma içində bir qisas hissi vardı. Düzdü, Sezarın Brutun anası Serviliyanı yoldan çıxarması Brutun əlinə əlavə arqumentlər verdiyini də inkar etmək olar. Amma bütün bunlar ikinci dərəcəli idi. Sezar böyük hakimiyyət toplamışdı. Brut hesab edirdi ki, ölkədə əsas söz sahibi ayrıca bir şəxs yox, senatorlar olmalıdır. Belə bir mövqeyin formalaşmasında atası öləndən sonra ona atalıq edən dayısı Katonun böyük təsiri vardı. == Sui-qəsd == Sezarın hakimiyyəti çox da möhkəm deyildi. O, Senatı real siyasi gücdən məhrum eləsə də, onun iqtisadi potensialına dəyməmişdi. Senatorlar çox iri torpaq sahibləri idi. Sezar, demək olar ki, bütün iri pompeyçiləri bağışlamışdı. Onlar formal şəkildə Sezarla barışsalar da, monarxiya ilə barışmırdılar. Çünki ölkədə Sezarı ilahlaşdırmaq prosesi gedirdi. Ona and içmək hüquqi gücə malik idi. Ziyarətgahlarda Sezarın adına qurban kəsirdilər… Bu vaxt Brutun həyatında mühüm bir hadisə baş verdi. O, arvadını boşayıb dayısı Katonun qızı Porsiyə evləndi. Porsinin əri ölmüşdü. Dayısı isə Sezarın qanlı düşməni idi. 44-cü ildə nəhayət, Kassi sui-qəsd planı haqda Bruta məlumat verdi. Qəsdin rəhbəri Brut oldu. Sezar yenidən yürüşə hazırlaşırdı. Zaman az idi. Plana görə Brutun qohumu qladiatorlarla sui-qəsdçiləri qorumalı idi. Treboni küçədə Antonini Sezardan ayırmalı, Brut isə Senatda qəsdin motivləri barədə çıxış etməli idi… Amma Sezar gəlib çıxmırdı. Evdə arvadı pis yuxular gördüyünü, ürəyinə nəsə damdığını demişdi. Falçılar da məsləhət görmürdülər. Sezar iclası təxirə salmaq barədə göstəriş verdi. Bu vaxt Sezara yaxın olan, amma qəsddə iştirak edən adamlardan biri ona məsləhət gördü ki, söz-söhbətə son qoymaq üçün özü gedib çıxış etsin. Gözlənilən an yaxınlaşırdı. Bu vaxt daha bir problem çıxdı. Brutun evindən pis xəbər gəldi: arvadı can üstədir. Amma o, Senatı tərk etmədi… Nəhayət, Sezar gəldi, əhatəyə alındı və ona iyirmi üç xəncər zərbəsi vuruldu. Onu vuranların biri də Brut idi. Sezarın yeganə sözü sonralar dillər əzbəri olacaqdı: "Brut, sən dəmi, mənim balam?!" Yunan filosofları tiran Sezarın qətlini müsbət hadisə kimi qiymətləndirirdi. == Siseronun cəhdləri == Hadisədən sonra sui-qəsdçilər Senatı çağırmaq barədə məşvərətə yığıldılar. Konstitusiyaya görə, bu, Antoninin hüququ idi. Siseron isə tələb edirdi ki, dövlət çevrilişi edilsin və vətəndaşlar silaha sarılmağa çağırılsın. Amma Brut və Kassi Antoni ilə danışığa getməyə razılaşdılar. Hadisələrin sonrakı gedişi göstərdi ki, bu, böyük səhv idi. Senat toplanan günü respublikaçılar tələb etdilər ki, Sezar tiran elan edilsin və sui-qəsdçilərə qəhrəman adı verilsin. Bu vaxt Antoni dedi ki, əgər belə olarsa, Sezarın bütün sərəncamları qüvvədən düşür. Parfiyaya hücumdan əvvəl Sezar çoxlu sərəncamlar imzalamışdı və bunların orada iştirak edənlər üçün böyük əhəmiyyəti vardı. Sui-qəsdçiləri dəstəkləyənlərin çoxu öz yeni təyinatı haqda eşidəndən sonra mövqelərini dəyişdilər. Siseronun kompromis təklifi qəbul olundu: Sui-qəsdçilərə amnistiya elan olunsun. Sezarın bütün sərəncamları yerinə yetirilsin. == Brut və Antoni == Qısa müddət sonra Antoninin mövqeyi bir az da gücləndi. Vaxt qazanan Antoni xəzinədən götürdüyü qızıllarla və Sezarın şəxsi vəsaiti ilə lazımi adamları ala bildi. Dəfn günü etdiyi çıxış zamanı Sezarın qanlı köynəyini nizəsi ilə qaldırıb camaata göstərməklə xeyli təsir qazandı. Bundan başqa, tiranın mumdan düzəldilmiş və iyirmi üç yarası göstərilən heykəli də camaata nümayiş olundu. Qəzəblənmiş kütlə imperatorun qatillərinin öldürülməsini tələb edirdi. Brutun tərəfdarlarının biri elə oradaca tikə-tikə doğrandı. Bir müddətə Brut və Kassi mərkəzdən uzaqlaşdılar. Onlar özlərinə tərəfdar toplayırdılar. Antoni Yuli Sezarın oğlu Oktavianla dil tapandan sonra hər şey pisliyə doğru inkişaf eləməyə başladı. Onlar respublikaçılardan qisas almaq qərarına gəldilər. Triumvirlər proskripsiya siyahısı (qara siyahı) hazırladılar. Bu siyahıya Sezara sui-qəsdin iştirakçıları ilə yanaşı, triumvirat üzvlərinin şəxsi düşmənlərinin də adı salınmışdı. Onlar qanundan kənar elan olunur, öldürülür, əmlakları isə müsadirə olunurdu. İlk qurbanlardan biri Siseron oldu. Onu qətlə yetirib kəsilmiş başını Forumun tirbunasının üstünə qoymuşdular. Ziyafətlər zamanı Antoninin əmri ilə Siseronun başını yemək stolunun üstünə qoyurdular. Asiyaya qaçan Brut isə Kassi ilə ordu toplayırdı. Hər şey yaxşı gedirdi. İki ilə yaxın müddətdə onlar iyirmidən artıq legion, iyirmi minlik süvari qoşunu, iki yüzə yaxın hərbi gəmi əldə etməyə nail olmuşdular. Nəhayət, qoşunlar üz-üzə gəldi. Heç bir tərəf hücuma keçmək istəmirdi. Bu vaxt Brut Romadan bəd xəbər aldı. Arvadı Porsi Brutun ölümü haqda xəbər alıb özünü öldürmüşdü. O, köz udub böyük əziyyətlə intihar etmişdi. İlk döyüşdə Brut qələbə qazandı. Amma döyüşçülər qələbədən sonra talana başladılar və idarəolunmaz hala düşdülər. Respublikaçıların sol cinahında Kassi qətiyyətsiz hərəkət etdi. Süvarilər geri çəkildi. Piyadalar ləng hərəkət etdi. Oktavian onların arxasına keçdi. Brutun qələbəsindən xəbərsiz olan Kassi çadıra daxil olub döyüşçülərdən birindən xahiş etmişdi ki, onu öldürsün. Kassinin ölümü Bruta ağır təsir elədi. O, dostunun cənazəsi qarşısında xeyli göz yaşı tökdü. Nəhayət, Antoni və Oktavianın qoşunları arxadan hücuma keçdi. Döyüşdə respublikaçılar partiyasının xeyli tanınmış təmilçisi qəhrəmancasına həlak oldu. == Son == Öz tərəfdarları ilə meşəyə çəkilən Brut bir müddət orda qaldı. Ölümqabağı o, ulduzlara baxıb Evripidin şeirlərini zümzümə edirmiş. Dostlarından biri ona qaçmağı təklif edir. Qaçmaqmı? Yox, o, şərəfli ölümə üstünlük verirdi. Qaçmaq Pompeyi xilas eləməmişdi. Elə Siseron da qaçmağa cəhd eləmiş və tutulmuşdu. Bəlkə, Antoniyə təslim olsun? Bu variant da istisna olunurdu. Antoni allahlıq iddasında olan Sezarın yolu ilə gedirdi: böyük adamlar olmamalıdır; onlar ya pulla alınmalı, ya da məhv edilməlidirlər. Brut şərəfli bir ölümə üstünlük verdi. Dayısı Katon Pompey məğlub olandan sonra Sezarın əlinə düşməmək üçün intihar eləmişdi. Brut "Bəlkə, qaçaq?" deyə ona müraciət döyüşçü dostuna "Bəli, mütləq qaçacağam. Amma ayağımla yox, əlimlə" dedi. Sonra qılıncını yerə bərkidib özünü onun üstünə ataraq intihar etdi. Respublika quruluşunun ən böyük təəssübkeşi, Şekspirin "romalıların ən nəcibi" adlandırdığı Brut öz həyatına belə son qoydu. Amma onun zəhməti hədər getmədi. Antoni hələ onun sağlığında ömürlük imperator titulunu ləğv eləmişdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Sərkərdələr]] [[Kateqoriya:E.ə. 85-ci ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:E.ə. 42-ci ildə vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Kəskin alət ilə intihar edənlər]] 78pizs1t9qp242cfxlbrf2d9ye232ru 0 289668 6600953 5689166 2022-08-29T09:49:34Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Xürrəmabad şəhristanı'''— [[İran]]ın [[Luristan ostanı]]nın şəhristanlarından biridir. Şəhristanın inzibati mərkəzi [[Xürrəmabad]] şəhəridir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhristanın əhalisi 509,251 nəfər və 113,886 ailədən ibarət idi<ref>{{Cite web |title="Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)" |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/13.xls |access-date=2012-07-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/13.xls |url-status=dead }}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Luristan ostanı}} [[Kateqoriya:Luristan ostanının şəhristanları]] hzkf8hgt09ze3dva8kpmawugpdwsx93 0 292018 6600358 6031462 2022-08-29T05:16:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna |Tat}} '''İran Tatları''' — [[İran]]da yaşayan [[Tat dili|tat dilində]] danışan etnik qrup . İrandaki tatların böyük bir hissəsi müsəlmandır və sayıları 300.000-ə yaxındır.{{mənbəsiz}} == Xarici keçidlər == * [http://www.iranica.com/articles/v8f6/v8f696.html Iranica entry on ''Eshtehārdi'', one of Tati dialects] * [http://www.vimeo.com/57197622 Sample of the Gozarkhani language] {{etnos-qaralama}} [[Kateqoriya:İrandilli xalqlar]] [[Kateqoriya:Tatlar]] gtfdf7ukt3jbt1a3gskpes76cw7iold 14 292143 6599209 4714662 2022-08-28T14:14:11Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında İslam]] → [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Saudi Arabia}} [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanındakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] h6rtowki9hmte9ou6pc3msxj4h882a0 14 292146 6599082 4714663 2022-08-28T14:01:06Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Özbəkistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Özbəkistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Uzbekistan}} [[Kateqoriya:Özbəkistandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Özbəkistanda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] tshz1vom1o7du42towm1mfnb9cllwxa 14 292151 6599126 4714664 2022-08-28T14:06:04Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İsraildə İslam]] → [[Kateqoriya:İsraildə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Israel}} [[Kateqoriya:İsraildəki dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:İsraildə islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] lsx87ncpb2ekbibyxgsoc5zx1sxlvza 0 292354 6600755 6219884 2022-08-29T08:46:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Jak Mayol |orijinal adı = {{Dil-fr|Jacques Mayol}} |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1.4.1927 |doğum yeri = [[Şanxay]], [[Çin]] |vəfat tarixi = 22.12.2001 |vəfat yeri = [[Elba adası]], [[İtaliya]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = [[Dalğıclıq|Dalğıc]] |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.thejacquesmayol.com/JacquesMayol.htm Jacques Mayol] |vikianbar = }} '''Jak Mayol''' ({{Dil-fr|Jacques Mayol}}; 1 aprel 1927–22 dekabr 2001) — fransız dalğıcı, 23 noyabr 1976-cı ildə nəfəsini tutaraq 100 metr dərinliyə enmiş ilk şəxs. [[Fri-dayvinq]] üzrə çoxqat dünya çempionu. 2001-ci ildə 74 yaşında [[Elba adası]]ndakı evində özünü asaraq intihar etmiş, vəsiyyətinə əsasən kremasiya olunaraq külü Toskana sahillərinə səpilmişdir. [[Lük Besson]] 1988-ci ildə çəkdiyi "[[Mavi ənginlik]]" filmində fri-dayvinqin pionerlərindən olan Jak Mayol və [[Entso Mayorka]]nın həyatındakı hadisələrdən bəhrələnmişdir. == Xarici keçidlər == * [http://www.thejacquesmayol.com/MayolBiography.htm Biography from thejacquesmayol.com] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20050301021109/http://www.thejacquesmayol.com/MayolBiography.htm |date=2005-03-01 }} * [http://www.aida-international.org/aspportal1/code/page.asp?sType=wr&CountryID=4&actID=3&ObjectID=136 Current Freediving World Records] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131206130900/http://www.aida-international.org/aspportal1/code/page.asp?sType=wr&CountryID=4&actID=3&ObjectID=136 |date=2013-12-06 }} {{Şəxs-qaralama}} [[Kateqoriya:Fransızlar]] [[Kateqoriya:Çində doğulanlar]] [[Kateqoriya:İtaliyada vəfat edənlər]] gcwbtv6nmt2x94vx6590ira79kum2or 0 292647 6600847 5710650 2022-08-29T09:33:52Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Çay kəndi}}{{YM |növü = |rəsmi_adı =Çay kəndi |orijinal_adı = {{lang-fa|چاي كندي خيرالدين}} |ölkə = İran |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddo |lat_dir = N|lat_deg =38 |lat_min =27|lat_sec = 39 |lon_dir = E|lon_deg =46 |lon_min =36|lon_sec = 15 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi =0 |siyahıyaalma ili = 2012 |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = Fars |xəritə1 = }} '''Çay Kəndi''' ({{lang-fa|چاي كندي خيرالدين}}) — [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın [[Vərziqan şəhristanı]]nın kəndlərindəndir. Kənd 11 avqust 2012-ci il tarixində [[Şərqi Azərbaycan zəlzələləri (2012)|zəlzələ]] nəticəsində tamam dağılıb.<ref>[http://iran147.ir/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86/163-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-21-5-91.html 11 avqust 2012-ci il tarixində Şərqi Azərbaycanda baş vermiş zəlzələ haqqında raport] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120814220629/http://iran147.ir/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86/163-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-21-5-91.html |date=2012-08-14 }} İran İslam Respublikasının Qızıl Aypara relyef və xilasetmə təşkilatı</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Şərqi Azərbaycan zəlzələləri (2012)]] {{Vərziqan şəhristanı}} [[Kateqoriya:Vərziqan şəhristanının kəndləri]] 7mvhk98ft13k46xy6z3vt7r2ee7w8od 0 294167 6600504 6369945 2022-08-29T06:23:10Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Rəssam |adı = Altay Hacıyev |orijinal adı = Altay Əmir oğlu Hacıyev |digər adları = |şəkil = Altay Hacıyev.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 2.4.1931 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[ZSFSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 12.2.2019 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}→<br/>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |fəaliyyəti = [[rəssamlıq]] |təhsili = [[Əzim Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbi|Ə.Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbi]];<br/>Kiyev Dövlət İncəsənət institutu |janrı = |stili = |tanınmış işləri = |hamiləri = |tələbəsi = |təsirlənib = |təsir edib = |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı|2002}} {{Azərbaycan SSR əməkdar rəssamı|1982}} |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Altay Əmir oğlu Hacıyev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan boyakarı, [[Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı]] (2002). == Həyatı == Altay Hacıyev [[1931]]-ci ildə rəssam Əmir Hacıyevin ailəsində dünyaya göz açmışdır. [[1951]]-ci ildə Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq Məktəbini, [[1959]]-cu ildə isə [[Kiyev]] Dövlət Rəssamlıq İnstitutunu bitirmişdir. [[1959]]-cu ildən beynəlxalq və respublika əhəmiyyətli sərgilərin iştirakçısıdır. [[1960]]-cı ildə [[SSRİ Rəssamlar İttifaqı]]nın üzvlüyünə qəbul edilmişdir. [[1962]]-[[1967]]-ci illərdə [[Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti]] yanında Dövlət Mətbuat Komitəsinin baş rəssamı vəzifəsində çalışmışdır. [[1982]]-ci ildə Altay Hacıyev Əməkdar rəssam, [[2002]]-ci ildə isə Xalq rəssamı fəxri adlarına layiq görülmüşdür. [[1995]]-ci ildə "Humay" mükafatı ilə təltif olunmuşdur. Altay Hacıyev [[2003]]-cü ildən Prezident təqaüdçüsü olmuşdur. Rəssamın bir neçə fərdi sərgisi təşkil olunmuşdur. Onun [[1987]]-ci ildə qrafika əsərlərinin, [[1991]]-ci ildə "Natəvan-Şuşa", [[2001]]-ci ildə isə "Xalqımızın ulduzları" adlı tematik, eləcə də [[2006]]-cı ildə 75 illik yubiley sərgiləri keçirilmişdir. Rəssamın əsərləri [[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]]ndə, [[Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası]]nda, xarici ölkə muzeylərində və nüfuzlu şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır. "Azərnəşr"də işlədiyi müddətdə dövrün tanınmış yazıçıları, şairləri ilə tanış olur, onların yaradıcılığını öyrənir. O, bir tərəfdən qələm sahibləri, digər tərəfdən də tanınmış rəssamlar arasında uzun müddət vaxt keçirir. Beləliklə, sənət aləmində özünəməxsus yer tutmuş, imzasını tanıtdırmışdır. Altay Hacıyevin yaradıcılığı bir sıra özünəməxsus cəhətləri ilə diqqət çəkir. [[Ukrayna]]da ali təhsil alan sənətkar klassik Avropa [[rəssamlıq]] ənənələrini dərindən öyrənmişdir. Bununla yanaşı, öz yaradıcılığında hər zaman şərqli duyumuna malik olduğunu büruzə vermiş, [[Azərbaycan]] təsviri sənətinin zəngin ənənələrindən yaradıcılıqla faydalanmışdır. Belə ki, əsərlərinin mövzusu, ideya bədii məzmunu, orijinal üslubu, kompozisiya tərtibatı, kolorit həlli ilə yaradıcılığında iki istiqaməti paralel apardığını, bədii sintez etdiyini müşahidə etmək mümkündür. Altay Hacıyev yaradıcılığının böyük bir dövrünü kitab qrafikasının inkişafına sərf etmişdir. Neçə-neçə kitaba bədii tərtibat vermiş, bir çox əsərlərə illüstrasiyalar çəkmişdir. Rəssam həm də bir çox silsilələr yaradıb. Ali təhsilini başa vurub Vətənə dönən rəssam 60-cı illərdə [[Bakı]]da gedən tikinti-quruculuq, əsaslı təmir-bərpa işlərini, [[Bakı]]nın inkişaf etmiş sənaye şəhərləri səviyyəsinə yüksəldiyini görür və "Yeni Bakı" adlı ilk silsiləsini yaradır. "Xəzər", "Dənizin iftixarı" və "Xəzərin sahibi" adlı yeni silsilələr rəssamın yaradıcılığının ilkin dövrünü təhlil etməyə imkan verir. Altay Hacıyev yalnız kitab qrafikası ilə kifayətlənməmiş, rəngkarlıq sahəsində də fırçasını sınaqdan çıxarmışdır. Rəngkarlıq əsərlərinin ana xəttini isə şanlı keçmişimiz, tarixi şəxsiyyətlərimiz və zəngin mənəviyyat xəzinəmizin tərənnümü təşkil edir. "Xalqımızın ulduzları" silsiləsindən olan "Tomris", "Məhsəti Gəncəvi", "Sara Xatun", "Xurşudbanu Natəvan", "Tuti Bikə", "Aşıq Pəri", "Ağa Bəyim Ağa" və b. əsərləri diqqətəlayiq əsərlərdir. == Mükafatları == * [[Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı]] — 1968 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar rəssamı]]" fəxri adı — 1 dekаbr 1982<ref name="01.12.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekаbr 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> * "Füzuli Dünyası-500". "Humay" mükafatı — 1995 * Ən yaxşı uşaq kitabının bədii tərtibatına görə Açıq Cəmiyyət İnstitutunun mükafatı — 1999 * "[[Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı]]" fəxri adı — 30 may 2002<ref name="30.05.2002">{{cite web|title=Təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 may 2002-ci il tarixli, 714 nömrəli '''Fərmanı''' |url=http://www.e-qanun.az/framework/1691|website=e-qanun.az|accessdate=17 mart 2016|page="Xalq rəssamı" fəxri adı}}</ref> * Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 23 dekabr 2004 == Qalareya == <center> <gallery> Fayl:Altay Hacıyev. Aşıq Pəri.jpg|[[Aşıq Pəri]] Fayl:Altay Hacıyev. Sara xatun.jpg|[[Sara xatun]] </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar rəssamları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan rəssamları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı rəssamlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:Son bir ildə vəfat etmiş şəxslər]] a71ghabdc0dagu01yw23s7r1j7zmqj5 0 295327 6600269 6247215 2022-08-29T04:53:40Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Məktəb |ad = Şirvan Dövlət İqtisadiyyat və Humanitar Kolleci |rəsmi_adı = |şəkil = |şəkil_adı = |şəkil_ölçüsü = |şəklin_izahı = |şüar = |yaranma = 28 iyun 1999 |tip = orta-ixtisas təhsili müəssisəsi |direktor = |müəllim_sayı = |tələbə_sayı = |şəhər = [[Şirvan]] |ölkə = {{AZE}} |koordinat = {{Coord||||N||||E}} |ünvan = [[Şirvan şəhəri]] |vebsayt = }} '''Şirvan Dövlət İqtisadiyyat və Humanitar Kolleci''' (əvvəlki adı: '''Əli Bayramlı Pedaqoji Texnikumu''') — [[Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi]]nin tabeliyində olan orta-ixtisas təhsili müəssisəsi.<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=21960&doctype=0 ''""Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 15 iyul 2011-ci il tarixli, 118 nömrəli '''Qərarı'''.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> == Tarixi == 28 iyun 1999-cu ildə [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin Qərarına əsasən Bakı Məktəbəqədər Pedaqoji Texnikumunun Əli Bayramlı filialının bazasında '''Əli Bayramlı Pedaqoji Texnikumu''' adı ilə yaradılmışdır.<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=5391&doctype=0 ''"Əli Bayramlı Pedaqoji Texnikumunun yaradılması haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 28 iyun 1999-cu il tarixli, 108 nömrəli '''Qərarı'''.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> 9 mart 2006-cı ildən [[Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi]]nin təklifi ilə [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin Qərarına əsasən '''Əli Bayramlı Dövlət İqtisadiyyat və Humanitar Kolleci''' adlandırılmış,<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=11518&doctype=0 ''"Əli Bayramlı Pedaqoji Texnikumunun adının dəyişdirilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 9 mart 2006-cı il tarixli, 66 nömrəli '''Qərarı'''.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> 10 iyun 2008-ci ildə isə [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin Qərarına əsasən, ''"Əli Bayramlı"'' sözləri ''"Şirvan"'' sözü ilə əvəz edilərək müəssisənin adı '''Şirvan Dövlət İqtisadiyyat və Humanitar Kolleci''' olmuşdur.<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=14912&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin bəzi qərarlarında dəyişikliklər edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 10 iyun 2008-ci il tarixli, 134 nömrəli '''Qərarı'''.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> == İxtisaslar == Kollecdə aşağıdakı ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlanır:<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=22217&doctype=0 2011-ci ildə orta ixtisas təhsili müəssisələrinə tələbə qəbulu planının təsdiqi barədə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1 iyul 2011-ci il tarixli, 176s nömrəli '''Sərəncamı'''.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> * Fiziki tərbiyə müəllimliyi (ümumi orta təhsil bazası üçün); * Texnologiya müəllimliyi; * İnformatika müəllimliyi (ümumi orta təhsil bazası üçün); * Təsviri incəsənət müəllimliyi; * İbtidai sinif müəllimliyi; * Ailə və ev təhsili; * Məktəbəqədər təlim və tərbiyə; * Mühasibat uçotu; * Maliyyə işi; * Yol hərəkətinin təşkili; * Neft-qaz işi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{məktəb-qaralama}} {{Şirvan-qaralama}} [[Kateqoriya:Azərbaycan orta-ixtisas təhsili müəssisələri]] 6iwvdlzpuscq7pussdavu43uds8mcmi 0 295432 6599985 6251626 2022-08-28T20:40:41Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 wikitext text/x-wiki {{əhəmiyyət}} {{Alim |adı = Qəmər Adıgözəlova |orijinal adı = Qəmər Əbdülrəhim qızı Adıgözəlova-Polçayeva |digər adları = |şəkil = Qəmər Adıgözəlova.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |piktoqram = tibb |doğum tarixi = 12.4.1915 |doğum yeri = Axtı, [[Dağıstan vilayəti]], [[Rusiya imperiyası]] |vəfat tarixi = 1992 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = |elmi dərəcəsi = |elmi adı = |iş yeri = |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Qəmər Əbdülrəhim qızı Adıgözəlova-Polçayeva''' (d.12 aprel 1915, [[Axtı rayonu|Axtı]], [[Dağıstan]] – ö. 1992) — həkim, professor.<ref>{{cite book|first=|last=|authorlink=|title=Azərbaycan Qadın Ensiklopediyası|year=2002|location=Bakı|publisher=Azərbaycan Milli Ensiklopediyası nəşriyyatı|url=|page=22|ref=harv}}</ref> == Həyatı == Qəmər Əbdürrəhim qızı Adıgözəlova-Polçayeva 1915-ci il aprelin 12-də [[Dağıstan]]<nowiki/>ın [[Axtı rayonu|Axtı]] kəndində anadan olmuşdur. == Fəaliyyəti == O, Azərbaycan ET [[Oftalmologiya]] İnstitutunda [[1960]]-cı ildən başlayaraq, 30 ildən artıq müddətdə elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifəsini tutumuşdu. Bundan əlavə, prof. Adıgözəlova-Polçayeva 1957-1960-cı illərdə institutun terapevtik şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmış, sonralar isə institutun iki elmi şöbəsinin – uşaqların görmənin mühafizəsi və gözün virus patologiyası şöbələrinin elmi rəhbəri olmuşdur.<ref>{{cite book|first=M.F.AXUNDOV ADINA AZƏRBAYCAN MİLLİ KİTABXANASI |last= |authorlink= |title=Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi 2010 |year=2009 |location=Bakı |publisher= |url= |page=136 |ref=harv}}</ref> {{mənbə göstər2|O, görmə üzvünün optik qüsurlarının ametropiyaları, çəpgözlüyün, astiqmatizmin, ambliopiyanın, anizometropiyanın haqqında anlayışlara bir çox yeniliklər gətirmişdir. Prof. Ü.C.Musabəyli ilə birlikdə o, oftalmologiyada ilk dəfə olaraq, uzağa akkomodasiyanın konsepsiyasını yaratmışdı. Bundan əlavə gözün müxtəlif mənşəli iltihabi xəstəliklərinin, gözün yenitörəmələrinin, uveal kataraktanın, traxomanın patogenezi problemlərinin işlənməsi də bir neçə onillik ərzində institutda onun rəhbərliyi altında aparılırdı. Prof. Q.Ə.Adıgözəlova-Polçayeva oftalmologiyanın müxtəlif məsələlərinə dair bir neçə yüz elmi əsərin, o cümlədən bir neçə monoqrafiyanın müəllifidir. Onun "Ametropiyalar zamanı gözün refraksiyasına akkomodasiya spazmının təsiri" və "Anizometropiya" adlı monoqrafiyalarının görmə üzvünün fiziologiyasının öyrənilməsində böyük əməyi var. Prof. Q.Ə.Adıgözəlova-Polçayeva nəinki istedadlı alim, hətta gözəl diaqnost və hərtərəfli oftalmocərrah olmuşdur. O, elmi və təcrübi oftalmoloq kadrlarının olduqca böyük bir dəstəsini hazırlamışdı, onun rəhbərliyi altında 10-dan artıq namizədlik dissertasiyaları müdafiə edilmişdir.|23|12|2021}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Həkimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] byookdhc4n2h099f85dv4h5adoylaho 0 295628 6599528 6554527 2022-08-28T15:55:27Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Digər məna|Meşə Qardaşları}} {{Hərbi birləşmə |adı = Meşə qardaşları |orijinal adı = |şəkil = Flag of Caucasian Emirate.svg |şəkil_izah = Qafqaz Əmirliyinin bayrağı |illər = 2007-2016 |ölkə = {{Flaqifikasiya|Rusiya}} <br> {{Flaqifikasiya|Azərbaycan}} |yerləşməsi = [[Şimali Qafqaz]] }} '''Meşə qardaşları''' ({{dil-ru|Лесные братья}}) və ya '''Dərbənd camaatı''' ({{dil-ru|Дербентский джамаат}}) — Rusiyanın Dağıstan respublikasında, Qafqaz Əmirliyi Şəriət Camaatının tərkibində olan İslamçı Cihadçı qrup. Qrup hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarına hücumlar etmiş, terror aktları təşkil etmiş, vəhabi ədəbiyyatı yaymış və Dağıstanda və Azərbaycanda təbliğat və təşviqat işləri aparmışdır. Qrup Rappani Xəlilov tərəfindən yaradılmışdır. 2007-ci ilin sentyabrında vəfat etdikdən sonra qrupa Əmir Əbdül Məcid rəhbərlik etmişdir. Çeçen müharibələrinin iştirakçısı olan Məcid 2008-ci ilin sentyabrında öldürüldü və yerinə İsrapil Vəlijanov keçdi. 2011-ci ilin aprelində Vəlijanovun ölümündən sonra Dərbənd camaatı, qalan üzvləri 2016-cı ilin noyabrında öldürülənə qədər fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, istiqamətini dəyişdi. == Tarixi == Qrupa 2007-ci ilin sentyabrında vəfat edənə qədər Rappani Xəlilov rəhbərlik etmişdir. Daha sonra Azərbaycanın Zaqatala rayonundan olan, Əmir Əbdül Məcid kimi tanınan İlqar Mollaçiyev, Dərbənd camaatının komandiri təyin edildi. [[Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti|Rusiya FTX]]-nin Dağıstan şöbəsinin verdiyi məlumata görə, Malaçyev Birinci və İkinci Çeçenistan müharibələrində iştirak etmiş və Səudiyyə mücahidləri İbn əl-Xəttab və Əbu əl-Vəlidin komandanlıq etdiyi dəstələrdə döyüş hazırlığı keçmişdir. 2006-cı ildə əmir Dokka Umarov Malaçiyevi qruplaşmanın fəaliyyətini idarə etmək üçün Dağıstana göndərdi.<ref>{{Cite web |url=http://www.annews.ru/news/detail.php?ID=166774 |title=В Дагестане уничтожен лидер ваххабитов. Агентство национальных новостей |date=9 September 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130324155402/http://www.annews.ru/news/detail.php?ID=166774 |archive-date=24 March 2013 |access-date=9 December 2020 |language=ru }}</ref> 2008-ci ilin yanvarında Rusiya qüvvələri [[Tabasaran rayonu]]ndakı qruplaşmaya qarşı ilk əməliyyata başladılar. Əməliyyat zamanı 15 silahlıdan 6-sı öldürüldü, digərləri isə qaçmağı bacardı. Elə həmin ilin martında Rusiya FTX-nin Dağıstan şöbəsi və Rusiya Daxili İşlər Nazirliyinin qüvvələri [[Dagestanskiye Oqni]]də qruplaşmaya qarşı əməliyyat başlatdılar. Bu əməliyyatda üç silahlı öldürüldü.<ref>{{Cite newspaper |url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=872432&ThemesID=781 |title=«Будем бузить. Вы сами сдавайтесь!» // В Дагестане уничтожено трое боевиков. |work=[[Kommersant]] |issue=51(3868) |date=28 March 2008 |access-date=9 December 2020 |language=ru }}</ref> 17 avqustda [[Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]]nin verdiyi məlumata görə, qrup Bakıdakı [[Əbu Bəkr məscidi (Bakı)|Əbu Bəkr məscidinə]] [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror|hücum]] təşkil etdi. == Həmçinin bax == * [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] k003a9h54ajo3aksesdr4hoggygnkev 10 295664 6600526 6159561 2022-08-29T06:33:36Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{docpage}} {{OnTS|Şablon:İdman karyerası/styles.css}} == Köçürmək üçün hazırlıq == {|width="100%" style="background: transparent;" |width="50%" valign="top"| <big>'''Karyerasını davam etdirən futbolçular üçün'''</big><br /> <pre> {{Futbolçu |adı = |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |təhsili = |boyu = |çəkisi = |mövqeyi = |əsas ayağı = |indiki klubu = |nömrəsi = |gənclər klubları = {{idman karyerası |0000|| }} |klublar = {{idman karyerası |0000||0 (0) |0000||0 (0) |0000||0 (0) |0000||0 (0) }} |milli yığma = {{idman karyerası |0000||0 (0) }} |klub haqqında məlumatların yenilənməsi = |yığma haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = }} </pre> |width="50%" valign="top"| <big>'''Karyerasını bitirmiş futbolçular üçün'''</big><br /> <pre> {{Futbolçu |adı = |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |təhsili = |boyu = |çəkisi = |mövqeyi = |əsas ayağı = |indiki klubu = |vəzifəsi = |gənclər klubları = {{idman karyerası |0000|| }} |klublar = {{idman karyerası |0000||0 (0) |0000||0 (0) |0000||0 (0) |0000||0 (0) |0000||0 (0) |0000||0 (0) }} |milli yığma = {{idman karyerası |0000||0 (0) }} |məşqçisi olduğu klublar = {{idman karyerası |0000|| |0000|| |0000|| |0000|| }} |medallar = {{turnir|}} {{medal|||}} |məşqçi haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = }} </pre> |} == İstifadə nümunəsi == {{Futbolçu |adı = Yurgen Klinsman |şəkil = Trainer Klinsmann.JPG |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |ləqəbi = ''Klinsi'', ''Atılıb düşən'' |doğum tarixi = 30.7.1964 |doğum yeri = [[Göppingen]], [[Baden-Vyurtemberq]], [[Qərbi Almaniya|AFR]] |vətəndaşlığı = {{DEU}} |boyu = 181 |çəkisi = |əsas ayağı = sağ |mövqeyi = [[hücumçu (futbol)|hücumçu]] |komanda = {{bayraq|ABŞ}} [[ABŞ milli futbol komandası|ABŞ]] |vəzifəsi = [[məşqçi|baş məşqçi]] |gənclər klubları = {{idman karyerası |1972—1974|{{bayraq|Almaniya}} TB Gingen| |1974—1978|{{bayraq|Almaniya}} [[Qayslingen (futbol klubu)|Qayslingen]]| |1978—1981|{{bayraq|Almaniya}} [[Ştutqarter Kikers]]| }} |klublar = {{idman karyerası |1981—1984 |{{bayraq|Almaniya}} [[Ştutqarter Kikers]]|61 (22) |1984—1989 |{{bayraq|Almaniya}} [[Ştutqart (futbol klubu)|Ştutqart]]|156 (79) |1989—1992 |{{bayraq|İtaliya}} [[İnternasionale]]|95 (34) |1992—1994 |{{bayraq|Fransa}} [[Monako (futbol klubu)|Monako]]|65 (29) |1994—1995 |{{bayraq|İngiltərə}} [[Tottenhem Hotspur]]|41 (21) |1995—1997 |{{bayraq|Almaniya}} [[Bayern Münhen FK|Bayern Münhen]]|65 (31) |1997 |{{bayraq|İtaliya}} [[Sampdoriya (futbol klubu)|Sampdoriya]]|8 (2) |1998 |{{icarə}}{{bayraq|İngiltərə}} [[Tottenhem Hotspur]]|15 (9) |2003 |{{bayraq|ABŞ}} [[Oranj Kaunti Blyu Star]]|8 (5) |'''1981—1998'''|'''Cəmi'''|'''506&nbsp;(227)''' }} |milli yığma = {{idman karyerası |1980—1981|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası (16 yaşlılar)|Almaniya (16 yaşlılar)]]|3 (0) |1984—1985|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası (21 yaşlılar)|Almaniya (21 yaşlılar)]]|8 (3) |1987—1988|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli Olimpiya futbol komandası|Almaniya (Olimpiya)]]|14 (8) |1987—1998|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası|Almaniya]]|108 (47) }} |məşqçisi olduğu klublar = {{idman karyerası |2004—2006|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası|Almaniya]]| |2008—2009|{{bayraq|Almaniya}} [[Bayern Münhen FK|Bayern Münhen]]| |2011—h.h.|{{bayraq|ABŞ}} [[ABŞ milli futbol komandası|ABŞ]]| }} |medallar = {{turnir|[[Yay Olimpiya oyunları|Olimpiya oyunları]]}} {{medal|Bürünc|[[1988 Yay Olimpiya oyunları|Seul 1988]]|[[1988 Yay Olimpiya oyunlarında futbol|futbol]]}} {{turnir|[[Futbol üzrə dünya çempionatı|Dünya çempionatları]]}} {{medal|Qızıl|[[Futbol üzrə dünya çempionatı 1990|İtaliya 1990]]}} {{turnir|[[Fitbol üzrə Avropa çempionatı|Avropa çempionatları]]}} {{medal|Bürünc|[[Futbol üzrə Avropa çempionatı 1988|AFR 1988]]}} {{medal|Gümüş|[[Futbol üzrə Avropa çempionatı 1992|İsveç 1992]]}} {{medal|Qızıl|[[Futbol üzrə Avropa çempionatı 1996|İngiltərə 1996]]}} |vikianbar = Jürgen Klinsmann }} <pre> {{Futbolçu |adı = Yurgen Klinsman |şəkil = Trainer Klinsmann.JPG |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |ləqəbi = ''Klinsi'', ''Atılıb düşən'' |doğum tarixi = 30.7.1964 |doğum yeri = [[Göppingen]], [[Baden-Vyurtemberq]], [[Qərbi Almaniya|AFR]] |vətəndaşlığı = {{DEU}} |boyu = 181 |çəkisi = |əsas ayağı = sağ |mövqeyi = [[hücumçu (futbol)|hücumçu]] |komanda = {{bayraq|ABŞ}} [[ABŞ milli futbol komandası|ABŞ]] |vəzifəsi = [[məşqçi|baş məşqçi]] |gənclər klubları = {{idman karyerası |1972—1974|{{bayraq|Almaniya}} TB Gingen| |1974—1978|{{bayraq|Almaniya}} [[Qayslingen (futbol klubu)|Qayslingen]]| |1978—1981|{{bayraq|Almaniya}} [[Ştutqarter Kikers]]| }} |klublar = {{idman karyerası |1981—1984 |{{bayraq|Almaniya}} [[Ştutqarter Kikers]]|61 (22) |1984—1989 |{{bayraq|Almaniya}} [[Ştutqart (futbol klubu)|Ştutqart]]|156 (79) |1989—1992 |{{bayraq|İtaliya}} [[İnternasionale]]|95 (34) |1992—1994 |{{bayraq|Fransa}} [[Monako (futbol klubu)|Monako]]|65 (29) |1994—1995 |{{bayraq|İngiltərə}} [[Tottenhem Hotspur]]|41 (21) |1995—1997 |{{bayraq|Almaniya}} [[Bayern Münhen FK|Bayern Münhen]]|65 (31) |1997 |{{bayraq|İtaliya}} [[Sampdoriya (futbol klubu)|Sampdoriya]]|8 (2) |1998 |{{icarə}}{{bayraq|İngiltərə}} [[Tottenhem Hotspur]]|15 (9) |2003 |{{bayraq|ABŞ}} [[Oranj Kaunti Blyu Star]]|8 (5) |'''1981—1998'''|'''Cəmi'''|'''506&nbsp;(227)''' }} |milli yığma = {{idman karyerası |1980—1981|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası (16 yaşlılar)|Almaniya (16 yaşlılar)]]|3 (0) |1984—1985|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası (21 yaşlılar)|Almaniya (21 yaşlılar)]]|8 (3) |1987—1988|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli Olimpiya futbol komandası|Almaniya (Olimpiya)]]|14 (8) |1987—1998|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası|Almaniya]]|108 (47) }} |məşqçisi olduğu klublar = {{idman karyerası |2004—2006|{{bayraq|Almaniya}} [[Almaniya milli futbol komandası|Almaniya]]| |2008—2009|{{bayraq|Almaniya}} [[Bayern Münhen FK|Bayern Münhen]]| |2011—h.h.|{{bayraq|ABŞ}} [[ABŞ milli futbol komandası|ABŞ]]| }} |medallar = {{turnir|[[Yay Olimpiya oyunları|Olimpiya oyunları]]}} {{medal|Bürünc|[[1988 Yay Olimpiya oyunları|Seul 1988]]|[[1988 Yay Olimpiya oyunlarında futbol|futbol]]}} {{turnir|[[Futbol üzrə dünya çempionatı|Dünya çempionatları]]}} {{medal|Qızıl|[[Futbol üzrə dünya çempionatı 1990|İtaliya 1990]]}} {{turnir|[[Fitbol üzrə Avropa çempionatı|Avropa çempionatları]]}} {{medal|Bürünc|[[Futbol üzrə Avropa çempionatı 1988|AFR 1988]]}} {{medal|Gümüş|[[Futbol üzrə Avropa çempionatı 1992|İsveç 1992]]}} {{medal|Qızıl|[[Futbol üzrə Avropa çempionatı 1996|İngiltərə 1996]]}} |vikianbar = Jürgen Klinsmann }} </pre> Məqalə — [[Yurgen Klinsman]] <includeonly> [[Kateqoriya:Şablon-kartoçkalar:İdmançılar]] [[Kateqoriya:Şablonlar:Futbolçular]] </includeonly> 84ark9vh2jqeintyoug2matv4jz5imm 0 295770 6600570 6097300 2022-08-29T06:46:50Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|San-Xose}} {{YM}} '''San-Xose''' — [[Kosta-Rika]]nın paytaxtı və ən böyük şəhəri, eyni zamanda San-Xose vilayətinin mərkəzi. Kosta-Rikanın mərkəzi hissəsində , dəniz səviyyəsindən 1170 metr hündürlükdə yerləşir. Əhalisi 350 min nəfər (2008), 1950-ci ildə əhali sayı 86 900 nəfər idi. San-Xose şəhər aqlomerasiyasında 1 milyondan yuxarı əhali var. == Qalereya == [[Fayl:San Jose under construction.jpg|800px|thumb|San-Xosenin panoramı]] == Həmçinin bax == * [[Kosta-Rika]] * [[Mərkəzi Amerika]] * [[Karib dənizi]] == Mənbə == * [http://www.msj.co.cr/ şəhərin rəsmi saytı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190828193308/http://msj.co.cr/ |date=2019-08-28 }} * [http://ccrussia.ru/san-jose_sightseeing.html San-Xosenin görməli yerləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120718233639/http://www.ccrussia.ru/san-jose_sightseeing.html |date=2012-07-18 }} [[Kateqoriya:Kosta-Rika]] [[Kateqoriya:Kosta-Rika şəhərləri]] [[Kateqoriya:Mərkəzi Amerika ölkələrinin paytaxtları]] 2gsvnfbe25hag9a321zmrhtm1i8lioq 0 296087 6599768 6321783 2022-08-28T17:58:43Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Inam.Karimov.png |şəklin ölçüsü = 320px |titul = [[Azərbaycanın Kənd təsərrüfatı Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının 5-ci Kənd təsərrüfatı naziri]] |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 21 aprel 2018 |dövr son = |sələfi = [[Heydər Əsədov]] |prezident = [[İlham Əliyev]] |vətəndaşlığı = {{Flaqifikasiya|Azərbaycan}} |doğum tarixi = 6.6.1977 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |titul_2 = [[Azərbaycanın Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi|Azərbaycanın Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin 1-ci sədri]] |bayraq_2 = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 7 sentyabr 2012 |dövr son_2 = 21 aprel 2018 |prezident_2 = [[İlham Əliyev]] |sələfi_2 = ''vəzifə təsis edilib'' |xələfi_2 = [[Ülvi Mehdiyev]] |təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]] <br> [[Strasburq Universiteti]] <br> [[Paris Universiteti]] |vikianbar = |orijinal adı = İnam İmdad oğlu Kərimov }} '''İnam İmdad oğlu Kərimov''' ({{DVTY}}) — [[azərbaycan]]lı siyasətçi və hüquqşünas, [[Azərbaycanın Kənd təsərrüfatı Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının 5-ci Kənd təsərrüfatı naziri]] (2018-ci ildən), [[Azərbaycanın Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi]]nin 1-ci sədri (2012–2018). == Həyatı == 1977-ci il iyunun 6-da [[Bakı|Bakı şəhərində]] anadan olub. 1984-cü ildən 1994-cü ilə qədər S. C. Pişəvəri adına Humanitar fənlər Gimnaziyasında təhsil alıb. 1994–1995-ci illərdə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]n [[İndiana|İndiana ştatı]]nda yerləşən Riçmond Orta məktəbində təhsilini davam etdirib. 1995-ci ildə [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin beynəlxalq hüquq fakültəsinə qəbul olub. 1998-ci ildən 2000-ci ilə qədər [[Fransa]]nın [[Strasburq Universiteti]]ndə hüquq ixtisası üzə bakalavr təhsili alıb. 2000–2002-ci illərdə isə, [[Sorbonna Universiteti|Sorbonna Universitetində]] hüquq ixtisası üzrə magistr təhsili alıb. 2013-cü ildə Sorbonna Universitetində hüquq elmləri doktoru (docteur en droit) elmi dərəcəsi alıb. İngilis, fransız, rus və fars dillərini bilir. === Ailəsi === Ailəlidir, 2 övladı var. * [[Mətin Kərimli]]nin qardaşıdır. == Fəaliyyəti == 2002-ci ildən 2004-cü ilədək [[Azərbaycan Prezidentinin Administrasiyası]]nda məsləhətçi, 2004–2012-ci illərdə isə baş məsləhətçi vəzifələrində çalışıb. 2005–2012-ci illərdə [[Azərbaycanın Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komisiyyası]]nın katibi və [[Avropa Şurasının Korrupsiyaya qarşı Dövlətlət Qrupu|Avropa Şurasının Korrupsiyaya qarşı Dövlətlər Qrupunda (GRECO)]] Azərbaycanın nümayəndə heyətinin rəhbəri olub. [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 7 sentyabr 2012-ci il tarixli 2426 nömrəli Sərəncamı ilə İnam Kərimov [[Azərbaycanın Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi]]nin sədri vəzifəsinə təyin edilib.<ref>{{cite web|url=http://e-qanun.az/framework/24218|title=İnam İmdad oğlu Kərimovun Azərbaycanın Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin sədri təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 7 sentyabr 2012-ci il tarixli 2426 nömrəli Sərəncamı. {{Az}}|publisher=www.e-qanun.com|accessdate=07.09.2012-ci il|archiveurl=http://e-qanun.az/framework/24218|archivedate=24.01.2019}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 21 aprel 2018-ci il tarixli 9 nömrəli Sərəncamı ilə İnam Kərimov [[Azərbaycanın Kənd təsərrüfatı Nazirliyi|Azərbaycanın Kənd təsərrüfatı naziri]] vəzifəsinə təyin edilib.<ref>{{cite web|url=http://e-qanun.az/framework/38557|title=İnam İmdad oğlu Kərimovun Azərbaycanın Kənd təsərrüfatı naziri təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 21 aprel 2018-ci il tarixli 9 nömrəli Sərəncamı. {{Az}}|publisher=www.e-qanun.com|accessdate=21.04.2018-ci il|archiveurl=http://e-qanun.az/framework/38557|archivedate=24.01.2019}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycanın Kənd təsərrüfatı nazirləri}} {{Azərbaycanın Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin sədrləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kənd təsərrüfatı nazirləri]] 7nnpgrmpky9f4cxcle0jhr3l0t39msv 0 297606 6600414 6113831 2022-08-29T05:40:06Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Bəzəkli kəndi<br>{{dil-ka|სოფელი ბეზაქლო}} (sopeli bezaklo) |şəkli = |xəritə = |xəritə miqyas = |xəritə məlumat = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhali = 763 |əhali_il = 2002 |əhali sıxlığı = |yüksəklik = 1.217<ref name="Bezaklo, Georgia Page">Fallingrain Global Gazetteer: [http://www.fallingrain.com/world/GG/00/Bezaklo.html Bezaklo, Georgia Page]</ref> |Xəritənin ölçüsü = 280 |pushpin_map = Gürcüstan |pushpin_label_position= |label = Bəzəkli |name = Bəzəkli |pushpin_mapsize = |latd =41 |latm =16 |lats =46 |latNS =N |longd =44 |longm =12 |longs =19 |longEW =E |poçt kodu = |ölkə = [[Gürcüstan]] |bölgə = [[Aşağı Kartli]] |rayon = [[Başkeçid]] |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = <!-- Şəhər (rayon) İcra Hakimiyyəti başçısının kənd inzibati-ərazi nümayəndəsi--> |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Bəzəkli''' — [[Gürcüstan|Gürcüstan Respublikasının]] '''[[Aşağı Kartli|Aşağı Kartli mxaresinin]]''' [[Başkeçid|Başkeçid rayonunun]] inzibati-ərazi vahidində kənd. 1 yanvar 2010-cu il vəziyyətinə görə Hamamlı kənd inzibati-ərazi dairəsinə daxildir.<ref name="დმანისის მუნიციპალიტეტის ინფრასტრუქტურის განვითარების პროგრამა 2010 წელი" /> == Coğrafiyası == Kənd rayonun inzibati mərkəzi olan [[Başkeçid|Başkeçid şəhərindən]] 8 km cənub-qərbdə, Qarasu çayının sol sahilində yerləşir.<ref name="səh. 30">'''[[Gürcüstan Milli Elmlər Akademiyası|Gürcüstan Milli Elmlər Akademiyasının]]''' akademiki, filologiya elmləri doktoru, professor '''[[Şurəddin Məmmədli]]'''. Gürcüstan Azərbaycanlıları. Gürcüstanda Azər Türkləri məskunlaşan inzibati-ərazi vahidləri. Statistik-ensiklopedik bilgilər. Tbilisi, 2006-cı il, [http://ebooks.preslib.az/pdfbooks/azbooks/gurcazz.pdf səh. 30] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121015075045/http://ebooks.preslib.az/pdfbooks/azbooks/gurcazz.pdf |date=2012-10-15 }}</ref> == Tarixi == "Bəzəkli" toponiminin Bozox oğuz boylarının adı ilə əlaqədar olduğu, tədricən deyiliş təhrifinə uğrayaraq ''Bəzəkli'' halına gəldiyi ehtimal edilir.<ref name="səh. 30" /> == Əhalisi == Kənddə 1870-ci ildə 19 ailədə 159 nəfər, 1926-cı ildə 70 ailədə 405 nəfər azərbaycanlı yaşayırdı.<ref name="səh. 30" /> 17–24 yanvar 2002-ci il Ümumgürcüstan əhali siyahıyaalınmasının rəsmi yekunlarına əsasən kənddə yaşayan 763 nəfər əhalinin 97 %-i etnik [[azərbaycanlılar]]dan ibarətdir.<ref name="2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები">National Statistics Office of Georgia: [http://geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/II%20tomi%20.pdf 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180928055530/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/II%20tomi%20.pdf |date=2018-09-28 }}</ref><ref name="Obstacles Impeding the Regional Integration of the Kvemo Kartli Region of Georgia">The European Centre for Minority Issues Caucasus: Jonathan Wheatley. [http://kms2.isn.ethz.ch/serviceengine/Files/EINIRAS/19719/ipublicationdocument_singledocument/a8d4a391-d68a-4038-83f3-af3c14a8bf76/en/working_paper_23.pdf Obstacles Impeding the Regional Integration of the Kvemo Kartli Region of Georgia] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131112102656/http://kms2.isn.ethz.ch/serviceengine/Files/EINIRAS/19719/ipublicationdocument_singledocument/a8d4a391-d68a-4038-83f3-af3c14a8bf76/en/working_paper_23.pdf |date=2013-11-12 }}. ECMI Working Paper #23. February, 2005</ref> 1 yanvar 2010-cu il tarixinə olan rəsmi təxminə əsasən kənddə 778 nəfər əhali yaşayır.<ref name="დმანისის მუნიციპალიტეტის ინფრასტრუქტურის განვითარების პროგრამა 2010 წელი">დმანისის მუნიციპალიტეტის თვითმმართველობის ვებ გვერდი: [http://www.dmanisi.com.ge/downloads/dmanisis_municipalitetis_infrastruqturis_ganviTarebis_programa_2010w(axali).pdf დმანისის მუნიციპალიტეტის ინფრასტრუქტურის განვითარების პროგრამა 2010 წელი] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140622204712/http://dmanisi.com.ge/downloads/dmanisis_municipalitetis_infrastruqturis_ganviTarebis_programa_2010w(axali).pdf |date=2014-06-22 }}</ref> == Təhsil == Kənddə bir baza məktəbi (doqquzillik) fəaliyyət göstərir.<ref name="səh. 30" /> Azərbaycandilli olan məktəbdə 113 nəfər şagird təhsil alır.<ref name="səh. 30" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Başkeçid bələdiyyəsinin yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Borçalı]] [[Kateqoriya:Borçalı kəndləri]] [[Kateqoriya:Gürcüstan kəndləri]] 3qnjxqb8wtggirhpscoyebkj3znmy2e 0 298393 6600534 5828320 2022-08-29T06:38:31Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə +[[Kateqoriya:Yamusukro]]; ±[[Kateqoriya:Kot-d'İvuar]]→[[Kateqoriya:Kot-d'İvuar şəhərləri]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Yamusukro''' ({{Dil-fr|Yamoussoukro}}) — [[Kot-d'İvuar]]ın paytaxtı. Əhalisi 242 744 nəfər (2010-cu il). {{Kot-d'İvuar-qaralama}} [[Kateqoriya:Kot-d'İvuar şəhərləri]] [[Kateqoriya:Yamusukro]] rijq39olyrcma1990z2vma57ahhd7tl 0 299336 6600316 5990819 2022-08-29T05:05:19Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Qanlı yumruq 5: İnsan hədəfi |orijinal adı = {{Dil-en|Bloodfist V: Human Target}} |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = Ceff Yonis |ssenarist = |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = |rollarda = [[Don Vilson]]<br>Denis Daff<br>Stiv Ceyms |operator = |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = |ilk baxış = |dil = [[İngilis dili]] |ölkə = {{USA}} |istehsalçı = New Horizons Picture Corp. |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = |rəng = |vaxt = 84 dəqiqə |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = 1994 |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = 0106434 |vikianbar = }} '''"Qanlı yumruq 5: İnsan hədəfi"''' ({{Dil-en|Bloodfist V: Human Target}}) — [[Don Vilson]]un filmlərindən biridir.<ref>[http://www.kinopoisk.ru/film/56756/ Qanlı yumruq 5 Kinopoisk.ru]</ref> Filmin adı" Qanlı yumruq 5: Canlı hədəf" və ya "Qanlı yumruq 5: Ölümcül hədəf" kimi də səslənir. == Məzmun == FTB Agenti Cimmi Stenton banda heyətlərini izləyən zaman onlarla vuruşmağa məcbur olur. Ayılan zaman Cimmi 6 il komada qaldığını öyrənir. Ona kömək edən Elli isə onun həyat yoldaşıdır. Cimminin hal-hazırda yaddaşla bağlı problemi vardır. Bir gün onun üzərinə yenidən hücum edirlər və Cimmi yenə də sağ qalır. Artıq Cimmi bu işlə məşğul olmaq məcburiyyətindədir. Onun öhtəsinə iki əsas vəzifə düşür. Cimmi həm mafiya bandasını, həm də onlara kömək edən polisləri izləməlidir… == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{imdb title|id=0106434|title=Qanlı yumruq 5: İnsan hədəfi}} {{Qanlı yumruq}} [[Kateqoriya:ABŞ filmləri]] [[Kateqoriya:Döyüş incəsənət filmləri]] m9f0e3xk7ut5onx9rpprw544xu7rdwo 14 301249 6599157 4715267 2022-08-28T14:10:01Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Mərakeşdə İslam]] → [[Kateqoriya:Mərakeşdə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Morocco}} [[Kateqoriya:Mərakeşdəki dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Mərakeşdə islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] guxu83z78ds9zr54zvhq3m458he4l4m 0 302154 6599975 6555647 2022-08-28T20:34:53Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi}} [[Fayl:SatyajitRay.jpg|thumb|Satyacit Ray]] '''Satyacit Ray''' ({{DVTY}}) — Banqladeşli rejissor, prodüser. XX əsrin ən əhəmiyyətli rejissorlarındandır. == Həyatı == Satyacit Ray Kəlkütdə Banqladeşli və sənət dünyasının öncül gələn ailələrindən birində dünyaya gəlib. Presidency College və Visva-Bharati Universitetində oxuyan, karyerasının əvvəlində reklam sahəsində işləyən Ray, fransız rejissor Jean Renoirle tanış olduqdan və bir London ziyarətində İtaliya istehsalı "[[Velosiped oğruları (film, 1948)|Velosiped oğruları]]" filmini izlədikdən sonra, film çəkməyə qərar verdi. Aralarında uzun metrajlı, qısa metrajlı filmlər və sənədli filmlər olmaq üzrə 74 film çəkib. İlk filmi, Kann Film Festivalı mükafatı daxil olmaqla, bir çox beynəlxalq mükafat alan "Yol Mahnısı" (Pather Panchali) olmuşdur. Bu film, "Məğlubedilməz" (Aparajito) və "[[Apunun dünyası (film, 1959)|Apunun dünyası]]" (Apur Sansar) filmi ilə birlikdə, Apu üçlüyünü meydana gətirdi. Ray kinoda ssenari, kastinq, musiqi, görünüş rejissorluğu, sənət rejissorluğu, soundtrek və reklam materiallarının hazırlanması kimi bir çox vəzifəni öz üzərinə götürüb. Eyni zamanda, fantastika növündə əsərlər yazan bir ssenarist, rejissor, qrafik dizayner və kino tənqidçisi olmuşdur. Karyerası boyunca, aralarında 1992-ci ildə Akademiya Fəxri Mükafatı də olmaq üzrə, çox sayda mükafat alıb. Ürək narahatlığı səbəbilə 1992-ci ildə xəstəxanaya çatdırılan Ray, həmin ilin 23 aprelində Kəlkütdə vəfat edib. == Filmoqrafiya == {{Vikianbar kateqoriyası|Satyajit Ray}} # [[Apunun dünyası (film, 1959)]] / অপুর সংসার == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Fəxri "Oskar" mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Kəlkətə Universitetinin məzunları]] gfq0me344f6xqjjwndqdh70tt36zlwn 0 303129 6600338 6532922 2022-08-29T05:10:00Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Rəssam |adı = Qustav Klimt |orijinal adı = {{lang-de|Gustav Klimt}} |digər adları = |şəkil = Klimt.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = 1914 |doğum tarixi = 14.07.1862 |doğum yeri = [[Baumgarten]], [[Avstriya imperiyası]] |vəfat tarixi = 6.2.1918 |vəfat yeri = [[Vyana]], [[Avstriya-Macarıstan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |fəaliyyəti = |təhsili = |janrı = [[Simvolizm]], [[ar-nuvo]] |stili = |tanınmış işləri = ''Yudif və Olofernin Başı'', ''[[Adel Blox-Bauer I-in portreti]]'', ''[[Öpüş (Qustav Klimt)]]'', ''[[Danaya (Qustav Klimt)]]'' |hamiləri = |tələbəsi = |təsirlənib = |təsir edib = |mükafatları = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Qustav Klimt''' ({{dil-de|Gustav Klimt}}; {{DVTY}}) — [[avstriya]]lı simvolist rəssam və [[Vyana sesession]] cərəyanının görkəmli nümayəndələrindən biridir. Klimtin yaradıcılığı rəsm əsərləri, [[monumental rəsm]], [[eskiz]] və başqa incəsənət növləri ilə tanınır. Klimtin əsas mövzusu qadın bədəni idi. == Həyat və yaradıcılığı == Qustav Klimt 1862-ci ildə orta təbəqədən olan [[Moraviya]] əsilli ailədə anadan olmuşdur. Atası Ernst Klimt qravüraçı və zərgər idi və çox az qazanırdı. Rəssamın uşaqlığı kasıbçılıq içində keçmişdi və o, bütün həyatı boyu ailəsinə maddi kömək etməli idi. 1876-cı ildə Klimt Vyana İncəsənət və Sənətkarlıq Məktəbinə (Kunstgewerbeschule) qəbul olur və 1883-cü ilə kimi orada memar rəssamlıq təhsili alır. Klimt asanlıqla mühafizəkar təlim prinsiplərini qəbul elədi, yaradıcılığının erkən vaxtlarının işlərini akademik kimi səciyyələndirmək olar. 1877-ci ildə atası kimi qravüraçı olmaq istəyən qardaşı Ernst də məktəbə qəbul oldu. iki qardaş və dostları Frans Matsch ilə birlikdə işləməyə başladılar. 1880-ci ildən sonra onlar "Rəssamlar Kompaniyası" olaraq bir çox sifarişlər aldılar və müəllimlərinə Vyanada [[Kunsthistorisches muzeyi]] üçün divar rəsmləri çəkməyə kömək etdilər. Təhsili bitirdikdən sonra Klim, Matsch və qardaşı Ernst Klimtlə studio açır. Üçlük [[interyer]], xüsusilə teatr dekorasiyası ilə məşğul olurdular. Artıq 1880-ci illərdə onlar öz bacarıqları və teatr dekorasiyaları ilə Avstriya İmperisında məşhurlaşmışdılar və bu işləri indi də orada görmək olar. 1885-ci ildə onlara imperiatriça Elizabetin şəhərdən kənardakı villasının (Midsummer Night's Dream) dekorasiyası tapşırıldı. 1886-cı ildə onları Avstriyanın əsas dekoratorları kimi tanıyaraq Vyana [[Burqteatr]]ın dekorasiyasını onlara tapşırdılar. 1888-ci ildə rəssamlar işlərini bitirdikdən sonra Verdienstkreuz ilə mükafatlandırıldılar və Klimtə ona böyük şöhrət gətirəcək bir iş – Köhnə Burqteatrın auditoriyasını rəngləmək tapşırıldı. Demək olar ki, fotoqrafik dəqiqliklə çəkilən bu rəsçm əsəri [[naturalist]] rəngkarlıqda böyük nailiyyət sayılır. Nəticə etibarilə, Klimt İmperiya Mükafatını qazandı və dəbli rəssama çevrildi. Belə şöhrətin ortasında Qustav Klimt yeni radikal üslüb sayılan [[ar-nuvo]] üslubunda çəkməyə başlayır. Gələcək bir neçə ildə üçlük dağıldı. Frans Matsch daha yaxşı alındığı üçün portret çəkməklə məşğul olmaq istıyirdi. Enyi zamanda, Qustav Klimtin dəyişik stili onların birlikdə işləmələrini mümkünsüz etmişdi. Bundan başqa, atasının ölümündən qısa müddət sonra, Ernst Klimt 1892-ci ildə vəfat etdi. Bu iki faciədən sonra Qustav diqqətini incəsənət uslubları, həmçinin Yapon, Çin, Qədim Misir və [[Mikena]] incəsənəti tarixi üslüblarını eksperiment etməyə yönəldərək ictimaiyyətdən uzaqlaşdı. 1893-cü ildə rəssam sonuncu ictimai sifarişi üzərində işləməyə başladı: Vyana universiteti üçün Fəlsəfə, Tibb və Hüquqşünaşlıq rəsmləri. Bunlar 1900-cü ildə bitəcək və o zamanın adətlərinə görə əxlaqsız olmaları və radikal stilinə görə tənqid olunacaqdı. Təəssüf ki, rəsmlər [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı məhv edilmiş və yalnız ağ-qara reproduksiyaları qalmışdır. == Əsərləri == <gallery> Fayl:Gustav-Klimt-The-Virgin.jpg|Bakirələr Fayl:The Kiss - Gustav Klimt - Google Cultural Institute.jpg|[[Öpüş (Qustav Klimt)|Öpüş]] Fayl:Gustav Klimt Tod und Leben.jpg|Həyat və ölüm Fayl:WLA moma Gustav Klimt The Park 1910 or earlier.jpg|Park Fayl:Gustav Klimt 058.jpg|Sonya Knips Fayl:Klimt15.jpg|Emilya Flörjenin portreti Fayl:Gustav Klimt 065.jpg Fayl:Gustav-klimt-the-large-poplar-tree-ii-coming-storm-.jpg Fayl:Klimt - Bildnis Rose von Rosthorn-Friedmann cropped.jpg Fayl:Klimt - Italienische Gartenlandschaft.jpg Fayl:Gustav Klimt - Beech Grove I - Google Art Project.jpg|Qayın meşəsi </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Vikianbar kateqoriyası|Gustav_Klimt}} [[Kateqoriya:Avstriya rəssamları]] [[Kateqoriya:Qripdən ölənlər]] amgp78ym2kvd2te1xsbtjwqvbqoo4uw 0 304121 6598906 6089316 2022-08-28T12:08:59Z 5.197.252.123 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Arran |titul = [[Qafqaz Albaniyası]]nın çarı |dövr əvvəl = ? |dövr son = I əsrin ortaları |sələfi = ''Vəzifə təsis edilib'' |xələfi = [[Aray]] |milliyyəti = [[qafqaz albanları|alban]] |dini = [[Zərdüştilik]] |sülalə = [[Aranilər]] |vikianbar = }} '''Arran''', '''Aran''' – [[Qafqaz Albaniyası]]nın yarıəfsanəvi hökmdarı. Arran haqqında mənbələrdə olduqca az məlumat var. [[Moisey Kalankatlı]] onun I əsrdə [[Parfiya]] hökmdar sülaləsi [[Arşakilər]]dən olan [[I Vologez]] ([[51]]-[[78]]-ci illər) tərəfindən Albaniya hökmdarı təyin edildiyini və [[Sünik (eponim)|Sünik]] sülaləsindən olduğunu qeyd edir. Tarixçi Arranın [[Yafət]]in nəslindən olduğunu da xüsusilə vurğulayır.<ref>Moisey Kalankatlı – Alban ölkəsinin tarixi, I, V.</ref> Tədqiqatçılar [[Alban Arşakiləri]]nə qədər Qafqaz Albaniyasında hakimiyyətdə olmuş hökmdarlarının yerli – [[Qafqaz albanları|alban]] mənşəli olduqlarını qeyd edir.<ref name="Qeybullayev94">Q. Qeybullayev – Azərbaycan türklərinin təşəkkür tarixindən, Bakı, Azərnəşr, 1994</ref><ref name="Məmmədova94">F. Məmmədova – Qafqaz Albaniyasının siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası, Bakı, ADN, 1993</ref><ref>Azərbaycan tarixi (yeddi cilddə), Bakı, Elm, 2007</ref> Moisey Kalankatlı “[[Alban ölkəsinin tarixi]]” əsərində yazır: :''“Burada [[Qafqaz Albaniyası|Alban dövlətinin]] tarixi başlanır. Dünyanın yaranmasıilə çar Vologezin dövrünə [[Böyük Qafqaz dağları]] arasında hansı xalq yurd salıb, bu haqda oxucularımıza heç bir aydın məlumat verə bilmərik. Vologez öz hakimiyyətini şimal tayfaları üzərində bərqərar edəndə o, yanına şimal düzənliklərində və Qafqaz dağları ətəklərində, dağlardan cənubdakı dərələrlə çöllərdə və düzənlik başlanan yerlərdə yaşayan vəhşi qəbilələrin başçılarını çağırıb, onlara qarətlərlə qətllərdən əl çəkib, çarın vergilərinin itaətlə ödənməsini əmr etdi. Çar qəbilələr üzərində hakim və canişinlər təyin edir və onun əmrilə [[Yafət]] nəslindən və [[Sünik (eponim)|Sünik soyu]]ndan olan Arran onlara hakim təyin olunur.”'' <ref>[http://history.az/browse.php?sec_id=8&sort=1 Kalankatlı, I, V.]</ref> == Hakimiyyət ərazisi və varisləri == [[Moisey Kalankatlı]] qeyd edir ki, Arranın hakimiyyəti dövründə [[Qafqaz Albaniyası]]`nın ərazisi [[Araz]] çayından [[Xunan qalası]]na qədər olan ərazini əhatə etmişdir.<ref>Ф. Маммедова – Кавказская Албания и Албаны, Баку, 2005</ref> Erməni mənbələri isə IV əsrə qədər Araz və Kür çayları arasındakı ərazilərin [[Böyük Ermənistan]]ın tərkibində olduğunu qeyd edirlər.<ref>[http://vehi.net/istoriya/armenia/geographiya/04.html#_ftnref49 «Армянская География VII века по Р.Х (приписывавшаяся прежде Моисею Хоренскому)», СПб.,1877]</ref><ref>[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/buzand/03.html «История Армении»,III,гл.6]</ref> Moisey Kalankatlı yazır: {{sitatın əvvəli}}''“Arran [[Araz]] çayından başlayaraq [[Xunan qalası]]na qədər uzanan [[Qafqaz Albaniyası|Alban ölkəsinin]] düzənliklərini və dağlarını miras olaraq almışdır.”'' {{sitatın sonu|Moisey Kalankatlı, I, V.}} Bəzi [[Qafqaz albanları|alban]] tayfalarının birbaşa Arranın nəslindən törəməsi haqqında məlumat vardır. Tədqiqatçılar isə bu fikrə şübhə ilə yanaşmışlar.<ref>İ. Əliyev – Qarabağ: tarix, faktlar, hadisələr, Bakı, Elm, 1989</ref> Moisey Kalankatlı yazır: {{sitatın əvvəli}}''“Deyilənə görə, həmin Arranın nəslindən olan məşhur və cəsur ərlərin çoxunu çar Vologez özü hakim təyin etmişdir. [[Utilər|Uti]], Girdiman, Tsovd və [[Qarqarlar|Qarqar]] knyazlıqlarda yaşayan xalqlar da həmin Arranın oğullarının nəslindəndir.”'' {{sitatın sonu|Kalankatlı, I, V.}} == Adın etimologiyası == == Arran toponimi == {{main|Arran}} [[Moisey Kalankatlı]] ''Albaniya'' adının məhz Arranın şərəfinə verildiyini yazır: {{sitatın əvvəli}}''“Onlar öz ölkələrinə Ağvan adını ona görə vermişlər ki, Aranın özünü, yumşaq xasiyyətinə görə,”ağu”, “mehriban” deyə çağırırdılar.”'' {{sitatın sonu|Kalankatlı, I. V.}} == İstinadlar == {{istinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == {{portal|Qafqaz Albaniyası}} * [[Arranilər]] * [[Qafqaz albanları]] * [[Azərbaycan türklərinin etnogenezi]] {{Qafqaz Albaniyası knyazları}} [[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası]] poy1vdtgmnx3d21d5pnomoxex4osxkb 6599822 6598906 2022-08-28T18:25:15Z Sura Shukurlu 169201 [[User:5.197.252.123|5.197.252.123]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Uyanış Osman|Uyanış Osman]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Arran |titul = [[Qafqaz Albaniyası]]nın çarı |dövr əvvəl = ? |dövr son = I əsrin ortaları |sələfi = ''Vəzifə təsis edilib'' |xələfi = [[Aray]] |milliyyəti = [[qafqaz albanları|alban]] |dini = [[Zərdüştilik]] |sülalə = [[Aranilər]] |vikianbar = }} '''Arran''', '''Aran''' – [[Qafqaz Albaniyası]]nın yarıəfsanəvi hökmdarı. Arran haqqında mənbələrdə olduqca az məlumat var. [[Moisey Kalankatlı]] onun I əsrdə [[Parfiya]] hökmdar sülaləsi [[Arşakilər]]dən olan [[I Vologez]] ([[51]]-[[78]]-ci illər) tərəfindən Albaniya hökmdarı təyin edildiyini və [[Sünik (eponim)|Sünik]] sülaləsindən olduğunu qeyd edir. Tarixçi Arranın [[Yafət]]in nəslindən olduğunu da xüsusilə vurğulayır.<ref>Moisey Kalankatlı – Alban ölkəsinin tarixi, I, V.</ref> Tədqiqatçılar [[Alban Arşakiləri]]nə qədər Qafqaz Albaniyasında hakimiyyətdə olmuş hökmdarlarının yerli – [[Qafqaz albanları|alban]] mənşəli olduqlarını qeyd edir.<ref name="Qeybullayev94">Q. Qeybullayev – Azərbaycan türklərinin təşəkkür tarixindən, Bakı, Azərnəşr, 1994</ref><ref name="Məmmədova94">F. Məmmədova – Qafqaz Albaniyasının siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası, Bakı, ADN, 1993</ref><ref>Azərbaycan tarixi (yeddi cilddə), Bakı, Elm, 2007</ref> Moisey Kalankatlı “[[Alban ölkəsinin tarixi]]” əsərində yazır: :''“Burada [[Qafqaz Albaniyası|Alban dövlətinin]] tarixi başlanır. Dünyanın yaranmasıilə çar Vologezin dövrünə [[Böyük Qafqaz dağları]] arasında hansı xalq yurd salıb, bu haqda oxucularımıza heç bir aydın məlumat verə bilmərik. Vologez öz hakimiyyətini şimal tayfaları üzərində bərqərar edəndə o, yanına şimal düzənliklərində və Qafqaz dağları ətəklərində, dağlardan cənubdakı dərələrlə çöllərdə və düzənlik başlanan yerlərdə yaşayan vəhşi qəbilələrin başçılarını çağırıb, onlara qarətlərlə qətllərdən əl çəkib, çarın vergilərinin itaətlə ödənməsini əmr etdi. Çar qəbilələr üzərində hakim və canişinlər təyin edir və onun əmrilə [[Yafət]] nəslindən və [[Sünik (eponim)|Sünik soyu]]ndan olan Arran onlara hakim təyin olunur.”'' <ref>[http://history.az/browse.php?sec_id=8&sort=1 Kalankatlı, I, V.]</ref> == Hakimiyyət ərazisi və varisləri == [[Moisey Kalankatlı]] qeyd edir ki, Arranın hakimiyyəti dövründə [[Qafqaz Albaniyası]]`nın ərazisi [[Araz]] çayından [[Xunan qalası]]na qədər olan ərazini əhatə etmişdir.<ref>Ф. Маммедова – Кавказская Албания и Албаны, Баку, 2005</ref> Erməni mənbələri isə IV əsrə qədər Araz və Kür çayları arasındakı ərazilərin [[Böyük Ermənistan]]ın tərkibində olduğunu qeyd edirlər.<ref>[http://vehi.net/istoriya/armenia/geographiya/04.html#_ftnref49 «Армянская География VII века по Р.Х (приписывавшаяся прежде Моисею Хоренскому)», СПб.,1877]</ref><ref>[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/buzand/03.html «История Армении»,III,гл.6]</ref> Moisey Kalankatlı yazır: {{sitatın əvvəli}}''“Arran [[Araz]] çayından başlayaraq [[Xunan qalası]]na qədər uzanan [[Qafqaz Albaniyası|Alban ölkəsinin]] düzənliklərini və dağlarını miras olaraq almışdır.”'' {{sitatın sonu|Moisey Kalankatlı, I, V.}} Bəzi [[Qafqaz albanları|alban]] tayfalarının birbaşa Arranın nəslindən törəməsi haqqında məlumat vardır. Tədqiqatçılar isə bu fikrə şübhə ilə yanaşmışlar.<ref>İ. Əliyev – Qarabağ: tarix, faktlar, hadisələr, Bakı, Elm, 1989</ref> Moisey Kalankatlı yazır: {{sitatın əvvəli}}''“Deyilənə görə, həmin Arranın nəslindən olan məşhur və cəsur ərlərin çoxunu çar Vologez özü hakim təyin etmişdir. [[Utilər|Uti]], Girdiman, Tsovd və [[Qarqarlar|Qarqar]] knyazlıqlarda yaşayan xalqlar da həmin Arranın oğullarının nəslindəndir.”'' {{sitatın sonu|Kalankatlı, I, V.}} == Adın etimologiyası == Prof. [[Qiyasəddin Qeybullayev|Q. Qeybullayev]] yazır ki, “''Arran''” sözü qədim [[türk dili]]ndə “''ərən''” – igid, cəsur sözündəndir.<ref name="Qeybullayev94"/> == Arran toponimi == {{main|Arran}} [[Moisey Kalankatlı]] ''Albaniya'' adının məhz Arranın şərəfinə verildiyini yazır: {{sitatın əvvəli}}''“Onlar öz ölkələrinə Ağvan adını ona görə vermişlər ki, Aranın özünü, yumşaq xasiyyətinə görə,”ağu”, “mehriban” deyə çağırırdılar.”'' {{sitatın sonu|Kalankatlı, I. V.}} == İstinadlar == {{istinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == {{portal|Qafqaz Albaniyası}} * [[Arranilər]] * [[Qafqaz albanları]] * [[Azərbaycan türklərinin etnogenezi]] {{Qafqaz Albaniyası knyazları}} [[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası]] cgagso93nc3d3y4xir4hbm3mamhg0m8 0 305124 6600403 3744558 2022-08-29T05:36:39Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kitab | Adı = Baharlılar | Orijinal adı = | Şəkil = Ənvər Çingizoğlu. Baharlılar.jpg | Şəkil ölçüsü = 200px | İmza = Kitabın üz qabığı | Müəllif = Ənvər Çingizoğlu | Janr = | Dil = [[Azərbaycan dili|azərbaycanca]] | Orijinalın nəşri = 2012 | Tərcüməçi = | Rəssam = | Tərtibat = | Seriya = | Nəşriyyat = Mütərcim | Nəşr = | Səhifə = 176 | Növ = | Əvvəlki = | Sonrakı = | isbn = | Lib = }} '''Baharlılar''' — [[Ənvər Çingizoğlu]]nun [[Baharlı oymağı]] haqqında yazdığı kitab. Jurnalist-etnoqraf Ənvər Çingizoğlunun bu günlərdə "Baharlılar" adlı kitabı çapdan çıxıb. Kitabın rəyçiləri tarix elmləri doktoru Nərgiz Quliyeva, tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Tofiq Nəcəfli, redaktoru Vasif Quliyev, məsləhətçisi Sevda Məmmədova-Baharlıdır. Kitab giriş və üç fəsildən ibarətdir. Nəşrdə Azərbaycan xalqının etnogenezində, maarif və mədəniyyətində önəmli rol oynamış Qaraqoyunlu elinin, onun böyük qolu olan Baharlı oymağının yaşam yolundan bəhs edilir. XVIII–XX yüzilliklərdə Qarabağda və onun bir hissəsi olan Baharlı camaatının həyatında baş verən önəmli olaylar, həyat salnamələri səhih faktlarla qələmə alınıb. Arxiv və araşdırma materiallarına istinad edilərək baharlıların demoqrafik mənzərəsi yaradılıb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Baharlılar]] [[Kateqoriya:2012-ci ilin kitabları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dilində kitablar]] [[Kateqoriya:Ənvər Çingizoğlunun kitabları]] q4h7rfifxundyxrpnzakut1lhat018b 0 306187 6600947 6570726 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{istinadsız}} {{vikiləşdirmək}} {{Dövlət xadimi |adı = Vahid Musayev |orijinal adı = Vahid Abdulla oğlu Musayev |şəkil = Vahid Musayev.png |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] (''əvəzedici'') |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[13 avqust]] [[1993]] |dövr son = [[25 avqust]] [[1993]] |sələfi = [[Səfər Əbiyev]] (''əvəzedici'') |xələfi = [[Məmmədrəfi Məmmədov]] |doğum tarixi = 15.11.1947 |doğum yeri = [[Bakı şəhəri]] |vəfat tarixi = 8.1.1999 |vəfat səbəbi = öldürülmüşdür |vikianbar = }} '''Vahid Musayev''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Respublikası Müdafiə naziri (1993), general-mayor. == Həyatı == Vahid Abdulla oğlu Musayev 15 noyabr 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1955-ci ildə 176 №-li orta məktəbə getmiş, 1966-cı ildə həmin məktəbi fərqlənmə ilə bitirmişdi. 1966-cı ildə [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin fizika-riyaziyyat fakultəsinə qəbul olub. 1971-ci ilədə fərqlənmə diplomu ilə həmin fakultəni bitirərək zabit kimi Gürcüstanda hərbi xitmətə başlamışdı. Gürcüstanda xidmətdə olarkən hərbi karyerasını davam etdirmək qərarına gəlib. 1978–1981 illərdə Leninqrad Ali Hərbi Akademiyasında təhsil alıb. 1981–1984 Gürcüstan (Axalkalakidə) , 1984–1986 Afrika (Maputu), 1986–1988 Ukrayna (Jitomir), 1988–1990 Ukraynada (Vladimir-Volınskiy) hərbi xidmətdə olmuşdur. Vladimir-Volıniski vilayətindən 1990-cı ildə deputat seçilib. 1992-ci ildən Azərbaycan Müdafiə Nazirliyində hərbi xidmətdə olmuşdur. Azərbaycan Respublikası Müdafiə nazirinin müavini və müdafiə naziri olmuşdur (1994). 8 yanvar 1999-cu ildə [[Qobustan həbsxanası]]nda təşkil olunmuş [[Qobustan qiyamı (1999)|qiyam]] zamanı qətlə yetirilib. == Həmçinin bax == * [[Qobustan qiyamı (1999)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://femida.az/az/news/71041 Qobustanda məhbus qiyamının pərdəarxası – Öldürülən general necə nazir olmuşdu?] * [http://www.e-qanun.az/framework/6948 V. A. Musayev haqqında] * [http://www.e-qanun.az/framework/8577 V. A. Musayevin general-mayor əsgəri rütbəsinin aşağı salınması haqqında] * [http://www.e-qanun.az/framework/8578 V. A. Musayev haqqında] == Xarici keçidlər == {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} {{Dağlıq Qarabağ münaqişəsi}} [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Faili məchul cinayətlər]] [[Kateqoriya:Öldürülmüş şəxslər]] [[Kateqoriya:Bakı Dövlət Universitetinin məzunları]] 2854qj2t6tq6cprdx3cdbu5hydzp73x 0 306211 6600177 6449421 2022-08-29T01:53:15Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Talış}} {{YM}} '''Talış''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı ilə Ağdərə rayonunun Talış kənd Soveti Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7655 Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci il tarixli, 287 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == Talış kəndi XVIII-XIX əsrlərdə mövcud olmuş [[Gülüstan məlikliyi]]nin mərkəzi olub.<ref>[http://elibrary.bsu.az/kitablar/932.pdf Azərbaycanın Tarixi-Siyasi Coğrafiyası] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171116060207/http://elibrary.bsu.az/kitablar/932.pdf |date=2017-11-16 }} səh. 44, Vaqif Piriyev</ref> Hansı ki, 1813-cü ildə imzalanmış Gülüstan sülh müqaviləsinin adı, toponomik cəhətdən bu məlikliyin adından götürülüb. Mərkəzi əvvəllər [[İncəçay]]ın yuxarı hövzəsində olan Talış kəndi, sonralar isə Gülüstan qalası olan məliklik Səfəvilər dövründə Qarabağ bəylərbəyliyinin, ardınca isə Qarabağ xanlığının tərkibində olub. 1813-cü ildə xanlıqla birlikdə Rusiya tərəfindən ilhaq edilib. Bəzi mənbələrdə Talış mahalı və ya Talış məlikliyi adlanır. Talış kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Talış kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. Talış kəndi [[Qarabağ müharibəsi]]nin əvvəlində Ermənistan ordusu tərəfindən işğal olunub, lakin 1992-ci ilin [[Ağdərə əməliyyatı]] zamanı iyunun 16-ı Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı [[Məhəmməd Həsənov]]un 1-ci Goranboy batalyonu və komandir Nazim Bayramovun tank batalyonu (ümumilikdə 8 tank) tərəfindən [[Tapqaraqoyunlu]] istiqamətindən birgə sürətli hücum nəticəsində kənd erməni işğalçılarından azad edilib. Hücum zamanı Azərbaycan Ordusunun cəmi 1 əsgəri yaralanmışdı. Lakin 1994-cü ilin aprel ayında hücum edən erməni qüvvələri kəndi yenidən nəzarət altına alıblar.<ref>{{Cite web |title=“Ağdərənin Talış kəndinə 8 tankla girmişdik…” - MÜSAHİBƏ |url=http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=175285 |access-date=2019-04-06 |archive-date=2016-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160405021520/http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=175285 |url-status=dead }}</ref> 2 aprel 2016-cı il tarixdə Talış kəndinin ətrafındakı strateji yüksəkliklər [[Azərbaycan Ordusu]]nun erməni işğalçılarına [[Azərbaycan-Ermənistan atışması (2016)|qarşı keçirdiyi əməliyyat]] zamanı ermənilərdən tam geri alınıb.<ref>{{cite web |url=http://www.mod.gov.az/index2.php?content=news/2016/20160402_melumat_cebheson |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402135104/http://www.mod.gov.az/index2.php?content=news%2F2016%2F20160402_melumat_cebheson |archivedate=2016-04-02 |title=Cəbhədə vəziyyətlə bağlı son məlumat, 2 aprel 2016 il |author=[[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|ARMN]] |date=2016-04-02 |work= |publisher=www.mod.gov.az |accessdate=2016-04-07 |language=az |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.mod.gov.az/index2.php?content=news/2016/20160406_talis |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161004165533/http://mod.gov.az/index2.php?content=news%2F2016%2F20160406_talis |archivedate=2016-10-04 |title=Məlumat, 6 aprel 2016 il |author=[[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|ARMN]] |date=2016-04-06 |work= |publisher=www.mod.gov.az |accessdate=2016-04-06 |language=az |url-status=dead }}</ref><ref>{{YouTube| id= oCZPd8Io5o4 | title= "Nagorno-Karabakh: Talysh residents flee despite ceasefire deal" }}</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Zkh51xmgEDw&nohtml5=False MN: Talış kəndi ətrafındakı yüksəkliklər və Seysulan məntəqəsi düşməndən tam təmizlənib]</ref> Sonrakı günlərdə Talış kəndində yaşayan 90 erməni ailəsi kəndi tərk edərək Ermənistana qaçıb. Məlumata görə, atəşkəs elan olunandan sonra 370 erməni Talış kəndindən gedib.<ref>{{cite web |url=http://azpolitika.info/?p=212561 |archiveurl=https://archive.today/20160503065736/http://azpolitika.info/?p=212561 |archivedate=2016-05-03 |title=Talış kəndində yaşayan 90 erməni ailəsi Ermənistana qaçıb |language=az |access-date=2016-05-03 |url-status=live }}</ref>. 2017-ci il fevralın 24-25-nə keçən gecə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri Talış kəndinin ətrafındakı strateji yüksəklikləri ələ keçirmək məqsədilə təxribat törədiblər. Lakin Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri [[Fevral döyüşləri|keçirdiyi əməliyyat]] zamanı onların qarşısını alaraq pilotsuz uçuş aparatı olan PUA-nı məhv ediblər. Talış kəndində qalan 10-15 ailə isə oranı tərk edib.<ref>http://news.milli.az/politics/521188.html</ref> 3 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.<ref>{{cite web |url=https://twitter.com/azpresident/status/1312460233046847489 |title=Bu gün #Azərbaycan #Ordusu Tərtər rayon Talış kəndini, Cəbrayıl rayon Mehdili, Çaxırlı, Aşağı Maralyan, Şəybəy və Quycaq kəndlərini, Füzuli rayonu Aşağı Əbdürrəhmanlı kəndini azad etmişdir. |author=twitter.com |date=3 oktyabr 2020 |website= |publisher=İlham Əliyev |language=az |access-date= |archive-url = |archive-date = }}</ref> === Tarixi abidələri === Talış kəndi ərazisində iki tarix-memarlıq abidəsi qeydiyyata alınmışdır: * [[Ürəkvəng monastırı]] ([http://e-qanun.az/framework/2847 4036]) - XII əsrə aid [[Alban Həvari Kilsəsi|Alban]] monastırı. * Talış yaşayış yeri ([http://e-qanun.az/framework/2847 5909]) - arxeoloji abidədir, orta əsrlərə aid edilir. == Əhalisi == Erməni mənbələrinin verdiyi məlumata görə kənddə 2005-ci ildə 581 nəfər yaşayırdı.<ref>[http://census.stat-nkr.am/nkr/1-1.pdf Dağlıq Qarabağın əhalisi]</ref> 2016-cı il aprel döyüşlərindən sonra kənddə əhali yaşamır.<ref>[https://az.baku.ws/hot_news/11993-movqelri-itirdiyimiz-ucun-hali-tal-kndin-qayda-bilmir.html "Mövqeləri itirdiyimiz üçün əhali Talış kəndinə qayıda bilmir"]</ref> 2016-cı ilin sonunda erməni rəhbərliyi kənddən qaçaraq Dağlıq Qarabağın və Ermənistanın müxtəlif yerlərində məskunlaşmış erməni ailələrinin kəndə qaytarılması üçün tədbirlər görməyə başlayıb. Talış kəndinin Azərbaycan ordusu ilə təmas xətti istiqamətində atəşdən qorunmaq üçün sədlər çəkilməyə başlanıb.<ref>[http://teref.az/hadise/37424-ermeniler-talish-kendine-qaytarilir.html Ermənilər Talış kəndinə qaytarılır]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=HmxVL2dk87s Ağdarə rayonu Talış kəndinin ünvanını göstərən lövhə basdırıldı] * [https://www.youtube.com/watch?v=zrtWQDZydFM ANS-in müxbiri Talış yüksəkliyində] == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Talış (Tərtər)| ]] [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 0exfrbq8viaxtb6xdc1jqex98yatxzu 0 307828 6599823 5953186 2022-08-28T18:25:17Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Fayl:Hachiko.JPG|240px|thumbnail|right|Haçiko]] '''Haçiko''' — [[Akita (it)|akita-inu]] cinsindən olan it, [[Yaponiya]]da sədaqət simvolu hesab olunur. == Həyatı == Haçiko [[1923]]-cü il [[10 noyabr]] tarixində Akita yapon prefekturasında dünyaya göz açmışdır. Fermer küçüyü Tokio Universitetində çalışan professor [[Hidesaburo Ueno]]ya bağışlamaq qərarına gəlir. Professor itə Haçiko (yaponcadan mənası "səkkizinci" deməkdir) adını verir. Haçiko böyüyəndən sonra öz sahibini hara gedirdisə mütləq müşayiət edirdi. Professor gündəlik olaraq şəhərə işə gedirdi. Ona görə, Haçiko Şibuya stansiyasının girişinə qədər professoru yola salır, yenidən günorta saat 3-də öz sahibini qarşılamaq üçün geri qayıdırdı. [[1925]]-ci il [[21 may]] tarixində professoru [[Tokio Universiteti]]ndə infarkt vurur. Həkimlər onun həyatını xilas edə bilmirlər və o, artıq evə qayıtmır. Haçiko həmin vaxt 18 aylıq idi. Həmin gün Haçiko öz sahibini çox gözləməsə də, hər gün stansiyanın qabağına gələrək gecə saatlarına qədər onun gəlişini gözləyirdi. O, professorun evinin artırmasında gecələyirdi. Haçikonu professorun dostları və qohumları evlərinə aparmaq istəsələr də, o, daima stansiyaya qayıdırdı. Yerli satıcılar və dəmiryolu işçiləri inadkarlığına heyrət edərək onu yedizdirirdilər. Haçiko bütün Yaponiyada [[1932]]-ci ildə [[Tokio]]nun iri qəzetlərindən birində nəşr edilmiş "Sadiq it 7 il əvvəl ölmüş öz sahibinin gəlişini gözləyir" başlıqlı məqalədən sonra məşhurlaşmışdır. Bu hadisə yaponların ürəyini fəth etmiş və Sibuya stansiyasının önünə bu itə baxmaq məqsədilə əhali axışmağa başlamışdır. == Ölümü == [[Fayl:Hachiko's grave in the Aoyama cemetery, Minatoku, Tokyo, Japan.jpg|200px|thumbnail|left|Ayoma qəbiristanlığında Haçikonun qəbri, Minato-ku rayonu, Tokio]] Haçiko stansiyaya 9 il ərzində öz ölüm günü - [[1935]]-ci il [[8 mart]] tarixinə qədər gəlmişdir. Ölmüş Haçikonun cəsədini stansiyanın yaxınlığında yerləşən ərazidən tapmışdılar. Haçikonun mədəsindən 4 ədəd '''yakitori''' (qızardılmış toyuq tikələrinin yemək çubuqlarına keçirildiyi yapon yeməyi) çubuğu aşkar olunsa da, bunların mədəyə heç bir ziyanı olmamış və ölüm səbəbi sayılmamışdı. Onun ölümü geniş rezonansa səbəb olduğundan Yaponiyada bir gün matəm elan olunmuşdur. == Xatirəsi == [[Fayl:Hachiko Stuffed specimen.jpg|220px|thumbnail|left|Haçikonun müqəvvası Milli Elmlər Muzeyində, Ueno, Tokio]] [[1934]]-cü il [[21 aprel]] tarixində özünün iştirakı ilə ona ucaldılan heykəlin açılışı olmuşdur. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı hərbi ehtiyaclara görə, metal tələb olunduğundan abidəsi məhv edilmişdir. Amma Yaponiya köpəyi unutmamış, müharibə bitdikdən sonra, [[1948]]-ci ildə onun abidəsi yenidən bərpa edilmişdir. Hazırda Haçikonun Şibuya stansiyası qarşısındakı abidəsi sevgililər üçün görüş yeridir. İtin öz obrazı isə Yaponiyada fədakar sevgi və sadiqliyin simvoluna çevrilmişdir. Haçikonun qalıqları müqəvva görkəmində Tokioda yerləşən Yaponiya Milli Elmlər Muzeyində saxlanılır. Haçikonun qalıqlarının bir hissəsi Tokiodakı Ayoma qəbiristanlığında saxlanılır. == Mədəniyyətə təsiri == [[1987]]-ci ildə çəkilmiş "Haçikonun taleyi" filmi bu köpəyin taleyindən bəhs edir. Sonradan [[2009]]-cu ilə bu filmin remeyki olan "[[Haçiko, bir itin taleyi (film, 2009)]]" filmi çəkilmişdir. Haçikonun taleyinə "[[Futurama]]" cizgi serialının seriyalarından biri olan [[Jurassic Bark]] da həsr olunub. [[Kateqoriya:Məşhur köpəklər]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın mədəniyyət tarixi]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] d9t6lqulxnedyx6v5kcy6gov85ooipo 6599829 6599823 2022-08-28T18:38:44Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] → [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Hachiko.JPG|240px|thumbnail|right|Haçiko]] '''Haçiko''' — [[Akita (it)|akita-inu]] cinsindən olan it, [[Yaponiya]]da sədaqət simvolu hesab olunur. == Həyatı == Haçiko [[1923]]-cü il [[10 noyabr]] tarixində Akita yapon prefekturasında dünyaya göz açmışdır. Fermer küçüyü Tokio Universitetində çalışan professor [[Hidesaburo Ueno]]ya bağışlamaq qərarına gəlir. Professor itə Haçiko (yaponcadan mənası "səkkizinci" deməkdir) adını verir. Haçiko böyüyəndən sonra öz sahibini hara gedirdisə mütləq müşayiət edirdi. Professor gündəlik olaraq şəhərə işə gedirdi. Ona görə, Haçiko Şibuya stansiyasının girişinə qədər professoru yola salır, yenidən günorta saat 3-də öz sahibini qarşılamaq üçün geri qayıdırdı. [[1925]]-ci il [[21 may]] tarixində professoru [[Tokio Universiteti]]ndə infarkt vurur. Həkimlər onun həyatını xilas edə bilmirlər və o, artıq evə qayıtmır. Haçiko həmin vaxt 18 aylıq idi. Həmin gün Haçiko öz sahibini çox gözləməsə də, hər gün stansiyanın qabağına gələrək gecə saatlarına qədər onun gəlişini gözləyirdi. O, professorun evinin artırmasında gecələyirdi. Haçikonu professorun dostları və qohumları evlərinə aparmaq istəsələr də, o, daima stansiyaya qayıdırdı. Yerli satıcılar və dəmiryolu işçiləri inadkarlığına heyrət edərək onu yedizdirirdilər. Haçiko bütün Yaponiyada [[1932]]-ci ildə [[Tokio]]nun iri qəzetlərindən birində nəşr edilmiş "Sadiq it 7 il əvvəl ölmüş öz sahibinin gəlişini gözləyir" başlıqlı məqalədən sonra məşhurlaşmışdır. Bu hadisə yaponların ürəyini fəth etmiş və Sibuya stansiyasının önünə bu itə baxmaq məqsədilə əhali axışmağa başlamışdır. == Ölümü == [[Fayl:Hachiko's grave in the Aoyama cemetery, Minatoku, Tokyo, Japan.jpg|200px|thumbnail|left|Ayoma qəbiristanlığında Haçikonun qəbri, Minato-ku rayonu, Tokio]] Haçiko stansiyaya 9 il ərzində öz ölüm günü - [[1935]]-ci il [[8 mart]] tarixinə qədər gəlmişdir. Ölmüş Haçikonun cəsədini stansiyanın yaxınlığında yerləşən ərazidən tapmışdılar. Haçikonun mədəsindən 4 ədəd '''yakitori''' (qızardılmış toyuq tikələrinin yemək çubuqlarına keçirildiyi yapon yeməyi) çubuğu aşkar olunsa da, bunların mədəyə heç bir ziyanı olmamış və ölüm səbəbi sayılmamışdı. Onun ölümü geniş rezonansa səbəb olduğundan Yaponiyada bir gün matəm elan olunmuşdur. == Xatirəsi == [[Fayl:Hachiko Stuffed specimen.jpg|220px|thumbnail|left|Haçikonun müqəvvası Milli Elmlər Muzeyində, Ueno, Tokio]] [[1934]]-cü il [[21 aprel]] tarixində özünün iştirakı ilə ona ucaldılan heykəlin açılışı olmuşdur. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı hərbi ehtiyaclara görə, metal tələb olunduğundan abidəsi məhv edilmişdir. Amma Yaponiya köpəyi unutmamış, müharibə bitdikdən sonra, [[1948]]-ci ildə onun abidəsi yenidən bərpa edilmişdir. Hazırda Haçikonun Şibuya stansiyası qarşısındakı abidəsi sevgililər üçün görüş yeridir. İtin öz obrazı isə Yaponiyada fədakar sevgi və sadiqliyin simvoluna çevrilmişdir. Haçikonun qalıqları müqəvva görkəmində Tokioda yerləşən Yaponiya Milli Elmlər Muzeyində saxlanılır. Haçikonun qalıqlarının bir hissəsi Tokiodakı Ayoma qəbiristanlığında saxlanılır. == Mədəniyyətə təsiri == [[1987]]-ci ildə çəkilmiş "Haçikonun taleyi" filmi bu köpəyin taleyindən bəhs edir. Sonradan [[2009]]-cu ilə bu filmin remeyki olan "[[Haçiko, bir itin taleyi (film, 2009)]]" filmi çəkilmişdir. Haçikonun taleyinə "[[Futurama]]" cizgi serialının seriyalarından biri olan [[Jurassic Bark]] da həsr olunub. [[Kateqoriya:Məşhur köpəklər]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın mədəniyyət tarixi]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] ntbb2o5xwbhjyxtrua066sfoke804s9 6600350 6599829 2022-08-29T05:13:18Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Hachiko.JPG|240px|thumbnail|right|Haçiko]] '''Haçiko''' — [[Akita (it)|akita-inu]] cinsindən olan it, [[Yaponiya]]da sədaqət simvolu hesab olunur. == Həyatı == Haçiko 1923-cü il 10 noyabr tarixində Akita yapon prefekturasında dünyaya göz açmışdır. Fermer küçüyü Tokio Universitetində çalışan professor [[Hidesaburo Ueno]]ya bağışlamaq qərarına gəlir. Professor itə Haçiko (yaponcadan mənası "səkkizinci" deməkdir) adını verir. Haçiko böyüyəndən sonra öz sahibini hara gedirdisə mütləq müşayiət edirdi. Professor gündəlik olaraq şəhərə işə gedirdi. Ona görə, Haçiko Şibuya stansiyasının girişinə qədər professoru yola salır, yenidən günorta saat 3-də öz sahibini qarşılamaq üçün geri qayıdırdı. 1925-ci il 21 may tarixində professoru [[Tokio Universiteti]]ndə infarkt vurur. Həkimlər onun həyatını xilas edə bilmirlər və o, artıq evə qayıtmır. Haçiko həmin vaxt 18 aylıq idi. Həmin gün Haçiko öz sahibini çox gözləməsə də, hər gün stansiyanın qabağına gələrək gecə saatlarına qədər onun gəlişini gözləyirdi. O, professorun evinin artırmasında gecələyirdi. Haçikonu professorun dostları və qohumları evlərinə aparmaq istəsələr də, o, daima stansiyaya qayıdırdı. Yerli satıcılar və dəmiryolu işçiləri inadkarlığına heyrət edərək onu yedizdirirdilər. Haçiko bütün Yaponiyada 1932-ci ildə [[Tokio]]nun iri qəzetlərindən birində nəşr edilmiş "Sadiq it 7 il əvvəl ölmüş öz sahibinin gəlişini gözləyir" başlıqlı məqalədən sonra məşhurlaşmışdır. Bu hadisə yaponların ürəyini fəth etmiş və Sibuya stansiyasının önünə bu itə baxmaq məqsədilə əhali axışmağa başlamışdır. == Ölümü == [[Fayl:Hachiko's grave in the Aoyama cemetery, Minatoku, Tokyo, Japan.jpg|200px|thumbnail|left|Ayoma qəbiristanlığında Haçikonun qəbri, Minato-ku rayonu, Tokio]] Haçiko stansiyaya 9 il ərzində öz ölüm günü — 1935-ci il 8 mart tarixinə qədər gəlmişdir. Ölmüş Haçikonun cəsədini stansiyanın yaxınlığında yerləşən ərazidən tapmışdılar. Haçikonun mədəsindən 4 ədəd '''yakitori''' (qızardılmış toyuq tikələrinin yemək çubuqlarına keçirildiyi yapon yeməyi) çubuğu aşkar olunsa da, bunların mədəyə heç bir ziyanı olmamış və ölüm səbəbi sayılmamışdı. Onun ölümü geniş rezonansa səbəb olduğundan Yaponiyada bir gün matəm elan olunmuşdur. == Xatirəsi == [[Fayl:Hachiko Stuffed specimen.jpg|220px|thumbnail|left|Haçikonun müqəvvası Milli Elmlər Muzeyində, Ueno, Tokio]] 1934-cü il 21 aprel tarixində özünün iştirakı ilə ona ucaldılan heykəlin açılışı olmuşdur. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı hərbi ehtiyaclara görə, metal tələb olunduğundan abidəsi məhv edilmişdir. Amma Yaponiya köpəyi unutmamış, müharibə bitdikdən sonra, 1948-ci ildə onun abidəsi yenidən bərpa edilmişdir. Hazırda Haçikonun Şibuya stansiyası qarşısındakı abidəsi sevgililər üçün görüş yeridir. İtin öz obrazı isə Yaponiyada fədakar sevgi və sadiqliyin simvoluna çevrilmişdir. Haçikonun qalıqları müqəvva görkəmində Tokioda yerləşən Yaponiya Milli Elmlər Muzeyində saxlanılır. Haçikonun qalıqlarının bir hissəsi Tokiodakı Ayoma qəbiristanlığında saxlanılır. == Mədəniyyətə təsiri == 1987-ci ildə çəkilmiş "Haçikonun taleyi" filmi bu köpəyin taleyindən bəhs edir. Sonradan 2009-cu ilə bu filmin remeyki olan "[[Haçiko, bir itin taleyi (film, 2009)]]" filmi çəkilmişdir. Haçikonun taleyinə "[[Futurama]]" cizgi serialının seriyalarından biri olan [[Jurassic Bark]] da həsr olunub. [[Kateqoriya:Məşhur köpəklər]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın mədəniyyət tarixi]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] okprnt2lznw5orptt867dx4c3tcmhvs 0 308148 6600434 6436146 2022-08-29T05:43:37Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Validə sultanlar]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının anaları]] [[Kateqoriya:Osmanlı sultanlarının xanımları]] {{Dövlət xadimi|adı='''Gülbahar Xatun'''|şəkil=Gülbahar Hatun Türbe.JPG|həyat yoldaşı=[[II Bəyazid]]|uşağı=[[Yavuz Sultan Səlim]]|şəklin izahı=''Dəfn edildiyi Gülbahar Xatun türbəsi - [[Gülbahar Xatun məscidi|Hatuniyə külliyəsi]], [[Trabzon]]''|vəfat yeri=[[Trabzon ili|Trabzon sancaqbəyliyi]], [[Osmanlı imperiyası]]|dəfn yeri=[[Gülbahar Xatun məscidi|Hatuniyə külliyəsi]], [[Trabzon]]}}'''II Gülbahar Xatun''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|8. Osmanlı sultanı]] [[II Bəyazid]]<nowiki/>in xanımlarından.<ref>Anthony Dolphin Alerson, ''The Structure of the Ottoman Dynasty''</ref><ref>Ahmed Akgündüz, Said Öztürk, ''Ottoman History - Misperceptions and Truths''</ref><ref>{{Cite web|title=Arxivlənmiş surət|url=http://www.4dw.net/royalark/Turkey/turkey4.htm|access-date=2006-05-02|archive-date=2006-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20060502150736/http://www.4dw.net/royalark/Turkey/turkey4.htm|url-status=dead}}</ref><ref>Ahmed Akgündüz, Said Öztürk (2011). ''[http://books.google.com/books?id=WKfIAgAAQBAJ Ottoman History: Misperceptions and Truths]''[http://books.google.com/books?id=WKfIAgAAQBAJ .] Oxford University Press. ISBN [[:en:Special:BookSources/978-9-090-26108-9|978-9-090-26108-9.]]</ref><ref name=":1">Leslie P. Peirce (1993). [http://books.google.com/books?id=L6-VRgVzRcUC ''The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire'']. Oxford University Press. pp. 106–107. ISBN [[Xüsusi:BookSources/978-0-195-08677-5|978-0-195-08677-5]].</ref><ref name=":0">https://web.archive.org/web/20060502150908/http://www.4dw.net/royalark/Turkey/turkey6.htm</ref><ref>Anthony Dolphin Alerson (1956). [http://books.google.com/books?u75BAAAAYAAJ ''The Structure of the Ottoman Dynasty'']. Clarendon Press.</ref><ref>http://www.enfal.de/otarih44.htm</ref> == Həyatı == [[1453]]-cü ildə dünyaya gəldi. [[II Bəyazid]]<nowiki/>in [[Amasya ili|Amasya sancaqbəyi]] olduğu illərdə [[Amasya ili|Amasya]] sarayına alındığı və yeganə övladını burada dünyaya gətirdiyi bilinir. Saraya necə alındığı bilinməsə də, vəqf sənədlərində ''"Əbdüssəməd qızı"'' olaraq anılır və bu səbəblə saraya [[cariyə]] olaraq anıldığı anlaşılır. Bir çox mənbədə onun [[Dulqədiroğulları bəyliyi|Zülqədər bəyi]] [[Əlaüddövlə Bozqurd bəy]]<nowiki/>in qızı olduğu qeyd edilsə də, bu məlumat yanlışdır. Belə ki, [[Əlaüddövlə Bozqurd bəy|Bozqurd bəy]]<nowiki/>in qızlarından Ayşə Xatun [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]]<nowiki/>in xanımlarından biri olsa da, [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in anası olma ehtimalı xronoloji olaraq qeyri-mümkündür. [[1470]]-ci ildə [[Amasya ili|Amasya]]<nowiki/>da yeganə övladı [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>i dünyaya gətirən Gülbahar Xatun, oğlunun [[1481]]-ci ildə [[Trabzon ili|Trabzon sancaqbəyi]] təyin edilməsinin ardından onunla birlikdə [[Trabzon ili|Trabzon]]<nowiki/>a yollandı. Ölümünədək burada oğluyla birlikdə yaşayan Gülbahar Xatun bu müddət ərzində [[Trabzon ili|Trabzon]] və ətraf bölgələrdə müxtəlif xeyriyyə işləriylə məşğul oldu. [[1510]]-cu ildə [[Trabzon ili|Trabzon]]<nowiki/>da vəfat edən və bu səbəblə oğlunun səltənətini görə bilməyən Gülbahar Xatun, [[Validə sultan]] ola bilmədi. [[1505]]-ci ildə [[Trabzon ili|Trabzon]]<nowiki/>da öz adına külliyə inşa etdirmiş, vəfatının ardından cənazəsi də bu məscidin həyətinə dəfn edilmişdir. Bu məscid [[Trabzon ili|Trabzon]]<nowiki/>da [[İslam memarlığı]]<nowiki/>nın ilk nümunəsidir. Məzarı üzərindəki türbə isə daha sonra oğlu tərəfindən inşa edilmişdir. Türbə [[1885]]-ci ildə restavrasiya edilmişdir. == Övladları == * [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]] == Mənbə == * Uluçay, Mustafa Çağatay (2011). ''Padişahların kadınları ve kızları''. Ankara: Ötüken. ISBN 978-9-754-37840-5 * Argit, Betül Ipsirli (October 29, 2020). ''Life after the Harem: Female Palace Slaves, Patronage and the Imperial Ottoman Court''. Cambridge University Press. p. 66. ISBN 978-1-108-48836-5 * Ahmed Akgündüz, Said Öztürk (2011). ''Ottoman History: Misperceptions and Truths''. Oxford University Press. ISBN 978-90-90-26108-9 * Leslie P. Peirce (1993). ''The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire''. Oxford University Press. pp. 106–107. ISBN 978-0-19-508677-5 * ''Zamanın İskenderi şarkın Fatihi: Yavuz Sultan Selim''. Yitik Hazine Yayınları. 2010. ISBN 978-9944-766-24-1 * Sakaoğlu, Necdet (2007). ''Famous Ottoman Women''. Avea. p. 71. ISBN 978-975-7104-77-3 * Sakaoğlu, Necdet (2008). ''Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler''. Oğlak publications. p. 136. ISBN 978-975-329-623-6 == İstinadlar == <references /> {{II Bəyazid}}{{I Səlim}}{{Osmanlı sultanlarının anaları}}{{Xarici keçidlər}} l6byar9d4amcs7w93cir4ugg1xmntuj 0 308438 6600942 6197647 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Tacəddin Mehdiyev |orijinal adı = Tacəddin Mehdiyev |şəkil = Tacəddin Mehdiyev.jpg |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[11 dekabr]] [[1991]] |dövr son = [[17 fevral]] [[1992]] |sələfi = [[Valeh Bərşadlı]] |xələfi = [[Şahin Musayev]] |doğum yeri = [[Şəmkir]] |rütbəsi = [[General-mayor]] |vikianbar = }} '''Tacəddin Mehdiyev''' — General-mayor, Azərbaycan Respublikasının sabiq müdafiə naziri.<ref name=center>{{cite web | url= http://dejure.az/index.php/cra-hakimiyyti/70-nazirliklr/99-azrbaycan-respublikas-muedafi-nazirliyi | title= Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi. 1991-dən sonra | trans_title= Ministry of Defense of Azerbaijan Republic. Events after 1991 | accessdate= 2010-07-15 | archive-date= 2010-07-05 | archive-url= https://web.archive.org/web/20100705150847/http://dejure.az/index.php/cra-hakimiyyti/70-nazirliklr/99-azrbaycan-respublikas-muedafi-nazirliyi | url-status= dead }}</ref><ref name=ekho>{{cite news | url= http://www.echo-az.com/archive/2004_06/845/politica20.shtml | title= Концепция армейской реформы | trans_title= Concepts of reform | publisher= Ekho | author= R. Orujev | date= 2004-06-04 | accessdate= 2010-07-15 | archive-date= 2011-07-23 | archive-url= https://web.archive.org/web/20110723170124/http://www.echo-az.com/archive/2004_06/845/politica20.shtml | url-status= dead }}</ref><ref>{{cite news | url= http://www.lent.az/news.php?id=3544 | title= Marş, irəli!.. | trans_title= March forward!.. | publisher= lent.az | author= Rashad Suleymanov | date= 2008-06-25 | accessdate= 2010-07-15 | archive-date= 2011-07-06 | archive-url= https://web.archive.org/web/20110706131014/http://www.lent.az/news.php?id=3544 | url-status= dead }}</ref> == Azərbaycanın Müdafiə naziri == Tacəddin Mehdiyev, 11 dekabr 1991-ci ildə müdafiə naziri vəzifəsinə gətirilmişdir. Qarabağ münaqişəsi zamanı ingilis jurnalist [[Tomas de Vaal]]ın Tacəddin Mehdiyevdən götürdüyü müsahibəsindən: {{cquote|Tacəddin Mehdiyev: ''Bizim bir dənə də olsun hərbi təchizatımız yoxdur... Təchizat üçün müxtəlif yerlərlə əlaqə yaratmaq da mümkünsüzdür... Mobil telefonu bu günlərdə əldə etmişik. Lakin heç kimlə əlaqə yarada bilmirik. Bütün danışıqlarımız düşmənlər tərəfindən nəzarət altındadır. Telefon xəttlərinin demək olar ki, hamısı zəbt olunmuş ərazilərdən keçir və bütün danışıqlar asanlıqla eşidilir. Nə kazarmamız, nə təlim məşq üçün xüsusi ərazi, nə də silahmız var...'' <ref>{{cite book |title=Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war |last1=De Waal|first1=Thomas |authorlink= |coauthors= |year=2003 |publisher= New York University Press |location= New York |isbn= 0-8147-1944-9 |page=164 |pages= |url=http://books.google.com/books?id=pletup86PMQC&printsec=frontcover&dq=black+garden&hl=en&ei=yx8_TKWkMoz14Abdj-j9Cg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC8Q6AEwAA#v=onepage&q=Tajedin&f=false |accessdate= 2010-07-15}}</ref> }} Hələ nazir postunda olarkən Tacəddin Mehdiyev özü şəxsən 1992-ci il 25 yanvar tarixində [[Daşaltı|Daşaltı kəndini]] erməni işğalından azad etmək üçün baş tutmuş əməliyyata rəhbərlik etmişdir. Əməliyyatda yenicə yaranmış Azərbaycan Ordusunun könüllülərdən ibarət 3 bölüyü və Şuşa şəhərinin müdafiə taborunun döyüşçüləri iştirak edirdi. Taktiki səhvlər, qruplar arasında rabitə əlaqəsinin olmaması, əməliyyat sirrinin yayılması və bələdçilərin xəyanəti nəticəsində Nəbilər kəndi istiqamətindən Daşaltıya daxil olan Azərbaycan tağımları düşmənin pusqusuna düşərək tamamilə məhv edilib. Kəndə daxil olmuş bir neçə tağım isə xeyli itki verərək geri çəkilə bilib. Rəsmi məlumatlara görə, Daşaltı əməliyyatında Azərbaycan Ordusu 90 nəfərdən artıq itki verib, onların böyük əksəriyyəti hələ də itkin düşmüş sayılır. Döyüşdə ermənilər də bir neçə texnika və 80-ə yaxın canlı qüvvə itirmişdir.<ref>[http://www.anspress.ws/index.php?a=2&lng=az&nid=9961 "Daşaltı" əməliyyatı barədə film çəkilir]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 17 fevral 1992-ci ildə ermənilərin törətdiyi [[Qaradağlı soyqırımı]]ndan sonra tutduğu vəzifədən azad edilmişdir.<ref>{{cite web |url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=7030&doctype=0 |title=T. İ. Mehdiyevin Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI |trans_title=Order of the President of Azerbaijan on relieving T. Mehdiyev from duties of Minister of Defense |accessdate=2011-01-05 |archive-date=2011-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111009183926/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=7030&doctype=0 |url-status=dead }}</ref> == Sonrakı illər == 2005-ci ildə [[99 saylı Şəmkir kənd seçki dairəsi]]ndən parlament seçkiləri zamanı namizədliyini irəli sürsə də, lakin deputat seçilməmişdir.<ref>{{cite news | url= http://www.day.az/news/politics/28532.html | title= Определены избирательные округа, из которых будут баллотироваться в депутаты известные кандидаты представленные в блоке «YeS» и руководст |trans_title= Election districts from which candidates will be presented in YeS block, have been determined | publisher= [[Day.az]] | author = | date= 2005-07-28 | accessdate=2010-07-15}}</ref> == Həmçinin bax == *[[Daşaltı əməliyyatı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} {{Dağlıq Qarabağ münaqişəsi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Şəmkirdə doğulanlar]] o2urqquoc28j21gyq8k9vnmd6fuppl8 0 308631 6600007 6574527 2022-08-28T20:53:28Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = '''Çələbi Lütfi Paşa''' |orijinal adı = العريس لطفي باشا |şəkil = Arolsen Klebeband 01 465 3.jpg |şəklin izahı = Lütfi Paşanın təsvir olunduğu qravür, 1590 |şəklin ölçüsü = 220px |titul = [[Yüksəliş dönəmi Osmanlı sədrəzəmləri|Osmanlı sədrəzəmi]] |dövr əvvəl = 13 iyul 1539 |dövr son = May 1541 |sələfi = [[Ayaz Mehmed Paşa]] |xələfi = [[Xədim Süleyman Paşa]] |doğum tarixi = 1488 |doğum yeri = [[Albaniya]] |vəfat tarixi = 27.3.1564 |həyat yoldaşı = [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]] |uşağı = [[Əsməhan Baharnaz Sultan]] |vikianbar = }} '''Çələbi Lütfi Paşa''' ({{DVTY}}) — [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] dönəmində 13 iyul 1539 — may 1541 tarixlərində [[Osmanlı imperiyası]]nın [[sədrəzəm]]i olmuş dövlət adamı.<ref>http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=270234</ref> == Həyatı == Dəqiq olmasa da, doğum tarixi olaraq 1488 tarixi göstərilir. [[Albaniya|Alban]] əsilli bir ailədə dünyaya gəlmişdir. [[II Bəyazid]] dönəmində [[saray]]a alınmış və burada mükəmməl təhsil almışdır. ''"Təvarix-i Ali Osman"'' və ''"Asəfnamə"'' əsərlərində qeyd etdiyinə görə, [[Yavuz Sultan Səlim]]in [[cülus]]unun ardından 50 axcalıq maaşla [[saray]]dan ayrılmış, daha sonra qapıçıbaşı və miraləmliyə gətirilmişdir. [[I Süleyman]] dönəminin ilk illərində əvvəlcə [[Kastamonu]], ardından [[Aydın]] sancaqbəyi oldu. Bu vəzifədə ikən 1522-ci ildə [[Rodosun fəthi|Rodos mühasirəsin]]ə qatıldı və fəthdən sonra [[Rodos|Rodos qalasın]]ın təmiri ilə vəzifələndirildi. Ardından uzun müddət [[Yanya vilayəti|Yanya]] sancaqbəyliyində fəaliyyət göstərdi və bu vəzifədə ikən [[Vyana]] mühasirəsinə qatıldı. Daha sonra [[Qaramanoğulları bəyliyi|Qaraman]] bəylərbəyliyinə gətirildi. Bu vəzifədə ikən [[İraqeyn yürüşü|İraqeyn səfəri]]nə qatıldı. Səfərin ardından bir müddət [[Anadolu əyaləti|Anadolu]] və [[Rumeli əyaləti|Rumeli bəylərbəyi]] kimi fəaliyyət göstərdikdən sonra [[Vəzir|üçüncü vəzir]] olaraq qübbə vəzirliyinə təyin olundu. 1537 tarixli Korfu səfərində [[kaptan-ı dərya]] [[Xeyrəddin Barbarossa|Barbaros Xeyrəddin Paşa]] ilə birlikdə [[Osmanlı donanması]]na rəhbərlik etdi. [[Venesiya respublikası|Venesiya]]ya aid Korfu adasına 25.000 əsgər və 30 hərbi top çıxara bildi. [[Padşah]]ın əmriylə Korfu mühasirəsi qaldırıldıqdan sonra [[İstanbul]]a dönən Lütfi Paşa bir müddət dövlət işlərindən uzaq durdu. Daha sonra 30 may 1538 tarixində ikinci [[vəzir]] olaraq divan məclisinə daxil oldu. Bu vəzifədə ikən [[padşah]]ın yanında [[Valaxiya knyazlığı|Boğdan]] səfərinə qatıldı (iyul 1538). Səfər əsnasındakı ən önəmli xidməti [[padşah]]ı [[Memar Sinan]]la tanış etməsi və [[Memar Sinan]]ın [[Prut çayı]] üzərində qısa müddətə körpü inşa edərək ordunu qarşı tərəfə keçirməsi oldu. Səfərdən sonra 13 iyul 1539 tarixində [[Ayaz Mehmed Paşa|Ayaz Paşa]]nın ölümü ilə [[sədrəzəm]]liyə yüksəldi. [[Sədrəzəm]]liyi əsnasında [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]-[[Venesiya respublikası|Venesiya]] müharibəsi başa çatmışdır. Eyni zamanda [[Habsburqlar|Habsburq]] elçiləri ilə gedən sülh danışıqlıqlarına da rəhbərlik edən Lütfi Paşa 1540 tarixli sülh müqaviləsinin imzalanmasında önəmli rol oynamışdır. Ancaq [[Buda|Budin]] səfərinə hazırlıq işləri davam edərkən 1541-ci ilin mayında anidən vəzifədən alındı. Vəzifədən alınmasına səbəb isə ərinə xəyanətlə günahlandırılan bir [[müsəlman]] qadını dini və hüquqi baxımdan zidd bir cəza ilə cəzalandırması və buna görə də xanımı, eyni zamanda [[I Səlim]]in qızı olan [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]]la olduqca sərt şəkildə mübahisə etməsi olmuşdur. Hətta Şah Sultanın Paşaya; {{cquote|''Hangi vezir zamanında bu yüzden keşf-i avret kılınmıştır ki, senin asrinda vaki ola?''}}dediyi bəzi mənbələrdə qeyd olunur. Ardından [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]] [[paşa]]dan boşanmış, Lütfi Paşanın [[saray]]la olan qohumluğu baş çatmışdır. Vəzifədən alındıqdan sonra illik 200.000 axca təqaüdlə [[Dimetoka]]dakı evinə çəkilən Lütfi Paşa 1542-ci ildə bağışlandı və [[həcc]]ə getməsinə icazə verildi. Döndükdən sonra qalan 20 ilini [[Osmanlı imperiyasının tarixi|Osmanlı tarixi]] haqqında əsərlər yazmaqla keçirən Lütfi Paşa [[Dimetoka]]dakı evində vəfat etmişdir. == Mənbə == {{İstinad siyahısı}}{{Sultan Süleyman Qanuni}} [[Kateqoriya:Osmanlı imperiyası tarixi]] [[Kateqoriya:1564-cü ildə vəfat edənlər]] kpviu4quckv0dkbt8fsaico8niuj1yd 6600108 6600007 2022-08-28T22:12:15Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = '''Çələbi Lütfi Paşa''' |orijinal adı = العريس لطفي باشا |şəkil = Arolsen Klebeband 01 465 3.jpg |şəklin izahı = Lütfi Paşanın təsvir olunduğu qravür, 1590 |şəklin ölçüsü = 220px |titul = [[Yüksəliş dönəmi Osmanlı sədrəzəmləri|Osmanlı sədrəzəmi]] |dövr əvvəl = 13 iyul 1539 |dövr son = May 1541 |sələfi = [[Ayaz Mehmed Paşa]] |xələfi = [[Xədim Süleyman Paşa]] |doğum tarixi = 1488 |doğum yeri = [[Albaniya]] |vəfat tarixi = 27.3.1564 |həyat yoldaşı = [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]] |uşağı = [[Əsməhan Baharnaz Sultan]] |vikianbar = }} '''Çələbi Lütfi Paşa''' ({{DVTY}}) — [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] dönəmində 13 iyul 1539 — may 1541 tarixlərində [[Osmanlı imperiyası]]nın [[sədrəzəm]]i olmuş dövlət adamı.<ref>http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=270234</ref> == Həyatı == Dəqiq olmasa da, doğum tarixi olaraq 1488 tarixi göstərilir. [[Albaniya|Alban]] əsilli bir ailədə dünyaya gəlmişdir. [[II Bəyazid]] dönəmində [[saray]]a alınmış və burada mükəmməl təhsil almışdır. ''"Təvarix-i Ali Osman"'' və ''"Asəfnamə"'' əsərlərində qeyd etdiyinə görə, [[Yavuz Sultan Səlim]]in [[cülus]]unun ardından 50 axcalıq maaşla [[saray]]dan ayrılmış, daha sonra qapıçıbaşı və miraləmliyə gətirilmişdir. [[I Süleyman]] dönəminin ilk illərində əvvəlcə [[Kastamonu]], ardından [[Aydın]] sancaqbəyi oldu. Bu vəzifədə ikən 1522-ci ildə [[Rodosun fəthi|Rodos mühasirəsin]]ə qatıldı və fəthdən sonra [[Rodos|Rodos qalasın]]ın təmiri ilə vəzifələndirildi. Ardından uzun müddət [[Yanya vilayəti|Yanya]] sancaqbəyliyində fəaliyyət göstərdi və bu vəzifədə ikən [[Vyana]] mühasirəsinə qatıldı. Daha sonra [[Qaramanoğulları bəyliyi|Qaraman]] bəylərbəyliyinə gətirildi. Bu vəzifədə ikən [[İraqeyn yürüşü|İraqeyn səfəri]]nə qatıldı. Səfərin ardından bir müddət [[Anadolu əyaləti|Anadolu]] və [[Rumeli əyaləti|Rumeli bəylərbəyi]] kimi fəaliyyət göstərdikdən sonra [[Vəzir|üçüncü vəzir]] olaraq qübbə vəzirliyinə təyin olundu. 1537 tarixli Korfu səfərində [[kaptan-ı dərya]] [[Xeyrəddin Barbarossa|Barbaros Xeyrəddin Paşa]] ilə birlikdə [[Osmanlı donanması]]na rəhbərlik etdi. [[Venesiya respublikası|Venesiya]]ya aid Korfu adasına 25.000 əsgər və 30 hərbi top çıxara bildi. [[Padşah]]ın əmriylə Korfu mühasirəsi qaldırıldıqdan sonra [[İstanbul]]a dönən Lütfi Paşa bir müddət dövlət işlərindən uzaq durdu. Daha sonra 30 may 1538 tarixində ikinci [[vəzir]] olaraq divan məclisinə daxil oldu. Bu vəzifədə ikən [[padşah]]ın yanında [[Valaxiya knyazlığı|Boğdan]] səfərinə qatıldı (iyul 1538). Səfər əsnasındakı ən önəmli xidməti [[padşah]]ı [[Memar Sinan]]la tanış etməsi və [[Memar Sinan]]ın [[Prut çayı]] üzərində qısa müddətə körpü inşa edərək ordunu qarşı tərəfə keçirməsi oldu. Səfərdən sonra 13 iyul 1539 tarixində [[Ayaz Mehmed Paşa|Ayaz Paşa]]nın ölümü ilə [[sədrəzəm]]liyə yüksəldi. [[Sədrəzəm]]liyi əsnasında [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]-[[Venesiya respublikası|Venesiya]] müharibəsi başa çatmışdır. Eyni zamanda [[Habsburqlar|Habsburq]] elçiləri ilə gedən sülh danışıqlıqlarına da rəhbərlik edən Lütfi Paşa 1540 tarixli sülh müqaviləsinin imzalanmasında önəmli rol oynamışdır. Ancaq [[Buda|Budin]] səfərinə hazırlıq işləri davam edərkən 1541-ci ilin mayında anidən vəzifədən alındı. Vəzifədən alınmasına səbəb isə ərinə xəyanətlə günahlandırılan bir [[müsəlman]] qadını dini və hüquqi baxımdan zidd bir cəza ilə cəzalandırması və buna görə də xanımı, eyni zamanda [[I Səlim]]in qızı olan [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]]la olduqca sərt şəkildə mübahisə etməsi olmuşdur. Hətta Şah Sultanın Paşaya; {{cquote|''Hangi vezir zamanında bu yüzden keşf-i avret kılınmıştır ki, senin asrinda vaki ola?''}}dediyi bəzi mənbələrdə qeyd olunur. Ardından [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]] [[paşa]]dan boşanmış, Lütfi Paşanın [[saray]]la olan qohumluğu baş çatmışdır. Vəzifədən alındıqdan sonra illik 200.000 axca təqaüdlə [[Dimetoka]]dakı evinə çəkilən Lütfi Paşa 1542-ci ildə bağışlandı və [[həcc]]ə getməsinə icazə verildi. Döndükdən sonra qalan 20 ilini [[Osmanlı imperiyasının tarixi|Osmanlı tarixi]] haqqında əsərlər yazmaqla keçirən Lütfi Paşa [[Dimetoka]]dakı evində vəfat etmişdir. == Mənbə == {{İstinad siyahısı}}{{Sultan Süleyman Qanuni}}{{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Osmanlı imperiyası tarixi]] [[Kateqoriya:1564-cü ildə vəfat edənlər]] lz9v90wva5uqmhbr9c6jv597czn5t16 6600114 6600108 2022-08-28T22:14:52Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = '''Çələbi Lütfi Paşa''' |orijinal adı = العريس لطفي باشا |şəkil = Arolsen Klebeband 01 465 3.jpg |şəklin izahı = Lütfi Paşanın təsvir olunduğu qravür, 1590 |şəklin ölçüsü = 220px |titul = [[Yüksəliş dönəmi Osmanlı sədrəzəmləri|Osmanlı sədrəzəmi]] |dövr əvvəl = 13 iyul 1539 |dövr son = May 1541 |sələfi = [[Ayaz Mehmed Paşa]] |xələfi = [[Xədim Süleyman Paşa]] }} '''Çələbi Lütfi Paşa''' ({{DVTY}}) — [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] dönəmində 13 iyul 1539 — may 1541 tarixlərində [[Osmanlı imperiyası]]nın [[sədrəzəm]]i olmuş dövlət adamı.<ref>http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=270234</ref> == Həyatı == Dəqiq olmasa da, doğum tarixi olaraq 1488 tarixi göstərilir. [[Albaniya|Alban]] əsilli bir ailədə dünyaya gəlmişdir. [[II Bəyazid]] dönəmində [[saray]]a alınmış və burada mükəmməl təhsil almışdır. ''"Təvarix-i Ali Osman"'' və ''"Asəfnamə"'' əsərlərində qeyd etdiyinə görə, [[Yavuz Sultan Səlim]]in [[cülus]]unun ardından 50 axcalıq maaşla [[saray]]dan ayrılmış, daha sonra qapıçıbaşı və miraləmliyə gətirilmişdir. [[I Süleyman]] dönəminin ilk illərində əvvəlcə [[Kastamonu]], ardından [[Aydın]] sancaqbəyi oldu. Bu vəzifədə ikən 1522-ci ildə [[Rodosun fəthi|Rodos mühasirəsin]]ə qatıldı və fəthdən sonra [[Rodos|Rodos qalasın]]ın təmiri ilə vəzifələndirildi. Ardından uzun müddət [[Yanya vilayəti|Yanya]] sancaqbəyliyində fəaliyyət göstərdi və bu vəzifədə ikən [[Vyana]] mühasirəsinə qatıldı. Daha sonra [[Qaramanoğulları bəyliyi|Qaraman]] bəylərbəyliyinə gətirildi. Bu vəzifədə ikən [[İraqeyn yürüşü|İraqeyn səfəri]]nə qatıldı. Səfərin ardından bir müddət [[Anadolu əyaləti|Anadolu]] və [[Rumeli əyaləti|Rumeli bəylərbəyi]] kimi fəaliyyət göstərdikdən sonra [[Vəzir|üçüncü vəzir]] olaraq qübbə vəzirliyinə təyin olundu. 1537 tarixli Korfu səfərində [[kaptan-ı dərya]] [[Xeyrəddin Barbarossa|Barbaros Xeyrəddin Paşa]] ilə birlikdə [[Osmanlı donanması]]na rəhbərlik etdi. [[Venesiya respublikası|Venesiya]]ya aid Korfu adasına 25.000 əsgər və 30 hərbi top çıxara bildi. [[Padşah]]ın əmriylə Korfu mühasirəsi qaldırıldıqdan sonra [[İstanbul]]a dönən Lütfi Paşa bir müddət dövlət işlərindən uzaq durdu. Daha sonra 30 may 1538 tarixində ikinci [[vəzir]] olaraq divan məclisinə daxil oldu. Bu vəzifədə ikən [[padşah]]ın yanında [[Valaxiya knyazlığı|Boğdan]] səfərinə qatıldı (iyul 1538). Səfər əsnasındakı ən önəmli xidməti [[padşah]]ı [[Memar Sinan]]la tanış etməsi və [[Memar Sinan]]ın [[Prut çayı]] üzərində qısa müddətə körpü inşa edərək ordunu qarşı tərəfə keçirməsi oldu. Səfərdən sonra 13 iyul 1539 tarixində [[Ayaz Mehmed Paşa|Ayaz Paşa]]nın ölümü ilə [[sədrəzəm]]liyə yüksəldi. [[Sədrəzəm]]liyi əsnasında [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]-[[Venesiya respublikası|Venesiya]] müharibəsi başa çatmışdır. Eyni zamanda [[Habsburqlar|Habsburq]] elçiləri ilə gedən sülh danışıqlıqlarına da rəhbərlik edən Lütfi Paşa 1540 tarixli sülh müqaviləsinin imzalanmasında önəmli rol oynamışdır. Ancaq [[Buda|Budin]] səfərinə hazırlıq işləri davam edərkən 1541-ci ilin mayında anidən vəzifədən alındı. Vəzifədən alınmasına səbəb isə ərinə xəyanətlə günahlandırılan bir [[müsəlman]] qadını dini və hüquqi baxımdan zidd bir cəza ilə cəzalandırması və buna görə də xanımı, eyni zamanda [[I Səlim]]in qızı olan [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]]la olduqca sərt şəkildə mübahisə etməsi olmuşdur. Hətta Şah Sultanın Paşaya; {{cquote|''Hangi vezir zamanında bu yüzden keşf-i avret kılınmıştır ki, senin asrinda vaki ola?''}}dediyi bəzi mənbələrdə qeyd olunur. Ardından [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]] [[paşa]]dan boşanmış, Lütfi Paşanın [[saray]]la olan qohumluğu baş çatmışdır. Vəzifədən alındıqdan sonra illik 200.000 axca təqaüdlə [[Dimetoka]]dakı evinə çəkilən Lütfi Paşa 1542-ci ildə bağışlandı və [[həcc]]ə getməsinə icazə verildi. Döndükdən sonra qalan 20 ilini [[Osmanlı imperiyasının tarixi|Osmanlı tarixi]] haqqında əsərlər yazmaqla keçirən Lütfi Paşa [[Dimetoka]]dakı evində vəfat etmişdir. == Mənbə == {{İstinad siyahısı}}{{Sultan Süleyman Qanuni}}{{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Osmanlı imperiyası tarixi]] [[Kateqoriya:1564-cü ildə vəfat edənlər]] 12e1lh2hjgh20228i2lx3fu83esyi4i 0 309521 6600473 6590445 2022-08-29T06:02:12Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Züleyxa Seyidməmmədova |şəkil = Züleyxa Seyidməmmədova.jpeg |titul = Azərbaycan SSR-nin Sosial Təminat naziri |bayraq = COA_Azerbaijan_SSR.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan_SSR.svg |dövr əvvəl = 1952 |dövr son = 1974 |sələfi = |xələfi = [[Məmməd Qazıyev]] |doğum tarixi = 22.3.1919 |doğum yeri = Bakı |vəfat tarixi = 10.11.1994 |vəfat yeri = Bakı |vətəndaşlığı = {{flaqifikasiya|SSRİ}}<br>{{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] |xidmət illəri = 1941-1945 |mənsubiyyəti = {{flaqifikasiya|SSRİ}} |qoşun növü = {{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri |rütbəsi = [[Kapitan]]{{Sfn|Əhmədov|2006|p=277}} |rəhbərlik edib = 586-cı qırıcı aviasiya alayı<ref name=":15"/> |döyüşlər = [[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi|Şərq cəbhəsindəki döyüşlər]]<br>[[Stalinqrad döyüşü]]<br>[[Kursk döyüşü]]<br>[[Korsun-Şevçenkovski döyüşü]] |partiya = [[Sov.İKP]] |təhsili = [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti]]<br>[[Jukovksi adına Hərbi Hava Akademiyası]]<br>[[Moskva Ali Partiya Məktəbi]]<br>[[Leninqrad Hərbi Mühəndislik Akademiyası]] |təltifləri = {{"Lenin" ordeni}}{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}}{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}}{{2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni}}{{"Şərəf nişanı" ordeni}}{{"Şərəf nişanı" ordeni}} |vikianbar = Zuleykha Seyidmammadova }} '''Züleyxa Mir Həbib qızı Seyidməmmədova''' ([[22 mart]] [[1919]], [[Bakı]] – [[10 noyabr]] [[1994]], [[Bakı]]) — ilk [[azərbaycanlı]] qadın hərbi pilot,<ref name=":7">{{Cite journal|url=https://irs-az.com/sites/default/files/2020-10/Falcons%20of%20motherland.pdf|title=Falcons of motherland|language=en|publisher=Baku Media Center|year=2019|page=51}}</ref><ref>{{Cite web|title=Səmaların fatehləri: Hərbi Hava Qüvvələrimizin tarixinə qısa baxış|url=https://ordu.az/az/news/197016/semalarin-fatehleri--herbi-hava-quvvelerimizin-tarixine-qisa-baxis|website=ordu.az|date=4 sentyabr 2021|archive-date=2022-07-29|accessdate=2021-07-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20220729054450/https://ordu.az/az/news/197016/semalarin-fatehleri--herbi-hava-quvvelerimizin-tarixine-qisa-baxis|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite book|title=Azərbaycanda aviasiyanın tarixi|year=2012|location=Bakı|page=14|author="[[Azərbaycan Hava Yolları]]" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti. [[Milli Aviasiya Akademiyası]]|url=http://anl.az/down/aat.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20220730090601/http://anl.az/down/aat.pdf|archive-date=2022-07-30|access-date=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|newspaper=Xalq qəzeti|title=Qələbənin layiqli varisləri...|author=Yusif Kərimov|date=12 may 2010|issue=9|url=http://anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2010/may/119000.htm}}</ref> [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSRİ]]-nin dövlət xadimi, [[İkinci Dünya müharibəsi]] iştirakçısı. Züleyxa Seyidməmmədova [[Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyası]]na qəbul olan ilk azərbaycanlı idi.{{Bax|Ali təhsili|1}} O, İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş və [[Marina Raskova]] tərəfindən yaradılmış [[586-cı Qırıcı Aviasiya Alayı|586-cı Qırıcı Aviasiya Alayının]] [[Şturman (aviasiya)|şturmanı]] olmuşdur. [[Stalinqrad döyüşü|Stalinqrad]], [[Kursk döyüşü|Kursk]], [[Korsun-Sevçenkovski döyüşü|Korsun-Sevçenkovski]] döyüşlərində iştirak edən Seyidməmmədova 500 döyüş uçuşu keçirmiş və bir neçə alman təyyarəsini vurmuşdu.{{Bax|Müharibə illəri|1}} Seyidməmmədova [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin II, VI, VII və VIII çağırışları deputatı olmuşdur. O, 1946-1951-ci illərdə [[Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı]]nın Mərkəzi Komtitəsinin katibi, 1951-1974-cü illərdə [[Azərbaycan SSR]]-in sosial təminat naziri, 1975-ci ildən etibarən isə [[Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr üzrə Ümumittifaq Cəmiyyəti|Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti]] Rəyasət Heyəti sədrinin müavini vəzifəsini icra edib.{{Bax|İctimai-siyasi fəaliyyəti|1}} Züleyxa Seyidməmmədova [["Lenin" ordeni|"Lenin"]], 2-ci dərəcəli [["Vətən müharibəsi" ordeni|"Vətən müharibəsi"]], 2 [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|"Qırmızı Əmək Bayrağı"]] və 2 [["Şərəf nişanı" ordeni|"Şərəf nişanı"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur. == Həyatı == === Erkən illəri === [[Fayl:Зулейха Сеидмамедова.png|left|thumb|194x194px|Z.Seyidməmmədova 1930-1935-ci illərdə.]] Züleyxa Seyidməmmədova 22 mart 1919-cu ildə [[Bakı]] şəhərində anadan olmuşdur.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=275}}<ref name=":0">{{Cite news|newspaper=[[Respublika (qəzet, Azərbaycan)|"Respublika" qəzeti]]|url=http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2010/may/119090.htm|date=12 may 2010|title=İlk azərbaycanlı qadın təyyarəçi|last=İlyasoğlu|first=Rauf|archive-url=https://web.archive.org/web/20220713143434/http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2010/may/119090.htm|archive-date=2022-07-13|accessdate=2022-07-13}}</ref> Onun atası Mir Həbib ağa ilk təhsilini dini məktəbdə almış, daha sonra isə [[Bakı real məktəbi]]ndə oxumuşdu.<ref name=":2">{{Cite news|url=http://www.anl.az/down/meqale/kaspi_az/2016/sentyabr/507818.pdf|title=Müsəlman aləmində ilk təyyarəçi qadın|newspaper=[[Kaspi (qəzet)|Kaspi qəzeti]]|date=29 sentyabr 2016|location=Bakı|last=Dünyaminqızı|first=Qərənfil|archive-date=2022-07-30}}</ref> Mir Həbib ağa [[mühasib]] idi və Bakı milyonçusu [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in sağ əli sayılırdı.<ref name=":0" /> Uşaqlıqdan Hacı Zeynalabdin Tağıyevlə dostluq edən Mir Həbib ağa Hacıya çox sədaqətli olduğu üçün Hacının ona böyük hörməti var idi. Mir Həbib ağanın [[Mərdəkan]]dakı əzəmətli mülkü də onun Hacıya olan sədaqətinin nəticəsi idi.<ref name=":2" /> Züleyxa Seyidməmmədovanın anası Mina xanım isə təhsilsiz idi və 11 yaşında evləndirilmişdi. Züleyxa onların nikahından doğulmuş ikinci qız idi.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://oxu.az/society/311080|title=Züleyxa Seyidməmmədova: Stalini xilas edən ilk azərbaycanlı qadın pilot|website=oxu.az|date=9 may 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20220713181633/https://oxu.az/society/311080|archive-date=13 iyul 2022|accessdate=13 iyul 2022}}</ref> Züleyxa oxuduğu 16 saylı məktəbdə dərs əlaçısı idi və valideynləri onun ali təhsil alıb neft [[Mühəndislik|mühəndisi]] olmasını istəyirdilər.<ref name=":0" /> Onun yüksəklərə olan marağı hələ uşaqlıqdan yaranmışdı. Seyidməmmədova xatirələrində səmaya olan istəyini, ucalığa can atmasının səbəbini belə izah edirdi: {{Sitat|Mən yüksəkliyi sevirdim. Hər yay ailəmizlə birgə şəhərdən kənarda – Şüvəlan kəndindəki bağımıza köçürdük. Burada əncir və tut ağacları vardı. Mən onların ən yüksəyini seçər, başına dırmaşardım. Evlərin düz damlarına, bağlara, üzümlüklərə, sahili bəyaz ləpədöyən olan dənizə yuxarıdan baxmaq xoşuma gəlirdi...<ref name=":3" /> }} Onun bu arzusu məktəb illərində qətiləşir. Belə ki, Züleyxa 7-ci sinifdə oxuyarkən [[fizika]] müəllimi Cümşüd Əfəndiyev onları Bakı təyyarə meydançasına ekskursiyaya aparır. Züleyxa sinifdəki oğlanlarla birlikdə bir neçə dəfə təyyarəyə qalxır, hər şeyə diqqətlə baxır, saysız-hesabsız suallar verir. O, axşam evə qayıdanda bu ekskursiya haqqında anası Mina xanıma həvəslə danışaraq: "Mən təyyarəçi olacam!" - deyir.<ref name=":2" /> === Ali təhsili === [[Fayl:Leyla Mammadbeyova, Sona Nuriyeva and Zuleykha Seyidmammadova.jpg|thumb|227x227px|"Türk pilotlar: yoldaş [[Leyla Məmmədbəyova]], [[Sona Nuriyeva]] və Züleyxa Seyidməmmədova Moskvanın [[Kursk]] dəmir yolu vağzalında". ''[[Azərbaycan qadını (jurnal)|"Şərq qadını" jurnalı]], 1936.'']]1934-cü ildə orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirən Züleyxa Seyidməmmədova [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti|M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye İnstitutunun]] mədən fakültəsinə daxil oldu.<ref name=":2" /><ref name=":3" /> 1934-cü ilin əvvəllərində<ref name=":4" /> tələbə yoldaşları ilə Bakı təyyarə meydanına gedən Züleyxa ilk dəfə "[[Po-2|U-2]]" təyyarəsi ilə səmaya qalxır. Bu səyahətdən sonra o, tələbə yoldaşları ilə birlikdə institutda aeroklub yaratmağa qərara verir.<ref name=":2" /> Tələbələr öz təqaüdləri hesabına klub üçün bir "U-2" təyyarəsi, həmçinin üç [[planer]] və iki [[paraşüt]] almağa müyəssər olurlar.<ref name=":4">{{Cite book|title=Təyyarəçinin qeydləri|last=Seyidməmmədova|first=Züleyxa|year=1969|location=Bakı|lang=ru}}</ref> 1934-cü il yanvarın 6-da klubun açılışı olur.<ref name=":4" /> 1934-cü ilin yazında isə bu aviasiya klubu üçün hökumət tərəfindən [[Zabrat]] qəsəbəsinə yer ayrılır və ərazinin təşkilində tələbələr yaxından kömək edirlər.<ref name=":2" /> Uzunmüddətli məşqlərdən sonra 1934-cü ilin oktyabrında Züleyxa Seyidməmmədova "U-2" təyyarəsi ilə ilk dəfə təkbaşına havaya qalxır.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> O, 1934-cü ilin sonlarında aeroklubu əla qiymətlərlə bitirərək sertifikat alır və bununla da pilot adını qazanır.<ref name=":4" /> 1935-ci ilin mayında bir neçə tələbə [[paraşüt]]lə tullanmağı sınaqdan keçirir.<ref name=":4" /> Arıq, çəlimsiz, qarayanız qız olan Züleyxa paraşütlə təyyarədən tullanır və külək onu dənizə atır.<ref name=":4" /> Deyilənlərə görə, onun tullanışını izləyənlər arasında [[Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi yanında Partiya Tarixi İnstitutu|Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin]] birinci katibi [[Mircəfər Bağırov]] da olmuş və Züleyxanın cəsarətinə heyrətini bildirmişdir.<ref name=":2" /> 1935-ci ilin avqustunda [[Moskva]]da Paraşütçülərin Birinci Ümumittifaq toplantısı keçirilir və toplantıda [[Zaqafqaziya]]nı təmsil edən nümayəndələr arasında yeganə qız Züleyxa olur.<ref name=":2" /> Toplantıda eniş dəqiqliyinə görə Zaqafqaziya komandası birinci yeri tutur.<ref name=":4" /> Təyyarədən paraşütlə 50 dəfə tullandığına görə Seyidməmmədova paraşüt idmanı üzrə təlimatçı vəzifəsinə təyin edilir.<ref name=":3">{{Cite news|url=http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2015/may/439726.htm|title=Alman zabitini diz çökdürən Azərbaycan qızı|date=24 may 2015|newspaper=[[Xalq qəzeti]]|last=Bayramqızı|first=Əfsanə|location=Bakı|archive-date=2022-07-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20220730100652/http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2015/may/439726.htm|accessdate=2022-07-30|url-status=live}}</ref><ref name=":4" /> O, Zaqafqaziyadan, eləcə də, [[müsəlman]] şərqindən ilk qadın paraşütçü kimi qatıldığı iclasdan fəxri fərmanla geri dönür.<ref name=":2" /> Şərq, [[müsəlman]] qadınının cəsarətlə paraşütlə tullanması hamıda heyrət doğurur və Seyidməmmədovanın fəaliyyəti [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|sovet]] quruluşunun nailiyyəti kimi qeyd olunaraq mətbuatda geniş şərh edilir.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=275}} 1936-cı il yanvarın 21-də [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulmasının]] on beş illiyi ilə əlaqədar [[Kreml]]də təntənəli qəbul keçirilir və [[komsomol]]çu Züleyxa Seyidməmmədova [["Şərəf nişanı" ordeni]]{{Sfn|Cottam|1997|p=336}} və qızıl saatla təltif edilir.<ref name=":4" /><ref name=":11">{{Cite book|title=В небе фронтовом|year=1971|publisher=Молодая гвардия|page=366|lang=ru}}</ref>[[Fayl:Training in the Zhukovsky Academy.png|left|thumb|Z.Seyidməmmədova və N.Kondratiyev. Jukovski adına Akademiyada məşq, 1940-cı il.]] Bakıya dönən Züleyxa uçuş klubundakı xüsusi kursları bitirir və pilot təlimatçısı adını alır. Ona təlim keçmək üçün bir qrup [[mühasib]] tapşırılır. Həmin qrupdakı səkkiz nəfərdən biri də onun keçmiş fizika müəllimi Cümşüd Əfəndiyev olur.<ref name=":4" /> Azərbaycan Sənaye İnstitutunun son kursunda oxuyarkən Seyidməmmədova artıq yüz saatadək uçuş keçirmiş, təlimatçı kimi üç il ərzində 75 təyyarəçi, 80 paraşütçü hazırlamışdı.{{Sfn|Nağıyeva|2010|p=52}} O, 1938-ci ildə institutu mühəndis-[[Geologiya|geoloq]] kimi bitirdikdən sonra{{Sfn|Cottam|1997|p=336}} pilot kimi peşəkarlaşmaq üçün [[Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyası]]na müraciət etsə də, yalnız kişiləri qəbul edən akademiya ona rədd cavabı verir.<ref name=":1" /> O, atasının məsləhəti ilə Mir Cəfər Bağırovun qəbuluna gedir.{{Sfn|Nağıyeva|2010|p=55}} Bağırovun yaddaşında "küləyin dənizə atdığı qız" kimi qalan Züleyxanın müraciəti əsasında Mərkəzi Komitə onun akademiyaya qəbul olunması üçün rəsmi şəkildə [[Moskva]]ya məktub göndərir.<ref name=":1" /> 1938-ci ilin avqustunda sınaq imtahanları verərək akademiyanın şturman fakültəsinə qəbul olunanlar içərisində yeganə qız Züleyxa Seyidməmmədova olur.<ref>{{Cite news|newspaper=[[Pravda (qəzet)|Pravda qəzeti]]|date=1938, 9 avqust|page=6|lang=ru}}</ref> Seyidməmmədova həm də Jukovski Hərbi Hava Akademiyasına qəbul olan ilk azərbaycanlı idi.<ref name=":7" /> Akademiyada təhsil alan Züleyxa bir gün qəfil xəbərlə sarsılır. Fakültə dekanı onu yanına çağıraraq ona atasının kulaq kimi həbs edildiyini, əgər Bakıdan bu məlumatı təsdiqləsələr, akademiyadan uzaqlaşdırılacağını bildirir.<ref name=":2" /> Züleyxa bu xəbər qarşısında son ümid kimi yenə Bağırova üz tutur. O, Bağırova teleqram ünvanlayır:[[Fayl:Students in flight practice in Monino.png|thumb|264x264px|Tələbələr Moninodakı təlim zamanı: sağda Z.Seyidməmmədova. 1940-cı il.]]{{Sitat|Azərbaycan Kommunist Partiyasının birinci katibi yoldaş Bağırova! Xalq düşmənləri mənim atamın saf adını ləkələmək istəyirlər. Təhsil aldığım Hərbi-Hava Akademiyasına yanlış məlumatlar veriblər. Mən respublikanın göndərişi ilə burada oxuyuram. Tələbələr arasında yeganə qızam. Bakıdan məlumat alandan sonra mənim burada oxuyub-oxumamaq məsələmə baxacaqlar. Xahiş edirəm, haqqı, ədaləti qoruyun ki, yanlış məlumat gəlməsin.}} Bağırov tezliklə ölkənin adına xələl gəlməməsi naminə onun atasını həbsdən azad edir və ondan bu barədə heç yerdə danışmaması üçün iltizam alınır. Beləliklə Moskvaya Züleyxaya lazım olan məzmunda məktub gedir: "Yalandır, Mir Həbib Seyidməmmədov evindədir. Hər şey qaydasındadır."<ref name=":1" /> Seyidməmmədova akademiyada oxuduğu dövrdə əvvəl "Duqlas"larla, daha sonra isə orta bombardmançılar, həmçinin uzağa və sürətlə uçan təyyarələrlə səfərə çıxmaq üzrə təlimlər almağa başlayır. O, ölkənin ən güclü şturmanları, Sovet İttifaqı qəhrəmanları [[İvan Spirin|Spirin]] və [[Aleksandr Belyakov|Belyakovdan]] hava gəmilərinin bütün sirlərini öyrənir.<ref>{{Cite book|title=Azərbaycan qadınının xoşbəxtliyi|last=Sultanova|year=1970|first=Ayna|author-link=Ayna Sultanova|location=Bakı|page=104}}</ref> Birinci kurs müdavimi olan Seyidməmmədovanın şəkli Qureviçin komandirlik etdiyi fakültənin komsomol təşkilatı tərəfindən Akademiyanın "Şərəf lövhəsi"nə vurulur.<ref>{{Cite news|newspaper="Вперед и выше" qəzeti|date=1938, 29 dekabr|language=ru}}</ref> 1940-cı il fevralın 23-də – [[Qızıl Ordu|Qırmızı Ordu]] günündə Seyidməmmədovaya [[kiçik leytenant]] rütbəsi verilir.<ref name=":4" /> Akademiyanın şturman fakultəsində yeganə qadın olan Züleyxa təhsilini bitirdikdən sonra təlim təyyarə alayında [[Qırıcı|qırıcı təyyarənin]] şturmanı təyin edilir.<ref name=":4" /> === Müharibə illəri === [[Fayl:Operator and navigator of the 586th Fighter Regiment at the regiment's headquarters during the World War II.jpg|thumb|246x246px|left|586-cı qırıcı alayının şturmanı Z.Seyidməmmədova və texnik-leytenant N.Slovoxotova qərargahda çalışarkən. 1943-cü il.]]Seyidməmmədova əsasən akademiya işçilərindən və müdavimlərindən təşkil edilən mayor [[Vyaçeslav Qridnev|Qridnevin]] qırıcı təyyarəçi alayına göndərilir və qırıcı eskadrilyanın şturmanı təyin olunur.<ref name=":10" /><ref name=":12">{{Cite web|url=https://science.gov.az/ru/news/open/16871|website=science.gov.az|title=Böyük Vətən Müharibəsində Azərbaycan qadınlarının rolu|date=7 may 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801070017/https://science.gov.az/ru/news/open/16871|archive-date=2022-08-01|accesdate=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref> Alay müharibənin ilk günündən hərbi qaydaya uyğun olaraq Moskvanın müdafiəsinə göndərilir.<ref name=":3" /> Seyidməmmədova həmin günlər haqqında deyirdi:<ref>{{Cite journal|journal=[[Azərbaycan qadını (jurnal)|"Azərbaycan qadını"]] jurnalı|year=1970|page=1|issue=5}}</ref>{{Sitat|"Moskvanın o günlərini heç vaxt unutmaram. Gecələr hava həyəcanını, sıraya düzülüb cəbhəyə yol alan tankların gurultularını..."}} Seyidməmmədova bu dövrdə döyüşlərdə iştirak etməyə qərar verir və [[Kommunist Partiyası]]nın üzvü olmaq üçün müraciət edir. Onun müraciəti qəbul edilir.<ref name=":4" /> Müharibənin ilk dövründə sovet aviasiyası böyük itkilər vermişdi. Müharibənin ilk günü 1200 təyyarə məhv edilmişdi ki, onların da böyük əksəriyyətini [[Üçüncü Reyx|almanlar]] elə [[Hava limanı|aerodromlardaca]] bombalamışdılar.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=276}} 1941-ci ilin oktyabrında SSRİ lideri [[İosif Stalin]] [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] [[Marina Raskova]]ya qadınlardan ibarət hərbi hissələrin yaradılması ilə bağlı rəsmi əmr göndərir.<ref>{{Cite book|title=NIGHT WITCHES: The Soviet Female Pilots Who Terrified The German Army|last=History Titans|year=2021|pages=74|publisher=Creek Ridge Publishing|url=https://books.google.az/books?id=UX8-EAAAQBAJ|lang=en}}</ref> Əmrə görə tərkibi sırf qadın pliotlardan ibarət olan 3 aviasiya [[alay]]ı yaradılmalı idi: 586-cı qırıcı alay, 587-ci bombardmançı alay və 588-ci gecə bombardmançı alayı. Hər alayda ən az 400 nəfər olmalı idi.<ref>{{Cite book|title=The Soviet Night Witches: Brave Women Bomber Pilots of World War II|last=Dell|first=Pamela|year=2017|url=https://books.google.az/books?id=dVsmDwAAQBAJ|lang=en}}</ref> Bu dövrdə Seyidməmmədovaya Raskovanın onu axtardığını xəbər verirlər. Raskova ona qadın polku yaratmaq ideyasından bəhs edir.<ref name=":4" /> Züleyxa Seyidməmmədova bu haqda deyir:<ref>{{Cite news|newspaper="Yeni Azərbaycan" qəzeti|url=http://www.anl.az/down/meqale/yeni_az/2022/may/798010(meqale).pdf|date=21 may 2022|issue=7|title=Çadradan səmaya|archive-date=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801082734/http://www.anl.az/down/meqale/yeni_az/2022/may/798010%28meqale%29.pdf|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref> {{Sitat|Müharibə başlananda Moskvada idim. Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyasını lap müharibə ərəfəsində bitirmişdim. Məni akademiyanın qırıcı aviasiya polkuna müavin təyin etmişdilər. Yadımdadır, 1941-ci il oktybarın 20-də dedilər ki, məni axtarırlar. Dedilər ki, qadınlardan ibarət 3 aviasiya polku yaratmaq istəyirlər. Qırıcı aviasiya polkunda sənin də olmağını istəyirik. Əlbəttə, canla-başla razılıq verdim. Mənim üçün uçmaq, döyüşmək əsl xoşbəxtlik idi.}} İdeya tezliklə real həllini tapmağa başlayır. Hərb tarixinin misli görünməmiş ideyası gerçəyə çevrilir: qadın hərbi təyyarə alayları yaradılır.<ref name=":1" /> 1941-ci ilin dekabrında qırıcı alayın komandiri Tamara Kazarinova, onun müavini və alayın şturmanı isə Züleyxa Seyidməmmədova təyin olunur.<ref name=":15">{{Cite book|title=В небе фронтовом|publisher=Молодая гвардия|year=1971|page=365-366|lang=ru}}</ref> O dövr üçün müasir və sürətli "YAK" təyyarələrinin alaya gətirilməsi ilə hərbçi qızlar bu təyyarələrdə uçmağı öyrənməyə başlayır.<ref name=":3" /> {{Şəkil albomu|şəkil1=Указ о награждении Зулейхи Сеидмамедовой Орденом Отечественной войны II степени-1.jpg|şəkil2=Указ о награждении Зулейхи Сеидмамедовой Орденом Отечественной войны II степени-2.jpg|miqyas1=150|miqyas2=150|alt yazı=Z.Seyidməmmədovanın II dərəcəli "Vətən Müharibəsi" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında sərəncam.}} Onlar ciddi hərbi təlim keçdikdən sonra 1942-ci ilin axırlarında ilk olaraq [[Volqa]] çayının sol sahilinə göndərilirlər.<ref name=":2" /> 1942-ci ilin sonlarında xüsusi əhəmiyyətli təyyarəni qarşılayıb [[Volqoqrad|Stalinqradadək]] müşayiət etmək üçün dörd qırıcı təyyarə göndərilir və bunlardan biri də Seyidməmmədovaya məxsus olur.<ref name=":4" /> Sonralar bu xüsusi təyyarənin ölkənin baş katibi Stalini dağılmış [[Stalinqrad]]a apardığı məlum olur.<ref name=":1" />{{Efn|Hadisəni Seyidməmmədova şəxsən özü 1975-ci ildə Muzey üçün materiallar toplamaq məqsədilə onun Nizami küçəsi 57-də (Tarqovı, "Buzovnaneft"in binası) yerləşən evinə gedən Rəna Səfərovaya danışıb.}} 1943-cü ilin yazının əvvəlində qırıcı alay [[Voronej]]ə göndərilir, iyulun 12-də isə [[Kursk]]un şimalında və cənubunda əks hücuma keçir. Avqustun 5-də, Kursk döyüşünün başlamasından düz bir ay sonra 586-cı alay Orel və [[Belqrad]]a daxil olur. Burada gedən döyüşlərə görə Züleyxa Seyidməmmədova [[2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni]] ilə təltif olunur.<ref name=":4" /> Payızın sonunda qırıcı polk [[Kiyev]]ə uçur. 586-cı alay sonuncu olaraq [[Korsun-Şevçenkovski döyüşü]]ndə iştirak edir və oradan [[Buxarest]]ə uçaraq öz döyüş yolunu [[Rumıniya]]da başa vurur.<ref name=":4" /> 586-cı qırıcı alay [[Volqa]]dan [[Vyana]]yadək döyüş yolu keçmiş, 4419 döyüş uçuşu keçirmiş, 125 döyüş aparmış və 38 alman təyyarəsi vurmuşdu. Alayın qoruduğu heç bir obyekt Hitler aviasiyasından zərər çəkməmişdi.<ref>{{Cite book|title=Azərbaycanın qəhrəman qızları|location=Bakı|year=1965.|last=Sarkisov|first=A.}}</ref> Şəxsən 500 döyüş uçuşu keçirən Seyidməmmodova bir neçə alman təyyarəsini vurmuşdu.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=277}}<ref name=":15" />{{Sfn|Cottam|1997|p=252}} Qələbədən sonra qadınlardan ibarət aviasiya hissələri ləğv edildi. Seyidməmmədova da 1945-ci ilin dekabrında [[Kapitan (hərbi rütbə)|kapitan]] rütbəsində istefaya çıxdı və Azərbaycana qayıtdı.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=277}} O dövrdə bir çox jurnallarda, qəzetlərdə mütəmadi olaraq Seyidməmmədovanın qəhrəmanlıqlarını əks etdirən məqalələr, şeirlər dərc olunur, aşıqlar onu "səma qızı" adlandırırdılar.<ref name=":10">{{Cite news|page=4|newspaper="Vətən üçün" [За Oтечество] qəzeti|date=1944, 6 iyul|lang=ru}}</ref> === İctimai-siyasi fəaliyyəti === Əvvəlcə Bakı şəhər Partiya Komitəsinin təlimatçısı kimi işləyən Seyidməmmədova 1946-cı ilin sentyabrından 1951-ci ilə kimi [[Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı]]nın Mərkəzi Komitəsinin katibi vəzifəsində çalışmışdır.<ref name=":8">{{Cite book|title=Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin deputatları. Səkkizinci çağırış|location=Bakı|publisher=Azərbaycan dövlət nəşriyyatı|year=1973|page=311|url=http://web.anl.az:81/read/page.php?bibid=226972&}}</ref> Elə bu vəzifədə ikən Seyidməmmədova 1947-ci ildə [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, Rəyasət heyətinin üzvü seçilmişdir. O, 1948-ci ildə Ümumdünya Demokratik Gənclər Federasiyası Şurasının qərarına əsasən fevralın 19-dan 26-dək [[Hindistan]]ın [[Kəlkətə|Kəlküttə]] şəhərində keçirilən [[Cənub-Şərqi Asiya]] ölkələri gənclərinin konfransının iştirakçısı olur və "Sovet ittifaqı qadınları" mövzusunda məruzə ilə çıxış edir.<ref>{{Cite book|title=Hindistanda nələr gördüm|page=31|last=Seyidməmmədova|first=Züleyxa|location=Bakı|year=1950}}</ref> Konfrans işini bitirdikdən sonra Seyidməmmədova sovet nümayəndə heyətinin tərkibində Hindistanın [[Dehli]] və [[Qaziabad (Hindistan)|Qaziabad]] şəhərlərində olur. Hindistanda olarkən Seyidməmmədovaya hədiyyə edilmiş əşyalar – [[hindli]] məktəblilərin verdiyi qırmızı plastmas qələm, hind milli ornamentləri ilə bəzədilmiş yasəmən rəngli pambıq parçadan saçaqlı şərf, ağ kətan parçadan tikilmiş uzun qulplu bəzəkli qadın çantası hal-hazırda [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə qorunub saxlanılır.<ref name=":9" /> 1952-ci ildə [[Azərbaycan SSR]]-in sosial təminat naziri seçilən<ref>{{Cite book|last1=Groot|first1=Gerard|last2=Peniston-Bird|first2=Corinna|title=A Soldier and a Woman|year=2014|pages=396 səh.|publisher=Taylor & Francis|url=https://books.google.az/books?id=Bb8eBAAAQBAJ&redir_esc=y}}</ref> Seyidməmmədova 1974-cü ilə qədər bu vəzifəni icra etmişdir.{{Efn|Bəzi mənbələrdə 1975-ci ilə qədər<ref>{{Cite journal|journal=IMPACT Azerbaijan|issue=29|year=2018|page=6}}</ref>}}{{Sfn|Əhmədov|2006|p=276}} O, sosial təminat naziri vəzifəsində çalışan ilk qadın idi.<ref>{{Cite book|title=Mədəni maarifçilik tariximizdə Azərbaycan qadını|last=Məmmədova|first=Nərminə|location=Bakı|year=2019|url=http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=764060&|page=80}}</ref> Seyidməmmədova qiyabi olaraq 17 aprel 1953-cü ildə [[Moskva Ali partiya məktəbi]]ni, 28 noyabr 1957-ci ildə isə Leninqrad Hərbi Mühəndislik Akademiyasını bitirmişdir.<ref name=":9" /> 1960-cı il martın 8-də Sov.İKP MK, SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti və [[SSRİ Nazirlər Soveti]] [[Beynəlxalq Qadınlar Günü]]nün 50 illiyi şərəfinə ziyafət vermiş, Seyidməmmədova Azərbaycan qadınlarından ibarət nümayəndə heyətinə rəhbərlik etmişdir. O, bu tədbirdə [["Lenin" ordeni]] ilə təltif olunmuşdur.<ref name=":4" />[[Fayl:Züleyxa_Seyidməmmədova.png|thumb|292x292px]]Züleyxa Seyidməmmədova həmin dövrdə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 6-cı (1965) və 7-ci (1968) çağırışlarının deputatı seçilmiş, sovet Azərbaycanının səlahiyyətli nümayəndəsi kimi dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlədən [[Misir]]də, [[Türkiyə]]də, [[Rumıniya]]da və ikinci dəfə Hindistanda olmuşdur.<ref>{{Cite news|newspaper="Вперед и выше" qəzeti|date=1972, 21 oktyabr|page=2|lang=ru}}</ref> 1966-cı ildə qadınlardan ibarət nümayəndə heyətinin başçısı kimi Hindistanda olarkən hind xalqının dövlət xadimi [[Cəvahirləl Nehru|Cəvahərləl Nehrunun]] qızı, baş nazir [[İndira Qandi]] ilə görüşmüşdür.<ref>{{Cite news|newspaper=[[Bakinski raboçi (qəzet)|Bakinski raboçi]]|date=1972, 15 iyun|page=2}}</ref> Sovet hökuməti qurulduqdan sonra yeni yaranmış hökumət Mirhəbib ağanın Tatarski (indiki Əlimərdan bəy Topçubaşov) küçəsindəki ikimərtəbəli evini və 1915-ci ildə [[Şüvəlan]]da tikdirdiyi bağ evini əlindən almışdı.<ref name=":0" /> Seyidməmmədova nazir təyin olunduqdan sonra atasının çox sevdiyi bağ evlərini geri almaq üçün təşəbbüslər göstərmiş, varlı adamlara məxsus, dövlət tərəfindən müsadirə edilmiş evlərin siyahısını çıxararaq atasından onların içərisindən öz evlərini tapmasını istəmişdir. Bu haqda həmin günlərin şahidi olan yazıçı [[Manaf Süleymanov]] "Son bahara çatdıq..." adlı əsərində yazır:<ref name=":2" /> {{Sitat|...bağı komsomolun Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Züleyxa Seyidməmmədovaya verdilər. Əvvəllər bolşeviklər onu müsadirə edib yüksək mənsəb sahiblərinə verirdilər. Bu bağ neçə-neçə yüksək vəzifəlini yola saldı. İndi isə yenidən sahibinə qismət oldu. Atalar boş yerə deməyiblər ki, "halal mal yiyəsinə qayıdar".}} Züleyxa Seyidməmmədovanın dayısı Abid Mirqasımov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tələbələri|Avropaya ali təhsil almağa göndərilən tələbələrdən]] idi. Bu amil və atası Mir Həbib ağanın H.Z.Tağıyev il yaxın olması səbəb göstərilərək iclasda Seyidməmmədovanın partiyadan çıxarılması təklifi irəli sürülmüşdü. Bu zaman o, ayağa qalxaraq demişdi:<ref name=":2" /> {{Sitat|Birincisi, mənim dayım Parisdə yaşamır, rəhmətə gedib. İkincisi ... partiya biletini mənə siz verməmisiniz ki, alasınız. Mən sizin MK büronuzda heç iştirak etmək istəmirəm".}} Seyidməmmədova bunu deyib əsəbi halda iclası tərk edir. Bu məsələ Moskvaya çatdırılır və onlar Seyidməmmədovannın müharibədəki xidmətlərini nəzərə alaraq onu mühakimə etmir, əksinə, respublikada daha yüksək vəzifə ilə təmin edilməsinə şərait yaradırlar.<ref name=":2" /> Seyidməmmədova 1967 və 1971-ci illərdə "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordenləri ilə təltif olunmuşdur.<ref name=":9" /> 1969-cu il dekabrın 19-da Züleyxa Moskva şəhər sovetinə deputat seçilmiş və Sov.İKP sıralarına daxil olmuşdur.<ref>{{Cite news|newspaper="Вперед и выше" qəzeti|date=1939, 19 dekabr|page=3|language=ru}}</ref> Seyidmməmədova səhhətində yaranan problemlər səbəbi ilə 1975-ci ildə [[Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr üzrə Ümumittifaq Cəmiyyəti|Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti]] Rəyasət Heyəti sədrinin müavini vəzifəsinə təyin edilib.<ref name=":5">{{Cite book|title=Tarixi yazan xanımlarımız|last=Zeynallı|first=Samirə|location=Bakı|year=2017|publisher=Azərbaycan nəşriyyatı|url=http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=538577&|page=288}}</ref><ref name=":6">{{Cite book|title=Dəyişikliklərə cəsarəti çatan örnək xanımlar|author=Rasional İnkişaf uğrunda Qadınlar Cəmiyyəti|location=Bakı|year=2008|url=http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=63315&|page=51-52}}</ref> Seyidməmmədova ölkənin ictimai işlərində fəal iştirak etmiş, xüsusilə ömrünün sonlarına yaxın dünyanın müxtəlif yerlərində yaşayan 50 milyonluq [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan türkünün]] yenidən bir araya gəlməsinə çalışmış və işğal dövründə itirilmiş əlaqələrin barpası ilə ciddi şəkildə məşğul olmuşdur.<ref name=":6" /> Buna baxmayaraq o, pilot kimliyini həmişə qorumuş, 1967-ci ilin sentyabrında [[Sankt-Peterburq|Leninqradda]] Beynəlxalq ictimai təminat assosiasiyasının Baş assambleyasında jurnalistin verdiyi "Siz əmək həyatınızı nə ilə başlamısınız?" sualına "Bakı aeroklubunda təyyarəçi olmuşam. Bu mənim birinci və ən çox sevdiyim vəzifədir" cavabını vermişdi.<ref>{{Cite journal|journal=Sovet qadını [Советская женщина] jurnalı|date=1967|page=27|lang=ru}}</ref> Züleyxa Seyidməmmədova [["Lenin" ordeni]], 2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi", 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və 2 "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif olunmuşdur.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":14" /> === Şəxsi həyatı və ölümü === Züleyxa Seyidməmmədova gec ailə həyatı qurmuş, övlad sahibi ola bilməmişdir. O, qardaşı Kamalın qızı Gülarəni övladlığa götürmüşdü. Seyidməmmədovanın kiçik qardaşı Xəlil isə 39 yaşında vəfat etmiş, Seyidməmmədova onun oğlu Cəmili də öz övladı kimi böyütmüşdü.<ref name=":2" /><ref name=":5" /> Züleyxa Seyidməmədova vəsiyyətində demişdi:<ref name=":5" /> {{Sitat|Mən öləcəm, komissiya təşkil edəcəklər. Deyəcəklər ki, məni Fəxri xiyabanda basdırsınlar. Qoymazsınız. Məni Şüvəlanda ata-anamın yanında dəfn edərsiniz. Mirmövsüm ağa və bizim başqa qohumlarımız da orada torpağa tapşırılıblar.}} Züleyxa Seyidməmmədova 1994-cü ilin{{Efn|Bəzi mənbələrdə Seyidməmmədovanın vəfat tarixi 1999-cu il olaraq da göstərilmişdir.<ref name=":2" /><ref name=":9" /><ref name=":5" /><ref>[http://www.anl.az/down/meqale/novo_vremya/2021/avqust/753035(meqale).pdf "Королева неба"]</ref> Lakin 1995-ci ildə yayımlanan "Göylər sonsuz bir dənizdir. Züleyxa" filmində rejissor Nazim Rza filmin çəkilişi zamanı Seyidməmmədovanın vəfat etdiyini deyir və bu, müvafiq məlumatı təkzib edir.}}<ref name=":13">{{Cite news|newspaper="Azərbaycan" qəzeti|title=Göylərin cazibəsi çəkirdi onu|date=23 aprel 2010|author=Rəsmiyyə Rzalı|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/2010/aprel/116668.htm|page=7|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083138/http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/2010/aprel/116668.htm|archive-date=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref name=":14">{{Cite news|newspaper=İki sahil|title=İlk azərbaycanlı hərbi təyyarəçi qadın|author=Sevinc Azadi|date=7 may 2015|page=30|url=http://www.anl.az/down/meqale/iki_sahil/2015/may/435806.htm|archive-date=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083448/http://www.anl.az/down/meqale/iki_sahil/2015/may/435806.htm|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Выше птиц|author=Рая Аббасова|date=14 noyabr 2015|page=14-15|newspaper="Kaspi" qəzeti|url=http://www.anl.az/down/meqale/kaspi/2015/noyabr/463582.htm|accessdate=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083727/http://www.anl.az/down/meqale/kaspi/2015/noyabr/463582.htm|archive-date=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite|author=Тунзаля Касумова|date=7 mart 2019|title=Дочь неба|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerizv/2019/mart/01.htm|archive-date=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083936/http://www.anl.az/down/meqale/azerizv/2019/mart/01.htm|accessdate=2022-08-01|url-status=live|lang=ru}}</ref> 10 noyabrında<ref name=":14" /> vəfat etmiş və vəsiyyətinə uyğun olaraq Şüvəlanda dəfn olunmuşdur.<ref name=":5" /> == Kitabları == Züleyxa Seyidməmmədova Hindistandan Bakıya qayıtdıqdan sonra onun "Hindistanda nələr gördüm" adlı 47 səhifəlik kitabı nəşr olunmuşdur.<ref name=":9" /> 1969-cu ildə onun "Təyyarəçi qadının qeydləri" kitabı işıq üzü görmüş və rəğbətlə qarşılanmışdır.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=275}}<ref>{{Cite book|volume=I: Southeastern and East Central Europe|title=Women and Gender in Central and Eastern Europe, Russia, and Eurasia A Comprehensive Bibliography|last1=Zirin|first1=Mary|last2=Livezeanu|first2=Irina|first3=Christine|last3=D. Worobec|first4=June Pachuta|last4=Farris|url=https://books.google.az/books?id=imisBwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|page=1900|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=Red Phoenix: The Rise of Soviet Air Power, 1941-1945|last1=Hardestly|first1=Von|year=1982|pages=288|publisher=Smithsonian Institution Press|url=https://books.google.az/books?id=hCATh13dutIC&|lang=en}}</ref>{{Sfn|Cottam|1997|p=362}} Seyidməmmədova öz kitabında akademiyadakı təhsilindən, [[Valeriy Çkalov]], Marina Raskova və başqa təyyarəçilərlə görüşməsindən, polkun döyüş fəaliyyəti və hərbçi rəfiqələrindən bəhs edirdi.<ref name=":6" /> 1973-cü ildə Seyidməmmədovanın "Pensiya təminatında yeniliklər" kitabı nəşr olunmuşdur.<ref name=":9" /> == İrsi == [[Fayl:Züleyxa Seyidməmmədova envelope.jpg|thumb|229x229px|Üzərində Z.Seyidməmmədovanın şəkli olan 1999-cu ilə aid [[poçt markası]].]] Züleyxa Seyidməmmədovanın 150-dən artıq sənəd, əşya və mükafatları [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə mühafizə olunur. Onların içərisində şəxsən özünün istifadə etdiyi əşyalar─ Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyasında oxuyarkən işlətdiyi loqarifmik xətkeş, 1939, 1941-ci illərə aid 2 ədəd transportir və təyyarəçi eynəyi də var.<ref name=":9">{{Cite book|title=Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi|year=2015|publisher="Elm və təhsil"|location=Bakı|url=https://www.academia.edu/37866799/Milli_Az%C9%99rbaycan_Tarixi_Muzeyi_-_2015|page=170-171}}</ref> Muzeydə 1963-cu ilin iyununda Moskvada Dünya qadınlarının konqresi zamanı Z.Seyidməmmədovaya Braziliya qadınlarının hədiyyə etdikləri boyunbağı və iki bilərzik, 1964-cü ilin martında [[Türkmənistan]] qadınlarının IV qurultayında iştirakı zamanı hədiyyə edilmiş bəzəkli taxtadan metal zəncirli medalyon, həmin ildə Rumıniyada olarkən hədiyyə edilmiş dəstəkləri rumın milli nəqşilə bəzədilmiş taxta qaşıq və çəngəl, 1965-ci ildə Vilnyusda qadınlar qurultayı zamanı bağışlanmış milli ornamentli toxunma kəmər, 1968-ci ildə Konqodan Bakıya gəlmiş qadınlardan ibarət nümayəndə heyətinin hədiyyəsi – göy rəngli pambıq parçadan şərf, 1972-ci ildə Azərbaycan qadınlarının IV qurultayının iştirakçıları olan [[Vyetlər|vyetnamlı]] qadınların hədiyyəsi – vurulub salınmış [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] təyyarəsinin qalıqlarından düzəldilmiş üzük qorunub saxlanılır.<ref name=":9" /> === Filmoqrafiya === 1974-cü ildə rejissor Eldar Eminbəylinin [[Qanadlara yiyələnərək... (film, 1974)|"Qanadlara yiyələnərək..."]] filmi ekrana çıxarılmışdır. Filmdə Bakı aviaklubunun tarixindən, fəaliyyətindən, burada kursantların müharibə veteranları ilə görüşlərindən, klubda təlim görən təyyarəçilərdən, habelə Züleyxa Seyidməmmədovadan söhbət açılırdı. 1995-ci ildə [[9 May Qələbə Günü|faşizm üzərində qələbənin]] 50 illiyi münasibətilə [[Nazim Rza|Nazim Rza İsrafiloğlunun]] [[Göylər sonsuz bir dənizdir. İkinci film. Züleyxa (film, 1995)|"Göylər sonsuz bir dənizdir"]] kinotrilogiyası çəkilmiş, "Züleyxa" adlanan II filmin çəkilişində Züleyxa Seyidməmmədova özü iştirak etsə də, o, filmin çəkildiyi dövrdə vəfat etmişdir.<ref>{{YouTube|1=https://www.youtube.com/watch?v=ZdpuNrMXOMw|title="Göylər sonsuz bir dənizdir. Züleyxa"|start=54m19s}}</ref> === Musiqi === [[Tofiq Quliyev]] [[Rəşid Behbudov]]un təklifi ilə "Züleyxa" adlı mahnı bəstələmişdi.<ref name=":5" /> Behbudovun Moskvaya səfəri ərəfəsində hazır olan "Züleyxa" mahnısı elə müğənninin öz istəyi ilə rus dilində Tofiq Quliyevin müşayiətilə lentə alınmış, sonradan vala yazılan bu mahnı yüksək tirajla satılmışdı.<ref name=":9" /> === Xatirəsi === [[Sabunçu rayonu]]nun Zabrat qəsəbəsindəki küçələrdən biri Züleyxa Seyidməmmədovanın adının daşıyır.<ref>{{Cite web|url=http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/1174.html|title=Zabrat qəsəbəsində abadlıq-quruculuq işləri davam etdirilir|website=sabunchu-ih.gov.az|date=10 sentyabr 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801064821/http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/1174.html|archive-date=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/817.html|title=Sabunçu rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Zabrat qəsəbəsi üzrə nümayəndəliyinin 2018-ci ilin yekunları və 2019-cu ildə qarşıda duran vəzifələrə dair hesabat yığıncağı keçirildi|date=7 yanvar 2019|website=sabunchu-ih.gov.az|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801065005/http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/817.html|archive-date=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref> == Haqqında fikirlər == [[Azərbaycan SSR xalq şairi|Azərbaycanın xalq şairi]] [[Səməd Vurğun]] yazırdı:<ref>{{Cite journal|date=1954, mart|page=6|journal=Sovet ittifaqı [Советский Союз] jurnalı|lang=ru}}</ref> {{Sitat|Mən Züleyxa Seyidməmmədovanı ilk dəfə 1936-cı ildə gördüm. Biz böyük nümayəndə heyətinin tərkibində Moskvaya, Kremlə gəldik. Orada Sovet hökuməti rəhbərlərinin təntənəli qəbulunda olduq. O zaman Azərbaycanın ilk idmançıtəyyarəçi qadınlarından biri olan Züleyxa çox gənc idi. Onun qeyri-adi həyatsevərliyi, biliyə, mədəniyyətə sonsuz meyli, insanlara isti münasibəti elə o vaxt şahin baxışlı bu qızın böyük gələcəyi olacağına əminlik yaradırdı.}}Moskavadakı eskadrilyanın adyudantı təyyarəçi nazir Valentina Yendakovanın dediklərindən:<ref name=":11" /> {{Sitat|Biz ilk dəfə Züleyxa Seyidməmmədova ilə 1941-ci ilin oktyabrında Moskvada xüsusi xidmət məktəbindəki toplanma məntəqəsində qarşılaşdıq. Qəşəng, qamətli, hərbi geyimdə qız idi. Xüsusən onun uzun kiprikli qara gözləri qəşəng idi. Lakin o yalnız qəşəng qız deyildi. Onun çiyinləri arxasında aeroklubdakı uçuşlar, institut, Hərbi Hava Akademiyası vardı}} "''Vətən üçün''" ({{Dil-ru|За Oтечество}}) qəzeti Seyidməmmədova haqqında yazırdı:<ref name=":10" /> {{Sitat|Son dərəcə mühüm tapşırıqlar almış bir zabiti birləşmə qərargahına aparmaq lazım idi. Bu iş Z.Seyidməmmədovaya tapşırılmışdı. Hava uçuş üçün pis idi. Meteoroloqlar bu cür havada üçmağı ağılsızlıq sayırdı. Ancaq uçmaq lazım idi. Zabitin vaxtında çatdırılmasından çox şey asılı idi. Züleyxa havaya qalxdı. Buludlar alçaqda olduğu üçün təyyarə lap yerin üstü ilə uçurdu. Get-gedə yağış güclənirdi. Yağışın çəkdiyi pərdədən ətrafda heç nə görünmürdü. Belə uçuş təyyarəçidən son dərəcə diqqətli olmağı tələb edirdi. Gərginlikdən Züleyxanın gözləri sancırdı. Nəhayət, təyyarə çayı keçdi, şəhərin üzəri ilə uçdu, təyyarə meydanında yerə endi. Birləşmə komandiri Z.Seyidməmmədovanı uğurlu uçuşla təbrik etsə də, heyrətini gizlədə bilmədi.}} == Təltif və mükafatları == * 1936 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Şərəf nişanı" ordeni]]{{Efn|Mənbələrdə Seyidməmmədovanın iki "Şərəf nişanı" ordeni aldığı qeyd olunsa da,<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":14" /> ikinci dəfə hansı tarixdə aldığı haqqında məlumat yoxdur.}} * 1943 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Vətən müharibəsi" ordeni|II dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni]] * 1960 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Lenin" ordeni]] * 1971 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]]{{Efn|Mənbələrdə Seyidməmmədovanın iki "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni aldığı qeyd olunsa da,<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":14" /> ikinci dəfə hansı tarixdə aldığı haqqında məlumat yoxdur.}} == Qeydlər == {{Qeyd siyahısı}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book|title=Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət|last=Əhmədov|first=Səbuhi|publisher="Ayna" mətbuat evi|Location=Bakı|year=2006|url=https://www.ebooks.az/view/IDVxYw54.pdf|ref=harv}} * {{Cite book|title=Women in Air War: The Eastern Front of World War II|first=Kazimiera Janina|last=Cottam|year=1997|ref=harv|publisher=Legas|lang=en}} * {{Cite book|title=Azərbaycan aviatorları Böyük Vətən müharibəsi illərində|last=Nağıyeva|year=2010|location=Bakı}} {{İkinci dünya müharibəsində qadın hərbi pilotlar}} [[Kateqoriya:İkinci Dünya müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın qadın pilotları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR sosial təminat nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin II çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VI çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VIII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin məzunları]] g9suc71x7cx86tbarxfmqkokx8wzjxd 6600477 6600473 2022-08-29T06:05:09Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Züleyxa Seyidməmmədova |şəkil = Züleyxa Seyidməmmədova.jpeg |titul = Azərbaycan SSR-nin Sosial Təminat naziri |bayraq = COA_Azerbaijan_SSR.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan_SSR.svg |dövr əvvəl = 1952 |dövr son = 1974 |sələfi = |xələfi = [[Məmməd Qazıyev]] |doğum tarixi = 22.3.1919 |doğum yeri = Bakı |vəfat tarixi = 10.11.1994 |vəfat yeri = Bakı |vətəndaşlığı = {{flaqifikasiya|SSRİ}}<br>{{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] |xidmət illəri = 1941-1945 |mənsubiyyəti = {{flaqifikasiya|SSRİ}} |qoşun növü = {{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri |rütbəsi = [[Kapitan]]{{Sfn|Əhmədov|2006|p=277}} |rəhbərlik edib = 586-cı qırıcı aviasiya alayı<ref name=":15"/> |döyüşlər = [[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi|Şərq cəbhəsindəki döyüşlər]]<br>[[Stalinqrad döyüşü]]<br>[[Kursk döyüşü]]<br>[[Korsun-Şevçenkovski döyüşü]] |partiya = [[Sov.İKP]] |təhsili = [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti]]<br>[[Jukovksi adına Hərbi Hava Akademiyası]]<br>[[Moskva Ali Partiya Məktəbi]]<br>[[Leninqrad Hərbi Mühəndislik Akademiyası]] |təltifləri = {{"Lenin" ordeni}}{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}}{{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}}{{2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni}}{{"Şərəf nişanı" ordeni}}{{"Şərəf nişanı" ordeni}} |vikianbar = Zuleykha Seyidmammadova }} '''Züleyxa Mir Həbib qızı Seyidməmmədova''' ([[22 mart]] [[1919]], [[Bakı]] – [[10 noyabr]] [[1994]], [[Bakı]]) — ilk [[azərbaycanlı]] qadın hərbi pilot,<ref name=":7">{{Cite journal|url=https://irs-az.com/sites/default/files/2020-10/Falcons%20of%20motherland.pdf|title=Falcons of motherland|language=en|publisher=Baku Media Center|year=2019|page=51}}</ref><ref>{{Cite web|title=Səmaların fatehləri: Hərbi Hava Qüvvələrimizin tarixinə qısa baxış|url=https://ordu.az/az/news/197016/semalarin-fatehleri--herbi-hava-quvvelerimizin-tarixine-qisa-baxis|website=ordu.az|date=4 sentyabr 2021|archive-date=2022-07-29|accessdate=2021-07-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20220729054450/https://ordu.az/az/news/197016/semalarin-fatehleri--herbi-hava-quvvelerimizin-tarixine-qisa-baxis|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite book|title=Azərbaycanda aviasiyanın tarixi|year=2012|location=Bakı|page=14|author="[[Azərbaycan Hava Yolları]]" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti. [[Milli Aviasiya Akademiyası]]|url=http://anl.az/down/aat.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20220730090601/http://anl.az/down/aat.pdf|archive-date=2022-07-30|access-date=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|newspaper=Xalq qəzeti|title=Qələbənin layiqli varisləri...|author=Yusif Kərimov|date=12 may 2010|issue=9|url=http://anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2010/may/119000.htm}}</ref> [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSRİ]]-nin dövlət xadimi, [[İkinci Dünya müharibəsi]] iştirakçısı. Züleyxa Seyidməmmədova [[Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyası]]na qəbul olan ilk azərbaycanlı idi.{{Bax|Ali təhsili|1}} O, İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş və [[Marina Raskova]] tərəfindən yaradılmış [[586-cı qırıcı aviasiya alayı|586-cı qırıcı aviasiya alayının]] [[Şturman (aviasiya)|şturmanı]] olmuşdur. [[Stalinqrad döyüşü|Stalinqrad]], [[Kursk döyüşü|Kursk]], [[Korsun-Sevçenkovski döyüşü|Korsun-Sevçenkovski]] döyüşlərində iştirak edən Seyidməmmədova 500 döyüş uçuşu keçirmiş və bir neçə alman təyyarəsini vurmuşdu.{{Bax|Müharibə illəri|1}} Seyidməmmədova [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin II, VI, VII və VIII çağırışları deputatı olmuşdur. O, 1946-1951-ci illərdə [[Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı]]nın Mərkəzi Komtitəsinin katibi, 1951-1974-cü illərdə [[Azərbaycan SSR]]-in sosial təminat naziri, 1975-ci ildən etibarən isə [[Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr üzrə Ümumittifaq Cəmiyyəti|Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti]] Rəyasət Heyəti sədrinin müavini vəzifəsini icra edib.{{Bax|İctimai-siyasi fəaliyyəti|1}} Züleyxa Seyidməmmədova [["Lenin" ordeni|"Lenin"]], 2-ci dərəcəli [["Vətən müharibəsi" ordeni|"Vətən müharibəsi"]], 2 [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni|"Qırmızı Əmək Bayrağı"]] və 2 [["Şərəf nişanı" ordeni|"Şərəf nişanı"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur. == Həyatı == === Erkən illəri === [[Fayl:Зулейха Сеидмамедова.png|left|thumb|194x194px|Z.Seyidməmmədova 1930-1935-ci illərdə.]] Züleyxa Seyidməmmədova 22 mart 1919-cu ildə [[Bakı]] şəhərində anadan olmuşdur.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=275}}<ref name=":0">{{Cite news|newspaper=[[Respublika (qəzet, Azərbaycan)|"Respublika" qəzeti]]|url=http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2010/may/119090.htm|date=12 may 2010|title=İlk azərbaycanlı qadın təyyarəçi|last=İlyasoğlu|first=Rauf|archive-url=https://web.archive.org/web/20220713143434/http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2010/may/119090.htm|archive-date=2022-07-13|accessdate=2022-07-13}}</ref> Onun atası Mir Həbib ağa ilk təhsilini dini məktəbdə almış, daha sonra isə [[Bakı real məktəbi]]ndə oxumuşdu.<ref name=":2">{{Cite news|url=http://www.anl.az/down/meqale/kaspi_az/2016/sentyabr/507818.pdf|title=Müsəlman aləmində ilk təyyarəçi qadın|newspaper=[[Kaspi (qəzet)|Kaspi qəzeti]]|date=29 sentyabr 2016|location=Bakı|last=Dünyaminqızı|first=Qərənfil|archive-date=2022-07-30}}</ref> Mir Həbib ağa [[mühasib]] idi və Bakı milyonçusu [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in sağ əli sayılırdı.<ref name=":0" /> Uşaqlıqdan Hacı Zeynalabdin Tağıyevlə dostluq edən Mir Həbib ağa Hacıya çox sədaqətli olduğu üçün Hacının ona böyük hörməti var idi. Mir Həbib ağanın [[Mərdəkan]]dakı əzəmətli mülkü də onun Hacıya olan sədaqətinin nəticəsi idi.<ref name=":2" /> Züleyxa Seyidməmmədovanın anası Mina xanım isə təhsilsiz idi və 11 yaşında evləndirilmişdi. Züleyxa onların nikahından doğulmuş ikinci qız idi.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://oxu.az/society/311080|title=Züleyxa Seyidməmmədova: Stalini xilas edən ilk azərbaycanlı qadın pilot|website=oxu.az|date=9 may 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20220713181633/https://oxu.az/society/311080|archive-date=13 iyul 2022|accessdate=13 iyul 2022}}</ref> Züleyxa oxuduğu 16 saylı məktəbdə dərs əlaçısı idi və valideynləri onun ali təhsil alıb neft [[Mühəndislik|mühəndisi]] olmasını istəyirdilər.<ref name=":0" /> Onun yüksəklərə olan marağı hələ uşaqlıqdan yaranmışdı. Seyidməmmədova xatirələrində səmaya olan istəyini, ucalığa can atmasının səbəbini belə izah edirdi: {{Sitat|Mən yüksəkliyi sevirdim. Hər yay ailəmizlə birgə şəhərdən kənarda – Şüvəlan kəndindəki bağımıza köçürdük. Burada əncir və tut ağacları vardı. Mən onların ən yüksəyini seçər, başına dırmaşardım. Evlərin düz damlarına, bağlara, üzümlüklərə, sahili bəyaz ləpədöyən olan dənizə yuxarıdan baxmaq xoşuma gəlirdi...<ref name=":3" /> }} Onun bu arzusu məktəb illərində qətiləşir. Belə ki, Züleyxa 7-ci sinifdə oxuyarkən [[fizika]] müəllimi Cümşüd Əfəndiyev onları Bakı təyyarə meydançasına ekskursiyaya aparır. Züleyxa sinifdəki oğlanlarla birlikdə bir neçə dəfə təyyarəyə qalxır, hər şeyə diqqətlə baxır, saysız-hesabsız suallar verir. O, axşam evə qayıdanda bu ekskursiya haqqında anası Mina xanıma həvəslə danışaraq: "Mən təyyarəçi olacam!" - deyir.<ref name=":2" /> === Ali təhsili === [[Fayl:Leyla Mammadbeyova, Sona Nuriyeva and Zuleykha Seyidmammadova.jpg|thumb|227x227px|"Türk pilotlar: yoldaş [[Leyla Məmmədbəyova]], [[Sona Nuriyeva]] və Züleyxa Seyidməmmədova Moskvanın [[Kursk]] dəmir yolu vağzalında". ''[[Azərbaycan qadını (jurnal)|"Şərq qadını" jurnalı]], 1936.'']]1934-cü ildə orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirən Züleyxa Seyidməmmədova [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti|M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye İnstitutunun]] mədən fakültəsinə daxil oldu.<ref name=":2" /><ref name=":3" /> 1934-cü ilin əvvəllərində<ref name=":4" /> tələbə yoldaşları ilə Bakı təyyarə meydanına gedən Züleyxa ilk dəfə "[[Po-2|U-2]]" təyyarəsi ilə səmaya qalxır. Bu səyahətdən sonra o, tələbə yoldaşları ilə birlikdə institutda aeroklub yaratmağa qərara verir.<ref name=":2" /> Tələbələr öz təqaüdləri hesabına klub üçün bir "U-2" təyyarəsi, həmçinin üç [[planer]] və iki [[paraşüt]] almağa müyəssər olurlar.<ref name=":4">{{Cite book|title=Təyyarəçinin qeydləri|last=Seyidməmmədova|first=Züleyxa|year=1969|location=Bakı|lang=ru}}</ref> 1934-cü il yanvarın 6-da klubun açılışı olur.<ref name=":4" /> 1934-cü ilin yazında isə bu aviasiya klubu üçün hökumət tərəfindən [[Zabrat]] qəsəbəsinə yer ayrılır və ərazinin təşkilində tələbələr yaxından kömək edirlər.<ref name=":2" /> Uzunmüddətli məşqlərdən sonra 1934-cü ilin oktyabrında Züleyxa Seyidməmmədova "U-2" təyyarəsi ilə ilk dəfə təkbaşına havaya qalxır.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> O, 1934-cü ilin sonlarında aeroklubu əla qiymətlərlə bitirərək sertifikat alır və bununla da pilot adını qazanır.<ref name=":4" /> 1935-ci ilin mayında bir neçə tələbə [[paraşüt]]lə tullanmağı sınaqdan keçirir.<ref name=":4" /> Arıq, çəlimsiz, qarayanız qız olan Züleyxa paraşütlə təyyarədən tullanır və külək onu dənizə atır.<ref name=":4" /> Deyilənlərə görə, onun tullanışını izləyənlər arasında [[Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi yanında Partiya Tarixi İnstitutu|Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin]] birinci katibi [[Mircəfər Bağırov]] da olmuş və Züleyxanın cəsarətinə heyrətini bildirmişdir.<ref name=":2" /> 1935-ci ilin avqustunda [[Moskva]]da Paraşütçülərin Birinci Ümumittifaq toplantısı keçirilir və toplantıda [[Zaqafqaziya]]nı təmsil edən nümayəndələr arasında yeganə qız Züleyxa olur.<ref name=":2" /> Toplantıda eniş dəqiqliyinə görə Zaqafqaziya komandası birinci yeri tutur.<ref name=":4" /> Təyyarədən paraşütlə 50 dəfə tullandığına görə Seyidməmmədova paraşüt idmanı üzrə təlimatçı vəzifəsinə təyin edilir.<ref name=":3">{{Cite news|url=http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2015/may/439726.htm|title=Alman zabitini diz çökdürən Azərbaycan qızı|date=24 may 2015|newspaper=[[Xalq qəzeti]]|last=Bayramqızı|first=Əfsanə|location=Bakı|archive-date=2022-07-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20220730100652/http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2015/may/439726.htm|accessdate=2022-07-30|url-status=live}}</ref><ref name=":4" /> O, Zaqafqaziyadan, eləcə də, [[müsəlman]] şərqindən ilk qadın paraşütçü kimi qatıldığı iclasdan fəxri fərmanla geri dönür.<ref name=":2" /> Şərq, [[müsəlman]] qadınının cəsarətlə paraşütlə tullanması hamıda heyrət doğurur və Seyidməmmədovanın fəaliyyəti [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|sovet]] quruluşunun nailiyyəti kimi qeyd olunaraq mətbuatda geniş şərh edilir.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=275}} 1936-cı il yanvarın 21-də [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulmasının]] on beş illiyi ilə əlaqədar [[Kreml]]də təntənəli qəbul keçirilir və [[komsomol]]çu Züleyxa Seyidməmmədova [["Şərəf nişanı" ordeni]]{{Sfn|Cottam|1997|p=336}} və qızıl saatla təltif edilir.<ref name=":4" /><ref name=":11">{{Cite book|title=В небе фронтовом|year=1971|publisher=Молодая гвардия|page=366|lang=ru}}</ref>[[Fayl:Training in the Zhukovsky Academy.png|left|thumb|Z.Seyidməmmədova və N.Kondratiyev. Jukovski adına Akademiyada məşq, 1940-cı il.]] Bakıya dönən Züleyxa uçuş klubundakı xüsusi kursları bitirir və pilot təlimatçısı adını alır. Ona təlim keçmək üçün bir qrup [[mühasib]] tapşırılır. Həmin qrupdakı səkkiz nəfərdən biri də onun keçmiş fizika müəllimi Cümşüd Əfəndiyev olur.<ref name=":4" /> Azərbaycan Sənaye İnstitutunun son kursunda oxuyarkən Seyidməmmədova artıq yüz saatadək uçuş keçirmiş, təlimatçı kimi üç il ərzində 75 təyyarəçi, 80 paraşütçü hazırlamışdı.{{Sfn|Nağıyeva|2010|p=52}} O, 1938-ci ildə institutu mühəndis-[[Geologiya|geoloq]] kimi bitirdikdən sonra{{Sfn|Cottam|1997|p=336}} pilot kimi peşəkarlaşmaq üçün [[Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyası]]na müraciət etsə də, yalnız kişiləri qəbul edən akademiya ona rədd cavabı verir.<ref name=":1" /> O, atasının məsləhəti ilə Mir Cəfər Bağırovun qəbuluna gedir.{{Sfn|Nağıyeva|2010|p=55}} Bağırovun yaddaşında "küləyin dənizə atdığı qız" kimi qalan Züleyxanın müraciəti əsasında Mərkəzi Komitə onun akademiyaya qəbul olunması üçün rəsmi şəkildə [[Moskva]]ya məktub göndərir.<ref name=":1" /> 1938-ci ilin avqustunda sınaq imtahanları verərək akademiyanın şturman fakültəsinə qəbul olunanlar içərisində yeganə qız Züleyxa Seyidməmmədova olur.<ref>{{Cite news|newspaper=[[Pravda (qəzet)|Pravda qəzeti]]|date=1938, 9 avqust|page=6|lang=ru}}</ref> Seyidməmmədova həm də Jukovski Hərbi Hava Akademiyasına qəbul olan ilk azərbaycanlı idi.<ref name=":7" /> Akademiyada təhsil alan Züleyxa bir gün qəfil xəbərlə sarsılır. Fakültə dekanı onu yanına çağıraraq ona atasının kulaq kimi həbs edildiyini, əgər Bakıdan bu məlumatı təsdiqləsələr, akademiyadan uzaqlaşdırılacağını bildirir.<ref name=":2" /> Züleyxa bu xəbər qarşısında son ümid kimi yenə Bağırova üz tutur. O, Bağırova teleqram ünvanlayır:[[Fayl:Students in flight practice in Monino.png|thumb|264x264px|Tələbələr Moninodakı təlim zamanı: sağda Z.Seyidməmmədova. 1940-cı il.]]{{Sitat|Azərbaycan Kommunist Partiyasının birinci katibi yoldaş Bağırova! Xalq düşmənləri mənim atamın saf adını ləkələmək istəyirlər. Təhsil aldığım Hərbi-Hava Akademiyasına yanlış məlumatlar veriblər. Mən respublikanın göndərişi ilə burada oxuyuram. Tələbələr arasında yeganə qızam. Bakıdan məlumat alandan sonra mənim burada oxuyub-oxumamaq məsələmə baxacaqlar. Xahiş edirəm, haqqı, ədaləti qoruyun ki, yanlış məlumat gəlməsin.}} Bağırov tezliklə ölkənin adına xələl gəlməməsi naminə onun atasını həbsdən azad edir və ondan bu barədə heç yerdə danışmaması üçün iltizam alınır. Beləliklə Moskvaya Züleyxaya lazım olan məzmunda məktub gedir: "Yalandır, Mir Həbib Seyidməmmədov evindədir. Hər şey qaydasındadır."<ref name=":1" /> Seyidməmmədova akademiyada oxuduğu dövrdə əvvəl "Duqlas"larla, daha sonra isə orta bombardmançılar, həmçinin uzağa və sürətlə uçan təyyarələrlə səfərə çıxmaq üzrə təlimlər almağa başlayır. O, ölkənin ən güclü şturmanları, Sovet İttifaqı qəhrəmanları [[İvan Spirin|Spirin]] və [[Aleksandr Belyakov|Belyakovdan]] hava gəmilərinin bütün sirlərini öyrənir.<ref>{{Cite book|title=Azərbaycan qadınının xoşbəxtliyi|last=Sultanova|year=1970|first=Ayna|author-link=Ayna Sultanova|location=Bakı|page=104}}</ref> Birinci kurs müdavimi olan Seyidməmmədovanın şəkli Qureviçin komandirlik etdiyi fakültənin komsomol təşkilatı tərəfindən Akademiyanın "Şərəf lövhəsi"nə vurulur.<ref>{{Cite news|newspaper="Вперед и выше" qəzeti|date=1938, 29 dekabr|language=ru}}</ref> 1940-cı il fevralın 23-də – [[Qızıl Ordu|Qırmızı Ordu]] günündə Seyidməmmədovaya [[kiçik leytenant]] rütbəsi verilir.<ref name=":4" /> Akademiyanın şturman fakultəsində yeganə qadın olan Züleyxa təhsilini bitirdikdən sonra təlim təyyarə alayında [[Qırıcı|qırıcı təyyarənin]] şturmanı təyin edilir.<ref name=":4" /> === Müharibə illəri === [[Fayl:Operator and navigator of the 586th Fighter Regiment at the regiment's headquarters during the World War II.jpg|thumb|246x246px|left|586-cı qırıcı alayının şturmanı Z.Seyidməmmədova və texnik-leytenant N.Slovoxotova qərargahda çalışarkən. 1943-cü il.]]Seyidməmmədova əsasən akademiya işçilərindən və müdavimlərindən təşkil edilən mayor [[Vyaçeslav Qridnev|Qridnevin]] qırıcı təyyarəçi alayına göndərilir və qırıcı eskadrilyanın şturmanı təyin olunur.<ref name=":10" /><ref name=":12">{{Cite web|url=https://science.gov.az/ru/news/open/16871|website=science.gov.az|title=Böyük Vətən Müharibəsində Azərbaycan qadınlarının rolu|date=7 may 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801070017/https://science.gov.az/ru/news/open/16871|archive-date=2022-08-01|accesdate=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref> Alay müharibənin ilk günündən hərbi qaydaya uyğun olaraq Moskvanın müdafiəsinə göndərilir.<ref name=":3" /> Seyidməmmədova həmin günlər haqqında deyirdi:<ref>{{Cite journal|journal=[[Azərbaycan qadını (jurnal)|"Azərbaycan qadını"]] jurnalı|year=1970|page=1|issue=5}}</ref>{{Sitat|"Moskvanın o günlərini heç vaxt unutmaram. Gecələr hava həyəcanını, sıraya düzülüb cəbhəyə yol alan tankların gurultularını..."}} Seyidməmmədova bu dövrdə döyüşlərdə iştirak etməyə qərar verir və [[Kommunist Partiyası]]nın üzvü olmaq üçün müraciət edir. Onun müraciəti qəbul edilir.<ref name=":4" /> Müharibənin ilk dövründə sovet aviasiyası böyük itkilər vermişdi. Müharibənin ilk günü 1200 təyyarə məhv edilmişdi ki, onların da böyük əksəriyyətini [[Üçüncü Reyx|almanlar]] elə [[Hava limanı|aerodromlardaca]] bombalamışdılar.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=276}} 1941-ci ilin oktyabrında SSRİ lideri [[İosif Stalin]] [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] [[Marina Raskova]]ya qadınlardan ibarət hərbi hissələrin yaradılması ilə bağlı rəsmi əmr göndərir.<ref>{{Cite book|title=NIGHT WITCHES: The Soviet Female Pilots Who Terrified The German Army|last=History Titans|year=2021|pages=74|publisher=Creek Ridge Publishing|url=https://books.google.az/books?id=UX8-EAAAQBAJ|lang=en}}</ref> Əmrə görə tərkibi sırf qadın pliotlardan ibarət olan 3 aviasiya [[alay]]ı yaradılmalı idi: 586-cı qırıcı alay, 587-ci bombardmançı alay və 588-ci gecə bombardmançı alayı. Hər alayda ən az 400 nəfər olmalı idi.<ref>{{Cite book|title=The Soviet Night Witches: Brave Women Bomber Pilots of World War II|last=Dell|first=Pamela|year=2017|url=https://books.google.az/books?id=dVsmDwAAQBAJ|lang=en}}</ref> Bu dövrdə Seyidməmmədovaya Raskovanın onu axtardığını xəbər verirlər. Raskova ona qadın polku yaratmaq ideyasından bəhs edir.<ref name=":4" /> Züleyxa Seyidməmmədova bu haqda deyir:<ref>{{Cite news|newspaper="Yeni Azərbaycan" qəzeti|url=http://www.anl.az/down/meqale/yeni_az/2022/may/798010(meqale).pdf|date=21 may 2022|issue=7|title=Çadradan səmaya|archive-date=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801082734/http://www.anl.az/down/meqale/yeni_az/2022/may/798010%28meqale%29.pdf|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref> {{Sitat|Müharibə başlananda Moskvada idim. Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyasını lap müharibə ərəfəsində bitirmişdim. Məni akademiyanın qırıcı aviasiya polkuna müavin təyin etmişdilər. Yadımdadır, 1941-ci il oktybarın 20-də dedilər ki, məni axtarırlar. Dedilər ki, qadınlardan ibarət 3 aviasiya polku yaratmaq istəyirlər. Qırıcı aviasiya polkunda sənin də olmağını istəyirik. Əlbəttə, canla-başla razılıq verdim. Mənim üçün uçmaq, döyüşmək əsl xoşbəxtlik idi.}} İdeya tezliklə real həllini tapmağa başlayır. Hərb tarixinin misli görünməmiş ideyası gerçəyə çevrilir: qadın hərbi təyyarə alayları yaradılır.<ref name=":1" /> 1941-ci ilin dekabrında qırıcı alayın komandiri Tamara Kazarinova, onun müavini və alayın şturmanı isə Züleyxa Seyidməmmədova təyin olunur.<ref name=":15">{{Cite book|title=В небе фронтовом|publisher=Молодая гвардия|year=1971|page=365-366|lang=ru}}</ref> O dövr üçün müasir və sürətli "YAK" təyyarələrinin alaya gətirilməsi ilə hərbçi qızlar bu təyyarələrdə uçmağı öyrənməyə başlayır.<ref name=":3" /> {{Şəkil albomu|şəkil1=Указ о награждении Зулейхи Сеидмамедовой Орденом Отечественной войны II степени-1.jpg|şəkil2=Указ о награждении Зулейхи Сеидмамедовой Орденом Отечественной войны II степени-2.jpg|miqyas1=150|miqyas2=150|alt yazı=Z.Seyidməmmədovanın II dərəcəli "Vətən Müharibəsi" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında sərəncam.}} Onlar ciddi hərbi təlim keçdikdən sonra 1942-ci ilin axırlarında ilk olaraq [[Volqa]] çayının sol sahilinə göndərilirlər.<ref name=":2" /> 1942-ci ilin sonlarında xüsusi əhəmiyyətli təyyarəni qarşılayıb [[Volqoqrad|Stalinqradadək]] müşayiət etmək üçün dörd qırıcı təyyarə göndərilir və bunlardan biri də Seyidməmmədovaya məxsus olur.<ref name=":4" /> Sonralar bu xüsusi təyyarənin ölkənin baş katibi Stalini dağılmış [[Stalinqrad]]a apardığı məlum olur.<ref name=":1" />{{Efn|Hadisəni Seyidməmmədova şəxsən özü 1975-ci ildə Muzey üçün materiallar toplamaq məqsədilə onun Nizami küçəsi 57-də (Tarqovı, "Buzovnaneft"in binası) yerləşən evinə gedən Rəna Səfərovaya danışıb.}} 1943-cü ilin yazının əvvəlində qırıcı alay [[Voronej]]ə göndərilir, iyulun 12-də isə [[Kursk]]un şimalında və cənubunda əks hücuma keçir. Avqustun 5-də, Kursk döyüşünün başlamasından düz bir ay sonra 586-cı alay Orel və [[Belqrad]]a daxil olur. Burada gedən döyüşlərə görə Züleyxa Seyidməmmədova [[2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni]] ilə təltif olunur.<ref name=":4" /> Payızın sonunda qırıcı polk [[Kiyev]]ə uçur. 586-cı alay sonuncu olaraq [[Korsun-Şevçenkovski döyüşü]]ndə iştirak edir və oradan [[Buxarest]]ə uçaraq öz döyüş yolunu [[Rumıniya]]da başa vurur.<ref name=":4" /> 586-cı qırıcı alay [[Volqa]]dan [[Vyana]]yadək döyüş yolu keçmiş, 4419 döyüş uçuşu keçirmiş, 125 döyüş aparmış və 38 alman təyyarəsi vurmuşdu. Alayın qoruduğu heç bir obyekt Hitler aviasiyasından zərər çəkməmişdi.<ref>{{Cite book|title=Azərbaycanın qəhrəman qızları|location=Bakı|year=1965.|last=Sarkisov|first=A.}}</ref> Şəxsən 500 döyüş uçuşu keçirən Seyidməmmodova bir neçə alman təyyarəsini vurmuşdu.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=277}}<ref name=":15" />{{Sfn|Cottam|1997|p=252}} Qələbədən sonra qadınlardan ibarət aviasiya hissələri ləğv edildi. Seyidməmmədova da 1945-ci ilin dekabrında [[Kapitan (hərbi rütbə)|kapitan]] rütbəsində istefaya çıxdı və Azərbaycana qayıtdı.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=277}} O dövrdə bir çox jurnallarda, qəzetlərdə mütəmadi olaraq Seyidməmmədovanın qəhrəmanlıqlarını əks etdirən məqalələr, şeirlər dərc olunur, aşıqlar onu "səma qızı" adlandırırdılar.<ref name=":10">{{Cite news|page=4|newspaper="Vətən üçün" [За Oтечество] qəzeti|date=1944, 6 iyul|lang=ru}}</ref> === İctimai-siyasi fəaliyyəti === Əvvəlcə Bakı şəhər Partiya Komitəsinin təlimatçısı kimi işləyən Seyidməmmədova 1946-cı ilin sentyabrından 1951-ci ilə kimi [[Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı]]nın Mərkəzi Komitəsinin katibi vəzifəsində çalışmışdır.<ref name=":8">{{Cite book|title=Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin deputatları. Səkkizinci çağırış|location=Bakı|publisher=Azərbaycan dövlət nəşriyyatı|year=1973|page=311|url=http://web.anl.az:81/read/page.php?bibid=226972&}}</ref> Elə bu vəzifədə ikən Seyidməmmədova 1947-ci ildə [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin deputatı, Rəyasət heyətinin üzvü seçilmişdir. O, 1948-ci ildə Ümumdünya Demokratik Gənclər Federasiyası Şurasının qərarına əsasən fevralın 19-dan 26-dək [[Hindistan]]ın [[Kəlkətə|Kəlküttə]] şəhərində keçirilən [[Cənub-Şərqi Asiya]] ölkələri gənclərinin konfransının iştirakçısı olur və "Sovet ittifaqı qadınları" mövzusunda məruzə ilə çıxış edir.<ref>{{Cite book|title=Hindistanda nələr gördüm|page=31|last=Seyidməmmədova|first=Züleyxa|location=Bakı|year=1950}}</ref> Konfrans işini bitirdikdən sonra Seyidməmmədova sovet nümayəndə heyətinin tərkibində Hindistanın [[Dehli]] və [[Qaziabad (Hindistan)|Qaziabad]] şəhərlərində olur. Hindistanda olarkən Seyidməmmədovaya hədiyyə edilmiş əşyalar – [[hindli]] məktəblilərin verdiyi qırmızı plastmas qələm, hind milli ornamentləri ilə bəzədilmiş yasəmən rəngli pambıq parçadan saçaqlı şərf, ağ kətan parçadan tikilmiş uzun qulplu bəzəkli qadın çantası hal-hazırda [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə qorunub saxlanılır.<ref name=":9" /> 1952-ci ildə [[Azərbaycan SSR]]-in sosial təminat naziri seçilən<ref>{{Cite book|last1=Groot|first1=Gerard|last2=Peniston-Bird|first2=Corinna|title=A Soldier and a Woman|year=2014|pages=396 səh.|publisher=Taylor & Francis|url=https://books.google.az/books?id=Bb8eBAAAQBAJ&redir_esc=y}}</ref> Seyidməmmədova 1974-cü ilə qədər bu vəzifəni icra etmişdir.{{Efn|Bəzi mənbələrdə 1975-ci ilə qədər<ref>{{Cite journal|journal=IMPACT Azerbaijan|issue=29|year=2018|page=6}}</ref>}}{{Sfn|Əhmədov|2006|p=276}} O, sosial təminat naziri vəzifəsində çalışan ilk qadın idi.<ref>{{Cite book|title=Mədəni maarifçilik tariximizdə Azərbaycan qadını|last=Məmmədova|first=Nərminə|location=Bakı|year=2019|url=http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=764060&|page=80}}</ref> Seyidməmmədova qiyabi olaraq 17 aprel 1953-cü ildə [[Moskva Ali partiya məktəbi]]ni, 28 noyabr 1957-ci ildə isə Leninqrad Hərbi Mühəndislik Akademiyasını bitirmişdir.<ref name=":9" /> 1960-cı il martın 8-də Sov.İKP MK, SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti və [[SSRİ Nazirlər Soveti]] [[Beynəlxalq Qadınlar Günü]]nün 50 illiyi şərəfinə ziyafət vermiş, Seyidməmmədova Azərbaycan qadınlarından ibarət nümayəndə heyətinə rəhbərlik etmişdir. O, bu tədbirdə [["Lenin" ordeni]] ilə təltif olunmuşdur.<ref name=":4" />[[Fayl:Züleyxa_Seyidməmmədova.png|thumb|292x292px]]Züleyxa Seyidməmmədova həmin dövrdə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 6-cı (1965) və 7-ci (1968) çağırışlarının deputatı seçilmiş, sovet Azərbaycanının səlahiyyətli nümayəndəsi kimi dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlədən [[Misir]]də, [[Türkiyə]]də, [[Rumıniya]]da və ikinci dəfə Hindistanda olmuşdur.<ref>{{Cite news|newspaper="Вперед и выше" qəzeti|date=1972, 21 oktyabr|page=2|lang=ru}}</ref> 1966-cı ildə qadınlardan ibarət nümayəndə heyətinin başçısı kimi Hindistanda olarkən hind xalqının dövlət xadimi [[Cəvahirləl Nehru|Cəvahərləl Nehrunun]] qızı, baş nazir [[İndira Qandi]] ilə görüşmüşdür.<ref>{{Cite news|newspaper=[[Bakinski raboçi (qəzet)|Bakinski raboçi]]|date=1972, 15 iyun|page=2}}</ref> Sovet hökuməti qurulduqdan sonra yeni yaranmış hökumət Mirhəbib ağanın Tatarski (indiki Əlimərdan bəy Topçubaşov) küçəsindəki ikimərtəbəli evini və 1915-ci ildə [[Şüvəlan]]da tikdirdiyi bağ evini əlindən almışdı.<ref name=":0" /> Seyidməmmədova nazir təyin olunduqdan sonra atasının çox sevdiyi bağ evlərini geri almaq üçün təşəbbüslər göstərmiş, varlı adamlara məxsus, dövlət tərəfindən müsadirə edilmiş evlərin siyahısını çıxararaq atasından onların içərisindən öz evlərini tapmasını istəmişdir. Bu haqda həmin günlərin şahidi olan yazıçı [[Manaf Süleymanov]] "Son bahara çatdıq..." adlı əsərində yazır:<ref name=":2" /> {{Sitat|...bağı komsomolun Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Züleyxa Seyidməmmədovaya verdilər. Əvvəllər bolşeviklər onu müsadirə edib yüksək mənsəb sahiblərinə verirdilər. Bu bağ neçə-neçə yüksək vəzifəlini yola saldı. İndi isə yenidən sahibinə qismət oldu. Atalar boş yerə deməyiblər ki, "halal mal yiyəsinə qayıdar".}} Züleyxa Seyidməmmədovanın dayısı Abid Mirqasımov [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tələbələri|Avropaya ali təhsil almağa göndərilən tələbələrdən]] idi. Bu amil və atası Mir Həbib ağanın H.Z.Tağıyev il yaxın olması səbəb göstərilərək iclasda Seyidməmmədovanın partiyadan çıxarılması təklifi irəli sürülmüşdü. Bu zaman o, ayağa qalxaraq demişdi:<ref name=":2" /> {{Sitat|Birincisi, mənim dayım Parisdə yaşamır, rəhmətə gedib. İkincisi ... partiya biletini mənə siz verməmisiniz ki, alasınız. Mən sizin MK büronuzda heç iştirak etmək istəmirəm".}} Seyidməmmədova bunu deyib əsəbi halda iclası tərk edir. Bu məsələ Moskvaya çatdırılır və onlar Seyidməmmədovannın müharibədəki xidmətlərini nəzərə alaraq onu mühakimə etmir, əksinə, respublikada daha yüksək vəzifə ilə təmin edilməsinə şərait yaradırlar.<ref name=":2" /> Seyidməmmədova 1967 və 1971-ci illərdə "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordenləri ilə təltif olunmuşdur.<ref name=":9" /> 1969-cu il dekabrın 19-da Züleyxa Moskva şəhər sovetinə deputat seçilmiş və Sov.İKP sıralarına daxil olmuşdur.<ref>{{Cite news|newspaper="Вперед и выше" qəzeti|date=1939, 19 dekabr|page=3|language=ru}}</ref> Seyidmməmədova səhhətində yaranan problemlər səbəbi ilə 1975-ci ildə [[Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr üzrə Ümumittifaq Cəmiyyəti|Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti]] Rəyasət Heyəti sədrinin müavini vəzifəsinə təyin edilib.<ref name=":5">{{Cite book|title=Tarixi yazan xanımlarımız|last=Zeynallı|first=Samirə|location=Bakı|year=2017|publisher=Azərbaycan nəşriyyatı|url=http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=538577&|page=288}}</ref><ref name=":6">{{Cite book|title=Dəyişikliklərə cəsarəti çatan örnək xanımlar|author=Rasional İnkişaf uğrunda Qadınlar Cəmiyyəti|location=Bakı|year=2008|url=http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=63315&|page=51-52}}</ref> Seyidməmmədova ölkənin ictimai işlərində fəal iştirak etmiş, xüsusilə ömrünün sonlarına yaxın dünyanın müxtəlif yerlərində yaşayan 50 milyonluq [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan türkünün]] yenidən bir araya gəlməsinə çalışmış və işğal dövründə itirilmiş əlaqələrin barpası ilə ciddi şəkildə məşğul olmuşdur.<ref name=":6" /> Buna baxmayaraq o, pilot kimliyini həmişə qorumuş, 1967-ci ilin sentyabrında [[Sankt-Peterburq|Leninqradda]] Beynəlxalq ictimai təminat assosiasiyasının Baş assambleyasında jurnalistin verdiyi "Siz əmək həyatınızı nə ilə başlamısınız?" sualına "Bakı aeroklubunda təyyarəçi olmuşam. Bu mənim birinci və ən çox sevdiyim vəzifədir" cavabını vermişdi.<ref>{{Cite journal|journal=Sovet qadını [Советская женщина] jurnalı|date=1967|page=27|lang=ru}}</ref> Züleyxa Seyidməmmədova [["Lenin" ordeni]], 2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi", 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və 2 "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif olunmuşdur.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":14" /> === Şəxsi həyatı və ölümü === Züleyxa Seyidməmmədova gec ailə həyatı qurmuş, övlad sahibi ola bilməmişdir. O, qardaşı Kamalın qızı Gülarəni övladlığa götürmüşdü. Seyidməmmədovanın kiçik qardaşı Xəlil isə 39 yaşında vəfat etmiş, Seyidməmmədova onun oğlu Cəmili də öz övladı kimi böyütmüşdü.<ref name=":2" /><ref name=":5" /> Züleyxa Seyidməmədova vəsiyyətində demişdi:<ref name=":5" /> {{Sitat|Mən öləcəm, komissiya təşkil edəcəklər. Deyəcəklər ki, məni Fəxri xiyabanda basdırsınlar. Qoymazsınız. Məni Şüvəlanda ata-anamın yanında dəfn edərsiniz. Mirmövsüm ağa və bizim başqa qohumlarımız da orada torpağa tapşırılıblar.}} Züleyxa Seyidməmmədova 1994-cü ilin{{Efn|Bəzi mənbələrdə Seyidməmmədovanın vəfat tarixi 1999-cu il olaraq da göstərilmişdir.<ref name=":2" /><ref name=":9" /><ref name=":5" /><ref>[http://www.anl.az/down/meqale/novo_vremya/2021/avqust/753035(meqale).pdf "Королева неба"]</ref> Lakin 1995-ci ildə yayımlanan "Göylər sonsuz bir dənizdir. Züleyxa" filmində rejissor Nazim Rza filmin çəkilişi zamanı Seyidməmmədovanın vəfat etdiyini deyir və bu, müvafiq məlumatı təkzib edir.}}<ref name=":13">{{Cite news|newspaper="Azərbaycan" qəzeti|title=Göylərin cazibəsi çəkirdi onu|date=23 aprel 2010|author=Rəsmiyyə Rzalı|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/2010/aprel/116668.htm|page=7|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083138/http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/2010/aprel/116668.htm|archive-date=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref name=":14">{{Cite news|newspaper=İki sahil|title=İlk azərbaycanlı hərbi təyyarəçi qadın|author=Sevinc Azadi|date=7 may 2015|page=30|url=http://www.anl.az/down/meqale/iki_sahil/2015/may/435806.htm|archive-date=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083448/http://www.anl.az/down/meqale/iki_sahil/2015/may/435806.htm|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Выше птиц|author=Рая Аббасова|date=14 noyabr 2015|page=14-15|newspaper="Kaspi" qəzeti|url=http://www.anl.az/down/meqale/kaspi/2015/noyabr/463582.htm|accessdate=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083727/http://www.anl.az/down/meqale/kaspi/2015/noyabr/463582.htm|archive-date=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite|author=Тунзаля Касумова|date=7 mart 2019|title=Дочь неба|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerizv/2019/mart/01.htm|archive-date=2022-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801083936/http://www.anl.az/down/meqale/azerizv/2019/mart/01.htm|accessdate=2022-08-01|url-status=live|lang=ru}}</ref> 10 noyabrında<ref name=":14" /> vəfat etmiş və vəsiyyətinə uyğun olaraq Şüvəlanda dəfn olunmuşdur.<ref name=":5" /> == Kitabları == Züleyxa Seyidməmmədova Hindistandan Bakıya qayıtdıqdan sonra onun "Hindistanda nələr gördüm" adlı 47 səhifəlik kitabı nəşr olunmuşdur.<ref name=":9" /> 1969-cu ildə onun "Təyyarəçi qadının qeydləri" kitabı işıq üzü görmüş və rəğbətlə qarşılanmışdır.{{Sfn|Əhmədov|2006|p=275}}<ref>{{Cite book|volume=I: Southeastern and East Central Europe|title=Women and Gender in Central and Eastern Europe, Russia, and Eurasia A Comprehensive Bibliography|last1=Zirin|first1=Mary|last2=Livezeanu|first2=Irina|first3=Christine|last3=D. Worobec|first4=June Pachuta|last4=Farris|url=https://books.google.az/books?id=imisBwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|page=1900|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=Red Phoenix: The Rise of Soviet Air Power, 1941-1945|last1=Hardestly|first1=Von|year=1982|pages=288|publisher=Smithsonian Institution Press|url=https://books.google.az/books?id=hCATh13dutIC&|lang=en}}</ref>{{Sfn|Cottam|1997|p=362}} Seyidməmmədova öz kitabında akademiyadakı təhsilindən, [[Valeriy Çkalov]], Marina Raskova və başqa təyyarəçilərlə görüşməsindən, polkun döyüş fəaliyyəti və hərbçi rəfiqələrindən bəhs edirdi.<ref name=":6" /> 1973-cü ildə Seyidməmmədovanın "Pensiya təminatında yeniliklər" kitabı nəşr olunmuşdur.<ref name=":9" /> == İrsi == [[Fayl:Züleyxa Seyidməmmədova envelope.jpg|thumb|229x229px|Üzərində Z.Seyidməmmədovanın şəkli olan 1999-cu ilə aid [[poçt markası]].]] Züleyxa Seyidməmmədovanın 150-dən artıq sənəd, əşya və mükafatları [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]]ndə mühafizə olunur. Onların içərisində şəxsən özünün istifadə etdiyi əşyalar─ Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyasında oxuyarkən işlətdiyi loqarifmik xətkeş, 1939, 1941-ci illərə aid 2 ədəd transportir və təyyarəçi eynəyi də var.<ref name=":9">{{Cite book|title=Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi|year=2015|publisher="Elm və təhsil"|location=Bakı|url=https://www.academia.edu/37866799/Milli_Az%C9%99rbaycan_Tarixi_Muzeyi_-_2015|page=170-171}}</ref> Muzeydə 1963-cu ilin iyununda Moskvada Dünya qadınlarının konqresi zamanı Z.Seyidməmmədovaya Braziliya qadınlarının hədiyyə etdikləri boyunbağı və iki bilərzik, 1964-cü ilin martında [[Türkmənistan]] qadınlarının IV qurultayında iştirakı zamanı hədiyyə edilmiş bəzəkli taxtadan metal zəncirli medalyon, həmin ildə Rumıniyada olarkən hədiyyə edilmiş dəstəkləri rumın milli nəqşilə bəzədilmiş taxta qaşıq və çəngəl, 1965-ci ildə Vilnyusda qadınlar qurultayı zamanı bağışlanmış milli ornamentli toxunma kəmər, 1968-ci ildə Konqodan Bakıya gəlmiş qadınlardan ibarət nümayəndə heyətinin hədiyyəsi – göy rəngli pambıq parçadan şərf, 1972-ci ildə Azərbaycan qadınlarının IV qurultayının iştirakçıları olan [[Vyetlər|vyetnamlı]] qadınların hədiyyəsi – vurulub salınmış [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] təyyarəsinin qalıqlarından düzəldilmiş üzük qorunub saxlanılır.<ref name=":9" /> === Filmoqrafiya === 1974-cü ildə rejissor Eldar Eminbəylinin [[Qanadlara yiyələnərək... (film, 1974)|"Qanadlara yiyələnərək..."]] filmi ekrana çıxarılmışdır. Filmdə Bakı aviaklubunun tarixindən, fəaliyyətindən, burada kursantların müharibə veteranları ilə görüşlərindən, klubda təlim görən təyyarəçilərdən, habelə Züleyxa Seyidməmmədovadan söhbət açılırdı. 1995-ci ildə [[9 May Qələbə Günü|faşizm üzərində qələbənin]] 50 illiyi münasibətilə [[Nazim Rza|Nazim Rza İsrafiloğlunun]] [[Göylər sonsuz bir dənizdir. İkinci film. Züleyxa (film, 1995)|"Göylər sonsuz bir dənizdir"]] kinotrilogiyası çəkilmiş, "Züleyxa" adlanan II filmin çəkilişində Züleyxa Seyidməmmədova özü iştirak etsə də, o, filmin çəkildiyi dövrdə vəfat etmişdir.<ref>{{YouTube|1=https://www.youtube.com/watch?v=ZdpuNrMXOMw|title="Göylər sonsuz bir dənizdir. Züleyxa"|start=54m19s}}</ref> === Musiqi === [[Tofiq Quliyev]] [[Rəşid Behbudov]]un təklifi ilə "Züleyxa" adlı mahnı bəstələmişdi.<ref name=":5" /> Behbudovun Moskvaya səfəri ərəfəsində hazır olan "Züleyxa" mahnısı elə müğənninin öz istəyi ilə rus dilində Tofiq Quliyevin müşayiətilə lentə alınmış, sonradan vala yazılan bu mahnı yüksək tirajla satılmışdı.<ref name=":9" /> === Xatirəsi === [[Sabunçu rayonu]]nun Zabrat qəsəbəsindəki küçələrdən biri Züleyxa Seyidməmmədovanın adının daşıyır.<ref>{{Cite web|url=http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/1174.html|title=Zabrat qəsəbəsində abadlıq-quruculuq işləri davam etdirilir|website=sabunchu-ih.gov.az|date=10 sentyabr 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801064821/http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/1174.html|archive-date=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/817.html|title=Sabunçu rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Zabrat qəsəbəsi üzrə nümayəndəliyinin 2018-ci ilin yekunları və 2019-cu ildə qarşıda duran vəzifələrə dair hesabat yığıncağı keçirildi|date=7 yanvar 2019|website=sabunchu-ih.gov.az|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801065005/http://sabunchu-ih.gov.az/az/news/817.html|archive-date=2022-08-01|accessdate=2022-08-01|url-status=live}}</ref> == Haqqında fikirlər == [[Azərbaycan SSR xalq şairi|Azərbaycanın xalq şairi]] [[Səməd Vurğun]] yazırdı:<ref>{{Cite journal|date=1954, mart|page=6|journal=Sovet ittifaqı [Советский Союз] jurnalı|lang=ru}}</ref> {{Sitat|Mən Züleyxa Seyidməmmədovanı ilk dəfə 1936-cı ildə gördüm. Biz böyük nümayəndə heyətinin tərkibində Moskvaya, Kremlə gəldik. Orada Sovet hökuməti rəhbərlərinin təntənəli qəbulunda olduq. O zaman Azərbaycanın ilk idmançıtəyyarəçi qadınlarından biri olan Züleyxa çox gənc idi. Onun qeyri-adi həyatsevərliyi, biliyə, mədəniyyətə sonsuz meyli, insanlara isti münasibəti elə o vaxt şahin baxışlı bu qızın böyük gələcəyi olacağına əminlik yaradırdı.}}Moskavadakı eskadrilyanın adyudantı təyyarəçi nazir Valentina Yendakovanın dediklərindən:<ref name=":11" /> {{Sitat|Biz ilk dəfə Züleyxa Seyidməmmədova ilə 1941-ci ilin oktyabrında Moskvada xüsusi xidmət məktəbindəki toplanma məntəqəsində qarşılaşdıq. Qəşəng, qamətli, hərbi geyimdə qız idi. Xüsusən onun uzun kiprikli qara gözləri qəşəng idi. Lakin o yalnız qəşəng qız deyildi. Onun çiyinləri arxasında aeroklubdakı uçuşlar, institut, Hərbi Hava Akademiyası vardı}} "''Vətən üçün''" ({{Dil-ru|За Oтечество}}) qəzeti Seyidməmmədova haqqında yazırdı:<ref name=":10" /> {{Sitat|Son dərəcə mühüm tapşırıqlar almış bir zabiti birləşmə qərargahına aparmaq lazım idi. Bu iş Z.Seyidməmmədovaya tapşırılmışdı. Hava uçuş üçün pis idi. Meteoroloqlar bu cür havada üçmağı ağılsızlıq sayırdı. Ancaq uçmaq lazım idi. Zabitin vaxtında çatdırılmasından çox şey asılı idi. Züleyxa havaya qalxdı. Buludlar alçaqda olduğu üçün təyyarə lap yerin üstü ilə uçurdu. Get-gedə yağış güclənirdi. Yağışın çəkdiyi pərdədən ətrafda heç nə görünmürdü. Belə uçuş təyyarəçidən son dərəcə diqqətli olmağı tələb edirdi. Gərginlikdən Züleyxanın gözləri sancırdı. Nəhayət, təyyarə çayı keçdi, şəhərin üzəri ilə uçdu, təyyarə meydanında yerə endi. Birləşmə komandiri Z.Seyidməmmədovanı uğurlu uçuşla təbrik etsə də, heyrətini gizlədə bilmədi.}} == Təltif və mükafatları == * 1936 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Şərəf nişanı" ordeni]]{{Efn|Mənbələrdə Seyidməmmədovanın iki "Şərəf nişanı" ordeni aldığı qeyd olunsa da,<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":14" /> ikinci dəfə hansı tarixdə aldığı haqqında məlumat yoxdur.}} * 1943 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Vətən müharibəsi" ordeni|II dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni]] * 1960 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Lenin" ordeni]] * 1971 — {{Bayraq|SSRİ}} [["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni]]{{Efn|Mənbələrdə Seyidməmmədovanın iki "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni aldığı qeyd olunsa da,<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":14" /> ikinci dəfə hansı tarixdə aldığı haqqında məlumat yoxdur.}} == Qeydlər == {{Qeyd siyahısı}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book|title=Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət|last=Əhmədov|first=Səbuhi|publisher="Ayna" mətbuat evi|Location=Bakı|year=2006|url=https://www.ebooks.az/view/IDVxYw54.pdf|ref=harv}} * {{Cite book|title=Women in Air War: The Eastern Front of World War II|first=Kazimiera Janina|last=Cottam|year=1997|ref=harv|publisher=Legas|lang=en}} * {{Cite book|title=Azərbaycan aviatorları Böyük Vətən müharibəsi illərində|last=Nağıyeva|year=2010|location=Bakı}} {{İkinci dünya müharibəsində qadın hərbi pilotlar}} [[Kateqoriya:İkinci Dünya müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın qadın pilotları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR sosial təminat nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin II çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VI çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VIII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin məzunları]] 21e22ki91rfgq8j4x2t26juuqm7640i 0 310361 6600646 5333875 2022-08-29T07:31:16Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Əfrasiyab''' (Əfrāsīāb) — müasir [[Özbəkistan]]da bizim eradan əvvəl 500-cü il ilə [[1220]]-ci illər arasında yerləşilmiş [[Səmərqənd]]ın şimalında qədim bir məntəqədir. Bugün bir dağlıq çim [[höyük]] üzərində [[Əmir Teymur]]un arvadı [[Bibixanım məscidi]] yaxınlarındadır. Müdafiə məqsədi üçün yüksək bir yerdə inşa olunmuşdur. Bir çay qolunun cənubunda yerləşib və şimal hissəsi olduqca verimli bölgədir və indiki Səmərqənd şəhərinin bir hissəsi olmuşdur.<ref>Encyclopædia Iranica [http://www.iranica.com/articles/afrasiab-the-ruined-site Afrāsīāb The Archeological Site] {{en}}</ref> [[Hicri]] 617 [[Məhərrəm]] və ya [[1220]]-ci il [[Mart]] ayında [[Səmərqənd]] [[Çingiz xan]]ın ordusu tərəfindən təxrib edilib ələ keçirilmiş. Əfrasiyab bu olaydan sonra əsla qalkınamamış və şəhər yığın bir yerləşim yeri olmuşdur. XX əsrə qədər bir məzarlıq dışında Šāh-ə Zənda civarı atık alana dönüşmüştür. Daha sonraları Əfrasiyab yapılanmış, mədrəsə və yaz camii Šāh-ə Zənda, kalıntıların kuzəy bölgəsindəki [[wikt:hâcə|Hâcə]] Daniyəl (Ḵāǰa Dānīāl) məzarı, Hazrat-ə Ḵəżr camii ([[XIX əsr]]in ikinci yarısında, [[1919]]-cu ildə memar Əbdülqadir b. Baki Səmərqəndi (ʿAbd-al-Qādər b. Bāqī Samarqandī) tarafından yenidən inşa edilmiştir.) kimi tarixi əsərlər tamir edilmişdir === Qazıntı, elmi qalıntılar === Əfrasiyab, 219 hektar sahəni əhatə edir. Qazıntı elmi katmanların kalınlığı 8–12 m. ulaşır<ref>Darmesteter J., Xang-ə Afrasiab, Étudəs Iraniənnəs, Paris (1883), s. 225-227.</ref>. Yıkkın yərləşim yəri düzənsiz bir üçgən şəklində, doğusunda sulama kanalı Āb-ə Mašhad ilə sınırlı və batısında əski çağda bir su həndəği görəvini yapmış dərin Aṭčapar uçurumu bulunur. Kuzəy kəsimində bir kalə (90 ila 90 m.) yüksəlir, doğu cəhpəsi boyunca yokuşdur. Yıkkın yərləşim yəri toprak yığınları ilə çəvrilidir və kalə duvarlarına ilişkin qalıntılar dörd ardışık yaşla ilgilidir. Əfrasiyab kalıntıları 1923 yılından bu yana dəvlət koruması altında alınmış və [[1966]]-cı ildə də bu meydan bir dəvlət arkəolojik korumaya alınmış saha ilan ədilmiştir. Uzun iillərdir toplanan kazıbilimsəl araştırma buluntularını barındıran, bir Əfrasiyab mezeysi qurulmuşdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:Özbəkistan tarixi]] [[Kateqoriya:Səmərqənd tarixi]] 2068ozoyhl8ig64rnjc3zk2u0nxrnar 6600647 6600646 2022-08-29T07:32:45Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{digər məna}} {{YM}} '''Əfrasiyab''' (Əfrāsīāb) — müasir [[Özbəkistan]]da bizim eradan əvvəl 500-cü il ilə [[1220]]-ci illər arasında yerləşilmiş [[Səmərqənd]]ın şimalında qədim bir məntəqədir. Bugün bir dağlıq çim [[höyük]] üzərində [[Əmir Teymur]]un arvadı [[Bibixanım məscidi]] yaxınlarındadır. Müdafiə məqsədi üçün yüksək bir yerdə inşa olunmuşdur. Bir çay qolunun cənubunda yerləşib və şimal hissəsi olduqca verimli bölgədir və indiki Səmərqənd şəhərinin bir hissəsi olmuşdur.<ref>Encyclopædia Iranica [http://www.iranica.com/articles/afrasiab-the-ruined-site Afrāsīāb The Archeological Site] {{en}}</ref> [[Hicri]] 617 [[Məhərrəm]] və ya [[1220]]-ci il [[Mart]] ayında [[Səmərqənd]] [[Çingiz xan]]ın ordusu tərəfindən təxrib edilib ələ keçirilmiş. Əfrasiyab bu olaydan sonra əsla qalkınamamış və şəhər yığın bir yerləşim yeri olmuşdur. XX əsrə qədər bir məzarlıq dışında Šāh-ə Zənda civarı atık alana dönüşmüştür. Daha sonraları Əfrasiyab yapılanmış, mədrəsə və yaz camii Šāh-ə Zənda, kalıntıların kuzəy bölgəsindəki [[wikt:hâcə|Hâcə]] Daniyəl (Ḵāǰa Dānīāl) məzarı, Hazrat-ə Ḵəżr camii ([[XIX əsr]]in ikinci yarısında, [[1919]]-cu ildə memar Əbdülqadir b. Baki Səmərqəndi (ʿAbd-al-Qādər b. Bāqī Samarqandī) tarafından yenidən inşa edilmiştir.) kimi tarixi əsərlər tamir edilmişdir === Qazıntı, elmi qalıntılar === Əfrasiyab, 219 hektar sahəni əhatə edir. Qazıntı elmi katmanların kalınlığı 8–12 m. ulaşır<ref>Darmesteter J., Xang-ə Afrasiab, Étudəs Iraniənnəs, Paris (1883), s. 225-227.</ref>. Yıkkın yərləşim yəri düzənsiz bir üçgən şəklində, doğusunda sulama kanalı Āb-ə Mašhad ilə sınırlı və batısında əski çağda bir su həndəği görəvini yapmış dərin Aṭčapar uçurumu bulunur. Kuzəy kəsimində bir kalə (90 ila 90 m.) yüksəlir, doğu cəhpəsi boyunca yokuşdur. Yıkkın yərləşim yəri toprak yığınları ilə çəvrilidir və kalə duvarlarına ilişkin qalıntılar dörd ardışık yaşla ilgilidir. Əfrasiyab kalıntıları 1923 yılından bu yana dəvlət koruması altında alınmış və [[1966]]-cı ildə də bu meydan bir dəvlət arkəolojik korumaya alınmış saha ilan ədilmiştir. Uzun iillərdir toplanan kazıbilimsəl araştırma buluntularını barındıran, bir Əfrasiyab mezeysi qurulmuşdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:Özbəkistan tarixi]] [[Kateqoriya:Səmərqənd tarixi]] hfut4zlse0hclv1uffjgt4zo029eq2d 0 311246 6599728 6519208 2022-08-28T17:39:06Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Şorabad}} {{YM}} '''Şorabad''' (əvvəlki adları: '''Sovetabad'''; '''Şurakənd'''; '''Şuraabad''') — [[Azərbaycan]]ın [[Xızı rayonu]]nda qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Şuraabad kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Şuraabad kənd Soveti ləğv edilərək, Şuraabad şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Şuraabad qəsəbə Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Şuraabad qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Şuraabad qəsəbəsi Şorabad qəsəbəsi adlandırılmış, Şuraabad qəsəbə inzibati ərazi dairəsi Şorabad qəsəbə inzibati ərazi dairəsi hesab edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/39413 Azərbaycan Respublikasının Ağsu, Astara, Goranboy, Göygöl, Xaçmaz, Xızı, Qazax, Quba, Qusar, Masallı, Oğuz, Saatlı, Samux, Şəmkir və Yevlax rayonlarının bəzi ərazi vahidlərinin adlarının dəyişdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı]</ref> 1935-1950-ci illərdə kənddə 35-40 evin olduğu yaşlı sakinlər tərəfindən söylənilir. Lakin [[İkinci Dünya müharibəsi]] illərindən sonra kəndin əhalisi azalmışdır. Xəzər dənizi sahilinə yaxın ərazidə yerləşir, ən yaxın kəndlərdən biri [[Yaşma (Xızı)|Yaşma kəndi]]<nowiki/>dir ki, hal-hazırda da orada məskunlaşma var. Kəndin keçmiş adları olan Şurakənd və Şuraabad adları sovet dövründə qoyulmuşdular. Onların kökündəki "şura" sözü [[Rus dili|rusca]]<nowiki/>dakı "sovet" sözünün [[Azərbaycan dili|azərbaycanca]]<nowiki/>dakı köhnə adıdır. == Tarixi == Bu qəsəbənin əsl adı Şorabad olmuşdur. XIX əsrə aid mənbələrdə yaşayış məntəqəsi Şorabad kimi qeydə alınmışdır. Sovet hakimiyyəti illərində adı Şuraabad (Sovet kəndi) kimi rəsmiləşdirilmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Şurabad qəsəbəsi qədim tarixə malikdir. Tarixçilərin və yaşlı əhalinin dediyinə görə Şurabad qəsəbəsinin tarixi XII əsrlərə gedib çıxır. Qəsəbədə 5 yerdə qədim qəbirstanlıqlar mövcuddur. Bu məzarlıqlarda bir çox sərdabələr, daş kitabələr müasir dövrə qədər gəlib çatmışdır. Bundan başqa, qəsəbədə XVII əsrə aid qədim hamam, Şah Abbas dövrünə aid Ovdan və Karvansara, Şurabad Cümə məscidi var. Çox təəssüflər olsun ki, Karvansara sökülüb daşlarından köhnə məktəb binası tikilib və bu günkü dövrə gəlib çatmamışdır. Qəsəbənin bir çox adları olmuşdur. XIV-XV əsrlərdə qəsəbə Qılızı, XIX əsrin axırıdan 1925-ci ilə qədər Mikayılabad, 1930-cu ilə qədər Sovetabad, 1930-cu ildən sonra isə Şurabad adını daşıyır. Qəsəbə müəyyən illər ərzində müxtəlif şəhər və rayonların tabeliyində olub (Altıağac, Binəqədi, Sumqayıt, Abşeron). 1991-ci ildən Xızı rayonunun tabeliyindədir. == Coğrafiyası və iqlimi == Şuraabad qəsəbəsi Xəzər dənizinin sahilində yerləşir. == İqtisadiyyatı == Əhalisi əsasən balıqçılıqla məşğuldur. == Şəkilləri == <gallery> Sah Abas ovdanı (Şuraabad).jpg|Şah Abbas ovdanı Şuraabad hamamı.jpg|Şuraabad hamamı (XVII əsr) Cümə məscidi (Şuraabad).jpg|Cümə məscidi Şuraabad (Xızı)01.jpg|Qəsəbənin görnüşü Şuraabad (Xızı).jpg|Qəsəbənin görünüşü </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun qəsəbələri]] n9am2w2yxvgj0aay11p25p7ksi0houy 6599731 6599728 2022-08-28T17:43:58Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Şorabad}} {{YM}} '''Şorabad''' (əvvəlki adları: '''Sovetabad'''; '''Şurakənd'''; '''Şuraabad''') — [[Azərbaycan]]ın [[Xızı rayonu]]nda qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Şuraabad kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Şuraabad kənd Soveti ləğv edilərək, Şuraabad şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Şuraabad qəsəbə Soveti yaradılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Şuraabad qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Şuraabad qəsəbəsi Şorabad qəsəbəsi adlandırılmış, Şuraabad qəsəbə inzibati ərazi dairəsi Şorabad qəsəbə inzibati ərazi dairəsi hesab edilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/39413 Azərbaycan Respublikasının Ağsu, Astara, Goranboy, Göygöl, Xaçmaz, Xızı, Qazax, Quba, Qusar, Masallı, Oğuz, Saatlı, Samux, Şəmkir və Yevlax rayonlarının bəzi ərazi vahidlərinin adlarının dəyişdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == XIV-XV əsrlərdə qəsəbə Qılızı, XIX əsrin axırıdan 1925-ci ilə qədər Mikayılabad, 1930-cu ilə qədər Sovetabad, 1930-cu ildən sonra isə Şurabad adını daşıyır. Onların kökündəki "şura" sözü ruscadakı "sovet" sözünün azərbaycancadakı köhnə adıdır. Bu qəsəbənin əsl adı Şorabad olmuşdur. XIX əsrə aid mənbələrdə yaşayış məntəqəsi Şorabad kimi qeydə alınmışdır. Sovet hakimiyyəti illərində adı Şuraabad (Sovet kəndi) kimi rəsmiləşdirilmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Tarixi == Şurabad qəsəbəsi qədim tarixə malikdir. Tarixçilərin və yaşlı əhalinin dediyinə görə Şurabad qəsəbəsinin tarixi XII əsrlərə gedib çıxır. Qəsəbə müəyyən illər ərzində müxtəlif şəhər və rayonların tabeliyində olub (Altıağac, Binəqədi, Sumqayıt, Abşeron). 1991-ci ildən Xızı rayonunun tabeliyindədir. === Tarixi abidələri === Qəsəbədə 5 yerdə qədim qəbirstanlıqlar mövcuddur. Bu məzarlıqlarda bir çox sərdabələr, daş kitabələr müasir dövrə qədər gəlib çatmışdır. Bundan başqa, qəsəbədə XVII əsrə aid qədim hamam, Şah Abbas dövrünə aid Ovdan və Karvansara, Şurabad Cümə məscidi var. Çox təəssüflər olsun ki, Karvansara sökülüb daşlarından köhnə məktəb binası tikilib və bu günkü dövrə gəlib çatmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Şuraabad qəsəbəsi Xəzər dənizinin sahilində yerləşir. Ən yaxın kəndlərdən biri [[Yaşma]] kəndidir ki, hazırda da orada məskunlaşma var. == Əhalisi == 1935-1950-ci illərdə kənddə 35-40 evin olduğu yaşlı sakinlər tərəfindən söylənilir. Lakin [[İkinci Dünya müharibəsi]] illərindən sonra kəndin əhalisi azalmışdır. == İqtisadiyyatı == Əhalisi əsasən balıqçılıqla məşğuldur. == Şəkilləri == <gallery> Sah Abas ovdanı (Şuraabad).jpg|Şah Abbas ovdanı Şuraabad hamamı.jpg|Şuraabad hamamı (XVII əsr) Cümə məscidi (Şuraabad).jpg|Cümə məscidi Şuraabad (Xızı)01.jpg|Qəsəbənin görnüşü Şuraabad (Xızı).jpg|Qəsəbənin görünüşü </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Xızı rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Xızı rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunun qəsəbələri]] 7gbaay3sltwe194hpgthk5zgl7jw8rs 0 311409 6600492 6476575 2022-08-29T06:14:46Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Tapdıq Kamalov |orijinal adı = Tapdıq Cəlal oğlu Kamalov |şəkil = Tapdıq Kamalov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 20.04.1939 |doğum yeri = [[Hacıtəpə]], [[Masallı rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |dini = |ixtisası = |təhsili = [[Azərbaycan Politexnik İnstitutu]] |titul = [[Azərbaycanın Milli Məclisi|Azərbaycan Milli Məclisi]]nin [[Azərbaycan Milli Məclisinin II çağırış deputatları|II]] çağırış üzvü |bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 12 noyabr 2000 |dövr son = 30 noyabr 2005 |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Tapdıq Cəlal oğlu Kamalov''' — [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi]]nin [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatlarının siyahısı (II çağırış)|II çağırış]]<ref name="IIç">[http://www.meclis.gov.az/?/az/content/58 İkinci çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatları haqqında seçildikləri tarixə olan qısa MƏLUMATLAR. '''meclis.gov.az'''] {{az}}</ref> deputatı. == Həyatı == 1939-cu il aprelin 20-də [[Masallı rayonu]]nun [[Hacıtəpə]] kəndində anadan olmuşdur. [[Azərbaycan Politexnik İnstitutu]]nun texnologiya fakültəsini bitirmişdir. Rus dilini bilir. Subaydır. == Siyasi fəaliyyəti == 26 noyabr 1991-ci ildə təşkil edilən [[Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası|Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurası]]nın tərkibinə daxil edilmişdir.<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=9746&doctype=0 ''"Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının təşkil edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 26 noyabr 1991-ci il tarixli, 276-XP nömrəli '''Qərarı'''. '''e-qanun.az'''] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{az}}</ref> Bitərəfdir. 2000-ci il noyabrın 5-də 70 saylı Yardımlı-Masallı seçki dairəsindən deputat seçilmişdir. Milli Məclisin Təhlükəsizlik və müdafiə məsələləri daimi komissiyası sədrinin müavini olmuşdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{şəxs-qaralama}} {{Azərbaycan Milli Məclisinin II çağırış deputatları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Milli Məclisinin II çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Ali Sovetinin XII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Lenin Rayon Xalq Deputatları Sovetinin deputatları]] 81wbrg87yle95evpvl19d98zajkp6sc 0 312241 6600348 6323876 2022-08-29T05:13:06Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs }} '''Cahangir Fevzi oğlu Hacıyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Beynəlxalq Bankı]]nın İdarə Heyətinin sədri (27 mart 2001–2 aprel 2015).<ref>[http://www.genprosecutor.gov.az/news/4/1497/bas-prokurorluq-cahangir-haciyev-terefinden-yuz-milyonlarla-vesaitin-olkeden-cixarilaraq-menimsenilmesi-ile-bagli-bezi-epizodlar-uzre-genis-istintaq-emeliyyat-tedbirleri-davam-etdirilir Baş Prokurorluq: Cahangir Hacıyev tərəfindən yüz milyonlarla vəsaitin ölkədən çıxarılaraq mənimsənilməsi ilə bağlı bəzi epizodlar üzrə geniş istintaq-əməliyyat tədbirləri davam etdirilir] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170912191521/http://genprosecutor.gov.az/news/4/1497/bas-prokurorluq-cahangir-haciyev-terefinden-yuz-milyonlarla-vesaitin-olkeden-cixarilaraq-menimsenilmesi-ile-bagli-bezi-epizodlar-uzre-genis-istintaq-emeliyyat-tedbirleri-davam-etdirilir |date=2017-09-12 }} — [[Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğu]]</ref> == Həyatı və fəaliyyəti == Cahangir Hacıyev Azərbaycan Dövlət Universitetində təsil almış və təhsilini 1986-cı ildə başa vurmuşdur.<ref name="U.S.-Azerbaijan Chamber of Commerce">{{Cite web |title=U.S.-Azerbaijan Chamber of Commerce |url=http://www.usacc.org/leadership/board-of-directors/jahangir-hajiyev.html |access-date=2013-02-20 |archive-date=2012-11-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121125032217/http://www.usacc.org/leadership/board-of-directors/jahangir-hajiyev.html |url-status=dead }}</ref> 1993-cü ildə Austində Texas Universitetində MBA dərəcəsinə və Rusiya Elmlər Akademiyasının nəzdində İqtisadiyyat İnstitutunda Beynəlxalq İqtisadiyyat üzrə doktorluq dərəcəsinə yiyələnmişdir.<ref>[http://www.weforum.org/contributors/jahangir-hajiyev World Economic Forum]</ref> Cahangir Hacıyev 1993–1995-ci illər arasında Azərbaycanın Xarici İqtisadi Əlaqələr Nazirliyində işləmişdir. 1995-ci ildə o, Azərbaycan Beynəlxalq Bankında işə başlamışdır.<ref name="U.S.-Azerbaijan Chamber of Commerce"/> Cahangir Hacıyev səhhətində olan problemləri əsas gətirərək vəzifəsindən istefa verib. 18 mart 2015-ci ildə Azərbaycan Beynəlxalq Bankının Müşahidə Şurası onun istefasının qəbul olunması və vəzifəsindən azad edilməsi barədə qərar qəbul edib.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://az.trend.az/azerbaijan/politics/2375698.html |access-date=2015-03-19 |archive-date=2015-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150323011244/http://az.trend.az/azerbaijan/politics/2375698.html |url-status=dead }}</ref> === Həbsi === 5 dekabr 2015-ci ildə C. Hacıyevə qarşı Cinayət Məcəlləsinin 178-ci (dələduzluq) maddəsi ilə cinayət işi açılıb və o, Nərimanov Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə 4 ay müddətinə həbs edilib.<ref>{{Cite web|title=Cahangir Hacıyev də həbs edildi (YENİLƏNİB)|url=http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&cid=9&nid=366533|access-date=2015-12-05|archive-date=2015-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20151207115407/http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&cid=9&nid=366533|url-status=dead}}</ref> Cahangir Hacıyev və digər 7 nəfər Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 179.3.1, 179.3.2 (mütəşəkkil dəstə tərəfindən külli miqdarda mənimsəmə), 308.2 (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə ağır nəticələrə səbəb olduqda), 309.2 (vəzifə səlahiyyətlərini aşma ağır nəticələrə səbəb olduqda), 313-cü (vəzifə saxtakarlığı), 228.1 və 228.4-cü (qanunsuz olaraq silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və gəzdirmə) maddələri ilə ittiham olunurdu.<ref>{{cite web|url=https://news.milli.az/country/479347.html|title=Cahangir Hacıyevə hökm oxundu - YENİLƏNİB|author=|date=14 Oktyabr 2016|website=|publisher=news.milli.az|language=az|access-date=9 iyun 2021|archive-url=|archive-date=}} </ref> 14 oktyabr 2016-cı ildə Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi Cahangir Hacıyevə hökm oxudu. Cahangir Hacıyev 15 il müddətində azadlıqdan məhrum etmə cəzasına məhkum olundu və əlavə olaraq, Azərbaycan Beynəlxalq Bankının xeyrinə ondan 63 milyon manat, "AqrarKredit" ASC-nin xeyrinə 7 milyon manat tutulub verilməsinə qərar verildi.<ref>{{cite web|url=https://qafqazinfo.az/news/detail/cahangir-haciyeve-hokm-oxundu-15-il-63-milyon-cerime-163175|title=Cahangir Hacıyevə hökm oxundu - 15 il + 63 milyon cərimə|author=|date=|website=|publisher=qafqazinfo.az|language=az|access-date=9 iyun 2021|archive-url=|archive-date=}} </ref> Məhkəmə araşdırmaları göstərdi ki, Cahangir Hacıyev 9 milyard ABŞ dollarından çox pulu bankın aktivindən çıxararaq Azərbaycan Respublikasının büdcəsinə ziyan vurmuşdur. Bu məbləğ Azərbaycanın 2016–2017-ci il büdcəsində ümumdaxili məhsulun 25 faizinə bərabər idi. Bu da Azərbaycan manatının devalvasiyası səbəblərindən biri kimi göstərildi.<ref>https://haqqin.az/oldage/111159</ref> Bildirilirdi ki, bankdan qanunsuz çıxarılan pullar Cahangir Hacıyevin və ona yaxın olan şəxslərin və qohumların xaricdəki bank hesablarına köçürülürdü. Məhkəmə materiallarından belə məlum olur ki, çirkli pulların yuyulması üçün saxta xərclər və gəlir layihələri irəli sürülürdü. Çirkli pulların yuyulması üçün Azərbaycanda və xaricdə əsasən ofşor zonalarında olmaqla, şirkətlər yaradılırdı. Kreditlər üçün təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün qondarma girovlar (istiqrazlar, zəmanətlər və s.) təqdim olunurdu.<ref name="haqqin.az">https://haqqin.az/news/111252</ref><ref>http://musavat.com/news/beynelxalq-bankdaki-mudhis-maliyye-firildagi-ile-bagli-yeni-sok-faktlar_468442.html</ref> === Şəxsi həyatı === Cahangir Hacıyevin həyat yoldaşı Zamirə Şirəli qızı Hacıyeva 10 fevral 2005-ci ildə [[Hacı Məmmədov (cinayətkar)|Hacı Məmmədov]]un başçılıq etdiyi cinayətkar dəstə tərəfindən qadın gözəllik salonundan çıxarkən oğurlanmış,<ref>{{Cite web |title=Hacı Məmmədov: "Cahangir Hacıyevin arvadını oğurlamağı Zakir Nəsirov sifariş edib" |url=http://az.trend.az/azerbaijan/society/829625.html |access-date=2016-04-20 |archive-date=2016-06-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160625195459/http://az.trend.az/azerbaijan/society/829625.html |url-status=dead }}</ref> bu hadisə dəstənin ifşası və üzvlərinin həbsi ilə nəticələnmişdir. == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:Azərbaycan bank rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan iqtisadçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan cinayətkarları]] dlan2j7knf9rf4flmid8ffrwfmmbvx3 0 312625 6600342 6485047 2022-08-29T05:10:39Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi|doğum adı=Nəsibə Yarməhəmmədova}} '''Nəsibə Abdullayeva''' (tam adı: ''Nəsibə Məlik qızı Yarməhəmmədova'', {{Dil-uz|Nasiba Abdullaeva}}, {{Dil-fa|نصیبه عبدالله‌یوا}}, {{Dil-ru|Насиба Абдуллаева}}; {{DVTY}}) — [[Özbəkistan]] müğənnisi, Özbəkistanın xalq artisti (1993)<ref name="Nasiba Abdullaeva hayoti va ijodi haqida">[http://www.youtube.com/user/UzbekNewYorkTV?feature=watch UzTV New York, Inc. — New Cultural Entertainment Channel]: [http://www.youtube.com/watch?v=c-l6Y3Xn6lY Nasiba Abdullaeva hayoti va ijodi haqida] ([[Özbək dili|özb.]])</ref>. == Həyatı == Nəsibə Abdullayeva 11 noyabr 1961-ci ildə [[Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası]] [[Səmərqənd vilayəti]]nin inzibati mərkəzi olan [[Səmərqənd|Səmərqənd şəhərində]], Boğişamol məhəlləsində anadan olmuşdur.<ref name="Насиба, чарующая мир">Yasni.ru — Информация по имени: Личности: [http://www.yasni.ru/ext.php?url=http%3A%2F%2Fwww.uza.uz%2Fphoto%2Fpersonalities%2Fabdullaeva%2F&name=%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B1%D0%B0+%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B0&cat=other&showads=1 Насиба, чарующая мир] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}-Автор: Рустам Шагаев</ref><ref>{{cite web |url=http://nasibaabdullaeva.com/about-me/ |title=Биография |author= |date= |work= |publisher=Официальный сайт |accessdate=2015-11-15 |language=ru |archive-date=2015-11-14 |archive-url=https://archive.today/20151114195405/http://nasibaabdullaeva.com/about-me/ |url-status=dead }}.</ref> Anası Xalçuçuk Xalimakulova əslən [[taciklər|tacik]],{{mənbəsiz}} atası Məlik Yarməhəmmədov isə əslən [[İran əhalisi|iranlı]]dır. Nəsibə Abdullayeva atasını etnik fars hesab edir.{{mənbəsiz}} [[Gəncə]]də doğulmuş, milliyyətcə [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] olan, gitara ifaçısı Eldar Abdullayevlə 1980-ci ildə nigaha girmiş Nəsibə Yarməhəmmədovanın bu nigahından iki oğlu vardır<ref name="Nəsibə Abdullayeva: Həyat yoldaşım məndən 15 yaş kiçikdir ">Lent.az — İnformasiya agentliyi: [https://archive.today/20130628044004/http://news.lent.az/news/6414 Nəsibə Abdullayeva: "Həyat yoldaşım məndən 15 yaş kiçikdir"]</ref><ref name="Nəsibə Abdullayeva özündən yaşca kiçik olan həyat yoldaşı ilə yaşamır">[[ANS TV|ANSPress]]: [https://archive.today/20130628103636/http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=8167 Nəsibə Abdullayeva özündən yaşca kiçik olan həyat yoldaşı ilə yaşamır]</ref>: Ənvər Abdullayev (d. 1981) və Əkbər Abdullayev (d. 1987) == Filmoqrafiya == {| class = "wikitable sortable" |- ! İl ! Film ! Rolları ! Qeydlər |- | 1989|| "Nasiba" || Nəsibə Abdullayeva || Kameo |- | 1995|| "Yulduzingni ber osmon (Верни звезду мою)" || Məlikə || Vokal |- | 2003|| "Munis onam"|| Nəsibə Abdullayeva || Kameo |- | 2006|| "Suiqasd" || || |- | 2008|| "[[Madaqaskar 2: Afrikaya qaçış (animasiya, 2008)|Madaqaskar 2: Afrikaya qaçış]]" || Flori || Səsləndirmə |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.youtube.com/user/nasibaclip?feature=watch Youtube-də rəsmi səhifəsi] {{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.youtube.com/ Youtube]-də bax: [http://www.youtube.com/watch?v=nvZ2dv0Wems Nəsibə Abdullayevanın ABŞ-da konserti, 2012-ci il] * [http://www.youtube.com/ Youtube]-də bax: [http://www.youtube.com/watch?v=7mbhzZ71dbI Nəsibə Abdullayevanın Nyu-Yorkdakı ÖzbəkTV-yə verdiyi müsahibə] ([[Özbək dili|özb.]]) * [http://www.youtube.com/ Youtube]-də bax: [http://www.youtube.com/watch?v=4gc_JqRWxj8 Registan qrupu və Nəsibə Abdullayeva — Yeni il (mahnı, klip)] ([[Özbək dili|özb.]]) * [http://www.youtube.com/ Youtube]-də bax: [http://www.youtube.com/watch?v=c-l6Y3Xn6lY Nəsibə Abdullayevanın həyatı və yaradıcılığı] ([[Özbək dili|özb.]]) {{Musiqiçi-qaralama}} [[Kateqoriya:Özbəkistan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Səmərqənddə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Özbəkistanın xalq artistləri]] 7i7ngia4vp3hy6ynaiwkrforf8rn3lh 0 313115 6600483 4768763 2022-08-29T06:07:31Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Fructidor.jpg|thumb|200px|Naməlum rəssam. [[Alleqoriya]], timsalında '''Fruktidor''' ayı]] '''Fruktidor''' ({{Dil-fr|fructidor}}, {{Dil-la|fructus}} sözündən — meyvə və {{Dil-el|δῶρον}} — hədiyyə) — [[Böyük Fransa inqilabı]]ndan sonra tərtib olunmuş təqvimə əsasən, 1793-cü ilin oktyabrdan 1806-cı ilin 1 yanvarına qədər qüvvədə olmuş XII ay (19/20 avqust — 17/18 sentyabr). == Müqayisə cədvəli == {| align="center" cellpadding="3" style="background-color: #fffff0; border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom: 2px solid #999" |- ! Qriqoryan və inqilab təqvimlərinin müqayisəsi.<br>"Fuktidor" ayı üçün |- | {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; text-align: center" | align="center" colspan="30" | {| width="77%" align="center" style="text-align:center" |- | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | I. | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | II. | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | III. | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | IV. | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | V. | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | VI. | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | VII. |} |- | 1|| 2 || 3 || 4 || 5 || 6 || 7 || 8 || 9 || 10 || 11 ||12 || 13 ||14 || 15 || 16 || 17 || 18 || 19 || 20 || 21 || 22 || 23 || 24 || 25 || 26 || 27 || 28 || 29 || 30 |- style="border-top: 2px solid #999" | [[18 avqust|18]] || [[19 avqust|19]] || [[20 avqust|20]] || [[21 avqust|21]] || [[22 avqust|22]] || [[23 avqust|23]] || [[24 avqust|24]] || [[25 avqust|25]] || [[26 avqust|26]] || [[27 avqust|27]] || [[28 avqust|28]] || [[29 avqust|29]] || [[30 avqust|30]] || [[31 avqust|31]] || style="border-left: 2px solid #999" | [[1 sentyabr|1]] || [[2 sentyabr|2]] || [[3 sentyabr|3]] || [[4 sentyabr|4]] || [[5 sentyabr|5]] || [[6 sentyabr|6]] || [[7 sentyabr|7]] || [[8 sentyabr|8]] || [[9 sentyabr|9]] || [[10 sentyabr|10]] || [[11 sentyabr|11]] || [[12 sentyabr|12]] || [[13 sentyabr|13]] || [[14 sentyabr|14]] || [[15 sentyabr|15]] || [[16 sentyabr|16]] |- | align="center" colspan="30" | {| width="100%" style="text-align: center" | width="11.5%" align="left" | Avqust | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | 1793 | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | 1794 | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | 1795 | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | 1796 | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | 1797 | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | 1798 | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | 1799 | width="11.5%" align="right" | Sentyabr |} |} |- | {| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="3" style="border: 1px solid #999; text-align: center; margin-top: 1em" | align="center" colspan="30" | {| width="66%" align="center" style="text-align:center" |- | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | VIII. | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | IX. | width="11%" style="background-color: #e8e8e8"| X. | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | XI. | width="11%" style="background-color: #e8e8e8"| XII. | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | XIII. |} |- | 1|| 2 || 3 || 4 || 5 || 6 || 7 || 8 || 9 || 10 || 11 ||12 || 13 ||14 || 15 || 16 || 17 || 18 || 19 || 20 || 21 || 22 || 23 || 24 || 25 || 26 || 27 || 28 || 29 || 30 |- style="border-top: 2px solid #999" |[[19 avqust|19]] || [[20 avqust|20]] || [[21 avqust|21]] || [[22 avqust|22]] || [[23 avqust|23]] || [[24 avqust|24]] || [[25 avqust|25]] || [[26 avqust|26]] || [[27 avqust|27]] || [[28 avqust|28]] || [[29 avqust|29]] || [[30 avqust|30]] || [[31 avqust|31]] || style="border-left: 2px solid #999" | [[1 sentyabr|1]] || [[2 sentyabr|2]] || [[3 sentyabr|3]] || [[4 sentyabr|4]] || [[5 sentyabr|5]] || [[6 sentyabr|6]] || [[7 sentyabr|7]] || [[8 sentyabr|8]] || [[9 sentyabr|9]] || [[10 sentyabr|10]] || [[11 sentyabr|11]] || [[12 sentyabr|12]] || [[13 sentyabr|13]] || [[14 sentyabr|14]] || [[15 sentyabr|15]] || [[16 sentyabr|16]] || [[17 avqust|17]] |- | align="center" colspan="30" | {| width="100%" style="text-align: center" |- | width="17%" align="left" | Avqust | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | 1800 | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | 1801 | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | 1802 | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | 1803 | width="11%" style="background-color: #e8e8e8" | 1804 | width="11%" style="background-color: #f3f3f3" | 1805 | width="17%" align="right" | Sentyabr |} |} |} {{Fransız inqilabı təqvimi}} [[Kateqoriya:Fransız inqilabı təqvimi]] [[sv:Franska revolutionskalendern#Månaderna]] 60reodxwr611stf37bc9bnz7aljd0gt 0 314800 6600432 6309706 2022-08-29T05:43:21Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 wikitext text/x-wiki {{silinməyə namizəd}} {{qaralama}} {{Kino sənətçisi |adı = Babək Həsənzadə |orijinal adı = Babək Ayulduz oğlu Həsənzadə |digər adları = |şəkil = Babək Həsənzadə.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = Babək Həsənzadə |ləqəbi = |doğum tarixi = 22.2.1990 |doğum yeri = {{AZE}}, [[Lənkəran]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[aktyor]], [[idman]]çı |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = http://eksisozluk.com/babek-hasanzade--3691466 |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Babək Həsənzadə''' — [[azərbaycanlı]] Türkiyə aktyoru. ==Həyatı== '''''Babək Ayulduz oğlu Həsənzadə''''' 22 fevral 1990-cı ildə [[Lənkəran]] şəhərində anadan olub. :1996-2002 illərdə Lənkəran şəhərində Lənkəran xarici dillər gimnaziyasında təhsil alıb. :2002-2007 illərdə Lənkəranda "[[Lənkəran Özəl Türk Liseyi]]"ində təhsilini davam etdirib. :2007-ci ildə [[İstanbul]]da '''«Fatih Universiteti»nin''' siyasi-iqtisadi idarəetmə fakultəsinə qəbul olub (ingilis dilində təhsil alıb)) Uşaqlıqdan idmanın müxtəlif növləri, eləcə də kidboksla məşğul olub. Özünümüdafiə idman növləri üzrə professionallıq dərəcəsi var. Hətta 2008-ci ildə '''MMA qaydasız döyüş''' üzrə Azerbaycan birincisi olub. ==Yaradıcılığı== 2008-ci ildən [[Türkiyə]]də, eləcə də xarici ölkələrdə bir çox film və seriallarda həm kaskadyor, həm də aktyor kimi çıxış edir. [[Hollivud]] kinosunda rol alan ilk azərbaycanlı aktyordur. ==Filmoqrafiya== {| class="wikitable" style=text-align:center; ! Film ! Oynadığı rol |- |rowspan=1 | [[Qaçaq]] Rusyalının adamı |align="left" |- |rowspan=1 | “Taken-2 (Hollywood)” |align="left"| Mafiya başçısı Muratı adamı |- |rowspan=1 | [[Qurdlar Vadisi Pusu]] |align="left"| Polat Alemdarın dublyoru və "Maskalı adam" |- |rowspan=1 | [[Qurdlar Vadisi]] Fələstin |align="left"| Polat Alemdarın ([[Necati Şaşmaz]]ın) dublyoru |- |rowspan=1 | [[Ezel]] |align="left"| Yiğit Özşenerin dublyoru |- |rowspan=1 | Krem |align="left"| Kenan Ecenin dublyor |- |rowspan=1 | Adanalı |align="left"| Banda üzvü |- |rowspan=1 | Kahramanlar |align="left"| Ahmet Kuralın dublyoru |- |rowspan=1 | Ustura Kemal |align="left"| İngilis askeri (Ustura Kemal'la kavga) |- |rowspan=1 | Yahşi Batı |align="left"| (stund) tryuklar koordinatorı |- |rowspan=1 | Öyle bir geçer zaman ki |align="left"| Dublyor (maşın qəzası) |- |rowspan=1 | Türk'ün Uzayla İmtihanı |align="left"| Dublyor (Türme qardiyanı, döyüş) |- |rowspan=1 | Komiser Memoli |align="left"| Dublyor (Blyard salonunda Memoli ile döyüş) |- |rowspan=1 | All İnclusive (Rusiya) |align="left"| Turist |- |rowspan=1 | Şenlikname |align="left"| Asker |} == Xarici keçidlər == * [http://eksisozluk.com/babek-hasanzade--3691466 Babək Həsənzadə haqqında əsas məlumat] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160417151145/https://eksisozluk.com/babek-hasanzade--3691466 |date=2016-04-17 }} (türkcə) * [http://www.qafqazinfo.az/medeniyyet-10/bu-da-bizim-polad-alemdar-fotolar-37540 Bu da bizim Polad Alemdar - Fotolar] {{az}} ([[qafqazinfo|qafqazinfo.az saytında]]) * [http://www.youtube.com/watch?v=kJJZ4ONNBRY Babək Həsənovun öz haqqında bəhs etməyi] {{ref-az}} * [http://www.youtube.com/watch?v=v8Rhy9UE4TU Babək Həsənzadə haqqında olan tanıtım çarx] {{ref-az}} * [http://den.az/maraqli/page,1,2,3601-polad-alemdarin-dublyoru-olan-azerbaycanli-genc.html Babək Həsənzadə-"Kurtlar Vadisi Pusu"nun azərbaycanlı qəhrəmanı 22 yaşlı kaskadyorumuz] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160304142811/http://den.az/maraqli/page,1,2,3601-polad-alemdarin-dublyoru-olan-azerbaycanli-genc.html |date=2016-03-04 }} {{ref-az}} [[Kateqoriya:Lənkəranda doğulanlar]] a7c0o7topzadpryf2n2vj5lx2cnvjs5 0 318479 6600277 5514270 2022-08-29T04:55:53Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Məhəmməd I Aslan |orijinal adı = ასლან ფაშა |şəklin ölçüsü = 250 |titul = Mesxetiyanın IV paşası |bayraq = Coat of arms of Principality of Samtskhe.svg |dövr əvvəl = 1659 |dövr son = 1677 |sələfi = [[Rüstəm paşa]] |xələfi = [[II Yusif]] |vəfat tarixi = 1677 |sülalə = [[Jakeli]] |atası = [[Rüstəm paşa]] |vikianbar = }} '''I Məhəmməd Aslan paşa''' — 1659-cu ildə paşa olmuşdur. Çox qəddar olduğu üçün xalqın narazılığına səbəb olan paşa 1677-ci ildə (yaxud 1680) edam edilmişdir. cm7lrnsmhdtlbshjqdqbtrgea5wqta5 0 318582 6600095 6391797 2022-08-28T21:55:35Z 94.54.232.153 İnsanların Musa Musayevi daha rahat tanıması və əlaqə qurub faydalana bilmesi üçün lazimi bir əlavə wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlılar}} * [[Musa Musayev (parazitoloq)]] — baytarlıq elmləri doktoru, professor. * [[Musa Musayev (icra başçısı)]] — Milli Məclisin deputatı (2000-2005), Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı (2006-2010). * Musa Musayev ( Həkim) - Şəmkir şəhərində doğulub orta tehsilini şəmkirdə alıb. 2012-2018 illər arasında Tibb Universitetinin 1. MPF tehsil alıb. 2018-2019 illərdə AzHTİ - Dermatoveneroloji kafedrasında hekim-rezident kimi fəaliyyət gösterib. 2019-2020 illərdə Ege Universitesinde tehsilini artırıb. 2020-davam edir İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Hastanesinde KBB & Baş Boyun Cerrahisi sahəsində fəaliyyətini davam [https://avesis.iuc.edu.tr/researcher/home etdirir] * == Həmçinin bax == * [[Musa]] * [[Musayev]] h2xtlu6mpn7iwf3zesqwth2ol6x8y52 6600099 6600095 2022-08-28T21:58:20Z Atakhanli 223224 [[User:94.54.232.153|94.54.232.153]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Xeyal|Xeyal]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlılar}} * [[Musa Musayev (parazitoloq)]] — baytarlıq elmləri doktoru, professor. * [[Musa Musayev (icra başçısı)]] — Milli Məclisin deputatı (2000-2005), Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı (2006-2010). == Həmçinin bax == * [[Musa]] * [[Musayev]] ovpt8fj2ufsaypum6cysuwwincj3nn1 0 319398 6600944 6197654 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Məmmədrəfi Məmmədov |orijinal adı = Məmmədrəfi İsmayıl oğlu Məmmədov |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[2 sentyabr]] [[1993]] |dövr son = [[6 fevral]] [[1995]] |sələfi = [[Vahid Musayev]] (''əvəzedici'') |xələfi = [[Səfər Əbiyev]] |doğum tarixi = 4.2.1942 |doğum yeri = [[SSRİ]], [[Azərbaycan SSR]], [[Quba (şəhər)|Quba]] |xidmət illəri = [[1963]]-[[1995]] |mənsubiyyəti = [[Azərbaycan]] |rütbəsi = {{General-leytenant|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[SSRİ-Əfqanıstan müharibəsi]]<br>[[Qarabağ müharibəsi]] |vikianbar = }} '''Məmmədrəfi İsmayıl oğlu Məmmədov''' (4 fevral 1942) — Sovet və Azərbaycan Respublikası hərbçisi, dövlət xadimi, [[Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri]] olmuş [[general-leytenant]]. == Həyatı == Məmmədrəfi Məmmədov 1942-ci ilin 4 fevralında Quba şəhərində anadan olmuşdur. 1959-cu ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Quba Kənd Təsərrüfatı Texnikomuna daxil olmuşdur. 1963-cü ilin noyabrında Sovet Ordusuna həqiqi hərbi xidmətə çağırılmışdır. [[Belarus]]un [[Brest]] şəhərindəki artilleriya polkunda xidmət keçmişdir. 1967-ci ildə Tambov şəhərindəki artilleriya-texniki məktəbini bitirmiş və [[leytenant]] rütbəsinə yüksəlmişdir. Bununla da o, Almaniyadakı Sovet Qoşunu qrupuna daxil edilir. 1973-cü ildə [[baş leytenant]] Məmmədov Logistika və Nəqliyyat Hərbi Akademiyasına daxil olmuşdur. Akademiyanı [[mayor]] rütbəsində bitirərək [[Ukrayna]]ya göndərilmişdir. 1979-cu ildə artıq Məmmədov [[polkovnik-leytenant]] idi. Sonradan divizya komandirinin müavini vəzifəsinə qalxmışdır. 1982–1983-cü ildə Mərkəzi Asiyada korpus komandiri müavini olmuşdur. 1983-cü ildə hərbi göstəriş ilə Əfqanıstana göndərilmiş və həmin ilin 19 oktyabrında Əfqanıstan Demokratik Respublikası Silahlı Qüvvələrinin korpuslarının birində komandir müşaviri kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1986-cı ilin yanvar ayında Leninqrad hərbi dairəsində yeni vəzifəyə başlamışdır. 1989-cu ilin yanvarında Baş qərargah Akademiyasının rəis müavini təyin edilib. 1 noyabr, 1989-cu il tarixində Məmmədrəfi Məmmədov [[general-mayor]] rütbəsi ilə təltif edilmişdir. == Müdafiə naziri kimi == 2 sentyabr, 1993-cü ildə prezident [[Heydər Əliyev]] göstərişi ilə Məmmədrəfi Məmmədov müdaifə naziri vəzifəsinə təyin olunmuşdur.<ref name=book>{{cite book |title=15 müstəqil respublika: yüksək vəzifəli rəsmilər |trans_title=15 independent republics: high ranking officials |last1=Tyukov |first1=Nikita |authorlink= |coauthors= |year=1993 |publisher= Panorama|location= |isbn= |page=12 |pages= |url=http://books.google.com/books?id=BjYWAQAAIAAJ&q=%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8+%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2&dq=%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8+%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2&hl=en&ei=y2s8TMvFDYP68Aa7nOWnBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCUQ6AEwAA }}</ref> Məmmədrəfi Məmmədov nazir olduqdan sonra orduda islahatlar aparmağa başladı: <blockquote>1993-cü il, 2 noyabr tarixi orduda islahatların başlanğıc tarixi hesab edilir. Həmin dövrdən etibarən struktur dəyişiklikləri, kadr təmizləmələri, vahid komandanlıq altında hərbi əməliyyatların planlaşdırılması, hərbi hissələrin elmi üsullarla idarə olunması, ordunun siyasi məsələlərdən uzaqlaşdırılması və sair işlər həyata keçirilməyə başlandı. Qısa müddət ərzində Ağdam və Füzuli rayonlarının bəzi yaşayış məntəqələri azad edilmişdir.<ref>{{cite news | title=Азербайджанская армия реформируется по натовскому образцу |publisher=Газета "Военно-промышленный курьер|author=''Джасур Мамедов''| url=http://vpk-news.ru/articles/811| lang=ru}}</ref></blockquote> Məmmədov vəzifədə olarkən Azərbaycan Respublikasının fərmanı ilə general-leytenant rütbəsi ilə təltif olunmuşdur. Ermənistanla 12 may, 1994-cü il atəşkəs müqaviləsinin imzalanması da Məmmədrəfi Məmmədovun müdafiə naziri olduğu dövrə təsadüf edir. [[Bişkek protokolu]]nu imzalayanlardan biri də Məmmədrəfi Məmmədov olmuşdur. Müharibədən sonra o, [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı]] himayəsi altında 3500 alman sülhməramlı qüvvələrini Qarabağa gətirmək üçün böyük təşəbbüs göstərmiş, lakin bu alınmamışdır.<ref>{{cite web | url= http://www.kommersant.ru/doc-rss.aspx?DocsID=98085| title= Бундесвер в роли миротворца | trans_title= Bundeswehr as peacekeep | accessdate=2010-07-12}}</ref> 1995-ci ilin 6 fevralında tutduğu vəzifədən azad edilmiş və yerinə [[Səfər Əbiyev]] təyin olunmuşdur.<ref>{{cite web |url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=9176&doctype=0 |title=M. İ. Məmmədovun Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI |trans_title=Order of President of Azerbaijan Republic on relieving M.I. Mammadov from his duties of Minister of Defense of Azerbaijan Republic |accessdate=2011-01-11 |archive-date=2011-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111009185103/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=9176&doctype=0 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=9177&doctype=0 |title=S. A. Əbiyevin Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri təyin edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI |trans_title=Order of President of Azerbaijan Republic on appointment of S.A. Abiyev Minister of Defense of Azerbaijan Republic |accessdate=2011-01-05 |archive-date=2011-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111009183909/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=9177&doctype=0 |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Azərbaycan müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} [[Kateqoriya:Qubada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] e6x3cttjh338s9q2jk7kritaycsmub5 0 319765 6600958 6598760 2022-08-29T09:54:37Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Yaxınlarda ölən}} {{İş gedir}}{{Alim}} '''Cəmilə Yusif qızı Həsənzadə''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, sənətşünaslıq doktoru, professor, məşhur [[Təbrizin sehrli nağılları|“Təbrizin sehrli nağılları”]] kitabının müəllifi.<ref>{{Cite web|title=“Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat etdi|url=https://qafqazinfo.az/news/detail/tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-etdi-373960|website=Qafqazinfo|date=2022-08-27|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Həyatı == Cəmilə Həsənzadə 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1968-ci ildə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbini, 1973-ü ildə isə Leninqrad Rəssamlıq Akademiyasının nəzdində İ. Repin adına İnstitutu sənətşünaslıq fakültəsini bitirib. 1973-ci ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun elmi işçisidir, 1983-cü ildən N. Tusi adına pedaqoji Universitetinin bədii qrafika fakültəsində, İncəsənət və Mədəniyyət Universitetində və İncəsənət gimnaziyasında dərs deyib.<ref name=":0">{{Cite web|title=Məşhur “Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat edib|url=https://report.az/edebiyyat/meshur-tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-edib/|website=Report İnformasiya Agentliyi|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> 1976-ci ildən [[SSRİ Rəssamlar İttifaqı]]nın üzvü idi. 1983-cü ildə SSRİ-ı toplularında XVI əsr Təbriz miniatür boyakarlığı" adlı namizədlilik dissertasiyasını, 2002-ci ildə "XIII əsrin sonu-XV əsrin əvvəllərində Təbriz miniatür məktəbinin yaranması və inkişafı" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.<ref name=":0" /> Azərbaycan, rus, fransız, ingilis dillərini bilirdi.<ref>{{Cite web|title="Təbrizin sehirli nağılları"nın müəllifi vəfat edib|url=https://apa.az/az/hadise/tebrizin-sehirli-nagillarinin-muellifi-vefat-edib-719317|website=Apa.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Yaradıcılığı == === Kitablar === * Müxtəsər incəsənt tarixi (1999) * "Təbriz məktəbinin XIII əsrin axırı -XV əsrin əvvəllərində yaranması və inkişafı" monoqrafiyası (1999) * Тебризская школа в контексте мусульманской миниатюрной живописи (XIV - I половина XVI вв.). * Təbrizin solmaz boyaları: XIV-XVI əsr Azərbaycan miniatür boyakarlıq. Elmi red.: K. C. Kərimov; Rəyçilər: N. İ. Rzayev.- B.: Nafta-Press, 2001.- 195 s. === Məqalələr === * [http://www.baku.ru/pubs/news-stall/10797_ru.php Прошлое и настоящее азербайджанского искусства.] * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml Джамиля Гасанзаде. Взаимовлияние стилей в тебризской живописи начала XVI века. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603112735/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml Джамиля Гасанзаде. Камалиддин Бехзад и искусство восточной миниатюры. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603091219/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://irs-az.com/pdf/1291634370105006937.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Первый памятник азербайджанской миниатюры. Журнал "İRS", № 4(46), 2010.] * [http://irs-az.com/pdf/1291651764788944900.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Миниатюры рукописи "Манафи аль-Хайаван" –первый образец тебризского стиля. Журнал "İRS", № 5(47), 2010.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201109/1315900169251366464.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тебризская миниатюра начала XIV века в миниатюрах рукописи Бируни. Журнал "İRS", № 1(49), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318322705963286535.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Всемирная история в азербайджанской миниатюре. Журнал "İRS", № 2(50), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350292236259541569.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Большое Тебризское "Шахнаме" и тебризская живопись 1330-40 гг. Журнал "İRS", № 3(51), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318325082795220798.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Образы святых в миниатюрах "Джами ат-Таварих". Журнал "İRS", № 4(52), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201201/1327392684617598772.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Анималистика в тебризской миниатюре второй половины XIV века. Журнал "İRS", № 5(53), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350452168867128265.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Традиции эпической иллюстрации тебризской миниатюры во второй половине XIV века. Творчество Шамседдина. Журнал "İRS", № 2(56), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350367958915337069.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тема Вознесения. Мифологические образы в тебризской миниатюрной живописи. Журнал "İRS", №3(57), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1349179451539828092.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Расцвет живописи в эпоху правления султана Ахмеда Джелаира. Журнал "İRS", № 4 (58), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201212/1355305614728704027.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Вклад джелаирского цикла "Калилы и Димны" в развитие тебризской миниатюры. Журнал "İRS", №5(59), 2012.] [[Yarasa (film, 1995)|“Yarasa”]] və [[Ad günü (film, 1977)|“Ad günü”]] filmlərimizi fransız dilinə tərcümə etmişdir.<ref name=":1">{{Cite web|title=Cəmilə Həsənzadə: “"Mona Liza" zəhləmi tökmüşdü”|url=https://kulis.az/xeber/senet/xeber________________________________-16476|website=Kulis.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Dünəni yaşadan sənət (film, 2004)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan miniatürləri]] * [[Ağasəlim Əfəndiyev]] [[Kateqoriya:Sənətşünaslar]] [[Kateqoriya:SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] 26hyh1ssm8fnwylpzwgw8eqrlf4sltq 6600963 6600958 2022-08-29T09:57:50Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Yaxınlarda ölən}} {{İş gedir}}{{Alim}} '''Cəmilə Yusif qızı Həsənzadə''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının [[AMEA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu|Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun]] aparıcı elmi işçisi, sənətşünaslıq doktoru, professor, məşhur [[Təbrizin sehrli nağılları|“Təbrizin sehrli nağılları”]] kitabının müəllifi.<ref>{{Cite web|title=“Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat etdi|url=https://qafqazinfo.az/news/detail/tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-etdi-373960|website=Qafqazinfo|date=2022-08-27|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Həyatı == Cəmilə Həsənzadə 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1968-ci ildə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbini, 1973-ü ildə isə Leninqrad Rəssamlıq Akademiyasının nəzdində İ. Repin adına İnstitutu sənətşünaslıq fakültəsini bitirib. 1973-ci ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun elmi işçisidir, 1983-cü ildən N. Tusi adına pedaqoji Universitetinin bədii qrafika fakültəsində, İncəsənət və Mədəniyyət Universitetində və İncəsənət gimnaziyasında dərs deyib.<ref name=":0">{{Cite web|title=Məşhur “Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat edib|url=https://report.az/edebiyyat/meshur-tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-edib/|website=Report İnformasiya Agentliyi|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> 1976-ci ildən [[SSRİ Rəssamlar İttifaqı]]nın üzvü idi. 1983-cü ildə SSRİ-ı toplularında XVI əsr Təbriz miniatür boyakarlığı" adlı namizədlilik dissertasiyasını, 2002-ci ildə "XIII əsrin sonu-XV əsrin əvvəllərində Təbriz miniatür məktəbinin yaranması və inkişafı" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.<ref name=":0" /> Azərbaycan, rus, fransız, ingilis dillərini bilirdi.<ref>{{Cite web|title="Təbrizin sehirli nağılları"nın müəllifi vəfat edib|url=https://apa.az/az/hadise/tebrizin-sehirli-nagillarinin-muellifi-vefat-edib-719317|website=Apa.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Yaradıcılığı == === Kitablar === * Müxtəsər incəsənt tarixi (1999) * "Təbriz məktəbinin XIII əsrin axırı -XV əsrin əvvəllərində yaranması və inkişafı" monoqrafiyası (1999) * Тебризская школа в контексте мусульманской миниатюрной живописи (XIV - I половина XVI вв.). * Təbrizin solmaz boyaları: XIV-XVI əsr Azərbaycan miniatür boyakarlıq. Elmi red.: K. C. Kərimov; Rəyçilər: N. İ. Rzayev.- B.: Nafta-Press, 2001.- 195 s. === Məqalələr === * [http://www.baku.ru/pubs/news-stall/10797_ru.php Прошлое и настоящее азербайджанского искусства.] * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml Джамиля Гасанзаде. Взаимовлияние стилей в тебризской живописи начала XVI века. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603112735/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml Джамиля Гасанзаде. Камалиддин Бехзад и искусство восточной миниатюры. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603091219/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://irs-az.com/pdf/1291634370105006937.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Первый памятник азербайджанской миниатюры. Журнал "İRS", № 4(46), 2010.] * [http://irs-az.com/pdf/1291651764788944900.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Миниатюры рукописи "Манафи аль-Хайаван" –первый образец тебризского стиля. Журнал "İRS", № 5(47), 2010.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201109/1315900169251366464.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тебризская миниатюра начала XIV века в миниатюрах рукописи Бируни. Журнал "İRS", № 1(49), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318322705963286535.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Всемирная история в азербайджанской миниатюре. Журнал "İRS", № 2(50), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350292236259541569.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Большое Тебризское "Шахнаме" и тебризская живопись 1330-40 гг. Журнал "İRS", № 3(51), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318325082795220798.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Образы святых в миниатюрах "Джами ат-Таварих". Журнал "İRS", № 4(52), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201201/1327392684617598772.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Анималистика в тебризской миниатюре второй половины XIV века. Журнал "İRS", № 5(53), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350452168867128265.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Традиции эпической иллюстрации тебризской миниатюры во второй половине XIV века. Творчество Шамседдина. Журнал "İRS", № 2(56), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350367958915337069.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тема Вознесения. Мифологические образы в тебризской миниатюрной живописи. Журнал "İRS", №3(57), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1349179451539828092.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Расцвет живописи в эпоху правления султана Ахмеда Джелаира. Журнал "İRS", № 4 (58), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201212/1355305614728704027.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Вклад джелаирского цикла "Калилы и Димны" в развитие тебризской миниатюры. Журнал "İRS", №5(59), 2012.] [[Yarasa (film, 1995)|“Yarasa”]] və [[Ad günü (film, 1977)|“Ad günü”]] filmlərimizi fransız dilinə tərcümə etmişdir.<ref name=":1">{{Cite web|title=Cəmilə Həsənzadə: “"Mona Liza" zəhləmi tökmüşdü”|url=https://kulis.az/xeber/senet/xeber________________________________-16476|website=Kulis.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Dünəni yaşadan sənət (film, 2004)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan miniatürləri]] * [[Ağasəlim Əfəndiyev]] [[Kateqoriya:Sənətşünaslar]] [[Kateqoriya:SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] hj4athsqevlht727gl165uguregvfex 6600974 6600963 2022-08-29T10:05:19Z Atakhanli 223224 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Yaxınlarda ölən}} {{İş gedir}}{{Alim}} '''Cəmilə Yusif qızı Həsənzadə''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının [[AMEA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu|Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun]] aparıcı elmi işçisi, sənətşünaslıq doktoru, professor, məşhur [[Təbrizin sehrli nağılları|“Təbrizin sehrli nağılları”]] kitabının müəllifi.<ref>{{Cite web|title=“Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat etdi|url=https://qafqazinfo.az/news/detail/tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-etdi-373960|website=Qafqazinfo|date=2022-08-27|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Həyatı == Cəmilə Həsənzadə 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1968-ci ildə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbini, 1973-ü ildə isə Leninqrad Rəssamlıq Akademiyasının nəzdində İ. Repin adına İnstitutu sənətşünaslıq fakültəsini bitirib. 1973-ci ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun elmi işçisidir, 1983-cü ildən N. Tusi adına pedaqoji Universitetinin bədii qrafika fakültəsində, İncəsənət və Mədəniyyət Universitetində və İncəsənət gimnaziyasında dərs deyib.<ref name=":0">{{Cite web|title=Məşhur “Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat edib|url=https://report.az/edebiyyat/meshur-tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-edib/|website=Report İnformasiya Agentliyi|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> 1976-ci ildən [[SSRİ Rəssamlar İttifaqı]]nın üzvü idi. 1983-cü ildə SSRİ-ı toplularında XVI əsr Təbriz miniatür boyakarlığı" adlı namizədlilik dissertasiyasını, 2002-ci ildə "XIII əsrin sonu-XV əsrin əvvəllərində Təbriz miniatür məktəbinin yaranması və inkişafı" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.<ref name=":0" /> Azərbaycan, rus, fransız, ingilis dillərini bilirdi.<ref>{{Cite web|title="Təbrizin sehirli nağılları"nın müəllifi vəfat edib|url=https://apa.az/az/hadise/tebrizin-sehirli-nagillarinin-muellifi-vefat-edib-719317|website=Apa.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Yaradıcılığı == === Kitablar === * Müxtəsər incəsənt tarixi (1999) * "Təbriz məktəbinin XIII əsrin axırı -XV əsrin əvvəllərində yaranması və inkişafı" monoqrafiyası (1999) * Тебризская школа в контексте мусульманской миниатюрной живописи (XIV - I половина XVI вв.). * Təbrizin solmaz boyaları: XIV-XVI əsr Azərbaycan miniatür boyakarlıq. Elmi red.: K. C. Kərimov; Rəyçilər: N. İ. Rzayev.- B.: Nafta-Press, 2001.- 195 s. === Məqalələr === * [http://www.baku.ru/pubs/news-stall/10797_ru.php Прошлое и настоящее азербайджанского искусства.] * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml Джамиля Гасанзаде. Взаимовлияние стилей в тебризской живописи начала XVI века. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603112735/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml Джамиля Гасанзаде. Камалиддин Бехзад и искусство восточной миниатюры. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603091219/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://irs-az.com/pdf/1291634370105006937.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Первый памятник азербайджанской миниатюры. Журнал "İRS", № 4(46), 2010.] * [http://irs-az.com/pdf/1291651764788944900.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Миниатюры рукописи "Манафи аль-Хайаван" –первый образец тебризского стиля. Журнал "İRS", № 5(47), 2010.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201109/1315900169251366464.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тебризская миниатюра начала XIV века в миниатюрах рукописи Бируни. Журнал "İRS", № 1(49), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318322705963286535.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Всемирная история в азербайджанской миниатюре. Журнал "İRS", № 2(50), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350292236259541569.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Большое Тебризское "Шахнаме" и тебризская живопись 1330-40 гг. Журнал "İRS", № 3(51), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318325082795220798.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Образы святых в миниатюрах "Джами ат-Таварих". Журнал "İRS", № 4(52), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201201/1327392684617598772.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Анималистика в тебризской миниатюре второй половины XIV века. Журнал "İRS", № 5(53), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350452168867128265.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Традиции эпической иллюстрации тебризской миниатюры во второй половине XIV века. Творчество Шамседдина. Журнал "İRS", № 2(56), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350367958915337069.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тема Вознесения. Мифологические образы в тебризской миниатюрной живописи. Журнал "İRS", №3(57), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1349179451539828092.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Расцвет живописи в эпоху правления султана Ахмеда Джелаира. Журнал "İRS", № 4 (58), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201212/1355305614728704027.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Вклад джелаирского цикла "Калилы и Димны" в развитие тебризской миниатюры. Журнал "İRS", №5(59), 2012.] [[Yarasa (film, 1995)|“Yarasa”]] və [[Ad günü (film, 1977)|“Ad günü”]] Azərbaycan filmlərini fransız dilinə tərcümə etmişdir.<ref name=":1">{{Cite web|title=Cəmilə Həsənzadə: “"Mona Liza" zəhləmi tökmüşdü”|url=https://kulis.az/xeber/senet/xeber________________________________-16476|website=Kulis.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Dünəni yaşadan sənət (film, 2004)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan miniatürləri]] * [[Ağasəlim Əfəndiyev]] [[Kateqoriya:Sənətşünaslar]] [[Kateqoriya:SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] 8h31geusbsebzfs5ukc4k6i6j1ssg4s 6600976 6600974 2022-08-29T10:07:15Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Yaxınlarda ölən}}{{Alim}} '''Cəmilə Yusif qızı Həsənzadə''' ({{DVTY}}) — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının [[AMEA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu|Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun]] aparıcı elmi işçisi, sənətşünaslıq doktoru, professor, məşhur [[Təbrizin sehrli nağılları|“Təbrizin sehrli nağılları”]] kitabının müəllifi.<ref>{{Cite web|title=“Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat etdi|url=https://qafqazinfo.az/news/detail/tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-etdi-373960|website=Qafqazinfo|date=2022-08-27|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Həyatı == Cəmilə Həsənzadə 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1968-ci ildə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbini, 1973-ü ildə isə Leninqrad Rəssamlıq Akademiyasının nəzdində İ. Repin adına İnstitutu sənətşünaslıq fakültəsini bitirib. 1973-ci ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun elmi işçisidir, 1983-cü ildən N. Tusi adına pedaqoji Universitetinin bədii qrafika fakültəsində, İncəsənət və Mədəniyyət Universitetində və İncəsənət gimnaziyasında dərs deyib.<ref name=":0">{{Cite web|title=Məşhur “Təbrizin sehrli nağılları” kitabının müəllifi vəfat edib|url=https://report.az/edebiyyat/meshur-tebrizin-sehrli-nagillari-kitabinin-muellifi-vefat-edib/|website=Report İnformasiya Agentliyi|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> 1976-ci ildən [[SSRİ Rəssamlar İttifaqı]]nın üzvü idi. 1983-cü ildə SSRİ-ı toplularında XVI əsr Təbriz miniatür boyakarlığı" adlı namizədlilik dissertasiyasını, 2002-ci ildə "XIII əsrin sonu-XV əsrin əvvəllərində Təbriz miniatür məktəbinin yaranması və inkişafı" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.<ref name=":0" /> Azərbaycan, rus, fransız, ingilis dillərini bilirdi.<ref>{{Cite web|title="Təbrizin sehirli nağılları"nın müəllifi vəfat edib|url=https://apa.az/az/hadise/tebrizin-sehirli-nagillarinin-muellifi-vefat-edib-719317|website=Apa.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Yaradıcılığı == === Kitablar === * Müxtəsər incəsənt tarixi (1999) * "Təbriz məktəbinin XIII əsrin axırı -XV əsrin əvvəllərində yaranması və inkişafı" monoqrafiyası (1999) * Тебризская школа в контексте мусульманской миниатюрной живописи (XIV - I половина XVI вв.). * Təbrizin solmaz boyaları: XIV-XVI əsr Azərbaycan miniatür boyakarlıq. Elmi red.: K. C. Kərimov; Rəyçilər: N. İ. Rzayev.- B.: Nafta-Press, 2001.- 195 s. === Məqalələr === * [http://www.baku.ru/pubs/news-stall/10797_ru.php Прошлое и настоящее азербайджанского искусства.] * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml Джамиля Гасанзаде. Взаимовлияние стилей в тебризской живописи начала XVI века. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603112735/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/jamilya_gasanzade.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml Джамиля Гасанзаде. Камалиддин Бехзад и искусство восточной миниатюры. Журнал "San'at", № 4(2000), Узбекистан.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130603091219/http://www.sanat.orexca.com/rus/archive/4-2000/bekhzad_anniversary.shtml |date=2013-06-03 }} * [http://irs-az.com/pdf/1291634370105006937.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Первый памятник азербайджанской миниатюры. Журнал "İRS", № 4(46), 2010.] * [http://irs-az.com/pdf/1291651764788944900.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Миниатюры рукописи "Манафи аль-Хайаван" –первый образец тебризского стиля. Журнал "İRS", № 5(47), 2010.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201109/1315900169251366464.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тебризская миниатюра начала XIV века в миниатюрах рукописи Бируни. Журнал "İRS", № 1(49), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318322705963286535.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Всемирная история в азербайджанской миниатюре. Журнал "İRS", № 2(50), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350292236259541569.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Большое Тебризское "Шахнаме" и тебризская живопись 1330-40 гг. Журнал "İRS", № 3(51), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201110/1318325082795220798.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Образы святых в миниатюрах "Джами ат-Таварих". Журнал "İRS", № 4(52), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201201/1327392684617598772.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Анималистика в тебризской миниатюре второй половины XIV века. Журнал "İRS", № 5(53), 2011.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350452168867128265.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Традиции эпической иллюстрации тебризской миниатюры во второй половине XIV века. Творчество Шамседдина. Журнал "İRS", № 2(56), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1350367958915337069.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Тема Вознесения. Мифологические образы в тебризской миниатюрной живописи. Журнал "İRS", №3(57), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201210/1349179451539828092.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Расцвет живописи в эпоху правления султана Ахмеда Джелаира. Журнал "İRS", № 4 (58), 2012.] * [http://irs-az.com/new/pdf/201212/1355305614728704027.pdf Джамиля Гасанзаде, Агасалим Эфендиев. Вклад джелаирского цикла "Калилы и Димны" в развитие тебризской миниатюры. Журнал "İRS", №5(59), 2012.] [[Yarasa (film, 1995)|“Yarasa”]] və [[Ad günü (film, 1977)|“Ad günü”]] Azərbaycan filmlərini fransız dilinə tərcümə etmişdir.<ref name=":1">{{Cite web|title=Cəmilə Həsənzadə: “"Mona Liza" zəhləmi tökmüşdü”|url=https://kulis.az/xeber/senet/xeber________________________________-16476|website=Kulis.az|access-date=2022-08-28|language=az}}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Dünəni yaşadan sənət (film, 2004)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan miniatürləri]] * [[Ağasəlim Əfəndiyev]] [[Kateqoriya:Sənətşünaslar]] [[Kateqoriya:SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] jngosjr6v9ra3eof1evey4fnzkvxw5k 14 322465 6599447 4716066 2022-08-28T14:59:00Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Şimali Amerika cəmiyyəti]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Society of the United States}} [[Kateqoriya:ABŞ|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Şimali Amerika cəmiyyəti]] 9bxvtzi51sofc06jbn8r8n14czy5kfz 14 324375 6598940 4716234 2022-08-28T12:22:27Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 032ohwywy8kt5g59fofxesmj2i7p7ya 6599057 6598940 2022-08-28T13:57:39Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Azərbaycanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 032ohwywy8kt5g59fofxesmj2i7p7ya 6599224 6599057 2022-08-28T14:16:35Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] 2t6qisboc6gtircuvwm9zxee2vkzggb 14 324376 6598928 4716235 2022-08-28T12:21:52Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam by country}} [[Kateqoriya:İslam|*Ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə din|*İslam]] 6uj84ssca5os7866hmmwrzw1s76fdyo 0 327157 6600891 5525716 2022-08-29T09:39:18Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Lui-Qabriel-Ambruaz Bonald |orijinal adı = Louis-Gabriel-Ambroise de Bonald |şəkil = Louis de Bonald.jpg |şəklin ölçüsü = 144 |şəklin izahı = Portret |digər adı = |doğum tarixi = 2.10.1754 |doğum yeri = [[Averon]], [[Fransa]] |vəfat tarixi = 23.11.1840 |vəfat yeri = [[Averon]], [[Fransa]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Lui-Qabriel-Ambruaz Bonald''' ({{Dil-fr|Louis-Gabriel-Ambroise de Bonald}}; 2 oktyabr 1754, [[Averon]] — 23 noyabr 1840, [[Averon]]) — [[Fransa|fransız]] [[filosof]]u, [[ənənəvilik|ənənəviliyin]] banisi, Burbonların taxtda bərpa dövrünün fəal siyasi xadimi. == Həyatı == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fransada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Fransada vəfat edənlər]] ci7b0d7fswk2nharrvdc92cwl1ue1e4 0 327618 6600297 6039313 2022-08-29T05:00:14Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} '''Süleyman Camalov''' ({{DVTY}}) — [[Fəlsəfə doktoru|tibb elmləri namizədi]], [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimlərinin siyahısı|Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi]], [[publisist]].<ref>[http://xezerpress.az/gundem/8155-suleyman-camalovun-heyat-yolu.html SÜLEYMAN CAMALOVUN HƏYAT YOLU]</ref> == Həyatı == 26 oktyabr 1940-cı ildə Qax rayonunun İlisu kəndində anadan olub.1947–1957-ci illərdə Nizami adına İlisu kənd orta məktəbində oxumuş, 1957-ci ildə N. Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə profilaktika fakultəsinə daxil olmuş, 1963-cü ildə həmin institutu bitirmişdir. 1963–1966-cı illərdə təyinat üzrə Zakatala rayonunda Acınohur kənd xəstəxanasının baş həkimi və Qala kənd həkim məntəqəsinin müdiri vəzifələrində işləmişdir. 1967-ci ildə Ə. Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun II terapiya kafedrasında aspiranturaya daxil olmuşdur, 1970-ci ildə namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. Aspirantura dövründə ağciyər və ürək xəstəliklərinin funksional diqanostika üsullarını öyrənmək üçün Moskva şəhərinə ezam olunmuş, akademik B. V. Petrovskinin rəhbərlik etdiyi Kliniki və Eksperimental Cərrahiyə İnstitutunda və akademik B. E. Votçalın rəhbərlik etdiyi II terapiya kafedrasında bu üsulları öyrənmiş və Azərbaycanda ilk dəfə spiroqrafiya, kapnoqrafiya, oksihemometriya, pnemotaxometriya, bronxospirometriya üsulları tətbiq etmişdir. 1970–1972-ci illərdə Bakı şəhərində Respublika döş qəfəsi cərrahiyyəsi klinikasında həkim terapevt və funksional diaqnostika kabinetinin rəhbəri işləmişdir. Həmin illərdə 2 dəfə Moskva və Stavropol şəhərlərində ixtisasartırma kursunda olmuşdur. 19 mart 1972-ci ildə Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitunun funksional diaqnostika kafedrasında assistent seçilmiş, 6 may 1972-ci ildə III terapiya kafedrasına assistent vəzifəsinə keçirilmişdir. 1976-cı ildə Leninqrad şəhərində "hərbi-səhra terapiyası" kursunu, 1978-ci ildə "fiziologiya, biofizika və tibbi kibernetika" kursunu (Moskva şəhəri) bitirmişdir. 1984-cü ildə Moskva şəhərinə Ümumittifaq kardioloji elmi mərkəzinə ezam olunmuş, orada ürək, qan-damar sistemi xəstəliklərinin müasir diaqnostika və müalicə üsullarını öyrənmişdir. 1986–1988-ci illərdə doktorluq dissertasiya üzərində iş aparmaq üçün Moskva şəhərinə ezam olunmuş, sonralar 1992-ci ilə qədər ildə 3–4 ay müddətinə xəstələr üzərində dispanser müşahidəsi aparmaq üçün Moskvaya getmişdir. 1997-ci ildə doktorluq dissertasiyasının aprobasiyası olub. Elmi nəticələri Respublikamızda və bir çox MDB ölkələrində keçirilmiş simpozium, konfrans və qurultaylarda müzakirə olunmuşdur. Bu günə qədər 110-a yaxın elmi işin, o cümlədən praktiki həkimlər üçün 3 metodik tövsiyə və 1 monoqrafiyası dərc edilmişdir. 1980-ci ildə "SSRİ səhiyyə əlaçısı" döş nişanı ilə təltif edilmiş, 2 noyabr 2000-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə "Əməkdar həkim" fəxri adına layiq görülmüşdür. 26 oktyabr 2010-cu ildə "Qafqaz Media" İB-nin təsis etdiyi "Qızıl Fonendoskop" diplomu ilə təltif olunub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İlisuda doğulanlar]] s6n7eka7xe8y04ieuvfzn0j0apv9q2n 0 329121 6600379 6135843 2022-08-29T05:30:40Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Sayqaklar | image file = Saiga.jpg | image descr = [[Sayqak]] | regnum = Heyvanlar | phylum = [[Xordalılar]] | classis = [[Məməlilər]] | ordo = [[Cütdırnaqlılar]] | subordo = [[Əsl antiloplar]] | familia = [[Boşbuynuzlular]] | genus = [[Sayqaklar]] | növ ='''Sayqak''' | latin = {{btname|Saiga tatarica|[[Linnaeus]], 1766}} | syn = * ''Capra tatarica'' Linnaeus, 1758 * ''Saiga ricei'' Frick, 1937<ref>[https://paleobiodb.org/classic/checkTaxonInfo?taxon_no=51379&is_real_user=1 Paleobiology Database: ''Saiga tatarica'']</ref> | children name = | children = | range map = Saiga tatarica historic&current distribution.jpg | range legend = | iucnstatus = CR | wikispecies = Saiga tatarica | commons = Category:Saiga tatarica | iucn = 19832 }} '''Sayqak'''<ref>{{cite book|title=Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti|date=2021|publisher=Elm nəşriyyatı|isbn=978-9952-523-37-9|page=549|language=azərbaycanca|quote=sayqak ''(zool.)''}}</ref> ({{dil-lat|Saiga tatarica}}) – Qazaxstan, Özbəkistan, Türkmənistan, Rusiya və Monqolustanda yaşayan cütdırnaqlı bir heyvandır. Hal hazırda iki yarımnövü mövcuddur – '''əsl sayqak''' ({{dil-lat|Saiga tatarica tatarica}}) və '''monqol sayqakı''' ({{dil-lat|Saiga tatarica mongolica}}). == Görünüşü == Məhv olma həddindədir. Bədənin uzunluğu 110–116 sm. Peysərdə hündürlüyü 60–67 sm. Quyruğun uzunluğu 8 sm. Gövdəsi uzunsovdur. Əzaları qısa, incədir. Boynu yoğundur. Başı qeyri mütənasib iridir. Ön tərəfdən üz hissəsi, ağzının üstündə, hərəkətli xortumvari şiş kimidir. Qulaqları qısa və yumruvaridir. Buynuzlar ancaq erkəklərdə olur. Onların uzunluğu 22 sm. qədərdir. Liravari buynuzları demək olar ki şaqulidir. Yayda tük örtüyü alçaqdır, nisbətən seyrəkdir, qumvari-bozdur. Quyruqyanı güzgüsü yoxdur. Qışda tük örtüyü daha hündür və sıxdır, çox açıq, boz-palıdı rəngdədir. == Areal == İki təcrid olunmuş sahədə yayılmışdılar: Monqol [[Altay]]ından cənubda, Baytaq-Boqdo zirvəsi yanında və Monqol Altayından şimalda Böyük göllər çalasında. Hal-hazırda ancaq ancaq Monqol Altayından şimalda Şarqın [[Qobi]] səhrasında qalıb. Areal 4–5 min km².-i keçmir. == Qidalanması == Düzənlikdə yaşayırlar, səhrada və yarımsəhralarda. Təklikdə yaxud kiçik qruplarda qalırlar. Yayda səhər və axşamlar fəaldırlar, qışda günboyu. Əsasən otla, efemerlərlə, buğdalarla qidalanırlar. == Cütləşmə və laktasiya == Cütləşmə vaxtı noyabrın sonlarına -dekabrın sonlarına təsadüf edir. Bu vaxt erkək bir neçə dişi ilə birgə olur. Boğazlıq vaxtı 5 aydır. Dişi 1–2 bala gətirir. == Sayı == Sayları 1984-cü ildə 100–150 başı keçmirdi. Monqol sayqakının sayının azalması [[brakonyer]]liklə və otlaqlarının ev heyvanlarının sürüləri tərəfindən tutulması ilə əlaqədardır. Qanunla qorunurlar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * В.Е Соколов. Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие. Москва "Высшая школа" 1986 səh. 464 [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə heyvanlar]] {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Boşbuynuzlular]] 84enl9frbwti7k1a0bwacztiidmegu3 0 329716 6599530 6372946 2022-08-28T15:55:43Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Qruplaşmalar |adı = Nusra Cəbhəsi |native_name = {{lang-ar|جبهة النصرة لأهل الشام}} |native_name_lang = |müharibə = |şəkil = [[Şəkil:Flag of the Al-Nusra Front.svg|200px]] |şəkil başlığı = |aktiv illər = [[2011]]-bugünəcən |ideologiyası = [[İslam]] |liderlər = |klanlar = |mərkəzləri = |sahəsi = {{bayraq|Syria}} [[Suriya]]<br>{{bayraq|Livan}} [[Livan]] |sayı = 15,000<ref>{{cite news|title=Syria interactive: the rebels, their weapons and funds|url=http://www.channel4.com/news/syria-files-interactive-rebels-weapons-money-ideology-assad|publisher=[[Channel 4]]|date=29 May 2013|accessdate=25 September 2013}}</ref> - 20,000<ref>{{cite news|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2013/12/al-qaeda-leader-syria-speaks-al-jazeera-20131218155917935989.html|title=Al-Qaeda leader in Syria speaks to Al Jazeera|date=18 December 2013|accessdate=19 December 2013|work=Al Jazeera}}</ref> |bölümləri = [[Şəkil:Flag of al-Qaeda.svg|22px]] [[Əl-Qaidə]] |öncəki = |sonrakı = |müttəfiqlər =[[Əhrar əş-Şam]] <br> [[File:Flag of Syria (1932-1958; 1961-1963).svg|22px]] [[Azad Suriya Ordusu]] |rəqiblər = [[File:Flag of Islamic State of Iraq.svg|22px]] [[İraq və Şam İslam Dövləti|İŞİD]] <br> [[File:People's Protection Units Flag.svg|22px]] [[YPG]] <br> [[File:Single Color Flag - FFFF00.svg|22px]] [[Hizbullah]] <br> [[File:Flag of the Syrian Arab Armed Forces.svg|22px]] Suriya Silahlı Qüvvələri |müharibələri = [[Suriya müharibəsi]] |təşkilatlar = |rəsmi saytı = }} '''Nusra Cəbhəsi'''<ref>{{cite news |title=Nusra Cəbhəsi qisas alacağını deyir |author= |url=http://www.azadliq.org/a/27303180.html |publisher=[[Azadlıq Radiosu|azadliq.org]] |date=2015-10-13 |accessdate=2016-12-29 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161229125312/http://www.azadliq.org/a/27303180.html |archivedate=2016-12-29 }}</ref><ref>{{cite news |title=“Nusra Cəbhəsi”ndən Hələb etirafı: Böyük itkidir |author= |url=http://www.islamazeri.az/nusra-cebhesinden-heleb-etirafi-boyuk-itkidir--5103.html |publisher=[[islamazeri.az]] |date=2016-12-23 |accessdate=2016-12-29 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161229125521/http://www.islamazeri.az/nusra-cebhesinden-heleb-etirafi-boyuk-itkidir--5103.html |archivedate=2016-12-29 }}</ref><ref>{{cite news |title=Suriyada “Əl-Nusra Cəbhəsi” liderinin öldürüldüyü barədə xəbər təkzib edilib |author=Ramiz Mikayıloğlu |url=http://apa.az/dunya-xeberleri/asiya-olkeleri-xeberleri/suriyada-el-nusra-cebhesi-liderinin-oldurulduyu-barede-xeber-tekzib-edilib.html |publisher=apa.az |date=2013-10-26 |accessdate=2016-12-29 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161229125718/http://apa.az/dunya-xeberleri/asiya-olkeleri-xeberleri/suriyada-el-nusra-cebhesi-liderinin-oldurulduyu-barede-xeber-tekzib-edilib.html |archivedate=2016-12-29 }}</ref><ref>{{cite news |title= Lavrov: "Vaşinqton Əsədi devirmək üçün "Nusra Cəbhəsi"ni qoruyur" |author= |url=http://eastnews.org/news/7875 |publisher=eastnews.org |date=2016-12-12 |accessdate=2016-12-29 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161229125958/http://eastnews.org/news/7875 |archivedate=2016-12-29 }}</ref> və ya '''Cəbhət ən-Nüsrə'''<ref>{{Cite web |title=Vladimir Putin: ABŞ “Cəbhət ən-Nüsrə”dən Əsədə qarşı mübarizədə istifadə etmək niyyətindədir |url=http://www.xalqqazeti.com/az/news/news/76769 |access-date=2017-03-03 |archive-date=2017-04-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170425074513/http://www.xalqqazeti.com/az/news/news/76769 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Suriyada “Cəbhət ən Nüsrə” qruplaşmasının liderlərindən biri məhv edilib |url=http://apa.az/dunya-xeberleri/asiya-olkeleri-xeberleri/suriyada-cebhet-en-nusre-qruplasmasinin-liderlerinden-biri-mehv-edilib.html |access-date=2016-12-31 |archive-date=2017-03-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307103641/http://apa.az/dunya-xeberleri/asiya-olkeleri-xeberleri/suriyada-cebhet-en-nusre-qruplasmasinin-liderlerinden-biri-mehv-edilib.html |url-status=dead }}</ref><ref>[https://report.az/diger-olkeler/cebhet-en-nusre-terrorculari-suriyada-40-doyuscunu-edam-edib/ "Cəbhət ən Nüsrə" terrorçuları Suriyada 40 döyüşçünü edam edib]</ref> ({{lang-ar|جبهة النصر}} ''Cəbhət ən-Nusrə'') — [[2011]]-ci ilin [[sentyabr]]ında yaradılmış [[Əl-Qaidə]]nin [[Suriya]] qolu. == Mahiyyəti == [[ABŞ]] və bir çox ölkə tərəfindən də terror dəstəsi siyahısına alınmışdır.<ref>[http://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2012/12/201759.htm#.UMdgk5nFLAA.twitter]</ref>[[Suriya]]dakı ən böyük üçüncü silahlı qrupdur. Aprel 2013-cü ildə [[Əl-Qaidə]]yə bağlılığını açıqladı.<ref>[http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/04/130409_nusra_cephesi.shtml "Suriye: Nusra Cephesi el Kaide'ye bağlılığını bildirdi"]. BBC. 10 Nisan 2013 tarihinde erişildi.</ref> Qrupun ən az 5000<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.taraf.com.tr/amberin-zaman/makale-davutoglu-el-nusra-oradaki-batakligin.htm |access-date=2013-09-18 |archive-date=2013-08-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130811154720/http://www.taraf.com.tr/amberin-zaman/makale-davutoglu-el-nusra-oradaki-batakligin.htm |url-status=dead }}</ref> savaşçıdan meydana gəldiyi sanılır. Radikal İslamçı silahlı bir qrupdur. [[Bəşər Əsəd]]i devirmək və bu yolla öz ideoloji məqsədlərini uyğulamaq və yaymaq istəyir. Rusiya Xaricu İşlər naziri [[Sergey Lavrov]]un açıqlamalarına görə, Ən-Nüsrə döyüşçüləri Suriyanın şimalında 120-si uşaq olmaqla 450 kürdü öldürüb.<ref>[http://dunya.milliyet.com.tr/lavrov-bm-kurt-katliamini/dunya/detay/1747608/default.htm milliyet.com.tr]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Hərbi təşkilatlar]] [[Kateqoriya:Suriyada vətəndaş müharibəsi]] [[Kateqoriya:2011-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Türkiyə tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınmış təşkilatlar]] gscdox5bo492ugnlqd5pd7k29lup9vi 0 330818 6599751 6377557 2022-08-28T17:51:35Z Solavirum 95249 Solavirum [[Ameşa - Spenta]] səhifəsinin adını [[Ameşa Spenta]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki '''Ameşa spenta''' - əksər irandilli xalqların ümumi mifoloji irsinə aid mifoloji personajlar. Qədim irandilli xalqların hər an qarşılaşdığı və izah edə bilmədiyi təbiət hadisələri barədə təsəvvürləri ilə bağlıdır. Bu hadisələrin izahı empirik düşüncə tərzinə uyğun idi. Qeyd etmək lazımdır ki, heç də bütün mifoloji surətlər qorunub, bəziləri xalq düşüncəsində transformasiyaya uğrayıb. Təsəvvürlərin dəyişməsində həlledici məqam dinin dəyişməsi oldu. İslam xalqın düşüncəsinə kainat haqqında yeni təsəvvürlər gətirdi. Div - iran mifoloji personajıdır. Qədim İran inanclarına xeyirlə şərin dualizmi səciyəvidir. Hər iki qüvvənin öz tanrılar iyerarxiyası var. Belə ki Xeyir Hürmüzün tərəfdarları olan ''ameşa-spentalar'' və [[yazatanlar]] tərəfindən qorunur. Onların antipodları da mövcuddur. Xeyir törədəndə Hürmüz ameşa-spentalara və yazatanlara arxalanır. Onlara qarşı Əhriman çıxış edir. Mazda-Yasnanın tərəfdarlarının təsəvvürlərinə görə Əhriman, dujdama (zalım məxluqların yaradıcısı), mairya (dağıdıcı), daəvotama (divlər divi) kimi keyfiyətləri özündə birləşdirir. Əhriman pis işlər görəndə divlərə, drudjlara(yalançılara), yatuklara(cadugərlərə) və pairikalara(pərilərə) arxalanır. [[Avesta]]da div (daəva) şər daşıyıcalırı ilə xüsusi ilə cadugər və pərilərlə eyni sırada çıxış edirlər. Avestanın təkibində "divlərə qarşı kodeks" xüsusi bölməsi var (Vendidad). Bundan başqa Avestada divlər, qeyri-iranlıların, yəni [[Mazda-Yasna]]ya inanan iranlıların əksinə olaraq, [[Div-Yasna]]nın tanrılarıdır. İran əsatirlərində hər tanrının öz antopodu var. Baş tanrı [[Hürmüz]] qarşı şər qüvvələrin tanrısı [[Əhrimən]] çıxır. Əgər Hürmüzün yeddi köməkçisi - ''ameşa spent''(mələklər)- varsa, Əhrimənin də yeddi - ''[[karaman-divan]]'' - (avestadan olan ''"ka mareqa" -" necə də eybəcər başdır"'')köməkçisi var. ''[[Bundahişna]]''da bütün bu divlərin keyfiyətləri qeyd olunur. * ''Akuman - div'' - yeddi kamara [[div]]dən biri - insanlara xeyrə qarşı barışmazlığı və şər işlərin törədilməsini aşılayır. Avestada onun adı ''"Aka -manah"''-dır, "pis niyyət" deməkdir. [[Qatalar]]a görə o başqa divləri də şər işlərə sövq edir(Yasna 35, §6); pis insanlar ondan örnək götürür(Yasna 57, §5). O Əhrimanın bütün şər niyyətlərinin birinci icraçısıdır(Vendidad 19, § 8). O Ameşa-spenta Bahmanın düşməni və Əhrimanın müjdəçisidir.(Yaşt 19, § 46). * ''Buşasp - div'' - (Avestada ''"buşaəsta"'', "qədər", "tale" mənasındadır.) Bu div ilkin olaraq tale tanrısı idi. Sonralar o ərincəklik, tənbəllik divinə çevrildi. Səhər xoruzun ilk banı vaxtı, o insanların yuxudan durmasına və xeyirli işlərlə məşöul olmasına əngəl olur. Əgər kimsə oyansa o həmin adamı şər işlərə yönəldir(Vendidad 18,§ 15-17 və 23-25). * ''Sic - div'' (Avestada ''"thyajah"'' istirab, bəla mənasındadır) dağıdıcılıq gətirir. * ''Hic - div'' (Avestada ''"haecah"'' - "quraqlıq","aclıq" - farsça hiç yəni heç, boşluq. İnsanlara yoxsulluq və zülm gətirir. * ''Az - div'' (Avestada ''"ajay"'' - "acgözlük"; "az" müasir fars dilində həmin mənada işlənir, - tanrı Azərın düşməni(Vendidad 18, § 19-22). Süd və piy qurban gətirərək, ondan qurtulmaq olar(Yasna 16,§ 8; Yasna 68,§ 8). Az - div öz arvadını qoyub başqa arvadlara meyl edən kişilərə himayə edir. * ''Pani - div'' - simiclik və xəsislik təmsil edir. * ''Nas - div'' - (Avestada "nasu" -"cəsəd") ölülərin cəsədlərini mənimsəyir. Ondan hansısa bir ameşa-spentanın adını çəkməklə qurtulmaq olar, xüsusi ilə Xordadın(Yaşt 4,§ 2-3,8). Nas - div - əgər o tək ölünü aparırsa, insanın bədəninə girir( Vendidad 7, § 2-4). Onu dörd-göz itin köməyi ilə qovmaq olar(Vendidad 8, § 16-18), həmçin inəyin sidiyi ilə cəsədi yusan, ya da Zərdüşt Qatasından kəlmə oxunsa. * ''Feriftar - div'' - (müasir fars dilində feriftan aldadmaq mənasındadır)insanları aldadır. * ''Əspazak - div'' - insanların arasında şaiyə və qeybət yayır. * ''Anasat - div'' - insanlar üzərində zorakılıq törədir. * ''Aqaş - div'' (Avestada ''"aiqaş"'' -pis gözü var, insanlara göz dəyir. * ''But - div'' (Avestada ''"buti"'' mənası aydın deyil). * '' Astavidad - div''- (Avestada ''"astavidati"'' -"cismin faniliyi")-ölüm mələyi(Əzraillə müqayisə) ondan qurtulmaq üçün ameşa spentalar ''Soruş'' və ''Mitra''nı çağırmaq lazımdır. * ''Apuş - div'' - (Avestata ''apaoşa'') və Aspancaruş - div - başda ameşa-spenta Tiştar olmaqla, yağış tanrılarına qarşı savaşan iki div. * ''Kundaq - div'' - cadugərlərin himayədarı. * ''İndra - div''(Avestada ''İndra'' -tanrıdır) insanları xeyir işlərdən azdıran kamara-divlərdən biri, ameşa-spent Ordibehiştin düşməni. [[Vedalar|Vedik ədəbiyyat]]da qüdrətli tanrıdır. * ''Nanqhaumh'' (Avestada ''Nanqhaithia'') kamara-divlərdən biri, insanlara kədər və qüssə aşılayır; Ameşa-spenta ''Spandarmaz''ın düşməni. * ''Tiriz və Ziriz'' (Avestada Taurva -"dağıdıcı"; Zarva "sarı" ya da "yaşıldır")kamara - divlərdəndirlər; ameşa - spentalar Xordad və Amurdadın düşmənləridir. Bu divlər otları və mal-heyvanı zəhərləyirlər. * ''Mituxt - div'' (Avestada "Mithaoxta" - "yalan söz" yalan və şübhə divi. * '' Raşk - div'' (müasir fars dilində ''raşk'' - paxıllıq deməkdir)- yalan, kin, qisas və qısqanclıq divi; Haşm-divin müttəfiqi. * '' Haşm - div'' (Avestada ''Aeşma''. Müasir fars dilində haşm - hirs, qəzəb deməkdir. Zalım insanların müraciət etdiyi div(Yasna 35,§ 6), xeyir-əməl insanlar onu məhv etməyə çalışırlar(Yasna 48, § 11). O mal-qaranın, eləcə də Haqqın''(aşa)'' düşmənidir; Əhrimənin müjdəçisidir(Yaşt 19, § 46). Haşm div həftəni yaradıb. Onun ərzində o bütün var olanı məhv etməlidir, ancaq Kiyanlar(ilk şahlar, igidlər və qəhrəmanlar)onun altı gününə alacaqlar. Sonuncu üç div funksiyaılarına görə çox yaxındılar. ''Bundahişnada'' deyilir: "Harda ki Mituxt peyda olur, - ora Raşk(paxıllıq)da gəlir, harda ki Raşk var deməli orada Haşm(qəzəb, hirs) də var. Hürmüzün yaratdıqlarına qarşı nə varsa hamısı Haşm - divdəndir. O Kiyanlara və bahadırlara çox məğlubiyət və zülm edib. Deyirlər ki Haşm - divin ''"qanlı silahı"'' var(196, Yaradılış., 86). * ''Akataş - div'' - Haşm -divlə bağlı olan div ''(şərin yaradıcısı)''. O zərərli həşəratları və sürünənləri öldürməyən insanlardan razıdır. * '' Vizaraş - div'' (Avestada "Vizaraşa" - əlinə keçən hər kəsi yoldan edən məxluq. Suçluların ruhlarını zəncirləyir və Çinudun(cəhənnəm)qapısında qoyub gedir. * '' Udak - div''(Avestada yoxdur; ola bilsin ki o iranlıların zərdüştilikdən əvvəlki inancları ilə bağlıdır. Onun funksiyası çox qəribədir, o süfrə başında oturan insanları səs-küy salmağa sövq edir ki onlar behiştə düşə bilməsinlər. * ''Zarman - div'' (Avestana Zaurvan -"qoca", "ahıllar kimi düşünən"- qocalıq divi. * '' Çəşmək - div'' (Avestada yoxdur; "çeşməq" müasir fars dilində göz, gözlük deməkdir)zəlzələ,toz boranı törədir, qara buludlara qarşı durur. * '' Varan - div'' (Avestada yoxdur)insanları azdırır, aldadır. Bundahişnanın özündə divlərin sadalanmasının sona yetməsi belə izah olunur ki, ''hər divə bir sıra başqa divlər və druclar kömək edir ki, əgər onların hamısını sadalamalı olsaq, çox uzanar''. == Mənbələr == * Х.Г. Короглы Взаимосвязи эпоса народов Средней Азии, Ирана и Азербайджана. Издательство "Наука" Москва 1983 səh. 25-30 [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] inydgnn941j3aq83qteshh7xxm8ftnb 0 330819 6599753 2779079 2022-08-28T17:53:21Z Xqbot 6962 Bot: İkiqat yönləndirmənin düzəldilməsi → [[Ameşa Spenta]] wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Ameşa Spenta]] tbble3q9mjek2rng935bxrnssdeoqoc 0 330823 6599755 2755797 2022-08-28T17:53:26Z Xqbot 6962 Bot: İkiqat yönləndirmənin düzəldilməsi → [[Ameşa Spenta]] wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Ameşa Spenta]] tbble3q9mjek2rng935bxrnssdeoqoc 0 331481 6600260 5510985 2022-08-29T04:38:18Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Lino Ventura |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 250 |şəklin izahı = portret |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 6.14.1919 |doğum yeri = [[Parma]], [[İtaliya]] |vəfat tarixi = 22.10.1987 |vəfat yeri = [[Sen-Klu]], [[Fransa]] |vəfat səbəbi = uzun sürən xəstəlik |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{ITA}} |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = Odette Lekont |uşağı = Milen<br>Lourens<br>Linda<br>Kleliya |partnyoru = |atası = [[Covanni Ventura]] |anası = Luiza Borini |peşəsi = komediya və dram aktyoru |fəaliyyət illəri= 1953 |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = 0893341 |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Lino Ventura''' ({{Dil-it|Lino Ventura}}, 14 iyul 1919–22 oktyabr 1987) — fransız aktyoru, mənşəcə italyan. Fransız filmlərində çəkilərək məşhur olmuşdur. == Həyatı == Lino Ventura İtaliyanın Şimali Parma şəhərində, Covanni Ventura və Luiza Borininin ailəsində anadan olmuşdur. Səkkiz yaşında ikən təhsilini yarımçıq qoymuş və çlışdığı peşələri dəfələrlə dəyişmışdir. İlk olaraq karyerasında boks və güləşlə məşğul olurdu. 1950-ci ildə Lino yunan-Roma güləşi üzrə Avropa çempionu olur, lakin Henry Cohen (həm də aktyor) ilə mübarizə zamanı onun sağ ayağı ciddi zədə alaraq idman karyerasını dayandırmaq məcburiyyətində qaldı. 1953-cü il Jak Bekkerin "Qənimətimə toxunmayın" qanqster filmidə çəkildikdən sonra, kino aləminə daxil oldu. Həmin andan da onun aktyorluq karyerası başladı. Qanqster filmlərinin çoxunda onun tərəf müqabili dostu, məşhur fransız aktyorları [[Jan Qaben]] və [[Alen Delon]] olmuşdur. 1942-ci ildə uşaqlıq sevgisi Odette Lekontla evləndi. Onların dörd usaqları var idi: Milen (1946) , Lourens (1950), Linda (1958) və Kleliya (1961). O, ürək infarktından 1987-ci il 68 yaşında dünyasını dəyışdi. Lino Ventura həmdə əlillər üçün 1966-cı ildə təsis etdiyi "Kardelen" xeyriyyə fondu ilə də məşhur idi. == Filmoqrafiyası == '''Çəkildiyi ən məşhur filmlər''' == Mənbə == * Биография Лино Вентура на IMDb * Лино Вентура — Биография, фильмография на Oldcinema == Xarici keçidlər == {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Fransa aktyorları]] j1vsfoh6cbfprnnpzx4t33wuorzr99k 0 331504 6600712 6505743 2022-08-29T08:31:50Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Müsavat Partiyasının üzvləri]] silindi; [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin portfelsiz nazirləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Musa bəy Rəfiyev |orijinal adı = Musa bəy Hacı Məmmədhüseyn oğlu Rəfiyev |şəkil = |titul = Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İctimai Təminat və Səhiyyə naziri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[24 dekabr]] [[1919]] |dövr son = [[1 aprel]] [[1920]] |sələfi = vəzifə təsis edilib |xələfi = vəzifə ləğv olunub |təhsili = [[Kişi gimnaziyası (Gəncə)|Kişi gimnaziyası]]<br>[[Xarkov Universiteti]] (1911)<ref>[http://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2012/05/31.htm Azərbaycanda 1920-ci ilədək ali təhsilli mütəxəssislər ]</ref> |vikianbar = }} '''Musa bəy Rəfiyev''' (''tam adı: Musa bəy Hacı Məmmədhüseyn oğlu Rəfiyev;'' {{DVTY}}) — ictimai-siyasi və dövlət xadimi. == Həyatı == Musa Rəfiyev 1888-ci ildə [[Gəncə]] şəhərində anadan olmuşdu. İlk təhsilini Gəncənin "Şah Abbas" məscidinin nəzdində fəaliyyət göstərən [[mədrəsə]]də almış, sonradan Gəncə klassik gimnaziyasında oxumuşdu. 1911-ci ildə Xarkov Universtitetinin tibb fakültəsini bitirdikdən sonra Gəncəyə qayıtmış və həkim işləmişdi. Nümunəvi fəaliyyətinə görə 1913-cü ildə "Titulyar müşavir", 1914-cü ildə "Kollej assesoru", 1916-cı ildə "Saray müşaviri" çinləri verilmşdi. 1914-cü ilin sonlarında M. Rəfiyev [[Həsən bəy Ağayev]]lə birgə Gəncədə ilk səhiyyə cəmiyyətinin yaradılmasında iştirak etmişdi. Fevral inqilabından sonra Müvəqqəti hökumətin yaratdığı Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsinin [[Yelizavetpol quberniyası]] üzrə müvəkkli olmuşdu. [[Müsavat Partiyası|[[Müsavat Partiyası]]nın]] fəallarından olmuş Rəfiyev Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyasının, ZDFR süqutundan sonra isə Milli Şuranın üzvü olmuşdur. 1918-ci il iyunun 17-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin Gəncədə ikinci müvəqqəti hökuməti təşkil edilərkən Musa bəy Rəfiyev portfelsiz nazir təyin olunmuşdu. Gəncədə fəaliyyət göstərən Müsəlman Milli Şurasının nəzdindəki qaçqın şöbəsi əsasında Səhiyyə və Himayədarlıq Nazirliyi yaradılmış, oktyabrda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti [[Bakı]]ya köçərkən bu nazirlik iki nazirliyə – Səhiyyə Nazirliyinə və Himayədarlıq Nazirliklərinə bölünmüş, Musa bəy Rəfiyev Himayədarlıq Nazirliyinə rəhbərlik etmişdir. Bu müddətdə o, qaçqınlar probleminin həllinə xüsusi diqqət yetirmiş, bu problemi mütərəqqi yollarla, milli ayrı-seçkiliyə yol vermədən həll etməyə səy göstərmişdir. Rəfiyev ikinci və üçüncü hökumətlərdə Səhiyyə və Himayədarlıq Nazirliyinə rəhbərlik etmişdir. Aprel işğalından sonra Gəncə üsyanının (1920) təşkilatçılarından biri olmuş Musa bəy, üsyan qəddarlıqla yatırıldıqdan sonra [[Türkiyə]]yə mühacirət etmişdir. Bir neçə ildən sonra [[İran]]a getmiş, [[Təbriz]]də klinika açmış və ömrünün sonuna qədər orada həkimlik etmişdir.<ref>[http://www.ebooks.az/view/VbAXx0H9.pdf Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. 2 cilddə. II cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004, s. 300–301]</ref> == Xarici keçidlər == * [http://www.ebooks.az/view/VbAXx0H9.pdf Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. 2 cilddə. II cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004] == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] * [[Gəncə üsyanı (1920)]] * [[Rəfibəylilər]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}}{{Azərbaycanın səhiyyə nazirləri}} [[Kateqoriya:Rəfibəylilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan həkimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Xarkovda təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin portfelsiz nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın səhiyyə nazirləri]] [[Kateqoriya:Gəncə Kişi Gimnaziyasının məzunları]] sh793ee8pnu18q5eceameu2vui9l43s 0 332344 6600951 6085708 2022-08-29T09:49:16Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kitab | Adı = Qozbel dağ | Orijinal adı = {{Dil-en|Brokeback Mountain}} | Şəkil = Brokeback Mountain Annie Proulx.jpg | Şəklin ölçüsü = 300px | Şəklin izahı = | Müəllif = [[Enni Pru]] | Janr = [[Tarixi roman|tarixi]], [[Məhəbbət romanı|məhəbbət]] | Orijinalın dili = [[ingilis dili]] | Orijinalın nəşr ili = 13 oktyabr 1997 | Tərcüməçi = | Rəssam = | Tərtibat = | Seriya = | Nəşriyyat = | Nəşr = The New Yorker | Səhifə = | Növ = | Tiraj = | Əvvəlki = | Sonrakı = | isbn = | Elektron versiya = }} '''Qozbel dağ''' ({{Dil-en|Brokeback Mountain}}) — amerikan yazıçısı [[Enni Pru]] tərəfindən yazılmış və ilk dəfə 1997-ci ildə The New Yorker tərəfindən nəşr edilmiş hekayə. Ssenari müəllifləri Larri Mak Mörtri və Diana Ossana hekayənin məzmununu adaptə edərək 2005-ci ildə eyniadlı filmin çəkilişlərinə başlamışdılar<ref>{{cite web | url = http://www.simonsays.com/content/book.cfm?tab=1&pid=517271 | title = Brokeback Mountain: Story to Screenplay (Trade Paperback) | publisher = [[Charles Scribner's Sons|Scribner]] | accessdate = 2007-07-24 }}</ref><ref>{{cite web | url = http://www.simonsays.com/content/book.cfm?tab=1&pid=519574 | title = Brokeback Mountain: Story to Screenplay (Hardcover) | publisher = Scribner | accessdate = 2007-07-24 }}</ref>. Hekayə həmçinin kitab formasında da satışa buraxılmışdı. == Məzmun == Vayominq, 1960-cı illər. Gənc oğlanlar Ennis Del Mar və Cek Tvist ştatın ayrı-ayrı uzaq yerlərində, kasıb rançoda böyüyüblər və mövsümi iş üçün müraciət edərkən tanış olurlar. Onları yaşayış evlərindən uzaqda yerləşən Qozbel dağ ətrafında, yay otlaqlarında qoyunları otarmaq üçün işə dəvət edirlər. Bir gün axşam, xeyli viski içib bir az sərxoş olduqdan sonra, onlar soyuq havadan qorunmaq üçün palatkada birgə gecələməyə qərar verirlər. Gecə onlar cinsi əlaqəyə girirlər və bununla onların romantik əlaqələri başlayır. == Ədəbi forma == Qozbel dağ hekayəsi "hər bir şey bilən" yazıçı tərəfindən yazılıb. Hekayə realistik tonlarda, tez-tez baş qəhrəmanlar tərəfindən istifadə edilən metafora, dərin emosiya hissləri ilə birgə dialoqla səciyyələnir. == Həmçinin bax == * [[Qozbel dağ (film, 2005)]] * [[Brokeback Mountain: Original Motion Picture Soundtrack]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1997-ci ilin əsərləri]] [[Kateqoriya:Qozbel dağ]] rm0dsyd7xq2u71m8i4fvhy38olijko8 0 333469 6600941 6597155 2022-08-29T09:48:00Z Dr.Wiki54 88744 Moving from [[Category:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] to [[Category:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{vikiləşdirmək}} {{Dövlət xadimi |adı = Şahin Musayev |orijinal adı = Şahin Musayev |şəkil = |şəklin izahı = Şahin Xeyrəddin oğlu Musayev |titul = [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri]] (''əvəzedici'') |bayraq = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = [[yanvar]], [[1992]] |dövr son = [[24 fevral]], [[1992]] |sələfi = [[Tacəddin Mehdiyev]] |xələfi = [[Tahir Əliyev (general)|Tahir Əliyev]] |titul_2 = [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi]] |bayraq_2 = Ministry of Defence of Azerbaijan logo.png |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = [[sentyabr]] [[1991]] (rəsmi olaraq [[22 yanvar]] [[1992]])<ref>{{cite web |url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6947&doctype=0 |title=Ş. X. Musayev haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |trans-title=Decree of President of Azerbaijan on Sh. Kh. Musayev |accessdate=2011-01-05 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111009183642/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6947&doctype=0 |archivedate=2011-10-09}}</ref> |dövr son_2 = [[may]] [[1992]] |sələfi_2 = ''təsis edilib'' |xələfi_2 = Rüfət Əmirov (''əvəzedici'') |vikianbar = }} '''Şahin Musayev''' — Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri (yanvar 1992–24 fevral 1992), general == Həyatı == Şahin Xeyrəddin oğlu Musayev General-mayor Şahin Musayev müdafiə nazirinin müavini, baş qərərgah rəisi işləmişdir<ref>{{Cite web |title="QVARDİYA POLKOVNİKİNİN XATİRƏLƏRİ" "Ağır illərin tarixi gerçəkləri" |url=http://www.psnota.com/2012/04/15/isg%C9%99nd%C9%99r-h%C9%99midovun-muhafiz%C9%99cil%C9%99ri-iqam%C9%99tgaha-silahla-girm%C9%99y%C9%99-c%C9%99hd-edirdil%C9%99r/ |access-date=2013-10-26 |archive-date=2013-11-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131118103919/http://www.psnota.com/2012/04/15/isg%C9%99nd%C9%99r-h%C9%99midovun-muhafiz%C9%99cil%C9%99ri-iqam%C9%99tgaha-silahla-girm%C9%99y%C9%99-c%C9%99hd-edirdil%C9%99r/ |url-status=dead }}</ref>. Baş Qərərgah rəisi Şahin Musayev rusdilli idi. Müdafiə Nazirinin müavini, baş qərargah rəisi Şahin Musayev müəyyən çatışmayan hərəkətlərə yol versə də, çox savadlı taktiki döyüş hazırlığını bacaran hərbçi idi. Erməni ordusuna qarşı hücum planını Şahin Musayevlə bərabər Müdafiə Nazirinin baş qərargah rəisinin birinci müavini polkovnik [[Şikar Şikarov|Şikarov Şikar Şükür oğlu]] hazırlayırdı. == Fəaliyyəti == 17 fevral 1992-ci ildə Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyində növbəti dəyişiklik olmuşdur. 26 yanvar 1992-ci ildəki [[Daşaltı əməliyyatı|Daşaltı faciəsi]]nin günahkarı hesab edilən [[Tacəddin Mehdiyev]] müdafiə naziri vəzifəsindən azad edilib. Bu vəzifənin müvəqqəti icrası nazirin 1-ci müavini, Baş Qərargah rəisi Şahin Musayevə tapşırılıb. Azərbaycanın Qarabağdakı itkilərində xüsusi "rolu" olan general Şahin Musayev 1992-ci ilin mayında Şuşanın işğalından sonra ölkədən qaçmışdır<ref>{{Cite web |title=Tarixdə bu gün: Azərbaycan. 17 fevral 1992 |url=http://www.azerbaycanli.org/az/page696.html |access-date=2013-10-26 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304224125/http://www.azerbaycanli.org/az/page696.html |url-status=dead }}</ref>. == Həmçinin bax == * [[Tofiq Kərimov (siyasətçi)|Tofiq Kərimov]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanın müdafiə nazirləri}} {{Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi}} [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan generalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisləri]] jgqlvq58lxj8cm7tbwkifvwyam8t325 0 334379 6600309 5934713 2022-08-29T05:04:01Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki ağırlığı, çəkisi" mənalarında işlədilir. Terminoloji, yəni şeirşünaslıq mənasinda isə vəzn misranın səslər kəmiyyətincə ölçüsü, yaxud bəhrə görə misralardakı uzun və qısa hecaların müəyyən şəkildə tərtibi ilə yaranan ritmin ölçüsüdür. == Xüsusiyyətləri == Dünya ədəbiyyatında daha çox ''[[Heca vəzni|heca]]'', ''[[əruz]]'' və ''[[Sərbəst şeir|sərbəst]]'' vəzndən istifadə olunmuşdur. Xalqlar vəznləri mənimsəmiş, dillərinin təbiyyətinə uyğunlaşdırmış, onları yeni milli keyfiyyət, əlamət və ünsürlərlə zənginləşdirmişlər, amma təzə vəznlər yaratmağa ehtiyac duymamışlar. Ona görə də vaznlərin mahiyyətini həmişə milli fərdi xüsusiyyətlərdən daha çox ümumilik və bəşərilik şərtləndirmişdir. Sərbəst vəzndə, hecada və əruzda — müxtəlif xalqlar üçün ümumi olan kateqoriyalarda ayrı- ayrı xalqların şairləri və alimləri tərəfindən yaradılmış xüsusiyyətləri də vardır. Bu xüsusiyyətlər o əruzların milli hisslərini və ya xalqların yaradıcılıqlarını əks etdirir. Milli əruzlar ümumi əruzun müxtəlif budaqlarıdır.<ref>Ə. Cəfər. Əruzun nəzəri əsasları və Azərbaycan əruzu. Bakı.1977.s.393.</ref> Dünya ədəbiyyatında bir əruz, bir heca və bir sərbəst vəzn vardır. Milli ədəbiyyatlarda onlardan istifadə isə fərqlidir, milli dillərin xüsusiyyətlərinə, milli zövqlərə uyğundur. Vəznləri biri-birinə bağlayan, yaxınlaşdıran ümumoxşar, müştərək cəhətlər çoxdur. Müəyyən bir vəzn, deyək ki, heca vəzni müəyyən bir dilin qrammatik qayda-qanunlarına, fonetik-morfoloji xüsusiyyətlərinə əsaslanmış və onlarla müəyyən olunmuşdur. Xalqlar vəznlərə ehtiyac, tələb və zövqlə yanaşmışlar. Bir xalq vəznin birindən, diğəri ikisindən, bir başqası isə üçündən istifadə etmişdir. [[Qədim Yunanıstan|Antik yuna]]n və roma ədəbiyyatında bir- antik vəzn, alman ədəbiyyatında əvvəlcə heca, sonra əruz vəznı işlənmişdir. Rus ədəbiyyatında tonik və tonik-sillabik vəznlərindən istifadə olunmuşdur.<ref>Bualo. Poeziya sənəti. Bakı.1969.</ref> Türkdilli şeir heca, əruz və sərbəst vəznlə yaranmışdır. [[İspanlar]] həm heca, həm də əruz vəzndən istifadə etmişlər. Sillabik vəzn dünya xalqlarının çoxunun şerində işlənmışdir. Həm [[Aqqlütinativ dillər|iltisaqi]], həm [[Flektiv dillər|flektiv]], həm də [[Amorf dillər|amorf]] quruluşlu dillərdə danışan xalqlar- [[Hindilər|qədim hindilər]], [[midiyalılar]], [[fransızlar]], [[polyaklar]], qədim [[Farslar|iranlılar]], [[yaponlar]], heca vəznində şeir yaratmışlar.<ref>Abbas Hacıyev. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Bakı.1996.s.206.</ref> == Vəznin növləri == Ədəbiyyatda vəznin daha çox heca, əruz və sərbəst formaları istifadə olunsa da, ümumən vəzn aşağıda ki, formaları mövcuddur. Tonik, tonik sillabik və sillabik-tonik vəzn sistemlərinin ifadə imkanları geniş və imkanlıdır. === Antik vəzn === [[Fayl:Beginning Odyssey.svg|thumbnail|right|[[Odisseya]]nın başlanğıcı.]] Antik vəzn [[E.ə. VIII əsr]]də [[Yunanıstan]]da yaranmışdır. Yeni eranın [[III əsr]]ində Roma, sonralar isə Avropa şerinin işlək vəznı olmuşdur. Xorla oxunan nəğmələr — odalar, himnlər, lirik şeirlər, habelə satirik, epik, komik və tragik əsərlər antik vəznlə yazılmışdır. İlk səhnə əsərlərinə və epik növün iri formalarına qədər antik vəzn yetərincə təcrübə və ənənə formalaşdırmışdır. [[Homer]], [[Aristofan]], [[Esxil]], [[Evripid]], [[Sofokl]] və [[Pindar]] antik vəznın təcrübəsini öyrənmiş və ona marağı artırmışlar. Homer "[[İliada]]" və "[[Odisseya]]" nı antik vəznlə, altıstoplu ölçüdə — [[hekzametr]]lə yazmışdır.<ref>Зайцев, Александр Иосифович. Формирование древнегреческого гексаметра. СПб, Изд-во СПбГУ. 1994. 166 стр. ISBN 5-288-00844-2 (2-е изд. в кн. Исследования по древнегреческой и индоевропейской поэзии. СПб, 2006. ISBN 5-8465-0493-0)</ref> Antik vəznı yaradanlar yunan dilinin xüsusiyyətlərini əsas almış, vəznı qısa və uzun hecaların tənasübü üzərində qurmuşlar. Tələffüz üçün ayrılan vaxta ''mora'' demişlər. Qısa hecaların tələffüzü üçün bir, uzun hecalar üçün iki moradan istifadə olunmuşdur. ''Stopları''(bəhrləri) qısa və uzun hecaların çarpazlaşması əmələ gətirmişdir. ''Metr''- ölçü bir neçə stopun birləşməsi yolu ilə yaranmışdır. Avropalılar antik vazn xüsusiyyətlərini yunan və Roma ədəbiyyatından öyrənmişlər. Slavyandilli xalqların ədəbiyyatında isə bu vaznin ənənəsi gec, Avropa ədəbiyyatının təsiri ilə yaranmışdır.<ref name="Abbas Hacıyev. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi">Abbas Hacıyev. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Bakı.1996.s.207.</ref> Antik vəznın təsiri əhatəli, poetik imkanı davamlı olanşdur. Alman, ingilis, farnasız və italyan əsibləri antik vəznə tez-tez müraciət edirdilər. Klassik fransız faciyələri, M. Kornel və Rassinin əsərləri antik vaznlə yaranırdı. Ərəb, fars və türkdilli xalqların ədəbiyyatında antik vəzndən istifadə olunmamışdır. Ona görə ki, əruz vəzninin bəhrləri antik vəznin stoplarına yaxın idi.<ref name="Abbas Hacıyev. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi">Abbas Hacıyev. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Bakı.1996.s.207.</ref> Əruz musiqililiyin, poetik imkanın genişliyi ilə fərqlənirdi. === Tonik vəzn === Tonik vəzn şeirin qədim ölçülərindən biridir. [[Slavyanlar]]ın və [[Avropa]] xalqlarının şifahi ədəbiyyatı tonik vəznlə yaranırdı. Qəhramanlıq dastanları, bılinalar, mərasim nəğmələri, məzmunu məişətdən alınan şeirlər bu ölçü ilə yazılırdı. İfadəlilik, aydınlıq, fikir və məna dərinliyi tonik vəznlə yazılan şeirlərdə güclü olur. Tonik vəznlə yazılan şeirlər vurğulu hecalar üzərində qurulurdu. Burda sözlər hecaların tərtibatına, onların yerini elastik şəkildə dəyişmək imkanına uyğun seçilirdi. Avazla, musiqi ilə oxunanda şeirin daxili ahəngi, vəznın özünəməxsusluğu asan duyulur, təsir dərinlşirdi. === Sillabik vəzn === Türkdilli xalqların və avropalıların ədəbiyyatında geniş yayılan bir vəzn — sillabik vəzn heca vəznindən heç bir məziyyəti ilə fərqlənmirdi. Burada əsas tələb misrada hecaların sayının bərabər olmasıdı idi. Sillabik vəzn ukraynalılar [[polyaklar|polyak]], [[rus]]lar isə ukrayn şeirindən götürmüşdülər. Bu vəzn rus dilinin qanunauyğunluqlarına uyğun gəlmirdi. Buna baxmayaraq, A. D. Kantemir bu ölçü ilə yazardı<ref>Belinski V. Q. Rus ədəbiyyatı klassikləri haqqında. Bakı-1954.</ref>. Sillabik vəzn işləkliyini və ahəngdarlığını indi də saxlayır. Fransızlar, italyanlar, polyakalr və türkdilli xalqlar şeirin bu ölcü sistemindən çox istifadə edirlər. === Sillabik-tonik vəzn === Sillabik-tonik vəznlə şeir yazmağın müəyyən çətinlik və mürəkkəbliyi vardır. Çünki burada yalnız hecalar yox, vurğularda nəzərə alınır. Bunlar ahəngin, emosionallığın və təsirin yaranmasında sözün və söz hissələrinin dinamikliyinin artmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Sillabik-tonik sistem vurğulu hecaların uzun hecalara, vurğusuz hecaların qısa hecalara kəmiyyət tənasübü və bunların müəyyən bir qaydada düzəlməsi ilə yaranır. Bütövlükdə bu vəznin nahiyyəti antik ölçünün stopları ilə müəyyənləşir. === Heca vəzni === {{main|Heca vəzni}} Heca vəzninin kökü canlı danışıq dilində, onun qrammatik quruluşunda, dilin fonetik xüsusiyyətlərində, ahəng və melodiyasındadır. Bu ölçü ilə əhangdarlıq, səslərin nizam və tənasübü asanlıqla yaranır. Hecaları tələffüzə yatımlı olur. Ümumiyyətlə sabit olan dillər üçün heca vəznı səciyyəvi şeir vəznıdır. Bu cəhətdən fransız, polyak, ərəb, və bir sıra dillərin şeiri üçün heca vəznı təbii vəzn sayılır. Türk dillərində də, məlum olduğu üzrə, müstəsna hallardan başqa, vurğu əsasən sözün sonunda olur. Dünyanın bir çox xalqının ədəbiyyatında heca vəznının ənənəsi, poetik sistemi, daxili qanunauyğunluqları və ciddi texniki prinsipləri vardır. Heca vəznində şərt misralarda hecaların sayıdır. Şeirin ilk misrasında neçə heca varsa, sonrakı misralarda da o qədər heca olmalıdır. Heca vəznındə misraların həcmi, hecaların sayı ölçüdür. Bunsuz heca vəznının varlığı, şeirin bədiliyi və təsiri mümkün deyildir. Çünki heca vəznində misralarda hecaların sayının bərabərliyi şərt-ölçü, əsas poetik əlamətdir. Müasir ədəbiyyatda heca vəznınə yaradıcı yanaşılır. Daha çox onun beşlik, altılıq, yeddilik, səkkizlik, onbirlik və onikilik ölçülərdən istifadə edilir. Ancaq bunlar diğər şeir vahidlərinin- doqquz hecalı, və on altı hecalının əhəmiyyətini azaltmır. Bu ölçülərdən ehtiyac və tələbə uyğun, daha çox [[epik]] poeziyada istifadə olunur. Azərbaycan ədəbiyyatında iki hecalı, üç hecalı və dörd hecalı şeirlər yazılır. Ancaq yenə də bu şeir vahidləri adilik və bəsitliyini saxlayır. Müxtəlif üslublu sənətkarların yaradıcılığını eyni dərəcədə əhatə etmir. Ədəbiyyatımızda heca vəznli şeirin on altı şəkli vardır. Bu şeirin daxili bölgüləri isə zəngin və əlvandır. Daxili bölgünün müxtəlifliyi ədəbiyyatlarda və ədəbi şəxsiyyətlərin yaradıcılığında yaranır. Şeirin bütün janrlarının daxili bölgüləri çoxtərəfli, çoxistiqamətli aparılır: {{cquote|'''Aşıq yamana gələ''', 2+5 '''Dərdin yamana gələ''', 2+5 ([[Sarı Aşıq]])}} {{cquote|'''Çiçəyi çiçəyə at''', 3+4 '''Dəstələ üstümə at''', 3+4 '''Mən hicran xəstəsiyəm''', 3+4 '''Çox yatsam, özüm oyat''', 3+4 ([[Mirvarid Dilbazi]])}} {{cquote|'''Hələ uçqunlara indi tanışam,''' 6+5 '''Sınıq qayalara yamanmamışam'''...6+5 ([[Məmməd Araz]])}} === Sərbəst şeir === {{main|Sərbəst şeir}} Ən qədim dövrlərdən nəzmin spesifik xüsusiyyətləri olmuşdur. Bir şeirin misralarında müxtəlif saylı hecalardan istifadə belə səciyyəvi əlamətlərdən idi. Yunanlılar və romalılar bu formadan çox istifadə edir və onu "Algey beyti" adlandırırdılar. Burda misranın biri səkkiz, digəri doqquz, bir başqası isə on, onbir, ya da on iki heca olurdu. Sərbəst şeir tamam sərbəstlik, vəznsizlik, misraları necə gəldi qafiyələndirmək, qırmaq və səpələndirmək demək deyildir. Sərbəstlik vəznın poetik imkanlarından yaradıcı, fikirin hərtərəfli açılmasına uyğun sərbəst istifadə deməkdir. Çünki sərbəst şeirin mürəkkəb xüsusiyyətləri, daxili poetik qanunauyğunluqları vardır. Sərbəst şeirlərdə detallar, mənzərələr, təsvir və ifadə vasitələri daxili tellərlə bir-birinə bağlanır, məzmun hərtərəfli açılır. Sərbəst şeir ənənəni və ayrı-ayrı vəznləri inkar etmir. Əksinə, özünün varlığında başqa poetik ölçülərin ünsür və əlaqələrini cəmləşdirir. Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında sərbəst şeirdən ilk dəfə [[Rəsul Rza]], [[Səməd Vurğun]], [[Mikayıl Müşfiq]] istifadə etmişdir. Sonralar ənənə davamlı təzahürünü [[Osman Sarıvəlli]], [[Fikrət Qoca]] və başqalarının yaradıcılığında tapmışdır. === Əruz vəzni === {{main|Əruz}} Ərəb sözü olan əruzun bir neçə mənası vardır: 1. Çadırın ortasına vurulan dirək, tərəf, cəhət; 2. Məkkə şəhərinin adlarından biri; 3. Nahiyə, kinli, inadlı dəvə; 4. Şeirdə beytin birinci misrasının son bölümü. İstilahi mənada isə əruz şeirin ölçüsüdür. Əruz vəzni çox yayılan, işləkliyi ilə fərqlənən ölçüdür. İslamiyyətdən əvvəl ərəb folklorunun nümunələri, mənzum həmasilər, müharibələr zamanı söylənən rəcəzlər və məzmunu xalq məişətindən alınan şeirlər əruz vəzni ilə yazılırdı. Bədahətən şeir deyəndə, ərəblər əruzdan istifadə edirdilər. Bunlara baxmayaraq, əruzun mənşəyini Yunanıstanda, Hindistanda və İranın Sasanilər dövrü mədəniyyəti ilə bağlayanlar az olmamışdır. Əslində isə əruzun banisi VIII əsr ərəb filoloqu və tarixçisi Əbu Əbdürəhman [[Xəlil ibn Əhməd]] əl Fərahidi olmuşdur<ref>Abbas Hacıyev. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Bakı.1996.s.225.</ref>. O, əruzun əsasını 767-ci ildə qoyumuşdur. IX əsrdən əruz geniş yayılmış, Avropa, yaxın və Orta Şərqin bir sıra xaqlarının şeir vəzni olmuşdur. Farslar əruzu ərəb ədəbiyyatından götürmüşlər. Onlar əruzun on altı bəhrini üç bəhr(qərib, cədid, müşəkil) artırmış, bəhrlərin sayını on doqquza çatdırmışlar. Farslar ərəb qəliblərini yeni formaya salmış, onlara milli xüsusiyyətlər aşılamışlar. Türkilli xalqlar əruzdan XI əsrdən istifadə etmişlər. Əruz vəznin mütəqarib bəhri ilə yazılan ilk türk -uyğur abidəsi [[Yusif Balasaqunlu]]nun "[[Qutadqu-bilik]]" poeması olmuşdur. Əruzla yazılan şeirlərin misraları bölüm kəmiyyətinə görə üç qrupa bölünür: ''dördbölümlülər, üçbölümlülər, ikibölümlülər''. Əruzda misraların ölçü bərabərliyi ''hərəkəli'' və ''hərəkəsiz'' səslərlə müəyyən olunur. Əruz iki yerə — əsli vəznlərə və qeyri-əsli vəznlərə ayrılır. Əsli vəznlər ancaq vəznlərdən, qeyri- əsli vəznlər isə düzəltmə vəznlərdən əmələ gəlir<ref>[http://www.anl.az/el/alf7/esh_evsq.pdf Ədilli Şirvani, Əruz vəzninin sadələşdirilmiş qəlibləri. Bakı: "Adiloğlu", 2011.]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://mugam.musigi-dunya.az/ya/aruz_vezni.html Əruz vəzni — Muğam ensiklopediyası] == Həmçinin bax == # [[Şeir]] # [[Heca vəzni]] # [[Əruz]] # [[Sərbəst şeir]] [[Kateqoriya:Şeir formaları]] [[Kateqoriya:Ədəbiyyat nəzəriyyəsi]] sstbehkvaqk6a114o81122j5bdtx1s2 0 336716 6601061 5982733 2022-08-29T11:12:30Z Samral 29509 wikitext text/x-wiki {{istinadsız}} {{Dövlət idarəsi | adı = Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası | adın originalı = {{dil-az|Azərbaycan Respublikası Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası}} | emblem = Emblem of Azerbaijan.svg | izahı = [[Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gerbi]] | ölkə = {{AZE}} | yaranma = [[13 iyul]] [[2012]] | ləğvolunma = | tabeçilik = [[Azərbaycan prezidentlərinin siyahısı|Prezident]] | ünvanı = AZ 1000, Bakı şəhəri, Parlament prospekti 2. | büdcəsi = | sayı = | əvvəlki = | rəhbər = [[Əli Nağıyev (general)|Əli Nağı oğlu Nağıyev]] | müavin = | saytı = [http://www.human.gov.az/ human.gov.az] }} {{vikiləşdirmək}} ==Əsas vəzifələri== Azərbaycan Respublikasına qarşı Ermənistanın təcavüzü nəticəsində əsir və girov götürülmüş şəxslərin Vətənə qaytarılması, itkin düşənlərin axtarılması ilə əlaqədar tədbirlər hazırlayır və onların həyata keçirilməsinə rəhbərlik edir; əsir və girov götürülmüş şəxslərin qaytarılması, itkin düşmüş vətəndaşların axtarılması məqsədilə müvafiq dövlət orqanlarının, ictimai və beynəlxalq təşkilatların fəaliyyətini əlaqələndirir; Azərbaycan Respublikasının əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşları haqqında məlumatları toplayır, bu məlumatların qeydiyyatı və sistemləşdirilməsi üçün müvafiq informasiya bankının yaradılmasını təmin edir; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş Azərbaycan Respublikası vətəndaşları ilə əlaqədar işin vəziyyəti barədə məlumatlar, ümumiləşdirilmiş arayışlar və müvafiq təkliflər hazırlayır; əsirlikdə saxlanılan Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının hüquqlarının müdafiəsinin təmin edilməsi üçün tədbirlər görür; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş şəxslərlə əlaqədar digər dövlətlərin nümayəndələri ilə müntəzəm əlaqə saxlayır, zəruri hallarda rəsmi görüşlər keçirir; Cenevrə Konvensiyalarının tələbləri pozulduğu hallarda, bu konvensiyaların müəyyən etdiyi prosedurlar çərçivəsində araşdırma aparılması barədə təşəbbüs göstərir; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş şəxslərin problemləri ilə bağlı Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi, humanitar məsələlər ilə məşğul olan digər beynəlxalq təşkilatlar və bu sahədə fəaliyyət göstərən şəxslərlə əməkdaşlıq edir; əsirlikdən və girovluğdan azad olunaraq Vətənə qaytarılmış şəxslərin sağlamlığının bərpası və sosial reabilitasiya üçün tədbirlər görür; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar məktub, ərizə və müraciətlərə baxılmasını təmin edir; Ermənistan Respublikası tərəfindən Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirilən soyqırımı və etnik təmizləmə siyasətini əks etdirən hüquqi-tarixi sənədlərin, əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş şəxslərlə bağlı materialların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün tədbirlər görür; hərbi təcavüz nəticəsində Azərbaycan Respublikası ərazisində əsir götürülmüş, yaxud digər əsaslarla saxlanılmış əks tərəfə məxsus şəxsləri qeydiyyata alır, onların filtrasiya məntəqəsində çəmləşdirilməsini təşkil edir və saxlanma qaydalarının Cenevrə Konvensiyalarının tələblərinə uyğun olmasına nəzarət edir; Komissiya fəaliyyətini aşkarlıq zəminində qurur, əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar həyata keçirilən tədbirlər barədə müntəzəm olaraq ictimaiyyəti məlumatlandırır; Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən Komissiyaya həvalə edilən digər vəzifələri həyata keçirir. ==Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlar haqqında məlumat== Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası Işçi qrupu tərəfindən 2012-ci il ərzində keçirilmiş axtarış-araşdırma tədbirləri nəticəsində Komissiyada itkin düşmüş şəxs kimi qeydiyyata alınmış şəxslərdən 38 nəfərin taleyinə aydınlıq gətirilmiş, onların adları itkinlərin siyahısından çıxarılmışdır. Həmin şəxslərdən 5 nəfərinin döyüşlərdən və mühasirələrdən sağ çıxdığı, 5 nəfərin döyüşlərdə həlak olduğu, meyitlərinin tanınaraq dəfn edildiyi, 26 nəfərin isə siyahılardan təkrar keçdiyi, 2 nəfərin isə münaqişə bölgəsində kənarda itkin düşdüyü müəyyən edilmişdir. Beləliklə, 1 avqust 2013-cü il tarixinə əsir, itkin düşmüş və girov götürülmüş şəxslərin sayı 4035 nəfər təşkil etmişdir. Onlardan 3263 nəfər hərbçi, 771 nəfər mülki şəxslərdir. 3 nəfərin hərbçi və ya mülki olduğu məlum deyil. Mülki şəxslərdən 46 nəfəri itkin düşərkən yetkinlik yaşına çatmamış uşaq (16 nəfər azyaşlı qız), 255 nəfər qadın, 353 nəfər yaşlı şəxsdir (154 nəfər qadın). Əsir, itkin düşmüş 4035 nəfərdən 877 nəfərin əsir və girov götürülməsi barədə məlumatlar daxil olmuş, şahid ifadələri alınmışdır. Münaqişə müddətində 1402 nəfər əsir və girovluqdan azad edilmişdir. Onlardan 342 nəfər qadın, 1059 nəfər kişidir. Eyni zamanda 177 nəfər uşaq (64 nəfər azyaşlı qız), 289 nəfər yaşlı şəxsdir (112 nəfər yaşlı qadın). Dövlət Komissiyasına daxil olmuş materialların təhlili zamanı 553 nəfərin əsir və girovluqda qətlə yetirildiyi və ya müxtəlif səbəblrdən vəfat etdiyi müəyyən edilmişdir. Onlardan 104 nəfər qadın, 448 nəfər kişidir. 137 nəfərin yalnız adı məlumdur, 74 nəfər isə naməlum şəxslərdir. ==Xarici keçidlər== *[[Qarabağ müharibəsində itkin düşən azərbaycanlılar]] * {{cite web|title=“Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının yeni tərkibinin təsdiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 15 noyabr tarixli 519 nömrəli Sərəncamında dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|url=http://www.president.az/articles/19496|website=president.az|publisher=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı|accessdate=21 aprel 2016|date=21 aprel 2016}} * [https://report.az/c/4fc12ab/ Ermənistan I Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş şəxslərə aid məzar yerləri barədə məlumatları təqdim etmir] {{Azərbaycan Respublikasının dövlət orqanları}} f8aicpfnvetkanzxjrl5yyzr8r0ho8e 6601065 6601061 2022-08-29T11:13:24Z Samral 29509 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{istinadsız}} {{Dövlət idarəsi | adı = Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası | adın originalı = {{dil-az|Azərbaycan Respublikası Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası}} | emblem = Emblem of Azerbaijan.svg | izahı = [[Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gerbi]] | ölkə = {{AZE}} | yaranma = [[13 iyul]] [[2012]] | ləğvolunma = | tabeçilik = [[Azərbaycan prezidentlərinin siyahısı|Prezident]] | ünvanı = AZ 1000, Bakı şəhəri, Parlament prospekti 2. | büdcəsi = | sayı = | əvvəlki = | rəhbər = [[Əli Nağıyev (general)|Əli Nağı oğlu Nağıyev]] | müavin = | saytı = [http://www.human.gov.az/ human.gov.az] }} {{vikiləşdirmək}} ==Əsas vəzifələri== Azərbaycan Respublikasına qarşı Ermənistanın təcavüzü nəticəsində əsir və girov götürülmüş şəxslərin Vətənə qaytarılması, itkin düşənlərin axtarılması ilə əlaqədar tədbirlər hazırlayır və onların həyata keçirilməsinə rəhbərlik edir; əsir və girov götürülmüş şəxslərin qaytarılması, itkin düşmüş vətəndaşların axtarılması məqsədilə müvafiq dövlət orqanlarının, ictimai və beynəlxalq təşkilatların fəaliyyətini əlaqələndirir; Azərbaycan Respublikasının əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşları haqqında məlumatları toplayır, bu məlumatların qeydiyyatı və sistemləşdirilməsi üçün müvafiq informasiya bankının yaradılmasını təmin edir; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş Azərbaycan Respublikası vətəndaşları ilə əlaqədar işin vəziyyəti barədə məlumatlar, ümumiləşdirilmiş arayışlar və müvafiq təkliflər hazırlayır; əsirlikdə saxlanılan Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının hüquqlarının müdafiəsinin təmin edilməsi üçün tədbirlər görür; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş şəxslərlə əlaqədar digər dövlətlərin nümayəndələri ilə müntəzəm əlaqə saxlayır, zəruri hallarda rəsmi görüşlər keçirir; Cenevrə Konvensiyalarının tələbləri pozulduğu hallarda, bu konvensiyaların müəyyən etdiyi prosedurlar çərçivəsində araşdırma aparılması barədə təşəbbüs göstərir; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş şəxslərin problemləri ilə bağlı Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi, humanitar məsələlər ilə məşğul olan digər beynəlxalq təşkilatlar və bu sahədə fəaliyyət göstərən şəxslərlə əməkdaşlıq edir; əsirlikdən və girovluğdan azad olunaraq Vətənə qaytarılmış şəxslərin sağlamlığının bərpası və sosial reabilitasiya üçün tədbirlər görür; əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar məktub, ərizə və müraciətlərə baxılmasını təmin edir; Ermənistan Respublikası tərəfindən Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirilən soyqırımı və etnik təmizləmə siyasətini əks etdirən hüquqi-tarixi sənədlərin, əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş şəxslərlə bağlı materialların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün tədbirlər görür; hərbi təcavüz nəticəsində Azərbaycan Respublikası ərazisində əsir götürülmüş, yaxud digər əsaslarla saxlanılmış əks tərəfə məxsus şəxsləri qeydiyyata alır, onların filtrasiya məntəqəsində çəmləşdirilməsini təşkil edir və saxlanma qaydalarının Cenevrə Konvensiyalarının tələblərinə uyğun olmasına nəzarət edir; Komissiya fəaliyyətini aşkarlıq zəminində qurur, əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar həyata keçirilən tədbirlər barədə müntəzəm olaraq ictimaiyyəti məlumatlandırır; Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən Komissiyaya həvalə edilən digər vəzifələri həyata keçirir. ==Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlar haqqında məlumat== Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası Işçi qrupu tərəfindən 2012-ci il ərzində keçirilmiş axtarış-araşdırma tədbirləri nəticəsində Komissiyada itkin düşmüş şəxs kimi qeydiyyata alınmış şəxslərdən 38 nəfərin taleyinə aydınlıq gətirilmiş, onların adları itkinlərin siyahısından çıxarılmışdır. Həmin şəxslərdən 5 nəfərinin döyüşlərdən və mühasirələrdən sağ çıxdığı, 5 nəfərin döyüşlərdə həlak olduğu, meyitlərinin tanınaraq dəfn edildiyi, 26 nəfərin isə siyahılardan təkrar keçdiyi, 2 nəfərin isə münaqişə bölgəsində kənarda itkin düşdüyü müəyyən edilmişdir. Beləliklə, 1 avqust 2013-cü il tarixinə əsir, itkin düşmüş və girov götürülmüş şəxslərin sayı 4035 nəfər təşkil etmişdir. Onlardan 3263 nəfər hərbçi, 771 nəfər mülki şəxslərdir. 3 nəfərin hərbçi və ya mülki olduğu məlum deyil. Mülki şəxslərdən 46 nəfəri itkin düşərkən yetkinlik yaşına çatmamış uşaq (16 nəfər azyaşlı qız), 255 nəfər qadın, 353 nəfər yaşlı şəxsdir (154 nəfər qadın). Əsir, itkin düşmüş 4035 nəfərdən 877 nəfərin əsir və girov götürülməsi barədə məlumatlar daxil olmuş, şahid ifadələri alınmışdır. Münaqişə müddətində 1402 nəfər əsir və girovluqdan azad edilmişdir. Onlardan 342 nəfər qadın, 1059 nəfər kişidir. Eyni zamanda 177 nəfər uşaq (64 nəfər azyaşlı qız), 289 nəfər yaşlı şəxsdir (112 nəfər yaşlı qadın). Dövlət Komissiyasına daxil olmuş materialların təhlili zamanı 553 nəfərin əsir və girovluqda qətlə yetirildiyi və ya müxtəlif səbəblrdən vəfat etdiyi müəyyən edilmişdir. Onlardan 104 nəfər qadın, 448 nəfər kişidir. 137 nəfərin yalnız adı məlumdur, 74 nəfər isə naməlum şəxslərdir. == Həmçinin bax == *[[Qarabağ müharibəsində itkin düşən azərbaycanlılar]] ==Xarici keçidlər== * {{cite web|title=“Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının yeni tərkibinin təsdiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 15 noyabr tarixli 519 nömrəli Sərəncamında dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|url=http://www.president.az/articles/19496|website=president.az|publisher=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı|accessdate=21 aprel 2016|date=21 aprel 2016}} * [https://report.az/c/4fc12ab/ Ermənistan I Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş şəxslərə aid məzar yerləri barədə məlumatları təqdim etmir] {{Azərbaycan Respublikasının dövlət orqanları}} fq6goensgu8zn58gq8gqe0qmsnpx5wc 0 346418 6600653 5971052 2022-08-29T07:37:05Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Poupe-soleil-royal-berain.jpg|200px|thumb|{{Dil-en|Soleil Royal}} gəmisinin sarğı hissəsi.]] {{digər məna|Sarğı}} '''Sarğı''' ya '''Gəmi sarğısı''' ({{Dil-en|Stern}}, {{Dil-it|Poppa}}, {{Dil-fr|Poupe}}, {{Dil-de|Heck}}, {{Dil-ru|Корма}}) — gəmi gövdəsinin arxa ya dal hissəsi. Gəmi sarğısının suda qalan hissəsinin forması onun idarəolunmasında mühüm rola malikdir. Sarğının üzdə qalan hissəsi gəmi funkiyasına və ölçüsünə müvaviq hazırlanır. Gəmi sarğısı onun əsas idarəetmə elementlərinin: sükan, pər, gəmi çarxının yerləşdiyi bir yerdir. Buna görə də bu hissə gəmi kapitanının ixtiyarında olur. Burada kapitan və onun köməkçilərinin kayutları, gəmi qalereyası, xəznə yerləşir. Gəmi sarğısı gəminin külək tutmayan hissəsidir. Gəmi sarğısı gəminin ən həssas hissəsi sayılır. Buna görə də döyüş əməliyyatları zamanı əsas nişangah sayılır. XIX əsrdə pərli mühərrik tətbiqini tapdıqdan sonra gəmi sarğısı daha girdə şəkil almış olur və burada əsas gəmi cihazlar yerləşdirilməyə başlanılmışdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Gəmilər]] [[Kateqoriya:Dənizçilik terminləri]] 3rb8e5pyb4udsn0o080kug17ul4712w 0 346962 6601149 6295989 2022-08-29T11:43:56Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqi albomu | Başlıq = Random Access Memories | Növü = studiya albomu | İfaçı = [[Daft Punk]] qrupunun | Şəkil = Daft Punk Random Access Memories Cover Art.jpg | Şəklin ölçüsü = | Yayımlanıb = {{Bayraq|Avstraliya}} 17 may 2013<br>{{Bayraq|Böyük Britaniya}} 20 may 2013<br>{{Bayraq|ABŞ}} 21 may 2013 | Yazılıb = 2008 – 2013<br><small>[[Paris]], [[Nyu-York]], [[Los-Anceles]]</small> | Janr = post-disko, haus, elektro | Müddət = {{müddət|m=74|s=24}} | Ölkə = | Dil = | Leybl = Daft Life<br>Columbia Records | Prodüser = [[Tomas Banqalter]], [[Gi-Manuel de Omem-Kristo]] | Əvvəlki = ''[[Human After All]]'' | Əvvəlkinin ili = 2005 | İl = 2013 | Sonrakı = | Sonrakının ili = | Əlavə = | Əlavə = {{Sinql siyahısı | Başlıq = Random Access Memories | Növü = studiya albomu | Sinql 1 = [[Get Lucky]] | Sinql 1 tarix = 19 aprel 2013 }} }} '''Random Access Memories''' — fransız elektron musiqi dueti [[Daft Punk]]un 2013-cü ilin mayında buraxılmış dördüncü studiya albomu. 26 yanvar 2014-cü ildə 56-cı [[Qremmi]] mərasimində albom və alboma daxil olan [[Get Lucky]] sinqlı ümumilikdə 5 nominasiyada mükafata layiq görüldü: * İlin albomu * Ən yaxşı rəqs/elektronika albomu * Ən yaxşı albom dizaynı, qeyri-klassik * Ən yaxşı pop dueti/qrupu ifası * İlin mahnısı == Mahnıların siyahısı == {{Tracklist | total_length = 74:24 | writing_credits = yes | title1 = Give Life Back to Music | writer1 = [[Tomas Banqalter]], [[Gi-Manuel de Omem-Kristo]], [[Nil Rocers]] | length1 = 4:34 | title2 = The Game of Love | writer2 = Banqalter, de Omem-Kristo | length2 = 5:21 | title3 = Giorgio by Moroder | writer3 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[Corcio Moroder]] | length3 = 9:04 | title4 = Within | writer4 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[Qonzales|Çilli Qonzales]] | length4 = 3:48 | title5 = Instant Crush | note5 = [[Yulian Kasablankas]] ilə | writer5 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[Yulian Kasablankas]] | length5 = 5:37 | title6 = Lose Yourself to Dance | note6 = [[Farrell Vilyams]] ilə | writer6 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[Farrell Vilyams]], Rocers | length6 = 5:53 | title7 = Touch | note7 = [[Pol Vilyams]] ilə | writer7 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[Pol Vilyams]] | length7 = 8:18 | title8 = [[Get Lucky]] | note8 = Farrell Vilyams ilə | writer8 = Banqalter, de Omem-Kristo, Farrell Vilyams, Rocers | length8 = 6:07 | title9 = Beyond | writer9 = Banqalter, de Omem-Kristo, Pol Vilyams | length9 = 4:50 | title10 = Motherboard | writer10 = Banqalter, de Omem-Kristo | length10 = 5:41 | title11 = Fragments of Time | note11 = [[Todd Edvards]] ilə | writer11 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[Todd Edvards]] | length11 = 4:39 | title12 = Doin' It Right | note12 = [[Panda Bear (musiqiçi)|Panda Bear]] ilə | writer12 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[Panda Bear (musiqiçi)|Noa Bencamin Lennoks]] | length12 = 4:11 | title13 = Contact | writer13 = Banqalter, de Omem-Kristo, [[DJ Falcon|Stefan Kuem]] | length13 = 6:21 }} == Xarici keçidlər == * [http://www.randomaccessmemories.com/ Albomun saytı] [[Kateqoriya:Daft Punk albomları]] [[Kateqoriya:2013-cü ilin musiqi albomları]] e8s5atkoi8365f5mssexl6d1xq7pzzw 0 351428 6600913 4877840 2022-08-29T09:43:09Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi}} '''Əbu Əli Çağani''' (?-955) — [[Çağaniyan]]ın [[Möhtaclılar sülaləsi]]ndən olan əmiri. == Həyatı == [[Samanilər sülaləsi]]ndən olan Əmir II Nəsrin (914–943) ölüm xəbəriylə [[Xorasan]]a gələn Əbu Əli, Əmir I Nuhun (943–954) əmriylə o sırada [[Buveyhilər sülaləsi|Büveyhilər]]in əlinə keçmiş olan [[Rey]] üçün səfər hazırlıqlarını tamamlayaraq Büveyhilər üzərinə hərəkətə keçdi. Əbu Əlinin [[Buxara]]dakı yoxluğundan faydalanan düşmanları onun xalqa qarşı pis davranışını önə sürərək Əmirin gözündən salmağı bacardılar<ref>İbn əl-Əsir, C. VIII, s.380–381.</ref>. [[Əbu Səid Qardizi|Qardizi]]<ref>Qardizi, Zeyn’əl-Əxbar, Trk trc. Necati Lugal, Ankara(TTK Kütüphanesi tercümeler bölümü), trhsz, s. 26</ref>, Əbu Əlinin Buxaradakı ən böyük düşmanı olaraq vəzir Məhəmməd bin Əhmədi göstərir. Rey səfəri əsnasında Əmir Nuh tərəfindən göndərilən Arızın əsgərlərə qarşı pis davranışı, ordu içərisində baş qaldırmalara səbəb olmuş, ehtiyaçları ödənməyən əsgərlər maaşlarını vaxtlı-vaxtında ala biməyincə Əbu Əlinin adamları, Əmir Nuhun əmisi İbrahim bin Əhmədə məktub yazaraq ona əmirlik təklifində bulunmaya qərar verdilər. Bunu xəbər alan Əbu Əli hər nə qədər onları əməllərindən vaz keçirməyə çalışdıysa da, adamlarının təhdidləri üzərinə onların doğrultusunda hərəkət etməyə başladı. Əbu Əlinin üsyan etməsinin ən böyük nədəni bizcə onun Xorasan sipəhsalarlığından alınaraq yerinə İbrahim bin Simcurun təyin edilməsidir.<ref>İbn Əsir, C. VIII, s.392.[[Əbu Bəkr Narşahi|Narşahi]] və Cüzcani , İbrahim bin Əhməddən Əbu İshaq olaraq bəhs edirlər. Narşahi, s.129; Cüzcani, C. II, s.39</ref>. [[İbn Miskəveyh]]<ref>İbn Miskeveyh, Təcarib əl- Üməm, The Experiences Of The Nations, İng trans D. S. Morgoliouth, H. F. Amedroz, C. II, Oxford,1921, s.105–106.</ref> və [[İbn əl-Əsir]]in<ref>İbn əl-Əsir, C. VIII, s.397.</ref> İraqlı tarixçilər olaraq söz etdiyi şəxslər, Əbu Əli ilə Əmir Nuhun aralarının açılmasının səbəbini İmadüddövlə Büveyhə bağlayırlar. Onlara görə İmadüddövlə bir yandan Əmir Nuha məktublar yazaraq Reyin ona verilməsini, bunun qarşılığında Əbu Əlinin Rey üçün verdiyi xəracdan yüz min dinar daha artıq ödəmə edəcəyini və Əbu Əliyə qarşı diqqətli olmasını bildirirkən, digər yandan da Əbu Əliylə xəbərləşərək, onu Əmir Nuha qarşı qızışdırır və əgər ona qarşı vuruşarsa, onu dəstəkləyəcəyini vəd edirdi. Bütün bu saydığımız nədənlərlə hərəkət edən Əbu Əli, sərkərdələrinin arzularına boyun əydi və Əmirin əmisi İbrahim bin Əhmədə məktub yazaraq ona əmirlik təklif etdi. Bu təklifi qəbul edən İbrahim bin Əhməd, [[Mosul]]dan hərəkət edərək Həmədana gəldi və burada Əbu Əli tərəfindən qarşılandı (946 aprel) və ikili birlikdə Reyə hərəkət etdilər. Reyə çatdıqlarında Əbu Əli, qardaşı Əbül Fəzlin, Əmir Nuha məktub yazaraq durumdan xəbərdar etdiyini öyrənincə onu tutuklatdı və yoluna davam edərək [[Nişapur]]a keçdi<ref>İbn Əsir, C. VIII, s.392–393; İbn Miskəveyh, C. II, s.106–107; Erdoğan Merçil, "Simcuriler II, İbrahim b. Simcur" Tarih Enstitüsü Dergisi, S.10–11, Istanbul,1981, s.95.</ref>. İbn Əsirə<ref>İbn Əsir, C. VIII, s.393.</ref>. görə Nişapura keçən Əbu Əli o sırada burada olan İbrahim bin Simcuru və Mənsur bin Qaratəkini özünə bağladı ancaq daha sonra Mənsur bin Qaratəkindən şübhələnərək onu tutuqlatdı. Qardiziyə<ref>Qardizi, səh.26</ref> görə isə Əbu Əli Nişapura gəlincə [[İbrahim bin Simcur]] və [[Mənsur bin Qaratəkin]] buradan ayrılaraq Mərvə keçdi. İbn Miskəveyh<ref>İbn Miskeveyh, C. II, s.108.</ref> isə Əbu Əli, Nişapura gəlincə burada Əmir Nuhun ordusuyla savaşaraq onları məğlub etdiyini, Mənsur bin Qaratəkin və İbrahim bin Simcuru da əsir aldığını nəql edir. Daha sonraki olayların axışına baxılırsa Miskəveyhin verdiyi bilgi daha məqbuldur. Nişapurdan hərəkət edən Əbu Əli və İbrahim bin Əhməd 946 sentyabr-oktyabr tarixində Mərvə keçdilər. O sırada Mərvdə olan Əmir Nuh, buradan ayrılaraq Buxaraya keçdi. Buradan da ayrılan ikili 946 dekabr/947 yanvar tarixində Buxaraya girərək [[xütbə]]ni İbrahim bin Əhməd adına oxutdular. Əmir Nuh isə onların Buxaraya gələcəyini öncədən xəbər aldığı üçün [[Səmərqənd]]ə keçmişdi<ref>İbn əl-Əsir, C. VIII, s.393.</ref>. Bu arada İbrahim ilə Əbu Əli arasında ixtilaflar başladı və İbrahim bin Əhməd, Əbu Əliyə danışmadan İbrahim bin Simcuru və Mənsur bin Qaratəkini sərbəst buraxdı. İbrahim b. Simcur və Mənsur b. Qaratəkin ordunun nəzarətini ələ alaraq Əmir Nuha xəbər göndərib onu Buxaraya çağırdılar<ref>İbn Miskəveyh, C. II, s.109.</ref>. İbrahim b. Əhməd digər yandan Buxara əyan-əşrəflərini çağıraraq əmisınin sadəcə Əmir Nuhun sərkərdəsi olmaq və onunla Əbu Əliyə qarşı mücadilə etmək olduğunu anlatdı. Bəlkə də İbrahim b. Əhməd beləcə xalqın dəstəyinin almaq istəyirdi. Əbu Əli isə o sırada, İbrahim b. Əhmədin ona qarşı pis niyətini anladığı için Türkistana keçmişdi, burada İbrahim b. Əhmədin fəaliyətlərindən xəbərdar edilincə sürətlə Buxaraya döndü və şəhəri atəşə vermək istədiysə də, Buxara əyanları tərəfindan bu amacından vaz keçirildi. Bəzi ordu mənsublarının ona qarşı pis hislər bəslədiyini anlayan Əbu Əli həmən xütbəni Əmir Nuhun qardaşı Əbu Cəfər Məhəmməd bin Nəsr adına oxudaraq, Səmərqəndə doğru hərəkət edirmiş kimi görünərək, əsl gedəcəyi yeri gizlədi və [[Çağaniyan]]a keçdi. Onun Buxaradakı yoxluğundan faydalanan İbrahim b. Əhməd və Əbu Cəfər, Əmir Nuhdan əhf diləyərək onunla barışdılar. Ancaq Əmir Nuh yeni bir qarışıqlığa meydan verməmək üçün İbrahim b. Əhmədlə Əbu Cəfərin və digər qardaşı Əhmədin gözlərinə mil çəkdirdi. Buxaradaki hər şeyi yoluna qoyan Əmir Nuh, Əbu Əliyə barış təklif etdi, ancaq Əbu Əlinin adamları buna isti baxmayınca Əbu Əli də bu təklifi rədd etmək məcburiyyətində qaldı. Buna görə Əmir Nuh, Əbu Əli üzərinə bir ordu göndərdi. Bunu xəbər alan Əbu Əli Buxaraya yönəldi. Əmir onun qarşısına qardaşı əl-Fəzl bin Məhəmmədi çıxartdı. Curcik mövqeyində qarşılaşan tərəflərdən əl-Fəzl məğlub oldu; Əbu Əli isə Sağaniyana döndü (947 noyabr-dekabr). Əmir Nuh 948 sentyabr ayında Çağaniyan üzərinə bir ordu daha göndərdi. Çağaniyanı yağmalayan Samani ordusu Buxara ilə rabitə yollarının Əbu Əli tərəfindən kəsilməsiylə çətin durumda qalaraq sülh bağlamaq məcburiyyətində qaldı (948 dekabr). Anlaşma gərəyi Əbu Əli, oğlu Əbül Muzəffər Abdullahı girov olaraq Əmir Nuha göndərdi<ref>İbn Əsir, C. VIII, s.393–396; K. V. Zettersteen, a.g.m., s.346; W. Barthold, a.g.e., s.267. Narşahi , Miskəveyh və [[Həmdullah Mustovfi Qəzvini]] Əmir Nuhla İbrahimin öncə savaşdıqlarının, ardından sülh bağladıqları mövzusunda həmfikirdirlər. Narşahi, s.129 ; İbn Miskəveyh, C. II, s.109; Həmdullah Mustovfi Qəzvini, Tarih-i quzide, nşr. E. G. Browne, London-Leiden, 1910, s.142.</ref>. Əbu Əli Çağani 955-ci ildə vəfat edib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Çağaniyan]] * [[Möhtaclılar sülaləsi]] [[Kateqoriya:Hökmdarlar]] [[Kateqoriya:Özbəkistan tarixi]] [[Kateqoriya:İran tarixi]] [[Kateqoriya:955-ci ildə vəfat edənlər]] r0owsf2ehbyc0uej8xu3gwx6z9w1w6i 14 352348 6600622 2951400 2022-08-29T07:12:38Z Drabdullayev17 128995 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:1890-cı illərdə Azərbaycan]] silindi; [[Kateqoriya:1900-cü illərdə Azərbaycan]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:1900-cü ildə ölkələr|Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1900-cü illərdə Azərbaycan|1900]] [[Kateqoriya:1900-cü ildə Asiya|Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1900-cü ildə Avropa|Azərbaycan]] qwqkbrvz3eo5x8hm3bh2lzw804r2m5e 0 353981 6600597 6596796 2022-08-29T07:01:35Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki * [[Şabran|Dəvəçi]] — Azərbaycanın [[Şabran]] şəhərinin əvvəlki adı. * [[Şabran rayonu|Dəvəçi rayonu]] — Azərbaycanın [[Şabran rayonu]]nun əvvəlki adı. * [[Dəvəçi-i Ülya (Meşkinşəhr)]] — İranda kənd. * [[‎Dəvəçi-i Süfla (Meşkinşəhr)]] * [[Dəvəçi (Qoşaçay)]] — Cənubi Azərbaycanda, [[Qoşaçay şəhristanı]]nda kənd. * [[Dəvəçi (Şabran)]] — Azərbaycanın [[Şabran rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində [[kənd]]. * [[Dəvəçi bələdiyyəsi]] — [[Azərbaycan Respublikası]]nın Şabran rayonunda bələdiyyə. * [[Dəvəçi məhəlləsi]] — [[Təbriz]] şəhərinin ən böyük məhəllələrindən biri. {{dəqiqləşdirmə}} ras32ixdnauk0otf48uj0bh7cqy2ncy 0 356152 6599524 6373117 2022-08-28T15:54:43Z Solavirum 95249 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət | rəsmi_adı = İraq Şam İslam Dövləti | orijinal_adı = الدولة الإسلامية في العراق والشام | adı = İŞİD | milli_şüarı = ''Dövlət-ül İslam Baqiyyə'' <br> ''İslam Dövləti qalıcıdır'' | himni = | bayrağı = AQMI Flag asymmetric.svg | gerbi = ISIL Caliphate Seal.svg | xəritəsi = Territoires de l'Etat islamique juin 2015.png | rəsmi_dilləri = [[Ərəb dili]] | dini = [[İslam]], [[Sünni məzhəbi]], [[Sələfilik|Sələfi əqidəsi]] | paytaxtı = [[Raqqa]] (29.06.2014-16.06.2017; ilk paytaxtı) <br> [[Əl-Bəğuz Fəvqani]] (07.02.2019-hazırki) | ən_böyük_şəhəri = paytaxtları | etnik_qrupları = [[ərəblər]] | idarəetmə_forması = [[Xilafət]] | rəhbərin_titulu1 = [[Xəlifə]] | rəhbərin_titulu2 = Xəlifənin müavini | rəhbərin_adı1 = [[Əbu İbrahim Əl-Haşimi Əl-Qureyşi]] | rəhbərin_adı2 = [[Əbu Alə əl-Əfri]] | quruluş_növü = [[Tanınmayan və ya qismən tanınan dövlətlər]] | quruluş = | quruluş_hadisəsi1 = Müstəqilliyin elanı | quruluş_tarixi1 = [[3 yanvar]] [[2014]] | quruluş_hadisəsi2 = Xəlifəliyin (Xilafət) elanı | quruluş_tarixi2 = [[29 iyun]] [[2014]] | ərazisi = | ərazi_sırası = | su_ərazisi_faizi = | təxmini_əhalisi = | təxmini_əhali_sırası = | təxmini_əhalisi_il = | əhalisinin_siyahıya_alınması = | əhalisinin_siyahıya_alınması_il = | əhalisinin_sıxlığı = | əhalisinin_sıxlığı_sırası = | ÜDM_AQP = | ÜDM_AQP_sırası = | ÜDM_AQP_il = | ÜDM_nominal = | ÜDM_nominal_sırası = | ÜDM_nominal_il = | İİİ = | İİİ_il = | İİİ_sırası = | İİİ_fərq = | valyutası = | valyutası_kodu = | saat_qurşağı = | üv_fərq = | yay_vaxtı_saat_qurşağı = | internet_domeni = | telefon_kodu = | qeydlər = | today = | demonimi = | area_km2 = | area_rank = | GDP_PPP = | GDP_PPP_year = | HDI = | HDI_year = }} {{Qruplaşmalar |adı = İraq Şam İslam Dövləti |native_name = |native_name_lang = |müharibə = [[Suriya vətəndaş müharibəsi]] |şəkil = [[Şəkil:Flag of Islamic State of Iraq.svg|200px]] |şəkil başlığı = |aktiv illər = [[2004]] |ideologiyası = Xilafətçiliq, Panislamizm, İslamçılık, Sələfilik, Cihadçı Sələfilik, Vahabizm, Antisionizm, Antisemitizm, Antixristianlıq |liderlər = [[Əbu Bəkr əl-Bağdadi]] |klanlar = |mərkəzləri = Bakuba, İraq (2006–2007), ''Mərkəz yoxdur'' (2007–2013), Raqqa, Suriya (2013–2017), Mayadin, Suriya (İyun-oktyabr 2017), Əl Qaim, İraq (Oktyabr-noyabr 2017), Əbu Kamal, Suriya (Noyabr 2017), Rava, İraq (8–17 noyabr 2017), ''Mərkəz yoxdur'' (17 Kasım 2017–günümüz) |ərazisi = {{bayraq|İraq}} [[İraq]]<ref name="Control">{{Cite news|quote=The Islamic State has de facto control of a whole swathe of territory stretching from eastern Syria to the environs of Baghdad and last month declared a caliphate...|title=This Canadian jihadist died in Syria, but his video may recruit more foreign fighters|work=The Washington Post|date=16 July 2014|accessdate=30 November 2014|author=Ishaan Tharoor|url=http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/07/16/this-canadian-jihadist-died-in-syria-but-his-video-may-recruit-more-foreign-fighters/}}</ref> <br>{{bayraq|Syria}} [[Suriya]]<ref name="Control"/> <br>{{bayraq|Liviya}} [[Liviya]]<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2014/11/18/world/isis-libya/|title=ISIS comes to Libya|publisher=CNN|date=18 November 2014|accessdate=30 November 2014|author1=Paul Cruickshank|author2=Nic Robertson|author3=Tim Lister|author4=Jomana Karadsheh}}</ref> <br>{{bayraq|Nigeriya}} [[Nigeriya]]<ref name="Boko Haram joins ISIL">{{cite news|url=http://www.foxnews.com/world/2015/03/08/boko-haram-swears-formal-allegiance-to-isis/ |title=Boko Haram swears formal allegiance to ISIS| others=Associated Press|publisher=Fox News|date=March 8, 2015}}</ref> |sayı = 80,000 (Suriyada 50,000 İraqda 30,000)<ref name="ISForceAljazeera">{{cite news|title=Islamic State 'has 50,000 fighters in Syria'|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/08/islamic-state-50000-fighters-syria-2014819184258421392.html|accessdate=19 August 2014|publisher=Aljazeera|date=19 August 2014}}</ref> |bölümləri = [[Şəkil:Flag of al-Qaeda.svg|22px]] [[Əl-Qaidə]] ([[2004]]-dən [[2014]]-əcən) |öncəki = Camaat əl-Tövhid vəl-Cihad |sonrakı = |müttəfiqlər = [[Şəkil:Flag of Jaysh al-Muhajireen wal-Ansar.png|22px]] [[Ceyş əl-Mühacirin vəl-Ənsar]] <br>[[Boko Haram]] |rəqiblər = [[File:Flag of the Syrian Arab Armed Forces.svg|22px]] Suriya Silahlı Qüvvələri <br> [[File:People's Protection Units Flag.svg|22px]] [[YPG]] <br> [[File:Flag of the Al-Nusra Front.svg|22px]] [[Əl-Nusra Cəbhəsi]] <br> [[File:Flag of the Multi-National Force – Iraq.svg|22px]] İraq Silahlı Qüvvələri <br> [[File:Single Color Flag - FFFF00.svg|22px]] [[Hizbullah]] <br> [[File:Flag of Syria (1932-1958; 1961-1963).svg|22px]] [[Azad Suriya Ordusu]] <br> [[File:Flag of Iraq Turkmen Front.svg|22px]] [[İraq Türkman Cəbhəsi]] <br> [[File:Flag of Kurdistan.svg|22px]] [[Peşmərgə]] <br> {{IRN}} <br> {{USA}} <br> {{RUS}} <br> {{TUR}} <br> {{LBN}} <br> {{SAU}} <br> {{IDN}} <br> {{ITA}} <br> {{DEU}} <br> {{POL}} <br> {{DEN}} <br> {{GRE}} <br> {{EST}} <br> {{BGR}} <br> {{FRA}} <br> {{GBR}} <br> {{NED}} <br> {{HRV}} <br> {{CZE}} <br> {{SLO}} <br> {{ALB}} <br> {{CAN}} <br> {{AUS}} <br> {{ARE}} <br> {{BHR}} <br> {{QAT}} <br> {{PHL}} <br> {{MYS}} <br> {{BIH}} <br> {{JOR}} |müharibələri = [[Suriya vətəndaş müharibəsi]], İraq müharibəsi |təşkilatlar = |rəsmi saytı = }} '''İraq Şam İslam Dövləti''' (özünüadlandırma: ''İslam Dövləti'') — Əsasən [[İraq]] və [[Suriya]] ərazisində fəaliyyət göstərən silahlı terrorçu qruplaşma, 3 yanvar 2014-cü il tarixində müstəqilliyini elan etmişdir. 29 iyun 2014-cü il tarixində isə yeni [[xilafət]] yarandığını elan etmişdir. 2019-cu ildə isə süqutu elan edilmişdir. İŞİD indiyə qədər heçbir dövlət tərəfindən tanınmamışdır<ref>Withnall, Adam (29 June 2014) [http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-declares-new-islamic-state-in-middle-east-with-abu-bakr-albaghdadi-as-emir-removing-iraq-and-syria-from-its-name-9571374.html Iraq crisis: Isis changes name and declares its territories a new Islamic state with 'restoration of caliphate' in Middle East] ''The Independent''</ref> == Tarixi == İraq müharibəsinin başlamasından qısa bir müddət sonra "Camaat əl-Tövhid vəl-Cihad" adı ilə qurulan qruplaşma 2004-cü ilin oktyabrında [[Əl-Qaidə]]yə bağlılığını elan edərək ''"Tanzim Kaidat el-Cihad fi Bilad el-Rafidayn"'' (daha çox ''"İraq Əl-Qaidəsi"'' adı ilə tanınır) adını götürdü. === İraqda === ==== İraq İslam Dövləti ==== 2006-cı ilin yanvar ayında "Ceyş ət-Taifa Əl-Mənsur", "Ceyş Əhli-Sünnə vəl-Camaa", "Ceyş əl-fatihin", "Cund əs-Səhabə" kimi kiçik qruplarla birləşən qruplaşma "Mücahidun Şura Konseyi" adını aldı. İraq müharibəsinin qızğın dövründə [[Anbar mühafazası|Anbar]], [[Ninəvə mühafazası|Ninəvə]], [[Diyalə mühafazası|Diyalə]], [[Babil]], [[Kərkük]] və [[Səlahəddin]] bölgələrində aktivlik göstərən qruplaşma üzvləri 2006-cı ilin 15 oktyabr tarixində paytaxtı [[Baquba]] şəhəri olan "İraq İslam Dövləti" adlı dövlət elan etdi. Bu tarixdən etibarən "Mücahidun Şura Konseyi" adı altında toplaşan qruplaşmaların keçirdiyi əməliyyatlar "İraq İslam Dövləti" adıyla keçirilməyə başladı. ===== İraq İslam Dövlətində döyüşçü sayı ===== 2006-cı ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] kəşfiyyatının hazırladığı hesabatda təşkilatın üzvlərinin sayının 1000-dən yuxarı olduğu bildirilirdi. 2011-ci ildən etibarən [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] ordusunun [[İraq]]dan çıxmasından sonra təşkilat üzvlərinin sayının 2 dəfədən çox artdığı haqqında məlumatlar var idi. ==== 2012 ==== ==== 2013 ==== ==== 2014 ==== ===== Oktyabr 2014 ===== 15 oktyabr 2014-cü ildə terror təşkilatı İŞİD Bağdad yaxınlığındakı Kubaisanı ələ keçirmiş, əl-Anbar və Fəllucanı mühasirəyə almışdır.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://tr.euronews.com/2014/10/15/isid-bagdat-a-yaklasti |access-date=2014-11-18 |archive-date=2014-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141022013946/http://tr.euronews.com/2014/10/15/isid-bagdat-a-yaklasti/ |url-status=dead }}</ref> ==== 2015 ==== ===== Mart 2015 ===== 10 mart 2015-ci il tarixində İraq Silahlı Qüvvələri əvvəlcə [[əl-Aləm]]<ref>{{cite news |title=İraq ordusu daha bir şəhəri İŞİD-dən azad edib |author= |url=http://www.islamazeri.az/iraq-ordusu-daha-bir-seheri-isid-den-azad-edib--14638.html |publisher=islamazeri.az |date=2015-03-10 |accessdate=2015-03-10 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150310202727/http://www.islamazeri.az/iraq-ordusu-daha-bir-seheri-isid-den-azad-edib--14638.html |archivedate=2015-03-10 |url-status=live }}</ref>, ardınca da [[Tikrit]] şəhərini tamamilə İŞİD-dən geri almışdır.<ref>{{cite news |title=İraqdan şad xəbər: Tikrit terrorçulardan azad edildi, hədəf MOSUL (Foto-Video) |author= |url=http://www.islamazeri.az/iraqdan-sad-xeber-tikrit-terrorculardan-azad-edildi-hedef-mosul-foto-video--14640.html |publisher=islamazeri.az |date=2015-03-10 |accessdate=2015-03-10 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150310202557/http://www.islamazeri.az/iraqdan-sad-xeber-tikrit-terrorculardan-azad-edildi-hedef-mosul-foto-video--14640.html |archivedate=2015-03-10 |url-status=live }}</ref> ===== Noyabr 2015 ===== 12 noyabr 2015-ci il tarixində Peşmərgə qüvvələri [[Sincar]]ı İŞİD-dən geri almaq üçün "Sincarı xilas et" adlı əməliyyat keçirmiş və 13 noyabrda şəhər İŞİD-dən geri alınmışdır.<ref>[http://tr.euronews.com/2015/11/13/pesmergeler-sincar-ilcesini-isid-den-geri-aldi/ Peşmergeler Sincar ilçesini IŞİD’den geri aldı]</ref><ref>[http://tr.euronews.com/2015/11/13/barzani-sengal-operasyonuna-pesmerge-disinda-hicbir-guc-katilmadi Barzani: "Şengal operasyonuna Peşmerge dışında hiçbir güç katılmadı"] {{tr}}</ref> ==== Dekabr 2015 ==== 28 dekabr 2015-ci il tarixində İraq ordusu [[Ramadi]] şəhərini İŞİD-dən tamamilə geri almışdır.<ref>{{cite news |title=İraqın Ramadi şəhəri İŞİD terrorçularından azad edildi (Foto-Video) |author= |url=http://islamazeri.az/iraqin-ramadi-seheri-isid-terrorcularindan-azad-edildi-foto-video--29565.html |publisher=islamazeri.az |date=2015-12-28 |accessdate=2015-12-28 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151228192210/http://islamazeri.az/iraqin-ramadi-seheri-isid-terrorcularindan-azad-edildi-foto-video--29565.html |archivedate=2015-12-28 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=DAEŞ‘ten kurtarılan Ramadi’de Irak bayrakları dalgalanıyor |author= |url=http://tr.euronews.com/2015/12/28/daes-ten-kurtarilan-ramadi-de-irak-bayraklari-dalgalaniyor/ |publisher=euronews.com |date=2015-12-28 |accessdate=2015-12-28 |language={{tr}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151228193015/http://tr.euronews.com/2015/12/28/daes-ten-kurtarilan-ramadi-de-irak-bayraklari-dalgalaniyor/ |archivedate=2015-12-28 |url-status=live }}</ref> ==== 2016 ==== === Suriyada === [[Suriya vətəndaş müharibəsi]]nin başlamasından bir müddət sonra, 2012-ci önlərindən etibarən Suriyada [[Əl-Nusra Cəbhəsi]] (''"Əl-Qaidə"''nin [[Suriya]] qanadı) adıyla fəaliyyət göstərən qruplaşma üzvləri şimali [[Suriya]]da nüfuzlu silahlı qruplaşmaya çevrildi. ==== 2013 ==== 2013-cü ilin aprel ayında İŞİD əmiri Əbu Bəkr əl-Bağdadi yayımladığı səs yazısında [[Ən-Nusra cəbhəsi|Əl-Nusra Cəbhəsi]]nin İŞİD tərəfindən yaradıldığı, maliyyələşdirildiyi və dəstəkləndiyi açıqlamasını verdi. Və bu tarixdən etibarən hər iki qruplaşmanın "İraq və Şam İslam Dövləti" adı altında fəaliyyət göstərəcəyini bildirdi. Bundan sonra [[Ən-Nusra cəbhəsi|Əl-Nusra Cəbhəsi]] lideri Əbu Muhamməd əl-Cövlani belə bir birlməşmənin olmadığını və bu mövzu haqqında özləriylə heç bir danışığın aparılmadığını açıqlamasını verdi. 2013-cü ilin [[İyun]] ayında isə yazılı açıqlamayla hər iki liderə müraciət edən [[Əl-Qaidə]] lideri Ayman əl-Zəvahiri birləşmənin əleyhinə olduğunu və iki qrup arasındakı vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün elçi təyin etdiyini bildirdi. Eyni ayda səs yazısı yayımlayan İraq və Şam İslam Dövləti lideri [[Əbu Bəkr əl-Bağdadi]] bu əmrə tabe olmadığını və birləşmənin reallaşacağını açıqlamasını verdi. 21 iyul 2013-cü il tarixində İŞİD-in güclənməsi üçün önəmli hadisələrdən biri olan Bağdad Mərkəzi Həbsxanasına (keçmiş adıyla ''"Əbu Qureyb həbsxanası"'') hücum baş tutdu. Hücumu İŞİD öz üzərinə götürdü və bu əməliyyatın 1 il öncədən "Divarları dağıtmaq" kod adı altında [[Əbu Bəkr əl-Bağdadi]] tərəfindən hazırlandığı açıqlaması verildi. Rəsmi hesabatlara görə hücum nəticəsində içlərində İŞİD-in nüfuzlu şəxsləri də olan 500-dən çox məhbus qaçıb. [[Noyabr]] 2013-cü il tarixində Suriya İnsan Haqları Təşkilatı ''"İŞİD Şimali Suriyada 100% ən güclü qruplaşmadır. Bu haqda başqa şey deyənlər yalan danışırlar."'' açıqlamasını verdi. ==== 2014 ==== ===== Yanvar 2014 ===== [[Yanvar]] 2014-cü ildə [[Anbar mühafazası|Anbar]]dakı qarşıdurmalarda təşkilat Fəllucə və Ramadinin bir qisimini nəzarəti altına aldı. 3 yanvar 2014-cü ildə İŞİD Fəllucədə islam dövlətini elan etdi. Hələbdə isə İslami Cəbhə və [[Azad Suriya Ordusu]] İŞİD-ə qarşı birlikdə bir hücum başlatdı. 25 yanvar 2014-cü ildə İŞİD [[Livan]]da [[Hizbullah]]a qarşı döyüşmək üzrə yeni bir milis qanad qurulduğunu açıqladı. 29 yanvar 2014-cü ildə Türkiyə Ordusunun Suriya sərhədinə yaxın bir yerdəki İŞİD karvanını vurduğu açıqlandı. ===== Fevral 2014 ===== 18 fevral 2014-cü ildə İraq Süleymanbekdə polis mərkəzinə təşkil edilən İŞİD hücumunda 3 nəfər ölmüş 11 adam yaralanmışdır.<ref>[[Əl-Cəzirə|Əl-Cəzirə türkcə]]: [http://aljazeera.com.tr/haber/isid-selahaddin-kentinde-saldirdi IŞİD Selahaddin kentine saldırdı]</ref> ===== Mart 2014 ===== 1 mart 2014-cü ildə İŞİD hakim olduğu [[Türkiyə]] sərhədindəki Azaz qəsəbəsini [[Azad Suriya Ordusu]] ilə baş verən aramsız qarşıdurmalar nəticəsində tərk etdi. 17 mart 2014-cü ildə Hələbə Sarin qəsəbəsində [[YPG]] ilə baş tutan qarşıdurmalar nəticəsində bölgəni nəzarət altına aldı. [[Süleyman Şah türbəsi]] bu bölgədə yerləşir. Bölgə Türkiyə torpağı sayılır və İŞİD, bir video çəkərək, Türkiyə Ordusuna bölgədən çəkilməsi üçün 3 gün müddət verdi. 20 mart 2014-cü ildə [[Niğdə ili|Niğdə]]nin Uluqışla mahalında, təhlükəsizlik güclərinə atəş açılması nəticəsində ilk təyin etmələrə əsasən 2 əsgər və 1 polisin öldüyü bildirildi. Hücumu edənlərin İŞİD üzvü olduğu bildirildi. Təcavüzkarlar tutuldu. ===== Aprel 2014 ===== 27 aprel 2014-cü ildə İraq ordusuna aid vertolyotlar [[Suriya]] sərhədləri içindəki 8 avtomobilli bir İŞİD karvanına hücum etdi. Bu İraq ordusunun Körfəz müharibəsindən sonrakı ilk xarici əməliyyatı oldu. ===== İyun 2014 ===== 10 iyun 2014-cü ildə İŞİD [[İraq]]ın ikinci ən böyük şəhəri [[Mosul]]da və Mosulun paytaxtı olduğu [[Ninəvə mühafazası]]nda nəzarəti tamamilə ələ keçirtdi.<ref>Hurriyet (10 iyun 2014): [http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26581252.asp IŞİD Musul'da kontrolü ele geçirdi]</ref> 11 iyun 2014-cü ildə İŞİD [[Türkiyə]]nin Mosul Baş konsulluğunu ələ keçirdi. Baş konsul ilə birlikdə 49 adamın ələ keçirildiyi bildirildi.<ref>Hurriyet (11 iyun 2014): [http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26591687.asp IŞİD Türk Konsolosluğu'na saldırıp çalışanları kaçırdı]</ref> [[Mosul]]da İŞİD'in baş konsulluq və elektrik stansiyası basqınlarında cəmi 80 Türk vətəndaşı girov alındı. Türkiyə [[BMT]] və [[NATO]] nəzdində xilasetmə cəhdlərinə başlayarkən Təhlükəsizlik Zirvəsi Çankaya Köşkündə toplandı.<ref>[http://www.dw.de/musulda-80-türk-rehine/a-17700875 Musul’da 80 Türk rehine] (11 iyun 2014)</ref> 11 iyun 2014-cü ildə [[Mosul]] valisi, İŞİD'in [[Mosul]]dakı İraq Mərkəzi Bankının Mosul şöbəsinin ələ keçirildiyini söylədi. İŞİD [[tvitter]] hesabından İraq Mərkəzi Bankı şöbəsindəki pul və qızıla əl qoyduğunu təsdiqləyir. Ələ keçirilən məbləğin 429 milyon dollar civarında olduğu söylənilir.<ref>[http://www.ibtimes.com/mosul-bank-robbery-isnt-only-thing-funding-isis-1601124 Mosul Bank Robbery Isn't The Only Thing Funding ISIS] IBT. 13 iyun 2014.</ref> Bu İŞİD-in artıq beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən qeyri-qanuni qəbul edilən təşkilatların hamısından daha çox pula hökm etdiyi mənasına gəlir.<ref>{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iraq/10903079/Iraq-crisis-The-rise-of-ISIS-the-worlds-richest-terror-group-in-60-seconds.html|title=Iraq crisis: The rise of ISIS, the 'world's richest terror group' in 60 seconds|work=The Telegraph|date=16 iyun 2014|access-date=2014-06-16|archive-date=2014-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20140819112701/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iraq/10903079/Iraq-crisis-The-rise-of-Isis-the-worlds-richest-terror-group-in-60-seconds.html|url-status=dead}}</ref> 15 iyun 2014-cü ildə [[Tikrit]] şəhərini ələ keçirən İŞİD, ələ keçirilən 2700 polis məmurundan 1500-ünü öldürdü.<ref>[http://www.haberler.com/isid-1700-polisi-kursuna-dizdi-6154622-haberi/ IŞİD, 1700 Polisi Kurşuna Dizdi] Haberler.com (15 iyun 2014)</ref> 29 iyun 2014-cü ildə yeni [[Xilafət]] elan edən İŞİD, bu tarixdən etibarən ''İslam Dövləti'' adlanacağını xəlifənin isə [[Əbu Bəkr əl-Bağdadi]] olduğunu bildirdi. ===== Sentyabr 2014 ===== [[Fayl:Sept 23 ISIL compound strike.WebM|thumbnail|İŞİD-in hərbi qərargahının bombalanması. 2014-cü ilin sentyabrı]] [[Fayl:YPG soldier during ISIL fight.jpg|thumbnail|[[YPG]]-nin qadın hərbçisi İŞİD-ə qarşı döyüşür. 2014-cü ilin dekabrı]] 16 sentyabr 2014-cü il tarixindən etibarən İŞİD [[Suriya]]nın [[YPG]] nəzarətində olan [[Eyn əl-Ərəb]] (Kobani) şəhərini [[Kobani blokadası (2014)|mühasirəyə almış]] və oraya hücumlar təşkil etmişdir. ==== 2015 ==== ===== Dekabr 2015 ===== 27 dekabr 2015-ci il tarixində Suriya Demokraik Qüvvələri Tişrin su anbarı və Tişrin qəsəbəsini İŞİD-dən geri almışdır.<ref>[http://tr.euronews.com/2015/12/27/firat-in-batisindaki-tisrin-baraji-ypg-ye-gecti/ YPG Tişrin Barajı’nı alarak Fırat’ın batısına geçti] {{tr}}</ref> ==== 2016 ==== ===== Yanvar 2016 ===== Suriya ordusu 24 yanvar 2016-cı ildə Rusiya Hərbi Kosmiq Qüvvələrinin də dəstəyilə 2 günlük döyüşlərdən sonra, 2012-ci ildən Nusra Cəbhəsinin nəzarətində olan Lazkiyə (Latakiya) vilayətinin Rabiə qəsəbəsini geri almışdır.<ref>[http://tr.euronews.com/2016/01/24/stratejik-rabia-kasabasinin-kontrolu-suriye-ordusu-nda/ Stratejik Rabia kasabasının kontrolü Suriye Ordusu’nda] {{tr}}</ref> ===== Fevral 2016 ===== Suriya Demokratik Qüvvələri 19 fevral 2016-cı ildə İŞİD əleyhinə yaradılmış Beynəlxalq Koalisiyanın Hərbi Hava Qüvvələrinin də dəstəyi ilə Suriya-İraq sərhədi və İŞİD-in de-fakto paytaxtı hesab olunan Raqqa yaxınlığındakı [[Şəddadi]] şəhərini İŞİD-dən geri almışdır.<ref>[http://tr.euronews.com/2016/02/19/suriye-seddadi-sehri-isid-in-elinden-alindi/ Suriye: Şeddadi şehri IŞİD’in elinden alındı]</ref> ===== Mart 2016 ===== 24 mart 2016-cı ildə Suriya ordusu Rusiya Hərbi Hava Kosmiq Qüvvələrinin də hava dəstəyi ilə 2015-ci ilin mayından İŞİD-in nəzarətində olan [[Palmira]] şəhərinə daxil olmuşdur.<ref>[http://tr.euronews.com/2016/03/25/suriye-ordusu-palmira-da-1-rus-oldu Suriye ordusu Palmira’da: 1 Rus öldü]</ref> 27 mart 2016-cı ildə Palmira şəhəri İŞİD-dən tamamilə geri alınmışdır.<ref>[http://tr.euronews.com/2016/03/27/tarihi-kent-palmira-teror-orgutu-daes-ten-geri-alindi/ Tarihi kent Palmira terör örgütü Daeş‘ten geri alındı]</ref> == Önəmli üzvləri == === Əmirləri === * Əbu Musab əl-Zərkavi <br> ''(2006-cı ildə öldürülüb)'' * Əbu Əyyub əl-Məsri <br> ''(2010-cu ildə öldürülüb)'' * Əbu Ömər əl-Qureyşi əl-Bağdadi <br> ''(2010-cu ildə öldürülüb)'' * [[Əbu Bəkr əl-Bağdadi]] <br> (2019-cu ildə intihar edib) === Digər üzvləri === * Əbu Ənas əl-Şami <br> ''(2004-cı ildə öldürülüb)'' * Əbu Əzzam <br> ''(2005-ci ildə öldürülüb)'' * Əbu Ömər əl-Kürdi <br> ''(2005-ci ildə həbs edilib)'' * Abdul Hadi əl-İraqi <br> ''(2006-cı ildə həbs edilib)'' * Əbu Yaqub əl-Masri <br> ''(2007-ci ildə öldürülüb)'' * [[Əbu Ömər əl-Şişani]] *([[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016]] -''cı ildə öldürülüb)'' * Hətəm əl-Bədri <br> ''(2007-ci ildə öldürülüb)'' * Həmid Cuma Faris Couri əl-Səidi <br> ''(2006-cı ildə həbs edilib)'' * Xalid əl-Məşədani <br> ''(2007-ci ildə həbs edilib)'' * Mahid əl-Zubaydi <br> ''(2008-ci ildə öldürülüb)'' * Muhaməd Mamou <br> ''(2008-ci ildə öldürülüb)'' * Şeyx Abdülrəhman <br> ''(2006-cı ildə öldürülüb)'' * Hutayfa əl-Bətavi <br> ''(2011-ci ildə öldürülüb)'' == Cinayətləri == === Terror aktları === * 14 oktyabr 2014 — Suriyanın [[Kobani]] şəhərində iki minalanmış avtomobil partladıblar<ref>[http://selefxeber.az/musulman-dunyasi/isid-kobanide-iki-terror-akti-toredib "İŞİD" Kobanidə iki terror aktı törədib]</ref>. * 19 noyabr 2014 — İraqın [[Ərbil]] şəhərində terror aktı törədib. 4 nəfər ölüb, xeyli sayda insan yaralanıb. Terror aktını kamikadzenin törətdiyi bildirilir<ref>{{Cite web |title=İŞİD Ərbildə terror aktı törətdi |url=http://www.interpress.az/8586-d-rbild-terror-akt-trtdi.html#.VhTqxfntlHw |access-date=2015-10-07 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304101453/http://www.interpress.az/8586-d-rbild-terror-akt-trtdi.html#.VhTqxfntlHw |url-status=dead }}</ref>. * 20 iyul 2015 — [[Türkiyə]]<nowiki/>nin [[Şanlıurfa]] vilayətində baş verən terror aktında 34 nəfər ölüb, 104-ü isə yaralanıb. * 10 avqust 2015 — [[Liviya]]da içərisində bomba quraşdırılmış avtomobilin partlaması nəticəsində on nəfər öldü<ref>[http://www.olke.az/dunya-6/isid-liviyada-terror-akti-toretdi-30836 İŞİD Liviyada terror aktı törətdi]</ref>. * 10 oktyar 2015 — [[Türkiyə]]<nowiki/>nin paytaxtı [[Ankara]] şəhərində baş verən partlayışda 109 nəfər ölərkən 500-dən çox insan yaralanıb. * 13 noyabr 2015 — [[Fransa]]<nowiki/>nın [[Paris]] şəhərində silsilə terror aktlarında 132 nəfər ölüb, 300-dən çoxu isə yaralanıb. === Dinc insanların və əsirlərin öldürülməsi === 2014-cü ilin yayından 2015-ci ilin sentyabr ayına qədər 95 qadın müxtəlif səbəblər üzündən İŞİD terrorçular tərəfindən öldürülüb<ref name="22yasliqiz"/>. İŞİD terror təşkilatı Suriyanın Kobani şəhərində gəzərək dinc əhaliyə divan tutur, evlərə girir, qadınları və qızları zorlayır, kişilərə isə müxtəlif əzablar verərək öldürür<ref>{{Cite web |title=İŞİD-çilər qızı qardaşının gözü önündə zorladılar |url=http://www.anspress.com/index.php?a=2&cid=9&lng=az&nid=306134 |access-date=2015-10-07 |archive-date=2014-11-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141123140057/http://anspress.com/index.php?a=2&cid=9&lng=az&nid=306134 |url-status=dead }}</ref>. İraqın Mosul şəhərində isə İŞİD terror qruplaşması tərəfindən ən azı 120 nəfər edam edilib, 350-dən çox şəxs əsir götürülüb<ref>[http://trail.az/index.php?newsid=1976 İŞİD 120 insanı edam etdi]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. * 19 avqust 2014 — France Presse agentliyinin reportyoru, amerikalı [[James Foley]]i edam edilib (onun başı kəsilib)<ref>{{Cite web |title=İŞİD amerikalı jurnalistin başını kəsdi |url=http://www.xezerxeber.com/video/99255/video-isid-amerikali-jurnalistin-basini-kesdi-18 |access-date=2015-10-07 |archive-date=2014-12-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141227161251/http://www.xezerxeber.com/video/99255/video-isid-amerikali-jurnalistin-basini-kesdi-18 |url-status=dead }}</ref>. * 3 sentyabr 2014 — Amerikanın "Time" və "Foreign Policy" jurnallarının müxbiri, 31 yaşlı [[Stiven Sotloff]]un başı kəsilib<ref>{{Cite web |title=İŞİD daha bir amerikalı jurnalistin başını kəsdi |url=http://musavat.com/news/son-xeber/ISID-daha-bir-amerikali-jurnalistin-basini-kesdi-(VIDEO-ve-FOTO)_212568.html |access-date=2015-10-07 |archive-date=2014-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140923083131/http://musavat.com/news/son-xeber/ISID-daha-bir-amerikali-jurnalistin-basini-kesdi-(VIDEO-ve-FOTO)_212568.html |url-status=dead }}</ref>. * 14 sentyabr 2014 — İŞİD terrorçuları 2013-cü ildə Suriyada girov götürülmüşdür buraya humanitar missiya ilə gəlmiş Böyük Britaniyanın vətəndaşı Devid Heynsin başının kəsilməsi səhnəsini əks etdirən videoçarxı internet vasitəsi ilə yayıblar<ref>{{Cite web |title=İŞİD Böyük Britaniya vətəndaşını edam etdi |url=http://qafqaznews.az/2014/09/isid-boyuk-britaniya-vetendasini-edam-etdi/ |access-date=2015-10-09 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305104450/http://qafqaznews.az/2014/09/isid-boyuk-britaniya-vetendasini-edam-etdi/ |url-status=dead }}</ref>. * 16 noyabr 2014–12 nəfər Suriya hərbçisinin və bir nəfər amerikalının başı kəsilib<ref>[http://musavat.com/news/son-xeber/ishid-daha-13-neferin-bashini-kesdi-vehshetin-videosu_227671.html?welcome=1 İŞİD daha 13 nəfərin başını kəsdi — Vəhşətin videosu]</ref>. * 24 yanvar 2015–42 yaşlı [[yaponiya]]lı jurnalist [[Haruna Yukava]]nın başı kəsilib<ref>{{Cite web |title="İŞİD" yaponiyalı əsirlərdən birini edam edib |url=http://interaztv.com/world/29878 |access-date=2015-10-07 |archive-date=2015-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150129021511/http://interaztv.com/world/29878 |url-status=dead }}</ref>. * 31 yanvar 2015 — ikinci girov götürülən yaponiyalı jurnalist [[Kendzi Qoto]] edam edilib<ref>{{Cite web |title="İŞİD" girovluqda saxladığı yaponiyalı jurnalisti edam edib |url=http://www.interaztv.com/world/30285 |access-date=2015-10-07 |archive-date=2015-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150205031029/http://interaztv.com/world/30285 |url-status=dead }}</ref>. * 6 fevral 2015 — İŞİD terror qruplaşması əsir götürdüyü [[iordaniya]]lı təyyarəçi [[Muat əl Kəsasbeh]]i diri-diri yandırıb<ref>[http://feat.az/foto/diger-sekiller/10820-shd-esir-goturduyu-iordaniyali-pilotu-diri-diri-yandirib-foto.html İŞİD əsir götürdüyü iordaniyalı pilotu diri-diri yandırıb]</ref>. * 6 fevral 2015 — İraqın şimal məntəqəsini işğal edən İŞİD terrorçuları Cümə Məri Səlman əl Həbusi və oğlu Mustəfa Cümə Məri əl Həbusini xiyanətkar adlandıraraq onların başlarını kəsiblər<ref>[http://en.abna24.com/cultural/wahabism/archive/2015/02/06/669591/story.html İŞİD quldurları İraqda ata və balanın başını kəsdi]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. * 12 fevral 2015 — Liviyada əsir götürülmüş 21 [[Misir]] xristianının başı kəsilib<ref>[http://oxu.az/world/63439?fb_comment_id=fbc_800167510039091_800180846704424_800180846704424 İŞİD daha 21 xristianın başını kəsdi]</ref>. * 4 iyul 2015 — yeniyetmə İŞİD terror terrorçuları antik [[Palmira]] şəhərinin [[amfiteatr]]ında Suriya ordusunun 25 əsgərini edam edib<ref>{{Cite web |title=İŞİD Əsədin əsgərlərini belə öldürdü |url=http://azinforum.az/isid-%C9%99s%C9%99din-%C9%99sg%C9%99rl%C9%99rini-bel%C9%99-oldurdu-video/ |access-date=2015-10-07 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304231245/http://azinforum.az/isid-%C9%99s%C9%99din-%C9%99sg%C9%99rl%C9%99rini-bel%C9%99-oldurdu-video/ |url-status=dead }}</ref>. * 12 avqust 2015 — iyulun 22-də Misirdə girov götürülən [[Xorvatiya]] vətəndaşı 30 yaşlı Tomislav Saliopekin başı kəsilib<ref>[http://modern.az/articles/82799/1/ İŞİD 2 türk vətəndaşının başını kəsdi]</ref>. * 18 avqust 2015 — İŞİD tərəfindən əsir götürülən Suriyanın tarixi məkanı Palmiranı tərk etməyən arxeoloq [[Xalid əl-Əsəd]]in İŞİD terrorçuları tərəfindən həmin şəhərinin ortasında dirəyə bağlanaraq başı kəsilib<ref>[http://www.mozaaf.com/post/2270142 İŞİD dünyanın ən məşhur arxeoloqunun başını kəsdi]</ref>. * 23 sentyabr 2015 — İŞİD-in nəzarətində olan Der-Əz-Zor şəhərində yaşayan 22 yaşlı qızın başı kəsilib. Buna səbəb həmin qızın [[WhatsApp|Vatsapda]] "xilafət" haqqında "nalayiq" sözlər yazması olub. İŞİD döyüşçüləri tərəfindən ailəsindən zorla alınan qızın başı naməlum yerdə kəsilib<ref name="22yasliqiz">{{Cite web |title=İŞİD 22 yaşlı qızın başını kəsdi |url=http://news.atv.az/az/world/43872-isid-22-yasli-qizin-basini-kesdi |access-date=2015-10-07 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924170859/http://news.atv.az/az/world/43872-isid-22-yasli-qizin-basini-kesdi |url-status=dead }}</ref>. * 26 sentyabr 2015 — Türkiyə sərhəddinə yaxın olan Əl-Rai məntəqəsində casusluqda ittiham etdilən 2 türkün başı azyaşlı uşaqların gözləri önündə kəsilib<ref>[http://faktxeber.com/d-2-trk-vtndann-ban-ksdi---foto-18_h465740.html İŞİD 2 türk vətəndaşının başını kəsdi]</ref>. * 13–14 noyabr 2015 — [[Fransa]]<nowiki/>nın paytaxtı [[Parisdə terror hadisələri (noyabr, 2015)|Parisdə]] silahlı hücum və silsilə partlayışlar nəticəsində 153 nəfər öldü, 200-dən çox insan yaralandı. === Mədəni irsin məhv edilməsi === * 2015-ci ilin fevralında İŞİD terrorçuları [[Mosul]] şəhərində yerləşən qədim kitabxanı bombalayıblar, bu zaman 9 min nadir əsər kül olub. Kitabxana rəhbəri Ganim Əl-Taan kitabxananın düşülmüş şəkildə dağıdıldığını qeyd edib və İŞİD terrorçularını tarixi əlyazmaları məhv etmək niyyətində olduqlarını bildirib. Həmin kitabxana 1921-ci ildə tikilmişdi. Orada 18-ci əsrdən qalma əsərlər toplusu saxlanılırdı<ref>[http://www.mediatv.az/dunya/11597-kitabxanada-9-min-eser-kul-oldu-shd.html Kitabxanada 9 min əsər kül oldu]</ref>. * 26 fevral 2015 — İŞİD terror təşkilatı Mosul şəhərinin muzeyini talan edib. Muzeydəki qiymətli əşyalar oğurlanıb, heykəllər isə dağıdılıb<ref>[http://www.bizimyol.info/news/47701.html İŞİD muzeyi belə dağıtdı]</ref>. * 5 mart 2015 — Mosulun 20 kilometr cənubi-şərqində yerləşən [[Nimrud]] şəhəri buldozerlərlə dağıdılıb<ref>[http://sunna.az/index.php/component/k2/item/2702-ishid-3-min-illik-shaehaeri-buldozerlaerlae-dazhh-d-r-nimrud-maehv-edilir İŞİD 3 min illik şəhəri buldozerlərlə dağıdır]</ref>. * 7 mart 2015 — İŞİD terrorçu təşkilatı İraqın şimalında yerləşən [[Hatra]] şəhərinin qalıqlarını dağıdıb. Terrorçular dağıtdıqları 2000 yaşı olan binanın görüntülərini İnternetə yerləşdiriblər. Onlar abidəni ağır çəkiclər, avtomatlarla dağıdıblar<ref>[http://news.milli.az/world/333042.html İŞİD daha bir tarixi abidəni məhv etdi]</ref>. * 8 mart 2015 — İŞİD terrorçuları İraqın şimalında yerləşən [[Horsabad]] şəhərinin yaxınlığındakı qədim [[Dur-Şarrukin]] şəhərinin artifaktlarını dağıdıb və qarət ediblər<ref>{{Cite web |title=BMT-nin baş katibi İŞİD-ə çağırış etdi… |url=http://news.xezerinfo.az/1246-BMT-nin%C2%A0ba%C5%9F-katibi-%C4%B0%C5%9E%C4%B0D-%C9%99-%C3%A7a%C4%9F%C4%B1r%C4%B1%C5%9F-etdi....html?emr=video-xeberler |access-date=2015-10-07 |archive-date=2016-03-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160322121937/http://news.xezerinfo.az/1246-BMT-nin%C2%A0ba%C5%9F-katibi-%C4%B0%C5%9E%C4%B0D-%C9%99-%C3%A7a%C4%9F%C4%B1r%C4%B1%C5%9F-etdi....html?emr=video-xeberler |url-status=dead }}</ref>. * 18 mart 2015 — İŞİD terrorçuları Assur İmperatorluğunun paytaxtı olmuş [[Nineviya]] şəhərində bir kilsəni dağıdıblar. Yayılan fotolardan görünür ki, mülki geyimli şəxslər xristianlara məxsus kilsədə heykəlləri yıxır, dini simvolları dağıdır, xaç işarəsinin yerinə İŞİD bayrağını asırlar<ref>[http://www.piar.az/maset/6154-shd-bu-defe-tarixi-kilseni-dagitdi-vdeo.html İŞİD bu dəfə tarixi kilsəni dağıtdı]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. * 2015-cil ilin avqustunda İŞİD terror qruplaşmasının üzvləri Suriya ərazisində yerləşən qədim [[Palmira]] şəhərinin abidələri olan Baalşamin və [[Bel məbədi|Bel]] məbədlərini partlatmışdılar<ref>{{Cite web |title=İŞİD Palmiranın daha bir məbədini dağıdıb |url=http://www.xalqqazeti.com/az/news/news/61511 |access-date=2015-10-07 |archive-date=2016-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160312114357/http://www.xalqqazeti.com/az/news/news/61511 |url-status=dead }}</ref>. <center> <gallery widths=250px heights=180px perrow=2 caption="İŞİD terrorçuları tərəfindən 2015-ci ildə dağıdılmış tarixi-memarlıq abidələri"> Nimrud 081119-F-5855M-087.jpg|[[Nimrud]] şəhərinin qalıqları. 2008-ci il File:Hatra-Ruins-2008-6.jpg|[[Hatra]] şəhərinin qalıqları. 2008-ci il Palmyra (2599961959).jpg|[[Palmira]] şəhərinin Baalşamin məbədi. 2008-ci il The Temple of Bel.JPG|[[Palmira]] şəhərinin [[Bel məbədi]]. 2009-ci il </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == *[[Kobani blokadası (2014)]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Islamic State of Iraq and the Levant}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:İraq Şam İslam Dövləti| ]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] [[Kateqoriya:Tanınmamış dövlətlər]] [[Kateqoriya:İraq tarixi]] [[Kateqoriya:Suriyada vətəndaş müharibəsi]] [[Kateqoriya:ABŞ tərəfindən terror təşkilatı olaraq tanınmış təşkilatlar]] q9xs00nnngfqpg52ez98waarfl2it9j 0 356431 6600306 6025392 2022-08-29T05:03:23Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |rəsmi adı = Mundu |Orijinal adı = {{Dil-fr|Moundou}} |şəkli = |bayrağı = |gerbi = |Şəhərin xəritəsi = |Bayrağın ölçüsü = |Gerbin ölçüsü = |Xəritənin ölçüsü = |pushpin_map = <!-- Xəritəsini yerləşdirmək istədiyiniz ölkənin Azərbaycan dilindəki adını qeyd edin. --> |pushpin_label_position= |label = |name = <!-- rəsmi adının xəritənin üzərində görünməsi üçün şəhərin adını yazın. --> |pushpin_mapsize = |latd = |latm = |lats = |latNS = |longd = |longm = |longs = |longEW = |Ölkə = Çad |Bölgə = |Vilayət = |Əyalət = |Rayon = |Əsası qoyulub = |Əvvəlki adı = |sahəsi = |əhalisi = 143 000 |siyahıyaalma ili = 2008 |əhalisi sıxlığı = |Nəqliyyat vas. kodu = |Telefon kodu = |Poçt indeksi = |Qeydlər = |İcra başçısı = |İcra nümayəndəsi = |Bələdiyyə başçısı = |Qubernator = |Prezident = |Himayəçisi = |Günü = |İnternet rəsmi_saytıı = }} '''Mundu''' ({{Dil-fr|Moundou}}) — [[Loqon çayı]]nın sahilində yerləşir, Çadın ikinci böyük şəhəridir. Bu şəhərdə gəzə biləcəyiniz "Premiyer Musee du Loqon Coğrafiya Muzeyi"dir. Muzeydə Çad əl sənətlərini və heyvan dərilərini sərgiləyirlər. == Qardaş şəhərlər == • [[Puatyes]], Fransa == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Çad gölü]] [[Kateqoriya:Çad şəhərləri]] sk2p7mjuevoyxvy6u7owsp64syigcgz 3 357058 6600156 6518956 2022-08-29T00:44:49Z White Demon 75303 /* İnzibatçı seçkisi */ wikitext text/x-wiki {{xg}}--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|talk]]) 10:16, 13 aprel 2014 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Copyeditor Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Redaktəçi ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Kazım Qarabəkir paşa haqqında olan kiçik həcmli məqalənin genişləndirildiyinə görə. Uğurlar [[İstifadəçi:Qaramanoğlu|Qaramanoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qaramanoğlu|müzakirə]]) 14:07, 30 yanvar 2018 (UTC) |} == Etirazlar haqda == Salam. [https://az.m.wikipedia.org/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycanda_2006-ci_il_etirazlar%C4%B1_(1_Xordad_hadis%C9%99l%C9%99ri)?fromrc=1 Bu] məqalənin adı "İranda azərbaycanlıların etirazları (2006)" olmalıdır. Çalışın ki, "Cənubi Azərbaycan" terminindən istifadə etməyin. [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Be%C5%9F_%C9%99sas_prinsip Bitərəfliliyin qorunub-saxlanması] vacibdir. [[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|Aykhan Zayedzadeh]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|müzakirə]]) 06:56, 5 avqust 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:47, 12 noyabr 2018 (UTC) == Xəbərdarlıq == Salam {{u|Qızılbaş}}. Son vaxtlar etdiyiniz redaktələr və yaratdığınız məqalələrə görə minnətdarlığımı bildirirəm, ancaq bir problem var. Məqalə üzərində işləyərkən [[Vikipediya:Stil kitabçası|Stil kitabçası]]<nowiki/>na riayət etmirsiniz (məsələn, <code><nowiki>'''Bertalan Semere''' (27 avqust 1812 - 18 yanvar 1869) - [[macarlar|macar]] [[şair]] və [[Macarıstan]]ın III [[baş nazir]]i.</nowiki></code> yanlışdır. Doğru halı belədir: <code><nowiki>'''Bertalan Semere''' ({{comment|d.|doğum}} [[27 avqust]] [[1812]], [[Vatta]], [[Avstriya imperiyası]] – {{comment|ö.|ölüm}} [[18 yanvar]] [[1869]], [[Budapeşt|Peşt]], [[Avstriya-Macarıstan imperiyası]]) — [[Macarıstan]] şairi və [[Macarıstan krallığı]]nın III baş naziri.</nowiki></code>). Xahiş edirəm, gələcək fəaliyyətinizdə Vikipediyanın ən önəmli qaydalarından biri olan Stil kitabçasına riayət edin. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 10:00, 20 dekabr 2018 (UTC) :{{u|Aykhan Zayedzadeh}}, bu dediyiniz doğum-vəfat tarixi hissəsini <nowiki>{{DVTY}}</nowiki> yazaraqda əlavə edə bilərsiniz.--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 10:09, 20 dekabr 2018 (UTC) ::{{u|Neriman2003}} doğrudur, sizinlə razıyam. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 10:11, 20 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 08:59, 13 yanvar 2019 (UTC) == LNS == Salam hörmətli Qızılbaş, LNS-də qərarlar müzakirə olunmur. Bunun üçün idarəçinin müzakirə səhifəsinə yaza bilərsiniz. Hörmətlə--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 11:25, 29 yanvar 2019 (UTC) * Salam, yaxşı. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 11:32, 29 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:59, 4 fevral 2019 (UTC) == Fərhad İbrahimi == Salam hörmətli Qızılbaş, zəhmət olmasa tərəfinizdən yaradılan məqalədə tərəfli ifadələri çıxarasınız. Hörmətlə--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 07:55, 11 fevral 2019 (UTC) :Salam. Tərəfli ifadələr deyərkən nəyi nəzərtə tutursunuz ? --[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 08:00, 11 fevral 2019 (UTC) :: Məşhur, ən məşhur kimi ifadələri tərəfli saymaq olaq. Yaxşı olar ki, o sözlər silinsin və ya başqa sözlə əvəz olunsuz. Hörmətlə--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:11, 11 fevral 2019 (UTC) ::: Oldu. Başqa hansı yerdə problem var ? --[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 08:18, 11 fevral 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:30, 20 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[File:Valsts prezidenta inaugurācijas pasākumi Saeimā (18897619473).jpg|300x300px]] | bgcolor="9E1B34" |<center>'''{{color|#FFFFFF|Latviya Prezidenti}}'''</center> |- |Hörmətli istifadəçi, Sizi [[Latviya Prezidenti|'''bu''']] məqalənin <br> «Seçilmiş siyahı» statusu alması üçün <br> [[Vikipediya:Laboratoriya/Latviya Prezidenti|'''burada''']] səs verməyə dəvət edirəm. |} == Dəvət və xahiş== Salam hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bakının görməli yerlərinin siyahısı|burada]]''' keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. '''Xahiş edirəm əziyyətə dəyər olaraq dəstək olun.'''--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:54, 23 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Laptev Sea map.png|220x220px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Laptevlər dənizi]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Laptevlər dənizi|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Laptevlər dənizi məqaləsinə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:43, 24 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:27, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Topographic map of Buru-en.svg|220x220px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Buru]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Buru|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Buru məqaləsinə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:20, 4 mart 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|50x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:34, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[File:Valsts prezidenta inaugurācijas pasākumi Saeimā (18897619473).jpg|300x300px]] | bgcolor="9E1B34" |<center>'''{{color|#FFFFFF|Latviya Prezidenti}}'''</center> |- |Hörmətli istifadəçi, Sizi [[Latviya Prezidenti|'''bu''']] məqalənin <br> «Seçilmiş siyahı» statusu alması üçün <br> [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Latviya Prezidenti|'''burada''']] səs verməyə dəvət edirəm. |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|100px]] |bgcolor="#224C98"|<big><center>'''[[İvan Mazepa|<font color=white>İvan Mazepa</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Sizi '''[[İvan Mazepa]]''' məqaləsinin SM statusu alması üçün '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/İvan Mazepa]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 18:09, 17 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam, hörmətli həmkar. Mən sizi '''[[ABŞ mədəniyyəti]]''' məqaləsinin Seçilmiş və ya Yaxşı məqalə statusu alması üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/ABŞ mədəniyyəti]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 11:12, 10 aprel 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:US-GreatSeal-Obverse.svg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''ABŞ mədəniyyəti'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/ABŞ mədəniyyəti|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:33, 1 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:35, 10 iyun 2019 (UTC) == Ustalıq ulduzu == Salam, cənab [[istifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]]. Tarix mövzusunda yaratmış olduğunuz dəyərli məqalələrə görə sizə Ustalıq ulduzu mükafatını təqdim etdim. Ümüd edirəm və inanıram ki, fəaliyyətiniz davamlı olacaq və biz sizin imzanızla yeni-yeni məqalələrə şahidlik edəcəyik. Mükafatı istifadəçi səhifənizə əlavə etmişəm. Sizə hörmətlə:--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:14, 16 iyun 2019 (UTC) : [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]], Diqqətinizə və mükafatınıza görə təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 06:36, 18 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#NMW03_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-ə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, --[[İstifadəçi:NMW03|NMW03]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:NMW03|müzakirə]]) 21:44, 16 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- == Cənubi Azərbaycan == Salam. Niyə kateqoriyalarda Cənubi Azərbaycanı müstəqil bir dövlət kimi göstərməyə çalışırsınız? {{Cl|Cənubi azərbaycanlı musiqiçilər}} kateqoriyasında hətta {{Cl|Ölkələrinə görə musiqiçilər}} kateqoriyasını yerləşdirmisiniz. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:02, 27 avqust 2019 (UTC) Salam, {{u|Solavirum}}. Çünki əvvəl baş cür yaratsam da, sonda indi yaratdığım formasına salınırdı. Ona görə də, mən də belə edirəm.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:06, 27 avqust 2019 (UTC) :{{U|Qızılbaş}}, ümumiyyətcə Cənubi Azərbaycan kimi irredentist terminlərdən qaçınmaq lazımdır))) amma gərək bununla bağlı konsensus əldə edək. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:16, 27 avqust 2019 (UTC) :: {{u|Solavirum}}, başa düşürəm sizi). Bəli, yerinə düşərdi.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 23:00, 27 avqust 2019 (UTC) == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 00:49, 7 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19352813 --> == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 00:50, 7 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19352813 --> == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 00:56, 7 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19352813 --> == Şəkil lisenziyaları == Salam. Şəkil yükləyərkən sadəcə {{tl|GFDL}} lisenziyasını yerləşdirmək kifayət etmir. Zəhmət olmasa, nümunə üçün [[:Şəkil:Səməndər Rzayev.jpg|bu şəklin]] lisenziyasına baxın və bu qaydada yükləyin. Mənbənin qeyd olunması vacibdir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] • <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|M]]/[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Toghrul Rahimli|F]]</small></span> 07:05, 12 sentyabr 2019 (UTC) : Salam. Başa düşdüm.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 07:09, 12 sentyabr 2019 (UTC) ::Salam həmkar. Sizin yüklədiyiniz şəkillər [[:Kateqoriya:Vikipediya:Silinəcək səhifələr|'''silinə''']] bilər. Nə çatışmazlıqlar varsa yerinə yetirib düzəlişlər edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:46, 16 sentyabr 2019 (UTC) == Reminder: Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation’s annual survey of our global communities. We want to learn how well we support your work on wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.''' Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 18:57, 20 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19397738 --> == Fayl statusu [[:Şəkil:Afşin Biabanqard.jpeg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Afşin Biabanqard.jpeg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Böyük Vətənxax.jpeg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Böyük Vətənxax.jpeg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Cavad Allahverdi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Cavad Allahverdi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Əhəd Pazaj.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Əhəd Pazaj.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Əli Aşkani.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Əli Aşkani.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Əli Əkbər Ustad-Əsədi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Əli Əkbər Ustad-Əsədi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Hüseyn Ruhani.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Hüseyn Ruhani.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:İlqar Vəlizadə.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:İlqar Vəlizadə.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Kamal Şolorus.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Kamal Şolorus.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Məhəmməd Bağıri Motaməd.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Məhəmməd Bağıri Motaməd.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Mohsen Şadi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Mohsen Şadi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Ruhullah Dadaşi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Ruhullah Dadaşi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Səyyad Ənuşirəvan.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Səyyad Ənuşirəvan.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Yusif Karemi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Yusif Karemi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Reminder: Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, There are only a few weeks left to take the Community Insights Survey! We are 30% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! With this poll, the Wikimedia Foundation gathers feedback on how well we support your work on wiki. It only takes 15-25 minutes to complete, and it has a direct impact on the support we provide. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 15:28, 4 oktyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19432342 --> == Xahiş == Salam hörmətli {{PAGENAME}}. Mənim yaratdığım bir sıra ensiklopedik məqalələri '''[[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|bu]]''' səhifəyə təqdim edərək sildirməyə çalışırlar. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|həmin]] səhifəyə daxil olaraq səhifənin [[Aydın Məmmədov (tarixçi)]] bölməsindəki səsvermədə iştirak edərək məqaləmə dəstək olun.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:03, 6 oktyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:11, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:33, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {{Dərinlik ulduzu|Kiçik həcimli məqalələri genişləndirərək Seçilmiş məqalə səviyyəsinə çatdırdığınıza görə bu ulduz sizin haqqınızdır. Fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə: [[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 15:13, 11 dekabr 2019 (UTC)}} == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:33, 29 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:47, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:50, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="red"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Ateizm|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:red;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 07:14, 16 mart 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün uvertüra (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün uvertüra (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 18:29, 23 mart 2020 (UTC) == Geri qaytarma == Salam. Nəyə görə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=K%C3%B6k_t%C3%BCrkl%C9%99r&oldid=prev&diff=5192874&diffmode=source bu] tipli geri qaytarmalar edirsiniz? Mən sadəcə olaraq [[Vikipediya:Stil kitabçası|Stil kitabçası]]na uyğunlaşdırmaq üçün kiçik düzəlişlər etmişəm o qədər. — [[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 05:18, 24 iyun 2020 (UTC) :: Sözügedən istifadə [[Silviya Nazar]] məqaləsində də bu tip geri qaytarmalar edir və məsələ haqqında izahat vermir (hansı ki, zəruri bir şeydir). --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 07:20, 24 iyun 2020 (UTC) == Türk marafonu 2020 qalibi == {| style="background-color: #EAECF0; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wikimedians of Turkic Languages User Group Logo.svg|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qızıl medal''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |Hörmətli Qızılbaş! Bu mükafata 2020-ci ilin iyun ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[Vikipediya:Türk marafonu 2020|"Türk marafonu 2020" layihəsinə]] qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. Nəzərinizə çatdırım ki, Qiymətləndirmə Komissiyası tərəfindən töhfələriniz '''151+2 xal''' (yeni + təkmilləşdirilmiş məqalələr) ilə qiymətləndirilmiş və yekun nəticədə '''1-ci yeri''' tutaraq '''250 AZN''' dəyərində hədiyyə kartı qazandınız! İnanırıq ki, [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün indidən təşəkkür edirəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar! Dərin hörmətlə, — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:36, 13 iyul 2020 (UTC) |} == We sent you an e-mail == Hello {{PAGENAME}}, Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled "The Community Insights survey is coming!". If you have questions, email surveys@wikimedia.org. You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]]. [[İstifadəçi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:MediaWiki message delivery|müzakirə]]) 18:46, 25 sentyabr 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&oldid=20479295 --> == Avtopatrul == Salam, Qızılbaş. Fəaliyyətinizi nəzərə alaraq sizə Avtopatrul statusu verilmişdir. Gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|'''<font color="02557F">Eminn</font>''']] [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font color="02557F">'''ismarıc'''</font>]] 14:26, 4 noyabr 2020 (UTC) == Article request == Sorry for using English; I noticed that you wrote the Azerbaijani Wikipedia articles for several prominent Crimean Tatars including [[Üzeyir Abduramanov]] and [[Mənsur Mazinov]]. Think you can publish articles in azwikipedia for these people? * [[Abduraim Reşidov]] ([[:d:Q4394120]]) * [[Emir Çalbaş]] ([[:d:Q18279765]]) * [[İsmail Bulatov]] ([[:d:Q20066089]]) * [[Fetislâm Abilov]] ([[:d:Q4054739]]) * [[Yuri Osmanov]] ([[:d:Q12136616]]) * [[Ümer Adamanov]] ([[:d:Q9366527]]) * [[Seyitnafe Seyitveliyev]] ([[:d:Q18277452]]) * [[Kenan Kutub-zade]] ([[:d:Q47452951]]) * [[Ayşe Seitmuratova]] ([[:d:Q62713331]]) * [[Ablâziz Veliyev]] ([[:d:Q25680788]]) Thank you, --[[İstifadəçi:PlanespotterA320|PlanespotterA320]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:PlanespotterA320|müzakirə]]) 22:31, 22 noyabr 2020 (UTC) :[[İstifadəçi:PlanespotterA320|PlanespotterA320]], yes, I do. Thank you for this articles. I will publish this articles in azwikipedia.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 06:02, 23 noyabr 2020 (UTC) == Asiya ayı 2020 == Salam həmkar. Viki Qafqazı Sevir yarışmasında Gürcüstanla bağlı yazdığınız məqalələri həm də Asiya ayına daxil edə bilərsiniz [https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2020-az ↕↕]— [[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 17:57, 1 dekabr 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Xeyal_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,— ''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]'' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362">''(müzakirə)''</span></sup>]]</small> 21:17, 18 may 2021 (UTC) |} == Use of GFDL == Hi! Sorry to write in English. I noticed that you and some other users have uploaded many files with the license {{tl|GFDL}}. GFDL is not a good license for images because they make it harder to use the files because of the license terms. Wikimedia Foundation decided in 2009 that Wikipedia etc. should not use GFDL as the sole license. So perhaps you would be willing to relicense your uploads and also add {{tl|CC-BY-SA-3.0}} (or {{tl|CC-BY-SA-4.0}} it just needs to be created first)? — [[İstifadəçi:MGA73|MGA73]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:MGA73|müzakirə]]) 14:43, 2 avqust 2021 (UTC) == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:58, 8 yanvar 2022 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycan və tarixlə bağlı yaratdığınız bir çox səliqəli məqaləyə və indiyə kimi verdiyiniz töhfələrə görə!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 12:24, 14 iyun 2022 (UTC) |} == [[:Mustafa Qafalı]] səhifəsinin silinməyə namizəd göstərilməsi == <div class="afd-notice"> <div class="floatleft" style="margin-bottom:0">[[Fayl:Ambox warning orange.svg|48px|alt=|link=]]</div>'''[[:Mustafa Qafalı]]''' məqaləsinin Vikipediyada saxlanıb-saxlanılmaması ilə bağlı müzakirə aparılır. Konsensus əldə olunana qədər məqalə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr#Mustafa Qafalı]] səhifəsində müzakirə olunacaqdır. Hər kəs, o cümlədən siz müzakirəyə qatıla, fikirlərinizi bildirə bilərsiniz. İstifadəçilər müzakirə zamanı məqaləni redaktə edə, o cümlədən müzakirədə qaldırılan problemləri həll etmək üçün məqaləni təkmilləşdirə bilər. Bununla belə, məqalənin yuxarı hissəsində yerləşdirilmiş silinmə şablonunu götürməyin. <!-- Template:Afd notice --></div> [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 14:51, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:49, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Səfəvi ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Safavid Barnstar.png|120px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Səfəvi ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Səfəvilər haqqında yaratdığınız maraqlı və geniş məqalələrə görə təqdim olunur. Xüsusilə, saatsaz [[İohann Rudolf Stadler]] haqqındakı məqalə diqqətimi xeyli cəlb etdi.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 00:44, 29 avqust 2022 (UTC)</div> |} tsg01ftz0yofgfvss30axn5prhjfjv4 6600157 6600156 2022-08-29T00:46:44Z White Demon 75303 /* Səfəvi ulduzu */ wikitext text/x-wiki {{xg}}--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|talk]]) 10:16, 13 aprel 2014 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Copyeditor Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Redaktəçi ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Kazım Qarabəkir paşa haqqında olan kiçik həcmli məqalənin genişləndirildiyinə görə. Uğurlar [[İstifadəçi:Qaramanoğlu|Qaramanoğlu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qaramanoğlu|müzakirə]]) 14:07, 30 yanvar 2018 (UTC) |} == Etirazlar haqda == Salam. [https://az.m.wikipedia.org/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycanda_2006-ci_il_etirazlar%C4%B1_(1_Xordad_hadis%C9%99l%C9%99ri)?fromrc=1 Bu] məqalənin adı "İranda azərbaycanlıların etirazları (2006)" olmalıdır. Çalışın ki, "Cənubi Azərbaycan" terminindən istifadə etməyin. [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Be%C5%9F_%C9%99sas_prinsip Bitərəfliliyin qorunub-saxlanması] vacibdir. [[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|Aykhan Zayedzadeh]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|müzakirə]]) 06:56, 5 avqust 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Plateya döyüşü]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Plateya döyüşü]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 03:47, 12 noyabr 2018 (UTC) == Xəbərdarlıq == Salam {{u|Qızılbaş}}. Son vaxtlar etdiyiniz redaktələr və yaratdığınız məqalələrə görə minnətdarlığımı bildirirəm, ancaq bir problem var. Məqalə üzərində işləyərkən [[Vikipediya:Stil kitabçası|Stil kitabçası]]<nowiki/>na riayət etmirsiniz (məsələn, <code><nowiki>'''Bertalan Semere''' (27 avqust 1812 - 18 yanvar 1869) - [[macarlar|macar]] [[şair]] və [[Macarıstan]]ın III [[baş nazir]]i.</nowiki></code> yanlışdır. Doğru halı belədir: <code><nowiki>'''Bertalan Semere''' ({{comment|d.|doğum}} [[27 avqust]] [[1812]], [[Vatta]], [[Avstriya imperiyası]] – {{comment|ö.|ölüm}} [[18 yanvar]] [[1869]], [[Budapeşt|Peşt]], [[Avstriya-Macarıstan imperiyası]]) — [[Macarıstan]] şairi və [[Macarıstan krallığı]]nın III baş naziri.</nowiki></code>). Xahiş edirəm, gələcək fəaliyyətinizdə Vikipediyanın ən önəmli qaydalarından biri olan Stil kitabçasına riayət edin. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 10:00, 20 dekabr 2018 (UTC) :{{u|Aykhan Zayedzadeh}}, bu dediyiniz doğum-vəfat tarixi hissəsini <nowiki>{{DVTY}}</nowiki> yazaraqda əlavə edə bilərsiniz.--'''<font face="Verdana">[[İstifadəçi:Neriman2003|<font color="#354A98">Nə</font><font color="#435BB3">ri</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Neriman2003|<font color="#516BC9">m</font><font color="#95A9F4">a</font><font color="#9FB1F0">n</font>]]</font>''' 10:09, 20 dekabr 2018 (UTC) ::{{u|Neriman2003}} doğrudur, sizinlə razıyam. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 10:11, 20 dekabr 2018 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Quba xanlığı]] məqaləsinin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Quba xanlığı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Anar Məmmədov|müzakirə]]) 08:59, 13 yanvar 2019 (UTC) == LNS == Salam hörmətli Qızılbaş, LNS-də qərarlar müzakirə olunmur. Bunun üçün idarəçinin müzakirə səhifəsinə yaza bilərsiniz. Hörmətlə--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 11:25, 29 yanvar 2019 (UTC) * Salam, yaxşı. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 11:32, 29 yanvar 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:59, 4 fevral 2019 (UTC) == Fərhad İbrahimi == Salam hörmətli Qızılbaş, zəhmət olmasa tərəfinizdən yaradılan məqalədə tərəfli ifadələri çıxarasınız. Hörmətlə--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 07:55, 11 fevral 2019 (UTC) :Salam. Tərəfli ifadələr deyərkən nəyi nəzərtə tutursunuz ? --[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 08:00, 11 fevral 2019 (UTC) :: Məşhur, ən məşhur kimi ifadələri tərəfli saymaq olaq. Yaxşı olar ki, o sözlər silinsin və ya başqa sözlə əvəz olunsuz. Hörmətlə--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 08:11, 11 fevral 2019 (UTC) ::: Oldu. Başqa hansı yerdə problem var ? --[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 08:18, 11 fevral 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Britaniya monarxlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:30, 20 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[File:Valsts prezidenta inaugurācijas pasākumi Saeimā (18897619473).jpg|300x300px]] | bgcolor="9E1B34" |<center>'''{{color|#FFFFFF|Latviya Prezidenti}}'''</center> |- |Hörmətli istifadəçi, Sizi [[Latviya Prezidenti|'''bu''']] məqalənin <br> «Seçilmiş siyahı» statusu alması üçün <br> [[Vikipediya:Laboratoriya/Latviya Prezidenti|'''burada''']] səs verməyə dəvət edirəm. |} == Dəvət və xahiş== Salam hörmətli {{PAGENAME}}! Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Bakının görməli yerlərinin siyahısı|burada]]''' keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. '''Xahiş edirəm əziyyətə dəyər olaraq dəstək olun.'''--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 04:54, 23 fevral 2019 (UTC) == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Laptev Sea map.png|220x220px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Laptevlər dənizi]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar. Sizi [[Vikipediya:Laboratoriya/Laptevlər dənizi|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Laptevlər dənizi məqaləsinə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 18:43, 24 fevral 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Toghrul_Rahimli_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-yə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|<span style="cursor:help">müzakirə</span>]]) 12:27, 1 mart 2019 (UTC) |} == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Topographic map of Buru-en.svg|220x220px]] |bgcolor="orange"|<center>'''[[Buru]]'''</center> |- |'''Salam Hörmətli həmкar. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/Buru|laboratoriya]]''' <br/> '''səhifəsində Buru məqaləsinə''' <br/> '''səs verməyə dəvət edirəm.''' |} Hörmətlə--[[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 19:20, 4 mart 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|50x]] |bgcolor="grean"|<center>'''İvan Mazepa'''</center> | rowspan="2" |[[Şəkil:Alex K Ivan Mazepa.svg|200px]] |- |Salam Hörmətli {{PAGENAME}}. Sizi '''[[Vikipediya:Laboratoriya/İvan Mazepa|laboratoriya]]da''' <br/> [[İvan Mazepa]] məqaləsi üçün keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 17:34, 2 mart 2019 (UTC) == Dəvət == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[File:Valsts prezidenta inaugurācijas pasākumi Saeimā (18897619473).jpg|300x300px]] | bgcolor="9E1B34" |<center>'''{{color|#FFFFFF|Latviya Prezidenti}}'''</center> |- |Hörmətli istifadəçi, Sizi [[Latviya Prezidenti|'''bu''']] məqalənin <br> «Seçilmiş siyahı» statusu alması üçün <br> [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Latviya Prezidenti|'''burada''']] səs verməyə dəvət edirəm. |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Ivan Mazepa.jpg|100px]] |bgcolor="#224C98"|<big><center>'''[[İvan Mazepa|<font color=white>İvan Mazepa</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Sizi '''[[İvan Mazepa]]''' məqaləsinin SM statusu alması üçün '''[[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/İvan Mazepa]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 18:09, 17 mart 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam, hörmətli həmkar. Mən sizi '''[[ABŞ mədəniyyəti]]''' məqaləsinin Seçilmiş və ya Yaxşı məqalə statusu alması üçün '''[[Vikipediya:Laboratoriya/ABŞ mədəniyyəti]]''' səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 11:12, 10 aprel 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:US-GreatSeal-Obverse.svg|150x150px]] |bgcolor="grean"|<center>'''ABŞ mədəniyyəti'''</center> |- |'''Salam {{PAGENAME}}. Sizi [[Vikipediya:Seçilmiş məqalə namizədləri/ABŞ mədəniyyəti|burada]]''' <br/> ''' keçirilən səsvermədə <br/> iştirak etməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 08:33, 1 may 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Rusiya imperatorlarının siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Rusiya imperatorlarının siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} --[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 13:35, 10 iyun 2019 (UTC) == Ustalıq ulduzu == Salam, cənab [[istifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]]. Tarix mövzusunda yaratmış olduğunuz dəyərli məqalələrə görə sizə Ustalıq ulduzu mükafatını təqdim etdim. Ümüd edirəm və inanıram ki, fəaliyyətiniz davamlı olacaq və biz sizin imzanızla yeni-yeni məqalələrə şahidlik edəcəyik. Mükafatı istifadəçi səhifənizə əlavə etmişəm. Sizə hörmətlə:--[[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 20:14, 16 iyun 2019 (UTC) : [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]], Diqqətinizə və mükafatınıza görə təşəkkür edirəm.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 06:36, 18 iyun 2019 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#NMW03_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)-ə_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, --[[İstifadəçi:NMW03|NMW03]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:NMW03|müzakirə]]) 21:44, 16 iyun 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]] məqaləsinin "Seçilmiş siyahı" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Böyük Britaniyanın baş nazirlərinin siyahısı]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |} -- == Cənubi Azərbaycan == Salam. Niyə kateqoriyalarda Cənubi Azərbaycanı müstəqil bir dövlət kimi göstərməyə çalışırsınız? {{Cl|Cənubi azərbaycanlı musiqiçilər}} kateqoriyasında hətta {{Cl|Ölkələrinə görə musiqiçilər}} kateqoriyasını yerləşdirmisiniz. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:02, 27 avqust 2019 (UTC) Salam, {{u|Solavirum}}. Çünki əvvəl baş cür yaratsam da, sonda indi yaratdığım formasına salınırdı. Ona görə də, mən də belə edirəm.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:06, 27 avqust 2019 (UTC) :{{U|Qızılbaş}}, ümumiyyətcə Cənubi Azərbaycan kimi irredentist terminlərdən qaçınmaq lazımdır))) amma gərək bununla bağlı konsensus əldə edək. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:16, 27 avqust 2019 (UTC) :: {{u|Solavirum}}, başa düşürəm sizi). Bəli, yerinə düşərdi.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 23:00, 27 avqust 2019 (UTC) == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 00:49, 7 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19352813 --> == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 00:50, 7 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19352813 --> == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 00:56, 7 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19352813 --> == Şəkil lisenziyaları == Salam. Şəkil yükləyərkən sadəcə {{tl|GFDL}} lisenziyasını yerləşdirmək kifayət etmir. Zəhmət olmasa, nümunə üçün [[:Şəkil:Səməndər Rzayev.jpg|bu şəklin]] lisenziyasına baxın və bu qaydada yükləyin. Mənbənin qeyd olunması vacibdir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul Rahimli|Toghrul Rahimli]] • <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul Rahimli|M]]/[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Toghrul Rahimli|F]]</small></span> 07:05, 12 sentyabr 2019 (UTC) : Salam. Başa düşdüm.--[[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 07:09, 12 sentyabr 2019 (UTC) ::Salam həmkar. Sizin yüklədiyiniz şəkillər [[:Kateqoriya:Vikipediya:Silinəcək səhifələr|'''silinə''']] bilər. Nə çatışmazlıqlar varsa yerinə yetirib düzəlişlər edin. --[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:46, 16 sentyabr 2019 (UTC) == Reminder: Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation’s annual survey of our global communities. We want to learn how well we support your work on wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.''' Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 18:57, 20 sentyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19397738 --> == Fayl statusu [[:Şəkil:Afşin Biabanqard.jpeg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Afşin Biabanqard.jpeg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Böyük Vətənxax.jpeg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Böyük Vətənxax.jpeg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Cavad Allahverdi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Cavad Allahverdi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Əhəd Pazaj.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Əhəd Pazaj.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Əli Aşkani.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Əli Aşkani.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Əli Əkbər Ustad-Əsədi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Əli Əkbər Ustad-Əsədi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Hüseyn Ruhani.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Hüseyn Ruhani.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:İlqar Vəlizadə.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:İlqar Vəlizadə.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Kamal Şolorus.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Kamal Şolorus.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Məhəmməd Bağıri Motaməd.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Məhəmməd Bağıri Motaməd.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Mohsen Şadi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Mohsen Şadi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Ruhullah Dadaşi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Ruhullah Dadaşi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Səyyad Ənuşirəvan.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Səyyad Ənuşirəvan.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Fayl statusu [[:Şəkil:Yusif Karemi.jpg]] == [[Şəkil:Ambox warning pn.svg|32px|left|Image Copyright problem|alt=|link=]] Hörmətli istifadəçi! Sizin yüklədiyiniz faylın '''[[:Şəkil:Yusif Karemi.jpg]]''' yoxlanılması zamanı bəzi problemlər aşkarlanmışdır. Diqqət edin ki, hər bir faylın təsviri onun müəllifi, [[Vikipediya:Etibarlı mənbələr|mənbə]] və [[Vikipediya:Şəkil etiketləri|lisenziya şablonunu]] da həmçinin əhatə etməlidir (ətraflı bax: "[[Vikipediya:Şəklin istifadə qaydası|Şəklin istifadə qaydası]]"). Əgər Siz bunu necə etməyi bilmirsinizsə, bununla bağlı [[Vikipediya:Kənd meydanı|Kənd Meydanında]] sual verə bilərsiniz. Əgər göstərilən faylın statusu ''7 gün'' ərzində göstərilməsə, [[Vikipediya:İdarəçilər|idarəçilər]] onu '''silməyə''' məcbur olacaqlar. Buna görə də faylın statusunun aydınlaşdırılması üçün vaxt itirməyin.--''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:35, 2 oktyabr 2019 (UTC) == Reminder: Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, There are only a few weeks left to take the Community Insights Survey! We are 30% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! With this poll, the Wikimedia Foundation gathers feedback on how well we support your work on wiki. It only takes 15-25 minutes to complete, and it has a direct impact on the support we provide. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(meafwps,act5) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 15:28, 4 oktyabr 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(meaf_wps,act5)&oldid=19432342 --> == Xahiş == Salam hörmətli {{PAGENAME}}. Mənim yaratdığım bir sıra ensiklopedik məqalələri '''[[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|bu]]''' səhifəyə təqdim edərək sildirməyə çalışırlar. Zəhmət olmasa [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr|həmin]] səhifəyə daxil olaraq səhifənin [[Aydın Məmmədov (tarixçi)]] bölməsindəki səsvermədə iştirak edərək məqaləmə dəstək olun.--[[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 06:03, 6 oktyabr 2019 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Laboratoriya/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! --[[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|Həsənli]] 07:11, 8 oktyabr 2019 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | Salam. Mən sizi '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' məqaləsinin Seçilmiş siyahı statusu alması üçün [[Vikipediya:Seçilmiş siyahı namizədləri/Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə dəvət edirəm. Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm! -- [[İstifadəçi:Rüfət Həsənli|Rüfət Həsənli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rüfət Həsənli|müzakirə]]) 14:33, 23 oktyabr 2019 (UTC) |} == Sizin üçün bir ulduz! == {{Dərinlik ulduzu|Kiçik həcimli məqalələri genişləndirərək Seçilmiş məqalə səviyyəsinə çatdırdığınıza görə bu ulduz sizin haqqınızdır. Fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Hörmətlə: [[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:AfraimMammadov|müzakirə]]) 15:13, 11 dekabr 2019 (UTC)}} == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid ; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia-logo-v2-az.png|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İDARƏÇİ SEÇKİSİ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam!</font><br><font color=black>Sizi mənim Vikipediyada idarəçi seçilməyim ilə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Drabdullayev17 (müzakirə səhifəsi • fəaliyyətləri) üçün idarəçi statusunun verilməsi ilə bağlı səsvermə|səsverməyə]] dəvət edirəm. Hörmətlə --[[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:33, 29 yanvar 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün konsert (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 10:47, 4 fevral 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Fikrət Əmirov|bu]] məqalənin "Seçilmiş məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Fikrət Əmirov|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 19:50, 6 mart 2020 (UTC) == Dəvətnamə == {| class="wikitable" | rowspan="2" |[[Şəkil:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|100px]] |bgcolor="red"|<big><center>'''[[Ateizm|<font color=white>Ateizm</font>]]'''</center></big> |- |Salam hörmətli həmkar! Mən sizi '''[[Ateizm]]''' məqaləsinin [[Vikipediya:Laboratoriya/Ateizm|laboratoriya]] səhifəsində keçirilən səsvermədə iştirak etməyə çağırıram. -- [[İstifadəçi:Şöhrət |<b><span style="color:red;1px 1px 8px #324A6E;">Şöhrət</span></b>]]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Şöhrət|<span style="color:red;">✉</span>]]</sup> 07:14, 16 mart 2020 (UTC) |} == Dəvətnamə == {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Ambox_wikify.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Red">'''DƏVƏTNAMƏ'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | ''' Hörmətli {{PAGENAME}}!<br> Sizi [[Böyük simfonik orkestr üçün uvertüra (Soltan Hacıbəyov)|bu]] məqalənin "Yaxşı məqalə" statusu alması üçün''' '''[[Vikipediya:Laboratoriya/Böyük simfonik orkestr üçün uvertüra (Soltan Hacıbəyov)|laboratoriyada]]''' səhifəsində keçirilən səsverməyə dəvət edirəm. |}--[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 18:29, 23 mart 2020 (UTC) == Geri qaytarma == Salam. Nəyə görə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=K%C3%B6k_t%C3%BCrkl%C9%99r&oldid=prev&diff=5192874&diffmode=source bu] tipli geri qaytarmalar edirsiniz? Mən sadəcə olaraq [[Vikipediya:Stil kitabçası|Stil kitabçası]]na uyğunlaşdırmaq üçün kiçik düzəlişlər etmişəm o qədər. — [[User:Sofy2004|<font face="Bookman Old Style" color="#99 32 cc "><big>''Sofy''</big></font>]] [[User talk:Sofy2004|<font face="Bookman old style" color="99 32 cc"><sup>''<big>₪</big>''</sup></font>]]'' 05:18, 24 iyun 2020 (UTC) :: Sözügedən istifadə [[Silviya Nazar]] məqaləsində də bu tip geri qaytarmalar edir və məsələ haqqında izahat vermir (hansı ki, zəruri bir şeydir). --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 07:20, 24 iyun 2020 (UTC) == Türk marafonu 2020 qalibi == {| style="background-color: #EAECF0; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wikimedians of Turkic Languages User Group Logo.svg|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qızıl medal''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |Hörmətli Qızılbaş! Bu mükafata 2020-ci ilin iyun ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[Vikipediya:Türk marafonu 2020|"Türk marafonu 2020" layihəsinə]] qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. Nəzərinizə çatdırım ki, Qiymətləndirmə Komissiyası tərəfindən töhfələriniz '''151+2 xal''' (yeni + təkmilləşdirilmiş məqalələr) ilə qiymətləndirilmiş və yekun nəticədə '''1-ci yeri''' tutaraq '''250 AZN''' dəyərində hədiyyə kartı qazandınız! İnanırıq ki, [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün indidən təşəkkür edirəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar! Dərin hörmətlə, — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#1632E0;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">eldarado</span>]]''[[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 10:36, 13 iyul 2020 (UTC) |} == We sent you an e-mail == Hello {{PAGENAME}}, Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled "The Community Insights survey is coming!". If you have questions, email surveys@wikimedia.org. You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]]. [[İstifadəçi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:MediaWiki message delivery|müzakirə]]) 18:46, 25 sentyabr 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&oldid=20479295 --> == Avtopatrul == Salam, Qızılbaş. Fəaliyyətinizi nəzərə alaraq sizə Avtopatrul statusu verilmişdir. Gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|'''<font color="02557F">Eminn</font>''']] [[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|<font color="02557F">'''ismarıc'''</font>]] 14:26, 4 noyabr 2020 (UTC) == Article request == Sorry for using English; I noticed that you wrote the Azerbaijani Wikipedia articles for several prominent Crimean Tatars including [[Üzeyir Abduramanov]] and [[Mənsur Mazinov]]. Think you can publish articles in azwikipedia for these people? * [[Abduraim Reşidov]] ([[:d:Q4394120]]) * [[Emir Çalbaş]] ([[:d:Q18279765]]) * [[İsmail Bulatov]] ([[:d:Q20066089]]) * [[Fetislâm Abilov]] ([[:d:Q4054739]]) * [[Yuri Osmanov]] ([[:d:Q12136616]]) * [[Ümer Adamanov]] ([[:d:Q9366527]]) * [[Seyitnafe Seyitveliyev]] ([[:d:Q18277452]]) * [[Kenan Kutub-zade]] ([[:d:Q47452951]]) * [[Ayşe Seitmuratova]] ([[:d:Q62713331]]) * [[Ablâziz Veliyev]] ([[:d:Q25680788]]) Thank you, --[[İstifadəçi:PlanespotterA320|PlanespotterA320]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:PlanespotterA320|müzakirə]]) 22:31, 22 noyabr 2020 (UTC) :[[İstifadəçi:PlanespotterA320|PlanespotterA320]], yes, I do. Thank you for this articles. I will publish this articles in azwikipedia.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 06:02, 23 noyabr 2020 (UTC) == Asiya ayı 2020 == Salam həmkar. Viki Qafqazı Sevir yarışmasında Gürcüstanla bağlı yazdığınız məqalələri həm də Asiya ayına daxil edə bilərsiniz [https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2020-az ↕↕]— [[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |<sup><span style="color:#1632E0"> ✉ </span></sup>]] 17:57, 1 dekabr 2020 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Xeyal_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə,— ''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]'' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362">''(müzakirə)''</span></sup>]]</small> 21:17, 18 may 2021 (UTC) |} == Use of GFDL == Hi! Sorry to write in English. I noticed that you and some other users have uploaded many files with the license {{tl|GFDL}}. GFDL is not a good license for images because they make it harder to use the files because of the license terms. Wikimedia Foundation decided in 2009 that Wikipedia etc. should not use GFDL as the sole license. So perhaps you would be willing to relicense your uploads and also add {{tl|CC-BY-SA-3.0}} (or {{tl|CC-BY-SA-4.0}} it just needs to be created first)? — [[İstifadəçi:MGA73|MGA73]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:MGA73|müzakirə]]) 14:43, 2 avqust 2021 (UTC) == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:58, 8 yanvar 2022 (UTC) == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Azərbaycan və tarixlə bağlı yaratdığınız bir çox səliqəli məqaləyə və indiyə kimi verdiyiniz töhfələrə görə!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 12:24, 14 iyun 2022 (UTC) |} == [[:Mustafa Qafalı]] səhifəsinin silinməyə namizəd göstərilməsi == <div class="afd-notice"> <div class="floatleft" style="margin-bottom:0">[[Fayl:Ambox warning orange.svg|48px|alt=|link=]]</div>'''[[:Mustafa Qafalı]]''' məqaləsinin Vikipediyada saxlanıb-saxlanılmaması ilə bağlı müzakirə aparılır. Konsensus əldə olunana qədər məqalə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr#Mustafa Qafalı]] səhifəsində müzakirə olunacaqdır. Hər kəs, o cümlədən siz müzakirəyə qatıla, fikirlərinizi bildirə bilərsiniz. İstifadəçilər müzakirə zamanı məqaləni redaktə edə, o cümlədən müzakirədə qaldırılan problemləri həll etmək üçün məqaləni təkmilləşdirə bilər. Bununla belə, məqalənin yuxarı hissəsində yerləşdirilmiş silinmə şablonunu götürməyin. <!-- Template:Afd notice --></div> [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 14:51, 21 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:49, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Səfəvi ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Safavid Barnstar.png|135px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Səfəvi ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Səfəvilər haqqında yaratdığınız maraqlı və geniş məqalələrə görə təqdim olunur. Xüsusilə, saatsaz [[İohann Rudolf Stadler]] haqqındakı məqalə diqqətimi xeyli cəlb etdi.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 00:44, 29 avqust 2022 (UTC)</div> |} 77zei36x5m6aapaewt9lz40tf79t3wm 0 357714 6600900 6595754 2022-08-29T09:40:48Z Dr.Wiki54 88744 /* AXC */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət vəzifəsi}} == Müdafiə Nazirləri == <center> {| class="toccolours" ! Rəng açarı<br>{{nobold|(siyasi partiyalar üçün)}} |- |{{Div col|2}} {{legend|{{Independent (politician)/meta/color}}|Partiyasız|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Ittifaq al-Muslimin/meta/color}}|[[İttihad Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Communist Party of the Russian Federation/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (Bolşevik)]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{New Azerbaijan Party/meta/color}}|[[Yeni Azərbaycan Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Azerbaijani Popular Front Party/meta/color}}|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Military/meta/color}}|Hərbi|border=1px solid #AAAAAA}} {{Div col end}} |} </center> === AXC === {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 1 |rowspan=2|[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Xosrov bəy Sultanov]]'''<br>(1879–1947) |27 may 1918 |11 iyun 1918 |{{age in days|1918|5|27|1918|6|11}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''1.'' [[I Xoyski hökuməti|Rəsulzadə I]] |1918 |rowspan=2|<ref name=deyerler>{{cite web| url= http://deyerler.org/56048-azerbaycan-demokratik-cumhuriyyetinin-ilk-qehreman-herbi-naziri-v-xosrov-bey-sultanovun-dogum-gunudur.html| title= Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin ilk qəhrəman hərbi naziri – Xosrov bəy Sultanovun doğum günüdür|access-date= 2010-07-19| archive-date= 4 fevral 2021| archive-url= https://web.archive.org/web/20210204062414/http://deyerler.org/56048-azerbaycan-demokratik-cumhuriyyetinin-ilk-qehreman-herbi-naziri-v-xosrov-bey-sultanovun-dogum-gunudur.html| url-status= live}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Bakı döyüşü]]nü qazandı; Üç alay, topçu diviziyası, xüsusi teleqraf, süvari və pulemyot taqımlarından, dəmir yolu batalyonlarından ibarət iki piyada diviziyası qurdu.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 2 |rowspan=2|[[Fayl:Fatali Khan Khoyski.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Fətəli xan Xoyski]]'''<br>(1875–1920) |1 noyabr 1918 |25 dekabr 1918 |{{age in days|1918|11|7|1918|12|25}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''2.'' [[II Yusifbəyli hökuməti|Topçubaşov I]] |1918 |rowspan=2|<ref>{{cite news | url= http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html | title= Alimardan Topchubashev – Minister of Foreign Affairs (1862–1934) | publisher= [[Azerbaijan International (jurnal)|Azerbaijan International]] | author= Fuad Axundov | date= Spring 1998 | page= 31 | access-date= 2010-07-09 | archive-date= 5 avqust 2020 | archive-url= https://web.archive.org/web/20200805123732/http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html | url-status= live }}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 3 |rowspan=2|[[Fayl:Mexmandarov 2.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səməd bəy Mehmandarov]]'''<br>(1855–1931) |25 dekabr 1918 |28 aprel 1920 |{{age in days|1918|4|28|1920|4|28}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''3.'' [[II Yusifbəyli hökuməti|Topçubaşov I]] |1918 |rowspan=2|<ref>{{cite web|title=Azerbaijan marks 96th anniversary of its armed forces|url=http://www.news.az/articles/89645/print|website=news.az|access-date=8 noyabr 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140831083746/http://news.az/articles/89645/print|archive-date=31 avqust 2014|url-status=dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Gəncə üsyanı (1920)|1920 Gəncə üsyanı]]; XI Qırmızı Ordunun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə doğru irəliləməsini ləngidə bilmədi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |} === Azərbaycan SSR Hərbi İdarəsinin rəisləri === ''Azərbaycan SSR Hərbi və Dəniz İşləri üzrə Xalq Komissarları'' {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"| 1 |rowspan=2|[[Fayl:Chingiz Ildyrym.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Çingiz İldırım]]'''<br>(1890–1938) |28 aprel 1920 |5 iyun 1920 |{{age in days|1920|4|28|1920|6|5}} | style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist <br> (Bolşeviklər)</span>]] |''1.'' [[Mirzə Davud Hüseynov|Hüseynov I]] | — |rowspan=2|<ref name=kommunist>{{cite web|url=http://www.kommunist.az/index.php?adid=20090815200811&lang=1 |title=İldırımlı yollarla |access-date=2010-07-16 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111004155655/http://www.kommunist.az/index.php?adid=20090815200811&lang=1 |archive-date=2011-10-04 }}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"| 2 |rowspan=2|[[Fayl:Наркомвоенмор Азербайджанской ССР А. Г. Караев.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Əliheydər Qarayev]]'''<br>(1896–1938) |5 iyun 1920 |20 iyun 1920 |{{age in days|1920|6|5|1920|6|20}} | style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist <br> (Bolşeviklər)</span>]] |''2.'' [[Mirzə Davud Hüseynov|Hüseynov I]] | — |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.kommunist.az/index.php?adid=20091031144128&lang=1| title= Azərbaycanda Aprel sosialist inqilabı| access-date= 2010-07-21| url-status= dead| archive-url= https://web.archive.org/web/20111004155723/http://www.kommunist.az/index.php?adid=20091031144128&lang=1| archive-date= 2011-10-04}}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |} === Azərbaycan Respublikası === {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 1 |rowspan=2| [[Fayl:Valeh Bərşadlı.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Valeh Bərşadlı]]'''<br>(1927–1999) |5 sentyabr 1991 |11 dekabr 1991 |{{age in days|1991|9|5|1991|12|11}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[Ayaz Mütəllibov|Mütəllibov II]] |1991 |rowspan=2|<ref name=center>{{cite web| url= http://www.azerbaycanli.org/az/page250.html| title= The Center of Effective Initiatives| access-date= 2010-07-12| archive-url= https://web.archive.org/web/20160303202007/http://www.azerbaycanli.org/az/page250.html| archive-date= 2016-03-03| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Baş qərargah rəisi olduğu müddətdə Azərbaycan ordusu Qarabağ cəbhəsində uğurlu hərbi qələbələr qazandı; Sovet ordusu 1992-ci ildə Azərbaycandan çıxarkən döyüş sursatlarının məhv olmasının qarşısını aldı.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 2 |rowspan=2| [[Fayl:Tacəddin Mehdiyev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Tacəddin Mehdiyev]]'''<br>(19??–) |11 dekabr 1991 |17 fevral 1992 |{{age in days|1991|12|11|1992|2|17}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[Ayaz Mütəllibov|Mütəllibov II]] |1971 |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Daşaltı əməliyyatı]]; [[Malıbəyli və Quşçular qətliamı]]}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2| |rowspan=2|'''[[Şahin Musayev]]'''<br>(19??–) |17 fevral 1992 |24 fevral 1992 |{{age in days|1992|2|17|1992|2|24}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.milaz.info/news.php?id=4724| title= Müdafiə Nazirliyinin yaranmasının 18 ili tamam oldu| access-date= 2010-07-15| archive-url= https://web.archive.org/web/20111008153434/http://www.milaz.info/news.php?id=4724| archive-date= 2011-10-08| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Qaradağlı qətliamı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 3 |rowspan=2| [[Fayl:Tahir Əliyev (general).jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Tahir Əliyev (general)|Tahir Əliyev]]'''<br>(1952–) |24 fevral 1992 |16 mart 1992 |{{age in days|1992|2|24|1992|3|16}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |1992 |rowspan=2|<ref>{{cite web|url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6671&doctype=0 |title=Azərbaycan Respublikası Müdafiə Şurasının yaradılması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI |access-date=2011-01-05 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111009184055/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6671&doctype=0 |archive-date=2011-10-09 }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Xocalı soyqırımı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası}};"| 4 |rowspan=2|[[Fayl:Rəhim Qazıyev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Rəhim Qazıyev]]'''<br>(1943–) |17 mart 1992 |20 fevral 1993 |{{age in days|1992|3|17|1993|2|20}} | style="background:{{Rəng/Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası}};"|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası|<span style="color:white">Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası<br></span>]] |''4.'' [[Əbülfəz Elçibəy|Elçibəy I]] |1992 |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Şuşanın işğalı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 5 |rowspan=2| [[Fayl:Dadaş Rzayev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Dadaş Rzayev]]'''<br>(1935–) |20 fevral 1993 |17 iyun 1993 |{{age in days|1993|2|20|1993|7|17}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''5.'' [[Əbülfəz Elçibəy|Elçibəy I]] |1993 |rowspan=2|<ref>{{cite news | url= http://www.lent.az/news.php?id=13536 | title= 73 yaşlı Azərbaycan generalı təyarədən paraşütlə tullanacaq. Interview | publisher= Lent.az | author= Rashad Suleymanov | date= 2008-12-06 | access-date= 2010-07-14 | archive-date= 2011-07-06 | archive-url= https://web.archive.org/web/20110706131004/http://www.lent.az/news.php?id=13536 | url-status= dead }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Prezident [[Əbülfəz Elçibəy]] tərəfindən [[4 iyun Gəncə qiyamı|Gəncə üsyanı]] zamanı atışmalarda iştirak etdiyi üçün vəzifəsindən azad edildi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2|[[Fayl:Safar Abiyev in 2006.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səfər Əbiyev]]'''<br>(1950–) |17 iyun 1993 |7 avqust 1993 |{{age in days|1993|6|17|1993|8|7}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2|[[Fayl:Vahid Musayev.png|100px]] |rowspan=2|'''[[Vahid Musayev]]'''<br>(1947–1999) |7 avqust 1993 |25 avqust 1993 |{{age in days|1993|8|7|1993|8|25}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.milaz.info/news.php?id=4724| title= Müdafiə Nazirliyinin yaranmasının 18 ili tamam oldu| access-date= 2010-07-13| archive-url= https://web.archive.org/web/20111008153434/http://www.milaz.info/news.php?id=4724| archive-date= 2011-10-08| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[1995 Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd|Heydər Əliyevə qarşı çevriliş cəhdində]] iştirak etdiyi üçün həbs edildi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 6 |rowspan=2| |rowspan=2|'''[[Məmmədrəfi Məmmədov]]'''<br>(1942–) |2 sentyabr 1993 |6 fevral 1995 |{{age in days|1993|9|2|1995|2|6}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''6.'' [[Heydər Əliyev|H. Əliyev II]] |1993 |rowspan=2|<ref>{{cite web|url=http://www.aze.az/print_8451.html |title=Вооруженным силам Азербайджана исполняется 89 лет |access-date=2010-07-13 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706130917/http://www.aze.az/print_8451.html |archive-date=2011-07-06 }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Bişkek protokolu]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 7 |rowspan=2|[[Fayl:Safar Abiyev in 2006.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səfər Əbiyev]]'''<br>(1950–) |6 fevral 1995 |22 oktyabr 2013 |{{age in days|1995|2|6|2013|10|22}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''7.'' [[Heydər Əliyev|H. Əliyev II]] |1995 |rowspan=2|<ref>{{Cite web |url=http://www.rferl.org/content/Azerbaijans_Unsinkable_General/1983345.html |title=Azerbaijan's Unsinkable General |access-date=8 noyabr 2014 |archive-date=4 fevral 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204062424/https://www.rferl.org/a/Azerbaijans_Unsinkable_General/1983345.html |url-status=live }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Əbiyevin müdafiə naziri olduğu dövrdə Azərbaycan Türkiyə, ABŞ, Pakistan və digər ölkələrlə hərbi əməkdaşlıq müqavilələri imzaladı.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 8 |rowspan=2|[[Fayl:Zakir Hasanov meeting with Ali Shamkhani.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Zakir Həsənov]]'''<br>(1959–) |22 oktyabr 2013 |h.h |{{age in days|2013|10|22}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''8.'' [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti|İ. Əliyev I]] |2013 |rowspan=2|<ref>{{cite web|title=Deputy Minister of Internal Affairs of Azerbaijan|url=http://mia.gov.az/index.php?/en/content/28955/|publisher=Ministry of Internal Affairs of the Republic of Azerbaijan|access-date=16 iyul 2014|year=2008|archive-date=4 fevral 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210204062350/https://www.mia.gov.az/index.php?%2Fen%2Fcontent%2F28955%2F|url-status=live}}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan hökuməti}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri| ]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] f9ybwgyxx2jsw7lk5z9sah9ig7j7vhy 6600910 6600900 2022-08-29T09:42:31Z Dr.Wiki54 88744 /* AXC */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət vəzifəsi}} == Müdafiə Nazirləri == <center> {| class="toccolours" ! Rəng açarı<br>{{nobold|(siyasi partiyalar üçün)}} |- |{{Div col|2}} {{legend|{{Independent (politician)/meta/color}}|Partiyasız|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Ittifaq al-Muslimin/meta/color}}|[[İttihad Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Communist Party of the Russian Federation/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (Bolşevik)]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{New Azerbaijan Party/meta/color}}|[[Yeni Azərbaycan Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Azerbaijani Popular Front Party/meta/color}}|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Military/meta/color}}|Hərbi|border=1px solid #AAAAAA}} {{Div col end}} |} </center> === AXC === {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 1 |rowspan=2|[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Xosrov bəy Sultanov]]'''<br>(1879–1947) |27 may 1918 |11 iyun 1918 |{{age in days|1918|5|27|1918|6|11}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[I Xoyski hökuməti|I Xoyski]] |1918 |rowspan=2|<ref name=deyerler>{{cite web| url= http://deyerler.org/56048-azerbaycan-demokratik-cumhuriyyetinin-ilk-qehreman-herbi-naziri-v-xosrov-bey-sultanovun-dogum-gunudur.html| title= Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin ilk qəhrəman hərbi naziri – Xosrov bəy Sultanovun doğum günüdür|access-date= 2010-07-19| archive-date= 4 fevral 2021| archive-url= https://web.archive.org/web/20210204062414/http://deyerler.org/56048-azerbaycan-demokratik-cumhuriyyetinin-ilk-qehreman-herbi-naziri-v-xosrov-bey-sultanovun-dogum-gunudur.html| url-status= live}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Bakı döyüşü]]nü qazandı; Üç alay, topçu diviziyası, xüsusi teleqraf, süvari və pulemyot taqımlarından, dəmir yolu batalyonlarından ibarət iki piyada diviziyası qurdu.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 2 |rowspan=2|[[Fayl:Fatali Khan Khoyski.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Fətəli xan Xoyski]]'''<br>(1875–1920) |1 noyabr 1918 |25 dekabr 1918 |{{age in days|1918|11|7|1918|12|25}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] | [[II Yusifbəyli hökuməti|II Xoyski]] |1918 |rowspan=2|<ref>{{cite news | url= http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html | title= Alimardan Topchubashev – Minister of Foreign Affairs (1862–1934) | publisher= [[Azerbaijan International (jurnal)|Azerbaijan International]] | author= Fuad Axundov | date= Spring 1998 | page= 31 | access-date= 2010-07-09 | archive-date= 5 avqust 2020 | archive-url= https://web.archive.org/web/20200805123732/http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html | url-status= live }}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 3 |rowspan=2|[[Fayl:Mexmandarov 2.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səməd bəy Mehmandarov]]'''<br>(1855–1931) |25 dekabr 1918 |28 aprel 1920 |{{age in days|1918|4|28|1920|4|28}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] | [[III Xoyski hökuməti|III Xoyski]]<br>[[I Yusifbəyli hökuməti|I Yusifbəyli]]<br>[[II Yusifbəyli hökuməti|II Yusifbəyli]] |1918 |rowspan=2|<ref>{{cite web|title=Azerbaijan marks 96th anniversary of its armed forces|url=http://www.news.az/articles/89645/print|website=news.az|access-date=8 noyabr 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140831083746/http://news.az/articles/89645/print|archive-date=31 avqust 2014|url-status=dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Gəncə üsyanı (1920)|1920 Gəncə üsyanı]]; XI Qırmızı Ordunun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə doğru irəliləməsini ləngidə bilmədi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |} === Azərbaycan SSR Hərbi İdarəsinin rəisləri === ''Azərbaycan SSR Hərbi və Dəniz İşləri üzrə Xalq Komissarları'' {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"| 1 |rowspan=2|[[Fayl:Chingiz Ildyrym.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Çingiz İldırım]]'''<br>(1890–1938) |28 aprel 1920 |5 iyun 1920 |{{age in days|1920|4|28|1920|6|5}} | style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist <br> (Bolşeviklər)</span>]] |''1.'' [[Mirzə Davud Hüseynov|Hüseynov I]] | — |rowspan=2|<ref name=kommunist>{{cite web|url=http://www.kommunist.az/index.php?adid=20090815200811&lang=1 |title=İldırımlı yollarla |access-date=2010-07-16 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111004155655/http://www.kommunist.az/index.php?adid=20090815200811&lang=1 |archive-date=2011-10-04 }}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"| 2 |rowspan=2|[[Fayl:Наркомвоенмор Азербайджанской ССР А. Г. Караев.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Əliheydər Qarayev]]'''<br>(1896–1938) |5 iyun 1920 |20 iyun 1920 |{{age in days|1920|6|5|1920|6|20}} | style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist <br> (Bolşeviklər)</span>]] |''2.'' [[Mirzə Davud Hüseynov|Hüseynov I]] | — |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.kommunist.az/index.php?adid=20091031144128&lang=1| title= Azərbaycanda Aprel sosialist inqilabı| access-date= 2010-07-21| url-status= dead| archive-url= https://web.archive.org/web/20111004155723/http://www.kommunist.az/index.php?adid=20091031144128&lang=1| archive-date= 2011-10-04}}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |} === Azərbaycan Respublikası === {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 1 |rowspan=2| [[Fayl:Valeh Bərşadlı.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Valeh Bərşadlı]]'''<br>(1927–1999) |5 sentyabr 1991 |11 dekabr 1991 |{{age in days|1991|9|5|1991|12|11}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[Ayaz Mütəllibov|Mütəllibov II]] |1991 |rowspan=2|<ref name=center>{{cite web| url= http://www.azerbaycanli.org/az/page250.html| title= The Center of Effective Initiatives| access-date= 2010-07-12| archive-url= https://web.archive.org/web/20160303202007/http://www.azerbaycanli.org/az/page250.html| archive-date= 2016-03-03| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Baş qərargah rəisi olduğu müddətdə Azərbaycan ordusu Qarabağ cəbhəsində uğurlu hərbi qələbələr qazandı; Sovet ordusu 1992-ci ildə Azərbaycandan çıxarkən döyüş sursatlarının məhv olmasının qarşısını aldı.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 2 |rowspan=2| [[Fayl:Tacəddin Mehdiyev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Tacəddin Mehdiyev]]'''<br>(19??–) |11 dekabr 1991 |17 fevral 1992 |{{age in days|1991|12|11|1992|2|17}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[Ayaz Mütəllibov|Mütəllibov II]] |1971 |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Daşaltı əməliyyatı]]; [[Malıbəyli və Quşçular qətliamı]]}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2| |rowspan=2|'''[[Şahin Musayev]]'''<br>(19??–) |17 fevral 1992 |24 fevral 1992 |{{age in days|1992|2|17|1992|2|24}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.milaz.info/news.php?id=4724| title= Müdafiə Nazirliyinin yaranmasının 18 ili tamam oldu| access-date= 2010-07-15| archive-url= https://web.archive.org/web/20111008153434/http://www.milaz.info/news.php?id=4724| archive-date= 2011-10-08| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Qaradağlı qətliamı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 3 |rowspan=2| [[Fayl:Tahir Əliyev (general).jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Tahir Əliyev (general)|Tahir Əliyev]]'''<br>(1952–) |24 fevral 1992 |16 mart 1992 |{{age in days|1992|2|24|1992|3|16}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |1992 |rowspan=2|<ref>{{cite web|url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6671&doctype=0 |title=Azərbaycan Respublikası Müdafiə Şurasının yaradılması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI |access-date=2011-01-05 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111009184055/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6671&doctype=0 |archive-date=2011-10-09 }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Xocalı soyqırımı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası}};"| 4 |rowspan=2|[[Fayl:Rəhim Qazıyev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Rəhim Qazıyev]]'''<br>(1943–) |17 mart 1992 |20 fevral 1993 |{{age in days|1992|3|17|1993|2|20}} | style="background:{{Rəng/Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası}};"|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası|<span style="color:white">Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası<br></span>]] |''4.'' [[Əbülfəz Elçibəy|Elçibəy I]] |1992 |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Şuşanın işğalı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 5 |rowspan=2| [[Fayl:Dadaş Rzayev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Dadaş Rzayev]]'''<br>(1935–) |20 fevral 1993 |17 iyun 1993 |{{age in days|1993|2|20|1993|7|17}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''5.'' [[Əbülfəz Elçibəy|Elçibəy I]] |1993 |rowspan=2|<ref>{{cite news | url= http://www.lent.az/news.php?id=13536 | title= 73 yaşlı Azərbaycan generalı təyarədən paraşütlə tullanacaq. Interview | publisher= Lent.az | author= Rashad Suleymanov | date= 2008-12-06 | access-date= 2010-07-14 | archive-date= 2011-07-06 | archive-url= https://web.archive.org/web/20110706131004/http://www.lent.az/news.php?id=13536 | url-status= dead }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Prezident [[Əbülfəz Elçibəy]] tərəfindən [[4 iyun Gəncə qiyamı|Gəncə üsyanı]] zamanı atışmalarda iştirak etdiyi üçün vəzifəsindən azad edildi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2|[[Fayl:Safar Abiyev in 2006.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səfər Əbiyev]]'''<br>(1950–) |17 iyun 1993 |7 avqust 1993 |{{age in days|1993|6|17|1993|8|7}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2|[[Fayl:Vahid Musayev.png|100px]] |rowspan=2|'''[[Vahid Musayev]]'''<br>(1947–1999) |7 avqust 1993 |25 avqust 1993 |{{age in days|1993|8|7|1993|8|25}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.milaz.info/news.php?id=4724| title= Müdafiə Nazirliyinin yaranmasının 18 ili tamam oldu| access-date= 2010-07-13| archive-url= https://web.archive.org/web/20111008153434/http://www.milaz.info/news.php?id=4724| archive-date= 2011-10-08| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[1995 Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd|Heydər Əliyevə qarşı çevriliş cəhdində]] iştirak etdiyi üçün həbs edildi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 6 |rowspan=2| |rowspan=2|'''[[Məmmədrəfi Məmmədov]]'''<br>(1942–) |2 sentyabr 1993 |6 fevral 1995 |{{age in days|1993|9|2|1995|2|6}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''6.'' [[Heydər Əliyev|H. Əliyev II]] |1993 |rowspan=2|<ref>{{cite web|url=http://www.aze.az/print_8451.html |title=Вооруженным силам Азербайджана исполняется 89 лет |access-date=2010-07-13 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706130917/http://www.aze.az/print_8451.html |archive-date=2011-07-06 }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Bişkek protokolu]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 7 |rowspan=2|[[Fayl:Safar Abiyev in 2006.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səfər Əbiyev]]'''<br>(1950–) |6 fevral 1995 |22 oktyabr 2013 |{{age in days|1995|2|6|2013|10|22}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''7.'' [[Heydər Əliyev|H. Əliyev II]] |1995 |rowspan=2|<ref>{{Cite web |url=http://www.rferl.org/content/Azerbaijans_Unsinkable_General/1983345.html |title=Azerbaijan's Unsinkable General |access-date=8 noyabr 2014 |archive-date=4 fevral 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204062424/https://www.rferl.org/a/Azerbaijans_Unsinkable_General/1983345.html |url-status=live }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Əbiyevin müdafiə naziri olduğu dövrdə Azərbaycan Türkiyə, ABŞ, Pakistan və digər ölkələrlə hərbi əməkdaşlıq müqavilələri imzaladı.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 8 |rowspan=2|[[Fayl:Zakir Hasanov meeting with Ali Shamkhani.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Zakir Həsənov]]'''<br>(1959–) |22 oktyabr 2013 |h.h |{{age in days|2013|10|22}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''8.'' [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti|İ. Əliyev I]] |2013 |rowspan=2|<ref>{{cite web|title=Deputy Minister of Internal Affairs of Azerbaijan|url=http://mia.gov.az/index.php?/en/content/28955/|publisher=Ministry of Internal Affairs of the Republic of Azerbaijan|access-date=16 iyul 2014|year=2008|archive-date=4 fevral 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210204062350/https://www.mia.gov.az/index.php?%2Fen%2Fcontent%2F28955%2F|url-status=live}}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan hökuməti}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri| ]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] j5tlyuuo8l7scq1epzu1hinlks0w6rk 6600933 6600910 2022-08-29T09:46:21Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Dövlət vəzifəsi}} == Nazirlər == <center> {| class="toccolours" ! Rəng açarı<br>{{nobold|(siyasi partiyalar üçün)}} |- |{{Div col|2}} {{legend|{{Independent (politician)/meta/color}}|Partiyasız|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Ittifaq al-Muslimin/meta/color}}|[[İttihad Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Communist Party of the Russian Federation/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (Bolşevik)]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{New Azerbaijan Party/meta/color}}|[[Yeni Azərbaycan Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Azerbaijani Popular Front Party/meta/color}}|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi]]|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend|{{Military/meta/color}}|Hərbi|border=1px solid #AAAAAA}} {{Div col end}} |} </center> === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti === ''Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi nazirləri'' {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 1 |rowspan=2|[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Xosrov bəy Sultanov]]'''<br>(1879–1947) |27 may 1918 |11 iyun 1918 |{{age in days|1918|5|27|1918|6|11}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[I Xoyski hökuməti|I Xoyski]] |1918 |rowspan=2|<ref name=deyerler>{{cite web| url= http://deyerler.org/56048-azerbaycan-demokratik-cumhuriyyetinin-ilk-qehreman-herbi-naziri-v-xosrov-bey-sultanovun-dogum-gunudur.html| title= Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin ilk qəhrəman hərbi naziri – Xosrov bəy Sultanovun doğum günüdür|access-date= 2010-07-19| archive-date= 4 fevral 2021| archive-url= https://web.archive.org/web/20210204062414/http://deyerler.org/56048-azerbaycan-demokratik-cumhuriyyetinin-ilk-qehreman-herbi-naziri-v-xosrov-bey-sultanovun-dogum-gunudur.html| url-status= live}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Bakı döyüşü]]nü qazandı; Üç alay, topçu diviziyası, xüsusi teleqraf, süvari və pulemyot taqımlarından, dəmir yolu batalyonlarından ibarət iki piyada diviziyası qurdu.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 2 |rowspan=2|[[Fayl:Fatali Khan Khoyski.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Fətəli xan Xoyski]]'''<br>(1875–1920) |1 noyabr 1918 |25 dekabr 1918 |{{age in days|1918|11|7|1918|12|25}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] | [[II Yusifbəyli hökuməti|II Xoyski]] |1918 |rowspan=2|<ref>{{cite news | url= http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html | title= Alimardan Topchubashev – Minister of Foreign Affairs (1862–1934) | publisher= [[Azerbaijan International (jurnal)|Azerbaijan International]] | author= Fuad Axundov | date= Spring 1998 | page= 31 | access-date= 2010-07-09 | archive-date= 5 avqust 2020 | archive-url= https://web.archive.org/web/20200805123732/http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/61_folder/61_articles/61_topchubashev.html | url-status= live }}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 3 |rowspan=2|[[Fayl:Mexmandarov 2.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səməd bəy Mehmandarov]]'''<br>(1855–1931) |25 dekabr 1918 |28 aprel 1920 |{{age in days|1918|4|28|1920|4|28}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf siyasətçi|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] | [[III Xoyski hökuməti|III Xoyski]]<br>[[I Yusifbəyli hökuməti|I Yusifbəyli]]<br>[[II Yusifbəyli hökuməti|II Yusifbəyli]] |1918 |rowspan=2|<ref>{{cite web|title=Azerbaijan marks 96th anniversary of its armed forces|url=http://www.news.az/articles/89645/print|website=news.az|access-date=8 noyabr 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140831083746/http://news.az/articles/89645/print|archive-date=31 avqust 2014|url-status=dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Gəncə üsyanı (1920)|1920 Gəncə üsyanı]]; XI Qırmızı Ordunun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə doğru irəliləməsini ləngidə bilmədi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |} === Azərbaycan SSR === ''Azərbaycan SSR hərbi və dəniz işləri üzrə xalq komissarları'' {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"| 1 |rowspan=2|[[Fayl:Chingiz Ildyrym.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Çingiz İldırım]]'''<br>(1890–1938) |28 aprel 1920 |5 iyun 1920 |{{age in days|1920|4|28|1920|6|5}} | style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist <br> (Bolşeviklər)</span>]] |''1.'' [[Mirzə Davud Hüseynov|Hüseynov I]] | — |rowspan=2|<ref name=kommunist>{{cite web|url=http://www.kommunist.az/index.php?adid=20090815200811&lang=1 |title=İldırımlı yollarla |access-date=2010-07-16 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111004155655/http://www.kommunist.az/index.php?adid=20090815200811&lang=1 |archive-date=2011-10-04 }}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"| 2 |rowspan=2|[[Fayl:Наркомвоенмор Азербайджанской ССР А. Г. Караев.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Əliheydər Qarayev]]'''<br>(1896–1938) |5 iyun 1920 |20 iyun 1920 |{{age in days|1920|6|5|1920|6|20}} | style="background:{{Rəng/Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası}};"|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist <br> (Bolşeviklər)</span>]] |''2.'' [[Mirzə Davud Hüseynov|Hüseynov I]] | — |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.kommunist.az/index.php?adid=20091031144128&lang=1| title= Azərbaycanda Aprel sosialist inqilabı| access-date= 2010-07-21| url-status= dead| archive-url= https://web.archive.org/web/20111004155723/http://www.kommunist.az/index.php?adid=20091031144128&lang=1| archive-date= 2011-10-04}}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |} === Azərbaycan Respublikası === {|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%" |- !rowspan=2 style="width:25px;"|№ !colspan=2 style="width:280px;"|Şəxs !colspan=3|Səlahiyyət müddəti ! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya ! style="width:160px;" rowspan="2"|Hökumət !rowspan=2|Təyin edilmə ili !rowspan=2 style="width:20px;"|İstinad |- !Şəkil !width=180px|Adı !Səlahiyyətlərin başlanğıcı !Səlahiyyətlərin sonu !Günlər |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 1 |rowspan=2| [[Fayl:Valeh Bərşadlı.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Valeh Bərşadlı]]'''<br>(1927–1999) |5 sentyabr 1991 |11 dekabr 1991 |{{age in days|1991|9|5|1991|12|11}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[Ayaz Mütəllibov|Mütəllibov II]] |1991 |rowspan=2|<ref name=center>{{cite web| url= http://www.azerbaycanli.org/az/page250.html| title= The Center of Effective Initiatives| access-date= 2010-07-12| archive-url= https://web.archive.org/web/20160303202007/http://www.azerbaycanli.org/az/page250.html| archive-date= 2016-03-03| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Baş qərargah rəisi olduğu müddətdə Azərbaycan ordusu Qarabağ cəbhəsində uğurlu hərbi qələbələr qazandı; Sovet ordusu 1992-ci ildə Azərbaycandan çıxarkən döyüş sursatlarının məhv olmasının qarşısını aldı.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 2 |rowspan=2| [[Fayl:Tacəddin Mehdiyev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Tacəddin Mehdiyev]]'''<br>(19??–) |11 dekabr 1991 |17 fevral 1992 |{{age in days|1991|12|11|1992|2|17}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |[[Ayaz Mütəllibov|Mütəllibov II]] |1971 |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Daşaltı əməliyyatı]]; [[Malıbəyli və Quşçular qətliamı]]}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2| |rowspan=2|'''[[Şahin Musayev]]'''<br>(19??–) |17 fevral 1992 |24 fevral 1992 |{{age in days|1992|2|17|1992|2|24}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.milaz.info/news.php?id=4724| title= Müdafiə Nazirliyinin yaranmasının 18 ili tamam oldu| access-date= 2010-07-15| archive-url= https://web.archive.org/web/20111008153434/http://www.milaz.info/news.php?id=4724| archive-date= 2011-10-08| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Qaradağlı qətliamı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 3 |rowspan=2| [[Fayl:Tahir Əliyev (general).jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Tahir Əliyev (general)|Tahir Əliyev]]'''<br>(1952–) |24 fevral 1992 |16 mart 1992 |{{age in days|1992|2|24|1992|3|16}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |1992 |rowspan=2|<ref>{{cite web|url=http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6671&doctype=0 |title=Azərbaycan Respublikası Müdafiə Şurasının yaradılması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI |access-date=2011-01-05 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111009184055/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=6671&doctype=0 |archive-date=2011-10-09 }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Xocalı soyqırımı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası}};"| 4 |rowspan=2|[[Fayl:Rəhim Qazıyev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Rəhim Qazıyev]]'''<br>(1943–) |17 mart 1992 |20 fevral 1993 |{{age in days|1992|3|17|1993|2|20}} | style="background:{{Rəng/Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası}};"|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası|<span style="color:white">Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası<br></span>]] |''4.'' [[Əbülfəz Elçibəy|Elçibəy I]] |1992 |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Şuşanın işğalı]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 5 |rowspan=2| [[Fayl:Dadaş Rzayev.jpg|100px]] |rowspan=2|'''[[Dadaş Rzayev]]'''<br>(1935–) |20 fevral 1993 |17 iyun 1993 |{{age in days|1993|2|20|1993|7|17}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''5.'' [[Əbülfəz Elçibəy|Elçibəy I]] |1993 |rowspan=2|<ref>{{cite news | url= http://www.lent.az/news.php?id=13536 | title= 73 yaşlı Azərbaycan generalı təyarədən paraşütlə tullanacaq. Interview | publisher= Lent.az | author= Rashad Suleymanov | date= 2008-12-06 | access-date= 2010-07-14 | archive-date= 2011-07-06 | archive-url= https://web.archive.org/web/20110706131004/http://www.lent.az/news.php?id=13536 | url-status= dead }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Prezident [[Əbülfəz Elçibəy]] tərəfindən [[4 iyun Gəncə qiyamı|Gəncə üsyanı]] zamanı atışmalarda iştirak etdiyi üçün vəzifəsindən azad edildi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2|[[Fayl:Safar Abiyev in 2006.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səfər Əbiyev]]'''<br>(1950–) |17 iyun 1993 |7 avqust 1993 |{{age in days|1993|6|17|1993|8|7}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2| |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| – |rowspan=2|[[Fayl:Vahid Musayev.png|100px]] |rowspan=2|'''[[Vahid Musayev]]'''<br>(1947–1999) |7 avqust 1993 |25 avqust 1993 |{{age in days|1993|8|7|1993|8|25}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |– |– |rowspan=2|<ref>{{cite web| url= http://www.milaz.info/news.php?id=4724| title= Müdafiə Nazirliyinin yaranmasının 18 ili tamam oldu| access-date= 2010-07-13| archive-url= https://web.archive.org/web/20111008153434/http://www.milaz.info/news.php?id=4724| archive-date= 2011-10-08| url-status= dead}}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[1995 Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd|Heydər Əliyevə qarşı çevriliş cəhdində]] iştirak etdiyi üçün həbs edildi.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 6 |rowspan=2| |rowspan=2|'''[[Məmmədrəfi Məmmədov]]'''<br>(1942–) |2 sentyabr 1993 |6 fevral 1995 |{{age in days|1993|9|2|1995|2|6}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''6.'' [[Heydər Əliyev|H. Əliyev II]] |1993 |rowspan=2|<ref>{{cite web|url=http://www.aze.az/print_8451.html |title=Вооруженным силам Азербайджана исполняется 89 лет |access-date=2010-07-13 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706130917/http://www.aze.az/print_8451.html |archive-date=2011-07-06 }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|[[Bişkek protokolu]].}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 7 |rowspan=2|[[Fayl:Safar Abiyev in 2006.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Səfər Əbiyev]]'''<br>(1950–) |6 fevral 1995 |22 oktyabr 2013 |{{age in days|1995|2|6|2013|10|22}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''7.'' [[Heydər Əliyev|H. Əliyev II]] |1995 |rowspan=2|<ref>{{Cite web |url=http://www.rferl.org/content/Azerbaijans_Unsinkable_General/1983345.html |title=Azerbaijan's Unsinkable General |access-date=8 noyabr 2014 |archive-date=4 fevral 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210204062424/https://www.rferl.org/a/Azerbaijans_Unsinkable_General/1983345.html |url-status=live }}</ref> |- |colspan=6 align=left|{{small|Əbiyevin müdafiə naziri olduğu dövrdə Azərbaycan Türkiyə, ABŞ, Pakistan və digər ölkələrlə hərbi əməkdaşlıq müqavilələri imzaladı.}} |- bgcolor=#EEEEEE |- |- bgcolor=#EEEEEE !rowspan=2 style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"| 8 |rowspan=2|[[Fayl:Zakir Hasanov meeting with Ali Shamkhani.jpg|80px]] |rowspan=2|'''[[Zakir Həsənov]]'''<br>(1959–) |22 oktyabr 2013 |h.h |{{age in days|2013|10|22}} | style="background:{{Rəng/Bitərəf}};"|[[Bitərəf|<span style="color:black">Bitərəf<br></span>]] |''8.'' [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti|İ. Əliyev I]] |2013 |rowspan=2|<ref>{{cite web|title=Deputy Minister of Internal Affairs of Azerbaijan|url=http://mia.gov.az/index.php?/en/content/28955/|publisher=Ministry of Internal Affairs of the Republic of Azerbaijan|access-date=16 iyul 2014|year=2008|archive-date=4 fevral 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210204062350/https://www.mia.gov.az/index.php?%2Fen%2Fcontent%2F28955%2F|url-status=live}}</ref> |- |colspan=6 align=left| |- bgcolor=#EEEEEE |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycan hökuməti}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri| ]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] q4hj87prnl6xwh5sazy0ya9zu46efzj 0 360147 6600474 4770322 2022-08-29T06:02:25Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Universitet |ad = Milan Politexnik Universiteti |rəsmi_adı = |şəkil_adı = |şəkil_ölçüsü = |şəklin_izahı = |şüar = |yaranma = 1863 |tip = dövlət universiteti |rektor = |prorektor = |müəllim_sayı = |tələbə_sayı = |şəhər = |ölkə = |koordinat = |ünvan = [[İtaliya]], [[Milan]] şəhəri |kampus = |kampus_2 = |himn = |idman = |vebsayt = }} '''Milan Politexnik Universiteti''' — [[İtaliya]]nın [[Milan]] şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi; texniki sahə üzrə ixtisaslaşan məşhur ali təhsil ocaqlarından biri. == Tarixi == İtalyanın qədim ali təhsil ocaqlarından biri olan Milan Politexnik Universitetinin əsası 1863-cü il, [[29 noyabr|noyabr ayının 29-da]] qoyulub. İlk olaraq '''Yüksək Texniki İnstitut''' ({{Dil-it|İnstituto Tecnico Superiore}}) adlandırılıb, həmin dövrdə ona Françesko Brioşi rəhbərlik edirdi və şəhərin mərkəzi hissəsində Via Senatidə yerləşirdi. 1927-ci ildə ali məktəb hazırda təhsil şəhərciyi adlandırılan L. D. Vinçi meydanına köçürülüb, əsas binaları burada indiyə qədər də mövcuddur. Sonradan institutun adı dəyişdirilərək Kral Politexnik Universiteti (Regio Politecnico) adlandırılır. İtaliya II dünya müharibəsinin sonunda respublika elan olunduqdan sonra universitetin adından Kral (Regio) sözü çıxarılır. Lakin əsas binanın fasadına həkk olunmuş Regio sözünün izi hazırda da qalmaqdadır. 1954-cü ildə D. Kasines və E. Bottanın səyi nəticəsində ali təhsil ocağının bazasında Avropada ilk elektron hesablama mərkəzi yaradılıb. 1977-ci ildə universitetin və bir neçə kompaniyanın birgə işləyib hazırladığı "Sirio" peyki kosmosa buraxılıb. 1990-cı ildə Milan Politexnik Universitetinin ərazi baxımından genişləndirilməsi işlərinə başlanılıb və hazırda Lombardiya və Emiliya-Romanya regionlarında yerləşən 7 kampusu fəaliyyət göstərir: Leonardo, Bovisa, Komo, Kremona, Lekko, Mantove və Pyaçença. Qeyd edək ki, Leonardo və Bovisa kampusları tamamilə [[Wi-Fi]] sistemi ilə əhatə olunub. 1993-cü ildə sənaye dizaynı fakültəsi açılıb, 2000-ci ildə isə tələbə və aspirantlar üçün qrafika, vizual effekt, dizayn interyeri ixtisas istiqamətləri üzrə yeni kurslar fəaliyyət başlayıb. Hazırda ali təhsil müəssiəsində 17 fakültə fəaliyyət göstərir: memarlıq və layihələndirmə, biomühəndislik, Culio Natta adına kimya, materiallar və kimya mühəndisliyi, elektronika və informatika, elektrotexnika, energetika, fizika, sənaye dizaynı, incəsənət, kommunikasiya və moda, aviasiya-kosmik texnika, sənaye istehsalının təşkili və idarəedilməsi, atom texnikası, tikinti layihələndirilməsi, Françesko Brioşi adına riyaziyyat, mexanika, arxitektura üzrə layihələndirmə, ətraf mühit texnologiyası. Universitet tərəfindən həyata keçirilən hesablama texnikası üzrə onlayn kurs İtaliyada bu formatda təqdim olunan ilk akademik kurs hesab olunur. Bu kurs yer kürəsinin müxtəlif nöqtələrindən tələbələrin ingilis dilində təhsil imkan yaradır. Milan Politexnik Universitetində tələbələr təqdim olunan yüksək təhsil səviyyəsinin göstəricisidir ki, ali məktəbin məzunlarına Avropa ölkələrində xüsusi rəğbət göstərilir. Məzunların son sorğusu göstərir ki, onlardan 60 faizi məzun olandan sonra 3 ay ərzində, 40 faizi isə yarım il ərzində işləmək imkanı əldə ediblər. == Universitetə qəbul == Ali məktəbə qəbul üçün orta təhsil bazasına müvafiq sınaq testlərindən keçmək tələb olunur. Bu testin əsas məqsədi abituriyentlərin bilik səviyyəsindəki çatışmazlıqları aşkarlamaq və qaneedici səviyyədə olmadığı təqdirdə tamamlayıcı kurslar təşkil etməkdən ibarətdir. Memarlıq və tikintinin layihələndirilməsi fakültələrinə qəbul testi 5 qrupa bölünür: məntiq və ümumi dünyagörüşü, tarix, rəsmxətt və qrafiki təsvir, riyaziyyat və fizika, ingilis dili. Bundan başqa bütün fakültələrə qəbul imtahanı proqramı məntiq, ingilis dili, riyaziyyat və statistika, fizika və şifahi qavrayış istiqamətləri üzrə həyata keçirilir. İtalyan dilini kifayət qədər bilməyən əcnəbi tələbələrə başlanğıc, orta və yuxarı səviyyələr üzrə dil kursu təklif olunur. Kurs sentyabr ayının ilk iki həftəsi ərzində tədris olunur. == Tələbə həyatı == İllik təhsil haqqı 200 avrodan 3000 avroya qədər dəyişir. Əla qiymətlərlə oxuyaraq yüksək təhsil göstəricilərinə malik tələbələrə illik ödəniş haqqını hissə-hissə ödəmək imkanı yaradılır və illik ödəniş haqqının məbləğində güzəştlər tətbiq olunurBundan əlavə, bu tələbələr üçün müxtəlif təqaüd formaları mövcuddur. Milan Politexnik Universiteti tələbələrə zəngin tədris proqramı təqdim edir. Tədris proqramı çərçivəsində praktiki ev tapşırıqları üstünlük təşkil edir. İtalyanın əksər ali təhsil ocaqlarında olduğu kimi Milan Politexnik Universitetində də tələbələrin çoxu kampuslarda yaşama imkanına malik deyillər. Burada yerlər məhdud (ən çox 1000) səviyyədədir. Bununla əlaqədar bir neçə özəl təşkilatla razılaşmalar mövcuddur. Həmçinin, "ERASMUS" tələbə mübadiləsi çərçivəsində tələbələr üçün 140 yer ayrılıb. Milanda mənzillərin kirayə haqqı baha olduğundan əksər hallarda 3–4 tələbə eyni mənzildə yaşayırlar. == Tələbə təşkilatları == Milan Politexnik Universitetində neçə tələbə təşkilatı yaradılıb ki, burada hər kəs öz maraqları üzrə məşğuliyyət tapa bilər. BEST Milano (Board of European Students of Technology) hüquqi məsələləri əhatə edir və 30-dan çox ölkədə təqdim edilmiş Avropa təşkilatıdır. ESN (European Student Network) təşkilatı ali məktəblərarası tələbə mübadiləsi ilə məşğul olan və mübadilə üzrə layihələri dəstəkləyən qeyri-kommersiya birliyidir. Euroavia aerokosmik texnikayla maraqlanan universitet tələbələrini əhatə edir. Associazione Ingegneri Ambiente e Territorio mühafizə və ətraf mühitin rasional istifadəsi məsələləri ilə maraqlananların tələbələrinin assosiasiyasıdır. Teatro delle Biglie isə teatr assosiasiyası kimi çıxmış müstəqil qeyri-kommersiya təşkilatıdır. Poul (Politecnico Open Unix Labs) təşkilatı UNIX-əməliyyat sistemləri tərəfindən maraqlananların tələbələri tərəfindən yaradılıb. IEEE təşkilatı Milan Politexnik Universitetində IEEE assosiasiyasının tələbə bölməsi kimi yaradılıb. == Kitabxana sistemi == Universitetin hər bir kampus kitabxanasının əhatə olunduğu kitabxana sistemində 4870 mindən çox nadir nüsxə mövcuddur. İtalyanın qədim və zəngin kitabxana sistemlərindən biridir. Sistem mərkəzi və tədris kitabxanalarından ibarətdir. Burada tələbələrin imtahanlara yüksək səviyyədə hazırlaşmaları üçün lazımi şərait yaradılıb. OPAC (Online Public Access Catalogue) axtarış veb serverində qeydiyyatdan keçməklə kitabxana sistemindən virtual şəkildə istifadə etmək imkanı təqdim olunub. 2004-cü ildə universitet "Polipress" özəl nəşriyyat ticarət markasını qeydiyyatdan keçirib. Universitetin mətbu orqanı olan "Politecnico" da "Polipress"də çap olunur. == Beynəlxalq əlaqələri == Universitet Avropa və beynəlxalq tədqiqat fəaliyyətində aktiv iştirak edir. Ali məktəb təkcə 2004-cü ildə "EuropianResearch framework" çərçivəsində 60 böyük beynəlxalq elmi tədqiqat layihəsinə dəstək göstərib. Milan Texniki Universiteti tələbə mübadiləsi sahəsində bir neçə beynəlxalq layihənin iştirakçısıdır. Əcnəbi tələbələrin qəbulu ingilis dilində olan kurslar vasitəsilə həyata keçirilir. Universitetin üzv olduğu ENTREE təhsil şəbəkəsi çərçivəsində Avropanın elektrotexnika fakültələrində tələbə mübadiləsi gerçəkləşdirir. Bundan əlavə, Top İndustrial Managers for Europe (TİME) şəbəkəsinin üzvüdür və "İMCC" təşkilatı ilə əməkdaşlıq edir. == Həmçinin bax == {{Portal|Universitet}} == Mənbə == * Cahangir Atakişiyev. [[Rabitə dünyası (qəzet)|"Rabitə dünyası" qəzeti]]. {{az}} {{IDEA League}} [[Kateqoriya:Milan Politexnik Universiteti| ]] [[Kateqoriya:İtaliya universitetləri]] [[Kateqoriya:1863-cü ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:29 noyabrda yarananlar]] [[Kateqoriya:Milanda təhsil]] f5t1mns54jvtpv47fq014iq5lz1olhw 0 360937 6600530 5414516 2022-08-29T06:36:52Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Futbolçu |adı = Yakuba Bamba |orijinal adı = |tam adı = |ləqəbi = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |boyu = 176 |çəkisi = |əsas ayağı = |mövqeyi = [[Hücumçu (futbol)|hücumçu]] |indiki klubu = ''karyerasını bitirib'' |nömrəsi = |gənclər klubları = {{futbol karyerası |?—?|{{bayraq|Kot-d'İvuar}} [[Rio Sports FK|Rio Sports]]|}} |klublar = {{futbol karyerası |1994—1997|{{bayraq|Kot-d'İvuar}} [[Afrika Sports d'Abidjan FK|Afrika Sports d'Abidjan]]|127 (79) |1998|{{bayraq|Kot-d'İvuar}} [[Kokodi FK|Kokodi]]|0 (0) |1998—1999|{{bayraq|İsveçrə}} [[Sürix FK|Sürix]]|2 (1) |1999—2000|{{bayraq|İsveçrə}} [[Yanq Fellouz Yuventus FK|Yanq Fellouz Yuventus]]|49 (41) |2000—2002|{{bayraq|İsveçrə}} [[İverdon-Sport FK|İverdon-Sport]]|32 (13) |2002—2003|{{bayraq|İsveçrə}} [[Vil 1900 FK|Vil]]|32 (11) |2003—2004|{{bayraq|İsveçrə}} [[Yanq Fellouz Yuventus FK|Yanq Fellouz Yuventus]]|27 (34) |2004—2005|{{bayraq|Türkiyə}} [[Diyarbəkirspor]]|3 (0) |2005—2007|{{bayraq|Azərbaycan}} [[Karvan İK|Karvan]]|39 (26) |2007—2009|{{bayraq|Azərbaycan}} [[Xəzər-Lənkəran FK|Xəzər-Lənkəran]]|16 (5) |2009—2010|{{bayraq|Azərbaycan}} [[Karvan İK|Karvan]]|13 (0) }} |milli yığma = {{futbol karyerası |2001—2006|{{bayraq|Kot-d'İvuar}} [[Kot-d'İvuar milli futbol komandası|Kot-d'İvuar]]|3 (0)}} |klub haqqında məlumatların yenilənməsi = |yığma haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = }} '''Yakuba Bamba''' ({{DVTY}}) — Kot-d'İvuar futbolçusu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} {{futbolçu-qaralama}} {{Azərbaycan Premyer Liqasının bombardirləri}} [[Kateqoriya:Kot-d'İvuar futbolçuları]] [[Kateqoriya:Kot-d'İvuar milli futbol komandasının oyunçuları]] [[Kateqoriya:Karvan İK oyunçuları]] [[Kateqoriya:Xəzər-Lənkəran FK oyunçuları]] ab8esnm129ocumx6gx6ja6gv1zwn6v9 0 361815 6600729 6383920 2022-08-29T08:35:08Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{il naviqasiyası|2017}} {{Təqvim illəri}} == Hadisələr == * 1 yanvar ** Gecə saat 01:12-də [[İstanbul]]un Beşiktaş rayonu ərazisində yerləşən [[Reina gecə klubunda terror aktı (2017)|Reina gecə klubunda törədilmiş terror aktı]]. Terror aktı nəticəsində ilkin məlumatlara görə 39 nəfər həlak olmuş, 69 nəfər müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri almışdır. ** 2017-ci ildə [[İsveçrə]]nin Qotard baza tunelinin açılışı olacaq. ** [[Qırğızıstan]] dövriyyəyə yeni əskinaslar buraxmışdır<ref>{{cite web |url=http://mir24.tv/news/economy/15545316|title=Защита «Mask»: в Кыргызстане появились новые деньги|date=2017-01-01 |publisher=Мир 24|accessdate=2017-01-08}}</ref>. * 4 yanvar — [[Sorin Qrindyanu]] [[Rumıniya]]nın yeni baş naziri təyin olunub<ref>[http://ru.publika.md/pavel-filip-pozdravil-s-naznacheniem-novogo-premer-ministra-rumynii_2004601.html Павел Филип поздравил с назначением нового премьер-министра Румынии.]</ref>. * 7 yanvar — [[Nana Akufo-Addo]] [[Qana]] prezidenti vəzifəsinin icrasına başlayıb<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.com/news/world-africa-38539751 |title=Ghana: Nana Akufo-Addo is sworn in as president |publisher= BBC|accessdate=2017-01-08}}</ref> * 20 yanvar — [[ABŞ prezidenti]] [[Donald Tramp]] səlahiyyətlərinin icrasına başlayıb. * 12–22 may — [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi oyunları]] Bakıda keçirilib. == Doğumlar == == Vəfatlar == * 1 yanvar ** [[Aleksandr Çuçelov]], yelkənli qayıqçı. ** [[Talat Tunçalp]], [[Türkiyə]]li keçmiş professional velosiped yarışçısı. ** [[Emmanuel Niyonkuru]], [[Burundi]] siyasətçisi. ** [[Entoni Atkinson]], britaniyalı iqtisadçı. ** [[Derek Parfit]], ingilis filosof. ** [[Karl Gerstner]], [[İsveçrə]]li poliqrafik tərtibatı rəssamı. * 2 yanvar ** [[Con Berqer]], ingilis yazıçısı və incəsənət tənqidçisi. ** [[Viktor Tsaryov]], rusiyalı futbolçu. ** [[François Çereke]], Əmək ittifaqçısı. ** [[İstvan Tatar]], [[Macarıstan]] sprinteri. * 3 yanvar ** [[Peter Farmer]], Britaniyanın səhnə tərtibatçısı, teatr rəssamı və kitab illüstrisayıçısı. ** [[Sesiliya Qonzalez Qomez]], [[Meksika]]lı siyasətçi. ** [[Enzo Benedetti]], peşəkar [[İtaliya]] futbolçusu. * 4 yanvar ** [[Əliyar Səfərli]], Azərbaycanın İrandakı keçmiş səfiri. ** [[Heybət Hörmət]], Azərbaycan aktyoru və rejissoru. ** [[Anna Senkoro]], [[Tanzaniya]]lı siyasətçi. ** [[Antoni Tu Şihua]], Çin Vətənpərvər Katolik Assosiasiyasının yepiskopu olmuşdur. * 5 yanvar ** [[Leonardo Benevolo]], [[İtaliya]] memarı. ** [[Rafiq Subaye]], [[Suriya]] film aktyoru, yazıçı. * 6 yanvar — [[Yaron Ben-Dov]], peşəkar [[İsrail]] futbolçusu. * 8 yanvar — [[Əli Əkbər Haşimi Rəfsəncani]], [[İran]] siyasətçisi. * 16 yanvar — [[Camal Yusifzadə]], Azərbaycan şairi. * 18 yanvar — [[Piter Abrahams]], Cənubi Afrika yazıçısı. * 23 yanvar ** [[Faiq Qasımov (aktyor)|Faiq Qasımov]], Azərbaycan aktyoru. ** [[Təvəkkül Əliyev (aktyor)|Təvəkkül Əliyev]], Azərbaycan aktyoru. * 27 yanvar — [[Rimma Abdullayeva]], Azərbaycanın əməkdar mədəniyyət işçisi, film direktoru, prodüser. * 5 fevral — [[Rafiq Dadaşov]], Azərbaycan rejissoru. * 12 fevral — [[Kübra Dadaşova]], Azərbaycan aktrisası. * 16 fevral — [[Şahin Zəkizadə]], Azərbaycan rejissoru. * 12 mart — [[Oqtay Haqverdiyev]], Azərbaycan iqtisadçısı. * 16 mart — [[Mövlud Mövlud]], Azərbaycan jurnalisti və yazıçısı. * 21 mart — [[Əsgər Rəhimov]], Azərbaycan teatr və kino aktyoru. * 28 mart — [[Firuz Xudaverdiyev]], Azərbaycan teatr və kino aktyoru. * 31 mart — [[Xalid Ağcatəpə]], [[Türk]] kino aktyoru. * 1 aprel — [[Yevgeni Yevtuşenko]], Rusiya şairi. * 23 aprel — [[Ramiz Zöhrabov]], Azərbaycan musiqişünası. * 9 iyun — [[Natiq Əliyev]], Azərbaycanın Sənaye və Energetika naziri. * 13 iyun — [[Rauf Əliyev (bəstəkar)|Rauf Əliyev]], Azərbaycan bəstəkarı. * 15 iyun — [[Aleksey Batalov]], Rusiya aktyoru. * 26 iyun — [[Qəndab Quliyeva]], Azərbaycan xanəndəsi. * 2 iyul — [[Xumar Zülfüqarova]], Azərbaycan rəqqasəsi. * 3 iyul — [[Paolo Villaco]], İtaliya aktyoru. * 4 iyul ** [[Telman Əliyev]], Azərbaycan aktyoru. ** [[Zəhra Quliyeva (körpə)|Zəhra Quliyeva]], Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən qətlə yetirilmiş 17 aylıq körpə. * 5 iyul — [[Oleq Litvin]], Azərbaycan fotomüxbiri. * 31 iyul — [[Janna Moro]], Fransa aktrisası. * 5 sentyabr — [[Nikolas Blumberqen]], Amerika fiziki. Nobel mükafatı laureatı. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:2017| ]] 0ipuk8sgj1iskj4glmnpjvqd1zutpdf 0 361972 6600905 3209194 2022-08-29T09:41:45Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Qədim slavyan dili''' — məlum qədim ədəbi slavyan dili. Termin [[IX əsr]]—[[XI əsr]], bəzən isə [[XII əsr]]lərdə mövcud olmuş [[slavyan dilləri]]nə aid edilir. Ən qədim yazılar [[X əsr]]ə aid edilir, ancaq bir çox yazı abidələri [[XI əsr]]də olub. == Ədəbiyyat == * Вайан, Андре. Руководство по старославянскому языку, ''Manuel du vieux slave'',Пер. с франц. В. В. Бородич; под ред. и с предисл. В. Н. Сидорова, М. Издательство иностранной литературы, 1952, 447. * Горшков А. И.Старославянский язык, 2-е, М. АСТ, Астрель, 2004, 142, Высшая школа. * Ёлкина Н. М. Старославянский язык. М. Государственное учебно-педагогическое издательство Министерства Просвещения РСФСР, 1960. * Селищев А. М.Старославянский язык. Часть 1: Введение. Фонетика, М, Государственное учебно-педагогическое издательство Министерства Просвещения РСФСР, 1951, 336 * Селищев А. М. Старославянский язык. Часть 2: Тексты. Словарь. Очерки морфологии, М. Государственное учебно-педагогическое издательство Министерства Просвещения РСФСР, 1952 [[Kateqoriya:Slavyan dilləri]] fuhl23epx9vtkkmz44ejb0doxstw8jh 0 362348 6600423 5851251 2022-08-29T05:42:02Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Aarzemnieki, ESC2014 Meet & Greet 04 (crop).jpg|thumbnail]] '''Arzemnieki''' (latışca:Aarzemnieki) — Latviya musiqi qrupu. Latviyanı [[Avroviziya 2014]] mahnı müsabiqəsində, [[Kopenhagen]]də "Cake to bake (Bişirilmək üçün kökə)" mahnısı ilə təmsil etmişdir. Favorit iştirakçılardan sayılsalar da finala yüsələ bilməmişdilər. Qrupun 4 üzvü var: üçü oğlan, biri qadın ifaçıdır. Qrupun adı [[latış dili]]ndən tərcümədə ''xaricilər'' mənasını verir. [[Kateqoriya:Musiqi qrupları]] 89qo6pd9frzljnl3qzsw193v9zqa7cb 0 363425 6600538 3470734 2022-08-29T06:38:57Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki == Kişilər == === Əsas milli komanda === # 05.03.2014 [[Dubay]], [[BƏƏ]] YO Filippin – Azərbaycan 0:1 === U-21 === === U-19 === === U-17 === === Klublar === == Qadınlar == === Əsas milli komanda === === U-21 === === U-19 === === U-17 === === Klublar === {{Azərbaycanın futbol matçlarının siyahıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan–Filippin münasibətləri|futbol matçları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın futbol matçları|Filippin]] [[Kateqoriya:Filippinin futbol matçları|Azərbaycan]] n2ql9hj4vhvabn9owxda5lpec6fjtrq 0 363527 6600549 6327021 2022-08-29T06:41:31Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi}} '''Ketrin Hepbern''' ([[İngilis dili|ing]]. Katharine Houghton Hepburn; {{DVTY}}) — məşhur ABŞ kinoaktrisası. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{aktrisa-qaralama}} [[Kateqoriya:ABŞ aktrisaları]] cbaoie2jorssekc5n68b99wvl1sa99r 0 365614 6600321 5219211 2022-08-29T05:06:26Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid}} '''Karonqa''' — Afrika ölkəsi olan [[Malavi]]nin 28 mahalından biri. [[Şimal bölgəsi (Malavi)|Şimal bölgəsi]]nə aiddir. == Coğrafiya == Karonqa ölkənin üç bölgəsindən biri olsan [[Şimal bölgəsi (Malavi)|Şimal bölgəsi]]nə aid olub ölkənin şimalında yerləşir. Mahalın mərkəz şəhəri mahalla eyni adı daşıyan [[Karonqa]] şəhəridir. Mahal şərqdə Malavi gölü, cənubda [[Rumfi (mahal)|Rumfi mahalı]], şimalda [[Tanzaniya]], qərbdə [[Çitipa (mahal)|Çitipa mahalı]] ilə qonşudur. == Şəhərləri == * [[Karonqa]] == Həmçinin bax == * [[Malavi]] * [[Malavi bölgələri]] * [[Malavi şəhərləri]] {{Malavi bölgələri}} [[Kateqoriya:Malavi mahalları]] pmzy4llf0cukcfa9sdm7dhe5t8zy9mu 0 368612 6600495 6365008 2022-08-29T06:15:32Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Plato-raphael.jpg|250px|thumbnail|right|[[Platon]], [[Rafael]] (1509)]] '''Platonizm''' — Antik yunan filosofu [[Platon]]un və onun sələflərinin fəlsəfi təlimi. Bu təlimin tərəfdarlarına görə [[ideya]]nın reallığı mütləqdir və [[ruh]] ölməzdir. Platonizmin ilk ardıcılları Platonun [[E.ə. IV əsr|e.ə. IV əsrdə]] əsasını qoyduğu məktəbin — [[Platonun Akademiyası|Akademiya]]nın şagirdləri olmuşdur. Məktəb Platonun özü tərəfindən yaradılmış və [[529-cu il|b.e.529-cu ilin]]ə qədər mövcud olmuşdur. [[Afina]] divarları yaxınlığında yerləşən bu Akademiya imperator [[I Yustinian]]ın əmri ilə bağlanmışdır. Adətən Platonizmi üç əsas dövrə ayırırlar: ilkin, orta və [[neoplatonizm]]. <ref></ref>== Dövrlər == === İlkin platonizm === İlkin (yaxud "qədim") (e.ə. IV əsr), dövr Platon və onun ən yaxın tərəfdarlarının (Spevsipp, [[Ksenokrat]], Pontiyalı [[Heraklit]]) adı ilə bağlıdır. Platonun şagirdləri onun biliklərə fəlsəfi yanaşmasının əsası kimi gündəlikdən istifadə edirdilər. Gündəlik oxunmuş, eşidilmiş, yaxud düşünülmüş mövzular və fikirlər haqqında təəssuratların toplandığı mənbə idi və dəfələrlə oxumaq, təhlil və dərk etmək mümkün idi. Müzakirə olunan mövzular arasında əsas yeri ''ideyaların ontoloji statusu'' problemi tuturdu. [[E.ə. I əsr]]dən başlayaraq platonçular [[Aristotel]]dən və [[pifaqorçuluq]]dan istifadə edərək [[naturalizm]]in bütün elementləri ilə ciddi mübarizə aparmağa başladılar. Bu yeni bir dövrün — "orta platonizmin" başlanması üçün əsas oldu. === Orta platonizm === Orta (yaxud, aralıq) platonizm ([[e.ə. I əsr]]-[[II əsr|b.e. II əsr]]i). bu dövr [[Askalonlu Antiox]], İskəndəriyyəli Evdor, Xeroneyli [[Plutarx]], Apuley, Alkinoy, [[Attik]], [[Numeni]]nin adı ilə bağlıdır. [[Skeptisizm]] dövründən sonra [[doqmatik]] platonizm başlayır. E.ə. I əsrdə [[Posidon]] platonizmin sistemləşdirilməsi üçün ciddi fəaliyyətə başlayır və bunun üçün Platonun "Timey"inin şərhinə əsaslanır. Bu dövrün əsas xüsusiyyəti platon irsinin dərsliklərdə toplanması, Platonun "Dialoq"larının şərh edilməsi və [[Platon]] və [[Aristotel]]in təlimləri arasında fərqlərin müəyyən edilməsi vasiləsilə sistemləşdirilməsi hesab olunur. Təxminən üçəsirlik prosesin nəticəsi Neoplatonizm oldu. [[Fayl:Plotinos.jpg|250px|thumbnail|right|Neoplatonizmin banisi [[Plotin]]]] === Neoplatonizm === {{Main|Neoplatonizm}} Bu dövrdə varlığın başında "Vahid" gələn və ümumilikdə üç üzvdən ibarət iyerarxiyası sistemli şəkildə hazırlandı. [[İdrak]]ın yüksək sferalarının və "Vahid" haqqında daha dəqiq təlimin işlənib hazırlanması da bu dövr üçün xarakterikdir. [[Neoplatonizm]]in tərəfdarları üçün gündəliklər həm də daha sistemli [[esse]]lərin yazılması üçün əsas mənbə oldu. Bu esselərdə hər hansı bir mənfi təzahür (məs: qəzəb, həsəd, dedi-qodu) və ya hansısa həyati çətinliklərlə(matəm, məyusluq, sürgün) bağlı təsvirlər və mübarizə metodları öz əksini tapmışdır. [[Neoplatonizm]]in banisi [[Plotin]] hesab olunur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Platon]] * [[Platonun Akademiyası]] * [[Orta platonizm]] * [[Plotin]] * [[Neoplatonizm]] * [[Pifaqorçular məktəbi]] * [[Neopifaqorçuluq]] [[Kateqoriya:Platonizm| ]] [[Kateqoriya:Fəlsəfi cərəyanlar]] [[Kateqoriya:Qədim Yunanıstan fəlsəfəsi]] [[Kateqoriya:Fikir cərəyanları]] [[Kateqoriya:Qərb mədəniyyəti]] qu738cnqvpdjmy28alkfueel3o3ry7n 6600497 6600495 2022-08-29T06:16:22Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Plato-raphael.jpg|250px|thumbnail|right|[[Platon]], [[Rafael]] (1509)]] '''Platonizm''' — Antik yunan filosofu [[Platon]]un və onun sələflərinin fəlsəfi təlimi. Bu təlimin tərəfdarlarına görə [[ideya]]nın reallığı mütləqdir və [[ruh]] ölməzdir. Platonizmin ilk ardıcılları Platonun [[E.ə. IV əsr|e.ə. IV əsrdə]] əsasını qoyduğu məktəbin — [[Platonun Akademiyası|Akademiya]]nın şagirdləri olmuşdur. Məktəb Platonun özü tərəfindən yaradılmış və [[529-cu il|b.e.529-cu ilin]]ə qədər mövcud olmuşdur. [[Afina]] divarları yaxınlığında yerləşən bu Akademiya imperator [[I Yustinian]]ın əmri ilə bağlanmışdır. Adətən Platonizmi üç əsas dövrə ayırırlar: ilkin, orta və [[neoplatonizm]]. == Dövrlər == === İlkin platonizm === İlkin (yaxud "qədim") (e.ə. IV əsr), dövr Platon və onun ən yaxın tərəfdarlarının (Spevsipp, [[Ksenokrat]], Pontiyalı [[Heraklit]]) adı ilə bağlıdır. Platonun şagirdləri onun biliklərə fəlsəfi yanaşmasının əsası kimi gündəlikdən istifadə edirdilər. Gündəlik oxunmuş, eşidilmiş, yaxud düşünülmüş mövzular və fikirlər haqqında təəssuratların toplandığı mənbə idi və dəfələrlə oxumaq, təhlil və dərk etmək mümkün idi. Müzakirə olunan mövzular arasında əsas yeri ''ideyaların ontoloji statusu'' problemi tuturdu. [[E.ə. I əsr]]dən başlayaraq platonçular [[Aristotel]]dən və [[pifaqorçuluq]]dan istifadə edərək [[naturalizm]]in bütün elementləri ilə ciddi mübarizə aparmağa başladılar. Bu yeni bir dövrün — "orta platonizmin" başlanması üçün əsas oldu. === Orta platonizm === Orta (yaxud, aralıq) platonizm ([[e.ə. I əsr]]-[[II əsr|b.e.II əsr]]i). bu dövr [[Askalonlu Antiox]], İskəndəriyyəli Evdor, Xeroneyli [[Plutarx]], Apuley, Alkinoy, [[Attik]], [[Numeni]]nin adı ilə bağlıdır. [[Skeptisizm]] dövründən sonra [[doqmatik]] platonizm başlayır. E.ə. I əsrdə [[Posidon]] platonizmin sistemləşdirilməsi üçün ciddi fəaliyyətə başlayır və bunun üçün Platonun "Timey"inin şərhinə əsaslanır. Bu dövrün əsas xüsusiyyəti platon irsinin dərsliklərdə toplanması, Platonun "Dialoq"larının şərh edilməsi və [[Platon]] və [[Aristotel]]in təlimləri arasında fərqlərin müəyyən edilməsi vasiləsilə sistemləşdirilməsi hesab olunur. Təxminən üçəsirlik prosesin nəticəsi Neoplatonizm oldu. [[Şəkil:Plotinos.jpg|250px|thumbnail|right|Neoplatonizmin banisi [[Plotin]]]] === Neoplatonizm === {{Main|Neoplatonizm}} Bu dövrdə varlığın başında "Vahid" gələn və ümumilikdə üç üzvdən ibarət iyerarxiyası sistemli şəkildə hazırlandı. [[İdrak]]ın yüksək sferalarının və "Vahid" haqqında daha dəqiq təlimin işlənib hazırlanması da bu dövr üçün xarakterikdir. [[Neoplatonizm]]in tərəfdarları üçün gündəliklər həm də daha sistemli [[esse]]lərin yazılması üçün əsas mənbə oldu. Bu esselərdə hər hansı bir mənfi təzahür (məs: qəzəb, həsəd, dedi-qodu) və ya hansısa həyati çətinliklərlə(matəm, məyusluq, sürgün) bağlı təsvirlər və mübarizə metodları öz əksini tapmışdır. [[Neoplatonizm]]in banisi [[Plotin]] hesab olunur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Platon]] * [[Platonun Akademiyası]] * [[Orta platonizm]] * [[Plotin]] * [[Neoplatonizm]] * [[Pifaqorçular məktəbi]] * [[Neopifaqorçuluq]] [[Kateqoriya:Platonizm| ]] [[Kateqoriya:Fəlsəfi cərəyanlar]] [[Kateqoriya:Qədim Yunanıstan fəlsəfəsi]] [[Kateqoriya:Fikir cərəyanları]] [[Kateqoriya:Qərb mədəniyyəti]] sjb876ej5tcff34ehcxohk3atbubk10 0 369845 6600333 5974635 2022-08-29T05:09:05Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi}} '''Böyük Alfred''' ({{DVTY}}) — 871–899-cu illər arasında Uesseks kralı. == Həyatı == Alfred [[vikinqlər]]ə qarşı mübarizə aparmışdır. O, "Böyük" ləqəbi ilə ünvanlandırılan tək ingilis kralıdır. Hakimiyyəti dövründə təhsilə təşviq etmişdir və krallığın hüquq sistemini inkişaf etdirmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Xarici istinadlar}} == Həmçinin bax == * [[Britaniya monarxlarının siyahısı]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Alfred the Great}} {{Uesseks kralları}} [[Kateqoriya:Uesseks sülaləsi]] [[Kateqoriya:İngiltərə kralları]] l1n6b53ew9gkv02oexaye0j4lggnkg3 0 372349 6600614 6427127 2022-08-29T07:08:39Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Alxanlı}} {{YM}} '''Alxanlı''' (həmçinin: ''Əlixanlı'') — [[Siyəzən rayonu]]nda yerləşən qədim kənd. Yaranma tarixi XVIII əsrin sonu-XIX əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Kənd haqqında qısaca olaraq [[Abbasqulu ağa Bakıxanov]]un “[[Gülüstani-İrəm]]” əsərində məlumat verilib.<ref>Azərbaycan Respublikasının inzibati - ərazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı - 2013. 488 səh.</ref> == Toponimikası == "Alxanlı" adının mənası haqqında müxtəlif fikirlər var. Yerli sakinlərin fikrinə görə kəndin adı Quba xanı olmuş Şeyxəli xanın adı ilə bağlıdır. Belə ki, XVIII əsrin sonu - XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın işğalçılıq siyasətinə qarşı mübarizə aparan Şeyxəli xanın təbəələrinin bir hissəsi dağlara çəkilərək mübarizəni davam etdirmişdir. Onların məskunlaşdığı ərazi Şeyxəli xanın (Əli xan) adına uyğun olaraq "Əlixanlı" adlandırılmağa başlamışdır. Sonralar bu ad "Alxanlı" şəklinə düşmüşdür. Digər fikrə görə yaşayış məskəninin adı "əli xınalı" söz birləşməsindən əmələ gəlib. Lakin bu fikrin izahı yoxdur.<font>{{ATEL|1| }}</font> == Tarixi == XX əsrin 50-ci illərinə qədər Alxanlı kəndi böyük yaşayış məskəni kimi qalıb. Lakin həmin dövrdə SSRİ rəhbərliyi tərəfindən "xam torpaqlara hücum" elan edilməsi nəticəsində kəndin əhalisi 6–7&nbsp;km şərqdə, [[Xəzər dənizi]]nə doğru düzən ərazidə salınmış Yenikənd kəndinə köçürülmüşdür. Hazırda kənddə əsasən maldarlıqla məşğul olan bir-neçə ailə yaşayır. Kəndin ərazisində qədim məscid, istifadə olunmayan kəhriz qalıqları, qədim qəbirstanlıq və evlərin xarabalıqları qalmaqdadır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Bakı-Quba avtomobil yolunun üzərində, [[Gilgilçay]]ın sol sahilindəki dağ yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Siyəzən rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Siyəzən rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Siyəzən rayonunun kəndləri]] sanlqmzl1ukpz7ccmwp0biuxnyzc0di 0 372891 6600929 6472154 2022-08-29T09:45:19Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = [[Şəhər]] |rəsmi_adı = Mauntin Vyu |orijinal_adı = |şəkli = Wfm_mountain_view.jpg |şəkilin_izahı = Şəhərin mərkəzi küçəsi Kastro |tabesində = |ölkə = Amerika Birləşmiş Ştatları |gerbi = |bayrağı = |gerb yazısı = |bayraq yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağın_ölçüsü = |lat_deg = 37 |lon_deg = 122 |lat_min = 23 |lat_sec = 34 |lat_dir = N |lon_min = 2 |lon_sec = 31 |lon_dir = W |CoordAddon |CoordScale = |regionun növü = Amerika Birləşmiş Ştatlarının inzibati bölgüsü{{!}}Ştat |region = Kaliforniya |cədvəldə region = Kaliforniya |rayonun növü = Qraflıq (ABŞ){{!}}Qraflıq |rayon = Santa Klara (qraflıq){{!}}Santa Klara |cədvəldə rayon = |icmanın növü = |icma = |cədvəldə icma = |daxili bölgüsü = |başçı növü = mer |icra başçısı = Pet Şouolter |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = 1902 |sahəsi = 31.7 |quru sahəsi = 31.2 |su sahəsi = 0.4 |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = 32 |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = 80 435<ref>{{cite web |author= |url=http://www.citypopulation.de/USA-California.html?cityid=9241 |title=California |lang=en |publisher=citypopulation.de |date=2015-07-01 |accessdate=2016-09-02}}</ref> |siyahıyaalma ili = 2015 |sıxlığı = 2455 |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = -8 |DST = -7 |telefon_kodu = 650 |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = 94035, 94039-94043 |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = Mountain View, California |rəsmi_saytı = http://mountainview.gov/ |saytın dili = en |ölkənin xəritəsi = }} '''Mauntin Vyu''' ({{Dil-en|Mountain View}}, yəni ''Dağ görüntüsü'') — [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[Kaliforniya]] ştatının Santa Klara rayonunda yerləşən kiçik şəhər. Şəhər bu adı [[Santa Cruz]] dağı mənzərəsinə sahib olduğu üçün almışdı. 2010-cu ildə əhalinin sayını bilmək ücün aparılan hesablamaya görə, Mauntin Vyu şəhərində 74 066 insan yaşayır. Bu şəhər dünyanın yüksək texnologiya mərkəzi sayılan [[Silikon Vadisi]]ndə yerləşir Mauntin Vyu həm özəl, həmdə hökumət məktəblərinin "evi" sayılır. [[Google]], [[Mozilla Foundation]] və sair məşhur kompaniyaların baş ofisi burada yerləşir. Həm də burada [[Kompüter Texnologiyasının Muzeyi]] yerləşir. == [[Qardaş şəhərlər]] == * {{flaq|Yaponiya}} Ivata ([[Yaponiya]]) * {{flaq|Belçika}} Hasselt ([[Belçika]]) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Kaliforniya şəhərləri]] qkf4ch55c44ggiy4gsnvm47vlm50fn3 0 374043 6601033 6465133 2022-08-29T11:04:01Z Dr.Wiki54 88744 Dövlət deyil.[[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{vikiləşdirmək}} {{İnzibati vahid |Adı = Qarabağ general-qubernatorluğu |Ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |Daxildir = [[Cavanşir qəzası]], [[Cəbrayıl qəzası]], [[Şuşa qəzası]], [[Zəngəzur qəzası]] |Xəritə = Qarabağ general-qubernatorluğu.jpg |Yaradılıb = 15 yanvar 1919<ref name="bq">{{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=[[Bəxtiyar Qaraca]]|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}}</ref> |Ləğv edilib = |Əhali = 121.216<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html НАСЕЛЕНИЕ НАГОРНОГО КАРАБАХА, ТЕРРИТОРИИ ЕЛИСАВЕТПОЛЬСКОЙ ГУБЕРНИИ, ВОШЕДШИЕ ПОЗЖЕ В СОСТАВ НКАО (1886 г.)]</ref> |Vəzifənin adı = General-qubernatoru |Vəzifəli şəxs = [[Xosrov bəy Sultanov]] <small>(15 yanvar 1919-)</small> }} '''Qarabağ general-qubernatorluğu''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə ermənilərin Azərbaycana qarşı yeni ərazi iddiaları nəticəsində məcburiyyət qarşısında Qarabağda yaradılmış müvəqqəti inzibati idarəçilik rejimi. == Zəmin == Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti elan edildikdən sonra [[Cənubi Qafqaz]]da sülh və əmin-amanlıq yaratmaq məqsədilə Azərbaycan hökuməti 1918-ci il mayın 29-da [[İrəvan]]ı ermənilərə güzəştə getdi. Bununla, Azərbaycan ciddi ərazi itkisinə yol verdi. Lakin ermənilər [[Azərbaycan]]a qarşı ərazi iddialarını davam etdirdilər. [[Qarabağ]]ın dağlıq hissəsində yaşayan ermənilər iyulun 22-də onun müstəqilliyini elan etməyə cəhd göstərdilər. Andronik qiyamçı ermənilərə kömək məqsədilə silahsız azərbaycanlıların kütləvi surətdə qıra-qıra [[Zəngəzur]]dan Şuşa qəzasına keçdi. [[Gəncə]]də yerləşən Cümhuriyyət Hökuməti [[Bakı]]nı ələ keçirmiş [[Stepan Şaumyan]] daşnak-bolşevik rejiminin hərbi qüvvələrinə qarşı mübarizə apardığından, erməni separatçılarının törətdiyi problemi danışıqlar yolu ilə nizama salmağa çalışırdı. Bu məqsədlə Şuşaya nümayəndə heyəti göndərilmişdi. Avqustun 15-də ə Andronikin törətdiyi soyqırımlar ilə əlaqədar [[Ermənistan]] hökumətinə etiraz notası verilmişdi. Erməni hökuməti iki gün sonra verdiyi cavabında Andronikin xüsusi erməni korpusuna tabe olmadığını bildirmişdi. Həmin dövrdə Ermənistan hökuməti Qarabağın Azərbaycanın tərkibində olmasını təsdiq edirdi. Bunu avqustda Şuşaya nümayəndə heyəti göndərmək üçün Ermənistanın [[Tiflis]]dəki diplomatik nümayəndəliyinin oradakı (Tiflisdəki) rəsmi Azərbaycan orqanlarına müraciəti də sübut edir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə müqavilə əsasında (1918, iyun) dəvət edilmiş türk hərbi hissələri oktyabrda Şuşa şəhərinə, demək olar ki, müqavimətsiz daxil olmuş, ermənilər Azərbaycan Hökumətinin hakimiyyətini qəbul etdiklərin bildirmişdilər. Andronik isə dekabrda "ingilislərin Qarabağı onun ixtiyarına verməsi haqqında" şayiə yaymağa başlamışdı. Azərbaycan Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] dekabrın 20-də Parlamentdəki çıxışında buna qarşı etirazını bildirmişdi. Eyni zamanda, dekabrın 22-də Bakıdakı ingilis qoşunlarının komandanı Tomson da bu şaiyəni təkzib etdi. Buna baxmayaraq, erməni separatçıları və Gorusda möhkəmlənmiş Andronik azərbaycanlılara qarşı soyqırımını davam etdirirdi. == Yaradılması və fəaliyyəti == Qarabağda baş verən hadisələr səbəbi ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyi 1919-cu il yanvarın əvvəllərində Şuşa, Cavanşir, Cəbrayıl və Zəngəzur qəzaları əsasında müvəqqəti general-qubernatorluq yaradılmasını təklif etdi. Hökumət bu təklifi qəbul etdi və 13 yanvar 1919-cu il tarixində həmin qəzalarda müvəqqəti general-qubernatorluq təsis edilməsi haqqında qərar çıxardı.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=389 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Bu vəzifəyə yanvarın 29-da [[Xosrov bəy Sultanov]] təyin olundu. Azərbaycan Hökumətinin addımlarından narahat olan Ermənistan belə bir şəraitdə Dağlıq Qarabağa açıq iddia ilə çıxış etdi. Azərbaycan Hökuməti yanvarın 31-də cavab notasında Qarabağm tarixən Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu bildirdi və Qarabağ general qubernatorluğunun yaradılmasına Ermənistanın etirazını Azərbaycanın suverenliyinə qəsd və onun daxili işlərinə qarışmaq cəhdi kimi qiymətləndirdi. Ermənistan bununla sakitləşməyərək, təzyiqi artırmağa çalışırdı. O, fevralda Britaniyanın Tiflisdəki silahlı qüvvələrinin komandanı Uorkerə müraciət etdi. Müraciətdə Xosrov paşa bəy Sultanovun Qarabağa general-qubernator təyin edilməsinə etiraz olunur, onun səlahiyyətləri etibarsız elan edilirdi. Lakin bu müraciət cavabsız qaldı. Belə olduqda, Ermənistan xarici işlər naziri general Tomsona müraciət etdi. Qarabağda yaşayan erməni milli şurası və Ermənistanın Azərbaycandakı diplomatik nümayəndəsi Bekzadyan da müxtəlif vasitələrlə ingilis komandanlığına təsir göstərməyə çalışırdı. 1919-cu il martın axırlarında Tomsonun İrəvana səfəri zamanı Ermənistan hökuməti ona təzyiqi gücləndirməyə cəhd etmiş, lakin bu cəhd də nəticəsiz qalmışdı. General Tomsonun nümayəndəsi polkovnik Şatelvort Bakıdan Şuşaya gedərək, ermənilərin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinə tabe olmasını tələb etmişdi. Cümhuriyyət Hökuməti isə Ermənistanın əsassız iddialarına baxmayaraq, general-qubernatorluğun fəaliyyətə başlaması üçün tədbirlərini davam etdirirdi. Aprelin 4-də general-qubernatorun orada yerləşən hərbi hissələrə münasibətdə səlahiyyət çərçivəsini müəyyən edən qanun qəbul olundu. Baş nazir [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] aprelin 14-də Parlamentdə Hökumət bəyannaməsinin müzakirəsi zamanı demişdi: "Qarabağ xüsusunda mübahisə yoxdur". Tomson mayın 5-də Fətəli xan Xoyski ilə keçirilən görüşündə belə şəxslərin sürgün edilməsi haqqında sərəncam verdiyini bildirmişdi. Bütün bunlara baxmayaraq, separatçılar Qarabağda vəziyyəti kəskinləşdirməkdə davam edirdilər. General-qubernator Xosrov bəy Sultanov separatçılara qarşı qətiyyətlə mübarizə aparırdı. İyunun 5-də erməni milli şurasının qatı irticaçı üzvləri ingilis komandanlığı nümayəndəsinin müşayiəti ilə Şuşadan Tiflisə sürgün edildi. İyunun 6-da isə Azərbaycan batalyonu Şuşanın ermənilər yaşayan hissəsindəki kazarmalarda yerləşdirildi. Burada keçirilən mitinqdə ermənilər Cümhuriyyət Hökumətini tanıdıqlarını bildirdilər. Xosrov bəy Sultanov konkret tədbirlərlə yanaşı, Qarabağ probleminin əsaslı şəkildə həlli proqramının hazırlanmasına da xüsusi önəm verirdi. Onun bu barədəki baxışları Hökumətə təqdim etdiyi məlumat məruzəsində və Bakıda müttəfiq qoşunlarının komandanı Şatelvortla iyunun 25-də keçirilən görüşündə şərh olunmuşdu. Ermənilər general-qubernatorluğun fəaliyyət prinsiplərini qəbul edərək, müzakirələr aparmağa başlamışdılar. Baş nazir Nəsib bəy Yusifbəyli, Gəncə qubernatoru [[Xudadat bəy Rəfibəyli]] və hərbi nazir [[Səməd bəy Mehmandarov]]un Şuşaya səfəri və orada görülən tədbirlər də general-qubernatorluğun nüfuzunu artırmışdı. Bütün bunların nəticəsində avqustun 15-də ermənilər Azərbaycan Hökuməti ilə saziş imzaladılar və ermənilər yaşayan ərazilərin Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu qəbul etdilər. Lakin Ermənistan Respublikasının azərbaycanlılara qarşı genişlənən soyqırım siyasəti Qarabağda da vəziyyətin sabitləşməsinə mənfi təsir göstərirdi. Bununla belə, Cümhuriyyət hökuməti Qarabağı diqqət mərkəzində saxlayır, diyarın həyatının müxtəlif sahələrinə dair tədbirlərini davam etdirirdi. Sentyabrın 27-də Şuşada müəllimlər qurultayı keçirilməsi üçün vəsait ayrılması haqqında qərar qəbul edilmiş, ayın 29-da isə general-qubernatorun sərəncamı ilə yardım kimi Qarabağın erməni müəllimlərinə paylanmaq üçün bir milyon manat pul ayrılmışdı. Ermənistan hökumətinin siyasəti isə orada yaşayan azərbaycanlıların öz dədə-baba torpağından didərgin düşərək qaçqına çevrilməsinə səbəb olmuşdu. [[Şuşa]], Cavanşir, [[Cəbrayıl]], [[Zəngəzur]] qəzalarında da minlərlə qaçqın yerləşmişdi. Bu, general-qubernatorluğun işini daha da mürəkkəbləşdirirdi. Oktyabrın 29-da hökumət general-qubernatorluğa dair daha iki qərar qəbul etmişdi. Onlardan biri general-qubernatorluqda fəaliyyət göstərən qulluqçuların maaşının artırılmasına, digəri isə general-qubernatorluğun ehtiyacı və qəzet nəşri üçün mətbəə almaqdan ötrü vəsait ayrılmasına aid idi. 1919-cu il noyabrın əvvəllərində ermənilərin Zəngəzurda törətdikləri qətl-qarətlərə qarşı mübarizə məqsədilə general-qubernatorluğa kiçik qoşun hissələri göndərilmişdi. Bununla da, Zəngəzurda azərbaycanlıların müdafiəsi sahəsində müəyyən işlər görüldü. Lakin Ermənistan hökuməti separatçılara kömək göstərir, pozuculuq işlərini artırmaqda davam edirdi. Nəticədə, müttəfiq dövlətlərin Cənubi Qafqazda Ali komissarının müavini C. Reyin iştirakı ilə noyabrın 23-də Tiflisdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədri Nəsib bəy Yusifbəyli və Ermənistanın baş naziri Xatisov arasında saziş imzalandı. Ermənistan hökuməti bu sazişin şərtlərini pozaraq, dekabrın 8-də Zəngəzura qoşun yeritdi. Ermənistan hökuməti Azərbaycan torpaqlarına iddiasını həyata keçirmək üçün silahlı hərbi müdaxilə ilə yanaşı, pul vəsaiti sərf edilməsinə də xüsusi fıkir verirdi. == Süqutu == 1919-cu ilin axırlarında Ermənistan hökuməti Dağlıq Qarabağın "azad" edilməsi üçün 19 milyon manat pul ayırmışdı. Bütün bunların nəticəsində 1920 ilin martında erməni separatçıları daha da fəal oldular. Martın 22–23-də Ermənistanın bilavasitə iştirakı və Moskvanın sifarişi ilə [[Dağlıq Qarabağ]]da Azərbaycana qarşı çıxışlar baş verdi. Azərbaycan Hökumətinin hərbi və diplomatik tədbirləri nəticəsində martın axırlarında-apreldə ermənilərin Qarabağdakı düşmənçilik fəaliyyətinin qarşısı alındı. Qarabağda hadisələrin bu yöndə inkişafında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı təcavüzkarlıq planlarını həyata keçirməyə hazırlaşan Sovet Rusiyası və bolşeviklərin ölkə daxilində apardığı pozuçuluq-təxribatçılıq işləri də mühüm rol oynadı. Aprel işğalı (1920) və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Qarabağ general-qubernatorluğunun fəaliyyətinə də son qoyuldu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qarabağ tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin quberniyaları]] [[Kateqoriya:Şuşa]] m20hp53jx52fcyt5mq9vbudl5rg7ju1 6601047 6601033 2022-08-29T11:06:37Z Dr.Wiki54 88744 /* Yaradılması və fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{vikiləşdirmək}} {{İnzibati vahid |Adı = Qarabağ general-qubernatorluğu |Ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |Daxildir = [[Cavanşir qəzası]], [[Cəbrayıl qəzası]], [[Şuşa qəzası]], [[Zəngəzur qəzası]] |Xəritə = Qarabağ general-qubernatorluğu.jpg |Yaradılıb = 15 yanvar 1919<ref name="bq">{{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=[[Bəxtiyar Qaraca]]|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}}</ref> |Ləğv edilib = |Əhali = 121.216<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html НАСЕЛЕНИЕ НАГОРНОГО КАРАБАХА, ТЕРРИТОРИИ ЕЛИСАВЕТПОЛЬСКОЙ ГУБЕРНИИ, ВОШЕДШИЕ ПОЗЖЕ В СОСТАВ НКАО (1886 г.)]</ref> |Vəzifənin adı = General-qubernatoru |Vəzifəli şəxs = [[Xosrov bəy Sultanov]] <small>(15 yanvar 1919-)</small> }} '''Qarabağ general-qubernatorluğu''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə ermənilərin Azərbaycana qarşı yeni ərazi iddiaları nəticəsində məcburiyyət qarşısında Qarabağda yaradılmış müvəqqəti inzibati idarəçilik rejimi. == Zəmin == Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti elan edildikdən sonra [[Cənubi Qafqaz]]da sülh və əmin-amanlıq yaratmaq məqsədilə Azərbaycan hökuməti 1918-ci il mayın 29-da [[İrəvan]]ı ermənilərə güzəştə getdi. Bununla, Azərbaycan ciddi ərazi itkisinə yol verdi. Lakin ermənilər [[Azərbaycan]]a qarşı ərazi iddialarını davam etdirdilər. [[Qarabağ]]ın dağlıq hissəsində yaşayan ermənilər iyulun 22-də onun müstəqilliyini elan etməyə cəhd göstərdilər. Andronik qiyamçı ermənilərə kömək məqsədilə silahsız azərbaycanlıların kütləvi surətdə qıra-qıra [[Zəngəzur]]dan Şuşa qəzasına keçdi. [[Gəncə]]də yerləşən Cümhuriyyət Hökuməti [[Bakı]]nı ələ keçirmiş [[Stepan Şaumyan]] daşnak-bolşevik rejiminin hərbi qüvvələrinə qarşı mübarizə apardığından, erməni separatçılarının törətdiyi problemi danışıqlar yolu ilə nizama salmağa çalışırdı. Bu məqsədlə Şuşaya nümayəndə heyəti göndərilmişdi. Avqustun 15-də ə Andronikin törətdiyi soyqırımlar ilə əlaqədar [[Ermənistan]] hökumətinə etiraz notası verilmişdi. Erməni hökuməti iki gün sonra verdiyi cavabında Andronikin xüsusi erməni korpusuna tabe olmadığını bildirmişdi. Həmin dövrdə Ermənistan hökuməti Qarabağın Azərbaycanın tərkibində olmasını təsdiq edirdi. Bunu avqustda Şuşaya nümayəndə heyəti göndərmək üçün Ermənistanın [[Tiflis]]dəki diplomatik nümayəndəliyinin oradakı (Tiflisdəki) rəsmi Azərbaycan orqanlarına müraciəti də sübut edir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə müqavilə əsasında (1918, iyun) dəvət edilmiş türk hərbi hissələri oktyabrda Şuşa şəhərinə, demək olar ki, müqavimətsiz daxil olmuş, ermənilər Azərbaycan Hökumətinin hakimiyyətini qəbul etdiklərin bildirmişdilər. Andronik isə dekabrda "ingilislərin Qarabağı onun ixtiyarına verməsi haqqında" şayiə yaymağa başlamışdı. Azərbaycan Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] dekabrın 20-də Parlamentdəki çıxışında buna qarşı etirazını bildirmişdi. Eyni zamanda, dekabrın 22-də Bakıdakı ingilis qoşunlarının komandanı Tomson da bu şaiyəni təkzib etdi. Buna baxmayaraq, erməni separatçıları və Gorusda möhkəmlənmiş Andronik azərbaycanlılara qarşı soyqırımını davam etdirirdi. == Yaradılması və fəaliyyəti == Qarabağda baş verən hadisələr səbəbi ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyi 1919-cu il yanvarın əvvəllərində Şuşa, Cavanşir, Cəbrayıl və Zəngəzur qəzaları əsasında müvəqqəti general-qubernatorluq yaradılmasını təklif etdi. Hökumət bu təklifi qəbul etdi və 13 yanvar 1919-cu il tarixində həmin qəzalarda müvəqqəti general-qubernatorluq təsis edilməsi haqqında qərar çıxardı.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=389 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Bu vəzifəyə yanvarın 29-da [[Xosrov bəy Sultanov]] təyin olundu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=410 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Azərbaycan Hökumətinin addımlarından narahat olan Ermənistan belə bir şəraitdə Dağlıq Qarabağa açıq iddia ilə çıxış etdi. Azərbaycan Hökuməti yanvarın 31-də cavab notasında Qarabağm tarixən Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu bildirdi və Qarabağ general qubernatorluğunun yaradılmasına Ermənistanın etirazını Azərbaycanın suverenliyinə qəsd və onun daxili işlərinə qarışmaq cəhdi kimi qiymətləndirdi. Ermənistan bununla sakitləşməyərək, təzyiqi artırmağa çalışırdı. O, fevralda Britaniyanın Tiflisdəki silahlı qüvvələrinin komandanı Uorkerə müraciət etdi. Müraciətdə Xosrov paşa bəy Sultanovun Qarabağa general-qubernator təyin edilməsinə etiraz olunur, onun səlahiyyətləri etibarsız elan edilirdi. Lakin bu müraciət cavabsız qaldı. Belə olduqda, Ermənistan xarici işlər naziri general Tomsona müraciət etdi. Qarabağda yaşayan erməni milli şurası və Ermənistanın Azərbaycandakı diplomatik nümayəndəsi Bekzadyan da müxtəlif vasitələrlə ingilis komandanlığına təsir göstərməyə çalışırdı. 1919-cu il martın axırlarında Tomsonun İrəvana səfəri zamanı Ermənistan hökuməti ona təzyiqi gücləndirməyə cəhd etmiş, lakin bu cəhd də nəticəsiz qalmışdı. General Tomsonun nümayəndəsi polkovnik Şatelvort Bakıdan Şuşaya gedərək, ermənilərin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinə tabe olmasını tələb etmişdi. Cümhuriyyət Hökuməti isə Ermənistanın əsassız iddialarına baxmayaraq, general-qubernatorluğun fəaliyyətə başlaması üçün tədbirlərini davam etdirirdi. Aprelin 4-də general-qubernatorun orada yerləşən hərbi hissələrə münasibətdə səlahiyyət çərçivəsini müəyyən edən qanun qəbul olundu. Baş nazir [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] aprelin 14-də Parlamentdə Hökumət bəyannaməsinin müzakirəsi zamanı demişdi: "Qarabağ xüsusunda mübahisə yoxdur". Tomson mayın 5-də Fətəli xan Xoyski ilə keçirilən görüşündə belə şəxslərin sürgün edilməsi haqqında sərəncam verdiyini bildirmişdi. Bütün bunlara baxmayaraq, separatçılar Qarabağda vəziyyəti kəskinləşdirməkdə davam edirdilər. General-qubernator Xosrov bəy Sultanov separatçılara qarşı qətiyyətlə mübarizə aparırdı. İyunun 5-də erməni milli şurasının qatı irticaçı üzvləri ingilis komandanlığı nümayəndəsinin müşayiəti ilə Şuşadan Tiflisə sürgün edildi. İyunun 6-da isə Azərbaycan batalyonu Şuşanın ermənilər yaşayan hissəsindəki kazarmalarda yerləşdirildi. Burada keçirilən mitinqdə ermənilər Cümhuriyyət Hökumətini tanıdıqlarını bildirdilər. Xosrov bəy Sultanov konkret tədbirlərlə yanaşı, Qarabağ probleminin əsaslı şəkildə həlli proqramının hazırlanmasına da xüsusi önəm verirdi. Onun bu barədəki baxışları Hökumətə təqdim etdiyi məlumat məruzəsində və Bakıda müttəfiq qoşunlarının komandanı Şatelvortla iyunun 25-də keçirilən görüşündə şərh olunmuşdu. Ermənilər general-qubernatorluğun fəaliyyət prinsiplərini qəbul edərək, müzakirələr aparmağa başlamışdılar. Baş nazir Nəsib bəy Yusifbəyli, Gəncə qubernatoru [[Xudadat bəy Rəfibəyli]] və hərbi nazir [[Səməd bəy Mehmandarov]]un Şuşaya səfəri və orada görülən tədbirlər də general-qubernatorluğun nüfuzunu artırmışdı. Bütün bunların nəticəsində avqustun 15-də ermənilər Azərbaycan Hökuməti ilə saziş imzaladılar və ermənilər yaşayan ərazilərin Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu qəbul etdilər. Lakin Ermənistan Respublikasının azərbaycanlılara qarşı genişlənən soyqırım siyasəti Qarabağda da vəziyyətin sabitləşməsinə mənfi təsir göstərirdi. Bununla belə, Cümhuriyyət hökuməti Qarabağı diqqət mərkəzində saxlayır, diyarın həyatının müxtəlif sahələrinə dair tədbirlərini davam etdirirdi. Sentyabrın 27-də Şuşada müəllimlər qurultayı keçirilməsi üçün vəsait ayrılması haqqında qərar qəbul edilmiş, ayın 29-da isə general-qubernatorun sərəncamı ilə yardım kimi Qarabağın erməni müəllimlərinə paylanmaq üçün bir milyon manat pul ayrılmışdı. Ermənistan hökumətinin siyasəti isə orada yaşayan azərbaycanlıların öz dədə-baba torpağından didərgin düşərək qaçqına çevrilməsinə səbəb olmuşdu. [[Şuşa]], Cavanşir, [[Cəbrayıl]], [[Zəngəzur]] qəzalarında da minlərlə qaçqın yerləşmişdi. Bu, general-qubernatorluğun işini daha da mürəkkəbləşdirirdi. Oktyabrın 29-da hökumət general-qubernatorluğa dair daha iki qərar qəbul etmişdi. Onlardan biri general-qubernatorluqda fəaliyyət göstərən qulluqçuların maaşının artırılmasına, digəri isə general-qubernatorluğun ehtiyacı və qəzet nəşri üçün mətbəə almaqdan ötrü vəsait ayrılmasına aid idi. 1919-cu il noyabrın əvvəllərində ermənilərin Zəngəzurda törətdikləri qətl-qarətlərə qarşı mübarizə məqsədilə general-qubernatorluğa kiçik qoşun hissələri göndərilmişdi. Bununla da, Zəngəzurda azərbaycanlıların müdafiəsi sahəsində müəyyən işlər görüldü. Lakin Ermənistan hökuməti separatçılara kömək göstərir, pozuculuq işlərini artırmaqda davam edirdi. Nəticədə, müttəfiq dövlətlərin Cənubi Qafqazda Ali komissarının müavini C. Reyin iştirakı ilə noyabrın 23-də Tiflisdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədri Nəsib bəy Yusifbəyli və Ermənistanın baş naziri Xatisov arasında saziş imzalandı. Ermənistan hökuməti bu sazişin şərtlərini pozaraq, dekabrın 8-də Zəngəzura qoşun yeritdi. Ermənistan hökuməti Azərbaycan torpaqlarına iddiasını həyata keçirmək üçün silahlı hərbi müdaxilə ilə yanaşı, pul vəsaiti sərf edilməsinə də xüsusi fıkir verirdi. == Süqutu == 1919-cu ilin axırlarında Ermənistan hökuməti Dağlıq Qarabağın "azad" edilməsi üçün 19 milyon manat pul ayırmışdı. Bütün bunların nəticəsində 1920 ilin martında erməni separatçıları daha da fəal oldular. Martın 22–23-də Ermənistanın bilavasitə iştirakı və Moskvanın sifarişi ilə [[Dağlıq Qarabağ]]da Azərbaycana qarşı çıxışlar baş verdi. Azərbaycan Hökumətinin hərbi və diplomatik tədbirləri nəticəsində martın axırlarında-apreldə ermənilərin Qarabağdakı düşmənçilik fəaliyyətinin qarşısı alındı. Qarabağda hadisələrin bu yöndə inkişafında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı təcavüzkarlıq planlarını həyata keçirməyə hazırlaşan Sovet Rusiyası və bolşeviklərin ölkə daxilində apardığı pozuçuluq-təxribatçılıq işləri də mühüm rol oynadı. Aprel işğalı (1920) və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Qarabağ general-qubernatorluğunun fəaliyyətinə də son qoyuldu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qarabağ tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin quberniyaları]] [[Kateqoriya:Şuşa]] 0ru63d0e2jndx0wwz5svy0d4prr1qa3 6601086 6601047 2022-08-29T11:23:06Z Dr.Wiki54 88744 /* Yaradılması və fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{vikiləşdirmək}} {{İnzibati vahid |Adı = Qarabağ general-qubernatorluğu |Ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |Daxildir = [[Cavanşir qəzası]], [[Cəbrayıl qəzası]], [[Şuşa qəzası]], [[Zəngəzur qəzası]] |Xəritə = Qarabağ general-qubernatorluğu.jpg |Yaradılıb = 15 yanvar 1919<ref name="bq">{{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=[[Bəxtiyar Qaraca]]|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}}</ref> |Ləğv edilib = |Əhali = 121.216<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html НАСЕЛЕНИЕ НАГОРНОГО КАРАБАХА, ТЕРРИТОРИИ ЕЛИСАВЕТПОЛЬСКОЙ ГУБЕРНИИ, ВОШЕДШИЕ ПОЗЖЕ В СОСТАВ НКАО (1886 г.)]</ref> |Vəzifənin adı = General-qubernatoru |Vəzifəli şəxs = [[Xosrov bəy Sultanov]] <small>(15 yanvar 1919-)</small> }} '''Qarabağ general-qubernatorluğu''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə ermənilərin Azərbaycana qarşı yeni ərazi iddiaları nəticəsində məcburiyyət qarşısında Qarabağda yaradılmış müvəqqəti inzibati idarəçilik rejimi. == Zəmin == Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti elan edildikdən sonra [[Cənubi Qafqaz]]da sülh və əmin-amanlıq yaratmaq məqsədilə Azərbaycan hökuməti 1918-ci il mayın 29-da [[İrəvan]]ı ermənilərə güzəştə getdi. Bununla, Azərbaycan ciddi ərazi itkisinə yol verdi. Lakin ermənilər [[Azərbaycan]]a qarşı ərazi iddialarını davam etdirdilər. [[Qarabağ]]ın dağlıq hissəsində yaşayan ermənilər iyulun 22-də onun müstəqilliyini elan etməyə cəhd göstərdilər. Andronik qiyamçı ermənilərə kömək məqsədilə silahsız azərbaycanlıların kütləvi surətdə qıra-qıra [[Zəngəzur]]dan Şuşa qəzasına keçdi. [[Gəncə]]də yerləşən Cümhuriyyət Hökuməti [[Bakı]]nı ələ keçirmiş [[Stepan Şaumyan]] daşnak-bolşevik rejiminin hərbi qüvvələrinə qarşı mübarizə apardığından, erməni separatçılarının törətdiyi problemi danışıqlar yolu ilə nizama salmağa çalışırdı. Bu məqsədlə Şuşaya nümayəndə heyəti göndərilmişdi. Avqustun 15-də ə Andronikin törətdiyi soyqırımlar ilə əlaqədar [[Ermənistan]] hökumətinə etiraz notası verilmişdi. Erməni hökuməti iki gün sonra verdiyi cavabında Andronikin xüsusi erməni korpusuna tabe olmadığını bildirmişdi. Həmin dövrdə Ermənistan hökuməti Qarabağın Azərbaycanın tərkibində olmasını təsdiq edirdi. Bunu avqustda Şuşaya nümayəndə heyəti göndərmək üçün Ermənistanın [[Tiflis]]dəki diplomatik nümayəndəliyinin oradakı (Tiflisdəki) rəsmi Azərbaycan orqanlarına müraciəti də sübut edir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə müqavilə əsasında (1918, iyun) dəvət edilmiş türk hərbi hissələri oktyabrda Şuşa şəhərinə, demək olar ki, müqavimətsiz daxil olmuş, ermənilər Azərbaycan Hökumətinin hakimiyyətini qəbul etdiklərin bildirmişdilər. Andronik isə dekabrda "ingilislərin Qarabağı onun ixtiyarına verməsi haqqında" şayiə yaymağa başlamışdı. Azərbaycan Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] dekabrın 20-də Parlamentdəki çıxışında buna qarşı etirazını bildirmişdi. Eyni zamanda, dekabrın 22-də Bakıdakı ingilis qoşunlarının komandanı Tomson da bu şaiyəni təkzib etdi. Buna baxmayaraq, erməni separatçıları və Gorusda möhkəmlənmiş Andronik azərbaycanlılara qarşı soyqırımını davam etdirirdi. == Yaradılması və fəaliyyəti == Qarabağda baş verən hadisələr səbəbi ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyi 1919-cu il yanvarın əvvəllərində Şuşa, Cavanşir, Cəbrayıl və Zəngəzur qəzaları əsasında müvəqqəti general-qubernatorluq yaradılmasını təklif etdi. Hökumət bu təklifi qəbul etdi və 13 yanvar 1919-cu il tarixində həmin qəzalarda müvəqqəti general-qubernatorluq təsis edilməsi haqqında qərar çıxardı.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=389 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Bu vəzifəyə yanvarın 29-da [[Xosrov bəy Sultanov]] təyin olundu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=410 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Azərbaycan Hökumətinin addımlarından narahat olan Ermənistan belə bir şəraitdə Dağlıq Qarabağa açıq iddia ilə çıxış etdi. Azərbaycan Hökuməti yanvarın 31-də cavab notasında Qarabağm tarixən Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu bildirdi və Qarabağ general qubernatorluğunun yaradılmasına Ermənistanın etirazını Azərbaycanın suverenliyinə qəsd və onun daxili işlərinə qarışmaq cəhdi kimi qiymətləndirdi. 1 fevral 1919-cu il tarixində rotmistr [[Quda Qudiyev]] Qarabağ general-qubernatoru [[Xosrov bəy Sultanov]]un müavini təyin edilmişdir.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=411 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Ermənistan bununla sakitləşməyərək, təzyiqi artırmağa çalışırdı. O, fevralda Britaniyanın Tiflisdəki silahlı qüvvələrinin komandanı Uorkerə müraciət etdi. Müraciətdə Xosrov paşa bəy Sultanovun Qarabağa general-qubernator təyin edilməsinə etiraz olunur, onun səlahiyyətləri etibarsız elan edilirdi. Lakin bu müraciət cavabsız qaldı. Belə olduqda, Ermənistan xarici işlər naziri general Tomsona müraciət etdi. Qarabağda yaşayan erməni milli şurası və Ermənistanın Azərbaycandakı diplomatik nümayəndəsi Bekzadyan da müxtəlif vasitələrlə ingilis komandanlığına təsir göstərməyə çalışırdı. 1919-cu il martın axırlarında Tomsonun İrəvana səfəri zamanı Ermənistan hökuməti ona təzyiqi gücləndirməyə cəhd etmiş, lakin bu cəhd də nəticəsiz qalmışdı. General Tomsonun nümayəndəsi polkovnik Şatelvort Bakıdan Şuşaya gedərək, ermənilərin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinə tabe olmasını tələb etmişdi. Cümhuriyyət Hökuməti isə Ermənistanın əsassız iddialarına baxmayaraq, general-qubernatorluğun fəaliyyətə başlaması üçün tədbirlərini davam etdirirdi. Aprelin 4-də general-qubernatorun orada yerləşən hərbi hissələrə münasibətdə səlahiyyət çərçivəsini müəyyən edən qanun qəbul olundu. Baş nazir [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] aprelin 14-də Parlamentdə Hökumət bəyannaməsinin müzakirəsi zamanı demişdi: "Qarabağ xüsusunda mübahisə yoxdur". Tomson mayın 5-də Fətəli xan Xoyski ilə keçirilən görüşündə belə şəxslərin sürgün edilməsi haqqında sərəncam verdiyini bildirmişdi. Bütün bunlara baxmayaraq, separatçılar Qarabağda vəziyyəti kəskinləşdirməkdə davam edirdilər. General-qubernator Xosrov bəy Sultanov separatçılara qarşı qətiyyətlə mübarizə aparırdı. İyunun 5-də erməni milli şurasının qatı irticaçı üzvləri ingilis komandanlığı nümayəndəsinin müşayiəti ilə Şuşadan Tiflisə sürgün edildi. İyunun 6-da isə Azərbaycan batalyonu Şuşanın ermənilər yaşayan hissəsindəki kazarmalarda yerləşdirildi. Burada keçirilən mitinqdə ermənilər Cümhuriyyət Hökumətini tanıdıqlarını bildirdilər. Xosrov bəy Sultanov konkret tədbirlərlə yanaşı, Qarabağ probleminin əsaslı şəkildə həlli proqramının hazırlanmasına da xüsusi önəm verirdi. Onun bu barədəki baxışları Hökumətə təqdim etdiyi məlumat məruzəsində və Bakıda müttəfiq qoşunlarının komandanı Şatelvortla iyunun 25-də keçirilən görüşündə şərh olunmuşdu. Ermənilər general-qubernatorluğun fəaliyyət prinsiplərini qəbul edərək, müzakirələr aparmağa başlamışdılar. Baş nazir Nəsib bəy Yusifbəyli, Gəncə qubernatoru [[Xudadat bəy Rəfibəyli]] və hərbi nazir [[Səməd bəy Mehmandarov]]un Şuşaya səfəri və orada görülən tədbirlər də general-qubernatorluğun nüfuzunu artırmışdı. Bütün bunların nəticəsində avqustun 15-də ermənilər Azərbaycan Hökuməti ilə saziş imzaladılar və ermənilər yaşayan ərazilərin Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu qəbul etdilər. Lakin Ermənistan Respublikasının azərbaycanlılara qarşı genişlənən soyqırım siyasəti Qarabağda da vəziyyətin sabitləşməsinə mənfi təsir göstərirdi. Bununla belə, Cümhuriyyət hökuməti Qarabağı diqqət mərkəzində saxlayır, diyarın həyatının müxtəlif sahələrinə dair tədbirlərini davam etdirirdi. Sentyabrın 27-də Şuşada müəllimlər qurultayı keçirilməsi üçün vəsait ayrılması haqqında qərar qəbul edilmiş, ayın 29-da isə general-qubernatorun sərəncamı ilə yardım kimi Qarabağın erməni müəllimlərinə paylanmaq üçün bir milyon manat pul ayrılmışdı. Ermənistan hökumətinin siyasəti isə orada yaşayan azərbaycanlıların öz dədə-baba torpağından didərgin düşərək qaçqına çevrilməsinə səbəb olmuşdu. [[Şuşa]], Cavanşir, [[Cəbrayıl]], [[Zəngəzur]] qəzalarında da minlərlə qaçqın yerləşmişdi. Bu, general-qubernatorluğun işini daha da mürəkkəbləşdirirdi. Oktyabrın 29-da hökumət general-qubernatorluğa dair daha iki qərar qəbul etmişdi. Onlardan biri general-qubernatorluqda fəaliyyət göstərən qulluqçuların maaşının artırılmasına, digəri isə general-qubernatorluğun ehtiyacı və qəzet nəşri üçün mətbəə almaqdan ötrü vəsait ayrılmasına aid idi. 1919-cu il noyabrın əvvəllərində ermənilərin Zəngəzurda törətdikləri qətl-qarətlərə qarşı mübarizə məqsədilə general-qubernatorluğa kiçik qoşun hissələri göndərilmişdi. Bununla da, Zəngəzurda azərbaycanlıların müdafiəsi sahəsində müəyyən işlər görüldü. Lakin Ermənistan hökuməti separatçılara kömək göstərir, pozuculuq işlərini artırmaqda davam edirdi. Nəticədə, müttəfiq dövlətlərin Cənubi Qafqazda Ali komissarının müavini C. Reyin iştirakı ilə noyabrın 23-də Tiflisdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədri Nəsib bəy Yusifbəyli və Ermənistanın baş naziri Xatisov arasında saziş imzalandı. Ermənistan hökuməti bu sazişin şərtlərini pozaraq, dekabrın 8-də Zəngəzura qoşun yeritdi. Ermənistan hökuməti Azərbaycan torpaqlarına iddiasını həyata keçirmək üçün silahlı hərbi müdaxilə ilə yanaşı, pul vəsaiti sərf edilməsinə də xüsusi fıkir verirdi. == Süqutu == 1919-cu ilin axırlarında Ermənistan hökuməti Dağlıq Qarabağın "azad" edilməsi üçün 19 milyon manat pul ayırmışdı. Bütün bunların nəticəsində 1920 ilin martında erməni separatçıları daha da fəal oldular. Martın 22–23-də Ermənistanın bilavasitə iştirakı və Moskvanın sifarişi ilə [[Dağlıq Qarabağ]]da Azərbaycana qarşı çıxışlar baş verdi. Azərbaycan Hökumətinin hərbi və diplomatik tədbirləri nəticəsində martın axırlarında-apreldə ermənilərin Qarabağdakı düşmənçilik fəaliyyətinin qarşısı alındı. Qarabağda hadisələrin bu yöndə inkişafında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı təcavüzkarlıq planlarını həyata keçirməyə hazırlaşan Sovet Rusiyası və bolşeviklərin ölkə daxilində apardığı pozuçuluq-təxribatçılıq işləri də mühüm rol oynadı. Aprel işğalı (1920) və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Qarabağ general-qubernatorluğunun fəaliyyətinə də son qoyuldu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qarabağ tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin quberniyaları]] [[Kateqoriya:Şuşa]] 36sqa28muc803o6g92ew2fiuupqybdi 6601142 6601086 2022-08-29T11:42:05Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{vikiləşdirmək}} {{İnzibati vahid |Adı = Qarabağ general-qubernatorluğu |Ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |Daxildir = [[Cavanşir qəzası]], [[Cəbrayıl qəzası]], [[Şuşa qəzası]], [[Zəngəzur qəzası]] |Xəritə = Qarabağ general-qubernatorluğu.jpg |Yaradılıb = 15 yanvar 1919<ref name="bq">{{cite web|url=http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970|title=Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması|author=[[Bəxtiyar Qaraca]]|date=2014-01-29|work=|publisher=Azərbaycan Qəzeti|accessdate=2014-01-28|language=az}}</ref> |Ləğv edilib = |Əhali = 121.216<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnkarabax.html НАСЕЛЕНИЕ НАГОРНОГО КАРАБАХА, ТЕРРИТОРИИ ЕЛИСАВЕТПОЛЬСКОЙ ГУБЕРНИИ, ВОШЕДШИЕ ПОЗЖЕ В СОСТАВ НКАО (1886 г.)]</ref> |Vəzifənin adı = General-qubernatoru |Vəzifəli şəxs = [[Xosrov bəy Sultanov]] <small>(15 yanvar 1919-)</small> }} '''Qarabağ general-qubernatorluğu''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə ermənilərin Azərbaycana qarşı yeni ərazi iddiaları nəticəsində məcburiyyət qarşısında Qarabağda yaradılmış müvəqqəti inzibati idarəçilik rejimi. == Zəmin == Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti elan edildikdən sonra [[Cənubi Qafqaz]]da sülh və əmin-amanlıq yaratmaq məqsədilə Azərbaycan hökuməti 1918-ci il mayın 29-da [[İrəvan]]ı ermənilərə güzəştə getdi. Bununla, Azərbaycan ciddi ərazi itkisinə yol verdi. Lakin ermənilər [[Azərbaycan]]a qarşı ərazi iddialarını davam etdirdilər. [[Qarabağ]]ın dağlıq hissəsində yaşayan ermənilər iyulun 22-də onun müstəqilliyini elan etməyə cəhd göstərdilər. Andronik qiyamçı ermənilərə kömək məqsədilə silahsız azərbaycanlıların kütləvi surətdə qıra-qıra [[Zəngəzur]]dan Şuşa qəzasına keçdi. [[Gəncə]]də yerləşən Cümhuriyyət Hökuməti [[Bakı]]nı ələ keçirmiş [[Stepan Şaumyan]] daşnak-bolşevik rejiminin hərbi qüvvələrinə qarşı mübarizə apardığından, erməni separatçılarının törətdiyi problemi danışıqlar yolu ilə nizama salmağa çalışırdı. Bu məqsədlə Şuşaya nümayəndə heyəti göndərilmişdi. Avqustun 15-də ə Andronikin törətdiyi soyqırımlar ilə əlaqədar [[Ermənistan]] hökumətinə etiraz notası verilmişdi. Erməni hökuməti iki gün sonra verdiyi cavabında Andronikin xüsusi erməni korpusuna tabe olmadığını bildirmişdi. Həmin dövrdə Ermənistan hökuməti Qarabağın Azərbaycanın tərkibində olmasını təsdiq edirdi. Bunu avqustda Şuşaya nümayəndə heyəti göndərmək üçün Ermənistanın [[Tiflis]]dəki diplomatik nümayəndəliyinin oradakı (Tiflisdəki) rəsmi Azərbaycan orqanlarına müraciəti də sübut edir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə müqavilə əsasında (1918, iyun) dəvət edilmiş türk hərbi hissələri oktyabrda Şuşa şəhərinə, demək olar ki, müqavimətsiz daxil olmuş, ermənilər Azərbaycan Hökumətinin hakimiyyətini qəbul etdiklərin bildirmişdilər. Andronik isə dekabrda "ingilislərin Qarabağı onun ixtiyarına verməsi haqqında" şayiə yaymağa başlamışdı. Azərbaycan Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] dekabrın 20-də Parlamentdəki çıxışında buna qarşı etirazını bildirmişdi. Eyni zamanda, dekabrın 22-də Bakıdakı ingilis qoşunlarının komandanı Tomson da bu şaiyəni təkzib etdi. Buna baxmayaraq, erməni separatçıları və Gorusda möhkəmlənmiş Andronik azərbaycanlılara qarşı soyqırımını davam etdirirdi. == Yaradılması və fəaliyyəti == Qarabağda baş verən hadisələr səbəbi ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyi 1919-cu il yanvarın əvvəllərində Şuşa, Cavanşir, Cəbrayıl və Zəngəzur qəzaları əsasında müvəqqəti general-qubernatorluq yaradılmasını təklif etdi. Hökumət bu təklifi qəbul etdi və 13 yanvar 1919-cu il tarixində həmin qəzalarda müvəqqəti general-qubernatorluq təsis edilməsi haqqında qərar çıxardı.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=389}} Bu vəzifəyə yanvarın 29-da [[Xosrov bəy Sultanov]] təyin olundu.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=410}} Azərbaycan Hökumətinin addımlarından narahat olan Ermənistan belə bir şəraitdə Dağlıq Qarabağa açıq iddia ilə çıxış etdi. Azərbaycan Hökuməti yanvarın 31-də cavab notasında Qarabağm tarixən Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu bildirdi və Qarabağ general qubernatorluğunun yaradılmasına Ermənistanın etirazını Azərbaycanın suverenliyinə qəsd və onun daxili işlərinə qarışmaq cəhdi kimi qiymətləndirdi. 1 fevral 1919-cu il tarixində rotmistr [[Quda Qudiyev]] Qarabağ general-qubernatoru [[Xosrov bəy Sultanov]]un müavini təyin edilmişdir.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=411}} Ermənistan bununla sakitləşməyərək, təzyiqi artırmağa çalışırdı. O, fevralda Britaniyanın Tiflisdəki silahlı qüvvələrinin komandanı Uorkerə müraciət etdi. Müraciətdə Xosrov paşa bəy Sultanovun Qarabağa general-qubernator təyin edilməsinə etiraz olunur, onun səlahiyyətləri etibarsız elan edilirdi. Lakin bu müraciət cavabsız qaldı. Belə olduqda, Ermənistan xarici işlər naziri general Tomsona müraciət etdi. Qarabağda yaşayan erməni milli şurası və Ermənistanın Azərbaycandakı diplomatik nümayəndəsi Bekzadyan da müxtəlif vasitələrlə ingilis komandanlığına təsir göstərməyə çalışırdı. 1919-cu il martın axırlarında Tomsonun İrəvana səfəri zamanı Ermənistan hökuməti ona təzyiqi gücləndirməyə cəhd etmiş, lakin bu cəhd də nəticəsiz qalmışdı. General Tomsonun nümayəndəsi polkovnik Şatelvort Bakıdan Şuşaya gedərək, ermənilərin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinə tabe olmasını tələb etmişdi. Cümhuriyyət Hökuməti isə Ermənistanın əsassız iddialarına baxmayaraq, general-qubernatorluğun fəaliyyətə başlaması üçün tədbirlərini davam etdirirdi. Aprelin 4-də general-qubernatorun orada yerləşən hərbi hissələrə münasibətdə səlahiyyət çərçivəsini müəyyən edən qanun qəbul olundu. Baş nazir [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] aprelin 14-də Parlamentdə Hökumət bəyannaməsinin müzakirəsi zamanı demişdi: "Qarabağ xüsusunda mübahisə yoxdur". Tomson mayın 5-də Fətəli xan Xoyski ilə keçirilən görüşündə belə şəxslərin sürgün edilməsi haqqında sərəncam verdiyini bildirmişdi. Bütün bunlara baxmayaraq, separatçılar Qarabağda vəziyyəti kəskinləşdirməkdə davam edirdilər. General-qubernator Xosrov bəy Sultanov separatçılara qarşı qətiyyətlə mübarizə aparırdı. İyunun 5-də erməni milli şurasının qatı irticaçı üzvləri ingilis komandanlığı nümayəndəsinin müşayiəti ilə Şuşadan Tiflisə sürgün edildi. İyunun 6-da isə Azərbaycan batalyonu Şuşanın ermənilər yaşayan hissəsindəki kazarmalarda yerləşdirildi. Burada keçirilən mitinqdə ermənilər Cümhuriyyət Hökumətini tanıdıqlarını bildirdilər. Xosrov bəy Sultanov konkret tədbirlərlə yanaşı, Qarabağ probleminin əsaslı şəkildə həlli proqramının hazırlanmasına da xüsusi önəm verirdi. Onun bu barədəki baxışları Hökumətə təqdim etdiyi məlumat məruzəsində və Bakıda müttəfiq qoşunlarının komandanı Şatelvortla iyunun 25-də keçirilən görüşündə şərh olunmuşdu. Ermənilər general-qubernatorluğun fəaliyyət prinsiplərini qəbul edərək, müzakirələr aparmağa başlamışdılar. Baş nazir Nəsib bəy Yusifbəyli, Gəncə qubernatoru [[Xudadat bəy Rəfibəyli]] və hərbi nazir [[Səməd bəy Mehmandarov]]un Şuşaya səfəri və orada görülən tədbirlər də general-qubernatorluğun nüfuzunu artırmışdı. Bütün bunların nəticəsində avqustun 15-də ermənilər Azərbaycan Hökuməti ilə saziş imzaladılar və ermənilər yaşayan ərazilərin Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu qəbul etdilər. Lakin Ermənistan Respublikasının azərbaycanlılara qarşı genişlənən soyqırım siyasəti Qarabağda da vəziyyətin sabitləşməsinə mənfi təsir göstərirdi. Bununla belə, Cümhuriyyət hökuməti Qarabağı diqqət mərkəzində saxlayır, diyarın həyatının müxtəlif sahələrinə dair tədbirlərini davam etdirirdi. Sentyabrın 27-də Şuşada müəllimlər qurultayı keçirilməsi üçün vəsait ayrılması haqqında qərar qəbul edilmiş, ayın 29-da isə general-qubernatorun sərəncamı ilə yardım kimi Qarabağın erməni müəllimlərinə paylanmaq üçün bir milyon manat pul ayrılmışdı. Ermənistan hökumətinin siyasəti isə orada yaşayan azərbaycanlıların öz dədə-baba torpağından didərgin düşərək qaçqına çevrilməsinə səbəb olmuşdu. [[Şuşa]], Cavanşir, [[Cəbrayıl]], [[Zəngəzur]] qəzalarında da minlərlə qaçqın yerləşmişdi. Bu, general-qubernatorluğun işini daha da mürəkkəbləşdirirdi. Oktyabrın 29-da hökumət general-qubernatorluğa dair daha iki qərar qəbul etmişdi. Onlardan biri general-qubernatorluqda fəaliyyət göstərən qulluqçuların maaşının artırılmasına, digəri isə general-qubernatorluğun ehtiyacı və qəzet nəşri üçün mətbəə almaqdan ötrü vəsait ayrılmasına aid idi. 1919-cu il noyabrın əvvəllərində ermənilərin Zəngəzurda törətdikləri qətl-qarətlərə qarşı mübarizə məqsədilə general-qubernatorluğa kiçik qoşun hissələri göndərilmişdi. Bununla da, Zəngəzurda azərbaycanlıların müdafiəsi sahəsində müəyyən işlər görüldü. Lakin Ermənistan hökuməti separatçılara kömək göstərir, pozuculuq işlərini artırmaqda davam edirdi. Nəticədə, müttəfiq dövlətlərin Cənubi Qafqazda Ali komissarının müavini C. Reyin iştirakı ilə noyabrın 23-də Tiflisdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədri Nəsib bəy Yusifbəyli və Ermənistanın baş naziri Xatisov arasında saziş imzalandı. Ermənistan hökuməti bu sazişin şərtlərini pozaraq, dekabrın 8-də Zəngəzura qoşun yeritdi. Ermənistan hökuməti Azərbaycan torpaqlarına iddiasını həyata keçirmək üçün silahlı hərbi müdaxilə ilə yanaşı, pul vəsaiti sərf edilməsinə də xüsusi fıkir verirdi. == Süqutu == 1919-cu ilin axırlarında Ermənistan hökuməti Dağlıq Qarabağın "azad" edilməsi üçün 19 milyon manat pul ayırmışdı. Bütün bunların nəticəsində 1920 ilin martında erməni separatçıları daha da fəal oldular. Martın 22–23-də Ermənistanın bilavasitə iştirakı və Moskvanın sifarişi ilə [[Dağlıq Qarabağ]]da Azərbaycana qarşı çıxışlar baş verdi. Azərbaycan Hökumətinin hərbi və diplomatik tədbirləri nəticəsində martın axırlarında-apreldə ermənilərin Qarabağdakı düşmənçilik fəaliyyətinin qarşısı alındı. Qarabağda hadisələrin bu yöndə inkişafında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı təcavüzkarlıq planlarını həyata keçirməyə hazırlaşan Sovet Rusiyası və bolşeviklərin ölkə daxilində apardığı pozuçuluq-təxribatçılıq işləri də mühüm rol oynadı. Aprel işğalı (1920) və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Qarabağ general-qubernatorluğunun fəaliyyətinə də son qoyuldu. == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qarabağ tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin quberniyaları]] h15aot80p47a1kz62kn2wgwo80dvdgk 0 374738 6600575 3819067 2022-08-29T06:48:10Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Nərgiz Oktay qızı Şirəliyeva''' (9 noyabr 1974, [[Bakı]]) — tarix üzrə fəlsəfə doktoru, Vahid Rusiya Partiyasının üzvü, "Qızıl lira" mükafatı laureatı, Moskva vilayəti İctimai Palatasının üzvü, Moskva vilayəti qubernatorunun mədəniyyət məsələləri üzrə müşaviri == Həyatı == Nərgiz Şirəliyeva 9 noyabr 1974-cü ildə [[Bakı]] şəhərində anadan olmuşdur. Hələ orta məktəbdə təhsil alarkən valideynlərinin məsləhətilə əvvəlcə o, balet kursuna, daha sonra musiqi məktəbinə və bal rəqsinə getmişdir. O, Bakıda 27 nömrəli ingilisdilli təmayüllü orta məktəbi qızıl medalla bitirəndən sonra, 1991-ci ildə Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun (MDBMİ) Beynəlxalq jurnalistika fakültəsinə daxil olmuşdur. Jurnalistikanın kulturologiya istiqamətini seçən Nərgiz Şirəliyeva ingilis və fransız dillərində sərbəst danışır. 1995-ci ildə İTAR-TASS agentliyində müxbir kimi praktika keçən N. Şirəliyeva, 1996-cı ildə MDBMİ-ni bitirmiş və "Kultura" qəzetində beynəlxalq icmalçı kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır. "Kultura" qəzeti ilə yanaşı, o, Moskvada nəşr olunan bir sıra qəzet və jurnallarda da icmallar, esselər, tanınmış mədəniyyət xadimləri ilə müsahibələr dərc etdirmişdir. N. Şirəliyeva 1998-ci ildə Rusiyanın dövlət telekanalı olan "Kultura"da informasiya xidmətinin müxbiri vəzifəsində jurnalistlik peşəsinə davam etdirmişdir. Q, 2001-ci ildə Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun aspiranturasına daxil olmuş, 2004-cü ildə "Rusiya və Fransanın mədəni əlaqələri" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək, tarix üzrə fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 2003-cü ilin fevralından "Kultura" telekanalında "Mədəniyyət yenilikləri" proqramının "Xudsovet" adlı xüsusi rubrikasının aparıcısı təyin olunan N. Şirəliyeva 2008-ci ildən "Mədəniyyət yenilikləri" verilişinin axşam buraxılışının da daimi aparıcısı olmuşdur. Nərgiz Şirəliyeva hazırda "Kultura" telekanalında şef-redaktor, icmalçı, "Mədəniyyət yenilikləri" proqramının aparıcısı, Rusiya Dövlət Filarmoniyasında təşkil olunan konsertlərin aparıcısı vəzifələrində çalışır, Moskvanın aparıcı KİV-lərində köşə yazarı kimi çıxış edir. O, mədəniyyət sahəsində tədbirləri ən yaxşı işıqlandıran və şərh edən peşəkar televiziya jurnalisti kimi Moskva şəhər meriyasının laureatı adına layiq görülmüş, "Qızıl lira" mükafatı ilə təltif olunmuşdur. Nərgiz Şirəliyeva 2011-ci ilin martından hakim Vahid Rusiya Partiyasının (Yedinaya Rossiya) üzvüdür, 2012-ci ildə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin seçkiqabağı kampaniyasında onun etibar edilmiş nümayəndələrindən biri olmuşdur. O, həm də "Əlaçılar" Ümumrusiya qadınlar ictimai təşkilatını yaradanlardan biridir. Rusiyada ictimai-siyasi və mədəniyyət sahəsində fəal fəaliyyəti ilə seçilən Nərgiz Şirəliyeva 2012-ci ilin sentyabrından Moskva vilayəti İctimai Palatasının üzvü, mədəniyyət və xeyriyyəçilik üzrə beynəlxalq komissiya qrupunun rəhbəridir. 2013-cü ilin fevralından isə Moskva vilayəti qubernatorunun mədəniyyət məsələləri üzrə müşaviri postunu da tutur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Rusiya jurnalistləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı jurnalistlər]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] 25si91gz71cpxmebf2qwu02vdjc34j2 0 374769 6599791 3039387 2022-08-28T18:12:43Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:FrancisBeaufort.jpg|thumbnail|right]] Ser '''Frensis Bofort''' ([[İngilis dili|ing.]] ''Sir Francis Beaufort'', 7 may 1774, İrlandiya — 17 dekabr 1857, Susseks) — ingilis admiralı, hərbi hidroqraf və xəritəşünas. 1805-ci ildə küləyin gücünü ölçmək üçün 12 ballıq şkalanı yaratmışdır.1829-cu ildən 1855-ci ilə qədər Britaniya Hidroqrafiya Xidmətinə rəhbərlik etmişdir. Onun şərəfinə Şimal Buzlu okeanında dəniz adlandırılmışdır. == İstinadlar == * http://www.peoples.ru/technics/designer/francis_beaufort/ [[Kateqoriya:İngilis hərbçilər]] [[Kateqoriya:İrlandiyada doğulanlar]] db65s3o971c8dogiphj0cttc30sc2uc 0 376498 6601150 3806194 2022-08-29T11:44:14Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kitab | Adı = Şəbəkədə tək | Orijinal adı = S@motność w Sieci | Şəkil = Şəbəkədə tək (orijinal cover).jpg | Şəkil ölçüsü = 280 | Şəkil izah = <small>Romanın [[polyak dili]]ndə orijinal nəşrinin üz qabığı</small> | Müəllif = [[Yanuş Leon Vişnevski]] | Janr = roman | Dil = [[polyak dili]] | Ölkə = | Orijinalın nəşri = 5 sentyabr 2001 | Tərcüməçi = | Rəssam = | Tərtibat = | Seriya = | Nəşriyyat = | Nəşr = | Cild = | Səhifə = | Növ = | Tiraj = | Əvvəlki = | Sonrakı = | isbn = | Lib = }} '''Şəbəkədə Tək''' ({{lang-pl|«S@motność w Sieci»}}) — məşhur [[Polyaklar|polyak]] yazıçısı [[Yanuş Leon Vişnevski]]nin 2001-ci ildə nəşr edilmiş ilk romanıdır. Roman adsız və "[[@]]" işarəsi ilə qeyd edilmiş on fəsil və epiloqdan ibarətdir. == Məzmunu == Romanda hadisələr XX əsrin 90-cı illərinin ortalarında baş verir. Romanın əsas qəhrəmanları qlobal [[internet]] şəbəkəsi, [[elektron poçt]] və [[ICQ]] vasitəsiylə tanış olurlar. Onlar söhbət edirlər, bir-birinə vurulurlar və narahatlıq yaşayırlar. Müəllif həm də onların hər ikisinin "şəbəkədən kənar" həyatını dost, ailə, iş, musiqi zövqlərini təsvir edir. Uzun müddət davam edən virtual münasibətdən sonra qəhrəmanlar [[Paris]]də görüşürlər, bu görüşdən sonra isə onların münasibətlərində və hər birinin həyatında mühüm rol oynayan sınaqlar başlayır. Romanın əsas hissəsi qəhrəmanların internetdə yazışmalarından ibarətdir. Müəllif yalnız əsas qəhrəmanlardan birinə — oğlana Yakub adını vermişdir. Qadın isə adsızdı. ''"Əbədi olanlar arasında ən qısa ömürlü sevgidir"'' – romanın məzmununu dəqiq çatdırmağa çalışanlar onu daha çox bu cümlə ilə ifadə edirlər. Roman oxucular tərəfindən birmənalı qarşılanmayıb və hələ də forumlarda insanlar tərəfindən aktiv müzakirə edilməkdədir.<ref>[http://www.odinochestvo-v-seti.ru/modules/forum/ Обсуждение романа на онлайн-форуме]</ref> == Romanın yazılma tarixi == Romanın yazılması ''"uğurdan sonrakı depressiya"'' dövrünə təsadüf etmişdir – Yanuş Vişnevski kimya doktoru elmi rütbəsini əldə etdikdən sonra həyat yoldaşı ilə boşanmıışdı. Müəllif qeyd edir: ''"Mən sadəcə olaraq kədərli idim…Və qərara gəldim ki, belə bir tarixçəni yazmaq daha ucuz başa gələcək, nəinki psixoterapevtə müraciət etmək."''<ref>[http://www.knews.kg/culture/24765_avtor_romana_odinochestvo_v_seti_vstretilsya_s_kyirgyizstanskimi_chitatelyami/ K-News ответы Януша Леон Вишневского на самые интересные вопросы]</ref> == Romanın genişləndirilmiş versiyası == "Şəbəkədə tək. Triptix" — Vişnevskinin "Şəbəkədə tək" romanının uğur qazanmasından sonra yazdığı genişləndirilmiş versiyanın adıdır. Oxucuların məkrublarını nəzərə alan müəllif "Şəbəkədə tək. Triptix"i nəşr etdirmək qərarına gəlir və bu kitaba romanın orijinal versiyası, oxucu məktubları ilə yanaşı, romanın sonunu yeni traktovkada təqdim edən ikinci epiloq – "Postepiloq" da daxildir. == Əlavə faktlar == * Romanda müxtəlif elmi faktlar qeyd edilir, məsələn [[Albert Eynşteynin beyni]]nin oğurlanması təsvir olunur. * Romanın doqquzuncu fəslində (@9) [[Boeing 747]] təyyarəsinin qəzaya uğramasından bəhs edilir, [[Nyu-York səmasında Boeing 747 təyyarəsinin partlaması|bu hadisə həqiqətən də romanda qeyd edildiyi]] kimi 17 iyul 1996-cı ildə baş vermişdir. * Müəllifin sözlərinə görə, romanın mövzu və ideyası hələ 1987-ci ildə onun ağlına gəlmişdi. == Ekranlaşdırılması == 2006-cı ildə Maqdalena Tseletska və Andjey Xıranın baş rolları ifası və Vitold Adamekin rejissorluğu ilə roman əsasında [[Şəbəkədə tək (film, 2006)|film]] çəkilmişdir.<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0871886/ Şəbəkədə tək IMDB-də]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.wisniewskis.de/ Yanuş Vişnevskinin saytı] {{ref-pl}} [[Kateqoriya:2001-ci ilin kitabları]] [[Kateqoriya:Polşa ədəbiyyatı]] [[Kateqoriya:Polyak dilində kitablar]] [[Kateqoriya:Polyak ədəbiyyatı]] 9oo78cu23md8jvec1p5l9z492ohq543 14 377739 6599062 3062711 2022-08-28T13:57:53Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanda İslam]] → [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] 9v3p46o4mcohgd9kb8nhmpkju63trnw 14 378960 6599097 4719198 2022-08-28T14:02:18Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Hindistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in India}} [[Kateqoriya:Hindistandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Hindistanda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] aire7jp5m1uxc6ylnml10sogv1daxio 14 379047 6599108 4719202 2022-08-28T14:03:54Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İndoneziyada İslam]] → [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Indonesia}} [[Kateqoriya:İndoneziyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:İndoneziyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] ecyqsk20rhkheklzaev7bgbmn7njrfs 0 379070 6600029 5525420 2022-08-28T21:00:34Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Memar |adı = Paul Bonatz |orijinal adı = Paul Bonatz |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |ilk adı = |doğum tarixi = 6.12.1877 |doğum yeri = {{GER}}, [[Ştutqart]] |vəfat tarixi = 20 dekabr 1956-cı il |vəfat yeri = {{GER}} |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{GER}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = |təhsili = |işlədiyi şəhərlər = Ştutqart, Ankara, İstambul |memarlıq üslubu = |əsas tikililəri = |şəhərsalma layihələri = |abidələrin bərpası = |elmi işləri = |hamiləri = |tələbəsi = |təsirlənib = |təsir edib = |mükafatları = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Paul Bonatz''' (d. 6 dekabr 1877 – ö. 20 dekabr 1956) — [[Almaniya]] memarı, [[Nasist memarlığı]]na böyük təsir göstərmişdir. == Həyatı və fəaliyyəti == Paul Bonatz 1896–1901 illəri arasında [[Münhen Texniki Universiteti]]ndə memarlıq təhsili gördükdən sonra, Ştutqart Universitetində Prof. Teodor Fişerin assistenti kimi çalışmışdır (1902–1906), 1908-ci ildə isə onun yerinə keçdi. [[Türkiyə]]də işə gəldiyi 1943-cü ilə qədər müəllimliyə davam etdirdiyi kimi öz bürosunda da memarlıq fəaliyyətlərini davam etdirdi. Tübinqen Universiteti Kitabxanası (1910–1912), Hannover Şəhər Salonu (1910–1914), yarışma layihəsi olaraq hazırladığı Ştutqart Vağzalı (1914–1917), mühəndislik strukturlarının bir memarlıq mövzusu ola biləcəyini göstərdiyi Nekkar Su Anbarı və Elektrik Stansiyası (1926–1935), [[Ştutqart]]daki Zepplin Oteli (1931–1933), [[İsveçrə]]də Bazel Gözəl Sənətlər Muzeyi (R. Krist ilə birlikdə; 1932–1936), müxtəlif şose körpüləri (1938–1941) bu dövr əsərlərinin başlıcalarıdır. Bonatz [[Türkiyə]]yə ilk dəfə 1916-cı ildə [[İstanbul]]da tikiləcək Türk-Alman Dostluq Evi layihə yarışması üçün gəlmişdi. 1942-ci ildə [[Türkiyə]]yə bir daha gələrək beynəlxalq Anıtkabir arxitektura layihə yarışmasında münsiflər heyətinə seçildi. Növbəti ilin əvvəllərində, Hitler dövrünün Alman memarlığını müxtəlif ölkələrdə tanıtmaq məqsədini daşıyan Alman Memarlıq Sərgisində işlərini [[Ankara]] və [[İstanbul]]da təqdim etmək üçün yenidən [[Türkiyə]]yə gəldi. Bonatz eyni ilin sonunda Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən Məsləhətçilik Tikinti Bürosunun memarlıq katibliyinə gətirildi. 1947-ci ilə qədər sürən bu vəzifəsi əsnasında müxtəlif şəhərlərdə reallaşdırılacaq sənət institutları üçün layihələr hazırladı. 1943–1944-cü illərdə Emin Xalid Onat ilə birlikdə [[İstanbul Texniki Universiteti]] Memarlıq Fakültəsi olaraq istifadə olunan Daşqışlanın təmir işlərinə qatıldı, 1946–1954 arasında eyni məktəbdə arxitektura layihə müəllimliyi etdi. Çanaqqala şəhidləri abidəsi, İstanbul Radioevi və İstanbul Ədalət sarayı kimi əhəmiyyətli tikililərin yarışma müsifləri arasında idi. UIA-nın (Beynəlxalq Memarlar Birliyi) 1948-ci ildə toplanan ilk ümumi heyətinə Türk heyətiylə birlikdə qatıldı. 1954-cü ildə müharibədən sonrakı [[Almaniya]]nın yenidən qurulmasında iştirak etmək üçün [[Almaniya]]ya geri döndü və iki il sonra öldü. == Memarlıq üslubu == Bonatzın möhkəmlik, uzunömürlülük, sadəlik prinsiplərinə söykənən memarlığı, heç bir dövrə bağlı olmadan müasir olmaq (zeitlos) görüşündən yola çıxır, amma o [[Türkiyə]]də qaldığı müddət içində II. Milli Memarlıq Axımından təsirlənərək, milli mədəniyyətə sahib çıxma anlayışı içində, memarlıqda yerli elementlərin istifadə edilməsi və strukturların olduqları bölgəylə uyğunlaşma içində olması prinsiplərinə yönəlmişdir. [[Ankara]]dakı Saraçoğlu Məmur Evləri Məhəlləsi kimi strukturlarının dizaynında, ənənəvi Türk mənzil memarlığının diqqətə çarpan elementlərini bu istiqamətdə istifadə etmişdir. == Kitabları == * "Leben und Bauen" (Yaşamaq və Tikmək) — 1950 * "Brücken" (Körpü) — 1951 == İşləri == <center> <gallery perrow=5> Hauptbahnhof Stuttgart Südflügel 2011.jpg| Ştutqart Hauptbahnhof TuebingenUniBibliothek.jpg | Tübinqen Universitetinin kitabxanası Rodenkirchener Brücke 1985.jpg | Köln Roderkirxen körpüsü HeilbronnOttoKonzBrücke.jpg | Nekkar Su Anbarı Haus Goldschmidt - Domkloster 1 - Köln (0741-43).jpg | Qoldşmit binası </gallery> </center> [[Kateqoriya:Ştutqartda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Almaniyada vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Almaniya memarları]] [[Kateqoriya:Münhen Texniki Universitetinin məzunları]] [[Kateqoriya:1956-cı ildə vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:1877-ci ildə doğulanlar]] 7m0ptpjmfy0n3v7ii74p12lhk98f0bk 14 379804 6598974 4719263 2022-08-28T12:24:31Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Turkey}} [[Kateqoriya:Türkiyədə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] qsl0hgg5zftlsfrfgte75wpdukvq545 6599189 6598974 2022-08-28T14:12:20Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Türkiyədə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Türkiyədə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Turkey}} [[Kateqoriya:Türkiyədə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] qsl0hgg5zftlsfrfgte75wpdukvq545 6599243 6599189 2022-08-28T14:18:44Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Turkey}} [[Kateqoriya:Türkiyədə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] d9ki5q2m2djpcnltey360sqaz0omqe3 14 379907 6598971 4719274 2022-08-28T12:24:20Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Saudi Arabia}} [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] trqwz4ybizv7cpwpr7d2hl13mtqd55d 6599204 6598971 2022-08-28T14:14:02Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Saudi Arabia}} [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] trqwz4ybizv7cpwpr7d2hl13mtqd55d 14 379911 6598946 4488870 2022-08-28T12:22:48Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Ermənistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] d8k816czmb3pwpqofn5htl2u4d7zrg4 6599229 6598946 2022-08-28T14:17:05Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Ermənistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] ljy6rehwgi70jwsd765jy04ey2srki9 6599278 6599229 2022-08-28T14:24:03Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Ermənistanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ermənistanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Ermənistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] ljy6rehwgi70jwsd765jy04ey2srki9 14 379914 6598966 4719277 2022-08-28T12:24:01Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Pakistan}} [[Kateqoriya:Pakistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] nzdahav5i5vstpq9t9sxg7zq4zx5pob 6599161 6598966 2022-08-28T14:10:32Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Pakistanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Pakistanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Pakistan}} [[Kateqoriya:Pakistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] nzdahav5i5vstpq9t9sxg7zq4zx5pob 14 379917 6598963 4719279 2022-08-28T12:23:51Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Morocco}} [[Kateqoriya:Mərakeşdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] cpa0uinacom1lal1zkscnizf67smdmd 6599156 6598963 2022-08-28T14:10:00Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Mərakeşdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Mərakeşdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Morocco}} [[Kateqoriya:Mərakeşdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] cpa0uinacom1lal1zkscnizf67smdmd 14 379920 6598965 4719282 2022-08-28T12:23:58Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Uzbekistan}} [[Kateqoriya:Özbəkistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 9nxjzb1wcl6mvt6a1df9avebymhwzxz 6599080 6598965 2022-08-28T14:01:02Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Özbəkistanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Özbəkistanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Uzbekistan}} [[Kateqoriya:Özbəkistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 9nxjzb1wcl6mvt6a1df9avebymhwzxz 14 379922 6598964 4719283 2022-08-28T12:23:55Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Egypt}} [[Kateqoriya:Misirdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] dx92u6i0duhxt5glawu4g3jy5ujjjrs 6599158 6598964 2022-08-28T14:10:10Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Misirdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Misirdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Egypt}} [[Kateqoriya:Misirdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] dx92u6i0duhxt5glawu4g3jy5ujjjrs 14 379927 6598950 4719285 2022-08-28T12:23:03Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in India}} [[Kateqoriya:Hindistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] jer4srsqyboy0jsddpjib986u5da7s6 6599092 6598950 2022-08-28T14:02:03Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Hindistanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in India}} [[Kateqoriya:Hindistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] jer4srsqyboy0jsddpjib986u5da7s6 14 379928 6598969 4719286 2022-08-28T12:24:13Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Russia}} [[Kateqoriya:Rusiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] kc9rq0mlh0u9yho8acbpzihd9p20mz5 6599170 6598969 2022-08-28T14:11:12Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Rusiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Russia}} [[Kateqoriya:Rusiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] kc9rq0mlh0u9yho8acbpzihd9p20mz5 6599242 6599170 2022-08-28T14:18:40Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Russia}} [[Kateqoriya:Rusiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] rjssvaw3evva8e4c2x8d9iwdf8zop43 14 379930 6598955 4719287 2022-08-28T12:23:22Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Israel}} [[Kateqoriya:İsraildə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] cxjlfbbzhvnlqdbi0gks9rmotdqw8z9 6599125 6598955 2022-08-28T14:06:03Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:İsraildə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:İsraildə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Israel}} [[Kateqoriya:İsraildə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] cxjlfbbzhvnlqdbi0gks9rmotdqw8z9 14 379931 6598952 4719288 2022-08-28T12:23:11Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Indonesia}} [[Kateqoriya:İndoneziyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] slxdntpi0vrtcdbdrchrj5c8pq4j6a7 6599104 6598952 2022-08-28T14:03:43Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:İndoneziyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Indonesia}} [[Kateqoriya:İndoneziyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] slxdntpi0vrtcdbdrchrj5c8pq4j6a7 14 379935 6598954 4719290 2022-08-28T12:23:18Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Iran}} [[Kateqoriya:İranda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] muldfdku9bei9neds93665v2hdzddyc 6599127 6598954 2022-08-28T14:06:12Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:İranda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:İranda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Iran}} [[Kateqoriya:İranda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] muldfdku9bei9neds93665v2hdzddyc 0 379983 6599205 5521632 2022-08-28T14:14:04Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında İslam]] → [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Grave Fatema(single one) and other Imams.JPG|thumb|300px|[[Bəqi]] məzarlığının indiki görünüşü. [[Mədinə]], [[Səudiyyə Ərəbistanı]].]] Erkən İslama aid tikililərin dağıdılması Səudiyyə Ərəbistanın qərbində Hicaz ərazisində, xüsusən müqəddəs Məkkə və Mədinə şəhərlərinin ətrafında indi də davam edən bir fenomendir . Əsasən [[Məhəmməd]]ləvə erkən İslam tarixinin əsasını qoyan bir çox şəxslərlə əlaqəli olan məscidlər, qəbiristanlıqlar, evlər və tarixi ərazilər uçurulma məqsədilə hədəfə alınmışdır.<ref>{{cite news |title=Medina: Saudis take a bulldozer to Islam's history |author=Jerome Taylor |url=http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/medina-saudis-take-a-bulldozer-to-islams-history-8228795.html |publisher=[[independent.co.uk]] |date=2012-10-26 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170221112711/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/medina-saudis-take-a-bulldozer-to-islams-history-8228795.html |archivedate=2017-02-21 |url-status=live }}</ref> Səudiyyə Ərəbistanında bu tikililərin dağıdılması durmadan artmaqda olan Həcc ziyarətçilərini yerləşdirmək məqsədilə Məkkədə Məscid əl-Həramın və Mədinədə Peyğəmbər Məscidinin və onların köməkçi xidmət vasitələrinin rəsmi surətdə genişləndirilməsi prosesinin bir hissəsidir.<ref>{{cite news |title='Cultural genocide of Islamic heritage' in Saudi Arabia riles Sunni Sufis |author=Rakhi Chakrabarty |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-12-11/india/35749248_1_islamic-heritage-islamic-cooperation-aiumb-general-secretary |publisher=[[indiatimes.com]] |date=2012-12-11 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141024055021/http://timesofindia.indiatimes.com/india/Cultural-genocide-of-Islamic-heritage-in-Saudi-Arabia-riles-Sunni-Sufis/articleshow/17564283.cms?referral=PM |archivedate=2014-10-24 |url-status=live }}</ref> == Səudiyyə Ərəbistanı == === Hicazda İslam === [[1932-ci il]]ə qədər Ərəbistan yarımadasının əksər hissəsi üçüncü və hazırki [[Səudiyyə]] hakimiyyəti tərəfindən siyasi olaraq birləşdirilmişdi. Kral Əbdüləziz ibn Səudun rəhbərliyi ilə onun ruhlandırılmış qəbilə üzvlərindən ibarət bədəvi ordusu tərəfindən həyata keçirilən hərbi əməliyyatlar nəticəsində Hicaz zəbt edildi və Haşimi tayfası hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı. Əsasən tayfa üzvlərindən ibarət olan və yazı-pozu bilməyən Nəcdli yeni idarəçilər çox mürəkkəb bir cəmiyyətin başçıları oldular. “Məclis əş-Şura” (Məsləhət şurası) sisteminə əsaslanan birgə siyasi struktur yüz illər ərzində orada mövcud olmuşdur. Mərkəzi idarəetmə orqanı orta məktəblərə, hərbi və polis qüvvələrinə xərclənən büdcəyə nəzarət edirdi.<ref>{{cite book | last = Yamani | first = Mai | coauthor= | authorlink = | title = Cradle of Islam | year = 2009 | month = | publisher = I.B. TAURIS | location = London | isbn = 978-1-84511-824-2 | page = 2 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Eynilə, Nəcd və Hicazın dini strukturu həddən artıq müxtəlif idi. Ənənəvi Hicaz mədəni adət-ənənə və ritualları təbiətcə demək olar ki, təmamilə dini idi. [[Məhəmməd]]in, onun ailəsinin və səhabələrinin şərəfinə keçirilən mərasimlər, vəfat etmiş müqəddəs şəxsiyyətlərə hörmət, onlara məxsus qəbir, türbə və ziyarətgahların ziyarət edilməsi Hicazda mövcud olan İslamın yerli dəyərlərindən idi.<ref>{{cite book | last = Yamani | first = Mai | coauthor= | authorlink = | title = Cradle of Islam | year = 2009 | month = | publisher = I.B. TAURIS | location = London | isbn = 978-1-84511-824-2 | page = 4 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Hicazın idarəetmə hüququ daxildən Nəcd (vəhhabi) müsəlmanlarının əlinə keçdikdə Vəhhabi alimləri burdakı yerli dini mərasimləri dinin əsas fundamentlərini əvəz edən əsassız xurafat və bidət hesab etdilər.<ref>{{cite book | last = Rentz | first = George S. | coauthor= | authorlink = | title = The Birth of the Islamic Reform Movement in Saudi Arabia | year = 2004 | month = | publisher = Arabian Publishing Ltd. | location = London | isbn = 0-9544792-2-X | page = 139 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Bunun ardınca [[Məhəmməd]]in ailəsi və səhabələrinə məxsus tikililər, türbələr, məqbərələr və məscidlərin məhv edilməsinə başlandı.<ref>{{cite web | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130128180532/http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/jan-june02/saudi_02-19.html | archivedate = January 28, 2013 | url = http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/jan-june02/saudi_2-19.html | title = A NewsHour with Jim Lehrer Transcript | accessdate = October 29, 2010 | last = Angawi | first = Dr.Sami | date = February 19, 2002 | work = | publisher = PBS NewsHour Online Transcript | quote = | url-status = live }}</ref> Tikililərin ilkin məhv edilməsi prosesi [[1806-cı il]]də [[Birinci Səudiyyə Dövləti]]nin [[vəhhabi]] ordusu Mədinəni işğal etdikdə və sistematik olaraq [[Bəqi|Cənnət əl-Bəqi qəbiristanlığındakı]] tikililərin bir çoxunu məhv edərək düzəngaha çevirdiklərində başlanmışdı.<ref>{{cite news |title=The Saud Family and Wahhabi Islam |author= |url=http://countrystudies.us/saudi-arabia/7.htm |publisher=countrystudies.us |date= |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316131703/http://countrystudies.us/saudi-arabia/7.htm |archivedate=2017-03-16 |url-status=live }}</ref> [[Peyğəmbər məscidi]]nin (Məscid ən-Nəbəvi) yaxınlığındakı bu böyük qəbiristanlıq Məhəmmədin ailəsinin bir çox üzvlərinin, yaxın səhabələrinin və erkən İslamın əsas şəxsiyyətlərinin qalıqlarına ev sahibliyi edir. Daha tolerant olan və öz zamanlarında İslamın mistik qolunu təmsil edən [[Osmanlı]] türkləri Bəqi qəbiristanlığında qəbirlər üzərində möhtəşəm məqbərələr tikmişdilər. Bütün bunlar vəhhabilər tərəfindən dağıdılmışdı. Şəhər ətrafındakı məscidlər də hədəfə alınmışdı və hətta [[Məhəmməd]]in məzarının dağıdılmasına da cəhd edilmişdi.<ref>{{cite book |url=http://books.google.com/books?id=tjpExwQWtOsC&pg=PA206&lpg=PA206&dq=%22destroy+Muhammad's+tomb%22&source=bl&ots=f5_i3JTnxl&sig=eoH0jVA9CK2urwZ29vv2rU1RNz0&hl=en&ei=JJk8TrD7D-KGsgKfr9US&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBgQ6AEwAA#v=onepage&q=%22destroy%20Muhammad's%20tomb%22&f=false |title=Saudi Arabia enters the 21st century |author=Anthony H. Cordesman |quote=The tension between Saudi Shi'ite and Wahhabi is especially intense because Saudi "Wahhabis" actively reject all veneration of man, even the prophet. At one point, they even attempted to destroy Muhammad's tomb in Medina. In contrast, the Saudi Shi'ites are "[[On iki imam şiəliyi (əqidə)|Twelvers]]," a branch of Islam that venerates the Prophet's son-in-law Ali, and believes that the leadership of Islam must pass through Ali's line. They venerate each of the past imams, and make pilgrimages to their tombs. |publisher=Praeger (April 21, 2003) |isbn=978-0-275-98091-7 }}</ref> Bu sonuncu hərəkətin (Məhəmmədin məzarının dağıdılmasına cəhdin) Hindistandan belə geniş müsəlman ictimaiyyəti tərəfindən tənqid olunması son nəticədə bu tikiliyə yönəlmiş cəhdin qarşısını aldı. Səudiyyə tərəfindən türklərin ərazi nəzarətinə qarşı siyasi iddiaları [[Osmanlı-Səudiyyə müharibəsi]]nin başlanğıcını qoydu. Müharibənin sonunda Səudiyyə uduzdu və nəticə olaraq vəhabi tayfa üzvləri Hicazdan içəri doğru geri çəkilməyə məcbur oldular. Türk ordusu regiona nəzarəti yenidən ələ keçirdi və daha sonra 1848-1860-cı illər ərzində müqəddəs tikililərin bərpasını həyata keçirdi. Bu tikililərin əksəriyyəti Osmanlı dizayn və usta işinin ən yaxşı nümunələri ilə işlənmişdir.<ref name=IM>{{cite news |title=The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina |author=Irfan Ahmed |url=http://islamica-magazine.com/?p=424 |publisher=islamica-magazine.com |date=2010-10-29 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150128041509/http://islamica-magazine.com/?p=424 |archivedate=2015-01-28 |url-status=dead }}</ref> [[21 aprel]] [[1925-ci il]] tarixində [[Bəqi]]dəki məqbərə və gümbəzlər yenidən yerlə yeksan edildi<ref name=IM/> və [[Məhəmməd]]in ailə üzvləri və nəslinin qəbirləri bu günə qədər də həmin vəziyyətdə qalıblar. Məhəmmədin məzarı üzərində yazılan, müəllifi əhli-sünnə alimi Muhəməd əl-Busiri ([[1211]]-[[1294]]) olan məşhur əl-Burda qəsidəsinin (qəbirdə qəsidədən bir parça yazılmışdı) üzəri rənglənərək görünməz hala salınmışdı. Həmin vaxt hədəf alınan səciyyəvi tikililər arasında Məhəmmədin əmisi və onun ən sevimli dəstəkçilərindən olan məşhur [[Həmzə ibn Əbdülmütəllib]] də daxil olmaqla [[Uhud döyüşü]] şəhidlərinin məzarları, Məhəmmədin qızı [[Fatimə]] əz-Zəhra Məscidi, Minarəteyn Məscidi, həmçinin Uhud döyüşündə Məhəmmədin aldığı zərbədən sınan dişinin basdırıldığı yerdə ucaldılan qübbə - Qübbət əl-Sənaya<ref name="IM"/> da var idi. Bu müddətdə Mədinədə Məhəmmədin misirli xristian (قبطي - qubti) həyat yoldaşı Mariyanın evi və onların övladı İbrahimin doğum yeri olan Məşrubat Ümmü İbrahim, həmçinin onun yaxınlığındakı [[Musa əl-Kazım]]ın anası Həmidə əl-Bərbəriyyənin məzarı da dağıdılmışdı.<ref name="IM"/> Bu ərazi yenidən döşənmiş və hazırda Məscidin yanındakı böyük mərmər eksplanadanın bir hissəsidir. Səudiyyə Ərəbistanının dövlət tərəfindən təyin edilmiş daimi elmi komitəsi şirkə aparan həddən artıq göstərilən ehtiramı qeyd edərək İslami qaydalar silsiləsində bu cür tikililərin uçurulmasına göstəriş vermişdir.<ref name="Fatwas of the Permanent Committee">{{cite web | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305142707/http://aliftaweb.org/english/pages/fatwaspermanentcommittee.aspx?bookid=7&cultstr=en&nodeid=8510&pageno=1&view=tree | archivedate=2016-03-05 | url=http://aliftaweb.org/English/Pages/FatwasPermanentCommittee.aspx?cultStr=en&View=Tree&NodeID=8510&PageNo=1&BookID=7 | title=Fatwas of the Permanent Committee | publisher=Official KSA Rulings | accessdate=27 March 2014 | url-status=dead }}</ref> == Dini irs əraziləri üzrə siyasətin tənqidi == Son dövrdə [[Məkkə]] və [[Mədinə]]də tikililərin dağıdılmasında artım müşahidə edilir. İllik Həcc ziyarətləri ildən-ilə artdığından Səudiyyə hökuməti iki məscid ətrafındakı köhnə yaşayış məntəqələrini sökərək ziyarətə aid infrastrukturlar üçün yol açmağı vacib hesab etmişlər. [[2010-cu il]]də tikintini həyata keçirənlərin şəhər tarixində bu ən böyük genişləndirmə layihəsinə təxminən 13 milyard dollar xərcləyəcəkləri proqnoz verilmişdi.<ref>{{cite web |archiveurl = https://web.archive.org/web/20160722073326/http://www.islamicpluralism.org/467/dr-sami-angawi-on-wahhabi-desecration-of-makkah |archivedate = July 22, 2016 |url = http://www.islamicpluralism.org/467/dr-sami-angawi-on-wahhabi-desecration-of-makkah |title = Dr.Sami Angawi on Wahhabi Desecration of Makkah |accessdate = November 28, 2010 |last = Abou-Ragheb |first = Laith |date = July 12, 2005 |work = |publisher = Center for Islamic Pluralism |quote = |url-status = live }}</ref> Çox sayda ziyarətçinin (zəvvarın) yerləşdirilməsi üçün obyektlərə ehtiyac duyulmasında böyük əksəriyyət razılığa gəlsə də, yüksək səviyyəli hotellərin inkişafı, çoxmərtəbəli binalar, restoranlar, ticarət mərkəzləri və hətta iki dəbdəbəli spa<ref>{{cite news |title=WELCOME TO MAKKAH CLOCK ROYAL TOWER, A FAIRMONT HOTEL |author= |url=http://www.fairmont.com/makkah |publisher=fairmont.com |date= |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205210918/http://www.fairmont.com/makkah/ |archivedate=2017-02-05 |url-status=live }}</ref> bəzi mütəxəssislərin çoxlarının İlahi təyinatla müsəlmanlar üçün ibadətgah yeri hesab etdikləri məkanın həddən artıq kommersiyalaşdırılmasını tənqid etmələrinə səbəb olmuşdur. Məkkə və Mədinədə kapitalist investisiyaların sürətli axını pul və iqtisadi artımın Səudiyyə hökuməti üçün ən başlıca məqsəd olmasına bir çoxlarını inandırmışdır. Tənqidçilərin fikrincə Səudiyyə hökuməti vəhhabi əqidəsinə qarşı olan adətlərə rəvac verən hər bir ünsürü aradan qaldırmaqla Müqəddəs şəhərlərin çox mühüm mədəni və sosial mexanizmlərini məhv edib.<ref>{{cite news |title=Mecca goes upmarket but commercialism unnerves some |author=Ulf Laessing |url=http://www.reuters.com/article/2010/11/12/us-saudi-haj-mecca-idUSTRE6AB1WU20101112 |publisher=[[reuters.com]] |date=2010-11-12 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316133442/http://www.reuters.com/article/us-saudi-haj-mecca-idUSTRE6AB1WU20101112 |archivedate=2017-03-16 |url-status=live }}</ref> === Dağıdılmış tikililər === 1801 və 1802-ci illərdə Səudiyyəlilər Əbdül-Əziz ibn Muhəmməd ibn Səudun başçılığı altında İraqdakı müqəddəs şiə məntəqələri olan Kərbəla və Nəcəfə hücum edib tutdular, müsəlman əhalinin bir hissəsini qətlə yetirdilər, [[Məhəmməd]]in əmisi oğlu və kürəkəni olan [[Əli]]nin oğlu və Məhəmmədin nəvəsi Hüseynin türbəsini dağıtdılar. (bax: əvvəldə Səudiyyənin dəstəyi qeyd edilib) 1803 və 1804-cü illərdə Səudiyyəlilər Məkkə və Mədinəni işğal etdilər, Müsəlman Dünyasının qayda-qanunlarının pozulmasını, bütpərəstliyə səbəb olmalarını əsas gətirərək tarixi abidələri və müxtəlif müqəddəs müsəlman tikililərini və Məhəmmədin qızı [[Fatimə]]nin məzarı üzərində tikilmiş ziyarətgah da daxil olmaqla bir çox ziyarətgahları dağıtdılar, hətta Məhəmmədin qəbrini də məhv etməyə cəhd etdilər.<ref name="islamicamagazine.com">[https://web.archive.org/web/20160126071737/http://www.scribd.com/doc/6999574/Spirit The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina] By Irfan Ahmed in Islamic Magazine, Issue 1, July 2006</ref><ref name="A Paladin Gears Up for War">{{cite web |url=http://www.nysun.com/foreign/paladin-gears-up-for-war/65662/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160823010115/http://www.nysun.com/foreign/paladin-gears-up-for-war/65662/ |archivedate=2016-08-23 |title=A Paladin Gears Up for War |author=Nibras Kazimi |date=2007-11-01 |publisher=[[nysun.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref><ref name="Saudi's Shi'ites walk tightrope">{{cite web |url = http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/GC17Ak01.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190121193222/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/GC17Ak01.html |archivedate = 2019-01-21 |title = Saudi's Shi'ites walk tightrope |author = John R Bradley |date = 2005-03-17 |publisher = [[Asia Times]] |accessdate = 2019-10-05 |language = {{en}} }}</ref> Məkkədə Məhəmmədin birinci həyat yoldaşı [[Xədicə binti Xuveylid]] də daxil olmaqla digər yaxın qohumlarının [[əl-Muəalla]] qəbiristanlığındakı türbələri də dağıdılmışdır.<ref>{{cite web |url=http://theamericanmuslim.org/tam.php/features/articles/destruction_of_islamic_architectural_heritage_in_saudi_arabia_a_wake_up_cal |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316140422/http://theamericanmuslim.org/tam.php/features/articles/destruction_of_islamic_architectural_heritage_in_saudi_arabia_a_wake_up_cal |archivedate=2017-03-16 |title=Destruction of Islamic Architectural Heritage in Saudi Arabia: A Wake-up Call |author=Saeed Shehabi |date=2008-0-08 |publisher=theamericanmuslim.org |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref> Aşağıda dağıdılmış tikililərin tam olmayan siyahısı verilmişdir. ==== Məscidlər ==== *Seyyidüş-Şühəda [[Həmzə ibn Əbdülmütəllib]]in qəbri üzərindəki məscid<ref name=IM/> *[[Fatimeyi-Zəhra məscidi]]<ref name=IM/> *[[Minarəteyn məscidi]]<ref name=IM/> *[[2002-ci il]]də [[13 avqust|avqust ayının 13-də]] dinamitlə partladılmış Seyyid İmam əl-Ureyzi ibn Cəfər əs-Sadiqin məscid və məzarı *[[Mədinə]]də [[Xəndək müharibəsi]] ərazisində yerləşən 4 məscid *[[Əbu Rəşid məscidi]].<ref name=AL>[https://web.archive.org/web/20170115124544/https://www.al-islam.org/history-shrines/history-cemetery-jannat-al-baqi History of the Cemetery of Jannat al-Baqi], History of the Shrines, Al-Islam.org (Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project). Accessed online 16 December 2008.</ref> *[[Mədinə]]dəki [[Salman əl-Farsi məscidi]].<ref name=AL/> *[[Mədinə]]dəki [[Rəcat əş-Şəms məscidi]].<ref name=AL/> ==== Qəbiristanlıq və türbələr ==== {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = üfüqi | şəkil1 = Baghi tomb.jpg | miqyas1 = 170 | şəkil3 = Khadija tomb.jpg | miqyas3 = 170 | alt yazı = [[Bəqi]] və [[Muəlla]] <br /> məzarlığı dağıdılmamışdan öncə. | alt_yazı_arxafon = lightgrey | alt_yazı_yer=center }} *Cənnət əl-Bəqi qəbiristanlığı. Mədinədə yerləşir, yerlə yeksan edilib, hal-hazırda sadəcə kişilərin ziyarəti üçün açıqdır. *Cənnət əl-Muəlla qəbiristanlığı. Məkkədə yerləşən qədim qəbiristanlıqdır.<ref name=AL/> *[[Musa əl-Kazım]]ın anası Həmidə əl-Bərbəriyyənin qəbri. *Məhəmmədin anası [[Əminə bint Vəhb]]in qəbri. [[1998-ci il]]də buldozerlə uçurulub və yandırılıb. *[[Bəni-Haşim]]in qəbirləri. Məkkədə yerləşir.<ref name=AL/> *Uhud dağındakı Həmzənin və digər [[Uhud döyüşü]] şəhidlərinin türbələri dağıdılmışdır.<ref name=AL/> *[[Həvva]]nın türbəsi. [[Ciddə]]də yerləşir.<ref name=AL/> [[1975-ci il]]də betonla möhürlənib. *Məhəmmədin atası [[Abdullah ibn Əbdülmütəllib]]in qəbri. [[Mədinə]]də yerləşib.<ref name=AL/> ==== Tarixi dini tikililər ==== *[[Mövlud evi]] - [[570-ci il]]də Məhəmmədin doğulduğuna inanılan yer. Əvvəlcə kitabxanaya çevrilmiş, hal-hazırda isə vəhabi alimlərinin bu yerin dağıdılmasına qərar vermələrindən sonra 70 il əvvəl kompromis olaraq tikilmiş və etinasızlıqdan bərbad vəziyyətdəki bir evin altında yerləşir.<ref name=LAT>{{cite web |url=http://articles.latimes.com/2007/sep/16/news/adfg-mecca16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161224080050/http://articles.latimes.com/2007/sep/16/news/adfg-mecca16 |archivedate=2016-12-24 |title=Mecca’s ancient heritage is under attack |author=Salah Nasrawi |date=2007-09-16 |publisher=[[latimes.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref> *Məhəmmədin birinci həyat yoldaşı Xədicənin evi. Müsəlmanların inancına görə, ilk vəhylərin bir qismi həmin evdə nazil olub. Həmçinin həmin evdə övladları [[Fatimə]] və [[Qasım ibn Məhəmməd|Qasım]] dünyaya gəliblər. [[1989-cu il]]də [[Məscid əl-Haram]]ın genişləndirildiyi vaxt üzəri örtülmüş və sonra isə kitabxanaya çevrilmişdir.{{Mənbəsiz}} *Məhəmmədin Məkkədən hicrət etdikdən sonra Mədinədə yaşadığı ev.<ref name=AL/> *əl-Ərqəmin evi (Dar əl-Ərqəm ibn Əbil-Ərqəm) – Məhəmmədin Məkkədə dərs dediyi ilk islami məktəb hesab edilir.<ref name=LAT/> *[[Qübbət əl-Sənaya]] – [[Uhud döyüşü]]ndə Məhəmmədin sınan dişinin basdırıldığı yer.<ref name=IM/> *[[Məşrubat Ümmü İbrahim]] – Məhəmmədin [[Mariya]]dan olan oğlu [[İbrahim ibn Məhəmməd|İbrahimin]] doğum yerinin işarələnməsi məqsədilə tikilmişdir.{{Mənbəsiz}} *[[Zəmzəm quyusu]] üzərində tavan rolunu oynayan gümbəz.<ref name=AL/> *Mədinədə yerləşirən [[Beytül-əhzan]] (Qəm evi) - Fatiməyə məxsus olduğu deyilən ev. Atası Məhəmmədin ölümünə kədərləndiyindən bu evdə yas saxladığı üçün Beytül-əhzan adlandırılıb.<ref name=AL/> *[[Cəfər əs-Sadiq]]in evi.<ref name=AL/> *Məkkədə yerləşən [[Bəni Haşim Məhhəllə kompleksi]].<ref name=AL/> *[[Həsən]] və [[Hüseyn]]in doğulduğu ev olan [[Əli]]nin evi.<ref name=AL/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Həmçinin bax == {{Vikianbar kateqoriyası|Demolished shrines in Saudi Arabia}} *[[Bəqi]] *[[Şiəlikdə müqəddəs məkanlar]] == Xarici keçidlər == * {{cite web |url=http://www.theatlantic.com/international/archive/2013/03/mcmecca-the-strange-alliance-of-clerics-and-businessmen-in-saudi-arabia/274146/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316141608/https://www.theatlantic.com/please-support-us/?next=http%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20170211201546%2Fhttps%3A%2F%2Fwww.theatlantic.com%2Finternational%2Farchive%2F2013%2F03%2Fmcmecca-the-strange-alliance-of-clerics-and-businessmen-in-saudi-arabia%2F274146%2F |archivedate=2017-03-16 |title=McMecca: The Strange Alliance of Clerics and Businessmen in Saudi Arabia |author=Zvika Krieger |date=2013-03-19 |publisher=[[The Atlantic]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }} * {{cite web |url=http://www.nytimes.com/2014/10/01/opinion/the-destruction-of-mecca.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141012134131/https://www.nytimes.com/2014/10/01/opinion/the-destruction-of-mecca.html |archivedate=2014-10-12 |title=The Destruction of Mecca |author=Ziauddin Sardar |date=2014-09-30 |publisher=[[nytimes.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} }} [[Kateqoriya:İslam tarixi]] [[Kateqoriya:Məkkə]] [[Kateqoriya:Mədinə]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanı memarlığı]] 3p8njfnjx6dbwmtkny27blazk6mdjez 6599213 6599205 2022-08-28T14:14:25Z White Demon 75303 White Demon [[Səudiyyə Ərəbistanında erkən İslam abidələrinin dağıdılması]] səhifəsinin adını [[Səudiyyə Ərəbistanında erkən islam abidələrinin dağıdılması]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Grave Fatema(single one) and other Imams.JPG|thumb|300px|[[Bəqi]] məzarlığının indiki görünüşü. [[Mədinə]], [[Səudiyyə Ərəbistanı]].]] Erkən İslama aid tikililərin dağıdılması Səudiyyə Ərəbistanın qərbində Hicaz ərazisində, xüsusən müqəddəs Məkkə və Mədinə şəhərlərinin ətrafında indi də davam edən bir fenomendir . Əsasən [[Məhəmməd]]ləvə erkən İslam tarixinin əsasını qoyan bir çox şəxslərlə əlaqəli olan məscidlər, qəbiristanlıqlar, evlər və tarixi ərazilər uçurulma məqsədilə hədəfə alınmışdır.<ref>{{cite news |title=Medina: Saudis take a bulldozer to Islam's history |author=Jerome Taylor |url=http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/medina-saudis-take-a-bulldozer-to-islams-history-8228795.html |publisher=[[independent.co.uk]] |date=2012-10-26 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170221112711/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/medina-saudis-take-a-bulldozer-to-islams-history-8228795.html |archivedate=2017-02-21 |url-status=live }}</ref> Səudiyyə Ərəbistanında bu tikililərin dağıdılması durmadan artmaqda olan Həcc ziyarətçilərini yerləşdirmək məqsədilə Məkkədə Məscid əl-Həramın və Mədinədə Peyğəmbər Məscidinin və onların köməkçi xidmət vasitələrinin rəsmi surətdə genişləndirilməsi prosesinin bir hissəsidir.<ref>{{cite news |title='Cultural genocide of Islamic heritage' in Saudi Arabia riles Sunni Sufis |author=Rakhi Chakrabarty |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-12-11/india/35749248_1_islamic-heritage-islamic-cooperation-aiumb-general-secretary |publisher=[[indiatimes.com]] |date=2012-12-11 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141024055021/http://timesofindia.indiatimes.com/india/Cultural-genocide-of-Islamic-heritage-in-Saudi-Arabia-riles-Sunni-Sufis/articleshow/17564283.cms?referral=PM |archivedate=2014-10-24 |url-status=live }}</ref> == Səudiyyə Ərəbistanı == === Hicazda İslam === [[1932-ci il]]ə qədər Ərəbistan yarımadasının əksər hissəsi üçüncü və hazırki [[Səudiyyə]] hakimiyyəti tərəfindən siyasi olaraq birləşdirilmişdi. Kral Əbdüləziz ibn Səudun rəhbərliyi ilə onun ruhlandırılmış qəbilə üzvlərindən ibarət bədəvi ordusu tərəfindən həyata keçirilən hərbi əməliyyatlar nəticəsində Hicaz zəbt edildi və Haşimi tayfası hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı. Əsasən tayfa üzvlərindən ibarət olan və yazı-pozu bilməyən Nəcdli yeni idarəçilər çox mürəkkəb bir cəmiyyətin başçıları oldular. “Məclis əş-Şura” (Məsləhət şurası) sisteminə əsaslanan birgə siyasi struktur yüz illər ərzində orada mövcud olmuşdur. Mərkəzi idarəetmə orqanı orta məktəblərə, hərbi və polis qüvvələrinə xərclənən büdcəyə nəzarət edirdi.<ref>{{cite book | last = Yamani | first = Mai | coauthor= | authorlink = | title = Cradle of Islam | year = 2009 | month = | publisher = I.B. TAURIS | location = London | isbn = 978-1-84511-824-2 | page = 2 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Eynilə, Nəcd və Hicazın dini strukturu həddən artıq müxtəlif idi. Ənənəvi Hicaz mədəni adət-ənənə və ritualları təbiətcə demək olar ki, təmamilə dini idi. [[Məhəmməd]]in, onun ailəsinin və səhabələrinin şərəfinə keçirilən mərasimlər, vəfat etmiş müqəddəs şəxsiyyətlərə hörmət, onlara məxsus qəbir, türbə və ziyarətgahların ziyarət edilməsi Hicazda mövcud olan İslamın yerli dəyərlərindən idi.<ref>{{cite book | last = Yamani | first = Mai | coauthor= | authorlink = | title = Cradle of Islam | year = 2009 | month = | publisher = I.B. TAURIS | location = London | isbn = 978-1-84511-824-2 | page = 4 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Hicazın idarəetmə hüququ daxildən Nəcd (vəhhabi) müsəlmanlarının əlinə keçdikdə Vəhhabi alimləri burdakı yerli dini mərasimləri dinin əsas fundamentlərini əvəz edən əsassız xurafat və bidət hesab etdilər.<ref>{{cite book | last = Rentz | first = George S. | coauthor= | authorlink = | title = The Birth of the Islamic Reform Movement in Saudi Arabia | year = 2004 | month = | publisher = Arabian Publishing Ltd. | location = London | isbn = 0-9544792-2-X | page = 139 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Bunun ardınca [[Məhəmməd]]in ailəsi və səhabələrinə məxsus tikililər, türbələr, məqbərələr və məscidlərin məhv edilməsinə başlandı.<ref>{{cite web | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130128180532/http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/jan-june02/saudi_02-19.html | archivedate = January 28, 2013 | url = http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/jan-june02/saudi_2-19.html | title = A NewsHour with Jim Lehrer Transcript | accessdate = October 29, 2010 | last = Angawi | first = Dr.Sami | date = February 19, 2002 | work = | publisher = PBS NewsHour Online Transcript | quote = | url-status = live }}</ref> Tikililərin ilkin məhv edilməsi prosesi [[1806-cı il]]də [[Birinci Səudiyyə Dövləti]]nin [[vəhhabi]] ordusu Mədinəni işğal etdikdə və sistematik olaraq [[Bəqi|Cənnət əl-Bəqi qəbiristanlığındakı]] tikililərin bir çoxunu məhv edərək düzəngaha çevirdiklərində başlanmışdı.<ref>{{cite news |title=The Saud Family and Wahhabi Islam |author= |url=http://countrystudies.us/saudi-arabia/7.htm |publisher=countrystudies.us |date= |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316131703/http://countrystudies.us/saudi-arabia/7.htm |archivedate=2017-03-16 |url-status=live }}</ref> [[Peyğəmbər məscidi]]nin (Məscid ən-Nəbəvi) yaxınlığındakı bu böyük qəbiristanlıq Məhəmmədin ailəsinin bir çox üzvlərinin, yaxın səhabələrinin və erkən İslamın əsas şəxsiyyətlərinin qalıqlarına ev sahibliyi edir. Daha tolerant olan və öz zamanlarında İslamın mistik qolunu təmsil edən [[Osmanlı]] türkləri Bəqi qəbiristanlığında qəbirlər üzərində möhtəşəm məqbərələr tikmişdilər. Bütün bunlar vəhhabilər tərəfindən dağıdılmışdı. Şəhər ətrafındakı məscidlər də hədəfə alınmışdı və hətta [[Məhəmməd]]in məzarının dağıdılmasına da cəhd edilmişdi.<ref>{{cite book |url=http://books.google.com/books?id=tjpExwQWtOsC&pg=PA206&lpg=PA206&dq=%22destroy+Muhammad's+tomb%22&source=bl&ots=f5_i3JTnxl&sig=eoH0jVA9CK2urwZ29vv2rU1RNz0&hl=en&ei=JJk8TrD7D-KGsgKfr9US&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBgQ6AEwAA#v=onepage&q=%22destroy%20Muhammad's%20tomb%22&f=false |title=Saudi Arabia enters the 21st century |author=Anthony H. Cordesman |quote=The tension between Saudi Shi'ite and Wahhabi is especially intense because Saudi "Wahhabis" actively reject all veneration of man, even the prophet. At one point, they even attempted to destroy Muhammad's tomb in Medina. In contrast, the Saudi Shi'ites are "[[On iki imam şiəliyi (əqidə)|Twelvers]]," a branch of Islam that venerates the Prophet's son-in-law Ali, and believes that the leadership of Islam must pass through Ali's line. They venerate each of the past imams, and make pilgrimages to their tombs. |publisher=Praeger (April 21, 2003) |isbn=978-0-275-98091-7 }}</ref> Bu sonuncu hərəkətin (Məhəmmədin məzarının dağıdılmasına cəhdin) Hindistandan belə geniş müsəlman ictimaiyyəti tərəfindən tənqid olunması son nəticədə bu tikiliyə yönəlmiş cəhdin qarşısını aldı. Səudiyyə tərəfindən türklərin ərazi nəzarətinə qarşı siyasi iddiaları [[Osmanlı-Səudiyyə müharibəsi]]nin başlanğıcını qoydu. Müharibənin sonunda Səudiyyə uduzdu və nəticə olaraq vəhabi tayfa üzvləri Hicazdan içəri doğru geri çəkilməyə məcbur oldular. Türk ordusu regiona nəzarəti yenidən ələ keçirdi və daha sonra 1848-1860-cı illər ərzində müqəddəs tikililərin bərpasını həyata keçirdi. Bu tikililərin əksəriyyəti Osmanlı dizayn və usta işinin ən yaxşı nümunələri ilə işlənmişdir.<ref name=IM>{{cite news |title=The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina |author=Irfan Ahmed |url=http://islamica-magazine.com/?p=424 |publisher=islamica-magazine.com |date=2010-10-29 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150128041509/http://islamica-magazine.com/?p=424 |archivedate=2015-01-28 |url-status=dead }}</ref> [[21 aprel]] [[1925-ci il]] tarixində [[Bəqi]]dəki məqbərə və gümbəzlər yenidən yerlə yeksan edildi<ref name=IM/> və [[Məhəmməd]]in ailə üzvləri və nəslinin qəbirləri bu günə qədər də həmin vəziyyətdə qalıblar. Məhəmmədin məzarı üzərində yazılan, müəllifi əhli-sünnə alimi Muhəməd əl-Busiri ([[1211]]-[[1294]]) olan məşhur əl-Burda qəsidəsinin (qəbirdə qəsidədən bir parça yazılmışdı) üzəri rənglənərək görünməz hala salınmışdı. Həmin vaxt hədəf alınan səciyyəvi tikililər arasında Məhəmmədin əmisi və onun ən sevimli dəstəkçilərindən olan məşhur [[Həmzə ibn Əbdülmütəllib]] də daxil olmaqla [[Uhud döyüşü]] şəhidlərinin məzarları, Məhəmmədin qızı [[Fatimə]] əz-Zəhra Məscidi, Minarəteyn Məscidi, həmçinin Uhud döyüşündə Məhəmmədin aldığı zərbədən sınan dişinin basdırıldığı yerdə ucaldılan qübbə - Qübbət əl-Sənaya<ref name="IM"/> da var idi. Bu müddətdə Mədinədə Məhəmmədin misirli xristian (قبطي - qubti) həyat yoldaşı Mariyanın evi və onların övladı İbrahimin doğum yeri olan Məşrubat Ümmü İbrahim, həmçinin onun yaxınlığındakı [[Musa əl-Kazım]]ın anası Həmidə əl-Bərbəriyyənin məzarı da dağıdılmışdı.<ref name="IM"/> Bu ərazi yenidən döşənmiş və hazırda Məscidin yanındakı böyük mərmər eksplanadanın bir hissəsidir. Səudiyyə Ərəbistanının dövlət tərəfindən təyin edilmiş daimi elmi komitəsi şirkə aparan həddən artıq göstərilən ehtiramı qeyd edərək İslami qaydalar silsiləsində bu cür tikililərin uçurulmasına göstəriş vermişdir.<ref name="Fatwas of the Permanent Committee">{{cite web | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305142707/http://aliftaweb.org/english/pages/fatwaspermanentcommittee.aspx?bookid=7&cultstr=en&nodeid=8510&pageno=1&view=tree | archivedate=2016-03-05 | url=http://aliftaweb.org/English/Pages/FatwasPermanentCommittee.aspx?cultStr=en&View=Tree&NodeID=8510&PageNo=1&BookID=7 | title=Fatwas of the Permanent Committee | publisher=Official KSA Rulings | accessdate=27 March 2014 | url-status=dead }}</ref> == Dini irs əraziləri üzrə siyasətin tənqidi == Son dövrdə [[Məkkə]] və [[Mədinə]]də tikililərin dağıdılmasında artım müşahidə edilir. İllik Həcc ziyarətləri ildən-ilə artdığından Səudiyyə hökuməti iki məscid ətrafındakı köhnə yaşayış məntəqələrini sökərək ziyarətə aid infrastrukturlar üçün yol açmağı vacib hesab etmişlər. [[2010-cu il]]də tikintini həyata keçirənlərin şəhər tarixində bu ən böyük genişləndirmə layihəsinə təxminən 13 milyard dollar xərcləyəcəkləri proqnoz verilmişdi.<ref>{{cite web |archiveurl = https://web.archive.org/web/20160722073326/http://www.islamicpluralism.org/467/dr-sami-angawi-on-wahhabi-desecration-of-makkah |archivedate = July 22, 2016 |url = http://www.islamicpluralism.org/467/dr-sami-angawi-on-wahhabi-desecration-of-makkah |title = Dr.Sami Angawi on Wahhabi Desecration of Makkah |accessdate = November 28, 2010 |last = Abou-Ragheb |first = Laith |date = July 12, 2005 |work = |publisher = Center for Islamic Pluralism |quote = |url-status = live }}</ref> Çox sayda ziyarətçinin (zəvvarın) yerləşdirilməsi üçün obyektlərə ehtiyac duyulmasında böyük əksəriyyət razılığa gəlsə də, yüksək səviyyəli hotellərin inkişafı, çoxmərtəbəli binalar, restoranlar, ticarət mərkəzləri və hətta iki dəbdəbəli spa<ref>{{cite news |title=WELCOME TO MAKKAH CLOCK ROYAL TOWER, A FAIRMONT HOTEL |author= |url=http://www.fairmont.com/makkah |publisher=fairmont.com |date= |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205210918/http://www.fairmont.com/makkah/ |archivedate=2017-02-05 |url-status=live }}</ref> bəzi mütəxəssislərin çoxlarının İlahi təyinatla müsəlmanlar üçün ibadətgah yeri hesab etdikləri məkanın həddən artıq kommersiyalaşdırılmasını tənqid etmələrinə səbəb olmuşdur. Məkkə və Mədinədə kapitalist investisiyaların sürətli axını pul və iqtisadi artımın Səudiyyə hökuməti üçün ən başlıca məqsəd olmasına bir çoxlarını inandırmışdır. Tənqidçilərin fikrincə Səudiyyə hökuməti vəhhabi əqidəsinə qarşı olan adətlərə rəvac verən hər bir ünsürü aradan qaldırmaqla Müqəddəs şəhərlərin çox mühüm mədəni və sosial mexanizmlərini məhv edib.<ref>{{cite news |title=Mecca goes upmarket but commercialism unnerves some |author=Ulf Laessing |url=http://www.reuters.com/article/2010/11/12/us-saudi-haj-mecca-idUSTRE6AB1WU20101112 |publisher=[[reuters.com]] |date=2010-11-12 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316133442/http://www.reuters.com/article/us-saudi-haj-mecca-idUSTRE6AB1WU20101112 |archivedate=2017-03-16 |url-status=live }}</ref> === Dağıdılmış tikililər === 1801 və 1802-ci illərdə Səudiyyəlilər Əbdül-Əziz ibn Muhəmməd ibn Səudun başçılığı altında İraqdakı müqəddəs şiə məntəqələri olan Kərbəla və Nəcəfə hücum edib tutdular, müsəlman əhalinin bir hissəsini qətlə yetirdilər, [[Məhəmməd]]in əmisi oğlu və kürəkəni olan [[Əli]]nin oğlu və Məhəmmədin nəvəsi Hüseynin türbəsini dağıtdılar. (bax: əvvəldə Səudiyyənin dəstəyi qeyd edilib) 1803 və 1804-cü illərdə Səudiyyəlilər Məkkə və Mədinəni işğal etdilər, Müsəlman Dünyasının qayda-qanunlarının pozulmasını, bütpərəstliyə səbəb olmalarını əsas gətirərək tarixi abidələri və müxtəlif müqəddəs müsəlman tikililərini və Məhəmmədin qızı [[Fatimə]]nin məzarı üzərində tikilmiş ziyarətgah da daxil olmaqla bir çox ziyarətgahları dağıtdılar, hətta Məhəmmədin qəbrini də məhv etməyə cəhd etdilər.<ref name="islamicamagazine.com">[https://web.archive.org/web/20160126071737/http://www.scribd.com/doc/6999574/Spirit The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina] By Irfan Ahmed in Islamic Magazine, Issue 1, July 2006</ref><ref name="A Paladin Gears Up for War">{{cite web |url=http://www.nysun.com/foreign/paladin-gears-up-for-war/65662/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160823010115/http://www.nysun.com/foreign/paladin-gears-up-for-war/65662/ |archivedate=2016-08-23 |title=A Paladin Gears Up for War |author=Nibras Kazimi |date=2007-11-01 |publisher=[[nysun.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref><ref name="Saudi's Shi'ites walk tightrope">{{cite web |url = http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/GC17Ak01.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190121193222/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/GC17Ak01.html |archivedate = 2019-01-21 |title = Saudi's Shi'ites walk tightrope |author = John R Bradley |date = 2005-03-17 |publisher = [[Asia Times]] |accessdate = 2019-10-05 |language = {{en}} }}</ref> Məkkədə Məhəmmədin birinci həyat yoldaşı [[Xədicə binti Xuveylid]] də daxil olmaqla digər yaxın qohumlarının [[əl-Muəalla]] qəbiristanlığındakı türbələri də dağıdılmışdır.<ref>{{cite web |url=http://theamericanmuslim.org/tam.php/features/articles/destruction_of_islamic_architectural_heritage_in_saudi_arabia_a_wake_up_cal |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316140422/http://theamericanmuslim.org/tam.php/features/articles/destruction_of_islamic_architectural_heritage_in_saudi_arabia_a_wake_up_cal |archivedate=2017-03-16 |title=Destruction of Islamic Architectural Heritage in Saudi Arabia: A Wake-up Call |author=Saeed Shehabi |date=2008-0-08 |publisher=theamericanmuslim.org |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref> Aşağıda dağıdılmış tikililərin tam olmayan siyahısı verilmişdir. ==== Məscidlər ==== *Seyyidüş-Şühəda [[Həmzə ibn Əbdülmütəllib]]in qəbri üzərindəki məscid<ref name=IM/> *[[Fatimeyi-Zəhra məscidi]]<ref name=IM/> *[[Minarəteyn məscidi]]<ref name=IM/> *[[2002-ci il]]də [[13 avqust|avqust ayının 13-də]] dinamitlə partladılmış Seyyid İmam əl-Ureyzi ibn Cəfər əs-Sadiqin məscid və məzarı *[[Mədinə]]də [[Xəndək müharibəsi]] ərazisində yerləşən 4 məscid *[[Əbu Rəşid məscidi]].<ref name=AL>[https://web.archive.org/web/20170115124544/https://www.al-islam.org/history-shrines/history-cemetery-jannat-al-baqi History of the Cemetery of Jannat al-Baqi], History of the Shrines, Al-Islam.org (Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project). Accessed online 16 December 2008.</ref> *[[Mədinə]]dəki [[Salman əl-Farsi məscidi]].<ref name=AL/> *[[Mədinə]]dəki [[Rəcat əş-Şəms məscidi]].<ref name=AL/> ==== Qəbiristanlıq və türbələr ==== {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = üfüqi | şəkil1 = Baghi tomb.jpg | miqyas1 = 170 | şəkil3 = Khadija tomb.jpg | miqyas3 = 170 | alt yazı = [[Bəqi]] və [[Muəlla]] <br /> məzarlığı dağıdılmamışdan öncə. | alt_yazı_arxafon = lightgrey | alt_yazı_yer=center }} *Cənnət əl-Bəqi qəbiristanlığı. Mədinədə yerləşir, yerlə yeksan edilib, hal-hazırda sadəcə kişilərin ziyarəti üçün açıqdır. *Cənnət əl-Muəlla qəbiristanlığı. Məkkədə yerləşən qədim qəbiristanlıqdır.<ref name=AL/> *[[Musa əl-Kazım]]ın anası Həmidə əl-Bərbəriyyənin qəbri. *Məhəmmədin anası [[Əminə bint Vəhb]]in qəbri. [[1998-ci il]]də buldozerlə uçurulub və yandırılıb. *[[Bəni-Haşim]]in qəbirləri. Məkkədə yerləşir.<ref name=AL/> *Uhud dağındakı Həmzənin və digər [[Uhud döyüşü]] şəhidlərinin türbələri dağıdılmışdır.<ref name=AL/> *[[Həvva]]nın türbəsi. [[Ciddə]]də yerləşir.<ref name=AL/> [[1975-ci il]]də betonla möhürlənib. *Məhəmmədin atası [[Abdullah ibn Əbdülmütəllib]]in qəbri. [[Mədinə]]də yerləşib.<ref name=AL/> ==== Tarixi dini tikililər ==== *[[Mövlud evi]] - [[570-ci il]]də Məhəmmədin doğulduğuna inanılan yer. Əvvəlcə kitabxanaya çevrilmiş, hal-hazırda isə vəhabi alimlərinin bu yerin dağıdılmasına qərar vermələrindən sonra 70 il əvvəl kompromis olaraq tikilmiş və etinasızlıqdan bərbad vəziyyətdəki bir evin altında yerləşir.<ref name=LAT>{{cite web |url=http://articles.latimes.com/2007/sep/16/news/adfg-mecca16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161224080050/http://articles.latimes.com/2007/sep/16/news/adfg-mecca16 |archivedate=2016-12-24 |title=Mecca’s ancient heritage is under attack |author=Salah Nasrawi |date=2007-09-16 |publisher=[[latimes.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref> *Məhəmmədin birinci həyat yoldaşı Xədicənin evi. Müsəlmanların inancına görə, ilk vəhylərin bir qismi həmin evdə nazil olub. Həmçinin həmin evdə övladları [[Fatimə]] və [[Qasım ibn Məhəmməd|Qasım]] dünyaya gəliblər. [[1989-cu il]]də [[Məscid əl-Haram]]ın genişləndirildiyi vaxt üzəri örtülmüş və sonra isə kitabxanaya çevrilmişdir.{{Mənbəsiz}} *Məhəmmədin Məkkədən hicrət etdikdən sonra Mədinədə yaşadığı ev.<ref name=AL/> *əl-Ərqəmin evi (Dar əl-Ərqəm ibn Əbil-Ərqəm) – Məhəmmədin Məkkədə dərs dediyi ilk islami məktəb hesab edilir.<ref name=LAT/> *[[Qübbət əl-Sənaya]] – [[Uhud döyüşü]]ndə Məhəmmədin sınan dişinin basdırıldığı yer.<ref name=IM/> *[[Məşrubat Ümmü İbrahim]] – Məhəmmədin [[Mariya]]dan olan oğlu [[İbrahim ibn Məhəmməd|İbrahimin]] doğum yerinin işarələnməsi məqsədilə tikilmişdir.{{Mənbəsiz}} *[[Zəmzəm quyusu]] üzərində tavan rolunu oynayan gümbəz.<ref name=AL/> *Mədinədə yerləşirən [[Beytül-əhzan]] (Qəm evi) - Fatiməyə məxsus olduğu deyilən ev. Atası Məhəmmədin ölümünə kədərləndiyindən bu evdə yas saxladığı üçün Beytül-əhzan adlandırılıb.<ref name=AL/> *[[Cəfər əs-Sadiq]]in evi.<ref name=AL/> *Məkkədə yerləşən [[Bəni Haşim Məhhəllə kompleksi]].<ref name=AL/> *[[Həsən]] və [[Hüseyn]]in doğulduğu ev olan [[Əli]]nin evi.<ref name=AL/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Həmçinin bax == {{Vikianbar kateqoriyası|Demolished shrines in Saudi Arabia}} *[[Bəqi]] *[[Şiəlikdə müqəddəs məkanlar]] == Xarici keçidlər == * {{cite web |url=http://www.theatlantic.com/international/archive/2013/03/mcmecca-the-strange-alliance-of-clerics-and-businessmen-in-saudi-arabia/274146/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316141608/https://www.theatlantic.com/please-support-us/?next=http%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20170211201546%2Fhttps%3A%2F%2Fwww.theatlantic.com%2Finternational%2Farchive%2F2013%2F03%2Fmcmecca-the-strange-alliance-of-clerics-and-businessmen-in-saudi-arabia%2F274146%2F |archivedate=2017-03-16 |title=McMecca: The Strange Alliance of Clerics and Businessmen in Saudi Arabia |author=Zvika Krieger |date=2013-03-19 |publisher=[[The Atlantic]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }} * {{cite web |url=http://www.nytimes.com/2014/10/01/opinion/the-destruction-of-mecca.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141012134131/https://www.nytimes.com/2014/10/01/opinion/the-destruction-of-mecca.html |archivedate=2014-10-12 |title=The Destruction of Mecca |author=Ziauddin Sardar |date=2014-09-30 |publisher=[[nytimes.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} }} [[Kateqoriya:İslam tarixi]] [[Kateqoriya:Məkkə]] [[Kateqoriya:Mədinə]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanı memarlığı]] 3p8njfnjx6dbwmtkny27blazk6mdjez 6599219 6599213 2022-08-28T14:15:21Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Grave Fatema(single one) and other Imams.JPG|thumb|300px|[[Bəqi]] məzarlığının indiki görünüşü. [[Mədinə]], [[Səudiyyə Ərəbistanı]].]] Erkən islama aid tikililərin dağıdılması Səudiyyə Ərəbistanın qərbində Hicaz ərazisində, xüsusən müqəddəs Məkkə və Mədinə şəhərlərinin ətrafında indi də davam edən bir fenomendir . Əsasən [[Məhəmməd]]ləvə erkən islam tarixinin əsasını qoyan bir çox şəxslərlə əlaqəli olan məscidlər, qəbiristanlıqlar, evlər və tarixi ərazilər uçurulma məqsədilə hədəfə alınmışdır.<ref>{{cite news |title=Medina: Saudis take a bulldozer to Islam's history |author=Jerome Taylor |url=http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/medina-saudis-take-a-bulldozer-to-islams-history-8228795.html |publisher=[[independent.co.uk]] |date=2012-10-26 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170221112711/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/medina-saudis-take-a-bulldozer-to-islams-history-8228795.html |archivedate=2017-02-21 |url-status=live }}</ref> Səudiyyə Ərəbistanında bu tikililərin dağıdılması durmadan artmaqda olan Həcc ziyarətçilərini yerləşdirmək məqsədilə Məkkədə Məscid əl-Həramın və Mədinədə Peyğəmbər Məscidinin və onların köməkçi xidmət vasitələrinin rəsmi surətdə genişləndirilməsi prosesinin bir hissəsidir.<ref>{{cite news |title='Cultural genocide of Islamic heritage' in Saudi Arabia riles Sunni Sufis |author=Rakhi Chakrabarty |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-12-11/india/35749248_1_islamic-heritage-islamic-cooperation-aiumb-general-secretary |publisher=[[indiatimes.com]] |date=2012-12-11 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141024055021/http://timesofindia.indiatimes.com/india/Cultural-genocide-of-Islamic-heritage-in-Saudi-Arabia-riles-Sunni-Sufis/articleshow/17564283.cms?referral=PM |archivedate=2014-10-24 |url-status=live }}</ref> == Səudiyyə Ərəbistanı == === Hicazda islam === [[1932-ci il]]ə qədər Ərəbistan yarımadasının əksər hissəsi üçüncü və hazırki [[Səudiyyə]] hakimiyyəti tərəfindən siyasi olaraq birləşdirilmişdi. Kral Əbdüləziz ibn Səudun rəhbərliyi ilə onun ruhlandırılmış qəbilə üzvlərindən ibarət bədəvi ordusu tərəfindən həyata keçirilən hərbi əməliyyatlar nəticəsində Hicaz zəbt edildi və Haşimi tayfası hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı. Əsasən tayfa üzvlərindən ibarət olan və yazı-pozu bilməyən Nəcdli yeni idarəçilər çox mürəkkəb bir cəmiyyətin başçıları oldular. “Məclis əş-Şura” (Məsləhət şurası) sisteminə əsaslanan birgə siyasi struktur yüz illər ərzində orada mövcud olmuşdur. Mərkəzi idarəetmə orqanı orta məktəblərə, hərbi və polis qüvvələrinə xərclənən büdcəyə nəzarət edirdi.<ref>{{cite book | last = Yamani | first = Mai | coauthor= | authorlink = | title = Cradle of Islam | year = 2009 | month = | publisher = I.B. TAURIS | location = London | isbn = 978-1-84511-824-2 | page = 2 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Eynilə, Nəcd və Hicazın dini strukturu həddən artıq müxtəlif idi. Ənənəvi Hicaz mədəni adət-ənənə və ritualları təbiətcə demək olar ki, təmamilə dini idi. [[Məhəmməd]]in, onun ailəsinin və səhabələrinin şərəfinə keçirilən mərasimlər, vəfat etmiş müqəddəs şəxsiyyətlərə hörmət, onlara məxsus qəbir, türbə və ziyarətgahların ziyarət edilməsi Hicazda mövcud olan islamın yerli dəyərlərindən idi.<ref>{{cite book | last = Yamani | first = Mai | coauthor= | authorlink = | title = Cradle of Islam | year = 2009 | month = | publisher = I.B. TAURIS | location = London | isbn = 978-1-84511-824-2 | page = 4 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Hicazın idarəetmə hüququ daxildən Nəcd (vəhhabi) müsəlmanlarının əlinə keçdikdə Vəhhabi alimləri burdakı yerli dini mərasimləri dinin əsas fundamentlərini əvəz edən əsassız xurafat və bidət hesab etdilər.<ref>{{cite book | last = Rentz | first = George S. | coauthor= | authorlink = | title = The Birth of the Islamic Reform Movement in Saudi Arabia | year = 2004 | month = | publisher = Arabian Publishing Ltd. | location = London | isbn = 0-9544792-2-X | page = 139 | chapter = Devotion | quote = }}</ref> Bunun ardınca [[Məhəmməd]]in ailəsi və səhabələrinə məxsus tikililər, türbələr, məqbərələr və məscidlərin məhv edilməsinə başlandı.<ref>{{cite web | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130128180532/http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/jan-june02/saudi_02-19.html | archivedate = January 28, 2013 | url = http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/jan-june02/saudi_2-19.html | title = A NewsHour with Jim Lehrer Transcript | accessdate = October 29, 2010 | last = Angawi | first = Dr.Sami | date = February 19, 2002 | work = | publisher = PBS NewsHour Online Transcript | quote = | url-status = live }}</ref> Tikililərin ilkin məhv edilməsi prosesi [[1806-cı il]]də [[Birinci Səudiyyə Dövləti]]nin [[vəhhabi]] ordusu Mədinəni işğal etdikdə və sistematik olaraq [[Bəqi|Cənnət əl-Bəqi qəbiristanlığındakı]] tikililərin bir çoxunu məhv edərək düzəngaha çevirdiklərində başlanmışdı.<ref>{{cite news |title=The Saud Family and Wahhabi Islam |author= |url=http://countrystudies.us/saudi-arabia/7.htm |publisher=countrystudies.us |date= |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316131703/http://countrystudies.us/saudi-arabia/7.htm |archivedate=2017-03-16 |url-status=live }}</ref> [[Peyğəmbər məscidi]]nin (Məscid ən-Nəbəvi) yaxınlığındakı bu böyük qəbiristanlıq Məhəmmədin ailəsinin bir çox üzvlərinin, yaxın səhabələrinin və erkən islamın əsas şəxsiyyətlərinin qalıqlarına ev sahibliyi edir. Daha tolerant olan və öz zamanlarında islamın mistik qolunu təmsil edən [[Osmanlı]] türkləri Bəqi qəbiristanlığında qəbirlər üzərində möhtəşəm məqbərələr tikmişdilər. Bütün bunlar vəhhabilər tərəfindən dağıdılmışdı. Şəhər ətrafındakı məscidlər də hədəfə alınmışdı və hətta [[Məhəmməd]]in məzarının dağıdılmasına da cəhd edilmişdi.<ref>{{cite book |url=http://books.google.com/books?id=tjpExwQWtOsC&pg=PA206&lpg=PA206&dq=%22destroy+Muhammad's+tomb%22&source=bl&ots=f5_i3JTnxl&sig=eoH0jVA9CK2urwZ29vv2rU1RNz0&hl=en&ei=JJk8TrD7D-KGsgKfr9US&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBgQ6AEwAA#v=onepage&q=%22destroy%20Muhammad's%20tomb%22&f=false |title=Saudi Arabia enters the 21st century |author=Anthony H. Cordesman |quote=The tension between Saudi Shi'ite and Wahhabi is especially intense because Saudi "Wahhabis" actively reject all veneration of man, even the prophet. At one point, they even attempted to destroy Muhammad's tomb in Medina. In contrast, the Saudi Shi'ites are "[[On iki imam şiəliyi (əqidə)|Twelvers]]," a branch of Islam that venerates the Prophet's son-in-law Ali, and believes that the leadership of Islam must pass through Ali's line. They venerate each of the past imams, and make pilgrimages to their tombs. |publisher=Praeger (April 21, 2003) |isbn=978-0-275-98091-7 }}</ref> Bu sonuncu hərəkətin (Məhəmmədin məzarının dağıdılmasına cəhdin) Hindistandan belə geniş müsəlman ictimaiyyəti tərəfindən tənqid olunması son nəticədə bu tikiliyə yönəlmiş cəhdin qarşısını aldı. Səudiyyə tərəfindən türklərin ərazi nəzarətinə qarşı siyasi iddiaları [[Osmanlı-Səudiyyə müharibəsi]]nin başlanğıcını qoydu. Müharibənin sonunda Səudiyyə uduzdu və nəticə olaraq vəhabi tayfa üzvləri Hicazdan içəri doğru geri çəkilməyə məcbur oldular. Türk ordusu regiona nəzarəti yenidən ələ keçirdi və daha sonra 1848-1860-cı illər ərzində müqəddəs tikililərin bərpasını həyata keçirdi. Bu tikililərin əksəriyyəti Osmanlı dizayn və usta işinin ən yaxşı nümunələri ilə işlənmişdir.<ref name=IM>{{cite news |title=The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina |author=Irfan Ahmed |url=http://islamica-magazine.com/?p=424 |publisher=islamica-magazine.com |date=2010-10-29 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150128041509/http://islamica-magazine.com/?p=424 |archivedate=2015-01-28 |url-status=dead }}</ref> [[21 aprel]] [[1925-ci il]] tarixində [[Bəqi]]dəki məqbərə və gümbəzlər yenidən yerlə yeksan edildi<ref name=IM/> və [[Məhəmməd]]in ailə üzvləri və nəslinin qəbirləri bu günə qədər də həmin vəziyyətdə qalıblar. Məhəmmədin məzarı üzərində yazılan, müəllifi əhli-sünnə alimi Muhəməd əl-Busiri ([[1211]]-[[1294]]) olan məşhur əl-Burda qəsidəsinin (qəbirdə qəsidədən bir parça yazılmışdı) üzəri rənglənərək görünməz hala salınmışdı. Həmin vaxt hədəf alınan səciyyəvi tikililər arasında Məhəmmədin əmisi və onun ən sevimli dəstəkçilərindən olan məşhur [[Həmzə ibn Əbdülmütəllib]] də daxil olmaqla [[Uhud döyüşü]] şəhidlərinin məzarları, Məhəmmədin qızı [[Fatimə]] əz-Zəhra Məscidi, Minarəteyn Məscidi, həmçinin Uhud döyüşündə Məhəmmədin aldığı zərbədən sınan dişinin basdırıldığı yerdə ucaldılan qübbə - Qübbət əl-Sənaya<ref name="IM"/> da var idi. Bu müddətdə Mədinədə Məhəmmədin misirli xristian (قبطي - qubti) həyat yoldaşı Mariyanın evi və onların övladı İbrahimin doğum yeri olan Məşrubat Ümmü İbrahim, həmçinin onun yaxınlığındakı [[Musa əl-Kazım]]ın anası Həmidə əl-Bərbəriyyənin məzarı da dağıdılmışdı.<ref name="IM"/> Bu ərazi yenidən döşənmiş və hazırda Məscidin yanındakı böyük mərmər eksplanadanın bir hissəsidir. Səudiyyə Ərəbistanının dövlət tərəfindən təyin edilmiş daimi elmi komitəsi şirkə aparan həddən artıq göstərilən ehtiramı qeyd edərək islami qaydalar silsiləsində bu cür tikililərin uçurulmasına göstəriş vermişdir.<ref name="Fatwas of the Permanent Committee">{{cite web | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305142707/http://aliftaweb.org/english/pages/fatwaspermanentcommittee.aspx?bookid=7&cultstr=en&nodeid=8510&pageno=1&view=tree | archivedate=2016-03-05 | url=http://aliftaweb.org/English/Pages/FatwasPermanentCommittee.aspx?cultStr=en&View=Tree&NodeID=8510&PageNo=1&BookID=7 | title=Fatwas of the Permanent Committee | publisher=Official KSA Rulings | accessdate=27 March 2014 | url-status=dead }}</ref> == Dini irs əraziləri üzrə siyasətin tənqidi == Son dövrdə [[Məkkə]] və [[Mədinə]]də tikililərin dağıdılmasında artım müşahidə edilir. İllik Həcc ziyarətləri ildən-ilə artdığından Səudiyyə hökuməti iki məscid ətrafındakı köhnə yaşayış məntəqələrini sökərək ziyarətə aid infrastrukturlar üçün yol açmağı vacib hesab etmişlər. [[2010-cu il]]də tikintini həyata keçirənlərin şəhər tarixində bu ən böyük genişləndirmə layihəsinə təxminən 13 milyard dollar xərcləyəcəkləri proqnoz verilmişdi.<ref>{{cite web |archiveurl = https://web.archive.org/web/20160722073326/http://www.islamicpluralism.org/467/dr-sami-angawi-on-wahhabi-desecration-of-makkah |archivedate = July 22, 2016 |url = http://www.islamicpluralism.org/467/dr-sami-angawi-on-wahhabi-desecration-of-makkah |title = Dr.Sami Angawi on Wahhabi Desecration of Makkah |accessdate = November 28, 2010 |last = Abou-Ragheb |first = Laith |date = July 12, 2005 |work = |publisher = Center for Islamic Pluralism |quote = |url-status = live }}</ref> Çox sayda ziyarətçinin (zəvvarın) yerləşdirilməsi üçün obyektlərə ehtiyac duyulmasında böyük əksəriyyət razılığa gəlsə də, yüksək səviyyəli hotellərin inkişafı, çoxmərtəbəli binalar, restoranlar, ticarət mərkəzləri və hətta iki dəbdəbəli spa<ref>{{cite news |title=WELCOME TO MAKKAH CLOCK ROYAL TOWER, A FAIRMONT HOTEL |author= |url=http://www.fairmont.com/makkah |publisher=fairmont.com |date= |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170205210918/http://www.fairmont.com/makkah/ |archivedate=2017-02-05 |url-status=live }}</ref> bəzi mütəxəssislərin çoxlarının İlahi təyinatla müsəlmanlar üçün ibadətgah yeri hesab etdikləri məkanın həddən artıq kommersiyalaşdırılmasını tənqid etmələrinə səbəb olmuşdur. Məkkə və Mədinədə kapitalist investisiyaların sürətli axını pul və iqtisadi artımın Səudiyyə hökuməti üçün ən başlıca məqsəd olmasına bir çoxlarını inandırmışdır. Tənqidçilərin fikrincə Səudiyyə hökuməti vəhhabi əqidəsinə qarşı olan adətlərə rəvac verən hər bir ünsürü aradan qaldırmaqla Müqəddəs şəhərlərin çox mühüm mədəni və sosial mexanizmlərini məhv edib.<ref>{{cite news |title=Mecca goes upmarket but commercialism unnerves some |author=Ulf Laessing |url=http://www.reuters.com/article/2010/11/12/us-saudi-haj-mecca-idUSTRE6AB1WU20101112 |publisher=[[reuters.com]] |date=2010-11-12 |accessdate=2017-03-12 |language={{en}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316133442/http://www.reuters.com/article/us-saudi-haj-mecca-idUSTRE6AB1WU20101112 |archivedate=2017-03-16 |url-status=live }}</ref> === Dağıdılmış tikililər === 1801 və 1802-ci illərdə Səudiyyəlilər Əbdül-Əziz ibn Muhəmməd ibn Səudun başçılığı altında İraqdakı müqəddəs şiə məntəqələri olan Kərbəla və Nəcəfə hücum edib tutdular, müsəlman əhalinin bir hissəsini qətlə yetirdilər, [[Məhəmməd]]in əmisi oğlu və kürəkəni olan [[Əli]]nin oğlu və Məhəmmədin nəvəsi Hüseynin türbəsini dağıtdılar. (bax: əvvəldə Səudiyyənin dəstəyi qeyd edilib) 1803 və 1804-cü illərdə Səudiyyəlilər Məkkə və Mədinəni işğal etdilər, Müsəlman Dünyasının qayda-qanunlarının pozulmasını, bütpərəstliyə səbəb olmalarını əsas gətirərək tarixi abidələri və müxtəlif müqəddəs müsəlman tikililərini və Məhəmmədin qızı [[Fatimə]]nin məzarı üzərində tikilmiş ziyarətgah da daxil olmaqla bir çox ziyarətgahları dağıtdılar, hətta Məhəmmədin qəbrini də məhv etməyə cəhd etdilər.<ref name="islamicamagazine.com">[https://web.archive.org/web/20160126071737/http://www.scribd.com/doc/6999574/Spirit The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina] By Irfan Ahmed in Islamic Magazine, Issue 1, July 2006</ref><ref name="A Paladin Gears Up for War">{{cite web |url=http://www.nysun.com/foreign/paladin-gears-up-for-war/65662/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160823010115/http://www.nysun.com/foreign/paladin-gears-up-for-war/65662/ |archivedate=2016-08-23 |title=A Paladin Gears Up for War |author=Nibras Kazimi |date=2007-11-01 |publisher=[[nysun.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref><ref name="Saudi's Shi'ites walk tightrope">{{cite web |url = http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/GC17Ak01.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190121193222/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/GC17Ak01.html |archivedate = 2019-01-21 |title = Saudi's Shi'ites walk tightrope |author = John R Bradley |date = 2005-03-17 |publisher = [[Asia Times]] |accessdate = 2019-10-05 |language = {{en}} }}</ref> Məkkədə Məhəmmədin birinci həyat yoldaşı [[Xədicə binti Xuveylid]] də daxil olmaqla digər yaxın qohumlarının [[əl-Muəalla]] qəbiristanlığındakı türbələri də dağıdılmışdır.<ref>{{cite web |url=http://theamericanmuslim.org/tam.php/features/articles/destruction_of_islamic_architectural_heritage_in_saudi_arabia_a_wake_up_cal |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316140422/http://theamericanmuslim.org/tam.php/features/articles/destruction_of_islamic_architectural_heritage_in_saudi_arabia_a_wake_up_cal |archivedate=2017-03-16 |title=Destruction of Islamic Architectural Heritage in Saudi Arabia: A Wake-up Call |author=Saeed Shehabi |date=2008-0-08 |publisher=theamericanmuslim.org |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref> Aşağıda dağıdılmış tikililərin tam olmayan siyahısı verilmişdir. ==== Məscidlər ==== *Seyyidüş-Şühəda [[Həmzə ibn Əbdülmütəllib]]in qəbri üzərindəki məscid<ref name=IM/> *[[Fatimeyi-Zəhra məscidi]]<ref name=IM/> *[[Minarəteyn məscidi]]<ref name=IM/> *[[2002-ci il]]də [[13 avqust|avqust ayının 13-də]] dinamitlə partladılmış Seyyid İmam əl-Ureyzi ibn Cəfər əs-Sadiqin məscid və məzarı *[[Mədinə]]də [[Xəndək müharibəsi]] ərazisində yerləşən 4 məscid *[[Əbu Rəşid məscidi]].<ref name=AL>[https://web.archive.org/web/20170115124544/https://www.al-islam.org/history-shrines/history-cemetery-jannat-al-baqi History of the Cemetery of Jannat al-Baqi], History of the Shrines, Al-Islam.org (Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project). Accessed online 16 December 2008.</ref> *[[Mədinə]]dəki [[Salman əl-Farsi məscidi]].<ref name=AL/> *[[Mədinə]]dəki [[Rəcat əş-Şəms məscidi]].<ref name=AL/> ==== Qəbiristanlıq və türbələr ==== {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = üfüqi | şəkil1 = Baghi tomb.jpg | miqyas1 = 170 | şəkil3 = Khadija tomb.jpg | miqyas3 = 170 | alt yazı = [[Bəqi]] və [[Muəlla]] <br /> məzarlığı dağıdılmamışdan öncə. | alt_yazı_arxafon = lightgrey | alt_yazı_yer=center }} *Cənnət əl-Bəqi qəbiristanlığı. Mədinədə yerləşir, yerlə yeksan edilib, hal-hazırda sadəcə kişilərin ziyarəti üçün açıqdır. *Cənnət əl-Muəlla qəbiristanlığı. Məkkədə yerləşən qədim qəbiristanlıqdır.<ref name=AL/> *[[Musa əl-Kazım]]ın anası Həmidə əl-Bərbəriyyənin qəbri. *Məhəmmədin anası [[Əminə bint Vəhb]]in qəbri. [[1998-ci il]]də buldozerlə uçurulub və yandırılıb. *[[Bəni-Haşim]]in qəbirləri. Məkkədə yerləşir.<ref name=AL/> *Uhud dağındakı Həmzənin və digər [[Uhud döyüşü]] şəhidlərinin türbələri dağıdılmışdır.<ref name=AL/> *[[Həvva]]nın türbəsi. [[Ciddə]]də yerləşir.<ref name=AL/> [[1975-ci il]]də betonla möhürlənib. *Məhəmmədin atası [[Abdullah ibn Əbdülmütəllib]]in qəbri. [[Mədinə]]də yerləşib.<ref name=AL/> ==== Tarixi dini tikililər ==== *[[Mövlud evi]] - [[570-ci il]]də Məhəmmədin doğulduğuna inanılan yer. Əvvəlcə kitabxanaya çevrilmiş, hal-hazırda isə vəhabi alimlərinin bu yerin dağıdılmasına qərar vermələrindən sonra 70 il əvvəl kompromis olaraq tikilmiş və etinasızlıqdan bərbad vəziyyətdəki bir evin altında yerləşir.<ref name=LAT>{{cite web |url=http://articles.latimes.com/2007/sep/16/news/adfg-mecca16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161224080050/http://articles.latimes.com/2007/sep/16/news/adfg-mecca16 |archivedate=2016-12-24 |title=Mecca’s ancient heritage is under attack |author=Salah Nasrawi |date=2007-09-16 |publisher=[[latimes.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }}</ref> *Məhəmmədin birinci həyat yoldaşı Xədicənin evi. Müsəlmanların inancına görə, ilk vəhylərin bir qismi həmin evdə nazil olub. Həmçinin həmin evdə övladları [[Fatimə]] və [[Qasım ibn Məhəmməd|Qasım]] dünyaya gəliblər. [[1989-cu il]]də [[Məscid əl-Haram]]ın genişləndirildiyi vaxt üzəri örtülmüş və sonra isə kitabxanaya çevrilmişdir.{{Mənbəsiz}} *Məhəmmədin Məkkədən hicrət etdikdən sonra Mədinədə yaşadığı ev.<ref name=AL/> *əl-Ərqəmin evi (Dar əl-Ərqəm ibn Əbil-Ərqəm) – Məhəmmədin Məkkədə dərs dediyi ilk islami məktəb hesab edilir.<ref name=LAT/> *[[Qübbət əl-Sənaya]] – [[Uhud döyüşü]]ndə Məhəmmədin sınan dişinin basdırıldığı yer.<ref name=IM/> *[[Məşrubat Ümmü İbrahim]] – Məhəmmədin [[Mariya]]dan olan oğlu [[İbrahim ibn Məhəmməd|İbrahimin]] doğum yerinin işarələnməsi məqsədilə tikilmişdir.{{Mənbəsiz}} *[[Zəmzəm quyusu]] üzərində tavan rolunu oynayan gümbəz.<ref name=AL/> *Mədinədə yerləşirən [[Beytül-əhzan]] (Qəm evi) - Fatiməyə məxsus olduğu deyilən ev. Atası Məhəmmədin ölümünə kədərləndiyindən bu evdə yas saxladığı üçün Beytül-əhzan adlandırılıb.<ref name=AL/> *[[Cəfər əs-Sadiq]]in evi.<ref name=AL/> *Məkkədə yerləşən [[Bəni Haşim Məhhəllə kompleksi]].<ref name=AL/> *[[Həsən]] və [[Hüseyn]]in doğulduğu ev olan [[Əli]]nin evi.<ref name=AL/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Həmçinin bax == {{Vikianbar kateqoriyası|Demolished shrines in Saudi Arabia}} *[[Bəqi]] *[[Şiəlikdə müqəddəs məkanlar]] == Xarici keçidlər == * {{cite web |url=http://www.theatlantic.com/international/archive/2013/03/mcmecca-the-strange-alliance-of-clerics-and-businessmen-in-saudi-arabia/274146/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170316141608/https://www.theatlantic.com/please-support-us/?next=http%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20170211201546%2Fhttps%3A%2F%2Fwww.theatlantic.com%2Finternational%2Farchive%2F2013%2F03%2Fmcmecca-the-strange-alliance-of-clerics-and-businessmen-in-saudi-arabia%2F274146%2F |archivedate=2017-03-16 |title=McMecca: The Strange Alliance of Clerics and Businessmen in Saudi Arabia |author=Zvika Krieger |date=2013-03-19 |publisher=[[The Atlantic]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} |url-status=live }} * {{cite web |url=http://www.nytimes.com/2014/10/01/opinion/the-destruction-of-mecca.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141012134131/https://www.nytimes.com/2014/10/01/opinion/the-destruction-of-mecca.html |archivedate=2014-10-12 |title=The Destruction of Mecca |author=Ziauddin Sardar |date=2014-09-30 |publisher=[[nytimes.com]] |accessdate=2017-03-09 |language={{en}} }} [[Kateqoriya:İslam tarixi]] [[Kateqoriya:Məkkə]] [[Kateqoriya:Mədinə]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanı memarlığı]] 8m2jsrtztynv4zvc4jozhz786t9g9nj 14 379998 6599336 6325935 2022-08-28T14:33:26Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Fələstində İslam]] → [[Kateqoriya:Fələstində islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Fələstində islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] mclwcqq21o0nr2cnpezg1wralhuai1l 14 380000 6599334 3077751 2022-08-28T14:33:22Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Fələstində İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Fələstində islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Fələstində din]] 97y3hpt0qnv0w0jzc232k4w04c77d6r 0 380027 6600307 6587065 2022-08-29T05:03:34Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qarabəy}} {{YM}} '''Ulu Qarabəy''' (əvvəlki adı: '''Metsşen''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Metsşen kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Metsşen kəndi Ulu Qarabəy kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yerli əhalinin məlumatına görə, vaxtilə Turaçayçayın Tərtər çayına töküldüyü yerdə mövcud olmuş Bəhram Qoçaq adlı kənd 1794-1795-ci illərdə Ağa Məhəmməd şah Qacarın hücumu zamanı dağıdılmışdı. Sonralar əhali burada Ulu Qarabəy, Kiçik Qarabəy və Yengicə məntəqələrini yaratdılar. Çar Rusiyası Azərbaycanın şimalını işğal etdikdən (XIX əsr) sonra İrandan köçüb gəlmə erməni ailələri Ulu Qarabəydə yerləşdirildi və kəndin adı erməniləşdirilərək Metsşen (böyük kənd) adlandırıldı. 1992-ci ildə kəndin keçmiş adı bərpa olundu. Oykonim "böyük Qarabay kəndi" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2}}</ref> == Tarixi == Ulu Qarabəy kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Ulu Qarabəy kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] knl5o0xy1xm1l6rqrkqto8evypjin3p 0 380029 6600354 6587073 2022-08-29T05:15:25Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Meqrelalay''' (əvvəlki adı: '''Minqrelks''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Minqrelsk kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Minqrelks kəndi Meqrelalay kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Meqrelalay kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Meqrelalay kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] bobgipqbkjx05jlv8wi5vftbhc1nxe8 0 380031 6600327 6587076 2022-08-29T05:07:56Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qarabəy}} {{YM}} '''Kiçik Qarabəy''' (əvvəlki adı: '''Möhrətağ''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Möhrətağ kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Möhrətağ kəndi Kiçik Qarabəy kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == XIX əsrdə Cavanşir qəzasında Böyük Qarabəy və Kicik Qarabəy adlı iki kənd qeydə alınmışdır. Çar Rusiyası Azərbaycanın şimalını işğal etdikdən sonra XIX əsrdə İrandan köçüb gəlmiş erməni ailələri Kicik Qarabəy kəndində məskunlaşaraq kəndi Möhrətağ (palçıqdan tikilmış barılı məhəllə) adlandırmışdılar. 1992-ci ildə kəndin keçmış adı bərpa edildi.<ref>{{ATEL|1|75}}</ref> == Tarixi == Kiçik Qarabəy kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam, Tərtər və Kəlbəcər rayonları arasında bölüşdürüldü. Kiçik Qarabəy kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 28fos1ucj93qca5piqdz2cwo75jtw2t 0 380033 6600363 6587082 2022-08-29T05:17:26Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Oratağ}} {{YM}} '''Aşağı Oratağ''' (əvvəlki adı: '''Nerkin Oratağ''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Nerkin Oratağ kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Nerkin Oratağ kəndi Aşağı Oratağ kəndi adlandırılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7976 Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı]</ref> == Tarixi == XIX əsrdə ermənilər burada məskunlaşdıqdan sonra kəndin adı tədricən erməniləŞmış və Sovet hakimiyyəti illərində Nerkin (erm. "Aşağı") Oratağ kimi rəsmiləşmışdi. 1992-ci ildən kənd indiki adını daşıyır. 1993-cü ildən işğal altındadır. Toponimin ikinci komponenti qədim İran dillərinin materialları əsasında "qala yeri" mənasında izah olunur.<ref>{{ATEL|1|75}}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 7xyjih75tdgl5rzicq0x0wxezm1s2f1 1 380045 6599215 3078122 2022-08-28T14:14:25Z White Demon 75303 White Demon [[Müzakirə:Səudiyyə Ərəbistanında erkən İslam abidələrinin dağıdılması]] səhifəsinin adını [[Müzakirə:Səudiyyə Ərəbistanında erkən islam abidələrinin dağıdılması]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{müzakirə}} Məqalənin tərcüməsinə görə master_ier-ə təşəkkür.--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 20:35, 11 oktyabr 2014 (UTC) :O, kim? --►'''[[İstifadəçi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">Cekli</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:Cekli829|<font face="Tahoma" color="red">829</font>]]''' 21:43, 11 oktyabr 2014 (UTC) ::Yaxşı bir qardaşdı. :)--<font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 06:03, 12 oktyabr 2014 (UTC) ksychxrc9bkvwl35vnbh8p2vpp5brdn 0 380978 6600339 6048620 2022-08-29T05:10:12Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Addinqton sarayı |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:Addington Palace1.jpg|300px]] |şəkil_izah = |ölkə = {{flaqifikasiya|Böyük Britaniya}} |şəhər = |yerləşir = <small>[[Addinqton]], [[Kroydon]], Cənubi London, İngiltərə</small> |aidiyyatı = |memar = |tikilmə_tarixi = [[XVI əsr]] |üslubu = |vəziyyəti = Konfras mərkəzi kimi istifadə olunur |Commons kateqoriyası = |Xəritəsi = {{Yer xəritəsi|İngiltərə |label=<small>Addinqton sarayı</small>|lat=51|long=0| |marksize=9 |position=right |width=300 |float=right |mark= |caption= }} }} '''Addinqton sarayı''' — [[İngiltərə]]də Cənubi [[London]]da Addinqton bölgəsinin yaxınlığındakı Kraydon ərazisində yerləşən saray. == Tarixi == Saray [[XVI əsr]]də tikilmişdir. [[XVIII əsr]]ə qədər sarayın sahibi Ley ailəsi olmuşdur. 1737-ci ildə ailənin sonuncu nümayəndəsi ser Con Ley vəfat edəndə onun yaxın mirasçısı olmur. Bu səbəbdən saray ailənin uzaq qohumu Barlaou Trekotikə qismət olur. Trekotik tacir idi, [[London]]a köçmüşdü, millət vəkili və bələdiyyə başçısı kimi vəzifələrə sahib idi. 1770-ci ildə London meri Lord Mayor Addinqton sarayını 38.500£ qiymətə satın alır. == Müasir dövrdə == 1951-ci ildə saray Özəl Memarlıq Araşdırma Binaları Siyahısına alınmışdır. 1953-cü ildə Kral kilsəsi musiqi qrupu sarayı kirayəyə alır və həmçinin kollec kimi də istifadə olunur. Saray 1996-cı ildə bir şirkət tərəfindən alınmış və indiyə qədər toy, konfrans mərkəzi kimi istifadə olunmaqdadır. == Qalereya == <center><gallery widths="167px" heights="175px" perrow="5"> Fayl:Addington Palace Interior Shot - The Grand Staircase.jpg|Saray nərdivanları Fayl:The Great Hall inside Addington Palace.jpg|Sarayın içi Fayl:Dinner in the great hall at Addington Palace.jpg|Axşam yeməyi üçün salon Fayl:The lobby of the Addington Palace Health Club.jpg|Sağlamlıq klubu Fayl:Internal shot of Addington Palace.jpg|Daxili görünüş </gallery></center> == Mənbə == * [http://www.british-history.ac.uk/report.aspx?compid=43047 British history] * [http://www.britishlistedbuildings.co.uk/en-201209-addington-palace-royal-school-of-church- Britishbuildings] * [http://www.addington-palace.co.uk/ Rəsmi sayt] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20201127060033/https://www.addington-palace.co.uk/ |date=2020-11-27 }} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq sarayları]] [[Kateqoriya:XVI əsr memarlığı]] 2vt9sz6z470fdaaryg4f0wwatvg45i1 0 381532 6600002 6122482 2022-08-28T20:52:47Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Bonn kafedralı |orijinal adı =Das Bonner Münster |şəkil = [[Fayl:Bonner Münster.jpg|300px]] |şəkil_izah = |ölkə = {{flaqifikasiya|Almaniya}} |status = |şəhər = [[Bonn]] |yerləşir = [[Şimali Reyn-Vestfaliya]] |aidiyyatı = |layihə_müəllifi = |heykəltəraş = |memar = |sifarişçi = |tikilmə_tarixi = |üslubu = [[Roman memarlığı]] |texnikası = |hündürlük = 81.4 m |qüllələri = 5 |günbəzləri = yoxdur |Commons kateqoriyası = Bonner Münster |Xəritəsi = {{Yer xəritəsi|Almaniya |label=<small>Bonn kafedralı</small>|lat=50.7333|long=7.1| |marksize=9 |position=right |width=300 |float=right |mark= |caption= }} |plan = [[Fayl:Bonner Münster mit ehemaligen Stiftsgebäuden.jpg|300px]] |plan_izah = Kafedralın planı }} '''Bonn kafedralı''' ([[Alman dili|alm.]]''Das Bonner Münster'') — [[Almaniya]]nın [[Bonn]] şəhərində yerləşən kafedral. == Haqqında == Kafedral [[XI əsr|XI]]-XIII əsrlərdə tikilmişdir və [[Almaniya]]nın ən qədim kafedrallarından biridir. Bir zamanlar Köln Arxiyepiskopunun kafedralı olsa da, indi papalığa bağlı bazilikadır. Kafedral [[Bonn]] şəhərinin simvolu sayılır. Bonn kafedralı 1583–1589 və 1689-cu illərdə zərər gördü, 1883–1889-cu illərdə isə təmirdən keçdi. 1934-cü ildə və [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra kafedralda yenidənqurma işləri keçirilmişdir. == Qalereya == <gallery> Fayl:KRYPTA Bonner Muenster.jpg|Binanın şərq cəbhəsi Fayl:Bnmst1.jpg|Daxili görünüşü Fayl:Bonner Muenster 2.jpg|Orqan Fayl:Bonner Muenster 1.jpg|Daxidən görünüş </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.bonner-muenster.de/ Rəsmi sayt] [[Kateqoriya:Almaniya kafedralları]] [[Kateqoriya:XIII əsr memarlığı]] [[Kateqoriya:Almaniya memarlığı]] lbwybga9gnoz15h75msc4r6y08j8fds 4 381696 6599777 6598815 2022-08-28T18:04:17Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Pərviz Məmmədov (həkim) */ yeni bölmə wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) jksobk5mgzeqs5ldk2gyofrdwywozs4 6599938 6599777 2022-08-28T20:06:28Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Elxan Babayev */ wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) n2zlzvlqpxhldnd8qrn9w8r7xishkjt 6600299 6599938 2022-08-29T05:01:17Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Araz İmanov */ yeni bölmə wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim sikinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) 2bykvl8rh7k3l8y6on5y56p73bi9eiy 6600387 6600299 2022-08-29T05:32:04Z Atakhanli 223224 /* Araz İmanov */ wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) bx5zpopu6ok8l5aj4ea8uq8g0rnvaqj 6600399 6600387 2022-08-29T05:36:07Z Atakhanli 223224 /* Elxan Babayev */ Cavab wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) 9kdoaxeo02rotaj5oc819uljo89u0tk 6600402 6600399 2022-08-29T05:36:36Z Atakhanli 223224 /* Abdulla Mehrabov */ Cavab wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) ::::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) 1y6el0dcyzo541ee31t4io6eqdk0vrj 6600405 6600402 2022-08-29T05:37:05Z Atakhanli 223224 /* Abbas Quliyev (kimyaçı) */ Cavab wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) ::::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:37, 29 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) bgs6h5dn3r3v6nwhsxc3e506wjk6158 6600430 6600405 2022-08-29T05:43:11Z Atakhanli 223224 /* Rufiz Qonaqov */ Cavab wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) ::::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:37, 29 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik şəxs olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:43, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) 5tmkh5i3hi1adjb1hus14ve4szxwytp 6600440 6600430 2022-08-29T05:44:52Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Babək Həsənzadə */ yeni bölmə wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) ::::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:37, 29 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik şəxs olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:43, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Babək Həsənzadə]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmədiyini düşünürəm, fikirləriniz maraxlıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:44, 29 avqust 2022 (UTC) fc8l6wx0ac6avg41sbmiev3ka542psc 6600552 6600440 2022-08-29T06:42:12Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Elxan Babayev */ Cavab wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) ::::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:37, 29 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik şəxs olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:43, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) *::Elmi tədqiqat işlərinə rəhbərlik edən şəxsə verilən yüksək elmi addır, bu addan yüksək elmi ad hansıdır? əgər varsa onda siz deyənlə razılaşmaq olar, əks təqdirdə razılaşmamaq olar. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:42, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Babək Həsənzadə]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmədiyini düşünürəm, fikirləriniz maraxlıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:44, 29 avqust 2022 (UTC) 7kg09oodbcdkqod47sgs5kdlasmn1cd 6600553 6600552 2022-08-29T06:42:34Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Elxan Babayev */ wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:SNS|VP:SNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Elxan Mirhəşimli]] == Ensiklopedikliyin müzakirə etmək olar düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 04:24, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} fikrimcə kifayət qədər ensiklopedik deyil. '''[[İstifadəçi:EVRRVE.|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">EVRRVE.</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 04:45, 19 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]]-ə əsaslanaraq. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 07:52, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:26, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Rəfael Hüseynov (alim)]] == {{Mənbə axtar|Rəfael Hüseynov (alim)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:54, 19 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Elmlər doktorudur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 19 avqust 2022 (UTC) *:Və? Ölkədə 7.600-dən çox fəlsəfə doktoru və ya elmlər doktoru adı almış şəxs var [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 19 avqust 2022 (UTC) *::Fəlsəfə doktoru ensiklopedik deyil amma Elmlər doktoru ensiklopedikliyin astanasındadır fikrimcə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:22, 19 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Elmlər doktoru adı şəxsi ensiklopedik etmir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:57, 23 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 13:03, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rəna Yüzbaşı]] == Şəxsin ensiklopedikliyi şübhə altındadır. Fikirləriniz ? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:11, 19 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} hal-hazırda ensiklopedik yüklü olduğunu hesab etmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:47, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-ə əsasən. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Miras İctimai Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:50, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Bütöv Azərbaycan Ocaqları]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Bütöv Azərbaycan Birliyi deyil Ocaqlarıdır. Birliyini ensiklopedik hesab etmək olardı. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:23, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:44, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏ]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Partiyanın gənclər qolunun lideridir vəsalam. Əgər belə şəxslər əhəmiyyətlidirsə, onda gəlin REAL Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, nə bilim Müsavat Partiyası gənclər qolunun liderləri üçün də məqalə hazırlayaq. Siyasi fəallar var, ümumiyyətlə məqalələri belə yoxdur. P. S. İndidən qeyd edim, bu səsvermədə səs ovçulluğu olacağını gözləyirəm :-D '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:Öncəki müzakirələrdəki fikrimdə qalıram. Məqalə [[VP:ŞEƏ]] prinsipinin tələblərinə uyğun deyil. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 18:24, 20 avqust 2022 (UTC) *Hər iki müzakirə də konsensus yoxdur bəhanəsi ilə yekunlaşdırılıb. Fikirlərim qətidir və eynidir. [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. [[VP:SİYASƏTÇİ]] deyir ki, ''Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir'' yəni ki, hansısa partiyanın (bu istəyir 10 milyondan çox üzvü olan AKP olsun, istər Vahid Rusiya olsun, istər ABŞ Respublikaçılar, istər 110 yaşlı Müsavat) Gənclər qolunun rəhbəri olmaq avtomatik şəxsi ensiklopedik etmir. Biz yaxınlarda Müsavat GT sədri [[Elman Quliyev (siyasətçi)|Elman Quliyevin məqaləsini]] də ensiklopedik olmadığı səbəbi ilə sildik. Niyə? Çünki sədr olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. Amma məsələn sabiq Müsavat GT sədri [[Tural Abbaslı]] ensiklopedikdir. Eləcə də sabiq YAP GB sədrləri [[Siyavuş Novruzov]], [[Ramil Həsən]], [[Seymur Orucov]] ensiklopedikdir. Mənbə kimi bura əlavə edirsiniz təyin olunanda yazılan bioqrafiyanı. Azərbaycanda istənilən məmurla bağlı belə mənbələr var. Eləcə də filan tədbirdə iştirak etdi mənbələrini. Bunlar etibarlı mənbələr deyil. Uzun-uzadı fikrimi izah etdim ki, sonra burada "Dr.Wiki54 niyə bu məqalənin silinməsində maraqlıdır" deyilməsin. Yekun: {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:30, 20 avqust 2022 (UTC) *:"Beynəlxalq, ölkə, əyalət/vilayət səviyyəsində əhəmiyyətə malik siyasi partiyaların daxili qərarı ilə vəzifə sahibi olmaq ensiklopedikliyə zəmanət vermir". Mən həmişə qayda səsvermələrində iştirak etməkdən çəkinirəm, belə şeylərə görə. Bu cür kriteriya AzVikini ensiklopediya yox, rəsmi sənədə çevirir. Tarixdə fərqli-fərqli ölkələrdə elə adamlar var ki, partiya xadimi olublar və ensiklopedikdirlər. Mən həmişə demişəm ki, ensiklopediklik detallı kriteriyalar əsasında müəyyən edilməməlidir, çox subyektiv əsaslar yaradır bu. Mənbələr nə deyir, elə olsun. Məsələn, "X Ensiklopediyası"nda əhatə olunan hər bir mövzu ensiklopedik olmalıdır məncə. Eyni şeyi Azərbaycan mətbuatına aid etmək çətindir əslində və bir qədər dərin araşdırma tələb edir. Bizdə "The Washington Times" yoxdur, mən özüm dəfələrlə ölkənin ən əhəmiyyətli mətbuat orqanlarından sayılan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində əhatə olunmuşam. Qəliz mövzudur, indi əlimizdə olandan daha çox diqqət tələb edir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:50, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} silinməsi üçün deyilən arqumentlə həmfikirəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:56, 21 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} birmənalı şəkildə qeyri-ensiklopedikdir. Məqalədə də həmçinin şəxsi ensiklopedik edəcək 1 dənə də olsun məqam yoxdur.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:56, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} göstərilmiş arqumentlərə əsasən. Ensiklopedik şəxs deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:59, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Ukrayna Azərbaycanlıları Radası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Macar-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə [[Azərbaycan–Macarıstan münasibətləri]] məqaləsinə qısaca birləşdirilə bilər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:28, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Demokratiyanın nəbzi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:46, 26 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Orta statistik diaspor təşkilatı {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:16, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Rumıniya Azərbaycanlıları Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏŞT]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:15, 20 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Həmkarların fikrləri ilə razıyam. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 06:11, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Gürcüstan Qarapapaq Türkləri Birliyi]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Ümumdünya Azərbaycanşünaslar Assosiasiyası]] == * {{Silinsin}} [[VP:EƏŞT]] əsasən məqalə əhəmiyyətli deyil. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yüzlərlə, hətta minlərlə QHT var. Hər biri də yaradılandan 4-5 il sonra unudulur. Yaradılan QHT-lərin geniş hissəsi qrantlara görə yaradılır (digər məsələlər məlumdur, sadəcə mövzuya aidiyyatı yoxdur deyə yazmıram). '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:06, 20 avqust 2022 (UTC) * Məncə ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:14, 20 avqust 2022 (UTC) == [[:Fatmaxanım Nəbiyeva]] == {{Mənbə axtar|Fatmaxanım Nəbiyeva}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:36, 20 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ilk olaraq tələskənlik edib tam nəzər yetirə bilmədim. amma bəzi yerlərdə mənbələr də var. ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti var. * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Akif Bayramov]] == {{Mənbə axtar|Akif Bayramov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:37, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} şəxs biologiya üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, əhəmiyyətli sayıla biləcək elmi fəaliyyətləri var. mən qalmasında problem görmürəm. şəxs öz sahəsi üzrə ciddiyə alına biləcək elmi işlər aparıb. bioloqun hansısa texnoloji ixtirasına ehtiyac yoxdur ki, ensiklopedik sayıla. :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:00, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab etməliyik? Texnoloji ixtiradan söz açmamışam müzakirədə :) - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Cabbar Nəcəfov (üzümçü)]] == {{Mənbə axtar|Cabbar Nəcəfov (üzümçü)}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:38, 20 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru olsa da, elmi fəaliyyətini məncə ciddiyə almaq olar. üzüm sortları üzrə əhəmiyyətli işlər aparıb. şəxs aqrar sahədədir və sahəsinə görə əhəmiyyətli sayılabiləcək elmi fəaliyyəti varsa tələbləri ödəyir. sadəcə məqalənin üslubunda bəzi problemlər var. düzəliş etmək lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:08, 20 avqust 2022 (UTC) ::İşini gördüyü üçün ensiklopedik hesab edəcəyik? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:19, 20 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, başqa nəyə əsasən olmalıdır ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:25, 20 avqust 2022 (UTC) ::::Mən sizi anlamadım. Jurnalist məqalə yazır, aparıcı veriliş aparır, alim də elmi iş aparır, araşdırma edir, məqalə yazır. Bublar ümumi şeylərdir. Şəxsin hansı uğuru var? AMEA Naxçıvan Bölməsi və AMEA xaricində etibarlı mənbə var mı alimlə bağlı? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:28, 20 avqust 2022 (UTC) :::::həmkar, bu şəxs bioloqdur. və bioloq olaraq da ciddi hesab oluna biləcək elmi fəaliyyəti var. ensiklopedik hesab olunması üçün başqa gözləntiniz nədir? mütləq kimsə medal verməlidir? ''178 sortdan ibarət üzüm bitkisinin genofond zənginliyi aşkar edilmiş, itirilmə təhlükəsi aradan qaldırılmış, 20 yeni aşkar olunmuş sortun biomorfoloji və təsərrüfat texnolji xüsusiyyətləri öyrənilmiş, emal istiqamətləri təyin edilmiş, ''.. yəni şəxs aqrar sahədədir və aqrar sahədə öz sahəsi üzrə ələalınacaq işləri görüb. adam texnologiya sahəsində deyil ki, gözləntiyə girək ki, yox bu adam hansısa aparat ixtira etməyib. :::::və bundan əlavə şəxs Azərbaycan ampeloqrafiyası-sı kitabının müəlliflərindəndir. üzümçü elm adamı olaraq başqa nə gözləyə bilərik ki? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:38, 20 avqust 2022 (UTC) ::::::Medal şərtdir yazmışam? Bu tip "elmi uğurlar" AMEA-nın saytında istənilən elmi işçi haqqında məqalədə var. Xüsusi bir fərqləndirici cəhət deyil. Üzümçüdür lap yaxşı, hanı etibarlı mənbələr? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Ramiz Ələkbərov]] == {{Mənbə axtar|Ramiz Ələkbərov}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:39, 20 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Ensiklopedik şəxs deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 08:03, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:24, 21 avqust 2022 (UTC) == [[:Sahib Hacıyev]] == {{Mənbə axtar|Sahib Hacıyev}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 19:40, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Abbas Bağırov (həkim)]] == Şəxs tibb üzrə fəlsəfə doktorudur və bundan əlavə fəaliyyətini dəyərləndirə biləcəyimiz hər hansı elmi nailiyyəti mövcud deyil. Elmi əsərləri var, amma fikrimcə bu, şəxsin ensiklopedik olduğunu göstərmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:49, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:13, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Adil Yaqubov]] == [[VP:EƏEX]]-ə əsasən şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir amil mövcud deyil. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:58, 21 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} təqdimata əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:14, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:26, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:48, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın İbrahimov (fizik)]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:53, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:15, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ciddiyə alınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Aydın Süleymanov]] == Müəllifi olduğu kitab şəxsi ensiklopedik etmir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 11:06, 21 avqust 2022 (UTC) :Orta məktəb dərsliklərinin müəllifidir. Bu yetərlidir mi? Bilmirəm, məncə yox. Amma tərəddüd edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 11:16, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) == [[Sərdar Əliyev]] == Əsərləri və kitabları mövcuddur, amma bu şəxsi ensiklopedik etmir deyə düşünürəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 12:24, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:25, 21 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik olmadığı üçün silinsin.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 21 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:52, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Abdulla Mehrabov]] == Sadəcə vikicəmiyyətin bu və bənzər məqalələrə yanaşması maraqlıdır. Professor olması o deməkdir ki, 100 faiz ensiklopedikdir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 17:43, 21 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} Şəxsin professor olması onun ensiklopedikliyinə zəmanət vermir? bəs elmlər doktoru olması? Vikipediyada məqalə qalmaz tay bunların hamısı silinmiş olsa. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:08, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)]] [[Vikipediya:EƏEX]]-ə görə xeyr, zəmanət vermir. Qaydalarda belə bir müddəa yoxdur və buna görə də oxşar məqalələrlə bağlı tərəddüd edirəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 22 avqust 2022 (UTC) :::Professorları bir-birindən fərqləndirən nədir? yəni biz SNS edəndə nəyə fikir verməliyik ki, bunu SNS etmək olar amma digərini isə olmaz. Necə aid edək? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 09:49, 22 avqust 2022 (UTC) ::::Hər hansı şəxs, elmi adından aslı olmayaraq, öz sahəsində hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik edibsə və ya ilkə imza atıbsa, həmçinin müvafiq dövlətə aid əhəmiyyətli mükafata layiq görülübsə şəxs ensiklopedikdir. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:23, 25 avqust 2022 (UTC) ::::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professordu, inşaat universitetinin də uzun müddət prorektoru olub. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:09, 22 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} professor olduğu üçün qalsın.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Əliyev (alim)]] == {{silinsin}} Müzakirə edib, silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:16, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Nurəddin Cəfərov]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm, məqalənin istinad və mənbəsidə yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 11:21, 22 avqust 2022 (UTC) :<s>{{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:18, 23 avqust 2022 (UTC)</s> :{{Şərh}} [[:Kateqoriya:İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları|İ.M.Qubkin adına mükafat laureatları]]. belə bir kateqoriya yaradılıb 2021-ci ildə @[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy tərəfindən. kateqoriya boşdur. mükaafat məqaləsinin orginal rus dilindəki vikisində mükafatı alanlar ayrıca siyahıda verilib. amma tam əmin deyiləm bu mükafat nə dərəcədə önəmli mükafatdır. məqalədə isə həmin şəxsin bu mükafatı aldığı bildirilib. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:24, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{Qalsın}} şərhimə əsasən. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:48, 27 avqust 2022 (UTC) :{{qalsın}} məqalənin tərtibatı pis olduöuna görə sonluğuna fikir verməmişəm mənbələrlə təzdən işlənməlidir. Qubkin mükafatı çox əhəmiyyətlidir SSRİ EA təqdim edib. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} mükafat şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:35, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Elman (jurnal)]] == Əhəmiyyəti var? reklam məqsədlidir. Hal-hazırda fəaliyyətidə dayanıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:35, 22 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} dövrünün məşhur jurnalı olub. amma nə dərəcəsə ensiklopedik olub mübahisəlidir. məqalənin vəziyyətini nəzərə alaraq indiki halı ilə silinsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:18, 23 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} əhəmiyyətli deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:56, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏK]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Rafiq Rəsulov (fizik)]] == AMİ-nin Şəki filialının direktoru olması şəxsi ensiklopedik etmir fikrimcə. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:03, 22 avqust 2022 (UTC) :{{silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:12, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səfər Kəlbixanlı]] == Məqalənin ensiklopedik kriteriyalara cavab vermədiyinə dair şübhələr var, istinad və mənbə göstərilməyib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} bu məqamlar mühümdür: ''1994-cü ildə “Müasir rus və Azərbaycan nəsrində mənəviyyat problemləri”(Y.Bondarev və İ.Şıxlının müharibə mövzulu əsərləri və onların tərcümələri əsasında) namizədlik dissertasiyasını müdafə etmişdir. 1994-cü ildən filologiya elmləri namizədi, müəllim, baş müəllim, 2003-cü ildən dosentdir. Hazırda Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsinin Müasir rus ədəbiyyatı kafedrasının dosenti və Jurnalistika və Azərbaycan filologiyası fakültəsinin dekanıdır. 50-dən çox elmi məqalə, 1 dərslik həmmüəllifi, 1 metodik vəsait, Y.Polyakovun “Süddə çəpiş” romanının tərcüməçilərindən biri, V.Nabokovun “Maşenka”, “Lujinin müdafiəsi”, “Obskur kamerası” romanlarının tərcüməçisidir. 2013-2014-cü il Prezident təqaüdçüsüdür, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. '' Ensiklopediklik üçün tam kifayət deyil amma sanki. Tam qərar verə bilmədim.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 10:08, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:26, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Səmra Əliyeva]] == * {{sürətli silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:19, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Qalsın}} Azərbaycanın birinci qadın futbol şərhçisidir. Əhəmiyyətli şəxsdir. Sadəcə məqalə bərbad vəziyyətdədir. Vaxtım olsa, məqaləni sıfırda hazırlayacam. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:24, 23 avqust 2022 (UTC) :*Yuxarıda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsini SNS etmisiz, amma bu məqaləyə qalsın deyirsiz?))) <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:03, 23 avqust 2022 (UTC) ::* {{U|Samral}}, dediyinizdə məntiq yoxdur. Yuxarı təqdim elədiyim məqalə hara, burada olan məqalə hara ? Nə əlaqəsi var ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 24 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] mənbə göstərə bilərsinizmi? Həqiqətən də belədirsə şəxsi ensiklopedik hesab etmək mümkündür. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:38, 26 avqust 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], mənbə deyəndə, futbola baxan hamı bilir bunu və həmin şərhçini də gözəl tanıyır :-D Mənbə istəsəniz, Google'da var: misal üçün [https://www.football-plus.az/12508-semra-eliyeva-sherhinin-birmenali-qarshilanmayacagini-bilirmish.html bu]. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:56, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Sürətli qalsın}} Şəxs tanınır. Məqalə üzərində işləyib saxlamaq olar. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:39, 23 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|VP:ŞEƏ]] qaydasına əsasən qeyri-ensiklopedikdir.— <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 19:01, 23 avqust 2022 (UTC) *<s> {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:43, 24 avqust 2022 (UTC)</s> * {{silinsin}} indiki halı yaxşı deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Fikrimcə Azərbaycanın ilk və yeganə xanım futbol şərhçisi olması şəxsi ensiklopedik edir. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:13, 26 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} bu məqalə qalacaqsa onda [[Təranə Xudabaxşiyeva]] məqaləsi niyə silindi? (qeyd futbol sahəsindən məlumatsızam deyə bitərəfəm hər iki məqaləyə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:50, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Abbas Quliyev (kimyaçı)]] == * {{silinsin}} fikrimcə ensiklopedik şəxs deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 18:59, 23 avqust 2022 (UTC) *:{{şərh}} məqaləni redaktə edib saxlamaq lazımdır, adam professordur, həmdə sovet dövrünün medalları ilə təltif olunub. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:23, 23 avqust 2022 (UTC) *::{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:37, 29 avqust 2022 (UTC) *Şəxs haqqında yalnız məqaləyə yerləşdirilmiş qəzetlərdə məlumat var. Vebdə şəxs haqqında heç bir məlumat tapa bilmədim. Alığı mükafatlara gəldikdə, biri [["Əmək veteranı" medalı]]dır, digəri isə [[:ru:Знак «Победитель социалистического соревнования»|«Победитель социалистического соревнования»]] niaşnı. Birinci şəxsi ensiklopedik etmir əlbəttə, amma ikinci haqqında bir şey deyə bilmərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:07, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şablon:Ermənistan Prezidenti]] == {{Mənbə axtar|Ermənistan Prezidenti}} İntervikisi olsa da [[Şablon:Ermənistan dövlət başçıları]] şablonunun təkrarıdır. Nə ehtiyac var ki? [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:10, 23 avqust 2022 (UTC) :{{sürətli qalsın}} nə əlaqəsi var? Tam formada məqalədir də, gərək [[Azərbaycan Prezidenti]] məqaləsini də silək? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:21, 23 avqust 2022 (UTC) ::namizəd məqalədir, yoxsa şablon? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:22, 23 avqust 2022 (UTC) :{{U|Solavirum}} şablondur. Tvinkle səhv yerləşdirib. {{U|Toghrul R}} bəy, baxa bilsəniz yaxşı olar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 20:33, 23 avqust 2022 (UTC) {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 04:02, 24 avqust 2022 (UTC) *{{tl|Ermənistan dövlət başçıları}} {{silinsin}}. Bu şablon Ermənistanın prezidentləri və baş nazirlərini ehtiva edir və hər iki anlayış ilə bağlı ayrı-ayrı şablonlar var onsuz da. {{tl|Ermənistan Prezidenti}} şablonu {{sürətli qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 09:11, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Nərminə Vəliyeva]] == Ensiklopedik kriteriyalara uyğun gəlmir. silinsin {{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:21, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:24, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyd edilən təşkilatlarda sadəcə üzvlüyü və başqa heç bir nailiyyəti yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 10:27, 26 avqust 2022 (UTC) == [[İsmayıl Umudlu]] == Mövzu bir dəfə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr/Arxiv/2019 Aprel#İsmayıl Umudlu|müzakirə edilib]], amma fikrimcə şəxsin ensiklopedikliyini yenidən müzakirə etmək olar. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 08:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} qeyri-ensiklopedik şəxs. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:32, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:00, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Seyid Yusif Ağa]] == {{Mənbə axtar|Seyid Yusif Ağa}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bitərəf}} haqqında çox saylı xəbər var. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sultan Laçın]] == {{Mənbə axtar|Sultan Laçın}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:29, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:16, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Muğan Quliyev]] == {{Mənbə axtar|Muğan Quliyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:EƏEX]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:42, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ələalınacaq elmi fəaliyyəti barədə məlumat yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:56, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Üzeyir İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|Üzeyir İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:30, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik olmamağıyla bərabər istinad da yoxdur məqalədə. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:18, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli qalsın}}, mənbə yerləşdirdim bir neçə dənə. 2000-ci ildə ölkə çempionatının bürünc mükafatçısı olub, "A" lisenziyalı məşqçidir. {{U|Toghrul R}}, {{U|Grenzsoldat}}, {{U|Orkhan Juvarli}}, yenidən nəzər yetirmək istəyirsinizmi? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:43, 26 avqust 2022 (UTC) * indiki halı ilə, {{qalsın}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:39, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Şahin Sinaria]] == {{Mənbə axtar|Şahin Sinaria}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:31, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} fransızcaya tərcümələri istinadlarla sübut olunsa, hardasa ensiklopedik saymaq olar. Məqalənin hazırkı halıyla qərarsız qaldım. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:20, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} rejissordur; Elçin Əfəndiyevin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin əsərlərini fransızcaya [http://www.anl.az/down/meqale/525/2011/aprel/169754.htm tərcümə edib]; Əhmədiyyə Cəbrayılova həsr olunmuş filmin [https://azertag.az/xeber/Xachmazda_efsanevi_partizan_Ahmediyye_Cebrayilova_hesr_olunan_senedli_film_teqdim_edilib-2044850 ideya müəllifidir]. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:51, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Zöhrab Alıyev]] == {{Mənbə axtar|Zöhrab Alıyev}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsi ensiklopedik edəcək heç bir nüans mövcud deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 18:52, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Səbuhi Əhmədov (aktyor)]] == {{Mənbə axtar|Səbuhi Əhmədov (aktyor)}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:37, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Zülfiyə Eldarqızı]] == {{Mənbə axtar|Zülfiyə Eldarqızı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Aybəniz Laçınlı]] == {{Mənbə axtar|Aybəniz Laçınlı}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Saxlmaq olar düşünürəm.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tərəddüdə olsam da, qala da bilər. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ensiklopedikdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:35, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} deyənlərlə razıyam. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:56, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} qalmasında problem görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:57, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Yaqub Qasımov]] == {{Mənbə axtar|Yaqub Qasımov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:41, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:HƏRBÇİ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:35, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Namiq Zaman]] == {{Mənbə axtar|Namiq Zaman}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:46, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:05, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) *{{Silinsin}} q/e [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:59, 26 avqust 2022 (UTC) == [[:Polad İlyas]] == {{Mənbə axtar|Polad İlyas}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:47, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:Sərraf Kərimov]] == {{Mənbə axtar|Sərraf Kərimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:53, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} həmkarlarla həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) == [[:İlyas İbrahimov]] == {{Mənbə axtar|İlyas İbrahimov}} * {{silinsin}} şəxsin ensiklopediklik tələblərinə cavab vermədiyini düşünürəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 11:54, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 12:03, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 12:40, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Oruc Əliyev]] == {{silinsin}} Növbəti qeyri ensiklopedik məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:49, 24 avqust 2022 (UTC) {{silinsin}} qeyri-ensiklopedikdir. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:59, 24 avqust 2022 (UTC) * {{bitərəf}} Məqalənin işlənməyə ehtiyacı var. İndiki halıyla qənaətbəxş deyil. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:27, 24 avqust 2022 (UTC) == [[Təranə Turan Rəhimli]] == Şəxs özü haqda məqalə yaradıb, Əhəmiyyətinin olduğunu düşünmürəm. {{sürətli silinsin}}. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:17, 24 avqust 2022 (UTC) * {{sürətli silinsin}} təqdimatdakı rəylə həmfikirəm. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 15:06, 24 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} şəxsin ortabab fəaliyyəti olsa da, istinadsız və yaxşı hazırlanmamış məqalədir. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 17:26, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :Bir dəfə bu məqalənin adını dəyişib Təranə Rəhimli etmişdim, düşünmüşdüm ki, bu daha düzgün variantdı. Bir də görürəm Facebook-da mənə mesaj yazaraq bildirib ki, məqalənin adını niyə dəyişmisiz, müvafiq orqanlara müraciət edəcəm. Ümid edirəm ki, yenə başıma eyni şey gəlməz. :D— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 23:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Nazim Pənahov]] == Ölü keçidlərlə bu məqalə ensiklopedik kriteriyaları ödəmir.{{sürətli silinsin}} <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} Azərbaycan Respublikasının ''əməkdar həkimidir'', dərs vəsaitləri müəllifidir, Səhiyyə Nazirliyinin baş stomatoloqudur. istinad əlavə etdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:42, 26 avqust 2022 (UTC) ::Digər vikipediyaçılarında fikirləri maraxlıdır. Məqaləni saxlamaq olar? <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:39, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Qalsın}} əməkdar həkim və professor olduğu üçün. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:08, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Kamil Teymurov]] == {{silinsin}} Məqalə bərbaddır, məndə və istinadları göstərilməyib. Ensiklopedik kriteriyalı ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:39, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik deyil. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 12:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Kənd təsərrüfаtı еlmləri dоktоru olub, özü də 1969-cu ildə. Ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 12:28, 25 avqust 2022 (UTC) == Vikipediya Lüğət deyil == Məncə [[Şablon:Nəqliyyat vasitələri|nəqliyyat vasitələri]] ilə bağlı bu məqalələr [[Vikipediya:Vikipediya nə deyil?|Vikipediya Lüğət deyil]] qaydasına əsasən silinməlidir: [[Şərəban]], [[Qazalaq]], [[Prilotka]], <s>[[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]]</s>, [[Kələk (nəqliyyat)|Kələk]], [[Şxun]], [[Sandal]], [[Kirjim]], [[Əl sürütməsi]], [[Sürütmə]], [[Şələ (nəqliyyat)|Şələ]], [[Bağlama]], [[Heybə]]. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 09:32, 25 avqust 2022 (UTC) :{{şərh}} [[Dilican (nəqliyyat)|Dilican]] ilə [[Dilijans]] məqaləsini birləşdirmək lazımdır. Qalanlarının çoxunun intervikisi var. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 10:05, 25 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] Dilicanla bağlı dediyinizi nəzərə alıb o məqaləni silinməyə namizədlikdən çıxarıram. Digər məqalələrin hansının əgər intervikisi varsa, zəhmət olmasa, xarici dil keçidi əlavə edin, mən də o məqalələri də SNS-dən çıxarım. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:44, 25 avqust 2022 (UTC) :::[[sandal]] {{qalsın}}. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:40, 25 avqust 2022 (UTC) [https://www.wikidata.org/wiki/Q204577#sitelinks-wikipedia şxun], [https://www.wikidata.org/wiki/Q1062861 şərəban]. — [[İstifadəçi:NKOzi|'''<font face="Azeri Arabia"><font color="black">NKO</font></font>''']]<sup>[[İstifadəçi müzakirəsi: NKOzi|'''<font face="Wide Latin"></font><font color ="#ff00ff"> '''zi'''</font>]]</sup> 12:52, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Rufiz Qonaqov]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:02, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]] ödənilmir {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:57, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik şəxs olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:43, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Sevinc Mürvətqızı]] == Ensiklopediklik kriteriyalarına uyğun gəlmir. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:33, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Qatılıram deyilənlərə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:30, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:58, 25 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} @[[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] həmkar, məqaləni silmisiniz. SNS yekunlaşmamış. bəlkə də məqalədə namizədlik şablonu olmayıb. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:36, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]], məqalədə şablon yox idi. Təsadüfən qarşıma çıxdı [[VP:M5]]-ə əsasən sildim. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 22:51, 27 avqust 2022 (UTC) :::Şablon var imiş, nəzərimdən yayınıb. Müzakirə davam etdiyi üçün məqaləni bərpa etdim. Bildirdiyiniz üçün minnətdaram. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 23:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hikmət Nəbiyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Tanınmış deyil.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:38, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} ensiklopedik əmək fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:48, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Əlgüşad Rəhimov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Milana Mərdaxanova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:39, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 17:59, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehman Piriyev]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik fəaliyyətə rast gəlmədim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:32, 27 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} tanınır azda olsa.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 14:40, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Zalıyeva]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:06, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Manaf Dadaşov]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Qalsın}} tanınır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:37, 27 avqust 2022 (UTC) :S.Ə.S.-də rol alıb. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:43, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Bitərəf}} Son iclas və s. kimi işlərdə rolları olub. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) *{{Qalsın}} ensiklopedikdi. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:12, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Murad İbrahimov (aktyor)]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qeyri ensiklopedik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:30, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:08, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} kriteriyaları ödəmir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mehriban Hüseynova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Bitərəf}} internetdə bir neçə yerdə adı çəkilir. teatr sahəsində bəlkə də önəmli yer tutub. yoxlamaq lazımdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:29, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Zahir Əli]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:15, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Solmaz Hətəmova]] == * {{Silinsin}} Əhəmiyyətsiz şəxs. Heç bir fəxri adı, medalı, ordeni belə yoxdur. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:40, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} Sehirli Xalatın "Zərifəsi" əhəmiyyətsizdir? - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) * {{qalsın}} tanınır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:11, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} məşhurdur. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 08:07, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} ''"13 yaşında məşhur "Sehrli xalat" filmində pioner Zərifə obrazını yaradıb"''. == [[Yusif Məhəmmədoğlu]] == Qeyri-ensiklopedik şəxs. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 11:45, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} Əhəmiyyətli şəxs deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 15:48, 25 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} ensiklopedik tələblərə cavab vermir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:22, 27 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:18, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Azad Cəfərli]] == Ensiklopedikliyi müzakirə olunmalıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:07, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:16, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Mübariz Əliyev (musiqişünas)]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik deyil. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:05, 25 avqust 2022 (UTC) * [[VP:ŞEƏ]]-nin ödənildiyini düşünmürəm. {{silinsin}} - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 18:17, 25 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} bu şəxs ensiklopedikdi. Amma məqalə işlənilməlidir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 10:49, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Pərvin Şərifov]] == {{silinsin}} Reklam məqsədli məqalə. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:56, 25 avqust 2022 (UTC) == [[:Vüqar Mikayılov]] == {{Mənbə axtar|Vüqar Mikayılov}} Şəxsin haqqında heç bir etibarlı mənbədə məlumata rast gəlmədim. Məqalədə qeyd olunmuş məlumatlar isə şəxsi ensiklopedik etmir. Şəxsin professor olması ilə bağlı göstərilmiş keçiddə bu haqda heç bir məlumat əks olunmayıb. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 20:35, 25 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} Razıyam Sura xanımın dedikləri ilə.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:57, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} yuxarıda yazılanlara əsasən [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:59, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:37, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Hafis Nəsiroğlu]] == {{silinsin}} silinməsini təklif edirəm. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 15:36, 26 avqust 2022 (UTC) *{{qalsın}} qalmasını məsləhət bilirəm. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:50, 26 avqust 2022 (UTC) :{{Şərh}} 1992-ci ildən [[Kirpi jurnalı]] nın baş rəssamıdır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:34, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Abbasov (jurnalist)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik tələblərə cavab vermir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 16:08, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Alim Şıxəliyev (həkim)]] == {{qapalı}} Həkimdir. Düşünürəm ki, reklam məqsədilə yaradılıb. Həm də məqaləni şəxs özü yaradıb. [[İstifadəçi:Hatselate|Hatselate]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Hatselate|müzakirə]]) 07:10, 27 avqust 2022 (UTC) *{{sürətli silinsin}} [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_Avqust#Alim_%C5%9E%C4%B1x%C9%99liyev SNS -dən yeni silinib].— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 07:30, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Sürətli silinsin}} mən bu məqaləyə sil M5 yerləşdirmişdim. məqalə deyəsən silinib. şəxs yenidən yaradıb [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:31, 27 avqust 2022 (UTC) {{ykn}}Silinmiş məqalə müzakirəsiz yenidən tərtib oldunuğuna görə sürətli silinir.— [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 09:12, 28 avqust 2022 (UTC) {{Qapalı-son}} == [[:Hacalı Nəcəfov]] == {{Mənbə axtar|Hacalı Nəcəfov}} ensiklopedik elmi fəaliyyətinin olduğunu düşünmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:42, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:01, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Sabir Almazov]] == {{Mənbə axtar|Sabir Almazov}} ensiklopedik fəaliyyətinin olmadığını düşünürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:54, 27 avqust 2022 (UTC) *{{silinsin}} mənbə və istinadlarda yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 12:00, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Könül Abdulrəhimova]] == {{silinsin}} dosent ensiklopedik kriteriyaları ödəmir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 17:07, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Bitərəf}} şəxs dosent olsa da, nəzərə alsaq ki, dilçidir, önəmli sayıla biləcək dilçi kimi fəaliyyəti var. universitetlərdə istifadə olunan ingilis dili-azərbaycan dili üzrə leksikologiyası və s. tipli dərs vəsaitləri var. hansı ki, Təhsil Nazirinin qərarı ilə çap edilib, yəni özəl kitab deyil. amma yenə də tam olaraq qalsın da deyə bilmirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:56, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} dərs vəsaitləri var. Pedaqoq kimi fəaliyyəti hesab edirəm kifayət qədər onu ensiklopedik edir. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:58, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Şaban Şahpələngov]] == * {{Silinsin}} idmandan anlayışı olan şəxs olaraq deyə bilərəm, əhəmiyyətsiz şəxsdir. 2010-cu ildə YOG turnirində olub. O zamanlar gənc istedad hesab olunurdu, nə bilim növbəti illərdə Rio-de-Janeyronda çempion olacaq, nə bilim elə olacaq, belə olacaq və s. Nəticədə idmançı olaraq heç bir uğur qazanmadı, sonra da unuduldu və s. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 19:05, 27 avqust 2022 (UTC) *:{{Silinsin}} qatılıram. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:21, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 19:41, 27 avqust 2022 (UTC) == [[:Rafiq Hüseynzadə (uroloq)]] == {{Mənbə axtar|Rafiq Hüseynzadə (uroloq)}} üzv olduğu qurumlar onu ensiklopedik etmir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 19:49, 27 avqust 2022 (UTC) * {{şərh}} ensiklopedik fəaliyyət yoxdur.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:12, 27 avqust 2022 (UTC) * {{qalsın}} tibb elmləri doktorudur, həm də internetdə fəaliyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlar var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:56, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Sual}} internetdə standart işlədiyi müəssisələrin saytında həkim haqda məlumat var. uroloq kimi şəxsi ensiklopedik edəcək hansı fəaliyyəti var? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:25, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Söhrab İsayev]] == {{silinsin}} Ensiklopediya üçün əhəmiyyətli sayılmır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:14, 27 avqust 2022 (UTC) :{{Silinsin}} ensiklopedik elmi fəaliyyəti yoxdur. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:20, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Tural Əkbərov]] == * {{Silinsin}} Yəni adam ancaq Azərbaycan Çempionatlarında çıxış edib :-D Əvvəl elə bildim məqaləni şəxsin özü yaradıb. Sonra gördüm "ARSLANER" adlı istifadəçi yaradıb. Şəxs Gürcüstan Türkləri Konfederasiyasında vəsifə sahibidir. Çox guman bu şəxs, Daşqın Gülməmmədov və ətrafında olan QHT və insanlara bağlıdır. Nəysə, əsas olan idmançı olaraq əhəmiyyətsizdir. Ancaq Azərbaycan Çempionatında çıxış edib. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 20:40, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} M5-ə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 21:14, 27 avqust 2022 (UTC) * {{silinsin}} [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[:Elxan Babayev]] == {{Mənbə axtar|Elxan Babayev}} silinsin də demirəm, amma əslində ensiklopedikliyi müzakirəlidir. amma nəzərə alaq ki, məqalədə bildirildiyinə görə, teleradio verilişlərinin müəllifidir (mənbəsiz, qeyd olunamyıb) və B.Asafyev adına beynəlxalq müsabiqəsinin və “Humay” mükafatının laureatı olmuşdur. (Bu mükafat ensiklopedik deyil məncə) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:35, 28 avqust 2022 (UTC) *{{bitərəf}} professordursa qalada bilər.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 20:06, 28 avqust 2022 (UTC) *:{{Cavab}} ən son məlumatı tapa bilmədim, amma təkcə 2018-ci ildə rəsmi olaraq Azərbaycanda 1104 professor olub. 2022-ci ildə yəqin ki, 2500-ü keçib. amma lap 1000 ədəd belə olsa deməli ki, professorluq ensiklopedikliyə zəmanət vermir. bu baxımından düşünürəm ki, məqalələr SNS-da sırf professordur deyə qalmalı deyil. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 29 avqust 2022 (UTC) *::{{sual}}Elmi tədqiqat işlərinə rəhbərlik edən şəxsə verilən yüksək elmi addır, bu addan yüksək elmi ad hansıdır? əgər varsa onda siz deyənlə razılaşmaq olar, əks təqdirdə razılaşmamaq olar. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 06:42, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Fariz Əhmədov (iqtisadçı)]] == {{silinsin}} Ensiklopedik əhəmiyyəti yoxdur. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 10:51, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Pərviz Məmmədov (həkim)]] == {{silinsin}} Ensiklopedikliyi şübhəlidir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 18:04, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Araz İmanov]] == *{{silinsin}} Şəxsin ensiklopedikliyi ilə əlaqədar müzakirəyə ehtiyac olduğunu düşünürəm, mənim mövqeyim silinsin istiqamətindədir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:01, 29 avqust 2022 (UTC) == [[Babək Həsənzadə]] == {{silinsin}} Ensiklopedik kriteriyaları ödəmədiyini düşünürəm, fikirləriniz maraxlıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span><sup><font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]</sup> 05:44, 29 avqust 2022 (UTC) qucjmkjwom2rhg05h56z2qz3mr7gal3 0 382657 6599130 3103250 2022-08-28T14:06:26Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İraqda İslam]] → [[Kateqoriya:İraqda islam]] wikitext text/x-wiki '''Hani ibn Urvə''' [[Kufə]]də yaşayan Bəni Murad qəbiləsinin başçısı idi.O, [[İmam Əli]]nin [[səhabə]]lərindən idi.Hani [[İmam Hüseyn]] tərəfindən göndərilmiş [[Müslüm ibn Əqil]]ə pənah verdi.Haninin qəbri [[Böyük Kufə məscidi]]ndədir.<ref>{{cite web |url=http://www.jafariyanews.com/2k3_news/apr/27_kufa.htm |title=Hundreds of thousands’ Friday assemblage in Masjid-e-Uzma Kufa |accessdate=2 November 2014 |work=Jafariyanews.com }}</ref> == İstinadlar == <references/> [[Kateqoriya:İraqda islam]] qwou885rbk0awo3mzhp089nxk5krs02 14 382825 6599132 4719606 2022-08-28T14:06:30Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İraqda İslam]] → [[Kateqoriya:İraqda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Iraq}} [[Kateqoriya:İraqdakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:İraqda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] al0x91dmpizdgso9g9l2mmkpo4q0lk4 14 382827 6598953 4719607 2022-08-28T12:23:14Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Iraq}} [[Kateqoriya:İraqda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] reg3w3bvwtepg7z7ifdh663zy3f7itn 6599129 6598953 2022-08-28T14:06:25Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:İraqda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:İraqda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Iraq}} [[Kateqoriya:İraqda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] reg3w3bvwtepg7z7ifdh663zy3f7itn 0 383802 6600540 6584243 2022-08-29T06:39:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Ədəbi əsər | Adı = İlahi komediya | Orijinalın adı = {{dil-it|La Commedia}} | Şəkil = Alighieri - Divina Commedia, Nel mille quatro cento septe et due nel quarto mese adi cinque et sei - 2384293 id00022000 Scan00006.jpg | Müəllif = [[Dante Aligyeri]] | Janr = [[Poema]] | Orijinal dili = İtalyan dili | Nəşr olunub = 1555 }} '''İlahi komediya''' ({{dil-it|La Commedia}}, daha sonra ''{{dil|it|La Divina Commedia}}'') — 1307–1321-ci illər ərzində italyan yazıçısı [[Dante Aligyeri]] tərəfindən yazılmış əsərdir.<ref>Bloom, Harold (1994). The Western Canon. See also Western canon for other "canons" that include the Divine Comedy.</ref> == Tarixi == Üç böyük hissədən ("Cəhənnəm", "Əraf (Təmizlik)" və "Cənnət") ibarət olan bu poemanı Dante doğma şəhəri [[Florensiya]]dan sürgün olduğu illərdə yazmış və ölümündən bir müddət əvvəl tamamlamışdır. Əsər orta əsrlər ədəbiyyatı üçün səciyyəvi olan "o biri dünyaya yuxuda səyahət" formasında yazılmışdır. Əsərin adı olan "İlahi komediya" ifadəsindəki "İlahi" sözü digər italyan yazıçısı [[Covanni Bokkaçço]] tərəfindən əsərə daxil edilmişdir. Dante isə yazdığı əsərə "Komediya" adı vermişdir. '''Əsər haqqında''' Dante 1307–1321 illərdə "axirət dünya"sına etdiyi xəyali səyahətdən danışan "İlahi Komediya" əsərini yazmışdır. Əsər ilk dəfə olaraq latınca yerinə Toksana ləhcəsi ilə işlədilmiş italyan dilində yazılmışdır. Cəhənnəm -İnferno, Araf-Purgatrio və Cənnət-Paradiso hissələrindən ibarətdir. "İlahi komediya" əsəri Dantenin həyat hekayəsinin onun sənətinə yansımış halıdır. Həyatın böyük hissəsini sürgündə keçirən Dantenin Florensiyaya qayıtmaq üçün etdiyi cəhdlər nəticəsiz qalır. Vətənində xoşbəxt yaşamaq haqqı varkən , o dövrün ziddiyətləri bunu əlindən alır. Üstəlik qarışdığı siyasi hadisələr , qarşılıqsız sevgisi Dantenin iç dünyasını daha da qarmaqarışıq edir. O , iç dünyasını rahatlatmağın yolunu Tanrıya sığınmaqda tapır. Yenidən şeirə və Beatriçeyə olan sevgisinə qayıdır. Özünün doğru yolu tapdığını göstərmək üçün isə "İlahi komediya"nı yazır. Dantenin fikrincə Tanrı insanları iki şey üçün yaratmışdır. Bunlardan biri fani dünyada yaşanan xoşbəxt həyatdır. İnsan bu xoşbəxt həyata bütün əxlaq normalarına riayət edərək nail ola bilər. İkinci məqsədi isə ölümdən sonrakı sonsuz yaşamdır. Bunun üçün isə Tanrıya qeyd-şərtsiz inanmalı, onun qoyduğu hər normaya əməl etməli idi. Bu məqsədin gerçəkləşməsində imperator və papa insanlara yol göstərir. Dante deyirki , insan özü təkbaşına da bu yolu tapa bilər. Əsərində də insanlarq bu yolu göstərir. Cəhənnəm yolunda Danteye Vergili rəhbərlik edir. Orta əsrlərdə antik dünyanın mifologiyasını , ədəbiyyatənı , fəlsəfəsinu məqbul saymırdılar. Buna baxmayaraq qədim dövrün bütpərəstliklə bağlı ayrı-ayrı əsatir və rəvayətlərini ruhanilər xristian dininə uyğunlaşdırır və yeni variantlar kimi istifadə edirdilər. Şair Vergilini orta əsrlərdə xristian dininin ilk xəbərçisi kimi şöhrətləndirir , onu müdrikliyin təcəssümü sayır. Dante Vergilini həmdə insan zəkasının rəmzi kimi vermişdir. Vergili insanı bu dünyada ağıl və idrakın gücünə dəvət edə bilər, buna görə də onun vəzifəsi məhduddur, o , yalnız müəyyən yerə kimi Danteyə məsləhətçi ola bilər. Araf təpəsində Vergili öz yerini ilahi etiqadın rəmzi Beatriçəyə buraxır. Cənnət boyunca Danteni Beatriçə müşahidə edir. Beatriçe Dantenin gəncliyində sevdiyi qızdır. Bu qız iyirmi beş yaşı olanda vəfat etmişdir. Dante " Yeni həyat" əsərində yazmışdıki, " onun haqqında mən elə bir bədii söz deyəcəyəm ki , hələ indiyə kimi heç bir zaman və heç bir qız haqda o cür bədii söz deyilməmiş olsun. " Fikrimcə o bu vədini "İlahi komediya" da yerinə yetirərək sevgilisinin obrazını əbədiləşdirmişdir. Beatriçe ilahi müdriklik rəmzidir. " Gözəl yurdunu tərk edərək məhəbbətin naminə gəlmişəm bu yerlərə" deyə Danteyə müraciət edən Beatriçe əsl yerinin cənnət olduğunu və yalnız Danteyə bəslədiyi məhəbbət naminə bu yerlərə gəldiyini bildirir. Dante kainatı Ptolomeyin görüşləri ilə təsvir edir. Dünya bütün kainatın mərkəzidir və fırlanmır , olduğu yerdə durur. Dünyanın ətrafında yeddi planet (Ay, Merkuri , Venesiya, Günəş, Mars, Yupiter, Saturn) fırlanır. Planetlər iç-içə keçmiş yeddi göyün içində fırlanır. Yeddinci göydən sonra gələn səkkizinci göydə isə fırlanmayan ulduzlar yerləşir. Göyün doqquzuncu qatında isə bütün planetlərə hərəkət verici qüvvə verən yaradıcı var. Məryəm, Beatriçə kimi tanrının sevgili qulları isə " müqqəddəs bir gül" yaratdıqları onuncu qat isə göyün ən hündür qatıdır. Dünya iki bölümdən şimal ilə cənubdan ibarətdir. Cənub qütbü dünyanın yuxarı hissəsi, şimal qütbü isə dabanıdır. Şimal yarısının ortasında Qüds yerləşir. Luciferin (baş şeytanın) göydən düşərək açtığı çuxur olan cəhənnəmin girişi Qüdsün altındadır. Cənub yarımkürəsinin ortasında ada yerləşir. Bu adanın üstündə cəhənnəm çuxuru açılarkən çıxan torpağın yaratdığı Araf dağ yerləşir. Cəhənnəm xristian dini əfsanəsinə görə üç ilahi qüvvə ata (Allah-ali qüvvə), oğul(əql-küll) və müqəddəs ruh (ilk məhəbbət) tərəfindən yaradılmışdır ki , lucifer dərgahdan qovulandan sonra orada əbədi cəza üçün qalsın. Cəhənnəm bütün müvəqqəti aləmlərin hamısından qabaq yaradılmışdır. Dantenin təsvirində Cəhənnəmin girişi Yerin içinə uzanan və getdikcə daralan qıf şəklindədir. Onun qapısı şimal yarım kürəsində , çıxışı isə cənub yarım kürəsində okeanın içindədir. Buradan sonra isə Araf dağı ucalır və onun zirvəsindən sonra fəza dairələri və Cənnətin yolu başlanır. Xristinalıq üçlüyü müqəddəs hesab etdiyi üçüb 3 rəqəmi "İlahi Komediyada " da özəl bir önəm qazanmışdır. Kitabın sonunda Dante etiraf edir ki , onun üçün mənəvi gərginlik son həddə çatmışdır və o , yorulmuşdur. Artıq heçnə görməyə taqəti qalmayıb. Lakin bütün bu gördüklərindən sonra onun ehtirası və iradəsi öz hərəkətində həmişə ilahi məhəbbətin kainatı hərəkətə gətirdiyi ahəngə uyğun olacaqdır. == Tərcümə və nəşr == [[Azərbaycan dili]]nə ilk dəfə [[Əliağa Kürçaylı]] tərəfindən tərcümə edilmiş və "Azərnəşr" tərəfindən 1973-cü ildə nəşr edilmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Dekameron]] * [[Cəhənnəm (Den Braunun əsəri)|Cəhənnəm]] == Xarici keçidlər == * Dante Aligyeri, [http://www.anl.az/el/d/da_ik.pdf İlahi komediya]. Bakı, "Öndər nəşriyyat", 2004, 592 səhifə. [[Kateqoriya:İlahi komediya]] [[Kateqoriya:XIV əsrin kitabları]] r9r66c3z5qfx4kd3v5xj04u2av580jv 0 384314 6599727 6491788 2022-08-28T17:38:54Z 195.216.230.117 wikitext text/x-wiki '''[[Qədim Misir tanrıları]]nın siyahısı''' — qədim misirlilərin ibadət etdiyi tanrıların, va fövqəltəbii mifik varlıqların siyahısıdır. Misir inanclarında çoxlu tanrılar və fövqəltəbii mifik varlıqlar olmuşdur. Onların təsvir edərkən heyvan bədənlərinin müxtəlif hissələrindən (baş, bütöv bədən, ayaqlar və s.) istifadə edirdilər. Bu siyahıda onların bəziləri verilmişdir.28 tanrı var. dj xd {| class="wikitable" |- | '''Aker''' — Yerin tanrısı, ölülərin himayəçisi, gələcək dünyanın qapılarının qoruyucusu, Günəşin çıxıb batmasının gözətçisi, insanların qoruyucusu olmuşdur. Onu bir-birinə arxası çevrilmiş aslanlar kimi təsvir edirdilər. Onların arasında isə Günəş olmuşdur. İkinci dərəcəli tanrı olduğuna görə, Akerin bəlli olan tapınma yerləri olmamışdır. ||[[Fayl:Aker.svg|100px|center]] |- | '''Amat''' — ona sayqı göstərilsə də tanrı sayılmırdı. Buna görə də onun tapınaqları (məbədləri) olmamışdır. Bədəni ilə ön ayaqları aslanın, arxa ayaqları kərkədanın, başı isə timsahın olan əjdaha kimi təsvir olunurdu. Misirlilər inanırdılar ki, ölülər dünyası olan [[Duat]]da, odlu göldə yaşayırdı. Orada [[Osiris]]in məhkəməsindən başı uca çıxa bilməyən günahkarları yeyirdi. || [[Fayl:Ammit_mirror.svg|90px|center]] |- | '''Amaunet''' — ən qədim Misir tanrıçalarından biri idi. Öncə yerli tarıça olmuş, sonra isə bütün Misir ona tapınırdı. Onun məbədi [[Hermopol]]isdə olmuşdur. Amaunet yaradıcı tanrıça idi. Onun kişi bənzəri tanrı [[Amon]] olmuşdur, onlar ər-arvad idilər. Onların cütlüyü hər şeyin başlanğıcının rəmzi olmuşdur. Amauneti insan bədənli və ilan başlı təsvir edirdilər. ||[[Fayl:AmonetKarnaKLuxor121.jpg|90px|center]] |- | '''Amentet''' — ən qədim Misir tanrıçalarından biri idi. Əvvəl yerli tanrıça olmuş, sonra isə bütün Misir ona tapınırdı. Onun tanınmış mədədləri [[Abidos]]da və [[Memfis]]də olmuşdur. Amentet qərb səhrasının tanrıçası idi. Misirlilərin inanclarına görə, oralar ölülərin yurdu idi. O ölülərə himayəçilik edirdi, onları [[Duat]]da qarşılayırdı. O, başında qərb heroqlifi ilə təsvir olunurdu. ||[[Fayl:Maler_der_Grabkammer_der_Nefertari_001.jpg|90px|center]] |- | '''Amon''' — Öncə yerli tanrı idi, sonra isə ona bütün Misir tapınırdı. Bizim eramıza yaxın dönəmlərdə onu, [[İsida|İsis]] və [[Osiris]] tanrılarının kultu sıxışdırıb ortalıqdan çıxartmışdır. [[Amon]]un məbədi [[Hermopol]]isdə yerləşirdi. Qədim zamanlarda o, yaradıcı tanrı sayılmış, hər şeyin başlanğıcında durmuşdur. Onun qadın bənzəri [[Amaunet]] olmuşdur. O zaman Amonu başı qubbağa olan bir kişi şəklində təsvir edirdilər. Sonrakı dönəmlərdə isə onun kultu genişlənmişdir. Orta çarlıq çağlarında ona havanın və günəşin tanrısı, Tebes şəhərinin qoruyucusu kimi tapınırdılar. Yeni çarlıq dönəmində isə Amon artıq yaradıcı baş tanrı olmuşdur. İnsanlar onun bütün tanrı, insanları və bütün varlığı içərilədiyinə inanırdılar. O zaman Amon rəsmi ölkə tanrısı idi. Onu üzərində günəş diski olan tacla təsvir edirdilər. Həmdə onu qoyun, ya da qoyun başlı insan kimi də təsvir edirdilər. || [[Fayl:Amun mirror.svg|80px|center]] |- | '''Amset''' — ikinci dərəcəli tanrı olmuşdur. Ona göy tanrısı və [[Osiris]]in silahdaşı kimi tapınırdılar. O ölüləri yola salırdı, onların orqanlarının küpələrdə ([[kanopa]]larda) [[Mumiya|mümiyalanmasında]] yardımçı olurdu (misirlilər ölünün orqanlarını bədəndən çıxarıb, onları kanopalarda mumiyalayırdılar). Amseti insan başlı kanopa şəklində təsvir edirdilər. || [[Fayl:şəkil yoxdur.jpg|90px|center]] |- | '''Anubis''' (qiptica ''İnpu'') — bütün Misirdə tanınmış tanrı olmuşdur. Onun başı çaqqalın, bədəni isə insanın olmuşdur. O məzarlıqların himayəçisi, ölülər dünyasının hakimlərindən biri, ölüləri öz yerlərinə yola salan kəs, zəhərlər və dərmanların qoruyucusu idi. Ulu tanrı [[Ra]]nın oğlu idi, onun arvadı ''Bast'' tanrıcası idi. ''Anubisin'' başlıca məbədi Kinopolis şəhərində olmuşdur. || [[Fayl:Anubis_standing.svg|90px|center]] |- | '''Anuket''' (yunanca ''Anukis'') — öncə yerli tanrıca olmuşdur. Daha sonra ona bütün Misir tapınırdı. O [[Nil]] çayının bir bölgəsinin, Asuanın və [[Elefantina]] adasının himayəçisi idi. O [[Xnum]] və [[Satis]] tanrılarının qızı idi. Anukisi başı lələkli taclı qadın şəklində təsvir edirdilər. || [[Fayl:Anuket_mirror.svg|90px|center]] |- | '''Anhur''' (yunanca ''Onuris'') — ən əski yerli tanrılardan biri idi. Sonra onun kuttu bütün Misirdə yayılmışdır. O hər şeyi yaradan, eləcə də ovun, savaşın tanrısı, [[Ra]]nın yadımçısı idi. || [[Fayl:SFEC_EGYPT_KARNAK_2006-013.JPG|90px|center]] |- | '''Apis''' — tanrı [[Ptah]]ın ya da [[Osiris]]in yerdəki təcəssümü sayılan inək olmuşdur. Ona bəzən ayrıca tanrı kimi də tapınırdılar. Əski çarlıq dönəmində Apis, Memfisin tanrısı olan Ptahın təcəssümü idi. Misirlilər Ptahın ruhunun diri inəkdə olduğunu sanırdılar. Bunun üçün hansısa bir inək Apis seçilirdi. Onun ölümündən sonra Ptahın ruhu başqa inəyə köçürdü. Bu inəklərə insanlar tapınırdılar. Gələcəkdə isə Apisin Osirisin ruhunun daşıyıcısı inancı yayılmışdır. Onun məbədi [[Heliopol]]isdə ucaldılmışdır. || [[Fayl:Louvres-antiquites-egyptiennes-p1020068.jpg|90px|center]] |- | '''Aton''' — kultu Orta çarlıq çaqlarından yayılmışdır. Öncə günəş diskinin rəmzi, sonra günəş tanrısı olmuşdur. Firon Ehnatonun hakimiyyəti dövründə çox qısa zaman ərzində Misirin tək və bir tanrısı elan olunmuşdur. Onu günəşli, şüalı disk kimi təsvir edirdilər. || [[Fayl:Aten.svg|90px|center]] |- | '''Atum''' — öncə yerli tanrı olmuş, sonra isə ona bütün Misir tapınırdı. Sonda onu tanrı [[Ra]]nın kultu sıxışdırmışdır. Onun başlıca məbədi Heliopolisdə idi. O dünyanı yaradan ([[demiurq]]os) axşam çağının tanrısı idi. Atumu fironların geyimlərini geymiş qoca insan kimi təsvir edirdilər. Misirlilər onun təcəssümünü ilanlarda, meymunlarda, aslanlarda, kərtənkələlərdə görürdülər. || [[Fayl:Atum mirror.svg|60px|center]] |- | '''Banebcedet''' — verimlilik (münbitlik), doğum, çoxuşaqlılığın tanrısı olmuşdur. Başqa tanrıların təcəssümü kimi də çıxış edirdi. O, dörd qoyun başlı insan kimi təsvir olunurdu. Ona bənzər tanrı yuxarı Misirdə [[Xnum]] olmuşdur. [[Qoyun]] kişilik, seksual gücün rəmzi olmuşdur. Benebcetin haqqında çoxlu seksual məzmunlu əsatirlər olmuşdur. Buna görə də əski xristianlar onu qadınlara yaxınlıq axtaran şeytan saymışdırlar, onu keçibaşlı təsvir edirdilər. || [[Fayl:Statue_priest_of_Banebdjedet_1_century_aC.jpg|60px|center]] |- | '''Bastet''' — sevgi, seninc, qadın gözəlliyi tanrıcası idi. Pişik, ya da pişik başlı qadın kimi təsvir olunurdu. || [[Fayl:Bastet.svg|60px|center]] |- | '''Bennu''' — oddan yaranan, özünü ara-sıra odda yandırıb, sonra yenidən dirşələn quşdur. Bu quşun analoqları yunanlarda [[Feniks]], türklərdə isə [[Humay]] olmuşdur. Bennu ölulərin dirilməsinin rəmzi idi. || [[Fayl:Bennu_bird.svg|60px|center]] |- | '''Geb''' — yerin tanrısı, yaradıcı, Misirin ilahi fironu olmuşdur. Başında tacı (bəzən üstündə ördək) olan bir kişi kimi təsvir olunurdu. Onun başlıca tapınağı (məbədi) [[Heliopol]]isdə olmuşdur. || [[Fayl:Seb_(in_Illustrated_List_of_the_principal_Egyptian_Divinities)_(1888)_-_TIMEA.jpg|60px|center]] |- | '''İsis (İsida)''' — təkcə Misirin deyil, əski dünyanın ən böyük tanrıcalarından biri olmuşdur. Butun xalqların tanrılaşdırılmış qadın obrazlarının bu tanrıca ilə bənzərlikləri olmuşdur. O, analığın və qadınlığın idealı idi. İsis [[Hor]]usun anası idi. Horus isə fironların himayəçisi idi. Buna görə İsis fironların anası sayılırdı. O Osirisin arvadı idi. Onun tapınaqı Heliopolisdə olmuşdur. || [[Fayl:Egyptian_Isis.svg|60px|center]] |- | '''Kuk və Kauket''' — öncə yerli, sonra isə bütün Misirin kişi və qadın tanrıları olmuşdurlar. Onlar dünyanın yaradıcılarından idilər. Onlar "qaranlıq" olan ilk başlanğıcın rəmzi idilər. İlan başlı qadın və kişi kimi təsvir olunurdular. Tapınaqları (məbədləri) Hermopolisdə idi. || [[Fayl:Dendera_Deckenrelief_02_d.jpg|60px|center]] |- | '''Maat''' — öncə yerli olan, sonra isə bütün Misirdə tanınan tanrıca idi. Onun tapınağı (məbədi) [[Tebes]]də olmuşdur. Misirlilər Maata dünyanın yaradıcısı və həqiqətin rəmzi kimi tapınırdılar. Başında dəvəquşu lələyi olan qadın kimi təsvir olunurdu. || [[Fayl:Maat_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Min''' — Misirin bir çox bölgələrində, eləcə də [[Nubiya]]da ona tapınırdılar. Tapınaqları Panapolisdə, Ombosda və Koptosda olmuşdur. Min verimlilik (münbitlik), alış-veriş və doğu (qərbi) səhraların tanrısı idi. || [[Fayl:Min_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Montu''' — Savaş tanrısı idi. Əski çarlıq dönəmində bir neçə tanrının bir olan təcəssümü olmuşdur. Misir firolarının 11-ci sülaləsi çağlarında ölkənin baş tanrısı elan olunmuşdur. Üzərində günəş olan şahin başlı kişi şəklində təsvir olunurdu. || [[Fayl:Montu_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Naunet''' — Bütün Misirdə tanınan tanrıca olmuşdur. Tanrı Nunla birlikdə dünyanın başlanğıcında düşünülürdü. Tapınaqı (məbədi) Hermopolisdə idi. || [[Fayl:Misir-tanrilari24.jpg|60px|center]] |- | '''Nebethet''' (yunanca ''Neftis'') — [[Geb]] bə [[Nut]]un qızı, [[İsida|İsisin]] bacısı idi. Öz adının [[heroqlif]]i ilə qadın şəklində təsvir olunurdu. O, gizli olan hər şeyin, eləcə də ölüm tanrıcası idi. Bəzi yerlərdə ona təbibliyin tanrıcası kimi tapınırdılar. Onun tapınaqı Heliopolisdə olmuşdur. || [[Fayl:Ogdoada_EX.jpg|60px|center]] |- | '''Nefertum''' — bitkilərin tanrısı olmuşdur. [[Sehmet]] və [[Ptah]]ın oğlu idi. Onun simvolu nilufər olmuşdur. Başlıca tapımaqı (məbədi) [[Memfis]]də idi. || [[Fayl:Nefertum.svg|60px|center]] |- | '''Nun''' — öncə yerli, sonra bütün Misirdə tanınılan tanrı olmuşdur. Onun tapınaqı Hermopolisdə idi. O yaradıcı tanrı (demiurqos) idi. Onun qadın cütlüyü [[Naunet]] olmuşdur. Onlar birlikdə yaradılışdan öncəki ilkin okeanın sularını təcəssüm edirdilər. Onu qurbağa başlı insan kimi təsvir edirdilər. || [[Fayl:Heh_as_chaos_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Nut''' — öncə yerli, sonra bütüm Misirdə tanınan tanrı olmuşdur. Tapınaqı Heliopolisdə idi. Günəşi, ulduzları, tanrıların çoxusunu doğmuş göy tanrıcası idi. O, ölüləri göylərə qaldırıb, orada onları qoruyurdu. Onu bütün yeri örtmüş qadın, ya da göyü bürüyən inək şəklində təsvir edirdilər. || [[Fayl:Goddess_Nut_1.JPG|60px|center]] |- | '''Osiris''' (qipticə ''Usir'') — ən sayılan Misir tanrılarından biri idi. [[Geb]] və [[Nut]]un oğlu, [[İsida|İsisin]] qardaşı və əri, [[Hor]]usun atası olmuşdur. Dirçəlişin, dirilmənin, ölülər dünyasının tanrısı idi. O, həmdə ölülərin hakimi idi, onların günahlarını tərəzidə çəkirdi. Onun tapınaqı (məbədi) Heliopolisdə idi. Bəzən şahin başlı insan kimi təsvir olunurdu. || [[Fayl:Standing_Osiris_edit1.svg|60px|center]] |- | '''Ra''' — günəş tanrısı idi. Misirlilərin baş tanrısı olmuşdur. Onun tapınaqı (məbədi) Heliopolisdə yerləşirdi. Orada Ra daha əski çağlardan bəri tapınılan tanrı [[Atum]]la eyniləşdirilmişdir. Bundan başqa Ra Misirin çeşidli bölgələrində yerli tanrılarla da eyniləşirdi: Tebesdə Amonla, Elefantinada Xnumla. || [[Fayl:Re-Horakhty.svg|60px|center]] |} == Həmdə bax == {{Vikianbar kateqoriyası|SVG Ancient Egypt}} *[[Qədim Misir tanrıları]] *[[Qədim Misir]] == Mənbə == [http://alizadeh.narod.ru/meqaleler/Misir_tanrilari/1.html Əski Misir tanrıları] // Fəlsəfə elmləri doktoru Aydın Əlizadənin səhifələri. == Ədəbiyyat == Рак. И. В. [http://annales.info/egipet/rak/index.htm Египетская мифология]. Издание второе, переработанное и дополненное. СПб.: «Журнал “Нева”», «Летний сад», 2000. [[Kateqoriya:Misir tanrıları| ]] pflw6ttyyebq0nnvgsfyujxk8g1g2nv 6599848 6599727 2022-08-28T18:57:41Z Sura Shukurlu 169201 [[User:195.216.230.117|195.216.230.117]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Turkmen|Turkmen]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki '''[[Qədim Misir tanrıları]]nın siyahısı''' — qədim misirlilərin ibadət etdiyi tanrıların, va fövqəltəbii mifik varlıqların siyahısıdır. Misir inanclarında çoxlu tanrılar və fövqəltəbii mifik varlıqlar olmuşdur. Onların təsvir edərkən heyvan bədənlərinin müxtəlif hissələrindən (baş, bütöv bədən, ayaqlar və s.) istifadə edirdilər. Bu siyahıda onların bəziləri verilmişdir. {| class="wikitable" |- | '''Aker''' — Yerin tanrısı, ölülərin himayəçisi, gələcək dünyanın qapılarının qoruyucusu, Günəşin çıxıb batmasının gözətçisi, insanların qoruyucusu olmuşdur. Onu bir-birinə arxası çevrilmiş aslanlar kimi təsvir edirdilər. Onların arasında isə Günəş olmuşdur. İkinci dərəcəli tanrı olduğuna görə, Akerin bəlli olan tapınma yerləri olmamışdır. ||[[Fayl:Aker.svg|100px|center]] |- | '''Amat''' — ona sayqı göstərilsə də tanrı sayılmırdı. Buna görə də onun tapınaqları (məbədləri) olmamışdır. Bədəni ilə ön ayaqları aslanın, arxa ayaqları kərkədanın, başı isə timsahın olan əjdaha kimi təsvir olunurdu. Misirlilər inanırdılar ki, ölülər dünyası olan [[Duat]]da, odlu göldə yaşayırdı. Orada [[Osiris]]in məhkəməsindən başı uca çıxa bilməyən günahkarları yeyirdi. || [[Fayl:Ammit_mirror.svg|90px|center]] |- | '''Amaunet''' — ən qədim Misir tanrıçalarından biri idi. Öncə yerli tarıça olmuş, sonra isə bütün Misir ona tapınırdı. Onun məbədi [[Hermopol]]isdə olmuşdur. Amaunet yaradıcı tanrıça idi. Onun kişi bənzəri tanrı [[Amon]] olmuşdur, onlar ər-arvad idilər. Onların cütlüyü hər şeyin başlanğıcının rəmzi olmuşdur. Amauneti insan bədənli və ilan başlı təsvir edirdilər. ||[[Fayl:AmonetKarnaKLuxor121.jpg|90px|center]] |- | '''Amentet''' — ən qədim Misir tanrıçalarından biri idi. Əvvəl yerli tanrıça olmuş, sonra isə bütün Misir ona tapınırdı. Onun tanınmış mədədləri [[Abidos]]da və [[Memfis]]də olmuşdur. Amentet qərb səhrasının tanrıçası idi. Misirlilərin inanclarına görə, oralar ölülərin yurdu idi. O ölülərə himayəçilik edirdi, onları [[Duat]]da qarşılayırdı. O, başında qərb heroqlifi ilə təsvir olunurdu. ||[[Fayl:Maler_der_Grabkammer_der_Nefertari_001.jpg|90px|center]] |- | '''Amon''' — Öncə yerli tanrı idi, sonra isə ona bütün Misir tapınırdı. Bizim eramıza yaxın dönəmlərdə onu, [[İsida|İsis]] və [[Osiris]] tanrılarının kultu sıxışdırıb ortalıqdan çıxartmışdır. [[Amon]]un məbədi [[Hermopol]]isdə yerləşirdi. Qədim zamanlarda o, yaradıcı tanrı sayılmış, hər şeyin başlanğıcında durmuşdur. Onun qadın bənzəri [[Amaunet]] olmuşdur. O zaman Amonu başı qubbağa olan bir kişi şəklində təsvir edirdilər. Sonrakı dönəmlərdə isə onun kultu genişlənmişdir. Orta çarlıq çağlarında ona havanın və günəşin tanrısı, Tebes şəhərinin qoruyucusu kimi tapınırdılar. Yeni çarlıq dönəmində isə Amon artıq yaradıcı baş tanrı olmuşdur. İnsanlar onun bütün tanrı, insanları və bütün varlığı içərilədiyinə inanırdılar. O zaman Amon rəsmi ölkə tanrısı idi. Onu üzərində günəş diski olan tacla təsvir edirdilər. Həmdə onu qoyun, ya da qoyun başlı insan kimi də təsvir edirdilər. || [[Fayl:Amun mirror.svg|80px|center]] |- | '''Amset''' — ikinci dərəcəli tanrı olmuşdur. Ona göy tanrısı və [[Osiris]]in silahdaşı kimi tapınırdılar. O ölüləri yola salırdı, onların orqanlarının küpələrdə ([[kanopa]]larda) [[Mumiya|mümiyalanmasında]] yardımçı olurdu (misirlilər ölünün orqanlarını bədəndən çıxarıb, onları kanopalarda mumiyalayırdılar). Amseti insan başlı kanopa şəklində təsvir edirdilər. || [[Fayl:şəkil yoxdur.jpg|90px|center]] |- | '''Anubis''' (qiptica ''İnpu'') — bütün Misirdə tanınmış tanrı olmuşdur. Onun başı çaqqalın, bədəni isə insanın olmuşdur. O məzarlıqların himayəçisi, ölülər dünyasının hakimlərindən biri, ölüləri öz yerlərinə yola salan kəs, zəhərlər və dərmanların qoruyucusu idi. Ulu tanrı [[Ra]]nın oğlu idi, onun arvadı ''Bast'' tanrıcası idi. ''Anubisin'' başlıca məbədi Kinopolis şəhərində olmuşdur. || [[Fayl:Anubis_standing.svg|90px|center]] |- | '''Anuket''' (yunanca ''Anukis'') — öncə yerli tanrıca olmuşdur. Daha sonra ona bütün Misir tapınırdı. O [[Nil]] çayının bir bölgəsinin, Asuanın və [[Elefantina]] adasının himayəçisi idi. O [[Xnum]] və [[Satis]] tanrılarının qızı idi. Anukisi başı lələkli taclı qadın şəklində təsvir edirdilər. || [[Fayl:Anuket_mirror.svg|90px|center]] |- | '''Anhur''' (yunanca ''Onuris'') — ən əski yerli tanrılardan biri idi. Sonra onun kuttu bütün Misirdə yayılmışdır. O hər şeyi yaradan, eləcə də ovun, savaşın tanrısı, [[Ra]]nın yadımçısı idi. || [[Fayl:SFEC_EGYPT_KARNAK_2006-013.JPG|90px|center]] |- | '''Apis''' — tanrı [[Ptah]]ın ya da [[Osiris]]in yerdəki təcəssümü sayılan inək olmuşdur. Ona bəzən ayrıca tanrı kimi də tapınırdılar. Əski çarlıq dönəmində Apis, Memfisin tanrısı olan Ptahın təcəssümü idi. Misirlilər Ptahın ruhunun diri inəkdə olduğunu sanırdılar. Bunun üçün hansısa bir inək Apis seçilirdi. Onun ölümündən sonra Ptahın ruhu başqa inəyə köçürdü. Bu inəklərə insanlar tapınırdılar. Gələcəkdə isə Apisin Osirisin ruhunun daşıyıcısı inancı yayılmışdır. Onun məbədi [[Heliopol]]isdə ucaldılmışdır. || [[Fayl:Louvres-antiquites-egyptiennes-p1020068.jpg|90px|center]] |- | '''Aton''' — kultu Orta çarlıq çaqlarından yayılmışdır. Öncə günəş diskinin rəmzi, sonra günəş tanrısı olmuşdur. Firon Ehnatonun hakimiyyəti dövründə çox qısa zaman ərzində Misirin tək və bir tanrısı elan olunmuşdur. Onu günəşli, şüalı disk kimi təsvir edirdilər. || [[Fayl:Aten.svg|90px|center]] |- | '''Atum''' — öncə yerli tanrı olmuş, sonra isə ona bütün Misir tapınırdı. Sonda onu tanrı [[Ra]]nın kultu sıxışdırmışdır. Onun başlıca məbədi Heliopolisdə idi. O dünyanı yaradan ([[demiurq]]os) axşam çağının tanrısı idi. Atumu fironların geyimlərini geymiş qoca insan kimi təsvir edirdilər. Misirlilər onun təcəssümünü ilanlarda, meymunlarda, aslanlarda, kərtənkələlərdə görürdülər. || [[Fayl:Atum mirror.svg|60px|center]] |- | '''Banebcedet''' — verimlilik (münbitlik), doğum, çoxuşaqlılığın tanrısı olmuşdur. Başqa tanrıların təcəssümü kimi də çıxış edirdi. O, dörd qoyun başlı insan kimi təsvir olunurdu. Ona bənzər tanrı yuxarı Misirdə [[Xnum]] olmuşdur. [[Qoyun]] kişilik, seksual gücün rəmzi olmuşdur. Benebcetin haqqında çoxlu seksual məzmunlu əsatirlər olmuşdur. Buna görə də əski xristianlar onu qadınlara yaxınlıq axtaran şeytan saymışdırlar, onu keçibaşlı təsvir edirdilər. || [[Fayl:Statue_priest_of_Banebdjedet_1_century_aC.jpg|60px|center]] |- | '''Bastet''' — sevgi, seninc, qadın gözəlliyi tanrıcası idi. Pişik, ya da pişik başlı qadın kimi təsvir olunurdu. || [[Fayl:Bastet.svg|60px|center]] |- | '''Bennu''' — oddan yaranan, özünü ara-sıra odda yandırıb, sonra yenidən dirşələn quşdur. Bu quşun analoqları yunanlarda [[Feniks]], türklərdə isə [[Humay]] olmuşdur. Bennu ölulərin dirilməsinin rəmzi idi. || [[Fayl:Bennu_bird.svg|60px|center]] |- | '''Geb''' — yerin tanrısı, yaradıcı, Misirin ilahi fironu olmuşdur. Başında tacı (bəzən üstündə ördək) olan bir kişi kimi təsvir olunurdu. Onun başlıca tapınağı (məbədi) [[Heliopol]]isdə olmuşdur. || [[Fayl:Seb_(in_Illustrated_List_of_the_principal_Egyptian_Divinities)_(1888)_-_TIMEA.jpg|60px|center]] |- | '''İsis (İsida)''' — təkcə Misirin deyil, əski dünyanın ən böyük tanrıcalarından biri olmuşdur. Butun xalqların tanrılaşdırılmış qadın obrazlarının bu tanrıca ilə bənzərlikləri olmuşdur. O, analığın və qadınlığın idealı idi. İsis [[Hor]]usun anası idi. Horus isə fironların himayəçisi idi. Buna görə İsis fironların anası sayılırdı. O Osirisin arvadı idi. Onun tapınaqı Heliopolisdə olmuşdur. || [[Fayl:Egyptian_Isis.svg|60px|center]] |- | '''Kuk və Kauket''' — öncə yerli, sonra isə bütün Misirin kişi və qadın tanrıları olmuşdurlar. Onlar dünyanın yaradıcılarından idilər. Onlar "qaranlıq" olan ilk başlanğıcın rəmzi idilər. İlan başlı qadın və kişi kimi təsvir olunurdular. Tapınaqları (məbədləri) Hermopolisdə idi. || [[Fayl:Dendera_Deckenrelief_02_d.jpg|60px|center]] |- | '''Maat''' — öncə yerli olan, sonra isə bütün Misirdə tanınan tanrıca idi. Onun tapınağı (məbədi) [[Tebes]]də olmuşdur. Misirlilər Maata dünyanın yaradıcısı və həqiqətin rəmzi kimi tapınırdılar. Başında dəvəquşu lələyi olan qadın kimi təsvir olunurdu. || [[Fayl:Maat_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Min''' — Misirin bir çox bölgələrində, eləcə də [[Nubiya]]da ona tapınırdılar. Tapınaqları Panapolisdə, Ombosda və Koptosda olmuşdur. Min verimlilik (münbitlik), alış-veriş və doğu (qərbi) səhraların tanrısı idi. || [[Fayl:Min_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Montu''' — Savaş tanrısı idi. Əski çarlıq dönəmində bir neçə tanrının bir olan təcəssümü olmuşdur. Misir firolarının 11-ci sülaləsi çağlarında ölkənin baş tanrısı elan olunmuşdur. Üzərində günəş olan şahin başlı kişi şəklində təsvir olunurdu. || [[Fayl:Montu_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Naunet''' — Bütün Misirdə tanınan tanrıca olmuşdur. Tanrı Nunla birlikdə dünyanın başlanğıcında düşünülürdü. Tapınaqı (məbədi) Hermopolisdə idi. || [[Fayl:Misir-tanrilari24.jpg|60px|center]] |- | '''Nebethet''' (yunanca ''Neftis'') — [[Geb]] bə [[Nut]]un qızı, [[İsida|İsisin]] bacısı idi. Öz adının [[heroqlif]]i ilə qadın şəklində təsvir olunurdu. O, gizli olan hər şeyin, eləcə də ölüm tanrıcası idi. Bəzi yerlərdə ona təbibliyin tanrıcası kimi tapınırdılar. Onun tapınaqı Heliopolisdə olmuşdur. || [[Fayl:Ogdoada_EX.jpg|60px|center]] |- | '''Nefertum''' — bitkilərin tanrısı olmuşdur. [[Sehmet]] və [[Ptah]]ın oğlu idi. Onun simvolu nilufər olmuşdur. Başlıca tapımaqı (məbədi) [[Memfis]]də idi. || [[Fayl:Nefertum.svg|60px|center]] |- | '''Nun''' — öncə yerli, sonra bütün Misirdə tanınılan tanrı olmuşdur. Onun tapınaqı Hermopolisdə idi. O yaradıcı tanrı (demiurqos) idi. Onun qadın cütlüyü [[Naunet]] olmuşdur. Onlar birlikdə yaradılışdan öncəki ilkin okeanın sularını təcəssüm edirdilər. Onu qurbağa başlı insan kimi təsvir edirdilər. || [[Fayl:Heh_as_chaos_mirror.svg|60px|center]] |- | '''Nut''' — öncə yerli, sonra bütüm Misirdə tanınan tanrı olmuşdur. Tapınaqı Heliopolisdə idi. Günəşi, ulduzları, tanrıların çoxusunu doğmuş göy tanrıcası idi. O, ölüləri göylərə qaldırıb, orada onları qoruyurdu. Onu bütün yeri örtmüş qadın, ya da göyü bürüyən inək şəklində təsvir edirdilər. || [[Fayl:Goddess_Nut_1.JPG|60px|center]] |- | '''Osiris''' (qipticə ''Usir'') — ən sayılan Misir tanrılarından biri idi. [[Geb]] və [[Nut]]un oğlu, [[İsida|İsisin]] qardaşı və əri, [[Hor]]usun atası olmuşdur. Dirçəlişin, dirilmənin, ölülər dünyasının tanrısı idi. O, həmdə ölülərin hakimi idi, onların günahlarını tərəzidə çəkirdi. Onun tapınaqı (məbədi) Heliopolisdə idi. Bəzən şahin başlı insan kimi təsvir olunurdu. || [[Fayl:Standing_Osiris_edit1.svg|60px|center]] |- | '''Ra''' — günəş tanrısı idi. Misirlilərin baş tanrısı olmuşdur. Onun tapınaqı (məbədi) Heliopolisdə yerləşirdi. Orada Ra daha əski çağlardan bəri tapınılan tanrı [[Atum]]la eyniləşdirilmişdir. Bundan başqa Ra Misirin çeşidli bölgələrində yerli tanrılarla da eyniləşirdi: Tebesdə Amonla, Elefantinada Xnumla. || [[Fayl:Re-Horakhty.svg|60px|center]] |} == Həmdə bax == {{Vikianbar kateqoriyası|SVG Ancient Egypt}} *[[Qədim Misir tanrıları]] *[[Qədim Misir]] == Mənbə == [http://alizadeh.narod.ru/meqaleler/Misir_tanrilari/1.html Əski Misir tanrıları] // Fəlsəfə elmləri doktoru Aydın Əlizadənin səhifələri. == Ədəbiyyat == Рак. И. В. [http://annales.info/egipet/rak/index.htm Египетская мифология]. Издание второе, переработанное и дополненное. СПб.: «Журнал “Нева”», «Летний сад», 2000. [[Kateqoriya:Misir tanrıları| ]] i9ze7izs9wngguilln0cps800dr10y3 0 385044 6600438 6443460 2022-08-29T05:44:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Digər məna|Ob}} {{Çay |Adı = Ob çayı |Yerli adı = |Şəkil = Ob river -a.jpg |Şəklin izahı = {{dil-ru|Об}} |Ölkə = Rusiya |Ölkə 1 = |Ölkə 2 = |Ölkı 3 == |Şəhər = |Şəhər 1 = |Mənbəyi = [[Biya çayı|Biya]] ilə [[Katun çay|Katun]] |Mənsəbi = [[Ob estuarisi]] |Xəritə = |Xəritənin ölçüsü = |Xəritənin adı = |Hövzəsi = |Qolu = |Uzunluğu = 3650 km |Hövzəsinin sahəsi = 2990000 |Çayın meyilliyi = |Mənbəyinin yüksəkliyi = 160 |Mənsəbinin yüksəkliyi = 0,8 |Yer xəritəsi qeydləri={{Yer xəritəsi+|Rusiya|width=300|float=center|caption=Ob [[Rusiya]]nın fiziki xəritəsində:<br> [[Fayl:Blue 0080ff pog.svg|7px|]] {{coord|52.432232|N|84.985265|E|name=Obun mənbəyi}}<br> [[Fayl:Blue pog.svg|7px|]] {{coord|66.380246|N|71.778749|E|namee=Obun mənsəbi}}|places= {{Yer xəritəsi~|Rusiya|lat_dir = N|lat_deg = 52.432232|lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 84.985265|lon_min = |lon_sec = |mark=Blue 0080ff pog.svg|marksize=7|label_size=80|label=mənbəyi}} {{Yer xəritəsi~|Rusiya|lat_dir = N|lat_deg = 66.380246|lat_min =|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 71.778749|lon_min = |lon_sec = |lon_min=|mark =Blue pog.svg|marksize=7||label_size=80|label=mənsəbi}} }}}} '''Ob çayı''' və ya Divanu Luğati-t-Türkə görə '''Yamar çayı'''<ref>Dīwān Lughāt al-Turk, يَمارْ — Jamar (Обь)</ref> ({{dil-tt|Ümər, Үмәр}}) — [[Qərbi Sibir]] ərazisindən axan çay. [[Altay dağları]]nda formalaşan çay. Çay [[Biya çayı|Biya]] ilə [[Katun çayı|Katun]] çaylarının birləşməsindən əmələ gəlir. Ob çayının uzunluğu 3650 km təşkil edir. Su toplayıcı sahəsi 2 990 000 km²-dir. Mənsəbdə [[Ob estuarisi]]ni əmələ gətirərək [[Kara dənizi]]nə tökülür. == Tarixi və etimalogiyası == [[Fayl:Russia.A2004114.0640.721.250m.jpg|thumb|left|Ob çayındakı su basma, aprel 2004]] [[Nenlər]] çayın aşağı axarlarında yaşayırlar. Onlar çayı ''Salya-yam'' adlandırırlar ki, buda "burun çayı" adlanır. [[Xantılar]] və [[mansilər]] ona ''Аs'' adını vermişlər. Bu isə tərcümədə "böyük çay" anlamını verir. [[Selkunlar]] çayı ''Kvay, Eme, Kuay'' olaraq adlanır ki, bu da "iri çay" mənasındadır. [[Altaylılar]] Ob adlandırır. Ruslar çayla hələ Ural dağlarınl keçərkən tanış olmuşdular. [[Yermak]]ın Sibiri ələ keçirməmişdən öncə Ob çayının axarı boyunca ərazilər Obdorski diyarı adlanırdı. Belə bir fikirdə vardır ki, skif-sarmat məşhəlli söz olub *''ap'' yəni "su" mənasını ({{dil-tg|Об}}) verir. Bu adı hələ tunc dövrünsə [[Qərbi Sibir]] ərazisində yaşamış irandilli xalqlar qoymuşdur<ref name="GnU">Матвеев А. К. Географические названия Урала: Топонимический словарь. — Екатеринбург: Сократ, 2008. — С. 198. — 352 с. — ISBN 978-5-88664-299-5.</ref>. 1844-cü ildə çayda paraxod istifadəyə verilmişdir. İlk paraxodu istismar edən kommersiya məsləhıtçisi N. F. Myasnikov olmuşdur<ref name="dolgorukov1896">Долгоруков В. А. Путеводитель по всей Сибири и Средне-Азиатским владениям России. Год третий. — Томск: Паровая типолитография П. И. Маркушина, 1896. — 466 с.</ref>. 1895-ci ildə paraxodların sayı 20-yə çatır. Bu paraxodlar qollarada da hərəkət edirdilər. Onların çoxu xüsusi mülkiyyətçilərin idi<ref name="dolgorukov1896" />. 1923-cü ildə yük və sərnişinləri Qərbi-Sibir çay nəqliyyatı adlı qurum daşıyırdı<ref>{{cite web | url = http://www.zsrp.ru/ | title = Официальный сайт ОАО «Западно-Сибирское речное пароходство» | accessdate = 2013-01-09 | archiveurl = https://www.webcitation.org/6DetvFfeZ?url=http://www.zsrp.ru/ | archivedate = 2013-01-14 | url-status = live }}</ref>. == Qidalanması == [[Fayl:Obriver.TMO2002167 lrg.jpg|thumb|left]] [[Fayl:Yenisei Ob Kara Sea.jpg|thumb|Yenisey və Ob (sağ) Kara dənizinə axır]] Çayın qidalanmasında əsasən qar suları böyük rol oynayır. İllik su axınının böyük hissəsi yaz-yay gursululuq dövrünə düşür. Yuxarı axarlarda gursululuq aprelin əvvəli, orta axarlarda aprelin ortaları, aşağı axarlarda isə aprelin sonu mayın əvvəlinə düşür. Aşağı axarların buzdan geç azad olması bi çox hallarda su basmalsrına gətirib çıxarır. Ortalama ilin 180–220 gününü buzun altlnda olur. Bu qışın nə qədər sərt keçməsindən asılıdır<ref name="great_rivers">{{Cite web |title=Rusiyanın böyük çayları |url=http://moflat.ru/lib/great_rivers.pdf |access-date=2016-11-10 |archive-date=2014-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140219005000/http://moflat.ru/lib/great_rivers.pdf |url-status=dead }}</ref>. == Hövzəsi == [[Fayl:Ob river basin.png|thumb|Ob-İrtış hövzəsi|left]] [[Fayl:Barnaul River Port.jpg|250px|left|thumb]] [[Fayl:Ob.Banaul.jpg|250px|left|thumb|Barnaulda yeni körpüya açılan mənzərə]] Ob çayının hövzəsi 2 990 000 km² təşkil edir. Bu səbəbdən hövzəsinə görə [[Rusiya]]da birinci çaydır. Su həcminə görə [[Yenisey]] və [[Lena]] çaylarından sonra üçüncüdür. Obun cənub hissəsində [[Novosibir su anbarı]] yerləşir. İnşası 1950–1961-ci illərdə həyata keçirilmiş su anbarının doldurulması zamanı bir çox kəndlər və Betdsk şəhərinin bir hissəsi su altında qalmışdır. [[XIX əsr]]in sonunda [[Ob-Yenisey kanalı]] inşa edilmişdir. Bu kanal sayəsində ili çay birləşir və paraxodla uzun məsafələr qısalırdı. Hazırda bu kanal atılmış vəziyyətdədir == Qolları == [[Fayl:Morenovosib1.jpg|250px|thumb|right|Yenisibir su anbarı.]] Obun əsas qolu [[İrtış]]dır. [[Monqolustan]] və [[Çin]] sərhədlərindən başlayaraq obla birlikdı [[Kara dənizi]]nə tökülür. Ümumi uzunluqları 4248 km təşkil edir.. Digər əhəmiyyətli qolları: * sol — [[Pesçanaya çayı (Ob)|Pesçannaya çayı]], [[Anuy çayı]], [[Çarış]], [[Aley çayı]], [[Barnaulka]], [[Kasmala çayı]], [[Şeqarks çayı]], [[Çaya]], [[Parabel çayı]], [[Basyuqan]], [[Böyük Yuqan]], [[Şimali Sosva]], [[Şuçya]], [[Sınya]]; * sağ — [[Çumış]], [[Berd çayı]], [[İnya çayı]], [[Tom (çay)|Tom çayı]], [[Çulım çayı]], [[Ket]], [[Tım]], [[Kiyevski Yoqan]], [[Vax çayı]], [[Vatinski Yoqan]], [[Tromeqam]], [[Pim çayı]], [[Lyamin çayı]], [[Kazım çayı]], [[Poluy çayı]]. == Ob sahilində olan şəhərlər == [[Fayl:Набережная -07.JPG|thumb|right|250px|[[Nijnevartovsk]]]] * [[Biyask]] * [[Barnaul]] * [[Novoaltaysk]] * [[Kamen-na-Obi]] * [[Novosibirsk]] * [[Kolpaşevo]] * [[Strjevoy]] (Pasol qolu üzərində) * [[Nijevartovsk]] * [[Meqion]] * [[Langepas]] (Kayukovskaya qolu üzərində) * [[Surqut]] * [[Nefteyuqansk]] * [[Labıtnanqi]] * [[Salexard]] Ob-İrtış hpvzəsində yerləşın limanlar: [[Biya çau limanı]], [[Barnaul çay limanı]], [[Novosibirsk]], [[Tomsk]], [[Samus]], [[Nijnevartovsk]], [[Surqut]], [[Labıtnanqi]], [[Pavlodar]], [[Omsk]], [[Tobolsk]], [[Tümen]], [[Xantı-Masiysk]]. == Körpüləri == [[Fayl:Bridge Kamen-na-Obi.jpg|thumb|220px|right|Kamen-na-Obi şəhərində dəmiryol körpüsü]] [[Fayl:Barnaul - Ob.JPG|thumb|right|220px|Barnaulda avtomobil körpüsü]] Mənsəbdən mənbəyə olan körpülər: * [[Yaqorski körpüsü]] ([[Surqut]]; * dəmiryol körpüsü ([[Surqut]]); * Şeqarski körpüsü (Melnokovo kəndi, [[Tomsk vilayəti]]); * Şimal körpüsü (Novosibir vilayəti (2008))<ref name="ngs2k8">[http://news.ngs.ru/more/39768 Северный мост] НГС.НОВОСТИ</ref>; * Dmitrovski körüsü; * Birinci dəmiryolu körpüsü; * Kommunalnı körpüsü; * Novovosibir metro körpüsü; * Burqinski körpüsü; * Komsomol dəmiryol körpüsü; * Novosibir bəndi üzərindən olan körpü; * Kamen-na-Obidə dəmiryol körpüsü; * Kommunalnı körpüsü (avto, dəmiryol.) [[Barnaul]]; * Yeni Barnaul körpüsü. Yeni körpünün tikilməsi planlaşdırılsada maliyyə çatışmazlığı səbəbindən icra edilmir. Bu körpü Tomks vilayəti ərazisindən keçəcək Şimal en magistralı üzərində olmalıdır. == Mənbə == * [http://www.badisfish.ru/modules.php?name=UniCatalog&pa=list_unicatalog_categories&cid=16 Обской нахлыст. Книга известного Новосибирского рыболова Сергея Шаталова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090501193837/http://www.badisfish.ru/modules.php?name=UniCatalog&pa=list_unicatalog_categories&cid=16 |date=2009-05-01 }} * [http://bezmater.narod.ru/Kir_2010.pdf Кириллов В. В., Безматерных Д. М., Яныгина Л. В., Третьякова Е. И., Кириллова Т. В. Котовщиков А. В., Ермолаева Н. И. Факторы и показатели самоочищения реки Оби // Фундаментальные проблемы воды и водных ресурсов: Матер. III всерос. конф. с междунар. участием (Барнаул, 24–28 августа 2010 г.). — Барнаул: Изд-во АРТ, 2010. — С. 137–140.] * [http://www.r-arcticnet.sr.unh.edu/v4.0/ViewPoint.pl?Point=7142 Расход воды у Салехарда за 1930–1999] * [http://www.fishingsib.ru/texts/25 Лоция реки Обь] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131105060724/http://www.fishingsib.ru/texts/25/ |date=2013-11-05 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Rusiya çayları]] hpj1olacy61v3605lopj6t3mgba6eew 0 386738 6600753 6597672 2022-08-29T08:45:48Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{eyni ad-soyadlı|Nazim Məmmədov}} {{Dövlət xadimi |titul = [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası fövqəladə hallar nazirinin müavini]] |bayraq = Coat of arms of Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 6 iyul 2018 |dövr son = 26 avqust 2022 |sələfi = |nazir = [[Kəmaləddin Heydərov]] |titul_2 = [[Dövlət Gömrük Komitəsi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi]] sədrinin müavini |bayraq_2 = Azerbaycan Resp Gomruk Komitesi emblema.jpg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 28 dekabr 2007 |dövr son_2 = 6 iyul 2018 |sədr_2 = [[Aydın Əliyev (general-leytenant)|Aydın Əliyev]]<br>[[Səfər Mehdiyev]] |mükafatları = + }} '''Nazim Xeyrulla oğlu Məmmədov''' ({{DVTY}}) — [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası fövqəladə hallar nazirinin müavini]], [[Dövlət Gömrük Komitəsi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi]] sədrinin müavini (2007–2018), gömrük xidməti general-leytenantı (2010), daxili xidmət general-leytenantı (2018). == Həyatı == Məmmədov Nazim 1951-ci il oktyabrın 8-də [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]] [[Ordubad]] şəhərində anadan olub. Əmək fəaliyyətinə 1973-cü ildə Ordubad şəhərində baytarlıq stansiyasında başlamışdır. 1976–1995-ci illərdə Ordubad şəhərində müxtəlif təşkilatlarda işləmişdir. 1995-ci ildən [[Dövlət Gömrük Komitəsi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsində]] çalışmışdır. 1999-cu ildə isə [[Təfəkkür Universiteti]]nin hüquq fakultəsini bitirmişdir. Ailəli idi, 3 övladı var. == Siyasi fəaliyyəti == Nazim Məmmədov Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 28 dekabr 2007-ci il tarixli 2607 nömrəli sərəncamı ilə Dövlət Gömrük Komitəsinin sədr müavini təyin olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=N. X. Məmmədovun Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi sədrinin müavini təyin edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/14413 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2018-10-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181028150728/http://www.e-qanun.az/framework/14413 |url-status=live }}</ref> Nazim Məmmədov Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 6 iyul 2018-ci il tarixli 289 nömrəli sərəncamı ilə Dövlət Gömrük Komitəsinin sədr müavini vəzifəsindən azad edilmişdir.<ref>{{Cite web |title=N. X. Məmmədovun Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi sədrinin müavini vəzifəsindən azad edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/40565 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2022-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220827060645/https://e-qanun.az/framework/40565 |url-status=live }}</ref> O, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 6 iyul 2018-ci il tarixli 290 nömrəli sərəncamı ilə fövqəladə hallar nazirinin müavini təyin edilmişdir.<ref>{{Cite web |title=N. X. Məmmədovun Azərbaycan Respublikası fövqəladə hallar nazirinin müavini təyin edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/40566 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2018-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181222201342/http://e-qanun.az/framework/40566 |url-status=live }}</ref> 2022-ci il yanvarın 21-də səhhətindəki ciddi problemlərlə əlaqədar vəzifəsindən kənarlaşdırılıb<ref>{{Cite web |title=Azərbaycanda general-leytenant vəzifəsindən kənarlaşdırıldı |url=https://qaynarinfo.az/az/azerbaycanda-general-leytenant-vezifesinden-kenarlasdirildi/ |access-date=2022-01-23 |archive-date=2022-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220123220935/https://qaynarinfo.az/az/azerbaycanda-general-leytenant-vezifesinden-kenarlasdirildi/ |url-status=live }}</ref>. 26 avqust 2022 tarixində dünyasını dəyişib<ref>{{Cite web |title=Fövqəladə hallar nazirinin müavini vəfat etdi |url=https://oxu.az/society/636781 |access-date=2022-08-26 |archive-date=2022-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220826193725/https://oxu.az/society/636781 |url-status=live }}</ref> == Təltifləri == Nazim Məmmədov 28 yanvar 2005-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 605 nömrəli sərəncamı ilə 3-cü dərəcəli [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin bir qrup əməkdaşının təltif edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/7339 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2022-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220827060646/https://e-qanun.az/framework/7339 |url-status=live }}</ref> 31 yanvar 2008-ci il tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 2644 nömrəli sərəncamı ilə ona gömrük xidməti general-mayoru ali xüsusi rütbəsi verilmişdir.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin əməkdaşlarına ali xüsusi rütbələrin verilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/13148 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2022-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220827060647/https://e-qanun.az/framework/13148 |url-status=live }}</ref> 26 yanvar 2010-cu il tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 704 nömrəli sərəncamı ilə ona gömrük xidməti general-leytenantı ali xüsusi rütbəsi verilmişdir.<ref>{{Cite web |title=N.X.Məmmədova gömrük xidməti general-leytenantıali xüsusi rütbəsinin verilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/19172 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2022-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220827060648/https://e-qanun.az/framework/19172 |url-status=live }}</ref> Nazim Məmmədov 24 yanvar 2012-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 1974 nömrəli sərəncamı ilə 2-ci dərəcəli [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin əməkdaşlarının təltif edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/22928 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2022-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220317112706/http://www.e-qanun.az/framework/22928 |url-status=live }}</ref> Nazim Məmmədov 3 fevral 2014-cü il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 252 nömrəli sərəncamı ilə 1-ci dərəcəli [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin əməkdaşlarının təltif edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/26868 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2022-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220317112559/http://www.e-qanun.az/framework/26868 |url-status=live }}</ref> 16 iyul 2018-ci il tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidenti [[İlham Əliyev]]in 238 nömrəli sərəncamı ilə ona daxili xidmət general-leytenantı ali xüsusi rütbəsi verilmişdir.<ref>{{Cite web |title=N. X. Məmmədova daxili xidmət general-leytenantı ali xüsusi rütbəsinin verilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI |url=https://e-qanun.az/framework/40592 |access-date=2022-08-27 |archive-date=2022-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220827060647/https://e-qanun.az/framework/40592 |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} 0aj7wv06tn66qism4mj6o0d0etthcbf 0 388521 6599747 6592401 2022-08-28T17:49:11Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{adaş|Fərruxzad}} {{Dövlət xadimi |adı = Fərruxzad Bavəndi |orijinal adı = فرخزاد |titul = [[Təbəristan]]ın I şahı |bayraq = Senmurv.svg |dövr əvvəl = 650 |dövr son = 665 |xələfi = [[Valaxş Karen]] |dini = [[Zərdüştilik]] |doğum tarixi = ? |doğum yeri = ? |vəfat tarixi = 665 |vəfat yeri = [[Fərim]], [[Təbəristan]] |sülalə = [[Bavəndilər sülaləsi]] |uşağı = [[I Söhrab]] |atası = [[Fərrux Hörmüz]] |vikianbar = }} '''Fərruxzad Bavəndi''' ({{DVTY}}) — Sasani generalı, [[Bavəndilər sülaləsi]]nin banisi, [[Fərrux Hörmüz]]ün ikinci oğlu. ==İlkin həyatı== Sasanilər dövründə [[Atropatena]] və [[Xorasan]] sipahbədi idi. [[Cəlulə döyüşü]]ndə Sasani ordusuna başçılıq etmiş və məğlub olmuşdu. Daha sonra [[Bəhram Çubin]]in nəvəsi [[Siyavuş Mehrani]]ni məğlub edərək [[Təbəristan]]ı ələ keçirmiş və öz şahlığını elan etmişdir. 665-ci ildə [[Valaxş Karen]] tərəfindən öldürülmüşdür. ==Ailəsi== 5 oğlu olmuşdur: * Şahrəm * [[I Söhrab]] - [[Təbəristan]] şahı * [[İsfəndiyar (mərzban)|İsfəndiyar]] - [[Azərbaycan]] mərzbanı * [[Bəhram Fərruxzad]] - [[Taleşan]] və [[Mukan]] şahı, Sasani hərbi xadimi və sərkərdəsidir. Bəhram Fərruxzad atası Bavəndi Fərruxzad, qardaşı İsfəndiyar Fərruxzad, Söhrab Fərruxzad, Şəhram Fərruxzad, Fərruxanla birgəQadisiyyə döyüşündə 636 - ci ildə döyüşmüşdür. Bəhram şahın əmisi Rüstəm Fərruxzad Sasani ordusunun ali baş komandanı olmuşdur. 642-ci ildə Nəhavənd döyüşündə iranın məğlubiyyətindən sonra mubarizənin mənasız olduğunu görüb vətəninə qayıtmışdır. Lakin ərəblərin Azərbaycana hücumundan sonra qardaşı İsfəndiyar Fərruxzadla ərəblərə qarşı mubarizə aparmış və baş verən döyüşdə İsfəndiyar əsir düşmüşdür. Qardaşının əsir düşməsindən sonra Bəhra Talış dağlarında yerləşən Babər qalasına sığınmış və ərəblərə qarşı 643-644 - cü illərdə mubarizə aparmışdır. Lakin 644-cü ildə Şirvana gedərkən pusquya düşürülmüş və Lənkəranın "şahi şəhid" adlı yerdə həlak olmuşdur. Bəhram Fərruxzad haqda yazıçı -publisist və tarixçi Aqşin Mistanlı Əliyev özünün "Bəhramnamə" kitabını yazmışdır. * Fərruxan == İstinadlar == http://www.elibrary.az/docs/jurnal/jrn2016_754.pdf<nowiki/>{{İstinad siyahısı}} ==Mənbə== * Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3. *http://sosial.gov.az/usy_pdfs/VM/L%C6%8FNK%C6%8FRAN.pdf *http://www.elibrary.az/docs/jurnal/jrn2016_754.pdf *http://sosial.gov.az/usy_pdfs/VM/L%C6%8FNK%C6%8FRAN.pdf *https://rafiqcelilovblog.files.wordpress.com/2020/08/qazet-129.pdf 8twp2eaznxvge7x1nyy27rvx8f8vgjt 0 392032 6599264 6155638 2022-08-28T14:21:38Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İtaliyada İslam]] → [[Kateqoriya:İtaliyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Moschea 00497.JPG|thumbnail|Roma məscidi, [[2006-cı il]].]] '''İtaliyada İslam''' ({{Dil-it|L'Islam in Italia}}) — [[İtaliya]] ərazisində [[İslam]] dininin yayılmasını göstərir. ==Tarixi== [[1995]]-ci ildə [[Roma]]da ölkənin və [[Avropa]]nın ən böyük məscidinin təntənəli açılışı olmuşdur. Onun inşa edilməsi barədə danışıqlar hələ 1930-cu illərdə aparılmışdır. Lakin həmin zaman [[İtaliya]]nın rəhbəri olan [[Mussolini]] yalnız [[Məkkə]]də [[katolik kilsəsi]]nin tikiləcəyi təqdirdə buna razılıq verəcəyini bildirmişdi. İndi isə məscid "qarşılığı olmadan" inşa edildi. Onun açılışında [[İtaliya]]da yaşayan 700 min müsəlmanın böyük əksəriyyəti iştirak etmişdir<ref>«За рубежом», 1995, Н25, стр. 7. {{ru}}</ref><ref name="mfa.gov.az">İlqar Məcidli. [http://www.mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ İSLAM DİASPORUNUN GÜCLƏNMƏSİ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150320025533/http://mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf |date=2015-03-20 }}. "Diplomatiya aləmi" jurnalı, 2003, № 5, səh. 173-174. {{az}}</ref> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:İtaliyada islam| ]] d2y84b31dtuadbyzy81rfgcclsl7lbt 6599265 6599264 2022-08-28T14:21:48Z White Demon 75303 White Demon [[İtaliyada İslam]] səhifəsinin adını [[İtaliyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Moschea 00497.JPG|thumbnail|Roma məscidi, [[2006-cı il]].]] '''İtaliyada İslam''' ({{Dil-it|L'Islam in Italia}}) — [[İtaliya]] ərazisində [[İslam]] dininin yayılmasını göstərir. ==Tarixi== [[1995]]-ci ildə [[Roma]]da ölkənin və [[Avropa]]nın ən böyük məscidinin təntənəli açılışı olmuşdur. Onun inşa edilməsi barədə danışıqlar hələ 1930-cu illərdə aparılmışdır. Lakin həmin zaman [[İtaliya]]nın rəhbəri olan [[Mussolini]] yalnız [[Məkkə]]də [[katolik kilsəsi]]nin tikiləcəyi təqdirdə buna razılıq verəcəyini bildirmişdi. İndi isə məscid "qarşılığı olmadan" inşa edildi. Onun açılışında [[İtaliya]]da yaşayan 700 min müsəlmanın böyük əksəriyyəti iştirak etmişdir<ref>«За рубежом», 1995, Н25, стр. 7. {{ru}}</ref><ref name="mfa.gov.az">İlqar Məcidli. [http://www.mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ İSLAM DİASPORUNUN GÜCLƏNMƏSİ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150320025533/http://mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf |date=2015-03-20 }}. "Diplomatiya aləmi" jurnalı, 2003, № 5, səh. 173-174. {{az}}</ref> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:İtaliyada islam| ]] d2y84b31dtuadbyzy81rfgcclsl7lbt 6599269 6599265 2022-08-28T14:22:13Z White Demon 75303 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Moschea 00497.JPG|thumbnail|Roma məscidi, 2006-cı il.]] '''İtaliyada islam''' ({{Dil-it|L'Islam in Italia}}) — [[İtaliya]] ərazisində [[islam]] dininin yayılmasını göstərir. == Tarixi == 1995-ci ildə [[Roma]]da ölkənin və [[Avropa]]nın ən böyük məscidinin təntənəli açılışı olmuşdur. Onun inşa edilməsi barədə danışıqlar hələ 1930-cu illərdə aparılmışdır. Lakin həmin zaman [[İtaliya]]nın rəhbəri olan [[Mussolini]] yalnız [[Məkkə]]də [[katolik kilsəsi]]nin tikiləcəyi təqdirdə buna razılıq verəcəyini bildirmişdi. İndi isə məscid "qarşılığı olmadan" inşa edildi. Onun açılışında [[İtaliya]]da yaşayan 700 min müsəlmanın böyük əksəriyyəti iştirak etmişdir<ref>"За рубежом", 1995, Н25, стр. 7. {{ru}}</ref><ref name="mfa.gov.az">İlqar Məcidli. [http://www.mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ İSLAM DİASPORUNUN GÜCLƏNMƏSİ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150320025533/http://mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf |date=2015-03-20 }}. "Diplomatiya aləmi" jurnalı, 2003, № 5, səh. 173–174. {{az}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:İtaliyada islam| ]] 6wwxhnd5k17xdkn0l26bj921bmy7pyv 0 392033 6599288 6157435 2022-08-28T14:25:10Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Belçikada İslam]] → [[Kateqoriya:Belçikada islam]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Mosque-Lebbeke.jpg|thumbnail|Lebbeke məscidi, 2005-ci il.]] '''Belçikada İslam''' ({{Dil-nl|Islam in België}}, {{Dil-fr|Islam en Belgique}}, {{Dil-de|Islam in Belgien}}) — [[İslam]] dini [[Belçika]] ərazisində. ==Tarixi== 1975-ci ildə ümumdünya neft böhranının qızğın çağında [[Belçika]]da "Brüssel İslam Mərkəzi" rəsmi fəaliyyətə başlamışdır. Bundan sonra Türkiyə öz nümayəndələri və pedaqoqlarını bu Mərkəzə göndərmişdir. [[Səudiyyə Ərəbistanı]] isə [[Belçika kralı]] tərəfindən ayrılmış ərazidə həmin dövr üçün Avropada ən böyük olan məscidi inşa etdirmişdir.<ref name="mfa.gov.az">İlqar Məcidli. [http://www.mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ İSLAM DİASPORUNUN GÜCLƏNMƏSİ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150320025533/http://mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf |date=2015-03-20 }}. "Diplomatiya aləmi" jurnalı, 2003, № 5, səh. 173. {{az}}</ref> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Belçikada islam| ]] 0rb3fnddu4vdokepzrbekwavyl9jrcn 6599289 6599288 2022-08-28T14:25:20Z White Demon 75303 White Demon [[Belçikada İslam]] səhifəsinin adını [[Belçikada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Fayl:Mosque-Lebbeke.jpg|thumbnail|Lebbeke məscidi, 2005-ci il.]] '''Belçikada İslam''' ({{Dil-nl|Islam in België}}, {{Dil-fr|Islam en Belgique}}, {{Dil-de|Islam in Belgien}}) — [[İslam]] dini [[Belçika]] ərazisində. ==Tarixi== 1975-ci ildə ümumdünya neft böhranının qızğın çağında [[Belçika]]da "Brüssel İslam Mərkəzi" rəsmi fəaliyyətə başlamışdır. Bundan sonra Türkiyə öz nümayəndələri və pedaqoqlarını bu Mərkəzə göndərmişdir. [[Səudiyyə Ərəbistanı]] isə [[Belçika kralı]] tərəfindən ayrılmış ərazidə həmin dövr üçün Avropada ən böyük olan məscidi inşa etdirmişdir.<ref name="mfa.gov.az">İlqar Məcidli. [http://www.mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ İSLAM DİASPORUNUN GÜCLƏNMƏSİ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150320025533/http://mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf |date=2015-03-20 }}. "Diplomatiya aləmi" jurnalı, 2003, № 5, səh. 173. {{az}}</ref> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Belçikada islam| ]] 0rb3fnddu4vdokepzrbekwavyl9jrcn 6599291 6599289 2022-08-28T14:25:50Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki [[Fayl:Mosque-Lebbeke.jpg|thumbnail|Lebbeke məscidi, 2005-ci il.]] '''Belçikada islam''' ({{Dil-nl|Islam in België}}, {{Dil-fr|Islam en Belgique}}, {{Dil-de|Islam in Belgien}}) — [[islam]] dini [[Belçika]] ərazisində. ==Tarixi== 1975-ci ildə ümumdünya neft böhranının qızğın çağında [[Belçika]]da "Brüssel İslam Mərkəzi" rəsmi fəaliyyətə başlamışdır. Bundan sonra Türkiyə öz nümayəndələri və pedaqoqlarını bu Mərkəzə göndərmişdir. [[Səudiyyə Ərəbistanı]] isə [[Belçika kralı]] tərəfindən ayrılmış ərazidə həmin dövr üçün Avropada ən böyük olan məscidi inşa etdirmişdir.<ref name="mfa.gov.az">İlqar Məcidli. [http://www.mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ İSLAM DİASPORUNUN GÜCLƏNMƏSİ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150320025533/http://mfa.gov.az/files/file/Diplomatiya_Alemi_5.pdf |date=2015-03-20 }}. "Diplomatiya aləmi" jurnalı, 2003, № 5, səh. 173. {{az}}</ref> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Belçikada islam| ]] scx0x64bps595kqtcfe9o0qc7r09qow 14 392046 6598941 4720109 2022-08-28T12:22:31Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Belgium}} [[Kateqoriya:Belçikada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] cpg1vkv6ni19shpdzu3x8gzsn7g2sp5 6599226 6598941 2022-08-28T14:16:51Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Belgium}} [[Kateqoriya:Belçikada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] 9o0r7zede85ucst19xldrtow05gkhdc 6599287 6599226 2022-08-28T14:25:09Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Belçikada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Belçikada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Belgium}} [[Kateqoriya:Belçikada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] 9o0r7zede85ucst19xldrtow05gkhdc 14 392047 6598956 4720110 2022-08-28T12:23:25Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Italy}} [[Kateqoriya:İtaliyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] styltx8gnbugjq3h6ui0brpmugmry5k 6599236 6598956 2022-08-28T14:17:48Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Italy}} [[Kateqoriya:İtaliyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] fm0mvdrwhorkyvlu3sgfw63mo61zo2c 6599263 6599236 2022-08-28T14:21:37Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:İtaliyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:İtaliyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Italy}} [[Kateqoriya:İtaliyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] fm0mvdrwhorkyvlu3sgfw63mo61zo2c 0 397286 6599293 6078535 2022-08-28T14:26:20Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avstriyada İslam]] → [[Kateqoriya:Avstriyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:20210620 Islamisches Zentrum Wien 01.jpg|thumbnail|Vyanada məscid və İslam Mərkəzi, 2021-ci il]] '''Avstriyada İslam''' ({{Dil-de|Islam in Österreich}}) — [[İslam]] dini [[Avstriya]] ərazisində. ==Tarixi== ===İslam haqqında qanun=== [[1912]]-ci ildə qəbul edilmiş qanun ilə [[Avstriya]]da [[İslam]]a rəsmi din statusunu vermişdir.<ref name="bbc.co.uk">[http://www.bbc.co.uk/azeri/international/2015/02/150226_austria_islam_law Avstriya: İslam haqqında qanuna mübahisəli dəyişiklər]. bbc.co.uk, 26.02.2015. {{az}}</ref> Həmin qanuna [[Avropa]]da İslamla bağlı nümunə kimi baxılıb. [[2015]]-ci iln fevral ayında Avstriya parlamenti ölkənin İslam haqqında yüzillik bu qanununa dəyişikləri qəbul edib. Yeni dəyişikliklərə əsasən, islamçı radikallıq problemilə mübarizə aparmağı nəzərdə tutan qanun müsəlmanlara daha çox hüquqi təhlükəsizlik versə də, eyni zamanda məscidlərin və imamların xaricdən maliyyələşməsini qadağan edir.<ref name="bbc.co.uk"/> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Avstriyada islam| ]] {{Avstriya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} syl2uedl5ldmqluop98uow2kyliethk 6599294 6599293 2022-08-28T14:26:28Z White Demon 75303 White Demon [[Avstriyada İslam]] səhifəsinin adını [[Avstriyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Şəkil:20210620 Islamisches Zentrum Wien 01.jpg|thumbnail|Vyanada məscid və İslam Mərkəzi, 2021-ci il]] '''Avstriyada İslam''' ({{Dil-de|Islam in Österreich}}) — [[İslam]] dini [[Avstriya]] ərazisində. ==Tarixi== ===İslam haqqında qanun=== [[1912]]-ci ildə qəbul edilmiş qanun ilə [[Avstriya]]da [[İslam]]a rəsmi din statusunu vermişdir.<ref name="bbc.co.uk">[http://www.bbc.co.uk/azeri/international/2015/02/150226_austria_islam_law Avstriya: İslam haqqında qanuna mübahisəli dəyişiklər]. bbc.co.uk, 26.02.2015. {{az}}</ref> Həmin qanuna [[Avropa]]da İslamla bağlı nümunə kimi baxılıb. [[2015]]-ci iln fevral ayında Avstriya parlamenti ölkənin İslam haqqında yüzillik bu qanununa dəyişikləri qəbul edib. Yeni dəyişikliklərə əsasən, islamçı radikallıq problemilə mübarizə aparmağı nəzərdə tutan qanun müsəlmanlara daha çox hüquqi təhlükəsizlik versə də, eyni zamanda məscidlərin və imamların xaricdən maliyyələşməsini qadağan edir.<ref name="bbc.co.uk"/> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Avstriyada islam| ]] {{Avstriya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} syl2uedl5ldmqluop98uow2kyliethk 6599296 6599294 2022-08-28T14:27:19Z White Demon 75303 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:20210620 Islamisches Zentrum Wien 01.jpg|thumbnail|Vyanada məscid və İslam Mərkəzi, 2021-ci il]] '''Avstriyada islam''' ({{Dil-de|Islam in Österreich}}) — [[islam]] dini [[Avstriya]] ərazisində. == Tarixi == === İslam haqqında qanun === 1912-ci ildə qəbul edilmiş qanun ilə [[Avstriya]]da [[islam]]a rəsmi din statusunu vermişdir.<ref name="bbc.co.uk">[http://www.bbc.co.uk/azeri/international/2015/02/150226_austria_islam_law Avstriya: İslam haqqında qanuna mübahisəli dəyişiklər]. bbc.co.uk, 26.02.2015. {{az}}</ref> Həmin qanuna [[Avropa]]da islamla bağlı nümunə kimi baxılıb. 2015-ci iln fevral ayında Avstriya parlamenti ölkənin islam haqqında yüzillik bu qanununa dəyişikləri qəbul edib. Yeni dəyişikliklərə əsasən, islamçı radikallıq problemilə mübarizə aparmağı nəzərdə tutan qanun müsəlmanlara daha çox hüquqi təhlükəsizlik versə də, eyni zamanda məscidlərin və imamların xaricdən maliyyələşməsini qadağan edir.<ref name="bbc.co.uk"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Avropa mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Avstriyada islam| ]] {{Avstriya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} fdtyy3ui6y133x6q9ke5r0j0n7bx0wk 14 397287 6598939 4725830 2022-08-28T12:22:24Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Austria}} [[Kateqoriya:Avstriyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] rs8sovl1r9qeh2bldg0r4wyahdlud2e 6599292 6598939 2022-08-28T14:26:19Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Avstriyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Avstriyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Austria}} [[Kateqoriya:Avstriyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] rs8sovl1r9qeh2bldg0r4wyahdlud2e 14 397956 6599138 6048252 2022-08-28T14:07:03Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda İslam]] → [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Şotlandiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda islam]] cprgrkj4tbh5332qpbljha10qvo1awu 6599139 6599138 2022-08-28T14:07:16Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Şotlandiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Şotlandiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Şotlandiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda islam]] cprgrkj4tbh5332qpbljha10qvo1awu 14 397957 6598943 6048247 2022-08-28T12:22:37Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in the United Kingdom}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 4bbm5w6y6dadxuypyjvmxx6icbvmhqg 6599136 6598943 2022-08-28T14:06:59Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in the United Kingdom}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 4bbm5w6y6dadxuypyjvmxx6icbvmhqg 6599227 6599136 2022-08-28T14:16:55Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in the United Kingdom}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] jnn23wy92ejcnp97j37wk79j8b5hzml 14 397961 6599140 6048300 2022-08-28T14:07:16Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Şotlandiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Şotlandiyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Scotland}} [[Kateqoriya:Şotlandiyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Şotlandiyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq məscidləri]] 1udlzw9h2qm69duy8o1l6wjsak8dcbx 0 398391 6600331 6049235 2022-08-29T05:08:42Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} [[Fayl:Hillsborough Memorial.jpg|thumbnail]] == Məzmun == 15 aprel 1989-da 24,000 "Liverpul" azarkeşi bir futbol matçı izləməyə getdi. 96-sı heç vaxt geri qayıtmadı! İngiltərə futbol tarixində yaşanmış ən faciəli hadisələrdən biri də Hillsboro faciəsidir. 15 aprel 1989-cu ildə baş vermiş bu faciədə 96 nəfər azarkeş həlak olmuş, 766 nəfərsə müxtəlif dərəcəli xəsarət almışdır. Hadisə Şeffild qraflığında yerləşən "[[Hillsboro]]" stadionunda "[[Nottinhem Forest]]" və "[[Liverpul FK]]" komandaları arasında keçirilən yarımfinal qarşılaşması zamanı baş vermişdi. [[Fayl:Hillsborough Memorial, Anfield.jpg|thumb|right|300px|Enfildin önündə açılmış Hillsboro abidəsi.]] Ölkə kuboku uğrunda yarımfinal matçı saat 15.00-a təyin edilmişdi. Oyuna marağın böyük olacağını və turniketlərin buraxılış səviyyəsinin aşağı olduğunu nəzərə alan təşkilatçılar klubun azarkeşlərinə müraciət edərək, stadiona bir qədər tez gəlməyi xahiş etmişdi. Lakin bu çağırış da faciənin qarşısını ala bilməmişdi. Bundan başqa, oyuna 10 dəqiqə qalmış azarkeşlərlə yanaşı stadiona 4 minə yaxın biletsiz tamaşaçı da daxil olmağa cəhd göstərmişdi. Nəticədə turniketlərin qarşısında böyük sayda azarkeş cəmləşmişdi. Bu zaman adamlar arasında gərginliyin artdığını göstərən hadisələr baş verməyə başlamışdı. Bu an stadionun təhlükəsizlik xidmətinə cavabdeh olan polis məmuru Devid Dakenfild tabeçiliyində olan polis nəfərlərindən soruşmuşdu: "Hamının bilet var?O zaman biletləri yuxarı qaldırın!". Azarkeşlər polis məmurunun tələbini yerinə yetirən zaman qapılar açılmış və çox sayda biletsiz tamaşaçı tribunalara daxil olmağa başlamışdı. Dolu tibunalarda əyləşmiş tamaşaçılarsa üç tərəfdən dəmir hasarlarla əhatəyə düşmüş və dördüncü qapıdan daxil olmuş kütlə ön sırada oturmuş tamaşaçıları sıxmağa başlamışdı. Metal hasarı sıxılmış və azarkeşlər ağırlıq altında boğulmuşdular. Qarşılaşmanın 6-cı dəqiqəsində oyun saxlanılmışdı, lakin polisin və stadion əməkdaşlarının qeyri-adekvat davranışı nəticəsində böyük sayda insan həlak olmuşdu. Məsələ ondadır ki, polis tıxacdan canını qurtarmağa çalışan azarkeşləri davranışı xuliqanlıq kimi qiymətləndirmiş və hətta tribunadan qaçmağa çalışan tamaşaçıların üzərinə polis dəstəsi göndərmişdi. Ön dəmir hasarın açmaqdan imtina etməklə polis 96 nəfərin ölümünə şərait yaratmışdı. 766 nəfər müxətlif dərəcəli xəsarət almışdı. "Liverpul" komandasının kapitanı [[Stiven Cerrard]]ın dayısı oğlu da ölənlər arasında olmuşdu. Təəccüblüdür ki, polis təcili tibb yardım maşınlarının stadiona daxil olmasına imkan verməmiş və nəticədə çox sayda azarkeş yerindəcə həlak olmuşdu. Yalnız bir həkim briqadası xəsarət alanlara yardım etmişdi. Lakin dörd gün sonra "[[The Sun]]" qəzeti "Həqiqət" başlıqlı dərc etdiyi məqalədə iddia etmişdi ki, azarkeşlərin həlak olmasında polis yox, "Liverpul" komandasının sərxoş fanatları günahkardırlar. Bundan başqa, qəzet yazmışdı ki, "Liverpul"un azarkeşləri polisə qarşı nəlayiq hərəkətlərə yol vermiş və həlak olmuş yoldaşlarını soymuşlar. Maraqlıdır ki, günahın kimlərdə olduğu sənədlərlə təsdiqlənsə də, qəzet üzr istəməkdən imtina etmişdi. Qəzetə qarşı indiyədək mübarizə aparılır. Hər il aprel ayının 15-də "Liverpul" klubunun rəhbərliyi və oyunçuları şəhərdə ucaldılmış abidəsinin önünə toplaşaraq, faciədə ölən insanların xatirəsini anırlar. Hələdə "Liverpul" azarkeşləri "Don't buy The Sun" bannerlərini açırlar. Dövlət səviyyəsində aparılmış istintaq zamanı faciənin günahkarları müəyyənləşdirilməmişdi. Polislər onunla bəraət qazanmağa çalışmışdılar ki, tribunalara azarkeş buraxmasaydılar, tələfat daha çox ola bilərdi. Bir neçə il çəkmiş məhkəmə dinləmələrindən sonra əsas günahın giriş qapılarını açmaq barədə göstəriç vermiş Devid Dakenfild elan olunmuşdu. Lakin səhhətilə əlaqədar olaraq polis məmuru işdən azad edilməmişdi. == Bu faciədə həyatını itirmiş 96 nəfər == # Con Anderson Alfred (62) # Kolin Mark Ashcroft (19) # Ceyms Qari Aspinall (18) # Kester Rocer Markus Ball (16) # Jerar Bernar Patrik Baron (67) # Simon Bell (17) # Barri Sidni Bennet (26) # David Con Benson (22) # Devid Uilyam Birtle (22) # Toni Blend (22) # Pol Devid Bredi (21) # Andrey Mark Bruks (26) # Karl Braun (18) # David Stiven Braun (25) # Henri Tomas Berk (47) # Piter Endryu Burket (24) # Pol Uilyam Carlile (19) # Raymond Tomas Çapman (50) # Qari Kristofer Çörç (19) # Cozef Klark (29) # Pol Klark (18) # Harri Kollinz (22) # Stiven Pol Copoc (20) # Treysi Elizabet Koks (23) # Ceyms Filip Delani (19) # Kristofer Barri Devonside (18) # Kristofer Edvards (29) # Vinsent Maykl Fitzsimmons (34) # Tomas Stiven Foks (21) # Yon-Pol Gilhooley (10) # Barri Qlover (27) # Yan Tomas Qlover (20) # Kran Corc Qodvin (24) # Roy Harri Hamilton (34) # Filip Hammond (14) # Erik Hankin (33) # Harri Harrison (27) # Stefan Frensis Harrison (31) # Piter Endryu Harrison (15) # David Kolli (39) # Ceyms Robert Hennessy (29) # Pol Entoni Hewitson (26) # Karl Darren Hyuitt (17) # Nikolay Maykl Hyuitt (16) # Sara Luiza Hiks (19) # Viktoriya Ceyn Hiks (15) # Qordon Rodni Horn (20) # Artur Lami (41) # Tomas Hovard (39) # Tomas Hovard (14) Entoni # Erik Corc Hyuz (42) # Alan Conston (29) # Kristin Ann Cons (27) # Qari Filipp Cons (18) # Riçard Cons (25) # Nikolay Piter Joynes (27) # Entoni Piter Kelli (29) # Maykl Devid Kelli (38) # Karl Devid Lyuis (18) # Devid Uilyam Mather (19) # Brayan Kristofer Mattyus (38) # Frensis Cozef Mak — Allister (27) # Con Mcbrien (18) # Marian Hazel Makkabe (21) # Cozef Makkarti Daniel (21) # Piter Mcdonnell (21) # Alan Mcglone (28) # Kit Makqrat (17) # Pol Brayan Mürrey (14) # Li Nikol (14) # Stefan Frensis Onil (17) # Conatan Ouens (18) # Uilyam Roy Pemberton (23) # Karl Vilhelm Rimmer (21) # David Georgi Rimmer (38) # Qrehem Con Roberts (24) # Stiven Cozef Robinson (17) # Henri Çarlz Rocers (17) # Kolin Endryu Hyu Uilyam Sefton (23) # İnger Şah (38) # Paula Enn Smit (26) # Adamiya Edvard Spearritt (14) # Filip Con Stil (15) # David Leonard Tomas (23) # Patrik Con Tompson (35) # Piter Tompson Ruben (30) # Stüart Pol Uilyam Tompson (17) # Piter Frensis Tootle (21) # Kristofer Ceyms Traynor (26) # Martin Kevin Traynor (16) # Kevin Tyrrell (15) # Kolin Vafer (19) # Yan David Velan (19) # Martin Kennet Vild (29) # Kevin Deniel Vilyams (15) # Qrehem Con Rayt (17) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[İdman komandalarının uğradığı qəzaların siyahısı]] == Xarici keçidlər == * [http://www.liverpoolfc.com/history/hillsborough "Liverpul"un rəsmi saytında Hillsboro faciəsi] [[Kateqoriya:1989-cu ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1989-cu ildə Birləşmiş Krallıq]] [[Kateqoriya:Stadion faciələri]] [[Kateqoriya:Liverpul FK]] 18nkx05sgfd21bqvgrwxvepkc9o2pru 14 398560 6599194 4725918 2022-08-28T14:12:30Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Türkmənistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Türkmənistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Turkmenistan}} [[Kateqoriya:Türkmənistandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Türkmənistanda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] dpami2aola1qfz41mgbbndi5szl7zdz 14 398561 6598975 4725919 2022-08-28T12:24:36Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Turkmenistan}} [[Kateqoriya:Türkmənistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 4vtdmtg8burv7j0z019xsb2b67q096c 6599193 6598975 2022-08-28T14:12:29Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Türkmənistanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Türkmənistanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Turkmenistan}} [[Kateqoriya:Türkmənistanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 4vtdmtg8burv7j0z019xsb2b67q096c 14 398565 6599123 4725920 2022-08-28T14:05:45Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Suriyada İslam]] → [[Kateqoriya:Suriyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Syria}} [[Kateqoriya:Suriyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Suriyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] h91krg7cb5yws20xafc5ar2rmjx4iuu 14 398566 6598973 4725921 2022-08-28T12:24:28Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Syria}} [[Kateqoriya:Suriyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] mci9k958q9kf7nwn70iy75rr9gbn7l3 6599122 6598973 2022-08-28T14:05:44Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Suriyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Suriyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Syria}} [[Kateqoriya:Suriyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] mci9k958q9kf7nwn70iy75rr9gbn7l3 0 399270 6600651 6325164 2022-08-29T07:36:36Z Matsievsky 80489 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Universitet |ad = Rusiya Xalqlar Dostluğu Universiteti |rəsmi_adı = {{Dil-ru|Российский университет дружбы народов}} |şəkil_adı = [[Fayl:Znak RUDN.jpg|thumb|логотип РУДН]] |şəkil_ölçüsü = 250px |şəklin_izahı = Universitetin əsas girişi |şüar = |yaranma = [[5 fevral]] [[1960]] |tip = Dövlət |rektor = |prorektor = |tələbə_sayı = 25000-dən çox<ref>[http://www.rudn.ru/index.php?pagec=3717 РУДН в цифрах|РУДН - Российский университет дружбы народов]</ref> |şəhər = [[Moskva]] şəhəri |ölkə = [[Rusiya]] |koordinat = |ünvan = |kampus = |kampus_2 = |himn = |idman = |vebsayt = [http://www.rudn.ru rudn.ru] }} '''Rusiya Xalqlar Dostluğu Universiteti''' ({{Dil-ru|Российский университет дружбы народов}}) — [[Rusiya Federasiyası]]nın paytaxtı [[Moskva]] şəhərində yerləşən dövlət ali təhsil müəssisəsi. Ölkənin ən məşhur ali təhsil müəssisələrindən biri hesab edilir. ==Tarixi== Bu universitet [[5 fevral]] [[1960]]-cı ildə sovet hökuməti tərəfindən təsis edilmişdir. [[1961-ci il]] [[22 fevral|fevralın 22-də]] isə universitetə Afrika xalqının müstəqillik uğrunda mübarizə simvollarından biri olan [[Patris Lumumba]]nın adı verilmişdir. [[Fayl:The Soviet Union 1961 CPA 2576 stamp (The Struggle for the Liberation of Africa. Lumumba ( 1925-1961 ), premier of Congo).jpg|left|thumbnail|[[Patris Lumumba]] <small>([[SSRİ]] [[poçt markası]], [[1961]])</small>.]] 47 ölkədən olan ilk 288 tələbə [[1965]]-ci ildə universiteti bitirmişdir. Həmin il "[[Şən və Hazırcavablar Klubu]]" adlanan beynəlxalq tələbə komandalarının yarışması məhz burada təşkil edilmişdir. "[[Şən və Hazırcavablar Klubu]]" sonralar ölkənin ən məşhur komandalarından biri olur. Artıq [[1975]]-ci ildə universitetin 5600-dən çox məzunu var idi. Onlardan 4250 məzun 89 xarici ölkədən idi. Həmin il universitet [[Asiya]], [[Afrika]] və [[Latın Amerikası]] ölkələri üçün mütəxəssislərin hazırlanması xidmətinə görə [["Xalqlar Dostluğu" ordeni]] ilə təltif edilir. [[5 fevral]] [[1992]]-ci ildə universitetin adı dəyişdirilərək '''Rusiya Xalqlar Dostluğu Universiteti''' adlandırılır. Universitet Rusiya Federasiyası Hökuməti tərəfindən təsis edilir. ==Mövcud vəziyyəti== Hazırda Rusiya Xalqlar Dostluğu Universiteti Rusiyanın ali təhsil müəsissələri arasında olan lider dövlət müəssisələrindən biridir. Rusiya Xalqlar Dostluğu Universiteti dünyada yeganə universitetdir ki, hər il 140 ölkənin tələbəsini burada birləşdirir. Universitetin dünyanın klassik universitetlərinə tipik olan, dünyanın klassik universitetləri üçün çoxsahəli strukturlu fakültələri və ixtisasları var. Eyni zamanda, 77 mindən çox məzunu 170 ölkədə çalışır. Onlardan 5500-dən çoxu elmlər namizədi və elmlər doktorudur. Hazırda 140 ölkədən olan 25 mindən artıq tələbə və aspirant universitetdə təhsil alır. Onlar 450-dən çox milləti və dünya xalqını təmsil edir. Universitet, eyni zamanda, məşhur elmi-tədqiqat mərkəzidir. Bu komandanın 4500 işçi heyəti var, onlardan 2200-ü yüksək ixtisaslı müəllimdir. Faktiki olaraq, universitetin elmi tədqiqatlarının bütün sahələrinə aid 870-dən çox müəlliflik şəhadətnaməsinin ixtirası və Rusiya Federasiyasının 150 patenti Universitetin İntellektual Fonduna daxildir. ==Reytinqi== [[Fayl:2010. Марка России 1392.jpg|thumbnail|Yaranmasının 50 illiyi münasibətilə buraxılmış [[Rusiya]] [[poçt markası]], [[2010]]]] Universitet fəaliyyət göstərdiyi dövr ərzində bütün dünyada böyük elmi-tədqiqat mərkəzi kimi tanınmışdır. Uzun müddətdir ki, Rusiyanın ən yaxşı təhsil müəssisələrinin beşliyinə daxildir. ==Fəxri professorları== Bir çox xarici və rus siyasi və ictimai xadimləri, görkəmli alimlər Rusiya Xalqlar Dostluğu Universitetinin fəxri professorudur. Onların arasında Namibiyanın, Anqolanın, Şrilankanın, Cənubi Afrika Respublikasının, Qabonun və Nigeriyanın prezidentlərini, Banqladeşin, Qazaxıstanın baş nazirlərini, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının təhsil, mədəniyyət və elm üzrə baş icraçı direktoru, SEPES-in direktorunu göstərmək olar. ==Məşhur məzunları== Buranın məzunu olan məşhurlardan misal olaraq aşağıdakıların adlarını çəkmək olar: *[[Mahmud Abbas]] – [[Fələstin Azadlıq Təşkilatı]]nın rəhbəri; *[[Xamenei]]<ref>{{cite book|last=Garver|first= John W|title=China And Iran: Ancient Partners in a Post-Imperial World |url=http://books.google.com.tw/books?id=CPMoRVo3fSwC&pg=PA100&dq=Patrice+Lumumba+khamenei&hl=en&sa=X&ei=6Q7rUOuLI8nBhAfn9YG4BQ&redir_esc=y#v=onepage&q=Patrice%20Lumumba%20khamenei&f=false|accessdate=7 January 2013|year=2006|publisher=University of Washington Press|isbn=978-0-295-98631-9|page=100}}</ref><ref>{{cite book|last=Berman|first=Ilan|authorlink=Ilan Berman|title=Tehran Rising: Iran's Challenge to the United States|url=http://books.google.com/books?id=ihhZ8K0dawwC&pg=PA12&lpg=PA12&dq=Patrice+Lumumba+khamenei&source=bl&ots=qLyoKX8g_P&sig=tifA0F6gGWFusnGINh6vgT79bfc&hl=en&sa=X&ei=XGRFT9iIJMrr0gGv0ezpAw&redir_esc=y#v=onepage&q=Patrice%20Lumumba%20khamenei&f=false|accessdate= |year=2005|publisher=Rowman & Littlefield|location=Maryland|isbn=978-0-7425-4904-3|page=12}}</ref> – [[İran]]ın 2-ci Ali Rəhbəri. ==Mənbə== *[http://en.calameo.com/read/00185517935dfe6d15459 ''Məşhur universitetlər: Dünyanın 140 tələbəsini özündə birləşdirən universitet''], [[Təhsil işçisi (qəzet)|"Təhsil işçisi" qəzeti]], 01.05.2014, № 10 (86), səh. 8. {{az}} ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *{{rəsmi saytı|rudn.ru}} [[Kateqoriya:Rusiya Xalqlar Dostluğu Universiteti| ]] [[Kateqoriya:Rusiya universitetləri]] [[Kateqoriya:5 fevralda yarananlar]] [[Kateqoriya:1960-cı ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Moskvada təhsil]] ae6udkrthxnw26urs2xeoo8d3970m9r 0 400374 6600256 6228912 2022-08-29T04:36:28Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = İrina Vlah |orijinal adı = {{lang-mo|Irina Vlah}} |şəkil = Irina Vlah (2015-03-23).png |şəklin ölçüsü = 300px |doğum tarixi = 26.2.1974 |doğum yeri = [[Komrat]], [[Qaqauziya]], [[Moldaviya SSR]], [[SSRİ]] |partiya = bitərəf |ixtisası = ali, hüquqşünas |fəaliyyəti = Moldova siyasi xadimi |sayt = [http://vlah.md vlah.md] |vikianbar = }} '''İrina Fyodorovna Vlah''' (d. 26 fevral [[1974|1974-cü il]], [[Komrat]], [[Qaqauziya]], [[Moldova Sovet Sosialist Respublikası|Moldaviya SSR]], [[SSRİ]]) — Moldova siyasətçisi, [[2005|2005-ci il]]dən Moldova parlamentinin deputatı. 23 mart [[2015|2015-ci il]]dən [[Qaqauziya Başqanı|Qaqauziyanın seçilmiş başçısı]]<ref name="Победа - rg.ru">[http://www.rg.ru/2015/03/23/vlah-anons.html Ирина Влах победила на выборах главы молдавской Гагаузии.] "[[Российская газета]]" // rg.ru (23 марта 2015 года)</ref><ref name="Победа - lenta.ru">[http://lenta.ru/news/2015/03/23/gagauzia/ Ирину Влах избрали башканом Гагаузии в первом туре.] "[[Лента.ру]]" // lenta.ru (23 марта 2015 года)</ref><ref name="Победа - ria.ru">[http://ria.ru/world/20150323/1053921939.html Действующий башкан Гагаузии поздравил Ирину Влах с победой на выборах.] "[[РИА Новости]]" // ria.ru (23 марта 2015 года)</ref>. == Mənbə == * [http://www.parlament.md/StructuraParlamentului/Deputies/tabid/87/Id/42/language/ro-RO/Default.aspx İrina Vlahın Moldova parlamentində tərcümeyi-halı] // parlament.md == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Moldova siyasətçiləri]] [[Kateqoriya:Qaqauziya siyasətçiləri]] tlbtg5v1j1jx0jwazo3ukjq8abukwqr 0 404277 6600713 6597497 2022-08-29T08:32:02Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{lowercase}} {{Mobil telefon infoqutusu | tam adı = iPhone 3GS | şəkil = IPhone3GS.JPG | şəkilölçü = 250px | sloqan = | istehsalçı = [[Apple|Apple Inc.]] | ekran = 3.5 düym (480x320) | buraxılış tarixi = 8 iyun 2009 | seriya = [[iPhone]] | cpu = | gpu = | arxa kamera = 3.2 Megapiksel | os = iOS (6.1.6) |Hafıza = | kartın yaddaş = Yoxdur | yaddaş = 8 / 16 / 32 GB <br> 256MB [[RAM]] | bağlantı = Wi-Fi 802.11 a/b/g/n <br> GPRS <br> Bluetooth A2DP<br>USB 2.0 | batareya = |Fiziksel_büyüklük = | çəkisi = }} iPhone 3GS, [[Apple]]nin [[iPhone 3G]]'dən sonra bazara çıxardığı ağıllı telefondur. 8 iyun 2009'cu ildə [[San-Fransisko]]dakı Mosconi Centerdə təşkil edilən [[WWDC]] də rəsmi şəkildə elan edilmiş və 19 iyunda altı ölkədə satışına start verilmişdir. [[iPhone 3G]]'nin xələfi [[iPhone 4]]'ün isə sələfidir. == Xüsusiyyətləri == 3G-dən fərqli olaraq daha güclü prosessor daha yüksək keyfiyyətli kamera (3.2 megapixel) və 7.2 Mbit/s download sürətinə malikdir. [[iPhone 3GS]] 3.5 düymlük 480x320 piksellik ekrana malikdir. iPhone 3G-nin iki qatı olan 256 MB-lıq eDRAM'e malikdir. 8, 16, 32 GB'lıq modellər halında çıxmışdır. Daha sonra [[iPhone 4]] çıxınca Apple 16 və 32 GB-lıq modelləri satışdan qaldırmışdır.<br> iOS 6.1.6'ya qədər bütün versiyaları dəstəkləyir. Və son olaraq [[iOS 7]]'nin iPhone 3GS'ə gəlməyəcəyi [[Apple]] tərəfindən açıqlanmışdır. {| class="bordered infobox" söyle="font-size:90%; width:{{{1|200}}}px;" cellpadding=5 ! style="background:#efefef; font-size:105%; text-align:center" | [[iPhone]] model siyahısı |- | <ul> <li>[[iPhone]] (2007) <li>[[iPhone 3G]] (2008) <li>[[iPhone 3GS]] (2009) <li>[[iPhone 4]] (2010) <li>[[iPhone 4S]] (2011) <li>[[iPhone 5]] (2012) <li>[[iPhone 5C]] (2013) <li>[[iPhone 5S]] (2013) <li>[[iPhone 6]] (2014) <li>[[iPhone 6 Plus|iPhone 6]] (2014) |} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} {{İOS}} [[Kateqoriya:2009-cu ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:İPhone]] 6gox4zi089zori9vcj14vugju8gejcf 0 404623 6599763 6588630 2022-08-28T17:56:30Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Soy |soy = Rasizadələr [[Şəkil:Rasizadələr (1947).jpg|280px]] |gerb = |gerbin izahı = |şüar = |titul = |əcdadı = [[Molla Abdulla Rasizadə]] (1843~1900) |qohum soylar = Vəliyevlər, Məmmədovlar (Naxçıvan), Gülməmmədovlar (Tiflis), Bağırovlar (Bakı), Kızılkayalar (Istanbul) |budaqları = |dövr = |mənşəsi = [[Naxçıvan şəhəri]] ([[Naxçıvan MSSR]]) |təbəəliyi = Naxçıvan, Azərbaycan, Türkiyə, ABŞ, Rusiya, İran, Almaniya |torpaqları = |sarayları = |mülki fəaliyyəti = |hərbi fəaliyyəti = |dini fəaliyyəti = |mülki mükafatları = |hərbi mükafatları = |sayt = |vikianbar = }} '''Rasizadələr''' — Azərbaycanın tanınmış soylarından biri. == Soyun yaranması == Bu nəslin ən qədim məlum olan nümayəndəsi XIX əsrdə Naxçıvanın [[Şahtaxtı]] kəndində yaşamış Məşədi Qulu olub. Məşədi Qulunun dörd oğlu olub: Məşədi Ənnağı, Məşədi Tağı, Hacı Molla Abdulla və Kəblə Mirzəli.<ref>Məşədi Qulunun nəticəsi Turan Cavid Rasizadənin xatırlamalarından: Rasizadə soyadının kökü hardan gəlir? — Bilmirəm və ikinci belə bir soyadı eşitməmişəm. Deyirlər, Rasi dindar sözündəndir. Cavidin babası Məşədi Qulu ömrünün yarısını əkinçiliklə, yarısını da həllaclıqla, yəni pambıq daramaqla keçirib. Məşədi Qulunun dörd oğlu olub. Məşədi Ənnağı, Məşədi Tağı, Hacı Molla Abdulla və Kəblə Mirzəli… Nənəm Ümmi Leyla xanımdı. Ailədə əvvəlcə qız uşaqları doğulub. Qızlar Şahtaxtıda dünyaya gəliblər. Naxçıvana köçəndən sonra isə oğlanlar anadan olub. Bibilərim Fatimə, Ümmi Səlimə və Xurşid xanımlardı. Əmilərim isə Şeyx Məhəmməd, Molla Əhməd, Əlirza və Ələsgərdi. Əhməd və Ələsgər ikinci evlilikdən doğulublar. Amma onlarda ögey-doğmalıq söhbəti yoxdu. Mən yalnız Əhməd əmimi və Xurşid bibimi görmüşəm. Əlirza 1923-cü ildə müalicə üçün Bakıya gəlib və burada vəfat edib. Molla Əhməd isə 1941-d ildə Tacikistana oğlunun yanına getdi və orda da dünyasını dəyişdi. 1918-ci ildən sonra Cavid Naxçıvana getmədiyi üçün qardaş və bacılarıyla görüşmək imkanı olmayıb. Şeyx Məhəmməd Cavidə ata əvəziydi… Cavid 1918-ci ildə ailə qurub və elə həmin ildə də Bakıya köçüb. Əvvəlcə, baba gəlib, burada ev kirələyib. Sonra isə Ananı (anası Mişkinaz xanımı belə anır) kiçik əmim Əlirza gətirib Bakıya. = [http://senet.az/huseyn-cavidin-qizi-repressiya-illərindən-danisir-musahibə/ Hüseyn Cavidin qızı repressiya illərindən danışır (müsahibə). Senet.az (Bakı), 29. XI.2017.]</ref> Rasizadə soyadının ilk daşıyıcısı isə Şahtaxtı kəndinin din xadimi Hacı Molla Abdulla olub. O zamanlar molla Abdulla (1843~1900), güclü səsə malik və savadlı bir insan olaraq, Qurandan surələri çox gözəl oxuyardı və ona görə ətrafdaki Rusiya və İran şəhərlərində dini tədbirlərə dəvət edilirdi.<ref>А.К.Шариф-заде (Азиз Шариф). Из минувших дней: книга первая. Издательство Язычы, Баку, 1983, 613 стр.</ref> Buna görə də ona Rasi-zadə soyadı verilmişdir: fars dilində "rasidən" sözü uzada-uzada oxumaq deməkdir, hansı ki yəhudi soyadı Kantora uyğun olaraq, sonralar [[Əlirza Rasizadə]]nin ədəbi və partiya ləqəbi olub. ("Cantor" latın dilində "kilsədə oxuyan" deməkdir). 1877-ci ildə hacı-molla Abdulla doğma kəndi Şahtaxtıdan [[Naxçıvan şəhəri]]nə köçüb və orada onun üç oğlu doğulub: [[Şeyx Məhəmməd Rasizadə|Məhəmməd]] (1878), [[Hüseyn Cavid|Hüseyn]] (1882) və [[Əlirza Rasizadə|Əlirza]] (1884) Rasizadələr. Azərbaycan ədəbiyyatında Rasizadə qardaşları milli mədəniyyətin təkamülündə üç cərəyan ilə və həmçinin ictimai-siyasi fikrin üç istiqaməti ilə eyniləşdirilirldi, çünki Məhəmməd Tehranda fars, Hüseyn (Cavid) Istanbulda türk, Əlirza isə [[Qori seminariyası]]nda rus təhsilini alıb, müvafiq (islam, türk və rus) təsirinin təbliğçisi olublar.<ref>Rasizadə evində üç qardaş arasında baş verən bu disputlar onların həmyerlisi yazıçı [[Cəlil Məmmədquluzadə]]ni "Anamın kitabı" (1919) pyesinin yazılmasına ruhlandırmışdır: orada təsvir edilmiş fars, türk və rus təhsili almış üç qardaşın prototipləri Rasizadə qardaşları idi. = Дж.Мамедкули-заде. Анамын китабы (перевод А.Шарифа): Драмы и прозаические произведения. Издательство АГУ, Баку, 1958, стр.354–382.</ref> Demək olar ki, bu üç qardaş arasında mürəkkəb münasibətlər XX əsrin Azərbaycan cəmiyyətindəki üç sinfi ideologiyalara uyqun olaraq özünü müvafiq təmsil edib. Tarixçi professor [[Əli Rasizadə]] (Əlirzanın nəvəsi) hətta Azərbaycan tarixində bu üç qardaşın sinfi mövqelərini müqayisə edərək belə yazır: "Əgər 1920-ci ildə Əlirza Rasizadənin ideyaları qalib gəlib, 70 ildən sonra 1991-ci ildə Hüseyn Cavidin ideyaları baş tutdu, amma bu hələ tarixin son sözü deyil — hər şey ona doğru gedir ki, onların yerinə şeyx Məhəmməd Rəsizadənin ideologiyası gələ bilər".<ref>[http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0090599042000186188 Alec Rasizade. Azerbaijan after Heydar Aliev. = Nationalities Papers (London: Taylor & Francis), March 2004, volume 32, number 1, pages 137–164.]</ref> == Tanınmış nümayəndələri == * [[Molla Abdulla Rasizadə]] (1843–1900) — Rasizadə soyadının ilk daşıyıcısı: Naxçıvan ziyalısı və din xadimi. Görkəmli Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin atası. * [[Şeyx Məhəmməd Rasizadə]] (1878–1939) — Naxçıvanda din xadimi, müəllim və şair. Hüseyn Cavidin böyük qardaşı və Azərbaycan Respublikasının baş naziri Artur Rasi-zadənin babası. * [[Hüseyn Cavid]] Rasizadə (1882–1941) — görkəmli Azərbaycan şairi və dramaturqu, Azərbaycan ədəbiyyatında romantizm ədəbi cərəyanının əsas nümayəndəsi, milli romantik şeirin və mənzum faciənin banisi. * [[Əlirza Rasizadə]] (1884–1923) — [[Azərbaycan SSR]] yaranması dövrünün siyasi və dövlət xadimi, maarifçi, həcvyazan, marksist inqilabçı və [[Naxçıvan MSSR]]-in qurucularından biri. Hüseyn Cavidin kiçik qardaşı. * [[Mişkinaz Cavid]] Rasizadə (1902–1976) — görkəmli Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin həyat yoldaşı. * [[Tahir Rasizadə]] (1907–1942) — kənd təsərrüfatı mütəxəssisi (aqronom), müəllim və şair. Azərbaycan Respublikasının baş naziri Artur Rasi-zadənin atası. * [[Şamil Rasizadə]] (1916–1993) — görkəmli dövlət xadimi: Azərbaycan SSR kənd təsərrüfatı naziri (1963–1970) və Nazirlər Soveti sədrinin müavini (1970–1984). Maarifçi və marksist inqilabçı Əlirza Rasizadənin oğlu. * [[Ərtoğrul Cavid Rasizadə]] (1919–1943) — musiqiçi, görkəmli Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin oğlu, Turan Cavidin isə qardaşı. * [[Turan Cavid]] Rasizadə (1923–2004) — C. Cabbarlı adına Azərbaycan dövlət teatr muzeyinin direktoru, görkəmli Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin qızı. * [[Artur Rasi-zadə]] (1935) — görkəmli dövlət xadimi: 2003–2018 illərdə Azərbaycan Respublikasının baş naziri. Tahir Rasizadənin oğlu. * [[Əli Rasizadə]] (1947) — ABŞ tarix professoru, XX əsrin tarixi və beynəlxalq münasibətləri üzrə çoxsaylı əsərlərin müəllifi, neft bumunun başa çatdıqdan sonra sosial-iqtisadi tənəzzül prosesinin tipoloji modeli olan "[http://cyclowiki.org/wiki/Алгоритм_Расизаде Rasizadə alqoritminin" müəllifi.] Azərbaycan dövlət xadimləri [[Şamil Rasizadə]]nin oğlu və [[Əlirza Rasizadə]]nin nəvəsi. == Nəsil ağacı == {{nəsil ağacı/baş}} {{nəsil ağacı | | | | | | | | | | | | | | | | | | A | | | | | | | | | | |A=Molla Abdulla Rasizadə}} {{nəsil ağacı | |,|-|-|-|v|-|-|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|^|v|-|-|-|v|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|.|}} {{nəsil ağacı | X | | F | | | | M | | G | | A | | S | | | H | | | | | | R |M=Məhəmməd|H=Hüseyn|R=Əlirza|F=Fatimə|X=Xurşid|S=Səlimə|A=Molla Əhməd|G=Ələsgər}} {{nəsil ağacı | |,|-|v|-|v|-|v|-|v|-|+|-|v|-|.| | | |!| | | | | | |,|-|^|-|.| | | |,|-|^|-|.| |}} {{nəsil ağacı | N |!| Z |!| S |!| G |!| | | Ə | | | | | E | | T | | R | | C |Z=Zəhra|S=Şəfiqə|N=Nəzifə|G=Gövhər|L=Səltənət|E=Ərtoğrul|T=Turan|R=Şamil|C=Cəmilə|Ə=Əziz Rasizadə}} {{nəsil ağacı | | | |!| | | |!| | | |!| | | |!| | | |!| | | | | | | | | | | |,|-|-|^|v|-|-|-|.|}} {{nəsil ağacı | | | T | | Y | | R | | H | | C | | | | | | | | | | Ə | | O | | U |T=Tahir|H=Həmid|R=Rəna|Y=Yasir|C=Cavid Rasizadə|Ə=Əlirza|O=Oqtay|U=Ülfət}} {{nəsil ağacı | |,|-|^|-|.| |!| | | |!| | | |!| | |,|^|-|-|-|v|-|-|-|.| | | |!| | | |!| | |,|^|-|-|.|}} {{nəsil ağacı | A | | M |!| | | N | | D | | Ə | | J | | T | | C | | S | | V | | G |A=Artur|M=Tamilla|N=Əbülfəz|Ə=Əziz Rasizadə|J=Cavid|T=Teymur|C=Cəmilə|S=Şamil|V=Vadim|G=Gabrielle|D=Tahir}} {{nəsil ağacı | |!| | | |,|-|^|-|.| | | | | | | | | | | | | | | | | |,|-|-|-|+|-|-|-|.|}} {{nəsil ağacı | N | | M | | Z | | | | | | | | | | | | | | | | A | | S | | L |N=Nailə|M=Məmməd|Z=Azər|A=Aylin|S=Selin|L=Adem-Ali}} {{nəsil ağacı/son}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{soy-qaralama}} == Qalereya == ;[[Şeyx Məhəmməd Rasizadə]]nin nəsli <gallery mode="packed" heights="200px"> File:Huseyn Javid Home-Museum at Nakhchivan (general view).jpg|Rasizadələrin XIX əsrdə Naxçıvanda tikilmiş ata evi (hazırda Hüseyn Cavidin ev-muzeyidir) Şəkil:Şeyx Məhəmməd Rasizadə.jpeg|Şeyx Məhəmməd Rasizadə (1878-1939) File:Artur Rasizadə (2009).jpg| Azərbaycanın baş naziri Artur Rasi-zadə (Bakı 2009) Şəkil:Tahir Rasizadə.jpg|Arturun atası Tahir Rasizadə (1907-1942) File:Dmitry Medvedev in Azerbaijan 2017.jpg|Baş nazir Artur Rasi-zadə (solda) Rusiyanın baş naziri D.Medvedevi Bakıda qarşılayır (2017) </gallery> ;[[Hüseyn Cavid]] Rasizadənin nəsli <gallery mode="packed" heights="200px"> File:Hüseyn Cavid.jpg|Hüseyn Cavid Rasizadə (1882-1941) Şəkil:Mişkinaz Cavid.jpg|Mişkinaz (Cavid) Rasizadə (1902-1976) Şəkil:Hüseyn Cavid (1936-cı il).jpg|Hüseyn Cavid sonuncu günlər öz ailəsi ilə (Bakı 1936): Mişkinaz-xanım, Ərtoğrul və Turan Rasizadələr Şəkil:Huseyn Javid in 1937.jpg|1937-ci ildə həbs olunmuş Hüseyn Cavid Rasizadə Şəkil:Ərtoğrol Cavid.jpg|Ərtoğrul (Cavid) Rasizadə (1919-1943) Şəkil:Turan Cavid (Qayıdış (1992)).JPG|Turan (Cavid) Rasizadə (1923-2004) </gallery> ;[[Əlirza Rasizadə]]nin nəsli <gallery mode="packed" heights="200px"> File:Alirza Rasizade in 1912.jpg|Əlirza Rasizadə (1884-1923) Şəkil:Səkinə Rasizadə.jpeg|Onun həyat yoldaşı Səkinə Məmmədova (1900-1985) Şəkil:Şamil Rasizadə 1980.jpeg|Baş nazir müavini Şamil Rasizadə (1916-1993) Şəkil:Bilqeyis Rasizadə 1981.jpeg|Şamil Rasizadənin həyat yoldaşı Bilqeyis Vəliyeva (1926-1981) File:Ш.А.Расизаде 1990.jpg|Şamil Rasizadə ömrünün son illərində (Bakı 1990) Şəkil:Əli Rasizadə 1974.jpeg|Oqtay (solda) və Əli Rasizadə qardaşları onların Moskva Dövlət Universitetində təhsil zamanında (Moskva 1974) </gallery> <gallery mode="packed" heights="250px"> File:Нахичеванское общество 1920-х годов.jpg|Səkinə-xanım Rasizadə (solda) Məmmədovların ata evində: ortada oturan böyük qardaşı Heydər həyat yoldaşı Laçın-xanım ilə, sağda oturan kiçik qardaşı Əkbər, dayananlar Heydərin övladları Tatan, Şulan və ev qulluqçusu (Naxçıvan 1927) Şəkil:Rasizadələr ailəsi 1965.jpeg|Azərbaycan SSR kənd təsərrüfatı naziri Şamil Rasizadənin ailəsi: qızı Ülfət (qucağında), ortada anası Səkinə-xanım, sağda həyat yoldaşı Bilqeyis-xanım, arxada duran oğlu Əli və onun kürəyində kiçik qardaşı Oqtay (Bakı 1965) File:Alec Rasizade in 2017.jpg|Rasizadə-Kızılkayalar (İstanbul 2017): Əli Rasizadə (solda), onun həyat yoldaşı Nərminə-xanım (arxada), nəvələri Selin, Aylin, Adəm-Əli və qızı Cəmilə (sağda) </gallery> [[Kateqoriya:Rasizadələr]] 5l8ml72550pndg22tksj0h3swbihvxg 0 404649 6599774 6544976 2022-08-28T18:01:56Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Mollahəsənli döyüşü |aiddir = [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)]] |şəkil = Secaatname 0076 (cropped).jpg |şəklin izahı = Adil Gəray Həmzə Mirzəyə təslim olur. |tarixi = 15 noyabr 1578 |yeri = [[Ağsu çayı]] sahili [[Pirhəsənli]] kəndi yaxınlığında |nəticəsi = [[Səfəvilər]]in qələbəsi |tərəf1 = [[Şəkil:Safavid Flag.svg|22px|border]] [[Səfəvilər İmperiyası]] |tərəf2 = [[Şəkil:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] [[Osmanlı İmperiyası]]<br>[[Şəkil:Flag of the Crimean Tatar people.svg|22px|border]] [[Krım xanlığı]] |komandan1 = [[Şəkil:Safavid Flag.svg|22px|border]] [[Həmzə Mirzə Səfəvi|Həmzə Mirzə]] |komandan2 = [[Şəkil:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] [[Şəkil:Flag of the Crimean Tatar people.svg|22px|border]][[Adil Gəray (kalqa)|Adil Gəray]] |itkilər1 = yüngül |itkilər2 = ağır }} '''Mollahəsənli döyüşü''' — [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)|1578–1590-cı illər Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı, 1578-ci ilin noyabr ayında [[Ağsuçay|Ağsu çayı]] sahilində Mollahəsənli adlanan ərazidə [[Osmanlı imperiyası]]nın vassalı olan [[Krım xanlığı]] qoşunları ilə [[Səfəvilər|Səfəvi]] ordusu arasında baş vermiş döyüş. Səfəvi ordusunun komandanı vəliəhd şahzadə [[Həmzə Mirzə Səfəvi|Həmzə Mirzə]] Osmanlının vassalı Krım xanlığı qoşunlarını məğlub etmişdir. Krım qoşunlarının komandanı Adil Gəray idi. Adil Gəray əsir götürülmüşdür. == Arxa plan == 1578-ci ilin payızında Osmanlı ordusu [[Tbilisi|Tiflisi]] və [[Şirvan (tarixi ərazi)|Şirvanı]] ələ keçirdi. Atası mənşəcə [[Adıqlar|adıq]] olan [[Özdəmiroğlu Osman Paşa|Özdəmiroğlu Osman paşa]] Şirvan bəylərbəyi təyin edildi və ona vəzifəsi ilə birlikdə, sərdar rütbəsi də verildi. Osmanlı ordusunun əsas hissəsinin qışı [[Ərzincan]]da keçirməsinə görə Şirvan bəylərbəyiliyi vəzifəsi təhlükəli vəzifə hesab edilirdi.{{sfn|Рахимизаде|2005|page=116}}{{sfn|Çiçek|2007|page=}}{{sfn|Печеви|1988|page=40}} Həmçinin, qüvvələri məhdud olan bu bəylərbəyinə tapşırılan vəzifələrdən biri də Şirvanı geri almaq üçün ola biləcək Səfəvi hücumlarının qarşısını almaq idi. Osman paşanın Şirvanda möhkəmlənə bilməsi üçün Səfəvilərin Şirvan bəylərbəyisi [[Araz xan Rumlu]]nun qüvvələrini məğlub etməli idi. Araz xan Osmanlı [[Şamaxı]]nı tutmamış oranı tərk etmiş və Kür çayının sahillərinə geri çəkilmişdi. Hərbi əməliyyatların əvvəllərində Krım tatarlarının süvari dəstələrinin varlığı Osmanlı ordusunun döyüş manevr qabiliyyətinin xeyli yüksəlməsinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Рахимизаде|2005|page=121-123}} Həmçinin, o da məlum idi ki, Səfəvi şahı vəliəhd oğlu Həmzə Mirzənin nominal komandanlığı altında 12 minlik ordunu Şirvanı geri almağa göndərmişdi.{{sfn|Орудж-бек|2007|page=97}} Bu zaman Həmzə Mirzə Peçeviyə görə azyaşlı{{sfn|Печеви|1988|page=44}}, Rəhimizadəyə görə isə, 8 yaşlı oğlan idi.{{sfn|Рахимизаде|2005|page=128}} Osman paşa Araz xana iki cinahdan hücum etməyi planlayırdı, lakin gözlənilmədən onun özü Araz xanın hücumuna məruz qaldı.{{sfn|Печеви|1988|page=42}}{{sfn|Рахимизаде|2005|page=123}} Araz xan tələsirdi, çünki o, [[Həmzə Mirzə Səfəvi|Həmzə Mirzə]] və [[Məhdi Ülya]]nın komandanlığı altında əsas Səfəvi ordusunun yaxınlaşmasından xəbərdar idi. Həmçinin, Şirvan əmirləri Şirvanı döyüşsüz tərk etdikləri üçün şahın gözündən düşəcəklərindən qorxurdular.{{sfn|Орудж-бек|2007|page=97}}{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=354}} Şamaxı uğrunda döyüş 9 noyabr 1578-ci ildə başladı{{sfn|Печеви|1988|page=42}}{{sfn|Kütükoğlu|1962|page=85-86}} və bir neçə gün davam etdi. Üçüncü günün səhərində [[Krım xanlığı|Krım xanı]]nın qardaşı olan Adil Gəray 15 minlik tatar ordusunun komandanlığıda [[Osmanlı ordusu]]nun yardımına yetişdi. Bu döyüşün nəticəsinin müəyyən olunmasında həlledici faktor oldu və [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] məğlub edildi.{{sfn|Çiçek|2007|page=}}{{sfn|Рахимизаде|2005|page=126-127}}{{sfn|Шараф-хан|1967|page=237}} [[Araz xan Rumlu|Araz xan]] və oğlu [[Osmanlı ordusu]]na əsir düşdülər və edam edildilər.{{sfn|Орудж-бек|2007|page=98}}{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=354}}{{sfn|Купели|2014|page=229}} Osmanlı ordusu qələbə qazansa da, hər iki tərəf xeyli sayda itki vermişdi.{{sfn|Рахимизаде|2005|page=126-127}}{{sfn|Kütükoğlu|1962|page=83}} == Araz xanın düşərgəsinə hücum == Osman paşa [[Krım tatarları|tatarlar]]ı mükafatlandırdı və onların şərəfinə 3 gün qonaqlıq keçirdi. Lakin mükafatlandırma görünür Adil üçün o qədər qaneedici olmamışdır və ya yağmalama onun üçün adi bir şey idi.{{sfn|Купели|2014|page=229}} Adil Gəray və sancaq bəyi Areşa Piyalə bəy Araz xanın düşərgəsinə hücum etmək qərarına gəldi.{{sfn|Çiçek|2007|page=}} Döyüşdən sağ çıxa bilən və qaçan qızılbaşlardan düşmən ordusunun yaxınlaşdığını öyrənən [[Həmzə Mirzə Səfəvi|Həmzə Mirzə]] düşərgə salmağı, onu mühafizə etməyi və çay boyunca patrul gəzməyi əmr etdi. Talışlardan olan əmirlər Cavaddakı körpü üzərində Şamaxıdan geri çəkilən qızılbaşların çayı keçməsi üçün mühafizəyə başladılar (Kür və Arazın birləşdiy yerdə). Bu zaman olar Adil Gərayın yaxınlaşması barədə məlumat aldılar. Onlar tatarların çayı keçməsinin qarşısını almaq üçün körpünü uçursalar da, özlərini çatdıran tatar süvarilər çaya baş vurdular və onu keçib döyüşməyə başladılar.{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=354}} Bu zaman Səfəvi əmirləri başqa bir yerdə də tatar bölməsinin olduğunu və onlara arxadan hücum etdiyini öyrəndilər. Qarışıqlıq düşdü və düşərgəni müdafiə etmək mümkün olmadı. Təlaş içində geri çəkilən səfəvilərin düşərgəsi ələ keçirildi. Düşərgədəkilərin xilas olma şansları olmadı. Qadınları və uşaqları, qənimətləri ələ keçirən Adil Gəray həmin gün çayı keçərək Şirvana geri döndü.{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=355}} Bütün tarixçilrə qeyd edir ki, tatarlar qəflətən düşərgəyə hücum etmiş və çox sayda qənimət ələ keçirmişdir.{{sfn|Çiçek|2007|page=}}{{sfn|Шараф-хан|1967|page=237-239}}{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=354}}{{sfn|Купели|2014|page=229}} "Ərəş xanının 70 gözəl arvadı və qızı, təxminən 50 kənizi və gənc oğlu əsir götürüldü."{{sfn|Печеви|1988|page=43-44}} Bu hadisənin müasirləri (İbrahim Rəhimizadə, Mustafa Əli Gelibolulu və Dal Mehmed Asafi) bu hücumu və soyğunu qınamışdı, çünki bu hadisə Ramazan bayramında baş vermişdi.{{sfn|Купели|2014|page=229}} [[İbrahim Peçevi|Peçevi]] iddia edirdi ki, tatarlar düşərgəyə öz istəkləri ilə hücum etməmişdilər, tarixçi bildirirdi ki, tatarlar düşərgəyə Osman paşanın əmri əsasında hücum etmişdirlər.{{sfn|Печеви|1988|page=43-44}} [[Fayl:Ширван.jpg|right|350px|thumb|[[Şirvan]]ın xəritəsi]] == Döyüş == Səfəvilər vəliəhd şahzadə [[Həmzə Mirzə Səfəvi|Həmzə Mirzə]]nin rəhbərliyi altında ordu topladılar. Əsində isə orduya Şah Məhəmməd Xudabəndənin vəzir Mirzə Salman rəhbərlik edirdi. Oruc bəyə görə, bu ordu Ərəşi alan ordu ilə eyni ordu olmuşdur.{{sfn|Орудж-бек|2007|page=98}} Osmanlı mənbələrinə görə, ordudakı döyüşçü çayı 50–100 min arasında dəyişirdi. Mirzə Salman Kür çayını keçmiş və 26 noyabr tarixində [[Şamaxı]]ya yaxınlaşıb, şəhəri 3 günlük mühasirəyə almışdır.{{sfn|Печеви|1988|page=44}}{{sfn|Kütükoğlu|1962|page=84}} Osman paşa Adil Gəraya məktub göndərmiş və qənimətləri ataraq Şamaxıya gəlməyi əmr etmişdir. Mirzə Salman və əmirlər [[Qarabağ]]dan təcili hərəkətə başladılar və Qoyun ölümü keçidindən [[Kür]]ü keçərək [[Şirvan bəylərbəyliyi|Şirvan]]a daxil oldular. Onlar Osman paşanı [[Şamaxı]] qalasında mühasirəyə aldılar. Mühasirə zamanı qızılbaşlar qalaya girmək istəyən bir neçə tatarı ələ keçirdilər. Onlarda Adil Gərayin Osman paşaya məktubu var idi. Qızılbaş əmirləri məktubu oxuyub öyrəndilər ki, tatar xanı Əbubəkr Mirzə ilə birlikdə rumlu tayfasının düşərgəsini talan etmiş, indi isə təcili qaydada şimala, Osman paşanın köməyinə tələsir . Şamaxı ətrafında qalmaq əmirlərə çox təhlükəli göründü.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=184}} Çünki aydın idi ki, tatarlar gələnə qədər onlar Osman paşanın uğurlu müdafiə olunduğu qalanı ala bilməyəcəklər. Eyni zamanda əmirlər şübhə edirdilər ki, tatarlar cənubdan gələcəyə təqdirdə, onlar bir neçə cəbhədə vuruşmaqla döyüşü uda biləcəklər. [[Araz xan Rumlu|Araz xan]]ın faciəli taleyi də bunu düşünməyə əsas yaradırdı . Buna görə də əmirlər Şamaxı yaxınlığında Vəli Xəlifə Şamlının başçılığı altında 3 min nəfərlik dəstə qoyaraq Mirzə Salman, qorçibaşı [[Qulu bəy Əfşar]], Şahrux xan möhrdar, Məhəmməd xan Türkman, Pirə Məhəmməd xan Ustaclı, Sultan Hüseyn xan, Müseyib xan Şərəfəddin oğlu Təkəli, İmamqulu xan Qacar, Əmir Həmzə xan və digər "adlı-sanlı" əmirlərlə cənuba, tatarlara qarşı yerimək barədə qərar qəbul etdilər.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=185}} Qoşununun bir hissəsini mühasirəni davam etdirmək üçün şəhərin yanında saxlayan Mirzə Salman tatarlarla döyüşmək üçün təxminən 20 minlik qoşunla yola düşdü.{{sfn|Печеви|1988|page=44}}{{sfn|Рахимизаде|2005|page=129-130}} Onu müşayiət edən Səfəvi sərkərdələri arasında [[Məhəmməd xan Türkman]], [[Durmuş xan Şamlı|Durmuş xa]]nın nəvəsi Məhəmməd xan Ustaclı, Şərəfəddin xan Təkəli, [[İmamqulu xan Qacar]] və digərləri var idi.{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=355}}{{sfn|Шараф-хан|1967|page=237-238}} Adil Girey və onun qardaşları – Səadət Gəray və Əsgər Gəray Həmzə Mirzənin qoşunlarının gəlməsi, Şamaxını mühasirəyə alması xəbərini eşidib mühasirəyə alınmış Osman paşanın köməyinə çatmaq üçün şimala hərəkət etdilər. Şamaxıya doğru irəliləyən Adil Gəray 28 noyabr 1578-ci ildə [[Ağsuçay|Ağsu çayı]] sahilindəki Mollahəsənli qəsəbəsində Səfəvi ordusu ilə üzləşdi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=185}} [[Şərəf xan Bitlisi|Şərəf xan]] və [[Oruc bəy Bayat|Oruc bəy]]ə görə, Mirzə Salman düşərgə yeri seçimində səhvə yol verən və mühafizəçi təyin etməyən Adil Gəraya hücum etdilər.{{sfn|Орудж-бек|2007|page=98}} Onun ordusunda ümumilikdə 12 min tatar və 4–5 min [[Ləzgilər|ləzgi]], şirvanlı və qarabökrlü var idi. İskəndər bəy Münşi obrazlı şəkildə qeyd edirdi: {{cquote|''Ölülərin qanına bulaşmış döyüş meydanı lalələr örtülmüş çəmənliyi xatırladırdı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=185}}''}} Səhər başlanan döyüş axşama qədər davam etdi. Şamaxı yaxınlığında qalmaq əmri almış bir sıra qızılbaş əmirləri düşmənin başlıca qüvvələri ilə döyüşdə iştirak etməyi özləri üçün şərəf işi sayaraq mühasirəni özbaşına tərk etmiş, qızılbaş qoşunlarına qoşularaq onların sıralarını xeyli gücləndirmişdilər. Tatarlar bütün günü hər vasitə ilə onları darmadağın etməyi qərara almış qızılbaşların ardı-arası kəsilməyən hücumlarını dəf etmişdilər.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=185}} [[Qızılbaş]] ordusunun tədricən üstünlüyü ələ aldığını görən Adil Gəray ordusunu ruhlandırmaq üçün özü döyüşə girdi və qısa müddət sonra Baba Xəlifə Qaramanlının başçılıq etdiyi dəstə tərəfindən nizə ilə atından yerə salındı. Qızılbaşlar onu öldürək istəsələr də, tanıyaraq sağ buraxıb, əsir etdilər. Adil Gəray əsir düşdükdən sonra tatar ordusu vahimə içində qaçmağa başladı. Sonda yalnız bölgəni tanıyan ləzgilərin, şirvanlıların və qarabörklülərin bir hissəsi dağlara qaçaraq canını xilas edə bildilər. Araz xan Rumlu məğlub edilərkən tatarların əlinə keçən bütün qənimət geri qaytarıldı.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=186}} [[Tatarlar|Tatar]] ordusu darmadağın edildi, döyüşçülərin çoxu qaçmağa başladı və Adil Gəray 2 min nəfərlə meydanda qaldı və əsir düşdü.{{sfn|Шараф-хан|1967|page=237-238}}{{sfn|Farah|2019|page=974}} İbrahim Rəhimizadəyə görə, əsirlərin gözəlliyi tərəfindən gözləri kor olan, başı əyləncəyə və eyş-işrətə qarışan təhlükəsiz geri çəkilmə təşkil edə bilmədi.{{sfn|Рахимизаде|2005|page=127}}{{sfn|Шараф-хан|1967|page=237-238}} Tatarlara edilən ilk Səfəvi hücumuna Həmzə xan Ustaclı komandanlıq edirdi.{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=355}} Döyüşün təsviri mənbələrdə müxtəliflik göstərməkdədir. [[İsgəndər bəy Münşi]] və [[Şərəf xan Bitlisi|Şərəf xan]] tatarların cəsur formada döyüşdüyünü, döyüşün bütün gün boyunca davam etdiyini yazır,{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=355}} [[Oruc bəy Bayat|Oruc bəy]] isə, Səfəvi ordusunun cəld hərəkət etdiyini, tatarların hücuma məruz qaldıqlarını bildikdə artıq yarısının öldürüldüyünü və Adil Gərayın əsir düşdüyünü yazmışdır.{{sfn|Печеви|1988|page=45}}{{sfn|Орудж-бек|2007|page=98-99}} İbrahim Peşevi durmaq bilməyən yağışın təsiri nəticəsində tatarların hərəkət edə bilmədiyini və Səfəvi ordusunun tez bir zamanda onların dörd bir yanını mühasirəyə aldığını bildirir.{{sfn|Печеви|1988|page=45}} Tarixçilər tatarların məğlubiyyətinin əsas səbəbi kimi təkəbbürlülüyü və diqqətsizliyi göstərirlər.{{sfn|Farah|2019|page=974}} İbrahim Rəhimizadəyə görə, Adil Gəray "qəzəbli şir kimi döyüşə atılmış"dır.{{sfn|Печеви|1988|page=44-45}}{{sfn|Рахимизаде|2005|page=131}} Baba Xəlifə Qaramanlı adında Səfəvi döyüşçüsü tatar komandanı atından yerə salmış və onu öldürmək istəyərkən Adil Gəray ona öz adını demiş və əsir düşmüşdür.{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=355}}{{sfn|Farah|2019|page=974-975}} Komandansız qalan tatarlar döyüş meydanından qaçmağa başladılar, yerdə qalanları isə qətlə yetirildi. Bölgəni tanıyan şirvanlılar və ləzgilər qaçmağı bacardılar. Qəlbə qazanan Səfəvi ordusu bölgədə tatarlar tərəfindən tərk edilmiş böyük qənimətlərin qaldığını gördülər və tatarları təqib etməyi dayandırdılar. Tatarların Araz xanın düşərgəsindən ələ keçirdikləri demək olar ki, hər şey Mollahəsənli də Səfəvi ordusunun əlinə keçdi.{{sfn|Eskandar Beg|1930|page=355}} Təxminən 30 tatar zadəganı, 2 min adi döyüşçüsü əsir düşdü. Osmanlı sancaq bəyi Areşa Piyalə bəy də əsir düşənlər arasında idi.{{sfn|Çiçek|2007|page=}}{{sfn|Орудж-бек|2007|page=98}}{{sfn|Шараф-хан|1967|page=237-238}}{{sfn|Печеви|1988|page=44-45}} == Nəticə == Osmanlı ordusu ümidsiz vəziyyətdə idi. Osman paşa tatarların Mollahəsənlidəki məğlubiyyət xəbərini [[Şamaxı]]dakı ordudan gizlətdi və onların qələbə qazandığını elan etdi. Uydurduğu hekayəyə inandırıclıq qazandırmaq üçün toplardan qələbə atəşləri edilməsini əmr etdi. Lakin həqiqət tez bir zamanda qaladakı döyüşçülər arasında yayıldı və əsgərlərin bir çoxu fərariliyə başladı.{{sfn|Рахимизаде|2005|page=131-133}} Osman paşa Şamaxını tərk edərək Dərbəndə doğru geri çəkildi. Qızılbaş ordusunun aramsız hücumlarına məruz qalan və pərən-pərən salınmış Osmanlı ordusuna qənimət əldə etmək üçün yerli əhali də hücumlar təşkil edirdi. Yorğunluqdan geri qalan bütün Osmanlı piyadaları beləcə həyatını itirdi, sağ qalmağı bacarmış ordusu ilə Dərbəndə çatan Osman paşa qızılbaş qələbəsindən ruhlanan yerli əhalinin üsyan qaldraraq şəhəri ələ keçirdiyini gördü. Üsyançılar onları şəhərə buraxmaq istəmirdilər. Yaınız güc tətbiq edildikdən sonra şəhər daxil olmaq mümkün oldu. Osmanlı ordusunu Şabrana qədər izləyən qızılbaş ordusu onların bütün top və digər hərbi ləvazimatları ələ keçirmişdilər.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=186-187}} [[Şamaxı]]dakı qızılbaş ordusunun bir hissəsi Ərəşə getdi. [[Ərəş qəzası|Ərəş]] qalasının geri alınması və Osmanlı komandanının öldürülməsindən sonra Səfəvi ordusu [[Qarabağ]]a geri döndü. Şirvanın bir çoxu yenidən Səfəvilərin hakimiyyəti altına qayıtdı, əzvinə və bütün ölkəyə "fəthnamələr" ("Qələbə məktubları") göndərilirdi.{{sfn|Əfəndiyev|2007|page=187}} Lakin onlar sonda üstünlüklərini möhkəmlədməyi bacarmadılar.{{sfn|Купели|2014|page=229}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = [[Oruc bəy Bayat]] | başlıq = Россия и Европа глазами Орудж-бека Баята - Дон Жуана Персидского | link = http://www.vostlit.info/Texts/rus5/Huan_2/frametext21.htm | cavabdeh = [[Oqtay Əfəndiyev (tarixçi)|Oqtay Əfəndiyev]] və [[Akif Fərzəliyev]] | yer = | nəşriyyat = [[Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti]] | il = 2007 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Орудж-бек }} * {{cite book |author = [[İbrahim Peçevi]] |title = История / Ziya Bunyadov |place = [[Bakı]] |publisher = Elm |year = 1988 |url = http://www.vostlit.info/Texts/rus/Pecevi/text2.phtml |ref = Печеви }} * {{cite book |author = Ибрахим Рахимизаде |title = Османо-Сефевидская война 1578 - 1590 гг.: по материалам трудов османского летописца Ибрахима Рахимизаде |place = Baku |publisher = Nurlan |year = 2005 |url = https://books.google.ru/books?id=pTktAQAAIAAJ |ref = Рахимизаде }} * {{cite book |author = [[Şərəf xan Bitlisi]] |title = Шараф-наме / E. I. Vasilyeva |place = Moskow |publisher = Nauka |year = 1967 |url = |ref = Шараф-хан }} * {{cite book |author = [[İsgəndər bəy Münşi]]. History Of Shah Abbas The Great Vol. 1 / Roger M. Savory. — Boulder, Colorado: Westview Press, 1930. |title = History Of Shah Abbas The Great Vol. 1 / Roger M. Savory |place = Colorado |publisher = Westview Press |year = 1930 |url = https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.38521 |ref = Eskandar Beg }} * {{cite book |author = Купели Озер |title = Походы крымских татар и турок-осман против Ирана |place = |publisher = Золотоордынское обозрение |year = 2014 |url = |ref = Купели }} * {{cite book |author = Çiçek Kemal |title = Osman Paşa, Özdemiroğlu // Islam ansiklopedisi |place = |publisher = |year = 2007 |url = |ref = Çiçek }} * {{cite book |author = Farah Hüseyn |title = Farah Hüseyn. 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı ve Kırım Hanlığı (Османо-сефевидская война 1578-1590-х гг. и Крымское ханство) |place = |publisher = Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi |year = 2019 |url = https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/755252 |ref = Farah }} * {{cite book |author = Kütükoğlu Bekir |title = Osmanli-Iran Siyâsî münâsebetleri |place = |publisher = Edebiyat Fakültesi Matbaasi |year = 1962 |url = https://books.google.az/books/about/Osmanli_Iran_Siv%C3%A2s%C3%AE_m%C3%BCn%C3%A2sebetleri_T.html?id=IzYBAAAAMAAJ&redir_esc=y |ref = Kütükoğlu }} * {{kitab3 | müəllif= Oqtay Əfəndiyev | başlıq= Azərbaycan Səfəvilər dövləti | link= https://www.ebooks.az/book_UdthmOAs.html| cavabdeh = | yer= Bakı | nəşriyyat = Şərq-Qərb | il= 2007 | cild= | səhifə = | səhifələr = 407 | isbn= 978-9952-34-101-0 | doi= | ref= Əfəndiyev}} [[Kateqoriya:Səfəvi-Osmanlı müharibələri]] [[Kateqoriya:15 noyabrdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1578-ci ildəki hadisələr]] 0q7q8d7c5ycm4if7d3udwrleop440ks 14 405281 6599153 4726233 2022-08-28T14:09:42Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Malayziyada İslam]] → [[Kateqoriya:Malayziyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Malaysia}} [[Kateqoriya:Malayziyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Malayziyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] aga5urmd6qw8vxp28jif1at7m8rn55x 0 405694 6600364 6305111 2022-08-29T05:18:02Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Faiq Bağırzadə.png |mükafatları = + }} '''Bağırzadə Faiq Məmməd oğlu''' ({{DVTY}}) — geologiya elmləri doktoru (1964), [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]nın həqiqi üzvü (1983), Əməkdar elm xadimi (1980), [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin rektoru və [[Azərbaycan SSR]] Dövlət mükafatı laureatı.<ref>Ermənistan Azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası // Tərtib edəni: S. Əsədov; Elmi red. [[Budaq Budaqov|B. Budaqov]], [[Qiyasəddin Qeybullayev|Q. Qeybullayev]]. Bakı: "Gənclik", 1995. ISBN 5-8020-0852-0</ref><ref name=":0">{{cite web |url = https://science.gov.az/az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3228 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210916003322/https://science.gov.az/az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3228 |archivedate = 10-09-2021 |title = Bağırzadə Faiq Məmməd oğlu |author = |date = |work = |publisher = science.gov.az |accessdate = |language = Azərbaycan }}</ref> == Haqqında == Faiq Bağırzadə 20 mart 1926-cı ildə [[Bakı]] şəhərində anadan olmuş, 132 saylı orta məktəbi bitirmişdir. Ali təhsilini 1940-cı ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Univertitetinin Geoloji-kəşfiyyat fakültəsində alan Bağırzadə mühəndis-geoloq ixtisasına yiyələnmişdir.<ref name=":0" /> == Əmək fəaliyyəti == Faiq Bağırzadə əmək fəaliyyətinə 1949-cu ildə "Qobustanneftqaz kəşfiyyatı" trestinin kontorunda mühəndis-geoloq olaraq başlamışdır. O, həmçinin 1949-cu ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Univertitetinin Neft və qaz yataqlarının geologiyası kafedrası nəzdində aspiranturaya daxil olmuşdur. 1951–1953-cü illərdə "Azneft" Birliyinin "Dənizdə kəşfiyyat qazması" trestinin "Neft Daşları" idarəsində mühəndis-geoloq işləmişdir. Habelə Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft Geoloji-Kəşfiyyat İnstitutunun çöl tematik partiyasında mühəndis-geoloq və partiya rəisi vəzifəsində çalışmışdır.<ref name=":0" /> Faiq Bağırzadə 1952–1954-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Univertitetinin Neft və qaz yataqlarının geologiyası kafedrasında assistent vəzifəsini icra etmiş, 1954–1962-ci illərdə kafedranın baş müəllimi və dosenti işləmiş, 1962–1965-ci illərdə isə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun Geoloji-kəşfiyyat fakültəsinin dekanı olaraq fəaliyyət göstərmişdir.<ref name=":0" /> Faiq Bağırzadə 1964–1965-ci illərdə Myanma İttifaqı Respublikasın Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyinin xətti ilə Ranqun Texnoloji İnstitutunun professoru vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Həmin institutda məruzələrlə çıxış edən Bağırzadə ingilis dilində "Neft və yeraltı geologiya" mühazirələr məcmuəsini çap etdirmişdir.<ref name=":0" /> Professor 1965–1970-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Univertitetinin Xarici vətəndaşların təhsili üzrə fakültəsinin dekanı vəzifəsini icra etmişdir. Eyni zamanda 1966–1970-ci illərdə Neft və qaz yataqlarının geologiyası kafedrasının professoru və kafedranın müdiri təyin olunmuşdur.<ref name=":0" /> Faiq Bağırzadə 1970-ci ildə [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin rektoru vəzifəsinə təyin edilmişdir.<ref>{{cite web |url = http://bsu.edu.az/az/content/rektorlarmz |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200319071304/http://bsu.edu.az/az/content/rektorlarmz |archivedate = 25-06-2014 |title = Bakı Dövlət Universitetinin rektorları |author = |date = |work = |publisher = bsu.edu.az |accessdate = |language = Azərbaycan }}</ref> Onun fəaliyyəti dövründə Tətbiqi riyaziyyat fakültəsi təşkil olunmuş, yeni kafedralar açılmış və institutlararası elmi-tədqiqat hesablama mərkəzi fəaliyyətə başlamışdır.<ref name=":0" /> Faiq Bağırzadə Bakı Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının sədri vəzifəsini icra etmişdir. O. həmçinin Sovet-İraq Dostluğu Cəmiyyətinin Azərbaycan bölməsinin, və Azərbaycan Ali Məktəb Rektorları Şurasının sədri olmuşdur. Faiq Bağırzadə Bakı Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının sədri vəzifəsini icra etmişdir. O, həmçinin Sovet-İraq Dostluğu Cəmiyyətinin Azərbaycan bölməsinin, və Azərbaycan Ali Məktəb Rektorları Şurasının sədri olmuşdur. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının baş redaksiya heyətinin üzvü olan Bağırzadə Ali Sovetin VIII, IX, X və XI çağırışlarında deputat seçilmişdir. == Elmi fəaliyyəti == Faiq Bağırzadə 1953-cü ildə "Abşeron yarımadasının sahilboyu və bitişik sahələrində Qala dəstəsinin kəşfiyyatı" mövzusunda geologiya-minerologiya elmləri üzrə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək elmlər namizədi, 1964-cü ildə "Abşeron neft-qazlı sahəsinin Şərq hissəsində məhsuldar qatın alt şöbəsində neft və qaz yataqlarının yerləşmə və formalaşmasının qanunauyğunluqları" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək elmlər doktoru elmi dərəcəsini almışdır.<ref name=":0" /> Professor Faiq Bağırzadə 100-dən artıq elmi əsər, habelə 12 monografiya, dərslik və dərs vəsaiti çap etdirmişdir.<ref name=":0" /> == Mükafatları == Faiq Bağırzadə elmin, təhsilin inkişafındakı xidmətlərinə görə S. İ. Vavilov adına medalla, həmçinin "Oktyabr İnqilabı" və "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordenləri ilə təltif edilmişdir. 1980-ci ildə Azərbaycanın Əməkdar elm xadimi fəxri adına layiq görülən Bağırzadə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı olmuşdur.<ref name=":0" /> == Vəfatı == Faiq Bağırzadə 24 mart 1988-ci ildə Bakıda vəfat etmiş və II Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.<ref name=":0" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.nkpi.az/?page=addread&id=3024 BAĞIRZADƏ FAİQ MƏMMƏD OĞLU] * [http://static.bsu.az/w32/rektorlar/F.%20Ba%C4%9F%C4%B1rzad%C9%99.jpg Faiq Məmməd oğlu Bağırzadə] * [https://az.info-about.net/405694/1/faiq-ba%C4%9F%C4%B1rzad%C9%99.html Bağırzadə Faiq Məmməd oğlu] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211005090207/https://az.info-about.net/405694/1/faiq-ba%C4%9F%C4%B1rzad%C9%99.html |date=2021-10-05 }} {{Bakı Dövlət Universiteti}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:AMEA-nın həqiqi üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan geoloqları]] [[Kateqoriya:Bakı Dövlət Universitetinin rektorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VIII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] 2x3a6i8uo6jlf3k6kgji4mj6aybhnvd 0 405908 6601127 3320568 2022-08-29T11:33:42Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki '''İman''' — [[ad]] və [[təxəllüs]]. [[İslam]] dinində [[İslamda iman|iman]] sözünün anlamı böyükdür. Adın [[İmanov]], [[İmanlı]] soyad formaları vardır. ;Bu adı olan tanınmış şəxslər * [[İman Məcidov]] — rejissor * [[İman Hacısamlı]] — Obabaşı. * [[Aqil İman|İman]] — Azərbaycan şairi. Təxəllüsü: Aqil * [[Növrəs İman|İman]] — Azərbaycanın ustad şairi, aşıq, el nəğməkarı. Təxəllüsü: Növrəs ;Bu təxəllüsü olan tanınmış şəxslər * [[Qılman İman]] — Azərbaycanlı şair-publisist, "Qızıl qələm" mükafatı laureatı. ;Yaşayış məntəqələri * [[İmanşahlı]] — Qərbi Azərbaycanın [[Qəmərli rayonu]] ərazisində kənd. * [[İmanşəhr]] — İranın İsfahan ostanının Fəlavərcan şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər. * [[İmanlar]] — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu inzibati ərazi vahidində kənd. == Həmçinin bax == *[[İmanlı]] *[[İmanov]] *[[İmanova]] *[[İmanovlar]] {{dəqiqləşdirmə}} [[Kateqoriya:Adlar]] [[Kateqoriya:Təxəllüslər]] 9ughzf72lw3jfyzdrze76bw4lt5oxin 0 406615 6600008 6520613 2022-08-28T20:54:05Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''"Bəşirov metodu"''' — [[Kənd təsərrüfatı]] heyvanlarının çoxaldılmasına, onların cins tərkibinin yaxşılaşdırılmasına, sağlam nəsil alınmasına, məhsuldarlığın 1000 dəfəyə qədər artırılmasına və s. kimi çox mühüm, böyük nəticələr əldə etməyə imkan verən bir metoddur.<ref name="aztoday.az">[http://aztoday.az/news/2749.html 3 ölkənin milli qəhrəmanı olan alimimiz] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150516055241/http://aztoday.az/news/2749.html |date=2015-05-16 }}. aztoday.az, 14.05.2015 {{az}}</ref> Bu metodun yaradıcısı akademik [[Eyyub Bəşirov]]dur.<ref name="aztoday.az"/> XX əsrin ortalarında işlənib hazırlanmış bu orijinal, mütərəqqi metod bu gün də dünyanın heyvandarlıq təcrübəsində geniş istifadə edilir və çox böyük uğur gətirir.<ref name="aztoday.az"/> [[Eyyub Bəşirov]] cərrahi yolla erkək heyvanların çoxalma üzvünü 30–45 dərəcə bucaq altında öz təbii yerindən kənara çəkməklə süni mayalamada istifadə etmək üçün yüksək keyfiyyətli toxum alınmasına, törədici-seçici-stimuləedici kimi istifadə edilməsinə, bununla da bir çox mühüm problemlərin aradan qaldırılmasına nail olmuşdur.<ref name="aztoday.az"/> Belə ki, əgər adi, təbii cütləşmədə naxırda 1 ildə 1 törədici ilə ən yaxşı halda, ən çoxu 20–25 inək mayalamaq mümkün olursa, dondurulmuş toxumla aparılan süni mayalamada "Bəşirov metodu"nu və [[Eyyub Bəşirov]]un işləyib hazırladığı yeni, orjinal texnologiyaları tətbiq etməklə, 25000 camış və inək mayalamaq mümkündür.<ref name="aztoday.az"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda elm və texnologiya]] [[Kateqoriya:Azərbaycan ixtiraları]] 97rls5wepra8wcvlq7fdhk7kb3bavk2 14 408006 6599654 6534774 2022-08-28T16:38:45Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropa Oyunlarında ölkələr]] → [[Kateqoriya:Ölkələr Avropa Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2015 Avropa Oyunları|İştirakçı ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələr Avropa Oyunlarında]] dpmfz6vicpjpf515w2sli22sh0qnzls 0 409033 6600397 6222557 2022-08-29T05:35:37Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{TOC sağ}} == 1960-cı illər == === 1960 === # [[Yəhya Əhmədov|Əhmədov Yəhya Həbib oğlu]] — 25.04.1960 === 1966 === # [[Cavid Nəcəfov|Nəcəfov Cavid Nəcəfqulu oğlu]] — 1966 === 1968 === # [[Altay Hacıyev|Altay Əmir oğlu Hacıyev]] — 1968 == 1970-ci illər == === 1970 === # Əliverdibəyov Kazım Ağalar oğlu — 21.05.1970<ref name="21.05.1970">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Parisdə Beynəlxalq Rəqs Festivalının ən çox fərqlənmiş iştirakçılarının Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 21 may 1970-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Əlikişizadə Yulana Yusif qızı — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # [[Qəmər Almazzadə|Almazzadə Qəmər Hacağa qızı]] — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Bədirova Maya Fyodorovna — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Vikulov Sergey Mixayloviç — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Vladimirov Yuri Kuzmiç — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Genin Yakov Markoviç — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Qurbanov Qorxmaz Ağababa oğlu — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Hüseynağa Abuzər oğlu — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Dadaşov Kamil Hənifə oğlu — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Yeqorova Larisa Vsevolodovna — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Zeynalov Rüfət Oqtay oğlu — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # İsmayılova Raisa Hüseyn qızı — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Makarova Natalya Romanovna — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Məmmədov Tofiq — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Məmmədova Tamilla Nəzər qızı — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Nəzirova Nella Nəzər qızı — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Səidova Sara Dadaş qızı — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> # Sorokina Nina İvanovna — 21.05.1970<ref name="21.05.1970"/> === 1971 === # [[Cahangir Cahangirov|Cahangir Şirgəşt oğlu Cahangirov]] — 29.10.1971<ref name="29.10.1971">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf C. Ş. Cahangirov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 29 oktyabr 1971-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Xan Şuşinski|İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirov]] — 29.12.1971<ref name="29.12.1971">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirov (Xan Şuşinski) yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 29 dekabr 1971-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> === 1972 === # [[Niyazi|Niyazi Zülfüqar oğlu Tağızadə (Niyazi)]] — 26.12.1972<ref name="26.12.1972">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf N. Z. Tağızadə (Niyazi) yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 26 dekabr 1972-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Əliyev Azad Həmzə oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Ü. Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə tətif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 19 aprel 1972-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Ələkbərov Zeynal Məmməd oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Atakişiyev Rafiq İsrafil oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Ağamova Yelena Artyomovna — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Hacıyev Əhməd-Cövdət İsmayıl oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Hacıbəyov Soltan İsmayıl oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Cəfərova Zəhra Hüseyn qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Danilov Daniil Xristoforoviç — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # İvanova Anastasiya İvanovna — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # İsmayılova Qəmər Abbasqulu qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Qarayev Qara Əbulfəz oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Qasımov Muxtar Maqsud oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Məmmədova Şövkət Həsən qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Məmmədova Bilqeyis Mirəbdul qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Məlikov Xanlar Həmid oğlu — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Muradova Yevgeniya Haykovna — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Muradova Cəmilə Mehrəli qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Musabəyova Sara Qəzənfər qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Nəzirova Elmira Mirzərza qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Nikomarova Ella Markovna — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Usubova Nigar İbrahim qızı — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Fiş Monsey İsaakoviç — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Frolova Larisa Vasniyevna — 19.04.1972<ref name="19.04.1972"/> # Əbdulkərimov Davud Həsən oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublikanın xalq maarifi və mədəniyyət işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə tətif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 may 1972-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Ələkbərova Cəmilə Zakir qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # [[Xanımana Əlibəyli|Əlibəyli Xanımana Sabir qızı]] — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Əliyev Məstan Rəsul oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Əliyeva Raya Səlim qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Əmrahov Əmrah Bala oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Atakişiyeva Yelizaveta Semyonovna — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Babayev Qorxmaz Məmmədbağır oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Bağırzadə Əhəd Zulfüğar oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # [[Əfrasiyab Bədəlbəyli|Bədəlbəyli Əfrasiyab Bədəl oğlu]] — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Brailovskaya Berta Adamovna — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Haciyeva Sayad Yusif qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Həsənova Əminə Dadaş qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Hüseynov Vaqif Əlövsət oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Hüseynova Validə Həsən qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # [[Əfsər Cavanşirov|Cavanşirov Əfsər Bayram oğlu]] — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Cəfərov Əziz Babası oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # İbrahimova Ofelya Əhməd qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Qədirova Gülarə Məcid qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Qasımov Tələt Əli oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Quliyev Akif Aslan oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Məmmədov Əmənulla Beydulla oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Petrova Qalina Pavlovna — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Sadıqov Hüseynağa Ələsgər oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Cəfərov Kamran Ələs oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Sokayeva Valentina Andreyevna — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Süleymanov Nəriman Qoca oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Sultanova Hökümə İsmayıl qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Fərəcova Mahirə Qənbər qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Xəlilova Məlahət Xalid qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # [[Xalidə Hasilova|Hasilova Xalidə Məmməd qızı]] — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Xaxanova İnna İosifovna — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Şirokov Vladimir İvanoviç — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Eminova Zemfira Həmid qızı — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> # Əfəndiyev Tacəddin Əbdürrəhman oğlu — 18.05.1972<ref name="18.05.1972"/> === 1973 === # [[Əli Zeynalov|Əli Yusif oğlu Zeynalov]] — 23.04.1973<ref name="23.04.1973">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Ə. Y. Zeynalov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 aprel 1973-cü il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Nigar Rəfibəyli|Nigar Xudadat qızı Rəfibəyli]] — 28.06.1973<ref name="28.06.1973">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Şairə N. X. Rəfibəylinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 28 iyun 1973-cü il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> === 1974 === # Abbasov Hacağa Mütəllib oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika incəsənət işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 iyun 19734-cü il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Ağayeva Adilə Kərim qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Ələskərov Abdulla Ağasəməd oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Əliyeva Ətayə Qulam qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Bağırov Sadıqsaleh Xəlil oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Bədirbəyli Leyla Ağalar qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Haçıyeva Sona Salman qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Gəraybəyov Ağasadıq Ağəli oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Qriqoryan Şuşanik Sarkisovna — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # [[Sofiya Hüseynova|Hüseynova Sofiya Həsən qızı]] — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # [[Məxfurə Yermakova|Yermakova Mariya Frolovna]] — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Zeynalov Əli Yusifoğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # İbadzadə Seyfulla İbad oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # İbrahimov Mirzə Əjdər oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # İbrahimova Mariya Yefimovna — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # İsmayılov Bahadır Xalıq oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Qasımov İmran Haşım oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Quliyev Əzizağa Rza oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Quliyev-Qafqazlı Haçıməmməd Ələkbər oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Qurbanova Hökümə Abbasəli qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Məmmədov Çəlal Cabbar oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Məmmədxanlı Ənvər Qafar oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Mustafayeva Sədayə İsmayıl qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Novruzova Mirvari Balaqadaş qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Rəsulov Əmənulla Ağahüseyn oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Rzayev Abbas Mahmudəli oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Rzayeva Şövkət Böyükağa qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Rüstəmzadə Süleyman Əlabbas oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Sadıqov Məmməd Əhməd oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Sadıqova Məhluqə Ələkbər qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Sənani Möhsün Sadıq oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Süleymanov Mustafa Dadaş oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Təhmasib Rza Abbasqulu oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Fətullayev Nüsrət Möhsün oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Fətullayev Fateh Möhsün oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Şərifov Ələskər Məmmədtağı oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Şəkinskaya Barat Həbib qızı — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> # Əfəndiyev İlyas Məhəmməd oğlu — 01.06.1974<ref name="01.06.1974"/> === 1975 === # Karandaş (Mixail Nilolayeviç Rumyantsev) — 14.04.1975<ref name="14.04.1975">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf SSRİ xalq artisti Karandaşın (M. N. Rumyantsevin) Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 aprel 1975-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Aleksandr Qriqoryeviç Alleqrov — 14.04.1975<ref name="14.04.1975.A.Q.Alleqrov">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Azərbaycan SSR əməkdar artisti A. Q. Alleqrov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 aprel 1975-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> === 1976 === # Aleksandrov Qriqori Vasilyeviç — 23.12.1976<ref name="23.12.1976">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika kino sənəti işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 dekabr 1976-cı il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Əlili Məmməd Əlizadə — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Həsənzadə Rəşid Həsən oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Cabbarlı Qorxmaz Teymur oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Cəfərova Əminə Cəfər qızı — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Dziqan Yefim İosifoviç — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # İbrahimov Əjdər Mütəllim oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Kuraşin Vladimir Nikolayeviç — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Qurbanov Məmməd Qurban oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Mikayılov Mikayıl Yusif oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Nərimanbəyov Arif Əmir oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Ocaqov Rasim Mirqasım oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Rüstəmova Şərqiyyə Hacımahmud qızı — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Təhmasib Rza Abbas oğlu — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Xeyfits İosif Yefimiviç — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Xocaxanova Yelena Yusif qızı — 23.12.1976<ref name="23.12.1976"/> # Həbib Bayram oğlu Babayev — 29.12.1976<ref name="29.12.1976">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf H. B. Babayev yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 29 dekabr 1976-cı il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Şamil Rasizadə]] — 28. XII.1976<ref>Указ Президиума Верховного Совета Аз.ССР "O награждении т.Расизаде Ш.А. почётной грамотой Верховного Совета Азербайджанской ССР" от 28 декабря 1976 года. = "Ведомости Верховного Совета Азербайджанской ССР" (Баку), 1977, № 1, статья 36.</ref> ==== Təşkilatlar ==== # Moskva Satira Teatrı — 20.09.1976<ref name="20.09.1976">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Moskva Satira Teatrının Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 20 sentyabr 1976-cı il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> === 1977 === # [[Vidadi Babanlı|Vidadi Yusif oğlu Babanlı]] — 14.01.1977<ref name="14.01.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Yazıçı V. Y. Babanlının Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 yanvar 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Leyla Vəkilova|Leyla Məhəd qızı Vəkilova]] — 28.01.1977<ref name="28.01.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf SSRİ Xalq artisti L. M. Vəkilovanın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 28 yanvar 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Tokay Məmmədov|Tokay Həbib oğlu Məmmədov]] — 18.07.1977<ref name="18.07.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf T. H. Məmmədov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 iyul 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Tələt Xanlarov|Tələt Ağasıbəy oğlu Xanlarov]] — 25.08.1977<ref name="25.08.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf T. A. Xanlarov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 25 avqust 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Addullayev Böyükağa Cabar oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Azərbaycan SSR incəsənət xadimlərinin, mədəniyyət işçilərinin və bədii özfəaliyyət iştirakçılarının Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 19 oktyabr 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Abdullayev Mikayıl Hüseyn oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Averkina Valentina Viktorovna — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Ağayev Ramiz Ələkbər oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Ələsgərov Süleyman Əyyub oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Əliyev Əlimərdan Əbdüləzim oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Əliyev Arif Hacıbaba oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Axundov Firidun Abbas oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Babayeva Firuzə İsmayıl qızı — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Gözəlov Oqtay Abdulla oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Hüseynov Fəxrəddin Hüseynəli oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Zülfüqarova Xumar Rza qızı — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Kərimov Kərim Həmid oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Quliyev Tofiq Ələkbər oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Milyayev Yuri Vladimiroviç — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Nəsirov Nəsrulla Əlabbas oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Rəcəbova Solmaz Cahangir qızı — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Rüstəmov İsfəndiyar Adil oğlu — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Rüstəmova Validə Asəf qızı — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Salmanova Həqiqət Surxay qızı — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Sanatulov Şamil Zeynaloviç — 19.10.1977<ref name="19.10.1977"/> # Zeynalov Ələkbər Cavad oğlu — 14.11.1977<ref name="14.11.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf "Pioner" jurnalı işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 noyabr 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Quliyeva Zemfira Nəçəf qızı — 14.11.1977<ref name="14.11.1977"/> # Kazımov Kamil Kazım oğlu — 14.11.1977<ref name="14.11.1977"/> ==== Təşkilatlar ==== # Biləcəri stansiyası dəmiryolçuları mədəniyyət evinin xalq nəfəs alətləri orkestri — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika bədii özfəaliyyət kollektivlərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 19 oktyabr 1977-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Hərbi hissənin "Zvyozdoçka" xalq vokal-instrumental ansamblı — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Azərneft Mədənlərarası Yol Çəkilişi və Təmiri Trestinin traktorçusu M. Cananovun ailəsinin "Xatirə" xalq ansamblı — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Leytenant Şmidt adına maşınqayırma zavodu mədəniyyət sarayının xalq rəqs ansamblı — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Texniki peşə təhsili respublika mədəniyyət evinnn "Vixr" rəqs kollektivi — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Salyan rayon mədəniyyət evinin "Cəngi" zurnaçılar ansamblı — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Ucar rayon mədəniyyət-evinin xor kollektivi — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Sumqayıt şəhərində N. Nərimanov adına mədəniyyət evinin nəfəs alətləri orkestri — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Kirovabad şəhərində maarif işçiləri evinin "Gəncə" xalq estrada orkestri — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # İliç rayon mədəniyyət evinin "Yallı" xalq rəqs ansamblı — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> # Lənkəran rayon mədəniyyət evinin "Şənlik" mahnı və rəqs ansamblı — 19.10.1977<ref name="t19.10.1977"/> === 1978 === # [[Hacı Xanməmmədov|Hacı Dadaş oğlu Xanməmmədov]] — 22.06.1978<ref name="22.06.1978.H.D.X.">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Bəstəkar H. D. Xanməmmədovun Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 22 iyun 1978-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Mirzəbəy Mustafayev|Mirzəbəy Mirzəbaxış oğlu Mustafayev]] — 22.06.1978<ref name="22.06.1978.M.M.M.">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Kinooperator M. M. Mustafayevin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 22 iyun 1978-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Yuri Fidler|Yuri Vladimiroviç Fidler]] — 27.06.1978<ref name="27.06.1978">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Şair Y. V. Fidlerin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 27 iyun 1978-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Raya Qafarova|Qafarova Raya Talıb qızı]] — 24.11.1978<ref name="24.11.1978">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf C. Cabbarlı adına Yerevan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı yaradıcı işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 24 noyabr 1978-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Elmira İsmayılova|İsmayılova Elmira Məhərrəm qızı]] — 24.11.1978<ref name="24.11.1978"/> # [[Hidayət Orucov|Orucov Hidayət Xuduş oğlu]] — 24.11.1978<ref name="24.11.1978"/> === 1979 === # [[Əşrəf Həsənov|Əşrəf Həsən oğlu Həsənov]] — 23.01.1979<ref name="23.01.1979">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Ə. H. Həsənov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 yanvar 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Tofiq Tağızadə|Tofiq Mehdi oğlu Tağızadə]] — 06.02.1979<ref name="06.02.1979">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf T. M. Tağızadə yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 6 fevral 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Rauf Abdullayev|Abdullayev Rauf Canbaxış oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Respublika ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 24 fevral 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Zöhrab Adıgözəlzadə|Adıgözəlzadə Zöhrab Əfrasiyab oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Tanilla Əhmərova|Əhmərova Tanilla Aysayevna]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Fərhad Bədəlbəyli|Bədəlbəyli Fərhad Şəmsi oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Həbibulla Bayramov|Bayramov Həbibulla Əbdülhüseyn oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Xalidə Hasilova|Hasilova Xalidə Məmməd qızı]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[İldırım Qasımov|Qasımov İldırım Əlinəzər oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Rumiyə Kərimova|Kərimova Rumiyə Həmid qızı]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Əliağa Quliyev|Quliyev Əliağa Eyvaz oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Şəfiqə Məmmədova|Məmmədova Şəfiqə Haşım qızı]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Elmira Rəhimova|Rəhimova Elmira Allahverdi qızı]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Nazim Rzayev|Rzayev Nazim Əsədulla oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Fəxr Sultanov|Sultanov Fəxr Nəsib oğlu]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Dina Tumarkina|Tumarkina Dina İosifovna]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Rimma Eminova|Eminova Rimma Rəhim qızı]] — 24.02.1979<ref name="24.02.1979"/> # [[Nəzir Əliyev|Əliyev Nəzir Kərim oğlu]] — 02.04.1979<ref name="02.04.1979">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf N. Vəzirov adına Lənkəran Dövlət Dram Teatrının işçilərinə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 2 aprel 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Nəcibə Hüseynova|Hüseynova Nəcibə İbrahim qızı]] — 02.04.1979<ref name="02.04.1979"/> # [[Füzuli Məmmədov (aktyor)|Məmmədov Füzuli Şahbalı oğlu]] — 02.04.1979<ref name="02.04.1979"/> # [[Rza Təhmasib|Rza Abasqulu oğlu Təhmasib]] — 19.04.1979<ref name="19.04.1979">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf R. A. Təhmasib yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 19 aprel 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Cahangir Gözəlov|Cahangir Rəcəb oğlu Gözəlov]] — 14.12.1979<ref name="14.12.1979">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf C. R. Gözəlov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 dekabr 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> == 1980-ci illər == === 1980 === # [[Azad Şərifov|Azad Ağakərim oğlu Şərifov]] — 04.04.1980<ref name="04.04.1980">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf A. A. Şərifov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 4 aprel 1980-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Hacı Məmmədov (tarzən)|Hacı Məmməd oğlu Məmmədov]] — 25.04.1980<ref name="25.04.1980">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf H. M. Məmmədov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 25 aprel 1980-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Altay Məmmədov|Altay Yusif oğlu Məmmədov]] — 14.05.1980<ref name="14.05.1980">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Yazıçı A. Y. Məmmədovun Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 may 1980-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Abdullayev Ağalar Bəhmən oğlu — 18.12.1980<ref name="18.12.1980"/> # Mahmudov Hüseyn Ağa oğlu — 18.12.1980<ref name="18.12.1980"/> # Şıxlı Sabir Məmməd oğlu — 18.12.1980<ref name="18.12.1980"/> ==== Təşkilatlar ==== # [[Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbi]] — 18.12.1980<ref name="18.12.1980">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Ə. Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 dekabr 1980-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> === 1981 === # [[Seyfəddin Dağlı|Seyfəddin Əliağa oğlu Abbasov]] — 26.08.1981<ref name="26.08.1981">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Seyfəddin Dağlı (S. Ə. Abbasov) yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 26 avqust 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Famil Novruzov]] — 20.11.1981 # [[Novruz Gəncəli|Novruz İsmayıl oğlu Gəncəli]] — 11.09.1981<ref name="11.09.1981">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf N. İ. Gəncəli yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 11 sentyabr 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Bəkir Nəbiyev|Bəkir Əhməd oğlu Nəbiyev]] — 16.01.1981<ref name="16.01.1981">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf B. Ə. Nəbiyev yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 16 yanvar 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Qulu Xəlilov|Qulu Qasım oğlu Xəlilov]] — 16.01.1981<ref name="16.01.1981QX">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Q. Q. Xəlilov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 16 yanvar 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Lətif Kərimov|Lətif Hüseyn oğlu Kərimov]] — 16.11.1981<ref name="16.11.1981">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf L. H. Kərimov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 16 noyabr 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Əzizə Cəfərzadə|Əzizə Məmməd qızı Cəfərzadə]] — 28.12.1981<ref name="28.12.1981">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Ə. M. Cəfərzadə yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 28 dekabr 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Ələddin Abbasov|Abbasov Ələddin Aslan oğlu]] — 24.12.1981<ref name="24.12.1981">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf C. Cabbarlı adına Kirovabad Dövlət Dram Teatrının işçilərinə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 24 dekabr 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Həsən Ağayev|Ağayev Həsən Səfər oğlu]] — 24.12.1981<ref name="24.12.1981"/> # [[Telman Əliyev|Əliyev Telman Rüstəm oğlu]] — 24.12.1981<ref name="24.12.1981"/> # [[Rəmziyyə Veysəlova|Veysəlova Rəmziyyə Osman qızı]] — 24.12.1981<ref name="24.12.1981"/> # [[Hilal Həsənov|Həsənov Hilal Mahmud oğlu]] — 24.12.1981<ref name="24.12.1981"/> # [[Bağır Cəfərov|Cəfərov Bağır Mansur oğlu]] — 24.12.1981<ref name="24.12.1981"/> # Rzayev Əli Məşədirza oğlu — 24.12.1981<ref name="24.12.1981"/> === 1982 === # [[Ağası Məşədibəyov|Аğası Abutalıb oğlu Məşədibəyov]] — 11.01.1982<ref name="11.01.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf А.А. Məşədibəyov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 11 yanvar 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Sərdar Sərdarov|Sərdar Bünyad oğlu Sərdarov]] — 11.01.1982<ref name="SS11.01.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf S. B. Sərdarov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 11 yanvar 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Yunus Ağayev|Yunus Hacıqulu oğlu Ağayev]] — 09.02.1982<ref name="09.02.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Y. H. Ağayev yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 9 fevral 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Kseniya Lvovna Babiçeva — 18.11.1982<ref name="18.11.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf K. L. Babiçeva yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 noyabr 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Arutyunyan Armen Samveloviç — 03.12.1982<ref name="03.12.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf M. Qorki adına "Şərəf nişanı" ordenli Stepanakert Dövlət Dram Teatrının artistlərinin və işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 3 dekabr 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # Arutyunyan Ruben Hayrapetoviç — 03.12.1982<ref name="03.12.1982"/> # Qabrielyan Armida Sarkisovna — 03.12.1982<ref name="03.12.1982"/> # Ohanyan Anaida Osipovna — 03.12.1982<ref name="03.12.1982"/> # [[Nəriman Əzimov|Əzimov Nəriman Abbasqulu oğlu]] — 09.12.1982<ref name="09.12.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Azərbaycan SSR Dövlət Televiziya və Radio verilişləri komitəsi işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 9 dekabr 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> # [[Salavat Axundzadə|Аxundzadə Salavat Ilyas oğlu]] — 09.12.1982<ref name="09.12.1982"/> # [[Gövhər Qasımova|Qasımova Gövhər Balaqardaş qızı]] — 09.12.1982<ref name="09.12.1982"/> # [[Nisə Qasımova|Qasımova Nisə Fətulla qızı]] — 09.12.1982<ref name="09.12.1982"/> # [[Azər Mustafayev|Mustafayev Azər Imambaxış oğlu]] — 09.12.1982<ref name="09.12.1982"/> # [[Məsumə Rəcəbova|Rəcəbova Məsumə Ismayıl qızı]] — 09.12.1982<ref name="09.12.1982"/> # [[Vəcihə Səfərova|Səfərova Vəcihə Məşədi qızı]] — 09.12.1982<ref name="09.12.1982"/> ==== Təşkilatlar ==== # [[А.S.Puşkin аdınа Leninqrаd Dövlət Аkаdemik Drаm Teаtrı]] — 24.12.1982<ref name="24.12.1982">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf А. S. Puşkin adına Leninqrad Dövlət Akademik Dram Teatrının Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 24 dekabr 1982-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref> === 1986 === # [[Şamil Rasizadə]] — 28. XII.1986<ref>Указ Президиума Верховного Совета Аз.ССР "O награждении т.Расизаде Ш.А. почётной грамотой Верховного Совета Азербайджанской ССР" от 28 декабря 1986 года. = "Ведомости Верховного Совета Азербайджанской ССР" (Баку), 1987, № 1, статья 52.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan SSR-in Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı]] * [[Azərbaycan Respublikasının Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı]] {{Azərbaycan SSR fəxri adlarının siyahıları}} [[Kateqoriya:Vikipediya:Siyahılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR fəxri adlarının siyahıları]] guvq5oqr9l0c7ws78m4q3sl7cxytjh2 0 409718 6600903 5508174 2022-08-29T09:41:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim |adı = Asan-Nuri Abdulla |orijinal adı = Asan-Nuri Abdulla oğlu |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 1912 |doğum yeri = Krım vilayəti |vəfat tarixi = 1978 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = |elmi dərəcəsi = texnika elmləri doktoru |elmi adı = |iş yeri = |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = Azərbaycanın əməkdar elm və texnika xadimidir, Lenin, Qırmızı Əmək Bayrağı, Oktyabr İnqilabı ordenləri, Dövlət mükafatı laureatı |imzası = |saytı = |vikianbar = }} ''' Asan Nuri Abdulla oğlu''' — texnika elmləri doktoru, professor == Həyatı == Krım vilayəti, Kuybışev rayonunun Qavro kəndində anadan olmuşdur. 1936-cı ildə "Neft-mədən işi" ixtisası üzrə AzSİ-nun neft-mədən fakültəsini bitirdikdən sonra, 1940-cı ilə qədər "Azneftlayihə" trestində mühəndis, böyük mühəndis, layihənin baş mühəndisi işləmişdir. 1940–1942-ci illərdə "Neftmaşınqayırmalayihə" institutunda (Moskva ş.) layihənin baş mühəndisi işləmişdir. 1942–1946-cı illərdə Narkomneftdə mühəndis, böyük mühəndis, texniki şöbəni xüsusi texniki qrupunda rəis müavini işləmişdir. 1946–1948-ci illərdə Şərqi neft sənayesi nazirliyinin qazıma şöbəsinin rəisi, texniki idarədə rəis müavini olub. 1946-cı ildə "Hərbi əməliyyatlarla əlaqədar Qroznı və Krasnodar rayonlarının köçürülməsi zamanı ləğv edilmiş neft quyularının bərpası" mövzusunda namizədlik, 1969-cu ildə isə "Dəniz estekada neft mədəni" mövzusunda doktorluq dissertasiyaları müdafiə etmişdir. 1948–1949-cu illərdə SSRİ Neft sənayesi nazirliyinin texniki şurasının sədr müavini işləyib. 1949–1950-ci illərdə "Başqərbneftverimi" trestində böyük mühəndis, dəniz mədənlərinin tikintisi şöbəsinin şöbə rəhbəri işləmişdir. 1950–1953-cü illərdə SSRİ neft sənayesi nazirliyi "Başdənizneft"də böyük mühəndis, şöbə rəisi, rəisin birinci müavini işləmişdir. 1953–1957-ci illərdə "Başqərbnefthasilatı"nın Texniki şöbəsinin rəisi, SSRİ Neft sənayesi nazirliyinin Texniki idarəsində rəis müavini olub. 1957–1958-ci illərdə RSFSR Dövlət plan komitəsində (Qosplan) qazıma şöbəsinin rəhbəri olmuşdur. 1958–1959-cu illərdə RSFSR Nazirlər Kabinetinin Dövlət elmi-texniki komitəsinin üzvü və neft və qaz sənayesi qrupunun rəhbəri olmuşdur. 1959–1960-cı illərdə "Neft maşınqayırma dövlət layihə institutu"nda baş konstruktor — direktor müavini olub. 1960–1978-ci illərdə Ümumittifaq qazıma texnikası elmi tədqiqat institutunun (Moskva) direktoru olub. == Elmi fəaliyyəti == Asan Nuri A. neft-mədən tikintisi, dəniz neft mədənləri üçün estakada və özüllərin, həmçinin quruda qazıma ilə əlaqədar yerüstü qurğuların (tikililərin) konstruksiyalarının yaradılması məsələləri sahəsində tanınmış alimdir. Asan Nuri A. 60-dan artıq elmi məqalənin və bir sıra monoqrafiyaların müəllifidir. == Mükafatlar == O Azərbaycanın əməkdar elm və texnika xadimidir. Lenin, Qırmızı Əmək Bayrağı, Oktyabr İnqilabı ordenləri və medallarla təltif olunmuşdur. Üç dəfə Dövlət mükafatı laureatı fəxri adına layiq görülmüşdür. jx2yyp077q81n5f1lrbmhb7qkh4uo4j 0 409909 6599620 6588671 2022-08-28T16:29:44Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi wikitext text/x-wiki [[Şəkil:石井と鈴木.jpg|thumbnail| ]] '''Yay Olimpiya oyunlarında cüdo''' — [[Cüdo]] ilk dəfə [[1964]]-cü ildə keçirilən Olimpiya oyunlarında oynandı. 1968-ci ildə Mexikoda keçirilən Olimpiadada isə oynanmadı. 1972-ci ildə Münihdə keçirilən Olimpiya oyunlarından etibarən Olimpiya oyunu kimi bütün olimpiadalarda oynanılır. Qadınlar da isə 1988-ci ildə nümayiş kimi oynansa da,1992-ci ildən medal oyunu kimi oynanılır. == Medal cədvəli == {| class="wikitable" !Sıra !Ölkə !{{Qızıl medal}} !{{Gümüş medal}} !{{Bürünc medal}} !Toplam |- |1. |Yaponiya |36 |18 |18 |72 |- |2. |Fransa |12 |8 |24 |44 |- |3. |Cənubi Koreya |11 |14 |15 |40 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında| ]] efxh2mdfsnw378ey1353dmzzbwr1x3b 0 411369 6599478 6598830 2022-08-28T15:26:09Z Grenzsoldat 202463 /* 2016-cı il */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Radik İsayev |orijinal adı = |şəkil = Radik Isaev at the 2016 Summer Olympics awarding ceremony 3.jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Radik İsayev 2016-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın qızıl medalına sahib olanda (20 avqust 2016-cı il)</small> |tam adı = Radik Vələddinoviç İsayev |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] <small>(2010—2012)</small> → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] <small>(2012—)</small> |doğum tarixi = 26.9.1989 |doğum yeri = [[Axtı rayonu]], [[Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası|Dağıstan MSSR]] |karyera illəri = 2010— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 202 sm. (6 ft 8 in) |idman növü = Taekvondo |komandası = [[Gilan Taekvondo Klubu|"Gilan" TK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|+80 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Taekvondo üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Bürüncmedal|[[2013 Taekvondo üzrə Dünya Çempionatı|2013 Puebla]]|87 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2015 Taekvondo üzrə Dünya Çempionatı|2015 Çelyabinsk]]|87 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|+80 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Taekvondo üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2014 Taekvondo üzrə Avropa Çempionatı|2014 Bakı]]|87 Kq.}} {{Qızılmedal|[[2018 Taekvondo üzrə Avropa Çempionatı|2018 Kazan]]|+87 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2022 Taekvondo üzrə Avropa Çempionatı|2022 Mançester]]|+87 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{I dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} }} '''Radik İsayev''' (doğum adı: '''Əbdürrəhim Vələddinoviç İsayev''') ([[26 sentyabr]] [[1989]]; [[Axtı rayonu]], [[Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası|Dağıstan MSSR]], [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası|Rusiya SFSR]]) — 2010-2012-ci illərdə [[Rusiya]] yığmasının heyətində mübarizə aparan, 2012-ci ildən isə [[Azərbaycan]] yığmasının heyətində çıxış edən taekvondoçu. 2016-cı ildə Olimpiya Oyunlarının, 2015-ci ildə Dünya Çempionatının, 2015-ci ildə Avropa Oyunlarının, 2014-cü ildə isə Avropa Çempionatının qalibi olmaqla, dörd nüfuzlu turnirdə çempion olan yeganə Azərbaycan idmançısıdır. İsayev 2014-cü ilin mayında [[Azərbaycan]]da baş tutan Avropa Çempionatının qalibi olmaqla, birinci ciddi uğuruna imza atdı. Bir il sonra — 2015-ci ildə isə [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatının qızıl medalını qazanmaqla, 14 ildən sonra bu idman növü üzrə Dünya Çempionatının qalibi olmağı bacaran birinci Azərbaycan idmançısı oldu. Həmin ilin iyununda isə o, [[Azərbaycan]]da baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|Avropa Oyunları]]nda da bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu. 2016-cı ildə isə İsayev ən ciddi uğuruna imza atdı. [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın final görüşündə [[Niger]] nümayəndəsi [[Abdulraza İssufu]] üzərində 6:2 hesabı ilə qələbə qazanaraq Olimpiadanın qalibi oldu. Bununla da o, bu idman növü üzrə Olimpiadaların qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı olaraq tarixə düşdü. 2018-ci ildə [[Rusiya]]nın [[Kazan]] şəhərində baş tutan Avropa Çempionatının qalibi olmaqla, [[Niyaməddin Paşayev]]dən sonra 2 dəfə həmin turnirin qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan idmançısı oldu. Karyerası ərzində 66 beynəlxalq turnirdə mübarizə aparan İsayev, onların 15-də qızıl medala, 14-də gümüş medala, 16-da isə bürünc medala sahib olub. Open Turnirlərinin 8 dəfə qalibi olan İsayev, [[İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nda bir dəfə qızıl [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|2017]], bir dəfə [[2013 İslam Həmrəyliyi Oyunları|2013]] isə bürünc medal qazanıb. Radik İsayev [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə, 22 avqust 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən isə [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. == Karyerası == === 2013-cü il: Dünya Çempionatında bürünc medal === Radik İsayev 2013-cü ilin 2-11 aprelində Azərbaycan yığmasının heyətində [[İran]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":R01">{{cite news|title=Рамин Азизов отправляется в Иран|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20130401080402219.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113517/https://www.azerisport.com/taekvondo/20130401080402219.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin əsas turniri 15-22 iyulda [[Puebla]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatı oldu. İyunun 18-də turnirdə mübarizə aparacaq Azərbaycan yığmasının heyəti məlum oldu.<ref name=":R02">{{cite news|title=Рамин Азизов и Фарида Азизова выступят на Чемпионате Мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20130619070052134.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113439/https://www.azerisport.com/taekvondo/20130619070052134.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Heyətə 24 yaşlı Radik İsayev də cəlb olundu. Dünya Çempionatından əvvəl Azərbaycan yığması [[Gürcüstan]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":R03">{{cite news|title=Перед Мексикой таэквондисты решили побывать в Грузии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20130620070434376.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113440/https://www.azerisport.com/taekvondo/20130620070434376.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Radik İsayev Dünya Çempionatında iyulun 20-də çıxış elədi. 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Serbiya]] nümayəndəsi Dorde Marçetiç oldu.<ref name=":R04">{{cite news|title=Рамин Азизов начнет Чемпионат Мира со второго круга|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20130714070956912.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113440/https://www.azerisport.com/taekvondo/20130714070956912.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Radik İsayev rəqibi üzərində 18:4 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/16 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, [[Norveç]] təmsilçisi Məhəmməd El-Hatri ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə 10:4 hesabı ilə qalib gələn Radik İsayev, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[Ermənistan]] nümayəndəsi Qenadi Arustamyan oldu. Bu görüşdə də qalib gələn tərəf Radik İsayev oldu və o, turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Radik İsayev [[Yunanıstan]] nümayəndəsi Konstantinos Goltsios ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 10:5 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] təmsilçisi Ma Jaoyonq oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Radik İsayev rəqibinə 2:3 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":R05">{{cite news|title=Азербайджан выиграл еще одну медаль на Чемпионате Мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20130720044136161.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113441/https://www.azerisport.com/taekvondo/20130720044136161.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R06">{{cite news|title=Фарида Азизова и Радик Исаев – бронзовые герои Чемпионата Мира (ФОТОРЕПОРТАЖ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20130722071520951.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130725052956/http://www.azerisport.com/photostory/20130722071520951.html|archivedate=2013-07-25|url-status=live}}</ref> Bu onun beynəlxalq turnirlərdə qazandığı birinci ciddi uğur idi.<ref name=":R07">{{cite news|title=Акелла промахнулся, или Мексиканский провал Рамина Азизова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20130722124509156.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823100225/https://www.azerisport.com/taekvondo/20130722124509156.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Daha sonra Radik İsayev 22-30 sentyabrda [[İndoneziya]]nın [[Palembanq]] şəhərində baş tutan [[2013 İslam Həmrəyliyi Oyunları|III İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nda mübarizə apardı və turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":R08">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на Исламиаду|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20130911031639812.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140712231610/http://azerisport.com/olimpizm/20130911031639812.html|archivedate=2014-07-12|url-status=live}}</ref><ref name=":R09">{{cite news|title=Азербайджан завоевал 24 медали на Исламиаде (ОБНОВЛЕНО)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20130924100704650.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140713085808/http://azerisport.com/olimpizm/20130924100704650.html|archivedate=2014-07-13|url-status=live}}</ref> 2013-cü ilin sonuncu turniri [[İngiltərə]]nin [[Mançester]] şəhərində baş tutan Dünya Qran-Prisi oldu. Dünya Çempionatının bürünc medalçısı olan Radik İsayev də həmin turnirdə mübarizə apardı.<ref name=":R10">{{cite news|title=Азербайджан определил состав на Манчестер|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20131114052723749.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113441/https://www.azerisport.com/taekvondo/20131114052723749.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R11">{{cite news|title=Великолепная пятерка для Манчестера|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20131209120333179.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113441/https://www.azerisport.com/taekvondo/20131209120333179.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stiven Lambdin oldu.<ref name=":R12">{{cite news|title=Фарида Азизова начнет Гран-При схваткой с пуэрториканкой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20131212030117464.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823101424/https://www.azerisport.com/taekvondo/20131212030117464.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Radik İsayev rəqibinə 3:4 hesabı ilə məğlub oldu turnirdə mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":R13">{{cite news|title=Радик Исаев завершил Гран-При после первой схватки|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20131213053113234.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113442/https://www.azerisport.com/taekvondo/20131213053113234.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R14">{{cite news|title=Кризис Рамина Азизова затянулся|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20131215121104427.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823101424/https://www.azerisport.com/taekvondo/20131215121104427.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Radik İsayev 2013-cü ilin sonlarında Azərbaycan Çempionatında çıxış elədi və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":R16">{{cite news|title=Рамин Азизов выиграл чемпионат Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20131227094137142.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823101424/https://www.azerisport.com/taekvondo/20131227094137142.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> 2013-cü il ərzində Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib olan Radik İsayev, [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":R15">{{cite news|title=Определены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2013 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715222912/http://azerisport.com/olimpizm/20131223083600370.html|archivedate=2014-07-15|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Avropa Çempionatında qələbə === Radik İsayev 2014-cü ilin 15-18 fevralında [[Misir]]in [[Əl-Üqsür]] şəhərində baş tutan "Egypt Open" beynəlxalq turnirində mübarizə apardı.<ref name=":R17">{{cite news|title=Азербайджан заявил 21 таэквондистов на египетский турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140210081354343.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823102316/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140210081354343.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində [[Tunis]] nümayəndəsi Yasin Trabelsiyə 1:4 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Egypt Open" beynəlxalq turnirinin bürünc medalına sahib oldu. Daha sonra o, 24-26 fevralda [[İran]]ın [[Tehran]] şəhərində baş tutan "Fajr Open" beynəlxalq turnirində çıxış elədi. Turnirin final görüşündə [[İran]] təmsilçisi Səccad Mərdaniyə qalib gələn Radik İsayev, "Fajr Open" beynəlxalq turnirinin qalibi oldu.<ref name=":R18">{{cite news|title=Призер Чемпионата Мира побеждает в Тегеране|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140227120209199.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823102921/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140227120209199.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Radik İsayev növbəti uğuruna 15-16 martda [[Niderland]]ın [[Eyndhoven]] şəhərində baş tutan "Dutch Open" beynəlxalq turnirində imza atdı.<ref name=":R19">{{cite news|title=Лидеров сборной Азербайджана ждет Эйндховен|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140313120106403.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823103259/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140313120106403.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi M'Bar N'Diayeyə 2:3 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Dutch Open" beynəlxalq turnirinin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":R20">{{cite news|title=Микаил Алиев покорил Эйндховен|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140317110850762.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823103301/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140317110850762.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Радик Исаев - 26-09-1989--2014 - чемпион европы по тхэквондо--2013 - бронзовый призер чемпионата мира по тхэквондо-- 2014-05-20 17-03.jpg|thumb|360x360px|alt=|Radik İsayev 2014-cü ildə baş tutan Avropa Çempionatında]] 2014-cü ilin əsas turniri 1-4 mayda [[Azərbaycan]]da baş tutan Avropa Çempionatı oldu. İlin üç ayı ərzində beynəlxalq turnirlərdə üç medala sahib olan Radik İsayev, Azərbaycan yığmasının Avropa Çempionatında mübarizə aparacaq heyətinə cəlb olundu.<ref name=":R21">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав на домашний чемпионат Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140409094654990.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823105225/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140409094654990.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref><ref name=":R22">{{cite news|title=В преддверии Чемпионата Европы Кемаледдин Гейдаров проведет пресс-конференцию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140430111202277.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113442/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140430111202277.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Radik İsayev Avropa Çempionatında mayın 2-də çıxış elədi.<ref name=":R23">{{cite news|title=Радик Исаев приносит Азербайджану золотую медаль Чемпионата Европы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140502101919890.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823104824/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140502101919890.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Xorvatiya]] nümayəndəsi Nihola Bojo oldu.<ref name=":R23" /> Həmin görüşdə Radik İsayev rəqibi üzərində 14:4 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":R23" /> Bu mərhələdə o, [[İsveç]] təmsilçisi Samuel Vestermar ilə üz-üzə gəldi və 14:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı.<ref name=":R23" /> Bununla da Radik İsayev Avropa Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı<ref name=":R23" />. Bu mərhələdə onun rəqibi 2012-ci ildə Avropa Çempionatının qalibi, [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|London Olimpiadası]]nın isə bürünc medalına sahib olan [[Birləşmiş Krallıq]] nümayəndəsi [[Lutalo Məhəmməd]] oldu.<ref name=":R23" /> Təcrübəli və titullu rəqibi ilə görüşdə Radik İsayev 14:5 hesabı ilə qalib gəldi və Avropa Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":R23" /> Həlledici görüşdə o, [[Fransa]] təmsilçisi M'Bar N'Diaye ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":R23" /> İsayev N'Diayeyə martda baş tutan "Dutch Open" beynəlxalq turnirində məğlub olmuşdu. Bu səfər isə Radik İsayev rəqibi üzərində 12:2 hesabı ilə qələbə qazandı və Avropa Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":R23" /> Avropa Çempionatından sonra Radik İsayev, 4-6 iyulda [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]in [[Suju]] şəhərində baş tutan Dünya Qran-Prisində mübarizə apardı.<ref name=":R24">{{cite news|title=Азербайджанскую четверку ждет Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140627031909206.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823114214/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140627031909206.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref><ref name=":R25">{{cite news|title=Красная жара|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140701123719101.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823114211/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140701123719101.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Turnirin 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə o, [[Misir]] nümayəndəsi Məhəmməd Ayman ilə üz-üzə gəlməli idi.<ref name=":R26">{{cite news|title=Чемпион Европы получил дисквалификацию на Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140704011542582.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113443/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140704011542582.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Amma ailə problemlərinə görə Radik İsayev həmin turnirdən çıxış edə bilmədi və WTF tərəfindən onun turnirdən uzaqlaşdırılması qərara alındı.<ref name=":R34">{{cite news|title=Радик ИСАЕВ: Понимаю, что после победы на Чемпионате Европы выступал нестабильно|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20141226000222203.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113456/https://www.azerisport.com/taekvondo/20141226000222203.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Daha sonra o, 28-31 avqustda [[Qazaxıstan]]ın [[Nur-Sultan|Astana]]{{Efn|Hal-hazırda Nur-Sultan adlandırılır}} şəhərində baş tutan Dünya Qran-Prisində çıxış elədi.<ref name=":R27">{{cite news|title=Лидеры сборной Азербайджана выступят на Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140826021408213.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113443/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140826021408213.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Turnirin 1/8 final mərhələsində çərçivəsində baş tutan birinci görüşündə [[İtaliya]] təmsilçisi Karlo Molfettaya 3:4 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, turnirdə mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":R28">{{cite news|title=Радик Исаев проиграл на старте Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140830072800961.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823114213/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140830072800961.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref><ref name=":R29">{{cite news|title=Азербайджан остался без наград на Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20140831090034369.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113443/https://www.azerisport.com/taekvondo/20140831090034369.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Radik İsayev Avropa Çempionatından sonra birinci uğuruna [[Ujrayna]]da baş tutan "Uкraine Open" beynəlxalq turnirində imza atdı.<ref name=":R30">{{cite news|title=Азербайджанские таэквондисты выступят на Uкraine Open в Харькове|author=Elmir Əliyev|newspaper=www.1news.az|date=22.08.2022|url=https://1news.az/news/20141003021337340-Azerbaidzhanskie-taekvondisty-vystupyat-na-Ukraine-Open-v-KHarkove|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113443/https://1news.az/news/20141003021337340-Azerbaidzhanskie-taekvondisty-vystupyat-na-Ukraine-Open-v-KHarkove|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə [[İtaliya]] nümayəndəsi Karlo Molfettaya 2:3 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Uкraine Open" beynəlxalq turnirinin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":R31">{{cite news|title=Азербайджанские таэквондисты завоевали еще 3 медали на Uкraine Open в Харькове|author=Elmir Əliyev|newspaper=www.1news.az|date=22.08.2022|url=https://1news.az/news/20141005113841918-Azerbaidzhanskie-taekvondisty-zavoevali-eshce-3-medali-na-Ukraine-Open-v-Kharkove|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113515/https://1news.az/news/20141005113841918-Azerbaidzhanskie-taekvondisty-zavoevali-eshce-3-medali-na-Ukraine-Open-v-Kharkove|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> 2014-cü ilin sonuncu nüfuzlu turniri [[İngiltərə]]nin [[Mançester]] şəhərində baş tutan Dünya Qran-Prisi oldu.<ref name=":R32">{{cite news|title=Зарубиться в Манчестере|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20141024000734482.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113511/https://www.azerisport.com/taekvondo/20141024000734482.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Avropa Çempionatının qalibi olan Radik İsayev də həmin turnirdə mübarizə apardı. 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[Nigeriya]] nümayəndəsi [[Çija Çujvumerjie]] oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Radik İsayev rəqibinə 2:3 hesabı ilə məğlub oldu turnirdə mübarizəsini dayandırdı. Radik İsayev 25-28 noyabrda [[Antalya]] şəhərində baş tutan Klublararası Avropa Çempionatında mübarizə apardı. [[Gilan Taekvondo Klubu|"Gilan" TK]] üzvü olan Radik İsayev, turnirin final görüşündə [[Tunis]] nümayəndəsi Yasin Trabelsiyə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu. Daha sonra o, 28-30 noyabrda [[Antalya]] şəhərində baş tutan "Turкish Open" beynəlxalq turnirində çıxış elədi. Turnirin yarım-final mərhələsində [[Avstriya]] nümayəndəsi Əhməd Məhəmmədiyə 6:10 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Turкish Open" beynəlxalq turnirinin bürünc medalına sahib oldu. 2014-cü il ərzində Avropa Çempionatının qalibi olan Radik İsayev, [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] və "Azerisport" idman portalının versiyalarına görə ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":R33">{{cite news|title=Объявлены лучшие спортсмены Азербайджана по итогам 2014 года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20141224191514714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017120615/http://azerisport.com/olimpizm/20141224191514714.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref><ref name=":R35">{{cite news|title=Герои спортивного года в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20141231161916159.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017121539/http://azerisport.com/olimpizm/20141231161916159.html|archivedate=2015-10-17|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Dünya Çempionatında zəfər === Radik İsayev 2015-ci ilin 12-15 fevralında [[Antalya]] şəhərində baş tutan "Turкish Open" beynəlxalq turnirində mübarizə apardı.<ref name=":R36">{{cite news|title=Анталья для разминки|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150213000607577.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823124522/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150213000607577.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində [[Özbəjistan]] nümayəndəsi Cəsur Bayquziyevə 2:3 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Turкish Open" beynəlxalq turnirinin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":R37">{{cite news|title=Чемпион Европы выиграл бронзу Turкish Open|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150215203500028.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113515/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150215203500028.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Daha sonra o, 26 fevral-1 martda [[Misir]]in [[Əl-Üqsür]] şəhərində baş tutan "Luxor Open" beynəlxalq turnirində çıxış elədi. Turnirin yarım-final mərhələsində [[Türjiyə]] nümayəndəsi Sərdar Yüsələ 12:2 hesabı ilə qalib gələn, final görüşündə isə [[Rusiya]] təmsilçisi [[Vladislav Larin]]ə 5:8 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Luxor Open" beynəlxalq turnirinin qalibi oldu.<ref name=":R38">{{cite news|title=Радик Исаев выиграл серебро Luxor Open|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150228020348264.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113515/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150228020348264.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Radik İsayev növbəti uğuruna bir həftə sonra — 6-10 martda [[Qətər]]in [[Doha]] şəhərində baş tutan "Qatar Open" beynəlxalq turnirində imza atdı. Turnirin yarım-final mərhələsində [[Avstraliya]] təmsilçisi Dafyod Sandersa 20:5, həlledici görüşündə isə [[Özbəjistan]] nümayəndəsi Cəsur Bayquziyeva 6:1 hesabı ilə qalib gələn Radik İsayev, "Qatar Open" beynəlxalq turnirinin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":R39">{{cite news|title=Чемпион Европы побеждает в Дохе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150308135647087.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113512/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150308135647087.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Bununla da o, bir həftə ərzində həm [[Misir]]də, həm də [[Qətər]]də beynəlxalq turnirlərin qalibi olmaqla özündən söz etdirdi.<ref name=":R40">{{cite news|title=Чемпион Европы поймал вдохновенье|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150309000740913.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113510/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150309000740913.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Radik İsayev növbəti uğuruna 12-15 martda [[Niderland]]ın [[Eyndhoven]] şəhərində baş tutan "Dutch Open" beynəlxalq turnirində imza atdı. Turnirin yarım-final mərhələsində [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[Cənubi Koreya]] nümayəndəsi [[Ça Donq-Min]]ə 5:11 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Dutch Open" beynəlxalq turnirinin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":R41">{{cite news|title=Радик Исаев выиграл бронзу Открытого чемпионата Голландии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150316170834146.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823135531/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150316170834146.html|archivedate=2022-08-23|url-status=live}}</ref> 2015-ci ilin 26-30 martında [[Rusiya]]da Avropa Çempionatı{{Efn|WTF tərəfindən həmin Avropa Çempionatı rəsmi turnir hesab olunmadı}} baş tutdu.<ref name=":R42">{{cite news|title=За титулом в Нальчик|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150326000923755.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113514/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150326000923755.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə mübarizə aparan Radik İsayev, 1/8 final mərhələsində [[Polşa]] nümayəndəsi Petro Xatovsxini 12:2, 1/4 final mərhələsində isə [[Ujrayna]] təmsilçisi Danil İqnatiyanı 10:4 hesabların ilə məğlub elədi və çempionatın yarım-final mərhələsinə aldadı.<ref name=":R43" /> Bu mərhələdə o, [[Serbiya]] nümayəndəsi Marho Curiçinadan üstün oldu və turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":R43" /> Həlledici görüşdə isə Radik İsayev [[Rusiya]] təmsilçisi [[Vladislav Larin]]ə 5:18 hesabı ilə məğlub oldu və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":R43">{{cite news|title=Радик Исаев выиграл европейское серебро|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150329150812666.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113513/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150329150812666.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> {{Quote box |quote = Dünya Çempionatında qələbə mənim arzum idi. Mən döyüşürdüm və ətrafımda olan heçnəyə diqqət eləmirdi. Dünya Çempionatında qazandığım qələbəni anama həsr edirəm. Azərbaycan bu çempionluğu 14 ildir gözləyirdi. |source = ''Radik İsayev (17 may 2015-ci il)<ref name=":R46">{{cite news|title=Радик Исаев: Победа на чемпионате мира была моей мечтой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150518131105439.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113508/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150518131105439.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R47">{{cite news|title=Радик ИСАЕВ: Я дрался и не замечал ничего вокруг|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150518205500470.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113513/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150518205500470.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R48">{{cite news|title=Радик ИСАЕВ: Победу на чемпионате мира посвящаю своим родителям|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150519000114750.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113516/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150519000114750.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R49">{{cite news|title=Радик Исаев: Мы очень долго ждали второго чемпионства|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150519190031155.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113517/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150519190031155.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref>'' |width = 40em |align = right }} 2015-ci ilin əsas turniri 12-18 mayda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatı oldu. 2 il əvvəl analoji turnirin bürünc medalına sahib olan Radik İsayev, bu səfər turnirin qalibi olmağa iddialı idi. Radik İsayev Dünya Çempionatında mayın 16-da çıxış elədi.<ref name=":R44" /> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Banqladeş]] nümayəndəsi İmtiaz İbne Əli oldu.<ref name=":R44" /> Həmin görüşdə Radik İsayev rəqibi üzərində 20:0 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":R44" /> Bu mərhələdə o, [[Çin Taybeyi]] təmsilçisi Çanq Kai ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":R44" /> Həmin görüşdə 14:4 hesabı ilə qalib gələn Radik İsayev, turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":R44" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Fransa]] nümayəndəsi M'Bar N'Diaye oldu.<ref name=":R44" /> Ötən il ərzində İsayev, N'Diayeyə bir dəfə qalib gəlmişdi, bir dəfə isə məğlub olmuşdu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Radik İsayev 8:2 hesabı ilə qalib gəldi və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":R44">{{cite news|title=Радик Исаев вышел в полуфинал Чемпионата Мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150516191244399.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113517/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150516191244399.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Mayın 17-də baş tutan yarım-final mərhələsində onun rəqibi 2013-cü ildə Dünya Çempionatının qalibi olan [[Kuba]] nümayəndəsi [[Rafael Alba]] oldu.<ref name=":R45" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə İsayev, Alba üzərində 8:6 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":R45" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Özbəjistan]] təmsilçisi Cəsur Bayquziyev oldu.<ref name=":R45">{{cite news|title=Радик Исаев стал чемпионом мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150517223614504.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113525/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150517223614504.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Birinci hissənin 20-ci saniyəsində İsayev xəbərdarlıq aldı. Ümumi olaraq isə birinci hissə 0:0 hesabı ilə başa çatdı. Növbəti hissənin 50-ci saniyəsində İsayev görüşdə hesabı açdı — 1:0. Görüşün üçüncü hissəsində həm İsayev, həm də Bayquziyev zərbələrin sayını artırdı. Üçüncü hissənin 20-ci və 30-cü saniyələrində İsayev üstünlüyünü artırdı — 3:0. Hissənin 50-ci saniyəsində Bayquziyev, İsayevə zərbə endiridiyini iddia eləsə də, referilər tərəfindən bu qeydə alınmadı. Bayquziyevin məşqçisinin etirazından sonra epizoda baxıldı və referilər qərarını dəyişdirmədi. Etiraz qəbul olunmadığı üçün İsayevə əlavə bir xal verildi — 4:0. Hissənin 1:08-ci dəqiqəsində İsayev rəqibinin başına zərbə endirdi. Buna görə də ona, referilər tərəfindən növbəti dəfə xəbərdarlıq edildi və Bayquziyeva bir xal verildi — 4:1. Hissənin 1:20-ci dəqiqəsində İsayev növbəti dəfə rəqibinə zərbə endirdi və bununla da görüşün hesabı 5:1 oldu. Görüşün 1:40-cı dəqiqəsində referilər növbəti dəfə İsayevə üçüncü xəbərdarlıq elədi və rəqibə daha bir xal verildi — 5:2. Görüşün sonuna on saniyə qala Bayquziyev rəqibinə zərbə endirdi və görüşdə hesab 5:3 oldu. Görüşün sonuna bir saniyə qala isə referilər tərəfindən İsayevə dördüncü xəbərdarlıq edildi və rəqibə növbəri bir xal verildi — 5:4. Görüşün sonuncu saniyəsində rəqib zərbə endirməyə çalışsa da, İsayev uğurla müdafiə olundu. Bununla da Radik İsayev Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":R45" /><ref name=":R50">{{cite news|title=Золотой парень азербайджанского таэквондо|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150519002147374.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150520125346/http://www.azerisport.com/photostory/20150519002147374.html|archivedate=2015-05-20|url-status=live}}</ref> Radik İsayev həmçinin 14 ildən sonra Dünya Çempionatının qalibi olmağı bacaran birinci Azərbaycan idmançısı oldu. Görüşdən dərhal sonra o, final görüşünü tribunadan canlı izləyən [[Niyaməddin Paşayev]]ə yaxınlaşdı. 14 il əvvəl Dünya Çempionatının qalibi olan məhz [[Niyaməddin Paşayev]] idi. [[Fayl:Taekwondo at the 2015 European Games 15.jpg|thumb|358x358px|alt=|Radik İsayev 2015-ci ildə baş tutan Avropa Oyunlarında|left]] Mayda Dünya Çempionatının qalibi olan Radik İsayev, iyunda daha bir nüfuzlu turnirdə — 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda mübarizə apardı.<ref name=":R51">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220806115256/https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|archivedate=2022-08-06|url-status=live}}</ref> Radik İsayev Avropa Oyunlarında iyunun 19-da mübarizə apardı.<ref name=":R52">{{cite news|title=Евроигры. День восьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150619002558374.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113547/https://www.azerisport.com/baku2015/20150619002558374.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> 1/8 final mərhələsindən azad olan Radik İsayev, birinci görüşündə [[Niderland]] nümayəndəsi Jeron Vanroji ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":R53" /> Həmin görüşdə o, rəqibi üzərində 8:6 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":R53" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Sloveniya]] təmsilçisi İvan Trayhoviç oldu.<ref name=":R53" /> Bu görüşdə Radik İsayev rəqibi üzərində 18:2 hesabı ilə inamlı qələbə qazandı və Avropa Oyunlarının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":R53" /> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Rusiya]] nümayəndəsi [[Vladislav Larin]] oldu.<ref name=":R53" /> İl ərzində İsayev, Larinə [[Misir]]də baş tutan beynəlxalq turnirin və [[Rusiya]]da baş tutan turnirin final görüşlərində məğlub olmuşdu. [[Bakı Kristal Zalı|Kristal Zalı]]nda baş tutan final görüşünü [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|birinci xanım]] [[Mehriban Əliyeva]] tribunadan canlı izlədi. Final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu.<ref name=":R53" /> Nəticədə Radik İsayev [[Vladislav Larin]] üzərində 5:4 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":R53">{{cite news|title=Радик Исаев – победитель Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150619103843641.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150623000624/http://www.azerisport.com/baku2015/20150619103843641.html|archivedate=2015-06-23|url-status=live}}</ref><ref name=":R54">{{cite news|title=Как Радик Исаев взял золото Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150620005355135.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150917164447/http://azerisport.com/photostory/20150620005355135.html|archivedate=2015-09-17|url-status=live}}</ref> Təltifetmə mərasimi zamanı Radik İsayevə [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını [[Azərbaycan Prezidenti]] — [[Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi|Milli Olimpiya Komitəsinin Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi. Radik İsayev müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Vladislav Larin çətin rəqibdir. Mən bundan əvvəl Larinə məğlub olmuşdum və ondan revanş almaq istəyirdim. Nəticədə mən buna nail oldum. Buna görə çox şadam"''.<ref name=":R55">{{cite news|title=Радик ИСАЕВ: Мне удалось взять реванш у Ларина|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150620005746572.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150623013326/http://www.azerisport.com/baku2015/20150620005746572.html|archivedate=2015-06-23|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Radik Vələddinoviç İsayev [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":R56">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414200147/http://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|archivedate=2018-04-14|url-status=live}}</ref> [[Avropa Oyunları]]nda sonra Radik İsayev, 14-16 avqustda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Qran-Prisinin I mərhələsində mübarizə apardı.<ref name=":R57">{{cite news|title=Герои Евроигр выступят на Мировом Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150807203005095.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113520/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150807203005095.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R58">{{cite news|title=Азербайджан заявил на Гран-при шесть таэквондоистов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150812120029333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113529/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150812120029333.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R59">{{cite news|title=Увидеть Москву и победить|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150814000127831.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113532/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150814000127831.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Turnirin 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə o, [[Niger]] nümayəndəsi Abdulreza İssufuya 12:8 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/8 final mərhələsində [[Belarus]] təmsilçisi Arman-Marşall Sillaya 10:20 hesabı ilə məğlub oldu və turnirdə mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":R60">{{cite news|title=Москва обидела азербайджанских таэквондистов|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150817000402492.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113551/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150817000402492.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Daha sonra o, 18-20 sentyabrda [[Samsun]] şəhərində baş tutan Dünya Qran-Prisinin II mərhələsində çıxış elədi.<ref name=":R61">{{cite news|title=Азербайджанские таэквондисты едут на Гран-при|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150915172326805.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113533/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150915172326805.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Turnirin 1/8 final mərhələsində çərçivəsində baş tutan birinci görüşündə [[Belarus]] təmsilçisi Arman-Marşall Sillaya 2:5 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, turnirdə mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":R62">{{cite news|title=Радик Исаев и Фарида Азизова неудачно выступили на Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20150918165721226.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113522/https://www.azerisport.com/taekvondo/20150918165721226.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> [[Avropa Oyunları]]ndan sonra Radik İsayev birinci uğuruna [[Cənubi Koreya]]nın [[Mungyeong]] şəhərində baş tutan Hərbçilərin Dünya Oyunlarında imza atdı.<ref name=":R63">{{cite news|title=Корейская проверка для лидеров сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20151005181710542.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113522/https://www.azerisport.com/taekvondo/20151005181710542.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Turnirin 1/8 final mərhələsində o, [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] nümayəndəsi Rui Yanqa 12:8, 1/4 final mərhələsində isə [[Qazaxıstan]] təmsilçisi Ruslan Japarova 10:4 hesabları ilə qalib gəlsə də, yarım-final mərhələsində [[Almaniya]] nümayəndəsi Voler Vodziçə 4:5 hesabı ilə məğlub oldu və mübarizəni bürünc medal uğrunda görüşdə davam elədi. Bu mərhələdə [[Rusiya]] təmsilçisi Yuri Kiriçenxo üzərində 1:0 hesabı ilə qələbə qazanan Radik İsayev, Hərbçilərin Dünya Oyunlarının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":R64">{{cite news|title=Радик Исаев выиграл бронзу Всемирных Игр среди военнослужащих|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20151008195214495.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113533/https://www.azerisport.com/taekvondo/20151008195214495.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref><ref name=":R65">{{cite news|title=Азербайджан поднялся на 26-е место в общем зачете Всемирных Игр среди военнослужащих|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20151009184718195.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151011015942/http://azerisport.com/olimpizm/20151009184718195.html|archivedate=2015-10-11|url-status=live}}</ref> Daha sonra Radik İsayev 14-16 avqustda [[İngiltərə]]nin [[Mançester]] şəhərində baş tutan Dünya Qran-Prisinin III mərhələsində mübarizə apardı.<ref name=":R66">{{cite news|title=Азербайджанскую четверку ждет Манчестер|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20151013001224855.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113521/https://www.azerisport.com/taekvondo/20151013001224855.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Turnirin 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə o, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefen Lambdina 1:0 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/4 final mərhələsində [[İran]] təmsilçisi Omid Amidiyə 8:14 hesabı ilə məğlub oldu və turnirdə mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":R67">{{cite news|title=Радик Исаев остановился в шаге от медали Гран-При|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20151016213108513.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220824113520/https://www.azerisport.com/taekvondo/20151016213108513.html|archivedate=2022-08-24|url-status=live}}</ref> Radik İsayev 2015-ci ilin sonlarında [[Mexico]] şəhərində baş tutan Dünya Qran-Prisinin Finalında mübarizə apardı. Turnirin 1/4 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[İran]] nümayəndəsi Səccad Mərdaniyə 0:1 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, turnirdə mübarizəsini dayandırdı. Komandalararası Dünya Çempionatında isə o, Azərbaycan yığmasının heyətində turnirin qalibi oldu. Radik İsayev 2015-ci ilin nəticələrinə əsasən WTF tərəfindən açıqlanan reytinq cədvəlində üçüncü pillədə qərarlaşdı və 2016-cı ildə baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazandı.<ref name=":R68">{{cite news|title=Радик Исаев завоевал олимпийскую лицензию в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20151207154014136.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160415002015/http://azerisport.com/taekvondo/20151207154014136.html|archivedate=2016-04-15|url-status=live}}</ref><ref name=":R69">{{cite news|title=Олимпийский кураж Радика Исаева|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20151208000035211.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160415032042/http://azerisport.com/taekvondo/20151208000035211.html|archivedate=2016-04-15|url-status=live}}</ref><ref name=":R70">{{cite news|title=Азербайджан завоевал Кубок мира по таэквондо|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20151210110221944.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160415075343/http://azerisport.com/taekvondo/20151210110221944.html|archivedate=2016-04-15|url-status=live}}</ref> 2015-ci il ərzində Dünya Çempionatının və [[Avropa Oyunları]]nın qalibi olan Radik İsayev, [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] və "Azerisport" idman portalının versiyalarına görə ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi.<ref name=":R71">{{cite news|title=Министерство молодежи и спорта назвало лучших спортсменов года|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20151224190759817.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160414010211/http://azerisport.com/olimpizm/20151224190759817.html|archivedate=2016-04-14|url-status=live}}</ref><ref name=":R72">{{cite news|title=Герои спортивного года в Азербайджане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20151230152159014.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160414010457/http://azerisport.com/olimpizm/20151230152159014.html|archivedate=2016-04-14|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il === 2016-cı ilin əsas turniri [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutacaq [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] idi. [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]ndan əvvəl Radik İsayev bir sıra beynəlxalq turnirlərdə, həmçinin Avropa Çempionatında mübarizə apardı. Radik İsayev 2016-cı ilin fevralında [[Antalya]] şəhərində baş tutan Klublararası Avropa Çempionatında çıxış elədi və turnirin gümüş medalına sahib oldu.<ref name=":R73">{{cite news|title=Радик Исаев и Милад Харчегани не стали чемпионами клубного ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20160219002146838.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Daha sonra Radik İsayev 6-10 apreldə [[Almaniya]]nın [[Bonn]] şəhərində baş tutan "WTF President Cup" beynəlxalq turnirində mübarizə apardı.<ref name=":R74">{{cite news|title=Олимпийцы сборной Азербайджана выступят в Германии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20160404193259157.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin nəticələrinə o, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":R75">{{cite news|title=Олимпийские фавориты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20160413004149220.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 18-22 mayda [[İsveçrə]]də baş tutan Avropa Çempionatında da Radik İsayev uğursuz çıxış elədi. Radik İsayev turnirin birinci görüşündəcə [[Ukrayna]] nümayəndəsi Mixail Şeletsa 4:5 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatını medalsız başa vurdu.<ref name=":R76">{{cite news|title=Пайам Гобади Огаз завоевал бронзу на ЕВРО|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20160522101534567.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Radik İsayev Avropa Çempionatından sonra, iyunda "Luxembourg Open" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":R77">{{cite news|title=Трое олимпийцев отправится в Люксембург|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20160620001220561.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində [[Kuba]] nümayəndəsi Rafael Alba Kastilloya 6:10 hesabı ilə məğlub olan Radik İsayev, "Luxembourg Open" beynəlxalq turnirinin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":R78">{{cite news|title=Милад Бейги Харчегани победил, Фарида Азизова и Радик Исаев остались без золота|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20160709234951900.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":R79">{{cite news|title=Контрольная работа перед Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/taekvondo/20160711000105786.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Dörd illiyin zirvə yarışı olan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] 2016-cı ilin 5-22 avqustunda [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutdu.<ref name=":R80">{{cite news|title=56 спортсменов Азербайджана, которые едут в Рио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/rio2016/20160718145100539.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibi olan Radik İsayev, turnirin reytinq cədvəlində 16 idmançı sırasında üçüncü pillədə qərarlaşmışdı. Radik İsayev [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nda avqusutun 20-də mübarizə apardı. 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Ruslan Japarov oldu. Həmin görüşdə Radik İsayev rəqibi üzərində 11:2 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiada]]nın 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, turnirin favoritlərindən biri olan [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|2008-ci il Olimpiadası]]nın qalibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi [[Ça Donq-Min]] ilə qarşılaşdı. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Radik İsayev rəqibini 12:8 hesabı ilə məğlub elədi və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın yarım-final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[Birləşmiş Krallıq]] nümayəndəsi Maham Ço oldu. Həmin görüşdə də üstün tərəf Radik İsayev oldu. Radik İsayev rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı. <ref name=":R81">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R82">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R83">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R84">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R85">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R86">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R87">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R88">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R89">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R90">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R91">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":R92">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2017-ci il === === 2018-ci il === === 2019-cu il === === 2020-ci il === === 2021-ci il === === 2022-ci il === == Uğurları == Karyerası ərzində 65 beynəlxalq turnirdə mübarizə aparan İsayev, onların 15-də qızıl medala, 13-də gümüş medala, 17-da isə bürünc medala sahib olub. {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Rusiya}} '''<span style="color:#FFFFFF">Rusiya</span>'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2010</center> |Azerbaijan Open |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2012</center> |German Open |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>3</center> | rowspan="3" |<center>2013</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|MEX}} [[Mexico]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|İndoneziya}} [[İndoneziya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>5</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="9" |<center>2014</center> |Egypt Open |{{Bayraq|Misir}} [[Misir]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Fajr Open |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Dutch Open |{{Bayraq|Niderland}} [[Niderland]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>9</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] |<center>PAT</center> |- |<center>11</center> |Uкraine Open |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>12</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]] |<center>PAT</center> |- |<center>13</center> |Klublararası Avropa Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>14</center> |Turкish Open |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>15</center> | rowspan="13" |<center>2015</center> |Turкish Open |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>16</center> |Egypt Open |{{Bayraq|Misir}} [[Misir]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |Qatar Open |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> |Dutch Open |{{Bayraq|Niderland}} [[Niderland]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>19</center> |Moldova Open |{{Bayraq|Moldova}} [[Moldova]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>21</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] |<center>PAT</center> |- |<center>23</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>24</center> |Hərbçilərin Dünya Oyunları |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} [[Cənubi Koreya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>25</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]] |<center>PAT</center> |- |<center>26</center> |Dünya Qran-Prisi Finalı |{{Bayraq|MEX}} [[Mexico]] |<center>PAT</center> |- |<center>27</center> |Komandalararası Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Mexico}} [[Mexico]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> | rowspan="6" |<center>2016</center> |Klublararası Avropa Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>29</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İsveçrə}} [[İsveçrə]] |<center>PAT</center> |- |<center>30</center> |Luxembourg Open |{{Bayraq|LUX}} [[Lüjsemburq]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>31</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Dünya Qran-Prisi Finalı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>PAT</center> |- |<center>33</center> |Komandalararası Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>34</center> | rowspan="8" |<center>2017</center> |Klublararası Avropa Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> |Dutch Open |{{Bayraq|Niderland}} [[Niderland]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |WTF President Cup |{{Bayraq|Yunanıstan}} [[Yunanıstan]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>37</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Cənubi Koreya}} [[Cənubi Koreya]] |<center>PAT</center> |- |<center>38</center> |Universiada Oyunları |{{Bayraq|Çin Taybeyi}} [[Çin Taybeyi]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>39</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|Morocco}} [[Mərajeş]] |<center>PAT</center> |- |<center>40</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|Niger}} [[Niger]] |<center>PAT</center> |- |<center>41</center> |Grand Slam |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |<center>PAT</center> |- |<center>42</center> | rowspan="4" |<center>2018</center> |Uкraine Open |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>43</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|BƏƏ}} [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]] |<center>PAT</center> |- |<center>45</center> |Grand Slam |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |<center>PAT</center> |- |<center>46</center> | rowspan="8" |<center>2019</center> |WTF President Cup |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |Turкish Open |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>48</center> |Dutch Open |{{Bayraq|Niderland}} [[Niderland]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>49</center> |Uкraine Open |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrana]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>50</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]] |<center>PAT</center> |- |<center>51</center> |Dünya Qran-Prisi |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>52</center> |Dünya Qran-Prisi Finalı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>53</center> |Grand Slam |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |<center>PAT</center> |- |<center>54</center> | rowspan="4" |<center>2020</center> |Turкish Open |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>55</center> |WTF President Cup |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>56</center> |Helsingborg Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>57</center> |Dutch Open |{{Bayraq|Niderland}} [[Niderland]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>58</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Turкish Open |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>59</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] |<center>PAT</center> |- |<center>60</center> |Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] |<center>PAT</center> |- |<center>61</center> | rowspan="5" |<center>2022</center> |Turкish Open |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>62</center> |Fajr Open |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="Silver" |<center>'''2.'''</center> |- |<center>63</center> |WTF President Cup |{{Bayraq|İran}} [[İran]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>64</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>65</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] |<center>PAT</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Radik Isayev).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Radik İsayeva [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Radik Vələddinoviç İsayev [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Radik Vələddinoviç İsayev [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Radik Vələddinoviç İsayev [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. === Fərdi uğurları === * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2013-cü ilin ən yaxşı 10 idmançından biri. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2014-cü ilin ən yaxşı 10 idmançından biri. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2015-ci ilin ən yaxşı 10 idmançından biri. * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman Nazirliyinin (GİN)]] versiyasına görə 2016-cı ilin ən yaxşı 20 idmançından biri. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı (2016) * [[Zemfira Meftahətdinova]]dan sonra Olimpiya Oyunlarının, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan Azərbaycan idmançısı (2016) == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Radik_Isaev Radik İsayevin] Commonsda olan mediafaylları''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi taekvondoçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya taekvondoçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında taekvondoçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya qızıl medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] i9ntvjo96rkxo0ax4gyasryw3qmjwi6 0 411410 6599244 6466557 2022-08-28T14:18:45Z Solavirum 95249 ref wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = 1995 Azərbaycanda hərbi çevrilişə cəhd |aiddir = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tarixi = 13–17 mart 1995{{sfn|de Waal|2003|p=295}}<ref name=HRFT48>{{harv|HRFT|1998|p=48}}</ref> |yeri = [[Azərbaycan]] |səbəbi = |vəziyyəti = |nəticəsi = Uğursuzluq |ərazi = |tərəf1 = [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi|OMON]] <br /> '''Dəstəkləyənlər:''' <br />[[Boz qurdlar]] ([[MHP]]){{sfn|de Waal|2003|p=252}} |tərəf1a = Türkiyə Kəşfiyyatı |tərəf2 = [[Fayl:Flag of the President of Azerbaijan.svg|22 px| ]] [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] <br /> [[Fayl:Azerbaijani Armed Forces logo.svg|22 px| ]] [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[Rövşən Cavadov]] [[Döyüş zamanı ölüm|☪]] <br /> [[Mahir Cavadov]] <br /> [[Elçin Əmiraslanov]] |komandan2 = [[Heydər Əliyev]] <br /> [[Səfər Əbiyev]] <br /> [[Ramil Usubov]]<br/> '''Dəstəkləyənlər:''' [[Süleyman Dəmirəl]] |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = 710 nəfər həbs edilmişdir<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''1995 Azərbaycanda hərbi çevrilişə cəhd''' — 1995-ci ildə [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi]]nin komandiri polkovnik [[Rövşən Cavadov]] rəhbərliyində Azərbaycan hərbçiləri tərəfindən edilən hərbi çevriliş cəhdidir. Məqsəd prezident [[Heydər Əliyev]]dən ölkə hakimiyyətini almaq və əvvəlki prezident [[Əbülfəz Elçibəy]]i hakimiyyətə gətirmək idi. Türkiyə prezidenti [[Süleyman Dəmirəl]] Türkiyədə çevrilişi dəstəkləyən ünsürlərdən xəbərdar olanda xəbərdar etmək üçün Əliyevə zəng elədi.<ref name="hur98">{{cite web |url=http://www.hurriyet.com.tr/darbede-kilit-isimler-39006644 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170804224811/http://www.hurriyet.com.tr/darbede-kilit-isimler-39006644 |archivedate=2017-08-04 |title=Darbede kilit isimler |author= |date=1998-02-17 |publisher=[[Hürriyet|hurriyet.com.tr]] |accessdate=2017-08-04 |language={{tr}} |url-status=live }}</ref> [[17 mart]] 1995-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin dəstələri üsyançıların düşərgəsini mühasirəyə aldı və hücum edərək Cavadovu öldürdü. [[1996-cı il]] [[Susurluq Qəzası]]ndan sonra Türkiyədə ortaya çıxan məlumatlar bəzi Türkiyə kəşfiyyatçılarının çevrilişi dəstəklədiyini və rol oynadığını üzə çıxardı.<ref name="hur98"/> == Zəmin == 1990 -cı ilin avqustunda Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinə tabe olan [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Milis Dəstəsi]] (OMON) yaradıldı.<ref>{{cite news | title=Niyə Azərbaycanda Qanunsuz Silahlı Birləşmələr Yoxdur? |publisher=Jurnal «Vlast» | url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=265188| date=20.05.1991| lang=ru}}</ref> 1991-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini elan etdikdən sonra bu birlik Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (XTPD) adlandırıldı. XTPD ilk dəfə 1994-cü ilin oktyabr ayında [[Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd (1994)|dövlət çevrilişinə cəhd]] hadisələrində iştirak etmişdi. Lakin sonradan XTPD Heydər Əliyevə dəstək göstərdiyi üçün birləşmə ləğv edilmədi, qiyamın digər rəhbəri [[Surət Hüseynov]] isə baş nazir postundan istefaya göndərilərək həbs edildi. Buna baxmayaraq XTPD dövlətin birbaşa nəzarətində olmayan silahlı birlik olaraq qalmağa davam edirdi. Həmin dövrdə parlamentin spikeri olan [[Rəsul Quliyev (siyasətçi)|Rəsul Quliyev]] hökumət üzvlərinin 90%-nin XTPD-dən və onun rəhbəri Cavadov qardaşlarından fiziki olaraq qorxduğunu qeyd edirdi. [[12 dekabr]] [[1994-cü il]]də Korkut Eken (Türkiyənin [[Milli Kəşfiyyat Təşkilatı (Türkiyə)|Milli Kəşfiyyat Təşkilatı]]), İbrahim Şahin və [[Ayxan Çarxın]] (Türkiyənin Özəl Hərəkat Dairəsi Başkanlığı) və Abdullah Çatlının daxil olduğu qrup Türkiyədən Azərbaycana gəldi. Onların məqsədi 60 OMON polis məmurunu çevriliş üçün hazırlamaq idi. Onlar OMON komandiri Rövşən Cavadov tərəfindən dəvət edilmişdilər.<ref name="hur98"/><ref>{{cite news |url=http://www.radikal.com.tr/1998/06/25/yorum/buo.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924083956/http://www.radikal.com.tr/1998/06/25/yorum/buo.html |archivedate=2015-09-24 |accessdate=2008-12-29 |title=Bu oyunun adı üç maymunlar |department=Yorum |date=1998-06-25 |language={{tr}} |publisher=[[Radikal (qəzet)|Radikal]] |quote=KGB'nin adamıyken CIA'ya kayan ve çok taraflı çalışmalarıyla dikkat çeken Ruşen Cevadov'a Azerbaycan'da darbe yaptırılmasına kalkışmaktır. |url-status=live }}</ref> [[Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti]] və [[ABŞ]]-ın [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi]] hadisələri izləyirdi.<ref name=HRFT49/> Rövşən Cavadov Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlməsində çox böyük rol oynamışdı, üstəlik bir müddət şəxsən özü XTPD üzvləri ilə birlikdə H.Əliyevi qoruyurdu. Lakin sonradan onların arasındakı ziddiyyətlər artmağa başladı. 1995-ci il martın 13-də xarici səfərdən qayıdan H.Əliyev [[Pakistan]]a səfərə hazırlaşsa da, [[Türkiyə]] prezidenti [[Süleyman Dəmirəl]] ona Azərbaycanda Cavadov qardaşlarının çevriliş etməyə hazırlaşdığı xəbərini ötürməsindən sonra səfərini ləğv etdi.<ref>[https://www.azadliq.org/a/24515726.html Rəsul Quliyev: «Hökumətdə olanların 90 faizi Cavadov qardaşlarından qorxurdu»]</ref> ==Hadisələr== === Qazax-Ağstafa zonasında === 12 mart 1995-ci ildə Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanlarına Tovuz bölgəsinin ərazisində, Gürcüstana doğru gedən yolda Dövlət Yol Polisi (DYP) işçilərinin dayanma tələblərinə baxmayaraq, içərisində silahlı adamlar olan 4 avtomobilin DYP postunun yanından keçməsi barədə məlumat daxil oldu. Hüquq-mühafizə orqanları XTPD zabitlərinin müşayiəti ilə içərisində 150 ton [[mis]] daşınan avtomobilləri saxlaya bilib.<ref>{{cite web |last1=Andrey |first1=Smirnov |title=Əlvan metallar üsyan üçün əsas kimi |url=https://www.kommersant.ru/doc/104261 |website=www.kommersant.ru |accessdate=31 avqust 2021 |language=ru |date=15 mart 1995}}</ref> Buna cavab olaraq Qazax rayonu XTPD üzvləri və onlara qoşulmuş silahlı mülki şəxslər Qazax şəhər polis idarəsini və bir hərbi hissəni ələ keçirdilər, burada bir neçə zirehli texnikanı ələ keçirərək [[Ağstafa rayonu]]na doğru hərəkət etdi. Onlar səhər saat 4:40-da, Ağstafa yaxınlığında yol polisi postuna atəş açdılar, sonra onu tutaraq tərksilah etdilər. Şəhər istiqamətində hərəkətə davam edən qiyamçılar saat 5:20-də şəhər polis idarəsinə hücuma keçdilər və səhər 6.30-da XTPD üzvləri Ağstafa Polis Şöbəsini ələ keçirərək tərksilah etdilər. Daha sonra onlar Tovuz bölgəsindəki hərbçilərə hücum etmək istəsələr də məğlub olaraq geri çəkildilər. Martın 15-də hökumət qüvvələri Ağstafa bölgəsindəki OPON mövqelərinə hücum etdilər və qiyamçıları Ağstafa rayonundan çıxardılar. TURAN agentliyinin məlumatına görə, döyüş zamanı hökumət qüvvələri [[Qrad (silah)|Qrad]] qurğularından istifadə edib. Məğlub olan qiyamçıların bir hissəsi [[Gürcüstan]]a qaçdı.<ref name="km">{{cite web |title=Azərbaycanda vəziyyət |url=https://www.kommersant.ru/doc/104495 |website=www.kommersant.ru |accessdate=4 sentyabr 2021 |ref=km |language=ru |date=17 mart 1995}}</ref> === Bakıda === Martın 14 -də Azərbaycanın daxili işlər naziri [[Ramil Usubov]]un XTPD-nin ləğv edilməsi ilə bağlı əmri televiziyada elan etdi. Bu qərar XTPD-nin "demək olar ki, idarə olunmayan bir vahid halına gəlməsi, nazirliyin tabeliyindən tamamilə çıxması və kriminal aləmlə işbirliyi qurması" səbəbiylə qəbul edilmişdi. XTPD komandiri Rövşən Cavadova və döyüşçülərinə, 17 Mart 00:00-a qədər üç gün ərzində dəstədəki bütün texniki vasitələri və silahları təhvil vermə əmri verildi. Əmrə görə, silahı könüllü təhvil verənlər törətdikləri əməllərə görə cəzalandırılmayacaq və DİN sistemində müvafiq işlə təmin ediləcəkdilər. Lakin XTPD-nin başçısı Rövşən Cavadov Xətai rayonunun o vaxtkı prokuroru, qardaşı Mahir Cavadovla birlikdə dövlət başçısı qarşısında müəyyən şərtlər qoydular.<ref name="sia">{{cite web |title=1995-ci ilin mart hadisələri |url=https://sia.az/az/news/social/668285.html |website=Sia.az |accessdate=5 sentyabr 2021 |language=az |date=15 mart 2018}}</ref> Ertəsi gün Prezident Heydər Əliyev XTPD komandiri Rövşən Cavadovu daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsindən azad etdi.<ref name="km"/> 17 mart 1995-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin dəstələri üsyançıların düşərgəsini mühasirəyə aldı və hücum edərək Cavadovu öldürdü.<ref>''[[Los Angeles Times]]'', 18 March 1995, [http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/22723287.html?dids=22723287:22723287&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Mar+18,+1995&author=SONNI+EFRON&pub=Los+Angeles+Times+%28pre-1997+Fulltext Azerbaijan Coup Attempt Crushed Caucasus: Loyal forces storm a building and overcome mutinous police units, president reports.]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ==Dəstəklər== 1996-cı il Milli İstihbarat Təşkilatı məlumatlarına görə Türkiyənin baş naziri [[Tansu Çillər]] nazir Ayvaz Gökdemir, polis müdiri Mehmet Ağar, İbrahim Şahin və Korkut Ekenə Elçibəyi prezident etmək üçün yaşıl işıq yandırmışdı.<ref name=HRFT49>{{harv|HRFT|1998|p=49}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.evrensel.net/06/11/04/gundem.html#4|accessdate=2008-12-23|title=Susurluk’tan 10 yıl sonra|department=Gündem|work=[[Evrensel]]|language=Turkish|date=2006-11-04|author=Savumlu, Serpil|author2=Doğan, Şahin|archive-date=2009-07-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090703082049/http://www.evrensel.net/06/11/04/gundem.html#4|url-status=dead}}</ref> Elçibəy Türkiyənin [[Milliyətçi Hərəkat Partiyası]]nın lideri [[Alparslan Türkeş]]in ideolojik müttəfiqi idi. Alparslan Türkeş [[Qafqaz]]a qədər uzanan bir türk dövləti yaratmaq arzusunda idi. Türkeşin çevrilişə verdiyi dəstək Türkiyə və Azərbaycan arasında diplomatik böhrana səbəb oldu. Azərbaycan dövlət çevrilişi cəhdi ilə bağlı məruzə hissəsinin təkzib edilməsi barədə bəyanat tələb etdi.<ref name=HRFT50>{{harv|HRFT|1998|p=50}}</ref> 1996-cı il Susurluq Qəzasından sonra Türkiyədə ortaya çıxan məlumatlar göstərir ki, baş nazir Tansu Çillərin baş məsləhətçiləri Acar Okan və Süleyman Kamil Yüceoral çevriliş cəhdi ilə əlaqədar idilər. Susurluq Kommissiyası üzvü Fikri Sağlara görə məqsəd Əfqanıstandan başlayan narkotik marşrutu qorumaq idi. Sağlar qeyd edir ki, Yüceoral Əfqanıstanda general [[Əbdül Rəşid Dostum]]a pul ödəyib.<ref name=HRFT50/> Sonrakı məlumatlar iddia edir ki, Veli Küçükün üzvü olması ehtimal edilən [[Ergenekon]] bu çevrilişdən məsul idi. Bu da Susurluq ilə Ergenekon arasındakı əlaqəni göstərir.<ref>{{cite news|url=http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action?load=detay&link=161485|archiveurl=https://archive.today/20130718200546/http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action?load=detay&link=161485|dead-url=yes|archivedate=2013-07-18|accessdate=2008-12-26|title=Report: Garih’s execution warrant issued in 1995|date=2008-12-17|work=[[Today's Zaman]]|quote=This was at a time when the Ergenekon organization was trying to overthrow late Azerbaijani President Haydar Aliyev and reinstate Elçibey, who was ousted in 1993 in a coup d'état.}}</ref> Həmin dövrdə Azərbaycanın baş prokuroru işləmiş [[Eldar Həsənov (hüquqşünas)|Eldar Həsənov]] 2021-ci ildə məhkəmədə dindirilərkən 1995-ci il çevriliş cəhdində Türkiyənin iştirakı ilə bağlı aşağıdakı sözləri deyib:<ref>[https://azadliq1.azureedge.net/a/eldar-hesenov-mehkeme/31629171.html Eldar Həsənov: 'Mənə nə cəza istəyirsiniz, verin, amma o iki ünvana ləkə gətirməyin']</ref> <blockquote>1995-ci ildə dövlət çevrilişinə cəhd ittihamıyla iki nəfər türk saxlanmışdı. Onlardan biri Türkiyə, digəri isə Avstriya vətəndaşı idi. Həmin vaxt prezident olan Heydər Əliyev baş prokuror kimi mənə və Ali Məhkəmənin sədri [[Xanlar Hacıyev (hüquqşünas)|Xanlar Hacıyev]]ə deyib ki, onların türk olması qabardılmasın. Dedi ki, biz hamımız gəldi-gedərik, amma bu iş uzun illər arxivdə qalacaq. Sabah türk adına xələl gəlməsin. Türkiyə vətəndaşı bütün Türkiyə deyil, bütün türk xalqı deyil. Biz 11 gün işlədik, onu təmizlədik, bu gün arxivlərdə qalan materiallarda iz buraxmadıq.</blockquote> == Videoqrafiya == * {{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=g7FX6RVWv_U |title=Rovsen Cavadov - 1|author= |date=2011-07-03 |work= |publisher=[[YouTube]]|accessdate=2015-01-17 |language={{az}}, {{ru}}}} * {{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=bLWTQw-NHrs|title=Rovsen Cavadov - 2|author= |date=2011-07-03 |work= |publisher=YouTube|accessdate=2015-01-17 |language={{az}}, {{ru}}}} * [[ANS TV]], [[Heç kim və heç nə unudulmayacaq (veriliş)|Heç kim və heç nə unudulmayacaq]] — "OMON qiyamı", 1995-03-17, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=j6WwQqxSb0w izlə] * ANS TV, [[Dərs (veriliş)|Dərs]] — "1994-ün oktyabr hadisələri", 1995-10-04, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=uZHObCMD_v0 izlə] * ANS TV, [[Ən Yeni Tarix (veriliş)|Ən Yeni Tarix]] — "Mart hadisələri", 2000-03-18, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=72xbWJLhvvA izlə] * ANS TV, Ən Yeni Tarix — "1994-cü il oktyabr hadisələri", YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=-VYfMkEVLZU izlə] * [[Azadlıq Radiosu]], [[Kontext (veriliş)|Kontext]] — "Rövşən Саvаdоv və ОМОN hаdisələri hаqdа detаllаr", 15 mart 2012, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=6SU0uy0kk34 izlə] * [[Meydan TV]], [[Sevinc Osmanqızı]] ilə — "Qiyam - Rövşən Cavadov Heydər Əliyevə qarşı", 25 mart 2017, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=jNDaFAdsFkI izlə] ==İstinadlar== {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Ədəbiyyat == *{{cite book|last=de Waal|first=Thomas|title=[[Qarabağ: Ermənistan və Azərbaycan sülh və savaş yollarında|Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War]] |year=2003 |publisher=New York University Press |location=New York |isbn=978-0-8147-1945-9 |authorlink=Thomas de Waal |ref=harv}} * {{Cite journal |url=http://www.tihv.org.tr/tihve/data/Yayinlar/Human_Rights_Reports/Ra1998HumanRigthsReport.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090205022400/http://www.tihv.org.tr/tihve/data/Yayinlar/Human_Rights_Reports/Ra1998HumanRigthsReport.pdf |archivedate=2009-02-05 |title=1998 Report |year=2000 |location=Ankara |publisher=[[Human Rights Foundation of Turkey]] |ref=CITEREFHRFT1998 |format= |access-date=2015-06-21 |url-status=dead }} <small>(contains the Susurluk reports in the annex, and material on the [[Counter-Guerrilla]])</small> {{en icon}} * {{cite web|title=Azərbaycan Respublikasında dövlət çevrilişi cəhdinin qarşısının alınması və Azərbaycan dövlətçiliyinin möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında|url=http://www.e-qanun.az/framework/9205 |publisher=[[e-qanun.az]] |accessdate=20 fevral 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170802133223/http://www.e-qanun.az/framework/9205 |archivedate=20 fevral 2017}} * Ferman Demirkol, "Diktatörleri Uyku Tutmaz", DER YAYINLARI, 2002, ISBN 9753532555 == Həmçinin bax == * [[4 iyun Gəncə qiyamı]] * [[1994 Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd]] == Xarici keçidlər == * [http://arsiv.sabah.com.tr/1997/05/26/r06.html Azerbaycanlı darbeciler: 'Çiller ve Gökdemir'le yemekte buluştuk'] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190906113039/http://arsiv.sabah.com.tr/1997/05/26/r06.html |date=2019-09-06 }} * [http://www.hurriyet.com.tr/gundem/darbeden-haberim-vardi-39006531 Darbeden haberim vardı] * [http://www.hurriyet.com.tr/bir-darbe-girisiminin-perde-arkasi-57117 Bir darbe girişiminin perde arkası] * [http://www.milliyet.com.tr/siyaset/iste-baku-darbesi-5361382 İşte Bakü darbesi] {{Azərbaycanın hərb tarixi}} {{Azərbaycanda dövlət çevrilişləri}} [[Kateqoriya:1995-ci ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1995-ci ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:Azərbaycan–Türkiyə münasibətləri]] [[Kateqoriya:Hərbi çevrilişlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda üsyanlar]] a7a4qehk0ttmnm5i13bdpxs1nhvva5n 6599399 6599244 2022-08-28T14:44:10Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = 1995 Azərbaycanda hərbi çevrilişə cəhd |aiddir = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tarixi = 13–17 mart 1995{{sfn|de Waal|2003|p=295}}<ref name=HRFT48>{{harv|HRFT|1998|p=48}}</ref> |yeri = [[Azərbaycan]] |səbəbi = |vəziyyəti = |nəticəsi = Uğursuzluq |ərazi = |tərəf1 = [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi|OMON]] <br /> '''Dəstəkləyənlər:''' <br />[[Boz qurdlar]] ([[MHP]]){{sfn|de Waal|2003|p=252}} |tərəf1a = Türkiyə Kəşfiyyatı |tərəf2 = [[Fayl:Flag of the President of Azerbaijan.svg|22 px| ]] [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] <br /> [[Fayl:Azerbaijani Armed Forces logo.svg|22 px| ]] [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[Rövşən Cavadov]] [[Döyüş zamanı ölüm|☪]] <br /> [[Mahir Cavadov]] <br /> [[Elçin Əmiraslanov]] |komandan2 = [[Heydər Əliyev]] <br /> [[Səfər Əbiyev]] <br /> [[Ramil Usubov]]<br/> '''Dəstəkləyənlər:''' [[Süleyman Dəmirəl]] |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = 500 nəfər{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} |qüvvə2 = Naməlum 27 hərbi qulluqçu, 11 XTPD qulluqçusu və 7 mülki şəxs həlak olmuş, 117 nəfər yaralanmışdır.{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = 11 XTPD qulluqçusu həlak olmuş,{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} 710 nəfər həbs edilmişdir<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> |itkilər2 = 27 hərbi qulluqçu həlak olmuşdur{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} |ümumi itkilər = 7 mülki şəxs həlak olmuş, 117 nəfər yaralanmışdır{{Sfn|Yunus|2003|p=15}} }} '''1995 Azərbaycanda hərbi çevrilişə cəhd''' — 1995-ci ildə [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi]]nin komandiri polkovnik [[Rövşən Cavadov]] rəhbərliyində Azərbaycan hərbçiləri tərəfindən edilən hərbi çevriliş cəhdidir. Məqsəd prezident [[Heydər Əliyev]]dən ölkə hakimiyyətini almaq və əvvəlki prezident [[Əbülfəz Elçibəy]]i hakimiyyətə gətirmək idi. Türkiyə prezidenti [[Süleyman Dəmirəl]] Türkiyədə çevrilişi dəstəkləyən ünsürlərdən xəbərdar olanda xəbərdar etmək üçün Əliyevə zəng elədi.<ref name="hur98">{{cite web |url=http://www.hurriyet.com.tr/darbede-kilit-isimler-39006644 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170804224811/http://www.hurriyet.com.tr/darbede-kilit-isimler-39006644 |archivedate=2017-08-04 |title=Darbede kilit isimler |author= |date=1998-02-17 |publisher=[[Hürriyet|hurriyet.com.tr]] |accessdate=2017-08-04 |language={{tr}} |url-status=live }}</ref> [[17 mart]] 1995-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin dəstələri üsyançıların düşərgəsini mühasirəyə aldı və hücum edərək Cavadovu öldürdü. [[1996-cı il]] [[Susurluq Qəzası]]ndan sonra Türkiyədə ortaya çıxan məlumatlar bəzi Türkiyə kəşfiyyatçılarının çevrilişi dəstəklədiyini və rol oynadığını üzə çıxardı.<ref name="hur98"/> == Zəmin == 1990 -cı ilin avqustunda Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinə tabe olan [[Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Milis Dəstəsi]] (OMON) yaradıldı.<ref>{{cite news | title=Niyə Azərbaycanda Qanunsuz Silahlı Birləşmələr Yoxdur? |publisher=Jurnal «Vlast» | url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=265188| date=20.05.1991| lang=ru}}</ref> 1991-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini elan etdikdən sonra bu birlik Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsi (XTPD) adlandırıldı. XTPD ilk dəfə 1994-cü ilin oktyabr ayında [[Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd (1994)|dövlət çevrilişinə cəhd]] hadisələrində iştirak etmişdi. Lakin sonradan XTPD Heydər Əliyevə dəstək göstərdiyi üçün birləşmə ləğv edilmədi, qiyamın digər rəhbəri [[Surət Hüseynov]] isə baş nazir postundan istefaya göndərilərək həbs edildi. Buna baxmayaraq XTPD dövlətin birbaşa nəzarətində olmayan silahlı birlik olaraq qalmağa davam edirdi. Həmin dövrdə parlamentin spikeri olan [[Rəsul Quliyev (siyasətçi)|Rəsul Quliyev]] hökumət üzvlərinin 90%-nin XTPD-dən və onun rəhbəri Cavadov qardaşlarından fiziki olaraq qorxduğunu qeyd edirdi. [[12 dekabr]] [[1994-cü il]]də Korkut Eken (Türkiyənin [[Milli Kəşfiyyat Təşkilatı (Türkiyə)|Milli Kəşfiyyat Təşkilatı]]), İbrahim Şahin və [[Ayxan Çarxın]] (Türkiyənin Özəl Hərəkat Dairəsi Başkanlığı) və Abdullah Çatlının daxil olduğu qrup Türkiyədən Azərbaycana gəldi. Onların məqsədi 60 OMON polis məmurunu çevriliş üçün hazırlamaq idi. Onlar OMON komandiri Rövşən Cavadov tərəfindən dəvət edilmişdilər.<ref name="hur98"/><ref>{{cite news |url=http://www.radikal.com.tr/1998/06/25/yorum/buo.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924083956/http://www.radikal.com.tr/1998/06/25/yorum/buo.html |archivedate=2015-09-24 |accessdate=2008-12-29 |title=Bu oyunun adı üç maymunlar |department=Yorum |date=1998-06-25 |language={{tr}} |publisher=[[Radikal (qəzet)|Radikal]] |quote=KGB'nin adamıyken CIA'ya kayan ve çok taraflı çalışmalarıyla dikkat çeken Ruşen Cevadov'a Azerbaycan'da darbe yaptırılmasına kalkışmaktır. |url-status=live }}</ref> [[Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti]] və [[ABŞ]]-ın [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi]] hadisələri izləyirdi.<ref name=HRFT49/> Rövşən Cavadov Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlməsində çox böyük rol oynamışdı, üstəlik bir müddət şəxsən özü XTPD üzvləri ilə birlikdə H.Əliyevi qoruyurdu. Lakin sonradan onların arasındakı ziddiyyətlər artmağa başladı. 1995-ci il martın 13-də xarici səfərdən qayıdan H.Əliyev [[Pakistan]]a səfərə hazırlaşsa da, [[Türkiyə]] prezidenti [[Süleyman Dəmirəl]] ona Azərbaycanda Cavadov qardaşlarının çevriliş etməyə hazırlaşdığı xəbərini ötürməsindən sonra səfərini ləğv etdi.<ref>[https://www.azadliq.org/a/24515726.html Rəsul Quliyev: «Hökumətdə olanların 90 faizi Cavadov qardaşlarından qorxurdu»]</ref> ==Hadisələr== === Qazax-Ağstafa zonasında === 12 mart 1995-ci ildə Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanlarına Tovuz bölgəsinin ərazisində, Gürcüstana doğru gedən yolda Dövlət Yol Polisi (DYP) işçilərinin dayanma tələblərinə baxmayaraq, içərisində silahlı adamlar olan 4 avtomobilin DYP postunun yanından keçməsi barədə məlumat daxil oldu. Hüquq-mühafizə orqanları XTPD zabitlərinin müşayiəti ilə içərisində 150 ton [[mis]] daşınan avtomobilləri saxlaya bilib.<ref>{{cite web |last1=Andrey |first1=Smirnov |title=Əlvan metallar üsyan üçün əsas kimi |url=https://www.kommersant.ru/doc/104261 |website=www.kommersant.ru |accessdate=31 avqust 2021 |language=ru |date=15 mart 1995}}</ref> Buna cavab olaraq Qazax rayonu XTPD üzvləri və onlara qoşulmuş silahlı mülki şəxslər Qazax şəhər polis idarəsini və bir hərbi hissəni ələ keçirdilər, burada bir neçə zirehli texnikanı ələ keçirərək [[Ağstafa rayonu]]na doğru hərəkət etdi. Onlar səhər saat 4:40-da, Ağstafa yaxınlığında yol polisi postuna atəş açdılar, sonra onu tutaraq tərksilah etdilər. Şəhər istiqamətində hərəkətə davam edən qiyamçılar saat 5:20-də şəhər polis idarəsinə hücuma keçdilər və səhər 6.30-da XTPD üzvləri Ağstafa Polis Şöbəsini ələ keçirərək tərksilah etdilər. Daha sonra onlar Tovuz bölgəsindəki hərbçilərə hücum etmək istəsələr də məğlub olaraq geri çəkildilər. Martın 15-də hökumət qüvvələri Ağstafa bölgəsindəki OPON mövqelərinə hücum etdilər və qiyamçıları Ağstafa rayonundan çıxardılar. TURAN agentliyinin məlumatına görə, döyüş zamanı hökumət qüvvələri [[Qrad (silah)|Qrad]] qurğularından istifadə edib. Məğlub olan qiyamçıların bir hissəsi [[Gürcüstan]]a qaçdı.<ref name="km">{{cite web |title=Azərbaycanda vəziyyət |url=https://www.kommersant.ru/doc/104495 |website=www.kommersant.ru |accessdate=4 sentyabr 2021 |ref=km |language=ru |date=17 mart 1995}}</ref> === Bakıda === Martın 14 -də Azərbaycanın daxili işlər naziri [[Ramil Usubov]]un XTPD-nin ləğv edilməsi ilə bağlı əmri televiziyada elan etdi. Bu qərar XTPD-nin "demək olar ki, idarə olunmayan bir vahid halına gəlməsi, nazirliyin tabeliyindən tamamilə çıxması və kriminal aləmlə işbirliyi qurması" səbəbiylə qəbul edilmişdi. XTPD komandiri Rövşən Cavadova və döyüşçülərinə, 17 Mart 00:00-a qədər üç gün ərzində dəstədəki bütün texniki vasitələri və silahları təhvil vermə əmri verildi. Əmrə görə, silahı könüllü təhvil verənlər törətdikləri əməllərə görə cəzalandırılmayacaq və DİN sistemində müvafiq işlə təmin ediləcəkdilər. Lakin XTPD-nin başçısı Rövşən Cavadov Xətai rayonunun o vaxtkı prokuroru, qardaşı Mahir Cavadovla birlikdə dövlət başçısı qarşısında müəyyən şərtlər qoydular.<ref name="sia">{{cite web |title=1995-ci ilin mart hadisələri |url=https://sia.az/az/news/social/668285.html |website=Sia.az |accessdate=5 sentyabr 2021 |language=az |date=15 mart 2018}}</ref> Ertəsi gün Prezident Heydər Əliyev XTPD komandiri Rövşən Cavadovu daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsindən azad etdi.<ref name="km"/> 17 mart 1995-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin dəstələri üsyançıların düşərgəsini mühasirəyə aldı və hücum edərək Cavadovu öldürdü.<ref>''[[Los Angeles Times]]'', 18 March 1995, [http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/22723287.html?dids=22723287:22723287&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Mar+18,+1995&author=SONNI+EFRON&pub=Los+Angeles+Times+%28pre-1997+Fulltext Azerbaijan Coup Attempt Crushed Caucasus: Loyal forces storm a building and overcome mutinous police units, president reports.]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ==Dəstəklər== 1996-cı il Milli İstihbarat Təşkilatı məlumatlarına görə Türkiyənin baş naziri [[Tansu Çillər]] nazir Ayvaz Gökdemir, polis müdiri Mehmet Ağar, İbrahim Şahin və Korkut Ekenə Elçibəyi prezident etmək üçün yaşıl işıq yandırmışdı.<ref name=HRFT49>{{harv|HRFT|1998|p=49}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.evrensel.net/06/11/04/gundem.html#4|accessdate=2008-12-23|title=Susurluk’tan 10 yıl sonra|department=Gündem|work=[[Evrensel]]|language=Turkish|date=2006-11-04|author=Savumlu, Serpil|author2=Doğan, Şahin|archive-date=2009-07-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090703082049/http://www.evrensel.net/06/11/04/gundem.html#4|url-status=dead}}</ref> Elçibəy Türkiyənin [[Milliyətçi Hərəkat Partiyası]]nın lideri [[Alparslan Türkeş]]in ideolojik müttəfiqi idi. Alparslan Türkeş [[Qafqaz]]a qədər uzanan bir türk dövləti yaratmaq arzusunda idi. Türkeşin çevrilişə verdiyi dəstək Türkiyə və Azərbaycan arasında diplomatik böhrana səbəb oldu. Azərbaycan dövlət çevrilişi cəhdi ilə bağlı məruzə hissəsinin təkzib edilməsi barədə bəyanat tələb etdi.<ref name=HRFT50>{{harv|HRFT|1998|p=50}}</ref> 1996-cı il Susurluq Qəzasından sonra Türkiyədə ortaya çıxan məlumatlar göstərir ki, baş nazir Tansu Çillərin baş məsləhətçiləri Acar Okan və Süleyman Kamil Yüceoral çevriliş cəhdi ilə əlaqədar idilər. Susurluq Kommissiyası üzvü Fikri Sağlara görə məqsəd Əfqanıstandan başlayan narkotik marşrutu qorumaq idi. Sağlar qeyd edir ki, Yüceoral Əfqanıstanda general [[Əbdül Rəşid Dostum]]a pul ödəyib.<ref name=HRFT50/> Sonrakı məlumatlar iddia edir ki, Veli Küçükün üzvü olması ehtimal edilən [[Ergenekon]] bu çevrilişdən məsul idi. Bu da Susurluq ilə Ergenekon arasındakı əlaqəni göstərir.<ref>{{cite news|url=http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action?load=detay&link=161485|archiveurl=https://archive.today/20130718200546/http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action?load=detay&link=161485|dead-url=yes|archivedate=2013-07-18|accessdate=2008-12-26|title=Report: Garih’s execution warrant issued in 1995|date=2008-12-17|work=[[Today's Zaman]]|quote=This was at a time when the Ergenekon organization was trying to overthrow late Azerbaijani President Haydar Aliyev and reinstate Elçibey, who was ousted in 1993 in a coup d'état.}}</ref> Həmin dövrdə Azərbaycanın baş prokuroru işləmiş [[Eldar Həsənov (hüquqşünas)|Eldar Həsənov]] 2021-ci ildə məhkəmədə dindirilərkən 1995-ci il çevriliş cəhdində Türkiyənin iştirakı ilə bağlı aşağıdakı sözləri deyib:<ref>[https://azadliq1.azureedge.net/a/eldar-hesenov-mehkeme/31629171.html Eldar Həsənov: 'Mənə nə cəza istəyirsiniz, verin, amma o iki ünvana ləkə gətirməyin']</ref> <blockquote>1995-ci ildə dövlət çevrilişinə cəhd ittihamıyla iki nəfər türk saxlanmışdı. Onlardan biri Türkiyə, digəri isə Avstriya vətəndaşı idi. Həmin vaxt prezident olan Heydər Əliyev baş prokuror kimi mənə və Ali Məhkəmənin sədri [[Xanlar Hacıyev (hüquqşünas)|Xanlar Hacıyev]]ə deyib ki, onların türk olması qabardılmasın. Dedi ki, biz hamımız gəldi-gedərik, amma bu iş uzun illər arxivdə qalacaq. Sabah türk adına xələl gəlməsin. Türkiyə vətəndaşı bütün Türkiyə deyil, bütün türk xalqı deyil. Biz 11 gün işlədik, onu təmizlədik, bu gün arxivlərdə qalan materiallarda iz buraxmadıq.</blockquote> == Videoqrafiya == * {{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=g7FX6RVWv_U |title=Rovsen Cavadov - 1|author= |date=2011-07-03 |work= |publisher=[[YouTube]]|accessdate=2015-01-17 |language={{az}}, {{ru}}}} * {{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=bLWTQw-NHrs|title=Rovsen Cavadov - 2|author= |date=2011-07-03 |work= |publisher=YouTube|accessdate=2015-01-17 |language={{az}}, {{ru}}}} * [[ANS TV]], [[Heç kim və heç nə unudulmayacaq (veriliş)|Heç kim və heç nə unudulmayacaq]] — "OMON qiyamı", 1995-03-17, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=j6WwQqxSb0w izlə] * ANS TV, [[Dərs (veriliş)|Dərs]] — "1994-ün oktyabr hadisələri", 1995-10-04, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=uZHObCMD_v0 izlə] * ANS TV, [[Ən Yeni Tarix (veriliş)|Ən Yeni Tarix]] — "Mart hadisələri", 2000-03-18, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=72xbWJLhvvA izlə] * ANS TV, Ən Yeni Tarix — "1994-cü il oktyabr hadisələri", YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=-VYfMkEVLZU izlə] * [[Azadlıq Radiosu]], [[Kontext (veriliş)|Kontext]] — "Rövşən Саvаdоv və ОМОN hаdisələri hаqdа detаllаr", 15 mart 2012, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=6SU0uy0kk34 izlə] * [[Meydan TV]], [[Sevinc Osmanqızı]] ilə — "Qiyam - Rövşən Cavadov Heydər Əliyevə qarşı", 25 mart 2017, YouTube-da [https://www.youtube.com/watch?v=jNDaFAdsFkI izlə] ==İstinadlar== {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Ədəbiyyat == *{{cite book|last=de Waal|first=Thomas|title=[[Qarabağ: Ermənistan və Azərbaycan sülh və savaş yollarında|Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War]] |year=2003 |publisher=New York University Press |location=New York |isbn=978-0-8147-1945-9 |authorlink=Thomas de Waal |ref=harv}} * {{Cite journal |url=http://www.tihv.org.tr/tihve/data/Yayinlar/Human_Rights_Reports/Ra1998HumanRigthsReport.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090205022400/http://www.tihv.org.tr/tihve/data/Yayinlar/Human_Rights_Reports/Ra1998HumanRigthsReport.pdf |archivedate=2009-02-05 |title=1998 Report |year=2000 |location=Ankara |publisher=[[Human Rights Foundation of Turkey]] |ref=CITEREFHRFT1998 |format= |access-date=2015-06-21 |url-status=dead }} <small>(contains the Susurluk reports in the annex, and material on the [[Counter-Guerrilla]])</small> {{en icon}} * {{cite web|title=Azərbaycan Respublikasında dövlət çevrilişi cəhdinin qarşısının alınması və Azərbaycan dövlətçiliyinin möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında|url=http://www.e-qanun.az/framework/9205 |publisher=[[e-qanun.az]] |accessdate=20 fevral 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170802133223/http://www.e-qanun.az/framework/9205 |archivedate=20 fevral 2017}} * Ferman Demirkol, "Diktatörleri Uyku Tutmaz", DER YAYINLARI, 2002, ISBN 9753532555 == Həmçinin bax == * [[4 iyun Gəncə qiyamı]] * [[1994 Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd]] == Xarici keçidlər == * [http://arsiv.sabah.com.tr/1997/05/26/r06.html Azerbaycanlı darbeciler: 'Çiller ve Gökdemir'le yemekte buluştuk'] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190906113039/http://arsiv.sabah.com.tr/1997/05/26/r06.html |date=2019-09-06 }} * [http://www.hurriyet.com.tr/gundem/darbeden-haberim-vardi-39006531 Darbeden haberim vardı] * [http://www.hurriyet.com.tr/bir-darbe-girisiminin-perde-arkasi-57117 Bir darbe girişiminin perde arkası] * [http://www.milliyet.com.tr/siyaset/iste-baku-darbesi-5361382 İşte Bakü darbesi] {{Azərbaycanın hərb tarixi}} {{Azərbaycanda dövlət çevrilişləri}} [[Kateqoriya:1995-ci ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1995-ci ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:Azərbaycan–Türkiyə münasibətləri]] [[Kateqoriya:Hərbi çevrilişlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda üsyanlar]] 595s9yul0jw61fnv6qam2edwfy460hv 0 411710 6600362 5260262 2022-08-29T05:17:15Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göl |Adı = Marakaybo gölü |Yerli adı = {{lang-es|Lago de Maracaibo}} |Şəkil = |Şəklin izahı = |Şəklin ölçüsü = |Yerləşməsi = |Mütləq hündürlüyü = |Uzunluğu = |Eni = |Sahəsi = 13 210 |Həcmi = |Sahil uzunluğu = |Dərin yeri = 250 |Orta dərinliyi = |Duzluluğu = |Şəffaflığı = |Su yığımının sahəsi = |Tökülən çay =Katatumbo çayı |Axan çay = |Xəritə = |Xəritənin eni = |Yer xəritəsi qeydləri = *adalarla birlikdə |Vikianbar = |Yer xəritəsi = Venesuela |Yer xəritəsi 1 = }}'''Marakaybo''' — [[Venesuela]] ərazisində yerləşən iri duzlu [[göl]]. Göl tektonik məşəlli olaraq Serra-de-Periha (qərb) və Kordilera-de-Merida (şərq) sıra dağları ilə əhatələnir. Şimal hissədə dayaz, cənubunda isə dərinlik 250 m təşkil edir.<ref>Латинская Америка Энциклопедический справочник, 2 том, "Советская энциклопедия", Москва, 1982 −656с.</ref> Göl birbaşa [[Venesuela körfəzi]] ilə dayaz (2–4 m) boğazla birləşir. Gölə tökülən ən iri çay [[Katatumbo çayı]]dır. [[Cənubi Amerika]]nın ən böyük gölü olaraq 13 210 km² sahəyə malikdir. Dünyanın ən qədim göllərindən biri hesab edilir.<ref>[http://www.worldlakes.org/lakedetails.asp?lakeid=9069 Маракайбо на LakeNet]</ref> Gölün sahilində Venesuelanın əhalisinin hardasa ¼ hissəsi yaşayır. Gölün adı koloniyalaşma zamanı yerli sərkərdə Maranın şərəfinə adlandırılmışdır. Mənası isə "Maranın torpağı" anlamını verir. == Coğrafiya == Marakaybo gölünün dənizlə birbaşa yol vardır: [[Marakaybo]] və [[Kamibas]] limanları ilə əlaqə yaranır. Gölün hövzəsində böyük neft ehtiyatı vardır. Buda Venesuelanın inkişafına təkan verir. Gölü okeanla birləşdirən dərin kanal gölə iri takerlərin daxil olmasına imkan verir. Keçidin üzərində 8 kilometrlik körpü 1962-ci ildə istifadəyə verilmişdir. Gölün üzərində [[Katatumbo ildırımı]] baş verir. Bu atmosfer hadisəsi Katatumbo çayının gölə töküldüyü yerdə baş verir. == Yaşayış məntəqələri == Gölün üzərində cənub, cənub-qərb hissədə bir necə su üzərində asma kəndlər vardır. Burada yaşayan insanlar sivilizasiyadan kənarda yaşayır. Onlar bir sıra xəstəliklərdən əziyyət çəkirlər. Bu xəstəliklərdən ən geniş yalılanı Hantinqtona xəstəliyidir ki, yerli əhali bu xəstəliyi "'' Müqəddəs Vitanın rəqsi''" adlandırırlar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/363734/Lake-Maracaibo Lake Maracaibo] — Encyclopædia Britannica [[Kateqoriya:Venesuela gölləri]] [[Kateqoriya:Duzlu göllər]] [[Kateqoriya:Qədim göllər]] qf9pa64zvd56gfmol1lumc5he9dpzzs 0 411961 6600034 6597679 2022-08-28T21:02:31Z Grenzsoldat 202463 /* 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 8xp29xl6v5q78lgnahj4245yl8f3cpx 6600035 6600034 2022-08-28T21:02:45Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === <ref name=":S12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] qlkpwtaedbzwy2av7imqkfolf9a4toc 6600037 6600035 2022-08-28T21:05:08Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 06drii0ubbrsml1yn0ak9jk47j5ary2 6601016 6600037 2022-08-29T10:58:26Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] a6jur7yhlwlvjv12wszej4li3wmwsfu 6601059 6601016 2022-08-29T11:11:45Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirdə bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 914ukiuq8xi3f64smgantq9il111lk8 6601081 6601059 2022-08-29T11:20:39Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi Hassan Amzile üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S24">{{cite news|title=«Лоренцо Сотомайор – Мохаммед Али азербайджанского бокса»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150420162655475.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] ms0b6n8sdjhxbpfcjgdwpu5o4d6pm0o 6601107 6601081 2022-08-29T11:28:52Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi Hassan Amzile üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S24">{{cite news|title=«Лоренцо Сотомайор – Мохаммед Али азербайджанского бокса»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150420162655475.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[Avropa Oyunları]] oldu.<ref name=":S25">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə mübarizə aparaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Lorenso Sotomayor da cəlb edildi.<ref name=":S26">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayorun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Sloveniya]] nümayəndəsi Edin Secdinoviç oldu.<ref name=":S27">{{cite news|title=Соперники шести боксеров Азербайджана известны. Остальные будут ждать|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150615172800018.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S31">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S32">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S33">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S34">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S35">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S36">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S37">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S38">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S39">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S40">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] s5ql6eekr9rin6mu91tlxw2z1g15yt6 6601131 6601107 2022-08-29T11:36:02Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi Hassan Amzile üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S24">{{cite news|title=«Лоренцо Сотомайор – Мохаммед Али азербайджанского бокса»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150420162655475.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[Avropa Oyunları]] oldu.<ref name=":S25">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə mübarizə aparaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Lorenso Sotomayor da cəlb edildi.<ref name=":S26">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayorun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Sloveniya]] nümayəndəsi Edin Secdinoviç oldu.<ref name=":S27">{{cite news|title=Соперники шести боксеров Азербайджана известны. Остальные будут ждать|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150615172800018.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 18-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S28">{{cite news|title=Евроигры. День седьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618002952251.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S29">{{cite news|title=Мамедов и Сотомайор прошли в следующий этап|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618101928350.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"mənim məqsədim Avropa Oyunlarının qalibi olmaqdır"''.<ref name=":S30">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Моя цель – титул чемпиона Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618183716833.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Moldova]] təmsilçisi Dmitri Galagot oldu.<ref name=":S32">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Поставил цель взять золото Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621205759569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 21-də görüşdə Lorenso Sotomayor 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S31">{{cite news|title=Пять боксеров Азербайджана победили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621133838157.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rumıniya]] nümayəndəsi Daniel Niculescu ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S33">{{cite news|title=Евроигры. День 12|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623003134424.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[Avropa Oyunları]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":S34">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: На бой с румыном выбрал агрессивную тактику|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623205054453.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda o, [[Ukrayna]] təmsilçisi Vihtor Petrov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S35">{{cite news|title=Девять полуфиналов для Азербайджана в боксе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623130443702.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S36">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S37">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S38">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S39">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S40">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 1ee9db09mm0k5e2aw2vgrb66k3mzmsg 6601175 6601131 2022-08-29T11:52:10Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi Hassan Amzile üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S24">{{cite news|title=«Лоренцо Сотомайор – Мохаммед Али азербайджанского бокса»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150420162655475.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Boxing at the 2015 European Games 2.jpg|thumb|295x295px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını təqdim edən zaman (26.06.2015)]] 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[Avropa Oyunları]] oldu.<ref name=":S25">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə mübarizə aparaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Lorenso Sotomayor da cəlb edildi.<ref name=":S26">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayorun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Sloveniya]] nümayəndəsi Edin Secdinoviç oldu.<ref name=":S27">{{cite news|title=Соперники шести боксеров Азербайджана известны. Остальные будут ждать|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150615172800018.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 18-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S28">{{cite news|title=Евроигры. День седьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618002952251.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S29">{{cite news|title=Мамедов и Сотомайор прошли в следующий этап|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618101928350.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"mənim məqsədim Avropa Oyunlarının qalibi olmaqdır"''.<ref name=":S30">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Моя цель – титул чемпиона Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618183716833.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Moldova]] təmsilçisi Dmitri Galagot oldu.<ref name=":S32">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Поставил цель взять золото Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621205759569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 21-də görüşdə Lorenso Sotomayor 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S31">{{cite news|title=Пять боксеров Азербайджана победили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621133838157.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rumıniya]] nümayəndəsi Daniel Niculescu ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S33">{{cite news|title=Евроигры. День 12|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623003134424.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[Avropa Oyunları]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":S34">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: На бой с румыном выбрал агрессивную тактику|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623205054453.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda o, [[Ukrayna]] təmsilçisi Vihtor Petrov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S35">{{cite news|title=Девять полуфиналов для Азербайджана в боксе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623130443702.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 25-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor bu səfərdə rəqibindən üstün oldu — 3:0.<ref name=":S36">{{cite news|title=Евроигры. День 14|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625004050376.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bununla da Lorenso Sotomayor [[Avropa Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":S37">{{cite news|title=Теймур Мамедов - чемпион Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625123421220.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finalda görüşündə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Vinçenzo Manciaçapre]] oldu. Təcrübəli və titullu rəqibi ilə görüşdən əvvəl o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Final görüşünün favoriti özüməm. Mütləq Avropa Oyunlarının qalibi olacam və Azərbaycan bayrağını qaldıracam"''.<ref name=":S38">{{cite news|title=Лоренцо СОТОМАЙОР: Буду чемпионом Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625145301762.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşü iyunun 26-da [[Bakı Kristal Zalı|Kristal Zal]]da baş tutdu. Final görüşünü [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|birinci xanım]] [[Mehriban Əliyeva]] tribunadan canlı izlədi.<ref name=":S39">{{cite news|title=Евроигры. День 15|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626003752848.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təcrübəli rəqibi ilə görüşün əvvəllərindən üstün tərəf Lorenso Sotomayor oldu. Nəticədə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":S40">{{cite news|title=Три чемпиона Евроигр для азербайджанского бокса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626120443109.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S41">{{cite news|title=Медали Евроигр: Азербайджан завершил на втором месте|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150628184621353.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təltifetmə mərasimi zamanı [[Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını Lorenso Sotomayora, [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi. Lorenso Sotomayor görüşdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Qələbəyə görə şadam. Bu turnir mənim üçün önəmli idi. Mənə olan rəğbətinə görə Azərbaycan xalqına minnətdarlığımı bildirirəm. Qələbəmi Azərbaycana və Azərbaycan xalqına həsr edirəm."''.<ref name=":S42">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Хочу поблагодарить азербайджанский народ, который так меня полюбил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626204232466.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":S43">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S44">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] e2pjrdwwekcn7sc23465va5ucuk7qqa 6601178 6601175 2022-08-29T11:52:38Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi Hassan Amzile üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S24">{{cite news|title=«Лоренцо Сотомайор – Мохаммед Али азербайджанского бокса»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150420162655475.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Boxing at the 2015 European Games 2.jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını təqdim edən zaman (26.06.2015)]] 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[Avropa Oyunları]] oldu.<ref name=":S25">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə mübarizə aparaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Lorenso Sotomayor da cəlb edildi.<ref name=":S26">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayorun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Sloveniya]] nümayəndəsi Edin Secdinoviç oldu.<ref name=":S27">{{cite news|title=Соперники шести боксеров Азербайджана известны. Остальные будут ждать|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150615172800018.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 18-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S28">{{cite news|title=Евроигры. День седьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618002952251.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S29">{{cite news|title=Мамедов и Сотомайор прошли в следующий этап|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618101928350.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"mənim məqsədim Avropa Oyunlarının qalibi olmaqdır"''.<ref name=":S30">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Моя цель – титул чемпиона Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618183716833.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Moldova]] təmsilçisi Dmitri Galagot oldu.<ref name=":S32">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Поставил цель взять золото Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621205759569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 21-də görüşdə Lorenso Sotomayor 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S31">{{cite news|title=Пять боксеров Азербайджана победили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621133838157.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rumıniya]] nümayəndəsi Daniel Niculescu ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S33">{{cite news|title=Евроигры. День 12|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623003134424.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[Avropa Oyunları]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":S34">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: На бой с румыном выбрал агрессивную тактику|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623205054453.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda o, [[Ukrayna]] təmsilçisi Vihtor Petrov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S35">{{cite news|title=Девять полуфиналов для Азербайджана в боксе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623130443702.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 25-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor bu səfərdə rəqibindən üstün oldu — 3:0.<ref name=":S36">{{cite news|title=Евроигры. День 14|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625004050376.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bununla da Lorenso Sotomayor [[Avropa Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":S37">{{cite news|title=Теймур Мамедов - чемпион Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625123421220.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finalda görüşündə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Vinçenzo Manciaçapre]] oldu. Təcrübəli və titullu rəqibi ilə görüşdən əvvəl o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Final görüşünün favoriti özüməm. Mütləq Avropa Oyunlarının qalibi olacam və Azərbaycan bayrağını qaldıracam"''.<ref name=":S38">{{cite news|title=Лоренцо СОТОМАЙОР: Буду чемпионом Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625145301762.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşü iyunun 26-da [[Bakı Kristal Zalı|Kristal Zal]]da baş tutdu. Final görüşünü [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|birinci xanım]] [[Mehriban Əliyeva]] tribunadan canlı izlədi.<ref name=":S39">{{cite news|title=Евроигры. День 15|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626003752848.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təcrübəli rəqibi ilə görüşün əvvəllərindən üstün tərəf Lorenso Sotomayor oldu. Nəticədə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":S40">{{cite news|title=Три чемпиона Евроигр для азербайджанского бокса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626120443109.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S41">{{cite news|title=Медали Евроигр: Азербайджан завершил на втором месте|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150628184621353.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təltifetmə mərasimi zamanı [[Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını Lorenso Sotomayora, [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi. Lorenso Sotomayor görüşdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Qələbəyə görə şadam. Bu turnir mənim üçün önəmli idi. Mənə olan rəğbətinə görə Azərbaycan xalqına minnətdarlığımı bildirirəm. Qələbəmi Azərbaycana və Azərbaycan xalqına həsr edirəm."''.<ref name=":S42">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Хочу поблагодарить азербайджанский народ, который так меня полюбил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626204232466.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":S43">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S44">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] ejt6q7bo8rp3y09y6zak2qef3gi91zs 6601195 6601178 2022-08-29T11:56:32Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi Hassan Amzile üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S24">{{cite news|title=«Лоренцо Сотомайор – Мохаммед Али азербайджанского бокса»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150420162655475.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Boxing at the 2015 European Games 4.jpg|thumb|302x302px|alt=|[[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın zamanı Lorenso Sotomayor (göy) və [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Vinçenzo Manciaçapre]] (qırmızı) arasında baş tutan final görüşü (26.06.2015)]] 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[Avropa Oyunları]] oldu.<ref name=":S25">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə mübarizə aparaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Lorenso Sotomayor da cəlb edildi.<ref name=":S26">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayorun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Sloveniya]] nümayəndəsi Edin Secdinoviç oldu.<ref name=":S27">{{cite news|title=Соперники шести боксеров Азербайджана известны. Остальные будут ждать|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150615172800018.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 18-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S28">{{cite news|title=Евроигры. День седьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618002952251.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S29">{{cite news|title=Мамедов и Сотомайор прошли в следующий этап|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618101928350.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"mənim məqsədim Avropa Oyunlarının qalibi olmaqdır"''.<ref name=":S30">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Моя цель – титул чемпиона Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618183716833.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Moldova]] təmsilçisi Dmitri Galagot oldu.<ref name=":S32">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Поставил цель взять золото Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621205759569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 21-də görüşdə Lorenso Sotomayor 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S31">{{cite news|title=Пять боксеров Азербайджана победили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621133838157.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rumıniya]] nümayəndəsi Daniel Niculescu ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S33">{{cite news|title=Евроигры. День 12|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623003134424.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[Avropa Oyunları]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":S34">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: На бой с румыном выбрал агрессивную тактику|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623205054453.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda o, [[Ukrayna]] təmsilçisi Vihtor Petrov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S35">{{cite news|title=Девять полуфиналов для Азербайджана в боксе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623130443702.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 25-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor bu səfərdə rəqibindən üstün oldu — 3:0.<ref name=":S36">{{cite news|title=Евроигры. День 14|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625004050376.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bununla da Lorenso Sotomayor [[Avropa Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":S37">{{cite news|title=Теймур Мамедов - чемпион Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625123421220.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finalda görüşündə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Vinçenzo Manciaçapre]] oldu. Təcrübəli və titullu rəqibi ilə görüşdən əvvəl o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Final görüşünün favoriti özüməm. Mütləq Avropa Oyunlarının qalibi olacam və Azərbaycan bayrağını qaldıracam"''.<ref name=":S38">{{cite news|title=Лоренцо СОТОМАЙОР: Буду чемпионом Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625145301762.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşü iyunun 26-da [[Bakı Kristal Zalı|Kristal Zal]]da baş tutdu. Final görüşünü [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|birinci xanım]] [[Mehriban Əliyeva]] tribunadan canlı izlədi.<ref name=":S39">{{cite news|title=Евроигры. День 15|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626003752848.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təcrübəli rəqibi ilə görüşün əvvəllərindən üstün tərəf Lorenso Sotomayor oldu. Nəticədə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":S40">{{cite news|title=Три чемпиона Евроигр для азербайджанского бокса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626120443109.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S41">{{cite news|title=Медали Евроигр: Азербайджан завершил на втором месте|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150628184621353.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təltifetmə mərasimi zamanı [[Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını Lorenso Sotomayora, [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi. Lorenso Sotomayor görüşdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Qələbəyə görə şadam. Bu turnir mənim üçün önəmli idi. Mənə olan rəğbətinə görə Azərbaycan xalqına minnətdarlığımı bildirirəm. Qələbəmi Azərbaycana və Azərbaycan xalqına həsr edirəm."''.<ref name=":S42">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Хочу поблагодарить азербайджанский народ, который так меня полюбил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626204232466.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":S43">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S44">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] fbvaxlil0xxbwaa7reknndx6b3zwbrp 6601201 6601195 2022-08-29T11:58:12Z Grenzsoldat 202463 /* 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{İdmançı |adı = Lorenso Sotomayor |orijinal adı = |şəkil = Boxing at the 2016 Summer Olympics, Sotomayor vs Matviychuk 5 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Lorenso Sotomayor 2026-cı ildə [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro]] şəhərində baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]] zamanı</small> |tam adı = Lorenso Kollazo Sotomayor |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2000—2014) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2014—) |doğum tarixi = 16.2.1985 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2000— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 185 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016 Rio-de-Janeyro]]|64 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|69 Kq.}} {{Bürüncmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|69 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{"Şöhrət" ordeni}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} == Həyatı == == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === === 2013-cü il: Azərbaycan yığmasında debüt === 2013-cü ildə Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edilən Lorenso Sotomayor, ilin sonlarında [[Rusiya]]da baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S01">{{cite news|title=Кубинский боксер будет дебютировать в сборной Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131218025114533.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə məğlub olan Lorenso Sotomayor, gümüş medalın sahibi oldu.<ref name=":S02">{{cite news|title=Стартовые победы Азербайджана на Кубке мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131220010231019.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S03">{{cite news|title=Семь боксеров Азербайджана – в полуфинале Кубка мира|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131222120826795.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S04">{{cite news|title=8 медалей из Ханты-Мансийска|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20131223123639307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2014-cü il: Azərbaycan Çempionatında qələbə === Lorenso Sotomayor 2014-cü ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S05">{{cite news|title=Сотомайор в полуфинале чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140130015852967.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə onun rəqibi Ruslan Qasımov oldu.<ref name=":S06">{{cite news|title=Определены финалисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131120717004.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":S07">{{cite news|title=Определились лучшие боксеры страны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140131070524072.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor 6-10 martda baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S08">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры удачно стартовали на турнире Великий шелковый путь|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/football/20140307034014363.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin həlledici görüşündə onun rəqibi [[Gürcüstan]] nümayəndəsi İraxli Melixişvili oldu.<ref name=":S09">{{cite news|title=6 финалов для Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140309120437689.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində qələbə qazandı və beynəlxalq turnirin qızıl medalına sahib oldu.<ref name=":S10">{{cite news|title=Сборная Азербайджана завоевала 4 золотые медали в Шагане|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20140310120633970.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor növbəti uğuruna "Azerbaijan Boxing Federation Cup" turnirində imza atdı. Turnirin final görüşündə o, [[Heybətulla Hacıəliyev]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. Lorenso Sotomayor ilin sonlarında [[Rusiya]]da [[Fərman Salmanov]]un xatirəsinə həsr olunan beynəlxalq turnirdə mübarizə aparsa da, turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":S11">{{cite news|title=Двое идут дальше, четверо сошли с дистанции|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20141205104717275.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2015-ci il: Avropa Oyunlarında qələbə === Lorenso Sotomayor 2015-ci ilin yanvarında baş tutan Azərbaycan Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":S12">{{cite news|title=Теймур Мамедов начал чемпионат с технического нокаута|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112002033569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin yarım-final mərhələsində məğlub olan Lorenso Sotomayor, Azərbaycan Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":S13">{{cite news|title=Определены полуфиналисты чемпионата Азербайджана|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150112171348665.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Daha sonra Lorenso Sotomayor fevralda [[Bolqarıstan]]ın [[Sofiya]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə çıxış elədi.<ref name=":S14">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Алимарданова победили, шестеро проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227001249769.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə o, [[Fazliddin Qaibnəzərov]]a qalib gəldi və turnirin qalibi oldu.<ref name=":S15">{{cite news|title=Исаев, Сотомайор и Выстропова вышли в полуфинал Странджи|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150227134611094.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S16">{{cite news|title=Исаев в финале Странджи будет боксировать с Барсегяном|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150301000243679.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S17">{{cite news|title=Исаев победил Барсегяна, Сотомайор одолел Гаибназарова|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150302002129326.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayor martda Azərbaycan yığmasının heyətində [[İtaliya]]da baş tutan təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":S18">{{cite news|title=Азербайджан определяет состав на Евроигры в Италии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150316133128116.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin toplanışların əsas məqsədi iyunda baş tutacaq [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]na hazırlıq idi. Lorenso Sotomayor 15-20 apreldə baş tutan "İpəк Yolu" beynəlxalq turnirində çıxış elədi.<ref name=":S19">{{cite news|title=Азербайджан заявил тестовый турнир Евроигры 29 боксеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150414184726100.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşündə [[Fransa]] nümayəndəsi Hassan Amzile üzərində qələbə qazanan Lorenso Sotomayor, turnirin qızıl medalının sahibi oldu.<ref name=":S20">{{cite news|title=Девять побед боксеров Азербайджана на третий день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150417112345714.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S21">{{cite news|title=Восемь азербайджанских боксеров победили в четвертый день тестового турнира Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150418132724873.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S22">{{cite news|title=Семеро боксеров Азербайджана выиграли в тестовом турнире Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150419125229351.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S23">{{cite news|title=Азербайджанские победы на боксерском турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20150420111633187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S24">{{cite news|title=«Лоренцо Сотомайор – Мохаммед Али азербайджанского бокса»|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20150420162655475.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Fayl:Boxing at the 2015 European Games 4.jpg|thumb|306x306px|alt=|[[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın zamanı Lorenso Sotomayor (göy) və [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Vinçenzo Manciaçapre]] (qırmızı) arasında baş tutan final görüşü (26.06.2015)]] 2015-ci ilin əsas turnirlərindən biri 12-28 iyunda [[Azərbaycan]]da baş tutan [[Avropa Oyunları]] oldu.<ref name=":S25">{{cite news|title=Азербайджан назвал состав боксеров на Европейские игры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150604003606532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin turnirdə mübarizə aparaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Lorenso Sotomayor da cəlb edildi.<ref name=":S26">{{cite news|title=Весь состав сборной Азербайджана на Евроигры|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150607021106904.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Lorenso Sotomayorun 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Sloveniya]] nümayəndəsi Edin Secdinoviç oldu.<ref name=":S27">{{cite news|title=Соперники шести боксеров Азербайджана известны. Остальные будут ждать|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150615172800018.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 18-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S28">{{cite news|title=Евроигры. День седьмой|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618002952251.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S29">{{cite news|title=Мамедов и Сотомайор прошли в следующий этап|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618101928350.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"mənim məqsədim Avropa Oyunlarının qalibi olmaqdır"''.<ref name=":S30">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Моя цель – титул чемпиона Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150618183716833.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Moldova]] təmsilçisi Dmitri Galagot oldu.<ref name=":S32">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Поставил цель взять золото Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621205759569.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 21-də görüşdə Lorenso Sotomayor 3:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":S31">{{cite news|title=Пять боксеров Азербайджана победили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150621133838157.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rumıniya]] nümayəndəsi Daniel Niculescu ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S33">{{cite news|title=Евроигры. День 12|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623003134424.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[Avropa Oyunları]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":S34">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: На бой с румыном выбрал агрессивную тактику|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623205054453.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda o, [[Ukrayna]] təmsilçisi Vihtor Petrov ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":S35">{{cite news|title=Девять полуфиналов для Азербайджана в боксе|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150623130443702.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> İyunun 25-də baş tutan görüşdə Lorenso Sotomayor bu səfərdə rəqibindən üstün oldu — 3:0.<ref name=":S36">{{cite news|title=Евроигры. День 14|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625004050376.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Bununla da Lorenso Sotomayor [[Avropa Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":S37">{{cite news|title=Теймур Мамедов - чемпион Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625123421220.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Finalda görüşündə onun rəqibi [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|2012-ci il London Olimpiadası]]nın bürünc medalına sahib olan [[İtaliya]] nümayəndəsi [[Vinçenzo Manciaçapre]] oldu. Təcrübəli və titullu rəqibi ilə görüşdən əvvəl o, müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Final görüşünün favoriti özüməm. Mütləq Avropa Oyunlarının qalibi olacam və Azərbaycan bayrağını qaldıracam"''.<ref name=":S38">{{cite news|title=Лоренцо СОТОМАЙОР: Буду чемпионом Европейских игр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150625145301762.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Turnirin final görüşü iyunun 26-da [[Bakı Kristal Zalı|Kristal Zal]]da baş tutdu. Final görüşünü [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] və [[Azərbaycanın birinci xanımlarının siyahısı|birinci xanım]] [[Mehriban Əliyeva]] tribunadan canlı izlədi.<ref name=":S39">{{cite news|title=Евроигры. День 15|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626003752848.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təcrübəli rəqibi ilə görüşün əvvəllərindən üstün tərəf Lorenso Sotomayor oldu. Nəticədə Lorenso Sotomayor rəqibi üzərində 3:0 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":S40">{{cite news|title=Три чемпиона Евроигр для азербайджанского бокса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626120443109.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":S41">{{cite news|title=Медали Евроигр: Азербайджан завершил на втором месте|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150628184621353.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> Təltifetmə mərasimi zamanı [[Avropa Oyunları]]nın qızıl medalını Lorenso Sotomayora, [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] təqdim elədi. Lorenso Sotomayor görüşdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Qələbəyə görə şadam. Bu turnir mənim üçün önəmli idi. Mənə olan rəğbətinə görə Azərbaycan xalqına minnətdarlığımı bildirirəm. Qələbəmi Azərbaycana və Azərbaycan xalqına həsr edirəm."''.<ref name=":S42">{{cite news|title=Лоренцо Сотомайор: Хочу поблагодарить азербайджанский народ, который так меня полюбил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150626204232466.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":S43">{{cite news|title=Президент Азербайджана наградил Мехрибан Алиеву, Азада Рагимова и чемпионов Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/baku2015/20150629192148132.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S44">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S45">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S46">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S47">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S48">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S49">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":S50">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref> === 2016-cı il: Rio-de-Janeyro Olimpiadasında tarixi final === === 2017-ci il: Karyeranın enişi === === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında "bürünc" === === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === === 2021-ci il: Olimpiada da uğursuzluq === == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> |<center>2016</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|UKR}} [[Ukrayna]] |<center>PAT</center> |- |<center>5</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] |<center>PAT</center> |- |<center>6</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>7</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>8</center> |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] |<center>PAT</center> |} === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Lorenzo Sotomayor).jpg|thumb|302x302px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Lorenso Sotomayora [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=16.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-08-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Lorenso Kollazo Sotomayor [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Bu idman növü üzrə Olimpiya Oyunlarının finalına mübarizə aparan birinci və yeganə [[Azərbaycan]] idmançısı (2016). == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] gflhwpyckkhamyz25x32xtfgu4m6hmq 0 414716 6600978 6091272 2022-08-29T10:14:57Z 77.244.126.220 wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}} {{TOC sağ}} == 2007 == [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Aşurov Mustafa Əhməd oğlu— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Eyyublu Osman Fəxri oğlu— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 İbrahimli Pərvaz Araz oğlu— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Kərimova Cəmilə Rüstəm qızı— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Mehmandarov Mustafa Adil oğlu— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Məmmədov Nicat Azər oğlu— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Nəcəfli Nərmin Etibar qızı— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Rəsulov İsrafil Fərhad oğlu— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Rzayev-Sarabski İsfar Aydın oğlu— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Rzayeva Fəridə Cavanşir qızı— 14.06.2007] [http://www.e-qanun.az/framework/13467 Seyidova Ceyla Uran qızı— 14.06.2007] == 2009 == #[[Vurğun Vəkilov]] == 2010 == #Əlizadə Fuad Telman oğlu — 17.09.2010<ref name="17.09.2010">{{cite web|url=http://president.az/articles/739 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 17 sentyabr 2010-cu il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=17 sentyabr 2010 |work= |publisher=[[president.az]] |accessdate=2015-07-27 |language=az}}</ref> #Həsənov Kamil Sənan oğlu — 17.09.2010<ref name="17.09.2010"/> #Hüseynova Nərgiz Ələkbər qızı — 17.09.2010<ref name="17.09.2010"/> #Mayılov Kənan Eldəniz oğlu — 17.09.2010<ref name="17.09.2010"/> #Nəcəfzadə Minirə İlham qızı — 17.09.2010<ref name="17.09.2010"/> #Ömərli Kamran İmran oğlu — 17.09.2010<ref name="17.09.2010"/> #Yunusov İsmayıl Səbuhi oğlu — 17.09.2010<ref name="17.09.2010"/> == 2011 == #Əmiraslanov Nəriman Sabir oğlu — 19.12.2011<ref name="19.12.2011">{{cite web|url=http://president.az/articles/3800 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 19 dekabr 2011-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=19 dekabr 2011 |work= |publisher=[[president.az]] |accessdate=2015-07-27 |language=az}}</ref> #Həsənov Yasin Etibar oğlu — 19.12.2011<ref name="19.12.2011"/> #Həsənova Aygül Elçin qızı — 19.12.2011<ref name="19.12.2011"/> #Hüseynov Emin Valeh oğlu — 19.12.2011<ref name="19.12.2011"/> #Şahgəldiyeva Mədinə Elçin qızı — 19.12.2011<ref name="19.12.2011"/> == 2012 == #Abasov Murad Eldar oğlu — 29.03.2012<ref name="29.03.2012">{{cite web|url=http://president.az/articles/4564 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 mart 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=29 mart 2012 |work= |publisher=[[president.az]] |accessdate=2015-07-27 |language=az}}</ref> #Ağalarova Günay Adil qızı — 29.03.2012<ref name="29.03.2012"/> #Babayeva Vüsalə Zakir qızı — 29.03.2012<ref name="29.03.2012"/> #Hüseynli Məhərrəm Rüfət oğlu — 29.03.2012<ref name="29.03.2012"/> #Kərimov Ənvər Rüstəm oğlu — 29.03.2012<ref name="29.03.2012"/> #Manafzadə Atabala İkram oğlu — 29.03.2012<ref name="29.03.2012"/> #Xancalova Firuzə Arif qızı — 24.09.2012<ref name="24.09.2012">{{cite web|url=http://president.az/articles/6279 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 sentyabr 2012-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=24 sentyabr 2012 |work= |publisher=[[president.az]] |accessdate=2015-07-27 |language=az}}</ref> #Məlikov Əli Həsən oğlu — 24.09.2012<ref name="24.09.2012"/> #Şükürov Mirpaşa Mustafa oğlu — 24.09.2012<ref name="24.09.2012"/> #Vəliyev Nəcəf Xəluq oğlu — 24.09.2012<ref name="24.09.2012"/> #Yusifov Yusif Nadir oğlu — 24.09.2012<ref name="24.09.2012"/> == 2013 == #Abdullayeva Züleyxa Nazim qızı — 14.10.2013<ref name="14.10.2013">{{cite web|url=http://president.az/articles/9613 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 14 oktyabr 2013-cü il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=14 oktyabr 2013 |work= |publisher=[[president.az]] |accessdate=2015-07-27 |language=az}}</ref> #Bəylərova Firuzə Rauf qızı — 14.10.2013<ref name="14.10.2013"/> #Cəfərov Mircavid Mircavad oğlu — 14.10.2013<ref name="14.10.2013"/> #Əmiraslanova Səmra Mətin qızı — 14.10.2013<ref name="14.10.2013"/> #Xanlarov Cahandar İslam oğlu — 14.10.2013<ref name="14.10.2013"/> #İsmayılov Atabəy Xəzər oğlu — 14.10.2013<ref name="14.10.2013"/> #Mailova Jalə Eldəniz qızı — 14.10.2013<ref name="14.10.2013"/> == 2014 == #İbrahimova Aytən Ümid qızı — 08.10.2014<ref name="08.10.2014">{{cite web|url=http://president.az/articles/13054 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 08 oktyabr 2014-cü il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=08 oktyabr 2014 |work= |publisher=[[president.az]] |accessdate=2015-07-27 |language=az}}</ref> #Zeynalova Leyla Samir qızı — 08.10.2014<ref name="08.10.2014"/> == 2015 == #Əsgərzadə Cəmilə Fuad qızı — 21.07.2015<ref name="21.07.2015">{{cite web|url=http://president.az/articles/15877 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 iyul 2015-ci il tarixli '''Sərəncamı''' |author= |date=21 iyul 2015 |work= |publisher=[[president.az]] |accessdate=2015-07-27 |language=az}}</ref> #Əzimova Çinarə Mehman qızı — 21.07.2015<ref name="21.07.2015"/> == 2017 == # Əliyeva Zərrin Tahir qızı — 12.01.2017<ref name="12.01.2017">{{cite web |url=http://president.az/articles/22464 |title=Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author= |date=12 yanvar 2017 |publisher=[[president.az]] |accessdate=2017-02-11 |language=az }}</ref> # İbrahimov Murad Aydın oğlu — 12.01.2017<ref name="12.01.2017"/> # Hacıyev Mahir Yaqub oğlu — 12.01.2017<ref name="12.01.2017"/> # Məmmədov Elçin Nəriman oğlu — 12.01.2017<ref name="12.01.2017"/> ==İstinadlar== {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == * [http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Azərbaycanda gənc istedadlara dövlət qayğısı haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 iyun 1996-cı il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı * '''Gənc istedadların xüsusi təqaüdə layiq görülməsi haqqında''' AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAM. Bakı şəhəri, 14 iyun 2007-ci il. № 2225. * http://www.e-qanun.az/framework/13467 * https://azertag.az/xeber/GANC_ISTEDADLARIN_XUSUSI_TAQAUDA_LAYIQ_GORULMASI_HAQQINDA_AZARBAYCAN_RESPUBLIKASI_PREZIDENTININ_SARANCAMI-380372 [[Kateqoriya:Vikipediya:Siyahılar]] [[Kateqoriya:Gənclik]] lav14mhlwbjl3eokhm8s1kluvp7qm8i 14 414828 6599155 4726600 2022-08-28T14:09:50Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Malidə İslam]] → [[Kateqoriya:Malidə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques of Mali}} [[Kateqoriya:Malidəki dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Malidə islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] gduzagj1ec1lwau1wlwtaoqemekacbk 0 415604 6601051 5917641 2022-08-29T11:07:49Z 85.132.98.19 wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət | adı = Nikeya İmperiyası | orijinal_adı = Βασίλειον τῆς Νίκαια | statusu = [[imperiya]] | himni = | bayrağı = | bayrağın_izahı = | gerbi = | gerbin_izahı = | xəritəsi = Byzantium1204.png | xəritənin_izahı = [[Bizans imperiyası]], Nikeya imperiyası, Trabzon imperiyası və [[Epir Despotluğu]]nun sərhədləri (dəqiq deyildir) | s1 = | s1_bayrağı = | s2 = | s2_bayrağı = | s3 = | s3_bayrağı = | s4 = | s4_bayrağı = | s5 = | s5_bayrağı = | s6 = | s6_bayrağı = | s7 = | s7_bayrağı = | quruluş_ili = [[1204]] | süqut_ili = [[1261]] | x1 = Bizans İmperiyası | x1_bayrağı = | x2 = | x2_bayrağı = | x3 = | x3_bayrağı = | x4 = | x4_bayrağı = | x5 = | x5_bayrağı = | x6 = | x6_bayrağı = | x7 = | x7_bayrağı = | şüarı = | paytaxtı = [[İznik]] (Nikeya) | ən_böyük_şəhəri = | rəsmi_dilləri = [[Yunan dili]] | valyutası = | ərazisi = | təxmini_əhalisi = | idarəetmə_forması = | sülalə = [[Laskarislər]], [[Paleoloqlar]] | rəhbər_titulu = İmperator | rəhbər1 = [[I Teodor Laskaris]] | rəhbər_il1 = 1204 — 1222 | rəhbər titulu2 = | rəhbər2 = [[III Yoanis Vatakis]] | rəhbər_il2 = 1222 — 1254 | rəhbər titulu3 = | rəhbər3 = [[II Teodor Laskaris]] | rəhbər_il3 = 1254 — 1258 | rəhbər titulu4 = | rəhbər4 = [[IV Yoanis Laskaris]] və [[VI Mixail Palaliologos]] | rəhbər_il4 = 1258 — 1261 | dini = | əlavə bənd = | bəndini adı = | əlavə bənd1 = | bəndini adı1 = | əlavə bənd2 = | bəndini adı2 = | Mərhələ1 = | Gün_ay1 = | İl1 = | Mərhələ2 = | Gün_ay2 = | İl2 = | əvvəl = | ə1 = | ə2 = | ə3 = | ə4 = | ə5 = | ə6 = | ə7 = | sonra = | qeyd = }} '''Nikeya İmperiyası''' — IV Xaçlı yürüşü dövründə [[Səlib yürüşləri|səlibçilər]]in 1204-cü ildə [[Konstantinopol]]u ələ keçirib burada [[Latın imperiyası]]nı qurması ilə ona qarşı qurulan ortodoks, yunan dilli Bizanslı əsilzadələrin [[Egey dənizi]] sahillərində qurduqları ən böyük imperiya Nikeya imperiyası idi. İmperiya 1204–1261-ci illərdə mövcud olmuşdur. Paytaxtı [[İznik|Nikeya]] (İznik) şəhəri idi. == Yaranması və I Teodor Laskaris == Nikeya imperiyası ilə eyni zamanda Bizans torpaqlarında digər müstəqil və vassal dövlətlər yaranmışdır. Bu dövlətlər aşağıdakılardır: # Adriatik dənizi sahillərində, ilk zamanlar indiki Şimali Yunanıstanı və [[Albaniya]]nı əhatə edən və sonralar [[Makedoniya]] və Qərbi Trakiyanı ələ keçirən [[Epir Despotluğu]]. Despotluğun mərkəzi [[Arta]] şəhəri idi. Qurucu Mixail Komnenos Dukas idi # Anadolunun Qara dənizin şərq sahillərini əhatə edən mərkəzi [[Trabzon]] şəhəri olan [[Trabzon imperiyası]]. Trabzon imperiyasını Gürcü çarlarından dəstək alan David Komnenos və Aleksios Komnenos qardaşları tərəfindən qurulmuşdur. # Bitinyada (Kiçik Asiya yarımadasının şərqi) I Teodor Laskaris tərəfindən qurulan və mərkəzi İznik (Nikeya) olan Nikeya imperiyası. # Frank dövlətinin vassallığında olan [[Afina düklüyü]] # [[Mora]]da Açeya düklüyü # [[Selanik krallığı]] # Ədirnə, Şərqi Trakiya və Yunanıstanın bəzi mühüm dəniz limanları [[Venedik krallığı]]na qatılmışdı. Nikeya imperiyasının qurucusu I Teodor Laskaris 1204-cü ildə [[Bizans]] imperatoru seçilən V Aleksis Dukas Murtzuposun yeznəsi idi. 1204-cü ildə ailəsi ilə bərabər Nikeya şəhərinə qaçmışdı və burada dövlətini qurmuşdur. I Teodor Laskaris 1204-cü ildə keçmiş Manyasda Latın imperiyası ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuş və Bursa şəhərinədək Şərqi Mərmərə sahillərini Latın imperiyasının tərkibinə qatılmışdır. Lakin Latın imperiyası bu qələbədən yararlana bilmədilər. Belə ki, bolqarların və Trakiya əhalisinin üsyanına kömək məqsədi ilə gələn Bolqar çarı Kaloyanın ordusu Trakiyaya qədər irəliləmişdir. 1205-ci ildə Ədirnə döyüşündə Latın imperatoru I Baodin bolqarlara əsir düşmüşdü. Bundan istifadə edən I Teodor Laskaris Mərmərə dənizi sahillərini təkrar ələ keçirmişdir və Latın imperiyasının əlində sadəcə Karabiga qalmışdır. 1204-cü ildən başlayan və 1214-cü ilə qədər davam edən Latın imperiyası ilə olan çəkişmələrin nəticəsində İzmirdə sülh müqaviləsi bağlandı. Müqaviləyə görə Latın imperiyasının ələ keçirdiyi Edremitin şimalındakı Şimal-Qərbi Anadolu Latın imperiyasının, Cənubi Mərmərə sahilləridə daxil olmaqla Səlcuq dövləti sərhədlərinə qədər olan Şimal-Qərbi Anadolu Nikeyanın torpaqları kimi tanınmışdır. I Teodor Laskaris 1219-cu ildə Latın imperatoriçəsi Yolandanın kiçik qızı Maria ilə evlənməklə Nikeya-Latın münasibətlərini yumlaştmışdır. I Teodor Laskaris dövründə Nikeya imperiyası qurulmuş və paytaxt Nikeya şəhəri bizans mədəniyyətinin yeni mərkəzinə çevrilmişdi.<ref>{{Cite web |title=Bilgi-Bilgi — İznik İmparatorluğu (Eski ülke) |url=http://bilgi-bilgi.com/ |access-date=2021-04-28 |archive-date=2021-02-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225224412/http://www.bilgi-bilgi.com/ |url-status=dead }}</ref><ref>[https://tr.wikipedia.org/wiki/İznik_İmparatorluğu - Türkçe Vikipedi — İznik İmparatorluğu]</ref> == Yüksəlişi == 1224-cü ildə latınlar tərəfindən idarə edilən Selanik krallığının Epir despotluğu tərəfindən işğal edildi. Lakin 1230-cu ildə Epir despotluğu bolqarlar tərəfindən işğal edildi. Beləliklə hərbi gücü zəif olan Trabzon imperiyasının yanında ən güclü bizans soylu dövlət Nikeya qaldı. III Yoanis tərəfindən ölkənin sərhədləri Egey dənizi sahilləri istiqamətində genişləndirməyə başlamışdı. 1235-ci ildə III Yoanis Bolqar Çarı [[II İvan Assen]] ilə ittifaq bağlayaraq nüfuzunu Selanik və Epir üstünədə keçirtdi. III Yoanis, 1245-ci ildə [[Elxanilər dövləti]]nin orduları Anadolu Səlcuqlu dövlətini Kösədağ savaşında məğlub etməsi və Anadoluya tərəf irəliləməsindən qorxmaqla bərabər Səlcuqluların zəifləməsindən rahatlanmışdı. 1245-ci ildə III Yoanis Müqəddəs Roma German imperatoru II Federikin qızı Heunstaufenli II Konstans ilə evlənərək bu ölkə ilə münasibətləri yaxşılaşdırdı. 1248-ci ildə bolqarları məğlub edib Latın imperiyasını mühasirəyə almağa başladı. 1254-cü ilə qədər Latın imperiyası torpaqlarını öz ölkəsinə qatmağa davam etdi. 1254-cü ildə hakimiyyətə II Teodor Laskaris gəldi. II Teodor bolqarların Trakiyaya hücumunun qarşısını aldı. 1258-ci ildə Epir əhalisi Sicilyalı Manfreddən dəstək alaraq üsyan qaldırdı. Eyni ildə II Teodor vəfat etdi. Yerinə varisi IV Yoanis Laskaris keçdi. Ancaq IV Yoanis uşaq olduğundan hakimiyyəti general Mixail Palaiologosun rəhbərliyi ilə qurulmuş Naiblər Qurumu ələ keçirdi. Nikeya ordusu 1259-cu ildə Balkanlarda Pelagoa döyüşündə birləşmiş Manfred, Epir Despotluğu və Açea düklüyü ordularını məğlub etdi. == Nikeya ordusu == Konstantinopolda latınlar, Trabzonda komnenlər, Konyada səlcuqlular tərəfindən əhatələnmiş bir ərazidə yaranmış Nikeya imperiyası yaranması çox mürəkkəb bir dövrü əhatə edir. Ancaq I Teodor Laskarisin sağlam təməllər üzərində qurduğu bu dövlət III Yoanisin dövründə bölgənin ən güclü imperiyasına çevrilmişdi. I Teodor Laskaris ölkəni dörd yandan mühafizə etmək üçün bizans soylu əsgərlərdən əlavə çoxu alman, türk, erməni və latın soylu pullu əsgərlərdən bir ordu qurdu. Digər millətlərdən olan əsgərlərin çoxluğundan rahatsız olan I Teodor yerli əsgərlərin sayını artırmaq istəsə də heç bir nəticə əldə etməmişdi. Ordu komandanlığı çox zaman imperatorun yaxın adamlarında olsa da 1211–1212-ci illərdəki yürüşlərdə imperator I Teodor Laskaris orduya birbaşa özü rəhbərlik edirdi. Hakimiyyətinin sonlarına yaxın Megas Domestikos vəzifəsinə yenidən təsis etdi. İlk vəzifəyə təyin edilən isə Andronik Palaliologos idi. Megas domestikos, imperiyada ordunun quruluşu və idarəolunmasına məsul olan ən yüksək rütbəli şəxs sayılırdı. Andronikin ölümündən sonra bu vəzifə digər generallar arasında bölüşdürüldü. III Yoanisin dövründə Nikeya ordusunda digər yüksək vəzifə Megas Konostaulos idi. Megas Konostaulos Nikeya ordusunda xidmət çəkən pullu latın əsgərlərin komandiri idi. Bu vəzifə son imperator Mixail Palaiologosa verilmişdi. II Teodor Anadoludaki orduya Karyanitesi, Avropadaki orduya isə Yoanis Angelosu rəhbər təyin etdi. II Teodorun dövründə Megas Stratopedarkhes və Megas Arkhon kimi daha iki vəzifə təsis edildi. Megas Stratopedarkhes ordunun qidalanmasını və digər ehtiyaclarını təmin etməli idi. 1255-ci ildə Georgios Mouzalon bu vəzifəyə təyin edildi. Megas Arkhon isə imperator mühafizə dəstəsinin komandiri idi. Bu vəzifəyə təyin edilən ilk şəxs Konstatin Margarites idi.<ref>{{Cite web |title=Yusuf Ayönü - İznik İmparatorluğu ordusu |url=http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XXV-1_2010/TIDXXV-1_2010-04.pdf |access-date=2015-08-10 |archive-date=2013-08-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130806033713/http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XXV-1_2010/TIDXXV-1_2010-04.pdf |url-status=dead }}</ref> == Həmçinin bax == * [[Trabzon imperiyası]] * [[Bizans imperiyası]] * [[Səlib yürüşləri]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1204-cü ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:1261-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Orta əsrlərin tarixi dövlətləri]] 9kd9lelbq2p2wv3i6z3vcfuzyxp2lnf 6601057 6601051 2022-08-29T11:09:35Z Atakhanli 223224 [[User:85.132.98.19|85.132.98.19]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət |adı = Nikeya İmperiyası |orijinal_adı = Βασίλειον τῆς Νίκαια |statusu = [[imperiya]] |himni = |bayrağı = |bayrağın_izahı = |gerbi = |gerbin_izahı = |xəritəsi = Byzantium1204.png |xəritənin_izahı = [[Bizans imperiyası]], Nikeya imperiyası, Trabzon imperiyası və [[Epir Despotluğu]]nun sərhədləri (dəqiq deyildir) |s1 = Bizans İmperiyası |s1_bayrağı = |s2 = |s2_bayrağı = |s3 = |s3_bayrağı = |s4 = |s4_bayrağı = |s5 = |s5_bayrağı = |s6 = |s6_bayrağı = |s7 = |s7_bayrağı = |quruluş_ili = [[1204]] |süqut_ili = [[1261]] |x1 = Bizans İmperiyası |x1_bayrağı = |x2 = |x2_bayrağı = |x3 = |x3_bayrağı = |x4 = |x4_bayrağı = |x5 = |x5_bayrağı = |x6 = |x6_bayrağı = |x7 = |x7_bayrağı = |şüarı = |paytaxtı = İznik (Nikeya) |ən_böyük_şəhəri = |rəsmi_dilləri = yunan |valyutası = |ərazisi = |təxmini_əhalisi = |idarəetmə_forması = |sülalə = |rəhbər_titulu = İmperator |rəhbər1 = [[I Teodor Laskaris]] |rəhbər_il1 = 1204 — 1222 |rəhbər titulu2 = |rəhbər2 = [[III Yoanis Vatakis]] |rəhbər_il2 = 1222 — 1254 |rəhbər titulu3 = |rəhbər3 = [[II Teodor Laskaris]] |rəhbər_il3 = 1254 — 1258 |rəhbər titulu4 = |rəhbər4 = [[IV Yoanis Laskaris]] və [[VI Mixail Palaliologos]] |rəhbər_il4 = 1258 — 1261 |dini = |əlavə bənd = |bəndini adı = |əlavə bənd1 = |bəndini adı1 = |əlavə bənd2 = |bəndini adı2 = |Mərhələ1 = |Gün_ay1 = |İl1 = |Mərhələ2 = |Gün_ay2 = |İl2 = |əvvəl = |ə1 = |ə2 = |ə3 = |ə4 = |ə5 = |ə6 = |ə7 = |sonra = |s1 = |s2 = |s3 = |s4 = |s5 = |s6 = |s7 = |qeyd = }} '''Nikeya İmperiyası''' — IV Xaçlı yürüşü dövründə [[Səlib yürüşləri|səlibçilər]]in 1204-cü ildə [[Konstantinopol]]u ələ keçirib burada [[Latın imperiyası]]nı qurması ilə ona qarşı qurulan ortodoks, yunan dilli Bizanslı əsilzadələrin [[Egey dənizi]] sahillərində qurduqları ən böyük imperiya Nikeya imperiyası idi. İmperiya 1204–1261-ci illərdə mövcud olmuşdur. Paytaxtı Nikeya (İznik) şəhəri idi. == Yaranması və I Teodor Laskaris == Nikeya imperiyası ilə eyni zamanda Bizans torpaqlarında digər müstəqil və vassal dövlətlər yaranmışdır. Bu dövlətlər aşağıdakılardır: # Adriatik dənizi sahillərində, ilk zamanlar indiki Şimali Yunanıstanı və [[Albaniya]]nı əhatə edən və sonralar [[Makedoniya]] və Qərbi Trakiyanı ələ keçirən [[Epir Despotluğu]]. Despotluğun mərkəzi [[Arta]] şəhəri idi. Qurucu Mixail Komnenos Dukas idi # Anadolunun Qara dənizin şərq sahillərini əhatə edən mərkəzi [[Trabzon]] şəhəri olan [[Trabzon imperiyası]]. Trabzon imperiyasını Gürcü çarlarından dəstək alan David Komnenos və Aleksios Komnenos qardaşları tərəfindən qurulmuşdur. # Bitinyada (Kiçik Asiya yarımadasının şərqi) I Teodor Laskaris tərəfindən qurulan və mərkəzi İznik (Nikeya) olan Nikeya imperiyası. # Frank dövlətinin vassallığında olan [[Afina düklüyü]] # [[Mora]]da Açeya düklüyü # [[Selanik krallığı]] # Ədirnə, Şərqi Trakiya və Yunanıstanın bəzi mühüm dəniz limanları [[Venedik krallığı]]na qatılmışdı. Nikeya imperiyasının qurucusu I Teodor Laskaris 1204-cü ildə [[Bizans]] imperatoru seçilən V Aleksis Dukas Murtzuposun yeznəsi idi. 1204-cü ildə ailəsi ilə bərabər Nikeya şəhərinə qaçmışdı və burada dövlətini qurmuşdur. I Teodor Laskaris 1204-cü ildə keçmiş Manyasda Latın imperiyası ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuş və Bursa şəhərinədək Şərqi Mərmərə sahillərini Latın imperiyasının tərkibinə qatılmışdır. Lakin Latın imperiyası bu qələbədən yararlana bilmədilər. Belə ki, bolqarların və Trakiya əhalisinin üsyanına kömək məqsədi ilə gələn Bolqar çarı Kaloyanın ordusu Trakiyaya qədər irəliləmişdir. 1205-ci ildə Ədirnə döyüşündə Latın imperatoru I Baodin bolqarlara əsir düşmüşdü. Bundan istifadə edən I Teodor Laskaris Mərmərə dənizi sahillərini təkrar ələ keçirmişdir və Latın imperiyasının əlində sadəcə Karabiga qalmışdır. 1204-cü ildən başlayan və 1214-cü ilə qədər davam edən Latın imperiyası ilə olan çəkişmələrin nəticəsində İzmirdə sülh müqaviləsi bağlandı. Müqaviləyə görə Latın imperiyasının ələ keçirdiyi Edremitin şimalındakı Şimal-Qərbi Anadolu Latın imperiyasının, Cənubi Mərmərə sahilləridə daxil olmaqla Səlcuq dövləti sərhədlərinə qədər olan Şimal-Qərbi Anadolu Nikeyanın torpaqları kimi tanınmışdır. I Teodor Laskaris 1219-cu ildə Latın imperatoriçəsi Yolandanın kiçik qızı Maria ilə evlənməklə Nikeya-Latın münasibətlərini yumlaştmışdır. I Teodor Laskaris dövründə Nikeya imperiyası qurulmuş və paytaxt Nikeya şəhəri bizans mədəniyyətinin yeni mərkəzinə çevrilmişdi.<ref>{{Cite web |title=Bilgi-Bilgi — İznik İmparatorluğu (Eski ülke) |url=http://bilgi-bilgi.com/ |access-date=2021-04-28 |archive-date=2021-02-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225224412/http://www.bilgi-bilgi.com/ |url-status=dead }}</ref><ref>[https://tr.wikipedia.org/wiki/İznik_İmparatorluğu - Türkçe Vikipedi — İznik İmparatorluğu]</ref> == Yüksəlişi == 1224-cü ildə latınlar tərəfindən idarə edilən Selanik krallığının Epir despotluğu tərəfindən işğal edildi. Lakin 1230-cu ildə Epir despotluğu bolqarlar tərəfindən işğal edildi. Beləliklə hərbi gücü zəif olan Trabzon imperiyasının yanında ən güclü bizans soylu dövlət Nikeya qaldı. III Yoanis tərəfindən ölkənin sərhədləri Egey dənizi sahilləri istiqamətində genişləndirməyə başlamışdı. 1235-ci ildə III Yoanis Bolqar Çarı [[II İvan Assen]] ilə ittifaq bağlayaraq nüfuzunu Selanik və Epir üstünədə keçirtdi. III Yoanis, 1245-ci ildə [[Elxanilər dövləti]]nin orduları Anadolu Səlcuqlu dövlətini Kösədağ savaşında məğlub etməsi və Anadoluya tərəf irəliləməsindən qorxmaqla bərabər Səlcuqluların zəifləməsindən rahatlanmışdı. 1245-ci ildə III Yoanis Müqəddəs Roma German imperatoru II Federikin qızı Heunstaufenli II Konstans ilə evlənərək bu ölkə ilə münasibətləri yaxşılaşdırdı. 1248-ci ildə bolqarları məğlub edib Latın imperiyasını mühasirəyə almağa başladı. 1254-cü ilə qədər Latın imperiyası torpaqlarını öz ölkəsinə qatmağa davam etdi. 1254-cü ildə hakimiyyətə II Teodor Laskaris gəldi. II Teodor bolqarların Trakiyaya hücumunun qarşısını aldı. 1258-ci ildə Epir əhalisi Sicilyalı Manfreddən dəstək alaraq üsyan qaldırdı. Eyni ildə II Teodor vəfat etdi. Yerinə varisi IV Yoanis Laskaris keçdi. Ancaq IV Yoanis uşaq olduğundan hakimiyyəti general Mixail Palaiologosun rəhbərliyi ilə qurulmuş Naiblər Qurumu ələ keçirdi. Nikeya ordusu 1259-cu ildə Balkanlarda Pelagoa döyüşündə birləşmiş Manfred, Epir Despotluğu və Açea düklüyü ordularını məğlub etdi. == Nikeya ordusu == Konstantinopolda latınlar, Trabzonda komnenlər, Konyada səlcuqlular tərəfindən əhatələnmiş bir ərazidə yaranmış Nikeya imperiyası yaranması çox mürəkkəb bir dövrü əhatə edir. Ancaq I Teodor Laskarisin sağlam təməllər üzərində qurduğu bu dövlət III Yoanisin dövründə bölgənin ən güclü imperiyasına çevrilmişdi. I Teodor Laskaris ölkəni dörd yandan mühafizə etmək üçün bizans soylu əsgərlərdən əlavə çoxu alman, türk, erməni və latın soylu pullu əsgərlərdən bir ordu qurdu. Digər millətlərdən olan əsgərlərin çoxluğundan rahatsız olan I Teodor yerli əsgərlərin sayını artırmaq istəsə də heç bir nəticə əldə etməmişdi. Ordu komandanlığı çox zaman imperatorun yaxın adamlarında olsa da 1211–1212-ci illərdəki yürüşlərdə imperator I Teodor Laskaris orduya birbaşa özü rəhbərlik edirdi. Hakimiyyətinin sonlarına yaxın Megas Domestikos vəzifəsinə yenidən təsis etdi. İlk vəzifəyə təyin edilən isə Andronik Palaliologos idi. Megas domestikos, imperiyada ordunun quruluşu və idarəolunmasına məsul olan ən yüksək rütbəli şəxs sayılırdı. Andronikin ölümündən sonra bu vəzifə digər generallar arasında bölüşdürüldü. III Yoanisin dövründə Nikeya ordusunda digər yüksək vəzifə Megas Konostaulos idi. Megas Konostaulos Nikeya ordusunda xidmət çəkən pullu latın əsgərlərin komandiri idi. Bu vəzifə son imperator Mixail Palaiologosa verilmişdi. II Teodor Anadoludaki orduya Karyanitesi, Avropadaki orduya isə Yoanis Angelosu rəhbər təyin etdi. II Teodorun dövründə Megas Stratopedarkhes və Megas Arkhon kimi daha iki vəzifə təsis edildi. Megas Stratopedarkhes ordunun qidalanmasını və digər ehtiyaclarını təmin etməli idi. 1255-ci ildə Georgios Mouzalon bu vəzifəyə təyin edildi. Megas Arkhon isə imperator mühafizə dəstəsinin komandiri idi. Bu vəzifəyə təyin edilən ilk şəxs Konstatin Margarites idi.<ref>{{Cite web |title=Yusuf Ayönü - İznik İmparatorluğu ordusu |url=http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XXV-1_2010/TIDXXV-1_2010-04.pdf |access-date=2015-08-10 |archive-date=2013-08-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130806033713/http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XXV-1_2010/TIDXXV-1_2010-04.pdf |url-status=dead }}</ref> == Həmçinin bax == * [[Trabzon imperiyası]] * [[Bizans imperiyası]] * [[Səlib yürüşləri]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1204-cü ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:1261-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Orta əsrlərin tarixi dövlətləri]] mfuxhe2ddu9dtgpr3iezz07ghbb160l 6601058 6601057 2022-08-29T11:11:05Z Atakhanli 223224 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət |adı = Nikeya İmperiyası |orijinal_adı = Βασίλειον τῆς Νίκαια |statusu = [[imperiya]] |himni = |bayrağı = |bayrağın_izahı = |gerbi = |gerbin_izahı = |xəritəsi = Byzantium1204.png |xəritənin_izahı = [[Bizans imperiyası]], Nikeya imperiyası, Trabzon imperiyası və [[Epir Despotluğu]]nun sərhədləri (dəqiq deyildir) |s1 = Bizans İmperiyası |s1_bayrağı = |s2 = |s2_bayrağı = |s3 = |s3_bayrağı = |s4 = |s4_bayrağı = |s5 = |s5_bayrağı = |s6 = |s6_bayrağı = |s7 = |s7_bayrağı = |quruluş_ili = [[1204]] |süqut_ili = [[1261]] |x1 = Bizans İmperiyası |x1_bayrağı = |x2 = |x2_bayrağı = |x3 = |x3_bayrağı = |x4 = |x4_bayrağı = |x5 = |x5_bayrağı = |x6 = |x6_bayrağı = |x7 = |x7_bayrağı = |şüarı = |paytaxtı = İznik (Nikeya) |ən_böyük_şəhəri = |rəsmi_dilləri = yunan |valyutası = |ərazisi = |təxmini_əhalisi = |idarəetmə_forması = |sülalə = |rəhbər_titulu = İmperator |rəhbər1 = [[I Teodor Laskaris]] |rəhbər_il1 = 1204 — 1222 |rəhbər titulu2 = |rəhbər2 = [[III Yoanis Vatakis]] |rəhbər_il2 = 1222 — 1254 |rəhbər titulu3 = |rəhbər3 = [[II Teodor Laskaris]] |rəhbər_il3 = 1254 — 1258 |rəhbər titulu4 = |rəhbər4 = [[IV Yoanis Laskaris]] və [[VI Mixail Palaliologos]] |rəhbər_il4 = 1258 — 1261 |dini = |əlavə bənd = |bəndini adı = |əlavə bənd1 = |bəndini adı1 = |əlavə bənd2 = |bəndini adı2 = |Mərhələ1 = |Gün_ay1 = |İl1 = |Mərhələ2 = |Gün_ay2 = |İl2 = |əvvəl = |ə1 = |ə2 = |ə3 = |ə4 = |ə5 = |ə6 = |ə7 = |sonra = |s1 = |s2 = |s3 = |s4 = |s5 = |s6 = |s7 = |qeyd = }} '''Nikeya İmperiyası''' — IV Xaçlı yürüşü dövründə [[Səlib yürüşləri|səlibçilər]]in 1204-cü ildə [[Konstantinopol]]u ələ keçirib burada [[Latın imperiyası]]nı qurması ilə ona qarşı qurulan ortodoks, yunan dilli Bizanslı əsilzadələrin [[Egey dənizi]] sahillərində qurduqları ən böyük imperiya Nikeya imperiyası idi. İmperiya 1204–1261-ci illərdə mövcud olmuşdur. Paytaxtı Nikeya (İznik) şəhəri idi. == Yaranması və I Teodor Laskaris == Nikeya imperiyası ilə eyni zamanda Bizans torpaqlarında digər müstəqil və vassal dövlətlər yaranmışdır. Bu dövlətlər aşağıdakılardır: # Adriatik dənizi sahillərində, ilk zamanlar indiki Şimali Yunanıstanı və [[Albaniya]]nı əhatə edən və sonralar [[Makedoniya]] və Qərbi Trakiyanı ələ keçirən [[Epir Despotluğu]]. Despotluğun mərkəzi [[Arta]] şəhəri idi. Qurucu Mixail Komnenos Dukas idi # Anadolunun Qara dənizin şərq sahillərini əhatə edən mərkəzi [[Trabzon]] şəhəri olan [[Trabzon imperiyası]]. Trabzon imperiyasını Gürcü çarlarından dəstək alan David Komnenos və Aleksios Komnenos qardaşları tərəfindən qurulmuşdur. # Bitinyada (Kiçik Asiya yarımadasının şərqi) I Teodor Laskaris tərəfindən qurulan və mərkəzi İznik (Nikeya) olan Nikeya imperiyası. # Frank dövlətinin vassallığında olan [[Afina düklüyü]] # [[Mora]]da Açeya düklüyü # [[Selanik krallığı]] # Ədirnə, Şərqi Trakiya və Yunanıstanın bəzi mühüm dəniz limanları [[Venedik krallığı]]na qatılmışdı. Nikeya imperiyasının qurucusu I Teodor Laskaris 1204-cü ildə [[Bizans]] imperatoru seçilən V Aleksis Dukas Murtzuposun yeznəsi idi. 1204-cü ildə ailəsi ilə bərabər Nikeya şəhərinə qaçmışdı və burada dövlətini qurmuşdur. I Teodor Laskaris 1204-cü ildə keçmiş Manyasda Latın imperiyası ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuş və Bursa şəhərinədək Şərqi Mərmərə sahillərini Latın imperiyasının tərkibinə qatılmışdır. Lakin Latın imperiyası bu qələbədən yararlana bilmədilər. Belə ki, bolqarların və Trakiya əhalisinin üsyanına kömək məqsədi ilə gələn Bolqar çarı Kaloyanın ordusu Trakiyaya qədər irəliləmişdir. 1205-ci ildə Ədirnə döyüşündə Latın imperatoru I Baodin bolqarlara əsir düşmüşdü. Bundan istifadə edən I Teodor Laskaris Mərmərə dənizi sahillərini təkrar ələ keçirmişdir və Latın imperiyasının əlində sadəcə Karabiga qalmışdır. 1204-cü ildən başlayan və 1214-cü ilə qədər davam edən Latın imperiyası ilə olan çəkişmələrin nəticəsində İzmirdə sülh müqaviləsi bağlandı. Müqaviləyə görə Latın imperiyasının ələ keçirdiyi Edremitin şimalındakı Şimal-Qərbi Anadolu Latın imperiyasının, Cənubi Mərmərə sahilləridə daxil olmaqla Səlcuq dövləti sərhədlərinə qədər olan Şimal-Qərbi Anadolu Nikeyanın torpaqları kimi tanınmışdır. I Teodor Laskaris 1219-cu ildə Latın imperatoriçəsi Yolandanın kiçik qızı Maria ilə evlənməklə Nikeya-Latın münasibətlərini yumlaştmışdır. I Teodor Laskaris dövründə Nikeya imperiyası qurulmuş və paytaxt Nikeya şəhəri bizans mədəniyyətinin yeni mərkəzinə çevrilmişdi.<ref>{{Cite web |title=Bilgi-Bilgi — İznik İmparatorluğu (Eski ülke) |url=http://bilgi-bilgi.com/ |access-date=2021-04-28 |archive-date=2021-02-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225224412/http://www.bilgi-bilgi.com/ |url-status=dead }}</ref><ref>[https://tr.wikipedia.org/wiki/İznik_İmparatorluğu - Türkçe Vikipedi — İznik İmparatorluğu]</ref> == Yüksəlişi == 1224-cü ildə latınlar tərəfindən idarə edilən Selanik krallığının Epir despotluğu tərəfindən işğal edildi. Lakin 1230-cu ildə Epir despotluğu bolqarlar tərəfindən işğal edildi. Beləliklə hərbi gücü zəif olan Trabzon imperiyasının yanında ən güclü bizans soylu dövlət Nikeya qaldı. III Yoanis tərəfindən ölkənin sərhədləri Egey dənizi sahilləri istiqamətində genişləndirməyə başlamışdı. 1235-ci ildə III Yoanis Bolqar Çarı [[II İvan Assen]] ilə ittifaq bağlayaraq nüfuzunu Selanik və Epir üstünədə keçirtdi. III Yoanis, 1245-ci ildə [[Elxanilər dövləti]]nin orduları Anadolu Səlcuqlu dövlətini Kösədağ savaşında məğlub etməsi və Anadoluya tərəf irəliləməsindən qorxmaqla bərabər Səlcuqluların zəifləməsindən rahatlanmışdı. 1245-ci ildə III Yoanis Müqəddəs Roma German imperatoru II Federikin qızı Heunstaufenli II Konstans ilə evlənərək bu ölkə ilə münasibətləri yaxşılaşdırdı. 1248-ci ildə bolqarları məğlub edib Latın imperiyasını mühasirəyə almağa başladı. 1254-cü ilə qədər Latın imperiyası torpaqlarını öz ölkəsinə qatmağa davam etdi. 1254-cü ildə hakimiyyətə II Teodor Laskaris gəldi. II Teodor bolqarların Trakiyaya hücumunun qarşısını aldı. 1258-ci ildə Epir əhalisi Sicilyalı Manfreddən dəstək alaraq üsyan qaldırdı. Eyni ildə II Teodor vəfat etdi. Yerinə varisi IV Yoanis Laskaris keçdi. Ancaq IV Yoanis uşaq olduğundan hakimiyyəti general Mixail Palaiologosun rəhbərliyi ilə qurulmuş Naiblər Qurumu ələ keçirdi. Nikeya ordusu 1259-cu ildə Balkanlarda Pelagoa döyüşündə birləşmiş Manfred, Epir Despotluğu və Açea düklüyü ordularını məğlub etdi. == Nikeya ordusu == Konstantinopolda latınlar, Trabzonda komnenlər, Konyada səlcuqlular tərəfindən əhatələnmiş bir ərazidə yaranmış Nikeya imperiyası yaranması çox mürəkkəb bir dövrü əhatə edir. Ancaq I Teodor Laskarisin sağlam təməllər üzərində qurduğu bu dövlət III Yoanisin dövründə bölgənin ən güclü imperiyasına çevrilmişdi. I Teodor Laskaris ölkəni dörd yandan mühafizə etmək üçün bizans soylu əsgərlərdən əlavə çoxu alman, türk, erməni və latın soylu pullu əsgərlərdən bir ordu qurdu. Digər millətlərdən olan əsgərlərin çoxluğundan rahatsız olan I Teodor yerli əsgərlərin sayını artırmaq istəsə də heç bir nəticə əldə etməmişdi. Ordu komandanlığı çox zaman imperatorun yaxın adamlarında olsa da 1211–1212-ci illərdəki yürüşlərdə imperator I Teodor Laskaris orduya birbaşa özü rəhbərlik edirdi. Hakimiyyətinin sonlarına yaxın Megas Domestikos vəzifəsinə yenidən təsis etdi. İlk vəzifəyə təyin edilən isə Andronik Palaliologos idi. Megas domestikos, imperiyada ordunun quruluşu və idarəolunmasına məsul olan ən yüksək rütbəli şəxs sayılırdı. Andronikin ölümündən sonra bu vəzifə digər generallar arasında bölüşdürüldü. III Yoanisin dövründə Nikeya ordusunda digər yüksək vəzifə Megas Konostaulos idi. Megas Konostaulos Nikeya ordusunda xidmət çəkən pullu latın əsgərlərin komandiri idi. Bu vəzifə son imperator Mixail Palaiologosa verilmişdi. II Teodor Anadoludaki orduya Karyanitesi, Avropadaki orduya isə Yoanis Angelosu rəhbər təyin etdi. II Teodorun dövründə Megas Stratopedarkhes və Megas Arkhon kimi daha iki vəzifə təsis edildi. Megas Stratopedarkhes ordunun qidalanmasını və digər ehtiyaclarını təmin etməli idi. 1255-ci ildə Georgios Mouzalon bu vəzifəyə təyin edildi. Megas Arkhon isə imperator mühafizə dəstəsinin komandiri idi. Bu vəzifəyə təyin edilən ilk şəxs Konstatin Margarites idi.<ref>{{Cite web |title=Yusuf Ayönü - İznik İmparatorluğu ordusu |url=http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XXV-1_2010/TIDXXV-1_2010-04.pdf |access-date=2015-08-10 |archive-date=2013-08-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130806033713/http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XXV-1_2010/TIDXXV-1_2010-04.pdf |url-status=dead }}</ref> == Həmçinin bax == * [[Trabzon imperiyası]] * [[Bizans imperiyası]] * [[Səlib yürüşləri]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}}{{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:1204-cü ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:1261-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:Orta əsrlərin tarixi dövlətləri]] je77o7omdzaocj3n3lesd5sjcmnrpbh 0 415861 6600859 5847153 2022-08-29T09:35:59Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Frakkiya Drakulaya qarşı |orijinal adı = {{Dil-en|Fracchia contro Dracula}} |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = Neri Parenti |ssenarist = |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = |rollarda = Paolo Villaco<br>Edmund Perdom<br>Cici Reder |operator = |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = [[Qorxu filmi]] |ilk baxış = |dil = [[İtalyan dili]] |ölkə = {{ITA}} |istehsalçı = |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = |rəng = |vaxt = 94 dəqiqə |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = 1985 |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = 0128221 |vikianbar = }} '''Frakkiya Drakulaya qarşı''' ({{Dil-it|Fracchia contro Dracula}}) — 1985-ci ildə istehsal olunmuş [[İtaliya]] filmidir. == Xarici keçidlər == * {{imdb title|id=0128221|title=Frakkiya Drakulaya qarşı}} {{Brem Stokerin Drakulası}} [[Kateqoriya:Drakula filmləri]] df3qgesc82g5e6qbfhbwy2kl6l8krwh 0 416283 6600838 6598429 2022-08-29T09:32:40Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Near the horse-gravestone in Shusha.jpg|thumb|300px|[[Vasili Vereşşagin]]in "Azərbaycanlı qəbri" rəsmində daş at heykəli, rəsm 1865-ci ildə [[Şuşa]]da çəkilib.<ref>Basile Vereschaguine. Voyage dans les provinces du Caucase. — Le Tour du Monde. — Leipzig, 1869. — С. 309.</ref>]] '''At və qoyun daş heykəlləri'''<ref name="Искусство"/><ref name="Пчелина"/> ('''Qoçdaşlar''') — [[Cənubi Qafqaz]]da, şərqi [[Türkiyə]]də və şimali [[İran]]da rast gəlinən, əsas qrupunun tarixi XIII–XIX əsrlərə gedən<ref>Кандидат исторических наук Мубариз Халилов. Древние каменные изваяния Южного Кавказа. // журнал : IRS Наследие. — 2003. — № 8.</ref>, zoomorfik qəbirüstü daş heykəlləridir.<ref>А. М. Прохоров. [http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/112746/%D0%9D%D0%B0%D1%85%D0%B8%D1%87%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F Нахичеванская Автономная Советская Социалистическая Республика.] // 3 : Большая Советская Энциклопедия. — Москва: Советская энциклопедия, 1969–1978. — Т. 17. — С {{oq|ru|Сохранившиеся на территории Нахичеванской АССР многочисленные художественные памятники занимают большое и важное место в истории искусства Азербайджанской ССР (См. Азербайджанская Советская Социалистическая Республика). Среди них — бронзовые, глиняные и каменные фигурки животных, керамика, остатки циклопических сооружений конец 2-го — 1-го тыс.- до н. э., средневековые башенные мавзолеи нахичеванской архитектурной шкоты (в Нахичевани (См. Нахичевань), Джуге (См. Джуга), Кара-багляре (См. Карабагляр)), жилые дома Ордубада (18—19 вв.), образующие характерную типологическую группу в народном жилище Азербайджана, '''а также надгробия в виде фигуры барана или коровы.'''}}</ref><ref name="Казиев"/> Bir çox heyvan heykəlləri böyük ölçülərə çatır. Onlardan bəziləri pyedestaldadır. Formaca [[qoyun]] və [[at]] fiqurlarına rast gəlinir. Belə fiqurlar sxematik və ya kobud şəkildə daşdan düzəldiliblər, ancaq bəzən böyük rəssam ustalığı və ekspressiyasıyla düzəldilmiş variantlara da rast gəlinir. Əsasən at və qoyunların yan tərəfləri və arxaları yazılardan başqa məişət səhnələrinin qabarıq təsvirləri ilə də əhatə edilir. Qoyun və at formasındakı qəbirdaşlarında bəzən [[ərəb əlifbası|ərəb]] dilində yazılar olur.<ref name="Е. Пчелина">Пчелина Е. Г. Армянские памятники на территории Азербайджанской ССР // Труды Отдела Востока. — 2-е изд. — Л.: Государственный Эрмитаж, 1940. — Т. 3. — С. 243–251. — 500 с.</ref> Müsəlman qəbiristanlıqlarında ərəb yazısı yonulmuş, qoyun və ya at formasında qəbirdaşlarına rast gəlinir.<ref name="Ашурбейли" /><ref>Ашурбейли С.А. История города Баку. — Б.: Азернешр, 1992. — С. 189. — ISBN 5-552-00479-5.{{oq|ru|На мусульманском кладбище в сел. Зых на Апшероне сохранились каменные надгробья в виде скульптурных фигур баранов и лошадей, часто с надписями, высеченными арабским шрифтом.}}</ref> == Meydana gəlmə tarixi və tədqiqatı == Regionda [[Azərbaycan Ərəb Xilafətinin tərkibində|VIII əsrdə ərəblərin işğalı]]ndan sonra canlı varlıqların hər hansı bir formadakı təsvirləri məhdud idi.<ref>Л. С. Бретаницкий. [http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/61900/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F Азербайджанская Советская Социалистическая Республика.] XV. Архитектура и изобразительное искусство. // 3 : Большая Советская Энциклопедия. — Москва : Советская энциклопедия, 1969–1978. {{oq|ru|рабское завоевание (7 в.) и распространение ислама вызвали появление новых типов сооружений (мечети, минареты, медресе, мавзолеи), а ограничение изображения живых существ определило преимущественное развитие орнаментальных форм декоративного искусства.}}</ref> Ancaq IX əsrin II yarısından etibarən — ərəblərin hakimiyyəti [[Babək]]in [[Xürrəmilər hərəkatı]] və yerli feodalların ([[Səhl ibn Sunbat]], [[Atrnerseh]], [[Yesai Əbu Musa]]) müqaviməti nəticəsində sarsıldığı və zəiflədiyi zaman ərəblər tərəfindən ərazisi işğal edilmiş xalqların yaradıcılığı [[şəriət]] qanunlarına üstün gəlməyə başladı. Bu zaman xalq incəsənətində yenidən canlı varlıqların təsvirləri ortaya çıxmağa başladı. Hesab edilir ki, XV əsrdən başlayaraq qəbirdaşları əsasən qoyun və ya at forması almağa başladı. Bu qəbrdaşları [[İslam]] ehkamlarının pozulmasının nümunəsi kimi təhlil edilir. At heykəllər həmişə yəhərlənmiş və tam təchizatlı şəkildə təsvir edilir.<ref>Народный комиссариат просвещения, Академия наук СССР, Институт этнографии имени Н. Н. Миклухо-Маклая. Советская этнография. Выпуски 4–6.. — Издательство Академии наук СССР, 1976.. — С. 40. {{oq|ru|Отметим также в качестве своеобразной параллели каменные надгробья с изваяниями коней или баранов, называемые в народе гон, которые служат еще одним примером нарушения догматики ислама…}}</ref> Yazılardan başqa belə abidələrdə ölmüş şəxsin silahları — yay, [[Ox (silah)|ox]], [[qılınc]], qalxan, oxluq və s. təsvir edilir. Daş qoyun heykəllərində, yazılardan başqa, vəhşi [[keçi]]lərin, [[maral]]ların təsvirləri, bəzi hallarda bu heyvanların ovlanması səhnələri və bəzən də məişət səhnələri təsvir olunur.<ref>И. М. и С. К. Джафарзаде. Азербайджанские намогильные камни. // журнал : Советская этнография. — Народный комиссариат просвещения, Академия наук СССР, Институт этнографии имени Н.Н. Миклухо-Маклая: Издательство Академии наук СССР, 1956. — С. 104–106. {{oq|ru|Одним из наиболее распространенных видов памятников материальной культуры азербайджанского народа являются художественно оформленные намогильные камни с высеченными надписями и орнаментом. Намогильные камни в большинстве случаев состоят из двух частей: стелы высотой от 2 до 2,5 м, шириной 30 — 60 см, толщиной 10—15 см (рис. 1) и «сундука» размером 120X40X50 и 150Х5ОХ60 см (рис. 2). В некоторых районах, вместо сундуков, встречаются плоские каменные плиты размером 120X60 и 150X75 см. Более распространенным памятником является стела без сундука, встречающаяся во всех районах Азербайджана. Памятники в виде стелы с сундуком (рис. 3) или одного сундука без стелы характерны для Ширвана, т. е. для районов, расположенных к северу от р. Куры, начинаяот Геокчайского района до Апшеронского полуострова включительно… <br> <br>Но со второй половины IX в., когда владычество арабов было сильно потрясено и ослаблено народно-освободительных движением хуррамитов и борьбой местных феодалов против халифата, народное творчество завоеванных арабами стран, в том числе и Азербайджана, постепенно стало преодолевать запреты шариата. В народном искусстве вновь появились изображения живых существ. <br> <br>Начиная с XV в., намогильным камням зачастую придавали форму барана или лошади. Лошадей всегда высекали в оседланном виде и в полном снаряжении. Кроме надписей, на таких памятниках изображали доспехи покойника — лук, стрелы, меч, щит, колчан и другие. На каменных баранах, помимо надписей, высекали изображения диких коз, оленей, в некоторых случаях сцены охоты на этих животных, а иногда и бытовые эпизоды (рис. 4). <br> Заботясь о наилучшем художественном оформлении намогильных камней, каждый мастер старался создать новый орнамент. Одновременно резчики широко использовали в украшении намогильных камней разнообразный орнамент, который был принят и на бытовых предметах. Особенно интересны стилизованные рисунки роз, цветков айвы, граната, листьев винограда, инжира и съедобной зелени, занимавшей важное место в пище населения. Оформляя надгробие, народные мастера-резчики на протяжении веков запечатлели в камне разнообразнейшие виды орнамента местного происхождения. В рисунках намогильных камней до некоторой степени отражены занятия и быт местного населения.}}</ref> İlk dəfə 1825-ci ildə Eduard Eyxvald bu cür heykəltəraşlıq əsəri haqqında məlumat verir. O, öz kitabında Lori çölündən qoyun və at fiqurlarının rəsmlərini nəşr edir.<ref name="Е. Пчелина"/> Daha sonra isə fransız geoloqu Dyubua de Monpere "''Voyage autour du Caucase''" əsərində bu haqda məlumat verir. At və qoyun heykəlləri barədə məlumat həmçinin Perrot et Çipiezin əsərlərində ("''Histoire de la Societe nationale des l’antiquiterast''" (V cild, səh. 170)) rast gəlinir, daha sonra isə alman arxeoloqu Artur Milxqofferin əsərlərində ("''Archäologishe Zeitung''" və "''Bulletin de la Societe nationale des antiquares de France''") açıq şəkildə bu haqda qeyd edilmişdir. Kürdistan rayonunun Dıx kəndinə yaxın yerdə tapılan at heykəlinin çulunda E. Resler cənubi semit əlifbası ilə yazılmış yazılar aşkar edir. [[Tiflis quberniyası]]nın Çelkinsk rayonunda yəhərli at heykəlinin olması qeyd edilir. (İ. P. Rüstəmova görə arxeoloji baxımdan Axalkələk qəzası)<ref name="Пчелина"/> (İrəvan, Dərələyəz, Lori çölü və Dağlıq Qarabağ, həmçinin Çelkinsk və Axalkələk)<ref name="Е. Пчелина"/> XX əsrin 20-ci illərində Azərbaycanın arxeoloji xəritəsi üzərində iş zamanı V. M. Sısoev aşağıdakı yerlərdə at və qoyun daş heykəllərini qeyd etdi: [[Abşeron yarımadası]]nda Zığ kəndindəki müsəlman qəbiristanlığında, [[Kürdüstan qəzası]]nda Quturlu kəndindəki qdıim qəbiristanlıqlarda<ref name="Е. Пчелина"/>, [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə Qaraağaclı kəndindəki müsəlman qəbiristanlığında, Naxçıvan krayında Aznabyurt, Azı (aşağı), Vənənd, kəndlərində, Naxçıvan şəhərində, Ananab çayında, Ərzincan erməni monastırında və [[Lənkəran qəzası]]nda Abidərə, Balabur, Qorikdı, Lirik, Tanqarud, Eyçara kəndlərində.<ref name="Пчелина"/> Sısoev həmçinin qeyd edir ki, Ordubadın, Danaqirtin və Abraqunisin kəndlərinin yerli sakinləri daş fiqurları qədim qəbiristanlıqlarda, dağlarda və digər yerlərdə tapırlar, onlara xüsusi məna yükləyir, çox vaxt onları olduqları yerdən aparır və yaxınlarının qəbirlərində yerləşdirirlər.<ref name="Ашурбейли"/> Daş qoyun heykəli nümunəsi həmçinin Borjomidə yerləşən bir parkdakı "meydançadadır" və bura civardan gətirilib. 1925-ci ildə daşan Kürdə bu qoyun heykəli yuyub aparılıb və daha sonra çaydan çıxarılıb. Qoyun heykəlinin bədii surətdə icrası Yevlaxa yaxın Bərdə kəndində tapılır. Dövlət tarix muzeyi arxivində şəkli olan bu qoyunun taleyi hal-hazırda naməlumdur.<ref name="Пчелина"/> 1926-cı ildə arxeoloq [[Ələsgər Ələkbərov (arxeoloq)|Ələsgər Ələkbərov]] Zəngəzur rayonunun (indiki [[Ermənistan SSR]]-in [[Qarakilsə rayonu]] (qədim Azərbaycan ərazisi)) Urud kəndində [[Urud abidələr kompleksi|abidələr]] aşkar etdi və onlar haqqında qısaca aşağıdakını yazdı: {{Sitat|"[[Urud]] kəndindəki qədim qəbiristanlıqda... qəbir abidələri var (yan tərəflərində insan şəkilləri və yazılarla heykəl şəklində, quyruqlu qoyunlar. Bu abidələrin çoxu [[Hicri-qəməri təqvim]] ilə 993-cü ildən 999-cu ilə qədər müddətə aiddir və ölümün [[taun]]dan baş verməsi qeyd edilir."<ref>А. К. Алекперов. Поездка в Зангезур н Нахкрай. Исследования по археологии и этнографии Азербайджана. — Баку, 1960. — С. 246. — 249 с.</ref>}} E. Pçelina qeyd edir ki, bu növ abidələr Cənubi Qafqaza aid ədəbiyyatda bilinir və əsasən [[türklər]]ə aid edilir. O, kəndlərə yaxın yerləşən Kürdistan qəzasındakı qədim qəbiristanlıqlarında olan qoyun və ya at qəbirdaşlarını xüsusi olaraq fərqləndirir: Tərtər çayının yuxarı tərəfindəki Quturlu (İstisu rayonu), Minkənd, Qaraqışlaq, kürd ibadətgahı Yanıç-Yuqoruka yaxın yerdə, haradakı qədim erməni kilsəsinin qalıqları yerləşir, və Şəlvə kəndindəki qədim erməni qəbiristanlığında. Pçelina bu heykəlləri belə təsvir edirː {{Sitat|"Heyvanlar sakit gözləmə vəziyyətində təsvir edilir. Qoyunlar xüsusi olaraq qabaca yonulur. Bu təqribən iki dayaq üzərində yerləşən daş tirdir. Bəzən gicgah sahəsindən çox qabağa çıxmayan, çətin nəzərəçarpan iti buynuzlarla yalnız baş yonulur. Belin və arxanın cizgiləri aydın verilir. Ancaq özü bütöv daşdan ibarət olmaqla ayaqlar ancaq şəkillə təsvir edilir və bədəndən ayrılmır."<ref name="Пчелина">Е. Г. Пчелина. По Курдистанскому уезду Азербайджана // журнал : Советская этнография. — РСФСР. Народный комиссариат просвещения: Издательство Академии наук СССР, 1932. — № 1. — С. 115 {{oq|ru|Громадное пространство вокруг святилища занято тесно расположенными могилами, которые лепятся по отрогам холмов, спускаются к дороге и опять ползут вверх, сливаясь своими каменными надгробиями (в виде плит, изваяний баранов, лошадей, чалм на постаментах) с выступами серо-желтого массива горы. Здесь все мертво и на многие километры вокруг безмолвно. <br>На кладбище близ святилища Яныч-Югорук, а также на кладбищах селений Шальва, Минкенд, Кара-Кишлаг стоят очень грубые изваяния лошадей и баранов из серого камня. Животные изображены в спокойной позе ожидания. Бараны высечены особенно грубо. Это почти каменные брусья на двух подставках. Иногда высечена только голова с едва отмеченными резцом рогами, не выступающими из плоскости виска. Линия спины и зада дана отчетливо. Но ноги отмечены только рисунком и не отделены от туловища, представляя собой цельный камень.}} {{oq|ru|Каменные изваяния лошадей и баранов известны в литературе о Ю. Кавказе и обычно приписываются армянам или тюркам. Монографии по этому вопросу, к сожалению, еще нет. Впервые о подобной скульптуре сообщил "Dubois de Montpereux в «Voyage autour du Caucase» Атлас, сер. III, табл. XII и серия IV, табл. XXVIII. Имеется также материал в работах Perrot et Chipiez в «Histoire de la Societe nationale des l’antiquite», т. V, стр. 170, а затем пошли краткие упоминания в следующих работах: Milchgoffer в «Archäologishe Zeitung» за 1883 г., «Bulletin de la Societe nationale des antiquares de France», 1899 г. 4 триместр, стр 385 (баланс тюркского кладбища в гор. Эривани. — «Отчет вып. Археол. комиссии за 1898 г.», Спб., 1901 г., (стр. 54-68); на чепраке изваяния лошади письмена на южносемитическом алфавите. Найден близ д. Дых, нынешнего Курдистанского района, Э. Я. Реслером. — С. Мажников. древности гор. Семшильде, в «Сборнике материалов по описанию местностей и племён кавказа», вып. XIII, стр. 8; изваяние лошади с седлом из Целкинского района Тифлисской губ. — И. П. Ростомов, Ахалкалакский уезд в археологическом отношении, там же, вып. XXV, стр. 47, 53, 64 и 96. — Микеладзе "Труды V Археол. съезда в Тифлисе…}} {{oq|ru|Головы и спины их покрыты художественно исполненной резьбой. Прекрасный экземпляр каменного барана был также в Боржоме в парке «на площадке», привезенный из окрестностей. В 1925 г. разливом Куры этот баран был смыт и унесен рекой. Художественно исполненное изваяние барана имелось в сел. Бердае близ Евлаха. Судьба этого барана (фотография с которого имеется в „Архиве гр. П.С.Уваровой" в Москве, в Гос. историч. музее, в настоящее время мне неизвестен. В процессе работы по археологической карте Азербайджана В. М. Сысоевым зарегистрированы каменные изваяния лошадей и баранов в следующих пунктах на Апшеронском полуострове на мусульманском кладбище сел. Зых, в Курдистанском у. в сел. Кутурлу, в Автоном. обл. нагорного Карабаха на мусульманском кладбище сел. Караагаджи, в Нахичеванском крае в с.с. Азнабюрт, Азы (нижние), Вананд, Данагирд (на армянском кладбище), в гор. Нахичевани, сел. Ананаб, и в армянском монастыре Эрзинджанском. В Ленкоранском у. в сел.: Абидере, Балабур, Горикды, Лирик, Тангаруд, Эйчара.}}</ref>}} Qoyun və at şəklindəki qəbirdaşları orta əsrlər erməni heykəlləri kimi elmi cəhətdən maraqlıdır.<ref name="Е. Пчелина" /> [[Azərbaycan Respublikası]]nın və [[Cənubi Azərbaycan]]ın müxtəlif yerlərində tapılan qoyun və at formasındakı qəbirdaşları [[Azərbaycan orta əsrlər mədəniyyəti]] abidələrinin nümunəsi hesab edilir.<ref name="Казиев">А. Ю. Казиев. О видах народного бытового искусства // Искусство Азербайджана. — Б.: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1954. — Т. IV. — С. 31. {{oq|ru|Каменные надгробия в виде фигур лошадей и баранов, встречающиеся в различных районах Северного и Южного Азербайджана, являются примерами памятников азербайджанской средневековой круглой скульптуры. Несмотря на запрет ислама изображать живые существа, особенно в круглой скульптуре, дающей тень, народные мастера все же создавали как в живописи и орнаментике, так и в скульптуре изображения человека, животных и птиц, придавая им декоративный характер.}}</ref> Azərbaycan, kürd qəbiristanlıqlarında geniş yayılan at heykəllərinin [[oğuz türkləri]]nin at müqəvvasını qəbir üzərinə qoyması ilə oxşarlıq təşkil etdiyi haqqında fikir var.<ref>Президюм АН. Казахской ССР. Вестник, Выпуски 7–12.. — Издательство Академии наук Казахской ССР, 1986.. — С. 77. {{oq|ru| Изваяния коней, в духе огузского обычая выставления чучела лошади над могилой, между тем популярны и на азербайджанских, курдских, армянских кладбищах (рис. 3,4).}}</ref> Hesab edilir ki, daş at şəklindəki qəbir daşlarının Azərbaycan ərazisindəki kurqanlarda çox rast gəlinən atların dəfn edilməsi ilə əlaqəsi var.<ref name="Ашурбейли"/> 2012-ci ilin oktyabrında [[Tovuz rayonu]]nun [[Aşağı Ayıblı]] kəndindın tapılmış, XII–XIII əsrə aid at və qoyun daş heykəlləri [[Paris]]də [[Azərbaycan]]ın [[UNESCO]]-ya üzv qəbul olmasının 20 illiyi münasibəti ilə təşkilata təqdim edilib.<ref>{{cite news |title=Mehriban Əliyeva UNESCO-nun tədbirində- FOTOLAR |author= |newspaper= |date= |url=http://aznews.az/m/news.php?id=30998 |accessdate=2015-08-09 }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Yayılması == [[Fayl:Ganja archeological museum.jpg||thumb|At və qoyun daş heykəlləri [[Gəncə]] [[Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi|Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi]] [[Ziyadxanovlar mülkü|binas]]ının qarşısında.]] Azərbaycan ərazisində qoyun və daş heykəlləri (var-dövlət simvolu)<ref>Azerbaijan / Jonathan M. Bloom, Sheila Blair.. — The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture. — Oxford University Press, 2009. — С. 240. — 513 с. — ISBN 9780195309911. {{oq|en|Stone images of rams (symbols of wealth) and saddled horses with weapons are found everywhere in the valleys, forests and mountains of Azerbaijan.}}</ref> [[Naxçıvan]] ərazisində, [[Dağlıq Qarabağ]]da, [[Lənkəran rayonu]]nda, [[Mil düzü]]ndə, [[Abşeron]]a qədər bir sıra kəndlərin müsəlman qəbiristanlıqlarında mövcuddur, civar əhalisi tərəfindən bu heykəllərə ehtiram göstərilir və nisbətən yeni inanc və adətlərlə əlaqələndirilir.<ref name="Искусство">Бретаницкий Л. и Веймарн Б. Искусство Азербайджана IV–XVIII веков. — М.: Искусство, 1976. — С. 251. — 272 с.</ref> Belə qəbirdaşları Zığda (Abşeron), Dağlıq Qarabağda Qaraağac kəndi yaxınlığında, Naxçıvan Muxtar Respublikasının bir sıra kəndlərində, Ordubadda, Lənkəran rayonunda, Mil düzündə yerləşən müsəlman qəbiristanlıqlarında, "Peyğəmbər" qədim müsəlman qəbiristanlığında, Baylakan şəhərin xarabalıqları yaxınlığında, Kürdistanda və digər yerlərdə yayılmışdır. Eyni dini məna daşıyan oxşar qoyun daş fiqurlarına Cənubi Azərbaycanda ([[Xoy]], [[Marağa]]) rast gəlinir. Hesab edilir ki, bu incəsənət əsərlərinin oxşar formaları inkişafın ortaq şərtlərinin göstəricisi kimi müxtəlif yerlərdə ortaya çıxa bilər.<ref name="Ашурбейли"/> Azərbaycan SSR Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən qeydə alınan milli daş heykəl abidələri siyahısında Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisində at və qoyun daş heykəli formasında 97 qəbirdaşı olduğu göstərilib: Naxçıvan şəhərində "Qızlar bulağı" açıq muzey parkında 47 ədəd, Ordubad rayonunda (Aza, Vənənd, Vələver, Der kəndlərində) 5 ədəd, Şahbuz rayonunda (Badamlı, Qacazur, Mahmudoba, Ayrınc, Kolanı, Kükü kəndlərində, Biçənək kəndi və Batabat yaylağı arasında, Keçəldağda) 25 ədəd. Qoyun və at şəklindəki daş heykəllərə [[Şirvan (tarixi ərazi)|Şirvan]]ın müxtəlif ərazilərində rast gəlinir.<ref>Сара Ашурбейли. Государство Ширваншахов VII–XVII вв. — Элм, 1983. — С. 233. — 341 с. {{oq|ru|В ряде районов Ширвана встречаются каменные надгробия в виде фигур баранов и лошадей, а также каменные плиты с барельефными изображениями бытовых сцен, охоты, орнаментальных композиций, представляющих флору и фауну Азербайджана.}}</ref> {{At və qoyun daş heykəllər}} == Qalereya == <center> <gallery mode="packed-hover" heights="170px"> File:Gəncə Dövlət Filarmoniyasının həyətində daş qoyun heykəli.jpg|[[Gəncə]]də daş qoyun heykəli File:Nakhichevan04.JPG|[[Naxçıvan]]da qoyun daş heykəli File:Раздел история азербайджана.jpg|[[XVI əsr]]ə aid qoyun daş heykəlləri, [[Azərbaycan Tarix Muzeyi]] <ref name="Ашурбейли">С. Б. Ашурбейли. Некоторые материалы по искусству Азербайджана XVI века. // Научные труды Института востоковедения — Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1959 — C. 72-73. {{oq|ru|Аналогичные фигуры каменных баранов, имеющих такое же культовое назначение, встречаются и в Иране. Сходные формы произведений пластического искусства могли возникнуть в разных местах как отражение одинаковых условий развития. <br> Надгробия в виде каменных лошадей, по-видимому, имели связь с конскими погребениями, которых очень много в курганах на территории Азербайджана.}}{{oq|ru|Среди памятников материальной культуры Азербайджана XVI века, относящихся к пластическому искусству и представляющих большой интерес, имеются каменные скульптуры баранов и лошадей, а также каменные надгробные плиты с барельефными изображениями бытовых сцен, охоты, орнаментальных композиций, представляющих флору и фауну Азербайджана. На каменных надгробиях в виде фигур баранов и лошадей встречаются надписи, высеченные арабским шрифтом.<br>Особенно распространены такие надгробия на мусульманских кладбищах Зыха (Апшерон), в Нагорном Карабахе близ селения Карагач, в ряде селений Нахичеванской АССР (сс. Азнабюрт, Низкие Азы, Вананд), в районе города Ордубада, в Ленкоранском районе, в Мильской степи, на древнем мусульманском кладбище «Пейгамбар», близ развалин города Байлакан, в Курдистане, Xое, Мараге и других районах.}} {{oq|ru|В. М. Сысоев сообщает, что местные жители селений Ордубада, Данагирта и Абракуниса находят эти каменные фигуры на древних кладбищах, в горах или других местах, придают им какое-то особенное значение, часто вывозят их оттуда и ставят на могилах своих близких. Многие изваяния животных достигают значительных размеров. Некоторые из них стоят на пьедестале.<br>Попадаются фигуры баранов и лошадей, высеченные из камня схематично и грубо, но иногда встречаются изваяния, сделанные с большим художественным мастерством и экспрессией. Очень часто бока и спины лошадей и баранов, помимо надписей, бывают покрыты рельефными изображениями бытовых сцен.}} {{oq|ru|В экспозиции Музея истории Азербайджана есть найденная в Нахичевани каменная скульптурная фигура барана курдючной породы с сильно загнутыми крупными рогами, сделанная реалистически. Длина барана в верхней части 81 см, в нижней части 53 см, высота 43 см. Шея барана украшена орнаментом в виде плетения, столь характерным для памятников архитектуры и материальной культуры XVI века. С одной стороны скульптуры высечен рисунок, изображающий вооруженного охотника с короной на голове, стоя стреляющего из лука в оленя с большими ветвистыми рогами, которого настигает стрела; справа видна фигура животного, похожего на безоарового козла. Сцена, по-видимому, изображает сюжет из произведения Низами «Семь красавиц»: шах Бахрам на охоте поражает джейрана.<br>На другой стороне скульптуры, тот же всадник верхом на коне преследует оленя; в руках он держит предмет, похожий на кинжал; позади фигура животного, напоминающего безоарового козла. На спине барана имеется рельефная надпись сделанная арабским шрифтом: «Аллах, Мухаммед Али… Аrа» и слово, которое можно прочесть как «падар» (рис. 13 а, б). Изображенная на боках фигуры барана сцена с характерным рисунком и орнаментом встречается на ряде других памятников, датированных XVI веком; эту скульптуру также можно отнести к этому периоду. }}</ref> File:Надгробный памятник на армянском кладбище Эрзерума. Нива №31-1916.jpg|[[Ərzurum]]da erməni qəbiristanlığında qəbirüstü heykəl, 1916-cı il </gallery> <gallery mode="packed-hover" heights="170px"> File:Stone ram in Baku 1.jpg|XIII-XVI əsrlərə aid qoyun daş heykəli File:Stone ram in Baku 2.jpg|XIII-XVI əsrlərə aid qoyun daş heykəli File:Stone ram in Baku 3.jpg|XIX əsrə aid qoyun daş heykəli </gallery> <gallery mode="packed-hover" heights="170px"> File:Momine Hatoon Mausoleum.jpg File:Nakhichevan01.JPG File:Stone-sheeps.jpg </gallery> <gallery mode="packed-hover" heights="170px"> File:Karakoyunlu AHM2.jpg File:Karakoyunlu AHM4.jpg File:Karakoyunlu AHM3.jpg </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Ədəbiyyat == * И. М. и С. К. Джафарзаде. Азербайджанские намогильные камни. // журнал : Советская этнография. — Народный комиссариат просвещения, Академия наук СССР, Институт этнографии имени Н.Н. Миклухо-Маклая: Издательство Академии наук СССР, 1956. — С. 104–106. == Həmçinin bax == {{Vikianbar kateqoriyası|Stone horses and rams}} * [[Urud qəbiristanlığı]] * [[Urud abidələr kompleksi]] * [[Cuğa nekropolunun məhv edilməsi iddiası]] * [[Cərəcur nekropolu]] * [[Badamlı qəbiristanlığı]] [[Kateqoriya:Azərbaycan incəsənəti]] [[Kateqoriya:Ermənistan incəsənəti]] [[Kateqoriya:Gürcüstan incəsənəti]] [[Kateqoriya:Türkiyədə incəsənət]] [[Kateqoriya:İran incəsənəti]] 3g2f0jgbseyqwv9wdtpw0xoyyhcgycs 0 416541 6599380 6139783 2022-08-28T14:38:07Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Birlik Oyunları]] silindi wikitext text/x-wiki '''Birlik Oyunları''' ({{dil-en|Commonwealth Games}}) — [[Millətlər Birliyi]] arasında keçirilən idman oyunları. ==Oyunun buraxılışları== [[Image:Commonwealth Games years participants.PNG|600px|thumb|right|alt=Locations of the games, and participating countries| {{legend2|#9966cc|Ev sahibi olmuş və hazırda iştirak edən ölkələr|border=solid 1px#AAAAAA}}<br> {{legend2|#d45c4c|Digər iştirak edən ölkələr|border=solid 1px #AAAAAA}}<br> {{legend2|#54e464|Keçmiş iştirak edən ölkələr|border=solid 1px #AAAAAA}}<br> {{0}}'''•'''<span style="margin:0; font-size:90%;">{{0}} Sahib şəhər və oyunlar keçdiyi illər</span>]] <center> {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;" |- ! Buraxılış ! İl ! Sahib şəhər ! Ev sahibi ! Açılış ! Bağlanma ! İdman növü ! Yarış sayı ! Ölkə sayı ! İştirakçı sayı ! Çempion |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''İnter-İmperiya Oyunları |- | [[İnter-İmperiya Oyunları|I]] |1911 |align=left| {{bayraq|GBR}} [[London]] |Böyük Britaniya |align=left| 12 may |align=left| 1 iyun |4|| 9||4 || Bilinmir |align=left| {{bayraq|Kanada}} [[Kanada]] |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Britaniya İmperiya Oyunları''' |- | [[1930Britaniya İmperiya Oyunları|I]] |1930 |align=left| {{bayraq|Kanada}} [[Hamilton (Kanada)|Hamilton]] |Kanada |align=left| 16 avqust |align=left| 23 avqust |6||59||11||400 |align=left| {{ENG}} |- | [[1934 Britaniya İmperiya Oyunları|II]] |1934 |align=left|{{bayraq|ENG}} [[London]] |İngiltərə |align=left| 4 avqust |align=left| 11 avqust |6|| 68||16 ||500 |align=left| {{ENG}} |- | [[1938 Britaniya İmperiya Oyunları|III]] |1938 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Sidney]] |Avstraliya |align=left| 5 fevral |align=left| 12 fevral |7 || 71||15 ||464 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1950 Britaniya İmperiya Oyunları|IV]] |1950 |align=left|{{bayraq|NZL}} [[Oklend]] |Yeni Zelandiya |align=left| 4 fevral |align=left| 11 fevral |9 ||88 ||12 ||590 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları''' |- | [[1954 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|V]] |1954 |align=left|{{bayraq|Kanada}} [[Vankuver]] |Kanada |align=left| 30 iyul |align=left| 7 avqust |9 ||91 ||24 ||662 |align=left| {{ENG}} |- | [[1958 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|VI]] |1958 |align=left|{{bayraq|Uels}} [[Kardiff]] |Uels |align=left| 18 iyul |align=left| 26 iyul |9 ||94 ||36 ||1122 |align=left| {{ENG}} |- | [[1962 Britaniya İmperiya və Birlik Birliyi Oyunları|VII]] |1962 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Pert]] |Avstraliya |align=left| 22 noyabr |align=left| 1 dekabr |9 ||104 ||35 ||863 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1966 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|VIII]] |1966 |align=left|{{bayraq|Yamayka}} [[Kinqston (Yamayka)|Kinqston]] |Yamayka |align=left| 4 avqust |align=left| 13 avqust |9 || 110||34 ||1050 |align=left| {{ENG}} |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Britaniya Birliyi Oyunları''' |- | [[1970 Britaniya Birliyi Oyunları|IX]] |1970 |align=left|{{bayraq|Şotlandiya}} [[Edinburq]] |Şotlandiya |align=left| 16 iyul |align=left| 25 iyul |9 || 121|| 42||1383 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- |[[1974 Britaniya Birliyi Oyunları|X]] |1974 |align=left|{{bayraq|NZL}} [[Kraysçörç]] |Yeni Zelandiya |align=left| 24 yanvar |align=left| 2 fevral |9 ||121 || 38||1276 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Birlik Oyunları''' |- | [[1978 Birlik Oyunları|XI]] |1978 |align=left|{{bayraq|Kanada}} [[Edmonton]] |Kanada |align=left| 3 avqust |align=left| 12 avqust |10 ||128 || 46||1474 |align=left| {{flagicon|CAN}} |- | [[1982 Birlik Oyunları|XII]] |1982 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Brisben]] |Avstraliya |align=left| 30 sentyabr |align=left| 9 oktyabr |10 ||142 || 46||1583 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1986 Birlik Oyunları|XIII]] |1986 |align=left|{{bayraq|Şotlandiya}} [[Edinburq]] |Şotlandiya |align=left| 24 iyul |align=left| 2 avqust |10 ||163 ||26 ||1662 |align=left| {{ENG}} |- | [[1990 Birlik Oyunları|XIV]] |1990 |align=left|{{bayraq|NZL}} [[Oklend]] |Yeni Zelandiya |align=left| 24 yanvar |align=left| 3 fevral |10 ||204 || 55||2073 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1994 Birlik Oyunları|XV]] |1994 |align=left|{{bayraq|Kanada}} [[Viktoriya (Kanada)|Victoriya]] |Kanada |align=left|18 avqust |align=left|28 avqust |10 ||217 ||63 ||2557 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1998 Birlik Oyunları|XVI]] |1998 |align=left|{{bayraq|Malayziya}} [[Kuala Lumpur]] |Malayziya |align=left|11 sentyabr |align=left|21 sentyabr |15<sup>2</sup> ||213 ||70 ||3633 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[2002 Birlik Oyunları|XVII]] |2002 |align=left|{{bayraq|ENG}} [[Mançester]] |İngiltərə |align=left| 25 iyul |align=left| 4 avqust |17<sup>1</sup> ||281 ||72 ||3679 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- |[[2006 Birlik Oyunları|XVIII]] |2006 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Melburn]] |Avstraliya |align=left| 15 mart |align=left| 26 mart |16<sup>2</sup> ||245 ||71||4049 |align=left| {{flagicon|AUS}}* |- |[[2010 Birlik Oyunları|XIX]] |2010 |align=left|{{bayraq|IND}} [[Dehli]] |Hindistan |align=left| 3 oktyabr |align=left| 14 oktyabr |17<sup>1</sup> ||272 ||71||6081 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- |[[2014 Britaniya Birliyi Oyunları|XX]] |2014 |align=left|{{bayraq|Şotlandiya}} [[Qlazqo]] |Şotlandiya |align=left| 23 iyul |align=left| 3 avqust |17<sup>1</sup> ||261|| 71 ||4947 |align=left| {{ENG}} |- |''[[2018 Birlik Oyunları|XXI]]'' |''2018'' |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Qold Kost (Avstraliya)|Qold Kost]] |Avstraliya |align=left| 4 aprel |align=left| 15 aprel | || || || | | |- | ''[[2022 Birlik Oyunları|XXII]]'' |''2022'' |align=left|Seçilməyib |Seçilməyib |align=left| 18 iyul |align=left| 31 iyul | || || || | | |- | ''[[2026 Birlik Oyunları|XXIII]]'' |''2026'' |align=left|Seçilməyib |Seçilməyib |align=left| |align=left| | || || || | | |- | ''[[2030 Birlik Oyunları|XXIV]]'' |''2030'' |align=left|Seçilməyib |Seçilməyib |align=left| |align=left| | || || || | | |} </center> ;Qeydlər <sup>1</sup><small>Daxil olunub 3 komanda idmanı</small> <sup>2</sup><small>Daxil olunub 4 komanda idmanı</small> ===Ümumi qalib olan ölkələr=== <center> {| class="wikitable sortable" |- ! Yer ! Ölkə ! Qitə ! Buraxılış sayı ! Ev sahibi olduğu illər |- | style="text-align:center;"| 1 | {{bayraq|AUS}} [[Avstraliya]] | [[Okeaniya]] | style="font-size:95%" | 5 | [[1938 Britaniya İmperiya Oyunları|1938]], [[1962 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1962]], [[1982 Birlik Oyunları|1982]], [[2006 Birlik Oyunları|2006]], ''[[2018 Birlik Oyunları|2018]] |- | style="text-align:center;"| 2 | {{bayraq|Kanada}} [[Kanada]] | [[Amerika]] | style="font-size:95%" | 4 | [[1930 Britaniya İmperiya Oyunları|1930]], [[1954 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1954]], [[1978 Birlik Oyunları|1978]], [[1994 Birlik Oyunları|1994]] |- | style="text-align:center;" rowspan=2| 3 | {{bayraq|Yeni Zelandiya}} [[Yeni Zelandiya]] | [[Okeaniya]] | style="font-size:95%" | 3 | [[1950 Britaniya İmperiya Oyunları|1950]], [[1974 Britaniya Birliyi Oyunları|1974]], [[1990 Birlik Oyunları|1990]] |- | {{bayraq|Şotlandiya}} [[Şotlandiya]]** | [[Avropa]] | style="font-size:95%" | 3 | [[1970 Britaniya Birliyi Oyunları|1970]], [[1986 Birlik Oyunları|1986]], [[2014 Birlik Oyunları|2014]] |- | style="text-align:center;"| 5 | {{bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]]** | [[Avropa]] | style="font-size:95%" | 2 | ([[1911 İnter-İmperiya Oyunları|1911*]]), [[1934 Britaniya İmperiya Oyunları|1934]], [[2002 Birlik Oyunları|2002]] |- | style="text-align:center;" rowspan=5| 7 | {{bayraq|IND}} [[Hindistan]] | [[Asiya]] | style="font-size:95%" | 1 | [[2010 Birlik Oyunları|2010]] |- | {{bayraq|Malayziya}} [[Malayziya]] | [[Asiya]] | style="font-size:95%" | 1 | [[1998 Birlik Oyunları|1998]] |- | {{bayraq|Yamayka}} [[Yamayka]] | [[Amerika]] | style="font-size:95%" | 1 | [[1966 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1966]] |- | {{bayraq|Uels}} [[Uels]]** | [[Avropa]] | style="font-size:95%" | 1 | [[1958 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1958]] |- | {{bayraq|CAR}} [[Cənubi Afrika Respublikası]] | [[Afrika]] | style="font-size:95%" | 1 | ''[[2022 Birlik Oyunları|2022]] |} </center> *Rekord (*) ;Qeydlər <nowiki>*</nowiki> 1911-ci ildə Londonda keçirilən İnter-İmperiya Oyunları hazırki Birlik Oyunlarının sələfi sayılır.<ref>{{cite web | url=http://www.thecgf.com/games/story.asp | title=The Story of the Commonwealth Games | publisher=Commonwealth Games Federation | accessdate=5 August 2014 | archive-date=18 September 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090918062430/http://www.thecgf.com/games/story.asp | url-status=dead }}</ref> <nowiki>**</nowiki>[[Böyük Britaniya]] oyunlarda ayrılmış ölkələr, [[Britaniya dəniz əraziləri]] və [[Taxt-tac əraziləri]] kimi iştirak edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.commonwealthgames.com/ Britaniya Birliyi ölkələri Oyunları] [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışları]] gp4je1yfqgxrbovi2vmgwk3tm1yxxd4 6599382 6599380 2022-08-28T14:38:37Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışları]] silindi; [[Kateqoriya:Birlik Oyunları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki '''Birlik Oyunları''' ({{dil-en|Commonwealth Games}}) — [[Millətlər Birliyi]] arasında keçirilən idman oyunları. ==Oyunun buraxılışları== [[Image:Commonwealth Games years participants.PNG|600px|thumb|right|alt=Locations of the games, and participating countries| {{legend2|#9966cc|Ev sahibi olmuş və hazırda iştirak edən ölkələr|border=solid 1px#AAAAAA}}<br> {{legend2|#d45c4c|Digər iştirak edən ölkələr|border=solid 1px #AAAAAA}}<br> {{legend2|#54e464|Keçmiş iştirak edən ölkələr|border=solid 1px #AAAAAA}}<br> {{0}}'''•'''<span style="margin:0; font-size:90%;">{{0}} Sahib şəhər və oyunlar keçdiyi illər</span>]] <center> {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;" |- ! Buraxılış ! İl ! Sahib şəhər ! Ev sahibi ! Açılış ! Bağlanma ! İdman növü ! Yarış sayı ! Ölkə sayı ! İştirakçı sayı ! Çempion |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''İnter-İmperiya Oyunları |- | [[İnter-İmperiya Oyunları|I]] |1911 |align=left| {{bayraq|GBR}} [[London]] |Böyük Britaniya |align=left| 12 may |align=left| 1 iyun |4|| 9||4 || Bilinmir |align=left| {{bayraq|Kanada}} [[Kanada]] |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Britaniya İmperiya Oyunları''' |- | [[1930Britaniya İmperiya Oyunları|I]] |1930 |align=left| {{bayraq|Kanada}} [[Hamilton (Kanada)|Hamilton]] |Kanada |align=left| 16 avqust |align=left| 23 avqust |6||59||11||400 |align=left| {{ENG}} |- | [[1934 Britaniya İmperiya Oyunları|II]] |1934 |align=left|{{bayraq|ENG}} [[London]] |İngiltərə |align=left| 4 avqust |align=left| 11 avqust |6|| 68||16 ||500 |align=left| {{ENG}} |- | [[1938 Britaniya İmperiya Oyunları|III]] |1938 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Sidney]] |Avstraliya |align=left| 5 fevral |align=left| 12 fevral |7 || 71||15 ||464 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1950 Britaniya İmperiya Oyunları|IV]] |1950 |align=left|{{bayraq|NZL}} [[Oklend]] |Yeni Zelandiya |align=left| 4 fevral |align=left| 11 fevral |9 ||88 ||12 ||590 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları''' |- | [[1954 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|V]] |1954 |align=left|{{bayraq|Kanada}} [[Vankuver]] |Kanada |align=left| 30 iyul |align=left| 7 avqust |9 ||91 ||24 ||662 |align=left| {{ENG}} |- | [[1958 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|VI]] |1958 |align=left|{{bayraq|Uels}} [[Kardiff]] |Uels |align=left| 18 iyul |align=left| 26 iyul |9 ||94 ||36 ||1122 |align=left| {{ENG}} |- | [[1962 Britaniya İmperiya və Birlik Birliyi Oyunları|VII]] |1962 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Pert]] |Avstraliya |align=left| 22 noyabr |align=left| 1 dekabr |9 ||104 ||35 ||863 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1966 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|VIII]] |1966 |align=left|{{bayraq|Yamayka}} [[Kinqston (Yamayka)|Kinqston]] |Yamayka |align=left| 4 avqust |align=left| 13 avqust |9 || 110||34 ||1050 |align=left| {{ENG}} |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Britaniya Birliyi Oyunları''' |- | [[1970 Britaniya Birliyi Oyunları|IX]] |1970 |align=left|{{bayraq|Şotlandiya}} [[Edinburq]] |Şotlandiya |align=left| 16 iyul |align=left| 25 iyul |9 || 121|| 42||1383 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- |[[1974 Britaniya Birliyi Oyunları|X]] |1974 |align=left|{{bayraq|NZL}} [[Kraysçörç]] |Yeni Zelandiya |align=left| 24 yanvar |align=left| 2 fevral |9 ||121 || 38||1276 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- ! colspan="12" style="text-align:center;"|'''Birlik Oyunları''' |- | [[1978 Birlik Oyunları|XI]] |1978 |align=left|{{bayraq|Kanada}} [[Edmonton]] |Kanada |align=left| 3 avqust |align=left| 12 avqust |10 ||128 || 46||1474 |align=left| {{flagicon|CAN}} |- | [[1982 Birlik Oyunları|XII]] |1982 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Brisben]] |Avstraliya |align=left| 30 sentyabr |align=left| 9 oktyabr |10 ||142 || 46||1583 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1986 Birlik Oyunları|XIII]] |1986 |align=left|{{bayraq|Şotlandiya}} [[Edinburq]] |Şotlandiya |align=left| 24 iyul |align=left| 2 avqust |10 ||163 ||26 ||1662 |align=left| {{ENG}} |- | [[1990 Birlik Oyunları|XIV]] |1990 |align=left|{{bayraq|NZL}} [[Oklend]] |Yeni Zelandiya |align=left| 24 yanvar |align=left| 3 fevral |10 ||204 || 55||2073 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1994 Birlik Oyunları|XV]] |1994 |align=left|{{bayraq|Kanada}} [[Viktoriya (Kanada)|Victoriya]] |Kanada |align=left|18 avqust |align=left|28 avqust |10 ||217 ||63 ||2557 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[1998 Birlik Oyunları|XVI]] |1998 |align=left|{{bayraq|Malayziya}} [[Kuala Lumpur]] |Malayziya |align=left|11 sentyabr |align=left|21 sentyabr |15<sup>2</sup> ||213 ||70 ||3633 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- | [[2002 Birlik Oyunları|XVII]] |2002 |align=left|{{bayraq|ENG}} [[Mançester]] |İngiltərə |align=left| 25 iyul |align=left| 4 avqust |17<sup>1</sup> ||281 ||72 ||3679 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- |[[2006 Birlik Oyunları|XVIII]] |2006 |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Melburn]] |Avstraliya |align=left| 15 mart |align=left| 26 mart |16<sup>2</sup> ||245 ||71||4049 |align=left| {{flagicon|AUS}}* |- |[[2010 Birlik Oyunları|XIX]] |2010 |align=left|{{bayraq|IND}} [[Dehli]] |Hindistan |align=left| 3 oktyabr |align=left| 14 oktyabr |17<sup>1</sup> ||272 ||71||6081 |align=left| {{flagicon|AUS}} |- |[[2014 Britaniya Birliyi Oyunları|XX]] |2014 |align=left|{{bayraq|Şotlandiya}} [[Qlazqo]] |Şotlandiya |align=left| 23 iyul |align=left| 3 avqust |17<sup>1</sup> ||261|| 71 ||4947 |align=left| {{ENG}} |- |''[[2018 Birlik Oyunları|XXI]]'' |''2018'' |align=left|{{bayraq|AUS}} [[Qold Kost (Avstraliya)|Qold Kost]] |Avstraliya |align=left| 4 aprel |align=left| 15 aprel | || || || | | |- | ''[[2022 Birlik Oyunları|XXII]]'' |''2022'' |align=left|Seçilməyib |Seçilməyib |align=left| 18 iyul |align=left| 31 iyul | || || || | | |- | ''[[2026 Birlik Oyunları|XXIII]]'' |''2026'' |align=left|Seçilməyib |Seçilməyib |align=left| |align=left| | || || || | | |- | ''[[2030 Birlik Oyunları|XXIV]]'' |''2030'' |align=left|Seçilməyib |Seçilməyib |align=left| |align=left| | || || || | | |} </center> ;Qeydlər <sup>1</sup><small>Daxil olunub 3 komanda idmanı</small> <sup>2</sup><small>Daxil olunub 4 komanda idmanı</small> ===Ümumi qalib olan ölkələr=== <center> {| class="wikitable sortable" |- ! Yer ! Ölkə ! Qitə ! Buraxılış sayı ! Ev sahibi olduğu illər |- | style="text-align:center;"| 1 | {{bayraq|AUS}} [[Avstraliya]] | [[Okeaniya]] | style="font-size:95%" | 5 | [[1938 Britaniya İmperiya Oyunları|1938]], [[1962 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1962]], [[1982 Birlik Oyunları|1982]], [[2006 Birlik Oyunları|2006]], ''[[2018 Birlik Oyunları|2018]] |- | style="text-align:center;"| 2 | {{bayraq|Kanada}} [[Kanada]] | [[Amerika]] | style="font-size:95%" | 4 | [[1930 Britaniya İmperiya Oyunları|1930]], [[1954 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1954]], [[1978 Birlik Oyunları|1978]], [[1994 Birlik Oyunları|1994]] |- | style="text-align:center;" rowspan=2| 3 | {{bayraq|Yeni Zelandiya}} [[Yeni Zelandiya]] | [[Okeaniya]] | style="font-size:95%" | 3 | [[1950 Britaniya İmperiya Oyunları|1950]], [[1974 Britaniya Birliyi Oyunları|1974]], [[1990 Birlik Oyunları|1990]] |- | {{bayraq|Şotlandiya}} [[Şotlandiya]]** | [[Avropa]] | style="font-size:95%" | 3 | [[1970 Britaniya Birliyi Oyunları|1970]], [[1986 Birlik Oyunları|1986]], [[2014 Birlik Oyunları|2014]] |- | style="text-align:center;"| 5 | {{bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]]** | [[Avropa]] | style="font-size:95%" | 2 | ([[1911 İnter-İmperiya Oyunları|1911*]]), [[1934 Britaniya İmperiya Oyunları|1934]], [[2002 Birlik Oyunları|2002]] |- | style="text-align:center;" rowspan=5| 7 | {{bayraq|IND}} [[Hindistan]] | [[Asiya]] | style="font-size:95%" | 1 | [[2010 Birlik Oyunları|2010]] |- | {{bayraq|Malayziya}} [[Malayziya]] | [[Asiya]] | style="font-size:95%" | 1 | [[1998 Birlik Oyunları|1998]] |- | {{bayraq|Yamayka}} [[Yamayka]] | [[Amerika]] | style="font-size:95%" | 1 | [[1966 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1966]] |- | {{bayraq|Uels}} [[Uels]]** | [[Avropa]] | style="font-size:95%" | 1 | [[1958 Britaniya İmperiya və Birlik Oyunları|1958]] |- | {{bayraq|CAR}} [[Cənubi Afrika Respublikası]] | [[Afrika]] | style="font-size:95%" | 1 | ''[[2022 Birlik Oyunları|2022]] |} </center> *Rekord (*) ;Qeydlər <nowiki>*</nowiki> 1911-ci ildə Londonda keçirilən İnter-İmperiya Oyunları hazırki Birlik Oyunlarının sələfi sayılır.<ref>{{cite web | url=http://www.thecgf.com/games/story.asp | title=The Story of the Commonwealth Games | publisher=Commonwealth Games Federation | accessdate=5 August 2014 | archive-date=18 September 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090918062430/http://www.thecgf.com/games/story.asp | url-status=dead }}</ref> <nowiki>**</nowiki>[[Böyük Britaniya]] oyunlarda ayrılmış ölkələr, [[Britaniya dəniz əraziləri]] və [[Taxt-tac əraziləri]] kimi iştirak edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.commonwealthgames.com/ Britaniya Birliyi ölkələri Oyunları] [[Kateqoriya:Birlik Oyunları]] 9rnl6dm0dqzjtegp1hplorip4i0wa7p 0 417951 6599318 6156796 2022-08-28T14:31:40Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Anqolada İslam]] → [[Kateqoriya:Anqolada islam]] wikitext text/x-wiki '''Anqolada İslam''' ({{Dil-en|Islam in Angola}}) — [[İslam]] dini [[Anqola]] ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== Əhalisinin sayı təxminən 16 milyon olan [[Anqola]]da təxminən 90 min<ref name=guardian>{{cite news|author=Aristides Cabeche and David Smith|title=Angola accused of 'banning' Islam as mosques closed|url=http://www.theguardian.com/world/2013/nov/28/angola-accused-banning-islam-mosques|date=2013-11-28|work=[[The Guardian]]}}</ref> nəfər müsəlman var.<ref name="qafqazinfo.az">[https://www.qafqazinfo.az/xeber-bu-olkd-slam-dini-rsmn-qadaan-edildi-t139689.html Bu ölkədə İslam dini rəsmən qadağan edildi- Məscidlər bağlanır] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150905004330/http://qafqazinfo.az/xeber-bu-olkd-slam-dini-rsmn-qadaan-edildi-t139689.html |date=2015-09-05 }}. qafqazinfo.az, 03.09.2015 {{az}}</ref> Onlar əsasən Qərbi Afrika ölkələrindən və [[Livan]]dan köçənlərdən ibarətdir.<ref>[http://musavat.com/news/dunya/anqolada-islam-qadagan-edildi-mescidler-baglandi_172847.html?welcome=1 Anqolada İslam qadağan edildi, məscidlər bağlandı]. musavat.com {{az}}</ref> ==Tarixi== ===Qadağan olunması=== Anqola hökuməti 2 illik hazırlıq prosesindən sonra [[2015]]-ci ildə ölkə ərazisində [[İslam]] dinini tamamilə qadağan edib.<ref name="qafqazinfo.az"/> Anqola prezidenti [[Joze Eduardu duş Santuş]] bu qadağadan sonra [[İslam]] dininin ölkədəki hadisələrə təsir edə bilməyəcəyini qeyd edib.<ref name="qafqazinfo.az"/> Ölkənin mədəniyyət və turizm naziri Roza Kruz Silva qərarın Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən verildiyini bildirmişdir. Hazırda Anqola dünyada məscidi olmayan yeganə dövlətdir. {{sitatın əvvəli}} ''"İslamın rəsmi qadağası vacib idi. Çünki bu din Anqolanın mədəniyyətindəki ənənələrə qarşı çıxır".''<ref name="qafqazinfo.az"/> {{sitatın sonu}} ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Anqola mövzularda}} [[Kateqoriya:Anqolada islam| ]] gvx027ryrym49jlwuf2act58dopa79o 6599319 6599318 2022-08-28T14:31:47Z White Demon 75303 White Demon [[Anqolada İslam]] səhifəsinin adını [[Anqolada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki '''Anqolada İslam''' ({{Dil-en|Islam in Angola}}) — [[İslam]] dini [[Anqola]] ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== Əhalisinin sayı təxminən 16 milyon olan [[Anqola]]da təxminən 90 min<ref name=guardian>{{cite news|author=Aristides Cabeche and David Smith|title=Angola accused of 'banning' Islam as mosques closed|url=http://www.theguardian.com/world/2013/nov/28/angola-accused-banning-islam-mosques|date=2013-11-28|work=[[The Guardian]]}}</ref> nəfər müsəlman var.<ref name="qafqazinfo.az">[https://www.qafqazinfo.az/xeber-bu-olkd-slam-dini-rsmn-qadaan-edildi-t139689.html Bu ölkədə İslam dini rəsmən qadağan edildi- Məscidlər bağlanır] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150905004330/http://qafqazinfo.az/xeber-bu-olkd-slam-dini-rsmn-qadaan-edildi-t139689.html |date=2015-09-05 }}. qafqazinfo.az, 03.09.2015 {{az}}</ref> Onlar əsasən Qərbi Afrika ölkələrindən və [[Livan]]dan köçənlərdən ibarətdir.<ref>[http://musavat.com/news/dunya/anqolada-islam-qadagan-edildi-mescidler-baglandi_172847.html?welcome=1 Anqolada İslam qadağan edildi, məscidlər bağlandı]. musavat.com {{az}}</ref> ==Tarixi== ===Qadağan olunması=== Anqola hökuməti 2 illik hazırlıq prosesindən sonra [[2015]]-ci ildə ölkə ərazisində [[İslam]] dinini tamamilə qadağan edib.<ref name="qafqazinfo.az"/> Anqola prezidenti [[Joze Eduardu duş Santuş]] bu qadağadan sonra [[İslam]] dininin ölkədəki hadisələrə təsir edə bilməyəcəyini qeyd edib.<ref name="qafqazinfo.az"/> Ölkənin mədəniyyət və turizm naziri Roza Kruz Silva qərarın Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən verildiyini bildirmişdir. Hazırda Anqola dünyada məscidi olmayan yeganə dövlətdir. {{sitatın əvvəli}} ''"İslamın rəsmi qadağası vacib idi. Çünki bu din Anqolanın mədəniyyətindəki ənənələrə qarşı çıxır".''<ref name="qafqazinfo.az"/> {{sitatın sonu}} ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Anqola mövzularda}} [[Kateqoriya:Anqolada islam| ]] gvx027ryrym49jlwuf2act58dopa79o 6599322 6599319 2022-08-28T14:32:17Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki '''Anqolada islam''' ({{Dil-en|Islam in Angola}}) — [[islam]] dini [[Anqola]] ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== Əhalisinin sayı təxminən 16 milyon olan [[Anqola]]da təxminən 90 min<ref name=guardian>{{cite news|author=Aristides Cabeche and David Smith|title=Angola accused of 'banning' Islam as mosques closed|url=http://www.theguardian.com/world/2013/nov/28/angola-accused-banning-islam-mosques|date=2013-11-28|work=[[The Guardian]]}}</ref> nəfər müsəlman var.<ref name="qafqazinfo.az">[https://www.qafqazinfo.az/xeber-bu-olkd-slam-dini-rsmn-qadaan-edildi-t139689.html Bu ölkədə İslam dini rəsmən qadağan edildi- Məscidlər bağlanır] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150905004330/http://qafqazinfo.az/xeber-bu-olkd-slam-dini-rsmn-qadaan-edildi-t139689.html |date=2015-09-05 }}. qafqazinfo.az, 03.09.2015 {{az}}</ref> Onlar əsasən Qərbi Afrika ölkələrindən və [[Livan]]dan köçənlərdən ibarətdir.<ref>[http://musavat.com/news/dunya/anqolada-islam-qadagan-edildi-mescidler-baglandi_172847.html?welcome=1 Anqolada İslam qadağan edildi, məscidlər bağlandı]. musavat.com {{az}}</ref> ==Tarixi== ===Qadağan olunması=== Anqola hökuməti 2 illik hazırlıq prosesindən sonra [[2015]]-ci ildə ölkə ərazisində [[islam]] dinini tamamilə qadağan edib.<ref name="qafqazinfo.az"/> Anqola prezidenti [[Joze Eduardu duş Santuş]] bu qadağadan sonra [[islam]] dininin ölkədəki hadisələrə təsir edə bilməyəcəyini qeyd edib.<ref name="qafqazinfo.az"/> Ölkənin mədəniyyət və turizm naziri Roza Kruz Silva qərarın Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən verildiyini bildirmişdir. Hazırda Anqola dünyada məscidi olmayan yeganə dövlətdir. {{sitatın əvvəli}} ''"İslamın rəsmi qadağası vacib idi. Çünki bu din Anqolanın mədəniyyətindəki ənənələrə qarşı çıxır".''<ref name="qafqazinfo.az"/> {{sitatın sonu}} ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Anqola mövzularda}} [[Kateqoriya:Anqolada islam| ]] cdv362qxpudb0cvvzyxcb4t2n48bopv 14 417952 6598936 3358628 2022-08-28T12:22:16Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Anqolada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] ks1hzkdx0cj41x6tklkljdqfmkgaoad 6599317 6598936 2022-08-28T14:31:39Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Anqolada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Anqolada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Anqolada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] ks1hzkdx0cj41x6tklkljdqfmkgaoad 2 418127 6600690 6249195 2022-08-29T08:15:15Z Turan Etibaroğlu 97281 Səhifənin bütün məzmunu silindi wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 419177 6599648 4723812 2022-08-28T16:37:48Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələr çoxnövlü idman yarışlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Countries at the Paralympic Games}} [[Kateqoriya:Paralimpiya oyunları]] [[Kateqoriya:Ölkələr çoxnövlü idman yarışlarında]] 7cdsqt2ote2vs4833bde7qyhap2pjgr 6599650 6599648 2022-08-28T16:38:07Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Countries at the Paralympic Games}} [[Kateqoriya:Paralimpiya oyunları]] [[Kateqoriya:Ölkələr çoxnövlü idman yarışlarında| ]] pyma20f0639jqa5s21wpkcs2m9e40fq 0 421050 6599998 4892293 2022-08-28T20:51:24Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qədim yaşayış məntəqəsi |adı = Olimpos |milli_adı = Ὄλυμπος |alternativ_adı = |şəkil = Roman Temple, probably of Marcus Aurelius according to an inscription found on a statue base erected in his honour, Olympos, Turkey (9657207688).jpg |alt = |izah = Olimposda Roma məbədinin qalıqları |xəritə_tipi = Türkiyə |xəritə_alt = |xəritə_ölçüsü = 270 |latd = 36 |latm = 23 |lats = 48 |latNS = N |longd = 30 |longm = 28 |longs = 23 |longEW = E |coordinates_display = title |yer = [[Çıralı]], [[Antalya ili]], [[Türkiyə]] |region = [[Likiya]] |tipi = Yaşayış |hissəsi = |uzunluğu = |eni = |ərazi = |hündürlüyü = |inşaatçı = |material = |tikilməsi = E.ə. 300 |tərk_edilməsi= |era = |mədəniyyətlər = |asılılıq = |əlaqəli = |hadisə = |qazıntılar = |arxeoloqlar = |vəziyyəti = |məxsusluq = İctimaiyyət |nəzarət = |ictimai_giriş = |sayt = [http://www.muze.gov.tr/tr/muzeler/olympos-orenyeri Olimpos arxeoloji yaşayış məntəqəsi] {{Tr}} |qeydlər = }} '''Olimpus''' ({{lang-gr| Ὄλυμπος}}) — [[Türkiyə Respublikası]] [[Antalya ili|Antalya əyaləti]] [[Kumluca]] rayonu [[Çıralı (Kumluca)|Çıralı]] kəndi ərazisində mövcud olmuş antik [[Likiya]] şəhəri. [[Ellinizm]] dövründə əsası qoyulduğu güman edilir. İndiki [[Olimpos Beydağları Milli Park|Beydağları Sahili Milli Park]]ı ərazisində yerləşmişdir. Bu [[park]] bəzən [[Olimpos Beydağları Milli Park]]ı da adlandırılır. == Adlandırılması == Olimpos sözü [[yunan dili]]ndə "Ulu dağ" mənasını verir. Dünyadan iyirmidən çox [[dağ]] və yüksəklik, [[qəsəbə]] və şəhər bu adı daşıyır. Bu yüksəkliklərdən ən məşhuru [[Yunanıstan]]ın [[şimal]]-[[şərq]]ində yerləşən, Qədim Yunan Allahlarının evi sayılan Zessalian yüksəkliyidir. Olimpos şəhəri adını , qədimdə Olimpos dağı olaraq tanınan Taxtalı dağından götürmüşdür. Taxtalı dağının 10 k şimalında yerləşən, Yanardaş kimi bilinən alov vardır. == Tarixi == Olimpos şəhərinin [[Ellinizm]] dövründə salındığı ehtimal edilir. Onun barədə ilk məlumatlar [[E.ə. II əsr]]də [[Likiya|Likiya Birliyin]]ə aid sikkələrdə yer alır. [[E.ə. 100]]-cü ildə Likiya Birliyinin ən əhəmiyyətli şəhərlərindən biri olmuş və ''3 səs'' hüququna malik şəhərlərdən biri idi. [[E.ə. I əsr]]də Olimpos şəhəri [[Faselis]] şəhəri ilə birlikdə daim [[dəniz quldurları]]nın hücumlarına məruz qalmış. Bir müddət dəniz qulduru Zenekitesin hakimiyyəti altında olmuşdur. [[E.ə. 78]]-ci ildə [[Roma]] sərkərdəsi Servilius İsarius Olimpus şəhərini dəniz quldurlarından azad edir və Roma hakimiyyəti altına salır. Roma hakimiyyəti altına girən şəhər ''ager publicus'' (Satışa çıxarılmış və ya Kiralıq Roma mülkü) elan edilir. 43-cü ildə digər [[Likiya]] şəhərləri ilə birgə [[Roma İmperiyası]]na daxil olur. Olimpos şəhərinin qoruyucusu, Yunan allahı Hefaistos üçün festivallar təşkil olunurdu. Mənbələrdə Roma imperatoru [[Adrian]]ında 130-cu ildə şəhərə səfər etdiyi qeyd edilir. Olimpos şəhəri Roma hakimiyyətinə altında olduğu dövrdə xristianlıq yayılmağa başlamış və yepiskopa ev sahibiliy etmişdir. [[III əsr]]də dəniz quldurlarının təkrar Olimposa hücum etməsi ilə şəhər əhəmiyyətini itirməyə başlamışdır. [[IX əsr|XI]]-[[XII əsr]]lərdə [[Genuya]]lılar, [[Venesiya]]lılar və [[Rodos]]lular tərəfindən təkrar bərpa edilən şəhər [[Səlib yürüşləri]] sırasında ticarət limanı kimi istifadə edilirdi. [[XV əsr]]də [[Osmanlı donanması]]nın [[Aralıq dənizi]]nin şərq sahillərini ələ keçirməsi ilə şəhər boşaldılmışdır.<ref>[http://www.carettacaretta.com.tr/olimpos-antik-kenti.html Olimpos antik kenti] Caretta Caretta Pansiyon</ref> == Qalıqları == Olimposun daxilindən keçən çay şəhəri iki hissəyə bölür. Sahildən görünən və məzarların yuxarı hissəsində yerləşən yüksəklik Olimpos akropoludur. Üzərindəki tikinti qalıqları isə qala şəklində olan divarlara aiddir. Bu təpədən baxdığımızda çayın gözəl mənzərəsini görə bilərik. Şəhəri çayın üstündə yerləşən körpü birləşdirir. Çayın qarşı tərəfindəki sahildən görünən yer isə Olimpos Hamamıdır. Olimposun bu tərəfinə çaydakı iri daşlara basaraq keçə bilərik. Burada Olimpos teatrıda var. Teatrdakı qalıqları Roma dövrü teatrı olduğunu göstərir. Teatrla dəniz arasında Bizans bazilikası, çay arasında isə Olimpos hamamı yerləşir. Mərkəzdəki geniş məkanda isə Agora və Gimnaziya yerləşdiyi hiss olunur.<ref>[http://www.cirali.gen.tr/cirali/cevresi/olympos-olimpos/tr Olimpos kenti] cıralı.gen.tr</ref> == Həmçinin bax == * [[Faselis]] * [[Likiya]] * [[Likiya yolu]] * [[Çıralı (Kumluca)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Likiya yolu}} [[Kateqoriya:Likiya]] [[Kateqoriya:Qədim şəhərlər]] [[Kateqoriya:E.ə. 300]] l4nho4gm82mvl7wlcheb6kaartwgojf 0 421515 6600922 5511761 2022-08-29T09:44:13Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Coel Filds |orijinal adı = Joel Fields |digər adları = |şəkil = Joel Fields at the 74th Annual Peabody Awards.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Coel Filds 74-cü Pibodi mükafatı mərasimində. |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = {{ABŞ}} |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = Cessika Sultan |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = Senarist |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = [[Amerikalılar (teleserial, 2013)|Amerikalılar]] |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = 0276278 |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Coel Filds''' — amerikalı serial senaristi. == Filmoqrafiya == === [[Amerikalılar (teleserial, 2013)|Amerikalılar]] === * "Qriqori" (1.03) * "Nəzarət altında" ([[Co Uayzberq]]lə birlikdə) (1.04) * "Balansın məhvi" (Co Uayzberqlə birlikdə) (1.08) * "Polkovnik" (Co Uayzberqlə birlikdə) (1.13) * "Yoldaşlar" (Co Uayzberqlə birlikdə) (2.01) * "Kardinal" (Co Uayzberqlə birlikdə) (2.02) * "Operation Chronicle" (Co Uayzberqlə birlikdə) (2.12) * "Exho" (Co Uayzberqlə birlikdə) (2.13) * "EST Men" (Co Uayzberqlə birlikdə) (3.01) * "Baggage" (Co Uayzberqlə birlikdə) (3.02) * "Stingers" (Co Uayzberqlə birlikdə) (3.10) * "March 8, 1983" (Co Uayzberqlə birlikdə) (3.13) 5bkryhbh4tlqbdubct7z9abdwns5eej 0 421675 6600286 6202846 2022-08-29T04:58:09Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Travendal sülh müqaviləsi''' (Danimarka dilində: Freden i Traventhal; İsveç dilində: freden i Travendal) — 7 (18) avqust (İsveç təqvimi ilə 8 avqust) 1700-cü ildə Qolşteyndə, Travendal qalasında bir tərəfdən [[Danimarka]], digər tərəfdən [[İsveç]], və Qolşteyn arasında bağlanmış sülh müqaviləsi. == Həmçinin bax == * [[Şimal müharibəsi]] == Mənbə == * Беспалов А. В. Северная война. Карл XII и шведская армия. Путь от Копенгагена до Переволочной. 1700–1709. — М: Рейтар, 1998. [[Kateqoriya:1700-cü ildə İsveç]] [[Kateqoriya:1700-cü ildə Danimarka]] c1faten5lvmhgo3t10d19ktt2zqmlxi 0 423052 6599172 6352836 2022-08-28T14:11:17Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rusiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] wikitext text/x-wiki '''Müridizm''' — sufizmdə bir cərəyan. == Tarixi == === Müridizm və Qafqaz === [[İslam]] [[təsəvvüf]]ünə görə [[mürid]], özünü dinə, yəni İslama təslim edən şəxsə verilən addır. Ancaq [[Qafqaz xalqları]]nın dilində mürid sözü təsəvvüflə birlikdə [[ruslar]]a qarşı savaşmaq anlamında da işlənmişdir. Müridlər uzun illər ruslara qarşı azadlıq mübarizəsi apardıqlarından, bu sözü bir "din döyüşçüsü" kimi də ifadə etmək olar. Müridizm hərəkatına iştirak edən insanların çoxu kəndlilər idi. Bu insanların bir çoxu müridizmin onları azadlığa çıxaracağına və rusları [[Qafqaz]]dan qovacağına inanırdı. Müridizm əslində [[Nəqşibəndilik|Nəqşibəndi təriqəti]]nin mənsubları tərəfindən mənimsənən bir hərəkat idi. Müridlər, hökm etdikləri bütün Qafqaz xalqlarından İslam şəriətinə və peyğəmbərin sünnətinə uyğun yaşamağı tələb edirdilər. Dağlı xalqlardan dini, sufilik dərəcəsində yaşamayanlar belə mürid ola bilirdilər. Çünkü sadəcə ruslara qarşı savaşmaq niyyəti ilə müridlər arasında yer alırdılar. Müridizmin ilk təbliğçisi [[Kürdəmir|Kürdəmirli]] [[şeyx]] İsmail Şirvani olmuşdur<ref>{{Cite web|url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/747310|title=İSMAİL SİRÂCEDDİN ŞİRVÂNÎ, RİSÂLELER MÜCEDDİDÎ-HÂLİDÎ NAKŞİLİĞİN ESASLARI // ''Akademik İslâm Araştırmaları Dergisi''|access-date=2021-11-09|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014145552/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/747310|deadlink=no}}</ref>. Onun bir tələbəsi var idi, [[Ləzgilər|ləzgi]] [[Məhəmməd Yaraqski|Məhəmməd Yaraqlı]], təriqətı ona verdi. İsmail onu öyrətdi və müqəddəs müharibə üçün, [[Şimali Qafqaz|Şimali Qafqazda]] bu hərəkatı yaymağa göndərdi. [[Məhəmməd Yaraqski|Məhəmməd]] özünü Şirvanlı İsmail Əfəndinin davamçısı olaraq görürdü. [[1823]]-cü ildə Şirvana bağlı Kürdəmir bölgəsində İsmail Əfəndi ilə görüşən [[Məhəmməd Yaraqski|Məhəmməd Yaraqlı]], onun fikirlərinin təsiri ilə Şimali Qafqazda müridizmin təbliğatına başladı. Tarixçi V. Potto, "Qafqaz muharibəsi" əsərində, bu görüş haqqında belə yazırdı: "bu görüş Qafqaz üçün təhlükənin başlanğıcı oldu". Bu görüşdə bütün Dağıstan xalqlarını tək məqsəd ətrafında birləşdirmək, xalqlar arasındakı fikir ayrılıqlarına, davalara, küslüklərə və qan davalarına son verilmək qərara alındı. Ardından Şimali Qafqazda təbliğatı gücləndirmək və ətraflarına insanlar toplamaq üçün təriqətçilər yeni tələblərlə çıxış etməyə başladılar. Bunlar belə idi, "Müsəlmanlar arasında bərabərlik olacaq, müsəlman heç kimə vergi verməyəcək, müsəlmanlar dinə inanmayanların əlindən qurtarılacaq və bunun üçün qazavat (cihad) elan olunacaq". Bu tələbləri dağ kəndliləri, sanki hər cür zorakılıq və əziçilikdən qurtulmaq üçün bir çağırış olaraq qəbul edirdilər. Burada Qazavat sözü haqqında da bir neçə söyləmək yerinə düşərdi. Ərəb mənşəli bir söz olan Qazvə, İslam peyğəmbərinin, ətraftakı müsəlman olmayan qəbilələrə qarşı tərtib etdiyi yürüşlərə verilən addır. Qazavat isə bu sözün cəm formasıdır. Şimali Qafqazda qazavatın nə şəkildə aparılacağını müridizm təyin etmişdir. Müridizm ruslara qarşı nizamlı və davamlı bir dirəniş üçün öncə Qafqaz xalqlarının özünə şəriət qayda və qanunlarının öyrədilməsinin şərt olduğunu söyləmişdir. Ancaq ruslar şəriət qanunlarının cəmiyyətdə təbliğatını belə "cihad" olaraq iddia etmişdirlər. Tədqiqatçılar muridizm hərəkətinin mahiyyəti haqqında bəzi fikirlər irəli sürmüşdürlər. Məsələn, Dağıstanlı tarixçı Dibir Mahomadova görə, qazavat işğalçı ruslara qarşı xalqı müdafiə etmək və eyni zamanda dağlı xalqları bir dövlət hakimiyyəti altında birləşdirmək üçün gerçəkləşdirilmişdir. Onun fikrinə görə dağlılar, savaşmaya və mücadiləyə öyrəşmişdilər, ayrıca İslam dini bərabərlik ideyasına görə insanların yaşamasına əhəmiyyət verirdi. Şamil də vəziyyətnaməsində, "Biz ruslara və ya xristianlara qarşı deyil, azadlığımızı əldə etmək üçün muharibə etdik" deyirdi. Yəni, buradan belə çıxır ki, dağlıların azadlıq istəyi, onları ruslara qarşı mücadiləyə sövq edən əsas amillərdən biri idi. Beləliklə, müridizmi mənimsəyən dağlılar, bu ideologiya sayəsində Ruslara qalib gələcəklərini düşünürdülər. Ruslar Şimali Qafqazın içlərinə doğru irəliləyərkən xalq arasında onlara nifrət çoxalırdı. Xüsusilə, Molla Məhəmməd Yaraqlı, Qafqazın dərinliklərinə nüfuz etməkdə olan bu işğalçı dövlətə qarşı müsəlmanların üsyan etmələrini söhbətlərində tövsiyə edirdi. O, qazavatın qadın və kişi, hər müsəlmana fərz olduğunu, müsəlmanların kafirlərin boyunduruğu altında yaşamamaları gərəkdiyini söyləyirdi. Ona görə azadlıq üçün muharibə şərt idi və bu muharibə də Qazavat adlanırdı. Müridizm ilk ciddi uğurlarını 1830-cu ildən sonra, [[Qazi Məhəmməd]] Mollanın imam seçilməsi ilə əldə etdi. Qazi Məhəmməd elm və hərbi bilik cəhətdən üstün xüsusiyyətlərə sahibdi. Onun əsl məqsədi Şimali Qafqaz İslam dövlətini qurmaqdı. 1831-ci ildə qüvvə toplayan Qazı Məhəmməd, rus ordusunu Paraul, Tarki və Qızılyar bölgələrindən qovdu. 1832-ci ilin yazında isə Çeçenistanın içlərinə doğru səfərlər həyata keçirdi, Vladiqafqaza hücum etdi, Nazran şəhərini muhasirəyə aldı. Ancaq ruslar Qazi Məhəmməd liderliyində üsyan edən dağlıları, Gümrü muharibəsində məğlub etdilər və o, öldürüldü, silahdaşı və dostu Şamil isə yaralandı. Qazı Məhəmməddən sonrakı iki il ərzində dağlılar azadlıq mücadiləsini davam etdirdilər. Bu dəfə onlara Həmzət bəy liderlik edirdi. Ancaq ona qarşı daxildə böyük bir cəbhə vardı və bunlar da Dağıstan bölgəsinin xanları, feodalları idi. Həmzət Bəy, 1834-cü ildə Xunzaqı ələ keçirdi və Avar xanlarının ailəsini öldürdü. Fəqət onun da imamlığı (rəhbərliyi) qısa çəkdi. 15 may 1834-cü ildə Həmzət bəy öldürüldü. === Şeyx Şamil hərəkatı və müridizm === {{Əsas|Şeyx Şamil}} Həmzətin ölümündən sonra [[Dağıstan]] və [[Çeçenistan]]dan gəlmiş xalq və ruhanilər, Araktau adlı yerdə, Şamili özlərinə imam seçdilər. Əslində tarixlərin qeyd etdiyinə görə Şamil uzun bir müddət imamlığı qəbul etmədi, ancaq xalqın təkidli xahişləri nəticəsində razılıq verdi. O zamandan etibarən Şamil 25 il ərzində dağlıların imamı olaraq din və azadlıq uğrunda mübarizə apardı. Şamilin imamlığı ilə bərabər müridizm dayanıqlı, hərbi və siyasi bir mərhələyə keçdi. Şamil yalnız Dağıstan və Çeçenistanın deyil, eyni zamanda bütün Şimali Qafqazın tanınmış və irəli gələn siyasi rəhbərinə çevrildi. Onun cihadı davamlı bir şəkildə yeni xalqlar tərəfindən dəstək gördü. Belə ki, İnquşlar, Balkarlar, Karaçaylar, Abxazlar və digər Qafqaz xaqları Ruslardan qurtulmağın yeganə yolunu Şamildə görür, onun hərəkatına dəstək verirdilər. Şamil [[1797]]-ci ildə Dağıstanın Nimri aulunda anadan olmuşdu. Bu bölgədə ümumiyyətlə avarlar yaşayırdılar. Şamiliin əsl adı Əli idi. Uşaqlıqda tez tez xəstələndiyinə görə valideynləri ona Şamil adını verdilər. İlk təhsilini müxtəlif müəllimlərdən aldıqdan sonra, Dağıstanın məşhur alimlərindən şəriət dərslərini öyrəndi. 20 yaşında dağlı müridlərin azadlıq üsyanına qatılan Şamil, qısa zamanda zəkası və bacarıqları ilə Qazı Məhəmməd və Həmzət bəyin yaxın silahdaşlarından biri oldu. Onun bir sıra qəhrəmanlıqları, xalqın gözündə dəyərini və hörmətini daha da artırdı. Qazı Məhəmmədin öldürüldüyü muharibədə ağır yaralanan Şamil, təqiblərdən canını qurtara bildi. 3 ay içində yarası sağaldı və o bu dəfə ikinci imamla çiyin çiyinə yenidən savaş meydanlarında göründü. Imamlıq vəzifəsinə seçildikdən sonra isə, sürətlə ətrafına adamlar toplamağa başladı, xüsusi ilə Koysubulin bölgəsinin xalqını öz tərəfinə çəkdi. Ətrafına toplanan müridlərin çoxluğuna güvənən Şamil, imamətinin dağlıq Dağıstanda da qəbul edilməsi niyyəti ilə Xunzaqı ələ keçirməyə çalışdı, amma müvəffəq ola bilmədi. Xunzaqın müdafiəsini təşkil edən Hacı Murad, Şamil qüvvələrini geri püskürtdü. Andalala qayıdan Şamil, çevrəsindəki aulları özünə tabe etməyə çalışdı. Bu sırada Şamil ordusunun gündən günə böyüdüyünü və inkişaf etdiyini görən Rus komandanlığı, bəzi aulların müdafiəsini gücləndirmək məqsədi ilə onlara ordusu ilə kömək etdi. 1839-cu ildə Qafqaz komandanlığı Dağıstana iki tərəfli hücum planı həyata keçirdi. General Qolovin, Cənubi Dağıstanı ram etdi, general Qrabbe isə İçkeriya ərazisinə soxularaq Arçuk və Çirkat bölgələrini ələ keçirdi, Axulqo qalasını muhasirəyə aldı. Uzun muharibələrdən sonra Şamil oğlunu Ruslara girov verərək qala müdafiəsindən vaz keçməyə və Çeçenistana qaçmağa məcbur oldu. Axulqo muharibəsi hər iki tərəf üçün olduqca baha başa gəlmişdi. Rus tərəfi 150 zabitini və 2900 əsgərini, Şamil isə 180 müridini itirmişdi. Qafqaz komandanlığı, Şamil yaxalanmasa da Axulqonun ələ keçirilməsini, dağlı müqavimətinin qırılması olaraq görürdü. Ancaq onlar yanılırdılar, çünki Axulqoda qazandıqları zəfər, dağlı xalqlarının üsyanını sonlandırmadı. Dağlı üsyanının ikinci mərhələsi 1840-1850-ci illəri əhatə edir ki, bu dönəmdə dağlılar çox önəmli qalibiyyətlər əldə etdilər. Belə ki, Şamil öndərliyindəki dağlıların hərbi əməliyyatları nəticəsində 12 Rus istehkamı ələ keçirilmiş, Çar qüvvətləri bütün Avar və Çeçen ərazilərindən qovulmuşdu. Üstəlik bu dönəmdəki muharibələrdə yalnız Qafqaz dağlıları deyil, eyni zamanda Rusiyadan və Ukraynadan gələn könüllü əsgərlər də iştirak etmişdilər. Şamil, əsir düşsələr belə Rus əsgərlərinə qarşı çox mərhəmətli davranırdı. Ruslar, Vedenoda top və artelleriyanı dağlılara öyrətmiş, bəziləri İslam dinini qəbul edərək evlənmiş və əbədi olaraq dağlılar arasında yaşamışdılar. Hətta Xristian inancına görə yaşamaq istəyənlər üçün Vedenoda bir kilisə də tikilmişdi. Xüsusi ilə 1845-ci ildə Darqo bölgəsində Çar ordusuna qarşı muharibədə, bir çox Rus könüllü əsgəri müridlər səfində Ruslara qarşı savaşmışdı. Şamil öndərliyindəki dağlılar əsas qalibiyyətlərini 1840-1842-ci illər arasında aldılar. Çar qüvvələrinə qarşı qazanılan zəfərlərlə, İçkeriya, orta və cənubi Dağıstan bölgələri Şamilin hökmü altına keçdi. 1843-cü ildəki (avqustdan dekabra qədər) hərbi əməliyyatlarda Çar ordusu, rəsmi rəqəmlərə görə 92 zabit, 2528 əsgər, 12 istehkam itirmişdi. Dağlıların zəfərləri getdikcə Çar hökumətini qorxuya salırdı. Ordunun istəksizcə vuruşması elə bir hal almışdı ki, I Nikolay 1844-cü ildə çarə olaraq Qafqaz ordularının başına general leytenant Vorontsovu təyin etdi. Ancaq onun da Darqoya hücumu həzimətlə nəticələndi. Rəsmi qeydlərə görə, bu hərbi səfərdə Ruslar 4 general, 168 zabit, 3433 əsgər itirdilər. Ruslar özləri də bu muharibəni, dağlıların ən böyük zəfərləri olaraq adlandırdılar. Beləliklə, 1840-lı illərdə Şamil öndərliyindəki dağlı üsyanı özünün ən möhtəşəm illərini keçirmişdi. Artıq Şamilə aid ərazilər gündən günə genişləyirdi, demək olar ki, bütün Dağıstan, Çeçenistan və İnquşetiya müridlərin hakimiyyəti altına keçmişdi. Şamil bu zəfərlərdən əldə etdiyi güclə hökmü altındakı ərazilərdə bir sıra reformlar həyata keçirməyə başladı. Öncə dildən başladı, çox dilli Dağıstan dillərini Ərəbcə ilə dəyişdirdi, eyni zamanda bütün yazışmaların Ərəb dilində aparılmasına qərar verdi. Daha sonra dövlət ərazilərində şəriət qanunlarına görə hökm ediləcəyini bildirdi, əraziləri bölgələrə ayırdı, bölgələrə da naibləri (müavinləri) başqan təyin etdi. 1841-ci ildə Divanxana (bir növ məclis) təsis olunaraq, Şamilin ən yaxın adamları bu məclisin üzvləri seçildi. Məclis cümə günündən başqa hər gün toplanırdı. Məclisdə dövlətin hər sistemi haqqında müzakirələr aparılırdı. Məclisə Şamil başqanlıq edirdi və onun qərarı həll edici rol oynayırdı. Şamilin ordusu 50-60 min nəfərdən ibarət idi. Ordunun gerbi, bayrağı və nişanları hazırlanmışdı. İmamət dövlətinin paytaxtı öncə Axulqo, 1840-cı ildən sonra isə Darqo, daha sonradan Vedeno olmuşdu. 1850-ci illərdən başlayaraq Çarlıq, davamlı, ama inadlı bir şəkildə dağlılara qarşı mücadiləni şiddətləndirirdi. Vəziyyətin getdikcə mənfiyə doğru dəyişdiyini görən Şamil, yaxın bölgə ölkələrinin liderləri ilə irtibat qurmağa çalışırdı. Xüsusi ilə Krım muharibəsində Şamil, öz davasına fayda olması üçün Türk generalları ilə əlaqə qurmağa can atdı, Ruslara qarşı muharibə aparan gücləri birləşdirməyə çalışdı. Lakin bu işdə müvəffəq ola bilmədi. 1854-cü ilin noyabrında Türk ordu komandiri İbrahim Paşaya məktub yazdı, türk ordusu ilə dağlı qüvvələri birləşdirməyə çalışdı. Fəqət buna da nail ola bilmədi. 1853-cü ildə Arqutinski komandanlığındakı Çar ordusu Turçi Daqa yüksəkliyindən keçərək Ləzgi ərazisinə girdi. Ertəsi il general Vrangel orduları, dağlıları Arqunda məğlubiyyətə düçar etdi. Bütün bu məğlubiyyətlər Şamilin gücünü bir xeyli zəiflətdi. 1856-1857-ci ili Şamil Arqunda keçirdi, ancaq ertəsi il həm Arqunu, həm də kiçik Çeçenistanı tərk etməyə məcbur oldu. Sonrakı iki il ərzində Çar ordusu bütün Çeçenistana hakim kəsildi. 1859-cu ilin Avqustunda Çar ordusu, general Baryatinski komandanlığında Çeçenistandan keçərək Dağıstan ərazisinə girdi. Demək olar ki, bütün avar aulları Rus ordusuna dəstək verirdi. Şamil yanındakı 400 müridi ilə Gunib auluna çəkildi. Burada müqavimət göstərməyə qərar vermişdi. 16 Avqustda polkovnik Lazarev Şamillə görüşmək üçün Gunibə gəldi. Rusların şərtləri belə idi ki, Şamilə azad çıxış təmin edilərək Məkkədə yerləşməsi təmin olunacaq, ya da Türk soltanından icazə alınaraq Türkiyədə yaşaya biləcəkdi. General Baryatinski Şamilin şəxsən gəlib danışıqlarda iştirak etməsini xəbər göndərdi. Şamil ona, “Biz sizdən sülh istəmirik və heç bir vaxt da sizinlə barışmayacağıq. Sizdən yalnız azad çıxış üçün yol vermənizi tələb edirik. Əgər yol versəniz yaxşı olacaq, yol verməsəniz, Allaha ümid bəsləyəcəyik. Çünkü o hamıdan və hərkəsdən güclüdür.” cavabını göndərdi. Fəqət aul Rus ordusu tərəfindən muhasirəyə alındı, Şamilə təslim olmaqdan başqa çıxış yolu qalmamışdı. Şamil əsir düşdükdən sonra Çar hökuməti ona səmimi münasibət göstərdi, uzun bir müddət Kaluqa şəhərində sürgün yaşadıqdan sonra ona ailəsi ilə birlikdə Səudiyyə Ərəbistanına getməyə izn verildi. Bu səyahət əsnasında Şamil 1872-ci ildə Mədinə şəhərində vəfat etdi. == Ədəbiyyat == * Неверовский А.А. Краткий взгляд на Дагестан в топог и историч. отношении. СПб., 1847 * Н.Ханыков. О мюридах и мюридизме. («Кавказ», [[1847]], № 15); * Казем-Бек, статьи в «Рус. Слове» ([[1859]] и [[1860]]); * Романовский Д.И. «Кавказ и кавк. война» (СПб., [[1860]]); * шейх-Джемаледдин, «Учение о тарикате», перев. в «Сбор. свед. о кавк. горцах» (вып. II, [[1869]]); * Мугеддин-Магомед-Ханов, «Истинные и ложные последователи тариката», перев. с предисл. А. Омарова в «Сбор. свед. о кавк. горцах» (вып. IV, [[1870]]). * Потто В. А., Кавказская война…, т. 5, в. 1, Тифлис, 1889, с. 15—60; * Бушуев С. К., О Кавказском мюридизме, «Вопросы истории», 1956, № 12; * Фадеев А. В., Возникновение мюридистского движения на Кавказе и его социальные корни, «История СССР», 1960, № 5; * Хашаев Х. М., Обществ. строй Дагестана в XIX в., М., 1961; * Смирнов Н. А., Мюридизм на Кавказе, М., 1963; История Дагестана, т. 2, М., 1967. [[Kateqoriya:Təriqətlər]] [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] acjsr7t72h26d7u0m2w3ylam9pggn1h 0 423340 6600319 4572009 2022-08-29T05:05:51Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |Rəng1 = {{Rəng|Gürcüstan}} |Adı = Lançxuti bələdiyyəsi |Orijinal adı = {{dil-ka|ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტი}} |Gerb = Lanchxutis gerbi.jpg |Gerbin ölçüsü = 150 |Gerbin izahı = |Bayraq = Flag of Lanchkhuti Municipality.svg |Bayrağın ölçüsü = 150 |Bayrağın izahı = |Şəkil = |Şəklin izahı = |Şəklin ölçüsü = |Ölkə = [[Gürcüstan]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |Himn = |Status = |Daxildir = [[Quriya diyarı]] |Tərkibi = 16 [[sakrebulo]] |Paytaxt = [[Lançxuti]] |Ən böyük şəhəri = |Ən böyük şəhərləri = |Əsası qoyulub = |Ləğv edilib = |Vəzifəli şəxs = |Vəzifənin adı = |Vəzifəli şəxs2 = |Vəzifənin adı2 = |Vəzifəli şəxs3 = |Vəzifənin adı3 = |ÜDM = |ÜDM illik = |ÜDM-in yeri = |Adambaşına düşən ÜDM = |Adambaşına düşən ÜDM yeri = |Dil = [[Gürcü dili]] |Dillər = |Əhali = 31 400<ref>Population. — Number of population by municipalities, page 14. // [https://web.archive.org/web/20151020192420/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/population/Demografiuli%20Vitareba%20SaqartveloSi-Krebuli%202015.pdf Demographic Situation in Georgia. Statistical Abstract.] Author: National Statistics Office of Georgia. Editor: Tsekvava Tengiz; Responsible for the edition: Shavishvili Paata. Tbilisi — 2015, 100 pages. {{ka}} {{en}}</ref> |Siyahıyaalma ili = 2015 |Əhaliyə görə yer = |Faizi = |Əhalinin sıxlığı = |Sıxlığa görə yer = |Milli tərkib = [[Gürcülər]] və s. |Dini tərkib = |Sahəsi = 533.1<ref name="2002cr153">საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის შედეგები: [https://web.archive.org/web/20151023202029/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/I%20tomi%20-%20saqarTvelos%20mosaxleobis%202002%20wlis%20pirveli%20erovnuli%20sayovelTao%20aRweris%20Sedegebi.pdf ტომი I]. მთავარი რედაქტორი: თეიმურაზ ბერიძე. თბილისი: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური, 2003, გვერდი 52. ISBN 99928-0-768-7</ref> |Sahəsinin faizi = |Sahəsinə görə yer = |Maksimal hündürlük = |Orta hündürlük = |Minimal hündürlük = |Xəritə = GEO-GR-LN.svg |Xəritənin eni = 300 |İnzibati vahidin xəritəsi = |Saat qurşağı = [[UTC]]+4 |Abreviatura = |ISO = |FIPS = |Telefon kodu = +995 |Poçt indeksi = |İnternet-domen = [[.ge]] |Avtomobil nömrəsi = |Xəritədə yeri = |Sayt = http://www.lanchkhuti.org.ge |Commons kateqoriyası = Lanchkhuti District |Qeydlər = }} '''Lançxuti bələdiyyəsi''' ({{dil-ka|ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტი}}) — [[Gürcüstan|Gürcüstan Respublikasın]]ın [[Quriya diyarı]]nda inzibati-ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi [[Lançxuti]] şəhəridir. Bələdiyyə şimalda [[Poti]] şəhəri, [[Xobi bələdiyyəsi|Xobi]] və [[Senaki bələdiyyəsi|Senaki]] bələdiyyələri, şimal–şərqdə [[Abaşa bələdiyyəsi]], şərqdə [[Samtredia bələdiyyəsi]], cənub–şərqdə [[Çoxatauri bələdiyyəsi]], cənubda [[Ozurgeti bələdiyyəsi]] və qərbdə [[Qara dəniz]]lə həmsərhəddir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Lançxuti bələdiyyəsi]] [[Kateqoriya:Quriya]] roke2xxznx38uhnx2ampxt35ukdxunx 0 425044 6600609 6528956 2022-08-29T07:06:18Z Drabdullayev17 128995 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:1900-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]] silindi; [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Tarixi abidə |adı = Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin binası |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:Mayoralty of Baku main façade, 2015.jpg|300px]] |şəkil_izah = Binanın əsas fasadının görünüşü. |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |şəhər = {{gerbifikasiya|Bakı}} |yerləşir = <small>İstiqlaliyyət küçəsi, 4</small> |aidiyyatı = [[Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti]] |memar = [[Yuzef Qoslavski]]<ref>[http://www.polonia-baku.org/ru/goslawski.phtml Юзеф Гославский], polonia-baku.org, Yoxlanılıb: 07.11.2015</ref> |sifarişçi = [[Bakı Şəhər Duması]] |tikilmə_tarixi = [[1900]] - [[1904]]<ref name="Fətullayev135">Şamil Fətullayev-Fiqarov-Bakının memarlıq ensiklopediyası, Bakı, Şərq-Qərb nəşriyyatı, 2013, 528 səh. səh. 135-138</ref> |sahəsi = |üslubu = [[Barokko]] |zəngləri = 1 |qüllələri = 1 |vəziyyəti = |nişanlama2 = ATAMQ |nişanlama2_vaxtı = |nişanlama2_rəsmiadı = |nişanlama2_tipi = |nişanlama2_kriteriya = |nişanlama2_nömrəsi = [http://e-qanun.az/framework/2847 144] |nişanlama2_hissəsi = |nişanlama2_sərbəst1ad = Kateqoriya |nişanlama2_sərbəst1dəyər = Bina |nişanlama2_sərbəst2ad = Əhəmiyyəti |nişanlama2_sərbəst2dəyər = Ölkə əhəmiyyətli |nişanlama2_sərbəst3ad = |nişanlama2_sərbəst3dəyər = |Commons kateqoriyası = Mayoralty of Baku |Xəritəsi = {{Yer xəritəsi |Azərbaycan Bakı |label=<small>''Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin binası''</small> |label_size=100 |lat=40.3671314|long=49.8309985 |mark=Locator Dot2.gif|marksize=7 |position=bottom |width=300 |float=center |caption=}} }} '''Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin binası''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın paytaxtı [[Bakı]] şəhərində, [[İstiqlaliyyət küçəsi (Bakı)|İstiqlaliyyət küçəsi, 4]] ünvanında yerləşən inzibati bina. Bina 1900–1904-cü illərdə memar [[İosif Qoslavski]]nin layihəsi əsasında [[Barokko memarlığı|barokko]] stilində inşa edilmişdir. Bina memar Qoslavskinin son əsəridir. 1904-cü ildə Qoslavskinin ölümündən sonra layihənin tamamlanması işinə əvvəlcə [[Kazimir Skureviç]], daha sonra isə [[İosif Ploşko]] rəhbərlik etmişdir. Bakı şəhər Dumasının sifarişi ilə inşa edilmiş bina hazırda [[Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti]] tərəfindən istifadə edilir. Həmçinin bina, [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin 2 avqust 2001-ci il tarixli, 132 nömrəli qərarı ilə ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmışdır. == Tarix == === Bakı Şəhər Duması === {{main|Bakı Şəhər Duması}} 1864-cü ildə şəhər idarəsi qaydalarının hazırlanmasından sonra, 1866-cı ilin martına kimi həmin qaydalar təkmilləşdirildi. Bundan sonra qanun baxılması üçün Dövlət Dumasına təqdim edildi. 16 iyul 1870-ci ildə Şəhər Nizamnaməsi qəbul edildi. Yeni qanunun Azərbaycanda tətbiq edilməsi "yerli xüsusiyyətlər"in nəzərə alınması üçün yubadıldı. 1873-cü ildə Bakı şəhərinin əhalisi artıq 86601 nəfərə çatmışdı. 1877-ci ildə Bakıda Dumaya seçkilər başladı. İlk Dumaya 72 nəfər, sonralar 75 nəfər üzv seçilmişdi. 1878-ci ildən Bakı şəhər Duması fəaliyyətə başladı.<ref>Мильман А. Политический строй Азербайджана в 19 – начале 20 вв. — С. стр 208</ref> Dumaya yaşı 25-dən yuxarı olan, daşınmaz əmlak sahibləri və ya 1500 manatlıq məbləğdə ticarət və sənaye müəssisələrinə malik şəxslər seçilə bilərdilər. Bələdiyyə idarələri icraçı, Duma isə qanunverici orqan hesab edilirdi. Şəhər təsərrüfatının qurulması üçün Duma qərar verir, bələdiyyə idarəsi isə bu qərarı yerinə yetirirdi. === Bina üçün yer seçimi və hazırlıqlar === [[Fayl:Aşumovun evi, Bakı, XIX əsrin ortaları.jpg|300px|thumbnail|left|Nikolayevski küçəsində zərgər Aşumovun evi. Duma binası tikilənə kimi [[Bakı şəhər Duması]] kirayə edilmiş bu evdə fəaliyyət göstərirdi. [[SSRİ]] dövründə bu bina da daxil olmaqla [[İsmailiyyə Sarayı]]na kimi sıra ilə düzlmüş bütün binalar sökülmüş və yerində [[Sabir bağı]] salınmışdır.]] Bakı şəhər Duması 1878-ci ildə fəaliyyətə başladıqdan sonra uzun müddət külli miqdarda icarə haqqı ödəyərək, tamamilə inzibati təyinata cavab verməyən zərgər Aşumovun şəxsi evində yerləşirdi. Aşumovun evinin icarə müddəti bitəndə, 1894-cü ildə şəxsi tikili haqqında məsələ qaldırıldı. Duma Upravaya sahə tapmağı, plan və smetanı hazırlamağı tapşırdı. Bu dövrdə şəhərin mərkəzi məhəllələrinin tikintisi artıq yekunlaşmışdı, mərkəz ərazilərdə hətta şəhər evi üçün belə sahə tapmaq mürəkkəb məsələ idi. 1880–1890-cı illərdə [[Bakı qalası]] divarlarının birinci sırasının sökülməsi və şəhərin inzibati-ictimai binalarına sahələr ayırılan [[İstiqlaliyyət küçəsi (Bakı)|Nikolayevski]] (daha sonra Kommunistiçeskaya, hazırda İstiqlal) küçəsinin nizamlanması Duma binası üçün də yer nişanlamağa imkan verdi. Lakin, bu sahə azad deyildi, orda mühəndislik idarəsinin mağazaları yerləşirdi və onların şəhərə təhvil verilməsi 1899-cu ilə kimi uzandı.<ref name="Ens215"/> Hələ, 1897-ci ildə sahənin ərzaq mağazalarından azad olmasını gözləməyərək, mərkəzi rayonun memarlıq əhəmiyyətinin cavabdehliyinin formalaşmasında böyük rol oynamış şəhər evinin layihəsinin hazırlığına başlanıldı. Nikolayevski küçəsində ictimai və yaşayış təyinatlı əsaslı binaların tikilməsi, bu magistralda şəhər Duma binasının inşası ilə müəyyən edilirdi. Baxmayaraq ki, o dövrün memarlığında konkret stilistik istiqamət yox idi, yenə də Bakı memarları şəhərin tikilməsində estetik tərzdə parlaq səhifələr yazırdılar. Bakı memarlarının memarlıq məsələsinə birtərəfli yanaşmaları şəhər mərkəzində keçmişin [[Qotika (memarlıq)|qotika]], [[Barokko memarlığı|barokko]], [[İntibah memarlığı|intibah]] və s. kimi tarixi üslublarının dirçəlməsinə gətirib çıxardı.<ref name="Ens215">{{Harvnb|Bakının memarlıq ensiklopediyası|2013|p=215}}</ref> Duma binasının layihəsinin müəllifi, mülki mühəndis [[Yuzef Qoslavski|İ. Qoslavski]] (1865–1904) onun inşa etdiyi binaların çoxunda əks olunmuş İtaliya intibahına bağlılığına baxmayaraq, şəhər Duması binası üçün barokko memarlıq motivlərindən ustalıqla istifadə edərək, dəyərli memarlıq əsəri yaratmışdır. 1898-ci ildə İ. Qoslavskinin yaradıcılığında böyük dönüş ili hesab edilir, belə ki, o, eyni zamanda böyük ictimai binaların inşasına sifariş alır: [[Aleksandra imperator rus-müsəlman qız məktəbi|H.Z.Tağıyevin müsəlman Qızlar məktəbi]] (1898–1901, İstiqlal küç. 8), Bakı şəhər Dumasının binası (1900–1904, İstiqlal küç. 4), Bakı Texniki Cəmiyyətinin binası (1898–1899, Nizami küçəsi 15), Bakı orta-texniki peşə məktəbinin binası (1898–1900, Azadlıq prospekti və Ç. Mustafayev küçəsinin kəsişməsi).<ref>{{Harvnb|Bakının memarlıq ensiklopediyası|2013|p=210}}</ref> 1898-ci ildən 1902-ci ilədək, ölümündən iki il öncə (1904) [[vərəm]] xəstəsi olan Qoslavski, xəstəliyinə fikir verməyərək, dayanmadan işləyirdi. Məhz həmin dövrlərdə o, Bakıda Qafqazın ən böyük [[Pravoslavlıq|pravoslav]] kilsəsi olmuş [[Aleksandr Nevski kafedralı (Bakı)|Aleksandr Nevski kafedralı]]nın inşasında iştirak etmiş, həmçinin çoxsaylı digər memarlıq layihələri üzərində çalışmışdır.<ref>{{Harvnb|Bakının memarlıq ensiklopediyası|2013|p=192}}</ref> Yeni duma binası sanki Bakının əfsanəvi zənginliklər şəhəri olması haqqında yayılmış fikri təsdiqləməli idi.<ref>{{cite web|url= http://www.ourbaku.com/index.php5/%D0%97%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%94%D1%83%D0%BC%D1%8B|title= Здание Бакинской Городской Думы|publisher= Наш Баку. История Баку и бакинцев}}{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Memarın daşda ifadə olunan parlaq düşünülmüş memarlıq fikri bu binanı yalnız Bakıda deyil, kapitalizm dövründə Qafqazın sərhədlərini keçərək ən yaxşı tikililərin sırasına qoyur. O zaman Qafqazın əsas qəzeti ola "''Qafqaz''" qəzeti Qoslavskini ''"Qafqaz Pensilvaniyasının paytaxtının krezləri üçün saray yaradan bakılı [[Françesko Bartolomeo Rastrelli|Rastrelli]]"'' adlandırırdı.<ref name="BM216">{{Harvnb|Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində|2013|p=216}}</ref> Həqiqi memarlıq əzəməti ilə dolu paytaxt növlü və miqyaslı Bakı şəhər Dumasının binası Qoslavskinin son əsəri olmuşdur.<ref name="BM217">{{Harvnb|Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində|2013|p=217}}</ref> Bu tikintinin meydana gəlməsindən öncə, tez templərlə inkişaf edən şəhərə memari cəhətdən möhtəşəm və maraqlı tikili təqdim etmək üçün böyük memarlıq işləri aparılmışdır. === Layihənin hazırlanması === [[Fayl:Goslawsky.jpg|180px|thumbnail|left|<center>Binanın layihə müəllifi<br>[[İosif Qoslavski]]</center>]] 1898-ci ildə şəhər Dumasının, memarlar [[İosif Qoslavski|İ. Qoslavski]], [[İosif Ploşko|İ. Ploşko]], [[Kazimir Skureviç|K. Skureviç]] və [[Adolf Eyxler|A. Eyxler]] daxil olan tikinti komissiyasının tapşırığı ilə, əvvəlcədən mülki mühəndis K. Skureviç tərəfindən Duma binasının detallı eskiz layihəsi hazırlanmışdır. 18 iyul 1898-ci ildə komissiya Skureviçin eskiz proyektini qiymətləndirdikdən sonra, plan, fasad və smetanın bundan sonrakı hazırlanması işinin İ. Qoslavskiyə tapşırılması qərara alınmışdır. Qoslavskinin Skureviçin ideyasından nə qədər istifadə etdiyini və ya öz həmkarının təklifini tamamilə rədd etdiyini müəyyən etmək üçün arxivdə Skureviçin hazırladığı Dumanın eskizi qalmamışdır.<ref name="BM217"/> "Memar" jurnalında Skureviçin İ. Qoslavskiyə həsr olunmuş nekroloqundan məlumdur ki, o, bu tikilini çox yüksək qiymətləndirirdi və bununla Qoslavskinin Duma üçün hazırladığı layihənin müstəqil həllini qeyd etmiş olur.<ref>{{Harvnb|İ.V.Qoslavski-"Qafqazlı Rastrelli" (1865-1904)|2013|p=37}}</ref> [[Fayl:Mayoralty of Baku facade detail 11.jpg|200px|thumbnail|right|Binanın baş fasadında [[Bakı gerbi]] qabartması]] Qoslavski şəhər Dumasının layihə və smetasını hazırlayıb 7 may 1889-cu ildə inşaat komissiyasının iclasında öz işi haqqında məruzə ilə çıxış etdi. Onun hesablamalarına görə, yalnız binanın tikintisinə 183.294 rubl, mexaniki ventilyasiya və buxarla isitmə sisteminə 28.475 rubl, ümumilikdə 230.523 rubl tələb olunurdu. Əvvəlki 100.000 rubl məbləğində tərtib edilmiş smetaya nisbətən tikilinin dəyəri xeyli artmışdı.<ref name="BM217"/> Qoslavskinin layihəsi əsasında, bina Duma tələb etdiyi kimi ikimərtəbəli, yarızirzəmi mərtəbəli nəzərdə tutulmuşdur. Yarızirzəmi mərtəbədə texniki otaqlar, buxar isitmə sistemi və ventilyasiya, birinci və ikinci mərtəbələrdə Uprava üçün otaqlar və Duma üçün dəftərxana nəzərdə tutulmuşdu.<ref name="BM217"/> Layihə, binanın gələcəkdə genişlənməsini, yan fligellərin və üçüncü mərtəbənin tikilməsi nəzərə alınaraq hazırlanmışdır. İnşaat komissiyası baxdıqdan sonra şəhər Dumasının layihəsi təsdiqlənmiş və Uprava baş işlərinə hərrac təşkil edərək işi 77.000 rubla təhvil vermişdir. Lakin, Dumanın iclasında, şəhər Dumasının layihəsi müzakirə olunanada qeyd edilmişdir ki, binanın həcminə kitabxana, şəhər lombardı, plis və s. üçün otaqların daxil edilməsi də yaxşı olardı. Dumanın qlasnısı (Qlasnı – inqlabdan əvvəl şəhər Dumasının üzvü) olan [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev|H.Z.Tağıyev]] bu fikri dəstəkləyərək, məsələyə geniş baxmağı təklif edir və ''"birincisi, belə qiymətli ərazidən daha səmərəli istifadə etmək üçün, ikincisi, şəhər üçün lazım olan bütün tikililəri əldə etmək üçün"'' binanı birdəfəyə üçmərtəbəli, yan fliqelli layihələşdirməyi təklif edir. Tağıyevin əsaslı dəlilləri Dumanı qane edir və üçüncü mərtəbə, həmçinin yan fliqellərin layihələşdirilməsinə qərar verilir.<ref name="BM217"/> Dumanın bu qərarı Qoslavskidən binanın memarlıq kompozisiyasına dəyişiklik etməyi və yeni həcmi həlli tapmağı tələb edirdi. Əsas ideyanı və fasadın traktovkasında qəbul edilmiş stilistik istiqaməti saxlayan memar, binanın mərkəzi hissəsini təzə şəkildə ifadə edir. Binanın əsas kompozisiyasına qüllə əlavə edərək şəhər Dumasının memarlıq ifadəliyini zənginləşdirir və öz memarlığının ustalıqlı ifası ilə daha çox nəticə əldə edir. Binanın planlaşdırılmış strukturu planda əvvəl düzbucaqlıdır, yan fliqellərin əlavə olunmasından sonra isə binanın planı '''П''' şəkilli forma alır. Prinsipcə, sahənin ərazisi fliqellərin qala divarları ilə qurtarmasına görə bağlı şəkil alır. Şəhər Dumasının daxili planlaşdırılmasında mərkəzi yeri, iki tərəfində otaqlar yerləşmiş koridora aparan baş mərmər pilləkənli vestibül tutur. İki yuxarı mərtəbənin planlaşdırılması, iki cərgə pəncərəsi olan Duma zalı yerləşən mərkəzi hissə istisna olmaqla demək olar ki, birinci mərtəbənin sxemini təkrar edir.<ref name="BM218">{{Harvnb|Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində|2013|p=218}}</ref> === İnşaat işləri === {{Şəkillər albomu | yer = rght | istiqamət = üfüqi | başlıq = <center>Qoslavskinin ölümündən sonra inşaat işlərinə rəhbərlik edən memarlar</center> | başlıq_yer = left | başlıq_arxafon = | şəkil1 = Ploszko.jpg | alt1 = | miqyas1=160 | izah1 = <center>[[İosif Ploşko]]</center> | şəkil2 = Skorewicz.jpg | alt2 = | miqyas2=160 | izah2 = <center>[[Kazimir Skureviç]]</center> }} Baxmayaraq ki, bina yan fliqellərlə layihələşdirilmişdir, tikinti işlərinə əsas həcmdən başlanılır, belə iri tikintinin dəyəri şəhər xəzinəsi üçün çox ağır idi. 18 may 1900-cü ildə şəhərin şəxsi xidmətləri üçün inzibati təyinatlı ilk binası, şəhər dumasının təntənəli [[təməlqoyma]] mərasimi həyata keçirildi. Binanın tikintisinin yubanmadan, iti templərlə getməsi şəhər müdiriyyəti üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Tikinti işlərinin gedişi və keyfiyyət prosesini tikinti komissiyası diqqətlə izləyirdi. Şəhər binasının tikintisinə düşməzdən əvvəl, birinci mərtəbənin örtülməsi üçün taxta tirlərinin hazırlanması, ornament işləri üçün tək-tək daşlar, divarların üzlənməsi üçün daşların seçilməsi və s. tikinti komissiyasının iclaslarında müzakirə olunurdu. Xüsusi diqqət fasad divarlarının üzlənməsi üçün seçilən daşın keyfiyyətinə verilirdi, çünki, bu, yalnız möhkəmliyə deyil, ümumi təəssüratı da korlamağa təsir göstərə bilərdi.<ref name="BM218"/> İnşaat işlərinin gedişində birinci mərtəbənin inşasının başa çatması ərəfəsində Bakı qubernatoru şəhər başçısından ona baxılıb təsdiqləmək üçün layihənin göndərilməsini tələb edir. O, camaat üçün zalları olan ictimai və inzaibati binaların tikintisinin quberniyanın başçısının təsdiqləməsinin zəruriliyinə istinad edirdi. Duma uzun məktublaşmadan sonra şəhər evinin orijinal çertyojlarını qubernatorluğun dəftərxanasının saxlanacağı tikinti şöbəsinə göndərdi, özlərinə isə çox zaman və vəsait xərcləyərək çertyojların surətlərini çıxartdılar. Eyni zamanda bəzi qlasnıların bəyanatlarına əsasən, Qoslavski zal üçün nəzərdə tutulan binanın xüsusi hissəsindən ''"xüsusi olaraq Duma iclasları üçün ayrılmış və parlament zalı üslubunda amfitatr şəklində düzəldilmiş"''<ref name="BM220"/> əlavə layihə hazırladı. Bu əlavə tikilinin dəyəri 51.000 rubl təşkil edirdi, bütün tikilinin dəyəri isə 441.174 rubla çatmışdı. Bu zal tikiləsi olsa, baş pilləkənə həyət tərəfdən birləşərək yerləşdiriləcəkdi. İclas zalının belə yerləşdirilməsində, pilləkənin pəncərələri bağlanaraq, birinci mərtəbənin vestibülü və böyük zalın qarşısındakı foye təbii işıqlandırmadan məhrum olurdu, bunu isə uğurlu planlaşdırma həlli kimi qəbul etmək olmazdı. Sonradan bu ideya əhəmiyyətini itirdi və iclas zalının əlavə tikilməsinə bir də qayıdılmadı.<ref name="BM220"/> Binanın fasadının baş tərəfində tikintisinin əsas işlərinin və tikinti zibilinin təmizlənməsinin bitməsindən sonra, baş şəhər bağçısı binanın qarşısında "memarlığın gözəlliyinin tamamlanmasına xidmət etmək üçün" bağ salmağı təklif etdi. Duma binasının mərkəzi hissəsinin yanlarından qırmızı xəttindən çıxıldığından azad sahələr alınmışdı və bu sahələrdə binanın həcmi-məkan strukturunda yaşıl memarlıq elementinin mövcud olması üçün həmişəyaşıl bitkilər əkmək qərara alındı. Baş şəhər bağçısı A.V.Vasilyev bağın layihəsini hazırladı və 1904-cü ildə bu layihə həyata keçirildi. 15 yanvar 1904-cü ildə Qoslavskinin ölümündən sonra, binanın tikintisini idarə etmək üçün təyin olunan Skureviç, memarlıq ideyasının tamamilə saxlanması, Uprava və Duma tərəfindən interyerlərin əlavələrlə yüklənməməsi üçün böyük səy göstərdi. Binanın tamamlanmış işlərini qəbul edən tikinti komissiyasının fəaliyyətinin zəifləməsi, görüləcək işlərin dayanmasına gətirdi, komissiyanın qərarı olmadan çalışa bilməyən Skureviç, təkidlə komissiyadan tamamlanmış işlərin təhvil alınmasını tələb edirdi, çünki, şəhər evinin inşasının uğurlu tamamlanması bundan asılı idi.<ref name="BM221">{{Harvnb|Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində|2013|p=221}}</ref> İosif Ploşkonun rəhbərliyi altında Qoslavskinin layihəsi əsasında Upravanın su kəməri şöbəsi üçün otağı yerləşən yan fliqelin birini tikib qurtarırlar. 1911-ci ilin yayında başlanan tikinti 27 sentyabr 1912-ci ildə tamamlanır və bina təhvil verilir.<ref name="BM223"/> ==== Kərpicdən istifadə və ərp problemi ==== {{Şəkillər albomu | yer = left | istiqamət = üfüqi | başlıq = <center>''Binanın baş fasadında karniz dəstəyi (solda)<br>və [[əjdaha]] qabartması (sağda)</center> | başlıq_yer = left | başlıq_arxafon = | şəkil1 = Mayoralty of Baku facade detail 1.jpg | alt1 = | miqyas1=93 | izah1 = | şəkil2 = Mayoralty of Baku facade detail 5.jpg | alt2 = | miqyas2=317 | izah2 = }} Binanın üzlənməsi və şəhərin belə əhəmiyyətli tikilisi üçün istifadə olunan, fasadlara gözəl bədii struktur verən yerli əhəngdaşı son dərəcə yüksək səviyyədə idi. Binanın fasadlarının işlənməsi üçün istifadə edilmiş daşlar Bakıda Atayev qardaşları (ustalar Salman, Aslan, İskəndər, Abuzər, Eyyub) tərəfindən yonulmuş və hazırlanmışdır.<ref>{{Harvnb|İ.V.Qoslavski-"Qafqazlı Rastrelli" (1865-1904)|2013|p=12}}</ref> [[Barokko]] üslubunda tikilən fasadın memarlığına Qoslavski kompozisiyanın bədii elementi kimi üzlük [[kərpic]]dən istifadə edərək, çox müvəffəqiyyətlə yuxarı iki mərtəbənin rəng həllini tapmışdır. Həmin dövrdə yeni modern üslublu üzlük materialları tikililərin strukturuna daxil olmağa başlayırdı. Fasadın divarında gözəl üzlük kərpici pəncərə çərçivələrin arasında, əhəngdaşı ilə işləmədə, memarlığın bütövlüyünü pozmadan, maraqlı rəng qamması əmələ gətirmişdir. XIX–XX əsrlərdə memarın yaradıcılığının məhsulu olan şəhər Dumasının binası həcmi-məkani xüsusiyyəti bu üzlük materialının gözəl faktoru sayəsində qazanc əldə etmişdir. Bu üzlük materialı çox bahalı olduğundan və fasadların üzlənməsində işlənən gözəl yerli əhəngdaşı istifadə edildiyindən Bakı tikililərində geniş yayılmamışdır. Lakin, şəhər Duması binasının fasadının memarlığında bu rəng elementi binanın tarixi stili və müasirliyi arasında effektiv hissə təşkil etdi. Qoslavski layihəsində ikinci və üçüncü mərtəbələr üçün üzlük material kimi qırmızı kərpici nəzərdə tutaraq, onu da tikilinin ümumi smetasına daxil etmişdir. Tikinti müvəffəqiyyətlə gedirdi və Qoslavskinin tikinti komissiyasına məruzə etdiyi kimi, tikintini ləngitməmək üçün üzlük kərpic sifariş etmək lazım idi. Şəhər Dumasının tikinti prosesinin tarixi nəzərdən keçirilərkən aydın olur ki, Qoslavski şəhərin baş memarı və binanın layihəsinin müəllifi olmasına baxmayaraq, sərbəst hərəkət etməyə haqqı yox idi, hər məsələnin həllində tikinti komissiyasının sanksiyası lazım idi. Qoslavskinin memarlıq-inşaat bacarığını qiymətləndirən, ümumi iş xatirinə, yeni şəhərin memarlıq səviyyəsinin qaldırılmasında memara həmişə kömək edən komissiya şəhər üçün xüsusi əhəmiyyətə malik bu binanın inşaatının hər mərhələsinə həssaslıqla yanaşırdı. Buna görə üzlük kərpic sifarişi məsələsi ilə bağlı komissiya dərhal qərara aldı: ''"Linderin Peterburq zavodundan 10.000 rüblük və o qədər də yarım ölüçdə təbii qırmızı rəngdə üzlük kərpic sifariş olunsun"''.<ref name="BM219">{{Harvnb|Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində|2013|p=219}}</ref> Fasadın qırmızı kərpiclə üzlənməsi zamanı məlum olur ki, kərpicin üzərində təmizlənməsi mümkün olmayan ağ ərp əmələ gəlir. Qoslavski baş memar kimi tikintinin ümumi rəhbərliyini icra edirdi. Bu zaman çətin vəziyyətə düşən və ərpi necə aradan qaldıracağını bilməyən Qoslavski [[Sankt-Peterburq]]da dərc olunan ''"Mülki mühəndislər cəmiyyətinin xəbərləri"'' jurnalına müraciət edir. Öz sualında ərpin aradan qaldırılması üçün istifadə etdiyi [[sulfat turşusu]] məhlulu bütün fasadın üzlənməsində istifadə olunan əhəng daşına mənfi təsir göstərdiyini izah edən Qoslavski, yazırdı ki, ''"onu istifadə etmək mümkün deyil, mən isə başqa vasitə bilmirəm."''<ref name="Qosl45"/> Kərpicin kimyəvi tərkibi, istifadə olunan məhlulun tərkibi kimi məlum olduğundan jurnalda bu məsələni həll edəcək dəqiq məlumat yox idi. Eyni zamanda, ''"Kərpic üzərində ərp və onun təmizlənməsi"'' jurnalında bəzi məqalələrlə tanış olmağı tövsiyə etdilər. Memarın bu məsləhətlərdən istifadə etməsi və ya bu ciddi məsələni özünün həll etməsi haqqında məlumat yoxdur.<ref name="Qosl45">{{Harvnb|İ.V.Qoslavski-"Qafqazlı Rastrelli" (1865-1904)|2013|p=45}}</ref> ==== Qüllə ==== [[Fayl:Bakı şəhər İcra Hakimiyyəti binasının qülləsi.jpg|220px|thumbnail|right|Binanın səki üzərində dayanan qülləsi]] Binanı önündə qüllənin birbaşa səkinin üstündə tikilməsi Qafqazda mülki hissənin baş komandanına 3 may 1901-ci il tarixində xəbər verən Bakı qubernatoru və şəhər Duması arasında çətinliklər ortaya çıxır. Çünki, planda hər-hansı bir dəyişikliyə yuxarı hakimiyyətin icazəsi tələb olunurdu. Bu yalnız nəzəri qayda idi, təcrübədə isə qırmızı xəttlər həmişə sahə sahibləri tərəfindən pozulurdu. Qoslavskinin layihəsi əsasında səkidə yerləşən qüllə tağların dayaqlarında durduğundan səkinin enini azaldırdı. Qüllənin altında ekipajların qəbulu üçün piyadalara daha çox narahatlıq törədə biləcək apparel tikilmişdi. [[Fayl:Mayoralty of Baku facade detail 6.jpg|190px|thumbnail|left|Qüllənin mərkəzi eyvanı altında yerləşən zəncirlənmiş şir qabartması]] Baxmayaraq ki, qüllənin altında apparel və dayaqların arasında 4 arşın (2.85 m) keçid, qüllənin çöl tərəfində isə 1.5 arşın (1.05 m) səki qalırdı, bu da ki, ümumiyyətlə tətbiq edilən normativlərə görə kifayət idi, lakin, yenə də belə həll plan nəzərindən özünü doğrultmurdu. Əgər camaatın hərəkəti üçün yetərincə geniş sahəsi olan apparelləri teatr və ya digər ictimai tikililərin portiklərinin altında quraşdırırdılarsa, burada qüllə altında şəhər evinin memarlıq-planlaşdırma məntiqinə açıqcasına zidd idi. Şəhər Duması Müqəddəs Nina idarəsinin qarşısında sütun üzərində sipər altındakı apparelə istinad edirdisə, eyni zamanda ''"qeyd edilmiş iki dayaq şəhər Duma-qülləsinin binasına səciyyəli olan özül qismində çıxış etdiyini və bütün tikiliyə əzəmətli görüş verdiyini"'' qeyd edirdi.<ref name="BM219"/> Binanı sahənin içəri hissəsinə, qülləni qırmızı xəttə, yəni 3 sajin (6.4 m) çəkərək şəhər iki dayağa görə 100 sajindən (213.36 m²) artıq qiymətli yer itirirdi ki, bu da məntiqə uyğun deyildi. Eyni zamanda, Duma şəhərin əsas planının pozulmasını tapmırdı, çünki binaların sütun, kolonna, pilyastr və ya çətir kimi səkiyə çıxıntıları planda işarə olunmurdu, onların buraxılıb-buraxılmamasına isə mütləq Dumanın qərarı tələb olunurdu. 16 sajin (34.19 m) hündürlüyündə gözəl memarlıq xüsusiyyətlərinə malik olan dördyaruslu qüllə Bakı qubernatorunun sözlərinə görə ''"bütün səkini kəsərək küçəni daraldır, onun ümumi görünüşünü pozur və səkidə daimi belə tikilinin olması Nikolayevski küçəsinə olan nəzarəti çətinləşdirir."''<ref name="BM220">{{Harvnb|Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində|2013|p=220}}</ref> Lakin, effektiv qüllənin sahənin içində deyil, məhz səkidə inşası küçənin ümumi görünüşünü pozmadan, çox ifadəli və dinamik kompozisiya yaratmış oldu.<ref name="Bakı164">{{Harvnb|Bakıda şəhərsalma – XIX əsr və XX əsrin əvəllərində|2013|p=164}}</ref> Bu məsələnin baxılmasına ayrılan Qafqazın yuxarı müdiriyyəti müvafiq dəyişikliklər etməyə — qüllənin altında ekipaj üçün keçidin olmaması, yalnız piyadaların istifadəsi üçün, səkinin altındakı məkan çıxıntı və aşırımsız qalmaq şərti ilə — qüllənin dayaqlarını səkidə qurmağa icazə verdi. Qüllənin təsdiq edilməsindən sonra binanın qiyməti 400.000 rubla çatmışdı.<ref name="BM220"/> ==== Dam örtüyünün işlənməsi ==== 1902-ci ilin əvvəlində bina təqribən hazır idi, daxili işlərsiz şəhər evinin tikintisini 1903-cü ilin yanvarına kimi bitirmək üçün dülgərlik və xarratlıq işlərinə və damın örtülməsinə başlanılmışdı. İmperiyanın bir çox şəhərləri arasında onun mövqesinə cavab verən bir neçə mərtəbəli, mərmər pilləkənli, qırmızı kərpic üzlüklü fasadlı, tikinti smetası 400.000 rubl təşkil edən şəhər Dumasının binasına, şəhər vəsaitini, memar isə yaradıcılıq qabiliyyətini əsirgəməmişdi. Artıq 1903-cü ildə Nikolayevski küçəsində effektiv işlənmiş hündür damı ilə, şəhər evinin qülləsinin həcmli və ifadəli silueti seçilirdi. Dam örtüyünün həlli barəsində, niyə belə sima aldığını Bakının keçmiş şəhər başçısı A. Novikov belə ifadə edirdi: {{cquote|''"Şəhərə gəlişimdən sonra, mən bir tikinti komissiyasının iclasında iştirak etdim. Söhbət damdan gedirdi. Smetaya uyğun dəmir olmalı idi. Yadımda deyil – rənglənmiş ya sinklənmiş; komissiyadakı memar bütün damı sinklənmiş etməyi təklif edirdi. Fərq qiymətdə idi. Dediyinə görə cüzi, cəmi bir neçə min rubl fərq edirdi. Mən puların israfçılığına qarşı çıxırdım və yaxşı dəmirin, əgər yaxşı rənglənərsə əsrlərlə qalacağını sübut edirdim. Əfsus! Mən tək qaldım. Sinklənmiş dam edilməsi qərara alındı. Sonra memar fasad tərəfdən xırda hissələrlə pullu olsa daha gözəl görsəndiyini söylədi. Fərq bir neçə yüz manat təşkil edəcəkdir”.''<ref name="BM220"/>}} Şəhər başçısının qəti etirazına baxmayaraq, tikinti komissiyası onun fikri ilə hesablaşmayaraq, memara şəhər evinin ümumi memarlıq görünüşünə daha yaxın olan seçimi eləməyə icazə verdilər. 1902-ci ilin sonlarına kimi, evin tikintisi daxili işlənməsiz tamamlandı, Qoslavski xəstəliyi ilə bağlı məvacibinin saxlanması ilə məzuniyyət istədi. Duma şəhər memarının xidmətlərini nəzərə alaraq, onun xahişini yerinə yetirdi, işinin davamçısı kimi isə [[Kazimir Skureviç|Skureviç]] təyin edildi.<ref name="BM220"/> == Memarlıq xüsusiyyətləri == {{Şəkillər albomu | yer = rght | istiqamət = üfüqi | başlıq = <center>Ehtimal ki, binanın layihəsinin hazırlanması zamanı Qoslavski [[Paris]]də yerli icra orqanlarının yerləşdiyi [[:en:Hôtel de Ville, Paris|Hotel-de-Vil binasının]] layihəsindən təsirlənmişdir.</center> | başlıq_yer = left | başlıq_arxafon = | şəkil1 = Projet de M. Magne, l'un des plus remarqués au concours fait pour la reconstruction de l'Hôtel de Ville.jpg | alt1 = | miqyas1=302 | izah1 = <center>[[Hotel-de-Vil (Paris)|Hotel-de-Vil]]</center> | şəkil2 = Rathaus in Baku.jpg | alt2 = | miqyas2=280 | izah2 = <center>Bakı şəhər Duması</center> }} Kompozisiyanın ciddi klassik sxemini saxlayan Qoslavski Duma binasının fasadına simmetrik həll verərək əsas həcmin üfüqi bölünmələrinə qarşı oxu şaquli olaraq qüllə ilə ifadə etmişdir. Binanın həcmi ilə orqanik bağlanan qülləni binanın önündə yerləşdirməsi bütün kompozisiyanı gözəl həcmi həll ilə zənginləşdirdi, eyni zamanda küçənin uzaq məsafələrindən şaqulinin mənimsənilməsini əldə etdi. Qərbi səmtləşmədə binanın güclü plastikliyi, işıq və çıxan səthlərin kölgələrinin oynaması onun həcmi-məkani qabarıqlığını daha da gücləndirir. Həm kompozisiya cəhətdən, həm detalları üfüqi bölünmələrin proporsionallığı, heykəltəraşlıq həddində bütün elementlərin daşla bədii işlənməsi Dumanın gözəl binasının yaranması ilə nəticələndi. Əgər Qoslavski qülləni bilavasitə səkidə qoymasaydı və dinamik səslənmə verməsəydi şəhər Dumasının əsas həcmi memarlığının müsbət xüsusiyyətlərinə baxmayaraq, Nikolayevski (indiki İstiqlal) küçəsinin cərgəli tikintisində lokal hissə kimi qalardı. Qüllə ifadəli silueti, iri formaları, detalların incə və həcmli işlənməsi ilə ümumi kompozisiyaya əsl memarlığı müəyyən edən canlılığı oyatdı.<ref>{{Harvnb|İ.V.Qoslavski-"Qafqazlı Rastrelli"|2013|p=31}}</ref> İ.Qoslavski yerli təfəkkürü, bakılı milyonçuların və neft baronlarının şəhər məhəllələrinin tikintisində iştirakını incəliklə hiss edirdi, öz əsərlərinin yaradıcısı və həqiqi yaşayış memarlığının təbliğatçısı idi. Memar İ. Qoslavski öz layihələrini hazırlayarkən şəhər tikililəri üçün memarlıq gözlənilməzliyi pozisiyasından çıxış edirdi. Bakılı memarların işlərinə, kompozisiya üsullarına, proporsional bölmələrə, həcmli kütlələrin traktovkasına, element və detalların çəkilməsinə, memarlıq formalarına diqqət yetirir və öz nəticələrini çıxarırdı.<ref>{{Harvnb|Bakının memarlıq ensiklopediyası|2013|p=211}}</ref> === Eksteryeri === Dumanın üçmərtəbəli binası, [[barokko]] motivlərindən orijinal interpretasiyada istifadəsi ilə, kompozisiyanın klassik üsullarının cizgiləri ilə şəhərin tarixi mərkəzində hakim tutur. Memar, əsas oxu qüllə ilə ifadə edərək onu əsas həcmin üfüqi bölünmələri ilə tutuşdurmuşdur. Baş fasadın mərkəzində qülləni qoyaraq, onu orqanik olaraq əsas həcmlə birləşdirmişdir və bütün kompozisiyaya, o dövrdə mərkəzi şəhər magistralı — [[İstiqlaliyyət küçəsi (Bakı)|Nikolayevski küçəsinə]] çatışmayan bədiilik cizgiləri vermişdir. Aydın çəkilmiş fasadlar həm ümumilikdə, həm də ayrı-ayrı detallarda, bölünmələrin proporsionallığı, daş detalların heykəltəraşlığı Duma binasının ifadəli fasadının yaranmasına səbəb olmuşdur. Qoslavski fasadın memarlığına iki yuxarı mərtəbəsinin rəng həllini kompozisiyanın üzlük materialı elementi ilə uğurla həll etmişdir. Gözəl üzlük kərpici fasadın üzərində, əhəngdaşı ilə işlənmiş pəncərə çərçivələrinin arasında, memarlığın vahidliyini pozmadan maraqlı rəng qamması təşkil etmişdir.<ref name="Zapletin84">{{Harvnb|İosif Qoslavski. Bakı şəhərinin tarixindəki memar|2013|p=84}}</ref> Fasadın mərkəzini [[Bakı gerbi|Bakı şəhərinin gerbi]] bəzəyir. Bugünədək qorunub saxlanılan gerbin ortasında mavi dalğaların üstündə [[Azərbaycan]]ı [[odlar yurdu]] kimi rəmzləndirən üç qızılı rəngli məşəl təsvir olunub<ref>{{cite web|url= http://www.bizimyol.info/news/21007.html|title= Zənginlərdən Bakıya qalan zəngin irs…|publisher= Bizim Yol|date= 8/3/2014}}</ref>. {| align="up" class="wikitable" |+ !colspan=4|''Mərkəzi çıxıntının qabartması'' [[Fayl:Mayoralty of Baku facade detail 10.jpg|250px]] |----- !colspan=4|'''Pəncərə portiklərinin qabartmaları''' <small> |----- | width="20%"| [[Fayl:Mayoralty of Baku facade detail.jpg|center|220px]] | width="20%"| [[Fayl:Mayoralty of Baku facade detail 2.jpg|center|220px]] | width="20%"| [[Fayl:Mayoralty of Baku facade detail 3.jpg|center|220px]] | width="20%"| [[Fayl:Mayoralty of Baku facade detail 4.jpg|center|220px]] |} === İnteryeri === İnteryerlərin memarlığı məkani-həlli ciddilik və ağırlıqla qurulub. Öz stilistik sistemini əks etdirən binanın fasadında olduğu kimi, memarın gözəl xətti eklektikasız daxili məkanda da hiss olunur. Vüsətlə tikilən Dumanın binasının interyerləri həmin prinsiplə, lakin, təvazölü formada ifadə olunub. Eyni zamanda order sisteminin pilyastr və profilləşdirilmiş yarımdairəvi tağların aralıqları vasitəsiylə ifadə olunan memarlıq kompozisiyasındakı incə plastika, klassikanın incə lirikası mövcud olan birinci mərtəbənin geniş dəhlizinə orijinallıq verir.<ref name="Zapletin84"/> [[Korinf orderi]]nin pilyastrlarının ritmi, aralıqların haşiyələrinin işlənməsi və karnizin üfüqi bölünməsi İ.V.Qoslavskinin yaradıcı xəttini açıqlayır. O, binaların interyerlərinə, xüsusilə bir qədər qapalı səciyyəyə malik olan mərkəzi pilləkən qəfəsində, yarımdairəvi tağları aparıcı kompozisiya elementi kimi daxil edir. Yan marşlar bütöv divarlarla, aralıq meydançasında iri rustovka ilə, ikinci mərtəbənin səviyyəsində isə korinf pilyastrları ilə dövrələnib. Marşların yanında sürahinin əvəzinə pillə səciyyəli qabarıq işlənmiş klassik elementlərlə iri mərmər blokları təqdim olunub. Sürahilərin bu kimi forması ciddi görsənir, lakin öz funksiyalarını aydın surətdə ifa edərək, pyedestalda qırmızı rəngli mərmər sütunlarla tamamlanır. Sütunlar arasında orijinal naxışlı sürahilər qoyulub. Üç marşlı pilləkən qəfəsində uğurlu kompozisiya üsulu fəal effektiv rol oynamışdır.<ref name="Zapletin91">{{Harvnb|İosif Qoslavski. Bakı şəhərinin tarixindəki memar|2013|p=91}}</ref> Pilləkənin interyerində müəllif inzibati binanın təntənəli üsullarına cavab verən memarlıq forma və elementləri ilə ağır traktovkasını göstərmişdir. İkinci mərtəbədəki pilləkən marşları təntənəli ifadə olunmuş, iki tərəfdən işıqlanan iclas zalı olan geniş avanzala baxır.<ref name="Zapletin84"/> Baxmayaraq ki, Duma tikinti prosesində ortaya çıxan istər texniki səciyyəli əlavə xərclərə vəsait ayırırdı, evin interyerinin işlənməsi işi ləng gedirdi. Binanın layihəsinin müəllifi Qoslavskinin ölümü də tamamlanma işlərinin tempinin azalmasına təsir göstərmişdi. İşin gedişinin sürətləndirilməsi üçün, interyerlərin işlənməsi prosesində tikntiya cavabdeh memarın dəyişdirilməsinə qərar verildi. Bu kürsüdə Skureviçi sonradan [[İsmailiyyə sarayı]]nın memarı kimi məşhurlaşacaq [[İosif Ploşko]] əvəz etdi. Bu memarların hər ikisi Qoslavskinin planından kənara çıxmamaq və ya dəyişiklik etməmək üçün böyük takta malik idilər. Bununla belə, bu memarların hər biri individual yaradıcılıq xəttinə malik idilər, binanın tikinti prosesinə özləri bildiyi kimi baxırdılar və bu da binanın daxili fəzasında və tikilinin tamamlanıb qurtarmasına təsir göstərirdi.<ref name="BM223">{{Harvnb|Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində|2013|p=223}}</ref> ==== İclas zalı ==== Memarlıq üsul və formaları İ.Qoslavskiyə məxsus olan parlaqlıq və istedadla istifadə edildikdə, zalın geniş sahəsi vizual olaraq dolğun həcmi-məkani kompozisiya alır. O, ilk dəfə Duma iclas zalında interyerin tərtibatında klassik order sistemindən tam həcmdə istifadə etmişdir.<ref name="Qosl45"/> Divarların kürsülərini oxlar üzrə üç seksiyaya bölərək, onların imkanlarının memarlıq formalarının gözəl strukturunu ikinci yarusda inkişafına şərait yaratmışdır. Mərkəzi oxlar künclərdə yumru kəsikli korinf sütunları-yarımsütunlarla bərkidilib. Yan seksiya oxlarında incə profilləşdirilmiş və zərif dekor edilmiş ağır qapı haşiyələri yerləşmişdir. Şəhərin mərkəzi magistralına (İstiqlaliyyət küçəsi) tərəf olan divarında yarımdairəvi pəncərə çərçivələri, aralıqlarında korinf orderinin pilyastrları istifadə edilibdir. Zalın interyerinin ikinci yarusu, birincisinin davamı olaraq perimetr boyunca başqa interpretasiyada, sakit üfüqi və şaquli bölünmələrdə, yeni memarlıq üsullarında göz qabağına gəlir. Tağların yarımdairəvi formaları, plafonu daşıyan konstruktiv çatma tağlar istifadə olunub. Yuxarı yarus gözəl işlənmiş formaların plastikliyi ilə bərabər, memarlıq kütlələrinin əks üsullarında, incə dekorativ elementlərdən qurulan dinamik itimövzulu elementləri nümayiş edir. Zalın plafonu, iclas zalının interyerin ümumi memarlığını tamamlayaraq, zərif yapma işi ilə işlənib.<ref name="Zapletin91"/> Binanın interyerində istifadə olunacaq incə yapma işləri böyük ustalıq tələb edirdi. Bunun üçün müsabiqə elan edilmiş, üç şirkətin işləri təqdim olunmuş, onların arasından fransız təbəəsi Franzinin usta Pojiltsov tərəfindən inşa edilmiş firmanın ''"rəsm düzgünlüyü və zərifliyi ilə tələblərə cavab verdiyi"'' elan edilmişdir. Rəngsazlıq işləri "Florensia" şirkətinə həvalə edilmişdi. Bu şirkət Dumanın otaqlarında tavanın yapışqanlı boya və divar panellərinin yağlı boyanmasından ibarət olan rəngsazlıq işlərini görmüşdür.<ref name="Qosl45"/> Mərkəzi küçədə Duma binasının tikintisi, küçədə müxtəlif tarixi stillərdə ifa olunmuş, memarlığın yüksək keyfiyyəti ilə fərqlənən iri və monumental binaların tikilməsinə mühüm amil oldu. Franzinin firması tərəfindən 17.825 rublluq yapma işləri görülmüşdür. Şirkətdən ''"rasional və rənglənmənin davamlığı və gözəlliyini təmin edən metodlar"''dan istifadə etmək tələb olunurdu, bu da şəhərdə öz işləri ilə məşhur olan şirkət tərəfindən uğurla həyata keçirilmişdir.<ref name="Qosl45"/> Binanın memarlıq-planlaşdırma mərkəzi olan baş giriş, vestibül və iclas zalının işlənməsi 1906-cı ilin iyununda hələ bitməmişdi. 1906-cı ilin avqustunda camaat üçün nəzərdə tutulan eyvanlı iclas zalı tamamilə işlənib qurtarmış, yalnız mebel təminatı qalmışdı. Zalı 2000 rubl dəyərində, pəncərə və qapının güzgülü şüşələri və hər biri 1000 rubl olan çilçıraqlar bəzəyirdi.<ref name="Qosl45"/> ===== Akustika ===== İclas zalının müsbət memarlıq keyfiyyətinə baxmayaraq, istismar zamanı akustikanın zəif olması məlum oldu. Qoslavski xəstə olduğundan, zalın bu cür təyinatlı məkanlar üçün mühüm olan akustikasını həll edə bilməmişdi.<ref name="BM223"/> İclas zalının akustikasının yaxşılaşdırılması məsələsi ortaya çıxanda, bununla 1911-ci ildə Mayılov qardaşlarının sifarişi ilə [[Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı|möhtəşəm akustikalı teatr]] tikən mülki mühəndis [[Nikolay Bayev]]in məşğul olması qərara alındı. Onun təklifi ilə zalda tavanın altında, sahəsi bir neçə onluq sajin olan iki dartılmış parça asıldı. Lakin, bu üsul işə yaramamaqla bərabər, həm də zalın görkəmini pozur.<ref name="BM223"/> Bayev anlayanda ki, bu vəziyyətdən çıxış yolu deyil, zalın akustikasını yaxşılaşdırmaq üçün tapdığı yeni varianta əsasən, [[:ru:Санкт-Петербургская государственная консерватория имени Н. А. Римского-Корсакова|Sankt-Peterburq konservatoriyasının konsert zalında]] edildiyi kimi, zalın bütün divarlarını mantar ilə örtüb, kişlə bağlamaq və rəngləməyi təklif edir. Tezliklə zaldan kətan örtükləri, döşəmənin xalçalarını və pəncərələrin ağır pərdələrini çıxarırlar, lakin, maliyyə çatışmazlığı üzündən Bayevin layihəsi həyata keçirilmir.<ref name="BM223"/> == Maraqlı məlumat == Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin binası qarşısındakı ağacların çoxu [[yapon əzgili]]dir<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=OX2CjlLvFU8 Martin Fuqatenin nəsli: genetik problemə görə dünyaya gələn mavi uşaqlar — Mavi Fuqatelər] {{az}}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{citation | title = İosif Qoslavski. Bakı şəhərinin tarixindəki memar| last = Zapletin| first = Georgi | year = 2013| publisher = Şərq-Qərb | location = Bakı| isbn = }} * {{citation | title = İ.V.Qoslavski-"Qafqazlı Rastrelli" (1865-1904)| last = Fətullayev-Fiqarov| first = Şamil| year = 2013| publisher = Şərq-Qərb | location = Bakı| isbn = 978-9952-32-053-4 }} * {{citation | title = Bakının memarlıq ensiklopediyası| last = Fətullayev-Fiqarov| first = Şamil| year = 2013| publisher = Şərq-Qərb | location = Bakı| isbn = }} * {{citation | title = Bakı memarları XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində| last = Fətullayev-Fiqarov| first = Şamil| year = 2013| publisher = Şərq-Qərb | location = Bakı| isbn = }} * {{citation | title = Bakıda şəhərsalma – XIX əsr və XX əsrin əvəllərində | last = Fətullayev-Fiqarov| first = Şamil| year = 2013| publisher = Şərq-Qərb | location = Bakı| isbn = }} == Xarici keçidlər == * [https://news.day.az/society/242803.html Лебединая песня Гославского: Здание ИВ Баку отмечает 110-летие] // ''Day.az'' {{Ru icon}} * [http://azerhistory.com/?p=6584 Бакинская городская Дума в исторических фотографиях] // ''Azerhistory.com'' {{Ru icon}} * [https://www.youtube.com/watch?v=8PoY5a17tCQ Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin binasının drondan çəkilişi]. {{Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti}} {{Bakı şəhərinin görməli yerləri}} {{İosif Qoslavski}} [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan sarayları]] [[Kateqoriya:Bakının görməli yerləri]] [[Kateqoriya:Yuzef Qoslavski]] [[Kateqoriya:Azərbaycandakı dövlət binaları]] [[Kateqoriya:İosif Qoslavskinin tikdiyi binalar]] [[Kateqoriya:Bakının tarixi binaları]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Duması]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti]] r050ib6ujvolzsr31eub780zofo0q5b 0 425764 6599458 5840868 2022-08-28T15:12:26Z Solavirum 95249 Solavirum [[106 saylı avtobusun partladılması]] səhifəsinin adını [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Terror hücumu |Adı = 106 saylı avtobusun partladılması |Münaqişə = |Şəkil = |Şəkil miqyası = |İmza = |Hücum üsulu = Bomba partladılması |Hücum yeri = [[Bakı şəhəri]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =|lon_min = |lon_sec = |Koordinatlar = |Hücum hədəfi = sərnişinlərin öldürülməsi |Tarix = [[17 iyun]] [[1984]] |Vaxt = |Girov sayı = |Girovlar = |Həlak olanlar = 1 |Yaralılar = 3 |Terrorçu sayı = 1 |Terrorçular = Henrix Vartanov |Qatil sayı = |Qatillər = |Təşkilatçılar = |Təşkilat növü = |Şübhəlilər = |Silah = partladıcı |commons = }} '''106 saylı avtobusun partladılması''' — [[17 iyun]] [[1984]]-cü ildə [[Bakı şəhəri]]ndə 106 saylı sərnişin avtobusunun erməni terrorçusu Henrix Vartanov tərəfindən partladılması hadisəsi.<ref name="yaddaş kitabçası"/> == Haqqında == [[17 iyun]] [[1984]]-cü ildə [[Bakı şəhəri]]ndə 106 saylı sərnişin avtobusu erməni terrorçusu Henrix Vartanov tərəfindən partladıldı.<ref name="yaddaş kitabçası"/> Vartanovun bu qanlı əməli o vaxt [[SSRİ]]-nin xüsusi xidmət orqanları tərəfindən terror aktı kimi deyil, onunla müdiriyyət arasında olan narazılıq kimi qiymətləndirildi.<ref>{{cite web |url=http://www.168.az/news/politics/7571 |title=Keçmiş SSRİ və MDB-də erməni terroru (2) (ARAŞDIRMA): İlk terror |author= |date=17.01.2013 |work= |publisher=168.az |accessdate=2015-11-12 |language=az |archive-date=2013-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130726110013/http://www.168.az/news/politics/7571 |url-status=dead }}</ref> == Nəticə == İki uşaq anası olan bir qadın həlak olmuş,<ref name="yaddaş kitabçası">"Azərbaycan ərazisində erməni quldur və terror birləşmələrinin törətdikləri cinayətlərə dair faktlar" (yaddaş kitabçası), (tərtib edəni: [[Anar İsgəndərov]]), [[Bakı]], [[2011]]. səh.16</ref> üç nəfər yaralanmışdır.<ref>{{cite web |url=http://garabagh.net/content_106_az.html |title=Ermənilərin törətdiyi terror aktları: Sərnişin avtobuslarında törədilmiş terror aktları |author= |date=2012 |work= |publisher=garabagh.net |accessdate=2015-11-12 |language=az |archive-date=2014-12-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141208064034/http://garabagh.net/content_106_az.html |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == <references/> == Ədəbiyyat == # "Zaman Azərbaycan" qəzeti, 22 noyabr 2012-ci il. == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=wmDMuM2-UOA Təmiz Söhbət - Ziya Yusifzadə (26.03.1999)] — [[YouTube]] saytı. (Videoda 3.37–6.58-ci dəqiqələr) [[Kateqoriya:17 iyundakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1984-cü ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1984-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:Erməni terrorizmi]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda nəqliyyat olayları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda terror hadisələri]] 5mmh1p0ocpjup30vquxqa7b5xnnbmju 6599518 6599458 2022-08-28T15:53:47Z Solavirum 95249 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Terror hücumu |Adı = 106 saylı avtobusun partladılması |Münaqişə = |Şəkil = |Şəkil miqyası = |İmza = |Hücum üsulu = Bomba partladılması |Hücum yeri = [[Bakı şəhəri]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =|lon_min = |lon_sec = |Koordinatlar = |Hücum hədəfi = sərnişinlərin öldürülməsi |Tarix = [[17 iyun]] [[1984]] |Vaxt = |Girov sayı = |Girovlar = |Həlak olanlar = 1 |Yaralılar = 3 |Terrorçu sayı = 1 |Terrorçular = Henrix Vartanov |Qatil sayı = |Qatillər = |Təşkilatçılar = |Təşkilat növü = |Şübhəlilər = |Silah = partladıcı |commons = }} '''106 saylı avtobusun partladılması''' — [[17 iyun]] [[1984]]-cü ildə [[Bakı şəhəri]]ndə 106 saylı sərnişin avtobusunun erməni terrorçusu Henrix Vartanov tərəfindən partladılması hadisəsi.<ref name="yaddaş kitabçası"/> == Haqqında == [[17 iyun]] [[1984]]-cü ildə [[Bakı şəhəri]]ndə 106 saylı sərnişin avtobusu erməni terrorçusu Henrix Vartanov tərəfindən partladıldı.<ref name="yaddaş kitabçası"/> Vartanovun bu qanlı əməli o vaxt [[SSRİ]]-nin xüsusi xidmət orqanları tərəfindən terror aktı kimi deyil, onunla müdiriyyət arasında olan narazılıq kimi qiymətləndirildi.<ref>{{cite web |url=http://www.168.az/news/politics/7571 |title=Keçmiş SSRİ və MDB-də erməni terroru (2) (ARAŞDIRMA): İlk terror |author= |date=17.01.2013 |work= |publisher=168.az |accessdate=2015-11-12 |language=az |archive-date=2013-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130726110013/http://www.168.az/news/politics/7571 |url-status=dead }}</ref> == Nəticə == İki uşaq anası olan bir qadın həlak olmuş,<ref name="yaddaş kitabçası">"Azərbaycan ərazisində erməni quldur və terror birləşmələrinin törətdikləri cinayətlərə dair faktlar" (yaddaş kitabçası), (tərtib edəni: [[Anar İsgəndərov]]), [[Bakı]], [[2011]]. səh.16</ref> üç nəfər yaralanmışdır.<ref>{{cite web |url=http://garabagh.net/content_106_az.html |title=Ermənilərin törətdiyi terror aktları: Sərnişin avtobuslarında törədilmiş terror aktları |author= |date=2012 |work= |publisher=garabagh.net |accessdate=2015-11-12 |language=az |archive-date=2014-12-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141208064034/http://garabagh.net/content_106_az.html |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == <references/> == Ədəbiyyat == # "Zaman Azərbaycan" qəzeti, 22 noyabr 2012-ci il. == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=wmDMuM2-UOA Təmiz Söhbət - Ziya Yusifzadə (26.03.1999)] — [[YouTube]] saytı. (Videoda 3.37–6.58-ci dəqiqələr) {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:17 iyundakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1984-cü ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1984-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:Erməni terrorizmi]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda nəqliyyat olayları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda terror hadisələri]] tio02lwhwcm163gs0anpfn6qti7z7a2 0 426458 6599298 6157013 2022-08-28T14:28:01Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avstraliyada İslam]] → [[Kateqoriya:Avstraliyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Auburn Gallipoli Mosque.JPG|thumbnail|[[Obern Qallipoli məscidi]]]] '''Avstraliyada İslam''' ({{Dil-en|Islam in Angola}}) — [[İslam]] dini [[Avstraliya]] ərazisində. ==Tərəfdarları== [[2015]]-ci ilin noyabrında [[Sidney]] şəhərində [[Avstraliya Müsəlman Partiyası]] adlı siyasi qurum yaradılıb.<ref name="qafqazinfo.az">[http://www.qafqazinfo.az/din-8/bu-olkede-ilk-muselman-partiyasi-yarandi-129193 Bu ölkədə ilk müsəlman partiyası yarandı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20151120030854/http://www.qafqazinfo.az/din-8/bu-olkede-ilk-muselman-partiyasi-yarandi-129193 |date=2015-11-20 }}. qafqazinfo.az, 17.11.2015 {{az}}</ref> Bu ölkədə ilk müsəlman partiyasıdır. Partiyanın qurucusu [[Diaa Mohamed]]dir. ==Əleyhdarları== [[Avstraliya]]da 6 anti-islam partiyası fəaliyyət göstərir.<ref name="qafqazinfo.az"/> Onlar məscdilərin bağlanmasını, halal məhsulların qadağan olunmasını tələb edirlər.<ref name="qafqazinfo.az"/> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avstraliya mövzularda}} [[Kateqoriya:Avstraliyada islam| ]] k627f2eiur5p2v4tcjw5ql9rqbr8d0f 6599300 6599298 2022-08-28T14:28:13Z White Demon 75303 White Demon [[Avstraliyada İslam]] səhifəsinin adını [[Avstraliyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Auburn Gallipoli Mosque.JPG|thumbnail|[[Obern Qallipoli məscidi]]]] '''Avstraliyada İslam''' ({{Dil-en|Islam in Angola}}) — [[İslam]] dini [[Avstraliya]] ərazisində. ==Tərəfdarları== [[2015]]-ci ilin noyabrında [[Sidney]] şəhərində [[Avstraliya Müsəlman Partiyası]] adlı siyasi qurum yaradılıb.<ref name="qafqazinfo.az">[http://www.qafqazinfo.az/din-8/bu-olkede-ilk-muselman-partiyasi-yarandi-129193 Bu ölkədə ilk müsəlman partiyası yarandı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20151120030854/http://www.qafqazinfo.az/din-8/bu-olkede-ilk-muselman-partiyasi-yarandi-129193 |date=2015-11-20 }}. qafqazinfo.az, 17.11.2015 {{az}}</ref> Bu ölkədə ilk müsəlman partiyasıdır. Partiyanın qurucusu [[Diaa Mohamed]]dir. ==Əleyhdarları== [[Avstraliya]]da 6 anti-islam partiyası fəaliyyət göstərir.<ref name="qafqazinfo.az"/> Onlar məscdilərin bağlanmasını, halal məhsulların qadağan olunmasını tələb edirlər.<ref name="qafqazinfo.az"/> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avstraliya mövzularda}} [[Kateqoriya:Avstraliyada islam| ]] k627f2eiur5p2v4tcjw5ql9rqbr8d0f 6599303 6599300 2022-08-28T14:28:57Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Auburn Gallipoli Mosque.JPG|thumbnail|[[Obern Qallipoli məscidi]]]] '''Avstraliyada islam''' ({{Dil-en|Islam in Angola}}) — [[islam]] dini [[Avstraliya]] ərazisində. ==Tərəfdarları== [[2015]]-ci ilin noyabrında [[Sidney]] şəhərində [[Avstraliya Müsəlman Partiyası]] adlı siyasi qurum yaradılıb.<ref name="qafqazinfo.az">[http://www.qafqazinfo.az/din-8/bu-olkede-ilk-muselman-partiyasi-yarandi-129193 Bu ölkədə ilk müsəlman partiyası yarandı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20151120030854/http://www.qafqazinfo.az/din-8/bu-olkede-ilk-muselman-partiyasi-yarandi-129193 |date=2015-11-20 }}. qafqazinfo.az, 17.11.2015 {{az}}</ref> Bu ölkədə ilk müsəlman partiyasıdır. Partiyanın qurucusu [[Diaa Mohamed]]dir. ==Əleyhdarları== [[Avstraliya]]da 6 antiislam partiyası fəaliyyət göstərir.<ref name="qafqazinfo.az"/> Onlar məscdilərin bağlanmasını, halal məhsulların qadağan olunmasını tələb edirlər.<ref name="qafqazinfo.az"/> ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Avstraliya mövzularda}} [[Kateqoriya:Avstraliyada islam| ]] bh5z6pq3b3wnqe6kbn2pt69dmsif0dz 14 426459 6598938 4727498 2022-08-28T12:22:19Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Australia}} [[Kateqoriya:Avstraliyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] oa0ptsnipkffmrv4zti7payye9jjuxo 6599297 6598938 2022-08-28T14:28:00Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Avstraliyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Avstraliyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Australia}} [[Kateqoriya:Avstraliyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] oa0ptsnipkffmrv4zti7payye9jjuxo 0 427837 6600808 6465549 2022-08-29T09:14:39Z Mike Rohsopht 228997 ([[c:GR|GR]]) [[File:Flag of Gujo Gifu.JPG]] → [[File:Flag of Gujo, Gifu.svg]] wikitext text/x-wiki {{YM-Yaponiya |növü = Şəhər |rəsmi_adı = Guco |orijinal_adı = 郡上市 |şəkli = Gujo Gifu Japan.jpg |gerbi = |bayrağı = Flag of Gujo, Gifu.svg |lat_deg =35 |lat_min =45 |lat_sec =00 |lon_deg =136 |lon_min =58 |lon_sec =00 |region = [[Çubu regionu]] |prefektura = [[Gifu prefekturası]] |cədvəldə prefektura = |alt prefektura = |daxili bölgüsü = |başçı növü = Mer |icra başçısı = Toşiaki Hioki<ref>{{cite web|title=市長の部屋|url=http://www.city.gujo.gifu.jp/admin/room.html|work=Gujo official website|publisher=Gujo city|accessdate=8 August 2011|language=Japanese}}</ref> |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = 1.030,79 |quru sahəsi = |su sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |əhalisi = 41.927 |siyahıyaalma ili = 2015 |sıxlığı = 41 |aqlomerasiya = |dini tərkib = |etnoxronim = |telefon_kodu = |poçt_indeksi = 501-4297 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya ədədi = 21219-9 |Commons kateqoriyası = Gujo, Gifu |rəsmi_saytı = http://www.city.gujo.gifu.jp/ |ünvan = 228 Şimatani, Haçiman-ço, Guco-shi, Gifu-ken 501-4297 |simvolik ağac = [[Ağcaqayın]] |simvolik gül = Magnolia salicifolia }} {{nihonqo|'''Guco'''|郡上市|Gujō-shi}} — [[Yaponiya]]nın [[Gifu prefekturası]]ndan yerləşən şəhər. [[2015]]-ci ilin məlumatına görə şəhərin əhalisi 41.927 nəfərdir, hər km² ərazidə 41 nəfər yaşayır. Şəhərin sahəsi 1.030,79&nbsp;km²-dir. == Tarix == [[Fayl:Gujo Odori Japan.jpg|thumbnail|left]] Müasir Guco şəhəri [[1 mart]] [[2004]]-cü ildə Haçiman, Şirotori və Yamato şəhərlərinin, Meyo, Minami, Takasu və Vara kəndlərinin (hamısı keçmiş Guco rayonun tərkib hissəsi idilər) birləşdirilməsi nəticəsində yaranmışdır.<ref name=merger>{{cite web|title=市政 > 郡上市の紹介 > 郡上市の歴史 > 近代（明治・大正・昭和時代）|url=http://www.city.gujo.gifu.jp/admin/detail/1034.html|work=Gujo official website|accessdate=August 17, 2011|language=Japanese}}</ref> == Su yolları == Guco şəhəri öz təmiz su yolları ilə məşhurdur. Şəhərdəki ilk su yolları [[XVII əsr]]də qurulmuşdur. Kanallar, fəvvarələr və su yolları hələ də düyünün, tərəvəzlərin, paltarların yuyulmasında istifadə olunur. Şəhər əhalisi su yollarını təmiz, suyu saf saxlamağa çalışır. Çəkilən bu zəhmətə görə Guco suyundan içmək yerli iftixar hesab olunur. Guco şəhəri 3 çayın qovuşduğu vadidə yerləşir: Yoşida, Naqara və Kodara çayları. Şəhəri ziyarət edən ziyarətçilər şəhərin hər kranından axan saf suyundan içməkdən böyük zövq alırlar. Təmiz su yerli mətbəxə təsir edib. Yerli təamlara [[Plecoglossidae|ayu]], [[sake]] və soba aiddir.<ref name="gujohachiman.com">http://www.gujohachiman.com/kanko/index_e.htm Gujo Hachiman Water</ref> Şəhərin sakinlərini ciddi nəzarət altında şəhərin saf suyu ilə paltar və qab-qacaq yuduqlarını görmək mümkündür. Bu proses bir neçə əsrdir ki, davam edir və evləri saf su ilə təmin edir.<ref name="gujohachiman.com"/> == Guco Odori == [[Fayl:Gujo hachiman castle P8117454.jpg|thumbnail|Guco Haçiman qalası]] Şəhərdə keçirilən Guco Odori festivalı xeyli turistin marağına səbəb olur. Festival ilk dəfə 400 il bundan əvvəl keçirilib və bugünə qədər davam edir. [[Avqust]]un ortalarında Obon bayramının 4 günü boyunca şəhərdə bütün gecə [[rəqs]]lər davam edir. Rəqslər [[Kioto]]dakı Gion festivalı ilə eyni gündə başlayır və 30 gecə davam edir. [[Rəqs]]lər Yasaka məbədində başlayır və hər gecə başqasında keçirilir. Guco Odori Qoruma Cəmiyyəti ''ohayaşi'' vasitəsilə musiqili hekayələr danışır. Ohayaşinin tərkibinə solist, şamisen ifaçısı, tayko ifaçısı və sayakuxati ifaçısı daxildir.<ref name="city.gujo.gifu.jp">http://www.city.gujo.gifu.jp/english/tourism_and_amusement/ Gujō City tourism and amusement guide</ref> Dinləyicilər rəqs edərək festivala qatılırlar. ''"Urabon"'' dövründə (3-16 avqust) rəqslər səhər saat 5-ə qədər davam edir. Festivalı izləmək üçün hər il şəhərə 22.000-dən çox [[turist]] gəlir.<ref name="city.gujo.gifu.jp"/> == Saxta yeməklər == Gyudzo şəhəri [[Yaponiya]]da saxta yemək üzrə öndə gedən şəhərdir. Saxta yeməklər [[restoran]]lar tərəfindən pəncərələrə qoyularaq [[dekorasiya]] kimi istifadə olunur. == Görməli yerlər == * [[Hiruqano Botanika Bağı]] * [[Gyudzo Haçiman qalası]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Gujō, Gifu}} * [http://www.city.gujo.gifu.jp/ Rəsmi sayt] {{ja}} * [http://www.city.gujo.gifu.jp/english/ Rəsmi sayt] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120805210032/http://www.city.gujo.gifu.jp/english/ |date=2012-08-05 }} {{en}} {{Gifu}} [[Kateqoriya:Guco| ]] jtar3pci7pcg3wyw7tpa7l8yf9xm9ts 0 427997 6598910 6439905 2022-08-28T12:12:15Z White Demon 75303 White Demon [[Yaponiyada İslam]] səhifəsinin adını [[Yaponiyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Dini qrup | qrup = Yaponiya müsəlmanları<br>日本のイスラム教徒<br>Nihon no isuramukyoto | bayraq = | bayraq_ölçüsü = | bayraq_alt = | bayraq_izah = | şəkil = Chinatown - Turkish Ice Cream.jpg | şəkil_ölçüsü = | şəkil_alt = | şəkil_izah = Yaponiyada dondurma satan [[Yaponiya türkləri|müsəlman türklər]]. | əhali = 200.000<ref name="mainichi"/> | qurucu = | regionlar = '''Əsas:''' [[Tokio]]{{sfn|Anis|1998|p=339}}<br>'''Digər:''' [[Osaka]], [[Yokohama]], [[Kioto]], [[Naqoya]] və [[Kobe]]{{sfn|Anis|1998|p=339}} | cədvəl = | region1 = | say1 = | ist1 = | region2 = | say2 = | ist2 = | region3 = <!-- maksimum | region31 = --> | say3 = <!-- maksimum | say31 = --> | ist3 = <!-- maksimum | ist31 = --> | dinlər = | mətnlər = | dillər = | əlaqəli-e = | sayt = | qeydlər = }} {{nihonqo|'''Yaponiyada İslam'''|日本でイスラム|Nihon de İsuramu}} az yayılmış dinlərdən biridir. [[İslam dini]] Yaponiyaya çox gec çatan dinlərdən biri olmaqla yanaşı [[xristianlıq]]dan daha az yayılmış dindir. Müsəlman ölkələrdən uzaqda yerləşməsi, [[buddizm]]ə marağın daha güclü olması və uzunmüddətli izolyasiya şəraitinə görə Yaponiya İslamla ancaq [[XIX əsr]]in sonlarında tanış olub. 1920-ci illərdə ilk dəfə [[Rusiya]]dan müsəlmanların Yaponiyaya miqrasiyası baş verib. [[Quran]]ın yapon dilinə ilk tam tərcüməsi də 1920-ci ilə təsadüf edir. 1930-ci illərdə Yaponiya hökumətinin müsəlmanlara dəstək siyasəti nəticəsində ilk [[məscid]]lər ortaya çıxıb və ölkədə İslam araşdırmaları güclənib. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra yapon müsəlmanları ilk təşkilatlarını (1952) və ilk məscidlərini (1977) qurublar. 1973-cü ildə baş verən [[1973-cü il Neft Böhranı|Neft böhranı]] və 1979-cu ildə İranda baş verən [[İran İslam İnqilabı|İslam inqilabı]] Yaponiyada İslama olan marağı daha da gücləndirib. 1990-cı illərdə müsəlman ölkələrdən başlayan miqrasiya axınının güclənməsi də Yaponiyada müsəlman əhalinin artmasına səbəb olur. Hal-hazırda Yaponiyada 200 min müsəlman yaşayır ki, onlardan 43 mini yapon müsəlmanlardır. Onların böyük hissəsini İslam dövlətlərindən işləməyə gələn miqrantlar təşkil edir. Müsəlman əhali əsasən [[Tokio]] şəhərində cəmlənsə də, Yaponiyanın digər böyük şəhərlərində də müsəlmanlar kompakt halda yaşayırlar. Məscidlərin sayı isə 105-dir. Ölkədə [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]], [[Yaponiya İslam Mərkəzi]], [[Yaponiya İslam Mədəniyyəti Cəmiyyəti]], [[Yaponiya İslam Konqresi]] kimi təşkilatlar fəaliyyət göstərir. Yaponiyada yaşayan müsəlmanların qarşılaşdıqları əsas problemlər müsəlman qəbiristanlıqların azlığı, [[Halal|halal qida]] məsələsi və İslam təhsilinin çatışmazlığıdır. == Tarix == === 1868-ci ilə kimi === [[Fayl:Arai Hakuseki - Japanischer Gelehrter.jpg|thumb|left|Alim [[Arai Hokuseki]] İslamın Yaponiyadakı ilk şərhçisi hesab olunur.]] [[Tokuqava şoqunatı|Tokuqava şoqunluğu]]nun sonuna qədər (1868) Yaponiyada müsəlmanların yaşaması ilə bağlı heç bir qeyd yoxdur.{{sfn|Saitoh|1979|p=119}} [[Taciklər|Müsəlman taciklər]]dən bəhs edən ilk yapon mənbə 1753-cü ilə aid olan ''"Zoku-Nihon Şoki"'' kitabı olmuşdur. Bu kitaba görə yapon nümayəndəliyi [[Tan sülaləsi]]nin (618–907) sarayında taciklərlə qarşılaşsa da, dinləri barədə məlumat verilməyib.{{sfn|Saitoh|1979|p=119}} [[Nara]]dakı Şosoin imperatorluq xəzinəsində [[Mərkəzi Asiya]]ya aid dulusçuluq məmulatları və geyimləri tapılsa da, [[ərəb dili]]ndə heç bir söz qeydə alınmamışdır. [[Nara dövrü|Nara]] və [[Heyan dövrü|Heyan]] dövrlərində Yaponiyadan Çinə göndərilən nümayəndəliklər, [[buddist]] missiyaları, alim və tələbələrin bəzilərinin burada müsəlmanlarla qarşılaşdığı güman olunur. Çində İslamın gücləndiyi dövrdə Yaponiyanın Çinlə əlaqələri zəifləmişdir.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1451-ci ildə [[Min sülaləsi]]nə göndərilən Yaponiya nümayəndəliyinin başçısı paytaxtda Çində müsəlman xalq olan [[hueylər]] tərəfindən ziyarət edilmiş və onlardan 20 at almışdır. Növbəti gün isə onları ziyarət etmişdir. Bir başqa qeydə görə Hişiri adlı hind Çindən Yaponiyaya gəlmiş, bir yaponla evlənmiş və 2 uşağı olmuşdur. Uşaqlarından birinə Musuru adı vermişdi ki, bu adın müsəlman ad olan Məsurdan gəldiyi güman olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1433-cü ildə [[Tailand|Siama]] gedən bir [[Ryukyu adaları|Ryukyu nümayəndəliyi]] burada Əbu Səid adlı müsəlmanla qarşılaşıb. XV əsrdə Ryukyu ilə Asiyanın cənub regionlarında güclü ticarət əlaqələri olub. 1408-ci ildə [[Sumatra]]da yerləşən müsəlman sultanlıq [[Kyuşu (ada)|Kyuşu adası]]nda bir gəmi göndərib.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1543-cü ildə [[portuqallar]]ın Yaponiyaya gəlişindən və 1549-cu ildə [[Xristianlıq|xristianlığın]] Yaponiyaya tanıdılmasından sonra [[Yaponiyada xristianlıq|xristianlıq Yaponiyada]] missionerlər tərəfindən yayılmağa başlayıb. 1587-ci ildə xristianlıq Yaponiyada qadağan olunub və xristianlar təqib olunmağa başlayıb. 1600-cü ildə başlayan izolyasiya dövründən sonra Yaponiyanın xarici dövlətlərlə əlaqələri çox zəifləyib. Bu dövrdə Yaponiyada çox az alim İslam və müsəlmanlar haqqında bəhs edib:{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1647-ci ildə [[Naqasaki]]də nəşr olunmuş dünya xəritəsində [[Xorasan]], Harsia ([[İran]]), Turko ([[Türkiyə]]), Arabia Ecit ([[Misir]]), Babaria və Maroko ([[Mərakeş]]) kimi müsəlman ərazilərin adı keçir.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1695-ci ildə C.Nişikava Çin ilə Qərb dünyası arasında ticarət əlaqələri haqqında yazı yazıb. Yazının 1708-ci ildəki təkrar nəşrində o, [[Hindistan]], [[İndoneziya]], İran, Türkiyə, [[Ərəbistan]], Misir və digər müsəlman ölkələri haqqında geniş məlumat versə də, bu ölkələrin dini haqqında bəhs etməyib. * 1715-ci ildə məşhur Tokuqava alimi [[Arai Hakuseki]] Qərb ölkələri haqqında bildiriş yayımlayıb və İslamdan dünya dinlərindən biri kimi bəhs edib. Hakuseki İslamın Yaponiyadakı ilk şərhçisi hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1801-ci ildə Yamamura Şoei ''"Sairan İqen"'' adlı kitabında [[Tunis]], [[Tripoli]], [[Əlcəzair]], Mərakeş, [[Bəhreyn]], [[Maskat]], [[Ədən]], [[Məkkə]], [[Mədinə]], [[Sinay]] kimi müsəlman əraziləri haqqında detallı məlumatlar verib.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1827-ci ildə Aoci Rinso tərəfindən buraxılan ''"Koçi Şiraku"'' adlı kitab bir [[Hollandlar|holland]] alimin əsərinin tərcüməsidir. Əsər Türkiyə, [[Rusiya]], [[İspaniya]] və [[Filippin]]də yaşayan müsəlmanlar haqqında detalları məlumatlar verir.{{sfn|Saitoh|1979|p=121}} === Meyci dövrü === [[Fayl:Yamada Torajiro.jpg|thumb|İslamı qəbul etmiş ikinci yapon olan [[Yamada Toraciro]] İstanbulda ikən.]] 1868-ci ildə [[Meyci islahatı]]ndan sonra modernləşməyə başlayan Yaponiyanın Qərb dünyası ilə əlaqələri güclənib. 1890-cı ildə [[Osmanlı dövləti]] Yaponiyaya əlaqələrini gücləndirmək üçün "[[Ərtuğrul (gəmi)|Ərtuğrul]]" gəmisini göndərib. Bu, müsəlmanların Yaponiyaya gəlişi ilə bağlı ilk rəsmi qeyddir. Lakin gəmi Yaponiya sahillərində [[Ərtuğrul faciəsi|qəzaya uğrayıb]] və heyətinin böyük bir qismi ölüb.{{sfn|Saitoh|1979|p=381}} 1891-ci ildə yapon jurnalist [[Şotaro Noda]] 1890-cı il qəzasında həlak olan türklərin ailələrinə kömək etmək məqsədilə yardım toplayıb və [[İstanbul]]a gedərək bu yardımı Osmanlı hakimiyyət orqanlarına təqdim edib. İstanbulda olarkən Noda ingilis mənşəli müsəlman [[Abdulla Qulam]]la görüşüb və bu görüşdən bir qədər sonra İslamı qəbul edərək Əbdülhəlim adını götürüb. O, İslamı qəbul etmiş ilk yapon hesab edilir.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1893-cü ildə digər bir yapon [[Yamada Toraciro]] 1890-cı il qəzasında həlak olmuş türklərin ailələrinə yardım məqsədilə toplanmış vəsaiti İstanbula gətirib və bu səfər zamanı İslamı qəbul edib Əbdülxəlil adını götürüb. O, İslamı qəbul etmiş ikinci yapon hesab edilir. Sultanın xahişi ilə o, Osmanlı dövlətində qalıb və hərbi məktəbdə yapon dilinin tədrisi ilə məşğul olub.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1905-ci ildə başa çatan [[Rus-yapon müharibəsi]]ndən sonra Rusiya ordusu tərkibində döyüşmüş bəzi müsəlman müharibə əsiri kimi Yaponiyaya gəliblər. Hətta Osaka prefekturasının [[İzumiotsu]] şəhərinin əcnəbi qəbiristanlığında Rus-yapon müharibəsinin 3 müsəlman müharibə əsirinin (Utur Haşmatov, Şakirov Alişan, Zakir Havliv) qəbri var.{{sfn|Morimoto|1980|p=37}} 1905-ci ildə Əhməd Fəzəli adlı [[misirlilər|misirli]] zabit Tokioda yerləşən Hərbi Akademiyada təhsil alıb və bir neçə il burada yaşayıb. O, Yaponiyada yaşayan və yapon qadınla evlənən ilk müsəlman ərəb hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1905-ci ilin sonu 1906-cı ilin əvvəllərində hindli müsəlman Sərfəraz Hüseyn Naqasaki və Tokioda olub və bu səfər zamanı İslam dininə dair mühazirələr oxuyub.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1907-ci ildə Əli Əhməd Cəlcəvi adlı misirli [[Panislamizm|panislamçı]] Yaponiyanı ziyarət edib və Tokioda bir sıra akademik əlaqələr qurub. Tokioda dinlərlə bağlı beynəlxalq konfransda o da iştirak edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1908-ci ildə Məhəmməd Bərkətullah adlı hindistanlı müsəlman Tokioda yerləşən xarici dillər məktəbində təhsil verməyə başlayıb və Yaponiyada 5 il yaşayıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} O, Yaponiyada urdu dilini tədris edən ilk şəxsdir. 1910-cu ildə o, ''"İslam qardaşlığı"'' jurnalını dərc etdirib və jurnal 3 il fəaliyyət göstərib. Jurnalın ingilis versiyasını isə İslamı məhz Məhəmməd Bərkətullanın təsiri ilə qəbul etmiş və sonralar onun ardıcıllarından birinə çevrilmiş Həsən Qatano çap etdirib.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} 1909-cu ildə Rusiya türklərindən olan [[Əbdürrəşid İbrahim]] Yaponiyaya gəlib. O, [[tatarlar]]ın müstəqilliyi üçün mübarizə apardığından Rusiyadan sürgün olunmuşdu. O, General [[Akaşi Motociro]]nun yaxın dostu olduğundan onun köməyi ilə Yaponiyaya gələ bilib. Olduqca dindar şəxs olduğundan Yaponiyadakı ilk İslam təbliğatçısı hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} Yaponiya haqqında təəssüratlarını, Yaponiyanın İslam dünyası ilə münasibətlərini Əbdürrəşid İbrahim özünün ''"İslam dünyası və Yaponiyada İslamın yayılması"'' kitabında əks etdirib.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} O, bir çox yaponun İslam dininə keçməsinə nail ola bilib. Müsəlmana çevirdiyi şəxlər arasında ən görkəmlisi 1880-ci ildə [[Hiroşima]]da anadan olan və Tokiodakı xarici dillər məktəbindən məzun olan [[Ömər Yamaoka|Kotaro Yamaoka]] olub. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə iştirak edən Yamaoka müharibədən sonra İbrahimlə tanış olub və müsəlman olaraq Ömər{{sfn|Davudov|2012|p=381}} adını götürüb. Onunla birlikdə 1909-cu ildə [[həcc ziyarəti]]nə gedib{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} və həcc ziyarətində olan ilk yapon olub. Həcc ziyarətində olmuş ikinci yapon isə İslamı Çində qəbul etmiş Nur İppe Tanaka olub.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} [[Fayl:Abdurrashid Ibrahimov.jpg|thumb|left|[[Əbdürrəşid İbrahim]].|200px]] 1909-cu ildə yaradılmış Asiya Konqresi (Ajia Gikai) təşkilatı Yaponiya İslam fəaliyyətlərinə təkan verib. Yapon intelektuallar və Əbdürrəşid İbrahim tərəfindən yaradılmış təşkilatın məqsədi Yaponiyada müsəlman-asiyalı həmrəyliyini nümayiş etdirmək olub. Təşkilatın üzvləri [[Osmanlı dövləti]]ndən Tokioda məscid tikintisi üçün maddi vəsait və müsəlmanlar üçün din mütəxəssisləri tələb etmişdilər. Misir, [[Tunis]], Çin, Hindistan, Rusiyadan olan müsəlman alimlər tərəfindən qurulmuş Tokio İslam Çağırışı Assosiasiyası da Yaponiyada İslamın təbliği ilə məşğul olub.{{sfn|Wen|2014|p=10}} [[XX əsr]]in əvvəllərində [[Çində təhsil]] sisteminin yenilənməsindən sonra Yaponiyaya çinli tələbələrin axını güclənib. Bu çinli tələbələr arasında 36 nəfərlik çinli müsəlman qrup da olub. O dövrdə İslam çinli millətçilər üçün [[antiimperializm]] simvolu hesab edilirdi. Çinli müsəlman tələbələr Tokioda Xaricdə Oxuyan Tələbələrin Təhsil Assosiasiyanı qurmuşdular.{{sfn|Wen|2014|p=10}} 1909-cu ildə bu təşkilat ''"Xing Hui Pian"'' ("Müsəlmanların oyanışı") adlı jurnal dərc etdirib. Jurnalın ərəbcə başlığı olan ''"İstiqaz əl-İslam"'' başlığını verən misir Əhməd Fəzəli də bu jurnalla tanış olub. Fəzəli Əbdürrəşid İbrahimlə [[Vaseda Universiteti]]ndə İslam haqqında mühazirələr vermişdir. 1911-ci ildə Çində baş verən inqilabdan sonra təşkilatın tələbələri Çinə qayıdıblar.{{sfn|Wen|2014|p=11}} === 1913–1939 === 1923-cü ildə İslam lideri [[Məhəmməd Əbdül Qurbanəli]] müsəlman yoldaşları ilə birlikdə [[Başqırdıstan]]dan Yaponiyaya miqrasiya edib. [[1917-ci il Oktyabr inqilabı|1917-ci ildə Rusiyada baş verən çevriliş]]dən sonra Rusiya müsəlmanlarının çoxu [[Mancuriya]], [[Koreya]] və Yaponiyaya köçürdü. Rusiyadan Yaponiyaya miqrasiya edən müsəlmanların sayının 600 olduğu təxmin edilir. Onların çoxu [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra Türkiyə vətəndaşlığı əldə ediblər. Ona görə həmin müsəlmanları türk müsəlmanlar da adlandırırlar. Qurbanəli yapon tərəfdaşlarının köməyi ilə 1938-ci ildə [[Tokio məscidi|Tokioda bir məscidin]] və Tokionun [[Yoyoqi]] məhəlləsində İslam mədrəsəsinin açılmasına nail olub. O, mədrəsənin başçısı olaraq İslam haqqında kitablar nəşr edən nəşriyyat da açmışdı. Nəşriyyatın işləri arasında ''"Yabi Yapon Hohberi"'' adlı [[jurnal]] da var idi. Lakin o, İkinci dünya müharibəsi zamanı 1945-ci ildə ruslar tərəfindən müharibə əsiri kimi [[Sibir]]ə aparılıb və bir daha Yaponiyaya qayıtmasına icazə verilməyib. Tokio və [[Kobe]]də yerləşən iki məscid hələ də bu miqrant qrupdan gələn türk imamlar tərəfindən idarə olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1936–38-ci illərdə Yaponiyadan ilk dəfə [[Həcc ziyarəti|həcc ziyarətləri]] baş tutub və Mancuriyadan olan çinli müsəlmanlar da iştirak ediblər. Lakin İkinci dünya müharibəsinin başlaması ilə bu həcc ziyarətlərində fasilə baş verib və bu fasilə 1958-ci ilə kimi davam edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} 1938-ci ildə Yaponiyada İslam Sferası İnstitutu təşkilatı yaradılıb və təşkilatın ''"Islamic Sphere"'' adlı jurnalı nəşr olunmağa başlayıb. Hökumət dəstəkli "Dai-Nikon Kaikyo Kyokai" təşkilatı da ''"Islamic World"'' adlı jurnal təsis edib. Daha sonra [[Yaponiya Xarici İşlər Nazirliyi]] ''"Islamic Affairs"'' adlı periodik nəşr buraxmağa başlayıb. Bu təşkilatların bu fəaliyyətləri İkinci dünya müharibəsinin sonuna kimi davam edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} === İkinci dünya müharibəsi və sonrası === [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı işğalçı siyasət yürüdən Yaponiya ərəb ölkələrinə çata bilməsə də, ərazisini müasir [[Banqladeş]] sərhədlərinə qədər genişləndirməklə yanaşı əhalisinin böyük hissəsi müsəlman olan Cənub-Şərqi Asiya regionunu ələ keçirmişdi. Yaponiyanın müharibə siyasətinin əsas məsələlərindən biri işğal olunmuş ərazilərdə müsəlmanlara qarşı olan münasibətin necə olması ilə bağlı idi. Hökumətin bununla bağlı qərarı müsəlmanlara qarşı yaxşı davranmaq idi. Müharibə zamanı Şimali Çin, Cənubi Çin, [[Malayziya]], [[İndoneziya]] və digər işğal olunmuş ərazilərdəki müsəlman cəmiyyətlərə xoşməramlı missiyalar göndərilirdi. Mülki və hərbi personalın müsəlmanlarla düzgün rəftar etməsi üçün İslam və müsəlman tədqiqat proqramları təşkil olunurdu.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} Hökumət müsəlman gəncləri təhsil üçün Yaponiyaya dəvət edirdi. Yaponiyanın işğal siyasəti filippinlilərə qarşı sərt olsa da, [[Mindanao]] və [[Sulu]] adalarındakı müsəlmanlar üçün vəziyyət tam fərqli idi. Yapon əsgərlərə müsəlman [[morolar]]a ilişmək qadağan olunmuşdu. Hətta işğal olunmuş ərazilərdə bir çox yapon əsgər İslama keçərək müsəlman olmuşdular.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1945-ci ildə İkinci dünya müharibəsinin başa çatmasından sonra Sadiq İmaizumi, Abdul Munir Vatanabe, Ömər İokibe, Şəfiq Əhməd Yamada, Abdul Həmid Onişi kimi müsəlmanlar şimaldan, Ömər Mita, Osman Matsubayaşi, Süleyman Takeuçi, Hüseyn Nişikata, Əli Nişiyama kimi müsəlmanlar isə cənubdan Yaponiyaya qayıdıblar. Onların birgə fəaliyyəti nəticəsində 1952-ci ildə Yaponiya Müsəlman Cəmiyyəti qurulub və daha sonra bu təşkilat [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]] adını alıb. Təşkilatın ilk prezidenti Sadiq İmaizumi və ilk üzvlərinin sayı 65 idi. Baş qərargahı Tokionun Yoyoqi məhəlləsində yerləşən təşkilat 1968-ci ildə Yaponiya hökuməti tərəfindən rəsmi olaraq tanınmışdır. Bu, Yaponiyada tamamilə müsəlmanlardan ibarət olan ilk İslam təşkilatı idi.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1950-ci illərdə Yaponiyaya [[Pakistan]]dan çoxlu müsəlman təbliğatçıları gəlirdi ki, onların içərisində beynəlxalq "Əl-daava va ət-tabliğ" təşkilatının üzvləri üstünlük təşkil edirdilər.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} 60-cı illərdə Yaponiyaya Pakistan, Türkiyə, İndoneziya və ərəb ölkələrindən müsəlman tələbələrin axını baş verib. 1961-ci ildə ölkədə ilk müsəlman [[tələbə]] təşkilatı yaradılıb. Bir qədər sonra isə bu təşkilatla Yaponiya müsəlmanları təşkilatını əlaqələndirən şura yaradılıb.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} 1968-ci ildə isə [[Yamanaşi prefekturası]]nın [[Enzan]] şəhərində ilk müsəlman qəbiristanlığı üçün 10 min m<sup><small>2</small></sup> ərazi satın alınıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1970-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanı kralı [[Feysəl ibn Əbdüləziz Əl Səud|Feysəl ibn Əbdüləziz]] Yaponiyaya səfər edib və səfər zamanı müsəlmanlarının nümayəndələri ilə görüşüb. Kral Ömər Mita tərəfindən Quranın yenidən yapon dilinə tərcüməsi ilə bağlı bütün xərcləri öz üzərinə götürüb. Tərcümənin nəşrini maliyyələşdirmək üçün Səudiyyə Ərəbistanının Yaponiyadakı səfirliyi yanında xüsusi fond yaradılıb. 1973-cü ildə Feysəl ibn Əbdüləziz Yaponiyaya 6 müsəlman din xadimi göndərib və onların rəhbərliyi altında 1974-cü ildə Tokioda ilk tam əsaslı İslam Mərkəzi yaradılıb.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} XX əsrin 80-ci illərinin əvvəllərində Səudiyyə Ərəbistanı kralı [[Xalid ibn Əbduləziz Əs Səud|Xalid ibn Əbduləziz]] Tokioda 6 mərtəbəli İslam mərkəzini inşa etdirib. Bu mərkəz bir çox professorların, jurnalistlərin, tələbələrin və sadə yaponların baş çəkdiyi yerə çevrilmişdir. Hal-hazırda bu mərkəz Tokioda müsəlmanların əsas toplandıqları yerlərdən biridir.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} == Quran == Quranın [[yapon dili]]nə ilk tərcüməsi 1920-ci ildə [[Keniçi Sakamoto]] tərəfindən nəşr olunub. İki cildlik tərcümənin birinci cildi 419 səhifə, ikinci cild 428 cilddən ibarətdir.{{sfn|Morimoto|1980|p=57}} 1923-cü ildə Sakamotonun ''"Məhəmməd peyğəmbər"'' əsəri də çıxıb. O, buddist olsa da, İslam dininə qarşı simpatiyası olub. Ərəb dilini bilməsinə baxmayaraq, Quranı birbaşa ərəb dilindən yox, Londonda nəşr olunan ingilisdilli nəşrdən tərcümə edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}}{{sfn|Morimoto|1980|p=57}} 1929-cu ildə ''Kaizosha'' nəşriyyatı onun tərcüməsini yenidən nəşr edərək buraxıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} 1938-ci ildə Quranın yapon dilinə ikinci tərcüməsi nəşr olunub. 878 səhifəlik{{sfn|Morimoto|1980|p=60}} tərcümənin böyük hissəsini aparan şəxs olan qeyri-müsəlman [[Qoro Takahaşi]] nəşrdən öncə — 1935-ci ildə ölmüşdür. Tərcümədə ona kömək edən şəxs Osakada doğulan müsəlman yapon [[Əhməd Ariqa]] idi. Ariqa gənc yaşında Hindistana gedərək müsəlman olub və Kobeyə köçərək [[Cənubi Asiya]]dakı müsəlman ölkələr ilə ticarət edirdi. Ölkə boyunca missionerliklə məşğul olmaq istəsə də, Yaponiya hökuməti onun bu istəyini rədd edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Bu dövrdə həmçinin müxtəlif şəxslər Quranı qismən tərcümə edərək jurnallarda nəşr etdiriblər. Bunlardan biri [[Koci Okubo]]nun işi olub.{{sfn|Morimoto|1980|p=61}} İkinci dünya müharibəsindən sonra Quranın yapon dilinə ilk tərcüməsi 1950-ci ildə nəşr olunub.{{sfn|Morimoto|1980|p=62}} Tərcümənin müəllifi qeyri-müsəlman millətçi lider olan [[Şumei Okava]] idi. 28–29 yaşında olarkən Quranı [[Tövbə surəsi]]nə qədər tərcümə edərək jurnalda çap etdirən Okava İkinci dünya müharibəsindən sonra Quranı tam tərcümə etməyə 5 il vaxt sərf edib.{{sfn|Morimoto|1980|p=63}}{{sfn|Morimoto|1980|p=64}} O, həmçinin ''"İslamın ümumi tədqiqi"'' və ''"Məhəmməd peyğəmbərin bioqrafiyası"'' əsərlərinin də müəllifi olub.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Quranın növbəti tərcüməsi professor [[Toşihiko İzutsu]] tərəfindən hazırlanıb və 1945-ci ildə ''Kaizosha'' nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunub. Bu tərcümə yapon dilinin danışıq formasına uyğun şəkildə edilib. Üç cildlik bu tərcümə 952 səhifəlik olub{{sfn|Morimoto|1980|p=65}} və ilk tərcümədir ki, birbaşa ərəb dilindən aparılıb.{{sfn|Morimoto|1980|p=66}} İzutsu qeyd etmişdir ki, Quran heç bir dilə tam şəkildə uyğun tərcümə oluna bilməz və istənilən tərcümə ancaq giriş xarakterlidir, Quran orijinal ərəb dilində oxunmalıdır. Quranın beşinci tərcüməsi 1970-ci ildə [[Osamu İkeda]], [[Ban Yasunari]] və Katsuci Fucimoto tərəfindən nəşr olunub. 1923-cü ildə standart Qahirə nəşrinin tərcüməsi olan bu kitabın içinə şəkillər də yerləşdirilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Quranın altıncı tərcüməsi isə 1972-ci ildə müsəlmanlar tərəfindən nəşr olunub. Tərcüməni aparan şəxs isə tərcümənin üzərində 12 il işləmiş olan [[Hacı Ömər Mita]] idi. Mancuriyada 30 il işlədikdən sonra 1941-ci ildə [[Pekin]]də müsəlman olan Mita 1945-ci ildə Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra 1958-ci ildə həcc ziyarətində olub və 1960-cı ildə [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]]nın rəhbəri seçilib. 1960–65-ci illərdə Məkkədə yaşayarkən Quranı tərcümə etməyə başlayıb və qayıdandan sonra 6 nəfərdən ibarət tərcümə komitəsi yaradıb. Nəhayət, 1972-ci ildə tərcümənin 5000 nüsxəsi çapdan çıxıb. 758 səhifədən ibarət olan kitabın hər sağ tərəfində ərəbcə mətn, hər sol tərəfində isə onun yaponca olan tərcüməsi verilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} == Məscidlər == {{həmçinin bax|Yaponiya məscidlərinin siyahısı}} [[Fayl:Tokyo Camii 2009.jpg|thumb|Tokio məscidi.]] 1980-ci illərə qədər Yaponiyada çox az sayda məscid mövcud olub. Lakin son onilliklərdə Yaponiyada müsəlman miqrantların axınının artmasından sonra məscidlərin sayı artıb. 2018-ci ilin məlumatına əsasən Yaponiyanın 47 prefekturasının 36-sında 105 məscid var. Bu məscidlərin çoxu ibadət funksiyasından çox, sosiallaşma funksiyası daşıyır.<ref name="mainichi">{{cite web |title=No. of Muslims, mosques on the rise in Japan amid some misconceptions, prejudice |url=https://mainichi.jp/english/articles/20191128/p2a/00m/0fe/014000c |website=Mainichi |accessdate=6 fevral 2021 |language=ingilis |date=29 noyabr 2019}}</ref> Yaponiyada ilk müsəlman ibadət yerinin 1905-ci ildə [[Rus-yapon müharibəsi]]nin müsəlman olan müharibə əsirləri tərəfindən qurulduğu güman olunur.{{sfn|Morimoto|1980|p=37}}{{sfn|Davudov|2012|p=381}} İlk rəsmi məscid isə 11 oktyabr 1935-ci ildə [[Kobe]] şəhərində açılan [[Kobe məscidi]]dir. Məscid Osaka və Kobe şəhərlərində yaşayan müsəlman tacirlər, eləcə də, Hindistan, [[Burma]], [[Malaya]]da yaşayan müsəlmanların ianələri hesabına tikilib. Açılış mərasimində 300 müsəlmanla yanaşı Kobe meri, misirli və britaniyalı konsullar və digər yapon rəsmilər iştirak ediblər.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Ölkənin ən böyük məscidi olan [[Tokio məscidi]] 12 may 1938-ci ildə istifadəyə verilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Şəhərin Şibuya rayonunun Oyama məhəlləsində yerləşən{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} məscidin türk müsəlmanların və yerli yaponların dəstəyi hesabına tikilib. Açılış mərasimində [[Yəmən şahzadəsi]], [[Səudiyyə Ərəbistanı]]n [[London]]da olan və kral tərəfindən göndərilən səfiri, [[Misir kralı]] tərəfindən göndərilmiş səfir,{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} [[Mitsuru Toyama]], general [[İvare Matsui]], təhsil naziri,{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} Tokioda yaşayan yüzlərlə tatar müsəlmanlar və yaponlar iştirak ediblər.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Məscidin tikintisi üçün 120.000 yen toplanılıb{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} və bu məbləğin 20 mini [[Mitsubishi Bank]] prezidenti Kiyoşi Seşino tərəfindən verilib.{{sfn|Morimoto|1980|p=50}} Hal-hazırda ölkənin ən aktiv məscidi olan Tokio məscidi cümə günləri 700–800 ziyarətçi qəbul edir.<ref name="mainichi"/> Üçüncü məscid [[Naqoya]] şəhərində tikilsə də, İkinci dünya müharibəsi zamanı 14 aprel və ya may 1945-ci ildə hava hücumları zamanı məhv olub. Naqoyanın [[Çikusa]] rayonunda yerləşən və türk müsəlman Abdullah Dəmir bəyin nəzarəti altında olan məsciddə müsəlman uşaqlar üçün dərslər də keçilirdi.{{sfn|Morimoto|1980|p=54}} 2000-ci ildə pakistanlı iş adamı Əbdülvahab Qüreyşinin vəsaiti ilə həmin məscidin yerində yeni Naqoya məscidi inşa edilib.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} Dördüncü məscid isə 16 dekabr 1977-ci ildə [[Osaka]] şəhərində açılıb. Şəhərin ilk məscidi olan bu məscidin tutumu 100 nəfərlikdir. Mustafa Komaru məscidin ilk baş imamı olub. [[Osaka məscidi]] Yaponiyada ilk məsciddir ki, müsəlman yaponlar tərəfindən qurulub.{{sfn|Morimoto|1980|p=54}} == Demoqrafiya == 2018-ci ilin məlumatına əsasən Yaponiyada 200.000 müsəlman yaşayır. Onlardan 43 mini yapon müsəlmanlardır.<ref name="mainichi"/> Yaponiyada yaşayan müsəlmanlar 2 sinifə bölünür: orta sinif və işçi sinif. Orta sinif müsəlmanlara biznemenlər, həkimlər, müəllimlər, professorlar, mühəndislər və s. daxildir. Ümumi müsəlmanların 80%-ni təşkil edən işçi sinifə isə sənayedə işləyən fəhlələr aiddir və onların çox böyük hissəsi [[Hindistan]], [[Pakistan]], [[İran]], [[Banqladeş]], [[Şri-Lanka]], [[Filippin]], [[Tailand]] kimi ölkələrdən gələn miqrantlardır. İşçi sinifə daxil olan müsəlmanlar nisbətən yoxsul və aztəhsillidirlər, çoxu yapon qadınla evlənib daimi yaşayış hüququ əldə etməyə çalışırlar.{{sfn|Anis|1998|p=339}} Yaponiyada müsəlman əhalinin çox böyük hissəsi paytaxt Tokio ərazisində cəmlənib. Müsəlman əhalinin cəmləşdikləri digər əsas şəhərlər [[Osaka]], [[Yokohama]], [[Kioto]], [[Naqoya]] və [[Kobe]]dir. Müsəlmanların çoxu sənaye bölgələrinin yerləşdiyi və yaxşı iş imkanlarının olduğu Mərkəzi Yaponiyada yaşayırlar. Müsəlmanların yaşadıqları digər yerlərə [[Hiroşima]], [[Şizuoka]], [[Senday]], [[Hakodate]], [[Sapporo]] və [[Tokuşima]]dır.{{sfn|Anis|1998|p=339}} İşçi sinifə daxil olan müsəlman miqrantlar aztəhsilli və yoxsul olduqlarından İslam dəyərlərinə çox diqqət verə bilmirlər və bu da İslamın Yaponiyada imicinin azalmasına səbəb olur. İslama keçən yaponlar bu cür problemlə qarşılaşmasalar da, cəmiyyətin təzyiqinə qala bilirlər.{{sfn|Anis|1998|p=341}} === Problemlər === Yaponiya müsəlmanlarının qarşılaşdıqları əsas problemlər [[İslam təhsili]]nin çatışmazlığı, [[halal]] qida məsələsi, qəbiristanlıqlardır.{{sfn|Anis|1998|p=341}} Yaponiyada İslam təhsilinin keyfiyyəti aşağıdır. Hökumət məktəbləri İslamı ayrıca fənn kimi tədris etmir, sadəcə [[tarix]] fənnində İslam haqqında biliklər təklif edir. Sadə İslam təhsili Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası, Yaponiya İslam Mərkəzi, Ərəb İslam İnstitutu və Tokuşima İslam Mərkəzində tədris olunur. Müsəlman uşaqlar üçün dini məktəblər yoxdur. Dini təhsil evdə fərdi şəkildə və ya şəxsi müəllim nəzarətində həyata keçirilir. İslamın ali səviyyədə tədrisi üçün institutlar da yoxdur. Bəzi universitetlər [[Orta Şərq]] ölkələrini əhatə edən fakültələri və ərəb dili ixtisasını təklif edir. Tokioda bir universitet [[şəriət]] qanunları ixtisasını tədris edir.{{sfn|Anis|1998|p=341}} Ərəb dili [[Tokio Universiteti|Tokio]] və [[Osaka Universiteti|Osaka universitetlərind]]ə tədris olunur. Bunlardan əlavə, Tokioda 1982-ci ildə yaradılan institutda və Tokuşimadakı İslam mərkəzində də ərəb dili keçilir. Lakin mövcud olan təhsil müəssisələri Yaponiya müsəlmanlarının ehtiyaclarını qarşılamır.{{sfn|Anis|1998|p=342}} Müsəlmanların cəmləşdikləri böyük şəhərlərdə müsəlman qəbiristanlıqları yox dərəcəsindədir. Hətta müsəlman əhalinin ən çox yaşadığı Tokioda belə qəbiristanlıq yoxdur. Ölkədəki yeganə müsəlman qəbiristanlığı [[Yamanaşi prefekturası]]nın [[Enzan]] şəhərində yerləşir və Yaponiya Müsəlman Assosiasiyasının mülküdür. Nəşin bu yerə gətirilməsi belə bahalıya başa gəlir. Assosiasiyaya üzv olmayanlar isə bir qəbirin hazırlanması üçün 12 min [[ABŞ dolları]] ödəməlidirlər. Bu isə işçi sinifdən olan müsəlmanlar üçün çox bahalıdır. Bu problemi həll etmək üçün Yaponiya İslam Mərkəzi Müsəlman Qəbiristanlığı Fond Komitəsini yaradıb və Tokioda [[Pakistan Milli Bankı]]nda hesab açdırıb.{{sfn|Anis|1998|p=342}} == Təşkilatlar == Yaponiyada mövcud olan İslam təşkilatlarının çoxu ölkənin paytaxtı və müsəlmanların ən çox yaşadığı [[Tokio]]da yerləşir. Tokioda yerləşən İslam təşkilatları bunlardır:{{sfn|Anis|1998|p=334}} {{siyahı sütunlarla|3| * [[Yaponiya İslam Mərkəzi]] * Yaponiya İslam Missiyası * Yaponiya İslam Dairəsi * [[Yaponiya İslam Mədəniyyəti Cəmiyyəti]] * [[İslam Rifah Korpusu və Fatiha Fondu]] * [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]] * Yaponiya İslam Güvəni * Yaponiya İslam Dostluğu Federasiyası * [[Yaponiya İslam Konqresi]] * Yaponiya Məscidlər Şurası * Yaponiya Müsəlman Tələbələr Assosiasiyası * Yaponiya Beynəlxalq Qadın Müsəlmanlar Assosiasiyası * Xanımların İslam Şurası * Əl-Huda Müsəlman Assosiasiyası * İslam Ərəb İnstitutu * Ərəb Mədəniyyət Assosiasiyası * Yaponiya Türk Assosiasiyası * İndoneziya İslam Mərkəzi * Afrika Müsəlman Assosiasiyası}} Digər prefekturalarda yerləşən təşkilatlar:{{sfn|Anis|1998|p=334}} {{siyahı sütunlarla|3| * Yaponiya İslam Məscidi ([[Kioto prefekturası|Kioto]]) * Yaponiya İslam Dostluğu Assosiasiyası (Kioto) * Kioto Müsəlman Assosiasiyası * Osaka İslam Davası * Kasai İslam Cəmiyyəti ([[Osaka prefekturası|Osaka]]) * Osaka Müsəlman Assosiasiyası * İslam Təhsili və Məlumat Mərkəzi ([[Kanaqava prefekturası|Kanaqava]]) * Pakistan Alimləri Təşkilatı (Kanaqava) * Toyohaşi Müsəlman Assosiasiyası ([[Aiçi prefekturası|Aiçi]]) * Naqoya İslam Assosiasiyası (Aiçi) * Hokkaydo İslam Mədəniyyət Mərkəzi * Hokkaydo İslam Cəmiyyəti * Şizuoka Müsəlman Tələbələr Assosiasiyası}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{cite journal |last1=Saitoh |first1=Abdul Karim |title=The historical journey of islam eastward and the Muslim community in Japan today |journal=Institute of Muslim Minority Affairs Journal |date=1979 |pages=117-126 |doi=10.1080/02666957908715787 |accessdate=4 fevral 2021|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Davudov |first1=Qismət |title=Yaponiyada islam dinin yayılması |journal="Şərqşünaslığın aktual problemləri" mövzusunda Respublika elmi konfransının materialları|date=2012 |pages=381-383 |url=http://dspace.khazar.org/bitstream/20.500.12323/2154/1/2012-a.pdf |accessdate=4 fevral 2021|ref=harv}} * {{cite book |last1=Morimoto |first1=Abu Bakr |title=Islam in Japan: Its past, present and future |date=1980 |publisher=Islamic Center Japan |url=https://books.google.az/books/about/Islam_in_Japan.html?id=bheOGwAACAAJ&redir_esc=y |accessdate=5 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Anis |first1=Bushra |title=The emergence of Islam and the status of Muslim minority in Japan |journal=Journal of Muslim Minority Affairs |date=1998 |volume=18 |issue=2 |pages=329-345 |doi=10.1080/13602009808716415 |accessdate=9 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Wen |first1=Shuang |title=Muslim Activist Encounters in Meiji Japan |url=https://archive.org/details/sim_middle-east-report_spring-2014_44_270/page/10 |journal=Middle East Report |date=2014 |volume= |issue=270 |pages=10-11 |doi= |accessdate=10 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Japan}} * [https://islamcenter.or.jp/ Yaponiya İslam Mərkəzi] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Yaponiyada İslam| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] rjckth5re399xfaec6rclt92qoez207 6598918 6598910 2022-08-28T12:19:25Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Dini qrup | qrup = Yaponiya müsəlmanları<br>日本のイスラム教徒<br>Nihon no isuramukyoto | bayraq = | bayraq_ölçüsü = | bayraq_alt = | bayraq_izah = | şəkil = Chinatown - Turkish Ice Cream.jpg | şəkil_ölçüsü = | şəkil_alt = | şəkil_izah = Yaponiyada dondurma satan [[Yaponiya türkləri|müsəlman türklər]]. | əhali = 200.000<ref name="mainichi"/> | qurucu = | regionlar = '''Əsas:''' [[Tokio]]{{sfn|Anis|1998|p=339}}<br>'''Digər:''' [[Osaka]], [[Yokohama]], [[Kioto]], [[Naqoya]] və [[Kobe]]{{sfn|Anis|1998|p=339}} | cədvəl = | region1 = | say1 = | ist1 = | region2 = | say2 = | ist2 = | region3 = <!-- maksimum | region31 = --> | say3 = <!-- maksimum | say31 = --> | ist3 = <!-- maksimum | ist31 = --> | dinlər = | mətnlər = | dillər = | əlaqəli-e = | sayt = | qeydlər = }} {{nihonqo|'''Yaponiyada islam'''|日本でイスラム|Nihon de İsuramu}} az yayılmış dinlərdən biridir. [[İslam dini]] Yaponiyaya çox gec çatan dinlərdən biri olmaqla yanaşı [[xristianlıq]]dan daha az yayılmış dindir. Müsəlman ölkələrdən uzaqda yerləşməsi, [[buddizm]]ə marağın daha güclü olması və uzunmüddətli izolyasiya şəraitinə görə Yaponiya islamla ancaq [[XIX əsr]]in sonlarında tanış olub. 1920-ci illərdə ilk dəfə [[Rusiya]]dan müsəlmanların Yaponiyaya miqrasiyası baş verib. [[Quran]]ın yapon dilinə ilk tam tərcüməsi də 1920-ci ilə təsadüf edir. 1930-ci illərdə Yaponiya hökumətinin müsəlmanlara dəstək siyasəti nəticəsində ilk [[məscid]]lər ortaya çıxıb və ölkədə islam araşdırmaları güclənib. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra yapon müsəlmanları ilk təşkilatlarını (1952) və ilk məscidlərini (1977) qurublar. 1973-cü ildə baş verən [[1973-cü il Neft Böhranı|Neft böhranı]] və 1979-cu ildə İranda baş verən [[İran islam İnqilabı|islam inqilabı]] Yaponiyada islama olan marağı daha da gücləndirib. 1990-cı illərdə müsəlman ölkələrdən başlayan miqrasiya axınının güclənməsi də Yaponiyada müsəlman əhalinin artmasına səbəb olur. Hal-hazırda Yaponiyada 200 min müsəlman yaşayır ki, onlardan 43 mini yapon müsəlmanlardır. Onların böyük hissəsini islam dövlətlərindən işləməyə gələn miqrantlar təşkil edir. Müsəlman əhali əsasən [[Tokio]] şəhərində cəmlənsə də, Yaponiyanın digər böyük şəhərlərində də müsəlmanlar kompakt halda yaşayırlar. Məscidlərin sayı isə 105-dir. Ölkədə [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]], [[Yaponiya İslam Mərkəzi]], [[Yaponiya İslam Mədəniyyəti Cəmiyyəti]], [[Yaponiya İslam Konqresi]] kimi təşkilatlar fəaliyyət göstərir. Yaponiyada yaşayan müsəlmanların qarşılaşdıqları əsas problemlər müsəlman qəbiristanlıqların azlığı, [[Halal|halal qida]] məsələsi və islam təhsilinin çatışmazlığıdır. == Tarix == === 1868-ci ilə kimi === [[Fayl:Arai Hakuseki - Japanischer Gelehrter.jpg|thumb|left|Alim [[Aray Hokuseki]] islamın Yaponiyadakı ilk şərhçisi hesab olunur.]] [[Tokuqava şoqunatı|Tokuqava şoqunluğu]]nun sonuna qədər (1868) Yaponiyada müsəlmanların yaşaması ilə bağlı heç bir qeyd yoxdur.{{sfn|Saitoh|1979|p=119}} [[Taciklər|Müsəlman taciklər]]dən bəhs edən ilk yapon mənbə 1753-cü ilə aid olan ''"Zoku-Nihon Şoki"'' kitabı olmuşdur. Bu kitaba görə yapon nümayəndəliyi [[Tan sülaləsi]]nin (618–907) sarayında taciklərlə qarşılaşsa da, dinləri barədə məlumat verilməyib.{{sfn|Saitoh|1979|p=119}} [[Nara]]dakı Şosoin imperatorluq xəzinəsində [[Mərkəzi Asiya]]ya aid dulusçuluq məmulatları və geyimləri tapılsa da, [[ərəb dili]]ndə heç bir söz qeydə alınmamışdır. [[Nara dövrü|Nara]] və [[Heyan dövrü|Heyan]] dövrlərində Yaponiyadan Çinə göndərilən nümayəndəliklər, [[buddist]] missiyaları, alim və tələbələrin bəzilərinin burada müsəlmanlarla qarşılaşdığı güman olunur. Çində islamın gücləndiyi dövrdə Yaponiyanın Çinlə əlaqələri zəifləmişdir.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1451-ci ildə [[Min sülaləsi]]nə göndərilən Yaponiya nümayəndəliyinin başçısı paytaxtda Çində müsəlman xalq olan [[hueylər]] tərəfindən ziyarət edilmiş və onlardan 20 at almışdır. Növbəti gün isə onları ziyarət etmişdir. Bir başqa qeydə görə Hişiri adlı hind Çindən Yaponiyaya gəlmiş, bir yaponla evlənmiş və 2 uşağı olmuşdur. Uşaqlarından birinə Musuru adı vermişdi ki, bu adın müsəlman ad olan Məsurdan gəldiyi güman olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1433-cü ildə [[Tailand|Siama]] gedən bir [[Ryukyu adaları|Ryukyu nümayəndəliyi]] burada Əbu Səid adlı müsəlmanla qarşılaşıb. XV əsrdə Ryukyu ilə Asiyanın cənub regionlarında güclü ticarət əlaqələri olub. 1408-ci ildə [[Sumatra]]da yerləşən müsəlman sultanlıq [[Kyuşu (ada)|Kyuşu adası]]nda bir gəmi göndərib.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1543-cü ildə [[portuqallar]]ın Yaponiyaya gəlişindən və 1549-cu ildə [[Xristianlıq|xristianlığın]] Yaponiyaya tanıdılmasından sonra [[Yaponiyada xristianlıq|xristianlıq Yaponiyada]] missionerlər tərəfindən yayılmağa başlayıb. 1587-ci ildə xristianlıq Yaponiyada qadağan olunub və xristianlar təqib olunmağa başlayıb. 1600-cü ildə başlayan izolyasiya dövründən sonra Yaponiyanın xarici dövlətlərlə əlaqələri çox zəifləyib. Bu dövrdə Yaponiyada çox az alim islam və müsəlmanlar haqqında bəhs edib:{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1647-ci ildə [[Naqasaki]]də nəşr olunmuş dünya xəritəsində [[Xorasan]], Harsia ([[İran]]), Turko ([[Türkiyə]]), Arabia Ecit ([[Misir]]), Babaria və Maroko ([[Mərakeş]]) kimi müsəlman ərazilərin adı keçir.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1695-ci ildə C.Nişikava Çin ilə Qərb dünyası arasında ticarət əlaqələri haqqında yazı yazıb. Yazının 1708-ci ildəki təkrar nəşrində o, [[Hindistan]], [[İndoneziya]], İran, Türkiyə, [[Ərəbistan]], Misir və digər müsəlman ölkələri haqqında geniş məlumat versə də, bu ölkələrin dini haqqında bəhs etməyib. * 1715-ci ildə məşhur Tokuqava alimi [[Arai Hakuseki]] Qərb ölkələri haqqında bildiriş yayımlayıb və islamdan dünya dinlərindən biri kimi bəhs edib. Hakuseki islamın Yaponiyadakı ilk şərhçisi hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1801-ci ildə Yamamura Şoei ''"Sairan İqen"'' adlı kitabında [[Tunis]], [[Tripoli]], [[Əlcəzair]], Mərakeş, [[Bəhreyn]], [[Maskat]], [[Ədən]], [[Məkkə]], [[Mədinə]], [[Sinay]] kimi müsəlman əraziləri haqqında detallı məlumatlar verib.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1827-ci ildə Aoci Rinso tərəfindən buraxılan ''"Koçi Şiraku"'' adlı kitab bir [[Hollandlar|holland]] alimin əsərinin tərcüməsidir. Əsər Türkiyə, [[Rusiya]], [[İspaniya]] və [[Filippin]]də yaşayan müsəlmanlar haqqında detalları məlumatlar verir.{{sfn|Saitoh|1979|p=121}} === Meyci dövrü === [[Fayl:Yamada Torajiro.jpg|thumb|İslamı qəbul etmiş ikinci yapon olan [[Yamada Toraciro]] İstanbulda ikən.]] 1868-ci ildə [[Meyci islahatı]]ndan sonra modernləşməyə başlayan Yaponiyanın Qərb dünyası ilə əlaqələri güclənib. 1890-cı ildə [[Osmanlı dövləti]] Yaponiyaya əlaqələrini gücləndirmək üçün "[[Ərtuğrul (gəmi)|Ərtuğrul]]" gəmisini göndərib. Bu, müsəlmanların Yaponiyaya gəlişi ilə bağlı ilk rəsmi qeyddir. Lakin gəmi Yaponiya sahillərində [[Ərtuğrul faciəsi|qəzaya uğrayıb]] və heyətinin böyük bir qismi ölüb.{{sfn|Saitoh|1979|p=381}} 1891-ci ildə yapon jurnalist [[Şotaro Noda]] 1890-cı il qəzasında həlak olan türklərin ailələrinə kömək etmək məqsədilə yardım toplayıb və [[İstanbul]]a gedərək bu yardımı Osmanlı hakimiyyət orqanlarına təqdim edib. İstanbulda olarkən Noda ingilis mənşəli müsəlman [[Abdulla Qulam]]la görüşüb və bu görüşdən bir qədər sonra islamı qəbul edərək Əbdülhəlim adını götürüb. O, islamı qəbul etmiş ilk yapon hesab edilir.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1893-cü ildə digər bir yapon [[Yamada Toraciro]] 1890-cı il qəzasında həlak olmuş türklərin ailələrinə yardım məqsədilə toplanmış vəsaiti İstanbula gətirib və bu səfər zamanı islamı qəbul edib Əbdülxəlil adını götürüb. O, islamı qəbul etmiş ikinci yapon hesab edilir. Sultanın xahişi ilə o, Osmanlı dövlətində qalıb və hərbi məktəbdə yapon dilinin tədrisi ilə məşğul olub.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1905-ci ildə başa çatan [[Rus-yapon müharibəsi]]ndən sonra Rusiya ordusu tərkibində döyüşmüş bəzi müsəlman müharibə əsiri kimi Yaponiyaya gəliblər. Hətta Osaka prefekturasının [[İzumiotsu]] şəhərinin əcnəbi qəbiristanlığında Rus-yapon müharibəsinin 3 müsəlman müharibə əsirinin (Utur Haşmatov, Şakirov Alişan, Zakir Havliv) qəbri var.{{sfn|Morimoto|1980|p=37}} 1905-ci ildə Əhməd Fəzəli adlı [[misirlilər|misirli]] zabit Tokioda yerləşən Hərbi Akademiyada təhsil alıb və bir neçə il burada yaşayıb. O, Yaponiyada yaşayan və yapon qadınla evlənən ilk müsəlman ərəb hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1905-ci ilin sonu 1906-cı ilin əvvəllərində hindli müsəlman Sərfəraz Hüseyn Naqasaki və Tokioda olub və bu səfər zamanı islam dininə dair mühazirələr oxuyub.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1907-ci ildə Əli Əhməd Cəlcəvi adlı misirli [[Panislamizm|panislamçı]] Yaponiyanı ziyarət edib və Tokioda bir sıra akademik əlaqələr qurub. Tokioda dinlərlə bağlı beynəlxalq konfransda o da iştirak edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1908-ci ildə Məhəmməd Bərkətullah adlı hindistanlı müsəlman Tokioda yerləşən xarici dillər məktəbində təhsil verməyə başlayıb və Yaponiyada 5 il yaşayıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} O, Yaponiyada urdu dilini tədris edən ilk şəxsdir. 1910-cu ildə o, ''"İslam qardaşlığı"'' jurnalını dərc etdirib və jurnal 3 il fəaliyyət göstərib. Jurnalın ingilis versiyasını isə islamı məhz Məhəmməd Bərkətullanın təsiri ilə qəbul etmiş və sonralar onun ardıcıllarından birinə çevrilmiş Həsən Qatano çap etdirib.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} 1909-cu ildə Rusiya türklərindən olan [[Əbdürrəşid İbrahim]] Yaponiyaya gəlib. O, [[tatarlar]]ın müstəqilliyi üçün mübarizə apardığından Rusiyadan sürgün olunmuşdu. O, General [[Akaşi Motociro]]nun yaxın dostu olduğundan onun köməyi ilə Yaponiyaya gələ bilib. Olduqca dindar şəxs olduğundan Yaponiyadakı ilk islam təbliğatçısı hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} Yaponiya haqqında təəssüratlarını, Yaponiyanın islam dünyası ilə münasibətlərini Əbdürrəşid İbrahim özünün ''"İslam dünyası və Yaponiyada islamın yayılması"'' kitabında əks etdirib.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} O, bir çox yaponun islam dininə keçməsinə nail ola bilib. Müsəlmana çevirdiyi şəxlər arasında ən görkəmlisi 1880-ci ildə [[Hiroşima]]da anadan olan və Tokiodakı xarici dillər məktəbindən məzun olan [[Ömər Yamaoka|Kotaro Yamaoka]] olub. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə iştirak edən Yamaoka müharibədən sonra İbrahimlə tanış olub və müsəlman olaraq Ömər{{sfn|Davudov|2012|p=381}} adını götürüb. Onunla birlikdə 1909-cu ildə [[həcc ziyarəti]]nə gedib{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} və həcc ziyarətində olan ilk yapon olub. Həcc ziyarətində olmuş ikinci yapon isə islamı Çində qəbul etmiş Nur İppe Tanaka olub.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} [[Fayl:Abdurrashid Ibrahimov.jpg|thumb|left|[[Əbdürrəşid İbrahim]].|200px]] 1909-cu ildə yaradılmış Asiya Konqresi (Ajia Gikai) təşkilatı Yaponiya islam fəaliyyətlərinə təkan verib. Yapon intelektuallar və Əbdürrəşid İbrahim tərəfindən yaradılmış təşkilatın məqsədi Yaponiyada müsəlman-asiyalı həmrəyliyini nümayiş etdirmək olub. Təşkilatın üzvləri [[Osmanlı dövləti]]ndən Tokioda məscid tikintisi üçün maddi vəsait və müsəlmanlar üçün din mütəxəssisləri tələb etmişdilər. Misir, [[Tunis]], Çin, Hindistan, Rusiyadan olan müsəlman alimlər tərəfindən qurulmuş Tokio İslam Çağırışı Assosiasiyası da Yaponiyada islamın təbliği ilə məşğul olub.{{sfn|Wen|2014|p=10}} [[XX əsr]]in əvvəllərində [[Çində təhsil]] sisteminin yenilənməsindən sonra Yaponiyaya çinli tələbələrin axını güclənib. Bu çinli tələbələr arasında 36 nəfərlik çinli müsəlman qrup da olub. O dövrdə islam çinli millətçilər üçün [[antiimperializm]] simvolu hesab edilirdi. Çinli müsəlman tələbələr Tokioda Xaricdə Oxuyan Tələbələrin Təhsil Assosiasiyanı qurmuşdular.{{sfn|Wen|2014|p=10}} 1909-cu ildə bu təşkilat ''"Xing Hui Pian"'' ("Müsəlmanların oyanışı") adlı jurnal dərc etdirib. Jurnalın ərəbcə başlığı olan ''"İstiqaz əl-islam"'' başlığını verən misir Əhməd Fəzəli də bu jurnalla tanış olub. Fəzəli Əbdürrəşid İbrahimlə [[Vaseda Universiteti]]ndə islam haqqında mühazirələr vermişdir. 1911-ci ildə Çində baş verən inqilabdan sonra təşkilatın tələbələri Çinə qayıdıblar.{{sfn|Wen|2014|p=11}} === 1913–1939 === 1923-cü ildə islam lideri [[Məhəmməd Əbdül Qurbanəli]] müsəlman yoldaşları ilə birlikdə [[Başqırdıstan]]dan Yaponiyaya miqrasiya edib. [[1917-ci il Oktyabr inqilabı|1917-ci ildə Rusiyada baş verən çevriliş]]dən sonra Rusiya müsəlmanlarının çoxu [[Mancuriya]], [[Koreya]] və Yaponiyaya köçürdü. Rusiyadan Yaponiyaya miqrasiya edən müsəlmanların sayının 600 olduğu təxmin edilir. Onların çoxu [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra Türkiyə vətəndaşlığı əldə ediblər. Ona görə həmin müsəlmanları türk müsəlmanlar da adlandırırlar. Qurbanəli yapon tərəfdaşlarının köməyi ilə 1938-ci ildə [[Tokio məscidi|Tokioda bir məscidin]] və Tokionun [[Yoyoqi]] məhəlləsində islam mədrəsəsinin açılmasına nail olub. O, mədrəsənin başçısı olaraq islam haqqında kitablar nəşr edən nəşriyyat da açmışdı. Nəşriyyatın işləri arasında ''"Yabi Yapon Hohberi"'' adlı [[jurnal]] da var idi. Lakin o, İkinci dünya müharibəsi zamanı 1945-ci ildə ruslar tərəfindən müharibə əsiri kimi [[Sibir]]ə aparılıb və bir daha Yaponiyaya qayıtmasına icazə verilməyib. Tokio və [[Kobe]]də yerləşən iki məscid hələ də bu miqrant qrupdan gələn türk imamlar tərəfindən idarə olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1936–38-ci illərdə Yaponiyadan ilk dəfə [[Həcc ziyarəti|həcc ziyarətləri]] baş tutub və Mancuriyadan olan çinli müsəlmanlar da iştirak ediblər. Lakin İkinci dünya müharibəsinin başlaması ilə bu həcc ziyarətlərində fasilə baş verib və bu fasilə 1958-ci ilə kimi davam edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} 1938-ci ildə Yaponiyada İslam Sferası İnstitutu təşkilatı yaradılıb və təşkilatın ''"Islamic Sphere"'' adlı jurnalı nəşr olunmağa başlayıb. Hökumət dəstəkli "Dai-Nikon Kaikyo Kyokai" təşkilatı da ''"Islamic World"'' adlı jurnal təsis edib. Daha sonra [[Yaponiya Xarici İşlər Nazirliyi]] ''"Islamic Affairs"'' adlı periodik nəşr buraxmağa başlayıb. Bu təşkilatların bu fəaliyyətləri İkinci dünya müharibəsinin sonuna kimi davam edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} === İkinci dünya müharibəsi və sonrası === [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı işğalçı siyasət yürüdən Yaponiya ərəb ölkələrinə çata bilməsə də, ərazisini müasir [[Banqladeş]] sərhədlərinə qədər genişləndirməklə yanaşı əhalisinin böyük hissəsi müsəlman olan Cənub-Şərqi Asiya regionunu ələ keçirmişdi. Yaponiyanın müharibə siyasətinin əsas məsələlərindən biri işğal olunmuş ərazilərdə müsəlmanlara qarşı olan münasibətin necə olması ilə bağlı idi. Hökumətin bununla bağlı qərarı müsəlmanlara qarşı yaxşı davranmaq idi. Müharibə zamanı Şimali Çin, Cənubi Çin, [[Malayziya]], [[İndoneziya]] və digər işğal olunmuş ərazilərdəki müsəlman cəmiyyətlərə xoşməramlı missiyalar göndərilirdi. Mülki və hərbi personalın müsəlmanlarla düzgün rəftar etməsi üçün islam və müsəlman tədqiqat proqramları təşkil olunurdu.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} Hökumət müsəlman gəncləri təhsil üçün Yaponiyaya dəvət edirdi. Yaponiyanın işğal siyasəti filippinlilərə qarşı sərt olsa da, [[Mindanao]] və [[Sulu]] adalarındakı müsəlmanlar üçün vəziyyət tam fərqli idi. Yapon əsgərlərə müsəlman [[morolar]]a ilişmək qadağan olunmuşdu. Hətta işğal olunmuş ərazilərdə bir çox yapon əsgər islama keçərək müsəlman olmuşdular.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1945-ci ildə İkinci dünya müharibəsinin başa çatmasından sonra Sadiq İmaizumi, Abdul Munir Vatanabe, Ömər İokibe, Şəfiq Əhməd Yamada, Abdul Həmid Onişi kimi müsəlmanlar şimaldan, Ömər Mita, Osman Matsubayaşi, Süleyman Takeuçi, Hüseyn Nişikata, Əli Nişiyama kimi müsəlmanlar isə cənubdan Yaponiyaya qayıdıblar. Onların birgə fəaliyyəti nəticəsində 1952-ci ildə Yaponiya Müsəlman Cəmiyyəti qurulub və daha sonra bu təşkilat [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]] adını alıb. Təşkilatın ilk prezidenti Sadiq İmaizumi və ilk üzvlərinin sayı 65 idi. Baş qərargahı Tokionun Yoyoqi məhəlləsində yerləşən təşkilat 1968-ci ildə Yaponiya hökuməti tərəfindən rəsmi olaraq tanınmışdır. Bu, Yaponiyada tamamilə müsəlmanlardan ibarət olan ilk islam təşkilatı idi.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1950-ci illərdə Yaponiyaya [[Pakistan]]dan çoxlu müsəlman təbliğatçıları gəlirdi ki, onların içərisində beynəlxalq "Əl-daava va ət-tabliğ" təşkilatının üzvləri üstünlük təşkil edirdilər.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} 60-cı illərdə Yaponiyaya Pakistan, Türkiyə, İndoneziya və ərəb ölkələrindən müsəlman tələbələrin axını baş verib. 1961-ci ildə ölkədə ilk müsəlman [[tələbə]] təşkilatı yaradılıb. Bir qədər sonra isə bu təşkilatla Yaponiya müsəlmanları təşkilatını əlaqələndirən şura yaradılıb.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} 1968-ci ildə isə [[Yamanaşi prefekturası]]nın [[Enzan]] şəhərində ilk müsəlman qəbiristanlığı üçün 10 min m<sup><small>2</small></sup> ərazi satın alınıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1970-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanı kralı [[Feysəl ibn Əbdüləziz Əl Səud|Feysəl ibn Əbdüləziz]] Yaponiyaya səfər edib və səfər zamanı müsəlmanlarının nümayəndələri ilə görüşüb. Kral Ömər Mita tərəfindən Quranın yenidən yapon dilinə tərcüməsi ilə bağlı bütün xərcləri öz üzərinə götürüb. Tərcümənin nəşrini maliyyələşdirmək üçün Səudiyyə Ərəbistanının Yaponiyadakı səfirliyi yanında xüsusi fond yaradılıb. 1973-cü ildə Feysəl ibn Əbdüləziz Yaponiyaya 6 müsəlman din xadimi göndərib və onların rəhbərliyi altında 1974-cü ildə Tokioda ilk tam əsaslı islam mərkəzi yaradılıb.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} XX əsrin 80-ci illərinin əvvəllərində Səudiyyə Ərəbistanı kralı [[Xalid ibn Əbduləziz Əs Səud|Xalid ibn Əbduləziz]] Tokioda 6 mərtəbəli islam mərkəzini inşa etdirib. Bu mərkəz bir çox professorların, jurnalistlərin, tələbələrin və sadə yaponların baş çəkdiyi yerə çevrilmişdir. Hal-hazırda bu mərkəz Tokioda müsəlmanların əsas toplandıqları yerlərdən biridir.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} == Quran == Quranın [[yapon dili]]nə ilk tərcüməsi 1920-ci ildə [[Keniçi Sakamoto]] tərəfindən nəşr olunub. İki cildlik tərcümənin birinci cildi 419 səhifə, ikinci cild 428 cilddən ibarətdir.{{sfn|Morimoto|1980|p=57}} 1923-cü ildə Sakamotonun ''"Məhəmməd peyğəmbər"'' əsəri də çıxıb. O, buddist olsa da, islam dininə qarşı simpatiyası olub. Ərəb dilini bilməsinə baxmayaraq, Quranı birbaşa ərəb dilindən yox, Londonda nəşr olunan ingilisdilli nəşrdən tərcümə edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}}{{sfn|Morimoto|1980|p=57}} 1929-cu ildə ''Kaizosha'' nəşriyyatı onun tərcüməsini yenidən nəşr edərək buraxıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} 1938-ci ildə Quranın yapon dilinə ikinci tərcüməsi nəşr olunub. 878 səhifəlik{{sfn|Morimoto|1980|p=60}} tərcümənin böyük hissəsini aparan şəxs olan qeyri-müsəlman [[Qoro Takahaşi]] nəşrdən öncə — 1935-ci ildə ölmüşdür. Tərcümədə ona kömək edən şəxs Osakada doğulan müsəlman yapon [[Əhməd Ariqa]] idi. Ariqa gənc yaşında Hindistana gedərək müsəlman olub və Kobeyə köçərək [[Cənubi Asiya]]dakı müsəlman ölkələr ilə ticarət edirdi. Ölkə boyunca missionerliklə məşğul olmaq istəsə də, Yaponiya hökuməti onun bu istəyini rədd edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Bu dövrdə həmçinin müxtəlif şəxslər Quranı qismən tərcümə edərək jurnallarda nəşr etdiriblər. Bunlardan biri [[Koci Okubo]]nun işi olub.{{sfn|Morimoto|1980|p=61}} İkinci dünya müharibəsindən sonra Quranın yapon dilinə ilk tərcüməsi 1950-ci ildə nəşr olunub.{{sfn|Morimoto|1980|p=62}} Tərcümənin müəllifi qeyri-müsəlman millətçi lider olan [[Şumei Okava]] idi. 28–29 yaşında olarkən Quranı [[Tövbə surəsi]]nə qədər tərcümə edərək jurnalda çap etdirən Okava İkinci dünya müharibəsindən sonra Quranı tam tərcümə etməyə 5 il vaxt sərf edib.{{sfn|Morimoto|1980|p=63}}{{sfn|Morimoto|1980|p=64}} O, həmçinin ''"İslamın ümumi tədqiqi"'' və ''"Məhəmməd peyğəmbərin bioqrafiyası"'' əsərlərinin də müəllifi olub.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Quranın növbəti tərcüməsi professor [[Toşihiko İzutsu]] tərəfindən hazırlanıb və 1945-ci ildə ''Kaizosha'' nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunub. Bu tərcümə yapon dilinin danışıq formasına uyğun şəkildə edilib. Üç cildlik bu tərcümə 952 səhifəlik olub{{sfn|Morimoto|1980|p=65}} və ilk tərcümədir ki, birbaşa ərəb dilindən aparılıb.{{sfn|Morimoto|1980|p=66}} İzutsu qeyd etmişdir ki, Quran heç bir dilə tam şəkildə uyğun tərcümə oluna bilməz və istənilən tərcümə ancaq giriş xarakterlidir, Quran orijinal ərəb dilində oxunmalıdır. Quranın beşinci tərcüməsi 1970-ci ildə [[Osamu İkeda]], [[Ban Yasunari]] və Katsuci Fucimoto tərəfindən nəşr olunub. 1923-cü ildə standart Qahirə nəşrinin tərcüməsi olan bu kitabın içinə şəkillər də yerləşdirilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Quranın altıncı tərcüməsi isə 1972-ci ildə müsəlmanlar tərəfindən nəşr olunub. Tərcüməni aparan şəxs isə tərcümənin üzərində 12 il işləmiş olan [[Hacı Ömər Mita]] idi. Mancuriyada 30 il işlədikdən sonra 1941-ci ildə [[Pekin]]də müsəlman olan Mita 1945-ci ildə Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra 1958-ci ildə həcc ziyarətində olub və 1960-cı ildə [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]]nın rəhbəri seçilib. 1960–65-ci illərdə Məkkədə yaşayarkən Quranı tərcümə etməyə başlayıb və qayıdandan sonra 6 nəfərdən ibarət tərcümə komitəsi yaradıb. Nəhayət, 1972-ci ildə tərcümənin 5000 nüsxəsi çapdan çıxıb. 758 səhifədən ibarət olan kitabın hər sağ tərəfində ərəbcə mətn, hər sol tərəfində isə onun yaponca olan tərcüməsi verilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} == Məscidlər == {{həmçinin bax|Yaponiya məscidlərinin siyahısı}} [[Fayl:Tokyo Camii 2009.jpg|thumb|Tokio məscidi.]] 1980-ci illərə qədər Yaponiyada çox az sayda məscid mövcud olub. Lakin son onilliklərdə Yaponiyada müsəlman miqrantların axınının artmasından sonra məscidlərin sayı artıb. 2018-ci ilin məlumatına əsasən Yaponiyanın 47 prefekturasının 36-sında 105 məscid var. Bu məscidlərin çoxu ibadət funksiyasından çox, sosiallaşma funksiyası daşıyır.<ref name="mainichi">{{cite web |title=No. of Muslims, mosques on the rise in Japan amid some misconceptions, prejudice |url=https://mainichi.jp/english/articles/20191128/p2a/00m/0fe/014000c |website=Mainichi |accessdate=6 fevral 2021 |language=ingilis |date=29 noyabr 2019}}</ref> Yaponiyada ilk müsəlman ibadət yerinin 1905-ci ildə [[Rus-yapon müharibəsi]]nin müsəlman olan müharibə əsirləri tərəfindən qurulduğu güman olunur.{{sfn|Morimoto|1980|p=37}}{{sfn|Davudov|2012|p=381}} İlk rəsmi məscid isə 11 oktyabr 1935-ci ildə [[Kobe]] şəhərində açılan [[Kobe məscidi]]dir. Məscid Osaka və Kobe şəhərlərində yaşayan müsəlman tacirlər, eləcə də, Hindistan, [[Burma]], [[Malaya]]da yaşayan müsəlmanların ianələri hesabına tikilib. Açılış mərasimində 300 müsəlmanla yanaşı Kobe meri, misirli və britaniyalı konsullar və digər yapon rəsmilər iştirak ediblər.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Ölkənin ən böyük məscidi olan [[Tokio məscidi]] 12 may 1938-ci ildə istifadəyə verilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Şəhərin Şibuya rayonunun Oyama məhəlləsində yerləşən{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} məscidin türk müsəlmanların və yerli yaponların dəstəyi hesabına tikilib. Açılış mərasimində [[Yəmən şahzadəsi]], [[Səudiyyə Ərəbistanı]]n [[London]]da olan və kral tərəfindən göndərilən səfiri, [[Misir kralı]] tərəfindən göndərilmiş səfir,{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} [[Mitsuru Toyama]], general [[İvare Matsui]], təhsil naziri,{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} Tokioda yaşayan yüzlərlə tatar müsəlmanlar və yaponlar iştirak ediblər.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Məscidin tikintisi üçün 120.000 yen toplanılıb{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} və bu məbləğin 20 mini [[Mitsubishi Bank]] prezidenti Kiyoşi Seşino tərəfindən verilib.{{sfn|Morimoto|1980|p=50}} Hal-hazırda ölkənin ən aktiv məscidi olan Tokio məscidi cümə günləri 700–800 ziyarətçi qəbul edir.<ref name="mainichi"/> Üçüncü məscid [[Naqoya]] şəhərində tikilsə də, İkinci dünya müharibəsi zamanı 14 aprel və ya may 1945-ci ildə hava hücumları zamanı məhv olub. Naqoyanın [[Çikusa]] rayonunda yerləşən və türk müsəlman Abdullah Dəmir bəyin nəzarəti altında olan məsciddə müsəlman uşaqlar üçün dərslər də keçilirdi.{{sfn|Morimoto|1980|p=54}} 2000-ci ildə pakistanlı iş adamı Əbdülvahab Qüreyşinin vəsaiti ilə həmin məscidin yerində yeni Naqoya məscidi inşa edilib.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} Dördüncü məscid isə 16 dekabr 1977-ci ildə [[Osaka]] şəhərində açılıb. Şəhərin ilk məscidi olan bu məscidin tutumu 100 nəfərlikdir. Mustafa Komaru məscidin ilk baş imamı olub. [[Osaka məscidi]] Yaponiyada ilk məsciddir ki, müsəlman yaponlar tərəfindən qurulub.{{sfn|Morimoto|1980|p=54}} == Demoqrafiya == 2018-ci ilin məlumatına əsasən Yaponiyada 200.000 müsəlman yaşayır. Onlardan 43 mini yapon müsəlmanlardır.<ref name="mainichi"/> Yaponiyada yaşayan müsəlmanlar 2 sinifə bölünür: orta sinif və işçi sinif. Orta sinif müsəlmanlara biznemenlər, həkimlər, müəllimlər, professorlar, mühəndislər və s. daxildir. Ümumi müsəlmanların 80%-ni təşkil edən işçi sinifə isə sənayedə işləyən fəhlələr aiddir və onların çox böyük hissəsi [[Hindistan]], [[Pakistan]], [[İran]], [[Banqladeş]], [[Şri-Lanka]], [[Filippin]], [[Tailand]] kimi ölkələrdən gələn miqrantlardır. İşçi sinifə daxil olan müsəlmanlar nisbətən yoxsul və aztəhsillidirlər, çoxu yapon qadınla evlənib daimi yaşayış hüququ əldə etməyə çalışırlar.{{sfn|Anis|1998|p=339}} Yaponiyada müsəlman əhalinin çox böyük hissəsi paytaxt Tokio ərazisində cəmlənib. Müsəlman əhalinin cəmləşdikləri digər əsas şəhərlər [[Osaka]], [[Yokohama]], [[Kioto]], [[Naqoya]] və [[Kobe]]dir. Müsəlmanların çoxu sənaye bölgələrinin yerləşdiyi və yaxşı iş imkanlarının olduğu Mərkəzi Yaponiyada yaşayırlar. Müsəlmanların yaşadıqları digər yerlərə [[Hiroşima]], [[Şizuoka]], [[Senday]], [[Hakodate]], [[Sapporo]] və [[Tokuşima]]dır.{{sfn|Anis|1998|p=339}} İşçi sinifə daxil olan müsəlman miqrantlar aztəhsilli və yoxsul olduqlarından islam dəyərlərinə çox diqqət verə bilmirlər və bu da islamın Yaponiyada imicinin azalmasına səbəb olur. İslama keçən yaponlar bu cür problemlə qarşılaşmasalar da, cəmiyyətin təzyiqinə qala bilirlər.{{sfn|Anis|1998|p=341}} === Problemlər === Yaponiya müsəlmanlarının qarşılaşdıqları əsas problemlər [[islam təhsili]]nin çatışmazlığı, [[halal]] qida məsələsi, qəbiristanlıqlardır.{{sfn|Anis|1998|p=341}} Yaponiyada islam təhsilinin keyfiyyəti aşağıdır. Hökumət məktəbləri islamı ayrıca fənn kimi tədris etmir, sadəcə [[tarix]] fənnində islam haqqında biliklər təklif edir. Sadə islam təhsili Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası, Yaponiya İslam Mərkəzi, Ərəb İslam İnstitutu və Tokuşima İslam Mərkəzində tədris olunur. Müsəlman uşaqlar üçün dini məktəblər yoxdur. Dini təhsil evdə fərdi şəkildə və ya şəxsi müəllim nəzarətində həyata keçirilir. İslamın ali səviyyədə tədrisi üçün institutlar da yoxdur. Bəzi universitetlər [[Orta Şərq]] ölkələrini əhatə edən fakültələri və ərəb dili ixtisasını təklif edir. Tokioda bir universitet [[şəriət]] qanunları ixtisasını tədris edir.{{sfn|Anis|1998|p=341}} Ərəb dili [[Tokio Universiteti|Tokio]] və [[Osaka Universiteti|Osaka universitetlərind]]ə tədris olunur. Bunlardan əlavə, Tokioda 1982-ci ildə yaradılan institutda və Tokuşimadakı islam mərkəzində də ərəb dili keçilir. Lakin mövcud olan təhsil müəssisələri Yaponiya müsəlmanlarının ehtiyaclarını qarşılamır.{{sfn|Anis|1998|p=342}} Müsəlmanların cəmləşdikləri böyük şəhərlərdə müsəlman qəbiristanlıqları yox dərəcəsindədir. Hətta müsəlman əhalinin ən çox yaşadığı Tokioda belə qəbiristanlıq yoxdur. Ölkədəki yeganə müsəlman qəbiristanlığı [[Yamanaşi prefekturası]]nın [[Enzan]] şəhərində yerləşir və Yaponiya Müsəlman Assosiasiyasının mülküdür. Nəşin bu yerə gətirilməsi belə bahalıya başa gəlir. Assosiasiyaya üzv olmayanlar isə bir qəbirin hazırlanması üçün 12 min [[ABŞ dolları]] ödəməlidirlər. Bu isə işçi sinifdən olan müsəlmanlar üçün çox bahalıdır. Bu problemi həll etmək üçün Yaponiya İslam Mərkəzi Müsəlman Qəbiristanlığı Fond Komitəsini yaradıb və Tokioda [[Pakistan Milli Bankı]]nda hesab açdırıb.{{sfn|Anis|1998|p=342}} == Təşkilatlar == Yaponiyada mövcud olan islam təşkilatlarının çoxu ölkənin paytaxtı və müsəlmanların ən çox yaşadığı [[Tokio]]da yerləşir. Tokioda yerləşən islam təşkilatları bunlardır:{{sfn|Anis|1998|p=334}} {{siyahı sütunlarla|3| * [[Yaponiya İslam Mərkəzi]] * Yaponiya İslam Missiyası * Yaponiya islam Dairəsi * [[Yaponiya İslam Mədəniyyəti Cəmiyyəti]] * [[İslam Rifah Korpusu və Fatiha Fondu]] * [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]] * Yaponiya İslam Güvəni * Yaponiya İslam Dostluğu Federasiyası * [[Yaponiya İslam Konqresi]] * Yaponiya Məscidlər Şurası * Yaponiya Müsəlman Tələbələr Assosiasiyası * Yaponiya Beynəlxalq Qadın Müsəlmanlar Assosiasiyası * Xanımların İslam Şurası * Əl-Huda Müsəlman Assosiasiyası * İslam Ərəb İnstitutu * Ərəb Mədəniyyət Assosiasiyası * Yaponiya Türk Assosiasiyası * İndoneziya İslam Mərkəzi * Afrika Müsəlman Assosiasiyası}} Digər prefekturalarda yerləşən təşkilatlar:{{sfn|Anis|1998|p=334}} {{siyahı sütunlarla|3| * Yaponiya İslam Məscidi ([[Kioto prefekturası|Kioto]]) * Yaponiya İslam Dostluğu Assosiasiyası (Kioto) * Kioto Müsəlman Assosiasiyası * Osaka İslam Davası * Kasay İslam Cəmiyyəti ([[Osaka prefekturası|Osaka]]) * Osaka Müsəlman Assosiasiyası * İslam Təhsili və Məlumat Mərkəzi ([[Kanaqava prefekturası|Kanaqava]]) * Pakistan Alimləri Təşkilatı (Kanaqava) * Toyohaşi Müsəlman Assosiasiyası ([[Aiçi prefekturası|Aiçi]]) * Naqoya İslam Assosiasiyası (Aiçi) * Hokkaydo İslam Mədəniyyət Mərkəzi * Hokkaydo İslam Cəmiyyəti * Şizuoka Müsəlman Tələbələr Assosiasiyası}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{cite journal |last1=Saitoh |first1=Abdul Karim |title=The historical journey of islam eastward and the Muslim community in Japan today |journal=Institute of Muslim Minority Affairs Journal |date=1979 |pages=117-126 |doi=10.1080/02666957908715787 |accessdate=4 fevral 2021|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Davudov |first1=Qismət |title=Yaponiyada islam dinin yayılması |journal="Şərqşünaslığın aktual problemləri" mövzusunda Respublika elmi konfransının materialları|date=2012 |pages=381-383 |url=http://dspace.khazar.org/bitstream/20.500.12323/2154/1/2012-a.pdf |accessdate=4 fevral 2021|ref=harv}} * {{cite book |last1=Morimoto |first1=Abu Bakr |title=Islam in Japan: Its past, present and future |date=1980 |publisher=Islamic Center Japan |url=https://books.google.az/books/about/Islam_in_Japan.html?id=bheOGwAACAAJ&redir_esc=y |accessdate=5 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Anis |first1=Bushra |title=The emergence of Islam and the status of Muslim minority in Japan |journal=Journal of Muslim Minority Affairs |date=1998 |volume=18 |issue=2 |pages=329-345 |doi=10.1080/13602009808716415 |accessdate=9 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Wen |first1=Shuang |title=Muslim Activist Encounters in Meiji Japan |url=https://archive.org/details/sim_middle-east-report_spring-2014_44_270/page/10 |journal=Middle East Report |date=2014 |volume= |issue=270 |pages=10-11 |doi= |accessdate=10 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Japan}} * [https://islamcenter.or.jp/ Yaponiya İslam Mərkəzi] {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Yaponiyada islam| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] rn2xwo625os9503xkb3zm54o3z4wtro 6599164 6598918 2022-08-28T14:10:39Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] silindi wikitext text/x-wiki {{Dini qrup | qrup = Yaponiya müsəlmanları<br>日本のイスラム教徒<br>Nihon no isuramukyoto | bayraq = | bayraq_ölçüsü = | bayraq_alt = | bayraq_izah = | şəkil = Chinatown - Turkish Ice Cream.jpg | şəkil_ölçüsü = | şəkil_alt = | şəkil_izah = Yaponiyada dondurma satan [[Yaponiya türkləri|müsəlman türklər]]. | əhali = 200.000<ref name="mainichi"/> | qurucu = | regionlar = '''Əsas:''' [[Tokio]]{{sfn|Anis|1998|p=339}}<br>'''Digər:''' [[Osaka]], [[Yokohama]], [[Kioto]], [[Naqoya]] və [[Kobe]]{{sfn|Anis|1998|p=339}} | cədvəl = | region1 = | say1 = | ist1 = | region2 = | say2 = | ist2 = | region3 = <!-- maksimum | region31 = --> | say3 = <!-- maksimum | say31 = --> | ist3 = <!-- maksimum | ist31 = --> | dinlər = | mətnlər = | dillər = | əlaqəli-e = | sayt = | qeydlər = }} {{nihonqo|'''Yaponiyada islam'''|日本でイスラム|Nihon de İsuramu}} az yayılmış dinlərdən biridir. [[İslam dini]] Yaponiyaya çox gec çatan dinlərdən biri olmaqla yanaşı [[xristianlıq]]dan daha az yayılmış dindir. Müsəlman ölkələrdən uzaqda yerləşməsi, [[buddizm]]ə marağın daha güclü olması və uzunmüddətli izolyasiya şəraitinə görə Yaponiya islamla ancaq [[XIX əsr]]in sonlarında tanış olub. 1920-ci illərdə ilk dəfə [[Rusiya]]dan müsəlmanların Yaponiyaya miqrasiyası baş verib. [[Quran]]ın yapon dilinə ilk tam tərcüməsi də 1920-ci ilə təsadüf edir. 1930-ci illərdə Yaponiya hökumətinin müsəlmanlara dəstək siyasəti nəticəsində ilk [[məscid]]lər ortaya çıxıb və ölkədə islam araşdırmaları güclənib. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra yapon müsəlmanları ilk təşkilatlarını (1952) və ilk məscidlərini (1977) qurublar. 1973-cü ildə baş verən [[1973-cü il Neft Böhranı|Neft böhranı]] və 1979-cu ildə İranda baş verən [[İran islam İnqilabı|islam inqilabı]] Yaponiyada islama olan marağı daha da gücləndirib. 1990-cı illərdə müsəlman ölkələrdən başlayan miqrasiya axınının güclənməsi də Yaponiyada müsəlman əhalinin artmasına səbəb olur. Hal-hazırda Yaponiyada 200 min müsəlman yaşayır ki, onlardan 43 mini yapon müsəlmanlardır. Onların böyük hissəsini islam dövlətlərindən işləməyə gələn miqrantlar təşkil edir. Müsəlman əhali əsasən [[Tokio]] şəhərində cəmlənsə də, Yaponiyanın digər böyük şəhərlərində də müsəlmanlar kompakt halda yaşayırlar. Məscidlərin sayı isə 105-dir. Ölkədə [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]], [[Yaponiya İslam Mərkəzi]], [[Yaponiya İslam Mədəniyyəti Cəmiyyəti]], [[Yaponiya İslam Konqresi]] kimi təşkilatlar fəaliyyət göstərir. Yaponiyada yaşayan müsəlmanların qarşılaşdıqları əsas problemlər müsəlman qəbiristanlıqların azlığı, [[Halal|halal qida]] məsələsi və islam təhsilinin çatışmazlığıdır. == Tarix == === 1868-ci ilə kimi === [[Fayl:Arai Hakuseki - Japanischer Gelehrter.jpg|thumb|left|Alim [[Aray Hokuseki]] islamın Yaponiyadakı ilk şərhçisi hesab olunur.]] [[Tokuqava şoqunatı|Tokuqava şoqunluğu]]nun sonuna qədər (1868) Yaponiyada müsəlmanların yaşaması ilə bağlı heç bir qeyd yoxdur.{{sfn|Saitoh|1979|p=119}} [[Taciklər|Müsəlman taciklər]]dən bəhs edən ilk yapon mənbə 1753-cü ilə aid olan ''"Zoku-Nihon Şoki"'' kitabı olmuşdur. Bu kitaba görə yapon nümayəndəliyi [[Tan sülaləsi]]nin (618–907) sarayında taciklərlə qarşılaşsa da, dinləri barədə məlumat verilməyib.{{sfn|Saitoh|1979|p=119}} [[Nara]]dakı Şosoin imperatorluq xəzinəsində [[Mərkəzi Asiya]]ya aid dulusçuluq məmulatları və geyimləri tapılsa da, [[ərəb dili]]ndə heç bir söz qeydə alınmamışdır. [[Nara dövrü|Nara]] və [[Heyan dövrü|Heyan]] dövrlərində Yaponiyadan Çinə göndərilən nümayəndəliklər, [[buddist]] missiyaları, alim və tələbələrin bəzilərinin burada müsəlmanlarla qarşılaşdığı güman olunur. Çində islamın gücləndiyi dövrdə Yaponiyanın Çinlə əlaqələri zəifləmişdir.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1451-ci ildə [[Min sülaləsi]]nə göndərilən Yaponiya nümayəndəliyinin başçısı paytaxtda Çində müsəlman xalq olan [[hueylər]] tərəfindən ziyarət edilmiş və onlardan 20 at almışdır. Növbəti gün isə onları ziyarət etmişdir. Bir başqa qeydə görə Hişiri adlı hind Çindən Yaponiyaya gəlmiş, bir yaponla evlənmiş və 2 uşağı olmuşdur. Uşaqlarından birinə Musuru adı vermişdi ki, bu adın müsəlman ad olan Məsurdan gəldiyi güman olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1433-cü ildə [[Tailand|Siama]] gedən bir [[Ryukyu adaları|Ryukyu nümayəndəliyi]] burada Əbu Səid adlı müsəlmanla qarşılaşıb. XV əsrdə Ryukyu ilə Asiyanın cənub regionlarında güclü ticarət əlaqələri olub. 1408-ci ildə [[Sumatra]]da yerləşən müsəlman sultanlıq [[Kyuşu (ada)|Kyuşu adası]]nda bir gəmi göndərib.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} 1543-cü ildə [[portuqallar]]ın Yaponiyaya gəlişindən və 1549-cu ildə [[Xristianlıq|xristianlığın]] Yaponiyaya tanıdılmasından sonra [[Yaponiyada xristianlıq|xristianlıq Yaponiyada]] missionerlər tərəfindən yayılmağa başlayıb. 1587-ci ildə xristianlıq Yaponiyada qadağan olunub və xristianlar təqib olunmağa başlayıb. 1600-cü ildə başlayan izolyasiya dövründən sonra Yaponiyanın xarici dövlətlərlə əlaqələri çox zəifləyib. Bu dövrdə Yaponiyada çox az alim islam və müsəlmanlar haqqında bəhs edib:{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1647-ci ildə [[Naqasaki]]də nəşr olunmuş dünya xəritəsində [[Xorasan]], Harsia ([[İran]]), Turko ([[Türkiyə]]), Arabia Ecit ([[Misir]]), Babaria və Maroko ([[Mərakeş]]) kimi müsəlman ərazilərin adı keçir.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1695-ci ildə C.Nişikava Çin ilə Qərb dünyası arasında ticarət əlaqələri haqqında yazı yazıb. Yazının 1708-ci ildəki təkrar nəşrində o, [[Hindistan]], [[İndoneziya]], İran, Türkiyə, [[Ərəbistan]], Misir və digər müsəlman ölkələri haqqında geniş məlumat versə də, bu ölkələrin dini haqqında bəhs etməyib. * 1715-ci ildə məşhur Tokuqava alimi [[Arai Hakuseki]] Qərb ölkələri haqqında bildiriş yayımlayıb və islamdan dünya dinlərindən biri kimi bəhs edib. Hakuseki islamın Yaponiyadakı ilk şərhçisi hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1801-ci ildə Yamamura Şoei ''"Sairan İqen"'' adlı kitabında [[Tunis]], [[Tripoli]], [[Əlcəzair]], Mərakeş, [[Bəhreyn]], [[Maskat]], [[Ədən]], [[Məkkə]], [[Mədinə]], [[Sinay]] kimi müsəlman əraziləri haqqında detallı məlumatlar verib.{{sfn|Saitoh|1979|p=120}} * 1827-ci ildə Aoci Rinso tərəfindən buraxılan ''"Koçi Şiraku"'' adlı kitab bir [[Hollandlar|holland]] alimin əsərinin tərcüməsidir. Əsər Türkiyə, [[Rusiya]], [[İspaniya]] və [[Filippin]]də yaşayan müsəlmanlar haqqında detalları məlumatlar verir.{{sfn|Saitoh|1979|p=121}} === Meyci dövrü === [[Fayl:Yamada Torajiro.jpg|thumb|İslamı qəbul etmiş ikinci yapon olan [[Yamada Toraciro]] İstanbulda ikən.]] 1868-ci ildə [[Meyci islahatı]]ndan sonra modernləşməyə başlayan Yaponiyanın Qərb dünyası ilə əlaqələri güclənib. 1890-cı ildə [[Osmanlı dövləti]] Yaponiyaya əlaqələrini gücləndirmək üçün "[[Ərtuğrul (gəmi)|Ərtuğrul]]" gəmisini göndərib. Bu, müsəlmanların Yaponiyaya gəlişi ilə bağlı ilk rəsmi qeyddir. Lakin gəmi Yaponiya sahillərində [[Ərtuğrul faciəsi|qəzaya uğrayıb]] və heyətinin böyük bir qismi ölüb.{{sfn|Saitoh|1979|p=381}} 1891-ci ildə yapon jurnalist [[Şotaro Noda]] 1890-cı il qəzasında həlak olan türklərin ailələrinə kömək etmək məqsədilə yardım toplayıb və [[İstanbul]]a gedərək bu yardımı Osmanlı hakimiyyət orqanlarına təqdim edib. İstanbulda olarkən Noda ingilis mənşəli müsəlman [[Abdulla Qulam]]la görüşüb və bu görüşdən bir qədər sonra islamı qəbul edərək Əbdülhəlim adını götürüb. O, islamı qəbul etmiş ilk yapon hesab edilir.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1893-cü ildə digər bir yapon [[Yamada Toraciro]] 1890-cı il qəzasında həlak olmuş türklərin ailələrinə yardım məqsədilə toplanmış vəsaiti İstanbula gətirib və bu səfər zamanı islamı qəbul edib Əbdülxəlil adını götürüb. O, islamı qəbul etmiş ikinci yapon hesab edilir. Sultanın xahişi ilə o, Osmanlı dövlətində qalıb və hərbi məktəbdə yapon dilinin tədrisi ilə məşğul olub.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1905-ci ildə başa çatan [[Rus-yapon müharibəsi]]ndən sonra Rusiya ordusu tərkibində döyüşmüş bəzi müsəlman müharibə əsiri kimi Yaponiyaya gəliblər. Hətta Osaka prefekturasının [[İzumiotsu]] şəhərinin əcnəbi qəbiristanlığında Rus-yapon müharibəsinin 3 müsəlman müharibə əsirinin (Utur Haşmatov, Şakirov Alişan, Zakir Havliv) qəbri var.{{sfn|Morimoto|1980|p=37}} 1905-ci ildə Əhməd Fəzəli adlı [[misirlilər|misirli]] zabit Tokioda yerləşən Hərbi Akademiyada təhsil alıb və bir neçə il burada yaşayıb. O, Yaponiyada yaşayan və yapon qadınla evlənən ilk müsəlman ərəb hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1905-ci ilin sonu 1906-cı ilin əvvəllərində hindli müsəlman Sərfəraz Hüseyn Naqasaki və Tokioda olub və bu səfər zamanı islam dininə dair mühazirələr oxuyub.{{sfn|Davudov|2012|p=381}} 1907-ci ildə Əli Əhməd Cəlcəvi adlı misirli [[Panislamizm|panislamçı]] Yaponiyanı ziyarət edib və Tokioda bir sıra akademik əlaqələr qurub. Tokioda dinlərlə bağlı beynəlxalq konfransda o da iştirak edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1908-ci ildə Məhəmməd Bərkətullah adlı hindistanlı müsəlman Tokioda yerləşən xarici dillər məktəbində təhsil verməyə başlayıb və Yaponiyada 5 il yaşayıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} O, Yaponiyada urdu dilini tədris edən ilk şəxsdir. 1910-cu ildə o, ''"İslam qardaşlığı"'' jurnalını dərc etdirib və jurnal 3 il fəaliyyət göstərib. Jurnalın ingilis versiyasını isə islamı məhz Məhəmməd Bərkətullanın təsiri ilə qəbul etmiş və sonralar onun ardıcıllarından birinə çevrilmiş Həsən Qatano çap etdirib.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} 1909-cu ildə Rusiya türklərindən olan [[Əbdürrəşid İbrahim]] Yaponiyaya gəlib. O, [[tatarlar]]ın müstəqilliyi üçün mübarizə apardığından Rusiyadan sürgün olunmuşdu. O, General [[Akaşi Motociro]]nun yaxın dostu olduğundan onun köməyi ilə Yaponiyaya gələ bilib. Olduqca dindar şəxs olduğundan Yaponiyadakı ilk islam təbliğatçısı hesab olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} Yaponiya haqqında təəssüratlarını, Yaponiyanın islam dünyası ilə münasibətlərini Əbdürrəşid İbrahim özünün ''"İslam dünyası və Yaponiyada islamın yayılması"'' kitabında əks etdirib.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} O, bir çox yaponun islam dininə keçməsinə nail ola bilib. Müsəlmana çevirdiyi şəxlər arasında ən görkəmlisi 1880-ci ildə [[Hiroşima]]da anadan olan və Tokiodakı xarici dillər məktəbindən məzun olan [[Ömər Yamaoka|Kotaro Yamaoka]] olub. [[Rus-yapon müharibəsi]]ndə iştirak edən Yamaoka müharibədən sonra İbrahimlə tanış olub və müsəlman olaraq Ömər{{sfn|Davudov|2012|p=381}} adını götürüb. Onunla birlikdə 1909-cu ildə [[həcc ziyarəti]]nə gedib{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} və həcc ziyarətində olan ilk yapon olub. Həcc ziyarətində olmuş ikinci yapon isə islamı Çində qəbul etmiş Nur İppe Tanaka olub.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} [[Fayl:Abdurrashid Ibrahimov.jpg|thumb|left|[[Əbdürrəşid İbrahim]].|200px]] 1909-cu ildə yaradılmış Asiya Konqresi (Ajia Gikai) təşkilatı Yaponiya islam fəaliyyətlərinə təkan verib. Yapon intelektuallar və Əbdürrəşid İbrahim tərəfindən yaradılmış təşkilatın məqsədi Yaponiyada müsəlman-asiyalı həmrəyliyini nümayiş etdirmək olub. Təşkilatın üzvləri [[Osmanlı dövləti]]ndən Tokioda məscid tikintisi üçün maddi vəsait və müsəlmanlar üçün din mütəxəssisləri tələb etmişdilər. Misir, [[Tunis]], Çin, Hindistan, Rusiyadan olan müsəlman alimlər tərəfindən qurulmuş Tokio İslam Çağırışı Assosiasiyası da Yaponiyada islamın təbliği ilə məşğul olub.{{sfn|Wen|2014|p=10}} [[XX əsr]]in əvvəllərində [[Çində təhsil]] sisteminin yenilənməsindən sonra Yaponiyaya çinli tələbələrin axını güclənib. Bu çinli tələbələr arasında 36 nəfərlik çinli müsəlman qrup da olub. O dövrdə islam çinli millətçilər üçün [[antiimperializm]] simvolu hesab edilirdi. Çinli müsəlman tələbələr Tokioda Xaricdə Oxuyan Tələbələrin Təhsil Assosiasiyanı qurmuşdular.{{sfn|Wen|2014|p=10}} 1909-cu ildə bu təşkilat ''"Xing Hui Pian"'' ("Müsəlmanların oyanışı") adlı jurnal dərc etdirib. Jurnalın ərəbcə başlığı olan ''"İstiqaz əl-islam"'' başlığını verən misir Əhməd Fəzəli də bu jurnalla tanış olub. Fəzəli Əbdürrəşid İbrahimlə [[Vaseda Universiteti]]ndə islam haqqında mühazirələr vermişdir. 1911-ci ildə Çində baş verən inqilabdan sonra təşkilatın tələbələri Çinə qayıdıblar.{{sfn|Wen|2014|p=11}} === 1913–1939 === 1923-cü ildə islam lideri [[Məhəmməd Əbdül Qurbanəli]] müsəlman yoldaşları ilə birlikdə [[Başqırdıstan]]dan Yaponiyaya miqrasiya edib. [[1917-ci il Oktyabr inqilabı|1917-ci ildə Rusiyada baş verən çevriliş]]dən sonra Rusiya müsəlmanlarının çoxu [[Mancuriya]], [[Koreya]] və Yaponiyaya köçürdü. Rusiyadan Yaponiyaya miqrasiya edən müsəlmanların sayının 600 olduğu təxmin edilir. Onların çoxu [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra Türkiyə vətəndaşlığı əldə ediblər. Ona görə həmin müsəlmanları türk müsəlmanlar da adlandırırlar. Qurbanəli yapon tərəfdaşlarının köməyi ilə 1938-ci ildə [[Tokio məscidi|Tokioda bir məscidin]] və Tokionun [[Yoyoqi]] məhəlləsində islam mədrəsəsinin açılmasına nail olub. O, mədrəsənin başçısı olaraq islam haqqında kitablar nəşr edən nəşriyyat da açmışdı. Nəşriyyatın işləri arasında ''"Yabi Yapon Hohberi"'' adlı [[jurnal]] da var idi. Lakin o, İkinci dünya müharibəsi zamanı 1945-ci ildə ruslar tərəfindən müharibə əsiri kimi [[Sibir]]ə aparılıb və bir daha Yaponiyaya qayıtmasına icazə verilməyib. Tokio və [[Kobe]]də yerləşən iki məscid hələ də bu miqrant qrupdan gələn türk imamlar tərəfindən idarə olunur.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}} 1936–38-ci illərdə Yaponiyadan ilk dəfə [[Həcc ziyarəti|həcc ziyarətləri]] baş tutub və Mancuriyadan olan çinli müsəlmanlar da iştirak ediblər. Lakin İkinci dünya müharibəsinin başlaması ilə bu həcc ziyarətlərində fasilə baş verib və bu fasilə 1958-ci ilə kimi davam edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} 1938-ci ildə Yaponiyada İslam Sferası İnstitutu təşkilatı yaradılıb və təşkilatın ''"Islamic Sphere"'' adlı jurnalı nəşr olunmağa başlayıb. Hökumət dəstəkli "Dai-Nikon Kaikyo Kyokai" təşkilatı da ''"Islamic World"'' adlı jurnal təsis edib. Daha sonra [[Yaponiya Xarici İşlər Nazirliyi]] ''"Islamic Affairs"'' adlı periodik nəşr buraxmağa başlayıb. Bu təşkilatların bu fəaliyyətləri İkinci dünya müharibəsinin sonuna kimi davam edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} === İkinci dünya müharibəsi və sonrası === [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı işğalçı siyasət yürüdən Yaponiya ərəb ölkələrinə çata bilməsə də, ərazisini müasir [[Banqladeş]] sərhədlərinə qədər genişləndirməklə yanaşı əhalisinin böyük hissəsi müsəlman olan Cənub-Şərqi Asiya regionunu ələ keçirmişdi. Yaponiyanın müharibə siyasətinin əsas məsələlərindən biri işğal olunmuş ərazilərdə müsəlmanlara qarşı olan münasibətin necə olması ilə bağlı idi. Hökumətin bununla bağlı qərarı müsəlmanlara qarşı yaxşı davranmaq idi. Müharibə zamanı Şimali Çin, Cənubi Çin, [[Malayziya]], [[İndoneziya]] və digər işğal olunmuş ərazilərdəki müsəlman cəmiyyətlərə xoşməramlı missiyalar göndərilirdi. Mülki və hərbi personalın müsəlmanlarla düzgün rəftar etməsi üçün islam və müsəlman tədqiqat proqramları təşkil olunurdu.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} Hökumət müsəlman gəncləri təhsil üçün Yaponiyaya dəvət edirdi. Yaponiyanın işğal siyasəti filippinlilərə qarşı sərt olsa da, [[Mindanao]] və [[Sulu]] adalarındakı müsəlmanlar üçün vəziyyət tam fərqli idi. Yapon əsgərlərə müsəlman [[morolar]]a ilişmək qadağan olunmuşdu. Hətta işğal olunmuş ərazilərdə bir çox yapon əsgər islama keçərək müsəlman olmuşdular.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1945-ci ildə İkinci dünya müharibəsinin başa çatmasından sonra Sadiq İmaizumi, Abdul Munir Vatanabe, Ömər İokibe, Şəfiq Əhməd Yamada, Abdul Həmid Onişi kimi müsəlmanlar şimaldan, Ömər Mita, Osman Matsubayaşi, Süleyman Takeuçi, Hüseyn Nişikata, Əli Nişiyama kimi müsəlmanlar isə cənubdan Yaponiyaya qayıdıblar. Onların birgə fəaliyyəti nəticəsində 1952-ci ildə Yaponiya Müsəlman Cəmiyyəti qurulub və daha sonra bu təşkilat [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]] adını alıb. Təşkilatın ilk prezidenti Sadiq İmaizumi və ilk üzvlərinin sayı 65 idi. Baş qərargahı Tokionun Yoyoqi məhəlləsində yerləşən təşkilat 1968-ci ildə Yaponiya hökuməti tərəfindən rəsmi olaraq tanınmışdır. Bu, Yaponiyada tamamilə müsəlmanlardan ibarət olan ilk islam təşkilatı idi.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1950-ci illərdə Yaponiyaya [[Pakistan]]dan çoxlu müsəlman təbliğatçıları gəlirdi ki, onların içərisində beynəlxalq "Əl-daava va ət-tabliğ" təşkilatının üzvləri üstünlük təşkil edirdilər.{{sfn|Davudov|2012|p=382}} 60-cı illərdə Yaponiyaya Pakistan, Türkiyə, İndoneziya və ərəb ölkələrindən müsəlman tələbələrin axını baş verib. 1961-ci ildə ölkədə ilk müsəlman [[tələbə]] təşkilatı yaradılıb. Bir qədər sonra isə bu təşkilatla Yaponiya müsəlmanları təşkilatını əlaqələndirən şura yaradılıb.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} 1968-ci ildə isə [[Yamanaşi prefekturası]]nın [[Enzan]] şəhərində ilk müsəlman qəbiristanlığı üçün 10 min m<sup><small>2</small></sup> ərazi satın alınıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=125}} 1970-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanı kralı [[Feysəl ibn Əbdüləziz Əl Səud|Feysəl ibn Əbdüləziz]] Yaponiyaya səfər edib və səfər zamanı müsəlmanlarının nümayəndələri ilə görüşüb. Kral Ömər Mita tərəfindən Quranın yenidən yapon dilinə tərcüməsi ilə bağlı bütün xərcləri öz üzərinə götürüb. Tərcümənin nəşrini maliyyələşdirmək üçün Səudiyyə Ərəbistanının Yaponiyadakı səfirliyi yanında xüsusi fond yaradılıb. 1973-cü ildə Feysəl ibn Əbdüləziz Yaponiyaya 6 müsəlman din xadimi göndərib və onların rəhbərliyi altında 1974-cü ildə Tokioda ilk tam əsaslı islam mərkəzi yaradılıb.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} XX əsrin 80-ci illərinin əvvəllərində Səudiyyə Ərəbistanı kralı [[Xalid ibn Əbduləziz Əs Səud|Xalid ibn Əbduləziz]] Tokioda 6 mərtəbəli islam mərkəzini inşa etdirib. Bu mərkəz bir çox professorların, jurnalistlərin, tələbələrin və sadə yaponların baş çəkdiyi yerə çevrilmişdir. Hal-hazırda bu mərkəz Tokioda müsəlmanların əsas toplandıqları yerlərdən biridir.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} == Quran == Quranın [[yapon dili]]nə ilk tərcüməsi 1920-ci ildə [[Keniçi Sakamoto]] tərəfindən nəşr olunub. İki cildlik tərcümənin birinci cildi 419 səhifə, ikinci cild 428 cilddən ibarətdir.{{sfn|Morimoto|1980|p=57}} 1923-cü ildə Sakamotonun ''"Məhəmməd peyğəmbər"'' əsəri də çıxıb. O, buddist olsa da, islam dininə qarşı simpatiyası olub. Ərəb dilini bilməsinə baxmayaraq, Quranı birbaşa ərəb dilindən yox, Londonda nəşr olunan ingilisdilli nəşrdən tərcümə edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=122}}{{sfn|Morimoto|1980|p=57}} 1929-cu ildə ''Kaizosha'' nəşriyyatı onun tərcüməsini yenidən nəşr edərək buraxıb.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} 1938-ci ildə Quranın yapon dilinə ikinci tərcüməsi nəşr olunub. 878 səhifəlik{{sfn|Morimoto|1980|p=60}} tərcümənin böyük hissəsini aparan şəxs olan qeyri-müsəlman [[Qoro Takahaşi]] nəşrdən öncə — 1935-ci ildə ölmüşdür. Tərcümədə ona kömək edən şəxs Osakada doğulan müsəlman yapon [[Əhməd Ariqa]] idi. Ariqa gənc yaşında Hindistana gedərək müsəlman olub və Kobeyə köçərək [[Cənubi Asiya]]dakı müsəlman ölkələr ilə ticarət edirdi. Ölkə boyunca missionerliklə məşğul olmaq istəsə də, Yaponiya hökuməti onun bu istəyini rədd edib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Bu dövrdə həmçinin müxtəlif şəxslər Quranı qismən tərcümə edərək jurnallarda nəşr etdiriblər. Bunlardan biri [[Koci Okubo]]nun işi olub.{{sfn|Morimoto|1980|p=61}} İkinci dünya müharibəsindən sonra Quranın yapon dilinə ilk tərcüməsi 1950-ci ildə nəşr olunub.{{sfn|Morimoto|1980|p=62}} Tərcümənin müəllifi qeyri-müsəlman millətçi lider olan [[Şumei Okava]] idi. 28–29 yaşında olarkən Quranı [[Tövbə surəsi]]nə qədər tərcümə edərək jurnalda çap etdirən Okava İkinci dünya müharibəsindən sonra Quranı tam tərcümə etməyə 5 il vaxt sərf edib.{{sfn|Morimoto|1980|p=63}}{{sfn|Morimoto|1980|p=64}} O, həmçinin ''"İslamın ümumi tədqiqi"'' və ''"Məhəmməd peyğəmbərin bioqrafiyası"'' əsərlərinin də müəllifi olub.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Quranın növbəti tərcüməsi professor [[Toşihiko İzutsu]] tərəfindən hazırlanıb və 1945-ci ildə ''Kaizosha'' nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunub. Bu tərcümə yapon dilinin danışıq formasına uyğun şəkildə edilib. Üç cildlik bu tərcümə 952 səhifəlik olub{{sfn|Morimoto|1980|p=65}} və ilk tərcümədir ki, birbaşa ərəb dilindən aparılıb.{{sfn|Morimoto|1980|p=66}} İzutsu qeyd etmişdir ki, Quran heç bir dilə tam şəkildə uyğun tərcümə oluna bilməz və istənilən tərcümə ancaq giriş xarakterlidir, Quran orijinal ərəb dilində oxunmalıdır. Quranın beşinci tərcüməsi 1970-ci ildə [[Osamu İkeda]], [[Ban Yasunari]] və Katsuci Fucimoto tərəfindən nəşr olunub. 1923-cü ildə standart Qahirə nəşrinin tərcüməsi olan bu kitabın içinə şəkillər də yerləşdirilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Quranın altıncı tərcüməsi isə 1972-ci ildə müsəlmanlar tərəfindən nəşr olunub. Tərcüməni aparan şəxs isə tərcümənin üzərində 12 il işləmiş olan [[Hacı Ömər Mita]] idi. Mancuriyada 30 il işlədikdən sonra 1941-ci ildə [[Pekin]]də müsəlman olan Mita 1945-ci ildə Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra 1958-ci ildə həcc ziyarətində olub və 1960-cı ildə [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]]nın rəhbəri seçilib. 1960–65-ci illərdə Məkkədə yaşayarkən Quranı tərcümə etməyə başlayıb və qayıdandan sonra 6 nəfərdən ibarət tərcümə komitəsi yaradıb. Nəhayət, 1972-ci ildə tərcümənin 5000 nüsxəsi çapdan çıxıb. 758 səhifədən ibarət olan kitabın hər sağ tərəfində ərəbcə mətn, hər sol tərəfində isə onun yaponca olan tərcüməsi verilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=124}} == Məscidlər == {{həmçinin bax|Yaponiya məscidlərinin siyahısı}} [[Fayl:Tokyo Camii 2009.jpg|thumb|Tokio məscidi.]] 1980-ci illərə qədər Yaponiyada çox az sayda məscid mövcud olub. Lakin son onilliklərdə Yaponiyada müsəlman miqrantların axınının artmasından sonra məscidlərin sayı artıb. 2018-ci ilin məlumatına əsasən Yaponiyanın 47 prefekturasının 36-sında 105 məscid var. Bu məscidlərin çoxu ibadət funksiyasından çox, sosiallaşma funksiyası daşıyır.<ref name="mainichi">{{cite web |title=No. of Muslims, mosques on the rise in Japan amid some misconceptions, prejudice |url=https://mainichi.jp/english/articles/20191128/p2a/00m/0fe/014000c |website=Mainichi |accessdate=6 fevral 2021 |language=ingilis |date=29 noyabr 2019}}</ref> Yaponiyada ilk müsəlman ibadət yerinin 1905-ci ildə [[Rus-yapon müharibəsi]]nin müsəlman olan müharibə əsirləri tərəfindən qurulduğu güman olunur.{{sfn|Morimoto|1980|p=37}}{{sfn|Davudov|2012|p=381}} İlk rəsmi məscid isə 11 oktyabr 1935-ci ildə [[Kobe]] şəhərində açılan [[Kobe məscidi]]dir. Məscid Osaka və Kobe şəhərlərində yaşayan müsəlman tacirlər, eləcə də, Hindistan, [[Burma]], [[Malaya]]da yaşayan müsəlmanların ianələri hesabına tikilib. Açılış mərasimində 300 müsəlmanla yanaşı Kobe meri, misirli və britaniyalı konsullar və digər yapon rəsmilər iştirak ediblər.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Ölkənin ən böyük məscidi olan [[Tokio məscidi]] 12 may 1938-ci ildə istifadəyə verilib.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Şəhərin Şibuya rayonunun Oyama məhəlləsində yerləşən{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} məscidin türk müsəlmanların və yerli yaponların dəstəyi hesabına tikilib. Açılış mərasimində [[Yəmən şahzadəsi]], [[Səudiyyə Ərəbistanı]]n [[London]]da olan və kral tərəfindən göndərilən səfiri, [[Misir kralı]] tərəfindən göndərilmiş səfir,{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} [[Mitsuru Toyama]], general [[İvare Matsui]], təhsil naziri,{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} Tokioda yaşayan yüzlərlə tatar müsəlmanlar və yaponlar iştirak ediblər.{{sfn|Saitoh|1979|p=123}} Məscidin tikintisi üçün 120.000 yen toplanılıb{{sfn|Morimoto|1980|p=48}} və bu məbləğin 20 mini [[Mitsubishi Bank]] prezidenti Kiyoşi Seşino tərəfindən verilib.{{sfn|Morimoto|1980|p=50}} Hal-hazırda ölkənin ən aktiv məscidi olan Tokio məscidi cümə günləri 700–800 ziyarətçi qəbul edir.<ref name="mainichi"/> Üçüncü məscid [[Naqoya]] şəhərində tikilsə də, İkinci dünya müharibəsi zamanı 14 aprel və ya may 1945-ci ildə hava hücumları zamanı məhv olub. Naqoyanın [[Çikusa]] rayonunda yerləşən və türk müsəlman Abdullah Dəmir bəyin nəzarəti altında olan məsciddə müsəlman uşaqlar üçün dərslər də keçilirdi.{{sfn|Morimoto|1980|p=54}} 2000-ci ildə pakistanlı iş adamı Əbdülvahab Qüreyşinin vəsaiti ilə həmin məscidin yerində yeni Naqoya məscidi inşa edilib.{{sfn|Davudov|2012|p=383}} Dördüncü məscid isə 16 dekabr 1977-ci ildə [[Osaka]] şəhərində açılıb. Şəhərin ilk məscidi olan bu məscidin tutumu 100 nəfərlikdir. Mustafa Komaru məscidin ilk baş imamı olub. [[Osaka məscidi]] Yaponiyada ilk məsciddir ki, müsəlman yaponlar tərəfindən qurulub.{{sfn|Morimoto|1980|p=54}} == Demoqrafiya == 2018-ci ilin məlumatına əsasən Yaponiyada 200.000 müsəlman yaşayır. Onlardan 43 mini yapon müsəlmanlardır.<ref name="mainichi"/> Yaponiyada yaşayan müsəlmanlar 2 sinifə bölünür: orta sinif və işçi sinif. Orta sinif müsəlmanlara biznemenlər, həkimlər, müəllimlər, professorlar, mühəndislər və s. daxildir. Ümumi müsəlmanların 80%-ni təşkil edən işçi sinifə isə sənayedə işləyən fəhlələr aiddir və onların çox böyük hissəsi [[Hindistan]], [[Pakistan]], [[İran]], [[Banqladeş]], [[Şri-Lanka]], [[Filippin]], [[Tailand]] kimi ölkələrdən gələn miqrantlardır. İşçi sinifə daxil olan müsəlmanlar nisbətən yoxsul və aztəhsillidirlər, çoxu yapon qadınla evlənib daimi yaşayış hüququ əldə etməyə çalışırlar.{{sfn|Anis|1998|p=339}} Yaponiyada müsəlman əhalinin çox böyük hissəsi paytaxt Tokio ərazisində cəmlənib. Müsəlman əhalinin cəmləşdikləri digər əsas şəhərlər [[Osaka]], [[Yokohama]], [[Kioto]], [[Naqoya]] və [[Kobe]]dir. Müsəlmanların çoxu sənaye bölgələrinin yerləşdiyi və yaxşı iş imkanlarının olduğu Mərkəzi Yaponiyada yaşayırlar. Müsəlmanların yaşadıqları digər yerlərə [[Hiroşima]], [[Şizuoka]], [[Senday]], [[Hakodate]], [[Sapporo]] və [[Tokuşima]]dır.{{sfn|Anis|1998|p=339}} İşçi sinifə daxil olan müsəlman miqrantlar aztəhsilli və yoxsul olduqlarından islam dəyərlərinə çox diqqət verə bilmirlər və bu da islamın Yaponiyada imicinin azalmasına səbəb olur. İslama keçən yaponlar bu cür problemlə qarşılaşmasalar da, cəmiyyətin təzyiqinə qala bilirlər.{{sfn|Anis|1998|p=341}} === Problemlər === Yaponiya müsəlmanlarının qarşılaşdıqları əsas problemlər [[islam təhsili]]nin çatışmazlığı, [[halal]] qida məsələsi, qəbiristanlıqlardır.{{sfn|Anis|1998|p=341}} Yaponiyada islam təhsilinin keyfiyyəti aşağıdır. Hökumət məktəbləri islamı ayrıca fənn kimi tədris etmir, sadəcə [[tarix]] fənnində islam haqqında biliklər təklif edir. Sadə islam təhsili Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası, Yaponiya İslam Mərkəzi, Ərəb İslam İnstitutu və Tokuşima İslam Mərkəzində tədris olunur. Müsəlman uşaqlar üçün dini məktəblər yoxdur. Dini təhsil evdə fərdi şəkildə və ya şəxsi müəllim nəzarətində həyata keçirilir. İslamın ali səviyyədə tədrisi üçün institutlar da yoxdur. Bəzi universitetlər [[Orta Şərq]] ölkələrini əhatə edən fakültələri və ərəb dili ixtisasını təklif edir. Tokioda bir universitet [[şəriət]] qanunları ixtisasını tədris edir.{{sfn|Anis|1998|p=341}} Ərəb dili [[Tokio Universiteti|Tokio]] və [[Osaka Universiteti|Osaka universitetlərind]]ə tədris olunur. Bunlardan əlavə, Tokioda 1982-ci ildə yaradılan institutda və Tokuşimadakı islam mərkəzində də ərəb dili keçilir. Lakin mövcud olan təhsil müəssisələri Yaponiya müsəlmanlarının ehtiyaclarını qarşılamır.{{sfn|Anis|1998|p=342}} Müsəlmanların cəmləşdikləri böyük şəhərlərdə müsəlman qəbiristanlıqları yox dərəcəsindədir. Hətta müsəlman əhalinin ən çox yaşadığı Tokioda belə qəbiristanlıq yoxdur. Ölkədəki yeganə müsəlman qəbiristanlığı [[Yamanaşi prefekturası]]nın [[Enzan]] şəhərində yerləşir və Yaponiya Müsəlman Assosiasiyasının mülküdür. Nəşin bu yerə gətirilməsi belə bahalıya başa gəlir. Assosiasiyaya üzv olmayanlar isə bir qəbirin hazırlanması üçün 12 min [[ABŞ dolları]] ödəməlidirlər. Bu isə işçi sinifdən olan müsəlmanlar üçün çox bahalıdır. Bu problemi həll etmək üçün Yaponiya İslam Mərkəzi Müsəlman Qəbiristanlığı Fond Komitəsini yaradıb və Tokioda [[Pakistan Milli Bankı]]nda hesab açdırıb.{{sfn|Anis|1998|p=342}} == Təşkilatlar == Yaponiyada mövcud olan islam təşkilatlarının çoxu ölkənin paytaxtı və müsəlmanların ən çox yaşadığı [[Tokio]]da yerləşir. Tokioda yerləşən islam təşkilatları bunlardır:{{sfn|Anis|1998|p=334}} {{siyahı sütunlarla|3| * [[Yaponiya İslam Mərkəzi]] * Yaponiya İslam Missiyası * Yaponiya islam Dairəsi * [[Yaponiya İslam Mədəniyyəti Cəmiyyəti]] * [[İslam Rifah Korpusu və Fatiha Fondu]] * [[Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası]] * Yaponiya İslam Güvəni * Yaponiya İslam Dostluğu Federasiyası * [[Yaponiya İslam Konqresi]] * Yaponiya Məscidlər Şurası * Yaponiya Müsəlman Tələbələr Assosiasiyası * Yaponiya Beynəlxalq Qadın Müsəlmanlar Assosiasiyası * Xanımların İslam Şurası * Əl-Huda Müsəlman Assosiasiyası * İslam Ərəb İnstitutu * Ərəb Mədəniyyət Assosiasiyası * Yaponiya Türk Assosiasiyası * İndoneziya İslam Mərkəzi * Afrika Müsəlman Assosiasiyası}} Digər prefekturalarda yerləşən təşkilatlar:{{sfn|Anis|1998|p=334}} {{siyahı sütunlarla|3| * Yaponiya İslam Məscidi ([[Kioto prefekturası|Kioto]]) * Yaponiya İslam Dostluğu Assosiasiyası (Kioto) * Kioto Müsəlman Assosiasiyası * Osaka İslam Davası * Kasay İslam Cəmiyyəti ([[Osaka prefekturası|Osaka]]) * Osaka Müsəlman Assosiasiyası * İslam Təhsili və Məlumat Mərkəzi ([[Kanaqava prefekturası|Kanaqava]]) * Pakistan Alimləri Təşkilatı (Kanaqava) * Toyohaşi Müsəlman Assosiasiyası ([[Aiçi prefekturası|Aiçi]]) * Naqoya İslam Assosiasiyası (Aiçi) * Hokkaydo İslam Mədəniyyət Mərkəzi * Hokkaydo İslam Cəmiyyəti * Şizuoka Müsəlman Tələbələr Assosiasiyası}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{cite journal |last1=Saitoh |first1=Abdul Karim |title=The historical journey of islam eastward and the Muslim community in Japan today |journal=Institute of Muslim Minority Affairs Journal |date=1979 |pages=117-126 |doi=10.1080/02666957908715787 |accessdate=4 fevral 2021|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Davudov |first1=Qismət |title=Yaponiyada islam dinin yayılması |journal="Şərqşünaslığın aktual problemləri" mövzusunda Respublika elmi konfransının materialları|date=2012 |pages=381-383 |url=http://dspace.khazar.org/bitstream/20.500.12323/2154/1/2012-a.pdf |accessdate=4 fevral 2021|ref=harv}} * {{cite book |last1=Morimoto |first1=Abu Bakr |title=Islam in Japan: Its past, present and future |date=1980 |publisher=Islamic Center Japan |url=https://books.google.az/books/about/Islam_in_Japan.html?id=bheOGwAACAAJ&redir_esc=y |accessdate=5 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Anis |first1=Bushra |title=The emergence of Islam and the status of Muslim minority in Japan |journal=Journal of Muslim Minority Affairs |date=1998 |volume=18 |issue=2 |pages=329-345 |doi=10.1080/13602009808716415 |accessdate=9 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} * {{cite journal |last1=Wen |first1=Shuang |title=Muslim Activist Encounters in Meiji Japan |url=https://archive.org/details/sim_middle-east-report_spring-2014_44_270/page/10 |journal=Middle East Report |date=2014 |volume= |issue=270 |pages=10-11 |doi= |accessdate=10 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Japan}} * [https://islamcenter.or.jp/ Yaponiya İslam Mərkəzi] {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Yaponiyada islam| ]] f59wcximdvt8djp8o09divgz0rzahl8 14 427998 6598919 4727597 2022-08-28T12:20:27Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Yaponiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Yaponiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Japan}} [[Kateqoriya:Yaponiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] iov7mj4c413zgifwfwa7erql3pu2uva 6598977 6598919 2022-08-28T12:24:42Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Japan}} [[Kateqoriya:Yaponiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] erwwwmgiejva04dkhtwdj31u5zna5qy 0 428252 6600334 6556859 2022-08-29T05:09:17Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = İndoneziya İstiqlal müharibəsi |aiddir = [[İkinci Dünya müharibəsi]] |şəkil = [[Şəkil:Laha airfield, Ambon.jpg|270px]] |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tarixi = 30 yanvar-3 fevral 1942 |yeri = |səbəbi = |vəziyyəti = |nəticəsi = Yaponiyanın qalibiyyəti. |ərazi = |tərəf1 = {{bayraq|Hollandiya}} <br>{{bayraq|Böyük Britaniya}}<br>{{bayraq|ABŞ}}<br>{{bayraq|Avstraliya}} |tərəf2 = {{bayraq|Yaponiya}} |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = |komandan2 = {{bayraq|Yaponiya}} İbo Taxasi <br> Takeo İto |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = 3,900 |qüvvə2 = 5,300 |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = {{bayraq|Hollandiya}} məlum deyil <br>{{bayraq|Avstraliya}} 15 ölü və 35 yaralı (300 nəfər döyüşdən sonra güllələnmişdir) |itkilər2 = {{bayraq|Yaponiya}} 55 ölü,<br>135 yaralı |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Ambon döyüşü''' — [[Hiderland Ost-Hindi əməliyyatı]] çərçivəsində quruda baş vermiş döyüş. Döyüş [[Ambon]] adasında 1942-ci ilin 30 yanvarından 3 fevralına qədər davam etmişdir. Burada [[Hollandiya]] və [[Avstraliya]] qüvvələri müştərək şəkildə yaponlara qarşı müqavimət göstərmişlər. == Tərəflərin qüvvələri == === Müttəfiqlər === Müharibədən öncə bölgədə sayı 2800 çatan Molukk briqadasına sahib hollanlar və 2 batalyondan ibarət olan Avstraliya qüvvələri cəmləşmişdi. Avstraliya qüvvələri adaya 17 dekabrda gətirilmiş və sayları cəmi 1100 nəfərdən ibarət olmuşdur. Hollandların qüvvələri Kral holland ost-hind ordusu adlanırdı. Hollandların vəziyyəti bu ərəfədə hecdə ürək acan deyildi. Səbəb isə ölkənin avropa hissəsi nasist Almaniyası tərəfindən işğal olunması idi. === Yaponiya === İlk hücum yapon dəniz donanması tərəfindən həyata keçirilir. Hücum zamanı təyyarə daşıyan "Xiryo" və "Soryo", ağır kreyser "Nati" və "Mioko", üztəlik yükgül kreyser "Dzinsu" və 15 esmins iştirak etmişdir. Quru qoşunları 5300 nəfərdən ibarət olmuşdur. 38-ci diviziyasının 288 polku bu hücumda fəal iştirak etmişdir. Avropada baş verən vəziyyətdən istifadə edən Yaponiya onların şərqdə yerləşən müklərinə soxulurdu. == Döyüş == 30 yanvarda 1000 nəfərlik yapon hərbi birləşmələri adanın şimalına çxatılır. 228-ci quru qoşunları polku adanın cənubuna çıxarılır. Yaponların quru qoşunları say bamından müttəfiqlərdən geri qalsada dəniz qüvvələri baxımından onları qat-qat üstəliyirdi. Üstəlik hərbi texnika baxımındada üstünlük özünü göstərirdi. Tank və ağır artileriya döyüşlərdə yaponiyanın qalibiyyətinə öz təsirini göstərmişdir. 31 yanvarda yaponlar adanın cənub-qərbində yerləşən Ambon şəhərini işğal edirlər. 1 fevralda isə holland qüvvələrinin böyük hissəsi təslim olur. Avstraliya qüvvələri isə mühasirəyə düşmək təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya idilər. Bu səbəbdən onlar adanın cənub-qərb hhissəsini tərk etməli olurlar<ref>Wigmore, p.428</ref>. 2 fevralda yapon gəmisi olan W-9 holland minalarına dəyərək sulara qərq olur. 3 fevralda Eri rayonu ərazisində avstraliya qüvvələri mühasirəyə alınırlar. Təslim olmaqdan başqa cəra qalmır == Yapon hərbi cinayətləri == Döyüş zamanı müttəfiqlırin itkilıri elədə böyük olmamışdır. Döyüş bitdikdən sonra Laxa erodromunda 300 əsir yaponlar tərəfindən öldürülür. Bəzi məlumatlara görə bu addım batırılan yapon gəmisinin intiqamı ilə bağlı olmuşdur. Burada olan avstraliya əsgərlərinin ¾ açlıq və pis rəftar səbəbi ilə ölmüşlər<ref>[http://www.awm.gov.au/atwar/remembering1942/ambon/transcript.htm Peter Stanley, 2002, "Remembering 1942: The defence of the 'Malay barrier': Rabaul and Ambon, January 1942"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081011054829/http://www.awm.gov.au/atwar/remembering1942/ambon/transcript.htm |date=2008-10-11 }}. Access date: October 21, 2007</ref>. 1946-cı ildə düüşərgənin 93 üzvü hərbi cinayətlərə börə mühakimə edilmişdir. Düşərgənin rəhbəri olan Kunito Kunito 20 il çəza alır<ref>[http://www.ww2australia.gov.au/japadvance/laha.html Department of Veterans' Affairs (Australia), 2006, "Fall of Ambon: Massacred at Laha"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120227145716/http://www.ww2australia.gov.au/japadvance/laha.html |date=2012-02-27 }}. Access date: October 21, 2007.</ref>. == Nəticəsi == Ambonun işğalı yaponların qarşısında olan maneələri aradan qaldırmağa imkan verdi. Üstəlik yapon bombardımançı təyyarələri artıq sərbəst şəkildə [[Avstraliya]]nın [[Darvin]] şəhərini bombalıya bilərdi. == Ədəbiyyat == === Rus === * ''"Голландский флот во Второй мировой войне" / А. Крозе; пер. с англ. А. Больных. ISBN 5-17-026035-0 (ООО "Издательство ACT"). ISBN 5-9577-1698-7 (ЗАО НПП "Ермак"). Тираж 4000 экз. '' === İngilis === * Lionel Wigmore, 1957, [http://www.awm.gov.au/cms_images/histories/20/chapters/19.pdf Chapter 19 The Loss of Ambon] {{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}, ''[[w:en:Australia in the War of 1939–1945|Australia in the War of 1939–1945]], Volume IV — The Japanese Thrust'' (1st ed.; Canberra, Australian War Memorial) * [http://www.dutcheastindies.webs.com/ambon.html L., Klemen, 1999–2001, ''The Netherlands East Indies 1941–42'', "The Japanese Invasion of Ambon Island, January 1942" ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121203023528/http://www.dutcheastindies.webs.com/ambon.html |date=2012-12-03 }} (Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942) * [http://pwencycl.kgbudge.com/A/m/Ambon.htm Kent G. Budge, 2007, ''The Pacific War Online Encyclopedia'' "Ambon"] * [https://web.archive.org/web/20040104050527/http://www.defence.gov.au/army/lwsc/Publications/sp%20303.pdf Michael Evans, 2000, ''Developing Australia’s Maritime Concept of Strategy: Lessons From the Ambon Disaster of 1942''] (Department of Defence, Australia) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1942-ci ildə ölkələr]] [[Kateqoriya:Döyüşlər]] id9pplr6vju0q80j98ij7tigyg6mctq 0 428357 6600373 5515087 2022-08-29T05:22:02Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{Dövlət xadimi |adı = Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi |orijinal adı = {{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}} |şəkil = Ali of Hejaz.jpg |titul = [[Hicaz krallığı|Hicaz kralı]] |bayraq = Flag of Hejaz 1920.svg |bayraq2 = Coat of arms of Kingdom of Hejaz.svg |dövr əvvəl = 1924 |dövr son = 1925 |sələfi = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |xələfi = [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] |doğum tarixi = 1879 |doğum yeri = [[Məkkə]], [[Osmanlı İmperiyası]] |vəfat tarixi = 1935 |vəfat yeri = [[Bağdad]], [[İraq|İraq krallığı]] |həyat yoldaşı = Nəfisə xanım |uşağı = [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi]]<br>Xədicə Əbdiyyə<br>Aliyə<br>Badiyə<br>Cəlilə |atası = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |anası = Əbdiyyə ibn Abdullah |vikianbar = }} '''Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi''' — ({{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}}; d.1879, [[Məkkə]] — ö. 13.2.1935, [[Bağdad]]) — 1924–1925-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Hicaz krallığı]]nın ikinci kralı. [[Haşimilər]]in [[Hicaz]]da sonuncu kralı. == Həyatı == Əli ibn Hüseyn, [[Hicaz krallığı|Hicaz]]ın birinci kralı [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]]nin böyük oğlu idi və Qalatasaray liseyini bitirmişdi. [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə atası Hüseyn ibn Əli ingilisləri dəstəklədi. Müharibədən sonra [[Ərəbistan yarımadası]]nda müstəqil [[Hicaz krallığı]]nı yaratdı və oğulları Abdulla İordaniya, Feysəl isə Suriya-İraq kralı oldu. Böyük oğlu Əli isə özünün varisi elan etdi. 1924-cü ilin mart ayında Hüseyn ibn Əlinin özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etməsi [[Hicaz krallığı]] ilə [[Nəcd əmirliyi]] arasında münaqişəyə səbəb oldu. Müharibə Hicaz üçün çox uğursuz oldu. 1924-cü ilin oktyabrında Hüseyn ibn Əli taxtdan Əlinin xeyrinə əl çəikdi. Əli [[Ciddə]]yə tərəf çəkildi və nəticədə Nəcd əmirliyi [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərini ələ keçirdi. 1925-ci ildə [[Nəcd əmirliyi]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında müqavilə imzalandı. Bu müqavilə ilə ingilislər Nəcdin Hicazı zəbt etməsini təsdiqləyirdilər. 22 dekabr 1925-ci ildə [[Ciddə]] təslim oldu. Hicazın sonuncu Haşimi kralı Əli ailəsi ilə birlikdə İraqa qardaşı Feysəl ibn Hüseynin yanına getdi.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors] IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors</ref> 1935-ci ilin fevralın 13-də [[Bağdad]]da öldü. == Ailəsi == Əli ibn Hüseyn, 1906-cı ildə [[Məkkə Şərifliyi|Məkkə şərifi]] əmir [[Abdullah ibn Məhəmməd Paşa]]nın qızı Nəfisə xanım ilə evləndi. Bu evlilikdən onun dörd qızı və bir oğlu dünyaya gəlmişdir. * Xədicə Əbdiyyə (1907–1958) * Aliyə (1911–1950) — İraq kralı [[I Qazi ibn Feysəl|I Qazi]] ilə evləndi. İraq kralı [[Feysəl ibn Qazi|II Feysəl]]ın anası idi. * [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi|Abdullah]] (1913–1958) — İraq naibi * Badiyə (1920–2020) — Hüseyn ibn Əli ilə evləndi və bu evlilikdən Əli ibn Hüseyn adlı oğlu oldu. Əli ibn Hüseyn İraq kralı I Feysəlin vəliəhdi idi. * Cəlilə (1923–1955) — Şərif Əhməd Hazim ilə evləndi == Həmçinin bax == * [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] * [[Hicaz krallığı]] * [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Məkkədə doğulanlar]] s7es1ruutgtomveuwiz2mdawe6j6orb 6600444 6600373 2022-08-29T05:45:27Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{Dövlət xadimi |adı = Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi |orijinal adı = {{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}} |şəkil = Ali of Hejaz.jpg |titul = [[Hicaz krallığı|Hicaz kralı]] |bayraq = Flag of Hejaz 1920.svg |bayraq2 = Coat of arms of Kingdom of Hejaz.svg |dövr əvvəl = 1924 |dövr son = 1925 |sələfi = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |xələfi = [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] |doğum tarixi = 1879 |doğum yeri = [[Məkkə]], [[Osmanlı İmperiyası]] |vəfat tarixi = 1935 |vəfat yeri = [[Bağdad]], [[İraq|İraq krallığı]] |həyat yoldaşı = Nəfisə xanım |uşağı = [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi]]<br>Xədicə Əbdiyyə<br>Aliyə<br>Badiyə<br>Cəlilə |atası = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |anası = Əbdiyyə ibn Abdullah |vikianbar = }} '''Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi''' — ({{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}}; {{DVTY}}) — 1924–1925-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Hicaz krallığı]]nın ikinci kralı. [[Haşimilər]]in [[Hicaz]]da sonuncu kralı. == Həyatı == Əli ibn Hüseyn, [[Hicaz krallığı|Hicaz]]ın birinci kralı [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]]nin böyük oğlu idi və Qalatasaray liseyini bitirmişdi. [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə atası Hüseyn ibn Əli ingilisləri dəstəklədi. Müharibədən sonra [[Ərəbistan yarımadası]]nda müstəqil [[Hicaz krallığı]]nı yaratdı və oğulları Abdulla İordaniya, Feysəl isə Suriya-İraq kralı oldu. Böyük oğlu Əli isə özünün varisi elan etdi. 1924-cü ilin mart ayında Hüseyn ibn Əlinin özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etməsi [[Hicaz krallığı]] ilə [[Nəcd əmirliyi]] arasında münaqişəyə səbəb oldu. Müharibə Hicaz üçün çox uğursuz oldu. 1924-cü ilin oktyabrında Hüseyn ibn Əli taxtdan Əlinin xeyrinə əl çəikdi. Əli [[Ciddə]]yə tərəf çəkildi və nəticədə Nəcd əmirliyi [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərini ələ keçirdi. 1925-ci ildə [[Nəcd əmirliyi]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında müqavilə imzalandı. Bu müqavilə ilə ingilislər Nəcdin Hicazı zəbt etməsini təsdiqləyirdilər. 22 dekabr 1925-ci ildə [[Ciddə]] təslim oldu. Hicazın sonuncu Haşimi kralı Əli ailəsi ilə birlikdə İraqa qardaşı Feysəl ibn Hüseynin yanına getdi.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors] IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors</ref> 1935-ci ilin fevralın 13-də [[Bağdad]]da öldü. == Ailəsi == Əli ibn Hüseyn, 1906-cı ildə [[Məkkə Şərifliyi|Məkkə şərifi]] əmir [[Abdullah ibn Məhəmməd Paşa]]nın qızı Nəfisə xanım ilə evləndi. Bu evlilikdən onun dörd qızı və bir oğlu dünyaya gəlmişdir. * Xədicə Əbdiyyə (1907–1958) * Aliyə (1911–1950) — İraq kralı [[I Qazi ibn Feysəl|I Qazi]] ilə evləndi. İraq kralı [[Feysəl ibn Qazi|II Feysəl]]ın anası idi. * [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi|Abdullah]] (1913–1958) — İraq naibi * Badiyə (1920–2020) — Hüseyn ibn Əli ilə evləndi və bu evlilikdən Əli ibn Hüseyn adlı oğlu oldu. Əli ibn Hüseyn İraq kralı I Feysəlin vəliəhdi idi. * Cəlilə (1923–1955) — Şərif Əhməd Hazim ilə evləndi == Həmçinin bax == * [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] * [[Hicaz krallığı]] * [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Məkkədə doğulanlar]] h1b3uondokip0vx4mtahoe4o8qynggv 6600446 6600444 2022-08-29T05:45:44Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{Dövlət xadimi |adı = Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi |orijinal adı = {{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}} |şəkil = Ali of Hejaz.jpg |titul = [[Hicaz krallığı|Hicaz kralı]] |bayraq = Flag of Hejaz 1920.svg |bayraq2 = Coat of arms of Kingdom of Hejaz.svg |dövr əvvəl = 1924 |dövr son = 1925 |sələfi = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |xələfi = [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] |doğum tarixi = 1879 |doğum yeri = [[Məkkə]], [[Osmanlı İmperiyası]] |vəfat tarixi = 1935 |vəfat yeri = [[Bağdad]], [[İraq|İraq krallığı]] |həyat yoldaşı = Nəfisə xanım |uşağı = [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi]]<br>Xədicə Əbdiyyə<br>Aliyə<br>Badiyə<br>Cəlilə |atası = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |anası = Əbdiyyə ibn Abdullah |vikianbar = }} '''Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi''' — ({{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}}; {{DVTY}}) — 1924–1925-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Hicaz krallığı]]nın ikinci kralı. [[Haşimilər]]in [[Hicaz]]da sonuncu kralı. == Həyatı == Əli ibn Hüseyn, [[Hicaz krallığı|Hicaz]]ın birinci kralı [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]]nin böyük oğlu idi və Qalatasaray liseyini bitirmişdi. [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə atası Hüseyn ibn Əli ingilisləri dəstəklədi. Müharibədən sonra [[Ərəbistan yarımadası]]nda müstəqil [[Hicaz krallığı]]nı yaratdı və oğulları Abdulla İordaniya, Feysəl isə Suriya-İraq kralı oldu. Böyük oğlu Əli isə özünün varisi elan etdi. 1924-cü ilin mart ayında Hüseyn ibn Əlinin özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etməsi [[Hicaz krallığı]] ilə [[Nəcd əmirliyi]] arasında münaqişəyə səbəb oldu. Müharibə Hicaz üçün çox uğursuz oldu. 1924-cü ilin oktyabrında Hüseyn ibn Əli taxtdan Əlinin xeyrinə əl çəikdi. Əli [[Ciddə]]yə tərəf çəkildi və nəticədə Nəcd əmirliyi [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərini ələ keçirdi. 1925-ci ildə [[Nəcd əmirliyi]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında müqavilə imzalandı. Bu müqavilə ilə ingilislər Nəcdin Hicazı zəbt etməsini təsdiqləyirdilər. 22 dekabr 1925-ci ildə [[Ciddə]] təslim oldu. Hicazın sonuncu Haşimi kralı Əli ailəsi ilə birlikdə İraqa qardaşı Feysəl ibn Hüseynin yanına getdi.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors] IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors</ref> 1935-ci ilin fevralın 13-də [[Bağdad]]da öldü. == Ailəsi == Əli ibn Hüseyn, 1906-cı ildə [[Məkkə Şərifliyi|Məkkə şərifi]] əmir [[Abdullah ibn Məhəmməd Paşa]]nın qızı Nəfisə xanım ilə evləndi. Bu evlilikdən onun dörd qızı və bir oğlu dünyaya gəlmişdir. * Xədicə Əbdiyyə (1907–1958) * Aliyə (1911–1950) — İraq kralı [[I Qazi ibn Feysəl|I Qazi]] ilə evləndi. İraq kralı [[Feysəl ibn Qazi|II Feysəl]]ın anası idi. * [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi|Abdullah]] (1913–1958) — İraq naibi * Badiyə (1920–2020) — Hüseyn ibn Əli ilə evləndi və bu evlilikdən Əli ibn Hüseyn adlı oğlu oldu. Əli ibn Hüseyn İraq kralı I Feysəlin vəliəhdi idi. * Cəlilə (1923–1955) — Şərif Əhməd Hazim ilə evləndi == Həmçinin bax == * [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] * [[Hicaz krallığı]] * [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Məkkədə doğulanlar]] <references />{{Xarici keçidlər}} s1be6zs72iock5vk2xirj1turhmdyn5 6600447 6600446 2022-08-29T05:46:02Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{Dövlət xadimi |adı = Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi |orijinal adı = {{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}} |şəkil = Ali of Hejaz.jpg |titul = [[Hicaz krallığı|Hicaz kralı]] |bayraq = Flag of Hejaz 1920.svg |bayraq2 = Coat of arms of Kingdom of Hejaz.svg |dövr əvvəl = 1924 |dövr son = 1925 |sələfi = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |xələfi = [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] |həyat yoldaşı = Nəfisə xanım |anası = Əbdiyyə ibn Abdullah }} '''Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi''' — ({{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}}; {{DVTY}}) — 1924–1925-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Hicaz krallığı]]nın ikinci kralı. [[Haşimilər]]in [[Hicaz]]da sonuncu kralı. == Həyatı == Əli ibn Hüseyn, [[Hicaz krallığı|Hicaz]]ın birinci kralı [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]]nin böyük oğlu idi və Qalatasaray liseyini bitirmişdi. [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə atası Hüseyn ibn Əli ingilisləri dəstəklədi. Müharibədən sonra [[Ərəbistan yarımadası]]nda müstəqil [[Hicaz krallığı]]nı yaratdı və oğulları Abdulla İordaniya, Feysəl isə Suriya-İraq kralı oldu. Böyük oğlu Əli isə özünün varisi elan etdi. 1924-cü ilin mart ayında Hüseyn ibn Əlinin özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etməsi [[Hicaz krallığı]] ilə [[Nəcd əmirliyi]] arasında münaqişəyə səbəb oldu. Müharibə Hicaz üçün çox uğursuz oldu. 1924-cü ilin oktyabrında Hüseyn ibn Əli taxtdan Əlinin xeyrinə əl çəikdi. Əli [[Ciddə]]yə tərəf çəkildi və nəticədə Nəcd əmirliyi [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərini ələ keçirdi. 1925-ci ildə [[Nəcd əmirliyi]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında müqavilə imzalandı. Bu müqavilə ilə ingilislər Nəcdin Hicazı zəbt etməsini təsdiqləyirdilər. 22 dekabr 1925-ci ildə [[Ciddə]] təslim oldu. Hicazın sonuncu Haşimi kralı Əli ailəsi ilə birlikdə İraqa qardaşı Feysəl ibn Hüseynin yanına getdi.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors] IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors</ref> 1935-ci ilin fevralın 13-də [[Bağdad]]da öldü. == Ailəsi == Əli ibn Hüseyn, 1906-cı ildə [[Məkkə Şərifliyi|Məkkə şərifi]] əmir [[Abdullah ibn Məhəmməd Paşa]]nın qızı Nəfisə xanım ilə evləndi. Bu evlilikdən onun dörd qızı və bir oğlu dünyaya gəlmişdir. * Xədicə Əbdiyyə (1907–1958) * Aliyə (1911–1950) — İraq kralı [[I Qazi ibn Feysəl|I Qazi]] ilə evləndi. İraq kralı [[Feysəl ibn Qazi|II Feysəl]]ın anası idi. * [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi|Abdullah]] (1913–1958) — İraq naibi * Badiyə (1920–2020) — Hüseyn ibn Əli ilə evləndi və bu evlilikdən Əli ibn Hüseyn adlı oğlu oldu. Əli ibn Hüseyn İraq kralı I Feysəlin vəliəhdi idi. * Cəlilə (1923–1955) — Şərif Əhməd Hazim ilə evləndi == Həmçinin bax == * [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] * [[Hicaz krallığı]] * [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Məkkədə doğulanlar]] <references />{{Xarici keçidlər}} cskpa1znf0vs5g1ubbei2t25e1nmz1p 6600449 6600447 2022-08-29T05:46:13Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{Dövlət xadimi |adı = Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi |orijinal adı = {{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}} |şəkil = Ali of Hejaz.jpg |titul = [[Hicaz krallığı|Hicaz kralı]] |bayraq = Flag of Hejaz 1920.svg |bayraq2 = Coat of arms of Kingdom of Hejaz.svg |dövr əvvəl = 1924 |dövr son = 1925 |sələfi = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |xələfi = [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] }} '''Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi''' — ({{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}}; {{DVTY}}) — 1924–1925-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Hicaz krallığı]]nın ikinci kralı. [[Haşimilər]]in [[Hicaz]]da sonuncu kralı. == Həyatı == Əli ibn Hüseyn, [[Hicaz krallığı|Hicaz]]ın birinci kralı [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]]nin böyük oğlu idi və Qalatasaray liseyini bitirmişdi. [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə atası Hüseyn ibn Əli ingilisləri dəstəklədi. Müharibədən sonra [[Ərəbistan yarımadası]]nda müstəqil [[Hicaz krallığı]]nı yaratdı və oğulları Abdulla İordaniya, Feysəl isə Suriya-İraq kralı oldu. Böyük oğlu Əli isə özünün varisi elan etdi. 1924-cü ilin mart ayında Hüseyn ibn Əlinin özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etməsi [[Hicaz krallığı]] ilə [[Nəcd əmirliyi]] arasında münaqişəyə səbəb oldu. Müharibə Hicaz üçün çox uğursuz oldu. 1924-cü ilin oktyabrında Hüseyn ibn Əli taxtdan Əlinin xeyrinə əl çəikdi. Əli [[Ciddə]]yə tərəf çəkildi və nəticədə Nəcd əmirliyi [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərini ələ keçirdi. 1925-ci ildə [[Nəcd əmirliyi]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında müqavilə imzalandı. Bu müqavilə ilə ingilislər Nəcdin Hicazı zəbt etməsini təsdiqləyirdilər. 22 dekabr 1925-ci ildə [[Ciddə]] təslim oldu. Hicazın sonuncu Haşimi kralı Əli ailəsi ilə birlikdə İraqa qardaşı Feysəl ibn Hüseynin yanına getdi.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors] IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors</ref> 1935-ci ilin fevralın 13-də [[Bağdad]]da öldü. == Ailəsi == Əli ibn Hüseyn, 1906-cı ildə [[Məkkə Şərifliyi|Məkkə şərifi]] əmir [[Abdullah ibn Məhəmməd Paşa]]nın qızı Nəfisə xanım ilə evləndi. Bu evlilikdən onun dörd qızı və bir oğlu dünyaya gəlmişdir. * Xədicə Əbdiyyə (1907–1958) * Aliyə (1911–1950) — İraq kralı [[I Qazi ibn Feysəl|I Qazi]] ilə evləndi. İraq kralı [[Feysəl ibn Qazi|II Feysəl]]ın anası idi. * [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi|Abdullah]] (1913–1958) — İraq naibi * Badiyə (1920–2020) — Hüseyn ibn Əli ilə evləndi və bu evlilikdən Əli ibn Hüseyn adlı oğlu oldu. Əli ibn Hüseyn İraq kralı I Feysəlin vəliəhdi idi. * Cəlilə (1923–1955) — Şərif Əhməd Hazim ilə evləndi == Həmçinin bax == * [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] * [[Hicaz krallığı]] * [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Məkkədə doğulanlar]] <references />{{Xarici keçidlər}} 5v9wrba5hpfvge3mmwd70n39ubbxeyg 6600451 6600449 2022-08-29T05:46:28Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{Dövlət xadimi |adı = Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi |orijinal adı = {{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}} |şəkil = Ali of Hejaz.jpg |titul = [[Hicaz krallığı|Hicaz kralı]] |bayraq = Flag of Hejaz 1920.svg |bayraq2 = Coat of arms of Kingdom of Hejaz.svg |dövr əvvəl = 1924 |dövr son = 1925 |sələfi = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |xələfi = [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] }} '''Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi''' — ({{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}}; {{DVTY}}) — 1924–1925-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Hicaz krallığı]]nın ikinci kralı. [[Haşimilər]]in [[Hicaz]]da sonuncu kralı. == Həyatı == Əli ibn Hüseyn, [[Hicaz krallığı|Hicaz]]ın birinci kralı [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]]nin böyük oğlu idi və Qalatasaray liseyini bitirmişdi. [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə atası Hüseyn ibn Əli ingilisləri dəstəklədi. Müharibədən sonra [[Ərəbistan yarımadası]]nda müstəqil [[Hicaz krallığı]]nı yaratdı və oğulları Abdulla İordaniya, Feysəl isə Suriya-İraq kralı oldu. Böyük oğlu Əli isə özünün varisi elan etdi. 1924-cü ilin mart ayında Hüseyn ibn Əlinin özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etməsi [[Hicaz krallığı]] ilə [[Nəcd əmirliyi]] arasında münaqişəyə səbəb oldu. Müharibə Hicaz üçün çox uğursuz oldu. 1924-cü ilin oktyabrında Hüseyn ibn Əli taxtdan Əlinin xeyrinə əl çəikdi. Əli [[Ciddə]]yə tərəf çəkildi və nəticədə Nəcd əmirliyi [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərini ələ keçirdi. 1925-ci ildə [[Nəcd əmirliyi]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında müqavilə imzalandı. Bu müqavilə ilə ingilislər Nəcdin Hicazı zəbt etməsini təsdiqləyirdilər. 22 dekabr 1925-ci ildə [[Ciddə]] təslim oldu. Hicazın sonuncu Haşimi kralı Əli ailəsi ilə birlikdə İraqa qardaşı Feysəl ibn Hüseynin yanına getdi.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors] IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors</ref> 1935-ci ilin fevralın 13-də [[Bağdad]]da öldü. == Ailəsi == Əli ibn Hüseyn, 1906-cı ildə [[Məkkə Şərifliyi|Məkkə şərifi]] əmir [[Abdullah ibn Məhəmməd Paşa]]nın qızı Nəfisə xanım ilə evləndi. Bu evlilikdən onun dörd qızı və bir oğlu dünyaya gəlmişdir. * Xədicə Əbdiyyə (1907–1958) * Aliyə (1911–1950) — İraq kralı [[I Qazi ibn Feysəl|I Qazi]] ilə evləndi. İraq kralı [[Feysəl ibn Qazi|II Feysəl]]ın anası idi. * [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi|Abdullah]] (1913–1958) — İraq naibi * Badiyə (1920–2020) — Hüseyn ibn Əli ilə evləndi və bu evlilikdən Əli ibn Hüseyn adlı oğlu oldu. Əli ibn Hüseyn İraq kralı I Feysəlin vəliəhdi idi. * Cəlilə (1923–1955) — Şərif Əhməd Hazim ilə evləndi == Həmçinin bax == * [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] * [[Hicaz krallığı]] * [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Məkkədə doğulanlar]] {{İstinad siyahısı}}{{Xarici keçidlər}} b1amr6ikq8ebdnp7cmqkrtvqp24omsr 6600455 6600451 2022-08-29T05:47:02Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{Dövlət xadimi |adı = Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi |orijinal adı = {{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}} |şəkil = Ali of Hejaz.jpg |titul = [[Hicaz krallığı|Hicaz kralı]] |bayraq = Flag of Hejaz 1920.svg |bayraq2 = Coat of arms of Kingdom of Hejaz.svg |dövr əvvəl = 1924 |dövr son = 1925 |sələfi = [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] |xələfi = [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] }} '''Əli ibn Hüseyn əl-Haşimi''' — ({{lang-ar| علي بن حسين لهاشمي}}; {{DVTY}}) — 1924–1925-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Hicaz krallığı]]nın ikinci kralı. [[Haşimilər]]in [[Hicaz]]da sonuncu kralı. == Həyatı == Əli ibn Hüseyn, [[Hicaz krallığı|Hicaz]]ın birinci kralı [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]]nin böyük oğlu idi və Qalatasaray liseyini bitirmişdi. [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə atası Hüseyn ibn Əli ingilisləri dəstəklədi. Müharibədən sonra [[Ərəbistan yarımadası]]nda müstəqil [[Hicaz krallığı]]nı yaratdı və oğulları Abdulla İordaniya, Feysəl isə Suriya-İraq kralı oldu. Böyük oğlu Əli isə özünün varisi elan etdi. 1924-cü ilin mart ayında Hüseyn ibn Əlinin özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etməsi [[Hicaz krallığı]] ilə [[Nəcd əmirliyi]] arasında münaqişəyə səbəb oldu. Müharibə Hicaz üçün çox uğursuz oldu. 1924-cü ilin oktyabrında Hüseyn ibn Əli taxtdan Əlinin xeyrinə əl çəikdi. Əli [[Ciddə]]yə tərəf çəkildi və nəticədə Nəcd əmirliyi [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərini ələ keçirdi. 1925-ci ildə [[Nəcd əmirliyi]] ilə [[Böyük Britaniya]] arasında müqavilə imzalandı. Bu müqavilə ilə ingilislər Nəcdin Hicazı zəbt etməsini təsdiqləyirdilər. 22 dekabr 1925-ci ildə [[Ciddə]] təslim oldu. Hicazın sonuncu Haşimi kralı Əli ailəsi ilə birlikdə İraqa qardaşı Feysəl ibn Hüseynin yanına getdi.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors] IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors</ref> 1935-ci ilin fevralın 13-də [[Bağdad]]da öldü. == Ailəsi == Əli ibn Hüseyn, 1906-cı ildə [[Məkkə Şərifliyi|Məkkə şərifi]] əmir [[Abdullah ibn Məhəmməd Paşa]]nın qızı Nəfisə xanım ilə evləndi. Bu evlilikdən onun dörd qızı və bir oğlu dünyaya gəlmişdir. * Xədicə Əbdiyyə (1907–1958) * Aliyə (1911–1950) — İraq kralı [[I Qazi ibn Feysəl|I Qazi]] ilə evləndi. İraq kralı [[Feysəl ibn Qazi|II Feysəl]]ın anası idi. * [[Abdullah ibn Əli əl-Haşimi|Abdullah]] (1913–1958) — İraq naibi * Badiyə (1920–2020) — Hüseyn ibn Əli ilə evləndi və bu evlilikdən Əli ibn Hüseyn adlı oğlu oldu. Əli ibn Hüseyn İraq kralı I Feysəlin vəliəhdi idi. * Cəlilə (1923–1955) — Şərif Əhməd Hazim ilə evləndi == Həmçinin bax == * [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi]] * [[Hicaz krallığı]] * [[Əbdüləziz ibn Səud əl-Səud]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Məkkədə doğulanlar]] {{İstinad siyahısı}}{{Xarici keçidlər}}{{Dövlət xadimi-qaralama}} 7euagfrx975lm1ipwxk4u86zaalw6t4 0 428367 6599038 6157157 2022-08-28T13:39:09Z Xcite 94204 wikitext text/x-wiki {{Beynəlxalq münasibətlər |adlandırma = Azərbaycan–Küveyt münasibətləri |şəkil = |ölkə1 = Azərbaycan |ölkə2 = Küveyt |rəng1 = #228b22 |rəng2 = #ffa500 |2-dəki 1 səfirliyi = Küveytdaki Azərbaycanin səfirliyi |2-dəki 1 səfiri = Emil Kərimov<ref>[https://president.az/az/articles/view/56968 E.Z.Kərimovun Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]</ref> |2-dəki 1 səfirliyinin ünvanı = [[Küveyt (şəhər)]], Al-Yarmouk, blok 2, 1-ci küç, 15 |1-dəki 2 səfirliyi = Azərbaycandaki Küveytin səfirliyi |1-dəki 2 səfiri = Saud Abdulaziz Mohammad Al-Shamlan Al-Roomi |1-dəki 2 səfirliyinin ünvanı = [[Bakı]], S. Dadaşov küç., 523 |quruluş tarixi = 10 oktyabr 1994 |dövriyyə = 370,17 min [[ABŞ dolları|doll.]] (2021) |sərhəd = |sərhəd uzunluğu = }} '''Azərbaycan–Küveyt münasibətləri''' — [[Azərbaycan Respublikası]] ilə [[Küveyt Dövləti]] arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. == Tarixi == Azərbaycan ilə Küveyti dini və tarixi amillər birləşdirir.<ref name="aliyevheritage.org">[http://lib.aliyevheritage.org/az/4400500.html Küveyt - Azərbaycan münasibətləri]. aliyevheritage.org {{az}}</ref> == Diplomatik əlaqələr == İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr [[1994]]-cü ilin [[7 oktyabr|oktyabrın 7-də]] qurulmuşdur<ref>[http://www.mfa.gov.az/?language=az&options=content&id=546 Azərbaycan Respublikası ilə diplomatik əlaqələr qurmuş dövlətlərin siyahısı]. mfa.gov.az {{az}}</ref>. Azərbaycan ilə [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri]] arasında əlaqələr əsasən beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə də [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] və [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı]] çərçivəsində mövcud olmuşdur.<ref name="mfa.gov.az">[http://www.mfa.gov.az/files/file/Azerbaycan_-_Kuveyt_munasibetleri_18.09.2014.pdf Azərbaycan - Küveyt münasibətləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150426105012/http://mfa.gov.az/files/file/Azerbaycan_-_Kuveyt_munasibetleri_18.09.2014.pdf |date=2015-04-26 }}. mfa.gov.az, 18.09.2014 {{az}}</ref> Küveyt bu təşkilatlarda Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü və Azərbaycana iqtisadi və humanitar yardımın göstərilməsi ilə bağlı qərarların qəbul edilməsində [[Azərbaycan Respublikası]]nı həmişə dəstəkləyir.<ref name="elibrary.bsu.az">Soltanova H.B., Məmmədov C.A.[http://elibrary.bsu.az/yenii%5Cyeni_kitablar%5Csoltanova_yaxin_ve_orta_sherq_geologiyasi.pdf «Yaxın və Orta Şərq ölkələrinin iqtisadi və sosial coğrafiyası»]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} (dərslik). Bakı: «Bakı Universiteti» nəşriyyatı, 2008, səh. 119 {{az}}</ref> === Fövqəladə və səlahiyyətli səfirlər === İki ölkə arasında səfirlik səviyyəsində rəsmi münasibətlər yaradılmışdır. [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[1 oktyabr]] [[2002-ci il]] tarixli Qanunu ilə Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində (Küveyt şəhərində) Səfirliyi təsis edilmişdir<ref>[http://e-qanun.az/framework/1262 Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində (Küveyt şəhərində) səfirliyinin təsis edilməsi haqqında] Azərbaycan Respublikasının 1 oktyabr 2002-ci il tarixli, 367-IIQ nömrəli Qanunu. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref> Azərbaycan Respublikası Prezidentinin [[1 sentyabr]] [[2004-cü il]] tarixli Sərəncamı ilə [[Şahin Abdullayev|Şahin Şakir oğlu Abdullayev]] Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri təyin edilmişdir.<ref>[http://e-qanun.az/framework/6346 Ş. Ş. Abdullayevin Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri təyin edilməsi haqqında] Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1 sentyabr 2004-cü il tarixli, 371 nömrəli Sərəncamı. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref> O, [[24 iyun]] [[2010-cu il]] tarixli Sərəncam ilə həmin vəzifədən geri çağırılmışdır.<ref>[http://e-qanun.az/framework/19754 Ş.Ş.Abdullayevin Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri vəzifəsindən geri çağırılması haqqında] Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2010-cu il tarixli, 982 nömrəli Sərəncamı. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref> == Parlamentlərarası əlaqələr == [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]ndə Azərbaycan-Küveyt parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir<ref name="161-VQR">[http://e-qanun.az/framework/32253 "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi haqqında"] [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi]]nin [[4 mart]] [[2016-cı il]] tarixli, 161-VQR nömrəli Qərarı. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref>. Bu işçi qrupu [[7 mart]] [[1997-ci il]] tarixində yaradılmış və ilk rəhbəri [[Şaitdin Əliyev]] olmuşdur<ref>[http://e-qanun.az/framework/16244 "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının yaradılması haqqında"] [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi]]nin [[7 mart]] [[1997-ci il]] tarixli, 256-I QR nömrəli Qərarı. [[e-qanun.az]] {{az}}</ref>. [[4 mart]] [[2016-cı il]] tarixindən [[Hüseynbala Mirələmov]] işçi qrupunun rəhbəridir<ref name="161-VQR"/>. == İqtisadi əlaqələr == Küveyt Azərbaycan Respublikası ilə iqtisadi əlaqələrin yaradılmasına və inkişafına maraq göstərir. Bu məqsədlə hələ 1992-ci ilin mart ayının 1-də Bakıya gəlmiş Küveytin maliyyə naziri Azərbaycana böyük məbləğdə kredit verməyə hazır olduğunu bildirmişdir. O, həm də qeyd etmişdir ki, Küveyt kapital qoyuluşundan əlavə Azərbaycana dünya standartları səviyyəsində mütərəqqi texnologiyalar da təklif edə bilər. Bundan sonra əməkdaşlığın başlanması üçün müvafiq infrastruktur, o cümlədən, avtomobil və hava nəqliyyatı, telefon rabitəsi yaratmaq məqsədilə tərəflər razılığa gəlmişlər. Həmin vaxt Küveyt tərəfinə təklif edilmişdir ki, Bakıda yeni beynəlxalq aeroportun tikintisini müəyyənləşdirmək imkanını nəzərdən keçirsin. Həmçinin ikitərəfli iqtisadi əməkdaşlığın digər məsələləri də müzakirə edilmişdir.<ref name="elibrary.bsu.az"/> === Əmtəə dövriyyəsi (min doll.) === {| class="wikitable" !İl !İxrac !İdxal !Ümumi dövriyyəsi |- !2020<ref>{{Cite web|lang=az|url=https://customs.gov.az/uploads/foreign/2020/2020_12.pdf?v=1640608671|title=AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2020|website=AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti}}</ref> |255,82 |76,81 |332,63 |- !2021<ref>{{Cite web|lang=az|url=https://customs.gov.az/uploads/foreign/2021/2021_12.pdf?v=1643353987|title=AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2021|website=AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti}}</ref> |288,35 |81,82 |370,17 |} == Rəsmi sənədlər == Azərbaycan Respublikası hökuməti ilə [[Küveyt]] hökuməti arasında 18 sənəd imzalanmışdır.<ref name="mfa.gov.az"/> Küveyt Dövləti ilə Azərbaycan Respublikası arasında dostluq və əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişaf etdirilməsindəki xüsusi xidmətlərinə görə Küveyt Dövlətinin Əmiri şeyx [[Sabah əl-Əhməd əl-Cabir əs-Sabah]] 9 fevral 2009-cu il tarixində [["Heydər Əliyev" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=16198&doctype=0 ''"Küveyt Dövlətinin Əmiri şeyx Sabah əl-Əhməd əl-Cabir əs-Sabahın "Heydər Əliyev" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 9 fevral 2009-cu il tarixli, 136 nömrəli '''Sərəncamı'''. '''e-qanun.az'''] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120309072231/http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=16198&doctype=0 |date=2012-03-09 }} {{az}}</ref> == İdman sahəsində əməkdaşlıq == === Futbol qarşılaşmaları === {{əsas|Azərbaycan-Küveyt futbol matçlarının siyahısı}} == Həmçinin bax == *[[Azərbaycanın Küveyt səfirliyi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://kuwait.mfa.gov.az/az Küveytdaki Azərbaycanin səfirliyi Rəsmi sayti] * [https://www.kuwaitembassy.az/ Azərbaycandaki Küveytin səfirliyi Rəsmi sayti] {{ref-en}} * [https://mfa.gov.az/az/category/asiya-ve-okeaniya/kuveyt İkitərəfli münasibətlər] * [https://1news.az/news/20220727012708823-Posol-AR-Perspektivy-razvitiya-otnoshenii-mezhdu-Azerbaidzhanom-i-Kuveitom-obshirnye-i-mnogoobeshcayushcie Посол АР: Перспективы развития отношений между Азербайджаном и Кувейтом обширные и многообещающие] {{ref-ru}} * [https://www.kuwaitembassy.az/index.php/kuwait-azerbaijan-relations/kuwait-azerbaijan1 İkitərəfli münasibətlər] {{ref-en}} * [https://kuwait.mfa.gov.az/az/content/3/bilateral-relations İkitərəfli münasibətlər] {{Azərbaycanın xarici əlaqələri}} {{Azərbaycan-qaralama}} {{Küveyt-qaralama}} [[Kateqoriya:Azərbaycan–Küveyt münasibətləri| ]] {{Xarici istinadlar}} 7ez4xlfpmoqvynwfkhuu59cu5voiwrs 0 428536 6599802 5744921 2022-08-28T18:17:45Z Hilal knight 72471 wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Veddlər |şəkil = [[Şəkil:Veddah girl.jpg|250px]] |şəklin izahı = |ümumi sayı = 2500 |ərazi1 = {{bayraq|Şri-Lanka}} |sayı1 = |ref1 = |sayı2 = |ref2 = |ərazi3 = |sayı3 = |ref3 = |dili = [[Vedd dili]] |dini = [[Animizm]], [[Şamanizm]], [[Buddizm]] |qohum xalqlar = |qeyd = }}'''Veddlər''' ({{dil-si|වැද්දා}} — ˈvædːaː, {{dil-ta|வேடுவர்}} — Vēṭuvar) — [[Şri-Lanka]]nın yerli əhalisidir. Əsasən Şri-Lankanın şərqində yayılmışlar. Sayları 2 500 nəfər təşkil edir. Dili — [[Vedd dili]] [[Kreol dillərinə]] daxildir. [[Sinhal dili|Sinhal dilləri]] qrupuna daxildi və qədim dil hesab edilir. Dilin gizlü xüsusiyyətləri vardır. Onlar aradında [[Buddizm]], [[Hinduizm]] və ənənəvi ədatlər qrunub saxlanılmışdır. Üstəlik onlar arasında [[Animizm]], [[Şamanizm]], Maqiya, və aiyin rəqslərinə rast gəlinir. == Etimalogiya == Onları müxtəlif adlarla adlandırırlar. Müxtəlif variantlı adları vardır: veda, veda, veddo, vaedda; ''sinhalcada'' väddā, väddō; ''tamilçə'' vedan. Sinhalcada vanyalā-ätto adlandırılır ("meşədə yaşayanlar", "meşə adamları", "meşə hakimləri"); bu adı veddlərin özləridə işlədirlər. == Yaşayış yerləri == Onların böyük əksəriyyəti Şri-Lankanın Şərq və Uva vilayətlərində yayılmışdır. Veddarata — "Veddlərin ölkəsi" əsasən [[Qal-Oya]] və [[Madura-Oya]] çaylarının yuxarı axarlarını adlandırırlar<ref>[http://indolog.ru/narodyi/2.html Система родства веддов. Быт, социальные и семейные отношения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160304081743/http://indolog.ru/narodyi/2.html |date=2016-03-04 }} (indolog.ru){{ref-ru}}</ref> == Yaranmaları == Veddlərin qədim nümayəndələri [[Cənubi Asiya]]nın böyük hissəsində yayılmışdılar. B.ə onlar bütün Seylon adası boyunca yayılmışdılar. Sonradan [[Sinhallar]] və [[Tamillər]] tərəfindən sıxışdırılmışdır. Onlar tarixən Sinhal ordusunda oxçular olması ilə seçilirdilər. == Antropologiyası == [[Avstralodlər]] irqinə mənsubdurlat<ref>Веддо-австралоидная раса // БРЭ. Т.4. М.,2006.</ref><ref>Австралоидная раса // БРЭ. Т.1. М.,2005.</ref>. Hindistanın mərkəzi hissəsində yayılmış [[Bxillər]]lə yaxınlıqları vardır. Boyları elədə böyük olmur. Orta boyları 1,53 sm-dir. == Sosial quruluşları == Veddlər 9 bir-birinə yaxınlığı ilə seçilən 9 qrupa bölünür: morana, unapana, ruqam, uru, tala, nadutena, kirito, mebille, qama. Hər qəbilənin özünə məxsus toplama meyvə və giləmeyvələri, saxladıqları kənd təsərüffatı canlıları vardır. Hazırda dövlət miqyasında onların asimiliyasi həyata keçirilir. Çox uşaqlı olurlar. Ərə gedən qızlar ata və analarının yanında qalırlar. Oğlan uşaqları isə yox. Erkən evliliklər geniş yayılmışdır. Qadın və kişilər bərabərdirlər. Onlarda yaxın qoxumlarla evlilik geniş yayılmışdır. Adətləri sadədir. Qadınlara hədiyyə vermək dəbdədir == Təsərüffat == [[Şəkil:Veddah Man.jpg|200px|thumb|Vedd qadını]] Əsas məşgüliyyətləri yığıçılıq, balıqçılıq və balıqçılıqdır. Əsas öz əlatləri nizə və oxdur. Onlar şikarlarını bəzən tələlərlə tuturlar. Onlar arasında fil ovuda mövcuddur. Hazırda isə odlu silahlar məşhurlaşdır. Geyimləri əsasən sarqon və saridən ibarətdir. Qadınlar dizə qədər olan don geyirlər. Geyimlər əsasən pambıqdan hazırlanır. Qidaları — ov və yığıçılıqda əldə edilənlərlə qidalanırlar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://vedda.org/lullaby.htm Vedda lore] * [http://vedda.org/seligmann-coastal-veddas.htm East coast Veddas] * [http://www.lankalibrary.com/cul/veddha/veddha_1.htm Veddas — now only a household name] * [http://www.kunstkamera.ru/kunst-catalogue/index.seam?path=62%3A3496385%3A3530450&c=PHOTO&cid=791995 Totokataloq Andropoloji və Etnoqrafiya muzeyi.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160304194107/http://www.kunstkamera.ru/kunst-catalogue/index.seam?path=62:3496385:3530450&c=PHOTO&cid=791995 |date=2016-03-04 }} [[Kateqoriya:Veddlər| ]] [[Kateqoriya:Hind okeanı etnik qrupları]] 0u50z0m555x9d5sxzlznyw12mk0dr2b 0 428566 6599800 6253511 2022-08-28T18:17:27Z Hilal knight 72471 wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Sinhallar |şəkil = [[Şəkil:A bride in Sri Lanka specially in Kandy.JPG|250px]] |şəklin izahı = |ümumi sayı = 16,000000 |ərazi1 = {{bayraq|Şri-Lanka}} |sayı1 = |ref1 = |sayı2 = |ref2 = |ərazi3 = |sayı3 = |ref3 = |dili = [[Sinhal dili]] |dini = [[Buddizm]] |qohum xalqlar = |qeyd = }} '''Sinhallar''' ({{dil-si|සිංහල ජාතිය}}) — [[Şri-Lanka]]nın yerli əhalisidir. Sayları 12 milyon nəfərdir<ref>[http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/index.php?fileName=pop42&gp=Activities&tpl=3 Department of Census and Statistics Sri Lanka: ''Population by ethnic group according to districts, 2012''.]</ref>. Üstəlik 60 min nəfəri [[Avstraliya]], [[Sinqapur]], [[Yeni Zelandiya]] ərazilərində yaşayırlar. [[Sinhal dili]]də danışırlar. İnanclarına gəldikdə isə [[Buddizm]] və az bir qismi Xristianlıq yayılmışdır. [[Şəkil:Distribution of Languages and Religious groups of Sri Lanka 1981.jpg|thumbnail| ]] == Tarixi == E.ə [[Hindistan]] ərazisindən [[Tamillər]]lə birlikdə gəlmişlər. İlk əvvəllər Seylon adasının mədəniyyətinə Hindlilər və Ərəblər böyük təsir gösərmişlər. III—VIII əsrlədə<ref name="scenicsrilanka.com">{{cite web|url=http://www.scenicsrilanka.com/history-of-sri-lanka.html|title=483 BC - Arrival of Aryans to Sri Lanka|work=scenicsrilanka.com|accessdate=2009-11-06|archive-date=2018-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20181111145246/http://www.scenicsrilanka.com/history-of-sri-lanka.html|url-status=dead}}</ref> paytaxtı Polonnaruva olan şəhər qurulur. Burada əkinçilik, tiçarət artır. Elə məhz bu ərəfədə Pandya ı cənub hindistanda yerləşən dövlətlə müharibələr aparılır. XV əsrdə Kandi, Kotte adlı sinal və Cafna adlı Tamil dövləti qurulur. Sonrada sinhallar qonşu [[Maldiv adaları]]na yayılmışlar. XVI əsrdə isə adanı portuqallar işğal edirlər. XVII əsrdə ada hollandlar tərəfindən işğal edilir. XVIII əsrdən isə ada İngilislərin əlinə keçir. [[1948]]-ci ildə dominion hüququ alır. [[1972]]-ci ildən isə tamamən müstəqil olur. Adada təkcə sinhallar deyil həmdə tamillər (2,6 milyon), marvlar (ərəblərin törəmələri, 1,2 milyon), malaylar və veddlər. Marvlar islam dininə mənsubdurlar. Tamillər Hinduizm, byorqerlərin isə xristian olmasını müşshidə etmək olar. Sinhallar adanın əsasən adanın cənub hissəsini əhatə edir. Sinhallar özlərini sinhal adlandırırlar bu isə «şir» mənasını verir. Sinxala Dvina isə onların yaşadığı ada adlandırılır. Şir hətta onların bayraqlarında öz əksini tapmişdir. == Adət ənənələri == Əsas məşğuliyyətləri əkinçilikdir. Xüsusi ilə düyü və çay yetişdirilir. Sahil zolağı ərazilərdə yaşayan əhali arasında balıqçılıq inkişaf etmişdir. Ümumilikdə isə əhalinin 70 % tarlalarda işləyirlər. Onlar tərəfindən 3,000000 baş iri buynuzlu heyvan saxlanılır. Əhalinin böyük əksəriyyəti [[Kolombo]] şəhərində cəmləşmişdir. Dəmir yolları, avtomagistrallar və ölkənin əsas limanı burada yerləşir. Ölkədə istehsal edilən kakos palması, qiymətli daşlar, çay və geyimlər ölkənin əsas gəlir sahələridir. Milli geyimllərinə gəldikdə kişilər saronq geyinirlər. Qadınlar isə saronq və bluz geyinirlər. Hindistanda yayılmış Sarı geyimləri Sinhalar arasında belə geyinilir. Qadınlar çoxlu sayda ziynət əşyaları geyinirlər. Milli qidalar arasında sambol seçilir. Xüsusi ilə düyü yeməkləri üstünlük təşkil edir. Ət məhsulları və balıqda əsas rasionudur. == İncəsənət == Orta əsr sırf buddizmlə əlaqədardır. Məbədlər əsasən gil, daş və ağaclardan inşs edilirdi. İslam isə adaya ayaq basan ərəblərlə bağlıdır. Sinhal dilində ilk ədəbiyyat [[VI əsr]]ə aiddir. Hazırda Şri-lankada savadlılıq yüksəkdir. 11 illik məktəblər fəaliyyət göstərir. == Tanınmış nümayəndələri == * [[Nаdiika Perera]] - Şri-Lankalı model. == Mənbə == * [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ce.html CIA Factbook-Sri Lanka] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20181224211303/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ce.html |date=2018-12-24 }} * [http://www.statistics.gov.lk/population/index.htm Department of Census and Statistics-Sri Lanka] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sin Ethnologue-Sinhala, a language of Sri Lanka] * [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ce.html#People CIA Factbook-Sri Lanka] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20181224211303/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ce.html#People |date=2018-12-24 }} * [http://www.everyculture.com/wc/Rwanda-to-Syria/Sinhalese.html Sinhalese] * [http://www.rootsweb.ancestry.com/~lkawgw/sinhalese.html Who are the Sinhalese] == Ədəbiyyat == * Энциклопедия «Народы и религии мира», под ред. В. А. Тишкова, М. — 1998. * Расы и народы. Иллюстрированная энциклопедия, М.,2007. * Справочник «Страны мира», М. — 1989. * Большая советская энциклопедия, т. 29, М. — 1975. * Народы Южной Азии, под ред. Н. Р. Гусевой, М.- 1963. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Şri-Lanka əhalisi]] [[Kateqoriya:Hind okeanı etnik qrupları]] mawcmv7zg0bucdfdby1tpgb8gjdm8ar 1 428739 6598912 3439251 2022-08-28T12:12:15Z White Demon 75303 White Demon [[Müzakirə:Yaponiyada İslam]] səhifəsinin adını [[Müzakirə:Yaponiyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Asiya ayı|istifadəçi=Cekli829}} h11mhra67udy5q1lggen1bxrhpkxlf3 0 429925 6600758 4993120 2022-08-29T08:46:50Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ümmül Safiyyə-yi do''' ({{lang-fa|ام‌الصفایه دو}}) — [[İran]]da, [[Xuzistan ostanı]]nda, [[Həftkel şəhristanı]]nın [[Rüğeyvə bəxşi]]nin [[Rüğeyvə dehestanı]]nda kənd.<ref name="c2011xp"/> 2011-ci il siyahıyaalınmasına əsasən kəndin əhalisi 12 ailədə 33 nəfəri kişilər və 33 nəfəri qadınlar olmaqla cəmi 66 nəfərdir.<ref name="c2011xp">{{cite web |url=http://www.princeton.edu/irandataportal/socioecon/census-data-1/2011-census/Khuzestan_2011.xls |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151202182432/http://www.princeton.edu/irandataportal/socioecon/census-data-1/2011-census/Khuzestan_2011.xls |archivedate=2015-12-02 |title=Results of the National Housing and Population Census 2011: Khuzestan Province |author=Statistical Centre of Iran |date= |work= |publisher=Princeton University |accessdate=2015-12-02 |language=fa }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Həftkel şəhristanının yaşayış məntəqələri]] hcnzd2qf4tlnndl9vfwirx4yt82f6b8 0 430775 6599258 4757535 2022-08-28T14:20:35Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qambiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Qambiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Gambia-mosque.JPG|thumbnail|[[Qambiya]]da [[məscid]]]] '''Qambiyada İslam''' ({{Dil-en|Islam in the Gambia}}) — [[İslam]] dini [[Qambiya]] ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== [[Qambiya əhalisi]]nin sayı təxminən 1,5 milyondur ki, onun da təxminən 90%-i müsəlmandır<ref name=guardian>{{cite news|author=milliyet.com.tr|title=O ülke "İslam devleti" oldu|url=http://www.milliyet.com.tr/o-ulke-islam-devleti-oldu/dunya/detay/2162580/default.htm|date=2015-12-13|work=milliyet.com.tr}}</ref>. ==Tarixi== ===İslam dövləti=== Qambiyanın prezidenti Yəhya Camme 2015-ci ildə Qambiyanı İslam Respublikası elan etmişdir.<ref name=guardian/> Bununla da Qambiya [[İran]], [[Pakistan]], [[Əfqanıstan]] və [[Mavritaniya]]dan sonra 5-ci İslam Respublikası olmuşdur. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Qambiya mövzularda}} [[Kateqoriya:Qambiyada islam| ]] s8gki7mzpu5zpe47k70uov3qinmr3fu 6599259 6599258 2022-08-28T14:20:42Z White Demon 75303 White Demon [[Qambiyada İslam]] səhifəsinin adını [[Qambiyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Gambia-mosque.JPG|thumbnail|[[Qambiya]]da [[məscid]]]] '''Qambiyada İslam''' ({{Dil-en|Islam in the Gambia}}) — [[İslam]] dini [[Qambiya]] ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== [[Qambiya əhalisi]]nin sayı təxminən 1,5 milyondur ki, onun da təxminən 90%-i müsəlmandır<ref name=guardian>{{cite news|author=milliyet.com.tr|title=O ülke "İslam devleti" oldu|url=http://www.milliyet.com.tr/o-ulke-islam-devleti-oldu/dunya/detay/2162580/default.htm|date=2015-12-13|work=milliyet.com.tr}}</ref>. ==Tarixi== ===İslam dövləti=== Qambiyanın prezidenti Yəhya Camme 2015-ci ildə Qambiyanı İslam Respublikası elan etmişdir.<ref name=guardian/> Bununla da Qambiya [[İran]], [[Pakistan]], [[Əfqanıstan]] və [[Mavritaniya]]dan sonra 5-ci İslam Respublikası olmuşdur. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Qambiya mövzularda}} [[Kateqoriya:Qambiyada islam| ]] s8gki7mzpu5zpe47k70uov3qinmr3fu 6599262 6599259 2022-08-28T14:21:16Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Gambia-mosque.JPG|thumbnail|[[Qambiya]]da [[məscid]]]] '''Qambiyada islam''' ({{Dil-en|Islam in the Gambia}}) — [[islam]] dini [[Qambiya]] ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== [[Qambiya əhalisi]]nin sayı təxminən 1,5 milyondur ki, onun da təxminən 90%-i müsəlmandır<ref name=guardian>{{cite news|author=milliyet.com.tr|title=O ülke "İslam devleti" oldu|url=http://www.milliyet.com.tr/o-ulke-islam-devleti-oldu/dunya/detay/2162580/default.htm|date=2015-12-13|work=milliyet.com.tr}}</ref>. ==Tarixi== ===İslam dövləti=== Qambiyanın prezidenti Yəhya Camme 2015-ci ildə Qambiyanı İslam Respublikası elan etmişdir.<ref name=guardian/> Bununla da Qambiya [[İran]], [[Pakistan]], [[Əfqanıstan]] və [[Mavritaniya]]dan sonra 5-ci İslam Respublikası olmuşdur. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Qambiya mövzularda}} [[Kateqoriya:Qambiyada islam| ]] af2nrf00ok4t06nm20k6s7dbvrlkz4a 14 430776 6598958 4727785 2022-08-28T12:23:32Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Gambia}} [[Kateqoriya:Qambiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 2v4wsuclmp80m31vl04rb1ukr1kqqn7 6599257 6598958 2022-08-28T14:20:34Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Qambiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Qambiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Gambia}} [[Kateqoriya:Qambiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 2v4wsuclmp80m31vl04rb1ukr1kqqn7 0 434864 6599449 6593783 2022-08-28T15:00:06Z Ulvi95 248162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} == Şəhidlərin siyahısı == {| class="wikitable" !Sıra !Şəhid !Doğum tarixi !Milliyəti !Məşğulliyəti !Vəfat səbəbi !Vəfat tarixi |- |1 |[[Sabir Abbasov|Abbasov Sabir Rzaqulu oğlu]] |[[8 dekabr]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |[[Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu|Binə Hava Limanı]]nda <br/> satıcı işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən açılan atəş <br/> nəticəsində qarın nahiyəsindən yaralanaraq <br/> xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |2 |[[Zöhrab Abbasov|Abbasov Zöhrab Heydərəli oğlu]] |[[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Vərəm xəstəliyi <br/> olduğu üçün <br/> heç yerdə işləmirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən dəyənəklə, <br/> tüfəngin qundağı ilə, küt alətlə döyülərək <br/> ağır bədən xəsarəti alaraq şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |3 |[[Fəridə Abbasova|Abbasova Fəridə Nəriman qızı]] |[[14 fevral]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Evdar xanım idi. |Evinin həyətində paltar sərərkən Sovet əsgərlərinin <br/> yağı gülləsi onun ürəyini dəlib dayandı, həkim <br/> gələnədək isə şəhid oldu. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |4 |[[Əyyub Abdullayev|Abdullayev Əyyub Mahmud oğlu]] |[[17 iyun]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı soyuducular <br/> zavodunda fəhlə <br/> işləyirdi. |«Naxçıvan» mehmanxanasının yanında şəhid <br/> olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |5 |[[Tariyel Abdullayev|Abdullayev Tariyel Hacıbala oğlu]] |[[25 fevral]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kalinin adına cihazqayırma zavodunda <br/> fəhlə işləyirdi. |Haftoni meşəliyindən götürüldükdən sonra <br/> Bakıya vertolyotla aparılarkən Sovet əsgərləri tərəfindən <br/> boğazından bağlanan məftilin bərk sıxılması <br/> səbəbindən boğularaq ölmüşdür. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |6 |[[Zahid Abdullayev|Abdullayev Zahid Abdulla oğlu]] |[[5 mart]] [[1959]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Elektrik Maşınqayırma <br/> zavodunda fəhlə <br/> işləyirdi. |Salyan Kazarmasının yanında işlətdiyi avtobusda <br/> siqaret çəkərkən Sovet əsgərləri tərəfindən başına <br/> güllə dəyərək şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |7 |[[Musa Adilov|Adilov Musa Ramazan oğlu]] | | | | | |- |8 |[[Tariyel Abdullayev|Abdullayev Tariyel Oruc oğlu]] |[[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |4 nömrəli tikinti idarəsində <br/> rəngsaz işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən XI Qızıl Ordu meydanında <br/> güllə dəyib. Xəstəxanaya aparılarkən maşın atəşə <br/> tutulub və aşıb. Tariyel isə şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |9 |[[Ağahəsən Ağahüseynov|Ağahüseynov Ağahəsən Yarı oğlu]] |[[19 aprel]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Xətai rayonunda 8 nömrəli <br/> elektrik şəbəkəsində <br/> elektrik işçisi işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən Salyan Kazarmasının <br/> yanında gövdə nahiyəsinin sağ və sol tərəfləri <br/> dağıdıcı zədələnmişdir. Xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |10 |[[Nurəddin Ağahüseynov|Ağahüseynov Nurəddin Aslan oğlu]] |[[15 dekabr]] [[1951]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Neftçala rayonunun 26-lar qəsəbə yeməkxanasında <br/> aşpaz işləmişdir. |İşdən evə gələrkən <br/> Neftçala mərkəzi univermağının qarşısında <br/> öz maşınında yaralanmış, <br/> həmin gün xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |11 |[[Aslan Ağaverdiyev|Ağaverdiyev Aslan Əlikram oğlu]] |[[24 avqust]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Zevin küçəsində çay evində <br/> satıcı işləyirdi. |Sovet əsgərli tərəfindən güllə yarası alıb, nazik <br/> və yoğun bağırsaqları, mədəsi və böyrəyi <br/> zədələnərəq şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |12 |[[Ramis Alimov|Alimov Ramis Xaris oğlu]] |[[21 iyul]] [[1958]] |[[Tatarlar|Tatar]] |Bakı Boru Kəməri <br/> İdarəsində maşın <br/> təmiri çilingəri işləyib. |Güllə səslərinə yuxudan oyanıb, yaralılara kömək <br/> etmək üçün evdən çıxıb və Sovet əsgərləri tərəfində <br/> qətlə yetirilərək şəhid olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |13 |[[Şakir Atakişiyev|Ağakişiyev Şakir Xandadaş oğlu]] |[[31 yanvar]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Sumqayıtda qaz idarəsində <br/> çilingər işləyirdi. |Xırdalan Pivə zavodunun yanında dostu ilə birgə <br/> «Jiquli» avtomobilində olarkən Sovet əsgərləri <br/> tərəfindən odlu silahla vurularaq şəhid olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |14 |[[Şövkət Ağayev|Ağayev Şövkət Həsənoviç]] |[[14 dekabr]] [[1936]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Poladtökmə zavodunda vəkil. |Bakı şəhəri Binəqədi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin elan edilmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |15 |[[İlham və Fərizə|Allahverdiyev İlham Əjdər oğlu]] |[[12 iyun]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Dadaş Bünyadzadə <br/> adına gəmi təmiri <br/> zavodunda tokar işləyirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında Sovet əsgərləri tərəfindən <br/> güllələndi. Respublika Klinik Xəstəxanasında <br/> cərrahiyyə əməliyyatından sonra şəhid oldu. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |16 |[[Nəriman Allahverdiyev|Allahverdiyev Nəriman Əmir oğlu]] |[[11 oktyabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Dalandar. |Hadisədən keçirdiyi mənəvi sarsıntı nəticəsində vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |17 |[[İlham və Fərizə|Allahverdiyeva Fərizə Çoban qızı]] |[[11 avqust]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli Tibb məktəbinin <br/> sonuncu kurs tələbəsi idi. |Həyat yoldaşı [[İlham və Fərizə|İlham Allahverdiyev]]in ölümünə dözə <br/> bilmədiyi üçün intahar etmişdir və şəhid olaraq <br/> əbədiyyata qovuşmuşdur. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |18 |[[Ruslan Allahverdiyev|Allahverdiyev Ruslan Kamal oğlu]] |[[10 aprel]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı şampan zavodunda <br/> fəhlə işləyirdi. |20 yanvar günü Salyan Kazarmasının yanında olub. <br/> Sovet əsgərləri tərəfindən iki güllə yarası alıb, daha <br/> sonra isə üstündən tank keçib. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |19 |[[Teymur Aliməmmədov|Alməmmədov Teymur Yəhya oğlu]] |[[1972]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |N.Nərimanov adına Tibb <br/> Universitetinin 1-ci kurs <br/> tələbəsi. |Aerokassadan Naxçıvana bilet alarkən Sovet <br/> ordusunun əsgərləri tərəfindən güllə yarası alıb. <br/> 4 nömrəli Klinik Xəstəxanasınanda şəhid olub. |[[31 yanvar]] [[1990]] |- |20 |[[Bəhruz Atakişiyev|Atakişiyev Bəhruz Tofiq oğlu]] |[[23 noyabr]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Avtomobil sürücüsü. |«Gənclik» metrostansiyasının yanında Sovet ordusunun <br/> əsgərləri tərəfindən açılan atəş nəticəsində yaralandı. <br/> 5 nömrəli xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |21 |[[Əlövsat Babayev|Babayev Əlövsat Hidayət oğlu]] | |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |İtkin düşmüşdür. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |22 |[[Fuad Babayev (20 Yanvar şəhidi)|Babayev Fuad Yavər oğlu]] |[[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri <br/> İnstitutunun inşaat fakültəsinin <br/> III kurs tələbəsi idi. |XI Qızıl Ordu meydanında «Kamaz» <br/> markalı maşından düşərkən <br/> boğazından aldığı güllə yarasından <br/> həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |23 |[[Rahim Babayev|Babayev Rahim Vaqif oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Sənaye <br/> Universitetinin III kurs <br/> tələbəsi idi. |Necə şəhid olduğu məlum deyil. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |24 |[[Sürəyyə Babayeva|Babayeva Sürəyyə Lətif qızı]] |[[1913]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Mətbəxdə xörək hazırlayarkən Biləcəri şosesində <br/> hərəkət edən hərbi zirehli maşınlardan <br/> və tanklardan ətraf binaların atəşə tutulması <br/> zamanı aldığı yaradan yerindəcə həlak olmuşdur. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |25 |[[Baloğlan Bağırov|Bağırov Baloğlan Həbib oğlu]] |[[29 yanvar]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərquş sənaye birliyinin <br/> baytarlıq laboratoriyasında işçi. |Yanvarın 23-də Tbilisi prospektindəki <br/> benzindoldurma məntəqəsinin yaxınlığında <br/> maşında olarkən hərbçilər tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> döş qəfəsindən və qarın boşluğundan yaralanmışdır. <br/> Yanvarın 29-da, ad günündə xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1990]] |- |26 |[[Telman Bağırov|Bağırov Telman Malik oğlu]] |[[9 sentyabr]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |26 Bakı komissarı rayon milis şöbəsində kiçik serjant. |«Dostluq» kinoteatrının yanındakı danışıq məntəqəsinin <br/> qarşısında əsgərlər tərəfindən vurulan güllə <br/> çiyin nahiyəsindən daxil olaraq ürək nahiyyəsindən <br/> çıxmışdır. Semaşko adına xəstəxanada <br/> çatdırılana və orada tibbi yardım göstərilənə qədər <br/> «Dostluq» kinoteatrının yaxınlığında vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |27 |[[Elçin Baxşəliyev (şəhid)|Baxşəliyev Elçin Mirzə oğlu]] |[[12 fevral]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Qarın nahiyyəsindən güllə yarası almış, <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |28 |[[Salman Baxşıyev|Baxşıyev Salman Babaxan oğlu]] |[[1 mart]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Lənkəran şəhər qarışıq mallar ticarəti idarəsində işçi. |Haftoni meşəliyində gizlənərkən <br/> vertolyotlardan atılan güllə <br/> boğazına dəymiş, <br/> aldığı xəsarətdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |29 |[[İsabala Bayramov|Bayramov İsabala Əli oğlu]] |[[1 sentyabr]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Günəmuzd işçi. |00.30 radələrində baş nahiyyəsindən yaralanmış, <br/> güllə kəllə sümüyünü zədələmişdir. <br/> Semaşko xəstəxanasına aparılarkən yolda vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |30 |[[Vera Bessantina|Bessantina Vera Lvovna]] |[[2 mart]] [[1973]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |258 nömrəli orta məktəbin 11-ci sinif şagirdi. |Üzbəüz yaşadığı binaya Salyan kazarması <br/> tərəfdən atılan güllə qarın nahiyəsini yaralamış, <br/> güllələnmə davam etdikdən sonra <br/> evdə yanğın başlamış, xəstəxanaya aparılarkən həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |31 |[[Rövşən Bədəlov|Bədəlov Rövşən Seyfulla oğlu]] |[[25 sentyabr]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Yanvarın 26-sı motosikllə gedərkən Haftoni kəndindən <br/> Kirov kəndinə gedən yolda hərbçilər <br/> tərəfindən xəbərdarlıqsız atəşə tutulmuşdur. <br/> Öldürüldükdən sonra meyidi yandırılmışdır. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |32 |[[Valeri Boqdanov|Boqdanov Valeri Zakiroviç]] |[[24 mart]] [[1958]] |[[Ruslar|Rus]] |Milis leytenantı. |Səhər saat 7.15 dəqiqədə olduğu xidməti maşın <br/> Tbilisi prospektindəki kimya şəhərciyinə <br/> dönərkən maşının arxasından açılan <br/> atəşlə yaralanmış, 4 saatdan sonra isə vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |33 |[[Ülvi Bünyadzadə|Bünyadzadə Ülvi Yusif oğlu]] |[[23 sentyabr]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutunun ingilis dili fakültəsinin II kurs tələbəsi. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> 00.20 radələrində boğazından <br/> aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |34 |[[Cabbarov Firuz Vəli oğlu]] | | | | | |- |35 |[[İlkin Cavanşirov|Cavanşirov İlkin Zülqədər oğlu]] |[[28 sentyabr]] [[1933]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli taksi maşınları parkında sürücü. |Maşınla yaralılara kömək edərkən <br/> Avtovağzal istiqamətində taksi maşınına <br/> 18 güllə dəymiş, qolundan və başından yaralanmışdır. <br/> Yanvarın 23-ü Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |36 |[[Əbülfəz Cəfərov|Cəfərov Əbülfəz Böyükağa oğlu]] |[[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bankə qəsəbəsində balıq ovlayan gəmilərin birində işçi. |Neftçaladan Bakıya gələrkən <br/> AXC-nin Neftçala şöbəsinin önündə tutulmuş <br/> şəxslərə kömək üçün əsgərlərin üzərinə gedərkən <br/> ayağından və döşündən güllə ilə yaralanmış, <br/> tutulduqdan sonra işgəncələrə məruz qalmış, <br/> aldığı xəsarətləərdən həlak olmuşdur. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |37 |[[Anagəldi Durdıyev|Durdıyev Anagəldi]] | | | |Bakı şəhəri Nizami rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[20 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin hesab olunur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |38 |[[Vəfadar Eminov|Eminov Vəfadar Osman oğlu]] |[[1 may]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikiş fabrikinin fəhlə işçisi, <br/> Bakı Dövlət Universitetinin <br/> hüquq fakültəsinin axşam şöbəsində tələbə. |Vodnikov adına Xəstəxanadan çıxıb «Olimp» <br/> mağazasına tərəf piyada düşərkən qarnından güllə yarası almış, <br/> xəstəxanada qanitirmədən vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |39 |[[İlqar Əbilhəsənov|Əbilhəsənov İlqar Yusif oğlu]] |[[19 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakının Oktyabr Rayon Daxili İşlər şöbəsində kiçik serjant. |Gecə 24:00 radələrində "Naxçıvan" <br/> mehmanxanasının yanında özünə məxsus <br/> olan <small>YU 24—20</small> nömrəli QAZ-24 <br/> maşınından düşərkən avtomatdan atəşə tutulmuşdur. <br/> Yanvarın 22-də səhər saat 11-də xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |40 |[[Mircamal Əbülfətov|Əbülfətov Mircamal Mirsaleh oğlu]] |[[17 dekabr]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Lənkəran şəhərlərarası yükdaşıma idarəsində fəhlə. |XI Qızıl Ordu meydanı tərəfdə <br/> yaralılara kömək edərkən qarın və sinə <br/> nahiyəsindən güllə yarası alıb. <br/> Xəstəxanaya aparılarkən saat 03:30 dəqiqədə yolda olarkən vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |41 |[[İlqar Əhmədov|Əhmədov İlqar Hümbət oğlu]] |[[25 may]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ç. İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun 4-cü kurs tələbəsi. |Gecə saat 02.30 dəqiqədə sol gözündən <br/> dəymiş güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |42 |[[Azər Ələkbərov|Ələkbərov Azər Nəsib oğlu]] |[[9 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinin rejissorluq fakültəsinin 3-cü kurs tələbəsi. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |43 |[[Novruz Əsgərov (20 Yanvar şəhidi)|Əsgərov Novruz Faiq oğlu]] |[[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti kooperativində işçi. |Baş nahiyəsindən aldığı bir neçə güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |44 |[[Zaur Ələsgərov|Ələsgərov Zaur Rasim oğlu]] |[[19 iyun]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Başından, ürək nahiyəsindən və ayağından <br/> aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |45 |[[Əruz Əliyev|Əliyev Əruz Əhmədəli oğlu]] | | | | | |- |46 |[[Bayram Əliyev|Əliyev Bayram Mədət oğlu]] |[[7 iyul]] [[1950]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli evtikmə kombinatında icraçı. |Döş qəfəsinin küt alətlə travması, daxili orqanların və qabırğaların sınması və zədələnməsi, həmçinin odlu silahla yara. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |47 |[[Əliyev Çingiz Mirzəhüseyn oğlu]] | | | | | |- |48 |[[Xəlqan Əliyev|Əliyev Xəlqan Yusif oğlu]] |[[31 avqust]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«İskra» zavodunda dülgər. |«İskra» zavodunun qarşısında <br/> qarın nahiyəsindən aldığı <br/> güllə yarası nəticəsində <br/> yanvarın 20-də vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |49 |[[Namiq Əliyev (şəhid)|Əliyev Namiq Kamil oğlu]] |19 iyul 1965 |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Zümrüd» restoranında aşpaz. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |50 |[[Rüstəm Əliyev (şəhid)|Əliyev Rüstəm Şahvələd oğlu]] |[[11 iyun]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Atışma zamanı yaralıları avtobusla <br/> xəstəxanaya daşıyarkən avtobusu atəşə tutulmuş, <br/> döş qəfəsindən və qarın boşluğundan bir neçə <br/> odlu güllə yarası almışdır. <br/> Gecə saat 03:30 dəqiqədə xəstəxanaya gətirilmişdir. <br/> Yanvarın 25-də, saat 13:00-da vəfat etmişdir. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |51 |[[Zahid Əliyev (20 Yanvar şəhidi)|Əliyev Zahid Bayram oğlu]] |[[23 mart]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Orconikidze rayonundakı 1 nömrəli mağazada satıcı. |Suraxanı döngəsində 3 güllə yarası almış, aldığı yaralardan həlak olmuşdur. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |52 |[[Zəbulla Əliyev|Əliyev Zəbulla Xeyrulla oğlu]] |[[6 mart]] [[1946]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikiş fabrikində sürücü. |XI Qızıl Ordu meydanında başından odlu güllə yarası almış, yanvarın 20-də vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |53 |[[Faiq Əlizadə|Əlizadə Faiq Əbdülhüseyn oğlu]] |[[10 yanvar]] [[1953]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Binəqədi rayon təmir-tikinti idarəsində'' fəhlə işləyib. |«Gənclik» metrostansiyası yaxınlığında güllə <br/> yarası almış, 5 nömrəli xəstəxanada <br/> yanvarın 20-də səhər saatlarında vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |54 |[[Asif Əsədullayev|Əsədullayev Asif Kamil oğlu]] |[[2 yanvar]] [[1954]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Bakı fəhləsi» adına maşınqayırma zavodunda tokar. |Olduğu «Jiquli» markalı maşın <br/> Ramana kəndi yaxınlığında əsgərlərin <br/> atəşinə məruz qalmış, <br/> boyun, döş, qarın boşluğunu keçib daxili üzvləri <br/> yaralayan güllə yarasından <br/> baş verən kəskin qanitirmə nəticəsində <br/> hadisə yerində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |55 |[[Rəhman Əşrəfov|Əşrəfov Rəhman İsmixan oğlu]] |[[22 may]] [[1955]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Binədəki 29 nömrəli xəstəxanada sürücü. |Moskviç maşınında təxminən saat 23.00 radələrində <br/> yaralı apararkən özü də yaralanmış, <br/> xəstəxanaya aparılarkən yolda maşın yenidən atəşə tutulmuş, <br/> maşın sıradan çıxdığından yaralılar xeyli yerdə qalmalı olmuşdur. <br/> Əvvəlcə Mərdəkan xəstəxanasına, <br/> yanvarın 22-də neyrocərrahiyyə xəstəxanasına gətirilmişdir. <br/> Yanvarın 24-də həmin xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |56 |[[Habil Əzizov|Əzizov Habil Komunar oğlu]] |[[19 yanvar]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun 3-cü kurs tələbəsi. |Tankının altında qalaraq baş və doş qəfəsindəki çoxsaylı sınıqlardan şəhid olub. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |57 |[[Mübariz Hacıyev|Hacıyev Mübariz Məhəmməd oğlu]] |[[11 mart]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |5 nömrəli taksimotor parkında sürücü. |Sol ayağından, sol çiynindən və ağ ciyər nahiyəsindən yaralanmış, sürünərək <br/> Respublika Klinik Xəstəxanasına özünü çatdırmış, <br/> orada xeyli qan itirdiyindən qan vurulsa da, <br/> həmin gecə xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |58 |[[İzzət Həmidov (20 Yanvar şəhidi)|Həmidov İzzət Atakişi oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1930]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Yer Quruluşu Layihə İnstitutunda işçi. |Salyan kazarmasının yanında atəş açılmış, vintşəkilli güllə onun budundan dəyib, qarın nahiyəsini dağıtmışdır. Yanvarın 22-si saat 12.00-da dünyasını dəyişmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |59 |[[Balahüseyn Həmzəyev|Həmzəyev Balahüseyn Mirqəzəb oğlu]] |[[11 avqust]] [[1929]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2704 nömrəli avtobazanın sürücüsü. |Yeni Suraxanı dairəvi yolunda istiqamətində 3 güllə yarası almışdır. <br/> [[24 mart]] [[1990]] tarixində Caparidze adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[24 mart]] [[1990]] |- |60 |[[Əli Həsənov (şəhid)|Həsənov Əli Xudaverdi oğlu]] |[[7 sentyabr]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Meliorasiya Su Tikinti İdarəsində sürücü. |Baş nahiyəsinin aldığı dəlici güllə yarası. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |61 |[[Həsənov Fuad Əvəz oğlu]] | | | | | |- |62 |[[Mehman Həsənov|Həsənov Mehman İbrahim oğlu]] |[[31 dekabr]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti Materialları Sənayesi Nazirliyinin məlumat-hesablama mərkəzində işçi. |XI Qızıl Ordu meydanında həlak olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |63 |[[Müzəffər Həsənov (şəhid)|Həsənov Müzəffər Qəzənfər oğlu]] |[[5 fevral]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti-quraşdırma trestinin avtobazasında sürücü. |Rezin dəyənəklə döyülmüş, başına dəymiş zərbədən beyninə qan sızmışdır. Yanvarın 29-u gecə saat 2-də vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1990]] |- |64 |[[Sahib Həsənov (20 Yanvar şəhidi)|Həsənov Sahib Nəsib oğlu]] |[[1 iyul]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məşədi Əzizbəyov heykəlinin yanındakı qəzet köşkünün satıcısı. |Yanvar ayının 20-də səhər tezdən öz maşınında işə getdiyi vaxt <br/> İnşaatçılar prospektindəki yanğınsöndürmə məntəqəsinin qarşısında <br/> əsgərlər maşını atəşə tutmuş, <br/> güllələrdən biri onun alnına dəymiş, <br/> maşını idarə etmək qabiliyyətini itirmişdir. <br/> Bundan sonra maşın yenidən atəşə tutulmuş, <br/> sonra tankla maşının arda hissəsi əzilmiş <br/> və yolun kənarına atılmışdır. <br/> Bədənində səkkiz güllə yarası olmuşdur. <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |65 |[[İsrafil Həşimov|Həşimov İsrafil Ağababa oğlu]] |[[3 aprel]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərittifaq sistemində satıcı |Döş qəfəsindən güllə yarasından həlak olmuşdur. <br/> Ehtimala görə, hadisə XI Qızıl Ordu meydanında olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |66 |[[Hüseynov Bəxtiyar Məmməd oğlu]] |[[24 aprel]] [[1969]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |67 |[[Əlimərdan Hüseynov|Hüseynov Əlimərdan Əbil oğlu]] |[[14 dekabr]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərelektroterm elm-istehsal birliyində elektrik montyoru. |İşdən qayıdarkən əvvəlcə qolundan, <br/> sonra isə döş qəfəsinən yaralanmış, <br/> daha sonra isə rezin dəyənəklə <br/> çoxlu zərbələrə məruz qalmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |68 |[[Nəriman Hüseynov|Hüseynov Nəriman Vəli oğlu]] |[[12 yanvar]] [[1976]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |42 nömrəli məktəbin VIII sinif şagirdi. |Atışma səsinə küçəyə çıxmış, <br/> Salyan qazarmasının yanında <br/> avtomat güllələri ilə döş qəfəsindən yaralanmışdır. <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |69 |[[Nizami Hüseynov (şəhid)|Hüseynov Nizami Polad oğlu]] |[[1 aprel]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Maşınla işdən evə qayıdarkən tankla qarşısı kəsilmiş və vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |70 |[[Rahib Hüseynov|Hüseynov Rahib Məmməd oğlu]] |[[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ticarət işçisi. |Fevralın 12-si 16.30 radələrində <br/> Salyan kazarması istiqamətində mindiyi <br/> taksi atəşə düşərkən ağır yaralanmış, <br/> xəstəxanaya aparılsa da, həyatını xilas etmək mümkün olmamışdır. |[[12 fevral]] [[1990]] |- |71 |[[Baba Xammədov|Xammədov Baba Məmməd oğlu]] |[[1 iyul]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |84 nömrəli texniki-peşə məktəbində fizika müəllimi. |Gecə 02.10 radələrində boğazının sağ tərəfindən güllə yarası almış, <br/> cərrahiyyə əməliyyatı aparılsada, yanvarın 21-də vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |72 |[[Cəbrail Xanməmmədov|Xanməmmədov Cəbrayıl Hüseynxan oğlu]] |[[23 dekabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı kanalizasiya idarəsində fəhlə. |Aldığı güllə yaralarından <br/> saat 4 radələrində <br/> Caparidze adına Xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |73 |[[Vladimir Xaritonov|Xaritonov Vladimir Aleksandroviç]] |[[1949]] |[[Ruslar|Rus]] |Hərbi qulluqçu, mayor zabiti. |Fevralın 8-də gecə saat 12.00-da «Moskviç» markalı maşınla işdən evinə gedərkən <br/> Dərnəgül körpüsünün ayağında hərbçilərin dəfələrlə <br/> xəbərdarlığına maşını saxlamamış, <br/> başından aldığı güllə nəticəsində yerindəcə həlak olmuşdur. |[[8 fevral]] [[1990]] |- |74 |[[İbadzadə Ağamehdi Seyfulla oğlu]] | | | | | |- |75 |[[İbrahim İbrahimov (20 Yanvar şəhidi)|İbrahimov İbrahim İsmayıl oğlu]] |[[10 oktyabr]] [[1928]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |76 |[[İlqar İbrahimov (şəhid)|İbrahimov İlqar Rəşid oğlu]] |[[13 oktyabr]] [[1976]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |167 nömrəli məktəbin 7-ci sinif şagirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında «Zaporojets» maşınında <br/> olarkən mebel fabriki tərəfdən geri dönən <br/> tank maşının üstündən keçmiş, <br/> maşından çıxdıqdan sonra qaçarkən <br/> tankdan atılan güllə qarın nahiyəsinə dəymiş, <br/> Semaşko adına xəstəxanada həmin gecə vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |77 |[[Elçin İmanov (şəhid)|İmanov Elçin Beydulla oğlu]] |[[12 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |N.Nərimanov adına Tibb <br/> Universitetinin 4-cü kurs <br/> tələbəsi. |L. Şmidt adına zavodun Mədəniyyət Evinin <br/> önündə ölümcül yaralanmış, 4 nömrəli xəstəxanaya aparılsa da, <br/> cərrahiyyə stoluna çatmamış vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |78 |[[Fəxrəddin İsayev (şəhid)|İsayev Fəxrəddin Xudu oğlu]] |[[21 mart]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Cənubi geologiya idarəsində sürücü. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> yaralılara kömək etdiyi yerdə vurulmuş, <br/> baş, sinə və qarın nahiyəsindən güllə yarası almışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |79 |[[Müşfiq İsayev|İsayev Müşviq Ağaəli oğlu]] |[[28 yanvar]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Sağlamlıq» kooperativində işçi. |«Gənclik» metrostansiyası yaxınlığında yaralanmış, güllə ürəyinin üstündən dəyib, sağ çiynindən çıxmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |80 |[[Rauf İsayev|İsayev Rauf Sultanməcid oğlu]] |[[25 sentyabr]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məişət kondisioneri zavodunda çilingər. |Salyan qazarmasının qabağında açılan <br/> atəşdən alnından yaralanmmış, baş-beyin nahiyəsi tamamilə dağılmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |81 |[[Cavad İsmayılov|İsmayılov Cavad Yunus oğlu]] |[[9 may]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı şüşə zavodunda fəhlə. |XI Qızıl Ordu meydanı istiqamətində atəşə düşmüş, <br/> sinəsinin sağ və kürəyinin sol tərəfindən yaralanmışdır. <br/> Xəstəxanaya aparan maşın avtovağzalın yanında <br/> atəşə düşmüş, maşın aşarkən əzilmişdir. <br/> Yanvarın 22-si Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |82 |[[Məmmədəli İsmayılov|İsmayılov Məmmədəli Novruz oğlu]] | | | | | |- |83 |[[Rəşid İsmayılov|İsmayılov Rəşid İslam oğlu]] |[[27 avqust]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan dəmiryol idarəsində dispetçer. |Gecə işdən evə qayıdarkən Biləcəri <br/> qəsəbəsində qarın nahiyəsindən yaralanmış, <br/> Biləcəridəki 2 nömrəli dəmiryol xəstəxanasına aparılmışdır. <br/> Cərrahiyyə əməliyyatından sonra 3 gün yaşamış və <br/> yanvarın 23-də səhər saat 5-də vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |84 |[[Tofiq İsmayılov (şəhid)|İsmayılov Tofiq Babaxan oğlu]] |[[5 yanvar]] [[1956]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Nəsimi rayon Kommunal təsərrüfat idarəsinin'' istilik şəbəkəsində ocaqçı |Təcili tibbi yardım maşınına yaralı qoyanda arxadan güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |85 |[[Ağanəzər İsrayılov|İsrayılov Ağanəzər Araz oğlu]] |[[1 iyul]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Milis leytenantı. |Səhər saat 7.15 dəqiqədə olduğu xidməti maşın <br/> Tbilisi prospektindəki kimya şəhərciyinə <br/> dönərkən maşının arxasından açılan <br/> atəşlə arxadan və boyun nahiyəsindən <br/> aldığı güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |86 |[[Əflatun Kazımov|Kazımov Əflatun Həşim oğlu]] |[[21 fevral]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |28 nömrəli tikinti idarəsində fəhlə. |20 yanvar gecəsi təxminən saat 04:00 radələrində <br/> Moskva prospektindəki körpünün yanında hərbçilər qarşısına çıxmış, xəbərdarlıq etmədən atəş açmışlar. <br/> Hadisə yerindəcə həlak olmuş, bədənində 14 güllə yarası tapılmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |87 |[[Aleksandr Kərimov|Kərimov Aleksandr Ramazan oğlu]] |[[27 mart]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Səhər saat 6 radələrində «KAMAZ» markalı maşında <br/> yaralıları daşıyarkən Papanin küçəsindəki körpünün <br/> yanında hərbçilərin atdığı atəş nəticəsində <br/> qarın nahiyəsindən və sol buddan yaralanmış, <br/> aldığı xəsarətlərdən fevralın 5-də saat 23 dəqiqədə vəfat etmişdir. |[[5 fevral]] [[1990]] |- |88 |[[İlqar Kərimov|Kərimov İlqar İsa oğlu]] |[[22 avqust]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Pirküşkül qəsəbəsinin Broyler fabrikində işçi. |İşdən evə qayıdarkan Biləcəridəki dəmiryolu xəstəxanasının yanında <br/> güllələnmiş, Semaşko adına xəstəxanada həmin gecə vəfat etmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |89 |[[Oqtay Kərimov|Kərimov Oqtay Ayvaz oğlu]] |[[21 mart]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |28 nömrəli təmir-tikinti idarəsində fəhlə. |«Gənclik» metrosunun yanındakı stadionun şimal <br/> qapısının yanında yaralılara kömək edərkən güllələnmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |90 |[[Ələsgər Qayıbov|Qayıbov Ələsgər Yusif oğlu]] |[[15 mart]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun 2-ci kurs tələbəsi idi. |Yaralılara kömək edərkən özü də yaralanmış, <br/> yanvarın 21-i səhər 7-də vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |91 |[[İlqar Qarayev|Qarayev İlqar Əli oğlu]] |[[10 sentyabr]] [[1959]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı metropoliten idarəsində mexanik işləmişdir. |Alnından aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |92 |[[Abbas Qasımov (şəhid)|Qasımov Abbas Şəmməd oğlu]] |[[10 iyun]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Günəmuzd fəhləlik edirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında yaralanmış, təxminən <br/> saat 3-də Respublika xəstəxanasına gətirilmiş, 4 saatdan sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |93 |[[Yusif Qasımov (20 Yanvar şəhidi)|Qasımov Yusif İbrahim oğlu]] |[[1948]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Şərur» kafesində fəhlə işləyib. |«Xəzər» kinoteatrının yanında olduğu maşın <br/> atəşə tutulmuş, Yusif sağ qulaq nahiyəsindən aldığı yaradan həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |94 |[[Elçin Qeybullayev|Qeybullayev Elçin Suyəddin oğlu]] |[[4 dekabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Baş Tikinti idarəsinin 20 №-li tikinti idarəsində fəhlə. |Küçədə güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |95 |[[Mirzə Qəniyev|Qəniyev Mirzə Rzabala oğlu]] |[[13 sentyabr]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı su kəmərləri idarəsində çilingər. |Salyan kazarmasının yanında olduğu maşın atəşə düşmüş, <br/> kürəyindən və ayağından yaralanmışdır. <br/> Daha sonra isə, maşından düşürülərək əsgərlər tərəfindən təpiklə döyülmüşdür. <br/> Aldığı xəsarətlərdən 19 fevral tarixində Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[19 fevral]] [[1990]] |- |96 |[[Əliyusif Qocamanov|Qocamanov Əliyusif Bilal oğlu]] |[[1 iyun]] [[1933]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Naxçıvan» mehmanxanasındakı qəzet köşkündə satıcı. |Güllə səslərinə küçəyə çıxmış, <br/> «Xəzər» kinoteatrının yanında güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |97 |[[Səxavət Quliyev (20 Yanvar şəhidi)|Quliyev Səxavət Balay oğlu]] |[[13 aprel]] [[1940]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Nəsimi Rayon İstehlak Cəmiyyətində'' mağaza müdiri. |Güllə səslərinə küçəyə çıxmış, <br/> kürəyindən aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |98 |[[Aleksandr Marxevka|Marxevka Alekandr Vitalyeviç]] |[[11 yanvar]] [[1958]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |Buzovna təcili yardım məntəqəsində həkim işləyirdi. |Təcili tibbi yardım maşınında çağırışa gedərkən <br/> açılan atəşlər nəticəsində <br/> döş qəfəsindən yaralanmış, təcili yardım məntəqəsinə <br/> çatdırılana qədər vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |99 |[[Yan Meyeroviç|Meyeroviç Yan Maksoviç]] |[[2 yanvar]] [[1955]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |Moskvadakı «Molodyojnıy» kooperativinin Bakı filialının direktoru idi. |Aeroporta gedərkən Bakı-Binə yolunda <br/> əsgərlər tərəfindən sürdüyü <br/> maşın avtomat atəşinə tutulmuş, <br/> aldığı 15 güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |100 |[[Eldar Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Eldar Zeynal oğlu]] |[[13 may]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |5 nömrəli çörək zavodunda fəhlə. |''Olimp'' mağazasının yanında tankla üz-üzə gəlmiş, <br/> tankın üzərinə qaçmış və tank tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> güllə boğazından dəymiş və bel hissəsindən çıxmışdır. <br/> Yaxındakı evlərin birinə aparılsa da, <br/> həkim gələnə kimi aldığı yaralardan vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |101 |[[İbiş Məmmədov|Məmmədov İbiş Behbud oğlu]] |[[13 iyun]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Fəhlə işləmişdir. |Salyan kazarmasının yanında öldürülmüşdür. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |102 |[[İlham Məmmədov (şəhid)|Məmmədov İlham İslam oğlu]] | | | | | |- |103 |[[Kamal Məmmədov|Məmmədov Kamal Seyidqurban oğlu]] | | | | | |- |104 |[[Məmmədov Mehman Sahibəli oğlu]] | | | | | |- |105 |[[Məmməd Məmmədov (20 Yanvar şəhidi)|Məmmədov Məmməd Yarməmməd oğlu]] | | | | | |- |106 |[[Məmmədov Rahim Vəliağa oğlu]] | | | | | |- |107 |[[Səxavət Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Səxavət Heydər Əli oğlu]] | | | | | |- |108 |[[Şahin Məmmədov (20 Yanvar şəhidi)|Məmmədov Şahin Zahid oğlu]] |[[31 yanvar]] [[1972]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |113 nömrəli texniki-peşə məktəbində təhsil almışdır. |Yanvarın 26-sı motosikllə gedərkən Haftoni kəndindən <br/> Kirov kəndinə gedən yolda hərbçilər <br/> tərəfindən xəbərdarlıqsız atəşə tutulmuşdur. <br/> Öldürüldükdən sonra meyidi yandırılmışdır. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |109 |[[Vaqif Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Vaqif Məmməd oğlu]] |[[11 sentyabr]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti idarəsində fəhlə. |Yanvarın 26-sı Haftoni meşəsindəki əməliyyat zamanı öldürülmüşdür. <br/> Necə öldürüldüyü haqqında dəqiq məlumat yoxdur. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |110 |[[Vidadi Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Vidadi Üzeyir oğlu]] |[[17 iyul]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Cənubi Xəzər Balıqçılıq hövzəsi idarəsində baş mühəndis. |XI Qızıl Ordu meydanında odlu silahla arxadan vurulmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |111 |[[Larisa Məmmədova|Məmmədova Larisa Fərman qızı]] |[[11 avqust]] [[1977]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |134 nömrəli məktəbin 7-ci sinif şagirdi. |L. Şmidt adına zavodun yanında yerləşdiyi <br/> «İkarus» avtobusunda olarkən <br/> maşın güllə atəşlərinə tutulmuş, <br/> ürəyindən aldığı güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |112 |[[Svetlana Məmmədova (alim)|Məmmədova Svetlana Həmid qızı]] |[[18 dekabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |113 |[[Rəna Məmmədova (20 Yanvar Şəhidi)|Məmmədova Rəna Təyyar qızı]] | | | | | |- |114 |[[Azad Mirzəyev (şəhid)|Mirzəyev Azad Əliheydər oğlu]] | | | | | |- |115 |[[Elçin Mirzəyev|Mirzəyev Elçin Hüseynqulu oğlu]] |[[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Şəhər Səhiyyə İdarəsində inspektor. |Aeroporta gedərkən Bakı-Binə yolunda <br/> əsgərlər tərəfindən oturduğu <br/> maşın avtomat atəşinə tutulmuş, <br/> aldığı 19 güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |116 |[[Vaqif Mirzəyev (şəhid)|Mirzəyev Vaqif Səməd oğlu]] | | | | | |- |117 |[[Fuad Mövludov|Mövludov Fuad Fərhad oğlu]] | | | | | |- |118 |[[Rasim Muxtarov|Muxtarov Rasim Mustafa oğlu]] | | | | | |- |119 |[[Mehman Muradov|Muradov Mehman Əsəd oğlu]] | | | | | |- |120 |[[İsmayıl Mursaqulov|Mursaqulov İsmayıl Həsən oğlu]] |[[13 noyabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən <br> 3 fevral tarixində xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[3 fevral]] [[1990]] |- |121 |[[Musayev Tofiq Ayvaz oğlu]] | | | |Bakı şəhəri Nəsimi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin hesab olunur. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |122 |[[Mahir Mustafayev|Mustafayev Mahir Vaqif oğlu]] |[[25 noyabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Səhər saat 6 radələrində «KAMAZ» markalı maşında <br/> yaralıları daşıyarkən Papanin küçəsindəki körpünün <br/> yanında hərbçilərin atdığı atəş nəticəsində <br/> sol sinə nahiyəsindən yaralanmış, <br/> bir neçə saat sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |123 |[[Allahyar Nəsibov|Nəsibov Allahyar İsgəndər oğlu]] |[[6 aprel]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tarix müəllimi. |XI Qızıl Ordu meydanında döş qəfəsi və sol əlindən aldığı yaralardan həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |124 |[[Yanvar Nəsirov|Nəsirov Yanvar Şirəli oğlu]] |[[1 yanvar]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məişət kondisionerləri zavodunun nəzdindəki «Sərin» kooperativində çalışmışdır. |Kürəyindən aldığı odlu güllə yarasından çoxlu qan itirmiş, Vodnikov adına Xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |125 |[[Alla Nikolayenka|Nikolayenko Alla Alekseyevna]] |[[1972]] |[[Ruslar|Rus]] | |«Krasnı Vostok» hərbi şəhərciyində <br/> yerləşən evinə atılan 5 güllədən <br/> 1-inin dəyməsi nəticəsində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |126 |[[Andrey Nişşenko|Nişşenko Andrey Aleksandroviç]] |[[6 may]] [[1972]] |[[Ruslar|Rus]] |2 nömrəli Dəmiryol məktəbinin 3-cü kurs tələbəsi. |«Xəzər» kinoteatrı yaxınlığında süngü ilə aldığı <br/> zərbədən boynunun ön səthi kəsilmiş, nəfəs boruları zədələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |127 |[[Ağabəy Novruzbəyli|Novruzbəyli Ağabəy Oqtay oğlu]] |[[23 may]] [[1971]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |M. Əzizbəyov adına Azərbaycan <br /> Sənaye Universitetinin <br /> kimya-texnologiya fakültəsində tələbə. |Rəsmi qurumlara hadisə ilə bağlı <br /> müraciətlərin cavabsız qalmasına etiraz edərək<br /> kalium-dixromat zəhəri ilə sui-qəsd etmişdir. |[[19 may]] [[1990]] |- |128 |[[Novruzov Tofiq Heydər oğlu]] |[[5 may]] [[1935]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |129 |[[Zahir Nuriyev|Nuriyev Zahir Zəbi oğlu]] |[[8 sentyabr]] [[1971]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ç. İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun <br /> Maşınqayırma fakültəsində tələbə. |Bakı şəhəri Nəsimi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin elan edilmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |130 |[[Orucov Rafiq Ümid oğlu]] |[[1974]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |131 |[[Orucov Rəfael Ümid oğlu]] |[[1975]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |132 |[[Şəmsəddin Orucov|Orucov Şəmsəddin Əbilhəsən oğlu]] |[[2 avqust]] [[1950]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı İdman Malları Fabrikində mühəndis. |Yaşadığı mənzilin pəncərəsinə <br/> hərbçilərin atəş açması nəticəsində <br/> ürək nahiyyəsindən aldığı <br/> güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |133 |[[Saleh Poladı|Poladi Saleh Əliqulu oğlu]] |[[6 dekabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Sənaye malları kooperativində işçi. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> yaralı qadına kömək etmək istəyərkən <br/> açılan atəş nəticəsində yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |134 |[[Rəhimov Rəhim İsmayıl oğlu]] |[[1947]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |135 |[[İslam Rəhmanov|Rəhmanov İslam Oqtay oğlu]] |[[14 oktyabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikinti-quraşdırma idarəsində fəhlə. |Zirehli maşınlardan atılan güllələrdən <br/> hər iki ayağından və sağ qolumdan yaralanmış, <br/> yanvarın 29-u vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1999]] |- |136 |[[Rövşən Rüstəmov (20 Yanvar şəhidi)|Rüstəmov Rövşən Məmməd oğlu]] | | | | | |- |137 |[[Azad Rzayev (şəhid)|Rzayev Azad Allahverdi oğlu]] | | | | | |- |138 |[[Yusif Sadıqov|Sadıqov Yusif Allahverdi oğlu]] | | | | | |- |139 |[[Şərafəddin Salahov|Salahov Şərafəddin Müzəffər oğlu]] |[[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Nəşriyyat işçisi. |Boynuna baş hissəyə yaxın nahiyədən <br/> aldığı güllə yarasından <br/> hadisə yerində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |140 |[[Salayeva Sevda Məmmədağa qızı]] |[[5 iyun]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Şəhərlərarası Telefon Stansiyasında telefonçu. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |141 |[[Vladimir Semyonov|Semyonov Vladimir Aleksandroviç]] |[[1947]] |[[Ruslar|Rus]] | |Yanvarın 20-də axşam saat 20:00-da <br/> Tbilisi prospektində 81-27 nömrəli <br/> QAZ-24 markalı maşında vurulub. <br/> Odlu silahla vurandan sonra <br/> əsgərlər onu başqa maşına <br/> qoyub Hərbi Hospitala göndəriblər. <br/> Yanvarın 25-də vəfat edib. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |142 |[[Bafadar Səfərov|Səfərov Bafadar Ağamirzə oğlu]] |[[8 mart]] [[1923]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Təqaüdçü. |<small>Q-87—99 AQ</small> markalı «Moskviç» maşınında <br/> Qarayev adına xəstəxanaya nəvəsinin yanına gedərkən <br/> yolda hərbçilər tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |143 |[[Mürvət Şərifov|Şərifov Mürvət Rəhim oğlu]] |[[1932]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Zəngəzur mis-molibden kombinat»ının keçmiş işçisi. |Həyətdə hadisələrə baxarkən ona tərəf atılan güllələrdən yaralanmış, xəstəxanaya çatdırılana qədər yolda vəfat etmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |144 |[[Vladimir Tokarev|Tokarev Vladimir İvanoviç]] |[[15 sentyabr]] [[1954]] |[[Ruslar|Rus]] |Taksimotor parkında sürücü. |Aeroporta gedərkən əsgərlər <br/> tərəfindən bir neçə güllə yarası alaraq vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |145 |[[Fərqət Tuxtamışev|Tuxtamışov Fərqat Şərifullaeviç]] |[[29 oktyabr]] [[1958]] |[[Tatarlar|Tatar]] |Bakı elektrik maşınqayırma zavodunda yığıcı çilingər. |Salyan kazarmasının yanında <br/> başından aldığı güllə <br/> yarası səbəbindən həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |146 |[[Tenqiz Turabov|Turabov Tengiz Məmməd oğlu]] |[[24 mart]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |İrkutskda inşaat işçisi, <br/> tibb məktəbinin 1-ci kurs tələbəsi. |L. Şmidt adına zavodun <br/> qarşısında aldığı güllə <br/> yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |147 |[[Nüsrət Yaqubov|Yaqubov Nüsrət İsmayıl oğlu]] |[[9 yanvar]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Mərdəkan yaxınlığındakı Dübəndi Neftboşalma bazasında operator. |Yanvarın 19-u gecəsi təxminən <br/> saat 22 radələrində Qala kəndindən <br/> öz şəxsi «Jiquli» markalı (<small>Ya 56-83 AQ</small>) maşınında <br/> evə gedərkən hərbi hissənin yanında <br/> əsgərlər tərəfindən atəşə tutulmuşdur. <br/> Həkimlər gələnə kimi çoxlu qan itirmişdir. <br/> 26 nömrəli xəstəxanaya aparılmış, <br/> orada edilən cərrahiyyə əməliyyatı <br/> kömək etməmiş, yanvarın 22-si vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |148 |[[Boris Yefimiçev|Yefimiçev Boris Vasilyeviç]] |[[15 yanvar]] [[1945]] |[[Ruslar|Rus]] |''Azərbaycan korlar cəmiyyətinin'' trikotaj fabrikində işçi |Yanvarın 20-də axşam 22.00 və 23.00 arasında Haqverdiyev küçəsində <br/> qarın nahiyəsindən süngü bıcaq zərbəsi <br/> və avtomatla bədənin müxtəlif nahiyələrinə <br/> açılan atəş nəticəsində <br/> daxili orqanları tamamilə zədələnmişdir. <br/> Yanvarın 21-i axşam 19.00 radələrində vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |149 |[[Oleq Yusupov|Yusupov Oleq Kərimoviç]] |[[28 fevral]] [[1944]] |[[Ruslar|Rus]] |1 nömrəli hərbiləşdirilmiş yanğın dəstəsində sürücü. |Yanğınsöndürmə maşınının (<small>53-31-AQA</small>) <br/> «Naxçıvan» mehmanxanasının yanından <br/> keçərkən atəşə tutulması <br/> nəticəsində sinəsindən ağır güllə yarası almış, <br/> xəstəxanaya çatdırılsa da, <br/> 2 saat sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |150 |[[İsbəndiyar Zülalov|Zülalov İsbəndiyar Adil oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Geoloji kəşfiyyat idarəsində fəhlə. |1 nömrəli taksi maşınları <br/> parkının yanında hərbçilər <br/> tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> aldığı yaralardan yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |151 |Naməlum |Patanatomik analiz <br/> qalıqların 25-30 yaşlı kişiyə <br/> məxsus olduğunu müəyyən etmişdir. |Naməlum |Naməlum. |Alın nahiyyəsindən alınan güllə yarası nəticəsində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |152 |Naməlum |Patanatomik analiz <br/> qalıqların 25-30 yaşlı kişiyə <br/> məxsus olduğunu müəyyən etmişdir. |Naməlum |Naməlum. |Üstündən tank keçmiş, sol ayağından başqa heç nə qalmamışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |} [[Kateqoriya:Azərbaycan siyahıları]] [[Kateqoriya:Ölüm siyahıları]] gvlj2ulcdxytnxx8my1bjirvy6a609m 6599451 6599449 2022-08-28T15:00:46Z Ulvi95 248162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} == Şəhidlərin siyahısı == {| class="wikitable" !Sıra !Şəhid !Doğum tarixi !Milliyəti !Məşğulliyəti !Vəfat səbəbi !Vəfat tarixi |- |1 |[[Sabir Abbasov|Abbasov Sabir Rzaqulu oğlu]] |[[8 dekabr]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |[[Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu|Binə Hava Limanı]]nda <br/> satıcı işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən açılan atəş <br/> nəticəsində qarın nahiyəsindən yaralanaraq <br/> xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |2 |[[Zöhrab Abbasov|Abbasov Zöhrab Heydərəli oğlu]] |[[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Vərəm xəstəliyi <br/> olduğu üçün <br/> heç yerdə işləmirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən dəyənəklə, <br/> tüfəngin qundağı ilə, küt alətlə döyülərək <br/> ağır bədən xəsarəti alaraq şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |3 |[[Fəridə Abbasova|Abbasova Fəridə Nəriman qızı]] |[[14 fevral]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Evdar xanım idi. |Evinin həyətində paltar sərərkən Sovet əsgərlərinin <br/> yağı gülləsi onun ürəyini dəlib dayandı, həkim <br/> gələnədək isə şəhid oldu. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |4 |[[Əyyub Abdullayev|Abdullayev Əyyub Mahmud oğlu]] |[[17 iyun]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı soyuducular <br/> zavodunda fəhlə <br/> işləyirdi. |«Naxçıvan» mehmanxanasının yanında şəhid <br/> olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |5 |[[Tariyel Abdullayev|Abdullayev Tariyel Hacıbala oğlu]] |[[25 fevral]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kalinin adına cihazqayırma zavodunda <br/> fəhlə işləyirdi. |Haftoni meşəliyindən götürüldükdən sonra <br/> Bakıya vertolyotla aparılarkən Sovet əsgərləri tərəfindən <br/> boğazından bağlanan məftilin bərk sıxılması <br/> səbəbindən boğularaq ölmüşdür. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |6 |[[Zahid Abdullayev|Abdullayev Zahid Abdulla oğlu]] |[[5 mart]] [[1959]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Elektrik Maşınqayırma <br/> zavodunda fəhlə <br/> işləyirdi. |Salyan Kazarmasının yanında işlətdiyi avtobusda <br/> siqaret çəkərkən Sovet əsgərləri tərəfindən başına <br/> güllə dəyərək şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |7 |[[Musa Adilov|Adilov Musa Ramazan oğlu]] | | | | | |- |8 |[[Tariyel Abdullayev|Abdullayev Tariyel Oruc oğlu]] |[[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |4 nömrəli tikinti idarəsində <br/> rəngsaz işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən XI Qızıl Ordu meydanında <br/> güllə dəyib. Xəstəxanaya aparılarkən maşın atəşə <br/> tutulub və aşıb. Tariyel isə şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |9 |[[Ağahəsən Ağahüseynov|Ağahüseynov Ağahəsən Yarı oğlu]] |[[19 aprel]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Xətai rayonunda 8 nömrəli <br/> elektrik şəbəkəsində <br/> elektrik işçisi işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən Salyan Kazarmasının <br/> yanında gövdə nahiyəsinin sağ və sol tərəfləri <br/> dağıdıcı zədələnmişdir. Xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |10 |[[Nurəddin Ağahüseynov|Ağahüseynov Nurəddin Aslan oğlu]] |[[15 dekabr]] [[1951]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Neftçala rayonunun 26-lar qəsəbə yeməkxanasında <br/> aşpaz işləmişdir. |İşdən evə gələrkən <br/> Neftçala mərkəzi univermağının qarşısında <br/> öz maşınında yaralanmış, <br/> həmin gün xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |11 |[[Aslan Ağaverdiyev|Ağaverdiyev Aslan Əlikram oğlu]] |[[24 avqust]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Zevin küçəsində çay evində <br/> satıcı işləyirdi. |Sovet əsgərli tərəfindən güllə yarası alıb, nazik <br/> və yoğun bağırsaqları, mədəsi və böyrəyi <br/> zədələnərəq şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |12 |[[Ramis Alimov|Alimov Ramis Xaris oğlu]] |[[21 iyul]] [[1958]] |[[Tatarlar|Tatar]] |Bakı Boru Kəməri <br/> İdarəsində maşın <br/> təmiri çilingəri işləyib. |Güllə səslərinə yuxudan oyanıb, yaralılara kömək <br/> etmək üçün evdən çıxıb və Sovet əsgərləri tərəfində <br/> qətlə yetirilərək şəhid olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |13 |[[Şakir Atakişiyev|Ağakişiyev Şakir Xandadaş oğlu]] |[[31 yanvar]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Sumqayıtda qaz idarəsində <br/> çilingər işləyirdi. |Xırdalan Pivə zavodunun yanında dostu ilə birgə <br/> «Jiquli» avtomobilində olarkən Sovet əsgərləri <br/> tərəfindən odlu silahla vurularaq şəhid olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |14 |[[Şövkət Ağayev|Ağayev Şövkət Həsənoviç]] |[[14 dekabr]] [[1936]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Poladtökmə zavodunda vəkil. |Bakı şəhəri Binəqədi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin elan edilmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |15 |[[İlham və Fərizə|Allahverdiyev İlham Əjdər oğlu]] |[[12 iyun]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Dadaş Bünyadzadə <br/> adına gəmi təmiri <br/> zavodunda tokar işləyirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında Sovet əsgərləri tərəfindən <br/> güllələndi. Respublika Klinik Xəstəxanasında <br/> cərrahiyyə əməliyyatından sonra şəhid oldu. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |16 |[[Nəriman Allahverdiyev|Allahverdiyev Nəriman Əmir oğlu]] |[[11 oktyabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Dalandar. |Hadisədən keçirdiyi mənəvi sarsıntı nəticəsində vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |17 |[[İlham və Fərizə|Allahverdiyeva Fərizə Çoban qızı]] |[[11 avqust]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli Tibb məktəbinin <br/> sonuncu kurs tələbəsi idi. |Həyat yoldaşı [[İlham və Fərizə|İlham Allahverdiyev]]in ölümünə dözə <br/> bilmədiyi üçün intahar etmişdir və şəhid olaraq <br/> əbədiyyata qovuşmuşdur. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |18 |[[Ruslan Allahverdiyev|Allahverdiyev Ruslan Kamal oğlu]] |[[10 aprel]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı şampan zavodunda <br/> fəhlə işləyirdi. |20 yanvar günü Salyan Kazarmasının yanında olub. <br/> Sovet əsgərləri tərəfindən iki güllə yarası alıb, daha <br/> sonra isə üstündən tank keçib. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |19 |[[Teymur Aliməmmədov|Alməmmədov Teymur Yəhya oğlu]] |[[1972]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |N.Nərimanov adına Tibb <br/> Universitetinin 1-ci kurs <br/> tələbəsi. |Aerokassadan Naxçıvana bilet alarkən Sovet <br/> ordusunun əsgərləri tərəfindən güllə yarası alıb. <br/> 4 nömrəli Klinik Xəstəxanasınanda şəhid olub. |[[31 yanvar]] [[1990]] |- |20 |[[Bəhruz Atakişiyev|Atakişiyev Bəhruz Tofiq oğlu]] |[[23 noyabr]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Avtomobil sürücüsü. |«Gənclik» metrostansiyasının yanında Sovet ordusunun <br/> əsgərləri tərəfindən açılan atəş nəticəsində yaralandı. <br/> 5 nömrəli xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |21 |[[Əlövsat Babayev|Babayev Əlövsat Hidayət oğlu]] | |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |İtkin düşmüşdür. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |22 |[[Fuad Babayev (20 Yanvar şəhidi)|Babayev Fuad Yavər oğlu]] |[[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri <br/> İnstitutunun inşaat fakültəsinin <br/> III kurs tələbəsi idi. |XI Qızıl Ordu meydanında «Kamaz» <br/> markalı maşından düşərkən <br/> boğazından aldığı güllə yarasından <br/> həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |23 |[[Rahim Babayev|Babayev Rahim Vaqif oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Sənaye <br/> Universitetinin III kurs <br/> tələbəsi idi. |Necə şəhid olduğu məlum deyil. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |24 |[[Sürəyyə Babayeva|Babayeva Sürəyyə Lətif qızı]] |[[1913]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Mətbəxdə xörək hazırlayarkən Biləcəri şosesində <br/> hərəkət edən hərbi zirehli maşınlardan <br/> və tanklardan ətraf binaların atəşə tutulması <br/> zamanı aldığı yaradan yerindəcə həlak olmuşdur. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |25 |[[Baloğlan Bağırov|Bağırov Baloğlan Həbib oğlu]] |[[29 yanvar]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərquş sənaye birliyinin <br/> baytarlıq laboratoriyasında işçi. |Yanvarın 23-də Tbilisi prospektindəki <br/> benzindoldurma məntəqəsinin yaxınlığında <br/> maşında olarkən hərbçilər tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> döş qəfəsindən və qarın boşluğundan yaralanmışdır. <br/> Yanvarın 29-da, ad günündə xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1990]] |- |26 |[[Telman Bağırov|Bağırov Telman Malik oğlu]] |[[9 sentyabr]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |26 Bakı komissarı rayon milis şöbəsində kiçik serjant. |«Dostluq» kinoteatrının yanındakı danışıq məntəqəsinin <br/> qarşısında əsgərlər tərəfindən vurulan güllə <br/> çiyin nahiyəsindən daxil olaraq ürək nahiyyəsindən <br/> çıxmışdır. Semaşko adına xəstəxanada <br/> çatdırılana və orada tibbi yardım göstərilənə qədər <br/> «Dostluq» kinoteatrının yaxınlığında vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |27 |[[Elçin Baxşəliyev (şəhid)|Baxşəliyev Elçin Mirzə oğlu]] |[[12 fevral]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Qarın nahiyyəsindən güllə yarası almış, <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |28 |[[Salman Baxşıyev|Baxşıyev Salman Babaxan oğlu]] |[[1 mart]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Lənkəran şəhər qarışıq mallar ticarəti idarəsində işçi. |Haftoni meşəliyində gizlənərkən <br/> vertolyotlardan atılan güllə <br/> boğazına dəymiş, <br/> aldığı xəsarətdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |29 |[[İsabala Bayramov|Bayramov İsabala Əli oğlu]] |[[1 sentyabr]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Günəmuzd işçi. |00.30 radələrində baş nahiyyəsindən yaralanmış, <br/> güllə kəllə sümüyünü zədələmişdir. <br/> Semaşko xəstəxanasına aparılarkən yolda vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |30 |[[Vera Bessantina|Bessantina Vera Lvovna]] |[[2 mart]] [[1973]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |258 nömrəli orta məktəbin 11-ci sinif şagirdi. |Üzbəüz yaşadığı binaya Salyan kazarması <br/> tərəfdən atılan güllə qarın nahiyəsini yaralamış, <br/> güllələnmə davam etdikdən sonra <br/> evdə yanğın başlamış, xəstəxanaya aparılarkən həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |31 |[[Rövşən Bədəlov|Bədəlov Rövşən Seyfulla oğlu]] |[[25 sentyabr]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Yanvarın 26-sı motosikllə gedərkən Haftoni kəndindən <br/> Kirov kəndinə gedən yolda hərbçilər <br/> tərəfindən xəbərdarlıqsız atəşə tutulmuşdur. <br/> Öldürüldükdən sonra meyidi yandırılmışdır. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |32 |[[Valeri Boqdanov|Boqdanov Valeri Zakiroviç]] |[[24 mart]] [[1958]] |[[Ruslar|Rus]] |Milis leytenantı. |Səhər saat 7.15 dəqiqədə olduğu xidməti maşın <br/> Tbilisi prospektindəki kimya şəhərciyinə <br/> dönərkən maşının arxasından açılan <br/> atəşlə yaralanmış, 4 saatdan sonra isə vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |33 |[[Ülvi Bünyadzadə|Bünyadzadə Ülvi Yusif oğlu]] |[[23 sentyabr]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutunun ingilis dili fakültəsinin II kurs tələbəsi. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> 00.20 radələrində boğazından <br/> aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |34 |[[Cabbarov Firuz Vəli oğlu]] | | | | | |- |35 |[[İlkin Cavanşirov|Cavanşirov İlkin Zülqədər oğlu]] |[[28 sentyabr]] [[1933]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli taksi maşınları parkında sürücü. |Maşınla yaralılara kömək edərkən <br/> Avtovağzal istiqamətində taksi maşınına <br/> 18 güllə dəymiş, qolundan və başından yaralanmışdır. <br/> Yanvarın 23-ü Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |36 |[[Əbülfəz Cəfərov|Cəfərov Əbülfəz Böyükağa oğlu]] |[[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bankə qəsəbəsində balıq ovlayan gəmilərin birində işçi. |Neftçaladan Bakıya gələrkən <br/> AXC-nin Neftçala şöbəsinin önündə tutulmuş <br/> şəxslərə kömək üçün əsgərlərin üzərinə gedərkən <br/> ayağından və döşündən güllə ilə yaralanmış, <br/> tutulduqdan sonra işgəncələrə məruz qalmış, <br/> aldığı xəsarətləərdən həlak olmuşdur. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |37 |[[Anagəldi Durdıyev|Durdıyev Anagəldi]] | | | |Bakı şəhəri Nizami rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[20 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin hesab olunur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |38 |[[Vəfadar Eminov|Eminov Vəfadar Osman oğlu]] |[[1 may]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikiş fabrikinin fəhlə işçisi, <br/> Bakı Dövlət Universitetinin <br/> hüquq fakültəsinin axşam şöbəsində tələbə. |Vodnikov adına Xəstəxanadan çıxıb «Olimp» <br/> mağazasına tərəf piyada düşərkən qarnından güllə yarası almış, <br/> xəstəxanada qanitirmədən vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |39 |[[İlqar Əbilhəsənov|Əbilhəsənov İlqar Yusif oğlu]] |[[19 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakının Oktyabr Rayon Daxili İşlər şöbəsində kiçik serjant. |Gecə 24:00 radələrində "Naxçıvan" <br/> mehmanxanasının yanında özünə məxsus <br/> olan <small>YU 24—20</small> nömrəli QAZ-24 <br/> maşınından düşərkən avtomatdan atəşə tutulmuşdur. <br/> Yanvarın 22-də səhər saat 11-də xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |40 |[[Mircamal Əbülfətov|Əbülfətov Mircamal Mirsaleh oğlu]] |[[17 dekabr]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Lənkəran şəhərlərarası yükdaşıma idarəsində fəhlə. |XI Qızıl Ordu meydanı tərəfdə <br/> yaralılara kömək edərkən qarın və sinə <br/> nahiyəsindən güllə yarası alıb. <br/> Xəstəxanaya aparılarkən saat 03:30 dəqiqədə yolda olarkən vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |41 |[[İlqar Əhmədov|Əhmədov İlqar Hümbət oğlu]] |[[25 may]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ç. İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun 4-cü kurs tələbəsi. |Gecə saat 02.30 dəqiqədə sol gözündən <br/> dəymiş güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |42 |[[Azər Ələkbərov|Ələkbərov Azər Nəsib oğlu]] |[[9 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinin rejissorluq fakültəsinin 3-cü kurs tələbəsi. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |43 |[[Novruz Əsgərov (20 Yanvar şəhidi)|Əsgərov Novruz Faiq oğlu]] |[[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti kooperativində işçi. |Baş nahiyəsindən aldığı bir neçə güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |44 |[[Zaur Ələsgərov|Ələsgərov Zaur Rasim oğlu]] |[[19 iyun]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Başından, ürək nahiyəsindən və ayağından <br/> aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |45 |[[Əruz Əliyev|Əliyev Əruz Əhmədəli oğlu]] | | | | | |- |46 |[[Bayram Əliyev|Əliyev Bayram Mədət oğlu]] |[[7 iyul]] [[1950]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli evtikmə kombinatında icraçı. |Döş qəfəsinin küt alətlə travması, daxili orqanların və qabırğaların sınması və zədələnməsi, həmçinin odlu silahla yara. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |47 |[[Əliyev Çingiz Mirzəhüseyn oğlu]] | | | | | |- |48 |[[Xəlqan Əliyev|Əliyev Xəlqan Yusif oğlu]] |[[31 avqust]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«İskra» zavodunda dülgər. |«İskra» zavodunun qarşısında <br/> qarın nahiyəsindən aldığı <br/> güllə yarası nəticəsində <br/> yanvarın 20-də vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |49 |[[Namiq Əliyev (şəhid)|Əliyev Namiq Kamil oğlu]] |19 iyul 1965 |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Zümrüd» restoranında aşpaz. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |50 |[[Rüstəm Əliyev (şəhid)|Əliyev Rüstəm Şahvələd oğlu]] |[[11 iyun]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Atışma zamanı yaralıları avtobusla <br/> xəstəxanaya daşıyarkən avtobusu atəşə tutulmuş, <br/> döş qəfəsindən və qarın boşluğundan bir neçə <br/> odlu güllə yarası almışdır. <br/> Gecə saat 03:30 dəqiqədə xəstəxanaya gətirilmişdir. <br/> Yanvarın 25-də, saat 13:00-da vəfat etmişdir. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |51 |[[Zahid Əliyev (20 Yanvar şəhidi)|Əliyev Zahid Bayram oğlu]] |[[23 mart]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Orconikidze rayonundakı 1 nömrəli mağazada satıcı. |Suraxanı döngəsində 3 güllə yarası almış, aldığı yaralardan həlak olmuşdur. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |52 |[[Zəbulla Əliyev|Əliyev Zəbulla Xeyrulla oğlu]] |[[6 mart]] [[1946]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikiş fabrikində sürücü. |XI Qızıl Ordu meydanında başından odlu güllə yarası almış, yanvarın 20-də vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |53 |[[Faiq Əlizadə|Əlizadə Faiq Əbdülhüseyn oğlu]] |[[10 yanvar]] [[1953]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Binəqədi rayon təmir-tikinti idarəsində'' fəhlə işləyib. |«Gənclik» metrostansiyası yaxınlığında güllə <br/> yarası almış, 5 nömrəli xəstəxanada <br/> yanvarın 20-də səhər saatlarında vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |54 |[[Asif Əsədullayev|Əsədullayev Asif Kamil oğlu]] |[[2 yanvar]] [[1954]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Bakı fəhləsi» adına maşınqayırma zavodunda tokar. |Olduğu «Jiquli» markalı maşın <br/> Ramana kəndi yaxınlığında əsgərlərin <br/> atəşinə məruz qalmış, <br/> boyun, döş, qarın boşluğunu keçib daxili üzvləri <br/> yaralayan güllə yarasından <br/> baş verən kəskin qanitirmə nəticəsində <br/> hadisə yerində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |55 |[[Rəhman Əşrəfov|Əşrəfov Rəhman İsmixan oğlu]] |[[22 may]] [[1955]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Binədəki 29 nömrəli xəstəxanada sürücü. |Moskviç maşınında təxminən saat 23.00 radələrində <br/> yaralı apararkən özü də yaralanmış, <br/> xəstəxanaya aparılarkən yolda maşın yenidən atəşə tutulmuş, <br/> maşın sıradan çıxdığından yaralılar xeyli yerdə qalmalı olmuşdur. <br/> Əvvəlcə Mərdəkan xəstəxanasına, <br/> yanvarın 22-də neyrocərrahiyyə xəstəxanasına gətirilmişdir. <br/> Yanvarın 24-də həmin xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |56 |[[Habil Əzizov|Əzizov Habil Komunar oğlu]] |[[19 yanvar]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun 3-cü kurs tələbəsi. |Tankının altında qalaraq baş və doş qəfəsindəki çoxsaylı sınıqlardan şəhid olub. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |57 |[[Mübariz Hacıyev|Hacıyev Mübariz Məhəmməd oğlu]] |[[11 mart]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |5 nömrəli taksimotor parkında sürücü. |Sol ayağından, sol çiynindən və ağ ciyər nahiyəsindən yaralanmış, sürünərək <br/> Respublika Klinik Xəstəxanasına özünü çatdırmış, <br/> orada xeyli qan itirdiyindən qan vurulsa da, <br/> həmin gecə xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |58 |[[İzzət Həmidov (20 Yanvar şəhidi)|Həmidov İzzət Atakişi oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1930]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Yer Quruluşu Layihə İnstitutunda işçi. |Salyan kazarmasının yanında atəş açılmış, vintşəkilli güllə onun budundan dəyib, qarın nahiyəsini dağıtmışdır. Yanvarın 22-si saat 12.00-da dünyasını dəyişmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |59 |[[Balahüseyn Həmzəyev|Həmzəyev Balahüseyn Mirqəzəb oğlu]] |[[11 avqust]] [[1929]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2704 nömrəli avtobazanın sürücüsü. |Yeni Suraxanı dairəvi yolunda istiqamətində 3 güllə yarası almışdır. <br/> [[24 mart]] [[1990]] tarixində Caparidze adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[24 mart]] [[1990]] |- |60 |[[Əli Həsənov (şəhid)|Həsənov Əli Xudaverdi oğlu]] |[[7 sentyabr]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Meliorasiya Su Tikinti İdarəsində sürücü. |Baş nahiyəsinin aldığı dəlici güllə yarası. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |61 |[[Həsənov Fuad Əvəz oğlu]] | | | | | |- |62 |[[Mehman Həsənov|Həsənov Mehman İbrahim oğlu]] |[[31 dekabr]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti Materialları Sənayesi Nazirliyinin məlumat-hesablama mərkəzində işçi. |XI Qızıl Ordu meydanında həlak olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |63 |[[Müzəffər Həsənov (şəhid)|Həsənov Müzəffər Qəzənfər oğlu]] |[[5 fevral]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti-quraşdırma trestinin avtobazasında sürücü. |Rezin dəyənəklə döyülmüş, başına dəymiş zərbədən beyninə qan sızmışdır. Yanvarın 29-u gecə saat 2-də vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1990]] |- |64 |[[Sahib Həsənov (20 Yanvar şəhidi)|Həsənov Sahib Nəsib oğlu]] |[[1 iyul]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məşədi Əzizbəyov heykəlinin yanındakı qəzet köşkünün satıcısı. |Yanvar ayının 20-də səhər tezdən öz maşınında işə getdiyi vaxt <br/> İnşaatçılar prospektindəki yanğınsöndürmə məntəqəsinin qarşısında <br/> əsgərlər maşını atəşə tutmuş, <br/> güllələrdən biri onun alnına dəymiş, <br/> maşını idarə etmək qabiliyyətini itirmişdir. <br/> Bundan sonra maşın yenidən atəşə tutulmuş, <br/> sonra tankla maşının arda hissəsi əzilmiş <br/> və yolun kənarına atılmışdır. <br/> Bədənində səkkiz güllə yarası olmuşdur. <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |65 |[[İsrafil Həşimov|Həşimov İsrafil Ağababa oğlu]] |[[3 aprel]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərittifaq sistemində satıcı |Döş qəfəsindən güllə yarasından həlak olmuşdur. <br/> Ehtimala görə, hadisə XI Qızıl Ordu meydanında olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |66 |[[Hüseynov Bəxtiyar Məmməd oğlu]] |[[24 aprel]] [[1969]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |67 |[[Əlimərdan Hüseynov|Hüseynov Əlimərdan Əbil oğlu]] |[[14 dekabr]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərelektroterm elm-istehsal birliyində elektrik montyoru. |İşdən qayıdarkən əvvəlcə qolundan, <br/> sonra isə döş qəfəsinən yaralanmış, <br/> daha sonra isə rezin dəyənəklə <br/> çoxlu zərbələrə məruz qalmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |68 |[[Nəriman Hüseynov|Hüseynov Nəriman Vəli oğlu]] |[[12 yanvar]] [[1976]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |42 nömrəli məktəbin VIII sinif şagirdi. |Atışma səsinə küçəyə çıxmış, <br/> Salyan qazarmasının yanında <br/> avtomat güllələri ilə döş qəfəsindən yaralanmışdır. <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |69 |[[Nizami Hüseynov (şəhid)|Hüseynov Nizami Polad oğlu]] |[[1 aprel]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Maşınla işdən evə qayıdarkən tankla qarşısı kəsilmiş və vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |70 |[[Rahib Hüseynov|Hüseynov Rahib Məmməd oğlu]] |[[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ticarət işçisi. |Fevralın 12-si 16.30 radələrində <br/> Salyan kazarması istiqamətində mindiyi <br/> taksi atəşə düşərkən ağır yaralanmış, <br/> xəstəxanaya aparılsa da, həyatını xilas etmək mümkün olmamışdır. |[[12 fevral]] [[1990]] |- |71 |[[Baba Xammədov|Xammədov Baba Məmməd oğlu]] |[[1 iyul]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |84 nömrəli texniki-peşə məktəbində fizika müəllimi. |Gecə 02.10 radələrində boğazının sağ tərəfindən güllə yarası almış, <br/> cərrahiyyə əməliyyatı aparılsada, yanvarın 21-də vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |72 |[[Cəbrail Xanməmmədov|Xanməmmədov Cəbrayıl Hüseynxan oğlu]] |[[23 dekabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı kanalizasiya idarəsində fəhlə. |Aldığı güllə yaralarından <br/> saat 4 radələrində <br/> Caparidze adına Xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |73 |[[Vladimir Xaritonov|Xaritonov Vladimir Aleksandroviç]] |[[1949]] |[[Ruslar|Rus]] |Hərbi qulluqçu, mayor zabiti. |Fevralın 8-də gecə saat 12.00-da «Moskviç» markalı maşınla işdən evinə gedərkən <br/> Dərnəgül körpüsünün ayağında hərbçilərin dəfələrlə <br/> xəbərdarlığına maşını saxlamamış, <br/> başından aldığı güllə nəticəsində yerindəcə həlak olmuşdur. |[[8 fevral]] [[1990]] |- |74 |[[İbadzadə Ağamehdi Seyfulla oğlu]] | | | | | |- |75 |[[İbrahim İbrahimov (20 Yanvar şəhidi)|İbrahimov İbrahim İsmayıl oğlu]] |[[10 oktyabr]] [[1928]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |76 |[[İlqar İbrahimov (şəhid)|İbrahimov İlqar Rəşid oğlu]] |[[13 oktyabr]] [[1976]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |167 nömrəli məktəbin 7-ci sinif şagirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında «Zaporojets» maşınında <br/> olarkən mebel fabriki tərəfdən geri dönən <br/> tank maşının üstündən keçmiş, <br/> maşından çıxdıqdan sonra qaçarkən <br/> tankdan atılan güllə qarın nahiyəsinə dəymiş, <br/> Semaşko adına xəstəxanada həmin gecə vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |77 |[[Elçin İmanov (şəhid)|İmanov Elçin Beydulla oğlu]] |[[12 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |N.Nərimanov adına Tibb <br/> Universitetinin 4-cü kurs <br/> tələbəsi. |L. Şmidt adına zavodun Mədəniyyət Evinin <br/> önündə ölümcül yaralanmış, 4 nömrəli xəstəxanaya aparılsa da, <br/> cərrahiyyə stoluna çatmamış vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |78 |[[Fəxrəddin İsayev (şəhid)|İsayev Fəxrəddin Xudu oğlu]] |[[21 mart]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Cənubi geologiya idarəsində sürücü. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> yaralılara kömək etdiyi yerdə vurulmuş, <br/> baş, sinə və qarın nahiyəsindən güllə yarası almışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |79 |[[Müşfiq İsayev|İsayev Müşviq Ağaəli oğlu]] |[[28 yanvar]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Sağlamlıq» kooperativində işçi. |«Gənclik» metrostansiyası yaxınlığında yaralanmış, güllə ürəyinin üstündən dəyib, sağ çiynindən çıxmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |80 |[[Rauf İsayev|İsayev Rauf Sultanməcid oğlu]] |[[25 sentyabr]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məişət kondisioneri zavodunda çilingər. |Salyan qazarmasının qabağında açılan <br/> atəşdən alnından yaralanmmış, baş-beyin nahiyəsi tamamilə dağılmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |81 |[[Cavad İsmayılov|İsmayılov Cavad Yunus oğlu]] |[[9 may]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı şüşə zavodunda fəhlə. |XI Qızıl Ordu meydanı istiqamətində atəşə düşmüş, <br/> sinəsinin sağ və kürəyinin sol tərəfindən yaralanmışdır. <br/> Xəstəxanaya aparan maşın avtovağzalın yanında <br/> atəşə düşmüş, maşın aşarkən əzilmişdir. <br/> Yanvarın 22-si Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |82 |[[Məmmədəli İsmayılov|İsmayılov Məmmədəli Novruz oğlu]] | | | | | |- |83 |[[Rəşid İsmayılov|İsmayılov Rəşid İslam oğlu]] |[[27 avqust]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan dəmiryol idarəsində dispetçer. |Gecə işdən evə qayıdarkən Biləcəri <br/> qəsəbəsində qarın nahiyəsindən yaralanmış, <br/> Biləcəridəki 2 nömrəli dəmiryol xəstəxanasına aparılmışdır. <br/> Cərrahiyyə əməliyyatından sonra 3 gün yaşamış və <br/> yanvarın 23-də səhər saat 5-də vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |84 |[[Tofiq İsmayılov (şəhid)|İsmayılov Tofiq Babaxan oğlu]] |[[5 yanvar]] [[1956]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Nəsimi rayon Kommunal təsərrüfat idarəsinin'' istilik şəbəkəsində ocaqçı |Təcili tibbi yardım maşınına yaralı qoyanda arxadan güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |85 |[[Ağanəzər İsrayılov|İsrayılov Ağanəzər Araz oğlu]] |[[1 iyul]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Milis leytenantı. |Səhər saat 7.15 dəqiqədə olduğu xidməti maşın <br/> Tbilisi prospektindəki kimya şəhərciyinə <br/> dönərkən maşının arxasından açılan <br/> atəşlə arxadan və boyun nahiyəsindən <br/> aldığı güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |86 |[[Əflatun Kazımov|Kazımov Əflatun Həşim oğlu]] |[[21 fevral]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |28 nömrəli tikinti idarəsində fəhlə. |20 yanvar gecəsi təxminən saat 04:00 radələrində <br/> Moskva prospektindəki körpünün yanında hərbçilər qarşısına çıxmış, xəbərdarlıq etmədən atəş açmışlar. <br/> Hadisə yerindəcə həlak olmuş, bədənində 14 güllə yarası tapılmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |87 |[[Aleksandr Kərimov|Kərimov Aleksandr Ramazan oğlu]] |[[27 mart]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Səhər saat 6 radələrində «KAMAZ» markalı maşında <br/> yaralıları daşıyarkən Papanin küçəsindəki körpünün <br/> yanında hərbçilərin atdığı atəş nəticəsində <br/> qarın nahiyəsindən və sol buddan yaralanmış, <br/> aldığı xəsarətlərdən fevralın 5-də saat 23 dəqiqədə vəfat etmişdir. |[[5 fevral]] [[1990]] |- |88 |[[İlqar Kərimov|Kərimov İlqar İsa oğlu]] |[[22 avqust]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Pirküşkül qəsəbəsinin Broyler fabrikində işçi. |İşdən evə qayıdarkan Biləcəridəki dəmiryolu xəstəxanasının yanında <br/> güllələnmiş, Semaşko adına xəstəxanada həmin gecə vəfat etmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |89 |[[Oqtay Kərimov|Kərimov Oqtay Ayvaz oğlu]] |[[21 mart]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |28 nömrəli təmir-tikinti idarəsində fəhlə. |«Gənclik» metrosunun yanındakı stadionun şimal <br/> qapısının yanında yaralılara kömək edərkən güllələnmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |90 |[[Ələsgər Qayıbov|Qayıbov Ələsgər Yusif oğlu]] |[[15 mart]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun 2-ci kurs tələbəsi idi. |Yaralılara kömək edərkən özü də yaralanmış, <br/> yanvarın 21-i səhər 7-də vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |91 |[[İlqar Qarayev|Qarayev İlqar Əli oğlu]] |[[10 sentyabr]] [[1959]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı metropoliten idarəsində mexanik işləmişdir. |Alnından aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |92 |[[Abbas Qasımov (şəhid)|Qasımov Abbas Şəmməd oğlu]] |[[10 iyun]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Günəmuzd fəhləlik edirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında yaralanmış, təxminən <br/> saat 3-də Respublika xəstəxanasına gətirilmiş, 4 saatdan sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |93 |[[Yusif Qasımov (20 Yanvar şəhidi)|Qasımov Yusif İbrahim oğlu]] |[[1948]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Şərur» kafesində fəhlə işləyib. |«Xəzər» kinoteatrının yanında olduğu maşın <br/> atəşə tutulmuş, Yusif sağ qulaq nahiyəsindən aldığı yaradan həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |94 |[[Elçin Qeybullayev|Qeybullayev Elçin Suyəddin oğlu]] |[[4 dekabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Baş Tikinti idarəsinin 20 №-li tikinti idarəsində fəhlə. |Küçədə güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |95 |[[Mirzə Qəniyev|Qəniyev Mirzə Rzabala oğlu]] |[[13 sentyabr]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı su kəmərləri idarəsində çilingər. |Salyan kazarmasının yanında olduğu maşın atəşə düşmüş, <br/> kürəyindən və ayağından yaralanmışdır. <br/> Daha sonra isə, maşından düşürülərək əsgərlər tərəfindən təpiklə döyülmüşdür. <br/> Aldığı xəsarətlərdən 19 fevral tarixində Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[19 fevral]] [[1990]] |- |96 |[[Əliyusif Qocamanov|Qocamanov Əliyusif Bilal oğlu]] |[[1 iyun]] [[1933]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Naxçıvan» mehmanxanasındakı qəzet köşkündə satıcı. |Güllə səslərinə küçəyə çıxmış, <br/> «Xəzər» kinoteatrının yanında güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |97 |[[Səxavət Quliyev (20 Yanvar şəhidi)|Quliyev Səxavət Balay oğlu]] |[[13 aprel]] [[1940]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Nəsimi Rayon İstehlak Cəmiyyətində'' mağaza müdiri. |Güllə səslərinə küçəyə çıxmış, <br/> kürəyindən aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |98 |[[Aleksandr Marxevka|Marxevka Alekandr Vitalyeviç]] |[[11 yanvar]] [[1958]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |Buzovna təcili yardım məntəqəsində həkim işləyirdi. |Təcili tibbi yardım maşınında çağırışa gedərkən <br/> açılan atəşlər nəticəsində <br/> döş qəfəsindən yaralanmış, təcili yardım məntəqəsinə <br/> çatdırılana qədər vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |99 |[[Yan Meyeroviç|Meyeroviç Yan Maksoviç]] |[[2 yanvar]] [[1955]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |Moskvadakı «Molodyojnıy» kooperativinin Bakı filialının direktoru idi. |Aeroporta gedərkən Bakı-Binə yolunda <br/> əsgərlər tərəfindən sürdüyü <br/> maşın avtomat atəşinə tutulmuş, <br/> aldığı 15 güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |100 |[[Eldar Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Eldar Zeynal oğlu]] |[[13 may]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |5 nömrəli çörək zavodunda fəhlə. |''Olimp'' mağazasının yanında tankla üz-üzə gəlmiş, <br/> tankın üzərinə qaçmış və tank tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> güllə boğazından dəymiş və bel hissəsindən çıxmışdır. <br/> Yaxındakı evlərin birinə aparılsa da, <br/> həkim gələnə kimi aldığı yaralardan vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |101 |[[İbiş Məmmədov|Məmmədov İbiş Behbud oğlu]] |[[13 iyun]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Fəhlə işləmişdir. |Salyan kazarmasının yanında öldürülmüşdür. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |102 |[[İlham Məmmədov (şəhid)|Məmmədov İlham İslam oğlu]] | | | | | |- |103 |[[Kamal Məmmədov|Məmmədov Kamal Seyidqurban oğlu]] | | | | | |- |104 |[[Məmmədov Mehman Sahibəli oğlu]] | | | | | |- |105 |[[Məmməd Məmmədov (20 Yanvar şəhidi)|Məmmədov Məmməd Yarməmməd oğlu]] | | | | | |- |106 |[[Məmmədov Rahim Vəliağa oğlu]] | | | | | |- |107 |[[Səxavət Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Səxavət Heydər Əli oğlu]] | | | | | |- |108 |[[Şahin Məmmədov (20 Yanvar şəhidi)|Məmmədov Şahin Zahid oğlu]] |[[31 yanvar]] [[1972]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |113 nömrəli texniki-peşə məktəbində təhsil almışdır. |Yanvarın 26-sı motosikllə gedərkən Haftoni kəndindən <br/> Kirov kəndinə gedən yolda hərbçilər <br/> tərəfindən xəbərdarlıqsız atəşə tutulmuşdur. <br/> Öldürüldükdən sonra meyidi yandırılmışdır. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |109 |[[Vaqif Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Vaqif Məmməd oğlu]] |[[11 sentyabr]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti idarəsində fəhlə. |Yanvarın 26-sı Haftoni meşəsindəki əməliyyat zamanı öldürülmüşdür. <br/> Necə öldürüldüyü haqqında dəqiq məlumat yoxdur. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |110 |[[Vidadi Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Vidadi Üzeyir oğlu]] |[[17 iyul]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Cənubi Xəzər Balıqçılıq hövzəsi idarəsində baş mühəndis. |XI Qızıl Ordu meydanında odlu silahla arxadan vurulmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |111 |[[Larisa Məmmədova|Məmmədova Larisa Fərman qızı]] |[[11 avqust]] [[1977]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |134 nömrəli məktəbin 7-ci sinif şagirdi. |L. Şmidt adına zavodun yanında yerləşdiyi <br/> «İkarus» avtobusunda olarkən <br/> maşın güllə atəşlərinə tutulmuş, <br/> ürəyindən aldığı güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |112 |[[Svetlana Məmmədova (alim)|Məmmədova Svetlana Həmid qızı]] |[[18 dekabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |113 |[[Rəna Məmmədova (20 Yanvar Şəhidi)|Məmmədova Rəna Təyyar qızı]] | | | | | |- |114 |[[Azad Mirzəyev (şəhid)|Mirzəyev Azad Əliheydər oğlu]] | | | | | |- |115 |[[Elçin Mirzəyev|Mirzəyev Elçin Hüseynqulu oğlu]] |[[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Şəhər Səhiyyə İdarəsində inspektor. |Aeroporta gedərkən Bakı-Binə yolunda <br/> əsgərlər tərəfindən oturduğu <br/> maşın avtomat atəşinə tutulmuş, <br/> aldığı 19 güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |116 |[[Vaqif Mirzəyev (şəhid)|Mirzəyev Vaqif Səməd oğlu]] | | | | | |- |117 |[[Fuad Mövludov|Mövludov Fuad Fərhad oğlu]] | | | | | |- |118 |[[Rasim Muxtarov|Muxtarov Rasim Mustafa oğlu]] | | | | | |- |119 |[[Mehman Muradov|Muradov Mehman Əsəd oğlu]] | | | | | |- |120 |[[İsmayıl Mursaqulov|Mursaqulov İsmayıl Həsən oğlu]] |[[13 noyabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən <br> 3 fevral tarixində xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[3 fevral]] [[1990]] |- |121 |[[Musayev Tofiq Ayvaz oğlu]] | | | |Bakı şəhəri Nəsimi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin hesab olunur. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |122 |[[Mahir Mustafayev|Mustafayev Mahir Vaqif oğlu]] |[[25 noyabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Səhər saat 6 radələrində «KAMAZ» markalı maşında <br/> yaralıları daşıyarkən Papanin küçəsindəki körpünün <br/> yanında hərbçilərin atdığı atəş nəticəsində <br/> sol sinə nahiyəsindən yaralanmış, <br/> bir neçə saat sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |123 |[[Allahyar Nəsibov|Nəsibov Allahyar İsgəndər oğlu]] |[[6 aprel]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tarix müəllimi. |XI Qızıl Ordu meydanında döş qəfəsi və sol əlindən aldığı yaralardan həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |124 |[[Yanvar Nəsirov|Nəsirov Yanvar Şirəli oğlu]] |[[1 yanvar]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məişət kondisionerləri zavodunun nəzdindəki «Sərin» kooperativində çalışmışdır. |Kürəyindən aldığı odlu güllə yarasından çoxlu qan itirmiş, Vodnikov adına Xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |125 |[[Alla Nikolayenka|Nikolayenko Alla Alekseyevna]] |[[1972]] |[[Ruslar|Rus]] | |«Krasnı Vostok» hərbi şəhərciyində <br/> yerləşən evinə atılan 5 güllədən <br/> 1-inin dəyməsi nəticəsində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |126 |[[Andrey Nişşenko|Nişşenko Andrey Aleksandroviç]] |[[6 may]] [[1972]] |[[Ruslar|Rus]] |2 nömrəli Dəmiryol məktəbinin 3-cü kurs tələbəsi. |«Xəzər» kinoteatrı yaxınlığında süngü ilə aldığı <br/> zərbədən boynunun ön səthi kəsilmiş, nəfəs boruları zədələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |127 |[[Ağabəy Novruzbəyli|Novruzbəyli Ağabəy Oqtay oğlu]] |[[23 may]] [[1971]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |M. Əzizbəyov adına Azərbaycan <br /> Sənaye Universitetinin <br /> kimya-texnologiya fakültəsində tələbə. |Rəsmi qurumlara hadisə ilə bağlı <br /> müraciətlərin cavabsız qalmasına etiraz edərək<br /> kalium-dixromat zəhəri ilə sui-qəsd etmişdir. |[[19 may]] [[1990]] |- |128 |[[Novruzov Tofiq Heydər oğlu]] |[[5 may]] [[1935]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |129 |[[Zahir Nuriyev|Nuriyev Zahir Zəbi oğlu]] |[[8 sentyabr]] [[1971]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ç. İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun <br /> Maşınqayırma fakültəsində tələbə. |Bakı şəhəri Nəsimi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin elan edilmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |130 |[[Orucov Rafiq Ümid oğlu]] |[[1974]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |131 |[[Orucov Rəfael Ümid oğlu]] |[[1975]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |132 |[[Şəmsəddin Orucov|Orucov Şəmsəddin Əbilhəsən oğlu]] |[[2 avqust]] [[1950]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı İdman Malları Fabrikində mühəndis. |Yaşadığı mənzilin pəncərəsinə <br/> hərbçilərin atəş açması nəticəsində <br/> ürək nahiyyəsindən aldığı <br/> güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |133 |[[Saleh Poladı|Poladi Saleh Əliqulu oğlu]] |[[6 dekabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Sənaye malları kooperativində işçi. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> yaralı qadına kömək etmək istəyərkən <br/> açılan atəş nəticəsində yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |134 |[[Rəhimov Rəhim İsmayıl oğlu]] |[[1947]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |135 |[[İslam Rəhmanov|Rəhmanov İslam Oqtay oğlu]] |[[14 oktyabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikinti-quraşdırma idarəsində fəhlə. |Zirehli maşınlardan atılan güllələrdən <br/> hər iki ayağından və sağ qolumdan yaralanmış, <br/> yanvarın 29-u vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1999]] |- |136 |[[Rövşən Rüstəmov (20 Yanvar şəhidi)|Rüstəmov Rövşən Məmməd oğlu]] | | | | | |- |137 |[[Azad Rzayev (şəhid)|Rzayev Azad Allahverdi oğlu]] | | | | | |- |138 |[[Yusif Sadıqov|Sadıqov Yusif Allahverdi oğlu]] | | | | | |- |139 |[[Şərafəddin Salahov|Salahov Şərafəddin Müzəffər oğlu]] |[[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Nəşriyyat işçisi. |Boynuna baş hissəyə yaxın nahiyədən <br/> aldığı güllə yarasından <br/> hadisə yerində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |140 |[[Salayeva Sevda Məmmədağa qızı]] |[[5 iyun]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Şəhərlərarası Telefon Stansiyasında telefonçu. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |141 |[[Vladimir Semyonov|Semyonov Vladimir Aleksandroviç]] |[[1947]] |[[Ruslar|Rus]] | |Yanvarın 20-də axşam saat 20:00-da <br/> Tbilisi prospektində 81-27 nömrəli <br/> QAZ-24 markalı maşında vurulub. <br/> Odlu silahla vurandan sonra <br/> əsgərlər onu başqa maşına <br/> qoyub Hərbi Hospitala göndəriblər. <br/> Yanvarın 25-də vəfat edib. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |142 |[[Bafadar Səfərov|Səfərov Bafadar Ağamirzə oğlu]] |[[8 mart]] [[1923]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Təqaüdçü. |<small>Q-87—99 AQ</small> markalı «Moskviç» maşınında <br/> Qarayev adına xəstəxanaya nəvəsinin yanına gedərkən <br/> yolda hərbçilər tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |143 |[[Mürvət Şərifov|Şərifov Mürvət Rəhim oğlu]] |[[1932]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Zəngəzur mis-molibden kombinatı»nın keçmiş işçisi. |Həyətdə hadisələrə baxarkən ona tərəf atılan güllələrdən yaralanmış, xəstəxanaya çatdırılana qədər yolda vəfat etmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |144 |[[Vladimir Tokarev|Tokarev Vladimir İvanoviç]] |[[15 sentyabr]] [[1954]] |[[Ruslar|Rus]] |Taksimotor parkında sürücü. |Aeroporta gedərkən əsgərlər <br/> tərəfindən bir neçə güllə yarası alaraq vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |145 |[[Fərqət Tuxtamışev|Tuxtamışov Fərqat Şərifullaeviç]] |[[29 oktyabr]] [[1958]] |[[Tatarlar|Tatar]] |Bakı elektrik maşınqayırma zavodunda yığıcı çilingər. |Salyan kazarmasının yanında <br/> başından aldığı güllə <br/> yarası səbəbindən həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |146 |[[Tenqiz Turabov|Turabov Tengiz Məmməd oğlu]] |[[24 mart]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |İrkutskda inşaat işçisi, <br/> tibb məktəbinin 1-ci kurs tələbəsi. |L. Şmidt adına zavodun <br/> qarşısında aldığı güllə <br/> yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |147 |[[Nüsrət Yaqubov|Yaqubov Nüsrət İsmayıl oğlu]] |[[9 yanvar]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Mərdəkan yaxınlığındakı Dübəndi Neftboşalma bazasında operator. |Yanvarın 19-u gecəsi təxminən <br/> saat 22 radələrində Qala kəndindən <br/> öz şəxsi «Jiquli» markalı (<small>Ya 56-83 AQ</small>) maşınında <br/> evə gedərkən hərbi hissənin yanında <br/> əsgərlər tərəfindən atəşə tutulmuşdur. <br/> Həkimlər gələnə kimi çoxlu qan itirmişdir. <br/> 26 nömrəli xəstəxanaya aparılmış, <br/> orada edilən cərrahiyyə əməliyyatı <br/> kömək etməmiş, yanvarın 22-si vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |148 |[[Boris Yefimiçev|Yefimiçev Boris Vasilyeviç]] |[[15 yanvar]] [[1945]] |[[Ruslar|Rus]] |''Azərbaycan korlar cəmiyyətinin'' trikotaj fabrikində işçi |Yanvarın 20-də axşam 22.00 və 23.00 arasında Haqverdiyev küçəsində <br/> qarın nahiyəsindən süngü bıcaq zərbəsi <br/> və avtomatla bədənin müxtəlif nahiyələrinə <br/> açılan atəş nəticəsində <br/> daxili orqanları tamamilə zədələnmişdir. <br/> Yanvarın 21-i axşam 19.00 radələrində vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |149 |[[Oleq Yusupov|Yusupov Oleq Kərimoviç]] |[[28 fevral]] [[1944]] |[[Ruslar|Rus]] |1 nömrəli hərbiləşdirilmiş yanğın dəstəsində sürücü. |Yanğınsöndürmə maşınının (<small>53-31-AQA</small>) <br/> «Naxçıvan» mehmanxanasının yanından <br/> keçərkən atəşə tutulması <br/> nəticəsində sinəsindən ağır güllə yarası almış, <br/> xəstəxanaya çatdırılsa da, <br/> 2 saat sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |150 |[[İsbəndiyar Zülalov|Zülalov İsbəndiyar Adil oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Geoloji kəşfiyyat idarəsində fəhlə. |1 nömrəli taksi maşınları <br/> parkının yanında hərbçilər <br/> tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> aldığı yaralardan yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |151 |Naməlum |Patanatomik analiz <br/> qalıqların 25-30 yaşlı kişiyə <br/> məxsus olduğunu müəyyən etmişdir. |Naməlum |Naməlum. |Alın nahiyyəsindən alınan güllə yarası nəticəsində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |152 |Naməlum |Patanatomik analiz <br/> qalıqların 25-30 yaşlı kişiyə <br/> məxsus olduğunu müəyyən etmişdir. |Naməlum |Naməlum. |Üstündən tank keçmiş, sol ayağından başqa heç nə qalmamışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |} [[Kateqoriya:Azərbaycan siyahıları]] [[Kateqoriya:Ölüm siyahıları]] 615a10ob0jtr3dnp0yosrtpxt3eq827 6599452 6599451 2022-08-28T15:01:42Z Ulvi95 248162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} == Şəhidlərin siyahısı == {| class="wikitable" !Sıra !Şəhid !Doğum tarixi !Milliyəti !Məşğulliyəti !Vəfat səbəbi !Vəfat tarixi |- |1 |[[Sabir Abbasov|Abbasov Sabir Rzaqulu oğlu]] |[[8 dekabr]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |[[Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu|Binə Hava Limanı]]nda <br/> satıcı işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən açılan atəş <br/> nəticəsində qarın nahiyəsindən yaralanaraq <br/> xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |2 |[[Zöhrab Abbasov|Abbasov Zöhrab Heydərəli oğlu]] |[[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Vərəm xəstəliyi <br/> olduğu üçün <br/> heç yerdə işləmirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən dəyənəklə, <br/> tüfəngin qundağı ilə, küt alətlə döyülərək <br/> ağır bədən xəsarəti alaraq şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |3 |[[Fəridə Abbasova|Abbasova Fəridə Nəriman qızı]] |[[14 fevral]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Evdar xanım idi. |Evinin həyətində paltar sərərkən Sovet əsgərlərinin <br/> yağı gülləsi onun ürəyini dəlib dayandı, həkim <br/> gələnədək isə şəhid oldu. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |4 |[[Əyyub Abdullayev|Abdullayev Əyyub Mahmud oğlu]] |[[17 iyun]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı soyuducular <br/> zavodunda fəhlə <br/> işləyirdi. |«Naxçıvan» mehmanxanasının yanında şəhid <br/> olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |5 |[[Tariyel Abdullayev|Abdullayev Tariyel Hacıbala oğlu]] |[[25 fevral]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kalinin adına cihazqayırma zavodunda <br/> fəhlə işləyirdi. |Haftoni meşəliyindən götürüldükdən sonra <br/> Bakıya vertolyotla aparılarkən Sovet əsgərləri tərəfindən <br/> boğazından bağlanan məftilin bərk sıxılması <br/> səbəbindən boğularaq ölmüşdür. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |6 |[[Zahid Abdullayev|Abdullayev Zahid Abdulla oğlu]] |[[5 mart]] [[1959]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Elektrik Maşınqayırma <br/> zavodunda fəhlə <br/> işləyirdi. |Salyan Kazarmasının yanında işlətdiyi avtobusda <br/> siqaret çəkərkən Sovet əsgərləri tərəfindən başına <br/> güllə dəyərək şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |7 |[[Musa Adilov|Adilov Musa Ramazan oğlu]] | | | | | |- |8 |[[Tariyel Abdullayev|Abdullayev Tariyel Oruc oğlu]] |[[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |4 nömrəli tikinti idarəsində <br/> rəngsaz işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən XI Qızıl Ordu meydanında <br/> güllə dəyib. Xəstəxanaya aparılarkən maşın atəşə <br/> tutulub və aşıb. Tariyel isə şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |9 |[[Ağahəsən Ağahüseynov|Ağahüseynov Ağahəsən Yarı oğlu]] |[[19 aprel]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Xətai rayonunda 8 nömrəli <br/> elektrik şəbəkəsində <br/> elektrik işçisi işləyirdi. |Sovet əsgərləri tərəfindən Salyan Kazarmasının <br/> yanında gövdə nahiyəsinin sağ və sol tərəfləri <br/> dağıdıcı zədələnmişdir. Xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |10 |[[Nurəddin Ağahüseynov|Ağahüseynov Nurəddin Aslan oğlu]] |[[15 dekabr]] [[1951]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Neftçala rayonunun 26-lar qəsəbə yeməkxanasında <br/> aşpaz işləmişdir. |İşdən evə gələrkən <br/> Neftçala mərkəzi univermağının qarşısında <br/> öz maşınında yaralanmış, <br/> həmin gün xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |11 |[[Aslan Ağaverdiyev|Ağaverdiyev Aslan Əlikram oğlu]] |[[24 avqust]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Zevin küçəsində çay evində <br/> satıcı işləyirdi. |Sovet əsgərli tərəfindən güllə yarası alıb, nazik <br/> və yoğun bağırsaqları, mədəsi və böyrəyi <br/> zədələnərəq şəhid olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |12 |[[Ramis Alimov|Alimov Ramis Xaris oğlu]] |[[21 iyul]] [[1958]] |[[Tatarlar|Tatar]] |Bakı Boru Kəməri <br/> İdarəsində maşın <br/> təmiri çilingəri işləyib. |Güllə səslərinə yuxudan oyanıb, yaralılara kömək <br/> etmək üçün evdən çıxıb və Sovet əsgərləri tərəfində <br/> qətlə yetirilərək şəhid olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |13 |[[Şakir Atakişiyev|Ağakişiyev Şakir Xandadaş oğlu]] |[[31 yanvar]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Sumqayıtda qaz idarəsində <br/> çilingər işləyirdi. |Xırdalan Pivə zavodunun yanında dostu ilə birgə <br/> «Jiquli» avtomobilində olarkən Sovet əsgərləri <br/> tərəfindən odlu silahla vurularaq şəhid olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |14 |[[Şövkət Ağayev|Ağayev Şövkət Həsənoviç]] |[[14 dekabr]] [[1936]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Poladtökmə zavodunda vəkil. |Bakı şəhəri Binəqədi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin elan edilmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |15 |[[İlham və Fərizə|Allahverdiyev İlham Əjdər oğlu]] |[[12 iyun]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Dadaş Bünyadzadə <br/> adına gəmi təmiri <br/> zavodunda tokar işləyirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında Sovet əsgərləri tərəfindən <br/> güllələndi. Respublika Klinik Xəstəxanasında <br/> cərrahiyyə əməliyyatından sonra şəhid oldu. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |16 |[[Nəriman Allahverdiyev|Allahverdiyev Nəriman Əmir oğlu]] |[[11 oktyabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Dalandar. |Hadisədən keçirdiyi mənəvi sarsıntı nəticəsində vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |17 |[[İlham və Fərizə|Allahverdiyeva Fərizə Çoban qızı]] |[[11 avqust]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli Tibb məktəbinin <br/> sonuncu kurs tələbəsi idi. |Həyat yoldaşı [[İlham və Fərizə|İlham Allahverdiyev]]in ölümünə dözə <br/> bilmədiyi üçün intahar etmişdir və şəhid olaraq <br/> əbədiyyata qovuşmuşdur. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |18 |[[Ruslan Allahverdiyev|Allahverdiyev Ruslan Kamal oğlu]] |[[10 aprel]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı şampan zavodunda <br/> fəhlə işləyirdi. |20 yanvar günü Salyan Kazarmasının yanında olub. <br/> Sovet əsgərləri tərəfindən iki güllə yarası alıb, daha <br/> sonra isə üstündən tank keçib. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |19 |[[Teymur Aliməmmədov|Alməmmədov Teymur Yəhya oğlu]] |[[1972]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |N.Nərimanov adına Tibb <br/> Universitetinin 1-ci kurs <br/> tələbəsi. |Aerokassadan Naxçıvana bilet alarkən Sovet <br/> ordusunun əsgərləri tərəfindən güllə yarası alıb. <br/> 4 nömrəli Klinik Xəstəxanasınanda şəhid olub. |[[31 yanvar]] [[1990]] |- |20 |[[Bəhruz Atakişiyev|Atakişiyev Bəhruz Tofiq oğlu]] |[[23 noyabr]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Avtomobil sürücüsü. |«Gənclik» metrostansiyasının yanında Sovet ordusunun <br/> əsgərləri tərəfindən açılan atəş nəticəsində yaralandı. <br/> 5 nömrəli xəstəxanada şəhid olmuşdur. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |21 |[[Əlövsat Babayev|Babayev Əlövsat Hidayət oğlu]] | |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |İtkin düşmüşdür. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |22 |[[Fuad Babayev (20 Yanvar şəhidi)|Babayev Fuad Yavər oğlu]] |[[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri <br/> İnstitutunun inşaat fakültəsinin <br/> III kurs tələbəsi idi. |XI Qızıl Ordu meydanında «Kamaz» <br/> markalı maşından düşərkən <br/> boğazından aldığı güllə yarasından <br/> həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |23 |[[Rahim Babayev|Babayev Rahim Vaqif oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Sənaye <br/> Universitetinin III kurs <br/> tələbəsi idi. |Necə şəhid olduğu məlum deyil. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |24 |[[Sürəyyə Babayeva|Babayeva Sürəyyə Lətif qızı]] |[[1913]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Mətbəxdə xörək hazırlayarkən Biləcəri şosesində <br/> hərəkət edən hərbi zirehli maşınlardan <br/> və tanklardan ətraf binaların atəşə tutulması <br/> zamanı aldığı yaradan yerindəcə həlak olmuşdur. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |25 |[[Baloğlan Bağırov|Bağırov Baloğlan Həbib oğlu]] |[[29 yanvar]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərquş sənaye birliyinin <br/> baytarlıq laboratoriyasında işçi. |Yanvarın 23-də Tbilisi prospektindəki <br/> benzindoldurma məntəqəsinin yaxınlığında <br/> maşında olarkən hərbçilər tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> döş qəfəsindən və qarın boşluğundan yaralanmışdır. <br/> Yanvarın 29-da, ad günündə xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1990]] |- |26 |[[Telman Bağırov|Bağırov Telman Malik oğlu]] |[[9 sentyabr]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |26 Bakı komissarı rayon milis şöbəsində kiçik serjant. |«Dostluq» kinoteatrının yanındakı danışıq məntəqəsinin <br/> qarşısında əsgərlər tərəfindən vurulan güllə <br/> çiyin nahiyəsindən daxil olaraq ürək nahiyyəsindən <br/> çıxmışdır. Semaşko adına xəstəxanada <br/> çatdırılana və orada tibbi yardım göstərilənə qədər <br/> «Dostluq» kinoteatrının yaxınlığında vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |27 |[[Elçin Baxşəliyev (şəhid)|Baxşəliyev Elçin Mirzə oğlu]] |[[12 fevral]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Qarın nahiyyəsindən güllə yarası almış, <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |28 |[[Salman Baxşıyev|Baxşıyev Salman Babaxan oğlu]] |[[1 mart]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Lənkəran şəhər qarışıq mallar ticarəti idarəsində işçi. |Haftoni meşəliyində gizlənərkən <br/> vertolyotlardan atılan güllə <br/> boğazına dəymiş, <br/> aldığı xəsarətdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |29 |[[İsabala Bayramov|Bayramov İsabala Əli oğlu]] |[[1 sentyabr]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Günəmuzd işçi. |00.30 radələrində baş nahiyyəsindən yaralanmış, <br/> güllə kəllə sümüyünü zədələmişdir. <br/> Semaşko xəstəxanasına aparılarkən yolda vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |30 |[[Vera Bessantina|Bessantina Vera Lvovna]] |[[2 mart]] [[1973]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |258 nömrəli orta məktəbin 11-ci sinif şagirdi. |Üzbəüz yaşadığı binaya Salyan kazarması <br/> tərəfdən atılan güllə qarın nahiyəsini yaralamış, <br/> güllələnmə davam etdikdən sonra <br/> evdə yanğın başlamış, xəstəxanaya aparılarkən həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |31 |[[Rövşən Bədəlov|Bədəlov Rövşən Seyfulla oğlu]] |[[25 sentyabr]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Yanvarın 26-sı motosikllə gedərkən Haftoni kəndindən <br/> Kirov kəndinə gedən yolda hərbçilər <br/> tərəfindən xəbərdarlıqsız atəşə tutulmuşdur. <br/> Öldürüldükdən sonra meyidi yandırılmışdır. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |32 |[[Valeri Boqdanov|Boqdanov Valeri Zakiroviç]] |[[24 mart]] [[1958]] |[[Ruslar|Rus]] |Milis leytenantı. |Səhər saat 7.15 dəqiqədə olduğu xidməti maşın <br/> Tbilisi prospektindəki kimya şəhərciyinə <br/> dönərkən maşının arxasından açılan <br/> atəşlə yaralanmış, 4 saatdan sonra isə vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |33 |[[Ülvi Bünyadzadə|Bünyadzadə Ülvi Yusif oğlu]] |[[23 sentyabr]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutunun ingilis dili fakültəsinin II kurs tələbəsi. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> 00.20 radələrində boğazından <br/> aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |34 |[[Cabbarov Firuz Vəli oğlu]] | | | | | |- |35 |[[İlkin Cavanşirov|Cavanşirov İlkin Zülqədər oğlu]] |[[28 sentyabr]] [[1933]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli taksi maşınları parkında sürücü. |Maşınla yaralılara kömək edərkən <br/> Avtovağzal istiqamətində taksi maşınına <br/> 18 güllə dəymiş, qolundan və başından yaralanmışdır. <br/> Yanvarın 23-ü Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |36 |[[Əbülfəz Cəfərov|Cəfərov Əbülfəz Böyükağa oğlu]] |[[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bankə qəsəbəsində balıq ovlayan gəmilərin birində işçi. |Neftçaladan Bakıya gələrkən <br/> AXC-nin Neftçala şöbəsinin önündə tutulmuş <br/> şəxslərə kömək üçün əsgərlərin üzərinə gedərkən <br/> ayağından və döşündən güllə ilə yaralanmış, <br/> tutulduqdan sonra işgəncələrə məruz qalmış, <br/> aldığı xəsarətləərdən həlak olmuşdur. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |37 |[[Anagəldi Durdıyev|Durdıyev Anagəldi]] | | | |Bakı şəhəri Nizami rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[20 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin hesab olunur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |38 |[[Vəfadar Eminov|Eminov Vəfadar Osman oğlu]] |[[1 may]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikiş fabrikinin fəhlə işçisi, <br/> Bakı Dövlət Universitetinin <br/> hüquq fakültəsinin axşam şöbəsində tələbə. |Vodnikov adına Xəstəxanadan çıxıb «Olimp» <br/> mağazasına tərəf piyada düşərkən qarnından güllə yarası almış, <br/> xəstəxanada qanitirmədən vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |39 |[[İlqar Əbilhəsənov|Əbilhəsənov İlqar Yusif oğlu]] |[[19 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakının Oktyabr Rayon Daxili İşlər şöbəsində kiçik serjant. |Gecə 24:00 radələrində "Naxçıvan" <br/> mehmanxanasının yanında özünə məxsus <br/> olan <small>YU 24—20</small> nömrəli QAZ-24 <br/> maşınından düşərkən avtomatdan atəşə tutulmuşdur. <br/> Yanvarın 22-də səhər saat 11-də xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |40 |[[Mircamal Əbülfətov|Əbülfətov Mircamal Mirsaleh oğlu]] |[[17 dekabr]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Lənkəran şəhərlərarası yükdaşıma idarəsində fəhlə. |XI Qızıl Ordu meydanı tərəfdə <br/> yaralılara kömək edərkən qarın və sinə <br/> nahiyəsindən güllə yarası alıb. <br/> Xəstəxanaya aparılarkən saat 03:30 dəqiqədə yolda olarkən vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |41 |[[İlqar Əhmədov|Əhmədov İlqar Hümbət oğlu]] |[[25 may]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ç. İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun 4-cü kurs tələbəsi. |Gecə saat 02.30 dəqiqədə sol gözündən <br/> dəymiş güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |42 |[[Azər Ələkbərov|Ələkbərov Azər Nəsib oğlu]] |[[9 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinin rejissorluq fakültəsinin 3-cü kurs tələbəsi. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |43 |[[Novruz Əsgərov (20 Yanvar şəhidi)|Əsgərov Novruz Faiq oğlu]] |[[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti kooperativində işçi. |Baş nahiyəsindən aldığı bir neçə güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |44 |[[Zaur Ələsgərov|Ələsgərov Zaur Rasim oğlu]] |[[19 iyun]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Başından, ürək nahiyəsindən və ayağından <br/> aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |45 |[[Əruz Əliyev|Əliyev Əruz Əhmədəli oğlu]] | | | | | |- |46 |[[Bayram Əliyev|Əliyev Bayram Mədət oğlu]] |[[7 iyul]] [[1950]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli evtikmə kombinatında icraçı. |Döş qəfəsinin küt alətlə travması, daxili orqanların və qabırğaların sınması və zədələnməsi, həmçinin odlu silahla yara. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |47 |[[Əliyev Çingiz Mirzəhüseyn oğlu]] | | | | | |- |48 |[[Xəlqan Əliyev|Əliyev Xəlqan Yusif oğlu]] |[[31 avqust]] [[1969]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«İskra» zavodunda dülgər. |«İskra» zavodunun qarşısında <br/> qarın nahiyəsindən aldığı <br/> güllə yarası nəticəsində <br/> yanvarın 20-də vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |49 |[[Namiq Əliyev (şəhid)|Əliyev Namiq Kamil oğlu]] |19 iyul 1965 |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Zümrüd» restoranında aşpaz. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |50 |[[Rüstəm Əliyev (şəhid)|Əliyev Rüstəm Şahvələd oğlu]] |[[11 iyun]] [[1965]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Atışma zamanı yaralıları avtobusla <br/> xəstəxanaya daşıyarkən avtobusu atəşə tutulmuş, <br/> döş qəfəsindən və qarın boşluğundan bir neçə <br/> odlu güllə yarası almışdır. <br/> Gecə saat 03:30 dəqiqədə xəstəxanaya gətirilmişdir. <br/> Yanvarın 25-də, saat 13:00-da vəfat etmişdir. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |51 |[[Zahid Əliyev (20 Yanvar şəhidi)|Əliyev Zahid Bayram oğlu]] |[[23 mart]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Orconikidze rayonundakı 1 nömrəli mağazada satıcı. |Suraxanı döngəsində 3 güllə yarası almış, aldığı yaralardan həlak olmuşdur. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |52 |[[Zəbulla Əliyev|Əliyev Zəbulla Xeyrulla oğlu]] |[[6 mart]] [[1946]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikiş fabrikində sürücü. |XI Qızıl Ordu meydanında başından odlu güllə yarası almış, yanvarın 20-də vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |53 |[[Faiq Əlizadə|Əlizadə Faiq Əbdülhüseyn oğlu]] |[[10 yanvar]] [[1953]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Binəqədi rayon təmir-tikinti idarəsində'' fəhlə işləyib. |«Gənclik» metrostansiyası yaxınlığında güllə <br/> yarası almış, 5 nömrəli xəstəxanada <br/> yanvarın 20-də səhər saatlarında vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |54 |[[Asif Əsədullayev|Əsədullayev Asif Kamil oğlu]] |[[2 yanvar]] [[1954]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Bakı fəhləsi» adına maşınqayırma zavodunda tokar. |Olduğu «Jiquli» markalı maşın <br/> Ramana kəndi yaxınlığında əsgərlərin <br/> atəşinə məruz qalmış, <br/> boyun, döş, qarın boşluğunu keçib daxili üzvləri <br/> yaralayan güllə yarasından <br/> baş verən kəskin qanitirmə nəticəsində <br/> hadisə yerində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |55 |[[Rəhman Əşrəfov|Əşrəfov Rəhman İsmixan oğlu]] |[[22 may]] [[1955]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Binədəki 29 nömrəli xəstəxanada sürücü. |Moskviç maşınında təxminən saat 23.00 radələrində <br/> yaralı apararkən özü də yaralanmış, <br/> xəstəxanaya aparılarkən yolda maşın yenidən atəşə tutulmuş, <br/> maşın sıradan çıxdığından yaralılar xeyli yerdə qalmalı olmuşdur. <br/> Əvvəlcə Mərdəkan xəstəxanasına, <br/> yanvarın 22-də neyrocərrahiyyə xəstəxanasına gətirilmişdir. <br/> Yanvarın 24-də həmin xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |56 |[[Habil Əzizov|Əzizov Habil Komunar oğlu]] |[[19 yanvar]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun 3-cü kurs tələbəsi. |Tankının altında qalaraq baş və doş qəfəsindəki çoxsaylı sınıqlardan şəhid olub. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |57 |[[Mübariz Hacıyev|Hacıyev Mübariz Məhəmməd oğlu]] |[[11 mart]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |5 nömrəli taksimotor parkında sürücü. |Sol ayağından, sol çiynindən və ağ ciyər nahiyəsindən yaralanmış, sürünərək <br/> Respublika Klinik Xəstəxanasına özünü çatdırmış, <br/> orada xeyli qan itirdiyindən qan vurulsa da, <br/> həmin gecə xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |58 |[[İzzət Həmidov (20 Yanvar şəhidi)|Həmidov İzzət Atakişi oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1930]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Yer Quruluşu Layihə İnstitutunda işçi. |Salyan kazarmasının yanında atəş açılmış, vintşəkilli güllə onun budundan dəyib, qarın nahiyəsini dağıtmışdır. Yanvarın 22-si saat 12.00-da dünyasını dəyişmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |59 |[[Balahüseyn Həmzəyev|Həmzəyev Balahüseyn Mirqəzəb oğlu]] |[[11 avqust]] [[1929]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2704 nömrəli avtobazanın sürücüsü. |Yeni Suraxanı dairəvi yolunda istiqamətində 3 güllə yarası almışdır. <br/> [[24 mart]] [[1990]] tarixində Caparidze adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[24 mart]] [[1990]] |- |60 |[[Əli Həsənov (şəhid)|Həsənov Əli Xudaverdi oğlu]] |[[7 sentyabr]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Meliorasiya Su Tikinti İdarəsində sürücü. |Baş nahiyəsinin aldığı dəlici güllə yarası. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |61 |[[Həsənov Fuad Əvəz oğlu]] | | | | | |- |62 |[[Mehman Həsənov|Həsənov Mehman İbrahim oğlu]] |[[31 dekabr]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti Materialları Sənayesi Nazirliyinin məlumat-hesablama mərkəzində işçi. |XI Qızıl Ordu meydanında həlak olub. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |63 |[[Müzəffər Həsənov (şəhid)|Həsənov Müzəffər Qəzənfər oğlu]] |[[5 fevral]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti-quraşdırma trestinin avtobazasında sürücü. |Rezin dəyənəklə döyülmüş, başına dəymiş zərbədən beyninə qan sızmışdır. Yanvarın 29-u gecə saat 2-də vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1990]] |- |64 |[[Sahib Həsənov (20 Yanvar şəhidi)|Həsənov Sahib Nəsib oğlu]] |[[1 iyul]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məşədi Əzizbəyov heykəlinin yanındakı qəzet köşkünün satıcısı. |Yanvar ayının 20-də səhər tezdən öz maşınında işə getdiyi vaxt <br/> İnşaatçılar prospektindəki yanğınsöndürmə məntəqəsinin qarşısında <br/> əsgərlər maşını atəşə tutmuş, <br/> güllələrdən biri onun alnına dəymiş, <br/> maşını idarə etmək qabiliyyətini itirmişdir. <br/> Bundan sonra maşın yenidən atəşə tutulmuş, <br/> sonra tankla maşının arda hissəsi əzilmiş <br/> və yolun kənarına atılmışdır. <br/> Bədənində səkkiz güllə yarası olmuşdur. <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |65 |[[İsrafil Həşimov|Həşimov İsrafil Ağababa oğlu]] |[[3 aprel]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərittifaq sistemində satıcı |Döş qəfəsindən güllə yarasından həlak olmuşdur. <br/> Ehtimala görə, hadisə XI Qızıl Ordu meydanında olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |66 |[[Hüseynov Bəxtiyar Məmməd oğlu]] |[[24 aprel]] [[1969]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |67 |[[Əlimərdan Hüseynov|Hüseynov Əlimərdan Əbil oğlu]] |[[14 dekabr]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərelektroterm elm-istehsal birliyində elektrik montyoru. |İşdən qayıdarkən əvvəlcə qolundan, <br/> sonra isə döş qəfəsinən yaralanmış, <br/> daha sonra isə rezin dəyənəklə <br/> çoxlu zərbələrə məruz qalmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |68 |[[Nəriman Hüseynov|Hüseynov Nəriman Vəli oğlu]] |[[12 yanvar]] [[1976]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |42 nömrəli məktəbin VIII sinif şagirdi. |Atışma səsinə küçəyə çıxmış, <br/> Salyan qazarmasının yanında <br/> avtomat güllələri ilə döş qəfəsindən yaralanmışdır. <br/> Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |69 |[[Nizami Hüseynov (şəhid)|Hüseynov Nizami Polad oğlu]] |[[1 aprel]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Maşınla işdən evə qayıdarkən tankla qarşısı kəsilmiş və vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |70 |[[Rahib Hüseynov|Hüseynov Rahib Məmməd oğlu]] |[[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ticarət işçisi. |Fevralın 12-si 16.30 radələrində <br/> Salyan kazarması istiqamətində mindiyi <br/> taksi atəşə düşərkən ağır yaralanmış, <br/> xəstəxanaya aparılsa da, həyatını xilas etmək mümkün olmamışdır. |[[12 fevral]] [[1990]] |- |71 |[[Baba Xammədov|Xammədov Baba Məmməd oğlu]] |[[1 iyul]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |84 nömrəli texniki-peşə məktəbində fizika müəllimi. |Gecə 02.10 radələrində boğazının sağ tərəfindən güllə yarası almış, <br/> cərrahiyyə əməliyyatı aparılsada, yanvarın 21-də vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |72 |[[Cəbrail Xanməmmədov|Xanməmmədov Cəbrayıl Hüseynxan oğlu]] |[[23 dekabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı kanalizasiya idarəsində fəhlə. |Aldığı güllə yaralarından <br/> saat 4 radələrində <br/> Caparidze adına Xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |73 |[[Vladimir Xaritonov|Xaritonov Vladimir Aleksandroviç]] |[[1949]] |[[Ruslar|Rus]] |Hərbi qulluqçu, mayor zabiti. |Fevralın 8-də gecə saat 12.00-da «Moskviç» markalı maşınla işdən evinə gedərkən <br/> Dərnəgül körpüsünün ayağında hərbçilərin dəfələrlə <br/> xəbərdarlığına maşını saxlamamış, <br/> başından aldığı güllə nəticəsində yerindəcə həlak olmuşdur. |[[8 fevral]] [[1990]] |- |74 |[[İbadzadə Ağamehdi Seyfulla oğlu]] | | | | | |- |75 |[[İbrahim İbrahimov (20 Yanvar şəhidi)|İbrahimov İbrahim İsmayıl oğlu]] |[[10 oktyabr]] [[1928]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |76 |[[İlqar İbrahimov (şəhid)|İbrahimov İlqar Rəşid oğlu]] |[[13 oktyabr]] [[1976]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |167 nömrəli məktəbin 7-ci sinif şagirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında «Zaporojets» maşınında <br/> olarkən mebel fabriki tərəfdən geri dönən <br/> tank maşının üstündən keçmiş, <br/> maşından çıxdıqdan sonra qaçarkən <br/> tankdan atılan güllə qarın nahiyəsinə dəymiş, <br/> Semaşko adına xəstəxanada həmin gecə vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |77 |[[Elçin İmanov (şəhid)|İmanov Elçin Beydulla oğlu]] |[[12 avqust]] [[1967]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |N.Nərimanov adına Tibb <br/> Universitetinin 4-cü kurs <br/> tələbəsi. |L. Şmidt adına zavodun Mədəniyyət Evinin <br/> önündə ölümcül yaralanmış, 4 nömrəli xəstəxanaya aparılsa da, <br/> cərrahiyyə stoluna çatmamış vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |78 |[[Fəxrəddin İsayev (şəhid)|İsayev Fəxrəddin Xudu oğlu]] |[[21 mart]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Cənubi geologiya idarəsində sürücü. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> yaralılara kömək etdiyi yerdə vurulmuş, <br/> baş, sinə və qarın nahiyəsindən güllə yarası almışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |79 |[[Müşfiq İsayev|İsayev Müşviq Ağaəli oğlu]] |[[28 yanvar]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Sağlamlıq» kooperativində işçi. |«Gənclik» metrostansiyası yaxınlığında yaralanmış, güllə ürəyinin üstündən dəyib, sağ çiynindən çıxmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |80 |[[Rauf İsayev|İsayev Rauf Sultanməcid oğlu]] |[[25 sentyabr]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məişət kondisioneri zavodunda çilingər. |Salyan qazarmasının qabağında açılan <br/> atəşdən alnından yaralanmmış, baş-beyin nahiyəsi tamamilə dağılmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |81 |[[Cavad İsmayılov|İsmayılov Cavad Yunus oğlu]] |[[9 may]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı şüşə zavodunda fəhlə. |XI Qızıl Ordu meydanı istiqamətində atəşə düşmüş, <br/> sinəsinin sağ və kürəyinin sol tərəfindən yaralanmışdır. <br/> Xəstəxanaya aparan maşın avtovağzalın yanında <br/> atəşə düşmüş, maşın aşarkən əzilmişdir. <br/> Yanvarın 22-si Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |82 |[[Məmmədəli İsmayılov|İsmayılov Məmmədəli Novruz oğlu]] | | | | | |- |83 |[[Rəşid İsmayılov|İsmayılov Rəşid İslam oğlu]] |[[27 avqust]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan dəmiryol idarəsində dispetçer. |Gecə işdən evə qayıdarkən Biləcəri <br/> qəsəbəsində qarın nahiyəsindən yaralanmış, <br/> Biləcəridəki 2 nömrəli dəmiryol xəstəxanasına aparılmışdır. <br/> Cərrahiyyə əməliyyatından sonra 3 gün yaşamış və <br/> yanvarın 23-də səhər saat 5-də vəfat etmişdir. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |84 |[[Tofiq İsmayılov (şəhid)|İsmayılov Tofiq Babaxan oğlu]] |[[5 yanvar]] [[1956]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Nəsimi rayon Kommunal təsərrüfat idarəsinin'' istilik şəbəkəsində ocaqçı |Təcili tibbi yardım maşınına yaralı qoyanda arxadan güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |85 |[[Ağanəzər İsrayılov|İsrayılov Ağanəzər Araz oğlu]] |[[1 iyul]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Milis leytenantı. |Səhər saat 7.15 dəqiqədə olduğu xidməti maşın <br/> Tbilisi prospektindəki kimya şəhərciyinə <br/> dönərkən maşının arxasından açılan <br/> atəşlə arxadan və boyun nahiyəsindən <br/> aldığı güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |86 |[[Əflatun Kazımov|Kazımov Əflatun Həşim oğlu]] |[[21 fevral]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |28 nömrəli tikinti idarəsində fəhlə. |20 yanvar gecəsi təxminən saat 04:00 radələrində <br/> Moskva prospektindəki körpünün yanında hərbçilər qarşısına çıxmış, xəbərdarlıq etmədən atəş açmışlar. <br/> Hadisə yerindəcə həlak olmuş, bədənində 14 güllə yarası tapılmışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |87 |[[Aleksandr Kərimov|Kərimov Aleksandr Ramazan oğlu]] |[[27 mart]] [[1970]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | |Səhər saat 6 radələrində «KAMAZ» markalı maşında <br/> yaralıları daşıyarkən Papanin küçəsindəki körpünün <br/> yanında hərbçilərin açdığı atəş nəticəsində <br/> qarın nahiyəsindən və sol buddan yaralanmış, <br/> aldığı xəsarətlərdən fevralın 5-də saat 23 dəqiqədə vəfat etmişdir. |[[5 fevral]] [[1990]] |- |88 |[[İlqar Kərimov|Kərimov İlqar İsa oğlu]] |[[22 avqust]] [[1962]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Pirküşkül qəsəbəsinin Broyler fabrikində işçi. |İşdən evə qayıdarkan Biləcəridəki dəmiryolu xəstəxanasının yanında <br/> güllələnmiş, Semaşko adına xəstəxanada həmin gecə vəfat etmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |89 |[[Oqtay Kərimov|Kərimov Oqtay Ayvaz oğlu]] |[[21 mart]] [[1964]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |28 nömrəli təmir-tikinti idarəsində fəhlə. |«Gənclik» metrosunun yanındakı stadionun şimal <br/> qapısının yanında yaralılara kömək edərkən güllələnmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |90 |[[Ələsgər Qayıbov|Qayıbov Ələsgər Yusif oğlu]] |[[15 mart]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun 2-ci kurs tələbəsi idi. |Yaralılara kömək edərkən özü də yaralanmış, <br/> yanvarın 21-i səhər 7-də vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |91 |[[İlqar Qarayev|Qarayev İlqar Əli oğlu]] |[[10 sentyabr]] [[1959]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı metropoliten idarəsində mexanik işləmişdir. |Alnından aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |92 |[[Abbas Qasımov (şəhid)|Qasımov Abbas Şəmməd oğlu]] |[[10 iyun]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Günəmuzd fəhləlik edirdi. |XI Qızıl Ordu meydanında yaralanmış, təxminən <br/> saat 3-də Respublika xəstəxanasına gətirilmiş, 4 saatdan sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |93 |[[Yusif Qasımov (20 Yanvar şəhidi)|Qasımov Yusif İbrahim oğlu]] |[[1948]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Şərur» kafesində fəhlə işləyib. |«Xəzər» kinoteatrının yanında olduğu maşın <br/> atəşə tutulmuş, Yusif sağ qulaq nahiyəsindən aldığı yaradan həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |94 |[[Elçin Qeybullayev|Qeybullayev Elçin Suyəddin oğlu]] |[[4 dekabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Baş Tikinti idarəsinin 20 №-li tikinti idarəsində fəhlə. |Küçədə güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |95 |[[Mirzə Qəniyev|Qəniyev Mirzə Rzabala oğlu]] |[[13 sentyabr]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı su kəmərləri idarəsində çilingər. |Salyan kazarmasının yanında olduğu maşın atəşə düşmüş, <br/> kürəyindən və ayağından yaralanmışdır. <br/> Daha sonra isə, maşından düşürülərək əsgərlər tərəfindən təpiklə döyülmüşdür. <br/> Aldığı xəsarətlərdən 19 fevral tarixində Semaşko adına xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[19 fevral]] [[1990]] |- |96 |[[Əliyusif Qocamanov|Qocamanov Əliyusif Bilal oğlu]] |[[1 iyun]] [[1933]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Naxçıvan» mehmanxanasındakı qəzet köşkündə satıcı. |Güllə səslərinə küçəyə çıxmış, <br/> «Xəzər» kinoteatrının yanında güllələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |97 |[[Səxavət Quliyev (20 Yanvar şəhidi)|Quliyev Səxavət Balay oğlu]] |[[13 aprel]] [[1940]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |''Nəsimi Rayon İstehlak Cəmiyyətində'' mağaza müdiri. |Güllə səslərinə küçəyə çıxmış, <br/> kürəyindən aldığı güllə yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |98 |[[Aleksandr Marxevka|Marxevka Alekandr Vitalyeviç]] |[[11 yanvar]] [[1958]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |Buzovna təcili yardım məntəqəsində həkim işləyirdi. |Təcili tibbi yardım maşınında çağırışa gedərkən <br/> açılan atəşlər nəticəsində <br/> döş qəfəsindən yaralanmış, təcili yardım məntəqəsinə <br/> çatdırılana qədər vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |99 |[[Yan Meyeroviç|Meyeroviç Yan Maksoviç]] |[[2 yanvar]] [[1955]] |[[Yəhudilər|Yəhudi]] |Moskvadakı «Molodyojnıy» kooperativinin Bakı filialının direktoru idi. |Aeroporta gedərkən Bakı-Binə yolunda <br/> əsgərlər tərəfindən sürdüyü <br/> maşın avtomat atəşinə tutulmuş, <br/> aldığı 15 güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |100 |[[Eldar Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Eldar Zeynal oğlu]] |[[13 may]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |5 nömrəli çörək zavodunda fəhlə. |''Olimp'' mağazasının yanında tankla üz-üzə gəlmiş, <br/> tankın üzərinə qaçmış və tank tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> güllə boğazından dəymiş və bel hissəsindən çıxmışdır. <br/> Yaxındakı evlərin birinə aparılsa da, <br/> həkim gələnə kimi aldığı yaralardan vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |101 |[[İbiş Məmmədov|Məmmədov İbiş Behbud oğlu]] |[[13 iyun]] [[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Fəhlə işləmişdir. |Salyan kazarmasının yanında öldürülmüşdür. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |102 |[[İlham Məmmədov (şəhid)|Məmmədov İlham İslam oğlu]] | | | | | |- |103 |[[Kamal Məmmədov|Məmmədov Kamal Seyidqurban oğlu]] | | | | | |- |104 |[[Məmmədov Mehman Sahibəli oğlu]] | | | | | |- |105 |[[Məmməd Məmmədov (20 Yanvar şəhidi)|Məmmədov Məmməd Yarməmməd oğlu]] | | | | | |- |106 |[[Məmmədov Rahim Vəliağa oğlu]] | | | | | |- |107 |[[Səxavət Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Səxavət Heydər Əli oğlu]] | | | | | |- |108 |[[Şahin Məmmədov (20 Yanvar şəhidi)|Məmmədov Şahin Zahid oğlu]] |[[31 yanvar]] [[1972]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |113 nömrəli texniki-peşə məktəbində təhsil almışdır. |Yanvarın 26-sı motosikllə gedərkən Haftoni kəndindən <br/> Kirov kəndinə gedən yolda hərbçilər <br/> tərəfindən xəbərdarlıqsız atəşə tutulmuşdur. <br/> Öldürüldükdən sonra meyidi yandırılmışdır. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |109 |[[Vaqif Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Vaqif Məmməd oğlu]] |[[11 sentyabr]] [[1960]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tikinti idarəsində fəhlə. |Yanvarın 26-sı Haftoni meşəsindəki əməliyyat zamanı öldürülmüşdür. <br/> Necə öldürüldüyü haqqında dəqiq məlumat yoxdur. |[[26 yanvar]] [[1990]] |- |110 |[[Vidadi Məmmədov (şəhid)|Məmmədov Vidadi Üzeyir oğlu]] |[[17 iyul]] [[1949]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Cənubi Xəzər Balıqçılıq hövzəsi idarəsində baş mühəndis. |XI Qızıl Ordu meydanında odlu silahla arxadan vurulmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |111 |[[Larisa Məmmədova|Məmmədova Larisa Fərman qızı]] |[[11 avqust]] [[1977]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |134 nömrəli məktəbin 7-ci sinif şagirdi. |L. Şmidt adına zavodun yanında yerləşdiyi <br/> «İkarus» avtobusunda olarkən <br/> maşın güllə atəşlərinə tutulmuş, <br/> ürəyindən aldığı güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |112 |[[Svetlana Məmmədova (alim)|Məmmədova Svetlana Həmid qızı]] |[[18 dekabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[24 yanvar]] [[1990]] |- |113 |[[Rəna Məmmədova (20 Yanvar Şəhidi)|Məmmədova Rəna Təyyar qızı]] | | | | | |- |114 |[[Azad Mirzəyev (şəhid)|Mirzəyev Azad Əliheydər oğlu]] | | | | | |- |115 |[[Elçin Mirzəyev|Mirzəyev Elçin Hüseynqulu oğlu]] |[[1961]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Şəhər Səhiyyə İdarəsində inspektor. |Aeroporta gedərkən Bakı-Binə yolunda <br/> əsgərlər tərəfindən oturduğu <br/> maşın avtomat atəşinə tutulmuş, <br/> aldığı 19 güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |116 |[[Vaqif Mirzəyev (şəhid)|Mirzəyev Vaqif Səməd oğlu]] | | | | | |- |117 |[[Fuad Mövludov|Mövludov Fuad Fərhad oğlu]] | | | | | |- |118 |[[Rasim Muxtarov|Muxtarov Rasim Mustafa oğlu]] | | | | | |- |119 |[[Mehman Muradov|Muradov Mehman Əsəd oğlu]] | | | | | |- |120 |[[İsmayıl Mursaqulov|Mursaqulov İsmayıl Həsən oğlu]] |[[13 noyabr]] [[1939]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Kimya elmləri doktoru, professor. |Yanvarın 24-də iclasa getdiyi zaman <br/> Bakı-Sumqayıt yolunun 22-ci kilometrliyində <br/> hərbi zirehli maşın yolun <br/> kənarında dayanan «Jiquli» <br/> markalı maşının üstündən keçmiş, aldığı xəsarətlərdən <br> 3 fevral tarixində xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[3 fevral]] [[1990]] |- |121 |[[Musayev Tofiq Ayvaz oğlu]] | | | |Bakı şəhəri Nəsimi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin hesab olunur. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |122 |[[Mahir Mustafayev|Mustafayev Mahir Vaqif oğlu]] |[[25 noyabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |2 nömrəli avtobus parkında sürücü. |Səhər saat 6 radələrində «KAMAZ» markalı maşında <br/> yaralıları daşıyarkən Papanin küçəsindəki körpünün <br/> yanında hərbçilərin açdığı atəş nəticəsində <br/> sol sinə nahiyəsindən yaralanmış, <br/> bir neçə saat sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |123 |[[Allahyar Nəsibov|Nəsibov Allahyar İsgəndər oğlu]] |[[6 aprel]] [[1952]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Tarix müəllimi. |XI Qızıl Ordu meydanında döş qəfəsi və sol əlindən aldığı yaralardan həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |124 |[[Yanvar Nəsirov|Nəsirov Yanvar Şirəli oğlu]] |[[1 yanvar]] [[1957]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Məişət kondisionerləri zavodunun nəzdindəki «Sərin» kooperativində çalışmışdır. |Kürəyindən aldığı odlu güllə yarasından çoxlu qan itirmiş, Vodnikov adına Xəstəxanada vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |125 |[[Alla Nikolayenka|Nikolayenko Alla Alekseyevna]] |[[1972]] |[[Ruslar|Rus]] | |«Krasnı Vostok» hərbi şəhərciyində <br/> yerləşən evinə atılan 5 güllədən <br/> 1-inin dəyməsi nəticəsində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |126 |[[Andrey Nişşenko|Nişşenko Andrey Aleksandroviç]] |[[6 may]] [[1972]] |[[Ruslar|Rus]] |2 nömrəli Dəmiryol məktəbinin 3-cü kurs tələbəsi. |«Xəzər» kinoteatrı yaxınlığında süngü ilə aldığı <br/> zərbədən boynunun ön səthi kəsilmiş, nəfəs boruları zədələnmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |127 |[[Ağabəy Novruzbəyli|Novruzbəyli Ağabəy Oqtay oğlu]] |[[23 may]] [[1971]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |M. Əzizbəyov adına Azərbaycan <br /> Sənaye Universitetinin <br /> kimya-texnologiya fakültəsində tələbə. |Rəsmi qurumlara hadisə ilə bağlı <br /> müraciətlərin cavabsız qalmasına etiraz edərək<br /> kalium-dixromat zəhəri ilə sui-qəsd etmişdir. |[[19 may]] [[1990]] |- |128 |[[Novruzov Tofiq Heydər oğlu]] |[[5 may]] [[1935]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |129 |[[Zahir Nuriyev|Nuriyev Zahir Zəbi oğlu]] |[[8 sentyabr]] [[1971]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Ç. İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun <br /> Maşınqayırma fakültəsində tələbə. |Bakı şəhəri Nəsimi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə <br/> [[19 yanvar]] [[1990]] tarixindən itkin elan edilmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |130 |[[Orucov Rafiq Ümid oğlu]] |[[1974]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |131 |[[Orucov Rəfael Ümid oğlu]] |[[1975]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |132 |[[Şəmsəddin Orucov|Orucov Şəmsəddin Əbilhəsən oğlu]] |[[2 avqust]] [[1950]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı İdman Malları Fabrikində mühəndis. |Yaşadığı mənzilin pəncərəsinə <br/> hərbçilərin atəş açması nəticəsində <br/> ürək nahiyyəsindən aldığı <br/> güllə yarasından yerindəcə həlak olmuşdur. |[[23 yanvar]] [[1990]] |- |133 |[[Saleh Poladı|Poladi Saleh Əliqulu oğlu]] |[[6 dekabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Sənaye malları kooperativində işçi. |XI Qızıl Ordu meydanında <br/> yaralı qadına kömək etmək istəyərkən <br/> açılan atəş nəticəsində yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |134 |[[Rəhimov Rəhim İsmayıl oğlu]] |[[1947]] | | | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |135 |[[İslam Rəhmanov|Rəhmanov İslam Oqtay oğlu]] |[[14 oktyabr]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |1 nömrəli tikinti-quraşdırma idarəsində fəhlə. |Zirehli maşınlardan atılan güllələrdən <br/> hər iki ayağından və sağ qolumdan yaralanmış, <br/> yanvarın 29-u vəfat etmişdir. |[[29 yanvar]] [[1999]] |- |136 |[[Rövşən Rüstəmov (20 Yanvar şəhidi)|Rüstəmov Rövşən Məmməd oğlu]] | | | | | |- |137 |[[Azad Rzayev (şəhid)|Rzayev Azad Allahverdi oğlu]] | | | | | |- |138 |[[Yusif Sadıqov|Sadıqov Yusif Allahverdi oğlu]] | | | | | |- |139 |[[Şərafəddin Salahov|Salahov Şərafəddin Müzəffər oğlu]] |[[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Nəşriyyat işçisi. |Boynuna baş hissəyə yaxın nahiyədən <br/> aldığı güllə yarasından <br/> hadisə yerində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |140 |[[Salayeva Sevda Məmmədağa qızı]] |[[5 iyun]] [[1968]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Bakı Şəhərlərarası Telefon Stansiyasında telefonçu. | |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |141 |[[Vladimir Semyonov|Semyonov Vladimir Aleksandroviç]] |[[1947]] |[[Ruslar|Rus]] | |Yanvarın 20-də axşam saat 20:00-da <br/> Tbilisi prospektində 81-27 nömrəli <br/> QAZ-24 markalı maşında vurulub. <br/> Odlu silahla vurandan sonra <br/> əsgərlər onu başqa maşına <br/> qoyub Hərbi Hospitala göndəriblər. <br/> Yanvarın 25-də vəfat edib. |[[25 yanvar]] [[1990]] |- |142 |[[Bafadar Səfərov|Səfərov Bafadar Ağamirzə oğlu]] |[[8 mart]] [[1923]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Təqaüdçü. |<small>Q-87—99 AQ</small> markalı «Moskviç» maşınında <br/> Qarayev adına xəstəxanaya nəvəsinin yanına gedərkən <br/> yolda hərbçilər tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> aldığı xəsarətlərdən yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |143 |[[Mürvət Şərifov|Şərifov Mürvət Rəhim oğlu]] |[[1932]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |«Zəngəzur mis-molibden kombinatı»nın keçmiş işçisi. |Həyətdə hadisələrə baxarkən ona tərəf atılan güllələrdən yaralanmış, xəstəxanaya çatdırılana qədər yolda vəfat etmişdir. |[[19 yanvar]] [[1990]] |- |144 |[[Vladimir Tokarev|Tokarev Vladimir İvanoviç]] |[[15 sentyabr]] [[1954]] |[[Ruslar|Rus]] |Taksimotor parkında sürücü. |Aeroporta gedərkən əsgərlər <br/> tərəfindən bir neçə güllə yarası alaraq vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |145 |[[Fərqət Tuxtamışev|Tuxtamışov Fərqat Şərifullaeviç]] |[[29 oktyabr]] [[1958]] |[[Tatarlar|Tatar]] |Bakı elektrik maşınqayırma zavodunda yığıcı çilingər. |Salyan kazarmasının yanında <br/> başından aldığı güllə <br/> yarası səbəbindən həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |146 |[[Tenqiz Turabov|Turabov Tengiz Məmməd oğlu]] |[[24 mart]] [[1966]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |İrkutskda inşaat işçisi, <br/> tibb məktəbinin 1-ci kurs tələbəsi. |L. Şmidt adına zavodun <br/> qarşısında aldığı güllə <br/> yarasından həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |147 |[[Nüsrət Yaqubov|Yaqubov Nüsrət İsmayıl oğlu]] |[[9 yanvar]] [[1958]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Mərdəkan yaxınlığındakı Dübəndi Neftboşalma bazasında operator. |Yanvarın 19-u gecəsi təxminən <br/> saat 22 radələrində Qala kəndindən <br/> öz şəxsi «Jiquli» markalı (<small>Ya 56-83 AQ</small>) maşınında <br/> evə gedərkən hərbi hissənin yanında <br/> əsgərlər tərəfindən atəşə tutulmuşdur. <br/> Həkimlər gələnə kimi çoxlu qan itirmişdir. <br/> 26 nömrəli xəstəxanaya aparılmış, <br/> orada edilən cərrahiyyə əməliyyatı <br/> kömək etməmiş, yanvarın 22-si vəfat etmişdir. |[[22 yanvar]] [[1990]] |- |148 |[[Boris Yefimiçev|Yefimiçev Boris Vasilyeviç]] |[[15 yanvar]] [[1945]] |[[Ruslar|Rus]] |''Azərbaycan korlar cəmiyyətinin'' trikotaj fabrikində işçi |Yanvarın 20-də axşam 22.00 və 23.00 arasında Haqverdiyev küçəsində <br/> qarın nahiyəsindən süngü bıcaq zərbəsi <br/> və avtomatla bədənin müxtəlif nahiyələrinə <br/> açılan atəş nəticəsində <br/> daxili orqanları tamamilə zədələnmişdir. <br/> Yanvarın 21-i axşam 19.00 radələrində vəfat etmişdir. |[[21 yanvar]] [[1990]] |- |149 |[[Oleq Yusupov|Yusupov Oleq Kərimoviç]] |[[28 fevral]] [[1944]] |[[Ruslar|Rus]] |1 nömrəli hərbiləşdirilmiş yanğın dəstəsində sürücü. |Yanğınsöndürmə maşınının (<small>53-31-AQA</small>) <br/> «Naxçıvan» mehmanxanasının yanından <br/> keçərkən atəşə tutulması <br/> nəticəsində sinəsindən ağır güllə yarası almış, <br/> xəstəxanaya çatdırılsa da, <br/> 2 saat sonra vəfat etmişdir. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |150 |[[İsbəndiyar Zülalov|Zülalov İsbəndiyar Adil oğlu]] |[[5 dekabr]] [[1963]] |[[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] |Geoloji kəşfiyyat idarəsində fəhlə. |1 nömrəli taksi maşınları <br/> parkının yanında hərbçilər <br/> tərəfindən atəşə tutulmuş, <br/> aldığı yaralardan yerindəcə həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |151 |Naməlum |Patanatomik analiz <br/> qalıqların 25-30 yaşlı kişiyə <br/> məxsus olduğunu müəyyən etmişdir. |Naməlum |Naməlum. |Alın nahiyyəsindən alınan güllə yarası nəticəsində həlak olmuşdur. |[[20 yanvar]] [[1990]] |- |152 |Naməlum |Patanatomik analiz <br/> qalıqların 25-30 yaşlı kişiyə <br/> məxsus olduğunu müəyyən etmişdir. |Naməlum |Naməlum. |Üstündən tank keçmiş, sol ayağından başqa heç nə qalmamışdır. |[[20 yanvar]] [[1990]] |} [[Kateqoriya:Azərbaycan siyahıları]] [[Kateqoriya:Ölüm siyahıları]] fq4lbqgmag56xyqam4iqaa0lbviuebx 0 436063 6600019 3492882 2022-08-28T20:57:54Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Ակիխիտոնևկինը.jpg|thumb|250x250px|[[Akixito|İmperator Akixito]] və həyat yoldaşı Mitiko.]] '''Yaponiya imperator evi''' (yap. <span lang="ja" style="font-size: 110%; font-style: normal;">皇室</span> ''ко:sitsu'') — yapon monarxik sülaləsini — [[imperator]] və onun ailə üzvlərini bildirmək üçün istifadə olunan ümumi ad. == Ad == * ''ко:sitsu'' ([[Yapon dili|yap.]] 皇室) — müasir rəsmi adı; * ''teysitsu'' ([[Yapon dili|yap.]] 帝室) — 1945-ci ilə qədər istifadə olunan adı; * ''tenno:ка'' ([[Yapon dili|yap.]] 天皇家) — müasir populyar adı. Hər üç ad azərbaycan dilinə "imperator evi" kimi tərcümə olunur. == Qısa məlumat == Kontekstdən asılı olaraq, imperator ailəsinə imperatorun öz ailəsiylə yanaşı onun yaxın qohumlarının da ailələrini aid edirlər. Yapon taxtının varislik qaydaları və imperator ailəsinə mənsubluq kriteriyaları 16 yanvar 1947-ci ildən İmperator evi haqqında qanunla tənzimlənir. Evin başçısı imperator hesab olunur, o olmadıqda isə [[regent]]. Yaponiya imperator evinin idarəçilik və təsərrüfat məsələləri ilə bağlı qərarlar imperator evi şurasında və xüsusi orqan olan Nazirlər kabinetində qəbul edilir. Mövcud konstitusiyaya əsasən, imperator evinin mülkiyyəti dövlətə məxsusdur, buna görə də evin üzvlərinin mülkiyyətin ötürülməsi və əldə edilməsi məsələlərində hüquqları məhduddur. Yaponiya imperator evinin büdcəsi Yaponiya Parlamenti tərəfindən təsdiqlənir. 1889–1947-ci illərdə qüvvədə olan konstitusiyaya əsasən, bütün [[Yaponiya]]ya aid olan ümumi hüquqi normalar imperator evinə aid edilmirdi və parlament evin işlərinə qarışmaq hüququna malik deyildi. Administrativ işlərlə imperator özü məşğul olurdu, ona bu işdə İmperator sarayı nazirliyinin rəhbəri köməklik edirdi. 1889-cu il Konstitusiyası qəbul olunana qədər imperator evi 752-ci ildə qəbul edilmiş Tayxo Kodeksinə əsasən idarə olunurdu. Yapon tarixi ənənəsinə əsasən imperator evi artıq 2500 ildir ki fəaliyyət göstərir. Evin əsası e.ə. 660-cı ildə əfsanəvi imperator Dzimmu tərəfindən qoyulub. Evin hal-hazırki başçısı imperator [[Akixito]] hesab olunur və o, öz ailəsiylə birgə Tokio imperator sarayında yaşayır.  == Ştandartlar == Yaponiya imperator evi haqqında 1926-cı ildə qəbul edilən qətnaməylə təsdiq edilmişdir.<gallery widths="200px" heights="200px" perrow="5"> File:Flag of the Japanese Emperor.svg| İmperator File:Japan Kou(tai)gou Flag.svg| Həyat yoldaşı File:Japan Sessyo Flag.svg| [[Regent]] File:Japan Koutaisi(son) Flag.svg| Şahzadə (oğlan) File:Japan Koutaisi(son)hi Flag.svg| Şahzadə (qız) File:Japan Kouzoku Flag 16ben.svg| Üzv </gallery> == İstinadlar == <div class="references-small " style="min-height: 76px;"> {{İstinad siyahısı}}</references> Yaponiya Konstitusiyası. Maddə 8. Yaponiya Konstitusiyası. Maddə 88. [http://www.geocities.jp/nakanolib/kou/kt15-7.htm 皇室儀制令(大正15年皇室令第7号)] </div> [[Kateqoriya:Yaponiya tarixi]] [[Kateqoriya:Yaponiya imperator evi]] m1ri1couoom8ki9wzqtiy48ls00569j 0 437196 6599632 6115286 2022-08-28T16:33:27Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Gündüz İsmayılov [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Gündüz İsmayılov |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Gündüz Arif oğlu İsmayılov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Powerlifting pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Pauerliftinq |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir |[[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Yay Paralimpiya Oyunları [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]]}} {{Qızılmedal |2000 Sidney|90 kq.}} {{Turnir |Avropa Çempionatı}} {{Qızılmedal |2003|82.5 kq.}} {{Turnir|Dövlət mükafatları}} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|25px|"Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]] |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Gündüz İsmayılov''' — [[Azərbaycan]]lı paralimpiyaçı (pauerliftinqçi). [[Azərbaycan]]ı [[1996]], [[2000]], 2004 Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. Gündüz İsmayılov [[2 fevral]] [[2016]]-cı ildə [[Azərbaycan]]da paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə [["Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]]-na layiq görülmüşdür.<ref>[http://president.az/mobile/articles/17661 Azərbaycanda paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətləri olan şəxslərin “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu” ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[2003]]-cü ilin Avropa Çempionu. [[2000]]-ci ilin Paralimpiya Çempionu. == Həyatı == == Karyerası == Gündüz İsmayılov [[1996]]-cı ildə [[Azərbaycan]]ı [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın [[Atlanta]] şəhərində XI-ci Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. O vətənini 67.5 çəki dərəcəsində təmsil etdi. 4 ildən sonra isə Gündüz [[Azərbaycan]]ı [[Avstraliya]]nın [[Sidney]] şəhərində XII-ci Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. Elə həmin yarışlarda Gündüz karyerasının ən böyük uğurunu qazandı. O Paralimpiya Çempionu. Beləliklə Gündüz İsmayılov müstəqil [[Azərbaycan]]ın ilk Pralimpiya Çempionu adını qazandı. Gündüz [[2003]]-cü ildə [[Slovakiya]]da Avropa Çempionatında qızıl medal qazanmışdır.<ref>[http://azertag.az/xeber/PARALIMPIYACHI_GUNDUZ_ISMAYILOV_AVROPA_CHEMPIONU_OLDU-293900 Paralimpiyaçımız Gündüz İsmayılov Avropa Çempionu oldu]</ref> == Uğurları == '''Yay Paralimpiya Oyunları - 2000''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] '''Avropa Çempionatı - 2003''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] === Dövlət mükafatları === [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|25px]] - [[2 fevral]] [[2016]]-cı ildə [[Azərbaycan]] Repsublikasının IV Prezidenti cənab [[İlham Əliyev]]in sərəncamı ilə [[Azərbaycan]]da paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə [["Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]]-na layiq görülmüşdür. == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] md9ms0he24egvy2fau7f010igqq8jol 0 437198 6599627 6007403 2022-08-28T16:33:08Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Aleksandr Antofiy [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Aleksandr Antofiy |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Aleksandr Antofiy |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Aleksandr Antofiy''' — [[Azərbaycan]]lı paralimpiyaçı (yüngül atlet). [[Azərbaycan]]ı [[1996]] və [[2000]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Aleksandr Antofiy [[1996]]-cı ildə [[Azərbaycan]]ı [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]<nowiki/>nın [[Atlanta]] şəhərində XI-ci Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. O [[Azərbaycan]]ı marafon yarışlarında təmsil etdi. 4 ildən sonra isə Aleksandr [[Azərbaycan]]ı [[Avstraliya]]nın [[Sidney]] şəhərində XII-ci Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] jgtc57qb1nqm6zltmeurnrz5yfn8ol8 0 437201 6599634 5959101 2022-08-28T16:33:34Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Sərxan Əsədov [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Sərxan Əsədov |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Sərxan Əsədov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Sərxan Əsədov''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçı (yüngül atlet). [[Azərbaycan]]ı [[2000]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Sərxan Əsədov [[2000]]-ci ildə [[Azərbaycan]]ı [[Avstraliya]]<nowiki/>nın [[Sidney]] şəhərində XII-ci Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] 1ox4u8hkdzyq08mp02xypvwv1l0x31j 0 437203 6599633 5959095 2022-08-28T16:33:31Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Mehman Ramazanov [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Mehman Ramazanov |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Mehman Ramazanov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Powerlifting pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Pauerliftinq |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Mehman Ramazanov''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçı (pauerliftinqçi). [[Azərbaycan]]ı [[2000]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Mehman Ramazanov [[2000]]-ci ildə [[Azərbaycan]]ı [[Avstraliya]]<nowiki/>nın [[Sidney]] şəhərində XII-ci Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == === Dövlət mükafatları === == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] 37vzwc6qkzayt5tyb1hm21avqlg4gp9 0 437205 6599640 6109379 2022-08-28T16:33:53Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]] Zeynidin Bilalov [[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]] |orijinal adı = Zeynidin Bilalov |doğum adı = |şəkil = [[Fayl:Zeynidin Bilalov at 2008 Paralympics 3.jpg|280px]] |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Zeynidin Bilalov [[2008 Yay Paralimpiya Oyunları]]nda |tam adı = Zeynidin Dolqat oğlu Bilalov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 30.11.1965 |doğum yeri = [[Qusar]], {{Bayraq|AzSSR}} [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir |[[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]] Yay Paralimpiya Oyunları [[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]]}} {{Gümüşmedal |2004 Afina|Üçtəkanla tullanma}} {{Gümüşmedal |2008 Pekin|Üçtəkanla tullanma}} {{Turnir |Dünya Çempionatı}} {{Bürüncmedal |2006 Assen|Uzunluğa tullanma}} {{Turnir |Avropa Çempionatı}} {{Qızılmedal |2003 Assen|Üçtəkanla tullanma}} {{Bürüncmedal |2005 Espo|Uzunluğa tullanma}} {{Turnir|Dövlət mükafatları}} {{"Tərəqqi" medalı}} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|25px|"Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]] |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Zeynəddin Bilalov''' — [[30 noyabr]] [[1965]]-ci ildə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]-nın [[Qusar]] şəhərində anadan olmuşdur. [[Ləzgilər|Ləzgi]] əsilli [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçıdır (yüngül atlet). [[2004]] və [[2008]] Paralimpiya Oyunlarının gümüş medalçısıdır. Avropa Çempionu və Dünya 3-cüsüdür. [[5 fevral]] [[2008]]-ci ildə Azərbaycan idmanının inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Prezidentinin [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sərəncamı ilə [["Tərəqqi" medalı]]<nowiki/>na layiq görülmüşdür. Zeynidin Bilalov 2 fevral 2016-cı ildə isə Azərbaycanda paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"-na layiq görülmüşdür. [[Azərbaycan]]ı 2000, 2004 və 2008 Yay Paralimpiya Oyunlarında təsmil etdi. == Həyatı == Zeynidin Bilalov [[30 noyabr]] [[1965]]-ci ildə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası]]<nowiki/>nın [[Qusar]] şəhərində anadan olmuşdur. == Karyerası == Zeynidin Bilalov ilk böyük uğurunu 2004-cü ildə qazandı. O [[Afina]]<nowiki/>da Paralimpiya Oyunlarının gümüş medalını qazandı. 4 ildən sonra isə Zeynidin uğurunu Pekində davam etdirdi. O yenə də Paralimpiya Oyunlarında gümüş medal qazandı. Paralimpiya Oyunları ilə yanaşı Zeynidin [[2006]]-cı ildə Dünya Çempionatının 3-cüsü olur. Zeynidin Bilalov Avropa Çempionatının 1 dəfə qızıl və bürünc medalını qazanıb. [[2003]]-cü ildə [[Assen]]<nowiki/>də qızıl, 2 ildən sonra isə [[2005]]-ci ildə [[Espo]]<nowiki/>da bürünc medal qazandı. == Uğurları == '''Yay Paralimpiya Oyunları - 2004''' [[Fayl:Silver_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Silver_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2008''' [[Fayl:Silver_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Silver_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] '''Dünya Çempionatı - 2006''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] '''Avropa Çempionatı - 2003''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2006''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] === Dövlət mükafatları === [[5 fevral]] [[2008]]-ci ildə [[Azərbaycan]] Repsublikasının IV Prezidenti cənab [[İlham Əliyev]]in sərəncamı ilə idmanının inkişafındakı xidmətlərinə görə [["Tərəqqi" medalı]]-na layiq görülmüşdür. [[2 fevral]] [[2016]]-cı ildə [[Azərbaycan]] Repsublikasının IV Prezidenti cənab [[İlham Əliyev]]in sərəncamı ilə [[Azərbaycan]]da paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə [["Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]]-na layiq görülmüşdür. == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] 8q5r4p09wfzqgqerojexzu7qb6mymxk 0 437212 6599636 6131675 2022-08-28T16:33:41Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]] Yelena Taranova [[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]] |orijinal adı = Yelena Taranova |doğum adı = |şəkil = [[Fayl:Azerbaijan Flag Raising Ceremony at the 2016 Summer Paralympics 20 (Yelena Taranova).jpg|250px]] |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Yelena İvan qızı Taranova |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 23.8.1961 |doğum yeri = [[Bakı]], {{Bayraq|AzSSR}} [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Shooting pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Atıcılıq |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir |[[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]] Yay Paralimpiya Oyunları [[Fayl:IPC logo (2004).svg|20px]]}} {{Gümüşmedal |2000 Sidney|50 m. H. tapançası}} {{Bürüncmedal |2004 Afina|10 m. H. tapançası}} {{Turnir |Dünya Kuboku}} {{Gümüşmedal |2010 Antalya|10 m. H. tapançası}} {{Bürüncmedal |2010 Bad Orb|10 m. H. tapançası}} {{Qızılmedal |2010 Vulmeranj|10 m. H. tapançası}} {{Bürüncmedal |2010 Vulmeranj|Komanda, 50 m.}} {{Qızılmedal |2011 Kolambus|10 m. H. tapançası}} {{Qızılmedal |2011 Kolambus|50 m. Tapançası}} {{Bürüncmedal |2012 Antalya|10 m. H. tapançası}} {{Qızılmedal |2015 Mandevill|10 m. H. tapançası}} {{Turnir |Avropa Çempionatı}} {{Bürüncmedal |2011 Vinqsted|10 m. H. tapançası}} {{Gümüşmedal |2011 Vinqsted|50 m. Tapança}} {{Bürüncmedal |2005 Vrotslav|10 m. H. tapançası}} {{Qızılmedal |2013 Alikante|10 m. H. tapançası}} {{Bürüncmedal |2013 Alikante|Komanda, 50 m.}} {{Turnir|Dövlət mükafatları}} {{"Tərəqqi" medalı}} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|25px|"Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]] |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Yelena Taranova''' — [[Ruslar|Rus]] əsilli [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçıdır (atıcı). [[2004]] və [[2008]] Paralimpiya Oyunlarının medalçısıdır. Avropa və Dünya Çempionudur. [[5 fevral]] [[2008]]-ci ildə Azərbaycan idmanının inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Prezidentinin [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sərəncamı ilə [["Tərəqqi" medalı]]<nowiki/>na layiq görülmüşdür. Yelena Taranova 2 fevral 2016-cı ildə isə Azərbaycanda paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"-na layiq görülmüşdür. Yelena xanım Azərbaycanı 1996, 2000, 2004 və 2008 Yay Paralimpiaya Oyunlarında təmsil etmək ilə Azərbaycan ən çox (4 dəfə) Paralimpiya Oyunlarında təmsil edən idmançıdır. Müstəqil [[Azərbaycan]]ın ilk Paralimpiya mükafatçısıdır. == Həyatı == Yelena Taranova [[23 avqust]] [[1961]]-ci ildə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası]]<nowiki/>nın paytaxtı [[Bakı]] şəhərində anadan olmuşdur. == Karyerası == Yelena Taranova ilk böyük uğurunu 2000-ci ildə qazandı. O Paralimpiya Oyunarında gümüş medal qazandı. Bu gümüş medal [[Azərbaycan]]ın ilk Paralimpiya medalı oldu. Daha sonraki illərdə Yelena xanım 2004-cü ildə uğur qazandı. O yenə Paralimpiya Oyunlarında uğur qazandı. Yelena Taranova Afinada bürünc medala sahib çıxdı. Yelena Taranova Paralimpiya Oyunları ilə yanaşı Dünya və Avropadada yarışlarda iştirak edir. O Avropa Çempionatının 1 qat qızıl, 1 qat gümüş və 3 qat bürünc medalçısıdır. Yelena xanım həmçinin Dünya Kuboku yarışlarının 4 qat qızıl, 1 qat gümüş və 3 qat bürünc medalçısıdır. Yelena xanım Azərbaycanı 1996, 2000, 2004 və 2008 Yay Paralimpiaya Oyunlarında təmsil etmək ilə Azərbaycan ən çox (4 dəfə) Paralimpiya Oyunlarında təmsil edən idmançıdır. == Uğurları == '''Yay Paralimpiya Oyunları - 2000''' [[Fayl:Silver_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Silver_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2004''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] '''Dünya Kuboku - 2010''' [[Fayl:Silver_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Silver_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2010''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2010''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2010''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2011''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2011''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2012''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2015''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] '''Avropa Çempionatı - 2001''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2001''' [[Fayl:Silver_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Silver_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2005''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2013''' [[Fayl:Gold_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Gold_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]]''', 2013''' [[Fayl:Bronze_medal_icon.svg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Bronze_medal_icon.svg|20x20px{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }}]] === Dövlət mükafatları === [[5 fevral]] [[2008]]-ci ildə [[Azərbaycan]] Repsublikasının IV Prezidenti cənab [[İlham Əliyev]]in sərəncamı ilə idmanının inkişafındakı xidmətlərinə görə [["Tərəqqi" medalı]]-na layiq görülmüşdür. [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|25px]] - [[2 fevral]] [[2016]]-cı ildə [[Azərbaycan]] Repsublikasının IV Prezidenti cənab [[İlham Əliyev]]in sərəncamı ilə [[Azərbaycan]]da paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə [["Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]]-na layiq görülmüşdür. == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] kzmbqb6hg0c7pt5eqbmqu2t7bm2t634 0 437217 6599629 6054676 2022-08-28T16:33:15Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Aleksandr Polişuk [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Aleksandr Polişuk |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Aleksandr Polişuk |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Aleksandr Polişuk''' — [[Azərbaycan]]lı paralimpiyaçı (yüngül atlet). [[Azərbaycan]]ı [[2004]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Aleksandr Polişuk [[2004]]-cü ildə [[Azərbaycan]]ı XIII-cü Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] 5t7levi7djd2ul3ys04t4sgrijmklc2 0 437218 6599637 6007464 2022-08-28T16:33:45Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Yuri Qornak [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Yuri Qornak |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Yuri Qornak |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Yuri Qornak''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçı (yüngül atlet). [[Azərbaycan]]ı [[2004]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Yuri Qornak [[2004]]-cü ildə [[Azərbaycan]]ı XIII-cü Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] ohv0shchfmvngarec2y0vjr8hrbydl0 0 437219 6599630 6007416 2022-08-28T16:33:19Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Bəhruz Bəşirov [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Bəhruz Bəşirov |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Bəhruz Bəşirov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Bəhruz Bəşirov''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçı (yüngül atlet). [[Azərbaycan]]ı [[2004]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Bəhruz Bəşirov [[2004]]-cü ildə [[Azərbaycan]]ı XIII-cü Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] p4wpflm1pq746h2oqjicqfdsevfsq9r 0 437220 6599631 6008754 2022-08-28T16:33:23Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Əlibaba Hüseynov [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Əlibaba Hüseynov |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Əlibaba Hüseynov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Əlibaba Hüseynov''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçı (yüngül atlet). [[Azərbaycan]]ı [[2004]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Əlibaba Hüseynov [[2004]]-cü ildə [[Azərbaycan]]ı XIII-cü Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] gz8gnf9tvytzet8euf0om2v95btze4v 0 437223 6599635 6007629 2022-08-28T16:33:37Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Vaqif Museddiq [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Vaqif Museddiq |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Vaqif Museddiq |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Powerlifting pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Pauerliftinq |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Vaqif Musəddiq''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiya məşqçisi (pauerliftinqçi). [[Azərbaycan]]lı pauerliftinqçilərin [[1996]], [[2000]] Yay Paralimpiya Oyunlarında məşqçisi olmuşdur. == Həyatı == == Karyerası == Vaqif Musəddiq [[1996]] və [[2000]]-ci illərdə [[Azərbaycan]] pauerliftinqçilərinin Yay Paralimpiya Oyunlarında baş məşqçisi olmuşdur. == Uğurları == === Dövlət mükafatları === == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] 6m9xdkncl8aj70c6hqx235unu71gmez 0 437224 6599638 6131889 2022-08-28T16:33:49Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Zahir Abdullayev [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Zahir Abdullayev |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Zahir Abdulla oğlu Abdullayev |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir|Dövlət mükafatları}} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|25px|"Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]] |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 8 fevral 2016 }} '''Zahir Abdullayev''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpi məşqçisi (yüngül atlet). Azərbaycanlı yüngül atletlərin 1996-cı ildə Yay Paralimpiya Oyunlarında məşqçisi olmuşdur. Zahir Abdullayev [[2 fevral]] [[2016]]-cı ildə [[Azərbaycan]]da paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə [["Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]]-na layiq görülmüşdür.<ref>[http://president.az/mobile/articles/17661 Azərbaycanda paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətləri olan şəxslərin “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu” ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Həyatı == == Karyerası == Zahir Abdullayev 1996-cl ildə Azərbaycan yüngül atletlərinin Yay Paralimpiya Oyunlarında baş məşqçisi olmuşdur. == Uğurları == === Dövlət mükafatları === [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|25px]] - [[2 fevral]] [[2016]]-cı ildə [[Azərbaycan]] Repsublikasının IV Prezidenti cənab [[İlham Əliyev]]in sərəncamı ilə [[Azərbaycan]]da paralimpiya hərəkatının inkişafında xidmətlərinə görə [["Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"]]-na layiq görülmüşdür. == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] 5p7824d3loc11k2bk9wgvcmde85zowj 0 437318 6599628 6007406 2022-08-28T16:33:11Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanlı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] Aleksandr Kozmiçov [[Fayl:IPC logo (2004-2019).svg|20px]] |orijinal adı = Aleksandr Kozmiçov |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Aleksandr Kozmiçov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Athletics pictogram (Paralympics).svg|20x20px]] Yüngül atletika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 9 fevral 2016 }} '''Aleksandr Kozmiçov''' — [[Azərbaycan]]<nowiki/>lı paralimpiyaçı (yüngül atlet). [[Azərbaycan]]ı [[2008]] Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etmişdir. == Həyatı == == Karyerası == Aleksandr Kozmiçov [[2008]]-ci ildə [[Azərbaycan]]ı XIV-cü Yay Paralimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Uğurları == == Ailəsi == == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan paralimpiyaçıları]] eknwqfwkban8f6de8s4d5zq7scofp87 0 442071 6599536 4575088 2022-08-28T15:58:10Z Solavirum 95249 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Terror hücumu |Adı = Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması |Münaqişə = |Şəkil = |Şəkil miqyası = |İmza = |Hücum üsulu = |Hücum yeri = |lat_dir = |lat_deg =N |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =E |lon_min =|lon_sec = |Koordinatlar = {{coord|40|35|13|N|46|18|57|E|display=inline,title}} |Hücum hədəfi = sərnişin avtobusunun partladılması |Tarix = [[10 avqust]] [[1990]] |Vaxt = |Girov sayı = |Girovlar = |Həlak olanlar = 20 |Yaralılar = 30 |Terrorçu sayı = 2 |Terrorçular = A.Avanesyan,<br/>M.Tatevosyan |Qatil sayı = |Qatillər = |Təşkilatçılar = |Təşkilat növü = |Şübhəlilər = |Silah = əldəqayırma partladıcı |commons = }} '''Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması''' — [[10 avqust]] 1990-cı il tarixdə "Tbilisi-Ağdam" marşrutu ilə hərəkət edən sərnişin avtobusunun partladılması. Hadisə nəticəsində 20 nəfər həlak olmuş, 30 nəfər yaralanmışdır. Cinayətin təşkilatçıları Armen Мixayloviç Avanesyan və Mixayil Mixayloviç Tatevosov (Tatevosyan) cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmuşlar. 1992-ci ilin mayında A. Avanesyan ölüm cəzasına məhkum edilmiş, M. Tatevosov isə 15 il azadlıqdan məhrum edilmişdir. İstintaq zamanı məlum olmuşdur ki, cinayətkarlar 1991-ci ilin iyulun 17-də Ağdam-Tbilisi marşrutu ilə hərəkət edən sərnişin avtobusunu da partlatmağı planlaşdırmış, lakin özlərindən asılı olmayan səbəblərdən aksiyanı həyata keçirə bilməmişlər. M. Tatevosov 1992-ci ilin may ayında Tərtər rayonunda azərbaycanlı girovlarla dəyişdirilmişdir<ref>{{cite web|title=Ermənilərin törətdiyi terror aktları|url=http://garabagh.net/content_106_az.html|website=garabagh.ne|accessdate=20 mart 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141208064034/http://garabagh.net/content_106_az.html|archivedate=8 dekabr 2014|language=azərb.}}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Qarabağ münaqişəsi}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:10 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1990-cı ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1990-cı ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda nəqliyyat olayları]] [[Kateqoriya:Erməni terrorizmi]] [[Kateqoriya:Erməni millətçilərinin terror aktları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda terror hadisələri]] grnbpfspcc7iogt7ekalnvmus8et4ke 0 443142 6600425 6499834 2022-08-29T05:42:24Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = Niyyət |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = Niyyət (film, 2010).jpg |şəklin ölçüsü = 300px |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = [[Samir Kərimoğlu]] |ssenarist = [[Yavər Rzayev]] |əsərin müəllifi = |prodüser = [[Xamiz Muradov]] |icraçı prodüser = |səs rejissoru = [[Əsəd Əsədov]]<br>[[Pərviz İsaqov]] |bəstəkar = [[Elvin Əmrahlı]] |rollarda = Fuad Axundov<br>[[Rövşən Məmmədov]] |operator = [[Nadir Mehdiyev]] |səs operatoru = [[Orxan Ağalarov]] |musiqi tərtibatı = |rəssam = [[Fikrət Ələkbərov]] |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = [[Samir Kərimov]]<br>[[Elşad Rəhimov]] |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = [[Dram]] |ilk baxış = |dil = [[Azərbaycan dili]] |ölkə = {{AZE}} |istehsalçı = [[Azərbaycanfilm|"Azərbaycanfilm" kinostudiyası]] |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = [[Bədii film|Tammetrajlı bədii film]] |rəng = Rəngli |vaxt = |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = 2010 |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = |vikianbar = }} '''Niyyət''' — 2010-cu ildə çəkilmiş [[Azərbaycan filmi]].<ref>Günay. "Niyyət" filmi tamaşaçılara təqdim edilib: [Heydər Əliyev Sarayında "Azərbaycan kino həftəsi"nin açılış mərasimi ilə bağlı rejissor Samir Kərimoğlunun eyni adlı filminin nümayişi haqqında] //Paritet.- 2010.- 8–9 aprel.- S. 12.</ref> == Haqqında == Samir Kərimoğlunun rejissoru olduğu film "Azərbaycanfilm" Kinostudiyasında istehsal olunub. "Niyyət" filmi özünəməxsus süjet xətti və bu gün üçün aktual olan mövzusu ilə diqqətçəkəndir. == Mükafatlar == * "Qızıl minbər" festivalı, xüsusi mükafat — 2010<ref>"Niyyət" filmi "Qızıl minbər" festivalının xüsusi mükafatını qazanıb: [Rejissoru Samir Kərimoğlu olan eyni adlı filmin sözügedən festivalın xüsusi mükafatına layiq görülməsi haqqında] //Mədəniyyət.- 2010.- 20 avqust.- S. 3.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == [[Azərbaycan filmlərinin siyahısı]] == Xarici keçid == * [https://www.youtube.com/watch?v=ivsAH1g6b8Q Filmi izlə] o6oe9yz6cz255tzqtv63clbzw2rd8ve 0 443608 6600013 6416233 2022-08-28T20:55:58Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qanunverici orqan |adı = |orijinal adı = {{lang-sq|Kuvendi i Shqipërisë}} |ölkə = Albaniya |hazırkı çağırış = |emblem = Kuvendi i Shqipërisë.svg |emblemin ölçüsü = 250px |emblemin izahı = |növü = təkpalatalı parlament |qanunvericilik məclisi = |palatalar = |rəhbərin vəzifəsi 1 = Spiker |rəhbər 1 = Qramoz Ruçi |rəhbərin partiyası 1 = |seçildiyi tarix 1 = 9 sentyabr 2017 |rəhbərin vəzifəsi 2 = |rəhbər 2 = |rəhbərin partiyası 2 = |seçildiyi tarix 2 = |rəhbərin vəzifəsi 3 = |rəhbər 3 = |rəhbərin partiyası 3 = |seçildiyi tarix 3 = |rəhbərin vəzifəsi 4 = |rəhbər 4 = |rəhbərin partiyası 4 = |seçildiyi tarix 4 = |rəhbərin vəzifəsi 5 = |rəhbər 5 = |rəhbərin partiyası 5 = |seçildiyi tarix 5 = |rəhbərin vəzifəsi 6 = |rəhbər 6 = |rəhbərin partiyası 6 = |seçildiyi tarix 6 = |üzvlərin sayı = 140 |palata 1 = |quruluşun şəkli 1 = Albania Parliament November 2019.svg |quruluşun şəklinin ölçüsü 1 = 250px |quruluşun şəklinin izahı 1 = |fraksiya 1 = '''İqtidar (75)''' {{color box|#681299}} [[Albanya Sosialist Partiyası|Sosialist Partiyası]] (75)<br> '''İqtidarı dəstəkləyən(4)''' {{color box|#00BBFF}} [[Ədalət, İnteqrasiya və Birlik Partiyası]] (3) <br> {{color box|#C70000}} [[Albaniya Sosial Demokrat Partiyası|SDP]] (1)<br> '''Müxalifət (43)''' {{color box|#006FC4}} [[Albaniya Demokrat Partiyası|Demokrat Partiyası]] (25)<br> {{color box|#FF4545}} [[İnteqrasiya üçün Sosialist Hərəkatı]] (18)<br> '''Vakant (18)''' {{color box|#ffffff}} Vacant (18) |komitələr 1 = |seçkilər 1 = 25 iyun 2017 |səsvermə sistemi 1 = [[Proporsional seçki sistemi|proporsional]] |palata 2 = |quruluşun şəkli 2 = |quruluşun şəklinin ölçüsü 2 = |quruluşun şəklinin izahı 2 = |fraksiyalar 2 = |komitələr 2 = |seçkilər 2 = |səsvermə sistemi 2 = |birləşmiş komitələr = |zalın şəkli = Tirana - Albanian National Assembly (by Pudelek).jpg |zalın şəklinin ölçüsü = 250px |zalın şəklinin izahı = |sayt = http://www.parlament.al |qeyd = }} '''Albaniya parlamenti''' ({{lang-sq|Kuvendi i Shqipërisë}}) — təkpalatalı Albaniya Məclisi və ya '''Xalq Məclisi''' ({{lang-sq|Kuvendi Popullor}}). Albaniyanın ali qanunverici orqanı bir palatadan – 100 üzvü majoritar sistem üzrə birmandatlı dairələrdən iki turdan ibarət, digər 40 üzvü isə partiya siyahıları üzrə 4 faizli baryeri aşmaq şərti ilə ümumi və bərabər seçki əsasında gizli səsvermə yolu ilə 4 il müddətinə seçilən 140 üzvü olan Xalq Məclisindən ibarətdir. [[Konstitusiya]]da nəzərdə tutulmuş mütləq səs çoxluğu ilə qəbul edilən azsaylı qərarlar istisna olmaqla, Məclis bir qayda olaraq qərarlarını deputatların sadə səs çoxluğu ilə qəbul edir. Məclis üzvlərinin azı 3/5-nin səs çoxluğu ilə [[Konstitusiya]]da nəzərdə tutulmuş təsisatların təşkili və fəaliyyəti haqqında, vətəndaşlıq haqqında, ümumi və yerli seçkilər haqqında, [[referendum]] haqqında, fövqəladə vəziyyət haqqında, dövlət qulluqçularının statusu haqqında, [[amnistiya]] haqqında, Respublikanın inzibati bölgüsü haqqında və s. qanunların və bütün məcəllələrin qəbulu [[Parlament]]in səlahiyyətlərinə aiddir. Parlamentdə qəbul edilən qanunlara [[Prezident]] [[veto]] qoya bilər və bu halda bütün deputatların mütləq səs çoxluğu ilə vetonu dəf etmək qaydası təsbit edilmişdir. == Xarici keçidlər == * [http://www.parlament.al/web/Historiku_5995_1.php History of the Albanian parliament] * [http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf The Albanian Legislators 1920–2005] {{Vebarxiv|url=https://wayback.archive-it.org/all/20090213205817/http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf |date=2009-02-13 }} * [http://www.parlament.al Official website] [[Kateqoriya:Albaniya parlamenti]] [[Kateqoriya:Qanunverici qüvvələr]] gv7ir3cn9c6chmjwj46wtl8wzgmlhmj 0 443778 6599803 5685057 2022-08-28T18:18:00Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Rəsm əsəri |şəkil = Osman hamdi bey silah taciri.jpg |şəkil məlumat = |şəkil miqyası = 250 |adı = Silah taciri |tam adı = ''Silâh Taciri'' |rəssamı = [[Osman Hamdi Bəy]] |ölkə = {{bayraq|Türkiyə}} |şəhər = [[Ankara]] |tarixi = 1908 |janr = |ölçüləri = |texnikası = Kətan üzərinə yağlı boya |saxlanıldığı yer = [[Ankara Şəkil Heykəl Muzeyi]] |saytı = }} '''''Silah Taciri''''', [[Osman Hamdi Bəy|Osman Hamdi Bey]]'in 1908 tarixində çəkdiyi, şərqşünas tablosudur. Ankara Şəkil Heykəl Muzeyində iştirak etməkdədir. == Məlumat == Özünü (iki adam olaraq) və oğlunu, daha köhnə bir dövrün geyimləri içində resmettmiştir. Osman Həmdi'nin özü bir sütun başlığı üstündə oturur. Üzərində oturduğu sütun başlığı ilə muzey quruculuğuna göndərmə etdiyi düşünülmüşdür.<ref name="sanalmuze">[http://www.sanalmuze.org/koleksiyon/contentz.php?imgid=7229&ic=90&koleksiyon=25&pg=0&order=9 Silah Taciri II, 1908, Sanalmuze.org] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> El hərəkatı, öz oğluna nəsihət verməkdə olduğu şəklində şərh olunar. Oğlu isə qınından çəkdiyi qılıncı araşdırarkən təsvir edilmişdir və gənclik illərini təmsil edər. Geydikləri fərqli papaqlar və birinin oturarkən digərinin ayaqda, birinin silahları bırakmışken digərinin silahla göstərilməsinin qurşaq fərqini izah etdiyi şəklində şərh olunar.<ref>[http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=110702 Rıza Üsküdar, Osman Hamdi Bey ve Silah Taciri Eseri, 21.05.2008]</ref> Arxa planda isə bir əlində kitab tutan yaşlı bir adam ilə ona bez parçası uzadan bir bəzirgan görülər. == İstinadlar == <div class="reflist" style=" list-style-type: decimal;"> </div> [[Kateqoriya:Osman Hamdi Beyin rəsm əsərləri]] 0cq9ewby1uul9vornq3mb2y9n7vyx4e 0 443979 6599034 5836121 2022-08-28T13:36:04Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Mağara |Adı = Optimistiçeskaya mağarası |Yerli adı = |Şəkil = Optymistychna Cave.jpeg |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg =48 |lat_min = 44|lat_sec = 07 |lon_dir = E|lon_deg =25 |lon_min =58 |lon_sec = 30 |CoordScale = |Ölkə = Ukrayna |Rayon = |Kənd = |Dərinliyi = 20 |Amplitudası = |Eni = |Uzunluğu = |Dövrü = |Kəşf tarixi = 1966 |Sahəsi = |Tipi = |Ətraf süxurları = |Giriş sayı = |Mürəkkəblik kateqoriyası = |Ziyarətçilər üçün əlçatılan = |İşıqlandırma = |Yer xəritəsi = |Vəziyyəti = |Sayt = |Mağaranın planı = |Vikianbar = }} [[Fayl:Ua cave optimistic surface.jpg|thumb|300px|Mağaranın üzərində yerləşən landşaft]] '''Optimistiçeskaya''' — [[Ukrayna]]nın [[Ternopil vilayəti]]nin Korolyovka kəndi ərazisində yerləşən karst mənşəli mağara<ref>{{Cite web |title='''Optimistiçeskaya''' mağarası |url=http://pohodushki.org/places/optimistic-cave |access-date=2016-04-05 |archive-date=2012-07-13 |archive-url=https://archive.today/20120713051951/http://pohodushki.org/ru/places/optimistic-cave |url-status=dead }}</ref>. Əhəng daşından təşkil olunmuş dünyanın ən uzun mağarasıdır. Onun ümumi uzunluğu 230,5 km-dir<ref>[http://cml.happy.kiev.ua/cgi-bin/cml.cgi?num=10898 Архив спелеорассылки CML, сообщение от 25.01.2009]</ref>. Mağara hələ də sonuna qədər keçilməmişdir. Mağaranın adı onu tədqiq etmiş ekspertlərin optimist mövqeyi ilə əlaqədardır. == Xüsusiyyəti == Mağara 1966-cı ildə aşkarlanmışdır. Bu günə olan məlumata görə mağaranın uzunluğu 232 km-dir. Mağaranın sahəsi 2 km² təşkil edir. 20 metr dərinliyə enir. Daxili hissəsi gillidir. Mağaranın daxilində stalaksitlərə rast gəlinir. == Açılış tarixi == Bölgədə zəngin mağaralar olması hələ 1965-ci ildən məlum idi. Ekspertlər böyük səy göstərmələrinə baxmayaraq, mağaranın daxilinə irəliləyə bilmirlər. Növbəti il, 8 may 1966 ildə Aleksey Solyar və Miron Savçin mağaranın daxilində yerləşən gilli sahəni keçərək daxilə irəliləyə bilirlər. Onlar həmin il mağaranın 400 metr içərisinə keçə bilirlər. Əvvəllər mağaranın uzunluğunun 3 km olduğu düşünülürdü. Sonradan onun uzunluğunun 200 km-dən çox olması aşkarlandı. Sovet İttifaqının ən uzun mağarası olmuşdur. Bundan sonra 200 ekspedisiya təşkil edilmişdir. Üstəlik digər dövlətlərin ekspertləri də bu ekpedisiyalarda iştirak etmişlər: [[Bolqarıstan]], [[Polşa]] və [[Rusiya]]. Araşdırmalar göstərdi ki, mağaranın davamı vardır. 2008 ildə mağaranın davamı gedilmiş və yeni məntəqələr aşkarlanmışdır. Burada təmiz sudan ibarət olan rezervuar vardır. == Rekordları == * Bu mağara dünyanın gipsdən ibarət olan ən böyük mağarasıdır. Uzunluğuna görə isə dünyanın ikinci ən uzun mağarasıdır<ref>[http://www.caverbob.com/wlong.htm Worlds longest caves. Compiled by: Bob Gulden]</ref>. * Burada aşkarlanan [[Heliktit]]lər təkcə [[Əhəng daşı]]ndan ibarət olan mağaralarda deyil gipsdən ibarət olan mağaralarda rast gəldiyini sübut edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * Пещера Оптимистическая: к 45-летию Львовского спелеоклуба "Циклоп". — 302 с. — Львов, 2008. == Mənbə == * [http://optimisticheskaya.com.ua/ Optimistiçeskaya mağarası muzeyi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160406210216/http://optimisticheskaya.com.ua/ |date=2016-04-06 }} [[Kateqoriya:Ukrayna mağaraları]] s0n6nqtsz7doz5vhwbh8ycq85e6es6z 0 444400 6600416 5816988 2022-08-29T05:40:26Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''[[Azərbaycan]]da 1866-cı il [[məhkəmə]] islahatı''' — XIX əsrin 60–70-ci illərində [[Rusiya İmperiyası|Çar Rusiyası]] tərəfindən [[Azərbaycan]]da keçirilən burjua islahatlarından biri. == Məhkəmə islahatının keçirilməsi zərurəti == İqtisadi inkişafın və 50-ci illərin sonu – 60-cı illərin əvvəllərindəki şəraitin təsiri altında öz obyektiv sosial-iqtisadi məzmununa görə burjua xarakterli [[məhkəmə]] [[islahat]]ına başlamağa məcbur oldu. 1864-cü il noyabrın 20-də [[II Aleksandr]] hakim senata fərman imzaladı. Bu fərmana ―1864-cü il 20 noyabr [[məhkəmə]] nizamnamələri adı altında birləşdirilmiş məhkəmə təsisatları, cinayət məcəlləsi, mülki məcəllə və andçı hakimlər tərəfindən qoyulan cəzalar haqqında nizamnamə əlavə edilmişdi. [[Məhkəmə]] [[islahat]]ı silki [[məhkəmə]]ləri bütün silklər üçün ümumi olan [[məhkəmə]]lərlə əvəz etdi, andlılar məhkəməsi, vəkillər korpusu yaratdı, [[məhkəmə]] instansiyaların sayını azaltdı. Bu [[islahat]] formal olaraq [[məhkəmə]] quruculuğu və [[məhkəmə]] icrası, [[məhkəmə]] hakimiyyətinin qanunverici və icraedici hakimiyyətlərdən ayrılması, [[məhkəmə]] prosesinin aşkarlığı, hakimlərin müstəqilliyi və onların bütün işləri öz daxili inamlarına müvafiq surətdə həll etmək hüququ, cinayət işlərinin əskəriyyətinin andlı iclasçılarının iştirakı ilə baxılması və s. burjua-demokratik prinsiplərini bəyan etdi. 1864-cü il məhkəmə islahatı məlum dərəcədə müsbət əhəmiyyətə malik idi. Bununla bərabər, hakim təbəqə tərəfindən, mütləqiyyət quruluşu şəraitində keçirilmiş bu [[islahat]] da yarımçıq idi. Onun qeyri-ardıcıllığı, ilk növbədə, dövlət cinayətlərinin andlılar məhkəməsinin ixtiyarından alınmasında təzahür etdi. Bu cinayətlərə baxılması silki nümayəndələrin iştirakı ilə ancaq məhkəmə palatalarına etibar edilirdi. Belə ki, mürtəce zadəganların fikrincə, andlılar məhkəməsi çar hökumətini arzuolunmaz hökmlərdən hifz edə bilməzdi. İmtiyazlı silk namüyəndələrini (quberniya zadəganlarının başçısı, yerli [[məhkəmə]] dairəsinin yerləşdiyi qəzanın zadəgan başçılarından biri şəhər rəisləri və kətxudaların hərəsindən bir nəfər) iştirak etdikləri [[məhkəmə]], hakim təbəqənin mənafeyini müdafiə edən etibarlı silah olmalı idi. Burjua [[məhkəmə]] quruculuğu və məhkəmə icrasının əsaslarını tətbiq etmiş 1864-cü il məhkəmə islahatı təhkimçilik münasibətlərinin kəndliləri üçün volost məhkəməsi, ruhanilər üçün xüsusi [[məhkəmə]], çar məmurlarının vəzifə cinayətlərinə baxmağın xüsusi qaydası, vəzifəli şəxslərin [[məhkəmə]]yə verilməsini güzəştli qaydaları və s. qalıqlarını qoruyub saxladı. 1864-cü il məhkəmə islahatının yarımçıqlığı Rusiyanın digər milli ucqarlarında olduğu kimi, onun Azərbaycanda da həyata keçirilməsi zamanı özünü xüsusən parlaq şəkildə göstərdi. Çarizm bu bölgələrdə feodal hüquqi təsisatlarını qoruyub saxlayırdı. == 1866-cı il məhkəmə islahatı və onun mahiyyəti == [[Məhkəmə]] [[islahat]]ı [[Azərbaycan]]a və bütün [[Cənubi Qafqaz]]a canişinin 1865-ci ildə yaratdığı xüsusi komissiyanın hazırladığı [[çar]] tərəfindən 1866-cı il noyabrın 22-də təsdiq olunmuş 1864-cü il 20 noyabr [[məhkəmə]] nizamnamələrinin [[Cənubi Qafqaz]] diyarında tətbiq edilməsi haqqında təkliflər əsasında şamil olundu. Çarizm öz müstəmləkəlik xəttinə sadiq qalaraq, [[Cənubi Qafqaz]]ın xüsusiyyətlərini, yəni yerli əhalinin geridə qalması haqqında yalanı birinci yerə çəkərək, [[məhkəmə]] nizamnamələrinin tətbiqində bir sıra mühüm məhdudiyyətlər nəzərdə tutmuşdu. Andlılar məhkəməsi tətbiq edilmədi, çünki hakim dairələr bu [[məhkəmə]]nin işlərində yerli əhalinin iştirakı üçün yaratdığı cüzi imkana belə yol vermək istəmirdi. İstintaq və barışıq sahələrinin əvəzinə barışıq hakimi, onun köməkçiləri və digər məmurları olan barışıq şöbələri yaradılırdı. Böyük ərazisi olan qəzaları əhatə edən barışıq şöbələrinin tərkibində barışıq hakimi başda olmaqla, xüsusi [[məhkəmə]] sahiblərinin yaradılmasına icazə verilirdi. Barışıq hakimləri və onların köməkçiləri [[məhkəmə]] müstəntiqlərinin də vəzifəsini yerinə yetirirdilər. 1864-cü il nizamnamələrinin nəzərdə tutduğu hakimlərin sekçilər sistemi mütləqiyyətə yararlı hakimlərin seçilməsini təmin etsə də [[Azərbaycan]]da barışıq hakimləri seçilmir, canişin tərəfindən təyin edilirdilər. [[Çar]] hökuməti, hətta bu məhdudiyyətlərlə belə, [[Cənubi Qafqaz]] diyarının [[məhkəmə]] sistemində islahat keçirməyə tələsmədən, bu işi bir neçə il uzatdı. [[Məhkəmə]] orqanları sistemi [[Tiflis]] [[məhkəmə]] palatası, quberniyadakı dairə məhkəmələri, qəza, dairə və vilayətlərdəki, habelə quberniya şöbələrindəki barışıq məhkəmələrindən ibarət idi. [[Azərbaycan]] ərazisində yeni [[məhkəmə]] idarələri 1868–1869-cu illərdən fəaliyyət göstərməyə başladı. Bütün işlər barışıq hakimi tərəfindən təkbaşına həll edilirdi. Üç günə qədər həbs cəzası və 100 manatadək cərimələr haqqındakı hökm və qərarlardan dairə [[məhkəmə]]lərinə şikayət etmək olardı. [[Bakı]] və [[Yelizavetpol]] quberniyalarındakı dairə [[məhkəmə]]ləri canişinin təqdimatı üzrə [[çar]] tərəfindən təsdiq edilən sədr, sədr müavini və altı nəfər üzvdən ibarət tərkibdə təsis olunurdu. Dairə [[məhkəmə]]si barışıq hakimlərinin hökm və qərarlarından edilən şikayətləri nəzərdən keçirir və əslində barışıq şöbələrinin səlahiyyətlərinə daxil olmayan bütün cinayət və mülki işləri həll edirdi. Dairə [[məhkəmə]]lərinin hökm və qərarlarından [[Tiflis]] [[məhkəmə]] palatasına şikayət etmək olardı. Sonuncu isə qərar qəbul edirdi. [[Tiflis]] [[məhkəmə]] palatasının və dairə [[məhkəmə]]lərinin yanında [[prokuror]]lar da var idi. == Məhkəmə orqanlarının fəaliyyətinin təşkili == [[Cənubi Qafqaz]] [[məhkəmə]] idarələri üzərində ümumi nəzarəti canişin həyata keçirirdi. Bu halda o, ədliyyə naziri rolunda çıxış edirdi. [[Çar]] [[hökumət]]i [[Azərbaycan]]da və [[Cənubi Qafqaz]]ın digər rayonlarında sinfi mübarizənin kəskinləşdiyi şəraitdə məhkəmə təqib işlərini gücləndirmək məqsədilə dəfələrlə barışıq şöbələrinin səlahiyyətini yenidən nəzərdən keçirərək, onu xeyli məhdudlaşdırmış, müvafiq olaraq dairə [[məhkəmə]]lərinin səlahiyyətlərini genişləndirmişdi. [[Məhkəmə]] icrası ciddi nöqsanlara malik idi. Çarizmin müstəmləkəçilik siyasəti burada güzcüdəki kimi əks olunurdu. Hakimlərin tərkibində yerli əhalinin nümayəndələri yox idi, [[məhkəmə]] əhalinin dili, adət və ənənələrini bilməyən adamlar tərəfindən aparılırdı. İşlərə müstəsna olaraq, [[rus dili]]ndə baxılırdı. Bu da ona gətirib çıxarırdı ki, proses iştirakçıları bir qayda olaraq bir-birini başa düşmür və tərcüməçilər vəsitəsi danışmağa məcbur olurdular. Mülki işlərin baxılmasında əsrlərdən bəri formalaşmış yerli adətlər qətiyyən nəzərə alınmır, iddialar üzrə şahid ifadələrin büsbütün rədd edilir və ancaq yazılı, sənədli sübutlar qəbul olunurdu. Əhalinin kütləvi savadsızlığı şəraitində isə belə sənədlər adətən olmurdu. Rahat yolların olmaması şəraitində və barışıq şöbələrinin bir çox yaşayış məntəqələrindən uzaqlığı, [[məhkəmə]] işlərindəki hədsiz formalizm, işlərin aparılmasına olduqca çox vaxt sərf edilməsi alayarımçıq savadlı və baha başa gələn vəkillərin xidmətinə müraciət işlərini daha da mürəkkəbləşdirdi. Təkcə [[məhkəmə]] prosesinin deyil, həm də istintaqın, notarius işlərinin və hamillik idarələri vəzifələrinin yerinə yetirilməsinin barışıq [[məhkəmə]]lərinin üzərinə qoyulması ona gətirib çıxarırdı ki, bu [[məhkəmə]]lər külli miqdarda cinayət və mülki işlərin içində itib-batır, bu işlərin baxılmasını illərlə uzadırdı. XIX yüzilliyin lap sonunandək [[Bakı quberniyası]]nın təkcə barışıq [[məhkəmə]]lərində hər il 14 min iş baxılmamış qalırdı. [[Məhkəmə]]lərin fəaliyyətində zəhmətkeşlərin qanuni hüquq və mənafeyinin tapdalanması parlaq şəkildə ifadə olunurdu. [[Çar]] [[hökumət]]i kəndlilərin çıxışlarına cavab olaraq, [[məhkəmə]] və inzibati polis zülmünü gücləndirirdi. Kəndlilər tərəfindən mülkədarbəylər və [[çar]] məmurlarının həyat mülkiyyətinə, mütləqiyyətinə qoyduğu hüquq qaydalarına edilən qəsdlərlə bağlı bir çox cinayət işi hərbi-idarə məhkəmələrinə verilməyə başladı. Sonuncuların isə adi cəza ölçüsü ölüm cəzası idi. == Mənbə == * Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, Bakı: 1989, * Azərbayan tarixi, Uzaq keçmişdən 1870-ci illərə qədər. Red. S. S. Əliyarlı. Bakı: 1996 * Abdullayev M. Q. Xanlıqlar və rus müstəmləkəçiliyi dövründə Şimali Azərbaycanda aqrar münasibətlər (XIX əsrin 40-cı illərinə qədər). Bakı: 2005 * İsmayılov X. X. Azərbaycanın dövlət və hüquq tarixi. Bakı: 2006, * Ибрагимова Н. Система управления российского царизма в Северном Азербайджане в начале XIX столетия (до 1840-х годов). АКД, Баку: 2008 * Колониальная политика Российского царизма в Азербайджане. Т. I, М.-Л., 1936, [[Kateqoriya:Azərbaycan tarixi]] [[Kateqoriya:Hüquq tarixi]] 2krua7q1f8pj1csna2jwe851wgbb1b6 0 444445 6601146 6084513 2022-08-29T11:43:08Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qoruq |Adı = Kaçkar dağları Milli Parkı |Yerli adı = {{Dil-tr|Kaçkar dağları Millî Parkı}} |Şəkil = Kaçkar mountains.JPG|250px|center |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = Kaçkar dağları Milli Parkı |Ölkə = Türkiyə |Vilayət = |Rayon = Rizə, Ərzurum. |Yerləşməsi = |Yaxın şəhər = |lat_dir = N |lat_deg =40 |lat_min =51 |lat_sec =40 |lon_dir = E |lon_deg =41 |lon_min =06 |lon_sec =04 |region = TUR |CoordScale = |Kateqoriya BTMİ = II |Sahəsi = 51.550 ha |Mütləq hündürlüyü = |Yaradılma tarixi = 1994 |Ziyarətçi sayı = |İdarəetmə orqanı = |Yer xəritəsi = Türkiyə |Əlavələr = |Dağ = |Fauna = |Flora = |Sayt = [http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/kackardaglarimilliparki.aspx?sflang=tr Kaçkar Dağları Milli Parkı] |Ümumdünya irsi = |Vikianbar = }} [[Fayl:Kaçkar-keremtitiz-18.jpg|thumb|right|250px|[[Yayla]]ların yerləşməsi]] [[Fayl:Kaçkar-keremtitiz-05.jpg|thumb|right|250px|Düşərgə çadırları]] [[Fayl:KackarLiblerGolu.jpg|thumb|right|250px|Buzlaq gölləri]] [[Fayl:Tetras du caucase jogo 0g.jpg|thumb|right|200px|[[Qafqaz tetrası]]]] [[Fayl:დეკა Rhododendron caucasicum Caucasian Rhododendron 2.JPG|thumb|right|250px|Endemik Qafqaz meşəgülü]] '''Kaçkar Dağları Milli Parkı''' — böyük hissəsi [[Rizə]]nin Çamlıhemşin ilçəsində, bir hissəsi isə [[Ərzurum]] və Artvin illərində yerləşən milli parkdır. 51.550 hektar ərazisi olan milli park Fırtına dərəsi ilə Hemşin dərəsi arasında yerləşən [[Kaçkar dağları]] üzərində qurulmuşdur. == Ümumi məlumat == Sahədə qorunmuş təbii ekosistem, alüvvial meşələr, çayır, kol bitkiləri, yaşıl meşələr, aktual [[buzlaq]]lar və onların meydana gətirdiyi şəkillər ilə bölgədə əsrlər boyunca çöl həyat tərzi və mədəniyyəti yaranmışdır. Milli Parkda tarixi dəyərə sahib olan əsər və qalıqlar ilə mədəni dəyərlər yaranmışdır. Zir qala, Qala-i bala, Elevit qalıqları, Çat körpüsü, tarixi qəsrlər, Vartivor və Hodoçur yayla şənlikləri bunlardan bəziləridir. == Fiziki xüsusiyyətləri == Alp qırışıqlığı erasında əmələ gələn dağ kütlələri ümumiyyətlə qranit və qranit qayalardan ibarətdir. Türkiyədə [[Pleystosen epoxası]] dövründə buzlaqların əmələ gəlməsi və hələ də aktiv buzlaqların yarandığı məhdud sahələrdən biridir. Milli Parkda 9 buzlaq vadisi, asılı vadilər, buzlaq gölləri, moren gölləri, buzlaq vadiləri və morenlər yerləşmişdir. Dağların yüksəklərində 0.5 hektardan böyük olan 79 ədəd buzlaq gölü yerləşir. == Təbii həyat == Milli park sahəsində nəmli dərə, meşə, alp və subalp ilə bataqlıq və Akva bitki tipləri təyin olunmuşdur. [[Endemik]] yüksəkliyi ilə dünyada 25 əhəmiyyətli ekoloji bölgədən biri hesab olunur.<ref name =dogaegitimi.net>http://www.dogaegitimi.net/kackar.html http://web.archive.org/web/20150813223927/http://dogaegitimi.net/kackar.html</ref> === Fauna === Milli Parkda 30 məməli növü qeydə alınmışdır: Gəlincik, ağac dələsi, dələ, porsuq, vaşaq, su samuru, cüyür, çəngəl buynuzlu dağ keçisi, canavar, ayı, çöl keçisi, çöl donuzunu bu məməlilərə misal göstərmək olar. 12 tipə aid 136 quş növü təyin olunmuşdur. Bunlardan 92-si qəti qoruma altındakı, 34 ədədi isə qorunan fauna növləri siyahısındadır. === Flora === Bölgədə olan 2500 bitki taksonundan 160-ı yerli, 300-ü isə Türkiyə baxımından [[endemik]] bitkidir. Meşə gülünün 3000 m yüksəklikdə bitdiyi tək yerdir.<ref name =dogaturizmimasterplan>http://rizesube.ormansu.gov.tr/Rize/dogaturizmimasterplan.aspx?sflang=tr http://web.archive.org/web/20160103170500/http://rizesube.ormansu.gov.tr/Rize/dogaturizmimasterplan.aspx?sflang=tr</ref> Şərqi Qaradəniz meşəsi (Quercus pontica) [[relikt]] (qalıq) bir növ olması baxımından əhəmiyyətlidir.<ref>http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Forests%20of%20TURKEY.pdf http://web.archive.org/web/20141215061908/http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Forests%20of%20TURKEY.pdf</ref> 300–1500 metr arasında enliyarpaqlı meşələr geniş yayılmışdır. Vələs, fıstıq, şabalıd, cökə, palıd növləri bu meşələri təşkil edir. Alçaqlıqdakı kol növləri ''psödomaki'' formasındadır. 1500 metrdən yüksək ərazilərdə Şərqi Qaradənizə xas şərq küknarı, Şərqi Qaradəniz küknarı, [[meşə şamı]] və qarışıq meşələr geniş yayılmışdır. Bu iynəyarpaqlı növlər arasına bəzən [[tozağacı]] növləri və [[əsməqovaq]] qarışır. Meşələrin yerini 2400 metrdən sonra alp bitkiləri tutur. 2400–2850 m arasındakı şimal yamaclarında Qafqaz meşə gülü, qaragilə ən çox rast gəlinən növlərdir. Qafqaz meşə gülü yanında əyri çayırsaçı (Deshampsia flexuosa), yabanı zanbaq, dağ kələmi (Polyganum bistorta), qəzəlsəbət (Solidago virgo-aurea) kimi su otu növləri bitir. Qayalıq ərazilərdə isə [[yosunlar]]a və [[şibyə]]lərə rast gəlmək olar. == Meşə yarusları == 51.550 hektar ərazisi olam milli parkın 10.300 hektar qismi meşələrlə örtülüdür. Bu meşələrin 27%-i qurumuş,73%-i isə mormal meşədir. Yusufeli sərhədlərində 89 hektarlıq Meşə şamı meşəsi yerləşmişdir. * Alüvvial Meşələr: Fırtına dərəsinin dənizə töküldüyü nöqtədən Çat məhəlləsinə qədər olan sahədə dərənin daşıdığı allüvial qalıqların yığılmasıyla meydana gəlmiş meşə formasıdır. İçində qızılağacların olduğu bu meşələr dərin kök strukturu ilə torpağı eroziyadan qoruyur. Vadinin üst qisimlərində daşqın və sellərlə gələn qalıqları tutmaqla eroziyanın qarşısını alır. Torpağı qoruyan meşələr bu sahələrdə əkinçiliyin inkişafına səbəb olur. * Şümşad Meşələri: Əksəriyyəti dərə boyunca yerləşən, bir hissəsi isə yamaclarda cəmlənən meşə formasıdır. Şümşad ağacları 8–32 sm diametrə, 8–9 m uzunluğa malikdir. Bu meşələr bioloji qaynaq olmalarından başqa estetik baxımdan da əhəmiyyətlidir. * Yaşlı meşələr: Ağac seqmentinin olmadığı, ağacların çoxunun təbii yetkinliyə çatdığı, mühitdə canlı ağaclarla birlikdə çürümüş, ayaqda quru, çürüməkdə olan ağacların bir arada olduğu meşə formasıdır. Fırtına vadisinin yaxınlığında olan Palovit vadisinin Təbii Yaşlı Meşələri Türkiyənin ən yaxşı qorunmuş təbii meşələrindəndir. Vadi yamaclarının çox dik olması ağac seqmentinə maneə törətmiş, yaşlı ağaclar dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Fırtına vadisində olan 4603 hektarlıq təbii yaşlı meşələrin Avropadakı təcili daha yaxşı qorumağa ehtiyacı olan 100 meşədən biri olduğu qəbul edilmişdir. == Ərazinin istifadəsi == Ərazinin rekreasiya imkanları aşağıdakı kateqoriyalarda cəmlənib: Təbiət gəzintisi (trekkinq), kanoe sürmə, təbiət fotoqrafiyası, alpinizim, hündürlüyə dırmanma, balıqçılıq, qayıqla gəzinti, xizək sürmə, gəzinti imkanı, təbiət düşərgəsi, dağ velosipedi, çöl həyatı və quş izləmı, öküz döyüşləri, kurort-səhiyyə turizmi və ekstrim idman növləri. Kaçkar Dağları Milli Parkının uzunmüddətli inkişaf planı hazırlanmış, tur marşrutları, çadır düşərgələri yerləri təyin olunmuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/Files/R%C4%B0ZE%20DO%C4%9EA%20TUR%C4%B0ZM%C4%B0%20MASTER%20PLANI%20.pdf |access-date=2016-04-11 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304222155/http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/Files/R%C4%B0ZE%20DO%C4%9EA%20TUR%C4%B0ZM%C4%B0%20MASTER%20PLANI%20.pdf |url-status=dead }}</ref> == Nəqliyyat == Qara dəniz sahil yolundan milli parka Çamlıhemşin ilçəsindən getmək olar. Rizə-Çamlıhemşin yolunun uzunluğu 62 km, Çamlıhemşin-Ayder yolunun uzunluğu isə 17 km-dir. Cənubdan çatmaq üçün Ərzurum-Artvin quru yolundan istifadə etmək lazımdır. Sarıgöl, Altıparmak, Yaylalar kəndləri üzərindən də nəqliyyatı təmin etmək mümkündür.<ref>http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/kackardaglarimilliparki.aspx?sflang=tr {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140429002937/http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/kackardaglarimilliparki.aspx?sflang=tr |date=2014-04-29 }} https://web.archive.org/web/20140429002937/http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/kackardaglarimilliparki.aspx?sflang=tr</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Türkiyə milli parkları}} [[Kateqoriya:Türkiyə milli parkları]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə yaradılmış qoruq əraziləri]] qzcp1m1yrnoqqz74curf95xr5rii3cm 14 445716 6599555 6588633 2022-08-28T16:12:27Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Gymnastics at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Gimnastika çoxnövlü idman yarışlarında]] tfcja6v0b20wkq6sfqkkq3sih42wdhp 0 445907 6599142 6065775 2022-08-28T14:07:28Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada İslam]] → [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada islam]] wikitext text/x-wiki [[Bosniya və Herseqovina]]da islamın olduqca zəngin və uzun tarixi var. XV və XVI əsrlərdə yerli əhali bu dini [[Osmanlı imperiyası]]nın təsiri ilə qəbul etmişdir. Bosniyalılar elə tarix boyunca digər ölkələr tərəfindən Müsəlman Bosnaklar adlanırdılar. Onların böyük əksəriyyəti İslamın [[sünni]] məzhəbindəndir. Çox kiçik sayda şiə icmaları olan bu ölkədə insanlar tarixən xənəfi məktəblərinin təsiri ilə, xənəfilik qolunu seçmişdirlər. 1990-cı illərdə baş vermiş müharibə dövründə ölkədə 3 milyona yaxın müsəlman var idi, lakin bu gün bu faktor 1,55 milyona qədər enib və ölkə əhalisinin 40%-i təşkil edir. Bosniyadakı müsəlmanlara az sayda [[türklər]], [[qaraçılar]] və [[albanlar]] daxildir. == Osmanlı dövrü == 1463-cü ildə islam dini Bosniyanın böyük bir hissəsində yayıla bilmişdi, lakin 1480-ci illərdə İslam Balkan dağlarında Osmanlı tərəfindən tam yayıldı. Bosniyada çoxluq təşkil edən bəzi slavyan xalqlar da bu dini qəbul etdilər və islan onların ənənələrində iz buraxdı. 1600-cü illərdə Bosniya əhalisinin üçdə iki hissəsi müsəlmanlar tərəfindən təşkil olunurdu və o dövrdə Bosniya Osmanlı imperiyasının əyaləti idi. 1831-ci ildə ayağa qalxan Bosniya xalqı muxtariyyət əldə etməyi bacardı. Buna baxmayaraq, istər alban xalqı, istərsə də bosnaklar müsəlman dinini tərk etmədilər. İslam qanunlarının bəziləri onların gündəlik həyatları ilə yanaşı, onların idarəçilik sistemində də istifadə olundu. == Bosniyada 1992-1995-ci illər ərzində dağıdılmış İslam dini binaları == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Bina ! colspan="2" |Dağıdılıb ! colspan="2" |Zərər görüb ! colspan="5" |Ümumi |- |Serb ekstremistləri tərəfindən |Xorvat ekstremistləri tərəfindən |Serb ekstremistləri tərəfindən |Xorvat ekstremistləri tərəfindən |Ümumi müharibə ərzində dağıdılmış |Ümumi müharibə ərzində zərər görmüş |Ümumi |Müharibədən əvvəl ümumi sayı |Müharibədən əvvəl zədələnmiş və dağıdılmış binaların sayı |- |Camaat məscdi |249 |58 |540 |80 |307 |620 |927 |1149 |81% |- |Balaca məhəllə məscidi |21 |20 |175 |43 |41 |218 |259 |557 |47% |- |Quran mədrəsələri |14 |4 |55 |14 |18 |69 |87 |954 |9% |- |Təkkələr |4 |1 |3 |1 |5 |4 |9 |15 |60% |- |Müqəddəs yerlər, ocaqlar |6 |1 |34 |3 |7 |37 |44 |90 |49% |- |Dini yardım binaları |125 |24 |345 |60 |149 |405 |554 |1425 |39% |- |Ümumi |419 |108 |1152 |201 |527 |1353 |1880 |4190 |45% |} == Ölkədə dinin tanınılması == Bosniya və Hersoqovinada xristian serblər tərəfindən törədilmiş qırğın, insanların islama daha da yaxınlaşmasına səbəb oldu. Ölkənin rəsmi açıqlamalarına görə, ölkədə əsasən gəclər islama rəğbət bəsləyirlər. İstər müharibədən əvvəl, istərsə də müharibədən sonra qadınlar öz geyim üslublarında islam ənənələrindən istifadə edirlər. Ölkənin paytaxtı Sarayevoda və böyük şəhərlərdən olan Benja-Lukadan fərqli olaraq, bölgələrdə və regionlarda islama həvəs daha çoxdur. Hökumət qanunlarına görə ölkənin yeddi şəhərində bələdiyyə tərəfindən dini işlərlər bağlı müfti təyin olunur Bu şəhərlərə Sarayevo, Bihac, Travnik, Tuzla, Qorazde, Zenitsa, Mostar və Banya-Luka aiddir. 1998-ci ildə aparılmış ictimai sorğuya əsasən ölkə əhalisinin 78,3 % dinlə yaxından məşğul olur. {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada islam| ]] 3eemlbvo2qkhipilv7p1kjiebfqtj30 6599144 6599142 2022-08-28T14:07:44Z White Demon 75303 White Demon [[Bosniya və Herseqovinada İslam]] səhifəsinin adını [[Bosniya və Herseqovinada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Bosniya və Herseqovina]]da islamın olduqca zəngin və uzun tarixi var. XV və XVI əsrlərdə yerli əhali bu dini [[Osmanlı imperiyası]]nın təsiri ilə qəbul etmişdir. Bosniyalılar elə tarix boyunca digər ölkələr tərəfindən Müsəlman Bosnaklar adlanırdılar. Onların böyük əksəriyyəti İslamın [[sünni]] məzhəbindəndir. Çox kiçik sayda şiə icmaları olan bu ölkədə insanlar tarixən xənəfi məktəblərinin təsiri ilə, xənəfilik qolunu seçmişdirlər. 1990-cı illərdə baş vermiş müharibə dövründə ölkədə 3 milyona yaxın müsəlman var idi, lakin bu gün bu faktor 1,55 milyona qədər enib və ölkə əhalisinin 40%-i təşkil edir. Bosniyadakı müsəlmanlara az sayda [[türklər]], [[qaraçılar]] və [[albanlar]] daxildir. == Osmanlı dövrü == 1463-cü ildə islam dini Bosniyanın böyük bir hissəsində yayıla bilmişdi, lakin 1480-ci illərdə İslam Balkan dağlarında Osmanlı tərəfindən tam yayıldı. Bosniyada çoxluq təşkil edən bəzi slavyan xalqlar da bu dini qəbul etdilər və islan onların ənənələrində iz buraxdı. 1600-cü illərdə Bosniya əhalisinin üçdə iki hissəsi müsəlmanlar tərəfindən təşkil olunurdu və o dövrdə Bosniya Osmanlı imperiyasının əyaləti idi. 1831-ci ildə ayağa qalxan Bosniya xalqı muxtariyyət əldə etməyi bacardı. Buna baxmayaraq, istər alban xalqı, istərsə də bosnaklar müsəlman dinini tərk etmədilər. İslam qanunlarının bəziləri onların gündəlik həyatları ilə yanaşı, onların idarəçilik sistemində də istifadə olundu. == Bosniyada 1992-1995-ci illər ərzində dağıdılmış İslam dini binaları == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Bina ! colspan="2" |Dağıdılıb ! colspan="2" |Zərər görüb ! colspan="5" |Ümumi |- |Serb ekstremistləri tərəfindən |Xorvat ekstremistləri tərəfindən |Serb ekstremistləri tərəfindən |Xorvat ekstremistləri tərəfindən |Ümumi müharibə ərzində dağıdılmış |Ümumi müharibə ərzində zərər görmüş |Ümumi |Müharibədən əvvəl ümumi sayı |Müharibədən əvvəl zədələnmiş və dağıdılmış binaların sayı |- |Camaat məscdi |249 |58 |540 |80 |307 |620 |927 |1149 |81% |- |Balaca məhəllə məscidi |21 |20 |175 |43 |41 |218 |259 |557 |47% |- |Quran mədrəsələri |14 |4 |55 |14 |18 |69 |87 |954 |9% |- |Təkkələr |4 |1 |3 |1 |5 |4 |9 |15 |60% |- |Müqəddəs yerlər, ocaqlar |6 |1 |34 |3 |7 |37 |44 |90 |49% |- |Dini yardım binaları |125 |24 |345 |60 |149 |405 |554 |1425 |39% |- |Ümumi |419 |108 |1152 |201 |527 |1353 |1880 |4190 |45% |} == Ölkədə dinin tanınılması == Bosniya və Hersoqovinada xristian serblər tərəfindən törədilmiş qırğın, insanların islama daha da yaxınlaşmasına səbəb oldu. Ölkənin rəsmi açıqlamalarına görə, ölkədə əsasən gəclər islama rəğbət bəsləyirlər. İstər müharibədən əvvəl, istərsə də müharibədən sonra qadınlar öz geyim üslublarında islam ənənələrindən istifadə edirlər. Ölkənin paytaxtı Sarayevoda və böyük şəhərlərdən olan Benja-Lukadan fərqli olaraq, bölgələrdə və regionlarda islama həvəs daha çoxdur. Hökumət qanunlarına görə ölkənin yeddi şəhərində bələdiyyə tərəfindən dini işlərlər bağlı müfti təyin olunur Bu şəhərlərə Sarayevo, Bihac, Travnik, Tuzla, Qorazde, Zenitsa, Mostar və Banya-Luka aiddir. 1998-ci ildə aparılmış ictimai sorğuya əsasən ölkə əhalisinin 78,3 % dinlə yaxından məşğul olur. {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada islam| ]] 3eemlbvo2qkhipilv7p1kjiebfqtj30 6599149 6599144 2022-08-28T14:08:43Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki [[Bosniya və Herseqovina]]da islamın olduqca zəngin və uzun tarixi var. XV və XVI əsrlərdə yerli əhali bu dini [[Osmanlı imperiyası]]nın təsiri ilə qəbul etmişdir. Bosniyalılar elə tarix boyunca digər ölkələr tərəfindən Müsəlman Bosnaklar adlanırdılar. Onların böyük əksəriyyəti islamın [[sünni]] məzhəbindəndir. Çox kiçik sayda şiə icmaları olan bu ölkədə insanlar tarixən xənəfi məktəblərinin təsiri ilə, xənəfilik qolunu seçmişdirlər. 1990-cı illərdə baş vermiş müharibə dövründə ölkədə 3 milyona yaxın müsəlman var idi, lakin bu gün bu faktor 1,55 milyona qədər enib və ölkə əhalisinin 40%-i təşkil edir. Bosniyadakı müsəlmanlara az sayda [[türklər]], [[qaraçılar]] və [[albanlar]] daxildir. == Osmanlı dövrü == 1463-cü ildə islam dini Bosniyanın böyük bir hissəsində yayıla bilmişdi, lakin 1480-ci illərdə islam Balkan dağlarında Osmanlı tərəfindən tam yayıldı. Bosniyada çoxluq təşkil edən bəzi slavyan xalqlar da bu dini qəbul etdilər və islan onların ənənələrində iz buraxdı. 1600-cü illərdə Bosniya əhalisinin üçdə iki hissəsi müsəlmanlar tərəfindən təşkil olunurdu və o dövrdə Bosniya Osmanlı imperiyasının əyaləti idi. 1831-ci ildə ayağa qalxan Bosniya xalqı muxtariyyət əldə etməyi bacardı. Buna baxmayaraq, istər alban xalqı, istərsə də bosnaklar müsəlman dinini tərk etmədilər. İslam qanunlarının bəziləri onların gündəlik həyatları ilə yanaşı, onların idarəçilik sistemində də istifadə olundu. == Bosniyada 1992-1995-ci illər ərzində dağıdılmış islam dini binaları == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Bina ! colspan="2" |Dağıdılıb ! colspan="2" |Zərər görüb ! colspan="5" |Ümumi |- |Serb ekstremistləri tərəfindən |Xorvat ekstremistləri tərəfindən |Serb ekstremistləri tərəfindən |Xorvat ekstremistləri tərəfindən |Ümumi müharibə ərzində dağıdılmış |Ümumi müharibə ərzində zərər görmüş |Ümumi |Müharibədən əvvəl ümumi sayı |Müharibədən əvvəl zədələnmiş və dağıdılmış binaların sayı |- |Camaat məscdi |249 |58 |540 |80 |307 |620 |927 |1149 |81% |- |Balaca məhəllə məscidi |21 |20 |175 |43 |41 |218 |259 |557 |47% |- |Quran mədrəsələri |14 |4 |55 |14 |18 |69 |87 |954 |9% |- |Təkkələr |4 |1 |3 |1 |5 |4 |9 |15 |60% |- |Müqəddəs yerlər, ocaqlar |6 |1 |34 |3 |7 |37 |44 |90 |49% |- |Dini yardım binaları |125 |24 |345 |60 |149 |405 |554 |1425 |39% |- |Ümumi |419 |108 |1152 |201 |527 |1353 |1880 |4190 |45% |} == Ölkədə dinin tanınılması == Bosniya və Hersoqovinada xristian serblər tərəfindən törədilmiş qırğın, insanların islama daha da yaxınlaşmasına səbəb oldu. Ölkənin rəsmi açıqlamalarına görə, ölkədə əsasən gəclər islama rəğbət bəsləyirlər. İstər müharibədən əvvəl, istərsə də müharibədən sonra qadınlar öz geyim üslublarında islam ənənələrindən istifadə edirlər. Ölkənin paytaxtı Sarayevoda və böyük şəhərlərdən olan Benja-Lukadan fərqli olaraq, bölgələrdə və regionlarda islama həvəs daha çoxdur. Hökumət qanunlarına görə ölkənin yeddi şəhərində bələdiyyə tərəfindən dini işlərlər bağlı müfti təyin olunur Bu şəhərlərə Sarayevo, Bihac, Travnik, Tuzla, Qorazde, Zenitsa, Mostar və Banya-Luka aiddir. 1998-ci ildə aparılmış ictimai sorğuya əsasən ölkə əhalisinin 78,3 % dinlə yaxından məşğul olur. {{Avropa mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada islam| ]] 0vudxnjfbqpj7o721l2yeh0qu0q7flt 14 445911 6598944 4728711 2022-08-28T12:22:40Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Bosnia and Herzegovina}} [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] jqolc445i9b827in0gxtbmsxgf5btnj 6599141 6598944 2022-08-28T14:07:27Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Bosnia and Herzegovina}} [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] jqolc445i9b827in0gxtbmsxgf5btnj 6599228 6599141 2022-08-28T14:16:59Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Bosnia and Herzegovina}} [[Kateqoriya:Bosniya və Herseqovinada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] mw7c69xskj7l4tnixco3ubz0n43vpb9 0 446608 6599173 6238731 2022-08-28T14:11:21Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rusiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] wikitext text/x-wiki == Qurultayın keçirilməsi zərurəti == Milli regionlar çərçivəsində formalaşmış əksər qrupların (Cənubi Qafqaz, Başqırdıstan, Krım, Qırğızıstan və s.) nümayəndələri, Rusiya dövlətinin həyati mənafelərinə toxunmamaqla, bütün sahələrdə özünüidarə hüququ verən ərazi muxtariyyəti prinsipinin tərəfdarı idilər. Rusiyanın müxtəlif hissələrinə səpələnmiş tatarların nümayəndələri isə tamamilə əks mövqedə dayanırdılar. == Qurultayın təşkili və keçirilməsi == Məsələ ilə bağlı ziddiyyətlər 1917-ci il mayın 1-dən 11-nə qədər Moskvada keçirilmiş Ümumrusiya Müsəlmanlar qurultayında özünü büruzə verdi. Qurultayı təşkil etmək üçün [[Qafqaz]] sosial-demokratı Əhməd Salihovun başçılığı ilə büro yaradıldı. [[Qurultay]] azərbaycanlı milyonçu [[Şəmsi Əsədullayev]]in Moskvadakı müsəlmanlara hədiyyə etdiyi binada 900 nümayəndənin iştirakı ilə keçirildi. [[Qurultay]]ın gündəliyində Rusiyanın gələcək idarə forması; mədəni və məhəlli muxtariyyət, müharibəyə münasibət, Məclisi-Müəssisan; Qadınlar, fəhlə, [[torpaq]] məsələləri (hər biri ayrılıqda); Qafqaziya, Türküstan, Qazaxıstan məsələləri (müstəmləkə siyasəti və s.); əsgəri təşkilat, siyasi təşkilat məsələləri; bütün [[Rusiya]] [[müsəlman]]larının böyük milli şurasını seçmək və s. məsələlər dururdu. Qurultayın gündəliyindəki on dörd məsələnin müzakirəsi üçün doqquz bölmə, onun əməli işini aparmaq üçün dörd komissiya təşkil olunmuşdu.<ref name="ReferenceA">.Quliуev Сəmi1. XIX-XX əsr tarixindən... "Respublika" qəzeti, 20 noyabr 1997-ci il.</ref> [[Qurultay]]ın müzakirə etdiyi ən mühüm məsələlərdən biri [[Rusiya]]nın gələcək dövlət idarə üsulu haqqında idi. Məsələ ilə bağlı iki nümayəndə - [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və Ə.Salihov çıxış etdilər. [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] idarə üsulu haqqında [[Azərbaycan]] [[türk dili]]ndə etdiyi çıxışında göstərirdi ki, bu məsələyə həm insanlıq mədəniyyəti, həm də milli maraqlar nöqteyi-nəzərindən baxılmalıdır. [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] hesab edirdi ki, vahid Ümumrusiya təşkilatının yaradılmasına mane olan mədəni muxtariyyət proqramı türk xalqlarının yüksələn milli özünüdərketmə şüuruna ədalətli şəkildə cavab verə bilməz. O öz çıxışında da vurğuladı ki, "[[Rusiya]] xalq cümhuriyyəti üsulu ilə idarə edilməlidir... Mən, ədəmi-mərkəziyyəti muxtariyyətlərdən təşəkkül edən bir federasiya şəklində təsəvvür edirəm. Bu muxtariyyətləri milli-məhəlli prinsipi içində faydalı bilirəm". Müsəlmanların Rusiyada slavyanlardan sonra ikinci yeri tutduğu, onların 96 vilayət və qəzada yaşadıqları, Qafqazda, o cümlədən 10 vilayətdə - onlardan Bakı vilayətində 676243 (82,05%), Tiflis vilayətində 189098 (17,98%), İrəvan vilayətində 350096 (42,47%) nəfər olduğu göstərilmişdi.<ref name="ReferenceA"/> [[Rusiya]] dövlətinin ərazi federasiyası əsasında təşkili əleyhinə çıxış edən Əhməd Salihov iddia edirdi ki, belə quruluş aqrar məsələnin həllini çətinləşdirəcək, müsəlman fəhlələr Ümumrusiya sosial qanunvericiliyinin faydasından bəhrələnə bilməyəcəklər, çünki həmin quruluş şəraitində qanunlar müxtəlif regionlarda fərqli xarakter daşıyacaqdır. Onun təklif etdiyi qətnamə layihəsində deyilirdi ki, ərazi federalizmi müsəlmanların tam parçalanmasına gətirib çıxaracaq və milli məsələni həll etməyəcəkdir. Federalizm prinsipinin Rusiya müsəlmanlarını siyasi cəhətdən parçalayacağını israrla bildirən Ə.Salihovun fikrincə, birbaşa, bərabər və gizli seçki hüququ əsasında mərkəzi orqan - milli-mədəni parlament yaratmaqla müsəlman milli-mədəni muxtariyyəti formasında həyata keçirilməlidir.<ref>Програмные документы мусульманских политических партий 1917-1920 гг. Оксфорд, 1985, səh. 13-15.</ref> Məsələnin vacibliyini nəzərə alan nümayəndələr Ə.M.Topçubaşovun rəhbərliyi altında bir daha onun müzakirəsinə qayıtdılar. Nümayəndələrə müraciət edən Topçubaşov göstərdi ki, "idarə üsulu məsələsi çox mühüm və böyük bir siyasi problemdir. Bu, bizim üçün bir imtahan məqamıdır". Məsələnin müzakirəsi çox gərgin keçdi. 200-ə qədər təklif verilmişdi. Ə.M.Topçubaşov öz çıxışında qeyd etdi ki, "hər şeydən əvvəl, biz xalq cümhuriyyəti (demokratik-federal cümhuriyyət) istəyirik, bu bizim əsas diləyimizdir. Xalq cümhuriyyəti demək, bütün hakimiyyətin tamamilə xalqın, demokrasinin öz əlində bulunan idarə deməkdir. Buna digər bir sözlə, "xalq hakimiyyəti" də deyilir". Ərazi muxtariyyəti blokunun əsas məruzəçisi olan [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] hesab edirdi ki, vahid Ümumrusiya təşkilatının yaradılmasına mane olan mədəni muxtariyyət proqramı türk xalqlarının yüksələn milli özünüdərk şüuruna ədalətli şəkildə cavab verə bilməz. "Sual olunur: millət nədir? Mən əminəm ki, millətin ən mühüm xüsusiyyətləri dili və tarixilə bağlı əlaqələrdən, adət və ənənələr birliyindən ibarətdir. Bəzən deyirlər ki, İslam millətin təcəssümüdür, çünki türk-tatardan milləti soruşulduqda, o "mən müsəlmanam" deyə cavab verir. Lakin bu, səhv baxışdır. Xristian milləti yoxdur və eləcə də İslam milləti mövcud deyildir. Bu böyük müsəlman evində türklər və ərəblər üçün ayrı-ayrı otaqlar olmalıdır".<ref>Azerbaycan dosyesi. Ankara, 1990, səh. 67.</ref> Nəticədə [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin "Müsəlman millətlərin mənfəətlərini saxlamaq üçün ən uyğun idarə üsulu milli-mədəni muxtariyyəti verən xalq cümhuriyyətidir" -fikrini ifadə edən layihəsinin lehinə 446, əleyhinə 271, Ə.Salihovun unitar cümhuriyyət təklifinin lehinə 271, əleyhinə 442 səs verildi. Qurultayda 30 üzvdən ibarət Şura (Qafqazdan 5 nəfər) 12 nəfərdən ibarət İcra Komitəsi seçildi. Əsasən Azərbaycan siyasətçilərinin təmsil etdikləri federasiya tərəfdarlarının bu qələbəsinə baxmayaraq, onlar Petroqraddakı Mərkəzi Şuranın tərkibində say etibarilə xeyli az idilər, unitar dövlət tərəfdarları isə əksəriyyət təşkil edirdi. Bundan sonra unitar dövlət tərəfdarları ilə yalnız formal əlaqə saxlayan azərbaycanlı milli siyasi xadimlərin fəaliyyət dairəsi əsasən Cənubi və Şimali Qafqazı əhatə edirdi. Dövrünə görə mühüm qərarlar qəbul etmiş qurultay Rusiyadakı 30 milyonluq Türk aləminin düşüncələrini, ictimai-siyasi, milli, dini görüşlərini, arzu və məqsədlərini bəyan etdi. == Həmçinin bax == * [[Qafqaz Müsəlmanları Qurultayı]] == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Məmmədzadə M.B. Milli Azərbaycan hərəkatı. Bakı, 1992. [[Kateqoriya:Rusiya tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan tarixi]] [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] 4ux823o48a0frwnakzbo8jxp1pzu4ov 14 446890 6599134 4728845 2022-08-28T14:06:46Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:BƏƏ-də İslam]] → [[Kateqoriya:BƏƏ-də islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in the United Arab Emirates}} [[Kateqoriya:BƏƏ-dəki dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:BƏƏ-də islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] 6e9v85kuhhv70xloyfe76vt7oi46t98 14 446897 6598942 4728851 2022-08-28T12:22:35Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in the United Arab Emirates}} [[Kateqoriya:BƏƏ-də din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 7ct6fhr3m6keenn8kqtdbud5poexyey 6599133 6598942 2022-08-28T14:06:44Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:BƏƏ-də İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:BƏƏ-də islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in the United Arab Emirates}} [[Kateqoriya:BƏƏ-də din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 7ct6fhr3m6keenn8kqtdbud5poexyey 14 446898 6599137 6048305 2022-08-28T14:07:00Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda İslam]] → [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in the United Kingdom}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqdakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] p1gfli9fkn49apa9v045e5qxu0mhuqi 0 447494 6599162 6347670 2022-08-28T14:10:33Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Pakistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Pakistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Siyasi partiya}} '''Bütün Hindistan Müsəlman Liqası'''— Britaniya [[Hindistan]] imperiyasında 20-ci əsrin ilk illərində yaranmış siyasi partiya. Ayrıca [[müsəlman]] əhaliyə sahib milli dövlət-Pakistanın yaradılması üçün onun güclü təbliğatı Britaniya İmperiyası tərəfindən uğurla 1947-ci ildə Hindistanın parçalanmasına gətirib çıxardı.<ref>{{cite web |url=http://storyofpakistan.com/establishment-of-all-india-muslim-league/ |title=Establishment of All India Muslim League |website=Story of Pakistan |page=1 |accessdate=14 February 2014}}</ref> Partiya Aliqarx Müsəlman Universitetində ədəbi hərəkat kimi yaranmışdı. Partiyada mərkəzi xadim [[Seyid Əhməd Xan]] idi.<ref>Sequeira,Dolly.Total History and Civics ICSE 10.New Delhi:MSB publushers,2016.Print.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|All-India Muslim League}} * [http://www.pak.gov.pk/ Pakistan hökumətinin saytı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20050323012407/http://www.pak.gov.pk/ |date=2005-03-23 }} * [http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/ Pakistan İslam Respublikası konstitusiyası] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/ |date=2018-09-07 }} * [http://therepublicofrumi.com/47.htm Pakistanın xronikası] {{Pakistan hərəkatı}} [[Kateqoriya:Pakistan hərəkatı]] [[Kateqoriya:Pakistanda islam]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] qodqisjuk5q1b2846wrm93euiv421ep 0 447953 6600378 3829177 2022-08-29T05:29:55Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki * [[Həyat]] — * [[Həyat (qəzet)]] — Azərbaycanda qəzet. * [[Həyat (film)]] — film. == Həmçinin bax == * [[Yeni Həyat]] {{dəqiqləşdirmə}} 5a3b9k6czxplu745gwhbv98f2xr612l 0 448063 6601154 6076614 2022-08-29T11:44:52Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Danube near Iron Gate 2006 3.JPG|thumb|right|Dəmirqapı]] {{Digər məna|Dəmirqapı}} '''Dəmirqapı''' ({{Dil-sr|Ђердапска клисура}}, {{Dil-ro|Porţile de Fier}}) — [[Dunay çayı]] yatağının [[Karpat]] və [[Stara-Planin]] dağlarının birləşdiyi yerdən keçən ensiz hissəsi. [[Çay qapısı]] adlanan bu ərazi [[Serbiya]] və [[Rumıniya]] sərhəddində, [[Orşov]] şəhərindən cənubda yerləşir. Uzunluğu 15 km, eni 162 m. olan bu ərazi [[Avropa]]nın ən gözəl məkanlarından biri hesab olunur. == Təbii və tarixi-mədəni əhəmiyyəti == [[Fayl:Golubac.JPG|left|thumb|275px|Orta əsrlərdə Dəmirqapıya girişə nəzarət edən Qolubas qalası]] Çayın sağ sahilində Serbiyanın Cerdap Milli Parkı yerləşir. Dəmirqapının ən qədim yerli əhalisi romandilli [[valaxlar]] olmuş. Valaxlar heyvandarlıqla məşğul olan yarımköçəri tayfalar idi. Çayın şimal sahilində isə müasir rumınların əcdadları məskunlaşmış. Cənubda, isə serblər və serb vlaxları məskunlaşmış == Təsərrüfat əhəmiyyəti == İti və astanalı axıma malik olan bu ərazidə çay nəqliyyatı demək olar ki, yox idi. 1896-cı ildə tikilən Sip keçid kanalınıdan sonra gəmiçilik inkişaf etməyə başladı. Kanalın üzunluğu 2,5 km-dir. 1964–1972-ci illərdə SSRİ-nin dəstəyi ilə Yuqoslaviya və Rumıniya arasında müasir gəmilər üçün keçid sistemi yaradıldı. Ərazidə böyük su anbarı və iki güclü su eletrik stansiyası istifadəyə verildi (Cerdap I və Cerdap II). Dəmirqapının ən böyük şəhəri Drobeta-Turnu-Severindir (Rumıniya).<ref>[http://fuldig.hs-fulda.de/viewer/fullscreen/PPN229390226_50/525/ Dəmirqapı]</ref> == Şəkillər == <gallery mode=packed> Şəkil:RO MH Dubova 12.jpg Şəkil:CazaneleDunarii.JPG Şəkil:Entrance ponicova cave danube.jpg Şəkil:Mraconia Monastery.JPG Şəkil:RO MH DN57 near Dubova.jpg Şəkil:Iron Gates 02 (2478552430).jpg Şəkil:Iron Gates Region Museum.jpg </gallery> == Ədəbiyyat == * Böyük Sovet Ensiklopediyası, 3-cü cild. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Commonscat-inline|Iron Gate (Danube)}} * [http://www.yurope.com/people/nena/Vir/ Dəmirqapı] (serb dilində.) * [http://www.portiledefier.ro/ Dəmir qapı Milli Parkı] (rumın dilində.) [[Kateqoriya:Rumıniya coğrafiyası]] [[Kateqoriya:Serbiya coğrafiyası]] [[Kateqoriya:Rumıniya kanyonları]] femfy7in2vnj9wml5u1k3a0zmf28b3v 0 448883 6600935 3596124 2022-08-29T09:46:45Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''[[İnformasiya texnologiyaları]]nda''' xüsusi hallarda [[Kompüter təhlükəsizliyi|kompüterin təlükəsizliyini]] qiymətləndirmək, mövcud sistemi və ya müxtəlif İT sistemləri müqayisə etmək üçün ölçü kəmiyyətinə ehtiyac duyulur. Buna texniki yanaşma olaraq əvvəlcədən elan edilmiş təhlükəsizlik kataloquna indikatorları hesablamaq üçün hesablama formulu daxil edilmiş və hər kəs tərəfindən qəbul edilmişdir. İnformasiya təhlükəsizlik indikatorları '' ETSI Industrial Specification Group'' (ISG) ISI tərəfindən standartlaşdırılmışdır. Bu idikatorlar İT təhlükəsizliyində keyfiyyət və kəmiyyətin dəyişilməsində əsas ölçüdür. Daxili və xarici təhlükələr, userlərin anormol davranışları, uyğunsuzluqların və zəifliklərin aşkarlanması. İSİ frameworkune aid olan 5 əsas indikatorlar aşağıdakılardır. # ISI Indicators (ISI-001–1<ref>ETSI GS ISI 001–1 (V1.1.2): ISI Indicators Part 1; A full set of operational indicators for organizations to use to benchmark their security posture (2015–06) [http://www.etsi.org/deliver/etsi_gs/ISI/001_099/00101/01.01.02_60/gs_isi00101v010102p.pdf]</ref> və Guide ISI-001–2<ref>ETSI GS ISI 001–2 (V1.1.2): ISI Indicators Part 2; Guide to select operational indicators based on the full set given in part 1 (2015–06) [http://www.etsi.org/deliver/etsi_gs/ISI/001_099/00102/01.01.02_60/gs_isi00102v010102p.pdf]</ref>)- Təhlükəsizkiyi qiymətləndirmək üçün güclü bir şəkildə mühafizə və effektivliyə nəzarət (qiymətləndirmə) # ISI Event Model (ISI-002[3]): Hərtərəfli təhlükəsizlik və hadisələrin təsnifat modeli (sistematika+təqdimat). # ISI Maturity (ISI-003<ref>ETSI GS ISI 003 (V1.1.2): ISI Key Performance Security Indicators (KPSI) to evaluate the maturity of security event detection (2014–06) [http://www.etsi.org/deliver/etsi_gs/ISI/001_099/003/01.01.02_60/gs_isi003v010102p.pdf]</ref>): Ümumi system imkanları ilə bağlı olub, hadisələrin nəticələrini qiymətləndirir. Bu metodlogiya İSİ-005 tərəfindən tamamlanıb. # ISI Guidelines for event detection implementation (ISI-004): Nümunələr vasitəsi ilə # Təhlükəsiz hadisələrin istehsalı üçün yol təklif edir və mövcud vasitələrin səmərəliliyini yoxlayır Təhlükəsizlik indikatorları üzərində ilk iş Fransız klubu R2GS tərəfindən edilib. İlk ictimai İSİ standartları isə 2013 Aprelində nəşr edilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İnformasiya təhlükəsizliyi]] [[Kateqoriya:Təhlükəsizlik]] qcgag7id3yjzs8mcx3726b4d6agsjf9 0 449002 6600386 5656561 2022-08-29T05:32:02Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Gülyataq''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Gülyataq kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Gülyatq kəndi əvvəllər [[Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti]]ndə [[Ağdərə rayonu]] inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu [[Ağdam rayonu]], [[Tərtər rayonu]] və [[Kəlbəcər rayonu]] arasında bölüşdürüldü. Gülyataq kəndi də [[Tərtər rayonu]]na birləşdirilən kəndlərdən biridir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] k0oqkovaah825juabtlh6h0pfh5pl9j 0 449149 6600218 6598502 2022-08-29T02:50:21Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qaralar}} {{YM}} '''Yeni Qaralar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Yeni Qaralar kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Mardakert rayonunda Yeni Qaralar kənd Soveti yaradılmış və Yeni Qaralar kəndi Sırxavənd kənd Sovetinin tərkibindən onun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6733 Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Mardakert rayonunun inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Yeni Qaralar kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş, 2020-ci il noyabrın 20ndə işğaldan azad olunmuşdur. == Tarixi == Kənd [[Ağdərə rayonu]]nun tərkibində olub. 1992-ci Ağdərə rayonu ləğv edilib və ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra kənd [[Ağdam rayonu]]nun ərazisinə düşüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] hy4m0bnoh2siv88etipftwfm8srztvt 6600220 6600218 2022-08-29T02:51:38Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qaralar}} {{YM}} '''Yeni Qaralar''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Yeni Qaralar kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Mardakert rayonunda Yeni Qaralar kənd Soveti yaradılmış və Yeni Qaralar kəndi Sırxavənd kənd Sovetinin tərkibindən onun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6733 Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Mardakert rayonunun inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Yeni Qaralar kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş, 2020-ci il noyabrın 20-də işğaldan azad olunmuşdur. == Tarixi == Kənd [[Ağdərə rayonu]]nun tərkibində olub. 1992-ci Ağdərə rayonu ləğv edilib və ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra kənd [[Ağdam rayonu]]nun ərazisinə düşüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 3boc7me0tzkpk8m2yan7ia33gd6sl7q 14 450600 6600769 3901833 2022-08-29T08:50:13Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunları]] silindi; [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunlarında idman]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunlarında idman|futbol]] powqyobg3p1ay98zpuxh0cfpz17qeny 14 451107 6599656 6585652 2022-08-28T16:38:51Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropa Oyunlarında ölkələr]] → [[Kateqoriya:Ölkələr Avropa Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan çoxnövlü idman yarışlarında]] [[Kateqoriya:Ölkələr Avropa Oyunlarında]] 0ouqaw66lfdbkrw6moegm24p4qlvcyw 0 452034 6600121 6598386 2022-08-28T22:36:39Z 181.176.123.160 wikitext text/x-wiki '''500 və daha çox qol vuran futbolçuların siyahısına''' — Klub və milli peşəkar futbol oyunlarında 500 və ya daha çox qol vuran futbolçuların adları daxildir. Siyahıda RSSSF tərəfindən açıqlanan məlumatlardan istifadə olunmuşdur. Bu günə qədər 51 futbolçu 500-dən çox qol vurmuşdur.<ref>{{cite web | first=AMC |last=Best |title=Prolific Scorers Data: Best Goalscorers All-Time (Official Matches) |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation]] |date=4 February 2022 |url=http://www.rsssf.com/players/prolific.html |accessdate=4 February 2022}}</ref> == Sıralama == {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- ! Yer ! width="200"|Oyunçu ! width="80"|Ümumi qol sayı ! width="80"|Ümumi oyun sayı ! width="80"|Nisbət ! width="120"|İllər |- ! 1 | align="left" |{{bayraq|GER}} {{Sortname|Ervin|Helmxen}} | 982 | 575 | {{#expr:+982/575 round 2}} | 1924–1951 |- ! 2 | align="left" |{{bayraq|AUT}} {{bayraq|Czechoslovakia}} [[Yozef Bitsan]] | 948 | 621 | {{#expr:+948/621 round 2}} | 1930–1957 |- ! 3 | align="left" |{{bayraq|POR}}'''[[Kriştiano Ronaldo]]''' | 833 | 1162 | 0.72 | '''2001 - indiyədək''' |- ! 4 | align="left" |{{bayraq|HUN}} {{Sortname|Ferents|Puşkaş}} | 808 | 794 | {{#expr:808/794 round 2}} | 1943–1967 |- ! 5 | align="left"|{{bayraq|ARG}} '''[[Lionel Messi]]''' |800 |1034 |0.77 |'''2003 indiyədək''' |- ! 6 | align="left"|{{bayraq|HUN}} [[Ferents Deak (futbolçu)|Ferents Deak]] | 794 | 510 | {{#expr:794/510 round 2}} | 1939–1959 |- ! 7 | align="left" |{{bayraq|BRA}} [[Romario]] | 780 | 1000 | {{#expr:780/1000 round 2}} | 1985–2009 |- ! 8 | align="left" |{{bayraq|BRA}} [[Pele]] | 775 | 841 | {{#expr:775/841 round 2}} | 1956–1977 |- ! 9 | align="left" |{{bayraq|GER}} {{Sortname|Gerd|Müller}} | 735 | 793 | {{#expr:735/793 round 2}} | 1958–1981 |- ! 10 | align="left" |{{bayraq|NED}} {{Sortname|Abe|Lenstra}} | 710 | 752 | {{#expr:+710/752 round 2}} | 1936–1963 |- ! 11 | align="left" |{{bayraq|NIR}} {{Sortname|Co|Bembrik}} | 678 | 565 | {{#expr:+678/565 round 2}} | 1926–1939 |- ! 12 | align="left" |{{bayraq|NIR}} [[Cimmi Cons (futbolçu)|Cimmi Cons]] | 673 | 635 | {{#expr:+673/635 round 2}} | 1946–1965 |- ! 13 | align="left" |{{bayraq|POL}} {{bayraq|GER}} [[Ernst Villimovski]] | 663 | 474 | {{#expr:+663/474 round 2}} | 1934–1955 |- ! 14 | align="left" |{{bayraq|ENG}} [[Tommi Louton]] | 657 | 742 | {{#expr:+657/742 round 2}} | 1933–1956 |- ! 15 | align="left" |{{bayraq|HUN}} {{Sortname|Ferents|Bene}} | 630 | 946 | {{#expr:630/946 round 2}} | 1961–1979 |- ! 16 | align="left"|{{bayraq|POL}} '''[[Robert Levandovski]]''' |620 |884 |0.70 |'''2005 indiyədək''' |- ! 17 | align="left" |{{bayraq|HUN}} {{Sortname|Dyula|Jengeller}} | 611 | 641 | {{#expr:611/645 round 2}} | 1935–1953 |- ! 18 | align="left" |{{bayraq|POR}} {{Sortname|Fernando|Peyroteu}} | 597 | 369 | {{#expr:597/369 round 2}} | 1937–1949 |- ! 19 | align="left" |{{bayraq|POR}} [[Eysebio]] | 591 | 631 | {{#expr:+591/631 round 2}} | 1957–1980 |- ! 20 | align="left"|{{bayraq|GER}} {{Sortname|Uve|Zeeler}} | 582 | 686 | {{#expr:582/686 round 2}} | 1946–1972 |- ! 21 | align="left"|{{bayraq|SWE}}'''[[Zlatan İbrahimoviç]]''' |579 |994 |0.58 |'''1999 - indiyədək''' |- ! 22 | align="left"|{{bayraq|BRA}} {{Sortname|Tulio|Kosta}} | 575 | 838 | {{#expr:575/838 round 2}} | 1988–2019 |- ! 23 | align="left" |{{bayraq|GER}} {{Sortname|Frits|Valter}} | 574 | 572 | {{#expr:+574/572 round 2}} | 1928–1959 |- ! rowspan=2|24 | align="left" |{{bayraq|AUT}} {{Sortname|Franz|Binder}} | 569 | 430 | {{#expr:+569/430 round 2}} | 1930–1949 |- | align="left" |{{bayraq|HUN}} {{Sortname|Imre|Schlosser}} | 569 | 458 | {{#expr:569/458 round 2}} | 1905–1928 |- ! 26 | align="left" |{{bayraq|England}} [[Jimmy Greaves]] | 567 | 812 | {{#expr:567/812 round 2}} | 1955–1980 |- ! 27 | align="left" |{{bayraq|NIR}} {{Sortname|Glenn|Ferguson}} | 563 | 1058 | {{#expr:563/1058 round 2}} | 1987–2011 |- ! 28 | align="left" |{{bayraq|MEX}} {{Sortname|Hugo|Sánchez}} | 562 | 956 | {{#expr:562/956 round 2}} | 1972–1997 |- ! 29 | align="left" |{{bayraq|POR}} [[José Torres (footballer, born 1938)|José Torres]] | 561 | 615 | {{#expr:561/615 round 2}} | 1953–1980 |- ! 30 | align="left" |{{bayraq|HUN}} {{Sortname|Sándor|Kocsis}} | 556 | 537 | {{#expr:556/537 round 2}} | 1945–1965 |- ! 31 | align="left" |{{bayraq|NIR}} [[Fred Roberts (footballer, born 1905)|Fred Roberts]] | 554 | 427 | {{#expr:554/427 round 2}} | |- ! 32 | align="left" |{{bayraq|SCO}} {{Sortname|James|McGrory}} | 549 | 545 | {{#expr:549/545 round 2}} | 1918–1935 |- ! 33 | align="left" |{{bayraq|BRA}} [[Ziko]] | 545 | 797 | {{#expr:545/797 round 2}} | 1960–1994 |- ! 34 | align="left" |{{bayraq|HUN}} [[Ferenc Szusza]] | 541 | 594 | {{#expr:541/594 round 2}} | 1941–1960 |- ! 35 | align="left" |{{bayraq|NIR}} [[Jimmy Kelly (footballer, born 1954)|Jimmy Kelly]] | 538 | 951 | {{#expr:+538/951 round 2}} | 1926–1956 |- ! 36 | align="left" |{{bayraq|ESP}} [[Isidro Lángara]] | 534 | 433 | {{#expr:+534/433 round 2}} | 1930–1948 |- ! 37 | align="left" |{{bayraq|ENG}} [[Dixie Dean]] | 531 | 577 | {{#expr:531/577 round 2}} | 1923–1940 |- ! 38 | align="left" |{{bayraq|URU}} '''[[Luis Suarez]]''' |528 |876 |0.60 |'''2005 indiyədək''' |- ! 39 | align="left" |{{bayraq|HUN}} {{Sortname|Nándor|Hidegkuti}} | 526 | 678 | {{#expr:526/678 round 2}} | 1942–1958 |- ! 40 | align="left" |{{bayraq|NIR}} {{Sortname|Boy|Martin}} | 521 | 465 | {{#expr:+521/465 round 2}} | 1930–1947 |- ! rowspan=2|41 | align="left" |{{bayraq|HUN}} {{Sortname|József|Takács}} | 518 | 505 | {{#expr:518/505 round 2}} | 1917–1934 |- | align="left"|{{bayraq|AUT}} {{Sortname|Hans|Krankl}} | 518 | 725 | {{#expr:518/725 round 2}} | 1970–1989 |- ! 43 | align="left" |{{bayraq|BRA}} {{Sortname|Roberto|Dinamite}} | 517 | 852 | {{#expr:517/852 round 2}} | 1969–1993 |- ! 44 | align="left" |{{bayraq|ARG}} {{bayraq|ESP}} {{Sortname|Alfredo|Di Stefano}} | 513 | 703 | {{#expr:513/703 round 2}} | 1945–1966 |- ! 45 | align="left"|{{bayraq|SWE}} {{Sortname|Qunnar|Nordal}} | 510 | 587 | {{#expr:510/587 round 2}} | 1937–1960 |- ! 46 | align="left"|{{bayraq|BEL}} {{Sortname|Joseph|Mermans}} | 509 | 634 | {{#expr:509/634 round 2}} | 1932–1967 |- ! 47 | align="left"|{{bayraq|SCO}} [[Hughie Gallacher]] | 507 | 657 | {{#expr:507/657 round 2}} | 1921–1939 |- ! 48 | align="left"|{{bayraq|HUN}} [[György Sárosi]] | 507 | 592 | {{#expr:507/592 round 2}} | 1930–1948 |- ! 49 | align="left"|{{bayraq|ENG}} [[Steve Bloomer]] | 505 | 753 | {{#expr:+505/753 round 2}} | 1894–1914 |- ! 50 | align="left"|{{bayraq|CMR}} [[Roger Milla]] | 503 | 905 | {{#expr:503/905 round 2}} | 1967–1996 |- ! 51 | align="left"|{{bayraq|HUN}} [[Lajos Tichy]] | 500 | 610 | {{#expr:500/610 round 2}} | 1953–1971 |} ;Açar {{†}} Təsdiq edilə bilməyən məlumatlar futbolçu məlumatlarına daxil edilməmişdir.<br> Tünd rəngli hərfli futbolçular 30 iyun 2021-cı il etibarı ilə aktiv futbolçulardır.<ref>{{cite web |title=Matches of Cristiano Ronaldo |publisher=Soccerway | url=http://uk.soccerway.com/players/cristiano-ronaldo-dos-santos-aveiro/382/matches/ |accessdate=18 May 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Matches of L. Messi |publisher=Soccerway | url=http://uk.soccerway.com/players/lionel-andres-messi/119/matches/ |accessdate=18 May 2022}}</ref> == Birkomandaya == {|class="wikitable" style="text-align:center" !Yer ! width="200"|Oyunçu ! width="50"|Qol ! width="50"|Oyun ! width="50"|Nisbət ! width="120"|İllər ! width="200"|Komanda |- !1 |align="left" |{{bayraq|ARG}}[[Lionel Messi]] |672 |778 |0.86 |2003-2021 |align="left" |{{bayraq|ESP}}[[Barselona FK|Barselona]] |- !2 |align="left" |{{bayraq|NED}}[[Abe Lenstra]] |517 |571 |0.91 |1933-1955 |align="left" |{{bayraq|NED}}[[Herenven]] |- !3 |align="left" |{{bayraq|BRA}}[[Pele]] |504 |496 |1.02 |1956-1974 |align="left" |{{bayraq|BRA}}[[Santos FK|Santos]] |- !4 |align="left" |{{bayraq|POR}}[[Kriştiano Ronaldo]] |450 |438 |1.03 |2009-2018 |align="left" |{{bayraq|ESP}}[[Real Madrid FK|Real Madrid]] |- !5 |align="left" |{{bayraq|GER}}[[Uve Zeeler]] |404 |476 |0.85 |1953-1972 |align="left" |{{bayraq|GER}}[[Hamburq]] |- !6 |align="left" |{{bayraq|AUT}}[[Yozef Bitcan]] |403 |211 |1.91 |1937-1948 |align="left" |{{bayraq|CZE}}[[Slaviya Praga FK|Slaviya Praga]] |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Futbolçu siyahıları]] [[Kateqoriya:Futbol statistikaları və rekordları]] fxr2nx8wtisxbfo0xi9wsp48qpdtfi2 0 452311 6600752 6548880 2022-08-29T08:45:31Z W789468 246391 wikitext text/x-wiki '''Spotify''' — 23 aprel 2006-ci ildə Daniel Ek və Martin Lorentzon tərəfindən asası qoyulmuş<ref>{{cite web|date=14 October 2016|title=Spotify UK revenues surge to almost £190m as mobile subscriptions take off|url=http://www.theguardian.com/media/2016/oct/14/spotify-uk-revenues-surge-to-almost-190m-as-mobile-subscriptions-take-off|access-date=6 August 2021|website=The Guardian|language=en}}</ref> İsveç audio axını və media xidmətləri təminatçısı. 2022-ci ilin iyun ayına olan məlumata görə, 433 milyon aylıq aktiv istifadəçisi, o cümlədən 188 milyon ödəniş edən abunəçi ilə onu ən böyük musiqi axını xidməti təminatçılarından biri edir.<ref name="Spotify company info2">{{cite web|date=2 February 2022|title=Company Info|url=https://newsroom.spotify.com/company-info/|url-status=live|access-date=2 February 2022|website=Spotify For the Record}}</ref> {{Şirkət |adı = Spotify |loqotipi = |tipi = Musiqi axını Podkestinq |birjada listinqi = |fəaliyyəti = |şüarı = |təsis edilib = 23 aprel 2006 |yerləşməsi = [[İsveç]] |hakim simaları = |sahəsi = |gəliri = |əməliyyat mənfəəti = |təmiz mənfəəti = |əməkdaşların sayı = |ana şirkəti |veb-saytı = http://www.spotify.com |işçilərin sayı=9,058 (İyun 2022)|Yaranma tarixi=7 Oktyabr 2008|founders=Daniel Ek<br/>Martin Lorentzon}} Spotify səsyazma şirkətləri və media şirkətlərindən 82 milyondan çox mahnı daxil olmaqla, müəllif hüquqları ilə məhdudlaşdırılmış rəqəmsal yazılmış musiqi və podkastlar təklif edir. Spotify hazırda 2021-ci ilin oktyabr ayından etibarən 180-dən çox ölkədə əlçatandır. İstifadəçilər ifaçı, albom və ya janra görə musiqi axtara, pleylistlər yarada, redaktə edə və paylaşa bilərlər. Spotify 184 bazarda Avropanın əksəriyyətində, eləcə də Amerika və Okeaniyada mövcuddur<ref>{{cite web|title=About Spotify|url=https://newsroom.spotify.com/company-info/|access-date=10 January 2022|website=Spotify|language=en-US}}</ref>. Xidmət Windows, macOS və Linux kompüterləri, iOS və Android smartfon və planşetləri, Amazon Echo və Google Nest kimi ağıllı ev cihazları və Roku kimi rəqəmsal media pleyerləri daxil olmaqla əksər cihazlarda mövcuddur.<ref>{{cite web|title=Spotify Music|url=https://channelstore.roku.com/details/19977/spotify|access-date=12 November 2018|website=Roku Channel Store|publisher=Roku}}</ref> Müğənnilərə satılan mahnıya və ya alboma görə sabit qiymət ödəyən fiziki və ya endirmə satışlarından fərqli olaraq, Spotify dinlənən mahnıların sayına əsasən qonorar ödəyir. O, ümumi gəlirinin təxminən 70%-ni hüquq sahiblərinə (çox vaxt səsyazma şirkətləri) ilə bölüşdürür.<ref name=":22">{{Cite news|last=Sehgal|first=Kabir|date=26 January 2018|title=Spotify and Apple Music should become record labels so musicians can make a fair living|work=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2018/01/26/how-spotify-apple-music-can-pay-musicians-more-commentary.html|access-date=21 November 2018}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} td4m25l889s3x8q44e06zaf39p4v18f 1 452327 6599146 3905358 2022-08-28T14:07:45Z White Demon 75303 White Demon [[Müzakirə:Bosniya və Herseqovinada İslam]] səhifəsinin adını [[Müzakirə:Bosniya və Herseqovinada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Vikibahar 2016 |istifadəçi=Zeynal2015 |mövzu=Cəmiyyət |mövzu2= |mövzu3= |ölkə=Bosniya və Herseqovina |ölkə2= |ölkə3= }} j9jvbl09xjrl49i54xazbhbggvs6ja0 0 453405 6600437 6009470 2022-08-29T05:44:15Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tennisçi |adı = Norbert Qombos |orijinal adı = Norbert Gombos |şəkil = Gombos WMQ14 (3) (14420598517).jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |vətəndaşlığı = {{flaqifikasiya|Slovakiya}} |doğum tarixi = 13.08.1990 |doğum yeri = |yaşadığı yer = [[Bratislava]], Slovakiya |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |boyu = |kütləsi = |karyeranın başlanğıcı = |karyeranın sonu = |işlək əli = Sağ |sağdan zərbə = |soldan zərbə = |məşqçisi = |mükafat pulları = 282,088 |fərdi nəticələri = 2–11 |fərdi titulları = 0<br><small>2 Çelencers, 3 Gedişat |ən yüksək fərdi mövqeyi = 103 (25 May 2015) |hal-hazırkı mövqeyi = 139 (1 Fevral 2016) |avstraliya üzrə nəticə1 = Q2 ([[2014 Avstraliya Open – Kişilər Fərdi təsnifat mərhələsi|2014]], [[2016 Avstraliya Open – Kişilər Fərdi təsnifat mərhələsi|2016]]) |fransa üzrə nəticə1 = Q2 ([[2015 Fransa Open – Kişilər Fərdi təsnifat mərhələsi|2015]]) |uimbldon üzrə nəticə1 = Q1 ([[2014 Uimbldon Çempionatı – Kişilər Fərdi təsnifat mərhələsi|2014]], [[2015 Uimbldon Çempionatı – Kişilər Fərdi təsnifat mərhələsi|2015]], [[2016 Uimbldon Çempionatı – Kişilər Fərdi təsnifat mərhələsi|2016]]) |abş üzrə nəticə1 = Q2 ([[2015 ABŞ Open – Kişilər Fərdi|2015]]) |cütlərdə nəticələri = 0–1 |cütlərdə titulları = 0 |cütlərdə ən yüksək mövqeyi = 238 (19 Oktyabr 2015) |avstraliya üzrə nəticə2 = |fransa üzrə nəticə2 = |uimbldon üzrə nəticə2 = |abş üzrə nəticə2 = |saytı = |sonuncu dəfə yenilənib = 1 fevral 2016 |qeydlər = |vikianbar = }} '''Norbert Qombos''' (13 avqust 1990-cı ildə anadan olub) — ATP Çelencer Turunda iştirak edən və Slovakiya Davis Kuboku komandasının üzvü olan [[Slovakiya]] tennisçisi. 25 may 2015-ci ildə Dünya ATP reytinqində 103-cü sırada qərarlaşaraq şəxsi rekorduna imza atmışdır.<ref>{{cite news | title = Norbert Gombos biography at ITF | url = http://www.itftennis.com/procircuit/players/player/profile.aspx?playerid=100113535 | work = | date = | accessdate= 2014-05-11 }}</ref> == Çelencer finalları == === Fərdi: 6 (2–4) === {| class="wikitable" |- style="background:#eeeeee" |'''Açar söz''' |- style="background:moccasin" | ATP Çelencer Tur (2–4) |} {| class="wikitable" |- style="background:#eeeeee" |Nəticə |No. |Tarix |Turnir |Örtük |Rəqib |Hesab |- style="background:moccasin" | style="background:#FFA07A"|İkinci | 1. | 2 mart 2014 | [[2014 Çallencer La Mançe|Çerburq]], Fransa | Sərt | {{bayraq|Fransa}} [[Kenni de Şepper]] | 6–3, 2–6, 3–6 |- style="background:moccasin" | style="background:#FFA07A"|İkinci | 2. | 1 iyun 2014 | [[2014 İnternazionali di Tennis Çitta' di Viçenza|Viçenza]], İtaliya | Torpaq | {{bayraq|Serbiya}} [[Filip Krayinoviç]] | 4–6, 4–6 |- style="background:moccasin" | style="background:#FFA07A"|İkinci | 3. | 7 iyun 2014 | [[2014 UniKredit Çexiya Open|Prosteyov]], Çexiya | Torpaq | {{bayraq|Çexiya}} [[Yiri Veseli]] | 2–6, 2–6 |- style="background:moccasin" | style="background:#FFA07A"|İkinci | 4. | 14 iyun 2014 | [[2014 Kositse Open|Kositse]], Slovakiya | Torpaq | {{bayraq|Kanada}} [[Frank Dançeviç]] | 2–6, 6–3, 2–6 |-bgcolor=moccasin |bgcolor=98FB98|Çempion | 1. | 1 mart 2015 | [[2015 Çallencer La Mançe|Çerburq]], Fransa | Sərt | {{bayraq|Fransa}} [[Benoit Payre]] | 6–1, 7–6<sup>(7–4)</sup> |-bgcolor=moccasin |bgcolor=98FB98|Çempion | 2. | 8 iyun 2015 | [[2015 Sparta Praqa Open|Praqa]], Çexiya | Torpaq | {{bayraq|İspaniya}} [[Albert Montanes]] | 7–6<sup>(7–5)</sup>, 5–7, 7–6<sup>(7–2)</sup> |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{ATP|id=GB93}} * {{ITF male profile|number=100113535}} * {{Devis Kuboku iştirakçısının profili}} {{Top 10 Slovakiyalı kişi fərdi tennis oyunçuları}} {{Top 10 Slovakiyalı kişi cütlük tennis oyunçuları}} [[Kateqoriya:Slovakiya tennisçiləri]] gnuvh2u4dzpaz8mzp98f6ym5grn2ayj 0 454651 6600429 5472268 2022-08-29T05:43:07Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = ''Acanthocreagris redikorzevi'' | image = | image_caption = | status = | regnum = Heyvanlar | phylum = [[Arthropoda]] | subphylum = [[Chelicerata]] | classis = [[Arachnida]] | ordo = [[Yalançıəqrəblər]] | familia = [[Neobisiidae (fəsilə)]] | genus = [[Acanthocreagris]] | species = A. redikorzevi | subspecies = | latin = {{btname|Acanthocreagris redikorzevi|Dashdamirov, 1988}} | section name = | section text = | wikispecies = Neobisioidea | commons = | itis = | ncbi = }} '''''Acanthocreagris redikorzevi''''' — [[Yalançıəqrəblər]] fəsiləsinə, [[Acanthocreagris]] cinsinə aid olan yalançıəqrəb növü. [[Azərbaycan]]ın [[endemik]] canlısıdır<ref>[https://web.archive.org/web/20141013065708/https://insects.tamu.edu/research/collection/hallan/Acari/Family/Neobisiidae.txt] (en inglés). Texas A&M University.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın endemik faunası]] n8bl2r84qow5anscwmo3yzh2u0055yi 0 455261 6599841 6559619 2022-08-28T18:54:27Z Grenzsoldat 202463 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Eyni ad-soyadlı|Rafiq Hüseynov}} {{İdmançı |adı = Rafiq Hüseynov |orijinal adı = |şəkil = Rafig Huseynov at the 2020 Summer Olympics, awarding ceremony.jpg |şəklin ölçüsü = 280px |şəklin izahı = <small>Rafiq Hüseynov 2021-ci ildə [[Yaponiya]]da baş tutan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib olanda (3 avqust 2021-ci il)</small> |tam adı = Rafiq Radik oğlu Hüseynov |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |doğum tarixi = 16.5.1988 |doğum yeri = [[Daşkənd]], [[Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası|Özbəkistan SSR]] |karyera illəri = 1996—h.h. |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = [[Radik Hüseynov]] |boyu = 176 sm. (5 ft 1 in) |idman növü = Güləş |komandası = [[MOİK|"MOİK"]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2020 Yay Olimpiya Oyunları|2020 Tokio]]|77 kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Gümüşmedal|[[2019 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2019 Nur-Sultan]]|82 kq.}} {{Qızılmedal|[[2021 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|2021 Oslo]]|82 kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2015 Avropa Oyunları|2015 Bakı]]|80 kq.}} {{Medal yarışları|[[Güləş üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2011 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2011 Dortmund]]|74 kq.}} {{Bürüncmedal|[[2018 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2018 Xəzərli]]|82 kq.}} {{Qızılmedal|[[2020 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2020 Roma]]|82 kq.}} {{Qızılmedal|[[2022 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2022 Budapeşt]]|82 kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} {{"Tərəqqi" medalı}} {{"Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} ---- '''Hərbi rütbəsi''' ---- {{Kapitan|Azərbaycan}} }} '''Rafiq Radik oğlu Hüseynov''' ([[16 may]] [[1988]]; [[Daşkənd]], [[Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası|Özbəkistan SSR]]) — [[Azərbaycan]]ı təmsil edən yunan-roma güləşçisi. Rafiq Hüseynov 2020-ci ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərinin ev sahibliyində baş tutan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda gümüş medala sahib olub. O, həmçinin 2021-ci ildə [[Norveç]]in [[Oslo]] şəhərində baş tutan [[2021 Güləş üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]nın qalibi olub. Rafiq Hüseynov 2015-ci ildə [[Azərbaycan]]da [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nın gümüş medalına sahib olub. O, həm də [[2011 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2011]], [[2020 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2020]] və [[2022 Güləş üzrə Avropa Çempionatı|2022]]-ci illərdə Avropa Çempionatının qızıl medallarını qazanıb. Rafiq Hüseynov Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Tərəqqi" medalı]] ilə,<ref name=":04">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.06.2015|url=https://e-qanun.az/framework/30270|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20161221174611/http://e-qanun.az/framework/30270|archivedate=2016-12-21|url-status=live}}</ref> 12 avqust 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən isə [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib.<ref name=":06">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=12.08.2021|url=https://e-qanun.az/framework/48090|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723150453/https://e-qanun.az/framework/48090|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> Karyerası ərzində - beynəlxalq yarışa qatılan Rafiq Hüseynov onların --də qızıl medal, --də gümüş medal, --də isə bürünc medal qazanıb. Rafiq Hüseynov həmçinin [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Nazirliyi]]nin zabitidir. == Həyatı == Rafiq Radik oğlu Hüseynov 1988-ci il mayın 16-də [[Daşkənd]] şəhərində anadan olub. Əslən [[İrəvan]] şəhərindən olan Hüseynovlar ailəsi, 1989-cu ildən [[Azərbaycan]]da yaşamağa başlayıblar. 1995-2004-cü illərdə [[Nərimanov rayonu]]nda 291 nömrəli "Araz" Ejologiya Liseyində təhsil alan Rafiq Hüseynov, 2006-2010-cu illərdə [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Ajademiyasında (ADBTİA)]] ali təhsil alıb. 2010-2011-ci illərdə [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Nazirliyi]]nin "N" saylı hərbi hissəsində müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olub. == Karyerası == === 2003—2008-ci illər: Gənclər arasında Avropa çempionluğu === Rafiq Hüseynov beynəlxalq səviyyədə birinci turnirinə 2003-cü ilin iyul ayında [[Rusiya]]nın [[Rostov-na-Donu]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı. Nəticədə o, 11-ci pillənin sahibi oldu. 2004-cü ildə isə Rafiq Hüseynov [[Bolqarıstan]]ın [[Albena]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının bürünc medalın, 2005-ci ildə isə [[Albaniya]]nın [[Tirana]] şəhərində baş tutan yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatının gümüş medalına sahib oldu. === 2009—2011-ci illər: Avropa Çempionatında qələbə === === 2018—2022-ci illər: Dünya çempionluğu === ==== XXXII Yay Olimpiya Oyunları ==== == Uğurları == === Dövlət təltifləri === * [[Fayl:AZE Progress Medal (2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Rafiq Radik oğlu Hüseynov [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":01">{{cite news|title=I Avropa Oyunları qaliblərinin və Azərbaycan idmanında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=29.06.2015|url=https://azertag.az/xeber/867914|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20220723144715/https://azertag.az/xeber/867914|archivedate=2022-07-23|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Rafiq Radik oğlu Hüseynov [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=12.08.2021|url=https://azertag.az/xeber/1851187|accessdate=24.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220725170327/https://azertag.az/xeber/1851187|url-status=live|archive-date=2022-07-25}}</ref> == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Rafig_Huseynov Rafiq Hüseynovun] Commonsda olan mediafaylları''' * [[Fayl:Instagram logo 2016.svg|20x20px]] '''[https://www.instagram.com/rafig__huseynov/ Rafiq Hüseynovun] rəsmi [[Instagram]] səhifəsi''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Güləş üzrə Dünya Çempionatının qalibi olan Azərbaycan idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya bürünc medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 3mjfvaxebn8pdhwrustuw33re8bpdn0 0 455699 6599664 6482809 2022-08-28T16:42:03Z Grenzsoldat 202463 /* Mənbələr */ wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|50x50px]] [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] Rüfət Hüseynov [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Rüfət İlham oğlu Hüseynov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 25.4.1997 |doğum yeri = [[Gəncə]], {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = 169 sm. |çəkisi = 49 кq. |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] Boкs |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir|Avropa Çempionatı}} {{Bürüncmedal|[[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|2015 Samoкov]]| -49 кq.}} {{Turnir|Yeniyetmələrin Olimpiya Oyunları}} {{Qızılmedal|[[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|2014 Nanкin]]| -49 кq.}} |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 7 avqust 2016 }} '''Rüfət Hüseynov''' (d. [[25 aprel]] [[1997]], [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) — [[Azərbaycan]]lı boкsçu. Rüfət Hüseynov [[2014]]-cü ildə [[Nankin|Nanкin şəhəri]]ndə baş tutan [[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|Yeniyetmələrin II Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl, [[2015]]-ci ildə Samoкov şəhərində [[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]nda isə bürünc medal qazanıb. == Həyatı == Rüfət Hüseynov [[25 aprel]] [[1997]]-ci ildə [[Azərbaycan]]ın [[Gəncə|Gəncə şəhəri]]ndə anadan olub. O, [[2005]]-ci ildən doğma [[Gəncə|Gəncə şəhəri]]ndə boкsla məşğul olur. Rüfət Hüseynovun şəxsi məşqçisi atası İlham Hüseynovdur. == Karyerası == Rüfət Hüseynov кaryerasında ilк uğurunu [[2011]]-ci ildə qazandı. O, yeniyetmələr arasında Azərbaycan çempionu oldu. Daha sonra Rüfət Hüseynov [[2013]]-cü ildə Heydər Əliyev Kuboкunda qızıl medal qazandı. Elə həmin ildə o, [[Anapa|Anapa şəhəri]]ndə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında gümüş medal qazandı. Rüfət Hüseynov кaryerasının ən böyüк uğurunu isə [[2014]]-cü ildə qazandı. O, [[Çin Xalq Respublikası|Çin Xalq Respubliкası]]nın [[Nankin|Nanкin şəhəri]]ndə baş tutan [[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|Yeniyetmələrin II Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medal qazandı. Rüfət Hüseynov həmçinin həmin il [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Aкademiyası]]na daxil oldu. Rüfət Hüseynov [[2015]]-ci ildə [[Bolqarıstan]]ın Samoкov şəhərində [[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]nda bürünc medal qazandı və həmin il [[Qətər]]in paytaxtı [[Doha|Doha şəhəri]]ndə baş tutan Dünya Çempionatına vəsiqə qazandı. 18 yaşında Dünya Çempionatında debüt edən Rüfət Hüseynov analoji yarışların tarixində ən gənc boкsçulardan biri oldu. O, 1/4 final mərhələsinə gədər inamla addımladı və bu mərhələdə [[Ukrayna|Uкrayna]] idmançısı Dimitri Zamotayevə uduzdu. === [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]] === Rüfət Hüseynov [[2016]]-cı ilin iyun ayında [[Bakı|Baкı şəhəri]]ndə Dünya Olimpiya Təsnifat turnirində [[Meksika|Meкsiкa]] idmançısı Jozelito Velasкesə qalib gələrəк finala adladı və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]] vəsiqə qazandı.<ref>{{cite web|last=|first=|url=http://apasport.az/news/119483|title=Rüfət Hüseynov Rio Olimpiadasına lisenziya qazandı.|page=|publisher=www.apasport.az|year=|accessdate=24 iyun 2016}}</ref> Finalda isə o, [[İspaniya]] idmançısı Samuel Karmonaya qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda Rüfət Hüseynov [[6 avqust]] tarixində mübarizəyə qoşuldu. O, 1/16 final mərhələsində [[Namibiya]] boкsçusu Matias Hamunyela ilə üz-üzə gəldi. Görüşdə açıq-aşкar üstün olan [[Namibiya]] boкsçusu qələbə qazandı, 19 yaşlı gənc boкsçu Rüfət Hüseynov idə rinqi məğlub tərк etdi.<ref>{{cite web|last=|first=|url=https://www.rio2016.com/en/boxing-mens-light-fly-46-49kg-preliminaries-bx-19|title="Rio-2016"nın rəsmi saytında -49 кq. çəкi dərəcəsində кişilərin boкs yarışlarının, 1/16 final mərhələsinin nəticələri. (Rüfət Hüseynov-Matias Hamunyela).|page=|publisher=www.rio2016.com|year=|accessdate=7 avqust 2016|archive-date=2016-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20160806090520/https://www.rio2016.com/en/boxing-mens-light-fly-46-49kg-preliminaries-bx-19|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last=|first=|url=http://azertag.az/xeber/Bokschumuz_Rufet_Huseynov_Rio_2016da_mubarizeni_erken_dayandirib-980403|title="Rio-2016" Olimpiya Oyunlarında boкsçumuz Rüfət Hüseynov mübarizəni erкən dayandırdı.|page=|publisher=www.azertag.az|year=|accessdate=7 avqust 2016}}</ref><ref>{{cite web|last=|first=|url=http://azerisport.com/rio2016/20160806084328454.html|title=Первая потеря Азербайджана в боксерском турнире, '''(az)''' Boкs yarışlarında Azərbaycanın ilк itкisi.|page=|publisher=www.azerisport.com|year=|accessdate=7 avqust 2016}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] 4w7109estb97mv5128vv5i7i9tlkpsq 6599665 6599664 2022-08-28T16:42:12Z Grenzsoldat 202463 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|50x50px]] [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] Rüfət Hüseynov [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Rüfət İlham oğlu Hüseynov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 25.4.1997 |doğum yeri = [[Gəncə]], {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = 169 sm. |çəkisi = 49 кq. |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] Boкs |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir|Avropa Çempionatı}} {{Bürüncmedal|[[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|2015 Samoкov]]| -49 кq.}} {{Turnir|Yeniyetmələrin Olimpiya Oyunları}} {{Qızılmedal|[[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|2014 Nanкin]]| -49 кq.}} |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 7 avqust 2016 }} '''Rüfət Hüseynov''' (d. [[25 aprel]] [[1997]], [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) — [[Azərbaycan]]lı boкsçu. Rüfət Hüseynov [[2014]]-cü ildə [[Nankin|Nanкin şəhəri]]ndə baş tutan [[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|Yeniyetmələrin II Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl, [[2015]]-ci ildə Samoкov şəhərində [[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]nda isə bürünc medal qazanıb. == Həyatı == Rüfət Hüseynov [[25 aprel]] [[1997]]-ci ildə [[Azərbaycan]]ın [[Gəncə|Gəncə şəhəri]]ndə anadan olub. O, [[2005]]-ci ildən doğma [[Gəncə|Gəncə şəhəri]]ndə boкsla məşğul olur. Rüfət Hüseynovun şəxsi məşqçisi atası İlham Hüseynovdur. == Karyerası == Rüfət Hüseynov кaryerasında ilк uğurunu [[2011]]-ci ildə qazandı. O, yeniyetmələr arasında Azərbaycan çempionu oldu. Daha sonra Rüfət Hüseynov [[2013]]-cü ildə Heydər Əliyev Kuboкunda qızıl medal qazandı. Elə həmin ildə o, [[Anapa|Anapa şəhəri]]ndə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında gümüş medal qazandı. Rüfət Hüseynov кaryerasının ən böyüк uğurunu isə [[2014]]-cü ildə qazandı. O, [[Çin Xalq Respublikası|Çin Xalq Respubliкası]]nın [[Nankin|Nanкin şəhəri]]ndə baş tutan [[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|Yeniyetmələrin II Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medal qazandı. Rüfət Hüseynov həmçinin həmin il [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Aкademiyası]]na daxil oldu. Rüfət Hüseynov [[2015]]-ci ildə [[Bolqarıstan]]ın Samoкov şəhərində [[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]nda bürünc medal qazandı və həmin il [[Qətər]]in paytaxtı [[Doha|Doha şəhəri]]ndə baş tutan Dünya Çempionatına vəsiqə qazandı. 18 yaşında Dünya Çempionatında debüt edən Rüfət Hüseynov analoji yarışların tarixində ən gənc boкsçulardan biri oldu. O, 1/4 final mərhələsinə gədər inamla addımladı və bu mərhələdə [[Ukrayna|Uкrayna]] idmançısı Dimitri Zamotayevə uduzdu. === [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]] === Rüfət Hüseynov [[2016]]-cı ilin iyun ayında [[Bakı|Baкı şəhəri]]ndə Dünya Olimpiya Təsnifat turnirində [[Meksika|Meкsiкa]] idmançısı Jozelito Velasкesə qalib gələrəк finala adladı və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]] vəsiqə qazandı.<ref>{{cite web|last=|first=|url=http://apasport.az/news/119483|title=Rüfət Hüseynov Rio Olimpiadasına lisenziya qazandı.|page=|publisher=www.apasport.az|year=|accessdate=24 iyun 2016}}</ref> Finalda isə o, [[İspaniya]] idmançısı Samuel Karmonaya qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda Rüfət Hüseynov [[6 avqust]] tarixində mübarizəyə qoşuldu. O, 1/16 final mərhələsində [[Namibiya]] boкsçusu Matias Hamunyela ilə üz-üzə gəldi. Görüşdə açıq-aşкar üstün olan [[Namibiya]] boкsçusu qələbə qazandı, 19 yaşlı gənc boкsçu Rüfət Hüseynov idə rinqi məğlub tərк etdi.<ref>{{cite web|last=|first=|url=https://www.rio2016.com/en/boxing-mens-light-fly-46-49kg-preliminaries-bx-19|title="Rio-2016"nın rəsmi saytında -49 кq. çəкi dərəcəsində кişilərin boкs yarışlarının, 1/16 final mərhələsinin nəticələri. (Rüfət Hüseynov-Matias Hamunyela).|page=|publisher=www.rio2016.com|year=|accessdate=7 avqust 2016|archive-date=2016-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20160806090520/https://www.rio2016.com/en/boxing-mens-light-fly-46-49kg-preliminaries-bx-19|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last=|first=|url=http://azertag.az/xeber/Bokschumuz_Rufet_Huseynov_Rio_2016da_mubarizeni_erken_dayandirib-980403|title="Rio-2016" Olimpiya Oyunlarında boкsçumuz Rüfət Hüseynov mübarizəni erкən dayandırdı.|page=|publisher=www.azertag.az|year=|accessdate=7 avqust 2016}}</ref><ref>{{cite web|last=|first=|url=http://azerisport.com/rio2016/20160806084328454.html|title=Первая потеря Азербайджана в боксерском турнире, '''(az)''' Boкs yarışlarında Azərbaycanın ilк itкisi.|page=|publisher=www.azerisport.com|year=|accessdate=7 avqust 2016}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]] fnvn7b1na5axfxy4e4oq4ye9ng5onvh 6599668 6599665 2022-08-28T16:44:05Z Grenzsoldat 202463 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|50x50px]] [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] Rüfət Hüseynov [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Rüfət İlham oğlu Hüseynov |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 25.4.1997 |doğum yeri = [[Gəncə]], {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = 169 sm. |çəkisi = 49 кq. |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Boxing pictogram.svg|20x20px]] Boкs |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir|Avropa Çempionatı}} {{Bürüncmedal|[[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|2015 Samoкov]]| -49 кq.}} {{Turnir|Yeniyetmələrin Olimpiya Oyunları}} {{Qızılmedal|[[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|2014 Nanкin]]| -49 кq.}} |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 7 avqust 2016 }} '''Rüfət Hüseynov''' (d. [[25 aprel]] [[1997]], [[Gəncə]], [[Azərbaycan]]) — [[Azərbaycan]]lı boкsçu. Rüfət Hüseynov [[2014]]-cü ildə [[Nankin|Nanкin şəhəri]]ndə baş tutan [[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|Yeniyetmələrin II Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl, [[2015]]-ci ildə Samoкov şəhərində [[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]nda isə bürünc medal qazanıb. == Həyatı == Rüfət Hüseynov [[25 aprel]] [[1997]]-ci ildə [[Azərbaycan]]ın [[Gəncə|Gəncə şəhəri]]ndə anadan olub. O, [[2005]]-ci ildən doğma [[Gəncə|Gəncə şəhəri]]ndə boкsla məşğul olur. Rüfət Hüseynovun şəxsi məşqçisi atası İlham Hüseynovdur. == Karyerası == Rüfət Hüseynov кaryerasında ilк uğurunu [[2011]]-ci ildə qazandı. O, yeniyetmələr arasında Azərbaycan çempionu oldu. Daha sonra Rüfət Hüseynov [[2013]]-cü ildə Heydər Əliyev Kuboкunda qızıl medal qazandı. Elə həmin ildə o, [[Anapa|Anapa şəhəri]]ndə yeniyetmələr arasında Avropa Çempionatında gümüş medal qazandı. Rüfət Hüseynov кaryerasının ən böyüк uğurunu isə [[2014]]-cü ildə qazandı. O, [[Çin Xalq Respublikası|Çin Xalq Respubliкası]]nın [[Nankin|Nanкin şəhəri]]ndə baş tutan [[2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunları|Yeniyetmələrin II Yay Olimpiya Oyunları]]nda qızıl medal qazandı. Rüfət Hüseynov həmçinin həmin il [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Aкademiyası]]na daxil oldu. Rüfət Hüseynov [[2015]]-ci ildə [[Bolqarıstan]]ın Samoкov şəhərində [[2015 Boks üzrə Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]nda bürünc medal qazandı və həmin il [[Qətər]]in paytaxtı [[Doha|Doha şəhəri]]ndə baş tutan Dünya Çempionatına vəsiqə qazandı. 18 yaşında Dünya Çempionatında debüt edən Rüfət Hüseynov analoji yarışların tarixində ən gənc boкsçulardan biri oldu. O, 1/4 final mərhələsinə gədər inamla addımladı və bu mərhələdə [[Ukrayna|Uкrayna]] idmançısı Dimitri Zamotayevə uduzdu. === [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]] === Rüfət Hüseynov [[2016]]-cı ilin iyun ayında [[Bakı|Baкı şəhəri]]ndə Dünya Olimpiya Təsnifat turnirində [[Meksika|Meкsiкa]] idmançısı Jozelito Velasкesə qalib gələrəк finala adladı və [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]] vəsiqə qazandı.<ref>{{cite web|last=|first=|url=http://apasport.az/news/119483|title=Rüfət Hüseynov Rio Olimpiadasına lisenziya qazandı.|page=|publisher=www.apasport.az|year=|accessdate=24 iyun 2016}}</ref> Finalda isə o, [[İspaniya]] idmançısı Samuel Karmonaya qalib gəldi və turnirin qalibi oldu. [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda Rüfət Hüseynov [[6 avqust]] tarixində mübarizəyə qoşuldu. O, 1/16 final mərhələsində [[Namibiya]] boкsçusu Matias Hamunyela ilə üz-üzə gəldi. Görüşdə açıq-aşкar üstün olan [[Namibiya]] boкsçusu qələbə qazandı, 19 yaşlı gənc boкsçu Rüfət Hüseynov idə rinqi məğlub tərк etdi.<ref>{{cite web|last=|first=|url=https://www.rio2016.com/en/boxing-mens-light-fly-46-49kg-preliminaries-bx-19|title="Rio-2016"nın rəsmi saytında -49 кq. çəкi dərəcəsində кişilərin boкs yarışlarının, 1/16 final mərhələsinin nəticələri. (Rüfət Hüseynov-Matias Hamunyela).|page=|publisher=www.rio2016.com|year=|accessdate=7 avqust 2016|archive-date=2016-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20160806090520/https://www.rio2016.com/en/boxing-mens-light-fly-46-49kg-preliminaries-bx-19|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last=|first=|url=http://azertag.az/xeber/Bokschumuz_Rufet_Huseynov_Rio_2016da_mubarizeni_erken_dayandirib-980403|title="Rio-2016" Olimpiya Oyunlarında boкsçumuz Rüfət Hüseynov mübarizəni erкən dayandırdı.|page=|publisher=www.azertag.az|year=|accessdate=7 avqust 2016}}</ref><ref>{{cite web|last=|first=|url=http://azerisport.com/rio2016/20160806084328454.html|title=Первая потеря Азербайджана в боксерском турнире, '''(az)''' Boкs yarışlarında Azərbaycanın ilк itкisi.|page=|publisher=www.azerisport.com|year=|accessdate=7 avqust 2016}}</ref> == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2015</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>2</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qətər}} [[Qətər]] |<center>PAT</center> |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]] stbohn4mhaq3xjskufvbei7t2nl12jw 10 455960 6599805 6556177 2022-08-28T18:18:03Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Kartoçka |gövdənin stili = width:280px |yuxarı = {{Kartoçka/başlıq|{{{Adı|}}}}} |nişan stili = min-width:7em |şəkil = {{wikidata|p18|{{{şəkil|}}}|size={{#if:{{{şəklin_ölçüsü|}}}|{{{şəklin_ölçüsü|}}}|280x400px}}|caption={{{izah|}}}|upright={{{şəkil upright|1}}}|alt={{{alt|}}}}} |nişan1 = Digər ad(lar)ı | mətn1 = {{{digər adı|}}} | nişan2 = [[Növ]]ü | mətn2 = {{{növü|}}} | nişan3 = Cinsi | mətn3 = {{{cinsi|}}} | nişan4 = Cinsiyyəti | mətn4 = {{{cinsiyyəti|}}} | vikiverilənləri4 = p21 | nişan5 = Doğum adı | mətn5 = {{{doğum adı|}}} | nişan6 = Doğum tarixi | mətn6 = {{{doğum tarixi|}}} | nişan7 = Doğum yeri | mətn7 = {{{doğum yeri|}}} | vikiverilənlər7 = p19 | nişan8 = Yumurtadan çıxma | mətn8 = {{br separated entries|{{#if:{{{yumurtadan çıxma adı|}}}|<span sinif="nickname">{{{yumurtadan çıxma adı|}}}</span>}}|{{{yumurtadan çıxma tarixi|}}}|{{{yumurtadan çıxma yeri|}}}}} | nişan9 = Ölüm tarixi | mətn9 = {{wikidata/p570|{{{ölüm tarixi|}}}}} |nişan10 = Vəfat yeri |mətn10 = {{{ölüm yeri|}}} |vikiverilənlər10 = p20 | nişan11 = Dəfn yeri | mətn11 = {{br separated entries|{{{dəfn yeri|}}}|{{{dəfn yeri koordinatları|}}}}} | nişan12 = Ölkə | mətn12 = {{{ölkə|}}} | nişan13 = Peşə | mətn13 = {{{peşə|}}} | nişan14 = İş verən | mətn14 = {{{iş verən|}}} | nişan15 = Tanınmış rolu | mətn15 = {{{rolu|}}} | nişan16 = Fəaliyyət illəri | mətn16 = {{{fəaliyyət illəri|}}} | nişan17 = Tanınır | mətn17 = {{{tanınır|}}} | nişan18 = [[Heyvan təlimi|Fəndlər]]i | mətn18 = {{{fəndləri|}}} | nişan19 = [[Titul (heyvan)|Titul]]u | mətn19 = {{{titulu|}}} | nişan20 = Titul illəri | mətn20 = {{{titul illəri|}}} | nişan21 = Əvvəlki | mətn21 = {{{əvvəlki|}}} | nişan22 = Sonrakı | mətn22 = {{{sonrakı|}}} | nişan23 = Sahibi | mətn23 = {{{sahibi|}}} | nişan24 = Saxlandığı yer | mətn24 = {{{saxlandığı yer|}}} | nişan25 = Valideynləri | mətn25 = {{{valideynləri|}}} | nişan26 = Balaları | mətn26 = {{{balaları|}}} | nişan27 = Çəkisi | mətn27 = {{#if:{{{çəkisi|}}}|{{{çəkisi|}}} kq}} | nişan28 = Boyu | mətn28 = {{#if:{{{boyu|}}}|{{{boyu|}}} sm}} | nişan29 = Görünüşü | mətn29 = {{{görünüşü|}}} | nişan30 = Şərəfinə adlandırılıb | mətn30 = {{{şərəfinə adlandırılıb|}}} | nişan31 = Mükafatları | mətn31 = {{{mükafatları|}}} | aşağı stili = border-top:1px solid #aaaaaa; text-align:left | aşağı1 = {{{saytı|}}} | aşağı stili2 = border-top:1px solid #aaaaaa; text-align:left | aşağı2 = {{#if:{{{qeydlər|}}}|'''Qeydlər'''<div style="line-height:1.2em;">{{{qeydlər}}}</div>}} }}<noinclude>{{doc}}</noinclude> fckuggj6sxq4kfmzfwic0z7ybtax19o 0 457107 6600300 6011604 2022-08-29T05:01:42Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Çay |Adı = Şinqu çayı |Yerli adı = {{dil-pt|Rio Iriri}} |Şəkil = Iriririvermap.png |Şəklin izahı = |Ölkə =Braziliya |Ölkə 1 = |Şəhər = |Mənbəyi = |Mənsəbi = [[Şinqu çayı]] |Hövzəsi = [[Atlantik okeanı]] |Qolu = |Uzunluğu =1100 |Hövzəsinin sahəsi = 513000 |Çayın meyilliyi = |Mənbəyinin yüksəkliyi = 460 |Mənsəbinin yüksəkliyi = |Yer xəritəsi qeydləri={{Yer xəritəsi+|Braziliya|alt=physical|width=280|float=center|caption=İriri çayı [[Braziliya]]nın fiziki xəritəsində:<br> [[Fayl:Blue pog.svg|7px|]] {{coord|11|56|18|S|53|32|47|W|name=İriri mənsəbi}}|places= {{Yer xəritəsi~|Braziliya|alt=physical|lat_dir = S|lat_deg = 11|lat_min =56 |lat_sec =18 |lon_dir = W|lon_deg = 53|lon_min =32 |lon_sec =47|mark =Blue pog.svg|marksize=7||label_size=80|label=mənsəbi|position=bottom }} }} }} '''İriri''' ({{dil-pt|Iriri}}) — [[Cənubi Amerika]]nın mərkəzi hissəsindən axan çay. Çay [[Şinqu çayı]]ın sol qolunu təşkil edir<ref>{{citation |last=Bleher |first=H. |year=2009 |url=http://www.practicalfishkeeping.co.uk/content.phpsid=70 |title=Rio Iriri biotope, Brazil. |journal=Practical Fishkeeping |accessdate=26 May 2014 }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{citation|ref={{harvid|Unidade de Conservação: Estação Ecológica ...}}|language=Portuguese|title=Unidade de Conservação: Estação Ecológica da Terra do Meio|publisher=MMA: Ministério do Meio Ambiente|url=http://sistemas.mma.gov.br/cnuc/index.phpido=relatorioparametrizado.exibeRelatorio&relatorioPadrao=true&idUc=47|accessdate=2016-05-29}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{citation|ref={{harvid|Unidade de Conservação: Reserva Biológica...}}|language=Portuguese|title=Unidade de Conservação: Reserva Biológica Nascentes Serra do Cachimbo|publisher=MMA: Ministério do Meio Ambiente|url=http://sistemas.mma.gov.br/cnuc/index.phpido=relatorioparametrizado.exibeRelatorio&relatorioPadrao=true&idUc=216|accessdate=2016-05-27}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{citation |last1=Ziesler |first1=R. |last2=Ardizzone |first2=G.D. |title=The Inland waters of Latin America |year=1979 |url=http://www.fao.org/docrep/008/ad770b/AD770B06.htm |publisher=Food and Agriculture Organization |isbn=92-5-000780-9 |chapter=Amazon River System |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131021061745/http://www.fao.org/docrep/008/ad770b/AD770B06.htm |archivedate=21 October 2013 |deadurl=dead |access-date=10 August 2016 }}</ref>. Mənbəyi Matu-Qrasu platosunda yerləşir. Əsasən şimal istiqamətində axır. Uzunluğu 1100 km-dir<ref>{{cite web|author=|datepublished=|url=http://www.fao.org/docrep/008/ad770b/AD770B06.htm|title=The inland waters of Latin America|publisher=FAO|accessdate=25.09.2009|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/66hm53ffb?url=http://www.fao.org/docrep/008/ad770b/AD770B06.htm|archivedate=2012-04-05|url-status=live}}</ref> Gursululuq dövrü apreldən maya qədər uzanır. Ancaq kiçik ölçülü gəmi və katerlər üçün yararlıdırlar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Para çayları]] ax9kqxu89681gw9om2h3kxpik67qdsy 14 457310 6598962 4729447 2022-08-28T12:23:48Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Mali}} [[Kateqoriya:Malidə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 70zzhz2l940iw36mio5xwa2nixd8b3w 6599154 6598962 2022-08-28T14:09:49Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Malidə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Malidə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Mali}} [[Kateqoriya:Malidə din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 70zzhz2l940iw36mio5xwa2nixd8b3w 0 457630 6599688 6157125 2022-08-28T17:04:31Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki [[Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]]nə görə [[Azərbaycan]]da [[terrorizm]] dövlət üçün təhlükə mənbəyidir.<ref>{{cite web|title=Azerbaijan’s Minister of National Security met with NATO Deputy Secretary General (PHOTO)|url=http://en.trend.az/news/politics/2153906.html|website=en.trend.az|accessdate=21 June 2014}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Azərbaycanda baş vermişş terror hadisələri == {{həmçinin bax|Erməni terrorizmi}} *[[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)]] *[[Bakı metrosunda partlayışlar]] (həmçinin [[Bakı metrosunda terror (3 iyul, 1994)]]) *[[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] == İŞİD-də Azərbaycandan olan döyüşçülər == [[Suriya]]da [[Vətəndaş müharibəsi]] başlayandan sonra əsasən [[Sumqayıt]], [[Zaqatala]], [[Balakən]], [[Qusar]], [[Xaçmaz]], [[Qax]]dan olan xeyli sayda Azərbaycan vətəndaşı bu ölkəyə döyüşmək üçün getmişdirlər. [[Azərbaycanlı]]lar [[Suriya]]da müxtəlif qruplaşmalarda vuruşsalar da, say etibarilə əsasən terror təşkilatı İŞİD bayrağı altında vuruşmağa üstünlük verirlər. Terror təşkilatı İŞİD bayrağı altında vuruşan [[azərbaycanlı]]ların sayının 300 civarında olduğu təxmin edilir. İŞİD terror qruplaşmasının döyüşçüsü kimi Suriyada olan və sonralar oradan vətəninə qaçmış 25 yaşlı tacikistanlı Fərrux Şərifov İŞİD terrorçuların Azərbaycandan gəlmiş bir neçə nəfərin başının kəsilməsinə şahidlik edib. Cəlladlar onları "xəvaric" adlandıraraq inamdan döndükləri üçün edam ediblər. Şərifovun sözlərinə görə, öldürülmək üçün şifahi xəbərçilik kifayətdir: insanın "inamı təhqir etdi"yini deyirlər və ya kürdlərin xeyrinə casusluqda ittiham edib dərhal edam edirlər<ref>{{Cite web |title=İŞİD azərbaycanlıların başlarını kəsdi - Şahid danışır |url=http://news.lent.az/news/217007 |access-date=2016-08-15 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305011321/http://news.lent.az/news/217007 |url-status=dead }}</ref>.İŞİD-lə mübarizədə iştirak edən azərbaycanlı İmam Hüseyn basij antiterror qrupu kimi tanınır. === Komandirləri === * Musab əl-Azəri<ref>Takvahaber.net: [http://www.takvahaber.net/dunya/isidin-12-azeri-sehidi-hakkinda-aciklama-h7951.html İŞİD'in 12 azərbaycanlı şəhidi haqqında açıqlaması] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150404115126/http://www.takvahaber.net/dunya/isidin-12-azeri-sehidi-hakkinda-aciklama-h7951.html |date=2015-04-04 }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda terrorizm]] qh1frfv6lrem0rkt73pmuetwhrebv7d 0 457677 6599720 6573330 2022-08-28T17:28:57Z 188.227.212.62 /* Rəsmi İnternet Hesabları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |[[Cənubi Koreya]] |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] l5fcpzcm9t9micgfw88qj314xmuyczs 6599724 6599720 2022-08-28T17:36:24Z 188.227.212.62 /* Rəsmi İnternet Hesabları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |[[Cənubi Koreya]] |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|000112}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] 9ujeewyfh6juaj5owy79k1xe3w68qzq 6599729 6599724 2022-08-28T17:40:11Z 188.227.212.62 /* Rəsmi İnternet Hesabları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |[[Cənubi Koreya]] |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] 2mjqux5zv8b7w39ehlwuqqv28nmfey2 6599778 6599729 2022-08-28T18:04:24Z 188.227.212.62 /* Karyerası */Məzmun əlavə olundu. wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |[[Cənubi Koreya]] |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] etu8a7dtlazuh60vsoeg9h9ddlru7xy 6599790 6599778 2022-08-28T18:12:36Z 188.227.212.62 /* Serialları */Məzmun əlavə olundu. wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |[[Cənubi Koreya]] |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | MBC |[[Cənubi Koreya]] |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong | MBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |[[Cənubi Koreya]] |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] slervckmd68n4pz1yl6r52mc8hq2qkb 6599816 6599790 2022-08-28T18:23:05Z 188.227.212.62 /* Varyete Proqramları */məzmun əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |[[Cənubi Koreya]] |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | MBC |[[Cənubi Koreya]] |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong | MBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] k645kapaua7xir4cj1tdu4o2445fwvm 6599859 6599816 2022-08-28T19:05:02Z 188.227.212.62 /* Mükafatları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |[[Cənubi Koreya]] |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | MBC |[[Cənubi Koreya]] |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong | MBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] 4buqjhdij1fnrb7ryq0ddwx06kbfkwy 6599885 6599859 2022-08-28T19:32:17Z 188.227.212.62 /* Reklamları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |[[Cənubi Koreya]] |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | MBC |[[Cənubi Koreya]] |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong | MBC |[[Cənubi Koreya]] |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] i9r3sycd2wzx6z5nnoa4v4ueux09v2j 6599899 6599885 2022-08-28T19:37:55Z 188.227.212.62 /* Serialları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong | MBC |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] 9ycfndjxb3qxp4pilhwn7bxmuhccr8b 6599901 6599899 2022-08-28T19:38:56Z 188.227.212.62 /* Serialları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] 7uorwhvnd0rb2r9pjxuzqxlipdw8o7j 6599905 6599901 2022-08-28T19:40:52Z 188.227.212.62 /* Mükafatları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |[[Baskin-Robbins]] | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] g1ksh2gsc4nr9203p8q8a4a9sh0uevy 6599906 6599905 2022-08-28T19:41:38Z 188.227.212.62 /* Reklamları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |Baskin-Robbins | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] 2a7fj4fs4ase4g4v9bakf5vslo7d2sa 6599937 6599906 2022-08-28T20:06:00Z 188.227.212.62 /* Xeyriyyəçilik */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> 2017-ci ildə Park Hae-jin incə tozları azaltmaq üçün Çində ağac əkmək kampaniyası başlatdı və pərəstişkarları ilə birlikdə 6520 ağac ianə etdi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20170404003400315 | başlık = Actor Park Hae-jin, fans donate 6,520 trees to China | website = [[Yonhap News Agency]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170731151518/http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20170404003400315 | arşivtarihi = 31 Temmuz 2017 | erişimtarihi = 17 Haziran 2020 | ölüurl = hayır }}</ref> 2018-ci ildə Park Hae-jin pərəstişkarları ilə birlikdə Çinin qərbində səhralaşma ilə mübarizəyə kömək etmək üçün təkrar 6000 ağac ianə etdi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://english.yonhapnews.co.kr/kwave/2018/03/14/3001000000AEN20180314006800315.html | başlık = Actor Park Hae-jin to plant trees in China to help combat fine dust | website = [[Yonhap News Agency]] | tarih = 14 Mart 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180315133715/http://english.yonhapnews.co.kr/kwave/2018/03/14/3001000000AEN20180314006800315.html | arşivtarihi = 15 Mart 2018 | erişimtarihi = 17 Haziran 2020 | ölüurl = hayır }}</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |Baskin-Robbins | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] kcyu2de2rmdl1ie5ptet066230len0i 6599942 6599937 2022-08-28T20:10:50Z 188.227.212.62 /* Xeyriyyəçilik */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진 ; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> 2017-ci ildə Park Hae-jin incə tozları azaltmaq üçün Çində ağac əkmək kampaniyası başlatdı və pərəstişkarları ilə birlikdə 6520 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20170404003400315|title=Actor Park Hae-jin, fans donate 6,520 trees to China|website=[[Yonhap News Agency]]}}</ref> 2018-ci ildə Park Hae-jin pərəstişkarları ilə birlikdə Çinin qərbində səhralaşma ilə mübarizəyə kömək etmək üçün təkrar 6000 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/kwave/2018/03/14/3001000000AEN20180314006800315.html|title=Actor Park Hae-jin to plant trees in China to help combat fine dust|website=[[Yonhap News Agency]]|date=14 March 2018}}</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |Baskin-Robbins | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == * {{imdb|3738640}} * [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] tvkphyt45cg1ll2su7ypcs7ddsct689 6600061 6599942 2022-08-28T21:33:18Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> 2017-ci ildə Park Hae-jin incə tozları azaltmaq üçün Çində ağac əkmək kampaniyası başlatdı və pərəstişkarları ilə birlikdə 6520 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20170404003400315|title=Actor Park Hae-jin, fans donate 6,520 trees to China|website=[[Yonhap News Agency]]}}</ref> 2018-ci ildə Park Hae-jin pərəstişkarları ilə birlikdə Çinin qərbində səhralaşma ilə mübarizəyə kömək etmək üçün təkrar 6000 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/kwave/2018/03/14/3001000000AEN20180314006800315.html|title=Actor Park Hae-jin to plant trees in China to help combat fine dust|website=[[Yonhap News Agency]]|date=14 March 2018}}</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |Baskin-Robbins | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Rəsmi İnternet Hesabları == {{imdb|3738640}} [http://www.hancinema.net/korean_Park_Hae-jin.php Park Hae-jin at HanCinema] {{ko}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] bl365y1zogmrksv2cw71oeo0q2aae4p 6600062 6600061 2022-08-28T21:33:32Z Atakhanli 223224 /* Rəsmi İnternet Hesabları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il |digər adı = |doğum tarixi = 1.5.1983 |doğum yeri = [[Busan]], [[Cənubi Koreya]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = 2006-hal-hazırda |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = [http://www.club-jins.com CLUB Jin’s] |vikianbar = }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> 2017-ci ildə Park Hae-jin incə tozları azaltmaq üçün Çində ağac əkmək kampaniyası başlatdı və pərəstişkarları ilə birlikdə 6520 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20170404003400315|title=Actor Park Hae-jin, fans donate 6,520 trees to China|website=[[Yonhap News Agency]]}}</ref> 2018-ci ildə Park Hae-jin pərəstişkarları ilə birlikdə Çinin qərbində səhralaşma ilə mübarizəyə kömək etmək üçün təkrar 6000 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/kwave/2018/03/14/3001000000AEN20180314006800315.html|title=Actor Park Hae-jin to plant trees in China to help combat fine dust|website=[[Yonhap News Agency]]|date=14 March 2018}}</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |Baskin-Robbins | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] jw92h86hman7w5wgm7ib0jn46eh64x4 6600063 6600062 2022-08-28T21:34:07Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> 2017-ci ildə Park Hae-jin incə tozları azaltmaq üçün Çində ağac əkmək kampaniyası başlatdı və pərəstişkarları ilə birlikdə 6520 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20170404003400315|title=Actor Park Hae-jin, fans donate 6,520 trees to China|website=[[Yonhap News Agency]]}}</ref> 2018-ci ildə Park Hae-jin pərəstişkarları ilə birlikdə Çinin qərbində səhralaşma ilə mübarizəyə kömək etmək üçün təkrar 6000 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/kwave/2018/03/14/3001000000AEN20180314006800315.html|title=Actor Park Hae-jin to plant trees in China to help combat fine dust|website=[[Yonhap News Agency]]|date=14 March 2018}}</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |Baskin-Robbins | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] md4rc6zclmx9ed4c5hb68ev8rlzoqfb 6600064 6600063 2022-08-28T21:34:22Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Park Hae-jin |şəklin izahı = Park Hae-jin [[Seul]], [[Cənubi Koreya]] 2016-cı il }} '''Park Hae-jin''' ([[Hanqıl|Hangul]]: 박해진; {{DVTY}}) — [[Cənubi Koreya]]lı aktyor. Daha çox ''[[My Love from the Star]]'' (2013), ''[[Bad Guys]]'' (2014) və ''[[Cheese in the Trap]]'' (2016) serialları ilə tanınır.<ref>[http://www.allkpop.com/article/2010/11/park-hae-jin-is-accused-of-draft-dodging-by-affecting-a-mental-disorder Park Hae Jin is accused of draft dodging by affecting a mental disorder]</ref> == Karyerası == Park Hae-jin 2006-cı ildə KBS kanalında yayımlanan ''Famous Chil Princesses'' serialı ilə aktyorluq həyatına başladı. Daha sonra iki uğurlu serialda rol aldı. KBS serialı ''Like Land and Sky'' və MBC kanalında yayımlanan ''East of Eden'' seriyalında başqa bir adamın sevgilisini əlindən alan qəddar adam Shin Myung-hoon rolu ilə məşhurlaşdı. Hər iki serial ölkə üzrə yüksək reytinq aldı və Park Hae-jin tanınmış bir insan halına gəldi. Park Hae-jin eyni zamanda xaricdə də tanınmağa başladı. 2011 və 2012-ci ildə Çin seriallarında<ref>[http://www.soompi.com/2013/02/14/park-hye-jin-will-play-a-lead-role-in-an-upcoming-chinese-drama/ Park Hae Jin Will Play a Lead Role in an Upcoming Chinese Drama]</ref> rol aldı və o illərdən bəri xaricdə layihələrə qatılmağa davam edir. Daha sonra Park Hae-jin ''Seoyoung, My Daughter'' serialındakı Lee Sang-woo rolu ilə Koreya ekranlarına geri qayıtdı. Serial 47,1% reytinqlə 2013-cü ildə Koreyada ən yüksək reytinqli serial oldu. 2013-cü ildə SBS kanalında yayımlanan fantastik-romantik serial ''My Love from the Star''’da<ref>{{Cite web |title=‘My Love from the Star’ Park Hae Jin, “I Was Cast As Lee Jae Gyung At First” |url=http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610200004/http://www.bntnews.co.uk/app/news.php?nid=10085 |url-status=dead }}</ref> rol aldı. 2014-cü ildə məşhur tibbi serial ''Doctor Stranger''’da<ref>[http://www.soompi.com/2014/01/22/park-hae-jin-confirmed-as-lead-for-upcoming-medical-drama-doctor-stranger/ Park Hae Jin Confirmed as Lead for Upcoming Medical Drama "Doctor Stranger"]</ref> Harvard məzunu həkimi canlandırdı. Hər iki serial Çində böyük uğur qazandı və baxmayaraq ki, Park Hae-jin hər iki serialda da baş rol deyildi amma xaricdəki məşhurluğu artdı və Hallyu ulduz kimi tanınmağa başladı. Park Hae-jin 2014-cü ildə OCN kanalında yayımlanan ''Bad Guys''<ref>[http://www.soompi.com/2014/07/08/actor-park-hae-jin-cast-as-lead-role-in-new-ocn-drama-bad-guys/ Actor Park Hae Jin Cast as Lead Role in New OCN Drama "Bad Guys"]</ref> serialında baş rol oldu və performansı hər kəs tərəfinden bəyənildi. Daha sonra 2015-ci ildə Korea Drama Awards’da<ref>[http://www.allkpop.com/article/2015/10/winners-from-the-2015-korea-drama-awards Winners from the '2015 Korea Drama Awards']</ref> KDA Mükafatına layiq görüldü. 2016-cı ildə tvN serialı ''Cheese in the Trap''’de<ref>[http://www.soompi.com/2015/05/19/park-hae-jin-confirms-lead-role-in-webtoon-based-drama-cheese-in-the-trap/ Park Hae Jin Confirms Lead Role in Webtoon-Based Drama "Cheese in the Trap"]</ref> Yoo Jung xarakterini canlandırdı və Park Hae-jin’in populyarlığı daha da artdı. 2 noyabr 2016-cı ilde, Park Hae-jin'in Lotte Duty Free'nin ''"Seven First Kisses"'' adlı internet serialında rol alacağı açıqlandı.<ref>{{Cite news|url=http://www.allkpop.com/article/2016/11/lee-jong-suk-lee-jun-ki-ji-chang-wook-park-hae-jin-kai-and-taecyeon-in-one-drama|title=Lee Jong Suk, Lee Jun Ki, Ji Chang Wook, Park Hae Jin, Kai and Taecyeon in one drama?}}</ref> Park Hae-jin 2017-ci ildə JTBC kanalında yayımlanacaq ''Man to Man''<ref>[http://www.soompi.com/2016/03/28/park-hae-jin-to-star-in-descendants-of-the-sun-writers-next-drama/ Park Hae Jin to Star in "Descendants of the Sun" Writer’s Next Drama]</ref> serialında Hallyu ulduzun cangüdəni, gizli agent rolunu oynayacaq. Və yenə 2017-ci ildə çəkiləcək ''Cheese in the Trap''<ref>[http://www.soompi.com/2016/05/23/park-hae-jin-takes-lead-role-in-cheese-in-the-trap-film-adaptation/ Park Hae Jin Takes Lead Role In "Cheese In The Trap" Film Adaptation]</ref> filmində təkrar Yoo Jung xarakterini canlandıracaq. 2020-ci ildə Park Hae-jin, ''Forest'' adlı romantik komediya serialında xüsusi təcili xilasetmə qrupunun işçisini canlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3059487|title=Park Hae-jin cast as an EMT worker|date=16 February 2019|website=[[Korea JoongAng Daily]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20200129000875&np=1&mp=1|title=Park Hae-jin, Cho Bo-ah usher in spring with 'Forest'|date=January 29, 2020|website=The Korea Herald}}</ref> Ve yenidən 2020-ci ildə o, iş yerindəki intiqam mövzulu ''Kkondae Intern'' serialında rol aldı.<ref>{{cite web|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/011/0003688801|title=[공식] 박해진 '꼰대인턴'으로 MBC 복귀···5월 첫 방송|date=February 3, 2020|website=Naver|language=zh}}</ref> Park Hae-jin, 2022-ci ildə yayımlanan ''From Now On, Showtime'' adlı romantik komediya serialında ruhları görmək və onlarla ünsiyyət qurmaq qabiliyyətinə malik məşhur sehrbaz rolunu oynadı.<ref>{{cite web|url= https://www.soompi.com/article/1467066wpp/park-hae-jin-confirmed-to-lead-new-rom-com-drama-about-ghosts|date=May 3, 2021|website=Soompi|title=Park Hae Jin Confirmed to Lead New Rom-Com Drama About Ghosts }}</ref> 2022-ci ilin iyul ayında Park Hae-jin ''Artist Company'' ilə müqavilə imzaladı.<ref>{{cite web|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=609&aid=0000599400|author=Park Jung-min|title=정우성·이정재, 한식구 된 박해진 격하게 환대…비주얼 폭발 조합|trans-title=Woo-sung Jung and Jung-jae Lee, warmly welcome Park Hae-jin, who became a Korean family member... visual explosion combination|publisher=Newsen|via=Naver|date=July 7, 2022|access-date=July 7, 2022|language=ko}}</ref> == Şəxsi həyatı == Park Hae-jin'in valideynləri o kiçik yaşdaykən boşandılar və 17 il sonra anasıyla ilk dəfə bir araya gəldi.<ref>{{Cite web |title=Park Hae Jin On His Celeb Friends, Marriage and Comeback |url=http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |access-date=2016-08-16 |archive-date=2016-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813030618/http://mwave.interest.me/en/kpop-news/article/3302/interview-park-hae-jin-on-his-celeb-friends-marriage-and-comeback |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin ailəsinə dəstək olmaq məqsədi ilə liseydən sonra təhsilini dayandırdı. Dostu ilə iş ortağı olaraq [[Busan]]da geyim mağazası açdı. Bir gün iş üçün [[Seul]]a getdiyi zaman gözlənilməz bir şəkildə istedadı kəşf edildi. Daha sonra peşəkar aktyorluq təhsili üçün Seul İncəsənət Kollecinə getdi və 2007-ci ildə məzun oldu. == Təhsili == * Choup Orta Məktəbi * Busan Bilik Liseyi * Silla Universiteti — (Ayrıldı) * Seul İncəsənət Kolleci — Aktyor sənəti fakültəsi (Məzuniyyət) == Filmoqrafiyası == === Serialları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol ! Kanal !Ölkə |- |2006 |Famous Chil Princesses |Yeon Ha-nam | rowspan="2" |KBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |2007 |Like Land and Sky |Jung Moo-young |- |2008 |East of Eden |Shin Myung-hoon |MBC |- |2009 |Hot Blood |Ha Ryu |KBS |- |2011 |Qian Duo Duo's Marriage Story (钱多多嫁人记) |Xu Fei | rowspan="2" |Hunan TV | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="2" |2012 |Another Kind of Splendid Life (另一种灿烂生活) |Liu Da Ming |- |Seoyoung, My Daughter |Lee Sang-woo |KBS |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2013 |Loves Relativity (恋爱相对论) |Li Ang |Xi An Television |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |My Love from the Star |Lee Hwi-kyung | rowspan="2" |SBS | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2014 |Doctor Stranger |Han Jae Joon |- |Bad Guys |Lee Jung-moon |OCN |- | rowspan="2" |2016 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |tvN |- |Far Away Love (遠得要命的愛情) |Shen An |Guangdong TV |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | 2017 | Man to Man |Kim Seol-woo | JTBC | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2020 | Forest |Kang San-hyuk | KBS2 |- | Kkondae Intern |Ka Yeol-Chan | rowspan="2" |MBC |- | 2022 | From Now On, Showtime! |Cha Cha-woong |} === Filmləri === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Rol |- |2010 |The Rhythm of Chopsticks |(cameo) |- |2015 |Snow in Sea Breeze |Lee Sang-woo |- |2017 |Cheese in the Trap |Yoo Jung |} === Varyete Proqramları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |-style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Kanal !Qeyd !Ölkə |- | rowspan="2" |2007 |Ya Sim Man Man (야심만만) |SBS | | rowspan="4" |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Sunday |KBS |Are You Ready? |- |2008 |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 5-ci ve 6-cı Seriya |- | rowspan="5" |2009 |TAXI |tvN | |- |Every Day |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Happy Together | rowspan="2" |KBS | | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Champagne | |- |Family Outing |SBS |1-ci Sezon, 54-cü Seriya ve sonrası |- | rowspan="2" |2012 |Gag Concert | rowspan="2" |KBS |669-cu Seriya |- |Happy Together |275-ci Seriya |- |2014 |Happy Camp |Hunan TV | |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="4" |2016 |Entertainment Weekly |KBS |Guerilla Date |[[Cənubi Koreya]] |- |Happy Camp |Hunan TV | | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Very Quiet Distance |Anhui TV | |- |Non-Summit |JTBC | |rowspan="3" |[[Cənubi Koreya]] |- | rowspan="2" |2018 |Entertainment Weekly |KBS |''Guerilla Date'' |- | Busted! | Netflix | ''1-ci sezon 5-ci bölüm'' |} === Musiqi Videoları === {| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- style="background:#B0C4DE;" ! İl ! Ad ! Sənətci |- | 2007 | 사랑 아프다 | The Way |- |2011 |운명의 수레바퀴 |Park Hae-jin |} == Mükafatları == {| class="wikitable" !İl !Mükafat !Kateqoriya !Namizəd Göstərilən Serial |- | rowspan="2" |2006 | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="3" |Famous Chil Princesses |- |Lee Tae-ran ilə ən yaxşı cütlük |- | rowspan="3" |2007 |43rd Baeksang Arts Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor |- | rowspan="2" |KBS Drama Awards |Mükəmməllik Mükafatı | rowspan="2" |Like Land and Sky |- |Han Hyo-joo ilə ən yaxşı cütlük |- |2008 |MBC Drama Awards |Ən Yaxşı Yeni Aktyor | rowspan="2" |East of Eden |- |2009 |4th Asia Model Awards |Ən Populyar Kişi Ulduz |- |2012 |LeTV Movie & Drama Awards |Ən Yaxşı Asiyalı Aktyor |Qian Duo Duo's Marriage Story |- | rowspan="4" |2014 |9th Asia Model Awards |Asiya Xüsusi Mükafatı | |- |4th Citizen Awards |Mükəmməl Vətəndaş | |- | rowspan="2" |7th Style Icon Awards |Stil İkonu | |- |K-Style | |- | rowspan="3" |2015 |1st Happiness Share Awards |Xüsusi Mükafat | |- |8th Korea Drama Awards |KDA Mükafatı |Bad Guys |- |Korea Lifestyle Awards |İlin Aktyoru | |- | rowspan="4" |2016 |10th Korean Cable TV Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- |LeTV Movie & Drama Awards |İlin Kişi Aktyoru |Far Away Love |- |11th Asia Model Awards |Asiya Ulduzu | |- |1st Asia Artist Awards |Ən Yaxşı Aktyor |Cheese In the Trap |- | 2017 | 2nd Asia Artist Awards | Ən Yaxşı Aktyor | ''Man to Man'' |- |rowspan=3|2018 |6th APAN Star Awards |Qlobal Ulduz | |- |3rd Asia Artist Awards |Asia Eco Creator | |- | 8th Korea Hallyu Awards | Populyar Mədəniyyət Mükafatı | |- |2019 |Ministry of Security and Public Administration |Təqdir Mükafatı | |- | rowspan=4| 2020 |25th KBS 119 Award |Xüsusi Xidmət Mükafatı | |- |KBS Drama Awards |Ən Yaxşı Cütlük |''Forest'' |- |MBC Drama Awards |Böyük Mükafat (Daesang) |''Kkondae Intern'' |- | Newsis K-EXPO | Seul İcra Hakimi Mükafatı | |} == Xeyriyyəçilik == Park Hae-jin'in, son bir neçə ildir müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına böyük miqdarda pul yardımı etdiyi və əyləncə sektorunda ''"Yardımçı Mələk"'' adını qazandığı açıqlandı.<ref>{{Cite web |title=S Korea actor Park Hae-jin's charitable contributions earn him 'donation angel' nickname |url=http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |access-date=2017-02-12 |archive-date=2016-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010092700/http://news.asiaone.com/news/showbiz/s-korea-actor-park-hae-jins-charitable-contributions-earn-him-donation-angel-nickname |url-status=dead }}</ref> Park Hae-jin, xeyriyyə işlərinə görə, 2014-cü ildə Çində 10 xeyriyyəçi aktyora verilən ''"Civic Public Welfare Award''" mükafatını qazandı. Mərasimə dəvət edilən və mükafat alan ilk Koreyalı oldu. Bundan başqa, "Mu Qin Shui Jia" adlı xeyriyyə təşkilatının səfiri olaraq vəzifələndirildi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/03/21/park-hae-jin-wins-star-citizen-award-at-4th-citizens-awards-in-china/ Park Hae Jin Wins "Star Citizen Award" at 4th Citizens Awards in China]</ref> Park Hae-jin'in agentliyi Mountain Movement, aktyorun 2011-ci ildən bu yana müxtəlif yerli və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatlarına ümumi 1.7 milyard won (1.5 milyon $) yardım etdiyini təsdiqlədi.<ref>[http://www.soompi.com/2016/09/13/park-hae-jin-revealed-to-have-donated-large-sum-of-money-six-years/ Park Hae Jin Revealed To Have Donated Large Sum Of Money To Charity Over 6 Years]</ref> 23 aprel 2016'da Seulda təşkil edilən, aktyorun 10. ildönümünü qeyd etdiyi fan toplantısının gəlirlərini Şanxay Körpələr Evinə bağışladı və altı il ərzində Çin xeyriyyə fonduna ümumi 600 milyon won (təxminən 533,000 $) yardım etdi.<ref>[http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20160408000579 Park Hae-jin donates to charity]</ref> Cənubi Koreyada isə, Sewol Gemisi Təbii Fəlakətlər Qrupu və Uşaq Reabilitasiya Xəstəxanası də daxil olmaq üzrə müxtəlif xeyriyyə təşkilatlarına və dərnəklərə 1.1 milyard won (978.000 $) yardım etdi. Park Hae-jin 2014-cü ilin avqust ayında Busan'da meydana gələn sel fəlakətinin qurbanlarına kömək etmək üçün 100 milyon won (təxminən 94,000 $) yardım etmişdi.<ref>[http://www.soompi.com/2014/08/30/actor-park-hae-jin-donates-100-million-won-to-the-flood-victims-in-busan/ Actor Park Hae Jin Donates 100 Million Won to the Flood Victims in Busan]</ref> 2016-cı ilde sentyabrda Şimali Gyeongsang Əyalətinin Gyeongju şəhərindəki 5.8 bal gücündə baş verən zəlzələnin qurbanlarına yardım məqsədi ilə Koreya Qırmızı Xaç komitəsinə 50 milyon won (təxminən 42.500 $) verdi.<ref>[http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2016/09/26/2016092601179.html Park Hae-jin Gives W50 Million to Relief Effort in Quake-Hit Gyeongju]</ref> Bundan başqa, yoxsul ailələrə kömür alınması üçün 50 milyon won (təxminən 42.500 $) yardım etdi və dördüncü dəfə şəxsən özü gedərək kömürləri təslim etdi.<ref>[http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003461505 박해진X정만식, 오늘(11일) '맨투맨' 팀과 연탄봉사]</ref> 2017-ci ildə Park Hae-jin incə tozları azaltmaq üçün Çində ağac əkmək kampaniyası başlatdı və pərəstişkarları ilə birlikdə 6520 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/search1/2603000000.html?cid=AEN20170404003400315|title=Actor Park Hae-jin, fans donate 6,520 trees to China|website=[[Yonhap News Agency]]}}</ref> 2018-ci ildə Park Hae-jin pərəstişkarları ilə birlikdə Çinin qərbində səhralaşma ilə mübarizəyə kömək etmək üçün təkrar 6000 ağac ianə etdi.<ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/kwave/2018/03/14/3001000000AEN20180314006800315.html|title=Actor Park Hae-jin to plant trees in China to help combat fine dust|website=[[Yonhap News Agency]]|date=14 March 2018}}</ref> == Reklamları == {| class="wikitable" !İl !Marka !Ölkə |- | rowspan="2" |2006 |Baskin-Robbins | rowspan="5" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sieg |- |2007 |Seolleim |- |2009 |Ad Hoc |- |2010 |Makgeolli Wolhyang |- |2011 |[[Samsung Galaxy S II]] |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2013 |French Cafe Coffee-mix | rowspan="2" |[[Cənubi Koreya]] |- |Zishen Homme |- |Lotte Cinema |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- | rowspan="3" |2014 |Forte Coffee | rowspan="6" |[[Cənubi Koreya]] |- |Sooryehan |- |Novita Bidet |- |2015 |Lotte Duty Free |- | rowspan="6" |2016 |Beanpole Accessories |- |7-Eleven |- |THE WEINA | rowspan="2" |[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] |- |Mind Bridge |- |JAYJUN COSMETIC | rowspan="9" |[[Cənubi Koreya]] |- |Center Pole |- |2018 |Mind Bridge |- |2019 |LOTTE HOTEL |- | rowspan="3" |2020 |RITS HEALER MASK |- |few |- |Tom N Toms |- |rowspan="2" |2021 |Sunkist |- |Meditime Botalinum Ampoule |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Aktyorlar]] [[Kateqoriya:Cənubi Koreyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Busanda doğulanlar]] o84cn0qgkqrdme298nevjxyha0887ob 14 458896 6599804 6596166 2022-08-28T18:18:01Z Hilal knight 72471 wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Madaqaskar|Şəxslər]] [[Kateqoriya:Madaqaskarda yaşayan etnik qruplar| 01]] [[Kateqoriya:Adalarına görə şəxslər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə şəxslər|Madaqaskar]] [[Kateqoriya:Şəxslər:Qara Afrika]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrika xalqları]] [[Kateqoriya:Hind okeanı etnik qrupları]] bjfkk7h1ml98vnorjvylfva6l5va2ln 14 459442 6600630 6487422 2022-08-29T07:14:46Z Drabdullayev17 128995 wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|1990s establishments in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:Onilliklərə görə Azərbaycanda yarananlar|*1990]] [[Kateqoriya:1990-cı illərdə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1990-cı illərdə yarananlar|Azərbaycan]] [[Kateqoriya:XX əsrdə Azərbaycanda yarananlar|*1990]] bxoy6o8513nxlubpl00hu5bvblwhvue 0 460069 6599522 6325464 2022-08-28T15:54:26Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} '''Gülənçilik'''<ref name="E.Kərimova">Elnarə Kərimova. [http://scwra.gov.az/vnews/2051/ Gülənçilik (FETÖ) - mahiyyəti, məqsədi və fəaliyyət istiqamətləri]. scwra.gov.az, 08.09.2016 {{az}}</ref> ({{Dil-tr|Gülen hareketi}}) və ya '''"Gülən camaatı"''' ({{Dil-tr|Gülen cemaati}}) və ya '''"Xidmət hərəkatı"''' ({{Dil-tr|Hizmet hareketi<ref name="Hzmt">[http://web.archive.org/web/20150610205851/http://tr.fgulen.com/content/view/18724/12/ Hizmet Hareketi mi Yoksa Gülen Hareketi mi?] 27.11.2010 {{tr}}</ref>}}) — fəaliyyətini [[Türkiyə]] və digər ölkələrdə həyata keçirən dini-ideoloji cərəyan<ref name="E.Kərimova"/>. ==Tarixi== Gülənçilik [[Fətullah Gülən]]in başçılığı ilə [[1960]]-cı ilin sonlarında [[Türkiyə Respublikası]]nın [[İzmir şəhəri]]ndə ortaya çıxmış<ref name="E.Kərimova"/>, sonradan fəaliyyətlərini bütün Türkiyə ərazisində və bir sıra digər ölkələrdə həyata keçirməyə başlamışlar. Gülənçilər klassik nurçuluq içərisində meydana çıxsa da, daha sonra onlardan ayrılmış bir qoldur. Bəzən neo-nurçu cərəyanı kimi də tanınırlar<ref name="E.Kərimova"/>. [[Türkiyədə dövlət çevrilişinə cəhd (2016)|Türkiyədə baş vermiş 15 iyul hadisələrindən]] sonra 65-ci Türkiyə hakimiyyəti tərəfindən terror təşkilatı (Fəthullahçı terror örgütü - '''FETÖ''') olaraq elan edilmişdir<ref name="E.Kərimova"/>. ==Mahiyyəti== [[Fayl:Fetullahgulen.png|thumb|[[Fətullah Gülən]]]] [[Fətullah Gülən]] klassik nurçuların içində yetişməsinə baxmayaraq, özünü nurçu adlandırmır və bu addan da narahatlığını gizlətmir<ref name="E.Kərimova"/>. Eyni zamanda, onun camaatı özünü "Xidmət hərəkatı" kimi təqdim edir, [[Səid Nursi]]nin əsərlərindən daha çox "xoca əfəndi" adlandırdıqları [[Fətullah Gülən]]in kitablarını oxuyurlar. Əgər Səid Nursi ''"Nur mədrəsələri"'', ''"Nur şagirdləri"'', ''"Nur müridləri"'' ifadələrini tez-tez işlədirdisə, [[Fətullah Gülən]]in əsərlərində ''"İşıq evləri"'', ''"İşıq süvariləri"'', ''"Altun nəsil"'' kimi ifadələr xüsusi məna daşıyır<ref name="E.Kərimova"/>. Fəaliyyət forması, camaatın quruluşu və hədəfləri baxımından da gülənçilərlə klassik nurçular fərqlənir<ref name="E.Kərimova"/>. Məsələn, klassik nurçuluqda iyerarxiya yoxdur, lakin onlardan fərqli olaraq gülənçilər ordu kimi nizam-intizamlı, təşkilatlanmış şəkildə fəaliyyət göstərirlər<ref name="E.Kərimova"/>. Klassik nurçuluq siyasətdən uzaq olsa da, gülənçilər siyasi məsələlərə müdaxilə etməkdən çəkinmir, dövlət qurumlarına nüfuz etmək, öz adamlarını strateji strukturlarda yerləşdirmək istiqamətində ciddi səylə çalışırlar<ref name="E.Kərimova"/>. Klassik nurçuluqda ilkin hədəf dinin təbliğidir, gülənçilərin ilkin hədəfi isə "demokratik yol"la dövlət idarəetməsini ələ keçirməkdir. Bu baxımdan klassik nurçuların təbliğatları əsasən müsəlmanlar yaşayan ölkələrdə dərsxanalar yaratmaq və həmin dərsxanalarda yalnız Səid Nursinin "[[Risale-i Nur]]" külliyyatının tədrisini həyata keçirməklə məhdudlaşır<ref name="E.Kərimova"/>. Lakin gülənçilər müsəlman olub-olmamasına baxmayaraq, dünyanın əksər ölkəsində universitet, lisey və hazırlıq kursları açır, KİV-in və internetin imkanlarından istifadə edir, eləcə də Fətullah Gülənin kitablarını yayırlar<ref name="E.Kərimova"/>. ==Məqsədi== Gülənçilərin əsas məqsədi dövlətin bütün sistemlərində İslam hökmlərinin işləməsinə nail olaraq, teokratik İslam diktaturasının qurulmasını reallaşdırmaqdır<ref name="E.Kərimova"/>. Fətullah Gülən ilkin olaraq dünyəvi, demokratik və sosial-hüquqi dövlət olan Türkiyə Respublikasına son qoyub, şəriət qanunlarının hakim olduğu İslam dövlətini yaratmaq arzusundadır<ref name="E.Kərimova"/>. Dövlət və hökumət təşkilatlarına sızaraq idarəçiliyin ələ keçirilməsi, dini sahədə mütləq hakimiyyətin nəzarətdə saxlanılması, Gülən prinsiplərinə uyğun dövlət idarəçiliyinin tətbiq edilməsi, rəhbərinin tapşırıqlarının qeyd-şərtsiz yerinə yetirilməsi, Türkiyə ilə yanaşı türkdilli və müsəlman ölkələrdə məqsədlərinin icrası hədəfini güdən gülənçilərin qurduğu şəbəkə dövlət rejimini istismar edən, dini və siyasi fəaliyyətini daima aktiv şəkildə qoruyub saxlamağı bacaran, mənbəyi məlum olmayan maliyyə qaynağı ilə Türkiyə və digər ölkələrdə güclü təşkilati əsaslara malik olan bir qurumdur<ref name="E.Kərimova"/>. [[Fətullah Gülən]] daim öz şəxsiyyəti ətrafında demokratik insan, təsirli və elmli İslam alimi fikrini yaratmağa çalışmışdır. Lakin [[Türkiyədə dövlət çevrilişinə cəhd (2016)|Türkiyədə baş vermiş 15 iyul hadisələri]] onu göstərdi ki, gülənçilər öz planlarını həyata keçirmək üçün radikal addımlar da ata bilirlər. Belə ki, onlar silaha əl atır, çevriliş və qiyam etməkdən çəkinmirlər<ref name="E.Kərimova"/>. Türkiyənin timsalında gülənçilərin dini siyasiləşdirmə meyli, ölkədəki sabitliyi pozmaq və insanlara qarşı silahlı hücumlara əl ataraq, öz niyyətlərinə çatmaq istəmələri bu cərəyanın nə qədər təhlükəli olduğunun sübutudur<ref name="E.Kərimova"/>. ==Fəaliyyət istiqamətləri== Gülənçilər [[Orta Asiya]] və [[Azərbaycan]]da da nüfuz dairəsini genişləndirmək üçün fəaliyyət göstərirlər. Din pərdəsi altında siyasi planlarını həyata keçirmək istəyən gülənçilərin ən aktiv olduğu sahə təhsil sahəsidir. Məqsəd maarifləndirmə yolu ilə beyinləri ələ keçirməkdir<ref name="E.Kərimova"/>. Məlumatlara görə, gülənçilər Türkiyədə 300-dən çox, dünyada isə 1000-dən artıq məktəb və digər təhsil ocaqları açmışlar<ref name="E.Kərimova"/>. Gülənçilərin əsas fəaliyyət istiqamətlərini ümumiləşdirdikdə, dövlətin bütün orqanlarında, əsasən təhsil və hüquq-mühafizə orqanlarında öz adamlarını yerləşdirmək, nəzarətlərində olan təhsil müəssisələrinin bütün məzunlarının vahid mərkəzdən idarə olunmasını təmin etmək, hərəkatın fəaliyyətinə maddi dəstək verə biləcək, sərmayə qoyuluşlarını təmin edəcək, xaricdə onlara simpatiya göstərilməsinə nail olacaq xüsusi iş adamları hazırlamaq, cəmiyyətin savadlı qismini müxtəlif variantlarla nəzarət altına almaq, gülənçilərin nəzarətində olan kütləvi informasiya vasitələri ilə cəmiyyətdə təbliğat aparmaq və s. olduğunu demək olar<ref name="E.Kərimova"/>. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Gülənçilik| ]] 7lr8xko037lvbf9k0xrz39w2pcutpup 10 460405 6599786 3674733 2022-08-28T18:11:48Z White Demon 75303 White Demon [[Şablon:Flaqifikasiya/Saytama]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Şablon:Flaqifikasiya/Saytama prefekturası]] adlandırdı wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|Flaqifikasiya/flaq</noinclude>}}} | miqyas = {{{miqyas|}}} | alias = Saytama prefekturası | flag alias = Flag of Saitama Prefecture.svg | altlink = {{{altlink|}}} }}<noinclude> </noinclude> e21k7uursqgyidomnyuy0erseeehzas 14 460696 6599611 3676999 2022-08-28T16:24:13Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Olimpiya idman növləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunları]] [[Kateqoriya:Olimpiya idman növləri]] cdiknyy2xvlsv6tpkmdeivemt2eimma 14 461654 6600629 5978810 2022-08-29T07:14:27Z Drabdullayev17 128995 wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|1950s establishments in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:Onilliklərə görə Azərbaycanda yarananlar|*1950]] [[Kateqoriya:1950-ci illərdə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1950-ci illərdə yarananlar]] [[Kateqoriya:XX əsrdə Azərbaycanda yarananlar|*1950]] qp81cajuxvm3r2oqqxtzr5mfvmvzmpq 0 463121 6600365 6424020 2022-08-29T05:18:17Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Materik |ad = Antarktida |şəkil = [[Fayl:Antarcticamap.jpg|300px]] |Koordinat = |ölkə sayı =0 |dil = |sahə = 14,4 mln km<sup>2</sup> |ən uzun çayı =[[Oniks çayı]] |ən böyük gölü =[[Vostok]] |sahəcə ən böyük ölkəsi = |ən hündür nöqtəsi = [[Vinson massivi]] (5140m) |ən çökək yeri = |iqlimi = subarktik,antarktik |əhali=1.106|şimal ucqar nöqtəsi=Sifre burnu}} '''Antarktida''' — [[Yer]]in ən cənub [[materik]]i və [[qitə]]si. Antarktida tamamilə [[Cənub yarımkürəsi]]ndə yerləşir və [[Cənub okeanı]] ilə əhatə olunub. Ərazisi 14,4 milyon kv.km-dir ki, bu da Antarktidanı Yerin ərazisinə görə 5-ci ən böyük materiki edir. Bu ölçüsünə görə o [[Avstraliya (qitə)|Avstraliyadan]] təxminən iki dəfə böyükdür. == Tarixi == [[Antarktida]]nın mövcud olması barədə ilk fikirləri [[e.ə. 350]]-ci ildə qədim [[yunanlar]] söyləmişlər. Qədim yunanlara [[Arktika|Arktikanın]] (Arktos — şimal) olması məlum idi və onlar belə bir mülahizə irəli sürüdülər ki, müvazinətin pozulmaması üçün onun cənubunda da soyuq iqlimə malik başqa bir məkan olmalıdır. Ehtimal olunur ki, [[Antarktida|Antarktidanın]] buz sahilləri ilə ilk dəfə olaraq müasir [[polineziya|polineziyalıların]] — maorilərin əcdadları — [[Yeni Zelandiya|Yeni Zelandiya adalarının]] qədim sakinləri tanış olmuşlar.<ref>{{cite web |url = https://livingston-island.weebly.com/ |archiveurl = |archivedate = |title = GENERAL GEOGRAPHY AND HISTORY OF LIVINGSTON ISLAND |author = |date = |work = |publisher = |accessdate = |language = }}</ref> [[Antarktida|Antarktida materikinin]] olması barədə ingilis A. Dalpimlya hələ 1770-ci ildə çap etdirdiyi məqalədə bəhs etmişdir. O öz fikrini elmi cəhətdən belə əsaslandırmağa çalışırdı ki, şimal və cənub yarımkürələrində su və quru ərazilərin bərabərşəkilli paylanması cənub qütbündə hansısa bir ərazinin olmasını zərurətə çevirir. 1773-cü ilin yanvar ayında [[İngilislər|ingilis]] [[dəniz]] səyyahı [[Ceyms Kuk]] ilk dəfə olaraq iki yelkənli gəmidə (462 ton su tutumu olan "Rezolyuşen" — Kapitan C. Kuk və 336 ton su tutumu olan "Advenger" — kapitan T. Fyurno) [[Cənub Qütb dairəsi]]ni keçərək rekord enliyə — 71°10′-ə qədər getmiş və burada üzən böyük aysberqə rast gəlmişdi. [[Antarktida]] dənizini ilk keçənlər [[suiti]] ovuna çıxan səyyahlar olmuşlar. Onlar [[Antarktida|Antarktida materikinə]] yaxınlaşsalar da [[materik]]in yaxınlığındakı buzlaq adalarını, onların forma və ölçülərini tam öyrənmişlər. Sonralar bu səyyahların çoxunun adı Antarktida materikində müxtəlif yerlərə verilmişdir. ([[Kergelen platosu|Kerqelen]], [[Palmera arxipelaqı|Palmer]], Bisko, [[Ueddell dənizi|Uedell]], [[Kempbell adaları|Kemp]] və s.). [[XIX əsr]]in 40-cı illərində [[suiti]] ovu onların sayının kəskin surətdə azalmasına səbəb olmuş və ovçu-səyahətçilər risk etməyin mənasız olduğunu düçünərək 30 ilə yaxın bir müddətə (1840-cı və 1870-ci illərdə) [[Antarktida]] [[Sahil (coğrafiya)|sahillərinə]] səyahət etməmişlər. == Mənbə == * ''Саватюгин Л. М., Преображенская М. А.'' Карта Антарктиды: имена и судьбы / под ред. д-ра экон. наук, канд. геогр. наук М. В. Слипенчука. — СПб.: Географ, 2014. — 352 с.: ил. — (Полярные истории) * Ivanov, L. [http://livingston-island.weebly.com/ General Geography and History of Livingston Island.] In: ''Bulgarian Antarctic Research: A Synthesis''. Eds. C. Pimpirev and N. Chipev. Sofia: St. Kliment Ohridski University Press, 2015. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Antarktida tarixi]] f812nwao11jy6e25eirj0uo1l30y282 0 464951 6599773 6007759 2022-08-28T18:01:10Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|50x50px]] [[Fayl:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|20px]] Stavroula Samara [[Fayl:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Stavroula Samara |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 8.7.1994 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Yunanıstan}} [[Yunanıstan]] |idman növü = [[Fayl:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|20px]] Bədii gimnastika |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = }} '''Stavroula Samara''' (d. 8 iyul 1994) — [[Yunanıstan]]ı təmsil edən bədii gimnast. Stavroula Samara, 2012 və 2016-cı ildə [[Yunanıstan]]ı [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]nda təmsil etdi. == Karyerası == Stavroula Samara birinci dəfə [[Olimpiya oyunları|Olimpiya Oyunları]]na 2012-ci ildə qatıldı. [[Böyük Britaniya|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London|London şəhərind]]ə baş tutan [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nın təsnifat mərhləsində o, komanda yoldaşları ilə birgə 51.875 xal topladı və 9-cu yeri tutaraq mübarizəni dayandırdı. Stavroula Samara 2016-cı ildə [[Yunanıstan]] bayrağı altında [[Braziliya]]nın [[Rio-de-Janeyro|Rio-de-Janeyro şəhərind]]ə baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]na qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları [[Yoanna Anaqnostopoulou]], [[Yeleni Doika]], [[Zoi Kontoqianni]] və [[Mixaela Metallidou]] ilə birgə təsnifat mərhələsində 30.416 xal topladı və 13-cü yeri tutaraq mübarizəni dayandırdı. == İstinadlar == [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında gimnastlar]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında gimnastlar]] ev6eoqll0wphtsr2nq47sc36m3qtind 0 466258 6600458 5537193 2022-08-29T05:47:51Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Velosipedçi |adı = Silvain Andre |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 14.10.1992 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |boyu = |çəkisi = |komandası = |intizam = BMX sürücüsü |rolu = Yarışçı |növü = |həvəskar klubu = {{idman karyerası2 | }} |peşəkar klubu = {{idman karyerası2 | }} |məşqçi komanda = {{idman karyerası2 | }} |əsas qələbələr = |medal şablonları = |medalları göstər = |yenilənib = 28 oktyabr 2016 }} '''Silvain Andre''' (14 oktyabr 1992) — [[Fransa]]lı peşəkar kişi BMX velosipedçisi. Silvain Andre [[Fransa]]nı beynəlxalq yarışlarda təmsil edir. == Karyerası == Silvain Andre [[2015 UCI BMX Dünya Çempionatı]]nda [[2015 UCI BMX Dünya Çempionatı – Kişilər zaman yarışı|1 km zaman yarışı]]nda iştirak etmişdir. O, [[Belçika]]da baş tutan yarışlarda 31.917 saniyəlik nəticəsi ilə 11-ci yeri tutdu və super finala vəsiqə qazandı. Bu mərhələdə 32.004 saniyəlik nəticəsi ilə 10-cu yeri tutdu.<ref>{{cite web|title=2015 UCI BMX World Championships: Entries list|url=http://www.tissottiming.com/File/Download?id=00030C01000103FFFFFFFFFFFFFFFF01|publisher=tissottiming.com|accessdate=1 February 2016}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Velosipedçi-qaralama}} == Xarici keçidlər == * [http://www.sportuitslagen.org/sylvain-andre-bmx-spf131445.html Profile] at ''sport-resutls.org'' [[Kateqoriya:Fransalı kişi velosipedçilər]] [[Kateqoriya:BMX sürücüləri]] [[Kateqoriya:2015 Avropa Oyunlarında velosipedçilər]] elwr4p86b9t36ok88ok9mwvtv8v6iwm 0 467050 6599037 6597989 2022-08-28T13:38:20Z Scherbatsky12 160539 /* Keramika sənəti */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Şəkil:Səfəvilər dövrünə aid mis cam.JPG|300px|thumb|right|Səfəvilər dövrünə aid mis cam]] '''Səfəvi dövrü incəsənəti''' — 1501-1736-cı illərdə mövcud olmuş [[Səfəvilər dövləti]]nin [[incəsənət]]i. Bu, kitab və memarlıq baxımından incəsənətin yüksək səviyyəsi idi; bu dövrdə həmçinin keramika, metal, şüşə və bağlar baxımından da diqqət çəkirdi.<ref>{{cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/art-in-iran-ix-safavid|title=ART IN IRAN ix. SAFAVID To Qajar Periods|work=iranicaonline.org}}</ref> Səfəvilər dövründə Azərbaycanda məişət keramikası və kaşı məmulatı istehsalı inkişaf etmişdi. Keçmişdə memorial məqsəd dağıyan türbələr Səfəvilər dövründə tamamilə dini mahiyyət kəsb edirdi.<ref>Əfəndi R. Azərbaycan incəsənəti. — Б.: Şərq-Qərb, 2007. — 160 с. — ISBN 978-9952-34-116-4.</ref> XVI əsrdə Səfəvilərin hakimiyyətə gəlməsindən başlayaraq [[Azərbaycan xalçaları|Azərbaycan xalçaçılıq sənəti]] misli görünməmiş mükəmməlliyə çatdı və sənaye əhəmiyyəti qazandı.<ref name="x1">[http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop/flypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 Siawosh AZADI; Latif KERIMOV; Werner ZOLLINGER. Azerbaijani-Caucasian Rugs. — Switzerland Ulmke Collection, 2001. — p. 135. — ISBN 3-925813-10-1 / 9783925813108] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160731181053/http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop%2Fflypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 |date=2016-07-31 }}{{oq|en|From the 15th century and especially from the second half of the 16th century, the Afshan, Lachak-turundj, Goelbendlik and other carpet compositions which were developed in southern Azerbaijan were adopted by the weavers in the towns of northern Azerbaijan (Garabagh, Baku, Shirvan). The floral pattern on which these designs were based were soon transformed into geometric patterns which reflected the local technical and artistic preferences.}} {{oq|en|According to historical sources, the six Caspian districts of Azerbaijan produced 18,000 rugs and carpet fabrics in 1843. Carpets from Shirvan and Guba were sold in Baku and those from Kazak and Ganja in Tabriz and Istanbul.}}</ref><ref name="x2">[http://www.britannica.com/place/Iran#ref=ref315870 Britannica Encyclopedia. Iran. Shah Abbas.]{{oq|en|«The silk trade, over which the government held a monopoly, was a primary source of revenue. Ismāʿīl’s successor, Ṭahmāsp I (reigned 1524-76), encouraged carpet weaving on the scale of a state industry. ʿAbbās I (reigned 1588—1629) established trade contacts directly with Europe, but Iran’s remoteness from Europe, behind the imposing Ottoman screen, made maintaining and promoting these contacts difficult and sporadic.»}}</ref> Dövrün miniatür rəssamları, xəttatları Azərbaycan ornamental incəsənət məktəbinin formalaşmasında mühim rol oynadı. Bu isə daha sonra Şərq incəsənətində və vahid Təbriz məktəbinin yaranmasında böyük təsirə səbəb oldu.<ref name="x3">[http://www.britannica.com/art/Tabriz-school Britannica Encyclopedia. Tabriz school.]{{oq|en|«The Tabrīz school reached its apogee just as the Il-Khans were being vanquished by the Timurids (1370—1506), the dynasty of the Islāmic conqueror Timur. The school continued to be active in this period, though it was overshadowed by the workshops in Shīrāz and Herāt (see Shīrāz school; Herāt school). When the Ṣafavids came to power at the beginning of the 16th century, however, the ruler Shāh Esmāʿīl brought the master of the Herāt school, Behzād, to Tabrīz, and the school was revived with a radical change in style. The figures were individuals rather than types, and the colours were graded in marvelously subtle shades. Following the removal of the Ṣafavid court from Tabrīz, the school began to decline, and the Kazvin and Eṣfahān schools (see Eṣfahān school) then became the centres of painting in Iran.»}}</ref><ref>Р. Тагиева - Азербайджанский ковёр, Баку, 2003, стр. 158-163</ref> XVI əsrin ikinci yarısından [[Cənubi Azərbaycan]]da inkişaf edən əfşan, ləçək-turunc, gülbəndlik kompozisiyaları [[Şimali Azərbaycan]] şəhərlərindəki toxucular tərəfindən mənimsənildi. == Tarixi kontekst == Səfəvi sülaləsinin hakimiyyətinin təməlləri XIV əsrin əvvəllərində yaradılmış Səfəviyyə ordeni ilə atılmışdı. Ordenin əsasını Şeyx Səfiəddin Ərdəbili qoymuş və ona öz adını vermişdi. Bu orden və sonradan bu orden əsasında yaradılmış dövlət İslamın Şiə məzhəbinin İsna əşəriyyə qolunun geniş yayılmasında mühüm rol oynamışdır. 1447-ci ildə ordenin başına Şeyx Cüneydin keçməsi ilə birlikdə orden tədricən öz siyasi ambisiyasını göstərməyə başladı. Elə təxminən bu dövrdə bölgədəki türk tayfalarının yenidən döyüşlər və ittifaqları sistemi yenidən işə düşdü və bu prosesin sonunda Təbriz mərkəzli olan Qaraqoyunlular dövləti Şərqi Anadoluda qurulmuş Ağaqoyunlu dövləti tərəfindən ortadan qaldırıldı. Şeyx Cüneydin varisi Şeyx Heydər Ağqoyunlular tərəfdə cəbhə almışdı, lain sonradan elə Ağqoyunlular tərəfindən də öldürüldü. Böyük qardaşı Sultanəlinin də öldürülməsindən sonra İsmayıl kiçik yaşlarında ordenin başına keçməyə məcbur oldu. 1499-cu ildə 12-13 yaşlı İsmayıl gizləndiyi yerdən çıxaraq yürüşə başladı və aparılan təbliğat nəticəsində onun ətrafında müxtəlif türk tayfalarının döyüşçüləri toplanmağa başladı. Ağqoyunluları və Şirvanşahları məğlub etdikdən sonra 1501-ci ildə İsmayıl Azərbaycanın paytaxt şəhəri hesab edilən Təbriz şəhərinə daxil oldu və özünü şah elan etdi. Səfəvi dövləti sürətlə Qafqazın içlərinə, Bağdada və Osmanlı nüfuzu altında olan bölgələrə doğru genişlənməyə başladı. 1512-ci ildə hakimiyyətə gələn Səlim bu prosesi durdurmağa qərarlı idi və ilk işlərindən biri qızılbaşların sıxışdırılması oldu. Bu qarşıdurma 1514-cü ilin 22 avqustunda Çaldıran döyüşü ilə nəticələndi. Bu döyüşdə alınmış məğlubiyyət Səfəvi dövlətinin genişlənməsinin bir müddətlik dayanmasına səbəb oldu. I Səlim Təbriz şəhərinə daxil olsa da, orada möhkəmlənə bilməyib geri çəkilməyə məcbur oldu. O, geri çəkilərkən bəzi Azərbaycan və İran sənətkarlarını da özü ilə birlikdə İstanbula apardı. Çaldıran döyüşündəki məğlubiyyət Şah İsmayılın dövlət işlərindən bir qədər uzaqlaşmasına səbəb oldu. Şah İsmayılın 1524-cü ildə ölümündən sonra onun yerinə 10 yaşlı oğlu Təhmasib şah oldu. 1534-cü ildə Süleyman yüz mindən çox qoşun və xeyli sayda artilleriya silahları ilə birlikdə Səfəvi imperiyasına hücum etməyə başladı. Bağdad ələ keçirilsə də, digər yerlərdə möhkəmlənmələri mümkün olmadı. 1538, 1548, 1554-ci illərdə təkrarlanan Süleymanın yürüşləri Bağdad istisna olmaqla uğurlu olmadı. Əksinə 1552-ci ildə əks-hücuma keçən qızılbaşlar Osmanlının Şərqi Anadoludakı xeyli mülkünü yandırıb yağmaladılar. Şah Təhmasibin izlədiyi ''yandırılmış torpaq'' siyasəti o dövrün ən güclü ordusu hesab edilən Osmanlı ordusunun irəliləməsinin qarşısını almaq üçün mükəmməl formada istifadə edilirdi. 1576-cı ildə I Təhmasibin ölməsindən sonra Səfəvi imperiyasında daxili münasibətlər kəskinləşi və toqquşmalar I Abbasın taxta çıxmasına qədər - yəni, 1587-ci ilə qədər demək olar ki, durmadı. Taxta çıxan I Abbas ordunu yenidən qurmaq və mərkəzi hakimiyyəti bərpa edə bilmək üçün Osmanlı imperiyası ilə ağır şərtlər altında sülh imzalamağa məcbur oldu. Orduda keçirilmiş islahat nəticəsində ''qulamlardan'' ibarət ordu korpusu yaradıldı. Bu döyüşçülər xristian çərkəz, gürcü, erməni və digər milltələrin nümayəndələri arasında toplanmış uşaqlar hesabına toplanır, islama keçirilir, təlim görür və şahın döyüşçüsü halına gətirilirdi. Şah Abbasın planı mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən iri qızılbaş əyanlarını onların gücünə güvənərək tabe etməyi düşünürdü. Ordudakı islahatlar Avropa nümunəsində hərbi sistem yaratmaq üçün izlənilirdi və bu işdə ingilis Şirli qardaşları şaha yaxından yardım edirdilər. Bunun nəticəsində 1598-ci ildə I Abbas Xorasanda özbəkləri rahatlıqla məğlub etdi. Müharibələr nəticəsində 1590-cı ildə imzalanmış İstanbul sülhü ilə itirilmiş bütün torpaqlar geri qaytarıldı, hətta 1624-cü ildə Bağdad da ələ keçirildi. Bütün bunlar imperiya daxilində maliyyə sisteminin, incəsənətin çiçəklənməsi ilə müşayət edilirdi. Bu işdə yeni paytaxt şəhəri olan İsfahandakı inşaat işləri də mühüm rol oynayırdı. I Abbasın ölümündən sonra geriləmə dövrü başladı. Bunun əsas səbəbi isə hərəm sistemi idi ki, buradan qaynaqlanan intiriqalar və maniqulyasiyalar çox zaman yeni dönmələr tərəfindən həyata keçirilirdi. I Səfinin hakimiyyət dövrü isə şahın həyata keçirdiyi şiddət hadisələri və ərazi itkiləri ilə xarakterizə oluna bilər. II Abbasın dövründə isə dini dözümsüzlük hadisələri peydə olmağa başladı. Bu hallar zimmilərə və xüsusən yəhudilərə qarşı idi. Belə vəziyyət Şah Süleyman və Şah Hüseynin dövründə də davam etdi. Daxili üsyanlar, dövlət daxilində özbaşınalıq, xüsusilə ruslar, hollandlar, portuqallar tərəfindən həyata keçirilən xarici müdaxilələr, əfqan üsyanı XVIII əsrin əvvəllərində çox zəifləməsinə və 1722-ci ildə paytaxtının işğal altına düşməsinə səbəb oldu. == Memarlıq və şəhərsalma == === Şah İsmayılın dövründə === İlk Səfəvi şahı Şah İsmayıl dövləti yaratdıqdan dərhal sonra müqəddəs şiə məkanlarının yenidənqurulmaları üçün maliyyə ayırmağa başladı. 1508-ci ildə Kərbəla və Nəcəf, bir qədər sonra Samarra, Məşhəd şəhərlərindəki şiə abidələri yenidən inşa edildi. Belə hərəkətlə Şah İsmayıl Teymuri ənənələrini yaşadırdı. Şah İsmayılın memarlığın digər sahələrindəki fəaliyyəti demək olar ki, yox idi. Bunun bir səbəbi də onun ölkəni fəth etməsi zamanı demək olar ki, böyük dağıntılara məruz qalmaması idi. Yeni dövlətin paytaxtı olan Təbriz şəhəri Elxanilərin, Cəlairilərin, Qaraqoyunluların, Ağqoyunluların, Teymurilərin paytaxtlarından olmuşdu və buna görə də, dövlətə inzibati baxımdan nə lazımdırsa şəhərdə o infrastruktur mövcud idi. Həmçinin Şah İsmayıl Ərdəbil şəhərini sülalə məkəzi halına gətirərək orada Şeyx Səfi məzarının ətrafında böyük ziyarət yeri və məqbərə tikdirərərək, atası Şeyx Heydərin də məzarını 1509-cu ildə oraya köçürdü. O, həmçinin Quran və hədis oxumaq üçün tikilmiş Dar-ul Huffaz mərkəzinin də tikintisini də həyata keçirmişdir. Şübhəsiz ki, qəbri onun ölümündən qısa müddət sonra yaradılsa da, öz məzarını tərtib edən də o idi. İsmayıl həmçinin 1520-ci ildə xarici bəzəkləri yoxa çıxmış, lakin mehrabda qədim stükkodan istifadəni və keramika mozaikasında arabesklərin zərif dekorasiyasını birləşdirən Məscid-e Cameh de Savenin bərpasını da həyata keçirmişdir. Savenin başqa bir məscidi olan Məscid-e meydan da 1510-1518-ci illərə aid kitabələrə görə oxşar bir mehrabla bəzədilmişdi. Şah İsmayılın arvadının qardaşı Durmuş xan Şamlı bu inşaat əksikliyini bir qədər ortadan qaldırdı. O, inşaatlara 1503-cü ildə başlamışdı. İsfahanın hakimi olsa da, daha çox Təbriz sarayında yaşayan bu qızılbaş sərkərdəsi İsfahanın idarəsini dövrünün böyük memarı olan Mirzə Şah Hüseyn İsfahanıyə buraxmışdı. Bu memar 1512-1513-cü illərdə Harun-e Vilayət məqbərəsini inşa etdirdi. Qərbli səyahətçilər tərəfindən böyük bir ziyarət yeri kimi (müsəlmanlar üçün olduğu qədər, xristian və yəhudilər üçün də) təsvir edilən bu abidə ənənəvi üslubda ucaldılmışdı - qübbənin altında dairəvi zal yerləşirdi. Hal-hazırda mövcud olmayan iki minarə də abidədə olmuşdur. Ümumi olaraq isə, Harun-e Vilayət Teymuri dövrünün ənənələrini özündə yaşatmaqda idi. Kor tağlarla kəsilmiş fasad, Yəzd məscidində olduğu kimi, əsas dekorasiya ilə birləşir. Yaxınlıqdakı Məscid-i Əli məscidi 1522-ci ildə həmin komandirin əmri ilə tamamlandı. === Şah Təhmasibin dövründə === Öz sələfi kimi I Təhmasib də memarlıq məsələlərinə o qədər də maraqlı deyildi, o, hakimiyyətinin birinci mərhələsində yalnız bəzi bərpa və təmir işləri ilə kifayətlənmişdi. Onun dövründə Kirmandakı, Şirazdakı, İsfahandakı böyük məscidlər, Məşhəd və Ərdəbildəki ziyarətgahlar onun diqqət mərkəzində olmuşdur. Ərdəbildə Şah İsmayılın dəfn qülləsi ucaldılmışdır. Bu qüllənin Şah Təhmasibin hakimiyyətinin ilk illərində verdiyi əmrlə ucaldıldığını təxmin etmək mümkündür. Lakin bu əmrin dəqiq ili bilinməməkdədir. O, sülalənin banisinin dəfn qülləsinin düz yanında yerləşir və bu yaxınlığa görə ölçülü diametrə malikdir. Ölçü baxımından hündür, üç kiçik üst-üstə qoyulmuş günbəzdən ibarətdir və monotonluğun qarşısını almaq üçün çoxsaylı registrlərə bölünmüş keramika dekorasiyasına sahibdir. Dekorativ keramikanın sarı rəngi isə tamamilə yeni elementdir. Həmçinin Ərdəbildə yerləşən Cənnət Saray da Şah Təhmasiblə əlaqələndirilir. Ona daxil olan binalar və bağlar XVIII əsrdə ziyan görsə də, sonradan təmir edilmişdir. Mortona görə, abidənin şimal-şərq hissəsində onun 1536-1540-cı illərə aid olduğu qeyd edilmişdir. Buranın nə üçün istifadə edildiyi müəyən suallar ortaya çıxarmaqdadır, çünki Avropa qaynaqlarında məscid kimi istifadə edildiyi bildirilsə də, yerli qaynaqlarda bu haqda məlumat yoxdur. Məşhur Ərdəbil xalçaları da bu yerlərdə hazırlanmaqdadır. Həmçinin Şah İsmayıla 1555-ci ilə qədər imperiyanın paytaxtı olmuş Təbrizdə yerləşdiyi bildirilən başqa bir saray da aid edilməkdədir. Saray barədə yeganə məlumatı italyan səyyah Miçele Membre verməkdədir. 1539-cu ildə Təbrizi ziyarət edən Membre sarayın divarlarla əhatlənmiş bağdan ibarət olduğunu, iki böyük qapının şərqdəki meydana çıxdığını və orada yeni məscidin tikildiyini bildirmişdir. Hakimiyyətinin son dönəmində I Təhmasib Səadətabad bağlarını tikdirmişdi. Digər Səfəvi bağları kimi kanallar və dar cığırlarla 4 yerə bölünmüş bağ xalça-bağlar sisteminə malik idi. Buraya hamamlar, dörd qapalı gəzinti yolu və üç əyləncə pavilyonu daxildir: Gombad-e Muhabbat, Eyvan-e Bağ və [[Çehel Sütun]]. 1556-cı ildə tikilmiş sonuncunun adı "qırx sütunlu saray" mənasını verir, bu ad gölməçədə əks olunan iyirmi sütunun olması ilə izah olunur. Səfəvi ənənəsində qırx rəqəmi çox vaxt böyük miqdar mənasında işlənir. Bu kiçik tikinti bir mənada ziyafətlər və daha çox şəxsi istifadə üçün tamaşaçılar yeri kimi xidmət etdi. Sarayın divarları müxtəlif dastanlardan, oyunlardan, festivallardan və döyüşlərdən olan səhnələrlə bəzədilmişdi. Nain şəhərində dörd eyvanla dizayn edilmiş hakimin evi, şübhəsiz ki, 1565-1575-ci illər arasında nadir və çox mürəkkəb bir texnikadan istifadə edərək hazırlanmış abidələrə nümunə ola bilər: qırmızı boya qatının üzərinə rəssam ağ örtük çəkmiş və sonra bu kitablardakı və parçadakı motivləri xatırladan motivlər kimi qırmızı siluetdə motivlərin görünməsinə imkan vermək üçün həfifcə cızılmışdır. Burada heyvan döyüşlərinə, taxt-taclı şahzadələrə, ədəbi səhnələrə (Xosrov və Şirin, Yusif və Züleyxa), polo oyununa, ov səhnələrinə və s. rast gəlinir. Diqqət çəkən bir digər məqam ondan ibarətdir ki, siluetlərin əyri olması və qızılbaşlara xas olan baş geyiminin göstərilməmişdir. Naxışları arasında şair Hafizin dördlüklərinin xəttatlar tərəfindən hazırlanmış təsvirləri də vardır. === Ali Qapı === Ali Qapı və ya Ala qapı XVI əsrdə Təbrizdə Səfəvilər üçün inşa edilmiş saray. 20-ci əsrin 30-cu illərində saray baxımsızlıqdan sonra Pəhləvilər tərəfindən dağıdılmışdır. Sarayın niyə Ali qapı adlandırılması ilə bağlı iki fikir mövcuddur. Birinci fikrə görə Səfəvilərin Təbrizdə və İsfahanda tikdirdikləri Ali qapı saraylarının adı əsas qapı, mərkəzi qərargah mənasındadır. İkinci fikrə görə isə bu yerli dildə Ala qapı səsləndiyi üçün qırmızı qapı deməkdir. Çünki deyilənlərə görə sarayın qapısı da qırmızı rəngdə olub. '''Qalereya:''' <gallery> Aaliqapu.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aaliqapu-green house.jpg|Sarayın ərazisində olan yaşıl ev Ali-qapi.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aali qapoo.jpg|Daşqınlar nəticəsində su altında qalan sarayın bağı. 1934-cü il. Aliqapoo.jpg| Sarayın həyəti bayram zamanı </gallery> === Şah Abbasın dövründə === ==== İsfahan ==== ===== Ali Qapı ===== Ali Qapı ({{dil-az|Yüksək Qapı}}; {{dil-fa| عالی‌قاپو}}:, '' Ali Kapu'') hal-hazırda [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində yerləşən [[Səfəvilər dövləti|Səfəvilər]] dövrünə aid saraydır. Dünyanın ən böyük meydanlarından biri olan [[Nəqşi Cahan meydanı]]nın qərbində yerləşir. Bu saray qırx səkkiz metr hündürlükdə, yeddi mərtəbəlidir.<ref>[https://www.tishineh.com/touritem/14-12/1 «کاخ عالی قاپو، تیشینه».]</ref> Sarayın adı Azərbaycan tükcəsindən götürülmüşdür. Mənası ''yüksək qapı'' deməkdir. Bina dövründə inşa edilmiş gözəl memarlıq abidələrindən biridir. Bu saray on yeddinci əsrdə [[I Şah Abbas|Şah I Abbasın]] fərmanı ilə inşa edilmişdir. Bu böyük hökümdarın zamanında, əyanları və xarici səfirləri əyləndirmək üçün istifadə olunmuşdur. ==== Qeysəriyyə (əsas bazar) ==== Əsas bir tərəfdən köhnə bazarla, digər tərəfdən isə meydanla birləşir. Meydana tərəf olan sahədə uca bina vardır ki, binanın yuxarı tərəfi şah və adamları üçün ayrılmışdı. Aşağı mərtəbələrdə isə dükanlar və evlər yerləşməkdə idi. Keramikadan mozaik dekorasiyaların edilməsi onu göstərir ki, şah əyləncə və dini memarlıqdan əlavə, mülki memarlığa da maraq göstərmişdir. ==== Şeyx Lütfəllah Məscidi ==== Bu məscid Yeni İsfahanda şahın əsas məscidindən əvvəl tikilən ilk məsciddir. Məscidin inşası 16 il davam etmişdir. Qübbədə yazılmış 1616 və mehrabda yazılmış 1618-ci il tarixləri məscidin tikilmə tarixini göstərir. Tədqiqatçılar məscidin 1618-ci ildə tikildiyini güman etməkdədirlər. Memarı Məhəmməd Rza ibn Hüseyn, xəttatı isə gümanki dövrünün böyük rəssamı olan Rza Abbasi olmuşdur. Bu məscidin planı olduqca qeyri-adidir, dolama, qəsdən tutqun girişi ilə tamamilə günbəzlə örtülmüş və möhtəşəm portala açılan ibadət otağına sahibdir. Sarayın olmaması diqqət çəkir. Dekor sarı mərmərdən, yan tərəflərdə zəngin stalaktitlərlə düzülmüş taxçalardan və xarici keramika təbəqəsindən ibarətdir. Xarici günbəzin rənglənməsi olduqca unikaldır, yerin rəngi üstünlük təşkil edir. ==== Şah məscidi ==== Came məscidi, Sultan məscidi və İmam məscidi adları ilə də tanına Şah məscidi [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində [[Nəqşi Cahan meydanı]]nda yerləşən məscidlərdən biridir. <ref>{{Cite web |title=مسجد امام اصفهان، شاخصه­‌ی مهم معماری دوران صفوی. kojaro.com |url=https://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |access-date=2018-09-25 |archive-date=2019-10-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191005054908/http://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |title=THE IMAM MOSQUE (MASJED-E- SHAH). isfahan.ir |url=http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |access-date=2018-09-25 |archive-date=2017-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171022042132/http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |url-status=dead }}</ref> <ref>[http://www.shabestan.ir/detail/News/426244 طراحی شگفت انگیز قبله در مسجد امام اصفهان. shabestan.ir]</ref> [[Məscid]] 6 yanvar 1932-ci il tarixində İranın yerli əhəmiyyətli tarixi abidəsi kimi dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Bundan başqa “Nəqşi Cahan” meydanı ilə birlikdə YUNESKO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/1397 Masjed-e Jāmé of Isfahan. unesco.org]</ref> Məscid [[I Şah Abbas]]ın göstərişi ilə [[I Şah Təhmasib]]in xatirəsinə ehtiram olaraq tikilmişdir. ===== Arxitekturası ===== [[Fayl:Moschee-Isfahan.jpeg|250px|thumbnail|left|İmam məscidi]] Məscidin dörd tərəfindəki eyvanları tağlar birləşdirir. [[Kəbə]] istiqamətdə olan eyvan isə ən böyük və möhtəşəmdir. Onun mavi [[günbəz]]i çox gözəldir. Baş günbəzin hündürlüyü 52, minarələrin yüksəkliyi isə 42 metrdir. İçərisi unikal naxışlar, rəsmlər, ornamentlər və xəttat yazıları ilə bəzənmiş məscidin ümumi sahəsi 20 min kvadrat metrdir. Ən maraqlısı isə məsciddəki akustikadır. Belə ki, məscidin qarşı tərəfindəki ən uzaq küncdə oturanın pıçıltısını bu tərəfdəki adamlar eşidirlər. [[1611]]-cı ildə tikintisinə başlanan və inşası 30 il davam edən İmam məscidi [[azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] memarlarla ustaların ən böyük sənət əsərlərindən biridir. ==== Allahverdi xan körpüsü ==== 1608-ci ilə aid edilən bu körpü Şah Abbasın yaxın adamlarından olan Allahverdi xanın göstərişi ilə tikilmişdir. Çahar Bağınn davamında yer alır. Yanlarında və alt hissəsindəki arkadaları ilə suyun hündürlüyünə uyğun olaraq bir neçə səviyyədə gəzmək imkanına malikdir. O, təbii ki, keçid vasitəsi kimi, həm də çayın axını tənzimləmək üçün bənd rolunu oynayır. Oradan keçəndə su “maneələr” sayəsində möhtəşəm bir fəvvarə kimi görünür. Körpünün yanında şahın körpünü və çayı izləyə bilməsi üçün güzgülü saray mövcud olmuşdur. ==== Şah Abbas məscidi (İrəvan) ==== '''Şah Abbas məscidi''' — [[1606]]-cı ildə inşa edilən məscidə xalq [[Şah Abbas]] məscidi adını vermişdir. Eyni zamanlarda [[Gəncə]]də inşa edilən məscid də eyni memar - [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edildiyindən bir-birlərinə çox bənzəmişlər. [[Sərdar sarayı]]nın şərq yanına inşa edilən məscidin yanında mədrəsə, kitabxana və mehmanxana tikilmiş olub böyük bir həyətlə ətraflanan möhtəşəm bir arxitektura külliyyə olaraq elm mərkəzi vəzifəsi ifa etmişdir. [[İrəvan xanlığı]] zamanında məscidin aş evində kasıblara gündə üç pay yemək verilməkdə idi. Dini bir məkan olmaqdan başqa, ictimai bir quruluş olan bu [[məscid]] [[ermənilər]] tərəfindən hər fürsətdə korlandığından bu gün xaraba halındadır.<ref>Azimbeyov, age, s. 299</ref><ref>S. Esedov, age, s. 448.</ref> ==== Şah Abbas məscidi (Gəncə) ==== Şah Abbas məscidi və ya Gəncə Cümə məscidi [[Gəncəçay]]ın sol sahilində, [[Gəncə]]nin tarixi mərkəzində yerləşən, XVII əsrdə [[Arran memarlıq məktəbi|Arran memearlıq üslubu]]nda inşa edilmiş tarixi məsciddir. Gəncə Cümə məscidi ümumi memarlıq kompozisiyası, planlaşdırma, konstruktiv və bədii-dekorativ xüsusiyyətlərinə görə orta əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nın portal-günbəz ənənələrini davam etdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Binanın memarlığında, xüsusilə günbəz və portalların həll edilməsində Azərbaycan və qonşu ölkələrin zəngin memarlıq ənənələri uğurla istifadə olunmuşdur.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Bununla yanaşı binanın memarlığında forma və detalların sadə təkrarlanmasına da yol verilməmiş, Arran memarlıq məktəbi üçün xarakterik olan lakoniklik, ifadəlik və aydınlıq əks etdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque of Ganja in XIX century.jpg|180px|thumb|left|Məscid XIX əsrin sonlarında]] [[Gəncə]] şəhərinin [[Qədim Gəncə]] ərazisindən köçürülməsindən sonra, yeni şəhərin abadlaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdi. Yerüstü tikililər, meydanlar və bağlarla yanaşı həmin dövrdə bir neçə kilometrə çatan kanalizasiya sistemi də yaradılmışdır ki, həmin sistemin də bir hissəsi bu vaxta kimi istifadə edilir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kərpicdən inşa edilmiş geniş kanalizasiya yolları cənubdan qərbə və şimaldan şərqə uzanmaqla məscidin yanından və meydanın altından keçərək [[Gəncəçay]]a qədər uzanır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Şəhərin su təminatı isə inşa edilmiş kəhriz sistemi ilə həyata keçirilirdi.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Şəhər mərkəzinin özəyini təşkil edən məscid kompleksinə monumental məscid binası, onun şimalında müstəqil dayanan və iki tərəfdən qoşa minarələrlə əhatələnən giriş portalı, və məscid ətrafında yerləşən [[Gəncə mədrəsəsi]] daxil idi.<ref name="БретаницкийСаламзаде39">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=39}}</ref> Kompleksin əsas binası inşası [[1606]]-cı ilə aid edilən məscid binasıdır. C. Aleksandroviç yazır: ''“...məscid qapısı üzərindəki kitabədə onun inşa tarixi “Kilidi-Şamaxi”. Kilidi-Şamaxı ifadəsi Gəncəni Şirvan-Şamaxının açarı hesab edən [[I Şah Abbas]] tərəfindən işlədilmişdir: <ref>Ətraflı bax: İskəndər Münşi – Tarixi Aləm ara-i Abbasi, Tehran, 1896, səh. 48</ref> ifadəsi ilə bildirilmişdir ki, bu da əbcəd hesabı ilə hicri 1015-ci il, yəni bizim eranın [[1606]]-cı ili deməkdir.”'' <ref>{{cite book |last=Александрович (Насыфи) |first=Дж. |title=Гянджа и могила Низами |date=1926 |location=Баку |edition=Известия Азербайджанского археологического комитета, вып. 2}}</ref> Digər məlumata görə isə, məscidin inşası bir qədər sonrakı dövrə aid edilir. [[Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi]]ndə saxlanan kitabədə məscidin inşası [[1620]]-ci ilə aid edilsə də, M. Əliyev birinci tarixin daha inandırıcı olduğunu bildirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kompleks bütün şərq ölkələrində məşhur olan alim və memar [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edilmişdir.<ref>{{Harvnb|Саламзаде|1964|p=27}}</ref><ref>{{cite book |last=Bakıxanov |first=A. |title=Gülüstani-İrəm |date=1926 |location=Bakı |pages=232}}</ref> Şeyx Bəhai həm də Şah Abbas məscidi yaxınlığında yerləşən [[Şah Abbas karvansarası]] və [[Çökək hamam]]ın memarı hesab edilir.<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> [[1885]]-ci ilin Qafqaz təqvimində Gəncə Cümə məscidi kompleksinin şəhəri ələ keçirən [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanının]] ordusu tərəfindən yağmalanması və dağıdılması haqqında məlumat verilir: ''"Hicri təqvimi ilə 1209-cu ildə Qarabağ xanı tərəfindən dağıdılmış bu məscidin bərpasına başlanıldı. Bu caami, 4000 rubldan çox gəlir gətirən mədrəsə və vəqf mülklərinə malikdir.”''<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> ===== Memarlıq xüsusiyyətləri ===== [[Fayl:Gəncə Şah Abbas məscinin profil kəsimi.jpg|270px|thumb|left|<center>Məscid binasının profil kəsimi</center>]] Məscid binası planda kvadrat formaya malik 25.30x25x28 metr ölçülü mərkəzi modelli zal və ona birləşən yan nişlərindən ibarətdir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Tikilinin bütün kompozisiyası 204 m² sahəyə və 13 metr hündürlüyə malik mərkəzi zala tabe edilib.<ref name="БретаницкийСаламзаде42">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=42}}</ref> Hər tərəfində dərin nişlər yerləşən kvadrat zal forması XVII əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nda tez-tez rast gəlinən hal olmaqla, münasib olaraq girişlər və bütün ətraf tikililər yerləşdirilən binanın əsas oxlarını dəqiq müəyyənləşdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Binanın əsas giriş şimal divarında, mehrab isə cənub divarında yerləşir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Mehrab]] zalın cənub nişinin dərinliyində yerləşdirilmişdir. Zalın qərb və şərq divarlarında isə daha iki qapı yerləşir. Plana əsasən bu girişlər əsas hesab edilir. Lakin, kiçik bişlərdən keçən əlavə qapılar da vardır. Onlar portalla vurğulanmış əsas girişlərin hər iki tərəfində yerləşdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> Altı xarici niş 12m2 sahəyə malik olmaqla təriqət üzvləri üçün nəzərdə tutulmuşdu. Ziyarətçilər həmin nişlərə həm həyətdən birbaşa, həm də mərkəzi zala açılan qapıdan girə bilirdilər. Bundan başqa binanın dörd küncündə də kiçik otaqlar yerləşdirilmişdir. Həmin otaqların hər biri 12 m² sahəyə malikdir. 4.4 metr hündürlüyə malik olan həmin otaqlar məscid binasında elə yerləşdirilmişdir ki, bina planda kvadrat forma almışdır. Ziyarətçilər həmin otağa həyətdən girə bilirlər. Buna baxmayaraq həmin otaqlar divar dərinliklərində açılmış qapılar vasitəsiylə bir-birləri, o cümlədən mərkəzi zalla əlaqələndirilmişlər. Öz növbəsində xarici nişlər də aralıq divarda yerləşdirilmiş girişlər vasitəsiylə portallarla əlaqələndirilmişlər. Qapıların hər birinin üstündə həm də pəncərə yerləri vardır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque in Ganja 1.jpg|300px|thumb|right|<center>Məscid binasının əsas fasadı</center>]] Binanın çoxsaylı girişlərə malik olması, zalın bütün hissələri arasında fasiləsiz əlaqəni təmin edir. Bnunla yanaşı girişlərin demək olar ki, divar qədər hündürlüyə malik olması da xüsusi diqqət çəkir. Girişlərin hündür olması binanın pilonlar-sütunlar üzərində inşa edilməsi təəssüratını yaradır. Bu baxımdan Gəncə Cümə məscidinin binası Azərbaycanın həmin dövrdə inşa edilmiş başqa məscidlərindən fərqlənir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Binanın planlaşdırılmasında əsas kimi simmetriya götürülmüş və əhəmiyyətindən asılı olmayaraq, bütün otaqlar ona tabe edilmişdir. Məscid planının özəyində zal durur və ətraf otaqlar onun strukturuna tabe edilir. Ətraf zalların özünəməxsus yerləşməsi nəzərə alınaraq, onların əlaqələndirilməsi üçün maraqlı üsul tətbiq edilmişdir. Divar qalınlığında açılmış qapı yerləri dərinliklərində kiçik əyilmələrə malikdir ki, bu da onlara qeyri-adi forma verir. İlk baxışdan qəribə görünən bu girişlərin binanın planına baxıldığı zaman zalda simmetrik olaraq yerləşdirildiyini, xarici nişlərdə isə simmetriya oxu kimi istifadə edildiyini görmək olar.<ref name="Алиев666">{{Harvnb|Алиев|1954|p=666}}</ref> Gəncə cümə məscidi 20x20x4.5 sm ölçüyə malik kərpiclər və gəc məhlulundan tikilmişdir. Bəzi yerlərdə divarların qalınlığının 3 metrə qədər çatması diqqət cəlb edir. Bu cür qalınlığa yalnız mərkəzi zalın divarlarında rast gəlinir. Portallar, nişlər və künc otaqları isə 1-1.3 metr qalınlığa malikdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> Bütün otaqlar kərpicdən hörülmüş tağvari örtüyə malikdir. Bu baxımdan mərkəzi zalın günbəzli örtüyü istisna təşkil edir. Qapı və pəncərələrin tağvari çərçivələri də kərpicdən hörülmüşdür. Binanın bütün divar və tağları səliqə ilə suvanmışdır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> ===== Fasadları ===== [[Fayl:Şah Abbas meydanı.jpg|280px|thumb|left|Məscidin portalsız cənub fasadı və Cavad xan türbəsi]] Cümə məscidinin ümumilikdə sadə və aydın olan memarlıq kompozisiyası rahat qəbul edilir. Tikilidə böyük niş və kiçik girişlərin kontrastı, həmçinin işıq və kölgə effektləri əks etdirilmişdir. Təməldə düzbucaqlı olan prizma 8 metr hündürlükdə çoxbucaqlıya, daha sonra səkkizbucaqlıya keçərək oxvari profilli və düz kərpic səthli olan günbəzlə tamamlanır. Nəticədə bir həndəsi formadan digərinə tədricən keçən kompozisiya günbəzlə tamamlanır.<ref name="Алиев669">{{Harvnb|Алиев|1954|p=669}}</ref> Əksər portal-günbəz tikililəri kimi Gəncə Cümə məscidinin də bütün fasadları lakonik formalarda həll edilmişdir. Onların əsasında mərkəzi oxların vurğulanması ilə əldə edilən simmetriya durur. Fasadların memarlığında (cənub fasadı istisna olmaqla) əsas önəm portallara verilmiş, onlar divar səthinin mərkəzində yerləşdirilmişdir. Fasadların qeyri-adi dərəcədə sadə formaları – əsas girişlərin həddən artıq böyük giriş portalları və portalların dərinliyində yerləşdirilmiş kiçik giriş yerlərinin formalaşdırığı kontrast yüksək təssürat yaradır. Nişlərin oxvari tağları (6 m hündürlüyə və 5.6-5.60 metr enə malikdir) demək olar ki, portalların bütün sərhini tutur.<ref name="Алиев669"/> Məscidə aparan əsas portallar yaxşı vurğulanmışdır. Onlar iri ölçülərsə sadə və sərt formalarla həll olunmuşdur. Açıq olan böyük və dərin nişlər binanın dərinliyinə aparır, fasadların hündür və düz divarları isə kontrast nəticəsində dini tikilinin ifadəliyini vurğulayır. Portalların yanlarında düzbucaqlı çərçivə içərisində inşa edilmiş kiçik nişlər yerləşir. Fasadların maili səthində yan otaqların pəncərə və qapı yerləri açılmışdır.<ref name="Алиев669"/> Qərb və şərq fasadları, şimal fasadı kimi həll edilsələr də, onlara simmetrik yerləşdirilmiş iki kar niş də əlavə olunmuşdur. Cənub fasadında portal yoxdur. Divarın iki tərəfində isə şəbəkəli pəncərələr yerləşdirilmişdir.<ref name="Алиев670">{{Harvnb|Алиев|1954|p=670}}</ref> === II Abbasın dövründə === ==== Çəhəl Sütun Sarayı ==== [[Fayl:40sotoon.jpg|250px|thumb|Çəhəl Sütun Sarayı]] '''Çəhəl Sütun'''<ref>{{Cite web |title=R.İ.Dadaşova. Səfəvilərin son dövrü. Bakı - «Nurlan» - 2003 |url=http://www.turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |access-date=2012-04-18 |archive-date=2012-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120502052902/http://turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |url-status=dead }}</ref> ({{Dil-fa|چهل ستون}} "qırx sütun") — [[II Şah Abbas Səfəvi|II Şah Abbasın]] hakimiyyəti dövründə [[İsfahan]]da inşa olunan saray. Saray adını ("qırx sütun") giriş hissəsini dəstəkləyən iyirmi taxta sütundan götürür; girişin önündəki fəvvarənin suyunda əks olunan sütunlar qırx sütun kimi göründüyü deyilir. Böyük bir hovuzun sonunda, bir parkın ortasında yerləşən saray Şah II Abbas tərəfindən, şahın əyləncəsi ve qəbul mərasimilərində istifadə etmək məqsədilə inşa etdirilmişdir.Bu sarayda Şah II Abbas və onun varisləri [[terras (bina)|terrasda]] və ya əzəmətli qəbul otaqlarından birində [[əyan]]ları,səfirləri qəbul edərdi. Sarayın divarları gözəl tarixi səhnələrlə bəzədilmişdir; [[Buxara]] əmirinin şərəfinə ziyafət 1611-ci ildə; [[Şah İsmayıl Xətai|Şah I İsmayılın]] [[I Səlim|Sultan I Səlimə]] qarşı vuruşduğu [[Çaldıran döyüşü]] 1514-cü il; Şah I İsmayılın qalib gəldiyi və [[Şeybani xanlığı|Şeybani]] xanının öldürdüyü [[Mərv döyüşü]] 1510-cu il.Daha təzə şəkildə [[Nadir şah Əfşar]]ın 1739-cu ildə [[Karnal döyüşü]]ndə Moğol hökmdarına qalib gəldiyi təsvir edilir. Sarayın xarici rəssamlar tərəfindən çəkilən divar rəsmlərinin özünə məxsus xarakterik cəhətləri var. Bir-birilə uyğunlaşan parlaq və təzad rənglərin istfadəsi, perspektivin olmaması və rəsmlərdəki uzaqlıq və yaxınlığın rəsmin planına uyğun qurulması ən bilinən cəhətlərdəndir. Fiqurların rəsmdəki duruşu, geyimi, geyimlərində naxışların fərqliyliyi, təbiətdən təsirlənilən fiqurlar ( ağac, dağ və s), memari üslub və nəsnələrin yerli və ya xarici olmasında dəqiqlik ən gözəl formada təsvir edilmişdir. [[Fayl:Détail porte madreseh-e-chahar bagh esfahan.jpg|left|thumb|351x351px|Mədər-i Şah mədrəsəsinin qapısı, [[İsfahan]]]] === Dövrün sonu === [[Fayl:Palacio Hasht Behesht, Isfahán, Irán, 2016-09-20, DD 75-77 HDR.jpg|thumb|355x355px|[[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt sarayı]]<nowiki/>nın tavanı[[İsfahan|, İsfahan]],]] Səfəvi memarlığının son dövrünə [[İsfahan]]<nowiki/>da yerləşən iki abidəni misal göstərmək olar. Bunlardan biri [[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt]] ("Səkkiz Cənnət") sarayıdır. Saray bəzi mənbələrdə 1669 bəzi mənbələrdə isə 1671-ci ildə inşa olunmuşdur. Binanın planı 2 mərtəbədən və 8 otaqla əhatə olunmuş mərkəzi zaldan ibarətdir. Bina səkkizguşəli formadadır. Sarayın 2 əsas girişi vardır. Bundan əlavə binanın 4 tərəfində eyvanlar vardır ki, onlar da hündür və nazik taxta sütulardan ucaldılmışdır. Xarici dekorasiyada kermaika və sarı rəngin istfadəsi xüsusilə diqqət çəkir. Bir digər abidə isə [[Mədər-i Şah mədrəsəsi]]<nowiki/>nin qapısıdır. Mədrəsə Çahar Bağda yerləşir və 1706-1714-cü illərdə [[Sultan Hüseyn|Şah Hüseyn Mirz]]<nowiki/>ənin əmri ilə inşa olunmuşdur. Mədrəsənin planı eyvan, məscid, qübbə, mehrab, minbər, hərəmlik, hücrə, hovuz və kitabxanadan ibarətdir. Mədrəsənin çinar ağacından hazırlanmış gümüş və qızılla örtülmüş qapısı olduqca məşhurdur. "Yeddi sənət qapısı" adlnan bu qapı [[Əbdüllətif Təbrizi]] və [[Məhəmməd Saleh İsfahani]] tərəfindən hazırlanmışdır. Çox zərif və diqqəti cəlb edən [[zərgərlik]], [[rəssamlıq]], qızıl qaplama, [[dəmirçilik]], oyma, [[Filiqran|filigran]], qələmkarlıq kimi yeddi sənət növü ilə hazırlandığı üçün bu ad verilmişdir. Qapıda iki gümüş dəstək vardır. Qapının sağ tərəfində Şah Hüseyni tərənnüm edən şeirlər, sol tərəfdə isə elm və təhsilin əhəmiyyətindən bəhs edən şeirlər yazılmışdır. == Toxuculuq == XVI-XVII əsrlərdə şəhərlərin bir çoxu sənətkarlıq və ticarət mərkəzlərinə çevrilmişdilər. Bu şəhərlərdə toxuculuq inkişaf etdikcə xam ipəyə, yuna, pambığa təlabat artırdı. Cənub şəhərlərindəki toxuculuq müəssisələrinin təlabatı yerli xammal qaynaqları hesabına ödənilirdi. Bu dövrdə İsfahan şəhəri paytaxt olmaqla yanaşı həm də mühüm bir toxuculuq mərkəzi idi. Dövrün ən əhəmiyyətli toxuculuq atelyələri İsfahan, Yəzd, Kəşan, Kirman, [[Herat]], [[Məşhəd]], [[Rəşt]], [[Təbriz]] və [[Qum|Qumda]] yerləşirdi. Bu sexlərin hər biri bir digərindən fərqli parça növlərinin istehsalı ilə məşhurlaşmışdı. Məsələn [[İsfahan]]<nowiki/>da əsasən "zəri" və "qələm-kar" adlanan parçalar istehsal olunurdu. Kəşan şəhəri istənilən növdə [[ipək]] və məxmər , [[Kirman]] isə "kaşmir" toxuculuöunun mərkəzləri sayılırdılar. Bu fərqlər parça dizaynında da gözə çarpırdı. Məsələn "mehrab" naxışlı parçalar əsasən Yəzd şəhərində, İnsan, çiçək və bitgi fiqurlu parçalar isə İsfahanda hazırlanırdı.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} Səfəvilər dövlətində toxunan parçaların çeşidləri barədə Şardenin gündəliyində müfəssəl məlumatlar vardır. O bu barədə yazır: " Pambıq, yun, pərğu və xüsusi ipəkdən toxunan parçalar çox gözəldir. Onlrdan ipək-əbrişim çeşidinə görə çox olması həm də ipək parçaların dəbdə olması ipəkçiliyin yayılmasına gətirib çıxarmışdır. "Diba", "Pərniyan", "Tafta", "Dalğalı ipək daneriz", "Atlaz, "Səndəl", "Dəstar" (Qızılbaş tacı), "Şal-e kəmər", "Dəsmal" adlı ipək parçalar eləcə də pambıq, keçi və dəvə yunu ilə hazırlanan parçalar vardır ki, hamısı bu şəhərlərdə istehsal olunur." {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Şardenə görə əsas ticarət məhsulu olan ipək [[Gürcüstan]], [[Xorasan]], [[Kirman]], [[Gilan ostanı|Gilan]], [[Mazandaran ostanı|Mazandaran]] əyalətlərindən əldə edilirdi. Səfəvi dövlətində 22000 tay ipək istehsal olunduğunu və onun hər tayının çəkisinin 276 livr olduğunu yazmışdır. Əldə edilən ipəyin 10000 tayı Gilanın, 2000 tayı Mazandaranın, 3000 tayı Azərbaycanın, 3000 tayı Xorasanın, 2000 tayı Qarabağın, 2000 tayı isə Gürcüstanın payına düşürdü. Şardenin məlumatlarına görə ölkədə 4 növ ipək istehsal olunurdu ki, onlardan biri "Şirvani" adlanırdı. Şirvani ipəyi nadir tapılan ipək növü idi və Xəzər sahili şəhərlərdə xüsusilə də Qəzvində istehsal edilirdi. Ondan bir dərəcə üstün ikinci ipək növü "Xarvari", 3-cüsü "Xodapəsənd" sonuncusu isə "Şərbaf" adlanırdı. [[Fayl:Sir Robert Shirley by Anthony Van Dyck 1622 Rome.jpg|thumb|Ser Robert Şirlinin [[Antonio Van Deyk]] tərəfindən çəkilən portreti]] Şardenə görə zər və gümüşlə toxunmuş parçalar həm sadə və həm də cürbəcür olur. Bəziləri ikiqat olur ki, ona "ikiüzlü" deyirlər. İkiüzlü parçaların arxa tərəfi olmur və buna zərlə toxunmuş məxmər də deyirlər. Zərlə toxunmuş parçaların gəzi (1 gəz 105 sm-ə bərabərdir – A.B.) yaxud zəri (zor 104 sm-ə bərabərdir - A.B.) 50 tümənə qədərdir. Avropa pulu ilə hər şəsti 30 ekü ve zəri 1100 eküyədir. Dünyanın heç bir yerində belə parça toxunmur. Bu bahalı parçalar toxunan karxanada 5-6 nəfər həmin sahədə işləyir. Burada 24-dən 30-a qədər cürbəcür məkikdə (toxuculuq maşını, alət) müxtəlif əməliyyatlar yerinə yetirilir. Halbuki, adi parçanı toxuyanda bunların ikisindən istifadə edilir. Zərlə toxunmuş parçanın qiymətinin inanılmaz dərəcədə baha olmasının əksinə olaraq bu sahədə çalışan fəhlələr hər gün 15-16 "su" (şahı) muzd alırlar ve yalnız onun (gündəlik) bir parçasını toxuya bilirler. Bu bahalı, zərlə toxunmuş parçalar qapı-pəncərələrə vurulur və ondan çox yerdə istifadə olunur. Bu növ parçalar mənzillərin də əsas və lazımi ehtiyaclarından hesab olunur. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Tavernyeyə görə çoxlu miqdarda cürbəcür rəngli parçalar da toxuyub onların üzərini gül, [[buta]] ve müxtəlif təsvirlərlə bəzəyirlər. Avropadan Səfəvi dövlətinə üzərində müxtəlif təsvirlər olan ucuz parçalar idxalı artdıqca, bu cür yerli parçalar adiləşdi. Artıq bu parçalardan otaq pərdəsi kimi yorğan-döşək yığılan yerlərdə istifadə olundu. [[Yəzd]] və [[Kirman]]<nowiki/>da ucuz qiymətli yun parçalar “Etamines” adlanan yun və pambığın qarşığı olan parçalar, həmçinin yun və ipəyin qarışığından olan parçalar da istehsal olunurdu. [[Muğan]]<nowiki/>da adi əhalinin istifadəsi üçün qaba və qalın yun parçalar da toxunurdu. Bu parçaları üçüncü təbəqəyə mənsub insanlar işlədirdilər. [[Övliya Çələbi]]<nowiki/>nin məlumatına görə [[Marağa]] əhalisinin əsas məşğuliyyətlərindən biri pambıq əyirmək və parça toxumaq idi.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=26}} Sözügedən dövrdə İsfahanda toxuculuq sənayesi böyük dərəcədə inkişaf etmişdir. Mənbələrdə qeyd edilir ki, bazarda 25 min işçi üçün toxuculuq dəzgahları varidi. Hətta toxuculuq gildiyasının rəhbəri dövlətin ən qüdrətli adamlarından biri sayılırdı. Saraya yerləşdirilmiş toxuculuq maşınları şəhərin baş meydanı ilə [[Çəhəl Sütun Sarayı|Çehel Sütun]] sarayı arasında yarım kilometr məsafədə yerləşirdi. Bu emalatxanalar o dövrün yüksək daxili tələbatı və sürətlə artan ixrac hesabına yaradılmış həllər idi. Məlumdur ki, şah Səfəvilər dövründə Avropa ölkələrinə səfirlər tərəfindən göndərilən diplomatik hədiyyələr üçün İsfahan emalatxanalarında toxunan parçalara üstünlük verirdi. 1609-cu ildə [[I Abbas|Şah Abbasın]] əmri ilə İngiltərənin Səfəvi sarayındaki nümayəndəsi Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>yə kaftan və qızılbaş çalması hədiyyə edilmişdir. Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>nin geyindiyi bu paltarlar avropalılarda dərin təəssürat yaratmışdır. 1622-ci ildə rəssam [[Antonio Van Deyk]] (1599-1641) tərəfindən [[Roma]]<nowiki/>da çəkilmiş portretində [[Robert Şirli]] ənənəvi Səfəvi kişi geyimində, naxışlı xalat və plaşla təsvir edilmişdir.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=27}} === Toxuculuq məktəbləri === Səfəvilər dövründə ölkədə toxuculuq sahəsində 2 əsas məktəb fəaliyyət göstərirdi. Bunlardan birincisi [[Qiyasəddin Əli Nəqşibəndi|Qiyasəddin Əli Nəqşibənd]] məktəbi digəri isə [[Rza Abbasi]] məktəbi idi. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasəddin Əli Nəqşibənd XVI-XVII əsrlərdə Yəzd şəhərində məşhur parça ustası və dizayneri kimi tanınıb. Bu dövrdə o, parça dizaynında “Yezd məktəbi” kimi tanınan bir üslub yaratmışdı. “Nəqşibənd” titulu parça dizaynındakı məharətinin simvoludur. Onun parça üzərindəki imzası “Qiyas”dır (غیاث). Qiyasəddin Əli Nəqşibənd kimi sənətkarların iştirakı ilə Yəzd şəhəri insan fiqurlu və naxışlı parçalar, xüsusilə də təsvirli atlaz parçalar istehsalında ən əhəmiyyətli mərkəzə çevrilmişdi. Qiyasəddin öz əsərlərində ən çox seçilən və orijinal mövzuları bir araya toplamış və bununla da Şah Abbasın diqqətini cəlb etmişdir. Çox keçmədən, o, dövrün digər saray sənətkarları arasında mühüm yer tuta bilmişdir. Məlumdur ki, I Şah Abbas Əkbər şaha (1542-1605) Qiyas tərəfindən toxunmuş və dizayn edilmiş əlli parça (300 başqa parça ilə birlikdə) göndərmişdir. Sənətçi bununla da “nəqşiənd”in titulunu və şöhrətini Səfəvi dövlətinin sərhədlərindən kənara da çıxarmışdır. Bir sıra bioqraflar Hindistan, Osmanlı və Bizans hökmdarlarının Qiyasdan əsər (parça) almaq üçün ona hədiyyələr göndərdiklərini qeyd etməklə bu fikri təsdiqləmişdirlər.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasın toxunduğu parçalarda görünən naxış və mövzulara aşağıdakıları nümunə göstərmək olar: * Romantik və sevgi mövzulu səhnələr * Kiçik və zərif insan xarakterləri * Uzun və nazik qönçələr və çiçəklər, badamşəkilli xurma yarpaqları, dairəvi lotus, aslan üzlü xurma yarpaqları * Tacvari ornamentlər, simmetrik budaqlı bitki motivləri * Qaçan çita və buna bənzər heyvan fiqurları, tqazlar üzərinə hücum edən tülkü və s. heyvanlar. Qiyasəddin Əli Nəqşibəndin himayəsində formalaşan məktəbdə parça naxışlarında ümumiyyətlə kiçik və bir-birinə uyğun gələn dizayn tərzinin ortaya çıxdığı görülür. [[Fayl:Mu'in. Portrait of Riza-i-Abbasi. 1673. Princeton University..jpg|left|thumb|202x202px|[[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin portreti ([[1673]])]] Səfəvi sənətinin ikinci dövrü kimi tanınan I Şah Abbas dövründə (İsfahan məktəbi) Rıza Abbasi üslubunun təsiri Qiyasəddinin əsərlərində öz əksini tapmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=156}} Bu təsiri onun Yəzddən İsfahana köçməsi və İsfahanda yaşamağa başlaması ilə əlaqələndirmək olar. I Şah Abbasın göstərişi ilə baş vermiş bu iqamətgah dəyişikliyi onun İsfahan toxuculuq emalatxanalarının məsuliyyətini öz üzərinə götürməsi ilə bağlıdır. Lakin bir müddət İsfahanda yaşadıqdan sonra o doğma şəhərinə (Yezd) qayıdır və burada öz sənətini inkişaf etdirir. Qiyas İsfahanda saray emalatxanasında işləyərkən bu dövrün məşhur miniatürçüsü [[Rza Abbasi]] ilə tanış olur və onun əsərlərindən çox təsirlənir. Bu tarixdən etibarən Rıza Abbasinin miniatür üslubunun təsirləri Qiyas tərəfindən toxunan parçalarda aydın şəkildə görünür və müşahidə edilir. [[Yel Universiteti]]<nowiki/>nin İncəsənət Qalereyasında “Qiyas” imzalı parça üzərində Qiyasın özünəməxsus üslubu və Rıza Abbasinin təsirləri aydın görünür.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=157}} [[I Şah Abbas]]<nowiki/>ın dövründə geniş yayılmış ikinci toxuculuq üslubu [[Rza Abbasi]] üslubudur. Daha sonra [[Rza Abbasi]] adı ilə tanınan Rıza (1572-1634) Qəzvin məktəbində təhsil almışdır. Rıza Abbasinin üslubu onun yaratdığı və tələbələri tərəfindən davam etdirdiyi “İsfahan məktəbi” kimi tanınır. O, miniatür sənətində yeni üslubun formalaşmasında mühüm rol oynamış və orijinal mövzular seçərək yeni rəngkarlıq üsulu yaratmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=158}} Əsərlərinin əksəriyyəti bir səhifəlik rəsm formasındadır. O, gənclərdən tutmuş aşıqlara, dükançılardan saray əyanlarına qədər cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini sərbəst və möhkəm konturlardan istifadə edərək parça üzərinə rəsm etmişdir. Qiyasın toxunduğu parçalardakı insan fiqurlarını [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin bir səhifəlik miniatürlərindəki fiqurlarla müqayisə etdikdə təsirin şiddəti daha aydın görünür. [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin rəsmlərindəki əsas mövzular yastığa uzanmaq, əylənmək, şərab içmək kimi ümumi mövzulardır. Lakin bu fiqurlar parçanın üzərində bölmələrdə yerləşdirilmiş və dizayna uyğun olaraq dəyişdirilməsi mümkün olmuşdur.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=159}} == Xalçaçılıq == [[Azərbaycan xalçaçılıq məktəbləri|Azərbaycan xalçaçılıq]] sənəti tarixində XVI-XVll əsrlər ən zəngin dövrlərdəndir. Bu yüzillərdə Azərbaycanda olmuş əcnəbi səyyahlar ölkənin bir çox şəhərlərində daxili və xarici bazarlar üçün xalça toxunan xüsusi karxanaların fəaliyyət göstərdiyini qeyd etmişlər. Mənbələrdən məlum olur ki, bu zaman toxunuşu bəzi nümunəvi xalçaların yaradılmasında yalnız toxucu deyil, dövrün görkəmli rəssamları da iştirak etmişlər. Məlum olduğu kimi, xalça əsil mənada toxucu əməyinin məhsuludur. O, əsrlər boyu xalçanın həm toxucusu, həm də rəssamı olmuşdur. XVI-XVII əsrlərdə xüsusr sifarişlə toxunmuş bir çox Azərbaycan xalçaları isə xalq yaradıcılığından daha çox peşəkar saray incəsənəti örnəklərini xatırladır. XVI əsrin ilk onilliklərində yarpaq motivi əvəzinə irili-xırdalı güllər və ya xətai qızılgül motivləri dəbdə idi. Bu motivlərə ələbatın yüksək olması onların izlərinin günümüzə qədər gəlib çıxmasına səbəb olmuşdur. Səfəvi xalçalarının bir çoxu bu fiqurlarla dizayn edilmişdir. XVI əsrin əvvəllərində [[Bəhzad|Behzad]] Usta və [[Qasım Əli]] usta o cümlədən, [[Mirək]], [[Mirzə Əli]], Sultan Məhəmməd və [[Mir Seyid Əli]] kimi şagirdlərin köməyi ilə xalça dizaynında köklü dəyişikliklər baş vermişdir. Bu ustadlar Heratdan Təbrizə gedib Təbriz rəssamlıq məktəbini yaratmışlar. Bu dövrdə xalça kənarları daha vacib idi və dizaynerlər kənar dizaynlarda incə detallara lazım olduğundan daha çox vaxt sərf edirdilər. Bu dövrün əsas “kənar” xüsusiyyəti budur ki, yazılı bir-birinə qarışmış rumilər və əsas haşiyə xalçanın naxışına və mətninə uyğun rəng və ahəngdə bir neçə yan haşiyənin daxilində yerləşir. İri xalçaların mərkəzindəki naxışlar dairəvidən oval və ulduzşəkilli formada olub, yazılar isə mərkəzə bitişik naxışlarla toxunmuşdur.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarında təsvirlərin bolluğu əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərdən biridir. Bunun səbəbi xalçaçılıq sənəti ilə miniatür sənətinin qarşılıqlı əlaqədə olması idi. Səfəvilər dövründəki bir çox dizaynerlərin dizaynları tam aydın olmasa da, xalça, parça və miniatür kimi sənətlərin oxşarlığına əsaslanaraq, [[Rza Abbasi]] kimi o dövrün mühüm sənət ustalarının bir çox sahədə mahir olduqları anlamaq mümkündür. Səfəvilər dövründə xalçaçılıq sənəti kəndlərdən şəhərlərə yayılmışdır. Xalçaçılığın ticarətə daxil olması ilə dövlət xalqı iqtisadiyyatı gücləndirən sahələrə- dulusçuluq, toxuculuq və xalçaçılıq kimi sahələrə yönəlməyə təşviq edirdi. Şah Abbas dövründə bu sənətlər dövlət himayəsində idi. Xalçanın şəhərlədə yayılması ilə xalçaçılıq metodları dəyişdirili və yeni xalçaçılıq mərkəzləri açıldı. Bu mərkəzlərdə xalça kompozisyaları olduqca zənginləşdi. Artıq Səfəvi xalçalarında [[Türkmənlər|Türkmən]], [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]], Hind [[Gurakani|Gürkani]] əsintilərini görmək mümkün idi.  {{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Bu dövrə aid xalça nümunələrində heyvani fiqurların çoxluq təşkil etdiyi “Esangeşko” xalçalarına rast gəlmək olar. Xalçanın adı eyni adlı Polşa şahzadəsinin adından götürülmüşdür. Esangeşko xalçasının görüşünü belədir: xalçanın zəmini tünd rəngli olub, üzərində real və ya əfsanəvi heyvanların müxtəlif formalarda təsvirləri mövcuddur. Bundan başqa xalçanın mərkəzində ovçuluğa dair naxışlar olduqca həyəcanlı və hərəkətli bir şəkildə  təsvir edilmişdir. Esangeşko xalçası Səfəvi dövrü xalçaçılığının şah əsərlərindən hesab olunur. Səfəvilərin son dövründə xalçalarda baxça və ağac motifləri ilə yanaşı xalçanın ətrafı boyu çevrələnən dairəvi çizgilərə rast gəlinir. Bundan başqa bu dövr xalçalarında canlı rənglər və həndəsi fiqurlar gözə çarpır.  XVIII əsr xalçalarında [[Həşt-Behişt]] və Çahar Bağ təsvirləri də aydın görünür. Bu növ xalçalarda  zəmin 4 hissəyə bölünür. Ortada hovuz təsvir edilir. Hər bir bölmədə isə müxtəlif mənzərələr rəsm edilir. Bu növün ən məşhur nümunəsi Kirman xalçasıdır. Xalça hal-hazırda Hind [[Caypur]] muzeyində sərgilənir.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarını dizayn və motiflərinə görə əsasən 4 qrupa ayırmaq olar{{sfn|Ölmez|2006|page=183}} : # [[Ərdəbil xalçaları]]. Bu xalça növünə aid ilk nümunə XVI əsrə aiddir. Şah Təhmasib dövründə [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[İsfahan]] və [[Kirman]] şəhərlərində yaradılan emalatxanalarda toxunulan ən məşhur xalça növüdür. # Bədii xalçalar # [[Herat xalçaları]]. Xalça dizaynında istifadə edilən Herat stili XVI əsrdə Səfəvi dövlətində məşhur olan çiçəkli xalça sənətinin ən böyük təmsilçisidir. Bu xalça dizaynı I Təhmasib və I Şah Abbas dövründə özünün ən pik nöqtəsinə çatmışdır. # Vaza texnikalı xalçalar ==== Qalereya ==== <gallery widths="220" heights="190"> Fayl:Zayn al-'Abidin bin ar-Rahman al-Jami - Double-page Illustrated Frontispiece Depicting a Court Scene - Walters W6281B - Full Page.jpg|Zeyn əl-'Abidin bin ar-Rahman əl-Cami -XVI əsrin əvvəlləri miniatür, Walters İncəsənət Muzeyi Fayl:Ardabil Carpet LACMA 53.50.2 (1 of 8).jpg|Ərdəbil xalçası ([[Los Anceles ]] incəsənət muzeyi) Fayl:The Emperor's Carpet (detail), second half of 16th century, Iran. Silk (warp and weft), wool (pile); asymmetrically knotted pile, 759.5 x339 cm.The Metropolitan Museum of Art,.jpg|İmperator xalçası (detal), 16-cı əsrin ikinci yarısı Metropolitan İncəsənət Muzeyi, Nyu York Fayl:Khalili Collection Islamic Art txt 0236 new.jpg|[[Ayətul-kursi|Ayətül-kürsi]] yazılı xalça, [[1570]]-ci il Fayl:Kirmanrug.jpg|"Vaza texnikası"xalça, [[Kirman]], XVII əsr Fayl:Louvre - Tapis à décor de jardin de paradis, dit Tapis de Mantes.jpg Fayl:Cloud band Hamburg MKG Safavid animal carpet detail.JPG|Heyvani təsvirli xalçanın detalları, [[XVI əsr]] Fayl:Hamburg MKG Safavid carpet detail hunting.jpg|Şir və Kirin detallı xalça, [[XVI əsr]] </gallery> === Şah İsmayıl dövründə === Şah İsmayıl 15.07.1502-ci il tarixli "toxuculuq, xalça və xalçaçılığın inkişafı" haqqında fərmanı ilə sasanilər dövründə məşhur olan xalçaçılığın yenidən dirçəldilməsini əmr edir. Bu dövrdə beş əyalət xalçaçılıq mərkəzi kimi ön planda idi; [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[Həmədan]], [[İsfahan]], [[Şuştər]] və [[Herat]].{{sfn|Zuleh|2013|page=32}} Şah İsmayıl dövründə Səfəvi sarayında istifadə olunan xalçalar dövrünün ən məşhur ustası Qasım Əli tərəfindən hazırlanmışdır. Şah İsmayıl dövründən günümüzə qədər gəlib çıxmış xalçalar aşağıdakılardır{{sfn|Parsa|2019|page=27}}: * [[Metropoliten muzeyi|Metropolitan muzeyi]]<nowiki/>ndə saxlanılan dairəvi fiqurlu xalça * İtalyanın Milan şəhərində muzeydə sərgilənən ovçuluq təsvirli və ya kətəbəli xalça * [[Habsburqlar|Habsburq]] xanədanına aid xalça * [[Filadelfiya]] xalçası * Çərçivə fiqurlu xalça (Kab Kabi) Şah İsmayıl dövründə toxunulan xalçalarda üzə çıxan motivlər bunlardır: tumurcuqlu ağaclar, sərv ağacları, əjdəha təsvirləri, qu və simurq quşu eləcə də heyvan təsvirləri. Şah İsmayıl bir çox məşhur Heratlı xalçaçıları Təbrizə dəvət etmiş, [[Kəmaləddin Behzad|Kəmaləddin Bəhzat]]<nowiki/>ı isə onlara usta təyin etmişdir. Bununla da şahın əmri ilə Təbrizdə yeni xalçaçılıq atelyələri qurulmuşdur. Hətta o Kəmaləddin Behzad, Ağa Mirək və İsfahanlı bir nəqqaşa oğlu Şah Təhmasibə miniatür sənətini öyrətməsini tapşırmışdır. Şah Təhmasib həmçinin Sultan Məhəməd Müsəvvərin də tələbəsidir.{{sfn|Parsa|2019|page=27}} === Şah Təhmasib dövründə === Şah Təhmasib atası Şah İsmayıldan fərqli olaraq həm də rəssam idi. O uşaqlıqdan [[Kəmaləddin Behzad]]<nowiki/>ın rəhbərliyi altında naxış tərtibatı öyrənirdi. Təhmasibin 54 illik səltənətinin 20 ili rəssamlarla iç-içə keçmişdi.{{sfn|Thompson|2005|page=96}} Onun hakimiyyətinin ilk illərində Səfəvi incəsənəti öz çiçəklənmə dövrünü yaşayırdı. Bu dövrdə əsas iki xalçaçılıq məktəbi ön plana çıxırdı: # [[Qəzvin]] məktəbi # [[Məşhəd]] məktəbi [[Fayl:Ardabil Carpet.jpg|thumb|477x477px|[[Şeyx Səfi xalçası]], [[Ərdəbil]]]] İlk əvvəl paytaxtın Təbrizdən Qəzvinə köçürülməsi ilə Qəzvin məktəbi yüksəlişə keçsə də daha sonra şahın sufiliyə yönəlməsi və sənətdən uzaqlaşması ilə burada yaşayan sənətçilərin Məşhədə axın etməsi bu məktəbin yaranmasına gətirib çıxardı.{{sfn|Parsa|2019|page=28}} Bu sənətçilərin bir hissəsi Hindistana köç etdi. Digər hissəsi isə Şah İsmayılın qardaşı İbrahim Mirzənin rəhbərliyi ilə Məşhəd məktəbinin əsasını qoydu. Rəvayətə görə Şah Təhmasib Sultan Süleymana məktub yazaraq ondan İstanbulda yerləşən Süleymaniyyə məscidinin ölçülərini istəyir və öz ətrafındakı sənətkarlara məscidin ölçülərinə uyğun xalça toxumağı əmr edir. Bu barədə Macarıstanın Səfəvi sarayındakı nümayəndəsi məlumat verir. O yazır ki, toxunulan xalçalar dəvələrlə birlikdə Həmədandan İstanbula aparılır.{{sfn|Thompson|2005|page=96}}  Şah Təhmasib dövrünün əsas xalçaları aşağıdakılardır: # [[Ərdəbil xalçaları]] # Duke of Anhalt xalçası # İmperator xalçası # Heyvan motivli Şah Təhmasib xalçası ([[Çelsi xalçası]]){{sfn|Fevervari|1997|page=278}}  # Saltinq xalçası [[Ərdəbil xalçaları]] 1539-1540-cı ildə indiki İranın şimal qərbində toxunmuşdur. Xalçanın üzərində "Maqsud Kaşani" imzası vardır. Bu xalçaların həddən artıq incə toxumaq üçün hər ilmədə çox nazik yundan ilgəkdə isə ipək iplərdən istifadə edilmişdir. Hal-hazırda Londonda "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert]]" muzeyində saxlanılmaqdadır. I Təhmasib dövrünün məşhur xalçalarından bir digəri "Çelsi" xalçasıdır. Xalçanın qırmızı zəmini üzərində tünd göy rəngli madalyonlar eləcə də heyvan və bitgi fiqurlarından ibarət bağça təsviri var.{{sfn|Fevervari|1997|page=278}} Xalçanın toxunma ili 1550-ci ildir və o da "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert"]] muzeyində sərgilənir. {{sfn|Ölmez|2006|page=181}}  1539-cu ildə [[Səfəvi]] hökmdarı [[I Təhmasib|I Təhmasibin]] sifarişi ilə [[Şeyx Səfi kompleksi|Şeyx Səfi məscidi]] üçün toxunan [[Şeyx Səfi xalçası]]<nowiki/>nın 32 milyon ilməsi olub, ümumi ölçüsü 56,12 ''m²-dir.'' Eni 5,34 ''m'', uzunluğu 10,51 ''m'' olan xalça dünya muzeylərində saxlanılan ən nadir xalq sənəti nümunələrindəndir. Bəzəkləri gül-çiçək rəsmlərindən ibarətdir. Zəngin rəng çalarları vəhdət təşkil edir. Xalının mərkəzində yerləşən qönçə Günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülmüş xırda güllər haləni, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə Günəş şüalarını əks etdirir. Həmin kompozisiyanın yuxarı və aşağı hissələrində zəngin bəzəkli, qırmızı və şəkəri rəngli qəndil təsviri vardır. Ətrafdakı saysız hesabsız əlvan naxışlar kainatdakı ulduzların rəmzidir. === Şah Abbas dövründə === Şah Abbasın dövründə şahın əmri ilə [[İsfahan]] və [[Kaşan (İran)|Kaşan]] şəhərlərində yeni xalçaçılıq atelyeləri fəaliyyətə başladı. 1598-ci ildə paytaxıntın Qəzvindən İsfahana köçürülməsi ilə xalçaçılıq tarixində yeni məktəbin -İsfahan məktəbinin əsası qoyuldu. Tavernye yazır: " Buradakı karxanalarda qızıl və gümüş saplardan o cümlədən ipək və yundan əla xalçalar toxuyurdular. Bu xalçaların rəngi əsla dəyişmir və onlar qaralmırdılar" {{sfn|Baxşəliyev|2009|page=32}} Şah Abbasın əmri ilə xalça emalatxanaları [[Çəhəl Sütun Sarayı|"Qırx Sütun]]" və "Şah Meydanı" arasında olan ərazidə tikilmişdi. O ölkə ərazisindəki bütün xalça toxuyanları bu emalatxanalara yığmışdı.{{sfn|Parsa|2019|page=29}} Şaron öz səyahətnaməsində bu emalatxanalardan bəhs edərək yazır:" Bu emalatxanalar İsfahan sarayının cənubunda "Nəqş-i Cahan" adlanan bölgədədirlər. Burada çalışan işçilər həm emalatxanada həm də öz evlərində fəaliyyət göstərirdilər. Buna baxmayaraq onların başında baş usta dayanırdı." Bu emalatxanların yun ehtiyacı [[Kaşan (İran)|Kaşan]] və Gilan əyalətləri tərəfindən qarşılanırdı. Daha sonra şahım əmri ilə Astrabad, Şirvan, Qaradağ, Kaşan, Gilan və Məşhəd şəhərində də bu emalatxanalardan yaradıldı. I Şah Abbasın (1587-1629) dövründə xalçaçılıq artıq öz formasını dəyişərək sənət əsəri deyil, daxili və xarici istehlak üçün kommersiya əmtəəsinə çevrilmişdir. XVI əsrin saray xalçalarında və toxuculuqlarında məşhur olan obrazlı naxışlar getdikcə nəbati motivlərlə əvəz olundu. I Şah Abbasın dövründən günümüzə 300 nümunəsi gəlib çatmış “Polonez xalçaları” Səfəvi xalça sənətinin “bitki motivli xalça” dövrünü əks etdirir. {{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  Polonez xalçalarının bir çoxu saraya qonaq gələn avropalılara hədiyyə etmək ya da Avropada zadəganların evləri üçün toxunmuşdu. Bu xalçaların günümüzə çatan nümunələri toz çəhrayı rəngə çevrilsə də, onların əsl rəngləri açıq yaşıl, mavi, sarı və çəhrayıdır. İlmək saplarında ipəkdən,ilgək sapları arasında isə gümüş və ya qızıl saplardan istifadə edilərək naxışlar zənginləşdirilmişdir. "Polonez" termini 1878-ci ildə Parisdə keçirilən beynəlxalq sərgidə ortaya çıxmışdır. [[Xarkov|Xarkovda]] bir xalça nümunəsində Polşa Çzartoryski ailəsinə aid olduğu güman edilən heraldik gerb olduğu üçün bu xalçalar sərgilənərkən “Polşa xalçaları” adlanırdı. Bir müddət sonra xalçanın Səfəvilər dövründə İranda toxunduğu müəyyən edildi. Eynilə, indi [[Münhen|Münhendə]] sərgilənən başqa bir xalça nümuməsi Polşa kralı III Siqmund Vasanın sifarişi ilə hazırlanmışdır. Üzərində Vasanın gerbi varsır. 12 sentyabr 1602-ci il tarixli sənəddə kral Siqmundun ipək xalçalar almaq üçün Sefer Muratoviç adlı ermənini Keşana göndərdiyi bildirilir. Muratoviç Keşanda 6 cüt xalça alaraq kral gerbinin xalçaya toxunması üçün əlavə 5 tac ödəmişdi. Bu xalçaların naxışları İsfahandakı saray emalatxanalarında çəkilmişdir. Səfəvi xalçalarındakı bitki mənşəli medalyonların mənəvi yurdu, ehtimal ki, İsfahandır. Şah I. Abbas 1595-ci ildə İsfahada saray tikdirmiş və sarayı üçün möhtəşəm xalçalar toxutdurmuşdur. Dövrün məşhur məscidlərində döşənmək üçün nəbati motivli xalçalar istehsal olunurdu. İsfahanda toxunan xalçaların ən diqqətçəkən xüsusiyyəti medalyonların yuvarlaq olması və medalyonun yelçəkən və ya ulduz kimi 8, 16 və ya 32, 64 hissəyə bölünməsidir. İkinci diqqətəlayiq xüsusiyyət, döşəmə motivlərinin fərqli və düzgün tərtib edilməsidir. Yarpaqlar və çiçəklər çox vaxt "Şah Abbas palmetləri" adlanan və “Çin [[lotus]]<nowiki/>undan" təsirlənilən formada olur. Rənglər orta mavi fonda parlaq və qırmızıdır. Ən incə xalçalar ümumiyyətlə ipək, yun ilgək ipliyi və İran düyünü ilə toxunur və hər m²-də 350.000 ilə 500.000 düyün vardır.  {{sfn|Purdon|1996|page=54}} Xalçaların bir digər qrupu Şah Abbas dövründə toxunan və “qızıl xalçalar” adlanan [[Kirman]] qrupudur. Bu xalçaların naxış sxemləri biristiqamətlidir və 3 hissəyə bölünmüş sahədə qəfəslə səciyyələnir. Xalçanın bir qismində fil sümüyü rəngli spiral üzüm yarpaqları döşəmənin ətrafına sarılmış qəfəsi xatırladır. Digər hissələrdə isə qırmızı və mavi saplardan toxunmuş çiçək fiqurları vardır. Bu çiçəklər güldandan çölə doğru səpələnmiş haldadır.{{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  == Miniatür sənəti == Miniatür sənəti bəlkə də Səfəvilər dövrü incəsənətinin ən fəal istiqamətidir. Bu dövrdə istehsal olunan əsərlər keyfiyyət baxımından Azərbaycan miniatürünün ən mühüm mərhələlərindən birini təşkil edir. Təsvirə göstərdikləri tolerant münasibətlə bu sənətin inkişafına töhfə verən Səfəvi hökmdarları rəssamlara bir çox müxtəlif mövzularda əsərlər yaratmağa imkan yaratmışdılar. Səfəvi miniatürü biri Ağqoyunlu, digəri isə Heratda məskunlaşmış Teymuri anlayışı olan iki mənbənin təsiri ilə formalaşmışdır. Səfəvi miniatür sənətini aşağıdakı miniatür məktəblərinə bölmək olar{{sfn|Güner|1997|page=56}}: # [[Təbriz miniatür məktəbi]] (1502-1558) # [[Herat]] məktəbi # [[Şiraz]] məktəbi # [[Qəzvin]] məktəbi (1548-1598) # [[İsfahan]] məktəbi (1598-1722) [[Fayl:Khamseh Nizami 001.jpg|thumb|"Sultan Səncər və qarı". "[[Xəmsə]]" (1539–1543, Britaniya muzeyi, [[London]])|322x322px]] '''Təbriz miniatür məktəbi'''nin formalaşması XIII əsrdə başlasa da, XVI əsrdə Təbrizdə miniatür sənətinin zirvəyə çatdığı dövr hesab olunur. Ələddin Cöveyninin “Verqa ilə Gülşah (XIII. əsr)”, “Monqollar tarixi (1290)”, “Mənafi əl- Heyvan (1297)” kimi əlyazmaları əsasında hazırlanmış miniatürlər [[Təbriz]] miniatür sənətinin ilk nümunələrini təşkil edir. 1514-cü ildən sonra Təbriz miniatür sənətində yeni mərhələ başlayır. Şah İsmayılın 1510-cu ildə [[Xorasan bəylərbəyliyi|Xorasan]] və [[Herat bəylərbəyliyi|Heratı]] ələ keçirməsi, məşhur rəssam Bihzadı və digər sənətkarları Təbrizə gətirməsi bunda böyük rol oynamışdır. Bu dövrdən Heratlı rəssamların çəkdiyi əsərlər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Təbriz məktəbi ən görkəmli və möhtəşəm nümunələri Şah Təhmasib dövründə yaradılmışdır. [[Türkmənlər|Türkmən]] və [[Teymuri]] Herat məktəbinin müxtəlif təsirlərinin qaynaşması ilə ortaya çıxan Təhmasib dövrü Təbriz miniatür üslubu zəngin rəng çalarları, həddindən artıq səth ornamentləri, izdihamlı və təmtəraqlı kompozisiyaları və son dərəcə diqqətli işlənməsi ilə diqqət çəkir. Bu dövrdə Səfəvi miniatürlərinin ən xarakterik xüsusiyyəti, əsrin sonlarına qədər davam edən və dövrün dəbini əks etdirən “[[tac-ı haydari]]” çalmalardır. [[Şiəlik|Şiə]] əqidəsinin on iki imamını təmsil edən on iki dilimli tac geyinmiş fiqurlar Səfəvi miniatürlərinin xarakterik xüsusiyyətidir. XVI əsrdə [[Təbriz miniatür məktəbi]] bədii məktəb kimi formalaşmış və Bakıda, [[Şamaxı]]<nowiki/>da, [[Herat]]<nowiki/>da və [[Şiraz]]<nowiki/>da əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Lakin Şah İsmayıl və onun oğlu Təhmasibin dövründə Təbriz miniatür məktəbi qonşu Şərq ölkələrində estetik təsəvvürlərin, ifadə üslubunun, üslub və sənət qaydalarının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Sözügedən dövrdə Sultan Məhəmməd, [[Ağa Mirək]], [[Mir Müsəvvir]], Mirzə Əli, [[Mir Seyid Əli]], [[Müzəffər Əli]], Məhəmmədi, [[Sadıq bəy Əfşar]], Siyavuş bəy, [[Mir Zeynəlabidin]] və s. kimi Azərbaycan miniatür rəssamları fəaliyyət göstərmişlər . Bu rəssamların [[Firdovsi]], [[Nizami Gəncəvi|Nizami]], [[Sədi Şirazi|Sədi]], Hafiz, Cami, [[Əlişir Nəvai|Nəvai]] və başqa klassiklərin əlyazmalarına çəkdikləri illüstrasiyalar, xüsusi albomlarda toplanmış portretlər, sujetlər miniatür sənətinin ən gözəl inciləridir. Səfəvilərin ilk hökmdarı Şah İsmayılın dövründə Təbrizdə hazırlandığı məlum olan illüstrasiyalı əlyazma olmasa da, [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] [[Sultan Xəlil|Sultan Xəlili]]<nowiki/>n sifarişi ilə Nizami [[Xəmsə]]<nowiki/>sinin miniatürlərindən birinin bu dövrdə hazırlandığı qəbul edilir. Sonrakı dövrdə sənətin ilk himayədarı həm də xəttat olan muralist [[Sultan Məhəmməd]]<nowiki/>dən rəssamlığı öyrənən [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]] olmuşdur. Təbrizdə hazırlanan ən mühüm əsər [[Haufton Şahnaməsi]] adı ilə tanınan 1527-ci il tarixli Firdovsi Şahnaməsinin ([[Metropoliten muzeyi|Nyu York Metropolitan Muzeyi]]) nüsxəsidir. "Şahnamə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "Keyumərzin məclisi", "Zöhhakın edam edilməsi", [[Mirzə Əli Təbrizi]]<nowiki/>nin "Hindistan elçilərinin qəbulu", Müzəffər Əlinin ov və döyüş səhnələri, Mir Seyid Əlinin saray məclisləri təsvir olunan əsərləri, "Xəmsə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "[[Sultan Səncər və qarı]]", "Şirin çimərkən Xosrovun ona tamaşa etməsi", "Məhəmməd Peyğəmbərin meracı". Mir Müsəvvirin "Ənuşirəvan və bayquşların söhbəti", Mirzə Əli Təbrizinin "Xosrov Bərbədin musiqisini dinləyir", "Şapur Xosrovun portretini Şirinə göstərir", Mir Seyid Əlinin "Dilənçi qarının Məcnunu Leylinin yanına gətirməsi" və s. əsərlər Şərq miniatür sənətinin zirvəsini təşkil edir. Şərq rəssamlarının ən çox sevdiyi "Şahnamə" və "Xəmsə" süjetləri parlaq, klassik ifadəsini məhz bu iki əlyazmada – Sultan Məhəmməd və onun müasirlərinin əsərlərində tapmışdır.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Mir Sayyid Ali 2.jpg|left|thumb|[[Mir Seyid Əli]], Nizaminin "[[Xəmsə]]" əsərindən miniatür]] '''Herat məktəbi.''' Səfəvilər dövründə [[Herat]]<nowiki/>da hazırlanmış kolofondan bəhs edilən ilk əsər Asəfinin 1502-1503-cü ilə aid “Dastan-ı Cəmal u Cəlal” (İsveç Uppsala Universiteti Kitabxanası) əsəridir. Miniatürlərdə görünən dairəvi üzlü fiqurlar həmin əsrin əvvəllərində Şiraz məktəbinin miniatürləri ilə böyük oxşarlıq göstərir.{{sfn|Güner|1997|page=57}} Bu məktəbin ən mühüm əsərlərindən biri də Şah Təhmasibin qardaşı Sam Mirzə üçün hazırlanmış Nizami Xəmsəsidir. Əsərin miniatürlərində dekorativ xarakter üstünlük təşkil edir. Skanlarla bəzədilmiş xırda daşlarla səpilmiş paralel təpələr, qüdrətli Behzad tipli qaya formaları, zərgər vasvası ilə işlənmiş tikililər, nəfis fiqurlar Herat məktəbi miniatürlərinin əsas xüsusiyyətlərini təşkil edir. Məktəbin digər mühüm əsərləri Əli Şir Nəvainin Antologiyası (Paris Bibliotheque Nationale) və Hafiz Divanıdır (Cambridege Fogg Art Museum). Bu üç əsər Sam Mirzənin Herat valiliyi dövründə (1522-29) Heratda hazırlansa da, bəzilərinin Təbrizdə təsvir olunduğu güman edilir. Sultan Məhəmmədin divanındakı bəzi miniatürlərdə taxt-tac səhnələri, içki məclisləri, sərxoşluğu ifadə edən miniatürlər  gündəlik həyatı əks etdirməsi və yumor xarakteri daşımasına görə çox maraqlıdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=153}} '''Şiraz məktəbi.''' Əsrlər boyu miniatür sənətinin mərkəzi olan Şiraz Səfəvilər dövründə öz əhəmiyyətini qoruyub saxlamışdır. XVI əsrdə bir çox miniatür əlyazmaları hazırlanmışdır. Bu dövrdə Şiraz emalatxanalarında əsrin əvvəllərində hazırlanan əsərlərdəki miniatürlərdə son dövr “Şiraz-Türkmən” miniatür sənətinin güclü təsiri müşahidə olunurdu. Bu əsasən dekorativ üslubda özünü biruzə verirdi. Əsrin ikinci rübündə Şiraz emalatxanalarında hazırlanan və dövrün bütün mərhələlərini təsvir edən akademik keyfiyyətdə bir çox əsər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Pastel tonların seçilməsi, qızıl və ulduzdan geniş istifadə və keyfiyyətli işçiliyi ilə diqqət çəkən əsərlərdə Səfəvilər dövrünə xas şaquli inkişaf xarakterli bir çox kompozisiyalar sınanmışdır.{{sfn|Güner|1997|page=58}} [[Topqapı sarayı|Topqapı Sarayı]] kitabxanasında bu dövrə aid bir sıra maraqlı materiallar vardır. Bunların arasında eyni rəssam tərəfindən hazırlanan əsərlərdən birində nurçu Hüseynin imzası diqqət çəkir. XVI Əsrin ikinci yarısında, 1570-ci illərdən sonra Şiraz emalatxanalarında hazırlanan əsərlərdəki miniatürlər bir qədər fərqli üslubdadır. Bu dövrdə hazırlanan kitabların ölçüsü daha böyük idi buna görə də, miniatürlərə ayırılan hissələr də genişlənmişdi. Qəzvin saray üslubunun təsirlərinin göründüyü və yasəmən rənginin bol istifadə edildiyi naxışlı mənzərələr, mövzunun tamamilə dəyərini itirdiyi qarışıq kompozisiyalar və çoxlu fiqurlar bu dövrün Şiraz məktəbinin səciyyəvi xüsusiyyətləridir. İnsan heykəlciklərinin əsas xüsusiyyətləri onların incə, zərif, kiçik, yuvarlaq üzlü, çəhrayı yanaqlı kuklaya bənzər duruşlarıdır. Bədənlərdəki hərəkətlər çox qıvraqdır. İlk baxışda kənarlı papaqdan asılmış çalma gözə çarpır. Firdovsinin “Şəhnamə” və Nizaminin “Xəmsə” əsərləri ilə yanaşı [[Sədi Şirazi|Sədi-i Şirazi]]<nowiki/>nin (Bodleian Kitabxanası Britaniya Kitabxanası ) şeirlərinin yer aldığı külliyyatın miniatürləri də incə, yuvarlaq üzlü, qıvraq hərəkətli fiqurların təsvir edilməsi kimi bu üsluba xas xüsusiyyətlərə malikdir.{{sfn|Pope|2008|page=68}} '''Qəzvin məktəbi.''' 1548-ci ildə [[Qəzvin]]<nowiki/>in paytaxt olması ilə Təbrizdəki sənət emalatxanaları da bu şəhərə köçürüldü. Qəzvin istər Şah Təhmasib dövründə, istərsə də sonrakı illərdə yüksək keyfiyyətli miniatür əlyazmaların hazırlandığı mühüm sənət mərkəzinə çevrildi. İlk əvvəllər Təbriz məktəbinin üslub xüsusiyyəti  qorunub saxlansa da, sonralar bir qədər fərqli üslub formalaşdı. Adətən şəkil çərçivəsini aşan nəfis təbiət təsvirləri, yuvarlaq zərif üzlər, uzunsov fiqurlar, şaquli xətlərin üstünlük təşkil etməsi Qəzvin məktəbinin xarakterik xüsusiyyətləri hesab olunur.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Saki - Reza Abbasi - Moraqqa’-e Golshan 1609 Golestan Palace.jpg|thumb|366x366px|[[Rza Abbasi]] tərəfindən çəkilən miniatür, [[1609]]-cu il [[Gülüstan sarayı (Tehran)|Gülüstan sarayı]].]] 1548-ci ildə [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] təhlükəsi ilə paytaxtın Qəzvinə köçürülməsindən sonra bu yeni sənət ocağında ortaya çıxan fərqli üslubda olan fiqurlar son dərəcə zərif və göz oxşayandır.  Bu üslubun ən fərqləndirici xüsusiyyətləri: yanaqlara qədər uzanan zülflər, maili qaşlar və gözlər, nazik boyun, geniş çiyinlər, nazik bel, kiçik əllər və ayaqlardır. Peyzajlarda [[Teymuri Herat üslubu]]<nowiki/>nun təsirini qüdrətli və plastik qaya və təpələrin əyri təsvirində görmək mümkündür. Bu mənzərələrin ən diqqət çəkən motivi böyük çinarlardır. Bəzən isə lələk kimi budaqlarla əhatə olunmuş badamşəkilli ağaclara da rast gəlmək olar. Qəzvin üslubu yerli rəssamların səyahətləri nəticəsində Səfəvilərin hakimiyyəti altında olan digər əyalətlərdə də özünü göstərmişdir. Dövrün mühüm sənət himayədarları arasında [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]]<nowiki/>in qardaşı Herat valisi [[Sam Mirzə]] və Təhmasibin qardaşı oğlu [[İbrahim mirzə Cahi|Sultan İbrahim Mirzə]]<nowiki/>ni göstərmək olar. İndiyə qədər tapılan əlyazmalar Qəzvin üslubunun 1560-1570-ci illərdə Məşhəd və Şirazda da geniş yayıldığını  göstərir. Tarixi bəlli olmayan "Şahnamə" nüsxəsi və [[Məşhəd]] valisi [[İbrahim mirzə Cahi|İbrahim Mirzə]] üçün hazırlanmış, 1556-1557-ci il tarixli [[Molla Cami]]<nowiki/>nin "Həft Əvəng" (Washington Freer Gallery Art) , "Yusifi Züleyxa" (British Library, s. 1570) adlı əsərlərin miniatürləri Qəzvin məktəbinin ən önəmli nümunələri hesab olunur. Hal-hazırda Rusiya kolleksiyalarında sərgilənən Caminin "Silsiletü'z-Zeheb" əlyazması [[Məşhəd|Məşhəddə]] hazırlansa da, özündə Qəzvin üslubunun xüsusiyyətlərini daşıyır. [[Topqapı sarayı]]<nowiki/>nda Qəzvin miniatür üslubunu əks etdirən mühüm miniatür əlyazmaları ilə yanaşı, bu dövrə aid bir çox fiqur çalışmaları, portretlər və miniatürlərin toplandığı albomlar sərgilənir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} '''İsfahan məktəbi.''' [[1598]]-ci ildə paytaxtın [[İsfahan|İsfahana]] köçürülməsi ilə Səfəvi rəssamlığında yeni bir mərhələ başlayır. Memarlıqla daha çox maraqlanan [[I Abbas|Şah Abbas]] İsfahanda müxtəlif abidələr tikdirmiş, saray divarlarını rəsmlərlə bəzətmişdir. Onun dövründə İsfahanda hazırlanmış miniatür əlyazmalar, rəsmlər, tək və ya qrup portretləri albomlarda günümüzə qədər gəlib çatmışdır. İsfahan məktəbi miniatürlərində əsas ön plana çıxan uzun ayaqlı və bədənli, yay kimi əyilmiş, başlarında dövrün dəbini əks etdirən dağınıq çalmalı insan fiqurlarıdır. İsfahan üslubunun ən məşhur nümayəndəsi Rza Abbasidir ki, onun Saray Kitabxanasında imzalı əsərləri saxlanılır. Digər görkəmli miniatürçü isə Sadiqidir. [[Rza Abbasi]] ilə miniatürlərə yeni bir insan fiquru daxil olmuşdur. Müxtəlif cins və yaşlarda olan iri ölçülü fiqurlar xarici cizgilərdən çıxan incə xəttlər bədənə həcmli görünüş verirdi. Fiqurların qarın hissələri şiş, ayaqları və bədənləri uzundur. Başlar bədənə mütənasibdir. Saç pərçəmləri tel-tel işlənmişdir. Çalmalar dağınıq formada olub, qıvrımları şişirdilmiş xətt üslubunda verilmişdir.{{sfn|Pope|2008|page=69}}{{sfn|Malakzadeh|2021|page=149}} Bu rəssamla başlayan yeni mərhələ miniatür və kitab rəssamlığının fərqli bir yola qədəm qoyması demək idi. Rəng naxış texnikasında hazırlanmış bir səhifəlik rəsmlərin və portfolioların bolluğu ilə Səfəvi rəssamlığında Qərb təsirləri hiss edilməyə başlamışdı. Bütün bu inkişaflarla yanaşı, köhnə kitablar və miniatürlər də arxaik bir cərəyanla köçürülürdü. Bunun ən bariz nümunəsi 1614-cü ildə [[I Abbas|Şah Abbas]]<nowiki/>ın vəziri üçün hazırlanmış Spenser Şahnaməsidir (Nyu-York Xalq Kitabxanası). Əsərin bəzi miniatürləri məşhur Baysunqur Şahnaməsini köçürülmüşdür. XVII əsrin ortalarında Rza Abbasinin başlatdığı yeni cərəyanı izləyən [[Məhəmməd Qasım]], Məhəmməd Yusif və Məhəmməd Əli kimi rəssamlar kitabları rəngli naxış texnikası ilə təsvir etmişdirlər. Hafiz Divanlarının naxışları buna ən gözəl nümunədir. Lakin XVII əsrin sonlarında İtaliyaya göndərilən rəssam [[Məhəmməd Zaman]]<nowiki/>la Səfəvi kitab rəssamlığına Qərb təsirləri daxil olmuş və bundan sonra ənənəvi miniatür sənəti yerini Qərb mənalı rəsmlərə vermişdir. Fəriduddin Attarın 1483-cü il tarixli "Mantiku't-Tayr" nüsxəsinə (Nyu York Metropolitan İncəsənət Muzeyi) naqqaş Həbibullah tərəfindən hazırlanan (təxminən 1609) əlavə təsvirlərdə bu üslubun cizgilərini görmək mümkündür. Əsrin sonlarında [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin dostu və tələbəsi Muin Müsəvvir də bu üslubu mənimsəmişdir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} == Keramika sənəti == Səfəvi dövrü keramika sənəti Azərbaycan keramika tarixində yeni bir mərhələnin başlanğıcı sayılır. Dövrün ən gözəl keramikaları 1587-1629-cu illərdə Şah Abbasın hakimiyyəti illərində hazırlanmışdır. [[Fayl:Plate dragon Louvre MAO696.jpg|left|thumb|271x271px|Əjdaha təsvirli qab, [[XVII əsr]], [[Luvr muzeyi]]]] Bəzi qaynaqlara görə Səfəvi keramikası XV əsrdən XVII əsrə qədər Çin çinilərinin təsiri altında qalmış, XVII əsrdən isə mavi-ağ nümunələrə qara kontur xətlərin və müxtəlif rənglərin əlavə edilməsi ilə öz üslublarını yaratmışdır. XVI əsrin əvvəllərində rəngsiz şəffaf boya ilə mavi rəngdə boyanan keramikalar XVII əsrdə birdən çox üslubun və texnikanın tətbiq edildiyi yeninöv keramikalarla əvəz olunur.  Əldə edilən mənbələrdə Səfəvi keramikalarının üslublarına , dövrlərinə və texnikasına görə müxtəlif şəkildə qruplaşdırıldığı bizə məlumdur. Bəzi qrupıar istehsal mərkəzlərinin adlarına, bəziləri isə tapıldıqları bölgələrə görə adlandırılmışdır. Robert Çarlson Səfəvilər dövrü keramikalarını 5 fərqli qrupa ayırmışdır: 1.       Kubaçi 2.       Lüster 3.       Çox rəngli 4.       Monoxrom 5.       Gambrun Artur Leyn isə bu dövr keramikalarını polixrom, monoxrom, mavi-bəyaz və lüster kimi bir neçə sinifə ayırmışdır. Bu qruplar daxilində Kubaçi, Kirman, Yezd, Məşhəd və Çin keramikalarının təqlidləri ayrı qruplar kimi qeyd olunmuşdur. Fridrix Sarre və Bernard Rakam Səfəvi keramikaları barədə yayımladıqları məqalələrdə bu dövr keramikalarını arxeolojik bölgələrə əsasən sinifləndirmişdirlər. [[Fayl:Plate pomegranates Louvre MAO868.jpg|thumb|306x306px|Nar təsvirli qab, [[1500]]-ci il, [[Luvr muzeyi]]]] 1501-ci ildə Səfəvi dövləti qurulan zaman Məşhəd Nişapur və Təbriz şəhərləri Teymurlu xanədanı və Türkmən bəylikləri tərəfindən idarə olunurdu. Buna görə də bəzi qaynaqlarda Səfəvi dövrünə aid keramikaların bir qismi Teymuri dövrü keramikası olaraq adlandırılır. Teymuri üslubu Şiraz və Heratda inkişaf etmiş daha sonra 1515-ci ildən Təbrizdə də öz təsirini göstərməyə başlamışdır. Bəhs edilən mərkzələrdə hazırlanan keramikalar Çin və Teymuri təsirlərini birgə əks etdirmişdirlər. Məşhəd qrupu. Bu qrup iyirmi bir nümunədən ibarətdir və Səfəvilər dövrünə aid bütün nümunələri olan parlaq boyalı məmulatları və bir sıra mavi-ağ nümunələri özündə ehtiva edir. Çin keramikalarında qablar və dərin kasaların iç üzlərində yarpaq, çiçək və tumurcuq motivləri daha təbii şəkildə rəsm edilsə də Məşhəd keramikalarında asma budaqlar, çiçək və yarpaqlar mərkəzə doğru simmetrik şəkildə təsvir edilmişdir. Nişapur qrupu. Bu qrup keramikalarında Məşhəd və Təbriz nümunələri ilə müqayisədə üslub fərqi müşahidə olunur. Bitki mənşəli kompozisiyalar Minqin təsirində olan Məşhəd nümunələrinə bənzəyir, lakin Nişapur keramikasında istifadə olunan kobalt piqmenti və bitkilər son dərəcə sıxdır. “Xətai üslubu” olaraq da bilinən, kobalt rəngdə  və mərkəzi düzülüşdə iri çiçəklərin təsvir edildiyi bu motivlər Nişapur üçün səciyyəvidir. Bəzi nümunələrdə ərəbcə yazılar və çiçək qrupları vardır. Arxa səthlərdə tək və ya iki cərgədə düzülmüş nazik haşiyələrdə vergül silsiləsi yer alır.  Çin keramikasında çox istifadə edilən böyük xətai çiçəklərinin boşqabların mərkəzində tək, qoşa və üçlü şəkildə təsviri  Nişapurdan Təbrizə daşınmış və uzun illər boyu Səfəvi keramikasında istifadə edilmişdir. Təbriz qrupu. Təbriz qrupu keramikası deyildikdə ağıla ilk gələn Kubaçi işi olaraq tanınan şəffaf sıralı çoxrəngli çinilər və keramikalardır. Bununla belə, erkən Səfəvilər dövründə firuzəyi şirə altı qara dekorasiya və mavi-ağ texnika ilə Kubaçi nümunələrinin intensiv istehsalı olmuşdur. Təməl hissəsi 23 sm, kənar diametri isə 38 sm ilə səciyyələnən mavi-ağ üslublu Kubaçi qabları Səfəvilərə məxsus dizaynı ilə Məşhəd və Nişapur nümunələrindən fərqlənir. Təbriz keramikalarının ilkin dövrlərində istifadə edilən kobaltın mavi rəngi mat və solğundur. Teymuri dövrü keramikalarını xatırladan bu qablarlarda istifadə edilən kobaltın rəngi gün keçdikcə tündləşmişdir. Dizayn xəttləri isə dövrün miniatür nümunələrinəd olduğu kimi yumşaq və incədir. Təbriz keramikalarında XV əsrə qədər Çinin Hsuan Te dövrünün motivlərindən istifadə edilsə də daha sonra bunlar öz yerini çiçək, balıq və quş kimi heyvan fiqurlarına vermişdir.   == Həmçinin bax == *[[Təbriz miniatür məktəbi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{cite book |last=Алиев |first=М. |title=Джума-мечеть в Кировабаде |date=1954 |location=Баку |edition=Искусство Азербайджана, Т. 4}} * {{cite book |first= Adil |last= Baxşəliyev |authorlink= |title= Səfəvi dövlətinin sosial iqtisadi həyatı və beynəlxalq əlaqələri |year= 2009 |location= Bakı |publisher= |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Erdmann |last= Kurt |authorlink= |title= The Art of Carpet Making |year= 1961 |location= |publisher= |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Purdon |last= Nicolas |authorlink= |title= Carpet and Textile Patterns |year= 1996 |location= London |publisher= Laurence King Publishing |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Fevervari |last= G. |authorlink= |title= İranda Safevi Dönemi |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= İslam Tarihi Kültür ve Medeniyyeti |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Filiz Nurhan |last= Ölmez |authorlink= |title= Safavi Dönemi Dokumacılık Sanatı ve Özellikleri |year= 2006 |location= |publisher= Akademik araştırmalar dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= T. |last= Zuleh |authorlink= |title= Bazı Düşünsel Halıların yorumlanması |year= 2013 |location= Tehran |publisher= Yasavoli |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Jon |last= Thompson |authorlink= |title= Safavi Dönemi İlk Yıllarındaki Dokuma ve Halılar |year= 2005 |location= |publisher= Tərcüməsi "Gülüstan-i Hüner" |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Maryam |last= Masoudi Parsa |authorlink= |title= XVI-XVII Safavi ve Osmanlı dönemi halıları üzerine bir inceleme |year= 2019 |location= Erzurum |publisher= Atatürk universiteti, İncəsənət institutu |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Güner |last= İnal |authorlink= |title= Minyatür |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= YEM Yayıncılık |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Pəri |last= Melekzadeh Barough |authorlink= |title= SAFEVİ DÖNEMİNDE NAKKAŞLARLA DOKUMA SANATÇILARININ İŞ BİRLİĞİ VE RIZA ABBASİ ÜSLUBUNUN ETKİLERİ |year= 2021 |location= İstanbul |publisher= ARIŞ Halı Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Arthur Upham |last= Pope |authorlink= |title= A Survey of Persian Art, from Prehistoric to the Present |year= 2008 |location= Tehran |publisher= Elmi və Ferhengi nəşriyyatı |url= |ref=harv }} [[Kateqoriya:Səfəvi incəsənəti]] mkol670qvo1fps4zis970ilhhlrcx78 6599053 6599037 2022-08-28T13:57:05Z Scherbatsky12 160539 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Şəkil:Səfəvilər dövrünə aid mis cam.JPG|300px|thumb|right|Səfəvilər dövrünə aid mis cam]] '''Səfəvi dövrü incəsənəti''' — 1501-1736-cı illərdə mövcud olmuş [[Səfəvilər dövləti]]nin [[incəsənət]]i. Bu, kitab və memarlıq baxımından incəsənətin yüksək səviyyəsi idi; bu dövrdə həmçinin keramika, metal, şüşə və bağlar baxımından da diqqət çəkirdi.<ref>{{cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/art-in-iran-ix-safavid|title=ART IN IRAN ix. SAFAVID To Qajar Periods|work=iranicaonline.org}}</ref> Səfəvilər dövründə Azərbaycanda məişət keramikası və kaşı məmulatı istehsalı inkişaf etmişdi. Keçmişdə memorial məqsəd dağıyan türbələr Səfəvilər dövründə tamamilə dini mahiyyət kəsb edirdi.<ref>Əfəndi R. Azərbaycan incəsənəti. — Б.: Şərq-Qərb, 2007. — 160 с. — ISBN 978-9952-34-116-4.</ref> XVI əsrdə Səfəvilərin hakimiyyətə gəlməsindən başlayaraq [[Azərbaycan xalçaları|Azərbaycan xalçaçılıq sənəti]] misli görünməmiş mükəmməlliyə çatdı və sənaye əhəmiyyəti qazandı.<ref name="x1">[http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop/flypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 Siawosh AZADI; Latif KERIMOV; Werner ZOLLINGER. Azerbaijani-Caucasian Rugs. — Switzerland Ulmke Collection, 2001. — p. 135. — ISBN 3-925813-10-1 / 9783925813108] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160731181053/http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop%2Fflypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 |date=2016-07-31 }}{{oq|en|From the 15th century and especially from the second half of the 16th century, the Afshan, Lachak-turundj, Goelbendlik and other carpet compositions which were developed in southern Azerbaijan were adopted by the weavers in the towns of northern Azerbaijan (Garabagh, Baku, Shirvan). The floral pattern on which these designs were based were soon transformed into geometric patterns which reflected the local technical and artistic preferences.}} {{oq|en|According to historical sources, the six Caspian districts of Azerbaijan produced 18,000 rugs and carpet fabrics in 1843. Carpets from Shirvan and Guba were sold in Baku and those from Kazak and Ganja in Tabriz and Istanbul.}}</ref><ref name="x2">[http://www.britannica.com/place/Iran#ref=ref315870 Britannica Encyclopedia. Iran. Shah Abbas.]{{oq|en|«The silk trade, over which the government held a monopoly, was a primary source of revenue. Ismāʿīl’s successor, Ṭahmāsp I (reigned 1524-76), encouraged carpet weaving on the scale of a state industry. ʿAbbās I (reigned 1588—1629) established trade contacts directly with Europe, but Iran’s remoteness from Europe, behind the imposing Ottoman screen, made maintaining and promoting these contacts difficult and sporadic.»}}</ref> Dövrün miniatür rəssamları, xəttatları Azərbaycan ornamental incəsənət məktəbinin formalaşmasında mühim rol oynadı. Bu isə daha sonra Şərq incəsənətində və vahid Təbriz məktəbinin yaranmasında böyük təsirə səbəb oldu.<ref name="x3">[http://www.britannica.com/art/Tabriz-school Britannica Encyclopedia. Tabriz school.]{{oq|en|«The Tabrīz school reached its apogee just as the Il-Khans were being vanquished by the Timurids (1370—1506), the dynasty of the Islāmic conqueror Timur. The school continued to be active in this period, though it was overshadowed by the workshops in Shīrāz and Herāt (see Shīrāz school; Herāt school). When the Ṣafavids came to power at the beginning of the 16th century, however, the ruler Shāh Esmāʿīl brought the master of the Herāt school, Behzād, to Tabrīz, and the school was revived with a radical change in style. The figures were individuals rather than types, and the colours were graded in marvelously subtle shades. Following the removal of the Ṣafavid court from Tabrīz, the school began to decline, and the Kazvin and Eṣfahān schools (see Eṣfahān school) then became the centres of painting in Iran.»}}</ref><ref>Р. Тагиева - Азербайджанский ковёр, Баку, 2003, стр. 158-163</ref> XVI əsrin ikinci yarısından [[Cənubi Azərbaycan]]da inkişaf edən əfşan, ləçək-turunc, gülbəndlik kompozisiyaları [[Şimali Azərbaycan]] şəhərlərindəki toxucular tərəfindən mənimsənildi. == Tarixi kontekst == Səfəvi sülaləsinin hakimiyyətinin təməlləri XIV əsrin əvvəllərində yaradılmış Səfəviyyə ordeni ilə atılmışdı. Ordenin əsasını Şeyx Səfiəddin Ərdəbili qoymuş və ona öz adını vermişdi. Bu orden və sonradan bu orden əsasında yaradılmış dövlət İslamın Şiə məzhəbinin İsna əşəriyyə qolunun geniş yayılmasında mühüm rol oynamışdır. 1447-ci ildə ordenin başına Şeyx Cüneydin keçməsi ilə birlikdə orden tədricən öz siyasi ambisiyasını göstərməyə başladı. Elə təxminən bu dövrdə bölgədəki türk tayfalarının yenidən döyüşlər və ittifaqları sistemi yenidən işə düşdü və bu prosesin sonunda Təbriz mərkəzli olan Qaraqoyunlular dövləti Şərqi Anadoluda qurulmuş Ağaqoyunlu dövləti tərəfindən ortadan qaldırıldı. Şeyx Cüneydin varisi Şeyx Heydər Ağqoyunlular tərəfdə cəbhə almışdı, lain sonradan elə Ağqoyunlular tərəfindən də öldürüldü. Böyük qardaşı Sultanəlinin də öldürülməsindən sonra İsmayıl kiçik yaşlarında ordenin başına keçməyə məcbur oldu. 1499-cu ildə 12-13 yaşlı İsmayıl gizləndiyi yerdən çıxaraq yürüşə başladı və aparılan təbliğat nəticəsində onun ətrafında müxtəlif türk tayfalarının döyüşçüləri toplanmağa başladı. Ağqoyunluları və Şirvanşahları məğlub etdikdən sonra 1501-ci ildə İsmayıl Azərbaycanın paytaxt şəhəri hesab edilən Təbriz şəhərinə daxil oldu və özünü şah elan etdi. Səfəvi dövləti sürətlə Qafqazın içlərinə, Bağdada və Osmanlı nüfuzu altında olan bölgələrə doğru genişlənməyə başladı. 1512-ci ildə hakimiyyətə gələn Səlim bu prosesi durdurmağa qərarlı idi və ilk işlərindən biri qızılbaşların sıxışdırılması oldu. Bu qarşıdurma 1514-cü ilin 22 avqustunda Çaldıran döyüşü ilə nəticələndi. Bu döyüşdə alınmış məğlubiyyət Səfəvi dövlətinin genişlənməsinin bir müddətlik dayanmasına səbəb oldu. I Səlim Təbriz şəhərinə daxil olsa da, orada möhkəmlənə bilməyib geri çəkilməyə məcbur oldu. O, geri çəkilərkən bəzi Azərbaycan və İran sənətkarlarını da özü ilə birlikdə İstanbula apardı. Çaldıran döyüşündəki məğlubiyyət Şah İsmayılın dövlət işlərindən bir qədər uzaqlaşmasına səbəb oldu. Şah İsmayılın 1524-cü ildə ölümündən sonra onun yerinə 10 yaşlı oğlu Təhmasib şah oldu. 1534-cü ildə Süleyman yüz mindən çox qoşun və xeyli sayda artilleriya silahları ilə birlikdə Səfəvi imperiyasına hücum etməyə başladı. Bağdad ələ keçirilsə də, digər yerlərdə möhkəmlənmələri mümkün olmadı. 1538, 1548, 1554-ci illərdə təkrarlanan Süleymanın yürüşləri Bağdad istisna olmaqla uğurlu olmadı. Əksinə 1552-ci ildə əks-hücuma keçən qızılbaşlar Osmanlının Şərqi Anadoludakı xeyli mülkünü yandırıb yağmaladılar. Şah Təhmasibin izlədiyi ''yandırılmış torpaq'' siyasəti o dövrün ən güclü ordusu hesab edilən Osmanlı ordusunun irəliləməsinin qarşısını almaq üçün mükəmməl formada istifadə edilirdi. 1576-cı ildə I Təhmasibin ölməsindən sonra Səfəvi imperiyasında daxili münasibətlər kəskinləşi və toqquşmalar I Abbasın taxta çıxmasına qədər - yəni, 1587-ci ilə qədər demək olar ki, durmadı. Taxta çıxan I Abbas ordunu yenidən qurmaq və mərkəzi hakimiyyəti bərpa edə bilmək üçün Osmanlı imperiyası ilə ağır şərtlər altında sülh imzalamağa məcbur oldu. Orduda keçirilmiş islahat nəticəsində ''qulamlardan'' ibarət ordu korpusu yaradıldı. Bu döyüşçülər xristian çərkəz, gürcü, erməni və digər milltələrin nümayəndələri arasında toplanmış uşaqlar hesabına toplanır, islama keçirilir, təlim görür və şahın döyüşçüsü halına gətirilirdi. Şah Abbasın planı mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən iri qızılbaş əyanlarını onların gücünə güvənərək tabe etməyi düşünürdü. Ordudakı islahatlar Avropa nümunəsində hərbi sistem yaratmaq üçün izlənilirdi və bu işdə ingilis Şirli qardaşları şaha yaxından yardım edirdilər. Bunun nəticəsində 1598-ci ildə I Abbas Xorasanda özbəkləri rahatlıqla məğlub etdi. Müharibələr nəticəsində 1590-cı ildə imzalanmış İstanbul sülhü ilə itirilmiş bütün torpaqlar geri qaytarıldı, hətta 1624-cü ildə Bağdad da ələ keçirildi. Bütün bunlar imperiya daxilində maliyyə sisteminin, incəsənətin çiçəklənməsi ilə müşayət edilirdi. Bu işdə yeni paytaxt şəhəri olan İsfahandakı inşaat işləri də mühüm rol oynayırdı. I Abbasın ölümündən sonra geriləmə dövrü başladı. Bunun əsas səbəbi isə hərəm sistemi idi ki, buradan qaynaqlanan intiriqalar və maniqulyasiyalar çox zaman yeni dönmələr tərəfindən həyata keçirilirdi. I Səfinin hakimiyyət dövrü isə şahın həyata keçirdiyi şiddət hadisələri və ərazi itkiləri ilə xarakterizə oluna bilər. II Abbasın dövründə isə dini dözümsüzlük hadisələri peydə olmağa başladı. Bu hallar zimmilərə və xüsusən yəhudilərə qarşı idi. Belə vəziyyət Şah Süleyman və Şah Hüseynin dövründə də davam etdi. Daxili üsyanlar, dövlət daxilində özbaşınalıq, xüsusilə ruslar, hollandlar, portuqallar tərəfindən həyata keçirilən xarici müdaxilələr, əfqan üsyanı XVIII əsrin əvvəllərində çox zəifləməsinə və 1722-ci ildə paytaxtının işğal altına düşməsinə səbəb oldu. == Memarlıq və şəhərsalma == === Şah İsmayılın dövründə === İlk Səfəvi şahı Şah İsmayıl dövləti yaratdıqdan dərhal sonra müqəddəs şiə məkanlarının yenidənqurulmaları üçün maliyyə ayırmağa başladı. 1508-ci ildə Kərbəla və Nəcəf, bir qədər sonra Samarra, Məşhəd şəhərlərindəki şiə abidələri yenidən inşa edildi. Belə hərəkətlə Şah İsmayıl Teymuri ənənələrini yaşadırdı. Şah İsmayılın memarlığın digər sahələrindəki fəaliyyəti demək olar ki, yox idi. Bunun bir səbəbi də onun ölkəni fəth etməsi zamanı demək olar ki, böyük dağıntılara məruz qalmaması idi. Yeni dövlətin paytaxtı olan Təbriz şəhəri Elxanilərin, Cəlairilərin, Qaraqoyunluların, Ağqoyunluların, Teymurilərin paytaxtlarından olmuşdu və buna görə də, dövlətə inzibati baxımdan nə lazımdırsa şəhərdə o infrastruktur mövcud idi. Həmçinin Şah İsmayıl Ərdəbil şəhərini sülalə məkəzi halına gətirərək orada Şeyx Səfi məzarının ətrafında böyük ziyarət yeri və məqbərə tikdirərərək, atası Şeyx Heydərin də məzarını 1509-cu ildə oraya köçürdü. O, həmçinin Quran və hədis oxumaq üçün tikilmiş Dar-ul Huffaz mərkəzinin də tikintisini də həyata keçirmişdir. Şübhəsiz ki, qəbri onun ölümündən qısa müddət sonra yaradılsa da, öz məzarını tərtib edən də o idi. İsmayıl həmçinin 1520-ci ildə xarici bəzəkləri yoxa çıxmış, lakin mehrabda qədim stükkodan istifadəni və keramika mozaikasında arabesklərin zərif dekorasiyasını birləşdirən Məscid-e Cameh de Savenin bərpasını da həyata keçirmişdir. Savenin başqa bir məscidi olan Məscid-e meydan da 1510-1518-ci illərə aid kitabələrə görə oxşar bir mehrabla bəzədilmişdi. Şah İsmayılın arvadının qardaşı Durmuş xan Şamlı bu inşaat əksikliyini bir qədər ortadan qaldırdı. O, inşaatlara 1503-cü ildə başlamışdı. İsfahanın hakimi olsa da, daha çox Təbriz sarayında yaşayan bu qızılbaş sərkərdəsi İsfahanın idarəsini dövrünün böyük memarı olan Mirzə Şah Hüseyn İsfahanıyə buraxmışdı. Bu memar 1512-1513-cü illərdə Harun-e Vilayət məqbərəsini inşa etdirdi. Qərbli səyahətçilər tərəfindən böyük bir ziyarət yeri kimi (müsəlmanlar üçün olduğu qədər, xristian və yəhudilər üçün də) təsvir edilən bu abidə ənənəvi üslubda ucaldılmışdı - qübbənin altında dairəvi zal yerləşirdi. Hal-hazırda mövcud olmayan iki minarə də abidədə olmuşdur. Ümumi olaraq isə, Harun-e Vilayət Teymuri dövrünün ənənələrini özündə yaşatmaqda idi. Kor tağlarla kəsilmiş fasad, Yəzd məscidində olduğu kimi, əsas dekorasiya ilə birləşir. Yaxınlıqdakı Məscid-i Əli məscidi 1522-ci ildə həmin komandirin əmri ilə tamamlandı. === Şah Təhmasibin dövründə === Öz sələfi kimi I Təhmasib də memarlıq məsələlərinə o qədər də maraqlı deyildi, o, hakimiyyətinin birinci mərhələsində yalnız bəzi bərpa və təmir işləri ilə kifayətlənmişdi. Onun dövründə Kirmandakı, Şirazdakı, İsfahandakı böyük məscidlər, Məşhəd və Ərdəbildəki ziyarətgahlar onun diqqət mərkəzində olmuşdur. Ərdəbildə Şah İsmayılın dəfn qülləsi ucaldılmışdır. Bu qüllənin Şah Təhmasibin hakimiyyətinin ilk illərində verdiyi əmrlə ucaldıldığını təxmin etmək mümkündür. Lakin bu əmrin dəqiq ili bilinməməkdədir. O, sülalənin banisinin dəfn qülləsinin düz yanında yerləşir və bu yaxınlığa görə ölçülü diametrə malikdir. Ölçü baxımından hündür, üç kiçik üst-üstə qoyulmuş günbəzdən ibarətdir və monotonluğun qarşısını almaq üçün çoxsaylı registrlərə bölünmüş keramika dekorasiyasına sahibdir. Dekorativ keramikanın sarı rəngi isə tamamilə yeni elementdir. Həmçinin Ərdəbildə yerləşən Cənnət Saray da Şah Təhmasiblə əlaqələndirilir. Ona daxil olan binalar və bağlar XVIII əsrdə ziyan görsə də, sonradan təmir edilmişdir. Mortona görə, abidənin şimal-şərq hissəsində onun 1536-1540-cı illərə aid olduğu qeyd edilmişdir. Buranın nə üçün istifadə edildiyi müəyən suallar ortaya çıxarmaqdadır, çünki Avropa qaynaqlarında məscid kimi istifadə edildiyi bildirilsə də, yerli qaynaqlarda bu haqda məlumat yoxdur. Məşhur Ərdəbil xalçaları da bu yerlərdə hazırlanmaqdadır. Həmçinin Şah İsmayıla 1555-ci ilə qədər imperiyanın paytaxtı olmuş Təbrizdə yerləşdiyi bildirilən başqa bir saray da aid edilməkdədir. Saray barədə yeganə məlumatı italyan səyyah Miçele Membre verməkdədir. 1539-cu ildə Təbrizi ziyarət edən Membre sarayın divarlarla əhatlənmiş bağdan ibarət olduğunu, iki böyük qapının şərqdəki meydana çıxdığını və orada yeni məscidin tikildiyini bildirmişdir. Hakimiyyətinin son dönəmində I Təhmasib Səadətabad bağlarını tikdirmişdi. Digər Səfəvi bağları kimi kanallar və dar cığırlarla 4 yerə bölünmüş bağ xalça-bağlar sisteminə malik idi. Buraya hamamlar, dörd qapalı gəzinti yolu və üç əyləncə pavilyonu daxildir: Gombad-e Muhabbat, Eyvan-e Bağ və [[Çehel Sütun]]. 1556-cı ildə tikilmiş sonuncunun adı "qırx sütunlu saray" mənasını verir, bu ad gölməçədə əks olunan iyirmi sütunun olması ilə izah olunur. Səfəvi ənənəsində qırx rəqəmi çox vaxt böyük miqdar mənasında işlənir. Bu kiçik tikinti bir mənada ziyafətlər və daha çox şəxsi istifadə üçün tamaşaçılar yeri kimi xidmət etdi. Sarayın divarları müxtəlif dastanlardan, oyunlardan, festivallardan və döyüşlərdən olan səhnələrlə bəzədilmişdi. Nain şəhərində dörd eyvanla dizayn edilmiş hakimin evi, şübhəsiz ki, 1565-1575-ci illər arasında nadir və çox mürəkkəb bir texnikadan istifadə edərək hazırlanmış abidələrə nümunə ola bilər: qırmızı boya qatının üzərinə rəssam ağ örtük çəkmiş və sonra bu kitablardakı və parçadakı motivləri xatırladan motivlər kimi qırmızı siluetdə motivlərin görünməsinə imkan vermək üçün həfifcə cızılmışdır. Burada heyvan döyüşlərinə, taxt-taclı şahzadələrə, ədəbi səhnələrə (Xosrov və Şirin, Yusif və Züleyxa), polo oyununa, ov səhnələrinə və s. rast gəlinir. Diqqət çəkən bir digər məqam ondan ibarətdir ki, siluetlərin əyri olması və qızılbaşlara xas olan baş geyiminin göstərilməmişdir. Naxışları arasında şair Hafizin dördlüklərinin xəttatlar tərəfindən hazırlanmış təsvirləri də vardır. === Ali Qapı === Ali Qapı və ya Ala qapı XVI əsrdə Təbrizdə Səfəvilər üçün inşa edilmiş saray. 20-ci əsrin 30-cu illərində saray baxımsızlıqdan sonra Pəhləvilər tərəfindən dağıdılmışdır. Sarayın niyə Ali qapı adlandırılması ilə bağlı iki fikir mövcuddur. Birinci fikrə görə Səfəvilərin Təbrizdə və İsfahanda tikdirdikləri Ali qapı saraylarının adı əsas qapı, mərkəzi qərargah mənasındadır. İkinci fikrə görə isə bu yerli dildə Ala qapı səsləndiyi üçün qırmızı qapı deməkdir. Çünki deyilənlərə görə sarayın qapısı da qırmızı rəngdə olub. '''Qalereya:''' <gallery> Aaliqapu.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aaliqapu-green house.jpg|Sarayın ərazisində olan yaşıl ev Ali-qapi.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aali qapoo.jpg|Daşqınlar nəticəsində su altında qalan sarayın bağı. 1934-cü il. Aliqapoo.jpg| Sarayın həyəti bayram zamanı </gallery> === Şah Abbasın dövründə === ==== İsfahan ==== ===== Ali Qapı ===== Ali Qapı ({{dil-az|Yüksək Qapı}}; {{dil-fa| عالی‌قاپو}}:, '' Ali Kapu'') hal-hazırda [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində yerləşən [[Səfəvilər dövləti|Səfəvilər]] dövrünə aid saraydır. Dünyanın ən böyük meydanlarından biri olan [[Nəqşi Cahan meydanı]]nın qərbində yerləşir. Bu saray qırx səkkiz metr hündürlükdə, yeddi mərtəbəlidir.<ref>[https://www.tishineh.com/touritem/14-12/1 «کاخ عالی قاپو، تیشینه».]</ref> Sarayın adı Azərbaycan tükcəsindən götürülmüşdür. Mənası ''yüksək qapı'' deməkdir. Bina dövründə inşa edilmiş gözəl memarlıq abidələrindən biridir. Bu saray on yeddinci əsrdə [[I Şah Abbas|Şah I Abbasın]] fərmanı ilə inşa edilmişdir. Bu böyük hökümdarın zamanında, əyanları və xarici səfirləri əyləndirmək üçün istifadə olunmuşdur. ==== Qeysəriyyə (əsas bazar) ==== Əsas bir tərəfdən köhnə bazarla, digər tərəfdən isə meydanla birləşir. Meydana tərəf olan sahədə uca bina vardır ki, binanın yuxarı tərəfi şah və adamları üçün ayrılmışdı. Aşağı mərtəbələrdə isə dükanlar və evlər yerləşməkdə idi. Keramikadan mozaik dekorasiyaların edilməsi onu göstərir ki, şah əyləncə və dini memarlıqdan əlavə, mülki memarlığa da maraq göstərmişdir. ==== Şeyx Lütfəllah Məscidi ==== Bu məscid Yeni İsfahanda şahın əsas məscidindən əvvəl tikilən ilk məsciddir. Məscidin inşası 16 il davam etmişdir. Qübbədə yazılmış 1616 və mehrabda yazılmış 1618-ci il tarixləri məscidin tikilmə tarixini göstərir. Tədqiqatçılar məscidin 1618-ci ildə tikildiyini güman etməkdədirlər. Memarı Məhəmməd Rza ibn Hüseyn, xəttatı isə gümanki dövrünün böyük rəssamı olan Rza Abbasi olmuşdur. Bu məscidin planı olduqca qeyri-adidir, dolama, qəsdən tutqun girişi ilə tamamilə günbəzlə örtülmüş və möhtəşəm portala açılan ibadət otağına sahibdir. Sarayın olmaması diqqət çəkir. Dekor sarı mərmərdən, yan tərəflərdə zəngin stalaktitlərlə düzülmüş taxçalardan və xarici keramika təbəqəsindən ibarətdir. Xarici günbəzin rənglənməsi olduqca unikaldır, yerin rəngi üstünlük təşkil edir. ==== Şah məscidi ==== Came məscidi, Sultan məscidi və İmam məscidi adları ilə də tanına Şah məscidi [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində [[Nəqşi Cahan meydanı]]nda yerləşən məscidlərdən biridir. <ref>{{Cite web |title=مسجد امام اصفهان، شاخصه­‌ی مهم معماری دوران صفوی. kojaro.com |url=https://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |access-date=2018-09-25 |archive-date=2019-10-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191005054908/http://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |title=THE IMAM MOSQUE (MASJED-E- SHAH). isfahan.ir |url=http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |access-date=2018-09-25 |archive-date=2017-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171022042132/http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |url-status=dead }}</ref> <ref>[http://www.shabestan.ir/detail/News/426244 طراحی شگفت انگیز قبله در مسجد امام اصفهان. shabestan.ir]</ref> [[Məscid]] 6 yanvar 1932-ci il tarixində İranın yerli əhəmiyyətli tarixi abidəsi kimi dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Bundan başqa “Nəqşi Cahan” meydanı ilə birlikdə YUNESKO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/1397 Masjed-e Jāmé of Isfahan. unesco.org]</ref> Məscid [[I Şah Abbas]]ın göstərişi ilə [[I Şah Təhmasib]]in xatirəsinə ehtiram olaraq tikilmişdir. ===== Arxitekturası ===== [[Fayl:Moschee-Isfahan.jpeg|250px|thumbnail|left|İmam məscidi]] Məscidin dörd tərəfindəki eyvanları tağlar birləşdirir. [[Kəbə]] istiqamətdə olan eyvan isə ən böyük və möhtəşəmdir. Onun mavi [[günbəz]]i çox gözəldir. Baş günbəzin hündürlüyü 52, minarələrin yüksəkliyi isə 42 metrdir. İçərisi unikal naxışlar, rəsmlər, ornamentlər və xəttat yazıları ilə bəzənmiş məscidin ümumi sahəsi 20 min kvadrat metrdir. Ən maraqlısı isə məsciddəki akustikadır. Belə ki, məscidin qarşı tərəfindəki ən uzaq küncdə oturanın pıçıltısını bu tərəfdəki adamlar eşidirlər. [[1611]]-cı ildə tikintisinə başlanan və inşası 30 il davam edən İmam məscidi [[azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] memarlarla ustaların ən böyük sənət əsərlərindən biridir. ==== Allahverdi xan körpüsü ==== 1608-ci ilə aid edilən bu körpü Şah Abbasın yaxın adamlarından olan Allahverdi xanın göstərişi ilə tikilmişdir. Çahar Bağınn davamında yer alır. Yanlarında və alt hissəsindəki arkadaları ilə suyun hündürlüyünə uyğun olaraq bir neçə səviyyədə gəzmək imkanına malikdir. O, təbii ki, keçid vasitəsi kimi, həm də çayın axını tənzimləmək üçün bənd rolunu oynayır. Oradan keçəndə su “maneələr” sayəsində möhtəşəm bir fəvvarə kimi görünür. Körpünün yanında şahın körpünü və çayı izləyə bilməsi üçün güzgülü saray mövcud olmuşdur. ==== Şah Abbas məscidi (İrəvan) ==== '''Şah Abbas məscidi''' — [[1606]]-cı ildə inşa edilən məscidə xalq [[Şah Abbas]] məscidi adını vermişdir. Eyni zamanlarda [[Gəncə]]də inşa edilən məscid də eyni memar - [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edildiyindən bir-birlərinə çox bənzəmişlər. [[Sərdar sarayı]]nın şərq yanına inşa edilən məscidin yanında mədrəsə, kitabxana və mehmanxana tikilmiş olub böyük bir həyətlə ətraflanan möhtəşəm bir arxitektura külliyyə olaraq elm mərkəzi vəzifəsi ifa etmişdir. [[İrəvan xanlığı]] zamanında məscidin aş evində kasıblara gündə üç pay yemək verilməkdə idi. Dini bir məkan olmaqdan başqa, ictimai bir quruluş olan bu [[məscid]] [[ermənilər]] tərəfindən hər fürsətdə korlandığından bu gün xaraba halındadır.<ref>Azimbeyov, age, s. 299</ref><ref>S. Esedov, age, s. 448.</ref> ==== Şah Abbas məscidi (Gəncə) ==== Şah Abbas məscidi və ya Gəncə Cümə məscidi [[Gəncəçay]]ın sol sahilində, [[Gəncə]]nin tarixi mərkəzində yerləşən, XVII əsrdə [[Arran memarlıq məktəbi|Arran memearlıq üslubu]]nda inşa edilmiş tarixi məsciddir. Gəncə Cümə məscidi ümumi memarlıq kompozisiyası, planlaşdırma, konstruktiv və bədii-dekorativ xüsusiyyətlərinə görə orta əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nın portal-günbəz ənənələrini davam etdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Binanın memarlığında, xüsusilə günbəz və portalların həll edilməsində Azərbaycan və qonşu ölkələrin zəngin memarlıq ənənələri uğurla istifadə olunmuşdur.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Bununla yanaşı binanın memarlığında forma və detalların sadə təkrarlanmasına da yol verilməmiş, Arran memarlıq məktəbi üçün xarakterik olan lakoniklik, ifadəlik və aydınlıq əks etdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque of Ganja in XIX century.jpg|180px|thumb|left|Məscid XIX əsrin sonlarında]] [[Gəncə]] şəhərinin [[Qədim Gəncə]] ərazisindən köçürülməsindən sonra, yeni şəhərin abadlaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdi. Yerüstü tikililər, meydanlar və bağlarla yanaşı həmin dövrdə bir neçə kilometrə çatan kanalizasiya sistemi də yaradılmışdır ki, həmin sistemin də bir hissəsi bu vaxta kimi istifadə edilir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kərpicdən inşa edilmiş geniş kanalizasiya yolları cənubdan qərbə və şimaldan şərqə uzanmaqla məscidin yanından və meydanın altından keçərək [[Gəncəçay]]a qədər uzanır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Şəhərin su təminatı isə inşa edilmiş kəhriz sistemi ilə həyata keçirilirdi.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Şəhər mərkəzinin özəyini təşkil edən məscid kompleksinə monumental məscid binası, onun şimalında müstəqil dayanan və iki tərəfdən qoşa minarələrlə əhatələnən giriş portalı, və məscid ətrafında yerləşən [[Gəncə mədrəsəsi]] daxil idi.<ref name="БретаницкийСаламзаде39">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=39}}</ref> Kompleksin əsas binası inşası [[1606]]-cı ilə aid edilən məscid binasıdır. C. Aleksandroviç yazır: ''“...məscid qapısı üzərindəki kitabədə onun inşa tarixi “Kilidi-Şamaxi”. Kilidi-Şamaxı ifadəsi Gəncəni Şirvan-Şamaxının açarı hesab edən [[I Şah Abbas]] tərəfindən işlədilmişdir: <ref>Ətraflı bax: İskəndər Münşi – Tarixi Aləm ara-i Abbasi, Tehran, 1896, səh. 48</ref> ifadəsi ilə bildirilmişdir ki, bu da əbcəd hesabı ilə hicri 1015-ci il, yəni bizim eranın [[1606]]-cı ili deməkdir.”'' <ref>{{cite book |last=Александрович (Насыфи) |first=Дж. |title=Гянджа и могила Низами |date=1926 |location=Баку |edition=Известия Азербайджанского археологического комитета, вып. 2}}</ref> Digər məlumata görə isə, məscidin inşası bir qədər sonrakı dövrə aid edilir. [[Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi]]ndə saxlanan kitabədə məscidin inşası [[1620]]-ci ilə aid edilsə də, M. Əliyev birinci tarixin daha inandırıcı olduğunu bildirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kompleks bütün şərq ölkələrində məşhur olan alim və memar [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edilmişdir.<ref>{{Harvnb|Саламзаде|1964|p=27}}</ref><ref>{{cite book |last=Bakıxanov |first=A. |title=Gülüstani-İrəm |date=1926 |location=Bakı |pages=232}}</ref> Şeyx Bəhai həm də Şah Abbas məscidi yaxınlığında yerləşən [[Şah Abbas karvansarası]] və [[Çökək hamam]]ın memarı hesab edilir.<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> [[1885]]-ci ilin Qafqaz təqvimində Gəncə Cümə məscidi kompleksinin şəhəri ələ keçirən [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanının]] ordusu tərəfindən yağmalanması və dağıdılması haqqında məlumat verilir: ''"Hicri təqvimi ilə 1209-cu ildə Qarabağ xanı tərəfindən dağıdılmış bu məscidin bərpasına başlanıldı. Bu caami, 4000 rubldan çox gəlir gətirən mədrəsə və vəqf mülklərinə malikdir.”''<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> ===== Memarlıq xüsusiyyətləri ===== [[Fayl:Gəncə Şah Abbas məscinin profil kəsimi.jpg|270px|thumb|left|<center>Məscid binasının profil kəsimi</center>]] Məscid binası planda kvadrat formaya malik 25.30x25x28 metr ölçülü mərkəzi modelli zal və ona birləşən yan nişlərindən ibarətdir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Tikilinin bütün kompozisiyası 204 m² sahəyə və 13 metr hündürlüyə malik mərkəzi zala tabe edilib.<ref name="БретаницкийСаламзаде42">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=42}}</ref> Hər tərəfində dərin nişlər yerləşən kvadrat zal forması XVII əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nda tez-tez rast gəlinən hal olmaqla, münasib olaraq girişlər və bütün ətraf tikililər yerləşdirilən binanın əsas oxlarını dəqiq müəyyənləşdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Binanın əsas giriş şimal divarında, mehrab isə cənub divarında yerləşir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Mehrab]] zalın cənub nişinin dərinliyində yerləşdirilmişdir. Zalın qərb və şərq divarlarında isə daha iki qapı yerləşir. Plana əsasən bu girişlər əsas hesab edilir. Lakin, kiçik bişlərdən keçən əlavə qapılar da vardır. Onlar portalla vurğulanmış əsas girişlərin hər iki tərəfində yerləşdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> Altı xarici niş 12m2 sahəyə malik olmaqla təriqət üzvləri üçün nəzərdə tutulmuşdu. Ziyarətçilər həmin nişlərə həm həyətdən birbaşa, həm də mərkəzi zala açılan qapıdan girə bilirdilər. Bundan başqa binanın dörd küncündə də kiçik otaqlar yerləşdirilmişdir. Həmin otaqların hər biri 12 m² sahəyə malikdir. 4.4 metr hündürlüyə malik olan həmin otaqlar məscid binasında elə yerləşdirilmişdir ki, bina planda kvadrat forma almışdır. Ziyarətçilər həmin otağa həyətdən girə bilirlər. Buna baxmayaraq həmin otaqlar divar dərinliklərində açılmış qapılar vasitəsiylə bir-birləri, o cümlədən mərkəzi zalla əlaqələndirilmişlər. Öz növbəsində xarici nişlər də aralıq divarda yerləşdirilmiş girişlər vasitəsiylə portallarla əlaqələndirilmişlər. Qapıların hər birinin üstündə həm də pəncərə yerləri vardır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque in Ganja 1.jpg|300px|thumb|right|<center>Məscid binasının əsas fasadı</center>]] Binanın çoxsaylı girişlərə malik olması, zalın bütün hissələri arasında fasiləsiz əlaqəni təmin edir. Bnunla yanaşı girişlərin demək olar ki, divar qədər hündürlüyə malik olması da xüsusi diqqət çəkir. Girişlərin hündür olması binanın pilonlar-sütunlar üzərində inşa edilməsi təəssüratını yaradır. Bu baxımdan Gəncə Cümə məscidinin binası Azərbaycanın həmin dövrdə inşa edilmiş başqa məscidlərindən fərqlənir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Binanın planlaşdırılmasında əsas kimi simmetriya götürülmüş və əhəmiyyətindən asılı olmayaraq, bütün otaqlar ona tabe edilmişdir. Məscid planının özəyində zal durur və ətraf otaqlar onun strukturuna tabe edilir. Ətraf zalların özünəməxsus yerləşməsi nəzərə alınaraq, onların əlaqələndirilməsi üçün maraqlı üsul tətbiq edilmişdir. Divar qalınlığında açılmış qapı yerləri dərinliklərində kiçik əyilmələrə malikdir ki, bu da onlara qeyri-adi forma verir. İlk baxışdan qəribə görünən bu girişlərin binanın planına baxıldığı zaman zalda simmetrik olaraq yerləşdirildiyini, xarici nişlərdə isə simmetriya oxu kimi istifadə edildiyini görmək olar.<ref name="Алиев666">{{Harvnb|Алиев|1954|p=666}}</ref> Gəncə cümə məscidi 20x20x4.5 sm ölçüyə malik kərpiclər və gəc məhlulundan tikilmişdir. Bəzi yerlərdə divarların qalınlığının 3 metrə qədər çatması diqqət cəlb edir. Bu cür qalınlığa yalnız mərkəzi zalın divarlarında rast gəlinir. Portallar, nişlər və künc otaqları isə 1-1.3 metr qalınlığa malikdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> Bütün otaqlar kərpicdən hörülmüş tağvari örtüyə malikdir. Bu baxımdan mərkəzi zalın günbəzli örtüyü istisna təşkil edir. Qapı və pəncərələrin tağvari çərçivələri də kərpicdən hörülmüşdür. Binanın bütün divar və tağları səliqə ilə suvanmışdır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> ===== Fasadları ===== [[Fayl:Şah Abbas meydanı.jpg|280px|thumb|left|Məscidin portalsız cənub fasadı və Cavad xan türbəsi]] Cümə məscidinin ümumilikdə sadə və aydın olan memarlıq kompozisiyası rahat qəbul edilir. Tikilidə böyük niş və kiçik girişlərin kontrastı, həmçinin işıq və kölgə effektləri əks etdirilmişdir. Təməldə düzbucaqlı olan prizma 8 metr hündürlükdə çoxbucaqlıya, daha sonra səkkizbucaqlıya keçərək oxvari profilli və düz kərpic səthli olan günbəzlə tamamlanır. Nəticədə bir həndəsi formadan digərinə tədricən keçən kompozisiya günbəzlə tamamlanır.<ref name="Алиев669">{{Harvnb|Алиев|1954|p=669}}</ref> Əksər portal-günbəz tikililəri kimi Gəncə Cümə məscidinin də bütün fasadları lakonik formalarda həll edilmişdir. Onların əsasında mərkəzi oxların vurğulanması ilə əldə edilən simmetriya durur. Fasadların memarlığında (cənub fasadı istisna olmaqla) əsas önəm portallara verilmiş, onlar divar səthinin mərkəzində yerləşdirilmişdir. Fasadların qeyri-adi dərəcədə sadə formaları – əsas girişlərin həddən artıq böyük giriş portalları və portalların dərinliyində yerləşdirilmiş kiçik giriş yerlərinin formalaşdırığı kontrast yüksək təssürat yaradır. Nişlərin oxvari tağları (6 m hündürlüyə və 5.6-5.60 metr enə malikdir) demək olar ki, portalların bütün sərhini tutur.<ref name="Алиев669"/> Məscidə aparan əsas portallar yaxşı vurğulanmışdır. Onlar iri ölçülərsə sadə və sərt formalarla həll olunmuşdur. Açıq olan böyük və dərin nişlər binanın dərinliyinə aparır, fasadların hündür və düz divarları isə kontrast nəticəsində dini tikilinin ifadəliyini vurğulayır. Portalların yanlarında düzbucaqlı çərçivə içərisində inşa edilmiş kiçik nişlər yerləşir. Fasadların maili səthində yan otaqların pəncərə və qapı yerləri açılmışdır.<ref name="Алиев669"/> Qərb və şərq fasadları, şimal fasadı kimi həll edilsələr də, onlara simmetrik yerləşdirilmiş iki kar niş də əlavə olunmuşdur. Cənub fasadında portal yoxdur. Divarın iki tərəfində isə şəbəkəli pəncərələr yerləşdirilmişdir.<ref name="Алиев670">{{Harvnb|Алиев|1954|p=670}}</ref> === II Abbasın dövründə === ==== Çəhəl Sütun Sarayı ==== [[Fayl:40sotoon.jpg|250px|thumb|Çəhəl Sütun Sarayı]] '''Çəhəl Sütun'''<ref>{{Cite web |title=R.İ.Dadaşova. Səfəvilərin son dövrü. Bakı - «Nurlan» - 2003 |url=http://www.turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |access-date=2012-04-18 |archive-date=2012-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120502052902/http://turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |url-status=dead }}</ref> ({{Dil-fa|چهل ستون}} "qırx sütun") — [[II Şah Abbas Səfəvi|II Şah Abbasın]] hakimiyyəti dövründə [[İsfahan]]da inşa olunan saray. Saray adını ("qırx sütun") giriş hissəsini dəstəkləyən iyirmi taxta sütundan götürür; girişin önündəki fəvvarənin suyunda əks olunan sütunlar qırx sütun kimi göründüyü deyilir. Böyük bir hovuzun sonunda, bir parkın ortasında yerləşən saray Şah II Abbas tərəfindən, şahın əyləncəsi ve qəbul mərasimilərində istifadə etmək məqsədilə inşa etdirilmişdir.Bu sarayda Şah II Abbas və onun varisləri [[terras (bina)|terrasda]] və ya əzəmətli qəbul otaqlarından birində [[əyan]]ları,səfirləri qəbul edərdi. Sarayın divarları gözəl tarixi səhnələrlə bəzədilmişdir; [[Buxara]] əmirinin şərəfinə ziyafət 1611-ci ildə; [[Şah İsmayıl Xətai|Şah I İsmayılın]] [[I Səlim|Sultan I Səlimə]] qarşı vuruşduğu [[Çaldıran döyüşü]] 1514-cü il; Şah I İsmayılın qalib gəldiyi və [[Şeybani xanlığı|Şeybani]] xanının öldürdüyü [[Mərv döyüşü]] 1510-cu il.Daha təzə şəkildə [[Nadir şah Əfşar]]ın 1739-cu ildə [[Karnal döyüşü]]ndə Moğol hökmdarına qalib gəldiyi təsvir edilir. Sarayın xarici rəssamlar tərəfindən çəkilən divar rəsmlərinin özünə məxsus xarakterik cəhətləri var. Bir-birilə uyğunlaşan parlaq və təzad rənglərin istfadəsi, perspektivin olmaması və rəsmlərdəki uzaqlıq və yaxınlığın rəsmin planına uyğun qurulması ən bilinən cəhətlərdəndir. Fiqurların rəsmdəki duruşu, geyimi, geyimlərində naxışların fərqliyliyi, təbiətdən təsirlənilən fiqurlar ( ağac, dağ və s), memari üslub və nəsnələrin yerli və ya xarici olmasında dəqiqlik ən gözəl formada təsvir edilmişdir. [[Fayl:Détail porte madreseh-e-chahar bagh esfahan.jpg|left|thumb|351x351px|Mədər-i Şah mədrəsəsinin qapısı, [[İsfahan]]]] === Dövrün sonu === [[Fayl:Palacio Hasht Behesht, Isfahán, Irán, 2016-09-20, DD 75-77 HDR.jpg|thumb|355x355px|[[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt sarayı]]<nowiki/>nın tavanı[[İsfahan|, İsfahan]],]] Səfəvi memarlığının son dövrünə [[İsfahan]]<nowiki/>da yerləşən iki abidəni misal göstərmək olar. Bunlardan biri [[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt]] ("Səkkiz Cənnət") sarayıdır. Saray bəzi mənbələrdə 1669 bəzi mənbələrdə isə 1671-ci ildə inşa olunmuşdur. Binanın planı 2 mərtəbədən və 8 otaqla əhatə olunmuş mərkəzi zaldan ibarətdir. Bina səkkizguşəli formadadır. Sarayın 2 əsas girişi vardır. Bundan əlavə binanın 4 tərəfində eyvanlar vardır ki, onlar da hündür və nazik taxta sütulardan ucaldılmışdır. Xarici dekorasiyada kermaika və sarı rəngin istfadəsi xüsusilə diqqət çəkir. Bir digər abidə isə [[Mədər-i Şah mədrəsəsi]]<nowiki/>nin qapısıdır. Mədrəsə Çahar Bağda yerləşir və 1706-1714-cü illərdə [[Sultan Hüseyn|Şah Hüseyn Mirz]]<nowiki/>ənin əmri ilə inşa olunmuşdur. Mədrəsənin planı eyvan, məscid, qübbə, mehrab, minbər, hərəmlik, hücrə, hovuz və kitabxanadan ibarətdir. Mədrəsənin çinar ağacından hazırlanmış gümüş və qızılla örtülmüş qapısı olduqca məşhurdur. "Yeddi sənət qapısı" adlnan bu qapı [[Əbdüllətif Təbrizi]] və [[Məhəmməd Saleh İsfahani]] tərəfindən hazırlanmışdır. Çox zərif və diqqəti cəlb edən [[zərgərlik]], [[rəssamlıq]], qızıl qaplama, [[dəmirçilik]], oyma, [[Filiqran|filigran]], qələmkarlıq kimi yeddi sənət növü ilə hazırlandığı üçün bu ad verilmişdir. Qapıda iki gümüş dəstək vardır. Qapının sağ tərəfində Şah Hüseyni tərənnüm edən şeirlər, sol tərəfdə isə elm və təhsilin əhəmiyyətindən bəhs edən şeirlər yazılmışdır. == Toxuculuq == XVI-XVII əsrlərdə şəhərlərin bir çoxu sənətkarlıq və ticarət mərkəzlərinə çevrilmişdilər. Bu şəhərlərdə toxuculuq inkişaf etdikcə xam ipəyə, yuna, pambığa təlabat artırdı. Cənub şəhərlərindəki toxuculuq müəssisələrinin təlabatı yerli xammal qaynaqları hesabına ödənilirdi. Bu dövrdə İsfahan şəhəri paytaxt olmaqla yanaşı həm də mühüm bir toxuculuq mərkəzi idi. Dövrün ən əhəmiyyətli toxuculuq atelyələri İsfahan, Yəzd, Kəşan, Kirman, [[Herat]], [[Məşhəd]], [[Rəşt]], [[Təbriz]] və [[Qum|Qumda]] yerləşirdi. Bu sexlərin hər biri bir digərindən fərqli parça növlərinin istehsalı ilə məşhurlaşmışdı. Məsələn [[İsfahan]]<nowiki/>da əsasən "zəri" və "qələm-kar" adlanan parçalar istehsal olunurdu. Kəşan şəhəri istənilən növdə [[ipək]] və məxmər , [[Kirman]] isə "kaşmir" toxuculuöunun mərkəzləri sayılırdılar. Bu fərqlər parça dizaynında da gözə çarpırdı. Məsələn "mehrab" naxışlı parçalar əsasən Yəzd şəhərində, İnsan, çiçək və bitgi fiqurlu parçalar isə İsfahanda hazırlanırdı.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} Səfəvilər dövlətində toxunan parçaların çeşidləri barədə Şardenin gündəliyində müfəssəl məlumatlar vardır. O bu barədə yazır: " Pambıq, yun, pərğu və xüsusi ipəkdən toxunan parçalar çox gözəldir. Onlrdan ipək-əbrişim çeşidinə görə çox olması həm də ipək parçaların dəbdə olması ipəkçiliyin yayılmasına gətirib çıxarmışdır. "Diba", "Pərniyan", "Tafta", "Dalğalı ipək daneriz", "Atlaz, "Səndəl", "Dəstar" (Qızılbaş tacı), "Şal-e kəmər", "Dəsmal" adlı ipək parçalar eləcə də pambıq, keçi və dəvə yunu ilə hazırlanan parçalar vardır ki, hamısı bu şəhərlərdə istehsal olunur." {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Şardenə görə əsas ticarət məhsulu olan ipək [[Gürcüstan]], [[Xorasan]], [[Kirman]], [[Gilan ostanı|Gilan]], [[Mazandaran ostanı|Mazandaran]] əyalətlərindən əldə edilirdi. Səfəvi dövlətində 22000 tay ipək istehsal olunduğunu və onun hər tayının çəkisinin 276 livr olduğunu yazmışdır. Əldə edilən ipəyin 10000 tayı Gilanın, 2000 tayı Mazandaranın, 3000 tayı Azərbaycanın, 3000 tayı Xorasanın, 2000 tayı Qarabağın, 2000 tayı isə Gürcüstanın payına düşürdü. Şardenin məlumatlarına görə ölkədə 4 növ ipək istehsal olunurdu ki, onlardan biri "Şirvani" adlanırdı. Şirvani ipəyi nadir tapılan ipək növü idi və Xəzər sahili şəhərlərdə xüsusilə də Qəzvində istehsal edilirdi. Ondan bir dərəcə üstün ikinci ipək növü "Xarvari", 3-cüsü "Xodapəsənd" sonuncusu isə "Şərbaf" adlanırdı. [[Fayl:Sir Robert Shirley by Anthony Van Dyck 1622 Rome.jpg|thumb|Ser Robert Şirlinin [[Antonio Van Deyk]] tərəfindən çəkilən portreti]] Şardenə görə zər və gümüşlə toxunmuş parçalar həm sadə və həm də cürbəcür olur. Bəziləri ikiqat olur ki, ona "ikiüzlü" deyirlər. İkiüzlü parçaların arxa tərəfi olmur və buna zərlə toxunmuş məxmər də deyirlər. Zərlə toxunmuş parçaların gəzi (1 gəz 105 sm-ə bərabərdir – A.B.) yaxud zəri (zor 104 sm-ə bərabərdir - A.B.) 50 tümənə qədərdir. Avropa pulu ilə hər şəsti 30 ekü ve zəri 1100 eküyədir. Dünyanın heç bir yerində belə parça toxunmur. Bu bahalı parçalar toxunan karxanada 5-6 nəfər həmin sahədə işləyir. Burada 24-dən 30-a qədər cürbəcür məkikdə (toxuculuq maşını, alət) müxtəlif əməliyyatlar yerinə yetirilir. Halbuki, adi parçanı toxuyanda bunların ikisindən istifadə edilir. Zərlə toxunmuş parçanın qiymətinin inanılmaz dərəcədə baha olmasının əksinə olaraq bu sahədə çalışan fəhlələr hər gün 15-16 "su" (şahı) muzd alırlar ve yalnız onun (gündəlik) bir parçasını toxuya bilirler. Bu bahalı, zərlə toxunmuş parçalar qapı-pəncərələrə vurulur və ondan çox yerdə istifadə olunur. Bu növ parçalar mənzillərin də əsas və lazımi ehtiyaclarından hesab olunur. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Tavernyeyə görə çoxlu miqdarda cürbəcür rəngli parçalar da toxuyub onların üzərini gül, [[buta]] ve müxtəlif təsvirlərlə bəzəyirlər. Avropadan Səfəvi dövlətinə üzərində müxtəlif təsvirlər olan ucuz parçalar idxalı artdıqca, bu cür yerli parçalar adiləşdi. Artıq bu parçalardan otaq pərdəsi kimi yorğan-döşək yığılan yerlərdə istifadə olundu. [[Yəzd]] və [[Kirman]]<nowiki/>da ucuz qiymətli yun parçalar “Etamines” adlanan yun və pambığın qarşığı olan parçalar, həmçinin yun və ipəyin qarışığından olan parçalar da istehsal olunurdu. [[Muğan]]<nowiki/>da adi əhalinin istifadəsi üçün qaba və qalın yun parçalar da toxunurdu. Bu parçaları üçüncü təbəqəyə mənsub insanlar işlədirdilər. [[Övliya Çələbi]]<nowiki/>nin məlumatına görə [[Marağa]] əhalisinin əsas məşğuliyyətlərindən biri pambıq əyirmək və parça toxumaq idi.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=26}} Sözügedən dövrdə İsfahanda toxuculuq sənayesi böyük dərəcədə inkişaf etmişdir. Mənbələrdə qeyd edilir ki, bazarda 25 min işçi üçün toxuculuq dəzgahları varidi. Hətta toxuculuq gildiyasının rəhbəri dövlətin ən qüdrətli adamlarından biri sayılırdı. Saraya yerləşdirilmiş toxuculuq maşınları şəhərin baş meydanı ilə [[Çəhəl Sütun Sarayı|Çehel Sütun]] sarayı arasında yarım kilometr məsafədə yerləşirdi. Bu emalatxanalar o dövrün yüksək daxili tələbatı və sürətlə artan ixrac hesabına yaradılmış həllər idi. Məlumdur ki, şah Səfəvilər dövründə Avropa ölkələrinə səfirlər tərəfindən göndərilən diplomatik hədiyyələr üçün İsfahan emalatxanalarında toxunan parçalara üstünlük verirdi. 1609-cu ildə [[I Abbas|Şah Abbasın]] əmri ilə İngiltərənin Səfəvi sarayındaki nümayəndəsi Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>yə kaftan və qızılbaş çalması hədiyyə edilmişdir. Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>nin geyindiyi bu paltarlar avropalılarda dərin təəssürat yaratmışdır. 1622-ci ildə rəssam [[Antonio Van Deyk]] (1599-1641) tərəfindən [[Roma]]<nowiki/>da çəkilmiş portretində [[Robert Şirli]] ənənəvi Səfəvi kişi geyimində, naxışlı xalat və plaşla təsvir edilmişdir.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=27}} === Toxuculuq məktəbləri === Səfəvilər dövründə ölkədə toxuculuq sahəsində 2 əsas məktəb fəaliyyət göstərirdi. Bunlardan birincisi [[Qiyasəddin Əli Nəqşibəndi|Qiyasəddin Əli Nəqşibənd]] məktəbi digəri isə [[Rza Abbasi]] məktəbi idi. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasəddin Əli Nəqşibənd XVI-XVII əsrlərdə Yəzd şəhərində məşhur parça ustası və dizayneri kimi tanınıb. Bu dövrdə o, parça dizaynında “Yezd məktəbi” kimi tanınan bir üslub yaratmışdı. “Nəqşibənd” titulu parça dizaynındakı məharətinin simvoludur. Onun parça üzərindəki imzası “Qiyas”dır (غیاث). Qiyasəddin Əli Nəqşibənd kimi sənətkarların iştirakı ilə Yəzd şəhəri insan fiqurlu və naxışlı parçalar, xüsusilə də təsvirli atlaz parçalar istehsalında ən əhəmiyyətli mərkəzə çevrilmişdi. Qiyasəddin öz əsərlərində ən çox seçilən və orijinal mövzuları bir araya toplamış və bununla da Şah Abbasın diqqətini cəlb etmişdir. Çox keçmədən, o, dövrün digər saray sənətkarları arasında mühüm yer tuta bilmişdir. Məlumdur ki, I Şah Abbas Əkbər şaha (1542-1605) Qiyas tərəfindən toxunmuş və dizayn edilmiş əlli parça (300 başqa parça ilə birlikdə) göndərmişdir. Sənətçi bununla da “nəqşiənd”in titulunu və şöhrətini Səfəvi dövlətinin sərhədlərindən kənara da çıxarmışdır. Bir sıra bioqraflar Hindistan, Osmanlı və Bizans hökmdarlarının Qiyasdan əsər (parça) almaq üçün ona hədiyyələr göndərdiklərini qeyd etməklə bu fikri təsdiqləmişdirlər.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasın toxunduğu parçalarda görünən naxış və mövzulara aşağıdakıları nümunə göstərmək olar: * Romantik və sevgi mövzulu səhnələr * Kiçik və zərif insan xarakterləri * Uzun və nazik qönçələr və çiçəklər, badamşəkilli xurma yarpaqları, dairəvi lotus, aslan üzlü xurma yarpaqları * Tacvari ornamentlər, simmetrik budaqlı bitki motivləri * Qaçan çita və buna bənzər heyvan fiqurları, tqazlar üzərinə hücum edən tülkü və s. heyvanlar. Qiyasəddin Əli Nəqşibəndin himayəsində formalaşan məktəbdə parça naxışlarında ümumiyyətlə kiçik və bir-birinə uyğun gələn dizayn tərzinin ortaya çıxdığı görülür. [[Fayl:Mu'in. Portrait of Riza-i-Abbasi. 1673. Princeton University..jpg|left|thumb|202x202px|[[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin portreti ([[1673]])]] Səfəvi sənətinin ikinci dövrü kimi tanınan I Şah Abbas dövründə (İsfahan məktəbi) Rıza Abbasi üslubunun təsiri Qiyasəddinin əsərlərində öz əksini tapmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=156}} Bu təsiri onun Yəzddən İsfahana köçməsi və İsfahanda yaşamağa başlaması ilə əlaqələndirmək olar. I Şah Abbasın göstərişi ilə baş vermiş bu iqamətgah dəyişikliyi onun İsfahan toxuculuq emalatxanalarının məsuliyyətini öz üzərinə götürməsi ilə bağlıdır. Lakin bir müddət İsfahanda yaşadıqdan sonra o doğma şəhərinə (Yezd) qayıdır və burada öz sənətini inkişaf etdirir. Qiyas İsfahanda saray emalatxanasında işləyərkən bu dövrün məşhur miniatürçüsü [[Rza Abbasi]] ilə tanış olur və onun əsərlərindən çox təsirlənir. Bu tarixdən etibarən Rıza Abbasinin miniatür üslubunun təsirləri Qiyas tərəfindən toxunan parçalarda aydın şəkildə görünür və müşahidə edilir. [[Yel Universiteti]]<nowiki/>nin İncəsənət Qalereyasında “Qiyas” imzalı parça üzərində Qiyasın özünəməxsus üslubu və Rıza Abbasinin təsirləri aydın görünür.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=157}} [[I Şah Abbas]]<nowiki/>ın dövründə geniş yayılmış ikinci toxuculuq üslubu [[Rza Abbasi]] üslubudur. Daha sonra [[Rza Abbasi]] adı ilə tanınan Rıza (1572-1634) Qəzvin məktəbində təhsil almışdır. Rıza Abbasinin üslubu onun yaratdığı və tələbələri tərəfindən davam etdirdiyi “İsfahan məktəbi” kimi tanınır. O, miniatür sənətində yeni üslubun formalaşmasında mühüm rol oynamış və orijinal mövzular seçərək yeni rəngkarlıq üsulu yaratmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=158}} Əsərlərinin əksəriyyəti bir səhifəlik rəsm formasındadır. O, gənclərdən tutmuş aşıqlara, dükançılardan saray əyanlarına qədər cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini sərbəst və möhkəm konturlardan istifadə edərək parça üzərinə rəsm etmişdir. Qiyasın toxunduğu parçalardakı insan fiqurlarını [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin bir səhifəlik miniatürlərindəki fiqurlarla müqayisə etdikdə təsirin şiddəti daha aydın görünür. [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin rəsmlərindəki əsas mövzular yastığa uzanmaq, əylənmək, şərab içmək kimi ümumi mövzulardır. Lakin bu fiqurlar parçanın üzərində bölmələrdə yerləşdirilmiş və dizayna uyğun olaraq dəyişdirilməsi mümkün olmuşdur.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=159}} == Xalçaçılıq == [[Azərbaycan xalçaçılıq məktəbləri|Azərbaycan xalçaçılıq]] sənəti tarixində XVI-XVll əsrlər ən zəngin dövrlərdəndir. Bu yüzillərdə Azərbaycanda olmuş əcnəbi səyyahlar ölkənin bir çox şəhərlərində daxili və xarici bazarlar üçün xalça toxunan xüsusi karxanaların fəaliyyət göstərdiyini qeyd etmişlər. Mənbələrdən məlum olur ki, bu zaman toxunuşu bəzi nümunəvi xalçaların yaradılmasında yalnız toxucu deyil, dövrün görkəmli rəssamları da iştirak etmişlər. Məlum olduğu kimi, xalça əsil mənada toxucu əməyinin məhsuludur. O, əsrlər boyu xalçanın həm toxucusu, həm də rəssamı olmuşdur. XVI-XVII əsrlərdə xüsusr sifarişlə toxunmuş bir çox Azərbaycan xalçaları isə xalq yaradıcılığından daha çox peşəkar saray incəsənəti örnəklərini xatırladır. XVI əsrin ilk onilliklərində yarpaq motivi əvəzinə irili-xırdalı güllər və ya xətai qızılgül motivləri dəbdə idi. Bu motivlərə ələbatın yüksək olması onların izlərinin günümüzə qədər gəlib çıxmasına səbəb olmuşdur. Səfəvi xalçalarının bir çoxu bu fiqurlarla dizayn edilmişdir. XVI əsrin əvvəllərində [[Bəhzad|Behzad]] Usta və [[Qasım Əli]] usta o cümlədən, [[Mirək]], [[Mirzə Əli]], Sultan Məhəmməd və [[Mir Seyid Əli]] kimi şagirdlərin köməyi ilə xalça dizaynında köklü dəyişikliklər baş vermişdir. Bu ustadlar Heratdan Təbrizə gedib Təbriz rəssamlıq məktəbini yaratmışlar. Bu dövrdə xalça kənarları daha vacib idi və dizaynerlər kənar dizaynlarda incə detallara lazım olduğundan daha çox vaxt sərf edirdilər. Bu dövrün əsas “kənar” xüsusiyyəti budur ki, yazılı bir-birinə qarışmış rumilər və əsas haşiyə xalçanın naxışına və mətninə uyğun rəng və ahəngdə bir neçə yan haşiyənin daxilində yerləşir. İri xalçaların mərkəzindəki naxışlar dairəvidən oval və ulduzşəkilli formada olub, yazılar isə mərkəzə bitişik naxışlarla toxunmuşdur.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarında təsvirlərin bolluğu əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərdən biridir. Bunun səbəbi xalçaçılıq sənəti ilə miniatür sənətinin qarşılıqlı əlaqədə olması idi. Səfəvilər dövründəki bir çox dizaynerlərin dizaynları tam aydın olmasa da, xalça, parça və miniatür kimi sənətlərin oxşarlığına əsaslanaraq, [[Rza Abbasi]] kimi o dövrün mühüm sənət ustalarının bir çox sahədə mahir olduqları anlamaq mümkündür. Səfəvilər dövründə xalçaçılıq sənəti kəndlərdən şəhərlərə yayılmışdır. Xalçaçılığın ticarətə daxil olması ilə dövlət xalqı iqtisadiyyatı gücləndirən sahələrə- dulusçuluq, toxuculuq və xalçaçılıq kimi sahələrə yönəlməyə təşviq edirdi. Şah Abbas dövründə bu sənətlər dövlət himayəsində idi. Xalçanın şəhərlədə yayılması ilə xalçaçılıq metodları dəyişdirili və yeni xalçaçılıq mərkəzləri açıldı. Bu mərkəzlərdə xalça kompozisyaları olduqca zənginləşdi. Artıq Səfəvi xalçalarında [[Türkmənlər|Türkmən]], [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]], Hind [[Gurakani|Gürkani]] əsintilərini görmək mümkün idi.  {{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Bu dövrə aid xalça nümunələrində heyvani fiqurların çoxluq təşkil etdiyi “Esangeşko” xalçalarına rast gəlmək olar. Xalçanın adı eyni adlı Polşa şahzadəsinin adından götürülmüşdür. Esangeşko xalçasının görüşünü belədir: xalçanın zəmini tünd rəngli olub, üzərində real və ya əfsanəvi heyvanların müxtəlif formalarda təsvirləri mövcuddur. Bundan başqa xalçanın mərkəzində ovçuluğa dair naxışlar olduqca həyəcanlı və hərəkətli bir şəkildə  təsvir edilmişdir. Esangeşko xalçası Səfəvi dövrü xalçaçılığının şah əsərlərindən hesab olunur. Səfəvilərin son dövründə xalçalarda baxça və ağac motifləri ilə yanaşı xalçanın ətrafı boyu çevrələnən dairəvi çizgilərə rast gəlinir. Bundan başqa bu dövr xalçalarında canlı rənglər və həndəsi fiqurlar gözə çarpır.  XVIII əsr xalçalarında [[Həşt-Behişt]] və Çahar Bağ təsvirləri də aydın görünür. Bu növ xalçalarda  zəmin 4 hissəyə bölünür. Ortada hovuz təsvir edilir. Hər bir bölmədə isə müxtəlif mənzərələr rəsm edilir. Bu növün ən məşhur nümunəsi Kirman xalçasıdır. Xalça hal-hazırda Hind [[Caypur]] muzeyində sərgilənir.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarını dizayn və motiflərinə görə əsasən 4 qrupa ayırmaq olar{{sfn|Ölmez|2006|page=183}} : # [[Ərdəbil xalçaları]]. Bu xalça növünə aid ilk nümunə XVI əsrə aiddir. Şah Təhmasib dövründə [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[İsfahan]] və [[Kirman]] şəhərlərində yaradılan emalatxanalarda toxunulan ən məşhur xalça növüdür. # Bədii xalçalar # [[Herat xalçaları]]. Xalça dizaynında istifadə edilən Herat stili XVI əsrdə Səfəvi dövlətində məşhur olan çiçəkli xalça sənətinin ən böyük təmsilçisidir. Bu xalça dizaynı I Təhmasib və I Şah Abbas dövründə özünün ən pik nöqtəsinə çatmışdır. # Vaza texnikalı xalçalar ==== Qalereya ==== <gallery widths="220" heights="190"> Fayl:Zayn al-'Abidin bin ar-Rahman al-Jami - Double-page Illustrated Frontispiece Depicting a Court Scene - Walters W6281B - Full Page.jpg|Zeyn əl-'Abidin bin ar-Rahman əl-Cami -XVI əsrin əvvəlləri miniatür, Walters İncəsənət Muzeyi Fayl:Ardabil Carpet LACMA 53.50.2 (1 of 8).jpg|Ərdəbil xalçası ([[Los Anceles ]] incəsənət muzeyi) Fayl:The Emperor's Carpet (detail), second half of 16th century, Iran. Silk (warp and weft), wool (pile); asymmetrically knotted pile, 759.5 x339 cm.The Metropolitan Museum of Art,.jpg|İmperator xalçası (detal), 16-cı əsrin ikinci yarısı Metropolitan İncəsənət Muzeyi, Nyu York Fayl:Khalili Collection Islamic Art txt 0236 new.jpg|[[Ayətul-kursi|Ayətül-kürsi]] yazılı xalça, [[1570]]-ci il Fayl:Kirmanrug.jpg|"Vaza texnikası"xalça, [[Kirman]], XVII əsr Fayl:Louvre - Tapis à décor de jardin de paradis, dit Tapis de Mantes.jpg Fayl:Cloud band Hamburg MKG Safavid animal carpet detail.JPG|Heyvani təsvirli xalçanın detalları, [[XVI əsr]] Fayl:Hamburg MKG Safavid carpet detail hunting.jpg|Şir və Kirin detallı xalça, [[XVI əsr]] </gallery> === Şah İsmayıl dövründə === Şah İsmayıl 15.07.1502-ci il tarixli "toxuculuq, xalça və xalçaçılığın inkişafı" haqqında fərmanı ilə sasanilər dövründə məşhur olan xalçaçılığın yenidən dirçəldilməsini əmr edir. Bu dövrdə beş əyalət xalçaçılıq mərkəzi kimi ön planda idi; [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[Həmədan]], [[İsfahan]], [[Şuştər]] və [[Herat]].{{sfn|Zuleh|2013|page=32}} Şah İsmayıl dövründə Səfəvi sarayında istifadə olunan xalçalar dövrünün ən məşhur ustası Qasım Əli tərəfindən hazırlanmışdır. Şah İsmayıl dövründən günümüzə qədər gəlib çıxmış xalçalar aşağıdakılardır{{sfn|Parsa|2019|page=27}}: * [[Metropoliten muzeyi|Metropolitan muzeyi]]<nowiki/>ndə saxlanılan dairəvi fiqurlu xalça * İtalyanın Milan şəhərində muzeydə sərgilənən ovçuluq təsvirli və ya kətəbəli xalça * [[Habsburqlar|Habsburq]] xanədanına aid xalça * [[Filadelfiya]] xalçası * Çərçivə fiqurlu xalça (Kab Kabi) Şah İsmayıl dövründə toxunulan xalçalarda üzə çıxan motivlər bunlardır: tumurcuqlu ağaclar, sərv ağacları, əjdəha təsvirləri, qu və simurq quşu eləcə də heyvan təsvirləri. Şah İsmayıl bir çox məşhur Heratlı xalçaçıları Təbrizə dəvət etmiş, [[Kəmaləddin Behzad|Kəmaləddin Bəhzat]]<nowiki/>ı isə onlara usta təyin etmişdir. Bununla da şahın əmri ilə Təbrizdə yeni xalçaçılıq atelyələri qurulmuşdur. Hətta o Kəmaləddin Behzad, Ağa Mirək və İsfahanlı bir nəqqaşa oğlu Şah Təhmasibə miniatür sənətini öyrətməsini tapşırmışdır. Şah Təhmasib həmçinin Sultan Məhəməd Müsəvvərin də tələbəsidir.{{sfn|Parsa|2019|page=27}} === Şah Təhmasib dövründə === Şah Təhmasib atası Şah İsmayıldan fərqli olaraq həm də rəssam idi. O uşaqlıqdan [[Kəmaləddin Behzad]]<nowiki/>ın rəhbərliyi altında naxış tərtibatı öyrənirdi. Təhmasibin 54 illik səltənətinin 20 ili rəssamlarla iç-içə keçmişdi.{{sfn|Thompson|2005|page=96}} Onun hakimiyyətinin ilk illərində Səfəvi incəsənəti öz çiçəklənmə dövrünü yaşayırdı. Bu dövrdə əsas iki xalçaçılıq məktəbi ön plana çıxırdı: # [[Qəzvin]] məktəbi # [[Məşhəd]] məktəbi [[Fayl:Ardabil Carpet.jpg|thumb|477x477px|[[Şeyx Səfi xalçası]], [[Ərdəbil]]]] İlk əvvəl paytaxtın Təbrizdən Qəzvinə köçürülməsi ilə Qəzvin məktəbi yüksəlişə keçsə də daha sonra şahın sufiliyə yönəlməsi və sənətdən uzaqlaşması ilə burada yaşayan sənətçilərin Məşhədə axın etməsi bu məktəbin yaranmasına gətirib çıxardı.{{sfn|Parsa|2019|page=28}} Bu sənətçilərin bir hissəsi Hindistana köç etdi. Digər hissəsi isə Şah İsmayılın qardaşı İbrahim Mirzənin rəhbərliyi ilə Məşhəd məktəbinin əsasını qoydu. Rəvayətə görə Şah Təhmasib Sultan Süleymana məktub yazaraq ondan İstanbulda yerləşən Süleymaniyyə məscidinin ölçülərini istəyir və öz ətrafındakı sənətkarlara məscidin ölçülərinə uyğun xalça toxumağı əmr edir. Bu barədə Macarıstanın Səfəvi sarayındakı nümayəndəsi məlumat verir. O yazır ki, toxunulan xalçalar dəvələrlə birlikdə Həmədandan İstanbula aparılır.{{sfn|Thompson|2005|page=96}}  Şah Təhmasib dövrünün əsas xalçaları aşağıdakılardır: # [[Ərdəbil xalçaları]] # Duke of Anhalt xalçası # İmperator xalçası # Heyvan motivli Şah Təhmasib xalçası ([[Çelsi xalçası]]){{sfn|Fevervari|1997|page=278}}  # Saltinq xalçası [[Ərdəbil xalçaları]] 1539-1540-cı ildə indiki İranın şimal qərbində toxunmuşdur. Xalçanın üzərində "Maqsud Kaşani" imzası vardır. Bu xalçaların həddən artıq incə toxumaq üçün hər ilmədə çox nazik yundan ilgəkdə isə ipək iplərdən istifadə edilmişdir. Hal-hazırda Londonda "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert]]" muzeyində saxlanılmaqdadır. I Təhmasib dövrünün məşhur xalçalarından bir digəri "Çelsi" xalçasıdır. Xalçanın qırmızı zəmini üzərində tünd göy rəngli madalyonlar eləcə də heyvan və bitgi fiqurlarından ibarət bağça təsviri var.{{sfn|Fevervari|1997|page=278}} Xalçanın toxunma ili 1550-ci ildir və o da "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert"]] muzeyində sərgilənir. {{sfn|Ölmez|2006|page=181}}  1539-cu ildə [[Səfəvi]] hökmdarı [[I Təhmasib|I Təhmasibin]] sifarişi ilə [[Şeyx Səfi kompleksi|Şeyx Səfi məscidi]] üçün toxunan [[Şeyx Səfi xalçası]]<nowiki/>nın 32 milyon ilməsi olub, ümumi ölçüsü 56,12 ''m²-dir.'' Eni 5,34 ''m'', uzunluğu 10,51 ''m'' olan xalça dünya muzeylərində saxlanılan ən nadir xalq sənəti nümunələrindəndir. Bəzəkləri gül-çiçək rəsmlərindən ibarətdir. Zəngin rəng çalarları vəhdət təşkil edir. Xalının mərkəzində yerləşən qönçə Günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülmüş xırda güllər haləni, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə Günəş şüalarını əks etdirir. Həmin kompozisiyanın yuxarı və aşağı hissələrində zəngin bəzəkli, qırmızı və şəkəri rəngli qəndil təsviri vardır. Ətrafdakı saysız hesabsız əlvan naxışlar kainatdakı ulduzların rəmzidir. === Şah Abbas dövründə === Şah Abbasın dövründə şahın əmri ilə [[İsfahan]] və [[Kaşan (İran)|Kaşan]] şəhərlərində yeni xalçaçılıq atelyeləri fəaliyyətə başladı. 1598-ci ildə paytaxıntın Qəzvindən İsfahana köçürülməsi ilə xalçaçılıq tarixində yeni məktəbin -İsfahan məktəbinin əsası qoyuldu. Tavernye yazır: " Buradakı karxanalarda qızıl və gümüş saplardan o cümlədən ipək və yundan əla xalçalar toxuyurdular. Bu xalçaların rəngi əsla dəyişmir və onlar qaralmırdılar" {{sfn|Baxşəliyev|2009|page=32}} Şah Abbasın əmri ilə xalça emalatxanaları [[Çəhəl Sütun Sarayı|"Qırx Sütun]]" və "Şah Meydanı" arasında olan ərazidə tikilmişdi. O ölkə ərazisindəki bütün xalça toxuyanları bu emalatxanalara yığmışdı.{{sfn|Parsa|2019|page=29}} Şaron öz səyahətnaməsində bu emalatxanalardan bəhs edərək yazır:" Bu emalatxanalar İsfahan sarayının cənubunda "Nəqş-i Cahan" adlanan bölgədədirlər. Burada çalışan işçilər həm emalatxanada həm də öz evlərində fəaliyyət göstərirdilər. Buna baxmayaraq onların başında baş usta dayanırdı." Bu emalatxanların yun ehtiyacı [[Kaşan (İran)|Kaşan]] və Gilan əyalətləri tərəfindən qarşılanırdı. Daha sonra şahım əmri ilə Astrabad, Şirvan, Qaradağ, Kaşan, Gilan və Məşhəd şəhərində də bu emalatxanalardan yaradıldı. I Şah Abbasın (1587-1629) dövründə xalçaçılıq artıq öz formasını dəyişərək sənət əsəri deyil, daxili və xarici istehlak üçün kommersiya əmtəəsinə çevrilmişdir. XVI əsrin saray xalçalarında və toxuculuqlarında məşhur olan obrazlı naxışlar getdikcə nəbati motivlərlə əvəz olundu. I Şah Abbasın dövründən günümüzə 300 nümunəsi gəlib çatmış “Polonez xalçaları” Səfəvi xalça sənətinin “bitki motivli xalça” dövrünü əks etdirir. {{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  Polonez xalçalarının bir çoxu saraya qonaq gələn avropalılara hədiyyə etmək ya da Avropada zadəganların evləri üçün toxunmuşdu. Bu xalçaların günümüzə çatan nümunələri toz çəhrayı rəngə çevrilsə də, onların əsl rəngləri açıq yaşıl, mavi, sarı və çəhrayıdır. İlmək saplarında ipəkdən,ilgək sapları arasında isə gümüş və ya qızıl saplardan istifadə edilərək naxışlar zənginləşdirilmişdir. "Polonez" termini 1878-ci ildə Parisdə keçirilən beynəlxalq sərgidə ortaya çıxmışdır. [[Xarkov|Xarkovda]] bir xalça nümunəsində Polşa Çzartoryski ailəsinə aid olduğu güman edilən heraldik gerb olduğu üçün bu xalçalar sərgilənərkən “Polşa xalçaları” adlanırdı. Bir müddət sonra xalçanın Səfəvilər dövründə İranda toxunduğu müəyyən edildi. Eynilə, indi [[Münhen|Münhendə]] sərgilənən başqa bir xalça nümuməsi Polşa kralı III Siqmund Vasanın sifarişi ilə hazırlanmışdır. Üzərində Vasanın gerbi varsır. 12 sentyabr 1602-ci il tarixli sənəddə kral Siqmundun ipək xalçalar almaq üçün Sefer Muratoviç adlı ermənini Keşana göndərdiyi bildirilir. Muratoviç Keşanda 6 cüt xalça alaraq kral gerbinin xalçaya toxunması üçün əlavə 5 tac ödəmişdi. Bu xalçaların naxışları İsfahandakı saray emalatxanalarında çəkilmişdir. Səfəvi xalçalarındakı bitki mənşəli medalyonların mənəvi yurdu, ehtimal ki, İsfahandır. Şah I. Abbas 1595-ci ildə İsfahada saray tikdirmiş və sarayı üçün möhtəşəm xalçalar toxutdurmuşdur. Dövrün məşhur məscidlərində döşənmək üçün nəbati motivli xalçalar istehsal olunurdu. İsfahanda toxunan xalçaların ən diqqətçəkən xüsusiyyəti medalyonların yuvarlaq olması və medalyonun yelçəkən və ya ulduz kimi 8, 16 və ya 32, 64 hissəyə bölünməsidir. İkinci diqqətəlayiq xüsusiyyət, döşəmə motivlərinin fərqli və düzgün tərtib edilməsidir. Yarpaqlar və çiçəklər çox vaxt "Şah Abbas palmetləri" adlanan və “Çin [[lotus]]<nowiki/>undan" təsirlənilən formada olur. Rənglər orta mavi fonda parlaq və qırmızıdır. Ən incə xalçalar ümumiyyətlə ipək, yun ilgək ipliyi və İran düyünü ilə toxunur və hər m²-də 350.000 ilə 500.000 düyün vardır.  {{sfn|Purdon|1996|page=54}} Xalçaların bir digər qrupu Şah Abbas dövründə toxunan və “qızıl xalçalar” adlanan [[Kirman]] qrupudur. Bu xalçaların naxış sxemləri biristiqamətlidir və 3 hissəyə bölünmüş sahədə qəfəslə səciyyələnir. Xalçanın bir qismində fil sümüyü rəngli spiral üzüm yarpaqları döşəmənin ətrafına sarılmış qəfəsi xatırladır. Digər hissələrdə isə qırmızı və mavi saplardan toxunmuş çiçək fiqurları vardır. Bu çiçəklər güldandan çölə doğru səpələnmiş haldadır.{{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  == Miniatür sənəti == Miniatür sənəti bəlkə də Səfəvilər dövrü incəsənətinin ən fəal istiqamətidir. Bu dövrdə istehsal olunan əsərlər keyfiyyət baxımından Azərbaycan miniatürünün ən mühüm mərhələlərindən birini təşkil edir. Təsvirə göstərdikləri tolerant münasibətlə bu sənətin inkişafına töhfə verən Səfəvi hökmdarları rəssamlara bir çox müxtəlif mövzularda əsərlər yaratmağa imkan yaratmışdılar. Səfəvi miniatürü biri Ağqoyunlu, digəri isə Heratda məskunlaşmış Teymuri anlayışı olan iki mənbənin təsiri ilə formalaşmışdır. Səfəvi miniatür sənətini aşağıdakı miniatür məktəblərinə bölmək olar{{sfn|Güner|1997|page=56}}: # [[Təbriz miniatür məktəbi]] (1502-1558) # [[Herat]] məktəbi # [[Şiraz]] məktəbi # [[Qəzvin]] məktəbi (1548-1598) # [[İsfahan]] məktəbi (1598-1722) [[Fayl:Khamseh Nizami 001.jpg|thumb|"Sultan Səncər və qarı". "[[Xəmsə]]" (1539–1543, Britaniya muzeyi, [[London]])|322x322px]] '''Təbriz miniatür məktəbi'''nin formalaşması XIII əsrdə başlasa da, XVI əsrdə Təbrizdə miniatür sənətinin zirvəyə çatdığı dövr hesab olunur. Ələddin Cöveyninin “Verqa ilə Gülşah (XIII. əsr)”, “Monqollar tarixi (1290)”, “Mənafi əl- Heyvan (1297)” kimi əlyazmaları əsasında hazırlanmış miniatürlər [[Təbriz]] miniatür sənətinin ilk nümunələrini təşkil edir. 1514-cü ildən sonra Təbriz miniatür sənətində yeni mərhələ başlayır. Şah İsmayılın 1510-cu ildə [[Xorasan bəylərbəyliyi|Xorasan]] və [[Herat bəylərbəyliyi|Heratı]] ələ keçirməsi, məşhur rəssam Bihzadı və digər sənətkarları Təbrizə gətirməsi bunda böyük rol oynamışdır. Bu dövrdən Heratlı rəssamların çəkdiyi əsərlər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Təbriz məktəbi ən görkəmli və möhtəşəm nümunələri Şah Təhmasib dövründə yaradılmışdır. [[Türkmənlər|Türkmən]] və [[Teymuri]] Herat məktəbinin müxtəlif təsirlərinin qaynaşması ilə ortaya çıxan Təhmasib dövrü Təbriz miniatür üslubu zəngin rəng çalarları, həddindən artıq səth ornamentləri, izdihamlı və təmtəraqlı kompozisiyaları və son dərəcə diqqətli işlənməsi ilə diqqət çəkir. Bu dövrdə Səfəvi miniatürlərinin ən xarakterik xüsusiyyəti, əsrin sonlarına qədər davam edən və dövrün dəbini əks etdirən “[[tac-ı haydari]]” çalmalardır. [[Şiəlik|Şiə]] əqidəsinin on iki imamını təmsil edən on iki dilimli tac geyinmiş fiqurlar Səfəvi miniatürlərinin xarakterik xüsusiyyətidir. XVI əsrdə [[Təbriz miniatür məktəbi]] bədii məktəb kimi formalaşmış və Bakıda, [[Şamaxı]]<nowiki/>da, [[Herat]]<nowiki/>da və [[Şiraz]]<nowiki/>da əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Lakin Şah İsmayıl və onun oğlu Təhmasibin dövründə Təbriz miniatür məktəbi qonşu Şərq ölkələrində estetik təsəvvürlərin, ifadə üslubunun, üslub və sənət qaydalarının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Sözügedən dövrdə Sultan Məhəmməd, [[Ağa Mirək]], [[Mir Müsəvvir]], Mirzə Əli, [[Mir Seyid Əli]], [[Müzəffər Əli]], Məhəmmədi, [[Sadıq bəy Əfşar]], Siyavuş bəy, [[Mir Zeynəlabidin]] və s. kimi Azərbaycan miniatür rəssamları fəaliyyət göstərmişlər . Bu rəssamların [[Firdovsi]], [[Nizami Gəncəvi|Nizami]], [[Sədi Şirazi|Sədi]], Hafiz, Cami, [[Əlişir Nəvai|Nəvai]] və başqa klassiklərin əlyazmalarına çəkdikləri illüstrasiyalar, xüsusi albomlarda toplanmış portretlər, sujetlər miniatür sənətinin ən gözəl inciləridir. Səfəvilərin ilk hökmdarı Şah İsmayılın dövründə Təbrizdə hazırlandığı məlum olan illüstrasiyalı əlyazma olmasa da, [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] [[Sultan Xəlil|Sultan Xəlili]]<nowiki/>n sifarişi ilə Nizami [[Xəmsə]]<nowiki/>sinin miniatürlərindən birinin bu dövrdə hazırlandığı qəbul edilir. Sonrakı dövrdə sənətin ilk himayədarı həm də xəttat olan muralist [[Sultan Məhəmməd]]<nowiki/>dən rəssamlığı öyrənən [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]] olmuşdur. Təbrizdə hazırlanan ən mühüm əsər [[Haufton Şahnaməsi]] adı ilə tanınan 1527-ci il tarixli Firdovsi Şahnaməsinin ([[Metropoliten muzeyi|Nyu York Metropolitan Muzeyi]]) nüsxəsidir. "Şahnamə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "Keyumərzin məclisi", "Zöhhakın edam edilməsi", [[Mirzə Əli Təbrizi]]<nowiki/>nin "Hindistan elçilərinin qəbulu", Müzəffər Əlinin ov və döyüş səhnələri, Mir Seyid Əlinin saray məclisləri təsvir olunan əsərləri, "Xəmsə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "[[Sultan Səncər və qarı]]", "Şirin çimərkən Xosrovun ona tamaşa etməsi", "Məhəmməd Peyğəmbərin meracı". Mir Müsəvvirin "Ənuşirəvan və bayquşların söhbəti", Mirzə Əli Təbrizinin "Xosrov Bərbədin musiqisini dinləyir", "Şapur Xosrovun portretini Şirinə göstərir", Mir Seyid Əlinin "Dilənçi qarının Məcnunu Leylinin yanına gətirməsi" və s. əsərlər Şərq miniatür sənətinin zirvəsini təşkil edir. Şərq rəssamlarının ən çox sevdiyi "Şahnamə" və "Xəmsə" süjetləri parlaq, klassik ifadəsini məhz bu iki əlyazmada – Sultan Məhəmməd və onun müasirlərinin əsərlərində tapmışdır.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Mir Sayyid Ali 2.jpg|left|thumb|[[Mir Seyid Əli]], Nizaminin "[[Xəmsə]]" əsərindən miniatür]] '''Herat məktəbi.''' Səfəvilər dövründə [[Herat]]<nowiki/>da hazırlanmış kolofondan bəhs edilən ilk əsər Asəfinin 1502-1503-cü ilə aid “Dastan-ı Cəmal u Cəlal” (İsveç Uppsala Universiteti Kitabxanası) əsəridir. Miniatürlərdə görünən dairəvi üzlü fiqurlar həmin əsrin əvvəllərində Şiraz məktəbinin miniatürləri ilə böyük oxşarlıq göstərir.{{sfn|Güner|1997|page=57}} Bu məktəbin ən mühüm əsərlərindən biri də Şah Təhmasibin qardaşı Sam Mirzə üçün hazırlanmış Nizami Xəmsəsidir. Əsərin miniatürlərində dekorativ xarakter üstünlük təşkil edir. Skanlarla bəzədilmiş xırda daşlarla səpilmiş paralel təpələr, qüdrətli Behzad tipli qaya formaları, zərgər vasvası ilə işlənmiş tikililər, nəfis fiqurlar Herat məktəbi miniatürlərinin əsas xüsusiyyətlərini təşkil edir. Məktəbin digər mühüm əsərləri Əli Şir Nəvainin Antologiyası (Paris Bibliotheque Nationale) və Hafiz Divanıdır (Cambridege Fogg Art Museum). Bu üç əsər Sam Mirzənin Herat valiliyi dövründə (1522-29) Heratda hazırlansa da, bəzilərinin Təbrizdə təsvir olunduğu güman edilir. Sultan Məhəmmədin divanındakı bəzi miniatürlərdə taxt-tac səhnələri, içki məclisləri, sərxoşluğu ifadə edən miniatürlər  gündəlik həyatı əks etdirməsi və yumor xarakteri daşımasına görə çox maraqlıdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=153}} '''Şiraz məktəbi.''' Əsrlər boyu miniatür sənətinin mərkəzi olan Şiraz Səfəvilər dövründə öz əhəmiyyətini qoruyub saxlamışdır. XVI əsrdə bir çox miniatür əlyazmaları hazırlanmışdır. Bu dövrdə Şiraz emalatxanalarında əsrin əvvəllərində hazırlanan əsərlərdəki miniatürlərdə son dövr “Şiraz-Türkmən” miniatür sənətinin güclü təsiri müşahidə olunurdu. Bu əsasən dekorativ üslubda özünü biruzə verirdi. Əsrin ikinci rübündə Şiraz emalatxanalarında hazırlanan və dövrün bütün mərhələlərini təsvir edən akademik keyfiyyətdə bir çox əsər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Pastel tonların seçilməsi, qızıl və ulduzdan geniş istifadə və keyfiyyətli işçiliyi ilə diqqət çəkən əsərlərdə Səfəvilər dövrünə xas şaquli inkişaf xarakterli bir çox kompozisiyalar sınanmışdır.{{sfn|Güner|1997|page=58}} [[Topqapı sarayı|Topqapı Sarayı]] kitabxanasında bu dövrə aid bir sıra maraqlı materiallar vardır. Bunların arasında eyni rəssam tərəfindən hazırlanan əsərlərdən birində nurçu Hüseynin imzası diqqət çəkir. XVI Əsrin ikinci yarısında, 1570-ci illərdən sonra Şiraz emalatxanalarında hazırlanan əsərlərdəki miniatürlər bir qədər fərqli üslubdadır. Bu dövrdə hazırlanan kitabların ölçüsü daha böyük idi buna görə də, miniatürlərə ayırılan hissələr də genişlənmişdi. Qəzvin saray üslubunun təsirlərinin göründüyü və yasəmən rənginin bol istifadə edildiyi naxışlı mənzərələr, mövzunun tamamilə dəyərini itirdiyi qarışıq kompozisiyalar və çoxlu fiqurlar bu dövrün Şiraz məktəbinin səciyyəvi xüsusiyyətləridir. İnsan heykəlciklərinin əsas xüsusiyyətləri onların incə, zərif, kiçik, yuvarlaq üzlü, çəhrayı yanaqlı kuklaya bənzər duruşlarıdır. Bədənlərdəki hərəkətlər çox qıvraqdır. İlk baxışda kənarlı papaqdan asılmış çalma gözə çarpır. Firdovsinin “Şəhnamə” və Nizaminin “Xəmsə” əsərləri ilə yanaşı [[Sədi Şirazi|Sədi-i Şirazi]]<nowiki/>nin (Bodleian Kitabxanası Britaniya Kitabxanası ) şeirlərinin yer aldığı külliyyatın miniatürləri də incə, yuvarlaq üzlü, qıvraq hərəkətli fiqurların təsvir edilməsi kimi bu üsluba xas xüsusiyyətlərə malikdir.{{sfn|Pope|2008|page=68}} '''Qəzvin məktəbi.''' 1548-ci ildə [[Qəzvin]]<nowiki/>in paytaxt olması ilə Təbrizdəki sənət emalatxanaları da bu şəhərə köçürüldü. Qəzvin istər Şah Təhmasib dövründə, istərsə də sonrakı illərdə yüksək keyfiyyətli miniatür əlyazmaların hazırlandığı mühüm sənət mərkəzinə çevrildi. İlk əvvəllər Təbriz məktəbinin üslub xüsusiyyəti  qorunub saxlansa da, sonralar bir qədər fərqli üslub formalaşdı. Adətən şəkil çərçivəsini aşan nəfis təbiət təsvirləri, yuvarlaq zərif üzlər, uzunsov fiqurlar, şaquli xətlərin üstünlük təşkil etməsi Qəzvin məktəbinin xarakterik xüsusiyyətləri hesab olunur.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Saki - Reza Abbasi - Moraqqa’-e Golshan 1609 Golestan Palace.jpg|thumb|366x366px|[[Rza Abbasi]] tərəfindən çəkilən miniatür, [[1609]]-cu il [[Gülüstan sarayı (Tehran)|Gülüstan sarayı]].]] 1548-ci ildə [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] təhlükəsi ilə paytaxtın Qəzvinə köçürülməsindən sonra bu yeni sənət ocağında ortaya çıxan fərqli üslubda olan fiqurlar son dərəcə zərif və göz oxşayandır.  Bu üslubun ən fərqləndirici xüsusiyyətləri: yanaqlara qədər uzanan zülflər, maili qaşlar və gözlər, nazik boyun, geniş çiyinlər, nazik bel, kiçik əllər və ayaqlardır. Peyzajlarda [[Teymuri Herat üslubu]]<nowiki/>nun təsirini qüdrətli və plastik qaya və təpələrin əyri təsvirində görmək mümkündür. Bu mənzərələrin ən diqqət çəkən motivi böyük çinarlardır. Bəzən isə lələk kimi budaqlarla əhatə olunmuş badamşəkilli ağaclara da rast gəlmək olar. Qəzvin üslubu yerli rəssamların səyahətləri nəticəsində Səfəvilərin hakimiyyəti altında olan digər əyalətlərdə də özünü göstərmişdir. Dövrün mühüm sənət himayədarları arasında [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]]<nowiki/>in qardaşı Herat valisi [[Sam Mirzə]] və Təhmasibin qardaşı oğlu [[İbrahim mirzə Cahi|Sultan İbrahim Mirzə]]<nowiki/>ni göstərmək olar. İndiyə qədər tapılan əlyazmalar Qəzvin üslubunun 1560-1570-ci illərdə Məşhəd və Şirazda da geniş yayıldığını  göstərir. Tarixi bəlli olmayan "Şahnamə" nüsxəsi və [[Məşhəd]] valisi [[İbrahim mirzə Cahi|İbrahim Mirzə]] üçün hazırlanmış, 1556-1557-ci il tarixli [[Molla Cami]]<nowiki/>nin "Həft Əvəng" (Washington Freer Gallery Art) , "Yusifi Züleyxa" (British Library, s. 1570) adlı əsərlərin miniatürləri Qəzvin məktəbinin ən önəmli nümunələri hesab olunur. Hal-hazırda Rusiya kolleksiyalarında sərgilənən Caminin "Silsiletü'z-Zeheb" əlyazması [[Məşhəd|Məşhəddə]] hazırlansa da, özündə Qəzvin üslubunun xüsusiyyətlərini daşıyır. [[Topqapı sarayı]]<nowiki/>nda Qəzvin miniatür üslubunu əks etdirən mühüm miniatür əlyazmaları ilə yanaşı, bu dövrə aid bir çox fiqur çalışmaları, portretlər və miniatürlərin toplandığı albomlar sərgilənir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} '''İsfahan məktəbi.''' [[1598]]-ci ildə paytaxtın [[İsfahan|İsfahana]] köçürülməsi ilə Səfəvi rəssamlığında yeni bir mərhələ başlayır. Memarlıqla daha çox maraqlanan [[I Abbas|Şah Abbas]] İsfahanda müxtəlif abidələr tikdirmiş, saray divarlarını rəsmlərlə bəzətmişdir. Onun dövründə İsfahanda hazırlanmış miniatür əlyazmalar, rəsmlər, tək və ya qrup portretləri albomlarda günümüzə qədər gəlib çatmışdır. İsfahan məktəbi miniatürlərində əsas ön plana çıxan uzun ayaqlı və bədənli, yay kimi əyilmiş, başlarında dövrün dəbini əks etdirən dağınıq çalmalı insan fiqurlarıdır. İsfahan üslubunun ən məşhur nümayəndəsi Rza Abbasidir ki, onun Saray Kitabxanasında imzalı əsərləri saxlanılır. Digər görkəmli miniatürçü isə Sadiqidir. [[Rza Abbasi]] ilə miniatürlərə yeni bir insan fiquru daxil olmuşdur. Müxtəlif cins və yaşlarda olan iri ölçülü fiqurlar xarici cizgilərdən çıxan incə xəttlər bədənə həcmli görünüş verirdi. Fiqurların qarın hissələri şiş, ayaqları və bədənləri uzundur. Başlar bədənə mütənasibdir. Saç pərçəmləri tel-tel işlənmişdir. Çalmalar dağınıq formada olub, qıvrımları şişirdilmiş xətt üslubunda verilmişdir.{{sfn|Pope|2008|page=69}}{{sfn|Malakzadeh|2021|page=149}} Bu rəssamla başlayan yeni mərhələ miniatür və kitab rəssamlığının fərqli bir yola qədəm qoyması demək idi. Rəng naxış texnikasında hazırlanmış bir səhifəlik rəsmlərin və portfolioların bolluğu ilə Səfəvi rəssamlığında Qərb təsirləri hiss edilməyə başlamışdı. Bütün bu inkişaflarla yanaşı, köhnə kitablar və miniatürlər də arxaik bir cərəyanla köçürülürdü. Bunun ən bariz nümunəsi 1614-cü ildə [[I Abbas|Şah Abbas]]<nowiki/>ın vəziri üçün hazırlanmış Spenser Şahnaməsidir (Nyu-York Xalq Kitabxanası). Əsərin bəzi miniatürləri məşhur Baysunqur Şahnaməsini köçürülmüşdür. XVII əsrin ortalarında Rza Abbasinin başlatdığı yeni cərəyanı izləyən [[Məhəmməd Qasım]], Məhəmməd Yusif və Məhəmməd Əli kimi rəssamlar kitabları rəngli naxış texnikası ilə təsvir etmişdirlər. Hafiz Divanlarının naxışları buna ən gözəl nümunədir. Lakin XVII əsrin sonlarında İtaliyaya göndərilən rəssam [[Məhəmməd Zaman]]<nowiki/>la Səfəvi kitab rəssamlığına Qərb təsirləri daxil olmuş və bundan sonra ənənəvi miniatür sənəti yerini Qərb mənalı rəsmlərə vermişdir. Fəriduddin Attarın 1483-cü il tarixli "Mantiku't-Tayr" nüsxəsinə (Nyu York Metropolitan İncəsənət Muzeyi) naqqaş Həbibullah tərəfindən hazırlanan (təxminən 1609) əlavə təsvirlərdə bu üslubun cizgilərini görmək mümkündür. Əsrin sonlarında [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin dostu və tələbəsi Muin Müsəvvir də bu üslubu mənimsəmişdir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} == Keramika sənəti == Səfəvi dövrü keramika sənəti Azərbaycan keramika tarixində yeni bir mərhələnin başlanğıcı sayılır. Dövrün ən gözəl keramikaları 1587-1629-cu illərdə Şah Abbasın hakimiyyəti illərində hazırlanmışdır. [[Fayl:Plate dragon Louvre MAO696.jpg|left|thumb|271x271px|Əjdaha təsvirli qab, [[XVII əsr]], [[Luvr muzeyi]]]] Bəzi qaynaqlara görə Səfəvi keramikası XV əsrdən XVII əsrə qədər Çin çinilərinin təsiri altında qalmış, XVII əsrdən isə mavi-ağ nümunələrə qara kontur xətlərin və müxtəlif rənglərin əlavə edilməsi ilə öz üslublarını yaratmışdır. XVI əsrin əvvəllərində rəngsiz şəffaf boya ilə mavi rəngdə boyanan keramikalar XVII əsrdə birdən çox üslubun və texnikanın tətbiq edildiyi yeninöv keramikalarla əvəz olunur.  Əldə edilən mənbələrdə Səfəvi keramikalarının üslublarına , dövrlərinə və texnikasına görə müxtəlif şəkildə qruplaşdırıldığı bizə məlumdur. Bəzi qrupıar istehsal mərkəzlərinin adlarına, bəziləri isə tapıldıqları bölgələrə görə adlandırılmışdır. Robert Çarlson Səfəvilər dövrü keramikalarını 5 fərqli qrupa ayırmışdır: 1.       Kubaçi 2.       Lüster 3.       Çox rəngli 4.       Monoxrom 5.       Gambrun Artur Leyn isə bu dövr keramikalarını polixrom, monoxrom, mavi-bəyaz və lüster kimi bir neçə sinifə ayırmışdır. Bu qruplar daxilində Kubaçi, Kirman, Yezd, Məşhəd və Çin keramikalarının təqlidləri ayrı qruplar kimi qeyd olunmuşdur. Fridrix Sarre və Bernard Rakam Səfəvi keramikaları barədə yayımladıqları məqalələrdə bu dövr keramikalarını arxeolojik bölgələrə əsasən sinifləndirmişdirlər. [[Fayl:Plate pomegranates Louvre MAO868.jpg|thumb|306x306px|Nar təsvirli qab, [[1500]]-ci il, [[Luvr muzeyi]]]] 1501-ci ildə Səfəvi dövləti qurulan zaman Məşhəd Nişapur və Təbriz şəhərləri Teymurlu xanədanı və Türkmən bəylikləri tərəfindən idarə olunurdu. Buna görə də bəzi qaynaqlarda Səfəvi dövrünə aid keramikaların bir qismi Teymuri dövrü keramikası olaraq adlandırılır. Teymuri üslubu Şiraz və Heratda inkişaf etmiş daha sonra 1515-ci ildən Təbrizdə də öz təsirini göstərməyə başlamışdır. Bəhs edilən mərkzələrdə hazırlanan keramikalar Çin və Teymuri təsirlərini birgə əks etdirmişdirlər. Məşhəd qrupu. Bu qrup iyirmi bir nümunədən ibarətdir və Səfəvilər dövrünə aid bütün nümunələri olan parlaq boyalı məmulatları və bir sıra mavi-ağ nümunələri özündə ehtiva edir. Çin keramikalarında qablar və dərin kasaların iç üzlərində yarpaq, çiçək və tumurcuq motivləri daha təbii şəkildə rəsm edilsə də Məşhəd keramikalarında asma budaqlar, çiçək və yarpaqlar mərkəzə doğru simmetrik şəkildə təsvir edilmişdir. Nişapur qrupu. Bu qrup keramikalarında Məşhəd və Təbriz nümunələri ilə müqayisədə üslub fərqi müşahidə olunur. Bitki mənşəli kompozisiyalar Minqin təsirində olan Məşhəd nümunələrinə bənzəyir, lakin Nişapur keramikasında istifadə olunan kobalt piqmenti və bitkilər son dərəcə sıxdır. “Xətai üslubu” olaraq da bilinən, kobalt rəngdə  və mərkəzi düzülüşdə iri çiçəklərin təsvir edildiyi bu motivlər Nişapur üçün səciyyəvidir. Bəzi nümunələrdə ərəbcə yazılar və çiçək qrupları vardır. Arxa səthlərdə tək və ya iki cərgədə düzülmüş nazik haşiyələrdə vergül silsiləsi yer alır.  Çin keramikasında çox istifadə edilən böyük xətai çiçəklərinin boşqabların mərkəzində tək, qoşa və üçlü şəkildə təsviri  Nişapurdan Təbrizə daşınmış və uzun illər boyu Səfəvi keramikasında istifadə edilmişdir. Təbriz qrupu. Təbriz qrupu keramikası deyildikdə ağıla ilk gələn Kubaçi işi olaraq tanınan şəffaf sıralı çoxrəngli çinilər və keramikalardır. Bununla belə, erkən Səfəvilər dövründə firuzəyi şirə altı qara dekorasiya və mavi-ağ texnika ilə Kubaçi nümunələrinin intensiv istehsalı olmuşdur. Təməl hissəsi 23 sm, kənar diametri isə 38 sm ilə səciyyələnən mavi-ağ üslublu Kubaçi qabları Səfəvilərə məxsus dizaynı ilə Məşhəd və Nişapur nümunələrindən fərqlənir. Təbriz keramikalarının ilkin dövrlərində istifadə edilən kobaltın mavi rəngi mat və solğundur. Teymuri dövrü keramikalarını xatırladan bu qablarlarda istifadə edilən kobaltın rəngi gün keçdikcə tündləşmişdir. Dizayn xəttləri isə dövrün miniatür nümunələrinəd olduğu kimi yumşaq və incədir. Təbriz keramikalarında XV əsrə qədər Çinin Hsuan Te dövrünün motivlərindən istifadə edilsə də daha sonra bunlar öz yerini çiçək, balıq və quş kimi heyvan fiqurlarına vermişdir.   == Həmçinin bax == *[[Təbriz miniatür məktəbi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{cite book |last=Алиев |first=М. |title=Джума-мечеть в Кировабаде |date=1954 |location=Баку |edition=Искусство Азербайджана, Т. 4}} * {{cite book |first= Adil |last= Baxşəliyev |authorlink= |title= Səfəvi dövlətinin sosial iqtisadi həyatı və beynəlxalq əlaqələri |year= 2009 |location= Bakı |publisher= |url= |ref=harv }} *{{cite book |first= Cihat |last= Aydoğmuşoğlu |authorlink= |title= Şah Abbas ve zamanı |year= 2011 |location= Ankara |publisher= Ankara universiteti Sosial elmlər insitutu |url= |ref=harv }} *{{cite book |first= Yaşar |last= Çoruhlu |authorlink= |title= Timurlu Çini ve Keramik Sanatında Hayvan Figürleri |year= 2007 |location= İstanbul |publisher= Doğu Kütüphanesi Yayınları |url= https://www.academia.edu/31688902/Timurlu_%C3%87ini_ve_Keramik_Sanat%C4%B1nda_Hayvan_Fig%C3%BCrleri |ref=harv }} *{{cite book |first= Robert Mason |last= Gloombek Lisa |authorlink= |title= The Petrography of Iranian Safavid Ceramics |year= 2003 |location= Toronto |publisher= Journal of Archaeological Science |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Erdmann |last= Kurt |authorlink= |title= The Art of Carpet Making |year= 1961 |location= |publisher= |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Purdon |last= Nicolas |authorlink= |title= Carpet and Textile Patterns |year= 1996 |location= London |publisher= Laurence King Publishing |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Fevervari |last= G. |authorlink= |title= İranda Safevi Dönemi |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= İslam Tarihi Kültür ve Medeniyyeti |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Filiz Nurhan |last= Ölmez |authorlink= |title= Safavi Dönemi Dokumacılık Sanatı ve Özellikleri |year= 2006 |location= |publisher= Akademik araştırmalar dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Sevcan |last= Ölçer |authorlink= |title= 15 ve 16. YÜZYIL MAVİ-BEYAZ SERAMİKLERİ: OSMANLI, SAFEVİ VE ÇİN HANEDANLIĞI ÖRNEKLERİNİN ÜSLUP BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI |year= 2018 |location= |publisher= |url= https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/465367 |ref=harv }} * {{cite book |first= T. |last= Zuleh |authorlink= |title= Bazı Düşünsel Halıların yorumlanması |year= 2013 |location= Tehran |publisher= Yasavoli |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Jon |last= Thompson |authorlink= |title= Safavi Dönemi İlk Yıllarındaki Dokuma ve Halılar |year= 2005 |location= |publisher= Tərcüməsi "Gülüstan-i Hüner" |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Maryam |last= Masoudi Parsa |authorlink= |title= XVI-XVII Safavi ve Osmanlı dönemi halıları üzerine bir inceleme |year= 2019 |location= Erzurum |publisher= Atatürk universiteti, İncəsənət institutu |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Güner |last= İnal |authorlink= |title= Minyatür |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= YEM Yayıncılık |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Pəri |last= Melekzadeh Barough |authorlink= |title= SAFEVİ DÖNEMİNDE NAKKAŞLARLA DOKUMA SANATÇILARININ İŞ BİRLİĞİ VE RIZA ABBASİ ÜSLUBUNUN ETKİLERİ |year= 2021 |location= İstanbul |publisher= ARIŞ Halı Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Arthur Upham |last= Pope |authorlink= |title= A Survey of Persian Art, from Prehistoric to the Present |year= 2008 |location= Tehran |publisher= Elmi və Ferhengi nəşriyyatı |url= |ref=harv }} [[Kateqoriya:Səfəvi incəsənəti]] t9az8b11tk8gp43h8tbwfn3j9uvgqic 6599078 6599053 2022-08-28T14:00:27Z Scherbatsky12 160539 /* Keramika sənəti */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Şəkil:Səfəvilər dövrünə aid mis cam.JPG|300px|thumb|right|Səfəvilər dövrünə aid mis cam]] '''Səfəvi dövrü incəsənəti''' — 1501-1736-cı illərdə mövcud olmuş [[Səfəvilər dövləti]]nin [[incəsənət]]i. Bu, kitab və memarlıq baxımından incəsənətin yüksək səviyyəsi idi; bu dövrdə həmçinin keramika, metal, şüşə və bağlar baxımından da diqqət çəkirdi.<ref>{{cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/art-in-iran-ix-safavid|title=ART IN IRAN ix. SAFAVID To Qajar Periods|work=iranicaonline.org}}</ref> Səfəvilər dövründə Azərbaycanda məişət keramikası və kaşı məmulatı istehsalı inkişaf etmişdi. Keçmişdə memorial məqsəd dağıyan türbələr Səfəvilər dövründə tamamilə dini mahiyyət kəsb edirdi.<ref>Əfəndi R. Azərbaycan incəsənəti. — Б.: Şərq-Qərb, 2007. — 160 с. — ISBN 978-9952-34-116-4.</ref> XVI əsrdə Səfəvilərin hakimiyyətə gəlməsindən başlayaraq [[Azərbaycan xalçaları|Azərbaycan xalçaçılıq sənəti]] misli görünməmiş mükəmməlliyə çatdı və sənaye əhəmiyyəti qazandı.<ref name="x1">[http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop/flypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 Siawosh AZADI; Latif KERIMOV; Werner ZOLLINGER. Azerbaijani-Caucasian Rugs. — Switzerland Ulmke Collection, 2001. — p. 135. — ISBN 3-925813-10-1 / 9783925813108] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160731181053/http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop%2Fflypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 |date=2016-07-31 }}{{oq|en|From the 15th century and especially from the second half of the 16th century, the Afshan, Lachak-turundj, Goelbendlik and other carpet compositions which were developed in southern Azerbaijan were adopted by the weavers in the towns of northern Azerbaijan (Garabagh, Baku, Shirvan). The floral pattern on which these designs were based were soon transformed into geometric patterns which reflected the local technical and artistic preferences.}} {{oq|en|According to historical sources, the six Caspian districts of Azerbaijan produced 18,000 rugs and carpet fabrics in 1843. Carpets from Shirvan and Guba were sold in Baku and those from Kazak and Ganja in Tabriz and Istanbul.}}</ref><ref name="x2">[http://www.britannica.com/place/Iran#ref=ref315870 Britannica Encyclopedia. Iran. Shah Abbas.]{{oq|en|«The silk trade, over which the government held a monopoly, was a primary source of revenue. Ismāʿīl’s successor, Ṭahmāsp I (reigned 1524-76), encouraged carpet weaving on the scale of a state industry. ʿAbbās I (reigned 1588—1629) established trade contacts directly with Europe, but Iran’s remoteness from Europe, behind the imposing Ottoman screen, made maintaining and promoting these contacts difficult and sporadic.»}}</ref> Dövrün miniatür rəssamları, xəttatları Azərbaycan ornamental incəsənət məktəbinin formalaşmasında mühim rol oynadı. Bu isə daha sonra Şərq incəsənətində və vahid Təbriz məktəbinin yaranmasında böyük təsirə səbəb oldu.<ref name="x3">[http://www.britannica.com/art/Tabriz-school Britannica Encyclopedia. Tabriz school.]{{oq|en|«The Tabrīz school reached its apogee just as the Il-Khans were being vanquished by the Timurids (1370—1506), the dynasty of the Islāmic conqueror Timur. The school continued to be active in this period, though it was overshadowed by the workshops in Shīrāz and Herāt (see Shīrāz school; Herāt school). When the Ṣafavids came to power at the beginning of the 16th century, however, the ruler Shāh Esmāʿīl brought the master of the Herāt school, Behzād, to Tabrīz, and the school was revived with a radical change in style. The figures were individuals rather than types, and the colours were graded in marvelously subtle shades. Following the removal of the Ṣafavid court from Tabrīz, the school began to decline, and the Kazvin and Eṣfahān schools (see Eṣfahān school) then became the centres of painting in Iran.»}}</ref><ref>Р. Тагиева - Азербайджанский ковёр, Баку, 2003, стр. 158-163</ref> XVI əsrin ikinci yarısından [[Cənubi Azərbaycan]]da inkişaf edən əfşan, ləçək-turunc, gülbəndlik kompozisiyaları [[Şimali Azərbaycan]] şəhərlərindəki toxucular tərəfindən mənimsənildi. == Tarixi kontekst == Səfəvi sülaləsinin hakimiyyətinin təməlləri XIV əsrin əvvəllərində yaradılmış Səfəviyyə ordeni ilə atılmışdı. Ordenin əsasını Şeyx Səfiəddin Ərdəbili qoymuş və ona öz adını vermişdi. Bu orden və sonradan bu orden əsasında yaradılmış dövlət İslamın Şiə məzhəbinin İsna əşəriyyə qolunun geniş yayılmasında mühüm rol oynamışdır. 1447-ci ildə ordenin başına Şeyx Cüneydin keçməsi ilə birlikdə orden tədricən öz siyasi ambisiyasını göstərməyə başladı. Elə təxminən bu dövrdə bölgədəki türk tayfalarının yenidən döyüşlər və ittifaqları sistemi yenidən işə düşdü və bu prosesin sonunda Təbriz mərkəzli olan Qaraqoyunlular dövləti Şərqi Anadoluda qurulmuş Ağaqoyunlu dövləti tərəfindən ortadan qaldırıldı. Şeyx Cüneydin varisi Şeyx Heydər Ağqoyunlular tərəfdə cəbhə almışdı, lain sonradan elə Ağqoyunlular tərəfindən də öldürüldü. Böyük qardaşı Sultanəlinin də öldürülməsindən sonra İsmayıl kiçik yaşlarında ordenin başına keçməyə məcbur oldu. 1499-cu ildə 12-13 yaşlı İsmayıl gizləndiyi yerdən çıxaraq yürüşə başladı və aparılan təbliğat nəticəsində onun ətrafında müxtəlif türk tayfalarının döyüşçüləri toplanmağa başladı. Ağqoyunluları və Şirvanşahları məğlub etdikdən sonra 1501-ci ildə İsmayıl Azərbaycanın paytaxt şəhəri hesab edilən Təbriz şəhərinə daxil oldu və özünü şah elan etdi. Səfəvi dövləti sürətlə Qafqazın içlərinə, Bağdada və Osmanlı nüfuzu altında olan bölgələrə doğru genişlənməyə başladı. 1512-ci ildə hakimiyyətə gələn Səlim bu prosesi durdurmağa qərarlı idi və ilk işlərindən biri qızılbaşların sıxışdırılması oldu. Bu qarşıdurma 1514-cü ilin 22 avqustunda Çaldıran döyüşü ilə nəticələndi. Bu döyüşdə alınmış məğlubiyyət Səfəvi dövlətinin genişlənməsinin bir müddətlik dayanmasına səbəb oldu. I Səlim Təbriz şəhərinə daxil olsa da, orada möhkəmlənə bilməyib geri çəkilməyə məcbur oldu. O, geri çəkilərkən bəzi Azərbaycan və İran sənətkarlarını da özü ilə birlikdə İstanbula apardı. Çaldıran döyüşündəki məğlubiyyət Şah İsmayılın dövlət işlərindən bir qədər uzaqlaşmasına səbəb oldu. Şah İsmayılın 1524-cü ildə ölümündən sonra onun yerinə 10 yaşlı oğlu Təhmasib şah oldu. 1534-cü ildə Süleyman yüz mindən çox qoşun və xeyli sayda artilleriya silahları ilə birlikdə Səfəvi imperiyasına hücum etməyə başladı. Bağdad ələ keçirilsə də, digər yerlərdə möhkəmlənmələri mümkün olmadı. 1538, 1548, 1554-ci illərdə təkrarlanan Süleymanın yürüşləri Bağdad istisna olmaqla uğurlu olmadı. Əksinə 1552-ci ildə əks-hücuma keçən qızılbaşlar Osmanlının Şərqi Anadoludakı xeyli mülkünü yandırıb yağmaladılar. Şah Təhmasibin izlədiyi ''yandırılmış torpaq'' siyasəti o dövrün ən güclü ordusu hesab edilən Osmanlı ordusunun irəliləməsinin qarşısını almaq üçün mükəmməl formada istifadə edilirdi. 1576-cı ildə I Təhmasibin ölməsindən sonra Səfəvi imperiyasında daxili münasibətlər kəskinləşi və toqquşmalar I Abbasın taxta çıxmasına qədər - yəni, 1587-ci ilə qədər demək olar ki, durmadı. Taxta çıxan I Abbas ordunu yenidən qurmaq və mərkəzi hakimiyyəti bərpa edə bilmək üçün Osmanlı imperiyası ilə ağır şərtlər altında sülh imzalamağa məcbur oldu. Orduda keçirilmiş islahat nəticəsində ''qulamlardan'' ibarət ordu korpusu yaradıldı. Bu döyüşçülər xristian çərkəz, gürcü, erməni və digər milltələrin nümayəndələri arasında toplanmış uşaqlar hesabına toplanır, islama keçirilir, təlim görür və şahın döyüşçüsü halına gətirilirdi. Şah Abbasın planı mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən iri qızılbaş əyanlarını onların gücünə güvənərək tabe etməyi düşünürdü. Ordudakı islahatlar Avropa nümunəsində hərbi sistem yaratmaq üçün izlənilirdi və bu işdə ingilis Şirli qardaşları şaha yaxından yardım edirdilər. Bunun nəticəsində 1598-ci ildə I Abbas Xorasanda özbəkləri rahatlıqla məğlub etdi. Müharibələr nəticəsində 1590-cı ildə imzalanmış İstanbul sülhü ilə itirilmiş bütün torpaqlar geri qaytarıldı, hətta 1624-cü ildə Bağdad da ələ keçirildi. Bütün bunlar imperiya daxilində maliyyə sisteminin, incəsənətin çiçəklənməsi ilə müşayət edilirdi. Bu işdə yeni paytaxt şəhəri olan İsfahandakı inşaat işləri də mühüm rol oynayırdı. I Abbasın ölümündən sonra geriləmə dövrü başladı. Bunun əsas səbəbi isə hərəm sistemi idi ki, buradan qaynaqlanan intiriqalar və maniqulyasiyalar çox zaman yeni dönmələr tərəfindən həyata keçirilirdi. I Səfinin hakimiyyət dövrü isə şahın həyata keçirdiyi şiddət hadisələri və ərazi itkiləri ilə xarakterizə oluna bilər. II Abbasın dövründə isə dini dözümsüzlük hadisələri peydə olmağa başladı. Bu hallar zimmilərə və xüsusən yəhudilərə qarşı idi. Belə vəziyyət Şah Süleyman və Şah Hüseynin dövründə də davam etdi. Daxili üsyanlar, dövlət daxilində özbaşınalıq, xüsusilə ruslar, hollandlar, portuqallar tərəfindən həyata keçirilən xarici müdaxilələr, əfqan üsyanı XVIII əsrin əvvəllərində çox zəifləməsinə və 1722-ci ildə paytaxtının işğal altına düşməsinə səbəb oldu. == Memarlıq və şəhərsalma == === Şah İsmayılın dövründə === İlk Səfəvi şahı Şah İsmayıl dövləti yaratdıqdan dərhal sonra müqəddəs şiə məkanlarının yenidənqurulmaları üçün maliyyə ayırmağa başladı. 1508-ci ildə Kərbəla və Nəcəf, bir qədər sonra Samarra, Məşhəd şəhərlərindəki şiə abidələri yenidən inşa edildi. Belə hərəkətlə Şah İsmayıl Teymuri ənənələrini yaşadırdı. Şah İsmayılın memarlığın digər sahələrindəki fəaliyyəti demək olar ki, yox idi. Bunun bir səbəbi də onun ölkəni fəth etməsi zamanı demək olar ki, böyük dağıntılara məruz qalmaması idi. Yeni dövlətin paytaxtı olan Təbriz şəhəri Elxanilərin, Cəlairilərin, Qaraqoyunluların, Ağqoyunluların, Teymurilərin paytaxtlarından olmuşdu və buna görə də, dövlətə inzibati baxımdan nə lazımdırsa şəhərdə o infrastruktur mövcud idi. Həmçinin Şah İsmayıl Ərdəbil şəhərini sülalə məkəzi halına gətirərək orada Şeyx Səfi məzarının ətrafında böyük ziyarət yeri və məqbərə tikdirərərək, atası Şeyx Heydərin də məzarını 1509-cu ildə oraya köçürdü. O, həmçinin Quran və hədis oxumaq üçün tikilmiş Dar-ul Huffaz mərkəzinin də tikintisini də həyata keçirmişdir. Şübhəsiz ki, qəbri onun ölümündən qısa müddət sonra yaradılsa da, öz məzarını tərtib edən də o idi. İsmayıl həmçinin 1520-ci ildə xarici bəzəkləri yoxa çıxmış, lakin mehrabda qədim stükkodan istifadəni və keramika mozaikasında arabesklərin zərif dekorasiyasını birləşdirən Məscid-e Cameh de Savenin bərpasını da həyata keçirmişdir. Savenin başqa bir məscidi olan Məscid-e meydan da 1510-1518-ci illərə aid kitabələrə görə oxşar bir mehrabla bəzədilmişdi. Şah İsmayılın arvadının qardaşı Durmuş xan Şamlı bu inşaat əksikliyini bir qədər ortadan qaldırdı. O, inşaatlara 1503-cü ildə başlamışdı. İsfahanın hakimi olsa da, daha çox Təbriz sarayında yaşayan bu qızılbaş sərkərdəsi İsfahanın idarəsini dövrünün böyük memarı olan Mirzə Şah Hüseyn İsfahanıyə buraxmışdı. Bu memar 1512-1513-cü illərdə Harun-e Vilayət məqbərəsini inşa etdirdi. Qərbli səyahətçilər tərəfindən böyük bir ziyarət yeri kimi (müsəlmanlar üçün olduğu qədər, xristian və yəhudilər üçün də) təsvir edilən bu abidə ənənəvi üslubda ucaldılmışdı - qübbənin altında dairəvi zal yerləşirdi. Hal-hazırda mövcud olmayan iki minarə də abidədə olmuşdur. Ümumi olaraq isə, Harun-e Vilayət Teymuri dövrünün ənənələrini özündə yaşatmaqda idi. Kor tağlarla kəsilmiş fasad, Yəzd məscidində olduğu kimi, əsas dekorasiya ilə birləşir. Yaxınlıqdakı Məscid-i Əli məscidi 1522-ci ildə həmin komandirin əmri ilə tamamlandı. === Şah Təhmasibin dövründə === Öz sələfi kimi I Təhmasib də memarlıq məsələlərinə o qədər də maraqlı deyildi, o, hakimiyyətinin birinci mərhələsində yalnız bəzi bərpa və təmir işləri ilə kifayətlənmişdi. Onun dövründə Kirmandakı, Şirazdakı, İsfahandakı böyük məscidlər, Məşhəd və Ərdəbildəki ziyarətgahlar onun diqqət mərkəzində olmuşdur. Ərdəbildə Şah İsmayılın dəfn qülləsi ucaldılmışdır. Bu qüllənin Şah Təhmasibin hakimiyyətinin ilk illərində verdiyi əmrlə ucaldıldığını təxmin etmək mümkündür. Lakin bu əmrin dəqiq ili bilinməməkdədir. O, sülalənin banisinin dəfn qülləsinin düz yanında yerləşir və bu yaxınlığa görə ölçülü diametrə malikdir. Ölçü baxımından hündür, üç kiçik üst-üstə qoyulmuş günbəzdən ibarətdir və monotonluğun qarşısını almaq üçün çoxsaylı registrlərə bölünmüş keramika dekorasiyasına sahibdir. Dekorativ keramikanın sarı rəngi isə tamamilə yeni elementdir. Həmçinin Ərdəbildə yerləşən Cənnət Saray da Şah Təhmasiblə əlaqələndirilir. Ona daxil olan binalar və bağlar XVIII əsrdə ziyan görsə də, sonradan təmir edilmişdir. Mortona görə, abidənin şimal-şərq hissəsində onun 1536-1540-cı illərə aid olduğu qeyd edilmişdir. Buranın nə üçün istifadə edildiyi müəyən suallar ortaya çıxarmaqdadır, çünki Avropa qaynaqlarında məscid kimi istifadə edildiyi bildirilsə də, yerli qaynaqlarda bu haqda məlumat yoxdur. Məşhur Ərdəbil xalçaları da bu yerlərdə hazırlanmaqdadır. Həmçinin Şah İsmayıla 1555-ci ilə qədər imperiyanın paytaxtı olmuş Təbrizdə yerləşdiyi bildirilən başqa bir saray da aid edilməkdədir. Saray barədə yeganə məlumatı italyan səyyah Miçele Membre verməkdədir. 1539-cu ildə Təbrizi ziyarət edən Membre sarayın divarlarla əhatlənmiş bağdan ibarət olduğunu, iki böyük qapının şərqdəki meydana çıxdığını və orada yeni məscidin tikildiyini bildirmişdir. Hakimiyyətinin son dönəmində I Təhmasib Səadətabad bağlarını tikdirmişdi. Digər Səfəvi bağları kimi kanallar və dar cığırlarla 4 yerə bölünmüş bağ xalça-bağlar sisteminə malik idi. Buraya hamamlar, dörd qapalı gəzinti yolu və üç əyləncə pavilyonu daxildir: Gombad-e Muhabbat, Eyvan-e Bağ və [[Çehel Sütun]]. 1556-cı ildə tikilmiş sonuncunun adı "qırx sütunlu saray" mənasını verir, bu ad gölməçədə əks olunan iyirmi sütunun olması ilə izah olunur. Səfəvi ənənəsində qırx rəqəmi çox vaxt böyük miqdar mənasında işlənir. Bu kiçik tikinti bir mənada ziyafətlər və daha çox şəxsi istifadə üçün tamaşaçılar yeri kimi xidmət etdi. Sarayın divarları müxtəlif dastanlardan, oyunlardan, festivallardan və döyüşlərdən olan səhnələrlə bəzədilmişdi. Nain şəhərində dörd eyvanla dizayn edilmiş hakimin evi, şübhəsiz ki, 1565-1575-ci illər arasında nadir və çox mürəkkəb bir texnikadan istifadə edərək hazırlanmış abidələrə nümunə ola bilər: qırmızı boya qatının üzərinə rəssam ağ örtük çəkmiş və sonra bu kitablardakı və parçadakı motivləri xatırladan motivlər kimi qırmızı siluetdə motivlərin görünməsinə imkan vermək üçün həfifcə cızılmışdır. Burada heyvan döyüşlərinə, taxt-taclı şahzadələrə, ədəbi səhnələrə (Xosrov və Şirin, Yusif və Züleyxa), polo oyununa, ov səhnələrinə və s. rast gəlinir. Diqqət çəkən bir digər məqam ondan ibarətdir ki, siluetlərin əyri olması və qızılbaşlara xas olan baş geyiminin göstərilməmişdir. Naxışları arasında şair Hafizin dördlüklərinin xəttatlar tərəfindən hazırlanmış təsvirləri də vardır. === Ali Qapı === Ali Qapı və ya Ala qapı XVI əsrdə Təbrizdə Səfəvilər üçün inşa edilmiş saray. 20-ci əsrin 30-cu illərində saray baxımsızlıqdan sonra Pəhləvilər tərəfindən dağıdılmışdır. Sarayın niyə Ali qapı adlandırılması ilə bağlı iki fikir mövcuddur. Birinci fikrə görə Səfəvilərin Təbrizdə və İsfahanda tikdirdikləri Ali qapı saraylarının adı əsas qapı, mərkəzi qərargah mənasındadır. İkinci fikrə görə isə bu yerli dildə Ala qapı səsləndiyi üçün qırmızı qapı deməkdir. Çünki deyilənlərə görə sarayın qapısı da qırmızı rəngdə olub. '''Qalereya:''' <gallery> Aaliqapu.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aaliqapu-green house.jpg|Sarayın ərazisində olan yaşıl ev Ali-qapi.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aali qapoo.jpg|Daşqınlar nəticəsində su altında qalan sarayın bağı. 1934-cü il. Aliqapoo.jpg| Sarayın həyəti bayram zamanı </gallery> === Şah Abbasın dövründə === ==== İsfahan ==== ===== Ali Qapı ===== Ali Qapı ({{dil-az|Yüksək Qapı}}; {{dil-fa| عالی‌قاپو}}:, '' Ali Kapu'') hal-hazırda [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində yerləşən [[Səfəvilər dövləti|Səfəvilər]] dövrünə aid saraydır. Dünyanın ən böyük meydanlarından biri olan [[Nəqşi Cahan meydanı]]nın qərbində yerləşir. Bu saray qırx səkkiz metr hündürlükdə, yeddi mərtəbəlidir.<ref>[https://www.tishineh.com/touritem/14-12/1 «کاخ عالی قاپو، تیشینه».]</ref> Sarayın adı Azərbaycan tükcəsindən götürülmüşdür. Mənası ''yüksək qapı'' deməkdir. Bina dövründə inşa edilmiş gözəl memarlıq abidələrindən biridir. Bu saray on yeddinci əsrdə [[I Şah Abbas|Şah I Abbasın]] fərmanı ilə inşa edilmişdir. Bu böyük hökümdarın zamanında, əyanları və xarici səfirləri əyləndirmək üçün istifadə olunmuşdur. ==== Qeysəriyyə (əsas bazar) ==== Əsas bir tərəfdən köhnə bazarla, digər tərəfdən isə meydanla birləşir. Meydana tərəf olan sahədə uca bina vardır ki, binanın yuxarı tərəfi şah və adamları üçün ayrılmışdı. Aşağı mərtəbələrdə isə dükanlar və evlər yerləşməkdə idi. Keramikadan mozaik dekorasiyaların edilməsi onu göstərir ki, şah əyləncə və dini memarlıqdan əlavə, mülki memarlığa da maraq göstərmişdir. ==== Şeyx Lütfəllah Məscidi ==== Bu məscid Yeni İsfahanda şahın əsas məscidindən əvvəl tikilən ilk məsciddir. Məscidin inşası 16 il davam etmişdir. Qübbədə yazılmış 1616 və mehrabda yazılmış 1618-ci il tarixləri məscidin tikilmə tarixini göstərir. Tədqiqatçılar məscidin 1618-ci ildə tikildiyini güman etməkdədirlər. Memarı Məhəmməd Rza ibn Hüseyn, xəttatı isə gümanki dövrünün böyük rəssamı olan Rza Abbasi olmuşdur. Bu məscidin planı olduqca qeyri-adidir, dolama, qəsdən tutqun girişi ilə tamamilə günbəzlə örtülmüş və möhtəşəm portala açılan ibadət otağına sahibdir. Sarayın olmaması diqqət çəkir. Dekor sarı mərmərdən, yan tərəflərdə zəngin stalaktitlərlə düzülmüş taxçalardan və xarici keramika təbəqəsindən ibarətdir. Xarici günbəzin rənglənməsi olduqca unikaldır, yerin rəngi üstünlük təşkil edir. ==== Şah məscidi ==== Came məscidi, Sultan məscidi və İmam məscidi adları ilə də tanına Şah məscidi [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində [[Nəqşi Cahan meydanı]]nda yerləşən məscidlərdən biridir. <ref>{{Cite web |title=مسجد امام اصفهان، شاخصه­‌ی مهم معماری دوران صفوی. kojaro.com |url=https://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |access-date=2018-09-25 |archive-date=2019-10-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191005054908/http://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |title=THE IMAM MOSQUE (MASJED-E- SHAH). isfahan.ir |url=http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |access-date=2018-09-25 |archive-date=2017-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171022042132/http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |url-status=dead }}</ref> <ref>[http://www.shabestan.ir/detail/News/426244 طراحی شگفت انگیز قبله در مسجد امام اصفهان. shabestan.ir]</ref> [[Məscid]] 6 yanvar 1932-ci il tarixində İranın yerli əhəmiyyətli tarixi abidəsi kimi dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Bundan başqa “Nəqşi Cahan” meydanı ilə birlikdə YUNESKO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/1397 Masjed-e Jāmé of Isfahan. unesco.org]</ref> Məscid [[I Şah Abbas]]ın göstərişi ilə [[I Şah Təhmasib]]in xatirəsinə ehtiram olaraq tikilmişdir. ===== Arxitekturası ===== [[Fayl:Moschee-Isfahan.jpeg|250px|thumbnail|left|İmam məscidi]] Məscidin dörd tərəfindəki eyvanları tağlar birləşdirir. [[Kəbə]] istiqamətdə olan eyvan isə ən böyük və möhtəşəmdir. Onun mavi [[günbəz]]i çox gözəldir. Baş günbəzin hündürlüyü 52, minarələrin yüksəkliyi isə 42 metrdir. İçərisi unikal naxışlar, rəsmlər, ornamentlər və xəttat yazıları ilə bəzənmiş məscidin ümumi sahəsi 20 min kvadrat metrdir. Ən maraqlısı isə məsciddəki akustikadır. Belə ki, məscidin qarşı tərəfindəki ən uzaq küncdə oturanın pıçıltısını bu tərəfdəki adamlar eşidirlər. [[1611]]-cı ildə tikintisinə başlanan və inşası 30 il davam edən İmam məscidi [[azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] memarlarla ustaların ən böyük sənət əsərlərindən biridir. ==== Allahverdi xan körpüsü ==== 1608-ci ilə aid edilən bu körpü Şah Abbasın yaxın adamlarından olan Allahverdi xanın göstərişi ilə tikilmişdir. Çahar Bağınn davamında yer alır. Yanlarında və alt hissəsindəki arkadaları ilə suyun hündürlüyünə uyğun olaraq bir neçə səviyyədə gəzmək imkanına malikdir. O, təbii ki, keçid vasitəsi kimi, həm də çayın axını tənzimləmək üçün bənd rolunu oynayır. Oradan keçəndə su “maneələr” sayəsində möhtəşəm bir fəvvarə kimi görünür. Körpünün yanında şahın körpünü və çayı izləyə bilməsi üçün güzgülü saray mövcud olmuşdur. ==== Şah Abbas məscidi (İrəvan) ==== '''Şah Abbas məscidi''' — [[1606]]-cı ildə inşa edilən məscidə xalq [[Şah Abbas]] məscidi adını vermişdir. Eyni zamanlarda [[Gəncə]]də inşa edilən məscid də eyni memar - [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edildiyindən bir-birlərinə çox bənzəmişlər. [[Sərdar sarayı]]nın şərq yanına inşa edilən məscidin yanında mədrəsə, kitabxana və mehmanxana tikilmiş olub böyük bir həyətlə ətraflanan möhtəşəm bir arxitektura külliyyə olaraq elm mərkəzi vəzifəsi ifa etmişdir. [[İrəvan xanlığı]] zamanında məscidin aş evində kasıblara gündə üç pay yemək verilməkdə idi. Dini bir məkan olmaqdan başqa, ictimai bir quruluş olan bu [[məscid]] [[ermənilər]] tərəfindən hər fürsətdə korlandığından bu gün xaraba halındadır.<ref>Azimbeyov, age, s. 299</ref><ref>S. Esedov, age, s. 448.</ref> ==== Şah Abbas məscidi (Gəncə) ==== Şah Abbas məscidi və ya Gəncə Cümə məscidi [[Gəncəçay]]ın sol sahilində, [[Gəncə]]nin tarixi mərkəzində yerləşən, XVII əsrdə [[Arran memarlıq məktəbi|Arran memearlıq üslubu]]nda inşa edilmiş tarixi məsciddir. Gəncə Cümə məscidi ümumi memarlıq kompozisiyası, planlaşdırma, konstruktiv və bədii-dekorativ xüsusiyyətlərinə görə orta əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nın portal-günbəz ənənələrini davam etdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Binanın memarlığında, xüsusilə günbəz və portalların həll edilməsində Azərbaycan və qonşu ölkələrin zəngin memarlıq ənənələri uğurla istifadə olunmuşdur.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Bununla yanaşı binanın memarlığında forma və detalların sadə təkrarlanmasına da yol verilməmiş, Arran memarlıq məktəbi üçün xarakterik olan lakoniklik, ifadəlik və aydınlıq əks etdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque of Ganja in XIX century.jpg|180px|thumb|left|Məscid XIX əsrin sonlarında]] [[Gəncə]] şəhərinin [[Qədim Gəncə]] ərazisindən köçürülməsindən sonra, yeni şəhərin abadlaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdi. Yerüstü tikililər, meydanlar və bağlarla yanaşı həmin dövrdə bir neçə kilometrə çatan kanalizasiya sistemi də yaradılmışdır ki, həmin sistemin də bir hissəsi bu vaxta kimi istifadə edilir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kərpicdən inşa edilmiş geniş kanalizasiya yolları cənubdan qərbə və şimaldan şərqə uzanmaqla məscidin yanından və meydanın altından keçərək [[Gəncəçay]]a qədər uzanır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Şəhərin su təminatı isə inşa edilmiş kəhriz sistemi ilə həyata keçirilirdi.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Şəhər mərkəzinin özəyini təşkil edən məscid kompleksinə monumental məscid binası, onun şimalında müstəqil dayanan və iki tərəfdən qoşa minarələrlə əhatələnən giriş portalı, və məscid ətrafında yerləşən [[Gəncə mədrəsəsi]] daxil idi.<ref name="БретаницкийСаламзаде39">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=39}}</ref> Kompleksin əsas binası inşası [[1606]]-cı ilə aid edilən məscid binasıdır. C. Aleksandroviç yazır: ''“...məscid qapısı üzərindəki kitabədə onun inşa tarixi “Kilidi-Şamaxi”. Kilidi-Şamaxı ifadəsi Gəncəni Şirvan-Şamaxının açarı hesab edən [[I Şah Abbas]] tərəfindən işlədilmişdir: <ref>Ətraflı bax: İskəndər Münşi – Tarixi Aləm ara-i Abbasi, Tehran, 1896, səh. 48</ref> ifadəsi ilə bildirilmişdir ki, bu da əbcəd hesabı ilə hicri 1015-ci il, yəni bizim eranın [[1606]]-cı ili deməkdir.”'' <ref>{{cite book |last=Александрович (Насыфи) |first=Дж. |title=Гянджа и могила Низами |date=1926 |location=Баку |edition=Известия Азербайджанского археологического комитета, вып. 2}}</ref> Digər məlumata görə isə, məscidin inşası bir qədər sonrakı dövrə aid edilir. [[Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi]]ndə saxlanan kitabədə məscidin inşası [[1620]]-ci ilə aid edilsə də, M. Əliyev birinci tarixin daha inandırıcı olduğunu bildirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kompleks bütün şərq ölkələrində məşhur olan alim və memar [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edilmişdir.<ref>{{Harvnb|Саламзаде|1964|p=27}}</ref><ref>{{cite book |last=Bakıxanov |first=A. |title=Gülüstani-İrəm |date=1926 |location=Bakı |pages=232}}</ref> Şeyx Bəhai həm də Şah Abbas məscidi yaxınlığında yerləşən [[Şah Abbas karvansarası]] və [[Çökək hamam]]ın memarı hesab edilir.<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> [[1885]]-ci ilin Qafqaz təqvimində Gəncə Cümə məscidi kompleksinin şəhəri ələ keçirən [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanının]] ordusu tərəfindən yağmalanması və dağıdılması haqqında məlumat verilir: ''"Hicri təqvimi ilə 1209-cu ildə Qarabağ xanı tərəfindən dağıdılmış bu məscidin bərpasına başlanıldı. Bu caami, 4000 rubldan çox gəlir gətirən mədrəsə və vəqf mülklərinə malikdir.”''<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> ===== Memarlıq xüsusiyyətləri ===== [[Fayl:Gəncə Şah Abbas məscinin profil kəsimi.jpg|270px|thumb|left|<center>Məscid binasının profil kəsimi</center>]] Məscid binası planda kvadrat formaya malik 25.30x25x28 metr ölçülü mərkəzi modelli zal və ona birləşən yan nişlərindən ibarətdir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Tikilinin bütün kompozisiyası 204 m² sahəyə və 13 metr hündürlüyə malik mərkəzi zala tabe edilib.<ref name="БретаницкийСаламзаде42">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=42}}</ref> Hər tərəfində dərin nişlər yerləşən kvadrat zal forması XVII əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nda tez-tez rast gəlinən hal olmaqla, münasib olaraq girişlər və bütün ətraf tikililər yerləşdirilən binanın əsas oxlarını dəqiq müəyyənləşdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Binanın əsas giriş şimal divarında, mehrab isə cənub divarında yerləşir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Mehrab]] zalın cənub nişinin dərinliyində yerləşdirilmişdir. Zalın qərb və şərq divarlarında isə daha iki qapı yerləşir. Plana əsasən bu girişlər əsas hesab edilir. Lakin, kiçik bişlərdən keçən əlavə qapılar da vardır. Onlar portalla vurğulanmış əsas girişlərin hər iki tərəfində yerləşdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> Altı xarici niş 12m2 sahəyə malik olmaqla təriqət üzvləri üçün nəzərdə tutulmuşdu. Ziyarətçilər həmin nişlərə həm həyətdən birbaşa, həm də mərkəzi zala açılan qapıdan girə bilirdilər. Bundan başqa binanın dörd küncündə də kiçik otaqlar yerləşdirilmişdir. Həmin otaqların hər biri 12 m² sahəyə malikdir. 4.4 metr hündürlüyə malik olan həmin otaqlar məscid binasında elə yerləşdirilmişdir ki, bina planda kvadrat forma almışdır. Ziyarətçilər həmin otağa həyətdən girə bilirlər. Buna baxmayaraq həmin otaqlar divar dərinliklərində açılmış qapılar vasitəsiylə bir-birləri, o cümlədən mərkəzi zalla əlaqələndirilmişlər. Öz növbəsində xarici nişlər də aralıq divarda yerləşdirilmiş girişlər vasitəsiylə portallarla əlaqələndirilmişlər. Qapıların hər birinin üstündə həm də pəncərə yerləri vardır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque in Ganja 1.jpg|300px|thumb|right|<center>Məscid binasının əsas fasadı</center>]] Binanın çoxsaylı girişlərə malik olması, zalın bütün hissələri arasında fasiləsiz əlaqəni təmin edir. Bnunla yanaşı girişlərin demək olar ki, divar qədər hündürlüyə malik olması da xüsusi diqqət çəkir. Girişlərin hündür olması binanın pilonlar-sütunlar üzərində inşa edilməsi təəssüratını yaradır. Bu baxımdan Gəncə Cümə məscidinin binası Azərbaycanın həmin dövrdə inşa edilmiş başqa məscidlərindən fərqlənir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Binanın planlaşdırılmasında əsas kimi simmetriya götürülmüş və əhəmiyyətindən asılı olmayaraq, bütün otaqlar ona tabe edilmişdir. Məscid planının özəyində zal durur və ətraf otaqlar onun strukturuna tabe edilir. Ətraf zalların özünəməxsus yerləşməsi nəzərə alınaraq, onların əlaqələndirilməsi üçün maraqlı üsul tətbiq edilmişdir. Divar qalınlığında açılmış qapı yerləri dərinliklərində kiçik əyilmələrə malikdir ki, bu da onlara qeyri-adi forma verir. İlk baxışdan qəribə görünən bu girişlərin binanın planına baxıldığı zaman zalda simmetrik olaraq yerləşdirildiyini, xarici nişlərdə isə simmetriya oxu kimi istifadə edildiyini görmək olar.<ref name="Алиев666">{{Harvnb|Алиев|1954|p=666}}</ref> Gəncə cümə məscidi 20x20x4.5 sm ölçüyə malik kərpiclər və gəc məhlulundan tikilmişdir. Bəzi yerlərdə divarların qalınlığının 3 metrə qədər çatması diqqət cəlb edir. Bu cür qalınlığa yalnız mərkəzi zalın divarlarında rast gəlinir. Portallar, nişlər və künc otaqları isə 1-1.3 metr qalınlığa malikdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> Bütün otaqlar kərpicdən hörülmüş tağvari örtüyə malikdir. Bu baxımdan mərkəzi zalın günbəzli örtüyü istisna təşkil edir. Qapı və pəncərələrin tağvari çərçivələri də kərpicdən hörülmüşdür. Binanın bütün divar və tağları səliqə ilə suvanmışdır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> ===== Fasadları ===== [[Fayl:Şah Abbas meydanı.jpg|280px|thumb|left|Məscidin portalsız cənub fasadı və Cavad xan türbəsi]] Cümə məscidinin ümumilikdə sadə və aydın olan memarlıq kompozisiyası rahat qəbul edilir. Tikilidə böyük niş və kiçik girişlərin kontrastı, həmçinin işıq və kölgə effektləri əks etdirilmişdir. Təməldə düzbucaqlı olan prizma 8 metr hündürlükdə çoxbucaqlıya, daha sonra səkkizbucaqlıya keçərək oxvari profilli və düz kərpic səthli olan günbəzlə tamamlanır. Nəticədə bir həndəsi formadan digərinə tədricən keçən kompozisiya günbəzlə tamamlanır.<ref name="Алиев669">{{Harvnb|Алиев|1954|p=669}}</ref> Əksər portal-günbəz tikililəri kimi Gəncə Cümə məscidinin də bütün fasadları lakonik formalarda həll edilmişdir. Onların əsasında mərkəzi oxların vurğulanması ilə əldə edilən simmetriya durur. Fasadların memarlığında (cənub fasadı istisna olmaqla) əsas önəm portallara verilmiş, onlar divar səthinin mərkəzində yerləşdirilmişdir. Fasadların qeyri-adi dərəcədə sadə formaları – əsas girişlərin həddən artıq böyük giriş portalları və portalların dərinliyində yerləşdirilmiş kiçik giriş yerlərinin formalaşdırığı kontrast yüksək təssürat yaradır. Nişlərin oxvari tağları (6 m hündürlüyə və 5.6-5.60 metr enə malikdir) demək olar ki, portalların bütün sərhini tutur.<ref name="Алиев669"/> Məscidə aparan əsas portallar yaxşı vurğulanmışdır. Onlar iri ölçülərsə sadə və sərt formalarla həll olunmuşdur. Açıq olan böyük və dərin nişlər binanın dərinliyinə aparır, fasadların hündür və düz divarları isə kontrast nəticəsində dini tikilinin ifadəliyini vurğulayır. Portalların yanlarında düzbucaqlı çərçivə içərisində inşa edilmiş kiçik nişlər yerləşir. Fasadların maili səthində yan otaqların pəncərə və qapı yerləri açılmışdır.<ref name="Алиев669"/> Qərb və şərq fasadları, şimal fasadı kimi həll edilsələr də, onlara simmetrik yerləşdirilmiş iki kar niş də əlavə olunmuşdur. Cənub fasadında portal yoxdur. Divarın iki tərəfində isə şəbəkəli pəncərələr yerləşdirilmişdir.<ref name="Алиев670">{{Harvnb|Алиев|1954|p=670}}</ref> === II Abbasın dövründə === ==== Çəhəl Sütun Sarayı ==== [[Fayl:40sotoon.jpg|250px|thumb|Çəhəl Sütun Sarayı]] '''Çəhəl Sütun'''<ref>{{Cite web |title=R.İ.Dadaşova. Səfəvilərin son dövrü. Bakı - «Nurlan» - 2003 |url=http://www.turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |access-date=2012-04-18 |archive-date=2012-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120502052902/http://turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |url-status=dead }}</ref> ({{Dil-fa|چهل ستون}} "qırx sütun") — [[II Şah Abbas Səfəvi|II Şah Abbasın]] hakimiyyəti dövründə [[İsfahan]]da inşa olunan saray. Saray adını ("qırx sütun") giriş hissəsini dəstəkləyən iyirmi taxta sütundan götürür; girişin önündəki fəvvarənin suyunda əks olunan sütunlar qırx sütun kimi göründüyü deyilir. Böyük bir hovuzun sonunda, bir parkın ortasında yerləşən saray Şah II Abbas tərəfindən, şahın əyləncəsi ve qəbul mərasimilərində istifadə etmək məqsədilə inşa etdirilmişdir.Bu sarayda Şah II Abbas və onun varisləri [[terras (bina)|terrasda]] və ya əzəmətli qəbul otaqlarından birində [[əyan]]ları,səfirləri qəbul edərdi. Sarayın divarları gözəl tarixi səhnələrlə bəzədilmişdir; [[Buxara]] əmirinin şərəfinə ziyafət 1611-ci ildə; [[Şah İsmayıl Xətai|Şah I İsmayılın]] [[I Səlim|Sultan I Səlimə]] qarşı vuruşduğu [[Çaldıran döyüşü]] 1514-cü il; Şah I İsmayılın qalib gəldiyi və [[Şeybani xanlığı|Şeybani]] xanının öldürdüyü [[Mərv döyüşü]] 1510-cu il.Daha təzə şəkildə [[Nadir şah Əfşar]]ın 1739-cu ildə [[Karnal döyüşü]]ndə Moğol hökmdarına qalib gəldiyi təsvir edilir. Sarayın xarici rəssamlar tərəfindən çəkilən divar rəsmlərinin özünə məxsus xarakterik cəhətləri var. Bir-birilə uyğunlaşan parlaq və təzad rənglərin istfadəsi, perspektivin olmaması və rəsmlərdəki uzaqlıq və yaxınlığın rəsmin planına uyğun qurulması ən bilinən cəhətlərdəndir. Fiqurların rəsmdəki duruşu, geyimi, geyimlərində naxışların fərqliyliyi, təbiətdən təsirlənilən fiqurlar ( ağac, dağ və s), memari üslub və nəsnələrin yerli və ya xarici olmasında dəqiqlik ən gözəl formada təsvir edilmişdir. [[Fayl:Détail porte madreseh-e-chahar bagh esfahan.jpg|left|thumb|351x351px|Mədər-i Şah mədrəsəsinin qapısı, [[İsfahan]]]] === Dövrün sonu === [[Fayl:Palacio Hasht Behesht, Isfahán, Irán, 2016-09-20, DD 75-77 HDR.jpg|thumb|355x355px|[[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt sarayı]]<nowiki/>nın tavanı[[İsfahan|, İsfahan]],]] Səfəvi memarlığının son dövrünə [[İsfahan]]<nowiki/>da yerləşən iki abidəni misal göstərmək olar. Bunlardan biri [[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt]] ("Səkkiz Cənnət") sarayıdır. Saray bəzi mənbələrdə 1669 bəzi mənbələrdə isə 1671-ci ildə inşa olunmuşdur. Binanın planı 2 mərtəbədən və 8 otaqla əhatə olunmuş mərkəzi zaldan ibarətdir. Bina səkkizguşəli formadadır. Sarayın 2 əsas girişi vardır. Bundan əlavə binanın 4 tərəfində eyvanlar vardır ki, onlar da hündür və nazik taxta sütulardan ucaldılmışdır. Xarici dekorasiyada kermaika və sarı rəngin istfadəsi xüsusilə diqqət çəkir. Bir digər abidə isə [[Mədər-i Şah mədrəsəsi]]<nowiki/>nin qapısıdır. Mədrəsə Çahar Bağda yerləşir və 1706-1714-cü illərdə [[Sultan Hüseyn|Şah Hüseyn Mirz]]<nowiki/>ənin əmri ilə inşa olunmuşdur. Mədrəsənin planı eyvan, məscid, qübbə, mehrab, minbər, hərəmlik, hücrə, hovuz və kitabxanadan ibarətdir. Mədrəsənin çinar ağacından hazırlanmış gümüş və qızılla örtülmüş qapısı olduqca məşhurdur. "Yeddi sənət qapısı" adlnan bu qapı [[Əbdüllətif Təbrizi]] və [[Məhəmməd Saleh İsfahani]] tərəfindən hazırlanmışdır. Çox zərif və diqqəti cəlb edən [[zərgərlik]], [[rəssamlıq]], qızıl qaplama, [[dəmirçilik]], oyma, [[Filiqran|filigran]], qələmkarlıq kimi yeddi sənət növü ilə hazırlandığı üçün bu ad verilmişdir. Qapıda iki gümüş dəstək vardır. Qapının sağ tərəfində Şah Hüseyni tərənnüm edən şeirlər, sol tərəfdə isə elm və təhsilin əhəmiyyətindən bəhs edən şeirlər yazılmışdır. == Toxuculuq == XVI-XVII əsrlərdə şəhərlərin bir çoxu sənətkarlıq və ticarət mərkəzlərinə çevrilmişdilər. Bu şəhərlərdə toxuculuq inkişaf etdikcə xam ipəyə, yuna, pambığa təlabat artırdı. Cənub şəhərlərindəki toxuculuq müəssisələrinin təlabatı yerli xammal qaynaqları hesabına ödənilirdi. Bu dövrdə İsfahan şəhəri paytaxt olmaqla yanaşı həm də mühüm bir toxuculuq mərkəzi idi. Dövrün ən əhəmiyyətli toxuculuq atelyələri İsfahan, Yəzd, Kəşan, Kirman, [[Herat]], [[Məşhəd]], [[Rəşt]], [[Təbriz]] və [[Qum|Qumda]] yerləşirdi. Bu sexlərin hər biri bir digərindən fərqli parça növlərinin istehsalı ilə məşhurlaşmışdı. Məsələn [[İsfahan]]<nowiki/>da əsasən "zəri" və "qələm-kar" adlanan parçalar istehsal olunurdu. Kəşan şəhəri istənilən növdə [[ipək]] və məxmər , [[Kirman]] isə "kaşmir" toxuculuöunun mərkəzləri sayılırdılar. Bu fərqlər parça dizaynında da gözə çarpırdı. Məsələn "mehrab" naxışlı parçalar əsasən Yəzd şəhərində, İnsan, çiçək və bitgi fiqurlu parçalar isə İsfahanda hazırlanırdı.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} Səfəvilər dövlətində toxunan parçaların çeşidləri barədə Şardenin gündəliyində müfəssəl məlumatlar vardır. O bu barədə yazır: " Pambıq, yun, pərğu və xüsusi ipəkdən toxunan parçalar çox gözəldir. Onlrdan ipək-əbrişim çeşidinə görə çox olması həm də ipək parçaların dəbdə olması ipəkçiliyin yayılmasına gətirib çıxarmışdır. "Diba", "Pərniyan", "Tafta", "Dalğalı ipək daneriz", "Atlaz, "Səndəl", "Dəstar" (Qızılbaş tacı), "Şal-e kəmər", "Dəsmal" adlı ipək parçalar eləcə də pambıq, keçi və dəvə yunu ilə hazırlanan parçalar vardır ki, hamısı bu şəhərlərdə istehsal olunur." {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Şardenə görə əsas ticarət məhsulu olan ipək [[Gürcüstan]], [[Xorasan]], [[Kirman]], [[Gilan ostanı|Gilan]], [[Mazandaran ostanı|Mazandaran]] əyalətlərindən əldə edilirdi. Səfəvi dövlətində 22000 tay ipək istehsal olunduğunu və onun hər tayının çəkisinin 276 livr olduğunu yazmışdır. Əldə edilən ipəyin 10000 tayı Gilanın, 2000 tayı Mazandaranın, 3000 tayı Azərbaycanın, 3000 tayı Xorasanın, 2000 tayı Qarabağın, 2000 tayı isə Gürcüstanın payına düşürdü. Şardenin məlumatlarına görə ölkədə 4 növ ipək istehsal olunurdu ki, onlardan biri "Şirvani" adlanırdı. Şirvani ipəyi nadir tapılan ipək növü idi və Xəzər sahili şəhərlərdə xüsusilə də Qəzvində istehsal edilirdi. Ondan bir dərəcə üstün ikinci ipək növü "Xarvari", 3-cüsü "Xodapəsənd" sonuncusu isə "Şərbaf" adlanırdı. [[Fayl:Sir Robert Shirley by Anthony Van Dyck 1622 Rome.jpg|thumb|Ser Robert Şirlinin [[Antonio Van Deyk]] tərəfindən çəkilən portreti]] Şardenə görə zər və gümüşlə toxunmuş parçalar həm sadə və həm də cürbəcür olur. Bəziləri ikiqat olur ki, ona "ikiüzlü" deyirlər. İkiüzlü parçaların arxa tərəfi olmur və buna zərlə toxunmuş məxmər də deyirlər. Zərlə toxunmuş parçaların gəzi (1 gəz 105 sm-ə bərabərdir – A.B.) yaxud zəri (zor 104 sm-ə bərabərdir - A.B.) 50 tümənə qədərdir. Avropa pulu ilə hər şəsti 30 ekü ve zəri 1100 eküyədir. Dünyanın heç bir yerində belə parça toxunmur. Bu bahalı parçalar toxunan karxanada 5-6 nəfər həmin sahədə işləyir. Burada 24-dən 30-a qədər cürbəcür məkikdə (toxuculuq maşını, alət) müxtəlif əməliyyatlar yerinə yetirilir. Halbuki, adi parçanı toxuyanda bunların ikisindən istifadə edilir. Zərlə toxunmuş parçanın qiymətinin inanılmaz dərəcədə baha olmasının əksinə olaraq bu sahədə çalışan fəhlələr hər gün 15-16 "su" (şahı) muzd alırlar ve yalnız onun (gündəlik) bir parçasını toxuya bilirler. Bu bahalı, zərlə toxunmuş parçalar qapı-pəncərələrə vurulur və ondan çox yerdə istifadə olunur. Bu növ parçalar mənzillərin də əsas və lazımi ehtiyaclarından hesab olunur. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Tavernyeyə görə çoxlu miqdarda cürbəcür rəngli parçalar da toxuyub onların üzərini gül, [[buta]] ve müxtəlif təsvirlərlə bəzəyirlər. Avropadan Səfəvi dövlətinə üzərində müxtəlif təsvirlər olan ucuz parçalar idxalı artdıqca, bu cür yerli parçalar adiləşdi. Artıq bu parçalardan otaq pərdəsi kimi yorğan-döşək yığılan yerlərdə istifadə olundu. [[Yəzd]] və [[Kirman]]<nowiki/>da ucuz qiymətli yun parçalar “Etamines” adlanan yun və pambığın qarşığı olan parçalar, həmçinin yun və ipəyin qarışığından olan parçalar da istehsal olunurdu. [[Muğan]]<nowiki/>da adi əhalinin istifadəsi üçün qaba və qalın yun parçalar da toxunurdu. Bu parçaları üçüncü təbəqəyə mənsub insanlar işlədirdilər. [[Övliya Çələbi]]<nowiki/>nin məlumatına görə [[Marağa]] əhalisinin əsas məşğuliyyətlərindən biri pambıq əyirmək və parça toxumaq idi.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=26}} Sözügedən dövrdə İsfahanda toxuculuq sənayesi böyük dərəcədə inkişaf etmişdir. Mənbələrdə qeyd edilir ki, bazarda 25 min işçi üçün toxuculuq dəzgahları varidi. Hətta toxuculuq gildiyasının rəhbəri dövlətin ən qüdrətli adamlarından biri sayılırdı. Saraya yerləşdirilmiş toxuculuq maşınları şəhərin baş meydanı ilə [[Çəhəl Sütun Sarayı|Çehel Sütun]] sarayı arasında yarım kilometr məsafədə yerləşirdi. Bu emalatxanalar o dövrün yüksək daxili tələbatı və sürətlə artan ixrac hesabına yaradılmış həllər idi. Məlumdur ki, şah Səfəvilər dövründə Avropa ölkələrinə səfirlər tərəfindən göndərilən diplomatik hədiyyələr üçün İsfahan emalatxanalarında toxunan parçalara üstünlük verirdi. 1609-cu ildə [[I Abbas|Şah Abbasın]] əmri ilə İngiltərənin Səfəvi sarayındaki nümayəndəsi Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>yə kaftan və qızılbaş çalması hədiyyə edilmişdir. Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>nin geyindiyi bu paltarlar avropalılarda dərin təəssürat yaratmışdır. 1622-ci ildə rəssam [[Antonio Van Deyk]] (1599-1641) tərəfindən [[Roma]]<nowiki/>da çəkilmiş portretində [[Robert Şirli]] ənənəvi Səfəvi kişi geyimində, naxışlı xalat və plaşla təsvir edilmişdir.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=27}} === Toxuculuq məktəbləri === Səfəvilər dövründə ölkədə toxuculuq sahəsində 2 əsas məktəb fəaliyyət göstərirdi. Bunlardan birincisi [[Qiyasəddin Əli Nəqşibəndi|Qiyasəddin Əli Nəqşibənd]] məktəbi digəri isə [[Rza Abbasi]] məktəbi idi. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasəddin Əli Nəqşibənd XVI-XVII əsrlərdə Yəzd şəhərində məşhur parça ustası və dizayneri kimi tanınıb. Bu dövrdə o, parça dizaynında “Yezd məktəbi” kimi tanınan bir üslub yaratmışdı. “Nəqşibənd” titulu parça dizaynındakı məharətinin simvoludur. Onun parça üzərindəki imzası “Qiyas”dır (غیاث). Qiyasəddin Əli Nəqşibənd kimi sənətkarların iştirakı ilə Yəzd şəhəri insan fiqurlu və naxışlı parçalar, xüsusilə də təsvirli atlaz parçalar istehsalında ən əhəmiyyətli mərkəzə çevrilmişdi. Qiyasəddin öz əsərlərində ən çox seçilən və orijinal mövzuları bir araya toplamış və bununla da Şah Abbasın diqqətini cəlb etmişdir. Çox keçmədən, o, dövrün digər saray sənətkarları arasında mühüm yer tuta bilmişdir. Məlumdur ki, I Şah Abbas Əkbər şaha (1542-1605) Qiyas tərəfindən toxunmuş və dizayn edilmiş əlli parça (300 başqa parça ilə birlikdə) göndərmişdir. Sənətçi bununla da “nəqşiənd”in titulunu və şöhrətini Səfəvi dövlətinin sərhədlərindən kənara da çıxarmışdır. Bir sıra bioqraflar Hindistan, Osmanlı və Bizans hökmdarlarının Qiyasdan əsər (parça) almaq üçün ona hədiyyələr göndərdiklərini qeyd etməklə bu fikri təsdiqləmişdirlər.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasın toxunduğu parçalarda görünən naxış və mövzulara aşağıdakıları nümunə göstərmək olar: * Romantik və sevgi mövzulu səhnələr * Kiçik və zərif insan xarakterləri * Uzun və nazik qönçələr və çiçəklər, badamşəkilli xurma yarpaqları, dairəvi lotus, aslan üzlü xurma yarpaqları * Tacvari ornamentlər, simmetrik budaqlı bitki motivləri * Qaçan çita və buna bənzər heyvan fiqurları, tqazlar üzərinə hücum edən tülkü və s. heyvanlar. Qiyasəddin Əli Nəqşibəndin himayəsində formalaşan məktəbdə parça naxışlarında ümumiyyətlə kiçik və bir-birinə uyğun gələn dizayn tərzinin ortaya çıxdığı görülür. [[Fayl:Mu'in. Portrait of Riza-i-Abbasi. 1673. Princeton University..jpg|left|thumb|202x202px|[[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin portreti ([[1673]])]] Səfəvi sənətinin ikinci dövrü kimi tanınan I Şah Abbas dövründə (İsfahan məktəbi) Rıza Abbasi üslubunun təsiri Qiyasəddinin əsərlərində öz əksini tapmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=156}} Bu təsiri onun Yəzddən İsfahana köçməsi və İsfahanda yaşamağa başlaması ilə əlaqələndirmək olar. I Şah Abbasın göstərişi ilə baş vermiş bu iqamətgah dəyişikliyi onun İsfahan toxuculuq emalatxanalarının məsuliyyətini öz üzərinə götürməsi ilə bağlıdır. Lakin bir müddət İsfahanda yaşadıqdan sonra o doğma şəhərinə (Yezd) qayıdır və burada öz sənətini inkişaf etdirir. Qiyas İsfahanda saray emalatxanasında işləyərkən bu dövrün məşhur miniatürçüsü [[Rza Abbasi]] ilə tanış olur və onun əsərlərindən çox təsirlənir. Bu tarixdən etibarən Rıza Abbasinin miniatür üslubunun təsirləri Qiyas tərəfindən toxunan parçalarda aydın şəkildə görünür və müşahidə edilir. [[Yel Universiteti]]<nowiki/>nin İncəsənət Qalereyasında “Qiyas” imzalı parça üzərində Qiyasın özünəməxsus üslubu və Rıza Abbasinin təsirləri aydın görünür.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=157}} [[I Şah Abbas]]<nowiki/>ın dövründə geniş yayılmış ikinci toxuculuq üslubu [[Rza Abbasi]] üslubudur. Daha sonra [[Rza Abbasi]] adı ilə tanınan Rıza (1572-1634) Qəzvin məktəbində təhsil almışdır. Rıza Abbasinin üslubu onun yaratdığı və tələbələri tərəfindən davam etdirdiyi “İsfahan məktəbi” kimi tanınır. O, miniatür sənətində yeni üslubun formalaşmasında mühüm rol oynamış və orijinal mövzular seçərək yeni rəngkarlıq üsulu yaratmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=158}} Əsərlərinin əksəriyyəti bir səhifəlik rəsm formasındadır. O, gənclərdən tutmuş aşıqlara, dükançılardan saray əyanlarına qədər cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini sərbəst və möhkəm konturlardan istifadə edərək parça üzərinə rəsm etmişdir. Qiyasın toxunduğu parçalardakı insan fiqurlarını [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin bir səhifəlik miniatürlərindəki fiqurlarla müqayisə etdikdə təsirin şiddəti daha aydın görünür. [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin rəsmlərindəki əsas mövzular yastığa uzanmaq, əylənmək, şərab içmək kimi ümumi mövzulardır. Lakin bu fiqurlar parçanın üzərində bölmələrdə yerləşdirilmiş və dizayna uyğun olaraq dəyişdirilməsi mümkün olmuşdur.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=159}} == Xalçaçılıq == [[Azərbaycan xalçaçılıq məktəbləri|Azərbaycan xalçaçılıq]] sənəti tarixində XVI-XVll əsrlər ən zəngin dövrlərdəndir. Bu yüzillərdə Azərbaycanda olmuş əcnəbi səyyahlar ölkənin bir çox şəhərlərində daxili və xarici bazarlar üçün xalça toxunan xüsusi karxanaların fəaliyyət göstərdiyini qeyd etmişlər. Mənbələrdən məlum olur ki, bu zaman toxunuşu bəzi nümunəvi xalçaların yaradılmasında yalnız toxucu deyil, dövrün görkəmli rəssamları da iştirak etmişlər. Məlum olduğu kimi, xalça əsil mənada toxucu əməyinin məhsuludur. O, əsrlər boyu xalçanın həm toxucusu, həm də rəssamı olmuşdur. XVI-XVII əsrlərdə xüsusr sifarişlə toxunmuş bir çox Azərbaycan xalçaları isə xalq yaradıcılığından daha çox peşəkar saray incəsənəti örnəklərini xatırladır. XVI əsrin ilk onilliklərində yarpaq motivi əvəzinə irili-xırdalı güllər və ya xətai qızılgül motivləri dəbdə idi. Bu motivlərə ələbatın yüksək olması onların izlərinin günümüzə qədər gəlib çıxmasına səbəb olmuşdur. Səfəvi xalçalarının bir çoxu bu fiqurlarla dizayn edilmişdir. XVI əsrin əvvəllərində [[Bəhzad|Behzad]] Usta və [[Qasım Əli]] usta o cümlədən, [[Mirək]], [[Mirzə Əli]], Sultan Məhəmməd və [[Mir Seyid Əli]] kimi şagirdlərin köməyi ilə xalça dizaynında köklü dəyişikliklər baş vermişdir. Bu ustadlar Heratdan Təbrizə gedib Təbriz rəssamlıq məktəbini yaratmışlar. Bu dövrdə xalça kənarları daha vacib idi və dizaynerlər kənar dizaynlarda incə detallara lazım olduğundan daha çox vaxt sərf edirdilər. Bu dövrün əsas “kənar” xüsusiyyəti budur ki, yazılı bir-birinə qarışmış rumilər və əsas haşiyə xalçanın naxışına və mətninə uyğun rəng və ahəngdə bir neçə yan haşiyənin daxilində yerləşir. İri xalçaların mərkəzindəki naxışlar dairəvidən oval və ulduzşəkilli formada olub, yazılar isə mərkəzə bitişik naxışlarla toxunmuşdur.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarında təsvirlərin bolluğu əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərdən biridir. Bunun səbəbi xalçaçılıq sənəti ilə miniatür sənətinin qarşılıqlı əlaqədə olması idi. Səfəvilər dövründəki bir çox dizaynerlərin dizaynları tam aydın olmasa da, xalça, parça və miniatür kimi sənətlərin oxşarlığına əsaslanaraq, [[Rza Abbasi]] kimi o dövrün mühüm sənət ustalarının bir çox sahədə mahir olduqları anlamaq mümkündür. Səfəvilər dövründə xalçaçılıq sənəti kəndlərdən şəhərlərə yayılmışdır. Xalçaçılığın ticarətə daxil olması ilə dövlət xalqı iqtisadiyyatı gücləndirən sahələrə- dulusçuluq, toxuculuq və xalçaçılıq kimi sahələrə yönəlməyə təşviq edirdi. Şah Abbas dövründə bu sənətlər dövlət himayəsində idi. Xalçanın şəhərlədə yayılması ilə xalçaçılıq metodları dəyişdirili və yeni xalçaçılıq mərkəzləri açıldı. Bu mərkəzlərdə xalça kompozisyaları olduqca zənginləşdi. Artıq Səfəvi xalçalarında [[Türkmənlər|Türkmən]], [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]], Hind [[Gurakani|Gürkani]] əsintilərini görmək mümkün idi.  {{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Bu dövrə aid xalça nümunələrində heyvani fiqurların çoxluq təşkil etdiyi “Esangeşko” xalçalarına rast gəlmək olar. Xalçanın adı eyni adlı Polşa şahzadəsinin adından götürülmüşdür. Esangeşko xalçasının görüşünü belədir: xalçanın zəmini tünd rəngli olub, üzərində real və ya əfsanəvi heyvanların müxtəlif formalarda təsvirləri mövcuddur. Bundan başqa xalçanın mərkəzində ovçuluğa dair naxışlar olduqca həyəcanlı və hərəkətli bir şəkildə  təsvir edilmişdir. Esangeşko xalçası Səfəvi dövrü xalçaçılığının şah əsərlərindən hesab olunur. Səfəvilərin son dövründə xalçalarda baxça və ağac motifləri ilə yanaşı xalçanın ətrafı boyu çevrələnən dairəvi çizgilərə rast gəlinir. Bundan başqa bu dövr xalçalarında canlı rənglər və həndəsi fiqurlar gözə çarpır.  XVIII əsr xalçalarında [[Həşt-Behişt]] və Çahar Bağ təsvirləri də aydın görünür. Bu növ xalçalarda  zəmin 4 hissəyə bölünür. Ortada hovuz təsvir edilir. Hər bir bölmədə isə müxtəlif mənzərələr rəsm edilir. Bu növün ən məşhur nümunəsi Kirman xalçasıdır. Xalça hal-hazırda Hind [[Caypur]] muzeyində sərgilənir.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarını dizayn və motiflərinə görə əsasən 4 qrupa ayırmaq olar{{sfn|Ölmez|2006|page=183}} : # [[Ərdəbil xalçaları]]. Bu xalça növünə aid ilk nümunə XVI əsrə aiddir. Şah Təhmasib dövründə [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[İsfahan]] və [[Kirman]] şəhərlərində yaradılan emalatxanalarda toxunulan ən məşhur xalça növüdür. # Bədii xalçalar # [[Herat xalçaları]]. Xalça dizaynında istifadə edilən Herat stili XVI əsrdə Səfəvi dövlətində məşhur olan çiçəkli xalça sənətinin ən böyük təmsilçisidir. Bu xalça dizaynı I Təhmasib və I Şah Abbas dövründə özünün ən pik nöqtəsinə çatmışdır. # Vaza texnikalı xalçalar ==== Qalereya ==== <gallery widths="220" heights="190"> Fayl:Zayn al-'Abidin bin ar-Rahman al-Jami - Double-page Illustrated Frontispiece Depicting a Court Scene - Walters W6281B - Full Page.jpg|Zeyn əl-'Abidin bin ar-Rahman əl-Cami -XVI əsrin əvvəlləri miniatür, Walters İncəsənət Muzeyi Fayl:Ardabil Carpet LACMA 53.50.2 (1 of 8).jpg|Ərdəbil xalçası ([[Los Anceles ]] incəsənət muzeyi) Fayl:The Emperor's Carpet (detail), second half of 16th century, Iran. Silk (warp and weft), wool (pile); asymmetrically knotted pile, 759.5 x339 cm.The Metropolitan Museum of Art,.jpg|İmperator xalçası (detal), 16-cı əsrin ikinci yarısı Metropolitan İncəsənət Muzeyi, Nyu York Fayl:Khalili Collection Islamic Art txt 0236 new.jpg|[[Ayətul-kursi|Ayətül-kürsi]] yazılı xalça, [[1570]]-ci il Fayl:Kirmanrug.jpg|"Vaza texnikası"xalça, [[Kirman]], XVII əsr Fayl:Louvre - Tapis à décor de jardin de paradis, dit Tapis de Mantes.jpg Fayl:Cloud band Hamburg MKG Safavid animal carpet detail.JPG|Heyvani təsvirli xalçanın detalları, [[XVI əsr]] Fayl:Hamburg MKG Safavid carpet detail hunting.jpg|Şir və Kirin detallı xalça, [[XVI əsr]] </gallery> === Şah İsmayıl dövründə === Şah İsmayıl 15.07.1502-ci il tarixli "toxuculuq, xalça və xalçaçılığın inkişafı" haqqında fərmanı ilə sasanilər dövründə məşhur olan xalçaçılığın yenidən dirçəldilməsini əmr edir. Bu dövrdə beş əyalət xalçaçılıq mərkəzi kimi ön planda idi; [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[Həmədan]], [[İsfahan]], [[Şuştər]] və [[Herat]].{{sfn|Zuleh|2013|page=32}} Şah İsmayıl dövründə Səfəvi sarayında istifadə olunan xalçalar dövrünün ən məşhur ustası Qasım Əli tərəfindən hazırlanmışdır. Şah İsmayıl dövründən günümüzə qədər gəlib çıxmış xalçalar aşağıdakılardır{{sfn|Parsa|2019|page=27}}: * [[Metropoliten muzeyi|Metropolitan muzeyi]]<nowiki/>ndə saxlanılan dairəvi fiqurlu xalça * İtalyanın Milan şəhərində muzeydə sərgilənən ovçuluq təsvirli və ya kətəbəli xalça * [[Habsburqlar|Habsburq]] xanədanına aid xalça * [[Filadelfiya]] xalçası * Çərçivə fiqurlu xalça (Kab Kabi) Şah İsmayıl dövründə toxunulan xalçalarda üzə çıxan motivlər bunlardır: tumurcuqlu ağaclar, sərv ağacları, əjdəha təsvirləri, qu və simurq quşu eləcə də heyvan təsvirləri. Şah İsmayıl bir çox məşhur Heratlı xalçaçıları Təbrizə dəvət etmiş, [[Kəmaləddin Behzad|Kəmaləddin Bəhzat]]<nowiki/>ı isə onlara usta təyin etmişdir. Bununla da şahın əmri ilə Təbrizdə yeni xalçaçılıq atelyələri qurulmuşdur. Hətta o Kəmaləddin Behzad, Ağa Mirək və İsfahanlı bir nəqqaşa oğlu Şah Təhmasibə miniatür sənətini öyrətməsini tapşırmışdır. Şah Təhmasib həmçinin Sultan Məhəməd Müsəvvərin də tələbəsidir.{{sfn|Parsa|2019|page=27}} === Şah Təhmasib dövründə === Şah Təhmasib atası Şah İsmayıldan fərqli olaraq həm də rəssam idi. O uşaqlıqdan [[Kəmaləddin Behzad]]<nowiki/>ın rəhbərliyi altında naxış tərtibatı öyrənirdi. Təhmasibin 54 illik səltənətinin 20 ili rəssamlarla iç-içə keçmişdi.{{sfn|Thompson|2005|page=96}} Onun hakimiyyətinin ilk illərində Səfəvi incəsənəti öz çiçəklənmə dövrünü yaşayırdı. Bu dövrdə əsas iki xalçaçılıq məktəbi ön plana çıxırdı: # [[Qəzvin]] məktəbi # [[Məşhəd]] məktəbi [[Fayl:Ardabil Carpet.jpg|thumb|477x477px|[[Şeyx Səfi xalçası]], [[Ərdəbil]]]] İlk əvvəl paytaxtın Təbrizdən Qəzvinə köçürülməsi ilə Qəzvin məktəbi yüksəlişə keçsə də daha sonra şahın sufiliyə yönəlməsi və sənətdən uzaqlaşması ilə burada yaşayan sənətçilərin Məşhədə axın etməsi bu məktəbin yaranmasına gətirib çıxardı.{{sfn|Parsa|2019|page=28}} Bu sənətçilərin bir hissəsi Hindistana köç etdi. Digər hissəsi isə Şah İsmayılın qardaşı İbrahim Mirzənin rəhbərliyi ilə Məşhəd məktəbinin əsasını qoydu. Rəvayətə görə Şah Təhmasib Sultan Süleymana məktub yazaraq ondan İstanbulda yerləşən Süleymaniyyə məscidinin ölçülərini istəyir və öz ətrafındakı sənətkarlara məscidin ölçülərinə uyğun xalça toxumağı əmr edir. Bu barədə Macarıstanın Səfəvi sarayındakı nümayəndəsi məlumat verir. O yazır ki, toxunulan xalçalar dəvələrlə birlikdə Həmədandan İstanbula aparılır.{{sfn|Thompson|2005|page=96}}  Şah Təhmasib dövrünün əsas xalçaları aşağıdakılardır: # [[Ərdəbil xalçaları]] # Duke of Anhalt xalçası # İmperator xalçası # Heyvan motivli Şah Təhmasib xalçası ([[Çelsi xalçası]]){{sfn|Fevervari|1997|page=278}}  # Saltinq xalçası [[Ərdəbil xalçaları]] 1539-1540-cı ildə indiki İranın şimal qərbində toxunmuşdur. Xalçanın üzərində "Maqsud Kaşani" imzası vardır. Bu xalçaların həddən artıq incə toxumaq üçün hər ilmədə çox nazik yundan ilgəkdə isə ipək iplərdən istifadə edilmişdir. Hal-hazırda Londonda "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert]]" muzeyində saxlanılmaqdadır. I Təhmasib dövrünün məşhur xalçalarından bir digəri "Çelsi" xalçasıdır. Xalçanın qırmızı zəmini üzərində tünd göy rəngli madalyonlar eləcə də heyvan və bitgi fiqurlarından ibarət bağça təsviri var.{{sfn|Fevervari|1997|page=278}} Xalçanın toxunma ili 1550-ci ildir və o da "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert"]] muzeyində sərgilənir. {{sfn|Ölmez|2006|page=181}}  1539-cu ildə [[Səfəvi]] hökmdarı [[I Təhmasib|I Təhmasibin]] sifarişi ilə [[Şeyx Səfi kompleksi|Şeyx Səfi məscidi]] üçün toxunan [[Şeyx Səfi xalçası]]<nowiki/>nın 32 milyon ilməsi olub, ümumi ölçüsü 56,12 ''m²-dir.'' Eni 5,34 ''m'', uzunluğu 10,51 ''m'' olan xalça dünya muzeylərində saxlanılan ən nadir xalq sənəti nümunələrindəndir. Bəzəkləri gül-çiçək rəsmlərindən ibarətdir. Zəngin rəng çalarları vəhdət təşkil edir. Xalının mərkəzində yerləşən qönçə Günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülmüş xırda güllər haləni, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə Günəş şüalarını əks etdirir. Həmin kompozisiyanın yuxarı və aşağı hissələrində zəngin bəzəkli, qırmızı və şəkəri rəngli qəndil təsviri vardır. Ətrafdakı saysız hesabsız əlvan naxışlar kainatdakı ulduzların rəmzidir. === Şah Abbas dövründə === Şah Abbasın dövründə şahın əmri ilə [[İsfahan]] və [[Kaşan (İran)|Kaşan]] şəhərlərində yeni xalçaçılıq atelyeləri fəaliyyətə başladı. 1598-ci ildə paytaxıntın Qəzvindən İsfahana köçürülməsi ilə xalçaçılıq tarixində yeni məktəbin -İsfahan məktəbinin əsası qoyuldu. Tavernye yazır: " Buradakı karxanalarda qızıl və gümüş saplardan o cümlədən ipək və yundan əla xalçalar toxuyurdular. Bu xalçaların rəngi əsla dəyişmir və onlar qaralmırdılar" {{sfn|Baxşəliyev|2009|page=32}} Şah Abbasın əmri ilə xalça emalatxanaları [[Çəhəl Sütun Sarayı|"Qırx Sütun]]" və "Şah Meydanı" arasında olan ərazidə tikilmişdi. O ölkə ərazisindəki bütün xalça toxuyanları bu emalatxanalara yığmışdı.{{sfn|Parsa|2019|page=29}} Şaron öz səyahətnaməsində bu emalatxanalardan bəhs edərək yazır:" Bu emalatxanalar İsfahan sarayının cənubunda "Nəqş-i Cahan" adlanan bölgədədirlər. Burada çalışan işçilər həm emalatxanada həm də öz evlərində fəaliyyət göstərirdilər. Buna baxmayaraq onların başında baş usta dayanırdı." Bu emalatxanların yun ehtiyacı [[Kaşan (İran)|Kaşan]] və Gilan əyalətləri tərəfindən qarşılanırdı. Daha sonra şahım əmri ilə Astrabad, Şirvan, Qaradağ, Kaşan, Gilan və Məşhəd şəhərində də bu emalatxanalardan yaradıldı. I Şah Abbasın (1587-1629) dövründə xalçaçılıq artıq öz formasını dəyişərək sənət əsəri deyil, daxili və xarici istehlak üçün kommersiya əmtəəsinə çevrilmişdir. XVI əsrin saray xalçalarında və toxuculuqlarında məşhur olan obrazlı naxışlar getdikcə nəbati motivlərlə əvəz olundu. I Şah Abbasın dövründən günümüzə 300 nümunəsi gəlib çatmış “Polonez xalçaları” Səfəvi xalça sənətinin “bitki motivli xalça” dövrünü əks etdirir. {{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  Polonez xalçalarının bir çoxu saraya qonaq gələn avropalılara hədiyyə etmək ya da Avropada zadəganların evləri üçün toxunmuşdu. Bu xalçaların günümüzə çatan nümunələri toz çəhrayı rəngə çevrilsə də, onların əsl rəngləri açıq yaşıl, mavi, sarı və çəhrayıdır. İlmək saplarında ipəkdən,ilgək sapları arasında isə gümüş və ya qızıl saplardan istifadə edilərək naxışlar zənginləşdirilmişdir. "Polonez" termini 1878-ci ildə Parisdə keçirilən beynəlxalq sərgidə ortaya çıxmışdır. [[Xarkov|Xarkovda]] bir xalça nümunəsində Polşa Çzartoryski ailəsinə aid olduğu güman edilən heraldik gerb olduğu üçün bu xalçalar sərgilənərkən “Polşa xalçaları” adlanırdı. Bir müddət sonra xalçanın Səfəvilər dövründə İranda toxunduğu müəyyən edildi. Eynilə, indi [[Münhen|Münhendə]] sərgilənən başqa bir xalça nümuməsi Polşa kralı III Siqmund Vasanın sifarişi ilə hazırlanmışdır. Üzərində Vasanın gerbi varsır. 12 sentyabr 1602-ci il tarixli sənəddə kral Siqmundun ipək xalçalar almaq üçün Sefer Muratoviç adlı ermənini Keşana göndərdiyi bildirilir. Muratoviç Keşanda 6 cüt xalça alaraq kral gerbinin xalçaya toxunması üçün əlavə 5 tac ödəmişdi. Bu xalçaların naxışları İsfahandakı saray emalatxanalarında çəkilmişdir. Səfəvi xalçalarındakı bitki mənşəli medalyonların mənəvi yurdu, ehtimal ki, İsfahandır. Şah I. Abbas 1595-ci ildə İsfahada saray tikdirmiş və sarayı üçün möhtəşəm xalçalar toxutdurmuşdur. Dövrün məşhur məscidlərində döşənmək üçün nəbati motivli xalçalar istehsal olunurdu. İsfahanda toxunan xalçaların ən diqqətçəkən xüsusiyyəti medalyonların yuvarlaq olması və medalyonun yelçəkən və ya ulduz kimi 8, 16 və ya 32, 64 hissəyə bölünməsidir. İkinci diqqətəlayiq xüsusiyyət, döşəmə motivlərinin fərqli və düzgün tərtib edilməsidir. Yarpaqlar və çiçəklər çox vaxt "Şah Abbas palmetləri" adlanan və “Çin [[lotus]]<nowiki/>undan" təsirlənilən formada olur. Rənglər orta mavi fonda parlaq və qırmızıdır. Ən incə xalçalar ümumiyyətlə ipək, yun ilgək ipliyi və İran düyünü ilə toxunur və hər m²-də 350.000 ilə 500.000 düyün vardır.  {{sfn|Purdon|1996|page=54}} Xalçaların bir digər qrupu Şah Abbas dövründə toxunan və “qızıl xalçalar” adlanan [[Kirman]] qrupudur. Bu xalçaların naxış sxemləri biristiqamətlidir və 3 hissəyə bölünmüş sahədə qəfəslə səciyyələnir. Xalçanın bir qismində fil sümüyü rəngli spiral üzüm yarpaqları döşəmənin ətrafına sarılmış qəfəsi xatırladır. Digər hissələrdə isə qırmızı və mavi saplardan toxunmuş çiçək fiqurları vardır. Bu çiçəklər güldandan çölə doğru səpələnmiş haldadır.{{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  == Miniatür sənəti == Miniatür sənəti bəlkə də Səfəvilər dövrü incəsənətinin ən fəal istiqamətidir. Bu dövrdə istehsal olunan əsərlər keyfiyyət baxımından Azərbaycan miniatürünün ən mühüm mərhələlərindən birini təşkil edir. Təsvirə göstərdikləri tolerant münasibətlə bu sənətin inkişafına töhfə verən Səfəvi hökmdarları rəssamlara bir çox müxtəlif mövzularda əsərlər yaratmağa imkan yaratmışdılar. Səfəvi miniatürü biri Ağqoyunlu, digəri isə Heratda məskunlaşmış Teymuri anlayışı olan iki mənbənin təsiri ilə formalaşmışdır. Səfəvi miniatür sənətini aşağıdakı miniatür məktəblərinə bölmək olar{{sfn|Güner|1997|page=56}}: # [[Təbriz miniatür məktəbi]] (1502-1558) # [[Herat]] məktəbi # [[Şiraz]] məktəbi # [[Qəzvin]] məktəbi (1548-1598) # [[İsfahan]] məktəbi (1598-1722) [[Fayl:Khamseh Nizami 001.jpg|thumb|"Sultan Səncər və qarı". "[[Xəmsə]]" (1539–1543, Britaniya muzeyi, [[London]])|322x322px]] '''Təbriz miniatür məktəbi'''nin formalaşması XIII əsrdə başlasa da, XVI əsrdə Təbrizdə miniatür sənətinin zirvəyə çatdığı dövr hesab olunur. Ələddin Cöveyninin “Verqa ilə Gülşah (XIII. əsr)”, “Monqollar tarixi (1290)”, “Mənafi əl- Heyvan (1297)” kimi əlyazmaları əsasında hazırlanmış miniatürlər [[Təbriz]] miniatür sənətinin ilk nümunələrini təşkil edir. 1514-cü ildən sonra Təbriz miniatür sənətində yeni mərhələ başlayır. Şah İsmayılın 1510-cu ildə [[Xorasan bəylərbəyliyi|Xorasan]] və [[Herat bəylərbəyliyi|Heratı]] ələ keçirməsi, məşhur rəssam Bihzadı və digər sənətkarları Təbrizə gətirməsi bunda böyük rol oynamışdır. Bu dövrdən Heratlı rəssamların çəkdiyi əsərlər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Təbriz məktəbi ən görkəmli və möhtəşəm nümunələri Şah Təhmasib dövründə yaradılmışdır. [[Türkmənlər|Türkmən]] və [[Teymuri]] Herat məktəbinin müxtəlif təsirlərinin qaynaşması ilə ortaya çıxan Təhmasib dövrü Təbriz miniatür üslubu zəngin rəng çalarları, həddindən artıq səth ornamentləri, izdihamlı və təmtəraqlı kompozisiyaları və son dərəcə diqqətli işlənməsi ilə diqqət çəkir. Bu dövrdə Səfəvi miniatürlərinin ən xarakterik xüsusiyyəti, əsrin sonlarına qədər davam edən və dövrün dəbini əks etdirən “[[tac-ı haydari]]” çalmalardır. [[Şiəlik|Şiə]] əqidəsinin on iki imamını təmsil edən on iki dilimli tac geyinmiş fiqurlar Səfəvi miniatürlərinin xarakterik xüsusiyyətidir. XVI əsrdə [[Təbriz miniatür məktəbi]] bədii məktəb kimi formalaşmış və Bakıda, [[Şamaxı]]<nowiki/>da, [[Herat]]<nowiki/>da və [[Şiraz]]<nowiki/>da əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Lakin Şah İsmayıl və onun oğlu Təhmasibin dövründə Təbriz miniatür məktəbi qonşu Şərq ölkələrində estetik təsəvvürlərin, ifadə üslubunun, üslub və sənət qaydalarının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Sözügedən dövrdə Sultan Məhəmməd, [[Ağa Mirək]], [[Mir Müsəvvir]], Mirzə Əli, [[Mir Seyid Əli]], [[Müzəffər Əli]], Məhəmmədi, [[Sadıq bəy Əfşar]], Siyavuş bəy, [[Mir Zeynəlabidin]] və s. kimi Azərbaycan miniatür rəssamları fəaliyyət göstərmişlər . Bu rəssamların [[Firdovsi]], [[Nizami Gəncəvi|Nizami]], [[Sədi Şirazi|Sədi]], Hafiz, Cami, [[Əlişir Nəvai|Nəvai]] və başqa klassiklərin əlyazmalarına çəkdikləri illüstrasiyalar, xüsusi albomlarda toplanmış portretlər, sujetlər miniatür sənətinin ən gözəl inciləridir. Səfəvilərin ilk hökmdarı Şah İsmayılın dövründə Təbrizdə hazırlandığı məlum olan illüstrasiyalı əlyazma olmasa da, [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] [[Sultan Xəlil|Sultan Xəlili]]<nowiki/>n sifarişi ilə Nizami [[Xəmsə]]<nowiki/>sinin miniatürlərindən birinin bu dövrdə hazırlandığı qəbul edilir. Sonrakı dövrdə sənətin ilk himayədarı həm də xəttat olan muralist [[Sultan Məhəmməd]]<nowiki/>dən rəssamlığı öyrənən [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]] olmuşdur. Təbrizdə hazırlanan ən mühüm əsər [[Haufton Şahnaməsi]] adı ilə tanınan 1527-ci il tarixli Firdovsi Şahnaməsinin ([[Metropoliten muzeyi|Nyu York Metropolitan Muzeyi]]) nüsxəsidir. "Şahnamə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "Keyumərzin məclisi", "Zöhhakın edam edilməsi", [[Mirzə Əli Təbrizi]]<nowiki/>nin "Hindistan elçilərinin qəbulu", Müzəffər Əlinin ov və döyüş səhnələri, Mir Seyid Əlinin saray məclisləri təsvir olunan əsərləri, "Xəmsə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "[[Sultan Səncər və qarı]]", "Şirin çimərkən Xosrovun ona tamaşa etməsi", "Məhəmməd Peyğəmbərin meracı". Mir Müsəvvirin "Ənuşirəvan və bayquşların söhbəti", Mirzə Əli Təbrizinin "Xosrov Bərbədin musiqisini dinləyir", "Şapur Xosrovun portretini Şirinə göstərir", Mir Seyid Əlinin "Dilənçi qarının Məcnunu Leylinin yanına gətirməsi" və s. əsərlər Şərq miniatür sənətinin zirvəsini təşkil edir. Şərq rəssamlarının ən çox sevdiyi "Şahnamə" və "Xəmsə" süjetləri parlaq, klassik ifadəsini məhz bu iki əlyazmada – Sultan Məhəmməd və onun müasirlərinin əsərlərində tapmışdır.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Mir Sayyid Ali 2.jpg|left|thumb|[[Mir Seyid Əli]], Nizaminin "[[Xəmsə]]" əsərindən miniatür]] '''Herat məktəbi.''' Səfəvilər dövründə [[Herat]]<nowiki/>da hazırlanmış kolofondan bəhs edilən ilk əsər Asəfinin 1502-1503-cü ilə aid “Dastan-ı Cəmal u Cəlal” (İsveç Uppsala Universiteti Kitabxanası) əsəridir. Miniatürlərdə görünən dairəvi üzlü fiqurlar həmin əsrin əvvəllərində Şiraz məktəbinin miniatürləri ilə böyük oxşarlıq göstərir.{{sfn|Güner|1997|page=57}} Bu məktəbin ən mühüm əsərlərindən biri də Şah Təhmasibin qardaşı Sam Mirzə üçün hazırlanmış Nizami Xəmsəsidir. Əsərin miniatürlərində dekorativ xarakter üstünlük təşkil edir. Skanlarla bəzədilmiş xırda daşlarla səpilmiş paralel təpələr, qüdrətli Behzad tipli qaya formaları, zərgər vasvası ilə işlənmiş tikililər, nəfis fiqurlar Herat məktəbi miniatürlərinin əsas xüsusiyyətlərini təşkil edir. Məktəbin digər mühüm əsərləri Əli Şir Nəvainin Antologiyası (Paris Bibliotheque Nationale) və Hafiz Divanıdır (Cambridege Fogg Art Museum). Bu üç əsər Sam Mirzənin Herat valiliyi dövründə (1522-29) Heratda hazırlansa da, bəzilərinin Təbrizdə təsvir olunduğu güman edilir. Sultan Məhəmmədin divanındakı bəzi miniatürlərdə taxt-tac səhnələri, içki məclisləri, sərxoşluğu ifadə edən miniatürlər  gündəlik həyatı əks etdirməsi və yumor xarakteri daşımasına görə çox maraqlıdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=153}} '''Şiraz məktəbi.''' Əsrlər boyu miniatür sənətinin mərkəzi olan Şiraz Səfəvilər dövründə öz əhəmiyyətini qoruyub saxlamışdır. XVI əsrdə bir çox miniatür əlyazmaları hazırlanmışdır. Bu dövrdə Şiraz emalatxanalarında əsrin əvvəllərində hazırlanan əsərlərdəki miniatürlərdə son dövr “Şiraz-Türkmən” miniatür sənətinin güclü təsiri müşahidə olunurdu. Bu əsasən dekorativ üslubda özünü biruzə verirdi. Əsrin ikinci rübündə Şiraz emalatxanalarında hazırlanan və dövrün bütün mərhələlərini təsvir edən akademik keyfiyyətdə bir çox əsər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Pastel tonların seçilməsi, qızıl və ulduzdan geniş istifadə və keyfiyyətli işçiliyi ilə diqqət çəkən əsərlərdə Səfəvilər dövrünə xas şaquli inkişaf xarakterli bir çox kompozisiyalar sınanmışdır.{{sfn|Güner|1997|page=58}} [[Topqapı sarayı|Topqapı Sarayı]] kitabxanasında bu dövrə aid bir sıra maraqlı materiallar vardır. Bunların arasında eyni rəssam tərəfindən hazırlanan əsərlərdən birində nurçu Hüseynin imzası diqqət çəkir. XVI Əsrin ikinci yarısında, 1570-ci illərdən sonra Şiraz emalatxanalarında hazırlanan əsərlərdəki miniatürlər bir qədər fərqli üslubdadır. Bu dövrdə hazırlanan kitabların ölçüsü daha böyük idi buna görə də, miniatürlərə ayırılan hissələr də genişlənmişdi. Qəzvin saray üslubunun təsirlərinin göründüyü və yasəmən rənginin bol istifadə edildiyi naxışlı mənzərələr, mövzunun tamamilə dəyərini itirdiyi qarışıq kompozisiyalar və çoxlu fiqurlar bu dövrün Şiraz məktəbinin səciyyəvi xüsusiyyətləridir. İnsan heykəlciklərinin əsas xüsusiyyətləri onların incə, zərif, kiçik, yuvarlaq üzlü, çəhrayı yanaqlı kuklaya bənzər duruşlarıdır. Bədənlərdəki hərəkətlər çox qıvraqdır. İlk baxışda kənarlı papaqdan asılmış çalma gözə çarpır. Firdovsinin “Şəhnamə” və Nizaminin “Xəmsə” əsərləri ilə yanaşı [[Sədi Şirazi|Sədi-i Şirazi]]<nowiki/>nin (Bodleian Kitabxanası Britaniya Kitabxanası ) şeirlərinin yer aldığı külliyyatın miniatürləri də incə, yuvarlaq üzlü, qıvraq hərəkətli fiqurların təsvir edilməsi kimi bu üsluba xas xüsusiyyətlərə malikdir.{{sfn|Pope|2008|page=68}} '''Qəzvin məktəbi.''' 1548-ci ildə [[Qəzvin]]<nowiki/>in paytaxt olması ilə Təbrizdəki sənət emalatxanaları da bu şəhərə köçürüldü. Qəzvin istər Şah Təhmasib dövründə, istərsə də sonrakı illərdə yüksək keyfiyyətli miniatür əlyazmaların hazırlandığı mühüm sənət mərkəzinə çevrildi. İlk əvvəllər Təbriz məktəbinin üslub xüsusiyyəti  qorunub saxlansa da, sonralar bir qədər fərqli üslub formalaşdı. Adətən şəkil çərçivəsini aşan nəfis təbiət təsvirləri, yuvarlaq zərif üzlər, uzunsov fiqurlar, şaquli xətlərin üstünlük təşkil etməsi Qəzvin məktəbinin xarakterik xüsusiyyətləri hesab olunur.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Saki - Reza Abbasi - Moraqqa’-e Golshan 1609 Golestan Palace.jpg|thumb|366x366px|[[Rza Abbasi]] tərəfindən çəkilən miniatür, [[1609]]-cu il [[Gülüstan sarayı (Tehran)|Gülüstan sarayı]].]] 1548-ci ildə [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] təhlükəsi ilə paytaxtın Qəzvinə köçürülməsindən sonra bu yeni sənət ocağında ortaya çıxan fərqli üslubda olan fiqurlar son dərəcə zərif və göz oxşayandır.  Bu üslubun ən fərqləndirici xüsusiyyətləri: yanaqlara qədər uzanan zülflər, maili qaşlar və gözlər, nazik boyun, geniş çiyinlər, nazik bel, kiçik əllər və ayaqlardır. Peyzajlarda [[Teymuri Herat üslubu]]<nowiki/>nun təsirini qüdrətli və plastik qaya və təpələrin əyri təsvirində görmək mümkündür. Bu mənzərələrin ən diqqət çəkən motivi böyük çinarlardır. Bəzən isə lələk kimi budaqlarla əhatə olunmuş badamşəkilli ağaclara da rast gəlmək olar. Qəzvin üslubu yerli rəssamların səyahətləri nəticəsində Səfəvilərin hakimiyyəti altında olan digər əyalətlərdə də özünü göstərmişdir. Dövrün mühüm sənət himayədarları arasında [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]]<nowiki/>in qardaşı Herat valisi [[Sam Mirzə]] və Təhmasibin qardaşı oğlu [[İbrahim mirzə Cahi|Sultan İbrahim Mirzə]]<nowiki/>ni göstərmək olar. İndiyə qədər tapılan əlyazmalar Qəzvin üslubunun 1560-1570-ci illərdə Məşhəd və Şirazda da geniş yayıldığını  göstərir. Tarixi bəlli olmayan "Şahnamə" nüsxəsi və [[Məşhəd]] valisi [[İbrahim mirzə Cahi|İbrahim Mirzə]] üçün hazırlanmış, 1556-1557-ci il tarixli [[Molla Cami]]<nowiki/>nin "Həft Əvəng" (Washington Freer Gallery Art) , "Yusifi Züleyxa" (British Library, s. 1570) adlı əsərlərin miniatürləri Qəzvin məktəbinin ən önəmli nümunələri hesab olunur. Hal-hazırda Rusiya kolleksiyalarında sərgilənən Caminin "Silsiletü'z-Zeheb" əlyazması [[Məşhəd|Məşhəddə]] hazırlansa da, özündə Qəzvin üslubunun xüsusiyyətlərini daşıyır. [[Topqapı sarayı]]<nowiki/>nda Qəzvin miniatür üslubunu əks etdirən mühüm miniatür əlyazmaları ilə yanaşı, bu dövrə aid bir çox fiqur çalışmaları, portretlər və miniatürlərin toplandığı albomlar sərgilənir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} '''İsfahan məktəbi.''' [[1598]]-ci ildə paytaxtın [[İsfahan|İsfahana]] köçürülməsi ilə Səfəvi rəssamlığında yeni bir mərhələ başlayır. Memarlıqla daha çox maraqlanan [[I Abbas|Şah Abbas]] İsfahanda müxtəlif abidələr tikdirmiş, saray divarlarını rəsmlərlə bəzətmişdir. Onun dövründə İsfahanda hazırlanmış miniatür əlyazmalar, rəsmlər, tək və ya qrup portretləri albomlarda günümüzə qədər gəlib çatmışdır. İsfahan məktəbi miniatürlərində əsas ön plana çıxan uzun ayaqlı və bədənli, yay kimi əyilmiş, başlarında dövrün dəbini əks etdirən dağınıq çalmalı insan fiqurlarıdır. İsfahan üslubunun ən məşhur nümayəndəsi Rza Abbasidir ki, onun Saray Kitabxanasında imzalı əsərləri saxlanılır. Digər görkəmli miniatürçü isə Sadiqidir. [[Rza Abbasi]] ilə miniatürlərə yeni bir insan fiquru daxil olmuşdur. Müxtəlif cins və yaşlarda olan iri ölçülü fiqurlar xarici cizgilərdən çıxan incə xəttlər bədənə həcmli görünüş verirdi. Fiqurların qarın hissələri şiş, ayaqları və bədənləri uzundur. Başlar bədənə mütənasibdir. Saç pərçəmləri tel-tel işlənmişdir. Çalmalar dağınıq formada olub, qıvrımları şişirdilmiş xətt üslubunda verilmişdir.{{sfn|Pope|2008|page=69}}{{sfn|Malakzadeh|2021|page=149}} Bu rəssamla başlayan yeni mərhələ miniatür və kitab rəssamlığının fərqli bir yola qədəm qoyması demək idi. Rəng naxış texnikasında hazırlanmış bir səhifəlik rəsmlərin və portfolioların bolluğu ilə Səfəvi rəssamlığında Qərb təsirləri hiss edilməyə başlamışdı. Bütün bu inkişaflarla yanaşı, köhnə kitablar və miniatürlər də arxaik bir cərəyanla köçürülürdü. Bunun ən bariz nümunəsi 1614-cü ildə [[I Abbas|Şah Abbas]]<nowiki/>ın vəziri üçün hazırlanmış Spenser Şahnaməsidir (Nyu-York Xalq Kitabxanası). Əsərin bəzi miniatürləri məşhur Baysunqur Şahnaməsini köçürülmüşdür. XVII əsrin ortalarında Rza Abbasinin başlatdığı yeni cərəyanı izləyən [[Məhəmməd Qasım]], Məhəmməd Yusif və Məhəmməd Əli kimi rəssamlar kitabları rəngli naxış texnikası ilə təsvir etmişdirlər. Hafiz Divanlarının naxışları buna ən gözəl nümunədir. Lakin XVII əsrin sonlarında İtaliyaya göndərilən rəssam [[Məhəmməd Zaman]]<nowiki/>la Səfəvi kitab rəssamlığına Qərb təsirləri daxil olmuş və bundan sonra ənənəvi miniatür sənəti yerini Qərb mənalı rəsmlərə vermişdir. Fəriduddin Attarın 1483-cü il tarixli "Mantiku't-Tayr" nüsxəsinə (Nyu York Metropolitan İncəsənət Muzeyi) naqqaş Həbibullah tərəfindən hazırlanan (təxminən 1609) əlavə təsvirlərdə bu üslubun cizgilərini görmək mümkündür. Əsrin sonlarında [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin dostu və tələbəsi Muin Müsəvvir də bu üslubu mənimsəmişdir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} == Keramika sənəti == Səfəvi dövrü keramika sənəti Azərbaycan keramika tarixində yeni bir mərhələnin başlanğıcı sayılır. Dövrün ən gözəl keramikaları 1587-1629-cu illərdə Şah Abbasın hakimiyyəti illərində hazırlanmışdır. [[Fayl:Plate dragon Louvre MAO696.jpg|left|thumb|271x271px|Əjdaha təsvirli qab, [[XVII əsr]], [[Luvr muzeyi]]]] Bəzi qaynaqlara görə Səfəvi keramikası XV əsrdən XVII əsrə qədər Çin çinilərinin təsiri altında qalmış, XVII əsrdən isə mavi-ağ nümunələrə qara kontur xətlərin və müxtəlif rənglərin əlavə edilməsi ilə öz üslublarını yaratmışdır. XVI əsrin əvvəllərində rəngsiz şəffaf boya ilə mavi rəngdə boyanan keramikalar XVII əsrdə birdən çox üslubun və texnikanın tətbiq edildiyi yeninöv keramikalarla əvəz olunur.  {{sfn|Ölçer|2018|page=267}} Əldə edilən mənbələrdə Səfəvi keramikalarının üslublarına , dövrlərinə və texnikasına görə müxtəlif şəkildə qruplaşdırıldığı bizə məlumdur. Bəzi qrupıar istehsal mərkəzlərinin adlarına, bəziləri isə tapıldıqları bölgələrə görə adlandırılmışdır. Robert Çarlson Səfəvilər dövrü keramikalarını 5 fərqli qrupa ayırmışdır: 1.       Kubaçi 2.       Lüster 3.       Çox rəngli 4.       Monoxrom 5.       Gambrun Artur Leyn isə bu dövr keramikalarını polixrom, monoxrom, mavi-bəyaz və lüster kimi bir neçə sinifə ayırmışdır. Bu qruplar daxilində Kubaçi, Kirman, Yezd, Məşhəd və Çin keramikalarının təqlidləri ayrı qruplar kimi qeyd olunmuşdur. Fridrix Sarre və Bernard Rakam Səfəvi keramikaları barədə yayımladıqları məqalələrdə bu dövr keramikalarını arxeolojik bölgələrə əsasən sinifləndirmişdirlər. {{sfn|Ölçer|2018|page=267}} [[Fayl:Plate pomegranates Louvre MAO868.jpg|thumb|306x306px|Nar təsvirli qab, [[1500]]-ci il, [[Luvr muzeyi]]]] 1501-ci ildə Səfəvi dövləti qurulan zaman Məşhəd Nişapur və Təbriz şəhərləri Teymurlu xanədanı və Türkmən bəylikləri tərəfindən idarə olunurdu. Buna görə də bəzi qaynaqlarda Səfəvi dövrünə aid keramikaların bir qismi Teymuri dövrü keramikası olaraq adlandırılır. Teymuri üslubu Şiraz və Heratda inkişaf etmiş daha sonra 1515-ci ildən Təbrizdə də öz təsirini göstərməyə başlamışdır. Bəhs edilən mərkzələrdə hazırlanan keramikalar Çin və Teymuri təsirlərini birgə əks etdirmişdirlər. {{sfn|Çoruhlu|2007|page=273}} Məşhəd qrupu. Bu qrup iyirmi bir nümunədən ibarətdir və Səfəvilər dövrünə aid bütün nümunələri olan parlaq boyalı məmulatları və bir sıra mavi-ağ nümunələri özündə ehtiva edir. Çin keramikalarında qablar və dərin kasaların iç üzlərində yarpaq, çiçək və tumurcuq motivləri daha təbii şəkildə rəsm edilsə də Məşhəd keramikalarında asma budaqlar, çiçək və yarpaqlar mərkəzə doğru simmetrik şəkildə təsvir edilmişdir. Nişapur qrupu. Bu qrup keramikalarında Məşhəd və Təbriz nümunələri ilə müqayisədə üslub fərqi müşahidə olunur. Bitki mənşəli kompozisiyalar Minqin təsirində olan Məşhəd nümunələrinə bənzəyir, lakin Nişapur keramikasında istifadə olunan kobalt piqmenti və bitkilər son dərəcə sıxdır. “Xətai üslubu” olaraq da bilinən, kobalt rəngdə  və mərkəzi düzülüşdə iri çiçəklərin təsvir edildiyi bu motivlər Nişapur üçün səciyyəvidir. Bəzi nümunələrdə ərəbcə yazılar və çiçək qrupları vardır. Arxa səthlərdə tək və ya iki cərgədə düzülmüş nazik haşiyələrdə vergül silsiləsi yer alır.  Çin keramikasında çox istifadə edilən böyük xətai çiçəklərinin boşqabların mərkəzində tək, qoşa və üçlü şəkildə təsviri  Nişapurdan Təbrizə daşınmış və uzun illər boyu Səfəvi keramikasında istifadə edilmişdir. {{sfn|Ölçer|2018|page=273}} Təbriz qrupu. Təbriz qrupu keramikası deyildikdə ağıla ilk gələn Kubaçi işi olaraq tanınan şəffaf sıralı çoxrəngli çinilər və keramikalardır. Bununla belə, erkən Səfəvilər dövründə firuzəyi şirə altı qara dekorasiya və mavi-ağ texnika ilə Kubaçi nümunələrinin intensiv istehsalı olmuşdur. Təməl hissəsi 23 sm, kənar diametri isə 38 sm ilə səciyyələnən mavi-ağ üslublu Kubaçi qabları Səfəvilərə məxsus dizaynı ilə Məşhəd və Nişapur nümunələrindən fərqlənir. Təbriz keramikalarının ilkin dövrlərində istifadə edilən kobaltın mavi rəngi mat və solğundur. Teymuri dövrü keramikalarını xatırladan bu qablarlarda istifadə edilən kobaltın rəngi gün keçdikcə tündləşmişdir.{{sfn|Çoruhlu|2007|page=273}} Dizayn xəttləri isə dövrün miniatür nümunələrinəd olduğu kimi yumşaq və incədir. Təbriz keramikalarında XV əsrə qədər Çinin Hsuan Te dövrünün motivlərindən istifadə edilsə də daha sonra bunlar öz yerini çiçək, balıq və quş kimi heyvan fiqurlarına vermişdir.   == Həmçinin bax == *[[Təbriz miniatür məktəbi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{cite book |last=Алиев |first=М. |title=Джума-мечеть в Кировабаде |date=1954 |location=Баку |edition=Искусство Азербайджана, Т. 4}} * {{cite book |first= Adil |last= Baxşəliyev |authorlink= |title= Səfəvi dövlətinin sosial iqtisadi həyatı və beynəlxalq əlaqələri |year= 2009 |location= Bakı |publisher= |url= |ref=harv }} *{{cite book |first= Cihat |last= Aydoğmuşoğlu |authorlink= |title= Şah Abbas ve zamanı |year= 2011 |location= Ankara |publisher= Ankara universiteti Sosial elmlər insitutu |url= |ref=harv }} *{{cite book |first= Yaşar |last= Çoruhlu |authorlink= |title= Timurlu Çini ve Keramik Sanatında Hayvan Figürleri |year= 2007 |location= İstanbul |publisher= Doğu Kütüphanesi Yayınları |url= https://www.academia.edu/31688902/Timurlu_%C3%87ini_ve_Keramik_Sanat%C4%B1nda_Hayvan_Fig%C3%BCrleri |ref=harv }} *{{cite book |first= Robert Mason |last= Gloombek Lisa |authorlink= |title= The Petrography of Iranian Safavid Ceramics |year= 2003 |location= Toronto |publisher= Journal of Archaeological Science |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Erdmann |last= Kurt |authorlink= |title= The Art of Carpet Making |year= 1961 |location= |publisher= |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Purdon |last= Nicolas |authorlink= |title= Carpet and Textile Patterns |year= 1996 |location= London |publisher= Laurence King Publishing |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Fevervari |last= G. |authorlink= |title= İranda Safevi Dönemi |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= İslam Tarihi Kültür ve Medeniyyeti |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Filiz Nurhan |last= Ölmez |authorlink= |title= Safavi Dönemi Dokumacılık Sanatı ve Özellikleri |year= 2006 |location= |publisher= Akademik araştırmalar dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Sevcan |last= Ölçer |authorlink= |title= 15 ve 16. YÜZYIL MAVİ-BEYAZ SERAMİKLERİ: OSMANLI, SAFEVİ VE ÇİN HANEDANLIĞI ÖRNEKLERİNİN ÜSLUP BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI |year= 2018 |location= |publisher= |url= https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/465367 |ref=harv }} * {{cite book |first= T. |last= Zuleh |authorlink= |title= Bazı Düşünsel Halıların yorumlanması |year= 2013 |location= Tehran |publisher= Yasavoli |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Jon |last= Thompson |authorlink= |title= Safavi Dönemi İlk Yıllarındaki Dokuma ve Halılar |year= 2005 |location= |publisher= Tərcüməsi "Gülüstan-i Hüner" |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Maryam |last= Masoudi Parsa |authorlink= |title= XVI-XVII Safavi ve Osmanlı dönemi halıları üzerine bir inceleme |year= 2019 |location= Erzurum |publisher= Atatürk universiteti, İncəsənət institutu |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Güner |last= İnal |authorlink= |title= Minyatür |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= YEM Yayıncılık |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Pəri |last= Melekzadeh Barough |authorlink= |title= SAFEVİ DÖNEMİNDE NAKKAŞLARLA DOKUMA SANATÇILARININ İŞ BİRLİĞİ VE RIZA ABBASİ ÜSLUBUNUN ETKİLERİ |year= 2021 |location= İstanbul |publisher= ARIŞ Halı Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Arthur Upham |last= Pope |authorlink= |title= A Survey of Persian Art, from Prehistoric to the Present |year= 2008 |location= Tehran |publisher= Elmi və Ferhengi nəşriyyatı |url= |ref=harv }} [[Kateqoriya:Səfəvi incəsənəti]] 5eirj7lobkwizisr8iqqnrwrb11f72r 6599114 6599078 2022-08-28T14:04:21Z Scherbatsky12 160539 /* Keramika sənəti */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Şəkil:Səfəvilər dövrünə aid mis cam.JPG|300px|thumb|right|Səfəvilər dövrünə aid mis cam]] '''Səfəvi dövrü incəsənəti''' — 1501-1736-cı illərdə mövcud olmuş [[Səfəvilər dövləti]]nin [[incəsənət]]i. Bu, kitab və memarlıq baxımından incəsənətin yüksək səviyyəsi idi; bu dövrdə həmçinin keramika, metal, şüşə və bağlar baxımından da diqqət çəkirdi.<ref>{{cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/art-in-iran-ix-safavid|title=ART IN IRAN ix. SAFAVID To Qajar Periods|work=iranicaonline.org}}</ref> Səfəvilər dövründə Azərbaycanda məişət keramikası və kaşı məmulatı istehsalı inkişaf etmişdi. Keçmişdə memorial məqsəd dağıyan türbələr Səfəvilər dövründə tamamilə dini mahiyyət kəsb edirdi.<ref>Əfəndi R. Azərbaycan incəsənəti. — Б.: Şərq-Qərb, 2007. — 160 с. — ISBN 978-9952-34-116-4.</ref> XVI əsrdə Səfəvilərin hakimiyyətə gəlməsindən başlayaraq [[Azərbaycan xalçaları|Azərbaycan xalçaçılıq sənəti]] misli görünməmiş mükəmməlliyə çatdı və sənaye əhəmiyyəti qazandı.<ref name="x1">[http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop/flypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 Siawosh AZADI; Latif KERIMOV; Werner ZOLLINGER. Azerbaijani-Caucasian Rugs. — Switzerland Ulmke Collection, 2001. — p. 135. — ISBN 3-925813-10-1 / 9783925813108] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160731181053/http://www.cmgbooksandart.com/?page=shop%2Fflypage&product_id=14205&CLSN_253=12539271912536d0982bce4db142e804 |date=2016-07-31 }}{{oq|en|From the 15th century and especially from the second half of the 16th century, the Afshan, Lachak-turundj, Goelbendlik and other carpet compositions which were developed in southern Azerbaijan were adopted by the weavers in the towns of northern Azerbaijan (Garabagh, Baku, Shirvan). The floral pattern on which these designs were based were soon transformed into geometric patterns which reflected the local technical and artistic preferences.}} {{oq|en|According to historical sources, the six Caspian districts of Azerbaijan produced 18,000 rugs and carpet fabrics in 1843. Carpets from Shirvan and Guba were sold in Baku and those from Kazak and Ganja in Tabriz and Istanbul.}}</ref><ref name="x2">[http://www.britannica.com/place/Iran#ref=ref315870 Britannica Encyclopedia. Iran. Shah Abbas.]{{oq|en|«The silk trade, over which the government held a monopoly, was a primary source of revenue. Ismāʿīl’s successor, Ṭahmāsp I (reigned 1524-76), encouraged carpet weaving on the scale of a state industry. ʿAbbās I (reigned 1588—1629) established trade contacts directly with Europe, but Iran’s remoteness from Europe, behind the imposing Ottoman screen, made maintaining and promoting these contacts difficult and sporadic.»}}</ref> Dövrün miniatür rəssamları, xəttatları Azərbaycan ornamental incəsənət məktəbinin formalaşmasında mühim rol oynadı. Bu isə daha sonra Şərq incəsənətində və vahid Təbriz məktəbinin yaranmasında böyük təsirə səbəb oldu.<ref name="x3">[http://www.britannica.com/art/Tabriz-school Britannica Encyclopedia. Tabriz school.]{{oq|en|«The Tabrīz school reached its apogee just as the Il-Khans were being vanquished by the Timurids (1370—1506), the dynasty of the Islāmic conqueror Timur. The school continued to be active in this period, though it was overshadowed by the workshops in Shīrāz and Herāt (see Shīrāz school; Herāt school). When the Ṣafavids came to power at the beginning of the 16th century, however, the ruler Shāh Esmāʿīl brought the master of the Herāt school, Behzād, to Tabrīz, and the school was revived with a radical change in style. The figures were individuals rather than types, and the colours were graded in marvelously subtle shades. Following the removal of the Ṣafavid court from Tabrīz, the school began to decline, and the Kazvin and Eṣfahān schools (see Eṣfahān school) then became the centres of painting in Iran.»}}</ref><ref>Р. Тагиева - Азербайджанский ковёр, Баку, 2003, стр. 158-163</ref> XVI əsrin ikinci yarısından [[Cənubi Azərbaycan]]da inkişaf edən əfşan, ləçək-turunc, gülbəndlik kompozisiyaları [[Şimali Azərbaycan]] şəhərlərindəki toxucular tərəfindən mənimsənildi. == Tarixi kontekst == Səfəvi sülaləsinin hakimiyyətinin təməlləri XIV əsrin əvvəllərində yaradılmış Səfəviyyə ordeni ilə atılmışdı. Ordenin əsasını Şeyx Səfiəddin Ərdəbili qoymuş və ona öz adını vermişdi. Bu orden və sonradan bu orden əsasında yaradılmış dövlət İslamın Şiə məzhəbinin İsna əşəriyyə qolunun geniş yayılmasında mühüm rol oynamışdır. 1447-ci ildə ordenin başına Şeyx Cüneydin keçməsi ilə birlikdə orden tədricən öz siyasi ambisiyasını göstərməyə başladı. Elə təxminən bu dövrdə bölgədəki türk tayfalarının yenidən döyüşlər və ittifaqları sistemi yenidən işə düşdü və bu prosesin sonunda Təbriz mərkəzli olan Qaraqoyunlular dövləti Şərqi Anadoluda qurulmuş Ağaqoyunlu dövləti tərəfindən ortadan qaldırıldı. Şeyx Cüneydin varisi Şeyx Heydər Ağqoyunlular tərəfdə cəbhə almışdı, lain sonradan elə Ağqoyunlular tərəfindən də öldürüldü. Böyük qardaşı Sultanəlinin də öldürülməsindən sonra İsmayıl kiçik yaşlarında ordenin başına keçməyə məcbur oldu. 1499-cu ildə 12-13 yaşlı İsmayıl gizləndiyi yerdən çıxaraq yürüşə başladı və aparılan təbliğat nəticəsində onun ətrafında müxtəlif türk tayfalarının döyüşçüləri toplanmağa başladı. Ağqoyunluları və Şirvanşahları məğlub etdikdən sonra 1501-ci ildə İsmayıl Azərbaycanın paytaxt şəhəri hesab edilən Təbriz şəhərinə daxil oldu və özünü şah elan etdi. Səfəvi dövləti sürətlə Qafqazın içlərinə, Bağdada və Osmanlı nüfuzu altında olan bölgələrə doğru genişlənməyə başladı. 1512-ci ildə hakimiyyətə gələn Səlim bu prosesi durdurmağa qərarlı idi və ilk işlərindən biri qızılbaşların sıxışdırılması oldu. Bu qarşıdurma 1514-cü ilin 22 avqustunda Çaldıran döyüşü ilə nəticələndi. Bu döyüşdə alınmış məğlubiyyət Səfəvi dövlətinin genişlənməsinin bir müddətlik dayanmasına səbəb oldu. I Səlim Təbriz şəhərinə daxil olsa da, orada möhkəmlənə bilməyib geri çəkilməyə məcbur oldu. O, geri çəkilərkən bəzi Azərbaycan və İran sənətkarlarını da özü ilə birlikdə İstanbula apardı. Çaldıran döyüşündəki məğlubiyyət Şah İsmayılın dövlət işlərindən bir qədər uzaqlaşmasına səbəb oldu. Şah İsmayılın 1524-cü ildə ölümündən sonra onun yerinə 10 yaşlı oğlu Təhmasib şah oldu. 1534-cü ildə Süleyman yüz mindən çox qoşun və xeyli sayda artilleriya silahları ilə birlikdə Səfəvi imperiyasına hücum etməyə başladı. Bağdad ələ keçirilsə də, digər yerlərdə möhkəmlənmələri mümkün olmadı. 1538, 1548, 1554-ci illərdə təkrarlanan Süleymanın yürüşləri Bağdad istisna olmaqla uğurlu olmadı. Əksinə 1552-ci ildə əks-hücuma keçən qızılbaşlar Osmanlının Şərqi Anadoludakı xeyli mülkünü yandırıb yağmaladılar. Şah Təhmasibin izlədiyi ''yandırılmış torpaq'' siyasəti o dövrün ən güclü ordusu hesab edilən Osmanlı ordusunun irəliləməsinin qarşısını almaq üçün mükəmməl formada istifadə edilirdi. 1576-cı ildə I Təhmasibin ölməsindən sonra Səfəvi imperiyasında daxili münasibətlər kəskinləşi və toqquşmalar I Abbasın taxta çıxmasına qədər - yəni, 1587-ci ilə qədər demək olar ki, durmadı. Taxta çıxan I Abbas ordunu yenidən qurmaq və mərkəzi hakimiyyəti bərpa edə bilmək üçün Osmanlı imperiyası ilə ağır şərtlər altında sülh imzalamağa məcbur oldu. Orduda keçirilmiş islahat nəticəsində ''qulamlardan'' ibarət ordu korpusu yaradıldı. Bu döyüşçülər xristian çərkəz, gürcü, erməni və digər milltələrin nümayəndələri arasında toplanmış uşaqlar hesabına toplanır, islama keçirilir, təlim görür və şahın döyüşçüsü halına gətirilirdi. Şah Abbasın planı mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən iri qızılbaş əyanlarını onların gücünə güvənərək tabe etməyi düşünürdü. Ordudakı islahatlar Avropa nümunəsində hərbi sistem yaratmaq üçün izlənilirdi və bu işdə ingilis Şirli qardaşları şaha yaxından yardım edirdilər. Bunun nəticəsində 1598-ci ildə I Abbas Xorasanda özbəkləri rahatlıqla məğlub etdi. Müharibələr nəticəsində 1590-cı ildə imzalanmış İstanbul sülhü ilə itirilmiş bütün torpaqlar geri qaytarıldı, hətta 1624-cü ildə Bağdad da ələ keçirildi. Bütün bunlar imperiya daxilində maliyyə sisteminin, incəsənətin çiçəklənməsi ilə müşayət edilirdi. Bu işdə yeni paytaxt şəhəri olan İsfahandakı inşaat işləri də mühüm rol oynayırdı. I Abbasın ölümündən sonra geriləmə dövrü başladı. Bunun əsas səbəbi isə hərəm sistemi idi ki, buradan qaynaqlanan intiriqalar və maniqulyasiyalar çox zaman yeni dönmələr tərəfindən həyata keçirilirdi. I Səfinin hakimiyyət dövrü isə şahın həyata keçirdiyi şiddət hadisələri və ərazi itkiləri ilə xarakterizə oluna bilər. II Abbasın dövründə isə dini dözümsüzlük hadisələri peydə olmağa başladı. Bu hallar zimmilərə və xüsusən yəhudilərə qarşı idi. Belə vəziyyət Şah Süleyman və Şah Hüseynin dövründə də davam etdi. Daxili üsyanlar, dövlət daxilində özbaşınalıq, xüsusilə ruslar, hollandlar, portuqallar tərəfindən həyata keçirilən xarici müdaxilələr, əfqan üsyanı XVIII əsrin əvvəllərində çox zəifləməsinə və 1722-ci ildə paytaxtının işğal altına düşməsinə səbəb oldu. == Memarlıq və şəhərsalma == === Şah İsmayılın dövründə === İlk Səfəvi şahı Şah İsmayıl dövləti yaratdıqdan dərhal sonra müqəddəs şiə məkanlarının yenidənqurulmaları üçün maliyyə ayırmağa başladı. 1508-ci ildə Kərbəla və Nəcəf, bir qədər sonra Samarra, Məşhəd şəhərlərindəki şiə abidələri yenidən inşa edildi. Belə hərəkətlə Şah İsmayıl Teymuri ənənələrini yaşadırdı. Şah İsmayılın memarlığın digər sahələrindəki fəaliyyəti demək olar ki, yox idi. Bunun bir səbəbi də onun ölkəni fəth etməsi zamanı demək olar ki, böyük dağıntılara məruz qalmaması idi. Yeni dövlətin paytaxtı olan Təbriz şəhəri Elxanilərin, Cəlairilərin, Qaraqoyunluların, Ağqoyunluların, Teymurilərin paytaxtlarından olmuşdu və buna görə də, dövlətə inzibati baxımdan nə lazımdırsa şəhərdə o infrastruktur mövcud idi. Həmçinin Şah İsmayıl Ərdəbil şəhərini sülalə məkəzi halına gətirərək orada Şeyx Səfi məzarının ətrafında böyük ziyarət yeri və məqbərə tikdirərərək, atası Şeyx Heydərin də məzarını 1509-cu ildə oraya köçürdü. O, həmçinin Quran və hədis oxumaq üçün tikilmiş Dar-ul Huffaz mərkəzinin də tikintisini də həyata keçirmişdir. Şübhəsiz ki, qəbri onun ölümündən qısa müddət sonra yaradılsa da, öz məzarını tərtib edən də o idi. İsmayıl həmçinin 1520-ci ildə xarici bəzəkləri yoxa çıxmış, lakin mehrabda qədim stükkodan istifadəni və keramika mozaikasında arabesklərin zərif dekorasiyasını birləşdirən Məscid-e Cameh de Savenin bərpasını da həyata keçirmişdir. Savenin başqa bir məscidi olan Məscid-e meydan da 1510-1518-ci illərə aid kitabələrə görə oxşar bir mehrabla bəzədilmişdi. Şah İsmayılın arvadının qardaşı Durmuş xan Şamlı bu inşaat əksikliyini bir qədər ortadan qaldırdı. O, inşaatlara 1503-cü ildə başlamışdı. İsfahanın hakimi olsa da, daha çox Təbriz sarayında yaşayan bu qızılbaş sərkərdəsi İsfahanın idarəsini dövrünün böyük memarı olan Mirzə Şah Hüseyn İsfahanıyə buraxmışdı. Bu memar 1512-1513-cü illərdə Harun-e Vilayət məqbərəsini inşa etdirdi. Qərbli səyahətçilər tərəfindən böyük bir ziyarət yeri kimi (müsəlmanlar üçün olduğu qədər, xristian və yəhudilər üçün də) təsvir edilən bu abidə ənənəvi üslubda ucaldılmışdı - qübbənin altında dairəvi zal yerləşirdi. Hal-hazırda mövcud olmayan iki minarə də abidədə olmuşdur. Ümumi olaraq isə, Harun-e Vilayət Teymuri dövrünün ənənələrini özündə yaşatmaqda idi. Kor tağlarla kəsilmiş fasad, Yəzd məscidində olduğu kimi, əsas dekorasiya ilə birləşir. Yaxınlıqdakı Məscid-i Əli məscidi 1522-ci ildə həmin komandirin əmri ilə tamamlandı. === Şah Təhmasibin dövründə === Öz sələfi kimi I Təhmasib də memarlıq məsələlərinə o qədər də maraqlı deyildi, o, hakimiyyətinin birinci mərhələsində yalnız bəzi bərpa və təmir işləri ilə kifayətlənmişdi. Onun dövründə Kirmandakı, Şirazdakı, İsfahandakı böyük məscidlər, Məşhəd və Ərdəbildəki ziyarətgahlar onun diqqət mərkəzində olmuşdur. Ərdəbildə Şah İsmayılın dəfn qülləsi ucaldılmışdır. Bu qüllənin Şah Təhmasibin hakimiyyətinin ilk illərində verdiyi əmrlə ucaldıldığını təxmin etmək mümkündür. Lakin bu əmrin dəqiq ili bilinməməkdədir. O, sülalənin banisinin dəfn qülləsinin düz yanında yerləşir və bu yaxınlığa görə ölçülü diametrə malikdir. Ölçü baxımından hündür, üç kiçik üst-üstə qoyulmuş günbəzdən ibarətdir və monotonluğun qarşısını almaq üçün çoxsaylı registrlərə bölünmüş keramika dekorasiyasına sahibdir. Dekorativ keramikanın sarı rəngi isə tamamilə yeni elementdir. Həmçinin Ərdəbildə yerləşən Cənnət Saray da Şah Təhmasiblə əlaqələndirilir. Ona daxil olan binalar və bağlar XVIII əsrdə ziyan görsə də, sonradan təmir edilmişdir. Mortona görə, abidənin şimal-şərq hissəsində onun 1536-1540-cı illərə aid olduğu qeyd edilmişdir. Buranın nə üçün istifadə edildiyi müəyən suallar ortaya çıxarmaqdadır, çünki Avropa qaynaqlarında məscid kimi istifadə edildiyi bildirilsə də, yerli qaynaqlarda bu haqda məlumat yoxdur. Məşhur Ərdəbil xalçaları da bu yerlərdə hazırlanmaqdadır. Həmçinin Şah İsmayıla 1555-ci ilə qədər imperiyanın paytaxtı olmuş Təbrizdə yerləşdiyi bildirilən başqa bir saray da aid edilməkdədir. Saray barədə yeganə məlumatı italyan səyyah Miçele Membre verməkdədir. 1539-cu ildə Təbrizi ziyarət edən Membre sarayın divarlarla əhatlənmiş bağdan ibarət olduğunu, iki böyük qapının şərqdəki meydana çıxdığını və orada yeni məscidin tikildiyini bildirmişdir. Hakimiyyətinin son dönəmində I Təhmasib Səadətabad bağlarını tikdirmişdi. Digər Səfəvi bağları kimi kanallar və dar cığırlarla 4 yerə bölünmüş bağ xalça-bağlar sisteminə malik idi. Buraya hamamlar, dörd qapalı gəzinti yolu və üç əyləncə pavilyonu daxildir: Gombad-e Muhabbat, Eyvan-e Bağ və [[Çehel Sütun]]. 1556-cı ildə tikilmiş sonuncunun adı "qırx sütunlu saray" mənasını verir, bu ad gölməçədə əks olunan iyirmi sütunun olması ilə izah olunur. Səfəvi ənənəsində qırx rəqəmi çox vaxt böyük miqdar mənasında işlənir. Bu kiçik tikinti bir mənada ziyafətlər və daha çox şəxsi istifadə üçün tamaşaçılar yeri kimi xidmət etdi. Sarayın divarları müxtəlif dastanlardan, oyunlardan, festivallardan və döyüşlərdən olan səhnələrlə bəzədilmişdi. Nain şəhərində dörd eyvanla dizayn edilmiş hakimin evi, şübhəsiz ki, 1565-1575-ci illər arasında nadir və çox mürəkkəb bir texnikadan istifadə edərək hazırlanmış abidələrə nümunə ola bilər: qırmızı boya qatının üzərinə rəssam ağ örtük çəkmiş və sonra bu kitablardakı və parçadakı motivləri xatırladan motivlər kimi qırmızı siluetdə motivlərin görünməsinə imkan vermək üçün həfifcə cızılmışdır. Burada heyvan döyüşlərinə, taxt-taclı şahzadələrə, ədəbi səhnələrə (Xosrov və Şirin, Yusif və Züleyxa), polo oyununa, ov səhnələrinə və s. rast gəlinir. Diqqət çəkən bir digər məqam ondan ibarətdir ki, siluetlərin əyri olması və qızılbaşlara xas olan baş geyiminin göstərilməmişdir. Naxışları arasında şair Hafizin dördlüklərinin xəttatlar tərəfindən hazırlanmış təsvirləri də vardır. === Ali Qapı === Ali Qapı və ya Ala qapı XVI əsrdə Təbrizdə Səfəvilər üçün inşa edilmiş saray. 20-ci əsrin 30-cu illərində saray baxımsızlıqdan sonra Pəhləvilər tərəfindən dağıdılmışdır. Sarayın niyə Ali qapı adlandırılması ilə bağlı iki fikir mövcuddur. Birinci fikrə görə Səfəvilərin Təbrizdə və İsfahanda tikdirdikləri Ali qapı saraylarının adı əsas qapı, mərkəzi qərargah mənasındadır. İkinci fikrə görə isə bu yerli dildə Ala qapı səsləndiyi üçün qırmızı qapı deməkdir. Çünki deyilənlərə görə sarayın qapısı da qırmızı rəngdə olub. '''Qalereya:''' <gallery> Aaliqapu.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aaliqapu-green house.jpg|Sarayın ərazisində olan yaşıl ev Ali-qapi.jpg|Sarayın ümumi görüntüsü Aali qapoo.jpg|Daşqınlar nəticəsində su altında qalan sarayın bağı. 1934-cü il. Aliqapoo.jpg| Sarayın həyəti bayram zamanı </gallery> === Şah Abbasın dövründə === ==== İsfahan ==== ===== Ali Qapı ===== Ali Qapı ({{dil-az|Yüksək Qapı}}; {{dil-fa| عالی‌قاپو}}:, '' Ali Kapu'') hal-hazırda [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində yerləşən [[Səfəvilər dövləti|Səfəvilər]] dövrünə aid saraydır. Dünyanın ən böyük meydanlarından biri olan [[Nəqşi Cahan meydanı]]nın qərbində yerləşir. Bu saray qırx səkkiz metr hündürlükdə, yeddi mərtəbəlidir.<ref>[https://www.tishineh.com/touritem/14-12/1 «کاخ عالی قاپو، تیشینه».]</ref> Sarayın adı Azərbaycan tükcəsindən götürülmüşdür. Mənası ''yüksək qapı'' deməkdir. Bina dövründə inşa edilmiş gözəl memarlıq abidələrindən biridir. Bu saray on yeddinci əsrdə [[I Şah Abbas|Şah I Abbasın]] fərmanı ilə inşa edilmişdir. Bu böyük hökümdarın zamanında, əyanları və xarici səfirləri əyləndirmək üçün istifadə olunmuşdur. ==== Qeysəriyyə (əsas bazar) ==== Əsas bir tərəfdən köhnə bazarla, digər tərəfdən isə meydanla birləşir. Meydana tərəf olan sahədə uca bina vardır ki, binanın yuxarı tərəfi şah və adamları üçün ayrılmışdı. Aşağı mərtəbələrdə isə dükanlar və evlər yerləşməkdə idi. Keramikadan mozaik dekorasiyaların edilməsi onu göstərir ki, şah əyləncə və dini memarlıqdan əlavə, mülki memarlığa da maraq göstərmişdir. ==== Şeyx Lütfəllah Məscidi ==== Bu məscid Yeni İsfahanda şahın əsas məscidindən əvvəl tikilən ilk məsciddir. Məscidin inşası 16 il davam etmişdir. Qübbədə yazılmış 1616 və mehrabda yazılmış 1618-ci il tarixləri məscidin tikilmə tarixini göstərir. Tədqiqatçılar məscidin 1618-ci ildə tikildiyini güman etməkdədirlər. Memarı Məhəmməd Rza ibn Hüseyn, xəttatı isə gümanki dövrünün böyük rəssamı olan Rza Abbasi olmuşdur. Bu məscidin planı olduqca qeyri-adidir, dolama, qəsdən tutqun girişi ilə tamamilə günbəzlə örtülmüş və möhtəşəm portala açılan ibadət otağına sahibdir. Sarayın olmaması diqqət çəkir. Dekor sarı mərmərdən, yan tərəflərdə zəngin stalaktitlərlə düzülmüş taxçalardan və xarici keramika təbəqəsindən ibarətdir. Xarici günbəzin rənglənməsi olduqca unikaldır, yerin rəngi üstünlük təşkil edir. ==== Şah məscidi ==== Came məscidi, Sultan məscidi və İmam məscidi adları ilə də tanına Şah məscidi [[İran]]ın [[İsfahan]] şəhərində [[Nəqşi Cahan meydanı]]nda yerləşən məscidlərdən biridir. <ref>{{Cite web |title=مسجد امام اصفهان، شاخصه­‌ی مهم معماری دوران صفوی. kojaro.com |url=https://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |access-date=2018-09-25 |archive-date=2019-10-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191005054908/http://www.kojaro.com/2015/12/17/45283/imam-mosque-isfahan/ |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |title=THE IMAM MOSQUE (MASJED-E- SHAH). isfahan.ir |url=http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |access-date=2018-09-25 |archive-date=2017-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171022042132/http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=3&sub=70&PageId=4545&codeV=1&tempname=iadim |url-status=dead }}</ref> <ref>[http://www.shabestan.ir/detail/News/426244 طراحی شگفت انگیز قبله در مسجد امام اصفهان. shabestan.ir]</ref> [[Məscid]] 6 yanvar 1932-ci il tarixində İranın yerli əhəmiyyətli tarixi abidəsi kimi dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Bundan başqa “Nəqşi Cahan” meydanı ilə birlikdə YUNESKO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısına daxil edilmişdir.<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/1397 Masjed-e Jāmé of Isfahan. unesco.org]</ref> Məscid [[I Şah Abbas]]ın göstərişi ilə [[I Şah Təhmasib]]in xatirəsinə ehtiram olaraq tikilmişdir. ===== Arxitekturası ===== [[Fayl:Moschee-Isfahan.jpeg|250px|thumbnail|left|İmam məscidi]] Məscidin dörd tərəfindəki eyvanları tağlar birləşdirir. [[Kəbə]] istiqamətdə olan eyvan isə ən böyük və möhtəşəmdir. Onun mavi [[günbəz]]i çox gözəldir. Baş günbəzin hündürlüyü 52, minarələrin yüksəkliyi isə 42 metrdir. İçərisi unikal naxışlar, rəsmlər, ornamentlər və xəttat yazıları ilə bəzənmiş məscidin ümumi sahəsi 20 min kvadrat metrdir. Ən maraqlısı isə məsciddəki akustikadır. Belə ki, məscidin qarşı tərəfindəki ən uzaq küncdə oturanın pıçıltısını bu tərəfdəki adamlar eşidirlər. [[1611]]-cı ildə tikintisinə başlanan və inşası 30 il davam edən İmam məscidi [[azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] memarlarla ustaların ən böyük sənət əsərlərindən biridir. ==== Allahverdi xan körpüsü ==== 1608-ci ilə aid edilən bu körpü Şah Abbasın yaxın adamlarından olan Allahverdi xanın göstərişi ilə tikilmişdir. Çahar Bağınn davamında yer alır. Yanlarında və alt hissəsindəki arkadaları ilə suyun hündürlüyünə uyğun olaraq bir neçə səviyyədə gəzmək imkanına malikdir. O, təbii ki, keçid vasitəsi kimi, həm də çayın axını tənzimləmək üçün bənd rolunu oynayır. Oradan keçəndə su “maneələr” sayəsində möhtəşəm bir fəvvarə kimi görünür. Körpünün yanında şahın körpünü və çayı izləyə bilməsi üçün güzgülü saray mövcud olmuşdur. ==== Şah Abbas məscidi (İrəvan) ==== '''Şah Abbas məscidi''' — [[1606]]-cı ildə inşa edilən məscidə xalq [[Şah Abbas]] məscidi adını vermişdir. Eyni zamanlarda [[Gəncə]]də inşa edilən məscid də eyni memar - [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edildiyindən bir-birlərinə çox bənzəmişlər. [[Sərdar sarayı]]nın şərq yanına inşa edilən məscidin yanında mədrəsə, kitabxana və mehmanxana tikilmiş olub böyük bir həyətlə ətraflanan möhtəşəm bir arxitektura külliyyə olaraq elm mərkəzi vəzifəsi ifa etmişdir. [[İrəvan xanlığı]] zamanında məscidin aş evində kasıblara gündə üç pay yemək verilməkdə idi. Dini bir məkan olmaqdan başqa, ictimai bir quruluş olan bu [[məscid]] [[ermənilər]] tərəfindən hər fürsətdə korlandığından bu gün xaraba halındadır.<ref>Azimbeyov, age, s. 299</ref><ref>S. Esedov, age, s. 448.</ref> ==== Şah Abbas məscidi (Gəncə) ==== Şah Abbas məscidi və ya Gəncə Cümə məscidi [[Gəncəçay]]ın sol sahilində, [[Gəncə]]nin tarixi mərkəzində yerləşən, XVII əsrdə [[Arran memarlıq məktəbi|Arran memearlıq üslubu]]nda inşa edilmiş tarixi məsciddir. Gəncə Cümə məscidi ümumi memarlıq kompozisiyası, planlaşdırma, konstruktiv və bədii-dekorativ xüsusiyyətlərinə görə orta əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nın portal-günbəz ənənələrini davam etdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Binanın memarlığında, xüsusilə günbəz və portalların həll edilməsində Azərbaycan və qonşu ölkələrin zəngin memarlıq ənənələri uğurla istifadə olunmuşdur.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Bununla yanaşı binanın memarlığında forma və detalların sadə təkrarlanmasına da yol verilməmiş, Arran memarlıq məktəbi üçün xarakterik olan lakoniklik, ifadəlik və aydınlıq əks etdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque of Ganja in XIX century.jpg|180px|thumb|left|Məscid XIX əsrin sonlarında]] [[Gəncə]] şəhərinin [[Qədim Gəncə]] ərazisindən köçürülməsindən sonra, yeni şəhərin abadlaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdi. Yerüstü tikililər, meydanlar və bağlarla yanaşı həmin dövrdə bir neçə kilometrə çatan kanalizasiya sistemi də yaradılmışdır ki, həmin sistemin də bir hissəsi bu vaxta kimi istifadə edilir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kərpicdən inşa edilmiş geniş kanalizasiya yolları cənubdan qərbə və şimaldan şərqə uzanmaqla məscidin yanından və meydanın altından keçərək [[Gəncəçay]]a qədər uzanır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=673}}</ref> Şəhərin su təminatı isə inşa edilmiş kəhriz sistemi ilə həyata keçirilirdi.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Şəhər mərkəzinin özəyini təşkil edən məscid kompleksinə monumental məscid binası, onun şimalında müstəqil dayanan və iki tərəfdən qoşa minarələrlə əhatələnən giriş portalı, və məscid ətrafında yerləşən [[Gəncə mədrəsəsi]] daxil idi.<ref name="БретаницкийСаламзаде39">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=39}}</ref> Kompleksin əsas binası inşası [[1606]]-cı ilə aid edilən məscid binasıdır. C. Aleksandroviç yazır: ''“...məscid qapısı üzərindəki kitabədə onun inşa tarixi “Kilidi-Şamaxi”. Kilidi-Şamaxı ifadəsi Gəncəni Şirvan-Şamaxının açarı hesab edən [[I Şah Abbas]] tərəfindən işlədilmişdir: <ref>Ətraflı bax: İskəndər Münşi – Tarixi Aləm ara-i Abbasi, Tehran, 1896, səh. 48</ref> ifadəsi ilə bildirilmişdir ki, bu da əbcəd hesabı ilə hicri 1015-ci il, yəni bizim eranın [[1606]]-cı ili deməkdir.”'' <ref>{{cite book |last=Александрович (Насыфи) |first=Дж. |title=Гянджа и могила Низами |date=1926 |location=Баку |edition=Известия Азербайджанского археологического комитета, вып. 2}}</ref> Digər məlumata görə isə, məscidin inşası bir qədər sonrakı dövrə aid edilir. [[Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi]]ndə saxlanan kitabədə məscidin inşası [[1620]]-ci ilə aid edilsə də, M. Əliyev birinci tarixin daha inandırıcı olduğunu bildirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Kompleks bütün şərq ölkələrində məşhur olan alim və memar [[Şeyx Bəhai]] tərəfindən inşa edilmişdir.<ref>{{Harvnb|Саламзаде|1964|p=27}}</ref><ref>{{cite book |last=Bakıxanov |first=A. |title=Gülüstani-İrəm |date=1926 |location=Bakı |pages=232}}</ref> Şeyx Bəhai həm də Şah Abbas məscidi yaxınlığında yerləşən [[Şah Abbas karvansarası]] və [[Çökək hamam]]ın memarı hesab edilir.<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> [[1885]]-ci ilin Qafqaz təqvimində Gəncə Cümə məscidi kompleksinin şəhəri ələ keçirən [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanının]] ordusu tərəfindən yağmalanması və dağıdılması haqqında məlumat verilir: ''"Hicri təqvimi ilə 1209-cu ildə Qarabağ xanı tərəfindən dağıdılmış bu məscidin bərpasına başlanıldı. Bu caami, 4000 rubldan çox gəlir gətirən mədrəsə və vəqf mülklərinə malikdir.”''<ref>{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=40}}</ref> ===== Memarlıq xüsusiyyətləri ===== [[Fayl:Gəncə Şah Abbas məscinin profil kəsimi.jpg|270px|thumb|left|<center>Məscid binasının profil kəsimi</center>]] Məscid binası planda kvadrat formaya malik 25.30x25x28 metr ölçülü mərkəzi modelli zal və ona birləşən yan nişlərindən ibarətdir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Tikilinin bütün kompozisiyası 204 m² sahəyə və 13 metr hündürlüyə malik mərkəzi zala tabe edilib.<ref name="БретаницкийСаламзаде42">{{Harvnb|Л. Бретаницкий, А. Саламзаде|1960|p=42}}</ref> Hər tərəfində dərin nişlər yerləşən kvadrat zal forması XVII əsr [[Azərbaycan memarlığı]]nda tez-tez rast gəlinən hal olmaqla, münasib olaraq girişlər və bütün ətraf tikililər yerləşdirilən binanın əsas oxlarını dəqiq müəyyənləşdirir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=664}}</ref> Binanın əsas giriş şimal divarında, mehrab isə cənub divarında yerləşir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Mehrab]] zalın cənub nişinin dərinliyində yerləşdirilmişdir. Zalın qərb və şərq divarlarında isə daha iki qapı yerləşir. Plana əsasən bu girişlər əsas hesab edilir. Lakin, kiçik bişlərdən keçən əlavə qapılar da vardır. Onlar portalla vurğulanmış əsas girişlərin hər iki tərəfində yerləşdirilmişdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> Altı xarici niş 12m2 sahəyə malik olmaqla təriqət üzvləri üçün nəzərdə tutulmuşdu. Ziyarətçilər həmin nişlərə həm həyətdən birbaşa, həm də mərkəzi zala açılan qapıdan girə bilirdilər. Bundan başqa binanın dörd küncündə də kiçik otaqlar yerləşdirilmişdir. Həmin otaqların hər biri 12 m² sahəyə malikdir. 4.4 metr hündürlüyə malik olan həmin otaqlar məscid binasında elə yerləşdirilmişdir ki, bina planda kvadrat forma almışdır. Ziyarətçilər həmin otağa həyətdən girə bilirlər. Buna baxmayaraq həmin otaqlar divar dərinliklərində açılmış qapılar vasitəsiylə bir-birləri, o cümlədən mərkəzi zalla əlaqələndirilmişlər. Öz növbəsində xarici nişlər də aralıq divarda yerləşdirilmiş girişlər vasitəsiylə portallarla əlaqələndirilmişlər. Qapıların hər birinin üstündə həm də pəncərə yerləri vardır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=665}}</ref> [[Fayl:Shah Abbas mosque in Ganja 1.jpg|300px|thumb|right|<center>Məscid binasının əsas fasadı</center>]] Binanın çoxsaylı girişlərə malik olması, zalın bütün hissələri arasında fasiləsiz əlaqəni təmin edir. Bnunla yanaşı girişlərin demək olar ki, divar qədər hündürlüyə malik olması da xüsusi diqqət çəkir. Girişlərin hündür olması binanın pilonlar-sütunlar üzərində inşa edilməsi təəssüratını yaradır. Bu baxımdan Gəncə Cümə məscidinin binası Azərbaycanın həmin dövrdə inşa edilmiş başqa məscidlərindən fərqlənir.<ref name="БретаницкийСаламзаде42"/> Binanın planlaşdırılmasında əsas kimi simmetriya götürülmüş və əhəmiyyətindən asılı olmayaraq, bütün otaqlar ona tabe edilmişdir. Məscid planının özəyində zal durur və ətraf otaqlar onun strukturuna tabe edilir. Ətraf zalların özünəməxsus yerləşməsi nəzərə alınaraq, onların əlaqələndirilməsi üçün maraqlı üsul tətbiq edilmişdir. Divar qalınlığında açılmış qapı yerləri dərinliklərində kiçik əyilmələrə malikdir ki, bu da onlara qeyri-adi forma verir. İlk baxışdan qəribə görünən bu girişlərin binanın planına baxıldığı zaman zalda simmetrik olaraq yerləşdirildiyini, xarici nişlərdə isə simmetriya oxu kimi istifadə edildiyini görmək olar.<ref name="Алиев666">{{Harvnb|Алиев|1954|p=666}}</ref> Gəncə cümə məscidi 20x20x4.5 sm ölçüyə malik kərpiclər və gəc məhlulundan tikilmişdir. Bəzi yerlərdə divarların qalınlığının 3 metrə qədər çatması diqqət cəlb edir. Bu cür qalınlığa yalnız mərkəzi zalın divarlarında rast gəlinir. Portallar, nişlər və künc otaqları isə 1-1.3 metr qalınlığa malikdir.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> Bütün otaqlar kərpicdən hörülmüş tağvari örtüyə malikdir. Bu baxımdan mərkəzi zalın günbəzli örtüyü istisna təşkil edir. Qapı və pəncərələrin tağvari çərçivələri də kərpicdən hörülmüşdür. Binanın bütün divar və tağları səliqə ilə suvanmışdır.<ref>{{Harvnb|Алиев|1954|p=668}}</ref> ===== Fasadları ===== [[Fayl:Şah Abbas meydanı.jpg|280px|thumb|left|Məscidin portalsız cənub fasadı və Cavad xan türbəsi]] Cümə məscidinin ümumilikdə sadə və aydın olan memarlıq kompozisiyası rahat qəbul edilir. Tikilidə böyük niş və kiçik girişlərin kontrastı, həmçinin işıq və kölgə effektləri əks etdirilmişdir. Təməldə düzbucaqlı olan prizma 8 metr hündürlükdə çoxbucaqlıya, daha sonra səkkizbucaqlıya keçərək oxvari profilli və düz kərpic səthli olan günbəzlə tamamlanır. Nəticədə bir həndəsi formadan digərinə tədricən keçən kompozisiya günbəzlə tamamlanır.<ref name="Алиев669">{{Harvnb|Алиев|1954|p=669}}</ref> Əksər portal-günbəz tikililəri kimi Gəncə Cümə məscidinin də bütün fasadları lakonik formalarda həll edilmişdir. Onların əsasında mərkəzi oxların vurğulanması ilə əldə edilən simmetriya durur. Fasadların memarlığında (cənub fasadı istisna olmaqla) əsas önəm portallara verilmiş, onlar divar səthinin mərkəzində yerləşdirilmişdir. Fasadların qeyri-adi dərəcədə sadə formaları – əsas girişlərin həddən artıq böyük giriş portalları və portalların dərinliyində yerləşdirilmiş kiçik giriş yerlərinin formalaşdırığı kontrast yüksək təssürat yaradır. Nişlərin oxvari tağları (6 m hündürlüyə və 5.6-5.60 metr enə malikdir) demək olar ki, portalların bütün sərhini tutur.<ref name="Алиев669"/> Məscidə aparan əsas portallar yaxşı vurğulanmışdır. Onlar iri ölçülərsə sadə və sərt formalarla həll olunmuşdur. Açıq olan böyük və dərin nişlər binanın dərinliyinə aparır, fasadların hündür və düz divarları isə kontrast nəticəsində dini tikilinin ifadəliyini vurğulayır. Portalların yanlarında düzbucaqlı çərçivə içərisində inşa edilmiş kiçik nişlər yerləşir. Fasadların maili səthində yan otaqların pəncərə və qapı yerləri açılmışdır.<ref name="Алиев669"/> Qərb və şərq fasadları, şimal fasadı kimi həll edilsələr də, onlara simmetrik yerləşdirilmiş iki kar niş də əlavə olunmuşdur. Cənub fasadında portal yoxdur. Divarın iki tərəfində isə şəbəkəli pəncərələr yerləşdirilmişdir.<ref name="Алиев670">{{Harvnb|Алиев|1954|p=670}}</ref> === II Abbasın dövründə === ==== Çəhəl Sütun Sarayı ==== [[Fayl:40sotoon.jpg|250px|thumb|Çəhəl Sütun Sarayı]] '''Çəhəl Sütun'''<ref>{{Cite web |title=R.İ.Dadaşova. Səfəvilərin son dövrü. Bakı - «Nurlan» - 2003 |url=http://www.turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |access-date=2012-04-18 |archive-date=2012-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120502052902/http://turuz.info/Turkoloji-Tarix/299-Safevilerin%20Son%20Dovru%20(Ingilis%20dilli%20Tarixshunasliqda)%20(R.i.Dadashova%20)%20(Baki-2003).pdf |url-status=dead }}</ref> ({{Dil-fa|چهل ستون}} "qırx sütun") — [[II Şah Abbas Səfəvi|II Şah Abbasın]] hakimiyyəti dövründə [[İsfahan]]da inşa olunan saray. Saray adını ("qırx sütun") giriş hissəsini dəstəkləyən iyirmi taxta sütundan götürür; girişin önündəki fəvvarənin suyunda əks olunan sütunlar qırx sütun kimi göründüyü deyilir. Böyük bir hovuzun sonunda, bir parkın ortasında yerləşən saray Şah II Abbas tərəfindən, şahın əyləncəsi ve qəbul mərasimilərində istifadə etmək məqsədilə inşa etdirilmişdir.Bu sarayda Şah II Abbas və onun varisləri [[terras (bina)|terrasda]] və ya əzəmətli qəbul otaqlarından birində [[əyan]]ları,səfirləri qəbul edərdi. Sarayın divarları gözəl tarixi səhnələrlə bəzədilmişdir; [[Buxara]] əmirinin şərəfinə ziyafət 1611-ci ildə; [[Şah İsmayıl Xətai|Şah I İsmayılın]] [[I Səlim|Sultan I Səlimə]] qarşı vuruşduğu [[Çaldıran döyüşü]] 1514-cü il; Şah I İsmayılın qalib gəldiyi və [[Şeybani xanlığı|Şeybani]] xanının öldürdüyü [[Mərv döyüşü]] 1510-cu il.Daha təzə şəkildə [[Nadir şah Əfşar]]ın 1739-cu ildə [[Karnal döyüşü]]ndə Moğol hökmdarına qalib gəldiyi təsvir edilir. Sarayın xarici rəssamlar tərəfindən çəkilən divar rəsmlərinin özünə məxsus xarakterik cəhətləri var. Bir-birilə uyğunlaşan parlaq və təzad rənglərin istfadəsi, perspektivin olmaması və rəsmlərdəki uzaqlıq və yaxınlığın rəsmin planına uyğun qurulması ən bilinən cəhətlərdəndir. Fiqurların rəsmdəki duruşu, geyimi, geyimlərində naxışların fərqliyliyi, təbiətdən təsirlənilən fiqurlar ( ağac, dağ və s), memari üslub və nəsnələrin yerli və ya xarici olmasında dəqiqlik ən gözəl formada təsvir edilmişdir. [[Fayl:Détail porte madreseh-e-chahar bagh esfahan.jpg|left|thumb|351x351px|Mədər-i Şah mədrəsəsinin qapısı, [[İsfahan]]]] === Dövrün sonu === [[Fayl:Palacio Hasht Behesht, Isfahán, Irán, 2016-09-20, DD 75-77 HDR.jpg|thumb|355x355px|[[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt sarayı]]<nowiki/>nın tavanı[[İsfahan|, İsfahan]],]] Səfəvi memarlığının son dövrünə [[İsfahan]]<nowiki/>da yerləşən iki abidəni misal göstərmək olar. Bunlardan biri [[Həşt-Behişt (İsfahan)|Həşt-Behişt]] ("Səkkiz Cənnət") sarayıdır. Saray bəzi mənbələrdə 1669 bəzi mənbələrdə isə 1671-ci ildə inşa olunmuşdur. Binanın planı 2 mərtəbədən və 8 otaqla əhatə olunmuş mərkəzi zaldan ibarətdir. Bina səkkizguşəli formadadır. Sarayın 2 əsas girişi vardır. Bundan əlavə binanın 4 tərəfində eyvanlar vardır ki, onlar da hündür və nazik taxta sütulardan ucaldılmışdır. Xarici dekorasiyada kermaika və sarı rəngin istfadəsi xüsusilə diqqət çəkir. Bir digər abidə isə [[Mədər-i Şah mədrəsəsi]]<nowiki/>nin qapısıdır. Mədrəsə Çahar Bağda yerləşir və 1706-1714-cü illərdə [[Sultan Hüseyn|Şah Hüseyn Mirz]]<nowiki/>ənin əmri ilə inşa olunmuşdur. Mədrəsənin planı eyvan, məscid, qübbə, mehrab, minbər, hərəmlik, hücrə, hovuz və kitabxanadan ibarətdir. Mədrəsənin çinar ağacından hazırlanmış gümüş və qızılla örtülmüş qapısı olduqca məşhurdur. "Yeddi sənət qapısı" adlnan bu qapı [[Əbdüllətif Təbrizi]] və [[Məhəmməd Saleh İsfahani]] tərəfindən hazırlanmışdır. Çox zərif və diqqəti cəlb edən [[zərgərlik]], [[rəssamlıq]], qızıl qaplama, [[dəmirçilik]], oyma, [[Filiqran|filigran]], qələmkarlıq kimi yeddi sənət növü ilə hazırlandığı üçün bu ad verilmişdir. Qapıda iki gümüş dəstək vardır. Qapının sağ tərəfində Şah Hüseyni tərənnüm edən şeirlər, sol tərəfdə isə elm və təhsilin əhəmiyyətindən bəhs edən şeirlər yazılmışdır. == Toxuculuq == XVI-XVII əsrlərdə şəhərlərin bir çoxu sənətkarlıq və ticarət mərkəzlərinə çevrilmişdilər. Bu şəhərlərdə toxuculuq inkişaf etdikcə xam ipəyə, yuna, pambığa təlabat artırdı. Cənub şəhərlərindəki toxuculuq müəssisələrinin təlabatı yerli xammal qaynaqları hesabına ödənilirdi. Bu dövrdə İsfahan şəhəri paytaxt olmaqla yanaşı həm də mühüm bir toxuculuq mərkəzi idi. Dövrün ən əhəmiyyətli toxuculuq atelyələri İsfahan, Yəzd, Kəşan, Kirman, [[Herat]], [[Məşhəd]], [[Rəşt]], [[Təbriz]] və [[Qum|Qumda]] yerləşirdi. Bu sexlərin hər biri bir digərindən fərqli parça növlərinin istehsalı ilə məşhurlaşmışdı. Məsələn [[İsfahan]]<nowiki/>da əsasən "zəri" və "qələm-kar" adlanan parçalar istehsal olunurdu. Kəşan şəhəri istənilən növdə [[ipək]] və məxmər , [[Kirman]] isə "kaşmir" toxuculuöunun mərkəzləri sayılırdılar. Bu fərqlər parça dizaynında da gözə çarpırdı. Məsələn "mehrab" naxışlı parçalar əsasən Yəzd şəhərində, İnsan, çiçək və bitgi fiqurlu parçalar isə İsfahanda hazırlanırdı.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} Səfəvilər dövlətində toxunan parçaların çeşidləri barədə Şardenin gündəliyində müfəssəl məlumatlar vardır. O bu barədə yazır: " Pambıq, yun, pərğu və xüsusi ipəkdən toxunan parçalar çox gözəldir. Onlrdan ipək-əbrişim çeşidinə görə çox olması həm də ipək parçaların dəbdə olması ipəkçiliyin yayılmasına gətirib çıxarmışdır. "Diba", "Pərniyan", "Tafta", "Dalğalı ipək daneriz", "Atlaz, "Səndəl", "Dəstar" (Qızılbaş tacı), "Şal-e kəmər", "Dəsmal" adlı ipək parçalar eləcə də pambıq, keçi və dəvə yunu ilə hazırlanan parçalar vardır ki, hamısı bu şəhərlərdə istehsal olunur." {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Şardenə görə əsas ticarət məhsulu olan ipək [[Gürcüstan]], [[Xorasan]], [[Kirman]], [[Gilan ostanı|Gilan]], [[Mazandaran ostanı|Mazandaran]] əyalətlərindən əldə edilirdi. Səfəvi dövlətində 22000 tay ipək istehsal olunduğunu və onun hər tayının çəkisinin 276 livr olduğunu yazmışdır. Əldə edilən ipəyin 10000 tayı Gilanın, 2000 tayı Mazandaranın, 3000 tayı Azərbaycanın, 3000 tayı Xorasanın, 2000 tayı Qarabağın, 2000 tayı isə Gürcüstanın payına düşürdü. Şardenin məlumatlarına görə ölkədə 4 növ ipək istehsal olunurdu ki, onlardan biri "Şirvani" adlanırdı. Şirvani ipəyi nadir tapılan ipək növü idi və Xəzər sahili şəhərlərdə xüsusilə də Qəzvində istehsal edilirdi. Ondan bir dərəcə üstün ikinci ipək növü "Xarvari", 3-cüsü "Xodapəsənd" sonuncusu isə "Şərbaf" adlanırdı. [[Fayl:Sir Robert Shirley by Anthony Van Dyck 1622 Rome.jpg|thumb|Ser Robert Şirlinin [[Antonio Van Deyk]] tərəfindən çəkilən portreti]] Şardenə görə zər və gümüşlə toxunmuş parçalar həm sadə və həm də cürbəcür olur. Bəziləri ikiqat olur ki, ona "ikiüzlü" deyirlər. İkiüzlü parçaların arxa tərəfi olmur və buna zərlə toxunmuş məxmər də deyirlər. Zərlə toxunmuş parçaların gəzi (1 gəz 105 sm-ə bərabərdir – A.B.) yaxud zəri (zor 104 sm-ə bərabərdir - A.B.) 50 tümənə qədərdir. Avropa pulu ilə hər şəsti 30 ekü ve zəri 1100 eküyədir. Dünyanın heç bir yerində belə parça toxunmur. Bu bahalı parçalar toxunan karxanada 5-6 nəfər həmin sahədə işləyir. Burada 24-dən 30-a qədər cürbəcür məkikdə (toxuculuq maşını, alət) müxtəlif əməliyyatlar yerinə yetirilir. Halbuki, adi parçanı toxuyanda bunların ikisindən istifadə edilir. Zərlə toxunmuş parçanın qiymətinin inanılmaz dərəcədə baha olmasının əksinə olaraq bu sahədə çalışan fəhlələr hər gün 15-16 "su" (şahı) muzd alırlar ve yalnız onun (gündəlik) bir parçasını toxuya bilirler. Bu bahalı, zərlə toxunmuş parçalar qapı-pəncərələrə vurulur və ondan çox yerdə istifadə olunur. Bu növ parçalar mənzillərin də əsas və lazımi ehtiyaclarından hesab olunur. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=151}} Tavernyeyə görə çoxlu miqdarda cürbəcür rəngli parçalar da toxuyub onların üzərini gül, [[buta]] ve müxtəlif təsvirlərlə bəzəyirlər. Avropadan Səfəvi dövlətinə üzərində müxtəlif təsvirlər olan ucuz parçalar idxalı artdıqca, bu cür yerli parçalar adiləşdi. Artıq bu parçalardan otaq pərdəsi kimi yorğan-döşək yığılan yerlərdə istifadə olundu. [[Yəzd]] və [[Kirman]]<nowiki/>da ucuz qiymətli yun parçalar “Etamines” adlanan yun və pambığın qarşığı olan parçalar, həmçinin yun və ipəyin qarışığından olan parçalar da istehsal olunurdu. [[Muğan]]<nowiki/>da adi əhalinin istifadəsi üçün qaba və qalın yun parçalar da toxunurdu. Bu parçaları üçüncü təbəqəyə mənsub insanlar işlədirdilər. [[Övliya Çələbi]]<nowiki/>nin məlumatına görə [[Marağa]] əhalisinin əsas məşğuliyyətlərindən biri pambıq əyirmək və parça toxumaq idi.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=26}} Sözügedən dövrdə İsfahanda toxuculuq sənayesi böyük dərəcədə inkişaf etmişdir. Mənbələrdə qeyd edilir ki, bazarda 25 min işçi üçün toxuculuq dəzgahları varidi. Hətta toxuculuq gildiyasının rəhbəri dövlətin ən qüdrətli adamlarından biri sayılırdı. Saraya yerləşdirilmiş toxuculuq maşınları şəhərin baş meydanı ilə [[Çəhəl Sütun Sarayı|Çehel Sütun]] sarayı arasında yarım kilometr məsafədə yerləşirdi. Bu emalatxanalar o dövrün yüksək daxili tələbatı və sürətlə artan ixrac hesabına yaradılmış həllər idi. Məlumdur ki, şah Səfəvilər dövründə Avropa ölkələrinə səfirlər tərəfindən göndərilən diplomatik hədiyyələr üçün İsfahan emalatxanalarında toxunan parçalara üstünlük verirdi. 1609-cu ildə [[I Abbas|Şah Abbasın]] əmri ilə İngiltərənin Səfəvi sarayındaki nümayəndəsi Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>yə kaftan və qızılbaş çalması hədiyyə edilmişdir. Ser [[Robert Şirli]]<nowiki/>nin geyindiyi bu paltarlar avropalılarda dərin təəssürat yaratmışdır. 1622-ci ildə rəssam [[Antonio Van Deyk]] (1599-1641) tərəfindən [[Roma]]<nowiki/>da çəkilmiş portretində [[Robert Şirli]] ənənəvi Səfəvi kişi geyimində, naxışlı xalat və plaşla təsvir edilmişdir.{{sfn|Baxşəliyev|2009|page=27}} === Toxuculuq məktəbləri === Səfəvilər dövründə ölkədə toxuculuq sahəsində 2 əsas məktəb fəaliyyət göstərirdi. Bunlardan birincisi [[Qiyasəddin Əli Nəqşibəndi|Qiyasəddin Əli Nəqşibənd]] məktəbi digəri isə [[Rza Abbasi]] məktəbi idi. {{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasəddin Əli Nəqşibənd XVI-XVII əsrlərdə Yəzd şəhərində məşhur parça ustası və dizayneri kimi tanınıb. Bu dövrdə o, parça dizaynında “Yezd məktəbi” kimi tanınan bir üslub yaratmışdı. “Nəqşibənd” titulu parça dizaynındakı məharətinin simvoludur. Onun parça üzərindəki imzası “Qiyas”dır (غیاث). Qiyasəddin Əli Nəqşibənd kimi sənətkarların iştirakı ilə Yəzd şəhəri insan fiqurlu və naxışlı parçalar, xüsusilə də təsvirli atlaz parçalar istehsalında ən əhəmiyyətli mərkəzə çevrilmişdi. Qiyasəddin öz əsərlərində ən çox seçilən və orijinal mövzuları bir araya toplamış və bununla da Şah Abbasın diqqətini cəlb etmişdir. Çox keçmədən, o, dövrün digər saray sənətkarları arasında mühüm yer tuta bilmişdir. Məlumdur ki, I Şah Abbas Əkbər şaha (1542-1605) Qiyas tərəfindən toxunmuş və dizayn edilmiş əlli parça (300 başqa parça ilə birlikdə) göndərmişdir. Sənətçi bununla da “nəqşiənd”in titulunu və şöhrətini Səfəvi dövlətinin sərhədlərindən kənara da çıxarmışdır. Bir sıra bioqraflar Hindistan, Osmanlı və Bizans hökmdarlarının Qiyasdan əsər (parça) almaq üçün ona hədiyyələr göndərdiklərini qeyd etməklə bu fikri təsdiqləmişdirlər.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} Qiyasın toxunduğu parçalarda görünən naxış və mövzulara aşağıdakıları nümunə göstərmək olar: * Romantik və sevgi mövzulu səhnələr * Kiçik və zərif insan xarakterləri * Uzun və nazik qönçələr və çiçəklər, badamşəkilli xurma yarpaqları, dairəvi lotus, aslan üzlü xurma yarpaqları * Tacvari ornamentlər, simmetrik budaqlı bitki motivləri * Qaçan çita və buna bənzər heyvan fiqurları, tqazlar üzərinə hücum edən tülkü və s. heyvanlar. Qiyasəddin Əli Nəqşibəndin himayəsində formalaşan məktəbdə parça naxışlarında ümumiyyətlə kiçik və bir-birinə uyğun gələn dizayn tərzinin ortaya çıxdığı görülür. [[Fayl:Mu'in. Portrait of Riza-i-Abbasi. 1673. Princeton University..jpg|left|thumb|202x202px|[[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin portreti ([[1673]])]] Səfəvi sənətinin ikinci dövrü kimi tanınan I Şah Abbas dövründə (İsfahan məktəbi) Rıza Abbasi üslubunun təsiri Qiyasəddinin əsərlərində öz əksini tapmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=156}} Bu təsiri onun Yəzddən İsfahana köçməsi və İsfahanda yaşamağa başlaması ilə əlaqələndirmək olar. I Şah Abbasın göstərişi ilə baş vermiş bu iqamətgah dəyişikliyi onun İsfahan toxuculuq emalatxanalarının məsuliyyətini öz üzərinə götürməsi ilə bağlıdır. Lakin bir müddət İsfahanda yaşadıqdan sonra o doğma şəhərinə (Yezd) qayıdır və burada öz sənətini inkişaf etdirir. Qiyas İsfahanda saray emalatxanasında işləyərkən bu dövrün məşhur miniatürçüsü [[Rza Abbasi]] ilə tanış olur və onun əsərlərindən çox təsirlənir. Bu tarixdən etibarən Rıza Abbasinin miniatür üslubunun təsirləri Qiyas tərəfindən toxunan parçalarda aydın şəkildə görünür və müşahidə edilir. [[Yel Universiteti]]<nowiki/>nin İncəsənət Qalereyasında “Qiyas” imzalı parça üzərində Qiyasın özünəməxsus üslubu və Rıza Abbasinin təsirləri aydın görünür.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=157}} [[I Şah Abbas]]<nowiki/>ın dövründə geniş yayılmış ikinci toxuculuq üslubu [[Rza Abbasi]] üslubudur. Daha sonra [[Rza Abbasi]] adı ilə tanınan Rıza (1572-1634) Qəzvin məktəbində təhsil almışdır. Rıza Abbasinin üslubu onun yaratdığı və tələbələri tərəfindən davam etdirdiyi “İsfahan məktəbi” kimi tanınır. O, miniatür sənətində yeni üslubun formalaşmasında mühüm rol oynamış və orijinal mövzular seçərək yeni rəngkarlıq üsulu yaratmışdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=158}} Əsərlərinin əksəriyyəti bir səhifəlik rəsm formasındadır. O, gənclərdən tutmuş aşıqlara, dükançılardan saray əyanlarına qədər cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini sərbəst və möhkəm konturlardan istifadə edərək parça üzərinə rəsm etmişdir. Qiyasın toxunduğu parçalardakı insan fiqurlarını [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin bir səhifəlik miniatürlərindəki fiqurlarla müqayisə etdikdə təsirin şiddəti daha aydın görünür. [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin rəsmlərindəki əsas mövzular yastığa uzanmaq, əylənmək, şərab içmək kimi ümumi mövzulardır. Lakin bu fiqurlar parçanın üzərində bölmələrdə yerləşdirilmiş və dizayna uyğun olaraq dəyişdirilməsi mümkün olmuşdur.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=159}} == Xalçaçılıq == [[Azərbaycan xalçaçılıq məktəbləri|Azərbaycan xalçaçılıq]] sənəti tarixində XVI-XVll əsrlər ən zəngin dövrlərdəndir. Bu yüzillərdə Azərbaycanda olmuş əcnəbi səyyahlar ölkənin bir çox şəhərlərində daxili və xarici bazarlar üçün xalça toxunan xüsusi karxanaların fəaliyyət göstərdiyini qeyd etmişlər. Mənbələrdən məlum olur ki, bu zaman toxunuşu bəzi nümunəvi xalçaların yaradılmasında yalnız toxucu deyil, dövrün görkəmli rəssamları da iştirak etmişlər. Məlum olduğu kimi, xalça əsil mənada toxucu əməyinin məhsuludur. O, əsrlər boyu xalçanın həm toxucusu, həm də rəssamı olmuşdur. XVI-XVII əsrlərdə xüsusr sifarişlə toxunmuş bir çox Azərbaycan xalçaları isə xalq yaradıcılığından daha çox peşəkar saray incəsənəti örnəklərini xatırladır. XVI əsrin ilk onilliklərində yarpaq motivi əvəzinə irili-xırdalı güllər və ya xətai qızılgül motivləri dəbdə idi. Bu motivlərə ələbatın yüksək olması onların izlərinin günümüzə qədər gəlib çıxmasına səbəb olmuşdur. Səfəvi xalçalarının bir çoxu bu fiqurlarla dizayn edilmişdir. XVI əsrin əvvəllərində [[Bəhzad|Behzad]] Usta və [[Qasım Əli]] usta o cümlədən, [[Mirək]], [[Mirzə Əli]], Sultan Məhəmməd və [[Mir Seyid Əli]] kimi şagirdlərin köməyi ilə xalça dizaynında köklü dəyişikliklər baş vermişdir. Bu ustadlar Heratdan Təbrizə gedib Təbriz rəssamlıq məktəbini yaratmışlar. Bu dövrdə xalça kənarları daha vacib idi və dizaynerlər kənar dizaynlarda incə detallara lazım olduğundan daha çox vaxt sərf edirdilər. Bu dövrün əsas “kənar” xüsusiyyəti budur ki, yazılı bir-birinə qarışmış rumilər və əsas haşiyə xalçanın naxışına və mətninə uyğun rəng və ahəngdə bir neçə yan haşiyənin daxilində yerləşir. İri xalçaların mərkəzindəki naxışlar dairəvidən oval və ulduzşəkilli formada olub, yazılar isə mərkəzə bitişik naxışlarla toxunmuşdur.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarında təsvirlərin bolluğu əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərdən biridir. Bunun səbəbi xalçaçılıq sənəti ilə miniatür sənətinin qarşılıqlı əlaqədə olması idi. Səfəvilər dövründəki bir çox dizaynerlərin dizaynları tam aydın olmasa da, xalça, parça və miniatür kimi sənətlərin oxşarlığına əsaslanaraq, [[Rza Abbasi]] kimi o dövrün mühüm sənət ustalarının bir çox sahədə mahir olduqları anlamaq mümkündür. Səfəvilər dövründə xalçaçılıq sənəti kəndlərdən şəhərlərə yayılmışdır. Xalçaçılığın ticarətə daxil olması ilə dövlət xalqı iqtisadiyyatı gücləndirən sahələrə- dulusçuluq, toxuculuq və xalçaçılıq kimi sahələrə yönəlməyə təşviq edirdi. Şah Abbas dövründə bu sənətlər dövlət himayəsində idi. Xalçanın şəhərlədə yayılması ilə xalçaçılıq metodları dəyişdirili və yeni xalçaçılıq mərkəzləri açıldı. Bu mərkəzlərdə xalça kompozisyaları olduqca zənginləşdi. Artıq Səfəvi xalçalarında [[Türkmənlər|Türkmən]], [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]], Hind [[Gurakani|Gürkani]] əsintilərini görmək mümkün idi.  {{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Bu dövrə aid xalça nümunələrində heyvani fiqurların çoxluq təşkil etdiyi “Esangeşko” xalçalarına rast gəlmək olar. Xalçanın adı eyni adlı Polşa şahzadəsinin adından götürülmüşdür. Esangeşko xalçasının görüşünü belədir: xalçanın zəmini tünd rəngli olub, üzərində real və ya əfsanəvi heyvanların müxtəlif formalarda təsvirləri mövcuddur. Bundan başqa xalçanın mərkəzində ovçuluğa dair naxışlar olduqca həyəcanlı və hərəkətli bir şəkildə  təsvir edilmişdir. Esangeşko xalçası Səfəvi dövrü xalçaçılığının şah əsərlərindən hesab olunur. Səfəvilərin son dövründə xalçalarda baxça və ağac motifləri ilə yanaşı xalçanın ətrafı boyu çevrələnən dairəvi çizgilərə rast gəlinir. Bundan başqa bu dövr xalçalarında canlı rənglər və həndəsi fiqurlar gözə çarpır.  XVIII əsr xalçalarında [[Həşt-Behişt]] və Çahar Bağ təsvirləri də aydın görünür. Bu növ xalçalarda  zəmin 4 hissəyə bölünür. Ortada hovuz təsvir edilir. Hər bir bölmədə isə müxtəlif mənzərələr rəsm edilir. Bu növün ən məşhur nümunəsi Kirman xalçasıdır. Xalça hal-hazırda Hind [[Caypur]] muzeyində sərgilənir.{{sfn|Parsa|2019|page=23}}  Səfəvi dövrü xalçalarını dizayn və motiflərinə görə əsasən 4 qrupa ayırmaq olar{{sfn|Ölmez|2006|page=183}} : # [[Ərdəbil xalçaları]]. Bu xalça növünə aid ilk nümunə XVI əsrə aiddir. Şah Təhmasib dövründə [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[İsfahan]] və [[Kirman]] şəhərlərində yaradılan emalatxanalarda toxunulan ən məşhur xalça növüdür. # Bədii xalçalar # [[Herat xalçaları]]. Xalça dizaynında istifadə edilən Herat stili XVI əsrdə Səfəvi dövlətində məşhur olan çiçəkli xalça sənətinin ən böyük təmsilçisidir. Bu xalça dizaynı I Təhmasib və I Şah Abbas dövründə özünün ən pik nöqtəsinə çatmışdır. # Vaza texnikalı xalçalar ==== Qalereya ==== <gallery widths="220" heights="190"> Fayl:Zayn al-'Abidin bin ar-Rahman al-Jami - Double-page Illustrated Frontispiece Depicting a Court Scene - Walters W6281B - Full Page.jpg|Zeyn əl-'Abidin bin ar-Rahman əl-Cami -XVI əsrin əvvəlləri miniatür, Walters İncəsənət Muzeyi Fayl:Ardabil Carpet LACMA 53.50.2 (1 of 8).jpg|Ərdəbil xalçası ([[Los Anceles ]] incəsənət muzeyi) Fayl:The Emperor's Carpet (detail), second half of 16th century, Iran. Silk (warp and weft), wool (pile); asymmetrically knotted pile, 759.5 x339 cm.The Metropolitan Museum of Art,.jpg|İmperator xalçası (detal), 16-cı əsrin ikinci yarısı Metropolitan İncəsənət Muzeyi, Nyu York Fayl:Khalili Collection Islamic Art txt 0236 new.jpg|[[Ayətul-kursi|Ayətül-kürsi]] yazılı xalça, [[1570]]-ci il Fayl:Kirmanrug.jpg|"Vaza texnikası"xalça, [[Kirman]], XVII əsr Fayl:Louvre - Tapis à décor de jardin de paradis, dit Tapis de Mantes.jpg Fayl:Cloud band Hamburg MKG Safavid animal carpet detail.JPG|Heyvani təsvirli xalçanın detalları, [[XVI əsr]] Fayl:Hamburg MKG Safavid carpet detail hunting.jpg|Şir və Kirin detallı xalça, [[XVI əsr]] </gallery> === Şah İsmayıl dövründə === Şah İsmayıl 15.07.1502-ci il tarixli "toxuculuq, xalça və xalçaçılığın inkişafı" haqqında fərmanı ilə sasanilər dövründə məşhur olan xalçaçılığın yenidən dirçəldilməsini əmr edir. Bu dövrdə beş əyalət xalçaçılıq mərkəzi kimi ön planda idi; [[Təbriz]], [[Kaşan (İran)|Kaşan]], [[Həmədan]], [[İsfahan]], [[Şuştər]] və [[Herat]].{{sfn|Zuleh|2013|page=32}} Şah İsmayıl dövründə Səfəvi sarayında istifadə olunan xalçalar dövrünün ən məşhur ustası Qasım Əli tərəfindən hazırlanmışdır. Şah İsmayıl dövründən günümüzə qədər gəlib çıxmış xalçalar aşağıdakılardır{{sfn|Parsa|2019|page=27}}: * [[Metropoliten muzeyi|Metropolitan muzeyi]]<nowiki/>ndə saxlanılan dairəvi fiqurlu xalça * İtalyanın Milan şəhərində muzeydə sərgilənən ovçuluq təsvirli və ya kətəbəli xalça * [[Habsburqlar|Habsburq]] xanədanına aid xalça * [[Filadelfiya]] xalçası * Çərçivə fiqurlu xalça (Kab Kabi) Şah İsmayıl dövründə toxunulan xalçalarda üzə çıxan motivlər bunlardır: tumurcuqlu ağaclar, sərv ağacları, əjdəha təsvirləri, qu və simurq quşu eləcə də heyvan təsvirləri. Şah İsmayıl bir çox məşhur Heratlı xalçaçıları Təbrizə dəvət etmiş, [[Kəmaləddin Behzad|Kəmaləddin Bəhzat]]<nowiki/>ı isə onlara usta təyin etmişdir. Bununla da şahın əmri ilə Təbrizdə yeni xalçaçılıq atelyələri qurulmuşdur. Hətta o Kəmaləddin Behzad, Ağa Mirək və İsfahanlı bir nəqqaşa oğlu Şah Təhmasibə miniatür sənətini öyrətməsini tapşırmışdır. Şah Təhmasib həmçinin Sultan Məhəməd Müsəvvərin də tələbəsidir.{{sfn|Parsa|2019|page=27}} === Şah Təhmasib dövründə === Şah Təhmasib atası Şah İsmayıldan fərqli olaraq həm də rəssam idi. O uşaqlıqdan [[Kəmaləddin Behzad]]<nowiki/>ın rəhbərliyi altında naxış tərtibatı öyrənirdi. Təhmasibin 54 illik səltənətinin 20 ili rəssamlarla iç-içə keçmişdi.{{sfn|Thompson|2005|page=96}} Onun hakimiyyətinin ilk illərində Səfəvi incəsənəti öz çiçəklənmə dövrünü yaşayırdı. Bu dövrdə əsas iki xalçaçılıq məktəbi ön plana çıxırdı: # [[Qəzvin]] məktəbi # [[Məşhəd]] məktəbi [[Fayl:Ardabil Carpet.jpg|thumb|477x477px|[[Şeyx Səfi xalçası]], [[Ərdəbil]]]] İlk əvvəl paytaxtın Təbrizdən Qəzvinə köçürülməsi ilə Qəzvin məktəbi yüksəlişə keçsə də daha sonra şahın sufiliyə yönəlməsi və sənətdən uzaqlaşması ilə burada yaşayan sənətçilərin Məşhədə axın etməsi bu məktəbin yaranmasına gətirib çıxardı.{{sfn|Parsa|2019|page=28}} Bu sənətçilərin bir hissəsi Hindistana köç etdi. Digər hissəsi isə Şah İsmayılın qardaşı İbrahim Mirzənin rəhbərliyi ilə Məşhəd məktəbinin əsasını qoydu. Rəvayətə görə Şah Təhmasib Sultan Süleymana məktub yazaraq ondan İstanbulda yerləşən Süleymaniyyə məscidinin ölçülərini istəyir və öz ətrafındakı sənətkarlara məscidin ölçülərinə uyğun xalça toxumağı əmr edir. Bu barədə Macarıstanın Səfəvi sarayındakı nümayəndəsi məlumat verir. O yazır ki, toxunulan xalçalar dəvələrlə birlikdə Həmədandan İstanbula aparılır.{{sfn|Thompson|2005|page=96}}  Şah Təhmasib dövrünün əsas xalçaları aşağıdakılardır: # [[Ərdəbil xalçaları]] # Duke of Anhalt xalçası # İmperator xalçası # Heyvan motivli Şah Təhmasib xalçası ([[Çelsi xalçası]]){{sfn|Fevervari|1997|page=278}}  # Saltinq xalçası [[Ərdəbil xalçaları]] 1539-1540-cı ildə indiki İranın şimal qərbində toxunmuşdur. Xalçanın üzərində "Maqsud Kaşani" imzası vardır. Bu xalçaların həddən artıq incə toxumaq üçün hər ilmədə çox nazik yundan ilgəkdə isə ipək iplərdən istifadə edilmişdir. Hal-hazırda Londonda "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert]]" muzeyində saxlanılmaqdadır. I Təhmasib dövrünün məşhur xalçalarından bir digəri "Çelsi" xalçasıdır. Xalçanın qırmızı zəmini üzərində tünd göy rəngli madalyonlar eləcə də heyvan və bitgi fiqurlarından ibarət bağça təsviri var.{{sfn|Fevervari|1997|page=278}} Xalçanın toxunma ili 1550-ci ildir və o da "[[Viktoriya və Albert Muzeyi|Viktoriya və Albert"]] muzeyində sərgilənir. {{sfn|Ölmez|2006|page=181}}  1539-cu ildə [[Səfəvi]] hökmdarı [[I Təhmasib|I Təhmasibin]] sifarişi ilə [[Şeyx Səfi kompleksi|Şeyx Səfi məscidi]] üçün toxunan [[Şeyx Səfi xalçası]]<nowiki/>nın 32 milyon ilməsi olub, ümumi ölçüsü 56,12 ''m²-dir.'' Eni 5,34 ''m'', uzunluğu 10,51 ''m'' olan xalça dünya muzeylərində saxlanılan ən nadir xalq sənəti nümunələrindəndir. Bəzəkləri gül-çiçək rəsmlərindən ibarətdir. Zəngin rəng çalarları vəhdət təşkil edir. Xalının mərkəzində yerləşən qönçə Günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülmüş xırda güllər haləni, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə Günəş şüalarını əks etdirir. Həmin kompozisiyanın yuxarı və aşağı hissələrində zəngin bəzəkli, qırmızı və şəkəri rəngli qəndil təsviri vardır. Ətrafdakı saysız hesabsız əlvan naxışlar kainatdakı ulduzların rəmzidir. === Şah Abbas dövründə === Şah Abbasın dövründə şahın əmri ilə [[İsfahan]] və [[Kaşan (İran)|Kaşan]] şəhərlərində yeni xalçaçılıq atelyeləri fəaliyyətə başladı. 1598-ci ildə paytaxıntın Qəzvindən İsfahana köçürülməsi ilə xalçaçılıq tarixində yeni məktəbin -İsfahan məktəbinin əsası qoyuldu. Tavernye yazır: " Buradakı karxanalarda qızıl və gümüş saplardan o cümlədən ipək və yundan əla xalçalar toxuyurdular. Bu xalçaların rəngi əsla dəyişmir və onlar qaralmırdılar" {{sfn|Baxşəliyev|2009|page=32}} Şah Abbasın əmri ilə xalça emalatxanaları [[Çəhəl Sütun Sarayı|"Qırx Sütun]]" və "Şah Meydanı" arasında olan ərazidə tikilmişdi. O ölkə ərazisindəki bütün xalça toxuyanları bu emalatxanalara yığmışdı.{{sfn|Parsa|2019|page=29}} Şaron öz səyahətnaməsində bu emalatxanalardan bəhs edərək yazır:" Bu emalatxanalar İsfahan sarayının cənubunda "Nəqş-i Cahan" adlanan bölgədədirlər. Burada çalışan işçilər həm emalatxanada həm də öz evlərində fəaliyyət göstərirdilər. Buna baxmayaraq onların başında baş usta dayanırdı." Bu emalatxanların yun ehtiyacı [[Kaşan (İran)|Kaşan]] və Gilan əyalətləri tərəfindən qarşılanırdı. Daha sonra şahım əmri ilə Astrabad, Şirvan, Qaradağ, Kaşan, Gilan və Məşhəd şəhərində də bu emalatxanalardan yaradıldı. I Şah Abbasın (1587-1629) dövründə xalçaçılıq artıq öz formasını dəyişərək sənət əsəri deyil, daxili və xarici istehlak üçün kommersiya əmtəəsinə çevrilmişdir. XVI əsrin saray xalçalarında və toxuculuqlarında məşhur olan obrazlı naxışlar getdikcə nəbati motivlərlə əvəz olundu. I Şah Abbasın dövründən günümüzə 300 nümunəsi gəlib çatmış “Polonez xalçaları” Səfəvi xalça sənətinin “bitki motivli xalça” dövrünü əks etdirir. {{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  Polonez xalçalarının bir çoxu saraya qonaq gələn avropalılara hədiyyə etmək ya da Avropada zadəganların evləri üçün toxunmuşdu. Bu xalçaların günümüzə çatan nümunələri toz çəhrayı rəngə çevrilsə də, onların əsl rəngləri açıq yaşıl, mavi, sarı və çəhrayıdır. İlmək saplarında ipəkdən,ilgək sapları arasında isə gümüş və ya qızıl saplardan istifadə edilərək naxışlar zənginləşdirilmişdir. "Polonez" termini 1878-ci ildə Parisdə keçirilən beynəlxalq sərgidə ortaya çıxmışdır. [[Xarkov|Xarkovda]] bir xalça nümunəsində Polşa Çzartoryski ailəsinə aid olduğu güman edilən heraldik gerb olduğu üçün bu xalçalar sərgilənərkən “Polşa xalçaları” adlanırdı. Bir müddət sonra xalçanın Səfəvilər dövründə İranda toxunduğu müəyyən edildi. Eynilə, indi [[Münhen|Münhendə]] sərgilənən başqa bir xalça nümuməsi Polşa kralı III Siqmund Vasanın sifarişi ilə hazırlanmışdır. Üzərində Vasanın gerbi varsır. 12 sentyabr 1602-ci il tarixli sənəddə kral Siqmundun ipək xalçalar almaq üçün Sefer Muratoviç adlı ermənini Keşana göndərdiyi bildirilir. Muratoviç Keşanda 6 cüt xalça alaraq kral gerbinin xalçaya toxunması üçün əlavə 5 tac ödəmişdi. Bu xalçaların naxışları İsfahandakı saray emalatxanalarında çəkilmişdir. Səfəvi xalçalarındakı bitki mənşəli medalyonların mənəvi yurdu, ehtimal ki, İsfahandır. Şah I. Abbas 1595-ci ildə İsfahada saray tikdirmiş və sarayı üçün möhtəşəm xalçalar toxutdurmuşdur. Dövrün məşhur məscidlərində döşənmək üçün nəbati motivli xalçalar istehsal olunurdu. İsfahanda toxunan xalçaların ən diqqətçəkən xüsusiyyəti medalyonların yuvarlaq olması və medalyonun yelçəkən və ya ulduz kimi 8, 16 və ya 32, 64 hissəyə bölünməsidir. İkinci diqqətəlayiq xüsusiyyət, döşəmə motivlərinin fərqli və düzgün tərtib edilməsidir. Yarpaqlar və çiçəklər çox vaxt "Şah Abbas palmetləri" adlanan və “Çin [[lotus]]<nowiki/>undan" təsirlənilən formada olur. Rənglər orta mavi fonda parlaq və qırmızıdır. Ən incə xalçalar ümumiyyətlə ipək, yun ilgək ipliyi və İran düyünü ilə toxunur və hər m²-də 350.000 ilə 500.000 düyün vardır.  {{sfn|Purdon|1996|page=54}} Xalçaların bir digər qrupu Şah Abbas dövründə toxunan və “qızıl xalçalar” adlanan [[Kirman]] qrupudur. Bu xalçaların naxış sxemləri biristiqamətlidir və 3 hissəyə bölünmüş sahədə qəfəslə səciyyələnir. Xalçanın bir qismində fil sümüyü rəngli spiral üzüm yarpaqları döşəmənin ətrafına sarılmış qəfəsi xatırladır. Digər hissələrdə isə qırmızı və mavi saplardan toxunmuş çiçək fiqurları vardır. Bu çiçəklər güldandan çölə doğru səpələnmiş haldadır.{{sfn|Ölmez|2006|page=183}}  == Miniatür sənəti == Miniatür sənəti bəlkə də Səfəvilər dövrü incəsənətinin ən fəal istiqamətidir. Bu dövrdə istehsal olunan əsərlər keyfiyyət baxımından Azərbaycan miniatürünün ən mühüm mərhələlərindən birini təşkil edir. Təsvirə göstərdikləri tolerant münasibətlə bu sənətin inkişafına töhfə verən Səfəvi hökmdarları rəssamlara bir çox müxtəlif mövzularda əsərlər yaratmağa imkan yaratmışdılar. Səfəvi miniatürü biri Ağqoyunlu, digəri isə Heratda məskunlaşmış Teymuri anlayışı olan iki mənbənin təsiri ilə formalaşmışdır. Səfəvi miniatür sənətini aşağıdakı miniatür məktəblərinə bölmək olar{{sfn|Güner|1997|page=56}}: # [[Təbriz miniatür məktəbi]] (1502-1558) # [[Herat]] məktəbi # [[Şiraz]] məktəbi # [[Qəzvin]] məktəbi (1548-1598) # [[İsfahan]] məktəbi (1598-1722) [[Fayl:Khamseh Nizami 001.jpg|thumb|"Sultan Səncər və qarı". "[[Xəmsə]]" (1539–1543, Britaniya muzeyi, [[London]])|322x322px]] '''Təbriz miniatür məktəbi'''nin formalaşması XIII əsrdə başlasa da, XVI əsrdə Təbrizdə miniatür sənətinin zirvəyə çatdığı dövr hesab olunur. Ələddin Cöveyninin “Verqa ilə Gülşah (XIII. əsr)”, “Monqollar tarixi (1290)”, “Mənafi əl- Heyvan (1297)” kimi əlyazmaları əsasında hazırlanmış miniatürlər [[Təbriz]] miniatür sənətinin ilk nümunələrini təşkil edir. 1514-cü ildən sonra Təbriz miniatür sənətində yeni mərhələ başlayır. Şah İsmayılın 1510-cu ildə [[Xorasan bəylərbəyliyi|Xorasan]] və [[Herat bəylərbəyliyi|Heratı]] ələ keçirməsi, məşhur rəssam Bihzadı və digər sənətkarları Təbrizə gətirməsi bunda böyük rol oynamışdır. Bu dövrdən Heratlı rəssamların çəkdiyi əsərlər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Təbriz məktəbi ən görkəmli və möhtəşəm nümunələri Şah Təhmasib dövründə yaradılmışdır. [[Türkmənlər|Türkmən]] və [[Teymuri]] Herat məktəbinin müxtəlif təsirlərinin qaynaşması ilə ortaya çıxan Təhmasib dövrü Təbriz miniatür üslubu zəngin rəng çalarları, həddindən artıq səth ornamentləri, izdihamlı və təmtəraqlı kompozisiyaları və son dərəcə diqqətli işlənməsi ilə diqqət çəkir. Bu dövrdə Səfəvi miniatürlərinin ən xarakterik xüsusiyyəti, əsrin sonlarına qədər davam edən və dövrün dəbini əks etdirən “[[tac-ı haydari]]” çalmalardır. [[Şiəlik|Şiə]] əqidəsinin on iki imamını təmsil edən on iki dilimli tac geyinmiş fiqurlar Səfəvi miniatürlərinin xarakterik xüsusiyyətidir. XVI əsrdə [[Təbriz miniatür məktəbi]] bədii məktəb kimi formalaşmış və Bakıda, [[Şamaxı]]<nowiki/>da, [[Herat]]<nowiki/>da və [[Şiraz]]<nowiki/>da əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Lakin Şah İsmayıl və onun oğlu Təhmasibin dövründə Təbriz miniatür məktəbi qonşu Şərq ölkələrində estetik təsəvvürlərin, ifadə üslubunun, üslub və sənət qaydalarının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Sözügedən dövrdə Sultan Məhəmməd, [[Ağa Mirək]], [[Mir Müsəvvir]], Mirzə Əli, [[Mir Seyid Əli]], [[Müzəffər Əli]], Məhəmmədi, [[Sadıq bəy Əfşar]], Siyavuş bəy, [[Mir Zeynəlabidin]] və s. kimi Azərbaycan miniatür rəssamları fəaliyyət göstərmişlər . Bu rəssamların [[Firdovsi]], [[Nizami Gəncəvi|Nizami]], [[Sədi Şirazi|Sədi]], Hafiz, Cami, [[Əlişir Nəvai|Nəvai]] və başqa klassiklərin əlyazmalarına çəkdikləri illüstrasiyalar, xüsusi albomlarda toplanmış portretlər, sujetlər miniatür sənətinin ən gözəl inciləridir. Səfəvilərin ilk hökmdarı Şah İsmayılın dövründə Təbrizdə hazırlandığı məlum olan illüstrasiyalı əlyazma olmasa da, [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] [[Sultan Xəlil|Sultan Xəlili]]<nowiki/>n sifarişi ilə Nizami [[Xəmsə]]<nowiki/>sinin miniatürlərindən birinin bu dövrdə hazırlandığı qəbul edilir. Sonrakı dövrdə sənətin ilk himayədarı həm də xəttat olan muralist [[Sultan Məhəmməd]]<nowiki/>dən rəssamlığı öyrənən [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]] olmuşdur. Təbrizdə hazırlanan ən mühüm əsər [[Haufton Şahnaməsi]] adı ilə tanınan 1527-ci il tarixli Firdovsi Şahnaməsinin ([[Metropoliten muzeyi|Nyu York Metropolitan Muzeyi]]) nüsxəsidir. "Şahnamə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "Keyumərzin məclisi", "Zöhhakın edam edilməsi", [[Mirzə Əli Təbrizi]]<nowiki/>nin "Hindistan elçilərinin qəbulu", Müzəffər Əlinin ov və döyüş səhnələri, Mir Seyid Əlinin saray məclisləri təsvir olunan əsərləri, "Xəmsə"yə çəkilmiş miniatürlərdən Sultan Məhəmmədin "[[Sultan Səncər və qarı]]", "Şirin çimərkən Xosrovun ona tamaşa etməsi", "Məhəmməd Peyğəmbərin meracı". Mir Müsəvvirin "Ənuşirəvan və bayquşların söhbəti", Mirzə Əli Təbrizinin "Xosrov Bərbədin musiqisini dinləyir", "Şapur Xosrovun portretini Şirinə göstərir", Mir Seyid Əlinin "Dilənçi qarının Məcnunu Leylinin yanına gətirməsi" və s. əsərlər Şərq miniatür sənətinin zirvəsini təşkil edir. Şərq rəssamlarının ən çox sevdiyi "Şahnamə" və "Xəmsə" süjetləri parlaq, klassik ifadəsini məhz bu iki əlyazmada – Sultan Məhəmməd və onun müasirlərinin əsərlərində tapmışdır.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Mir Sayyid Ali 2.jpg|left|thumb|[[Mir Seyid Əli]], Nizaminin "[[Xəmsə]]" əsərindən miniatür]] '''Herat məktəbi.''' Səfəvilər dövründə [[Herat]]<nowiki/>da hazırlanmış kolofondan bəhs edilən ilk əsər Asəfinin 1502-1503-cü ilə aid “Dastan-ı Cəmal u Cəlal” (İsveç Uppsala Universiteti Kitabxanası) əsəridir. Miniatürlərdə görünən dairəvi üzlü fiqurlar həmin əsrin əvvəllərində Şiraz məktəbinin miniatürləri ilə böyük oxşarlıq göstərir.{{sfn|Güner|1997|page=57}} Bu məktəbin ən mühüm əsərlərindən biri də Şah Təhmasibin qardaşı Sam Mirzə üçün hazırlanmış Nizami Xəmsəsidir. Əsərin miniatürlərində dekorativ xarakter üstünlük təşkil edir. Skanlarla bəzədilmiş xırda daşlarla səpilmiş paralel təpələr, qüdrətli Behzad tipli qaya formaları, zərgər vasvası ilə işlənmiş tikililər, nəfis fiqurlar Herat məktəbi miniatürlərinin əsas xüsusiyyətlərini təşkil edir. Məktəbin digər mühüm əsərləri Əli Şir Nəvainin Antologiyası (Paris Bibliotheque Nationale) və Hafiz Divanıdır (Cambridege Fogg Art Museum). Bu üç əsər Sam Mirzənin Herat valiliyi dövründə (1522-29) Heratda hazırlansa da, bəzilərinin Təbrizdə təsvir olunduğu güman edilir. Sultan Məhəmmədin divanındakı bəzi miniatürlərdə taxt-tac səhnələri, içki məclisləri, sərxoşluğu ifadə edən miniatürlər  gündəlik həyatı əks etdirməsi və yumor xarakteri daşımasına görə çox maraqlıdır.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=153}} '''Şiraz məktəbi.''' Əsrlər boyu miniatür sənətinin mərkəzi olan Şiraz Səfəvilər dövründə öz əhəmiyyətini qoruyub saxlamışdır. XVI əsrdə bir çox miniatür əlyazmaları hazırlanmışdır. Bu dövrdə Şiraz emalatxanalarında əsrin əvvəllərində hazırlanan əsərlərdəki miniatürlərdə son dövr “Şiraz-Türkmən” miniatür sənətinin güclü təsiri müşahidə olunurdu. Bu əsasən dekorativ üslubda özünü biruzə verirdi. Əsrin ikinci rübündə Şiraz emalatxanalarında hazırlanan və dövrün bütün mərhələlərini təsvir edən akademik keyfiyyətdə bir çox əsər günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Pastel tonların seçilməsi, qızıl və ulduzdan geniş istifadə və keyfiyyətli işçiliyi ilə diqqət çəkən əsərlərdə Səfəvilər dövrünə xas şaquli inkişaf xarakterli bir çox kompozisiyalar sınanmışdır.{{sfn|Güner|1997|page=58}} [[Topqapı sarayı|Topqapı Sarayı]] kitabxanasında bu dövrə aid bir sıra maraqlı materiallar vardır. Bunların arasında eyni rəssam tərəfindən hazırlanan əsərlərdən birində nurçu Hüseynin imzası diqqət çəkir. XVI Əsrin ikinci yarısında, 1570-ci illərdən sonra Şiraz emalatxanalarında hazırlanan əsərlərdəki miniatürlər bir qədər fərqli üslubdadır. Bu dövrdə hazırlanan kitabların ölçüsü daha böyük idi buna görə də, miniatürlərə ayırılan hissələr də genişlənmişdi. Qəzvin saray üslubunun təsirlərinin göründüyü və yasəmən rənginin bol istifadə edildiyi naxışlı mənzərələr, mövzunun tamamilə dəyərini itirdiyi qarışıq kompozisiyalar və çoxlu fiqurlar bu dövrün Şiraz məktəbinin səciyyəvi xüsusiyyətləridir. İnsan heykəlciklərinin əsas xüsusiyyətləri onların incə, zərif, kiçik, yuvarlaq üzlü, çəhrayı yanaqlı kuklaya bənzər duruşlarıdır. Bədənlərdəki hərəkətlər çox qıvraqdır. İlk baxışda kənarlı papaqdan asılmış çalma gözə çarpır. Firdovsinin “Şəhnamə” və Nizaminin “Xəmsə” əsərləri ilə yanaşı [[Sədi Şirazi|Sədi-i Şirazi]]<nowiki/>nin (Bodleian Kitabxanası Britaniya Kitabxanası ) şeirlərinin yer aldığı külliyyatın miniatürləri də incə, yuvarlaq üzlü, qıvraq hərəkətli fiqurların təsvir edilməsi kimi bu üsluba xas xüsusiyyətlərə malikdir.{{sfn|Pope|2008|page=68}} '''Qəzvin məktəbi.''' 1548-ci ildə [[Qəzvin]]<nowiki/>in paytaxt olması ilə Təbrizdəki sənət emalatxanaları da bu şəhərə köçürüldü. Qəzvin istər Şah Təhmasib dövründə, istərsə də sonrakı illərdə yüksək keyfiyyətli miniatür əlyazmaların hazırlandığı mühüm sənət mərkəzinə çevrildi. İlk əvvəllər Təbriz məktəbinin üslub xüsusiyyəti  qorunub saxlansa da, sonralar bir qədər fərqli üslub formalaşdı. Adətən şəkil çərçivəsini aşan nəfis təbiət təsvirləri, yuvarlaq zərif üzlər, uzunsov fiqurlar, şaquli xətlərin üstünlük təşkil etməsi Qəzvin məktəbinin xarakterik xüsusiyyətləri hesab olunur.{{sfn|Pope|2008|page=67}} [[Fayl:Saki - Reza Abbasi - Moraqqa’-e Golshan 1609 Golestan Palace.jpg|thumb|366x366px|[[Rza Abbasi]] tərəfindən çəkilən miniatür, [[1609]]-cu il [[Gülüstan sarayı (Tehran)|Gülüstan sarayı]].]] 1548-ci ildə [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] təhlükəsi ilə paytaxtın Qəzvinə köçürülməsindən sonra bu yeni sənət ocağında ortaya çıxan fərqli üslubda olan fiqurlar son dərəcə zərif və göz oxşayandır.  Bu üslubun ən fərqləndirici xüsusiyyətləri: yanaqlara qədər uzanan zülflər, maili qaşlar və gözlər, nazik boyun, geniş çiyinlər, nazik bel, kiçik əllər və ayaqlardır. Peyzajlarda [[Teymuri Herat üslubu]]<nowiki/>nun təsirini qüdrətli və plastik qaya və təpələrin əyri təsvirində görmək mümkündür. Bu mənzərələrin ən diqqət çəkən motivi böyük çinarlardır. Bəzən isə lələk kimi budaqlarla əhatə olunmuş badamşəkilli ağaclara da rast gəlmək olar. Qəzvin üslubu yerli rəssamların səyahətləri nəticəsində Səfəvilərin hakimiyyəti altında olan digər əyalətlərdə də özünü göstərmişdir. Dövrün mühüm sənət himayədarları arasında [[I Təhmasib|Şah Təhmasib]]<nowiki/>in qardaşı Herat valisi [[Sam Mirzə]] və Təhmasibin qardaşı oğlu [[İbrahim mirzə Cahi|Sultan İbrahim Mirzə]]<nowiki/>ni göstərmək olar. İndiyə qədər tapılan əlyazmalar Qəzvin üslubunun 1560-1570-ci illərdə Məşhəd və Şirazda da geniş yayıldığını  göstərir. Tarixi bəlli olmayan "Şahnamə" nüsxəsi və [[Məşhəd]] valisi [[İbrahim mirzə Cahi|İbrahim Mirzə]] üçün hazırlanmış, 1556-1557-ci il tarixli [[Molla Cami]]<nowiki/>nin "Həft Əvəng" (Washington Freer Gallery Art) , "Yusifi Züleyxa" (British Library, s. 1570) adlı əsərlərin miniatürləri Qəzvin məktəbinin ən önəmli nümunələri hesab olunur. Hal-hazırda Rusiya kolleksiyalarında sərgilənən Caminin "Silsiletü'z-Zeheb" əlyazması [[Məşhəd|Məşhəddə]] hazırlansa da, özündə Qəzvin üslubunun xüsusiyyətlərini daşıyır. [[Topqapı sarayı]]<nowiki/>nda Qəzvin miniatür üslubunu əks etdirən mühüm miniatür əlyazmaları ilə yanaşı, bu dövrə aid bir çox fiqur çalışmaları, portretlər və miniatürlərin toplandığı albomlar sərgilənir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=155}} '''İsfahan məktəbi.''' [[1598]]-ci ildə paytaxtın [[İsfahan|İsfahana]] köçürülməsi ilə Səfəvi rəssamlığında yeni bir mərhələ başlayır. Memarlıqla daha çox maraqlanan [[I Abbas|Şah Abbas]] İsfahanda müxtəlif abidələr tikdirmiş, saray divarlarını rəsmlərlə bəzətmişdir. Onun dövründə İsfahanda hazırlanmış miniatür əlyazmalar, rəsmlər, tək və ya qrup portretləri albomlarda günümüzə qədər gəlib çatmışdır. İsfahan məktəbi miniatürlərində əsas ön plana çıxan uzun ayaqlı və bədənli, yay kimi əyilmiş, başlarında dövrün dəbini əks etdirən dağınıq çalmalı insan fiqurlarıdır. İsfahan üslubunun ən məşhur nümayəndəsi Rza Abbasidir ki, onun Saray Kitabxanasında imzalı əsərləri saxlanılır. Digər görkəmli miniatürçü isə Sadiqidir. [[Rza Abbasi]] ilə miniatürlərə yeni bir insan fiquru daxil olmuşdur. Müxtəlif cins və yaşlarda olan iri ölçülü fiqurlar xarici cizgilərdən çıxan incə xəttlər bədənə həcmli görünüş verirdi. Fiqurların qarın hissələri şiş, ayaqları və bədənləri uzundur. Başlar bədənə mütənasibdir. Saç pərçəmləri tel-tel işlənmişdir. Çalmalar dağınıq formada olub, qıvrımları şişirdilmiş xətt üslubunda verilmişdir.{{sfn|Pope|2008|page=69}}{{sfn|Malakzadeh|2021|page=149}} Bu rəssamla başlayan yeni mərhələ miniatür və kitab rəssamlığının fərqli bir yola qədəm qoyması demək idi. Rəng naxış texnikasında hazırlanmış bir səhifəlik rəsmlərin və portfolioların bolluğu ilə Səfəvi rəssamlığında Qərb təsirləri hiss edilməyə başlamışdı. Bütün bu inkişaflarla yanaşı, köhnə kitablar və miniatürlər də arxaik bir cərəyanla köçürülürdü. Bunun ən bariz nümunəsi 1614-cü ildə [[I Abbas|Şah Abbas]]<nowiki/>ın vəziri üçün hazırlanmış Spenser Şahnaməsidir (Nyu-York Xalq Kitabxanası). Əsərin bəzi miniatürləri məşhur Baysunqur Şahnaməsini köçürülmüşdür. XVII əsrin ortalarında Rza Abbasinin başlatdığı yeni cərəyanı izləyən [[Məhəmməd Qasım]], Məhəmməd Yusif və Məhəmməd Əli kimi rəssamlar kitabları rəngli naxış texnikası ilə təsvir etmişdirlər. Hafiz Divanlarının naxışları buna ən gözəl nümunədir. Lakin XVII əsrin sonlarında İtaliyaya göndərilən rəssam [[Məhəmməd Zaman]]<nowiki/>la Səfəvi kitab rəssamlığına Qərb təsirləri daxil olmuş və bundan sonra ənənəvi miniatür sənəti yerini Qərb mənalı rəsmlərə vermişdir. Fəriduddin Attarın 1483-cü il tarixli "Mantiku't-Tayr" nüsxəsinə (Nyu York Metropolitan İncəsənət Muzeyi) naqqaş Həbibullah tərəfindən hazırlanan (təxminən 1609) əlavə təsvirlərdə bu üslubun cizgilərini görmək mümkündür. Əsrin sonlarında [[Rza Abbasi]]<nowiki/>nin dostu və tələbəsi Muin Müsəvvir də bu üslubu mənimsəmişdir.{{sfn|Malakzadeh|2021|page=150}} == Keramika sənəti == [[Səfəvilər|Səfəvi]] dövrü keramika sənəti bölgənin keramika tarixində yeni bir mərhələnin başlanğıcı sayılır. Dövrün ən gözəl keramikaları 1587-1629-cu illərdə Şah Abbasın hakimiyyəti illərində hazırlanmışdır. [[Fayl:Plate dragon Louvre MAO696.jpg|left|thumb|271x271px|Əjdaha təsvirli qab, [[XVII əsr]], [[Luvr muzeyi]]]] Bəzi qaynaqlara görə Səfəvi keramikası XV əsrdən XVII əsrə qədər Çin çinilərinin təsiri altında qalmış, XVII əsrdən isə mavi-ağ nümunələrə qara kontur xətlərin və müxtəlif rənglərin əlavə edilməsi ilə öz üslublarını yaratmışdır. XVI əsrin əvvəllərində rəngsiz şəffaf boya ilə mavi rəngdə boyanan keramikalar XVII əsrdə birdən çox üslubun və texnikanın tətbiq edildiyi yeninöv keramikalarla əvəz olunur.  {{sfn|Ölçer|2018|page=267}} Əldə edilən mənbələrdə Səfəvi keramikalarının üslublarına , dövrlərinə və texnikasına görə müxtəlif şəkildə qruplaşdırıldığı bizə məlumdur. Bəzi qruplar istehsal mərkəzlərinin adlarına, bəziləri isə tapıldıqları bölgələrə görə adlandırılmışdır. Robert Çarlson Səfəvilər dövrü keramikalarını 5 fərqli qrupa ayırmışdır: 1.       Kubaçi 2.       Lüster 3.       Çox rəngli 4.       [[Monoxrom]] 5.       Gambrun Artur Leyn isə bu dövr keramikalarını polixrom, monoxrom, mavi-bəyaz və lüster kimi bir neçə sinifə ayırmışdır. Bu qruplar daxilində Kubaçi, [[Kirman]], Yezd, [[Məşhəd]] və Çin keramikalarının təqlidləri ayrı qruplar kimi qeyd olunmuşdur. Fridrix Sarre və Bernard Rakam Səfəvi keramikaları barədə yayımladıqları məqalələrdə bu dövr keramikalarını arxeolojik bölgələrə əsasən sinifləndirmişdirlər. {{sfn|Ölçer|2018|page=267}} [[Fayl:Plate pomegranates Louvre MAO868.jpg|thumb|306x306px|Nar təsvirli qab, [[1500]]-ci il, [[Luvr muzeyi]]]] 1501-ci ildə Səfəvi dövləti qurulan zaman [[Məşhəd|Məşhəd,]] [[Nişapur]] və [[Təbriz]] şəhərləri [[Teymurilər dövləti|Teymuri xanədanı]] və [[Türkmənlər|Türkmən]] bəylikləri tərəfindən idarə olunurdu. Buna görə də bəzi qaynaqlarda Səfəvi dövrünə aid keramikaların bir qismi Teymuri dövrü keramikası olaraq adlandırılır. Teymuri üslubu Şiraz və Heratda inkişaf etmiş daha sonra 1515-ci ildən Təbrizdə də öz təsirini göstərməyə başlamışdır. Bəhs edilən mərkzələrdə hazırlanan keramikalar Çin və Teymuri təsirlərini birgə əks etdirmişdirlər. {{sfn|Çoruhlu|2007|page=273}} Məşhəd qrupu. Bu qrup iyirmi bir nümunədən ibarətdir və Səfəvilər dövrünə aid bütün nümunələri olan parlaq boyalı məmulatları və bir sıra mavi-ağ nümunələri özündə ehtiva edir. Çin keramikalarında qablar və dərin kasaların iç üzlərində yarpaq, çiçək və tumurcuq motivləri daha təbii şəkildə rəsm edilsə də Məşhəd keramikalarında asma budaqlar, çiçək və yarpaqlar mərkəzə doğru simmetrik şəkildə təsvir edilmişdir. Nişapur qrupu. Bu qrup keramikalarında Məşhəd və Təbriz nümunələri ilə müqayisədə üslub fərqi müşahidə olunur. Bitki mənşəli kompozisiyalar [[Minq sülaləsi|Minq]]<nowiki/>in təsirində olan Məşhəd nümunələrinə bənzəyir, lakin [[Nişapur]] keramikasında istifadə olunan kobalt piqmenti və bitkilər son dərəcə sıxdır. “Xətai üslubu” olaraq da bilinən, kobalt rəngdə  və mərkəzi düzülüşdə iri çiçəklərin təsvir edildiyi bu motivlər Nişapur üçün səciyyəvidir. Bəzi nümunələrdə ərəbcə yazılar və çiçək qrupları vardır. Arxa səthlərdə tək və ya iki cərgədə düzülmüş nazik haşiyələrdə vergül silsiləsi yer alır.  Çin keramikasında çox istifadə edilən böyük xətai çiçəklərinin boşqabların mərkəzində tək, qoşa və üçlü şəkildə təsviri  Nişapurdan Təbrizə daşınmış və uzun illər boyu Səfəvi keramikasında istifadə edilmişdir. {{sfn|Ölçer|2018|page=273}} Təbriz qrupu. Təbriz qrupu keramikası deyildikdə ağıla ilk gələn Kubaçi işi olaraq tanınan şəffaf sıralı çoxrəngli çinilər və keramikalardır. Bununla belə, erkən Səfəvilər dövründə firuzəyi şirə altı qara dekorasiya və mavi-ağ texnika ilə Kubaçi nümunələrinin intensiv istehsalı olmuşdur. Təməl hissəsi 23 sm, kənar diametri isə 38 sm ilə səciyyələnən mavi-ağ üslublu Kubaçi qabları Səfəvilərə məxsus dizaynı ilə [[Məşhəd]] və [[Nişapur]] nümunələrindən fərqlənir. Təbriz keramikalarının ilkin dövrlərində istifadə edilən kobaltın mavi rəngi mat və solğundur. Teymuri dövrü keramikalarını xatırladan bu qablarlarda istifadə edilən kobaltın rəngi gün keçdikcə tündləşmişdir.{{sfn|Çoruhlu|2007|page=273}} Dizayn xəttləri isə dövrün miniatür nümunələrinəd olduğu kimi yumşaq və incədir. Təbriz keramikalarında XV əsrə qədər Çinin Hsuan Te dövrünün motivlərindən istifadə edilsə də daha sonra bunlar öz yerini çiçək, balıq və quş kimi heyvan fiqurlarına vermişdir.   == Həmçinin bax == *[[Təbriz miniatür məktəbi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{cite book |last=Алиев |first=М. |title=Джума-мечеть в Кировабаде |date=1954 |location=Баку |edition=Искусство Азербайджана, Т. 4}} * {{cite book |first= Adil |last= Baxşəliyev |authorlink= |title= Səfəvi dövlətinin sosial iqtisadi həyatı və beynəlxalq əlaqələri |year= 2009 |location= Bakı |publisher= |url= |ref=harv }} *{{cite book |first= Cihat |last= Aydoğmuşoğlu |authorlink= |title= Şah Abbas ve zamanı |year= 2011 |location= Ankara |publisher= Ankara universiteti Sosial elmlər insitutu |url= |ref=harv }} *{{cite book |first= Yaşar |last= Çoruhlu |authorlink= |title= Timurlu Çini ve Keramik Sanatında Hayvan Figürleri |year= 2007 |location= İstanbul |publisher= Doğu Kütüphanesi Yayınları |url= https://www.academia.edu/31688902/Timurlu_%C3%87ini_ve_Keramik_Sanat%C4%B1nda_Hayvan_Fig%C3%BCrleri |ref=harv }} *{{cite book |first= Robert Mason |last= Gloombek Lisa |authorlink= |title= The Petrography of Iranian Safavid Ceramics |year= 2003 |location= Toronto |publisher= Journal of Archaeological Science |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Erdmann |last= Kurt |authorlink= |title= The Art of Carpet Making |year= 1961 |location= |publisher= |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Purdon |last= Nicolas |authorlink= |title= Carpet and Textile Patterns |year= 1996 |location= London |publisher= Laurence King Publishing |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Fevervari |last= G. |authorlink= |title= İranda Safevi Dönemi |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= İslam Tarihi Kültür ve Medeniyyeti |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Filiz Nurhan |last= Ölmez |authorlink= |title= Safavi Dönemi Dokumacılık Sanatı ve Özellikleri |year= 2006 |location= |publisher= Akademik araştırmalar dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Sevcan |last= Ölçer |authorlink= |title= 15 ve 16. YÜZYIL MAVİ-BEYAZ SERAMİKLERİ: OSMANLI, SAFEVİ VE ÇİN HANEDANLIĞI ÖRNEKLERİNİN ÜSLUP BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI |year= 2018 |location= |publisher= |url= https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/465367 |ref=harv }} * {{cite book |first= T. |last= Zuleh |authorlink= |title= Bazı Düşünsel Halıların yorumlanması |year= 2013 |location= Tehran |publisher= Yasavoli |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Jon |last= Thompson |authorlink= |title= Safavi Dönemi İlk Yıllarındaki Dokuma ve Halılar |year= 2005 |location= |publisher= Tərcüməsi "Gülüstan-i Hüner" |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Maryam |last= Masoudi Parsa |authorlink= |title= XVI-XVII Safavi ve Osmanlı dönemi halıları üzerine bir inceleme |year= 2019 |location= Erzurum |publisher= Atatürk universiteti, İncəsənət institutu |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Güner |last= İnal |authorlink= |title= Minyatür |year= 1997 |location= İstanbul |publisher= YEM Yayıncılık |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Pəri |last= Melekzadeh Barough |authorlink= |title= SAFEVİ DÖNEMİNDE NAKKAŞLARLA DOKUMA SANATÇILARININ İŞ BİRLİĞİ VE RIZA ABBASİ ÜSLUBUNUN ETKİLERİ |year= 2021 |location= İstanbul |publisher= ARIŞ Halı Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi |url= |ref=harv }} * {{cite book |first= Arthur Upham |last= Pope |authorlink= |title= A Survey of Persian Art, from Prehistoric to the Present |year= 2008 |location= Tehran |publisher= Elmi və Ferhengi nəşriyyatı |url= |ref=harv }} [[Kateqoriya:Səfəvi incəsənəti]] 5fzsr3osqc15s64om0eubpz7sw0sppq 0 468882 6599807 6525636 2022-08-28T18:18:36Z Hilal knight 72471 wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Maldivlər<br/>divexi |şəkil = |şəklin izahı = |ümumi sayı = 425 000 |ərazi1 = Maldiv adaları |sayı1 = 396,334 |ref1 = 2010 |ərazi2 = Hindistan |sayı2 = 15,000 |ref2 =2010<ref>{{cite web|author=Ethnologue |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=in |title=India |publisher=Ethnologue |date=}}</ref> |ərazi3 = {{bayraq|Şri-Lanka}} |sayı3 = 6,000 |ref3 = 2008<ref name="sinhalaya.com">{{cite web |url=http://www.sinhalaya.com/news/english/wmview.php?ArtID=15816 |title=SINHALAYA'S FULL COVERAGE – Provincial Council Elections on 14th February – Breaking News |publisher=Sinhalaya.com |date=1 January 2009 |access-date=19 November 2016 |archive-date=17 June 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110617013506/http://www.sinhalaya.com/news/english/wmview.php?ArtID=15816 |url-status=dead }}</ref> |ərazi4 = Malayziya |sayı4 = 3 000 |ref4 = 2008 |ərazi5 = {{GB}} |sayı5 = 2,000 |ref5 = |ərazi6 = Sinqapur |sayı6 = 1,000 |ref6 = |ərazi7 = Pakistan |sayı7 = 450 |ref7 = 2010<ref>{{cite web |url=http://policyresearchgroup.com/maldives/770.html |title=Strategic Insight – Protests in Maldives over settling 2 Guantanamo Bay terrorists |publisher=Policy Research Group |date= |access-date=2016-11-19 |archive-date=2011-07-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110715102003/http://policyresearchgroup.com/maldives/770.html |url-status=dead }}</ref> |ərazi8 =Avstraliya |sayı8 =450 |ref8 =2011<ref>{{cite web |url=http://www.dfat.gov.au/publications/asian-century/maldives.html |title=Maldives profile - Australia in the Asian Century |publisher=Department of Foreign Affairs and Trade (Australia) |date=2013 |access-date=2016-11-19 |archive-date=2013-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130504142326/http://www.dfat.gov.au/publications/asian-century/maldives.html |url-status=dead }}</ref> |ərazi9 = {{bayraq|Misir}} |sayı9 = 150 |ref9 = 2011<ref>{{cite web |url=http://www.haveeru.com.mv/?page=details&id=106549 |title=HaveeruOnline: Maldives News, Sports, Travel, Business, Technology, Entertainment, Politics and Breaking News |publisher=Haveeru.com.mv |date= |access-date=2016-11-19 |archive-date=2011-06-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110617041818/http://www.haveeru.com.mv/?page=details&id=106549 |url-status=dead }}</ref> |dili = [[Maldiv dili]] |dini = [[İslam]] |qohum xalqlar = [[Sinhallar]] |qeyd = }}'''Maldivlər''' — [[Şri-Lanka]]dan cənub-qərnbdə, [[Hind okeanı]] suları ilə əhatələnən [[Maldiv arxipelaqı]] və ya [[Maldiv adaları]] adlı dövlətin ərazisində yaşsyan xalq nəzərdə tutulur. Arxipelaq 19 atoldan ibarətdir ki, burada da, 1196 ada vardır. Bu adaların cəmi 200-də insan yaşayır. Əhalisinin sayı 180 000 nəfərdir<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mv.html |title=CIA – The World Factbook |publisher=Cia.gov |date= |access-date=2016-11-19 |archive-date=2015-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150918230611/https://www.cia.gov/library/publications//the-world-factbook/geos/mv.html |url-status=dead }}</ref>. Üstəlik bu millətin nümayyəndələrindən 5 000 [[Hindistan]]da məskunlaşmışdır. Ölkənin ən böyük şəhəri olan [[Male]]də 30 000 insan yaşayır. Maldivlər özlərino ''divexi'' adlandırırlar. Bu isə tərcümədə ''Adalılar'' anlamını verir. == Dil və din == Malfivlərin dili [[Hind-Avropa dilləri|Hind-Avropa]] dil ailəsinin hindari dilləri qrupuna daxildir. Ən yaxın dil [[Sinhal dili]] və digər hindari dilləridir. «Divexi» kəlməsi «diva» sözündən əmələ gəlmişdir. Diva ada mənasını verir. Maldivlərin rəsmi dövlət dini [[islam]]dır == Tarixi == Maldiv adalarının kolonizasiyalaşması haqüında dəqiq məlumat yoxdur. Burada ilk görünənlər [[Sinhallar]] olmuşdur. Sonradan bura [[ərəblər]] ayaq basırlar. [[1153]]-cü ildə mərakeşli Abul Baraktul Barbari adaya gələrək buddistləri islam dininə döndərə bilir. Maldivlər bu günü özlərinin başlanğıcı hesab edirlər. Burada ən qədim dövrlərə aid bir məlumat yoxdur. [[XII əsr]]ə qədər onlar buddizmə etiqat edirdilər, üstəlik sinhallardan daqob tikintisini öyrənirdilər. Belə bir əfsanə vardır ki, [[Şri-Lanka|Seylon]] şahzadəsi Koimala Kalo Seylon kralının qızı ilə evlənərək səyahətə çıxır. O Rasqetimu adasına çatarkən yerlilər onu qarşılayaraq özlərinin kralı olmasını təklif edirlər. Ancaq o razılaşmayaraq yoluna davam edir. Bir müddətdən son şahzadə Male adasına çatır. Buradaca qalan şahzadə adaların kralı seçilir. Onun oğlu Kalaminca idlamı qəbul edərək Məhəmməd ul Abdullah ismini götürür. Maldiv isə sultanlığa çevrilir. Maldivlərin etnogenezində sinhallar, ərəblər və [[malaylar]] iştirak etmişdir. [[1558]] - [[1573]] illərdə ölkəni [[Portuqaliya]] işğal edir. Txakurufar əl Əzəmin rəhbərliyi ilə maldivlər zəhərli oxların və digər primitiv soyuq silalların hesabına onları adalarrdan qova bilirlər. [[1640]]-cı ildə burada hollandlar görünür. [[1835]]-ci ildə isə adalara ingilislər ataq basırlar. [[1887]]-ci ildən ölkə [[Böyük Britaniya]]nın protektoratlığına daxil olur. Bu [[1965]]-ci ilə qədər davam edir. Bu zaman kəsiyində ölkədə ingilislərə meyilli Didi sülaləsi ölkəni formalda olsa idarə etmişdir. [[1968]]-ci ildə ölkə respublika elan edilir və ölkəni prezident idarə edir. Adaların ehtiyatları zəngin deyildir. Maldiv adaları zəif inkişaf etmiş ölkədir. Əhalinin 33 % kənd təsərrüfatında çalışır. Əsas əkini kakos qozudur. Əsas gəlir mənbəyi balıqçılıqdır. Ölkə özünə lazım olan bitki məşhəlli qidaları xaricdən almalı olur. Əsasən [[düyü]], [[buğda]], [[şəkər]] və d. məhsullar xarici ölkəlırdən alınır. Nəqliyyatın əsasını yelkənli və motorlu gəmilər təşkil edir. Ənənəvi evləri ağac yarpağından hazırlanır. Evin təməli isə mərcandır. Geyimləri köynək və saronqdan ibarət olmuşdur. Qadınları əvvəllər paranca geyirdilər. Hazırda isə bundan omtina etmişlər. Adalıların əsas qidası düyüdür. Kakosdan yağ və süd alınır. Üstəlik ondan toddi, pivə tipli içki və araq hazırlanır. Ancaq yerlilər üçün onu içmək qadağan edilmişdir. Qida rasionu: * səhər yeməyi (5.30) — çay, çörək, balıq; * nahar (12.00) — düyü, xüsusi çörək övü olan «pan», kakod; * şam yeməyi (19.00) — çörək quru balıqlar, banan, bəzən balıq. Kəndlərdə iki əsas şəxs vardır — katib, ağsaqqal və muddim (müsəlman icmasının başçısı). Tibbdə hind ənənələrindən isifadə edirlər. Adaların ən görməli yeri «Dalasar» muzeyidir. Burada portuqallardan qənimət kimi alınmış silahlar, sultanın geyimləri, ovlar köhnə şaxmatlar və maldivlərin milli geyimləri saxlanılır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Etnik qruplar]] [[Kateqoriya:Hind okeanı etnik qrupları]] 6uzcr9rkwar7xor77md0l5rtapinw46 0 472157 6600023 4960937 2022-08-28T20:58:52Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{vikiləşdirmək}} '''İrlandiya Homrul hərəkatı''' ([[muxtariyyət]] hərəkatı-"self-government") — İrlandiyanın Britaniya içərisində avtonomiya qazanması məqsədilə başladılan hərəkatdır.<ref>https://www.britannica.com/event/Home-Rule-Great-Britain-and-Ireland</ref> == Başlanğıcı və səbəbləri == Home Rule 1885–1918-ci illərdə irland seçicilərinin böyük hissəsinin başlıca tələbi idi.1801-ci il Birləşmə Aktından sonra [[Vestminster]] tərəfindən idarə olunan [[İrlandiya]] parlamenti idarəçiliyini milliyyətçilər yenidən İrlandiyaya qaytarmağın yollarını axtarırdılar.<ref>http://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/irish_home_rule</ref> İlk Homrul krizisinin 1885-ci ildə [[Uilyam Qladston]] Homrul haqqında çıxış etdikdə başladı. Əvvəlki baş nazirliyi dövründə(1868–1874) o, İrlandiyanı "sakitləşdirməyin" yollarını axtarmış , bunun üçün İrland kilsəsini dövlətdən ayırmış və təsirsiz qalmış 1870-ci il [[Torpaq Aktı]]nı qəbul elətdirmişdi.1879–1881-ci il Torpaq müharibəsindən sonra Qladston konstitusiya dəyişikliyini Birləşmiş Krallığın bütünlüyünü qorumaq üçün tək vasitə kimi görürdü. O, 1886-cı ildə ilk Homrul billini təqdim etdi , ancaq bu bill aşağı palatadan keçmədi,1893-cü ildə təqdim olunan ikinci bill isə [[Lordlar palatası]] tərəfindən rədd edildi. İlk Homrul krizisinin İrlandiyada iki əsas nəticəsi oldu: [[Olsterdə]] liberal siyasətin sonu gəldi və dini siyasətin başlanğıcı qoyuldu. Katoliklər milliyyətçilərə , protestantlar isə konservativ birlik tərəfdarlarına səs verdilər.<ref>http://www.qub.ac.uk/sites/irishhistorylive/IrishHistoryResources/Articlesandlecturesbyourteachingstaff/ThedevelopmentofUnionismbefore1912/#III</ref> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} 5xoha3licdkg8w0mf31i4lrz2mmia74 0 472322 6599521 6553855 2022-08-28T15:54:17Z Solavirum 95249 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |tam adı = Bozqurdlar |originalın dilindəki adı = {{Dil-tr|Ülkü Ocakları}} |abreviatura = <!-- Təşkilatın adının abreviaturası--> |emblemi = Grey Wolves logo.png |şəkil = |növü = <!-- Təşkilatın növü--> |fəaliyyət = [[Təhsil]] |şüarı = Türk Millətinin Gənclik Aşısı İdeal Ocaqları!" ({{Dil-tr|Türk Milletinin Gençlik Aşısı Ülkü Ocakları!}}) |yaranma tarixi = 18 mart 1966 |qeydiyyat tarixi = <!-- Təşkilatın dövlət qeydiyyatına alınma tarixi--> |dağılma tarixi = <!-- Təşkilatın ləğvolunma tarixi--> |dili = <!-- Təşkilatın rəsmi dili--> |mərkəzi = [[Oğuzlar, Çanqaya|Oğuzlar]], [[Çanqaya]], [[Ankara]], [[Türkiyə]] |sədri = <!-- Təşkilatın rəhbəri--> |büdcə = <!-- Təşkilatın büdcəsi--> |üzvləri = <!-- Təşkilatın üzvləri--> |rəsmi saytı = {{url|ulkuocaklari.org.tr}} }} '''Bozqurdlar''', rəsmi olaraq '''Ülkü Ocakları''' — Türk milliyətçi təşkilatıdır. [[Türkiyə]]nin [[Milliyətçi Hərəkat Partiyası]]na (MHP) yaxındır.<ref>{{cite web|title=“Ülkü Ocakları” təşkilatından Güney Azərbaycan türklərinə dəstək|url=http://www.gamac.info/az/2016/08/01/ulku-ocaklari-t%C9%99skilatindan-guney-az%C9%99rbaycan-turkl%C9%99rin%C9%99-d%C9%99st%C9%99k/|accessdate=23 dekabr 2016|archiveurl=http://www.gamac.info/az/2016/08/01/ulku-ocaklari-t%C9%99skilatindan-guney-az%C9%99rbaycan-turkl%C9%99rin%C9%99-d%C9%99st%C9%99k/|archivedate=23 dekabr 2016}}</ref> [[1995 Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd]]dən sonra Azərbaycanda fəaliyyət göstərmir.<ref name="Kyamal">{{cite news|first=Kyamal|last=Ali|script-title=ru:"Серые волки" собрались на охоту|url=http://ann.az/xeber-quot-quot-t8759.html|work=ann.az|publisher=Azerbaijan News Network|date=18 February 2014|language=ru|quote=В 1995 году Верховный суд ликвидировал регистрацию «Боз Гурд» в связи с названием организации, известной в мире как террористическая.}}</ref> 2005-ci ildə Qazaxıstanda təşkilat terrorist təşkilatı kimi hesab edilərək qadağan edilmişdir.<ref name="KazakhBan">{{cite web|title=The list of prohibited on the territory of the RK foreign organizations|url=http://www.din.gov.kz/eng/press-sluzhba/spisok_zaprexhennyx_organizaci/|website=din.gov.kz|publisher=Committee for Religious Affairs of The Ministry of Culture and Sport of the Republic of Kazakhstan|quote=II.|access-date=2014-10-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20141025060442/http://www.din.gov.kz/eng/press-sluzhba/spisok_zaprexhennyx_organizaci/|archive-date=2014-10-25|url-status=dead}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == *{{official website|ulkuocaklari.org.tr}} * {{Facebook|UlkuOcaklariEkv}} * {{Twitter|Ulku_Ocaklari}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1966-cı ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Türk milliyətçiliyi]] [[Kateqoriya:Avropada millətçilik hərəkatları]] [[Kateqoriya:Türkiyədə irqçilik]] rtnzxmmkm3l1bc1pegtv3mcr5lrk7vq 0 474212 6600024 6545113 2022-08-28T20:59:15Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Dabanlı''' — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Nir şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il siyahıya alınmaya görə kənddə 29 nəfər yaşayır (5 ailə).<ref>http://www.fallingrain.com/world/IR/32/Dabanlu.html</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * https://en.m.wikipedia.org/wiki/Dabanlu,_Ardabil {{Nir şəhristanı}} [[Kateqoriya:Nir şəhristanının kəndləri]] ezip8m035l51yuzwogaiofrix9kgsjy 0 474739 6600926 5656937 2022-08-29T09:44:38Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı = Baş bulaq |orijinal_adı = {{lang-fa|باش بلاغ}} |ölkə = İran |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddo |lat_dir = N|lat_deg = 36|lat_min =59|lat_sec = 00 |lon_dir = E|lon_deg = 46|lon_min =30|lon_sec = 00 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = 168 |siyahıyaalma ili = 2006 |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = Fars |xəritə1 = }} '''Baş bulaq''' ({{lang-fa|باش بلاغ}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Miyandoab şəhristanı|Qoşaçay şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 168 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (49 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Miyandoab şəhristanı}} [[Kateqoriya:Miyandoab şəhristanının kəndləri]] k2bf9jwk8dojr2cscqj5iq8w5al30pw 0 478020 6600409 6371110 2022-08-29T05:39:10Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş siyahı}} {{Keçmiş monarxiya | başlıq = hökmdar | border = imperiya | ölkə = [[Ağqoyunlu]] | gerb = Flag of Ak Koyunlu.svg | gerbin ölçüsü = | izah_gerb = [[Bayraq]] | şəkil = Портрет Ягуб-бека с придворными. Альбом Мехмета Завоевателя.png | izah_şəkil = [[Sultan Yaqub]]un ölümündən sonra [[Ağqoyunlu imperiyası]]nda daxili çəkişmələr imperiyanın dağılmasına qədər sona çatmadı. | ilk_hökmdar = [[Pəhləvan bəy Bayandur|Pəhləvan bəy]] | son_hökmdar = [[Sultan Murad]] | titul = [[bəy]], [[sultan]], [[padşah]]<ref name="titul"/><ref name="titul2"/> | rəsmi_məkan = [[Həşt-Behişt (Ağqoyunlular)|Həşt-Behişt sarayı]],<ref>{{cite book|first=|last=Nuriyeva İradə Tofiq qızı|authorlink=|title=Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək)|year=2015|location=Bakı|publisher=Mütərcim|url=http://anl.az/el/Kitab/2015/Azf-282700.pdf|page=səh.115|ref=harv}}</ref><ref>{{cite book|first=|last=Qasımov Xeyirbəy Sabir oğlu|authorlink=|title=Orta əsrlərdə Azərbaycan mədəniyyəti |year=2008 |location=Bakı |publisher= |url=http://www.ebooks.az/download/ZxRbPAXo.pdf |page=səh.228 |ref=harv}}</ref>[[Təbriz]] | idarəetmə_forması = [[Mütləq monarxiya]] | yaranması = 1468 | süqutu = 1501 və 1503<ref>{{cite book|first= |last= H. J. Kissling, Bertold Spuler, N. Barbour, J. S. Trimingham, H. Braun, H. Hartel |authorlink= |title=The Last Great Muslim Empires |year=1969 |location= |publisher= |url=http://books.google.com.tr/books?id=-AznJs58wtkC&pg=PA78&lpg=PA78&dq=Aq+Qoyunlu+1508&source=bl&ots=NMZW6Oq9cQ&sig=aXyO-zzmY5evXNgMoZKPdddKX1I&hl=ru&sa=X&ei=HxmiU7jTMebT7AbrpIHoCA&ved=0CDkQ6AEwBA#v=onepage&q=Aq%20Qoyunlu%201508&f=false|page=p.78 |ref=harv}}</ref> | iddiaçı = [[Zeynalabidin bəy Bayandur|Zeynalabidin bəy]] }} '''Ağqoyunlu hökmdarlarının siyahısı''' — [[Ağqoyunlular]] [[Oğuz türkləri|oğuzlar]]ın [[Bayandur (tayfa)|bayandur boyuna]] mənsub olublar.<ref>{{cite web |url=http://1905.az/tofiq-n%C9%99c%C9%99fli-qaraqoyunlular-v%C9%99-agqoyunlular-oguz-boylaridir/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180620122922/http://1905.az/tofiq-n%C9%99c%C9%99fli-qaraqoyunlular-v%C9%99-agqoyunlular-oguz-boylaridir/ |archivedate=2019-02-06 |title=Tofiq Nəcəfli: “Qaraqoyunlular və Ağqoyunlular Oğuz boylarıdır.” |author=1905.az |date=11.01.2019 |publisher=Gündüz Nəsibov |accessdate=2019-02-06 |language=az }}</ref> Ağqoyunlu hökmdarlarının idarəsi altında imperiya ən qüvvətli dövrlərində şimalda [[Rusiya]], cənubda [[Fars körfəzi]], şərqdə [[Xorasan|İran Xorasanı]], qərbdə [[Türkiyə]] və [[Suriya]]ya qədər uzanıb.<ref name=":2">{{cite web |url=http://1905.az/qaraqoyunlu-v%C9%99-agqoyunlu-dovl%C9%99ti/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180622134655/http://1905.az/qaraqoyunlu-v%C9%99-agqoyunlu-dovl%C9%99ti/ |archivedate=2019-02-06 |title=Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövləti |author=1905.az |date=27.07.2016 |publisher= |accessdate=2019-02-06 |language=az}}</ref> Ağqoyunlu tayfa ittifaqının əsasını [[Pəhləvan bəy Bayandur|Pəhləvan bəy]] qoymuşdur. 1401-ci ildə [[Qara Yuluq Osman bəy|Osman bəy]]in dövründən başlayaraq [[Diyarbəkir]] şəhəri 1468-ci ilə qədər Ağqoyunlu bəyliyinin mərkəzi olmuşdur. 1468-ci ildən isə [[Uzun Həsən]]in başçılıq etdiyi Ağqoyunlu imperiyasının mərkəzi [[Təbriz]] şəhəri olmuşdur.<ref name=":2" /> 1387-ci ildən 1508-ci ilə qədər Ağqoyunlular 20 hökmdar tərəfindən idarə olunmuşlar. [[Sultan Yaqub]]un ölümündən sonra Ağqoyunlular arasında başlayan taxt mübarizəsi ölkənin süqutuna gətirib çıxarmışdır. [[Gödək Əhməd]]in ölümündən sonra ölkə [[Əbhər sülh müqaviləsi]] ilə [[Əlvənd mirzə]] və [[Sultan Murad Bayandur|Sultan Murad]] arasında 2 yerə bölündü.<ref name=":3" /> 1501-ci ildə Əlvənd mirzəni və 1503-cü ildə Sultan Muradı məğlub edən [[Şah İsmayıl Xətai|I Şah İsmayıl]] tərəfindən 1508-ci ildə Ağqoyunluların hakimiyyətinə tamamilə son qoyuldu. Beləliklə, Ağqoyunluların süqutu ilə onun yerində [[Səfəvilər|Səfəvilər imperiyası]]nın əsası qoyuldu.<ref>{{cite web |url= http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2013/yanvar/290794.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190207221203/http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2013/yanvar/290794.htm |archivedate=2019-02-06 |title= Şah İsmayıl–görkəmli sərkərdə və dövlət xadimi|author=anl.az |date=2013, 23 yanvar |publisher=Süleyman Məmmədov |accessdate=2019-02-06 |language= az}}</ref> == Ağqoyunlularda hökmdar == [[Fayl:Map_Aq_Qoyunlu_1478-en.png|thumb|250px|<center>[[Ağqoyunlu imperiyası]] ən qüdrətli dövrlərində (1478).</center>]] Ağqoyunlu hökmdarlarının titulları [[Uzun Həsən]]in dövrünə qədər ''[[bəy]]'' olmuşdur. Uzun Həsən [[Qaraqoyunlular]]ı və [[Teymurilər]]i məğlub edərək böyük imperiya qurduqdan sonra hökmdarlara bəydən başqa ''[[padşah]]'' və ''[[sultan]]'' da deyilməyə başlandı.<ref name="titul">{{cite book|last=Muʾayyid S̲ābitī|first=ʻAlī|title=Asnad va Namahha-yi Tarikhi (Historical documents and letters from early Islamic period towards the end of Shah Ismaʻil Safavi's reign.)|year=1967|publisher=Kitābkhānah-ʾi Ṭahūrī|series=Iranian culture & literature|number=46}}, pp. 193, 274, 315, 330, 332, 422 and 430. See also: Abdul Hussein Navai, ''Asnaad o Mokatebaat Tarikhi Iran'' (Historical sources and letters of Iran), Tehran, Bongaah Tarjomeh and Nashr-e-Ketab, 2536, pages 578,657, 701–702 and 707</ref><ref name="titul2">H. R. Roemer, "The Safavid Period", in <nowiki>''Cambridge History of Iran''</nowiki>, Vol. VI, Cambridge University Press 1986, p. 339.</ref> Ağqoyunlu hökmdarı qeyri-məhdud hakimiyyətə malik idi. O, ordunun komandanı idi və qanunlarda, sosial, iqtisadi sahədə istədiyi qərarı qəbul edə və dövlət məmurlarının təyin edə və azad edə bilərdi. Hökmdarın verdiyi əmrlər [[fərman]] sayılırdı və [[katib]]lər tərəfindən yazılırdı. Fərmanların üzərində hökmdarın [[möhür]]ü olurdu. Ağqoyunlu hakimiyyəti mütləq monarxiya ilə idarə edilirdi. Ağqoyunlu hökmdarlarının məşvərətçi orqanı "''divan''" mövcud idi. Ancaq son qərarı hökmdar verirdi.<ref>{{cite book|first= |last=Nəcəfli T.H. |authorlink= |title=Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında |year=2000 |location=Bakı |publisher=Çaşıoğlu |url=http://history.az/pdf.php?item_id=20100622050512539&ext=pdf |page=səh.31-33 |ref=harv}}</ref> Ən çox hakimiyyətdə olan Ağqoyunlu hökmdarı [[Qara Yuluq Osman bəy|Osman bəy]] olmuşdur. Beləki, Osman bəy 32 il hakimiyyətdə olmuşdur. Ən az hakimiyyətdə olan hökmdar isə [[Sultan Xəlil]] olmuşdur. O, 1478-ci ilin qış və yay aylarında hakimiyyətdə olmuşdur. == Hökmdarların siyahısı == * {{color box|lightblue}} — hökmdar taxtda olmasına baxmayaraq hakimiyəti əlində tam cəmləşdirə bilməyib. * {{color box|yellow}} — müstəqilliyini hərhansı bir vilayətdə elan edib, bütün ölkə ərazisində hökmdar deyil. === Quruluş dövrü === {| width=100% class="wikitable" ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Titul ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Ad ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Hakimiyyət illəri ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Qeydlər |- |- style="background:wikitable" |align="center"|''Bəy'' |align="center"| '''[[Pəhləvan bəy Bayandur|Pəhləvan bəy]]''' |align="center"|? — 1340 |align="center"| * [[İdris bəy Bayandur]]un oğlu, Bayandur elinin başçısı.<ref>{{cite book |first= |last=Zekiye Tunç |authorlink= |title=Akkoyunlular döneminde Harput |year=23-25 Mayıs 2013 |location=Elazığ |publisher=Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi |url=http://web.firat.edu.tr/harput/sempozyum/2/6.%20Zekiye%20Tun%C3%A7.pdf |page=səh.578 |ref=harv |access-date=2019-02-03 |archive-date=2020-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201010031827/http://web.firat.edu.tr/harput/sempozyum/2/6.%20Zekiye%20Tun%C3%A7.pdf |url-status=dead }}</ref> * 1340-cı ildə Diyarbəkirdə vəfat etmişdir. |- |- style="background:wikitable" |align="center"|''Bəy'' |align="center"| '''[[Əlaəddin Turəli bəy|Turəli bəy]]''' <br> <small>{{Nastaliq| طور علی پہلوان}} </small><br> ''Əl-əd-Din''<br><small>{{Nastaliq|علاء الدين}}</small><br> |align="center"|1340–1362 |align="center"| * [[Pəhləvan bəy Bayandur|Pəhləvan bəy]]in oğludur. * [[Bayburt]]da doğulmuşdur. * 1362-ci ildə vəfat etmişdir. |- |- style="background:wikitable" |align="center"|''Bəy''<br> |align="center"| '''[[Fəxrəddin Qutlu bəy|Qutlu bəy]]'''<br> <small>{{Nastaliq| قتلغ بن طور علی}} </small> <br>''Fəxr-əd-Din'' <br> <small>{{Nastaliq| فخر الدین}}</small> |align="center"|1362–1389 |align="center"| * Turəli bəyin oğlu. * 1389-cu ildə vəfat etmişdir. Məzarı [[Bayburt]]dadır. |- |- style="background:lightblue" |align="center"|''Bəy'' |align="center"| '''[[Əhməd bəy Bayandur|Əhməd bəy]]'''<br> <small>{{Nastaliq| احمد بن قتلغ }} </small> |align="center"|1389–1403 |align="center"| * Qutlu bəyin oğlu. * 1396-cı ildə [[Qara Yuluq Osman bəy|Osman bəy]] [[Qazi Bürhanəddin]]in də köməyi ilə Əhməd bəyi hakimiyyətdən saldı və faktiki olaraq Ağqoyunluların başçısı oldu.<ref>John E. Woods, [https://www.avetruthbooks.com/2021/01/john-e-woods-300-yillik-turk-imparatorlugu-akkoyunlular-1993.html 300 Yıllık Türk İmparatorluğu Akkoyunlular], Aşiret, Konfederasyon, İmparatorluk, çev. Sibel Özbudun, Milliyet yay., İstanbul, 1993. s.79.</ref> * Əhməd bəy 1403-cü ildə [[Palu]]da vəfat etdi.<ref>{{cite web |url=http://forum.azeri.net/tarix/22647-agqoyunlu-hokmdarlari.html |archiveurl= https://web.archive.org/web/20180410061556/http://forum.azeri.net/tarix/22647-agqoyunlu-hokmdarlari.html|archivedate=2019-02-06 |title=Ağqoyunlu hökmdarları |author=forum.azeri.net |date=02-05-2013 |publisher= |accessdate=2019-02-06 |language=az }}</ref> |} === Bəylik dövrü === {| width=100% class="wikitable" ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Titul ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Ad ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Hakimiyyət illəri ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Qeydlər |- |align="center"|''Bəy'' |align="center"| '''[[Qara Yuluq Osman bəy|Osman bəy]]''' <br> <small>{{Nastaliq| قرا یولک عثمان}} </small><br>''Baha-əd-Din'' <br> <small>{{Nastaliq| بھا الدین}}</small> |align="center"|1403–1435 |align="center"| * Fəxrəddin Qutlu bəyin və [[Trabzon imperiyası|Trabzon]] şahzadəsi [[Maria Komnenos]]un oğlu. * 1399-cu ildən [[Əmir Teymur]] ilə müttəfiq oldu və Əmir Teymur tərəfindən [[Diyarbəkir]] mərkəz olmaqla bir çox əraziyə hakim təyin edildi.<ref name=":0">{{cite book|first= |last=İlhan Erdem |authorlink= |title=Ak-Koyunlu Devletinin kurucusu Kara-Yülük Osman Beyin hayatı ve faaliyetleri|year= |location= |publisher= |url=http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1249/14285.pdf |page=səh.100 |ref=harv}}</ref> * Onun dövründə [[Ağqoyunlular]] geniş ərazilər ələ keçirərək bəyliyə çevrildilər.<ref name=":0" /> * 1402-ci ildə [[Ankara döyüşü]]ndə öz qüvvələri ilə Əmir Teymurunun tərəfində döyüşmüşdü.<ref name=":0" /> * 1435-ci ilin avqustunda Ərzurum yaxınlığında [[Qaraqoyunlular]] döyüşdə 80 yaşlı Osman bəy atdan yıxılaraq vəfat etdi. O, Ərzurumda dəfn edildi.<ref>Toksoy, A., "Akkoyunlular ve Erzincan (Uzun Hasan Devrine Kadar)", Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı:35, Yıl:2014.</ref> |- |align="center"|''Bəy'' |align="center"| '''[[Cəlaləddin Əli bəy|Əli bəy]]''' <br> <small>{{Nastaliq| علی بن قرا یولک عثمان}}</small><br>''Cəlal-əd-Din'' <br> <small>{{Nastaliq| جلال الدین}}</small> |align="center"|1435–1438 |align="center"| * [[Qara Yuluq Osman bəy|Qara Yuluq Osman]]ın böyük oğlu. * 1438-ci ildə [[Həmzə bəy Bayandur]] tərəfindən hakimiyyətdən devrildi.<ref>{{cite web |url=http://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/akkoyunlular-bayindiriye-devleti-1340-1514-1427 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190129064245/http://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/akkoyunlular-bayindiriye-devleti-1340-1514-1427 |archivedate=2019-02-06 |title=Akkoyunlular (Bayındıriye Devleti 1340-1514) |author=tarihiolaylar.com |date= |publisher= |accessdate=2019-02-06 |language=tr }}</ref> * Əli bəy 1444-cü ildə Hələbdə vəfat etdi. |- |align="center"| ''Bəy'' |align="center"| '''[[Həmzə bəy Bayandur|Həmzə bəy]]'''<br> <small>{{Nastaliq| حمزہ بن قرا یولک عثمان }}</small><br>''Nur-əd-Din'' <br> <small>{{Nastaliq| نور الدین}}</small> |align="center"|1438–1444 |align="center"| * [[Qara Yuluq Osman bəy|Qara Yuluq Osman]]ın oğlu. * Hərbi uğurlarına görə ona ''"Ulu Bəy"'' adı verilmişdi. * Həmzə bəy 1444-cü ildə Əli bəyin ölümündən biraz sonra xəstələnərək öldü.<ref>{{cite web |url=http://www.enfal.de/starih49.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180702212102/http://www.enfal.de/starih49.htm |archivedate=2019-02-06 |title= Akkoyunlular |author=enfal.de |date= |publisher= |accessdate=2019-02-06 |language=tr }}</ref> |- |align="center"|''Bəy'' |align="center"| '''[[Cahangir mirzə]]''' <br> <small>{{Nastaliq| جهانگیر بن علی}}</small><br>''Mu'izz-əd-Din'' <br> <small>{{Nastaliq| معز الدین }}</small> |align="center"| 1444–1453 |align="center"| * [[Cəlaləddin Əli bəy]]in və [[Sara xatun]]un oğlu.<ref>Nəcəfli T. H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında. Bakı: Çaşıoğlu, 2000, səh 40.</ref> * 1450–1451-ci illərdə [[Qaraqoyunlular]]la müharibədə məğlub olması Ağqoyunlular arasında nüfuzuna böyük zərbə vurdu. * 1452-ci ildə Qaraqoyunlu hökmdarı [[Cahan şah]] ilə sülhə razılaşması isə kiçik qardaş [[Uzun Həsən]] və onun ətrafında birləşən əyanlar tərəfindən narazılıqla qarşılandı və 1453-cü ildə Uzun Həsən tərəfindən taxtdan salındı.<ref>{{cite web |url=https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=373232 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190207221513/https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=373232 |archivedate=2019-02-06 |title= Akkoyunluların Tarihi Sahnesine Çıkışı |author=tarihtarih.com |date= |publisher=İlhan Erdem, Mustafa Uyar |accessdate=2019-02-06 |language=tr }}</ref> |- |- style="background:yellow" |align="center"|''Bəy'' |align="center"| '''[[Qılınc Arslan Bayandur|Qılınc Arslan]]''' <br> <small>{{Nastaliq| قلچ ارسلان بن احمد}}</small> |align="center"| 1453–1457 |align="center"| * [[Qara Yuluq Osman bəy|Qara Yuluq Osman]]ın qardaşı Əhməd bəyin oğlu.<ref>{{cite book |first= |last=Ahmet Toksoy |authorlink= |title=Akkoyunlular ve Erzincan (Uzun Hasan Devrine Kadar) |year=2014 |location= |publisher=Bahar |url=http://dergipark.gov.tr/download/article-file/157179 |page=səh.258 |ref=harv |access-date=2019-02-03 |archive-date=2019-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190205203804/http://dergipark.gov.tr/download/article-file/157179 |url-status=dead }}</ref> * [[Palu]]da müstəqil hakimiyyət sürürdü. * [[Qara İsgəndər]]in dəstəyi ilə [[Ağqoyunlu]] hakimiyyətini tam ələ keçirmək istəsə də, uğur əldə edə bilmədi. * Uzun Həsən tərəfindən məğlub edildi. |} === İmperiya dövrü === {| width=100% class="wikitable" ! style="background-color:#F0DC82" width=1% | Şəkil ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Titul ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Ad ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Hakimiyyət illəri ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Qeydlər |- |align="center"|[[Fayl:Hasan Agha.png|150px]] |align="center"| ''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Uzun Həsən]]'''<br> <small>{{Nastaliq| اوزون حسن بن علی}}</small><br>''Əbül-Nasr'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو النصر}}</small> |align="center"| 1453–1478 |align="center"| * [[Cəlaləddin Əli bəy]]in və [[Sara xatun]]un oğlu. * 1423-cü ildə [[Diyarbəkir]]də doğulmuşdur. * 1453-cü ildə qardaşı Cahangir mirzəni devirərək Ağqoyunlu bəyliyində hakimiyyəti ələ keçirmişdir. * 1467-ci ildə [[Muş döyüşü]]ndə Qaraqoyunlu hökmdarı [[Cahan şah]]ı<ref>{{cite book|url=https://books.google.com.pk/books?id=WjQfo3a1eVMC&pg=PA907&lpg=PA907&dq=sanjaq+chapakchur&source=bl&ots=YsN0b-QlVs&sig=kPL9xCLMsweIvNKGAjRCMSFlEhA&hl=en&sa=X&ei=HRMbUcqWNceSswbdhYHYCQ&ved=0CCwQ6AEwAA#v=onepage&q=sanjaq%20chapakchur&f=false|title=Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Volume 1|author=Alexander Mikaberidze|year=2011|publisher=ABC-CLIO|location=|isbn=9781598843361|page=907|accessdate=2013-02-13}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com.pk/books?id=fY01Tc2SZVEC&pg=PA173&lpg=PA173&dq=sanjaq+chapakchur&source=bl&ots=YeNRZ1QmFy&sig=_m7w0xTbuoVkMyYS90SdBAMVcv4&hl=en&sa=X&ei=HRMbUcqWNceSswbdhYHYCQ&ved=0CC4Q6AEwAQ#v=onepage&q=sanjaq%20chapakchur&f=false|title=The Cambridge History of Iran, Volume 6|author=Peter Jackson, Lawrence Lockhart|year=1986|publisher=Cambridge University Press|location=|isbn=9780521200943|page=173|accessdate=2013-02-13}}</ref><ref>Peter Jackson, Lawrence Lockhart (1986). ''The Cambridge History of Iran, Volume 6''. Cambridge University Press, 173. ISBN 9780521200943.</ref> və 1468-ci ildə Cahan şahın oğlu [[Həsən Əli (Qaraqoyunlu)|Həsənəli]]ni [[Xoy döyüşü (1468)|Xoy döyüşü]]ndə məğlub edərək<ref>{{cite book|first= |last=Həsən bəy Rumlu |authorlink= |title=Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) |year=2017 |location= |publisher=Kastamonu: Uzanlar |url= https://media.turuz.com/Turkologi/2017/1732-Ehsenut_Tevarix-Tarixlerin_En_Yaxshisi-1404-1578-Hesenbey_Rumlu-2017-661s.pdf |page=səh.258|ref=harv}}</ref> [[Qaraqoyunlular]]ın [[İran]], [[İraq]] və Şərqi [[Anadolu]]dakı ərazilərini ələ keçirdi. * 1469-cu ildə isə [[Əbu Səid (Teymuri)|Teymuri Əbu Səidi]] [[Mahmudabad döyüşü]]ndə məğlub edərək, [[Teymurilər]]i [[Xorasan]]a sıxışdırdı. Beləliklə, Ağqoyunlu bəyliyini böyük imperiyaya çevirdi.<ref>{{cite book|first= |last=Həsən bəy Rumlu |authorlink= |title=Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) |year=2017 |location= |publisher=Kastamonu: Uzanlar |url= https://media.turuz.com/Turkologi/2017/1732-Ehsenut_Tevarix-Tarixlerin_En_Yaxshisi-1404-1578-Hesenbey_Rumlu-2017-661s.pdf |page=səh.263-264|ref=harv}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com.pk/books?id=uzSytwAACAAJ&dq=ain+i+akbari&hl=en&sa=X&ei=T74OUcnDJMOB4gSos4CQBg&ved=0CDAQ6AEwAQ|title=Ain-I Akbari|author=[[Abu'l-Fazl ibn Mubarak]]|year=2002|publisher=Manas Publications|location=|isbn=9788175362284|pages=1716|accessdate=2013-02-04}}</ref> * 6 yanvar 1478-ci ildə [[Təbriz]]də vəfat etmişdir. |- |align="center"|[[Fayl:Sultan of Azerbaijan Sultan Khalil khan Aq Qoyunlu 1478.jpg|150px|]] |align="center"|''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Sultan Xəlil]]'''<br> <small>{{Nastaliq| سلطان خلیل بن اوزون حسن }}</small><br>''Əbül-Fəth'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو الفتح}}</small> |align="center"| 1478 |align="center"| * Uzun Həsənin və [[Səlcuqşah bəyim]]in oğlu. * Hakimiyyətə gəlməzdən öncə [[Fars ostanı|Fars vilayəti]]nin hakimi idi * Uzun Həsəndən sonra Ağqoyunlu taxtına keçmişdir və atasının mərkəzləşdirmə siyasətini davam etdirmişdir. * Mərkəzləşdirmə siyasətini bəyənməyən əyanlar bundan narazılıq etdilər. Bu səbəbdən əyanlar Sultan Xəlilin qardaşı Yaqub bəyə (gələcəkdə ''[[Sultan Yaqub]]'') dəstək verərək qiyam qaldırdılar. 1478-ci ilin iyulunda [[Xoy döyüşü (1478)|Xoy döyüşü]]ndə Yaqub bəy və dəstəkçiləri tərəfindən məğlub edildi və öldürüldü.<ref>{{cite book|first= |last=Həsən bəy Rumlu |authorlink= |title=Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) |year=2017 |location= |publisher=Kastamonu: Uzanlar |url= https://media.turuz.com/Turkologi/2017/1732-Ehsenut_Tevarix-Tarixlerin_En_Yaxshisi-1404-1578-Hesenbey_Rumlu-2017-661s.pdf |page=səh.309|ref=harv}}</ref> |- |align="center"|[[Fayl:Портрет Ягуб-бека с придворными. Альбом Мехмета Завоевателя.png|150px|]] |align="center"|''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Sultan Yaqub]]'''<br> <small>{{Nastaliq| یعقوب بن اوزون حسن }}</small><br>''Əbül-Müzəffər'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو المظفر}}</small> |align="center"| 1478–1490 |align="center"| * [[Uzun Həsən]]in və Səlcuqşah bəyimin oğlu. * Böyük qardaşı Sultan Xəlili devirərək hakimiyyətə gəlmişdir. * 24 dekabr 1490-cı ildə [[Qarabağ]]da vəfat etmişdir.<ref>{{cite book |first= |last=Faruk Söylemez |authorlink= |title=Anadoluda sahte Şah İsmail isyanı |year=2004 |location=Kahramanmaraş |publisher=Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergi Sayı:17 |url=http://sbedergi.erciyes.edu.tr/sayi_17/05_soylemez.pdf |page=səh.75 |ref=harv |access-date=2019-02-04 |archive-date=2019-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190214215729/http://sbedergi.erciyes.edu.tr/sayi_17/05_soylemez.pdf |url-status=dead }}</ref> * Ölkə daxilində sabitliyi təmin etməyi bacaran son hökmdar olmuşdur. Ölümündən sonra şahzadələr arasındakı taxt-tac mübarizəsi Ağqoyunluların süqutuna qədər davam etmişdir. |- |align="center"|[[Fayl:Sultan Baysunqur Bayandurun adına zərb olunmuş sikkə.jpg|150px]] |align="center"|''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Sultan Baysunqur]]'''<br> <small>{{Nastaliq| بایسنقر بن یعقوب }}</small><br>''Əbül-Fəth'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو الفتح}}</small> |align="center"| 1490–1492 |align="center"| * Sultan Yaqubun və [[Gövhər sultan]]ın oğlu * Atasının ölümündən sonra, 9 yaşında [[Sufi Xəlil|Sufi xəlil Mosullu]] tərəfindən taxta çıxarılmışdı.<ref>{{cite web |url=http://www.avrasyad.com/DergiTamDetay.aspx?ID=489&Detay=Ozet |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180701171223/http://www.avrasyad.com/DergiTamDetay.aspx?ID=489&Detay=Ozet |archivedate=2019-02-06 |title=Akkoyunlu yönetiminde Musullular: Sufi Halil Bey örneği |author=avrasyad.com |date=2018 |publisher=Ayşe Atıcı Arayancan|accessdate=2019-02-06 |language= tr}}</ref> * 1492-ci ildə əmisi oğlu Rüstəm bəy (sonradan ''[[Sultan Rüstəm]]'') tərəfindən Təbriz yaxınlığında darmadağın edildi və Babası [[I Fərrux Yasar|Şiravnşah I Fərrux Yasar]]a sığındı. * [[Şirvanşahlar]]dan dəstək alaraq hakimiyyətini bərpa etməyə cəhd göstərsə də, 1492-ci ildə [[Bərdə]] ilə [[Gəncə]] arasında Rüstəmlə döyüşdə həlak oldu. |- |align="center"|[[Fayl:Coin of Sultan Rustam (Aq Qoyunlu).png|150px]] |align="center"|''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Sultan Rüstəm]]'''<br> <small>{{Nastaliq| رستم بن مقصود بن اوزون حسن}}</small><br>''Əbül-Müzəffər'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو المظفر}}</small> |align="center"| 1493–1497 |align="center"| * [[Uzun Həsən]]in nəvəsi və [[Maqsud mirzə]]nin oğludur. * 1490-cı ildə Sultan Baysunqur tərəfindən həbsə atılmışdır. * 1492-ci ildə [[Eybə Sultan]]ın dəstəyi ilə həbsdən çıxaraq Baysunquru taxtdan salmışdır. * 1497-ci ildə əmisi oğlu [[Gödək Əhməd]] və onun tərəfinə keçən Eybə Sultan başda olmaqla sərkərdələrinin bir qismini tərəfindən məğlub edildi və [[Gürcüstan]]a qaçdı. Orada öldürüldü.<ref>{{cite book|first= |last=Şahin Fərzəliyev |authorlink= |title=Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə (Həsən bəy Rumlunun "Əhsənüt-təvarix" əsəri üzrə) |year=1938 |location=Bakı |publisher= Elm|url=http://history.az/pdf.php?item_id=20100816020715748&ext=pdf |page=səh.33 |ref=harv}}</ref> |- |align="center"|[[Fayl:Coin of Sultan Ahmad (Aq Qoyunlu).jpg|150px]] |align="center"|''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Gödək Əhməd]]'''<br> <small>{{Nastaliq| احمد گوده بن اغورلو محمد بن اوزون حسن}}</small><br>''Əbül-Nəsr'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو النصر}}</small> |align="center"| 1497 |align="center"| * [[Uğurlu Məhəmməd]]in və [[Gövhər Sultan (II Mehmedin qızı)|Gövhər sultan]]ın oğlu. [[II Mehmed]]in və Uzun Həsənin nəvəsi. * [[Eybə Sultan]]ın köməyi ilə 1497-ci ildə hakimiyyətə gəlmiş. * Mərkəzləşdirmə siyasətinə qarşı əyanların müqaviməti ilə üzləşmiş və 1497-ci ilin 13 dekabrında [[İsfahan döyüşü (1497)|İsfahan yaxınlığındakı döyüşdə döyüşdə]] məğlub oldu və öldürüldü.<ref>{{cite book|first= |last=Həsən bəy Rumlu |authorlink= |title=Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) |year=2017 |location= |publisher=Kastamonu: Uzanlar |url= https://media.turuz.com/Turkologi/2017/1732-Ehsenut_Tevarix-Tarixlerin_En_Yaxshisi-1404-1578-Hesenbey_Rumlu-2017-661s.pdf |page=səh.349 |ref=harv}}</ref> * Onun ölümündən sonra Ağqoyunlu imperiyası parçalandı. |- | colspan=7 style="background:#B9B9B9" | <center>'''[[Ağqoyunlular]]ın parçalanması'''</center> |- |align="center"|[[Fayl:Coin of Sultan Alvand (Aq Qoyunlu).jpg|150px|]] |align="center"| ''Bəy'' <br>''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Əlvənd mirzə]]'''<br> <small>{{Nastaliq| الوند بن یوسف بن اوزون حسن}}</small><br>''Əbül-Müzəffər'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو المظفر}}</small> |align="center"| 1498–1501 |align="center"| * Uzun Həsənin nəvəsi və [[Yusif bəy Bayandur]]un oğludur. * 1498-ci ildə Eybə Sultan başda və bir neçə sərkədənin də dəstəyi ilə [[Təbriz]]də sultan elan edildi. * Hakimiyyət iddiaçısı olan qardaşı [[Məhəmməd mirzə]] ilə mübarizədə Eybə Sultan öldürülməsindən sonra [[Diyarbəkir]]ə çəkilsə də, [[Mosullu oymağı|Mosullu tayfası]]nın dəstəyi ilə yenidən hakimiyyəti ələ keçirdi.<ref name=":1">{{cite book|first= |last=Şahin Fərzəliyev |authorlink= |title=Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə (Həsən bəy Rumlunun "Əhsənüt-təvarix" əsəri üzrə) |year=1938 |location=Bakı |publisher= Elm|url=http://history.az/pdf.php?item_id=20100816020715748&ext=pdf |page=səh.33-34 |ref=harv}}</ref> * Ancaq digər rəqibi Murad mirzə (sonradan ''[[Sultan Murad Bayandur|Sultan Murad]]'') mübarizədə hər iki tərəfin üstünlük əldə edə bilməməsindən sonra [[Əbhər sülh müqaviləsi]] imzalandı və Ağqoyunlu imperiyası iki şahzadə arasında bölüşdürüldü. * 1501-ci ildə [[Şərur döyüşü]]ndə Şeyx İsmayıla (sonradan ''[[I Şah İsmayıl]]'') məğlub oldu<ref>Minorsky V. La Perse au XV-e siècle entre La Turque et Venise, Paris, 1933, səh. 60–61</ref> və [[Ərzincan]]a qaçdı. * [[Azərbaycan]]dakı hakimiyyətini itirdikdən sonra Diyarbəkirdəki [[Sultan Qasım|Qasım bəy]] ilə mübarizə apardı və onu məğlub etdi. Sonrakı hakimiyyətini [[Diyarbəkir]] və ətraf ərazilərdə sürdürdü.<ref>{{cite web |url=http://www.e-tarih.org/sayfa.php?sfid=287 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20180701171223/http://www.avrasyad.com/DergiTamDetay.aspx?ID=489&Detay=Ozet |archivedate=2019-02-06 |title=Akkoyunluların Yıkılışı |author=e-tarih.org |date=06 Kasım 2007 20:52 |publisher= |accessdate=2019-02-06 |language= tr}}</ref> * 1505-ci ildə [[Mardin]]də vəfat etdi. |- |align="center"|[[Fayl:Coin of Sultan Muhammed (Aq Qoyunlu).png|150px]] |align="center"|''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Məhəmməd mirzə]]'''<br> <small>{{Nastaliq| محمد بن یوسف بن اوزون حسن}}</small><br>''Əbül-Mükərrəm'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو المکرم}}</small> |align="center"| 1497–1499 |align="center"| * [[Uzun Həsən]]in nəvəsi və Yusif bəy Bayandurun oğludur. * [[Eybə Sultan]]ın qardaşları Nurəli və Əşrəf tərəfindən dəstəklənərək 1498-ci ildə [[Fars ostanı|Fars vilayətin]]də sultan elan edildi. * 1499-cu ildə [[Eybə Sultan]]ın başçılığı etdiyi Əlvənd mirzənin ordusunu məğlub etdi və döyüşdə Eybə Sultan öldürüldü. Beləliklə, [[Təbriz]]ə daxil olmağı bacardı.<ref name=":1" /> * Lakin sonradan Əlvənd mirzə yeni qüvvə toplayaraq onu məğlub etdi və Məhəmməd mirzə yenidən Fars vilayətinə çəkildi. * 1500-cü ildə [[Sultan Murad]] və tərəfdarları tərəfindən məğlub edildi və öldürüldü.<ref name=":1" /> |- |align="center"|[[Fayl:Coin of Sultan Murad (Aq Qoyunlu).jpg|150px]] |align="center"|''Bəy'' <br> ''padşah'' <br> ''sultan'' |align="center"| '''[[Sultan Murad]]'''<br> <small>{{Nastaliq| سلطان مراد بن یعقوب بن اوزون حسن}}</small><br>''Əbül-Müzəffər'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو المظفر}}</small> |align="center"| 1500–1508 |align="center"| * [[Sultan Yaqub]]un və [[Gövhər sultan]]ın oğlu. 31 iyul 1490-cı ildə [[Təbriz]] şəhərində dünyaya gəlmişdi. * 1498-ci ildə [[Əlvənd mirzə]] tərəfindən həbsə atılmışdır. * [[Eybə Sultan]]ın qardaşları [[Marağa]] hakimi Gözəl Əhməd və Fərruxşad tərəfindən dəstəklənərək. [[Fars ostanı|Fars vilayəti]]nə aparılmış və sultan elan edilmişdir. * 1500-cü ildə Məhəmməd mirzəni məğlub etmiş və Fars vilayətini ələ keçirmişdir. Lakin [[Əlvənd mirzə]] ilə mübarizədə hər iki tərəf qalibiyyət əldə edə bilmədi. O səbəbdən 1500-cü ildə [[Əbhər sülh müqaviləsi]] bağlandı və [[Ağqoyunlu imperiyası]] iki yerə bölündü.<ref name=":3">{{cite book|first=|last=Nuriyeva İradə Tofiq qızı|authorlink=|title=Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək)|year=2015|location=Bakı|publisher=Mütərcim|url=http://anl.az/el/Kitab/2015/Azf-282700.pdf|page=səh.111|ref=harv}}</ref> * 21 iyun 1503 [[Almaqulağı döyüşü]]ndə [[I Şah İsmayıl]]a məğlub oldu və [[İsfahan]], [[Şiraz]], [[Yəzd]] və [[Kirman]] Səfəvi hakimiyyətinə keçdi.<ref>{{AME|1|343}}</ref> 1508-ci ilə qədər Bağdad ətrafında hökmdarlıq etsə də, həmin ildə I Şah İsmayılın Bağdada hücumunu eşidib [[Zülqədəroğulları bəyliyi|Dulqədiroğullar]]ına sonra isə [[Osmanlılar]]a sığındı. * 1518-ci ildə [[Urfa]]da öldürüldü. |} === Diyarbəkir hökmdarları === {|width=100% class="wikitable" ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Titul ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Ad ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Hakimiyyət illəri ! style="background-color:#F0DC82" width=9% | Qeydlər |- style="background:yellow" |align="center"|''Bəy'' <br> ''sultan'' <br> ''padşah'' |align="center"| '''[[Sultan Qasım]]''' |align="center"| 1496–1501 |align="center"| * [[Uzun Həsən]]in qardaşı [[Cahangir mirzə]]nin oğlu. * 1496-cı ildə [[Diyarbəkir]] və ətraf ərazilərə hakim təyin olunmuş və müstəqil hakimiyyət sürmüşdür.<ref>{{cite book|first= |last=Kâzım Paydaş |authorlink= |title=Moğol ve Türk-İslâm Devletlerinde Suyurgal Uygulaması |year=2006 |location= |publisher=Güz, sayı 39 |url= http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423873313.pdf |page=səh.204 |ref=harv}}</ref> Qasım bəy öz adına pul kəsdirmiş və [[Mardin]]i paytaxt etmişdir. * 1501-ci ildə [[Şərur döyüşü]]ndə məğlub olan [[Əlvənd mirzə]] Sultan Qasımdan torpaq tələb etmişdir. Bunu qəbul etməyən Sultan Qasım Əlvənd mirzə tərəfindən Mardin yaxınlığında məğlub edilmiş və öldürülmüşdür. Əlindəki torpaqlarda isə Əlvənd mirzə hökm sürməyə başlamışdır.<ref>{{cite book|first=|last=Həsən bəy Rumlu|authorlink=|title=Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı)|year=2017|location=|publisher=Kastamonu: Uzanlar|url=https://media.turuz.com/Turkologi/2017/1732-Ehsenut_Tevarix-Tarixlerin_En_Yaxshisi-1404-1578-Hesenbey_Rumlu-2017-661s.pdf|page=səh.391|ref=harv}}</ref> |- |- style="background:yellow" |align="center"|''Bəy'' <br> ''sultan'' <br> ''padşah'' |align="center"| '''[[Zeynalabidin bəy Bayandur|Zeynalabidin bəy]]''' <br> <small>{{Nastaliq| زین العابدین بن احمد بن اغورلو محمد}}</small> |align="center"| 1505–1508 |align="center"| * [[Gödək Əhməd]]in oğlu.<ref>{{cite web |url=https://www.marasanahaber.com/abdurrezzak-bey-kimdir/4787/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190207221749/https://www.marasanahaber.com/abdurrezzak-bey-kimdir/4787/ |archivedate=2019-02-06 |title=Abdurrezzak Bey kimdir? |author=marasanahaber.com |date= 26 Eylül 2018 |publisher= |accessdate=2019-02-06 |language=tr }}</ref> * 1505-ci ildə [[Əlvənd mirzə]]nin ölümündən sonra [[Diyarbəkir]] ətrafında hakimiyyətə gəlmişdir. * Zeynalabidin bəy hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün bəzi tədbirlər görməyə başladı. Uzun müddət Diyarbəkir hakimi olan Əmir bəy Mosullunu həbs etdirdi və ətraf ərazilərə yürüşlərə başladı. Lakin Əmir bəy həbsdən çıxdı və Zeynalabidin bəyi məğlub edərək əsir aldı.<ref>{{cite web |url=http://www.elbistankaynarca.com/mobi/author_article_detail.php?id=260 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190207222413/http://www.elbistankaynarca.com/mobi/author_article_detail.php?id=260 |archivedate=2019-02-06 |title=Elbistan Savaşı(1507) |author=elbistankaynarca.com |date=24.01.2013 |publisher=Adnan Güllü|accessdate=2019-02-06 |language=tr }}</ref> * Əmir bəy Mosullu isə [[I Şah İsmayıl]]a tabeliyini bildirdi. 1508-ci ildə Diyarbəkir ətrafı bölgələr tamamilə [[Səfəvilər]]in hakimiyyətinə keçdi. |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == * [[Bayandurlar sülaləsi]] * [[Ağqoyunlular]] * [[Teymurilər]] * [[Səfəvilər]] == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Aq Qoyunlu}} * {{cite web |url = http://islamilimleri.com/Ktphn/Kitablar/19/004/05isltar/059.htm |archiveurl = |archivedate = |title = Akkoyunlular |author = islamilimleri.com |date = |publisher = |accessdate = 2019-02-06 |language = tr }} * {{cite web |url = https://www.diyadinnet.com/YararliBilgiler-1467&Bilgi=akkoyunlular |archiveurl = |archivedate = |title = Akkoyunlular |author = diyadinnet.com |date = 19 avqust 2008 |publisher = |accessdate = 2019-02-06 |language = tr }} {{Ağqoyunlular}} [[Kateqoriya:Ağqoyunlu hökmdarları]] rfwqbac00abgsg944ei7kivk5ta9w70 0 481387 6600431 6064009 2022-08-29T05:43:18Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = [[Kənd]] |rəsmi_adı = Ptxni |orijinal_adı = Bağçalıq |şəkli = Ptghni,village1.jpg |tabesində = |ölkə = Ermənistan |gerbi = |bayrağı = |gerb yazısı = |bayraq yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağın_ölçüsü = 250 |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ölkə xəritəsinin miqyası = |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = Qırxbulaq mahalı |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = Ellər rayonu |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |quru sahəsi = |su sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = +4 |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = }} '''Ptxni''' — [[İrəvan xanlığı]], [[Qırxbulaq mahalı]], [[İrəvan quberniyası]]nın [[İrəvan qəzası]]nda, indiki [[Ellər rayonu|Ellər (Kotayk, Abovyan) rayonu]]nda kənd.<ref>[https://web.archive.org/save/http://www.ebooks.az/download/pe14UjKT.pdf PDF] [https://web.archive.org/web/20150721025034/https://behruzmelikov.files.wordpress.com/2013/11/qerbi-azerbaycanin-turk-menseli-toponimleri.pdf versiyası]. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: [[İbrahim Bayramov|İ. M. Bayramov]]; Redaktorları: [[Budaq Budaqov|B. Ə. Budaqov]], [[Həsən Mirzəyev|H. İ. Mirzəyev]], S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2</ref> Kəndin köhnə adı Bağçalıq olmuçdur.<ref>[https://www.facebook.com/pg/IrevandaTurkler/photos/?tab=album&album_id=335819319827538]</ref> == Tarixi == == Əhalisi == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Qırxbulaq kəndləri}} {{Qərbi Azərbaycan}} [[Kateqoriya:Qırxbulaq kəndləri]] f5be47hfz7ebmti2ywj6qmn8cfj5wdd 6600480 6600431 2022-08-29T06:06:38Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{YM |növü = [[Kənd]] |rəsmi_adı = Ptxni |orijinal_adı = Bağçalıq |şəkli = Ptghni,village1.jpg |tabesində = |ölkə = Ermənistan |gerbi = |bayrağı = |gerb yazısı = |bayraq yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağın_ölçüsü = 250 |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ölkə xəritəsinin miqyası = |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = Qırxbulaq mahalı |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = Ellər rayonu |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |quru sahəsi = |su sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = +4 |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = }} '''Ptxni''' — [[İrəvan xanlığı]], [[Qırxbulaq mahalı]], [[İrəvan quberniyası]]nın [[İrəvan qəzası]]nda, indiki [[Ellər rayonu|Ellər (Kotayk, Abovyan) rayonu]]nda kənd.<ref>[https://web.archive.org/save/http://www.ebooks.az/download/pe14UjKT.pdf PDF] [https://web.archive.org/web/20150721025034/https://behruzmelikov.files.wordpress.com/2013/11/qerbi-azerbaycanin-turk-menseli-toponimleri.pdf versiyası]. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: [[İbrahim Bayramov|İ. M. Bayramov]]; Redaktorları: [[Budaq Budaqov|B. Ə. Budaqov]], [[Həsən Mirzəyev|H. İ. Mirzəyev]], S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2</ref> Kəndin köhnə adı Bağçalıq olmuşdur.<ref>[https://www.facebook.com/pg/IrevandaTurkler/photos/?tab=album&album_id=335819319827538]</ref> == Tarixi == == Əhalisi == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Qırxbulaq kəndləri}} {{Qərbi Azərbaycan}} [[Kateqoriya:Qırxbulaq kəndləri]] jvw9nwtiagrjb055ctmt4l4mcelpl8f 0 482859 6599483 4217357 2022-08-28T15:31:32Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hadisə | hissə = | fon rəngi = | hadisə = Bakı-Sumqayıt yolunda qəza | başlıq = | şəkil = | şəklin adı = | tarix = 9 mart 2017 | vaxt = | yer = [[Bakı-Sumqayıt yolu]], [[Azərbaycan]] | koordinatlar = | tanınır = | səbəbi = | birinci məruzəçi = | çəkilib = | iştirakçılar = | nəticə = | qurbanlar1 = 22 | qurbanlar2 = | qurbanlar3 = | qurbanlar1 = | əlavə1_nişan = | əlavə1_mətn = | əlavə2_nişan = | əlavə2_mətn = | ölənlərin sayı = 6 | zədəlilər = 16 | itkin düşmüşlər = | maddi ziyan = | dəfn mərasimi = | sorğular = | istintaq = | müstəntiq = | şübhəlilər = | həbs edilənlər = | məhkumlar = | məsrəf = | hökm = | töhmət = | nəşr qadağaları = | məhkəmə prosesi = | mükafatlar = | url = | əlavə3_nişan = | əlavə3_mətn = | əlavə4_nişan = | əlavə4_mətn = | əlavə5_nişan = | əlavə5_mətn = | əlavə6_nişan = | əlavə6_mətn = | əlavə7_nişan = | əlavə7_mətn = | əlavə8_nişan = | əlavə8_mətn = | sayt = }} '''Bakı-Sumqayıt yolunda qəza''' — 2017-ci il martın 9-da səhər saatlarında [[Bakı]] — [[Sumqayıt]] yolunda baş verən ağır qəza. Qəza nəticəsində [[Sumqayıt Dövlət Universiteti]]nin 16 tələbəsi yaralanmış, 6 tələbəsi isə dünyasını dəyişmişdir. == Qəzanın təfərrüatları == === Qəza zamanı həlak olanlar === # İbrahim Vüqar oğlu Quliyev (d. 1996) # İbrahim Xəqani oğlu Nəsibov (d. 1996) # Rəşad Füzuli oğlu Canıyev (d. 1997) # Roza Eynulla qızı Muradova (d. 1997) # Çinarə Azər qızı Quliyeva (d. 1996) # Lalə Nəsirzadə (d. 1999)<ref>[http://www.qafqazinfo.az/sosial-3/18-yasli-lale-de-oldu-say-6-ya-catdi-179042 18 yaşlı Lalə də öldü — Say 6-ya çatdı…] qafqazinfo.az, 11.03.2017 {{az}}</ref> === Qəza zamanı yarananlar === # Orxan Xəqani oğlu Babayev # Mina Mirzəyeva # Nicat Faiq oğlu Qocayev # Aytən Əliyulla qızı Cəfərova # Oqtay Etibar oğlu Əsgərli # Xavər Məlik qızı Fərzəliyeva # Samir Məhəd oğlu Tağıyev # Əfsər Əli oğlu Cəbiyev # Bəybala Vüqar oğlu Manafov # Təranə Şair qızı Kərimova # İlahə Cəmil qızı Musayev == Rəsmi məlumat == Qəza ilə bağlı [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi]]nin Mətbuat Xidmətindən 9 mart 2017-ci il tarixində verilən rəsmi məlumatda belə deyilir<ref>[http://www.mia.gov.az/?/az/news/view/1068/ Daxili İşlər Nazirliyinin Mətbuat Xidmətindən]. mia.gov.az, 09.03.2017 {{az}}</ref>: {{sitatın əvvəli}} Martın 9-da saat 08 radələrində Abşeron rayonu ərazisində Sumqayıt şəhər sakini Namiq Hüseynovun idarə etdiyi "Ford" markalı mikroavtobus yolun hərəkət hissəsində dayanmış həmyerlisi Elvin Şəmistanlıya məxsus "ZİL" markalı yük avtomobilinin arxa hissəsinə çırpılıb. Nəticədə mikroavtobusda olan sərnişinlərdən 5 nəfər ölüb, müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alan 18 nəfər Sumqayıt şəhər Təcili Tibbi Yardım xəstəxanasına, 3 nəfər isə Bakı şəhər Kliniki Tibbi Mərkəzə yerləşdiriliblər. Faktla bağlı DİN-in Baş İstintaq və Təhqiqat İdarəsinə bilavasitə tabe olan Yol-nəqliyyat hadisələrinə dair işlər üzrə İstintaq və Təhqiqat Şöbəsində Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 263.3-cü (yol hərəkəti və nəqliyyat vasitələrinin istismarı qaydalarının pozulması ehtiyatsızlıqdan iki və daha çox şəxsin ölümünə səbəb olduqda) maddəsi ilə cinayət işi başlanılıb. Mikroavtobusun sürücüsü Namiq Hüseynov şübhəli şəxs qismində məsuliyyətə cəlb olunub. Hazırda cinayət işi üzrə zəruri və təxirəsalınmaz istintaq tədbirləri həyata keçirilir. {{sitatın sonu}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Sumqayıt Dövlət Universiteti]] [[Kateqoriya:9 martdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:2017-ci ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda nəqliyyat olayları]] q69xo3wvyz3tedbitw60xas8tdypu69 0 483854 6599925 6473439 2022-08-28T20:01:09Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|50px]] [[Fayl:Swimming pictogram.svg|20x20px]] Viktar Staseloviç [[Fayl:Swimming pictogram.svg|20x20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Viktar Staseloviç |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 28.5.1994 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] |idman növü = [[Fayl:Swimming pictogram.svg|20x20px]] Üzgüçülük |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 17 mart 2017 }} '''Viktar Staseloviç''' (28 may 1994) — [[Belarus]]lu üzgüçü. Viktar Staseloviç [[Belarus]]u 2016-cı ildə [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda təmsil etdi. == Karyerası == Viktar Staseloviç birinci dəfə [[Olimpiya oyunları|Olimpiya Oyunları]]na 2016-cı ildə qatıldı. O, [[Rio-de-Janeyro]]da baş tutan [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda kişilər 100 m arxası üstə stildə, təsnifat mərhələsində iştirak etdi. 55.68 saniyəlik nəticəsi ilə 32-ci yeri tutdu və yarımfinala vəsiqə qazana bilmədi.<ref name="Bio">{{cite web |url=https://www.rio2016.com/en/athlete/viktar-staselovich |title=Viktar Staselovich |accessdate=8 August 2016 |work=Rio 2016 |archive-date=6 August 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160806060110/https://www.rio2016.com/en/athlete/viktar-staselovich |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|title=Men's 100m Backstroke - Standings|url=https://www.rio2016.com/en/swimming-standings-sw-mens-100m-backstroke|website=Rio 2016|accessdate=September 25, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160921152537/https://www.rio2016.com/en/swimming-standings-sw-mens-100m-backstroke|archivedate=September 21, 2016|url-status=live}}</ref> == Mənbələr == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülər]] l5x26yeo48m6869tkrzp509impo0ioi 14 485528 6599210 4730366 2022-08-28T14:14:14Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında İslam]] → [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|Wahhabism}} [[Kateqoriya:İslam təriqətləri]] [[Kateqoriya:Sələfilik]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] fd3geq9biyl0arnffmlq2aciphb9gz8 14 485540 6599203 4730368 2022-08-28T14:13:45Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Kosovoda İslam]] → [[Kateqoriya:Kosovoda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Kosovo}} [[Kateqoriya:Kosovodakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Kosovoda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] 07aexybqv0f3nrjutnzyu82b7f2egk5 14 485543 6598961 4730369 2022-08-28T12:23:45Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Malaysia}} [[Kateqoriya:Malayziyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] g2uqvzsab5gvnk65tfpihvs2iwzk6qy 6599152 6598961 2022-08-28T14:09:41Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Malayziyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Malayziyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Malaysia}} [[Kateqoriya:Malayziyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] g2uqvzsab5gvnk65tfpihvs2iwzk6qy 14 485544 6598957 4730370 2022-08-28T12:23:29Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Kosovo}} [[Kateqoriya:Kosovoda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] h3011idn97to21davzw3v62m747ujn2 6599201 6598957 2022-08-28T14:13:41Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Kosovoda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Kosovoda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Kosovo}} [[Kateqoriya:Kosovoda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] h3011idn97to21davzw3v62m747ujn2 6599237 6599201 2022-08-28T14:17:52Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Kosovo}} [[Kateqoriya:Kosovoda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] qiabasvumbebfdh2d4yj5f42f2ur718 0 485575 6600557 5982702 2022-08-29T06:44:01Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = İlkin Misgərli |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = İlkin Miskərli.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 06.01.1983 |doğum yeri = [[Salyan rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}<br>{{AZE}} |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = Zeynəb Misgərli |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[aktyor]] |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''İlkin Misgərli''' (6 yanvar 1983, [[Salyan rayonu]], [[Azərbaycan SSR]]) — [[Azərbaycan]] aktyoru. == Həyatı == İlkin Misgərli 6 yanvar, 1983-cü ildə [[Salyan rayonu]]nda anadan olmuşdur. Məktəb illərində Salyan rayon dövlət kukla teatrında işləmiş və aktyorluq təcrübəsi qazanmışdır. Təhsil aldığı Salyan rayon 4 saylı orta məktəbində keçirilən siniflər arası KVN yarışlarında öz aktyorluq məharətləri ilə seçilmişdir. Yaxın dostlarının dediklərinə görə hələ 5-ci sinifdə oxuyarkən gələcəkdə aktyor olacağını hər zaman deyirmiş. 2000-ci ildə [[Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti|Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin]] aktyorluq fakültəsinə qəbul olunmuş, 2004-cü ildə universiteti bitirmiş, bir il [[Azərbaycan Dövlət Yuğ Teatrı]]nda işləmişdir.<ref>{{cite web |url=http://publika.az/news/tabloid/60856.html |title="Mavi" rolunu oynayan aktyorumuz: “Beş min versələr, fikirləşərəm” - MÜSAHİBƏ |author=İntiqam VALEHOĞLU |date=15 yanvar 2015 |publisher=publika.az |accessdate=2017-04-03 |language=az }}</ref> == Filmoqrafiya == # [[Bu Da Bu]] # [[Bozbash Pictures]] # [[My name is İntiqam (film, 2014)]] # [[My name is İntiqam 2: Moldova (film, 2015)]] # [[Axırıncı yol (film, 2016)]] # [[Gizlənpaç (film, 2016)]] # [[Stalinin başı (film, 2016)]] # [[Palata 106 (film, 2016)]] # [[Brat Li (film, 2017)]] # [[Toydan sonra nağara (film, 2017)]] # [[Bir xalanın sirri (film, 2018)]] # [[Bombaltı (film, 2019)]] # [[Buğlama]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Maşın Şounun iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan komediyaçıları]] rx6vh0lve9wts2vw30mipfpeajzr444 0 485643 6599271 6065776 2022-08-28T14:22:41Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Estoniyada İslam]] → [[Kateqoriya:Estoniyada islam]] wikitext text/x-wiki '''Estoniyada İslam''' ({{lang-et|Islam Eestis}}) — [[İslam]] dini [[Estoniya Respublikası]]nın ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== Estoniya əhalisinin siyahıyaalınmasına<ref>[http://www.stat.ee/phc2011 PHC 2011 RESULTS] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161010065115/http://www.stat.ee/phc2011 |date=2016-10-10 }}. stat.ee {{et}}</ref> görə 2011-ci ildə bu ölkədə 1508 nəfər müsəlman qeydə alınmışdır. ==Tallin məscidi== Tallin məscidi paytaxt [[Tallin]]də, Keevise küçəsi 9 ünvanında yerləşir. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[http://www.islam.pri.ee/ Mis on Islam] *[http://www.islam.ee islam.ee] *[http://www.islam.ee/contents.php?cid=203 Overview of Islam in Estonia (in Estonian)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070311032914/http://www.islam.ee/contents.php?cid=203 |date=2007-03-11 }} *[http://www.islam.pri.ee/index.php?id=920 Halal food in Estonia] {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} {{Estoniya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} [[Kateqoriya:Estoniyada islam| ]] g6ot047k77n09xxm71hso5ad1yxbilj 6599272 6599271 2022-08-28T14:22:56Z White Demon 75303 White Demon [[Estoniyada İslam]] səhifəsinin adını [[Estoniyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki '''Estoniyada İslam''' ({{lang-et|Islam Eestis}}) — [[İslam]] dini [[Estoniya Respublikası]]nın ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== Estoniya əhalisinin siyahıyaalınmasına<ref>[http://www.stat.ee/phc2011 PHC 2011 RESULTS] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161010065115/http://www.stat.ee/phc2011 |date=2016-10-10 }}. stat.ee {{et}}</ref> görə 2011-ci ildə bu ölkədə 1508 nəfər müsəlman qeydə alınmışdır. ==Tallin məscidi== Tallin məscidi paytaxt [[Tallin]]də, Keevise küçəsi 9 ünvanında yerləşir. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[http://www.islam.pri.ee/ Mis on Islam] *[http://www.islam.ee islam.ee] *[http://www.islam.ee/contents.php?cid=203 Overview of Islam in Estonia (in Estonian)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070311032914/http://www.islam.ee/contents.php?cid=203 |date=2007-03-11 }} *[http://www.islam.pri.ee/index.php?id=920 Halal food in Estonia] {{Avropa mövzularda|da=|İslam}} {{Estoniya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} [[Kateqoriya:Estoniyada islam| ]] g6ot047k77n09xxm71hso5ad1yxbilj 6599277 6599272 2022-08-28T14:23:46Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki '''Estoniyada islam''' ({{lang-et|Islam Eestis}}) — [[islam]] dini [[Estoniya Respublikası]]nın ərazisində. ==Müsəlmanların sayı== Estoniya əhalisinin siyahıyaalınmasına<ref>[http://www.stat.ee/phc2011 PHC 2011 RESULTS] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161010065115/http://www.stat.ee/phc2011 |date=2016-10-10 }}. stat.ee {{et}}</ref> görə 2011-ci ildə bu ölkədə 1508 nəfər müsəlman qeydə alınmışdır. ==Tallin məscidi== Tallin məscidi paytaxt [[Tallin]]də, Keevise küçəsi 9 ünvanında yerləşir. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[http://www.islam.pri.ee/ Mis on Islam] *[http://www.islam.ee islam.ee] *[http://www.islam.ee/contents.php?cid=203 Overview of Islam in Estonia (in Estonian)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070311032914/http://www.islam.ee/contents.php?cid=203 |date=2007-03-11 }} *[http://www.islam.pri.ee/index.php?id=920 Halal food in Estonia] {{Avropa mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Estoniyada islam| ]] {{Estoniya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} ecl2cwhmi7oqfz3obhbh133204jk3k0 14 485644 6598947 3878776 2022-08-28T12:22:51Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Estoniyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] jnjxh3swgp0i8p0dbk29nuwhj8yyozw 6599230 6598947 2022-08-28T14:17:11Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Estoniyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] cm5llpto67je9x7v5epnbwtnhnw96fw 6599270 6599230 2022-08-28T14:22:40Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Estoniyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Estoniyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Estoniyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] cm5llpto67je9x7v5epnbwtnhnw96fw 1 485742 6599274 3879590 2022-08-28T14:22:58Z White Demon 75303 White Demon [[Müzakirə:Estoniyada İslam]] səhifəsinin adını [[Müzakirə:Estoniyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Vikibahar 2017|istifadəçi=Cekli829|mövzu=Mədəniyyət|ölkə=Estoniya}} t3cwh9uiybtfhabmmc2urqiz7ul1ha7 0 486478 6600488 6105515 2022-08-29T06:13:11Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Totally_Socks_Donkey.png|thumb|Göz, ağız və qulaqlar əlavə olunmuş marionet corab]] '''Marionet corab''' — [[corab]]dan və ya başqa bənzər geyim əşyasından hazırlanmış [[marionet]] kukla. Kuklaçı corabı əlcək kimi əlinə keçirir və marionetin ağzı corabın dabanı ilə barmaqları arasındakı hissədən yaranır. Barmaqlar olan hissə ağzı əmələ gətirir və bəzən həmin hissəyə ortasına yapışqanla dil yapışdırılmış bərk keçə material bərkidilir. Corab o qədər dartılır ki, kuklaçının bilək və qolunu əhatə etmək üçün kifayət qədər uzansın. Adətən kuklaçı bir kürsünün arxasında gizlənir və əlini yuxarı qaldırır ki, üstdə yalnız kukla görünsün. Həmçinin, kuklaçılar açıq şəkildə marionetləri ilə göz önündə dayanıb marionetlər arasında söhbətləri dodaqlarını tərpətmədən ([[ventrologiya]]) yerinə yetirə bilər. == Kompozisiya == Marionet corab istənilən corabdan hazırlana bilər. Ancaq çox istifadə olunmuş corablar səhnədə dağıla bilər. Buna görə yeni corablar daha çox istifadə olunur. Coraba çox vaxt bir xarakter uydurub, ona görə göz və ağız qoyulur. Gözlər çox vaxt düymədən və ya suni gözlərdən hazırlanır. Saçlar əlavə edəndə orta qalınlıqdakı iplərdən istifadə olunur. Paltarda geyindiril amma bu çox nadir hallarda olur.<ref>{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/sock%20puppet|title=Definition of SOCK PUPPET|website=www.merriam-webster.com|language=en|access-date=2018-06-10}}</ref>[[Fayl:Sock_puppets.jpg|thumb|Marionet corab kolleksiyası]] == Azyaşlılar üçün == Marionet corabları çox vaxt məktəblərdə, baxçalar və digər uşaq evlərində istifadə edirlər. Bu kuklalarla tamaşalar göstərilir. Bir çox məktəbdə Əmək dərsində Marionet corabların hazırlanması öyrədilir. Bundan əlavə musiqi və digər tədbirlərdədə istifadə edilir. Almaniyada əlifba və ilkin dərsləəri öyrətmək üçün Fu və Fara adlı narııncı kuklalardan istifadə olunur. Uşaqlar üçün Tv verilişlərində istifadə edildiyidə görünmüşdür. [[Fayl:Mick Foley and Socko.jpg|thumb|left|Mick Foley və Cənab Sock]] == Böyüklər üçün == Corab kuklalardan böyüklər üçündə istifadə edilir. Tv verilişləri Sifl və Olly Mtvdə, ED the Shock xarakteri Much musicdə corab kuklalardan istifadə istifadə olunurdu. Bu verilişlər gəncləri hədəf alırdı. Pets.com-da öz reklamlarında istifadə etmişdir. Profesyonal Amerikan güləşcisi Mick Foley öz final vuruşunda Cənab Sock adındadkı Marionet corab kuklasından istifadə edib. WWE-nin sahibi Vince McMahon bu corabı insanları nəşələndirmək üçün istifadə edildiyini söylədi. Cənab Sock gözlənilmədən hit oldu və növbəti görüşdə 10.000 adam onun adını birlikdə qışqırdı.<ref>{{cite web |url=http://www.internetworld.com/magazine.php?inc=121500/12.15.00fastforward2.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080602151348/http://www.internetworld.com/magazine.php?inc=121500%2F12.15.00fastforward2.html |archivedate=2 June 2008 |title=Fast Forward Catching Up With: Pets.com's Spokespuppet |work=Internet World Magazine |publisher=Internet World |date=15 December 2000 |deadurl=yes |df= }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Oyuncaqlar]] [[Kateqoriya:Corab]] 3jne2o0nwu5lftyjg1qx8323idwzxa2 14 487797 6599088 4730417 2022-08-28T14:01:37Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Gürcüstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Georgia}} [[Kateqoriya:Gürcüstandakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] sxew74gz2859wi5zivhi11hpx40ravv 0 487954 6600096 6579529 2022-08-28T21:55:43Z Interfase 2811 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{mənbə azlığı}} {{Ölkələr idman oyunlarında |MOK = AZE |MOK_adı = [[Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi]] |idman oyunları = 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunları |iştirakçılar = 281 idmançı (25 idman növündə) |idman növləri = |bayraqdar = [[Ayşən Əbdüləzimova]] & [[Nazim Babayev (atlet)|Nazim Babayev]] |qızıl = 29 |gümüş = 36 |bürünc = 34 |yer = 4 |yay_oyunları = [[Azərbaycan 2005 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|2005]] • <span style="color:#A0A0A0">2009</span> • [[Azərbaycan 2013 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|2013]] • [[Azərbaycan 2017 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|2017]] • '''2021''' }} '''[[Azərbaycan]]''' — 2021-ci ildə [[Konya]] şəhərində baş tutan '''[[2021 İslam Həmrəyliyi Oyunları|V İslam Həmrəyliyi Oyunları]]'''nda. == Məlumat == === Medalçıların siyahısı === {| class="wikitable" !Medal !Medalçı !İdman növü !Yarış !Tarix |- | bgcolor="Gold" |<center>[[Fayl:Gold medal icon blank.svg|20x20px]]</center> |[[Anna Skidan]] |[[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Athletics pictogram.jpg|20x20px]] Yüngül atletika |Qadınlar, çəkic atma |8 avqust |} == Nəticələri == === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Shooting pictogram.jpg|30x30px]] Atıcılıq === {{Əsas|Atıcılıq 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Q''' — növbəti mərhələyə adladı</small> '''Kişilər''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! colspan="2" |Təsnifat mərhələsi ! colspan="2" |Final |- !Nəticə !Yer !Nəticə !Yer |- |[[Cavid Həsənov (idmançı)|Cavid Həsənov]] | | | | | |- |[[Əli Hüseynli (idmançı)|Əli Hüseynli]] | | | | | |- |[[Fuad Qurbanov]] | | | | | |- |[[Niyaz Ağazadə]] | | | | | |- |[[Tamerlan Məmmədov]] | | | | | |- |[[Ramil Rüstəmzadə]] | | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! colspan="2" |Təsnifat mərhələsi ! colspan="2" |Final |- !Nəticə !Yer !Nəticə !Yer |- |[[Alina Rəfixanova]] | | | | | |- |[[Aydan Babayeva]] | | | | | |- |[[Aydan Camalova]] | | | | | |- |[[Nurlana Cəfərova (atıcı)|Nurlana Cəfərova]] | | | | | |- |[[Reqina Meftahətdinova]] | | | | | |- |[[Sevda Nəcəfova]] | | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Judo pictogram.jpg|30x30px]] Cüdo === {{Əsas|Cüdo 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Qəl.''' — qalib gəldi</small> * <small>'''Məğ.''' — məğlub oldu</small> '''Kişilər''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! rowspan="2" |1/8 final ! rowspan="2" |1/4 final ! rowspan="2" |1/2 final ! colspan="2" |Təsəlliverici qrup ! rowspan="2" |Final ! rowspan="2" |Yer |- !1-ci oyun !2-ci oyun |- |[[Balabəy Ağayev]] | -60 Kq. | | | | | | | |- |[[İbrahim Əliyev (cüdoçu)|İbrahim Əliyev]] | -66 Kq. | | | | | | | |- |[[Nəriman Mirzəyev]] | rowspan="2" | -73 Kq. | | | | | | | |- |[[Telman Vəliyev]] | | | | | | | |- |[[Zəlim Tçqayev]] | -81 Kq. | | | | | | | |- |[[Elmar Qasımov (cüdoçu)|Elmar Qasımov]] | -100 Kq. | | | | | | | |- |[[İmran Yusifov]] | +100 Kq. | | | | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! rowspan="2" |1/8 final ! rowspan="2" |1/4 final ! rowspan="2" |1/2 final ! colspan="2" |Təsəlliverici qrup ! rowspan="2" |Final ! rowspan="2" |Yer |- !1-ci oyun !2-ci oyun |- |[[Könül Əliyeva (cüdoçu)|Könül Əliyeva]] | rowspan="2" | -48 Kq. | | | | | | | |- |[[Leyla Əliyeva (cüdoçu)|Leyla Əliyeva]] | | | | | | | |- |[[Gültac Məmmədəliyeva]] | -52 Kq. | | | | | | | |- |[[Səbinə Əliyeva (cüdoçu)|Səbinə Əliyeva]] | -57 Kq. | | | | | | | |- |[[Nərgiz Hacızadə]] | -63 Kq. | | | | | | | |- |[[Günel Həsənli]] | rowspan="2" | -70 Kq | | | | | | | |- |[[Südabə Ağayeva]] | | | | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Wrestling pictogram.jpg|30x30px]] Güləş === {{Əsas|Güləş 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Qəl.''' — qalib gəldi</small> * <small>'''Məğ.''' — məğlub oldu</small> ==== Yunan-Roma güləşi ==== '''Kişilər''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! rowspan="2" |1/8 final ! rowspan="2" |1/4 final ! rowspan="2" |1/2 final ! colspan="2" |Təsəlliverici qrup ! rowspan="2" |Final ! rowspan="2" |Yer |- !1-ci oyun !2-ci oyun |- |[[Eldəniz Əzizli]] |55 Kq. | | | | | | | |- |[[Murad Məmmədov (güləşçi)|Murad Məmmədov]] |60 Kq. | | | | | | | |- |[[Taleh Məmmədov]] |63 Kq. | | | | | | | |- |[[Həsrət Cəfərov]] |67 Kq. | | | | | | | |- |[[Ülvi Qənizadə]] |72 Kq. | | | | | | | |- |[[Sənan Süleymanov]] |77 Kq. | | | | | | | |- |[[Rafiq Hüseynov (güləşçi)|Rafiq Hüseynov]] |82 Kq. | | | | | | | |- |[[Məhəmməd Əhmədəliyev]] |87 Kq. | | | | | | | |- |[[Arif Niftullayev]] |97 Kq. | | | | | | | |- |[[Sabah Şəriəti]] |130 Kq. | | | | | | | |} ==== Sərbəst güləş ==== '''Kişilər''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! rowspan="2" |1/8 final ! rowspan="2" |1/4 final ! rowspan="2" |1/2 final ! colspan="2" |Təsəlliverici qrup ! rowspan="2" |Final ! rowspan="2" |Yer |- !1-ci oyun !2-ci oyun |- |[[Əliabbas Rzazadə]] |57 Kq. | | | | | | | |- |[[İslam Bazarqanov]] |61 Kq. | | | | | | | |- |[[Hacı Əliyev]] |65 Kq. | | | | | | | |- |[[Əsgər Məmmədəliyev]] |70 Kq. | | | | | | | |- |[[Turan Bayramov]] |74 Kq. | | | | | | | |- |[[Hacımurad Ömərov]] |79 Kq. | | | | | | | |- |[[Abubakr Abakarov]] |86 Kq. | | | | | | | |- |[[Osman Nurməhəmmədov]] |92 Kq. | | | | | | | |- |[[İslam İlyasov]] |97 Kq. | | | | | | | |- |[[Rahid Həmidli]] |125 Kq. | | | | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! rowspan="2" |1/8 final ! rowspan="2" |1/4 final ! rowspan="2" |1/2 final ! colspan="2" |Təsəlliverici qrup ! rowspan="2" |Final ! rowspan="2" |Yer |- !1-ci oyun !2-ci oyun |- |[[Mariya Stadnik]] |50 Kq. | | | | | | | |- |[[Leyla Qurbanova]] |53 Kq. | | | | | | | |- |[[Elnurə Məmmədova]] |55 Kq. | | | | | | | |- |[[Jalə Əliyeva (güləşçi)|Jalə Əliyeva]] |57 Kq. | | | | | | | |- |[[Alyona Kolesnik]] |59 Kq. | | | | | | | |- |[[Tatyana Omelçenko]] |62 Kq. | | | | | | | |- |[[Elis Manolova]] |65 Kq. | | | | | | | |- |[[Gözəl Zutova]] |72 Kq. | | | | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Handball pictogram.jpg|30x30px]] Həndbol === {{Əsas|Həndbol 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Qəl.''' — qalib gəldi</small> * <small>'''Məğ.''' — məğlub oldu</small> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Heyət ! rowspan="2" |Yarış ! colspan="3" |Təsəlliverici qrup ! rowspan="2" |Yer ! rowspan="2" |1/2 final ! rowspan="2" |Final ! rowspan="2" |Yer |- !1-ci oyun !2-ci oyun !3-cü oyun |- | {{Columns-list|2| * [[Alexander Serqunin]] * [[Cavid İsmayılov (həndbolçu)|Cavid İsmayılov]] * [[Elgün Məmmədrəhimov]] * [[Elnur Cahangirov]] * [[Elşad Məmmədyarov]] * [[Emin Aydəmirov]] * [[Hüseyn Aydəmirov]] * [[Kamran Məmmədov (həndbolçu)|Kamran Məmmədov]] * [[Nicat Əzizov]] * [[Ramazan Muradov]] * [[Rəsul Şərifi]] * [[Röyal Əliyev]] * [[Ruslan İsmayılov (həndbolçu)|Ruslan İsmayılov]] * [[Sabir Nəzərəliyev]] * [[Üzeyir Səlimov]] * [[Vadim Srebtsov]] }} |Kişilər | bgcolor="#DCDCDC"|<center><small>yoxdur</small></center> |<center><small>{{Bayraq|TUR}} [[Türkiyə 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Türjiyə]] <br> 0:0</small></center> |<center><small>{{Bayraq|İran}} [[İran 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|İran]] <br> 0:0</small></center> | | | | |- | {{Columns-list|2| * [[Alyona Barbaxadze]] * [[Azaliya Həsənova]] * [[Elnarə İbrahimova]] * [[Günel Əliyeva]] * [[İranə Şükürova]] * [[İrina Mixailxoviç]] * [[Kamilə Bayramova]] * [[Mədinə Musayeva]] * [[Milana Rzayeva]] * [[Miliça Qarbavçeviç]] * [[Minayə Məmmədova]] * [[Rəna Həsənova]] * [[Səbinə Smagina]] * [[Ülviyyə Şərifova]] * [[Vlada Kozmina]] * [[Yelizaveta Səlimova]] }} |Qadınlar |<center><small>{{Bayraq|Kamerun}} [[Kamerun 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Kamerun]] <br> '''Qəl.''' 10:0</small></center> |<center><small>{{Bayraq|Əfqanıstan}} [[Əfqanıstan 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Əfqanıstan]] <br> 0:0</small></center> |<center><small>{{Bayraq|İran}} [[İran 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|İran]] <br> 0:0</small></center> | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Archery pictogram.jpg|30x30px]] Kamandan oxatma === {{Əsas|Kamandan oxatma 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Qəl.''' — qalib gəldi</small> * <small>'''Məğ.''' — məğlub oldu</small> '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer |- |[[Aleksey Kopnin]] | | | | | | |- |[[Məhəmmədəli Əliyev]] | | | | | | |- |[[Zaur Qəhrəmanov]] | | | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer |- |[[Nəzrin Zamanova]] | | | | | | |- |[[Svetlana Simonova]] | | | | | | |- |[[Yaylagül Ramazanova]] | | | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Volleyball pictogram.jpg|30x30px]] Voleybol === {{Əsas|Voleybol 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Qəl.''' — qalib gəldi</small> * <small>'''Məğ.''' — məğlub oldu</small> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Heyət ! rowspan="2" |Yarış ! colspan="3" |Təsəlliverici qrup ! rowspan="2" |Yer ! rowspan="2" |1/2 final ! rowspan="2" |Final ! rowspan="2" |Yer |- !1-ci oyun !2-ci oyun !3-cü oyun |- | {{Columns-list|2| * [[Andrey Melnixov]] * [[Andrey Vasilenxo]] * [[Aqil Ağazadə]] * [[Cavid Süleymanov (voleybolçu)|Cavid Süleymanov]] * [[Dimitri Baranov]] * [[Emil Abdullayev]] * [[Kənan Allahverdiyev (voleybolçu)|Kənan Allahverdiyev]] * [[Mərdan Məmmədov]] * [[Ramazan Ağabəyov]] * [[Roman Qursxi]] * [[Tural Həsənli]] * [[Vüqar Bayramov (voleybolçu)|Vüqar Bayramov]] * [[Yeqor Nixulenxo]] * [[Yusif Bünyadov]] }} |Kişilər |<center><small>{{Bayraq|Sudan}} [[Sudan 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Sudan]] <br> 0:0</small></center> |<center><small>{{Bayraq|Kamerun}} [[Kamerun 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Kamerun]] <br> 0:0</small></center> |<center><small>{{Bayraq|Morocco}} [[Mərakeş 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Mərakeş]] <br> 0:0</small></center> | | | | |- | {{Columns-list|2| * [[Anastasiya Mertsalova]] * [[Aynur İmanova]] * [[Ayşən Abduləzimova]] * [[Bəyaz Əliyeva]] * [[Kristina Besman]] * [[Mariya Kirilyux]] * [[Marqarita Stepanenxo]] * [[Nixalina Başnaxova]] * [[Odina Əliyeva]] * [[Olena Xarçenxo]] * [[Şəfaqət Alışanova]] * [[Valeriya Kondratyeva]] * [[Yelizaveta Ruban]] * [[Yuliya Kərimova]] }} |Qadınlar |<center><small>{{Bayraq|Seneqal}} [[Seneqal 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Seneqal]] <br> '''Qəl.''' 3:0</small></center> |<center><small>{{Bayraq|Əfqanıstan}} [[Əfqanıstan 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Əfqanıstan]] <br> 0:0</small></center> |<center><small>{{Bayraq|Kamerun}} [[Kamerun 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında|Kamerun]] <br> 0:0</small></center> | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Para-athletics pictogram.jpg|30x30px]] Para-atletizm === {{Əsas|Para-atletizm 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Q''' — növbəti mərhələyə adladı</small> '''Kişilər''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! colspan="2" |Təsnifat mərhələsi ! colspan="2" |Final |- !Nəticə !Yer !Nəticə !Yer |- |[[Hüseyn Həsənov (atlet)|Hüseyn Həsənov]] | | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Para-table tennis pictogram.jpg|30x30px]] Para-masaüstü tennis === {{Əsas|Para-masaüstü tennis 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Qəl.''' — qalib gəldi</small> * <small>'''Məğ.''' — məğlub oldu</small> '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer |- |[[Dinara Sunçeleyeva]] | | | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Para-archery pictogram.jpg|30x30px]] Para-oxatma === {{Əsas|Para-oxatma 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Qəl.''' — qalib gəldi</small> * <small>'''Məğ.''' — məğlub oldu</small> '''Kişilər''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer |- |[[Cahan Musayev]] | | | | | | |- |[[Əli Nəbiyev]] | | | | | | |- |[[Şahin Cabbarov]] | | | | | | |- |[[Vüsal Kazımov (idmançı)|Vüsal Kazımov]] | | | | | | |} '''Qadınlar''' {| class="wikitable" !İdmançı !Yarış !1/8 final !1/4 final !1/2 final !Final !Yer |- |[[Azadə Abdullayeva]] | | | | | | |} === [[Fayl:2021 Islamic Solidarity Games - Para-swimming pictogram.jpg|30x30px]] Para-üzgüçülük === {{Əsas|Para-üzgüçülük 2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} * <small>'''Q''' — növbəti mərhələyə adladı</small> '''Qadınlar''' {| class="wikitable" ! rowspan="2" |İdmançı ! rowspan="2" |Yarış ! colspan="2" |Təsnifat mərhələsi ! colspan="2" |Final |- !Nəticə !Yer !Nəticə !Yer |- |[[Könül Süleymanova]] | | | | | |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan İslam Həmrəyliyi Oyunlarında}} [[Kateqoriya:2021-ci ildə Azərbaycanda idman]] [[Kateqoriya:Azərbaycan İslam Həmrəyliyi Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2021 İslam Həmrəyliyi Oyunlarının iştirakçı ölkələri]] lvd7i0734urdiwon9df4boopt7efynh 0 488066 6600539 6374781 2022-08-29T06:39:08Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Gagea | ranqı = Növ | latınca adı = Gagea glacialis | müəllif = | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Gagea glacialis | vikianbar = Gagea glacialis | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb|Buzlaq qaz soğanı|Gagea glacialis}} — {{lataz|Liliaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Gagea}} cinsinə aid biki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "''Təhlükəli həddə yaxın olanlar''" kateqoriyasına aiddir — NT. '''Nadir''' növdür.<ref name=":0">Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı (Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri) II nəşr, Bakı-2013</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.redbook.az/ |access-date=2017-04-26 |archive-date=2021-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124095211/http://redbook.az/ |url-status=dead }}</ref> == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot bitkisidir. Soğanaq xırda, yumurtavari-kürəşəkilli, qabığı açıq bozumtuldur. İkinci soğanaq çox kiçikdir. Gövdəsi 5–10 sm hündürlükdə, kökətrafı yarpaqları ensiz-xətvaridır. 1,5–2 sm enində, çiçəkqrupundan uzun, çılpaq, yarımsilindrik formadadır, bəzən yarpaqları 2-dir. Çiçək qrupu az çiçəklidir, altdakı yarpaqları 2, bəzən 3-dür. Çiçəkyanlığının ləçəkləri 6 — uzunluğunda, neştərvaridir, küttəhərdir, daxili tərəfi sarı, xarici yaşılımtıldır. Erkəkcikləri çiçəkyanlığından demək olar ki, 2 dəfə qısadır. Qutucuğu uzunsov-yumurtaşəkillidir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref>Исаев Я. М. , 1952</ref><ref>Конспект флоры Кавказа, 2006</ref> == Bioloji, ekoloji, fitosenoloji xüsusiyyətləri == Alp və Subalp qurşaqlarındakı çəmənlərdə, əriyən dağların ətrafında. Çiçəkləməsi may, avqust aylarına təsadüf edir. Çoxalması soğanaq və toxumladır. Mezokserofitdir. Geofit bəzək bitkisidir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">Talıbov T. H, İbrahimov Ə. Ş., 2008</ref> == Yayılması == [[Böyük Qafqaz]]ın Quba və qərb hissələri, [[Kiçik Qafqaz]]ın mərkəzi, Naxçıvanın dağlıq hissəsi. sahəsinin Qapıcıq və [[Gəmiqaya dağı|Gəmiqaya]] dağlarında.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref>İbadlı O. V 2002</ref><ref name=":2" /> === Sayı və tendensiyası === [[Antropogen faktorlar|Antropogen]] amillərin mənfi təsiri azalma təhlükəsini yaradır.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> === Məhdudlaşdırıcı amillər === Əhali tərəfindən yığılması və zoogen amillər.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> === Mühafizə tədbirləri === Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülmür. Yasaqlıqların yaradılması vacibdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Gagea Gagea glacialis [[The Plant List]] saytında] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190416043611/http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Gagea |date=2019-04-16 }} {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} rcqkeotviiwzmcp0ysnxyeqj7d5kvug 14 488456 6598949 4730437 2022-08-28T12:22:59Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Georgia}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] pjza5xfiyzitsq14zzji8ugs3bsh5be 6599085 6598949 2022-08-28T14:01:32Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Gürcüstanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Georgia}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] pjza5xfiyzitsq14zzji8ugs3bsh5be 6599234 6599085 2022-08-28T14:17:41Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Georgia}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] rcl29am0c9hrr8hifygc4atwmm27mvf 0 489586 6600314 5730591 2022-08-29T05:04:55Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Həştərxan tatarları''' ({{lang-tt|Әстерхан татарлары, Әsterhan tatarlari, Әşterhan tatarlari}}) — müasir [[Həştərxan vilayəti]] ərazisində yayılmış [[tatarlar|tatar]] xalqına aid qrup. Vilayətin sayına görə üçüncü ən böyük etnik qrupudur. Ümumi əhalinin 7 % təşkil edir. 2010-cu il diyahıya alınmasına görə Həştərxan vilayətində 60 min tatar yaşayır. == Tarixi == [[XV əsr|XV]]—[[XVII əsr]]lərdə həştərxan tatarları [[Həştərxan xanlığı]]nın və Noqay knyazlıqlarının ərzilərdə cəmləşmişdilər. Onlar [[noqaylar]]ın güçlü təsirinə məruz qalmışdılar<ref>{{cite web|url=http://samlib.ru/k/kuc_oleg_jurxewich/tatarynadonu2006doc.shtml|title=Куц Олег Юрьевич. Татары на казачьем Дону|accessdate=2013-01-01|archiveurl=https://www.webcitation.org/6DRtbOoKX?url=http://samlib.ru/k/kuc_oleg_jurxewich/tatarynadonu2006doc.shtml|archivedate=2013-01-05|url-status=live}}</ref>. [[XVII əsr]]dən etibarən [[tatarlar|Volqa-Ural]] tatarları ilə əlaqə güçlənmişdir<ref name=":0">{{cite web|url=http://jawgin.livejournal.com/1220.html|title=jawgin - Поворот не туда…Глава 1. Татарское историческое единство|accessdate=2013-01-01}}</ref>. == Mədəniyyət == === XX əsr === 1917-ci ildə [[Həştərxan]] tatarların iri mədəni və ictimai mərkəzlərinfən biri olmuşdur. 1892-ci ildə burada "Nizamiyə" mədrəsəsi fəaliyyət göstərirdi. Burada "Azad xalq" (1917–1919), "İrek" (1917), "İslah" (1907), "Tartış" (1917–1919), "İdel]]" (1907–1914; yenidən 1991) qəzetləri buracılırdı. Üstəlik vilayət ərazisində "Azad xanım" (1917–1918), "Maarif" (1909), "Tup" (1907) və s. jurnallar fəaliyyət gödtərmişdir. 1907-ci ildən Tatar Xalq teatrı fəaliyyət göstərir. 1919-cu ildə idə Həştərxan Tatar teatr studiyası təşkil edilmişdir. === Hazırki dövr === Hazırda Həştərxanda tatar milli cəmiyyəti olan "Dostluq" və tatar gənclər mərkəzi olan "Ümid" fəaliyyət göstərir. Paralel olaraq "Tatar mədəniyyətinin qorunması və inkişafı cəmiyyəti" fəaliyyət göstərir ([http://tatar-centr.ru/ Tatar iş mərkəzi]). == Hazırki siyahıya alınma == [[Tatarlar]] [[Həştərxan vilayəti]]nin ümumi əhalisinin 7% təşkil edir. Həştərxan xanlığı işğal edildikdən sonra tatarların bir qismi Yuxarı Volqa istiqamətinə yayılmışdır. * 2002 il siyahıya alınması: 70 590 (7,0 %). * 2010 il siyahıya alınması: 60 523 (6,6 %). == Yerləşməsi == Həştərxan vilayətinin etnik xəritəsinə görə<ref>{{Cite web |title=Карта народов Астраханской области на сайте «*językoznanьje» |url=http://jzkzn.ru/astrobl |access-date=2017-05-06 |archive-date=2017-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118180224/http://jzkzn.ru/astrobl |url-status=dead }}</ref> tatarlar vilayətin 20 kəndində yaşayırlar: (ən əsası [[Privoljski rayonu (Həştərxan vilayəti)|Privoljski]] və [[Nərimanov rayonu (Həştərxan vilayəti)|Nərimanov]] rayonları) iri kəndlər — Starokuçerqanovka, Solyanka, Osıpnoy Buqor, Qaraqalı, Tri Protoka, Tatar Başmağı, Kilinçi, Biştyobinka. == Ədəbiyyat == * Исхаков Д. М. Астраханские татары, этническое расселение и динамика численности в XVIII — начале XX в. // Астраханские татары. — Казань, 1992. — С. 5–33. * Татары. Народы России. Энциклопедия. — M., 1994. — С. 320–321. == Mənbə == * [http://xacitarxan.narod.ru/ Həştərxan tatarlarının birinci saytı] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tatarlar]] [[Kateqoriya:Həştərxan xanlığı]] 9vurz2i2d1ezeyr3ul181ekcrgdff7b 0 489679 6600831 4423221 2022-08-29T09:31:07Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Yana Molodezki''' (1 yanvar 1996-cı ildə anadan olub) — [[İsrail]]i təmsil edən qadın [[badminton]]çu.<ref>{{cite web|title= Players: Yana Molodezki |url=http://bwfbadminton.com/player/95397/yana-molodezki |website=bwfbadminton.com |publisher=Badminton World Federation|accessdate=6 November 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Yana Molodezki Full Profile |url=http://bwf.tournamentsoftware.com/profile/biography.aspx?id=47D7F081-D9BD-4055-B206-4C7493772651 |website=bwf.tournamentsoftware.com |publisher=Badminton World Federation|accessdate=6 November 2016}}</ref> == Uğurları == === BWF International Challenge/Series === ''Qadınlar cütlük'' {| class="sortable wikitable" style="font-size: 90%;" !|İl !|Turnir !|Partnyor !|Rəqib !|Hesab !|Nəticə |- |- style="background:#E9E9E9" |align="center"|2016 |align="left"|[[Hatzor İnternational]] |align="left"|{{bayraq|İsrail}} [[Dana Kugel]] |align="left"|{{bayraq|Rusiya}} [[İrina Şoroxova]]<br>{{bayraq|Rusiya}} [[Kristina Vurviç]] |align="left"|12–21, 15–21 |style="text-align:left; background:white"|{{2}} '''İkinci yer''' |- |} : {{Color box|#D8CEF6|border=darkgray}} [[BWF İnternational Challenge]] turnirləri : {{Color box|#D5D5D5|border=darkgray}} [[BWF İnternational Series]] turnirləri : {{Color box|#E9E9E9|border=darkgray}} [[BWF Future Series]] turnirləri == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{BWF|47D7F081-D9BD-4055-B206-4C7493772651}} [[Kateqoriya:İsrail badmintonçuları]] 3ficky61ioqvz8i5yc99dx54985xem3 14 491251 6598935 5868522 2022-08-28T12:22:12Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Albania}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam|Albaniya]] [[Kateqoriya:Albaniyada din|İ]] ec5k35e7egze8hv3m1y9a13fi8gc1vo 0 491711 6601115 6592628 2022-08-29T11:30:52Z Dr.Wiki54 88744 /* AXC dövrü */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü]] |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 8 yanvar 1919 |dövr son = 27 aprel 1920 |sələfi = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |başlıq1 = Fraksiya |mətn1 = Müsavat və bitərəflər fraksiyası |titul_2 = [[Bakı quberniyası]]nın qubernatoru |bayraq_2 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = [[5 fevral]] [[1919]] |dövr son_2 = [[25 avqust]] [[1919]] |sələfi_2 = [[Müseyib bəy Əxicanov]] |xələfi_2 = [[Əmir bəy Nərimanbəyov]] |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası]] İşlər İdarəsinin müdiri |bayraq_3 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 1 yanvar 1919 |dövr son_3 = 5 fevral 1919 |sələfi_3 = [[Rüstəm xan Xoyski]] |xələfi_3 = [[Pərviz Mirzə]] }} '''Rəşid bəy Axundzadə''' ({{dil-az|Rəşid bəy şeyxülislam Axund Əbdüssəlam oğlu Axundzadə}}; {{DVTY}}) — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü]], Bakı qubernatoru, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası]] İşlər İdarəsinin müdiri.{{sfn|Əliyarlı |2013|page=}} == Həyatı == === Çarlıq dövrü === Rəşid bəy Axundzadə 1880-ci il martın 28-də [[Salyan]]da nüfuzlu ruhani, sonralar (1894-cü ildən) [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi]]nin rəisi – şeyxülislam olmuş [[Əbdüssəlam Axundzadə]]nin ailəsində doğulmuşdu. Anası Salyanın məşhur Muradxanovlar ailəsindən olan Ummu Salama Muradxanova idi.{{sfn|Əliyarlı |2013|page=}}<ref name=":0">{{Cite book|last=Mardanov|first=Misir|url=https://www.worldcat.org/oclc/1138945132|title=Rashid bey Akhundzadeh|date=2018|work=1920-ci ilädäk ali mäktäblärdä oxumuş azärbaycanlilar : ensiklopedik soraq kitabı|others=Ädalät Tahirzadä|isbn=978-9952-518-03-0|location=Bakı|language=az|oclc=1138945132}}</ref> 4 il Tiflis Real Məktəbində təhsil almış və sonrakı 4 illik təhsilini Tiflisin III gimnaziyasında davam etdirmişdir. O, burada bir əlavə təhsil almış, 1905-ci ilin 20 noyabrında VIII sinfi bitirmişdir. 1910-cu ildə Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinə qəbul olmuş, burada hüquq təhsili aldıqdan sonra Tiflisdə hüquq sahəsində işləməyə başlamışdır.<ref>{{Cite web|last=Hüseynzadə|first=Tuncay|title=İstiqlal fədailəri-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918-1920|trans-title=Martyrs of Independence - Ministers of Internal Affairs and comrades-in-arms of the Azerbaijan Democratic Republic: 1918-1920|url=https://www.ebooks.az/book_Pb89Yo7n.html|url-status=live|access-date=2021-06-14|website=Presidential Library|pages=340–342}}</ref> Bakıya köçdükdən sonra vəkil olaraq fəaliyyət göstərmişdir.<ref>[http://www.anl.az/down/meqale/az_muellimi/2012/sentyabr/266043.htm Rəşid bəy Axundzadə]</ref>{{sfn|Əliyarlı |2013|page=}} 1917-ci ildə o, Bakı qəzasının hüquq sistemində Məmməd Yusif Cəfərov, Rüstəm xan Xoyski, Əli xan Qandəmirov, Qasım Qasımov, Əbumüslim bəy İsrafilov və Həmid bəy Şahtaxtınski ilə birlikdə hüquqşünas kimi fəaliyyət göstərmişdir.<ref>{{Cite journal|last=Alizadeh|first=Akif|title=Azerbaijani advocacy - 100 years anniversary (1919-2019)|url=https://barassociation.az/uploads/journal/jurnal_xviii.pdf|journal=Azerbaijani Lawyer|issue=18|pages=46–47}}</ref> [[File:Rashid Akhundzade 2019 stamp of Azerbaijan.jpg|left|thumb|2019-cu ildə hazırlanmış poçt markası üzərində Rəşid bəyin şəkli. ]] === AXC dövrü === 1918-ci ildə keçmiş Cavad qəzasından Salyan nümayəndəsi kimi Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin parlamentinə millət vəkili seçilmişdir. Texniki mühəndis Baxış bəy Rüstəmbəyov Salyan şəhərindən parlamentə millət vəkili seçilmiş ikən, Rəşid bəy Axundzadə qəza nümayəndəsi kimi millət vəkili seçilmişdi.{{sfn|Əliyarlı |2013|page=}} O, 1919-cu il yanvarın 1-dən fevralın 5-dək Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin işlər idarəsinin müdiri olmuşdur. Fətəli xan Xoyski ilə olan yaxşı münasibətlərinə görə o, daha sonra 5 fevral 1919 tarixində Bakı qubernatoru təyin edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=417 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref><ref>{{Cite web|title=The period of the Democratic Republic of Azerbaijan :: Baku|url=https://bakucity.preslib.az/en/page/unG9hXcbpg|access-date=2021-06-14|website=bakucity.preslib.az}}</ref> Onun sonradan sələfi olacaq Müseyib Əxicanov onun müavini təyin edilir. Lakin onun bu vəzifədəki fəaliyyəti qısa müddət davam edir və o, 17 avqust 1919 tarixində özünün istefa ərizəsini yazır, 25 avqust 1919-cu ildə isə başqası ilə əvəz edilir.<ref>{{Cite web|title=Biographies of the ADR founders :: Azerbaijan Democratic Republic|url=https://axc.preslib.az/en/page/ALtmrK2X18|access-date=2021-06-14|website=axc.preslib.az}}</ref><ref>[http://axc.preslib.az/az_a9.html AXC qurucularının bioqrafiyası]</ref> === Aprel işğalından sonra === 1920-ci ilin aprel ayının 28-də AXC Bolşevik Rusiyası tərəfindən işğal edildi. Bu işğaldan sonra o, işlərindən ayrılmağa məcbur oldu. 1923-cü ildə Rəşid bəy Azərbaycan Hüquq Bürosuna üzv oldu və bu sahədə fəaliyyət göstərdi. Lakin Böyük Təmizləmə zamanə həbs edildi və Kirov oblastına sürgün edildi. Çətin şəraitdə elə sürgündə 1940-cı ilin aprel ayında vəfat etdi.<ref name=":0" /> == Ailəsi == Rəşid bəy Axundzadə Sara Nəzirova (1898-1962) ilə ailə həyatı qurmuşdur. Məşhur dramaturq [[Nəcəf bəy Vəzirov]]un qızı olan Sara xanım ilə Rəşid bəyin 3 qızı olmuşdur: * Gülnar Behbudova (1914-1996) * Leyla Axundova (1919-2003) * Validə Vəzirova (1920-2012) - [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası]]nnı bir zamanlar neft naziri olmuş [[Süleyman Vəzirov]]la<ref>{{Cite web|last=|title=Oil and Industry October 2018 № 21|url=https://issuu.com/leylaabbasova/docs/oktyabr_pdf|url-status=live|access-date=2021-07-05|website=Issuu|page=63|language=en}}</ref> (1910-1973) evlənmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = İltifat Şahsevən (Əliyarlı) | başlıq = İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = Mütərcim | il = 2013 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Əliyarlı }} {{Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri}} {{Bakı quberniyasının qubernatorları}} [[Kateqoriya:Nərimanbəylilər]] [[Kateqoriya:Kiyevdə təhsil almış azərbaycanlılar]] [[Kateqoriya:Repressiya qurbanları]] [[Kateqoriya:Bakı qubernatorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvləri]] 7kk4qxyde8xwyu0448tgrqmvryhye9f 0 493230 6600466 6597740 2022-08-29T05:55:40Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{Futbolçu |adı = Marsello Cuniyor |orijinal adı = |tam adı = Marsello Virera da silva Junyor |ləqəbi = |şəkil = RealM-Shahter15 (7).jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 12.05.1988 |doğum yeri = {{bayraq|Braziliya}} Braziliya |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vətəndaşlığı = {{Flaqifikasiya|Braziliya}} |boyu = 1.74 |çəkisi = |mövqeyi = müdafiəçi |əsas ayağı = |indiki klubu = {{bayraq|ESP}}Real Madrid |nömrəsi = 12 |gənclər klubları = {{futbol karyerası |2002-2005|{{bayraq|BRA}} [[Fluminense FK]] }} |klublar = {{futbol karyerası |2005–2006| {{bayraq|BRA}} [[Fluminense FK]]|30 (6) |2007–2022|{{bayraq|ESP}} [[Real Madrid FK|Real Madrid]]|292 (2) }} |milli yığma = {{futbol karyerası |2005|{{bayraq|Braziliya}}[[Braziliya U-17]]|3 (1) |2007|{{bayraq|Braziliya}}[[Braziliya U-20]]|4 (0) |2008–2012|{{bayraq|Braziliya}}[[Braziliya U-23]]|12 (1) |2006–|{{bayraq|Braziliya}}[[Braziliya milli futbol komandası|Braziliya]]|47 (5) }} |klublar = {{futbol karyerası |2005–2006| {{bayraq|BRA}} [[Fluminense FK]]|30 (6) |2007–|{{bayraq|ESP}} [[Real Madrid FK|Real Madrid]]|292 (2) }} |klub haqqında məlumatların yenilənməsi = |yığma haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = }} '''Marsello Virera Da Silva Cuniyor''' ({{DVTY}}) — [[Braziliya]] milisinin və "[[Real Madrid FK|Real Madrid]]" kamandasının müdafiəçisi. Marsello 1988-ci il 12 may tarixində [[Braziliya]]da dünüyaya göz açıb. Hal-Hazırda "[[Real Madrid FK|Real Madrid]]"də oynayır. 12 nömrə ilə çıxış edir. [[Braziliya milli futbol komandası]]nda da çıxış edir. Madrid təmsilçisinin 2-ci kapitanıdır. Dünyanın ən yaxşı müdafiə oyunçularından biridir. == Klub karyerası == === Fuminense === Marsello Peşəkar karyerasına "[[Flaminqo FK|Flaminense]]" klubunda başlayır. Burada 30 oyuna 6 qol vurur. === Real Madrid === Marsello 2007-ci ildə "[[Real Madrid FK|Real Madrid]]"ə "[[Fulaminse FK|Fulaminse]]"dən Transfer olundu. Marsello indiyə kimi "[[Real Madrid FK|Real Madrid]]"də 243 oyuna çıxaraq rəqib qapılarına 19 qol vurub .Madrid təmsilçisi ilə 4 dəfə Çempionlar liqasında qalib olub. Laliqa 2 dəfə çempion olub . == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Real Madrid FK heyəti}} {{Braziliya heyəti Kopa Amerika Sentenario}} [[Kateqoriya:Braziliyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:Real Madrid FK oyunçuları]] kbxejrbzz4t32wq6odvn0reaqogn7g8 0 493469 6600664 6545851 2022-08-29T07:52:03Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Rusiya İmperiyasının qəzası |ölkə = {{ADR}}<br>{{USSR}} |qeydlər = {{Yelizavetpol quberniyası diaqramı}} }} '''Şamxor qəzası''' — 22 aprel 1920-ci ildə [[Gəncə qəzası]]ndan ayrılmış qəza. == Tarixi == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin 22 aprel 1920-ci il tarixli iclasında qəbul olunan 5 maddəli xüsusu qanina əsazən Şamxor qəzası yaradılmışdır. Qanunun birinci maddəsində Şamxor qəzasının [[Gəncə qəzası]]nın qərb hissəsinin və keçmiş [[Novobayazid qəzası]]nın ona bitişik hissələrinin hesabına yaradıldığı və qəza idarəsinin isə Zəyəm stansiyasında yerləşməli olduğu göstərilirdi. İkinci maddəyə görə isə yeni təsis edilmiş Şamxor qəzasına 34 kənd icmasının verilməsi nəzərdə tutulurdu. Bunlar [[Qaracəmirli]], Georgiyevsk, [[Alabaşlı]], [[Seyfəli]], [[Annino qəsəbəsi|Annino]], [[Dəllər (Şəmkir)|Dəllər]], [[Keçili (Şəmkir)|Keçili]], [[Morul]], [[Quşçu (Göygöl)|Quşçu]], [[Zəylik (Daşkəsən)|Zəylik]], Bolçalı, [[Damcılı (Göygöl)|Damcılı]], Xinnalı, [[Kovlar]], [[Bayramlı (Şəmkir)|Bayramlı]], [[Əyyublu (Tovuz)|Aşağı Əyyublu]], [[Yuxarı Ayıblı]], [[Düyərli (Şəmkir)|Düyərli]], [[İrmaşlı]], [[Klixli]], [[Çardaqlı]], [[Barsum]], [[Slavyanka (Gədəbəy)|Slavyanka]], [[Gədəbəy]], [[Novosaratovka]], [[Novoivanovka]], [[Miskinli (Gədəbəy)|Miskanlı]], [[Qaramurad]], [[Cilovdarlı|Cil]], [[Məzri]], [[Zad]], [[Basarkeçər]], [[Sarıyaqub]], [[Aşağı Alçalı]] daxil idi. Üçüncü maddədə qəza polis idarəsinin yaradılması, 4-cü maddədən Gəncə Qəza Polis İdarəsinin heyətindən 4 nəfərini Şamxor Qəza Polis İdarəsinə təyin edilməsi, 5-ci maddədə isə Şəmkir Qəza İdarəsinə pul ayrılması qeyd olunmuşdu. 8 avqust 1929-cu ildə Şamxor qəzası ləğv edilmişdir. == Mənbə == * [http://www.shamkir-archeo.az/view/default.php?sectionid=9] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170706185504/http://www.shamkir-archeo.az/view/default.php?sectionid=9 |date=2017-07-06 }} * [http://azeritest.com/memleket/az.tarixinden.htm] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Şamxor mahalı]] * [[Şəmkir rayonu]] [[Kateqoriya:Gəncə quberniyasının qəzaları]] q8kmlc0dcb5hw2629iuwfvfbgsgr7kz 6600670 6600664 2022-08-29T07:56:48Z Dr.Wiki54 88744 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Rusiya İmperiyasının qəzası |ölkə = {{ADR}}<br>{{USSR}} |qeydlər = {{Yelizavetpol quberniyası diaqramı}} }} '''Şamxor qəzası''' — 22 aprel 1920-ci ildə [[Gəncə qəzası]]ndan ayrılmış qəza. == Tarixi == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin 22 aprel 1920-ci il tarixli iclasında qəbul olunan 5 maddəli xüsusu qanina əsazən Şamxor qəzası yaradılmışdır. Qanunun birinci maddəsində Şamxor qəzasının [[Gəncə qəzası]]nın qərb hissəsinin və keçmiş [[Novobayazid qəzası]]nın ona bitişik hissələrinin hesabına yaradıldığı və qəza idarəsinin isə Zəyəm stansiyasında yerləşməli olduğu göstərilirdi. İkinci maddəyə görə isə yeni təsis edilmiş Şamxor qəzasına 34 kənd icmasının verilməsi nəzərdə tutulurdu. Bunlar [[Qaracəmirli]], Georgiyevsk, [[Alabaşlı]], [[Seyfəli]], [[Annino qəsəbəsi|Annino]], [[Dəllər (Şəmkir)|Dəllər]], [[Keçili (Şəmkir)|Keçili]], [[Morul]], [[Quşçu (Göygöl)|Quşçu]], [[Zəylik (Daşkəsən)|Zəylik]], Bolçalı, [[Damcılı (Göygöl)|Damcılı]], Xinnalı, [[Kovlar]], [[Bayramlı (Şəmkir)|Bayramlı]], [[Əyyublu (Tovuz)|Aşağı Əyyublu]], [[Yuxarı Ayıblı]], [[Düyərli (Şəmkir)|Düyərli]], [[İrmaşlı]], [[Klixli]], [[Çardaqlı]], [[Barsum]], [[Slavyanka (Gədəbəy)|Slavyanka]], [[Gədəbəy]], [[Novosaratovka]], [[Novoivanovka]], [[Miskinli (Gədəbəy)|Miskanlı]], [[Qaramurad]], [[Cilovdarlı|Cil]], [[Məzri]], [[Zad]], [[Basarkeçər]], [[Sarıyaqub]], [[Aşağı Alçalı]] daxil idi. Üçüncü maddədə qəza polis idarəsinin yaradılması, 4-cü maddədən Gəncə Qəza Polis İdarəsinin heyətindən 4 nəfərini Şamxor Qəza Polis İdarəsinə təyin edilməsi, 5-ci maddədə isə Şəmkir Qəza İdarəsinə pul ayrılması qeyd olunmuşdu.<ref>{{Kitab3|ссылка=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf|заглавие=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты|место=Баку|год=1998|издательство=Изд-во Азербайджан|страницы=580|страница=186}}</ref> 8 avqust 1929-cu ildə Şamxor qəzası ləğv edilmişdir. == Mənbə == * [http://www.shamkir-archeo.az/view/default.php?sectionid=9] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170706185504/http://www.shamkir-archeo.az/view/default.php?sectionid=9 |date=2017-07-06 }} * [http://azeritest.com/memleket/az.tarixinden.htm] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Şamxor mahalı]] * [[Şəmkir rayonu]] [[Kateqoriya:Gəncə quberniyasının qəzaları]] ms4zhflzlbo3b9lbyxzuhqout2t8ona 6600706 6600670 2022-08-29T08:28:17Z Dr.Wiki54 88744 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Rusiya İmperiyasının qəzası |ölkə = {{ADR}}<br>{{USSR}} |qeydlər = {{Yelizavetpol quberniyası diaqramı}} }} '''Şamxor qəzası''' — 22 aprel 1920-ci ildə [[Gəncə qəzası]]ndan ayrılmış qəza. == Tarixi == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin 22 aprel 1920-ci il tarixli iclasında qəbul olunan 5 maddəli xüsusu qanina əsazən Şamxor qəzası yaradılmışdır. Qanunun birinci maddəsində Şamxor qəzasının [[Gəncə qəzası]]nın qərb hissəsinin və keçmiş [[Novobayazid qəzası]]nın ona bitişik hissələrinin hesabına yaradıldığı və qəza idarəsinin isə Zəyəm stansiyasında yerləşməli olduğu göstərilirdi. İkinci maddəyə görə isə yeni təsis edilmiş Şamxor qəzasına 34 kənd icmasının verilməsi nəzərdə tutulurdu. Bunlar [[Qaracəmirli]], Georgiyevsk, [[Alabaşlı]], [[Seyfəli]], [[Annino qəsəbəsi|Annino]], [[Dəllər (Şəmkir)|Dəllər]], [[Keçili (Şəmkir)|Keçili]], [[Morul]], [[Quşçu (Göygöl)|Quşçu]], [[Zəylik (Daşkəsən)|Zəylik]], Bolçalı, [[Damcılı (Göygöl)|Damcılı]], Xinnalı, [[Kovlar]], [[Bayramlı (Şəmkir)|Bayramlı]], [[Əyyublu (Tovuz)|Aşağı Əyyublu]], [[Yuxarı Ayıblı]], [[Düyərli (Şəmkir)|Düyərli]], [[İrmaşlı]], [[Klixli]], [[Çardaqlı]], [[Barsum]], [[Slavyanka (Gədəbəy)|Slavyanka]], [[Gədəbəy]], [[Novosaratovka]], [[Novoivanovka]], [[Miskinli (Gədəbəy)|Miskanlı]], [[Qaramurad]], [[Cilovdarlı|Cil]], [[Məzri]], [[Zad]], [[Basarkeçər]], [[Sarıyaqub]], [[Aşağı Alçalı]] daxil idi. Üçüncü maddədə qəza polis idarəsinin yaradılması, 4-cü maddədən Gəncə Qəza Polis İdarəsinin heyətindən 4 nəfərini Şamxor Qəza Polis İdarəsinə təyin edilməsi, 5-ci maddədə isə Şəmkir Qəza İdarəsinə pul ayrılması qeyd olunmuşdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=186 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 8 avqust 1929-cu ildə Şamxor qəzası ləğv edilmişdir. == Mənbə == * [http://www.shamkir-archeo.az/view/default.php?sectionid=9] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170706185504/http://www.shamkir-archeo.az/view/default.php?sectionid=9 |date=2017-07-06 }} * [http://azeritest.com/memleket/az.tarixinden.htm] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Şamxor mahalı]] * [[Şəmkir rayonu]] [[Kateqoriya:Gəncə quberniyasının qəzaları]] svgmkyvwopol26qoapyxweynk9rszcc 3 493502 6600638 6518733 2022-08-29T07:19:35Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{İstifadəçi:Drabdullayev17/Başlıq}} {|class="standard" border="1" frame="box" align="right" |- |{{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} |- |{{Arxiv qutusu|Arxiv 2017|Arxiv 2018|Arxiv 2019|Arxiv 2020|Arxiv 2021}} |} == Dəvət == Salam hörmətli {{BASEPAGENAME}}. Sizi [[Müzakirə:Məhəmməd Əmin Rəsulzadə|bu]] və [[Vikipediya:Kənd meydanı#"Toplu mesaj göndərici" yeni istifadəçi qrupunun əlavə olunması üçün səsvermə|bu]] səhifələrdə keçirilən səsvermələrdə iştirak etməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:19, 4 yanvar 2022 (UTC) : Salam hörmətli {{u|Lavici}}, mümkün qədər tez fikir bildirməyə çalışacam. — [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:20, 4 yanvar 2022 (UTC) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 18:10, 4 yanvar 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(1)&oldid=22532492 --> == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:42, 8 yanvar 2022 (UTC) == Qorumaq == Salam. [[Qara Yanvar]] məqaləsini qoruyun zəhmət olmasa - vandalizm çox alıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 11:38, 13 yanvar 2022 (UTC) == Patrul == Hər vaxtınız xeyir, həmkar. [https://az.wikipedia.org/wiki/Afs%C9%99ddin_N%C9%99biyev Bu] səhifəni sizin patrulladığınız görünür, halbuki şəxs [[VP:ŞEƏ]] tələblərinə cavab vermir. Nəzərdən yayınmış ola bilər, xəbər verməyi məqsədəuyğun hesab elədim. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 10:41, 5 fevral 2022 (UTC) :Salam hörmətli {{u|Burocan}} bəli mən patrullamışam. Elə indi onu silmək istədikdə gördüm ki digər idarəçimiz silib. Diqqətinizə görə təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 11:56, 5 fevral 2022 (UTC) == Sevinj Stories == Salam, bu məqaləni silmə səbəbiniz nədir? Məqalə kifayət qədər ensiklopedikdir. Və istinadlarda göstərmişdim, ən azından SNS-ə çıxarmalı idik, birbaşa silmək doğru deyil <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 12:52, 5 fevral 2022 (UTC) : {{u|Santorica}} hansı ensiklopedik qaydaya uyğun olduğunu yazın zəhmət olmasa. — [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 12:35, 7 fevral 2022 (UTC) ::Məqalə mətbuatda kifayət qədər izah olunub. [[VP:EM]] əsasən 10+ istinadlar qeyd olunub. Həmçinin [[Vikipediya:Bərpa üçün namizəd səhifələr#Sevinj_Stories_(miniserial,_2022)|burada]] həmkarlarım müsbət rəylər bildirib. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 12:45, 7 fevral 2022 (UTC) ::: {{u|Santorica}}, [[VP:EM|etibarlı mənbələrin]] olması hələ o demək deyil ki, bu məqalə ensiklopedikdir. İkincisi məqaləni bərpa etmək üçün müracitə etmisiniz amma qərar verilmədən məqaləni təkrar yaratmısınız. Bu sizin bloklanmanıza səbəb ola bilər. Məqaləni təkrar silmirəm amma bərpa üçün müraciət müsbət yekulnaşmazda silmək məcburiyyətində qalacam. — [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 05:48, 8 fevral 2022 (UTC) == Qaydalarda dəyişiklik barədə məlumat == Salam hörmətli Drabdullayev17. Vikipediyada yeni ad fəzasının tətbiqi ilə bağlı prinsiplər rəsmi olaraq qəbul edilib. Buradan : [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Sürətli silmə kriteriyaları"na tətbiq edilməsi|1]], [[Vikipediya:Səsvermə/Qaralama ad fəzasının "Bərpa üçün namizəd səhifələr"də tətbiqi|2]] dəyişikliklər barədə xəbərdar olar bilərsiniz. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 20:22, 25 fevral 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Turkmen@azwiki using the list at //az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C4%B0dar%C9%99%C3%A7il%C9%99r --> == Dəvət == Salam. Mənim idariçiliyimə aid [[Vikipediya:İdarəçilər|burada]] keçirilən səsvermədə sizi iştirak etməyə dəvət edirəm.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:13, 2 mart 2022 (UTC) == BNS == * Salam dəyərli Drabdullayev17, zəhmət olmasa [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:B%C9%99rpa_%C3%BC%C3%A7%C3%BCn_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r BNS-də] olan Aytəkin Mərdanova məqaləsinin bərpası üçün fikir bildirəsiniz. - '''[[İstifadəçi:Onyeddi|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">Onyeddi</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Onyeddi|<sup><span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span></sup>]]</small> 17:28, 18 aprel 2022 (UTC) == Salam == Salam. Xahiş edirəm təqvim illərində şəxsləri əlavə edəndə onların doğum və ölüm günlərini də əlavə edin.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 10:21, 29 iyun 2022 (UTC) :{{u|Azerifactory}} Məsələn hansı redaktədə? [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 10:25, 29 iyun 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:10, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Cavab == Salam. İnzibatçı müzakirəsi səhifəsini redaktə haqqım olmadığına görə sizə buradan yazıram. Müraciətdə tək şəxsin adını yazmaq daha məqsədəuyğundur. Çünki səsverməyə fərd çıxarılır. Adını çəkdiyiniz iki şəxsin də namizədliyini verə bilərsiniz. Mən də dəstəkləyirəm. Uğurlar. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 07:19, 29 avqust 2022 (UTC) gy8ysvvkdwhovm3lbuhzt5kn90tkkfx 0 493986 6599689 6232708 2022-08-28T17:05:05Z Masalli qasimli 84186 wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Qasımlı kənd məscidi |orijinal adı = Masallı rayonu Qasımlı kənd məscidi |şəkil = [[Fayl:Masallı rayonu, Qasımlı kənd məscidi.jpg|250px|]] |şəkil_izah = Masallı rayonu, Qasımlı kənd məscidi |şəkil2 = |şəkil2_izah = |ölkə = {{AZE}} |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =|lon_min = |lon_sec = |status = |şəhər = [[Masallı rayonu]] |yerləşir = [[Qasımlı (Masallı)|Qasımlı kəndi]] |aidiyyatı = |layihə_müəllifi = '''Qasım Mirzə Toğrul oğlu''' |heykəltəraş = |memar = |sifarişçi = |əsas_tarixlər = |tikilmə_tarixi = [[1756]]-cı il |kəşf_tarixi = |üslubu = |texnikası = |hündürlük = |uzunluğu = |eni = |sahəsi = |zəngləri = |qüllələri = |aşırımları = |bürcləri = |minarələri = |günbəzləri = |xeyirduası = |material = |vəziyyəti = |sayt                       = |Xəritəsi                   =   |plan = |plan_izah = |Commons kateqoriyası = }} '''Qasımlı kənd məscidi''' — [[Masallı rayonu]]nun [[Qasımlı (Masallı)|Qasımlı]] kəndində məscid. ==Tarixi== Masallı rayonu Qasımlı kənd Məscidi - [[1756]]-cı ildə Qasım Mirzə Toğrul oğlu tərəfindən tikilib. Adı da '''Qasımın Mədrəsəsi''' olub. O vaxta qədər kənd camaatı [[Şıxlar (Masallı)|Şıxlar kənd məscidindən]] istifadə ediblər. Şıxlar kəndindən əvvəl [[Qızılağac (Masallı)|Qızılağac kənd məscidindən]] istifadə ediblər.<ref>Lənkəran qəzasının ərazi soy kitabı. 1905. 1326 səhifə.</ref> Məscid, [[1918]]-ci ildə sökülərək yenidən təmir edilib. Sovet dövründə digər məscidlər kimi “Qasımlı kənd” məscidi də dindarların üzünə bağlanmış, kənddəki təsərrüfatın anbarı kimi fəaliyyət göstərmişdir. Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra, 1998-ci ildə yenidən qapılarını dindarların üzünə açmışdır. Qasımlı kənd məscidinin yenididən qurulmasında həm maddi və mənəvi dəstək olaraq, həm də təşkilatçı kimi '''Qasımlı kənd camaatı''' ilə yanaşı '''Qulamirzəyev Kərbəlayi Əziz Abbas oğlu, Şükürov Hacı Heybət Şərif oğlu''' və '''Qarayev Hacı Akif Qaraş oğlunun''' xidmətləri olmuş, eyni zamanda digər xeyriyyə işlərində iştirak etmişlər. Bu məscid yerli əhəmiyyətli memarlıq abidəsidir. Qasımlı kənd məscidi düzbucaqlı formada olmaqla hündürlüyü 40 sm olan səki üzərində yerləşir. Məscidin divarları qırmızı bişmiş kərpiclə hörülmüşdür. Məscidin döşəməsi torpaq, tavanı isə taxta materialı ilə yerli ustalar tərəfindən xüsusi ustalıqla hörülmüşdür. Məscidin ön tərəfdə eyni ölçüdə iki ədəd pəncərə və bir cüt qapı var, ayrıca məscidin yan tərəfində də bir cüt eyni ölçüdə pəncərə var. Məscidin giriş hissəsini yağışdan qorumaq üçün 3 ədəd dəmir dirəklə dam artırılmışdır. Məscidin damı kirəmitlə örtülmüşdür. Məscidin damında azan vermək üçün kvadrat formalı günbəz var. ==Din xadimləri== '''Heydər Molla Məhəmməd oğlu, Cavad Nuri oğlu, Nuriyev İbrahim Cavad oğlu, Fərəcov Fəyyaz Qasım oğlu, Alışanov Əsgər Əbdülhüseyn oğlu, Kərimov Yasər İbad oğlu, Nuriyev Yaqub İbrahim oğlu, Nuriyev Fərman İsa oğlu, Nuriyev Natiq Yaqub oğlu, Əzimov Elvin Kərəm oğlu.''' ==Şəkillər== <gallery> Qasımlı kənd məscidi2.jpg|thumb|center|Qasımlı kənd məscidi Qasımlı kənd məscidi1.jpg|thumb|center|Qasımlı kənd məscidi Qasımlı kənd məscidi.jpg|thumb|center|Qasımlı kənd məscidi </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Masallı rayonunun abidələri]] [[Kateqoriya:Masallı rayonunun məscidləri]] [[Kateqoriya:Qasımlı (Masallı)]] fseeqkl4hjlrqinp5rcdpr4ygd18ap1 0 493995 6600693 6326063 2022-08-29T08:18:39Z Solavirum 95249 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{əhəmiyyət}} {{Alim |adı = Telman Qurbanov |orijinal adı = Telman Xudam oğlu Qurbanov |digər adları = |şəkil = Telman Qurbanov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 6.11.1936 |doğum yeri = [[Naxçıvan]], [[Naxçıvan MSSR]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 17.10.1990 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Kimya]] |elmi dərəcəsi = Müxbir üzv, professor |elmi adı = [[professor]] |iş yeri = Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutu |alma-mater = |təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]] |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1978}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Telman Xudam oğlu Qurbanov''' ({{DVTY}}) — [[professor]].{{mənbəsiz}} == Həyatı == Qurbanov Telman Xudam oğlu 1936-cı il noyabrın 6-da Naxçıvan şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olub. 1955-ci ildə 1 saylı Naxçıvan şəhər orta məktəbini qızıl medalla bitirib, 1955-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinə qəbul olunub. 1960-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsini bitirib. 1968-ci ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru və 1982-ci ildə kimya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsini, 1983-cü ildə isə professor elmi adını alıb, 1989-ci ildə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü seçilib. Telman Qurbanov 17 oktyabr 1990-cı ildə, [[Bakı|Bakıdakı]] evinin qapısında qətlə yetirilmişdir. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov, təşkilatçısı isə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Hüseynovun]] tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. Məmmədovla "Azərbaycan" assosiasiyasında birgə əməkdaşlıq yolu ilə tanış olmuşdur. Odur ki, bu kommersiya strukturunun ştatında DTK əməkdaşlarının bəzi qohumları yerləşdirilmişdir və respublika DTK-nın dəstəyi sayəsində dərnəyə xeyli maddi yardım göstərilmişdiri. [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci ilin avqust qiyamından]] sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} == Elmi fəaliyyəti == 1970–1983-cü illərdə Azərbaycan SSR EA Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda elmi işlər üzrə direktor müavini, 1983–1985-ci illərdə direktor vəzifəsinin icraçısı, 1985–1990-cı illərdə laboratoriya müdiri olub. T.Qurbanovun bilavasitə rəhbərliyi altında respublikada ilk dəfə renium və texnesiumun yeni sinif koordinasion birləşmələrinin sintezi üçün metodlar və bu birləşmələr əsasında münasib metalların, nazik örtük və təbəqələrin aşağı temperatur və təzyiqdə alınma texnologiyası hazırlanıb. Renium xalkogenidləri əsasında aparılan tədqiqatlar tərkibində nadir-torpaq metalları olan yeni üçlü birləşmələrin alınmasında geniş istifadə olunmuşdur ki, bu da yarımkeçirici və termoelektrik xassəli materialların sintez edilməsinə imkan yaratmışdır. Onun rəhbərliyi ilə 1 elmlər doktoru, 15 fəlsəfə doktoru yetişdirilib. === Elmi əsərləri === T.Qurbanovun əldə etdiyi elmi nəticələr onun bir sıra elmi məqalələrində, o cümlədən prof. P.H.Rüstəmov və prof. Ö.M.Əliyevlə birgə nəşr etdirdiyi "Nadir-torpaq elementlərinin üçlü xalkogenidləri" adlı monoqrafiyada öz əksini tapıb. O, 135 elmi əsərin, 45 müəlliflik şəhadətnaməsi və 1 monoqrafiyanın müəllifidir. ==== Müəllif şəhadətnamələri və patentləri ==== O, 45 müəlliflik şəhadətnaməsinin müəllifidir. === Beynəlxalq konfranslarda iştirakı === Çoxlu sayda beynəlxalq konfranslarda iştirak etmişdir. == Elmi-təşkilati fəaliyyəti == T.Qurbanov 1967–1970-ci illərdə Azərbaycan EA-nın Rəyasət Heyəti aparatının, "Tətbiq və Elmi təşkilat" şöbəsinin müdiri və akademik katibinin müavini vəzivələrində çalışmışdır. 1970–1983-cü illərdə Azərbaycan SSR EA Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda elmi işlər üzrə direktor müavini, 1983–1985-ci illərdə direktor vəzifəsinin icraçısı, 1985–1990-cı illərdə laboratoriya müdiri olub. === Dissertantlara elmi rəhbərlik və opponent === T.Qurbanovun rəhbərliyi ilə 1 elmlər doktoru, 15 fəlsəfə doktoru yetişdirilib. == Pedaqoji fəaliyyəti == Heydər Əfəndiyev 1938–1945-ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunda assistent və dosent, 1945–1958-ci illərdə BDU-da əvvəlcə dosent sonra professor kimi işləmişdir. == Beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü == T.Qurbanov keçmiş SSRİ-nin və Azərbaycan EA-nın bir sıra elmi, elmi texniki və problem şuralarının sədri və onların üzvü olmuşdur. == Təltif və mükafatlar == T.Qurbanov 3 dəfə Ümumittifaq Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin qızıl (1978), gümüş (1980, 1982) medallarına və bir sıra Fəxri fərmanlara layiq görülüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] ppj5po6rgqokcx1zeatduodgtdbnakr 6600695 6600693 2022-08-29T08:19:20Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{əhəmiyyət}} {{Alim |adı = Telman Qurbanov |orijinal adı = Telman Xudam oğlu Qurbanov |digər adları = |şəkil = Telman Qurbanov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 6.11.1936 |doğum yeri = [[Naxçıvan]], [[Naxçıvan MSSR]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 17.10.1990 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Kimya]] |elmi dərəcəsi = Müxbir üzv, professor |elmi adı = [[professor]] |iş yeri = Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutu |alma-mater = |təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]] |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1978}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Telman Xudam oğlu Qurbanov''' ({{DVTY}}) — [[professor]].{{mənbəsiz}} == Həyatı == Qurbanov Telman Xudam oğlu 1936-cı il noyabrın 6-da Naxçıvan şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olub. 1955-ci ildə 1 saylı Naxçıvan şəhər orta məktəbini qızıl medalla bitirib, 1955-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinə qəbul olunub. 1960-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsini bitirib. 1968-ci ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru və 1982-ci ildə kimya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsini, 1983-cü ildə isə professor elmi adını alıb, 1989-ci ildə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü seçilib. Telman Qurbanov 17 oktyabr 1990-cı ildə, [[Bakı|Bakıdakı]] evinin qapısında qətlə yetirilmişdir. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov, təşkilatçısı isə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Hüseynovun]] tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. Məmmədovla "Azərbaycan" assosiasiyasında birgə əməkdaşlıq yolu ilə tanış olmuşdur. Odur ki, bu kommersiya strukturunun ştatında DTK əməkdaşlarının bəzi qohumları yerləşdirilmişdir və respublika DTK-nın dəstəyi sayəsində dərnəyə xeyli maddi yardım göstərilmişdiri. [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci ilin avqust qiyamından]] sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} == Elmi fəaliyyəti == 1970–1983-cü illərdə Azərbaycan SSR EA Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda elmi işlər üzrə direktor müavini, 1983–1985-ci illərdə direktor vəzifəsinin icraçısı, 1985–1990-cı illərdə laboratoriya müdiri olub. T.Qurbanovun bilavasitə rəhbərliyi altında respublikada ilk dəfə renium və texnesiumun yeni sinif koordinasion birləşmələrinin sintezi üçün metodlar və bu birləşmələr əsasında münasib metalların, nazik örtük və təbəqələrin aşağı temperatur və təzyiqdə alınma texnologiyası hazırlanıb. Renium xalkogenidləri əsasında aparılan tədqiqatlar tərkibində nadir-torpaq metalları olan yeni üçlü birləşmələrin alınmasında geniş istifadə olunmuşdur ki, bu da yarımkeçirici və termoelektrik xassəli materialların sintez edilməsinə imkan yaratmışdır. Onun rəhbərliyi ilə 1 elmlər doktoru, 15 fəlsəfə doktoru yetişdirilib. === Elmi əsərləri === T.Qurbanovun əldə etdiyi elmi nəticələr onun bir sıra elmi məqalələrində, o cümlədən prof. P.H.Rüstəmov və prof. Ö.M.Əliyevlə birgə nəşr etdirdiyi "Nadir-torpaq elementlərinin üçlü xalkogenidləri" adlı monoqrafiyada öz əksini tapıb. O, 135 elmi əsərin, 45 müəlliflik şəhadətnaməsi və 1 monoqrafiyanın müəllifidir. ==== Müəllif şəhadətnamələri və patentləri ==== O, 45 müəlliflik şəhadətnaməsinin müəllifidir. === Beynəlxalq konfranslarda iştirakı === Çoxlu sayda beynəlxalq konfranslarda iştirak etmişdir. == Elmi-təşkilati fəaliyyəti == T.Qurbanov 1967–1970-ci illərdə Azərbaycan EA-nın Rəyasət Heyəti aparatının, "Tətbiq və Elmi təşkilat" şöbəsinin müdiri və akademik katibinin müavini vəzivələrində çalışmışdır. 1970–1983-cü illərdə Azərbaycan SSR EA Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda elmi işlər üzrə direktor müavini, 1983–1985-ci illərdə direktor vəzifəsinin icraçısı, 1985–1990-cı illərdə laboratoriya müdiri olub. === Dissertantlara elmi rəhbərlik və opponent === T.Qurbanovun rəhbərliyi ilə 1 elmlər doktoru, 15 fəlsəfə doktoru yetişdirilib. == Pedaqoji fəaliyyəti == Heydər Əfəndiyev 1938–1945-ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunda assistent və dosent, 1945–1958-ci illərdə BDU-da əvvəlcə dosent sonra professor kimi işləmişdir. == Beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü == T.Qurbanov keçmiş SSRİ-nin və Azərbaycan EA-nın bir sıra elmi, elmi texniki və problem şuralarının sədri və onların üzvü olmuşdur. == Təltif və mükafatlar == T.Qurbanov 3 dəfə Ümumittifaq Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin qızıl (1978), gümüş (1980, 1982) medallarına və bir sıra Fəxri fərmanlara layiq görülüb. == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] mu79z6oxkqpeyxd5x07ydyzbdonx3a8 6600697 6600695 2022-08-29T08:19:56Z Solavirum 95249 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{əhəmiyyət}} {{Alim |adı = Telman Qurbanov |orijinal adı = Telman Xudam oğlu Qurbanov |digər adları = |şəkil = Telman Qurbanov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 6.11.1936 |doğum yeri = [[Naxçıvan]], [[Naxçıvan MSSR]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 17.10.1990 |vəfat yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Kimya]] |elmi dərəcəsi = Müxbir üzv, professor |elmi adı = [[professor]] |iş yeri = Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutu |alma-mater = |təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]] |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1978}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Telman Xudam oğlu Qurbanov''' ({{DVTY}}) — [[professor]].{{mənbəsiz}} == Həyatı == Qurbanov Telman Xudam oğlu 1936-cı il noyabrın 6-da Naxçıvan şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olub. 1955-ci ildə 1 saylı Naxçıvan şəhər orta məktəbini qızıl medalla bitirib, 1955-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinə qəbul olunub. 1960-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsini bitirib. 1968-ci ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru və 1982-ci ildə kimya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsini, 1983-cü ildə isə professor elmi adını alıb, 1989-ci ildə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü seçilib. Telman Qurbanov 17 oktyabr 1990-cı ildə, [[Bakı|Bakıdakı]] evinin qapısında qətlə yetirilmişdir. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov, təşkilatçısı isə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin]] sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Hüseynovun]] tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. Məmmədovla "Azərbaycan" assosiasiyasında birgə əməkdaşlıq yolu ilə tanış olmuşdur. Odur ki, bu kommersiya strukturunun ştatında DTK əməkdaşlarının bəzi qohumları yerləşdirilmişdir və respublika DTK-nın dəstəyi sayəsində dərnəyə xeyli maddi yardım göstərilmişdiri. [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci ilin avqust qiyamından]] sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} == Elmi fəaliyyəti == 1970–1983-cü illərdə Azərbaycan SSR EA Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda elmi işlər üzrə direktor müavini, 1983–1985-ci illərdə direktor vəzifəsinin icraçısı, 1985–1990-cı illərdə laboratoriya müdiri olub. T.Qurbanovun bilavasitə rəhbərliyi altında respublikada ilk dəfə renium və texnesiumun yeni sinif koordinasion birləşmələrinin sintezi üçün metodlar və bu birləşmələr əsasında münasib metalların, nazik örtük və təbəqələrin aşağı temperatur və təzyiqdə alınma texnologiyası hazırlanıb. Renium xalkogenidləri əsasında aparılan tədqiqatlar tərkibində nadir-torpaq metalları olan yeni üçlü birləşmələrin alınmasında geniş istifadə olunmuşdur ki, bu da yarımkeçirici və termoelektrik xassəli materialların sintez edilməsinə imkan yaratmışdır. Onun rəhbərliyi ilə 1 elmlər doktoru, 15 fəlsəfə doktoru yetişdirilib. === Elmi əsərləri === T.Qurbanovun əldə etdiyi elmi nəticələr onun bir sıra elmi məqalələrində, o cümlədən prof. P.H.Rüstəmov və prof. Ö.M.Əliyevlə birgə nəşr etdirdiyi "Nadir-torpaq elementlərinin üçlü xalkogenidləri" adlı monoqrafiyada öz əksini tapıb. O, 135 elmi əsərin, 45 müəlliflik şəhadətnaməsi və 1 monoqrafiyanın müəllifidir. ==== Müəllif şəhadətnamələri və patentləri ==== O, 45 müəlliflik şəhadətnaməsinin müəllifidir. === Beynəlxalq konfranslarda iştirakı === Çoxlu sayda beynəlxalq konfranslarda iştirak etmişdir. == Elmi-təşkilati fəaliyyəti == T.Qurbanov 1967–1970-ci illərdə Azərbaycan EA-nın Rəyasət Heyəti aparatının, "Tətbiq və Elmi təşkilat" şöbəsinin müdiri və akademik katibinin müavini vəzivələrində çalışmışdır. 1970–1983-cü illərdə Azərbaycan SSR EA Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda elmi işlər üzrə direktor müavini, 1983–1985-ci illərdə direktor vəzifəsinin icraçısı, 1985–1990-cı illərdə laboratoriya müdiri olub. === Dissertantlara elmi rəhbərlik və opponent === T.Qurbanovun rəhbərliyi ilə 1 elmlər doktoru, 15 fəlsəfə doktoru yetişdirilib. == Pedaqoji fəaliyyəti == Heydər Əfəndiyev 1938–1945-ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunda assistent və dosent, 1945–1958-ci illərdə BDU-da əvvəlcə dosent sonra professor kimi işləmişdir. == Beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü == T.Qurbanov keçmiş SSRİ-nin və Azərbaycan EA-nın bir sıra elmi, elmi texniki və problem şuralarının sədri və onların üzvü olmuşdur. == Təltif və mükafatlar == T.Qurbanov 3 dəfə Ümumittifaq Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin qızıl (1978), gümüş (1980, 1982) medallarına və bir sıra Fəxri fərmanlara layiq görülüb. == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} === Ədəbiyyat === * {{Cite book |first=В. А.|last=Гусейнов |title=Больше чем одна жизнь. Кн. 2. Противостояние |chapter=Преодоление. Постскриптум |location=Moskva |publisher=Красная Звезда |ISBN=978-5-88727-100-2 |year=2013 }} * {{Cite book |first=Михаил |last=Тумшис |title=Щит и меч Советского Союза |year=2016 |language=ru |location=Moskva |publisher=Rusiya Təhsil və Elmin Təşviqi Fondu |ISBN=978-5-91244-161-5 }} [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] 8y3h1t45rarq97rsroq32zol6pngo1m 0 494216 6600494 6324003 2022-08-29T06:15:23Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Cavid Nəcəfov |orijinal adı = Cavid Nəcəfqulu oğlu Nəcəfov |şəkil = Cavid Nacafov.jpg |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Cavid Nəcəfqulu oğlu Nəcəfov''' ({{DVTY}}) — dövlət xadimi<ref name=":0">http://novxanililar.narod.ru/index/cavid_n_c_fov/0-50</ref> Azərbaycan SSR "Kənd təsərrüfatı istehsalının mexanizasiya və elektrifikasiyası" idarəsində rəisi. == Həyatı == Əslən [[Novxanı]] kəndindən olan C.Nəcəfov 1929-cu ildə Bakı şəhərində anadan olub. Onun Məktəb illəri Böyük Vətən müharibəsinin ağır illərinə təsadüf edib. Ona görə də balaca Cavid çox çətinlik və ehtiyac içində, öz zəhməti, ağlı və biliyi sayəsində 1947-ci ildə orta məktəbi başa vurur və indiki Azərbaycan Texniki Universitetinin "Nəqliyyat" fakültəsinə daxil olur. 1952-ci ildə [[Azərbaycan Texniki Universiteti]]ni bitirdikdən sonra C.Nəcəfov elə həmin il əmək fəaliyyətinə başladı. İlk olaraq Azərbaycan SSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində mühəndis-mexanizator kimi işə qəbul edilib. 1953–54-cü illərdə həmin nazirlikdə böyük mühəndis vəzifəsinə keçirildi. Bu illərdə öz işgüzarlığı və zəhmətkeşliyi ilə digər işçilərdən fərqlənirdi. Ona görə də 1954–55-ci illərdə onu Karyaqin (indiki Füzuli) rayonunda MTS — da baş mühəndis vəzifəsinə təyin edirlər. Bundan sonra 1955–61-ci illərdə Azərbaycan SSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində əvvəlcə böyük mühəndis, sonra isə "Mexanizasiya və elektrifikasiya" idarəsində rəis müavini – baş mühəndis vəzifələrinə qədər yüksəlmişdir. 1961–62-ci illərdə "Yeni texnikanın dərindən və hərtərəfli öyrənilməsi, kəşfi və reklamı" idarəsində rəis və "Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Texnikası" Respublika Birliyinin sədr müavini vəzifələrində çalışmışdır. 1962–63-cü illərdə Azərbaycan SSR "Kənd təsərrüfatı istehsalının mexanizasiya və elektrifikasiyası" idarəsində rəis vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir. 1963–68-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Kabinetində böyük referent, 1968–72-ci illərdə isə "Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Texnikası" birliyində sədr müavini işləmişdir. 1972–74-cü illərdə "İttifaq Kənd Təsərrüfatı Texnikası" Ümumittifaq Birliyinin Zaqafqaziya filialının rəisi vəzifəsində səy göstərmişdir. 1974–79-cu illərdə Azərbaycan SSR Avtomobil Nəqliyyatı Nazirliyində "Kənd Təsərrüfatı Nəqliyyatı" xüsusi avtomobil idarəsində rəis müavini və boyük mühəndis kimi çalışmışdır. 1979-cu ilin dekabr ayından 1986-cı ilin fevral ayına qədər əvvəlcə Azərbaycan SSR Nazirlər Kabineti yanında Nəqliyyat idarəsinin rəisi, 1986–88-ci illərdə "mexanizasiya və nəqliyyat" idarəsinin rəisi, 1988–89-cu illərdə isə Azərbaycan SSR Dövlət Aqrar Sənaye nəzdində "Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Kimyası" Birliyinin "İstehsalat xidməti və nəqliyyat" idarəsinin rəisi vəzifələrində fəaliyyət göstərmişdir. 1989–90-cı illərdə "Azərkəndkimya" Birliyinin "Hesablama və informasiya işləri" şöbəsinin rəisi işləmişdir. 1990-cı ildən sonra "Azərkəndkimya" Birliyində aparıcı mühəndis, idarənin baş mütəxəssisi, aparıcı mütəxəssis və 1995–96-cı illərdə "Nəqliyyat və mexanikləşdirmə" şöbəsində rəis əvəzi kimi çalışmışdır. 1996–97-cı illərdə isə həmin birliyin "İstehsalat və aqrokimyəvi xidmət" idarəsində nəqliyyat və mexanikləşdirmə işləri üzrə baş mütəxəssis işləmişdir. İşlədiyi bütün bu müddət ərzində Cavid Nəcəfov özünü təcrübəli mütəxəssis, bacarıqlı təşkliatçı, əməli işçi, həssas yoldaş kimi göstərib. Həmkarları arasında həmişə layiqli şəxsiyyət kimi böyük hörmət qazanmışdır. Cavid Nəcəfovun Azərbaycanın Kənd Təsərrüfatının çiçəklənməsində dövlətə göstərdiyi xidmət dövlət tərəfindən diqqətsiz qalmamışdır. Şərəfli işinə görə dəfələrlə rəhbərlik tərəfindən təşəkkürnamələr almışdır. Onun bu əməyi 1966-cı ildə [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı]], 1970-ci ildə V.İ.Leninin anadan olmasının 100 illik medalı, LKGİ — nın 50 illiyi münasibətilə yubiley nişanı, 1988-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin qərarı ilə "[["Əmək veteranı" medalı|Əmək Veteranı" medalı]] və 1989-cu ildə "Azərkəndkimya" Birliyi tərəfindən Fəxri Fərmanla təltif edilmişdir. 1964-cü ildə C.Nəcəfovun "Kənd Təsərrüfatı Texnikasının saxlanması təcrübəsindən" adlı kiçik elmi kitabı çapdan çıxmışdır. C.Nəcəfov uzun iilər Kommunist partiyasının üzvü olub və partiya qabaqcılları sırasında seçilirdi. О, çox qayğıkeş bir insan idi. Оnu tanıyanlar içərisində elə bir insan tapılmaz ki, C.Nəcəfovun ona köməyi dəyməsin. Qohumları və dostları içərisində həmişə əliaçıqlığı, ürəktəmizliyi ilə seçilib. Ehtiyacı olan insanlara həmişə istər maddi, istərsə də mənəvi köməklik göstərib. Yuxarıda sadalanan yüksək vəzifələrdə işlədiyi vaxtlarda belə hər bir zaman özünün sadəliyi ilə fərqlənib.  Cavid Nəcəfov 2007-ci il may ayının 21-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] h4sie7e33rv08gtxgplcugx3omnlk8k 6600496 6600494 2022-08-29T06:15:34Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Cavid Nəcəfov |orijinal adı = Cavid Nəcəfqulu oğlu Nəcəfov |şəkil = Cavid Nacafov.jpg |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = + |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Cavid Nəcəfqulu oğlu Nəcəfov''' ({{DVTY}}) — dövlət xadimi<ref name=":0">http://novxanililar.narod.ru/index/cavid_n_c_fov/0-50</ref> Azərbaycan SSR "Kənd təsərrüfatı istehsalının mexanizasiya və elektrifikasiyası" idarəsində rəisi. == Həyatı == Əslən [[Novxanı]] kəndindən olan C.Nəcəfov 1929-cu ildə Bakı şəhərində anadan olub. Onun Məktəb illəri Böyük Vətən müharibəsinin ağır illərinə təsadüf edib. Ona görə də balaca Cavid çox çətinlik və ehtiyac içində, öz zəhməti, ağlı və biliyi sayəsində 1947-ci ildə orta məktəbi başa vurur və indiki Azərbaycan Texniki Universitetinin "Nəqliyyat" fakültəsinə daxil olur. 1952-ci ildə [[Azərbaycan Texniki Universiteti]]ni bitirdikdən sonra C.Nəcəfov elə həmin il əmək fəaliyyətinə başladı. İlk olaraq Azərbaycan SSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində mühəndis-mexanizator kimi işə qəbul edilib. 1953–54-cü illərdə həmin nazirlikdə böyük mühəndis vəzifəsinə keçirildi. Bu illərdə öz işgüzarlığı və zəhmətkeşliyi ilə digər işçilərdən fərqlənirdi. Ona görə də 1954–55-ci illərdə onu Karyaqin (indiki Füzuli) rayonunda MTS — da baş mühəndis vəzifəsinə təyin edirlər. Bundan sonra 1955–61-ci illərdə Azərbaycan SSR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində əvvəlcə böyük mühəndis, sonra isə "Mexanizasiya və elektrifikasiya" idarəsində rəis müavini – baş mühəndis vəzifələrinə qədər yüksəlmişdir. 1961–62-ci illərdə "Yeni texnikanın dərindən və hərtərəfli öyrənilməsi, kəşfi və reklamı" idarəsində rəis və "Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Texnikası" Respublika Birliyinin sədr müavini vəzifələrində çalışmışdır. 1962–63-cü illərdə Azərbaycan SSR "Kənd təsərrüfatı istehsalının mexanizasiya və elektrifikasiyası" idarəsində rəis vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir. 1963–68-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Kabinetində böyük referent, 1968–72-ci illərdə isə "Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Texnikası" birliyində sədr müavini işləmişdir. 1972–74-cü illərdə "İttifaq Kənd Təsərrüfatı Texnikası" Ümumittifaq Birliyinin Zaqafqaziya filialının rəisi vəzifəsində səy göstərmişdir. 1974–79-cu illərdə Azərbaycan SSR Avtomobil Nəqliyyatı Nazirliyində "Kənd Təsərrüfatı Nəqliyyatı" xüsusi avtomobil idarəsində rəis müavini və boyük mühəndis kimi çalışmışdır. 1979-cu ilin dekabr ayından 1986-cı ilin fevral ayına qədər əvvəlcə Azərbaycan SSR Nazirlər Kabineti yanında Nəqliyyat idarəsinin rəisi, 1986–88-ci illərdə "mexanizasiya və nəqliyyat" idarəsinin rəisi, 1988–89-cu illərdə isə Azərbaycan SSR Dövlət Aqrar Sənaye nəzdində "Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Kimyası" Birliyinin "İstehsalat xidməti və nəqliyyat" idarəsinin rəisi vəzifələrində fəaliyyət göstərmişdir. 1989–90-cı illərdə "Azərkəndkimya" Birliyinin "Hesablama və informasiya işləri" şöbəsinin rəisi işləmişdir. 1990-cı ildən sonra "Azərkəndkimya" Birliyində aparıcı mühəndis, idarənin baş mütəxəssisi, aparıcı mütəxəssis və 1995–96-cı illərdə "Nəqliyyat və mexanikləşdirmə" şöbəsində rəis əvəzi kimi çalışmışdır. 1996–97-cı illərdə isə həmin birliyin "İstehsalat və aqrokimyəvi xidmət" idarəsində nəqliyyat və mexanikləşdirmə işləri üzrə baş mütəxəssis işləmişdir. İşlədiyi bütün bu müddət ərzində Cavid Nəcəfov özünü təcrübəli mütəxəssis, bacarıqlı təşkliatçı, əməli işçi, həssas yoldaş kimi göstərib. Həmkarları arasında həmişə layiqli şəxsiyyət kimi böyük hörmət qazanmışdır. Cavid Nəcəfovun Azərbaycanın Kənd Təsərrüfatının çiçəklənməsində dövlətə göstərdiyi xidmət dövlət tərəfindən diqqətsiz qalmamışdır. Şərəfli işinə görə dəfələrlə rəhbərlik tərəfindən təşəkkürnamələr almışdır. Onun bu əməyi 1966-cı ildə [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı]], 1970-ci ildə V.İ.Leninin anadan olmasının 100 illik medalı, LKGİ — nın 50 illiyi münasibətilə yubiley nişanı, 1988-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin qərarı ilə "[["Əmək veteranı" medalı|Əmək Veteranı" medalı]] və 1989-cu ildə "Azərkəndkimya" Birliyi tərəfindən Fəxri Fərmanla təltif edilmişdir. 1964-cü ildə C.Nəcəfovun "Kənd Təsərrüfatı Texnikasının saxlanması təcrübəsindən" adlı kiçik elmi kitabı çapdan çıxmışdır. C.Nəcəfov uzun iilər Kommunist partiyasının üzvü olub və partiya qabaqcılları sırasında seçilirdi. О, çox qayğıkeş bir insan idi. Оnu tanıyanlar içərisində elə bir insan tapılmaz ki, C.Nəcəfovun ona köməyi dəyməsin. Qohumları və dostları içərisində həmişə əliaçıqlığı, ürəktəmizliyi ilə seçilib. Ehtiyacı olan insanlara həmişə istər maddi, istərsə də mənəvi köməklik göstərib. Yuxarıda sadalanan yüksək vəzifələrdə işlədiyi vaxtlarda belə hər bir zaman özünün sadəliyi ilə fərqlənib.  Cavid Nəcəfov 2007-ci il may ayının 21-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] hge2e6tz5qjvion7robf08kovbn3axi 0 494748 6600261 6591688 2022-08-29T04:39:25Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Belt_wrestling_pictogram.png|20x20px]] Orxan Xanlarov [[Fayl:Belt_wrestling_pictogram.png|20x20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = Orxan Xanlarov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Orxan Xanlarov Mirzə oğlu |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 10.01.1994 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |idman növü = [[Fayl:Belt_wrestling_pictogram.png|20x20px]] [[Zorxana]] ve Pehlivan güleşi |idman dərəcəsi =Azərbaycan Respublikasının İdman Ustası |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası]] |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir|Avropa çempionatı}} {{Qızılmedal|2012 Avropa çempionatı| 2012 Litva-Palanga|Komanda}} {{Qızılmedal|2012 Avropa çempionatı| 2012 Litva-Palanga|Çərxi-tiz}} {{Bürüncmedal|2012 Avropa çempionatı| 2012 Litva-Palanga|Pəhləvan güləşi 70kq}} {{Qızılmedal|2014 Avropa çempionatı| 2014 Belarusiya-Minsk|Komanda}} {{Qızılmedal|2014 Avropa çempionatı| 2014 Belarusiya-Minsk|Çərxi-tiz}} {{Qızılmedal|2018 Avropa çempionatı| 2018 Belarusiya-Minsk|Komanda}} {{Qızılmedal|2018 Avropa çempionatı| 2018 Belarusiya-Minsk|Çərxi-tiz}} {{Qızılmedal|2018 Avropa çempionatı| 2018 Belarusiya-Minsk|Çərxi-çəməni}} {{Turnir|Dünya kuboku}} {{Gümüşmedal|2015 Dünya kuboku| 2015 Tajikistan-Duşanbe|Komanda}} {{Gümüşmedal|2015 Dünya kuboku| 2015 Tajikistan-Duşanbe|Çərxi-tiz}} {{Bürüncmedal|2015 Dünya kuboku| 2015 Tajikistan-Duşanbe|Pəhləvan güləşi 80kq}} {{Turnir|Dünya çempionatı}} {{Gümüşmedal|2016 Dünya çempionatı| 2016 Indoneziya-Jakarta|Komanda}} {{Bürüncmedal|2016 Dünya çempionatı| 2016 Indoneziya-Jakarta|Çərxi-tiz}} {{Bürüncmedal|2016 Dünya çempionatı| 2016 Indoneziya-Jakarta|Çərxi-çəməni}} {{Bürüncmedal|2020 Dünya çempionatı| 2020 İran İslam Respublikası-Bojnourd|Komanda}} {{Bürüncmedal|2020 Dünya çempionatı| 2020 İran İslam Respublikası-Bojnourd|Çərxi-tiz}} {{Bürüncmedal|2020 Dünya çempionatı| 2020 İran İslam Respublikası-Bojnourd|Çərxi-çəməni}} {{Turnir|Beynəlxalq Turnirlər}} {{Bürüncmedal|2013 Beynəlxalq Turnirlər| 2013 İran İslam Respublikası-Serendec| Komanda}} {{Bürüncmedal|2013 Beynəlxalq Turnirlər| 2013 İran İslam Respublikası-Serendec| Çərxi-tiz}} {{Bürüncmedal|2016 Beynəlxalq Turnirlər| 2016 İran İslam Respublikası-Serendec| Komanda}} {{Bürüncmedal|2016 Beynəlxalq Turnirlər| 2016 İran İslam Respublikası-Serendec| Çərxi-çəməni}} {{Turnir|[[İslam Həmrəyliyi Oyunları]]}} {{Gümüşmedal|[[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|2017 Bakı]]|Komanda}} {{Bürüncmedal|[[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|2017 Bakı]]|Çərxi-tiz}} {{Gümüşmedal|[[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|2017 Bakı]]|Çərxi-çəməni}} |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = }} '''Orxan Xanlarov''' — [[Azərbaycan]]lı zorxana ve pehlivan güleşçisi, idman ustası. Avropa çemionu, Dünya çempionatının və Dünya kubokunun mükafatçısı. Orxan Xanlarov [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nda 2 gümüş və 1 bürünc medal qazanıb. == Həyatı == Orxan Xanlarov, ali təhsilini [[Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası]]nda alıb. == Karyerası == Orxan Xanlarov,2012-ci ilde kecirilen Genclerin Avropa birinciliyinde Litva-Palanga Komanda hereketlerinde 3-cü yer, cerxi-tiz yarislarinda qizil,70 kq ceki derecesinde Pehlevan gulesinde burunc medalin sahibi,2013-cü ilde Iran Islam Respublikasinin Serendec seherinde kecirilen beynelxalq turnirde Komanda hereketlerinde burunc, cerxi-tiz yarislarinda burunc medal qazanib,2014-cü ilde kecirilen Boyukler arasinda Avropa cempionatinda Belarus-Minsk Komanda hereketlerinde qizil, Cerxi-tiz yarislarinda qizil medal qazanib,2015-ci ilde boyukler arasinda kecirilen Dunya Kuboku Tacikistan-Dusanbe Komanda hereketlerinde gumus, cerxi-tiz yarislarinda gumus,80 kq Pehlivan gulesinde burunc medal qazanib,2016-cı ilde Iran Islam Respublikasinda kecirilen beynelxalq turnirde Komanda hereketlerinde gumus, cerxi-cemeni yarislarinda burunc medal qazanib, hemin il kecirilen Dunya Cempionatinda Indonesia-Jakarta Komandali hereketlerinde gumus, Cerxi-tiz yarislarinda burunc, cerxi-cemeni yarislarinda burunc medal qazanib,2017-ci ildə [[Azərbaycan bayrağı]] altında [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi Oyunları]]na qatıldı. Orxan Xanlarov, çəxri-tiz yarışlarında bürünc, çəxri-çəməni yarışlarında isə gümüş medala layiq görüldü. Komanda yarışlarında isə o, [[Məmmədi Salamov]], [[Rüfət Gülalıyev]], [[Tural Əliyev (zorxana ustası)|Tural Əliyev]] və [[Xəyyam Orucov]] ilə birgə 2-ci yeri tutdu və [[2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları|IV İslam Həmrəyliyi Oyunları]]nın gümüş medalına sahib oldu.2018-ci ilde Böyüklər arasinda keçirilen Avropa çempionatinda[[Belarusiya-Minsk]] Komanda hərəkətlərinde qizil, Çərxi-tiz yarişlarinda qizil, Çərxi-çəməni yarişlarinda qizil medal qazanib.2020-ci ilde Böyüklər arasında keçirilen Dünya Çempionatında Iran Islam Respublikası-Bojnourd Komanda hereketlerinde bürünc, Çərxi-tiz yarışlarinda bürünc, Çərxi-çəməni yarışlarında bürünc medal qazanıb. == Həmçinin bax == {{Portal|Azərbaycan idmanı}} * [[Azərbaycan 2017 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında]] {{İstinad siyahısı|1}} http://neftchi.org/xeberler/1937-orxan-xanlarov-avropa-empionatnda-3-qzl-medal-qazanb.html https://allsport.az/xəyyam-orucov-milbazidə-2-ci-orxan-xanlarov-cərxi-tizdə-3-cu-olub/ http://amina-azif.az/2018/07/20/zorxana-guləsi-uzrə-milli-komandamizin-idmancilari-belarusiyada-keciriləcək-5-ci-avropa-oyunlarinda-zəfər-qazanmaq-ucun-xanlar-muəllimin-rəhbərliyi-altinda/ http://www.futbolxeber.az/news/others/36702 {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170720134755/http://www.futbolxeber.az/news/others/36702 |date=2017-07-20 }} http://amina-azif.az/2020/12/25/orxan-xanlarov/http://neftchi.org/news/1444-islamiada-our-athlete-won-2-medals-in-the-zurkhaneh-competition.html [[Kateqoriya:2017 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında zorxanaçılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan 2017 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2017 İslam Həmrəyliyi Oyunlarında medal qazananlar]] 9pnm50qjuva9438u2mhgtjaotqd6n19 0 494777 6600884 6008065 2022-08-29T09:38:31Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|50x50px]] [[Fayl:Gymnastics (trampoline) pictogram.svg|20px]] Oksana Tsiqulyova [[Fayl:Gymnastics (trampoline) pictogram.svg|20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Oksana Tsiqulyova |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 15.12.1973 |doğum yeri = [[Nikolayev]], [[Ukrayna]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Ukrayna}} [[Ukrayna]] |idman növü = [[Fayl:Gymnastics (trampoline) pictogram.svg|20px]] Batut gimnastikası |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{MedalHesabı |[[Olimpiya oyunları|Olimpiya Oyunları]]|0 x [[Fayl:Gold medal olympic.svg|15x15px]]|1 x [[Fayl:Silver medal olympic.svg|15x15px]]|0 x [[Fayl:Bronze medal olympic.svg|15x15px]] }} {{Turnir|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|30px]] [[Olimpiya oyunları|Olimpiya Oyunları]] [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|30px]]}} {{Gümüşmedal|[[2000 Yay Olimpiya Oyunları|2000 Sidney]]|Fərdi}} {{Turnir|Dünya Çempionatı}} {{Qızılmedal|1996 Vankuver|Sinxron}} {{Gümüşmedal|1996 Vankuver|Komanda}} {{Turnir|Dövlət təltifləri}} [[Fayl:Order of Princess Olha 3rd Class of Ukraine.png|50x50px|III dərəcəli "Knyaqinya Olqa" ordeni]] |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = }} '''Oksana Nikolayevna Tsiqulyova''' (d. 15 dekabr 1973; [[Nikolayev]], [[Ukrayna]]) — [[Ukrayna]]nı təmsil edən batut gimnastı. Oksana Tsiqulyova, 2000-ci ildə [[Ukrayna]]nı [[Olimpiya oyunları|Olimpiya Oyunları]]nda təmsil edib. [[2000 Yay Olimpiya Oyunları|2000 Sidney Olimpiadası]]nda gümüş medal qazanan Oksana Tsiqulyova, həmdə Dünya Çempionatlarında 4 qızıl, 5 gümüş və 1 bürünc medala sahib olub. == Karyerası == === 2000 Sidney Olimpiadası === Oksana Tsiqulyova, 2000-ci ildə [[Ukrayna]] bayrağı altında [[Avstraliya]]nın [[Sidney|Sidney şəhərind]]ə baş tutan [[2000 Yay Olimpiya Oyunları|XXVII Yay Olimpiya Oyunları]]na qatıldı. Yarışların finalında Tsiqulyova, 37.70 xal topladı və 8 idmançı sırasında 2-ci yeri tutaraq Olimpiya Oyunlarının gümüş medalını qazandı. == İstinadlar == [[Kateqoriya:2000 Yay Olimpiya Oyunlarında gimnastlar]] [[Kateqoriya:2000 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Ukrayna idmançıları]] 11x5zv6lq5agzru7z5ryrscorrrkja5 0 496157 6600395 6278478 2022-08-29T05:35:14Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}}{{vikiləşdirmək}}'''Cəvahirnameyi-Lənkəran -''' [[Talış xanlığı]]nın iqtisadi, coğrafi və tarixi həyatından bəhs edən, həmçinin ərazinin [[Rusiya]] tərəfindən zəbt olunması məsələsinə toxunan əsərlərdən biridir. Əsər Seyidəli Kazım bəy oğluna məxsusdur. Bu əsər cəmi 43 vərəqdən ibarət olub,1869-cu ildə fars dilində yazılmışdır. Əsər müqəddimə, altı fəsil və son sözdən ibarətdir. Əsərin müqəddiməsi onun yazılma məqsədini aydınlaşdırır. Əsərin birinci fəslində müəllif Lənkəran sözünü, ikinci fəslində isə sözün mənşəyini izah etməyə çalışır. "Cəvahirnameyi-Lənkəran"ın üçüncü fəsli Lənkəran xanlığının sərhədlərinə və təbii sərvətlərinə həsr edilmişdir. Dördüncü fəsildə Lənkəran xanlığının iqlimindən bəhs olunur. Əsərin beşinci fəsli ərazidə yaşamış bir sıra müqəddəs adamların həyatından və məqbərə abidələrindən bəhs edir. "Cəvahirnameyi-Lənkəran"ın altıncı fəsli Talış xanlığınının qısa tarixindən bəhs edir. Burada, əvvəlcə xanlığın yaranması və [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]]ın yürüşünə qədər olan dövr işıqlandırılr.  Müəllif Rusiyanın işğalçılıq planlarını belə işıqlandırır: . . . Nadirin ölümündən sonra Ağa Məhəmməd şahın Lənkəranı ələ almaq təşəbbüsü nəticəsiz qaldı.<ref>. Bakıxanov A. A. Gülüstan-i İrəm. B. , 1991; B. , 2006.</ref> Müxtəlif vasitələrlə Mir Mustafa xanı özünə tabe etmək istəyən [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah]] sülh yolu ilə öz arzusuna nail ola bilməyəcəyindən əmin olduğundan 30 minlik bir ordu ilə Lənkərana yürüş etdi. [[Mir Mustafa xan]] ölkəni bu ağır vəziyyətdən xilas etmək məqsədilə Şura çağırdı. İrana tabe olmağın böyük bir həqarət olduğunun əksəriyyətlə qeyd olunduğu şurada Rusiya yardımına müraciət etmək qərarı qəbul olundu. Mir Mustafa xan bu qərara əsasən öz əmisi oğlanlarından Mirzə Məhəmməd bəyi Həştərxan yolu ilə Rusiyaya elçi göndərdi. Əsərin son sözü Lənkəran və ətraf ərazilərdə olan arxeoloji və tarixi abidələrə həsr edilmişdir.<ref>Aсадов Ф. История талышского ханства и его связи с Россией. Б. , 1966. </ref> Müəllifin əsəri bədii təsvir, xronika xarakteri daşıyır. Əsərdə hadisələr məhdud şəkildə təsvir edilməsinə baxmayaraq, Talış xanlığının tarixini öyrənmək baxımından çox qiymətlidir. XX əsrin 60–80-ci illərin [[Azərbaycan]] tarixşünaslığında bütövlükdə Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalı problemi ilə yanaşı, ayrı-ayrı xanlıqların tarixi inkişafı və onların Rusiyaya tabe edilməsi tarixinin araşdırılması geniş miqyas almışdı. Xanlıqların meydana gəlməsi, onların daxili və xarici vəziyyəti, xanlıqların Rusiya ilə münasibətləri, onların imperiyaya birləşdirilməsi və başqa məsələlərin araşdırılması bu səpkili əsərlərin əsas mövzusunu təşkil edir.  == Xarici keçidlər == Sabir Nəsiroğlu — MUĞAN VƏ MUĞANLILAR [http://avrasiya.info/arasdirmalar/4275-sabir-nesiroglu-mugan-ve-muganllar.html] MASALLI — tarixlə müasirliyin qovuşduğu diyar [http://www.xalqqazeti.com/az/news/social/67533] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161104073843/http://www.xalqqazeti.com/az/news/social/67533 |date=2016-11-04 }} == İstinadlar == [[Kateqoriya:Xanlıqlar]] [[Kateqoriya:Lənkəran]] [[Kateqoriya:Əsərlər]] qd3zcugvzoxebv46ck2pgtr8byew9lq 0 497313 6600524 6514297 2022-08-29T06:32:59Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Şamil Rasizadə |şəkil = Şamil Rasizadə.jpg |şəklin izahı = Şamil Rasizadə 21 yanvar 1980-ci ildə |şəklin ölçüsü = 240px |titul = [[Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti]] sədrinin müavini |bayraq = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl = 20 oktyabr 1970 |dövr son = 16 noyabr 1984 |sədr = [[Əli İbrahimov]]<br>[[Həsən Seyidov (siyasətçi, 1932)|Həsən Seyidov]] |titul_2 = Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı |bayraq_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan SSR.svg |dövr əvvəl_2 = 30 mart 1963 |dövr son_2 = 16 noyabr 1984 |həyat yoldaşı = Bilqeyis Vəliyeva (1926–1981) |uşağı = [[Əli Rasizadə|Əlirza]] (1947), Oqtay (1954) və Ülfət (1962) |atası = [[Əlirza Rasizadə]] (1884-1923) |anası = Səkinə Məmmədova (1900-1985) |mükafatları = {{"Oktyabr inqilabı" ordeni}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}} {{"Xalqlar Dostluğu" ordeni}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}} {{"Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}} {{"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}} {{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illiyi" yubiley medalı}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 40 illiyi" yubiley medalı}} {{"SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 50 illiyi" yubiley medalı}} {{"SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 60 illiyi" yubiley medalı}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}[[Fayl:Почётный знак лауреата Государственной премии Азербайджанской ССР.png|20px|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı (1976)|link=Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı]] {{!}}[[Fayl:Почётный знак лауреата Государственной премии Азербайджанской ССР.png|20px|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı (1986)|link=Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı]] {{!}}[[Fayl:Нагрудный знак премии совета министров СССР.png|20px|Премия Совета Министров СССР (1976)|link=:ru:Премия Совета Министров СССР]] {{!}}[[Fayl:Distinguished Inventor Of The Soviet Union.jpg|21px|Заслуженный работник сельского хозяйства СССР (1983)|link=:ru:Заслуженный работник сельского хозяйства СССР]] {{!}}[[Fayl:Золотая медаль на красной ленте.png|18px|Золотая медаль ВСХВ СССР (1958)|link=:ru:Золотая медаль ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Золотая медаль на красной ленте.png|18px|Золотая медаль ВДНХ СССР (1961)|link=:ru:Золотая медаль ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Золотая медаль на красной ленте.png|18px|Золотая медаль ВДНХ СССР (1969)|link=:ru:Золотая медаль ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Золотая медаль на красной ленте.png|18px|Золотая медаль ВДНХ СССР (1978)|link=:ru:Золотая медаль ВДНХ]] {{!}}- {{!}}[[Fayl:Серебряная медаль на синей ленте.png|18px|Серебряная медаль ВСХВ СССР (1956)|link=:ru:Медали ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Серебряная медаль на синей ленте.png|18px|Серебряная медаль ВДНХ СССР (1963)|link=:ru:Медали ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Серебряная медаль на синей ленте.png|18px|Серебряная медаль ВДНХ СССР (1966)|link=:ru:Медали ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Серебряная медаль на синей ленте.png|18px|Серебряная медаль ВДНХ СССР (1974)|link=:ru:Медали ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Серебряная медаль на синей ленте.png|18px|Серебряная медаль ВДНХ СССР (1980)|link=:ru:Медали ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Серебряная медаль на синей ленте.png|18px|Серебряная медаль ВДНХ СССР (1982)|link=:ru:Медали ВДНХ]] {{!}}[[Fayl:Бронзовая медаль на красной ленте.png|18px|Медаль ВАСХНИЛ имени Вильямса (1968)|link=:ru:Всесоюзная академия сельскохозяйственных наук имени Ленина]] {{!}}[[Fayl:Бронзовая медаль на красной ленте.png|18px|Медаль ВАСХНИЛ имени Вавилова (1971)|link=:ru:Всесоюзная академия сельскохозяйственных наук имени Ленина]] {{!}}} |vikianbar = }} '''Şamil Əlirza oğlu Rasizadə''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] dövlət xadimi. Maarifçi və marksist inqilabçı [[Əlirza Rasizadə]]nin oğlu. == Həyatı == Şamil Rasizadə 1916-cı ilin dekabrın 28-də [[Naxçıvan şəhəri]]ndə tanınmış bir maarifçi, sosialist inqilabçı və [[Naxçıvan MSSR]]-in təsisçilərindən biri olan [[Əlirza Rasizadə]]nin ailəsində dünyaya gəlmişdir. [[Azərbaycan SSR İnqilab Komitəsi|Azrevkomun]] komissarı olan atası Əlirza 1923-cü ildə kənd rayonlarında ezamiyyət zamanı vəfat etdi. Əlirzanın qardaşı, görkəmli dramaturq [[Hüseyn Cavid]] Rasizadə, onun Bakıdaki mənzilini və əmlakını sataraq, 7-yaşlı Şamili [[Rusiya vətəndaş müharibəsi|vətəndaş müharibəsi]] yetimləri üçün uşaq evinə verdi, anası [[Rasizadələr|Səkinə-xanım]] isə yerlərdə [[Sovet hökuməti]]ni təşkil etmək məqsədi ilə [[Quba rayonu]]na göndərildi.<ref>Сакина Расизаде: Нас спасла советская власть (интервью). "Вышка" (Баку), 29.XI.1954.</ref> 1935-ci ildə Şamil Rasizadə Kirovabad ([[Gəncə]]) şəhərində yerləşən [[Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti|Kənd Təsərrüfatı Institutuna]] daxil olub, 1940-ci ildə onu zootexnik ixtisası üzrə bitirdi. Lakin tarix elmi onu daha çox maraqlandırırdı, buna görə də o, 1940-ci ildə Bakı şəhərində [[Azərbaycan Dövlət Universiteti]]nin tarix fakültəsinə daxil oldu. Amma müharibə universiteti bitirməyə imkan vermədi və Şamil Rasizadənin gələcək taleyi Azərbaycanda kənd təsərrüfatının inkişafı ilə bağlı oldu.<ref>Şamil Rasizadənin tarixçi olmaq arzusu onun oğlu [[Əli Rasizadə]] tərəfindən həyata keçirildi: o, həmin Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix professoru oldu.</ref> 1941-ci ildə sürətləndirilmiş topçular kurslarını bitirib, Şamil Rasizadə [[Şimali Qafqaz cəbhəsi]]ndə zenit artilleriya bölmələrində vuruşub, tezliklə mayor rütbəsində divizion komandiri vəzifəsinə çatdı.<ref>А.Гюльмамедов и Р.Туманян. Они отстояли Кавказ (серия статей к 30-летию победы): Шамиль Расизаде. = "Бакинский рабочий" (Баку), 28.IV.1975.</ref> 1942-ci ildə yaralandıqdan sonra Şamil Rasizadə doğma Naxçıvan şəhərinə işə göndərildi və orada Naxçıvan MSSR Nazirlər Sovetinin sədr müavini təyin olundu.<ref>Депутаты Верховного Совета Азербайджанской ССР (биографический справочник): Расизаде Шамиль Алиевич. Издательство Азернешр, Баку, 1973, стр.283.</ref> Bu vəzifədə o, müharibə illərində Naxçıvan MSSR əhalisinin yerli istehsal olunmuş bütün ərzaq məhsulları ilə təchizatının təmin olunmasına nail olmuşdur. Oradaca (Naxçıvanda) o, 1946-ci ildə Bilqeyis Heydər qızı Vəliyevaya (1926–1981) evləndi. 1946-cı ildən etibarən Şamil Rasizadə Bakıya, Azərbaycan SSR [[:en:Sovkhoz|Sovxozlar]] nazirliyinin heyvandarlıq şöbəsi müdiri vəzifəsinə keçirilir. 1954-ci ildə üç aqrar (sovxozlar, tədarük və əkinçilik) nazirliklərin birləşməsi nəticəsində o, Azərbaycan SSR-in vahid Kənd təsərrüfatı nazirliyində eyni vəzifəni tutur. 1958-ci ildə Şamil Rasizadə Azərbaycan SSR Dövlət Planlaşdırma İdarəsinində ([[:ru:Госплан|Госплан]]) kənd təsərrüfatı şöbəsi müdiri vəzifəsinə təyin edildi, 1960-cı ildə isə Azərbaycan Kommunist partiyası Mərkəzi komitəsinin kənd təsərrüfatı şöbəsi müdiri vəzifəsinə təyin olundu.<ref>Депутаты Верховного Совета Азербайджанской ССР (биографический справочник): Расизаде Шамиль Алиевич. Издательство Азернешр, Баку, 1976, стр.286.</ref> Həmin ildə o, [[Azərbaycan Kommunist Partiyası]]nın Mərkəzi Komitəsi üzvü seçildi.<ref>Материалы пленума ЦК Компартии Азербайджана. = "Коммунист" (Баку), 22.III.1960.</ref> Şamil Rasizadə 1959–1960-cı illərdə Azərbaycan SSR kənd təsərrüfatı nazirinin birinci müavini, 1962-ci ildən kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı və tədarükü nazirinin birinci müavini, 1963–1965-ci illərdə müavini, 1965-ci ildən isə yenidən kənd təsərrüfatı nazirinin birinci müavini vəzifələrində işləmişdir.<ref name="prom">{{cite book|title= Prominent personalities in the USSR|url= https://archive.org/details/prominentpersona00inst|chapter= Rasi-zade, Sh. A.|year= 1968|publisher= Scarecrow Press|language= en|location= Metuchen, New Jersey|page= [https://archive.org/details/prominentpersona00inst/page/515 515]}}</ref> 1963-cü ilin seçkilərində Azərbaycan SSR-in altıncı çağırış [[Azərbaycan SSR Ali Soveti|Ali Sovetinin]] deputatı seçildi. 1969-cu ildə [[Heydər Əliyev]]in Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi kimi hakimiyyətə gəlişindən sonra, 1970-ci ildə Şamil Rasizadə kənd təsərrüfatı məsələləri üzrə [[Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti]] sədrinin müavini təyin olundu.<ref>Указ Президиума Верховного Совета Аз.ССР "O назначении т. Расизаде Ш.А. заместителем председателя Совета министров Азербайджанской ССР" от 21 июня 1970 года. = "Ведомости Верховного Совета Азербайджанской ССР" (Баку), 1970, № 12, статья 98.</ref> 1971–1984 illərdə o, yenidən [[Azərbaycan KP MK]]-nın üzvü seçilərək, [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası]]nın XXV (1976) və XXVI (1981) qurultaylarının nümayəndəsi oldu.<ref>Списки делегатов XXV и XXVI съездов КПСС. = [http://www.knowbysight.info/2_KPSS/07178.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза (1898–1991).]</ref> 1982-ci ildə Heydər Əliyevin Moskvaya işə gedəndən sonra Azərbaycan SSR-in rəhbərliyinin dəyişdirilməsi prosesində Şamil Rasizadə 1984-cü ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Şurasından təqaüdə göndərildi. Təqaüddə olarkən [[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşrin]] kənd təsərrüfatı şöbəsi müdiri vəzifəsində çalışmışdır. 1991-ci ildə Sovet hakimiyyəti dağıldıqdan sonra о, təbiətən təmiz və namuslu bir insan olaraq, xalq təsərrüfatının (o cümlədən özünün yaratdığı aqrar-sənaye dövlət müəssisələrinin) vəhşicəsinə [[Özəlləşdirmə|özəlləşdirilməsinə]] buraxılmadı. Ömrünün son iki ilində Şamil Rasizadə yoxsulluğa düşdü, çünki [[İnflyasiya|hiperinflyasiya]] onun pul əmanətlərini tezliklə yox etdi.<ref>Atamın 1991–1993 illərdə məktubları (ingilis dilinə tərcüməsi). = Alec Rasizade. Azerbaijan after a decade of independence: less oil, more graft and poverty. "Central Asian Survey" (London), December 2002, volume 21, number 4, pages 349–370.</ref> Ömrünün son illərində o, [[ABŞ]]-a mühacirət edən uşaqlarından pul köçürmələri hesabına yaşayırdı. 1993-cü ilin iyulun 1-də, Bakıya [[Heydər Əliyev]]in hakimiyyətə qayıdışı günü, Şamil Rasizadə vəfat etdi. Bakı şəhərində Azərbaycanın görkəmli xadimləri sırasında [[Fəxri xiyaban]]da dəfn edilib.<ref>[[Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanların siyahısı]].</ref> Kənd təsərrüfatı, elmi-təcrübi və dövlət quruculuğununda görkəmli xidmətlərinə görə Şamil Rasizadə çoxsaylı SSRİ orden, medallar, mükafatlar və fərmanlarla təltif olunmuşdur. == Dövlət fəaliyyəti == Respublika Nazirlər Şurası sədrinin müavini vəzifəsində olarkən (və o zamankı Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi [[Heydər Əliyev]]in rəhbərliyi altında) Şamil Rasizadə Azərbaycanın kənd rayonlarındaki ənənəvi hökm sürən mafioz qurumlarına və kənd təsərrüfatının inkişafına mane olan korrupsiyaya qarşı barışmaz bir mübarizəni başladı.<ref>Ш.А.Расизаде (член ЦК КП Азербайджана). Избавить сельского труженика от пут местных органов. = "Партийная жизнь" (Москва), февраль 1972, № 3, стр.58–69.</ref> Nəticədə aqrar sektorun məhsuldarlığı Azərbaycanın tarixində indiyədək bərabəri olmayan rekord göstəricilərinə çatmışdır.<ref>Müqayisə üçün bax: "[[:ru:Сельское хозяйство Азербайджана|Сельское хозяйство Азербайджана]]" (cari göstəriciləri) və "Сельское хозяйство Азербайджанской ССР" (статистический сборник ЦСУ Аз.ССР). Издательство Азернешр, Баку, 1985, 219 стр.</ref> Şamil Rasizadənin rəhbərliyi altında Azərbaycan öz tarixində ilk dəfə olaraq əkinçilik və heyvandarlıq məhsulları ilə özünü tam şəkildə təmin etməyə malik oldu.<ref>Выступление т. Расизаде Ш.А. = XXIX съезд Компартии Азербайджана (1976 год): стенографический отчёт. Издательство Азернешр, Баку, 1977, стр.166–173.</ref> Eyni zamanda ([[aqrar-sənaye kompleksi]]n yaradılması ilə) tərəvəzçilik məhsulları SSRİ-nin şimal bölgələrinə ixrac olunmağa başladı.<ref>Выступление т. Расизаде Ш.А. = XXX съезд Компартии Азербайджана (1981 год): стенографический отчёт. Издательство Азернешр, Баку, 1982, стр.98–103.</ref> Bu nailiyyət indiyə qədər üstələnmiş olmayıb: müstəqillik aldıqdan sonra Azərbaycan özünün ərzaq məhsullarına olan tələbatının 80 faizini hazırda kənardan idxal etməli olur.<ref>[https://moluch.ru/archive/88/17447/ Д.В.Харитонов. Политика Азербайджана в области сельского хозяйства: основные тенденции, проблемы и новые перспективы. = "Молодой учёный" (Москва), апрель 2015, № 8, стр.407–413.]</ref> Şamil Rəsizadənin təşəbbüsü ilə hazırlanmış və onun rəhbərliyi altında tətbiq olunmuş bir neçə kənd təsərrüfatı layihənin icrası nəticəsində Azərbaycan SSR rekord miqdarda pambıq məhsulunun tədarükünə (ildə 1 milyon ton), tarixdə görünməmiş üzüm yığımına (ildə 1 milyon ton) və hər il bir neçə milyon ton ixrac olunan tərəvəzçilik məhsullarının istehsalına nail oldu.<ref>Материалы ХХХ съезда Компартии Азербайджана (1981 год). Издательство Азернешр, Баку, 1981, стр.18–23, 57–62.</ref> Respublikada əkinçilik və heyvandarlıq məhsullarına yerli əhalinin tələbatını tam təmin etmiş [[aqrar-sənaye kompleksi]] yaradılmışdır. Bütün bu nailiyyətlər [[SSRİ]] dağılandan sonrakı dövrdə [[özəlləşdirmə]] nəticəsində ləğv edilmişdir və Azərbaycanda kənd təsərrüfatı istehsalının həcmi o vaxtkı rekordların hətta bir hissəsinədə çatmır.<ref>{{Cite web |title=Сельское хозяйство: основные показатели (Управление делами Президента Азербайджанской Республики). |url=http://files.preslib.az/projects/republic/ru/azr3_3.pdf |access-date=2017-11-05 |archive-date=2019-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190819034327/http://files.preslib.az/projects/republic/ru/azr3_3.pdf |url-status=dead }}</ref> Azərbaycan SSR kənd təsərrüfatının rəhbəri olaraq, Şamil Rasizadə 1978-ci ildə [[Macarıstan]]a və 1981-ci ildə [[Suriya]]ya SSRİ kənd təsərrüfatı nümayəndə heyətlərinə başçılıq etmişdir. Habelə o, 1970–1984-cü illərdə Azərbaycan pambıqçılarının hər il [[Özbəkistan]]a baş çəkən təcrübə mübadiləsi və yoxlama briqadalarına rəhbərlik edirdi.<ref>Ш.А.Расизаде. Что мы видели в Узбекистане. = "Коммунист Азербайджана" (Баку), ноябрь 1979, стр.63–77.</ref> Macarıstanda o, quş əti istehsalı praktiki təcrübəsini öyrənib Azərbaycanda broyler fabrikləri şəbəkəsini təşkil etmiştir. Özbəkistan təcrübəsini isə Azərbaycanın quru çöl rayonlarında suvarma kanallar sisteminin yaradılmasında istifadə etmişdir. Bu məqsədlə o, Azərbaycan SSR kənd təsərrüfatı naziri və Nazirlər Şurası sədrinin müavini vəzifələrdə 21 il ərzində işləyərkən, faktiki olaraq Azərbaycanın müasir irriqasiya sistemini yaratmışdır.<ref>[http://www.eecca-water.net/file/mamedov_3105.pdf А.Мамедов. Проблемы и перспективы управления водными ресурсами в Азербайджане.]</ref> Quraqlıq şəraitində davamlı məhsul verən yerli taxıl növlərini və düzgün suvarma şəraitində naziklifli pambığın yetişdirilməsi üçün Şamil Rasizadə həmçinin [[Naxçıvan]], [[Ağdam]], [[Şəki]], [[Lənkəran]], [[Quba]], [[Şamaxı]] və [[Gəncə]] zonalarında seleksiya stansiyaları şəbəkəsini yaratmışdır.<ref>Ш.А.Расизаде. Вопросы селекции зерновых для засушливых степей Азербайджана. = "Вестник сельскохозяйственной науки" (Москва), 1978, № 7, стр.53–70.</ref> Bunlardan əlavə o, 1970-ci illərdə [[Azərbaycanda şərabçılıq]] mədəniyyətinin yüksəldilməsi üzrə kampaniyaya başçılıq edib, çünki bu ölkədə müsəlman əhalisi islam qadağa ilə əlaqədar şərabçılıqla tarixən məşğul olmurdu. Yeni üzümlüklərin salınması ilə yanaşı, Şamil Rasizadə demək olar ki, hər bir rayonda yerli şərablar və konyaklar istehsalı müəssisələrini açırdı. Onların məhsulları SSRİ-də və xaricdə o zaman böyük populyarlıq qazanmışdır.<ref>[http://www.sovietwine.com/winery/azssr.html Виноградарство и виноделие Азербайджана.]</ref> == Elmi işləri == Şamil Rasizadənin Azərbaycanda heyvandarlığın inkişafına elmi töhfəsi əsasən təmiz qanlı cins atların bərpasından və həmçinin [[Qafqaz]] şəraitinə uyğunlaşdırılmış iri və xırdabuynuzlu heyvanların yerli növlərinin yaradılmasından ibarətdir. Avstriya, İsveçrə, Almaniya, Hollandiya və Danimarkadan bu bölgəyə gətirilən cins mal-qara öz məhsuldarlığını itirirdi, ona görə də heyvandarların qarşısında bu cinslərin yerli şəraitə uyğunlaşdırmaq vəzifəsi qoyulmuşdur. Şamil Rasizadənin seleksiya işləri nəticəsində Qafqaz respublikalarının yerli iqlim şəraitinə əla uyğunlaşdırılmış "[[boz qafqaz cinsli qaramal]]" (кавказская бурая) adlı mal-qara cinsi yaradılmışdır. Düzgün saxlanma şərti ilə bu mal-qara [[Alp dağları]]nda otlayan Avstriya, İsveçrə, Fransa, İtaliya və Almaniyanın ən məhsuldarlı cinslərindən geri qalmırdı.<ref>Генетические ресурсы сельскохозяйственных животных в России и сопредельных странах (справочник). Издательство ВНИИГРЖ, Санкт-Петербург, 1994: [http://www.cnshb.ru/AKDiL/0044/base/k0030029.shtm Кавказская бурая.]</ref> Ona görə də, bunun ilə yanaşı, Şamil Rasizadə yerli əhali arasında yorulmadan maldarlıq mədəniyyətinin yüksəldilməsini təbliğ edirdi və bunun üzrə yerli yeyvandarlar üçün xüsusi təlimat kitabı yazmışdır.<ref>Ш.А.Расизаде. Культура высокогорного скотоводства. Издательство Колос, Москва, 1969, 193 стр.</ref> Hələ Azərbaycan SSR Sovxozlar nazirliyinin heyvandarlıq şöbəsi müdiri vəzifəsində işləyən dövrdə, Şamil Rasizadə 1950-ci illərdə [[Qarabağ atları]]nın bərpası ilə şəxsən məşğul olmuşdur. Bu məqsədlə Ağdam, Bərdə və Ağstafa at zavodlarında aparılan işləri onun kənd təsərrüfatı elmləri üzrə namizədlik dissertasiyasının mövzusu oldu.<ref>Ш.А.Расизаде. Чистокровное коннозаводство в Азербайджане. Государственное издательство сельскохозяйственной литературы, Москва, 1959, 216 стр.</ref> Sonradan Azərbaycan SSR Kənd təsərrüfatı nazirliyində eyni vəzifəni tutarkən o, 1960-ci illərdə [[boz qafqaz cinsli qaramal]] yaradılması üzrə seleksionerlərin bir qrupuna rəhbərlik edib, SSRİ Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə dissertasiya müdafiə etmədən kənd təsərrüfatı elmləri doktoru dərəcəsini gazanmışdır.<ref>[http://www.bezmani.ru/spravka/bse/base/2/011625.htm Ш.А.Расизаде, А.Б.Манучаров, В.Е.Быстрицкий. Качественное улучшение скотоводства и создание кавказской бурой породы скота в Азербайджане. Издательство Азернешр, Баку, 1962, 352 стр.]</ref> Sonra o, ümumittifaq layihədə [[zərifyunlu qafqaz qoyunu]]n cinsinin yaradılması istiqamətində də fəal iştirak edib.<ref>Ш.А.Расизаде. Выведение тонкорунной кавказской породы овец-мериносов в Азербайджане. Издательство Колос, Москва, 1973, 264 стр.</ref> Şamil Rasizadənin heyvandarlıq üzrə elmi işlərinin nəticələri beş monoqrafiyada, habelə yüzdən çox elmi məqalədə, müxtəlif illərdə nəşr olunmuş broşürlər və digər nəşrlərdə öz əksini tapmışdır. Atçılıq sahəsində tanınmış nüfuz sahibi olan Şamil Rasizadə Ümumittifaq atçılıq idman federasiyası Azərbaycan bölməsinin 1965-ci ildə yarandığı gündən 1985-ci ilə qədər (təqaüdə çıxana qədər) daimi olaraq rəhbəri olub və Bakı cıdır meydanında cıdır mövsümü hər il şəxsən açırdı. Bu vəzifədə o, Avstriya, Macarıstan, İtaliya, İngiltərə və digər ölkələrdən safqanlı cins atların Azərbaycan at zavodlarına gətirilməsi üçün SSRİ Nazirlər Şurasından xüsusi valyuta fondunun ayrılmasına nail oldmuşdur. Onların Qarabağ atları ilə çarpazlaşdırma nəticəsində yerli çapağan cinsləri xeyli yaxşılaşdırılmışdır və yekunda Azərbaycan atları o illərdə ümumittifaq və beynəlxalq müsabiqələrdə mükafat yerlərini tuturdular.<ref>О.Балакшин. Наши лошади за рубежом. = "Коневодство и конный спорт" (Москва), 1968, № 5, стр.32–37; С.Гаврилова. Путь к чемпионской медали. = Там же, 1980, № 3, стр.18–23.</ref> Şamil Rasizadənin atçılıq sahəsində nailiyyətləri 1963-cü və 1966-cı illərdə SSRİ Kənd təsərrüfatı nazirliyinin xüsusi mükafatları ilə qeyd edilmişdir.<ref>Всесоюзный слёт ударников животноводства в Пятигорске. = "Сельская жизнь" (Москва), 23.X.1963; Зональное совещание работников сельского хозяйства в Тбилиси. = "Заря Востока" (Тбилиси), 18.XII.1966.</ref> Kənd təsərrüfatı və dövlət quruculuğunun inkişafında görkəmli xidmətlərinə görə Şamil Rasizadə beş dəfə SSRİ Qırmızı Əmək bayrağı ordeni ilə təltif olunub.<ref>Удостоверения на ордена Трудового Красного знамени за номерами 23035 от 23.II.1944, 481196 от 30.IV.1966, 642662 от 27.VIII.1971, 778358 от 12.XII.1973, 1019942 от 23.II.1981.</ref> Həmçinin o, SSRİ Oktyabr inqilabı və Xalqlar dostluğu ordenləri ilə təltif olunmuşdur.<ref>Удостоверение на орден Октябрьской революции номер 104226 от 27.XII.1976; удостоверение на орден Дружбы народов СССР номер 22977 от 28.XII.1978.</ref> Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan SSR 9 dəfə dalbadal Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası MK-nın və SSRİ Nazirlər Sovetinin Keçici Qırmızı bayrağını almışdır.<ref>Постановления ЦК КПСС и Совета министров СССР по итогам Всесоюзного социалистического соревнования в 1974–1983 годах. = Собрание постановлений правительства СССР (первый раздел). Госполитиздат, Москва, 1974–1983.</ref> Onun elmi-təcrübi nailiyyətləridə Sovet İttifaqının ali hökumət mükafatları ilə qeyd edilmişdir: Ümumittifaq Kənd təsərrüfatı akademiyası medalları və SSRİ Nazirlər Sovetinin mükafatları,<ref>Диплом № 4219 лауреата премии Совета министров СССР: "Постановлением Совета министров Союза ССР от 13 октября 1976 года т. Расизаде Шамилю Алиевичу присуждена премия Совета министров СССР за создание агропромышленного комплекса всесоюзного значения в Азербайджанской ССР".</ref> SSRİ Xalq təsərrüfatı nailiyyətləri sərgisinin 4 qızıl və 6 gümüş medalları,<ref>Номера золотых медалей ВДНХ СССР: 2441, 2807, 3452, 4040; номера серебряных медалей: 3286, 5234, 5545, 16883, 17344, 171676.</ref> və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin iki fəxri fərmanı ilə.<ref>Указ Президиума Верховного Совета Аз.ССР "O награждении т. Расизаде Ш.А. почётной грамотой Верховного Совета Азербайджанской ССР" от 28 декабря 1976 года. = "Ведомости Верховного Совета Азербайджанской ССР" (Баку), 1977, № 1, статья 36; Указ Президиума Верховного Совета Аз.ССР "O награждении т. Расизаде Ш.А. почётной грамотой Верховного Совета Азербайджанской ССР" от 28 декабря 1986 года. = "Ведомости Верховного Совета Азербайджанской ССР" (Баку), 1987, № 1, статья 52.</ref> Həmçinin 1983-ci ildə Şamil Rasizadə SSRİ "Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi" adına layiq görülmüşdür.<ref>Указ Президиума Верховного Совета СССР о присвоении почётного звания "Заслуженный работник сельского хозяйства СССР" работникам агропромышленного комплекса Азербайджанской ССР от 21 апреля 1983 года: Расизаде Шамилю Алиевичу. = "Известия" (Москва), 23.IV.1983.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Biblioqrafiya == ;Elmi monoqrafiyalar * Ш.А.Расизаде. Чистокровное коннозаводство в Азербайджане. Государственное издательство сельскохозяйственной литературы, Москва, 1959, 216 стр. * Ш.А.Расизаде, А.Б.Манучаров, В.Е.Быстрицкий. Качественное улучшение скотоводства и создание кавказской бурой породы скота в Азербайджане. Издательство Азернешр, Баку, 1962, 352 стр. * Ш.А.Расизаде. Культура высокогорного скотоводства. Издательство Колос, Москва, 1969, 193 стр. * Ш.А.Расизаде. Выведение тонкорунной кавказской породы овец-мериносов в Азербайджане. Издательство Колос, Москва, 1973, 264 стр. * Ш.А.Расизаде. Развитие животноводства в Советском Азербайджане в 1946–1984 годах. Издательство Азернешр, Баку, 1988, 503 стр. ;Seçilmiş məqalələr, məruzələr və kollektiv əsərlərdə bölmələr * Сельскохозяйственная энциклопедия (член редакционной коллегии Ш.А.Расизаде), 4-е издание в 6 томах. Издательство Советская Энциклопедия, Москва, 1969–1975. * Выступление т. Расизаде Ш.А. = XXIX съезд Компартии Азербайджана (1976 год): стенографический отчёт. Издательство Азернешр, Баку, 1977, стр.166–173. * Выступление т. Расизаде Ш.А. = XXX съезд Компартии Азербайджана (1981 год): стенографический отчёт. Издательство Азернешр, Баку, 1982, стр.98–103. * Ш.А.Расизаде (член ЦК КП Азербайджана). Избавить сельского труженика от пут местных органов. = "Партийная жизнь" (Москва), февраль 1972, № 3, стр.58–69. * Ш.А.Расизаде. Вопросы селекции зерновых для засушливых степей Азербайджана. = "Вестник сельскохозяйственной науки" (Москва), 1978, № 7, стр.53–70. * Ш.А.Расизаде. Что мы видели в Узбекистане. = "Коммунист Азербайджана" (Баку), ноябрь 1979, № 11, стр.63–77. * В.О.Витт. Практика и теория чистокровного коннозаводства (раздел о восстановлении карабахской породы). Государственное издательство сельскохозяйственной литературы, Москва, 1957, 272 стр. ;Bioqrafik mənbələr * Расизаде, Шамиль Алиевич. = Лауреаты высших премий ВАСХНИЛ. Издательство Колос, Москва, 1986, стр.175. * Расизаде, Шамиль Алиевич. = Сельскохозяйственная энциклопедия (4-е издание), V том. Издательство Советская Энциклопедия, Москва, 1974, стр.258. * Расизаде, Шамиль Алиевич. = Депутаты Верховного Совета Азербайджанской ССР шестого созыва. Издательство Азернешр, Баку, 1963, стр.278. * Расизаде, Шамиль Алиевич. = Депутаты Верховного Совета Азербайджанской ССР седьмого созыва. Издательство Азернешр, Баку, 1968, стр.279. * Расизаде, Шамиль Алиевич. = Депутаты Верховного Совета Азербайджанской ССР восьмого созыва. Издательство Азернешр, Баку, 1971, стр.283. * Расизаде, Шамиль Алиевич. = Депутаты Верховного Совета Азербайджанской ССР девятого созыва. Издательство Азернешр, Баку, 1975, стр.286. * Расизаде, Шамиль Алиевич. = Депутаты Верховного Совета Азербайджанской ССР десятого созыва. Издательство Азернешр, Баку, 1980, стр.289. * Rasizade, Shamil Alievich. = Who is who in socialist countries: a biographical encyclopedia of 10,000 leading personalities in 16 communist countries (compiled by B.Lewytzkyj and J.Stroynowski). Verlag Dokumentation Sauer, München, 1978, page 495. == Xarici keçidlər == * [https://ru.wikipedia.org/wiki/Расизаде,_Шамиль_Алиевич Шамиль Алиевич Расизаде в русской Википедии.] * [http://cyclowiki.org/wiki/Шамиль_Алиевич_Расизаде Шамиль Алиевич Расизаде в русской Циклопедии.] * [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D0%BC%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%A2%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8 Пятикратные кавалеры oрдена Трудового Красного Знамени СССР: Ш.А.Расизаде.] * [[Qarabağ atı|Роль Ш.А.Расизаде в восстановлении карабахской породы лошадей в Азербайджане.]] * [http://www.bezmani.ru/spravka/bse/base/2/011625.htm Роль Ш.А.Расизаде в выведении кавказской бурой породы крупного рогатого скота.] * [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı|Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı: Şamil Rasizadə 1976 və 1986 illərdə.]] * [[Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanların siyahısı|Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanların siyahısı: Şamil Rasizadə.]] == Qalereya == <gallery mode="packed" heights="250px"> Fayl:Şamil Rasizadə 1961.jpeg|Şamil Rasizadə AKP MK kənd təsərrüfatı şöbəsinin müdiri vəzifəsində (Bakı 1961) Fayl:Ш.А.Расизаде 1978.jpg|Şamil Rasizadə 1978-ci ildə Moskvada onun SSRİ Xalqlar Dostluğu ordeni ilə təltif edilməsi şərəfinə Azərbaycan daimi nümayəndəliyində verilmiş qəbulda. Müğənni [[Müslüm Maqomayev]] (solda) və dirijor [[Niyazi]] (sağda) qəbulda iştirak etmişdirlər. |Şamil Rasizadə 1965-ci ildə Azərbaycan SSR kənd təsərrüfatı naziri vəzifəsində olarkən öz ailəsinin əhatəsində Fayl:Şamil Rasizadə 1985.jpeg|Şamil Rasizadə təqaüdə çıxdıqdan sonra ona [[Heydər Əliyev]] tərəfindən verilən Kommunist küçəsindəki mənzilində (Bakı 1985) </gallery> [[Kateqoriya:Rasizadələr]] [[Kateqoriya:Kənd təsərrüfatı elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VI çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VIII çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı dövlət xadimləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq komissarları və nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti sədrinin müavinləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] abivm598r8cqponjbkp9bh5zvgn5a0c 0 498738 6601130 6465121 2022-08-29T11:35:51Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |Orijinal adı = Əlahiddə Naxçıvan general-qubernatorluğu və ya Naxçıvan General-Qubernatorluğu |Gerb = |Gerbin ölçüsü = |Gerbin izahı = |Bayraq = Flag of Azerbaijan.svg |Bayrağın ölçüsü = |Bayrağın izahı = |Şəkil = |Şəklin izahı = |Şəklin ölçüsü = 280px |Ölkə = {{Flaqifikasiya|ADR}} |lat_dir = N |lat_deg =39 |lat_min =20 |lat_sec = 0 |lon_dir = E |lon_deg =45 |lon_min =30 |lon_sec = 0 |Status = ''General—qubernatorluq'' |Daxildir = |Tərkibi = * [[Naxçıvan]] * [[Ordubad rayonu|Ordubad]] * [[Şərur-Dərələyəz qəzası|Şərur-Dərələyəz]] * [[Vedibasar mahalı|Vedibasar]] |Paytaxt = [[Naxçıvan (şəhər)|Naxçıvan]] |Ən böyük şəhərləri = |Əsası qoyulub = 28 fevral 1919 |Ləğv edilib = 28 aprel 1920 |Vəzifəli şəxs = [[Bəhram xan Naxçıvanski]]<br>(''28 fevral 1919-16 mart 1919'')<br>[[Əliyar bəy Haşımbəyov]]<br> (''16 mart 1919-avqust 1918'')<br>[[Səməd bəy Cəmillinski]]<br>(''avqust 1919-fevral 1920'') |Vəzifənin adı = General-qubernator |Vəzifəli şəxs2 = [[Kərim xan İrəvanski]]<br>Hacı Mehdi Bağırov |Vəzifənin adı2 = Hərbi işlər üzrə müavin<br>Mülki işlər üzrə müavin |Vəzifəli şəxs3 = |Vəzifənin adı3 = |ÜDM = |ÜDM illik = |ÜDM-in yeri = |Adambaşına düşən ÜDM = |Adambaşına düşən ÜDM yeri = |Dil = [[Azərbaycan dili|Türk dili]] |Dillər = |Əhali = |Siyahıyaalma ili = |Əhaliyə görə yer = |Faizi = |Əhalinin sıxlığı = |Sıxlığa görə yer = |Milli tərkib = [[Azərbaycanlılar]] – və digərləri |Dini tərkib = [[İslam]] |Sahəsi = |Sahəsinin faizi = |Sahəsinə görə yer = |Maksimal hündürlük = |Orta hündürlük = |Minimal hündürlük = |Xəritə = |Xəritənin eni = |İnzibati vahidin xəritəsi = |Saat qurşağı = |Abreviatura = |ISO = |FIPS = |Telefon kodu = |Poçt indeksi = |İnternet-domen = |Avtomobil nömrəsi = |Sayt = |Commons kateqoriyası = |Qeydlər = }} '''Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu''', '''Naxçıvan General-Qubernatorluğu''' və ya '''Əlahiddə Naxçıvan general-qubernatorluğu''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Naxçıvan]] bölgəsində yaratdığı idarəçilik orqanı; yerli [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] əhalinin qəti tələbinə uyğun olaraq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] hökumətinin 28 fevral 1919-cu il tarixli qərarı ilə yaradılmışdı (sənədlərdə həmçinin "Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu", yaxud "[[Naxçıvan]], [[Ordubad]], [[Şərur-Dərələyəz qəzası|Şərur-Dərələyəz]] və [[Vedibasar mahalı|Vedibasar]] rayonlarının general-qubernatorluğu" da adlanır).<ref name=":0">'''Naxçıvan General-Qubernatorluğu'''// [[Naxçıvan Ensiklopediyası]] / [[Vasif Talıbov|V. Y. Talıbov]]. — Təkminləşdirilmiş və yenidən işlənmiş ikinci nəşr. — [[Naxçıvan]], 2005. — 2 cilddə. — II cild. — Səhifələrin sayı: 380. — Səh.: 84. — ISBN 5-8066-1468-9</ref>{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|454}} == Tarixi == General-qubernatorluğun yaradılmasını şərtləndirən mühüm amillərdən biri də bölgənin müsəlman əhalisinin problemlərini həll etmək zərurəti olmuşdur. [[Naxçıvan|Naxçıvanın]] Müvəqqəti hökuməti Azərbaycan torpaqları olan Naxçıvan, [[Şərur]], [[Ordubad]] qəzalarının "Cənub-Qərbi Azərbaycan" adı altında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] ilə birləşməsi üçün həm ingilis komandanlığına, həm də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərliyinə müraciət etmişdi. Yerli hakimiyyətin təşkili üçün daxili işlər nazirliyinin 20 milyon manatlıq fondundan 500 min manatın general-qubernatorluq üçün ayrılması, Hökumətin bundan əvvəlki 1918 il 6 dekabr tarixli qərarına müvafiq olaraq ayrılmış bir milyon manatın 150 mininin Ermənistan ərazisində yaşayan müsəlman qaçqınlarının ehtiyacları üçün Ermənistandakı diplomatik nümayəndəyə, qalan 850 min manatın isə Cənub-Qərbi Azərbaycan qaçqınlarına yardım göstərmək üçün general-qubertorun sərəncamına verilməsi də qərarda öz əksini tapmışdı. Hökumətin 1919 il 3 mart tarixli qərarı ilə hərbi nazirliyə Cənub-Qərbi Azərbaycandakı silahlı qüvvələrin sayını və vəziyyətini aydınlaşdırmaq məqsədilə general-qubernatorluğa nümayəndə göndərilməsi, əlavə olaraq, bölgəyə daha 500 min manat vəsait ayrılması tapşırılmışdı. == Rəhbərlik == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin 28 fevral 1919-cu il tarixində qəbul etdiyi qərara əsasən [[Bəhram xan Naxçıvanski]] general-qubernator, [[Kərim xan İrəvanski]] hərbi, Hacı Mehdi Bağırov isə mülki işlər üzrə general-qubernatorun müavinləri təyin olunmuşdular. General-qubernatorluğun nəzdində 7 nəfərdən ibarət Şura yaradılmışdı. Şuranın tərkibinə Naxçıvan qəzasından 2, Sürməli, İrəvan qəzalarının və Ordubad mahalının hərəsindən 1 nümayəndə daxil edilmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|454}} 1919 ilin martında general-qubernatorluğun rəhbərliyində dəyişikliklər edildi. Hökumətin 16 mart tarixli qərarına əsasən Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatoru [[Bəhram xan Naxçıvanski]] öz xahişinə görə tutduğu vəzifədən azad olundu. Zaqatalanın qubernatoru general [[Əliyar bəy Haşımbəyov]] general-qubernator, [[Kərim xan İrəvanski]] hərbi, [[Bəhram xan Naxçıvanski]] isə mülki işlər üzrə müavin təyin edildilər. Martın 26-da bölgənin ümumi vəziyyəti haqqında Cümhuriyyət Hökumətinə məlumat vermək üçün Bakıya [[Teymur bəy Makinski]] (sədr), Q. Qənizadə və R. İsmayılovdan ibarət nümayəndə heyəti göndərmək qərara alındı. Daha sonra [[Kərim xan İrəvanski]] vəzifəsindən kənarlaşdırıldı. Onun yerinə namizəd keçmək general-qubernatora həvalə edildi. Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğunun yaradılması bölgənin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti ilə əlaqələrinin möhkəmlənməsində əhəmiyyətli rol oynamışdır.<ref>Aзepбaйджанская Демократиская Pecnyблика (1918–1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998;</ref> Avqust ayında isə [[Səməd bəy Cəmillinski]] Naxçıvan general-qubernatoru təyin olunmuşdu. Siyasi şəraitin mürəkkəbliyi, ilk növbədə isə Ermənistan daşnak hökumətinin fitnəkar hərəkətləri üzündən yüksək vəzifəli şəxslərin [[Naxçıvan]]a gələrək vaxında öz vəzifələrinin icrasına başlaya bilməmələri general-qubernatorluğun işində ciddi çətinliklər yaratmışdı. == İqamətgah == 1919-cu ilin avqustunda qısa müddət [[Ordubad]]da fəaliyyət göstərməyə məcbur olan general qubernatorluğun iqamətgahı sonra yenidən [[Naxçıvan]]a köçürülmüşdü.<ref name=":0" />  == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://nakhchivan.preslib.az/az_b1.html#l6 Naxçıvan general-qubernatorluğu] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin quberniyaları]] i1wj7lplg8htfitgbqdzyda0ykcce18 0 498950 6600863 4865623 2022-08-29T09:36:33Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Burlaxatun türbəsi''' — İranın [[Urmiya]] şəhərində yerləşən [[Kitabi-Dədə Qorqud|"Kitabi-Dədə Qorqud" dastanı]]nda adı keçən [[Burla xatun|Burlaxatunun]] adını daşıyan türbə..<ref name=":0">http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/oktyabr/331294.htm</ref> [[Fayl:Urmiya qalası.jpg|thumb|257x257px|Türbənin yerləşdiyi [[Urmiya qalası]]]] Burlaxatunun türbəsi Urmiya şəhərinin yaxınlığında yerləşən [[Urmiya qalası]]nın içindədir. Məşhur səyyah [[Adam Oleari]] qalanın içində 30 fut (4–5 metr) hündürlüyündə başdaşı olduğunu qeyd edib. Son zamanlar azərbaycanlı ədəbiyyatşünas alimlər [[Məhərrəm Qasımlı]] və [[Asif Rüstəmli]] qala ərazisində axtarış apararaq həmin türbəni aşkara çıxarıblar. Onlar türbənin bir hissəsinin uçduğunu və 30 futluq başdaşının yalnız bir hissəsinin qaldığını qeyd ediblər. Tədqiqatçı alimlər bu məzarın tapılmasında Adam Olearinin verdiyi koordinatlardan istifadə ediblər.<ref name=":0" /> Abidə tam tədqiq edilib öyrənilməsə də, onun məşhur türk dastanının gözəl qəhrəmanı Burla xatunun adını daşıması xüsusi maraq doğurur. Tədqiqatların nəticəsində qalanın İslamdan öncəki dövrə aid olduğu qeyd olunur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İran türbələri]] [[Kateqoriya:Urmiyanın görməli yerləri]] [[Kateqoriya:Urmiyadakı binalar və tikililər]] l9suzrkha5aoxa9ufyz6cj7380sa58n 0 499878 6600276 6153823 2022-08-29T04:55:42Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}}Superionlar bərk elektrolitlər sinfinə aid olan yüksək keçiriciliyə malik ion birləşmələridir. Bu maddələr otaq temperaturunda maye elektrolitlərin və ya ərimiş duzların keçiriciliyinə bərabər yüksək elektrik keçiriciliyinə malikdirlər (10<sup>−1</sup> — 10<sup>−3</sup> Ом<sup>−1</sup>.см<sup>−1</sup>), buna səbəb ionların kristallik qəfəsdə yerdəyişməsinin mümkünlüyüdür. Ion keçiriciliyi bu birləçmələrdə müxtəlif- bir, iki, üç valentli kationların (Ag<sup>+</sup>, Cu<sup>+</sup>, Li<sup>+</sup>, Na<sup>+</sup>, K<sup>+</sup>, Rb<sup>+</sup>, Tl<sup>+</sup>, Cs<sup>+</sup>, Ca<sup>2+</sup>, Zn<sup>2+</sup>, Mg<sup>2+</sup>, Pb<sup>2+</sup>, Al<sup>3+</sup>, Sc<sup>3+</sup>, Ce<sup>3+</sup>, Eu<sup>3+</sup>) və anionların (F<sup>-</sup>, Cl<sup>-</sup>, Br<sup>-</sup>, O<sup>2-</sup>, S<sup>2-</sup>) yerdəyişməsi ilə baş verir. Bu materiallar arasında bəzən yük daşimaqda aktiv olan iki və üc növ ionlar, hətta qarışıq- ion və elektron keçiriciliyi mövcuddur. Superin kristalların kristallik qəfəsində bir və ya bir neçə növ atomlar üçün uzaq nizamlılıq pozulmuş olur, ona görə də bu birləşmələrin kristal qəfəsi defektli sayılır. Bununla yanaşı, qəfəsdə olan daha energetik kimyəvi əlaqəli digər atomlar üçün bu nizamlılıq gözlənilir, bu alt qəfəs — sərt alt qəfəs adlanır. Superion halına gətirib çıxaran defektlərin xarakterindən asılı olaraq 3 tip superion materiallar mövcuddur: I tip kristallar alt qəfəslərdən birində nizamlılığın pozulması mövcud olan kimyəvi tərkibi isə stabil qalan maddələrhesab olunur. Belə materiallara misal AgI göstərilə bilər. Bu maddələrin kristal qəfəsində nizamlılığın pozulması Ag alt qəfəsində baş verir. AgI kristallarının 147<sup>0</sup>С qızması zamanı ilk dəfə olaraq ion keçiriciliyinin kəskin (bir nece min dəfə) artdığı müşahidə olunur. II tip superion maddələr o maddələrdi ki, bunlarda hər hansı bir alt qəfəsin pozulması qəfəsə böyük qatılıqda aşqarların daxil edilməsi ilə mümkün olur. Belə maddələrə tərkibində müxtəlif valentlik halında olan olan metalların oksidlərinin bərk məhlulları aid edilə bilər. Belə maddələrə misal kimi dəmir oksidləri qarışıqlarını (Fe0+Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) göstərmək olar. III tip superion materiallar tərkibində qəfəsə xüsusi olaraq yeridilmiş və böyük yüyürüklüyə malik aşqar ionları olan maddələrdir. Superion halının yaranması mexanizmi sonacan tam öyrənilməsə də yüksək keçiriciliyə malik superion keçirici maddələr artıq tətbiqini tapmışdır. Bu maddələr əsasən bərk elektrolitlər kimi istifadə olunur. Mövcud superion keçiricilər arasında Li<sup>+</sup>və Na<sup>+</sup> kationları əsasında yaradılmış ion keçiriciləri daha perispektivlidir, onlar enerji cəhətdən daha sərfəli sayılırlar. Superion keçiricilərin texnologiyasının üstün cəhətlərindən biri də onların monokristal, polikristal, keramika və nazik təbəqələr formasında hazırlanmasının mümkünlüyüdür. Hazırda superion materiallar əsasında böyük tutumlu kondensatorların yaradılması üzrə işlər aparılır. Bu işlər tamamlanan zaman kiçik ölçülü və böyük tutuma malik elektrik kondensatorların yaradılması mümkün olacaqdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} http://dic.academic.ru/dic.nsf/es/89464/%D0%A1%D0%A3%D0%9F%D0%95%D0%A0%D0%98%D0%9E%D0%9D%D0%98%D0%9A%D0%9{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }} [[Kateqoriya:Fizika]] [[Kateqoriya:AMEA Fizika İnstitutu]] [[Kateqoriya:Terminologiya]] m9goajyb0gwn7f9p37100myxih3zoq9 0 501389 6600909 4406284 2022-08-29T09:42:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Haskel layihələri''' — [[Antanta|Antanta dövlətləri]]nin "[[Ermənistan]]" adlandırılan əraziyə ali komissar təyin etdikləri amerikalı polkovnik [[Villam Haskel|V. Haskel]] tərəfindən [[1919|1919 ilin]] sentyabrında hazırlanmış sənəd. == Haqqında == Həmin sənəddə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Amerika Birləşmiş Ştatlarının]] əlverişli strateji mövqedə yerləşən Naxçıvan bölgəsində möhkəmlənmək planları öz əksini tapmışdı. Layihədə [[Naxçıvan qəzası|Naxçıvan]] və [[Şərur-Dərələyəz qəzası|Şərur-Dərələyəz qəzalarının]] əlahiddə bitərəf zona elan edilməsi və bu ərazidə [[Naxçıvan General-Qubernatorluğu|Naxçıvan general-qubernatorluğunun]] yaradılması nəzərdə tutulurdu.<ref>[http://www.ebooks.az/view/iDeYnxc8.pdf Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cildə. I cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004, səh. 418]</ref> == Xarici keçid == * [http://www.ebooks.az/view/iDeYnxc8.pdf Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cildə. I cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004] == Həmçinin bax == * [[Naxçıvan General-Qubernatorluğu|Naxçıvan general-qubernatorluğu]] * [[Şərur-Dərələyəz qəzası]] * [[Naxçıvan qəzası]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:Naxçıvan ərazisinin tarixi]] 6yeh75mzj4hmntwgzoreii65vrn0xf6 0 501511 6600569 6087816 2022-08-29T06:46:37Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qaraquş (dəqiqləşdirmə)}} {{Dağ |Adı = Qaraquş dağı |Yerli adı = |Şəkil = |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg =|lat_min =|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordScale = |Ölkə = Azərbaycan |Vilayət = [[Kəngərli rayonu]] |Dağ sistemi = [[Kiçik Qafqaz]] |Dağ silsiləsi = |Mütləq hündürlüyü = 2600,5 |Nisbi hündürlüyü = |İlk fəthi = |Marşrutu = |Yer xəritəsi = Qafqaz |Yer xəritəsi 1 = |Vikianbar = }} '''Qaraquş dağı''' — [[Kəngərli rayonu]] ərazisində [[dağ]] (hünd. 2600,5 m). [[Dərələyəz silsiləsi]]nin suayrıcısında [[zirvə]]. [[Çalxanqala (Kəngərli)|Çalxanqala]] kəndindən 8 km-dək [[şimal]]-[[qərb]]dədir. [[Üst Trias]]ın [[Karni]] və Nori mərtəbələrinə aid [[Tənənəm]] lay dəstəsinin dolomit və [[Əhəng daşı|əhəngdaşı]]larından təşkil olunmuş [[yamac]]ları sıldırımlı yüksəklikdir. Tektonik cəhətdən [[Şərur]]-[[Culfa rayonu|Culfa]] qalxım zonasının [[Şərur rayonu|Şərur]] seqmentinin [[cənub]]-[[şərq]] batım sahəsində müşahidə edilən Qaraquş antiklinalının [[şimal]]-[[şərq]] qanadında yerləşir. Zirvə hissəsi və yamaclarından [[şimal]]-[[qərb]] istiqamətli fay-yerdəyişmə qırılmaları keçir.<ref>{{NE|1|596}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Dərəşam dağı]] * [[Xaşlıdağ]] * [[Quşqayası]] * [[Alçalıdağ]] * [[Ziyarəttəpə dağı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Kəngərli rayonunun dağları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda dağ zirvələri]] mlvk43qlvlgiyh29x4imv6qez4oxg3k 0 502940 6600428 4753681 2022-08-29T05:42:57Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim}} 12 iyun 1851-ci ildə ingilis fiziki və mühəndisi, radionun ilk ixtiraçılarından biri olan '''Ser Oliver Jozef Lodge(Sir Oliver Joseph Lodge) ''' anadan olmuşdur.1902-ci ildə o, Kral Eduard tərəfindən cəngavərlik tituluna layiq görülmüşdür. == Ədəbiyyat == * Əliquliyev R. M., Salmanova P. M. İnformasiya cəmiyyəti: maraql; xronoloji faktlar. Bakı:"İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh == Xarici keçidlər == {{alim-qaralama}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:İngiltərə fizikləri]] aegb1nzs4tn6y2cj2x206zz5qf5hxc1 0 505025 6600254 6263239 2022-08-29T04:36:07Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim |adı = İzzət Nəbiyev |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = İzzət Nəbiyev (alim).jpg |şəklin ölçüsü = 230px |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 1923 |doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], [[Azərbaycan SSR]], [[ZSFSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 1993 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = avtomatika |elmi dərəcəsi = texnika elmləri doktoru |elmi adı = [[professor]] |iş yeri = Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun kafedra müdiri (1970-1991) |alma-mater = |təhsili = Azərbaycan Sənaye Universiteti |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar elm və texnika xadimi|1981}} {{SSRİ dövlət mükafatı|1969}}<br>{{"Əmək veteranı" medalı|1984}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı|1946}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illiyi" yubiley medalı|1966}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı|1976}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 40 illiyi" yubiley medalı|1986}}<br>{{XTNS gümüş medalı|tip=XTNS böyük|1961}} {{XTNS gümüş medalı|1969}} {{XTNS gümüş medalı|1987}} {{XTNS bürünc medalı|1963}} {{XTNS bürünc medalı|1982}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''İzzət Əhməd oğlu Nəbiyev''' ({{DVTY}}) — texnika elmləri doktoru, professor, Azərbaycan SSR əməkdar elm və texnika xadimi (1981), [[SSRİ Dövlət mükafatı]] laureatı (1969). == Həyatı == İzzət Nəbiyev 1923-cü ildə [[Nuxa]] (hazırkı Şəki) şəhərində anadan olmuşdur. Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki [[ADNSU]]) Energetika fakültəsini bitirmişdir. 1951-ci ildə Azərbaycan SSR-in göndərişi ilə Moskva Energetika İnstitutunun aspiranturasına oxumağa getmiş, 1954-cü ildə namizədlik, 1972-ci ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1960-cı ildə neft profilli ali məktəblərdə ilk fakültənin — İstehsal proseslərinin aftomatlaşdırılması fakültəsinin əsasını qoymuş və onun ilk dekanı olmuşdur. 1957-ci ildən ömrünün axırına qədər (1993-cü il) eyni zamanda Sumqayıt "Neftkimya-avtomat" Elmi-Tədqiqat və Layihə İnstitutunda (indiki "Neftqazavtomat" Elmi-İstehsalat Birliyində) yerinə yetirilən ittifaq əhəmiyyətli elmi-tədqiqat və konstruktor-layihə işlərində bilavasitə iştirak etmişdir. Onun əldə etdiyi fundamental nəzəri nəticələr kütləvi istehsalda mənimsənilmiş, Azərbaycan SSR-in, eləcə də keçmiş ittifaqın neft və qaz sənayesinin avtomatlaşdırılması və telemexanikləşdirilməsi komplekslərinin yaradılmasında mühüm rol oynamışdır. 75 elmlər namizədinin elmi rəhbəri olmuşdur. == Elmi-təşkilatı fəaliyyəti == * Respublika Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının üzvü, keçmiş SSRİ-nin Ali Təhsil Nazirliyinin Elmi-Metodik Şurasının üzvü * Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin Elmi-Metodik Şurasının "Avtomatika və istehsal proseslərinin avtomatlaşdırılması" bölməsinin sədri/ Müxtəlif dövrlərdə ixtisaslaşdırılmış elmi şuraların üzvü kimi mühəndis kadrların hazırlanmasında xeyli əmək sərf etmişdir. Onun elmi rəhbərliyi və məsləhətçiliyi ilə 75 elmlər doktoru və namizədləri yetişmişdir. == Mükafatları == İzzət Nəbiyev aşağıdakı medal və fəxri adlarla təltif olunmuşdur:<ref>{{cite book |date=1999 |title=Нәбијев Иззәт Әһмәд оғлу (Библиографија) |volume= |pages= 88 сәһ.|url=http://ek.anl.az/lib/item?id=chamo:16391&theme=e-kataloq |location=Бакы |publisher="Азәрбајҹан Енсиклопедијасы" НПБ |isbn=5-89600-261-x}}</ref> * [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı]] — 1946 * SSRİ XTNS böyük gümüş medalı — 1961 * SSRİ XTNS bürünc medalı — 1963 * [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illiyi" yubiley medalı]] — 1966 * SSRİ XTNS gümüş medalı — 1969 * [[SSRİ Dövlət Mükafatı]] — 1969 ("Avtomatlaşdırma sistemlərinin və texniki vasitələr kompleksinin işlənməsi və Azərbaycan neft sənayesində tətbiqinə görə) * [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı]] — 1976 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar elm və texnika xadimi]]" fəxri adı — 1981 * SSRİ XTNS bürünc medalı — 1982 * [["Əmək veteranı" medalı]] — 1984 * [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 40 illiyi" yubiley medalı]] — 1986 * SSRİ XTNS gümüş medalı — 1987 * "SSRİ-nin fəxri ixtiraçısı" fəxri adı — 1984 * [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti]]ndə vaxtilə onun rəhbərlik etdiyi Avtomatika, telemexanika kafedrasında və yaşadığı binanın divarında heykəltəraş [[Ömər Eldarov]]un müəllifi olduğu xatirə lövhələri vurulmuşdur. * Bakıda küçələrdən birinə İzzət Nəbiyevin adı verilmişdir. == Pedaqoji fəaliyyəti == 1949-cu ildə təhsilini əla qiymətlərlə bitirdikdən sonra Moskva Energetika İnstitutunun aspiranturasında ilk elmi fəaliyyətə başlayır. Dissertasiya işini uğurla bitirdikdən sonra texnika elmləri namizədi kimi Bakıya qayıdır və yüksək ixtisaslı elmi və mühəndis kadrların hazırlanması, respublikanın neft sənayesinin avtomatlaşdırılması ilə məşğul olur. 1960-cı ildə neft profilli ali məktəblərdə ilk fakültənin-istehsal proseslərinin aftomatlaşdırılması fakültəsinin əsasını qoyur və onun ilk dekanı olur. 1970-ci ildə Avtomatika, telemexanika və elektronika kafedrasına müdir seçilir və 1991-ci ilə qədər həmin kafedraya rəhbərlik edir. Onun elmi rəhbərliyi və məsləhətçiliyi ilə 75 elmlər doktoru və namizədləri yetişmişdir. == Elmi əsərləri == * Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı:''300-dən artıq'' * Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: ''50'' (monoqrafiya və dərsliklərin sayı — 11). === Əsas elmi əsərləri === * "Neft quyularının məhsuldarlığının teleölçüsü üçün avtomatik sistemlər" * "Ölçmə məlumatının yığılması və çevrilməsinin diskret texniki vasitələri" * "Neftçıxarma sənayesi üçün telemexanika kompleksləri" kimi monoqrafiyaları və neçə-neçə elmi məqalələri Moskvada dərc olunmuşdur. * Respublikada birinci olaraq Azərbaycan dilində "Telemexanika" dərsliyinin müəllifidir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == # Ənvər Mete. O torpağın övladları. — Bakı, — "Nurlan", 2006, s. 274–275 # http://www.anl.az/down/meqale/respublika/respublika_noyabr2008/63281.htm # http://www.respublica-news.az/index.php/elm-v-t-hsil/item/873-zhoerkaemli-alim-pedagog{{Dead link|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot }} [[Kateqoriya:Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin professorları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] [[Kateqoriya:Professorlar]] [[Kateqoriya:Şəkidə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Yasamal qəbiristanlığında dəfn olunanlar]] 7ouco7mjnoj7q38n5ot6ykljic6xis9 0 505229 6599105 6065527 2022-08-28T14:03:44Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İndoneziyada İslam]] → [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Masjid Jami Koto Marapak.JPG|thumbnail|[[Bukittinggi]] məscidi.]] '''İndoneziyada İslam''' — [[İslam]] dini [[İndoneziya]] ərazisində. ==Tarixi== Bu ölkədə İslam dini tacirlərin vasitəsilə yayılıb<ref name="publika.az">[http://publika.az/projects/yolchu/203295.html Ölüləri basdırmayan, onlarla bir yerdə yaşayan MÜSƏLMAN ÖLKƏSİ - FOTO/VİDEO]. publika.az, 20.06.2017 {{az}}</ref>. XIII-XIV əsrlərdə Azərbaycan torpaqlarından gələn qafqazlı Mövlanə [[Malik İbrahim]] əs-Səmərqəndi və yaxud da [[Sunam Qirsik]] deyə tanınan şəxsin [[İndoneziya]]ya gəlişi ilə İslam dini bu torpaqlarda formalaşmağa başlamışdır<ref name="azvision.az">[https://azvision.az/news.php?id=131039 “Azərbaycanı yüz faiz yox, min faiz dəstəkləyirik” – İndoneziya səfiri (MÜSAHİBƏ+VİDEO)]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}. azvision.az, {{az}}</ref>. O, Səmərqənddə dini təhsil aldıqdan sonra, İndoneziyaya gələrək burada İslam dinini yaymağa başlamışdır<ref name="azvision.az"/>. İndoneziya əhalisinin böyük əksəriyyəti - 87 faizi müsəlmanlardır<ref name="publika.az"/>. Hazırda 250 milyon nəfərdən artıq müsəlman əhalisi olan İndoneziya dünyada müsəlman əhalisinin sayına görə birinci yerdə durur<ref name="publika.az"/>. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} {{İndoneziya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} [[Kateqoriya:İndoneziyada islam| ]] tknxtn5hympbia6oekvi6s0xd6gh2ns 6599111 6599105 2022-08-28T14:04:08Z White Demon 75303 White Demon [[İndoneziyada İslam]] səhifəsinin adını [[İndoneziyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Fayl:Masjid Jami Koto Marapak.JPG|thumbnail|[[Bukittinggi]] məscidi.]] '''İndoneziyada İslam''' — [[İslam]] dini [[İndoneziya]] ərazisində. ==Tarixi== Bu ölkədə İslam dini tacirlərin vasitəsilə yayılıb<ref name="publika.az">[http://publika.az/projects/yolchu/203295.html Ölüləri basdırmayan, onlarla bir yerdə yaşayan MÜSƏLMAN ÖLKƏSİ - FOTO/VİDEO]. publika.az, 20.06.2017 {{az}}</ref>. XIII-XIV əsrlərdə Azərbaycan torpaqlarından gələn qafqazlı Mövlanə [[Malik İbrahim]] əs-Səmərqəndi və yaxud da [[Sunam Qirsik]] deyə tanınan şəxsin [[İndoneziya]]ya gəlişi ilə İslam dini bu torpaqlarda formalaşmağa başlamışdır<ref name="azvision.az">[https://azvision.az/news.php?id=131039 “Azərbaycanı yüz faiz yox, min faiz dəstəkləyirik” – İndoneziya səfiri (MÜSAHİBƏ+VİDEO)]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}. azvision.az, {{az}}</ref>. O, Səmərqənddə dini təhsil aldıqdan sonra, İndoneziyaya gələrək burada İslam dinini yaymağa başlamışdır<ref name="azvision.az"/>. İndoneziya əhalisinin böyük əksəriyyəti - 87 faizi müsəlmanlardır<ref name="publika.az"/>. Hazırda 250 milyon nəfərdən artıq müsəlman əhalisi olan İndoneziya dünyada müsəlman əhalisinin sayına görə birinci yerdə durur<ref name="publika.az"/>. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} {{İndoneziya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} [[Kateqoriya:İndoneziyada islam| ]] tknxtn5hympbia6oekvi6s0xd6gh2ns 6599116 6599111 2022-08-28T14:04:41Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki [[Fayl:Masjid Jami Koto Marapak.JPG|thumbnail|[[Bukittinggi]] məscidi.]] '''İndoneziyada İslam''' — [[islam]] dini [[İndoneziya]] ərazisində. ==Tarixi== Bu ölkədə islam dini tacirlərin vasitəsilə yayılıb<ref name="publika.az">[http://publika.az/projects/yolchu/203295.html Ölüləri basdırmayan, onlarla bir yerdə yaşayan MÜSƏLMAN ÖLKƏSİ - FOTO/VİDEO]. publika.az, 20.06.2017 {{az}}</ref>. XIII-XIV əsrlərdə Azərbaycan torpaqlarından gələn qafqazlı Mövlanə [[Malik İbrahim]] əs-Səmərqəndi və yaxud da [[Sunam Qirsik]] deyə tanınan şəxsin [[İndoneziya]]ya gəlişi ilə islam dini bu torpaqlarda formalaşmağa başlamışdır<ref name="azvision.az">[https://azvision.az/news.php?id=131039 “Azərbaycanı yüz faiz yox, min faiz dəstəkləyirik” – İndoneziya səfiri (MÜSAHİBƏ+VİDEO)]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}. azvision.az, {{az}}</ref>. O, Səmərqənddə dini təhsil aldıqdan sonra, İndoneziyaya gələrək burada islam dinini yaymağa başlamışdır<ref name="azvision.az"/>. İndoneziya əhalisinin böyük əksəriyyəti - 87 faizi müsəlmanlardır<ref name="publika.az"/>. Hazırda 250 milyon nəfərdən artıq müsəlman əhalisi olan İndoneziya dünyada müsəlman əhalisinin sayına görə birinci yerdə durur<ref name="publika.az"/>. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:İndoneziyada islam| ]] {{İndoneziya-qaralama}} {{İslam-qaralama}} bmd7tb4w06xjukcb07k7hikcnrw1lio 0 505880 6600546 4837281 2022-08-29T06:40:50Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göl |Adı = Çebarkul |Yerli adı = {{Dil-ru|Чебаркуль }} |Şəkil = Chebarkul Lake 3.jpg |Şəklin izahı =Çapala gölü |lat_dir = N|lat_deg = 54 |lat_min = 57 |lat_sec = 36 |lon_dir = E|lon_deg = 60|lon_min = 19 |lon_sec = 46 | Koordinatlar = |CoordScale = |Ölkə = Rusiya |Ölkə 1 = |Ölkə 2 = |Ölkə 3 = |Ölkə 4 = |Region = Çelyabinsk vilayəti |Region 1 = |Region 2 = |Region 3 = |Region 4 = |Vilayət = |Vilayət 1 = |Vilayət 2 = |Vilayət 3 = |Vilayət 4 = |Əyalət = |Əyalət 1 = |Əyalət 2 = |Əyalət 3 = |Əyalət 4 = |Rayon = Çelyabinsk rayonu |Rayon 1 = |Rayon 2 = |Rayon 3 = |Rayon 4 = |Yerləşməsi = |YM = |Ada = |Ada = |Tip = |Sahəsi = 19,8 |Həcmi = 0,154 |Mütləq hündürlüyü = |Sahil uzunluğu = |Dərin yeri = 12 |Orta dərinliyi = 2.3 |Uzunluğu = |Eni = |Minerallaşma tipi = |Duzluluğu = 0,3679 |Şəffaflığı = |Su tutumu = |Tökülən çay = |Tökülən çay = |Axan çay = |Axan çay = |Min. t = |Maks. t = |Orta illik t. = |Yanvarda orta t. = |İyulda orta t. = |İllik yağıntı = |Vəziyyəti = |Məhvolma = |UNESCO = |Ümumdünya irsi = |Sayt = |Flora = |Fauna = |Xəritə = |Xəritə yazı = |Yer xəritəsi = |Yer xəritəsi 1 = |Sərgi = |Sərgi 1 = |Yer xəritəsi qeydləri = |Commonsda kateqoriya = }} '''Çebarkul''' — [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]nın [[Çelyabinsk vilayəti]]ndə [[göl]].<ref name=":0">'''Çebarkul'''// Büssel – Çimli-podzol torpaqlar / baş red. [[Mahmud Kərimov|M. K. Kərimov]]. — [[Azərbaycan Milli Ensiklopediyası]]. — Bakı: [[Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi|"Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi]], 2014. — 25 cilddə. — V cild. — Səhifələrin sayı: 592. — Səh.: 472. — 25 000 nüsx. — ISBN 978-9952-441-10-9.</ref> == Haqqında == Sahəsi 19,8 ''km<sup>2</sup> ''. Cənubi Uralın şərq yamacında, 320 ''m'' yüksəklikdədir. Qarışıq mənbədən, əsasən, [[qar]] suları ilə qidalanır. Səviyyə tərəddüdü 1,25 ''m''-ədəkdir, ən yüksək səviyyə iyunda olur. Noyabrın birinci yarısından mayadək donmuş olur. Çebarkuldan Koel qaçayı ([[Ob hövzəsi]]) başlanır. Sahilləri mənzərəlidir. İstirahət evləri və sanatoriyalar var. [[Çebarkul]] şəhəri Çebarkul sahilindədir.<ref name=":0" /> == Qalereya == <gallery> Chebarkul meteorite sample.jpg|Alimlər donmuş Çebarkul gölünün buz təbəqəsində meteorit nümunələrini tapdılar. Chebarkul meteorite sample on lake ice.jpg|Meteorit parçalarının təxminən 10% dəmirdir Strewnfield map of Chelyabinsk meteorites.jpg|Meteorit fraqmentlərinin olduğu yerlər, o cümlədən Çebarkul gölünün yerləşdiyi ərazini göstərən xəritə. </gallery> </gallery> == Həmçinin bax == * [[Çapala gölü]] * [[Cenevrə gölü]] * [[Baykal]] * [[Ladoqa gölü]] * [[Lama gölü]] * [[Oneqa gölü]] * [[Pskov gölü]] * [[Taymır gölü]] * [[Vivi gölü]] * [[Xanka gölü]] * [[Çud gölü]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.universetoday.com/106226/newly-released-security-cam-video-shows-chelyabinsk-meteorite-impact-in-lake-chebarkul/ Çebarkulda yeni yerləşdirilən kamerada meteorit izi tapılmışdır.] [[Kateqoriya:Rusiya gölləri]] 5iqrb9qg25tf3snju065trn3ficxvmm 0 505988 6599443 6423179 2022-08-28T14:56:59Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Tövlədərə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Zivel kənd Sovetindən Tövlədərə kəndi Çıraq kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Yaşayış məntəqəsi əvvəllər qonşu Çiraq kəndinin binə yerində salınmişdir. Kəndin yerləşdiyi dərədə mal-qara tövləsi olduğu üçün dərə Tövlədərə adlanmışdır. Sonralar bu ad kəndə də verilmişdir. Oykonim "tövləsi olan dərədə yerləşən kənd" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Bu kəndin ərazisində qış və yay aylarında mal-qoyun saxlamaq üçün çox əlverişli bir şərait olduğundan, bu ərazidə Çıraq kəndinin sakinləri tövlə tikib heyvandarlıqla məşğul olurmuşlar. Sonralar həmin yerdə yaşayış məskəni salıb adını tövlədərə, yəni tövlələr yerləşən dərə qoyublar. Kəndin bünövrəsini Məmmədalı adlı bir şəxs qoymuşdur. O, kənd camaatının ulu babası sayılır.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağlıq ərazidə yerləşir. Kənddə Gamış yurdu, Boyun yurd, Balahasar yurdu, Hasarlı yurd, Bulaqların yurdu, Çalpapaq yurd, Malölən yurd, Gölyurd, Çatım yurd, Ellazın çüxurunun yurdu, Vəlinin çüxurunun yurdu, Şana yurdu, Taxta yurd, Əyri yurd adlı yaylaqlar, Novlu bulaq, Yarpızlı bulaq, Hasarlı bulağı, Sarı bulaq, Quru bulaq, Lilpər bulağı, Kərimin bulağı adlı bulaqlar, Yuxarı binə adlı binə yeri var. Kəndin məşhur yerləri: Güney, Çalpapaq, Məmmədalının yalı, Qayabaşı, Çəvlik, Qayalar, Dəlidağ, Kahalar, Tovləağzı, Manafuçan, Xaç, Baqqalın dərəsi, Təkədərəsi, Hümbətin xırmanı, Qobunun yalı, Şahverdibiçən yal, Sarımsaqlı qaya, İmanın qayası, Attutulan qaya, Oyux yeri, Xırman yerləri, Dovşan yalı, Təkəqayası, Qayabaşının kahaları, Ağnovlar, İsabiçən, Tövlədərə çayı.<ref name="ReferenceA"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] tpzb1ki8dvk1lvwp7y8jmz7dgd45ika 6599450 6599443 2022-08-28T15:00:39Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Tövlədərə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Zivel kənd Sovetindən Tövlədərə kəndi Çıraq kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi əvvəllər qonşu Çiraq kəndinin binə yerində salınmişdir. Kəndin yerləşdiyi dərədə mal-qara tövləsi olduğu üçün dərə Tövlədərə adlanmışdır. Sonralar bu ad kəndə də verilmişdir. Oykonim "tövləsi olan dərədə yerləşən kənd" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Bu kəndin ərazisində qış və yay aylarında mal-qoyun saxlamaq üçün çox əlverişli bir şərait olduğundan, bu ərazidə Çıraq kəndinin sakinləri tövlə tikib heyvandarlıqla məşğul olurmuşlar. Sonralar həmin yerdə yaşayış məskəni salıb adını tövlədərə, yəni tövlələr yerləşən dərə qoyublar. Kəndin bünövrəsini Məmmədalı adlı bir şəxs qoymuşdur. O, kənd camaatının ulu babası sayılır.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağlıq ərazidə yerləşir. Kənddə Gamış yurdu, Boyun yurd, Balahasar yurdu, Hasarlı yurd, Bulaqların yurdu, Çalpapaq yurd, Malölən yurd, Gölyurd, Çatım yurd, Ellazın çüxurunun yurdu, Vəlinin çüxurunun yurdu, Şana yurdu, Taxta yurd, Əyri yurd adlı yaylaqlar, Novlu bulaq, Yarpızlı bulaq, Hasarlı bulağı, Sarı bulaq, Quru bulaq, Lilpər bulağı, Kərimin bulağı adlı bulaqlar, Yuxarı binə adlı binə yeri var. Kəndin məşhur yerləri: Güney, Çalpapaq, Məmmədalının yalı, Qayabaşı, Çəvlik, Qayalar, Dəlidağ, Kahalar, Tovləağzı, Manafuçan, Xaç, Baqqalın dərəsi, Təkədərəsi, Hümbətin xırmanı, Qobunun yalı, Şahverdibiçən yal, Sarımsaqlı qaya, İmanın qayası, Attutulan qaya, Oyux yeri, Xırman yerləri, Dovşan yalı, Təkəqayası, Qayabaşının kahaları, Ağnovlar, İsabiçən, Tövlədərə çayı.<ref name="ReferenceA"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] jil5wz7ermo6bipx44scbxiarjbccts 6599476 6599450 2022-08-28T15:21:34Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Tövlədərə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Zivel kənd Sovetindən Tövlədərə kəndi Çıraq kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi əvvəllər qonşu Çiraq kəndinin binə yerində salınmişdir. Kəndin yerləşdiyi dərədə mal-qara tövləsi olduğu üçün dərə Tövlədərə adlanmışdır. Sonralar bu ad kəndə də verilmişdir. Oykonim "tövləsi olan dərədə yerləşən kənd" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Bu kəndin ərazisində qış və yay aylarında mal-qoyun saxlamaq üçün çox əlverişli bir şərait olduğundan, bu ərazidə Çıraq kəndinin sakinləri tövlə tikib heyvandarlıqla məşğul olurmuşlar. Sonralar həmin yerdə yaşayış məskəni salıb adını tövlədərə, yəni tövlələr yerləşən dərə qoyublar. Kəndin bünövrəsini Məmmədalı adlı bir şəxs qoymuşdur. O, kənd camaatının ulu babası sayılır.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağlıq ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Kənddə Gamış yurdu, Boyun yurd, Balahasar yurdu, Hasarlı yurd, Bulaqların yurdu, Çalpapaq yurd, Malölən yurd, Gölyurd, Çatım yurd, Ellazın çüxurunun yurdu, Vəlinin çüxurunun yurdu, Şana yurdu, Taxta yurd, Əyri yurd. === Bulaqları === Novlu bulaq, Yarpızlı bulaq, Hasarlı bulağı, Sarı bulaq, Quru bulaq, Lilpər bulağı, Kərimin bulağı. === Məşhur yerləri === Güney, Çalpapaq, Məmmədalının yalı, Qayabaşı, Çəvlik, Qayalar, Dəlidağ, Kahalar, Tovləağzı, Manafuçan, Xaç, Baqqalın dərəsi, Təkədərəsi, Hümbətin xırmanı, Qobunun yalı, Şahverdibiçən yal, Sarımsaqlı qaya, İmanın qayası, Attutulan qaya, Oyux yeri, Xırman yerləri, Dovşan yalı, Təkəqayası, Qayabaşının kahaları, Ağnovlar, İsabiçən, Tövlədərə çayı.<ref name="ReferenceA"/> === Binələri və qışlaqları == Yuxarı binə. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] qrci6amsip9c5hj8pro1ons6n8k6kcw 6599494 6599476 2022-08-28T15:41:05Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Tövlədərə''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Çıraq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Zivel kənd Sovetindən Tövlədərə kəndi Çıraq kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi əvvəllər qonşu Çiraq kəndinin binə yerində salınmişdir. Kəndin yerləşdiyi dərədə mal-qara tövləsi olduğu üçün dərə Tövlədərə adlanmışdır. Sonralar bu ad kəndə də verilmişdir. Oykonim "tövləsi olan dərədə yerləşən kənd" mənasındadır.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Bu kəndin ərazisində qış və yay aylarında mal-qoyun saxlamaq üçün çox əlverişli bir şərait olduğundan, bu ərazidə Çıraq kəndinin sakinləri tövlə tikib heyvandarlıqla məşğul olurmuşlar. Sonralar həmin yerdə yaşayış məskəni salıb adını tövlədərə, yəni tövlələr yerləşən dərə qoyublar. Kəndin bünövrəsini Məmmədalı adlı bir şəxs qoymuşdur. O, kənd camaatının ulu babası sayılır.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağlıq ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Kənddə Gamış yurdu, Boyun yurd, Balahasar yurdu, Hasarlı yurd, Bulaqların yurdu, Çalpapaq yurd, Malölən yurd, Gölyurd, Çatım yurd, Ellazın çüxurunun yurdu, Vəlinin çüxurunun yurdu, Şana yurdu, Taxta yurd, Əyri yurd. === Bulaqları === Novlu bulaq, Yarpızlı bulaq, Hasarlı bulağı, Sarı bulaq, Quru bulaq, Lilpər bulağı, Kərimin bulağı. === Məşhur yerləri === Güney, Çalpapaq, Məmmədalının yalı, Qayabaşı, Çəvlik, Qayalar, Dəlidağ, Kahalar, Tovləağzı, Manafuçan, Xaç, Baqqalın dərəsi, Təkədərəsi, Hümbətin xırmanı, Qobunun yalı, Şahverdibiçən yal, Sarımsaqlı qaya, İmanın qayası, Attutulan qaya, Oyux yeri, Xırman yerləri, Dovşan yalı, Təkəqayası, Qayabaşının kahaları, Ağnovlar, İsabiçən, Tövlədərə çayı.<ref name="ReferenceA"/> === Binələri və qışlaqları == Yuxarı binə. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] cvla5cu0j9gpwj3i5sab2sfy1mehdpn 0 506067 6599466 6598498 2022-08-28T15:15:45Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Tağılar}} {{digər məna|Qaragüney}} {{YM}} '''Tağılar''' (əvvəlki adı: '''Qaragüney''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Comərd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Kilsəli kənd Sovetindən Qaragüney kəndi Comərd kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 29 may 2015-ci ildə Comərd kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Qaragüney kəndi Tağılar kəndi adlandırılmışdır. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin keçmiş adı Comərd Qaragüneyi olmuşdur. Yerli əhalinin məlumatına görə, yaşayış məntəqəsini Comərd adlı şəxs Qaragüney adlı ərazidə saldığı üçün belə adlandırlmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Qara güney, yəni qara torpağı olan güney deməkdir. Qara torpaq məhsuldar olur, güney isə cənub, isti olan yerdir.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov. Kəlbəcər. Ensiklopedik məlumatlar, Toponimlər, fotoşəkillər, xəritələr.</ref> Kəlbəcər rayonunun ərazisində iki Qaragüney kəndi olub. Onlardan biri Zülfüqarlı, digəri isə Comərd sovetliyinin ərazisində yerləşib. Zülfüqarlı kənd inzibati ərazi dairəsində yerləşən kənd hazırda da [[Qaragüney (Kəlbəcər)|Qaragüney]] adlanır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd rayon mərkəzindən ş.-da dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Kənddə Novlu yurd, Böyükbiçənək yurdu, Qaratelli yurdu, Ortadüz yurdu, Yurdlar, Allahaman yurdu, Qayalıq yurdu, Meydandüzü yurdu, Qaradağlı yaylağı. === Bulaqları === Sədr bulağı, Əziz bulağı, Yastı bulaq, Soyuq bulaq, Daş bulaq, Sarı bulaq, Şırran bulaq, Gözüaçılan bulaq, Söyüdlü bulağı. === Məşhur yerləri === Qala, Sarıqaya, Komanın dalı, Xeyir bəy güllə atan, Təkəvurulan, Buğavurulan, Qovuqqayası, Qalığın dərəsi, Alainəkqalan, Mollatutan, Əlik balası tutulan, Topallıgüney, Söyüdlü meşəsi, Novlunun meşəsi, Qayalığın meşəsi, Qaragüneyin yalı, Ağduzdax, Tağının tapı, Zoğallı tap, Yalyeri, Ortakövşən, Yuxarıkövşən, Kərbəlayı yerləri, Meşə yerin çayı, Qayalığın suyu, Qabaqqaya çayı.<ref name="ReferenceA"/> Kənddə Binə yeri adında yer var.<ref name="ReferenceA"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] twbo9jy3kp2r03vgquymmy53vw5htfa 6599468 6599466 2022-08-28T15:17:02Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Tağılar}} {{digər məna|Qaragüney}} {{YM}} '''Tağılar''' (əvvəlki adı: '''Qaragüney''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Comərd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Kilsəli kənd Sovetindən Qaragüney kəndi Comərd kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 29 may 2015-ci ildə Comərd kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Qaragüney kəndi Tağılar kəndi adlandırılmışdır. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin keçmiş adı Comərd Qaragüneyi olmuşdur. Yerli əhalinin məlumatına görə, yaşayış məntəqəsini Comərd adlı şəxs Qaragüney adlı ərazidə saldığı üçün belə adlandırlmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Qara güney, yəni qara torpağı olan güney deməkdir. Qara torpaq məhsuldar olur, güney isə cənub, isti olan yerdir.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov. Kəlbəcər. Ensiklopedik məlumatlar, Toponimlər, fotoşəkillər, xəritələr.</ref> Kəlbəcər rayonunun ərazisində iki Qaragüney kəndi olub. Onlardan biri Zülfüqarlı, digəri isə Comərd sovetliyinin ərazisində yerləşib. Zülfüqarlı kənd inzibati ərazi dairəsində yerləşən kənd hazırda da [[Qaragüney (Kəlbəcər)|Qaragüney]] adlanır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd rayon mərkəzindən ş.-da dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Kənddə Novlu yurd, Böyükbiçənək yurdu, Qaratelli yurdu, Ortadüz yurdu, Yurdlar, Allahaman yurdu, Qayalıq yurdu, Meydandüzü yurdu, Qaradağlı yaylağı. === Bulaqları === Sədr bulağı, Əziz bulağı, Yastı bulaq, Soyuq bulaq, Daş bulaq, Sarı bulaq, Şırran bulaq, Gözüaçılan bulaq, Söyüdlü bulağı. === Məşhur yerləri === Qala, Sarıqaya, Komanın dalı, Xeyir bəy güllə atan, Təkəvurulan, Buğavurulan, Qovuqqayası, Qalığın dərəsi, Alainəkqalan, Mollatutan, Əlik balası tutulan, Topallıgüney, Söyüdlü meşəsi, Novlunun meşəsi, Qayalığın meşəsi, Qaragüneyin yalı, Ağduzdax, Tağının tapı, Zoğallı tap, Yalyeri, Ortakövşən, Yuxarıkövşən, Kərbəlayı yerləri, Meşə yerin çayı, Qayalığın suyu, Qabaqqaya çayı.<ref name="ReferenceA"/> === Binələri və qışlaqları === Binə yeri.<ref name="ReferenceA"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] km57z65nve40zf6g4taoadd0mb6u0ab 6599489 6599468 2022-08-28T15:38:04Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Tağılar}} {{digər məna|Qaragüney}} {{YM}} '''Tağılar''' (əvvəlki adı: '''Qaragüney''') — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Comərd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Kilsəli kənd Sovetindən Qaragüney kəndi Comərd kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 29 may 2015-ci ildə Comərd kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Qaragüney kəndi Tağılar kəndi adlandırılmışdır. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Kəndin keçmiş adı Comərd Qaragüneyi olmuşdur. Yerli əhalinin məlumatına görə, yaşayış məntəqəsini Comərd adlı şəxs Qaragüney adlı ərazidə saldığı üçün belə adlandırlmişdir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> Qara güney, yəni qara torpağı olan güney deməkdir. Qara torpaq məhsuldar olur, güney isə cənub, isti olan yerdir.<ref name="ReferenceA">Məzahir Təhməzov. Kəlbəcər. Ensiklopedik məlumatlar, Toponimlər, fotoşəkillər, xəritələr.</ref> Kəlbəcər rayonunun ərazisində iki Qaragüney kəndi olub. Onlardan biri Zülfüqarlı, digəri isə Comərd sovetliyinin ərazisində yerləşib. Zülfüqarlı kənd inzibati ərazi dairəsində yerləşən kənd hazırda da [[Qaragüney (Kəlbəcər)|Qaragüney]] adlanır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd rayon mərkəzindən ş.-da dağətəyi ərazidə yerləşir. === Yaylaqları === Kənddə Novlu yurd, Böyükbiçənək yurdu, Qaratelli yurdu, Ortadüz yurdu, Yurdlar, Allahaman yurdu, Qayalıq yurdu, Meydandüzü yurdu, Qaradağlı yaylağı. === Bulaqları === Sədr bulağı, Əziz bulağı, Yastı bulaq, Soyuq bulaq, Daş bulaq, Sarı bulaq, Şırran bulaq, Gözüaçılan bulaq, Söyüdlü bulağı. === Məşhur yerləri === Qala, Sarıqaya, Komanın dalı, Xeyir bəy güllə atan, Təkəvurulan, Buğavurulan, Qovuqqayası, Qalığın dərəsi, Alainəkqalan, Mollatutan, Əlik balası tutulan, Topallıgüney, Söyüdlü meşəsi, Novlunun meşəsi, Qayalığın meşəsi, Qaragüneyin yalı, Ağduzdax, Tağının tapı, Zoğallı tap, Yalyeri, Ortakövşən, Yuxarıkövşən, Kərbəlayı yerləri, Meşə yerin çayı, Qayalığın suyu, Qabaqqaya çayı.<ref name="ReferenceA"/> === Binələri və qışlaqları === Binə yeri.<ref name="ReferenceA"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] nyn6tatri1lb6fppzff0qx53jd4zi20 0 506578 6600410 6444565 2022-08-29T05:39:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Su anbarı |Adı = Qıvraq su anbarı |Şəkil = |Şəkilaltı yazı = |Yerləşməsi = [[Qıvraq qəsəbəsi]] |YM = |Şəhər = [[Naxçıvan]] |Ölkə =Azərbaycan |Rayon = [[Kəngərli]] |Rayon 1 = |Rayon 2 = |Dəniz səviyyəsi = 921 |Uzunluğu = |Eni = |Sahəsi = |lat_dir = N|lat_deg = 39|lat_min = 23|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 45|lon_min = 06|lon_sec = |CoordRegion = |CoordScale = |Ən dərin yeri = |Orta dərinliyi = |Şəffaflığı = |Sahil uzunluğu = |Həcmi = |Tökülən çaylar = |Axan çaylar = |Su sistemi = |Bəndi = |Dolma ili = |Yer xəritəsi = Azərbaycan fiziki |Yer xəritəsi 1 = |Sərgi = |Sərgi 2 = |Yer xəritəsi qeydləri = |label= |width= |float= |alt= |areas= |rama= |ramacolor= |ramawidth= |ramaheight= |rotate= |radius= }} '''Qıvraq su anbarı''' — [[Kəngərli rayonu]] ərazisində [[Qıvraq qəsəbəsi]]nin şimal-şərqində [[çay yatağı]]ndan kənar yaradılmış [[su anbarı]].<ref> Naxçıvan ensiklopediyası. II cilddə. I cild. Naxçıvan.2005.</ref> == Ümumi məlumat == 921 metr hündürlükdədir. [[Arpaçay (çay)|Arpaçaydan]] çəkilmiş [[Yuxarı Sovxoz kanalı]], [[Bulaqlar|bulaqları]] və müvəqqəti axarlı [[Çay (coğrafiya)|çayların]] suyu ilə qidalanır. Fəsli tənzimləməyə malikdir. [[Suvarma]]da istifadə edilir. == Həmçinin bax == * [[Kəngərli rayonu|Kəngərli]] * [[Qıvraq qəsəbəsi]] * [[Qıvraq]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanın su hövzələri}} [[Kateqoriya:Naxçıvan Muxtar Respublikası su anbarları]] jtaghipuw0o31ne39w48ykwjfyfavwf 0 507700 6600323 4023754 2022-08-29T05:06:49Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Dizək ''' — [[İrəvan əyaləti]], [[Qırxbulaq nahiyəsi]], [[İrəvan xanlığı]], [[Qırxbulaq mahalı]], nda, kənd.<ref>*İrəvan xanlığı (1747–1828). "Avropa" nəşriyyatı, Bakı, 2010, 343 səh. </ref> 1828–1832-ci illərdə Azərbaycan türklərindən ibarət əhalisi qovulduqdan sonra kənd dağılmışdır. Orta fars dilində dizək-"qala" sözündəndir. Dağlıq Qarabağın orta əsrlərdə Dizak mahalının (indiki Cəbrayıl rayonunun ərazisi) adı ilə mənaca eynidir.<ref>* Ermənistanda Azərbaycan Mənşəli Toponimlərin Izahli Luğəti 3 Cild — Budaq Budaqov</ref> == Əhalisi == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Qırxbulaq kəndləri}} {{Qərbi Azərbaycan}} [[Kateqoriya:Qırxbulaq kəndləri]] [[Kateqoriya:Ermənistandakı Azərbaycan kəndləri]] [[Kateqoriya:Ermənistandakı dağıdılmış Azərbaycan kəndləri]] ecgw859xz394tys3sapzuoisnkrvgw0 0 508420 6599821 6556315 2022-08-28T18:25:05Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Maru | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = Maru | digər adı = | növü = [[Pişik]] | cinsi = | cinsiyyəti = | doğum tarixi = | doğum yeri = [[Yaponiya]] | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = {{Flaqifikasiya|Yaponiya}} | peşə = model | iş verən = | rolu = | fəaliyyət illəri = 2008-hal-hazırda | tanınır = | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = ''mugumogu'' (əsl adı məlum deyil) | saxlandığı yer = | valideynləri = | balaları = | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} '''Maru''' ({{dil-ja|まる}} [[IPA|[mä.ɾɯ́]]] — hərfi. "yumru", d. 24 may 2007-ci il<ref>{{cite web|url=http://sisinmaru.blog17.fc2.com/blog-entry-900.html|title=Maru, happy 4th birthday!|author=mugumogu|accessdate=2012-03-14|archiveurl=https://www.webcitation.org/69w8CRAn6?url=http://sisinmaru.blog17.fc2.com/blog-entry-900.html|archivedate=2012-08-15|url-status=live}}{{ref-ja}}</ref>) — [[şotland sallaqqulaq pişiyi]] növünə aid olan [[Yaponiya]]da yaşayan, [[YouTube]]da məşhur videoların qəhrəmanı olan pişik. 2017-ci ilin mart ayında Maru YouTube-da ən çox izlənilmiş heyvan oldu.<ref>{{Citation|last=Guinness World Records|title=Maru - The cat from Japan that holds the record for most watched animal on YouTube|date=2017-03-24|url=https://www.youtube.com/watch?v=DCofdZITUEY&feature=youtu.be|accessdate=2017-03-26}}</ref> 3 iyun 2017-ci il tarixinə görə, Maru ilə olan videolar 341,840,777 baxış əldə etmişdir. Pişik tez-tez KİV-lərdə yada salınır. Videolarda heç vaxt üzünü göstərməyən və danışmayan onun sahibi YouTube-da ''mugumogu'' niki ilə qeydiyyatdan keçmişdir. 2011-ci ildə Marunun sahibəsinin müəllifi olduğu "I Am Maru" kitabı işıq üzü gördü (ISBN 978-0-06-208841-3). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://sisinmaru.blog17.fc2.com/ Marunun bloqu] * [http://www.youtube.com/user/mugumogu YouTubeda kanalı] [[Kateqoriya:Məşhur pişiklər]] [[Kateqoriya:Yaponiyada internet]] [[Kateqoriya:2007-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Yaponiyada pişiklər]] [[Kateqoriya:İnternetdə heyvanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] 008yt5f6cnulhrcva7rrbxwsnk5h09p 6599830 6599821 2022-08-28T18:38:47Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] → [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Maru | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = Maru | digər adı = | növü = [[Pişik]] | cinsi = | cinsiyyəti = | doğum tarixi = | doğum yeri = [[Yaponiya]] | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = {{Flaqifikasiya|Yaponiya}} | peşə = model | iş verən = | rolu = | fəaliyyət illəri = 2008-hal-hazırda | tanınır = | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = ''mugumogu'' (əsl adı məlum deyil) | saxlandığı yer = | valideynləri = | balaları = | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} '''Maru''' ({{dil-ja|まる}} [[IPA|[mä.ɾɯ́]]] — hərfi. "yumru", d. 24 may 2007-ci il<ref>{{cite web|url=http://sisinmaru.blog17.fc2.com/blog-entry-900.html|title=Maru, happy 4th birthday!|author=mugumogu|accessdate=2012-03-14|archiveurl=https://www.webcitation.org/69w8CRAn6?url=http://sisinmaru.blog17.fc2.com/blog-entry-900.html|archivedate=2012-08-15|url-status=live}}{{ref-ja}}</ref>) — [[şotland sallaqqulaq pişiyi]] növünə aid olan [[Yaponiya]]da yaşayan, [[YouTube]]da məşhur videoların qəhrəmanı olan pişik. 2017-ci ilin mart ayında Maru YouTube-da ən çox izlənilmiş heyvan oldu.<ref>{{Citation|last=Guinness World Records|title=Maru - The cat from Japan that holds the record for most watched animal on YouTube|date=2017-03-24|url=https://www.youtube.com/watch?v=DCofdZITUEY&feature=youtu.be|accessdate=2017-03-26}}</ref> 3 iyun 2017-ci il tarixinə görə, Maru ilə olan videolar 341,840,777 baxış əldə etmişdir. Pişik tez-tez KİV-lərdə yada salınır. Videolarda heç vaxt üzünü göstərməyən və danışmayan onun sahibi YouTube-da ''mugumogu'' niki ilə qeydiyyatdan keçmişdir. 2011-ci ildə Marunun sahibəsinin müəllifi olduğu "I Am Maru" kitabı işıq üzü gördü (ISBN 978-0-06-208841-3). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://sisinmaru.blog17.fc2.com/ Marunun bloqu] * [http://www.youtube.com/user/mugumogu YouTubeda kanalı] [[Kateqoriya:Məşhur pişiklər]] [[Kateqoriya:Yaponiyada internet]] [[Kateqoriya:2007-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Yaponiyada pişiklər]] [[Kateqoriya:İnternetdə heyvanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] m2i2yi8im3wwun9fslqkcorp2dnexqj 0 508444 6599795 6179464 2022-08-28T18:15:39Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Boru xətti |Adı = İran-Ermənistan qaz kəməri |Yerli adı = {{lang-fa|خطوط لوله گاز ایران به ارمنستان}} |Təsvir = İran-Ermənistan qaz kəməri.jpg |Təsvirin izahı =İran-Ermənistan qaz kəməri |Xəritə = <!-- xəritə--> |Xəritənin ölçüsü = <!-- xəritənin ölçüsü, 250px müəyyənləşdirilib--> |Xəritənin adı = <!-- xəritənin adı--> |Ölkə = İran |Ölkə 1 = Ermənistan |Ölkə 2 = |Ölkə 3 = |Ölkə 4 = |Region = |Region 1 = |Region 2 = |Region 3 = |Region 4 = |Vilayət = |Vilayət 1 = |Vilayət 2 = |Vilayət 3 = |Vilayət 4 = |Əyalət = |Əyalət 1 = |Əyalət 2 = |Əyalət 3 = |Əyalət 4 = |Rayon = {{bayraq|İran}} [[Təbriz]] |Rayon 1 = {{bayraq|Ermənistan}} [[Meğri rayonu|Meğri]] |Rayon 2 = |Rayon 3 = |Rayon 4 = |Şəhər = |Şəhər 1 = |Şəhər 2 = |Şəhər 3 = |Şəhər 4 = |Başlayır = {{bayraq|İran}} [[Təbriz]] |Bitir = {{bayraq|Ermənistan}} [[Meğri|Meğri kəndi]], [[Meğri rayonu]] |Sahibi = |Operatoru = |Podratçılar = |Tərəfdaşlar = |Ehtiyatı = |İstismar ili = 20 dekabr 2006 |Tikilmə ili = |Uzunluğu = 140 |Diametri = 1,4 [[metr|m]] |Ötürücülüyü = |Tipi = təbii qaz kəməri |Kompressor = |Nasos = |Vəziyyəti = |Sayt = |Yer xəritəsi qeydləri =<!--Yer xəritəsi və kordinat qeydləri göstərmək üçündür və müvafiq {{tl|Yer xəritəsi}} şablonundan istifadə etməklə qurulur.--> }} '''İran-Ermənistan qaz kəməri''' — [[İran]]da başlayan [[Ermənistan]]da bitən 140 [[kilometr]] uzunluğundakı boru xətti. Xəttin 100 kimlometrlik İran hissəsi İranın [[Təbriz]] şəhərindən İran-Ermənistan sərhədinə qədər davam edir. Ermənistan hissəsi isə [[Meğri]] kəndində bitir. Həmçinin 197 kilometrlik bir boru xətti ölkənin mərkəzinə çatacaq və ölkənin mövcud olan bölüşdürmə şəbəkəsinə qoşulacaq bir xəttin düzəldilməsi də planlanır. Boru xəttinin [[radius]]u 700 mm olub, düzəldilişi 220 milyon [[ABŞ dolları|dollar]] tutmuşdur. İki ölkə arasında bağlanan müqavilə 20 illikdir. İrandan alınan hər bir [[kub metr]] [[təbii qaz]] üçün Ermənistan İrana 3 kilovatt-saat elektrik verir. Boru xətti 20 dekabr 2006-da fəaliyyətə başladı. Ancaq xəttin rəsmi açılışı iki ölkənin [[dövlət başçısı|dövlət başçılarınln]] iştirak etməsi ilə 19 mart 2007-də reallaşdı. İrandan Ermənistana ikinci bir boru xətti edilməsi hələ də gündəmdədir. Bəzi düşüncələrə görə boru xəttinin radiusu Rus Gazprom şirkətinin təzyiqinə görə düşürülmüşdür. Boru xəttinin diametrinin artmasıyla birlikdə bu boru xəttindən [[Avropa]]ya [[ixracat]] edilməsi mümkün ola biləcəkdi. Ancaq Avropadakı təbii qaz bazarında çoxluğunu təşkil edən [[Rusiya]] bunu əngəlləmək üçün xəttin radiusunu 700 mm-ə saldı. == Mənbə == * [[:tr:İran-Ermenistan doğalgaz boru hattı|İran-Ermenistan doğalgaz boru hattı]] — Türkçe Vikipedi [[Kateqoriya:Asiyada qaz kəmərləri]] [[Kateqoriya:Təbii qaz boru kəmərləri]] [[Kateqoriya:Ermənistanda qaz kəmərləri]] 6ja9njbh62kaxrn2m28tqntf34kuyns 0 510417 6600714 5820016 2022-08-29T08:32:13Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim |adı = Vidadi Hacıyev |orijinal adı = Vidadi Hacıyev Dəmir oğlu |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 1941 |doğum yeri = [[Malıbəyli]], [[Şuşa rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = 2005 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = Hacıyev Dəmir |anası = |elm sahəsi = |elmi dərəcəsi = coğrafiya elmlər doktoru |elmi adı = |iş yeri = |alma-mater = |təhsili = [[Bakı Dövlət Universitetinin Coğrafiya fakültəsi|Azərbaycan Dövlət Universitetinin Geologiya-coğrafiya fakültəsi]] |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Vidadi Hacıyev Dəmir oğlu''' (d.1941-ci ildə [[Şuşa rayonu]] [[Malıbəyli]] kəndində anadan olub. ö. 2005-ci il.) — coğrafiya elmlər doktoru. == Həyatı == V. D. Hacıyev Azərbaycanın [[Şuşa rayonu]]nun [[Malıbəyli]] kəndində doğulmuşdur. 1966-cı ildə [[BDU]]-nun geoloji-coğrafiya fakultəsini bitirmişdir. == Elmi fəaliyyəti == * 1966-cı ildə [[Azərbaycan]] Nazirlər Soveti yanında [[Geologiya]] idarəsində işləyib. * 1968-ci ilə qədər [[Azərbaycan]]ın [[Qızıl]] yataqları və təzahürləri güman edilən rayonlarında geoloji axtarış və kəşfiyyat işlərinin aparılmasında iştirak etmişdir. * 1968-ci ildə Azərbaycan EA Coğrafiya institutunda kiçik elmi işçi vəzifəsinə qəbul olunmuşdur. * 1980-ci ildə "Arazyanı vilayətin kaynazoy-vulkanizm inkişaf etmiş rayonların relyefinin quruluşunun xüsusiyyətləri və inkişaf tarixi" mövzusunda namizədlik dissertasiyası, 2004-cü ildə " [[Kiçik Qafqaz]] və [[Talış dağları]]nın mezokaynozoy vulkanizm vilayətlərinin paleogeomorfologiyası (Azərbaycan daxilində)" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. * 1986-cı ildən böyük elmi işçi vəzifəsində çalışıb. Onun [[Azərbaycan]]ın relyefinin inkişaf [[tarix]]inə, yeni tektonik hərəkətlərin xarakterinə, denudasion kəsim məsələlərinə, morfostrukturların formalaşmasına, [[relyef]]in formalaşmasında mezokaynozoy vulkanizminin roluna həsr edilmiş 50-dən çox elmi məqaləsi və bir monoqrafiyası ("Naxçıvan və Talışın mezokaynozoy vulkanizm vilayətini palogeomorfologiyası" (1999)) cap olunmuşdur. "Azərbaycanın neotektonik xəritəsi", "Azərbaycanın relyefi", "Azərbaycan respublikasının konstruktiv coğrafiya" və s. elmi kitablarda məqalələri cap edilmişdir.<ref>B. Budaqov Azərbaycanın Coğrafiyaçı alimləri "Elm"nəşriyyatı Bakı 2013 səh.45</ref> == Həmçinin bax == * [[Vaqif Məmmədov (coğrafiyaçı)]] * [[Gülsabah Hacıyeva]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1941-ci ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:2005-ci ildə vəfat edənlər]] llanj4vapdzaw8w7sjxkj7phqgoqvgp 0 512015 6600329 6525911 2022-08-29T05:08:19Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:Aqtöbe Beynəlxalq Hava Limanı}} {{Hava limanı |adı = Aqtöbe Beynəlxalq Hava Limanı |hərbi-dəniz_bayrağı = |hərbi-dəniz_bayrağının_ölçüsü = |hərbi-dəniz_bayrağı_alt = |orijinal_adı = <small>{{lang|kk|Ақтөбе халықаралық әуежайы}}</small> |orijinal_adı-a = <small>{{lang|ru|Международный аэропорт Актобе}}</small> |orijinal_adı-r = |şəkil = Aktobe_Airport.jpg |şəklin_eni = |şəkil_alt = |izah = |şəkil2 = |şəklin2_eni = |şəklin2_alt = |izah2 = |IATA = AKX |ICAO = UATT |FAA = |TC = |LID = |GPS = |WMO = |tipi = İctimai |sahibkar-oper = Aqtöbe Beynəlxalq Hava Limanı ASC |sahibkar = |operator = |xidmət_etdiyi şəhər = [[Aqtöbe]] |yeri = [[Aqtöbe]] şəhərinin {{Convert|1.5|km|abbr=on}} cənub-qərbi. |açılıb = 1933 |bağlanıb = |sərnişin_xidmətlərinin_dayandırılması = |qovşaq = |əsas_şəhər = |tikilib = |istifadə_edilib = |komandir = |icarəçilər = |vaxt_zonası = |utc = [[UTC]] +5 |yay = |utcs = |yüksəklik-f = 738 |yüksəklik-m = 225 |metrik-yüksəklik = Y |lat_dir=N |lat_deg=50 |lat_min=14 |lat_sec=45 |lon_dir=E |lon_deg=57 |lon_min=12 |lon_sec=24 |sayt = {{URL|airport-aktobe.kz}} |xəritənin_şəkli = |xəritənin_şəklinin_ölçüsü = |xəritənin_şəkli_alt = |xəritənin_şəklinin_izahı = |xəritə1 = Qazaxıstan |xəritənin1_ölçüsü = 270 |xəritə1_alt = |xəritənin1_izahı = |xəritə1_relyef = |xəritə_şəkli = |xəritə1_nişanı = UATT |xəritə1_nişanının_vəziyyəti = left |xəritənin1_işarəsi = |xəritənin1_işarəsinin_ölçüsü = |r1-nömrə = 13/31 |r1-uzunluq-f = 10 508 |r1-uzunluq-m = 3,203 |r1-səth = beton |metric-uez = Y |r2-nömrə = |r2-uzunluq-f = |r2-uzunluq-m = |r2-səth = |stat1-başlıq = Sərnişinlər |stat1-verilənlər = 345 253 nəf. |stat-il = 2015 |stat2-başlıq = Yük |stat2-verilənlər = 695 t. |qeydlər = Mənbə: [[Aeronaviqasiya İnformasiya Nəşri|AİN]] Qazaxıstan<ref name="AIP">[https://archive.is/20130616030152/http://goszakup.ans.kz/AIP/AIRAC_AMDT_01_13/AIP/html/UA-frameset-en-KZ.html AIP Kazakhstan]</ref>, "Aktobe Beynəlxalq Hava Limanı ASC"-ə dair illik hesabat (2015).<ref name="stat15">[http://www.airport-aktobe.kz/images/dos/ot/Report_2015.docx Годовой отчет за 2015 год] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>|Commons kateqoriyası=Aktobe Airport }} '''Aqtöbe Beynəlxalq Hava Limanı''' ({{Dil-kk|Ақтөбе халықаралық әуежайы}}, {{Dil-ru|Международный аэропорт Актобе}}) {{aeroport kodları|AKX|UATT}} — [[Qazaxıstan]]ın [[Aqtöbe]] şəhərində yerləşən beynəlxalq [[hava limanı]]. Hava limanı [[Aqtöbe]] şəhərinin {{Convert|1.5|km|abbr=on}} cənub-qərbində yerləşir.<ref name="AIP" /> Hava limanında beş təyyarə parkı olan kiçik bir terminal mövcuddur. 2015-ci ilin sonunda, hava limanında 345,253 sərnişin var idi.<ref name="stat15" />. == Hava yolları və istiqamətləri == === Sərnişin === {{Hava limanı uçuş siyahısı|{{Bayraq|Rusiya}} [[Aeroflot]] | [[Şeremetyevo Beynəlxalq Hava Limanı|Moskva-Şeremetyevo]]<ref name=AeroflotToKZ>{{cite news|last1=L|first1=J|title=AEROFLOT Assumes Transaero Kazakhstan Operation from late-Oct 2015|url=http://airlineroute.net/2015/10/26/su-kazakhstan-w15/|accessdate=26 oktyabr, 2015|publisher=Airline Route|date=26 oktyabr, 2015}}</ref> | {{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Air Astana]]|[[Almatı Beynəlxalq Hava Limanı|Almatı]], [[Astana Beynəlxalq Hava Limanı|Astana]] | {{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Bek Air]]|[[Almatı Beynəlxalq Hava Limanı|Almatı]], [[Astana Beynəlxalq Hava Limanı|Astana]] | {{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaq Air]]|[[Çimkənd Beynəlxalq Hava Limanı|Çimkənd]], [[Atırau Beynəlxalq Hava Limanı|Atırau]] | {{Bayraq|Türkiyə}} [[Corendon Airlines]]| '''Mövsümi''': [[Antalya Hava Limanı|Antalya]] | {{Bayraq|Türkiyə}} [[Euro-Asia Air]]| '''Mövsümi''': [[Antalya Airport|Antalya]] | {{Bayraq|Türkiyə}} [[Invest Avia]]| '''Mövsümi''': [[Antalya Hava Limanı|Antalya]] | {{Bayraq|Türkiyə}} [[Onur Air]]| '''Mövsümi''': [[Antalya Hava Limanı|Antalya]] | {{Bayraq|Rusiya}} [[RusLine]]|[[Domodedovo Beynəlxalq Hava Limanı|Moskva-Domodedovo]] | {{Bayraq|Qazaxıstan}} [[SCAT Airlines]]|[[Aktau Beynəlxalq Hava Limanı|Aktau]], [[Astana Beynəlxalq Hava Limanı|Astana]], [[Domodedovo Beynəlxalq Hava Limanı|Moskva-Domodedovo]]<br>'''Mövsümi''': [[Şarja Beynəlxalq Hava Limanı|Şarja]] | {{Bayraq|Qazaxıstan}} [[SkyBus International Airlines|SkyBus]]| '''Mövsümi nizamnamə:''' [[Batumi Beynəlxalq Hava Limanı|Batumi]]<ref name="SkyBusKaz">{{cite web|title=SkyBus International Airlines|url=http://skybus.kz/|website=Skybus.kz|accessdate=30 may, 2016|archive-date=2016-07-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20160702200941/http://skybus.kz/|url-status=dead}}</ref> }} === Yük === {{Hava limanı uçuş siyahısı| {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Silk Way Airlines]]|[[Aktau Beynəlxalq Hava Limanı|Aktau]], [[Atırau Beynəlxalq Hava Limanı|Atırau]], [[Oral Akcol Beynəlxalq Hava Limanı|Oral]] }} == Sərnişin dövriyyəsi == {| class="wikitable" |+Hava limanının sərnişin dövriyyəsi: | '''İl''' |'''2007'''<ref>[http://www.airport-aktobe.kz/upload/company-info/Report_2008_181109_text.doc Публичный годовой отчет о деятельности АО "Международный аэропорт Актобе" за 2008 год] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140201135241/http://www.airport-aktobe.kz/upload/company-info/Report_2008_181109_text.doc |date=2014-02-01 }}, bölmə 3.2</ref> |'''2008'''<ref name="stat09">{{Cite web |title=Публичный годовой отчет о деятельности АО «Международный аэропорт Актобе» за 2009 год |url=http://www.airport-aktobe.kz/upload/company-info/Report_2009.doc |access-date=2017-08-25 |archive-date=2014-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140201134855/http://www.airport-aktobe.kz/upload/company-info/Report_2009.doc |url-status=dead }}</ref> |'''2009'''<ref name="stat09" /> |'''2010'''<ref name="stat11">{{Cite web |title=Публичный годовой отчет о деятельности АО «Международный аэропорт Актобе» за 2011 год |url=http://www.airport-aktobe.kz/upload/report_2012.docx |access-date=2017-08-25 |archive-date=2014-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140201134552/http://www.airport-aktobe.kz/upload/report_2012.docx |url-status=dead }}</ref> |'''2011'''<ref name="stat15" /> |'''2012'''<ref name="stat15" /> |'''2013'''<ref name="stat15" /> |'''2014'''<ref name="stat15" /> |'''2015'''<ref name="stat15" /> |- |Sərnişin dövriyyəsi |182,075 |200,107 |184,640 |220,933 |265,567 |292,230 |298,400 |321,800 |345,253 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * Aviasiya Təhlükəsizliyi Şəbəkəsində [https://aviation-safety.net/database/airport/airport.php?id=AKX AKX-nın qəza tarixçəsi] * NOAA/NWS-də [http://tgftp.nws.noaa.gov/weather/current/UATT.html UATT üçün hava proqnozu] == Həmçinin bax == {{Qazaxıstan hava limanları}} [[Kateqoriya:Qazaxıstan hava limanları]] kxn0w71gkimoflybqx2odfu95abogy4 0 512208 6600129 6598816 2022-08-28T22:50:50Z Nicat49 31470 [[User:185.220.181.7|185.220.181.7]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Nicat49|Nicat49]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Orijinal tədqiqat}} '''Nadir Nəriman oğlu Səlifov''' ({{DVTY}}) — [[Qanuni oğru]]. {{Şəxs |adı = Lotu Quli |orijinal adı = Nadir Nəriman oğlu Səlifov |şəkil = New photo of Salifov Nadir 2020.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = |doğum yeri =[[Məmişli]], [[Dmanisi]], [[Gürcüstan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = [[Azərbaycanlı]] |atası = Nəriman Səlifov |uşağı = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} == Həyatı == Nadir Səlifov 1972-ci il avqust ayının 28-də [[Gürcüstan]]ın [[Dmanisi|Dmanisi rayonunda]] doğulub. "Quli" [[gürcü dili]]ndə "ürək" deməkdi. Kriminal aləm ona bu ləqəbi ürəkli olduğuna görə verib. "Quli" [[Marneuli]]də doğulan [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] Otari Bədəlovla ("Otar") yaxın dost olub. "Otar"ın 2003-cü il martın 21-də [[Moskva]]dakı "Suşi" barda naməlum şəxslər tərəfindən güllələnməsindən sonra "Lənkəranski"yə "oğru" adı verən "Nardaranlı Mirseymur" da qətlə yetirilir ki, bunu da indiyədək "Quli"nin qisas cavabı hesab edənlər var. İllərdir bu qarşılıqlı qətllər davam edir və son olaraq bu ilin fevralında [[Moskva]]da kı "Abşeron" restoranında baş vermiş atışmada da "Quli" və "Lənkəranski" tərəfdarları arasında itkilər olub. [[Gürcüstan]] doğumlu [[Gürcüstan azərbaycanlıları|azərbaycanlı]] "qanuni oğru"lar və kriminallar bu davada əsasən "Quli"ni dəstəkləyir. Vaxtilə onlar bu dəstəyi [[Rusiya]] kriminalının "xaç atası" sayılan, Gürcüstan doğumlu [[Aslan Usoyan]]dan da ("Ded Xasan") alıblar. "Quli"nin Gürcüstana ekstradisiyası məsələsi bir neçə dəfə gündəmə gəlsə də, bu da hansısa səbəbdən mümkün olmayıb. [[Azərbaycan]]da qətl hadisəsində suçlu bilinərək 15 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilən "Quli"nin vəkillərinin sözlərinə görə, o həbs edildiyi zaman Gürcüstanda verilən keçmiş SSRİ-nin pasportunu daşıyıb. İddiaya görə, "Quli" həbsxanada olduğu bu illərdə [[Azərbaycan vətəndaşlığı]] alması ilə bağlı rəsmi müraciət etməyib. Vəkillərindən birinin "Quli"yə istinadən dediyi bir cümlə də maraqlıdır: "Məni azad etsinlər, [[Azərbaycan]]da 1 saat belə qalmaram…" "Quli"nin həbs müddəti azaldığı bir vaxtda qardaşı Müşfiq Səlifovu da həbs etdilər. Voleybol oyununa baxmağa gələn universitet tələbəsi M.Səlifovun üstündən rəsmi məlumata görə, "tapança tapılmışdı". M.Səlifovun həbsindən sonra [[Azərbaycan]]ın bir neçə həbsxanasında "qiyama cəhd" oldu ki, bu işdə də rəsmilər nədənsə, "Quli"ni məsul tuturdular.<ref>{{Cite web |title=Qanundan kənar qanuni oğrular |url=http://mix.az/interesting/119503-qanundan-kenar-qanuni-ogrular.html |access-date=2012-03-02 |archive-date=2012-03-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120302184847/http://mix.az/interesting/119503-qanundan-kenar-qanuni-ogrular.html |url-status=dead }}</ref> {{sitat|Siyasətlə məşğul deyiləm, mənim öz ideyam var: ədalət və təmizlik. Bu məhkəmə prosesinin qapalı keçməsinin əleyhinə olmuşam. Çünki mənim gizlədiləsi heç nəyim yoxdur və mən düzəm. Mən bu gün Azərbaycanda yeganə ”qanuni oğru"yam ki, Azərbaycan həbsxanalarındakı sözübütöv dustaqların və gənclərin taleyi mənim üçün əhəmiyyətsiz deyil. Bu ilin payızında mənim “zon”lara bütün növ narkotikdən istifadənin qadağan olunması barədə “proqonum” olub. Və hər şey də bundan sonra başlayıb... Çünki mən həbsxanalarda narkotik satışında külli miqdarda pul əldə edənlərin biznesi üçün əngəl yaratmışam. Mən “qanuni oğru”yam və mənim üçün “oğru” şərəfi hər şeydən üstündür. Mən siyasətlə məşğul deyiləm, mənim öz ideyam var: ədalət və təmizlik...}} 20 avqust 2020-ci ildə gecə saatlarında [[Türkiyə]]nin [[Antalya]] şəhərində güllələnərək qətlə yetirilmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan mafiyası]] [[Kateqoriya:Qanuni oğrular]] p6prqa9j2xh1cimgsh45cj00d52eewq 0 512330 6598984 5925541 2022-08-28T12:35:26Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Muzey |Adı = Azərbaycan Təbabəti Muzeyi |Növü = |Sahəsi = [[Tibb]] |Orijinal adı = <!-- Original adı--> |Şəkil = Tebabet Muzey2019.jpg |Miqyası = |İzahı = <!--Şəkilin izahı --> |Yaranma tarixi = 1984-cü |Yeri = [[Azərbaycan]], [[Bakı]], Хətai rayonu, Nəcəfqulu Rəfiyev küçəsi, 18 АZ1025 |Kolleksiyası = |Müsafirlərin sayı =<!-- Muzeyə gələnlərin sayı--> |Direktoru = |Muzeyə yetışmək = {{Bahnlinie|M|1||black|red|black}} [[Xətai metrostansiyası]] |Telefon = (+99412) 490-13-73 |İş vaxtı = 09:00 - 18:00 |Bilet = <!-- Biletinin qiyməti--> }} '''Azərbaycan Təbabəti Muzeyi'''nin yaranması, fəaliyyəti və inkişafı tibbin tarixi ilə bilavasitə əlaqədardır. == Tarixi == Muzey Respublika Səhiyyə Nazirliyinin ''(nazir Tələt Qasımov)'' 2 iyul 1984-cü il tarixli əmri ilə yaradılmışdır. 29 yanvar 1986-cı ildən rəsmi şəkildə fəaliyyət göstərir. == Ekspozisiyası == Ekspozisiya [[Asklepi]]nin ''(qədim yunan mifologiyasında sağlamlıq tanrısı)'' təsviri olan barelyeflə başlayır. Girişdə qədim yunan mifologiyasına görə sağlamlıq tanrısı hesab edilən [[Asklepi]] və onun qızları [[Gigiyeya]] və Panatseyanın nəhəng barelyefləri var.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan Təbabəti Muzeyi |url=http://www.icom.azeurotel.com/az/profiles04az.html |access-date=2017-08-28 |archive-date=2017-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170910134317/http://www.icom.azeurotel.com/az/profiles04az.html |url-status=dead }}</ref> '''Birinci zalda''' XII əsr Şərqinin ən böyük alimlərindən biri Əbu Əli ibn Sinanın büstü, onun bu günədək Avropanın bir çox tibb universitetlərində tədris edilən "Həkim elminin qanunu" əsərinin 1143-cü ilə aid əlyazmasının fotoşəkli nümayiş etdirilir. Bu zalda, həmçinin elmi tibbin əsasını qoyan Hippokratın büstü və onun məşhur andından bir parça təqdim olunur. Divar boyunca qədim yunan və Roma, orta əsrlər Azərbaycan, Şərq, Qərbi Avropa təbabətinin ayrı-ayrı elementləri nəfis şəkildə döymə üsulu ilə mis lövhələrə köçürülərək asılıb. '''İkinci zalda''' orta əsr cərrahlıq alətləri, XIII–XIX əsr həkimlərimizin əsli Əlyazmalar İnstitutunda saxlanan ayrı-ayrı tibbi traktatlarının surəti yerləşir. Burada, həmçinin Baba Qaibov Qarabaği, onun davamçıları olan Qaibovlar sülaləsinin fotoşəkilləri, müalicə məqsədilə istifadə etdikləri şəxsi əşyaları qorunub saxlanılır. XIX əsrdə [[Rusiya|Rusiyanın]] və [[Avropa|Avropanın]] müxtəlif universitetlərində təhsil almış ilk azərbaycanlı həkimlərin – [[Əbdülxalıq Axundov]]un, Bakıda ilk pulsuz müalicəxananın təşkilatçısı Məmmədrza Vəkilovun, ilk sanitar həkim [[Mustafa Şərifov]]un, Bəhram Axundovun, Kərimbəy Mehmandarovun, [[İbrahim Rəhimov]]un portretləri, diplomları, monoqrafiyaları, dissertasiyaları bu zalda nümayiş etdirilir. Sinir və kardiologiya sahələrini elmi eksperimentləri ilə zənginləşdirmiş böyük alim, Kazan Universitetinin professoru [[Mirzə Kazım bəy]]ə ayrıca guşə həsr olunub. '''Üçüncü zalda''' XX əsrin əvvəllərində Bakıda neft sənayeçilərinin qərarına əsasən, həmin dövr üçün müasir tibb avadanlıqları ilə təchiz edilmiş müalicəxanaların yaradılmasına aid çoxlu fotoşəkillər, sənədlər nümayiş etdirilir. '''Dördüncü zalda''' Şərqdə ilk demokratik respublika olan [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə təbabətimiz, 1919-cu ildə yaradılmış Bakı Universitetinin ilk binası, onun ilk rektorları cərrah [[Vasili Razumovski]] və nevropatoloq Sergey Davidenko, Tibb fakültəsinin ilk buraxılışı, professor və müəllim heyəti barədə dolğun məlumatlar öz əksini tapıb. Burada həmçinin Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin ilk illərində İnqilab Komitəsinin səhiyyə sahəsində fəaliyyətindən geniş bəhs edilir, Bakıda nəşr olunan tibb jurnalları, alimlərin əsərləri və digər materiallar sərgilənir. Bu zalın ən maraqlı guşələrindən biri [[Nəriman Nərimanov]]a həsr olunub. Burada onun tibbi məqalələri, şəxsi əşyaları, oğlu Nəcəfə məktubu nümayiş etdirilir. '''Beşinci zalda''' müharibəyə qədərki dövrdə [[sovet Azərbaycanı]]nda səhiyyənin təşkili, [[Azərbaycan Tibb Universiteti]]nin və Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun yaradılmasına və fəaliyyətinə geniş yer ayrılıb. [[Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti]] aid guşədə onun ilk tanınma nişanları, paltarları nümayiş etdirilir. '''Muzeyin sonuncu zalı''' Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[İlham Əliyev]]in rəhbərliyi altında səhiyyə sahəsində görülən işlərdən bəhs edir. Yeni tikilmiş, əsaslı təmir olunmuş, ən müasir avadanlıqlarla təchiz edilmiş tibb müəssisələrinin görüntüləri bu fəaliyyətin sübutudur. <gallery> Tebabet_Muzeyi.jpg| Muzeymedicini.jpg| Qedimitezlikle.jpg| Bankalama.jpg| exponat2019.jpg| </gallery> == İstinadlar == {{İstinad stili}} {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [http://www.historymed.ru/encyclopedia/muse/index.php?ELEMENT_ID=1446 Azərbaycan Təbabəti Muzeyi ] [[Kateqoriya:Azərbaycandakı elm muzeyləri]] etururg1cxttfccfgh5csxdkszb1e6a 0 512959 6599186 5759438 2022-08-28T14:11:39Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Başqırdıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Aydınlaşdırma |mövzu = Rusiya İslam Universiteti (Ufa) |digər mövzu = Digər mənalar |digər mövzu səhifəsi = Rusiya İslam Universiteti }} {{Universitet |ad = Rusya İslam Universiteti |rəsmi_adı = {{lang-ru| Российский исламский институт}} |şəkil = |şəkil_adı = |şəkil_ölçüsü = |şəklin_izahı = |şüar = |yaranma = [[2003]] |tip = |rektor = [[Artur Süleymanov]] |müəllim_sayı = |şagird_sayı = |şəhər = [[Ufa]] |ölkə = [[Başqırdıstan|Başqırdıstan Respublikası]] |koordinat = {{Coord|54|43|58|N|55|55|26|E}} |ünvan = |vebsayt = http://rio.bspu.ru/ |qeydlər = }} '''Rusiya İslam Universiteti''' ([[Başqırdca]]: Рәсәй ислам университеты / ''Resey İslam Universitetı'') — [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]]<nowiki/>nda [[Başqırdıstan|Başqırdıstan Respublikası]]<nowiki/>nın [[Ufa|Ufa şəhəri]]<nowiki/>ndə fəaliyyət göstərən universitet. == Tarixi == İlk fəaliyyətinə ''Rizaitdin Fəxrəddin Mədrəsəsi'' olaraq [[1989]]-cu ildə [[Universitet|universite]]<nowiki/>t olaraq yox, [[mədrəsə]] kimi başladı. [[1999]]-cu ildən ''Rizaitdin Fəxrəddin adına İslam İnsitutu'' adıyla fəaliyyət göstərməyə başlandı. Həmin il universitetin daxilində ''[[Lalə Tülpan|"Lalə Tülpan"]]'' adlı məscidin inşasına başlanıldı. Məscidin inşası [[2005]]-ci ildə sona çatdı.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/read/8-statya/7834-l-l-tyulpan |access-date=2020-12-31 |archive-date=2014-04-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140421083433/http://xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/read/8-statya/7834-l-l-tyulpan |url-status=dead }}</ref>. [[2001]]-ci ildə [[Başqırdıstan]] hökuməti və [[Ufa]] bələdiyyəsinin əmri ilə [[Müsləmanların Mənəvi Mərkəzi Məclisi]]<nowiki/>nin, yəni ''"Galiya"''nın tabeliyinə keçdi. [[2003]]-cü ildən Rusiya Müsəlmanları Məclisinin əmri ilə ''Rusiya İslam Universiteti'' adını aldı.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://rusmusdin.org/galeri/rusya-islam-universitesi-ufa/ |access-date=2017-09-01 |archive-date=2016-03-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160313203624/http://rusmusdin.org/galeri/rusya-islam-universitesi-ufa/ |url-status=dead }}</ref> == İdarəetmə == * Qasım-hazrat Salimov; * Ravil Utabay-Karimi; * Rinat Rayev. * Artur Süleymanov == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.islam.ru/content/obshestvo/1140 ''Aleksey Starostin.'' R.İ.U : Yeni Rusiyada ilk müsəslman məktəbi] * [http://www.besiktasmuftulugu.gov.tr/?pnum=232&pt=Be%C5%9Fikta%C5%9F+M%C3%BCft%C3%BCm%C3%BCz+H%C4%B1z%C4%B1r+Hilmi+YILMAZ+Ufa%E2%80%99ya+Gitti Ufaya ziyarət] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150324094602/http://www.besiktasmuftulugu.gov.tr/?pnum=232&pt=Be%C5%9Fikta%C5%9F+M%C3%BCft%C3%BCm%C3%BCz+H%C4%B1z%C4%B1r+Hilmi+YILMAZ+Ufa%E2%80%99ya+Gitti |date=2015-03-24 }} * [http://www.beyazhaberler.com/rusya-ufa-islam-universitesi-rektoru-rinat-raev/ Təhsil sistemi]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} [[Kateqoriya:Ufa]] [[Kateqoriya:Rusiya universitetləri]] [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] [[Kateqoriya:Başqırdıstanda mədrəsələr]] 3iondr4bee0t5n6ij89bmocb6tgvsfb 0 513084 6600301 6219919 2022-08-29T05:01:55Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Futbolçu}} '''Jermen Marsiano Lens''' (d. 24 noyabr 1987, [[Amsterdam]], [[Niderland]]) — [[Surinam]] əsilli [[Hollandlar|hollandiyalı]] futbolçu. [[Türkiyə Super Liqası]] təmsilçilərindən [[Beşiktaş PFK|Beşiktaş]]’da oynayır. == Klub karyerası == === AZ Alkmaar === === Niymegen === === PSV Eyndhoven === === Dinamo Kyiv === === Sanderlend === === Fənərbaxça === === Beşiktaş === {{Beşiktaş PFK heyəti}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:24 noyabrda doğulanlar]] [[Kateqoriya:1987-ci ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Niderland futbolçuları]] [[Kateqoriya:Ukrayna futbol klublarının oyunçuları]] [[Kateqoriya:PSV Eyndhoven FK futbolçuları]] [[Kateqoriya:Niderland futbol klublarının oyunçuları]] [[Kateqoriya:Amsterdam]] [[Kateqoriya:İngiltərə futbol klublarının oyunçuları]] [[Kateqoriya:Fənərbaxça PFK oyunçuları]] [[Kateqoriya:Beşiktaş PFK oyunçuları]] f2dnnwr9gi88iyb4qjfxzt1qq1tcwbm 14 514408 6599188 6115151 2022-08-28T14:11:45Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Başqırdıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] [[Kateqoriya:Rusiya məscidləri]] n6umnm2tt2p4rk9rxghd2asloqldj2n 0 514537 6599187 6028934 2022-08-28T14:11:42Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Başqırdıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Zaynulla Rasulev |orijinal adı = {{lang-ba|Зәйнулла Рәсүлев}} |şəkil = Rasulev Zaynulla.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |şəklin izahı = Zaynulla Rasulev |digər adı = |doğum tarixi = 2.3.1833 |doğum yeri = |vəfat tarixi = 2.2.1917 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Zaynulla Rasulev''' ({{lang-ba|Зәйнулла Рәсүлев}}; d. [[25 mart]] [[1833]] – ö. [[2 fevral]] [[1917]]) — [[başqırdlar]]ın [[XIX əsr]]də və XX əsrin əvvəllərində yaşamış dini lideri; [[işan]]. Cədidiyənin ən əhəmiyyətli nümayəndələrindən biri və ilk cədidi mədrəsəsinin qurucusu. [[1859]]-cu ildə [[Nəqşibəndilik|nəqşibəndi]] olmuş, 1869-1870-ci illərdə [[İstanbul]]da şeyx [[Əhməd Ziyaüddin]]dən təlimat almışdır. ==Həyatı== Zaynulla Rasulev [[25 mart]] [[1833]]-cü ildə indiki [[Uçalı rayonu]]nun<ref>[http://encycl.bash-portal.ru/rasulev_z.htm Энциклопедия Башкортостана: Зайнулла Расулев]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Şaripova]]<ref>[http://ufagen.ru/places/uchalinskiy Учалинский | Генеалогия и архивы]</ref> kəndində [[molla]] ailəsində anadan olmuşdur. Əvvəlcə öz doğma kəndində, daha sonra digər kəndlərdə mədrəsədə oxumuşdur. [[2 fevral]] [[1917]]-ci ildə indiki [[Çelyabinsk vilayəti]]nin [[Troitsk (Çelyabinsk)|Troitsk]] şəhərində vəfat etmişdir. O, həmin şəhərdəki qədim müsəlman qəbiristanlığında dəfn edilmişdir. Başqırdların xatirəsində Zaynulla Rasulev tərəfindən törədilən möcüzələr və xəstələrin müalicəsi halları haqqında bir çox əfsanəvi rəvayətlər qalmışdır. ==Xatirəsi== [[Fayl:Мечеть имени Зайнуллы Ишана.jpg|thumb|[[Zaynulla Rasulev məscidi]]]] *[[Uçalı]] şəhərində [[Zaynulla Rasulev məscidi|onun adına məscid]] var. Həmin məscid [[2009]]-cu ildə tikilmişdir<ref>[http://www.rslt.ru/ru/news/.view/id/129/ В Учалах откроется мечеть имени Зайнуллы Расулева]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. *[[Ufa]]nın ''Blaqoyeva'' küçəsi [[2008]]-ci ildən ''Zaynulla Rasulev'' küçəsi adlanır<ref>[http://gorsovet-ufa.ru/old/content/view/544/46/ Решение Совета городского округа город Уфа Республики Башкортостан от 31 июля 2008 г. № 6/17]</ref>. *[[2016]]-cı ildə [[Dağıstan]]ın [[Mahaçqala]] şəhərində ''Zaynulla Rasulev'' adına məscid açılmışdır. ==Ailəsi== Əsli [[Kuvakan]] adlı başqırd soyundandır<ref>Согласно биографической книге внучки Зайнуллы Расулева — Сафуат Рахманкуловой (1923 — 2007)</ref>. Oğlu [[Qabdrəhman Rasulev]] də başqırdların məşhur din xadimi olmuşdur<ref>[http://encycl.bash-portal.ru/rasulev_r.htm Статья в ''Энциклопедии Башкортостан'']{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Nəvəsi Atilla Rasix (Rasulev) məşhur [[tatar]] yazıçısıdır<ref>{{Cite web |title=Татарская литература 20 века: Атилла Расих |url=http://kitap.net.ru/rasih3.php |access-date=2017-09-09 |archive-date=2017-10-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171028072833/http://kitap.net.ru/rasih3.php |url-status=dead }}</ref>. ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Ədəbiyyat== *Юнусова А. Б. [http://window.edu.ru/resource/395/50395/files/islam-in-bashkortostan.pdf Ислам в Башкортостане] / под ред. А. В. Малашенко. — М.: Логос, 2007. — 96 с. — (Ислам в России). *''Газизова А. А.'' [http://www.islamdag.ru/vse-ob-islame/7869 Ишан Зайнулла, я кровиночка твоя!] ==Xarici keçidlər== *[http://yeshlek-gazeta.ru/2008/03/15/bash1185ortto1187-b1257jj1257k.html Башҡорттоң бөйөк шәйехе \\ The great shekh of Bashkirs. Article in the newspaper Yeshlek (‘’Йәшлек’’)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110227235533/http://www.yeshlek-gazeta.ru/2008/03/15/bash1185ortto1187-b1257jj1257k.html |date=2011-02-27 }} *{{YouTube|oKJ31KYMsP0|«Полюс времени»}} *{{YouTube|cyxAk0q9x6Y|Башкирское просветительство и его особенности}} {{xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Başqırdlar]] [[Kateqoriya:Nəqşibəndilik]] [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] [[Kateqoriya:Din xadimləri]] t5icairg8sg554x6egyx10grhyw82ob 14 514540 6599174 4289325 2022-08-28T14:11:23Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rusiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] [[Kateqoriya:Başqırdıstanda din]] g2uofljmuvu7x61x6y8hgbax7pa11zi 6599175 6599174 2022-08-28T14:11:27Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Başqırdıstanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] [[Kateqoriya:Başqırdıstanda din]] g2uofljmuvu7x61x6y8hgbax7pa11zi 0 514584 6600454 5088783 2022-08-29T05:46:52Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dağ sistemi |Adı = Uslonskie dağları |Yerli adı = |Şəkil = Kazan roots and Volga.JPG |Şəklin izahı = |Mütləq hündürlüyü = 224 |Hündür nöqtəsi = |Ölkə = Rusiya |Yerləşməsi = |Uzunluğu = |Eni = |Sahəsi = |Əsas silsiləsi = |Yaranma dövrü = |Süxurları = }} '''Uslonskie dağları''' ({{lang-tt|Ослан таулары}}) — [[Tatarıstan]]nım Verxneuslonski rayonu ərazisində Volqanın sağ sahilində yerləşən yüksəklik. Qərbdə Sviyaqa və Sulisa çayları, Mordov çayından cənubda, şimal və şərqdə Volqa çayı, cənub hissədən Teki kəndi<ref>Республика Татарстан. Общегеографические карты Российской Федерации. Федеральная служба геодезии и картографии России, 1994 г</ref> əhatələnir. Adnı Yuxarı və Aşağı Uslon kəndlərindən almışdır. XX əsrin sonlarına qədər Uslonskie dağlarından mişar daşı çıxarılırdı (Pesçişen karxanası, Sviyajski karxanası). Uslonskie dağlarında "Kazan" xizək eniş zolağı yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tatarıstan yüksəklikləri]] [[Kateqoriya:Verxneuslonski rayonu]] cxon5ext1pvzff1nh24uggq06j34pps 0 515134 6599179 5721435 2022-08-28T14:11:32Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Başqırdıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] wikitext text/x-wiki '''Başqırdıstan məscidlərinin siyahısı''' — [[Rusiya Federasiyası]]nın [[Başqırdıstan Respublikası]]nında yerləşən [[məscid]]lər<ref>{{cite web|url=http://encycl.bash-portal.ru/mechet_ufa.htm|title=МЕЧЕТИ В УФЕ|accessdate=2013-02-08|archiveurl=https://www.webcitation.org/6EPoxRBp1?url=http://encycl.bash-portal.ru/mechet_ufa.htm|archivedate=2013-02-14|url-status=dead}}</ref>. İlkin mənbələrdə ilk məscidlərin XVI-XVII əsrlərə aid olduğu qeyd edilir. Bu günə qədər fəaliyyət göstərən ilk məscidlərdən biri [[Baltaçevsk rayonu]]nun [[Staroyakşeyevo]] kənddəki məsciddir. Həmin məscid [[1738]]-ci ildə tikilmişdir. [[2013]]-cü ilə qədər Başqırdıstanda mindən çox məscid qeydə alınmışdır. ==Məscidlər== {| border="1" ! Adı ! Tikilmə tarixi ! Ünvan, qısa təsviri ! Şəkli |- |[[Lalə-Tülpan]] |align=center|1998 |Ufa məscidi-mədrəsəsi olan "Lalə-Tülpan" Ufa şəhərində İslam mədəniyyət və təhsil mərkəzi kimi yaradılmışdır. Komarova küçəsində yerləşir. 5 aprel 1990-cı ildə açılışı olmuşdur. Layihədə yaz fəslinin və qədim dövrdən türk xalqlarının simvolu olan lalə təsvir olunmuşdur ki, minarələrdə iki qönçə ilə təmsil olunur. | [[Şəkil:Ljalja-Tjulpan.jpg|180px|]] |- |[[Kafedral məscidi (Alekseyevka, Ufa rayonu)]] |align=center|2004 |Məscid [[Ufa rayonu]]nun Alekseyevka kəndində yerləşir. Məscidin binası minarə və beş kiçik qübbədən ibarətdir. Fasadı qırmızı kərpic, içərisi isə mərmərdir. Məscid binasında kişi və qadınlar üçün iki ayrı namaz zalı vardır, İslamın əsaslarını öyrənmək üçün nurada təlim kursları da vardır. | |- |[[Ufanın ilk kafedral məscidi]] |align=center|1830 |Respublikanın əsas məscidlərindən biridir. Gabdessalam Qabdraximovun təşəbbüsü ilə tikilmişdir. Məsciddə "Qusmaniyə" mədrəsəsi və rus-başqırd 2 illik məktəbi fəaliyyət göstərir. | [[Şəkil:UfaBashkirMosque.jpg|180px|]] |- |[[Həmzə Hacı məscidi]] |align=center|2006 | | [[Şəkil:Hamza3.JPG|180px|]] |- |[[İxlas məscidi]] |align=center|1997 | | |- |[[Asiya məscidi]] |align=center|2002 | | |- |[[Munira məscidi]] |align=center|2002-2011 | | |- |[[Qufran məscidi]] |align=center|1994 | | |- |[[Mədinə məscidi (Ufa)]] |align=center|2013 | | [[Şəkil:Madina (mosque, Ufa).jpg|180px|]] |- |İşimbay kafedral məscidi |align=center|1990 | İşimbay | [[Şəkil:Mosque in Ishimbay.jpg|180px|]] |- |Kafedral məscid |align=center| | İşimbay | |- |Kafedral məscid |align=center|1995 | İşimbay | [[Şəkil:Mosque in Termen'-Elga.jpg|180px|]] |- |Nur əl-İman kafedral məscidi |align=center|2007 | | |- |[[Kafedral məscid (Salavat)]] |align=center|1985 | | [[Şəkil:Mechet Salavat.JPG|180px|]] |- |[[Sufiyə məscidi]] |align=center|2000-2008 | |[[Şəkil:Суфия2.jpg|180px]] |- |[[Hakimiyə məscidi]] |align=center|1907 | | |- |[[Zaynulla Rasulev məscidi]] |align=center|1994 | | [[Şəkil:Мечеть имени Зайнуллы Ишана.jpg|180px|]] |- |[[Uçalı məscidi]] |align=center|1994 | | [[Şəkil:Мечеть г. Учалы.jpg|180px|]] |- |Zaitovskaya məscidi |align=center|2007 | | [[Şəkil:Октябрьский мечеть2.JPG|180px|]] |- |Kadriya məscidi |align=center|2005 | | [[Şəkil:Зирган 3.jpg|180px|]] |- | Aminevo kənd məscidi |align=center| | | [[Şəkil:Мечеть села Аминева.jpeg|180px|]] |- |Ramazan məscidi |align=center| | | |- |Takva məscidi |align=center| | | [[Şəkil:Соборная мечеть Таква. Сибай.jpg|180px|]] |- |Çekmaquş kənd məscidi |align=center| | | |- |Davlekanova məscidi |align=center| | | |- |} ==Ədəbiyyat== * ''Васильева О. В., Латыпова В. В. и др.'' Дорога к храму: история религиозных учреждений г. Уфы. Уфа, 1993. * ''Кутушев Р. Н.'', ''Юнусова А. Б.'' [http://ufa-gid.com/encyclopedia/mecheti.html Мечети].// Башкортостан: краткая энциклопедия. — Уфа: Башкирская энциклопедия, 1996. — С. 398—399. — 672 с. — ISBN 5-88185-001-7. * ''Юнусова А. Б.'' [http://башкирская-энциклопедия.рф/index.php/2-statya/15216-mecheti Мечети// Статья в Башкирской энциклопедии] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160406000344/http://xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/2-statya/15216-mecheti |date=2016-04-06 }} ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} {{Başqırdıstan məscidləri}} [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] 4tngf0wmkc0wt69ngb6tlpe92gn8e6p 0 517310 6600349 4997078 2022-08-29T05:13:17Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Aviasiya qəzası |adı = Liviya Hava yolları reys 1103 |şəkil = Libyan Arab Airlines Boeing 727-200 Fitzgerald-1.jpg |şəklin izahı = Liviya Hava yollarına məxsus Boeing 727 tipli təyyarə. |tarix = 1992, 22 dekabr |qəza növü = [[MiQ-23]] qırıcısı ilə havada toqquşma |yer = [[Tripoli]], [[Liviya]] |koordinatlar = |qalxma yeri = [[Benqazi]] |istiqamət = |sərnişin sayı = 147 |komanda = 10 |yaralı sayı = |ölü sayı = 157 |model = Boeing 727-200 |havayolu şirkəti = Liviya Hava Yolları |uçuş nömrəsi = 1103 |qeydiyyat nömrəsi = |aviasiya növü = təyyarə }} '''Liviya Hava yolları reys 1103''' ({{Dil-en|Libyan Arab Airlines Flight 1103}}) — Liviya Hava yollarına məxsus ''Boeing 727–200'' modelli təyyarə ilə gercəkləşdirilən [[Benqazi]]-[[Tripoli]] daxili xətt reysinin həyata keçirilməsi zamanı baş vermiş təyyarə qəzası. Qəzanın səbəbi kimi təyyarənin havada olduğu zaman Liviya Hava Qüvvələrinə məxsus [[MiQ-23]] döyüş təyyarəsi ilə toqquşması göstərilir. [[MiQ-23]]-də olan iki pilot xilas olmağı bacarmışdır. == Arxa plan == Liviya Hava yollarına məxsus ''Boeing 727–200'' modelli təyyarə ilə ölkənin ən böyük iki şəhəri arasında müntəzəm uçuşlar gercəkləşdirilməkdə idi. 1992-ci ilin 22 dekabr tarixində baş tutan [[Benqazi]]-[[Tripoli]] səfəri də bu uçuşlardan biri idi. Benqazi şəhərinin mərkəzi hava limanından havalanan təyyarə, uçuşun böyük bir qismini arxada qoyaraq Tripoli mərkəzi hava limanına doğru enişə keçməyə hazırlaşarkən 3.500 fit (1.067 m) hündürlükdə Liviya Hava Qüvvələrinə məxsus [[MiQ-23]] qırısıcısı ilə toqquşmuşdur. Qəza nətcisədinə [[MiQ-23]]-də olan iki pilot xilas olmağı bacarmış, ''Boeing 727–200'' təyyarəsində olan 147 sərnişin və 10 heyət üzvünün hamısı həlak olmuşdur. Liviya Hava yolları reys 1103 ölkə daxilində baş vermiş ən faciəvi təyyarə qəzası hesab olunur. Dövlət rəsmilərinin verdiyi açıqlamalarda qəzanın günahkarı kimi [[MiQ-23]]-ün pilotları göstərilmiş və hər iki pilot həbs edilmişdir. == 20 il sonra == Qəzadan 20 il sonra hadisə barədə bəzi yeni detallar ortaya çıxmağa başladı. Qəzanın təsadüfi olmadığı, keçmiş ölkə başçısı [[Muəmmər Qəddafi]]nin nəzarəti altında gercəkləşdirildiyi fikiri ortaya atıldı. Təyyarə ilə toqquşduğu bildirilən [[MiQ-23]] qırıcısının pilotu Abdel Məcid Təyyari hadisə günü ''Boeing 727–200'' ilə aralarındakı məsafəni qoruduğunu və təyyarənin gözləri qarşısında partladıldığını bildirimişdir. [[Muəmmər Qəddafi]] dövrünün diplomatlarından olan Əli Aujali [[Lokkerbi faciəsi]]dən sonra ölkə üzərində yaranmış beynəlxalq təziqin azaldılması üçün sözügedən təyyarənin qəsdən partladıldığı bildirmişdir. [[London]]-[[Nyu-York]] reysi üzrə hərəkət edən təyyarənin partladılmasından sonra [[Muəmmər Qəddafi]]yə yaxınlığını ilə bilinən şəxslər əsas şübhəli kimi təqdim olunmuşdu.<ref>{{cite news|last=Olgiati|first=Christopher|title=Libya: Muammar Gaddafi's secrets finally revealed|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-25979532|accessdate=2 February 2014|newspaper=BBC News|date=2 February 2014}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Aviasiya qəzaları və insidentləri (1992)}} [[Kateqoriya:1992-ci ildə Liviya]] [[Kateqoriya:Liviyada aviasiya olayları]] 4gp9wzq3h50dn7qub2toeb06g5idf1t 0 518080 6600341 6511342 2022-08-29T05:10:37Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dağ |Adı = Elləroyuğu |Yerli adı = |Şəkil = |Şəklin izahı = Elləroyuğu dağı |lat_dir = S|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordScale = 50000 |Ölkə = Azərbaycan |Vilayət = |Dağ silsiləsi = |Mütləq hündürlüyü = 610 |Nisbi hündürlüyü = |İlk fəthi = |Marşrutu = |Yer xəritəsi = Azərbaycan |Yer xəritəsi 1 = |Vikianbar = }} '''Elləroyuğu''' — [[Tovuz rayonu]] ərazisində [[dağ]].<ref>{{ATEL|1|247}}</ref> [[Ceyrançöl]]də, [[Kür]] və [[Qabırrıçay]] (İori) çayları arasındadır. Hündürlüyü 610 m-dir. Tədqiqatçılara görə, oronim Eldaroyuğu adının təhrif olunmuş formasıdır. Dağ oradakı nadir [[eldar şamı]] ağacının bitməsi ilə məşhurdur. Oyuq komponentini tədqiqatçılar "sərhəddə qoyulmuş nişangah" mənasında izah edirlər. Dağ həqiqətən də [[Azərbaycan]]la [[Gürcüstan]]ın sərhədində təbiətin yaratdığı dik qoyulmuş nişangahdır. == Çobandağ-Eldaroyuğu tirələri == Çobandağ-Eldaroyuğu tirələri Ceyrançölün şimalında yerləşmiş dağlıq sahəni tutur. Onun şimaldan İori çayının dərəsi, cənubdan və cənub-şərqdən Qazangöl və [[Ceyrançöl]] rayonları əhatə edir. O, qərbdə Alacıq dağından, şərqdə Plovçu aşırımına qədər 52–56 km məsafədə uzanır. Çobandağ-Eldaroyuğu tirələrinin tutduğu sahə 590 km<sup>2</sup> -dir. Çobandağ-Eldaroyuğu tirələrinin relyefinin əsas elementləri Çobandağ, Ağtaxtatəpə, Eldaroyuğu. Tülkütəpə, Dəlidağ, Polpoytəpə, Qacirisi tirələri və geniş Çatma dərəsidir. Dağların suayrıcı hissəsindən keçən tektonik sınma xətti və şimal qanadın cənub qanad üzərinə gəlməsi relyefdə kəskin asimetrik quruluşun əmələ gəlməsinə səbəb olmuşdur. Onların şimal yamacları meylli (15–400) və nisbətən zəif parçalanmışdır. Cənub yamaclar isə dik (60–900) və kəskin parçalanaraq bedlend formaları əmələ gəlmişdir (Çobandağdan başqa). Dağların suayrıcı hissəsində qədim düzəlmə səthləri də müşahidə olunur. Yağıntıların nisbətən çoxluğuna baxmayaraq, çay şəbəkəsi zəif inkişaf etmişdir, lakin burada böyük yarğan və qobular çoxdur. Tək-tək hallarda [[yaz]] və [[payız]] aylarında düşən leysan yağışları tirənin qüvvətli su axınlarının əmələ gəlməsinə və onların dağıdıcı fəaliyyətinin artmasına səbəb olur. Yeraltı sular yox dərəcəsindədir. Bəzi yerlərdə qumdaşı çöküntülərinin dabanında duzlu bulaqlar vardır. Çobandağ-Eldaroyuğu tirələrinin torpaq-bitki örtüyünün xarakterinə görə şabalıdı və qəhvəyi dağ-meşə torpaqları üzərində yayılmış quru [[çöl]] (ağot-şiyav, ağ ot-yovşan) və seyrək arid meşə bitkiləri üstünlük təşkil edir. Maili şimal yamaclarda və dağların suayrıcı hissəslərində bu torpaqların qalınlığı 0,8–1 m-ə çatır. Dik cənub yamaclarda zəif inkişaf etmiş, nazik, bəzən skeletli qəhvəyi dağ-meşə və şabalıdı torpaqlar yayılmışdır. Çobandağ-eldaroyuğu tirələrinin təbii komponentləri bir-birindən fərqlənən aşağıdakı yarımrayonlara ayrılır: Çobandağ, Çatma, Polpoytəpə və Eldaroyuğu yarımrayonları.<ref>M. A. Müseyibov, M. Ə. Süleymanov Ceyrançöl alçaq dağlığının təbii landşaftı Bakı 1975</ref><ref>Coğrafiya və təbii resurslar jurnalı № 2, Bakı 2015</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tovuz rayonunun dağları]] ohqzjj0qxztsq2un8uduagzs0ai08rs 0 518462 6600198 6563319 2022-08-29T02:20:13Z InternetArchiveBot 179784 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı =Savelevka kəndi |orijinal_adı = {{lang-ba|Савельевка}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon |lat_deg = 52 |lat_min = 4 |lat_sec = 40 |lon_deg = 58 |lon_min = 32 |lon_sec = 55 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =453805 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Savelevka kəndi''' ({{lang-ba|Савельевка}}) - [[Rusiya]]nın [[Başqırdıstan]] Respublikası [[Xaybulla rayonu]] Tanalık kənd sovetliyinə daxil olan kənd. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhalinin sayı !2002<ref name="справочник">Başqırdıstan Respublikasının bələdiyyə bölgələrinin vahid elektron kataloqu — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochnik.xls Excel formatında tətbiq].</ref> !2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayəş məntəqələrində əhalinin sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190517104742/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2019-05-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- |247||{{Azalış}}205 |- |} 2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Savelevka kəndinin milli tərkibi: [[başqırdlar]] (55 %), [[ruslar]] (38 %) == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Akyar): 32&nbsp;km., * kənd sovetliyindən (Podolsk): 8&nbsp;km * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 90&nbsp;km. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.asmo-rb.ru Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası]. [[Kateqoriya:Xaybulla rayonunun kəndləri]] 1uvhzi3a3kxp3wyml2v6jm8x4ilhns9 0 518694 6600915 6564408 2022-08-29T09:43:25Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı = Yulbarıs |orijinal_adı = {{lang-ba|Юлбарыҫ}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon |lat_deg = 52 |lat_min = 3 |lat_sec = 53 |lon_deg = 57 |lon_min = 59 |lon_sec = 50 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = 326 (2010) |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =453816 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Yulbarıs''' ({{lang-ba|Юлбарыҫ}}) — [[Rusiya]]nın [[Başqırdıstan]] Respublikası [[Xaybulla rayonu]] Samar kənd sovetliyinə daxil olan kənd. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhalinin sayı !2002<ref name="справочник">Başqırdıstan Respublikasının bələdiyyə bölgələrinin vahid elektron kataloqu — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochnik.xls Excel formatında tətbiq].</ref> !2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayəş məntəqələrində əhalinin sayı] {{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- |361||{{Azalış}}326 |- |} 2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Yulbarıs kəndinin milli tərkibi: [[başqırdlar]] 100 %. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Akyar): 34 km., * kənd sovetliyindən (Samar): 15 km * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 97 km. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.asmo-rb.ru Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası]. [[Kateqoriya:Xaybulla rayonunun kəndləri]] bgwsd0hz2eeuayjae0rospwp1suhjso 0 518988 6600885 6339228 2022-08-29T09:38:43Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} '''İbn əl-Müsənna''' (tam adı: ''Fəxrəddin Əbülfəzl İsmayıl ibn əl-Müsənna ət-Təbrizi'') — [[Bağdad]]ın ''"ən-Nizamiyyə"'' mədrəsəsində mühazirələr oxuyur. O, ''"Azərbaycan tarixi"'' əsərinin müəllifidir. Lakin çox təəssüf ki, bu əsər bizə qədər gəlib çatmamışdır. İbn əl-Müsənna ''hicri 580'' (1185)-ci ildə [[Təbriz]]də vəfat etmişdir. Görkəmli şəxsiyyətlərin kartotekasını tərtib edən [[İbn əl-Fuvati]] yazır: ''"Mən Təbrizdə tam mənasında gör-kəmli şəxsiyyətlər barəsində soruşanda mənə İbn əl-Müsənnanın adını çəkdilər. Mən soruşdum: "Ona bənzər ikincisi varmı?" və mənə cavab verdilər: "O, təkdir və ikincisi yoxdur".''<ref>Ziya Bünyadov. Azərbaycan Atabəyləri dövləti (1136–1225-ci illər). Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.səh.207–208.</ref> == Həmçinin bax == * [[Eldənizlər]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{tarix-qaralama}} [[Kateqoriya:Azərbaycan tarixçiləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]] [[Kateqoriya:Təbrizdə doğulanlar]] cxi8tk54xf4k28r6h7a42uev3z82hxc 0 519226 6600045 6580753 2022-08-28T21:22:05Z Qolcomaq 83538 Qolcomaq [[Çapaqan (Ərdəbil)]] səhifəsinin adını [[Çapaqan (Meşkinşəhr)]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Çapaqan''' ({{lang-fa|چپقان}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd<ref>{{AME|5|449}}</ref> == Coğrafi yerləşməsi == Meşkin [[şəhristan]]ının Mərkəzi bölgəsində, Şərqi Meşkin [[kəndistan]]ında, [[Meşkinşəhr]]-[[Ərdəbil]] avtomobil yolunun 6 kilometrliyindədir. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 447 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (99 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 0w90xuw7fugipri5tuacz8bilimx7fu 0 519437 6601167 6519598 2022-08-29T11:50:12Z Toghrul R 147643 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Memar |şəkil = Talat Khanlarov.jpg |işlədiyi şəhərlər = [[Bakı]], [[Sumqayıt]], [[Naxçıvan]] |əsas tikililəri = [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]<br>[[Memar Əcəmi metrostansiyası]]<br>[[Təbriz mehmanxanası (Naxçıvan)|Təbriz mehmanxanası]] |elmi işləri = Sovet Azərbaycanın memarlığı (1972) {{sıra|{{Azərbaycan SSR əməkdar arxitektoru|1975}}}} {{sıra|{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2000}} {{"Şərəf nişanı" ordeni|1980}} {{"Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı|1970}}}} }} '''Tələt Ağasıbəy oğlu Xanlarov''' ({{DVTY}}) — [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] və [[Azərbaycan]] memarı, Azərbaycan [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|EA]]-nın akademiki, Azərbaycan SSR əməkdar memarı (1975), Şərq Ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının vitse-prezidenti, "[["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət]]" (2000) və [["Şərəf nişanı" ordeni|"Şərəf Nişanı" ordenli]], Prezident təqaüdçüsü olmuşdur.<ref>{{cite web|title= XANLAROV TƏLƏT AĞASIBƏY oğlu (1927-2004)|url=http://www.uaa.az/index.php/az/news-az/azerbaijan-union-architects/450-t-l-t-xanlarova-90|publisher=[[Azərbaycan Memarlar İttifaqı]]}}</ref> == Həyatı == Tələt Xanlarov 26 avqust 1927-ci ildə [[Bakı]] şəhərində qədim Bakı əsilzadələri nəslindən olan Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsinin məzunu Ağasıbəy Əli Qulu bəy oğlu Xanlarovun ailəsində anadan olmuşdur. Anası Sara xanım [[Azərbaycan Tibb Universiteti]]nin ilk məzunlarından biri idi. Tələt ailənin böyük oğlu idi.<ref name="Avalov">{{məqalə |müəllif = [[Elturan Avalov]], Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi. |başlıq = Яркое творчество мастера |link = http://www.azerizv.az/PDF/2007/azizv_152_2007_p_3-4.pdf |yer = Азербайджанские известия |il = 22 avqust 2007 |səhifələr = 3 }}</ref> Tələt Xanlarov 1956-cı ildə [[Azərbaycan Texniki Universiteti|Azərbaycan Politexnik İnstitutu]]nu bitirmişdir.<ref name="inşaatçı">{{məqalə |müəllif = [[İnşaatçı (qəzet)|İnşaatçı]] |başlıq = Xüsusi buraxılış TƏLƏT XANLAROV – 90 |link = https://drive.google.com/file/d/0B2uBHnrqexWoc1dxR1U2M2hGMDQ/view |yer = |il = 26 avqust 2017 |səhifələr = 1 }}</ref> O, 1956–1992-ci illərdə [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi|Dövlət Tikinti və Arxitektura Komitəsi]]nin "Azərdövlətlayihə" Baş Dövlət Layihə İnstitutunda memar, layihənin baş memarı, 2 nömrəli memarlıq-layihələndirmə şöbəsinin rəhbəri, institutun Baş memarı vəzifələrində işləyərək əsas müəllif əsərlərini yaratmışdır.<ref name="inşaatçı"/> 1992-ci ildən "Akademik T. A. Xanlarovun yaradıcılıq emalatxanası"na başçılıq edirdi və [[Bakı]] şəhəri və onun ətraf qəsəbələrində inşa edilməkdə olan "İmam Rza" məscidi, [[Bakı İslam Universiteti|Qafqaz İslam Universiteti]]nin kompleksi, [[Nərimanov rayonu]]nda Cümə məscidi, prokuratura işçilərinin yaşayış binası, bir neçə inzibati, yaşayış binalarının və fərdi bağ evlərinin layihələrini tərtib etmişdir.<ref name="inşaatçı"/> 1967–2002-ci illər ərzində [[Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti]]nin Baş Memarlıq İdarəsinin Şəhərsalma Şurasının üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdir.<ref name="inşaatçı"/> == Əsərləri == Tələt Xanlarov 60-dan artıq layihənin müəllifidir, o cümlədən: [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]],{{#tag:ref|[[Yuzef Qədimov]] və [[Tahir Abdullayev]]lə birlikdə.<ref name="inşaatçı"/> |group=Qeyd}} [[Memar Əcəmi metrostansiyası]], Mərkəzi Statistika idarəsi, Baş Təchizat idarəsinin Hesablama mərkəzi, Nərimanov{{#tag:ref| İ.M. İbrahimovla birlikdə.<ref name="inşaatçı"/> |group=Qeyd}} və Nizami{{#tag:ref| H.K Muxtarovla birlikdə.<ref name="inşaatçı"/> |group=Qeyd}} rayonlarında icra hakimiyyətlərinin inzibati binaları, [[Mingəçevir]] şəhərində avarçəkənlərin Olimpik bazası, [[Sumqayıt]] şəhərində [[Üzeyir Hacıbəyov adına "Kimyaçı" Mədəniyyət Sarayı]], [[Naxçıvan]] şəhərində [[Təbriz mehmanxanası (Naxçıvan)|Təbriz mehmanxanası]] və s.<ref name="inşaatçı"/> [[Qara Qarayev]], [[Hüseyn Cavid]], [[Tofiq Əliyev]], [[Əlövsət Quliyev]] və digər tanınmış şəxsiyyətlərin yaşadıqları binalarda xatirə lövhələrinin və qəbirüstü abidələrin müəllifidir.<ref name="inşaatçı"/> <center> <gallery caption="" mode=packed heights= "150px" widths= "80px" > Fayl:Sumqayıt. Kimyaçı Mədəniyyət Sarayı, 01.01.2012.jpg|<small>[[Üzeyir Hacıbəyov adına "Kimyaçı" Mədəniyyət Sarayı]]</small> Fayl:Memar Əcəmi metrostansiyasının içi.JPG|<small>[[Memar Əcəmi metrostansiyası]]nın içi</small> </gallery> </center> == Təltif və mükafatları == * [["Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı]] — 1970 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar arxitektoru]]" fəxri adı — 14 aprel 1975 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 1980 (№ 1138768) * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — 19 aprel 2000 (№ 119)<ref>{{cite web |url=http://www.e-qanun.az/framework/18|title=Azərbaycan memarlarının "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı|author= |date=19 aprel 2000 |publisher=e-qanun.az |accessdate=17 noyabr 2018|language= az}}</ref> * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü]] — 11 iyun 2002-ci ildən == Elmi işləri == * Sovet Azərbaycanın memarlığı — Moskva: Stroyizdat, 1972. — s 112. == Qeydlər == <references group=Qeyd/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|1}} [[Kateqoriya:AMEA-nın akademikləri]] [[Kateqoriya:SSRİ memarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan memarları]] [[Kateqoriya:Xanlarovlar]] c0022ee9f4hcj7ujfprl9q24l7jlqlm 6601170 6601167 2022-08-29T11:51:42Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{Memar |şəkil = Talat Khanlarov.jpg |işlədiyi şəhərlər = [[Bakı]], [[Sumqayıt]], [[Naxçıvan]] |əsas tikililəri = [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]]<br>[[Memar Əcəmi metrostansiyası]]<br>[[Təbriz mehmanxanası (Naxçıvan)|Təbriz mehmanxanası]] |elmi işləri = Sovet Azərbaycanın memarlığı (1972) |mükafatları = {{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2000}} {{"Şərəf nişanı" ordeni|1980}} {{"Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı|1970}}<br>{{Azərbaycan SSR əməkdar arxitektoru|1975}} }} '''Tələt Ağasıbəy oğlu Xanlarov''' ({{DVTY}}) — [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] və [[Azərbaycan]] memarı, Azərbaycan [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|EA]]-nın akademiki, Azərbaycan SSR əməkdar memarı (1975), Şərq Ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının vitse-prezidenti, "[["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət]]" (2000) və [["Şərəf nişanı" ordeni|"Şərəf nişanı" ordenli]], Prezident təqaüdçüsü olmuşdur.<ref>{{cite web|title= XANLAROV TƏLƏT AĞASIBƏY oğlu (1927-2004)|url=http://www.uaa.az/index.php/az/news-az/azerbaijan-union-architects/450-t-l-t-xanlarova-90|publisher=[[Azərbaycan Memarlar İttifaqı]]}}</ref> == Həyatı == Tələt Xanlarov 26 avqust 1927-ci ildə [[Bakı]] şəhərində qədim Bakı əsilzadələri nəslindən olan Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsinin məzunu Ağasıbəy Əli Qulu bəy oğlu Xanlarovun ailəsində anadan olmuşdur. Anası Sara xanım [[Azərbaycan Tibb Universiteti]]nin ilk məzunlarından biri idi. Tələt ailənin böyük oğlu idi.<ref name="Avalov">{{məqalə |müəllif = [[Elturan Avalov]], Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi. |başlıq = Яркое творчество мастера |link = http://www.azerizv.az/PDF/2007/azizv_152_2007_p_3-4.pdf |yer = Азербайджанские известия |il = 22 avqust 2007 |səhifələr = 3 }}</ref> Tələt Xanlarov 1956-cı ildə [[Azərbaycan Texniki Universiteti|Azərbaycan Politexnik İnstitutu]]nu bitirmişdir.<ref name="inşaatçı">{{məqalə |müəllif = [[İnşaatçı (qəzet)|İnşaatçı]] |başlıq = Xüsusi buraxılış TƏLƏT XANLAROV – 90 |link = https://drive.google.com/file/d/0B2uBHnrqexWoc1dxR1U2M2hGMDQ/view |yer = |il = 26 avqust 2017 |səhifələr = 1 }}</ref> O, 1956–1992-ci illərdə [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi|Dövlət Tikinti və Arxitektura Komitəsi]]nin "Azərdövlətlayihə" Baş Dövlət Layihə İnstitutunda memar, layihənin baş memarı, 2 nömrəli memarlıq-layihələndirmə şöbəsinin rəhbəri, institutun Baş memarı vəzifələrində işləyərək əsas müəllif əsərlərini yaratmışdır.<ref name="inşaatçı"/> 1992-ci ildən "Akademik T. A. Xanlarovun yaradıcılıq emalatxanası"na başçılıq edirdi və [[Bakı]] şəhəri və onun ətraf qəsəbələrində inşa edilməkdə olan "İmam Rza" məscidi, [[Bakı İslam Universiteti|Qafqaz İslam Universiteti]]nin kompleksi, [[Nərimanov rayonu]]nda Cümə məscidi, prokuratura işçilərinin yaşayış binası, bir neçə inzibati, yaşayış binalarının və fərdi bağ evlərinin layihələrini tərtib etmişdir.<ref name="inşaatçı"/> 1967–2002-ci illər ərzində [[Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti]]nin Baş Memarlıq İdarəsinin Şəhərsalma Şurasının üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdir.<ref name="inşaatçı"/> == Əsərləri == Tələt Xanlarov 60-dan artıq layihənin müəllifidir, o cümlədən: [[Heydər Əliyev adına İdman Arenası]],{{#tag:ref|[[Yuzef Qədimov]] və [[Tahir Abdullayev]]lə birlikdə.<ref name="inşaatçı"/> |group=Qeyd}} [[Memar Əcəmi metrostansiyası]], Mərkəzi Statistika idarəsi, Baş Təchizat idarəsinin Hesablama mərkəzi, Nərimanov{{#tag:ref| İ.M. İbrahimovla birlikdə.<ref name="inşaatçı"/> |group=Qeyd}} və Nizami{{#tag:ref| H.K Muxtarovla birlikdə.<ref name="inşaatçı"/> |group=Qeyd}} rayonlarında icra hakimiyyətlərinin inzibati binaları, [[Mingəçevir]] şəhərində avarçəkənlərin Olimpik bazası, [[Sumqayıt]] şəhərində [[Üzeyir Hacıbəyov adına "Kimyaçı" Mədəniyyət Sarayı]], [[Naxçıvan]] şəhərində [[Təbriz mehmanxanası (Naxçıvan)|Təbriz mehmanxanası]] və s.<ref name="inşaatçı"/> [[Qara Qarayev]], [[Hüseyn Cavid]], [[Tofiq Əliyev]], [[Əlövsət Quliyev]] və digər tanınmış şəxsiyyətlərin yaşadıqları binalarda xatirə lövhələrinin və qəbirüstü abidələrin müəllifidir.<ref name="inşaatçı"/> <center> <gallery caption="" mode=packed heights= "150px" widths= "80px" > Fayl:Sumqayıt. Kimyaçı Mədəniyyət Sarayı, 01.01.2012.jpg|<small>[[Üzeyir Hacıbəyov adına "Kimyaçı" Mədəniyyət Sarayı]]</small> Fayl:Memar Əcəmi metrostansiyasının içi.JPG|<small>[[Memar Əcəmi metrostansiyası]]nın içi</small> </gallery> </center> == Təltif və mükafatları == * [["Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı]] — 1970 * "[[Azərbaycan SSR əməkdar arxitektoru]]" fəxri adı — 14 aprel 1975 * [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 1980 (№ 1138768) * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — 19 aprel 2000 (№ 119)<ref>{{cite web |url=http://www.e-qanun.az/framework/18|title=Azərbaycan memarlarının "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı|author= |date=19 aprel 2000 |publisher=e-qanun.az |accessdate=17 noyabr 2018|language= az}}</ref> * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü]] — 11 iyun 2002-ci ildən == Elmi işləri == * Sovet Azərbaycanın memarlığı — Moskva: Stroyizdat, 1972. — s 112. == Qeydlər == <references group=Qeyd/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|1}} [[Kateqoriya:AMEA-nın akademikləri]] [[Kateqoriya:SSRİ memarları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan memarları]] [[Kateqoriya:Xanlarovlar]] 2pcma6zc9qljjeu06ptkw8enmvs2ygu 0 519602 6600175 6563317 2022-08-29T01:51:44Z InternetArchiveBot 179784 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı =Sat kəndi |orijinal_adı = {{Dil-ba|Сат}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon | lat_deg = 56 |lat_min = 13 |lat_sec = 3 | lon_deg = 56 |lon_min = 19 |lon_sec = 7 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =452886 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Sat''' ({{Dil-ba|Сат}}, {{Dil-ru|Чад}}) — [[Başqırdıstan Respublikası]]<nowiki/>nın [[Askın rayonu]]<nowiki/>nda yerləşən kənd. Kənd [[Mutabaş kənd şurası]]<nowiki/>nın tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Askın): 32&nbsp;km, * kənd sovetliyindən (Starıy Mutabaş): 3&nbsp;km. * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Keuda stansiyası): 84&nbsp;km. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhali ! 2002<ref name=":1">[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более]{{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref> ! 2009<ref name=":2">[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }} {{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E%3A%3A%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref> ! 2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190517104742/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2019-05-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- |47 |{{Azalış}}44 |44 |} === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən [[Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)|Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına]] əsasən kənddə [[başqırdlar]] (98%) üstünlük təşkil edir.<ref name=":2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|http://www.asmo-rb.ru|Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası|lang=ru}} * [http://ufagen.ru/places/baltachevskiy/bigildino.html "Genealogiya və Arxivləri" portalında] [[Kateqoriya:Askın rayonunun kəndləri]] 9rblgeoxuvch6brdq8fgjfi2lry7ydt 6600186 6600175 2022-08-29T02:02:59Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı =Sat kəndi |orijinal_adı = {{Dil-ba|Сат}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon | lat_deg = 56 |lat_min = 13 |lat_sec = 3 | lon_deg = 56 |lon_min = 19 |lon_sec = 7 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =452886 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Sat''' ({{Dil-ba|Сат}}, {{Dil-ru|Чад}}) — [[Başqırdıstan Respublikası]]nın [[Askın rayonu]]nda yerləşən kənd. Kənd [[Mutabaş kənd şurası]]nın tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Askın): 32 km, * kənd sovetliyindən (Starıy Mutabaş): 3 km. * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Keuda stansiyası): 84 km. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhali ! 2002<ref name=":1">[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов — райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более] {{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref> ! 2009<ref name=":2">[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }}{{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E%3A%3A%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref> ! 2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190517104742/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2019-05-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- |47 |{{Azalış}}44 |44 |} === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən [[Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)|Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına]] əsasən kənddə [[başqırdlar]] (98%) üstünlük təşkil edir.<ref name=":2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|http://www.asmo-rb.ru|Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası|lang=ru}} * [http://ufagen.ru/places/baltachevskiy/bigildino.html "Genealogiya və Arxivləri" portalında] [[Kateqoriya:Askın rayonunun kəndləri]] g5qoo7qa711ykkkizr0n4rerb1l101z 0 519988 6600408 4100322 2022-08-29T05:38:14Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki Ağabağır — [[İran]]ın Ərdəbil ostanında kənd.<ref>{{AME|1|153}}</ref>. == Coğrafi yerləşməsi == Mərkəzi [[şəhristan]]ının Mərkəzi bölgəsinin Kəlxoran [[kəndistan]]ında, [[Ərdəbil]] şəhərindən 6 km [[qərb]]də, [[Ərdəbil]]-[[Astara]] avtomobil yolunun 2 kilometrliyindədir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə kəndlər]] [[Kateqoriya:Ərdəbil ostanının kəndləri]] pspqrhp4s5lkvizm4rsgoc2v05l4dl9 0 520273 6600066 6580627 2022-08-28T21:35:04Z Qolcomaq 83538 Qolcomaq [[Ağamurad (Ərdəbil)]] səhifəsinin adını [[Ağamurad (Meşkinşəhr)]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ağamurad''' ({{lang-fa|اقامراد}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd<ref>{{AME|1|164}}</ref>. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 31 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (7 ailə). == Coğrafi yerləşməsi == [[Meşkin]] [[şəhristan]]ının Mərkəzi bölgəsinin Ərşəq [[kəndistan]]ında, Meşkin şəhərindən 48 km cənub-şərqdədir. {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] e6utsaair46tzpqwokhaubhwwmty2fd 0 522891 6600404 6559577 2022-08-29T05:36:56Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Həsən}} {{YM |növü = |rəsmi_adı =Həsən kəndi |orijinal_adı = {{Dil-ba|Хәсән}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon | lat_deg = 52 |lat_min = 39 |lat_sec = 9 | lon_deg = 58 |lon_min = 34 |lon_sec = 19 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = 57<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı]</ref> |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =453656 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Həsən''' ({{Dil-ba|Хәсән}}, {{Dil-ru|Хасаново}}) — [[Başqırdıstan Respublikası]]nın [[Baymak rayonu]]nda yerləşən kənd. Kənd [[Tatlıbay kənd şurası]]nın tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Baymak): 32 km, * kənd sovetliyindən (Tatlıbay): 10 km. * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 12 km. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhali ! 2002<ref name=":1">[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов — райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более] {{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref> ! 2009<ref name=":2">[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }}{{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E%3A%3A%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref> ! 2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190517104742/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2019-05-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində [https://www.webcitation.org/6Rxi3K6iw?url=http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/Численность+населения+по+нас Arxivləşdirilmişdir].</ref> |- |38 |{{Artış}}48 |{{Artış}}57 |} === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən [[Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)|Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına]] əsasən kənddə [[başqırdlar]] (100%) üstünlük təşkil edir.<ref name=":2" />|0 == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|http://www.asmo-rb.ru|Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası|lang=ru}} * [http://www.baimak.ru/ Официальный сайт Баймакского района Башкортостана] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090522081343/http://www.baimak.ru/ |date=2009-05-22 }} [[Kateqoriya:Baymak rayonunun kəndləri]] emy9hm7spfyy1trh4tg3fpv8ckimclt 0 523400 6600178 6580608 2022-08-29T01:54:24Z Qolcomaq 83538 Qolcomaq [[Alaçıqtəpəsi (Ərdəbil)]] səhifəsinin adını [[Alaçıqtəpəsi (Meşkinşəhr)]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Alaçıqtəpəsi''' ({{lang-fa|الاچيق تپه سي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd<ref>{{AME|1|287}}</ref>. == Coğrafi yerləşməsi == [[Meşkinşəhr]] [[şəhristan]]ının Mərkəzi bölgəsinin Ərşəq [[kəndistan]]ında, [[Meşkinşəhr]]dən 24 km şimalda, [[Meşkinşəhr]]-[[Ərdəbil]] avtomobil yolunun 16 kilometrliyindədir. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 107 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (16 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] e9u0bazgwz5dh3a8ldg14s3jfvsu9hp 0 523677 6600727 4121486 2022-08-29T08:34:48Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''İzoxionlar'''(izo… və yun. chin – qar) – [[xəritə]]də qar sərhədinin [[Yüksəklik|yüksəkliy]]ini göstərən [[İzoxətt|izoxətlər]].<ref> Əliyeva N. Ə. Hidrometeoroloji lüğət. Bakı 2005., 246 s</ref> == Həmçinin bax == * [[İzoatmlar]] * [[İzobazlar]] * [[İzoterlər]] * [[İzoxatlar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Hidrometeoroloji lüğət]] [[Kateqoriya:Kartoqrafik terminlər]] a3o0ofuuoqjuz2ecktc0tntf5s96i31 14 523950 6598945 4731118 2022-08-28T12:22:44Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in China}} [[Kateqoriya:Çində din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 7yc3p16f0ifl5ge1y8teymah9or019x 6599064 6598945 2022-08-28T13:58:08Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Çində İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Çində islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in China}} [[Kateqoriya:Çində din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 7yc3p16f0ifl5ge1y8teymah9or019x 0 524140 6600310 6592794 2022-08-29T05:04:13Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Bayram|adı=Günəş günü|baxış=LightViolet|şəkil=Kim Il Song Portrait.jpg|ölçüsü=250px|izahı=[[Kim İr Sen]]in portreti|rəsmi adı=|adlandırma=Günəşin günü<ref name="Baker2008">{{cite book|author=Donald L. Beyker|title=Korean Spirituality|url=https://books.google.com/books?id=RCBe9w9C2UkC&pg=PA149|accessdate=3 may 2015|year=2008|publisher=University of Hawaii Press|isbn=978-0-8248-3233-9|page=149|via = Google Books}}</ref>, 태양절,<ref name="bost_극(克)">{{Cite web |title=극(克) | publisher = 보스톤코리아 [Boston Korea] | date = 12 aprel 2010 | accessdate = 7 may 2015 | url = http://www.bostonkorea.com/news.php?code=cc&mode=view&num=9220&page=145&wr= | language = ko }}</ref> Theyancol<ref name="dail_Spec">{{Cite web | title = Special Holiday Snacks 'Hard As Rocks' | author = Li San Yon | translator = Ciyon Li | work = DailyNK | date = 17 fevral 2015 | accessdate = 7 may 2015 | url = http://www.dailynk.com/english/read.php?num=12905&cataId=nk01500}}</ref><ref name="Lim2015">{{cite book|author=Ca-Çen Lim|title=Leader Symbols and Personality Cult in North Korea: The Leader State|url=https://books.google.com/books?id=pcwqBwAAQBAJ&pg=PT136|accessdate=3 may 2015|date=24 mart 2015|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-317-56740-0|via = Google Books|page=38}}</ref>|keçirilir={{flaqifikasiya|Şimali Koreya}}|rəngi=|növ=milli|mənası=[[Kim İr Sen]]in doğumu (1912)|başlayır=|bitir=|tarixi=15 aprel|tarix2017=<!-- hər il dəyişən günlər üçün -->|tarix2018=<!-- hər il dəyişən günlər üçün -->|tarix2014=<!-- hər il dəyişən günlər üçün -->|qeyd_olunur=|ənənə=|bağlıdır=[[Parlayan ulduz Günü]] (16 fevral), Sadiqliq Festivalı (16 fevral—15 aprel), Günəş Festivalı (Aprel boyunca), Aprel Yaz Dostluq İncəsənət Festivalı}} '''Günəş günü''' ({{Dil-ko|태양절}}, ''theyancol'') — [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası|Şimali Koreya]]da dövlət bayramı.<ref name="ency_Birt">{{Cite book|title=Birthday of Kim Il-sung|publisher=Omnigraphics|via=TheFreeDictionary.com|work=Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary|edition=Fourth|date=2010|accessdate=3 may 2015|url=http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Birthday+of+Kim+Il-Sung}}</ref> Bayram [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası|Şimali Koreya]]da "''Xalqın Günəşi''" tituluna layiq görülən keçmiş prezident [[Kim İr Sen]]in doğum günü münasibətilə 15 aprel tarixində qeyd olunur. Günəş günü ölkədəki ən əhəmiyyətli bayramdır və [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası|Şimali Koreya]]da [[Milad|Milad bayramıyla]] bərabər sayılır.<ref name="usat_Kore">{{Cite web|title=Korean defectors recall 'Day of the Sun'|author=Kalum MekLeod|others=Töhfə verənlər: Coyun Son, Dak Hua Hon|work=USA Today|date=26 aprel 2013|accessdate=6 aprel 2015|url=https://www.usatoday.com/story/news/world/2013/04/15/north-korea-defectors/2085161/}}</ref> [[Kim İr Sen]]in 1968-ci ildən bəri rəsmi bayram olduğu doğum günü, ölümündən üç il sonra, 1997-ci ildə ''Günəş günü'' adlandırıldı. [[Şimali Koreyanın dövlət quruluşu|Hökumət]] öz vətəndaşlarına daha çox ərzaq və elektrik ilə təmin etməyə çalışır, lakin müvəffəqiyyət həmişə tam qarantiyalı deyil.<ref name=dail_Spec /> Xüsusilə uşaqlar, rəhbərləri tərəfindən göstərilən sevgini simvolikləşdirmək üçün konfet və digər hədiyyələr alırlar.<ref name="dail_KimI">{{Cite web|author=Yoo Quan Hi|title=Kim Il Sung's Birthday Is Still Biggest Holiday|work=DailyNK|date=15 aprel 2009|accessdate=6 may 2015|url=http://www.dailynk.com/english/read.php?cataId=nk01300&num=4809}}</ref> Şənliklər tarixi ilə məhdudlaşmır. Anmalar [[Kim Çen İr]]in ad günündə, 16 fevral tarixindən başlayır. Bu bayram Sadiqlik Festivalı adlanır. Günəş gününə yaxın vaxtlarda, aprel ayında keçirilən qeyd etmələr Günəş Festivalı adlanır. Bayram üç günlükdür. == Arxa plan == [[Kim İr Sen]] 15 aprel 1912-ci ildə hal-hazırki [[Pxenyan]] şəhərində anadan olmuşdur.<ref name="Corfield2014">{{cite book|last=Korfild|first=Castin|title=Historical Dictionary of Pyongyang|url=https://books.google.com/books?id=5zKWBQAAQBAJ&pg=PA79|year=2014|publisher=Anthem Press|isbn=978-1-78308-341-1|page=79|chapter=Kim Il Sung}}</ref> İr Sen həmişə günəşlə əlaqələndirildi<ref name="Lee2001" /> və tez-tez "''Xalqın Günəşi''" adlandırılırdı.<ref name="worl_KBSW">{{Cite web|title=N. Korea Celebrates 'Day of the Sun'|publisher=KBS World Radio|date=16 April 2015|accessdate=3 May 2015|url=http://world.kbs.co.kr/english/event/nkorea_nuclear/now_02_detail.htm?No=2174}}</ref> Kim, İr Sen adını 1930-cu illərdən əvvəl almışdır. İr Sen ({{Dil-ko|일성}}) [[Koreya dili]]ndə "''Günəşə çevrilmək''" deməkdir.<ref name="Martin2007">{{cite book|first=Bredli K.|last=Martin|title=Under the Loving Care of the Fatherly Leader: North Korea and the Kim Dynasty|url=https://books.google.com/books?id=qoZx6hOCNukC&pg=PT48|accessdate=14 may 2015|date=1 aprel 2007|publisher=St. Martin's Press|isbn=978-1-4299-0699-9|page=48|via=Google Books}}</ref> == Tarixi == [[Kim İr Sen]]in doğum günü 1968-ci ildən bəri [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası|Şimali Koreya]]da bayram kimi qeyd olunur, lakin 1974-cü ildə dövlət səviyyəli bayram statusu verilmişdir.<ref name="worl_KBSW" /> 8 iyul 1997 tarixində bayram rəsmi olaraq "''Günəş günü''" adlandırıldı.<ref name="Lee2001">{{cite book|author=Hı-San Li|title=North Korea: A Strange Socialist Fortress|url=https://books.google.com/books?id=6Rx8Q_cxqvkC&pg=PA220|accessdate=3 may 2015|year=2001|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-275-96917-2|page=220|via=Google Books}}</ref> Bu qanun [[Koreya İşçi Partiyası Mərkəzi Komitəsi|Koreya İşçi Partiyasının Mərkəzi Komitəsi]], [[Koreya İşçi Partiyası Mərkəzi Hərbi Komissiyası|Mərkəzi Hərbi Komissiyası]], [[Koreya İşçi Partiyası Milli Müdafiə Komissiyası|Milli Müdafiə Komissiyası]], [[Koreya İşçi Partiyası Mərkəzi Xalq Komitəsi|Mərkəzi Xalq Komitəsi]] və [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası Administrasiya Şurası|Koreya Xalq Demokratik Respublikasının Administrasiya Şurası]] tərəfindən qəbul edilmişdir.<ref name="web._Pastex">{{Cite web|title=Resolution on exalting President Kim Il Sung's life and feats forever|publisher=KCNA|work=web.archive.org|date=9 iyul 1997|accessdate=11 sentyabr 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20141012034258/http://www.kcna.co.jp/item/1997/9707/news7/09.htm|url=http://www.kcna.co.jp/item/1997/9707/news7/09.htm|archive-date=12 oktyabr 2014}}</ref> Həmin tarixdə [[Kim İr Sen]]in doğum günündən başlayan [[Şimali Koreya təqvimi]] də qəbul edilmişdir.<ref name="Lee2001" /> == Sadiqliq Festivalı == 16 fevralda [[Parlayan ulduz günü]] adlanan oxşar bir bayram keçirilir. Bu bayramda keçmiş lider [[Kim Çen İr]]in doğum günü qeyd edilir.<ref name=dail_Spec /> Günəş günü və Parlayan ulduz günü arasındakı iki aylıq müddət Sadiqliq Festivalı adlanır.<ref name="Baker2008" /> == Həmçinin bax == * [[Koreya milli azadlıq günü]] * [[Gül bayramı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçdilər == * {{commonscat-inline|Day of the Sun|Günəş günü}} * [http://www.naenara.com.kp/en/event/?part=20170415&untitled=true Günəş günü] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170531002948/http://naenara.com.kp/en/event/?part=20170415&untitled=true |date=2017-05-31 }} [[Naenara]]-da * [https://www.theatlantic.com/photo/2012/04/glimpses-of-humanity-in-choreographed-north-korea/100280/ 2012 əsrin qeyd etmələrindən şəkillər] ''[[The Atlantic]]''-də * [https://www.nytimes.com/video/world/100000005046476/examining-north-koreas-missiles.html?ribbon-ad-idx=3&rref=world/asia&module=Ribbon&version=origin&region=Header&action=click&contentCollection=Asia%20Pacific&pgtype=article Şimali Koreyanın raketləri 2017 günəş günü paradında nümayiş olundu] [[Kateqoriya:1997-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:Apreldəki bayramlar]] [[Kateqoriya:15 apreldəki hadisələr]] [[Kateqoriya:Şimali Koreya bayramları]] 0gwdl24ssodk02pe5z9wxws2erags3d 0 524762 6600258 6042165 2022-08-29T04:37:04Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Rəhim Qurbani |orijinal adı = Qurbanov Rəhim Kazım oğlu |digər adları = |şəkil = Rəhim Qurbani.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = Rəhim Qurbani |ilk adı = Rəhim |təxəllüsü = Qurbani |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = [[Qızıl qələm mükafatı|"Qızıl Qələm" mükafatı]] (2010), Prezident təqaüdçüsü (2018) |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Rəhim Qurbani''' (''Qurbanov Rəhim Kazım oğlu''; {{DVTY}}) — [[azərbaycanlı]] [[şair]]. Əsasən [[təcnis]] sənətkarı kimi tanınır. [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi]]nin (2015) və [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin (2015) üzvü. == Həyatı == Rəhim Qurbani 1951-ci il dekabr ayının 22-də Qərbi Azərbaycanın, [[Göyçə mahalı]]nın Zərkənd (Zərzibil) kəndində ziyalı ailəsində anadan olubdur.<ref>{{cite book |first=Həsən |last=Ocaqquliyev |date=2016 |title=Yadda qalan xatirələr — Zərkəndli şair Rəhim |url=http://anl.az/el/Kitab/2017/Azf-294793.pdf |language=az |publisher="Elm və təhsil" |page= |pages= |location=Bakı |isbn= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171108154309/http://anl.az/el/Kitab/2017/Azf-294793.pdf |archivedate=2017-11-08 |access-date=2017-11-08 |ref= }}</ref> 1970–1972-ci illərdə hərbi xidmətdə olmuşdur. 1974-cü ildə [[Kirovabad Dövlət Pedaqoji İnstitutu]]nun tarix fakültəsinə daxil olmuşdur. 1979-cu ildə həmin institutu bitirib tarix müəllimi ixtisasını almış, həmin ildən doğma kəndlərində tarix müəllimi kimi pedaqoji fəaliyyətə başlamışdı. Gənc müəllim kimi işlədiyi vaxtdan yaradıcılıqla məşğul olmuş, dövrü mətbuatda — "[[Sovet Ermənistanı (qəzet)|Sovet Ermənistanı]]", "Vardenis" qəzetlərində şeirləri müntəzəm dərc olunmuşdur. [[Azərbaycanlıların deportasiyası (1988-1989)|Azərbaycanlıların Ermənistandan köçürülməsi]] nəticəsində 1988-ci ildə doğulduğu kənddən ailəsi ilə birlikdə [[Azərbaycan]]a köçmüş, 1989-cu ildən Gəncə şəhərində məskunlaşmışdır. 1989–2017-ci illərdə Gəncə şəhər 9 saylı orta məktəbdə tarix müəllimi işləyib. 1 dekabr 2020-ci ildə Gəncə şəhərində vəfat etmiş və Gəncədəki Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. == Yaradıcılığı == Azərbaycanda məskunlaşdıqdan sonra şeirləri bir çox qəzet və jurnallarda dərc olunub. "Oğuz eli", "Gəncənin səsi", "Göygöl", "Mübariz", "Naftalan", "Daşkəsən", "Vətəndaş", "Yeni Təfəkkür", "Vətən səsi", "[[Kredo (qəzet)|Kredo]]", "[[Qərbi Azərbaycan press]]" qəzetlərində, "Pəncərə", "Ovqat", "Dünya Meridianları" və Yazıçılar Birliyinin nəzdində olan "Gəncə qapısı" jurnalında daimi olaraq şeirləri nəşr olunmuşdur. Əvvəllər "[[Qərbi Azərbaycan press]]" qəzetinin əməkdaşı olmuş, hal-hazırda "Qanun və Səlahiyyət" qəzetinin xüsusi müxbiridir. 1989-cu ildən "Azərbaycan Aşıqlar Birliyi"nin, 2015-ci ildən isə "Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin" və "Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi"nin üzvü idi. === Kitabları === * "Göyçə yaraları", Bakı, "Elm və təhsil", 2013. * "Göyçə qibləgahım, Gəncə pənahəm", Bakı, "Elm və təhsil", 2019. ISBN 978-9952-5654-4-7 == Mükafat və təltifləri == 2010-cu ildən [[Qızıl qələm mükafatı|"Qızıl Qələm" mükafatı]] laureatı adına və "Nüfuzlu Ziyalı" diplomuna layiq görülmüşdür. 2018-ci ilin aprel ayında Prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür. == Ailəsi == Ailəli idi, 3 oğlu, 1 qızı, 8 nəvəsi var. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:"Qızıl qələm" mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Göyçədə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Gəncə Dövlət Universitetinin məzunları]] [[Kateqoriya:COVID-19 pandemiyasından Azərbaycanda vəfat edənlər]] a1al6k1hzgn0s5dvnr46mielf60ije5 6600559 6600258 2022-08-29T06:44:34Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:"Qızıl qələm" mükafatı laureatları]] silindi; [[Kateqoriya:"Qızıl qələm" media mükafatı laureatları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Rəhim Qurbani |orijinal adı = Qurbanov Rəhim Kazım oğlu |digər adları = |şəkil = Rəhim Qurbani.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = Rəhim Qurbani |ilk adı = Rəhim |təxəllüsü = Qurbani |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = |istiqamət = |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = [[Qızıl qələm mükafatı|"Qızıl Qələm" mükafatı]] (2010), Prezident təqaüdçüsü (2018) |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Rəhim Qurbani''' (''Qurbanov Rəhim Kazım oğlu''; {{DVTY}}) — [[azərbaycanlı]] [[şair]]. Əsasən [[təcnis]] sənətkarı kimi tanınır. [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi]]nin (2015) və [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin (2015) üzvü. == Həyatı == Rəhim Qurbani 1951-ci il dekabr ayının 22-də Qərbi Azərbaycanın, [[Göyçə mahalı]]nın Zərkənd (Zərzibil) kəndində ziyalı ailəsində anadan olubdur.<ref>{{cite book |first=Həsən |last=Ocaqquliyev |date=2016 |title=Yadda qalan xatirələr — Zərkəndli şair Rəhim |url=http://anl.az/el/Kitab/2017/Azf-294793.pdf |language=az |publisher="Elm və təhsil" |page= |pages= |location=Bakı |isbn= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171108154309/http://anl.az/el/Kitab/2017/Azf-294793.pdf |archivedate=2017-11-08 |access-date=2017-11-08 |ref= }}</ref> 1970–1972-ci illərdə hərbi xidmətdə olmuşdur. 1974-cü ildə [[Kirovabad Dövlət Pedaqoji İnstitutu]]nun tarix fakültəsinə daxil olmuşdur. 1979-cu ildə həmin institutu bitirib tarix müəllimi ixtisasını almış, həmin ildən doğma kəndlərində tarix müəllimi kimi pedaqoji fəaliyyətə başlamışdı. Gənc müəllim kimi işlədiyi vaxtdan yaradıcılıqla məşğul olmuş, dövrü mətbuatda — "[[Sovet Ermənistanı (qəzet)|Sovet Ermənistanı]]", "Vardenis" qəzetlərində şeirləri müntəzəm dərc olunmuşdur. [[Azərbaycanlıların deportasiyası (1988-1989)|Azərbaycanlıların Ermənistandan köçürülməsi]] nəticəsində 1988-ci ildə doğulduğu kənddən ailəsi ilə birlikdə [[Azərbaycan]]a köçmüş, 1989-cu ildən Gəncə şəhərində məskunlaşmışdır. 1989–2017-ci illərdə Gəncə şəhər 9 saylı orta məktəbdə tarix müəllimi işləyib. 1 dekabr 2020-ci ildə Gəncə şəhərində vəfat etmiş və Gəncədəki Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. == Yaradıcılığı == Azərbaycanda məskunlaşdıqdan sonra şeirləri bir çox qəzet və jurnallarda dərc olunub. "Oğuz eli", "Gəncənin səsi", "Göygöl", "Mübariz", "Naftalan", "Daşkəsən", "Vətəndaş", "Yeni Təfəkkür", "Vətən səsi", "[[Kredo (qəzet)|Kredo]]", "[[Qərbi Azərbaycan press]]" qəzetlərində, "Pəncərə", "Ovqat", "Dünya Meridianları" və Yazıçılar Birliyinin nəzdində olan "Gəncə qapısı" jurnalında daimi olaraq şeirləri nəşr olunmuşdur. Əvvəllər "[[Qərbi Azərbaycan press]]" qəzetinin əməkdaşı olmuş, hal-hazırda "Qanun və Səlahiyyət" qəzetinin xüsusi müxbiridir. 1989-cu ildən "Azərbaycan Aşıqlar Birliyi"nin, 2015-ci ildən isə "Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin" və "Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi"nin üzvü idi. === Kitabları === * "Göyçə yaraları", Bakı, "Elm və təhsil", 2013. * "Göyçə qibləgahım, Gəncə pənahəm", Bakı, "Elm və təhsil", 2019. ISBN 978-9952-5654-4-7 == Mükafat və təltifləri == 2010-cu ildən [[Qızıl qələm mükafatı|"Qızıl Qələm" mükafatı]] laureatı adına və "Nüfuzlu Ziyalı" diplomuna layiq görülmüşdür. 2018-ci ilin aprel ayında Prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür. == Ailəsi == Ailəli idi, 3 oğlu, 1 qızı, 8 nəvəsi var. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin üzvləri]] [[Kateqoriya:"Qızıl qələm" media mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Göyçədə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Gəncə Dövlət Universitetinin məzunları]] [[Kateqoriya:COVID-19 pandemiyasından Azərbaycanda vəfat edənlər]] ijsy1vrls7t6h3wfxwaliamchrswfqs 0 526519 6599106 6028612 2022-08-28T14:03:47Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İndoneziyada İslam]] → [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs }} '''Malik İbrahim''' (tam adı: '''Mövlanə Malik İbrahim əs-Səmərqəndi'''; ö. [[7 aprel]] [[1419]]) və ya '''Sunam Qirsik''' və ya '''Kakek Bantal''' — [[Azərbaycan]] torpaqlarından olan qafqazlı din xadimi.<ref name=":0" /> O, [[Səmərqənd]]də dini təhsil aldıqdan sonra, [[İndoneziya]]ya gələrək burada [[İslam dini]]ni yaymağa başlamışdır. Məhz onun İndoneziyaya gəlişi ilə İslam dini bu torpaqlarda formalaşmağa başlamışdır. Həmçinin, onun övladları da [[İslam dini]]nin [[İndoneziya]]da yayılmasında yaxından iştirak etmiş və tanınmış din xadimi kimi fəaliyyət göstərmişdir<ref name=":0">{{cite web |url = https://modern.az/az/news/217783 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20191120072104/https://modern.az/az/news/217783 |archivedate = 20 noyabr 2019 |title = İndoneziyanın Bakıdakı səfiri: “İslam dinini İndoneziyada yayan şəxs azərbaycanlı olub” - MÜSAHİBƏ |author = |date = |work = |publisher = modern.az |accessdate = |language = Azərbaycan dili }}</ref>. == Həyatı == [[Fayl:COLLECTIE TROPENMUSEUM Het graf van Maulana Malik Ibrahim (gestorven in 1419) TMnr 10033233.jpg|thumb|Məzarı]] Malik İbrahimin nəsəbi haqqında məlumat tam olaraq bilinməsə də ümumi nəzərə əsasən onun [[Yava]]nın xaricindən gəldiyi qəbul edilmişdir. Malik İbrahim [[XIV əsr|XIV əsrin birinci yarısında]] dünyaya gəlmişdir. O, “Babad Tanah Yavi” və digər mətnlərdə bir çox adlarla tanınır. J. J. Meinsmanın müəllifi olduğu əsərdə onun adı Məxdum İbrahim əs-Səmərqəndi (Şeyx İbrahim Əs-Səmərqəndiyə lokallaşdırılmış) olaraq keçir. Bu indiki [[Özbəkistan]]da yerləşən [[Səmərqənd]] şəhəri ilə əlaqələndirilir. Bununla birlikdə, digər mənbələr, onun [[XVI əsr]]də Əsmərakəndə gəldiyini və Tuban Regencydə dəfn olunduğunu qeyd edir. J.P.Mokettenin M.İbrahimin qəbri üstindəki kitabəni oxuması ilə təsdiqlənən və ümumi olaraq ən çox qəbul edilən fikir, [[Kaşan]], (indiki [[İran]]) adından gəldiyi fikridir. [[Hollandiya]]lı yazıçı və tədqiqatçı Martin van Bruinessen, Cumadil Kubranı xarakterizə edərək Malik İbrahimin bütün tələbələri arasında [[Kübraviyyə]] təriqətinin davamçıları olduğunu qeyd etmişdir.<ref>Martin van Bruinessen, "Traces of Kubrawiyyah influence in early Indonesian Islam", Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde150(1994), 305-329.</ref> Malik İbrahim [[Kaşan]]da (indiki [[İran]]) anadan olmuşdur. Şeyx Cumadil Kubra və Malik İbrahim hər ikisi Həmədan İranının şeyxi Mir Seyyid Əli Şafi Həmədaninin (vəfatı 1384) [[Kübravilik]] [[Şafi məzhəbi]]nin nümayəndələri olmuşdur.<ref>{{Cite web|url=http://mutiarakalbu.pancalaku.net/|title=Pancalaku Pearls of Wisdom|website=Pancalaku Pearls of Wisdom|language=en-US|access-date=2019-07-26}}</ref> Malik İbrahim [[Kaşan (İran)|Kaşanda]] yüksək təhsilli ailəyə mənsub idi. Onun babası [[Səmərqənd]]dən [[Kaşan (İran)|Kaşana]] köçmüşdür. Bu səbəblə də onların sülaləsi "Səmərqəndi" kimi də tanınır. Malik İbrahim atası Şeyx Cumadil Kubra və qardaşı Maulana İshaq ilə birlikdə [[İran]]dan [[Yava]]ya gəldi. Onlar [[Hüseyn ibn Əli]] vasitəsilə [[Məhəmməd peyğəmbər|Məhəmməd Peyğəmbərin]] nəslindən idi. Bu fikrə görə, Şeyx Cumadil Kubra oğulları davah (İslam dininin öyrədilməsi) məqsədilə xaricə gedərkən [[Yava]]da qaldı. Malik İbrahim Çampaya (indiki [[Vyetnam]]) gedəndə, onun qardaşı [[Sumatra]]nın [[şimal]]ındakı Pasaya getdi. Çampada (indiki [[Vyetnam]]) olarkən 13 yaşındakı İbrahim səhiyyə təsis etdi və fermerlərə məhsul yetişdirməyin daha effektiv yollarını öyrətdi. Eyni zamanda o, Devi Candravulan adlı indoneziyalı kralın qızı ilə evləndi və iki oğlu dünyaya gəldi. Artıq kifayət qədər insanı [[İslam dini|İslama dininə]] dəvət etdiyini düşünən Malik İbrahim ailəsi olmadan təkbaşına [[Yava]]ya qayıtdı. Malik İbrahim XIV əsrin sonlarında Sembalo və Manyara (indiki Gresikdən 9&nbsp;km (5.6 mil) şimalda) gələrək buradakı yerli əhali olan [[yavalılar]] ilə tanış oldu. O, limandan kənarda ticarətlə məşğul olur, fərqli [[Kasta sistemi|kastalardan]] olan insanlarla dominant Hind dininə məxsus sosial təbəqə ilə eyni davranırdı. Bununla, M.İbrahim çoxlu sayda danışıqlara səbəb olan aşağı təbəqədəki kastalardan dəstək gördü. O, işlərini Çampada (indiki [[Vyetnam]]) da davam etdirərək yerli məhsul yığımını artırmağın yollarını və xəstələri müalicə etmək üsullarını yerli əhaliyə öyrətdi. Ticarət ərzində İbrahim hakim sinif və zadəganlar ilə tanış oldu. Trovulana səyahət edib Majapahit padşahı ilə görüşdükdən sonra ona təbliğ üçün istifadə etməsi məqsədilə Gresikin kənarında yerləşən bir torpaq sahəsi verildi. Malik İbrahim isə orada İslam internat məktəbi qurdu. Quranı yastığa qoymaq adəti onun Kakek Bantal ləqəbini almasına səbəb oldu. Malik İbrahim haqqındakı rəvayətlərdən birinə görə, M.İbrahim səyahət edərkən uzun müddət davam edən quraqlığı bitirmək üçün tanrılara qurban kəsilmək üzrə olan gənc bir qadına rast gəldi. Bir qrup kişi qadını öldürərək tanrılara qurban etməyi dayandırdıqda sonra M.İbrahim yağışın yağması üçün dua etdi. Beləliklə, onun etdiyi duanın qəbul olunduğunu və yağışın yağdığını görən həmin bir qrup şəxs İslam dini qəbul etdi Malik İbrahim [[Hicri təqvim|hicri]] [[822]]-ci il [[Rəbiüləvvəl]] ayının 12-si ([[Yuli təqvimi]] ilə [[7 aprel]] [[1419]]-cu il) vəfat etmiş, Qapura kəndində - Qresik, [[Şərqi Yava]]da dəfn olunmuşdur. == Həmçinin bax == *[[İndoneziyada İslam]] *[[Kübravilik]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://azvision.az/news.php?id=131039 “Azərbaycanı yüz faiz yox, min faiz dəstəkləyirik” – İndoneziya səfiri (MÜSAHİBƏ+VİDEO)]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] 27u10gakz9ngqjhqkpeafofunnbuyaq 0 526932 6600351 4841165 2022-08-29T05:13:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Arxipelaq |Adı = Kreyser qayaları |Yerli adı = {{dil-ru|Скалы Крейсер}} |Şəkil = Skala Kreyser is.jpg |Şəklin izahı = |Arxipelaq = |Akvatoriya = Sakit okean |Akvatoriya 1 = |Ölkə = Rusiya |Ölkə 1 = |Vilayət = |Rayon = |lat_dir = N |lat_deg = 42 |lat_min =44 |lat_sec = 01 |lon_dir = E |lon_deg = 133 |lon_min =14 |lon_sec = 19 |CoordScale = |Ümumi sahəsi = 0,0769 |Hündür nöqtəsi =51,5 |Əhali = 0 |Əhali il = 2011 |Yer xəritəsi = Rusiya Primorsk diyarı |Yer xəritəsi 1 = |Yer xəritəsi qeydləri |Vikianbar = }} '''Kreyser qayaları''' — Yapon dənizində, adalar, kiçik qayalıqlardan və daşlardan ibarət olan arxipelaq. İnzibati baxımdan Rusiya Ferederasiyası Primorsk diyarı, Partizanski rayonu ərazisinə daxildir. Primorski diyarının cənub-şərqində yerləşir. Naxodka şəhərindən 30 km cənub-şərqdə qərarlaşır. Ada Okunyovaya və Triozyornaya buxtarara keçid üçün mayak rolunu oynayır. == Tarixi == Arxipelaq ilk dəfə 1860-cı ildə Vostok gəmisində Vasili Matveyeviç Babkinin rəhbərlik etdiyi ekspedisiya tərəfindən kəşf edilmişdir. Ekspedisiya üzvləri arxipelaqın adını onun ən böyük adasının şərəfinə vermişlər. == Coğrafiya == Arxipelaq bir neçə kiçik ada, qaya və su üstü adaşlardan təşkil olunmuşdur. Ümumilikdə 1,4 km məsafədə uzanır. Maksimal hündürlükləri: 44 və 51,5 m. Arxipelaqın tərkibinə daxildir: Kreyser qayası adası, Pribrejnaya qayası adası, Kopna qayası, Pupır qayası və bir neçə kiçik qalalıqlar. Qayalıqlarda [[quş koloniyası]]nı, sahildə isə [[Ləkəli suiti]]ləri müşahidə etmək olar. === Kreyser qayası adası === {{coord|42|44|0|N|133|14|18|E}} Kreyser qayası adası arxipelaqın ən iri adasıdır. Adaya ad onun parlaq boz rəngə sahib olan qayalıqları səbəbindən verilmişdir. Belə ki, ada kənardan yelkənli kreyseri xatırladır. Adanın saəsi 0,0555 km², uzunluğu ən azı 400 metr, eni isə 150 metrdir. Adada hündürlüyü 51,5 metr olan zirvə vardır<ref>[http://triozerye.ru/place/ostrov-skala-kreyser.html Остров-скала Крейсер в Триозерье, Приморский край]</ref>. Adanın şərq sahili bir başa açıq dənizə açılır. Bu hissə olduqca sıldırımlıdır. Qərb sahili isə qranitdən trəşkil olunsada, bir neçə on metrlərlə qum və gildən təşkil olunmuş çimərliyə sahibdir. Şimalında isə dil vardır. Ada bitki örtüyünə sahibdir. Şərq hissədə ot örtüyü mövcuddur. Burada alçaq boylu palıd, [[cökə]]və sıx kola malik [[zirinc]] bitir. Adada şirin su mənbəyi yoxdur. === Pribrejnaya qayası adası === {{coord|42|44|17|N|133|13|56|E}} [[Fayl:Бухта Триозерье - panoramio.jpg|220px|thumb]] Pribrejnaya qayası arxipelaqın materikə ən yaxın adasıdır. Onunn sahəsi 0,0167 km² təşkil edir. Kreyser qayası ilə matrereik arasında yerləşir. Materikdən 350, Kreyser qayasından isə 500 metrlik boğazla ayrılır. Sahilləri qranitdən təşkil edilmişdir. Pribrejnaya qayası adasında ancaq ot bitkiləri bitir. === Kopna qayası === {{coord|42|43|49|N|133|14|17|E}} Kopna qayası Kreyser qayasından cənubda yerləşir və ondan 50 metrlik boğazla ayrılır. Öz növbəsində hündür olan qaya parlaq-boz rəngə malikdir. === Pupır qayası === {{coord|42|43|39|N|133|14|19|E}} Kopna qayasından 200 metr cənubda, dəniz səviyyəsindən isə 1,5 metr hündürlüyə malik qaya parması. Qayanın ətrafında dərinlik olduqca böyükdür. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Primorski diyarı adaları]] gr6rni3694a3xqyia29c447ribcd15u 0 526941 6600274 4492534 2022-08-29T04:55:17Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki == Yerləşməsi == [[Dəlidağ]] zirvəsinin cənub-qərb suayrıcında, [[Ağçay]]ın mənbəyində yerləşir. == Haqqında == [[Filiz]] təzahürünün sahəsi 0,5–0,6 km<sup>2</sup> . –dir. Bu sahə eosen yaşlı vulkanogen, [[Vulkanogen-çökmə süxurlar|vulkanogen çökmə süxurlar]]dan ibarət olub, burada Dəlidağ massivinin intruziv fasiyaları yayılıb. Burada 25-ə yaxın kvars-sulfid damarları və hidrotermal dəyişilmiş zonalar aşkar olunub. Zonaların qalınlığı 0,5 m.-dən 2– 3 m.-ə qədərdir. Zonalar [[kvars]] damarı və intensiv serisitləşmə, kaolinləşmə və piritləşmə ilə müşayiət olunur<ref>Elnur İbiş oğlu Səfərov "Kiçik Qafqazın faydalı-qazınti yataqları" Bakı-2012</ref>. == Həmçinin bax == * [[Kiçik Qafqaz]] * [[Çökmə süxurlar]] * [[Dəlidağ]] * [[Ağçay]] * [[Faydalı qazıntılar]] == İstinad == [[Kateqoriya:Kiçik Qafqaz]] 4f1d04uhetns50lced9l6zmlu5a85zt 0 527111 6599979 5763567 2022-08-28T20:37:40Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Mahnı |Başlıq = Arama beni |Şəkil = Aygün Kazımova. Arama beni.jpg |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |İfaçı = [[Aygün Kazımova]] |Albom = |Növü = [[sinql]] |Yayımlanıb = 2016 |Studiya = Kaya Müzik |Janr = [[pop]] |Dil = [[Türk dili|türkcə]] |Müddət = 04:46 |Bəstəkar = Altan Çetin |Sözlər = Altan Çetin |Prodüser = Aygün Kazımova |Əvvəlki = |Nömrə1 = 2016 |Nömrə2 = Arama Beni |Sonrakı = |Nömrə3 = |Səslənməsi = |Səslənmənin izahı = |Səslənməsi2 = |Səslənmənin izahı2 = }} '''Arama beni''' — azərbaycanlı müğənni Aygün Kazımovanın mahnısıdır. Mahnının söz və musiqisi türkiyəli müğənni və bəstəkar Altan Çetinə aiddir.<ref>https://www.discogs.com/Aygün-Kazımova-Arama-Beni/release/10812472</ref><ref>https://itunes.apple.com/us/album/arama-beni/1196698232?i=1196698247</ref><ref>https://axsam.az/?name=xeber&news_id=63871</ref> Mahnı 2014-cü ildə "Kaya Müzik" səsyazma studiyasında lentə alınmışdır.<ref>https://axsam.az/?name=xeber&news_id=22377</ref> == Hit parad == {|class="wikitable sortable" !align="left"|Siyahı (2017) !align="center"|Ən<br>yüksək |- |align="left"|EPLN Song Contest — 2017 (Semi Final 1)<ref>[https://epln-eurovision.jimdo.com/epln-contest/2017-2/ EPLN Song Contest — 2017] 2017 tarixində yüksəlmişdir</ref> |align="center"|16 |- |align="left"|Deezer Azerbaijan Top 100<ref>[https://deezer.com/chart/azerbaijan Deezer Azerbaijan Top 100] {{Dead link|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot }} 3 mart 2019 tarixində yüksəlmişdir</ref> |align="center"|98 |- |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=P_qW1vi1UXw Arama Beni] == Həmçinin bax == {{Aygün Kazımova}} [[Kateqoriya:Aygün Kazımova mahnıları]] [[Kateqoriya:Türk dilində mahnılar]] [[Kateqoriya:2016-cı ilin mahnıları]] hbafjgup36btrixqc933rq9leuc5mh6 0 528168 6600850 4419433 2022-08-29T09:34:26Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Çıraqdərə kükürd kolçedanı yatağı''' — [[Çıraqdərə]] yatağı Pantdağ silsiləsinin [[cənub]]-[[şərq]] yamacında, Kürəkçay [[çay]]ının sol sahilində yerləşir.<ref name=":0">Elnur ibiş oğlu Səfərov "Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları" Bakı-2012</ref> == Strukturu == Struktur cəhətdən Çıraqdərə kükürd kolçedanı yatağı [[Göygöl]] antiklinoriumunun ox zolağında yerləşir.<ref name=":0" /> == Geoloji quruluşu == [[Yatağ]]ın geoloji quruluşunda üst bayos yaşlı filiz saxlayan riolit-dasit tərkibli [[effuziv]] mənşəli süxurlar və onların vulkanoklastolitləri iştirak edir ki, bu süxurlar transqressiv olaraq bat yaşlı andezit, andezit-bazalt tərkibli lava örtükləri və bu tərkibli piroklastik süxurlarla örtülür. Yura yaşlı [[vulkanogen]] mənşəli süxurlar kompleksi subvulkanik kütlələrlə, diabaz, qabbro-diabaz tərkibli daykalarla yarılırlar. Ştok formalı filiz cisimləri massiv və möhtəvi [[pirit]] filizləşməsi ilə təmsil olunur. [[Filiz]] saxlayan riolit-dasit tərkibli süxurlar metasomatik proseslərin təsiri nəticəsində törəmə kvarsitlərə çevrilmiş, möhtəvi və damar tipli [[kükürd]] kolçedanı filizləşməsi daşıyır. Yataqda filizləşmə iki fazada baş vermişdir. 1-ci faza geosinklinal inkişafın ilk mərhələsində baş verən intensiv metasomatizm ilə müşayiət olunan iri pirit filizləşmə toplantılarının əmələ gəlməsi ilə səciyyələnir ki, aşağı horizontlarda yüksək temperatur şəraitində pirit, yuxarı horizontlarda isə nisbətən aşağı temperatur şəraitində xalkopirit filizləşməsi əmələ gəlmişdir. Filizləşmənin 2-ci fazası maqmatizmin Kimeric mərhələsi ilə əlaqədar olaraq, mis, mis-sink minerallaşması ilə səciyyələnir. [[Çıraqdərə]] yatağının filizləri mineraloji tərkibinə görə pirit, bornit-xalkopirit və tetraedrit-xalkopirit-sfalerit formasiyaları ilə xarakterizə olunur.<ref name=":0" /> == Ehtiyatı == Yataqda A+B+C1 kateqoriyaları üzrə 837000 ton [[kükürd]] kolçedanı ehtiyatı hesablanmışdır və 1900-cü ildən başlayaraq 1968-ci ilə qədər müxtəlif illərdə yataq fasilələrlə istismar olunmuşdur. Müxtəlif illərdə qızıla aparılmış tədqiqatlar nəticəsində [[Çıraqdərə]] yatağının filizlərinin qızıllılığı məlum olunmuşdur. Məlum olmuşdur ki, [[Çıraqdərə]] yatağının filizləri 5,0 q/t.-a qədər [[qızıl]] daşıyır.<ref name=":0" /> == Həmçinin bax == * [[Kiçik Qafqaz]] * [[Azərbaycanın faydalı qazıntıları]] * [[Çıraqdərə]] == İstinad == [[Kateqoriya:Göygöl rayonu]] t45lkaogdvdj3x0r7yd4xjcb6qyrziu 0 529780 6601139 6173666 2022-08-29T11:41:44Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Uçan aparatlar}} [[Fayl:Il-76 and Tu-95 over Moscow on Victory Day Parade.jpg|thumb|right|300px|"[[9 May Qələbə Günü|Qələbə Günü]]"nə həsr olunmuş hərbi parad zamanı [[Moskva]] şəhəri üzərində uçuş həyata keçirən [[Rusiya Aerokosmik Qüvvələri]]<nowiki></nowiki>nə məxsus [[İlyushin İL-76|İl-76]] və [[Tupolev Tu-95|Tu-95]] hərbi nəqliyyat təyyarələri.]] '''Hərbi nəqliyyat təyyarəsi''' qoşunların, silah sistemlərinin və digər hərbi təchizatın bir yerdən başqa yerə daşınması üçün istifadə olunan [[təyyarə]]<nowiki></nowiki>lərdir. Bu cür təyyarələr lazım olan hərbi ləvazimatın uzaq məsafədə yerləşən döyüş bölgəsinə çatdırılmasında ən effektiv vasitə hesab olunur. Əslində [[bombardmançı]] təyyarələrdən əmələ gəlmiş hərbi nəqliyyat təyyarələri [[İkinci dünya müharibəsi]]<nowiki></nowiki>ndə hava-desant bölmələrinin lazım olan yerə çatdırılmasında istifadə olunurdu. Bəzi hərbi nəqliyyat təyyarələri havada yanacaq doldurma və ya hazırlanmamış pistlərə taktiki, əməliyyat və strateji havadan daşıma kimi çoxfunksiyalı vəzifələrə təyin olunur.<ref>http://www.military-today.com/aircraft/top_10_cargo_aircraft.htm</ref> 2014-cü ilə olan məlumata əsasən [[Antonov]] şirkətinin istehsalı olan [[Antonov An-124 Ruslan]] yük götürmə potensialına görə dünyanın ən böyük hərbi nəqliyyat təyyarəsi hesab olunur.<ref>[http://www.airforce-technology.com/features/featurethe-worlds-biggest-military-transport-aircraft-4180954/ The world’s biggest military transport aircraft]</ref> == Həmçinin bax == * [[Antonov An-124 Ruslan]] * [[İlyushin İL-76|İlyuşin İl-76]] * [[Tupolev Tu-95]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.airwar.ru/craftnow.html Современные военно-транспортные самолёты на сайте "Уголок неба"] [[Kateqoriya:Təyyarələr]] [[Kateqoriya:Hərbi təyyarələr]] 2ynzdjn5cqalfgl1v9rcmtw6igcqllr 0 530002 6600754 5917446 2022-08-29T08:45:54Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Arxipelaq |Adı = Aleksandr adaları |Yerli adı = {{dil-ru|Острова Александра}} |Şəkil = |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg = 81|lat_min = 20|lat_sec = 42.88 |lon_dir = E|lon_deg = 55|lon_min = 40|lon_sec = 12.87 |region = |CoordScale = |Ölkə = Rusiya |Ölkə 1 = |Ölkə 2 = |Ölkə 3 = |Ölkə 4 = |Region = |Rayon = |Arxipelaq = |Arxipelaq 1 = |Akvatoriya = Şimal Buzlu okean |Akvatoriya 1 = |Adaların sayı = 5 |Ən böyük adası = |Ümumi sahəsi = |Hündür nöqtəsi = |Əhali = 0 |Əhali il = 2015 |Yer xəritəsi = |Yer xəritəsi 1 = |Yer xəritəsi qeydləri = |Vikianbar = }} '''Aleksandr adaları''' — [[Frans-İosif Torpağı]]na daxil olan 5 adadan ibarət adalar qrupu. İnzibati cəhətdən [[Arxangelsk vilayəti]]nin Primorski rayonu ərazisinə daxildir. == Yerləşməsi == Adalar arxipelaqın şimalında, [[Cekson adası]]nın şimalında yerləşir. 5 km cənubda isə [[Pontremoli adaları]] qərarlaşır. == Xüsusiyyətləri == Arxipelaqa daxil olan ən iri adanın hündürlüyü 46 metrdir. Diametri isə 900 metr. Digərlərinin uzunluğu 100 metri keçmir. Digərlərində yüksəklik yoxdur. Onlar buzdan azaddır. Adalar [[Avstriya-Macarıstan]] imperator və hərb naziri, 1872–1874-cü illər ekspedisiyasını maliyyələşdirən Aleksandr fon Krobatininin şərəfinə adlandırılmışdır. Adaların ayrılıqda adı yoxdur. == Xəritə == * [http://mapu3940.narod.ru/map2/indexu401921.html Xəritə] [[Kateqoriya:Barens dənizi adaları]] [[Kateqoriya:Frans-İosif Torpağı adaları]] av7qifkgkfe7p66fpyxfc9ggaaow3b2 0 531334 6599221 5972299 2022-08-28T14:15:56Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Muzey |Adı = Villa Petrolea |Növü = Tarixi muzey |Sahəsi = <!-- Muzeyin sahəsi--> |Orijinal adı = <!-- Original adı--> |Şəkil = Naftaproduktionsbolaget Bröderna Nobel 7.jpg |Miqyası = 300 |İzahı = <!--Şəkilin izahı --> |Yaranma tarixi = 1884 |Yeri = [[Bakı]] |Kolleksiyası = <!--Kolleksiyalarının sayı --> |Müsafirlərin sayı = <!-- Muzeyə gələnlərin sayı--> |Direktoru = <!-- Muzeyin direktorunun adı--> |Muzeyə yetışmək = <!-- Muzeyə yetişmə yolları--> |Telefon = +99412-424-40-20 |İş vaxtı = 11:00 AM - 7:00 PM |Bilet = <!-- Biletinin qiyməti--> <!-- Şəhərin və ya objektin xəritə üzərində işarələnməsi --> |pushpin_map = <!-- Xəritəsini yerləşdirmək istədiyiniz ölkənin Azərbaycan dilindəki adını qeyd edin. --> |pushpin_label_position = <!-- Xəritənin üzərində obyektin adının yerləşmə istiqaməti. {left, right, top, bottom, none} variantlarından birini seçə bilərsiniz. Heç bir variant seçməsəniz ''right'' avtomatik seçilir. --> |label = <!-- Obyektin adının manipulyatorun oxu (mouse) ilə işarələndikdə görünməsi üçün adını yazın. --> |name = <!-- Obyektin adının xəritənin üzərində görünməsi üçün adını yazın. --> |pushpin_mapsize = <!-- Xəritənin ölçüsü. Rəqəmdən sonra "px" yazmağa ehtiyac yoxdur. Yəni "280px" əvəzinə sadəcə "280" yazın. Avtomatik olaraq 300 müəyyənləşdirilmişdir. --> |latd = |latm = |lats = |latNS = <!-- Obyektin koordinatlarını göstərin. Dərəcə, dəqiqə, saniyə, şimal (N) və ya cənub (S) yarımkürəsində yerləşdiyini qeyd edin. --> |longd = |longm = |longs = |longEW = <!-- Dərəcə, dəqiqə, saniyə, şərq (E) və ya qərb (W) yarımkürəsində yerləşdiyini qeyd edin. --> |Qeydlər = <!-- Yer xəritəsi üçün--> |Rəsmi saytı = http://www.bakunobel.org }} '''Villa Petrolea''' ({{Dil-lat|Villa Petrolea}})– 19-cu əsrin sonlarında Nobel Qardaşları Neft İstehsal Cəmiyyəti ([[Branobel]]) tərəfindən [[şirkət]]in işçiləri üçün [[Bakı]] ətrafında Qara şəhərin sərhəddində salınmış yaşayış qəsəbəsidir. Həmçinin [[qəsəbə]]də yerləşən Nobel qardaşlarının şəxsi iqamətgahı da belə adlanır. Hazırda burada Nobel Qardaşları Muzeyi və bir neçə [[təşkilat]]ın [[ofis]]i fəaliyyət göstərir. == Tarixi == 19-cu əsrin sonlarında [[Bakı]]nın [[şərq]] ətraf əraziləri bütünlüklə sənaye bölgəsi olduğuna görə, yaşayış üçün əlverişli deyildi. Burada yalnız [[neft]] sənayesində çalışan işçilər yaşayırdılar. Maddi vəziyyəti yaxşı olan [[sakin]]lər isə şəhərin daha təmiz bölgəsində [[Bakı]]nın mərkəzində məskunlaşmışdılar.<ref>Azeri women in transition: women in Soviet and post-Soviet Azerbaijan. Farideh Heyat. Routledge, 2002 стр 47</ref><ref>Russian Azerbaijan, 1905–1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Tadeusz Swietochowski. Cambridge University Press, 2004. стр 21</ref><ref>Baku, an eventful history. James Dodds Henry. Ayer Publishing, 1905</ref> [[Branobel]] şirkətinin inzibati-texniki işçilərini(o cümlədən [[Finlandiya]]dan, [[İsveç]]dən, [[Norveç]] və [[Almaniya]]dan da dəvət olunmuş) bu bölgəyə cəlb etmək üçün burada yaşayış üçün hər cür şəraiti olan bir [[qəsəbə]] salındı. [[Qəsəbə]] [[Qara Şəhər]]in şərq sərhəddində [[Keşlə]]<ref name=autogenerated1>[http://www.azeribooks.narod.ru/history/shamil_fatullayev/gradostroitelstvo_baku/gradostroitelstvo_baku_xix_nachala_xx_vekov.htm Ш. Фатуллаев. ГРАДОСТРОИТЕЛЬСТВО БАКУ XIX — начала XX веков. АКАДЕМИЯ НАУК АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ ССР ИНСТИТУТ АРХИТЕКТУРЫ И ИСКУССТВА]</ref><ref name=autogenerated3>[http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/ai102_folder/102_articles/102_nobels_asbrink.html Azerbaijan International. The Nobels in Baku. Swedes' Role in Baku’s First Oil Boom (by Brita Asbrink)]</ref> [[kənd]]ində yerləşirdi. [[Qəsəbə]]nin ərazisində işçilər üçün [[ev]]lər, [[məktəb]]lər, [[teatr]], [[xəstəxana]] və Nobel qardaşlarının Bakıdakı iqamətgahı tikilmişdir. 1884-cü ildə tikilmiş bu iqamətgah 1920-ci ildəki [[Milliləşdirmə]]yə qədər Nobellərin mülkü olaraq qalırdı.<ref name=autogenerated2>[http://www.bakunobel.org/home.html Вебсайт Baku Nobel Heritage Fund (BNHF) and the Baku Nobel Oil Club (BNOC)]</ref> Şirkətin işçiləri bir və ya iki mərtəbəli daş özüllü taxta [[kottec]]lərdə yaşayırdılar. Bütün kotteclər [[yamac]]dan başlayaraq [[dəniz]]ə doğru tikilmişdi. Məhz buna görə də hər kottecin [[pəncərə]]si dəniz mənzərəsinə açılırdı. Qəsəbədəki ən böyük binanın aşağı mərtəbəsi ofis kimi fəaliyyət göstərirdi. Üst mərtəbədə isə klub, istirahət otağı və [[kitabxana]] yerləşirdi. [[Peterburq]]dan bağ üçün [[heykəl]]lər, [[kitabxana]] üçün [[kitab]]lar və rəsm əsərləri gətirilmişdir. Binalar [[Bizans]] üslubunda tikilmişdi. Otaqları isə azərbaycanlı və fars ustaların toxuduqları bahalı [[xalça]]larla bəzəmişdilər. Zamanla burada istirahət üçün daha çox şərait yaradıldı: [[üzgüçülük]] hovuzu, [[tennis]] kortu, [[boulinq]] zalı tikildi. 1911-ci ildə isə bir neçə [[idman]] klubları da fəaliyyət göstərməyə başladı.<ref name="echo">[http://www.echo-az.com/index.php?aid=21295 Tamara Humbatova. Villa Petrolea, Monument to Nobel Family's Good Deeds in Baku] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120525083725/http://www.echo-az.com/index.php?aid=21295 |date=May 25, 2012 }}. ''Echo''. 8 may 2012.</ref> [[Birinci Dünya Müharibəsi]]nin başlaması ilə [[Rusiya]] imperiya ərazisində yaşayan [[alman]] və avstro-macar mənşəli hər kəsi sürgün etdi və bu da "''Villa Petrolea''"-ya təsirsiz ötüşmədi. Qəsəbə 1919-cu ildə milliləşdirildi.<ref name="echo"/> == Park == Qəsəbənin ərazisində 10.5 [[hektar]]lıq [[park]]ı salmaq üçün bundan əvvəl [[Varşava]]da çoxlu [[park]] və bağ salmış təcrübəli bağban E. Bekle dəvət olunmuşdur. Burdakı [[torpaq]] [[neft]]lə çirkləndiyi üçün [[Lənkəran]] uyezdindən bura [[bərə]]lərlə torpaq gətirməyə başladılar. İçməli [[su]] problemini isə ballast üçün [[Həştərxan]]da qum kisəsi əvəzinə [[Volqa]] [[çay]]ının suyu ilə doldurulmuş tankerlər vasitəsi ilə həll etdilər.<ref name=autogenerated1 /><ref>[http://vivovoco.rsl.ru/VV/PAPERS/HISTORY/BRANOBEL.HTM К.И. Джафаров, Ф.К. Джафаров. ТОВАРИЩЕСТВО НЕФТЯНОГО ПРОИЗВОДСТВА БРАТЬЕВ НОБЕЛЬ] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20131102033145/http://vivovoco.rsl.ru/VV/PAPERS/HISTORY/BRANOBEL.HTM |date=November 2, 2013 }}</ref> Əkilən [[bitki]]ləri [[subtropik]] bölgələrdən ([[Tiflis]], [[Batum]], [[Lənkəran]]) və [[Rusiya]]nın, [[Avropa]]nın tingliklərindən müxtəlif növ ağaclar gətirilmişdi. Parkda cəmi 80.000-ə yaxın [[kol]] və ağac, o cümlədən [[meyvə]] [[ağac]]ları da əkilmişdi. Qəsəbənin tikinti strukturu yerləşdiyi yerin relyefinə uyğun [[Xəzər dənizi]]nə meylli şəkildə planlaşdırılmışdır. Əsas [[küçə]]lər Xəzərin [[akvatoriya]]sına yönəldilmişdir. Bu küçələr xüsusi dəniz görüntülü [[meydança]]lara aparırdı. [[Şamil Fətullayev]]in 1978-ci ildəki iddiasına görə, eklektik ruhda roman motivləri ilə tikilmiş terraslı, balkonlu binaları özündə cəmləyən bu yaşayış kompleksinin baş planını hazırlayan [[memar]] naməlumdur. Onun fikrinə görə, bütün [[plan]] E. Beklenin iştirakı ilə naməlum memar tərəfindən işlənib hazırlanmışdır.<ref name=autogenerated1 /> [[Park]], [[klub]], [[kitabxana]] və işçilər üçün tikilmiş evlərə ümumilikdə 250.000 rubl xərc çəkilmişdir.<ref>[http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/23_folder/23_articles/23_oilbarons.html Azerbaijan International. Legacy of the Oil Barons: Part II. The "Greening" of Baku by the Nobel Brothers (by Fuad Akhundov)]</ref> Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra parkın ərazisi 15 [[hektar]]a qədər genişləndi və 1931-ci ildə "''Rote Fahne''" adlandırıldı. Bu ad 1925-ci ildə [[Bakı]] [[neft]] işçiləri adından [[Berlin]] proletariatına göndərilən Ötürülə Bilən Qırmızı Bayrağı simvolizə edirdi. 1941-ci ildə [[Almaniya]]nın Sovet ittifaqına hücumu nəticəsində parkın adı dəyişidirildi və Nizami parkı adlandırıldı.<ref name="echo"/> == Hazırki vəziyyət == 2000-ci illərin əvvəlinə qədər "''Villa Petrolea''" ərazisində olan [[bina]]lar baxımsız vəziyyətdə idilər. Nobellərin iqamətgahı və yaşayış evləri dağılmış vəziyyətdə idi və yenidən qurmaya ehtiyac duyulurdu. Digər binalar isə çoxdan sökülmüş, teatr və klub isə [[yanğın]] nəticəsində məhv olmuşdur.<ref name=autogenerated3 /> 2004-cü ildə Nobel mirasının bərpası üçün Bakıda "''Bakı Nobel İrsi Fondu''" adlı ictimai [[təşkilat]] yaradılmışdır. 2007-ci ildə onlara Nobellərin iqamətgahını rekonstruksiya və restovrasiya etməyə icazə verilmişdir. 2008-ci ilin 25 aprelində isə yenidən bərpa olunmuş iqamətgahın açılışı olmuşdur.<ref name=autogenerated2 /> == Muzey == Bərpa olunduqdan sonra "''Villa Petrolea''"da Nobel qardaşlarının [[muzey]]i, beynəlxalq biznes mərkəzi və Bakı Nobel Neft Klubu yaradılmışdır. Qeyd edək ki, bu həmdə Nobel ailəsinə həsr edilmiş [[İsveç]]dən kənar ilk muzeydir.<ref name=autogenerated2 /><ref>[https://archive.is/20120903220024/http://www.izvestia.ru/azerbaijan/article3131240/ Известия. Старые традиции и новые проекты]</ref> Muzey tarixidir və neft mövzusuna həsr edilib.<ref name=autogenerated2 /><ref>[http://www.izvestia.ru/azerbaijan/article3131240/ Известия. Старые традиции и новые проекты]</ref> Muzeydə Nobel ailəsinin istifadə etdiyi məişət və interyer əşyaları yığılıb. İqamətgahın interyeri əvvəlki sahiblərinin dövrünə nisbətən dəyişikliyə məruz qalıb, lakin bəzi hissələr (məsələn kaminlər) dəqiqliyi ilə yenidən düzəldilib. Ümumilikdə evin interyeri sadə [[avropa]] üslubundadır, ancaq bir otaq xüsusilə [[şərq]] üslubunda dizayn edilib.<ref>[http://www.1tv.ru/sprojects_edition/si5719/fi4846 Первый канал. Хочу знать. Выпуск от 15 июля 2010]</ref> == Hadisə == 17 dekabr 2010-cu ildə "''Villa Petrolea''" iqamətgahında Lyudviq Nobelin nəticəsi Filip Nobel tərəfindən "''Nobel İnternational Fraternity Fund''" fondunun əsası qoyulmuşdur. Fond [[Azərbaycan]]da elmi dəstəkləməyi hədəfləyir. Bundan başqa, həmin gün Bakı Nobel İrsi Fondunun sədri, [[Toğrul Bağırov]]a və Filip Nobelə "''Qütb ulduzu''" ordeni təqdim edilib. [[Toğrul Bağırov]] "''Qütb ulduzu''" ordenini alan ilk [[azərbaycanlı]]dır.<ref name=autogenerated2 /> == Qalereya == <center> <gallery heights="100px"> Fayl:Villa Petrolea back.jpg |Nobel Qardaşları Muzeyinin arxa tərəfi Fayl:Villa Petrolea Dining room.jpg| Muzeyin yemək otağı Fayl:Villa Petrolea Oriental.jpg|Muzeyin şərq otağı Fayl:Naftaproduktionsbolaget Bröderna Nobel 9.jpg|Villa petrolea-nın Karl Vilhem Hegelin tərəfindən çəkilmiş şəkli Fayl:Naftaproduktionsbolaget Bröderna Nobel 8.jpg|Villa petrolea-nın Karl Vilhem Hegelin tərəfindən çəkilmiş şəkli 2 Fayl:Nizami Park Winter11.jpg |Muzeyin hazırki görüntüsü Fayl:Nizami Park Winter8.jpg |Muzeyin hazırki görüntüsü 2 Fayl:Karl Wilhelm Hagelin 1896.jpg |Hagelin neft buruqlarını təftiş edərkən 1896-1897-ci illər Villa Petrolea Fayl:Villa Petrolea front.jpg |Muzeyin hazırki görüntüsü 3 Fayl:Villa Petrolea in 1897.jpg | Villa Petrolea 1897-ci il Fayl:Nizami Park Winter3.jpg |Muzeyin girişi </gallery> </center> {{Vikianbar kateqoriyası|Villa Petrolea}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Həmçinin bax == * [[Branobel]] * [[Nobel mükafatı]] * [[Nobelin tarixi]] * [[Nobel qardaşları]] * [[Nobelin zavodları (film, 1908)]] * [[Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı]] * [[Nobel Sülh mükafatı laureatlarının siyahısı]] {{İstinad siyahısı}}{{Naviqasiya cədvəli |ad = Bakının görməli yerləri |başlıq = [[Bakı|Bakının görməli yerləri]] |əsas_başlıq_stili = background: {{Rəng|Azərbaycan}}; |cisminin_stili = font-size:100%; |siyahılar_stili = background: {{Rəng|Azərbaycan}}; |siyahı1 = <table width=100% style="background:{{Rəng|Azərbaycan}};"> <tr> <td width=100px>[[Fayl:Baku gub coa n655.png|center|86px|Bakının gerbi]]</td> <td>{{weld| {{Naviqasiya xətti |başlıq = [[İçərişəhər|“İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu]] |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = '''[[Bakı qalası]]''' {{!}} '''[[Şirvanşahlar sarayı]]''' {{!}} '''[[Qız qalası (Bakı)|Qız qalası]]''' {{!}} '''[[Məhəmməd məscidi]]''' {{!}} [[Cümə məscidi (Bakı)|Cümə məscidi]] {{!}} [[Çin məscidi]] {{!}} [[Cin məscidi]] {{!}} [[Multanı karvansarayı]] {{!}} [[Buxara karvansarayı]] }} |{{Naviqasiya xətti |başlıq = [[Bakının saray və malikanlərinin siyahısı|Saraylar]], malikanələr və mülklər |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = [[Bakı xan sarayı]] {{!}} '''[[De Burun sarayı]]''' {{!}} '''[[İsmailiyyə Sarayı]]''' {{!}} [[Seyid Mirbabayevin sarayı]] {{!}} '''[[Səadət Sarayı]]''' {{!}} Villa Petrolea {{!}} [[Hacı Zeynalabdin Tağıyevin sarayı]] {{!}} [[Hacı Zeynalabdin Tağıyevin villası]] {{!}} [[Aşurbəyovun villası]] {{!}} [[Hacıyevin villası]] {{!}} [[Hacınskinin villası]] {{!}} [[Əsədullayevin villası]] {{!}} [[Əzizbəyovun villası]] {{!}} [[Səfərəliyevin villası]] {{!}} [[Muxtarovun villası]] {{!}} [[Hökumət Evi]] {{!}} [[Qrifonlu ev]] {{!}} † [[Atlantlı ev]] {{!}} '''[[Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin binası]]''' {{!}} [[Mirzəbəyovun mədaxil evi]] {{!}} [[Ağabala Quliyevin evi]] {{!}} [[Sadıqov qardaşlarının mədaxil evi]] {{!}} [[Mələkli ev]] }} |{{Naviqasiya xətti |başlıq = [[Bakıdakı məbədlərin siyahısı|Məbədlər]] |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = '''Məscidlər''': '''[[Bibiheybət məscidi]]''' {{!}} [[Cümə məscidi (İçərişəhər)|Cümə məscidi]] {{!}} '''[[Nardaran məscidi]]''' {{!}} '''[[Təzə Pir məscidi]]''' {{!}} [[Tuba Şahi məscidi]] {{!}} [[Şeyx İbrahim məscidi]] {{!}} [[Əjdərbəy məscidi|Göy məscid]]<br> '''Pravoslav kilsələri''': '''[[Müqəddəs Mürdaşıyan Zənənlər Kafedralı]]''' {{!}} [[Bakirə Məryəmin Məsum Hamiləliyi kilsəsi (Bakı, pravoslav)]] {{!}} [[Mixail Arxangel kilsəsi]] {{!}} [[Müqəddəs Varfolomey kilsəsinin qalıqları]]<br> '''Katolik məbədləri''': '''[[Bakirə Məryəmin Məsum Hamiləliyi kilsəsi (Bakı, katolik)|Bakirə Məryəmin Məsum Hamiləliyi kilsəsi]]''' <br> '''Protestant kilsələri''': '''[[Xilaskar kilsəsi (Bakı)|Xilaskar kilsəsi]]''' <br> '''Sinaqoqlar''': [[Dağ yəhudilərinin Bakıdakı sinaqoqu (Bakı)|Dağ yəhudilərinin sinaqoqu]] {{!}} [[Aşkenazi yəhudilərinin sinaqoqu (Bakı)|Aşkenazi yəhudilərinin sinaqoqu]] }} |{{Naviqasiya xətti |başlıq = [[Bakı muzeylərinin siyahısı|Muzeylər]] |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = '''Muzeylər''': '''[[Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi]]''' {{!}} '''[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu]]''' {{!}} '''[[Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalça Muzeyi|Azərbaycan Xalçası Muzeyi]]''' {{!}} '''[[Azərbaycan Tarix Muzeyi]]''' {{!}} '''[[Heydər Əliyev Mərkəzi]]''' {{!}} [[Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi|Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi]] {{!}} [[Azərbaycan İstiqlal Muzeyi]] {{!}} [[Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi]] {{!}} [[Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi]] {{!}} [[Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi]] {{!}} [[Azərbaycan Dövlət Din Tarixi Muzeyi]] {{!}} [[Azərbaycan Geologiya Muzeyi]] {{!}} [[Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi (Bakı)|Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi]] {{!}} [[Hüseyn Cavidin ev-muzeyi (Bakı)|Hüseyn Cavidin ev-muzeyi]] {{!}} [[Abdulla Şaiqin ev-muzeyi]] {{!}} [[Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyi]] {{!}} [[Üzeyir Hacıbəylinin Ev Muzeyi]] {{!}} [[Səttar Bəhlulzadənin ev-muzeyi]] {{!}} [[Səməd Vurğunun ev-muzeyi]] {{!}} [[Tahir Salahovun ev–muzeyi]] {{!}} [[Əzim Əzimzadənin ev-muzeyi]] {{!}} [[Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi]] {{!}} [[Miniatür Kitab Muzeyi]] {{!}} Villa Petrolea<br> '''Digər''': [[Bakı zooparkı]] {{!}} [[Bakı planetariumu]] }} |{{Naviqasiya xətti |başlıq = [[Bakıdakı heykəllərin siyahısı|Heykəllər]] və memoriallar |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = [[Nizami Gəncəvinin heykəli (Bakı, 1949)|Nizami Gəncəvinin heykəli]] {{!}} [[Mirzə Fətəli Axundovun heykəli]] {{!}} [[Həzi Aslanovun heykəli]] {{!}} [[Mirzə Ələkbər Sabirin heykəli]] {{!}} [[Üzeyir Hacıbəyovun heykəli (Bakı)|Üzeyir Hacıbəyovun heykəli]] {{!}} [[Səməd Vurğunun heykəli]] {{!}} [[Füzulinin heykəli (Bakı)|Füzulinin heykəli]] {{!}} [[Nəriman Nərimanovun heykəli]] {{!}} [[Mehdi Hüseynzadənin heykəli]] {{!}} [[Mikayıl Müşfiqin heykəli]] {{!}} [[Nəsiminin heykəli]] {{!}} [[Cəfər Cabbarlının heykəli]] {{!}} [[Həsən bəy Zərdabinin heykəli]] {{!}} [[Ayna Sultanovanın heykəli]] {{!}} [[Şah İsmayıl Xətainin heykəli (Bakı)|Şah İsmayıl Xətainin heykəli]] {{!}} [[Hüseyn Cavidin heykəli]] {{!}} [[Yusif Məmmədəliyevin heykəli]] {{!}} [[Xaqaninin heykəli]] {{!}} [[Əzim Əzimzadənin heykəli]] {{!}} [[Tofiq Bəhramovun heykəli]] {{!}} [[Corce Eneskunun heykəli]] {{!}} [[Heydər Əliyevin heykəli (Bakı)|Heydər Əliyevin heykəli]] {{!}} [[Əlişir Nəvainin heykəli]] {{!}} [[Taras Şevçenkonun heykəli]] {{!}} [[Atatürkün heykəli]] {{!}} [[Zivər bəy Əhmədbəyovun heykəli]] {{!}} [[Motsartın heykəli (Bakı)|Motsartın heykəli]] {{!}} [[Abbasqulu ağa Bakıxanovun heykəli]] {{!}} [[Fikrət Əmirovun heykəli]] {{!}} [[Bülbülün heykəli]] {{!}} [[Koroğlunun heykəli]] {{!}} [[Nikola Teslanın heykəli (Bakı)|Nikola Teslanın heykəli]] {{!}} [[Qara Qarayevin heykəli]] {{!}} [[Azad qadın heykəli]] {{!}} [[Bakı işçisi heykəli]] {{!}} [[Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirə heykəli]] {{!}} [[20 Yanvar abidə-kompleksi]] {{!}} [[Rixard Zorgenin xatirə abidəsi]] }} |{{Naviqasiya xətti |başlıq = Teatrlar, kinoteatrlar, konsert zalları, sirklər və stadionlar |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = '''Teatrlar''': '''[[Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı]]''' {{!}} '''[[Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrı]]''' {{!}} [[Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı]] {{!}} [[Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrı]] {{!}} [[Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrı]] <br> '''Kinoteatrlar, konsert zalları''': [[Nizami Kino Mərkəzi]] {{!}} [[Park Cinema]] {{!}} [[CinemaPlus]] {{!}} [[Heydər Əliyev Sarayı]] {{!}} [[Bakı Kristal Zalı]] {{!}} [[Gülüstan Sarayı]] {{!}} [[Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası]]<br> '''Stadionlar''': [[Bakı Olimpiya Stadionu]] {{!}} [[Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionu]] {{!}} [[Şəfa stadionu]] {{!}} [[Dalğa Arena]] {{!}} [[Bayıl stadionu]] {{!}} [[Azərbaycan Voleybol Mərkəzi]] {{!}} [[Milli Gimnastika Arenası]]<br> }} |{{Naviqasiya xətti |başlıq = Meydanlar |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = [[Azadlıq meydanı]] {{!}} [[AzNeft meydanı]] {{!}} [[Fəvvarələr meydanı]] }} |{{Naviqasiya xətti |başlıq = Bağ və parklar |rəng = {{Rəng|Azərbaycan}} |məzmun = [[Bakı bulvarı]] {{!}} [[Qış bulvarı]] {{!}} [[Şəhidlər Xiyabanı]] {{!}} [[Şəhriyar parkı]] {{!}} [[Nizami parkı]] {{!}} [[Dədə Qorqud parkı]] {{!}} [[Durnalar parkı]] {{!}} [[Heydər Əliyev parkı]] {{!}} [[Port Baku parkı]] {{!}} [[Filarmoniya Bağı]] {{!}} [[Sabir bağı]] {{!}} [[Xaqani bağı]] {{!}} [[Sahil bağı]] {{!}} [[Səməd Vurğun bağı]] {{!}} [[Əliağa Vahid bağı]] }}}}</td> <td width=100px>[[Fayl:Baku gub coa n655.png|center|86px|Bakının gerbi]]</td></tr> </table> }} [[Kateqoriya:Bakının görməli yerləri]] [[Kateqoriya:Bakı muzeyləri]] l40knd9o5reqra716cmqqvdg0x1mp2f 2 532154 6599504 6587408 2022-08-28T15:46:59Z Masalli qasimli 84186 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{İstifadəçi məlumatı |Adı Soyadı = '' Fəyyazlı Mehdi Afiq oğlu'' ''Фәјјазлы Меһди Афиг оғлу '' ''فیاضلی مئه‌دی آفیق اوغلو'' |Şəkli = Mehdi_Fəyyazlı.png |İstifadəçi adı = '''Masalli qasimli''' |Yaşadığı ölkə = {{RUS}}, [[Murmansk|Murmansk]] şəhəri |Milliyyəti = [[Azərbaycan türkü]] |Doğum tarixi = [[27 sentyabr]] [[2000]] |Doğum yeri = {{AZE}}, [[Qasımlı (Masallı)|Masallı rayonu, Qasımlı kəndi]] |Atası = Fərəcli Afiq Fəyyaz oğlu |Anası = Fərəcli Ümüdvar Rəhman qızı |Vikipediyada fəaliyyəti = 10 yanvar 2015 |Facebook = |Twitter = |E-mail = Mehdicom898@gmail.com |Vikiİmzası = '''[[İstifadəçi:Masalli qasimli|<font face="Tahoma" color="black">Mehdi Fəyyazlı</font>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:Masalli qasimli|<font face="Tahoma" color="#e6005c">(Fikrini de)</font>]]''' |Sayt/Bloq = {{Vikianbar kateqoriyası|User:Masalli qasimli}} }} {| style="border: 1px solid gray; border: 1px solid #000000; background-color:#FFD700;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color="Black"> *Gedərəm Kərbübəla səmtinə imkanım ola, *dolanıb qup-quru səhradə susuz can verərəm. *Allahdan əgər yetmiş iki canım ola, *oların hər birin Hüseynə qurban verərəm! *Əlifbada "ə" hərfi lap birinci olacaq. *Əli Əkbər kəlməsi qızılla yazılacaq! |} == Həyatı == '''Fəyyazlı Mehdi Afiq oğlu''' 27 sentyabr, 2000-ci ildə Masallı rayonunun Qasımlı kəndində anadan olmuşdur. 2006-2012-ci illərdə Hakim Həsənov adına Qasımlı kənd tam orta məktəbində təhsil almışdır. 2009-2010-cu illərdə Qasımlı kənd məscidində mərhum '''Cahangirov Məşədi Xəyal Namiq oğlundan''' dini təhsil almışdır. 2013-cü ildə ailəsi Rusiya Federasiyasının Murmansk şəhərinə köçdüyündən orta təhsilini Murmansk şəhərində davam etdirərək, 26 saylı orta məktəbi bitirmişdir. Orta məktəbdə təhsil aldığı müddətdə Azərbaycan türkcəsi, ədəbiyyatı, tarixi və digər mövzularla bağlı müsabiqələrdə iştirak etmiş, bir sıra hədiyyə və tərifnamələrlə təltif olunmuşdur. Orta təhsilini bitirdikdən sonra Murmansk Texnoloji Xidmət kollecinə daxil olmuş və 2022-ci ildə həmən kolleci müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. “Qasımlı kəndi” 2 cildlik kitabların müəllifidir. Hazırda Logistika ixtisası üzrə işləyir. Azərbaycan türkcəsi ilə yanaşı, rus dilini və Türkiyə türkcəsini bilir, həmçinin ərəbcə oxumağı bacarır. [[Şəkil:Masallı r. Qasımlı kəndinin adını bildirən löhvə.jpg|400px|thumb|center|Masallı rayonu, Qasımlı kəndinin adını bildirən löhvə]] [[Fayl:Mehdi Fəyyazlının Şəcərə ağacı (Ata tərəf. Azərbaycan türkcəsində).jpg|500px|thumb|center|Mehdi Fəyyazlının Şəcərə ağacı (Ata tərəf. Azərbaycan türkcəsində)]] [[Fayl:Mehdi Fəyyazlının Şəcərə ağacı (Ana tərəf. Azərbaycan türkcəsində).jpg|500px|thumb|center|Mehdi Fəyyazlının Şəcərə ağacı (Ana tərəf. Azərbaycan türkcəsində)]] [[Fayl:FƏRƏCOV FƏYYAZ QASIM OĞLU.jpg|1000px|thumb|center|MEHDİ FƏYYAZLININ BABASI - FƏRƏCOV FƏYYAZ QASIM OĞLU]] [[Şəkil:Masallı rayonunun Qasımlı kəndi (1).jpg|500px|thumb|center|Mehdi Fəyyazlının doğma kəndi - Masallı rayonu, Qasımlı kəndi]] [[Şəkil:Mehdi Afiq oğlu Fəyyazov 2005.jpg|thumb|center|Mehdi Afiq oğlu Fəyyazlı 2005-ci il]] [[Şəkil:Mehdi Fəyyazov 2007-ci il.jpg|thumb|center|Mehdi Fəyyazlı 2007-ci il, 2-ci sinif]] [[Şəkil:Fəyyazov Mehdi Afiq oğlu (10).jpg|thumb|center|Fəyyazlı Mehdi Afiq oğlu 9-10 yaşlarında çəkilən şəkil]] [[Şəkil:Masallı rayonu, Qasımlı kənd məscidi.jpg|thumb|center|Qasımlı kənd məscidi]] [[Şəkil:Masallı rayonu Qasımlı kənd orta məktəbi.jpg|thumb|center|Masallı rayonu Qasımlı kənd orta məktəbi]] ==Səsləndirdiyim şeirlər== [[Şəkil:Fəyyaz-babam.mp3|center|Mehdi Fəyyazlının babası üçün səsləndirdiyi şeir.]] {{Vikianbar kateqoriyası|User:Masalli qasimli}} ==İstinadlar== [[azb:ایشلدن:Masalli qasimli]] [[uz:Foydalanuvchi:Masalli qasimli]] [[tr:Kullanıcı:Masalli qasimli]] [[ru:Участник:Masalli qasimli]] [[uz:Foydalanuvchi:Masalli qasimli]] [[en:User:Masalli qasimli]] [[ka:მომხმარებელი:Masalli qasimli]] [[tk:Ulanyjy:Masalli qasimli]] jo9j87sq361kxyu4fjeeoipsuhqbg0y 4 532229 6600206 6589659 2022-08-29T02:26:40Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki == Genişləndirilən məqalələr == # [[Firuz-1 düşərgəsi]] 18 xal == Dil keçidi verilməyən səhifələr == {{siyahı|3| # [[Abbasabad (Savə)]] 1 xal # [[Abteyberq muzeyi]] 1 xal # [[Aşqar]] 1 xal # [[Bafetimbi Qomis]]1 1 xal # [[Bellinilər]] 1 xal # [[Benzilxlorid]] # [[Byef]] # [[Biofiltr]] # [[Bricmen Stokbarger metodu]] # [[Buludluluq]] # [[Cavan ulduzlar]] # [[Cochlinidae]] # [[Dünyа əhаlisinin dini tərkibi]] # [[Ekran Şrifti]] # [[Eon]] # [[Geokimya]] # [[Qaratay]] # [[King Crimson]] # [[Maqnit lenti]] # [[Maqnit ulduzlar]] # [[Merkaptan]] # [[Milli xarakter]] # [[Minimal temperatur]] - # [[Pack]] }} == Kateqoriya:Poçt indeksi olmayan məntəqə == {{siyahı|4| # [[Abad]] 1 xal # [[Ağbulaq (Şahbuz)]] 1 xal # [[Ağdamkənd]] 1 xal # [[Ağzıbir (Ağdaş)]] 1 xal # [[Alxanlı (Füzuli)]] # [[Alxasava]] # [[Allahyarlı (Beyləqan)]] # [[Almalı (Qax)]] # [[Alpout (Göyçay)]] # [[Arayatlı]] # [[Arıqdam]] # [[Arıqıran]] # [[Arısu]] # [[Asxanakəran]] # [[Aşağı Çəmənli]] # [[Aşağı Göycəli]] # [[Aşağı Güzdək]] # [[Aşağı Kəsəmən]] # [[Aşağı Küngüt]] # [[Aşağı Kürdmahmudlu]] # [[Aşağı Qaramanlı]] # [[Aşağı Qışlaq]] # [[Aşağı Ləgər]] # [[Aşağı Nemətabad]] # [[Aşağı Nüvədi]] # [[Aşağı Seyidəhmədli]] # [[Aşağı Surra]] # [[Aşağı Tala]] # [[Aşağı Veysəlli]] # [[Aşağı Yağləvənd]] # [[Aşıqbayramlı]] # [[Ataxal]] # [[Avşar (Ağcabədi)]] # [[Aydınbulaq]] # [[Azadkənd (Saatlı)]] # [[Babı]] # [[Baharabad]] # [[Bağbanlı (Ağdam)]] # [[Bağçakürd]] # [[Bala Bəhmənli]] # [[Bala Kəhrizli]] # [[Bala Qusar]] # [[Bala Şürük]] # [[Baltalı]] # [[Banbaşı]] # [[Bankə]] # [[Basqal]] # [[Baş Daşağıl]] # [[Baş Güneypəyə]] # [[Baş Küngüt]] # [[Baş Qərvənd]] # [[Baş Zəyzid]] # [[Bayan (Oğuz)]] # [[Bayramkoxa]] # [[Bədəlan]] # [[Bəydəmirli]] # [[Bəydövül]] # [[Bəylik (Saatlı)]] # [[1 №-li Mayak]] # [[Birinci Aşıqlı]] # [[Birinci Biləcik]] # [[Birinci Dördyol]] # [[Birinci Ərəbcəbirli]] # [[Bığır (Göyçay)]] # [[Boladı]] # [[Bolludərə]] # [[Bolsulu]] # [[Boradigah]] # [[Boyat (Ağcabədi)]] # [[Boyəhmədli (Ağdam)]] # [[Bozavand]] # [[Böyük Alatəmir]] # [[Böyük Bəhmənli]] # [[Böyük Kəhrizli]] # [[Böyük Kolatan]] # [[Böyük Qaramurad]] # [[Böyük Söyüdlü]] # [[Bucaq (Oğuz)]] # [[Bum]] # [[Bünyadlı (Beyləqan)]] # [[Caqar]] # [[Çalburun]] # [[Calut]] # [[Car]] # [[Ceyranbatan]] # [[Cəfərli (Gədəbəy)]] # [[Cəlayir (Ağsu)]] # [[Cəlayir (Qax)]] # [[Cəyirli (Göyçay)]] # [[Cəyirli (Şəki)]] # [[Cücanlı]] # [[Çaxırlı (Göyçay)]] # [[Çaxırlı (Masallı)]] # [[Çaldaş]] # [[Çanaqçı (Gədəbəy)]] # [[Çaparlı (Ağsu)]] # [[Çay Rəsullu]] # [[Çaykənd (Gədəbəy)]] # [[Çayqaraqoyunlu]] # [[Çəmənli (Ağdam)]] # [[Çətgün]] # [[Çiçəkli (Gədəbəy)]] # [[Çiyni (Ağsu)]] # [[Çobanabdallı]] # [[Çobankənd]] # [[Çobankol]] # [[Çuxur Qəbələ]] # [[Dağ Kəsəmən]] # [[Dağlı (Zaqatala)]] # [[Danaçı]] # [[Daryurd]] # [[Daşbulaq (Gədəbəy)]] # [[Daşüz]] # [[Dədə Qorqud (Saatlı)]] # [[Dəyəqarabulaq]] # [[Dəyirmandağ]] # [[Dəyirmanlar]] # [[Dikdaş]] # [[Dilağarda]] # [[Diyallı]] # [[Dizaxlı]] # [[Dördlər (Gədəbəy)]] # [[Dövlətyarlı]] # [[Dünyamalılar]] # [[Düz Rəsullu]] # [[Düztahir]] # [[Düzyurd]] # [[Eymur]] # [[Eynallı]] # [[Eyvazlılar (Beyləqan)]] # [[Əcəxur]] # [[Əfətli]] # [[Əhmədağalı]] # [[Əhmədalılar]] # [[Əhmədbəyli (Füzuli)]] # [[Əhmədavar]] # [[Əliabad (Zaqatala)]] # [[Əliağalı]] # [[Əli Bayramlı (Samux)]] # [[Əlibəyli (Qax)]] # [[Əliismayıllı]] # [[Əlimədədli (Ağdam)]] # [[Əlinağılar]] # [[Əlinəzərli]] # [[Əlisoltanlı]] # [[Əmir (Gədəbəy)]] # [[Əmiraslanlı]] # [[Əmirvan]] # [[Əmirzeyidli]] # [[Əniq]] # [[Ərçivan]] # [[Ərəbmehdibəy]] # [[Ərəbuşağı]] # [[Ərmənət]] # [[Ərtəpə]] # [[Ətyeməzli]] # [[Əyridərə]] # [[Əyrivəng (Gədəbəy)]] # [[Fatmayı]] # [[Fəxralı]] # [[Fərzalı]] # [[Fətəlikənd]] # [[Filfilli]] # [[Gecəgözlü]] # [[Gədəzeyxur]] # [[Gəgəli]] # [[Gəgiran]] # [[Gələbədin]] # [[Cəngan (Neftçala)]] # [[Gərgər (Gədəbəy)]] # [[Gərməşöylü]] # [[Gərmətük]] # [[Gəyəçöl]] # [[Girdəni]] # [[Gödəkdərə]] # [[Göyəm (Zaqatala)]] # [[Güllük]] # [[Göydərə (Culfa)]] # [[Göyəlli]] # [[Göyəmli]] # [[Göytəpə (Ağdam)]] # [[Gözbarax]] # [[Gülablı]] # [[Güllücə (Ağdam)]] # [[Güllütəpə]] # [[Günəşli (Gədəbəy)]] # [[Güvəkənd]] # [[Güzdək]] # [[Hacılar (Gədəbəy)]] # [[Hacıalılar (Gədəbəy)]] # [[Hacıalılı (Qəbələ)]] # [[Hacıbadəlli]] # [[Hacıələkbərli]] # [[Hacıhətəmli]] # [[Hacıqasımlı]] # [[Haftoni]] # [[Hamoşam]] # [[Hazırəhmədli]] # [[Heriknaz]] # [[Heydərli (Gədəbəy)]] # [[Həmzəlli]] # [[Həsənabad (Neftçala)]] # [[Həsənli (Masallı)]] # [[Həsənsu]] # [[Hil]] # [[Hindarx]] # [[Hirkan]] # [[Hişkədərə]] # [[Horadiz]] # [[Hüseynqulular]] # [[Hüsülü (Ağcabədi)]] # [[Xaçmaz (Oğuz)]] # [[Xalxal (Oğuz)]] # [[Xanəgah (Culfa)]] # [[Xanbulaq (Ağsu)]] # [[Xanlarkənd]] # [[Xarxar]] # [[Xəlilli (İsmayıllı)]] # [[Xətai (Ağstafa)]] # [[Xəzər (Neftçala)]] # [[Xıdırlı (Ağdam)]] # [[Xıl]] # [[Xıllı]] # [[Xındırıstan]] # [[Xırmandalı (Masallı)]] # [[Xocavənd (Ağcabədi)]] # [[Xol Qarabucaq]] # [[Xol Qaraqaşlı]] # [[Xosrov]] # [[Xürəl]] # [[Kakalos]] # [[Kalva]] # [[Keyvəndi]] # [[Kəbirli (Ağcabədi)]] # [[Kəbirli (Beyləqan)]] # [[Kəlbənd]] # [[Kələman]] # [[Kənarçay]] # [[Kəndoba]] # [[Kəngərli (Ağdam)]] # [[Kərimbəyli (Füzuli)]] # [[Kərimli (Gədəbəy)]] # [[Kərimli (Oğuz)]] # [[Kəsəmən (Gədəbəy)]] # [[Kijəbə]] # [[Kiçik Qaramurad]] # [[Kiçik Pirəlli]] # [[Kollu (Gədəbəy)]] - # [[Kotanarx]] # [[Kotavan]] # [[Köbər Zəyzid]] # [[Köçəsgər]] # [[Köhnə Alvadı]] # [[Köhnəkənd (Gədəbəy)]] # [[Köhnəqışlaq (Gədəbəy)]] # [[Kuzun]] # [[Kuzunqışlaq]] # [[Kükəl]] # [[Kükü (Şahbuz)]] # [[Külüs]] # [[Kürd (Qəbələ)]] # [[Kürdmaşı]] # [[Kür Qarabucaq]] # [[Qaçaqkənd]] # [[Qaxingiloy]] # [[Qalacıq (İsmayıllı)]] # [[Qalacıq (Qusar)]] # [[Qalagah (İsmayıllı)]] # [[Qalakənd]] # [[Qalayçılar]] # [[Qalınçaq]] # [[Qandax]] # [[Qarababa (Şahbuz)]] # [[Qarabulaq (Gədəbəy)]] # [[Qarabulaq (Oğuz)]] # [[Qaracalar (Saatlı)]] # [[Qaradağ (Gədəbəy)]] # [[Qaradağlı (Ağdam)]] # [[Qaradağlı (Ağdaş)]] # [[Qaradeyin]] # [[Qaradolaq (Ağcabədi)]] # [[Qaraxanbəyli (Füzuli)]] # [[Qarahəsənli (Ağstafa)]] # [[Qaraqoyunlu (Ağsu)]] # [[Qaralılar]] # [[Qaraməmmədli (Gədəbəy)]] # [[Qara Nuru]] # [[Qarayazı (Göyçay)]] # [[Qaravəlilər]] # [[Qaravultomba]] # [[Qarayeri]] # [[Qarayevkənd]] # [[Qarıkənd]] # [[Qarğalıq (Masallı)]] # [[Qasımlı (Ağdam)]] # [[Qasımlı (Gədəbəy)]] # [[Qazangül]] # [[Qəhrəmanlı (Beyləqan)]] # [[Qəmərvan]] # [[Qəşəd]] # [[Qiyaməddinli]] # [[Qiyaslı (Ağdam)]] # [[Qımır (Zaqatala)]] # [[Qıpçaq (Qax)]] # [[Qıraqlı (Saatlı)]] # [[Qırılı]] # [[Qırmızıkənd]] # [[Qızılağac (Göyçay)]] # [[Qızılağac (Masallı)]] # [[Qızılavar]] # [[Qodman]] # [[Qoxmuq]] # [[Qolqəti]] # [[Qorağan]] # [[Qoşabulaq (Gədəbəy)]] # [[Qoşakənd]] # [[Qozqaralı]] # [[Quxuroba]] # [[Qullar (Qusar)]] # [[Qumlaq]] # [[Qurbanəfəndi]] # [[Qurudərə]] # [[Quşencə]] # [[Quşlar (Qəbələ)]] # [[Quzanlı]] # [[İkinci Şahsevən]] # [[İlxıçı (Ağsu)]] # [[İmamqulukənd]] # [[İmamverdili]] # [[İnçə (Şəki)]] # [[İnəkboğan]] # [[İngiloy Kötüklü]] # [[İnstitut (Samux)]] # [[İsalı]] # [[İvanovka (İsmayıllı)]] # [[Lahıc (İsmayıllı)]] # [[Lahıc (Zaqatala)]] # [[Leşkər]] # [[Ləkçılpaq]] # [[Ləki]] # [[Maarif (Gədəbəy)]] # [[Mahrızlı (Ağdam)]] # [[Mahmudavar]] # [[Maqov]] # [[Maqsudlu (Ağdam)]] # [[Masazır]] # [[Maşxan]] # [[Mazıx]] # [[Mehdiabad (Abşeron)]] # [[Mehrablı]] # [[Məlikli (Ağdam)]] # [[Məlikli (Qəbələ)]] # [[Məlikkənd (Göyçay)]] # [[Məmmədabad]] # [[Məmmədcəfərli]] # [[Məmmədli (Abşeron)]] # [[Mərzili]] # [[Məşəd]] # [[Mil (Beyləqan)]] # [[Milabad]] # [[Minəxorlu]] # [[Mirzəbəyli]] # [[Mirzəcamallı]] # [[Miskinli (Gədəbəy)]] # [[Mıxlıqovaq]] # [[Mırtı]] # [[Mollaisaqlı]] # [[Mormor]] # [[Moruxlu]] # [[Mosul (Zaqatala)]] # [[Mucuq]] # [[Motudərə]] # [[Muxax]] # [[Muxas]] # [[Muğanlı (Ağdam)]] # [[Muğanlı (Ağcabədi)]] # [[Muğanlı (Ağstafa)]] # [[Muğanlı (Zaqatala)]] # [[Musaküçə]] # [[Musayal]] # [[Mürsəl (Ağdaş)]] # [[Müskürlü]] # [[Nağılar]] # [[Nəmirli (Ağdam)]] # [[Nərimankənd (Gədəbəy)]] # [[Nərimanov (Saatlı)]] # [[Nəsimikənd]] # [[Nic]] # [[Nohurqışlaq]] # [[Novosaratovka]] # [[Novruzlu (Ağdam)]] # [[Növcü]] # [[Nuran (Ağsu)]] # [[Orta Ləki]] # [[Orta Zəyzid]] # [[Örənqala]] # [[Padar (Ağsu)]] # [[Padar (Oğuz)]] # [[Padarqışlaq]] # [[Papravənd]] # [[Parakənd (Gədəbəy)]] # [[Pensər]] # [[Pərioğullar]] # [[Piral]] # [[Pirəzə]] # [[Pirhəsənli]] # [[Pirili (Ağstafa)]] # [[Plankənd]] # [[Poladlı (Gədəbəy)]] # [[Potu]] # [[Poylu (Ağstafa)]] # [[Rəhimli (Ağsu)]] # [[Rəhimli (Gədəbəy)]] # [[Rəmə]] # [[Ruşan]] # [[Sadıqlı (Ağstafa)]] # [[Salahlı Kəngərli]] # [[Salmanbəyli]] # [[Saloğlu]] # [[Samanlıq]] # [[Samur]] # [[Saray (Abşeron)]] # [[Sarıca]] # [[Sarıcalar (Saatlı)]] # [[Sarıhəsənli]] # [[Sarıköynək]] # [[Səbətkeçməz]] # [[Sələsüz]] # [[Sincan (Oğuz)]] # [[Sığdaş]] # [[Sırxavənd]] # [[Slavyanka]] # [[Soltannuxa]] # [[Sonalar]] # [[Soyuqbulaq (Ağstafa)]] # [[Soyuqbulaq (Gədəbəy)]] # [[Söyüdlü (Gədəbəy)]] # [[Sumağallı]] # [[Şada]] # [[Şahbuzkənd]] # [[Şahdağ (Gədəbəy)]] # [[Şəkərbəy]] # [[Şəki (kənd)]] # [[Şərq (Beyləqan)]] # [[Şənlik (Ağcabədi)]] # [[Şərəfə]] # [[Şirinbəyli]] # [[Şirvanlı (Oğuz)]] # [[Şirvanovka]] # [[Şıxakəran]] # [[Şıxbabalı]] # [[Şıxlı (Ağdaş)]] # [[Şınıx (Gədəbəy)]] # [[Şordəhnə]] # [[Şorsu]] # [[Tağıbəyli]] # [[Talıstan]] # [[Tatalılar]] # [[Tatarməhlə]] # [[Tatlı (Ağstafa)]] # [[Təkyemişan]] # [[Tərs yer]] # [[Təzəkənd (Ağcabədi)]] # [[Təzəkənd (Beyləqan)]] # [[Tikanlı]] # [[Tircan]] # [[Topçu]] # [[Toplar]] # [[Totuqlu]] # [[Turaclı]] # [[Turşsu (Gədəbəy)]] # [[Tüntül]] # [[Türklər (Beyləqan)]] # [[Uludaş]] # [[Urva]] # [[Üçoğlan]] # [[Üçüncü Tala]] # [[Yaqublu (Gədəbəy)]] # [[Yaqublu (Oğuz)]] # [[Yasab]] # [[Yengiyan]] # [[Yeni Qaradolaq]] # [[Yeni Mil]] # [[Yeni Suvagil]] # [[Yenikənd (Qəbələ)]] # [[Yuxarı Aran]] # [[Yuxarı Çəmənli]] # [[Yuxarı Kürdmahmudlu]] # [[Yuxarı Qələnxur]] # [[Yuxarı Yağləvənd]] # [[Yusifcanlı]] # [[Vəndam]] # [[Viləş]] # [[Vurğun]] # [[Yuxarı Qaramanlı]] # [[Zalam]] # [[Zamanlı]] # [[Zarağan]] # [[Zeyvə (Goranboy)]] # [[Zəyəm (Qax)]] # [[Zindanmuruq]] }} == Tələbat olan kateqoriyalar == # [[:Kateqoriya:"İstiqlal" ordeni ilə təltif edilənlər]] 1 xal # [[:Kateqoriya:"Dostluq" ordeni ilə təltif edilənlər]] 1 xal # [[:Kateqoriya:Bosniyalılar]] 1 xal # [[:Kateqoriya:2009-cu ildə Azərbaycanda idman]] 1 xal # [[:Kateqoriya:Yarpaqyeyən böcəklər]] 1 xal == Kateqoriyasız kateqoriyalar == {{siyahı|2| # [[:Kateqoriya:Almaniya İmperatorluq Donanması]] 1 xal # [[:Kateqoriya:Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Komitələri]] 1 xal # [[:Kateqoriya:Loğman Bakı KVK oyunçuları]] 1 xal # [[:Kateqoriya:İngilis dilli telekanallar]] 1 xal # [[:Kateqoriya:Sovet rayonu (Ufa)]] # [[:Kateqoriya:Ufada yerləşən yaşayış məntəqələri]] # [[:Kateqoriya:Coğrafiya lüğəti]] # [[:Kateqoriya:Hidrometeoroloji lüğət]] # [[:Kateqoriya:Epoxalar]] # [[:Kateqoriya:Qarabağ toponimləri]] # [[:Kateqoriya:Avtomobil sənayesi]] # [[:Kateqoriya:Elektron dərgilər]] # [[:Kateqoriya:Ərəb üsyanı]] # [[:Kateqoriya:Kartoqrafik terminlər]] # [[:Kateqoriya:Kompüter şəbəkələrinin arxitekturası]] # [[:Kateqoriya:Ağ qartal ordeni (Rusiya) kavalerləri]] # [[:Kateqoriya:Ermənistandakı dağıdılmış Azərbaycan kəndləri]] # [[:Kateqoriya:Qəza rəisləri]] # [[:Kateqoriya:Coğrafi zona]] # [[:Kateqoriya:Monitorlar]] # [[:Kateqoriya:Metropoliten Bakı KVK oyunçuları]] # [[:Kateqoriya:Neftçi Bakı KVK oyunçuları]] # [[:Kateqoriya:Nürnberq prosesində təqsirləndirilən şəxslər]] # [[:Kateqoriya:Plotter]] # [[:Kateqoriya:Şirvan bəylərbəyləri]] # [[:Kateqoriya:Şirvan Bakı KVK oyunçuları]] }} == Kateqoriyasız səhifələr == {{siyahı|4| # [[Aşqar]] 1 xal # [[Atmosfer proseslərinin laboratoriya modelləşdirilməsi]] 1 xal # [[Aysel Kərim]] - # [[Azərbaycan–Esvatini münasibətləri]] 1 xal # [[Azərbaycanın isti ehtiyatları]] 1 xal # [[Azərbaycanın morfoskulpturları]] # [[Bafetimbi Qomis]] # [[Bakıdakı məscidlərin siyahısı]] # [[Baqnas]] # [[Bazar (Xaçın kənd)]] # [[Bellinilər]] # [[Benzilxlorid]] # [[Beşyarpaq qıfsәbәt]] # [[Beşyuvalı yemişan]] # [[Bəhlulkənd]] # [[Bəxtiyar Nəcəfov]] # [[Bəlqər]] # [[Bəndovan (İrəvan)]] # [[Bərabərçiçəksiz qaz soğanı]] # [[Bərk çoğan]] # [[Bərgüşad (İrəvan)]] # [[Bətəlqeyzə]] # [[Bəzirganaqili]] # [[Biçənək-Qapıcıq kadastr rayonu]] # [[I Bist körpüsü]] # [[Bıx]] # [[Bricmen Stokbarger metodu]] # [[Boksit brekçiyası]] # [[Bordi]] # [[Bostantala]] # [[Boşadır]] # [[Boyaqotu (Gürcü boyaqotu)]] # [[Boz qəhvəyi torpaqlar]] # [[Bozkənd]] # [[Bozqala]] # [[Böyük Cəmşidli]] # [[Böyük Xan məscidi]] # [[Böyük Kəti]] # [[Böyük Qafqazın dağətəyi maili düzənlik landşaftı]] # [[Budaqbəy qışlağı]] # [[Buğamlu]] # [[Buğdatəpə (kənd)]] # [[Bulaqbaşı (İrəvan)]] # [[Buludluğun fəsillər üzrə paylanması]] # [[Buludluluq]] # [[Burdun]] # [[Burunqot]] # [[Buzavənd Axundlu]] # [[Buzavənd Qulaməli]] # [[Buzlaq qaz soğanı]] # [[Byef]] # [[Cavan ulduzlar]] # [[Cavi əlifbası]] # [[Ceyms Uebb teleskopu]] # [[Cəlilabad kadastr rayonu]] # [[Cənub və Şimal sülalələri]] # [[Cochlinidae]] # [[Coğrafi terminlər]] # [[Culfa Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi]] # [[Dabbaqlıq]] # [[Dağəmələgəlmə]] # [[Dağ tundra iqlimi (iqlim tipləri)]] # [[Dalğa TV]] # [[Daryarpaq mahmızlalә]] # [[Dayka]] # [[Dəlinmişyaraq oxlivə]] # [[Dəniz energetikası]] # [[Dəyişən ulduz]] # [[Didabad]] # [[Distrof göl]] # [[Edafik]] # [[Edenit]] # [[Exolot]] # [[Eko terminlər]] # [[Ekoloji piramidalar]] # [[Ekoloji tədqiqat metodları]] # [[Ekoloji təhsil]] # [[Ekologiya mühəndisliyi]] # [[Ekran Şrifti]] # [[Eldar armudu]] # [[Enliyarpaq parentuçeliya]] # [[Eon]] # [[Erasmus proqramı]] # [[Epsomit]] # [[ESP (Elektronik Stabilləşdirmə Proqramı)]] # [[Forel]] # [[Fəal nüvəli qalaktikalar]] # [[Fil xortumçiçәyi]] # [[Fişer şternbergiyası]] # [[FM-radio]] # [[Forster işıq otu]] # [[Fotobiologiya]] # [[Fransis Marraş]] # [[Gal karvansarası]] # [[CEO]] # [[Gədik Əhməd Paşa]] # [[Gəncədəki məscidlərin siyahısı]] # [[Gilançay körpüsü]] # [[Govurarx]] # [[Gövdəsiz çaşır]] # [[Gözəl bulaqotu]] # [[Gürcü gülәvәr]] # [[Haçaqaya nekropolu]] # [[Hamar güyənə]] # [[Hava sinifləri]] # [[Havanın rütubətliyi]] # [[Hipermedia]] # [[Hirkan güləvəri]] # [[Hirkan gülxətmisi]] # [[Hirkan mәryәmnoxudu]] # [[Huperziya quzu plaunu]] # [[Hündür acıyonca]] # [[Hündür mərəvcə]] # [[Xaçaparaq nekropolu]] # [[Xəzər dənizində rütubət]] # [[Xəzər zəfəranı]] # [[İqlim amilləri]] # [[İtaliya qoyunqulağı]] # [[İyli bitişikmeyvə]] # [[Katastrofik leysanlar]] # [[Kazan Kremlinin Blaqoveşenskiy kilsəsi]] # [[Kapqras sindromu]] # [[Karlhaynz Brandenburq]] # [[Kərgə]] # [[Kiçik gülülcә]] # [[Kiçik qovotu]] # [[King Crimson]] # [[Kldekari]] # [[Koçı laləvəri]] # [[Koksidilər]] # [[Komayıl məhəlləsi]] # [[Kosmik sürətlər]] # [[Kölgәlik vaxtsızotu]] # [[Kral məscidi (Konstansa)]] # [[Kürən xul]] # [[Kvazizərrəcik]] # [[Qafqaz ardıcı]] # [[Qafqaz bənövşəsi]] # [[Qafqaz әsmәsi]] # [[Qafqaz əzgili]] # [[Qafqaz laləvəri]] # [[Qafqaz zirəsi]] # [[Qafqaz zümrüdçiçəyi]] # [[Qar uçqunları]] # [[Qarabağ güləvəri]] # [[II Qaraçuq nekropolu]] # [[Qaradərililər]] # [[Qaratay]] # [[Qapıqaya]] # [[Qəşəng qayışləcək]] # [[Qiyabi təhsil]] # [[Qırmızı göyək]] # [[Qırmızı Qala (Hindistan)]] # [[Qırmızı tozbaş sәhlәb]] # [[Qısaerkəkcikli boruçiçək]] # [[Qıyığvari qərənfil]] # [[Qızılçubuq qızılsәbәt]] # [[Qızyarpaq birəotu]] # [[Qletçer]] # [[Qoşa minarəli baştağ]] # [[Qrossheym şaxduranı]] # [[Qusar gülxətmisi]] # [[Lansetli bağayarpağı]] # [[Lenkoran paroxodu (1845)]] # [[Lerik-Yardımlı kadastr rayonu]] # [[Lək (Zəngibasar)]] # [[Lənkəran-Astara kadastr rayonu]] # [[Lənkəran gülxətmisi]] # [[Lənkəran odotu]] # [[Lifan 320]] # [[Litvinov tozağacı]] # [[Mahlon Lumis]] # [[Maqnit lenti]] # [[Maqnit ulduzlar]] # [[Merkaptan]] # [[Meteoroloji stansiya]] # [[Mi28]] # [[Microsoft Edge]] # [[Milli xarakter]] # [[Minimal temperatur]] # [[Mirağa Əhmədov]] # [[Mirzələdi gölü]] # [[Monqolların Azərbaycana III yürüşü]] # [[Müsəlman coğrafiyaçılar]] # [[Nabat]] # [[Naxçıvanda sovet hakimiyyətinə qarşı baş verən üsyanlar]] # [[Nasional Sosializm]] - # [[Neştәrvari cincilim]] # [[Nəbi yurdu]] # [[Oğuz Xan dastanı]] # [[Oraqmeyvə qalxanək]] # [[Ordu yurdu]] # [[Paradoksal paxladəni (gəvəni)]] # [[Payız burğu çiçәyi]] # [[Periheli]] # [[Peştəsər-Burovar kadastr rayonu]] # [[Pfann yaxınlaşması]] # [[Piramidal bağ səhləbi]] # [[Pireney xıncalausu]] # [[Piridin]] # [[Pol Deyvis]] # [[Poyarkova xaçgülü]] # [[Popchips]] # [[Profundal]] # [[Prosion]] # [[Pürən yovşan]] # [[Radiasiya]] # [[Radioaktiv elementlər]] # [[Reflektor (teleskop)]] # [[Requl]] # [[Rəvan Mehdiyeva]] # [[Roza Mustafayeva]] # [[Rüstəm Ağayev]] # [[Xəzər dənizində rütubət]] # [[Sabitlik qanunu]] # [[Sahibəz-Zaman məscidi]] # [[Sahil tonqal otu]] # [[Sallaq quşdarısı]] # [[Samur döyüşü]] # [[Saplaqlı bulaqotu]] # [[Sarı nonneya]] # [[Cəfər Seyidəhməd Krımər]] # [[Sibir zümrüdçiçәyi]] # [[Şmalhauzen xıncalausu]] # [[Şirvanlı məscidi (Amasya)]] # [[Şiş sinanxium]] # [[Soviç ilankölgəsi]] # [[Soyuq hava kütlələri]] # [[Söyüdyarpaq gülәvәr]] # [[Spiritualizm]] # [[Sultanov məscidi]] # [[Şahbuz-Parağaçay kadastr rayonu]] # [[Talış soğanı]] # [[Tam cəbri ifadələr]] # [[Tatar ixsilerionu]] # [[Tatarıstan bayrağı]] # [[Tatarıstan Respublikası Konstitutsiyası]] # [[Təbii resurslar]] # [[Tiofen]] # [[Tiokarbamid]] # [[Torpaq-eroziya proseslərinin tədqiqi]] # [[Torpaqəmələgətirən süxurlar]] # [[Torpağın element və faza tərkibi]] # [[Torpağın münbitliyi]] # [[Torpağın temperaturu]] # [[Torpağın yaşı]] # [[Türk axını]] # [[Tükvari qamçılıca]] # [[Ucagöy noxud]] # [[Unanimizm]] # [[Uzunsov danaayağı]] # [[Uzunsütuncuqlu bellevaliya]] # [[Uzunsütunlu leopoldia]] # [[Uzunyarpaq tozbaş sәhlәb]] # [[Uzunyarpaq yarpız]] # [[III Salmanasar]] # [[Vanatur göytikanı (Zımbırtikan)]] # [[Vesta]] # [[Voronov soğanı]] # [[Zığ gölü]] }} == Kateqoriya:Əhalisiz yaşayış məntəqəsi‎ == {{siyahı|5| # [[Abaəli]] # [[Abasallı (Neftçala)]] # [[Abasallı (Yardımlı)]] # [[Abdal (Ağdam)]] # [[Abdalanlı]] # [[Abdinli]] # [[Abdınlı]] # [[Abdullauşağı]] # [[Acarlı]] # [[Acılıqbinə]] # [[Açaubaş (Auırqazı)]] # [[Ağabəyli (Ağsu)]] # [[Ağabəyyalı]] # [[Ağacanlı]] # [[Ağakiçik]] # [[Ağakişilər]] # [[Ağalarbəyli (Ağsu)]] # [[Ağarəhimoba]] # [[Ağbaşlar]] # [[Ağbil]] # [[Ağbulaq (Cəlilabad)]] # [[Ağbulaq (Şahbuz)]] # [[Ağbulaq (Tovuz)]] # [[Ağçay (Xaçmaz)]] # [[Ağçay (Qax)]] # [[Ağdam (Tovuz)]] # [[Ağdaş (Cəlilabad)]] # [[Ağdərə (Tovuz)]] # [[Ağgöl (Arxangel)]] # [[Ağrı (Ordubad)]] # [[Ağtəpə (Cəbrayıl)]] # [[Ağusəmən]] # [[Axaxdərə]] # [[Axaməd]] # [[Axtaçı (Kürdəmir)]] # [[Axtaçı Muğan]] # [[Axtaçı Şirvan]] # [[Axullu]] # [[Axura]] # [[Akuşəpeştə]] # [[Alaqurşaq]] # [[Alçalı (Kəlbəcər)]] # [[Alçalı (Salyan)]] # [[Alçabulaq]] # [[Alxanlı (Füzuli)]] # [[Alxasava]] # [[Alxaslı]] # [[Alıqulu]] # [[Alıuşağı]] # [[Alqazı (Baymak)]] # [[Allahqulular]] # [[Allahverənli]] # [[Allahyarlı (Beyləqan)]] # [[Almalıq]] # [[Alməhəmməd (Əbyəlil)]] # [[Alpı]] # [[Alpout (Göyçay)]] # [[Alpout (Qazax)]] # [[Alpout (Laçın)]] # [[Altınca]] # [[Alyaqış (Askın)]] # [[Amangildə (Əbyəlil)]] # [[Amankənd]] # [[Amsar (Quba)]] # [[Amsarqışlaq]] # [[Anabad]] # [[Anaqut]] # [[Anbuba]] # [[Andreevka (Arxangel)]] # [[Andreevka (Auırqazı)]] # [[Anzov]] # [[Aran (Tovuz)]] # [[Araz Zərgər]] # [[Arbaş (Askın)]] # [[Arçut]] # [[Arıçlan (Auırqazı)]] # [[Arıqdam]] # [[Arıqıran]] # [[Arısu]] # [[Arış]] # [[Armudlu (Qax)]] # [[Armudapadar]] # [[Arbatan (Şərur)]] # [[Ası (Arxangel)]] # [[Askın (Arxangel)]] # [[Aslanoba]] # [[Aspərəsti]] # [[Astanlı (Cəlilabad)]] # [[Aşağı Ağasıbəyli]] # [[Aşağı Aralıq]] # [[Aşağı Atuc]] # [[Aşağı Bəqənəş (Auırqazı)]] # [[Aşağı Buzqov]] # [[Aşağı Daşarx]] # [[Aşağı Əylis]] # [[Aşağı Güləver]] # [[Aşağı Xuc]] # [[Aşağı Ismak (Xaybulla)]] # [[Aşağı Kürdmahmudlu]] # [[Aşağı Qarış (Baltas)]] # [[Aşağı Qışlaq]] # [[Aşağı Quşçu]] # [[Aşağı Quşçular]] # [[Aşağı İvanay (Baltas)]] # [[Aşağı İzris (Baymak)]] # [[Aşağı Ləkənde (Auırqazı)]] # [[Aşağı Mülkülü]] # [[Aşağı Öysüzlü]] # [[Aşağı Salahlı]] # [[Aşağı Sikeyaz (Baltas)]] # [[Aşağı Tahir (Baymak)]] # [[Aşağı Taulıkay (Baymak)]] # [[Aşağı Tüləkaran]] # [[Aşağı Uzunoba]] # [[Aşağı Yağləvənd]] # [[Aşağı Yanaqtay (Baltas)]] # [[Aşağı Yaycı]] # [[Aşağı Yayıkbay (Baymak)]] # [[Aşıqlı (Göygöl)]] # [[Aşırallar]] # [[Aşkar]] # [[Ataxal]] # [[Atauzı (Əbyəlil)]] # [[Atbulaq (Hacıqabul)]] # [[Atuc]] # [[Avdal (Tovuz)]] # [[Aydınkənd]] # [[Ayğırbatkan (Əbyəlil)]] # [[Ayıtala (Gədəbəy)]] # [[Ayıtməmbət (Arxangel)]] # [[Ayıuhaz (Əbyəlil)]] # [[Ayrım (Loru)]] # [[Azad (Goranboy)]] # [[Azadkənd (Saatlı)]] # [[Azadlı]] # [[Azaflı]] # [[Azau (Arxangel)]] # [[Babalı (Cəlilabad)]] # [[Babəki]] # [[Babı]] # [[Baçiu (Arxangel)]] # [[Baçıutamak (Arxangel)]] # [[Bad (Quba)]] # [[Badamlı (Şahbuz)]] # [[Badaşqan]] # [[Bəhrambəy]] # [[Bağban (Ucar)]] # [[Bağbanlar (Samux)]] # [[Bağçaəli]] # [[Bağırbəyli (Ucar)]] # [[Bağman]] # [[Bağtala]] # [[Bakaldı (Arxangel)]] # [[Bakalı (Xaybulla)]] # [[Baqqallı]] # [[Bala Bəhmənli]] # [[Bala Kəngərli (Kürdəmir)]] # [[Balakürd]] # [[Balıqlıgöl (Auırqazı)]] # [[Ballıqaya (Goranboy)]] # [[Baraxayevka (Askın)]] # [[Barandüz]] # [[Baş Dizə]] # [[Başkənd (Gədəbəy)]] # [[Başkənd (Ordubad)]] # [[Başqırdıstan (Askın)]] # [[Baydarlı]] # [[Bayım (Əbyəlil)]] # [[Bayış (Auırqazı)]] # [[Baykal (Auırqazı)]] # [[Bayquskar (Xaybulla)]] # [[Bayramlı (Tovuz)]] # [[Bazansat (Askın)]] # [[Belarus-Aleksandrovka (Arxangel)]] # [[Beloqorski (Auırqazı)]] # [[Beloqorski (Başqırdıstan)]] # [[Berezovka (Arxangel)]] # [[Berlek (Auırqazı)]] # [[Beryozovka (Auırqazı)]] # [[Beterə (Baymak)]] # [[Beyi]] # [[Bəcirəvan (Cəlilabad)]] # [[Bədəlli]] # [[Bədirli]] # [[Bəxteqəyər (Baymak)]] # [[Bələkəy İvanovka (Auırqazı)]] # [[Bərəkəy]] # [[Bərgüşad (Ucar)]] # [[Bərqov]] # [[Bəyes (Arxangel)]] # [[Bəydəmirli]] # [[Bəylər (Saatlı)]] # [[Bəyli]] # [[Bəylik (Saatlı)]] # [[Bəymirzə (Baymak)]] # [[Bəzm]] # [[Bikeş (Baymak)]] # [[Bikkol (Əbyəlil)]] # [[Bilal (Baymak)]] # [[Bilqeş (Askın)]] # [[Birinci Mahmudlu]] # [[Birinci Meyniman]] # [[Birinci Mirzə (Xaybulla)]] # [[Birinci Şıxlı]] # [[Birinci Yeddioymaq]] # [[Birinci Udullu]] # [[Bist]] # [[Bıçaqçı]] # [[Bığır (Göyçay)]] # [[Blaqoveşenka (Arxangel)]] # [[Boqaçyov (Baymak)]] # [[Boqdan (Baltas)]] # [[Bolotin (Auırqazı)]] # [[Bolşebredixinskoe]] # [[Boluslu]] # [[Borisov (Əbyəlil)]] # [[Borisovka (Auırqazı)]] # [[Borsunlu (Goranboy)]] # [[Boyxanlı]] # [[Bozalqanlı]] # [[Bozayran (Cəlilabad)]] # [[Bozor (Bakalı)]] # [[Börü]] # [[Böryənyılqa (Baymak)]] # [[Böyük Alatəmir]] # [[Böyük Arıçlanqol (Xaybulla)]] # [[Böyük Bəhmənli]] # [[Böyük Əbeş (Xaybulla)]] # [[Böyük Xoşdarlı]] # [[Böyük Qaramurad]] # [[Böyük Qışlaq]] # [[Böyük Şamlıq]] # [[Bulat (Əbyəlil)]] # [[Bulqan]] # [[Buranbay (Baymak)]] # [[Buranqol (Əbyəlil)]] # [[Buravar]] # [[Burxabad]] # [[Burunqovaq]] # [[Buzaulık (Xaybulla)]] # [[Buzluq]] # [[Bürvənd]] # [[Cağacuq]] # [[Calut]] # [[Canaq]] # [[Camaldın]] # [[Carlı]] # [[Cəfərxan]] # [[Cəfərli (Cəlilabad)]] # [[Cəfərli (Gədəbəy)]] # [[Cəlayir (Cəlilabad)]] # [[Cəlayir (Qax)]] # [[Cəlilli]] # [[Cəngah]] # [[Cəngi (Qobustan)]] # [[Cəyirli (Qobustan)]] # [[Cəyli]] # [[Cil (Lənkəran)]] # [[Cimi]] # [[Cinli Zeynallı]] # [[Dadanovka (Auırqazı)]] # [[Dahar]] # [[Dağlı (Quba)]] # [[Dalaqo]] # [[Dalıqaya]] # [[Damcılı (Göygöl)]] # [[Dambulaq]] # [[Damdabaca]] # [[Dandıx]] # [[Danyeri]] # [[Darabad (Ərdəbil)]] # [[Darevka (Auırqazı)]] # [[Darino (Auırqazı)]] # [[Darılıq]] # [[Darkənd]] # [[Darquba]] # [[Daryurd]] # [[Daşbulaq (Gədəbəy)]] # [[Daşca]] # [[Daşlıgöl (Askın)]] # [[Dauıt (Əbyəlil)]] # [[Dayıkazımlı]] # [[Daylaqlı]] # [[Den-Hoorn]] # [[Dədəqışlaq]] # [[Dədə Qorqud (Saatlı)]] # [[Dəhnə (Quba)]] # [[Dəlilər (Saatlı)]] # [[Dəlləkli (Quba)]] # [[Dəmirçi (Şərur)]] # [[Dərəkənd (Qobustan)]] # [[Dərəkənd (Şərur)]] # [[Dərə Zarat]] # [[Dərvişlər]] # [[Dəulət (Askın)]] # [[Dəymədağlı (Qax)]] # [[Dəvəçi (Şabran)]] # [[Dəyirmandağ]] # [[Dəymədərə]] # [[Didivar]] # [[Digah (Quba)]] # [[Dikdaş]] # [[Diyadin]] # [[Dizə (Şərur)]] # [[Dizaxlı]] # [[Dizə (Ordubad)]] # [[Dobrovolnı (Auırqazı)]] # [[Dondarlı (Tovuz)]] # [[Dostallı]] # [[Dönük Qırıqlı]] # [[Dövlət (Əbyəlil)]] # [[Dövlətalıbəyli]] # [[Dövlətşa (Əbyəlil)]] # [[Dubrovka (Auırqazı)]] # [[Dulıbevka (Askın)]] # [[Durtöylö (Auırqazı)]] # [[Düz Cırdaxan]] # [[Düz Qırıqlı]] # [[Düz Rəsullu]] # [[Düzlər]] # [[Düzyurd]] # [[Eçara (Cəlilabad)]] # [[Eləzəkul (Baltas)]] # [[Erekle Şişmə (Askın)]] # [[Erkəç]] # [[Ermolayevka (Auırqazı)]] # [[Eynibulaq]] # [[Fatmayı]] # [[Fəxralı]] # [[Fərəcullalı]] # [[Fərzalı]] # [[Fərzili]] # [[Fətəlikənd]] # [[Fətullaqışlaq]] # [[Filfilli]] # [[Fırıq]] # [[Fıstıqlı]] # [[Füzuli (Samux)]] # [[Fyodorovka (Xaybulla)]] # [[Garıs Əyribənd]] # [[Geoloqorazvetka (Əbyəlil)]] # [[Genişkənd]] # [[Gədikqışlaq]] # [[Gənzə (Ordubad)]] # [[Gəray]] # [[Gəraybəyli (Ucar)]] # [[Gərgər (Gədəbəy)]] # [[Gərməçataq]] # [[Gərməşöylü]] # [[Gicanoba]] # [[Gilah]] # [[Gilançay (Ordubad)]] # [[Gomuşçu (Saatlı)]] # [[Goranlı]] # [[Gödəkdərə]] # [[Gölbatan (Baymak)]] # [[Gömür]] # [[Gömürdəhnə]] # [[Göydərə (Culfa)]] # [[Göydərə (Qobustan)]] # [[Göyçəkənd]] # [[Göyəbaxan]] # [[Göyəli]] # [[Göyəmli]] # [[Göynüyən]] # [[Gülallı]] # [[Güləzi]] # [[Güllük]] # [[Gülməmmədli (Cəlilabad)]] # [[Gülməmmədli (Goranboy)]] # [[Gültəpə]] # [[Gümüşlü]] # [[Güneyməhlə]] # [[Günəşli (Cəlilabad)]] # [[Günəşli (Gədəbəy)]] # [[Güznüt]] # [[Hacalıkənd]] # [[Hacallı (Goranboy)]] # [[Hacıalılı (Samux)]] # [[Hacıalılar (Gədəbəy)]] # [[Hacıağabəyli]] # [[Hacıağalar]] # [[Hacıcavadlı]] # [[Hacıələkbərli]] # [[Hacıhəsənli]] # [[Hacıhüseynli]] # [[Hacıismayıllı]] # [[Hacıqaib]] # [[Hacılar (Gədəbəy)]] # [[Hacılar (Tovuz)]] # [[Hacıməmmədli (Cəlilabad)]] # [[Hacıniyyət]] # [[Hacışəkər]] # [[Hacıvar]] # [[Haçaqaya]] # [[Hakmar (Xaybulla)]] # [[Hakmar Nazarqol (Xaybulla)]] # [[Hamarqışlaq]] # [[Haput]] # [[Hasıllı]] # [[Havuş]] # [[Hazırəhmədli]] # [[Heriknaz]] # [[Heydərabad (Saatlı)]] # [[Heydərli (Gədəbəy)]] # [[Hələşi]] # [[Həmənli]] # [[Həmzəli (Şərur)]] # [[Həsən (Auırqazı)]] # [[Həsən (Baymak)]] # [[Həsənli (Cəlilabad)]] # [[Həsənli (Tovuz)]] # [[Hətəmlər (Tovuz)]] # [[Həyetkol (Əbyəlil)]] # [[Həziabad]] # [[Həzrə (Qəbələ)]] # [[Həzrəoba]] # [[Hüseyn (Əbyəlil)]] # [[Hüseynbəyli (Qazax)]] # [[Hüseynqulular]] # [[Irnıkşı (Arxangel)]] # [[Juravlyovka (Auırqazı)]] # [[2-ci Etkol (Baymak)]] # [[2-ci Mokas (Baymak)]] # [[2-ci Türkmən (Baymak)]] # [[Kalbaoruc Dizə]] # [[Kalinin (Baymak)]] # [[Kalmak (Əbyəlil)]] # [[Kamallı (Saatlı)]] # [[Kamaşize (Askın)]] # [[Kamenka (Auırqazı)]] # [[Karaqay (Arxangel)]] # [[Karatal (Baymak)]] # [[Karataşevka (Arxangel)]] # [[Kartkiçək (Askın)]] # [[Kaşka (Askın)]] # [[Kazanka (Arxangel)]] # [[Kazanka (Baymak)]] # [[Kazımabad (Cəlilabad)]] # [[Kazımlı]] # [[Kazmaş (Əbyəlil)]] # [[Kelami]] # [[Kerəşke (Baymak)]] # [[Keşənne (Auırqazı)]] # [[Keşkü]] # [[Keşqutan]] # [[Kiçik Alatəmir]] # [[Kiçik Arıçlanqol (Xaybulla)]] # [[Kiçik Əmili]] # [[Kiçik İbray (Auırqazı)]] # [[Kiçik Qaramurad]] # [[Kiçik Nuqazaq (Auırqazı)]] # [[Kiçik Pirəlli]] # [[Kirən]] # [[Kipircik]] # [[Kırzas (Əbyəlil)]] # [[Kışlauyılqa (Askın)]] # [[Kıuat (Baymak)]] # [[Kıyqazı (Askın)]] # [[Kizqənbaş (Baltas)]] # [[Kıçındı (Arxangel)]] # [[Kızqı (Arxangel)]] # [[Knyazev (Arxangel)]] # [[Knyazevka (Auırqazı)]] # [[Koxanəbi]] # [[Kolanı (Hacıqabul)]] # [[Kolanı (Şahbuz)]] # [[Kollu (Gədəbəy)]] # [[Kolokas (Əbyəlil)]] # [[Kolsora (Baymak)]] # [[Komanlı]] # [[Kommuna (Dərbənd)]] # [[Kommuna (Qazax)]] # [[Komsomol (Baymak)]] # [[Komsomolsk (Xaybulla)]] # [[Korolyov (Askın)]] # [[Kosacan]] # [[Kotam]] # [[Köhnə Balapan (Əbyəlil)]] # [[Köhnə Ətekəy (Auırqazı)]] # [[Köhnə İbraev (Auırqazı)]] # [[Köhnə İlekəy (Baltas)]] # [[Köhnə İvanovka (Auırqazı)]] # [[Köhnə Kara (Askın)]] # [[Köhnə Karqalı (Baltas)]] # [[Köhnə Kazansı (Askın)]] # [[Köhnəkənd (Gədəbəy)]] # [[Köhnə Kuskilde (Askın)]] # [[Köhnə Küzək (Auırqazı)]] # [[Köhnəqala]] # [[Köhnə Qaramalı (Auırqazı)]] # [[Köhnəqışlaq (Gədəbəy)]] # [[Köhnə Quşçu]] # [[Köhnə Mutabaş (Askın)]] # [[Köhnə Soltanqol (Baltas)]] # [[Köhnə Timeşkə (Auırqazı)]] # [[Köhnə Timkə (Baltas)]] # [[Köhnə Yakşıy (Baltas)]] # [[Köhnə Yamurza (Baltas)]] # [[Köhnə Yanbay (Baltas)]] # [[Köhünlü]] # [[Kömərli (Arxangel)]] # [[Könqəkbaş (Askın)]] # [[Kötüklü]] # [[Köyəzəbaş (Auırqazı)]] # [[Krasnaya Qorka (Arxangel)]] # [[Krasnı Vostok (Auırqazı)]] # [[Kristovı Zılayır (Baymak)]] # [[Kubıyaz (Askın)]] # [[Kujan (Əbyəlil)]] # [[Kuqizel (Baymak)]] # [[Kultura (Auırqazı)]] # [[Kulyuçi (Askın)]] # [[Kunxırt]] # [[Kunyantau (Baymak)]] # [[Kunzavod (Baymak)]] # [[Kurqaş (Arxangel)]] # [[Kurmanay (Auırqazı)]] # [[Kurud]] # [[Kusem (Əbyəlil)]] # [[Kusem Rudniki (Əbyəlil)]] # [[Kusən (Askın)]] # [[Kusəy (Baymak)]] # [[Kuşıy (Əbyəlil)]] # [[Kuşkul (Askın)]] # [[Kuşkul (Auırqazı)]] # [[Kuyaştır (Askın)]] # [[Kuzminovka (Auırqazı)]] # [[Kuznesovka (Arxangel)]] # [[Kükü (Şahbuz)]] # [[Kültəpə (Babək)]] # [[Yuxarı Güləver]] }} == Kateqoriya:İstinad xətası olan səhifələr‎ == {{siyahı|5| # [[Akdes Nimet Kurat]] 1 xal # [[Aqnostisizm]] 1 xal # [[Ağaçayırı müharibəsi]] 1 xal # [[Ağzıböyük silsiləsi]] 1 xal # [[Aleksandr Milyukov]] # [[Alişer Usmanov]] # [[Aprel döyüşləri]] # [[Aprite le finestre]] # [[Arduino]] # [[Ariel Universiteti]] # Armud cinsi # [[Aslanbəyli]] # [[Aşı sumaq]] # [[Aşıq]] # [[Atom]] # [[Avropa Birliyi–Gürcüstan əlaqələri]] # [[Bakı Slavyan Universiteti]] # [[Bakı şəhəri 18 nömrəli tam orta məktəb]] # [[Bakıdakı məscidlərin siyahısı]] - # [[Banbaşı]] # [[Barnaba İncili]] # [[Başqalarının həyatı (film, 2006)]] # [[Başqırdıstan himni]] # [[Beyli akasiyası]] # [[Bolnisi]] # [[Bratislava]] # [[Bredli Stiven Perri]] # [[Bricmen Stokbarger metodu]] # [[Buçintoro]] # [[Ceb Buş]] # [[Cek Sərçə]] # [[Cənubi Florida Universiteti]] # [[Çarekvəng monastırı]] # [[Çelsi FK]] # [[Çəmənlikdə səhər yeməyi (tablo)]] # [[Çjen Xe]] # [[Çində yaşayan xalqlar]] # [[Çılpaq Maxa]] # [[Çox qorxulu kino 4 (film, 2006)]] # [[Dağlıq Bədəxşan Muxtar Vilayəti]] # [[Dana Dileyni]] # [[Date A Live]] # [[Death Note]] # [[Debüt (musiqi qrupu)]] # [[Dəniz samuru]] # [[Dərəkənd (Şərur)]] # [[Dilan və Koul Sprous]] # [[Dönüş (film, 2006)]] # [[Dünya adaları]] # [[Emi Uaynhaus]] # [[Ergani]] # [[E.T.]] # [[Əfrasiyab (qədim şəhər)]] # [[Əfsanə Laçın]] # [[GEO (jurnal)]] # [[Give Me Peace On Earth (Modern Talking)]] # [[Fatma Mahmudova]] # [[Ferraritet]] # [[Feynman diaqramı]] # [[Fəryad (film, 1996)]] # [[FİFA Klublararası Dünya Çempionatı Finalı 2005]] # [[Fırtınalar diyarı (film, 2014)]] # [[Flatiron Building]] # [[Flora Kərimova]] # [[Futbol geyimi]] # [[Gəbə]] # [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]] # [[Half-Life]] # [[Hallavar çayı]] # [[Haumeanın peykləri]] # [[Heca vəzni]] # [[Həştərxan quberniyası]] # [[Həzaralar]] # [[Hilari Daff]] # [[Hörümçək-adam]] # [[Hurts]] # [[Hudeydə]] # [[Xəzər adaları]] # [[Xınalıq]] # [[Xotonlar]] # [[Kadeş döyüşü]] # [[Keila]] # [[Kitab]] # [[Knut Hamsun]] # [[Koley]] # [[Komodo varanı]] # [[Kopa Amerika Sentenario]] # [[Kuşan İmperiyası]] # [[Qardabani]] # [[Qazax rayonu]] # [[Qjeqoj Krıxovyak]] # [[İbrahim İbrahimov (iş adamı)]] # [[IBM]] # [[İnterRail]] # [[İntihar]] # [[İntiharçılar dəstəsi (film, 2016)]] # [[İren Adler]] # [[İstifadəçi:Elmeddin Production]] # [[İstifadəçi:Number Pi/musiqi]] # [[İstifadəçi müzakirəsi:Rufet Turkmen/Qaralama]] # [[İstifadəçi:Şöhrət/WIN/GIA]] # [[IS-LM modeli]] # [[Latışlar]] # [[Lionel Messi]] # [[Marian çökəkliyi]] # [[Martin Hinton]] # [[Maştağa]] # [[Metamizol]] # [[Metropoliten xətti]] # [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] # [[Məhəmməd Əsəd bəy]] # [[Milli Gül]] # [[Mona Liza]] # [[Müqəddəs Nikolay kilsəsi (Tallin)]] # [[Myuon]] # [[Nazim Bəydəmirli]] # [[Nensi Ajram]] # [[Neron]] # [[Nəsrulla xan]] # [[NGC 100]] # [[NGC 1000]] # [[NGC 1001]] # [[NGC 1002]] # [[NGC 1003]] # [[NGC 1004]] # [[NGC 1005]] # [[NGC 1006]] # [[NGC 1007]] # [[NGC 1008]] # [[NGC 1009]] # [[NGC 101]] # [[NGC 1010]] # [[NGC 1011]] # [[NGC 1012]] # [[NGC 1013]] # [[NGC 1014]] # [[NGC 1015]] # [[NGC 1016]] # [[NGC 1017]] # [[NGC 1018]] # [[NGC 1019]] # [[NGC 102]] # [[NGC 1020]] # [[NGC 1021]] # [[NGC 1022]] # [[NGC 1023]] # [[NGC 1023A]] # [[NGC 1024]] # [[NGC 1025]] # [[NGC 1026]] # [[NGC 1027]] # [[NGC 1028]] # [[NGC 1029]] # [[NGC 103]] # [[NGC 1030]] # [[NGC 1031]] # [[NGC 1032]] # [[NGC 1033]] # [[NGC 1034]] # [[NGC 1035]] # [[NGC 1036]] # [[NGC 1037]] # [[NGC 1038]] # [[NGC 1039]] # [[NGC 104]] # [[NGC 1040]] # [[NGC 1041]] # [[NGC 1042]] # [[NGC 1043]] # [[NGC 1044]] # [[NGC 1045]] # [[NGC 1046]] # [[NGC 1047]] # [[NGC 1048]] # [[NGC 1048A]] # [[NGC 1049]] # [[NGC 105]] # [[NGC 1050]] # [[NGC 1051]] # [[NGC 1052]] # [[NGC 1053]] # [[NGC 1054]] # [[NGC 1055]] # [[NGC 1056]] # [[NGC 1057]] # [[NGC 1058]] # [[NGC 1059]] # [[NGC 106]] # [[NGC 1060]] # [[NGC 1061]] # [[NGC 1063]] # [[NGC 1064]] # [[NGC 1065]] # [[NGC 1066]] # [[NGC 1067]] # [[NGC 1068]] # [[NGC 1069]] # [[NGC 107]] # [[NGC 1070]] # [[NGC 1071]] # [[NGC 1072]] # [[NGC 1073]] # [[NGC 1074]] # [[NGC 1075]] # [[NGC 1076]] # [[NGC 1077]] # [[NGC 1077A]] # [[NGC 1077B]] # [[NGC 1078]] # [[NGC 1079]] # [[NGC 108]] # [[NGC 1080]] # [[NGC 1081]] # [[NGC 1082]] # [[NGC 1083]] # [[NGC 1084]] # [[NGC 1085]] # [[NGC 1086]] # [[NGC 1087]] # [[NGC 1088]] # [[NGC 1089]] # [[NGC 109]] # [[NGC 1090]] # [[NGC 1091]] # [[NGC 1092]] # [[NGC 1093]] # [[NGC 1094]] # [[NGC 1095]] # [[NGC 1096]] # [[NGC 1097]] # [[NGC 1097A]] # [[NGC 1098]] # [[NGC 1099]] # [[NGC 11]] # [[NGC 110]] # [[NGC 1100]] # [[NGC 1101]] # [[NGC 1102]] # [[NGC 1103]] # [[NGC 1104]] # [[NGC 1105]] # [[NGC 1106]] # [[NGC 1107]] # [[NGC 1108]] # [[NGC 1109]] # [[NGC 1110]] # [[NGC 111]] # [[NGC 1111]] # [[NGC 1112]] # [[NGC 1113]] # [[NGC 1114]] # [[NGC 1115]] # [[NGC 1116]] # [[NGC 1117]] # [[NGC 1117A]] # [[NGC 1118]] # [[NGC 1119]] # [[NGC 112]] # [[NGC 1120]] # [[NGC 1121]] # [[NGC 1122]] # [[NGC 1123]] # [[NGC 1124]] # [[NGC 1125]] # [[NGC 1126]] # [[NGC 1127]] # [[NGC 1128]] # [[NGC 1129]] # [[NGC 113]] # [[NGC 1130]] # [[NGC 1131]] # [[NGC 1132]] # [[NGC 1133]] # [[NGC 1134]] # [[NGC 1135]] # [[NGC 1136]] # [[NGC 1137]] # [[NGC 1138]] # [[NGC 1139]] # [[NGC 114]] # [[NGC 1140]] # [[NGC 1141]] # [[NGC 1143]] # [[NGC 1144]] # [[NGC 1145]] # [[NGC 1146]] # [[NGC 1147]] # [[NGC 1148]] # [[NGC 1149]] # [[NGC 115]] # [[NGC 1150]] # [[NGC 1151]] # [[NGC 1152]] # [[NGC 1153]] # [[NGC 1154]] # [[NGC 1155]] # [[NGC 1156]] # [[NGC 1157]] # [[NGC 1158]] # [[NGC 1159]] # [[NGC 116]] # [[NGC 1160]] # [[NGC 1161]] # [[NGC 1162]] # [[NGC 1163]] # [[NGC 1164]] # [[NGC 1165]] # [[NGC 1166]] # [[NGC 1167]] # [[NGC 1168]] # [[NGC 1169]] # [[NGC 117]] # [[NGC 1170]] # [[NGC 1171]] # [[NGC 1172]] # [[NGC 1173]] # [[NGC 1174]] # [[NGC 1175]] # [[NGC 1176]] # [[NGC 1177]] # [[NGC 1178]] # [[NGC 1179]] # [[NGC 118]] # [[NGC 1180]] # [[NGC 1181]] # [[NGC 1182]] # [[NGC 1183]] # [[NGC 1184]] # [[NGC 1185]] # [[NGC 1186]] # [[NGC 1187]] # [[NGC 1188]] # [[NGC 1189]] # [[NGC 119]] # [[NGC 1190]] # [[NGC 1191]] # [[NGC 1192]] # [[NGC 1193]] # [[NGC 1195]] # [[NGC 1196]] # [[NGC 1197]] # [[NGC 1198]] # [[NGC 1199]] # [[NGC 12]] # [[NGC 120]] # [[NGC 1200]] # [[NGC 1201]] # [[NGC 1202]] # [[NGC 1203]] # [[NGC 1204]] # [[NGC 1205]] # [[NGC 1206]] # [[NGC 1207]] # [[NGC 1208]] # [[NGC 1209]] # [[NGC 121]] # [[NGC 1210]] # [[NGC 1211]] # [[NGC 1212]] # [[NGC 1213]] # [[NGC 1214]] # [[NGC 1215]] # [[NGC 1216]] # [[NGC 1217]] # [[NGC 1218]] # [[NGC 1219]] # [[NGC 122]] # [[NGC 1220]] # [[NGC 1221]] # [[NGC 1222]] # [[NGC 1223]] # [[NGC 1224]] # [[NGC 1225]] # [[NGC 1226]] # [[NGC 1227]] # [[NGC 1228]] # [[NGC 1229]] # [[NGC 123]] # [[NGC 1230]] # [[NGC 1231]] # [[NGC 1232]] # [[NGC 1232A]] # [[NGC 1233]] # [[NGC 1234]] # [[NGC 1235]] # [[NGC 1236]] # [[NGC 1237]] # [[NGC 1238]] # [[NGC 1239]] # [[NGC 124]] # [[NGC 1240]] # [[NGC 1241]] # [[NGC 1242]] # [[NGC 1243]] # [[NGC 1244]] # [[NGC 1245]] # [[NGC 1246]] # [[NGC 1247]] # [[NGC 1248]] # [[NGC 1249]] # [[NGC 125]] # [[NGC 1250]] # [[NGC 1251]] # [[NGC 1252]] # [[NGC 1253]] # [[NGC 1253A]] # [[NGC 1254]] # [[NGC 1255]] # [[NGC 1256]] # [[NGC 1257]] # [[NGC 1258]] # [[NGC 1259]] # [[NGC 126]] # [[NGC 1260]] # [[NGC 1261]] # [[NGC 1262]] # [[NGC 1263]] # [[NGC 1264]] # [[NGC 1265]] # [[NGC 1266]] # [[NGC 1267]] # [[NGC 1268]] # [[NGC 1269]] # [[NGC 127]] # [[NGC 1270]] # [[NGC 1271]] # [[NGC 1272]] # [[NGC 1273]] # [[NGC 1274]] # [[NGC 1275]] # [[NGC 1276]] # [[NGC 1277]] # [[NGC 1278]] # [[NGC 1279]] # [[NGC 128]] # [[NGC 1280]] # [[NGC 1281]] # [[NGC 1282]] # [[NGC 1283]] # [[NGC 1284]] # [[NGC 1285]] # [[NGC 1286]] # [[NGC 1287]] # [[NGC 1288]] # [[NGC 1289]] # [[NGC 129]] # [[NGC 1290]] # [[NGC 1291]] # [[NGC 1292]] # [[NGC 1293]] # [[NGC 1294]] # [[NGC 1295]] # [[NGC 1296]] # [[NGC 1297]] # [[NGC 1298]] # [[NGC 1299]] # [[NGC 13]] # [[NGC 130]] # [[NGC 1300]] # [[NGC 1301]] # [[NGC 1302]] # [[NGC 1303]] # [[NGC 1304]] # [[NGC 1305]] # [[NGC 1306]] # [[NGC 1307]] # [[NGC 1308]] # [[NGC 1309]] # [[NGC 131]] # [[NGC 1310]] # [[NGC 1311]] # [[NGC 1312]] # [[NGC 1313]] # [[NGC 1313A]] # [[NGC 1314]] # [[NGC 1315]] # [[NGC 1316]] # [[NGC 1316A]] # [[NGC 1316B]] # [[NGC 1316C]] # [[NGC 1319]] # [[NGC 132]] # [[NGC 1320]] # [[NGC 1321]] # [[NGC 1322]] # [[NGC 1323]] # [[NGC 1324]] # [[NGC 1325]] # [[NGC 1325A]] # [[NGC 1326]] # [[NGC 1326A]] # [[NGC 1326B]] # [[NGC 1327]] # [[NGC 1328]] # [[NGC 1329]] # [[NGC 133]] # [[NGC 1330]] # [[NGC 1332]] # [[NGC 1333]] # [[NGC 1334]] # [[NGC 1335]] # [[NGC 1336]] # [[NGC 1337]] # [[NGC 1338]] # [[NGC 1339]] # [[NGC 134]] # [[NGC 1341]] # [[NGC 1342]] # [[NGC 1343]] # [[NGC 1344]] # [[NGC 1345]] # [[NGC 1346]] # [[NGC 1347]] # [[NGC 1348]] # [[NGC 1349]] # [[NGC 135]] # [[NGC 1350]] # [[NGC 1351]] # [[NGC 1351A]] # [[NGC 1352]] # [[NGC 1353]] # [[NGC 1354]] # [[NGC 1355]] # [[NGC 1356]] # [[NGC 1357]] # [[NGC 1358]] # [[NGC 1359]] # [[NGC 136]] # [[NGC 1360]] # [[NGC 1361]] # [[NGC 1362]] # [[NGC 1363]] # [[NGC 1364]] # [[NGC 1365]] # [[NGC 1366]] # [[NGC 1367]] # [[NGC 1368]] # [[NGC 1369]] # [[NGC 137]] # [[NGC 1370]] # [[NGC 1371]] # [[NGC 1372]] # [[NGC 1373]] # [[NGC 1374]] # [[NGC 1375]] # [[NGC 1376]] # [[NGC 1377]] # [[NGC 1378]] # [[NGC 1379]] # [[NGC 138]] # [[NGC 1380]] # [[NGC 1380A]] # [[NGC 1380B]] # [[NGC 1381]] # [[NGC 1382]] # [[NGC 1383]] # [[NGC 1384]] # [[NGC 1385]] # [[NGC 1386]] # [[NGC 1387]] # [[NGC 1388]] # [[NGC 1389]] # [[NGC 139]] # [[NGC 1390]] # [[NGC 1391]] # [[NGC 1392]] # [[NGC 1393]] # [[NGC 1394]] # [[NGC 1395]] # [[NGC 1396]] # [[NGC 1397]] # [[NGC 1398]] # [[NGC 1399]] # [[NGC 14]] # [[NGC 140]] # [[NGC 1400]] # [[NGC 1401]] # [[NGC 1402]] # [[NGC 1403]] # [[NGC 1404]] # [[NGC 1405]] # [[NGC 1406]] # [[NGC 1407]] # [[NGC 1408]] # [[NGC 1409]] # [[NGC 141]] # [[NGC 1410]] # [[NGC 1411]] # [[NGC 1412]] # [[NGC 1413]] # [[NGC 1414]] # [[NGC 1415]] # [[NGC 1416]] # [[NGC 1417]] # [[NGC 1418]] # [[NGC 1419]] # [[NGC 142]] # [[NGC 1420]] # [[NGC 1421]] # [[NGC 1422]] # [[NGC 1423]] # [[NGC 1424]] # [[NGC 1425]] # [[NGC 1426]] # [[NGC 1427]] # [[NGC 1427A]] # [[NGC 1428]] # [[NGC 1429]] # [[NGC 143]] # [[NGC 1430]] # [[NGC 1431]] # [[NGC 1432]] # [[NGC 1433]] # [[NGC 1434]] # [[NGC 1435]] # [[NGC 1436]] # [[NGC 1437]] # [[NGC 1437A]] # [[NGC 1437B]] # [[NGC 1438]] # [[NGC 1439]] # [[NGC 144]] # [[NGC 1440]] # [[NGC 1441]] # [[NGC 1442]] # [[NGC 1443]] # [[NGC 1444]] # [[NGC 1445]] # [[NGC 1446]] # [[NGC 1447]] # [[NGC 1448]] # [[NGC 1449]] # [[NGC 145]] # [[NGC 1450]] # [[NGC 1451]] # [[NGC 1452]] # [[NGC 1453]] # [[NGC 1454]] # [[NGC 1455]] # [[NGC 1456]] # [[NGC 1457]] # [[NGC 1458]] # [[NGC 1459]] # [[NGC 146]] # [[NGC 1460]] # [[NGC 1461]] # [[NGC 1462]] # [[NGC 1463]] # [[NGC 1464]] # [[NGC 1465]] # [[NGC 1466]] # [[NGC 1467]] # [[NGC 1468]] # [[NGC 1469]] # [[NGC 147]] # [[NGC 1470]] # [[NGC 1471]] # [[NGC 1472]] # [[NGC 1473]] # [[NGC 1474]] # [[NGC 1475]] # [[NGC 1476]] # [[NGC 1477]] # [[NGC 1478]] # [[NGC 1479]] # [[NGC 148]] # [[NGC 1480]] # [[NGC 1481]] # [[NGC 1482]] # [[NGC 1483]] # [[NGC 1484]] # [[NGC 1485]] # [[NGC 1486]] # [[NGC 1487]] # [[NGC 1488]] # [[NGC 1489]] # [[NGC 149]] # [[NGC 1490]] # [[NGC 1491]] # [[Niue]] # [[Norilsk]] # [[Norveç meşəsi (film, 2010)]] # [[Noyşvanştayn qəsri]] # [[Nunivak çupikləri]] # [[Nyu-York metropoliteni]] # [[Ox (teleserial, 2012)]] # [[Oğlan evi 2 (film, 2016)]] # [[Orinc (Avstraliya)]] # [[Osmanlı İmperiyasının zirehli döyüş gəmilərinin siyahısı]] # [[Otaku]] # [[Ölkələrin əhaliyə görə sıralanması]] # [[Patrik Kutrone]] # [[Pavel Maykov]] # [[Peterhof]] # [[Platin]] # [[Pritsker mükafatı]] # [[Rayan Qoslinq]] # [[2011 Dünya Buzüstü Xokkey Çempionatı]] # [[2012 Yay Paralimpiya Oyunları]] # [[3096 gün (film, 2013)]] # [[San-Fransisko Çin Xəstəxanası]] # [[Sergey Aksyonov]] # [[Sosial psixologiya]] # [[Soyotlar]] # [[Şahmat üzrə milli komandalar arasında 17-ci Avropa çempionatı]] # [[Şahrux Xan]] # [[Şeyx Müfid]] # [[Şəxslər haqqında Azərbaycan poçt markalarının siyahısı]] # [[Şəki rayonu]] # [[Səyyad Əliyev küçəsi (Naxçıvan)]] # [[Şirakava-qo və Qokayama tarixi kəndləri]] # [[Şirvanşahlar dövləti]] # [[Şotlandiya]] # [[Şumava Milli Parkı]] # [[Tadeuş Zabloski]] # [[Tasmaniya canavarı]] # [[Tbilisi]] # [["Tərəqqi" medalı ilə təltif edilənlərin siyahısı]] # [[Tomarlı]] # [[Udinlər]] # [[UEFA Kuboklar Kuboku finallarının siyahısı]] # [[Üçkilsə kafedralı]] # [[Vasili Əliyev]] # [["Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilənlərin siyahısı]] # [[Vəznlər]] # [[Vüqar Əhməd]] # [[III İnnokenti]] # [[Yalanların cəmi (film, 2008)]] # [[Velosiraptor]] # [[Yusuf Məmmədəliyev (nəvə)]] }} == Təkrarlanan məqalələr == # [[Bətəlqeyzə]] → [[Bətəlgeyze]] - # [[Cormaqon Noyan]] → [[Çormoqun noyon]] # [[Ekoloji sistem və ya ekosistem]] → [[Ekosistem]] # [[Tefton ordeni]] → [[Tevton ordeni]] # [[Qar uçqunları]] → [[Çığ]] # [[Arsellinidlər]] → [[Lesguereusiidae]] # [[Azər Əhmədov (yüngül atlet)]] → [[Azər Əhmədov (atlet)]] # [[Armud saturniyası]] → [[Armud saturniyasi]] # [[Araz]] → [[Araz (ad)]] → [[Araz (dəqiqləşdirmə)]] - == Tənha səhifələr == # [[Abbas]] 2 xal # [[Araz]] 2 xal # [[Artur]] 2 xal # [[Daniel]] 2 xal # [[Fərhad (dəqiqləşdirmə)]] 2 xal # [[Ruslan (ad)]] 2 xal = Yanlış adlandırmalar = # [[Minimal temperatur]] → [[Mütləq minimal temperatur]] 1 xal == Keçid verməyən səhifələr == # [[Aysel Kərim]] 1 xal # [[Nasional Sosializm]] 3 xal == Kateqoriya:Vikipediya:Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırılmalı məqalələr == # [[Nabur]] - # [[Pirəzə]] - == Kateqoriya:Vikipediya:Vikiləşdiriləcək məqalələr‎ == # [[Nabur]] 2 xal # [[Pirəzə]] 2 xal == Kateqoriya:Mətnsiz məqalələr == # [[Qalacıq (Qusar)]] 1 xal * - təkrarlanan məqalə və ya kateqoriyalar '''Ümumi xal: 2124 xal''' dh0trup3rhiskngcdbhdlsvymmeikmi 14 532726 6599166 4613737 2022-08-28T14:10:44Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rumıniyada İslam]] → [[Kateqoriya:Rumıniyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] [[Kateqoriya:Rumıniyada islam]] mu9o5gcur70dyg5svt768klalu0h46u 0 534828 6601027 6567953 2022-08-29T11:02:20Z Ələddin.Məlikov 87736 /* Filologiya və Pedaqogika elmləri üzrə */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Metafizika (dəqiqləşdirmə)}} {{Jurnal |adı = Metafizika |loqo = |loqo_ölçüsü = <!-- avtomatik 180px --> |şəkil = |şəkil_ölçüsü = <!-- avtomatik 200px --> |şəkil_alt = |izah = |baş redaktor = <!-- ən çox |redaktor3= --> [[Ələddin Məlikov]] |redaktor_başlığı = <!-- ən çox |redaktor_başlığı3= --> |əvvəlki_redaktor = |məsul_redaktor = |əməkdaşlar = |yazıçı = |fotoqraf = |növ = Beynəlxalq fəlsəfi və fənlərarası araşdırmalar jurnalı |dövrilik = Rüblük jurnal (mart, iyun, sentyabr, dekabr) |format = |tiraj = [[300]] |nəşriyyat = [[Elm (nəşriyyat)|Elm nəşriyyatı]] |ödənilmiş_tiraj = |ödənilməmiş_tiraj = |tiraj_ili = |ümumi_tiraj = |təsisçi = |təsis tarixi = [[2017]] |ilk_buraxılışı = <!-- {{Start date|il|ay|gün}} -->[[2018]] |nəşriyyatını dayandırıb = |şirkət = Beynəlxalq Metafizika Mərkəzi |ölkə = {{AZE}} |qərargah = [[Bakı]] |dil = [[Azərbaycan]], [[Rus]], [[İngilis]], [[Türk]], [[Fars]], [[Ərəb]] |qiymət = |siyasi mənsubiyyət = |səhifə = |sayt = [metafizikajurnali.az Rəsmi veb saytı] | ISSN = 2616-6879 | eISSN = 2617-751X |oclc = 1117709579 }} '''"Metafizika"''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nda çap olunan beynəlxalq fəlsəfi və fənlərarası araşdırmalar jurnalı. Azərbaycan və dünya fəlsəfəsi, tarixi, mədəniyyəti, ədəbiyyatı, incəsənəti və sair elm sahələri ilə bağlı elmi məqalələr oxuculara təqdim edir. == Jurnal barədə məlumat == * Metafizika [[jurnal]]ı 2017-ci ildə [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ədliyyə Nazirliyi]]ndə № 4144 nömrəsi ilə qeydiyyatdan keçmişdir. [[Azərbaycan Respublikası]]nda "Fəlsəfə və interdisiplinar" elmlər sahəsində beynəlxalq fəlsəfi və fənlərarası elmi jurnaldır.<ref>[https://www.facebook.com/Metafizikajurnali/ Jurnalın rəsmi sosial səhifəsi]</ref> * Metafizika jurnalı ildə 4 dəfə nəşr olunur. Jurnalda [[Azərbaycan]], [[türk]], [[rus]], [[ingilis]], [[fars]] və [[ərəb]] dillərində bütün məqalələr ekspertlər tərəfindən müsbət rəy alarsa, qəbul və çap olunur.<ref>[https://azertag.az/xeber/Metafizika_jurnali_nufuzlu_beynelxalq_indeksde_qeydiyyata_alinib-1189690 "Metafizika" jurnalının nüfuzlu beynəlxalq indeksdə qeydiyyatı]</ref> * "Metafizika" jurnalı [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası]]nın Rəyasət Heyətinin qərarı ilə Fəlsəfə və Sosiologiya elmləri,<ref>[http://www.aak.gov.az/single/423 Fəlsəfə və Sosiologiya elmləri üzrə məqalələrin dərc olunması tövsiyə edilən dövri elmi nəşrlər]</ref> Siyasi Elmlər<ref>[http://www.aak.gov.az/single/424 Siyasi elmlər üzrə məqalələrin dərc olunması tövsiyə edilən dövri elmi nəşrlər]</ref> və Pedaqogika<ref>[http://www.aak.gov.az/single/428 Pedaqogika üzrə məqalələrin dərc olunması tövsiyə edilən dövri elmi nəşrlər]</ref> üzrə Azərbaycan Respublikasında dissertasiyaların əsas nəticələrinin dərc olunması tövsiyə edilən dövri elmi nəşrlərin siyahısına daxil edilmişdir.<ref>{{Cite web |title=ARP yanında Ali Attestasiya Komissiyasının saytında |url=http://www.aak.gov.az/jurnals/2020_siyahi/fels_sos_elm_nesr_20.pdf |access-date=2020-07-13 |archive-date=2020-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200713062637/http://www.aak.gov.az/jurnals/2020_siyahi/fels_sos_elm_nesr_20.pdf |url-status=dead }}</ref> * Metafizika Jurnalı öz fəaliyyətini Azərbaycan Respublikasının qanunları, öz əsasnaməsi və beynəlxalq standartların tələblərinə əsasən təşkil edib. Jurnalın əsas məqsədi elmin inkişaf etməsi üçün layiqli töhfələr vermək, fəlsəfə, ilahiyyat, sosiologiya, psixologiya, tarix, filologiya, pedaqogika, hüquq, siyasi və iqtisadiyyat elmləri üzrə aparılan tədqiqatları öz səhifələrində işıqlandıraraq elmi ictimaiyyəti onlarla tanış etmək, geniş elmi müzakirələrə səbəb ola biləcək problemlərin fənlərarası yanaşma müstəvisində araşdırılmasının nəticələrinin, alim və tədqiqatçılar arasında elmi diskussiya yaradacaq elmin paradiqmaları və yenilikləri barədə araşdırmaların geniş yayılmasına töhfə verməkdir. == Jurnalın bölmələri == * Fəlsəfə, İlahiyyat, Sosiologiya və Psixologiya * Tarix, Arxeologiya və Antropologiya * Filologiya və Pedaqogika * Hüquq və Siyasi elmlər * İqtisadiyyat elmləri * Sənətşünaslıq və Memarlıq elmləri == Jurnalın Redaksiya Heyəti == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || [[Ələddin Məlikov]] ([[Azərbaycan]]) [baş redaktor] || [[AMEA Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutu|AMEA, Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutu]]<ref>{{Cite web |title=Metafizika jurnalının baş redaktoru |url=http://metafizikajurnali.az/i3_az.html |access-date=2020-07-23 |archive-date=2018-09-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180907032333/http://metafizikajurnali.az/i3_az.html |url-status=dead }}</ref>||01 noyabr 2017 || [[-]] || 1- |- | 2 || Əfşan Şəfiyeva ([[Azərbaycan]]) [məsul katib] || AMEA, Şərqşünaslıq İnstitutu || 04 aprel 2022 || [[-]] || 18-<ref>{{Cite web |title=Metafizika Jurnalının Redaksiya Heyətinin rəsmi veb səhifəsi |url=http://metafizikajurnali.az/i5_az.html |access-date=2021-05-31 |archive-date=2021-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210517030952/http://metafizikajurnali.az/i5_az.html |url-status=dead }}</ref> |} == Jurnalın Bölmələr Üzrə Redaksiya Heyəti == == Fəlsəfə, Sosiologiya və Psixologiya elmləri üzrə == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || Rəfail Həsənov ([[Azərbaycan]]) || [[Bakı Dövlət Universiteti]] ||01 dekabr 2017 || [[-]] || 1- |- | 2 || Olga Louchakova-Schwartz ([[ABŞ]]) || [[Kaliforniya Universiteti]] ||01 dekabr 2017 || [[-]] || 1- |- | 3 || [[Məmməd Əliyev (filosof)|Məmməd Əliyev]] ([[Azərbaycan]]) ||[[AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana|AMEA, Mərkəzi Elmi Kitabxana]] || 02 fevral 2021 || [[-]] || 13- |- | 4 || [[Rəbiyyət Aslanova]] ([[Azərbaycan]]) ||[[Bakı Dövlət Universiteti]] ||16 aprel 2021 || 08 avqust 2022 || 14-15-16-17-18 |- | 5 || [[Məhəmməd Səidi Mehr]] ([[İran]]) || [[Tərbiyət Müdərris Universiteti]]||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 6 || Əbülfəzl Kiyaşimşəki ([[İran]]) ||[[Əmir Kəbir Texniki Universiteti]] ||18 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 7 || Nazif Muhtaroğlu ([[Türkiyə]]) ||Bahçeşehir Universiteti ||01 dekabr 2017 || [[-]] || 1- |- | 8 || [[Aqil Şirinov]] ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu]] ||01 dekabr 2017 || [[-]] || 1- |- | 9 || P.Francesco Alfieri ([[Vatikan]]) || Pontific Lateran Universiteti||01 dekabr 2017 || [[-]] || 1- |- | 10 || Səbirə Nemətzadə ([[Azərbaycan]]) ||[[Bakı Dövlət Universiteti]] ||16 aprel 2021 ||01 avqust 2022 || 14-15-16-17-18 |- | 11 || [[Anar Qafarov]] ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu]] ||02 fevral 2021 || [[-]] || 13- |- | 12 || Seyid Həsən Əxlaq ([[ABŞ]]) || Coppin Dövlət Universiteti||01 iyun 2021 || [[-]] || 14- |- | 13 || Sedat Baran ([[Türkiyə]]) ||Batman Universiteti ||13 iyul 2021 || [[-]] || 15- |- | 14 || Rəna Qədirova ([[Azərbaycan]]) || [[Bakı Dövlət Universiteti]] ||27 yanvar 2022 || [[-]] || 17- |- | 15 || Rövşən Cavadov ([[Azərbaycan]]) ||[[Bakı Dövlət Universiteti]] ||27 yanvar 2022 || [[-]] || 17- |- | 16 || Alison Tokita ([[Avstraliya]]) ||Monaş Universiteti ||01 dekabr 2017 || - || 1- |- | 17 || Tacəddin Əsəməddinzadə ([[Tacikistan]]) ||Tacikistan İslam İnstitutu ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 18 || Seyid Müslim Mədəni ([[Əfqanıstan]]) ||Ğalib Universiteti ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 19 || Vey Çen ([[Çin]]) || Təbii Elmlər Tarixi İnstitutu, Çin Elmlər Akademiyası||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 20 || Məhərrəm Əliyev ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti]] ||22 fevral 2022 || [[-]] || 17- |- | 21 || Asəf Qənbərov ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu]] ||26 aprel 2022 || [[-]] || 18- |- | 22 || Bəhram Həsənov ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu]] ||02 iyun 2022 || [[-]] || 19- |- | 23 || [[İlham Məmmədzadə]] ([[Azərbaycan]]) ||AMEA Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutu ||29 iyul 2022 || [[-]] || 19- |} == Tarix, Arxeologiya və Antropologiya elmləri üzrə == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || [[Nailə Vəlixanlı]] ([[Azərbaycan]]) ||[[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]] ||27 may 2021 || - || 14- |- | 2 || [[Nərgiz Axundova]] ([[Azərbaycan]]) ||[[AMEA Tarix İnstitutu|AMEA, Tarix İnstitutu]]||01 iyun 2021 || [[-]] || 14- |- | 3 || [[Kərim Şükürov]] ([[Azərbaycan]]) ||[[AMEA Tarix İnstitutu|AMEA, Tarix İnstitutu]]||27 may 2021 || [[-]] || 14- |- | 4 || [[Abbas Seyidov]] ([[Azərbaycan]]) ||[[AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu|Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu]]||18 noyabr 2021 || [[-]] || 17- |- | 5 || Əsədulla Cəfərov ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu|Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu]]||26 may 2021 || [[-]] || 14- |- | 6 || [[Aygün Məmmədova]] ([[Azərbaycan]]) || [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]] ||03 may 2021 || [[-]] || 14-<ref>{{Cite web |title=Metafizika Jurnalının Redaksiya Heyətinin rəsmi veb səhifəsi |url=http://metafizikajurnali.az/i5_az.html |access-date=2021-05-31 |archive-date=2021-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210517030952/http://metafizikajurnali.az/i5_az.html |url-status=dead }}</ref> |- | 7 || Yaroslav Valentinoviç Pilipçuk ([[Ukrayna]]) || Milli Pedaqoji Universitet||14 may 2021 || [[-]] || 14- |- | 8 || [[Firdovsiyyə Əhmədova]] ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası|Dövlət İdarəçilik Akademiyası]] ||01 iyun 2021 || [[-]] || 14- |- | 9 || Dmitry Aleksandroviç Kiriçenko ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu|Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu]]||26 may 2021 || [[-]] || 14- |- | 10 || Nigar Gözəlova ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Tarix İnstitutu|AMEA, Tarix İnstitutu]] || 24 may 2021 || || 14- |- | 11 || Fərda Əsədov ([[Azərbaycan]]) || AMEA Şərqşünaslıq İnstitutu||02 fevral 2022 || [[-]] || 17- |- | 12 || [[Aygün Attar]] ([[Türkiyə]]) ||Girəsun Universiteti ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 13 || Elnurə Əzizova ([[Azərbaycan]]) ||Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu ||14 aprel 2022 || [[-]] || 18- |- | 14 || Elnur Həsənov ([[Azərbaycan]]) ||AMEA Gəncə bölməsi||19 aprel 2022 || [[-]] || 18- |- | 15 || Kairken Adiyet ([[Qazaxıstan]]) ||QEA, Dövlət Tarixi İnstitutu||19 may 2022 || [[-]] || 19- |- | 16 || Anar Ağalarzadə ([[Azərbaycan]]) ||Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu||05 iyun 2022 || [[-]] || 19- |} == Filologiya və Pedaqogika elmləri üzrə == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || [[Nizami Cəfərov (deputat)|Nizami Cəfərov]] ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycanda Atatürk Mərkəzi]] ||27 may 2021 || - || 14- |- | 2 || [[Möhsün Nağısoylu]] ([[Azərbaycan]]) ||[[AMEA Dilçilik İnstitutu|AMEA, Dilçilik İnstitutu]] ||27 may 2021 || [[-]] || 14- |- | 3 || [[İmamverdi Həmidov]] ([[Azərbaycan]]) ||[[AMEA Ədəbiyyat İnstitutu|AMEA, Ədəbiyyat İnstitutu]] ||26 may 2021 || [[-]] || 14- |- | 4 || [[Şükrü Haluk Akalın]] ([[Türkiyə]]) ||[[Hacettepe Universiteti]] ||01 dekabr 2017 || [[-]] || 1- |- | 5 || Nəsrulla Məmmədov ([[Azərbaycan]]) ||[[Bakı Dövlət Universiteti]] ||02 fevral 2021 || - || 13- |- | 6 || [[Knyaz Aslan]] ([[Azərbaycan]]) ||[[Bakı Dövlət Universiteti]] ||01 iyun 2021 ||21 iyul 2022 || 14-15-16-17-18 |- | 7 || Nomadi Bartaya ([[Gürcüstan]]) ||[[Tiflis Dövlət Universiteti]] ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 8 || [[Cavanşir Yusifli]] ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Ədəbiyyat İnstitutu|AMEA, Ədəbiyyat İnstitutu]] ||31 may 2021 || - || 14- |- | 9 || [[Seymur Nəsirov]] ([[Azərbaycan]]) || Qahirə Universiteti ||21 iyun 2021 || - || 15- |- | 10 || [[Səbuhi Qəhrəmanov]] ([[Azərbaycan]]) ||AMEA Elm nəşriyyatı ||21 iyun 2021 || 21 iyul 2022 || 15-16-17-18 |- | 11 || [[Əhməd Sami Elaydi]] ([[Misir]]) ||Eyn Şəms Universiteti ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 12 || Əhməd Yaşıl ([[Türkiyə]]) || Sakarya Universiteti||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 13 || [[Aida Qasımova]] ([[Azərbaycan]]) || Bakı Dövlət Universiteti||24 may 2022 || [[-]] || 19- |- | 14 || Emin Ağayev ([[Azərbaycan]]) || Bakı Mühəndislik Universiteti||05 iyun 2022 || [[-]] || 19- |- | 15 || Yakup Civelek ([[Türkiyə]]) || Ankara Yıldırım Beyazıt Universiteti||15 iyun 2022 || [[-]] || 19- |- | 16 ||Arzu Məmmədxanlı ([[Azərbaycan]]) || AMEA RH Humanitar Elmlər Bölməsinin elmi katibi ||20 iyul 2022 || - || 19- |- | 17 ||[[İsa Həbibbəyli]] ([[Azərbaycan]]) || AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu ||28 iyul 2022 || - || 19- |- | 18 ||Vüsal Kərimli ([[Azərbaycan]]) || International Hellenic University ||29 avqust 2022 || - || 20- |} == Hüquq və Siyasi elmlər üzrə == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || Zaur Məmmədov ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Elm Tarixi İnstitutu|AMEA, Elm Tarixi İnstitutu]] ||18 fevral 2021 || - || 13- |- | 2 || İlham Əliyev ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu|AMEA, Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu]] ||01 mart 2021 || [[-]] || 14- |- | 3 || Emin Dadaşov ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu|AMEA, Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu]] ||01 mart 2021 || [[-]] || 14- |- | 4 || Seyid Rza Ehsanpur ([[İran]]) || [http://Shahed%20University Şahed Universiteti] ||01 iyun 2021 || [[-]] || 15- |- | 5 || Georgi Bidzinoviç Çiladze ([[Gürcüstan]]) || Gürcüstan Universiteti ||16 iyun 2021 || [[-]] || 15- |- | 6 || [[İlham Rəhimov]] ([[Azərbaycan]]) || [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası|AAK-ın]] hüquq elmləri üzrə ekspert şurasının sədri ||01 oktyabr 2021 || [[-]] || 16- |- | 7 || [[Kamil Səlimov]] ([[Azərbaycan]]) || [[Bakı Dövlət Universiteti]] ||22 noyabr 2021 || [[-]] || 17- |- | 8 || [[Namiq Əliyev (səfir)|Namiq Əliyev]] ([[Azərbaycan]]) || [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası|Dövlət İdarəçilik Akademiyası]] ||24 noyabr 2021 || [[-]] || 17- |- | 9 || [[Ağalar Abbasbəyli]] ([[Azərbaycan]]) || [[Bakı Dövlət Universiteti]] ||16 dekabr 2021 || [[-]] || 17- |- | 10 || Ramilə Dadaşova ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutu]] ||16 dekabr 2021 || [[-]] || 17- |- | 11 || Səidə Həsənzadə ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu|AMEA, Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu]] ||04 aprel 2022 || [[-]] || 18- |- | 12 || [[Habil Qurbanov]] ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu|AMEA, Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu]] ||11 aprel 2022 || [[-]] || 18- |- | 13 || Mutazz Muhyi Əbdulhəmid ([[İraq]]) || Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin Direktoru ||15 iyun 2022 || [[-]] || 19- |} == İqtisadiyyat elmləri üzrə == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || Gülşən Yüzbaşıyeva ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA İqtisadiyyat İnstitutu]] ||24 yanvar 2022 || - || 17- |- | 2 || [[Rəsmiyyə Sabir|Rəsmiyyə Abdullayeva]] ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA İqtisadiyyat İnstitutu]] ||24 yanvar 2022 || [[-]] || 17- |- | 3 || Rəna Sultanova ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA İqtisadiyyat İnstitutu]] ||28 yanvar 2022 || [[-]] || 17- |- | 4 || [[Akif Musayev (iqtisadiyyatçı)|Akif Musayev]] ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA İqtisadiyyat İnstitutu]] ||31 yanvar 2022 || 11 iyul 2022 || 17-18 |- | 5 || Adəm Kalça ([[Türkiyə]]) || Karadeniz Teknik Universiteti ||01 mart 2022 || [[-]] || 17- |- | 6 || Maksim Markov ([[Rusiya]]) || Rusiya İqtisadiyyat Universiteti ||17 mart 2022 || [[-]] || 18- |- | 7 || Radoslav Kupçik ([[Polşa]]) || Vrotslav Universiteti ||25 aprel 2022 || [[-]] || 18- |- | 8 || Anar Rza ([[Azərbaycan]]) || Bakı Mühəndislik Universiteti ||05 iyun 2022 || [[-]] || 19- |- | 9 || Rasim Həsənov ([[Azərbaycan]]) || Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti ||13 iyul 2022 || [[-]] || 19- |} == Sənətşünaslıq və Memarlıq üzrə == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || Könül Nəsirova ([[Azərbaycan]]) || [[Bakı Musiqi Akademiyası]] ||14 mart 2022 || - || 18- |- | 2 || Rayihə Əmənzadə ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA]] Memarlıq və İncəsənət İnstitutu ||16 mart 2022 || - || 18- |- | 3 || İlham Ənvəroğlu ([[Türkiyə]]) || [[Səlcuq Universiteti]] ||19 mart 2022 || - || 18- |- | 4 || Şaiq Məmmədov ([[Azərbaycan]]) || [[Gəncə Dövlət Universiteti]] ||26 mart 2022 || - || 18- |- | 5 || Kamilə Nişanova ([[Özbəkistan]]) || K.Behzad adına Milli İncəsənət və Dizayn İnstitutu ||28 mart 2022 || - || 18- |- | 6 || Vüqar Kərimli ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA]] Memarlıq və İncəsənət İnstitutu ||31 iyul 2022 || - || 19- |} == Jurnalın məsul katibləri == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || Anar Qafarov ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA]] ||2018 || 2019 || 1-2-3-4 |- | 2 || Türkan Məmmədova ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA]] ||2019 || 2021 ||5-6-7-8-9-10-11-12-13 |- | 3 || Aygün Məmmədova ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA]] ||2021 || 2022 || 14-15-16-17 |- | 4 || Əfşan Şəfiyeva ([[Azərbaycan]]) || [[AMEA]] ||2022 || - || 18- ... |} == Jurnalın digər əməkdaşları == {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !! İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || Şahin Yəhyayev ([[Azərbaycan]]) [redaktor] || [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA, RH]] ||03 may 2021 || [[-]] || 14- |- | 2 || Ayşən Aslanova ([[Azərbaycan]]) [redaktor] || [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA, RH]] ||15 aprel 2022 || [[-]] || 18- |- | 3 || Məhəmmədəli Məlikov ([[Azərbaycan]]) [tərtibçi] || [[Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti|ADİU]] ||01 mart 2022 || [[-]] || 17- |} == Redaksiya heyətində olmuş alimlər == Müxtəlif amillərdən redaksiyadan ayrılmış, lakin redaksiya heyətində olduqları dövrlərdə jurnala töhfələr vermiş alimlər: {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Adı və Soyadı !! Elmi təşkilat !!İlk tarix !! Son tarix !! Jurnalın sayları |- | 1 || Könül Bünyadzadə ([[Azərbaycan]])<ref>{{Cite web |title=Metafizika jurnalının redaksiya heyətinin sədri |url=http://metafizikajurnali.az/i4_az.html |access-date=2020-07-23 |archive-date=2018-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180929041243/http://metafizikajurnali.az/i4_az.html |url-status=dead }}</ref> || [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]||01 noyabr 2017 || 20 dekabr 2020 || 1–12 (redaksiya heyətinin sədri) |- | 2 || Leyla Məlikova Fuad qızı ([[Azərbaycan]]) || [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]] ||01 dekabr 2017 ||25 dekabr 2019 || 1–8 |- | 3 || Məryəm Seyidbəyli ([[Azərbaycan]]) || [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]] ||01 dekabr 2017 || 20 dekabr 2020 || 1–12 (-11) |- | 4 || Vəsilə Hacıyeva ([[Azərbaycan]]) || Qərbi Kaspi Universiteti ||01 dekabr 2017 || 20 dekabr 2020 || 1–12 |- | 5 || Səid Xəliloviç ([[Serbiya]]) ||Kom Elmi Araşdırmalar İnstitutu||01 dekabr 2017 || 20 dekabr 2020 || 1–12 |- | 6 || Seyid Cavad Miri ([[İran]]) ||Humanitar və Sivilizasiya Araşdırmaları Akademiyası ||01 dekabr 2017 ||28 dekabr 2018 || 1–4 |- | 7 || İmdat Turan ([[İran]]) ||Dinlər və Təriqətlər Universiteti ||01 dekabr 2017 ||28 dekabr 2018 || 1–4 |- | 8 || Anar Qafarov ([[Azərbaycan]]) || [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]] ||01 dekabr 2017 || 28 dekabr 2018 || 1–4 (məsul katib) |- | 9 || Türkan Məmmədova Ədalət qızı ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]] ||18 fevral 2019 || 31 mart 2021 || 5–13 (məsul katib) |- | 10 || Dilarə Vahabova ([[Azərbaycan]]) || ||18 fevral 2019 || 10 yanvar 2020 || 6–8 |- | 11 || Ülvi İbrahimli Mahir oğlu ([[Azərbaycan]]) || ||18 fevral 2019 ||10 yanvar 2020 || 6–8 |- | 12 || Könül Bünyadzadə ([[Azərbaycan]]) ||[[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]] ||07 yanvar 2021 || 31 mart 2021 || 13 |- | 13 || Mustakim Arıcı ([[Türkiyə]]) || İstanbul Mədəniyyət Universiteti || 01 mart 2021 || 14 iyul 2021 || 14 |- | 14 || Levent Bayraktar ([[Türkiyə]]) [məsləhətçi] ||Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ||01 dekabr 2017 || || 1–13 |- | 15 || Şəfiqə Vəil ([[Əlcəzair]]) [məsləhətçi] || Beyrut Amerikan Universitesi||01 fevral 2019 ||28 dekabr 2019 || 5- |- | 16 || Muamər Xəliloviç ([[Serbiya]]) [məsləhətçi] ||Kom Elmi Araşdırmalar İnstitutu ||01 fevral 2019 ||25 dekabr 2019 || 5- |- | 17 || Cihan Özdəmir ([[Türkiyə]]) [məsləhətçi] ||Yunus Əmrə İnstitutu ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 18 || Heydər Hobbullah ([[Livan]]) || İslam Hüquq Elmləri Ensiklopediyası İnstitutu||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 19 || Num Patan ([[Tailand]]) ||[[Beynəlxalq Əl- Mustafa Universiteti]] ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 20 || Əli Mürtəza ([[Livan]]) ||[[Mofid Universiteti]] ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 21 || Almas Xanım ([[Pakistan]]) ||Government College University Lahur ||01 fevral 2019 || [[-]] || 5- |- | 22 || Mustakim Arıcı ([[Türkiyə]]) || İstanbul Mədəniyyət Universiteti ||01 fevral 2021 || [[-]] || 14- |} == "Metafizika" mükafatı laureatları == "Metafizika" mükafatını hər bir elm və təhsil adamı yalnız bir dəfə qazana bilir. Bu mükafat 2020-ci ildə təsis olunub və 2021-ci ildə ilk dəfə beş nəfərə təqdim olunub. Mükafat il ərzində "Metafizika" jurnalı haqqında tez və operativ xəbərlər verən, jurnalın inkişaf və genişlənməsində nüfuzuna görə fərqlənən, elmi və icra problemlərin mənsub olduqları təşkilatlarda həllinə çalışan şəxslər arasından seçilərək verilir. "Mükafat" maddi və hüquqi xarakter daşımır, sadəcə cəmiyyətdə ictimai fikir formalaşdırır. {| class="wikitable sortable" |- ! # !! Soyadı, adı, atasının adı !! Nömrə !! Sıra !! Tarix !! Qeyd |- | 1 || Bünyadzadə Könül Yusif qızı || 01/M/2021||0000–0001 || 01.11.2021 || 1 |- | 2 || Əzizov Səxavət Mirzəli oğlu || 02/M/2021 || 0000–0002 || 01.11.2021 || 1 |- | 3 || Məmmədova Türkan Ədalət qızı || 03/M/2021 || 0000–0003 || 01.11.2021 || 1 |- | 4 || Məlikova Leyla Fuad qızı || 04/M/2021 || 0000–0004 || 01.11.2021 || 1 |- | 5 || İbrahimli Ülvi Mahir oğlu || 05/M/2021 || 0000–0005 || 01.11.2021 || 1 |- | 6 || M || 01/M/2022 || 0000–0006 || 01.11.2022 || 1 |} == Çap və yayım == "Metafizika" beynəlxalq fəlsəfi və fənlərarası araşdırmalar junalı abunə və pərakəndə satış vasitəsilə yayılır. == Partnyor jurnallar == * [[Elm Tarixi (jurnal)]] == Həmçinin bax == * [[Fəlsəfə və sosial-siyasi elmlər (jurnal)]] * [[Şərq fəlsəfəsi problemləri (jurnal)]] * [[Gənc alimlərin əsərləri (jurnal)]] * [[Elm Tarixi (jurnal)]] * [[Xəzər Humanitar və Sosial Elmlər Jurnalı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Category:Metafizika (journal) | wikispecies = | wikt = | b = Metafizika jurnalı | s = Metafizika Jurnalı | q = | n = | m = |d = |voy = |mw = }} * [http://www.aak.gov.az/jurnals/2020_siyahi/fels_sos_elm_nesr_20.pdf Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200713062637/http://www.aak.gov.az/jurnals/2020_siyahi/fels_sos_elm_nesr_20.pdf |date=2020-07-13 }} * [http://edu.gov.az/az/page/330 Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi sistemində Elmi jurnallar] * [http://exidmet.justice.gov.az/WebForms/NCO.aspx Ədliyyə nazirliyinin jurnal adları siyahısı] [[Kateqoriya:Azərbaycan jurnalları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan dilində jurnallar]] [[Kateqoriya:Fəlsəfə]] [[Kateqoriya:Elmi jurnallar]] [[Kateqoriya:Metafizika]] [[Kateqoriya:2017-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:Rus dilində jurnallar]] [[Kateqoriya:İngilis dilində jurnallar]] [[Kateqoriya:Ərəb dilində jurnallar]] [[Kateqoriya:Fars dilində jurnallar]] [[Kateqoriya:Türk dilində jurnallar]] 0h1d0g4mgk18aiq8w9pjgisfkq81tgz 0 535208 6599537 6586314 2022-08-28T15:58:23Z Solavirum 95249 /* Ədəbiyyat */ wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə}} {{Terror hücumu |Adı = Ziya Bünyadovun qətli |Şəkil = Ziya Bunyadov - Fakhri Khiyaban.jpg |Şəkil miqyası = 250px |İmza = Ziya Bünyadovun [[Fəxri Xiyaban|Fəxri Xiyabanda]] heykəli. |Hücum üsulu = Qətl |Hücum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |Hücum hədəfi = [[Ziya Bünyadov]] |Tarix = 21 fevral 1997-ci il |Vaxt = 18:10 |Həlak olanlar = Ziya Bünyadov |Qatil sayı = 7 |Təşkilatçılar = "[[Hizbullah]]" və "Ceyşaullah" |Şübhəlilər = Bax: [[#İddialar]] |Silah = Bıçaq və odlu silah }} '''Ziya Bünyadovun qətli''' — [[Azərbaycan]] şərqşünası, [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]], akademik [[Ziya Bünyadov|Ziya Musa oğlu Bünyadovun]] [[Siyasi sui-qəsd|siyasi sui-qəsdə]] məruz qalması.{{Sfn|Rubin|2007|page=278}} O, 21 fevral 1997-ci ildə, axşam saat 18:10-da yaşadığı binadan çıxarkən bıçaq və odlu silahla qətlə yetirilmişdir. Ziya Bünyadov qətl ediləndə 75 yaşı var idi. Ziya Bünyadovun qətli Azərbaycan ictimaiyyətində böyük şok yaratmış, prezidenti [[Heydər Əliyev]] isə bunu "Azərbaycan xalqı və elmi üçün böyük itki" adlandırmışdır. Aparılan istintaq işinin nəticəsində cinayətə görə "[[Hizbullah]]" və "Ceyşaullah" təşkilatlarına bağlı 7 nəfər təqsirkar bilinmişdir. Onlardan Qalib Babayev qətlin əsas icraçısı kimi təqdim olunmuş və [[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan–İran sərhədində]] öldürülmüşdür. Azərbaycan hüquq-mühafizə orqanlarına görə, Ziya Bünyadov "''[[Alban ölkəsinin tarixi|Albaniya tarixi]]''" kitabına yazdığı ön sözdə [[İslam|İslam dinini]] və onun peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədi]] təhqir etmiş, bu səbəbdən də [[İran]] müştehidləri onun ölümünə fətva vermişdir. Buna baxmayaraq, ictimaiyyətdə Ziya Bünyadovun qətli ilə əlaqədar çoxlu iddialar yayılmışdır. İddialara görə, Ziya Bünyadovun qətlinin səbəbi onun [[Murtuz Ələsgərov|Murtuz Ələsgərovun]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin]] spikeri təyin edilməsinə münasibəti, [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Milli Ordunu]], hökuməti, hətta prezident [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevi]] onlarla əlaqədar korrupsiya hallarını ifşa edəcək sənədləri yayımlamaqla hədələməsi idi. Nəzəriyyələrdə cinayətə görə həbs olunanlar əslində günahsız olduğunu, cinayətə görə [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] əməkdaşlarının, o cümlədən keçmiş polis polkovnik-leytenantı [[Hacı Məmmədov (cinayətkar)|Hacı Məmmədovun]] dəstəsinin məsulliyyət daşıması var. == Zəmin == [[Ziya Bünyadov|Ziya Musa oğlu Bünyadov]] 21 dekabr 1923-cü ildə [[Astara rayonu|Astara şəhərində]] anadan olmuşdur. O, 1939-cu ildə [[Bakı Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbi|Bakı Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbinə]] daxil olmuş, [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsində]] iştirak etmişdir. Ziya Bünyadov 27 fevral 1945-ci ildə [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] adı ilə mükafatlandırılmışdır. O, 1954-cü ilə qədər ali təhsilini [[Rusiya|Rusiyada]] davam etmiş, həmin il aspiranturanı bitirdikdən sonra [[Azərbaycan|Azərbaycana]] qayıtmışdır. Ziya Bünyadov [[AMEA Tarix İnstitutu|Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunda]] elmi fəaliyyətinə davam etmiş, 1965-ci ildə professor adını almışdır. O, 1967-ci ildə [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü, 1973-cü ildə isə akademiyanın həqiqi üzvü seçilmişdir. Tarixçi alim olan Ziya Bünyadov 1981-ci ildə [[AMEA Şərqşünaslıq İnstitutu|Şərqşünaslıq İnstitutunun]] direktoru, 1990-cı ildə isə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti seçilmiş, sonra [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin]] deputatı olmuşdur.{{Sfn|Umudlu|2012}} === Bünyadov və islamşünaslıq === [[Fayl:Ziya Bundayov during World War II.jpg|200px|thumb|right|Ziya Bünyadov [[İkinci Dünya müharibəsi]] illərində.]] [[Yenidənqurma]] dövründə, 1980-ci illərin ortalarından başlayaraq [[Azərbaycan]] cəmiyyətində [[İslam|islama]] maraq tədricən artmağa başlamışdır. [[Qara Yanvar]] hadisələrindən sonra [[Quran]] "azərbaycanlı" kimliyinin və [[Antisovetizm|sovet rejiminə etirazın]] yeni simvoluna çevrilmişdir. Türkoloq-tarixçi [[Altay Göyüşov]] və Bünyadovun keçmiş həmkarı [[Nəriman Qasımoğlu|Nəriman Qasımoğluya]] görə, [[Ziya Bünyadov]] yeni kimliyin və milli kimliyin ən mühüm komponentinin islamın olmasına inanmağa başlamışdı. Göyüşovun fikrincə, Bünyadovun "türkofil" meyli olan tarixçilərə qarşı çıxması onu yeni [[İslamşünaslıq|tədqiqat mövzusu kimi islama]] sövq edən əsas amil olmuşdur.{{Sfn|Krombax|2019|page=174}} Ziya Bünyadovun islamşünas alim kimi şöhrəti onun şərqşünas alim [[Vasim Məmmədəliyev|Vasim Məmmədəliyevlə]] birgə Quranı [[Azərbaycan dili|Azərbaycan dilinə]] tərcümə etməsinə gətirib çıxarmışdır.{{Sfn|Krombax|2019|page=175}} Quranın bu tərcüməsi 1991-ci ildə Məmmədəliyevin müəllifi olduğu [[müqəddimə]] və Bünyadovun yazdığı şərh ilə nəşr edilmişdir.{{Sfn|Orucova|Şıxəlibəyli|2004|page=84}} Həmin il bu nəşr "Hacı Zeynalabdin Tağıyev adına" mükafata layiq görülmüşdür.{{Sfn|Krombax|2019|page=175}} [[Zərdüşt Əlizadə]] və [[Arif Yunusov|Arif Yunusa]] görə, 1980-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq Quranın Azərbaycan dilinə yeni tərcümələri nəşr olunmağa başlamışdır və onlar bu cərəyanı [[İran İslam İnqilabı|İran İslam inqilabı]] ilə əlaqələndirirlər. Xüsusilə, iki ərəbşünas və islamşünas alim [[Tariyel Həsənov]] və [[Nəriman Qasımoğlu]] hələ 1980-ci illərin sonlarında Quranı tərcümə etmiş, 1988-ci ilin əvvəlindən isə Qasımoğlu Quranın fraqmentlərini nəşr etdirməyə başlamışdır. Qasımoğlunun fikrincə, onun etdiyi tərcümə Quranın poetik xarakterini Bünyadov və Məmmədəliyevin tərcüməsi ilə müqayisədə daha çox saxlamışdır. Buna baxmayaraq, Ziya Bünyadov Azərbaycandakı ən məşhur alim idi və ölkənin mənəvi siması sayılırdı, elə bu səbəbdən onun tərcüməsi indi də Azərbaycanda ən populyar tərcümədir.{{Sfn|Krombax|2019|page=177}} Ziya Bünyadov islamşünaslıq fəaliyyətini başqa işlərlə davam etdirmişdir. Onun tərəfindən 1993-1995-ci illər arasında yazılmış və ölümündən sonra 1997-ci ildə nəşr olunmuş Azərbaycan dilində "''[[Dinlər, təriqətlər, məzhəblər (kitab)|Dinlər, təriqətlər, məzhəblər]]''" ensiklopedik lüğəti buna nümunədir. Əsərin ön sözündə Bünyadov öz motivlərindən bəhs edərkən [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan xalqının]] o dövrdə qədər "din və din xadimləri haqqında bilikləri yalnız [[Ateizm|ateist]] yanaşmadan, [[marksizm–leninizm]] prizmasından alması"nı əsas gətirərək bu əsərin onun "insanlar qarşısında mənəvi borcu" olduğunu qeyd etmişdir. O əlavə etmişdir ki, "sovet dövründə yazılan bütün kitablar, məqalələr, broşürlər tamamilə bu perspektivə tabe" olmuş, bu da öz növbəsində "o günlərdə yazılan hər şeyi çox subyektiv" hala salmışdır. Onun fikrinə görə, bu, "insanların həqiqəti bilməsinə mane olurdu".{{Sfn|Krombax|2019|page=178}} Ensiklopediyanın ən əlamətdar cəhəti Bünyadovun bu əsərdə diqqətini təkcə islama deyil, ümumilikdə dinlərə yönəltməsidir. [[Niderland]] alimi Sara Krombaxa görə, ensiklopediyanın yazılmasının motivini postsovet Azərbaycanını [[İslam dünyası|islam dünyasına]] deyil, daha geniş kontekstə inteqrasiya etmək üçün ilk cəhd hesab etmək olar. Krombax əlavə etmişdir ki, [[Postmüstəmləkəçilik|postmüstəmləkəçiliyin]] çağırışları ilə üzləşən Azərbaycan üçün bu, özünü Şərqin, eləcə də Avropanın bir hissəsi kimi yenidən düşünmək üçün zəruri addım hesab etmək olar.{{Sfn|Krombax|2019|page=179}} === "Hizbullah" Azərbaycanda === [[Fayl:Azerbaijani refugee camp near in Beylagan.jpg|thumb|left|250px|Azərbaycanın [[Beyləqan rayonu|Beyləqan rayonunda]], [[Azərbaycan–İran sərhədi|İranla həmsərhəd ərazidə]] yerləşən [[Azərbaycan qaçqınları|qaçqınlar]] üçün [[qaçqın düşərgəsi|düşərgə]].]] [[İran]] [[Müstəqilliyin Bərpası Günü (Azərbaycan)|Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən]] az sonra [[İran İslam İnqilabı|islam inqilabı]] və dövlətçilik ideyalarının Azərbaycanda yayılmasını fəal şəkildə təşviq etməyə başlamışdır. [[Qaçqın düşərgəsi|Qaçqın düşərgələri]] nüfuz aşılamaq üçün İranın əsas hədəfi olmuşdu. Bəzi azərbaycanlı gənclər İrandakı dini məktəblərdə və İranın dəstəyi ilə yaradılmış "[[Hizbullah]]" düşərgələrində təhsil almağa cəlb edilmişdi. Onlar Azərbaycana qayıtdıqdan sonra "Hizbullah"ın siyasi ideyalarını yaymaqla məşğul olmuşdular.{{Sfn|Krombax|2019|page=173}} 1993-cü ilin axırlarında [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] səbəbilə [[Azərbaycan qaçqınları|evlərindən didərgin düşən qaçqınların]] əhəmiyyətli hissəsi Azərbaycanın cənub rayonlarında, [[Azərbaycan–İran sərhədi|İranla sərhəddə]], eləcə də ölkənin mərkəzi hissəsində toplanmışdı. Məcburi köçkünlərin paytaxt [[Bakı|Bakıya]] axın etməməsi üçün 1993-cü ilin avqustunda [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] göstərişi ilə Bakıya və ölkənin digər iri şəhərlərinə gedən bütün yollar bağlanmışdır. Hər halda, hakimiyyət bunun kifayət etməyəcəyi qənaətinə gəlmiş və tezliklə dəstək üçün İrana üz tutmuşdur. 1993–1994-cü illərdə İran hökuməti Azərbaycanın cənub rayonlarında 7 qaçqın düşərgəsi salmışdır. Buraya 100 min nəfərə yaxın qaçqın yerləşdirilmişdir. Bunlar Azərbaycanda ilk qaçqın düşərgələri idi. Çox keçməmiş öyrənilmişdir ki, İran hökuməti bu düşərgələrdən qaçqınlar arasında [[Şiəlik|şiə]] ehkamını təbliğ etmək üçün onlardan istifadə edir. Sonrakı araşdırmalarda məlum olmuşdur ki, İran eyni vaxtda Azərbaycanda açıq şəkildə radikal və silahlı islamçı təşkilatlar yaratmağa başlamışdı. Onların arasında "Hizbullah" dini-siyasi strukturu sonradan daha fəallaşmış və populyarlaşmışdır.{{Sfn|Yunus|2004|page=105}} "Hizbullah"ın qurucuları [[Ayətullah]] [[Ruhullah Xomeyni]] tərəfindən yaradılmış "[[Vilayəti-Fəqih]]" anlayışına arxalanırdılar. Bu anlayışa görə, ümmətin qanuni rəhbəri hesab etdikləri [[Məhəmməd Mehdi|İmam Mehdinin]] olmadığı halda rəhbərlik [[Quran|Quranı]] düzgün təfsir edəcək ilahiyyatçılara həvalə olunmalı idi.{{Sfn|Yunus|2004|page=120}} 1993-cü ildə "Vilayəti-Fəqih" konsepsiyasının iranlı təbliğatçıları Bakıda azərbaycanlı gəncləri öz sıralarına cəlb edərək "Hizbullah"ın Azərbaycan qolu olan "Vilayəti əl-Fəqih Hizbullah" adlı yerli təşkilat yaratmışdılar. Hüquq-mühafizə orqanlarının məlumatına görə, "Hizbullah"ın Azərbaycan qolu özlərini İran vətəndaşı kimi təqdim edən Məhəmməd və Nəsrullah adlı şəxslər tərəfindən təsis edilmişdir. 2000-ci ilə qədər təşkilatın rəhbəri Tariyel Ramazanov olmuşdur. Təşkilat bir neçə on nəfərdən ibarət idi. Bundan bir müddət sonra Azərbaycanın cənubunda, [[Lənkəran|Lənkəran şəhərində]] "Hizbullah"ın daha kiçik başqa bir qolu yaradılmışdır.{{Sfn|Yunus|2004|page=120}} === Hökumət ilə münaqişələr === [[Ziya Bünyadov]] qətlindən əvvəl [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Milli Ordunu]], hökuməti, hətta prezident [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevi]] onlarla əlaqədar korrupsiya hallarını ifşa edəcək sənədləri yayımlamaqla hədələmişdir. O, 1995-ci ildən Milli Ordunu və [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Müdafiə Nazirliyini]] dəfələrlə korrupsiyada ittiham etmişdir. Bünyadov radio və televiziyada dəfələrlə [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyasının]] bəzi üzvlərini onları ifşa edəcək materiallar dərc etməklə hədələmişdir. Həyat yoldaşı Tahirə Bünyadovanın sözlərinə görə, ölümündən bir müddət əvvəl naməlum şəxslər sənəd axtarmaq üçün onların mənzilinə daxil olmuşdur.{{Sfn|Krombax|2019|page=186}} Ziya Bünyadov mütəmadi olaraq televiziyada Heydər Əliyevlə Azərbaycanda özəlləşdirmə prosesi ilə mübahisə etmişdir. O, bu prosesi çox qəfil və ifrat hesab etmişdir.{{Sfn|Krombax|2019|page=187}} Ziya Bünyadovun qətlindən bir qədər əvvəl [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin]] keçmiş spikeri [[Rəsul Quliyev (siyasətçi)|Rəsul Quliyevin]] istefasından sonra bu posta [[Murtuz Ələsgərov]] gətirilmişdir. Bu ərəfədə Ziya Bünyadov demişdi ki, "Murtuz Ələsgərov parlament sədri olsa, kül mənim başıma".{{Sfn|Məmmədova|2012}} == Qətlə hazırlıq == Azərbaycan məhkəməsinin hökmündə qeyd edilənlərdən məlum olur ki, Nizami Nağıyev, Mahir Zeynalov, Qalib Babayev və Cavanşir Aslanov Tariyel Ramazanovun göstərişi ilə [[Cəlilabad rayonu]] ərazisindən [[İran|İrana]] qanunsuz keçmişdir. Onlar [[Tehran|Tehran şəhəri]] yaxınlığında üç ay ərzində əlbəyaxa döyüş, küçə döyüşləri və şəhərətrafı sahədə döyüş, eləcə də gizli müşahidə üzrə təlimlərdən keçmişdilər.{{Sfn|Məmmədəliyev|2018a}} [[Fayl:Muhammad Mosque, Baku, 2006.jpg|200px|thumb|Cinayətkar dəstənin üzvlərindən olan Tariyel Ramazanov [[İçərişəhər|İçərişəhərdəki]] [[Məhəmməd məscidi (Bakı)|"Məhəmməd" məscidinin]] başçısı olmuşdur.]] Nizami Nağıyevin sözlərinə görə, o, Tariyel Ramazanov ilə hələ 1983-cü ildə [[Sovet Ordusu|Sovet Ordusunda]] xidmət edərkən tanış olmuşdur. Onlar tərxis olunduqdan sonra tez-tez bir-birləri ilə görüşürdülər. Ramazanovun atası Ramiz fizika-riyaziyyat elmləri namizədi idi və buna görə də [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan Elmlər Akademiyasının]] institutlarından birində işləmişdir. Nağıyev Ramazanovun səyləri nəticəsindən 1992-ci ildən [[namaz]] qılmağa və [[İçərişəhər|İçərişəhərdəki]] [[Məhəmməd məscidi (Bakı)|"Məhəmməd" məscidinə]] baş çəkməyə başlamışdır. Odur ki, məscid o vaxt Ramazanovun vəsaiti hesabına təmir edilmişdi və özü də məscidin başçısı olmuşdur. Nağıyevin sözlərinə görə, Tariyel Ramazanov məsciddə dindarlar arasında rəhbər sayılırdı, hamı onu dinləməyə və onun göstərişlərini yerinə yetirməyə çalışırdı. Burada Nağıyev Cavanşir Aslanovla qarşılaşmışdır. Ramazanov 1992-ci ilin yayında Nağıyevi İrana təlimlərə getməyə dəvət etmişdir.{{Sfn|Məmmədəliyev|2018b}} Tariel Ramazanov İrandan qayıtdıqdan sonra Nizami Nağıyevə 32 min dollar vermişdir. Nağıyev bu pulla Bakı şəhərində, [[Nəsimi rayonu]] Cəlil Məmmədquluzadə küçəsi 85/259 "a" ünvanındakı evi satın almışdır. O, daha sonra dəstənin digər üzvlərinə verilməli olan silahları saxlamaq üçün bu evin zirzəmisində quyu qazmışdır. Nağıyev 1996-cı ilin mart ayında Ramazanovun göstərişi ilə Cavanşir Aslanovla birlikdə bu evdə 2 ədəd [[avtomat]], 1 ədəd [[Pulemyot tapança|pulemyot]], 5 ədəd müxtəlif markalı [[tapança]], 3 ədəd səsboğucu, 1 ədəd [[əl qumbarası]], həmçinin müxtəlif çaplı [[Mərmi|patronlar]] yerləşdirmişdir. Həmin sursat Tariyel Ramazanov, Mahir Zeynalov, Qalib Babayev və Maarif Əliyev tərəfindən evin zirzəmisində qazılmış quyuda gizlədilmişdir.{{Sfn|Məmmədəliyev|2018a}} [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin]] məlumatına görə, "[[Hizbullah]]" liderləri [[Ziya Bünyadov|Ziya Bünyadovu]] [[İsrail|İsrailin]] "[[Mossad]]" kəşfiyyatının agenti olmaq və Azərbaycanda [[Sionizm|sionizmi]] yaymaq istəməklə ittiham etmişdi.{{Sfn|Rubin|2007|page=278}} Buna baxmayaraq, dövlət rəsmiləri Bünyadovun "Mossad" ilə heç bir əlaqəsinin olmadığını bildirmişdir. "Hizbullah" [[Heydər Əliyev]] hökumətini [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] və İsrailin marioneti, Bünyadovu isə bu hökumətin bir parçası hesab etmişdir.{{Sfn|Krombax|2019|page=185}} Azərbaycan hüquq-mühafizə orqanlarının məlumatına görə, Ziya Bünyadov "''[[Alban ölkəsinin tarixi|Albaniya tarixi]]''" kitabına yazdığı ön sözdə [[İslam|İslam dinini]] və onun peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədi]] təhqir etmiş, bu səbəbdən də [[İran]] müştehidləri onun ölümünə fətva vermişdir. Azərbaycanın İrandakı keçmiş səfiri [[Əliyar Səfərli]] bildirmişdir ki, o, təxminən 1995-ci ildə [[İslam Şurası Məclisi|İranın İslam Şurası Məclisi]] binasında [[Xarici İşlər Nazirliyi (İran)|Xarici İşlər Nazirliyinin]] və müəyyən idarələrin nümayəndə heyətlərinin yığıncağına dəvət edilmişdir. Görüşün təşəbbüskarı olan deputat Pur Qurban həmin görüşdə ona Ziya Bünyadovdan şikayətlənmiş, onun yazdıqlarını İran əleyhinə təbliğat kimi qiymətləndirmişdir. Əliyar Səfərlinin sözlərinə görə, o, akademikin ölümünə fətva verilməsini eşidəndən dərhal sonra baş verənlər barədə [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinə]] məktub yazmış, lakin buna əhəmiyyət verən olmamışdır.{{Sfn|Məmmədova|2012}} Azərbaycan məhkəməsinin cinayət işi ilə bağlı hökmünə əsasən, 1997-ci ilin yanvarında "Vilayəti əl-Fəqih Hizbullah" qruplaşmasının üzvləri Bakıda toplantı keçirmişdir. Görüşdə Nizami Nağıyev, Cavanşir Aslanov, Mahir Zeynalov, Qalib Babayev, Tariyel Ramazanov, həmçinin Nəsrullah adlı İran vətəndaşı iştirak etmişdir. Burada akademik Ziya Bünyatovun rəsmi və siyasi fəaliyyətinin dayandırılması qərara alınmışdır. Qətlin törədilməsi üçün plan tərtib edilmişdir və iştirakçılar rolları öz aralarında bölüşdürmüşdür. Ziya Bünyadov müəyyən müddət iki qrup tərəfindən təqib edilmişdir. 1997-ci il yanvarın axırlarından fevralın əvvəllərinə qədər Nizami Nağıyev, Cavanşir Aslanov və Tariyel Ramazanov Ziya Bünyadovun yaşadığı evin yerləşdiyi əraziyə, giriş-çıxışlara baxış keçirmişdir. Mahir Zeynalov və Qalib Babayev başqalarının köməyi ilə Ziya Bünyadov və onun xidməti avtomobilini gizli şəkildə müşahidə edərək onun hərəkət xəritəsini tərtib etmişdir.{{Sfn|Məmmədəliyev|2018a}} == Qətl == Qatillər 21 fevral 1997-ci il tarixində, yerli vaxtla saat 16:00 radələrində iki qrupa bölünmüşdür.{{Sfn|Məmmədəliyev|2018a}} [[Ziya Bünyadov|Ziya Bünyadovun]] 1960-cı illərdən bəri yaşadığı mənzilinin{{Sfn|Krombax|2019|page=184}} yaxınlığında "VAZ-2109" markalı, "AZ-10-DF-581" dövlət nömrə qeydiyyatlı avtomobildə olan, "[[Uzi]]" avtomatı ilə silahlanmış Tariyel Ramazanov və Cavanşir Aslanov mobil telefonla Ziya Bünyadovun evinə saat neçədə qayıdacığını ikinci qrupa bildirmişdir. Nizami Nağıyev fin bıçağı ilə, Qalib Babayev isə səsboğucu ilə təchiz edilmiş "Makarov" tapançası ilə silahlanmışdı. Onlar Mahir Zeynalovla birlikdə Ziya Bünyadovun yaşadığı evin yaxınlığında "[[VAZ-2106]]" markalı avtomobildə növbəti zəngi gözləyirdilər.{{Sfn|Məmmədəliyev|2018a}}{{Sfn|Babayev|2001}} Saat 18:00 radələrində Tariyel Ramazanov Ziya Bünyadovun evinə gəlməsi barədə Mahir Zeynalova məlumat vermişdir. Zeynalov yoldan keçənlər haqqında xəbər vermək üçün maşında qalmış, Qalib Babayev binanın küncündə, Nizami Nağıyev isə binanın 3-cü blokuna girişi ilə üzbəüz mövqe tutmuşdur. Qalib Babayevdən Bünyadovun mənzilinə tək getdiyinə dair işarə gözləyən Nizami Nağıyev 3-cü blokdan binaya daxil olmuşdur. Adətən Bünyadovun şəxsi sürücüsü onu mənzilinə qədər müşayiət edirdi. Qatillərin planlarına sürücünün qətl edilməsi də daxil idi. Buna baxmayaraq, Bünyadov sürücünü buraxaraq evə tək getmişdir.{{Sfn|Babayev|2001}} Nağıyev 1-ci və 2-ci mərtəbələr arasında pilləkənlərdə Bünyadova arxadan yaxınlaşaraq sol əlinin arxa-xarici səthinə və qarın nahiyəsinə, sağ və sol qabırğalarının altından ümumilikdə beş dəfə ardıcıl zərbələr endirmişdir. Eyni zamanda, Qalib Babayev də hadisə yerinə gəlmişdir. Bu zaman Bünyadov hələ də sağ idi. Babayev yıxılan Ziya Bünyadovun sağ yanağına və boyun nahiyəsinə səsboğucu ilə tapançadan atəş açmışdır. Bünyadov yerindəcə vəfat etmiş, cinayətkarlar isə heç kimdən xəbərsiz Zeynalovun maşını ilə hadisə yerindən qaçmışdır.{{Sfn|Məmmədəliyev|2018a}}{{Sfn|Babayev|2001}} 23 fevral 1997-ci ildə Şəhriyar adına Mədəniyyət Mərkəzində Ziya Bünyadovla vidalaşma mərasimi keçirilmişdir.{{Sfn|Əliyev|1997}} O, [[Fəxri Xiyaban|Fəxri Xiyabanda]] dəfn edilmişdir.{{Sfn|AMEA|2017}} == Məsuliyyət == === İstintaq === [[Ziya Bünyadov|Ziya Bünyadovun]] qətli haqqında ilk versiyanı [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev]] ictimaiyyətə təqdim etmişdir. Bünyadovun vidalaşma mərasimində o, bildirmişdir ki, "Bünyadov ölkədə sabitliyi pozmaq məqsədilə qətlə yetirilmişdir".{{Sfn|Krombax|2019|page=184}} Azərbaycan hökuməti cinayətə görə [[Şiəlik|şiə]] "[[Hizbullah]]" təşkilatının Azərbaycan qolunun məsuliyyət daşığıdığını elan etmişdir.{{Sfn|Vəliyev|2007}} Hər halda, "Hizbullah" təşkilatının fəaliyyəti hakimiyyətin təzyiqindən sonra dayandırılmışdır.{{Sfn|Vəliyev|2007}} Dövlət mənbələri Ziya Bünyadovun qətlində "Ceyşaullah" hərəkatının üzvlərinin iştirak etdiyini də elan etmişdir.{{Sfn|Kornell|2006|page=44}} "Ceyşaullah" 1990-cı illərin axırlarından Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş [[Sələfilik|sələfi]] qruplaşması idi. Rəsmi mənbələrdə qruplaşmanın "Hare Krişna" cəmiyyətinin Bakıdakı qərargahına hücuma görə məsuliyyət daşıdığı və ABŞ-ın Bakıdakı səfirliyini partlatmağı planlaşdırdığı qeyd olunmuşdur.{{Sfn|Kornell|2006|page=61}} Hərəkat [[ABŞ Dövlət Departamenti|ABŞ Dövlət Departamentinin]] "terror təşkilatları siyahısı"na salınmışdır.{{Sfn|Kornell|2015|page=335}} Azərbaycan rəsmilərinə görə, hərəkat İrandan dəstək almış və "Hizbullah"la əlaqəsi var idi.{{Sfn|Kornell|2006|page=49}} Odur ki, ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz və Mərkəzi Asiya şöbəsinin rəhbəri Con Parkerin sözlərinə görə, Bünyadovun qatilləri İranda təlim keçmişdir.{{Sfn|Parker|2009|page=54}} Azərbaycan hüquq-mühafizə orqanları 2002-ci ildə qruplaşmaya qarşı kampaniyanı intensivləşmişdir.{{Sfn|Kornell|2015|page=282}} 21 fevral 2001-ci ildə bu ölüm işi üzrə hökm elan olunmuşdur. [[Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi|Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində]] hakimlər [[Ənvər Seyidov]], Sədrəddin Hacıyev və Tofiq Paşayevdən ibarət tərkibin imzaladığı hökmə əsasən, iki nəfər ömürlük, daha beşi isə 10–14 il arası azadlıqdan məhrum edilmişdir. Ömürlük həbs cəzası alanlardan biri Nizami Nağıyev [[Abşeron rayonu|Abşeron rayonunun]] keçmiş icra başçısı Adil Nağıyevin oğludur. O, oğlunun həbsindən bir həftə sonra vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdır. Bu cinayət işi üzrə Cavanşir Aslanov və Tariyel Ramazanov hələ də axtarışda hesab olunur. Qətlin əsas icraçısı kimi təqdim olunan, [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyinin]] (DİN) 7-ci idarəsinin əməkdaşı Qalib Babayev isə [[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan–İran sərhədində]] öldürülmüşdür. İstintaqın qeydlərinə görə, Ziya Bünyadova bıçaq zərbələrini Nizami Nağıyev endirmişdir, atəşi açan isə Qalib Babayev olmuşdur.{{Sfn|Məmmədova|2012}} === İddialar === [[Fayl:Rustam Ibragimbekov.jpg|250px|thumb|right|[[Niderland]] alimi Sara Krombax [[Rüstəm İbrahimbəyov]]un 2008-ci ildə yazdığı "Dalğaların düzümü" romanının Ziya Bünyadovun qətli haqqında olduğuna inanır.{{Sfn|Krombax|2019|page=187}}]] Dövlət mənbələrinin irəli sürdüyü versiyaya baxmayaraq, əhali arasında [[Ziya Bünyadov|Ziya Bünyadovun]] qətli ilə bağlı çoxlu şayiələr və fərziyyələr yayılmışdır. Bu iddialara görə, Bünyadov Azərbaycan hökuməti üçün təhlükə hesab olunduğundan öldürülmüş və "[[Hizbullah]]" amilindən sadəcə [[Azərbaycan–İran münasibətləri|İranın Azərbaycandakı təsirini]] aradan qaldırmaq üçün bəhanə məqsədilə istifadə edilmişdir.{{Sfn|Krombax|2019|page=186}} Bu versiyanı [[Arif Yunusov]] və [[Zərdüşt Əlizadə]] də təsdiqləmişdir. Azərbaycanlı ssenarist, kinoprodüser və romançı [[Rüstəm İbrahimbəyov]] 2008-ci ildə yazdığı "Dalğaların düzümü" ({{dil-ru|Сложение волн}}) romanında özəlləşdirmə qarşı açıq mübarizə apardığına görə öldürülən "məşhur sovet qəhrəmanı və şərqşünası"nın hekayəsindən bəhs edir. Bu personajın adı çəkilmir, lakin Sara Krombax bu personajın Ziya Bünyadov olduğuna inanır.{{Sfn|Krombax|2019|page=187}} 2011-ci ildə sabiq polis zabiti Salman Əliyev Ziya Bünyadovun DİN-in əməkdaşları tərəfindən qətlə yetirildiyini iddia etmişdir. Salman Əliyevin sözlərinə görə, o, 1997-ci ildə Ziya Bünyadovun bir qrup DİN əməkdaşı tərəfindən qətlə yetirildiyini bildirmiş və ardınca sabiq baş prokuror [[Eldar Həsənov (hüquqşünas)|Eldar Həsənovun]] məktubu əsasında Ziya Bünyadovun qətl edilməsi ilə bağlı yaradılan əməliyyat-istintaq qrupuna daxil edilmişdir. O, əlavə etmişdir ki, aparılan istintaq işləri nəticəsində Ziya Bünyadovun DİN əməkdaşları tərəfindən qətlə yetirildiyi sübut edilsə də, işin sona çatdırılmasına imkan verilməmişdir. İki müstəntiq guya istintaqı başqa səmtə yönəltdiklərinə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmuşdur. Salman Əliyev demişdir ki, həmin əməliyyat-istintaq qrupu cinayətin məsuliyyətini "Hizbullah" təşkilatına yönəltməsi üçün yenisi ilə əvəzlənmişdir. O özü sonrakı illərdə həbs edilmiş, burada işgəncələrə məruz qalmışdır. [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin]] (MTN) [[Qara kəmər (əməliyyat)|"Qara kəmər" əməliyyatından]] sonra yaydığı açıqlamada Ziya Bünyadovun qətlindən də bəhs edilmiş, lakin sonradan bu məsələyə toxunulmamışdır. Salman Əliyev iddia etmişdir ki, keçmiş polis polkovnik-leytenantı [[Hacı Məmmədov (cinayətkar)|Hacı Məmmədovun]] dəstəsi zərərsizləşdiriləndə onların üzərindən Ziya Bünyadovun qətlə yetirildiyi silah tapılmış, lakin Məmmədovun potensial açıqlamalarından çəkinildiyindən bu məsələ aydınlaşdırılmamışdır.{{Sfn|Vidadi|2011}} Onun sözlərinə görə, Milli Məclisin keçmiş sədri Murtuz Ələsgərov onu dəfələrlə Daxili İşlər naziri Ramil Usubova "tapşırmışdır". Salman Əliyev demişdir ki, Ziya Bünyadov qətlə yetirilən zaman Murtuz Ələsgərova yaxın olan bir polis məmuru ona zəng edərək hadisə ilə bağlı məlumat vermişdi.{{Sfn|Azadlıq Radiosu|2011}} Salman Əliyev, eləcə də [[Eynulla Fətullayev]] qətlə görə həbs edilənlərin günahsız olduğunu bildirmişdir. Həbs olunanların ifadələrinə görə, 2005-ci ildə Hacı Məmmədovun dəstəsi ilə bağlı məlumatlar dərc olunan dövrdə məhkumların yerləşdirildiyi həbsxananın rəis müavini həbs olunanlara onların işlərinə yenidən baxılacağı və azad ediləcəklərini demişdir. Eynulla Fətullayev Ziya Bünyadovun qətli ilə bağlı təfərrüatları sadəcə Eldar Həsənov, Azər Vahabzadə və vəkil [[Aslan İsmayılov (hüquqşünas)|Aslan İsmayılovun]] bildiyini iddia etmişdir. Aslan İsmayılov özü bunu təkzib etmişdir.{{Sfn|Hikmət|2011}} == Reaksiyalar == [[Ziya Bünyadov|Ziya Bünyadovun]] qətli [[Azərbaycan]] ictimaiyyətində böyük şok yaratmışdır. [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev]] Ziya Bünyadovun dəfn mərasimində çıxışı zamanı qeyd etmişdir ki, Bünyadovun qətli "Azərbaycan xalqı və elmi üçün böyük itkidir". O, sui-qəsdi "bütün xalqa qarşı təcavüz" və "terror hücumu" adlandırmışdır.{{Sfn|Krombax|2019|page=184}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|3}} === Ədəbiyyat === {{Div col|small=yes}} * {{Cite book |title=Azerbaijan: A Political History |trans-title=Azərbaycan. Siyasi tarix |first=Suha |last=Bölükbaşı |year=2011 |publisher=I. B. Taurus |location=London |isbn=1780767595 |ref={{SfnRef|Bölükbaşı|2011}} }} * {{Cite book |first=Svente E. |last=Kornell |title=Azerbaijan Since Independence |trans-title=Müstəqillikdən bəri Azərbaycan |publisher=Taylor & Francis |year=2015 |isbn=1317476204 |language=en |ref={{SfnRef|Kornell|2015}} }} * {{Cite book |title=The Politicization of Islam in Azerbaijan |trans-title=Azərbaycanda islamın siyasiləşməsi |first=Svente E. |last=Kornell |date=oktyabr 2006 |publisher=Central Asia-Caucasus Institute and Silk Road Studies Program |language=en |series=Silk Road Papers |location=Uppsala |isbn=91-85493-20-0 ||ref={{SfnRef|Kornell|2006}} }} * {{Cite book |url=http://saracrombach.com/Ziia_Buniiatov_and_the_Invention_of_an_Azerbaijani_Past%20_PDF.pdf |title=Ziia Buniiatov and the Invention of an Azerbaijani Past |trans-title=Ziya Bünyadov və Azərbaycan keçmişinin icadı |first=Sara |last=Krombax |publisher=Amsterdam Universiteti |language=en |year=2019 |ref={{SfnRef|Krombax|2019}} }} * {{Cite book |editor-first=Barry M. |editor-last=Rubin |title=Political Islam: Critical Concepts in Islamic Studies |trans-title=Siyasi islam. İslamşünaslığın tənqidi konsepsiyaları |language=en |location=London and New York |publisher=Routledge |year=2007 |volume=III |ISBN=0415404533, 9780415404532 |ref={{SfnRef|Rubin|2007}} }} * {{Cite book |first1=L. M. |last1=Orucova |first2=Z. Ə. |last2=Şıxəlibəyli |title=Развитие арабской филологии в Азербайджане |trans-title=Azərbaycanda ərəb filologiyasının inkişafı |location=Bakı |publisher=[[AMEA Şərqşünaslıq İnstitutu|Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutu]] |year=2004 |pages=107 |language=ru |ref={{SfnRef|Orucova|Şıxəlibəyli|2004}} }} * {{Cite journal |url=https://jamestown.org/program/azerbaijan-increasingly-caught-between-salafism-and-iran/ |title=Azerbaijan Increasingly Caught Between Salafism and Iran |trans-title=Azərbaycan getdikcə daha çox sələfilik ilə İran arasında qalır |journal=Terrorism Monitor |volume=5 |issue=19 |first=Anar |last=Vəliyev |language=en |publisher=Jamestown Foundation |archive-url=https://archive.today/20220205121130/https://jamestown.org/program/azerbaijan-increasingly-caught-between-salafism-and-iran/%23.VdTB3PlVhHw |archive-date=2022-02-05 |date=24 oktyabr 2007 |ref={{SfnRef|Vəliyev|2007}} |access-date=2022-02-05 |url-status=live }} * {{Cite book |first=Arif |last=Yunus |author-link=Arif Yunusov |title=Ислам в Азербайджане |trans-title=Azərbaycanda islam |editor-first=Рауф |editor-last=Гусейнов |location=Bakı |publisher=«Заман» |year=2004 |ISBN=9952-8052-0-9 |ref={{SfnRef|Yunus|2004}} |language=ru }} * {{Cite web |last=Babayev |first=R. |title=Мрачные даты для убийц академика Зии Буниятова |trans-title=Akademik Ziya Bünyadovun qatilləri üçün qaranlıq tarixlər |url=https://archives.echo.az/?p=299 |work=[[Exo (qəzet, Azərbaycan)|Эхо]] |access-date=24 iyul 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220723202122/https://archives.echo.az/?p=299 |archive-date=23 iyul 2022 |date=2001 |language=ru |ref={{SfnRef|Babayev|2001}} }} * {{Cite web |url=https://www.azadliq.org/a/24323202.html |title=Keçmiş polis zabiti Ziya Bünyadovun qətli haqda danışdı |date=9 sentyabr 2011 |archive-url=https://archive.today/20220205131211/https://www.azadliq.org/a/24323202.html |archive-date=2022-02-05 |work=[[Azadlıq Radiosu]] |ref={{SfnRef|Azadlıq Radiosu|2011}} |access-date=2022-02-05 |url-status=live }} * {{Cite newspaper |author=Vidadi |url=https://www.azadliq.info/7564.html |title=MTN-nin "Ziya Bünyadov müəmması" |archive-url=https://archive.today/20220205131053/https://www.azadliq.info/7564.html |archive-date=2022-02-05 |date=28 iyul 2011 |newspaper=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq]] |ref={{SfnRef|Vidadi|2011}} |access-date=2022-02-05 |url-status=live }} * {{Cite newspaper |author=Hikmət |url=http://www.azadliq.info/siyast/7627-ziya-buenyadovun-qtli-il-bal-yeni-tfrrueatlar.html |title=Ziya Bünyadovun qətli ilə bağlı yeni təfərrüatlar |archive-url=https://archive.today/20150818225116/http://www.azadliq.info/siyast/7627-ziya-buenyadovun-qtli-il-bal-yeni-tfrrueatlar.html |archive-date=2015-08-18 |date=31 iyul 2011 |newspaper=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq]] |ref={{SfnRef|Hikmət|2011}} |access-date=2018-01-30 |url-status=live }} * {{Cite newspaper |first=Aytən |last=Məmmədova |url=https://www.azadliq.info/13690.html |title=Ziya Bünyadovun qətlində sirli məqamlar |archive-url=https://archive.today/20220205131203/https://www.azadliq.info/13690.html |archive-date=2022-02-05 |date=21 fevral 2012 |newspaper=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq]] |ref={{SfnRef|Məmmədova|2012}} |access-date=2022-02-05 |url-status=live }} * {{Cite web |last=Məmmədəliyev |first=E. |title=Akademik Ziya Bünyadovun mübhəm ölüm işi – cinayət dosyesi |url=https://musavat.com/news/akademik-ziya-bunyadovun-mubhem-olum-isi-cinayet-dosyesi_502153.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180216172738/https://musavat.com/news/akademik-ziya-bunyadovun-mubhem-olum-isi-cinayet-dosyesi_502153.html |archive-date=16 fevral 2018 |access-date=24 iyul 2022 |date=2 fevral 2018 |work=Yeni Müsavat |language=az |ref={{SfnRef|Məmmədəliyev|2018a}} }} * {{Cite web |last=Məmmədəliyev |first=E. |title=Ziya Bünyadovun qatili həbsxanada danışdı |url=https://musavat.com/news/ziya-bunyadovun-qatili-hebsxanada-danisdi-sensasion-aciqlamalar_506470.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180401003602/http://musavat.com/news/ziya-bunyadovun-qatili-hebsxanada-danisdi-sensasion-aciqlamalar_506470.html |archive-date=1 aprel 2018 |access-date=24 iyul 2022 |date=19 fevral 2018 |work=Yeni Müsavat |language=az |ref={{SfnRef|Məmmədəliyev|2018b}} }} * {{Cite web |url=https://science.gov.az/az/news/open/6544 |title="Müasir şərqşünaslığın aktual problemləri" (Ziya Bünyadov qiraətləri) mövzusunda beynəlxalq konfrans keçiriləcək |date=12 oktyabr 2017 |work=[[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]] |archive-url=https://archive.today/20220205120439/https://science.gov.az/az/news/open/6544 |archive-date=2022-02-05 |language=az |ref={{SfnRef|AMEA|2017}} |access-date=2022-02-05 |url-status=live }} * {{Cite newspaper |url=http://www.anl.az/down/meqale/az_muellimi/2012/fevral/233760.htm |first=Ellada |last=Umudlu |title=Akademik Ziya Bünyadov xatirələrdə |date=17 fevral 2012 |newspaper="[[Azərbaycan müəllimi (qəzet)|Azərbaycan müəllimi]]" |archive-url=https://archive.today/20220205141127/http://www.anl.az/down/meqale/az_muellimi/2012/fevral/233760.htm |archive-date=2022-02-05 |ref={{SfnRef|Umudlu|2012}} |access-date=2022-02-05 |url-status=live }} * {{Cite newspaper |first=Heydər |last=Əliyev |author-link=Heydər Əliyev |url=http://lib.aliyevheritage.org/az/8489690.html |title=Görkəmli alim və ictimai xadim, akademik Ziya Bünyadovla vidalaşma mərasimində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi - Şəhriyar adına Mədəniyyət Mərkəzi, 23 fevral 1997-ci il |date=24 fevral 1997 |via="Heydər Əliyev irsi" Beynəlxalq Elektron Kitabxana |archive-url=https://archive.today/20150821164219/http://lib.aliyevheritage.org/az/8489690.html |archive-date=2015-08-21 |language=az |newspaper="[[Azərbaycan (qəzet, Azərbaycan)|Azərbaycan]]" |ref={{SfnRef|Əliyev|1997}} |access-date=2018-01-30 |url-status=live }} {{Refend}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:21 fevraldakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1997-ci ildəki hadisələr]] [[Kateqoriya:1997-ci ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:Qətllər]] [[Kateqoriya:Ziya Bünyadov]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda terror hadisələri]] [[Kateqoriya:Siyasi qalmaqallar‎]] 6a6alt64pwj95f8jpncj9sqhrd6f47j 0 536159 6600852 4225515 2022-08-29T09:34:52Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Animanqa/Başlıq |başlıq = Monster |şəkil = Monster.jpeg |şəkilölçü = |şəkilizah = |janradı = |janradıt = |janr = [[mistika]], [[triller]] }} {{Animanqa/Qısa |başlıq= Monster |başlıq_small = |director = |writer = |producer = |studio = |release_date = |runtime = }} {{Animanqa/Anime |başlıq= Monster |title_small = |director = Naoki Urasava |studio = |licensor = |runtime = |network = |date = |episodes = 74 }} {{Animanqa/Son}} {{nihonqo|'''''Monster'''''|モンスタ|Monsutā|bəzən "Naoki Urasavanın qulyabanısı" kimi tanınır|lead=yes}} — [[Naoki Urasava]] tərəfindən yaradılan, 2004-cü ildə çıxan anime serialı.<ref name="Perfect Edition">{{cite web|title=Viz Media to Release Ranma 1/2 Anime on BD/DVD|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2013-08-10/viz-media-to-release-ranma-anime-on-bd/dvd|publisher=[[Anime News Network]]|date=10 August 2013|accessdate=10 August 2013}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{ann|manga|1511|Monster}} * {{IMDb title|0434706|Monster}} {{Madhouse}} [[Kateqoriya:Viz Media manqaları]] [[Kateqoriya:Viz Media animeləri]] [[Kateqoriya:Triller anime və manqaları]] [[Kateqoriya:Uydurmada intihar]] [[Kateqoriya:Shogakukan manqaları]] [[Kateqoriya:Seynen anime və manqaları]] [[Kateqoriya:Odex]] [[Kateqoriya:Nippon Television verilişləri]] [[Kateqoriya:2004-cü ilin anime serialları]] [[Kateqoriya:Madhouse]] [[Kateqoriya:Yaponiya romanları]] [[Kateqoriya:Manqalara əsaslanan anime serialları]] [[Kateqoriya:Manqa seriyaları]] [[Kateqoriya:1994-cü ilin manqaları]] [[Kateqoriya:Müəmma anime və manqaları]] rfujidwgmbj33eybrp6gezgok8hg6j0 0 537126 6600573 4811959 2022-08-29T06:47:57Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{qaralama}}{{Yemək |ad = Polenta |təsvir = Cotechino-Servito-Polenta-Lenticchie.jpg |izah = |tip = [[Sıyıq]] |mənsubiyyəti = Şimali və Mərkəzi İtaliya<ref name="Righi Parenti">{{cite book |last=Righi Parenti |first=Giovanni |date=2003 |orig-year=1995 |title=La cucina toscana |trans-title=Tuscan cuisine |chapter=Pisa, Lucca, Livorno |location=Rome |publisher=Newton & Compton |language=Italian |page=384 |isbn=88-541-0141-9}}</ref> |tarix = |müəllif = |tərkibi = |zaman1 = |zaman2 = |komponent1 = sarı və ağ qarğıdalı unu |komponent2 = maye |komponent3 = |komponent4 = |enerji = |zülallar = |yağlar = |karbohidratlar = |analoqlar = |resept = Polenta |vikianbar = Polenta }} '''Polenta''' (italyan dilində deyilişi: [poˈlɛnta]<ref>{{cite web |url=http://www.dizionario.rai.it/ |title=Dizionario italiano multimediale e multilingue d'ortografia e di pronunzia |last1=Migliorini |first1=Bruno |last2=Tagliavini |first2=Carlo |last3=Fiorelli |first3=Piero |editor=Tommaso Francesco Borri |website=dizionario.rai.it |publisher=Rai Eri |access-date=12 February 2016}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.dipionline.it/dizionario/ |title=Dizionario di pronuncia italiana ''online'' |last1=Canepari |first1=Luciano |website=dipionline.it |access-date=12 February 2016}}</ref>)-İtaliyada yayılmış yemək növü. == İstinadlar == 68znb2ucacopdmjia1qzjprph7dyxd5 0 538019 6600426 6222521 2022-08-29T05:42:34Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} '''Fəzləli bəy Sarıcalı-Cavanşir''' — [[Səfəvilər|Səfəvi]] hakimiyyətinə son qoyan [[Nadir şah Əfşar]] [[Şirvan bəylərbəyliyi|Şirvan]], [[Qarabağ bəylərbəyliyi|Qarabağ]], [[Çuxursəəd bəylərbəyliyi|Çuxursəəd]] və [[Təbriz bəylərbəyliyi|Təbriz]] bəylərbəyliklərini ləğv etdi və Azərbaycanı paytaxtı Təbriz, başçısı öz qardaşı [[İbrahim xan Əfşar|İbrahim xan]] olan vahid inzibati bölgüdə birləşdirdi.<ref>Ədalət Tahirzadə.s.14.</ref> Nadir şah [[Cavanşir eli|Cavanşir oymağı]]ndan da İbrahimxəlil ağanın oğlanları [[Fəzləli bəy Cavanşir|Fəzləli bəy]]i və [[Pənahəli xan|Pənahəli bəy]]i (sonradan Pənahəli xan) öz ordusunda xidmətə almışdı. Göstərdikləri şücaətə görə Nadir şah Fəzləli bəyi əvvəlcə naib, sonra [[Eşikağasıbaşı|eşikağası]] təyin etmişdi. Qarabağ ellərinin sürgününə görə Nadir şaha açıq — aşkar etiraz etdiyi üçün Fəzləli bəy öldürüldükdən sonra onun vəzifəsini kiçik qardaşı Pənahəli bəyə tapşırdılar.<ref>Qarabağnamələr. III kitab.s.79.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Qarabağ xanlığı]] == Ədəbiyyat == * {{cite book|first=Akif Fərzəliyev |last=Nazim Axundov |authorlink= |title=Qarabağnamələr. III kitab. |year=2006|location=Bakı |publisher="Şərq-Qərb"|pages= 248 səh|url=http://www.ebooks.az/view/U5zNSunx.pdf |ref=harv}} * {{cite book|author= Ədalət Tahirzadə|authorlink= |title=Nadir şah Əfşar. (Tərcümeyi-hal oçerki). |year=2005 |location=Bakı |publisher="Çıraq"|pages=40 səh|url= http://ebooks.azlibnet.az/book/IThH7tDm.pdf|ref=harv}} [[Kateqoriya:Qarabağ xanlığı]] [[Kateqoriya:XVIII əsr şəxsləri]] 5rlww0lns2w6i4ren3j23ci8j4hzj3j 0 538633 6599912 6564319 2022-08-28T19:48:19Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı =Yeni Kəstəy kəndi |orijinal_adı = {{Dil-ba|Яңы Кәстәй}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon |lat_deg = 55|lat_min = 13|lat_sec = 5 |lon_deg = 53|lon_min = 43|lon_sec = 0 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =452675 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritəKəstəy1 = }} '''Yeni Kəstəy''' ({{Dil-ba|Яңы Кәстәй}}, {{Dil-ru|Новокостеево}}) — [[Başqırdıstan Respublikası]]nın [[Bakalı rayonu]]nda yerləşən kənd. Kənd [[Köhnə Şərəli kənd şurası]]nın tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Bakalı): 10 km, * kənd sovetliyindən (Köhnə Şərəli): 3 km. * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Tuymazı stansiyası): 85 km. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhali ! 2002<ref name=":1">[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов — райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более] {{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref> ! 2009<ref name=":2">[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }}{{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref> ! 2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı] {{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- |1 |{{Azalış}}0 |{{Artış}}2 |} === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən [[Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)|Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına]] əsasən kənddə kryaşenlər (100 %) üstünlük təşkil edir<ref name="справочник">Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochnik.xls приложение в формате Excel].</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|http://www.asmo-rb.ru|Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası|lang=ru}} [[Kateqoriya:Bakalı rayonunun kəndləri]] 6hbdf9uphmmykzoyxl48s5r3owqnyw6 0 538961 6600222 6563323 2022-08-29T02:55:36Z InternetArchiveBot 179784 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı =Sazanovka kəndi |orijinal_adı = {{Dil-ba|Сазоновка}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon | lat_deg = 55 |lat_min = 18 |lat_sec = 1 | lon_deg = 53 |lon_min = 57 |lon_sec = 59 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =452673 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Sazanovka''' ({{Dil-ba|Сазоновка}}, {{Dil-ru|Сазоновка}}) — [[Başqırdıstan Respublikası]]nın [[Bakalı rayonu]]nda yerləşən kənd. Kənd [[Starıe Matı kənd şurası]]nın tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Bakalı): 21&nbsp;km, * kənd sovetliyindən (Starıe Matı): 8&nbsp;km. * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Tuymazı stansiyası): 98&nbsp;km. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhali ! 2002<ref name=":1">[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более]{{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref> ! 2009<ref name=":2">[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }} {{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E%3A%3A%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref> ! 2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190517104742/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2019-05-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- ||17 |{{Azalış}}9 |{{Artış}}12 |} === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən [[Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)|Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına]] əsasən kənddə kryaşenlər (76 %) üstünlük təşkil edir.<ref name=":2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|http://www.asmo-rb.ru|Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası|lang=ru}} [[Kateqoriya:Bakalı rayonunun kəndləri]] dmidmxeeuyozqnm7n0vqhwr5qh22xny 0 539417 6600439 6452607 2022-08-29T05:44:42Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yunanıstan Olimpiya Oyunlarında |idman oyunları=2018 Qış |iştirakçılar= 4 |idman_növləri=2 |bayraqdar= |rəsmilər= |qızıl=0 |gümüş=0 |bürünc=0 |yer= }} '''[[Yunanıstan]] [[2018 Qış Olimpiya Oyunları]]nda''' xizəklə yürüş olmaqla 2 idman növündə 4 idmançı ilə təmsil olunacaqdır. Bu 1980-ci ildən sonra ən az iştirakçı sayına malik komandadır. == Millinin tərkibi == Yunanıstan 2018 Qış Olimpiya Oyunlarında 7 idmançı ilə (4 kişi və23 qadın) 3 dörd idman növünün 4 bölməsi üzrə çıxış edəcək. Milinin təskibinə 7 məşqçi və iki rəsmi də daxildir. Nümayəndə heyətinin rəhbəri Vasili Kasaras<ref>{{cite web |url=http://www.hoc.gr/el/node/2158 |title=Η ελληνική αποστολή στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες «PyeongChang 2018» |date=2018-01-23 |publisher=Yunanıstan Olimpiya Komitəsi|accessdate=2018-02-02 |lang=gr}}</ref>. {{siyahı|1| ; [[Şəkil:Alpine skiing pictogram.svg|25px|Dağ xizəyi idmanı]] Dağ xizəyi idmanı # (k)[[İoannis Antoni]] # (q)[[Sofiya Ralli]] ; [[Şəkil:Cross country skiing pictogram.svg|25px|Xizək yürüşü]] Xizək yürüşü # (k)[[Apostolos Angeles]] # (q)[[Mariya Manu]] }} === Xizək idmanı növləri === ==== [[Fayl:Alpine skiing pictogram.svg|30px]] Dağ xizəyi idmanı ==== {{main|2018 Qış Olimpiya Oyunlarında dağ xizək idmanı}} Təsnifat mərhələsində idmançı Beynəlxalq Xizək İdmanı Federasiyasının 21 yanvar 2018-ci il<ref>{{cite web |url=http://comiteolimpicoportugal.pt/wp-content/uploads/2014/04/2016-03-09-PyeongChang-2018-Qualification-System-Alpine-Skiing-V1.pdf |title=Qualification Systems for XXIII Olympic Winter Games, Pyeonchang (Alpine Skiing) |date=2016-03-09 |publisher=Beynəlxalq xizək idmanı Federasiyası |accessdate=2017-12-21 |lang=en |archive-date=2016-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160706031350/http://comiteolimpicoportugal.pt/wp-content/uploads/2014/04/2016-03-09-PyeongChang-2018-Qualification-System-Alpine-Skiing-V1.pdf |url-status=dead }}</ref> reytinqinə əsasən yarışmada iştirak edirlər. Bu yarışmada top-500 daxil olan və təsnifat xalını toplaya bilən idmançılar iştirak edə bilirlər<ref name="Горные лыжи">{{cite web |url=https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-fis-points-list.html?sector=AL&listid=2018 |title=Alpine skiing Olympic FIS Points List |date=2018-01-22 |publisher=Beynəlxalq xizək idmanı Federasiyası|accessdate=2018-01-22|lang=en}}</ref>. Top-500 daxil olmayan ölkələrin idmançıları "B" kateqoriyasında iştirak edirlər<ref name="Горные лыжи" />. Nəticələrə əsasən Yunanıstan "A" kateqoriyası üzrə 1 kişi və "B" kateqoriyası üzrə 1 qadın idmançı ilə təmsil olunmaq hüququ əldə edir<ref>{{cite web |url=https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-quotas-list.html?sectorcode=al&listid=2018 |title=Alpine skiing Quota list |date=2018-01-22 |publisher=Beynəlxalq xizək idmanı Federasiyası |accessdate=2018-01-22 |lang=en |archive-date=2018-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180209194511/https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-quotas-list.html?sectorcode=al&listid=2018 |url-status=dead }}</ref>. ;Kişilər {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan="2" width="200"|Yarışma !rowspan="2" width="200"|İdmançılar !colspan="2"|Sürətli eniş/ <br> 1 eniş !colspan="2" width="100"|Slalom/ <br> 2 eniş !rowspan="2" width="80"|ümumi !rowspan="2" width="60"|Yer !rowspan="2"|Geriqalma |- !Vaxt !Yer !Vaxt !Yer |- |[[2018 Qış Olimpiya Oyunlarında dağ xizəyi — slalom (kişilər)|slalom]] |align=left|İoannis Anton | colspan="2" | — | colspan="2" | — | colspan="3" | — |- |[[2018 Qış Olimpiya Oyunlarında dağ xizəyi — nəhəng slalom (kişilər)|nəhəng slalom]] |align=left|İoannis Anton | 1:17.38 | 56 | 1:15.92 | 43 | 2:33.30 | '''46''' | +15.26 |} ;Qadınlar {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan="2" width="200"|Yarışma !rowspan="2" width="200"|İdmanşılar !colspan="2"|Yüksək sürətli/ <br> 1 eniş !colspan="2" width="100"|Slalom/ <br> 2 eniş !rowspan="2" width="80"|Ümumi !rowspan="2" width="60"|Yer !rowspan="2"|Geriqalma |- !Vaxt !Yer !Vaxt !Yer |- |[[2018 Qış Olimpiya Oyunlarında dağ xizəyi — slalom (qadınlar)|salom]] |align=left|Sofiya Ralli | 57.95 | 48 | 57.49 | 44 | 1:55.44 | '''44''' | +16.81 |- |[[2018 Qış Olimpiya Oyunlarında dağ xizəyi — nəhəng slalom (qadınlar)|nəhəng slalom]] |align=left|Sofiya Ralli | 1:22.46 | 58 | 1:19.20 | 52 | 2:41.66 | '''52''' | +21.64 |} ==== [[Fayl:Cross country skiing pictogram.svg|30px]] Xizək yürüşü ==== {{main|2018 Qış Olimpiya Oyunlarında Xizək yürüşü}} Təsnifat mərhələsində idmançı Beynəlxalq Xizək İdmanı Federasiyasının 21 yanvar 2018-ci il<ref>{{cite web |url=http://comiteolimpicoportugal.pt/wp-content/uploads/2014/04/2016-03-09-PyeongChang-2018-Qualification-System-Cross-Country-Skiing-V1.pdf |title=Qualification Systems for XXIII Olympic Winter Games, Pyeonchang (Cross Country Skiing) |date=2016-03-09 |publisher=Beynəlxalq xizək idmanı Federasiyası |accessdate=2018-01-03 |lang=en |archive-date=2016-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161019235539/http://comiteolimpicoportugal.pt/wp-content/uploads/2014/04/2016-03-09-PyeongChang-2018-Qualification-System-Cross-Country-Skiing-V1.pdf |url-status=dead }}</ref> reytinqinə əsasən iştirak edə bilər. "A" kateqoriyası üzrə lisenziya qazanmaq üçün idmançı reytinq üzrə 100 xal qazanmalıdır<ref name="Лыжный спорт">{{cite web |url=https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-fis-points-list.html?sector=CC&listid=2018 |title=Cross-country Olympic FIS Points List |date=2018-01-22 |publisher=Beynəlxalq xizək idmanı Federasiyası |accessdate=2018-01-22|lang=en}}</ref>. Bununla belə MOK-ləri "B" kteqoriyasını ödəyə biləcək 1 qadın və 1 kişi olmaqla iştirakçı ilə təmsil oluna bilər<ref name="Лыжный спорт" />. Təsnifata əasən Yunanıstan 10 və 15 km-lik<ref>{{cite web |url=https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-quotas-list.html?sectorcode=cc&listid=2018 |title=Cross-country Quota list |date=2018-01-22 |publisher=Beynəlxalq xizək idmanı Federasiyası |accessdate=2018-01-22 |lang=en |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222051351/https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-quotas-list.html?sectorcode=CC&listid=2018 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-quotas-list.html?sectorcode=cc&listid=2018 |title=Cross-country Quota list |date=2018-01-22 |publisher= |accessdate=2018-01-22 |lang=en |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222051351/https://data.fis-ski.com/dynamic/olympic-quotas-list.html?sectorcode=CC&listid=2018 |url-status=dead }}</ref> yarışlar üzrə 2 idmançı ilə təmsil olunmaq hüququ əldə etmişdir. ; Kişilər ;; Uzaq məsafəli yarış {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !width="200"|Yarışma !width="200"|İdmançılar !width="80"|Nəticə !width="60"|Yer !width="80"|Geriqalma |- |[[2018 Qış Olimpiya Oyunlarında Xizək yürüşləri — 15 km sərbəst üsulla (kişilər)|15 km sərbəst üsulla]] |align=left|Apostolos Angeles | 38:56.4 | '''81''' | +5:12.5 |} ;; Sprint {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !width="200" rowspan="2"|Yarışma !width="200" rowspan="2"|İdmançılar !colspan="2"|Təsnifat !colspan="3"|¼ final !colspan="3"|Yarımfinal !colspan="2"|Final !rowspan="2"|Yer |- !Nəticə !yer !Yürüş !Nəticə !Yer !Yürüş !Nəticə !Yer !Nəticə !yer |- |[[2018 Qış Olimpiya Oyunlarında Xizək yürüşləri — sprint (kişilər)|sprint]] |align=left|Apostolos Angeles | 3:47.10 | 74 |colspan="8" bgcolor="honeydew"|Çıxışını başa vurub | '''74''' |} ; Qadınlar ;; Uzaq məsafəli yarış {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !width="200"|Yarışma !width="200"|İdmançılar !width="80"|Nəticə !width="60"|Yer !width="80"|Geriqalma |- |[[2018 Qış Olimpiya Oyunlarında Xizək yürüşləri — 10 km sərbəst üsulla (qadınlar)|10 km sərbəst üsulla]] |align=left|Mariya Manu |31:04.1 | '''76''' | +6:03.6 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/en/general/noc-entries-greece.htm Yunanıstan millisi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180208033223/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/en/general/noc-entries-greece.htm |date=2018-02-08 }}{{ref-en}}{{ref-fr}}{{ref-ko}}{{ref-zh}}{{ref-jp}} * [http://www.hoc.gr/ Yunanıstan Milli Olimpiya Komitəsi] {{ref-en}} [[Kateqoriya:2018 Qış Olimpiya Oyunları]] ryasbxvbl8el4altrqu9pxfbmjefu3j 14 539876 6598921 5785134 2022-08-28T12:20:31Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Yaponiyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in Japan}} [[Kateqoriya:Yaponiyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Yaponiyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] [[Kateqoriya:Yaponiyadakı dini təşkilatlar|Məscidlər]] 9fw4u80b0f8oyzfzt59cbcffo2fdc4b 0 541801 6600757 6265174 2022-08-29T08:46:38Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Dobri Dobrev |orijinal adı = {{lang-bg|Добри Добрев}} |şəkil = Dobri Dobrev Sofia 2006 (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = 2006-cı ildə. |digər adı = Böyük Dobri, Dobri baba |doğum tarixi = 20.7.1914 |doğum yeri = [[Baylovo]], [[Bolqarıstan çarlığı]] |vəfat tarixi = 13.4.2018 |vəfat yeri = [[Kremikovtski monastırı]], [[Bolqarıstan]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = bolqar |uşağı = 4 |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = xeyriyyə işləri |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Dobri Dimitrov Dobrev''' ({{lang-bg|Добри Димитров Добрев}}, 20 iyul 1914 – 13 fevral 2018), digər adları ilə '''Dobri baba''', '''Böyük Dobri''' ({{lang-bg|Дядо Добри|translit=Dyado Dobri}}) və ya '''Baylovo müqəddəsi'''<ref name=BNT>{{cite web|url=http://bnt.bg/bg/news/view/43277/djado_dobri|title=Дядо Добри|date=17 December 2010|accessdate=26 mart 2018|publisher=БНТ|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120918070757/http://bnt.bg/bg/news/view/43277/djado_dobri|archivedate=18 September 2012|df=dmy-all}}</ref> – bolqar xeyriyyəçi. Hər gün 20 kilometr məsafəni piyada qət edərək [[Sofiya]]da yerləşən [[Aleksandr Nevski kafedralı]]nın önündə xeyriyyə məqsədilə pul yığırdı. Yığdığı pulu xeyriyyə qurumlarına, kilsələrə, monastırlara, yetimxanalara bağışlayırdı.<ref name="Centenary">{{cite news|url = http://www.vesti.bg/razvlechenia/shoubiznes/diado-dobri-na-100-godini-6017801|title = Дядо Добри на 100 години|language = bg|publisher = Vesti.bg|date = 2014-07-21|accessdate = 26 mart 2018}}</ref> Adı [[bolqar dili]]ndə [[Tobias|"yaxşı" və ya "mehriban"]] deməkdir. == Erkən həyatı == Dobrev 20 iyul 1914-cü ildə Bolqarıstanın [[Baylovo]] kəndində anadan olub.<ref name="Nst">{{cite news|title=Bulgarian beggar, dubbed a 'living saint', dies aged 103|url=https://www.nst.com.my/world/2018/02/335563/bulgarian-beggar-dubbed-living-saint-dies-aged-103|accessdate=26 mart 2018|work=New Strait Times|date=14 February 2018}}</ref> Atası [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə həlak olub və anası Katerina<ref>{{cite web|title=Дядо Добри – светецът от Байлово|url=https://bulgarianhistory.org/dqdo-dobri/|website=Българска история|accessdate=26 mart 2018|archive-date=2018-02-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20180216204714/https://bulgarianhistory.org/dqdo-dobri/|url-status=dead}}</ref> uşaqları təkbaşına böyütməli olub.<ref name="Falle">{{cite web|url=https://www.clarin.com/mundo/fallecio-principal-donante-iglesia-bulgara-mendigo-103-anos_0_SkrijRbvf.html|title=Falleció el principal donante de la Iglesia búlgara, un mendigo de 103 años|publisher=Clarin|date=15 February 2018|accessdate=26 mart 2018|archive-date=16 February 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180216084709/https://www.clarin.com/mundo/fallecio-principal-donante-iglesia-bulgara-mendigo-103-anos_0_SkrijRbvf.html|url-status=dead}}</ref> Dobrev gəncliyini və məktəb illərini xatırlamır.<ref name="Nst"/> == Yetkin həyatı == Dobrev illər keçdikcə özünü ruh dünyasına və [[Ortodoks|Ortodoks kilsəsin]]ə həsr etməyə qərar verib. Təxminən 2000-ci ildə Baylovo kəndində yerləşən Kiril və Metodius kilsəsinin kiçik artırmasında yaşamağa başlayanda bütün mülkiyyətini Ortodoks kilsəsinə bağışlayıb. Bu zaman Bolqarıstan kilsələri və monastırlarının bərpa edilməsi üçün pul yığmağa başlayıb.<ref>{{YouTube|vaau8iT0D0o|Дядо Добри от Байлово – България}} – част от филма "Лепта" (2000 г.), продукция на фондация "Покров Богородичен"</ref> Tezliklə onu "Baylovo müqəddəsi" çağırmağa başlayıblar.<ref name=duma>{{cite web | url = http://www.duma.bg/duma/node/24378 | title = Дядо Добре Добрев – божий странник, пътник от бъдещето, Деси Велева | accessdate = 26 mart 2018 | date = 17 December 2011 | publisher = в. "Дума" | deadurl = yes | archiveurl = https://archive.is/20130628012652/http://www.duma.bg/duma/node/24378 | archivedate = 28 June 2013 | df = dmy-all }}</ref> Həyatı boyunca Dobrev kilsə və monastırlara 80.000 [[bolqar levi]]ndən (40.000 [[avro]]) çox pul bağışlayıb.<ref>{{cite web|url=https://ca.news.yahoo.com/blogs/daily-buzz/98-old-homeless-bulgarian-man-donates-thousands-restore-181548553.html|title=98-year-old homeless Bulgarian man donates thousands to restore churches|publisher=}}</ref> Onun ən böyük maddi yardımları: * 10.000 bolqar levi (5.000 avro) doğma kəndi Baylovoda yerləşən Kiril və Metodius kilsəsinə.<ref name=Staridolska>{{cite news|author=Lubomir|title=Heavenly dreams of Easter|url=http://paper.standartnews.com/bg/article.php?d=2012-05-15&article=409813|accessdate=26 mart 2018|publisher=[[Standard (newspaper)|c. "Standard"]]|date=15 May 2012|archive-date=2014-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20140101112504/http://paper.standartnews.com/bg/article.php?d=2012-05-15&article=409813|url-status=dead}}</ref> * 25.000 bolqar levi (12.500 avro) Sofiyanın şərqində yerləşən Eleşnişki monastırının bərpasına və [[Qorno Kamartsi]] kəndindəki yerli kilsəyə.<ref name=Staridolska /> * 35.700 bolqar levi (17.850 avro) Sofiyada yerləşən Aleksandr Nevski kafedralına. Bu 100 ildən çox tarixi olan kafedral tarixində edilmiş ən böyük maddi yardım olub.<ref>{{cite web|url=https://www.huffingtonpost.com/2014/02/27/dobri-dobrev_n_4867974.html|title=This 99-Year-Old Man Begs Every Day And Gives It All Away To Churches And Orphanages|first=Eleanor|last=Goldberg|date=27 February 2014|publisher=|via=Huff Post}}</ref> == Şəxsi həyat və ölümü == Dobrev 1940-cı ildə – [[Bolqarıstan]]ın [[İkinci dünya müharibəsi]]nə qoşulduğu dövrdə evlənib. [[Sofiyanın İkinci dünya müharibəsində bombardıman edilməsi|Sofiyanın bombardıman edilməsi]] zamanı çox yaxınına düşən bir bomba onun demək olar ki, bütün eşitmə qabiliyyətini itirməsinə səbəb olub.<ref name="BNR"/> Dobrev və həyat yoldaşının 4 uşağı olub, Dobrev onların ikisindən daha uzun yaşamağa müvəffəq olub.<ref name="Falle"/> Dobrev Ortodoks xristianı idi və tez-tez başqalarına İsa haqqında danışmağı sevirdi. Pul verən insanlara qarşı çox minnətdar idi. Dobri Dobrev 13 fevral 2018-ci ildə 103 yaşında Kremikovtski monastırında vəfat edib.<ref name="BNR">{{Cite news |url=http://bnr.bg/en/post/100932883/elder-dobri-passes-away-at-103 |title=Elder Dobri passes away at 103 |accessdate=26 mart 2018 |date=February 13, 2018 |work=[[Radio Bulgaria]]}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == * [http://www.johnsanidopoulos.com/2010/08/elder-dobri-dobrev-of-baylovo-bulgaria.html Baylovolu Böyük Dobri Dobrev] * [https://web.archive.org/web/20140228085421/http://www.trueactivist.com/gab_gallery/he-can-no-longer-hear-but-that-doesnt-stop-him-from-doing-this/ Heç kimi onu bu etməmək üçün dayandıra bilmir] [[Kateqoriya:Dilənçilər]] [[Kateqoriya:Karlar]] [[Kateqoriya:Bolqar uzunömürlülər]] 0y6i9ezgonr9d1l0fp8vqr0uznz5zhf 0 542656 6600565 6308690 2022-08-29T06:45:45Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Mineral}} '''Karnallit''' — KMgCl₃·6H₂O formuluna sahib mineral. == Haqqında == Karnalit — rombik. Habitus psevdoheksaqonal, çəlləyəbənzər, bəzən qalın lövhəli. İkiləşmə {110} və {10} üzrə polisintetik və adi. Aqreqatı dənəvər. Rəngsiz, ağ, limonu-sarı, surğucu qırmızı. Parıltısı yağlı. Sərtliyi 2,5. Xüsusi çəkisi 1,6. Rütubətli [[Atmosfer|atmosferdə]] səth üzrə yayılır. Dadı kəskin acı. Duz yataqlarında. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006. [[Kateqoriya:Halogenidlər (minerallar)]] [[Kateqoriya:Kaliumun mineralları]] [[Kateqoriya:Maqneziumun mineralları]] [[Kateqoriya:Evaporitlər]] [[Kateqoriya:Kalium duzu]] [[Kateqoriya:Rombik sinqoniya mineralları]] lvwxmzewgvfwv5hduvhm0re0gluav4g 0 543006 6599093 5516359 2022-08-28T14:02:04Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Hindistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Məhəmməd Əbdül Kərim |orijinal adı = {{Nəstəliq|منشى عبدالكريم}} <br> Mohammed Abdul Karim |şəkil = Munshi.jpg |şəklin izahı = Rudolf Svoboda tərəfindən çəkilmiş portret, 1888-ci il. [[Kral kolleksiyası]] |şəklin ölçüsü = 230 |titul = Kraliça Viktoriyanın Hindistanlı Katibi |dövr əvvəl = 1892 |dövr son = 1901 |doğum tarixi = 1863 |doğum yeri = [[Chansi]] yaxınlığında [[Lalitpur (Hindistan)|Lalitpur]] şəhərində<br> Britaniya Hindistanı |vəfat tarixi = 1909in apreli |vəfat yeri = [[Aqra]], Britaniya Hindistanı |həyat yoldaşı = Rəşidan Kərim |vikianbar = }} '''[[Hafiz]] Məhəmməd Əbdül Kərim''' — '''Münşi''' kimi tanınan [[I Viktoriya|Kraliça Viktoriyanın]] [[Hindistan]]lı xidmətçisi. O kraliçaya son on beş il ərzində xidmət göstərmiş və bu müddət ərzində onun rəğbətini qazana bilmişdir. Kərim Britaniya Hindistanında [[Chansi]] yaxınlığında anadan olub. 1887-ci ildə Viktoriyanın Qızıl Yubileyi ilində, Kərim Kraliçanın qulluqçusu olmaq üçün seçilmiş iki hindistanlıdan biri idi. Xidməti ərzində Viktoriyanın rəğbətini qazandığı üçün ona Münşi ("mirzə" və ya "müəllim") adı verilib. Viktoriya onu özünün Hind katibi təyin edib və Hindistanda ona torpaq mülki bağışlayıb. Kərim və Kraliça arasında olan sıx platonik münasibətlər Kral Sarayında ziddiyyətlərin yaranmasına gətirib çıxardı, belə ki sarayın digər üzvləri özlərini Kərimdən daha üstün sayırdılar. Kraliça səyahətə çıxarkən Kərimin də götürülməsini təkid edib, bu da kraliça və digər xidmət personalı arasında mübahisələrə səbəb olub. 1901-ci ildə Viktoriyanın ölümünün ardından, onun davamçısı [[VII Eduard]] Kərimi Hindistana geri göndərib və Viktoriya ilə Münşinin yazışmalarının müsadirə olunması və məhv edilməsi əmr edib. Bu hadisələrdən sonra Kərim ömrünün sonunadək Viktoriya tərəfindən [[Aqra]] yaxınlığında ona verilmiş torpaq mülkində sakit həyat keçirib. Rejissor Stiven Frirz tərəfindən ekranlaşdırılmış və baş rollarda Əbdül Kərim rolunu Əli Fazal, Kraliça Viktoriya rolunu Cudi Dençin oynadığı [[Viktoriya və Əbdül (film, 2017)|Viktoriya və Əbdül]] filmi Kraliça və Əbdül arasında olan münasibətlərdən bəhs edir.<ref name="al-khadi">{{cite news|last1=Al-Khadi|first1=Amrou|title=Victoria and Abdul is another dangerous example of British filmmakers whitewashing colonialism|url=https://www.independent.co.uk/voices/victoria-and-abdul-white-wash-british-empire-colonialism-poverty-slavery-a7950541.html|accessdate=6 aprel 2017|work=The Independent|date=16 sentyabr 2017}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] [[Kateqoriya:Aqrada vəfat edənlər]] kwzlruenc0qa9jc1t99g2mswwd9liil 0 543211 6601096 6504281 2022-08-29T11:26:18Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Quda Qudiyev.jpg |titul = [[Bakı Polismeysterliyi|Bakı polismeystri]] |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan 1918.svg |dövr əvvəl = 29 aprel 1919 |dövr son = İyun 1919 |sələfi = |xələfi = |mükafatları = + }} '''Quda ƏliyeviçQudiyev''' ({{DVTY}}) — Bakı polismeystri (1919–1920), general. == Həyatı == Qudiyev Quda Əliyeviç milliyyətcə inquş idi. O, 1880-ci il fevralın 12-də Qafqaz dağlarının ətəyində, Vladiqafqaz şəhərində Ter daimi milisində işləyən yunkerin ailəsində anadan olub. Vladiqafqaz Real məktəbini bitirib. 1916-cı ilin martında Quda Qudiyev rotmistr (kapitan) rütbəsi almışdı. O, [[Vəhşi diviziya]] tərkibində də döyüşüb. === Öldürülməsi === Ali İnqilabi Tribunalın 29 avqust 1920-ci il tarixli hökmü dərhal icra olunmuş və beləliklə, Quda Qudiyev 40 yaşında güllələnmişdi.<ref>İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013</ref> == Fəaliyyəti == Azərbaycan hökuməti tərəfindən Bakıya dəvət olunan rotmistr Quda Qudiyev 1 fevral 1919-cu il tarixində Qarabağ general-qubernatoru [[Xosrov bəy Sultanov]]un müavini təyin edilmişdir.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=411 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Daha sonra o, daxili işlər naziri [[Nəsib bəy Yusifbəyli]]nin 29 aprel 1919-cu il tarixli əmri ilə Bakı şəhərinin polismeysteri təyin edilmişdi.{{Efn|16 dərəcəli tarif cədvəlinə əsasən 4-cü dərəcə üzrə aylıq maaşı 2.300 manat olmaqla}} Lakin 1919-cu ilin iyununda o, [[Bakı Şəhər Rəisliyi|Bakı şəhər rəisi]] vəzifəsinə təyin olunmuşdu.{{mənbəsiz}} Quda Qudiyev 15 iyun 1919-cu ildə Bakı qradonaçalniki vəzifəsinə başlaması haqqında 1 nömrəli əmr vermişdi.{{mənbəsiz}} == Mükafatları == * 4 iyun 1904-cü ildə 4-cü dərəcəli "[[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]]" ordeni. * 12 noyabr 1904-cü ildə 3-cü dərəcəli "[[Müqəddəs Stanislav ordeni|Müqəddəs Stanislav]]" ordeni (qılınc və bantla). * 11 fevral 1905-ci ildə 3-cü dərəcəli "[[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]]" ordeni (qılınc və bantla). * 22 fevral 1905-ci ildə 2-ci dərəcəli "[[Müqəddəs Stanislav ordeni|Müqəddəs Stanislav]]" ordeni (qılınclarla). * 2 oktyabr 1905-ci ildə 4-cü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni (qılınc və bantla).<ref>[http://www.gazavat.ru/history3.php?rub=13&art=165 İnquşlar rus-yapon müharibəsində 1904–1905-ci illər]</ref> * 1914-cü ilin dekabrında Karpat döyüşlərindəki şücaətlərinə görə 2-ci dərəcəli "[[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]]" ordeni == Ailəsi == Quda Qudiyev Kale Lyanova adlı inquş xanımla ailə qurub. 1909-cu ildə oğlu Əhməd dünyaya gəlib. Əhməd və anasının sonrakı taleyi haqqda məlumat yoxdur.<ref>[https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%93%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%93%D1%83%D0%B4%D0%B0_%D0%90%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_-_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D0%BA Гудиев Гуда Алиевич — градоначальник]</ref> 1912-ci ildə [[Moskva]]da [[İran]] təbəəsinin qızı Qəmər Sultan (Tamara) xanım Haşımova ilə ailə qurur. Bu evlilikdən Leyla xanım və Aslanbəy adında iki övladı dünyaya gəlir. Quda Qudiyev tutulduqdan sonra ailəsinə vida məktubunda onların Bakıdan getmələrini istəyir və həyat yoldaşı buna əməl edir. Tamara xanım övladlarını da götürərək öncə Moskvaya sonradan isə [[Paris]]ə qardaşının yanına köçür. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsi]] dövründə oğlu Aslanbəy [[Şarl de Qoll|Şarl De Qol]]lun rəhbərlik etdiyi "[[Azad Fransa|Azad Fransa"]] hərəkatının iştirakçısı olur. Müharibə bitdikdən sonra podpolkovnik rütbəsi ilə istefaya çıxıb. Övladı olmayıb və 1997-ci ildə dünyasını dəyişib. Parisdə müsəlman qəbiristanlığında dəfn edilib. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Repressiya qurbanları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin polisləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda güllələnənlər]] 0k5o2kvp21ljphiz311hf0xk6uqmzz4 6601109 6601096 2022-08-29T11:29:14Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |şəkil = Quda Qudiyev.jpg |titul = [[Bakı Polismeysterliyi|Bakı polismeystri]] |bayraq = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 29 aprel 1919 |dövr son = iyun 1920 |sələfi = |xələfi = |titul_2 = [[Qarabağ general-qubernatorluğu|Qarabağ general-qubernatorunun]] müavini |bayraq_2 = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 1 fevral 1919 |dövr son_2 = ? |sələfi_2 = |xələfi_2 = |başlıq1_2 = General-qubernator |mətn1_2 = [[Xosrov bəy Sultanov]] |mükafatları = + }} '''Quda ƏliyeviçQudiyev''' ({{DVTY}}) — Bakı polismeystri (1919–1920), general. == Həyatı == Qudiyev Quda Əliyeviç milliyyətcə inquş idi. O, 1880-ci il fevralın 12-də Qafqaz dağlarının ətəyində, Vladiqafqaz şəhərində Ter daimi milisində işləyən yunkerin ailəsində anadan olub. Vladiqafqaz Real məktəbini bitirib. 1916-cı ilin martında Quda Qudiyev rotmistr (kapitan) rütbəsi almışdı. O, [[Vəhşi diviziya]] tərkibində də döyüşüb. === Öldürülməsi === Ali İnqilabi Tribunalın 29 avqust 1920-ci il tarixli hökmü dərhal icra olunmuş və beləliklə, Quda Qudiyev 40 yaşında güllələnmişdi.<ref>İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013</ref> == Fəaliyyəti == Azərbaycan hökuməti tərəfindən Bakıya dəvət olunan rotmistr Quda Qudiyev 1 fevral 1919-cu il tarixində Qarabağ general-qubernatoru [[Xosrov bəy Sultanov]]un müavini təyin edilmişdir.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=411 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Daha sonra o, daxili işlər naziri [[Nəsib bəy Yusifbəyli]]nin 29 aprel 1919-cu il tarixli əmri ilə Bakı şəhərinin polismeysteri təyin edilmişdi.{{Efn|16 dərəcəli tarif cədvəlinə əsasən 4-cü dərəcə üzrə aylıq maaşı 2.300 manat olmaqla}} Lakin 1919-cu ilin iyununda o, [[Bakı Şəhər Rəisliyi|Bakı şəhər rəisi]] vəzifəsinə təyin olunmuşdu.{{mənbəsiz}} Quda Qudiyev 15 iyun 1919-cu ildə Bakı qradonaçalniki vəzifəsinə başlaması haqqında 1 nömrəli əmr vermişdi.{{mənbəsiz}} == Mükafatları == * 4 iyun 1904-cü ildə 4-cü dərəcəli "[[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]]" ordeni. * 12 noyabr 1904-cü ildə 3-cü dərəcəli "[[Müqəddəs Stanislav ordeni|Müqəddəs Stanislav]]" ordeni (qılınc və bantla). * 11 fevral 1905-ci ildə 3-cü dərəcəli "[[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]]" ordeni (qılınc və bantla). * 22 fevral 1905-ci ildə 2-ci dərəcəli "[[Müqəddəs Stanislav ordeni|Müqəddəs Stanislav]]" ordeni (qılınclarla). * 2 oktyabr 1905-ci ildə 4-cü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni (qılınc və bantla).<ref>[http://www.gazavat.ru/history3.php?rub=13&art=165 İnquşlar rus-yapon müharibəsində 1904–1905-ci illər]</ref> * 1914-cü ilin dekabrında Karpat döyüşlərindəki şücaətlərinə görə 2-ci dərəcəli "[[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna]]" ordeni == Ailəsi == Quda Qudiyev Kale Lyanova adlı inquş xanımla ailə qurub. 1909-cu ildə oğlu Əhməd dünyaya gəlib. Əhməd və anasının sonrakı taleyi haqqda məlumat yoxdur.<ref>[https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%93%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%93%D1%83%D0%B4%D0%B0_%D0%90%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_-_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D0%BA Гудиев Гуда Алиевич — градоначальник]</ref> 1912-ci ildə [[Moskva]]da [[İran]] təbəəsinin qızı Qəmər Sultan (Tamara) xanım Haşımova ilə ailə qurur. Bu evlilikdən Leyla xanım və Aslanbəy adında iki övladı dünyaya gəlir. Quda Qudiyev tutulduqdan sonra ailəsinə vida məktubunda onların Bakıdan getmələrini istəyir və həyat yoldaşı buna əməl edir. Tamara xanım övladlarını da götürərək öncə Moskvaya sonradan isə [[Paris]]ə qardaşının yanına köçür. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsi]] dövründə oğlu Aslanbəy [[Şarl de Qoll|Şarl De Qol]]lun rəhbərlik etdiyi "[[Azad Fransa|Azad Fransa"]] hərəkatının iştirakçısı olur. Müharibə bitdikdən sonra podpolkovnik rütbəsi ilə istefaya çıxıb. Övladı olmayıb və 1997-ci ildə dünyasını dəyişib. Parisdə müsəlman qəbiristanlığında dəfn edilib. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Repressiya qurbanları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin polisləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda güllələnənlər]] f1s73mlsfuwweply8iusgjhck9lcxjf 0 543336 6600839 5986987 2022-08-29T09:32:48Z Dr.Wiki54 88744 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəkillər sütunu|Flag of Azerbaijan 1918.svg|Flag of Crimea 1918.png }} '''Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Krımdakı diplomatik nümayəndəliyi''', [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Krım Respublikası|Krım hökuməti]] və [[Krım tatarları|Krım türkləri]] ilə əlaqə saxlamaq üçün təsis etdiyi elçilik.<ref name=":0">''Azərbaycan demokratik respublikası (1918–1920)'', [[Bakı]], 1998,</ref> == Yaradılması == [[Krım Respublikası|Krım hökuməti]] 1918-ci il, iyunun 25-də [[Bağçasaray|Simperopol]]da yaradılmışdı. Baş naziri general-leytenant [[Süleyman bəy Sulkeviç]], xarici işlər naziri [[Cəfər əfəndi Seyid Əhməd]] idi. [[Azərbaycan]] hökuməti 1918-ci il oktyabrın 23-də Krım hökuməti yanında diplomatik nümayəndəlik təsis etməyi qərara aldı.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=346 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il, noyabrın 1-dən [[Azərbaycan]] [[Ukrayna]]dakı diplomatik nümayəndəsi [[Miri bəy Vəzirov]]a ([[Yusif Vəzir Çəmənzəminli]]nin qardaşı) [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] [[Krım]]da da təmsil etmək tapşırıldı. Öz növbəsində, [[Krım Respublikası|Krım hökuməti]] də qarşılıqlı əlaqələr yaratmaq, [[Qara dəniz]] hövzəsi, xüsusən də limanları ilə bağlı razılaşdırılmış siyasət məsələlərini müzakirə etmək üçün öz nümayəndəsi [[Əli Aleksandroviç]]i 1918-ci il, noyabrın əvvəllərində Azərbaycana göndərdi.<ref name=":1">'''B. E. Bozqrin''', ''Krım tatarlarının tarixi'', [[Moskva]], 1992)</ref> == Məqsəd == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[Krım]]a göndərdiyi nümayəndələr bölgədə fəaliyyət göstərən hökumətlərlə, xüsusilə də [[Krım tatarları|Krım türkləri]] ilə sıx əlaqələr qurmaq məqsədidaşıyırdılar.<ref name=":0" /> == Əlaqələr == [[Fayl:Miri bəy Vəzirov.jpg|thumb|[[Miri bəy Vəzirov]] ]] 1918-ci il, noyabrın 16-da [[Süleyman bəy Sulkeviç|Sulkeviç]]in başçılıq etdiyi [[Krım]] hökuməti istefa verdi. Keçmiş duma üzvü S. S. Krım yeni hökumət yaratdı. [[Kadet partiyası|Kadetlər]]dən təşkil edilmiş bu hökumət 1919-cu ilin, əvvəllərində [[Könüllü Ordu|Denikin ordusu]] [[Krım]]a daxil olduqdan sonra yerli müsəlmanlara- [[türk]]-[[tatar]] əhalisinə qarşı repressiyaları gücləndirdi. [[Krım tatarları|Krım türkləri]] öz hüquqlarını qorumaq üçün bu hökumətə daxil olmayaraq, ayrıca milli hökumət-direktoriya və parlament yaratdılar. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan hökuməti]]nin elçisi [[Miri bəy Vəzirov|M. Y. Vəzirov]] 1919-cu ilin, yanvarında [[Bağçasaray|Simferopol]]da [[Krım]] türk parlamentinin sədri [[Seyid Camal Xətattov]]la və milli direktoriyanın başçısı S. Ş. Misxarlı ilə görüşdü və Cümhuriyyətin [[Krım tatarları|Krım türkləri]]ninin milli müstəqillik uğrunda mübarizəsini müdafiə etdiyini bildirdi. [[Azərbaycan]] hökumətinin başçısı [[Fətəli xan Xoyski]] 1919-cu ilin, yanvarın 14-də [[Krım]] türk milli direktoriyasının başçısı S. Misxarlıya göndərdiyi məktubda onun hökumətinin Krımı müstəqil dövlət kimi görməyi arzu etdiyini və [[Paris Sülh Konfransı|Paris sülh konfransı]]nda [[Krım]] nümayəndəsinin [[Azərbaycan]] nümayəndəliyi ilə sıx əlaqədə fəaliyyət göstərməsinin zəruriliyini bildirdi.<ref name=":0" /> 1919-cu ilin martında, doktor [[Cəfər bəy Rüstəmbəyov]] [[Azərbaycan Cümhuriyyəti]]nin [[Krım]]da və [[Kuban]]da diplomatik nümayəndəsi və ticarət agenti təyin edildi. Lakin 1919-cu il, aprelin 9-da [[Krım]]ın [[Qızıl Ordu|Qırmızı Ordu]] tərəfindən işğalı, iyulun 1-də isə yenidən [[Könüllü Ordu|Denikinin ordusunun]] əlinə keçməsi onun müstəqilliyinə qəti olaraq son qoyduğu üçün [[Cəfər bəy Rüstəmbəy]]ovun missiyasını icra etmək münkün olmadı. Ona görə də, [[Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi]] bölgədə baş verən prosesləri yaxından izləmək üçün 1919-cu ilin sentyabrın 22-də iqtisadçı alim [[Şeyx Əli Hüseynov]]u [[Azərbaycan]]ın [[Krım]]dakı konsulu təyin etdi.<ref name=":1" /> == Mənbə == * Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, ''Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Krımdakı diplomatik nümayəndəliyi'' maddəsi. === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xaricdəki nümayəndəlikləri]] {{Diplomatik nümayəndəliklər-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin diplomatik nümayəndəlikləri]] 8wqwu5un4lmref1ypuv0n655guwl4vy 0 543385 6600811 6590161 2022-08-29T09:17:15Z Dr.Wiki54 88744 /* Tarixi */ [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qanunverici orqan |adı = Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi |orijinal adı = |ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |emblem = Coat of arms of Baku 1883.svg |emblemin ölçüsü = |emblemin izahı = |növü = bələdiyyə |palatalar = |rəhbərin vəzifəsi 1 = |rəhbər 1 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |rəhbərin partiyası 1 = |seçildiyi tarix 1 = |zalın şəkli = |zalın şəklinin ölçüsü = |zalın şəklinin izahı = |sayt = |qeyd = 18 sentyabr 1918 tarixindən 28 aprel 1920 tarixinədək fəaliyyət göstərmişdir. |üzvlərin sayı = 80 |seçkilər 1 = |əvvəlki orqan = [[Bakı Şəhər Duması]] |sonrakı orqan = [[Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti]] }} '''Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi''' — [[Bakı şəhəri]]nin özünüidarə orqanı vəya bələdiyyə. == Tarixi == {{Əsas|Bakı Şəhər Duması}} Rusiya senatının 1877-ci il 24 may tarixli qərarına əsasən 1878-ci ildə [[Bakı Şəhər Duması]] yaradılmışdı. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra ləğv edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) isə fəaliyyəti bərpa olunmuşdu. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=316 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Bələdiyyənin yeni tərkibi əvvəlki Duma tərkibindən fərqlənirdi. Beləki Sosialist blokunun 25 deputatından yalnız 8-i (6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 2-si [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]) fəaliyyət göstərirdi. Boş qalan yerlərdən 6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 11-i isə [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]ndan seçilməli idi. Həmçinin [[Daşnaksutyun]]un 18 yeri, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]]nin isə 2 yeri boş idi. Bu yerlər həmin fraksiyalara veriləcəkdi. Bu təqdirdə deputat sayı 113-ə yüksələcək və tərkib belə olacaqdı: [[Müsavat Partiyası|Müsavat və bitərəf azərbaycanlılar qrupu]] 43, [[Daşnaktsutyun]] 18, [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]] 13, [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] 12, [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası]] 8, [[Xalq Azadlığı Partiyası]] 7, Birlik qrupu 4, Yəhudi qrupu 2, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]] 2 və bitərəf ruslar 2. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Bu dövrdə deputatlarının artıq yarıdan çoxu azərbaycanlılar idi. 1919-cu il yanvarın 27-də isə şəhərlərin, o cümlədən Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıldı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu. == Tərkib == === Duma üzvləri === {{Columns-list|6| # Abram Benyaminoviç Roxlin # Aleksey Mitrofanoviç Ammosov # Aleksey Petroviç Deliçın # Pavel Makaroviç Qara Mirzə # Mixail Froloviç Podşibyakin # Boris Konstantinoviç Finkelşteyn # İosif Xaimoviç Anşeles # Eruxim Zalmanoviç Blyumşteyn # Nikolay İvanoviç Drujinin # Anton İvanoviç Neşeretov # Aleksandr İsidoroviç Okinşeviç # İzrail Mark Mixayloviç Abezquz # Bençion Volf Vladimir Sauloviç Beynşal # Miron Yakovleviç Şor # Hacı ağa Babayev # Kərbəlayi Hüseyn Hacıyev # Mahmud Quliyev # [[Ağa Zeynal Tağıyev]] # İosif Feodroviç Blinov # Venedikt Arseneviç Badayev # Astvaçatur Qeorqiyeviç Vaçyanç # Tiqran Asaturoviç Zaxaryan # Stepan Serqeeviç Taqianosov # Qayk Boqdanoviç Ter-Mikaelyan # [[Əliağa Həsənov]] # [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] # [[Əbülfəz Qarayev]] # [[Heybətqulu Məmmədbəyov]] # [[Vladimir Bakradze|Vladimir Aleksandroviç Bakradze]] # [[Sultan Məcid Qənizadə]] # [[Mir Yaqub Mehdiyev]] # İlyas Cəfərov # Stepan Vasilyeviç Mamanov # Pyotr Yakovleviç Osadko }} === Yeni seçilən üzvlər === {{Columns-list|6| # Yakov Petroviç Kaplan # Lev Veniaminoviç Perçixin # [[Məlik bəy Sultanov]] # [[Məhəmməd xan Təkinski]] # [[Ağa bəy Səfərəliyev]] # Qasım Cəfərov # [[Ağabala Quliyev]] # Abbas Eyvazov # Muxtar Əliyev # Əli Abbas Aşurov # [[Əsəd bəy Əmirov]] # Arseniy Nikolayeviç Saparov # Vladimir Vasilyeviç Smirnov # Arşak Arutyunoviç Paronyan # Mixail Norsesoviç Atabəyov # Qeqam İosifoviç Konstanyanç # [[Bəhram bəy Axundov|Bəhram bəy Mirzə Cəfər bəy oğlu Axundov]] # [[Əlisgəndər Cəfərzadə|Əlisgəndər Hacı Baba oğlu Cəfər]] # [[Abbasqulu Kazımzadə|Abbasqulu Məmmədibrahim oğlu Kazımzadə]] # Kitabulla Vahab oğlu Axundov # Əliheydər Allahverdiyev # Abbasəli Kərimov # Qulamrza Mirzə Rəsul oğlu Şərifzadə # Əhməd bəy İsa bəy oğlu Hacınski # [[İsmayıl Tağıyev|İsmayıl Kərbəlayi Dadaş oğlu Tağıyev]] # [[Tağı Nağıyev|Tağı Əliyeviç Nağıyev]] # Yusif Mirzə Məlik Məmməd oğlu Mikayılov # Həsən ağa Həsənov # [[Əsədulla Əhmədov]] # Məmməd Cavad Sadıxov # Məmməd Əli Salayev # Hacı Qasımov # Fətulla Ağaəlizadə # [[Qara bəy Qarabəyov]] # Ələskər Hacıyev # Nəcəf Əmiraslanov # Əliabbas Zeynalov # [[Zeynal bəy Səlimxanov]] # Mövsüm Səlimov # Aleksandr Konstantinoviç Leontoviç # [[Abram Dastakyan|Abram Nikitiç Dastakyan]] # Yakop Osipoviç Qukasov # Qleb Lıvoviç Lopatinski # Yakop Nikolaeviç Smirnov # Konstantin Aleksandroviç İreçki # Yusif Əhmədzadə }} == Struktur == Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri) ibarət idi. == Maliyyə == Maliyyə böhranı və ağır həyat şəraiti şəhər idarəsini hökumətdən kömək istəməyə vadar edirdi və hökumət ona dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919-cu il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyaclarına sərf olunmaqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919-cu il iyulun 27-də Parlament gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum alınması barədə qərar qəbul etmiş, noyabrın 17-də isə "Bakı Şəhər Özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığılması qaydası"nı təsdiq etmişdi. Bu qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqlarının hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağlarından 20 qəpik rüsum alınırdı. Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər özünüidarəsi çoxlu strukturlarının və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Hökumətin ona xeyli maddi yardım göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi. == Həmçinin bax == * [[Bakı Şəhər Duması]] == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{AXCE|1|235}} * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://belediyye.info/new/details/azerbaycanda-yerli-ozunu-idareetme-instutu-olan----belediyyelerin-140-illik-tarixi--3739.htm Azərbaycanda yerli özünü idarəetmə instutu olan Bələdiyyələrin 140 illik tarixi] {{Bakı şəhərinin yerli icra hakimiyyəti orqanları}} [[Kateqoriya:Bakı tarixi]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] 5vyuw70pqil5039ow8b085ppohc4eur 6600813 6600811 2022-08-29T09:18:07Z Dr.Wiki54 88744 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Qanunverici orqan |adı = Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi |orijinal adı = |ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |emblem = Coat of arms of Baku 1883.svg |emblemin ölçüsü = |emblemin izahı = |növü = bələdiyyə |palatalar = |rəhbərin vəzifəsi 1 = |rəhbər 1 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |rəhbərin partiyası 1 = |seçildiyi tarix 1 = |zalın şəkli = |zalın şəklinin ölçüsü = |zalın şəklinin izahı = |sayt = |qeyd = 18 sentyabr 1918 tarixindən 28 aprel 1920 tarixinədək fəaliyyət göstərmişdir. |üzvlərin sayı = 80 |seçkilər 1 = |əvvəlki orqan = [[Bakı Şəhər Duması]] |sonrakı orqan = [[Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti]] }} '''Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi''' — [[Bakı şəhəri]]nin özünüidarə orqanı vəya bələdiyyə. == Tarixi == {{Əsas|Bakı Şəhər Duması}} Rusiya senatının 1877-ci il 24 may tarixli qərarına əsasən 1878-ci ildə [[Bakı Şəhər Duması]] yaradılmışdı. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra ləğv edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) isə fəaliyyəti bərpa olunmuşdu. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.<ref>{{Sfn|name=Qanunverici aktlar|page=316|year=1998}}</ref> Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Bələdiyyənin yeni tərkibi əvvəlki Duma tərkibindən fərqlənirdi. Beləki Sosialist blokunun 25 deputatından yalnız 8-i (6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 2-si [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]) fəaliyyət göstərirdi. Boş qalan yerlərdən 6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 11-i isə [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]ndan seçilməli idi. Həmçinin [[Daşnaksutyun]]un 18 yeri, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]]nin isə 2 yeri boş idi. Bu yerlər həmin fraksiyalara veriləcəkdi. Bu təqdirdə deputat sayı 113-ə yüksələcək və tərkib belə olacaqdı: [[Müsavat Partiyası|Müsavat və bitərəf azərbaycanlılar qrupu]] 43, [[Daşnaktsutyun]] 18, [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]] 13, [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] 12, [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası]] 8, [[Xalq Azadlığı Partiyası]] 7, Birlik qrupu 4, Yəhudi qrupu 2, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]] 2 və bitərəf ruslar 2. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Bu dövrdə deputatlarının artıq yarıdan çoxu azərbaycanlılar idi. 1919-cu il yanvarın 27-də isə şəhərlərin, o cümlədən Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıldı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu. == Tərkib == === Duma üzvləri === {{Columns-list|6| # Abram Benyaminoviç Roxlin # Aleksey Mitrofanoviç Ammosov # Aleksey Petroviç Deliçın # Pavel Makaroviç Qara Mirzə # Mixail Froloviç Podşibyakin # Boris Konstantinoviç Finkelşteyn # İosif Xaimoviç Anşeles # Eruxim Zalmanoviç Blyumşteyn # Nikolay İvanoviç Drujinin # Anton İvanoviç Neşeretov # Aleksandr İsidoroviç Okinşeviç # İzrail Mark Mixayloviç Abezquz # Bençion Volf Vladimir Sauloviç Beynşal # Miron Yakovleviç Şor # Hacı ağa Babayev # Kərbəlayi Hüseyn Hacıyev # Mahmud Quliyev # [[Ağa Zeynal Tağıyev]] # İosif Feodroviç Blinov # Venedikt Arseneviç Badayev # Astvaçatur Qeorqiyeviç Vaçyanç # Tiqran Asaturoviç Zaxaryan # Stepan Serqeeviç Taqianosov # Qayk Boqdanoviç Ter-Mikaelyan # [[Əliağa Həsənov]] # [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] # [[Əbülfəz Qarayev]] # [[Heybətqulu Məmmədbəyov]] # [[Vladimir Bakradze|Vladimir Aleksandroviç Bakradze]] # [[Sultan Məcid Qənizadə]] # [[Mir Yaqub Mehdiyev]] # İlyas Cəfərov # Stepan Vasilyeviç Mamanov # Pyotr Yakovleviç Osadko }} === Yeni seçilən üzvlər === {{Columns-list|6| # Yakov Petroviç Kaplan # Lev Veniaminoviç Perçixin # [[Məlik bəy Sultanov]] # [[Məhəmməd xan Təkinski]] # [[Ağa bəy Səfərəliyev]] # Qasım Cəfərov # [[Ağabala Quliyev]] # Abbas Eyvazov # Muxtar Əliyev # Əli Abbas Aşurov # [[Əsəd bəy Əmirov]] # Arseniy Nikolayeviç Saparov # Vladimir Vasilyeviç Smirnov # Arşak Arutyunoviç Paronyan # Mixail Norsesoviç Atabəyov # Qeqam İosifoviç Konstanyanç # [[Bəhram bəy Axundov|Bəhram bəy Mirzə Cəfər bəy oğlu Axundov]] # [[Əlisgəndər Cəfərzadə|Əlisgəndər Hacı Baba oğlu Cəfər]] # [[Abbasqulu Kazımzadə|Abbasqulu Məmmədibrahim oğlu Kazımzadə]] # Kitabulla Vahab oğlu Axundov # Əliheydər Allahverdiyev # Abbasəli Kərimov # Qulamrza Mirzə Rəsul oğlu Şərifzadə # Əhməd bəy İsa bəy oğlu Hacınski # [[İsmayıl Tağıyev|İsmayıl Kərbəlayi Dadaş oğlu Tağıyev]] # [[Tağı Nağıyev|Tağı Əliyeviç Nağıyev]] # Yusif Mirzə Məlik Məmməd oğlu Mikayılov # Həsən ağa Həsənov # [[Əsədulla Əhmədov]] # Məmməd Cavad Sadıxov # Məmməd Əli Salayev # Hacı Qasımov # Fətulla Ağaəlizadə # [[Qara bəy Qarabəyov]] # Ələskər Hacıyev # Nəcəf Əmiraslanov # Əliabbas Zeynalov # [[Zeynal bəy Səlimxanov]] # Mövsüm Səlimov # Aleksandr Konstantinoviç Leontoviç # [[Abram Dastakyan|Abram Nikitiç Dastakyan]] # Yakop Osipoviç Qukasov # Qleb Lıvoviç Lopatinski # Yakop Nikolaeviç Smirnov # Konstantin Aleksandroviç İreçki # Yusif Əhmədzadə }} == Struktur == Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri) ibarət idi. == Maliyyə == Maliyyə böhranı və ağır həyat şəraiti şəhər idarəsini hökumətdən kömək istəməyə vadar edirdi və hökumət ona dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919-cu il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyaclarına sərf olunmaqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919-cu il iyulun 27-də Parlament gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum alınması barədə qərar qəbul etmiş, noyabrın 17-də isə "Bakı Şəhər Özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığılması qaydası"nı təsdiq etmişdi. Bu qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqlarının hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağlarından 20 qəpik rüsum alınırdı. Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər özünüidarəsi çoxlu strukturlarının və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Hökumətin ona xeyli maddi yardım göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi. == Həmçinin bax == * [[Bakı Şəhər Duması]] == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{AXCE|1|235}} * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://belediyye.info/new/details/azerbaycanda-yerli-ozunu-idareetme-instutu-olan----belediyyelerin-140-illik-tarixi--3739.htm Azərbaycanda yerli özünü idarəetmə instutu olan Bələdiyyələrin 140 illik tarixi] {{Bakı şəhərinin yerli icra hakimiyyəti orqanları}} [[Kateqoriya:Bakı tarixi]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] liy6bnefhzdm5iv4vixcj7jqkbs47sl 6600815 6600813 2022-08-29T09:18:44Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Qanunverici orqan |adı = Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi |orijinal adı = |ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |emblem = Coat of arms of Baku 1883.svg |emblemin ölçüsü = |emblemin izahı = |növü = bələdiyyə |palatalar = |rəhbərin vəzifəsi 1 = |rəhbər 1 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |rəhbərin partiyası 1 = |seçildiyi tarix 1 = |zalın şəkli = |zalın şəklinin ölçüsü = |zalın şəklinin izahı = |sayt = |qeyd = 18 sentyabr 1918 tarixindən 28 aprel 1920 tarixinədək fəaliyyət göstərmişdir. |üzvlərin sayı = 80 |seçkilər 1 = |əvvəlki orqan = [[Bakı Şəhər Duması]] |sonrakı orqan = [[Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti]] }} '''Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi''' — [[Bakı şəhəri]]nin özünüidarə orqanı vəya bələdiyyə. == Tarixi == {{Əsas|Bakı Şəhər Duması}} Rusiya senatının 1877-ci il 24 may tarixli qərarına əsasən 1878-ci ildə [[Bakı Şəhər Duması]] yaradılmışdı. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra ləğv edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) isə fəaliyyəti bərpa olunmuşdu. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.<ref>{{Sfn|Qanunverici aktlar|p=316|1998}}</ref> Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Bələdiyyənin yeni tərkibi əvvəlki Duma tərkibindən fərqlənirdi. Beləki Sosialist blokunun 25 deputatından yalnız 8-i (6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 2-si [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]) fəaliyyət göstərirdi. Boş qalan yerlərdən 6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 11-i isə [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]ndan seçilməli idi. Həmçinin [[Daşnaksutyun]]un 18 yeri, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]]nin isə 2 yeri boş idi. Bu yerlər həmin fraksiyalara veriləcəkdi. Bu təqdirdə deputat sayı 113-ə yüksələcək və tərkib belə olacaqdı: [[Müsavat Partiyası|Müsavat və bitərəf azərbaycanlılar qrupu]] 43, [[Daşnaktsutyun]] 18, [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]] 13, [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] 12, [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası]] 8, [[Xalq Azadlığı Partiyası]] 7, Birlik qrupu 4, Yəhudi qrupu 2, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]] 2 və bitərəf ruslar 2. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Bu dövrdə deputatlarının artıq yarıdan çoxu azərbaycanlılar idi. 1919-cu il yanvarın 27-də isə şəhərlərin, o cümlədən Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıldı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu. == Tərkib == === Duma üzvləri === {{Columns-list|6| # Abram Benyaminoviç Roxlin # Aleksey Mitrofanoviç Ammosov # Aleksey Petroviç Deliçın # Pavel Makaroviç Qara Mirzə # Mixail Froloviç Podşibyakin # Boris Konstantinoviç Finkelşteyn # İosif Xaimoviç Anşeles # Eruxim Zalmanoviç Blyumşteyn # Nikolay İvanoviç Drujinin # Anton İvanoviç Neşeretov # Aleksandr İsidoroviç Okinşeviç # İzrail Mark Mixayloviç Abezquz # Bençion Volf Vladimir Sauloviç Beynşal # Miron Yakovleviç Şor # Hacı ağa Babayev # Kərbəlayi Hüseyn Hacıyev # Mahmud Quliyev # [[Ağa Zeynal Tağıyev]] # İosif Feodroviç Blinov # Venedikt Arseneviç Badayev # Astvaçatur Qeorqiyeviç Vaçyanç # Tiqran Asaturoviç Zaxaryan # Stepan Serqeeviç Taqianosov # Qayk Boqdanoviç Ter-Mikaelyan # [[Əliağa Həsənov]] # [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] # [[Əbülfəz Qarayev]] # [[Heybətqulu Məmmədbəyov]] # [[Vladimir Bakradze|Vladimir Aleksandroviç Bakradze]] # [[Sultan Məcid Qənizadə]] # [[Mir Yaqub Mehdiyev]] # İlyas Cəfərov # Stepan Vasilyeviç Mamanov # Pyotr Yakovleviç Osadko }} === Yeni seçilən üzvlər === {{Columns-list|6| # Yakov Petroviç Kaplan # Lev Veniaminoviç Perçixin # [[Məlik bəy Sultanov]] # [[Məhəmməd xan Təkinski]] # [[Ağa bəy Səfərəliyev]] # Qasım Cəfərov # [[Ağabala Quliyev]] # Abbas Eyvazov # Muxtar Əliyev # Əli Abbas Aşurov # [[Əsəd bəy Əmirov]] # Arseniy Nikolayeviç Saparov # Vladimir Vasilyeviç Smirnov # Arşak Arutyunoviç Paronyan # Mixail Norsesoviç Atabəyov # Qeqam İosifoviç Konstanyanç # [[Bəhram bəy Axundov|Bəhram bəy Mirzə Cəfər bəy oğlu Axundov]] # [[Əlisgəndər Cəfərzadə|Əlisgəndər Hacı Baba oğlu Cəfər]] # [[Abbasqulu Kazımzadə|Abbasqulu Məmmədibrahim oğlu Kazımzadə]] # Kitabulla Vahab oğlu Axundov # Əliheydər Allahverdiyev # Abbasəli Kərimov # Qulamrza Mirzə Rəsul oğlu Şərifzadə # Əhməd bəy İsa bəy oğlu Hacınski # [[İsmayıl Tağıyev|İsmayıl Kərbəlayi Dadaş oğlu Tağıyev]] # [[Tağı Nağıyev|Tağı Əliyeviç Nağıyev]] # Yusif Mirzə Məlik Məmməd oğlu Mikayılov # Həsən ağa Həsənov # [[Əsədulla Əhmədov]] # Məmməd Cavad Sadıxov # Məmməd Əli Salayev # Hacı Qasımov # Fətulla Ağaəlizadə # [[Qara bəy Qarabəyov]] # Ələskər Hacıyev # Nəcəf Əmiraslanov # Əliabbas Zeynalov # [[Zeynal bəy Səlimxanov]] # Mövsüm Səlimov # Aleksandr Konstantinoviç Leontoviç # [[Abram Dastakyan|Abram Nikitiç Dastakyan]] # Yakop Osipoviç Qukasov # Qleb Lıvoviç Lopatinski # Yakop Nikolaeviç Smirnov # Konstantin Aleksandroviç İreçki # Yusif Əhmədzadə }} == Struktur == Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri) ibarət idi. == Maliyyə == Maliyyə böhranı və ağır həyat şəraiti şəhər idarəsini hökumətdən kömək istəməyə vadar edirdi və hökumət ona dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919-cu il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyaclarına sərf olunmaqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919-cu il iyulun 27-də Parlament gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum alınması barədə qərar qəbul etmiş, noyabrın 17-də isə "Bakı Şəhər Özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığılması qaydası"nı təsdiq etmişdi. Bu qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqlarının hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağlarından 20 qəpik rüsum alınırdı. Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər özünüidarəsi çoxlu strukturlarının və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Hökumətin ona xeyli maddi yardım göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi. == Həmçinin bax == * [[Bakı Şəhər Duması]] == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{AXCE|1|235}} * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://belediyye.info/new/details/azerbaycanda-yerli-ozunu-idareetme-instutu-olan----belediyyelerin-140-illik-tarixi--3739.htm Azərbaycanda yerli özünü idarəetmə instutu olan Bələdiyyələrin 140 illik tarixi] {{Bakı şəhərinin yerli icra hakimiyyəti orqanları}} [[Kateqoriya:Bakı tarixi]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] gwwscganepu0itz2g1dbi5b6jqtz55j 6600816 6600815 2022-08-29T09:19:00Z Dr.Wiki54 88744 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Qanunverici orqan |adı = Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi |orijinal adı = |ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |emblem = Coat of arms of Baku 1883.svg |emblemin ölçüsü = |emblemin izahı = |növü = bələdiyyə |palatalar = |rəhbərin vəzifəsi 1 = |rəhbər 1 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |rəhbərin partiyası 1 = |seçildiyi tarix 1 = |zalın şəkli = |zalın şəklinin ölçüsü = |zalın şəklinin izahı = |sayt = |qeyd = 18 sentyabr 1918 tarixindən 28 aprel 1920 tarixinədək fəaliyyət göstərmişdir. |üzvlərin sayı = 80 |seçkilər 1 = |əvvəlki orqan = [[Bakı Şəhər Duması]] |sonrakı orqan = [[Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti]] }} '''Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi''' — [[Bakı şəhəri]]nin özünüidarə orqanı vəya bələdiyyə. == Tarixi == {{Əsas|Bakı Şəhər Duması}} Rusiya senatının 1877-ci il 24 may tarixli qərarına əsasən 1878-ci ildə [[Bakı Şəhər Duması]] yaradılmışdı. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra ləğv edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) isə fəaliyyəti bərpa olunmuşdu. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.<ref>{{Sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=316|}}</ref> Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Bələdiyyənin yeni tərkibi əvvəlki Duma tərkibindən fərqlənirdi. Beləki Sosialist blokunun 25 deputatından yalnız 8-i (6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 2-si [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]) fəaliyyət göstərirdi. Boş qalan yerlərdən 6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 11-i isə [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]ndan seçilməli idi. Həmçinin [[Daşnaksutyun]]un 18 yeri, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]]nin isə 2 yeri boş idi. Bu yerlər həmin fraksiyalara veriləcəkdi. Bu təqdirdə deputat sayı 113-ə yüksələcək və tərkib belə olacaqdı: [[Müsavat Partiyası|Müsavat və bitərəf azərbaycanlılar qrupu]] 43, [[Daşnaktsutyun]] 18, [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]] 13, [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] 12, [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası]] 8, [[Xalq Azadlığı Partiyası]] 7, Birlik qrupu 4, Yəhudi qrupu 2, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]] 2 və bitərəf ruslar 2. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Bu dövrdə deputatlarının artıq yarıdan çoxu azərbaycanlılar idi. 1919-cu il yanvarın 27-də isə şəhərlərin, o cümlədən Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıldı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu. == Tərkib == === Duma üzvləri === {{Columns-list|6| # Abram Benyaminoviç Roxlin # Aleksey Mitrofanoviç Ammosov # Aleksey Petroviç Deliçın # Pavel Makaroviç Qara Mirzə # Mixail Froloviç Podşibyakin # Boris Konstantinoviç Finkelşteyn # İosif Xaimoviç Anşeles # Eruxim Zalmanoviç Blyumşteyn # Nikolay İvanoviç Drujinin # Anton İvanoviç Neşeretov # Aleksandr İsidoroviç Okinşeviç # İzrail Mark Mixayloviç Abezquz # Bençion Volf Vladimir Sauloviç Beynşal # Miron Yakovleviç Şor # Hacı ağa Babayev # Kərbəlayi Hüseyn Hacıyev # Mahmud Quliyev # [[Ağa Zeynal Tağıyev]] # İosif Feodroviç Blinov # Venedikt Arseneviç Badayev # Astvaçatur Qeorqiyeviç Vaçyanç # Tiqran Asaturoviç Zaxaryan # Stepan Serqeeviç Taqianosov # Qayk Boqdanoviç Ter-Mikaelyan # [[Əliağa Həsənov]] # [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] # [[Əbülfəz Qarayev]] # [[Heybətqulu Məmmədbəyov]] # [[Vladimir Bakradze|Vladimir Aleksandroviç Bakradze]] # [[Sultan Məcid Qənizadə]] # [[Mir Yaqub Mehdiyev]] # İlyas Cəfərov # Stepan Vasilyeviç Mamanov # Pyotr Yakovleviç Osadko }} === Yeni seçilən üzvlər === {{Columns-list|6| # Yakov Petroviç Kaplan # Lev Veniaminoviç Perçixin # [[Məlik bəy Sultanov]] # [[Məhəmməd xan Təkinski]] # [[Ağa bəy Səfərəliyev]] # Qasım Cəfərov # [[Ağabala Quliyev]] # Abbas Eyvazov # Muxtar Əliyev # Əli Abbas Aşurov # [[Əsəd bəy Əmirov]] # Arseniy Nikolayeviç Saparov # Vladimir Vasilyeviç Smirnov # Arşak Arutyunoviç Paronyan # Mixail Norsesoviç Atabəyov # Qeqam İosifoviç Konstanyanç # [[Bəhram bəy Axundov|Bəhram bəy Mirzə Cəfər bəy oğlu Axundov]] # [[Əlisgəndər Cəfərzadə|Əlisgəndər Hacı Baba oğlu Cəfər]] # [[Abbasqulu Kazımzadə|Abbasqulu Məmmədibrahim oğlu Kazımzadə]] # Kitabulla Vahab oğlu Axundov # Əliheydər Allahverdiyev # Abbasəli Kərimov # Qulamrza Mirzə Rəsul oğlu Şərifzadə # Əhməd bəy İsa bəy oğlu Hacınski # [[İsmayıl Tağıyev|İsmayıl Kərbəlayi Dadaş oğlu Tağıyev]] # [[Tağı Nağıyev|Tağı Əliyeviç Nağıyev]] # Yusif Mirzə Məlik Məmməd oğlu Mikayılov # Həsən ağa Həsənov # [[Əsədulla Əhmədov]] # Məmməd Cavad Sadıxov # Məmməd Əli Salayev # Hacı Qasımov # Fətulla Ağaəlizadə # [[Qara bəy Qarabəyov]] # Ələskər Hacıyev # Nəcəf Əmiraslanov # Əliabbas Zeynalov # [[Zeynal bəy Səlimxanov]] # Mövsüm Səlimov # Aleksandr Konstantinoviç Leontoviç # [[Abram Dastakyan|Abram Nikitiç Dastakyan]] # Yakop Osipoviç Qukasov # Qleb Lıvoviç Lopatinski # Yakop Nikolaeviç Smirnov # Konstantin Aleksandroviç İreçki # Yusif Əhmədzadə }} == Struktur == Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri) ibarət idi. == Maliyyə == Maliyyə böhranı və ağır həyat şəraiti şəhər idarəsini hökumətdən kömək istəməyə vadar edirdi və hökumət ona dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919-cu il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyaclarına sərf olunmaqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919-cu il iyulun 27-də Parlament gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum alınması barədə qərar qəbul etmiş, noyabrın 17-də isə "Bakı Şəhər Özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığılması qaydası"nı təsdiq etmişdi. Bu qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqlarının hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağlarından 20 qəpik rüsum alınırdı. Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər özünüidarəsi çoxlu strukturlarının və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Hökumətin ona xeyli maddi yardım göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi. == Həmçinin bax == * [[Bakı Şəhər Duması]] == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{AXCE|1|235}} * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://belediyye.info/new/details/azerbaycanda-yerli-ozunu-idareetme-instutu-olan----belediyyelerin-140-illik-tarixi--3739.htm Azərbaycanda yerli özünü idarəetmə instutu olan Bələdiyyələrin 140 illik tarixi] {{Bakı şəhərinin yerli icra hakimiyyəti orqanları}} [[Kateqoriya:Bakı tarixi]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] 3sin1xdzau1p8xxz6u48ujfd4672u5l 6600818 6600816 2022-08-29T09:19:20Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Qanunverici orqan |adı = Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi |orijinal adı = |ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |emblem = Coat of arms of Baku 1883.svg |emblemin ölçüsü = |emblemin izahı = |növü = bələdiyyə |palatalar = |rəhbərin vəzifəsi 1 = |rəhbər 1 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |rəhbərin partiyası 1 = |seçildiyi tarix 1 = |zalın şəkli = |zalın şəklinin ölçüsü = |zalın şəklinin izahı = |sayt = |qeyd = 18 sentyabr 1918 tarixindən 28 aprel 1920 tarixinədək fəaliyyət göstərmişdir. |üzvlərin sayı = 80 |seçkilər 1 = |əvvəlki orqan = [[Bakı Şəhər Duması]] |sonrakı orqan = [[Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti]] }} '''Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi''' — [[Bakı şəhəri]]nin özünüidarə orqanı vəya bələdiyyə. == Tarixi == {{Əsas|Bakı Şəhər Duması}} Rusiya senatının 1877-ci il 24 may tarixli qərarına əsasən 1878-ci ildə [[Bakı Şəhər Duması]] yaradılmışdı. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra ləğv edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) isə fəaliyyəti bərpa olunmuşdu. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.<ref>{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=316|}}</ref> Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Bələdiyyənin yeni tərkibi əvvəlki Duma tərkibindən fərqlənirdi. Beləki Sosialist blokunun 25 deputatından yalnız 8-i (6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 2-si [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]) fəaliyyət göstərirdi. Boş qalan yerlərdən 6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 11-i isə [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]ndan seçilməli idi. Həmçinin [[Daşnaksutyun]]un 18 yeri, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]]nin isə 2 yeri boş idi. Bu yerlər həmin fraksiyalara veriləcəkdi. Bu təqdirdə deputat sayı 113-ə yüksələcək və tərkib belə olacaqdı: [[Müsavat Partiyası|Müsavat və bitərəf azərbaycanlılar qrupu]] 43, [[Daşnaktsutyun]] 18, [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]] 13, [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] 12, [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası]] 8, [[Xalq Azadlığı Partiyası]] 7, Birlik qrupu 4, Yəhudi qrupu 2, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]] 2 və bitərəf ruslar 2. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Bu dövrdə deputatlarının artıq yarıdan çoxu azərbaycanlılar idi. 1919-cu il yanvarın 27-də isə şəhərlərin, o cümlədən Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıldı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu. == Tərkib == === Duma üzvləri === {{Columns-list|6| # Abram Benyaminoviç Roxlin # Aleksey Mitrofanoviç Ammosov # Aleksey Petroviç Deliçın # Pavel Makaroviç Qara Mirzə # Mixail Froloviç Podşibyakin # Boris Konstantinoviç Finkelşteyn # İosif Xaimoviç Anşeles # Eruxim Zalmanoviç Blyumşteyn # Nikolay İvanoviç Drujinin # Anton İvanoviç Neşeretov # Aleksandr İsidoroviç Okinşeviç # İzrail Mark Mixayloviç Abezquz # Bençion Volf Vladimir Sauloviç Beynşal # Miron Yakovleviç Şor # Hacı ağa Babayev # Kərbəlayi Hüseyn Hacıyev # Mahmud Quliyev # [[Ağa Zeynal Tağıyev]] # İosif Feodroviç Blinov # Venedikt Arseneviç Badayev # Astvaçatur Qeorqiyeviç Vaçyanç # Tiqran Asaturoviç Zaxaryan # Stepan Serqeeviç Taqianosov # Qayk Boqdanoviç Ter-Mikaelyan # [[Əliağa Həsənov]] # [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] # [[Əbülfəz Qarayev]] # [[Heybətqulu Məmmədbəyov]] # [[Vladimir Bakradze|Vladimir Aleksandroviç Bakradze]] # [[Sultan Məcid Qənizadə]] # [[Mir Yaqub Mehdiyev]] # İlyas Cəfərov # Stepan Vasilyeviç Mamanov # Pyotr Yakovleviç Osadko }} === Yeni seçilən üzvlər === {{Columns-list|6| # Yakov Petroviç Kaplan # Lev Veniaminoviç Perçixin # [[Məlik bəy Sultanov]] # [[Məhəmməd xan Təkinski]] # [[Ağa bəy Səfərəliyev]] # Qasım Cəfərov # [[Ağabala Quliyev]] # Abbas Eyvazov # Muxtar Əliyev # Əli Abbas Aşurov # [[Əsəd bəy Əmirov]] # Arseniy Nikolayeviç Saparov # Vladimir Vasilyeviç Smirnov # Arşak Arutyunoviç Paronyan # Mixail Norsesoviç Atabəyov # Qeqam İosifoviç Konstanyanç # [[Bəhram bəy Axundov|Bəhram bəy Mirzə Cəfər bəy oğlu Axundov]] # [[Əlisgəndər Cəfərzadə|Əlisgəndər Hacı Baba oğlu Cəfər]] # [[Abbasqulu Kazımzadə|Abbasqulu Məmmədibrahim oğlu Kazımzadə]] # Kitabulla Vahab oğlu Axundov # Əliheydər Allahverdiyev # Abbasəli Kərimov # Qulamrza Mirzə Rəsul oğlu Şərifzadə # Əhməd bəy İsa bəy oğlu Hacınski # [[İsmayıl Tağıyev|İsmayıl Kərbəlayi Dadaş oğlu Tağıyev]] # [[Tağı Nağıyev|Tağı Əliyeviç Nağıyev]] # Yusif Mirzə Məlik Məmməd oğlu Mikayılov # Həsən ağa Həsənov # [[Əsədulla Əhmədov]] # Məmməd Cavad Sadıxov # Məmməd Əli Salayev # Hacı Qasımov # Fətulla Ağaəlizadə # [[Qara bəy Qarabəyov]] # Ələskər Hacıyev # Nəcəf Əmiraslanov # Əliabbas Zeynalov # [[Zeynal bəy Səlimxanov]] # Mövsüm Səlimov # Aleksandr Konstantinoviç Leontoviç # [[Abram Dastakyan|Abram Nikitiç Dastakyan]] # Yakop Osipoviç Qukasov # Qleb Lıvoviç Lopatinski # Yakop Nikolaeviç Smirnov # Konstantin Aleksandroviç İreçki # Yusif Əhmədzadə }} == Struktur == Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri) ibarət idi. == Maliyyə == Maliyyə böhranı və ağır həyat şəraiti şəhər idarəsini hökumətdən kömək istəməyə vadar edirdi və hökumət ona dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919-cu il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyaclarına sərf olunmaqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919-cu il iyulun 27-də Parlament gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum alınması barədə qərar qəbul etmiş, noyabrın 17-də isə "Bakı Şəhər Özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığılması qaydası"nı təsdiq etmişdi. Bu qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqlarının hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağlarından 20 qəpik rüsum alınırdı. Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər özünüidarəsi çoxlu strukturlarının və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Hökumətin ona xeyli maddi yardım göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi. == Həmçinin bax == * [[Bakı Şəhər Duması]] == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{AXCE|1|235}} * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://belediyye.info/new/details/azerbaycanda-yerli-ozunu-idareetme-instutu-olan----belediyyelerin-140-illik-tarixi--3739.htm Azərbaycanda yerli özünü idarəetmə instutu olan Bələdiyyələrin 140 illik tarixi] {{Bakı şəhərinin yerli icra hakimiyyəti orqanları}} [[Kateqoriya:Bakı tarixi]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] shztlar90lfovx1i89gbumzinpciue1 6600819 6600818 2022-08-29T09:20:04Z Dr.Wiki54 88744 wikitext text/x-wiki {{Qanunverici orqan |adı = Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi |orijinal adı = |ölkə = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] |emblem = Coat of arms of Baku 1883.svg |emblemin ölçüsü = |emblemin izahı = |növü = bələdiyyə |palatalar = |rəhbərin vəzifəsi 1 = |rəhbər 1 = [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] |rəhbərin partiyası 1 = |seçildiyi tarix 1 = |zalın şəkli = |zalın şəklinin ölçüsü = |zalın şəklinin izahı = |sayt = |qeyd = 18 sentyabr 1918 tarixindən 28 aprel 1920 tarixinədək fəaliyyət göstərmişdir. |üzvlərin sayı = 80 |seçkilər 1 = |əvvəlki orqan = [[Bakı Şəhər Duması]] |sonrakı orqan = [[Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti]] }} '''Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi''' — [[Bakı şəhəri]]nin özünüidarə orqanı vəya bələdiyyə. == Tarixi == {{Əsas|Bakı Şəhər Duması}} Rusiya senatının 1877-ci il 24 may tarixli qərarına əsasən 1878-ci ildə [[Bakı Şəhər Duması]] yaradılmışdı. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra ləğv edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) isə fəaliyyəti bərpa olunmuşdu. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=316}} Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Bələdiyyənin yeni tərkibi əvvəlki Duma tərkibindən fərqlənirdi. Beləki Sosialist blokunun 25 deputatından yalnız 8-i (6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 2-si [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]) fəaliyyət göstərirdi. Boş qalan yerlərdən 6-sı [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]], 11-i isə [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]]ndan seçilməli idi. Həmçinin [[Daşnaksutyun]]un 18 yeri, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]]nin isə 2 yeri boş idi. Bu yerlər həmin fraksiyalara veriləcəkdi. Bu təqdirdə deputat sayı 113-ə yüksələcək və tərkib belə olacaqdı: [[Müsavat Partiyası|Müsavat və bitərəf azərbaycanlılar qrupu]] 43, [[Daşnaktsutyun]] 18, [[Sosialist İnqilabçılar Partiyası]] 13, [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]] 12, [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası]] 8, [[Xalq Azadlığı Partiyası]] 7, Birlik qrupu 4, Yəhudi qrupu 2, [[Rus Demokratik Cəmiyyəti]] 2 və bitərəf ruslar 2. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Bu dövrdə deputatlarının artıq yarıdan çoxu azərbaycanlılar idi. 1919-cu il yanvarın 27-də isə şəhərlərin, o cümlədən Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıldı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu. == Tərkib == === Duma üzvləri === {{Columns-list|6| # Abram Benyaminoviç Roxlin # Aleksey Mitrofanoviç Ammosov # Aleksey Petroviç Deliçın # Pavel Makaroviç Qara Mirzə # Mixail Froloviç Podşibyakin # Boris Konstantinoviç Finkelşteyn # İosif Xaimoviç Anşeles # Eruxim Zalmanoviç Blyumşteyn # Nikolay İvanoviç Drujinin # Anton İvanoviç Neşeretov # Aleksandr İsidoroviç Okinşeviç # İzrail Mark Mixayloviç Abezquz # Bençion Volf Vladimir Sauloviç Beynşal # Miron Yakovleviç Şor # Hacı ağa Babayev # Kərbəlayi Hüseyn Hacıyev # Mahmud Quliyev # [[Ağa Zeynal Tağıyev]] # İosif Feodroviç Blinov # Venedikt Arseneviç Badayev # Astvaçatur Qeorqiyeviç Vaçyanç # Tiqran Asaturoviç Zaxaryan # Stepan Serqeeviç Taqianosov # Qayk Boqdanoviç Ter-Mikaelyan # [[Əliağa Həsənov]] # [[Qasım Qasımzadə (dövlət xadimi)|Qasım Qasımzadə]] # [[Əbülfəz Qarayev]] # [[Heybətqulu Məmmədbəyov]] # [[Vladimir Bakradze|Vladimir Aleksandroviç Bakradze]] # [[Sultan Məcid Qənizadə]] # [[Mir Yaqub Mehdiyev]] # İlyas Cəfərov # Stepan Vasilyeviç Mamanov # Pyotr Yakovleviç Osadko }} === Yeni seçilən üzvlər === {{Columns-list|6| # Yakov Petroviç Kaplan # Lev Veniaminoviç Perçixin # [[Məlik bəy Sultanov]] # [[Məhəmməd xan Təkinski]] # [[Ağa bəy Səfərəliyev]] # Qasım Cəfərov # [[Ağabala Quliyev]] # Abbas Eyvazov # Muxtar Əliyev # Əli Abbas Aşurov # [[Əsəd bəy Əmirov]] # Arseniy Nikolayeviç Saparov # Vladimir Vasilyeviç Smirnov # Arşak Arutyunoviç Paronyan # Mixail Norsesoviç Atabəyov # Qeqam İosifoviç Konstanyanç # [[Bəhram bəy Axundov|Bəhram bəy Mirzə Cəfər bəy oğlu Axundov]] # [[Əlisgəndər Cəfərzadə|Əlisgəndər Hacı Baba oğlu Cəfər]] # [[Abbasqulu Kazımzadə|Abbasqulu Məmmədibrahim oğlu Kazımzadə]] # Kitabulla Vahab oğlu Axundov # Əliheydər Allahverdiyev # Abbasəli Kərimov # Qulamrza Mirzə Rəsul oğlu Şərifzadə # Əhməd bəy İsa bəy oğlu Hacınski # [[İsmayıl Tağıyev|İsmayıl Kərbəlayi Dadaş oğlu Tağıyev]] # [[Tağı Nağıyev|Tağı Əliyeviç Nağıyev]] # Yusif Mirzə Məlik Məmməd oğlu Mikayılov # Həsən ağa Həsənov # [[Əsədulla Əhmədov]] # Məmməd Cavad Sadıxov # Məmməd Əli Salayev # Hacı Qasımov # Fətulla Ağaəlizadə # [[Qara bəy Qarabəyov]] # Ələskər Hacıyev # Nəcəf Əmiraslanov # Əliabbas Zeynalov # [[Zeynal bəy Səlimxanov]] # Mövsüm Səlimov # Aleksandr Konstantinoviç Leontoviç # [[Abram Dastakyan|Abram Nikitiç Dastakyan]] # Yakop Osipoviç Qukasov # Qleb Lıvoviç Lopatinski # Yakop Nikolaeviç Smirnov # Konstantin Aleksandroviç İreçki # Yusif Əhmədzadə }} == Struktur == Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri) ibarət idi. == Maliyyə == Maliyyə böhranı və ağır həyat şəraiti şəhər idarəsini hökumətdən kömək istəməyə vadar edirdi və hökumət ona dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919-cu il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyaclarına sərf olunmaqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919-cu il iyulun 27-də Parlament gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum alınması barədə qərar qəbul etmiş, noyabrın 17-də isə "Bakı Şəhər Özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığılması qaydası"nı təsdiq etmişdi. Bu qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqlarının hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağlarından 20 qəpik rüsum alınırdı. Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər özünüidarəsi çoxlu strukturlarının və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Hökumətin ona xeyli maddi yardım göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi. == Həmçinin bax == * [[Bakı Şəhər Duması]] == Mənbə == === Ədəbiyyat === * {{AXCE|1|235}} * {{kitab3 | müəllif = | il = 1998 | tiraj = | doi = | isbn = | seriya = | səhifələr = 560 | sütunlar = | səhifə = | cild = | nəşriyyat = Azərbaycan Nəşriyyatı | hissə = | yer = | nəşr = | cavabdeh = | vikimənbə = | link = https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html | başlıq = Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты | hissənin linki = | ref = Qanunverici aktlar }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://belediyye.info/new/details/azerbaycanda-yerli-ozunu-idareetme-instutu-olan----belediyyelerin-140-illik-tarixi--3739.htm Azərbaycanda yerli özünü idarəetmə instutu olan Bələdiyyələrin 140 illik tarixi] {{Bakı şəhərinin yerli icra hakimiyyəti orqanları}} [[Kateqoriya:Bakı tarixi]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:1920-ci ildə ləğv olunanlar]] i6c1dvuostut6ro0soafpsft9ihoyq7 0 543429 6600589 5879999 2022-08-29T06:52:33Z Toghrul R 147643 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{istinadsız}} {{Mükafat |Adı = Azərbaycan SSR xalq artisti |Orijinal adı = Азәрбајҹан ССР халг артисти |Şəkil = People's Artist of the Azerbaijan SSR.png |Şəklin ölçüsü = |Lentin şəkli = |Lentin ölçüsü = |Ölkə = {{AzSSR}} |Tip = [[fəxri ad]] |Kimə verilir = Azərbaycan SSR-də incəsənətin teatr, kino və musiqi sahələrində böyük yaradıcılıq uğurları qazanmış incəsənət xadimlərinə |Status = verilmir |Parametrlər = |Təsis tarixi = 28 iyul 1928 |Ləğv olunub = 5 fevral 1991 |İlk təltif = 1931 |İlk laureat = [[Qurban Pirimov]] |Son təltif = 31 dekabr 1990 |Son laureat = [[Tofiq Bakıxanov]], [[İbrahim Məmmədov (bəstəkar)|İbrahim Məmmədov]], [[Ramiz Mirişli]], [[Azər Rzayev]] |Sayı = {{comment|təq.|təqribən}} 260 |Yüksək mükafat = [[SSRİ xalq artisti]] |Kiçik mükafat = [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]],<br>[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] |Müvafiqdir = [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]] }} '''Azərbaycan SSR xalq artisti''' ({{Dil-az-Cyrl|Азәрбајҹан ССР халг артисти}}) — 1928-ci il iyulun 28-də təsis edilmiş fəxri ad. [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin Rəyasət Heyəti tərəfindən teatr, musiqi və kino inkişaf etdirilməsi işində xüsusi fərqlənən görkəmli incəsənət xadimlərinə verilirdi. == Tarixi == Azərbaycan SSR xalq artisti fəxri adına ilk dəfə 1931-ci ildə tarzən [[Qurban Pirimov]] layiq görülmüşdür. 1932-ci ildə dram aktyoru [[Hacıağa Abbasov]] və aktyor, rejissor, opera solisti [[Hüseynqulu Sarabski]], 1933-cü ildə [[Mirzağa Əliyev]], 1934-cü ildə [[Şövkət Məmmədova]], 1935-ci ildə [[Cabbar Qaryağdıoğlu]] və başqaları bu adla təltif olunmuşdur. Sovet İttifaqının dağılması ilə "Azərbaycan SSR xalq artisti" adı rəsmi olaraq "[[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]]" ilə əvəz olundu, bununla belə keçmiş SSRİ və Azərbaycan SSR-in mükafatlar haqda qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş fəxri adın təqdim etdiyi hüquq və vəzifələr qüvvədə qaldılar. Azərbaycan SSR xalq artisti fəxri adı, adətən, [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]] və ya [[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]] fəxri adına layiq görülmüş sənətçilərə verilirdi. [[Xan Şuşinski]], [[Kazım Ziya]], [[Yeva Olenskaya]] isə birbaşa xalq artisti fəxri adı ilə təltif olunmuşdurlar. == Ədəbiyyat == * {{cite book |title = Азәрбајҹан ССР ганунлары вә Азәрбајҹан ССР Али Совети Рәјасәт Һеј'әтинин фәрманлары мәҹмуәси. 1938—1963-ҹү илләр |pages = 558 сәһ. |date = 1963 |language = az |location = {{comment|Б.|Bakı}} |publisher = Азәрбајҹан ССР Али Советинин нәшри |ref = {{harvid|Азәрбајҹан ССР ганунлары мәҹмуәси|1963}} }} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan SSR xalq artistlərinin siyahısı]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR fəxri adları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq artistləri]] 4twdygebucjm30pg1oyixg84rcrsava 0 544044 6599202 5732120 2022-08-28T14:13:42Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Kosovoda İslam]] → [[Kateqoriya:Kosovoda islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Prizren kossovo.jpg|250px|thumbnail|[[Prizren]]də məscid]] '''Kosovoda islam''' — qismən tanınmış Kosovo Respublikasında dominant olan din. Ənənəvi olaraq albanların böyük əksəriyyəti islam dinində etiqad edir. Bununla yanaşı onların az bir qismi xristiandır. Region Kosovonu da əhatə edən Balkanların Osmanlı fəthinə söykənən uzun müddət davam edən bir ənənəyə sahibdir. 1389-cu ildə Kosovo döyüşündən əvvəl bütün Balkan bölgəsi həm Qərbi, həm də Şərqi Roma imperiyası tərəfindən xristianlaşdırılmışdı. 1389-cu ildən 1912-ci ilə qədər Kosovo müsəlman Osmanlı İmperatorluğu tərəfindən rəsmi şəkildə idarə olunmuş və təbii olaraq islamlaşdırma yüksək səviyyədə olmuşdur. [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra Kosovo Yuqoslaviya Federativ Sosialist Respublikası tərkibinə qatıldıqdan sonra dinlərdən uzaqlqaşma sürətlənmişdir. Bununla belə hazırda Kosovo əhalisinin 96% -i müsəlmanlardan ibarətdir. Burada müsəlman olan boşnak, qorani və türklər də yaşayır<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4385768.stm Muslims in Europe: Country guide]</ref>. == Tarixi == [[Şəkil:Kosovo-2011-Islam.GIF|thumb|left|Kosovoda müsəlmanları yerləşimni göstərən xəritə]] On altıncı əsrə qədər Kosovoda islamlaşmanın dərəcəsi minimal idi və əsasən şəhər mərkəzləri ilə məhdudlaşırdı. XVI əsrin ikinci yarısında islam dininə yayılma tempi əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Bunu doğuran müxtəlif səbəblər olmuşdur. Məsələn: Müsəlman əhalisinin bölgəyə köçürülməsi, qeyri-müsəlmanlara tətbiq edilən cizyə vergisi, islam dininin daha humanist din olması. Kosovada çox sayda Alban mədəniyyət obyekti Cenevrə Konvensiyalarını pozan müharibə cinayətini təşkil edən Kosovo münaqişəsi zamanı (1998-1999) məhv edilmişdir. Kosovoda aktiv istifadədə olan 498 məsciddən 225 məscidin Yuqoslaviya serb ordusundan zərər görməsi sübut olunmuşdur. Münaqişə zamanı mədrəsə, nadir kitabları özündə cəmləyən islam kitabxanaları, əlyazmalar ziyan görmüş və ya məhv olmuşdur. 500 il əhatə edən qeydlər ilə Kosovanın İslam cəmiyyətinə aid arxivləri də məhv edilmişdir. Müharibə dövründə İslam memarlıq irsi serb milliyyətçiliyi və hərbi qüvvələrinin fəaliyyəti nəticəsində məhv edilmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.islaminkosovo.com Kosovoda islam] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200815194454/http://islaminkosovo.com/ |date=2020-08-15 }} * [http://www.qsi-ks.com Qendra për Studime Islame] [[Kateqoriya:Kosovoda islam]] 692fto81dhdtlpbpft0slj55ejktxz8 0 544240 6599056 6598831 2022-08-28T13:57:18Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət |adı = Burundi krallığı |orijinal_adı = {{Dil-fr|Royaume du Burundi}} |statusu = {{small|Müstəqil dövlət (XVII əsr–1890)<br>[[Almaniya Şərqi Afrikası]]<nowiki/>nın bir parçası (1890–1916)<br>[[Ruanda-Urundi]]<nowiki/>nin bir parçası (1916–1962)<br>Müstəqil dövlət (1962–1966)}} |himni = ''[[Burundi himni]] (Bizim Burundi)'' |bayrağı = Flag of Burundi (1962–1966).svg |gerbi = Coat of arms of the Kingdom of Burundi.svg |xəritəsi = LocationBurundi.svg |xəritənin_izahı = 1966-cı ildə Burundi krallığının ərazisi. |quruluş_ili = XVII |süqut_ili = 1966 |x1 = Burundi Respublikası |x1_bayrağı = Flag_of_Burundi.svg |şüarı = ''Imana, Umwan, Uburundi'' <br> ''Dieu, le Roi et le Burundi'' <br> {{small|"Tanrı, kral və Burundi"}} |paytaxtı = [[Qiteqa]]<br>[[Bujumbura]] |rəsmi_dilləri = [[Kirundi|Kirundi dili]]<br>[[Fransız dili]] |ərazisi = 27,834 km<sup>2</sup> |təxmini_əhalisi = 3,275,000 (1966) |idarəetmə_forması = Monarxiya |rəhbərin_titulu1 = İlk [[Burundi krallarının siyahısı|Mnami]] |rəhbər1 = [[I Ntare]] ({{small|1680–1709}}) |rəhbərin_titulu2 = Son Mnami |rəhbər2 = [[V Ntare]] ({{small|1966}}) |rəhbərin_titulu3 = İlk [[Burundi baş nazirlərinin siyahısı|Baş nazir]] |rəhbər3 = [[Josef Simpaye]] ({{small|1961}}) |rəhbərin_titulu4 = Son Baş nazir |rəhbər4 = [[Mişel Miçombero]] ({{small|1966}}) |dini = [[Xristianlıq]] |hadisə1 = Əsası qoyuldu |hadisə_tarixi1 = XVII əsr |hadisə2 = [[Almaniya Şərqi Afrikası]] |hadisə_tarixi2 = 1 iyul 1890 |hadisə3 = Ruanda-Urundi |hadisə_tarixi3 = 20 iyul 1922 |hadisə4 = Muxtariyyət |hadisə_tarixi4 = 21 dekabr 1961 |hadisə5 = Müstəqillik |hadisə_tarixi5 = 1 iyul 1962 |hadisə6 = Respublika |hadisə_tarixi6 = 28 noyabr 1966 |indi = {{flaqifikasiya|Burundi}} }} '''Burundi krallığı''' ({{Dil-fr|Royaume du Burundi}}) və ya '''Urundi krallığı''' ({{Dil-fr|Royaume d'Urundi}}) — [[Afrika]] qitəsinin şərq hissəsindəki [[Afrikanın böyük gölləri|Böyük göllər regionunda]], müasir [[Burundi|Burundi Respublikası]] ərazisində yerləşən tarixi dövlət. Krallıq əhalisinin əksəriyyətinin [[hutular]]dan ibarət olmasına baxmayaraq, [[Tutsilər|tutsi etnik qrupunun]] üzvü olan və "''mnami''" titulunu daşıyan bir monarx tərəfindən idarə edilirdi. Əsası [[XVII əsr]]də qoyulan krallıq 1890-cı ildə [[Almaniya Şərqi Afrikası]]nın bir parçası, 1916-cı ildə isə [[Ruanda-Urundi]] adı altında [[Belçika]] tərəfindən idarə olunan [[Millətlər Liqası]]nın [[Mandat sistemi|mandat ərazisi]] olmuşdur. 1962-ci ildə Burundi krallığı [[konstitusiyalı monarxiya]] olaraq öz müstəqilliyini yenidən əldə etmiş, 1966-cı ilin noyabr ayında baş verən dövlət çevrilişi nəticəsində isə monarxiya ləğv olunmuşdur. == Tarixi == Burundi krallığının yaranma tarixi naməlum olsa da, güman edilir ki, krallığın əsası [[XVII əsr]]də — [[tutsilər]]in əksəriyyəti təşkil edən [[hutular]]a qarşı dominantlıq qazandığı dövrdə qoyulmuşdur. "''Mnami''" [[I Ntare]] ({{comment|h.|hakimiyyət}} 1675–1705) hakimiyyəti dövründə krallığın ərazisi böyümüş, qonşu [[politiya]]ların əraziləri zəbt edilmişdir. Monarx tərəfindən idarə olunmasına baxmyaraq, krallıq əhəmiyyətli dərəcədə demərkəzləşdirilmişdi və yerli alt-hakimlər böyük müstəqilliyə malik idi. Avropa müstəmləkəçilərinin əraziyə gəlməsindən əvvəl varislik mübarizəsi adi hal idi. Burundi krallığı 1890-cı ildə Almaniya Şərqi Afrikasının bir parçası olmuşdur, halbuki səmərəli şəkildə müstəmləkəçi bir qüvvə tərəfindən idarə edilmirdi. [[Birinci Dünya müharibəsi]] zamanı Belçika qoşunları regiona hücum edib, işğal etmişdilər. 1919-cu ildəki [[Versal sülh müqaviləsi]]nin nəticəsində [[Burundi]] və qonşu [[Ruanda krallığı]] [[Millətlər Liqası]]nın mandat ərazisi elan edilmiş və Belçikanın idarəetməsinə verilmişdir. == Monarxlar == {{Əsas|Burundi krallarının siyahısı}} == Xatirəsi == Kral ailəsinin əksər üzvləri hazırda [[Fransa]]da yaşayır. [[Burundi Respublikası Prezident seçkiləri (2005)|2005-ci ildə keçirilən prezident seçkiləri]]ndə [[Abahuza|Burundidəki monarxiya və dialoqun bərpası üçün partiyanın]] ("Abahuza") sədri [[Estyer Kamatari|şahzadə Estyer Kamatari]] prezidentlik üçün namizəd olmuşdur. Onun siyasi tərəfdarları [[konstitusiyalı monarxiya]]nın bərpası etnik qruplar arasındakı gərginliyi azaldacağını iddia edirlər. [[Burundi bayrağı|Krallığın bayrağı]]nın mərkəzində kral hakimiyyətinin rəmzi olan bir ''[[karyenda]]'' — qara rəngli [[nağara]]ya bənzər ənənəvi musiqi aləti var idi. == Simvollar == <center><gallery widths="150px" caption="Tarixi bayraqlar"> Şəkil:Flag of Burundi (1962–1966).svg|[[Karyenda]]lı Burundi krallığı bayrağı (1962–1966). Şəkil:Flag of Burundi (1966).svg|1966-cı ilin 28-29 noyabr tarixlərində istifadə edilən bayraq. </gallery></center> <center><gallery widths="150px" caption="Tarixi gerblər"> Şəkil:Coat of arms of Ruanda-Urundi.svg|[[Ruanda-Urundi]] mandat ərazisinin gerbi (1922–1962). Şəkil:Coat of arms of the Kingdom of Burundi.svg|Burundi krallığının gerbi (1962–1966). </gallery></center> == Həmçinin bax == * [[Burundi tarixi]] * [[Tutsilərin soyqırımı]] {{Burundi mövzularda}} [[Kateqoriya:Soyuq müharibənin tarixi dövlətləri]] [[Kateqoriya:Afrikanın tarixi dövlətləri]] [[Kateqoriya:Burundi tarixi]] mxnnssax31mwnk8y10egdqszjmkix82 0 544424 6600959 5987004 2022-08-29T09:55:56Z Dr.Wiki54 88744 /* Yarandığı tarix */ wikitext text/x-wiki '''Azərbaycanın Batum Baş Konsulluğu''' — [[Türkiyə]] və [[Avropa ölkələri]] ilə normal iqtisadi və [[ticarət]] əlaqələri saxlamaq, beynəlxalq aləmdə baş verən hadisələrdən müntəzəm və operativ xəbər tutmaq üçün [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin təsis etdiyi nümayəndəlik. == Yarandığı tarix == [[Qara dəniz]] hövzəsində ən mühüm liman şəhəri, Azərbaycan dəmir yolu və ağ neft kəmərinin Avropaya çıxış məntəqəsi olan [[Batum]]da nümayəndəlik yaradılmasının zəruriliyini [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] [[1918]]-ci ilin yayında [[İstanbul]]da [[Azərbaycan]] nümayəndə heyətinin başçısı kimi fəaliyyət göstərərkən bildirmişdi. Azərbaycan Hökuməti Batumun ölkə üçün iqtisadi, ticarət və Avropa dövlətləri ilə əlaqələr qurmaq baxımından mühüm əhəmiyyətini nəzərə alaraq, 1918-ci il noyabrın 10-da orada konsulluq yaratmağı qərara aldı. 10 noyabr 1918-ci il tarixində [[Mahmud bəy Əfəndiyev]] Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəyinin Batumda konsulu təyin edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=361 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Konsulluğun katibi doktor [[Əziz bəy Qədimbəyov]], kargüzarı Safuət əfəndi Ağayev idi. == Vəzifəsi == Azərbaycanın Batumdakı konsulluğu [[ölkə]]yə aid yüklərin Batum limanında qəbul edilməsi və yola salınması, [[nəqliyyat]] vasitələri, xüsusən yük vaqonları və vaqon-sisternlərlə bağlı mübahisələrin tənzimlənməsi, diplomatik kuryer və [[poçt]]la əlaqədar məsələlərin nizama salınması sahəsində mühüm rol oynamışdı. Konsulluq bölgədə türk və müsəlman [[əhali]]nin problemlərinin həllində də fəal iştirak edirdi. Məsələn, konsulluq [[1919]]-cu ilin mart ayında bölgədəki Azərbaycan təbəələrinə 10 min rubl, 1919-cu ilin mayında normal fəaliyyət göstərməsi üçün Batumdakı türk məktəbinə 10 min rubl yardım etmişdi. 1919-cu il sentyabrın 27-də konsulluq nəzdində ticarət şöbəsi yaradıldı. Şöbənin tərkibinə yollar, ticarət və sənaye, həmçinin ərzaq nazirliklərinin nümayəndələri daxil edildi. Həmin ilin oktyabr ayında Batumdakı konsulluq baş konsulluğa çevrildi. Oktyabrın 18-də Batum baş konsulluğuna Azərbaycan Dövlət Bankının müxbiri vəzifəsi həvalə edildi və Batumda Azərbaycan Hökumətinin hesabına daxil olan vəsaitin Dövlət bankına köçürülməsini təmin etmək ona tapşırıldı. Oktyabrın 22-də isə Batum Baş Konsulluğunun ticarət şöbəsi yanında Azərbaycan Maliyyə Nazirliyi nümayəndəliyinin təsis edilməsi qərara alındı. Azərbaycanın Batum Baş Konsulluğu fəaliyyət göstərdiyi dövr ərzində [[Azərbaycan dövləti]]nin və [[vətəndaş]]larının mənafeyinin qorunmasında mühüm rol oynamışdı. <ref>Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh. 183</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xaricdəki nümayəndəlikləri]] {{Diplomatik nümayəndəliklər-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin diplomatik nümayəndəlikləri]] ahxw3uznw7hp8xaijikzpfbbnpu1p0s 0 544775 6599576 4286183 2022-08-28T16:18:29Z 85.132.98.19 wikitext text/x-wiki '''Bahri Məmlükləri''' — [[1250]]-ci ildən [[1382]]-ci ilədək [[Misir]]<nowiki/>də hakimiyyəti əlində saxlayan [[Məmlüklər|məmlük]] qrupudur. Bu qrupdan hakimiyyətə gələn Məmlük sultanları isə bunlardır: {| class="wikitable" |+ !Ünvanı !'''Adı''' !'''Səltənət başlanğıcı''' !'''Səltənət sonu''' !'''Əsli''' !'''Qeyd''' |- |''Əl-Malik'' ''Əl-Muiz'' |[[Aybək|'''İzzəddin Aybək''']] |[[31 iyul]] [[1250]] |[[10 aprel]] [[1257]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Əyyubilər sülaləsi|Əyyubi sultanı]] [[Əs-Saleh Əyyub]]<nowiki/>un orta dərəcəli [[Məmlüklər|məmlükü]] idi. [[Sultan]] vəfat etdikdən sonra, [[2 may]] [[1250]]-ci ildə taxta çıxan dul xanımı [[Şəcərəddürr|Şəcərəddür Xatun]]<nowiki/>la evlənərək taxtı təhvil aldı. |- |''Əl-Malik Əl-Mənsur'' |[[Mənsur Əli|'''Mənsur Əli''']] |[[15 aprel]] [[1257]] |[[Noyabr]] [[1259]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Aybək|Sultan Aybək]]<nowiki/>in oğlu |- |''Əl-Malik Əl-Müzəffər'' |'''[[Seyfəddin Qutuz|Seyfəddin Qotaz]]''' |[[Noyabr]] [[1259]] |[[24 oktyabr]] [[1260]] |[[Anuştəkinlilər sülaləsi|Xarəzmli]] |[[Aybək|Sultan Aybək]]<nowiki/>in xüsusi [[Məmlüklər|məmlük]] dəstələrinin rəhbəri və [[Mənsur Əli|Sultan Mənsur Əli]] səltənətinin [[Regent|naibi]] idi. |- |''Əl-Malik Əz-Zahir'' |'''[[I Baybars|Rüknəddin Baybars]]''' |[[24 oktyabr]] [[1260]] |[[1 iyul]] [[1277]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |Bahri Məmlükü və Bahrilər sülaləsinin banisidir. |- |''Əl-Malik Əs-Səid'' |[[Bərkə|'''Bərkə''']] |[[3 iyul]] [[1277]] |[[Avqust]] [[1279]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[I Baybars|Sultan Baybars]]ın [[Xarəzmşahlar sülaləsi|Xarəzmşah]] Hüsaməddin Bərəkənin qızından dünyaya gələn oğludur. |- |''Əl-Malik Əl-Adil'' |'''[[Sülemiş|Bədrəddin Sulamış]]''' |[[Avqust]] [[1279]] |[[Noyabr]] [[1279]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[I Baybars|Sultan Baybars]]ın oğlu |- |''Əl-Malik Əl-Mənsur'' |'''[[Kalavun|Seyfəddin Kalavun]]''' |[[Noyabr]] [[1279]] |[[10 noyabr]] [[1290]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |Bahri Məmlükü və [[I Baybars|Sultan Baybars]]ın ən yaxın adamı. |- |''Əl-Malik Əl-Əşrəf'' |'''[[Əl-Əşrəf Xəlil|Səlahəddin Xəlil]]''' |[[12 noyabr]] [[1290]] |[[12 dekabr]] [[1293]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Kalavun|Sultan Kalavun]]<nowiki/>un oğlu |- |''Əl-Malik Ən-Nasir'' |'''[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]''' |[[14 dekabr]] [[1293]] |[[Dekabr]] [[1294]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Kalavun|Sultan Kalavun]]<nowiki/>un oğlu. İlk səltənəti. |- |''Əl-Malik Əl-Adil'' |'''[[Zeynəddin Kitbuğa]]''' |[[Dekabr]] [[1294]] |[[7 dekabr]] [[1296]] |[[Monqollar|Monqol]] |[[Kalavun|Sultan Kalavun]]<nowiki/>un [[Məmlüklər|məmlükü]] |- |''Əl-Malik Əl-Mənsur'' |'''[[Laçın əl-Mansuri|Hüsaməddin Laçın]]''' |[[7 dekabr]] [[1296]] |[[16 yanvar]] [[1299]] |[[Yunanlar|Yunan]] və ya [[Farslar|fars]] |[[Kalavun|Sultan Kalavun]]<nowiki/>un [[Məmlüklər|məmlükü]]. [[II Baybars|Rüknəddin Baybars]]ın tabeliyində idi. |- |''Əl-Malik Ən-Nasir'' |'''[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]''' |[[16 yanvar]] [[1299]] |[[Mart]] [[1309]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |İkinci səltənəti |- |''Əl-Malik Əl-Müzəffər'' |'''[[II Baybars|Rüknəddin Baybars əl-Çaşnigir]]''' |[[Aprel]] [[1309]] |[[5 mart]] [[1310]] |[[Şimali Qafqaz]] |[[Kalavun|Sultan Kalavun]]<nowiki/>un [[Məmlüklər|məmlükü]]. [[Laçın əl-Mansuri|Hüsaməddin Laçın]]ın tabeliyində idi. |- |''Əl-Malik Ən-Nasir'' |'''[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]''' |[[5 mart]] [[1310]] |[[6 iyun]] [[1341]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |Üçüncü səltənəti |- |''Əl-Malik Əl-Mənsur'' |'''[[Seyfəddin Əbu Bəkr]]''' |[[8 iyun]] [[1341]] |[[Avqust]] [[1341]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in Nərgiz adlı köləsindən olan oğludur. Onun səltənətində real hakimiyyət atasının ən yüksək rütbəli əmiri Qavsunun əlində idi. |- |''Əl-Malik Əl-Əşrəf'' |'''[[Ələddin Kiçik]]''' |[[Avqust]] [[1341]] |[[21 yanvar]] [[1342]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in Ardu adlı [[Tatarlar|tatar]] köləsindən olan oğludur. Atasının ən yüksək rütbəli əmiri Qavsun tərəfindən taxta çıxardılanda hələ azyaşlı körpə idi. |- |''Əl-Malik Ən-Nasir'' |'''[[Şəhabəddin Əhməd]]''' |[[21 yanvar]] [[1342]] |[[27 iyun]] [[1342]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in Bayad adlı köləsindən olan oğludur. |- |''Əl-Malik Əs-Saleh'' |'''[[İmadəddin İsmayıl]]''' |[[27 iyun]] [[1342]] |[[3 avqust]] [[1345]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in kölələrindən birindən olan oğludur. |- |''Əl-Malik Əl-Kamil'' |'''[[Seyfəddin Şaban]]''' |[[3 avqust]] [[1345]] |[[18 sentyabr]] [[1346]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in kölələrindən birindən olan oğludur ([[İmadəddin İsmayıl]]<nowiki/>la eyni anadandır). |- |''Əl-Malik Əl-Müzəffər'' |[[I Zeynəddin Hacı|'''I Zeynəddin Hacı''']] |[[18 sentyabr]] [[1346]] |[[10 dekabr]] [[1347]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in kölələrindən birindən olan oğludur. |- |''Əl-Malik Ən-Nasir'' |'''[[Əbu Məali Həsən|Bədrəddin Həsən]]''' |[[Dekabr]] [[1347]] |[[21 avqust]] [[1351]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in Kuda adlı köləsindən olan oğludur. İlk səltənətidir. Həsən [[sultan]] olanda hələ çox gənc idi və real hakimiyyət 4 böyük əmirin əlində idi. Həsən bu əmirlərlə mübarizəyə başladıqda isə taxtdan devrildi. |- |''Əl-Malik Əs-Saleh'' |'''[[Səlahəddin Saleh]]''' |[[21 avqust]] [[1351]] |[[20 oktyabr]] [[1354]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in xanımı Qutlumalikdən olan oğludur. |- |''Əl-Malik Ən-Nasir'' |'''[[Əbu Məali Həsən|Bədrəddin Həsən]]''' |[[20 oktyabr]] [[1354]] |[[16 mart]] [[1361]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |İkinci səltənəti. Əmir Yelboğa tərəfindən qətlə yetirilmişdir. |- |''Əl-Malik Əl-Mənsur'' |'''[[Səlahəddin Məhəmməd]]''' |[[17 mart]] [[1361]] |[[29 may]] [[1363]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[I Zeynəddin Hacı]]<nowiki/>nın oğludur. Real hakimiyyət onu taxtdan devirəcək olan Əmir Yelboğanın əlində idi. |- |''Əl-Malik Əl-Əşrəf'' |'''[[Zeynəddin Şaban]]''' |[[29 may]] [[1363]] |[[15 mart]] [[1377]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Nasir Məhəmməd bin Kalavun|Nəsrəddin Məhəmməd]]<nowiki/>in oğlu Əhmədin oğludur. |- |''Əl-Malik Əl-Mənsur'' |'''[[Ələddin Əli]]''' |[[15 mart]] [[1377]] |[[19 may]] [[1381]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Zeynəddin Şaban]]ın oğludur. Uşaq yaşlarında taxta çıxmışdır. Real hakimiyyət isə güclü əmirlərin əlində olmuşdur. |- |''Əl-Malik Əs-Saleh'' |'''[[II Zeynəddin Hacı]]''' |[[19 may]] [[1381]] |[[26 noyabr]] [[1382]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |[[Zeynəddin Şaban]]ın oğludur. İlk səltənətidir. Real<nowiki/> hakimiyyət [[Seyfəddin Bərkuk|Bərkuk]]<nowiki/>un əlində idi. |- |''Əl-Malik Əs-Saleh'' |'''[[II Zeynəddin Hacı]]''' |[[1 iyun]] [[1389]] |[[Yanvar]] [[1390]] |[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türkü]] |İkinci səltənəti. |} == Mənbə == * Abu al-Fida, The Concise History of Humanity. * Al-Maqrizi, Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Dar al-kotob, 1997. * Idem in English: Bohn, Henry G., The Road to Knowledge of the Return of Kings, Chronicles of the Crusades, AMS Press, 1969. * Al-Maqrizi, al-Mawaiz wa al-'i'tibar bi dhikr al-khitat wa al-'athar, Matabat aladab, Cairo 1996, <nowiki>ISBN 977-241-175-X</nowiki> * Idem in French: Bouriant, Urbain, Description topographique et historique de l'Egypte, Paris 1895. * Ayalon, D.: ''The Mamluk Military Society''. London, 1979. * Ibn Taghri, al-Nujum al-Zahirah Fi Milook Misr wa al-Qahirah, al-Hay'ah al-Misreyah 1968 * Idem in English: History of Egypt, by Yusef. William Popper, translator Abu L-Mahasin ibn Taghri Birdi, University of California Press 1954. * Shayyal, Jamal, Prof. of Islamic history, Tarikh Misr al-Islamiyah (History of Islamic Egypt), dar al-Maref, Cairo 1266, <nowiki>ISBN 977-02-5975-6</nowiki> [[Kateqoriya:Tarixi dövlətlər]] tlw9efsqg9dmy7pn7ufb9k1b5e1e611 0 544898 6600700 6506195 2022-08-29T08:22:00Z Dr.Wiki54 88744 /* Zəmin */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu.<ref>{{Kitab3|ссылка=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf|заглавие=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты|место=Баку|год=1998|издательство=Изд-во Азербайджан|страницы=580|страница=190}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq və dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] hyrd10084ir7eqmfkm22nnw2qzwcyxi 6600707 6600700 2022-08-29T08:28:39Z Dr.Wiki54 88744 /* Tərkibi */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq və dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] s5up0dbubxojv5mqw6a4qv5iygpo7bp 6600737 6600707 2022-08-29T08:37:14Z Dr.Wiki54 88744 /* Tərkibi */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu. Bu postlar nazirlərin ilk iclasınadək müvəqqəti hesab olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq və dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] btotqkp124wtx24twzccrggc3a6h1cl 6600739 6600737 2022-08-29T08:37:47Z Dr.Wiki54 88744 /* Tərkibi */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu. Bu postlar nazirlərin ilk iclasınadək müvəqqəti hesab olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq və dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] 088oaoydl4bdvm8q506ouaenasq5ika 6600748 6600739 2022-08-29T08:42:56Z Dr.Wiki54 88744 /* Dəyişiklik */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu. Bu postlar nazirlərin ilk iclasınadək müvəqqəti hesab olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq və dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] abq9idd0u0q40c2fnz9kep8t9wmzcq1 6600820 6600748 2022-08-29T09:21:07Z Dr.Wiki54 88744 /* Dəyişiklik */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu. Bu postlar nazirlərin ilk iclasınadək müvəqqəti hesab olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=331 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq və dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] gvykw1dpocqoycpgk5e4w92ckxgnyhg 6600821 6600820 2022-08-29T09:22:20Z Dr.Wiki54 88744 /* Dəyişiklik */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu. Bu postlar nazirlərin ilk iclasınadək müvəqqəti hesab olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=331 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq və dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] kisdbe9tppdqdezy0nt0u6n3ifbkrmf 6600822 6600821 2022-08-29T09:23:59Z Dr.Wiki54 88744 /* Dəyişiklik */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu. Bu postlar nazirlərin ilk iclasınadək müvəqqəti hesab olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=331 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Himayədarlıq naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] kbnyqi9lmnsepemcph7yuoppjkdg8zz 6600858 6600822 2022-08-29T09:35:57Z Dr.Wiki54 88744 /* Dəyişiklik */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 17 iyun 1918 |buraxılma tarixi = 7 dekabr 1918 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>12 <small>(oktyabrdan)</small> |üzv sayı = 15 <small>(oktyabradək)</small><br>14 <small>(oktyabradan)</small> |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[I Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[III Xoyski hökuməti]] }} '''II Xoyski hökuməti''', '''İkinci hökumət kabineti''' və ya '''Müsavat-Bitərəflər hökuməti''' — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 2-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 17 iyun 1918 tarixindən 7 dekabr 1918-ci ilədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, müstəqillər və bitərəflərdən ibarət müvəqqəti koalisya hökuməti.<ref name=":02">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətinin həyata keçirmək istədiyi tədbirlərin "həddindən çox demokratik" istiqamətindən narazı qalan Azərbaycan burjuaziyası və mülkədarlarının müəyyən dairələrinin təsirilə [[Nuru Paşa]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] və Hökumətini şübhə ilə qarşıladı. İyunun 16-da Gəncəyə gələn [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurasının]] iyunun 17-də [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə iki iclası keçirildi. Birinci qapalı iclas iyunun 17-də saat 12-də şəhər idarəsinin binasında toplandı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]] söz alaraq bildirdi ki, [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] və [[Məmməd Həsən Hacınski]] ilə birlikdə onlar Qafqazdakı türk ordusunun komandanı [[Nuru Paşa]]nın yanında olmuş və [[Tbilisi|Tiflisdə]] yaradılmış [[Azərbaycan Milli Şurası|Milli Şura]] və Azərbaycan Hökuməti haqqında ona məlumat vermişlər. [[Nuru Paşa]] cavabında bildirib ki, bir əsgər kimi o, mülki işlərlə kifayət qədər tanış deyil, ona görə də bu barədə onun mülki işlər üzrə müşaviri [[Əhməd bəy Ağaoğlu]]na müraciət etsinlər. [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] ilə görüşlərindən bəhs edən [[Fətəli xan Xoyski]] məlumat verdi ki, danışıq zamanı [[Əhməd bəy Ağaoğlu]] [[Türkiyə]] hökumətinin və onun [[Gəncə]]dəki nümayəndəliyinin [[Azərbaycan]]ın daxili işlərinə qarışmayacağını bildirdi, lakin [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] yeni Hökumət yaradaraq özünü buraxmasını tələb etdi.<ref name=":02"/> İyunun 17-də saat 2-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] çox gərgin şəraitdə keçən ikinci iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] [[Tbilisi|Tiflisdə]] təşkil etdiyi Hökumətin fəaliyyəti barədə qısaca məlumat verərək Şura üzvlərindən onun Hökumətinin istefasını qəbul etməyi xahiş etdi. Uzun və gərgin müzakirədən sonra iclas Azərbaycan Milli Şurasının buraxılması, bütün qanunverici və icraedici hakimiyyətin yeni yaradılacaq Azərbaycan Müvəqqəti Hökumətinə verilməsi haqqında iki mühüm qətnamə qəbul etdi.<ref name=":02" /> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Milli Şuranın]] buraxılması haqqındakı birinci sənəddə göstərilirdi ki, həm daxili, həm də xarici siyasət sahəsində Azərbaycanda yaranmış ağır vəziyyəti nəzərə alaraq, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] bütün hakimiyyəti [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə təşkil olunmuş Müvəqqəti Hökumətə həvalə edir və ona tapşırır ki, öz hakimiyyətini tezliklə çağırılacaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Müəssislər Məclisindən]] başqa kimsəyə güzəştə getməsin. Müvəqqəti Hökumətin hüquq və vəzifələri haqqındakı ikinci sənəddə qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Hökumətinə Azərbaycanın dövlət istiqlaliyyətini və mövcud siyasi azadlıqları ləğv etmək, aqrar və digər bu kimi mühüm inqilabi əhəmiyyətli qanunları dəyişdirmək səlahiyyəti verilmir. Azərbaycan Hökuməti altı aydan gec olmayaraq Müəssislər Məclisini çağırmalıdır. Hökumət qalan məsələlərdə bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməkdə sərbəst idi. == Tərkibi == Azərbaycan Milli Şurası iyunun 17-də [[Fətəli xan Xoyski]]nin sədrliyi ilə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin ikinci hökumət kabinəsinin tərkibini təsdiq etdi.<ref name=":02"/> 19 iyun 1918-ci il tarixində hökumət üzvləri arasında müvəqqəti portfel paylanması baş tutdu. Bu postlar nazirlərin ilk iclasınadək müvəqqəti hesab olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=190 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> 1918-ci il sentyabrın 15-də [[Azərbaycan]] və türk hərbi qüvvələrindən ibarət [[Qafqaz İslam Ordusu]] [[Bakı]]nı azad etdi. Sentyabrın 17-də isə [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdü. [[Bakı]] müstəqil [[Azərbaycan]]ın paytaxtı elan olundu. Bununla da bütün [[Şimali Azərbaycan]] ərazisi [[Fətəli xan Xoyski]]nin başçılıq etdiyi [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti]]nin hakimiyyəti altına keçdi. {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>17 iyun 1918</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dövlət nəzarəti naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>''[[Məmmədhəsən Hacınski]]''</center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Xalq maarifi və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>''[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]''<center> |<center>''17 iyun 1918''<center> |<center>''6 oktyabr 1918''<center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Səhiyyə və sosial təminat naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Portfelsiz nazir<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>17 iyun 1918<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |} === Dəyişiklik === [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti [[Bakı]]ya köçdükdən sonra, 1918 il oktyabrın 6-da Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci Hökumətdə dəyişikliklər edildi və vəzifələr yenidən bölüşdürüldü.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=331 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Azərbaycan hökumətinin 1 noyabr 1918-ci il tarixli digər bir qərarı ilə Azərbaycan hökuməti yanında Hərbi nazirlik təsis edilmiş, Nazirlər Şurasının sədri hərbi nazir təyin edilmiş, [[Səməd bəy Mehmandarov]] isə hərbi nazirin müavini təyin edilmişdi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=355 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Şəkli !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Dini etiqad naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri</center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Ərzaq naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Hərbi nazir<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>1 noyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Himayədarlıq naziri</center> |<center>[[Fayl:Musa_bey_Rafiyev.jpg|90px]]<hr>[[Musa bəy Rəfiyev]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq maarifi naziri</center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri</center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Rafibeyli.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Rəfibəyli]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Xarici işlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Alimerdan bey Topchubashov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="" | |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |<center>Maliyyə naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<hr>[[Məmmədhəsən Hacınski]]</center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#007DC3" | |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Agha Ashurov.jpg|90px]]<hr>[[Ağa Aşurov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Behbud Khan Javanshir 1.jpg|90px]]<hr>[[Behbud xan Cavanşir]]</center> |<center>''6 oktyabr 1918''</center> |<center>''7 dekabr 1918''</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''''Bitərəflər fraksiyası'''''</center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918<center> |<center>7 dekabr 1918<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''<center> |- |<center>Hərbi işlər üzrə müvəkkil</center> |<center>[[Fayl:İsmayıl xan Ziyadxanov.jpg|90px]]<hr>[[İsmayıl xan Ziyadxanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf]]'''</center> |- |<center>Dövlət müfəttişi</center> |<center>[[Fayl:Abdulali bey Amirjanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əbdüləli bəy Əmircanov]]<center> |<center>6 oktyabr 1918</center> |<center>7 dekabr 1918</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi ikinci Hökumət [[Gəncə]]də çox çətin və mürəkkəb bir şəraitdə fəaliyyətə başladı. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclasında [[Fətəli xan Xoyski]] demişdi: {{cquote|"Hökumətimiz öylə bir zamanda təşkil edilmişdi ki, bir kənddən o biri kəndə getmək qorxulu idi. Gecə yatanda sabaha çıxmağa ümid yox idi. Heç kəsin irzi, namusu, canı, malı əmniyyətdə deyildi... Poçt-teleqraf yox idi. Bir kağız yollamaq belə mümkün deyildi. O vaxt idi ki, maliyyatdan Hökumət əlində heç bir şey yox idi. Hökumətə lazım olan idarələrin hamısı başdan-başa dağılmış, xidmətçilər qaçmışdılar. İdarələrin adı var idisə də, özü yox idi. Hərə başına beş-on adam yığıb bir Hökumət, bir qanun düzəltmişdi".}} Yaranmış çətin və mürəkkəb şəraitdə [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumət aparatının təşkili işini davam etdirdi. Nazirlər Şurası və ayrı-ayrı nazirliklərin idarə aparatı yaradıldı. İyunun 27-də [[Fətəlixan Xoyski]] Hökuməti tərəfindən Azərbaycan dili dövlət dili elan olundu. Avqustun 28-də tədris müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinin [[Gəncə]]də 1918 il iyunun 19-da qəbul etdiyi ilk qərar bütün Azərbaycanda hərbi vəziyyətin elan edilməsi oldu. Avqustun 11 -də ümumi səfərbərlik elan edildi. 1894–1899 illərdə anadan olmuş kişi cinsindən bütün müsəlman vətəndaşlar orduya çağırıldı. Xoyski Hökumətinin [[Gəncə]] dövründə qəbul etdiyi ən mühüm qərarlardan biri də 1918 il iyulun 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası|Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası]]nın yaradılması idi. Bu qərara əsasən Birinci dünya müharibəsi (1914–18) illərində Cənubi Qafqaz ərazisində yerli müsəlman əhalisinə qarşı törədilmiş vəhşiliklər və onların əmlaklarına qəsd ilə bağlı məsələlər araşdırılmalı, bu işdə günahkar olan şəxslər aşkar olunub, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli idilər.<ref name=":1">Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> [[Bakı]]ya köçdükdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti istər ictimai-siyasi, istərsə də təsərüfat və mədəni quruculuq sahəsində daha mühüm tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Müəssislər Məclisinin çağırılması işinin təşkili üçün Nazirlər Şurasının sədri, daxili işlər və xalq maarifi nazirlərindən ibarət komissiya yaradıldı. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Hökuməti [[Fətəli xan Xoyski]]nin təqdimatı ilə ölkənin üçrəngli bayrağını təsdiq etdi.<ref name=":2">Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Hökumət kabinetinin buraxılması == 1918 il iyunun 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] həmin il noyabrın 16-da [[Bakı]]da yenidən fəaliyyətə başladı. İlk iclasda çıxış edən [[Fətəli xan Xoyski]] Milli Şura üzvlərinə müraciət edərək bildirdi ki, Hökumətin Müəssislər Məclisini çağırmaq işinin təşkilinə vaxtı çatmadığı üçün Milli Şuradan bu işin icrasını öz üzərinə götürməsini xahiş edir. Bu təkliflə razılaşan [[Milli Şura]] özünün noyabrın 19-da [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin sədrliyi ilə keçən iclasında 120 nəfərdən ibarət Parlament yaratmaq haqqında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti tərəfindən təqdim olunmuş qanun layihəsini qəbul etdi. Milli Şuranın sədri tərəfindən imzalanmış " Bütün Azərbaycan əhalisinə!" müraciəti noyabrın 29-da dərc edildi. Həmin qanuna əsasən 1918 il dekabrın 7-də [[Hacı Zeynalabdin Tağıyev]]in Nikolayev küçəsindəki (indiki İstiqlaliyyət küçəsi) qız məktəbinin (indiki Əlyazmalar İnstitutu) binasında [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]]nin ilk iclası keçirildi. İclas Milli Şuranın sədri [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin giriş nitqi ilə açıldı. Parlamentin rəhbər orqanları seçildikdən sonra Hökumətin fəaliyyəti barədə məruzə üçün söz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin sədri [[Fətəli xan Xoyski]]yə verildi. O, öz Hökumətinin çox mürəkkəb tarixi şəraitdə gördüyü işlər barədə geniş hesabat verdi. [[Fətəli xan Xoyski]] məruzəsinin sonunda dedi. {{cquote|"Qüvvəmiz qədər vəzifəmizi ifa etdik. Hələ çox şey edə bilməmişik, amma bunu cürətlə deyə bilərəm ki, Hökumətin nöqsanları ilə bərabər, yol göstərən işıqlı ulduzu bu şüar olmuşdur: Millətin Hüququ,İstiqlalı, Hürriyyəti! Fəaliyyətimizdə xətalar işlətmişiksə də, həmişə fikrimiz bu olmuşdur. Hökumət çalışmışdır ki, öz nüfuzunu millətin gözündə itirməsin".}} [[Fətəli xan Xoyski]] öz Hökumətinin istefasını qəbul etməyi yeni yaranmış parlamentdən xahiş etdi. Parlament 2-ci hökumətin istefasını qəbul etdi. Y[[III Xoyski hökuməti|eni —III Hökumət kabinəsinin]] təşkili və ona rəhbərlik yenə də [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Parlamentin sədr müavini [[Həsən bəy Ağayev]]lə [[Fətəli xan Xoyski]]nin arasında gedən yazış malardan da görünür ki, [[Fətəli xan Xoyski]] yeni Hökumətin təşkilindən imtina etmiş, yalnız [[Həsən bəy Ağayev]]in təkidli xahişindən sonra o, bu işə razılıq vermişdir.<ref name=":02"/> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] 5z2vfdhzjy5fcwqmtvacihl18xy93pb 0 545199 6599177 4394188 2022-08-28T14:11:28Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Başqırdıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] wikitext text/x-wiki Başqırdıstanda monoetik dünyəvi dinlər yayılıb. Onlardan biri və geniş yayılmışı İslamdır. Başqırdıstanda islamın Hənəfi əqidəsi yayılıb. == Tarixi == İslamın Başqırdıstanda gəlməsində VIII-IX əsrlərdə müsəlman ölkələri ilə yaradılmış ticarət və iqtisadi əlaqələr böyük rol oynamışdır. Uraldakı ilk müsəlman arxeloji abidəsi Başqırdıstanın [[İşimbay]] rayonundakı Levaşov məzarlığındakı tapıntılardır. == Ədəbiyyat == * Аминев З. Г., Л. А. Ямаева. Региональные особенности ислама у башкир. — Уфа, 2009. * В память столетия Оренбургского Магометанского Духовного Собрания, учрежденного в г. Уфе. СПб, 1892. * Ислам от Каспия до Урала: Макрорегиональный подход: Сб. статей. — М., 2007. * Казанцев И. Описание башкирцев. Оренбургские губернские ведомости. СПб., 1866. * Калимуллин Б. Г. Архитектурные памятники Башкирии. Уфа, 1958. * Янгузин Р. З. Социальная структура башкирского общества в XVIII—XIX вв. Уфа, 1987. 88 с. [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam| ]] 94982nuc4xxv9ea18um5h3mwb9efohj 6599180 6599177 2022-08-28T14:11:36Z White Demon 75303 White Demon [[Başqırdıstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Başqırdıstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki Başqırdıstanda monoetik dünyəvi dinlər yayılıb. Onlardan biri və geniş yayılmışı İslamdır. Başqırdıstanda islamın Hənəfi əqidəsi yayılıb. == Tarixi == İslamın Başqırdıstanda gəlməsində VIII-IX əsrlərdə müsəlman ölkələri ilə yaradılmış ticarət və iqtisadi əlaqələr böyük rol oynamışdır. Uraldakı ilk müsəlman arxeloji abidəsi Başqırdıstanın [[İşimbay]] rayonundakı Levaşov məzarlığındakı tapıntılardır. == Ədəbiyyat == * Аминев З. Г., Л. А. Ямаева. Региональные особенности ислама у башкир. — Уфа, 2009. * В память столетия Оренбургского Магометанского Духовного Собрания, учрежденного в г. Уфе. СПб, 1892. * Ислам от Каспия до Урала: Макрорегиональный подход: Сб. статей. — М., 2007. * Казанцев И. Описание башкирцев. Оренбургские губернские ведомости. СПб., 1866. * Калимуллин Б. Г. Архитектурные памятники Башкирии. Уфа, 1958. * Янгузин Р. З. Социальная структура башкирского общества в XVIII—XIX вв. Уфа, 1987. 88 с. [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam| ]] 94982nuc4xxv9ea18um5h3mwb9efohj 0 545383 6599608 5687371 2022-08-28T16:22:10Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Olimpiya oyunlarında akademik avarçəkmə]] → [[Kateqoriya:Akademik avarçəkmə Yay Olimpiya Oyunlarında‎]] wikitext text/x-wiki [[Akademik avarçəkmə|Akademik avarçəkmə idmanı]] — İlk yay olimpiya oyunları olan 1896 Yay Olimpiya oyunlarında havanın pis olması səbəbi ilə keçirilməyib. Müsabiqə siyahısında 1900 Yay Olimpiya Oyunlarında keçirilən, akademik avarçəkmədən bəhs edir.<ref>{{cite web | url = http://www.olympic.org/Assets/OSC%20Section/pdf/QR_sports_summer/Sports_olympiques_aviron%20_eng.pdf | title = History of Rowing at the Olympic Games | publisher = [[IOC]] | date = March 2015 | accessdate = 15 March 2016 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20150908122504/http://www.olympic.org/Assets/OSC%20Section/pdf/QR_sports_summer/Sports_olympiques_aviron%20_eng.pdf | archivedate = 8 September 2015 | url-status = live }}</ref> İlk yarışlarda sadəcə kişilərə bu idmanla məşğul olmaq icazə verilib. Lakin 1976 Monreal Olimpiya Oyunlarında qadınlarında bu idmanla məşğul olması, akademik avarçəkmə idmanının inkişafı baxımından faydalı olacağı ifadə edilib.<ref name=WRfeature1>{{cite web | title = Feature: the impact of Olympic inclusion on women’s rowing | url = https://worldrowing.com/news/feature-the-impact-of-olympic-inclusion-on-womens-rowing- | publisher = World Rowing | accessdate = 19 April 2015 | date = 12 June 2013 | url-status = live }}</ref> İlk mübarizə iştirakı 1896 Yay Olimpiya Oyunlarında olmuşdur. == Mübarizələr == '''14 dəfə müsabiqə aparılıb:''' * Kişilər — İkiqat, İki tək, İki cüt, Yüngül ikiqat, Dörd tək, Dörd cüt, Yüngül dörd tək, Səkkiz tək. * Qadınlar — Tək cüt, İki ədəd, İki cüt, Yüngül iki cüt, Dörd cüt, Səkkiz tək == Medal cədvəli == {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- |width=13%| '''Sıra''' |width=12%| '''Ölkə''' |width=5% bgcolor="gold"| '''&nbsp;Qızıl&nbsp;''' |width=5% bgcolor="silver"| '''Gümüş''' |width=5% bgcolor="CC9966"| '''Bürünc''' |width=5%| '''Ümumi''' |- | 1 || align = left | {{flaqifikasiya|ABŞ}} || 33 || 32 || 24 || 89 |- | 2 || align = left | ''{{GDR}}'' || 33 || 7 || 8 || 48 |- | 3 || align = left | {{flaqifikasiya|Böyük Britaniya}} || 31 || 24 || 13 || 68 |- | 4 || align = left | {{flaqifikasiya|Almaniya}} || 23 || 13 || 15 || 51 |- | 5 || align = left | {{ROM}} || 19 || 10 || 9 || 38 |- | 6 || align = left | ''{{URS}}'' || 12 || 20 || 11 || 43 |- | 7 || align = left | {{AUS}} || 11 || 15 || 14 || 40 |- | 8 || align = left | {{NZL}} || 11 || 4 || 10 || 24 |- | 9 || align = left | {{ITA}} || 10 || 14 || 14 || 38 |- | 10 || align = left | {{CAN}} || 9 || 17 || 15 || 41 |- | 11 || align = left | {{FRA}} || 8 || 15 || 14 || 37 |- | 12 || align = left | {{NED}} || 7 || 12 || 12 || 31 |- | 13 ||align=left| {{SUI}} || 7 || 8 || 9 || 24 |- | 14 || align = left | {{DEN}} || 7 || 5 || 12 || 24 |- | 15 || align = left | ''{{FRG}}'' || 4 || 4 || 6 || 14 |- | 16 || align = left | ''{{EUA}}'' || 4 || 4 || 1 || 9 |- | 17 || align = left | {{POL}} || 4 || 3 || 11 || 18 |- | 18 || align = left | {{NOR}} || 3 || 6 || 8 || 17 |- | 19 || align = left | {{BUL}} || 3 || 4 || 7 || 14 |- | 20 || align = left | {{FIN}} || 3 || 1 || 3 || 7 |- | 21 || align = left | ''{{TCH}}'' || 2 || 2 || 7 || 11 |- | 22 || align = left | {{BLR}} || 2 || 1 || 4 || 7 |- | 23 || align = left | {{CHN}} || 1 || 4 || 4 || 9 |- | rowspan = 2| 24 || align = left | {{CRO}} || 1 || 3 || 1 || 5 |- | align=left| {{CZE}} || 1 || 3 || 1 || 5 |- | rowspan = 2 | 26 || align = left | {{SLO}} || 1 || 1 || 3 || 5 |- | align = left | ''{{YUG}}'' || 1 || 1 || 3 || 5 |- | 28 || align = left | {{ARG}} || 1 || 1 || 2 || 4 |- | rowspan = 2 | 29 || align = left | {{RSA}} || 1 || 1 || 1 || 3 |- | align = left | {{UKR}} || 1 || 1 || 1 || 3 |- | 31 || align = left | {{RUS}} || 1 || 0 || 2 || 34 |- | 32 || align = left | {{BEL}} || 0 || 6 || 2 || 8 |- | 33 || align = left | {{AUT}} || 0 || 3 || 2 || 5 |- | 34 || align = left | {{EST}} || 0 || 2 || 1 || 3 |- | 35 || align = left | {{SWE}} || 0 || 2 || 0 || 2 |- | 36 || align = left | {{URU}} || 0 || 1 || 3 || 4 |- | rowspan = 3 | 37 || align = left | {{GRE}} || 0 || 1 || 2 || 3 |- | align = left | {{HUN}} || 0 || 1 || 2 || 3 |- |align = left| {{LTU}} || 0 || 1 || 2 || 3 |- | rowspan=2| 40 || align = left | {{ESP}} || 0 || 1 || 0 || 1 |- | align = left | {{IRL}} || 0 || 1 || 0 || 1 |- | 42 || align = left | ''{{EUN}}'' || 0 || 0 || 1 || 1 |- | || '''Ümumi'''|| '''256''' || '''256''' || '''260''' || '''772''' |} == Çoxlu medal qazananlar == {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- |width=13%| '''Atlet və ölkəsi''' |width=12%| '''Olimpiya''' |width=5% bgcolor="gold"| '''&nbsp;Qızıl&nbsp;''' |width=5% bgcolor="silver"| '''Gümüş''' |width=5% bgcolor="CC9966"| '''Bürünc''' |width=5%| '''Ümumi''' |width=25%| '''Qeydlər''' |- |align=left| [[Lipe Elizabeta]]<br> {{ROU}} | 1984, 1988, 1992, 1996, 2000, 2004 | 5 | 2 | 1 | 8 |align=left| 20 il |- |align=left|[[Stiv Redqreyv]]<br> {{GBR}} | 1984, 1988, 1992, 1996, 2000 | 5 | 0 | 1 | 6 |align=left| Qızıl medal 1984 ([[M4+]]), 1988 ([[M2-]] Endi Holms ilə), 1992 və 1996 ([[M2-]] Metyu Pinzent ilə) və 2000 ([[M4-]]). |- |align=left| [[Corc Demien]] <br>{{ROU}} | 2000, 2004, 2008 | 5 | 0 | 1 | 6 |align=left| 8 təki 2000 və 2004-cü ildə, cütü isə 2008-cü ildə qazandı. |- |align=left| [[Doyna İqnat]]<br>{{ROU}} | 1992, 1996, 2000, 2004, 2008 | 4 | 1 | 1 | 6 |align=left| |- |align=left|[[Ketrin Boron]]<br>{{GER}} | 1992, 1996, 2000, 2004, 2008 | 4 | 0 | 1 | 5 |align=left| |- |align=left| [[Viyorika Susanu]]<br>{{ROU}} | 1996, 2000, 2004, 2008 | 4 | 0 | 1 | 5 |align=left| Qadınlar 8 və 4 cütlərdə 3 qızıl medal qazandı. |- |align=left| [[Metyu Pinzent]]<br>{{GBR}} | 1992, 1996, 2000, 2004 | 4 | 0 | 0 | 4 |align=left| |- |align=left| [[Cek Bresfol]]<br> {{GBR}} | 1920, 1924, 1928, 1932, 1936 | 3 | 2 | 0 | 5 |align=left| |- |align=left| [[Konstanta Burkisa]]<br>{{ROU}} | 1992, 1996, 2000, 2004, 2008 | 3 | 1 | 1 | 5 |align=left| 3 qızıl qazandı. |- |align=left| [[Elena Corcsku]]<br>{{ROU}} | 1992, 1996, 2000, 2004, 2008 | 3 | 1 | 1 | 5 |align=left| [[Koksueyn]] Rumıniya qadınlar arasında 8 dəfə qazandı. |- |align=left| [[Dro Guin]]<br>{{AUS}} | 1996, 2004, 2008, 2012 | 3 | 1 | 0 | 4 |align=left| Qrupun üzvü |- |align=left| [[Eskild Elbesen]]<br>{{DEN}} | 1996, 2000, 2004, 2008, 2012 | 3 | 0 | 2 | 5 |align=left| |- |align=left| [[Marni MS. Bin]]<br>{{CAN}} | 1992, 1996 | 3 | 0 | 1 | 4 |align=left| |- |align=left| [[Ketlin Heddle]]<br>{{CAN}} | 1992, 1996 | 3 | 0 | 1 | 4 |align=left| Bütün medalları partnyoru [[Marni Ms. Bin]] ilə qazandı. |- |align=left| [[Ceyms Tomkins]]<br>{{AUS}} | 1992, 1996, 2000, 2004 | 3 | 0 | 1 | 4 |align=left| Ən çox medal qazanan Avstraliyalı avarçəkən. |- |align=left| [[Con Kelli]]<br>{{USA}} | 1920, 1924 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| İlk 3 qızıl qazanan avarçəkən. Film aktrisası [[Qres Kelli]]nin atası. |- |align=left| [[Paul Kostello]]<br>{{USA}} | 1920, 1924, 1928 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| |- |align=left| [[Vyaçeslav İvanov]]<br> {{URS}} | 1956, 1960, 1964 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| |- |align=left| [[Siqfred Bretzke]]<br>{{GDR}} | 1972, 1976, 1980 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| Üç qızıl qazanan ilk Alman avarçəkən. |- |align=left| [[Perti Karpinen]]<br> {{FIN}} | 1976, 1980, 1984 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| |- |align=left| [[Aqostina Abbaqneyl]]<br> {{ITA}} | 1988, 1996, 2000 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| Qardaşları [[Karmine Abbaqneyl|Karmine]] ve [[Ciuseppe Abbaqneyl|Ciuseppe]]d qzl qazandılar. |- |align=left| [[Lilina Kafensu]]<br>{{ROU}} | 1996, 2000, 2004 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| 3 qızıl medalınl Rumıniya tək komandası ilə qazandı. |- |align=left| [[Elle Loqan]]<br>{{USA}} | 2008, 2012, 2016 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| 3 qızıl medalını ABŞ-lı komandası ilə qazandı. |- |align=left| [[Pete Rid]]<br>{{GBR}} | 2008, 2012, 2016 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| |- |align=left| [[Andryu Triqs Hodc]]<br>{{GBR}} | 2008, 2012, 2016 | 3 | 0 | 0 | 3 |align=left| |- |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == *[https://web.archive.org/web/20111215002539/http://www.hickoksports.com/history/olrowing.shtml Olympic Rowing Medalists] at HickokSports.com [[Kateqoriya:Akademik avarçəkmə Yay Olimpiya Oyunlarında‎]] amwu5dcvoku8gcvbm3yftwrmgnbonhn 14 545391 6599559 4290673 2022-08-28T16:14:50Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|Akademik avarçəkmə]] srsy4z9evah2rbckc9vcpbd7kxm14te 6599561 6599559 2022-08-28T16:15:46Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Akademik avarçəkmə]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|Akademik avarçəkmə]] [[Kateqoriya:Akademik avarçəkmə]] i3e8nd3h95o0ty7sndzeschaz15lk8a 6599607 6599561 2022-08-28T16:22:09Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Olimpiya oyunlarında akademik avarçəkmə]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Akademik avarçəkmə Yay Olimpiya Oyunlarında]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|Akademik avarçəkmə]] [[Kateqoriya:Akademik avarçəkmə]] i3e8nd3h95o0ty7sndzeschaz15lk8a 0 545656 6600807 6103732 2022-08-29T09:14:24Z Dr.Wiki54 88744 /* Bakıda */ wikitext text/x-wiki '''Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindəki diplomatik nümayəndəliklər''' — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə xarici dövlətlərin Azərbaycandakı diplomatik heyətləri.<ref name=":0">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası I cild, Bakı, “Lider Nəşriyyat”, 2004, s. 261</ref> == Bakıda == Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Bakıda xarici diplomatik nümayəndəliklər fəaliyyətə başladılar. Faəliyyət göstərən diplomatik nümayəndəliklər və nümayəndələrinin siyahısı:<ref name=":0" /> *{{UK}} **Vitse konsul - Gevelke ***Yerləşdiyi ünvan - Kladbişenskaya küçəsi 11 ünvanındakı Rus-Asiya bankının dəftərxanası *{{BEL}} **Konsul - Ayvazov ***Yerləşdiyi ünvan - Qorçakovskaya küçəsi 19 *[[File:Flag of Greece (1822-1978).svg|23px|border]][[Yunanıstan]] **Konsul-Kusis ***Yerləşdiyi ünvan - Qoqolevskaya və Molokanskaya küçələrinin tinində *[[File:Flag of Georgia (1918-1921).svg|23px|border]][[Gürcüstan Demokratik Respublikası]] **Diplomatik nümayəndə - N.S.Alşibay ***Yerləşdiyi ünvan - Telefonnaya (indiki Yusif Məmmədəliyev) küçəsi [[Qrifonlu ev]] *{{ARM}} **Diplomatik nümayəndə - Q.A.Bekzadyan{{Efn|Bekzadyan 15 sentyabr 1918-ci il tarixindən öz fəaliyyətinə başlamışdır.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=315 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref>}} ***Yerləşdiyi ünvan - 28 May küçəsi, 5 *{{DEN}} **Konsul - E.F.Biyerinq ***Yerləşdiyi ünvan - Birjevaya küçəsi, 32. Elektriçeskaya Sila şirkətinin binası *{{ITA}} **Konsul - L.Qrikurov ***Yerləşdiyi ünvan - Molokanskaya küçəsi, 35. *{{LTU}} **Konsul agent - V.İ.Miskeviç ***Yerləşdiyi ünvan - Pozenovskaya küçəsi, 15 *[[File:State Flag of Iran (1924).svg|23px|border]][[İran]] **Baş konsul - Səədül-Vəzir ***Yerləşdiyi ünvan - Qubernskaya küçəsi *{{POL}} **Konsul-agent - S.Rılski ***Yerləşdiyi ünvan - Politseyskaya küçəsi, 15 *{{USA}} **Vitse-konsul - Randolf ***Yerləşdiyi ünvan - Krasnovodskaya küçəsi, 8 *{{UKR}} **Vitse-konsul - Qolovan ***Yerləşdiyi ünvan - İstiqlaliyyət küçəsi, 8. Mirzəbəyov qardaşlarının evi *{{FIN}} **Konsul-agent - Vegelius ***Yerləşdiyi ünvan - Balaxanı ərazisi. Nobel qardaşlarının ofisi *{{FRA}} **Konsul-agent - Yemelyanov ***Yerləşdiyi ünvan - Vodovoznaya küçəsi *{{SUI}} **Konsul - Klottyu ***Yerləşdiyi ünvan - Birjevaya küçəsi, 14 *{{SWE}} **Konsul - R.K.Vanderpluq ***Yerləşdiyi ünvan - Qubernskaya küçəsi == Digər dövlətlər == [[Yaponiya]] hökuməti Azərbaycanla diplomatik münasibətlər yaratmağa hazır olduğunu bildirmiş, Antuan Delabus başda olmaqla [[Vatikan]] da öz nümayəndələrini Bakıya göndərmişdi.<ref name=":0" /> == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xaricdəki nümayəndəlikləri]] * == Ədəbiyyat == * Aзepбaйджанская Pecnублика (1918-1920), Документы и материалы. 1918-1920 rr., Б., 1998; * Həsənov C, Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1918-1920-ci illər), B., 1993. == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindəki diplomatik nümayəndəliklər]] tjgynbwfwtk912z1dxzzuunfqurnyc2 6600809 6600807 2022-08-29T09:14:48Z Dr.Wiki54 88744 /* Həmçinin bax */ wikitext text/x-wiki '''Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindəki diplomatik nümayəndəliklər''' — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə xarici dövlətlərin Azərbaycandakı diplomatik heyətləri.<ref name=":0">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası I cild, Bakı, “Lider Nəşriyyat”, 2004, s. 261</ref> == Bakıda == Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Bakıda xarici diplomatik nümayəndəliklər fəaliyyətə başladılar. Faəliyyət göstərən diplomatik nümayəndəliklər və nümayəndələrinin siyahısı:<ref name=":0" /> *{{UK}} **Vitse konsul - Gevelke ***Yerləşdiyi ünvan - Kladbişenskaya küçəsi 11 ünvanındakı Rus-Asiya bankının dəftərxanası *{{BEL}} **Konsul - Ayvazov ***Yerləşdiyi ünvan - Qorçakovskaya küçəsi 19 *[[File:Flag of Greece (1822-1978).svg|23px|border]][[Yunanıstan]] **Konsul-Kusis ***Yerləşdiyi ünvan - Qoqolevskaya və Molokanskaya küçələrinin tinində *[[File:Flag of Georgia (1918-1921).svg|23px|border]][[Gürcüstan Demokratik Respublikası]] **Diplomatik nümayəndə - N.S.Alşibay ***Yerləşdiyi ünvan - Telefonnaya (indiki Yusif Məmmədəliyev) küçəsi [[Qrifonlu ev]] *{{ARM}} **Diplomatik nümayəndə - Q.A.Bekzadyan{{Efn|Bekzadyan 15 sentyabr 1918-ci il tarixindən öz fəaliyyətinə başlamışdır.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=315 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref>}} ***Yerləşdiyi ünvan - 28 May küçəsi, 5 *{{DEN}} **Konsul - E.F.Biyerinq ***Yerləşdiyi ünvan - Birjevaya küçəsi, 32. Elektriçeskaya Sila şirkətinin binası *{{ITA}} **Konsul - L.Qrikurov ***Yerləşdiyi ünvan - Molokanskaya küçəsi, 35. *{{LTU}} **Konsul agent - V.İ.Miskeviç ***Yerləşdiyi ünvan - Pozenovskaya küçəsi, 15 *[[File:State Flag of Iran (1924).svg|23px|border]][[İran]] **Baş konsul - Səədül-Vəzir ***Yerləşdiyi ünvan - Qubernskaya küçəsi *{{POL}} **Konsul-agent - S.Rılski ***Yerləşdiyi ünvan - Politseyskaya küçəsi, 15 *{{USA}} **Vitse-konsul - Randolf ***Yerləşdiyi ünvan - Krasnovodskaya küçəsi, 8 *{{UKR}} **Vitse-konsul - Qolovan ***Yerləşdiyi ünvan - İstiqlaliyyət küçəsi, 8. Mirzəbəyov qardaşlarının evi *{{FIN}} **Konsul-agent - Vegelius ***Yerləşdiyi ünvan - Balaxanı ərazisi. Nobel qardaşlarının ofisi *{{FRA}} **Konsul-agent - Yemelyanov ***Yerləşdiyi ünvan - Vodovoznaya küçəsi *{{SUI}} **Konsul - Klottyu ***Yerləşdiyi ünvan - Birjevaya küçəsi, 14 *{{SWE}} **Konsul - R.K.Vanderpluq ***Yerləşdiyi ünvan - Qubernskaya küçəsi == Digər dövlətlər == [[Yaponiya]] hökuməti Azərbaycanla diplomatik münasibətlər yaratmağa hazır olduğunu bildirmiş, Antuan Delabus başda olmaqla [[Vatikan]] da öz nümayəndələrini Bakıya göndərmişdi.<ref name=":0" /> == Qeydlər == {{notelist}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xaricdəki nümayəndəlikləri]] == Ədəbiyyat == * Aзepбaйджанская Pecnублика (1918-1920), Документы и материалы. 1918-1920 rr., Б., 1998; * Həsənov C, Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1918-1920-ci illər), B., 1993. == İstinadlar == [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindəki diplomatik nümayəndəliklər]] bumhareee5glivix29q0452fpe8em0t 0 546394 6600986 6497041 2022-08-29T10:29:51Z Dr.Wiki54 88744 /* Tərkibi */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 26 dekabr 1918 |buraxılma tarixi = 14 mart 1919 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 |üzv sayı = |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[II Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[I Yusifbəyli hökuməti]] }} '''III Xoyski hökuməti''' və ya '''Üçüncü hökumət kabineti'''- [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 3-cü, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 26 dekabr 1918 tarixindən 14 mart 1919-cu ilədək fəaliyyət göstərmiş koalisiya hökuməti.<ref name=":0">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azətrbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] işə başladıqdan sonra, [[Fətəli xan Xoyski]] parlamentdən hökumət kabinetinin istefasını qəbul etməsini xahiş etdi. Parlamentin bu istəyi qəbul etməsindən sonra, yeni hökumət kabinetinin qurulması da [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. [[Həsən bəy Ağayev]]lə məktublaşmalarından məlum olur ki, [[Fətəli xan Xoyski]] bu istəyi [[Həsən bəy Ağayev]]in çox saylı xahişindən sonra qəbul etmişdir. == Tərkibi == Dekabrın 26-da Fətəli xan Xoyski üçüncii hökumət kabinəsinin proqramı və tərkibi barədə parlamentdə çıxış etdi. Müzakirələrdən sonra parlament [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinə etimad göstərdi.<ref>Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> Yeni kabinədə xalq səhiyyəsi naziri postu müvəqqəti olaraq dövlət nəzarəti naziri [[Məmmədhəsən Hacınski]]yə, əmək naziri postu isə müvəqqəti olaraq poçt və teleqraf naziri [[Aslan bəy Səfikürdski]]yə həvalə edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=379 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Adı !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili İşlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- | rowspan="2" |<center>Dövlət nəzarəti naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<br>[[Məmmədhəsən Hacınski]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>16 yanvar 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>[[Fayl:Aliagha Hasanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əliağa Həsənov]]<center> |<center>16 yanvar 1919<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center><hr>[[Teymur bəy Makinski]]</center> |<center>26 dekabr 1918 |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri<center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Əmək naziri<center> |<center>[[Fayl:Aslan bey Safikurdski 4.jpg|90px]]<hr>[[Aslan bəy Səfikürdski]]<center> |<center>''26 dekabr 1918''<center> |<center>''14 mart 1919''<center> | bgcolor="#FF0000"| |<center>'''Sosialistlər fraksiyası'''<center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center><hr>[[Konstantin Lizqar]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#3B0E44"| |<center>'''Slavyan-rus Cəmiyyəti fraksiyası''' |- |<center>Hərbi nazir<center> |<center>[[Fayl:Samad bey Mehmandarov 5.jpg|90px]]<hr>[[Səməd bəy Mehmandarov]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- | rowspan="2" |<center>Xalq səhiyyəsi naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<br>[[Məmmədhəsən Hacınski]]<center> |<center>''26 dekabr 1918''<center> |<center>?<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Xalq səhiyyəsi naziri<center> |<center>[[Fayl:Yevsey Gindes.gif|90px]]<hr>[[Yevsey Gindes]]<center> |<center>? |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#3B0E44"| |<center>'''Slavyan-rus Cəmiyyəti fraksiyası'''<center> |- |<center>Xarici işlər naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Maarif və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri</center> |<center><hr>[[İvan Protasov]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="3B0E44"| |<center>'''Slavyan-rus Cəmiyyəti fraksiyası'''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Aslan bey Safikurdski 4.jpg|90px]]<hr>[[Aslan bəy Səfikürdski]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#FF0000"| |<center>'''Sosialistlər fraksiyası'''<center> |- |<center>Sosial təminat naziri<center> |<center>[[Fayl:Rüstəm xan Xoyski.jpg|90px]]<hr>[[Rüstəm xan Xoyski]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf siyasətçi|Bitərəf]]'''<center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Мирза бек Асадуллаев, 1898-1908.jpg|90px]]<hr>[[Mirzə Əsədullayev]]<center> |<center>26 dekabr 1918 |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919</center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi Hökumət kabinəsi ilə əlaqədar olaraq general Tomson bəyan etdi: "<ref name=":0" /> {{cquote|''[[Fətəli xan Xoyski]] başda olmaqla yeni koalisiyalı Hökumətin təşkili ilə əlaqədar elan edirəm ki, müttəfiqlərin komandanlığı bu Hökuməti Azərbaycan ərazisində yeganə legitim yerli hakimiyyət orqanı kimi tanıyır və onu tamamilə müdafiə edir.''}} [[Məmmədhəsən Hacınski]]nin Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində [[Paris Sülh Konfransı]]na getməsi ilə əlaqədar 1919 il yanvarın ikinci yarısından dövlət nəzarəti naziri vəzifəsini [[Əliağa Həsənov]] icra etmişdir. Ölkədə möhtəkirliyin və qiymətlərin artdığı, əhalinin bir qisminin sürətlə varlandığı, digər qisminin isə var-yoxdan çıxdığı bir şəraitdə Parlamentdə müxalifətdə olan [[İttihad fraksiyası|İttihad]], [[Əhrar fraksiyası|Əhrar]], [[Sosialistlər fraksiyası (AXC)|Sosialistlər fraksiyalarının]] üzvləri hökuməti bu işdə fəaliyyətsizlikdə təqsirləndirməyə başladı. 1919 ilin yanvar-fevral aylarında keçirilən parlament iclaslarında onlar tərəfindən [[Fətəli xan Xoyski]] hökuməti kəskin surətdə tənqid edilirdi. Fevralın 5-də onlara geniş və çox əhatəli cavab verən [[Fətəli xan Xoyski]] deyirdi: {{cquote|''"Siz bunu bilməlisiniz ki, [[Azərbaycan]]ın istiqlalı hər dəqiqə təhlükədədir. Biliniz, indi elə vaxtdır ki, nəinki bez və çit, hətta elə əhval çıxa bilər ki, Azərbaycan belə qalmaz, istiqlalımız gedər. Belə mühüm zamanda Hökumət işlərini Tağıyev fabrikasının bezi ilə ölçmək olmaz.''}} == İstefası == [[Fətəli xan Xoyski]] öz hökumətinin istefası barədə parlamentə məktub göndərir. Parlamentin fevralın 25-də keçirilmiş iclasında Xoyski Hökumətinin istefası qəbul olunur və yeni hökumət təşkilinə qədər onlardan öz fəaliyyətlərini davam etdirmək xahiş olunur. 1919-cu ilin aprelində qurulacaq [[I Yusifbəyli hökuməti|IV hökumət kabinetinin]] qurulması isə [[Nəsib bəy Yusifbəyli|Nəsib bəy Yusifbəyliyə]] tapşırılır.<ref>Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] thtbwfnu5tsw7mjtwh8l3g21bxropgc 6600987 6600986 2022-08-29T10:30:04Z Dr.Wiki54 88744 /* Tərkibi */ wikitext text/x-wiki {{digər məna|Xoyski hökuməti}} {{Hökumət |gerb = Coat of Arms of the Azerbaijan Democratic Republic.png |şəkil = |şəklin izahı = |hakim partiya = [[Müsavat Partiyası]] |formalaşdırılma tarixi = 26 dekabr 1918 |buraxılma tarixi = 14 mart 1919 |hökumət başçısı = [[Fətəli xan Xoyski]] |nazir sayı = 15 |üzv sayı = |parlamentdə = |müxalif partiya = [[İttihad Partiyası]]<br>[[Əhrar Partiyası (Azərbaycan)|Əhrar Partiyası]] |müxalifət lideri = [[Qara bəy Qarabəyov]]<br>[[Aslan bəy Qardaşov]] |əvvəlki hökumət = [[II Xoyski hökuməti]] |sonrakı hökumət = [[I Yusifbəyli hökuməti]] }} '''III Xoyski hökuməti''' və ya '''Üçüncü hökumət kabineti'''- [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin sayca 3-cü, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 26 dekabr 1918 tarixindən 14 mart 1919-cu ilədək fəaliyyət göstərmiş koalisiya hökuməti.<ref name=":0">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998</ref> == Zəmin == [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azətrbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] işə başladıqdan sonra, [[Fətəli xan Xoyski]] parlamentdən hökumət kabinetinin istefasını qəbul etməsini xahiş etdi. Parlamentin bu istəyi qəbul etməsindən sonra, yeni hökumət kabinetinin qurulması da [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. [[Həsən bəy Ağayev]]lə məktublaşmalarından məlum olur ki, [[Fətəli xan Xoyski]] bu istəyi [[Həsən bəy Ağayev]]in çox saylı xahişindən sonra qəbul etmişdir. == Tərkibi == Dekabrın 26-da Fətəli xan Xoyski üçüncii hökumət kabinəsinin proqramı və tərkibi barədə parlamentdə çıxış etdi. Müzakirələrdən sonra parlament [[Fətəli xan Xoyski]] Hökumətinə etimad göstərdi.<ref>Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> Yeni kabinədə xalq səhiyyəsi naziri postu müvəqqəti olaraq dövlət nəzarəti naziri [[Məmmədhəsən Hacınski]]yə, əmək naziri postu isə müvəqqəti olaraq poçt və teleqraf naziri [[Aslan bəy Səfikürdski]]yə həvalə edildi.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=379 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> {| class="wikitable sortable" !Vəzifəsi !Adı !Başlama tarixi !Bitmə tarixi ! colspan="2" |Fraksiya (Partiya) |- |<center>Nazirlər Şurasının sədri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919</center> | bgcolor="#DCDCDC" | |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Daxili İşlər naziri</center> |<center>[[Fayl:Khalil bey Khasmammadov 6.jpg|90px]]<hr>[[Xəlil bəy Xasməmmədov]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- | rowspan="2" |<center>Dövlət nəzarəti naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<br>[[Məmmədhəsən Hacınski]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>16 yanvar 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>[[Fayl:Aliagha Hasanov 2.jpg|90px]]<hr>[[Əliağa Həsənov]]<center> |<center>16 yanvar 1919<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Ədliyyə naziri<center> |<center><hr>[[Teymur bəy Makinski]]</center> |<center>26 dekabr 1918 |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Əkinçilik və dövlət əmlakı naziri<center> |<center>[[Fayl:Khosrov bey Sultanov.jpg|90px]]<hr>[[Xosrov bəy Sultanov]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Bitərəf]]</small>'''''</center> |- |<center>Əmək naziri<center> |<center>[[Fayl:Aslan bey Safikurdski 4.jpg|90px]]<hr>[[Aslan bəy Səfikürdski]]<center> |<center>''26 dekabr 1918''<center> |<center>''14 mart 1919''<center> | bgcolor="#FF0000"| |<center>'''Sosialistlər fraksiyası'''<center> |- |<center>Ərzaq naziri<center> |<center><hr>[[Konstantin Lizqar]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#3B0E44"| |<center>'''Slavyan-rus Cəmiyyəti fraksiyası''' |- |<center>Hərbi nazir<center> |<center>[[Fayl:Samad bey Mehmandarov 5.jpg|90px]]<hr>[[Səməd bəy Mehmandarov]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- | rowspan="2" |<center>Xalq səhiyyəsi naziri<center> |<center>[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|90px]]<br>[[Məmmədhəsən Hacınski]]<center> |<center>''26 dekabr 1918''<center> |<center>?<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>[[Fayl:Yevsey Gindes.gif|90px]]<hr>[[Yevsey Gindes]]<center> |<center>? |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#3B0E44"| |<center>'''Slavyan-rus Cəmiyyəti fraksiyası'''<center> |- |<center>Xarici işlər naziri<center> |<center>[[Fayl:Fatali Khan Khoyski 3.jpg|90px]]<hr>[[Fətəli xan Xoyski]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919</center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''</center> |- |<center>Maarif və dini etiqad naziri<center> |<center>[[Fayl:Nasib bey Yusifbeyli 3.jpg|90px]]<hr>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#007DC3"| |<center>'''Müsavat və bitərəflər fraksiyası'''<hr>'''''<small>[[Müsavat Partiyası]]</small>'''''</center> |- |<center>Maliyyə naziri</center> |<center><hr>[[İvan Protasov]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="3B0E44"| |<center>'''Slavyan-rus Cəmiyyəti fraksiyası'''</center> |- |<center>Poçt və teleqraf naziri<center> |<center>[[Fayl:Aslan bey Safikurdski 4.jpg|90px]]<hr>[[Aslan bəy Səfikürdski]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#FF0000"| |<center>'''Sosialistlər fraksiyası'''<center> |- |<center>Sosial təminat naziri<center> |<center>[[Fayl:Rüstəm xan Xoyski.jpg|90px]]<hr>[[Rüstəm xan Xoyski]]<center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''[[Bitərəf siyasətçi|Bitərəf]]'''<center> |- |<center>Ticarət və sənaye naziri<center> |<center>[[Fayl:Мирза бек Асадуллаев, 1898-1908.jpg|90px]]<hr>[[Mirzə Əsədullayev]]<center> |<center>26 dekabr 1918 |<center>14 mart 1919<center> | bgcolor="#DCDCDC"| |<center>'''Bitərəflər fraksiyası'''<center> |- |<center>Yollar naziri<center> |<center>[[Fayl:Khudadat bey Malik-Aslanov 4.jpg|90px]]<hr>[[Xudadat bəy Məlik-Aslanov]]</center> |<center>26 dekabr 1918<center> |<center>14 mart 1919</center> | bgcolor=""| |<center>'''Fraksiyasız'''</center> |- |} == Fəaliyyəti == [[Fətəli xan Xoyski]]nin təşkil etdiyi Hökumət kabinəsi ilə əlaqədar olaraq general Tomson bəyan etdi: "<ref name=":0" /> {{cquote|''[[Fətəli xan Xoyski]] başda olmaqla yeni koalisiyalı Hökumətin təşkili ilə əlaqədar elan edirəm ki, müttəfiqlərin komandanlığı bu Hökuməti Azərbaycan ərazisində yeganə legitim yerli hakimiyyət orqanı kimi tanıyır və onu tamamilə müdafiə edir.''}} [[Məmmədhəsən Hacınski]]nin Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində [[Paris Sülh Konfransı]]na getməsi ilə əlaqədar 1919 il yanvarın ikinci yarısından dövlət nəzarəti naziri vəzifəsini [[Əliağa Həsənov]] icra etmişdir. Ölkədə möhtəkirliyin və qiymətlərin artdığı, əhalinin bir qisminin sürətlə varlandığı, digər qisminin isə var-yoxdan çıxdığı bir şəraitdə Parlamentdə müxalifətdə olan [[İttihad fraksiyası|İttihad]], [[Əhrar fraksiyası|Əhrar]], [[Sosialistlər fraksiyası (AXC)|Sosialistlər fraksiyalarının]] üzvləri hökuməti bu işdə fəaliyyətsizlikdə təqsirləndirməyə başladı. 1919 ilin yanvar-fevral aylarında keçirilən parlament iclaslarında onlar tərəfindən [[Fətəli xan Xoyski]] hökuməti kəskin surətdə tənqid edilirdi. Fevralın 5-də onlara geniş və çox əhatəli cavab verən [[Fətəli xan Xoyski]] deyirdi: {{cquote|''"Siz bunu bilməlisiniz ki, [[Azərbaycan]]ın istiqlalı hər dəqiqə təhlükədədir. Biliniz, indi elə vaxtdır ki, nəinki bez və çit, hətta elə əhval çıxa bilər ki, Azərbaycan belə qalmaz, istiqlalımız gedər. Belə mühüm zamanda Hökumət işlərini Tağıyev fabrikasının bezi ilə ölçmək olmaz.''}} == İstefası == [[Fətəli xan Xoyski]] öz hökumətinin istefası barədə parlamentə məktub göndərir. Parlamentin fevralın 25-də keçirilmiş iclasında Xoyski Hökumətinin istefası qəbul olunur və yeni hökumət təşkilinə qədər onlardan öz fəaliyyətlərini davam etdirmək xahiş olunur. 1919-cu ilin aprelində qurulacaq [[I Yusifbəyli hökuməti|IV hökumət kabinetinin]] qurulması isə [[Nəsib bəy Yusifbəyli|Nəsib bəy Yusifbəyliyə]] tapşırılır.<ref>Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.</ref> == Mənbə == * {{AXCE|1|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan hökumətləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri]] oiokpvo5w6inws6x020fcfpswfsovdt 0 546969 6600895 4304210 2022-08-29T09:40:12Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Əliağa Alim''' — şair.[[Molla Pənah Vaqif]]in oğlu Oğlunun adı Əliağa idi, "Alim" təxəllüsü ilə şe'rlər yazmış və yetkin çağlarında qətlə yetirilmişdi. Əliağa "Alim" təxəllüsü ilə şerlər də yazmışdır. Müfti Mirzə Hüseyn əfəndi Qayıbzadə "Məcmuə"sində Vaqifin oğlu Əliağa Alimlə şerləşməsini də vermişdir. Hətta Səməd Vurğunun sağlığında Moskvada rusca nəşr olunmuş (1948-ci ildə) seçilmiş əsərlərində Əlibəyin adının qarşısında "Vaqifin birinci arvadından olan oğlu" sözləri yazılmışdır. Bu izahat sonrakı rusca nəşrlərinin hamısında saxlanılmışdır. Amma əsərin Azərbaycan dilində olan nəşrlərində "Əlibəy Vaqifin oğlu" yazmaqla kifayətlənmişlər.<ref>[http://www.azkurs.org/molla-penah-vaqif-dogum-tarixi-1717.html]</ref> 1797-ci ildə o, Vaqifi oğlu Əliağa ilə birlikdə edam etdirmişdir == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]] jihiecpk8aswwmv70i7y8wua0pdl544 0 547396 6599250 6404928 2022-08-28T14:19:31Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qazaxıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Qazaxıstanda islam]] wikitext text/x-wiki '''Qazaxıstanda islam''' — Qazaxıstan Respublikasında inanclılar arasında ən geniş yayılmış din. 2009-cu il siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 70 % müsəlmandır<ref>[http://www.stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032648 Аналитический отчёт «Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года»]</ref>. * İstiqamət — [[Sünnilər|Sünnizm]]. * Məzhəb (müəlman din məktəbi) — [[Hənəfi məzhəbi]]. * Səlahiyyətli orqan — Qazaxıstan müsəlmanlarının dini idarəsi (QMDİ). == Tarix == İslamın müasir Qazaxıstan ərazisində yayılma dönəmi bir neçə əsr ərzində baş vermişdir. İlk dəfə isə ölkənin cənubunda yayılmışdır. İslamın Qazaxıstan ərazisində yaılmasının ilk qığılcımı [[751]]-ci ildə Talas döyüşündən sonra baş verir. Türgiş xaqanlığının ərazisində yayılmış türklər [[Abbasilər]] xilafətinin dəstəyi ilə [[Tan sülaləsi]]nin qüvvələri üzərində qalibiyyət əldə etmişlər. Qalibiyyət sayəsində Tan sülaləsinin qərbə doğru genişlənməsinin qarşısı alınmış və islamın artıq [[X əsr]]də [[Yeddisu]] ərazisinə qədər yayılmasını təmin etmişdir. İran tarixçi alimi Atabaki Turajın sözlərinə görə islam ilk əvvəllər [[Türkistan şəhəri]] və onun ətraflarında yayılmışdır. Sonradan isə ərəb tarixçisi [[İbn əl-Əsir]]in sözlərinə görə [[Samanilər]]in sayəsində [[Taraz]] şəhərinə qədər yayılmır. Sonradan isə bütün Qazaxıstanı əhatə etmişdir. X əsrin sonralında Qaraxanilər sülaləsi dönəmində islam artıq rəsmi dövlət dininə çevrilir. Çingizxanın hakimiyyəti dönəmində islamın yayılması ləngimişdir. Belə ki, türklərin [[Tenqriçilik]] dininə bağlılığı hələ də sürməkdə idi. Ancaq islam sonrakı dövrlərdə də yayılmağa başlamışdır. Qızıl Orda xanlarından [[Bərkə xan]] (1255—1266) və [[Özbək xan]] (1312—1340) islamı qəbul etməsi ilə dinin yayılması sürətlənir. Bu dövrdə türklər arasında sufizm dərin kök salır. Sufizmə böyük töhfəsini Əhməd Yəsəvi vermişdir. O, [[1166]]-cı ildə Türkistan şəhərində vəfat etmişdir. İslamın yayılması Qazaxıstan ərazisində tədricən baş vermişdir. Belə ki, iri şəhərlərdə din yayılsa da köçəri həyat keçirənlər arasında şamanizm XIX əsrə qədər mövcudluğunu saxlaya bilmişdir. Rusiya öz işğal zonasını genişləndirmək məqsədi ilə II Yekaterina köçəriləri ram etmək üçün islamı dəstəkləmişdir.<ref>[https://books.google.ru/books?id=6VeCWQfVNjkC&pg=PA168&dq=islam+kazakhstan&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=islam%20kazakhstan&f=false John L. Esposito Oxford Dictionary of Islam ]</ref>. XIX əsrdə isla artıq bütün qazax xalqının günlük həyatının bir parçasına çevrilmişdir<ref>[https://books.google.ru/books?id=kWXSgG28y4IC&pg=PA112&dq=islam+kazakhstan&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=islam%20kazakhstan&f=false Didar Kassymova, Zh. B. Kundakbaeva, Ustina Markus Historical Dictionary of Kazakhstan - 2012]</ref>. Bu gün Qazaxıstan əhalisinin böyük əksəriyyəti özünü nmüsəlman sayır. Bunu [[kişi sünnəti|sünnət]], dəfn adətlərində müşahidə etmək olar. Bununla belə qazaxlar arasında köçərilik dönəmindən qalma adətlər bu gündə mövcudluğunu qoruyur. Bunlar təbii ki islama zid olmayan adətlərdir. Oğlan uşaqları aydar adlı saç düzümunə sahib olurlar. Üstəlik onlar "[[Allah]]" (c.c) kəlməsi ilə yanaşı "tanrı" və "kuday" sözlərinidə işlədirlər. Hazırda Qazaxıstanda 2500 məscid var. Halbuki, sovetlər dönəmində onların sayı cəmi 63 idi. == Müasir vəziyyət == Qazaxıstanda digər dövlətlərin dəstəyi ilə islam məktəbləri formalaşdırılır. 1991-ci ildən ölkədə məscid imamlarını hazırlayan İslam İstitutu fəaliyyət göstərir. 2001-ci ildə isə Misirin dəstəyi ilə ölkədə «Nur» Universiteti təşkil edilir<ref name=autogenerated1>Рудов Г. А. Ислам в Центральной Азии: масштабы и перспективы влияния // Научно-аналитический журнал Обозреватель — Observer. — 2014. — № 6 (293). — С. 60</ref>. 2012-ci ildə ölkədə ilk islam televiziyası olan «Asıl Arna» telekanalı fəaliyyətə başlayır. == Xüsusiyyətləri == * Qazaxıstanda islam dinində etiqad edən xalqlar:[[Qazaxlar]], [[Özbəklər]], [[Uyğurlar]], [[Dunqanlar]], [[Taciklər]], [[Qırğızlar]], [[Türkmənlər]], [[Tatarlar]], [[Başqırdlar]], bızi [[Şimali Qafqaz]] xalqları, [[Azərbaycanlılar]] (sonuncular arasında [[şiəlik]] üstünlük təşkil edir). == Mənbə == * [http://www.muftyat.kz/ Qazaxıstan müsəlmanlarının dini idarəsi] * [http://avtoreferats.com/article/view/id/13738 Ислам в истории и культуре казахского общества (XVIII-начале XX вв.)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160601211651/http://avtoreferats.com/article/view/id/13738 |date=2016-06-01 }} * [http://www.ng.ru/cis/2001-06-23/5_islam.html Qazaxıstanda islam haqqında] * [http://history1997.forum24.ru/?1-2-20-00000001-000-0-0-1205854254 Forum — Qazaxıstanda islam tarixi] * [http://articlekz.com/taxonomy/term/138 Qazaxıstanda islam. Elmi baxış] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131205231814/http://articlekz.com/taxonomy/term/138 |date=2013-12-05 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Qazaxıstanda islam| ]] lgfup9ux6sx7ers8a04kus4zraz0pyr 6599251 6599250 2022-08-28T14:19:47Z White Demon 75303 White Demon [[Qazaxıstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Qazaxıstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki '''Qazaxıstanda islam''' — Qazaxıstan Respublikasında inanclılar arasında ən geniş yayılmış din. 2009-cu il siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 70 % müsəlmandır<ref>[http://www.stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032648 Аналитический отчёт «Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года»]</ref>. * İstiqamət — [[Sünnilər|Sünnizm]]. * Məzhəb (müəlman din məktəbi) — [[Hənəfi məzhəbi]]. * Səlahiyyətli orqan — Qazaxıstan müsəlmanlarının dini idarəsi (QMDİ). == Tarix == İslamın müasir Qazaxıstan ərazisində yayılma dönəmi bir neçə əsr ərzində baş vermişdir. İlk dəfə isə ölkənin cənubunda yayılmışdır. İslamın Qazaxıstan ərazisində yaılmasının ilk qığılcımı [[751]]-ci ildə Talas döyüşündən sonra baş verir. Türgiş xaqanlığının ərazisində yayılmış türklər [[Abbasilər]] xilafətinin dəstəyi ilə [[Tan sülaləsi]]nin qüvvələri üzərində qalibiyyət əldə etmişlər. Qalibiyyət sayəsində Tan sülaləsinin qərbə doğru genişlənməsinin qarşısı alınmış və islamın artıq [[X əsr]]də [[Yeddisu]] ərazisinə qədər yayılmasını təmin etmişdir. İran tarixçi alimi Atabaki Turajın sözlərinə görə islam ilk əvvəllər [[Türkistan şəhəri]] və onun ətraflarında yayılmışdır. Sonradan isə ərəb tarixçisi [[İbn əl-Əsir]]in sözlərinə görə [[Samanilər]]in sayəsində [[Taraz]] şəhərinə qədər yayılmır. Sonradan isə bütün Qazaxıstanı əhatə etmişdir. X əsrin sonralında Qaraxanilər sülaləsi dönəmində islam artıq rəsmi dövlət dininə çevrilir. Çingizxanın hakimiyyəti dönəmində islamın yayılması ləngimişdir. Belə ki, türklərin [[Tenqriçilik]] dininə bağlılığı hələ də sürməkdə idi. Ancaq islam sonrakı dövrlərdə də yayılmağa başlamışdır. Qızıl Orda xanlarından [[Bərkə xan]] (1255—1266) və [[Özbək xan]] (1312—1340) islamı qəbul etməsi ilə dinin yayılması sürətlənir. Bu dövrdə türklər arasında sufizm dərin kök salır. Sufizmə böyük töhfəsini Əhməd Yəsəvi vermişdir. O, [[1166]]-cı ildə Türkistan şəhərində vəfat etmişdir. İslamın yayılması Qazaxıstan ərazisində tədricən baş vermişdir. Belə ki, iri şəhərlərdə din yayılsa da köçəri həyat keçirənlər arasında şamanizm XIX əsrə qədər mövcudluğunu saxlaya bilmişdir. Rusiya öz işğal zonasını genişləndirmək məqsədi ilə II Yekaterina köçəriləri ram etmək üçün islamı dəstəkləmişdir.<ref>[https://books.google.ru/books?id=6VeCWQfVNjkC&pg=PA168&dq=islam+kazakhstan&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=islam%20kazakhstan&f=false John L. Esposito Oxford Dictionary of Islam ]</ref>. XIX əsrdə isla artıq bütün qazax xalqının günlük həyatının bir parçasına çevrilmişdir<ref>[https://books.google.ru/books?id=kWXSgG28y4IC&pg=PA112&dq=islam+kazakhstan&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=islam%20kazakhstan&f=false Didar Kassymova, Zh. B. Kundakbaeva, Ustina Markus Historical Dictionary of Kazakhstan - 2012]</ref>. Bu gün Qazaxıstan əhalisinin böyük əksəriyyəti özünü nmüsəlman sayır. Bunu [[kişi sünnəti|sünnət]], dəfn adətlərində müşahidə etmək olar. Bununla belə qazaxlar arasında köçərilik dönəmindən qalma adətlər bu gündə mövcudluğunu qoruyur. Bunlar təbii ki islama zid olmayan adətlərdir. Oğlan uşaqları aydar adlı saç düzümunə sahib olurlar. Üstəlik onlar "[[Allah]]" (c.c) kəlməsi ilə yanaşı "tanrı" və "kuday" sözlərinidə işlədirlər. Hazırda Qazaxıstanda 2500 məscid var. Halbuki, sovetlər dönəmində onların sayı cəmi 63 idi. == Müasir vəziyyət == Qazaxıstanda digər dövlətlərin dəstəyi ilə islam məktəbləri formalaşdırılır. 1991-ci ildən ölkədə məscid imamlarını hazırlayan İslam İstitutu fəaliyyət göstərir. 2001-ci ildə isə Misirin dəstəyi ilə ölkədə «Nur» Universiteti təşkil edilir<ref name=autogenerated1>Рудов Г. А. Ислам в Центральной Азии: масштабы и перспективы влияния // Научно-аналитический журнал Обозреватель — Observer. — 2014. — № 6 (293). — С. 60</ref>. 2012-ci ildə ölkədə ilk islam televiziyası olan «Asıl Arna» telekanalı fəaliyyətə başlayır. == Xüsusiyyətləri == * Qazaxıstanda islam dinində etiqad edən xalqlar:[[Qazaxlar]], [[Özbəklər]], [[Uyğurlar]], [[Dunqanlar]], [[Taciklər]], [[Qırğızlar]], [[Türkmənlər]], [[Tatarlar]], [[Başqırdlar]], bızi [[Şimali Qafqaz]] xalqları, [[Azərbaycanlılar]] (sonuncular arasında [[şiəlik]] üstünlük təşkil edir). == Mənbə == * [http://www.muftyat.kz/ Qazaxıstan müsəlmanlarının dini idarəsi] * [http://avtoreferats.com/article/view/id/13738 Ислам в истории и культуре казахского общества (XVIII-начале XX вв.)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160601211651/http://avtoreferats.com/article/view/id/13738 |date=2016-06-01 }} * [http://www.ng.ru/cis/2001-06-23/5_islam.html Qazaxıstanda islam haqqında] * [http://history1997.forum24.ru/?1-2-20-00000001-000-0-0-1205854254 Forum — Qazaxıstanda islam tarixi] * [http://articlekz.com/taxonomy/term/138 Qazaxıstanda islam. Elmi baxış] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131205231814/http://articlekz.com/taxonomy/term/138 |date=2013-12-05 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Qazaxıstanda islam| ]] lgfup9ux6sx7ers8a04kus4zraz0pyr 6599255 6599251 2022-08-28T14:20:17Z White Demon 75303 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Qazaxıstanda islam''' — Qazaxıstan Respublikasında inanclılar arasında ən geniş yayılmış din. 2009-cu il siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 70 % müsəlmandır<ref>[http://www.stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032648 Аналитический отчёт "Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года"]</ref>. * İstiqamət — [[Sünnilər|Sünnizm]]. * Məzhəb (müəlman din məktəbi) — [[Hənəfi məzhəbi]]. * Səlahiyyətli orqan — Qazaxıstan müsəlmanlarının dini idarəsi (QMDİ). == Tarix == İslamın müasir Qazaxıstan ərazisində yayılma dönəmi bir neçə əsr ərzində baş vermişdir. İlk dəfə isə ölkənin cənubunda yayılmışdır. İslamın Qazaxıstan ərazisində yaılmasının ilk qığılcımı 751-ci ildə Talas döyüşündən sonra baş verir. Türgiş xaqanlığının ərazisində yayılmış türklər [[Abbasilər]] xilafətinin dəstəyi ilə [[Tan sülaləsi]]nin qüvvələri üzərində qalibiyyət əldə etmişlər. Qalibiyyət sayəsində Tan sülaləsinin qərbə doğru genişlənməsinin qarşısı alınmış və islamın artıq [[X əsr]]də [[Yeddisu]] ərazisinə qədər yayılmasını təmin etmişdir. İran tarixçi alimi Atabaki Turajın sözlərinə görə islam ilk əvvəllər [[Türkistan şəhəri]] və onun ətraflarında yayılmışdır. Sonradan isə ərəb tarixçisi [[İbn əl-Əsir]]in sözlərinə görə [[Samanilər]]in sayəsində [[Taraz]] şəhərinə qədər yayılmır. Sonradan isə bütün Qazaxıstanı əhatə etmişdir. X əsrin sonralında Qaraxanilər sülaləsi dönəmində islam artıq rəsmi dövlət dininə çevrilir. Çingizxanın hakimiyyəti dönəmində islamın yayılması ləngimişdir. Belə ki, türklərin [[Tenqriçilik]] dininə bağlılığı hələ də sürməkdə idi. Ancaq islam sonrakı dövrlərdə də yayılmağa başlamışdır. Qızıl Orda xanlarından [[Bərkə xan]] (1255–1266) və [[Özbək xan]] (1312–1340) islamı qəbul etməsi ilə dinin yayılması sürətlənir. Bu dövrdə türklər arasında sufizm dərin kök salır. Sufizmə böyük töhfəsini Əhməd Yəsəvi vermişdir. O, 1166-cı ildə Türkistan şəhərində vəfat etmişdir. İslamın yayılması Qazaxıstan ərazisində tədricən baş vermişdir. Belə ki, iri şəhərlərdə din yayılsa da köçəri həyat keçirənlər arasında şamanizm XIX əsrə qədər mövcudluğunu saxlaya bilmişdir. Rusiya öz işğal zonasını genişləndirmək məqsədi ilə II Yekaterina köçəriləri ram etmək üçün islamı dəstəkləmişdir.<ref>[https://books.google.ru/books?id=6VeCWQfVNjkC&pg=PA168&dq=islam+kazakhstan&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=islam%20kazakhstan&f=false John L. Esposito Oxford Dictionary of Islam ]</ref>. XIX əsrdə isla artıq bütün qazax xalqının günlük həyatının bir parçasına çevrilmişdir<ref>[https://books.google.ru/books?id=kWXSgG28y4IC&pg=PA112&dq=islam+kazakhstan&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=islam%20kazakhstan&f=false Didar Kassymova, Zh. B. Kundakbaeva, Ustina Markus Historical Dictionary of Kazakhstan — 2012]</ref>. Bu gün Qazaxıstan əhalisinin böyük əksəriyyəti özünü nmüsəlman sayır. Bunu [[kişi sünnəti|sünnət]], dəfn adətlərində müşahidə etmək olar. Bununla belə qazaxlar arasında köçərilik dönəmindən qalma adətlər bu gündə mövcudluğunu qoruyur. Bunlar təbii ki islama zid olmayan adətlərdir. Oğlan uşaqları aydar adlı saç düzümunə sahib olurlar. Üstəlik onlar "[[Allah]]" (c.c) kəlməsi ilə yanaşı "tanrı" və "kuday" sözlərinidə işlədirlər. Hazırda Qazaxıstanda 2500 məscid var. Halbuki, sovetlər dönəmində onların sayı cəmi 63 idi. == Müasir vəziyyət == Qazaxıstanda digər dövlətlərin dəstəyi ilə islam məktəbləri formalaşdırılır. 1991-ci ildən ölkədə məscid imamlarını hazırlayan İslam İstitutu fəaliyyət göstərir. 2001-ci ildə isə Misirin dəstəyi ilə ölkədə "Nur" Universiteti təşkil edilir<ref name=autogenerated1>Рудов Г. А. Ислам в Центральной Азии: масштабы и перспективы влияния // Научно-аналитический журнал Обозреватель — Observer. — 2014. — № 6 (293). — С. 60</ref>. 2012-ci ildə ölkədə ilk islam televiziyası olan "Asıl Arna" telekanalı fəaliyyətə başlayır. == Xüsusiyyətləri == * Qazaxıstanda islam dinində etiqad edən xalqlar:[[Qazaxlar]], [[Özbəklər]], [[Uyğurlar]], [[Dunqanlar]], [[Taciklər]], [[Qırğızlar]], [[Türkmənlər]], [[Tatarlar]], [[Başqırdlar]], bızi [[Şimali Qafqaz]] xalqları, [[Azərbaycanlılar]] (sonuncular arasında [[şiəlik]] üstünlük təşkil edir). == Mənbə == * [http://www.muftyat.kz/ Qazaxıstan müsəlmanlarının dini idarəsi] * [http://avtoreferats.com/article/view/id/13738 Ислам в истории и культуре казахского общества (XVIII-начале XX вв.)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160601211651/http://avtoreferats.com/article/view/id/13738 |date=2016-06-01 }} * [http://www.ng.ru/cis/2001-06-23/5_islam.html Qazaxıstanda islam haqqında] * [http://history1997.forum24.ru/?1-2-20-00000001-000-0-0-1205854254 Forum — Qazaxıstanda islam tarixi] * [http://articlekz.com/taxonomy/term/138 Qazaxıstanda islam. Elmi baxış] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131205231814/http://articlekz.com/taxonomy/term/138 |date=2013-12-05 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Qazaxıstanda islam| ]] ir7a2gz1ofsrrmobb4okdh4kn7f4y8o 14 547397 6598959 5769032 2022-08-28T12:23:36Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Kazakhstan}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Qazaxıstanda din]] csbetokeudwcq4wbqw1am39vvzdw0yn 6599239 6598959 2022-08-28T14:18:03Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Kazakhstan}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Qazaxıstanda din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] afxtpvih0137qkg7noobw8iz7kpghas 6599249 6599239 2022-08-28T14:19:30Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Qazaxıstanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Qazaxıstanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Kazakhstan}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Qazaxıstanda din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] afxtpvih0137qkg7noobw8iz7kpghas 1 547399 6599253 5769031 2022-08-28T14:19:47Z White Demon 75303 White Demon [[Müzakirə:Qazaxıstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Müzakirə:Qazaxıstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Vikibahar 2018 |istifadəçi=Qolcomaq |mövzu=Cəmiyyət |ölkə=Qazaxıstan }} 4lyqj6yzdc39n2y9qi26fqjwk9rw5d6 0 547724 6599917 5960502 2022-08-28T19:53:37Z VugHag 252317 wikitext text/x-wiki {{Əsginas | əsginas = 200 manat | ölkə = {{AZE}} | dəyər = 200 | vahid = manat | en mm = 70 | uzunluq mm = 160 | ağırlıq q = | təhlükəsizlik ünsürləri= gizli nominal, holoqram, mürəkkəbsiz çap, qabarıq çap, SPARK live, görmə qüsuru olanlar üçün tanıma elementi, su nişanı, seria nömrəsi, mühafizə sapı, sayrışan rəngli boyalar, xüsusi dəqiq cizgilər, mikromətn, surətçıxarmaya qarşı xətlər strukturu, rənglər bölgüsü | kağız növü = | nəşr illəri = [[2018]] | az tapılan = | təxmini dəyər = <!-- nadir əsginaslar üçün --> | ön = 200 Azerbaijani manat in 2018 Obverse.jpg | ön dizaynı = [[Heydər Əliyev Mərkəzi]] | ön dizayneri = "[[Crane Currency]]" | ön dizayn tarixi = [[2018]] | arxa = 200 Azerbaijani manat in 2018 Reverse.jpg | arxa dizaynı = [[Azərbaycan Respublikasının Xəritəsi]], Azərbaycanın Avropaya inteqrasiyasını əks etdirən Avropanın xəritəsi və bir sıra milli xalça naxışları | arxa dizayneri = "[[Crane Currency]]" | arxa dizayn tarixi = [[2018]] }} '''200 manatlıq əsginas''' — [[Azərbaycan]]da buraxılan milli əsginaslardan biri. Bu əsginas [[Azərbaycan]]ın digər əsginasları ilə müqayisədə ən yuxarı nominal dəyərə malikdir və dövriyyəyə ən son ([[2018]]) buraxılmış əsginasdır.<ref name="lent">{{cite web|title=Azərbaycanda 200 manatlıq pullar dövriyəyə buraxılır - FOTO|url=http://m.lent.az/news/301846|website=Lent.az|accessdate=23 may 2018|language=azərbaycanca|date=23 may 2018}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[https://www.cbar.az/releases/2018/05/23/mrkzi-bankda-yeni-pul-nianlarnn-tqdimat-mrasimi-keirildi/ Mərkəzi Bankda yeni pul nişanlarının təqdimat mərasimi keçirildi]. cbar.az {{az}}</ref> 200 manat 20000 qəpiyə bərabərdir. ==Tarixi== Əsginasın buraxılması haqqında qanun nağd pul sferasında səmərəliliyin yüksəldilməsinin təmin edilməsi məqsədilə qəbul edilmişdir. Yeni əsginasın buraxılması haqqında ilk fikirlər hələ 2017-ci ildə səsləndirilmişdi.<ref name="femida">{{cite web|title=Azərbaycan 200 manatlıq əsginas buraxa bilər|url=http://femida.az/az/news/63626|website=Femida|accessdate=23 may 2018|language=azərbaycanca|date=19 sentyabr 2017}}</ref> Yeni pul nişanının dizaynı hazırlanarkən müsabiqədə [[ABŞ]] şirkəti olan "[[Crane Currency]]" tərəfindən təqdim olunan dizayn qalib seçilmişdir. Bu dizayna bir sıra şirkətlərin təqdim etdiyi mütərəqqi mühafizə sistemləri inteqrasiya edilməklə pul nişanı Giesecke+Devrient şirkətində istehsal olunmuşdur.<ref name="lent"/> 200 manatlıq əsginas [[2018]]-ci ilin 24 mayından dövriyyədədir.<ref name="amb">{{cite web|title=Dövriyyədə olan əsginaslar AZN|url=https://www.cbar.az/pages/national-currency/banknotes/azn/|website=Azərbaycan Mərkəzi Bankı|accessdate=2 iyul 2018|language=azərbaycanca}}</ref> Bu əsginasa qədər Azərbaycanda işlədilən ən böyük nominala malik əsginas 100 manatlıq əsginas olmuşdur. Dövriyyəyə 200.000.000 milyon manat çap edilib.<ref name="lent"/> == Mövzusu == 200 manatlıq əsginaslar [[müasir memarlıq]] mövzusuna həsr olunmuşdur.<ref name="amb"/> ==Təsviri== Əsginasın əsas rəngi göydür. Ön tərəfində [[2012]]-ci ildə tikilmiş [[Heydər Əliyev Mərkəzi]]nin təsviri yer alıb. Həmçinin [[Azərbaycan Mərkəzi Bankı]]nın sədri [[Elman Rüstəmov]]un imzası da ön tərəfdədir.<ref name="lent"/> [[Fayl:Elman Rüstəmov signature (1 manat).jpg|thumb|300px|center|200 manatlıq əsginasın üzərində [[Elman Rüstəmov]]un imzası]] ==Həmçinin bax== * [[Azərbaycan manatı]] ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı|2}} ==Xarici keçidlər== *{{rəsmi saytı|cbar.az|Azərbaycan Mərkəzi Bankının}} *[http://files.preslib.az/projects/remz/pdf/atr_pullar.pdf Pul]. preslib.az {{az}} {{Azərbaycan valyutası}} [[Kateqoriya:Azərbaycan manatı]] [[Kateqoriya:Azərbaycan əsginasları]] [[Kateqoriya:2018-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:200-lük əsginaslar]] i4z2mmhzcmpr9iarb3h6b5wdtm95gxx 0 548455 6599533 6209834 2022-08-28T15:57:40Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |tam adı = PKK |originalın dilindəki adı = {{Dil-ku|'''Partiya Karkerên Kurdistan'''}} |abreviatura = <!-- Təşkilatın adının abreviaturası--> |emblemi = Flag_of_Kurdistan_Workers_Party_(PKK).svg |şəkil = <!-- Təşkilatla bağlı şəkil--> |növü = Terror təşkilatı |yaranma tarixi = [[27 noyabr]] [[1978]]-ci il |qeydiyyat tarixi = |dağılma tarixi = <!-- Təşkilatın ləğvolunma tarixi--> |dili = <!-- Təşkilatın rəsmi dili--> |mərkəzi = |sədri = [[Abdullah Öcalan]] |üzvləri = <!-- Təşkilatın üzvləri--> |rəsmi saytı = }} '''Kürdüstan Fəhlə Partiyası''' ({{Dil-ku|Partiya Karkerên Kurdistan}} və ya '''PKK''', {{Dil-tr|Kürdistan İşçi Partisi}}, həmçinin ''KADEK'', ''Kongra-Gel'' və ''KCK'') — [[Abdullah Öcalan]] tərəfindən 27 noyabr 1978-ci ildə yaradılan, ilk illərdə milli təmayüllü marksist-leninist əsaslı olmuş, sonradan isə marksizmdən rəsmi şəkildə uzaqlaşmış terror təşkilatı. Türk millətinə qarşı çoxlu hücümlar etmiş və türk millətlərinə nifrət etmiş təşkilatdır. Təşkilat kürdlərin sıx məskunlaşdığı [[Türkiyə]]nin cənub-şərqində müstəqil kürd dövləti yaratmağı qarşısına məqsəd qoymuş və 1984-cü ildən etibarən Türkiyə dövlətinə qarşı hərbi əməliyyatlar təşkil etməyə başlamışdır. == Haqqında == Təşkilat [[Kürdlər|kürd]] xalqının azadlığı uğrunda mübarizə apardığını iddia edir və 1980-ci illərdən bu günə qədər aktiv silahlı fəaliyyət göstərir. PKK [[Avropa İttifaqı]] və [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] tərəfindən "terrorçu təşkilatlar" siyahısına salınmışdır. Bununla belə, bir çox xarici kütləvi informasiya vasitələri "PKK döyüşçüləri" və ya "kürd separatçıları" ifadələrini işlədirlər. PKK-nın həyata keçirdiyi terror aktları nəticəsində 1984-cü ildən bu yana 40 000 insan həyatını itirmişdir. == PKK-nın təşkil etdiyi terror aktları == {{əsas|PKK təşkilatının həyata keçirdiyi teraktların siyahısı}} {| class="infobox" cellpadding="1" style="font-size: 85%; align=right;" |- |align=center colspan=6|'''Bölgələrə görə Kürdüstan Fəhlə Partiyasının fəaliyyəti'''<ref name="NewInternationalTerrorism">Stephen R. Barnhart "New International Terrorism and Political Violence." page 107–109</ref> |- |bgcolor="#ccbcff" align=center|Hədəf |bgcolor="#e6d9ff" align=center colspan=2|Hərəkətləri |bgcolor="#e6e9ff" align=center|Türkiyə |bgcolor="#e6f9ff" align=center|Şimali<br>İraq |bgcolor="#e6e9ff" align=center|Qərbi<br>Avropa |- |bgcolor="#ccccff" rowspan=12| Hökumət |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2|Nümayiş/Qiyam<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| [[Qiyam]]<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| Adam oğurluğu<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| [[Sui-qəsd]]<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| [[Sabotaj]]<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| Kimyəvi hücum<ref>Two decoded cases: 1) August 27, 1996 mustard/sarin 2) (50 mg/l) of cyanide to three water tanks used by the Air Force.</ref> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff" rowspan=3| Bombalı <br>hücum<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6d9ff"| Poçt/Qatar/Elektrik |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff"| Polis |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff"| Polis idarəsi |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff" rowspan=3 | Silahlı<br>hücum<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6d9ff"| Ordu |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff"| Polis |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff"| Kənd müdafiəçiləri |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#ccdcff" rowspan=5| Mülki |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| Adam oğurluğu<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| Sui-qəsd<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff" rowspan=3| Bombalı<br>hücum |bgcolor="#e6d9ff"| Kənd |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff"| Turist təsisatı<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#e6d9ff"| Ticarət obyektləri<ref name="NewInternationalTerrorism"/> |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |- |bgcolor="#ccecff" rowspan=3| Mütəşəkkil cinayət |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| [[Xərac]] |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |bgcolor="#e6f9ff" align=center| |bgcolor="#e6e9ff" align=center| [[Fayl:Yes check.svg|15px|Yes]] |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| Narkotik qaçaqmalçılığı |bgcolor="#e6e9ff" align=center| Tranzit |bgcolor="#e6f9ff" align=center| Tranzit |bgcolor="#e6e9ff" align=center| Varış |- |bgcolor="#e6d9ff" colspan=2| İnsan qaçaqmalçılığı |bgcolor="#e6e9ff" align=center| Başlanğıc yeri |bgcolor="#e6f9ff" align=center| Başlanğıc yeri |bgcolor="#e6e9ff" align=center| |} == PKK Terror Təşkilatının Liderləri və Nümayəndələri == * [[Murad Karayılan]] Abdullah Öcalandan sonra PKK-KCK terror təşkilatının lideridir. * Sabri Ok PKK terror təşkilatının Avropa qanadının nümayəndəsidir. * Cemil Bayık PKK terror təşkilatının nümayəndəsidir * Ali Haydar Kaytan PKK terror təşkilatının nümayəndəsidir. * Mustafa Karasu PKK terror təşkilatının nümayəndəsidir. * Fehman Hüseyin Doktor Bəhruz kod adlı Suriyalı PKK terror təşkilatının hərbi qanadı Xalqın Müdafiə Qüvvələri HPG qrupunun lideridir. * Duran Kalkan PKK terror təşkilatının lideridir. * Mizgin Əməd kod adlı * Bozan kod adlı * Bedirhan Abo Masiro kod adlı == Həmçinin bax == * [[Kürd separatizmi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:PKK]] [[Kateqoriya:27 noyabrda yarananlar]] [[Kateqoriya:1978-ci ildə yarananlar]] [[Kateqoriya:PKK| ]] 3150tmdv6766snppje84hhud83itd0u 0 548597 6600367 4837302 2022-08-29T05:18:50Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Göl |Adı = <!--*icbari göstərici-->Tabatsğuri gölü |Yerli adı = {{dil-ka|ტაბაწყურის ტბა}} |Şəkil = Tabatskuri_Aug_2012_31.jpg |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg = 41|lat_min = 38|lat_sec = 43 |lon_dir = E|lon_deg = 43|lon_min = 37|lon_sec = 13 |Koordinatlar = |CoordScale = |Ölkə = <!--*mütləq göstərici-->Gürcüstan |Ölkə 1 = |Ölkə 2 = |Ölkə 3 = |Ölkə 4 = |Region = Samtsxe-Cavaxeti |Region 1 = |Region 2 = |Region 3 = |Region 4 = |Vilayət = |Vilayət 1 = |Vilayət 2 = |Vilayət 3 = |Vilayət 4 = |Əyalət = |Əyalət 1 = |Əyalət 2 = |Əyalət 3 = |Əyalət 4 = |Rayon = |Rayon 1 = |Rayon 2 = |Rayon 3 = |Rayon 4 = |Yerləşməsi = |YM = |Ada = |Ada = |Tip = |Sahəsi = 14,2 |Həcmi = 221 |Mütləq hündürlüyü = 1991 |Sahil uzunluğu = |Dərin yeri = 40,2 |Orta dərinliyi = 15,5 |Uzunluğu = |Eni = |Minerallaşma tipi = |Duzluluğu = |Şəffaflığı = |Su tutumu = |Tökülən çay = |Tökülən çay = |Axan çay = |Axan çay = |Min. t = |Maks. t = |Orta illik t. = |Yanvarda orta t. = |İyulda orta t. = |İllik yağıntı = |Vəziyyəti = |Məhvolma = |UNESCO = |Ümumdünya irsi = |Sayt = |Flora = |Fauna = |Xəritə = |Xəritə yazı = |Yer xəritəsi = Gürcüstan |Yer xəritəsi 1 = Gürcüstan Samtsxe-Cavaxeti |Sərgi = |Sərgi 1 = |Yer xəritəsi qeydləri = |Commonsda kateqoriya = }} '''Tabatsğuri gölü''' ({{dil-ka|ტაბაწყურის ტბა}}) — [[Samtsxe-Cavaxeti]] bölgəsində, [[Borjomi]] və [[Axalkalaki]] rayonlarının sərhədində yerləşən göl. [[Dəniz səviyyəsi]]ndən 1991 [[metr]] yüksəklikdə yerləşir. Sahəsi 14,2 [[Kvadrat kilometr|km<sup>2</sup>]]-dir. Ən dərin yeri 40,2 [[metr]], orta dərinliyi 15,5 [[metr]]dir. Suyunun həcmi 221 [[milyon]] [[Kub metr|m<sup>3</sup>]]-dur. Gölü yeraltı sular, qar və yağış suları qidalandırır. Suyun səviyyəsi aşağı həddə fevral ayında, yüksək həddə iyun ayında çatır. Buzlanma dekabrın sonlarından martın sonlarına kimi davam edir.<ref>{{cite book|last1=Abxazava|title=[[Gürcüstan Sovet Ensiklopediyası]]|date=1985|page=634}}</ref> Suyu təzə və bol balıqlıdır. Gölün sahilində Tabatsğuri və Moliki kəndləri yerləşir. Ktsia-Tabatsğuri Qoruğu ilə əhatə olunmuşdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Gürcüstan gölləri}} [[Kateqoriya:Gürcüstan gölləri]] [[Kateqoriya:Qafqaz gölləri]] rxv14xxkew39veskgjnzhesh0s1xzjh 0 548603 6600556 6379427 2022-08-29T06:43:39Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Ərdəbil məscidi |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:Ərdəbil məscidi (3).jpg|250px]] |şəkil_izah = |şəkil2 = [[Fayl:Ərdəbil məscidi (4).jpg|250px]] |şəkil2_izah = Məscidin kitabəsi |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |şəhər = [[Quba şəhəri]] |yerləşir = <small>Fətəli xan küçəsi 113</small> |aidiyyatı = |memar = |tikilmə_tarixi = 1894-1895 |üslubu = |vəziyyəti = |nişanlama2 = ATAMQ |nişanlama2_vaxtı = |nişanlama2_rəsmiadı = |nişanlama2_tipi = |nişanlama2_kriteriya = |nişanlama2_nömrəsi = |nişanlama2_hissəsi = |nişanlama2_sərbəst1ad = Kateqoriya |nişanlama2_sərbəst1dəyər = Məscid |nişanlama2_sərbəst2ad = Əhəmiyyəti |nişanlama2_sərbəst2dəyər = Yerli əhəmiyyətli |nişanlama2_sərbəst3ad = |nişanlama2_sərbəst3dəyər = |Commons kateqoriyası = Ərdəbil məscidi |Xəritəsi = }} '''Ərdəbil məscidi''' — [[Quba]] şəhərində Fətəli xan küçəsi 113 ünvanında yerləşən XIX əsrə aid [[məscid]]. Məscid [[Aprel işğalı|sovet işğalından]] sonra taxıl anbarı və arxiv kimi istifadə edilib. Binada baş verən yanğından sonra bir müddət istifadəsiz qalıb. Azərbaycan müstəqlliyini bərpa etdikdən sonra isə təmir edilib. Hazırda ibadətə açıqdır.<ref>{{cite web|url=http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/noyabr/336517.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200130000209/http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/noyabr/336517.htm|archivedate=30.01.2020|title=Qubanın XIX əsr abidələri|author=|date= 20.11.2013|publisher=anl.az|accessdate=29.09.2021|language=az}}</ref> == Haqqında == [[Ərdəbil]] Məscidi Fətəlixan, Ərdəbil və Şah İsmayıl Xətai küçələrinin kəsişməsində yerləşir. Cənub fasadında olan yazıda göstərilir ki, məscid hicri-qəməri təqvimi ilə 1312-ci ildə — miladi 1894–1895-ci illərdə tikilib. Bir iri otaqdan ibarət olan məscid, bişmiş kərpicdən tikilib. Məscidin içəri hissəsinin ümimi sahəsi 13x15 metrdir. Planda kvadrat olan abidə çadırvari örtüklə bitir. İbadət zalının planı düzbucaqlıdır. "Ərdəbil" məscidinin binası tamamilə bişmiş qırmızı kərpicdən tikilib. Məscid bir iri otaqdan ibarətdir. Tikili 4 üzlü prizma şəklindədir, 9 pəncərəsi, 1 qapısı var. Tavanı düzbucaqlı formadadır və taxta ilə işlənib. Tavan 4 taxta sütun üzərində dayanıb. İbadət zalı hər cərgədə 2 ədəd olmaqla iki cərgə sütunlarla üç hissəyə bölünüb. Mehrabın hündürlüyü 2,5 metrdir. Minbər doqquzpilləlidir və şam ağacından düzəldilib. Məscidin qadınlar şöbəsi ikinci mərtəbədə yerləşir. Sahəsi 3x15 metrdir. Yerdən məscidin günbəzinə qədər olan hündürlük 12 metrdir.<ref>{{cite web|url=http://shahdagpeoples.az/muellifler/419-lqar-balakishiyev.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200220215534/http://shahdagpeoples.az/muellifler/419-lqar-balakishiyev.html|archivedate=20.02.2020|title=Qubanın tarixi məscidləri|author=İlqar Balakişiyev|publisher=shahdagpeoples.az|accessdate=29.09.2021|language=az}}</ref> Sovet işğalından sonra məscidin binasından anbar və arxiv binası kimi istifadə olunub.1980-ci illərdə elektrik xəttində baş vermiş qəza nəticəsində məscidin binası yanıb. Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra məscid təmir edilib. Sonradan insanlar tərəfindən köməkçi otaqlar, dəstamaz almaq üçün ayrıca yer tikilmiş, məscidin ətrafına hasar çəkilmişdir. Hazırda məscid ibadətə açıqdır.<ref>{{cite web|url=http://zeka.az/1737-qubanin-tarixi-abideleri.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180318172927/http://zeka.az/1737-qubanin-tarixi-abideleri.html|archivedate=18.03.2018|title=Qubanın tarixi abidələri |date=25.07.2011|publisher=zeka.az|accessdate=29.09.2021|language=az}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Cümə məscidi (Quba)|Cümə məscidi]] * [[Hacı Cəfər məscidi]] * [[Səkinəxanım məscidi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Quba]] [[Kateqoriya:Quba rayonunun məscidləri]] 2que3jahhygpdcs4ioqia0z0hcxiv12 0 549498 6600489 6207256 2022-08-29T06:13:59Z Sura Shukurlu 169201 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Şərq cəbhəsi |aiddir = [[İkinci Dünya müharibəsi]] |şəkil = [[Şəkil:EasternFrontWWIIcolage.png|300px]] |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = '''Saat istiqamətində yuxarı soldan''': sovet [[İlyuşin İl-2|İl-2]] Berlin səmalarında; alman [[Tiger (tank)|Tiger I]] tankları [[Kursk döyüşü]]<nowiki/>ndə; alman [[Junkers Ju 87|Stuka]] yüngül bombardman təyyarələri 1943-cü ildə; [[Ukrayna]]<nowiki/>da [[yəhudilər]]<nowiki/>in [[Aynzatsqrupp]] tərəfindən öldürülməsi; [[Vilhelm Keytel]]<nowiki/>in [[Almaniya təslimiyyət aktı]]<nowiki/>nı imzalaması; [[Stalinqrad döyüşü]]<nowiki/>ndə iştirak edən sovet qoşunları. |tarixi = 22 iyun 1941 – 25 may 1945<ref group="qeyd>[[Üçüncü Reyx|Almaniya]] 8 may 1945-ci ildə danışıqsız təslim oldu. Buna baxmayaraq, Almaniyaya bağlı [[Vermaxt]] qüvvələri [[Polyana döyüşü]]<nowiki/>nün sonuna qədər vuruşmağa davam etmişdir. [[Xorvatiya Müstəqil Dövləti]] 25 may 1945-ci ildə, [[Odjak döyüşü]]<nowiki/>nün sonuna qədər vuruşmağa davam etmişdir.</ref><br>(3 il, 11 ay və 3 gün) |yeri = [[Şərqi Avropa]], [[Mərkəzi Avropa]] və [[Balkan yarımadası]] |səbəbi = [[Üçüncü Reyx]]<nowiki/>in [[Barbarossa əməliyyatı]]<nowiki/>na start verməsi |vəziyyəti = |nəticəsi = [[SSRİ]]-nin qələbəsi * SSRİ [[Mərkəzi Avropa|Mərkəz]], [[Şərqi Avropa|Şərqi]], [[Baltikyanı ölkələr|Şimal-şərqi]] və [[Balkan yarımadası|Cənub-şərqi Avropa]]<nowiki/>nı işğal edir və [[Çexoslovakiya]], [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]] və [[Almaniya Demokratik Respublikası|Şərqi Almaniya]] kimi ölkələrdə kommunist kukla hökumətlər təsis edir. * [[Soyuq müharibə]]<nowiki/>nin başlaması və "[[Dəmir pərdə]]"nin qurulması. * [[Yunanıstan vətəndaş müharibəsi]]<nowiki/>nin başlaması. |ərazi = <br> * [[Almaniya tarixi (1945–1990)|Almaniyanın bölünməsi]]. * [[Polşa]]<nowiki/>nın sərhədlərinin dəyişməsi. |tərəf1 = '''[[Berlin-Roma-Tokio oxu]]'''{{plainlist| * '''{{flaqifikasiya|Almaniya|1935}}'''<ref group="qeyd">[[Üçüncü Reyx|Almaniya]]<nowiki/>nın müttəfiqləri cəbhəyə əhəmiyyətli dərəcədə əsgər və xammal göndərmişdir. Bir neçə xarici qüvvə də Almaniyaya dəstək göstərmişdir. Nümunə olaraq, [[Frankist İspaniya]]<nowiki/>nın [[Mavi Diviziya]]<nowiki/>sı və [[Vişi rejimi|Vişi Fransa]]<nowiki/>nın [[Bolşevizmə qarşı fransız könüllülər legionu]]<nowiki/>nu göstərmək olar.</ref> * {{flaqifikasiya|Rumıniya}} <small>(1944-cü ilə qədər)</small> * {{flaqifikasiya|İtaliya|1861}} <small>(1943-cü ilə qədər)</small> * {{flaqifikasiya|Macarıstan|1940}} * {{flaqifikasiya|Bolqarıstan}} <small> (1944-cü ilin sentyabrın 5-dən 9-a qədər)</small>}} ----'''[[Kukla dövlət]]lər'''{{plainlist| * {{flaqifikasiya|Slovakiya|1939}} * {{flaqifikasiya|Xorvatiya|1941}}}} ----'''[[Birgə döyüşkənlik|Birgə döyüşkənlər]]'''{{plainlist| * {{flaqifikasiya|Finlandiya}} <small>(1944-cü ilə qədər)</small>}} |tərəf2 = '''[[Antihitler koalisiyası]]'''{{plainlist| * '''{{flaqifikasiya|SSRİ}}''' * {{flaqifikasiya|Polşa}} * {{flaqifikasiya|Çexoslovakiya}} <small>(1943-cü ildən)</small> * {{flaqifikasiya|Yuqoslaviya}} <small>(1944-cü ildən)</small> * {{flagicon image|Flag of the Tuvan People's Republic (1943-1944).svg}} [[Tuva Xalq Respublikası|Tuva]] <small>(1944-cü ilə qədər)</small><ref>{{cite book|author=Toomas Alatalu|title=Tuva: A State Reawakens.|publisher=Soviet Studies|volume=44|issue=№ 5|year=1992|pages=881–895}}</ref>}} ----'''Keçmiş Berlin-Roma-Tokio oxu üzvləri'''{{plainlist| * {{flaqifikasiya|Rumıniya}} <small>(1944-cü ildən)</small> * {{flagicon image|Flag of the Bulgarian Homeland Front.svg}} [[Bolqarıstan]] <small>(1944-cü ildən)</small> * {{flaqifikasiya|Finlandiya}} <small>(1944-cü ildən)</small>}} ----'''Sadəcə hava və dəniz'''{{plainlist| * {{flaqifikasiya|ABŞ|1912}} * {{flaqifikasiya|Böyük Britaniya}} * {{flaqifikasiya|Fransa|sərbəst}} <small>(1943–45)</small>}} |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = {{plainlist| * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} '''[[Adolf Hitler]]''' <small>([[Fürer]])</small> * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Valter fon Brauxits]] * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Fedor fon Bok]] * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Frants Halder]] * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Kurt Tseytsler]] * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Erix fon Manşteyn]] * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Haynts Vilhelm Quderian]] * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Henrix Himmler]] * {{flagicon image|Flag of the German Reich (1935–1945).svg}} [[Qerd fon Rundştedt]] * {{Bayraq|Rumıniya}} [[Yon Antonesku]] * {{flagicon image|Flag of Italy (1861–1946).svg}} [[Benito Mussolini]] * {{flagicon image|Flag of Hungary (1915-1918, 1919-1946).svg}} [[Mikloş Horti]] * {{flagicon image|Flag of Hungary (1915-1918, 1919-1946).svg}} [[Ferents Salaşi]] * {{Bayraq|Bolqarıstan}} [[III Boris]] * {{flagicon image|Flag of First Slovak Republic 1939-1945.svg}} [[Yozef Tiso]] * {{flagicon image|Flag of Independent State of Croatia.svg}} [[Ante Paveliç]] * {{Bayraq|Finlandiya}} [[Risto Ryuti]]}} |komandan2 = {{plainlist| * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} '''[[İosif Stalin]]''' <small>([[Ali baş komandan]])</small> * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Georgi Jukov]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Boris Şapoşnikov]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Aleksandr Vasilevski]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Semyon Timoşenko]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Aleksey Antonov]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[İvan Konyev]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[İvan Baqramyan]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Konstantin Rokossovski]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Vasili Çuykov]] * {{flagicon image|Flag of the Soviet Union.svg}} [[Nikita Xruşşov]] * {{flagicon image|Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg}} [[İosip Broz Tito]] * {{Bayraq|Polşa}} [[Zıqmunt Berlinq]] * {{Bayraq|Çexoslovakiya}} [[Lüdvik Svoboda]] * {{Bayraq|Rumıniya}} [[I Mixay]] * {{Bayraq|Rumıniya}} [[Nikolaye Redyeksu]] * {{flagicon image|Flag of the Bulgarian Homeland Front.svg}} [[Kimon Qeorqiyev]] * {{Bayraq|Finlandiya}} [[Karl Qustav Emil Mannerheym|K. Q. E. Mannerheym]]}} |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = {{plainlist| * '''1941:'''<br>3,767,000 qoşun * '''1943:'''<br>3,933,000 qoşun * '''1945:'''<br>1,960,000 qoşun}} |qüvvə2 = {{plainlist| * '''1941:'''<br>2,680,000 qoşun<br>14,000,000 ehtiyat (keçmiş çağırışçılar) * '''1943:'''<br>6,724,000 qoşun * '''1945:'''<br>6,410,000 qoşun}} |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = '''Ölü:''' <br> 5,500,000 <br> '''Əsir:''' <br> 5,453,500<ref>{{cite book|author=Rüdiqer Overmans |title=Deutsche militärische Verluste im Zweiten Weltkrieg|publisher=Oldenbourg |year=2000}} {{ISBN|3-486-56531-1}}</ref><ref>{{cite book|author=Riçard Overi|authorlink=Riçard Overi|title= The Dictators: Hitler's Germany and Stalin's Russia|year=2004}} {{ISBN|0-7139-9309-X}}</ref><ref>{{cite book|title=Ufficio Storico dello Stato Maggiore dell'Esercito|author=Commissariato generale C.G.V. |publisher=Ministero della Difesa |edition=Edizioni 1986}}</ref><ref>{{cite book|last=Krivoşeev |first=Q. İ. |year=2001 |title=Rossiia i SSSR v voinakh XX veka: Poteri vooruzhennykh sil; statisticheskoe issledovanie|publisher=OLMA-Press. |pages=200–203}} {{ISBN|5-224-01515-4}}</ref> |itkilər2 = '''Ölü:''' <br> 10,000,000+ <br> '''Əsir:''' <br> 5,280,000<ref>{{cite book |first=Vadim |last=Erlikman |title=Poteri narodonaseleniia v XX veke: spravochnik |location=[[Moskva]] |year=2004}} {{ISBN|5-93165-107-1}}</ref><ref>{{cite book |first=Mark |last=Aksuorsi |title=Third Axis Fourth Ally |publisher=Arms and Armour |year=1995 |page=216}} {{ISBN|1-85409-267-7}}</ref> |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = '''Mülki şəxs:''' <br> 17,000,000<ref name="krivosheev">{{cite book |last=Krivoşeev |first=Q. İ. |title=Soviet Casualties and Combat Losses |publisher=Greenhill |year=1997}} {{ISBN|1-85367-280-7}}</ref> |vikianbar = }} '''Şərq cəbhəsi''' ({{Dil-de|die Ostfront}}, {{Dil-en|Eastern Front}})<ref>{{cite web|url=http://www.russlandfeldzug.de/|title=Die Ostfront 1941–1945|website=www.russlandfeldzug.de|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928172310/http://www.russlandfeldzug.de/ |archive-date=28 sentyabr 2007}} {{deadlink}}</ref>, '''[[Böyük Vətən müharibəsi]]''' ({{Dil-ru|Великая Отечественная война}}, {{comment|translit.|transliterasiya}} ''Velikaya Oteçestvennaya Voyna'') və ya '''Almaniya–SSRİ müharibəsi''' ({{Dil-en|German-Soviet War}})<ref>{{cite web|last1=Qlants|first1=Deyvid M.|title=The Failures of Historiography: Forgotten Battles of the German-Soviet War (1941–1945)|url=http://fmso.leavenworth.army.mil/documents/failures.htm|publisher=Foreign Military Studies Office|accessdate=9 iyun 2018|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161216063344/http://fmso.leavenworth.army.mil/documents/failures.htm|archivedate=16 dekabr 2016|df=dmy-all}}</ref> — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci dünya müharibəsi]] illərində [[Şərqi Avropa]], [[Mərkəzi Avropa]] və [[Balkan yarımadası]]nda [[Berlin-Roma-Tokio oxu]] və [[Finlandiya]] ilə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], [[Polşa]] və [[Antihitler koalisiyası]] arasında 22 iyun 1941–9 may 1945-ci illərdə baş vermiş müharibə cəbhəsi. Şərq cəbhəsində baş verən döyüşlər tarixin ən böyük hərbi qarşıdurmaları olmuşdur.<ref>{{cite web |url= https://www.theatlantic.com/infocus/2011/09/world-war-ii-the-eastern-front/100150/|title= World War II: The Eastern Front|date= 18 sentyabr 2011|publisher= The Atlantic |accessdate= 9 iyun 2018}}</ref> Onlar tarixdə görünməmiş vəhşilik, geniş miqyaslı dağıntılar, kütləvi [[deportasiya]]lar və çoxlu insanın döyüş, aclıq, xəstəlik və qırğınlara görə həyatını itirməsi ilə xarakterizə edilir. Şərq cəbhəsi demək olar ki, bütün həbs düşərgələrinin fəaliyyət göstərdiyi, [[getto]]ların tərtib edildiyi və [[Talan|poqrom]]ların, [[Holokost]]un baş verdiyi yer hesab edilir. [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndə təxminən 70 milyon nəfər həlak olmuşdursa, bu ədədin 30 milyonu Şərq cəbhəsinə aiddir. Şərq cəbhəsi İkinci Dünya müharibəsinin Avropa hissəsinin nəticəsini müəyyənləşdirmədə həlledici rol oynamışdır və [[Üçüncü Reyx]]in məğlub olmasının əsas səbəbidir. Cəbhənin iki əsas döyüşçü tərəfi Üçüncü Reyx və Sovet İttifaqı idi. Şərq cəbhəsinin hərbi əməliyyatlarında iştirak etməyən [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] və [[Böyük Britaniya]] Sovet İttifaqına [[lend-liz]] şəklində çoxlu yardım göstərmişdir. == Arxaplan == {{Həmçinin bax|Anşluss|Münhen sazişi|Molotov-Ribbentrop paktı|Böyük təmizləmə}} [[İkinci Dünya müharibəsi]]nin Şərq cəbhəsinin başlamasının əsas səbəbi [[faşizm]] və [[kommunizm]] rejimləri arasındakı ziddiyyətlər idi.<ref>{{cite book|author=Bernard Vasserstayn |title=Barbarism and Civilization: A History of Europe in our Time |year=2007| page=158–64, 173–89}}</ref> [[Bolşevizm|Bolşeviklər]]in hökumətə gəlməsindən sonra, [[Almaniya]]da [[Antikommunizm|antikommunist]] fikirlər yayılmağa başlayırdı. Bu fikirlər [[Adolf Hitler]]in hökumətə gəlməsindən sonra kəskin şəkildə artmışdır.<ref>{{cite web|last=Bauer|first=Yehuda|title=Why Did World War II Break Out?|url=http://www.yadvashem.org/holocaust/video-lectures/outbreak-world-war-ii|work=Yadvashem.org|accessdate=9 iyun 2018}}</ref> SSRİ tərəfindən faşizm təhlükəsinin lazımınca qiymətləndirilməməsi də müharibənin mühüm səbəblərindən biri idi. 1941-ci ilin yazında [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]] və [[Yunanıstan]] danışıqsız faşistlərə təslim oldu. [[Balkan yarımadası|Balkanlar]]dakı [[Böyük Britaniya|Britaniya]] korpusu [[Misir]]ə qaytarıldı. Daha sonra faşistlər, demək olar ki, bütün Avropanı özlərinə tabe etmişdilər. Qarşıda SSRİ-nin işğalı dururdu. Almaniya SSRİ üzərinə "[[Barbarossa əməliyyatı|Barbarossa]]" adlı hücum planı hazırlamışdı. Plana görə, SSRİ 1941-ci ilin payızına kimi işğal edilməli idi.<ref name="Ümumi tarix9"/> == Döyüşlər == {{Əsas|İkinci Dünya müharibəsi}} 1941-ci ilin iyununda Almaniya SSRİ-yə hücum etdi. "[[İldırımsürətli müharibə]]" strategiyasına əsaslanan alman qoşunları qışa qədər [[Arxangelsk]]-[[Həştərxan]] xəttinə çıxmaq niyyətində idilər. [[Kiyev]] və [[Smolensk]]i ələ keçirən almanlar həmin ilin payızında [[Moskva]]ya yaxınlaşdılar, lakin dekabrda sovet qoşunlarının əks-hücumu ilə [[Moskva uğrunda döyüş|Moskva ətrafında alman qoşunları darmadağın edildi]]. Bununla da "İldırımsürətli müharibə" planı puça çıxdı. [[Antihitler koalisiyası]] döyüşlərdə uğur qazana bilmirdi. Bu, almanlara Şərqdə SSRİ-yə qarşı hücumu genişləndirməyə imkan yaratdı, lakin almanların hücumu [[Stalinqrad döyüşü|Stalinqrad yaxınlığında dayandırıldı]]. Sovet qoşunlarının əks-hücumu faşistlərin ağır məğlubiyyəti ilə başa çatdı. Strateji üstünlük müttəfiq qoşunlarının tərəfinə keçdi. Müharibədə tam əsaslı dönüş yarandı. Bu zaman [[Leninqradın blokadası]] yarıldı. Sovet qoşunları [[Qafqaz döyüşü|Qafqazda hücum]]a keçib almanları geri oturtdu. 1943-cü ilin yayında baş vermiş [[Kursk döyüşü]]ndə faşistlərin məğlub edilməsi ilə sovet-alman cəbhəsində əsaslı dönüş başa çatdı. [[Qızıl Ordu]] 1944-cü ilin sonuna kimi [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] ərazisi faşistlərdən tamamilə azad etdi. Sovet ordusu [[Şərqi Prussiya]] və [[Polşa]]ya daxil oldu. 1944-cü ilin sentyabrında [[Bolqarıstan]] və [[Rumıniya]] müttəfiqlərlə barışıq imzaladı və [[Üçüncü Reyx|Almaniya]]ya müharibə elan etdilər. Bu zaman sovet ordusu [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]]ya daxil oldu.<ref name="Ümumi tarix9">{{cite book|title=Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün "Ümumi tarix" fənni üzrə dərslik|url=http://www.e-derslik.edu.az/portal/book.php?id=150|publisher="Şərq-Qərb" Nəşriyyatı|author=Yaqub Mahmudlu, Tofiq Nəcəfli, Kərəm Məmmədov, Sevil Bəhramova, Sabir Ağayev |year=2016|accessdate=8 iyun 2018}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Böyük Vətən müharibəsi]] * [[İkinci dünya müharibəsində Sakit okean cəbhəsi]] * [[Azərbaycan İkinci dünya müharibəsində]] * [[Polşanın işğalı (1939–1945)]] * [[9 May Qələbə Günü|Qələbə Günü]] * [[Georgi lenti]] == Qeydlər == {{İstinad siyahısı|group=qeyd}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=Rg7Z0ZfF4_c Böyük vətən müharibəsi (1941–1945) necə başladı və başa çatdı?] {{Az}} * [https://monocler.ru/cherchill-ruzvelt-i-mir-o-pobede-russkogo-naroda-nad-fashizmom/ Böyük vətən müharibəsinə dair sitatlar] {{Ru}} * [https://web.archive.org/web/20100407171926/http://www.america.gov/ru/us_ussr_cooperation.html ABŞ və SSRİ II dünya müharibəsində] {{ref-en}} * [http://www.soldat1941.narod.ru Böyük vətən müharibəsi fotoarxivi] {{Ru}} {{Tarix-qaralama}} {{İosif Stalin}} [[Kateqoriya:İkinci Dünya müharibəsi|Şərq cəbhəsi]] [[Kateqoriya:Böyük Vətən müharibəsi|Şərq cəbhəsi]] [[Kateqoriya:SSRİ İkinci Dünya müharibəsində|Şərq cəbhəsi]] [[Kateqoriya:XX əsrin müharibələri]] [[Kateqoriya:1940-cı illərdə Avropa]] g3hlzktbuvnb3ur8qdnt9lzoq5b1z27 1 549746 6599182 4327872 2022-08-28T14:11:37Z White Demon 75303 White Demon [[Müzakirə:Başqırdıstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Müzakirə:Başqırdıstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Müzakirə}} {{Saxlanıldı}} hf0fwockopx6w7k2ykt53x8cbvyd4lz 0 550077 6599641 6443869 2022-08-28T16:33:53Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ukraynalı Paralimpiyaçılar]] → [[Kateqoriya:Ukrayna paralimpiyaçıları]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Football pictogram.svg|30px]] Taras Dutko |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = [[Fayl:Paralympic 2016 ua 15.jpg|280px]] |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Тарас Романович Дутко |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 27.1.1982 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Ukrayna]] |idman növü = [[Fayl:Football pictogram.svg|20px]] Futbol |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir|Yay Paralimpiya Oyunları}} {{Qızılmedal|2004 Afina|futbol}} {{Qızılmedal|2008 Pekin|futbol}} {{Qızılmedal|2016 Rio-Dejanero|futbol}} {{Bürüncmedal|2000 Sidney|futbol}} {{Bürüncmedal|2012 London|futbol}} |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = }} '''Taras Dutko''' (tam adı: ''Тарас Романович Дутко''; {{d.}}[[27 yanvar]] [[1982]]) — [[Ukrayna]] paralimpiyalı [[futbol]]çu, üçqat [[Paralimpiya Oyunları]] çempionu ([[2004 Yay Paralimpiya Oyunları|2004]], [[2008 Yay Paralimpiya Oyunları|2008]], [[2016 Yay Paralimpiya Oyunları|2016]]) == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Category:Taras Dutko | wikispecies = | wikt = | b = | s = | q = Taras Dutko | n = | m = }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Ukraynalılar]] [[Kateqoriya:Ukrayna futbolçuları]] [[Kateqoriya:Ukraynalı futbolçular]] [[Kateqoriya:Yaşayan insanlar]] [[Kateqoriya:Ukrayna paralimpiyaçıları]] [[Kateqoriya:2000 Yay Paralimpiya Oyunlarında medal qazananlar]] [[Kateqoriya:2004 Yay Paralimpiya Oyunlarında medal qazananlar]] [[Kateqoriya:2008 Yay Paralimpiya Oyunlarında medal qazananlar]] [[Kateqoriya:2012 Yay Paralimpiya Oyunlarında medal qazananlar]] [[Kateqoriya:2016 Yay Paralimpiya Oyunlarında medal qazananlar]] [[Kateqoriya:Ukrayna idmançıları]] [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə futbolçular]] [[Kateqoriya:Paralimpiya qızıl medalına sahib Ukrayna idmançıları]] [[Kateqoriya:2000 Yay Paralimpiya Oyunlarında futbolçular]] [[Kateqoriya:2004 Yay Paralimpiya Oyunlarında futbolçular]] [[Kateqoriya:2008 Yay Paralimpiya Oyunlarında futbolçular]] [[Kateqoriya:2012 Yay Paralimpiya Oyunlarında futbolçular]] [[Kateqoriya:2016 Yay Paralimpiya Oyunlarında futbolçular]] 1ax7lwpo4502i65fzzyiokspagegzsa 14 550078 6599639 4330478 2022-08-28T16:33:52Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Ukraynalı Paralimpiyaçılar]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ukrayna paralimpiyaçıları]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Paralimpiya oyunları]] qy3pcxk8tzvy11y8s373anw5ajqthw7 6599642 6599639 2022-08-28T16:35:07Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İdman tədbirlərinə görə Ukrayna yarışçıları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə paralimpiyaçılar]] [[Kateqoriya:Ukrayna Paralimpiya Oyunlarında]] 1n7w5fjagp17lf2xmpzueb5bhquw6td 0 550504 6599383 5971168 2022-08-28T14:38:49Z White Demon 75303 White Demon [[Ukraynada İslam]] səhifəsinin adını [[Ukraynada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{İslam}} '''İslam''' — [[xristian]]lıqdan sonra izləyənlərin sayına görə dünyada ikinci yeri tutan din. [[İslam]]ın müqəddəs kitabı [[Quran]]dır. Şəriət terminologiyasında [[İslam]] [[Allah]]a itaət edir. İndi [[Ukrayna]] tərəfindən işğal edilmiş əraziyə [[İslam]]ın nüfuz edilməsi Ərəb — Xəzər müharibələri dövründə başladı. VIII əsrdə [[Qafqaz]] vasitəsilə [[Qara dəniz]] regionuna dinc ərəbcə daxil olan yol açılmışdır. Müasir [[Ukrayna]]nın cənub-şərqində arxeoloqlar müsəlman qəbri tapıblar. Bu qəbirlər Salto-Mayak mədəniyyətinə aiddir. Ruslar, ərəblər və digər müsəlman xalqları arasında sıx ticarət əlaqələrinin mövcudluğu orta əsr Ərəb-Fars müəllifləri [[İbn Fədlan]], [[Məsudi]], İbrahim İbn-Yaqub və başqaları tərəfindən sübuta yetirilir. Müsəlmanlar İslamın biliyi, qədim Rusiyanın sakinləri ticarət əməliyyatları, səyahət və hərbi kampaniyalarda ilk məlumatlar aldılar. Ruslar İtilə səyahət etdi. Ərəb-müsəlman mədəniyyətinin böyük təsirini yaşayan bir ölkə ilə birbaşa əlaqə yarandı. Kiyev Rusiyası hərbi kampaniyalarda da müsəlman dövlətlərin nümayəndələri ilə təmaslara girdi. Rusiyanın ən yaxın qonşusu — Volqa Bolqarıstan 922-ci ildə [[İslam]]ı dövlət dini olaraq qəbul etdi. Qədim dövrdə (VIII–XIII əsrlər) [[Qara dəniz]]dəki [[İslam]] əsasən türkdilli qipçaq qrupuna aid müxtəlif türk tayfalarının və xalqlarının tədricən islamlaşması yolu ilə yayılmışdı. "Periferik" fəlsəfi və mədəniyyət mərkəzləri — [[Dərbənd]] və Volqa Bolqarıstan [[İslam]] doktrinasının yayılmasında əsas rol oynamışdır. İkinci dövr hərbi kolonizasiya kimi təyin olunur. == İslam Xəzər xaqanlığında == İndiki [[Ukrayna]] ərazilərində islamın ilk sübutu [[VII əsr]]də yaranmış [[Xəzər xaqanlığı]] ilə əlaqələndirilir. Xəzərin yaranması [[Qərbi Türk xaqanlığı]]nın dağılması nəticəsində idi. Başlanğıcda yeni dövlətin ərazisi [[Şimali Qafqaz]], [[Volqa]] və [[Don]] çaylarının aşağı hissəsi ilə məhdudlaşdı. Ancaq bir neçə onillikdən sonra Xəzərlər ərazilərini siyasət yolu ilə [[Şərqi Dnepr]]ə, [[şərq]]də isə [[Aral dənizi]]nə qədər genişləndirdi. [[VII əsr]]in sonunda Xəzərlər [[Krım]]i və [[Azov dənizi]]ni nəzarətə götürdülər. [[Slavyan]] tayfalari şimal-şərqdəki tayfalara hörmət qoyurdular. Arxeoloji qazıntılar göstərir ki, Xəzər dövrünün 48 qəsəbəsi müasir [[Ukrayna]]nın ərazisində yerləşirdi. Arxeoloq E. Kravçenko tərəfindən aparılan qazıntılar [[Donetsk]]in sahillərində yerləşən qədim yaşayış məntəqələrində çoxsaylı müsəlman məzarlarını aşkar etdi. Onların əksəriyyəti [[IX əsr]]in ikinci yarısına aiddir. Bu yaşayış məntəqələrinin əhalisi qarışıq idi. Cənubda [[Xəzər xaqanlığı]], [[Sasanilər imperiyası]]nın məğlubiyyətindən sonra Cənubi Xəzərin sahillərinə çatan [[Ərəb xilafəti]]nin ordularına qarşı çıxdı. Xəlifə Ömər ibn əl-Xəttab (585–644) dövründə komandir Abdul Rahman bin ar-Rabiyanin başçılıq etdiyi müsəlman ordusu Xəzər şəhərinin [[Bələncər]]şəhərinə basqın etdi. Xəzərlərlə ilk hərbi qarşıdurma 642-ci ildə baş verdi. Beləliklə, Araz-Xəzər müharibələri başladı, bu da təxminən yüz il davam etdi. [[Qafqaz]] bölgəsində baş verən mübarizələr, 737-ci ildə Marvan ibn Məhəmməd ordusu [[Volqa]]ya çatdıqda müxtəlif uğurlar qazanaraq Xəzərlərə ağır bir məğlubiyyət gətirdi. Çətin vəziyyətdə olan xaqan sülh axtarmağa başladı. Marvan, Xəzərlərin [[İslam]]ı qəbul etməsi şərtini ortaya qoydu. Marvan Xəzər hökmdarını təqib etməyə qaçdı, kiçik bir dəstə ilə şimala doğru hərəkət etdi. Zülmlər təxminən 15–20 gün davam etdi. Təslim şərtlərinə görə xaqan [[İslam]]ı qəbul etməli idi. Eyni zamanda [[Ərəb Xilafət]]inin qoşunları "Slavyan çayına" çatdı. Xaqanın müraciəti əslində baş vermədi. 737-ci ildən 750-ci ilə qədər müsəlman-xəzər münasibətlərində dünya hökmranlıq etdi. 744-cü ildə Xəzər Marvan ibn Məhəmməd son xəlifə idi. 750-ci ildə Şiə üsyanının nəticəsi olaraq,öldürüldü. Hakimiyyət [[Abbasilər]]in əlinə keçdi. Bu hadisə, müharibələrin yenidən başlamasına kifayət qədər səbəb oldu. Bir neçə on ildən sonra Xəzərin hakim elitası yəhudiliyi qəbul edir. Xəzər dövləti mövcudluğunun başlanğıcından etibarən çox etnikli idi. Bu da bir çox erkən orta əsr dövlətlərinin fərqli bir xüsusiyyəti idi. Bütün üç din əhali arasında yayıldı: xristianlıq, islam və yəhudilik. [[İslam]] xəzərləri haqqında biliklər, Ərəb tacirlərinin [[Volqa]], [[Don]] və [[Donetsk]] limanlarına gətirdikləri mallarla birlikdə qəbul edildi. İtildə geniş bir müsəlman cəmiyyəti yaranıb, müxtəlif xilafət ölkələrindən olan insanlar tərəfindən təzələnib. X əsrdə Xəzər dövləti tədricən zəiflədi. Slavyan tayfaları Xəzərlərin təsirindən qurtulur və öz dövlətlərini yaradırlar — Kiyev Rus dövləti. 965-ci ildə Kiyevin şahzadəsi Svyatoslav Xəzər ordusunu məğlub etdi və strateji cəhətdən əhəmiyyətli Sarkel qəsrini Don kənarında ələ keçirdi. Çox çətin vəziyyətdə olan Xəzər kralı Xarəzmdən kömək istədi. Bu yardımı aldıqdan sonra, Xəzər hökmdarı və qalan əhalinin əksəriyyəti İslamı qəbul edir. Lakin bu Xəzəri fəlakətdən xilas etmədi. Xəzər dövlətini sonda yıxırlar. == İslam Kiyev Rus dövlətində == Xəzər xaqanlığının azalması regiondakı geosiyasi vəziyyətin tədricən dəyişməsinə gətirib çıxarır. 10-cu əsrin əvvəlində Rusiya paytaxtı Kiyev ilə Şərqi Avropanın ən güclü dövləti olmuşdur. Rusiyanın qərb qonşuları — macarlar və polyaklar xristianlığı qəbul edir. Şərqi Bolqarıstan İslamı qəbul etdi. Kiyevin şahzadələri təkcə din seçməyi deyil, eləcə də qabaqcadan öncə böyük dövlətin inkişafını müəyyən edəcək bir vektorla üzləşirlər. Şahzadə Vladimir Svyatoslaviç tərəfindən xristianlığın qəbulunun tarixi keçmiş illər hekayəsində təsvir edilmişdir. Kiyevin şahzadəsinin seçimi, ilk növbədə, siyasi səbəblərdəndir. 986-cı ildə Rusiya-Volqa Bolqarıstanın ən yaxın qonşusu ruslari "bütpərəstlik zülmətindən" çəkməyə cəhd etdi. Bu sadəlövh əhvalatdan yazarın İslamla çox səthi bir tanışlığı var. XIII–XIII əsrlərdəki bir sıra müsəlman yazıçıları (Şeraf əl-Zaman Tahir əl- Marvazi və Məhəmməd Aufi) ilk növbədə Rusiyanın İslamı qəbul etdiyi məlumatları əks etdirir. Bu baxış məşhur Ukraynalı tarixçi Omelyan Pritsak tərəfindən də keçirilib. Göründüyü kimi, xristianlıq Rusiya tərəfindən qəbul edildikdən sonra ilk bir neçə əsr ərzində İslam və müsəlmanlara olan münasibəti çox sadiq idi. XII əsrin əvvəllərində Kiyevdə böyük bir müsəlman icması vardı. Peçeneklər Rusiyayla təxminən bir əsr mübarizə apardı. 11-ci əsrdə onların bir hissəsi kiyev şahzadələrinin xidmətinə keçən türk tayfalarının birləşməsindəki qara başlıqlara çevrildi. Əl-Qarnatinin mesajından çıxış edərək, XII əsrdə Kiyevin Xristianlıq və İslamın bir yerdə yaşadığı bir şəhər olduğunu düşünə bilərik. Yəqin ki, o dövrdə Rusiyanın paytaxtında müsəlmanlar məscidlərində olublar. Kiyev ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar şəhərin İslam dövlətləri ilə sıx ticarət əlaqələrinde olduğunu göstərir. Kiyevdə təxminən 11 minə yaxın ərəb dirhəmləri tapılmışdır ki, bu da Qərbi Avropa və Bizans sikkələrinin tapıntılarından daha çoxdur. Rusiyanın ən yaxın İslam qonşusu Volqa Bolqarı idi. Bir neçə əsr idi ki, iki ölkə arasındakı münasibətlər çox yaxşı idi daha sonra sülh dövrünü davamlı müharibələr izlədi. Ancaq vaxt keçəmdən sonra bu hörmət ile əvəzləndi. Bu illiklərin nümunəsində aydın görünür. Ancaq onlar monqol-tatarları və Kiyev Ruslarını qoruya bilməmişlər. İşğal zamanı demək olar ki, bütün böyük şəhərlər, o cümlədən Kiyev, məğlub oldu. == İslam tarixinin Qızıl Orda dövrü == 1236–1241 illəri arasında Monqolustan xanı Batının orduları bütün Şərqi Avropa dövlətlərini fəth etmişdir. Asiyalı işğalçıların hücum miqyasının tarixdə əvvəlcədən yox idi. Təşkilat baxımından, XIII əsrin ortalarından etibarən Monqolların orduları dünya ordularının hamısından üstün idi. Qərbə gedən zaman monqol ordusu türk xalqlarının köçəri imperiyasını — Cənub Sibirdən Dunaya qədər uzanan Dəşt-i Qıpçaq fəth etdi. Ukraynanın şərq və cənubundakı torpaqlarda yaşayan qara başlıqlar da monqollar tərəfindən öz hərbi quruluşlarına daxil edilmişdir. Mərkəzi Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinə qarşı kampaniyalarda monqollar İslamla tanış oldu. Monqolların qərb ordusunun qoşun komandiri xan Batı, bu dinə təvəssül etdi, düşərgələrdə məscid yaradılmasına icazə verdi. İslamı qəbul edən ilk monqol xanı Çingiz xanın nəvəsi Bərkə xan idi. Bununla birlikdə Ulus, Böyük Monqol xanlarından müstəqil bir türk dövləti olan Qızıl Ordaya çevrilməyə başladı. Xan Bərkə öz siyasətində Xarəzm və Volqa Bolqarıstan şəhərlərinin ticarət dairələrinə güvənirdi və o, 1236 və 1239-cu illərdə baş verən proqramlardan tezliklə qurtarıb, Ulusu ən vacib iqtisadi mərkəzlərindən birinə çevirdi. Xan Bərkənin dövründə (1257–1266), Ulusun hökmdarı tərəfindən aktiv şəkildə irəliləyən sürətli şəhər inkişafı başladı. Xan səyləri sayəsində ticarət yolları təhlükəsiz və yaxşı təchiz olunmuşdur.Bərkə xan İslam hökmdarına, müsəlmanlara hər cür dəstəyi göstərsə də, İslam dövlət dini olmadı. Bərkənin ölümündən sonra Qızıl Orda türklər və moğollar üçün ənənəvi inanclara sadiq olan xanlar tərəfindən idarə olundu. Yalnız 1320-ci ildə Xan Özbək İslami əsas din elan etdi. Xan Özbəkin hökumətinin dövrü Qızıl Ordanın zirvəsi idi. Xan Ulusun içərisində olan fitnəni dayandırdı, inzibati islahatlar etdi. Ticarətin himayəsi sayəsində kiçik Qara dəniz şəhərləri böyük sənətkarlıq mərkəzlərinə çevrilmiş, sənətkarlar inkişaf etmis, saraylar və karvansaraylar tikilmişdir. Böyük İpək Yolunda gedən malların hərəkəti Krım və Qafqaz şəhərlərinə yönləndirildi. 14-cü əsrin ortalarında, müasir Ukraynanın əksəriyyəti İslamın hakim olduğu bir ərazi idi. Dunay, Dnestr, Dneper və Don kəndlərində məscid, mədrəsə və türbələr yüksəldi. Qızıl Ordunun zirvəsi 1357-ci ildə xan Özbəkin oğlunun ölüm ilə bitdi. Bundan sonra, 20 il ərzində, "böyük murdarlıq" döyüşündə müharibə baş verdi. Bu, qonşu ölkələr tərəfindən istifadə olundu. Bir əsr sonra, İslamın əsas xanlığı, Ukraynanın cənub və şərqindəki torpaqlarda Qızıl Orda xarabalıqları üzərində yaranan Krım xanlığı idi. == Krım xanlığının dövrü == İslam tarixinin ən parlaq səhifələri Ukrayna ərazilərində Krımla əlaqələndirilir. Müasir Ukraynanın bir hissəsi olan torpaqlarda İslamı yaymaq üçün əsas yer Krım yarımadasıdır. Rusiya 1552-ci ildə Kazan xanlığını fəth etdikdən sonra Krım Qızıl Ordanın son parçası olaraq qaldı. İslam 300 ildən artıq Krım xanlığının dövlət dini olub. Krım yarımadası mövcud olan illərdən etibarən İslam, Krım — tatar xalqının formalaşmasına çox böyük təsir göstərmişdir. XIII–XVI əsrlər dövründə Krım torpaqlarında olduğu üçün krım — tatarlarının din ilə ayrı bir etnik qrup olaraq formalaşdı. Eyni zamanda, uzun müddət Krım yarımadası Dneper rayonunun İslam və müsəlmanlar haqqında soruşduğu əsas yerdir. Tarixi olaraq türk — köçərilərinin yarımadasında görünüşü iki yolla başladı: ilk növbədə torpaqda — köçəri sonra dənizdə — Səlcuq türkləri. Ancaq müsəlman dünyası ilə qarşılaşan tatar-monqol xanlar, İslamı cazibədar bir din, xalqı birləşdirmək və şəriət əsasında bir siyasi güc sistemini qurmaq üçün güclü bir mənəvi vasitə olaraq gördü. İslamın ilk müdafiəçilərindən biri, xan Bərkədir (1209–66). O İslamı şəxsən qəbul edərək, onu yarımadanın əhalisinin yeni bir imana çevrilməsini təşviq etdi və millətində fəal şəkildə tanıtmağa başladı. Ancaq İslamın Krımda son qələbəsi İslamı yarımadada dövlət dini edən xan Özbəyin (1313–42) adıyla əlaqələndirilir. Qızıl Orda Krım xalqının inzibati mərkəzi Solxat şəhəri idi. Özbək bir müddət Krımda yaşamış, İslam uyğun bir nümunə göstərmişdir. Krımda türkdilli əhalinin islamlaşması Tamerlan (1336–1405) tərəfindən tamamlanıb. Xan Toxtamışın aradan qaldırılmasından sonra, o Krımı böyük imperatorluğa daxil etmişdir. Tamerlan siyasətində, ruhani şəxsiyyətlərə güvəndi və İslamın mövqeyini gücləndirməyə hər cür kömək etdi. Müsəlman dünyası ilə təmasda, xanlar İslamda gəncləri möhkəmləndirmək və dövlətdə Şəriətə (İslamın hüquqi sistemi) əsaslanan güclü güclü bir sistem yaratmaq üçün güclü bir mənəvi vasitə gördü. [[Fayl:Stary Krym Meczet Chana Uzbeka.jpg|thumb|Xan Özbək məscidi. Solxat]] Zamanla, tarixinin Qızılordu dövründən sonra, Krım xalqı müstəqil bir dövlət quruluşuna sahib oldu və müstəqil Krım tatar dövləti ortaya çıxdı. 1441-ci ildən Gerayev ailəsinin sülaləsi hakim idi. Ukraynadakı müsəlmanlar haqqında əhəmiyyətli xəbərlər, Xan Toxtamışın Qızıl Orda ərazisindəki məhkəməsi ilə bağlıdır. Tamerlandan müstəqillik qazanmaq ücün uğursuz cəhdindən sonra 1396–1399-cu illərdə Kiyevdə və ətrafında yaşayırdı. XV əsrin 20-ci illərində. təxminən 40 ildir ki, Kiyevdə Ordunun sırasında hər zaman bir qrup müsəlman var idi. Bundan Novqorod xronikası xəbər verir. Tatar dəstəsi 1362-ci ildə Litva şahzadəsi Olgerdin qoşunları tərəfindən şəhər tutulmasından sonra Kiyevdən ayrıldı. 1475-ci ildə Krım xanlığının tarixində yeni bir dövr başlandı. Bu il, Krımın hökmdarı, bütün müsəlmanların hökmdarı olan xalif, Osmanlı dövlətinin sultanı idi. Osmanlı imperatorluğunun qanunlarına əsasən, Girey sülaləsi Osmanlı sülaləsindən daha zəngin sayılmışdı. Xanlığın təsirli bir qüvvəsi yüksək ruhanilər idi. Bunların arasında baş müfti olmuşdur. O sultanın qubernatorundan sonra Dövlət Şurasının üzvü — divanın ikinci üzvü hesab edildi. Din adamlarının bu nümayəndəsi Şəriət qanununun ən yüksək tərcüməçisi olmuşdur. Hakimlərin təyin edilməsi və vəzifədən azad edilməsi onun əlində idi. Krıma xarici hökmdarlar qiymətli hədiyyələr göndərdikdə, müfti onları xanla bir araya gətirirdi. O, həmçinin müstəqil xarici ölkələrlə ünsiyyət qura bildi. Dünyəvi dövlət və dini orqanların birləşməsi burda var idi. Müfti müsəlmanları xanı düşünməyə başladı. Ruhani şəxslər dövlətdə nüfuzlu bir siyasi qüvvəyə çevrilmişdi. Krım müftisi imperiyanın Dövlət Şurasının üzvü idi. Onlar İslam ruhunda Krımların formalaşmasına, sadiq müsəlmanları və vicdanlı subyektləri yetişdirməyə xidmət etmişlər. İslam Krım — tatar xalqının mənəvi həyatının əsası oldu. Demək olar ki, bütün əhəmiyyətli yaşayış məntəqələri 1783-cü ildə 1660 nəfər olan məscidlərdən istifadə etmişdir. Demək olar ki, 1783-cü ildə 1660 nəfər məscidlərdən istifadə etmişdir. İslam hüququ məsələləri üzrə aparıcı hakimiyyət, 1424-cü ildə Osmanlı imperatorluğunda təsis edilmiş Şeyxülislam idi. Uzun müddət dini dözümlülük mühiti Krımda üstünlük təşkil etdi. Pravoslav, katolik, yunan, erməni kilsələri və monastırları, yəhudi və karait sinaqoqları dövlət ərazisində sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərmişdir. İslam ideyalarının və normalarının təsiriylə, Krım tatar xalqının milli mədəniyyəti, gündəlik ənənələri, dili, həyat tərzi, uşaqların təhsil sistemi və tərbiyəsi quruldu; kitablar, musiqi, daş və ağac oymalar, bəzək sənəti və xüsusilə memarlıq inkişaf etdi. Müsəlman arxitekturasının qiymətli abidələri qədim Krımda Özbək və Beybars, Kurşun-Cami və Taxtəli-Cami məscidləri ilə, zəngin mədrəsələr, karvansaralar və fəvvarələrlə zəngindir. Baxcasarayda müsəlman mədəniyyətinin bir çox xatirəsi var. == Müasir Ukraynada İslam == 2014-cü il yanvarın 1-nə Ukrayna ərazisində qeydiyyatdan keçmiş 624 müsəlman icması və ən azı bir neçə yüz nəfər qeydiyyatdan keçməmişi var idi. Ukraynada müsəlman sayı 500 mindən 1 milyona qədərdir. Bu sayı Krım müsəlmanları (təxminən 300 min nəfər) əhatə edir. Ötən əsrin 80-ci illərinin sonuna qədər, Ukraynada İslam əslində yeraltı idi. 1930-cu illərin repressiyasından və Krım tatarlarının deportasiyasından sonra, müsəlman icmaları formal olaraq yox idi. 1991-ci ildə müstəqillik elan edildikdən sonra, ukraynalılar yenidən dini fəaliyyət üçün azadlıq verdilər. Eyni ildə Krım Müsəlmanları Ruhani Müdirliyi quruldu. 1997-ci Ukraynada "Alraid" İctimai Birlikləri Assosiasiyası yaradılıb. Bu gün Ukraynada ondan artıq ictimai qurum var. "Alraid" müxtəlif dini ədəbiyyatı tərcümə etmək, "Alraid" adlı bir qəzetin dərc edilməsi və fəal dini və təhsil ilə məşğul olur. == Mənbə == #http://www.vostlit.info/Texts/rus/Kufi/framepred.htm #https://web.archive.org/web/20070223012537/http://turkolog.narod.ru/info/I369.htm #http://kiev-history.com.ua// #http://islam.in.ua/ru/istoriya/rascvet-islama-na-zemlyah-ukrainy-v-period-zolotoy-ordy [[Kateqoriya:Ukraynada din]] 44hfr8sw2b04e7h60i6lqoitw8x2ebo 6599392 6599383 2022-08-28T14:41:45Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{İslam}} [[Ukrayna]] tərəfindən işğal edilmiş əraziyə [[islam]]ın nüfuz edilməsi Ərəb — Xəzər müharibələri dövründə başladı. VIII əsrdə [[Qafqaz]] vasitəsilə [[Qara dəniz]] regionuna dinc ərəbcə daxil olan yol açılmışdır. Müasir [[Ukrayna]]nın cənub-şərqində arxeoloqlar müsəlman qəbri tapıblar. Bu qəbirlər Salto-Mayak mədəniyyətinə aiddir. Ruslar, ərəblər və digər müsəlman xalqları arasında sıx ticarət əlaqələrinin mövcudluğu orta əsr Ərəb-Fars müəllifləri [[İbn Fədlan]], [[Məsudi]], İbrahim İbn-Yaqub və başqaları tərəfindən sübuta yetirilir. Müsəlmanlar islamın biliyi, qədim Rusiyanın sakinləri ticarət əməliyyatları, səyahət və hərbi kampaniyalarda ilk məlumatlar aldılar. Ruslar İtilə səyahət etdi. Ərəb-müsəlman mədəniyyətinin böyük təsirini yaşayan bir ölkə ilə birbaşa əlaqə yarandı. Kiyev Rusiyası hərbi kampaniyalarda da müsəlman dövlətlərin nümayəndələri ilə təmaslara girdi. Rusiyanın ən yaxın qonşusu — Volqa Bolqarıstan 922-ci ildə [[islam]]ı dövlət dini olaraq qəbul etdi. Qədim dövrdə (VIII–XIII əsrlər) [[Qara dəniz]]dəki [[islam]] əsasən türkdilli qipçaq qrupuna aid müxtəlif türk tayfalarının və xalqlarının tədricən islamlaşması yolu ilə yayılmışdı. "Periferik" fəlsəfi və mədəniyyət mərkəzləri — [[Dərbənd]] və Volqa Bolqarıstan [[islam]] doktrinasının yayılmasında əsas rol oynamışdır. İkinci dövr hərbi kolonizasiya kimi təyin olunur. == İslam Xəzər xaqanlığında == İndiki [[Ukrayna]] ərazilərində islamın ilk sübutu [[VII əsr]]də yaranmış [[Xəzər xaqanlığı]] ilə əlaqələndirilir. Xəzərin yaranması [[Qərbi Türk xaqanlığı]]nın dağılması nəticəsində idi. Başlanğıcda yeni dövlətin ərazisi [[Şimali Qafqaz]], [[Volqa]] və [[Don]] çaylarının aşağı hissəsi ilə məhdudlaşdı. Ancaq bir neçə onillikdən sonra Xəzərlər ərazilərini siyasət yolu ilə [[Şərqi Dnepr]]ə, [[şərq]]də isə [[Aral dənizi]]nə qədər genişləndirdi. [[VII əsr]]in sonunda Xəzərlər [[Krım]]i və [[Azov dənizi]]ni nəzarətə götürdülər. [[Slavyan]] tayfalari şimal-şərqdəki tayfalara hörmət qoyurdular. Arxeoloji qazıntılar göstərir ki, Xəzər dövrünün 48 qəsəbəsi müasir [[Ukrayna]]nın ərazisində yerləşirdi. Arxeoloq E. Kravçenko tərəfindən aparılan qazıntılar [[Donetsk]]in sahillərində yerləşən qədim yaşayış məntəqələrində çoxsaylı müsəlman məzarlarını aşkar etdi. Onların əksəriyyəti [[IX əsr]]in ikinci yarısına aiddir. Bu yaşayış məntəqələrinin əhalisi qarışıq idi. Cənubda [[Xəzər xaqanlığı]], [[Sasanilər imperiyası]]nın məğlubiyyətindən sonra Cənubi Xəzərin sahillərinə çatan [[Ərəb xilafəti]]nin ordularına qarşı çıxdı. Xəlifə Ömər ibn əl-Xəttab (585–644) dövründə komandir Abdul Rahman bin ar-Rabiyanin başçılıq etdiyi müsəlman ordusu Xəzər şəhərinin [[Bələncər]]şəhərinə basqın etdi. Xəzərlərlə ilk hərbi qarşıdurma 642-ci ildə baş verdi. Beləliklə, Araz-Xəzər müharibələri başladı, bu da təxminən yüz il davam etdi. [[Qafqaz]] bölgəsində baş verən mübarizələr, 737-ci ildə Marvan ibn Məhəmməd ordusu [[Volqa]]ya çatdıqda müxtəlif uğurlar qazanaraq Xəzərlərə ağır bir məğlubiyyət gətirdi. Çətin vəziyyətdə olan xaqan sülh axtarmağa başladı. Marvan, Xəzərlərin [[islam]]ı qəbul etməsi şərtini ortaya qoydu. Marvan Xəzər hökmdarını təqib etməyə qaçdı, kiçik bir dəstə ilə şimala doğru hərəkət etdi. Zülmlər təxminən 15–20 gün davam etdi. Təslim şərtlərinə görə xaqan [[islam]]ı qəbul etməli idi. Eyni zamanda [[Ərəb Xilafət]]inin qoşunları "Slavyan çayına" çatdı. Xaqanın müraciəti əslində baş vermədi. 737-ci ildən 750-ci ilə qədər müsəlman-xəzər münasibətlərində dünya hökmranlıq etdi. 744-cü ildə Xəzər Marvan ibn Məhəmməd son xəlifə idi. 750-ci ildə Şiə üsyanının nəticəsi olaraq,öldürüldü. Hakimiyyət [[Abbasilər]]in əlinə keçdi. Bu hadisə, müharibələrin yenidən başlamasına kifayət qədər səbəb oldu. Bir neçə on ildən sonra Xəzərin hakim elitası yəhudiliyi qəbul edir. Xəzər dövləti mövcudluğunun başlanğıcından etibarən çox etnikli idi. Bu da bir çox erkən orta əsr dövlətlərinin fərqli bir xüsusiyyəti idi. Bütün üç din əhali arasında yayıldı: xristianlıq, islam və yəhudilik. [[islam]] xəzərləri haqqında biliklər, Ərəb tacirlərinin [[Volqa]], [[Don]] və [[Donetsk]] limanlarına gətirdikləri mallarla birlikdə qəbul edildi. İtildə geniş bir müsəlman cəmiyyəti yaranıb, müxtəlif xilafət ölkələrindən olan insanlar tərəfindən təzələnib. X əsrdə Xəzər dövləti tədricən zəiflədi. Slavyan tayfaları Xəzərlərin təsirindən qurtulur və öz dövlətlərini yaradırlar — Kiyev Rus dövləti. 965-ci ildə Kiyevin şahzadəsi Svyatoslav Xəzər ordusunu məğlub etdi və strateji cəhətdən əhəmiyyətli Sarkel qəsrini Don kənarında ələ keçirdi. Çox çətin vəziyyətdə olan Xəzər kralı Xarəzmdən kömək istədi. Bu yardımı aldıqdan sonra, Xəzər hökmdarı və qalan əhalinin əksəriyyəti islamı qəbul edir. Lakin bu Xəzəri fəlakətdən xilas etmədi. Xəzər dövlətini sonda yıxırlar. == İslam Kiyev Rus dövlətində == Xəzər xaqanlığının azalması regiondakı geosiyasi vəziyyətin tədricən dəyişməsinə gətirib çıxarır. 10-cu əsrin əvvəlində Rusiya paytaxtı Kiyev ilə Şərqi Avropanın ən güclü dövləti olmuşdur. Rusiyanın qərb qonşuları — macarlar və polyaklar xristianlığı qəbul edir. Şərqi Bolqarıstan islamı qəbul etdi. Kiyevin şahzadələri təkcə din seçməyi deyil, eləcə də qabaqcadan öncə böyük dövlətin inkişafını müəyyən edəcək bir vektorla üzləşirlər. Şahzadə Vladimir Svyatoslaviç tərəfindən xristianlığın qəbulunun tarixi keçmiş illər hekayəsində təsvir edilmişdir. Kiyevin şahzadəsinin seçimi, ilk növbədə, siyasi səbəblərdəndir. 986-cı ildə Rusiya-Volqa Bolqarıstanın ən yaxın qonşusu ruslari "bütpərəstlik zülmətindən" çəkməyə cəhd etdi. Bu sadəlövh əhvalatdan yazarın islamla çox səthi bir tanışlığı var. XIII–XIII əsrlərdəki bir sıra müsəlman yazıçıları (Şeraf əl-Zaman Tahir əl- Marvazi və Məhəmməd Aufi) ilk növbədə Rusiyanın islamı qəbul etdiyi məlumatları əks etdirir. Bu baxış məşhur Ukraynalı tarixçi Omelyan Pritsak tərəfindən də keçirilib. Göründüyü kimi, xristianlıq Rusiya tərəfindən qəbul edildikdən sonra ilk bir neçə əsr ərzində islam və müsəlmanlara olan münasibəti çox sadiq idi. XII əsrin əvvəllərində Kiyevdə böyük bir müsəlman icması vardı. Peçeneklər Rusiyayla təxminən bir əsr mübarizə apardı. 11-ci əsrdə onların bir hissəsi kiyev şahzadələrinin xidmətinə keçən türk tayfalarının birləşməsindəki qara başlıqlara çevrildi. Əl-Qarnatinin mesajından çıxış edərək, XII əsrdə Kiyevin Xristianlıq və islamın bir yerdə yaşadığı bir şəhər olduğunu düşünə bilərik. Yəqin ki, o dövrdə Rusiyanın paytaxtında müsəlmanlar məscidlərində olublar. Kiyev ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar şəhərin islam dövlətləri ilə sıx ticarət əlaqələrinde olduğunu göstərir. Kiyevdə təxminən 11 minə yaxın ərəb dirhəmləri tapılmışdır ki, bu da Qərbi Avropa və Bizans sikkələrinin tapıntılarından daha çoxdur. Rusiyanın ən yaxın islam qonşusu Volqa Bolqarı idi. Bir neçə əsr idi ki, iki ölkə arasındakı münasibətlər çox yaxşı idi daha sonra sülh dövrünü davamlı müharibələr izlədi. Ancaq vaxt keçəmdən sonra bu hörmət ile əvəzləndi. Bu illiklərin nümunəsində aydın görünür. Ancaq onlar monqol-tatarları və Kiyev Ruslarını qoruya bilməmişlər. İşğal zamanı demək olar ki, bütün böyük şəhərlər, o cümlədən Kiyev, məğlub oldu. == İslam tarixinin Qızıl Orda dövrü == 1236–1241 illəri arasında Monqolustan xanı Batının orduları bütün Şərqi Avropa dövlətlərini fəth etmişdir. Asiyalı işğalçıların hücum miqyasının tarixdə əvvəlcədən yox idi. Təşkilat baxımından, XIII əsrin ortalarından etibarən Monqolların orduları dünya ordularının hamısından üstün idi. Qərbə gedən zaman monqol ordusu türk xalqlarının köçəri imperiyasını — Cənub Sibirdən Dunaya qədər uzanan Dəşt-i Qıpçaq fəth etdi. Ukraynanın şərq və cənubundakı torpaqlarda yaşayan qara başlıqlar da monqollar tərəfindən öz hərbi quruluşlarına daxil edilmişdir. Mərkəzi Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinə qarşı kampaniyalarda monqollar islamla tanış oldu. Monqolların qərb ordusunun qoşun komandiri xan Batı, bu dinə təvəssül etdi, düşərgələrdə məscid yaradılmasına icazə verdi. İslamı qəbul edən ilk monqol xanı Çingiz xanın nəvəsi Bərkə xan idi. Bununla birlikdə Ulus, Böyük Monqol xanlarından müstəqil bir türk dövləti olan Qızıl Ordaya çevrilməyə başladı. Xan Bərkə öz siyasətində Xarəzm və Volqa Bolqarıstan şəhərlərinin ticarət dairələrinə güvənirdi və o, 1236 və 1239-cu illərdə baş verən proqramlardan tezliklə qurtarıb, Ulusu ən vacib iqtisadi mərkəzlərindən birinə çevirdi. Xan Bərkənin dövründə (1257–1266), Ulusun hökmdarı tərəfindən aktiv şəkildə irəliləyən sürətli şəhər inkişafı başladı. Xan səyləri sayəsində ticarət yolları təhlükəsiz və yaxşı təchiz olunmuşdur.Bərkə xan islam hökmdarına, müsəlmanlara hər cür dəstəyi göstərsə də, islam dövlət dini olmadı. Bərkənin ölümündən sonra Qızıl Orda türklər və moğollar üçün ənənəvi inanclara sadiq olan xanlar tərəfindən idarə olundu. Yalnız 1320-ci ildə Xan Özbək islamı əsas din elan etdi. Xan Özbəkin hökumətinin dövrü Qızıl Ordanın zirvəsi idi. Xan Ulusun içərisində olan fitnəni dayandırdı, inzibati islahatlar etdi. Ticarətin himayəsi sayəsində kiçik Qara dəniz şəhərləri böyük sənətkarlıq mərkəzlərinə çevrilmiş, sənətkarlar inkişaf etmis, saraylar və karvansaraylar tikilmişdir. Böyük İpək Yolunda gedən malların hərəkəti Krım və Qafqaz şəhərlərinə yönləndirildi. 14-cü əsrin ortalarında, müasir Ukraynanın əksəriyyəti islamın hakim olduğu bir ərazi idi. Dunay, Dnestr, Dneper və Don kəndlərində məscid, mədrəsə və türbələr yüksəldi. Qızıl Ordunun zirvəsi 1357-ci ildə xan Özbəkin oğlunun ölüm ilə bitdi. Bundan sonra, 20 il ərzində, "böyük murdarlıq" döyüşündə müharibə baş verdi. Bu, qonşu ölkələr tərəfindən istifadə olundu. Bir əsr sonra, islamın əsas xanlığı, Ukraynanın cənub və şərqindəki torpaqlarda Qızıl Orda xarabalıqları üzərində yaranan Krım xanlığı idi. == Krım xanlığının dövrü == İslam tarixinin ən parlaq səhifələri Ukrayna ərazilərində Krımla əlaqələndirilir. Müasir Ukraynanın bir hissəsi olan torpaqlarda islamı yaymaq üçün əsas yer Krım yarımadasıdır. Rusiya 1552-ci ildə Kazan xanlığını fəth etdikdən sonra Krım Qızıl Ordanın son parçası olaraq qaldı. İslam 300 ildən artıq Krım xanlığının dövlət dini olub. Krım yarımadası mövcud olan illərdən etibarən islam, Krım — tatar xalqının formalaşmasına çox böyük təsir göstərmişdir. XIII–XVI əsrlər dövründə Krım torpaqlarında olduğu üçün krım — tatarlarının din ilə ayrı bir etnik qrup olaraq formalaşdı. Eyni zamanda, uzun müddət Krım yarımadası Dneper rayonunun İslam və müsəlmanlar haqqında soruşduğu əsas yerdir. Tarixi olaraq türk — köçərilərinin yarımadasında görünüşü iki yolla başladı: ilk növbədə torpaqda — köçəri sonra dənizdə — Səlcuq türkləri. Ancaq müsəlman dünyası ilə qarşılaşan tatar-monqol xanlar, islamı cazibədar bir din, xalqı birləşdirmək və şəriət əsasında bir siyasi güc sistemini qurmaq üçün güclü bir mənəvi vasitə olaraq gördü. İslamın ilk müdafiəçilərindən biri, xan Bərkədir (1209–66). O islamı şəxsən qəbul edərək, onu yarımadanın əhalisinin yeni bir imana çevrilməsini təşviq etdi və millətində fəal şəkildə tanıtmağa başladı. Ancaq islamın Krımda son qələbəsi islamı yarımadada dövlət dini edən xan Özbəyin (1313–42) adıyla əlaqələndirilir. Qızıl Orda Krım xalqının inzibati mərkəzi Solxat şəhəri idi. Özbək bir müddət Krımda yaşamış, islam uyğun bir nümunə göstərmişdir. Krımda türkdilli əhalinin islamlaşması Tamerlan (1336–1405) tərəfindən tamamlanıb. Xan Toxtamışın aradan qaldırılmasından sonra, o Krımı böyük imperatorluğa daxil etmişdir. Tamerlan siyasətində, ruhani şəxsiyyətlərə güvəndi və islamın mövqeyini gücləndirməyə hər cür kömək etdi. Müsəlman dünyası ilə təmasda, xanlar islamda gəncləri möhkəmləndirmək və dövlətdə Şəriətə (islamın hüquqi sistemi) əsaslanan güclü güclü bir sistem yaratmaq üçün güclü bir mənəvi vasitə gördü. [[Fayl:Stary Krym Meczet Chana Uzbeka.jpg|thumb|Xan Özbək məscidi. Solxat]] Zamanla, tarixinin Qızılordu dövründən sonra, Krım xalqı müstəqil bir dövlət quruluşuna sahib oldu və müstəqil Krım tatar dövləti ortaya çıxdı. 1441-ci ildən Gerayev ailəsinin sülaləsi hakim idi. Ukraynadakı müsəlmanlar haqqında əhəmiyyətli xəbərlər, Xan Toxtamışın Qızıl Orda ərazisindəki məhkəməsi ilə bağlıdır. Tamerlandan müstəqillik qazanmaq ücün uğursuz cəhdindən sonra 1396–1399-cu illərdə Kiyevdə və ətrafında yaşayırdı. XV əsrin 20-ci illərində. təxminən 40 ildir ki, Kiyevdə Ordunun sırasında hər zaman bir qrup müsəlman var idi. Bundan Novqorod xronikası xəbər verir. Tatar dəstəsi 1362-ci ildə Litva şahzadəsi Olgerdin qoşunları tərəfindən şəhər tutulmasından sonra Kiyevdən ayrıldı. 1475-ci ildə Krım xanlığının tarixində yeni bir dövr başlandı. Bu il, Krımın hökmdarı, bütün müsəlmanların hökmdarı olan xalif, Osmanlı dövlətinin sultanı idi. Osmanlı imperatorluğunun qanunlarına əsasən, Girey sülaləsi Osmanlı sülaləsindən daha zəngin sayılmışdı. Xanlığın təsirli bir qüvvəsi yüksək ruhanilər idi. Bunların arasında baş müfti olmuşdur. O sultanın qubernatorundan sonra Dövlət Şurasının üzvü — divanın ikinci üzvü hesab edildi. Din adamlarının bu nümayəndəsi Şəriət qanununun ən yüksək tərcüməçisi olmuşdur. Hakimlərin təyin edilməsi və vəzifədən azad edilməsi onun əlində idi. Krıma xarici hökmdarlar qiymətli hədiyyələr göndərdikdə, müfti onları xanla bir araya gətirirdi. O, həmçinin müstəqil xarici ölkələrlə ünsiyyət qura bildi. Dünyəvi dövlət və dini orqanların birləşməsi burda var idi. Müfti müsəlmanları xanı düşünməyə başladı. Ruhani şəxslər dövlətdə nüfuzlu bir siyasi qüvvəyə çevrilmişdi. Krım müftisi imperiyanın Dövlət Şurasının üzvü idi. Onlar islam ruhunda Krımların formalaşmasına, sadiq müsəlmanları və vicdanlı subyektləri yetişdirməyə xidmət etmişlər. İslam Krım — tatar xalqının mənəvi həyatının əsası oldu. Demək olar ki, bütün əhəmiyyətli yaşayış məntəqələri 1783-cü ildə 1660 nəfər olan məscidlərdən istifadə etmişdir. Demək olar ki, 1783-cü ildə 1660 nəfər məscidlərdən istifadə etmişdir. İslam hüququ məsələləri üzrə aparıcı hakimiyyət, 1424-cü ildə Osmanlı imperatorluğunda təsis edilmiş Şeyxülislam idi. Uzun müddət dini dözümlülük mühiti Krımda üstünlük təşkil etdi. Pravoslav, katolik, yunan, erməni kilsələri və monastırları, yəhudi və karait sinaqoqları dövlət ərazisində sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərmişdir. İslam ideyalarının və normalarının təsiriylə, Krım tatar xalqının milli mədəniyyəti, gündəlik ənənələri, dili, həyat tərzi, uşaqların təhsil sistemi və tərbiyəsi quruldu; kitablar, musiqi, daş və ağac oymalar, bəzək sənəti və xüsusilə memarlıq inkişaf etdi. Müsəlman arxitekturasının qiymətli abidələri qədim Krımda Özbək və Beybars, Kurşun-Cami və Taxtəli-Cami məscidləri ilə, zəngin mədrəsələr, karvansaralar və fəvvarələrlə zəngindir. Baxcasarayda müsəlman mədəniyyətinin bir çox xatirəsi var. == Müasir Ukraynada İslam == 2014-cü il yanvarın 1-nə Ukrayna ərazisində qeydiyyatdan keçmiş 624 müsəlman icması və ən azı bir neçə yüz nəfər qeydiyyatdan keçməmişi var idi. Ukraynada müsəlman sayı 500 mindən 1 milyona qədərdir. Bu sayı Krım müsəlmanları (təxminən 300 min nəfər) əhatə edir. Ötən əsrin 80-ci illərinin sonuna qədər, Ukraynada islam əslində yeraltı idi. 1930-cu illərin repressiyasından və Krım tatarlarının deportasiyasından sonra, müsəlman icmaları formal olaraq yox idi. 1991-ci ildə müstəqillik elan edildikdən sonra, ukraynalılar yenidən dini fəaliyyət üçün azadlıq verdilər. Eyni ildə Krım Müsəlmanları Ruhani Müdirliyi quruldu. 1997-ci Ukraynada "Alraid" İctimai Birlikləri Assosiasiyası yaradılıb. Bu gün Ukraynada ondan artıq ictimai qurum var. "Alraid" müxtəlif dini ədəbiyyatı tərcümə etmək, "Alraid" adlı bir qəzetin dərc edilməsi və fəal dini və təhsil ilə məşğul olur. == Mənbə == #http://www.vostlit.info/Texts/rus/Kufi/framepred.htm #https://web.archive.org/web/20070223012537/http://turkolog.narod.ru/info/I369.htm #http://kiev-history.com.ua// #http://islam.in.ua/ru/istoriya/rascvet-islama-na-zemlyah-ukrainy-v-period-zolotoy-ordy [[Kateqoriya:Ukraynada islam|Ukraynada islam]] tksd9e3xavqda1ponqbv6jvn1fvl68e 14 550554 6599206 5117726 2022-08-28T14:14:07Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında İslam]] → [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ziyarətlər]] [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanında islam]] <br /> [[Kateqoriya:İslam davranışı və təcrübəsi]] 00jpcp91pbgpp2u4u5ivhuqzlcpxwjs 0 550875 6600490 6118050 2022-08-29T06:14:15Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Məhəmməd Teymurlu |orijinal adı = |şəkil = Məhəmməd Əbdüləziz oğlu.jpg |şəklin ölçüsü = 300 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 12.09.1939 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |həyat yoldaşı = Svetlana Teymurlu |atası = Əbdüləziz |dini = |ixtisası = |təhsili = [[Bakı Slavyan Universiteti]] |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Məhəmməd Əbdüləziz oğlu Teymurlu'''({{comment|d.|doğum}} 12 sentyabr 1939, [[Zərdab]] r-nunun [[Məlikli (Zərdab)|Məlikli]] k.) — [[professor]], fəlsəfə elmləri üzrə alim, [[dosent]].{{mənbəsiz}} == Həyatı == [[Həsən bəy Zərdabi]] nəslindən olan Məhəmməd Əbdüləziz oğlu Teymurlu 1939-cu ildə [[Zərdab]] rayonunun [[Məlikli (Zərdab)|Məlikli]] kəndində anadan olub. Orta məktəbi və [[Göyçay]] Pedaqoji texnikumunu bitirib kənddə sinif müəllimi işləmişdir. Hələ orta məktəbi oxuyarkən məqalələrlə respublika mətbuatında çıxış etməyə başlamış, yerli, rayonlararası ştatdankənar müxbiri olmuşdur. M. Teymurlu "Geoloq" qəzetində ədəbi işçi sifəti ilə də çalışmışdır. 1961–1964-cü illərdə Uzaq Sibirdə ordu sıralarında xidmət edib. 1965-ci ildə indiki [[Bakı Slavyan Universiteti]]nin əyani şöbəsinə daxil olmuşdur. 1971-ci ildə ali təhsilini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. == Elmi fəaliyyəti == 1971-ci ildə ali təhsilini fərqlənmə diplomu ilə bitirərək müəllim kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır. O, müəllimlik etməklə yanaşı, həm də çoxtirajlı "[[Birlik (qəzet)|Bilik]]" qəzetində ədəbi işçi, redaktor müavini, ictimai elmlər kabinetinin müdiri vəzifələrində də çalışmışdır. 1977–1978-ci illərdə M. Teymurlu Şevçenko adına [[Kiyev Dövlət Universiteti]]nin ictimai elmlər üzrə ixtisasartırma kursunu bitirmişdir. O, 1985-ci ildə indiki [[BDU]]-nun məqsədli aspiranturasına qəbul olmuşdur. 1987-ci ildə mənəvi tərbiyənin aktual problemlərinə həsr olunmuş dissertasiya işini müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək fəlsəfə elmləri üzrə alimlik dərəcəsi almışdır. M. Teymurlu 1989-cu ildə indiki [[ADU]]-nun fəlsəfə kafedrasının baş müəllim və dosent vəzifələrinə seçilmişdir. 1993–2005-ci illərdə həmin ali məktəbin [[fəlsəfə]], [[politologiya]] və [[iqtisadi nəzəriyyə]] kafedralarının müdiri işləmişdir. 50-dən çoxelmi-siyasi, metodik və dərs vəsaitinin, 150-dən çox publisistik məqalənin müəllifidir. Ictimai elmlər kabinetinin müdiri, keçmiş SSRİ Fəlsəfə Cəmiyyətinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü olmuşdur. Son illərdə əsasən "Qədim Şərq fəlsəfəsi", "[[Fəlsəfə]]", "[[Sosiologiya]]", "[[Politologiya]]" ali məktəblər üçün dərslikləri çap olunmuşdur. M. Teymurlu Əməkdar incəsənət xadimi, tanınmış hərbçi-şair, [[polkovnik]] Abdulla Qurbaninin əsgər həyatına, vətən oğullarının qəhrəmanlıqlarına, görkəmli sərkərdələrimizin, generallarımızın ibrətamiz ömür yollarına həsr edilmiş 15-dən artıq sanballı təbii, tarixi, sənədli əsərlərdən ibarət kitabların redaktoru, [[ABŞ]]-da çıxan beynəlxalq "Babilyon-Azərbaycan" jurnalının müxbiri, İctimai-siyasi satirik "[[Güzgü (qəzet)|Güzgü]]" qəzetinin redaksiya heyətinin və [[Həsən bəy Zərdabi]] adına Dünya Azərbaycanlıları Xeyriyyə Cəmiyyəti İdarə Heyətinin üzvü, 2001-ci ildə [[YUNESKO]]-nun xətti ilə [[İrəvan]]da keçirilən Beynəlxalq simpoziumda Azərbaycan nümayəndə heyəti, 2004-cü ildə Azərbaycan Naminə Hərakatın üzvü olmuşdur. Məhəmməd Əbdüləziz oğlu, keçmiş [[SSRİ]] Fəlsəfə Cəmiyyətinin üzvü kimi dəfələrlə Rusiyanın [[Moskva]], [[Leninqrad]], [[Lipetsk]], [[Voronej]] və başqa şəhərlərində beynəlxalq elmi simpoziumlarda, konfranslarda fəal iştirakına görə mükafatlandırılmış və fəxri fərmanlara layiq görülmüşdür. İndiki [[BDU]]-nun nəzdində fəlsəfə elmləri üzrə ixtisaslaşdırılmış Müdafiə Şurasında dəfələrlə rəsmi [[opponent]] olmuşdur. Elmi fəaliyyəti nəzərə alınaraq 2009-cu ildə [[ADU]]-nun Elmi Şurasında [[Fəlsəfə]] kafedrasının professoru seçilmişdir. 2014-cü il 24–26 mayda Türk Xalqları Ümumdünya Assambleyasının Azərbaycan respublika və [[Zaqafqaziya]] regionu üzrə departamentin rəhbəri kimi [[Qərbi Türküstan|Qərbi Türküstanın]] [[Çimkənd]] şəhərinin yaxınlığındakı Turan şəhərciyində Assambleyanın işində fəal iştirak etmişdir. M. Teymurlu 2010-cu ildə Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin [[Böyük Britaniya]]nın paytaxtı Londonda keçirilmiş XI qurultayında Türk Xalqları Ümumdünya Assembleyasının Ağsaqqal Şurasının sədri olmuşdur. Hazırda Veteranlar Şurasının sədri kimi Respublika Veteranlar Şurasının Plenum üzvüdür. === Dərslikləri === * Politologiya * Fəsəfə * Sosialist həyat tərzinin başlıca prinsipləri<ref>[http://elibrary.az/cgi/irbis64r/cgiirbis_64.exe?LNG=az&C21COM=S&I21DBN=IBIS&P21DBN=IBIS&S21FMT=fullwebr&S21ALL=%3C.%3EK%3Dpolitologiya%3C.%3E&Z21ID=&S21SRW=dz&S21SRD=&S21STN=1&S21REF=3&S21CNR=10 Dərsliklər] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Mükafatları == M. Teymurlu "[[Qızıl qələm mükafatı|Qızıl qələm]]" mükafatı laureatı; Müdafiə Nazirliyi və Ali Hərbi Komandanlıq Məktəbi tərəfindən 4 dəfə fəxri fərman və diplomlarla təltif edilmişdir.<ref>[http://azpress.az/index.php?sectionid=news&id=32605 ADU-da universitetin professoru Məhəmməd Teymurlunun 75 illik yubileyi]</ref> == Həmçinin bax == * [[Aysel Teymurzadə]] * [[Azərbaycan Dillər Universiteti]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://adu.edu.az/2018/04/f%C9%99ls%C9%99f%C9%99-v%C9%99-ictimai-elml%C9%99r-kafedrasi-2/ Fəlsəfə və ictimai elmlər kafedrası] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180630210026/http://adu.edu.az/2018/04/f%C9%99ls%C9%99f%C9%99-v%C9%99-ictimai-elml%C9%99r-kafedrasi-2/ |date=2018-06-30 }} * [http://modern.az/az/news/13877/#gsc.tab=0 "Biz teatrı sevirik"] * [http://modern.az/az/news/130978#gsc.tab=0 ADU-da "Türk sonetləri" kitabının təqdimatı] iztdmzkkmdckdad5cgts842y3jui4xh 0 551905 6600535 6080571 2022-08-29T06:38:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Rəssam |adı = Abdulla Məmmədov |orijinal adı = '''Məmmədov Abdulla Əliheydər oğlu''' |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 26.10.1963 |doğum yeri = {{AzSSR}}, [[Lerik rayonu]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |fəaliyyəti = |təhsili = Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq məktəbi, M.A.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutu |janrı = |stili = |tanınmış işləri = |hamiləri = |tələbəsi = |təsirlənib = |təsir edib = |mükafatları = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Abdulla Məmmədov''' — Azərbaycanlı rəssam. == Həyatı == '''Məmmədov Abdulla Əliheydər oğlu''' 26 oktyabr 1963-cü ildə [[Lerik rayonu]]nda anadan olmuşdur. O, 1965-ci ildə [[Əzim Əzimzadə]] adına Rəssamlıq məktəbini bitirdikdən sonra, 1971-ci ildə M. A. Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunda təhsil almışdır. Abdulla Məmmədov 1976-cı ildən [[Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı]]nın üzvüdür. Rəssamın əsərləri, [[Rusiya]]da, [[İran]]da, [[Türkiyə]]də nümayiş edilmiş, [[Xalça]]ları bir çox muzeylərdə saxlanılır. Dekorativ Tətbiqi sənət sahəsi üzrə fəaliyyət göstərən rəssam respublika və beynəlxalq sərgilərin fəal iştirakçısıdır.<ref>https://www.mi-news.az/az/content/news/109/Rəssamın-ikinci-fərdi-sərgisi.htm{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> <ref>https://azertag.az/xeber/Mingechevirde_tecrubeli_ressamin_ferdi_sergisi_achilmisdir-171324</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1963-cü ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:26 oktyabrda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə şəxslər]] [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə rəssamlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan rəssamları]] [[Kateqoriya:SSRİ rəssamları]] 2hw25y18kem0iznfx9kjvgghk2dq72x 0 553105 6599329 5711349 2022-08-28T14:32:56Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropada İslam]] → [[Kateqoriya:Avropada islam]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət |adı = İdil-Ural dövləti |orijinal_adı = İdel-Ural Ştatı<br>Идель-Урал-Штаты |statusu = [[Respublika]] |bayrağı = Flag of Idel-Ural State.svg |s1 = Rusiya İmperiyası |s1_bayrağı = Flag of Russia.svg |quruluş_ili = [[1917]] |süqut_ili = [[1918]] |x1 = Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası |x1_bayrağı = Flag of Tatar ASSR.svg |paytaxtı = [[Kazan]] |rəsmi_dilləri = [[Tatarca]], [[başqırdca]], [[çuvaşca]] |təxmini_əhalisi = 15 milyon nəfər |dini = [[İslam]], [[Şərqi pravoslav kilsəsi|Pravoslavlıq]], [[Tenqriçilik|Tanrıçılıq]] }} {{Tatarıstan tarixi}} '''İdil-Ural dövləti''' ({{lang-tt|İdel-Ural Ştatı/Идель-Урал-Штаты}}) — [[Rusiya vətəndaş müharibəsi]] zamanı, [[1917]]-ci ildə [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası|Rusiya]] ərazisində yaşayan [[Tatarlar|tatar]], [[Başqırdlar|başqırd]] və [[Çuvaşlar|çuvaş]] türklərinin birləşərək yaratdığı respublika. Paytaxtı [[Kazan|Kazan şəhəri]] olan İdil-Ural Dövlətinin 15 milyon nəfər əhalisi var idi. Bu dövlət də [[1918]]-ci ildə Rusiya tərəfindən işğal edildi.<ref>{{cite web |url=http://strateq.az/arashdirma/7858/xx-yuzilliyin-i-yarisinda-turk-dovl%C9%99tl%C9%99ri-color-red-arasddirma-color.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180716102656/http://strateq.az/arashdirma/7858/xx-yuzilliyin-i-yarisinda-turk-dovl%C9%99tl%C9%99ri-color-red-arasddirma-color.html |archivedate=2018-07-16 |title=XX yüzilliyin I yarısında türk dövlətləri |author=strateq.az |date=07 İyul 2015 |publisher=Namiq Hacıheydərli |accessdate=2018-07-13 |language=az |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://dak.az/arxivl%C9%99r/2017/03/14/idil-ural-turkl%C9%99ri-cuvaslar-tatarlar-basqirdlar/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180716103017/http://dak.az/arxivl%C9%99r/2017/03/14/idil-ural-turkl%C9%99ri-cuvaslar-tatarlar-basqirdlar/ |archivedate=2018-07-13 |title=İdil-Ural türkləri: çuvaşlar, tatarlar, başqırdlar |author=dak.az |date=Mart 14th, 2017|publisher= |accessdate=2018-07-13 |language= az}}</ref> == Tarixi == [[Volqaboyu]] türkləri tərəfindən yaradılmış Milli Məclis [[1917]]-ci il dekabrında İdil-Ural adlı dövlətin yaradılmasını elan etdi. Müxtəlif türkdilli xalqları birləşdirən bu dövlət hər hansı xalqın hökmranlığını yolverilməz sayırdı. [[Sədri Maqsudi Arsal|Sədri Maqsudi]]<nowiki/>nin başçılığı ilə hökumət də yaradıldı. Dövlətin tərkibinə [[Kazan quberniyası|Kazan]] və [[Ufa quberniyası|Ufa]] quberniyaları, [[Orenburq quberniyası|Orenburq]], [[Perm quberniya|Perm]], [[Vyatka quberniyası|Vyatka]], [[Samara quberniyası|Samara]] və [[Simbirsk quberniyası|Simbirsk]] quberniyalarının müəyyən əraziləri daxil ola bilərdi.<ref name=":0">{{cite web |url=http://enter.news/az/news/interesting/85128/sovet-hakimiyyetinin-ilk-illerinde-milli-mesele-bolshevikler-xalqlari-nece-aldatdi#.W0x1DdUzbIV |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170913112002/http://enter.news/az/news/interesting/85128/sovet-hakimiyyetinin-ilk-illerinde-milli-mesele-bolshevikler-xalqlari-nece-aldatdi |archivedate=2018-07-13 |title=Sovet hakimiyyətinin ilk illərində milli məsələ - Bolşeviklər xalqları necə aldatdı? |author=enter.news |date=12.09.2017 |publisher=Həsən Həsənovun “Nəriman Nərimanovun milli dövlətçilik baxışları və fəaliyyəti” əsəri |accessdate=2018-07-13 |language=az }} </ref> Milli Məclis Rusiyadan ayrılmaq məqsədini güdmədiyini bildirdi. Buna baxmayaraq, bolşeviklər belə dövlətin yaranmasına yol verə bilməzdilər. Bu məqsədlə [[Bolşevik İnqilabı|bolşeviklər]] milli təşkilatların başçılarını həbs etdilər. Bolşeviklərin belə hərəkəti bir çox milli ziyalıları və siyasətçiləri onlardan üz döndərməyə məcbur etdi.<ref name=":0" /> 18 mart [[1918]]-ci ildə dövlət Qızıl ordu tərəfindən işğal edilmişdir.<ref>Commissar and Mullah: Soviet-Muslim Policy from 1917 to 1924, Glenn L. Roberts, Universal-Publishers, 2007, s.178.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == *[[Əhməd Zəki Vəlidi Toğan]] == Xarici keçidlər == * [http://www.bulgars.ru/idur/chronicl.htm Валеев Рамзи Хроника «Забулачной республики»] {{ru}} * [http://ansar.ru/arhives/arch/leftprint03.01.12.html Ислам в Поволжье] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20050322095455/http://www.ansar.ru/arhives/arch/leftprint03.01.12.html |date=2005-03-22 }} {{ru}} * [http://www.azatliq.org/ Azatl?q.org новости об Идель-Урале] {{tt}} [[Kateqoriya:Avropanın tarixi dövlətləri]] [[Kateqoriya:Tatarıstan tarixi]] [[Kateqoriya:Avropanın tarixi müsəlman dövlətləri]] [[Kateqoriya:Avropada islam]] b911m5b2fxfe7gb5btxjsjx4fh5axaa 0 553421 6600803 6376372 2022-08-29T09:12:40Z Leila1717 182024 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qarabağ xan sarayı (dəqiqləşdirmə)}} {{Tarixi abidə |adı = Məhəmmədhəsən ağa sarayı |orijinal adı = |şəkil = |şəkil_izah = |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |şəhər = [[Şuşa]] |yerləşir = [[Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu]] |aidiyyatı = [[Məhəmmədhəsən ağa Sarıcalı-Cavanşir]] |sifarişçi = [[Pənahəli xan]] |əsas_tarixlər = Əsası qoyulub: [[1751]]-[[1753]] |üslubu = |material = |sayt = |vəziyyəti = |hündürlük = |nişanlama1 = UES |nişanlama1_rəsmiadı = |nişanlama1_vaxtı = 2001 |nişanlama1_tipi = Mədəni |nişanlama1_kriteriya = i,iv,v,vi |nişanlama1_nömrəsi = [http://whc.unesco.org/en/tentativelists/1574/ 1574] |nişanlama1_hissəsi = |nişanlama1_sərbəst1ad = Dövlət |nişanlama1_sərbəst1dəyər = Azərbaycan |nişanlama1_sərbəst2ad = Region |nişanlama1_sərbəst2dəyər = Avropa |nişanlama1_sərbəst3ad = |nişanlama1_sərbəst3dəyər = |nişanlama1_sərbəst3dəyər = |nişanlama2 = ATAMQ |nişanlama2_vaxtı = |nişanlama2_rəsmiadı = |nişanlama2_tipi = |nişanlama2_kriteriya = |nişanlama2_nömrəsi = [http://mct.gov.az/service/lang/az/page/20/nid/407/ 5031] |nişanlama2_hissəsi = |nişanlama2_sərbəst1ad = Kateqoriya |nişanlama2_sərbəst1dəyər = Saray |nişanlama2_sərbəst2ad = Əhəmiyyəti |nişanlama2_sərbəst2dəyər = Yerli əhəmiyyətli |nişanlama2_sərbəst3ad = |nişanlama2_sərbəst3dəyər = |Commons kateqoriyası = |Xəritəsi = }} '''Məhəmmədhəsən ağa sarayı''' — [[Şuşa]] şəhərinin [[Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu|tarixi mərkəzində]] yerləşən tarixi saraydır. Saray, Şuşa yaylasının cənub-şərqində sıldırım qayanın üstündə ucaldılmışdır. Saray, [[İbrahimxəlil xan]]ın böyük oğlu [[Məhəmmədhəsən ağa Sarıcalı-Cavanşir|Məhəmməd Həsən ağa]] və ailə üzvlərinə məxsus olmuşdur. 1796-cı ildə [[Şuşa]]nı ələ keçirən [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]] Məhəmməd Həsən ağa sarayında yaşamağa başlamış<ref name="Авалов36">{{Harvnb|Авалов|1977|p=36}}</ref> və 1797-ci ildə bu sarayda nökər Səfər Əli tərəfindən qətlə yetirilmişdir.<ref name="Авалов36"/> == Tarixi == [[Fayl:Şuşa qalasının və tarixi mərkəzinin planı az.jpg|200px|thumb|right|[[Şuşa]]nın tarixi mərkəzinin planında Məhəmmədhəsən ağa sarayının yerləşməsi]] [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycanın]] feodal dövrü qala-şəhərləri üçün xan sarayının yerləşdiyi qəsrlər xarakterikdir. XVIII əsrin əvvəllərindən formalaşmağa başlayan kiçik feodal dövlətləri olan xanlıqların paytaxtı olan yeni şəhərlərin memarlıq-planlaşdırma baxımından dominantı olan bu qəsrlərdə hökmdar və onun ailəsinin yaşaması, təhlükəsizliyi və fəaliyyətini təmin etmək üçün saray kompleksi və digər köməkçi binalar yerləşirdi.<ref name="Авалов23">{{Harvnb|Авалов|1977|p=23}}</ref> XVI – XVIII əsrlərdə Azərbaycanda hökmdar qəsrləri İçəri qala, Bala qala və ya [[Ərk qalası|Ərk]] (məsələn [[Təbriz]]də olduğu kimi) adlandırılırdı.<ref>{{cite book |last=Саламзаде |first=А. В. |title=Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. |date=1964 |location=Баку |pages=96}}</ref> Adətən feodal şəhərlərinin inşasına hökmdar qəsrinin inşasından başlanılırdı. Şuşa qalasının yerləşdiyi ərazi özünəməxsus strateji xüsusiyyətə malik olduğuna görə, qaladaxili qəsrlərin, o cümlədən Pənahəli xanın qəsrinin inşasına Şuşa qalasının inşası ilə eyni dövrdə başlanılmışdır.<ref name="Авалов23"/> [[Mirzə Adıgözəl bəy]]in məlumatına görə [[Pənahəli xan]]ın hakimiyyəti dövründə Şuşada xan ailəsinin üzvləri üçün ''"geniş binalar və hündür saraylar"'' inşa edilmişdi.<ref>{{cite book |last=Адигезал-бек |first=Мирза |title=Карабах-наме |date=1950 |location=Баку |pages=63}}</ref> [[Nikolay Dubrovin|N. Dubrovin]]in məlumatına görə, qalanın cənub-şərq tərəfindənki sıldırım qayanın üstündə ''"İbrahimxəlil xanın oğlu Məhəmmədhəsən ağanın kvadrat formalı sarayı"'' yerləşirdi.<ref name="Dubrovin209">{{cite book |last=Дубровин |first=Н. |title=История войны и владычества русских на Кавказе |date=1886 |location=СПб |pages=209 |edition=т.3}}</ref> 1796–1797-ci illərdə Şuşa qalasının işğalı zamanı [[Ağa Məhəmməd xan Qacar]] və əyanları bu sarayda məskunlaşmışdı.<ref name="Dubrovin209"/> Şuşa şəhərinin XIX əsrdə tərtib edilmiş planınlarında, o cümlədən 1837-ci ilə aid baş planda N. Dubrovinin göstərdiyi yerdə böyük ölçülərə malik kvadrat formalı bina göstərilmişdir. Həmin bina planlarda ''"Polkovnik Cəfərqulu ağanın evi"'' kimi qeyd edilmişdir.<ref name="Авалов39"/> Cəfərqulu ağa Məhəmmədhəsən ağanın oğlu və varisi olmuşdur.<ref name="Авалов39"/> == Memarlıq xüsusiyyətləri == Sarayın memarlıq xüsusiyyətləri və Ağa Məhəmməd xan Qacarın sarayda yaşadığı zaman istifadə etdiyi yataq otağının təsvirinə N. Dubrovinin əsərində rast gəlmək mümkündür. Sarayı təsvir edərkən, o, yazır: {{cquote|''Geniş darvaza, daxili həyətə aparır. Əsas fasad boyunca yerləşmiş qapalı qalereyaların arxasında günəş şüalarından uğurla gizlədilmiş xan otaqları yerləşir. Bu yaxınlara qədər həmin otaqların yarım-açıq, [[Şəbəkə (memarlıq)|rəngli şüşələrdən yığılmış naxışlı pəncərələrindən]] günlərini yumşaq xalçalar üzərində, qulluqçularının əhatəsində hərəkətsiz keçirən Qarabağ hakimini görmək olardı...Parad otaqlarını saray əyanlarına güzəştə gedən xan özü, yad gözlərdən kənarda yerləşən kiçik otaqda yatırdı. Onun sevimli nökərləri Abbas bəy və Səfər Əli xanın otağı yerləşən dəhlizdəki digər iki otaqda yaşayırdılar. Xanın yaşadığı tutqun otaqda heç bir mebel yox idi. Hökmdarın ayağını soyuq daşlardan qorumaq üçün bütün döşəmə tamamilə xalçalarla örtülmüşdü. Divar yaxınlığında xanın, o zaman məşhur olan, həm yataq, həm oturacaq, həm də parad oturacağı kimi istifadə etdiyi taxt yerləşir. Mirvari və zinətli daşlarla sıx bəzədilmiş parça bu taxtdan sallanaraq döşəməyə kimi çatırdı. Zinətli örtüyün ortasında bəzədilməmiş boş yer xanın oturması üçün nəzərdə tutulmuşdu. Bu hissədən parçanın al qırmızı məxmər olması görünürdü. Uzun kürk geyinmiş və belini qırmızı şalla bağlamış xan bardaş quraraq burada əyləşər və ziyarətçilərini qəbul edərdi.''<ref name="Dubrovin209-210">{{cite book |last=Дубровин |first=Н. |title=История войны и владычества русских на Кавказе |date=1886 |location=СПб |pages=209-210 |edition=т.3}}</ref>}} [[Elturan Avalov|E. Avalov]] XIX əsrin şəhər planına əsasən sarayın daxili həyətinin də kvadrat formalı olduğunu qeyd edir.<ref name="Авалов39">{{Harvnb|Авалов|1977|p=39}}</ref> 1843-cü ildə Şuşaya səfər etmiş [[Prussiya]] dövlət xadimi və yazıçı [[:en:August von Haxthausen|Avqust fon Haksthauzen]] həmin sarayın xarici görünüş baxımından ətrafdakı binalardan çox fərqlənmədiyini qeyd edir.<ref>{{cite book |title=Закавказский край. Путевые впечетления и воспоитнания барона Августа фон Гакстгаузена |date=1857 |location=СПб |pages=149 |edition=ч. II|url=http://www.litfund.ru/auction/58s2/47/}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{cite book|last=Авалов|first=Э. В.|title=Архитектура города Шуши и проблемы сохранения его исторического облика|date=1977|publisher=Элм|location=Баку}} * {{cite book |last=Фатуллаев |first=Ш. С. |title=Памятники Шуши |date=1970 |location=Баку |pages=}} * {{cite book |last=Саламзаде |first=А. В. |title=Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. |date=1964 |location=Баку |pages=}} * {{cite book |last=Дубровин |first=Н. |title=История войны и владычества русских на Кавказе |date=1886 |location=СПб|edition=т.3}} == Həmçinin bax == * [[Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu]] {{Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu}} {{Azərbaycan sarayları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan memarlığı]] [[Kateqoriya:Azərbaycan sarayları]] [[Kateqoriya:Qarabağ abidələri]] [[Kateqoriya:Qarabağ xanlığı]] [[Kateqoriya:Şuşa abidələri]] [[Kateqoriya:Arran memarlıq məktəbi]] [[Kateqoriya:1751-ci ildə tamamlanmış tikililər]] [[Kateqoriya:Şuşa qalası]] [[Kateqoriya:Şuşanın görməli yerləri]] pbykcylgfk9zwqgqlh32w3pb8lmfk7f 14 553968 6599362 6155477 2022-08-28T14:35:26Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XVIII əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|18th-century mosques}} [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*18]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə tikilmiş dini binalar|Məscidlər]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə islam|Məscidlər]] ggmxzmttns69yqzvpsqax5kn7roysxe 14 553969 6599344 6155473 2022-08-28T14:33:50Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XVIII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*18]] kxjw8bzaiew5ieb80o73anytw1gutg5 6599361 6599344 2022-08-28T14:35:25Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XVIII əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XVIII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*18]] kxjw8bzaiew5ieb80o73anytw1gutg5 14 553970 6599337 5983705 2022-08-28T14:33:32Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əsrlərə görə din| ]] [[Kateqoriya:İslam tarixi]] d4mof2h9s3e076mer0yt94ftpe3gb0o 14 553974 6599365 6155476 2022-08-28T14:35:36Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XIX əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XIX əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|19th-century mosques}} [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*19]] [[Kateqoriya:XIX əsrdə tikilmiş dini binalar|Məscidlər]] [[Kateqoriya:XIX əsrdə islam|Məscidlər]] 25dokvgi8s9fde01ehc1hw1mb4umscj 14 553976 6599345 6155472 2022-08-28T14:33:54Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XIX əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*19]] k156u6k5la4ru6lxu1omiy5jbaiy3yy 6599364 6599345 2022-08-28T14:35:36Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XIX əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XIX əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XIX əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*19]] k156u6k5la4ru6lxu1omiy5jbaiy3yy 1 556248 6599460 4382437 2022-08-28T15:12:26Z Solavirum 95249 Solavirum [[Müzakirə:106 saylı avtobusun partladılması]] səhifəsinin adını [[Müzakirə:Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{VikiLayihə Azərbaycan tarixi|əhəmiyyət=Az|keyfiyyət=II}} j22mqk2o4rc5767wowxgs0fsdae61s8 0 558585 6600142 6489243 2022-08-28T23:38:56Z Alexman2021 180228 wikitext text/x-wiki {{Formula 1 pilotu |adı = Stoffel Vandorn |orijinal adı = [[Niderland dili|nid.]] Stoffel Vandoorne |şəkil = Stoffel Vandoorne IAA 2019.jpg |şəklin ölçüsü = {{{şəkil miqyası}}} |şəklin izahı = {{{şəkil məlumat}}} |tam adı = {{{tam adı}}} |təxəllüsü = {{{təxəllüsü}}} |doğum tarixi = [[26 mart]] [[1992]] |doğum yeri = [[Kortreyk]] |vəfatı = {{{vəfatı}}} |vəfat yeri = {{{vəfat yeri}}} |vəfat səbəbi = {{{vəfat səbəbi}}} |ölkə = {{BEL}} |maşın = №2 |komanda = [[McLaren|McLaren F1 Team]] |yarış sayı = 25 (24 start) |çempionluq = {{{çempionluq}}} |birincilik = {{{birincilik}}} |cəmi xal = 22 |poul sayı = 0 |podium = 0 |rekord dərəcə = 0 |birinci yarış = [[2016 Bəhreyn Qran Prisi]] |ilk birincilik = {{{ilk birincilik}}} |mövqeyi = 16 (8 xal) }} '''Stoffel Vandorn''' ([[Niderland dili|nid.]] Stoffel Vandoorne, d. [[26 mart]] [[1992]] [[Kortreyk]], [[Belçika]]) — [[Belçika]] yarışçısı, [[McLaren]] komandasında [[Formula-1]] pilotu. == Karyera == === Kartinq === Vandorn karyerasına 1998-ci ildə - 6 yaşında kartinq ilə başladı. 2008-ci ildə Belçika KF2 çempion, 2009-cu ildə KF2 kateqoriyasında Dünya Kubokunda ikinci oldu. <ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.stoffelvandoorne.com/about/timeline.aspx |access-date=2018-08-24 |archive-date=2011-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110716144910/http://www.stoffelvandoorne.com/about/timeline.aspx |url-status=dead }}</ref> === Formula Reno === 2010-cu ildə Vandorn Formula-Renault 1.6-a getdi <ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.autosportacademy.com/index.php?page=sais05&&ssPage=saisformcamp&&ssPage2=pil&&codeL=gb |access-date=2018-08-24 |archive-date=2017-07-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170730203500/http://www.autosportacademy.com/index.php?page=sais05&&ssPage=saisformcamp&&ssPage2=pil&&codeL=gb |url-status=dead }}</ref>. İlk cəhddə, o, ilini 6 qalibiyyətlə bitirərək seriyada ən yaxşı oldu.<ref>http://www.driverdb.com/standings/5844-2010/</ref> 2011-ci ildə daha yüksək səviyyəli sinifə - Eurocup Formula Renault 2.0-a getdi və orada KTR komandası çıxış etdi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://italiaracing.net/translatenews.asp?id=29502&cat=22&lang=en |access-date=2018-08-24 |archive-date=2011-10-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111008032144/http://italiaracing.net/translatenews.asp?id=29502&cat=22&lang=en |url-status=dead }}</ref> Mövsüm boyunca Macarıstanda bir podium və səkkiz dəfə xal qazanmaqla, sonda 5-ci oldu.<ref>http://www.driverdb.com/standings/129-2011/</ref> Vandorn paralel olaraq Formula Renault 2.0 Northern European Cup-ada qatıldı, burada mövsümün üçüncü pillədə 8 podium ilə bitirdi.<ref>http://www.driverdb.com/standings/304-2011/</ref> 2012-ci ildə Vandorn Eurocupda qaldı, lakin KTR komandasından çıxdı və Josef Kaufmann Racing komandasına getdi.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.autohebdo.fr/monoplaces/wsr/article-28-10-8822/251111-vandoorne-vise-le-titre-avec-kaufmann |access-date=2018-08-24 |archive-date=2015-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923205205/http://www.autohebdo.fr/monoplaces/wsr/article-28-10-8822/251111-vandoorne-vise-le-titre-avec-kaufmann |url-status=dead }}</ref> Ən yaxşı yeri, Vandorn 2012-ci ilin mövsümündə 10 xal fərqlə Danil Kvyatı qabaqlayaraq qazandı. Həmin mövsüm Vandorn adına 4 qələbə və 6 podium yazdı. Həmçinin, Vandoorn Formula Renault 2.0 NEC-də qeyri-daimi bir şəkildə çıxış etdi, burada o, iştirak etdiyi 7 yarışda 5 qalibiyyət qazandı və birini podiumda bitirdi. 2013-cü ildə Vandorn, Formula Renault 3.5-ə keçərək, açıq-təkərli çempionatlarda daha bir addım daha yüksəlmiş, burada Fortec Motorsport komandasında Robin Frijnsi əvəz etmişdir. Vandorn, mövsümün sonunda ikinci oldu, o yalnız Kevin Maqnussen yalnız arxasında qaldı. O, bu ili 4 qalibiyyət və 10 podium ilə tamamladı. === GP 2 === 2014-cü ilin yanvar ayında Vandornun ART Grand Prix komandası üçün GP2-də çıxış edəcəyi açıqlandı. İlk yarışdaca o komanda qələbəsini gətirdi. Ancaq sonra bəzi marşrutlarda ART komandası parametrləri ilə problem yaşamağa başlamışdı və buna görə bəzən Vandorn podiumda, bəzən də xal zonasında qalmağı bacardı. Mövsümün ikinci yarısı daha yaxşı idi. Son dörd ixtisasda Vandorn poul mövqeləri alaraq, GP2 rekordu təyin etdi. Nəticədə, Vandorn ilk mövsümündə 4 qalibiyyət (3 şənbə yarışları) və 6 podium ilə GP2 veteranı Jolyon Palmerin arxasında, 2-ci yerdə bitirdi. 2015-ci il ərzində yığılmış ballar Vandorna çempionluq namizədini qabaqlamağa imkan verdi. <ref>http://www.gp2series.com/News-Room/News/2015/10_October/Stanaway-on-top-as-Vandoorne-crowned-champion-/</ref> === Formula 1 === 2013-cü ilin fevral ayında Vandorn onun çıxışları və idarə heyətinin əməkdaşı Riçard Qoddard sayəsində "[[McLaren]]" gənclər inkişaf proqramına qoşulmuşdur.<ref>http://www.autosport.com/news/report.php/id/105609</ref> <ref>http://www.mclaren.com/formula1/team/young-driver-programme/stoffel-vandoorne-q-and-a/</ref> 2016-cı il aprelin 3-də yaralanan Alonsonu əvəz edən Vandorn Bəhreyn Qran Prisində çıxış etdi. Nəticə 10-cu yeri tutdu. 2016-cı ilin 3 sentyabrında Vandornun 2017-ci ildə McLarendə Fernando Alonsonun ortağı olacağı, bu rolu əvəz edən Censon Battonun karyerasının bitirəcəyi açıqlandı.<ref>https://www.f1news.ru/news/f1-115026.html</ref> 17 sentyabr 2017-ci ildə Sinqapurda yarışçıların şəxsi qeydləri zəngin olan Vandorn yeniləndi və 7-ci yeri tutdu. == Ümumi statistika == === Formula Reno 3.5 seriyası === {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! İl ! Komanda ! 1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7 ! 8 ! 9 ! 10 ! 11 ! 12 ! 13 ! 14 ! 15 ! 16 ! 17 ! {{Tooltip|Yer|Championship position}} ! Xal |- | 2013 ! Fortec Motorsports |style="background:#FFFFBF;"| '''Montsa'''<br><small>1</small> |style="background:#FFDF9F;"| Montsa<br><small>3</small> |style="background:#DFFFDF;"| Araqon<br><small>8</small> |style="background:#FFDF9F;"| Araqon<br><small>3</small> |style="background:#DFFFDF;"| Monte Karlo<br><small>9</small> |style="background:#CFCFFF;"| Spa Frankorsam<br><small>13</small> |style="background:#FFFFBF;"| Spa Frankorsam<br><small>1</small> |style="background:#FFFFBF;"| '''''Moscow Raceway'''''<br><small>1</small> |style="background:#FFFFBF;"| '''''Moscow Raceway'''''<br><small>1</small> |style="background:#EFCFFF;"| Red Bull Rinq<br><small></small> |style="background:#EFCFFF;"| Red Bull Rinq<br><small></small> |style="background:#DFFFDF;"| Hunqarorinq<br><small>4</small> |style="background:#DFDFDF;"| Hunqarorinq<br><small>2</small> |style="background:#DFDFDF;"| Pol Rikar<br><small>2</small> |style="background:#EFCFFF;"| Pol Rikar<br><small></small> |style="background:#FFDF9F;"| Barselona<br><small>3</small> |style="background:#DFDFDF;"| Barselona<br><small>2</small> |style="background:#DFDFDF;"| '''2-ci''' |style="background:#DFDFDF;"| '''214''' |} === GP 2 seriyası === {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%" ! İl ! Komanda ! 1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7 ! 8 ! 9 ! 10 ! 11 ! 12 ! 13 ! 14 ! 15 ! 16 ! 17 ! 18 ! 19 ! 20 ! 21 ! 22 ! Yer ! Xal |- | 2014 ! ART Grand Prix |style="background:#FFFFBF;"| Bəhreyn<br><small>1</small> |style="background:#CFCFFF;"| Bəhreyn<br><small>22</small> |style="background:#CFCFFF;"| Barselona<br><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| Barselona<br><small>10</small> |style="background:#CFCFFF;"| Monako<br><small>14</small> |style="background:#CFCFFF;"|Monako<br><small>13</small> |style="background:#DFDFDF;"| Red Bull Rinq<br><small>2</small> |style="background:#CFCFFF;"| Red Bull Rinq<br><small>15</small> |style="background:#FFDF9F;"| Silverstoun<br><small>3</small> |style="background:#CFCFFF;"| Silverstoun<br><small>9</small> |style="background:#DFDFDF;"| Hockenheimring<br><small>2</small> |style="background:#FFDF9F;"| Hockenheimring<br><small>3</small> |style="background:#DFFFDF;"| Hungaroring<br><small>7</small> |style="background:#FFFFBF;"| Hungaroring''<br><small>1</small> |style="background:#DFDFDF;"| '''Circuit de Spa-Francorchamp'''<br><small>2</small> |style="background:#DFFFDF;"| Circuit de Spa-Francorchamps<br><small>6</small> |style="background:#FFFFBF;"| '''Autodromo Nazionale Monza'''<br><small>1</small> |style="background:#CFCFFF;"| Autodromo Nazionale Monza<br><small>13</small> |style="background:#DFFFDF;"| '''Sochi Autodrom'''<br><small>5</small> |style="background:#DFDFDF;"| Sochi Autodrom<br><small>2</small> |style="background:#FFFFBF;"| '''Yas Marina Circuit'''<br><small>1</small> |style="background:#DFFFDF;"| '''Yas Marina Circuit'''<br><small>5</small> |style="background:#DFDFDF;"| '''2-ci''' |style="background:#DFDFDF;"| '''229''' |- | 2015 ! ART Grand Prix |style="background:#FFFFBF;"| '''Bahrain International Circuit'''<br><small>1</small> |style="background:#DFDFDF;"| Bahrain International Circuit<br><small>2</small> |style="background:#FFFFBF;"| '''Circuit de Catalunya'''<br><small>1</small> |style="background:#DFDFDF;"| ''Circuit de Catalunya''<br><small>2</small> |style="background:#FFFFBF;"| Circuit de Monaco<br><small>1</small> |style="background:#DFFFDF;"| ''Circuit de Monaco''<br><small>8</small> |style="background:#FFFFBF;"| '''Red Bull Ring'''<br><small>1</small> |style="background:#DFDFDF;"| Red Bull Ring<br><small>2</small> |style="background:#FFDF9F;"| Silverstone Circuit<br><small>3</small> |style="background:#CFCFFF;"| Silverstone Circuit<br><small>9</small> |style="background:#DFFFDF;"| Hungaroring<br><small>5</small> |style="background:#DFDFDF;"| ''Hungaroring''<br><small>2</small> |style="background:#FFFFBF;"| '''Circuit de Spa-Francorchamps'''<br><small>1</small> |style="background:#DFFFDF;"| ''Circuit de Spa-Francorchamps''<br><small>4</small> |style="background:#DFDFDF;"| Autodromo Nazionale Monza<br><small>2</small> |style="background:#FFDF9F;"| Autodromo Nazionale Monza<br><small>3</small> |style="background:#FFDF9F;"| ''Sochi Autodrom''<br><small>3</small> |style="background:#DFFFDF;"| Sochi Autodrom<br><small>4</small> |style="background:#FFFFBF;"| ''Bahrain International Circuit''<br><small>1</small> |style="background:#DFDFDF;"| Bahrain International Circuit<br><small>2</small> |style="background:#FFFFBF;"| Yas Marina Circuit<br><small>1</small> | Yas Marina Circuit<br><small></small> |style="background:#FFFFBF;"| '''1-ci''' |style="background:#FFFFBF;"| '''341.5''' |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == *[http://stoffelvandoorne.com/ Rəsmi sayt] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161204114403/http://stoffelvandoorne.com/ |date=2016-12-04 }} *[https://www.driverdb.com/drivers/stoffel-vandoorne/ Profil] [[Kateqoriya:Formula 1 pilotları]] 3woz0jpqnvh5jnozcz7fwng4q82k86o 0 561145 6600163 6563311 2022-08-29T01:05:21Z InternetArchiveBot 179784 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı =Sarsaz kəndi |orijinal_adı = {{Dil-ba|Һарыһаҙ}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon | lat_deg = 54 |lat_min = 47 |lat_sec = 46 | lon_deg = 53 |lon_min = 50 |lon_sec = 54 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =452630 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Sarsaz''' ({{Dil-ba|Һарыһаҙ}}, {{Dil-ru|Сарсаз}}) — [[Başqırdıstan Respublikası]]<nowiki/>nın [[Şaran rayonu]]<nowiki/>nda yerləşən kənd. Kənd [[Durtüylü kənd şurası]]<nowiki/>nın tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Şaran): 12&nbsp;km, * kənd sovetliyindən (Durtüylü): 11&nbsp;km. * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Kandrı stansiyası): 27&nbsp;km. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhali ! 2002<ref name=":1">[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более]{{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref> ! 2009<ref name=":2">[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }} {{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E%3A%3A%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref> ! 2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190517104742/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2019-05-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- |313 |{{Azalış}}299 |{{Azalış}}272 |} === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən [[Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)|Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına]] əsasən kənddə tatarlar (60%), [[başqırdlar]] (39%) üstünlük təşkil edir.<ref name=":2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|http://www.asmo-rb.ru|Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası|lang=ru}} [[Kateqoriya:Şaran rayonunun kəndləri]] no685j0y9kchxm1vhlzaje2erb3xgl0 6600189 6600163 2022-08-29T02:06:28Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = |rəsmi_adı =Sarsaz kəndi |orijinal_adı = {{Dil-ba|Һарыһаҙ}} |ölkə = Rusiya |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |CoordAddon | lat_deg = 54 |lat_min = 47 |lat_sec = 46 | lon_deg = 53 |lon_min = 50 |lon_sec = 54 |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = |ölkə xəritəsinin miqyası = 0 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |region növü = |region = |cədvəldə region = |rayon növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icma növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = |region xəritəsi = |rayon xəritəsi = |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = |statuslu = |sahəsi = |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = |əhalisi = |siyahıyaalma ili = |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = |dini tərkib = |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = |poçt_indeksi =452630 |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = |xəritə1 = }} '''Sarsaz''' ({{Dil-ba|Һарыһаҙ}}, {{Dil-ru|Сарсаз}}) — [[Başqırdıstan Respublikası]]nın [[Şaran rayonu]]nda yerləşən kənd. Kənd [[Durtüylü kənd şurası]]nın tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: * rayon mərkəzindən (Şaran): 12 km, * kənd sovetliyindən (Durtüylü): 11 km. * ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Kandrı stansiyası): 27 km. == Əhali == {| class="wikitable" |+ Əhali ! 2002<ref name=":1">[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов — райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более] {{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref> ! 2009<ref name=":2">[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }}{{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E%3A%3A%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref> ! 2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf 2010-cu il Ümumrusiya əhalisinin siyahıya alınması. Başqırdıstan Respublikası yaşayış məntəqələrində əhalinin sayı] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190517104742/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2019-05-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref> |- |313 |{{Azalış}}299 |{{Azalış}}272 |} === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən [[Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)|Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına]] əsasən kənddə tatarlar (60%), [[başqırdlar]] (39%) üstünlük təşkil edir.<ref name=":2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{rəsmi saytı|http://www.asmo-rb.ru|Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası|lang=ru}} [[Kateqoriya:Şaran rayonunun kəndləri]] 1anzax54f6tbcbn0f3z0dojqd316c2r 14 561798 6599360 6155466 2022-08-28T14:35:05Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XVII əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XVII əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*17]] [[Kateqoriya:XVII əsrdə islam|məscidlər]] 9bmld2erfcq71jhgfdhfe08rvf85kgm 14 561799 6599343 6155469 2022-08-28T14:33:48Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XVII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*17]] 415f0jhy84js18nlmu4l2enzrcx4wdc 6599359 6599343 2022-08-28T14:35:04Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XVII əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XVII əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XVII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*17]] 415f0jhy84js18nlmu4l2enzrcx4wdc 0 563095 6600140 6437421 2022-08-28T23:36:46Z Nicat49 31470 wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Armenia vs Azerbaijan.jpg|280px|thumb|Şahmat üzrə 2011-ci il komandalararası [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]]nda Ermənistan Azərbaycana qarşı. Ön planda [[Levon Aronyan]] ''(solda)'' və [[Teymur Rəcəbov]] ''(sağda)'' təsvir olunub.]] Kişilərdən ibarət şahmat üzrə Azərbaycan və Ermənistan yığma komandaları bir-biriləri ilə cəmi 15 dəfə qarşılaşıblar. Bu oyunların dördü [[Şahmat Olimpiadası]], üçü [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|dünya çempionatı]], səkkizi isə [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] çərçivəsində baş tutub. Oyunların 5-dən Azərbaycan, 5-dən isə Ermənistan qalib ayrılıb. 5 görüşdə heç-heçə qeydə alınıb. Komandalar arasında ilk görüş [[1997]]-ci ildə, son görüş isə [[2022]]-ci ildə baş tutub. Ermənistan yığması 3 dəfə Şahmat Olimpiadasının (2006, 2008, 2012), 1 dəfə isə dünya (2011) və Avropa (1999) çempionatının qalibi olub. Azərbaycan yığması Şahmat Olimpiadası və dünya çempionatında ciddi uğur qazana bilməsə də, 3 dəfə qitə birinciliyinin (2009, 2013, 2017) qalibi adını qazanıb. == Olimpiada == === 38-ci Şahmat Olimpiadası. Drezden, Almaniya (2008) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2757)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=38th Chess Olympiad: Dresden 2008 |url=http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930220452/http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2731)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2679)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2703)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2642)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2631)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2629)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 39-cu Şahmat Olimpiadası. Xantı-Mansi, Rusiya (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2756)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2783)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=39th Chess Olympiad: Khanty-Mansiysk 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930224956/http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2748)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2677)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2611)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2639)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 43-cü Şahmat Olimpiadası. Batumi, Gürcüstan (2018) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2820)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2780)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=43rd Olympiad Batumi 2018 Open |url=http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930225217/http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2660)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2699)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2597)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} == Dünya çempionatı == === 7-ci dünya çempionatı. Bursa, Türkiyə (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2781)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=7th World Team Chess Championship: Bursa 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930230458/http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2678)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2647)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2641)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2627)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 8-ci dünya çempionatı. Ninqbo, Çin (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2744)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2805)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=8th World Team Chess Championship: Ningbo 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180423/http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2760)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2679)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2667)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2663)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 9-cu dünya çempionatı. Antalya, Türkiyə (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=9th World Team Chess Championship: Antalya 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180937/http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2653)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Nicat Məmmədov (şahmatçı)|Nicat Məmmədov]] ''(rey: 2616)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2559)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Avropa çempionatı == === 11-ci Avropa çempionatı. Pula, Xorvatiya (1997) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Sərxan Quliyev]] ''(rey: 2425)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2655)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=11th European Team Chess Championship: Pula 1997 |url=http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001182040/http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Aydın Hüseynov (şahmatçı)|Aydın Hüseynov]] ''(rey: 2430)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Rafael Vaqanyan]] ''(rey: 2585)'' |- |3||align=left|[[Anar Allahverdiyev]] ''(rey: 2380)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Smbat Lputyan]] ''(rey: 2615)'' |- |4||align=left|[[Rauf Hacılı]] ''(rey: 2290)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Aşot Anastasiyan]] ''(rey: 2575)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''½–3½''' |} === 16-cı Avropa çempionatı. Heraklion, Yunanıstan (2007) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2752)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2741)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=16th European Team Chess Championship: Heraklion 2007 |url=http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002225145/http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2742)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2713)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2663)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2673)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2582)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Karen Asriyan]] ''(rey: 2623)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 17-ci Avropa çempionatı. Novi Sad, Serbiya (2009) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2773)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=17th European Team Chess Championship: Novi Sad 2009 |url=http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002230830/http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2740)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2698)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2667)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2678)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2602)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 18-ci Avropa çempionatı. Porto-Karas, Yunanıstan (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2781)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2802)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=18th European Team Chess Championship: Porto Carras 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002232315/http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2710)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2636)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2671)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''3–1''' |} === 19-cu Avropa çempionatı. Varşava, Polşa (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=19th European Team Chess Championship: Warsaw 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003225612/http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2715)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2607)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 21-ci Avropa çempionatı. Krit, Yunanıstan (2017) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2791)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=21st European Team Chess Championship: Hersonissos 2017 |url=http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003230612/http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2671)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2702)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2657)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2678)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2642)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 22-ci Avropa çempionatı. Batumi, Gürcüstan (2019) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2767)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2758)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=22nd European Team Chess Championship 2019 Open |url=http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=2 dekabr |archiveurl=https://archive.today/20191201233530/http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2019-12-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2643)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2690)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2650)'' |- |4||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2593)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2599)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 23-cü Avropa çempionatı. Çatej, Sloveniya (2021) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2664)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=23rd European Team Chess Championship 2021 - Open |url=https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |website=Chess-results.com |accessdate=5 aprel 2022 |archiveurl=https://archive.today/20220405022321/https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |archivedate=2022-04-05 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2763)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2624)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2673)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2622)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2634)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Samverl Ter-Sahakyan]] ''(rey: 2615)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Ümumi statistika == {| class="wikitable" style="text-align: center;" ! Turnir ! Azərbaycanın qələbəsi ! Heç-heçə ! Ermənistanın qələbəsi |- | [[Şahmat Olimpiadası]] | 2 || 0 || 1 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|Dünya çempionatı]] | 1 || 2 || 0 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] | 2 || 3 || 3 |- ! Cəmi ! 5 !! 5 !! 4 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda şahmat]] 5nxm05wvewzxlt6orxvme9m3pb9scm8 6600145 6600140 2022-08-28T23:45:48Z Nicat49 31470 /* 43-cü Şahmat Olimpiadası. Batumi, Gürcüstan (2018) */ wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Armenia vs Azerbaijan.jpg|280px|thumb|Şahmat üzrə 2011-ci il komandalararası [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]]nda Ermənistan Azərbaycana qarşı. Ön planda [[Levon Aronyan]] ''(solda)'' və [[Teymur Rəcəbov]] ''(sağda)'' təsvir olunub.]] Kişilərdən ibarət şahmat üzrə Azərbaycan və Ermənistan yığma komandaları bir-biriləri ilə cəmi 15 dəfə qarşılaşıblar. Bu oyunların dördü [[Şahmat Olimpiadası]], üçü [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|dünya çempionatı]], səkkizi isə [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] çərçivəsində baş tutub. Oyunların 5-dən Azərbaycan, 5-dən isə Ermənistan qalib ayrılıb. 5 görüşdə heç-heçə qeydə alınıb. Komandalar arasında ilk görüş [[1997]]-ci ildə, son görüş isə [[2022]]-ci ildə baş tutub. Ermənistan yığması 3 dəfə Şahmat Olimpiadasının (2006, 2008, 2012), 1 dəfə isə dünya (2011) və Avropa (1999) çempionatının qalibi olub. Azərbaycan yığması Şahmat Olimpiadası və dünya çempionatında ciddi uğur qazana bilməsə də, 3 dəfə qitə birinciliyinin (2009, 2013, 2017) qalibi adını qazanıb. == Olimpiada == === 38-ci Şahmat Olimpiadası. Drezden, Almaniya (2008) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2757)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=38th Chess Olympiad: Dresden 2008 |url=http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930220452/http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2731)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2679)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2703)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2642)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2631)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2629)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 39-cu Şahmat Olimpiadası. Xantı-Mansi, Rusiya (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2756)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2783)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=39th Chess Olympiad: Khanty-Mansiysk 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930224956/http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2748)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2677)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2611)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2639)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 44-cü Şahmat Olimpiadası. Çennai, Hindistan (2022) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2698)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=44th Chess Olympiad 2022 Open|url=https://chess-results.com/tnr653631.aspx?lan=1&art=3&rd=10&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=29 avqust 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220828234439/https://chess-results.com/tnr653631.aspx?lan=1&art=3&rd=10&flag=30 |archivedate=2022-08-29 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2668)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2634)'' |- |3||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2638)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Manuel Petrosyan]] ''(rey: 2610)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2633)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2591)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1–3''' |} == Dünya çempionatı == === 7-ci dünya çempionatı. Bursa, Türkiyə (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2781)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=7th World Team Chess Championship: Bursa 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930230458/http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2678)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2647)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2641)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2627)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 8-ci dünya çempionatı. Ninqbo, Çin (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2744)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2805)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=8th World Team Chess Championship: Ningbo 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180423/http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2760)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2679)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2667)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2663)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 9-cu dünya çempionatı. Antalya, Türkiyə (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=9th World Team Chess Championship: Antalya 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180937/http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2653)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Nicat Məmmədov (şahmatçı)|Nicat Məmmədov]] ''(rey: 2616)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2559)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Avropa çempionatı == === 11-ci Avropa çempionatı. Pula, Xorvatiya (1997) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Sərxan Quliyev]] ''(rey: 2425)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2655)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=11th European Team Chess Championship: Pula 1997 |url=http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001182040/http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Aydın Hüseynov (şahmatçı)|Aydın Hüseynov]] ''(rey: 2430)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Rafael Vaqanyan]] ''(rey: 2585)'' |- |3||align=left|[[Anar Allahverdiyev]] ''(rey: 2380)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Smbat Lputyan]] ''(rey: 2615)'' |- |4||align=left|[[Rauf Hacılı]] ''(rey: 2290)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Aşot Anastasiyan]] ''(rey: 2575)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''½–3½''' |} === 16-cı Avropa çempionatı. Heraklion, Yunanıstan (2007) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2752)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2741)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=16th European Team Chess Championship: Heraklion 2007 |url=http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002225145/http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2742)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2713)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2663)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2673)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2582)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Karen Asriyan]] ''(rey: 2623)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 17-ci Avropa çempionatı. Novi Sad, Serbiya (2009) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2773)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=17th European Team Chess Championship: Novi Sad 2009 |url=http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002230830/http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2740)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2698)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2667)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2678)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2602)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 18-ci Avropa çempionatı. Porto-Karas, Yunanıstan (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2781)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2802)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=18th European Team Chess Championship: Porto Carras 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002232315/http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2710)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2636)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2671)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''3–1''' |} === 19-cu Avropa çempionatı. Varşava, Polşa (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=19th European Team Chess Championship: Warsaw 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003225612/http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2715)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2607)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 21-ci Avropa çempionatı. Krit, Yunanıstan (2017) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2791)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=21st European Team Chess Championship: Hersonissos 2017 |url=http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003230612/http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2671)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2702)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2657)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2678)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2642)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 22-ci Avropa çempionatı. Batumi, Gürcüstan (2019) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2767)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2758)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=22nd European Team Chess Championship 2019 Open |url=http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=2 dekabr |archiveurl=https://archive.today/20191201233530/http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2019-12-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2643)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2690)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2650)'' |- |4||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2593)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2599)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 23-cü Avropa çempionatı. Çatej, Sloveniya (2021) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2664)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=23rd European Team Chess Championship 2021 - Open |url=https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |website=Chess-results.com |accessdate=5 aprel 2022 |archiveurl=https://archive.today/20220405022321/https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |archivedate=2022-04-05 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2763)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2624)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2673)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2622)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2634)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Samverl Ter-Sahakyan]] ''(rey: 2615)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Ümumi statistika == {| class="wikitable" style="text-align: center;" ! Turnir ! Azərbaycanın qələbəsi ! Heç-heçə ! Ermənistanın qələbəsi |- | [[Şahmat Olimpiadası]] | 2 || 0 || 1 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|Dünya çempionatı]] | 1 || 2 || 0 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] | 2 || 3 || 3 |- ! Cəmi ! 5 !! 5 !! 4 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda şahmat]] ch2x9j4pt3vh6yyx00uqpvuh0n7uy5g 6600146 6600145 2022-08-28T23:46:34Z Nicat49 31470 [[Special:Contributions/Nicat49|Nicat49]] ([[User talk:Nicat49|müzakirə]]) tərəfindən edilmiş 6600145 nömrəli redaktə geri qaytarıldı wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Armenia vs Azerbaijan.jpg|280px|thumb|Şahmat üzrə 2011-ci il komandalararası [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]]nda Ermənistan Azərbaycana qarşı. Ön planda [[Levon Aronyan]] ''(solda)'' və [[Teymur Rəcəbov]] ''(sağda)'' təsvir olunub.]] Kişilərdən ibarət şahmat üzrə Azərbaycan və Ermənistan yığma komandaları bir-biriləri ilə cəmi 15 dəfə qarşılaşıblar. Bu oyunların dördü [[Şahmat Olimpiadası]], üçü [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|dünya çempionatı]], səkkizi isə [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] çərçivəsində baş tutub. Oyunların 5-dən Azərbaycan, 5-dən isə Ermənistan qalib ayrılıb. 5 görüşdə heç-heçə qeydə alınıb. Komandalar arasında ilk görüş [[1997]]-ci ildə, son görüş isə [[2022]]-ci ildə baş tutub. Ermənistan yığması 3 dəfə Şahmat Olimpiadasının (2006, 2008, 2012), 1 dəfə isə dünya (2011) və Avropa (1999) çempionatının qalibi olub. Azərbaycan yığması Şahmat Olimpiadası və dünya çempionatında ciddi uğur qazana bilməsə də, 3 dəfə qitə birinciliyinin (2009, 2013, 2017) qalibi adını qazanıb. == Olimpiada == === 38-ci Şahmat Olimpiadası. Drezden, Almaniya (2008) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2757)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=38th Chess Olympiad: Dresden 2008 |url=http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930220452/http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2731)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2679)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2703)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2642)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2631)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2629)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 39-cu Şahmat Olimpiadası. Xantı-Mansi, Rusiya (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2756)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2783)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=39th Chess Olympiad: Khanty-Mansiysk 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930224956/http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2748)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2677)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2611)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2639)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 43-cü Şahmat Olimpiadası. Batumi, Gürcüstan (2018) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2820)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2780)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=43rd Olympiad Batumi 2018 Open |url=http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930225217/http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2660)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2699)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2597)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} == Dünya çempionatı == === 7-ci dünya çempionatı. Bursa, Türkiyə (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2781)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=7th World Team Chess Championship: Bursa 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930230458/http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2678)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2647)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2641)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2627)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 8-ci dünya çempionatı. Ninqbo, Çin (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2744)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2805)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=8th World Team Chess Championship: Ningbo 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180423/http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2760)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2679)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2667)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2663)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 9-cu dünya çempionatı. Antalya, Türkiyə (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=9th World Team Chess Championship: Antalya 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180937/http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2653)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Nicat Məmmədov (şahmatçı)|Nicat Məmmədov]] ''(rey: 2616)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2559)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Avropa çempionatı == === 11-ci Avropa çempionatı. Pula, Xorvatiya (1997) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Sərxan Quliyev]] ''(rey: 2425)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2655)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=11th European Team Chess Championship: Pula 1997 |url=http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001182040/http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Aydın Hüseynov (şahmatçı)|Aydın Hüseynov]] ''(rey: 2430)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Rafael Vaqanyan]] ''(rey: 2585)'' |- |3||align=left|[[Anar Allahverdiyev]] ''(rey: 2380)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Smbat Lputyan]] ''(rey: 2615)'' |- |4||align=left|[[Rauf Hacılı]] ''(rey: 2290)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Aşot Anastasiyan]] ''(rey: 2575)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''½–3½''' |} === 16-cı Avropa çempionatı. Heraklion, Yunanıstan (2007) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2752)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2741)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=16th European Team Chess Championship: Heraklion 2007 |url=http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002225145/http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2742)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2713)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2663)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2673)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2582)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Karen Asriyan]] ''(rey: 2623)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 17-ci Avropa çempionatı. Novi Sad, Serbiya (2009) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2773)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=17th European Team Chess Championship: Novi Sad 2009 |url=http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002230830/http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2740)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2698)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2667)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2678)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2602)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 18-ci Avropa çempionatı. Porto-Karas, Yunanıstan (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2781)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2802)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=18th European Team Chess Championship: Porto Carras 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002232315/http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2710)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2636)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2671)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''3–1''' |} === 19-cu Avropa çempionatı. Varşava, Polşa (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=19th European Team Chess Championship: Warsaw 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003225612/http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2715)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2607)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 21-ci Avropa çempionatı. Krit, Yunanıstan (2017) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2791)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=21st European Team Chess Championship: Hersonissos 2017 |url=http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003230612/http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2671)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2702)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2657)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2678)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2642)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 22-ci Avropa çempionatı. Batumi, Gürcüstan (2019) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2767)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2758)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=22nd European Team Chess Championship 2019 Open |url=http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=2 dekabr |archiveurl=https://archive.today/20191201233530/http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2019-12-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2643)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2690)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2650)'' |- |4||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2593)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2599)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 23-cü Avropa çempionatı. Çatej, Sloveniya (2021) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2664)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=23rd European Team Chess Championship 2021 - Open |url=https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |website=Chess-results.com |accessdate=5 aprel 2022 |archiveurl=https://archive.today/20220405022321/https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |archivedate=2022-04-05 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2763)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2624)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2673)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2622)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2634)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Samverl Ter-Sahakyan]] ''(rey: 2615)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Ümumi statistika == {| class="wikitable" style="text-align: center;" ! Turnir ! Azərbaycanın qələbəsi ! Heç-heçə ! Ermənistanın qələbəsi |- | [[Şahmat Olimpiadası]] | 2 || 0 || 1 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|Dünya çempionatı]] | 1 || 2 || 0 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] | 2 || 3 || 3 |- ! Cəmi ! 5 !! 5 !! 4 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda şahmat]] 5nxm05wvewzxlt6orxvme9m3pb9scm8 6600147 6600146 2022-08-28T23:46:45Z Nicat49 31470 /* 43-cü Şahmat Olimpiadası. Batumi, Gürcüstan (2018) */ wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Armenia vs Azerbaijan.jpg|280px|thumb|Şahmat üzrə 2011-ci il komandalararası [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]]nda Ermənistan Azərbaycana qarşı. Ön planda [[Levon Aronyan]] ''(solda)'' və [[Teymur Rəcəbov]] ''(sağda)'' təsvir olunub.]] Kişilərdən ibarət şahmat üzrə Azərbaycan və Ermənistan yığma komandaları bir-biriləri ilə cəmi 15 dəfə qarşılaşıblar. Bu oyunların dördü [[Şahmat Olimpiadası]], üçü [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|dünya çempionatı]], səkkizi isə [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] çərçivəsində baş tutub. Oyunların 5-dən Azərbaycan, 5-dən isə Ermənistan qalib ayrılıb. 5 görüşdə heç-heçə qeydə alınıb. Komandalar arasında ilk görüş [[1997]]-ci ildə, son görüş isə [[2022]]-ci ildə baş tutub. Ermənistan yığması 3 dəfə Şahmat Olimpiadasının (2006, 2008, 2012), 1 dəfə isə dünya (2011) və Avropa (1999) çempionatının qalibi olub. Azərbaycan yığması Şahmat Olimpiadası və dünya çempionatında ciddi uğur qazana bilməsə də, 3 dəfə qitə birinciliyinin (2009, 2013, 2017) qalibi adını qazanıb. == Olimpiada == === 38-ci Şahmat Olimpiadası. Drezden, Almaniya (2008) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2757)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=38th Chess Olympiad: Dresden 2008 |url=http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930220452/http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2731)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2679)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2703)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2642)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2631)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2629)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 39-cu Şahmat Olimpiadası. Xantı-Mansi, Rusiya (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2756)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2783)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=39th Chess Olympiad: Khanty-Mansiysk 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930224956/http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2748)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2677)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2611)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2639)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 43-cü Şahmat Olimpiadası. Batumi, Gürcüstan (2018) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2820)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2780)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=43rd Olympiad Batumi 2018 Open |url=http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930225217/http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2660)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2699)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2597)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 44-cü Şahmat Olimpiadası. Çennai, Hindistan (2022) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2698)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=44th Chess Olympiad 2022 Open|url=https://chess-results.com/tnr653631.aspx?lan=1&art=3&rd=10&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=29 avqust 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220828234439/https://chess-results.com/tnr653631.aspx?lan=1&art=3&rd=10&flag=30 |archivedate=2022-08-29 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2668)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2634)'' |- |3||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2638)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Manuel Petrosyan]] ''(rey: 2610)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2633)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2591)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1–3''' |} == Dünya çempionatı == === 7-ci dünya çempionatı. Bursa, Türkiyə (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2781)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=7th World Team Chess Championship: Bursa 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930230458/http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2678)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2647)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2641)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2627)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 8-ci dünya çempionatı. Ninqbo, Çin (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2744)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2805)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=8th World Team Chess Championship: Ningbo 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180423/http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2760)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2679)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2667)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2663)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 9-cu dünya çempionatı. Antalya, Türkiyə (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=9th World Team Chess Championship: Antalya 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180937/http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2653)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Nicat Məmmədov (şahmatçı)|Nicat Məmmədov]] ''(rey: 2616)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2559)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Avropa çempionatı == === 11-ci Avropa çempionatı. Pula, Xorvatiya (1997) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Sərxan Quliyev]] ''(rey: 2425)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2655)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=11th European Team Chess Championship: Pula 1997 |url=http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001182040/http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Aydın Hüseynov (şahmatçı)|Aydın Hüseynov]] ''(rey: 2430)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Rafael Vaqanyan]] ''(rey: 2585)'' |- |3||align=left|[[Anar Allahverdiyev]] ''(rey: 2380)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Smbat Lputyan]] ''(rey: 2615)'' |- |4||align=left|[[Rauf Hacılı]] ''(rey: 2290)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Aşot Anastasiyan]] ''(rey: 2575)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''½–3½''' |} === 16-cı Avropa çempionatı. Heraklion, Yunanıstan (2007) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2752)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2741)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=16th European Team Chess Championship: Heraklion 2007 |url=http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002225145/http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2742)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2713)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2663)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2673)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2582)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Karen Asriyan]] ''(rey: 2623)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 17-ci Avropa çempionatı. Novi Sad, Serbiya (2009) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2773)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=17th European Team Chess Championship: Novi Sad 2009 |url=http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002230830/http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2740)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2698)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2667)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2678)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2602)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 18-ci Avropa çempionatı. Porto-Karas, Yunanıstan (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2781)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2802)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=18th European Team Chess Championship: Porto Carras 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002232315/http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2710)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2636)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2671)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''3–1''' |} === 19-cu Avropa çempionatı. Varşava, Polşa (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=19th European Team Chess Championship: Warsaw 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003225612/http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2715)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2607)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 21-ci Avropa çempionatı. Krit, Yunanıstan (2017) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2791)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=21st European Team Chess Championship: Hersonissos 2017 |url=http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003230612/http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2671)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2702)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2657)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2678)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2642)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 22-ci Avropa çempionatı. Batumi, Gürcüstan (2019) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2767)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2758)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=22nd European Team Chess Championship 2019 Open |url=http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=2 dekabr |archiveurl=https://archive.today/20191201233530/http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2019-12-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2643)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2690)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2650)'' |- |4||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2593)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2599)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 23-cü Avropa çempionatı. Çatej, Sloveniya (2021) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2664)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=23rd European Team Chess Championship 2021 - Open |url=https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |website=Chess-results.com |accessdate=5 aprel 2022 |archiveurl=https://archive.today/20220405022321/https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |archivedate=2022-04-05 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2763)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2624)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2673)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2622)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2634)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Samverl Ter-Sahakyan]] ''(rey: 2615)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Ümumi statistika == {| class="wikitable" style="text-align: center;" ! Turnir ! Azərbaycanın qələbəsi ! Heç-heçə ! Ermənistanın qələbəsi |- | [[Şahmat Olimpiadası]] | 2 || 0 || 1 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|Dünya çempionatı]] | 1 || 2 || 0 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] | 2 || 3 || 3 |- ! Cəmi ! 5 !! 5 !! 4 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda şahmat]] jkqal5295i9pd2hiugpqrz59dzc31x7 6600148 6600147 2022-08-28T23:47:20Z Nicat49 31470 /* Ümumi statistika */ wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Armenia vs Azerbaijan.jpg|280px|thumb|Şahmat üzrə 2011-ci il komandalararası [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]]nda Ermənistan Azərbaycana qarşı. Ön planda [[Levon Aronyan]] ''(solda)'' və [[Teymur Rəcəbov]] ''(sağda)'' təsvir olunub.]] Kişilərdən ibarət şahmat üzrə Azərbaycan və Ermənistan yığma komandaları bir-biriləri ilə cəmi 15 dəfə qarşılaşıblar. Bu oyunların dördü [[Şahmat Olimpiadası]], üçü [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|dünya çempionatı]], səkkizi isə [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] çərçivəsində baş tutub. Oyunların 5-dən Azərbaycan, 5-dən isə Ermənistan qalib ayrılıb. 5 görüşdə heç-heçə qeydə alınıb. Komandalar arasında ilk görüş [[1997]]-ci ildə, son görüş isə [[2022]]-ci ildə baş tutub. Ermənistan yığması 3 dəfə Şahmat Olimpiadasının (2006, 2008, 2012), 1 dəfə isə dünya (2011) və Avropa (1999) çempionatının qalibi olub. Azərbaycan yığması Şahmat Olimpiadası və dünya çempionatında ciddi uğur qazana bilməsə də, 3 dəfə qitə birinciliyinin (2009, 2013, 2017) qalibi adını qazanıb. == Olimpiada == === 38-ci Şahmat Olimpiadası. Drezden, Almaniya (2008) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2757)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=38th Chess Olympiad: Dresden 2008 |url=http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930220452/http://www.olimpbase.org/2008/2008fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2731)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2679)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2703)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2642)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2631)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2629)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 39-cu Şahmat Olimpiadası. Xantı-Mansi, Rusiya (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2756)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2783)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=39th Chess Olympiad: Khanty-Mansiysk 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930224956/http://www.olimpbase.org/2010/2010fa07.html |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2748)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2677)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2611)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2639)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 43-cü Şahmat Olimpiadası. Batumi, Gürcüstan (2018) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2820)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2780)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=43rd Olympiad Batumi 2018 Open |url=http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930225217/http://chess-results.com/tnr368908.aspx?lan=1&art=3&rd=5&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2751)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2691)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2660)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2699)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2597)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 44-cü Şahmat Olimpiadası. Çennai, Hindistan (2022) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2698)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=44th Chess Olympiad 2022 Open|url=https://chess-results.com/tnr653631.aspx?lan=1&art=3&rd=10&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=29 avqust 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220828234439/https://chess-results.com/tnr653631.aspx?lan=1&art=3&rd=10&flag=30 |archivedate=2022-08-29 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2668)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2634)'' |- |3||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2638)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Manuel Petrosyan]] ''(rey: 2610)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2633)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2591)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1–3''' |} == Dünya çempionatı == === 7-ci dünya çempionatı. Bursa, Türkiyə (2010) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2759)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2781)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=7th World Team Chess Championship: Bursa 2010 |url=http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20180930230458/http://www.olimpbase.org/2010t/2010fa01.html%23aze#aze |archivedate=2018-09-30 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2678)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2647)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2641)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2627)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 8-ci dünya çempionatı. Ninqbo, Çin (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2744)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2805)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=8th World Team Chess Championship: Ningbo 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180423/http://www.olimpbase.org/2011t/2011fa08.html |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2760)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2679)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2667)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2663)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 9-cu dünya çempionatı. Antalya, Türkiyə (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=9th World Team Chess Championship: Antalya 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001180937/http://www.olimpbase.org/2013t/2013fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2653)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Nicat Məmmədov (şahmatçı)|Nicat Məmmədov]] ''(rey: 2616)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Vasif Durarbəyli]] ''(rey: 2559)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Avropa çempionatı == === 11-ci Avropa çempionatı. Pula, Xorvatiya (1997) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Sərxan Quliyev]] ''(rey: 2425)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2655)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=11th European Team Chess Championship: Pula 1997 |url=http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181001182040/http://www.olimpbase.org/1997e/1997fa05.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Aydın Hüseynov (şahmatçı)|Aydın Hüseynov]] ''(rey: 2430)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Rafael Vaqanyan]] ''(rey: 2585)'' |- |3||align=left|[[Anar Allahverdiyev]] ''(rey: 2380)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Smbat Lputyan]] ''(rey: 2615)'' |- |4||align=left|[[Rauf Hacılı]] ''(rey: 2290)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Aşot Anastasiyan]] ''(rey: 2575)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''½–3½''' |} === 16-cı Avropa çempionatı. Heraklion, Yunanıstan (2007) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2752)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2741)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=16th European Team Chess Championship: Heraklion 2007 |url=http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002225145/http://www.olimpbase.org/2007e/2007fa08.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2742)''|| {{color box|Black|1|White}}{{color box|White|0|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2713)'' |- |3||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2663)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2673)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2582)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Karen Asriyan]] ''(rey: 2623)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 17-ci Avropa çempionatı. Novi Sad, Serbiya (2009) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2773)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=17th European Team Chess Championship: Novi Sad 2009 |url=http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=3 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002230830/http://www.olimpbase.org/2009e/2009fa07.html#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2740)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2698)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2667)''|| {{color box|White|0|Black}}{{color box|Black|1|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2678)'' |- |4||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2721)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Tiqran L. Petrosyan]] ''(rey: 2602)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 18-ci Avropa çempionatı. Porto-Karas, Yunanıstan (2011) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2781)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2802)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=18th European Team Chess Championship: Porto Carras 2011 |url=http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=1 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181002232315/http://www.olimpbase.org/2011e/2011fa02.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-02 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Vüqar Həşimov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2710)'' |- |3||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2733)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2636)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2671)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''3–1''' |} === 19-cu Avropa çempionatı. Varşava, Polşa (2013) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2757)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=19th European Team Chess Championship: Warsaw 2013 |url=http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003225612/http://www.olimpbase.org/2013e/2013fa09.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2715)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2700)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2647)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Vladimir Akopyan]] ''(rey: 2681)'' |- |4||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2607)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2676)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} === 21-ci Avropa çempionatı. Krit, Yunanıstan (2017) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2791)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2801)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=21st European Team Chess Championship: Hersonissos 2017 |url=http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html#aze |website=Olimpbase.org |accessdate=4 oktyabr |archiveurl=https://archive.today/20181003230612/http://www.olimpbase.org/2017e/2017fa06.html%23aze#aze |archivedate=2018-10-03 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2741)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Serqey Movsesyan]] ''(rey: 2671)'' |- |3||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2702)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2657)'' |- |4||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2678)''|| {{color box|White|1|Black}}{{color box|Black|0|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2642)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2½–1½''' |} === 22-ci Avropa çempionatı. Batumi, Gürcüstan (2019) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2767)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Levon Aronyan]] ''(rey: 2758)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=22nd European Team Chess Championship 2019 Open |url=http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |website=Chess-results.com |accessdate=2 dekabr |archiveurl=https://archive.today/20191201233530/http://chess-results.com/tnr434677.aspx?lan=1&art=20&fed=AZE&turdet=YES&flag=30 |archivedate=2019-12-01 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Arkadi Naydiç]] ''(rey: 2643)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2690)'' |- |3||align=left|[[Qədir Hüseynov]] ''(rey: 2660)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Hrant Melkumyan]] ''(rey: 2650)'' |- |4||align=left|[[Eltac Səfərli]] ''(rey: 2593)''|| {{color box|Black|0|White}}{{color box|White|1|Black}} ||align=left|[[Arman Paşikyan]] ''(rey: 2599)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''1½–2½''' |} === 23-cü Avropa çempionatı. Çatej, Sloveniya (2021) === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !Lövhə!!{{AZE}}!!Hesab!!{{ARM}}!!İstinad |- |1||align=left|[[Şəhriyar Məmmədyarov]] ''(rey: 2765)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Qabriel Sarkisyan]] ''(rey: 2664)''|| rowspan=4 align=center | <ref>{{cite web |title=23rd European Team Chess Championship 2021 - Open |url=https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |website=Chess-results.com |accessdate=5 aprel 2022 |archiveurl=https://archive.today/20220405022321/https://chess-results.com/tnr583987.aspx?lan=8&art=20&turdet=YES&flag=30&snr=2 |archivedate=2022-04-05 |language=en |url-status=live }}</ref> |- |2||align=left|[[Teymur Rəcəbov]] ''(rey: 2763)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Hayk Martirosyan]] ''(rey: 2624)'' |- |3||align=left|[[Rauf Məmmədov (şahmatçı)|Rauf Məmmədov]] ''(rey: 2673)''|| {{color box|White|½|Black}}{{color box|Black|½|White}} ||align=left|[[Robert Hovhanisyan]] ''(rey: 2622)'' |- |4||align=left|[[Nicat Abbasov]] ''(rey: 2634)''|| {{color box|Black|½|White}}{{color box|White|½|Black}} ||align=left|[[Samverl Ter-Sahakyan]] ''(rey: 2615)'' |- |align=left colspan="4"|'''Ümumi hesab'''||'''2–2''' |} == Ümumi statistika == {| class="wikitable" style="text-align: center;" ! Turnir ! Azərbaycanın qələbəsi ! Heç-heçə ! Ermənistanın qələbəsi |- | [[Şahmat Olimpiadası]] | 2 || 0 || 2 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların dünya çempionatı|Dünya çempionatı]] | 1 || 2 || 0 |- | [[Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatı|Avropa çempionatı]] | 2 || 3 || 3 |- ! Cəmi ! 5 !! 5 !! 5 |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycanda şahmat]] 5rex22a6bmbzqogsp1c5mhmf1qxw18q 0 564435 6599190 5485826 2022-08-28T14:12:21Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Türkiyədə İslam]] → [[Kateqoriya:Türkiyədə islam]] wikitext text/x-wiki '''[[Qırxlar]] cəmi''' ({{Dil-tr|Kırklar Cemi}}) və ya '''Qırxlar məclisi''' ({{Dil-tr|Kırklar Meclisi}}) — [[Ələvilik]] və [[Bəktaşilik]]də toplu ibadət. Ənənəyə görə, [[Məhəmməd]] 621-ci ildə [[Merac]]dan qayıtdıqdan sonra "qırx müqəddəs"i ziyarət etmiş və onlarla bu ibadəti yerinə yetirmişdir.<ref>{{cite web |url=http://alevi-koeln.de/kirklar-cemi/ |title=Kırklar Cemi |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180917045834/http://alevi-koeln.de/kirklar-cemi/ |archivedate=2018-09-17 |publisher=alevi-koeln.de |access-date=2018-10-15 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book |first1=Təzkirə-yi |last2=Şeyx Səfi |first2=Sönməz |last2=Qutlu |title=Alevîlik-bektaşîlik yazıları: alevîliğin yazılı kaynakları |location=Ankara |publisher=Ankara Okulu Yayınları |year=2006}}</ref> Bu toplu ibadət [[məscid]]də yox, [[cəm evi]]ndə yerinə yetirilir.<ref>{{cite book |title=Ina Wunn in: Muslimische Gruppierungen in Deutschland: Ein Handbuch |first=Verlaq |last=Kohlhammer}} {{ISBN|3170195344}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Ələvilik]] [[Kateqoriya:Türkiyədə islam]] [[Kateqoriya:Türkiyə mədəniyyəti]] f90nxzvvndr3dqejfh3o8b5co67km91 0 565549 6599792 6547679 2022-08-28T18:13:04Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Müqavilə | adı = Şimali Atlantika müqaviləsi | tam_adı = | şəkil = NATOTreatyCopyAuthenticationPage.jpg | miqyas = | izah = | tip = Hərbi alyans | hazırlanma_tarixi = | imzalanma_tarixi = | imzalanma_yeri = [[Vaşinqton şəhəri|Vaşinqton]] | möhürlənməsi = | qüvvəyə_minməsi = 24 avqust 1949 | şərtləri = | qüvvədən_düşməsi = | müddətinin_bitməsi = | imzalayanlar = | tərəflər = 29 | saxlanılma_yeri = [[ABŞ federal hökuməti]] | statusu = | dili = | dillər = [[ingilis]], [[fransız]]. | website = | vikimənbə = }} '''Şimali Atlantika müqaviləsi''' — [[Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı]]nın (NATO) hüquqi əsaslarını müəyyən edən müqavilə. "'''Vaşinqton müqaviləsi"''' də adlanır. Müqavilə 4 aprel 1949-cu ildə [[Vaşinqton şəhəri]]ndə imzalanıb. Vaşinqton müqaviləsinin əsas məqsədi siyasi və hərbi vasitələrdən istifadə etməklə üzv dövlətlərin azadlığını və təhlükəsizliyini təmin etməkdən ibarətdir.<ref name="bdu">[http://static.bsu.az/w8/Tarix%20ve%20onun%20problem/2009%20%204/278-286.pdf Azərbaycanın Avroatlantik təhlükəsizlik strukturlarına inteqrasiyası: yaranması, inkişafı və perspektivləri. Zülfəli İbrahimov, 2009.]</ref> == Haqqında == Müqavilə 4 aprel 1949-cu ildə Vaşinqton şəhərində ABŞ diplomatı Teodor Axillesin sədrlik etdiyi komitə tərəfindən hazırlanaraq imzalanmaq üçün təqdim edilib. Müqavilə ilə əlaqədar gizli danışıqlar 22 mart və 1 aprel 1948-ci ildə Pentaqonda keçirilmişdir. Bu müzakirələrlə bağlı Axilles qeyd edirdi: {{Sitat qutusu |quote = Danışıqlar iki həftə davam elədi və artıq müzakirələr başa çatanda bir müqavilənin olacağı gizli şəkildə razılaşdırılmışdı. Və onun qaralama vəziyyətində bir nüsxəsini seyfimin aşağı siyirməsində qoymuşdum. Sənəd Cekdən ([[Con Dyui Hikerson]]) başqa heç kimə göstərilməmişdi. Mən onu özümdə saxlamaq istəyərdim, ancaq [[ABŞ Dövlət Departamenti|Departament]]i tərk edəndə vicdanlı bir şəkildə onu seyfimdə saxladım və götürmədim. Daha sonra onu arxivlərdə izləmək imkanım da olmadı. O, Rio müqaviləsi və bir qədər də [[Brüssel müqaviləsi]]ndən götürülmüşdür. Nəticə etibarilə, müqavilə məndəki sənədin ümumi formasını özündə əks etdirir, lakin bir sıra mühüm fərqlərlə.<ref name="trumanlibrary1">{{cite web|url=http://www.trumanlibrary.org/oralhist/achilles.htm |title=Theodore Achilles Oral History Interview |publisher=Truman Library |date= |accessdate=2014-05-29}}</ref> |source = Teodor Axilles |width = 100% |fontsize = 100% |align = center |bgcolor =LightBlue }} Axillesin qeyd etdiyinə görə müqavilənin digər əsas müəllifi Con Dyui Hikerson idi: {{Sitat qutusu |quote = Hər kəsdən çox Cek müqavilənin təbiəti, məzmunu və forması üçün məsuliyyət daşıyırdı... Bu, bir nəfərin - Hikersonun müqaviləsi idi.<ref name="trumanlibrary1"/></blockquote> |source = Teodor Axilles |width = 100% |fontsize = 100% |align = center |bgcolor =LightBlue }} Müqavilə fikrən [[Sovet İttifaqı]]nın Qərbi Avropaya silahlı hücumu ilə əlaqədar yaradılmışdır, lakin Soyuq müharibə dövründə qarşılıqlı özünümüdafiə məsələsi qaldırılmamışdır. Əksinə, bu məsələ ilk dəfə 2001-ci ildə [[Dünya Ticarət Mərkəzi]]nə və [[Pentaqon]]a [[11 sentyabr terror aktları|11 sentyabr 2001-ci il tarixli hücumlar]]a cavab kimi qaldırılmışdır. Həmçinin qeyd etmək lazımdır ki, NATO müqavilənin 5-ci maddəsinə də bütün tarixi ərzində ilk dəfə 2001-ci il hadisələrindən sonra müraciət etmişdir.<ref>[http://www.nato-pfp.mfa.gov.az/files/file/_1__NATO_M__lumat_Kitab__.pdf NATO məlumat kitabı]</ref> Brüssel müqaviləsi Qərbi Avropa İttifaqının təsisolma sənədi olmaqla yanaşı, Şimali Atlantika müqaviləsinin imzalanmasına aparan yolda ilk addım oldu. Adı çəkilən müqavilənin imzalanmasından sonra [[ABŞ]] və [[Kanada]] ilə vahid Şimali Atlantika İttifaqının yaradılmasına dair danışıqlara başlanıldı. Axillesin də qeyd etdiyi həmin danışıqlarda əsas məsələ kimi [[Avropa]] ilə [[Şimali Amerika]] arasında təhlükəsizlik və öhdəliklərə əsaslanan təminat məsələləri irəli sürülmüşdür. Brüssel müqaviləsini imzalayan dövlətlər (Belçika, Böyük Britaniya, Lüksemburq, Niderland və Fransa) Danimarka, İslandiya, İtaliya, Norveç və Portuqaliyanı bu prosesdə iştirak etməyə dəvət etdilər. Qeyd olunan danışıqlar Vaşinqton müqaviləsinin imzalanması ilə başa çatdı.<ref name="bdu"/> == Üzvlər == === Qurucu üzvlər === [[Fayl:NATO members (blue).svg|thumb|400px|Hazırda NATO-ya üzv olan dövlətlər]] [[Fayl:Map of NATO chronological.gif|400px|right|thumb|NATO-ya üzvlüyün xronoloji xəritəsi]] Aşağıdakı on iki dövlət müqaviləni ilk imzalayan dövlətlər olduğuna görə NATO-nun qurucu üzvləri hesab olunurlar. Aşağıdakı liderlər öz dövlətlərinin səlahiyyətli nümayəndələri kimi [[Vaşinqton şəhəri]]ndə müqaviləni imzalamışlar:<ref>{{cite book | last = Bevans | first = Charles Irving | title = Treaties and other international agreements of the United States of America 1776–1949 | url = https://books.google.com/books?id=0M8WAAAAYAAJ | accessdate = 2013-05-01 | volume = Volume 4, Multilateral 1946–1949 | year = 1968 | publisher = Department of State | location = Washington, D.C. | | lccn = 70600742 | page = 831 | chapter = North Atlantic Treaty}}</ref><ref>[https://www.nato.int/cps/en/natohq/declassified_137725.htm MEET THE SIGNATORIES]</ref> * {{BEL}} – Baş nazir və xarici işlər naziri [[Pol-Anri Spaak]] və səfir Baron Robert Silverkrayz * {{CAN}} – Xarici işlər üzrə Dövlət Katibi [[Lester Pirson]] və səfir Hamfri Hyum Ronq * {{DNK}} – Xarici işlər naziri Qustav Rasmussen və səfir [[Henrik Kaufmann]] * {{FRA}} – Xarici işlər naziri [[Robber Şuman]] və səfir Anri Bonnet * {{ISL}} – Baş nazir və xarici işlər naziri [[Byarni Benediktsson]] və səfir Tor Tors * {{ITA}} – Xarici işlər naziri [[Karlo Sfortsa]] və səfir Alberto Tarçiani * {{LUX}} – Xarici işlər naziri [[Cozef Beş]] və səfir Hugo Le Qallais * {{NLD}} – Xarici işlər naziri [[Dirk Stikker]] və səfir Eelko van Kleffens * {{NOR}} – Xarici işlər naziri [[Halvar Lanqe]] və səfir Vilhelm von Munte * {{PRT}} – Xarici işlər naziri Joze Keyro da Mata və səfir Pedro Teotónio Pereyra * {{GBR}} – Xarici işlər naziri [[Ernest Bevin]] və səfir [[Oliver Frenks]] * {{USA}} – Dövlət Katibi [[Din Açeson]] === Sonrakı üzvlər === Aşağıdakı on yeddi dövlət müqaviləyə sonradan qoşulmuşdur: {| | * {{GRC}} (1952-ci ildə qoşulub) * {{TUR}} (1952) * {{DEU}} (1955) * {{ESP}} (1982) * {{CZE}} (1999) * {{HUN}} (1999) * {{POL}} (1999) * {{BGR}} (2004) | * {{EST}} (2004) * {{LVA}} (2004) * {{LTU}} (2004) * {{ROU}} (2004) * {{SVK}} (2004) * {{SVN}} (2004) * {{ALB}} (2009) * {{HRV}} (2009) * {{MNE}} (2017) |} == Məzmunu == Cəmi 14 maddədən ibarət olan Şimali Atlantika müqaviləsinin preambula hissəsində qeyd olunur ki, müttəfiq dövlətlərin məqsədi bütün Şimali Atlantika zonasında sülh və dostluq münasibətlərinin inkişaf etdirilməsindən ibarətdir.<ref name="bdu"/> Müqaviləyə əsasən üzv dövlətlər fərdi və kollektiv şəkildə müdafiə potensialının saxlanılması üçün məsuliyyət daşıyırlar. Vaşinqton müqaviləsində bloka üzv olan ölkələrin hər hansı birinə təhlükə yarandığı təqdirdə iştirakçı dövlətlər arasında məsləhətləşmələrin aparılması nəzərdə tutulmuşdur. Müqavilənin 5-ci maddəsində kollektiv özünümüdafiə məsələlərindən bəhs olunur. Həmin müddəa BMT Nizamnaməsində də nəzərdə tutulmuşdur. Həmin maddədə qeyd olunur ki, NATO-nun bir və ya bir neçə üzvünə silahlı hücum olarsa, buna təşkilatın bütün üzvlərinə yönəlmiş hücum kimi baxılacaqdır. Müqavilənin 7-ci maddəsində böhranların tənzimlənməsi məsələləri öz əksini tapmışdır. Müqavilədə qeyd olunur ki, müqavilənin prinsiplərini inkişaf etdirmək qabiliyyətinə malik, Şimali Atlantika regionunun təhlükəsizliyinə öz töhfələrini verə biləcək Avropa ölkələri müqaviləyə qoşulmaq dəvəti ala bilər. Müqavilədə eyni zamanda müxtəlif ölkələrin beynəlxalq iqtisadi siyasətlərində ortaya çıxa biləcək münaqişələrin həll olunması məsələləri də öz əksini tapmışdır.<ref name="bdu"/> 13-cü maddəyə görə istənilən iştirakçı dövlət denonsasiya barədə bir il əvvəldən xəbərdar etməklə NATO-nu tərk edə bilər. == Xarici keçidlər == * [https://www.nato.int/cps/en/SID-ECAE8DB0-F591EC88/natolive/official_texts_17120.htm Rəsmi mətni] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Belçikanın müqavilələri]] [[Kateqoriya:Danimarkanın müqavilələri]] [[Kateqoriya:İspaniyanın müqavilələri]] [[Kateqoriya:Xorvatiyanın müqavilələri]] [[Kateqoriya:Macarıstanın müqavilələri]] [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallığın müqavilələri]] [[Kateqoriya:ABŞ-ın müqavilələri]] [[Kateqoriya:Türkiyənin müqavilələri]] m4ohcy89hezpt1kakq4p19me368jny8 0 565868 6600583 6269427 2022-08-29T06:49:55Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |Rəng1 = {{Rəng|Fransa}} |Adı = Mört və Mözel |Orijinal adı = {{Dil-fr|Meurthe-et-Moselle}} |Gerb = Blason département fr Meurthe-et-Moselle.svg |Gerbin ölçüsü = |Gerbin izahı = |Bayraq = |Bayrağın ölçüsü = |Bayrağın izahı = |Şəkil = |Şəklin izahı = |Şəklin ölçüsü = |Ölkə = {{Flaqifikasiya|Fransa}} |lat_dir = N |lat_deg = 48 |lat_min = 40 |lat_sec = 00 |lon_dir = E |lon_deg = 06 |lon_min = 10 |lon_sec = 00 |Himn = |Status = [[Departament]] |Daxildir = [[Qrand Est]] |Tərkibi = 4 rayon, 44 kanton və 594 kommun |Paytaxt = [[Nansi]] |Ən böyük şəhəri = |Ən böyük şəhərləri = |Əsası qoyulub = 7 sentyabr 1871 |Ləğv edilib = |Vəzifəli şəxs = Mişel Dine |Vəzifənin adı = Şuranın sədri |Vəzifəli şəxs2 = |Vəzifənin adı2 = |Vəzifəli şəxs3 = |Vəzifənin adı3 = |ÜDM = |ÜDM illik = |ÜDM-in yeri = |Adambaşına düşən ÜDM = |Adambaşına düşən ÜDM yeri = |Dil = |Dillər = |Əhali = 746 502 |Siyahıyaalma ili = 2010 |Əhaliyə görə yer = 31 |Faizi = |Əhalinin sıxlığı = 142,30 |Sıxlığa görə yer = 32 |Milli tərkib = |Dini tərkib = |Sahəsi = 5246 |Sahəsinin faizi = |Sahəsinə görə yer = 68 |Maksimal hündürlük = |Orta hündürlük = |Minimal hündürlük = |Xəritə = Meurthe-et-Moselle-Position.svg |Xəritənin eni = 200 |İnzibati vahidin xəritəsi = |Saat qurşağı = [[UTC+1]] |Abreviatura = |ISO = FR-54 |FIPS = |Telefon kodu = |Poçt indeksi = |İnternet-domen = |Avtomobil nömrəsi = |Xəritədə yeri = |Sayt = http://www.meurthe-et-moselle.gouv.fr/ |Commons kateqoriyası = Meurthe-et-Moselle |Qeydlər = }} '''Mört və Mözel''' ({{Dil-fr|Meurthe-et-Moselle}}) — [[Fransa]]nın şimal-şərqində yerləşən, [[Qrand Est]] regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 54. İnzibati mərkəzi — [[Nansi]]. Əhalisi — 746 502 nəfər (departamentlər arasında 31-ci yer, 2010-cu ilin məlumatları). == Coğrafiyası == Ərazisi 5246 km². Departamentin ərazisində Mört, Mözell, Şyer və Vezuz çayları axır. Departamenrə 4 rayon, 44 kanton və 594 kommun daxildir. == Tarixi == Mört və Mözel 1871-ci ildə fransa-prussiya müharibəsindən sonra formalaşdı. Fransada qalan Mört və Mğzel bölgələrindən olan ərazini əhatə edir.(1790-cı ilin mart ayında [[Böyük Fransa inqilabı|Böyük Fransa İnqilabı]] zamanı 83 departamentin iki hissəsindən yaradılmışdır). Departamentin adı Mört və Mözel çaylarından gəlir. == Qalereya == <gallery> Fayl:Fontaine - Place Stanislas - Nancy - P1300648-P1300665 fused.jpg| Fayl:Fossé de la ceinture fortifiée de Toul.jpg| Fayl:Porte interieur chateau Preny.jpg| Fayl:LaSalle monument Château de Lunéville, Lunéville, France 09.JPG| Fayl:Musel bei Pont-a-Mousson w.jpg| </gallery> == Xarici keçidlər == * [http://www.Meurthe-et-Moselle.gouv.fr/ Préfecture du département de Meurthe-et-Moselle] * [http://alize2.finances.gouv.fr/communes/eneuro/RDep.php?dep=054&type=BPS&lettre=A Département de Meurthe-et-Moselle Les Comptes des Communes et des groupements à fiscalité propre] {{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }} : — Données Individuelles Budget principal seul — Données consolidées "Budget principal et budgets annexes" * [http://www.meurthe-et-moselle.fr/ Conseil départemental de Meurthe-et-Moselle] * [http://www.insee.fr/fr/themes/document.asp?reg_id=17&ref_id=14482 Institut national de la statistique et des études économiques (INSEE) : Les publications de L'Insee en Lorraine, ''Écoscopie de la Meurthe-et-Moselle''] * [http://www.archives.cg54.fr/ Archives départementales] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20181031045009/http://archives.cg54.fr/ |date=2018-10-31 }} * [http://signets.bnf.fr/html/categories/c_929genealogie_sources.html Généalogie : Les signet de la Bibliothèque Nationale de France] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20100508215105/http://signets.bnf.fr/html/categories/c_929genealogie_sources.html |date=2010-05-08 }} [[Kateqoriya:Qrand Estın departamentləri]] fw6n1kfua0gbulchte7k43od6oa7ate 6 568016 6601159 4473252 2022-08-29T11:46:52Z Dr.Wiki54 88744 Dr.Wiki54 [[Fayl:Bəhram xan Naxçıvanski.jpg]] faylının yeni versiyasını yüklədi wikitext text/x-wiki == Lisenziya == {{GFDL}} 2okg0liqzw8lx581l4919zc3psj3t7d 0 569344 6600457 6539685 2022-08-29T05:47:38Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[File:Meshed ali usnavy (PD).jpg|thumb|right|250px|[[Şiə]] [[İslam]]ı üçün ən müqəddəs yerlərdən biri olan [[İraq]]ın [[Nəcəf]] şəhərindəki [[İmam Əli məscidi|İmam Əli Türbəsi]]]] '''Antişiəlik''' — dini inancları, ənənələri və mədəni irsinə görə [[Şiəlik|Şiə]] müsəlmanlara qarşı yönəlmiş nifrət, ayrı-seçkilik və şiddətə verilən ad. Termin ilk olaraq 2011-ci ildə Şiə Haqları İzləmə Təşkilatı tərəfindən müəyyən edilmiş, lakin onilliklər ərzində qeyri-rəsmi tədqiqat və elmi məqalələrdə istifadə edilmişdir.<ref name=SRW>{{cite web|title=Anti-Shi'ism|url=http://shiarightswatch.org/index.php?option=com_content&view=article&id=222&Itemid=196|publisher=Shia Rights Watch|accessdate=11 December 2012}}</ref><ref name=MES>{{cite journal|last=Kedourie|first=Elie|title=Anti-Shi'ism in Iraq under the Monarchy|journal=Middle Eastern Studies|date=April 1988|volume=24|issue=2|pages=249–253|doi=10.1080/00263208808700740}}</ref> [[Məhəmməd Peyğəmbər]]in hüquqi varisinə qarşı mübahisə yaradan iki əsas məzhəb, sünni və şiənin meydana gəlməsiylə nəticələndi. Sünnilik və ya yolun davamçıları xilafətə tabe oldular və [[Qureyş]]in hər hansı bir üzvü potensial olaraq əksəriyyət tərəfindən qəbul edildiyi təqdirdə Peyğəmbərin varisi halına gələcəyini təmin etdi. Şiəlik isə Peyğəmbərdən sonra Allah tərəfindən təyin edilmiş yalnız ([[Qədir-Xum]] hədisinə əsasən) [[Əli|İmam Əli]] (əleyhis-salam) onun davamçısı ola bilərdi. Beləliklə, İmam Əli Şiə əhalisi üçün dini hakimiyyətə çevrildi.Müvəqqəti olaraq qurulan [[Əməvilər|Əməvi]] hökuməti üzərində nəzarət sahibi olan sünni idarəçilər Şiəliyi həm həm siyasi,həm də dini hakimiyyəti üçün təhlükə görmüşdülər.<ref>{{Cite web |title=The Origins of the Sunni/Shia split in Islam<!-- Bot generated title --> |url=http://www.islamfortoday.com/shia.htm |access-date=2018-11-24 |archive-date=2007-01-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070126045119/http://www.islamfortoday.com/shia.htm |url-status=dead }}</ref> [[Əməvilər xilafəti|Əməvilər]]in hakimiyyəti dövründə Şiə azlığını məhv etməyə çalışıblar.Şiələrin tarix boyu sünni din adamları tərəfindən zülmü tez-tez qəddar və soyqırım hərəkətləri ilə xarakterizə edilmişdir. Bütün müsəlman əhalisinin yalnız 10-15% -ni əhatə edən şiələr bu günə qədər sünni ərəb hakimiyyəti olan bir çox ölkədə öz dinlərini sərbəst şəkildə həyata keçirmək və ya mütəşəkkil bir məzhəb kimi təşkilatlanma hüququna malik olmayan marjinal bir cəmiyyətdir.<ref>Nasr, Vali (2006). ''The Shia Revival: How Conflicts Within Islam Will Shape the Future''. W.W. Norton & Company Inc. {{ISBN|978-0-393-06211-3}} pp. 52-53.</ref> == Tarixi zülm == === Əməvilər === Məhəmməd Peyğəmbərin (s.ə.s) nəvəsi [[Hüseyn ibn Əli|İmam Hüseyn (ə.s)]] [[I Yezid|Yezidin]] hakimiyyətini qəbul etməmişdi. Yezid miladi tarixlə 680-ci ildən sonra Hüseynin karvanını mühasirəyə almaq üçün minlərlə Üməyyə (Əməvi) qoşunlarını göndərdi. [[Kərbəla döyüşü]] zamanı Əməvi qoşunlarını altı günlüyünə sərəncamlarına buraxdıqdan sonra Hüseyn və onun yetmiş iki yoldaşı öldürüldü, başları kəsildi və [[Dəməşq|Şam]]dakı xəlifəyə göndərildi. Bu yetmiş iki nəfər Hüseynin dostu və ailəsi idi. Bu qəhrəmanlardan daha məşhur olan Həbib (Hüseynin yaşlı dostu), [[Abbas ibn Əli|Abbas]] (Hüseynin sadiq qardaşı), [[Əli əl-Əkbər|Əkbər]] (Hüseynin 18 yaşlı oğlu) və [[Əli Əsğər|Əli Əsgər]] (Hüseynin altı aylıq körpəsi) idi. Aşura gecəsində (Şamı-Qəriban) Yezid ordusu Hüseynin ailəsi və yoldaşlarının yaşadığı çadırları yandırdı. Savaşdan sonra çadırda qalan İmam Hüseynin (ə.s) silahdaşlarının xanım və uşaqlarıyla yanaşı xəstə oğlu [[Zeynülabidin]] (sonrakı imam) idi. Hücum zamanı Yezidin qoşunları çadırları yandırdıqdan sonra qadınları və uşaqları talan və işgəncə etdilər. Şəhidlərin kəsilmiş başlarını götürərək parad şəklində hərəkət etdilər. Qadınların baş geyimləri soyularaq ərlərinin kəsilmiş başları arxasında Şama gedilməyə məcbur edildi. Onlar təxminən bir il həbsxanada qaldılar. İmam Hüseynin şəhid olması Əməvi xilafətinə birbaşa meydan oxuduğu ehtimalı sona çatdıqdan sonra şiələrin Üməyyə övladlarına və onların tələblərinə mənəvi müqavimət forması kimi yer qazanmasını asanlaşdırdı.<ref>Nasr(2006), p. 41</ref> === Bağdadın mühasirəsi === 1258-ci ildə [[Bağdad]]ın [[Monqolların Yaxın Şərq yürüşü|monqol mühasirəsi]]ndən sonra şiələrə qarşı mühakimə daha sıx şəkil aldı, hər problemə görə şiələri günahlandırırdılar.<ref>Nasr(2006), p. 53</ref> === Səlcuq/Osmanlı imperiyası dövründə zülm === [[Osmanlı imperiyası]] [[Anadolu]]da artmaqda olan şiəliyə cavab olaraq qətliam həyata keçirtdi. İmperiya ərazisində yüz minlərlə Anadolu və [[Suriya]] ələviləri daxil olmaqla [[Livan]] şiələri də soyqırıma məruz qaldı.<ref>Nasr(2006)p. 65-66</ref> === Hindistan === Keçmişdə [[Hindistan]] ərazisində şiələr bəzi keşmiş sünni hökmdarlar və [[Böyük Moğol İmperiyası|Moğol imperiyası]] tərəfindən zülmlərə məruz qalmışdır. Bu da Qazi Nurullah Şüstəri (Şəhid-e-Daalis adlanan 3-cü şəhid), Mirzə Məhəmməd Kamil Dehləvi (Şəhid-e-Rabay adlanan 4-cü şəhid), Əhmədabadda Davudi Böhran təriqətinin 32-ci Dai-əl-mütləqi Qütbəddin Şəhid (həmçinin Qütbxan Qütbəddin) bir neçə hind şiə alimlərinin qətlə yetirilməsinə gətirib çıxartdı. Şiə İslamın beş şəhidindən üçü olan 31-ci Dai Qasim Xan Zainuddinə müvəffəq oldu. Əsrlər boyu [[Kəşmir]]də Hindistanda zülmlərlə üzləşdilər, bölgənin sünni işğalçıları tərəfindən bir çox şiələrin öldürülməsinə səbəb oldu və nəticədə əksəriyyəti bölgədən qaçmaq məcburiyyətində qaldı.<ref name="Kashmir Observer">{{cite web|url= http://www.kashmirobserver.net/index.php?option=com_content&view=article&id=4682:shias-of-kashmir-socio-political-dilemmas&catid=14:features&Itemid=12|title= Shias of Kashmir – Socio Political Dilemmas| publisher=Kashmir Observer |accessdate=2010-07-01}}</ref> Sonrakı illərdə də Kəşmirdə Şiələr tarixinin ən çətin dövründən keçmişdilər. “Taaraclar” kimi tanınmağa başlayan talan, yağma və öldürmə şiə camaatı məhv etdi. Tarixi qeydlər kimi 1548, 1585, 1635, 1686, 1719, 1741, 1762, 1801, 1830, 1872-ci illərdə Şiə yaşayış yerlərinin talan edilərək öldürüldüyü “Taraj-e-Şiya” kimi tanınan “10 Taarac” kitabxanaları yandırmış və müqəddəs yerlər mundarlanmışdı. Onlar faciələrdən, çətinliklərindən ötəri həyatlarını qorumaq üçün “təqiyyə” (zülmün qarşısında kimliyini inkar etmək) etməyə məcbur olmuşlar.<ref>{{cite web|url=http://kashmirobserver.net/news/features/shias-kashmir-socio-political-dilemmas|title=Shias of Kashmir: Socio-Political Dilemmas|work=Kashmir Observer|access-date=2018-11-24|archive-date=2013-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130104214200/http://kashmirobserver.net/news/features/shias-kashmir-socio-political-dilemmas|url-status=dead}}</ref> Kəndlər məhv olmuşdu, camaat üzvlərinin əksəriyyəti inancını qorumaq üçün təhlükəsiz şimal ərazilərə köçürdülər. Kəşmirdə ardıcıl xarici qaydalar zamanı Şiələrin çəkdiyi zülm cəmiyyət üçün yeni deyil. Şiəliyin daşıyıcılarından bir çoxu məsələn, Peyğəmbərin övladları və başqa Kəşmirə inanc yaymaqda əsas rol oynayan Saadat kimi digər missionerlər oxşar vəziyyətlərdən zorla evlərini tərk etmişdilər. Auranqzebin hakimiyyəti dövründə Şimali Karnitakadakı bir çox şiə müsəlman özlərini xilas etmək üçün şəhərlərini tərk etmək məcburiyyətində qaldı. Onlar Banqalore, Maysore, Alipur, Karnataka və digər cənub şəhərlərində məskunlaşmışlar. İndiki Hindistan dünyəvi bir dövlətdir və Hindistanda Şiə İslamın tərəfdarları inanclarını sərbəst şəkildə tətbiq etməkdə azaddırlar. Əlavə olaraq [[Aşura|Aşura günü]] Məhərrəm olaraq qeyd edilən və İmam Əlinin Doğum günü ictimai bayramlar olaraq tanınır. [[Kəşmir]]dəki şiə müsəlmanlarına Aşura günündə yas tutmağa icazə verilmir. Cammu və Kəşmir dövlətinin hökuməti Hindistanda vətəndaşların əsas hüquqlarından biri olan din azadlığı hüququna zidd olan Məhərrəm hərəkatlarına görə məhdudiyyətlər qoymuşdur. Hər il Kərbəla şəhidliyinin ildönümü ərəfəsində yas tutanlarla hind əsgərləri arasında qarşıdurma baş verir.<ref>{{cite web|url=http://www.asianage.com/india/clashes-jammu-and-kashmir-over-muharram-procession-ban-624 |title=Clashes in Jammu and Kashmir over Muharram procession ban |work=The Asian Age |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141224224359/http://www.asianage.com/india/clashes-jammu-and-kashmir-over-muharram-procession-ban-624 |archivedate=2014-12-24 }}</ref> === Çin === [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu|Sintizyan]]dakı əksər əcnəbi qullar İsmaili şiə məzhəbinə aid Çindəki dağ tacikləri idi. Sünni Uyğur müsəlmanları tərəfindən “Qalça” olaraq adlanırdılar, sünni Uyğurlardan fərqli olduğu üçün kölələşdirilmişdirlər.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=NKCU3BdeBbEC&pg=PA20&dq=xinjiang+trade+banned+by+qianlong+bek+system+serfs&hl=en&ei=6JYbTY7fK8P98AabnOHKDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCYQ6AEwAA#v=onepage&q=xinjiang%20trade%20banned%20by%20qianlong%20bek%20system%20serfs&f=false|title=Situating the Uyghurs between China and Central Asia|author=Ildikó Bellér-Hann|year=2007|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|isbn=0-7546-7041-4|page=20|pages=|accessdate=2010-07-30}}</ref> Şiə müsəlmanlar Kotanda qul kimi satılmışdılar. Sintizyanda da qul kimi satılmışdılar.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=cF4lMj8skvoC&pg=PA138&dq=slavery+was+officially+abolished+in+eastern+turkestan+in+1897+british+agent+sir+george&hl=en&ei=bo4bTZ3UFI-q8AaBosDeDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCMQ6AEwAA#|title=Community matters in Xinjiang, 1880-1949: towards a historical anthropology of the Uyghur|author=Ildikó Bellér-Hann|year=2008|publisher=BRILL|location=|page=138|isbn=90-04-16675-0|pages=|accessdate=28 December 2010}}</ref> == Müasir dövr == === Banqladeş === [[Banqladeş]]də şiəlik əleyhinə hücumlar tətbiq olunur. Məsələn, 2015-ci il oktyabrın 24-də Şiə məscidi partlayıb, 1 nəfər həlak olub, çoxu yaralanıb.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://uk.reuters.com/article/2015/10/24/uk-bangladesh-bomb-killed-idUKKCN0SI01F20151024 |access-date=2018-11-24 |archive-date=2015-11-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151126063018/http://uk.reuters.com/article/2015/10/24/uk-bangladesh-bomb-killed-idUKKCN0SI01F20151024 |url-status=dead }}</ref> Digər ən geniş müzakirə edilən hücum Boqrada Şibanyidəki Haripurda baş verdi. Şiə məscidində müəzzin öldürüldü və Məğrib [[namaz]]ı davam edərkən imam da daxil olmaqla ən azı dörd nəfər yaralanıb.<ref>https://news.yahoo.com/claims-attack-shiite-mosque-bangladesh-052446912.html</ref> === Bəhreyn === {{Əsas|2011-ci il Bəhreyn iğtişaşları}} [[Bəhreyn]] əhalisinin əksəriyyəti Şiədir, 70-75% arasında rəqəmlər mövcuddur.<ref>{{Cite web|url=http://bahrainipolitics.blogspot.co.uk/2011/04/facts-on-ground-reliable-estimate-of.html|title=Religion and Politics in Bahrain: Facts on the Ground: A Reliable Estimate of Bahrain's Sunni-Shi'i Balance, and Evidence of Demographic Engineering|website=bahrainipolitics.blogspot.co.uk|access-date=2016-03-02}}</ref> Sünni Müsəlman olan hakim Əl Xəlifə ailəsi XVIII əsrin sonlarında Qətərdən Bəhreynə gəlmişdir. Şiələr Əl Xəlifənin Bəhreyndə legitimliyini qazana bilmədiklərini və “irqçi, məzhəbi və qəbilə ayrı-seçkiliklərinə əsaslanan siyasi aparteid” sistemi qurduqlarını iddia edirlər.<ref name="Nakash">{{cite book |last=Nakash |first=Yitzhak |year=2006 |title=Reaching for Power: The Shi'a in the Modern Arab World |page=24 |url=http://press.princeton.edu/chapters/s8127.pdf |publisher=Princeton University Press}}</ref> [[Yaxın Şərq]] və İslam dünyası üzrə aparıcı İranlı mütəxəssis Vəli Nəsr “Şiələr üçün sünni hakimiyyəti [[aparteid]] təsiri altında yaşamağa bənzəyir”.<ref name="Time 5.3.2007">{{cite news | author=Bobby Ghosh | title=Behind the Sunni-Shi'ite Divide | date=5 March 2007 | publisher=[[Time (magazine)|Time magazine]] | url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1592849-2,00.html | accessdate=18 March 2012 | archive-date=11 March 2012 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120311033818/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1592849-2,00.html | url-status=dead }}</ref> ==== 2011-ci il iğtişaşları ==== 2011-ci ildəki iğtişaşlardan bu yana təxminən 1000 bəhreynli həbs olundu, Bəhreyn və beynəlxalq insan haqları qrupları yüzlərlə şiə məhbusa şübhəli işgəncə və sui-istifadə hallarını sənədləşdirdilər.<ref name=csm.murphy/>''Csmonitor.org'' saytına istinadən, hökumət siyasi ittihamların sarsıdılmasına qarşı “adanın şiə əksəriyyətini səssiz şəkildə ittiham etmək üçün psixoloji cəhətdən alçaltmaq” cəhdi olaraq görünür.<ref name=csm.murphy>[http://www.csmonitor.com/World/Middle-East/2011/0607/Bahrain-campaign-to-humiliate-Shiites-goes-beyond-politics Bahrain campaign to humiliate Shiites goes beyond politics], By Caryle Murphy / csmonitor.com / June 7, 2011</ref> ==== Aparteid ==== Bəhreyndə şiə müsəlmanlarına qarşı ayrı-seçkilik bir sıra mənbələr üçün (Taym Maqazin,<ref name=Baker>Aryn Baker [http://globalspin.blogs.time.com/2011/03/14/saudi-troops-enter-bahrain-to-quell-protests-it-wont-work-for-long/] "Why A Saudi Intervention into Bahrain Won't End the Protests" March 14, 2011, Time Magazine.</ref> Vali Nasr,Yitzhak Nakaş, Kounturpanç,<ref name=Lamb>Franklin Lamb {{cite web|url=http://www.counterpunch.org/lamb04152011.html |title=Archived copy |accessdate=2011-10-08 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110623170213/http://www.counterpunch.org/lamb04152011.html |archivedate=2011-06-23 }} " The Obama Doctrine: AWOL in Bahrain," April 15–17, 2011, CounterPunch.</ref> İnsan haqlarının Bəhreyn mərkəzi<ref name=BCHRI>[http://www.bahrainrights.org/en/node/3132 "A Smearing Campaign against the Shiite Bahraini Citizens with the Participation of the Bahraini Crown Prince and the Ambassador of Bahrain in Washington"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110929205257/http://www.bahrainrights.org/en/node/3132 |date=2011-09-29 }}, Bahrain Centre for Human Rights, viewed Mar 31, 2011</ref> və s.) onu "aparteid" ifadəsi ilə istifadə etmək üçün kifayət qədər ağır və sistematikdir. “Daily Mirror”da yazan Ameen Izzadeen təsdiqləyir ki, Cənubi Afrikadakı aparteid rejiminin ləğvindən sonra Bəhreyn azlığın çoxluğa şərtlərini diktə etdiyi tək ölkə olaraq qaldı. Bəhreynlilərin 70%-dən çoxu Şiə Müsəlmanlardır, lakin hökumətdə nəinki az, ümumiyyətlə mövcud deyildirlər. ''Xristian Elm Monitoru'' (xəbər təşkilatı) Bəhreyni praktik olaraq təsvir edir Şiələrin əsas hökumət vəzifələrini tutmasına və ya polis və hərbi xidmətdə çalışmasına icazə verməmək məzhəb ayrı-seçkiliyi formasıdır. Əslində, təhlükəsizlik qüvvələrinin heyəti Suriya, Pakistan və Bəlucistanlı sünnilər tərəfindən təşkil olunmuşdur. Bunlar da yerli şiə nüfusunun narazılığına səbəb olur.<ref>Raymond Barrett [25] "Bahrain emerging as flashpoint in Middle East unrest," Feb. 15, 2011, [[Christian Science Monitor]].</ref>}} === Misir === Şiə fəalların sayı bir milyondan çox olduğu iddia edilərkən, sələfilər yalnız bir neçə min olduğunu söyləyirlər.<ref name=Ahram-Online>{{cite news|title=The Shias: Egypt's forgotten Muslim minority|url=http://english.ahram.org.eg/News/67170.aspx|accessdate=29 July 2013|newspaper=Ahram Online|date=18 Mar 2013|author=Zeinab El-Gundy}}</ref> Misir Şiələrinin təxmin edilən sayı 800 mindən<ref>{{cite web|url = http://jcpa.org/article/egypts-shiite-minority-between-the-egyptian-hammer-and-the-iranian-anvil/|title = Egypt’s Shiite Minority: Between the Egyptian Hammer and the Iranian Anvil|author = Col. (ret.) Dr. Jacques Neriah|date = September 23, 2012|publisher = JCPA}}</ref> iki ilə üç milyon arasındadır.<ref name="ipsnews">{{cite news|title=Spring Brings Worse for Shias|url=http://www.ipsnews.net/2013/04/spring-makes-it-worse-for-egypts-shias/|accessdate=29 July 2013|date=Apr 26, 2013|author=Cam McGrath|agency=Inter Press Service News Agency|location=Cairo}}</ref><ref name=sky-news>{{cite news|title=Egypt: Attack On Shia Comes At Dangerous Time|url=http://news.sky.com/story/1107961/egypt-attack-on-shia-comes-at-dangerous-time|accessdate=29 July 2013|newspaper=Sky News |date=25 June 2013 |author=Tim Marshall}}</ref> Brian Vitekerin sözlərinə görə [[Misir]]də kiçik şiə əhalisi hakimiyyət tərəfindən təzyiqlərə məruz qalır və şübhə ilə münasibət göstərilir, ehtimala görə təhlükəsizlik səbəbləri ilə həbs edilir, lakin sonra dövlət təhlükəsizliyi zabitlərinin dini inanclarına görə sui-istifadə hallarına məruz qalırlar. Onilliklər ərzində [[BMT]], ''Human Rights Watch və Amnesty İnternational'' kimi beynəlxalq təşkilatlar Misir şiələrinin dini inancları üçün hədəf alındıqlarını sənədləşdirdilər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının 2012-ci ilin dekabr ayında verdiyi hesabatda Şiələrin hələ də Misirdə dini mərasimləri açıq şəkildə həyata keçirə bilmədiyi vurğulandı. Hassiba Hac Şahraoui BMT QAK-a deyib ki, bir çox qruplar "küfr" iddiası ilə təqib olunur. ABŞ-ın Beynəlxalq Dini Azadlıq üzrə Komissiyası dini etiqad azadlığının sistematik pozulması baxımından Misiri "xüsusilə narahatlıq yaradan ölkə" kimi qeyd etməyə davam edir. 2011-ci ilin dekabrında [[Misir]] təhlükəsizlik qüvvələri yüzlərlə şiəni [[Qahirə]]nin Əl-Hüseyn məscidində şiənin müqəddəs Aşura dini mərasimini müşahidə etməklə maneə törətmişdir. [[Sələfilik|Sələfi]] qrupları onları barbar ritualları icra etməkdə ittiham etdikdən sonra polis şiə dindarlarını məsciddən zorla çıxarmışdı. === İndoneziya === 29 dekabr 2011-ci ildə Nangkrenang [[Madura adası]] Sampanq vilayətinin Nanqkrenanq rayonunda Şiə İslam internat məktəbi, məktəb məsləhətçisinin evi və bir məktəb binası yerli kəndlilər və kənardan gələn insanlar tərəfindən yandırıldı. [[İndoneziya]] Sünnilərin hakim olduğu dünyanın ən sıx müsəlman ölkəsidir. Hadisədən bir gün sonra [[Cakarta]]da Sünni vaizin dediyi kimi: "Bu onların öz günahı idi, Sünni bölgəsində bir pesantren (İslam məktəbi) yaratdılar. Bundan əlavə, bir şiə olmaq böyük bir səhvdir. Doğru ibadət sünni ibadətidir, Allah yalnız sünni müsəlmanları qəbul edəcək. Şiələr sülh şəraitində yaşamaq istəyirlərsə, tövbə edib çevrilmək məcburiyyətindədirlər".<ref>{{cite web |url=http://www.thejakartapost.com/news/2011/12/29/sharia-islamic-boarding-school-attacked-madura.html |title=Shia Islamic boarding school attacked in Madura |date=December 29, 2011}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thejakartapost.com/news/2011/12/31/arson-shiite-pesantren-illiteracy-and-local-leaders.html |title=Arson of Shiite ‘pesantren’, illiteracy and local leaders |date=December 31, 2011}}</ref> Beynəlxalq Amnistiya İndoneziyadakı radikal [[İslam]] qrupları tərəfindən dini azlıqlara qarşı qorxu və şiddət hadisələrinin çoxunu qeyd etdi və İndoneziya hökuməti Şərqi Yavada kəndlərinə qayıtmaq məcburiyyətində qalan yüzlərlə şiə üçün qorunmanı təmin edəcək.<ref>{{cite web |url=http://www.antaranews.com/en/news/79142/amnesty-intl-urges-ri-to-protect-shiite-minority |title=Amnesty Int`l urges RI to protect Shiite minority |date=January 14, 2012}}</ref> === Malayziya === [[Malayziya]] Şiələri inanclarını təbliğ etməkdən çəkindirir.<ref>{{cite web|url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page%3D2011%5C03%5C10%5Cstory_10-3-2011_pg4_2 |title=Archived copy |accessdate=2012-12-18 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130415003044/http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2011%5C03%5C10%5Cstory_10-3-2011_pg4_2 |archivedate=2013-04-15 |df= }}</ref> 16 nəfər şiə müsəlmanı 2013-cü il sentyabrın 24-də inanclarını yaydığına görə həbs edilmişdilər.<ref>{{cite web|url=http://www.themalaysianinsider.com/malaysia/article/16-shiites-arrested-130-monitored-by-cops-says-minister |title=16 arrested for spreading Shia teachings, says minister - Bernama |work=themalaysianinsider.com |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131110123231/http://www.themalaysianinsider.com/malaysia/article/16-shiites-arrested-130-monitored-by-cops-says-minister |archivedate=2013-11-10 }}</ref> Malayziya hökuməti ölkənin 250 min güclü şiə əhalisinə ev sahibliyi etməsinə baxmayaraq şiə İslamını yaymaqdan çəkindirməyə çalışır. Nazirliyin baş katibi Datuk Seri Abdul Rahim Mohamad Radzi 10 il əvvəl üç düşərgənin kiçik bir camaatı olan şiə tərəfdarlarının indi Malayziya daxilində 10 aktiv qrupun da olduğu 250.000 nəfər əhalisi olduğunu açıqladı. Radzi şiə hərəkatının köklü olduğunu söyləyərək, "İnformasiya texnologiyasının inkişafı təlimlərin bir sıra ictimai sahələrə yayıldığı kimi böyüməsi üçün bir faktordur" ISA Malayziyada Şiələri hədəfə alan bir neçə dəfə istifadə edildi. On şiə 1997-ci ildə ISA-nın nəzarəti altında həbs olundu və onlardan biri də 2000-ci ilin oktyabr ayında eyni taleyinə məruz qalıb. Federal sistem həmçinin antişiə fətvaya sadiq olmaya bilməzdi, hətta, bu qanuni qüvvəyə malikdir. 2010-cu ilin dekabrında, məsələn, Selanqorda İslam dini şöbəsi tərəfindən Selanqor dövlət şəriəti cinayət əməl qanununa əsasən Aşura qeyd etmək üçün yığılan 200 Şiəni həbs etdi. Dörd il sonra 114 Şiə Malayziya polisinin dəstəyilə ilə ''Perak İslam Dini Məsələləri İdarəsi'' tərəfindən həbs edildi. === Pakistan === [[Pakistan]]da son bir neçə il ərzində Şiə müsəlmanlarına qarşı zorakılıq artımı görülüb. Bomba partlayışlarında və ya 2012-ci ilin mayından 2015-ci ilin may ayına qədər hədəflənən silahlı hücumlarla 1900-dən çox Şiə ([[Həzaralar]] və [[İsmaililər]] daxil olmaqla) öldürüldü.<ref name=roul>{{cite journal|last1=Roul|first1=Animesh|title=Growing Islamic State Influence in Pakistan Fuels Sectarian Violence|journal=Terrorism Monitor|date=June 26, 2015|volume=13|issue=13|url=http://www.jamestown.org/programs/tm/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=44083&tx_ttnews%5BbackPid%5D=26&cHash=48d507d49abec49f73d4640cb2d342f9#.VZLoM9JVhBc|accessdate=30 June 2015}}</ref> Zülmlər minlərlə kişi, qadın və uşağın həyatını aldı. Şiələr Pakistanda müsəlman əhalisinin 5–20%-ni təşkil edirlər.<ref name="LoC2">{{cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Pakistan.pdf|title=Country Profile: Pakistan|date=February 2005|publisher=Library of Congress|quote=Religion: The overwhelming majority of the population (96.3 percent) is Muslim, of whom approximately 95 percent are Sunni and 5 percent Shia.|work=Library of Congress Country Studies on Pakistan|accessdate=2010-09-01}}</ref><ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html?countryName=Pakistan&countryCode=pk&regionCode=sas&#pk|title=Religions: Muslim 95% (Sunni 75%, Shia 20%), other|year=2010|publisher=Central Intelligence Agency|department=Pakistan (includes Christian and Hindu) 5%|accessdate=2010-08-28|work=[[The World Factbook]]|archive-date=2010-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20100528170605/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html?countryName=Pakistan&countryCode=pk&regionCode=sas&#pk|url-status=dead}}</ref> Həkimlər, iş adamları və digər peşəkarlar Sünni Müsəlmanları tərəfindən müntəzəm olaraq [[Kəraçi]]də hədəf alınmışdır. Quettadakı Həzara xalqı təxminən 8000 icma üzvünü itirmişdir. Çoxları [[Əl-Qaidə]] və [[Taliban]]la əlaqəli bir sünni militant təşkilatı olan ''Laşkar-e-Chanqvi'' və ''Sipah-e-Sahaba Pakistan'' tərəfindən terror hücumlarına məruz qalmışdır. Pakistanın şimal bölgələrində, məsələn Paraçinar və Gilgit-Baltistanda kimi bölgələrdə sünni müsəlman silahlıları müntəzəm olaraq Şiələrə hücum edib onları öldürürlər. 16 avqust 2012-ci il tarixində Babusar yolunda Şiə sərnişinlər ailələriylə [[Qurban bayramı]]nı qeyd etmək üçün avtobusdan çıxaraq evə getdilər. Onlar Əl-Qaidə ilə bağlılığı olan sünni müsəlmanlar tərəfindən qətlə yetirildilər. Həmin gün Pakistanın cənub-qərbində yerləşən Quetta şəhərində üç Həzarə icması üzvü öldürüldü. Əl-Qaidə və Talibanla əlaqəli sünni ekstremistlər Pakistanda yüzlərlə Şiəni öldürürlər. === Səudiyyə Ərəbistanı === Müasir [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nda Vəhhabi hakimiyyəti şiənin siyasi iştirakını bir neçə görkəmli insanlarla məhdudlaşdırır. Bu şəxslər də hakimiyyətlə bağlı olduğu üçün öz toplumlarını idarə etmək məcburiyyətindədirlər. Şiələr 28 milyonluq Səudiyyənin təxminən 15% -ni (2012-ci ildə) təşkil edir.<ref>Nasr(2006) p. 84</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/7959531.stm Saudi Arabia's Shia press for rights] retrieved 19 July 2012</ref><ref name="Nasr2006 p. 236">Nasr(2006) p. 236</ref> Bəziləri [[Mədinə]], [[Məkkə]] və hətta [[Ər-Riyad]] da yaşasa da, əksəriyyəti Şərq əyalətin neftlə zəngin bölgələrindəki Əl-Hasa və Qatifdə cəmlənmişdir. Uzun müddətli dini və iqtisadi ayrı-seçkilik ilə qarşılaşmışlar. Onlar adətən bidətçilər, xainlər və qeyri-müsəlmanlar kimi qınanılıblar. Şiələr 1988-ci ildə neft boru kəmərlərini bombalamaq üçün təxribatda ittiham olunublar. Bununla bir neçə şiə edam edildi. [[İran]]ın hərbi əməliyyatlarına cavab olaraq Səudiyyə hökuməti şiələrin azadlıqlarına məhdudiyyətlər qoymaq və onları iqtisadi cəhətdən məhdudlaşdırmaqla cəzalandırdı. Üləma şiələrə qarşı zorakılığa, sanksiyaya icazə (Sələfiliyə sadiq olanlar üçün) verdi. Şiələri mürtəd kimi pisləyən Əbdül-Əziz ibn Baz kimi ölkənin aparıcı din xadimi tərəfindən göndərilmiş fətvalar olmuşdur. Ali Üləma Şurasının üzvü Ədül-Rəhman əl-Cibrinin tərəfindən də Şiələrin öldürülməsinə icazə verildi. Bu çağırış Sələfi dini ədəbiyyatında 2002-ci ildəki kimi təkrar edilmişdir.<ref name="Nasr2006 p. 236"/> Səudiyyə Ərəbistanından fərqli olaraq çox sayda Şiə olan [[İraq]] və [[Livan]]da elə deyil. Nazirlər Kabinetində şiə nazir mövcud deyil. Onlar silahlı qüvvələr və təhlükəsizlik xidmətlərinin vacib işlərindən kənarda qalırlar. Bələdiyyə sədrləri, polis rəisləri və əyalətin şərqində üç yüz şiə qız məktəbi müdirlərinin heç biri şiə deyil.<ref name="Nasr2006 p. 236"/> Səudiyyədə hökumət Şiələrin uşaqları üçün istifadə edə biləcəyi adları öz şəxsiyyətlərini göstərməməyə maneə törətmək məqsədilə ilə məhdudlaşdırmışdır. Səudiyyə dərsliklərində şiəliyə düşmənçilik edilir, tez-tez imansızlığın bir forması kimi təsvir edilir.[http://carnegieendowment.org/2013/06/14/forgotten-uprising-in-eastern-saudi-arabia-pub-52093] Sələfi müəllimləri tez-tez gənc şiə məktəblilərlə dolu siniflərdə dərs keçərək deyirlər ki, onlar dindən dönmədirlər.<ref>Nasr(2006)p. 237</ref> Əhalisinin dörddə biri şiə olan Dammam şəhərində Aşura mərasimi qadağan edilib və şiə namazı qılmağa icazə yoxdur. Orada yaşayan 600.000 əhalinin təxminən 25%-i olan şiələrin öz qəbiristanlığı yoxdur. Şəhərin 150 min Şiə müsəlmanı üçün yalnız bir məscid var. Səudiyyə hökumətinin tez-tez Vahabilik ideologiyasının maliyyələşdirilməsi səbəbindən<ref>https://www.hrw.org/news/2017/08/24/anti-shia-bias-driving-saudi-arabia-unrest</ref> Şiələr təzyiqə məruz qalır.<ref>Nasr(2006) p. 237</ref> 2011-ci ilin mart ayında polis Qatifdə dinc nümayişçilərə atəş açdı və 2011-ci ilin oktyabrında Şiə iğtişaşlarından sonra Səudiyyə hökuməti şərq əyalətini "dəmir yumruqla" idarə edəcəyini qarşısına məqsəd qoydu.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2011/oct/06/saudi-crush-protests-iran?newsfeed=true Saudis crush dissent and point finger at Iran for trouble in eastern province], Ian Black, guardian.co.uk, 6 October 2011</ref> Səudiyyə Ərəbistanı şiə əleyhinə kampaniyasını ölkə içində və xaricdə davam etdirir. Müstəqil olaraq Ərəb yarımadasında neft ölkələri tərəfindən yayılmış və ya maliyyələşdirilən peyk televiziyası, internet, [[YouTube]] və [[Twitter]] kimi məzmunları müsəlman dünyasının hər bir yerində, şiələrin [[Liviya]], [[Tunis]], [[Misir]] və [[Malayziya]] kimi azlıq olduğu yerlərdə məzhəb nifrətini yaymaq üçün kampaniyanın mərkəzindədir.<ref name=Ind131229>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/voices/comment/sunni-monarchs-back-youtube-hate-preachers-antishia-propaganda-threatens-a-sectarian-civil-war-which-will-engulf-the-entire-muslim-world-9028538.html|title=Sunni monarchs back YouTube hate preachers: Anti-Shia propaganda threatens a sectarian civil war which will engulf the entire Muslim world|newspaper=Independent|date=December 29, 2013|author=Patrick Cockburn|access-date=November 24, 2018|archive-date=September 26, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150926001548/http://www.independent.co.uk/voices/comment/sunni-monarchs-back-youtube-hate-preachers-antishia-propaganda-threatens-a-sectarian-civil-war-which-will-engulf-the-entire-muslim-world-9028538.html|url-status=dead}}</ref> Səudiyyə Ərəbistanının qeyri-Vahabilərin dini ifadələrinə dair siyasəti dini ayrı-seçkilik kimi təsvir edilmişdir.<ref>[[Patrick Bascio]] (2007). Defeating Islamic Terrorism: An Alternative Strategy. Branden Books. p. 60. {{ISBN|978-0-8283-2152-5}}. [https://books.google.com/books?id=bqJjhalQ3wkC&pg=PA60]. Retrieved March 6, 2010.</ref> Məhəmməd Təqi yazır ki, Səudiyyə rejiminə aid son təhlillərində şiələrə məxsus problemlər təkcə doktrinal məsələlər deyil, aparteiddə olan dini təzyiqlər və siyasi marginallaşmə nəticəsində kəskin sosial-iqtisadi məhrumiyyətdən qaynaqlanır.<ref>Mohammad Taqi, [http://worldarticles103.blogspot.co.uk/2011/03/comment-saudi-arabia-prized-domino-dr.html "Saudi Arabia: the prized domino"] March 10, 2011, Daily Times (Pakistan)</ref> 2016-cı ilin yanvarında Səudiyyə Ərəbistanı terrorist ittihamları ilə əlaqədar Xüsusi Cəza Məhkəməsi tərəfindən cəzalandırılan digər 47 Səudiyyə vətəndaşı ilə yanaşı demokratik nümayişlərə çağırış edən məşhur şiə din xadimi [[Nimr ən-Nimr|Şeyx Nimr]] də edam edilmişdir.<ref>{{cite web | title=Saudi execution of Shia cleric sparks outrage in Middle East |url=https://www.theguardian.com/world/2016/jan/02/saudi-execution-of-shia-cleric-sparks-outrage-in-middle-east |work=[[The Guardian]]| date=2 January 2016}}</ref> 2017-ci ilin<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7SKEW7RtQ_U</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=fDeDA9JRRrA</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=CfwFS_Ynn7g</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=S3U8jHg-HNA</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=X0W5z-6zKt8</ref> may ayından etibarən hökumətə qarşı edilən etirazlara cavab olaraq, əsasən Şiə Əl-Avamiyyə şəhəri Səudiyyə əsgərləri tərəfindən tam olaraq mühasirəyə alındı. Sakinlərə şəhərə girmək və ya buraxılma icazəsi verilmirdi və hərbi gəmilər, hava hücumları, artilleriya<ref>{{cite web|url=http://en.abna24.com/news/a-h-b-world-assembly/abwas-satement-on-condemnation-of-al-sauds-crimes-in-awamiyah_845264.html|title=ABWA's satement on condemnation of Al Saud's crimes in Awamiyah|first=|last=ABNA24|date=31 July 2017|publisher=}}</ref> və<ref>{{cite web|url=http://en.abna24.com/news/middle-east/saudi-forces-shell-homes-in-awamiyah-two-killed-video-pics_844374.html|title=Saudi forces shell homes in Awamiyah, Two killed / Video & Pics|first=PressTV,|last=ABNA24|date=26 July 2017|publisher=}}</ref> snayperlərlə birlikdə<ref>{{cite web|url=http://ifpnews.com/exclusive/snipers-injure-scores-civilians-saudi-arabias-qatif/|title=Snipers Injure Scores of Civilians in Saudi Arabia's Qatif|date=14 June 2017|publisher=}}</ref> sakinləri atəşə məruz qoydular.<ref>{{cite web|url=http://www.presstv.ir/Detail/2017/05/17/522264/Saudi-regime-forces-kill-Shia-man-Awamiyah-Qatif|title=PressTV-Saudi forces shot dead youth in restive Qatif|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://217.218.67.231/Detail/2017/05/18/522334/Saudi-Arabia-Awamiyah-Shia-Qatif-Eastern-Province-crackdown|title=PressTV-Saudi regime offensive on Shia town enters week 2|publisher=|access-date=2018-11-24|archive-date=2017-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20170801091956/http://217.218.67.231/Detail/2017/05/18/522334/Saudi-Arabia-Awamiyah-Shia-Qatif-Eastern-Province-crackdown|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rt.com/news/388885-saudi-raid-siege-shiite-awamiyah/|title=‘You might get shot any time’: Saudi forces raid Shia town as Riyadh welcomes Trump|publisher=}}</ref><ref>http://en.abna24.com/news/middle-east/saudi-shia-town-under-siege-from-kingdom’s-security-services-for-sixth-day_829902.html</ref> Şiə vətəndaşlarının bir çoxu, o cümlədən, üç yaşlı<ref>https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/awamiyah-saudi-arabia-boy-killed-sniper-gun-shot-wounds-family-shot-at-open-fire-qatif-shia-nimr-al-a7886136.html</ref> və iki yaşlı uşaq öldürüldü.<ref>{{cite web|url=http://217.218.67.231/Detail/2017/05/12/521648/Saudi-kill-child-Shia-Qatif|title=PressTV-Saudi forces kill toddler, young man in Qatif|publisher=|access-date=2018-11-24|archive-date=2017-08-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20170801090649/http://217.218.67.231/Detail/2017/05/12/521648/Saudi-kill-child-Shia-Qatif|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://english.almanar.com.lb/260170|title=Saudi Forces Raid Al-Masoura in Awamiyah, Open Fire, Destroy Houses|publisher=}}</ref> Səudiyyə hökuməti Əl-Avamiyyədə terroristlərlə savaşdığını iddia edirdi. Sakinlər əsgərlərin evlərdə, avtomobillərdə və küçələrdə hər kəsə atəş açdığını bildirdi.<ref>https://www.rt.com/news/399222-saudi-forces-awamiyah-demolition/</ref><ref>https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/saudi-arabia-siege-town-own-citizens-government-kingdom-military-government-awamiyah-qatif-a7877676.html</ref> Zorakılıq dövründə Səudiyyə hökuməti Qatifdə bir neçə tarixi ərazini və bir çox digər binaları və evləri dağıtdı.<ref>{{cite web|url=http://in.reuters.com/article/saudi-awamiya-un-idINKBN18K1S0|title=U.N. slams erasing of "cultural heritage" in Saudi Arabia|first=Reuters|last=Editorial|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.presstv.com/Detail/2017/06/14/525294/Saudi-Arabia-Awamiyah-UN-Eastern-Province|title=PressTV- Saudi forces intensify attacks on Shia town|publisher=|access-date=2018-11-24|archive-date=2017-08-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20170810000929/http://presstv.com/Detail/2017/06/14/525294/Saudi-Arabia-Awamiyah-UN-Eastern-Province|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.presstv.com/Detail/2017/05/24/523077/UN-Saudi-Arabia-Shia-cultural-heritage|title=PressTV-'Riyadh erasing cultural heritage in Shia town'|publisher=|access-date=2018-11-24|archive-date=2017-08-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20170810001130/http://presstv.com/Detail/2017/05/24/523077/UN-Saudi-Arabia-Shia-cultural-heritage|url-status=dead}}</ref> 26 iyul 2017-ci ildə Səudiyyə səlahiyyətliləri yaralı vətəndaşlara təcili xidmət verməkdən imtina etməyə başladı. Səudiyyə Ərəbistanı Əl-Avamiyyənin tələf olan vətəndaşlarına da yardım göstərməmişdir.<ref>{{cite web|title=Al-Musawara neighborhood totally destroyed, Saudi Arabia says|url=http://www.shiitenews.org/index.php/saudi-arab/item/30097-al-musawara-neighborhood-totally-destroyed-saudi-arabia-says|website=Shiite News|accessdate=18 August 2017|archive-date=19 August 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170819064305/http://www.shiitenews.org/index.php/saudi-arab/item/30097-al-musawara-neighborhood-totally-destroyed-saudi-arabia-says|url-status=dead}}</ref> 2017-ci ilin avqust ayında Səudiyyə hökuməti Əl-Avamiyyədə 488 binanı dağıtdığını bildirdi. Bu dağıntı şəhər əhalisinin öz hüquqlarını qazanmalarına mane olmağa çalışarkən Səudiyyə hökuməti silahlı qüvvələri tərəfindən şəhərin mühasirəsindən yaranmışdı.<ref>{{cite web|title=Saudi Arabia demolishes 500 residential buildings in Awamiya|url=http://www.shiitenews.org/index.php/saudi-arab/item/30140-saudi-arabia-demolishes-500-residential-buildings-in-awamiya|website=Shiite News|accessdate=18 August 2017|archive-date=19 August 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170819063014/http://www.shiitenews.org/index.php/saudi-arab/item/30140-saudi-arabia-demolishes-500-residential-buildings-in-awamiya|url-status=dead}}</ref> 20 min sakin öz evlərindən qaçmaq məcburiyyətində qaldılar.<ref>https://www.reuters.com/article/us-saudi-security-awamiya-idUSKBN1AJ217</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://presstv.ir/Detail/2017/08/11/531369/UN-Saudi-Arabia-Awamiyah |access-date=2018-11-24 |archive-date=2017-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170812064243/http://presstv.ir/Detail/2017/08/11/531369/UN-Saudi-Arabia-Awamiyah |url-status=dead }}</ref> ''Quran Şurası''nın sədri<ref>{{cite web|url=http://www.presstv.com/Detail/2017/06/25/526476/Saudi-Arabia-Awamiyah-Qatif|title=PressTV-Saudi forces kill head of Quran council in Qatif|publisher=|access-date=2018-11-24|archive-date=2017-08-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20170810000819/http://presstv.com/Detail/2017/06/25/526476/Saudi-Arabia-Awamiyah-Qatif|url-status=dead}}</ref> və edam olunmuş [[Nimr ən-Nimr]]in iki əmisi oğlu da Qatifdə 2017-ci ildə Səudiyyə təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən öldürüldü.<ref>{{cite web|url=http://www.hamidkarbalai.com/2017/03/saudi-regime-forces-kill-sheikh-nimrs.html|title=Saudi regime forces kill Sheikh Nimr’s cousins in Qatif: Report|publisher=|access-date=2018-11-24|archive-date=2017-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170806221347/http://www.hamidkarbalai.com/2017/03/saudi-regime-forces-kill-sheikh-nimrs.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.presstv.com/Detail/2017/03/28/515921/Saudi-forces-shooting-Qatif-Eastern-Province-Sheikh-Nimr-cousins-killed|title=PressTV-‘Saudi forces kill Nimr’s cousins in Qatif’|publisher=|access-date=2018-11-24|archive-date=2017-07-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20170702013643/http://presstv.com/Detail/2017/03/28/515921/Saudi-forces-shooting-Qatif-Eastern-Province-Sheikh-Nimr-cousins-killed|url-status=dead}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Şiələrin soyqırımı (İŞİD)]] * [[Speyşer düşərgəsi qətliamı]] * [[Nasibilik]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Şiəlik| ]] [[Kateqoriya:Antişiəlik| ]] 1tvg0bx5gmperdalaekrpqdddxdi3k5 0 569490 6599279 6065525 2022-08-28T14:24:05Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ermənistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Ermənistanda islam]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Bluemosqueyerev.jpg|thumb|right|300 px|İrəvandakı [[Göy məscid (İrəvan)|Göy məscid]]]] '''[[Ermənistan]]da [[islam]]''' — hal-hazırda bu ölkədə bu dinin ardıcılları azlıq təşkil edir. Ancaq dünya tarixinin müəyyən dövründə indiki Ermənistan ərazisində əhalisinin böyük əksəriyyəti müsəlman olan [[İrəvan xanlığı]] adlı dövlət mövcud olmuşdur<ref>Bournoutian, George. ''Eastern Armenia in the last decades of Persian rule, 1807–1828''. Undena Publications, 1982; с. 74: <blockquote>"[The Armenians] formed less than 20 percent of the total population (20,000) of the khanate of Erevan, with the Muslims exceeding 80 percent. In any case, at no time in the Persian period was the Armenian population a majority or on par with the Muslims. Although the survey indicated an Armenian majority in some mahals, this was only after the emigration of over 25,000 Muslims from the territory; thus there is no evidence of an Armenian majority during the Persian administration".</blockquote></ref>. Hal-hazırda isə Ermənistanda yalnız az sayda kürd və farslar islam dinində etiqad edir. 2 min nəfərdən ibarət olan kürd-müsəlman icması əsasən [[Ellər rayonu]] ərazisində cəmləşmişdir. Rusiya imperiyasının bölgəni ələ keçirməsindən sonra bura çoxlu sayda erməni köçürməsinə baxmayaraq, Qarabağ münaqişəsinə qədər Ermənistan ərazisində böyük azərbaycanlı-müsəlman icması yaşayırdı. Bununla belə [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi]] müəyyən dövrlərdə davam etdirilmişdir. Müharibə öncəsi artıq Ermənistanda demək olar ki, azərbaycanlı-müsəlman qalmamışdır. == Ermənistan ərazisində islamın yayılması == [[Fayl:Argavand Tower Rear.JPG|thumb|left|[[Pir Hüseyin türbəsi (İrəvan)|Pir Hüseyin türbəsi]]]] İndiki Ermənistan ərazisində islamın meydana gəlməsi VII əsrdəki ərəb fəthləri ilə əlaqədardır. X əsr ərəb müəllifi [[İbn Havqəl]] Ermənistan haqda məlumatlar vermişdir<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Kavkaz/Karaulov/text9.htm Караулов Н. А. Сведения арабских писателей X и XI веков по Р. Хр. о Кавказе, Армении и Адербейджане.]</ref> Ərəblər bölgədə hakimiyyətlərinini möhkəmlətmək və islamı yaymaq məqsədi ilə bura çoxlu ərəb köçürmüşdür<ref>[http://gumilevica.kulichki.net/HE2/he2103.htm Восток в средние века. I. Закавказье в IV–IX вв.]</ref>. X əsrdə Mərkəzi Asiyada islamı qəbul etmiş Oğuzlar artıq [[XI əsr]]dən bölgədə müşahidə olunmağa başlanmışlar. XI əsrdə isə türk-səlcuq axınları nəticəsində bölgə oğuz-müsəlman birliklərinin əlinə keçmişdir. İstər bu hadisə istərsə hələ ismalın bölgədə kök salmnasımndan öncə Sasani-Bizans müharibələri nəticəsində ərazi demək olar ki boşaldılmışdı. Bölgəyə XIII əsrdə yeni türk-müsəlman axınlarına səbəb monqol yürüşləri olur. Sonradan isə Teymurilərin bölgəni nəzarətdə saxlaması türk-müsəlman faktorunu bölgədə hakim mövqeyə çıxarır<ref name="АИ">[http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века.] М., "Восточная литература", 2002. ISBN 5-02-017711-3</ref>. XVI əsrdə ermənilərin isılamlaşdırılmasına cəhd göstərilmişdir. Bununla bağlı hətta "Cəfər qanunu" qanunu qəbul edilir. qanuna əsasən islamı qəbul etmiş erməni valideynlərinin vərəsələrini özünə qaytara bilərdi <ref>[http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v2f4/v2f4a071a.html ARMENIA AND IRAN]: "''In these confused and critical times, the Muslim chieftains in Armenia intensified their pressure on the remnants of Armenian feudalism and their attempts of assimilation by forced apostasy. During the days of the more fanatic rulers the so-called "Jaʿfarī" (i.e., of Imam Jaʿfar al-Ṣādeq) law was put to wider use, whereby an Armenian accepting Islam was able to claim as his alone the entire wealth of his parents.''"</ref>. Bölgənin sakinlərinin Səfəvi şahı I Şah Abbas tərəfindən 1603-cü ildə təşkil etdiyi "Böyük sürgün" siyasəti nəticəsində demokrafik vəziyyət tamamən dəyişmişdir. == Müsəlman və məscidlərin sayı == {{Həmçinin bax|Ermənistandakı məscidlərin siyahısı}} [[Fayl:Erivanmosque.jpg|thumb|left|170px|[[İrəvan]]. Şəhər məscidinin minarəsi.]] [[Fayl:Muslims in Armenia 1896-1890.PNG|thumb|260px|Müəlmanların 1886–1890-cu illərdə indiki Ermənistan ərazisində yayılma arealı:<br>Açıq yaşıl — [[Şiəlik|şiələr]] <br>Tünd yaşıl — [[sünnilər]]]] 1580–1600-cı illərdə İrəvan vilayəti ərazisinə Ustaclı adlı türk tayfası köç etmişdir. XVI əsrin sonrları və XVII əsrin əvvəllərində bölgəyə alpout və bayat tayfalarınıən gəliçi məlumdur. XVI əsrdə İrəvan bölgəsində üç kürd tayfası yaşayırdı — çamışkisək, xnuslu və pazuk. 1826-cı ildə İrəvan xanlığı ərazisində 90 min müsəılman yaşayırdı. Bunun isə 54 810 nəfəri türk-oğuzlar (ustaclı, bayat, ayrum və qacarlar 10 000 ailə), 25 237 nəfəri kürd (çamışkisək, xnuslu və pazuk (5 223 ailə)) və 10 000 fars əsgəri idi<ref>George A. Bournoutian. The Population of Persian Armenia Prior to and Immediately Following its Annexation to the Russian Empire: 1826–1832 (англ.) // Conference on "NATIONALISM AND SOCIAL CHANGE IN TRANSCAUCASIN'. — 1980. — No. 91. — P. 12.</ref>. İndiki Ermənistan ərazisinin 1828-ci ildə Rusiya imperiyasına birləşdirilməsi zamanı bölgədə 107 min əhali yaşayırdı. Bunun isə 87 mini müsəlman idi. [[Ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülməsi|Ermənilərin İrəvan, Naxçıvan və Qarabağ]] bölgələrinə köçürülməsi sonrası, müsəlmanların buradan çılxarılması prosesi başlayır. Artıq bunun nəticəsi olaraq 1831-ci ildə bölgədə müsəlmanların sayı 50 minə qədər azalır. Bununla belə İrəvan hələdə müsəlman şəhəri olaraq qalırdı. 11400 əhalisi olan şəhərin 7 000 müəlman idi<ref>Hovannisian R. G. The Armenian People from Ancient to Modern Times. — Palgrave Macmillan, 1997. — Vol. II. Foreign Dominion to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century. — P. 112. — 493 p. — ISBN 0312101686, ISBN 9780312101688.</ref>. 1869-cu ildə İrəvan qəzasında 60 məscid vardı<ref>Н. И. Воронов. Сборник статистических свѣдѣній о Кавказѣ. — Императорское русское географическое общество. Кавказскій отдѣл, 1869. — С. 71.</ref>. 1879-cu il məlumatına görə İndiki ermənistan ərazisində yerləşən məscidlər: * İrəvan — 5 məscid * [[İrəvan qəzası]]: Arbat, Xaçaparax, Şorlu-Demurçi, Şorlu-Mehmandar, Donguzyan, Aşağı Nəcilli, Yuxarı Nəcilli, Sarvanlar, Qarakilaq, Çarbax, Ağca-qışlaq , Hacı Elyaz, Uluxanlı (3 məscid), Qaraqoyunlu, Sabuncu (2 məscid) Böyük-Vedi, Əfşar, Xalis, Şıxlar. * [[Eçmiədzin qəzası]]: Hacı-Bayram, Mehriban, Şəhriyar (4 məscid), Canfəda, Kərim arx, İqdalı, Akerak, Tos, Qaraxanlı, Tatar zeyvəsi, Molla Abdal, Qarğabazar, Çobanqara. * [[Şərur-Dərələyəz qəzası]]: Çiva. * [[Yeni Bəyazid qəzası]]: Hüseyn Qulu Ağalı (Ağkilsə) (2 məscid). 1897-ci il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən [[İrəvan quberniyası]]nda 92.323 nəfərdən 25.218 nəfəri müsəlman (əhalinin 27,3%) idi. Digər məlumnatda ümumi əhalinin 41 % müsəlman olması (36,7 % — [[şiələr]], 4,3 % — [[sünnilər]]) qeyd edilir. 1896-cı ildə Yeni Bəyazid qəzası ərazisində (indiki [[Geğarkunik mərzi]]) 10 müsəlman məktəbi və 13 məscidi var idi. XX əsrin əvvəllərində İrəvan qəzası əhalisinin 62 % (52,5 % şiə) və [[Eçmiədzin qəzası]] əhalisinin 35,6 % müsəlman idi (30 % şiə). <gallery widths="300px" heights="300px" class="center"> Şəkil:Goy mosque in Erivan.jpg|İrəvan. Göy məscid Şəkil:Little Gey mosque in Erivan.jpg|Kiçik göy məscid. </gallery> === İrəvan məscidləri === 1832-ci ildə [[İvan Şopen|İ.Şopen]] İrəvan şəhərində 12 məscid qeydə almışdı: [[Came məscidi (İrəvan)|Came məscidi]], [[Qala məscidi]], [[Şah Abbas məscidi (İrəvan)|Şah Abbas məscidi]], [[Zal xan məscidi]], [[Novruzəli bəy məscidi]], [[Sərtib xan məscidi]], [[Hüseynəli xan məscidi]], [[Hacı İmamverdibəy məscidi]], [[Hacı Cəfərbəy məscidi]]<ref>[http://www.iatp.am/old_yerevan/L1.htm Экспликация к плану города Эривани, снятому с натуры городским техником Б. Я. Меграбовым в 1906–1911 г.]</ref>. və s. Erməni vandalları Qərbi Azərbaycan ərazisində salamat qalmış bir sıra Azərbaycan və bütün alban abidələrini erməniləşdirmişlər.<ref>[http://www.tezadlar.az/index.php?type=xebergoster&id=4699 Erməni vandalizminə "dur!" deyən yoxdur]</ref> Göydələn minarələri olan İrəvan məscidləri şəhərin əsas siluetini səciyyələndirən qurğulardan idi. Belə məscidlərin elə 4-ü qalanın "Şəhər" adlı məhəlləsində yerləşirdi: "Novruzəli xan", "Hüseynəli xan" (Göy məscid), "Xoca Səfərbəy" və "Məhəmməd Sərtibxan" məscidləri. 1604-cü ildə [[Şah Abbas|I Şah Abbas]] İrəvan qalasını osmanlılardan azad edəndən sonra [[Sərdar sarayı]]nın şərq tərəfində möhtəşəm bir məscid inşa etdirdi. 1606-cı ildə inşa edilən bu məscidin memarı o vaxtın məşhur sənətkarı Şeyx Bahəddin idi. Gəncə məscidi ilə ümumi oxşarlığı olan İrəvan məscid kompleksinə mədrəsə, kitabxana, mehmanxana və müxtəlif təyinatlı tikililər daxil idi. 1918-ci ilə qədər məscid və ətrafındakı binalar kompleksi yarıuçuq da olsa, qalırdı. Sonralar tamamilə məhv edildi. 1725-ci ildə [[Rəcəb Paşa]] tərəfindən İrəvan qalasında yeni bir məscid inşa edildi. XVIII əsrdə Abbas Mirzə tərəfindən inşa etdirilən məscid də memarlıq üslubuna görə hər kəsi heyran edəcək gözəllikdə olmuşdur. Ruslar [[İrəvan qalası]]nı işğal etdikdən sonra (1827) Abbas Mirzənin inşa etdirdiyi məscid tamamilə sökülmüş, Rəcəb Paşanın ucaltdırdığı məscidin yerində isə rus kilsəsi tikilmişdir. [[Göy məscid (İrəvan)|Göy məscid]] adı ilə məşhur olan Hüseynəli xan məscidinin öncə dörd minarəsi olmuşdur<ref>[http://www.assalam.ru/assalam2009/326_327/27-s.shtml "Голубая мечеть" в Ереване] </ref>. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra məscidin üç minarəsini dağıtmışlar. Son dövrlərə qədər təkminarəli də olsa, Göy məscid İslam nişanəsi kimi şəhərdə diqqəti cəlb edən abidələrdən idi. XX yüzilliyin əvvəllərinə qədər İrəvan qalasında 8 məscid fəaliyyət göstərmişdir. İndi onların izi belə qalmamışdır. İrəvan qalasında ən qədim məscid 1510-cu ildə Şah İsmayılın əmri ilə inşa olunmuşdur. 1918-ci ildə ermənilər həmin məscidə müsəlmanları dolduraraq, od vurub yandırmışlar. Məscid insanlarla birgə tamamilə yanıb külə dönmüşdür. Ümumiyyətlə, 1912-ci ilə qədər [[Qərbi Azərbaycan]] (indiki Ermənistan) ərazisində İrəvan qəzasında 42, [[Eçmiədzin]] qəzasında 33, [[Zəngəzur]] qəzasında 35 məscid fəaliyyət göstərmişdir. Hazırda bu məscidlərin heç biri qalmamış, hamısı ermənilər tərəfindən dağıdılmışdır == İslam abidələri == 1915-ci ildə Zəngəzur və İrəvan quberniyasının ərazisində 382 şiə məscidi, 9 sünni məscidi fəaliyyət göstərib. İrəvan quberniyasında məscidlərin artma dinamikası 1904-cü ildə 201, 1911-ci ildə 342, 1915-ci ildə 382 şəklində olub. Bu artım dinamikası bölgədə müsəlman əhalisinin sürətlə artmasından və bu ərazidə müsəlman ruhanilərinin güclü mövqeyindən xəbər verir. Məhəllə məscidləri Zəngəzurun Şəki, Vaqudi, Mərdhuz, Qarraq, Saldaş, Karkyal, Ağbəs, Ağbağ, Hacıəmi, Ballıqaya, Karkas, Çaralı, Xardcmaqlı, Dəstəkərd, Qalacıq, Cicimli 1, Cicimli 2, Qaroaçalı, Seydlər, Mollalar, Təzə Kilsə, Nərcan, Zor, Əfəndilər, Pasan, Xurtekes, Hacıqəmbər, Qarabağlar, Dəmirçilər, Dondarlı, Kurdaluq, Ulaclı, Saraclı, Dərzili, Oxçi, Kaqlar kəndlərində fəaliyyət göstərib. Ümumilikdə İrəvan quberniyasının Eçmiədzin uyezdində 36 məhəllə məscidi, Sürməli uyezdində 47 məhəllə məscidi, Şərur-Dərələyəz uyezdində 63 məhəllə məscidi, Novobayəzed uyezdində 14 məhəllə məscidi, İrəvan uyezdində 54 məhəllə məscidi fəaliyyət göstərib. Bu məscidlərdə quberniyada anadan olanların, ölənlərin, evlənənlərin, boşananların qeydiyyatı aparıb. Hər məhəllənin mollası qubernator tərəfindən təyin olunub. İrəvan şəhərinin özündə isə XX əsrin əvvəlinə kimi Qədim Şəhər, Çame, Hacı Novruzəlibəy, Hacı İmamverdibəy, Mirzə Səfibəy, Hacı Cəfərbəy məscidləri fəaliyyət göstərib. İrəvanın Came məscidi kompleksində iri mədrəsə binası da mövcud olub. Bu tarixi abidələrin əksəriyyəti ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə məhv edilib, yaxud mənşəyi dəyişdirilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Ermənistanda din]] * [[Göy məscid (İrəvan)]] * [[Ermənistan azərbaycanlıları]] * [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi]] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Ermənistanda islam| ]] 4xixn8srlav559hjqxzkqvuhlrjrp30 6599283 6599279 2022-08-28T14:24:26Z White Demon 75303 White Demon [[Ermənistanda İslam]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Ermənistanda islam]] adlandırdı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Bluemosqueyerev.jpg|thumb|right|300 px|İrəvandakı [[Göy məscid (İrəvan)|Göy məscid]]]] '''[[Ermənistan]]da [[islam]]''' — hal-hazırda bu ölkədə bu dinin ardıcılları azlıq təşkil edir. Ancaq dünya tarixinin müəyyən dövründə indiki Ermənistan ərazisində əhalisinin böyük əksəriyyəti müsəlman olan [[İrəvan xanlığı]] adlı dövlət mövcud olmuşdur<ref>Bournoutian, George. ''Eastern Armenia in the last decades of Persian rule, 1807–1828''. Undena Publications, 1982; с. 74: <blockquote>"[The Armenians] formed less than 20 percent of the total population (20,000) of the khanate of Erevan, with the Muslims exceeding 80 percent. In any case, at no time in the Persian period was the Armenian population a majority or on par with the Muslims. Although the survey indicated an Armenian majority in some mahals, this was only after the emigration of over 25,000 Muslims from the territory; thus there is no evidence of an Armenian majority during the Persian administration".</blockquote></ref>. Hal-hazırda isə Ermənistanda yalnız az sayda kürd və farslar islam dinində etiqad edir. 2 min nəfərdən ibarət olan kürd-müsəlman icması əsasən [[Ellər rayonu]] ərazisində cəmləşmişdir. Rusiya imperiyasının bölgəni ələ keçirməsindən sonra bura çoxlu sayda erməni köçürməsinə baxmayaraq, Qarabağ münaqişəsinə qədər Ermənistan ərazisində böyük azərbaycanlı-müsəlman icması yaşayırdı. Bununla belə [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi]] müəyyən dövrlərdə davam etdirilmişdir. Müharibə öncəsi artıq Ermənistanda demək olar ki, azərbaycanlı-müsəlman qalmamışdır. == Ermənistan ərazisində islamın yayılması == [[Fayl:Argavand Tower Rear.JPG|thumb|left|[[Pir Hüseyin türbəsi (İrəvan)|Pir Hüseyin türbəsi]]]] İndiki Ermənistan ərazisində islamın meydana gəlməsi VII əsrdəki ərəb fəthləri ilə əlaqədardır. X əsr ərəb müəllifi [[İbn Havqəl]] Ermənistan haqda məlumatlar vermişdir<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Kavkaz/Karaulov/text9.htm Караулов Н. А. Сведения арабских писателей X и XI веков по Р. Хр. о Кавказе, Армении и Адербейджане.]</ref> Ərəblər bölgədə hakimiyyətlərinini möhkəmlətmək və islamı yaymaq məqsədi ilə bura çoxlu ərəb köçürmüşdür<ref>[http://gumilevica.kulichki.net/HE2/he2103.htm Восток в средние века. I. Закавказье в IV–IX вв.]</ref>. X əsrdə Mərkəzi Asiyada islamı qəbul etmiş Oğuzlar artıq [[XI əsr]]dən bölgədə müşahidə olunmağa başlanmışlar. XI əsrdə isə türk-səlcuq axınları nəticəsində bölgə oğuz-müsəlman birliklərinin əlinə keçmişdir. İstər bu hadisə istərsə hələ ismalın bölgədə kök salmnasımndan öncə Sasani-Bizans müharibələri nəticəsində ərazi demək olar ki boşaldılmışdı. Bölgəyə XIII əsrdə yeni türk-müsəlman axınlarına səbəb monqol yürüşləri olur. Sonradan isə Teymurilərin bölgəni nəzarətdə saxlaması türk-müsəlman faktorunu bölgədə hakim mövqeyə çıxarır<ref name="АИ">[http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века.] М., "Восточная литература", 2002. ISBN 5-02-017711-3</ref>. XVI əsrdə ermənilərin isılamlaşdırılmasına cəhd göstərilmişdir. Bununla bağlı hətta "Cəfər qanunu" qanunu qəbul edilir. qanuna əsasən islamı qəbul etmiş erməni valideynlərinin vərəsələrini özünə qaytara bilərdi <ref>[http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v2f4/v2f4a071a.html ARMENIA AND IRAN]: "''In these confused and critical times, the Muslim chieftains in Armenia intensified their pressure on the remnants of Armenian feudalism and their attempts of assimilation by forced apostasy. During the days of the more fanatic rulers the so-called "Jaʿfarī" (i.e., of Imam Jaʿfar al-Ṣādeq) law was put to wider use, whereby an Armenian accepting Islam was able to claim as his alone the entire wealth of his parents.''"</ref>. Bölgənin sakinlərinin Səfəvi şahı I Şah Abbas tərəfindən 1603-cü ildə təşkil etdiyi "Böyük sürgün" siyasəti nəticəsində demokrafik vəziyyət tamamən dəyişmişdir. == Müsəlman və məscidlərin sayı == {{Həmçinin bax|Ermənistandakı məscidlərin siyahısı}} [[Fayl:Erivanmosque.jpg|thumb|left|170px|[[İrəvan]]. Şəhər məscidinin minarəsi.]] [[Fayl:Muslims in Armenia 1896-1890.PNG|thumb|260px|Müəlmanların 1886–1890-cu illərdə indiki Ermənistan ərazisində yayılma arealı:<br>Açıq yaşıl — [[Şiəlik|şiələr]] <br>Tünd yaşıl — [[sünnilər]]]] 1580–1600-cı illərdə İrəvan vilayəti ərazisinə Ustaclı adlı türk tayfası köç etmişdir. XVI əsrin sonrları və XVII əsrin əvvəllərində bölgəyə alpout və bayat tayfalarınıən gəliçi məlumdur. XVI əsrdə İrəvan bölgəsində üç kürd tayfası yaşayırdı — çamışkisək, xnuslu və pazuk. 1826-cı ildə İrəvan xanlığı ərazisində 90 min müsəılman yaşayırdı. Bunun isə 54 810 nəfəri türk-oğuzlar (ustaclı, bayat, ayrum və qacarlar 10 000 ailə), 25 237 nəfəri kürd (çamışkisək, xnuslu və pazuk (5 223 ailə)) və 10 000 fars əsgəri idi<ref>George A. Bournoutian. The Population of Persian Armenia Prior to and Immediately Following its Annexation to the Russian Empire: 1826–1832 (англ.) // Conference on "NATIONALISM AND SOCIAL CHANGE IN TRANSCAUCASIN'. — 1980. — No. 91. — P. 12.</ref>. İndiki Ermənistan ərazisinin 1828-ci ildə Rusiya imperiyasına birləşdirilməsi zamanı bölgədə 107 min əhali yaşayırdı. Bunun isə 87 mini müsəlman idi. [[Ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülməsi|Ermənilərin İrəvan, Naxçıvan və Qarabağ]] bölgələrinə köçürülməsi sonrası, müsəlmanların buradan çılxarılması prosesi başlayır. Artıq bunun nəticəsi olaraq 1831-ci ildə bölgədə müsəlmanların sayı 50 minə qədər azalır. Bununla belə İrəvan hələdə müsəlman şəhəri olaraq qalırdı. 11400 əhalisi olan şəhərin 7 000 müəlman idi<ref>Hovannisian R. G. The Armenian People from Ancient to Modern Times. — Palgrave Macmillan, 1997. — Vol. II. Foreign Dominion to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century. — P. 112. — 493 p. — ISBN 0312101686, ISBN 9780312101688.</ref>. 1869-cu ildə İrəvan qəzasında 60 məscid vardı<ref>Н. И. Воронов. Сборник статистических свѣдѣній о Кавказѣ. — Императорское русское географическое общество. Кавказскій отдѣл, 1869. — С. 71.</ref>. 1879-cu il məlumatına görə İndiki ermənistan ərazisində yerləşən məscidlər: * İrəvan — 5 məscid * [[İrəvan qəzası]]: Arbat, Xaçaparax, Şorlu-Demurçi, Şorlu-Mehmandar, Donguzyan, Aşağı Nəcilli, Yuxarı Nəcilli, Sarvanlar, Qarakilaq, Çarbax, Ağca-qışlaq , Hacı Elyaz, Uluxanlı (3 məscid), Qaraqoyunlu, Sabuncu (2 məscid) Böyük-Vedi, Əfşar, Xalis, Şıxlar. * [[Eçmiədzin qəzası]]: Hacı-Bayram, Mehriban, Şəhriyar (4 məscid), Canfəda, Kərim arx, İqdalı, Akerak, Tos, Qaraxanlı, Tatar zeyvəsi, Molla Abdal, Qarğabazar, Çobanqara. * [[Şərur-Dərələyəz qəzası]]: Çiva. * [[Yeni Bəyazid qəzası]]: Hüseyn Qulu Ağalı (Ağkilsə) (2 məscid). 1897-ci il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən [[İrəvan quberniyası]]nda 92.323 nəfərdən 25.218 nəfəri müsəlman (əhalinin 27,3%) idi. Digər məlumnatda ümumi əhalinin 41 % müsəlman olması (36,7 % — [[şiələr]], 4,3 % — [[sünnilər]]) qeyd edilir. 1896-cı ildə Yeni Bəyazid qəzası ərazisində (indiki [[Geğarkunik mərzi]]) 10 müsəlman məktəbi və 13 məscidi var idi. XX əsrin əvvəllərində İrəvan qəzası əhalisinin 62 % (52,5 % şiə) və [[Eçmiədzin qəzası]] əhalisinin 35,6 % müsəlman idi (30 % şiə). <gallery widths="300px" heights="300px" class="center"> Şəkil:Goy mosque in Erivan.jpg|İrəvan. Göy məscid Şəkil:Little Gey mosque in Erivan.jpg|Kiçik göy məscid. </gallery> === İrəvan məscidləri === 1832-ci ildə [[İvan Şopen|İ.Şopen]] İrəvan şəhərində 12 məscid qeydə almışdı: [[Came məscidi (İrəvan)|Came məscidi]], [[Qala məscidi]], [[Şah Abbas məscidi (İrəvan)|Şah Abbas məscidi]], [[Zal xan məscidi]], [[Novruzəli bəy məscidi]], [[Sərtib xan məscidi]], [[Hüseynəli xan məscidi]], [[Hacı İmamverdibəy məscidi]], [[Hacı Cəfərbəy məscidi]]<ref>[http://www.iatp.am/old_yerevan/L1.htm Экспликация к плану города Эривани, снятому с натуры городским техником Б. Я. Меграбовым в 1906–1911 г.]</ref>. və s. Erməni vandalları Qərbi Azərbaycan ərazisində salamat qalmış bir sıra Azərbaycan və bütün alban abidələrini erməniləşdirmişlər.<ref>[http://www.tezadlar.az/index.php?type=xebergoster&id=4699 Erməni vandalizminə "dur!" deyən yoxdur]</ref> Göydələn minarələri olan İrəvan məscidləri şəhərin əsas siluetini səciyyələndirən qurğulardan idi. Belə məscidlərin elə 4-ü qalanın "Şəhər" adlı məhəlləsində yerləşirdi: "Novruzəli xan", "Hüseynəli xan" (Göy məscid), "Xoca Səfərbəy" və "Məhəmməd Sərtibxan" məscidləri. 1604-cü ildə [[Şah Abbas|I Şah Abbas]] İrəvan qalasını osmanlılardan azad edəndən sonra [[Sərdar sarayı]]nın şərq tərəfində möhtəşəm bir məscid inşa etdirdi. 1606-cı ildə inşa edilən bu məscidin memarı o vaxtın məşhur sənətkarı Şeyx Bahəddin idi. Gəncə məscidi ilə ümumi oxşarlığı olan İrəvan məscid kompleksinə mədrəsə, kitabxana, mehmanxana və müxtəlif təyinatlı tikililər daxil idi. 1918-ci ilə qədər məscid və ətrafındakı binalar kompleksi yarıuçuq da olsa, qalırdı. Sonralar tamamilə məhv edildi. 1725-ci ildə [[Rəcəb Paşa]] tərəfindən İrəvan qalasında yeni bir məscid inşa edildi. XVIII əsrdə Abbas Mirzə tərəfindən inşa etdirilən məscid də memarlıq üslubuna görə hər kəsi heyran edəcək gözəllikdə olmuşdur. Ruslar [[İrəvan qalası]]nı işğal etdikdən sonra (1827) Abbas Mirzənin inşa etdirdiyi məscid tamamilə sökülmüş, Rəcəb Paşanın ucaltdırdığı məscidin yerində isə rus kilsəsi tikilmişdir. [[Göy məscid (İrəvan)|Göy məscid]] adı ilə məşhur olan Hüseynəli xan məscidinin öncə dörd minarəsi olmuşdur<ref>[http://www.assalam.ru/assalam2009/326_327/27-s.shtml "Голубая мечеть" в Ереване] </ref>. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra məscidin üç minarəsini dağıtmışlar. Son dövrlərə qədər təkminarəli də olsa, Göy məscid İslam nişanəsi kimi şəhərdə diqqəti cəlb edən abidələrdən idi. XX yüzilliyin əvvəllərinə qədər İrəvan qalasında 8 məscid fəaliyyət göstərmişdir. İndi onların izi belə qalmamışdır. İrəvan qalasında ən qədim məscid 1510-cu ildə Şah İsmayılın əmri ilə inşa olunmuşdur. 1918-ci ildə ermənilər həmin məscidə müsəlmanları dolduraraq, od vurub yandırmışlar. Məscid insanlarla birgə tamamilə yanıb külə dönmüşdür. Ümumiyyətlə, 1912-ci ilə qədər [[Qərbi Azərbaycan]] (indiki Ermənistan) ərazisində İrəvan qəzasında 42, [[Eçmiədzin]] qəzasında 33, [[Zəngəzur]] qəzasında 35 məscid fəaliyyət göstərmişdir. Hazırda bu məscidlərin heç biri qalmamış, hamısı ermənilər tərəfindən dağıdılmışdır == İslam abidələri == 1915-ci ildə Zəngəzur və İrəvan quberniyasının ərazisində 382 şiə məscidi, 9 sünni məscidi fəaliyyət göstərib. İrəvan quberniyasında məscidlərin artma dinamikası 1904-cü ildə 201, 1911-ci ildə 342, 1915-ci ildə 382 şəklində olub. Bu artım dinamikası bölgədə müsəlman əhalisinin sürətlə artmasından və bu ərazidə müsəlman ruhanilərinin güclü mövqeyindən xəbər verir. Məhəllə məscidləri Zəngəzurun Şəki, Vaqudi, Mərdhuz, Qarraq, Saldaş, Karkyal, Ağbəs, Ağbağ, Hacıəmi, Ballıqaya, Karkas, Çaralı, Xardcmaqlı, Dəstəkərd, Qalacıq, Cicimli 1, Cicimli 2, Qaroaçalı, Seydlər, Mollalar, Təzə Kilsə, Nərcan, Zor, Əfəndilər, Pasan, Xurtekes, Hacıqəmbər, Qarabağlar, Dəmirçilər, Dondarlı, Kurdaluq, Ulaclı, Saraclı, Dərzili, Oxçi, Kaqlar kəndlərində fəaliyyət göstərib. Ümumilikdə İrəvan quberniyasının Eçmiədzin uyezdində 36 məhəllə məscidi, Sürməli uyezdində 47 məhəllə məscidi, Şərur-Dərələyəz uyezdində 63 məhəllə məscidi, Novobayəzed uyezdində 14 məhəllə məscidi, İrəvan uyezdində 54 məhəllə məscidi fəaliyyət göstərib. Bu məscidlərdə quberniyada anadan olanların, ölənlərin, evlənənlərin, boşananların qeydiyyatı aparıb. Hər məhəllənin mollası qubernator tərəfindən təyin olunub. İrəvan şəhərinin özündə isə XX əsrin əvvəlinə kimi Qədim Şəhər, Çame, Hacı Novruzəlibəy, Hacı İmamverdibəy, Mirzə Səfibəy, Hacı Cəfərbəy məscidləri fəaliyyət göstərib. İrəvanın Came məscidi kompleksində iri mədrəsə binası da mövcud olub. Bu tarixi abidələrin əksəriyyəti ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə məhv edilib, yaxud mənşəyi dəyişdirilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Ermənistanda din]] * [[Göy məscid (İrəvan)]] * [[Ermənistan azərbaycanlıları]] * [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi]] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Ermənistanda islam| ]] 4xixn8srlav559hjqxzkqvuhlrjrp30 6599286 6599283 2022-08-28T14:24:53Z White Demon 75303 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Bluemosqueyerev.jpg|thumb|right|300 px|İrəvandakı [[Göy məscid (İrəvan)|Göy məscid]]]] '''[[Ermənistan]]da [[islam]]''' — hal-hazırda bu ölkədə bu dinin ardıcılları azlıq təşkil edir. Ancaq dünya tarixinin müəyyən dövründə indiki Ermənistan ərazisində əhalisinin böyük əksəriyyəti müsəlman olan [[İrəvan xanlığı]] adlı dövlət mövcud olmuşdur<ref>Bournoutian, George. ''Eastern Armenia in the last decades of Persian rule, 1807–1828''. Undena Publications, 1982; с. 74: <blockquote>"[The Armenians] formed less than 20 percent of the total population (20,000) of the khanate of Erevan, with the Muslims exceeding 80 percent. In any case, at no time in the Persian period was the Armenian population a majority or on par with the Muslims. Although the survey indicated an Armenian majority in some mahals, this was only after the emigration of over 25,000 Muslims from the territory; thus there is no evidence of an Armenian majority during the Persian administration".</blockquote></ref>. Hal-hazırda isə Ermənistanda yalnız az sayda kürd və farslar islam dinində etiqad edir. 2 min nəfərdən ibarət olan kürd-müsəlman icması əsasən [[Ellər rayonu]] ərazisində cəmləşmişdir. Rusiya imperiyasının bölgəni ələ keçirməsindən sonra bura çoxlu sayda erməni köçürməsinə baxmayaraq, Qarabağ münaqişəsinə qədər Ermənistan ərazisində böyük azərbaycanlı-müsəlman icması yaşayırdı. Bununla belə [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi]] müəyyən dövrlərdə davam etdirilmişdir. Müharibə öncəsi artıq Ermənistanda demək olar ki, azərbaycanlı-müsəlman qalmamışdır. == Ermənistan ərazisində islamın yayılması == [[Fayl:Argavand Tower Rear.JPG|thumb|left|[[Pir Hüseyin türbəsi (İrəvan)|Pir Hüseyin türbəsi]]]] İndiki Ermənistan ərazisində islamın meydana gəlməsi VII əsrdəki ərəb fəthləri ilə əlaqədardır. X əsr ərəb müəllifi [[İbn Havqəl]] Ermənistan haqda məlumatlar vermişdir<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Kavkaz/Karaulov/text9.htm Караулов Н. А. Сведения арабских писателей X и XI веков по Р. Хр. о Кавказе, Армении и Адербейджане.]</ref> Ərəblər bölgədə hakimiyyətlərinini möhkəmlətmək və islamı yaymaq məqsədi ilə bura çoxlu ərəb köçürmüşdür<ref>[http://gumilevica.kulichki.net/HE2/he2103.htm Восток в средние века. I. Закавказье в IV–IX вв.]</ref>. X əsrdə Mərkəzi Asiyada islamı qəbul etmiş Oğuzlar artıq [[XI əsr]]dən bölgədə müşahidə olunmağa başlanmışlar. XI əsrdə isə türk-səlcuq axınları nəticəsində bölgə oğuz-müsəlman birliklərinin əlinə keçmişdir. İstər bu hadisə istərsə hələ ismalın bölgədə kök salmnasımndan öncə Sasani-Bizans müharibələri nəticəsində ərazi demək olar ki boşaldılmışdı. Bölgəyə XIII əsrdə yeni türk-müsəlman axınlarına səbəb monqol yürüşləri olur. Sonradan isə Teymurilərin bölgəni nəzarətdə saxlaması türk-müsəlman faktorunu bölgədə hakim mövqeyə çıxarır<ref name="АИ">[http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века.] М., "Восточная литература", 2002. ISBN 5-02-017711-3</ref>. XVI əsrdə ermənilərin isılamlaşdırılmasına cəhd göstərilmişdir. Bununla bağlı hətta "Cəfər qanunu" qanunu qəbul edilir. qanuna əsasən islamı qəbul etmiş erməni valideynlərinin vərəsələrini özünə qaytara bilərdi <ref>[http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v2f4/v2f4a071a.html ARMENIA AND IRAN]: "''In these confused and critical times, the Muslim chieftains in Armenia intensified their pressure on the remnants of Armenian feudalism and their attempts of assimilation by forced apostasy. During the days of the more fanatic rulers the so-called "Jaʿfarī" (i.e., of Imam Jaʿfar al-Ṣādeq) law was put to wider use, whereby an Armenian accepting Islam was able to claim as his alone the entire wealth of his parents.''"</ref>. Bölgənin sakinlərinin Səfəvi şahı I Şah Abbas tərəfindən 1603-cü ildə təşkil etdiyi "Böyük sürgün" siyasəti nəticəsində demokrafik vəziyyət tamamən dəyişmişdir. == Müsəlman və məscidlərin sayı == {{Həmçinin bax|Ermənistandakı məscidlərin siyahısı}} [[Fayl:Erivanmosque.jpg|thumb|left|170px|[[İrəvan]]. Şəhər məscidinin minarəsi.]] [[Fayl:Muslims in Armenia 1896-1890.PNG|thumb|260px|Müəlmanların 1886–1890-cı illərdə indiki Ermənistan ərazisində yayılma arealı:<br>Açıq yaşıl — [[Şiəlik|şiələr]] <br>Tünd yaşıl — [[sünnilər]]]] 1580–1600-cü illərdə İrəvan vilayəti ərazisinə Ustaclı adlı türk tayfası köç etmişdir. XVI əsrin sonrları və XVII əsrin əvvəllərində bölgəyə alpout və bayat tayfalarınıən gəliçi məlumdur. XVI əsrdə İrəvan bölgəsində üç kürd tayfası yaşayırdı — çamışkisək, xnuslu və pazuk. 1826-cı ildə İrəvan xanlığı ərazisində 90 min müsəılman yaşayırdı. Bunun isə 54 810 nəfəri türk-oğuzlar (ustaclı, bayat, ayrum və qacarlar 10 000 ailə), 25 237 nəfəri kürd (çamışkisək, xnuslu və pazuk (5 223 ailə)) və 10 000 fars əsgəri idi<ref>George A. Bournoutian. The Population of Persian Armenia Prior to and Immediately Following its Annexation to the Russian Empire: 1826–1832 (англ.) // Conference on "NATIONALISM AND SOCIAL CHANGE IN TRANSCAUCASIN'. — 1980. — No. 91. — P. 12.</ref>. İndiki Ermənistan ərazisinin 1828-ci ildə Rusiya imperiyasına birləşdirilməsi zamanı bölgədə 107 min əhali yaşayırdı. Bunun isə 87 mini müsəlman idi. [[Ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülməsi|Ermənilərin İrəvan, Naxçıvan və Qarabağ]] bölgələrinə köçürülməsi sonrası, müsəlmanların buradan çılxarılması prosesi başlayır. Artıq bunun nəticəsi olaraq 1831-ci ildə bölgədə müsəlmanların sayı 50 minə qədər azalır. Bununla belə İrəvan hələdə müsəlman şəhəri olaraq qalırdı. 11400 əhalisi olan şəhərin 7 000 müəlman idi<ref>Hovannisian R. G. The Armenian People from Ancient to Modern Times. — Palgrave Macmillan, 1997. — Vol. II. Foreign Dominion to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century. — P. 112. — 493 p. — ISBN 0312101686, ISBN 9780312101688.</ref>. 1869-cu ildə İrəvan qəzasında 60 məscid vardı<ref>Н. И. Воронов. Сборник статистических свѣдѣній о Кавказѣ. — Императорское русское географическое общество. Кавказскій отдѣл, 1869. — С. 71.</ref>. 1879-cu il məlumatına görə İndiki ermənistan ərazisində yerləşən məscidlər: * İrəvan — 5 məscid * [[İrəvan qəzası]]: Arbat, Xaçaparax, Şorlu-Demurçi, Şorlu-Mehmandar, Donguzyan, Aşağı Nəcilli, Yuxarı Nəcilli, Sarvanlar, Qarakilaq, Çarbax, Ağca-qışlaq , Hacı Elyaz, Uluxanlı (3 məscid), Qaraqoyunlu, Sabuncu (2 məscid) Böyük-Vedi, Əfşar, Xalis, Şıxlar. * [[Eçmiədzin qəzası]]: Hacı-Bayram, Mehriban, Şəhriyar (4 məscid), Canfəda, Kərim arx, İqdalı, Akerak, Tos, Qaraxanlı, Tatar zeyvəsi, Molla Abdal, Qarğabazar, Çobanqara. * [[Şərur-Dərələyəz qəzası]]: Çiva. * [[Yeni Bəyazid qəzası]]: Hüseyn Qulu Ağalı (Ağkilsə) (2 məscid). 1897-ci il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən [[İrəvan quberniyası]]nda 92.323 nəfərdən 25.218 nəfəri müsəlman (əhalinin 27,3%) idi. Digər məlumnatda ümumi əhalinin 41 % müsəlman olması (36,7 % — [[şiələr]], 4,3 % — [[sünnilər]]) qeyd edilir. 1896-cı ildə Yeni Bəyazid qəzası ərazisində (indiki [[Geğarkunik mərzi]]) 10 müsəlman məktəbi və 13 məscidi var idi. XX əsrin əvvəllərində İrəvan qəzası əhalisinin 62 % (52,5 % şiə) və [[Eçmiədzin qəzası]] əhalisinin 35,6 % müsəlman idi (30 % şiə). <gallery widths="300px" heights="300px" class="center"> Şəkil:Goy mosque in Erivan.jpg|İrəvan. Göy məscid Şəkil:Little Gey mosque in Erivan.jpg|Kiçik göy məscid. </gallery> === İrəvan məscidləri === 1832-ci ildə [[İvan Şopen|İ. Şopen]] İrəvan şəhərində 12 məscid qeydə almışdı: [[Came məscidi (İrəvan)|Came məscidi]], [[Qala məscidi]], [[Şah Abbas məscidi (İrəvan)|Şah Abbas məscidi]], [[Zal xan məscidi]], [[Novruzəli bəy məscidi]], [[Sərtib xan məscidi]], [[Hüseynəli xan məscidi]], [[Hacı İmamverdibəy məscidi]], [[Hacı Cəfərbəy məscidi]]<ref>[http://www.iatp.am/old_yerevan/L1.htm Экспликация к плану города Эривани, снятому с натуры городским техником Б. Я. Меграбовым в 1906–1911 г.]</ref>. və s. Erməni vandalları Qərbi Azərbaycan ərazisində salamat qalmış bir sıra Azərbaycan və bütün alban abidələrini erməniləşdirmişlər.<ref>[http://www.tezadlar.az/index.php?type=xebergoster&id=4699 Erməni vandalizminə "dur!" deyən yoxdur]</ref> Göydələn minarələri olan İrəvan məscidləri şəhərin əsas siluetini səciyyələndirən qurğulardan idi. Belə məscidlərin elə 4-ü qalanın "Şəhər" adlı məhəlləsində yerləşirdi: "Novruzəli xan", "Hüseynəli xan" (Göy məscid), "Xoca Səfərbəy" və "Məhəmməd Sərtibxan" məscidləri. 1604-cü ildə [[Şah Abbas|I Şah Abbas]] İrəvan qalasını osmanlılardan azad edəndən sonra [[Sərdar sarayı]]nın şərq tərəfində möhtəşəm bir məscid inşa etdirdi. 1606-cı ildə inşa edilən bu məscidin memarı o vaxtın məşhur sənətkarı Şeyx Bahəddin idi. Gəncə məscidi ilə ümumi oxşarlığı olan İrəvan məscid kompleksinə mədrəsə, kitabxana, mehmanxana və müxtəlif təyinatlı tikililər daxil idi. 1918-ci ilə qədər məscid və ətrafındakı binalar kompleksi yarıuçuq da olsa, qalırdı. Sonralar tamamilə məhv edildi. 1725-ci ildə [[Rəcəb Paşa]] tərəfindən İrəvan qalasında yeni bir məscid inşa edildi. XVIII əsrdə Abbas Mirzə tərəfindən inşa etdirilən məscid də memarlıq üslubuna görə hər kəsi heyran edəcək gözəllikdə olmuşdur. Ruslar [[İrəvan qalası]]nı işğal etdikdən sonra (1827) Abbas Mirzənin inşa etdirdiyi məscid tamamilə sökülmüş, Rəcəb Paşanın ucaltdırdığı məscidin yerində isə rus kilsəsi tikilmişdir. [[Göy məscid (İrəvan)|Göy məscid]] adı ilə məşhur olan Hüseynəli xan məscidinin öncə dörd minarəsi olmuşdur<ref>[http://www.assalam.ru/assalam2009/326_327/27-s.shtml "Голубая мечеть" в Ереване] </ref>. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra məscidin üç minarəsini dağıtmışlar. Son dövrlərə qədər təkminarəli də olsa, Göy məscid İslam nişanəsi kimi şəhərdə diqqəti cəlb edən abidələrdən idi. XX yüzilliyin əvvəllərinə qədər İrəvan qalasında 8 məscid fəaliyyət göstərmişdir. İndi onların izi belə qalmamışdır. İrəvan qalasında ən qədim məscid 1510-cu ildə Şah İsmayılın əmri ilə inşa olunmuşdur. 1918-ci ildə ermənilər həmin məscidə müsəlmanları dolduraraq, od vurub yandırmışlar. Məscid insanlarla birgə tamamilə yanıb külə dönmüşdür. Ümumiyyətlə, 1912-ci ilə qədər [[Qərbi Azərbaycan]] (indiki Ermənistan) ərazisində İrəvan qəzasında 42, [[Eçmiədzin]] qəzasında 33, [[Zəngəzur]] qəzasında 35 məscid fəaliyyət göstərmişdir. Hazırda bu məscidlərin heç biri qalmamış, hamısı ermənilər tərəfindən dağıdılmışdır == İslam abidələri == 1915-ci ildə Zəngəzur və İrəvan quberniyasının ərazisində 382 şiə məscidi, 9 sünni məscidi fəaliyyət göstərib. İrəvan quberniyasında məscidlərin artma dinamikası 1904-cü ildə 201, 1911-ci ildə 342, 1915-ci ildə 382 şəklində olub. Bu artım dinamikası bölgədə müsəlman əhalisinin sürətlə artmasından və bu ərazidə müsəlman ruhanilərinin güclü mövqeyindən xəbər verir. Məhəllə məscidləri Zəngəzurun Şəki, Vaqudi, Mərdhuz, Qarraq, Saldaş, Karkyal, Ağbəs, Ağbağ, Hacıəmi, Ballıqaya, Karkas, Çaralı, Xardcmaqlı, Dəstəkərd, Qalacıq, Cicimli 1, Cicimli 2, Qaroaçalı, Seydlər, Mollalar, Təzə Kilsə, Nərcan, Zor, Əfəndilər, Pasan, Xurtekes, Hacıqəmbər, Qarabağlar, Dəmirçilər, Dondarlı, Kurdaluq, Ulaclı, Saraclı, Dərzili, Oxçi, Kaqlar kəndlərində fəaliyyət göstərib. Ümumilikdə İrəvan quberniyasının Eçmiədzin uyezdində 36 məhəllə məscidi, Sürməli uyezdində 47 məhəllə məscidi, Şərur-Dərələyəz uyezdində 63 məhəllə məscidi, Novobayəzed uyezdində 14 məhəllə məscidi, İrəvan uyezdində 54 məhəllə məscidi fəaliyyət göstərib. Bu məscidlərdə quberniyada anadan olanların, ölənlərin, evlənənlərin, boşananların qeydiyyatı aparıb. Hər məhəllənin mollası qubernator tərəfindən təyin olunub. İrəvan şəhərinin özündə isə XX əsrin əvvəlinə kimi Qədim Şəhər, Çame, Hacı Novruzəlibəy, Hacı İmamverdibəy, Mirzə Səfibəy, Hacı Cəfərbəy məscidləri fəaliyyət göstərib. İrəvanın Came məscidi kompleksində iri mədrəsə binası da mövcud olub. Bu tarixi abidələrin əksəriyyəti ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə məhv edilib, yaxud mənşəyi dəyişdirilib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Ermənistanda din]] * [[Göy məscid (İrəvan)]] * [[Ermənistan azərbaycanlıları]] * [[XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi]] {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Ermənistanda islam| ]] a09vcmw5gm8zq0l4u7zvsrehwpwg9zv 0 571409 6600928 5478535 2022-08-29T09:45:05Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Gülədur''' ({{lang-fa|گلدور}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Xoy şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 360 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (76 ailə) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Xoy şəhristanı}} [[Kateqoriya:Xoy şəhristanının kəndləri]] tn04fib7u9j8bxi4pqisayn0cqcno4d 4 573899 6600207 6596554 2022-08-29T02:26:57Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki ==İstinad xətası olan səhifələr == {{siyahı sütunlarla|4| # [[ABŞ-ın ibtidai icma quruluşu]] # [[Adı naminə (film, 2013)]] # [[Ağbulaq (Şahbuz)]] # [[Alatoran. Saqa: Yeni Ay (film, 2009)]] # [[Anaqut]] # [[Ankara]] # [[Araz-Naxçıvan PFK]] # [[Armudapadar]] # [[Aslan bacanaq (film, 1977)]] # [[Assassin's Creed IV: Black Flag]] # [[Aşağı Əylis]] # [[Aşağı Yaycı]] # [[Attack on Titan]] # [[Ayın parçalanması]] # [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət rəmzləri]] # [[Azərbaycan məktəbi (jurnal)]] # [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimlərinin siyahısı]] # [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamlarının siyahısı]] # [[Azərbaycan–Ukrayna münasibətləri]] # [[Azərbaycanlılar]] # [[Babəki]] # [[Bastamlı]] # [[Baş Dizə]] # [[Başkənd (Ordubad)]] # [[Battlefield V]] # [[Betmen: Başlanğıc (film, 2005)]] # [[Bəhram Mansurov]] # [[Bəylər (Saatlı)]] # [[1 mətbuat konfransının tarixi (film, 2015)]] # [[Bist]] # [[Black or White]] # [[Boeing 787]] # [[Böyük şəhərdə seks 2 (film, 2010)]] # [[Breaking News]] # [[Bu divarı sökün!]] # [[Budapeşt Biznes Universiteti]] # [[Bulqan]] # [[Camaldin nekropolları]] # [[Cavad Qasımov]] # [[Ceyhun Sultanov]] # [[Con Harrison (aşpaz)]] # [[Çingiz Mustafayev]] # [[Çirkin Kral bağışlamaz (film, 1967)]] # [[Dəli Yusif (film, 1975)]] # [[Dizə (Ordubad)]] # [[Dünyaların müharibəsi (radiotamaşa)]] # [[Entebbe əməliyyatı]] # [[Faiq Seyidov]] # [[Fəxri Kazım-Nicat]] # [[Frank krallığı]] # [[Gəncə qalasının işğalı]] # [[Gənzə (Ordubad)]] # [[Gilançay (Ordubad)]] # [[Hababam sinifi sinifdə qaldı (film, 1976)]] # [[Hacıhətəmli]] # [[Hacıniyyət]] # [[Hepatit C]] # [[Hüseyn Hüseynov (prokuror)]] # [[Xasadarlı]] # [[Xevra duz mədəni]] # [[Xəyal Məmmədxanlı]] # [[Xınalıq]] # [[Xüsusi Borcalma Hüququ]] # [[İsmayıllı rayonu]] # [[İstifadəçi:Qafqaz Eyvazov]] # [[İstifadəçi:Ilqar Orucov]] # [[İv Sen Loran (film, 2014)]] # [[İzmir sui-qəsdi]] # [[Kamal Sunalın filmoqrafiyası]] # [[Klivlend şou]] # [[Knut Hamsun]] # [[Kostas Mendilor]] # [[Kostas Mendilorun filmoqrafiyası]] # [[Kotam]] # [[Köküz]] # [[Qaranaz]] # [[Qəmərli (Başkeçid)]] # [[Qazaxıstan Konstitusiyası]] # [[Qozağacı]] # [[Laləli saray (film, 2017)]] # [[Manic Street Preachers]] # [[Mənim ağ şəhərim (film, 1994)]] # [[Mirzə Qədim İrəvani]] # [[Murad Dadaşov]] # [[Mühsin bəy (film, 1987)]] # [[Nərgiz Əliyeva (aktrisa)]] # [[Oblivski rayonu (Rostov vilayəti)]] # [[Pakistanda din]] # [[Parafin]] # [[Passione (şirkət)]] # [[Pozitron]] # [[Sabir Fərəcov]] # [[Salman Mümtaz]] # [[Sarıdərə nekropolları]] # [[Scream/Childhood]] # [[Serqey Sirotkin]] # [[Səfər Əbiyev]] # [[Səmayə Piriyeva]] # [[Shimizu Corporation]] # [[Silahlı qüvvələri olmayan ölkələrin siyahısı]] # [[Suriyada neft sənayesi]] # [[Şahmar Ələkbərov]] # [[Şəki xan sarayı]] # [[T-95]] # [[Tatev mahalı]] # [[This War of Mine]] # [[Türkiyə qəzetlərinin siyahısı]] # [[Topoqrafik xəritə]] # [[Tor (Marvel Comics)]] # [[Tumatlar]] # [[UEFA Avropa Kuboku finalı 2016]] # [[Universitet Prezidentlərinin Beynəlxalq Assosiasiyası]] # [[Uotkom qraflığı (Vaşinqton)]] # [[Uzun Həsən]] # [[Yasudziro Odzu]] # [[Yengicə (Tuzxurmatu)]] # [[You'll Think of Me (Elvis Presley song)]] # [[Yol (film, 1981)]] # [[Valaxiya knyazlığı]] # [[Zaur Aşiq]] # [[Zülfüqar (tank)]] }} == Kateqoriyasız səhifələr == # [[İstifadəçi:Ilqar Orucov]] == Kateqoriya:Poçt indeksi olmayan məntəqə == {{siyahı|4| # [[Abasallı (Yardımlı)]] # [[Ağbulaq (Şahbuz)]] # [[Ağdamkənd]] # [[Ağzıbir (Ağdaş)]] # [[Alçabulaq]] # [[Alxanlı (Füzuli)]] # [[Alxasava]] # [[Allahyarlı (Beyləqan)]] # [[Almalı (Qax)]] # [[Alnabat]] # [[Alpout (Göyçay)]] # [[Arayatlı]] # [[Arıqdam]] # [[Arısu]] # [[Asxanakəran]] # [[Aşağı Çəmənli]] # [[Aşağı Göynük]] # [[Aşağı Güzdək]] # [[Aşağı Küngüt]] # [[Aşağı Kürdmahmudlu]] # [[Aşağı Qaramanlı]] # [[Aşağı Qışlaq]] # [[Aşağı Ləgər (Qusar)]] # [[Aşağı Nüvədi]] # [[Aşağı Seyidəhmədli]] # [[Aşağı Surra]] # [[Aşağı Tala]] # [[Aşağı Veysəlli]] # [[Aşağı Yağləvənd]] # [[Aşıqbayramlı]] # [[Ataxal]] # [[Aydınbulaq]] # [[Azadkənd (Saatlı)]] # [[Babı]] # [[Baharabad]] # [[Bağbanlı (Ağdam)]] # [[Bala Bəhmənli]] # [[Bala Kəhrizli]] # [[Bala Qusar]] # [[Bala Şürük]] # [[Baltalı]] # [[Banbaşı]] # [[Bankə]] # [[Baş Daşağıl]] # [[Baş Güneypəyə]] # [[Baş Küngüt]] # [[Baş Qərvənd]] # [[Bayan (Oğuz)]] # [[Bayramkoxa]] # [[Bədəlan]] # [[Bəydəmirli]] # [[Bəydövül]] # [[Bəylik (Saatlı)]] # [[1 №-li Mayak]] # [[Birinci Aşıqlı]] # [[Birinci Biləcik]] # [[Birinci Ərəbcəbirli]] # [[Bığır (Göyçay)]] # [[Boladı]] # [[Bolludərə]] # [[Bolsulu]] # [[Boradigah]] # [[Boyat (Ağcabədi)]] # [[Bozavand]] # [[Böyük Alatəmir]] # [[Böyük Bəhmənli]] # [[Böyük Kəhrizli]] # [[Böyük Kolatan]] # [[Böyük Qaramurad]] # [[Böyük Söyüdlü]] # [[Bucaq (Oğuz)]] # [[Bum]] # [[Bünyadlı (Beyləqan)]] # [[Caqar]] # [[Calut]] # [[Car]] # [[Ceyranbatan]] # [[Cəfərli (Gədəbəy)]] # [[Cəlayir (Ağsu)]] # [[Cəlayir (Qax)]] # [[Cəmcəmli]] # [[Cəyirli (Göyçay)]] # [[Cəyirli (Şəki)]] # [[Cücanlı]] # [[Çaxırlı (Göyçay)]] # [[Çaxırlı (Masallı)]] # [[Çalburun]] # [[Çaldaş]] # [[Çaparlı (Ağsu)]] # [[Çay Rəsullu]] # [[Çaykənd (Gədəbəy)]] # [[Çayqaraqoyunlu]] # [[Çətgün]] # [[Çiçəkli (Gədəbəy)]] # [[Çobanabdallı]] # [[Çobankənd]] # [[Çobankol]] # [[Çuxur Qəbələ]] # [[Dağlı (Zaqatala)]] # [[Danaçı]] # [[Daryurd]] # [[Daşbulaq (Gədəbəy)]] # [[Daşüz]] # [[Dədə Qorqud (Saatlı)]] # [[Dəyəqarabulaq]] # [[Dəyirmandağ]] # [[Dəyirmanlar]] # [[Dikdaş]] # [[Dilağarda]] # [[Diyallı]] # [[Dizaxlı]] # [[Dizə (Culfa)]] # [[Dördlər (Gədəbəy)]] # [[Dövlətyarlı]] # [[Dünyamalılar]] # [[Düz Rəsullu]] # [[Düztahir]] # [[Düzyurd]] # [[Eymur]] # [[Eyvazlılar (Beyləqan)]] # [[Əcəxur]] # [[Əhmədağalı]] # [[Əhmədalılar]] # [[Əhmədbəyli (Füzuli)]] # [[Əhmədavar]] # [[Əliağalı]] # [[Əlibəyli (Qax)]] # [[Əlimədədli (Ağdam)]] # [[Əlinağılar]] # [[Əlinəzərli]] # [[Əlisoltanlı]] # [[Əmir (Gədəbəy)]] # [[Əmiraslanlı]] # [[Əmirvan]] # [[Əmirzeyidli]] # [[Ərəbmehdibəy]] # [[Ərəbuşağı]] # [[Ərmənət]] # [[Ərtəpə]] # [[Ətyeməzli]] # [[Əyridərə]] # [[Əyrivəng (Gədəbəy)]] # [[Fatmayı]] # [[Fəxralı]] # [[Fərzalı]] # [[Fətəlikənd]] # [[Filfilli]] # [[Gecəgözlü]] # [[Gədəzeyxur]] # [[Gəgəli]] # [[Gəgiran]] # [[Gələbədin]] # [[Cəngan (Neftçala)]] # [[Gərgər (Gədəbəy)]] # [[Gərməşöylü]] # [[Gərmətük]] # [[Gəyəçöl]] # [[Girdəni]] # [[Gödəkdərə]] # [[Göydərə (Culfa)]] # [[Göyəlli]] # [[Göyəm (Zaqatala)]] # [[Göyəmli]] # [[Göytəpə (Ağdam)]] # [[Gözbarax]] # [[Güllük]] # [[Güllütəpə]] # [[Günəhir]] # [[Günəşli (Gədəbəy)]] # [[Güzdək]] # [[Hacılar (Gədəbəy)]] # [[Hacıalılar (Gədəbəy)]] # [[Hacıalılı (Qəbələ)]] # [[Hacıbadəlli]] # [[Hacıələkbərli]] # [[Hacıhətəmli]] # [[Hacıqasımlı]] # [[Haftoni]] # [[Hamoşam]] # [[Hazırəhmədli]] # [[Heriknaz]] # [[Heydərli (Gədəbəy)]] # [[Həmzəlli]] # [[Həsənabad (Neftçala)]] # [[Həsənli (Masallı)]] # [[Hil]] # [[Hindarx]] # [[Hirkan]] # [[Hişkədərə]] # [[Hüsülü (Ağcabədi)]] # [[Xalxal (Oğuz)]] # [[Xanəgah (Culfa)]] # [[Xanbulaq (Ağsu)]] # [[Xarxar]] # [[Xəlilli (İsmayıllı)]] # [[Xəzər (Neftçala)]] # [[Xıdırlı (Ağdam)]] # [[Xıl]] # [[Xıllı]] # [[Xındırıstan]] # [[Xırmandalı (Masallı)]] # [[Xocavənd (Ağcabədi)]] # [[Xol Qarabucaq]] # [[Xol Qaraqaşlı]] # [[Xürəl]] # [[İngiloy Kötüklü]] # [[İnstitut (Samux)]] # [[İsalı]] # [[İtitala]] # [[İvanovka (İsmayıllı)]] # [[Kakalos]] # [[Kalva]] # [[Keyvəndi]] # [[Kəbirli (Ağcabədi)]] # [[Kəbirli (Beyləqan)]] # [[Kəlbənd]] # [[Kələman]] # [[Kənarçay]] # [[Kəndoba]] # [[Kəngərli (Ağdam)]] # [[Kərimbəyli (Füzuli)]] # [[Kərimli (Gədəbəy)]] # [[Kərimli (Oğuz)]] # [[Kəsəmən (Gədəbəy)]] # [[Kiçik Qaramurad]] # [[Kiçik Pirəlli]] # [[Kijəbə]] # [[Kollu (Gədəbəy)]] # [[Kotanarx]] # [[Kotavan]] # [[Köbər Zəyzid]] # [[Köhnə Alvadı]] # [[Köhnəkənd (Gədəbəy)]] # [[Köhnəqışlaq (Gədəbəy)]] # [[Kuzun]] # [[Kuzunqışlaq]] # [[Kükəl]] # [[Kükü (Şahbuz)]] # [[Külüs]] # [[Kürd (Qəbələ)]] # [[Kürdmaşı]] # [[Kür Qarabucaq]] # [[Qaçaqkənd]] # [[Qaxingiloy]] # [[Qalacıq (İsmayıllı)]] # [[Qalagah (İsmayıllı)]] # [[Qalakənd]] # [[Qalayçılar]] # [[Qalınçaq]] # [[Qandax]] # [[Qarabulaq (Gədəbəy)]] # [[Qarabulaq (Oğuz)]] # [[Qaracalar (Saatlı)]] # [[Qaradağ (Gədəbəy)]] # [[Qaradolaq (Ağcabədi)]] # [[Qaraxanbəyli (Füzuli)]] # [[Qaraqoyunlu (Ağsu)]] # [[Qaralılar]] # [[Qaraməmmədli (Gədəbəy)]] # [[Qara Nuru]] # [[Qarayazı (Göyçay)]] # [[Qaravultomba]] # [[Qarayeri]] # [[Qarıkənd]] # [[Qarğalıq (Masallı)]] # [[Qasımlı (Ağdam)]] # [[Qasımlı (Gədəbəy)]] # [[Qazançı (Culfa)]] # [[Qazangül]] # [[Qəhrəmanlı (Beyləqan)]] # [[Qəmərvan]] # [[Qəşəd]] # [[Qiyaməddinli]] # [[Qiyaslı (Ağdam)]] # [[Qıpçaq (Qax)]] # [[Qıraqlı (Saatlı)]] # [[Qırmızıkənd (Neftçala)]] # [[Qızılağac (Göyçay)]] # [[Qızılavar]] # [[Qodman]] # [[Qoxmuq]] # [[Qolqəti]] # [[Qorağan]] # [[Qoşabulaq (Gədəbəy)]] # [[Qoşakənd]] # [[Qozqaralı]] # [[Quxuroba]] # [[Qullar (Qusar)]] # [[Quşlar (Qəbələ)]] # [[Ləj]] # [[Ləkçılpaq]] # [[Ləkətağ]] # [[Maarif (Gədəbəy)]] # [[Mahmudavar]] # [[Mehrablı]] # [[Məlikli (Qəbələ)]] # [[Məmmədcəfərli]] # [[Mirzəbəyli]] # [[Miskinli (Gədəbəy)]] # [[Mişkəmi]] # [[Mormor]] # [[Moruxlu]] # [[Mosul (Zaqatala)]] # [[Musayal]] # [[Müskürlü]] # [[Nabatkənd]] # [[Orta Muğan]] # [[Sarıqaya (Samux)]] # [[Yenikənd (Gədəbəy)]] # [[Yenikənd (Qəbələ)]] # [[Yuxarı Qaramanlı]] # [[Yuxarı Qəsil]] # [[Yuxarı Ləki]] # [[Yuxarı Nemətabad]] # [[Yuxarı Tala]] # [[Vəndam]] # [[Zalam]] # [[Zarağan]] # [[Zeynələzir]] # [[Zevin]] # [[Zəyəm (Qax)]] # [[Zidyan-Qazmalar]] # [[Ziyadlı]] # [[Zol-Göyəç]] # [[Zülfüqar (Qaraqoyunlu)]] }} == Vikianbarda kateqoriyası olmayan yaşayış məntəqələri haqqında məqalə == {{siyahı sütunlarla|4| # [[Cənubi Xorasan ostanı]] # [[Çahar-Mahal və Bəxtiyari ostanı]] # [[Qərbi Azərbaycan ostanı]] # [[Gədəbəy rayonu]] # [[Oğuz rayonu]] # [[Neftçala rayonu]] # [[Zaqatala rayonu]] # [[Qusar rayonu]] # [[Siyəzən rayonu]] # [[Xızı rayonu]] # [[Yardımlı rayonu]] # [[Yasəmən]] # [[Xitridiomiset]] # [[Albalı]] }} == Pages not connected to items == # [[İlqar Dəmirov]] ==Tənha səhifələr == {{siyahı sütunlarla|3| # [[Anatoli Banişevski]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Torkunov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Davidoviç]] → [[Anatoli]] # [[Anatoliy Lukyanov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Karpov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Lunaçarski]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Lyadov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Papanov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Rıbakov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Kotenyov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Falkoviç]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Smiranin]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Ponomaryov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Aleksandrov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Solovyov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Yabbarov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Tebloyev]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Yeqorov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Terpitski]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Solovyanenko]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Strekov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Miller]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Ravikoviç]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Quskov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Novoseltsev]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Çiçikalov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Zöhrabbəyov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Məsimov]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Koni]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Demyanenko]] → [[Anatoli]] # [[Anatoli Kuleşov]] → [[Anatoli]] # [[Abdulla Məlikov]] → [[Abdulla]] # [[Anar Osmanlı]] → [[Anar (ad)]] # [[Anar Qədirli]] → [[Anar (ad)]] # [[Anar Əliyev (müavin)]] → [[Anar (ad)]] # [[Anar Nəcəfli]] → [[Anar (ad)]] # [[Aida Qasımova]] → [[Aida]] # [[Aida Şahmurova]]→ [[Aida]] # [[Afaq Hüseynova]] → [[Afaq]] # [[Afaq Bəşirqızı]] → [[Afaq]] # [[Afaq Gəncəli]] → [[Afaq]] # [[Afaq Məsud]] → [[Afaq]] # [[Afaq Şıxlı]] → [[Afaq]] # [[Afaq Məlikova]] → [[Afaq]] # [[Afaq Rüstəmova]] → [[Afaq]] # [[Afaq Sultanova]] → [[Afaq]] # [[Afaq Yusifli]] → [[Afaq]] # [[Afaq Nəbiqızı]] → [[Afaq]] # [[Məlik Afaq xanım Qovanlı-Qacar]] → [[Afaq]] # [[Adolf Hohenloh-İngelfingen]] → [[Adolf]] # [[Adolf Andersen]] → [[Adolf]] # [[Adolf Ledebur]] → [[Adolf]] # [[Adolf Bastian]] → [[Adolf]] # [[Adolf Disterverq]] → [[Adolf]] # [[Adolf Eyxler]] → [[Adolf]] # [[Adolf Qurviç]] → [[Adolf]] # [[Adolf Pedan]] → [[Adolf]] # [[Adolf Hitler]] → [[Adolf]] # [[Adolf fon Bayer]] → [[Adolf]] # [[Adolf Vindaus]] → [[Adolf]] # [[Adolf Leo Oppenheym]] → [[Adolf]] # [[Adolf Saks]] → [[Adolf]] # [[Adolf Dassler]] → [[Adolf]] # [[Adolf Bernard Meyer]] → [[Adolf]] # [[Adolf Berje]] → [[Adolf]] # [[Qustav Adolf Bernadot]] → [[Adolf]] # [[Karl Adolf Gellerup]] → [[Adolf]] # [[Adolf Teodor Bronyar]] → [[Adolf]] # [[Adolf de Sen-Simon d'Arşiak]] → [[Adolf]] # [[Şarl Adolf Vürs]] → [[Adolf]] # [[Feliks Hausdorf]] → [[Feliks]] # [[Feliks Mendelson Bartoldi]] - → [[Feliks]] # [[Feliks Konstandeliasz]] → [[Feliks]] # [[Feliks Baumqartner]] → [[Feliks]] # [[Feliks Blox]] → [[Feliks]] # [[Feliks Məmmədov]] → [[Feliks]] # [[Feliks Aubök]] → [[Feliks]] # [[Feliks Slidovker]] → [[Feliks]] # [[Feliks Quesada]] → [[Feliks]] # [[Felipe Almeyda Feliks]] → [[Feliks]] # [[Minusius Feliks]] → [[Feliks]] # [[Feliks Elofsson]] → [[Feliks]] # [[Ana Dulse Feliks]] → [[Feliks]] # [[Feliks Kumaritaşvili]] → [[Feliks]] # [[Mişel Feliks Dunal]] → [[Feliks]] # [[Feliks de Asara]] → [[Feliks]] # [[Rauf Hacıyev]] → [[Rauf]] # [[Rauf Vəliyev]] → [[Rauf]] # [[Rauf Denktaş]] → [[Rauf]] # [[Rauf Arifoğlu]] → [[Rauf]] # [[Rauf Abdullayev]] → [[Rauf]] # [[Rauf Əhmədov]] → [[Rauf]] # [[Rauf Mərdiyev]] → [[Rauf]] # [[Rauf Adıgözəlov]] → [[Rauf]] # [[Rauf Məmmədov (bəstəkar)]] → [[Rauf]] # [[Rauf Məmmədov (mühəndis)]] → [[Rauf]] # [[Rauf Məmmədov (rejissor)]] → [[Rauf]] # [[Rauf Məmmədov (şahmatçı)]] → [[Rauf]] # [[Rauf Məmmədov (tarixçi)]] → [[Rauf]] # [[Rauf Talışinski]] → [[Rauf]] # [[Rauf Kazımovski]] → [[Rauf]] # [[Rauf Dadaşov]] → [[Rauf]] # [[Rauf Süleyman]] → [[Rauf]] # [[Rauf İsmayılov (rəssam)]] → [[Rauf]] # [[Rauf Cabbarov]] → [[Rauf]] # [[Rauf Şahsuvarov]] → [[Rauf]] # [[Rauf Yekta]] → [[Rauf]] # [[Rauf İsayev]] → [[Rauf]] # [[Qalina Vişnevskaya]] → [[Qalina]] # [[Qalina Timçenko]] → [[Qalina]] # [[Qalina Tançeva]] → [[Qalina]] # [[Qalina Nikandrova]] → [[Qalina]] # [[Qalina Malaşenko]] → [[Qalina]] # [[Qalina Marinova]] → [[Qalina]] # [[Qalina Bıstrova]] → [[Qalina]] # [[Qalina Manoxa-Zaxarova]] → [[Qalina]] # [[Qalina Urbanoviç]] → [[Qalina]] # [[Qalina Koltunova]] → [[Qalina]] # [[David (Mikelancelo)]] → [[David]] # [[David Rikardo]] → [[David]] # [[David Vudord]] → [[David]] # [[David Vendetta]] → [[David]] # [[David Vilya]] → [[David]] # [[David Alaba]] → [[David]] # [[David Neres]] → [[David]] # [[David Faupala]] → [[David]] # [[David Məmmədov]] → [[David]] # [[David Foenkinos]] → [[David]] # [[Jak-Lui David]] → [[David]] # [[David Silva]] → [[David]] # [[David de Xea]] → [[David]] # [[David Production]] → [[David]] # [[David (Bernini)]] → [[David]] # [[David Luiz]] → [[David]] # [[David Livinqston]] → [[David]] # [[II David]] → [[David]] # [[David Hilbert]] → [[David]] # [[David Qrossman]] → [[David]] # [[VI David]] → [[David]] # [[IV David]] → [[David]] # [[Katolikos V Davud]] → [[David]] # [[David Munoz]] → [[David]] # [[XII David]] → [[David]] # [[David Lama]] → [[David]] # [[David Sikeyros]] → [[David]] # [[David Areneo]] → [[David]] # [[Miçele David]] → [[David]] # [[David Abdulai]] → [[David]] # [[David Andquladze]] → [[David]] # [[David van der Kolff]] → [[David]] # [[Devid di Donatello]] → [[David]] # [[Hans Morqentau]] → [[Hans]] # [[Hans Frank]] → [[Hans]] # [[Hans Hollayn]] → [[Hans]] # [[Hans Friçe]] → [[Hans]] # [[Hans fon Bülov]] → [[Hans]] # [[Hans Memlinq]] → [[Hans]] # [[Hans Zimmer]] → [[Hans]] # [[Hans Ersted]] → [[Hans]] # [[Hans Olsen (velosipedçi)]] → [[Hans]] # [[Hans adası]] → [[Hans]] # [[Hans Ferdinand Helmolt]] → [[Hans]] # [[Hans Ayzenk]] → [[Hans]] # [[Hans Bronzart von Şellendorf]] → [[Hans]] # [[Henri Fletçer Hans]] → [[Hans]] # [[Hans Xristian Andersen]] → [[Hans]] # [[Hans Burqkmayr]] → [[Hans]] # [[Hans-Yurgen Gede]] → [[Hans]] # [[Hans Tevissen]] → [[Hans]] # [[Hans fon Aaxen]] → [[Hans]] # [[Hans Qunnar Aden]] → [[Hans]] # [[Hans-Verner Gessmann]] → [[Hans]] # [[II Yekaterina]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Valiulina]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Peçe]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Mediçi]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Artamonova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Sarıyeva]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Levina]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Kotliyarova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Ryabova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Xilko]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Teleşeva]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Mironova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Volkova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Avvakumova]] → [[Yekaterina]] # [[I Yekaterina]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Andreyeva]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Osadçaya]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina İvançikova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Pavlovna]] → [[Yekaterina]] # [[Müqəddəs Yekaterina ordeni]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Qradova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Qamova]] → [[Yekaterina]] # [[Yekaterina Ulanova]] → [[Yekaterina]] # [[Müqəddəs Yekaterina burnu]] → [[Yekaterina]] # [[II Yekaterina abidəsi (Naxçıvan-na-Donu)]] → [[Yekaterina]] # [[Şamil Rasizadə]] → [[Şamil]] # [[Şamil Basayev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Süleymanlı]] → [[Şamil]] # [[Şamil İbrahimov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Əliyev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Şamxalov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Əsgərov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Fətullayev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Əzizbəyov]] → [[Şamil]] # [[Şeyx Şamil]] → [[Şamil]] # [[Şamil Xurşud]] → [[Şamil]] # [[Şamil Ramazanov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Əliyev (akademik)]] -→ [[Şamil]] # [[Şamil Mahmudbəyov (repressiya qurbanı)]] → [[Şamil]] # [[Maksim Şamil]] → [[Şamil]] # [[Şamil rayonu]] → [[Şamil]] # [[Oqtay Şamil]] → [[Şamil]] # [[Şamil Ağayev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Şahməmmədov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Qazıyev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Vəliyev]] → [[Şamil]] # [[Əli Şamil]] → [[Şamil]] # [[Şamil Səlimxanov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Nəcəfzadə]] → [[Şamil]] # [[Şamil Qurbanov]] → [[Şamil]] # [[Məşədi Şamil Hacıyev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Xudiyev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Qafarov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Allahverdiyev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Məmmədov (II)]] → [[Şamil]] # [[Sinan Şamil Sam]] → [[Şamil]] # [[Şamil Yusifov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Atabəy]] → [[Şamil]] # [[Şamil bəy Dibirov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Muxtarov]] → [[Şamil]] # [[Şamil bəy Əsgərxanov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Tahirov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Ayrım]] → [[Şamil]] # [[Şamil bəy Vəzirov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Cəfərov]] → [[Şamil]] # [[Şamil Dəmirçiyev]] → [[Şamil]] # [[Şamil Cəmşidov]] → [[Şamil]] # [[Yusif Vəzir Çəmənzəminli]] → [[Yusif]] # [[Yusif Səmədoğlu]] → [[Yusif]] # [[Yusif ibn Küseyir türbəsi]] → [[Yusif]] }} == Kateqoriya:Vikipediya:Vikiləşdiriləcək məqalələr‎ == # [[Abdulla Ələkbərov]] ====Tənha səhifələr ilə bağlı yeni məqalələr ==== # [[Afaq]] # [[Adolf]] # [[Anatoli]] # [[Feliks]] # [[Rauf]] # [[Qalina]] # [[David]] # [[Hans]] # [[Yekaterina]] # [[Şamil]] == "Xarici istinadlar" şablonu boşdur" == # [[Bahadır Akkuzu]] # [[Believe]] # [[Hovard Karter]] # [[Jerar Dezarq]] # [[Qulamrza Ağazadə]] # [[Mar Bayciyev]] # [[Sergey Skaçenko]] # [[Tamara Yandiyeva]] # [[Yevgeni Şiryayev]] # [[Ukrayna Beynəlxalq Hava Yolları]] == Əhalisiz yaşayış məntəqəsi‎ == {{siyahı sütunlarla|4| # [[Abadkənd]] # [[Abaəli]] # [[Abasallı (Neftçala)]] # [[Abasallı (Yardımlı)]] # [[Abasbəyli]] # [[Abasxanlı]] # [[Abazallı]] # [[Abbas (Şəki)]] # [[Abbasabad (Sarab)]] # [[Abbasabad (Sərdəşt)]] # [[Abbasabad (Yardımlı)]] # [[Abbasqulular (Goranboy)]] # [[Abdallı (Oğuz)]] # [[Abdinli]] # [[Abdullu]] # [[Abışabad]] # [[Abzak (Baymak)]] # [[Abzak (Uçalı)]] # [[Abrıx]] # [[Acıdərə (Şamaxı)]] # [[Adıyaman (Xoy)]] # [[Adnalı (Cəlilabad)]] # [[Adur]] # [[Afurca]] # [[Axtaçı (Kürdəmir)]] # [[Axtaçı Muğan]] # [[Axtaxana]] # [[Axun (Uçalı)]] # [[Ağ Baş (Xoy)]] # [[Ağacqala]] # [[Ağakişibəyli]] # [[Ağalaruşağı]] # [[Ağayrı]] # [[Ağbaş]] # [[Ağbil]] # [[Ağbulaq (Cəlilabad)]] # [[Ağcüyür]] # [[Ağdaş (Cəlilabad)]] # [[Ağusəmən]] # [[Alar]] # [[Alaşa]] # [[Alaşar]] # [[Albalan]] # [[Alçabulaq]] # [[Alekseyevka (Quba)]] # [[Alıc]] # [[Alıcqışlaq]] # [[Allahverənli]] # [[Almalı (İşembay)]] # [[Almalıtala]] # [[Almu]] # [[Alnabat]] # [[Alpan]] # [[Alpout (Goranboy)]] # [[Alpout (Göyçay)]] # [[Alpout (Ucar)]] # [[Alpı]] # [[Altıntaş (Uçalı)]] # [[Amangilde (Uçalı)]] # [[Ambu]] # [[Amsar (Quba)]] # [[Amsarqışlaq]] # [[Anikeevski (İşembay)]] # [[Aran (Şəki)]] # [[Arayatlı]] # [[Araz Zərgər]] # [[Arıqdam]] # [[Arısu]] # [[Arlar (İşembay)]] # [[Asılay (Uçalı)]] # [[Aspərəsti]] # [[Astanlı (Cəlilabad)]] # [[Aşağı Ağcakənd]] # [[Aşağı Atuc]] # [[Aşağı Buzqov]] # [[Aşağı Daşağıl]] # [[Aşağı Göynük]] # [[Aşağı Güzdək]] # [[Aşağı Xuc]] # [[Aşağı Kəldək]] # [[Aşağı Küngüt]] # [[Aşağı Kürdmahmudlu]] # [[Aşağı Qışlaq]] # [[Aşağı Layısqı]] # [[Aşağı Nüvədi]] # [[Aşağı Şabalıd]] # [[Aşağı Saral (Əlmehdi)]] # [[Aşağı Tüləkaran]] # [[Aşağı Yağləvənd]] # [[Aşağı Zərnava]] # [[Aşıqbayramlı]] # [[Aşkar]] # [[Ataxal]] # [[Atakişili]] # [[Atuc]] # [[Aydınbulaq]] # [[Aydınkənd]] # [[Aydınqışlaq]] # [[Avaxıl]] # [[Avanqard (İşembay)]] # [[Azad (Goranboy)]] # [[Azadkənd (Saatlı)]] # [[Azadkənd (Ordubad)]] # [[Aznaş (Uçalı)]] # [[Aznay (İşembay)]] # [[Babagil]] # [[Babaxanlı]] # [[Babalı (Cəlilabad)]] # [[Babaratma]] # [[Babı]] # [[Bad (Quba)]] # [[Badamağac]] # [[Bağban (Ucar)]] # [[Bağçaəli]] # [[Bağçakürd]] # [[Bağəli]] # [[Bağırbəyli (Ucar)]] # [[Bağırlı (Şamaxı)]] # [[Bağman]] # [[Bağtala]] # [[Bala Bəhmənli]] # [[Bala Kəhrizli]] # [[Bala Kəngərli (Kürdəmir)]] # [[Bala Kəngərli (Tərtər)]] # [[Bala Şürük]] # [[Balakürd]] # [[Balbuk (Uçalı)]] # [[Balçılı (Göygöl)]] # [[Balik]] # [[Ballıqaya (Goranboy)]] # [[Baltalı]] # [[Banbaşı]] # [[Bankə]] # [[Barandüz]] # [[Barzavu]] # [[Bastamlı]] # [[Baş Daşağıl]] # [[Baş Dizə]] # [[Baş Göynük]] # [[Baş Kəldək]] # [[Baş Küngüt]] # [[Baş Layısqı]] # [[Baş Şabalıd]] # [[Baş Zəyzid]] # [[Başkənd (Gədəbəy)]] # [[Battal (Uçalı)]] # [[Bayan (Oğuz)]] # [[Bayandurlu]] # [[Bayquja (İşembay)]] # [[Bayramkənd (Xoy)]] # [[Bayramkoxa]] # [[Baysakal (Uçalı)]] # [[Bazarqol (Uçalı)]] # [[Bexleti (Xaşuri)]] # [[Beyi]] # [[Bəcirəvan (Cəlilabad)]] # [[Bədəlabad (Xoy)]] # [[Bədəlan]] # [[Bədirli]] # [[Bələbəy Kazakkol (Uçalı)]] # [[Bərgüşad (Ucar)]] # [[Bərqov]] # [[Bərzeşle (İşembay)]] # [[Bəşirli]] # [[Bəydəmirli]] # [[Bəydövül]] # [[Bəylər (Saatlı)]] # [[Bəyli]] # [[Bəylik (Saatlı)]] # [[Bəzm]] # [[Bianlı (Xoy)]] # [[Bibiyani]] # [[Bicnisi]] # [[Bideyiz]] # [[Biksyan (İşembay)]] # [[Bildirçinli]] # [[Biləv]] # [[Bilnə (Lerik)]] # [[Bir May (Uçalı)]] # [[1 №-li Mayak]] # [[Birinci Biləcik]] # [[Birinci Çağan]] # [[Birinci Ərəbcəbirli]] # [[Birlik (Qarayazı)]] # [[Birinci Mahmudlu]] # [[Birinci Meyniman]] # [[Birinci Nügədi]] # [[Birinci Paşalı]] # [[Birinci Səmədxanlı]] # [[Birinci Tiyaqanı]] # [[Birinci Udullu]] # [[Birinci Yeddioymaq]] # [[Birinci Yeniyol]] # [[Bist]] # [[Bığır (Göyçay)]] # [[Bılıx]] # [[Blaband]] # [[Bobla]] # [[Boladı]] # [[Bolludərə]] # [[Bolşebredixinskoe]] # [[Borsunlu (Goranboy)]] # [[Boyat (Ucar)]] # [[Boyəhməd]] # [[Boyxanlı]] # [[Boykəndil]] # [[Bozayran (Cəlilabad)]] # [[Börü (Goranboy)]] # [[Böyük Alatəmir]] # [[Böyük Bəhmənli]] # [[Böyük Əmili]] # [[Böyük Xocavar]] # [[Böyük Kəngərli]] # [[Böyük Qaramurad]] # [[Böyük Pirəlli]] # [[Böyük Söyüdlü]] # [[Böyükdüz (Kəngərli)]] # [[Bradi]] # [[Brkandul]] # [[Brili (Xaşuri)]] # [[Bucaq (Oğuz)]] # [[Buduq]] # [[Bum]] # [[Bulbulistsixe]] # [[Bulqan]] # [[Bunud]] # [[Buran (Ərdəbil)]] # [[Buranqol (Uçalı)]] # [[Buravar]] # [[Burebay (Xaybulla)]] # [[Burxabad]] # [[Bülüdül]] # [[Bürcəli]] # [[Bürsülüm]] # [[Bürvənd]] # [[Büyzü (Uçalı)]] # [[Büzeyir]] # [[Cabanı]] # [[Cağacuq]] # [[Calut]] # [[Camaşəir]] # [[Çamçavuş]] # [[Candar (Sarvan)]] # [[Car]] # [[Carlı]] # [[Cavadxanlı]] # [[Cek]] # [[Ceyranbatan]] # [[Cəfərabad (Xoy)]] # [[Cəfərbəyli]] # [[Cəfərxan]] # [[Cəfərxanlı]] # [[Cəfərli (Cəlilabad)]] # [[Cəfərli (Gədəbəy)]] # [[Cəfərli (İmişli)]] # [[Cəlayir (Cəlilabad)]] # [[Cəlayir (Qax)]] # [[Cəlilkənd]] # [[Cəlilli]] # [[Cəmcəmli]] # [[Çəndahar]] # [[Cəngah]] # [[Cəngəmiran]] # [[Cəngi (Qobustan)]] # [[Cəyirli (Göyçay)]] # [[Cəyirli (Qobustan)]] # [[Cəyirli (Şəki)]] # [[Cəyli]] # [[Cilovdarlı]] # [[Cimi]] # [[Cinli Zeynallı]] # [[Cığatelli]] # [[Conu]] # [[Corlu]] # [[Cumakənd]] # [[Cunud]] # [[Cücanlı]] # [[Cülyan]] # [[Cümşüdlü]] # [[Çahar]] # [[Çaxırlı (Göyçay)]] # [[Çaxırlı (İmişli)]] # [[Çaxırlı (Masallı)]] # [[Çalburun]] # [[Çaldaş]] # [[Çaldaş (Oğuz)]] # [[Çalxanqala (Kəngərli)]] # [[Çanaqçı (Gədəbəy)]] # [[Çapağan]] # [[Çaraq]] # [[Çardaqlı (Tərtər)]] # [[Çarhan]] # [[Çarxaçı]] # [[Çarxana (Qəbələ)]] # [[Çartəpə]] # [[Çay Qurbançı]] # [[Çay Rəsullu]] # [[Çayarxı]] # [[Çayqıraq]] # [[Çaykənd (Gədəbəy)]] # [[Çayqaraqaşlı]] # [[Çayqaraqoyunlu]] # [[Çayqışlaq]] # [[Çayqovuşan (Oğuz)]] # [[Çayrud]] # [[Çeşman]] # [[Çeşməbasar]] # [[Çeşməli (Şəki)]] # [[Çədəri]] # [[Çələbixan]] # [[Çəmənli (Ağdam)]] # [[Çəmənli (İsmayıllı)]] # [[Çəmənli (Şərur)]] # [[Çənnəb]] # [[Çərəcə]] # [[Çərçiboğan]] # [[Çərəkə]] # [[Çərmədil]] # [[Çərtəyəz]] # [[Çətgün]] # [[Çiçəkli (Gədəbəy)]] # [[Çiçi]] # [[Çinar (Cəlilabad)]] # [[Çinarlı (Qax)]] # [[Çingiz (Baymak)]] # [[Çiyni (Ucar)]] # [[Çobanabdallı]] # [[Çobankənd]] # [[Çolpı]] # [[Çomaxtur]] # [[Çorçana]] # [[Çöhranlı]] # [[Çökərə]] # [[Çöl Ərəb]] # [[Çöl Qubalı]] # [[Çölquşçu]] # [[Çuxanlı (Qobustan)]] # [[Çuxur Qəbələ]] # [[Çuxurazəmi]] # [[Çuxuryurd]] # [[Çuvaş Qaramalı (Auırqazı)]] # [[Çuvaş Nuqazaq (Auırqazı)]] # [[Çüdüllü]] # [[Çünəxanlı]] # [[Çünzəli]] # [[Dağ Bağırlı]] # [[Dağ Bilici]] # [[Dağlı (Quba)]] # [[Dağlı (Zaqatala)]] # [[Dağüstü]] # [[Dalaqo]] # [[Dalıqaya]] # [[Damcılı (Göygöl)]] # [[Darbaz (Borçalı)]] # [[Dandıx]] # [[Darılıq]] # [[Darkənd]] # [[Daryurd]] # [[Daşbulaq (Gədəbəy)]] # [[Daşbulaq (Şəki)]] # [[Daşca]] # [[Daşlı Çalğan]] # [[Daştatük]] # [[Daşüz]] # [[Dayıkazımlı]] # [[Davıdonu]] # [[Davradibi]] # [[Davudoba]] # [[Daylaqlı]] # [[Dədə Qorqud (Saatlı)]] # [[Dəhnə (Quba)]] # [[Dələli]] # [[Dəlilər (Saatlı)]] # [[Dəlləkli (Quba)]] # [[Dəlləkli (Masallı)]] # [[Dəlləkli (Tovuz)]] # [[Dəllər (Şəmkir)]] # [[Dəllər Cırdaxan]] # [[Dəmbəlov]] # [[Dəmirçi (Şamaxı)]] # [[Dəmirçi (Şərur)]] # [[Dəmirçilər (Qazax)]] # [[Dərəcənnət]] # [[Dərə Zarat]] # [[Dərəkənd (Qobustan)]] # [[Dərələyəz (Göygöl)]] # [[Dərk]] # [[Dərvişlər]] # [[Dərvişli]] # [[Dəvəçi (Şabran)]] # [[Dəyəqarabulaq]] # [[Dəyirmandağ]] # [[Dəyirmanlar]] # [[Dəyirmanlı]] # [[Dəymədağlı (Qax)]] # [[Dəymədağlı (Oğuz)]] # [[Dəymədərə]] # [[Digah (Quba)]] # [[Dico]] # [[Didi Bekami]] # [[Didi Xalebi]] # [[Didi Xavleti]] # [[Didi Keleti]] # [[Didi Plevi]] # [[Didi Sative]] # [[Didi Txinala]] # [[Didivar]] # [[Digah (Lənkəran)]] # [[Digov]] # [[Digovdərə]] # [[Dikdaş]] # [[Divağac]] # [[Diyadin]] # [[Dizaye Cəmşid Xan]] # [[Dizaxlı]] # [[Dizə (Culfa)]] # [[Dizə (Şərur)]] # [[Dırnıs]] # [[Dızdipok]] # [[Dondar Quşçu]] # [[Dostallı]] # [[Dozular]] # [[Dördlər (Gədəbəy)]] # [[Dövlətalıbəyli]] # [[Dövranlı]] # [[Dumatsxovi]] # [[Durğan]] # [[Duvaryan]] # [[Düdəngə]] # [[Düz Bilici]] # [[Düz Rəsullu]] # [[Düzqışlaq (Goranboy)]] # [[Düzqışlaq (Şəmkir)]] # [[Düzlər]] # [[Eçara (Cəlilabad)]] # [[Edişə]] # [[Elabad (İsmayıllı)]] # [[Enişdibi]] # [[Erkəç]] # [[Estac]] # [[Eynibulaq]] # [[Eyvazlılar (Goranboy)]] # [[Əbdülkərim (Baymak)]] # [[Əbdülqasım (Uçalı)]] # [[Əbdülnasir (Xaybulla)]] # [[Əbdürəhman (Baymak)]] # [[Əbil]] # [[Əbubəkir (Xaybulla)]] # [[Əbyəlil kəndi]] # [[Əcəxuroba]] # [[Əfsuran]] # [[Əhən]] # [[Əhməd (Auırqazı)]] # [[Əhməd (Əbyəlil)]] # [[Əhmədabad (Goranboy)]] # [[Əhmədabad (Firuraq)]] # [[Əhmədbəyli (Saatlı)]] # [[Əhmədbəyli (Samux)]] # [[Əhmədli (Masallı)]] # [[Əxmər (Auırqazı)]] # [[Əxmər (Baymak)]] # [[Əxtur (İşembay)]] # [[Ələhi]] # [[Ələkli]] # [[Ələsgərli (Şəmkir)]] # [[Ələtli]] # [[Əliabad (Zaqatala)]] # [[Əliabad (Cəlilabad)]] # [[Əliabad (Saatlı)]] # [[Əlibay (Xaybulla)]] # [[Əlibəyqışlaq]] # [[Əlibəyli (Qax)]] # [[Əlibəyli (Zərdab)]] # [[Əlik]] # [[Əlikənd]] # [[Əliqasımlı]] # [[Əliməmmədoba]] # [[Əlinağılar]] # [[Əlincə]] # [[Əlirzalı]] # [[Əlisoltanlı]] # [[Əliyanlı]] # [[Əliyar (Şəki)]] # [[Əlməkolu]] # [[Əmbərçay]] # [[Əmin (Baymak)]] # [[Əminli]] # [[Əmir (Gədəbəy)]] # [[Əmiraslanlı]] # [[Əmircan (Qax)]] # [[Əmzə (Auırqazı)]] # [[Əndəbil (Xalxal)]] # [[Əngəxaran]] # [[Ənvər Məmmədxanlı (Ucar)]] # [[Əpsələm (Uçalı)]] # [[Əptek (İşembay)]] # [[Ərçiman]] # [[Ərəb (Masallı)]] # [[Ərəbxana]] # [[Ərəbqədim (Qobustan)]] # [[Ərəb Qubalı]] # [[Ərəbşalbaş]] # [[Ərəbyengicə]] # [[Ərəkit]] # [[Ərkit]] # [[Ərmet-Rəhim (İşembay)]] # [[Ərməki]] # [[Ərməkiqışlaq]] # [[Ərmənət]] # [[Ərşəli]] # [[Ərtəpə]] # [[Əsədli (Cəlilabad)]] # [[Əseyalan (İşembay)]] # [[Əski İqriq]] # [[Ətcələr (Cəlilabad)]] # [[Ətcələr (Masallı)]] # [[Ətingən (Xaybulla)]] # [[Əumeş (Əbyəlil)]] # [[Əvilə]] # [[Ətyeməzli]] # [[Əynəş kəndi]] # [[Əyridərə]] # [[Əyrivəng (Gədəbəy)]] # [[Əyyubbəyli]] # [[Ərziküş]] # [[Əzel (Xaybulla)]] # [[Əzgilli (Göygöl)]] # [[Əzizabad]] # [[Əzizkənd]] # [[Fatmayı]] # [[Fazıl]] # [[Fəxralı]] # [[Fərəcullalı]] # [[Fərzalı]] # [[Fərzili]] # [[Fətəlikənd]] # [[Fətullaqışlaq]] # [[Filfilli]] # [[Fırıq]] # [[Fıstıqlı]] # [[Fonvey (Monako)]] # [[Füzuli (Samux)]] # [[Garıs Əyribənd]] # [[Gecux]] # [[Genişkənd]] # [[Geskon]] # [[Gədikqışlaq]] # [[Gənzə (İsmayıllı)]] # [[Gənzə (Ordubad)]] # [[Gəray]] # [[Gəraybəyli (İsmayıllı)]] # [[Gəraybəyli (Ucar)]] # [[Gərgər (Gədəbəy)]] # [[Gərməçataq]] # [[Gərməşöylü]] # [[Gərmətük]] # [[Gəyəçöl]] # [[Gicanoba]] # [[Gilah]] # [[Gilançay (Ordubad)]] # [[Girdəni]] # [[Goranlı]] # [[Gomi (Xaşuri)]] # [[Gomuşçu (Saatlı)]] # [[Goran (Goranboy)]] # [[Göbəktala]] # [[Gödəkdərə]] # [[Gömür]] # [[Gömürdəhnə]] # [[Görədil]] # [[Gövhərli]] # [[Göybulaq]] # [[Göyçəkənd]] # [[Göydərə (Culfa)]] # [[Göydərə (Qobustan)]] # [[Göyəm (Zaqatala)]] # [[Göyəmli]] # [[Göyəli]] # [[Göyməmmədli]] # [[Göynüyən]] # [[Göyşaban]] # [[Göytəpə (İsmayıllı)]] # [[Gözbarax]] # [[Gülaxır]] # [[Güləzi]] # [[Güllük]] # [[Gülməmmədli (Cəlilabad)]] # [[Gülməmmədli (Goranboy)]] # [[Gültəpə]] # [[Güllütəpə]] # [[Gülüstan (Culfa)]] # [[Gümüşlü]] # [[Güney Qışlaq]] # [[Güneyməhlə]] # [[Günəhir]] # [[Günəşli (Cəlilabad)]] # [[Günəşli (Gədəbəy)]] # [[Günəşli (Lerik)]] # [[Günəşli (Şabran)]] # [[Günəşli (Şəmkir)]] # [[Gürdəh]] # [[Gürdəsər]] # [[Gürzalılar]] # [[Güvəndik]] # [[Güyüm]] # [[Güzdək]] # [[Güznüt]] # [[Ğəliyəhməd (Xaybulla)]] # [[Hacalıkənd]] # [[Hacallı (Goranboy)]] # [[Hacıağabəyli]] # [[Hacıağalar]] # [[Hacıalılar (Şəmkir)]] # [[Hacıalılar (Gədəbəy)]] # [[Hacıalılı (Qəbələ)]] # [[Hacıalılı (Samux)]] # [[Hacıalmuradlı]] # [[Hacıcavadlı]] # [[Hacıələkbərli]] # [[Hacıhətəmli]] # [[Hacıhüseynli]] # [[Hacıismayıllı]] # [[Hacıqaib]] # [[Hacıqaraqaşlı]] # [[Haçaqaya]] # [[Haçıisəkənd]] # [[Hacılar (Gədəbəy)]] # [[Hacılı (Şamaxı)]] # [[Hacıməmmədli (Cəlilabad)]] # [[Hacımustafalı]] # [[Hacıniyyət]] # [[Hacışəkər]] # [[Hacıtəpə]] # [[Hacıvar]] # [[Haftoni]] # [[Haftonu]] # [[Halabın]] # [[Hallavar (Oğuz)]] # [[Hamarat]] # [[Hamarqışlaq]] # [[Hapıtlı (İsmayıllı)]] # [[Haput]] # [[Haran]] # [[Hasıllı]] # [[Havuş]] # [[Havzova]] # [[Hazırəhmədli]] # [[Heriknaz]] # [[Heydərabad (Saatlı)]] # [[Heydərli (Gədəbəy)]] # [[Həlilə]] # [[Həmənli]] # [[Həmyəli]] # [[Həmzəli (Şərur)]] # [[Həmzəlli]] # [[Həsənabad (Neftçala)]] # [[Həsənli (Cəlilabad)]] # [[Həsənli (Masallı)]] # [[Həziabad]] # [[Həzovi]] # [[Həzrə (Qəbələ)]] # [[Həzrəoba]] # [[Hilədərə]] # [[Hirkan]] # [[Hişkədərə]] # [[Hiveri]] # [[Hıramo]] # [[Hovil]] # [[Höytala]] # [[Hübi]] # [[Hücü]] # [[Hülövlü]] # [[Hüseynabad (Lerik)]] # [[Hüseynhacılı]] # [[Xaçmaz (Oğuz)]] # [[Xaqani (Göygöl)]] # [[Xalxal (Babək)]] # [[Xalxal (Oğuz)]] # [[Xalxalqışlaq]] # [[Xallıcalı]] # [[Xaltan]] # [[Xanağa]] # [[Xanagah (İsmayıllı)]] # [[Xanagahyolu]] # [[Xanbulan]] # [[Xanəgah (Cəlilabad)]] # [[Xanəgah (Quba)]] # [[Xanizərd]] # [[Xanılı]] # [[Xanqərvənd]] # [[Xankəndi (İsmayıllı)]] # [[Xanlıqlar (Şərur)]] # [[Xanlıqlı]] # [[Xarxaput]] # [[Xarxar]] # [[Xarxatan]] # [[Xarta]] # [[Xaruşa]] # Xasabağ # [[Xaspolad]] # [[Xaşı]] # [[Xatıncan]] # [[Xələc (Şərur)]] # [[Xələc (Ucar)]] # [[Xələftala]] # [[Xəlfələr (Masallı)]] # [[Xəlfəli (İmişli)]] # [[Xəlifəhoni]] # [[Xəlifəkənd]] # [[Xəlifəkücə]] # [[Xəlilabad (Cəlilabad)]] # [[Xəlilli (Babək)]] # [[Xəlilli (Cəlilabad)]] # [[Xəlilli (İsmayıllı)]] # [[Xəlilli (Şabran)]] # [[Xəlitli]] # [[Xəlsə]] # [[Xəmit (Əbyəlil)]] # [[Xəsədərli]] # [[Xidiskuri (Xaşuri)]] # [[Xili]] # [[Xilmilli]] # [[Ximran]] # [[Xıncab]] # [[Xıl]] # [[Xıllı]] # [[Xınalı]] # [[Xınıslı]] # [[Xırdapay]] # [[Xırxatala]] # [[Xırmandalı (Masallı)]] # [[Xırt]] # [[Xocadoy]] # [[Xocalı (Salyan)]] # [[Xocavənd (Ağcabədi)]] # [[Xok]] # [[Xolmili]] # [[Xoltəzəkənd]] # [[Xoşçobanlı (İmişli)]] # [[Xoşçobanlı (Masallı)]] # [[Xoşkeşin]] # [[Xoylu (Goranboy)]] # [[Xtsisi]] # [[Xucbala]] # [[Xubyarlı (İmişli)]] # [[Xuluf]] # [[Xvriatskali]] # [[İbadulla]] # [[İbaxlı]] # [[İbrahimhacılı]] # [[İbrahimkənd]] # [[İbray (Auırqazı)]] # [[İbray (İşembay)]] # [[İçəkəy (İşembay)]] # [[İçən (Baymak)]] # [[İçənbət (Baymak)]] # [[İçke Bayramqol (Uçalı)]] # [[İçkəsək (İşembay)]] # [[Içmanqol (Uçalı)]] # [[İdrisiqışlaq]] # [[İkinci Biləcik]] # [[İkinci Cabanı]] # [[İkinci Çağan]] # [[İkinci Çaylı]] # [[İkinci Ərəbcəbirli]] # [[İkinci Mahmudlu]] # [[İkinci Meyniman]] # [[İkinci Nügədi]] # [[İkinci Paşalı]] # [[İkinci Səmədxanlı]] # [[İkinci Udullu]] # [[İkinci Yeniyol]] # [[İqençe (Auırqazı)]] # [[İqrığ]] # [[İlanlı (Qobustan)]] # [[İlçe (Uçalı)]] # [[İlçəqol (Uçalı)]] # [[İləs (Xaybulla)]] # [[İlinka (Uçalı)]] # [[İltaban (Uçalı)]] # [[İmanqol (Uçalı)]] # [[İmanlı]] # [[İmerliantkari]] # [[İmirhəsən]] # [[İncilli]] # [[İnçə (Göyçay)]] # [[İnçə (Şəki)]] # [[İnəkboğan]] # [[İnili]] # [[İngiloy Kötüklü]] # [[İnstitut (Samux)]] # [[İrəvanlı (Goranboy)]] # [[İrəvanlı (Tərtər)]] # [[İrmaşlı]] # [[İsalı]] # [[İsəngilde (Xaybulla)]] # [[İskak (Əbyəlil)]] # [[İskuja (Əbyəlil)]] # [[İsmayıl (Auırqazı)]] # [[İsmayıllı (Kürdəmir)]] # [[İslam (Baymak)]] # [[İsnov]] # [[İsnovqışlaq]] # [[İspik]] # [[İstixana (Samux)]] # [[İstisu (İsmayıllı)]] # [[İşbirzə (Baymak)]] # [[İşəy (Baymak)]] # [[İşken (Uçalı)]] # [[İşkilde (Əbyəlil)]] # [[İşkol (Əbyəlil)]] # [[İşle (Auırqazı)]] # [[İşməhəmməd (Baymak)]] # [[İşməkəy (Uçalı)]] # [[İşmirzə (Baymak)]] # [[İtitala]] # [[İvanovka (Xaybulla)]] # [[İvanovka (İsmayıllı)]] # [[İzəş-Kuskar (Əbyəlil)]] # [[Jindi]] # [[Kahard]] # [[Kalkan (Uçalı)]] # [[Kaluy (Uçalı)]] # [[Kakalos]] # [[Kamallı (Saatlı)]] # [[Kamandar]] # [[Karaquja (Uçalı)]] # [[Kayıpkol (Uçalı)]] # [[Kazakkol (Uçalı)]] # [[Kazımabad (Cəlilabad)]] # [[Keçili (Şəmkir)]] # [[Keçmədin]] # [[Kekonu]] # [[Kelami]] # [[Keşxurt]] # [[Keşkü]] # [[Keşqutan]] # [[Keyvəndi]] # [[Kəbəç (Auırqazı)]] # [[Kəbirli (Ağcabədi)]] # [[Kəhrizli]] # [[Kəhrizoba]] # [[Kəlbəhüseynli]] # [[Kəlbənd]] # [[Kələbağ]] # [[Kələxan]] # [[Kələxana]] # [[Kələk]] # [[Kələki]] # [[Kələman]] # [[Kələnov]] # [[Kələntər Dizə]] # [[Kələzeyvə]] # [[Kəlfərəc]] # [[Kəlser Buran (Auırqazı)]] # [[Kəlvəz]] # [[Kənəə]] # [[Kəpənəkçi (Goranboy)]] # [[Kəpənəkçi (Sarvan)]] # [[Kərəmli (Göygöl)]] # [[Kərgəlan]] # [[Kərim (Uçalı)]] # [[Kərimbəyli (Babək)]] # [[Kərimbəyli (Füzuli)]] # [[Kərimbəyli (Salyan)]] # [[Kərimbəyli (Şərur)]] # [[Kərimli (Gədəbəy)]] # [[Kərimli (Oğuz)]] # [[Kərkəng]] # [[Kəsəmən (Gədəbəy)]] # [[Kəsəmən (Samux)]] # [[Kəyum (Askın)]] # [[Kıncıvo]] # [[Kıyzış (Uçalı)]] # [[Kiçik Alatəmir]] # [[Kiçik Əbeş (Xaybulla)]] # [[Kiçik Əmili]] # [[Kiçik Qaramurad]] # [[Kiçik Pirəlli]] # [[Kiçikçataq]] # [[Kipiantubani]] # [[Kipircik]] # [[Kirəbe (Uçalı)]] # [[Kirəvud]] # [[Kldistskaro (Ali)]] # [[Kldistskaro (Tsaxvlisi)]] # [[Kobaqoş (Uçalı)]] # [[Kolagir]] # [[Kolanı (Hacıqabul)]] # [[Kolanı (Şahbuz)]] # [[Koloş (Uçalı)]] # [[Kollu (Gədəbəy)]] # [[Komanlı]] # [[Kommuna (Dərbənd)]] # [[Korama (Uçalı)]] # [[Kornədi]] # [[Kortala]] # [[Kosacan]] # [[Kosfeld]] # [[Kotam]] # [[Kotoy (Uçalı)]] # [[Kozaş (Uçalı)]] # [[Köbər]] # [[Köbər Zəyzid]] # [[Köhnə Alvadı]] # [[Köhnə Quşçu]] # [[Köhnə Orand]] # [[Köhnə Zuvand]] # [[Köhnədaxar]] # [[Köhnəkənd (Gədəbəy)]] # [[Köhnəqışlaq (Gədəbəy)]] # [[Köhünlü]] # [[Köndələn]] # [[Kötüklü]] # [[Köyük]] # [[Krisxevi]] # [[Krutoy Loq (Əbyəlil)]] # [[Kubin]] # [[Kujay (Uçalı)]] # [[Kunxırt]] # [[Kuzun]] # [[Kübək (Uçalı)]] # [[Küçeyi]] # [[Küçəkənd]] # [[Küçük (Uçalı)]] # [[Küçük Mayak (Uçalı)]] # [[Küdürlü (Şəki)]] # [[Kükü (Şahbuz)]] # [[Kültəpə (Babək)]] # [[Külüs]] # [[Küman]] # [[Künövşə]] # [[Küpçal]] # [[Küpçalqışlaq]] # [[Kürçülü]] # [[Kürd (Göyçay)]] # [[Kürd (Qəbələ)]] # [[Kürdçü]] # [[Kürdəbazlı]] # [[Kürdəxanı]] # [[Kürdəmiş]] # [[Kürdlər (Cəlilabad)]] # [[Kürdmahmudlu]] # [[Kürdmaşı]] # [[Kürdşaban]] # [[Kürdüvan]] # [[Kürkün]] # [[Küsəkəran]] # [[Küsnət (Qəbələ)]] # [[Küsnət (Quba)]] # [[Küsnətqazma]] # [[Küvənil]] # [[Qabaqçöl]] # [[Qabıllı]] # [[Qacar Zeyid]] # [[Qahab]] # [[Qaxbaş]] # [[Qaxingiloy]] # [[Qaxtut]] # [[Qağacılı]] # [[Qala (Xəzər)]] # [[Qala (Rutul)]] # [[Qalaaltı]] # [[Qalaboyun]] # [[Qalacıq (İsmayıllı)]] # [[Qaladərəsi]] # [[Qalagah (İsmayıllı)]] # [[Qalagah (Quba)]] # [[Qalakənd]] # [[Qalaşıxı]] # [[Qalayxudat]] # [[Qalınçaq]] # [[Qam-qam]] # [[Qamışlıgöl]] # [[Qandalar]] # [[Qapanlı (Şəmkir)]] # [[Qapıçay]] # [[Qara Nuru]] # [[Qaraağac (Cəlilabad)]] # [[Qaraağac (Sədərək)]] # [[Qarabağlar (Göyçay)]] # [[Qarabağlar (Kəngərli)]] # [[Qarabağlar (Samux)]] # [[Qarabağlı (Samux)]] # [[Qarabağlılar]] # [[Qarabaqqal]] # [[Qarabaldır (Qax)]] # [[Qarabaldır (Oğuz)]] # [[Qaraboyunlar]] # [[Qarabörk]] # [[Qarabulaq (Gədəbəy)]] # [[Qarabulaq (Göygöl)]] # [[Qarabulaq (Oğuz)]] # [[Qaraburc]] # [[Qaracalar (Qarayazı)]] # [[Qaracalar (Saatlı)]] # [[Qaracallı (Ucar)]] # [[Qaracəmirli]] # [[Qaracüzlü]] # [[Qaraçinar]] # [[Qaraçuxur]] # [[Qaraçuq]] # [[Qaradağ (Gədəbəy)]] # [[Qaradağlı (Şəki)]] # [[Qaradağlı (Goranboy)]] # [[Qaradağlı (Ucar)]] # [[Qaradaş (Tovuz)]] # [[Qaradeyn]] # [[Qaradolaq (Ağcabədi)]] # [[Qaradolaq (Qax)]] # [[Qaradonlu]] # [[Qaragöl (Arxangel)]] # [[Qaragöz (Siyəzən)]] # [[Qarahəsənli (Şərur)]] # [[Qaraxanbəyli (Naxçıvan)]] # [[Qaraxanlı (Ağcabədi)]] # [[Qaraxıdır]] # [[Qarakazımlı]] # [[Qarakolluq]] # [[Qaraqala (Babək)]] # [[Qaraqaşlı (İmişli)]] # [[Qaraqaya (İsmayıllı)]] # [[Qaraqocalı (Kürdəmir)]] # [[Qaraqocalı (Şəmkir)]] # [[Qaraqoyunlu (Goranboy)]] # [[Qaraqoyunlu (Şəmkir)]] # [[Qaralar (Şəmkir)]] # [[Qaralar (Tovuz)]] # [[Qaramahmudlu]] # [[Qaraman]] # [[Qarameşə]] # [[Qaraməmmədli (Gədəbəy)]] # [[Qaraməryəm]] # [[Qaramusalı]] # [[Qarandi]] # [[Qarapapaq (Qazax)]] # [[Qarapirimli (Goranboy)]] # [[Qarasu (Hacıqabul)]] # [[Qarasu (Kürdəmir)]] # [[Qarasuçu]] # [[Qarasüleymanlı]] # [[Qaratala]] # [[Qaratorpaq (Şəki)]] # [[Qaraulustü]] # [[Qaravəlilər]] # [[Qaravəlli (İmişli)]] # [[Qaravəlli (Şamaxı)]] # [[Qaravultomba]] # [[Qarayazı (Göyçay)]] # [[Qarayeri]] # [[Qarazəncir]] # [[Qarxun (Quba)]] # [[Qarxun (Şərur)]] # [[Qarğalıq (Masallı)]] # [[Qarğılı]] # [[Qarıkənd]] # [[Qarqucaq]] # [[Qasımbəyli (Cəlilabad)]] # [[Qasımqışlaq]] # [[Qasımlı (Gədəbəy)]] # [[Qasımlı (Masallı)]] # [[Qaşqaçay]] # [[Qayabaşı (Şəki)]] # [[Qayadalı]] # [[Qayadibi]] # [[Qayevniki-Kolonya]] # [[Qaysarlı]] # [[Qazaxbəyli]] # [[Qazaxlar (Goranboy)]] # [[Qazanbatan]] # [[Qazançı (Culfa)]] # [[Qazançı (Goranboy)]] # [[Qazbabalı]] # [[Qazıqumlaq]] # [[Qazıqulu]] # [[Qazmalar]] # [[Qazyan (Ucar)]] # [[Qəbələ Müskürlü]] # [[Qəbizdərə]] # [[Qəçrəş]] # [[Qədimkücə]] # [[Qədimqala]] # [[Qədirli (Masallı)]] # [[Qədirli (Tovuz)]] # [[Qəle (Baymak)]] # [[Qəleybuğurd]] # [[Qələbin]] # [[Qələdüz]] # [[Qələgah]] # [[Qəliəxmər (Uçalı)]] # [[Qəmərvan]] # [[Qənidərə]] # [[Qəriblər]] # [[Qəribli (Tovuz)]] # [[Qərsələ]] # [[Qəyfulla (Arxangel)]] # [[Qəzelbay (Baymak)]] # [[Qəzelşa (Uçalı)]] # [[Qəzli (İsmayıllı)]] # [[Qəzvinoba]] # [[Qıçatan]] # [[Qılıncbəyli]] # [[Qılqılov]] # [[Qımıl]] # [[Qımılqazma]] # [[Qımılqışlaq (Quba)]] # [[Qımırlı]] # [[Qındırğa]] # [[Qıpçaq (Qax)]] # [[Qıraqlı (Saatlı)]] # [[Qırxbulaq (Şəki)]] # [[Qırıqlı (Goranboy)]] # [[Qırıqlı (Göygöl)]] # [[Qışlaqabbas]] # [[Qıyıqlı]] # [[Qızıl Başqırdıstan (Əbyəlil)]] # [[Qızıl Ezem (Arxangel)]] # [[Qızıl Irqızlı (Arxangel)]] # [[Qızıl Qışlaq (Şahbuz)]] # [[Qızılağac (Göyçay)]] # [[Qızılağac (Masallı)]] # [[Qızılavar]] # [[Qızılburun]] # [[Qızılca (Culfa)]] # [[Qızılca (Göygöl)]] # [[Qızıldaş]] # [[Qızılhacılı (Marneuli)]] # [[Qızılqaya (Gədəbəy)]] # [[Qızılqaya (Göygöl)]] # [[Qızılyar (Arxangel)]] # [[Qızqayıtdı]] # [[Qızmeydan]] # [[Qindzati]] # [[Qiyaslı (Samux)]] # [[Qocalı]] # [[Qoçdərə]] # [[Qoçulu (Kürdəmir)]] # [[Qodman]] # [[Qoxmuq]] # [[Qonaqkənd (Şamaxı)]] # [[Qonaqlı]] # [[Qorağan]] # [[Qorçulu (Şərur)]] # [[Qorxmazoba]] # [[Qorğan]] # [[Qoruqlar]] # [[Qosmalıan]] # [[Qoşa]] # [[Qoşabulaq (Gədəbəy)]] # [[Qoşadizə (Babək)]] # [[Qoşadizə (Ordubad)]] # [[Qoşakənd]] # [[Qovlarsarı]] # [[Qoydan]] # [[Qozqaralı]] # [[Qozlubulaq]] # [[Qrız]] # [[Qrızdəhnə]] # [[Qubaxəlilli]] # [[Qubadlı Şıxlı]] # [[Qubalıbalaoğlan]] # [[Qudro (Borçalı)]] # [[Qudula]] # [[Quləbənd]] # [[Qum (Qax)]] # [[Qumbaşı]] # [[Qumər (Auırqazı)]] # [[Qumər (Baymak)]] # [[Qumər (İşembay)]] # [[Qumlaq]] # [[Qumux]] # [[Qurbançı]] # [[Qurbanəfəndi]] # [[Qurbanzadə]] # [[Qurdbayram]] # [[Qurdtəpə (Şamaxı)]] # [[Qurudərə]] # [[Qurumba]] # [[Quşçu (Göygöl)]] # [[Quşçu (Şamaxı)]] # [[Quşçular]] # [[Quşencə]] # [[Quşqara]] # [[Quşlar (Kürdəmir)]] # [[Quşlar (Qəbələ)]] # [[Quruzma]] # [[Qvemo Adzvisi]] # [[Qvemo Brolosani]] # [[Qvemo Osiauri]] # [[Qvişxeti]] # [[La-Kolle]] # [[Lahıc (İsmayıllı)]] # [[Laqutovka (Arxangel)]] # [[Laləzar (Şamaxı)]] # [[Lallar]] # [[Laman (Lerik)]] # Lapatin Qışlaq # [[Larvotto]] # [[Laza (Qəbələ)]] # [[Laza (Qusar)]] # [[Lazılar]] # [[Le-Revuar]] # [[Leşkər]] # [[Leyti]] # [[Ləj]] # [[Lək (Samux)]] # [[Lək (Ucar)]] # [[Ləkçılpaq]] # [[Ləkər]] # [[Ləkətağ]] # [[Ləkin]] # [[Ləkit]] # [[Ləkit Kötüklü]] # [[Ləkit Malax]] # [[Lələdulan]] # [[Lələhiran]] # [[Lələli]] # [[Lələpaşa]] # [[Ləngan]] # [[Lərmərud]] # [[Ləzran (Cəlilabad)]] # [[Liqvan]] # [[Livədirqə]] # [[Loda]] # [[Lukinski (Arxangel)]] # [[Lüləkəran]] # [[Lürən]] # [[Lüvəsər]] # [[Maarif (Gədəbəy)]] # [[Maçaxı]] # [[Mahmud (Əbyəlil)]] # [[Mahmudavar]] # [[Mahmudkənd]] # [[Mahmudqışlaq]] # [[Mahmudlu (Şəmkir)]] # [[Mahmudoba]] # [[Maxta]] # [[Makan (Xaybulla)]] # [[Makarov (Auırqazı)]] # [[Maksim Qorki (Arxangel)]] # [[Maqaş (Arxangel)]] # [[Mallı Şıxlı]] # [[Mamaylı]] # [[Mansur (Uçalı)]] # [[Marağa (Dağıstan)]] # [[Mars (Auırqazı)]] # [[Marsan]] # [[Maryanovka (Auırqazı)]] # [[Mastail]] # [[Maşlıq]] # [[Mazıx]] # [[Mehdili (Kürdəmir)]] # [[Mehrablı]] # [[Mehrili (Şəmkir)]] # [[Merəç (Baymak)]] # [[Meşəbaş]] # [[Meşəkənarı]] # [[Meşəli (Goranboy)]] # [[Meymə (İlam)]] # [[Meysəmiyə]] # [[Meysəri]] # [[Məçkə-xacə]] # [[Mədətli]] # [[Mədrəsə (Şamaxı)]] # [[Məhəmmədli]] # [[Məhərrəmli (Kürdəmir)]] # [[Məhləabad]] # [[Məlcək]] # [[Məlhəm (Şamaxı)]] # [[Məlikballı]] # [[Məlikçobanlı]] # [[Məlikkənd (Göyçay)]] # [[Məlikqasımlı]] # [[Məliklər]] # [[Məlikli (Qəbələ)]] # [[Məmişxan (Xoy)]] # [[Məmmədabad]] # [[Məmmədağalı]] # [[Məmmədcanlı]] # [[Məmmədcəfərli]] # [[Məmmədxanlı]] # [[Məmmədli (İmişli)]] # [[Məmmədoba]] # [[Məmmədrza Dizə]] # [[Məmmədrzakücə]] # [[Məmmədrzalı]] # [[Məmmədsabir]] # [[Məney (Auırqazı)]] # [[Mənəşli]] # [[Mərəlik]] # [[Məscidli Görarxı]] # [[Məşədi Hüseynli]] # [[Məşədiqaralar]] # [[Məşədiqulular]] # [[Məşədilər (Cəlilabad)]] # [[Məşədilər (Alakol, Tovuz)]] # [[Məşədivəlilər]] # [[Məşədivəlli]] # [[Məşkəy (Uçalı)]] # [[Məşrif]] # [[Məyqəşte (Əbyəlil)]] # [[Məymənd]] # [[Məzrə (Babək)]] # [[Məzrəli (İmişli)]] # [[Məzrəli (Saatlı)]] # [[Mıxlıqovaq]] # [[Mırtı]] # [[Mışatkan (Arxangel)]] # [[Mican]] # [[Mixaylovka (Arxangel)]] # [[Mixaylovka (Auırqazı)]] # [[Mixaylovka (Əbyəlil)]] # [[Mixaylovka (Xaybulla)]] # [[Mikayıllı (Cəlilabad)]] # [[Mikolan]] # [[Milax]] # [[Mindək (Uçalı)]] # [[Mingə]] # [[Minnebay (Auırqazı)]] # [[Mir Ömər (Xoy)]] # [[Mircəlal]] # [[Mirikənd (Şamaxı)]] # [[Mirili]] # [[Mirtəhməzli]] # [[Mirzəbəyli]] # [[Mirzəməmmədkənd]] # [[Mirzəqışlaq]] # [[Mirzəli]] # [[Mirzəhüseynli]] # [[Mirzənağılı]] # [[Miskinli (Gədəbəy)]] # [[Miskinli (Şəmkir)]] # [[Mistan]] # [[Mişkə (Uçalı)]] # [[Mişkəmi]] # [[Mişleş (Zaqatala)]] # [[Mitəhi]] # [[Mitəhi-Qazmalar]] # [[Mitsobi]] # [[Miyanku]] # [[Miyanrahan]] # [[Molalan (Lerik)]] # [[Molalan (Masallı)]] # [[Molla Ayrım]] # [[Molla İsmail (Xoy)]] # [[Molla Şeyx (Sərdəşt)]] # [[Mollahacılı]] # [[Mollahəsənli (Masallı)]] # [[Mollakənd (Kürdəmir)]] # [[Mollaisaqlı]] # [[Mollalar (Tovuz)]] # [[Mollalı (Cəlilabad)]] # [[Mollalı (Oğuz)]] # [[Mollaməhərrəmli]] # [[Mollaşıxalı]] # [[Moloja]] # [[Monasteri (Xaşuri)]] # [[Moneqetti]] # [[Monidigah]] # [[Morakay (Əbyəlil)]] # [[Morazım (Auırqazı)]] # [[Moranlı (Cəlilabad)]] # [[Moranlı (Sabirabad)]] # [[Mormor]] # [[Moruxlu]] # [[Mosul (Zaqatala)]] # [[Möhüc]] # [[Möksin (Auırqazı)]] # [[Mtsxetiscvari]] # [[Muçu]] # [[Muğan (Cəlilabad)]] # [[Muğancıq Mehrab]] # [[Muğancıq Müslüm]] # [[Muğanlı (Kürdəmir)]] # [[Muğanlı (Şamaxı)]] # [[Muğanlı (Şərur)]] # [[Muğartı]] # [[Muxas]] # [[Muldaş (Uçalı)]] # [[Mullakay (Arxangel)]] # [[Mulux]] # [[Munasip (Baymak)]] # [[Muncuqlu (Tovuz)]] # [[Muradxan]] # [[Muradxanlı (İmişli)]] # [[Murğuzalılı]] # [[Murya]] # [[Musa (Uçalı)]] # [[Musa (Yardımlı)]] # [[Musaküçə]] # [[Musalı (Cəlilabad)]] # [[Musalı (Saatlı)]] # [[Musavar]] # [[Musayal]] # [[Mustafabəyli]] # [[Mustafa (Auırqazı)]] # [[Mustafaabad (Xoy)]] # [[Musyan]] # [[Muzdurlar]] # [[Mücü]] # [[Mücühəftəran]] # [[Müdri]] # [[Müdrisə]] # [[Mülkülü (Tovuz)]] # [[Mürtülü]] # [[Mürsəlli (İmişli)]] # [[Müslim (Bakalı)]] # [[Müsüslü]] # [[Müskürlü]] # [[Müşkəmir]] # [[Müşkülqazma]] # [[Müzayim]] # [[Müzəffərabad (Xoy)]] # [[Nabaxtevi]] # [[Nabatkənd]] # [[Nabran]] # [[Nabur]] # [[Nadarbazevi (Xaşuri)]] # [[Nadejdin (Auırqazı)]] # [[Nadil]] # [[Naharlı]] # [[Namxoş]] # [[Nərimanov (Saatlı)]] # [[Nəsibli]] # [[Nəsimikənd]] # [[Novruzallı]] # [[Novruzlu (Saatlı)]] # [[Ocaqlı]] # [[Oxud]] # [[Oğrubulaq]] # [[Oraban]] # [[Orta Muğan]] # [[Orta Salahlı (Qazax)]] # [[Orta Zəyzid]] # [[Öryət]] # [[Öyləqulu]] # [[Padar (Oğuz)]] # [[Papaqçılar]] # [[Pələkli]] # [[Pərdi]] # [[Pirəköcə]] # [[Pirkənd]] # [[Pirili (Kürdəmir)]] # [[Porsava]] # [[Potubəyli]] # [[Privolnoye (Cəlilabad)]] # [[Ramal (kənd)]] # [[Ravand (Xoy)]] # [[Rəstəcə]] # [[Sabirabad (Cəlilabad)]] # [[Sadatlı]] # [[Sadıqlı (Tovuz)]] # [[Saladınlı]] # [[Sarxanlı (Cəlilabad)]] # [[Sarıca (Şəki)]] # [[Sarıcalar (Saatlı)]] # [[Sarıqaya (Samux)]] # [[Sarıtala]] # [[Seyidbazar]] # [[Seyidlər (Saatlı)]] # [[Səfərli (Tovuz)]] # [[Sərhədabad (Cəlilabad)]] # [[Sımada]] # [[Sığırlı]] # [[Sofular]] # [[Sor Sor]] # [[Sovla]] # [[Soltanabad (Saatlı)]] # [[Soltankənd (Cəlilabad)]] # [[Soyuqbulaq (Cəlilabad)]] # [[Söyüdlər]] # [[Söyüdlü (Cəlilabad)]] # [[Suçma]] # [[Suluçeşmə]] # [[Şahbəyli]] # [[Şahlıq]] # [[Şahsevən (Kürdəmir)]] # [[Şamlıq]] # [[Şatırlı (Cəlilabad)]] # [[Şəki (kənd)]] # [[Şiləvəngə (Cəlilabad)]] # [[Şilyan]] # [[Şirinbəyli]] # [[Şirinbulaq (Şəki)]] # [[Şirvanlı (Oğuz)]] # [[Şıxheybət]] # Şıxımlı # [[Şıxlar (Cəlilabad)]] # [[Şorbaçı (Cəlilabad)]] # [[Şorsu]] # [[Şötüklü]] # [[Şükürlü]] # [[Şüşün]] # [[Tahirli (Cəlilabad)]] # [[Tayıflı]] # [[Təklə (Cəlilabad)]] # [[Təklə (Kürdəmir)]] # [[Təpəcənnət]] # [[Təzə Şilyan]] # [[Təzəkənd (Cəlilabad)]] # [[Top (Oğuz)]] # [[Topalhəsənli (Kürdəmir)]] # [[Türkelli]] # [[Türkəçi]] # [[Türkədi (Kürdəmir)]] # [[Ucarlı]] # [[Uzuntəpə (Cəlilabad)]] # [[Üçtəpə (Cəlilabad)]] # [[Vəlit (Xaybulla)]] # [[Yaqublu (Oğuz)]] # [[Yeni Novruzlu]] # [[Yeni Şıxımlı]] # [[Yenikənd (Ağsu)]] # [[Yenikənd (Gədəbəy)]] # [[Yenikənd (Goranboy)]] # [[Yenikənd (Göyçay)]] # [[Yenikənd (İsmayıllı)]] # [[Yenikənd (Kürdəmir)]] # [[Yenikənd (Qəbələ)]] # [[Yenikənd (Quba)]] # [[Yenikənd (Netfçala)]] # [[Yenikənd (Oğuz)]] # [[Yenikənd (Sabirabad)]] # [[Yenikənd (Salyan)]] # [[Yenikənd (Samux)]] # [[Yenikənd (Siyəzən)]] # [[Yenikənd (Şamaxı)]] # [[Yenikənd (Tərtər)]] # [[Yeniqışlaq]] # [[Yeniyol (Goranboy)]] # [[Yerfi]] # [[Yerliağalı]] # [[Yersi]] # [[Yeyənkənd]] # [[Yəhərçi Qazaxlar]] # [[Yəquzə (Uçalı)]] # [[Yəlembət (Əbyəlil)]] # [[Yənekəy (Əbyəlil)]] # [[Yəngel (Əbyəlil)]] # [[Yənteş (Xaybulla)]] # [[Yənyeqet (Baymak)]] # [[Yılım (Baymak)]] # [[Yolağac]] # [[Yolçubəyli]] # [[Yoldaş (Auırqazı)]] # [[Yoldaş (Uçalı)]] # [[Yolqulular]] # [[Yolpaq]] # [[Yolüstü]] # [[Yuxarı Axtaçı]] # [[Yuxarı Ağasıbəyli]] # [[Yuxarı Bilnə]] # [[Yuxarı Əbdrəş (Əbyəlil)]] # [[Yuxarı Əylis]] # [[Yuxarı Ələz]] # [[Yuxarı Frolovka (Arxangel)]] # [[Yuxarı Güləver]] # [[Yuxarı Xələfbəyli]] # [[Yuxarı İzris (Baymak)]] # [[Yuxarı Irnışki (Arxangel)]] # [[Yuxarı Qaramanlı]] # [[Yuxarı Qaralar]] # [[Yuxarı Qatrux]] # [[Yuxarı Qəsil]] # [[Yuxarı Qışlaq]] # [[Yuxarı Ləkənde (Auırqazı)]] # [[Yuxarı Ləki]] # [[Yuxarı Ləməz (Arxangel)]] # [[Yuxarı Məmbət (Baymak)]] # [[Yuxarı Nemətabad]] # [[Yuxarı Öysüzlü]] # [[Yuxarı Şilyan]] # [[Yuxarı Tahir (Baymak)]] # [[Yuxarı Tala]] # [[Yuxarı Taulıkay (Baymak)]] # [[Yuxarı Tüləkəran]] # [[Yuxarı Yayıkbay (Baymak)]] # [[Yuxarı Uzunoba]] # [[Yulaman (Auırqazı)]] # [[Yulbarıs (Xaybulla)]] # [[Yuldaş (Əbyəlil)]] # [[Yulık (Baymak)]] # [[Yunı Paxar]] # [[Yusifli (Cəlilabad)]] # [[Yusifli (Masallı)]] # [[Vahidli]] # [[Varxan]] # [[Vəndam]] # [[Vənlik]] # [[Vərəzət]] # [[Zalam]] # [[Zalqaraağac]] # [[Zamanlı]] # [[Zamencan]] # [[Zarağan]] # [[Zarat Xeybəri]] # [[Zardoni]] # [[Zarya (Arxangel)]] # [[Zazalı]] # [[Zekota]] # [[Zelyonaya Polyanka (Əbyəlil)]] # [[Zemo Adzvisi]] # [[Zemo Brolosani]] # [[Zemo Osiauri]] # [[Zenoni]] # [[Zeyid]] # [[Zeynəddin]] # [[Zeynəko]] # [[Zeynələzir]] # [[Zeyvə (Culfa)]] # [[Zeyvə (Goranboy)]] # [[Zeyvə (Şabran)]] # [[Zeyvə (Şərur)]] # [[Zevin]] # [[Zəhmətabad (Biləsuvar)]] # [[Zəhmətabad (Cəlilabad)]] # [[Zəhmətkənd]] # [[Zəğənabad]] # [[Zəlimxan]] # [[Zəngənə (Sabirabad)]] # [[Zərbəli]] # [[Zərdabi]] # [[Zərdəbərə]] # [[Zərgərli]] # [[Zərigümaco]] # [[Zərqava]] # [[Zərnava]] # [[Zərrab]] # [[Zəyet (Arxangel)]] # [[Zəyəm Cırdaxan]] # [[Zəyəm (Qax)]] # [[Zəyəm (Şəmkir)]] # [[Zidyan-Qazmalar]] # [[Ziyadlı]] # [[Zirə (Xəzər)]] # [[Zirik]] # [[Zizik]] # [[Zıxır]] # [[Zığ]] # [[Zoğallıq]] # [[Zol-Göyəç]] # [[Zopun]] # [[Zövlə]] # [[Zövnə]] # [[Zunud]] # [[Zuran (Sərdəşt)]] # [[Zurqes]] # [[Zurnabad]] # [[Zülfüqar (Qaraqoyunlu)]] # [[Zümürxan]] # [[Züngüləş]] # [[Züvüc]] }} == Dil keçidi olmayan səhifələr == # [[Aleksey Anoxin]] # [[Alikant Buşe]] # [[Apeyron]] # [[Artana]] kx3hcoslhdig6oy0t08fncpiyk3op2x 0 574406 6600892 5485600 2022-08-29T09:39:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qaynarca}} {{YM}} '''Qaynarca''' ({{lang-fa|قينرجه}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Takab şəhristanı|Tikantəpə şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 907 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (201 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Təkab şəhristanı}} [[Kateqoriya:Təkab şəhristanının kəndləri]] 2x1c56artvfz0sw9flmydgkmwodu4h3 0 574732 6599927 6564638 2022-08-28T20:01:27Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Adolf_Hitler_-_Wien_Oper.jpg|400px|thumb|''Vyana Dövlət Opera Evi'', Adolf Hitler, 1912]] [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsi]] əsnasında və sonraki illərdə [[Almaniya|Almanya]]daki [[Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası|Nazi Partiyası]]na rəhbərlik edən [[Adolf Hitler]] həmçinin bir rəssam idi.<ref name="ColottiMariani5">{{cite book|author1=Enzo Colotti|author2=Riccardo Mariani|title=The water colours of Hitler: recovered art works : homage to Rodolfo Siviero ; with texts|url=https://books.google.com/books?id=pzp134mHZ_sC|accessdate=4 March 2012|date=30 June 2005|publisher=Fratelli Alinari spa|isbn=978-88-7292-054-1|page=5}}</ref> O, [[Vyana]] dövrü əsnasında (1908–13) yüzlərlə əsər yaradıb və dolanışığını təmin etmək üçün rəsmlərini və poçt kartlarını satırdı. Onun bir çox rəsm əsərləri [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra bərpa edildi və on minlərlə dollarlıq hərraclarda satıldı. == Hitlerin tərzi və təsirləri == Hitlerin tərzi onun əsərlərində memarlığı təmsil edərkən çoxlu hesablanmışdır. Bəddi təsirində ilərləmək yerinə, əsərləri 19-cu əsrin və ondan əvvəlki rəssamları yamsılayırdı.<ref>Owens Zalamaps, ''Adolf Hitler'', 23.</ref> O əsərlərinin bir çox rəssamlıq cərəyanların sintezi olduğunu iddia edirdi ancaq, Yunan-Roma klasisizmindən, İtalyan Renesansından və Noklasisizmdən çəkirdi. O, bu cərəyanların rəssamlarının texniki qabiliyyətini, eləcə də başa düşülən simvolizmi sevirdi.<ref>Price, ''Hitler: The Unknown Artist''.</ref> O, Rudolf von Altı ən yaxşı müəllimi adlandırırdı. Hər ikisinin rəsm əsərlərində oxşar mövzu və rəng tədbiqləri müşahidə olunsa da Alt cəlb edici mənzərələr sərgiləyən təbiət və ətraf mühitə memarlıqdan çox olmasa da eyni dərəcədə əhəmiyyət verirdi. == Tarixi == === Rəssamlıq ambisyası === Hitler avtobioqrafiq əsəri olan ''[[Mein Kampf]]''da gəncliyində necə peşəkar rəssam olmaq istəməsindən lakin, ''Vyana İncəsənət Akademiyasına'' girə bilməyib xəyalarının puça çıxmasından danışır.<ref name="HitlerDomarus2007">{{cite book|author1=Adolf Hitler|author2=Max Domarus|title=The essential Hitler: speeches and commentary|url=https://books.google.com/books?id=0Y0UULmcFt0C&pg=PA15|accessdate=4 March 2012|date=1 April 2007|publisher=Bolchazy-Carducci Publishers|isbn=978-0-86516-627-1|pages=15–}}</ref> Hitler akademiyaya iki dəfə, 1907-ci və 1908-ci ildə qəbul ola bilmədi.<ref name=Monster>{{cite web |url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-1164780/Face-monster-Self-portrait-Hitler-painted-just-21-revealed-auction.html |title=Face of a monster: Self-portrait of Hitler painted when he was just 21 revealed at auction |first=David |last=Wilkes |date=25 March 2009 |accessdate=13 March 2012 |work=[[Daily Mail]]}}</ref> İlk imtahanında o, ilkin hissədən keçmişdi; hər biri üç saatdan ibarət olan iki sessiyada təsvir edilmiş ikonik və ya İncildəki səhnələrdən iki rəsm çəkməli idi. İkinci hissə isə imtahan verənlərin əvvəl hazırladıqları portfellerin yoxlanılması idi. Hitler ikinci hissədən keçə bilmədi. İnstitut Hitlerin rəsm əsərlərini bəyənmədi<ref>Owens Zalampas, Adolf Hitler, 16.</ref> və onun rəssamlıqdan çox memarlıq sahəsində istedadı olduğunu hesab etdi. Hitlerin istedadlı olduğuna inanan müəllimlərindən biri, onun akademiyanın memarlıq məktəbinə daxil olmasını məsləhət bildi. Ancaq, bunun üçün yarımçıq qoyub buraxdığı məktəbə geri qayıtmalı idi, hansı ki, o bunu etməyə könülsüz yanaşırdı. ''İngilis Müharibəsi Mavi Kitbında'' yayınlanan 1939-cu il, avqust ayında, İkinci Dünya Müharibəsinin başlanğıcı ərəfəsində baş tutmuş bir müsahibəyə görə, Hitler ingilis səfir Nevil Hendersona demişdir; ''Mən bir sənətkaram, siyasətçi deyiləm. Polşa məsələsi həll edildikdən sonra həyatımı sənətkar kimi başa çatdırmaq istəyirəm.''<ref name="HitlerDomarus2007"/><ref name="gunther1940">{{cite book | url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.149663/2015.149663.Inside-Europe#page/n23/mode/2up | title=Inside Europe | publisher=Harper & Brothers | author=Gunther, John |location=New York|authorlink=John Gunther| year=1940 | pages=1-2}}</ref> === Vyana dövrü === 1908–1913-cü illər arası Hitler dolanışığını təmin etmək üçün poç kartları rəngləyirdi və ev boyamaq işi ilə məşğul olurdu. 1910-cu ildə 21 yaşında özünün ilk portretini çəkdi. Bu rəsm və Hitler tərəfindən hazırlanmış on iki digər əsər, 1945-ci ildə [[Essen]] şəhərində, ABŞ ordusunun başçavuşu Uill C. MkKenna tərəfindən aşkar edilmişdir.<ref name=Monster/> [[Fayl:Adolf Hitler - Mary with Jesus (1913).jpg|thumb|''Məryəm ana və müqəddəs İsa məsih'' Adolf Hitler 1913-cü il<ref>{{Cite web|url=http://www.sundayobserver.lk/2015/09/20/spe-art-01.asp|title=Hitler's art|website=www.sundayobserver.lk|access-date=2016-03-02|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305055827/http://www.sundayobserver.lk/2015/09/20/spe-art-01.asp|archivedate=2016-03-05}}</ref>]] Vyana dövründə Avstriyalı bir iş adamı və gənc Hitlerin iş ortağı olan Samuel Morqenstern, gənc Hitlerin bir çox rəsmini satın aldı. Morqensternin sözlərinə görə, Hitler 1910-cu iin başlanğıcında, ya 1911-ci il, ya da 1912-ci ildə ilk dəfə onun yanına gəldi. Hitler Morqensternin şüşəsalan mağazasına ilk dəfə gəldikdə Morgensternə üç əsərini təqdim etdi. Morqenstern, müştərilərinin məlumat bazasını saxladı, bu sayəsində gənc Hitler rəsmlərinin alıcılarını tapmaq mümkün idi. Sonra müəyyən olundu ki, alıcıların əksəriyyəti yəhudi imiş. Josef Feingold adına bir hüquqşünas olan Morgenşternin əhəmiyyətli bir müştərisi, Hitlerin köhnə Vyananı təsvir etdiyi şəkillər seriyasını satın almışdı.<ref name="HamannMommsen2010">{{cite book|author1=Brigitte Hamann|author2=Hans Mommsen|title=Hitler's Vienna: A Portrait of the Tyrant as a Young Man|url=https://books.google.com/books?id=AUBhhKDkn1sC&pg=PA356|accessdate=4 March 2012|date=3 August 2010|publisher=Tauris Parke Paperbacks|isbn=978-1-84885-277-8|page=356}}</ref> === Birinci Dünya Müharibəsi === Hitler 1914-cü il 25 yaşında [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]ndə xidmətdə olduğu zaman rəsmlərini cəbhəyə aparırdı və boş vaxtlarını sənətlə məşğul olaraq keçirdi. Bu dövrdə çəkdiyi əsərlər siyasətçi olmağından əvvəl sonuncu əsərləri idi. Müharibə dövründə çəkilmiş rəsm əsərləri arasında fermerlərin evləri, soyunma stansiyası kimi mövzulu rəsmlər var idi. === Hərraclıq satışlar === İkinci Dünya Müharibəsindən sonra ABŞ ordusu tərəfindən Hitlerin bir neçə rəsm əsəri ələ keçirildi. Digər ələ keçirilmiş materiallar ilə birlikdə ABŞ-a aparılıb və hələ də nümayiş olunmasına icazə verməyən ABŞ hökuməti tərəfindən saxlanılır.<ref>Marc Fisher, "The Art of Evil; Half a century later, the paintings of Adolf Hitler are still a federal case", ''The Washington Post'', Apr. 21, 2002, p. W.26</ref> Digər rəsmlər şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır. 2000-ci ildə bu rəsmlərin bir hissəsi hərracda satılmağa başlandı.<ref name="LA">{{cite web |url=http://latimesblogs.latimes.com/culturemonster/2012/01/would-you-buy-this-painting-by-adolf-hitler.html |title=Would you buy this painting by Adolf Hitler? |first=David |last=Ng|date=30 January 2012 |accessdate=13 March 2012 |work=[[Los Angeles Times]]}}</ref> 2009-cu ildə ''Mudokun Shropshire'' [[auksion]] evi Hitlerin 15 rəsm əsərini ümumilikdə 143358,0 [[ABŞ dolları]]na,<ref>{{cite news|title=Mullocks auction house claims art by Adolf Hitler sold for $143K |url=http://www.nydailynews.com/news/money/mullocks-auction-house-claims-art-adolf-hitler-sold-143k-article-1.361151|accessdate=5 February 2015|work=New York Daily News |agency=Associated Press|date=24 April 2009}}</ref> ''Ludloun Şorpşayr'' auksionu isə 13 əsəri 100000,0 [[avro]]ya satdı.<ref>{{cite web |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,4201589,00.html |title=Hitler paintings sold at British auction house |date=24 April 2009 |accessdate=13 March 2012 |publisher=Deutsche Welle}}</ref> 2012-ci ildə Slovakiyadakı bir auksion evində Hitlerin bir rəsm əsəri 32000,0 avroya satıldı.<ref>{{cite news|title=Hitler painting fetches 32,000 euros in Slovak auction|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/hitler-painting-fetches-32000-euros-in-slovak-auction/article2843477.ece|accessdate=5 February 2015|work=The Hindu|agency=Agence France-Presse|date=30 January 2012}}</ref> 2014-cü il 18 noyabrda Münhendəki köhnə qeydiyyat şöbəsinin Hitler tərəfindən çəkilmiş akvarel rəsm əsəri [[Nürnberq]]dəki auksionda 130000,0 [[avro]]ya satıldı. Akvarellə birlikdə Albert Borman tərəfindən imzalanmış bir məktub və bir satış fakturası da satılırdı ki, bunun da rəsmin nisbətən yüksək qiymətə satılmasına təsir göstərdiyi ehtimal edilir.<ref>{{cite news|last1=Ziv|first1=Stav|title=Watercolor Painting by Adolf Hitler Sells for $161,000|url=http://www.newsweek.com/watercolor-painting-adolf-hitler-sells-161000-286414|accessdate=5 February 2015|work=Newsweek|date=22 November 2014}}</ref> 2017-ci ilin iyulunda, Mullok auksionu Hitlerin iki nadir yağlı boya rəsm əsərini satdı. Onlardan biri dağlıq fonda ev və yanında göl təsviri olan rəsm əsəri idi.<ref>https://www.mullocksauctions.co.uk/lot-702659-adolf_hitler_attributed_oil_painting_dated_1910_depicts.html</ref> [[Fayl:Hitler Haus am See.jpg|thumb|Hitlerin 1910-cu ildə çəkdiyi yağlı boya rəsm əsəri]] Bir qrup tədqiqatçı hesab edir ki, Hitlerin həyatı boyunca yaratdığı cəmi 300 ədəd tamamlanmış rəsm əsəri var, ancaq Hitler özünün [[Mənim mübarizəm]] kitabında Vyanada yaşadığı müddətdə gündə iki-üç rəsm əsəri yaratdığını yazır. Hitler Vyanada keçirdiyi illər ərzində gündə bir portret yaratmış olsaydı, bu rəqəm 600-dən çox olardı. Hitlerin sənətindəki ən əhəmiyyətli mütəxəssislərdən biri olan Peter Cen Hitlerlə iki müsahibəsi olduğunu bildirir. Müsahibələrinin birində Hitler 1908-ci ildən 1914-cü ilə kimi Vyana və Münhendə keçirdiyi altı il ərzində minlərlə rəsm əsəri yaratdığını, onlardan bir neçəsinin 1911-ci ildə yaratdığı "Cığırdakı ağaclar" rəsmi kimi yağlı boya üslubunda çəkilmiş rəsm əsərləri olduğunu deyib. [[Fayl:Baum am Weg eines Sees.jpg|thumb|Cığırdakı ağaclar, Adolf Hitler (1911)]] Jahn 1938-ci il Hitlerin [[Anşluss|Avstriyanı Almanyaya birləşdirməsi]]ndən əvvəl Şulte Strathaus tərəfindən təyin olunmuş insanlardan biri idi. Starthaus 1936-cı ildə Hitler tərəfindən onun 1907-ci ildən 1912-ci ilə və 1921-ci ildən 1922-ci ilə çəkdiyi rəsmləri tapmaq və satın almaq üçün təyin edilmişdir. Jahn təxminən dörd il Hitlerin hərbi xidmətə çağrılmasına qədər onun erkən əsərlərini izləyib.<ref name="ReferenceA">Snyder, ''The Real Deal – Adolf Hitler Original Artworks''.</ref> Jahn 1937-ci ildə Almaniyanın Vyanadakı səfirliyində sənət müşaviri oldu hansı ki, bununla o Hitlerin əsərlərinin bir çoxunu deyilənə görə kimi məhv etmək məqsədiylə axtaracaq və satın alacaq və toplayacaqdı. Jahn hazırda Hitler sənətinin təxminən 18 ədədə qədər olan ən böyük kolleksiyalarından birini satmaqdadır, orta satış qiyməti isə 50000 [[ABŞ dolları|$]] təşgil edir.<ref name="ReferenceA"/> Hitlerin sənətinin ən geniş şəxsi kolleksiyalarından biri [[Massaçusets]] ştatının Natik şəhərində ''Beynəlxalq İkinci Dünya Müharibəsi Muzeyi''ndə yerləşdirilib.<ref>{{cite web|url=http://www.metrowestdailynews.com/article/20140227/NEWS/140226937|title=Natick exhibit: Hitler, 'the failed artist'|access-date=June 29, 2016}}</ref> == Tənqidi analiz == Hitlerin Vyana İncəsənət akademiyasına verdiyi rəsmləri gördükdən sonra Con Günter ''Avropanın içində'' adlı kitabında yazmışdır: "''Onlar ritm, rəng, hissi və ya mənəvi təsəvvürdən tamamilə məhrum və bayağıdır. Onlar memarın eskizləridir: ağrı verici və dəqiq xətləmələr, başqa heç nə. Vyana professorlarının Hitlerə memarlıq məktəbinə getməsini və saf sənətdən ümidsizcəsinə imtina etməsini demələri heç də təəccüblü deyil''."<ref name="gunther19402">{{cite book|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.149663/2015.149663.Inside-Europe#page/n23/mode/2up|title=Inside Europe|publisher=Harper & Brothers|author=Gunther, John|location=New York|authorlink=John Gunther|year=1940|pages=1-2}}</ref> Bir müasir sənət tənqidçisindən Hitlerin bəzi rəsmlərini, onları kimin çəkdiyi və "olduqca yaxşı" olaraq dəyərləndirildiyi deyilmədən nəzərdən keçirməsi xahiş edildi. Tənqidçi deyib ki, insan fiqurlarını çəkdiyi fərqli üslubu onun insanlara qarşı dərin maraqsızlığını təmsil edir.<ref>Spotts, Frederic ''Hitler and the Power of Aesthetics'' (Overlook TP, 2004), {{ISBN|978-1-58567-507-4}}, p. 172. See also [http://www.bytwerk.com/gpa/hitlerpaintings.htm Adolf Hitler's Paintings]</ref> Fratelli Alinari tərəfindən hazırlanan ''Hitlerin Akvareli: Bərpa Olunan Sənət Əsərləri: Rodolfo Sivieroya hörmətlə'' başlıqlı bir hesabata görə Hitlerin akvareli onun bir rəssam olaraq "amansız" olduğunu isbat edir.<ref name="ColottiMariani5"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Mənbələr == * Barron, Stephanie, ''Degenerate art: The Fate of the Avant-Garde in Nazi Germany'' (Los Angeles, Calif.: Los Angeles County Museum of Art, 1991). * Hitler, Adolf, and Ralph Manheim, ''Mein Kampf'' (Boston: Houghton Mifflin Company, 1943). * Price, Billy, ''Hitler: The Unknown Artist'' (Houston, Texas: Billy F. price Publishing Co., 1983). * Snyder, Charles, "[http://snyderstreasures.com/pages/real_deal.htm#(12) The Real Deal — Adolf Hitler Original Artworks] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190218050144/http://snyderstreasures.com/pages/real_deal.htm#(12) |date=2019-02-18 }}", retrieved 10 June 2014. * Zalampas, Sherree Owens, ''Adolf Hitler: A Psychological Interpretation of his Views on Architecture, Art, and Music'' (Bowling Green, Ohio: Bowling Green University Popular Press, 1990). {{ISBN|978-0879724870}} == Əlavə oxu == * {{Cite book|title=The Art of Adolf Hitler: A Study of His Paintings and Drawings|author=Pastore, Stephen R.|publisher=Grand Oak Books|year=2013}} * {{Cite book|title=Adolf Hitler: The Unknown Artist|author=Price, Billy F.|publisher=Stephen Cook|year=1984}} * {{Cite book|title=Adolf Hitler als Maler und Zeichner : ein Werkkatalog der Ölgemälde, Aquarelle, Zeichnungen und Architekturskizzen|author=Price, Billy F.|publisher=Gallant Verlag|year=1983}} * {{Cite book|title=Hitler and the Power of Aesthetics|url=https://archive.org/details/hitlerpowerofaes0000spot_l9v0|author=Spotts, Frederic|publisher=[[The Overlook Press]]|year=2004}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası}} * [http://www.bytwerk.com/gpa/hitlerpaintings.htm Hitlerin rəsm əsəsrləri] Alman təbliğat arxivində * [http://www.tracesofevil.com/2008/01/munich-hofbrauhaus.html Hitlerin Münih rəsmləri sərgilər və bu gün] * [http://www.bartfmdroog.com/droog/niod/] {{Adolf Hitler}} [[Kateqoriya:Rəssamlarına görə rəsm əsərləri]] h30fn746nbyklckufvoh0zavdzzhk77 0 574977 6600413 5501450 2022-08-29T05:39:55Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Miriseh''' ({{lang-fa|ميري سه}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Məhabad şəhristanı|Soyuqbulaq şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 268 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.orgir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.orgir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (35 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Məhabad şəhristanı}} [[Kateqoriya:Məhabad şəhristanının kəndləri]] omtijhxzmdfgpae7edryryvfm2lm51k 0 575538 6600761 6161989 2022-08-29T08:47:39Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |Rəng1 = {{Rəng|Fransa}} |Adı = Monlüson |Orijinal adı = {{dil-fr|Montluçon}} |Ölkə = Fransa |Status = Rayon |Region = [[Overn]] |Departament = [[Alye]] |Suprefektura = [[Monluson]] |Kanton = 12 |Kommun = 106 |Əhali = 116 702 |Siyahıyaalma ili = 2006 |Sahəsi = 2328 |Xəritənin eni = 250 }} '''Monlüson''' ({{dil-fr|Montluçon}}) — [[Fransa]]nın [[Overn]] regionun rayonlarından biri. [[Departament]]i — [[Alye]]. Suprefektura — [[Monlüson]]. Rayon əhalisi 2006-cı ildə 116 702 nəfər təşkil edirdi. Əhalinin sıxlığı — 50 nəf / km². Rayon ərazisi — 2328 km². == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] * [[Fransanın prefektura və suprefektura siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/canarr.asp?codedep=44&codearr=1 Milli Statistika İnstitutu] — Monlüson rayonu{{ref-fr}} {{Fransanın rayonları}} [[Kateqoriya:Fransa rayonları]] sendm4wsicg78ho2liy8964gobdq2l6 14 575914 6599191 6293276 2022-08-28T14:12:24Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Türkiyədə İslam]] → [[Kateqoriya:Türkiyədə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Bektashi order}} [[Kateqoriya:Təriqətlər]] [[Kateqoriya:Türkiyədə islam]] tue0ji7zp7rquwrsrvx7i29ug8x53fs 0 576520 6599395 6423061 2022-08-28T14:42:23Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Milli}} {{YM}} '''İkinci Milli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Sınıqkilsə kənd Sovetindən İkinci Milli kəndi Birinci Milli kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin sonunda Milli (indiki [[Üçüncü Milli]]) kəndindən ayrılmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Oykonimin birinci komponenti fərqləndirici xüsusiyyətə malikdir. İkinci komponent isə etnotoponimdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> 1920-ci illərdə İkinci Milli kəndindən ayrılmış ailələr Birinci Milli kəndini salmışlar.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Tərtərçayın sahilində, Qoçdaş dağının yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] l7ww8604dc98p2j3abt16183gck7tly 6599491 6599395 2022-08-28T15:39:22Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Milli}} {{YM}} '''İkinci Milli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Sınıqkilsə kənd Sovetindən İkinci Milli kəndi Birinci Milli kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin sonunda Milli (indiki [[Üçüncü Milli]]) kəndindən ayrılmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Oykonimin birinci komponenti fərqləndirici xüsusiyyətə malikdir. İkinci komponent isə etnotoponimdir.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> 1920-ci illərdə İkinci Milli kəndindən ayrılmış ailələr Birinci Milli kəndini salmışlar.<ref>{{ATEL|1| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Tərtərçayın sahilində, Qoçdaş dağının yamacında yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] 7anhqrjvdbw2xygz3scbclkgimdagye 0 576521 6599409 6423058 2022-08-28T14:45:49Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Milli}} {{YM}} '''Üçüncü Milli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 10 noyabr 2020-ci ildə [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] dövlət başçılarının imzaladığı üçtərəfli [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|bəyənatdan]] sonra Üçüncü Milli kəndi 25 noyabr 2020-ci ildə boşaldıldı. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Sınıqkilsə kənd Sovetindən Üçüncü Milli kəndi Birinci Milli kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. == Tarixi == Yaşayış məntəqəsini XIX əsrin ortalarında Dərələyəz mahalının Milli kəndindən (kürd nəsillərindən birinin adı) köçüb gəlmiş kürd ailələri salmışlar. Oykonimin birinci komponenti kəndi rayondakı eyniadli iki kənddən ([[Birinci Milli]], [[İkinci Milli]]) fərqləndirməyə xidmət edir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] eb4t2zrqfwhj29390r4egy6e8i2707g 6599492 6599409 2022-08-28T15:40:22Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Milli}} {{YM}} '''Üçüncü Milli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Kəlbəcər rayonu]]nun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Sınıqkilsə kənd Sovetindən Üçüncü Milli kəndi Birinci Milli kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 10 noyabr 2020-ci ildə [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] dövlət başçılarının imzaladığı üçtərəfli [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|bəyənatdan]] sonra Üçüncü Milli kəndi 25 noyabr 2020-ci ildə boşaldıldı. == Tarixi == Yaşayış məntəqəsini XIX əsrin ortalarında Dərələyəz mahalının Milli kəndindən (kürd nəsillərindən birinin adı) köçüb gəlmiş kürd ailələri salmışlar. Oykonimin birinci komponenti kəndi rayondakı eyniadli iki kənddən ([[Birinci Milli]], [[İkinci Milli]]) fərqləndirməyə xidmət edir.<ref>{{ATEL|2| }}</ref> == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Kəlbəcər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Kəlbəcər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunun kəndləri]] hagv305ios63uxs3hgqekwpgjpbxmpa 0 576966 6600418 5478927 2022-08-29T05:40:47Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Hüseynabad-i Qala''' ({{lang-fa|حسين ابادقلعه}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Miyandoab şəhristanı|Qoşaçay şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 224 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (48 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Miyandoab şəhristanı}} [[Kateqoriya:Miyandoab şəhristanının kəndləri]] 3hy2a8gokn8auznu8mbkztgxgkj8h6l 0 577054 6600435 5995772 2022-08-29T05:43:44Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:2019 Qış Universiadası.png|250px|thumb|right|2019 Qış Universiada loqosu]] '''2019 Qış Universiadası''' — [[Krasnoyarsk]]da keçiriləcək Qış Universiadası dünya idmanının insanları və dövlətləri birləşdirəcəyi unikal bir idman arenası.<ref name="nn">[http://palitranews.az/news.php?id=98888 ilk Qış Universiadası] {{Dead link|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Haqqında == Olimpiadaların gənclər üçün ekvivalenti, Dünya Tələbə İdman Oyunları və ya sadəcə, Universiadadır, 50 ildən artıqdır ki, dünya idman sahəsindəki ikinci ən mühüm və nümayəndəli beynəlxalq tədbirdir. Universiada — Beynəlxalq Tələbə İdman Federasiyasının (FISU)<ref>{{Cite web|url=http://about.sfu-kras.ru/|title=Сибирский федеральный университет|publisher=about.sfu-kras.ru|lang=ru|accessdate=2018-03-26|archive-date=2018-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20180326154021/http://about.sfu-kras.ru/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|title=Путин подписал указ о подготовке к проведению зимней Универсиады 2019 года в Красноярске|url=http://tass.ru/sport/885418|work=ТАСС|accessdate=2018-04-17|language=ru}}</ref> himayəsi altında keçirilən tələbələr arasında beynəlxalq idman yarışlarıdır. ''"Universiada"'' adı ''"Universitet"'' və ''"Olimpiada"'' sözlərinin birləşməsindən yaranıb. Dörd illik Olimpiya dövründən fərqli olaraq, tələbə idman yarışları hər iki ildən bir keçirilir. Müsabiqəyə qatılmaq üçün akademik dərəcə və ya diplom almış 17 və 25 yaş arasında olan tələbələrə icazə verilir. Universiada proqramı, Beynəlxalq Tələbə İdman Federasiyasının bütün tələblərinə cavab verdikləri halda, məcburi (siyahı ərizə kampaniyasının başlanğıcından əvvəl FISU tərəfindən təsdiqlənir) və qəbul edən ölkənin müəyyən etdiyi əlavə idmanı ehtiva edir.<ref name="nn"/> == Tarixi == 1905-ci ildə ilk beynəlxalq tələbə yarışları [[ABŞ]]-da keçirilib. 1919-cu ildə Tələbə Konfederasiyası Jean Ptizhan tərəfindən yaradılıb. Bu təşkilatın himayəsi altında 1923-cü ildə Parisdə ilk Dünya Tələbə Oyunları təşkil edilib. Bir il sonra yeni bir quruluş təşkil edildi: Beynəlxalq Tələbə Konfederasiyası (ISS). ISS-in fəaliyyəti zamanı 1939-cu ilə qədər ali təhsil müəssisələrinin tələbələri arasında daha 8 müsabiqə keçirilib. Bütün müsabiqələr Avropada keçirildi. Qərb və Şərq bloklarının ölkələrində müharibədən sonrakı splitlər tələbə idmanının inkişafına təsir etdi. 1947-ci ildə Beynəlxalq Tələbə Birliyi (UIÉ)<ref>{{Cite news|title=События. Красноярск подал заявку на Универсиаду-2019|url=https://news.sportbox.ru/Vidy_sporta/Events/spbnews_NI403040_Krasnoyarsk-podal-zayavku-na-Universiadu-2019|date=2013-09-14|accessdate=2018-03-26|language=ru}}</ref><ref>{{Cite news|title=Красноярск утвержден кандидатом на проведение Универсиады-2019|url=https://www.eurosport.ru/university-sports/winter-universiade/2012/story_sto3696086.shtml|work=Eurosport|date=2013-04-04|accessdate=2018-04-17}}</ref> yaradıldı. Qərb ölkələrinin nümayəndələri, demək olar ki, bu təşkilatın təşkil etdiyi yarışlarda iştirak etməyiblər. UIE-nin himayəsi altında keçirilən son oyunlar 1962-ci ildə Helsinkidə keçirilib. Beynəlxalq Tələbə İdman Federasiyası (FISU) Beynəlxalq Tələbə Konfederasiyasının hüquqi varisi oldu. FISU və onun prezidenti, doktor Paul Schleimer tərəfindən təşkil edilən ilk oyunlar 1947-ci ildə Parisdə "Universitet İdmanları Həftəsi" idi. 1959-cu ildə UIE üzvləri FISU-ya qoşulublar. Eyni ildə İtaliyanın [[Turin]] şəhərində ilk Yay Universiadası keçirilib. Yarışmaya 45 ölkədən 985 gənc idmançı qatılıb. Bir il sonra, ilk Qış [[Fransa]]nın [[Şamoni]] şəhərində keçirilib. Bu yarışmaya isə 6 ölkədən idmançılar iştirak ediblər.<ref name="nn"/> Sonuncu Yay Universiadası 2017-ci ildə Taipei, [[Tayvan]] (Çin Respublikası) şəhərində keçirilib. Ən son Qış Universiadası isə 2017-ci ildə [[Qazaxıstan]]ın [[Astana]] şəhərində keçirilib. Yarışma 13 idman növü üzrə keçirilib. Proqramda bir seçim olduğu üçün xokkey daxil edilib<ref>{{Cite web|url = http://www.regnum.ru/news/polit/1707639.html|title = Дмитрий Медведев поддержал заявку Красноярска на роль столицы Универсиады-2019|author = |work = |date = 14.09.2013|publisher = }}</ref>. [[Almatı]]da keçirilən [[2017 Qış Universiadası]]nda [[Rusiya]] komandası komanda yarışında qalib gəlib (29 qızıl, 27 gümüş və 15 bürünc). Beynəlxalq Tələbə İdman Federasiyası 2019-cu ildə Dünya Qış Universiadasının Rusiyanın Krasnoyarsk şəhərində keçirilməsini təsdiqləyib. Krasnoyarskda keçiriləcək '''XXIX Dünya Qış Universiadasının''' tarixi 2012-ci ildən başlayıb. [[Vladimir Putin|Rusiya Federasiyasının Prezidenti]] yanvarın 9-da Rusiya Federasiyasının Hökumətinin sədrinə Krasnoyarskda bu oyunlara hazırlıq üçün xüsusi tədbirlərin həyata keçirilməsinin başlanması barədə göstəriş verib<ref>{{Cite news|title = Attribution of the 2019 Winter and Summer Universiades|author = |url = http://www.fisu.net/en/Attribution-of-the-2019-Winter-and-Summer-Universiades-3133.html?mbID=5534|work = http://www.fisu.net/|date = 09.09.2013}}</ref><ref>[http://gnkk.ru/news/switzerland-rejected-the-struggle-for-the-winter-universiade-2019.html Швейцария отказалась от борьбы за зимнюю Универсиаду-2019] // Наш Красноярский край, 15.09.2013</ref><ref>[http://www.newsru.com/sport/16sep2013/univers.html Красноярск оказался единственным городом, пожелавшим провести Универсиаду] // [[Newsru.com]], 16.09.2013</ref> . 9 noyabr 2013-cü ildə Brüsseldə FISU İcraiyyə Komitəsi Krasnoyarsk şəhərində keçiriləcək ''"Dünya Qış Universiadası – 2019"''-u keçirmək qərarına gəlib. Krasnoyarskda XXIX Dünya Qış Universiadası 2–12 mart 2019-cu il tarixləri arasında keçiriləcək. İdmançılar 11 idman növü üzrə 76 set mükafatına sahib olacaqlar: biatlon, dağ kayağı, kıvırma, kros kayak, kayak, buz pateni, sərbəst, xokkey, şort. == Keçiriləcək ölkə == 2019-cu il Dünya Qış Universiadası Rusiyanın qəbul etdiyi üçüncü Universiadadır. Birincisi 1973-cü ildə Moskvada, ikincisi isə 2013-cü ildə Kazanda Yay Universiadası keçirilib. Krasnoyarskdakı oyunlar Rusiyada ilk Qış Universiadası olacaq. Bütün qitələrdən təxminən 3000 idmançının iştirak edəcəyi gözlənilir. Şəhər 10.000-dən çox qonaq qəbul etməyə hazırlaşır.<ref>{{Cite news|title = Красноярск выбран столицей зимней Универсиады-2019|author = |url = http://www.ntv.ru/novosti/719636/|work = НТВ|date = 09.11.2013}}</ref> Rusiyanın müasir tarixində [[Kazan]] şəhərindəki Yay Universiadası, [[Soçi Qış Olimpiya Oyunları]]nda daha geniş tətbiq edilən böyük beynəlxalq idman tədbirləri üçün yüksək standartlar qoydu. Krasnoyarskda keçiriləcək Qış Universiadası dünya idmanının insanları və dövlətləri birləşdirəcəyi unikal bir idman arenasıdır. 2019-cu ildə Rusiyada Universiada hərəkatının tarixində ən çox dostluq oyunları keçirmək planlaşdırılır. Krasnoyarskda keçiriləcək '''XXIX Dünya Qış Universiadası''' üçün hazırlıq prosesində könüllülər mühüm rol oynayır. 5000-dən çox könüllü, 20% -i digər bölgələrdən və ölkələrdən olan tələbə oyunları müşayiət edəcəkdir. Könüllü hərəkatı əlaqələndirmək üçün 2013-cü ildə Krasnoyarsk ərazisindəki universitetlərdə '''"Qış Universiadası — 2019"''' Tələbə qərargahı yaradılıb. Tələbə Qərargahı Universiadanın koordinasiya təşkilatıdır. Bu məqsədlə, tələbələri idman və sağlam həyat tərzini təşviq edən Krasnoyarsk şəhərində XXIX Dünya Qış Universiadasının hazırlanmasına və keçirilməsinə tələbələr cəlb etməkdir. 2016-cı ildən etibarən, Maarifləndirmə proqramı ölkənin ali məktəblərində fəaliyyət göstərir və 2019-cu il Qış Universiadası könüllülərinin komandası təlim keçirib və Krasnoyarsk şəhərində keçiriləcək Tələbə Oyunları haqqında bütün lazımi məlumatları alıblar.<ref name="nn"/> == İdman növləri == Yarışçılar 11 idman növündə 76 medal dəsti üçün yarışacaqlar<ref>{{Cite web|url=https://krsk2019.com/ru/sport_types|title=Виды спорта|publisher=krsk2019.com|lang=ru|accessdate=2018-03-26}}</ref>. {{sütunlar}} {{sütun}} * [[Fayl:Biathlon pictogram.svg|17px|Biatlon]] [[Biatlon]] * [[Fayl:Alpine skiing pictogram.svg|17px|Dağ xizəngi]] [[Dağ xizəngi]] * [[Fayl:Curling pictogram.svg|17px|Körlinq]] [[Körlinq]] * [[Fayl:Ice hockey pictogram.svg|17px|Xokkey]] [[Xokkey]] {{sütun}} * [[Fayl:Cross country skiing pictogram.svg|17px|Xizək]] [[Xizək]] * [[Fayl:Ski-orienteering_pictogram.svg|17px|Xizək]] [[Xizək oriyentasiyası]] * [[Fayl:Snowboarding pictogram.svg|17px|Snoubord]] [[Snoubord]] * [[Fayl:Short track speed skating pictogram.svg|17px|Şort-trek]] [[Şort-trek]] {{sütun}} * [[Fayl:Figure skating pictogram.svg|17px|Fiqurlu konkisürmə]] [[Fiqurlu konkisürmə]] * [[Fayl:Freestyle skiing pictogram.svg|17px|Fristayl]] [[Fristayl]] * [[Fayl:Bandy pictogram.svg|17px|Xokkey top ile]] [[Xokkey top ile]] {{sütun/son}} == Cədvəl == {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative" |- | style="width:2.5em; background:#00cc33; text-align:center" | '''AM''' || Açılış mərasimi | style="width:2.5em; background:#ffcc00; text-align:center" | '''1''' || Finallar | style="width:2.5em; background:#ee3333; text-align:center" | '''MЗ''' || Bağlanış mərasimi | style="width:2.5em; background:#3399ff; text-align:center" | ● || Müsabiqənin təsnifatı | style="width:2.5em; text-align:center" | '''NT''' || Nümayiş tamaşaları |} {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; line-height:1.25em" |- ! Mart ! style="width:2.5em" | 01 <br> C ! style="width:2.5em" | 02 <br> Ş ! style="width:2.5em" | 03 <br> B ! style="width:2.5em" | 04 <br> Be ! style="width:2.5em" | 05 <br> Ça ! style="width:2.5em" | 06 <br> Ç ! style="width:2.5em" | 07 <br> Ca ! style="width:2.5em" | 08 <br> C ! style="width:2.5em" | 09 <br> Ş ! style="width:2.5em" | 10 <br> B ! style="width:2.5em" | 11 <br> Be ! style="width:2.5em" | 12 <br> Ça ! Rəqabət |- | Mərasimlər || ||style="background:#00cc33; text-align:center" | '''AM || || || || || || || || || || style="background:#ee3333; text-align:center" | '''MЗ|| |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Bandy pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Xokkey top ile]] <!--01--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--02--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--03--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--04--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--05--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--06--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--07--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--08--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--09--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--10--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--11--> | <!--12--> | <!--T--> | '''2''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Biathlon pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Biatlon]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | <!--04--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--05--> | <!--06--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--07--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--08--> | <!--09--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--10--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--11--> | <!--12--> | <!--T--> | '''9''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Alpine skiing pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Dağ xizəki]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--04--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--05--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--06--> | <!--07--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--08--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--09--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--10--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--11--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--12--> | <!--T--> | '''9''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Curling pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Körlinq]] <!--01--> | <!--02--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--03--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--04--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--05--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--06--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--07--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--08--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--09--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--10--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--11--> | <!--12--> | <!--T--> | '''2''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Cross country skiing pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Xizənk]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--04--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--05--> | <!--06--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--07--> | <!--08--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--09--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--10--> | <!--11--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--12--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--T--> | '''11''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Ski-orienteering pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Xizək oriyentasiyası]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | <!--04--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--05--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--06--> | <!--07--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--08--> | <!--09--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--10--> | <!--11--> | <!--12--> | <!--T--> | '''7''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Snowboarding pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Snoubord]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--04--> | <!--05--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--06--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--07--> | <!--08--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--09--> | <!--10--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--11--> | <!--12--> | <!--T--> | '''10''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Figure skating pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Fiqurlu konkisürmə]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | <!--04--> | <!--05--> | <!--06--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--07--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--08--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--09--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1'''/ПВ <!--10--> | <!--11--> | <!--12--> | <!--T--> | '''5''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Freestyle skiing pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Fristayl]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--04--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--05--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--06--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--07--> | <!--08--> | <!--09--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--10--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--11--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--12--> | <!--T--> | '''11''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Ice hockey pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Xokkey şayba ilə]] <!--01--> | <!--02--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--03--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--04--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--05--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--06--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--07--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--08--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--09--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--10--> | bgcolor=#3399ff | ● <!--11--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--12--> | bgcolor=#ffcc00 | '''1''' <!--T--> | '''2''' |- style="text-align:center" | style="text-align:left" | [[Fayl:Short track speed skating pictogram.svg|20px|alt=|link=]] [[Şort-trek]] <!--01--> | <!--02--> | <!--03--> | <!--04--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--05--> | bgcolor=#ffcc00 | '''2''' <!--06--> | bgcolor=#ffcc00 | '''4''' <!--07--> | <!--08--> | <!--09--> | <!--10--> | <!--11--> | <!--12--> | <!--T--> | '''8''' |- align=center ! Medal dəstləri <!--01--> ! <!--02--> ! <!--03--> ! 8 <!--04--> ! 10 <!--05--> ! 8 <!--06--> ! 13 <!--07--> ! 5 <!--08--> ! 5 <!--09--> ! 9 <!--10--> ! 11 <!--11--> ! 5 <!--12--> ! 2 <!-- T--> ! 76 |- ! Mart ! style="width:2.5em" | 01 <br> C ! style="width:2.5em" | 02 <br> Ş ! style="width:2.5em" | 03 <br> B ! style="width:2.5em" | 04 <br> Be ! style="width:2.5em" | 05 <br> Ça ! style="width:2.5em" | 06 <br> Ç ! style="width:2.5em" | 07 <br> Ca ! style="width:2.5em" | 08 <br> C ! style="width:2.5em" | 09 <br> Ş ! style="width:2.5em" | 10 <br> B ! style="width:2.5em" | 11 <br> Be ! style="width:2.5em" | 12 <br> Ça ! Rəqabət |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|2019 in sports}} * [http://www.krsk2019.ru Rəsmi saytı] {{ref-ru}} [[Kateqoriya:2019-cu ildə idman]] emw5atljn45r76uas4l8viq14jokrls 14 580189 6598967 4613750 2022-08-28T12:24:05Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rumıniyada din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] kgnfw7ud53913gr78p7d7jbux97fako 6599165 6598967 2022-08-28T14:10:43Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Rumıniyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Rumıniyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rumıniyada din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] kgnfw7ud53913gr78p7d7jbux97fako 6599241 6599165 2022-08-28T14:18:35Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rumıniyada din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] h31jf6fybnmwdv1ty6thwn6welpc79k 0 580678 6600369 5485505 2022-08-29T05:19:29Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Qaralar-i Hacıqasım''' ({{lang-fa|قرالرحاج قاسم}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Urmiya şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 186 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (48 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Urmiya şəhristanı}} [[Kateqoriya:Urmiya şəhristanının kəndləri]] 1ru4lfxtf54y0awgga2nhllsr79k4tr 4 581334 6599952 6597458 2022-08-28T20:17:37Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Seymur S. Əliyev */ wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:BNS|VP:BNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Mirmehdi Ağaoğlu]] == {{qapalı}} {{Bərpa olunsun}} Salam, əziz həmkarlar. Mirmehdi Ağaoğlu səhifəsi ötən il haqlı səbəblər göstərilərək müzakirə əsasında silinmişdi. Düşünürəm ki, köhnə versiya məqalə kimi qənaətbəxş hazırlanmamışdı. Şəxsin ensiklopedikliyini və tanınmış yazıçı olduğunu nəzərə alaraq zənginləşdirərək məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Qaralama:Mirmehdi_Ağaoğlu qaralama versiyasını] yaratdım. Mirmehdi Ağaoğlu son 15 ildə ədəbi mühitdə və mediada kifayət qədər müzakirə olunmuş, təsdiqini tapmış imzadır. Sizdən xahişim, məqalənin qaralama versiyası ilə tanış olun və səhifənin bərpası üçün müzakirədə iştirak edin. Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 13:14, 13 iyun 2022 (UTC) : {{Bərpa olunsun}} Əvvala Mirmehdi Ağaoğlu tanınmış Azərbaycan yazıçısıdı. Bunu məqalənin qaralama versiyasından da görmək mümkündü. Doğrudu silinərkən məqalə yaxşı vəziyyətdə deyildi. Amma indiki versiyası ilə bərpa etmək olar. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:55, 15 iyun 2022 (UTC) {{Şərh}} {{U|Samral}}, {{U|Solavirum}}, {{U|Cavadxan1804}}, {{U|Dr.Wiki54}}, {{U|Nuray95}}, {{U|İrövşən}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Burocan}}, {{U|Qızılbaş}} əziz həmkarlar, müzakirədə iştirak etməyinizi rica edirəm. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 10:31, 8 iyul 2022 (UTC) {{Şərh}} {{U|Toghrul R}}, {{U|Dancewithdevil}}, {{U|White Demon}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Azerifactory}}, {{U|Xeyal}}, {{U|C Mirəli2001}} əziz həmkarlar, müzakirədə iştirak etməyinizi rica edirəm. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 13:48, 8 iyul 2022 (UTC) ---- :'''Yekunlaşdırma:''' {{y}} Məqalənin bərpa olunmasını istəyən istifadəçilərin arqumentləri tutarlıdır.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 06:30, 25 avqust 2022 (UTC) {{qapalı-son}} == [[Qaralama:Azərbaycan müxalifəti]] == Belə ciddi və əhəmiyyətli bir mövzudakı məqalə necə qeyri-ensiklopedik hesab edilə və silinə bilər? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 01:51, 4 iyul 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], əlimizdə müxaliflik möhürü var? Anoloji məqalə göstərin başqa vikilərdə deyim hə. Bu mücərrəd və ucu açıq mövzudur. Azərbaycanda müxalifət, parlament müxalifəti hüquqi anlayış deyil və heç bir hüquqi əsası yoxdur. Məsələn, [[Ana Vətən Partiyası]] və [[Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası]]na da müxalif deyirlər amma hər ikisi özünü iqtidaryönlü elan edib vaxtilə. Sizin həvəsinizi anlayıram, amma son zamanlar açdığınız müzakirələr çoxu vaxt itkisinə səbəb olur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:47, 5 iyul 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ilə həmfikirəm. Bununla yanaşı, digər dillərdə bu qəbildən olan məqalələr X, Y, Z partiyası ətrafında deyil, institutsional əsaslara görə tərtib olunub (Məs.: [https://en.wikipedia.org/wiki/Her_Majesty%27s_Most_Loyal_Opposition_(United_Kingdom) Birləşmiş Krallıqda]). Ona görə də bərpa üçün təqdim olunan məqalə ensiklopedik mahiyyət daşımadığı kimi, əlavə polemikalara da zəmin yarada bilər. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:15, 8 iyul 2022 (UTC) *{{Əleyhinə}} yuxarıdakı şərhimə əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 05:40, 29 iyul 2022 (UTC) *{{Əleyhinə}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 17:04, 30 iyul 2022 (UTC) == [[Qaralama:Daməd İmanov]] == Məqalənin [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_%C4%B0yun#Dam%C9%99d_%C4%B0manov SNS tarixçəsinə] baxanda, qərarın mübahisəli olduğunu düşünürəm çünki məqalə tez yekunlaşdırılıb, cəmi bir nəfər fikir bildirib. Məqalə Türk dilindədə mövcuddur. Şəxs ensiklopedik hesab olunur. İki dövlət medalı olan gəmi kapitanıdır, Azərbaycanın tanınmış üzaq səfərlər kapitanıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 17:33, 25 iyul 2022 (UTC) :{{Əleyhinə}} Hansısa vikidə olması onu ensiklopedik etmir. Sədrin birinci müavinin müşavirliyi isə heç etmir. Medallarının xüsusi ensiklopedik yükü yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 05:41, 29 iyul 2022 (UTC) :{{Əleyhinə}} ensiklopedik deyil. Məqalə ondan qabaq da müzakirə edilib silinib. Envikidə də müzakirə nəticəsində silinməsinə qərar verilib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:57, 29 iyul 2022 (UTC) ::Ensiklopedik deyilsə onda müzakirəni yekunlaşdırın zəhmət olmasa, qoy silinsin. Nə vaxt ensiklopedik olar onda bərpa edərik. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 17:06, 30 iyul 2022 (UTC) * {{şərh}} Mən məqaləni qaralama olaraq bərpa elədim. Səs verəcək vikipediyaçıların işini asanlaşdırmaq üçün.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:26, 5 avqust 2022 (UTC) *:Təşəkkürlər, hörmətli həmkar {{u|Sortilegus}}, sizin mövqeyiniz necədir bu məqalə haqqında? Yəni sözü gedən katipanı Azərbaycan gəmiçiliyində hamı tanıyır, uzaq səfərlər kapitanı kimi eyni zamanda öz sahəsinə böyük töhfələr vermiş kapitan kimi, həmdə uzun müddət donanma rəisi işini içra edib, iki dəfədə prezident tərəfindən medalla mükafatlandırılıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 16:16, 7 avqust 2022 (UTC) *::Hər iki medalın ensiklopedik yükü yoxdur. Əlavə olaraq vaxtilə ilə sizin də dəstəklədiyiniz "müşavir olmaq ensiklopediklik üçün yetərli deyil" nöqteyi-nəzərindən ensiklopedik deyil. Hansısa sahədə bir nəfəri hamı tanıyırsa o ensiklopedikdir mi? Xeyr. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:35, 15 avqust 2022 (UTC) *:::Tək tanımaq mənasında ensiklopedik deyil amma sözü gedən şəxs öz iş sahəsinə ölkə səviyyəsində əhəmiyyətli hesab olunan böyük töhfələr vermişdir, məsələn Kür gəmisinin batmasının qarşısını məhz bu gəmi kapitanı almışdır, əbəs yerə ölkə başçısı tərəfindən iki dəfə dövlət mükafatına layiq görülməyib. Üzun müddət donanma rəisi kimidə fəaliyyət göstərib. Yəni gəmiçilik sahəsində bu şəxsi Azərbaycan dəniz gəmiçiliyinin fəxri kapitanı kimi hamı tanıyır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 11:16, 15 avqust 2022 (UTC) *::::bəy, şəxs və mövzu barədə məlumatlısınızsa təklif edirəm ki, məqalə üzərində işləyib lazimi səviyyəyə çatdırdıqdan sonra yenidən müraciət edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:08, 15 avqust 2022 (UTC) *:::::Yenidən müraciətə nə ehtiyac var ki, əgər hal-hazırda müzakirə gedirsə. Şəxs haqqında məlumatlar məqalədə yetərincə qeyd olunub və hər məlumatın öz istinadı, mənbəsi vardır. Hörmətli {{u|Sortilegus}} məqaləni ilkin baxış üçün bərpada edib. 2010-2014-cü illərdə donanmada işlədiyim zaman şəxs bizim donanma idarəsinin rəisi olub, oradan məlumatlıyam ki, kür gəmisinin batmasının qarşısını alıb, gəmi kapitanı kimi, gəmiçilik sahəsinə ölkə səviyyəsində əhəmiyyətli hesab olunan böyük töhfələr vermişdir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 12:02, 16 avqust 2022 (UTC) *::::::Yazdığınız heç bir fakt şəxsin ensiklopediklik meyarlarını ödədiyini göstərmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:29, 17 avqust 2022 (UTC) *::::::çünki, Sizin bildirdiyiniz mənbəsiz məlumatlar və hal-hazırki məqalənin vəziyyəti sadəcə fikirlərin {{Əleyhinə}} olması yanadır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:36, 17 avqust 2022 (UTC) *:::::::Məqalənin bərpa olunmasının qatı tərəfdarı deyiləm sadəcə olaraq ensiklopedik olduğunu düşündüyüm üçün BNS-ə müraciət etmişəm, cəmiyyətin fikrinə hörmətlə yanaşıram. '''Ensiklopedik deyilsə silinsin'''. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 10:01, 17 avqust 2022 (UTC) * Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}}, {{u|Turkmen}} və {{u|Samral}} fikirləriniz maraxlıdır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 11:23, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:AMEA Təhsil Şöbəsi]] == Salam. Hər vaxtınız xeyir. AMEA Təhsil Şöbəsi səhifəsini yaratmışdım. O səhifə silinib. Bir haldaki o səhifəni yaratmaq üçün uzun-uzadı AMEA-nın arxivində axtarışlar aparılıb və aparılır. Və hal-hazırda fəaliyyət edir. Lütfən geri qaytarılmasına köməklik göstərəsiniz. Öncədən təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Ələddin.Məlikov|Ələddin.Məlikov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ələddin.Məlikov|müzakirə]]) 04:59, 20 avqust 2022 (UTC) *{{Əleyhinə}} ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 10:36, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Aslixan]] == * {{Bərpa olunsun}} Salam dəyərli vikipediya əməkdaşları. Ölkənin tanınmış rep sənətçilərindən olan Aslixan'ın vikipediyada məqaləsi yoxdur. Buna istinadən mən biraz araşdırma aparıb il öncə qaralama olaraq qeydə alınan Aslixan məqaləsi üzərində işlədim, dəyişikliklər etdim. Aslixanın meneceri olaraq çox kütlədən "niyə Aslixanın vikipediyası yoxdur?" sualı alırdım. Ona görə də bu məqaləni redaktə etdim. Ancaqki əməkdaşlar həmin məqaləni silir. Zəhmət olmasa yazdıqlarıma fikir bildirəsiniz. Öncədən təşəkkür! Zəhmət olmasa müzakirəmə geri dönüş olunsun. Üstünden neçe gün keçib artıq. [[Qaralama:Aslixan|Qaralama başlığı altında qeydə alınanan Aslixan məqaləsi]] [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rəşid Seyidov|müzakirə]]) 13:07, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} səhifə üzərində heç bir ciddi, əsaslı iş görülməyib. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:13, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Şərh}} Necə yəni ciddi iş görülməyib? Diqqətlə baxsanız dəyişiklikləri görəbilərsiniz. Yenə də deyirəm əgər bu məqaləni bərpa etmirsinizsə digər sənətçilərid bərpa etməməlisiniz,daha doğrusu silməlisiniz. Hiss, Ayaz Babayev, Epi niyə olmalıdır Aslixan yox? Bunun cavabın verin mene z.o [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rəşid Seyidov|müzakirə]]) ::* Vikipediyada ən absurd fikiri səsləndirirsiniz. Filankəsin var bəs niyə bəhmənkəsin olmasın. Ayaz Babayevin məqaləsinə nəzər yetirin fərqi görəcəksiniz. Bu məqaləni bir müddət öncə qaralama vəziyyətində normaya mən salmışdım redaktə edib pis vəziyyətə salmısız. - '''[[İstifadəçi:Onyeddi|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">Onyeddi</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Onyeddi|^{<span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span>}]]</small> 14:00, 22 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] Aslixanın meneceriyəm deyirsiniz. Bunu sübut edə bilərsiniz? Bir daha söyləyirəm məqalə Vikipediyanın qaydalarına cavab verməlidir. Son olaraq, fikir bildirəndə xahiş olunur etik qaydalarına əməl edin. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:28, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Şərh}} @[[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] Vikipediyada yalnız ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr ola bilər. Eyni zamanda məqalə Vikipediya qaydalarına cavab verməlidir. Zəhmət olmasa bunlara nəzər yetirin: [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|1]], [[Vikipediya:Məqalə sehrbazı|2]]. — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 10:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} məqalə üzərində demək olar ki, iş getməyib. vikipediyada olması üçün səbəb görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:06, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} məqalədə ciddi dəyişiklik edilməyib. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} Həmkarların fikirlərinə qatılıram.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 12:25, 22 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} Əziz əməkdaş "Onyeddi" Aslixan haqda düzəliş etdiyim məqalədə dəyişikliklər etmişəm. Onu bildirimki Aslixanın meneceriyəm) o belə uyğun görübki elemişəm. Əksinə siz məqaləni pis günə saldız. Geri qaytarmağınızı ümid edirəm. Mənə bir izah edin digər vikipediyasə olan sənətçilərlə Aslixanın fərqi nədir? Janr fərqini deyəcəksinizsə əsl siz absurd fikir bildirirsiz. Belə ayrıseçkilik edəcəksinizsə məqaləni silin lazım deyil vikipediya) [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] {{Şərh}} EVRRVE, başqa platforma üzərindən əlaqəyə keçsək əlbətdə sübut edəbilərəm (instagram,vhatsapp kimi) Mən heç bir cümləmdə etikadan kənar cümlə işlətməmişəm. Necəki Xpert, Qurd haqda məqalə varsa məlum məsələ onlarda repçidirlər, Aslixanın məqaləsi niyə də olmasın? Mənə izah edin məqalənin hansı tərəfi uyğun gərülmür vikipediyaya onda düzsünüzsə haqq verəcəm. :: Müzakirə səhifəmə hər dəqiqə yazmasanız sevinərəm nəsə fikriniz varsa burada qeyd edin. Qaldı ki, məqalənin bərpasına adını çəkdiyiniz şəxslərin vikipedi məqalə tərtibatına baxın bir də sizin dediyiniz məqalənin. Aslixam tanınır okey ancaq mütləq deyil hər tanınan ensiklopedik olsun. Meneceri olmağınız vikipediyada sizə əlavə hüquq vermir hər şey burada qaydalara uyğun aparılır. Yazınızın sonunda imzanızıda yerləşdirin zəhmət olmasa. - '''[[İstifadəçi:Onyeddi|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">Onyeddi</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Onyeddi|^{<span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span>}]]</small> 01:55, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Şərh}} Salam @[[İstifadəçi:Onyeddi|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">Onyeddi</span>]] o zaman sizdən xahişim odurki məqaləni tamamilə siləsiniz. Madəmki ölkə daxilindəki bütün sənətçilər,reperindən tutmuş aktyorluğuna hamısı ensiklopedikdir amma reper Aslixan yox :) Hətta siz əməkdaşlara əziyyət olmasın özüm məqaləyə "silinsin" başlığı əlavə edəcəm təşəkkür [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rəşid Seyidov|müzakirə]]) * {{Şərh}} birinci olaraq, "[[Hiss (müğənni)|Hissi]]-i Aslixan məşhur edib. niyə Hissin məqaləsi var, Aslixanın yox" kimi absurd fikir həm etik deyil, həm də bir sənət içində olan adama yaraşan ifadə deyil. ikinci olaraq həmin məqaləyə silinməyə namizəd şablonu yerləşdirmişdiniz. sil şablonu ilə əvəzlədim sizin yuxarıda bildirdiyiniz istəyiniz ilə. və üçüncü olaraq da, məncə artıq müzakirə sonlandırıla bilər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Teymur Əliyev (dövlət xadimi)]] == Salam. [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinməyə_namizəd_səhifələr/Arxiv/2019_Fevral#Teymur_Əliyev_%28dövlət_xadimi%29 3 il əvvəl SNS-də aparılan müzakirə nəticəsində]] vəziyyəti pis olan məqalə silinib. Nəzərinizə çatdırım ki, Teymur Əliyev 27 noyabr 1920 tarixindən xalq xarici ticarət komissarı olub. 1927-1930-cu illərdə isə xalq maliyyə komissarı. Repressiya qurbanı olub. Adına küçə var. Şəxsin çox aşağı keyfiyyətli də olsa şəklini də tapmışam [[:Fayl:Teymur Aliyev (communist).jpg|1]]. Məqaləni səliqəyə salmağı öz üzərimə götürürəm. Silinmə müzakirəsində iştirak etmiş {{U|Eminn}}, {{U|Gunel.Doctor}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Maqamedd}}, {{U|Anar kerimxanov}}, {{U|Drabdullayev17}} sizləri şərh bildirməyə dəvət edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:03, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} göstərilən arqumentdə əsasən. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 09:24, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} xalq komissarı (nazir) olub <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 09:15, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} deyilən fikirlərə əsasən. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:00, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} Lehinə — <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 19:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{bərpa olunsun}} söylənilən fikirlərə əsasən. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:43, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Əhəd Məmmədli]] == Salam, Politoloq və AĞ Partiya sədrinin birinci müavini Əhəd Məmmədli adlı səhifə yaradıldıqdan sonra silinmişdir. Səbəb kimi bildirilmişdir ki , vikipedia yalnız partiya sədrlərinin məlumatları olur, ikinci şəxslərin yox. Məsələni araşdırdıqdan sonra məlum olduki vikipediada öz partiyasında 2-3 şəxslərində biografiyaları var . Məsələn Real Partiyasının İH üzvü Natiq Cəfərli , Daha sonra Müsavat partiyası üzvü Tofiq Yaqublununda vikipediaları var . Halbuki Əhəd Məmmədlidə ən az adları sadalanan şəxslər qədər siyasi arenada məhşurdu . Əhəd Məmmədli haqda dünya ve yerli media organlarında olan bəzi xəbərləri yerləşdirirəm . 1) https://www.amnesty.de/2012/6/27/aserbaidschan-unterdrueckung-haelt-trotz-freilassungen 2) https://www.neweurope.eu/article/amnesty-international-welcomes-release-azerbaijani-activists/ 3) https://qafqazinfo.az/news/detail/canli-efirde-natiq-ceferli-ile-ehed-memmedli-bir-birini-soydu-video-327965 4) https://musavat.com/news/ehed-memmedli-30-yasini-hebsxanada-qeyd-etdi-fotolar_124780.html 5) İran mediası https://azeri.sahartv.ir/news/az%C9%99rbaycan-i388069-%C6%8Fh%C9%99d_m%C9%99mm%C9%99dli_%C4%B0srail_b%C3%BCt%C3%BCn_etdikl%C9%99rinin_b%C9%99d%C9%99lini_%C3%B6d%C9%99y%C9%99c%C9%99k və sairə ... Düşünürəmki bu səhifə bərpa olunmalıdır . [[İstifadəçi:Kamran1318|Kamran1318]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Kamran1318|müzakirə]]) 11:19, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Nazim Əhmədli]] == Salam həmkarlar. Məqalənin bərpa olunması üçün bura təqdim edirəm. Məqalə 2019-cu ildə [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2019_Aprel#Nazim_%C6%8Fhm%C9%99dli SNS olunub '''silinərkən'''] əslində konsensus o qədər də olmayıb. Mən o zaman da qeyd etmişdim ki, şəxs ensiklopedikdir. Oradakı şərhimi bir daha təkrar burada da demək istərdim: ''"Sovet vaxtı kitabı çap olunub. Hətta SSRİ ona şair olduğu üçün ev də verib (məqalənin qalması üçün demirəm. Şəxsən tandığım üçün bilirəm). Yəni deməyim odu ki, ensiklopedik biri olmasa dövlət onun kitabın çap etməzdi."'' Onu da qeyd edim ki, məqalə [https://www.wikidata.org/wiki/Q64577903 ru və en] vikidə də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:09, 24 avqust 2022 (UTC) ::{{Bərpa olunsun}}. --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 12:49, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Seymur S. Əliyev]] == * Salam. Məqalənin bərpası ilə əlaqədar bu başlığı açıram. Məqalənin [[:en:Seymour S. Aliyev|ingilis vikipediyasındakı]] variantında şəxsi ensiklopedik edən bütün faktlar qeyd olunub. Məqalə yanvar ayında silinmişdi və sonradan məqaləni mən silinən halından tamam fərqli bir şəkildə yazmışdım. Eyni zamanda, bəstəkarın [https://www.imdb.com/name/nm10079660/ IMDb] saytında səhifəsi var. --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 12:49, 27 avqust 2022 (UTC) *{{əleyhinə}} Reklam məqsədli olduğu hiss olunur, ingilislərdə silinməyə namizəd verin əgər qalsa onda azərbaycan seqmentində bərpa etmək olar, şəxsi fikrimdir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 20:17, 28 avqust 2022 (UTC) eg0kelowxw8xs0bzkrloqc60geo704g 6599955 6599952 2022-08-28T20:18:22Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 /* Seymur S. Əliyev */ wikitext text/x-wiki {{Qısayol|VP:BNS|VP:BNM}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{/Giriş}} == [[Mirmehdi Ağaoğlu]] == {{qapalı}} {{Bərpa olunsun}} Salam, əziz həmkarlar. Mirmehdi Ağaoğlu səhifəsi ötən il haqlı səbəblər göstərilərək müzakirə əsasında silinmişdi. Düşünürəm ki, köhnə versiya məqalə kimi qənaətbəxş hazırlanmamışdı. Şəxsin ensiklopedikliyini və tanınmış yazıçı olduğunu nəzərə alaraq zənginləşdirərək məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Qaralama:Mirmehdi_Ağaoğlu qaralama versiyasını] yaratdım. Mirmehdi Ağaoğlu son 15 ildə ədəbi mühitdə və mediada kifayət qədər müzakirə olunmuş, təsdiqini tapmış imzadır. Sizdən xahişim, məqalənin qaralama versiyası ilə tanış olun və səhifənin bərpası üçün müzakirədə iştirak edin. Təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 13:14, 13 iyun 2022 (UTC) : {{Bərpa olunsun}} Əvvala Mirmehdi Ağaoğlu tanınmış Azərbaycan yazıçısıdı. Bunu məqalənin qaralama versiyasından da görmək mümkündü. Doğrudu silinərkən məqalə yaxşı vəziyyətdə deyildi. Amma indiki versiyası ilə bərpa etmək olar. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:55, 15 iyun 2022 (UTC) {{Şərh}} {{U|Samral}}, {{U|Solavirum}}, {{U|Cavadxan1804}}, {{U|Dr.Wiki54}}, {{U|Nuray95}}, {{U|İrövşən}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Burocan}}, {{U|Qızılbaş}} əziz həmkarlar, müzakirədə iştirak etməyinizi rica edirəm. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 10:31, 8 iyul 2022 (UTC) {{Şərh}} {{U|Toghrul R}}, {{U|Dancewithdevil}}, {{U|White Demon}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Azerifactory}}, {{U|Xeyal}}, {{U|C Mirəli2001}} əziz həmkarlar, müzakirədə iştirak etməyinizi rica edirəm. [[İstifadəçi:Orkhan Juvarli|Orkhan Juvarli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Orkhan Juvarli|müzakirə]]) 13:48, 8 iyul 2022 (UTC) ---- :'''Yekunlaşdırma:''' {{y}} Məqalənin bərpa olunmasını istəyən istifadəçilərin arqumentləri tutarlıdır.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 06:30, 25 avqust 2022 (UTC) {{qapalı-son}} == [[Qaralama:Azərbaycan müxalifəti]] == Belə ciddi və əhəmiyyətli bir mövzudakı məqalə necə qeyri-ensiklopedik hesab edilə və silinə bilər? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 01:51, 4 iyul 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]], əlimizdə müxaliflik möhürü var? Anoloji məqalə göstərin başqa vikilərdə deyim hə. Bu mücərrəd və ucu açıq mövzudur. Azərbaycanda müxalifət, parlament müxalifəti hüquqi anlayış deyil və heç bir hüquqi əsası yoxdur. Məsələn, [[Ana Vətən Partiyası]] və [[Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası]]na da müxalif deyirlər amma hər ikisi özünü iqtidaryönlü elan edib vaxtilə. Sizin həvəsinizi anlayıram, amma son zamanlar açdığınız müzakirələr çoxu vaxt itkisinə səbəb olur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:47, 5 iyul 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ilə həmfikirəm. Bununla yanaşı, digər dillərdə bu qəbildən olan məqalələr X, Y, Z partiyası ətrafında deyil, institutsional əsaslara görə tərtib olunub (Məs.: [https://en.wikipedia.org/wiki/Her_Majesty%27s_Most_Loyal_Opposition_(United_Kingdom) Birləşmiş Krallıqda]). Ona görə də bərpa üçün təqdim olunan məqalə ensiklopedik mahiyyət daşımadığı kimi, əlavə polemikalara da zəmin yarada bilər. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:15, 8 iyul 2022 (UTC) *{{Əleyhinə}} yuxarıdakı şərhimə əsasən. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 05:40, 29 iyul 2022 (UTC) *{{Əleyhinə}} Arqumentə əsasən.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 17:04, 30 iyul 2022 (UTC) == [[Qaralama:Daməd İmanov]] == Məqalənin [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2022_%C4%B0yun#Dam%C9%99d_%C4%B0manov SNS tarixçəsinə] baxanda, qərarın mübahisəli olduğunu düşünürəm çünki məqalə tez yekunlaşdırılıb, cəmi bir nəfər fikir bildirib. Məqalə Türk dilindədə mövcuddur. Şəxs ensiklopedik hesab olunur. İki dövlət medalı olan gəmi kapitanıdır, Azərbaycanın tanınmış üzaq səfərlər kapitanıdır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 17:33, 25 iyul 2022 (UTC) :{{Əleyhinə}} Hansısa vikidə olması onu ensiklopedik etmir. Sədrin birinci müavinin müşavirliyi isə heç etmir. Medallarının xüsusi ensiklopedik yükü yoxdur. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 05:41, 29 iyul 2022 (UTC) :{{Əleyhinə}} ensiklopedik deyil. Məqalə ondan qabaq da müzakirə edilib silinib. Envikidə də müzakirə nəticəsində silinməsinə qərar verilib. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:57, 29 iyul 2022 (UTC) ::Ensiklopedik deyilsə onda müzakirəni yekunlaşdırın zəhmət olmasa, qoy silinsin. Nə vaxt ensiklopedik olar onda bərpa edərik. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 17:06, 30 iyul 2022 (UTC) * {{şərh}} Mən məqaləni qaralama olaraq bərpa elədim. Səs verəcək vikipediyaçıların işini asanlaşdırmaq üçün.— [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sortilegus|müzakirə]]) 16:26, 5 avqust 2022 (UTC) *:Təşəkkürlər, hörmətli həmkar {{u|Sortilegus}}, sizin mövqeyiniz necədir bu məqalə haqqında? Yəni sözü gedən katipanı Azərbaycan gəmiçiliyində hamı tanıyır, uzaq səfərlər kapitanı kimi eyni zamanda öz sahəsinə böyük töhfələr vermiş kapitan kimi, həmdə uzun müddət donanma rəisi işini içra edib, iki dəfədə prezident tərəfindən medalla mükafatlandırılıb. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 16:16, 7 avqust 2022 (UTC) *::Hər iki medalın ensiklopedik yükü yoxdur. Əlavə olaraq vaxtilə ilə sizin də dəstəklədiyiniz "müşavir olmaq ensiklopediklik üçün yetərli deyil" nöqteyi-nəzərindən ensiklopedik deyil. Hansısa sahədə bir nəfəri hamı tanıyırsa o ensiklopedikdir mi? Xeyr. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:35, 15 avqust 2022 (UTC) *:::Tək tanımaq mənasında ensiklopedik deyil amma sözü gedən şəxs öz iş sahəsinə ölkə səviyyəsində əhəmiyyətli hesab olunan böyük töhfələr vermişdir, məsələn Kür gəmisinin batmasının qarşısını məhz bu gəmi kapitanı almışdır, əbəs yerə ölkə başçısı tərəfindən iki dəfə dövlət mükafatına layiq görülməyib. Üzun müddət donanma rəisi kimidə fəaliyyət göstərib. Yəni gəmiçilik sahəsində bu şəxsi Azərbaycan dəniz gəmiçiliyinin fəxri kapitanı kimi hamı tanıyır. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 11:16, 15 avqust 2022 (UTC) *::::bəy, şəxs və mövzu barədə məlumatlısınızsa təklif edirəm ki, məqalə üzərində işləyib lazimi səviyyəyə çatdırdıqdan sonra yenidən müraciət edin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:08, 15 avqust 2022 (UTC) *:::::Yenidən müraciətə nə ehtiyac var ki, əgər hal-hazırda müzakirə gedirsə. Şəxs haqqında məlumatlar məqalədə yetərincə qeyd olunub və hər məlumatın öz istinadı, mənbəsi vardır. Hörmətli {{u|Sortilegus}} məqaləni ilkin baxış üçün bərpada edib. 2010-2014-cü illərdə donanmada işlədiyim zaman şəxs bizim donanma idarəsinin rəisi olub, oradan məlumatlıyam ki, kür gəmisinin batmasının qarşısını alıb, gəmi kapitanı kimi, gəmiçilik sahəsinə ölkə səviyyəsində əhəmiyyətli hesab olunan böyük töhfələr vermişdir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 12:02, 16 avqust 2022 (UTC) *::::::Yazdığınız heç bir fakt şəxsin ensiklopediklik meyarlarını ödədiyini göstərmir. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:29, 17 avqust 2022 (UTC) *::::::çünki, Sizin bildirdiyiniz mənbəsiz məlumatlar və hal-hazırki məqalənin vəziyyəti sadəcə fikirlərin {{Əleyhinə}} olması yanadır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:36, 17 avqust 2022 (UTC) *:::::::Məqalənin bərpa olunmasının qatı tərəfdarı deyiləm sadəcə olaraq ensiklopedik olduğunu düşündüyüm üçün BNS-ə müraciət etmişəm, cəmiyyətin fikrinə hörmətlə yanaşıram. '''Ensiklopedik deyilsə silinsin'''. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 10:01, 17 avqust 2022 (UTC) * Hörmətli {{u|Araz Yaquboglu}}, {{u|Turkmen}} və {{u|Samral}} fikirləriniz maraxlıdır.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 11:23, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:AMEA Təhsil Şöbəsi]] == Salam. Hər vaxtınız xeyir. AMEA Təhsil Şöbəsi səhifəsini yaratmışdım. O səhifə silinib. Bir haldaki o səhifəni yaratmaq üçün uzun-uzadı AMEA-nın arxivində axtarışlar aparılıb və aparılır. Və hal-hazırda fəaliyyət edir. Lütfən geri qaytarılmasına köməklik göstərəsiniz. Öncədən təşəkkürlər. — [[İstifadəçi:Ələddin.Məlikov|Ələddin.Məlikov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Ələddin.Məlikov|müzakirə]]) 04:59, 20 avqust 2022 (UTC) *{{Əleyhinə}} ensiklopedik deyil. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 10:36, 20 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Aslixan]] == * {{Bərpa olunsun}} Salam dəyərli vikipediya əməkdaşları. Ölkənin tanınmış rep sənətçilərindən olan Aslixan'ın vikipediyada məqaləsi yoxdur. Buna istinadən mən biraz araşdırma aparıb il öncə qaralama olaraq qeydə alınan Aslixan məqaləsi üzərində işlədim, dəyişikliklər etdim. Aslixanın meneceri olaraq çox kütlədən "niyə Aslixanın vikipediyası yoxdur?" sualı alırdım. Ona görə də bu məqaləni redaktə etdim. Ancaqki əməkdaşlar həmin məqaləni silir. Zəhmət olmasa yazdıqlarıma fikir bildirəsiniz. Öncədən təşəkkür! Zəhmət olmasa müzakirəmə geri dönüş olunsun. Üstünden neçe gün keçib artıq. [[Qaralama:Aslixan|Qaralama başlığı altında qeydə alınanan Aslixan məqaləsi]] [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rəşid Seyidov|müzakirə]]) 13:07, 20 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} səhifə üzərində heç bir ciddi, əsaslı iş görülməyib. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:13, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Şərh}} Necə yəni ciddi iş görülməyib? Diqqətlə baxsanız dəyişiklikləri görəbilərsiniz. Yenə də deyirəm əgər bu məqaləni bərpa etmirsinizsə digər sənətçilərid bərpa etməməlisiniz,daha doğrusu silməlisiniz. Hiss, Ayaz Babayev, Epi niyə olmalıdır Aslixan yox? Bunun cavabın verin mene z.o [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rəşid Seyidov|müzakirə]]) ::* Vikipediyada ən absurd fikiri səsləndirirsiniz. Filankəsin var bəs niyə bəhmənkəsin olmasın. Ayaz Babayevin məqaləsinə nəzər yetirin fərqi görəcəksiniz. Bu məqaləni bir müddət öncə qaralama vəziyyətində normaya mən salmışdım redaktə edib pis vəziyyətə salmısız. - '''[[İstifadəçi:Onyeddi|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">Onyeddi</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Onyeddi|^{<span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span>}]]</small> 14:00, 22 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] Aslixanın meneceriyəm deyirsiniz. Bunu sübut edə bilərsiniz? Bir daha söyləyirəm məqalə Vikipediyanın qaydalarına cavab verməlidir. Son olaraq, fikir bildirəndə xahiş olunur etik qaydalarına əməl edin. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:28, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Şərh}} @[[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] Vikipediyada yalnız ensiklopedik şəxslər haqqında məqalələr ola bilər. Eyni zamanda məqalə Vikipediya qaydalarına cavab verməlidir. Zəhmət olmasa bunlara nəzər yetirin: [[Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər)|1]], [[Vikipediya:Məqalə sehrbazı|2]]. — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 10:44, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} məqalə üzərində demək olar ki, iş getməyib. vikipediyada olması üçün səbəb görmürəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:06, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} məqalədə ciddi dəyişiklik edilməyib. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Əleyhinə}} Həmkarların fikirlərinə qatılıram.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 12:25, 22 avqust 2022 (UTC) {{Şərh}} Əziz əməkdaş "Onyeddi" Aslixan haqda düzəliş etdiyim məqalədə dəyişikliklər etmişəm. Onu bildirimki Aslixanın meneceriyəm) o belə uyğun görübki elemişəm. Əksinə siz məqaləni pis günə saldız. Geri qaytarmağınızı ümid edirəm. Mənə bir izah edin digər vikipediyasə olan sənətçilərlə Aslixanın fərqi nədir? Janr fərqini deyəcəksinizsə əsl siz absurd fikir bildirirsiz. Belə ayrıseçkilik edəcəksinizsə məqaləni silin lazım deyil vikipediya) [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] {{Şərh}} EVRRVE, başqa platforma üzərindən əlaqəyə keçsək əlbətdə sübut edəbilərəm (instagram,vhatsapp kimi) Mən heç bir cümləmdə etikadan kənar cümlə işlətməmişəm. Necəki Xpert, Qurd haqda məqalə varsa məlum məsələ onlarda repçidirlər, Aslixanın məqaləsi niyə də olmasın? Mənə izah edin məqalənin hansı tərəfi uyğun gərülmür vikipediyaya onda düzsünüzsə haqq verəcəm. :: Müzakirə səhifəmə hər dəqiqə yazmasanız sevinərəm nəsə fikriniz varsa burada qeyd edin. Qaldı ki, məqalənin bərpasına adını çəkdiyiniz şəxslərin vikipedi məqalə tərtibatına baxın bir də sizin dediyiniz məqalənin. Aslixam tanınır okey ancaq mütləq deyil hər tanınan ensiklopedik olsun. Meneceri olmağınız vikipediyada sizə əlavə hüquq vermir hər şey burada qaydalara uyğun aparılır. Yazınızın sonunda imzanızıda yerləşdirin zəhmət olmasa. - '''[[İstifadəçi:Onyeddi|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">Onyeddi</span>]]''' <small>[[İstifadəçi müzakirəsi:Onyeddi|^{<span style="color:#7F007F">'''(müzakirə)'''</span>}]]</small> 01:55, 23 avqust 2022 (UTC) * {{Şərh}} Salam @[[İstifadəçi:Onyeddi|<span style="color:#111111;text-shadow:1px 1px 8px #7F007F;">Onyeddi</span>]] o zaman sizdən xahişim odurki məqaləni tamamilə siləsiniz. Madəmki ölkə daxilindəki bütün sənətçilər,reperindən tutmuş aktyorluğuna hamısı ensiklopedikdir amma reper Aslixan yox :) Hətta siz əməkdaşlara əziyyət olmasın özüm məqaləyə "silinsin" başlığı əlavə edəcəm təşəkkür [[İstifadəçi:Rəşid Seyidov|Rəşid Seyidov]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Rəşid Seyidov|müzakirə]]) * {{Şərh}} birinci olaraq, "[[Hiss (müğənni)|Hissi]]-i Aslixan məşhur edib. niyə Hissin məqaləsi var, Aslixanın yox" kimi absurd fikir həm etik deyil, həm də bir sənət içində olan adama yaraşan ifadə deyil. ikinci olaraq həmin məqaləyə silinməyə namizəd şablonu yerləşdirmişdiniz. sil şablonu ilə əvəzlədim sizin yuxarıda bildirdiyiniz istəyiniz ilə. və üçüncü olaraq da, məncə artıq müzakirə sonlandırıla bilər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:32, 23 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Teymur Əliyev (dövlət xadimi)]] == Salam. [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinməyə_namizəd_səhifələr/Arxiv/2019_Fevral#Teymur_Əliyev_%28dövlət_xadimi%29 3 il əvvəl SNS-də aparılan müzakirə nəticəsində]] vəziyyəti pis olan məqalə silinib. Nəzərinizə çatdırım ki, Teymur Əliyev 27 noyabr 1920 tarixindən xalq xarici ticarət komissarı olub. 1927-1930-cu illərdə isə xalq maliyyə komissarı. Repressiya qurbanı olub. Adına küçə var. Şəxsin çox aşağı keyfiyyətli də olsa şəklini də tapmışam [[:Fayl:Teymur Aliyev (communist).jpg|1]]. Məqaləni səliqəyə salmağı öz üzərimə götürürəm. Silinmə müzakirəsində iştirak etmiş {{U|Eminn}}, {{U|Gunel.Doctor}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Maqamedd}}, {{U|Anar kerimxanov}}, {{U|Drabdullayev17}} sizləri şərh bildirməyə dəvət edirəm. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 09:03, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} göstərilən arqumentdə əsasən. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 09:24, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} xalq komissarı (nazir) olub <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 09:15, 24 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} deyilən fikirlərə əsasən. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:00, 25 avqust 2022 (UTC) * {{Bərpa olunsun}} Lehinə — <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 19:25, 25 avqust 2022 (UTC) * {{bərpa olunsun}} söylənilən fikirlərə əsasən. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:43, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Əhəd Məmmədli]] == Salam, Politoloq və AĞ Partiya sədrinin birinci müavini Əhəd Məmmədli adlı səhifə yaradıldıqdan sonra silinmişdir. Səbəb kimi bildirilmişdir ki , vikipedia yalnız partiya sədrlərinin məlumatları olur, ikinci şəxslərin yox. Məsələni araşdırdıqdan sonra məlum olduki vikipediada öz partiyasında 2-3 şəxslərində biografiyaları var . Məsələn Real Partiyasının İH üzvü Natiq Cəfərli , Daha sonra Müsavat partiyası üzvü Tofiq Yaqublununda vikipediaları var . Halbuki Əhəd Məmmədlidə ən az adları sadalanan şəxslər qədər siyasi arenada məhşurdu . Əhəd Məmmədli haqda dünya ve yerli media organlarında olan bəzi xəbərləri yerləşdirirəm . 1) https://www.amnesty.de/2012/6/27/aserbaidschan-unterdrueckung-haelt-trotz-freilassungen 2) https://www.neweurope.eu/article/amnesty-international-welcomes-release-azerbaijani-activists/ 3) https://qafqazinfo.az/news/detail/canli-efirde-natiq-ceferli-ile-ehed-memmedli-bir-birini-soydu-video-327965 4) https://musavat.com/news/ehed-memmedli-30-yasini-hebsxanada-qeyd-etdi-fotolar_124780.html 5) İran mediası https://azeri.sahartv.ir/news/az%C9%99rbaycan-i388069-%C6%8Fh%C9%99d_m%C9%99mm%C9%99dli_%C4%B0srail_b%C3%BCt%C3%BCn_etdikl%C9%99rinin_b%C9%99d%C9%99lini_%C3%B6d%C9%99y%C9%99c%C9%99k və sairə ... Düşünürəmki bu səhifə bərpa olunmalıdır . [[İstifadəçi:Kamran1318|Kamran1318]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Kamran1318|müzakirə]]) 11:19, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qaralama:Nazim Əhmədli]] == Salam həmkarlar. Məqalənin bərpa olunması üçün bura təqdim edirəm. Məqalə 2019-cu ildə [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2019_Aprel#Nazim_%C6%8Fhm%C9%99dli SNS olunub '''silinərkən'''] əslində konsensus o qədər də olmayıb. Mən o zaman da qeyd etmişdim ki, şəxs ensiklopedikdir. Oradakı şərhimi bir daha təkrar burada da demək istərdim: ''"Sovet vaxtı kitabı çap olunub. Hətta SSRİ ona şair olduğu üçün ev də verib (məqalənin qalması üçün demirəm. Şəxsən tandığım üçün bilirəm). Yəni deməyim odu ki, ensiklopedik biri olmasa dövlət onun kitabın çap etməzdi."'' Onu da qeyd edim ki, məqalə [https://www.wikidata.org/wiki/Q64577903 ru və en] vikidə də var. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 14:09, 24 avqust 2022 (UTC) ::{{Bərpa olunsun}}. --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 12:49, 27 avqust 2022 (UTC) == [[Seymur S. Əliyev]] == * Salam. Məqalənin bərpası ilə əlaqədar bu başlığı açıram. Məqalənin [[:en:Seymour S. Aliyev|ingilis vikipediyasındakı]] variantında şəxsi ensiklopedik edən bütün faktlar qeyd olunub. Məqalə yanvar ayında silinmişdi və sonradan məqaləni mən silinən halından tamam fərqli bir şəkildə yazmışdım. Eyni zamanda, bəstəkarın [https://www.imdb.com/name/nm10079660/ IMDb] saytında səhifəsi var. --[[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Maqamedd|müzakirə]]) 12:49, 27 avqust 2022 (UTC) *{{əleyhinə}} Reklam məqsədli olduğu hiss olunur, ingilislərdə silinməyə namizəd verin, əgər qalsa onda azərbaycan seqmentində bərpa etmək olar, şəxsi fikrimdir.— <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;"> [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|E.Iman]]</span>^{<font face="Tahoma" color="verifi">''verified''</font> [[File:Twitter Verified Badge.svg|17px|link=|Verified]]} 20:17, 28 avqust 2022 (UTC) 4of22j8i35t61ua521e2wwsrq4ukqga 14 581759 6599333 4629584 2022-08-28T14:33:11Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropada İslam]] → [[Kateqoriya:Avropada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropanın tarixi dövlətləri]] [[Kateqoriya:Avropada islam]] ccpyliw7qhlktvcu7nc0dd1mvvuu9e5 14 581761 6599327 4629594 2022-08-28T14:32:55Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Avropada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Avropada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] [[Kateqoriya:Avropada din]] ar4xuzio28fj3qjv1e43aonl5y11anc 6599375 6599327 2022-08-28T14:36:45Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] [[Kateqoriya:Avropada din]] 4gzrqplp5dzk86u6w4vnzu5xf9q2ofr 0 582390 6600731 4639788 2022-08-29T08:36:09Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Azərbaycanda alman əsirləri |şəkil = [[Şəkil:German prisoners in Mingachevir 5.jpg|thumbless|250px]] |şəklin izahı = Mingəçevirdə alman əsirləri |ümumi sayı = |ərazi1 = [[Şəkil:Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1940-1952).svg|border|22px]] [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |sayı1 = 23 266 (1947-ci il yanvarına) |ref1 = |dili = [[alman dili]], [[macar dili]], [[rumın dili]] və s. |dini = |qohum xalqlar = |qeyd = }} '''Azərbaycanda alman əsirləri''' ({{dil-de|Deutsche Kriegsgefangene in Aserbaidschan}}) — [[İkinci Dünya Müharibəsi]] dövründə Sovet qoşunları tərəfindən tutulan və [[Azərbaycan SSR]] ərazisində olan [[Üçüncü Reyx]]in keçmiş hərbi qulluqçuları. == Tarixi == === Əsirlərin gəlişi və yerləşmə === === Tikinti işləri === İkinci Dünya Müharibəsində SSRİ-yə əsir düşən almanların bir hissəsi Azərbaycana gətirilərək tikinti sahəsində işlədilib. Dövlət İncəsənət Muzeyi, [[Hökumət Evi]], Səhiyyə Nazirliyinin binası məhz almanlar tərəfindən tikilib.<ref name="lindelof"/> 1940-cı ildə [[Mingəçevir SES]]-in əsası qoyulub.<ref name="lindelof"/> 1941-ci ildə stansiyanın tikintisinə 10 minə yaxın alman hərbi əsir cəlb edilib.<ref name="lindelof">{{cite web |title=Azərbaycan almanları |url=http://modern.az/az/news/684#gsc.tab=0 |website=modern.az |publisher=modern.az |accessdate=7 mart 2019}}</ref> === Yeraltı fəaliyyətlər === === Müharibə əsirləri ilə siyasi işlər === === Müharibə əsirlərinin qaytarılması === == Alman əsirlərin qəbiristanlıqları == [[Fayl:Klaus Kinkel in Cemetery of German prisoners of war in Baku.jpg|thumb|Almaniya Xarici İşlər Naziri [[Klaus Kinkel]] Bakıda alman əsirləri qəbiristanlığında yerləşən abidəyə çələng qoyur. 22 dekabr 1995-ci il]] Bu gün alman müharibə əsirlərinin qəbirləri Azərbaycanın müxtəlif yerlərində yerləşir. Əsasən bu qəbiristanlıqlar, hərbi əsirlərin tikinti işlərinə cəlb olunduğu yerlərdə olurdu. 1995-ci il dekabrın 22-də Azərbaycan Xarici İşlər Naziri [[Həsən Həsənov]] və Almaniya Xarici İşlər Naziri [[Klaus Kinkel]] alman əsirlərinin məzarlarının qorunması haqqında müqavilə imzalamışlar.<ref>Чернявский С. И. Внешняя политика Азербайджанской Республики (1988–2003). — Б.: Адилоглу, 2003. — С. 274.</ref> [[Saatlı]]nın [[Cəfərxan]] kəndindəki "Laboratoriya" adlanan yerdə 200-ə yaxın alman əsiri saxlanılıb.<ref name="clock"/> Əsir olduqları müddətdə müxtəlif kənd işlərinə cəlb olunmuşdular.<ref name="clock"/> Müəyyən vaxtdan sonra 200-ə yaxın alman əsiri vəfat etmişdir.<ref name="clock"/> Ölmə səbəbləri isə bəlli deyil.<ref name="clock"/> Ölmüş əsirlər üçün ayrıca məzarlıq da salınıb. Hazırda həmin "Laboratoriya"nın uçulmuş bir hissəsi isə mal-qara üçün tövlə kimi istifadə olunmuşdur.<ref name="clock">{{cite web |title=Azərbaycanda ölən Alman əsirləri |url=http://turan.az/ext/news/2018/-/free/Actual%20report/az/77368.htm |website=turan.az |publisher=turan.az |accessdate=7 mart 2019}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İkinci Dünya müharibəsindən sonra]] [[Kateqoriya:Azərbaycan tarixi]] [[Kateqoriya:1940-cı illərdə Azərbaycan]] 695t20dasmv9jylqlitg4m8cdq3gil7 0 582557 6600420 4644545 2022-08-29T05:41:27Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Xornu''' — [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]] [[Culfa]] rayonununda yaşayış yeri. == Haqqında == Xornu yaşayış yeri Culfa rayonunun Göynük kəndindən şimalda, Xornu çayının vadisində yerləşir. Abidə [[Vəli Baxşəliyev|V. B. Baxşəliyev]] tərəfindən qeydə alınmışdır. Qədim maldar tayfaların yurd yeri olan yaşayış yeri üç tərəfdən dərin dərə, şimal-şərqdə isə hündür təpə ilə məhdudlaşır. Yaşayış yerinin ərazisi hazırda qalın peyin qatı və bitki örtüyü ilə qapanmışdır. Dərin yarğanlarda maddi-mədəniyyət qalıqlarına və mədəni təbəqənin izlərinə rastlanmamışdır. Yaşayış yerini onun yaxınlığında yerləşən nekropoldan aşkar olunan keramika məmulatına əsasən e. ə. 4–3-cü minilliklərə aid etmək olar<ref>"Naxçıvan abidələri ensiklopediyası", Naxçıvan, AMEA Naxçıvan bölməsi, 2008, səh. 193.</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Culfa rayonunun abidələri]] qbg90s2kjcm6h7p5v8pitjq8jdp04gh 0 583302 6600415 4646350 2022-08-29T05:40:16Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | name =Cobitis sinensis | image file = | regnum = Heyvanlar | parent =Cobitis | rang = Növ | latin =Cobitis sinensis | author = Sauvage & Dabry de Thiersant 1874 | syn = | commons = Category:Cobitis sinensis | iucnstatus = | iucn = | wikispecies = Cobitis sinensis }}'''Cobitis sinensis'''<ref>{{FishBase species|genus=Cobitis|species=sinensis|month=02|year=2013}}</ref> — [[İlişgənkimilər]] fəsiləsinə daxil olan balıq növü. Təsərrüfat əhəmiyyəti yoxdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 8tz7eu78pqgsiaf31ja2sj57nvh4aol 14 583368 6599061 6551171 2022-08-28T13:57:51Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Azərbaycanda İslam]] → [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Muslims from Azerbaijan}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə Azərbaycan şəxsləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda islam]] [[Kateqoriya:Avropa müsəlmanları]] [[Kateqoriya:Asiya müsəlmanları]] js72sxva6jrik8rpnwf4rhwu0se0bi5 14 583370 6598931 6550504 2022-08-28T12:21:59Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Muslims by country}} [[Kateqoriya:Müsəlmanlar| Müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam| Müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə və ölkələrinə görə şəxslər|Müsəlmanlar]] owxpr2cc3t8ltbbzqvt4vrm19nqmp6k 14 583371 6599330 6551158 2022-08-28T14:32:59Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropada İslam]] → [[Kateqoriya:Avropada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qitələrə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Avropada islam| müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə Avropa şəxsləri| müsəlmanlar]] pkwc4i3oiw4257l86a0nvhllvwml0nz 14 583373 6599313 6551150 2022-08-28T14:31:05Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Asiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Asiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qitələrə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Asiyada islam|müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə Asiya şəxsləri| müsəlmanları=]] dlw5ybb6isxrvgtchr33dp9w55zd7bv 14 583587 6599055 4732572 2022-08-28T13:57:07Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Mosques in New Zealand}} [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] mtgo58gzoxbe1wdsckzt44vomunt15p 0 584019 6600725 5788717 2022-08-29T08:34:27Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dağ |Adı = Manpupunyor |Yerli adı = {{dil-mns|Маньпупунёр}} |Şəkil = Плато Маньпупунёр.JPG |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg = 62.2579|lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 59.2980|lon_min = |lon_sec = |CoordScale = |Ölkə = Rusiya |Rayon = |Dağ sistemi Manpupunyor dağ sistemi |Dağ silsiləsi = |Mütləq hündürlüyü = |Nisbi hündürlüyü = |Yer xəritəsi = Rusiya Komi Respublikası |Yer xəritəsi 1 = |Vikianbar = }} '''Manpupunyor''' və ya '''Küləklə sovrulmuş dirəklər''' — Rusiya Federasiyası, Komi Respublikası Troysko-Peçorski rayonu ərazisində yerləşən geoloji abidə. Təbiət abidəsi Peçoro-İliçski qoruğunda Man-Pupu-nyor dağının zirvəsində ([[Mansi dili]]ndə — "Bütlərin kiçik dağı"), İlıç və Peçora çayları arasında yerləşir. İkinci adı olan "Bolvano-iz" Komi dilində "Bütlər dağı" mənasını verir. Manpupunyor 7 qayadan ibarət olan bir bir kompleksdir. Hansı ki, hündürlükləri 30 – 42 m arasında dəyişir. Bir çox əfsanələr Manpupunyor ilə əlaqələndirilir<ref>[http://www.manorama.ru/article/Stolby_vyvetrivaniya_na_plato_Manpupuner.html Легенды о столбах выветривания].</ref>. O, mansilərin bir dini mədəniyyət obyektidir. Küləklə sovrulmuş dirəklər Rusiyanın yeddi möcüzəsi siyahısına daxil edilmişdir. 200 milyon il öncə daş dirəklərin yerində hündür dağlar vardı. Yağış, qar, külək, şaxta və isti tədricən dağları aşındırmışdır. İlk aşınan materiallar ilk növbədə zəif materiallar olmuşdur. Bərk serikit-kvartzit şistlər günümüzə qədər gəlmiş, az aşınmış və mövcudluğunu qoruyub saxlaya bilmişdir. Yumşaq süxurlar su və küləklə aşınaraq məhv olmuşdur. Sütunlardan biri 34 metr yüksəklikdədir. Bu dirək digərlərindən uzaqda yerləşir və kənardan baxdıqda tərs qoyulmuş su şüşəsini xatırladır. Yerdə qalan altı daş sütun isə sıldırımın sonucunda yerləşir. Sütunların qəribə təsvirləri vardır və baxış yerindən asılı olaraq bir şəxsin və ya at, qoyun başına bənzəyir. Keçmişdə mansilər möhtəşəm daş heykəllərə ibadət etdirdilər. Ancaq Manpupunyora qalxmaq ən böyük günah hesab edilirdi.<ref>[http://hibaratxt.narod.ru/severural/index10.html А. Кеммерих "Северный Урал" Глава IV. В край пещер и каменных идолов]</ref>. Sütunlar Peçora-İlıçski qoruğu ərazisində yerləşən məskunlaşma yerlərindən çox uzaqdır. Dirəklərə gedib çıxmaq yalnız hazırlıq görmüş turistlərə nəsib olur. Sütunlara getmək üçün qoruq administrasiyasından icazə almaq lazımdır. Belə ki, qoruğa icazəsiz giriş qanunla qadağandır. [[Sverdlovsk vilayəti]] və [[Perm diyarı]] istiqamətdən piyada, Komi Respublikası istiqamətdən isə qarışıq maşrut üzrə hərəkət etmək mümkündür. == Turizm == Artan məşhurluq sayəsində, Manpupunyor yaylası hər il daha çox turist tərəfindən ziyarət edilir. Hazırda platonu ziyarət etmək üçün 4 maşrut vardır: * Komi Respublikası istiqamətdən olan maşrut. * Sverdlovsk vilayəti istiqamətdən Dyatlova uçurumu, Otorten dağları və Peçora çayı ətrafından keçməklə olan hərəkət maşrutu. Marşrut açıqdır. * Helikopter turları. Yaylada Helikopter meydançası inşa edilmişdir. Yaz və qış uçuşları mümkündür. * Şərqdən olan, üç çaydan gələn xizək yolu. 2004-cü ilə qədər Sverdlovsk vilayətindən avtomobil yolu ilə qoruğa gəlməyə icazə verilirdi. Bundan sonra isə rəsmi olaraq Peçoro-İliçski qoruğu və İvdelski yasaqlığına giriş yasaqlanmışdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.manorama.ru/article/Stolby_vyvetrivaniya_na_plato_Manpupuner.html Легенды о столбах выветривания] * [http://www.tomovl.ru/painting/Manpypyner_map.html Илыч-Печора-Камень. Карта] * [http://radialclub.ru/nashi-pohody/letnij-sezon/manpupunjor-peshij-tur/ Туризм, перевал Дятлова, Отортен, плато Маньпупунёр] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150412104829/http://radialclub.ru/nashi-pohody/letnij-sezon/manpupunjor-peshij-tur/ |date=2015-04-12 }} * [http://www.tomovl.ru/painting/Manpypyner.html Столбы Выветривания. Маньпупунер. Северный Урал, Коми] * [http://www.utro-russia.ru/news.html?id=35043 Видеосюжет телеканала "Россия" о столбах] * [http://nordic-ural.ru/marshrutes/ekskursiya-na-manpupuner-1-den/ Вертолетные путешествия на плато Маньпупунёр] s9wonb55md3p6ub7jnb0gcqox541t8t 1 585692 6600205 4670005 2022-08-29T02:26:18Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Müzakirə}} == Təkrarlanıb == {{u|Cekli829}}, mənə elə gəlir ki, Baş Güneytəpə səhvdir, əsli Baş Günəypəyədir ki, elə bir məqalə onsuz da var. --► Hörmətlə: '''[[İstifadəçi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Trebuchet MS" color="black">A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€</font>]] ⚔ [[İstifadəçi müzakirəsi:Aykhan Zayedzadeh|<font face="Tempus Sans ITC" color="#560605">(hail sithis!)</font>]]''' 18:07, 6 aprel 2019 (UTC) svwdwgd0x52xmm8kjah725c2gvrym1z 0 586040 6600521 6500123 2022-08-29T06:31:55Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Teatr xadimi |şəkil = Məxfurə Yermakova.jpg |teatr = [[Akademik Milli Dram Teatrı]] <small>(1920–1925)</small>;<br>[[Bakı Türk İşçi Teatrı]]<br><small>(1925–1932)</small>;<br>[[Gəncə Dövlət Dram Teatrı]] <small>(1933–1946)</small>;<br>[[Gənc Tamaşaçılar Teatrı]] <small>(1946–1982)</small> |rolları = |mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1936}} }} '''Məxfurə (Mariya) Frolovna Yermakova''' ({{dil-ru|Мария Фроловна Ермакова}}; {{DVTY}}) — Azərbaycanın ilk aktrisalarından biri, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1936). == Həyatı == Məxfurə Yermakova 1901-ci ildən [[Bakı]]da anadan olmuşdur. Əsl adı Mariya olsa da səhnəyə ilk addımından "Məxfurə" təxəllüsü ilə çıxış edib. Milliyyətcə rus olsa da, azərbaycanca səlis və aydın danışa bilirdi.<ref name="teatr">{{Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası|2|273–274|Məxfurə Yermakova}}</ref> Məxfurə Yermakova 1918-ci ildə Azərbaycan səhnəsində milli aktrisaların olmadığı bir dövrdə "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyov qardaşlarının müdiriyyəti" truppasına daxil olub. Az müddət Tiflisə gedib və oranın dram dəstəsində bir neçə tamaşada iştirak edib. 1920-ci ilin iyun ayında hazırkı [[Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı]]nın aktyor truppasına daxil olub. 1925–1932-ci illərdə [[Bakı Türk İşçi Teatrı]]nda, 1933–1946-cı illərdə [[Gəncə Dövlət Dram Teatrı]]nda, 1946–1982-ci illərdə isə [[Gənc Tamaşaçılar Teatrı]]nda işləyib.<ref name="teatr"/> Məxfurə Yermakova 1982-ci ildə [[Bakı]]da vəfat etmişdir. == Mükafatları == * "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1 fevral 1936{{Bax|Azərbaycan SSR əməkdar artistlərinin siyahısı#1936}} * [[Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı]] — 1 iyun 1974{{Bax|Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı#1974}} == İfa etdiyi əsas rollar == '''Milli Dram Teatrında oynadığı əsas rollar''' [[Fayl:"Yolda" tamaşası.jpg|thumb|280px|<center><small>"Yolda" tamaşası<br>[[Rahib Əliyev (aktyor)|Rahib Əliyev]], [[Məmmədağa Dadaşov (aktyor)|Məmmədağa Dadaşov]], [[Yusif Vəliyev]], Məxfurə Yermakova, [[Məsumə Babayeva]]</small></center>]] {{refbegin|2}} * "Hacı Qara", [[Mirzə Fətəli Axundov]] — ''Tükəz * "[[Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran|Lənkəran xanının vəziri]]", Mirzə Fətəli Axundov — ''Nisə xanım * "[[Pəri cadu (pyes)|Pəri cadu]]", [[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev]] — ''Pəri * "[[Dağılan tifaq (pyes)|Dağılan tifaq]]", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev — ''Nazlı xanım * "Eşq və intiqam", [[Süleyman Sani Axundov]] — ''Yasəmən * "Anamın kitabı", [[Cəlil Məmmədquluzadə]] — ''Zəhrabəyim * "[[Ölülər (pyes)|Ölülər]]", Cəlil Məmmədquluzadə — ''Nazlı * "Uçurum", [[Hüseyn Cavid]] — ''Göyərçin * "Afət", Hüseyn Cavid — ''Alagöz * "[[Şeyx Sənan (dram)|Şeyx Sənan]]", Hüseyn Cavid — ''Zəhra * "[[İblis (pyes)|İblis]]", Hüseyn Cavid — ''Rəna * "Oqtay Eloğlu", [[Cəfər Cabbarlı]] — ''Firəngiz * "Nel qülləsinin sirri", [[Aleksandr Düma]] — ''Kraliça * "Müfəttiş", [[Nikolay Qoqol]] — ''Mariya Antonovna * "Yurdsuz insanlar", [[Maksim Qorki]] — ''Nataşa * "[[Otello]]", [[Vilyam Şekspir]] — ''Dezdemona * "Məkr və məhəbbət", [[Fridrix Şiller]] — ''Luiza * "Dəmirçi Gavə", [[Şəmsəddin Sami]] — ''Xubçöhr {{refend}} '''İşçi teatrında ifa etdiyi bədii personajlar''' {{refbegin|2}} * "[[Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur|Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah]]", [[Mirzə Fətəli Axundov]] — ''Şəhrəbanu * "[[Sevil (pyes)|Sevil]]", [[Cəfər Cabbarlı]] — ''Dilbər xanım * "Çinar altında məhəbbət", [[Yucin O'Nil]] — ''Həbibə * "[[Paris Notr-Dam kilsəsi (roman)|Notrdan kilsəsi]]", [[Viktor Hüqo]] — ''Cudilla * "Cancur Səməd", [[Jan Batist Molyer]] — ''Xanbacı * "Hind qızı", Əbdülhəq Hamid — ''Elizabet {{refend}} '''Gəncə teatrında səhnəyə çıxdığı obrazlar''' {{refbegin|2}} * "Hacı Fərəc", [[Nəcəf bəy Vəzirov]] — ''Güldəstə * "Almaz", [[Cəfər Cabbarlı]] — ''Xanımnaz * "[[1905-ci ildə]]", Cəfər Cabbarlı — ''Nabat * "Nizami", [[Mehdi Hüseyn]] — ''Məhsəti * "Toy", [[Sabit Rəhman]] — ''Zalxa * "Xoşbəxtlər", Sabit Rəhman — ''Maral {{refend}} '''Gənc Tamaşaçılar Teatrındakı rolları''' {{refbegin|2}} * "Ağakərim xan Ərdəbili", [[Nəcəf bəy Vəzirov]] — ''Bədircahan * "Tamahkar", [[Süleyman Sani Axundov]] — ''Şərəf xanım * "Yaşar", [[Cəfər Cabbarlı]] — ''Şəhrəbanı * "El oğlu", [[Abdulla Şaiq]] — ''Mərcan xanım * "Qaraca qız", Abdulla Şaiq — ''Pəricahan * "Nəsrəddin", [[Yusif Əzimzadə]] — ''Tükəz * "Anacan", Yusif Əzimzadə — ''Fatma * "Mənim nəğməkar bibim", [[Əkrəm Əylisli]] — ''Nabat * "[[Romeo və Cülyetta]]", [[Vilyam Şekspir]] — ''Dayə * "Evlənmə", [[Nikolay Qoqol]] — ''Fyokla İvanovna * "Skapenin kələkləri", [[Jan Batist Molyer]] — ''Yerina * "Ovod", [[Etel Voyniç]] — ''Ev sahibəsi {{refend}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]] [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlər]] s3brr7rfm3cul8mrs3963rrvteav2er 0 586257 6599775 5740376 2022-08-28T18:02:27Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Golden Team 1953.jpg|400px|thumb|right|<center>'''Qızıl Komanda (1953)'''<br>''ön sırada:'' [[Mixay Lantoş]], [[Ferents Puşkaş]], [[Dyula Qroşiç]]<br>''arxa sırada:'' [[Dyula Lorant]], [[Yenö Buzanski]], [[Nandor Hideqkuti]], [[Şandor Koçiş]], [[Yojef Zakariaş]], [[Zoltan Sibor]], [[Yojef Bojik]], [[Laslo Budai]]</center>]] '''Qızıl Komanda''' ({{dil-hu|Aranycsapat}}; '''Qüdrətli macarlar''', '''Möcüzəli macarlar''', '''Möhtəşəm macarlar''' və ya '''Sehrli macarlar''') — 1950-ci illərdə [[Macarıstan milli futbol komandası]]na verilən ad. Bu ad 1953-cü ildə İngiltərəyə qarşı "Əsrin Oyunu", Braziliyaya qarşı dörddəbir final ("Bern Döyüşü") və [[1954 FİFA Dünya Kuboku]]nun yarımfinal ([[Uruqvay]]a qarşı) və final oyunları da daxil olmaqla, bir sıra mötəbər oyunlarla əlaqələndirilir. Komanda [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı il Macar inqilabı]]ndan əvvəl o zamankı futbol dünyasının ən güclüləri olan [[İngiltərə]], [[Uruqvay]] və [[SSRİ|Sovetlər Birliyi]]ni böyük məğlubiyyətlərə uğratmışdı. 1950–1956-cı illərdə komanda 42 qələbə, 7 heç-heçəyə imza atmış, sadəcə [[1954 FİFA Dünya Kuboku finalı|bir oyun]]da — 1954-cü il Dünya Kubokunun Qərbi Almaniyaya qarşı finalında məğlubiyyətə uğramışdır. [[Elo futbol reytinqi|Elo reytinq sistemin]]ə əsasən, onlar milli yığma komandalar arasında ən yüksək reytinqə malik olmuşdular (''2230 xal'', 30 iyun 1954), ikinci yerdə onları Almaniya izləyirdi (''2223 xal'', 13 iyul 2014). 2016-cı ildə BBC komandanı dünya futbol tarixində ən yaxşı futbol komandası elan etmişdi.<ref>{{Cite web|last=|author=John Stanton|year=|date=|publication-date=|title=Euro 2016: Which is the greatest team in history of international football?|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180622020136/https://www.bbc.com/sport/football/36387046|url=https://www.bbc.com/sport/football/36387046|accessdate=2019-04-12|archivedate=2018-06-22|publisher=|website=bbc.com|editor3-link=}}</ref> Komanda, əsasən, sonralar [[Niderland milli futbol komandası|hollandlar]] tərəfindən 1970-ci illərdə istifadə edilən "[[total futbol]]" taktikasının ilkin formasını müvəffəqiyyətlə tətbiq etmişdi. Komanda, həmçinin oyun boyu qəbul edilən yeni məşqçilik və taktiki yenilikləri təqdim etməsilə də tanınır. Komandanın uğurları, 1945-ci ildə ölkəni işğal edən Sovet İttifaqı tərəfindən Macarıstana tətbiq edilən [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|kommunist rejiminin zülmünün hökmranlıq etdiyi ən pis dövrlər]]də ən mühüm milli qürur məsələsi və Macarıstanın milli uğurunun simvolu hesab edilirdi. Bu dövrdə istənilən "millətçi" və hətta vətənpərvər təzahürlər belə həm kommunist hökumətinin beynəlxalq idealı, həm də İkinci Dünya müharibəsində məğlub olan Macar xalqının gözlənilən davranışına qarşı olduğundan qəti şəkildə bəyənilmirdi. Belə vəziyyətdə beynəlxalq idman tədbirləri milli qüruru ifadə edən yeganə tolerant sahələr olmuşdur. == Əsas oyunçular == [[Fayl:Aranycsapat.png|150px|thumb|right|<center>Məşhur 2-3-3-2 düzülüşü</center>]] Komanda altı əsas oyunçunun əsasında formalaşmışdı: [[Ferents Puşkaş]], [[Şandor Koçiş]], [[Nandor Hideqkuti]], [[Zoltan Sibor]], [[Yojef Bojik]] və [[Dyula Qroşiç]]. Komandanın meneceri [[Budapeşt]]də və müharibədən əvvəlki [[Paris]]də [[Renault]] avtomobil zavodlarında həmkarlar ittifaqı təşkilatçısı olan və məhz buna görə də işlərin aparılması üçün İdman Nazirinin müavini tərəfindən siyasi qüsursuz sağlamlıq kağızının verildiyi [[Qustav Şebeş]] idi. Şebeş üç əsas yeniliyi ilə yadda qalmışdı. Əvvəla, o, müntəzəm praktiki sessiyalara təkan vermək üçün beynəlxalq səviyyədəki klublarda olduğu kimi öz oyunçuları üçün fitnes rejimi təşkil etmişdi. İkincisi, o, mərkəz hücumçularının taktiki konsepsiyasına cavabdeh idi. Bu zaman əsasən WM düzülüşü qəbul edilirdi: burada mərkəz hücumçuları 3 hücumda və 2 cinahda olmaqla bölünürlər. Şebeşin taktikası mərkəz oyunçularının irəliləyişini orta sahəyə geri çəkməklə yanaşı, zəruri hallarda cinahları geri qaytarmaq idi. Bu cür düzülüş hücum və müdafiə arasında tez yerdəyişməyə imkan verən son dərəcə çevik 2-3-3-2 düzülüşünü meydana gətirdi. Taktika, həmçinin, müdafiəçiləri mövqelərindən kənarlaşdırırdı. Üçüncüsü, Şebeş oyunçuları çoxyönlü olmağa təşviq edirdi — məqsəd istənilən oyunçunun istənilən mövqedə oynaya bilməsi idi. Bu, inqilabi fikir idi — çünki əksər oyunçular bir xüsusi mövqedə oynayırdılar. Bu, [[total futbol]]un ilkin forması idi. [[Ferents Puşkaş]] qeyd edirdi ki, "Biz hücum edəndə hər kəs hücum edirdi və müdafiədə də eynisi baş verirdi. Biz total fubolun prototipi idik."<ref>{{Cite book|year=2013|author=Jed C. Davies|url=https://books.google.az/books?id=vDhLDAAAQBAJ&pg=PA58&lpg=PA58&dq=When+we+attacked,+everyone+attacked,+and+in+defence+it+was+the+same.+We+were+the+prototype+for+Total+Football.&source=bl&ots=OFItcaoH_g&sig=ACfU3U2uS4N69ykEuORisW3gx5rMaGgf2w&hl=az&sa=X&ved=2ahUKEwiC55ziucrhAhVlyqYKHeJKCMAQ6AEwAHoECAcQAQ#v=onepage&q=When%20we%20attacked%2C%20everyone%20attacked%2C%20and%20in%20defence%20it%20was%20the%20same.%20We%20were%20the%20prototype%20for%20Total%20Football.&f=false|title=Coaching the Tiki Taka Style of Play|language=en|publisher=SoccerTutor.com|pages=226|page=115|isbn=0957670540}}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Əlamətdar oyunlar == === 1952 Olimpiya Oyunları (Yuqoslaviya vs. Macarıstan) === {{Əsas|Futbol 1952 Yay Olimpiya Oyunlarında}} Macarlar [[1952 Yay Olimpiya Oyunları]]na iki il ərzində məğlub edilməyən komanda kimi gəlmişdilər. Heyət 1948-ci il Olimpiya çempionu [[İsveç milli futbol komandası|İsveç]]lə yarımfinallarda qarşılaşanadək ilk turlarda rəqiblərini asanlıqla məğlub etmişdi. Macarıstan İsveçi 6–0 hesabla darmadağın edərək [[Yuqoslaviya milli futbol komandası|Yuqoslaviya]] ilə finala çıxmışdı. Ferents Puşkaş və Zoltan Siborun vurduğu qollar 2–0 hesabı ilə qələbəni və Macarıstan üçün Olimpiya qızılını təmin etmişdi. === 1953 Mərkəzi Avropa Çempionatı (İtaliya vs. Mcarıstan) === {{Əsas|Mərkəzi Avropa Göre Kuboku}} 1953-cü ildə Macarıstan [[Mərkəzi Avropa]] ölkələri və [[UEFA Avropa Çempionatı|Avropa Çempionatı]]na qoşulmağa çalışan dövlətlər üçün təşkil olunmuş [[Mərkəzi Avropa Göre Kuboku|Mərkəzi Avropa Beynəlxalq Kuboku]]nda iştirak etmişdi. Kubok uğrunda [[Avstriya milli futbol komandası|Avstriya]], [[Çexoslovakiya milli futbol komandası|Çexoslovakiya]], [[İtaliya milli futbol komandası|İtaliya]] və [[İsveçrə milli futbol komandası|İsveçrə]] də mübarizə aparırdı. Macarıstan finalda [[Nandor Hideqkuti]]nin bir, Puşkaşın iki qolu ilə İtaliyanı 3–0 məğlub edərək qələbə qazandı. === 1953 "Əsrin Oyunu" (İngiltərə vs. Macarıstan) === [[İngiltərə milli futbol komandası|İngiltərə]] ilə yoldaşlıq görüşü 25 noyabr 1953-cü ildə keçirilmişdir. İngiltərə evdə Britaniya adalarından başqa (1949-cu ildə [[İrlandiya milli futbol komandası|İrlandiya Respublikası]]na məğlub olmuşdu) heç bir komandaya məğlub olmamışdı və [[İngiltərə Futbol Assosiasiyası]] futbolun yaradıcıları kimi olduqca rahat idilər və əmin idilər ki, onların oyunçuları texniki və taktiki cəhətdən digər dövlətlərdən üstündür. Həmin dövrdə İngiltərə dünyanın 3-cü, Macarıstan isə 1-ci ən yaxşı komandası idi. Hər kəs oyunu həvəslə gözləyirdi; Britaniya mətbuatı bunu "Əsrin Oyunu" kimi təqdim etmişdi.<ref name="glanville1">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2009/may/17/seven-deadly-sins-football-hungary-england|title=The Hungarian disasters – England v Hungary, 1953-4|last=Glanville|first=Brian|date=17 May 2009|work=The Observer|publisher=Guardian News and Media Limited|accessdate=23 March 2011}}</ref><ref name="sportsillustrated">{{cite news|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2003/soccer/11/25/bc.soc.hungary.gameofce.ap/|title=Hungary marks 50th year since England win|date=25 November 2003|work=Sports Illustrated|publisher=CNN/Sports Illustrated|accessdate=23 March 2011}}</ref> Oyun [[Uembli stadionu (1923)|Uembli stadionunda]] 105,000 tamaşaçının qarşısında keçirilirdi. Mcarıstan asanlıqla İngiltərəni darmadağın elədi; ilk dəqiqədə qol vurdular və 27 dəqiqə sonra hesab 4–1 oldu. Yekun hesab 6–3 idi, Hideqkuti bir xet-trik etmiş, Puşkaş iki, Bojik isə bir qola imza atmışdı. Bu oyun [[İngiltərədə futbol|ingilis futbolu]]na şok effekti yaratmış futbolçuluq dərsi idi və nəticədə ingilis klublarının qitə məşqi və taktikasını qəbul etmələrinə səbəb olmuşdu.<ref name="glanville1" /> === 1954 Macarıstan 7–1 İngiltərə === [[Fayl:1954 Hungary 7–1 England, (association football friendly) Golden Team.jpg|250px|thumb|right|[[İngiltərə milli futbol komandası|İngiltərə]]nin ən ağır məğlubiyyətinin (1–7) ardından qələbəni alqışlayan macar izdihamı]] İngiltərə Uemblidəki məğlubiyyətdən sonra intiqam almaq üçün narahat idi və [[1954 FİFA Dünya Kuboku|1954-cü il Dünya Kuboku]]nun başlanmasından üç həftə əvvəl 23 may 1954-cü ildə Budapeştdə bir dönüş oyunu təyin edildi. Lakin ümidlər doğrulmadı və Macarıstanın 7–1 hesabı ilə qələbə qazanması ilə İngiltərə ən böyük məğlubiyyətini yaşadı.<ref name="glanville1" /> === 1954 Dünya Kuboku birinci mərhələ === {{Əsas|1954 FİFA Dünya Kuboku}} Macarıstan İsveçrədə keçirilən 1954-cü il Dünya Kubokuna favoritlərdən biri kimi getmişdi; 1950-ci ildən bəri məğlub olmayan komanda İngiltərə üzərində 6–3 və 7–1-lik qələbə ilə nəyə qadir olduğunu göstərmişdi. 16 finalçı hər qrupda dörd komanda olmaqla dörd qrupa bölünmüşdü. Hər qrupdan iki ən yüksək xal toplayan komanda dörddəbir finala keçməli idi. Macarıstan B qrupunda [[Türkiyə milli futbol komandası|Türkiyə]], [[Almaniya milli futbol komandası|Qərbi Almaniya]] və [[Cənubi Koreya milli futbol komandası|Cənubi Koreya]] ilə birgə mübarizə aparırdı. Macarıstan Cənubi Koreya ilə açılış oyununda 9–0 hesabı ilə qələbə qazandı və Koçiş xet-trikə imza etdi. İkinci oyunda Koçişin daha 4 qol vurması ilə Macarıstan Qərbi Almaniyanı 8–3 hesabı ilə məğlub etdi. === 1954 Dünya Kuboku Dörddəbir final: "Bern Döyüşü" (Braziliya vs. Macarıstan 1954) === Böyük maraqla gözlənilən dörddəbir finalda Macarıstan [[Braziliya milli futbol komandası|Braziliya]] ilə qarşılaşdı: hər iki komanda açıq və hücuma meylli futbol oynamaqda nüfuz qazanmışdılar. Braziliyalılar [[1950 FİFA Dünya Kuboku]] finalını [[Uruqvay milli futbol komandası|Uruqvay]]a uduzmuşdular və təkrar finala çıxmaq üçün narahat idilər. Təəssüf ki, oyun hər iki komanda tərəfindən də futbol texnikası nümayiş etdirməkdən çox, qayda pozuntuları ilə yadda qaldı. 7 dəqiqə sonra Macarıstan 2–0 irəli keçdi və bundan sonra oyunda çoxsaylı cərimə zərbələri və meydandakı davaya görə üç oyundan kənarlaşdırma halı müşahidə olundu. Oyun Macarıstanın 4–2 hesablı qələbəsi ilə bitdi. Meydandakı mübarizə tuneldə və geyinib-soyunma otağında davam elədi. Oyunu idarə edən hakim Artur Ellis qeyd edirdi ki: "Mən indiyədək gördüyüm ən böyük oyun olacaq deyə düşünürdüm. Çox sevincliydim. Siyasət və dinin bununla bir əlaqəsi varmı bilmirəm, amma onlar heyvanlar kimi davranırdılar. Bu, rüsvayçılıq idi. Dəhşətli bir oyun idi. Bugünkü gün olsa idi, o qədər çox oyunçu oyundan kənarlaşdırılardı ki, görüşə son qoyulardı. Tək düşüncəm oyunu bitirməyə qərarlı olmağım idi."<ref>{{cite web|url=https://www.independent.co.uk/sport/football-ellis-a-knockout-during-the-battle-of-berne-1163887.html |title=Football: Ellis a knockout during the Battle of Berne – Sport |publisher=The Independent |date=1998-06-09 |accessdate=2011-03-14}}</ref> === 1954 Dünya Kuboku Yarımfinal (Uruqvay vs. Macarıstan) === Uruqvay Dünya Kubokunda uduzmamışdı və əvvəllər qoşulduğu iki turda da qələbə qazanmışdı. Macarıstan Puşkaş olmadan meydana çıxmışdı, lakin Zoltan Sibor vasitəsilə liderliyi ələ keçirməyi bacardı. Uruqvay müqavimət göstərsə də, birinci hissədə qol vura bilmədi. İkinci hissənin başlanmasından az keçmiş Nandor Hideqkuti Macarıstanın ikinci qoluna imza atdı. Uruqvayın məğlubedilməz Dünya Kuboku rekordu bitrimiş kimi görünürdü, lakin ikinci hissədə vəziyyəti bərpa etmək olardı. Çempionlar mübarizəsiz təslim olmurdular və macar müdafiəsini yarıb ard-arda hücum edirdilər. On beş dəqiqə oynayan [[Huan Hoberq]] Uruqvayın hesabına bir xal yazdırdı; Hoberq ikinci qolu vurub oyunu əlavə vaxtla uzadanda Macarıstan ümidsizcə 86-cı dəqiqəyədək müdafiə olundu. Uruqvay 4–2 hesabı ilə uduzdu, bu, onun ilk Dünya Kuboku məğlubiyyəti idi. === 1954 Dünya Kuboku Finalı: "Bern Möcüzəsi" (Qərbi Almaniya vs. Macarıstan) === {{Əsas|1954 FİFA Dünya Kuboku Finalı}} [[Fayl:Stade de Suisse, Wankdorf with 1954 World Cup memorial.jpg|250px|thumb|right|Keçmiş [[Vankdorf stadionu]]nun qarşısında sərgilənən məşhur 1954-cü il finalını əks etdirən fotoşəkil, [[İsveçrə stadionu]]]] Final Qərbi Almaniya ilə Macarıstan arasında keçirildi. Macarıstan ikinci dəfə idi ki, Dünya Kubokunun Finalında iştirak edirdi (1938-ci il komandası [[Paris]]də İtaliyaya 4–2 hesabı ilə uduzmuşdu); bundan əlavə 1949-cu ilin avqust ayından 34 qələbə, 6 heç-heçə və 1 dəfə məğlubiyyəti vardı və son 31 oyunda məğlub olmamışdı. İlk turun oyunlarında Macarıstan Qərbi Almaniyanı 8–3 hesabı ilə məğlub etmişdi. Macarların üzləşdiyi yeganə problem elə həmin oyunda Puşkaşın topuğundan zədələnməsi idi: tam sağalmasa da, lakin Şebeş onun oynamağına qərar vermişdi. Macarıstan Puşkaşın qolu ilə 6-cı dəqiqədə liderliyi tezliklə ələ aldı. İki dəqiqə sonra Sibor hesabı 2–0 etdi. Lakin Almaniya [[Maks Morlak]] ilə hesabı 2–1-ə çatdırdı. 18-ci dəqiqədə almanlar künc zərbəsini yerinə yetirirlər və [[Helmut Ran]] qolu hesabına yazdırır. İkinci hissədə macarlar hesabda irəli keçməyə çalışsalar da, bütün cəhdləri alman müdafiəsi tərəfindən dəf edilir. Qapıçı [[Toni Turek]] bir neçə dəfə cərimə zərbələrinin qolla nəticələnməsinin qarşısını alır. Altı dəqiqə keçsə də, hesab hələ də 2–2 idi. Sonra Helmut Ran Qərbi Almaniyanın üçüncü qolunu atır. Oyunun bitməsinə iki dəqiqə qalmış Puşkaş hesabı bərabərləşdirsə də, oyundan kənar vəziyyət qeydə alındı. Qərbi Almaniya 3–2 hesabı ilə qələbə qazandı. Finalda üç mübahisəli insident qeydə alınmışdı, hər biri Almaniyanın xeyrinə həll edildi: iddia olunurdu ki, macar qapıçı Qroşiç almanların ikinci qoluna mane olmuşdu; Puşkaş 89-cu dəqiqədə görüntü etibarilə hesabı bərabərləşdirsə də, oyundankənar vəziyyət hesab olundu və oyunun sonuncu dəqiqəsində cərimə meydançasında Koçişə qarşı qayda pozuntusu baş verdiyi iddia olundu. == Mükafatları == * [[Mərkəzi Avropa Göre Kuboku|Mərkəzi Avropa Beynəlxalq Kuboku]] ** 1948/53 * [[Futbol 1952 Yay Olimpiya Oyunlarında|Olimpiya çempionu]] ** 1952 * [[1954 FİFA Dünya Kuboku|Dünya Kuboku]] ** ''Finalçı'': 1938 / 1954 == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20060613194937/http://www.sportmuzeum.hu/aranycsapat/ ''Aranycsapat'' – dedicated web page] * [http://fifaworldcup.yahoo.com/06/en/p/cc/hun/sebes.html Gusztáv Sebes biography] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20061208043347/http://fifaworldcup.yahoo.com/06/en/p/cc/hun/sebes.html |date=2006-12-08 }} * [http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,1563,1092858,00.html Hungary's Famous Victory] * [http://www.rsssf.com/tablesd/drgero5.html Dr. Gerő Cup 1948–53] * [https://web.archive.org/web/20160702073800/http://www.eloratings.net/ National football teams' rankings] [[Kateqoriya:Macarıstan milli futbol komandası]] [[Kateqoriya:1954 FİFA Dünya Kuboku]] 8fvyueqqtb0p2d3cp10h2lp0hupwik7 0 586415 6599471 4685370 2022-08-28T15:18:25Z Innovative120 63803 /* Rollarda */ wikitext text/x-wiki {{Televeriliş|Tam adı=Bir milyon kiçik şey|Orijinal adı=''A Million Little Things''|Şəkil=A Million Little Things titlecard.png|Şəklin eni=|Janr=[[Dram (janr)|Ailəvi drama]]|Müəllif=Di Cey Neş|Direktor=|Rejissor=|Operator=|Ssenari müəllifi=|İstehsalçı=|Aparıcı=|Baş rollarda=|Səsləndirənlər=|Rəvayət edən=|İlkin mövzu=|Yekun mövzu=|Bəstəkar=|Ölkə={{Bayraq|ABŞ}} [[ABŞ]]|Dil=[[İngiliscə]]|Mövsüm sayı=1 mövsüm|Buraxılış sayı= 17 buraxılış|İlk buraxılış= 26 Sentyabr, 2018|Sonuncu buraxılış=|Buraxılışların siyahısı=|İstehsal=|Prodüser=|İcraçı prodüser=|Çəkiliş yeri={{Bayraq|Kanada}} [[Vankuver]], [[Kanada]]|Kamera=|Müddəti=|Veriliş=|Kanal= [[American Broadcasting Company|ABC]]|Təsvirin formatı=720p (HDTV)|Səsin formatı= [[Stereo]]|Transilyasiya dövrü=|İlk translyasiya=|Son translyasiya=|Premyerası=|Təkrar nümayişlər=|Xronologiyası=|Əvvəlki verilişlər=|Növbəti verilişlər=|Oxşar verilişlər=|Xarici keçidlər=|Sayt=|IMDb=https://www.imdb.com/title/tt7608248/}}'''Bir milyon kiçik şey''' ''([[İngilis dili|ing]]. A Million Little Things)'' - Amerikan Dram televiziya seriyası ansamblı, premyerası 2018-ci ilin payızında [[American Broadcasting Company|ABC telekanalında]] baş tutub.<ref>''Nemetz, Dave'' A Million Little Things Gets Picked Up for Full Season at ABC After 5 Airings. ''TVLine'' (26 Oktyabr, 2018).</ref> [[26 oktyabr]] [[2018]]-ci il tarixində premyerası edilmiş ilk mövsümü 17 epizoda qədər uzamağı bacardı. == Sujet xətti == Səkkiz yaxın dostdan biri gözlənilmədən intihar etdikdən sonra, geri qalan yeddi dost bir şey dəyişdirmək və nəhayət gerçəyi yaşamağa başlamaq lazım olduğunu başa düşürlər. == Rollarda == * [[Devid Cuntoli]] — Eddi Savil, musiqi müəllimi, əri Ketrin və sevgilisi Delaylidir * [[Ron Livinqston]] — Con Dikson, gözlənilmədən intihar edən uğurlu biznesmendir * [[Romani Malko]] — Rum Hovard, [[Ssenari müəllifi|ssenarist]], Recinin əri * [[Ellison Miller]] — Meggi Blum, [[Psixologiya|psixoloq]], Gerinin sevgilisi * [[Kristina Mozes]] Recina Hovard — [[aşpaz]], Roma həyat yoldaşı * [[Kristina Oçoa]] — Eşli Morales, Conun [[Assistent|assistenti]] * [[Qreys Pak]] — Katerina, [[hüquqşünas]], Eddinin həyat yoldaşı * [[Ceyms Rodeyi]] — Geri Mendez, Eddinin dostu, Megginin oğlu * [[Stefani Şostak]] — Delayla Dixon, John dul və mistress Eddie * Tristan Bayon — Eddi və Katerinanın oğlu Teo Seyvil * [[Lizzi Qrin]] — Sofiya Dikson, Con və Delaylanın 16 yaşlı qızı. == İstinadlar == e7goropw44ri1dacwzbvv21ngc8iekb 0 586790 6600272 4686108 2022-08-29T04:54:33Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Sürcü yaşayış yeri''' — Ordubad rayonunun Tivi kəndindən şimalda, dağ çayının sağ sahilində yerləşir. Yaşayış yerinin ərazisi biçənək və əkin sahəsi kimi istifadə olunduğundan tamamilə dağılmışdır. Lakin bəzi yerlərdə dördkünc formalı, daşdan inşa olunmuş yaşayış binalarının qalıqları saxlanmışdır. Аxtarışlar zamanı yaşayış yerinin ərazisindən Son orta əsrlərə aid keramika parçaları aşkar olunmuşdur. Şirli keramika çəhrayı rəngdə bişirilmiş, anqobüstü ornamentlə yaşıl və mavi rənglərlə naxışlanmış, şəffaf şirlə örtülmüşdür. Yaşayış yerinin yаxınlığında pir və qəbiristanlıq vardır. Aşkar olunan arxеoloji materiallara əsasən yaşayış yerini XVIII–XIX əsrlərə aid etmək olar.<ref>{{cite book |first=Vəli |last=Bахşəliyеv |authorlink=Vəli Baxşəliyev |date=2008 |title=Nахçıvаnın аrхеоlоji аbidələri |url=http://www.anl.az/el/Kitab/2017/07/cd/Azf-250397.pdf |language=az |publisher="Elm" |page= |pages=301s |location=Bakı |access-date=2019-04-12 }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə tarixi abidələr]] [[Kateqoriya:Naxçıvan abidələri]] [[Kateqoriya:Ordubad rayonunun abidələri]] [[Kateqoriya:Ordubad rayonunun qədim yaşayış yerləri]] e2df7m2l5h4y70xar97oyg65o0ne1pk 0 586918 6600421 6489331 2022-08-29T05:41:38Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Yaquar (Formula-1 komandası) loqosu.png|thumb|200px|Yaquar komandasının loqosu]] '''Yaquar Jaguar Racing''', 2000–2004-cü illərdə FIA Formula 1 Dünya Çempionatında iştirak edən [[Formula 1]] komandası idi. == Tarixi == 1999-cu ilin iyun ayında [[Ford]]-dan Jackie Stewart-ın Stewart [["Formula-1" Qran-pri siyahısı|Qran-pri]]Formula One komandası tərəfindən satın alındı. Ford, Jaguar Racing şirkətinin adını, [[Jaguar (avtomobil)|Jaguar]] premium avtomobil şirkətini tanıtmaq üçün qlobal marketinq əməliyyatlarının bir hissəsi olaraq dəyişdirdi. Bu markadan istifadə etməyə baxmayaraq, onlar Cosworth mühərrikli avtomobillərdən istifadə etməyə davam etdilər, heç bir Jaguar mühəndisliyi istifadə olunmadı. 2000-ci ildə komandanı Fordun Premyer Automotive Group başçısı olan Wolfgang Reitzle idarə etdi. Komandanın 1999-cu il Dünya Kubokunun ikinci üzvü Eddie Irwinni keçmiş pilot Stuart Johnny Herbert ilə əməkdaşlıq etdi, lakin bu mövsüm Stewart 1999-cu ildə əldə edə biləcəyi nəticələrə uyğun gəlmirdi. Nəticələr 2001-ci ildə də yaxşı olmadı. Hətta ilin ortalarında FIA F1 in 3 qat dünya çempionu Niki Lauda nın təyin olunmasına baxmayaraq, komandaya mənəvi kömək olmadı və komanda yenidən geri düşdü. 2003-cü ildə komanda John Hogan tərəfindən idarə edildi. Yaxşı rəhbərlik və resursların daha səmərəli istifadəsi komandanın inkişafına səbəb oldu. 2004-cü ildə nəticələrin sabitləşməsinə baxmayaraq, komanda ardıcıl əsaslarla ballar qazanılmırdı. Əvvəlki iki ildə ardıcıl stabil nəticələr əldə edilməsinə baxmayaraq, 2004-cü ilin sonuna yaxın Ford əməliyyatını satmağı seçdi. 2004-cü ilin noyabr ayının ortalarında enerji içki şirkəti [[Red Bull]] Jaguar Formula 1 komandasını Fordʼdan aldı. == Xarici keçidlər == # [https://www.jaguar.co.uk/jaguar-racing/index.html Jaguar Racing Official UK website (Formula E) ] [[Kateqoriya:Formula 1 komandaları]] m4xcrxnjqr3iyrvvd986miuiho1hvbf 0 586934 6599014 6144882 2022-08-28T13:15:26Z Xcite 94204 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Elxan Cahangir oğlu Qəhrəman |titul = Azərbaycan Respublikasının<br/> [[Küveyt]] Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 27 yanvar 2016<ref>[https://e-qanun.az/framework/31930 E.C.Qəhrəmanovun Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilməsi haqqında]</ref> |dövr son = 19 avqust 2022<ref>[https://e-qanun.az/framework/51218 E.C.Qəhrəmanın Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində fövqəladə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsindən geri çağırılması haqqında]</ref> |sələfi = Tural Rzayev |doğum tarixi = 22.4.1965 |doğum yeri = [[Bakı şəhəri]] |titul_2 = Azərbaycan Respublikasının<br/> [[BƏƏ]]-də Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = [[2009]] |dövr son_2 = [[2015]] |təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]] |vikianbar = }} '''Elxan Cahangir oğlu Qəhrəman''' (d. [[22 aprel]], [[1965]], [[Bakı]]) — [[Azərbaycan Respublikası]] Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri (2016—2022), diplomat. == Həyatı == '''Elxan Cahangir oğlu Qəhrəman''' [[1965]]-ci il aprelin 22-də [[Bakı]] şəhərində anadan olmuşdur. 1989 – Bakı Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsini bitirmişdir. 2000-ci ildə {{iw|Vyana Diplomatik Akademiyası|Vyana Diplomatik Akademiyasını|en|Diplomatic Academy of Vienna}} bitirmişdir. 1989-1991-ci illərdə [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]] jurnalının Baş Redaktoru vəzifəsində çalışmişdır. 1991-1995-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində İkinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1995-1997-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının [[Almaniya|Almaniya Federativ Respublikası]]ndakı Səfirliyində İkinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1997-1998-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində İkinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1998-1999-cu illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində Birinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1999-2001-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində Şöbə müdiri vəzifəsində çalışmişdır. 2001-2006-cı illərdə Azərbaycan Respublikasının [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|Birləşmiş Ərəb Əmirliyindəki]] Səfirliyində Birinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 2006-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Birləşmiş Ərəb Əmirliyindəki Səfirliyinin Dubaydakı Ofisində Konsul vəzifəsinə təyin olunmuşdur. 2006-2007-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində Şöbə müdiri vəzifəsində çalışmişdır. 2007-2009-cu illərdə Azərbaycan Respublikasının Birləşmiş Ərəb Əmirliyindəki Səfirliyində Müvəqqəti İşlər Vəkili vəzifəsində çalışmişdır. 2009-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Birləşmiş Ərəb Əmirliyində Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri. 2016-2022-cı illərdə Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri. Xarici dillərdən ingilis, rus və türk dillərini bilir. Evlidir, bir övladı var. == Mənbə == * [http://kuwait.mfa.gov.az/content/60 Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190417195528/http://kuwait.mfa.gov.az/content/60 |date=2019-04-17 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Elxan Qəhrəman}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Küveytdəki səfirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın BƏƏ-dəki səfirləri]] ebd0tiv7o16ha3l9v11hokiec6pvrwa 6600621 6599014 2022-08-29T07:12:10Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Elxan Cahangir oğlu Qəhrəman |titul = Azərbaycan Respublikasının<br/> [[Küveyt]] Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 27 yanvar 2016<ref>[https://e-qanun.az/framework/31930 E.C.Qəhrəmanovun Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilməsi haqqında]</ref> |dövr son = 19 avqust 2022<ref>[https://e-qanun.az/framework/51218 E.C.Qəhrəmanın Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində fövqəladə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsindən geri çağırılması haqqında]</ref> |sələfi = Tural Rzayev |doğum tarixi = 22.4.1965 |doğum yeri = [[Bakı şəhəri]] |titul_2 = Azərbaycan Respublikasının<br/> [[BƏƏ]]-də Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri |bayraq_2 = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = [[2009]] |dövr son_2 = [[2015]] |təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]] |vikianbar = }} '''Elxan Cahangir oğlu Qəhrəman''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Respublikası]] Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri (2016—2022), diplomat. == Həyatı == '''Elxan Cahangir oğlu Qəhrəman''' [[1965]]-ci il aprelin 22-də [[Bakı]] şəhərində anadan olmuşdur. 1989 – Bakı Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsini bitirmişdir. 2000-ci ildə {{iw|Vyana Diplomatik Akademiyası|Vyana Diplomatik Akademiyasını|en|Diplomatic Academy of Vienna}} bitirmişdir. 1989-1991-ci illərdə [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]] jurnalının Baş Redaktoru vəzifəsində çalışmişdır. 1991-1995-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində İkinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1995-1997-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının [[Almaniya|Almaniya Federativ Respublikası]]ndakı Səfirliyində İkinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1997-1998-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində İkinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1998-1999-cu illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində Birinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 1999-2001-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində Şöbə müdiri vəzifəsində çalışmişdır. 2001-2006-cı illərdə Azərbaycan Respublikasının [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|Birləşmiş Ərəb Əmirliyindəki]] Səfirliyində Birinci katib vəzifəsində çalışmişdır. 2006-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Birləşmiş Ərəb Əmirliyindəki Səfirliyinin Dubaydakı Ofisində Konsul vəzifəsinə təyin olunmuşdur. 2006-2007-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində Şöbə müdiri vəzifəsində çalışmişdır. 2007-2009-cu illərdə Azərbaycan Respublikasının Birləşmiş Ərəb Əmirliyindəki Səfirliyində Müvəqqəti İşlər Vəkili vəzifəsində çalışmişdır. 2009-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Birləşmiş Ərəb Əmirliyində Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri. 2016-2022-cı illərdə Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri. Xarici dillərdən ingilis, rus və türk dillərini bilir. Evlidir, bir övladı var. == Mənbə == * [http://kuwait.mfa.gov.az/content/60 Azərbaycan Respublikasının Küveyt Dövlətində Fövqəladə və Səlahiyətli Səfiri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190417195528/http://kuwait.mfa.gov.az/content/60 |date=2019-04-17 }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Elxan Qəhrəman}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Küveytdəki səfirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın BƏƏ-dəki səfirləri]] mjside2dy618ex2wr5i15hoa6oesuis 0 587505 6600324 5949748 2022-08-29T05:07:09Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim |adı = Tofiq Quliyev |orijinal adı = Tofiq Əvəz oğlu Quliyev |digər adları = |şəkil = Tofiq Quliyev2.jpg |şəklin ölçüsü = 250 px |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 1935 |doğum yeri = [[Ağdam rayonu]], Paşabəyli kəndi |vəfat tarixi = 23.2.2019 |vəfat yeri = [[Bakı]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[İqtisadiyyat]] |elmi dərəcəsi = İqtisad elmləri doktoru |elmi adı = |iş yeri = Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti |alma-mater = |təhsili = * Azərbaycan Dövlət Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (1953-1957); Plexanov adına Moskva Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (1960-1963); Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti (1966-1968) |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = [[professor]] |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Tofiq Quliyev''' ({{dil-az|Tofiq Əvəz oğlu Quliyev;}} d. 1935, [[Ağdam]], Paşabəyli kəndi — ö. 23 fevral 2019, [[Bakı]]) — [[Əməkdar elm xadimi]] (1992), iqtisad elmləri doktoru, [[professor]] (1970).<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">{{kitab3 | müəllif = Quliyev T. | başlıq = "Qəzəllər, satirik şeirlər" | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = "Nağıl Evi" | il = 2007 | cild = | səhifə = | səhifələr = 116 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref name=":3">{{kitab3 | müəllif = Quliyev T. | başlıq = "İnflasiyanın anatomiyası" | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = "Qərənfil" | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 277 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref name=":4">{{kitab3 | müəllif = Quliyev T. | başlıq = "Ədəbiyyatda realizm və modernizm problemləri" | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = "Nağıl Evi" | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 130 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref name=":5">{{kitab3 | müəllif = Quliyev T. | başlıq = "Türkün türküsü" | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = "Nağıl Evi" | il = 2005 | cild = | səhifə = | səhifələr = 306 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref name=":6">{{kitab3 | müəllif = Quliyev T. | başlıq = "Dünyanı dəyişə bilsəydim" | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = "Nağıl Evi" | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 184 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref name=":7">{{kitab3 | müəllif = Quliyev T. | başlıq = "Menecmentin (idarəetmənin) əsasları" | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = "Qərənfil" | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 591 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref name=":8">{{kitab3 | müəllif = Quliyev T. | başlıq = "Haqqı səsi" | link = | cavabdeh = | yer = Bakı | nəşriyyat = "Nağıl Evi" | il = 2007 | cild = | səhifə = | səhifələr = 122 | isbn = | doi = | ref = }}</ref> == Həyatı == Tofiq Quliyev 1935-ci ildə Ağdamın Paşabəyli kəndində türkçü ziyalı ailəsində anadan olmuşdur.<ref name=":0" /><ref name=":1" />O, 9-cu sinifdə oxuyarkən atası Əvəz Muxtar oğlu Quliyev ağır xəstəlikdən dünyasını dəyişmişdir. Onun xəstəliyinə səbəb [[Bayıl həbsxanası]]nda qalması olmuşdur. Belə ki, Əvəz Quliyev 1918–1920-ci illərdə müstəqil [[Azərbaycan Demokratik Respublikası]] dövründəki fəaliyyətinə görə, həmçinin türk pasportuna sahib olması və pantürkist olması səbəbindən Türkiyənin agenti hesab edilərək 1932-ci ildə həbs edilmiş, Stalin repressiyasının ilk qurbanlarından biri olmuşdur. Tofiq Quliyevin atası ruhani məktəbində təhsil almışdı. O, Azərbaycan və türk dili ilə yanaşı, fars və ərəb dillərini də mükəmməl bilirdi. Ona görə də [[Firdovsi]] və [[Sədi]]nin farsca şeirlərini tərcümə edə bilirdi. Tofiq Quliyevin böyük bacısı Qumru Quliyeva atasının uzun müddət evə gəlmədiyini və bunun səbəbini bildikdən sonra uşaq ikən ürək xəstəliyindən vəfat etmişdir.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref name=":7" /><ref name=":8" /> Tofiq Quliyevin anası Züleyxa Quliyeva [[Zəngilan rayonu]]nun Baharlı kəndindən olmuşdur. Qardaşı Yusif Muxtarov aqronom idi. Onun "Haqqa, düzə zaval yoxdur" adlı şeirlər kitabı çapdan çıxmışdır. Digər qardaşı Vahid Muxtarov kibernetika üzrə professor idi. O da şeir və qəzəllər yazırdı. Həmçinin jurnalist olan qardaşı Ülfət Muxtarov da oçerk və hekayələr yazırdı.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref name=":7" /><ref name=":8" /> === Təhsil illəri === Tofiq Quliyev 1953-cü ildə Xındırıstan orta məktəbini bitirmişdir. O, 1953-cü ildə Bakıda Karl Marks adına Azərbaycan Dövlət Xalq Təsərrüfatı İnstitutuna daxil olmuş, 1957-ci ildə "Sənayenin iqtisadiyyatı" ixtisasını fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. İnstitutda tələbə elmi cəmiyyətinin sədri işləmişdir.<ref name=":0">{{cite web |url = http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2015/fevral/419857.htm |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190424081559/http://www.anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2015/fevral/419857.htm |archivedate = 24 aprel 2019 |title = İstedadlı iqtisadçı alim, nüfuzlu pedaqoq. |author = Maarifə Hacıyeva |date = 10 fevral 2015 |work = |publisher = www.anl.az |accessdate = |language = {{dil-az|}} }}</ref><ref name=":1">{{cite web |url = http://unec.edu.az/prof-quliyev-tofiq-evez-oglu/ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20160912182501/http://unec.edu.az/prof-quliyev-tofiq-evez-oglu/ |archivedate = 12 sentyabr 2016 |title = “Əməyin iqtisadiyyatı” kafedrasının müdiri prof. Quliyev Tofiq Əvəz oğlu |author = |date = |work = |publisher = unec.edu.az |accessdate = |language = {{dil-az|}} }}</ref><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":7" /><ref name=":8" /> Tofiq Quliyev baş inspektor vəzifəsində işlədiyi dövrdə də təhsilini davam etdirmiş və respublikada birinci dəfə olaraq 1960–1963-cü illərdə Plexanov adına Moskva Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun "Əməyin iqtisadiyyatı" kafedrasının əyani aspirantı olmuşdur. O, Moskvada aspiranturada oxuyarkən Azərbaycan iqtisad elminin tarixində əməyin iqtisadiyyatı üzrə ixtisaslaşan ilk alim olaraq 1963-cü ildə, 28 yaşında namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1966-cı ildə isə Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin doktorantı olmuşdur. Tofiq Quliyevin doktorluq dissertasiyası mənafelər, o cümlədən iqtisadi mənafelər probleminə həsr edilmişdir. Həmin monoqrafiya sovetlər ölkəsində bu problemə həsr edilmiş iri həcmli ilk monoqrafiya idi.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":7" /><ref name=":8" /> Quliyev 1968-ci ildə, 33 yaşında doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Onun bu problemə həsr etdiyi monoqrafiya 1967-ci ildə o dövrdə Moskvanın ən nüfuzlu, iqtisadi nəzəriyyə üzrə ixtisaslaşan nəşriyyatı olan "Mısl"–da "Sosializm cəmiyyətində mənafelər problemi" adı altında nəşr edilmişdir. Bir neçə ildən sonra — 1974-cü ildə həmin nəşriyyatda müəllifin əməyin reduksiyasına həsr etdiyi "Sosializmdə əməyin reduksiyası" adlı monoqrafiyası çapdan çıxmışdır. Moskvada dərc edilən bu monoqrafiyalar nəşriyyatın o dövrdəki mövcud qaydasına əsasən hərəsi 4–5 nüsxədən ibarət dünyanın 100-dən artıq [[ölkə]]sinə göndərilmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref name=":7" /><ref name=":8" /> == Fəaliyyəti == === Əmək fəaliyyəti === Tofiq Quliyev universiteti bitirdikdən sonra, 1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Sənaye Layihə İnstitutunda sənaye müəssisələrinin layihələndirilməsi üzrə mühəndis-iqtisadçı, 1958-ci ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində Sənaye-təmir idarəsində baş iqtisadçı kimi fəaliyyət göstərmişdir. Həmçinin 1964-cü ildə isə Azərbaycan SSRİ ali və orta ixtisas Təhsil Komitəsi ali məktəblər idarəsinin baş inspektoru vəzifəsində çaılşmışdır. Quliyev 1965-ci ildə S. M. Kirov adına [[Azərbaycan Dövlət Universiteti]]ndə baş müəllim və dosent, sonrakı illərdə [[Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti]]ndə dosent, 1970-ci ildən etibarən professor və "Əməyin iqtisadiyyatı və sosiologiyası" kafedrasının müdiri vəzifələrini icra etmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /> === Elmi fəaliyyəti === Tofiq Quliyevin demək olar ki, bütün elmi, bədii yaradıcılığı insan və onun sosial, iqtisadi, etnik problemlərinə həsr olunmuşdur. [[Harvard Universiteti]]nin Harri Elkins Vaydener adına xatirə kitabxanasında professor Tofiq Quliyevin 3 iri həcmli monoqrafiyası ("''Sosializm cəmiyyətində mənafelər problemi''", "''Sosializmdə əməyin reduksiyası''", "''Tənzimlənən bazar iqtisadiyyatı''") saxlanılır. Direktor Kristian Conson bu barədə qeyd etmişdir:<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":6" /><ref name=":8" /> {{cquote|müəllif=|Sizin Tofiq Quliyevin kitabları tez-tez oxunur, bu kitablar ən çox iqtibas, sitat gətirilən kitablar sırasına daxildir. Həmçinin kitabxananın "Xəbərlər" bülletenində və elektron versiyada həmin kitabların ingilis dilində mükəmməl annotasiyası verilmişdir.}} Xaricdə Tofiq Quliyevin əsərlərinə 180-dən artıq istinad qeydə alınmışdır, həmçinin dünyanın 30-dan çox ölkəsində kitabları oxuculara təqdim edilmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Tofiq Quliyevin elmi yaradıclığı çox cəhətlidir. O, [[fəlsəfə]], [[sosiologiya]], ümumi psixologiya, əməyin sosialogiyası və sosial psixologiya elmləri ilə məşğul olmuşdur. Quliyev 1970-ci ildə [[professor]] adını qazanmışdır. Alim 1972-ci ildə Zaqafqaziya və Orta Asiya Respublikalari içərisində ilk dəfə milli dildə "Əməyin iqtisadiyyatı" dərsliyini çap etdirmişdir.<ref name=":7" /> Moskvanın "Znaniye" nəşriyyatı Tofiq Quliyevin 1990-cı ildə idarəetmədə sosial psixoloji münasibətlərə həsr edilmiş kitabçasını böyük tirajla çap etmişdir. Alim 1972-ci ildə "Əməyin iqtisadiyyatı", 1974-cü ildə "Əməyin elmi təşkili", 1993-cü ildə "İdarəetmənin əsasları", 2001–2006-cı illərdə (ikinci nəşr) "Menecmentin əsasları", 1998-ci ildə "Əməyin sosiologiyası" kimi dərsliklərin, həmçinin "İnflyasiyanın anatomiyası" və "İnsan resurslarını idarə" kimi monoqrafiyaların müəllifidir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref name=":8" /> Tofiq Quliyevin rus dilində nəşr olunmuş "Tənzimlənən bazar iqtisadiyyatı" adlı kitabı 2000-ci ildə Budapeştdə keçirilən beynəlxalq konfransda internetə daxil edilmişdir. Həmçinin bu kitaba görə professor 2002-ci il yanvar ayının 22-də (rus dilində) Çin Xalq Respublikasının Dövlət Kitabxanası və Çinin Azərbaycandakı səfirliyinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilmişdir. Fəxri fərmanda belə bir cümlə yazılmışdır:<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":4" /> {{cquote|müəllif=|Çin Xalq Respublikasının Dövlət Kitabxansını zənginləşdirdiyinə, əlavə elmi informasiya və yeni elmi idealara görə...}} Moskvanın "Ekonomika" nəşriyyatı Tofiq Quliyevin "İqtisadi məntiq" və "Liberalizmin böhranı" adlı fundamental tədqiqatlarının nəticələrini monoqrafiyalar şəklində çap etmişdir. Bir neçə ixtisaslaşmış dissertasiya şurasının üzvü olan professor Tofiq Quliyevin rəhbərliyilə 56 namizədlik və bir doktorluq işi müdafiə olunmuşdur. İqtisadçı alim Kiyev, Voronej, Tbilisi və başqa şəhərlərdə də doktorluq və namizədlik dissertasiyalarına opponentlik etmişdir.<ref name=":0" /> === İctimai fəaliyyəti === Tofiq Quliyev SSRİ Ali və orta ixtisas təhsil Nazirliyində iki komissiyanın tədris-metodiki və elmi komissiyalarının 10 il müddətində üzvü olmuşdur. O, bir çox illərdə həmin komissiyalarda Zaqafqaziya Respublikalarının təmsil etmişdir. Habelə Quliyev Beynəlxalq İqtisadçılar İttifaqının (1980–1990), sonralar isə onun İdarə Heyətinin üzvü seçilmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":7" /> Alim SSRİ EA-nın bir sıra iqtisadi komissiyasının üzvü olmuşdur. Moskvada aspiranturada oxuyarkən "''Jurnalistlər evinin''" nəzdində olan 3 aylıq jurnalistlik kursunu bitirmiş, 28 yaşında SSRİ Jurnalistlər İttifaqının üzvü olmuşdur.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref name=":7" /> == Yaradıcılığı == Tofiq Quliyev ədəbi yaradıcılıqla da məşğul olmuş, "''Tofiq Fərid''" imzası ilə şeirlər yazmışdır. "Ədəbiyyatda realizm və modernizm problemləri", "Musiqili incəsənət və böhran" kimi monoqrafiyaların müəllifidir. [[Alim]]in "Türkün türküsü", "Dünyanı dəyişə bilsəydim", "Mən kiməm?" (rus dilində), "Haqqın səsi", "Qəzəllər", "Satirik şeirlər", "Yumoristik və satirik hekayələr" kimi kitabları nəşr olunmuşdur. Xalq şairi [[Nəriman Həsənzadə]] alim haqqında söyləmişdir:<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":8" /> {{cquote|müəllif=|Tofiq Quliyevin şeirlərində etikalılıq prinsipi, insanların mənəvi kamilliyinə doğru təkmilləşməsinin tərbiyəvi meyilləri, onların kreativliyi, harmoniya, insanların sivil davranışları dominantlıq təşkil edir. O, ədəbiyyatda, o cümlədən poeziyada etik və estetik halların bir-birinə qarşı qoyulmasını, bayağılaşdırılmasını, mütləqləşdirilməsini qeyri-normal bir hal hesab edir.}} Tofiq Quliyev "Kimsəsiz oldun, Qarabağ", "Qarabağ marşı", "Qarabağı qaytaraq" "Qəribə-qəribə işlər", "Alçala-alçala ucalanlar", "Lovğa insan", "Qüsurunu bilə-bilə", "Muğamlarda axtar məni", "Yaxşılıq", "Həya", "Ölmək asan, yaşamaq çətin", "Xatirələrlə tək qalmışam", "Dostluğa zəhər qatmazlar", "Taleyinə məni də yaz", "Razı qalmıram özümdən" kimi [[şeir]]lərin müəllifidir.<ref name=":0" /> == Ailəsi == Alimin oğlu Fərid Quliyevin dövlət gəlirləri, vergilər üzrə üç monoqrafiyası, 8 məqaləsi və bir kitabçası çap edilmişdi. Fəriq Quliyev iqtisad elmləri alimlik dərəcəsi aldıqdan sonra ADUY-nin Elmi Şurasının 2002-ci il aprelin 4-ü qərarı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikasında Dövlət gəlirlərinin formalaşması və bölüşdürülməsinin makroiqtisadi problemləri" dissertasiyası üzərində çalışırdı. O, gənc yaşında dünyasını dəyişmişdir.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":6" /><ref name=":8" /> == Mükafatları == * 1992-ci ildə [[Əməkdar elm xadimi]] fəxri adına layiq görülmüşdür. * 2010-cu ildə [["Qızıl qələm" mükafatı]] ilə təltif edilmişdir. * [["Şöhrət" ordeni]]nə layiq görülmüşdür.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} f2ksgxi2mk7v1p64wusxthyenf9igrq 0 587709 6598920 6550502 2022-08-28T12:20:28Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Yaponiyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Ömər Yamaoka |orijinal adı = {{Dil-ja|山岡 光太郎}} |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = Ömər Yamaoka, 1924 |digər adı = |doğum tarixi = 07.03.1880 |doğum yeri = |vəfat tarixi = 23.09.1959 |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = Yapon |atası = [[Mitsuyuki Yamaoka]] (hərbi komandir) |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Ömər Yamaoka''' ({{Dil-ja|オマル山岡}}, əsl adı: ''Kotaro Yamaoka'', {{Dil-ja|山岡 光太郎}}, 7 mart 1880–23 sentyabr 1959); [[İslam]]ı qəbul etmiş yapon hərbçisi. [[Hacı]] ünvanın sahibi. == Hərbi fəaliyyət == [[Rus-yapon müharibəsi]] başlayandan bir il sonra [[Mancuriya]]ya [[Yaponiya İmperator ordusu]] qoşununda göndərilib. Müharibədən sonra Mancuriya, Monqoliya və Koreyada cəsus kimi işləyib. Kokuryukay ("[[Qara əjdaha cəmiyyəti]]") adlı millətçi hərəkatın üzvü olub. Casus tapşırığını bitirib və 1908-ci ildə Yaponiyaya qayıdıb. [[Yaponiya imperiyası|Yapon İmperatorluğu]] [[Rus imperiyası|Rus İmperatorluğuna]] müxalif düşmüş türk və müsəlmanları öz tərəfinə çəkmək işi aparırdı. Bu səbəbdən [[Sıbırlar|sibirtatar]] əsilli molla [[Əbdürrəşid İbrahimov|Əbdürrəşid İbrahim]] yerli tatarlar arasında yapon təbliğatı aparırdı. Uğurlu fəaliyyətinə görə 6-cı səviyyəli Gündoğan Ordeni (Kyokucitsu-şyo) ilə mukafatlandırılıb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə şəxslər]] [[Kateqoriya:Hiroşima prefekturasında doğulanlar]] [[Kateqoriya:1880-ci ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:1959-cu ildə vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:İslamı qəbul edənlər]] [[Kateqoriya:Rus-Yapon müharibəsi iştirakçıları]] [[Kateqoriya:Yaponlar]] [[Kateqoriya:Müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiyada islam]] 0i81ki3ttvnpmpv99exlm5lzha4n6t5 0 589896 6600318 4933571 2022-08-29T05:05:50Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Rəsm əsəri |şəkil = Göyçay bağlarında.jpg |şəkil məlumat = |şəkil miqyası = 250px |adı = Göyçay bağlarında |tam adı = |orijinal adı = |rəssamı = [[Toğrul Nərimanbəyov]] |məktəbi = |ölkə = |şəhər = |tarixi = 1965 |sifarişçi = |üslubu = |janr = |ölçüləri = |material = Kətan, yağlı boya |texnikası = |saxlanıldığı yer = [[Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi]] |vəziyyəti = |saytı = }} '''Göyçay bağlarında ''' — azərbaycanlı rəssam [[Toğrul Nərimanbəyov]]un 1965–1966-cı illərdə çəkdiyi rəsm əsəri.<ref name=":0">{{cite web |url = https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/166851/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190516074032/https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/166851/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2 |archivedate = 16 may 2019 |title = Нариманбеков Тогрул Фарман оглы |author = |date = 1969-1978 |work = |publisher = Большая советская энциклопедия {{dil-az|[[Böyük Sovet Ensiklopediyası]]}} |accessdate = |language = {{dil-ru|}} }}</ref> <ref>{{kitab3 | müəllif = [[Nurəddin Həbibov]], [[Cəmilə Novruzova]] | başlıq = Изобразительное искусство Азербайджанской ССР | link = | cavabdeh = | yer = [[Moskva]] | nəşriyyat = Советский художник | il = 1978 | cild = | səhifə = | səhifələr = 252 | isbn = | doi = | ref = }}<blockquote>{{oq|ru| '''Нариманбеков Тогрул Фарманович''' <br> Родился в 1930 году в Баку. Живописец, театральный художник, монументалист. Народный художник Азербайджанской ССР, лауреат Государственной премии Азербайджанской ССР, лауреат премии Ленинского комсомола Азербайджана. В 1955 году окончил Литовский государственный художественный институт. Участник художественных выставок с 1952 года. <br> Персональные выставки: Баку, 1961, 1965, 1975; Москва, 1967, 1972; Вильнюс, 1972; Волгоград, 1973; Прага, 1965; Вроцлав, Варшава, Сопот, 1973; Львов, 1975. <br> Произведения: живопись — «Спуск с горных пастбищ» (1954), «Рыбаки Балтики» (1955), «Натюрморт. Гранаты» (1957), «Заря над Каспием» (1957), «За светлое будущее» (1959), «На Карадагском промысле» (1959), «Гранаты» (1959), «Счастье» (1961), «Портрет польской девушки» (1961), «Радость» (1963), «Старая чинара» (1964), «Во имя жизни» (1965), «Портрет художника С. Бахлулзаде» (1965), '''«В садах Геокчая» (1965)''', «Девичья башня» (1966), «Мугам» (1966), «На эйлаге» (1966), «На полевом стане» (1967), «Семья художника Э. Рзакулиева» (1967), «Плодородие» (1970).}}</blockquote></ref> == Haqqında == Toğrul Nərimanbəyovun çəkdiyi Göyçay bağlarında rəsm əsərində xalçanın üzərinə sallanmış nar ağacının meyvəli budaqları təsvir olunub. Sağ aşağı küncdə isə vedrə çəkilib. Sonradan bu əsər [[Azərbaycan SSR]] Mədəniyyət Nazirliyinin mülkiyyətinə keçib. Bu şəkildən həm də [[Böyük Sovet Ensiklopediyası]]nda Toğrul Nərimanbəyov haqqında yazılmış məqalədə də illustrasiya kimi istifadə olunub.<ref name=":0" /> Aleksandr Kamenskiy yazır ki, bu rəsm əsəri peyzaj və ya natürmort adlandırıla bilməz çünki burada açıq qeyd olunmuş məkan, təbiət alət dünyasının elementar proporsional əlaqələri yoxdur. O qeyd edir ki, kompozisiya şaquli oxa uyğun olaraq ən azad və qəribə bir şəkildə ayrı ayrı detalları, meyvələri, çiçəkləri, budaqları, səhəngi, xalçanı özündə birləşdirir. Kamenski həm də qeyd edir ki, şəkildə nə birbaşa nə də geri prespektiv yoxdur cisimlər şəklin tam mərkəzində möhkəmlənib və künclərə doğru kiçilir.<ref>{{kitab3 | müəllif = Aleksandr Kamenskiy | başlıq = Романтический монтаж | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Советский художник | il = 1989 | cild = | səhifə = 294 | səhifələr = 334 | isbn = | doi = | ref = }}<blockquote>{{oq|ru| Такая, например, вещь, как «В садах Геокчая» (1966), не может быть названа ни пейзажем, ни натюрмортом. Ведь тут нет ясно обозначенной пространственной среды, начисто отсутствуют обычные связи и пропорциональные взаимоотношения элементов природно-предметного мира. Ориентированная по вертикальной оси композиция самым свободным и причудливым образом сплетает между собой отдельные детали, будь то плоды, цветы, ветки, кувшин, ковёр и т. д. Они ведь размешены не в конкретных и явственных жизненных обстоятельствах, а в области поэтического представления, которое принимается ткать свой красочный ковровый узор как ему угодно. Потому-то масштабы этих деталей, их расположение, сочетание, цветовой строй и т. д., как во сне или в воспоминании, подчиняются только образной логике, а не трезво-прозаическим правилам обыденного. Правда, внутри такого «беззакония» есть свой строгий закон — в работах Нариманбекова никогда не встретишь хаоса: декоративно-композиционные принципы обладают в них своей четкой основой и последовательностью. Но они очень необычны. Так, в упомянутой картине «В садах Геокчая» нет ни прямой, ни обратной перспективы: предметы укрупнены в центре и уменьшаются по бокам. Подобного рода перспективную систему можно иногда встретить в произведениях художников Дальнего Востока, но вряд ли Тогрул сознательно подражал им — скорее всего, это невольное совпадение приёма.}}</blockquote></ref> Yazıçı Lyudmila Bubnova bu rəsm əsəri haqqında yazırdı:<ref>{{kitab3 | müəllif = Lyudmila Bubnova | başlıq = Стрела Голявкина | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Историческая иллюстрация | il = 2008 | cild = | səhifə = 96 | səhifələr = 535 | isbn = | doi = | ref = }}</ref> {{sitat|Və nəhayət "Göyçay bağlarında" — genişlik, cəsarət, böyük bir daxili güclə rəssm yolu ilə danışmaq qabiliyyəti. Və bu güc özünə hər şeyi tabe edirdi, çəkmək istədiyi hər şeyi istəyir bu peyzaj olsun ya da natürmort.}} == Həmçinin bax == * [[Ana (rəsm əsəri)|Ana]] * [[Mahnı (rəsm)|Mahnı]] * [[Muğam (rəsm)|Muğam]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Toğrul Nərimanbəyov}} [[Kateqoriya:Toğrul Nərimanbəyovun rəsm əsərləri]] ojwbx0zhyzxvyx6oemn7r99fwiodqnt 0 590246 6600759 6337782 2022-08-29T08:47:01Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Kitab | Adı = Tanrı illüziyası | Orijinal adı = The God Delusion | Şəkil = | Şəkil ölçüsü = 150px | İmza = | Müəllif = [[Riçard Dokinz]] | Janr = [[Din]], [[Fəlsəfə]], [[Elm]] | Dil = The God Delusion | Orijinalın nəşri = 2 oktyabr 2006 | Tərcüməçi = | Rəssam = | Tərtibat = | Seriya = | Nəşriyyat = [[Qanun Nəşriyyatı]] | Nəşr = 2018 | Səhifə = 300 | Növ = kitab | Tiraj = | Əvvəlki = | Sonrakı = | isbn = ISBN 0-618-68000-4 | Lib = }} '''Tanrı illüziyası''' ([[İngilis dili|ingilis]]. '''''The God Delusion''') —'' [[Britanyalılar|Britanyalı]] məşhur [[Etologiya|etoloq]] [[Riçard Dokinz]]in 2006-cı ildə [[Birləşmiş Krallıq]]da ''The God Delusion'' adı ilə yayınladığı, beynəlxalq səviyyədə ən çox satılanlar siyahısında olmuş kitab. Tanrının mütləq şəkildə var olmadığını, dinin, cəmiyyət və xüsusilə də uşaqlar üzərində zərərli təsirləri olduğunu iddia edən [[fiksiya]] olmayan elmi əhəmiyyətli kitabdır. [[Azərbaycan]]da [[Qanun Nəşriyyatı|Qanun nəşriyyatı]] tərəfindən 2018-ci ildə nəşr olunmuşdur. == Məzmun == Kitab 10 əsas başlıqdan ibarətdir # İçdən inanan bir inancsız # Tanrı fərziyyəsi # Tanrının varlığı üçün göstərilən sübutlar # Nə üçün hardasa dəqiq olaraq tanrı yoxdur? # Dinin mənşəyi # Əxlaqın mənşəyi: Nə üçün yaxşıyıq? # "Yaxşı" kitab və dəyişkən əxlaq anlayışı # Dinin problemi nədir? Nə üçün bu qədər düşmən olmaq lazımdır? # Uşaqlıq, istismar və dindən qaçış # Çox vacib boşluq var? [[Fayl:3.14.08DawkinsSigningByLuigiNovi27.JPG|thumb|Riçard Dokinz məşhur Barnes & Noble kitab evində kitablarını imzalayarkən.]] == Şərhlər == Kitab haqqında edilmiş bəzi şərhlər<ref>Riçard Dokinz — Tanrı illüziyası </ref> ''—'' "''Hamının oxumalı olduğu bir əsərdir''." '''''The Economist''''' ''— "Əyləncəli, olduqca dolğun və görkəmli formada yazılıb. Aldığımız ilk dini təhsildən bu yana başımıza bəla olan boş inanclardan qaynaqlanan bu uydurmalara inandığımız üçün yaxşıca danlanırıq." '''Rod Liddle, Sunday Times''''' ''— "Həyəcanlı və şən kitabdır. Dokinz, güclü aqrumentlərini bütün gücü ilə kükrəyərək gəlir." '''Joan Bakewell, Guardian''''' == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:2006-cı ilin kitabları]] [[Kateqoriya:Fəlsəfə kitabları]] [[Kateqoriya:Dini kitablar]] [[Kateqoriya:Riçard Dokinzin kitabları]] [[Kateqoriya:İngilis dilində kitablar]] [[Kateqoriya:İslamı tənqid edən kitablar]] [[Kateqoriya:Xristianlığı tənqid edən kitablar]] [[Kateqoriya:Antiteizm]] oeremyv7vj6xmg0sc1d6ka86r7v67su 0 590725 6600564 6035864 2022-08-29T06:45:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sannua''' ({{dil-fr|Sannois}}) — [[Fransa]]da [[Kommuna (Fransa)|bələdiyyə]] , region — [[İl-de-Frans]], departament —[[Val-d’Uaz]], rayon — [[Arjantey (rayon)|Arjantey]], kanton — [[Sannua (kanton)|Sannua]]. Əhalisi — {{formatnum:25&nbsp;349}} nəfər (1999)<ref name=dem1>Milli Statistika və İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutunun məlumatları [[INSEE]]</ref>. Bələdiyyə [[Paris]] şəhərinin 15 km şimal-qərb, [[Serji (Val-d’Uaz)|Serji]] bələdiyyənin 16 km cənub- şərqdə yerləşir<ref>fiziki məsafələr bələdiyyələrin koordinatları ilə hesablanamışdır</ref>. == Demoqrafiya == Əhalinin dinamikası ''(Cassini<ref>[http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/6_index.htm http://cassini.ehess.fr/ Population avant le recensement de 1962]</ref> и INSEE<ref>[http://www.insee.fr/fr/ffc/docs_ffc/psdc.htm INSEE: Population depuis le recensement de 1962]</ref>):'' <timeline> Colors= id:lightgrey value:gray(0.8) id:darkgrey value:gray(0.6) id:sfondo value:rgb(1,1,1) id:barra value:rgb(0.9,0.72,0.5) ImageSize = width:600 height:360 PlotArea = left:50 bottom:30 top:20 right:10 DateFormat = x.y Period = from:0 till:30000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:5000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1000 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo BarData= bar:1793 text:1793 bar:1806 text:1806 bar:1821 text:1821 bar:1831 text:1831 bar:1841 text:1841 bar:1851 text:1851 bar:1861 text:1861 bar:1872 text:1872 bar:1881 text:1881 bar:1891 text:1891 bar:1901 text:1901 bar:1911 text:1911 bar:1921 text:1921 bar:1931 text:1931 bar:1946 text:1946 bar:1954 text:1954 bar:1968 text:1968 bar:1982 text:1982 bar:1990 text:1990 bar:1999 text:1999 PlotData= color:barra width:15 align:left bar:1793 from:0 till:1624 bar:1806 from:0 till:1734 bar:1821 from:0 till:1495 bar:1831 from:0 till:1622 bar:1841 from:0 till:1603 bar:1851 from:0 till:1547 bar:1861 from:0 till:2041 bar:1872 from:0 till:2489 bar:1881 from:0 till:3175 bar:1891 from:0 till:3857 bar:1901 from:0 till:4905 bar:1911 from:0 till:6249 bar:1921 from:0 till:7506 bar:1931 from:0 till:11757 bar:1946 from:0 till:12368 bar:1954 from:0 till:13644 bar:1968 from:0 till:19060 bar:1982 from:0 till:21665 bar:1990 from:0 till:25229 bar:1999 from:0 till:25349 </timeline> == Qalereya == <gallery perrow="6"> Fayl:Sannois - Hôtel de ville.jpg Fayl:Sannois-Rue d'Eaubonne et la Gare.jpg Fayl:Sannois - Centre Cyrano de Bergerac.jpg Fayl:Sannois - Gare SNCF2.jpg Fayl:Sannois - Moulin.jpg </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://sdhaa.free.fr/ Sannua bələdiyyəsinin tarixi] {{Val-d’Uaz departamentinin kommunaları}} azimysat3e9isz5kr7rw6zs4wfw7bye 0 591791 6601156 6006278 2022-08-29T11:45:35Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı |piktoqram = |adı = [[Fayl:Swimming pictogram.svg|20x20px]] Hüseyin Emre Sakçı [[Fayl:Swimming pictogram.svg|20x20px]] |orijinal adı = |doğum adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tam adı = Hüseyin Emre Sakçı |ləqəbi = |milliyyəti = |doğum tarixi = 15.11.1997 |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |boyu = 203 sm |çəkisi = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Türkiyə}} [[Türkiyə]] |idman növü = [[Fayl:Swimming pictogram.svg|20x20px]] Üzgüçülük |idman dərəcəsi = |ağırlıq dərəcəsi = |məşqçisi = |komandası = |bacarıqları = |hərbi rütbəsi = |təhsili = |ixtisası = |karyera illəri = |medalları = {{Turnir |[[Aralıq dənizi Oyunları]]}} {{Bürüncmedal |[[2018 Aralıq dənizi Oyunları|2018 Tarraqona]]|4x100 m sərbəst}} {{Bürüncmedal |[[2018 Aralıq dənizi Oyunları|2018 Tarraqona]]|4x100 m estafet}} |saytı = |vikianbar = |yeniləmə = 30 may 2019 }} '''Hüseyin Emre Sakçı''' ({{comment|d.|doğum}} 15 noyabr 1997) — [[Türkiyə]]li üzgüçü. Hüseyin Emre Sakçı [[Türkiyə]]ni 2017-ci ildə [[2017 Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatı|XXXVII Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatı]]nda təmsil etdi. == Karyerası == Hüseyin Emre Sakçı birinci dəfə Dünya Çempionatına 2017-ci ildə qatıldı. O, [[Budapeşt]]də baş tutan [[2017 Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatı|XXXVII Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatı]]nda kişilər 100 m sərbəst stildə, təsnifat mərhələsində iştirak etdi. 50.01 saniyəlik nəticəsi ilə 119 üzgüçü arasında 48-ci oldu və yarımfinala vəsiqə qazana bilmədi.<ref>{{cite web |url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000111010A0101EC01FFFFFFFFFFFF01|title=Swimming: Men's 100m Freestyle Heats Results|date=26 July 2017|publisher=Omega Timing|work=FINA}}</ref><ref name="Budapest">{{cite web |url=https://fina-budapest2017.com/en/home |title=2017 World Aquatics Championships > Search via Athletes |date=26 July 2017 |work=Budapest 2017 |access-date=30 May 2019 |archive-date=2 August 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190802184504/https://fina-budapest2017.com/en/home |url-status=dead }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:2017 Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatında iştirakçılar]] n8qavlyccer47hszba6ph5ev37h2par 0 591983 6600931 5528824 2022-08-29T09:45:50Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Anya Şovaqoviç-Despot |orijinal adı = {{dil-hr|Anja Šovagović-Despot}} |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Anya Şovaqoviç-Despot''' (tam adı: ''Anya Şovaqoviç-Despot'', {{dil-hr|Anja Šovagović-Despot}}; {{DVTY}}) — [[Xorvatiya]] kino və teatr [[aktrisa]]sı.<ref>{{cite news|url=http://www.story.hr/anja-sovagovic-despot-danas-ni-za-cim-ne-zalimo-65444 |title=Anja Šovagović Despot: danas ni za čim ne žalimo |last=|first= |date=1 July 2011 |work=Story.hr |language=Croatian |accessdate=31 July 2016}}</ref> == Həyatı və fəaliyyəti == Anya Şovaqoviç [[Xorvatiya]]nın ən hörmət edilən aktyorlarından biri olan Fabiyan Şovaqoviçin və Maya Blaşkovun ailəsində dünyaya göz açmışdır. Kiçik qardaşı [[Filip Şovaqoviç]] kimi Anya da aktorluq fəaliyyəti ilə hələ kiçik yaşlarından məşğul olmağa başlamışdır. Orta məktəbi başa vurduqdan sonra [[Zaqreb]]dəki [[Dramatik İncəsənət Akademiyası]]na daxil olur. Burada teatr rejissoru Kreşimir Dolençiç ilə birgə 1981-ci ildə "Lift" teatr qrupunun əsasını qoyur. İki il sonra Zlatko Vitezlə əməkdaşlıq etməyə başlayır və onun "Histrion" teatr şirkətinə qoşulur. 1986-cı ildən Qavella Dram Teatrında fəaliyyət göstərir. Şovaqoviç Xorvatiya aktyoru Draqan Despotla evlidir.<ref>{{cite news|url=http://www.24sata.hr/show/brak-nakon-svega-cetiri-dana-ljubavi-traje-vise-od-27-godina-334241 |title=Brak im nakon tek četiri dana ljubavi traje više od 27 godina|last=Bobanović |first=Paula |date=27 September 2013 |work=[[24sata (Croatia)|24 sata]] |language=Croatian |accessdate=31 July 2016}}</ref> Onların iki övladı var. Anya Şovaqoviç-Despot [[Xorvatiya Demokratik İttifaqı]]nı dəstəkləyir.<ref>{{cite news|url=http://www.telegram.hr/politika-kriminal/50-umjetnika-i-kulturnjaka-dalo-podrsku-hdz-u-evo-tko-se-sve-nalazi-na-popisu/ |title=50 umjetnika i kulturnjaka dalo podršku HDZ-u, evo tko se sve nalazi na popisu|last=|first= |date=3 November 2015 |work=Telegram.hr |language=Croatian |accessdate=31 July 2016}}</ref> == Filmoqrafiya == * ''Stela'' (1990) * ''Yavaş təslim'' (2001) * ''Xəttin altında'' (2003) * ''İvanın qeyd etdikləri'' (2005) * ''Şüşə arxasında'' (2008) * ''Kotlovina'' (2011) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{imdb name|id=0816298}} erdf1ww5to7belpm2dpt6wii0sddkcd 0 594107 6599945 6588114 2022-08-28T20:14:44Z 194.135.153.241 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Vilayət Eyvazov |şəkil = Vilayət Eyvazov.jpeg |titul = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili i̇şlər naziri]] |bayraq = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 20 iyun 2019 |dövr son = |sələfi = [[Ramil Usubov]] |titul_2 = Azərbaycanın Hərbi Komendantı |bayraq_2 = Emblem of Azerbaijan (simmetric).svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 27 sentyabr 2020 |dövr son_2 = 12 dekabr 2020 |rütbəsi = {{General-polkovnik/Azərbaycan}} |titul_3 = Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər nazirinin birinci müavini |bayraq_3 = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 11 mart 2016 |dövr son_3 = 20 iyun 2019 |mükafatları = {{"Zəfər" ordeni|2020}} {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2002}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2018}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2014}} {{"İgidliyə görə" medalı|2008}} {{"Daxili işlər orqanlarında qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Daxili işlər orqanlarında qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}} {{"Daxili işlər orqanlarında qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}} |vikianbar = }} '''Vilayət Süleyman oğlu Eyvazov''' ({{DVTY}}) — Azərbaycanın hərbi və siyasi xadimi, [[general-polkovnik]], [[Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri]] (2019-cu ildən), [[Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirinin birinci müavini]] (2016-2019). == Həyatı == Vilayət Eyvazov 28 iyun 1968-ci ildə [[Culfa rayonu]]nun [[Əbrəqunus|Əbrəqunis]] kəndində anadan olmuşdur. 2000-ci ildə [[Daxili İşlər Nazirliyi]]nin Polis Akademiyasını fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Ailəlidir, üç övladı var. == Fəaliyyəti == Vilayət Eyvazov 1994-cü ilin noyabr ayında daxili işlər orqanlarında polis nəfəri kimi fəaliyyətə başlamış, cinayət axtarışı qurumlarında müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmişdir. Ardınca [[Daxili İşlər Nazirliyi]]nin Cinayət Axtarış Baş İdarəsində şöbə rəisinin müavini, 2001–2005-ci illər ərzində Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə Baş İdarəsinin rəis müavini və rəisi vəzifələrində çalışmışdır. [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 2004-cü il tarixli 293 nömrəli Sərəncamı ilə polis general-mayoru rütbəsi almış, 2005-ci ildə Daxili İşlər nazirinin müavini təyin olunmuşdur. 2006-cı il tarixli 1546 nömrəli Sərəncamı ilə polis general-leytenantı ali xüsusi rütbəsi, 2019-cu il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı ilə [[general-polkovnik]] ali hərbi rütbəsi verilmişdir.<ref>[https://report.az/person/eyvazov-vilay%C9%99t/ Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri]</ref> Vilayət Eyvazov 20 iyun 2019-cu ildə [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirinin birinci müavini vəzifəsindən azad edilmiş<ref>{{cite web |url =https://president.az/articles/33605 |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190620155639/https://president.az/articles/33605 |archivedate = 2019-06-16 |title =V.S.Eyvazovun Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirinin birinci müavini vəzifəsindən azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 iyun 2019-cu il tarixli Sərəncamı |author = |date =2019-06-20 |publisher =[[president.az]] |accessdate = 2019-06-20 |language = }}</ref> və həmin tarixdə Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri təyin edilmişdir.<ref>{{cite web |url =https://president.az/articles/33606 |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190620160040/https://president.az/articles/33606 |archivedate = 2019-06-16 |title =V.S.Eyvazovun Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 iyun 2019-cu il tarixli Sərəncamı |author = |date =2019-06-20 |publisher =[[president.az]] |accessdate = 2019-06-20 |language = }}</ref> == Təltifləri == * [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] (2002) * [["İgidliyə görə" medalı]] (2008) * [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] (2014) * [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] (2018) * [["Zəfər" ordeni]] (2020) == Həmçinin bax == * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:General-polkovniklər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] qbnjnyk87ghxard4xvhi90hg2urv2yi 6599958 6599945 2022-08-28T20:19:33Z Burocan 197349 [[User:194.135.153.241|194.135.153.241]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Vilayət Eyvazov |şəkil = Vilayət Eyvazov.jpeg |titul = [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili i̇şlər naziri]] |bayraq = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 20 iyun 2019 |dövr son = |sələfi = [[Ramil Usubov]] |titul_2 = Azərbaycanın Hərbi Komendantı |bayraq_2 = Emblem of Azerbaijan (simmetric).svg |bayraq2_2 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 27 sentyabr 2020 |dövr son_2 = 12 dekabr 2020 |rütbəsi = {{General-polkovnik/Azərbaycan}} |titul_3 = Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər nazirinin birinci müavini |bayraq_3 = Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi logo.svg |bayraq2_3 = Flag of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 11 mart 2016 |dövr son_3 = 20 iyun 2019 |mükafatları = {{"Zəfər" ordeni|2020}} {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2002}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2018}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2014}} {{"İgidliyə görə" medalı|2008}} {{"Daxili işlər orqanlarında qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Daxili işlər orqanlarında qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}} {{"Daxili işlər orqanlarında qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}} |vikianbar = }} '''Vilayət Süleyman oğlu Eyvazov''' ({{DVTY}}) — Azərbaycanın hərbi və siyasi xadimi, [[general-polkovnik]], [[Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri]] (2019-cu ildən), [[Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi|Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirinin birinci müavini]] (2016-2019). == Həyatı == Vilayət Eyvazov 28 iyun 1968-ci ildə [[Culfa rayonu]]nun [[Əbrəqunus|Əbrəqunis]] kəndində anadan olmuşdur. 2000-ci ildə [[Daxili İşlər Nazirliyi]]nin Polis Akademiyasını fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Silahlı Qüvvələrin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmət keçmişdir. Ailəlidir, üç övladı var. == Fəaliyyəti == Vilayət Eyvazov 1994-cü ilin noyabr ayında daxili işlər orqanlarında polis nəfəri kimi fəaliyyətə başlamış, cinayət axtarışı qurumlarında müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmişdir. Ardınca [[Daxili İşlər Nazirliyi]]nin Cinayət Axtarış Baş İdarəsində şöbə rəisinin müavini, 2001–2005-ci illər ərzində Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə Baş İdarəsinin rəis müavini və rəisi vəzifələrində çalışmışdır. [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 2004-cü il tarixli 293 nömrəli Sərəncamı ilə polis general-mayoru rütbəsi almış, 2005-ci ildə Daxili İşlər nazirinin müavini təyin olunmuşdur. 2006-cı il tarixli 1546 nömrəli Sərəncamı ilə polis general-leytenantı ali xüsusi rütbəsi, 2019-cu il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamı ilə [[general-polkovnik]] ali hərbi rütbəsi verilmişdir.<ref>[https://report.az/person/eyvazov-vilay%C9%99t/ Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri]</ref> Vilayət Eyvazov 20 iyun 2019-cu ildə [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirinin birinci müavini vəzifəsindən azad edilmiş<ref>{{cite web |url =https://president.az/articles/33605 |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190620155639/https://president.az/articles/33605 |archivedate = 2019-06-16 |title =V.S.Eyvazovun Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirinin birinci müavini vəzifəsindən azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 iyun 2019-cu il tarixli Sərəncamı |author = |date =2019-06-20 |publisher =[[president.az]] |accessdate = 2019-06-20 |language = }}</ref> və həmin tarixdə Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri təyin edilmişdir.<ref>{{cite web |url =https://president.az/articles/33606 |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190620160040/https://president.az/articles/33606 |archivedate = 2019-06-16 |title =V.S.Eyvazovun Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 iyun 2019-cu il tarixli Sərəncamı |author = |date =2019-06-20 |publisher =[[president.az]] |accessdate = 2019-06-20 |language = }}</ref> == Təltifləri == * [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] (2002) * [["İgidliyə görə" medalı]] (2008) * [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] (2014) * [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] (2018) * [["Zəfər" ordeni]] (2020) == Həmçinin bax == * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycanın daxili işlər nazirləri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının daxili işlər nazirləri]] [[Kateqoriya:General-polkovniklər]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]] 39ovu6eb6cf2vma78nb5nba7p84y1o5 0 594331 6600749 5021088 2022-08-29T08:43:11Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''L’Ay-le-Roz''' ({{dil-fr|L'Haÿ-les-Roses}} {{IPA|[la.j le ʁoz]}}) — [[İl-de-Frans]] regionunun [[Val-de-Marn]] departamentində yerləşən kommuna. == Tarixi == L’Ay-le-Roz şərqində, Neolitik ilə əlaqəli qədim sahələr aşkar edilmişdir. Kommunanın cənub-qərbində 1900-cü illərin əvvəllərində arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan Roman su anbarlarının xarabalıqları var. L’Ay-le-Roz ilk sözü 798-ci ili əhatə edir – Latın adına Layakum adı altında bir məskunlaşma məskəni {{dil-fr|Charlemagne}} nizamnaməsində Paris kilsəsinin əmlakı arasında qeyd olunur. Daha sonra orta əsr sənədlərində Layakum və ya Lagiacum (Lagiacum) adları ilə dəfələrlə qeyd edilir, tədqiqatçıların fikrincə, adı altında toponimin etimologiyası – Roma adı Lagius ilə müəyyən bir şəxs deməkdir. Vaxt keçdikcə, adı tədricən FR-a çevrilir. Lay və daha sonra L'Haÿ. == Qardaşlaşmış şəhərlər == * {{bayraq|Almaniya}} [[Bad-Xersfeld]] * {{bayraq|Şimali İrlandiya}} [[Oma (şəhər)|Oma]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Val-de-Marn departamentinin kommunaları]] qtqdxaghydkys1dxdlnw3pej59rih0p 0 596840 6600015 6542677 2022-08-28T20:57:02Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 wikitext text/x-wiki {{mənbə azlığı}} {{Alim |adı = Fikrət Abdullayev |orijinal adı = Fikrət İlyas oğlu Abdullayev |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 300px |şəklin izahı = |piktoqram = |doğum tarixi = 1943 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = [[2006]] |vəfat yeri = [[Meksika]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[Bakı]] |vətəndaşlığı = {{USSR}}<br />{{AZE}} |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = Kimya-biologiya |elmi dərəcəsi = Ali, [[Elmlər doktoru]] |elmi adı = [[Professor]] |iş yeri = |alma-mater = |təhsili = [[Azərbaycan Dövlət Universiteti]] |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Fikrət İlyas oğlu Abdullayev''' — Alim, biologiya elmləri doktoru, [[professor]], [[Meksika]]nın "Eksperimental onkologiya laboratoriyasının" rəhbəri, Meksika Elmlər Akademiyasının akademiki (2000). == Həyatı və elmi fəaliyyəti == [[1943]]-cü ildə [[Bakı]] şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Əslən [[Qazax rayonu]]ndandır. [[1965]]-ci ildə [[Azərbaycan Dövlət Universiteti]]nin (indiki BDU) kimya fakültəsini bitirdikdən sonra Elmlər Akademiyasında əmək fəaliyyətinə başlamışıdr. [[1970]]-ci ildə namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. [[1973]]-cü ildə [[Moskva]] şəhərinə ezam olunub və 5 il [[Rusiya]] Elmlər Akademiyasının Molekulyar Biologiya İnstitutunda çalışmışdır. Vətənə qayıtdıqdan sonra Elmlər akademiyasının Fizika, daha sonra isə Botanika institutunda genomin biokimyası laboratoriyasına rəhbərlik etmişdir. [[1978]]-ci ildə [[İsveçrə]]nin Stokholm Universitetinə göndərilmişdir. [[1982]]-ci ildən [[1983]]-cü ilədək [[Almaniya]]nın Münhen Universitetinin Biokimya İnstitutunda elmi fəaliyyətini davam etdirmişdir. [[1989]]-cu ildə [[Ukrayna]] Elmlər Akademiyasının Biokimya İnstitutunda dissertasiya müdafiə edərək biologiya elmləri doktoru elmi adını almışdır. [[1990]]-cı ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]na ezam olunub. [[1994]]-cü ilə qədər Nyu-Cersi ştatının Retger Universitetində çalışıb. Burada prof. Cerand Frenkelin laboratoriyasında birgə tədqiqatlar apanb. Onun ABŞ alimləri ilə birgə nüfuzlu beynəlxalq elmi jurnallarda 5 məqaləsi dərc olunub. [[1994]]-cü ildə ABŞ-dan Bakıya qayıdaraq öz tədqiqatlarını genotip biokimyası laboratoriyasında davam etdirmişdir. [[1995]]-ci ildə [[Meksika]] nın Elm və texnika Nazirliyinin dəvəti ilə işləmək üçün bu ölkəyə göndərilmişdir. Ömrünün axırına qədər orada işləmişdir. [[Meksika]]nın Keretar Universitetində yerli alimlərlə birgə tədqiqatlar aparmışdır. Fikrət Abdullayev [[1997]]-ci ildə "Eksperimental onkologiya laboratoriyasına" rəhbər təyin olunmuşdur. Xərçəng əleyhinə təbii və sintetik pereparatların axtarışı və öyrənilmesi istiqamətində elmi tədqiqatlar aparmış, bunların nəticələri [[ABŞ]], [[Meksika]], [[Çin]] və [[Hindistan]]da müxtəlif kitablarda nəşr olunmuşdur. [[2000]]-ci ildə Meksika Elmlər Akademiyasının akademiki seçilmişdir. 100-dən çox elmi əsərin, bir neçə monoqrafiya və ixtiranın müəllifidir. Bir çox beynəlxalq akademiya, cəmiyyət və assosiasiyaların üzvü olmuşdur. [[2006]]-cı ildə [[Meksika]]da vəfat etmiş, [[Bakı]]da dəfn olunmuşdur. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * Salatın Əhmədli, Rövşən Babanlı. "Qazax mahalının alimləri" (ensiklopedik məlumat). "Günəş" nəşriyyatı. Bakı. 2017. 512 səh. [[Kateqoriya:1943-cü ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə alimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan bioloqları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı bioloqlar]] [[Kateqoriya:Professorlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]] [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] 3x9z08m43bys6usittu8lotkojwlmjx 2 599676 6599328 6598687 2022-08-28T14:32:56Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki '''Azərbaycandakı qadınlar''' [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasında]] yaşayan və ya Azərbaycandan olan qadınlardır. Azərbaycanda qadınlar ilk dəfə səsvermə hüququnu <u>1918-ci ildə yaradılmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə ölkə ərazisində yaşayan bütün xalqların və hər iki cinsin bərabər seçki hüququ qanunla təsbit edilirdi. Bununla da, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçki hüququ verən ilk ölkə oldu.</u> == Məşğulluq == fe9ywx6jtugjwzeekqalfc2tf6zizwg 6599342 6599328 2022-08-28T14:33:47Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki '''Azərbaycandakı qadınlar''' [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasında]] yaşayan və ya Azərbaycandan olan qadınlardır. Azərbaycanda qadınlar ilk dəfə səsvermə hüququnu <u>1918-ci ildə yaradılmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə ölkə ərazisində yaşayan bütün xalqların və hər iki cinsin bərabər seçki hüququ qanunla təsbit edilirdi. Bununla da, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçki hüququ verən ilk ölkə oldu.</u> == Tarix == == Məşğulluq == lsy02kraq9g0gdb6u5qw3i9luu44s09 6599390 6599342 2022-08-28T14:40:06Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki '''Azərbaycandakı qadınlar''' [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasında]] yaşayan və ya Azərbaycandan olan qadınlardır. Azərbaycanda qadınlar ilk dəfə səsvermə hüququnu <u>1918-ci ildə yaradılmış [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə ölkə ərazisində yaşayan bütün xalqların və hər iki cinsin bərabər seçki hüququ qanunla təsbit edilirdi. Bununla da, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçki hüququ verən ilk ölkə oldu.</u> == Tarix == == Hüquqlar == == Siyasət == == Cinayət == == Təhsil == == Məşğulluq == == Ailə və evlilik == 00kfw2fq7t9611yoh2vmt2anzqa4ter 0 600976 6599171 6279399 2022-08-28T14:11:13Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rusiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Uzbek Abdurauf Fitrat stamp.jpg|thumb|[[Əbdürrauf Fitrət]]]] ''Gənc Buxarılılar'' ( {{lang-uz|Yosh buxoroliklar}} ) və ya ''Mladobraxianlar''- 1909-cu ildə ildə [[Buxara]]<nowiki/>da qurulan gizli cəmiyyət və islahatçı, [[İslam]]<nowiki/>ı qərb elmi əsasında modernləşdirməyi məqsəd kimi qəbul edən [[Cədidizm]] hərəkatının bir hissəsi.<ref name="Фархад Касымов, Баходир Эргашев Бухарская революция">[http://saint-juste.narod.ru/Srazia.html Фархад Касымов, Баходир Эргашев Бухарская революция]</ref><ref name="Файзулла Ходжаев История революции в Бухаре">Файзулла Ходжаев [http://saint-juste.narod.ru/Khodzhaev.html История революции в Бухаре]</ref> == Haqqında == Öz adlarını [[Gənc türklər]]dən təsirlənərək qəbul edən Gənc buxaralılar ideologiyalarını güclü inqilab hissləri ilə qarışdırmışdılar. 1918-ci ilin mart ayında onlar [[Daşkənd Sovetliyi]]nin yardımı ilə [[Buxara]]da hakimiyyəti ələ almağa çalışdılar. Lakin sonda [[Əmir Məhəmməd Alim xan]] tərəfindən məğlub edilərək [[Daşkənd]]ə qaçmağa məcbur oldular. onlar [[Buxara]]ya birdə 1920-ci ilin may ayında geri dönə bildilər: [[Qırmızı Ordu|Qızıl Ordu]] Buxaranı ələ keçirdi və Gənc Buxaralılar şəhərə geri döndülər. Onlar burada [[Buxara Xalq Sovet Respublikası]]nın ilk hökumətini təşkil etdilər. Gənc buxaralıların əksəriyyəti 1923-cü ildə [[Özbəkistan Kommunist Partiyası]]na qoşuldular. Onlar ölkədəki hakim mövqelərini [[Böyük təmizləmə]] zamanı [[repressiya]]ya məruz qalana qədər saxlaya bilmişdilər. [[Gənc xivəlilər]] və Gənc buxaralılar [[Şərqi Türküstan İslam Cümhuriyyəti]]ni yaradanların ilham mənbəyi olmuşdurlar.<ref>{{cite journal |last=Tursun |first=Nabijan |last2= |first2= |date=December 2014 |title=The influence of intellectuals of the first half of the 20th century on Uyghur politics |url=http://uyghur-studies.com/publications/the-influence-of-intellectuals-of-the-first-half-of-the-20th-century-on-uyghur-politics/ |journal=Uyghur Initiative Papers |publisher=Central Asia Program |volume= |issue=11 |pages=2–3 |doi= |access-date= |archive-date=2016-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161012151439/http://uyghur-studies.com/publications/the-influence-of-intellectuals-of-the-first-half-of-the-20th-century-on-uyghur-politics/ |url-status=dead }}</ref> == Tanınmış üzvləri == * [[Əbdürrauf Fitrət]]<ref>{{cite web|title=Uzbek literature|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/621057/Uzbek-literature/279702/The-tsarist-colonial-period#ref1015069|website=Encyclopædia Britannica Online|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=5 September 2014}}</ref><ref>{{cite web|title=Feṭrat, ʿAbd-al-Raʾūf Boḵārī|url=http://www.iranicaonline.org/articles/fetrat-abd-al-rauf-bokari|publisher=Encyclopædia Iranica|accessdate=5 September 2014}}</ref> * [[Əbdülqədir Muxitdinov]] * [[Feyzullah Xocayev]] (Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası Xalq Komissarları Sovetinin Prezidenti - 17 fevral 1925 - 17 iyun 1937)<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,759286,00.html “Lined With Despair”] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130721033608/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,759286,00.html |date=2013-07-21 }}, ''TIME Magazine'', March 14, 1938</ref> * [[Akmal İkramoviç İkramov]] ( Özbəkistan Kommunist Partiyasının ilk baş katibi - dekabr 1929 - 21 sentyabr 1937)<ref>{{cite book |title=The Rebirth of Uzbekistan: Politics, Economy, and Society in the Post-Soviet Era |first=Resul |last=Yalcin |publisher=Garnet & Ithaca Press |year=2002 |pages=36–38, 163–164 }}</ref> * [[Mahmud Behbudi]] * [[Münəvvər Kari]] == Həmçinin bax == * [[Cədidizm]] * [[Gənc türklər]] * [[Buxara]] * [[Özbəkistan]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Özbəkistan inqilabçıları]] [[Kateqoriya:Özbəkistan tarixi]] [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] [[Kateqoriya:Buxara]] tw6otg98wd6fitek2ze2uwbt6indno6 0 602256 6599995 5963984 2022-08-28T20:50:28Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Dövlət xadimi}} '''Vitali Vorotnikov''' ({{dil-ru|Воротников, Виталий Иванович}}; d.22 yanvar 1926; [[Voronej]] — ö.19 fevral 2012; [[Moskva]]) — dövlət xadimi, [[RSFSR]] Nazirlər Sovetinin sədri (1983–1988), [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası MK]] Komitəsinin üzvü (1983–1990), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1986). == Həyatı == V. Vitali 22 yanvar 1926-cı ildə Voronejdə doğulub. Voronej məktəbi bitirdikdən sonra 1940-cı ildə Voronej Aviasiya Kollecinin mühəndislik şöbəsinə daxil oldu, lakin 1942-ci ilin fevral ayında emalatxanada çilingər köməkçisi kimi F. E. Dzerjinsky adına Voronej Buxar Mühərrik Təmiri Zavodunda işə düzəldi. Voronejin işğalından əvvəl 1942-ci ilin yayında əvvəlcə Krasnıy Liman kəndinə gedib burada kolkozda işlədi, həmin ilin sentyabrında qaçqınların qatarı ilə birlikdə əsasən 18 saylı Voronej Aviasiya Zavodunun işçilərinin ailələri Vitali Vorotnikov Bezymyanka rayonuna (Kuybyshev) evakuasiya edildi, payızda isə zavodun özü köçürüldü. 1942-ci ilin oktyabrında 18 nömrəli Kuibışev Zavodunun 1 nömrəli mexaniki emalatxanasının Texniki Nəzarət şöbəsinə (OTK) nəzarətçi təyin edildi, daha sonra 20 nömrəli əsas alət emalatxanasının qrupuna verildi. 1947-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzv olmuşdur. 1948-ci ildə 34 nömrəli mexaniki emalatxanada texnoloji tənzimləmə bürosunun müdiri təyin edildi. Elə həmin il 1954-cü ildə bitirdiyi Kuibışev Aviasiya İnstitutunun təyyarə mühəndisliyi şöbəsinin axşam şöbəsinə daxil oldu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 13abvvkfbd4gi4660hvrts2n1stt38m 0 602464 6600398 6034115 2022-08-29T05:35:56Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |orijinal_adı = {{Dil-en|Carlsbad}} |regionun növü = ABŞ ştatları{{!}}Ştat |region = [[Kaliforniya]] |cədvəldə region = Kaliforniya |rayonun növü = Qraflıq (ABŞ){{!}}Qraflıq |rayon = [[San-Dieqo qraflığı]] |cədvəldə rayon = San-Dieqo |quru sahəsi = 397.74 km² |su sahəsi = 3.57 km² <br> 3.55% |iqlimi = [[Aralıq dənizi iqlimi|Aralıq dənizi]] |rəsmi dili = ingilis dili }} '''Karlsbad''' ({{Dil-en|Carlsbad}}) — [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın [[Kaliforniya|Kaliforniya ştatı]]nın [[San-Dieqo qraflığı (Kaliforniya)|San-Dieqo qraflığı]]nda şəhər. Karlsbad [[San-Dieqo|San-Dieqo şəhəri]]ndən {{convert|140|km|mi}} uzaqlıqdadır. Karlsbad populyar bir turistik məkandır. Şəhərin 2014-cü ildəki təxmini əhalisi 112.299 nəfərdir.<ref name=est2014>{{Cite web |url=http://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/PEP/2014/PEPANNRSIP.US12A |title=American FactFinder - Results |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016075003/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?src=bkmk |archivedate=October 16, 2015 |website=factfinder.census.gov |publisher=[[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu]] |accessdate=September 14, 2019 |language=en }}</ref> Sakinlərinin orta gəliri 105.000 [[ABŞ dolları]]na yaxın olan Karlsbad Kaliforniya ştatının ən zəngin beşinci şəhəridir.<ref>{{Cite web |title=California Is Home To 15 Of 20 Wealthiest Cities Nationwide, Site Finds |url=http://losangeles.cbslocal.com/2016/05/24/california-is-home-to-15-of-20-wealthiest-cities-nationwide-site-finds/ |website=losangeles.cbslocal.com |publisher=CBC Los Angeles |archivedate=February 17, 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180217170020/http://losangeles.cbslocal.com/2016/05/24/california-is-home-to-15-of-20-wealthiest-cities-nationwide-site-finds/ |date=May 24, 2016 |language=en }}</ref> == Coğrafiya == [[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu]]nun verdiyi məlumata görə, şəhərin ümumi ərazisi 101.6 km²-dir. Bunun 98 km²si quru, 3.6 km²-i isə su sahəsidir. Şəhər ərazisində üç [[laqun]] və bir göl yerləşir.<ref>{{cite web |url=http://www.census.gov/geo/www/gazetteer/files/Gaz_places_national.txt |title=Places |website=2010 Census Gazetteer Files |publisher=[[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu]] |accessdate=September 14, 2019 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68hmXDfkx?url=http://www.census.gov/geo/www/gazetteer/files/Gaz_places_national.txt |archivedate=June 26, 2012 |language=en }}</ref> === İqlim === Karlsbad şəhərinin iqlimi [[subtropik]], tipi isə [[Aralıq dənizi iqlimi|Aralıq dənizi]]dir. {{Şəhərin iqlimi | Şəhər_yiyəlik= Karlsbad | Mənbə = The Weather Channel<ref>{{Cite web |url=http://www.weather.com/weather/wxclimatology/monthly/USCA0182 |title=Monthly Averages for Carlsbad, CA |website=weather.com |publisher=The Weather Channel |language=en |accessdate=September 14, 2019 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6COwotxll?url=http://www.weather.com/weather/wxclimatology/monthly/USCA0182 |archivedate=November 24, 2012 }}</ref> | Yan_maks_orta =17.78 | Fev_maks_orta =17.78 | Mar_maks_orta =17.78 | Apr_maks_orta =18.33 | May_maks_orta =18.89 | İyn_maks_orta =20.56 | İyl_maks_orta =22.22 | Avq_maks_orta =23.33 | Sen_maks_orta =22.78 | Okt_maks_orta =21.67 | Noy_maks_orta =20 | Dek_maks_orta =18.33 | İl_maks_orta =19.94 | Yan_min_orta =7.22 | Fev_min_orta =8.33 | Mar_min_orta =8.89 | Apr_min_orta =10.56 | May_min_orta =13.33 | İyn_min_orta =15.56 | İyl_min_orta =17.22 | Avq_min_orta =17.78 | Sen_min_orta =16.11 | Okt_min_orta =13.33 | Noy_min_orta =9.44 | Dek_min_orta =7.22 | İl_min_orta =12.11 | Yan_orta_yağ =61.5 | Fev_orta_yağ =56.6 | Mar_orta_yağ =53.6 | Apr_orta_yağ =23.4 | May_orta_yağ =5.8 | İyn_orta_yağ =2.5 | İyl_orta_yağ =3.3 | Avq_orta_yağ =7.4 | Sen_orta_yağ =6.1 | Okt_orta_yağ =10.9 | Noy_orta_yağ =23.4 | Dek_orta_yağ =34.0 | İl_orta_yağ =282.7 }} == Əhali == {| class="standard" style="float:right; margin-left:2em; font-size: 11px; text-align: center" ! İl ! Əhali ! Artış |- ! 1950 | 4.383 | — |- ! 1960 | 93.253 | {{artış}} 111.1 % |- ! 1970 | 14.944 | {{artış}} 61.5 % |- ! 1980 | 35.490 | {{artış}} 137.35 % |- ! 1990 | 63.126 | {{artış}} 77.39 % |- ! 2000 | 78.247 | {{artış}} 24 % |- ! 2010 | 105.328 |{{artış}} 34.36 % |} [[ABŞ əhalisinin siyahıyaalınması (2010)|2010-cu ildə keçirilən əhalinin siyahıyalması]]na görə, şəhərin ümumi əhalsii 105.328 nəfər idi.<ref name="cens">{{cite web |url=http://quickfacts.census.gov/qfd/states/06/0611194.html |title=Carlsbad (city), California |website=quickfacts.census.gov |publisher=[[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu]] |language=en |accessdate=September 14, 2019 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6COwpVsK2?url=http://quickfacts.census.gov/qfd/states/06/0611194.html |archivedate=November 24, 2012 }}{{Dead link}}</ref> Şəhər əhalisinin irqi paylanması: * [[Ağdərililər|Ağdərili]] – 74,9% * [[Afroamerikalılar|Afroamerikalı]] – 1,3% * [[Hindilər|Yerli]] – 0,5% * [[Asiyalılar|Asiyalı]] – 7,1% * [[Hispaniklər|Latino]] – 13,3% və digələri. Şəhər əhalisinin 13,6 %-i Karlsbad şəhərində anadan olmuş, 85,1 % isə öz evlərində bir ildən çox yaşayır. Beş yaşından yuxarı olanların 17,6 %-i iki və ya daha çox dildə danışa bilir. Şəhər əhalisinin yaşı 25-dən yuxarı olan sakinlərinin 95,9 %-nin orta təhsili, 51,1 %-nin isə [[bakalavr]], [[magistr]] və ya daha yüksək dərəcəsi var.<ref name="cens" /> Şəhər əhalisinin yaş paylanması: * Beş yaşından yuxarı – 6,0 % * 18 yaşından yuxarı – 24,1 % * 65 yaşından yuxarı – 14,0 % == Qardaş şəhərlər == {| class="wikitable" | * [[Fayl:Flag of Japan.svg|20x20px]] [[Futtsu]], [[Yaponiya]]</small><ref>{{Cite web |url=http://www.asiamattersforamerica.org/japan/data/sister-cities-state |title=US-Japan Sister Cities by State |website=Asia Matters for America |publisher=East-West Center |language=en |accessdate=September 14, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151121014128/http://www.asiamattersforamerica.org/japan/data/sister-cities-state |archivedate=November 21, 2015 }}{{Dead link}}</ref> | * [[Fayl:Flag of Czech Republic.svg|20x20px]] [[Karlovı Varı]], [[Çexiya]]</small> |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Carlsbad, California}} * {{rəsmi saytı|http://www.carlsbadca.gov/|Karlsbad şəhərinin}} * {{URL|http://www.carlsbadlibrary.org/|Carlsbad City Library}} * {{URL|http://www.carlsbad.org/|Carlsbad Chamber of Commerce}} * {{URL|http://www.carlsbadhistoricalsociety.com/|Carlsbad Historical Society}} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Karlsbad (Kaliforniya)]] [[Kateqoriya:Kaliforniya şəhərləri]] [[Kateqoriya:1952-ci ildə yarananlar]] 9c658smiyr8p97gkx9ms7aoymfdp9ec 14 603904 6599089 6162607 2022-08-28T14:01:42Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Gürcüstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qəbiristanlıqlarına görə Gürcüstanda dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Tbilisidə dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Müsəlman qəbiristanlıqlarında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam]] 071wutt87qerj4q44bpa16cc07jpk9p 0 603987 6600567 6535371 2022-08-29T06:46:10Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Etnik qruplar |adı = Ermənistan kürdləri |gövdənin stili = |tam adı = |tam adın stili = |yuxarı = |yuxarı stili = |yuxarı2 = |yuxarı stili2 = |təsvirlər = |sayları = |məskunlaşması = |dili = [[Kürd dili|Kürdcə]], [[Rus dili|rusca]], ermənicə |dini = [[Sünnilik]], [[yəzdanizm]], [[xristianlıq]] |qohumluluğu = }}'''Ermənistan kürdləri''' — [[kürdlər]] əsasən [[Ermənistan]]ın qərbində cəmləşmişlər. [[Sovet]] hökuməti qurularkən [[kürdlər]] ilk olaraq [[erməni əlifbası]] əsasında [[əlifba]]larını tərtib etmişlər. Sonradan isə 1927-ci ildə [[latın əlifbası]]na keçirlər. 1945-ci ildə isə növbəti əlifba dəyişikliyi həyata keçirilir. Bu zaman isə artıq [[kiril əlifbası|kirilcə]]dən istifadə etməyə başlayırlar. Hazırda isə kürdlər [[ərəb əlifbası|ərəb]], kiril və latın əlifbalarından da istifadə edirlər. Ermənistanda ilk yezidi məktəbləri 1920-ci ildə meydana gəlmişdir<ref>Encyclopedia of World Cultures — P 225. by David Levinson Jump up ^</ref>. Kürdlər tərəfindən ilk [[kürd dili]]ndə fəaliyyət göstərən radio və qəzet Riyta Teze olmuşdur. [[İrəvan Dövlət Universiteti]]nin şərqşünaslıq fakültəsində Kürd dili bölməsi vardır. == Tarixi == === Kürdlərin hazırki Ermənistan ərazisində məskunlaşması === Robert Hevsenə görə bu ərazilərin çoxu çöllükdən ibarət olmuşdur. Eradan əvvəl isə bu ərazilərdə midiyalılar məskən salmışdılar. [[Birinci dünya müharibəsi]]nə qədər bu ərazilər kürdlər tərəfindən məskunlaşdırılmışdır. Üstəlik kürdlərlə [[midiyalılar]]ın eyni kökdən olduğunu bildirən alim, onları kürdlərin əcdadı olan prokürdlər adlandırır. Hazırda isə midiyalıların hakim olduğu ərazilər [[Türkiyə]], [[Azərbaycan]] və [[İran]] torpaqlarına daxildir. [[Fayl:Курд_Армянин.jpg|thumb|250px|Kürd və erməni (1862)]] Müasir Ermənistanda yezidi icması 1877–1878-ci illərdə formalaşmağa başlayır. [[Rusiya-Osmanlı müharibəsi (1877-1878)|Rus-türk müharibəsi]] zamanı minlərlə yezidi kürdü şərqə üz tutur. İkinci miqrasiya isə Birinci Dünya müharibəsi zamanı baş tutur. Onlar əsasən Ermənistanın [[Araqatsotn mərzi|Araqaçotn]], [[Armavir]], [[Ararat]], [[Şirak]], [[İrəvan]] şəhəri ətrafı, [[Gümrü]], [[Vanadzor|Vağadnazor]], [[Abovyan]], [[Dilican]] və [[Taşir]] ətrafı ərazilərə köç etmişlər. Yezidi kürdləri əsasən [[maldarlıq]], [[qoyunçuluq]] və [[əkinçilik]]lə məşğul olurlar. Yezidilər arasında şəhərlərdə fəhlə, texniki və elmi işçi kimi fəaliyyət göstərənləri də vardır. === Ermənistan SSR-də kürdlər === [[Ermənistan SSR]]-də kürd mədəniyyəti 1930–1980-ci illərdə dövlət dəstəyi sayəsində çiçəklənirdi. 1925-ci ildə Ermənistanda [[Cənubi Qafqaz]] kürdlərinin birinci qurultayı keçirilmişdir. Qurultayda kürd əlifbasının təşkili qərara alınır. Kürd pedaqoji kolleci 1928-ci ildə təşkil edilir. 1920-ci ildə ilk kürd dili təmayüllü məktəblərin təşkilinə baxmayaraq əhalinin 1920-ci illərdə böyük əksəriyyəti savadsız olaraq qalırdı. Sovet dönəmində İrəvanda kürd dilində ilk verilişlər yayımlanır. İrəvanda kürd dilində '''Riya teze''' adlı [[qəzet]] buraxılır. Sonradan isə '''Botan''' adlı qəzet işıq üzü görür. 1969-cu ildə Ermənistan Milli Elmlər Akademiyası nəzdində kürd mədəniyyətini araşdırma departamenti təşkil edilir. 1937-ci ildə, [[cənub]] sərhədlərinin təmizlənməsi çərçivəsində, "etibarlı olmayan" kürdlərin [[Zaqafqaziya]]dan, o cümlədən Ermənistandan [[Orta Asiya]]ya deportasiyası həyata keçirildi. === Kürdlər və yezidilər müasir Ermənistanda === Hazırda kürd-yezidilər Ermənistanda 4 ictimayi icmada birləşmişlər: Kürd Ziyalılar Şurası, "Kürdüstan" Komitəsi, Erməni-Kürd Dostluq Cəmiyyəti və "Yezidilərin Milli Birliyi". Milli Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunda, David Anaxta Universitetində kürd şöbəsi vardır. Üstəlik Ermənistan Yazıçılar Birliyində kürd yazıçılarından ibarət bölmə də fəaliyyət göstərir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://www.abp.am/armenia/population/peoples/ Ermənistan kürdləri] [[Kateqoriya:Ermənistan kürdləri]] [[Kateqoriya:Ermənistanda yaşayan etnik qruplar]] ccoyefcyoo0mm47ljxikbx2d7ka2mp9 0 604994 6599110 6264316 2022-08-28T14:03:57Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Açehdə İslam]] → [[Kateqoriya:Açehdə islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Aceh in Indonesia.svg|250px|thumb|right|Açehin (qırmızı rəngdə) İndoneziya xəritəsində mövqeyi]] [[Şəkil:Aceh caning 2014, VOA.jpg|250px|thumb|right|2014-cü ildə [[Banda Açeh]]də qırmanclama cəzasına məruz qalan məhkum. Qırmanclama Açehdə müsəlman cinayət hüququnun ən mübahisəli müddəasıdır.]] Müsəlman cinayət hüququnun müddəalarının tətbiq olunduğu yeganə [[İndoneziya əyalətləri|İndoneziya əyaləti]] [[Açeh]]dir. '''Açehdə müsəlman cinayət hüququ''' qısaca ''cinayət'' adlanır. Müvafiq qanunvericilik isə "İslam cinayət məcəlləsi" mənasını verən '''Qanun Cinayət''' və ya '''Hüküm Cinayət''' kimi adlandırılır.<ref name=amnesty>{{cite web|url=https://www.amnesty.org/download/Documents/ASA2150392016ENGLISH.pdf|title=Indonesia: Criminalization of consensual intimacy or sexual activity for unmarried couples in Aceh must end|author=[[Amnesty International]]|date=2016-10-27|access-date=2019-10-13|archive-date=2017-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20170113171033/https://www.amnesty.org/download/Documents/ASA2150392016ENGLISH.pdf|url-status=dead}}</ref> İndoneziyanın əsas dünyəvi qanunlarının Açehdə tətbiq olunmasına baxmayaraq, İndoneziya əyalətlərə regional tənzimləmələr (''perda'') tətbiq etmək səlahiyyəti və [[şəriət|İslam qanunvericiliyi]]ni həyata keçirmək üçün Açehə xüsusi muxtariyyət verdikdən sonra, Açeh əyalət hökuməti İslam cinayət hüququndan irəli gələn bəzi əlavə qaydalar qəbul etdi. Qanunvericiliklə qadağan edilmiş cinayətlərə alkoqollu içkilərin istehlakı, istehsalı və dövriyyəsi, qumar, [[zina]], zorlama, nikahdankənar yaxınlıq və müəyyən [[İslamda LGBT|homoseksual hərəkətlər]] daxildir. Cəzalar [[qırmanclama]], [[cərimə]] və [[azadlıqdan məhrumetmə]]dən ibarətdir. Daşlama ilə bağlı müddəa nəzərdə tutulmamışdır: 2009-cu ildə həmin cəzanın qanunvericiliyə daxil edilməsi ilə bağlı təklifə qubernator İrvandi Yusuf tərəfindən veto verilmişdir. 2016-cı ildə Açehdə müsəlman cinayət hüququnun tətbiq olunduğu 324 birinci instansiya məkəmə işinə baxılmış və ən az 100 iş üzrə qırmanclama cəzası verilmişdir. Müsəlman cinayət hüququnun tərəfdarları müvafiq hüququn tətbiq olunmasının qanuniliyini Açehə verilmiş xüsusi muxtariyyətlə izah edir və Açeh əhalisinin din azadlığı hüququ ilə əhatə olunduğunu bildirirlər. [[Amnesty International]] da daxil olmaqla bir çox tənqidçilər [[qırmanclama]]nın cəza kimi tətbiqinə, eləcə də nikahdankənar yaxınlığın kriminallaşdırılmasına etiraz edirlər. == Tarixi == === Açehin xüsusi muxtariyyəti === [[Şəkil:Free Aceh Movement women soldiers.jpg|250px|thumb|right|Keçmiş [[Azad Açeh Hərəkatı]]nın əsgərləri (fotonun tarixi naməlumdur, ilk dəfə 1999-cu ildə dərc edilib). [[Açehdə iğtişaş]] sülh müqaviləsi və Açehə xüsusi muxtariyyətin verilməsi ilə nəticələnmişdir.]] [[Açeh]] İndoneziyanın ucqar qərbində yerləşən əyalətdir. 2010-cu il siyahıyaalma göstəricilərinə əsasən, 4,49 milyon əhalisi var (bu da [[İndoneziya]]nın ümumi əhalisinin 1.8%-ni təşkil edir).<ref name=sensus>[http://kesga.kemkes.go.id/images/pedoman/SP2010_Jumlah%20Penduduk%20Per%20Provinsi.pdf Hasil Sensus Penduduk 2010] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20201020113125/http://kesga.kemkes.go.id/images/pedoman/SP2010_Jumlah%20Penduduk%20Per%20Provinsi.pdf |date=2020-10-20 }}, Badan Pusat Statistik</ref> O, İndoneziyanın digər regionlarından özünün fərqli siyasi, dini və etnik mənsubiyyətinə görə fərqlənir. Əyalət hələ [[Açeh sultanlığı]] kimi müstəmləkədən əvvəl mövcud olmuş yerli dövlətlərin zamanında qurulmuşdur. Açehdəki müsəlmanlar ümumən İndoneziyanın digər ərazilərindən olan müsəlmanlardan daha dindardırlar və özlərinin müsəlman irsi ilə, əyalətə qazandırdıqları "Məkkənin verandası" ({{dil-id|serambi Mekkah}}) adı ilə qürur duyurlar.{{sfn|Uddin|2010|p=615}}{{sfn|Ichwan|2011|p=184}} Açeh əhalisinin 98%-dən çoxu müsəlmandır.<ref name=religion_aceh>{{cite web|url=https://sp2010.bps.go.id/index.php/site/tabel?tid=321&wid=1100000000|title=Sensus Penduduk 2010, Penduduk Menurut Wilayah dan Agama yang Dianut, Provinsi Aceh|language=id|publisher=Badan Pusat Statistik}}</ref> Suxarto hökumətinin süqutundan sonra keçirilən islahatların nəticəsində İndoneziya yerli hökumətlərə daha çox səlahiyyət verdi.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=36}} Səlahiyyətlərin desentralizasiyası əsasən 1999 və 2004-cü illərdə qəbul edilmiş iki qanunla tənzimlənirdi.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=36}} Bu qanunlar yerli icraedici və qanunverici orqanlara, qanunların iyerarxiyasında daha yüksək hüquqi qüvvəyə malik qanun və qaydalarla ziddiyyət təşkil etmədiyi təqdirdə, qanun qüvvəsinə malik regional qaydalar (''peraturan daerah'' və ya ''perda'') qəbul etmək səlahiyyəti verirdi.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=36}} Açehdə qəbul edilən regional qaydalar ''perda'' deyil, ''qanun'' adlanır.<ref name=hukum_basis/> Bundan əlavə, Açehə qismən də 1976-2005-ci illərdə [[Açehdə iğtişaş|əyalətdə baş qaldırmış iğtişaş]]a cavab olaraq xüsusi muxtariyyət verilmişdir.<ref name=economist/> Açehdə xüsusi muxtariyyət haqqında 2001-ci il tarixli 18 saylı İndoneziya qanununa əsasən, İslam qanunvericiliyini rəsmi olaraq tətbiq etmək səlahiyyəti də daxil olmaqla, əyalətə geniş səlahiyyətlər verildi.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=38}} Açehin idarəetməsi haqqında 2006-cı il tarixli 11 saylı qanunda İslam qanunvericiliyinin tətbiq edilməsinin Açeh hökumətinin hüquqi öhdəliyinin olması aydın ifadə edilmişdir.{{sfn|Ichwan|2011|p=184}} === İndoneziyada İslam hüququnun statusu === Milli səviyyədə İndoneziyada fəaliyyətdə olan hüququn üç sistemi mövcuddur: mülki hüquq, kommersiya hüququ və cinayət hüququ. Açehdən kənarda İslam hüququnun təsiri mülki hüquqda nikah, vərəsəlik və dini ianələr ({{dil-id|[[vəqf|vaqaf]]}}), kommersiya hüququnda isə [[İslam bankçılığı]]nın müəyyən sahələri ilə məhdudlaşır.{{sfn|Cammack|Feener|2012|pp=28–29}} Mülki və kommersiya hüququnun digər mənbələrini Avropa məcəllələri və adət hüququ təşkil edir.<ref name=legalsystem>{{cite web|url=http://www.aseanlawassociation.org/papers/LegalSystem.pdf|title=Legal System|publisher=ASEAN Law Association|accessdate=2017-02-13|archive-date=2016-03-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20160315123225/http://www.aseanlawassociation.org/papers/LegalSystem.pdf|url-status=dead}}</ref> Cinayət Məcəlləsi ({{dil-id|Kitab Undang-undang Hukum Pidana}}) əsasən Niderland Hindi Cinayət Məcəlləsinə əsaslanır. Həmin məcəllə 1945-ci ilədək İndoneziyada hakimiyyəti həyata keçirmiş [[Niderland]] tərəfindən tətbiq olunurdu. İndoneziya Respublikası müstəqillik əldə etdikdən sonra bu məcəlləyə müəyyən əlavə və dəyişikliklər edilmişdir.<ref name=legalsystem/> Açeh cinayət işləri üzrə müsəlman qanunlarını tətbiq edən yeganə İndoneziya əyalətidir.<ref name=amnesty/><ref name=reuters>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-indonesia-aceh-law-idUSKCN0SI02H20151024|title=Indonesia's Aceh province enacts Islamic criminal code|date=2015-10-23|publisher=Reuters|last=Munawir|first=Reza}}</ref> == Hüquqi statusu == Müsəlman hüququnun müddəaları Açehdə məxsusi olaraq ''qanunlar'' vasitəsilə tətbiq olunur. Həmin qanunlar ''perda'', yəni regional qayda hüquqi qüvvəsinə malikdirlər.<ref name=hukum_basis>{{cite web|url=http://www.hukumonline.com/klinik/detail/lt563a237f66b9e/dasar-hukum-pelaksanaan-pemerintahan-di-aceh|title=Dasar Hukum Pelaksanaan Pemerintahan di Aceh|date=2015-11-06|publisher=Hukumonline|language=id}}</ref> Müsəlman hüququnun tətbiq edilməsinin hüquqi əsası qismində həm də 2006-cı il tarixli 11 saylı qanun çıxış edir.<ref name=hukum_legality>{{cite web|url=http://www.hukumonline.com/klinik/detail/lt50c91f228f796/keabsahan-ketentuan-pidana-dalam-qanun-pemerintah-aceh|title=Keabsahan Ketentuan Pidana dalam Qanun Pemerintah Aceh|date=2013-05-06|publisher=Hukumonline|language=id}}</ref> ''Qanun'' normativ hüquqi akt olan qanun hüquqi qüvvəsini almaq üçün Açeh parlamenti ({{dil-id|Dewan Perwakilan Rakyat Aceh}}) və qubernator tərəfindən təsdiq olunmalıdır.{{sfn|Ichwan|2011|p=212}} İndoneziyanın dünyəvi xarakterli milli qanunvericiliyi əsas etibarilə Açehdə tətbiq olunsa da, ''qanunlar'' milli qanunvercilikdə əks olunmayan hüquq pozuntularını da ehtiva edir və bəzən də fərqli cəza nəzərdə tutur.<ref>{{cite web|url=https://www.hukumonline.com/klinik/detail/cl277/pluralisme-sistem-hukum-di-aceh|title=Pluralisme Sistem Hukum di Aceh|author=|date=|website=hukumonline.com/klinik|access-date=25 March 2019}}</ref> ''Qanunlar'' İndoneziya konstitusiyasına və milli qanunlarına tabedir və Ali Məhkəmə və Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən üzərində konsitusion nəzarət həyata keçirilir.<ref name=hukum_legality/> Bu hüquqi struktur onu bildirir ki, Açehdə müsəlman hüququnun bütün müddəaları deyil, yalnız qanunla müəyyən edilmiş normaları tətbiq olunur.{{sfn|Ichwan|2011|p=199}} Bu həm də o deməkdir ki, qanunvericilik hakimiyyəti [[üləma]] (İslam alimləri) tərəfindən deyil, seçilmiş parlament və qubernator tərəfindən həyata keçirilir.{{sfn|Ichwan|2011|p=212}} == Qanunvericilik tarixi == [[Şəkil:Irwandi Yusuf 2007.jpg|250px|thumb|right|Qubernator İrvandi Yusuf (2007-2012-ci illərdə vəzifədə olmuşdur) daşlama cəzasını nəzərdə tutan 2009-cu il ''qanun''una veto qoymuşdur.]] Açehdə müsəlman cinayət hüquq institutunun başlanğıcı olduqca simvolik xarakter daşıyan 2002-ci il tarixli 11 saylı ''Qanun''la qoyulmuşdur.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=38}} 2003-cü ildə növbəti qanunlar qəbul edildi: 12 saylı ''Qanun'' alkoqollu içkilərin istehlakını, 13 saylı qumarı, 14 saylı isə ''xəlvət''i (həyat yoldaşı və ya qohumu olmayan əks cinsin nümayəndəsi ilə təkbaşına qalmaq) qadağan edirdi.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=38}} 2009-cu ildə Açeh parlamenti müsəlman cinayət hüququnun tətbiq dairəsini genişləndirən yeni ''qanun''u təsdiqləsə də, həmin dövrün qubernatoru İrvandi Yusuf Qanunda öz əksini tapmış [[Daşqalaq|daşlama]] cəzasının əleyhinə açıq-aşkar çıxış edərək yeni ''qanun''un imzalanmasından imtina etdi.{{sfn|Ichwan|2011|p=211}} Qanunvericilik həm parlament, həm də qubernator tərəfindən təsdiqlənməni tələb etdiyindən həmin qanun qüvvəyə minmədi.{{sfn|Ichwan|2011|pp=183–184, 211}}<ref name=jakartapost_early>{{cite news|url=http://www.thejakartapost.com/news/2014/02/07/aceh-fully-enforces-sharia.html|title=Aceh fully enforces sharia|publisher=The Jakarta Post|date=2014-02-07}}</ref> 27 sentyabr 2014-cü ildə Açeh parlamenti rədd edilmiş 2009-cu il ''qanun''ununu yednidən nəzərdən keşirən və daşlama müddəasını çıxaran yeni 6 saylı ''Qanun'' qəbul etdi.<ref name=tempo>{{cite news|url=https://nasional.tempo.co/read/news/2015/10/23/078712269/qanun-jinayat-kini-berlaku-hukuman-cambuk-lebih-berat|title=Qanun Jinayat Kini Berlaku, Hukuman Cambuk Lebih Berat|date=2015-10-23|publisher=Tempo|last=Warsidi|first=Adi|language=id}}</ref><ref name=jakartapost_early/> Qubernator Zaini Abdullah 23 oktyabr 2014-cü ildə qanunu imzaladı və qanun 23 oktyabr 2015-ci il tarixdən qüvvəyə mindi.<ref name=tempo/> Yeni qanun 2003-cü il ''qanunlar''ını əvəz etmişdir; onlardan fərqli olaraq 6 saylı ''Qanun'' müsəlman hüququ ilə cəzalandırılacaq cinayətlərin sayını və cəzaların ağırlıq dərəcəsini artırmışdır.<ref name=tempo/><ref name=hukum_online_history>{{cite web|url=http://www.hukumonline.com/berita/baca/lt54d80e8854ee1/qanun-hukum-jinayah--kitab-pidana-ala-serambi-mekkah|title=Qanun Hukum Jinayah, Kitab Pidana ala Serambi Mekkah|publisher=Hukumonline|date=2015-02-09|language=id}}</ref><ref name=economist>{{cite news|title=Indonesia's Aceh province: Laying down God’s law|url=https://www.economist.com/news/asia/21596577-politics-much-faith-behind-harder-line-laying-down-gods-law|date=2014-02-15|publisher=[[The Economist]]}}</ref> 2003-cü il qanunlarına görə, qırmanclamanın maksimum sayı 40 müəyyən edilmişdi: bu rəqəm praktikada nadir hallarda 12-yə artırılırdı. Lakin 2014-cü il qanununda qırmancların minimum sayı 10, maksimum sayı isə 150 nəzərdə tutulmuşdu.<ref name=tempo/> 2018-ci ilin martında Açehin şəriət və insan haqları bürosu, qəsdən adamöldürmə kimi ağır cinayətlərə görə cəza olaraq [[ölüm cəzası]]nın, xüsusilə də [[başkəsmə]]nin tətbiqi ilə əlaqədar araşdırmalara və ictimai rəy verməyə başladı.<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2018/mar/14/indonesian-province-aceh-considers-beheading-as-punishment|title=Indonesian province considers beheading as murder punishment|last=B|first=Associated Press in|last2=Aceh|first2=a|date=2018-03-14|website=the Guardian|language=en|access-date=2018-03-14}}</ref> == Müddəaları == Müsəlman cinayət hüququnun Açehdə tətbiqi ilə əlaqədar sonuncu ''qanun'' 2014-cü il tarixli 6 saylı ''Qanun Cinayət''dir. Bu qanun alkoqollu içkilərin istehlakını və istehsalını (qanunda ''xəmər'' adlanır), qumarı (''maisir''), həyat yoldaşı və ya qohumu olmayan əks cinsin nümayəndəsi ilə təkbaşına qalmağı (''xəlvət''), nikahdankənar cinsi yaxınlığı (''ixtilat''), [[zina]]nı, cinsi istismarı (''pələcəhan seksual''), zorlamanı (''pemerkosaan''), kimisə səhvən zinada günahlandırmağı (''qadzaf''), [[İslamda LGBT|kişilər arasında cinsi əlaqə]]ni (''livat'') və [[Lezbiyanlıq|lezbiyanlığı]] (''musahaqah'') kriminallaşdırır.<ref name=jakartapost>{{cite news|url=http://www.thejakartapost.com/news/2015/10/23/qanun-jinayat-becomes-official-all-people-aceh.html|title='Qanun Jinayat' becomes official for all people in Aceh|date=2015-10-13|last=Simajuntak|first=Hotli|publisher=[[The Jakarta Post]]}}</ref><ref name=amnesty/><ref>Qanun Aceh No. 6 of 2014, Arts 1 and 3</ref> Bu cinayətlərn törədilməsinə görə qırmanclama, cərimə və azadlıqdan məhrumetmə cəzaları tətbiq edilir.<ref name=jakartapost/> Cəzanın ağırlıq dərəcəsi fərqlənir.<ref name=jakartapost/> Ən yüngül cəza ''xəlvət''ə görə verilir: qırmanclama (maksimum 10 dəfə), 10 ay müddətinə azadlıqdan məhrumetmə və ya 100 qr qızıl miqdarında cərimə ilə cəzalandırılır.<ref name=bbc_response>{{cite news|url=http://www.bbc.com/indonesia/berita_indonesia/2015/10/151023_indonesia_pemberlakuan_jinayah|title=Perda Jinayat Aceh terus dikecam|date=2015-10-23|publisher=BBC Indonesia|language=id}}</ref><ref>Qanun Aceh No. 6 of 2014, Art 23</ref> Ən ağır cəza [[uşaqların cinsi istismarı]]nda təqsirləndirilən şəxslərə verilir: qırmanclama (150-200 dəfə), azadlıqdan məhrumetmə (150-200 ay) və ya cərimə (1,500–2,000 qr qızıl).<ref>Qanun Aceh No. 6 of 2014, Art 50</ref><ref name=tempo_200>{{cite news|url=https://tempo.co/read/news/2015/10/27/058713390/qanun-jinayat-hukuman-pemerkosa-anak-cambuk-200-kali|title=Qanun Jinayat: Hukuman Pemerkosa Anak, Cambuk 200 Kali|date=2015-10-27|publisher=[[Tempo]]|language=id|last=Warsidi|first=Adi}}</ref> Hər bir iş üzrə hakimlər qırmanclama, azadlıqdan məhrumetmə və ya cərimə cəzalarını tətbiq etməkdə sərbəstdirlər.<ref name=tempo_200/> [[Amnesty International]]-a görə, ''Qanun'' əsasında 2015-ci ildə 108, 2016-cı ilin oktyabr ayına qədər isə 100 qırmanclamanın tətbiq olunduğu cinayət işi olmuşdur.<ref name=amnesty/><ref name=bbc_response/> Qanun Açehdə müsəlmanlar və hüquqi şəxslər tərəfindən törədilən bütün cinayətlərə tətbiq olunur. Qeyri-müsəlmanlar tərəfindən törədilən cinayətlərə isə aşağıdakı halda tətbiq edilir: həmin hüquq pozuntuları İndoneziya Cinayət Məcəlləsi ilə tənzimlənmədikdə və ya müsəlmanın iştirakı ilə törədildikdə və qeyri-müsəlman könüllü olaraq müsəlman hüququnu seçdikdə.<ref name=jakartapost/><ref>Qanun Aceh No. 6 of 2014, Art 5</ref> 2016-cı ilin aprelində bir xristian qadın alkoqollu içki satdığına görə 28 dəfə qırmanclanmış və qanunla qırmanclama cəzası alan ilk qeyri-müsəlman kimi tarixə düşmüşdür.<ref name=amnesty/> [[Şəkil:Mahkamah Syar'iyyah Aceh.JPG|250px|thumb|right|İslam hüququnun tətbiq olunduğu mülki və cinayət işlərinə baxan Açeh Şəriət məhkəmələri ({{dil-id|Mahkamah Syar'iyah}})]] Açehdə müsəlman cinayət hüququnu tətbiq edən əsas orqanlara üləma şurası ({{dil-id|Majelis Permusyawaratan Ulama}}), Vilayətül Hizbah (ingilis dilində ona şəriət polisi deyilir) və şəriət məhkəmələri ({{dil-id|Mahkamah Syar'iyah}}) daxildir.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=39}} Üləma şurası üləmalardan və "müsəlman alimləri"ndən təşkil olunub. Kağız üzərində üləma da hökumətlə birgə qanunvericiliyin hazırlanmasında iştirak etməkdə səlahiyyətlidir. Lakin o, bu səlahiyyətini həyata keçirə bilmir və əslində qanunvericilik Açeh parlamenti və qubernatorun ofisi tərəfindən hazırlanır.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=40}}{{sfn|Ichwan|2011|p=212}} Vilayətül Hizbah islam qanunvericiliyini pozan şəxsləri töhmət edir və onlara tövsiyə verir.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=40}} Bu qurumun şübhəliləri tutmaq və ittiham etmək səlahiyyəti olmadığından qanunu tətbiq etmək məqsədilə polis və prokurorluq orqanları ilə birgə işləməlidir.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=40}} Şəriət məhkəmələri həm İslam hüququ əsasında mülki işlər (boşanma, vərəsəlik kimi) üzrə, həm də ''qanunlar'' əsasında cinayət işi üzrə məhkəmə işlərinə baxır və qərar qəbul edir.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=42}} Bununla belə mülki işlər məhkəmələrdə ən çox baxılan işlər olaraq qalmaqda davam edir.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=42}} 2016-cı ildə məhkəmələrin icraatında birinci instansiya məhkəməsində baxılmaq üçün 324 cinayət işi və 15 [[apelyasiya]] şikayəti ilə müqayisədə 10,888 mülki iş üzrə birinci instansiya məhkəmə işi və 131 apelyasiya şikayəti mövcud idi.{{sfn|Mahkamah Syar'iyah Aceh|2017|pp=34–36}} Şəriət məhkəmələri geniş mənada İndoneziya hüquq sisteminin tərkib hissəsidir.{{sfn|Cammack|Feener|2012|p=41}} Onların qərarlarından Ali Məhkəməyə şikayət vermək olar. Məhkəmə sədri də daxil olmaqla, bütün hakimləri Ali Məhkəmə tərəfindən təyin olunur.{{sfn|Cammack|Feener|2012|pp=41–42}} == Məhkəmə nəzarəti == 2015-ci ildə Cinayət Ədalət Mühakiməsi İslahatları İnstitutu tərəfindən 2014-cü il ''Qanunu'' ilə əlaqədar İndoneziya Ali Məhkəməsi qarşısında [[məhkəmə nəzarəti]] icraatı üzrə iş qaldırılmışdır. Şikayətçiyə görə ''Qanun'' daha yüksək hüquqi qüvvəyə malik sənədlərə uyğun deyil: belə ki, Milli Cinayət Məcəlləsində mümkün cəzaların içərisində qırmanclama nəzərdə tutulmur; 1999-cu il İnsan Hüquqları Qanunu və [[Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt]] qırmanclamanı işgəncə forması və ya qəddar, qeyri-insani və alçaldıcı rəftar kimi qəbul edir; eləcə də Cinayət Prosessual Məcəllə cinayətin törədilməsinin sübuta yetirilməsi vəzifəsini təqsirləndirilən şəxsdən deyil, polisdən tələb edir və həmin Məcəllədə Allaha and içmək mötəbər sübut hesab olunmur. Bundan əlavə, şikayətçi iddia edirdi ki, Normayaratma haqqında Qanunun 7(1)-ci maddəsi əsasında ''Qanun'' "qanunların iyerarxiyası"na ziddir. Daha sonra iddia edilirdi ki, ''Qanun'' milli qanunlara bərabər tutulduğuna və buna görə də hüquq qaydasına və hüquqi müəyyənliyə zərbə vurduğuna görə Normayaratma haqqında 2011-ci il tarixli Qanunun 6(1)(i) maddəsini pozur.{{sfn|Butt|2019|pp=15}} Lakin şikayətin verildiyi dövrdə İndoneziya Konstitusiya Məhkəməsi sözügedən 7(1) maddəsi ilə bağlı sorğuya baxdığına görə, Ali Məhkəmə Konstitusiya Məhkəməsi haqqında Qanunun 55-ci maddəsin əsaslanaraq müvafiq şikayəti baxılmamış saxlamışdı.{{sfn|Butt|2019|pp=15-16}} Lakin bu qərar İndoneziyanın hüquq üzrə mütəxəssisi Saymon Butt tərəfindən tənqid edilmişdir: o hesab edirdi ki, Ali Məhkəmə şikayətə ''Qanunun'' digər yüksək hüquqi qüvvəsi olan sənədlərlə ziddiyyət təşkil etməsi hissəsində baxa bilərdi.{{sfn|Butt|2019|pp=17}} == Reaksiyalar == [[Amnesty International]] qanunun icrasından "ciddi narahat olduqlarını" söyləmiş və onun bəzi müddəalarının ləğvinə çağırmışdır.<ref name=amnesty/> Təşkilat bildirir ki, qırmanclama işgəncə hesab edilə bilər və [[İndoneziya Konstitusiyası]]na və [[beynəlxalq insan hüquqları hüququ]]na ziddir, həmçinin uzunmüddətli fiziki və əqli zədələrə səbəb ola bilər.<ref name=amnesty/> Bundan əlavə, təşkilat, şəxsi həyata olan hüququ əsas götürərək, nikahdankənar cinsi münasibətlərin kriminallaşdırılmasına da etiraz edir.<ref name=amnesty/> İndoneziya qadın hüquqları təşkilatı "Solidaritas Perempuan" iddia edirdi ki, qanunun müddəaları qadınların əleyhinə hazırlanıb və zorlama ittihamlarında mötəbər sübutun tələb olunması o deməkdir ki, zorlama cinayətini törədənlərin əksəriyyətinə bəraət verilir.<ref name=kompas_criticism>{{cite news|url=http://nasional.kompas.com/read/2016/10/23/23340501/setahun.diberlakukan.qanun.jinayat.aceh.diminta.dikaji.ulang?page=all|title=Setahun Diberlakukan, Qanun Jinayat Aceh Diminta Dikaji Ulang|publisher=[[Kompas]]|date=2016-10-23|language=id}}</ref> Açehin Malikussaleh Universitetinin hüquqşünas müəllimi Həmdani qeyd edir ki, Açeh əhalisinin müsəlman qanunlarını [[din azadlığı]] kimi qəbul etmək hüququ var və Həmdani onun qanuniliyini Açehə İslam hüququnu qəbul etmək səlahiyyətini verən İndoneziya qanunları ilə əsaslandıraraq müdafiə edir.{{sfn|Hamdani|2013|p=89}} Açeh İslam Şəriəti Agentliyinin sədr müavini Münəvər Cəlil qanunun müddəalarının insan hüquqlarını və Açehdə və İndoneziyada qüvvədə olan qanunvericiliyi pozması barədə tənqidləri qəbul etmir və əgər əksini iddia edirlərsə, tənqidçiləri məhkəmə nəzarəti icraatı qaydasında sorğu verməyə dəvət edir.<ref name=jakartapost/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} === Əlavə ədəbiyyat === * {{cite journal|title=Judicial Reasoning and Review in the Indonesian Supreme Court|last1=Butt|first1=Simon|date=2019|journal=Asian Journal of Law and Society|volume=6|issue=1 |pages=67-97|doi=10.1017/als.2018.26 |access-date= |url=https://www.cambridge.org/core/journals/asian-journal-of-law-and-society/article/judicial-reasoning-and-review-in-the-indonesian-supreme-court/1D33F7ADE99CF309F3CDDEA817DD4885|ref=harv}} * {{cite journal|title=The Islamic Legal System in Indonesia|last1=Cammack|first1=Mark E.|last2=Feener|first2=R. Michael|date=2012|journal=Pacific Rim Law & Policy Journal |volume=21 |issue=1 |pages=13–42 |doi= |access-date= |url=http://digital.law.washington.edu/dspace-law/bitstream/handle/1773.1/1091/21PRPLJ013.pdf|ref=harv}} * {{cite journal|author=Hamdani|title=Controversy of Criminal Qanun Enforcement in Aceh|url=http://nanggroe.unimal.ac.id/index.php/nanggroe/article/view/24|language=id|journal=[[Jurnal Nanggroë]]|volume=2|issue=3|date=2013|ref=harv|location=[[Lhokseumawe]], [[Aceh]]|pp=80–95|access-date=2019-10-16|archive-date=2017-01-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20170116162707/http://nanggroe.unimal.ac.id/index.php/nanggroe/article/view/24|url-status=dead}} * {{cite journal|title=Official Ulema and the Politics of Re-Islamization: The Majelis Permusyawaratan Ulama, Shariatization and Contested Authority in Post-New Order Aceh|last=Ichwan|first=Moch Nur|date=2011|journal=[[Journal of Islamic Studies]] |volume=22 |issue=2 |pages=183–214 |doi=10.1093/jis/etr026 |access-date= |url=http://jis.oxfordjournals.org/content/22/2/183.abstract |ref=harv}} * {{cite book|title=Laporan Tahunan Mahkamah Syar'iyah Aceh Tahun 2016|url=https://ms-aceh.go.id/transparansi/program-kegiatan/sakip-ms-aceh/laporan-tahunan/2470-laporan-tahunan-mahkamah-syar-iyah-aceh-tahun-2016.html|author=Mahkamah Syar'iyah Aceh|date=2017-01-11|language=id|publisher=Mahkamah Syar'iyah Aceh (Aceh Sharia courts)|location=[[Banda Aceh]]|ref=harv|access-date=2019-10-16|archive-date=2019-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20191016131648/https://ms-aceh.go.id/transparansi/program-kegiatan/sakip-ms-aceh/laporan-tahunan/2470-laporan-tahunan-mahkamah-syar-iyah-aceh-tahun-2016.html|url-status=dead}} * {{cite journal|title=Religious Freedom Implications of Sharia Implementation in Aceh, Indonesia|last=Uddin|first=Asma|date=2010|journal=University of St. Thomas Law Journal |volume=7 |issue=3 |pages=603–648 |doi= |access-date= |url=http://ir.stthomas.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1236&context=ustlj|ref=harv}} == Xarici keçidlər == * {{id}} [https://web.archive.org/web/20150317123333/http://www1-media.acehprov.go.id/uploads/Qanun_Aceh_Nomor_6_Tahun_2014_tentang_Hukum_Jinayat.pdf Qanun Aceh Nomor 6 Tahun 2014 tentang Hukum Jinayat], the latest revision (2014) of the law governing Islamic criminal law in Aceh. * {{id}} [http://ms-aceh.go.id/layanan-publik/pelayan-informasi-perkara/statistik-perkara-jinayat.html Statistik Perkara Jinayat] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180428202404/http://ms-aceh.go.id/layanan-publik/pelayan-informasi-perkara/statistik-perkara-jinayat.html |date=2018-04-28 }}. Statistics of cases decided under the Islamic criminal law, compiled by the Aceh sharia courts. [[Kateqoriya:Açehdə islam]] [[Kateqoriya:Cinayət hüququ]] ivdbyxte2ln0ur5rx6dskk8x6o9oygj 14 605017 6599107 4898396 2022-08-28T14:03:51Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:İndoneziyada İslam]] → [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Açeh|İslam]] [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] 3k24xyab3chfyzeccc2yn1oggyb7soj 6599109 6599107 2022-08-28T14:03:55Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Açehdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Açehdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Açeh|İslam]] [[Kateqoriya:İndoneziyada islam]] 3k24xyab3chfyzeccc2yn1oggyb7soj 0 606060 6599039 5713607 2022-08-28T13:39:21Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi dövlət}} '''Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası''' ({{lang-os|Цæгат Ирыстоны Автономон Советон Социалистон Респу́бликæ, (Цæгат Ирыстон)}} və ya '''Şimali Osetiya MSSR''' — 1936–1993-cü illərdə mövcud olan, [[RSFSR]]-in inzibati-ərazi vahidi. Paytaxt [[Vladiqafqaz|Orjonikidze]] şəhəridir. SSRİ-də [[osetinlər]]in əsas yaşayış yeri olmuşdur. Osetinlərlə yanaşı çox sayda [[çeçenlər|çeçen]], [[inquşlar|inquş]] və [[ruslar|rus]] da bu ərazi də məskunlaşmışdı. == Tarixi == 5 dekabr 1936-cı ildə yeni [[1936-cı il SSRİ Konstitusiyası|Stalinist konstitusiya]]nın qəbulu ilə Şimali Osetiya Muxtar Bölgəsi [[Şimali Qafqaz]] ərazisindən çıxarılaraq Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına çevrildi.<ref>[http://stavkomarchiv.ru/userfiles/file/4%20Краткая%20справка%20по%20административно-территориальному%20делению%20Ставропольского%20края%20с%201920%20по%201992%20г_.doc Краткая справка об административно-территориальных изменениях Ставропольского края за 1920–1992 гг.]</ref> 1944-cü ilin mart ayında [[çeçenlər|çeçen]]in, [[inquşlar|inquş]] və [[balkarlar]]ın Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasından sürgün edilməsi ilə əlaqədar olaraq, ləğv edilmiş [[Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası]]ndan, [[Malqobek]] və [[Orta Açaluk|Açaluk]], [[Nazran]], [[Psedax]], [[Priqorodnı rayonu|Priqorodnı]] rayonları, [[Kabarda-Balkarya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası]]ndan Kurp rayonu, [[Stavropol diyarı]]ndan [[Mozdok rayonu|Mozdok]] rayonları da köçürülərək Şimali Osetiyanın tərkibinə verildi. 9 yanvar 1957-ci ildə, çeçen və inquşların əfvindən sonra Malqobek şəhəri və [[Nazran rayonu|Kosta-Xetaqurov rayonu]] bərpa edilmiş Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qaytarıldı. 20 iyul 1990-cı ildə Şimali Osetiya MSSR Ali Şurasının üçüncü iclasında Şimali Osetiya SSR-nin Dövlət Suverenliyi haqqında Bəyannamə qəbul edildi. Bu dəyişikliklər 24 may 1991-ci ildə RSFSR Xalq Deputatları Konqresi tərəfindən qəbul edildi. 9 noyabr 1993-cü ildə Şimali Osetiya SSR Ali Şurası Şimali Osetiya SSR-in adını dəyişdirən qanun qəbul etdi və bu qərara əsasən respublikanın [[Şimali Osetiya|Şimali Osetiya Respublikası]] adlandırılmasına qərar verildi.<ref>[http://base.garant.ru/10105788/ Указ Президента РФ от 9 января 1996 г. N 20 "О включении новых наименований субъектов Российской Федерации в статью 65 Конституции Российской Федерации"]</ref> Yeni ad eyni il dekabrın 12-də qəbul edilən [[Rusiya konstitusiyası|Rusiya Federasiyasının Konstitusiyası]]nda əks olundu. == Coğrafiyası == Şimali Osetiya [[Böyük Qafqaz]]ın şimal yamacında və ona bitişik olan meylli düzənliklərdə yerləşir. Sahəsi 8 min km²-dir. == Əhalisi == Şimali Osetiya MSSR-nin müxtəlif onilliklərdəki əhali sayı: {| class="wikitable" |- ! İl !! Əhali, nəf. !! Qeydiyyat |- | 1939 || align="right"|329 205<ref name="Перепись1939">{{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39_gs.php?reg=75&gor=3&Submit=OK|title=Всесоюзная перепись населения 1939 г.|accessdate=2010-10-09|deadlink=no}}</ref> || 1939 Sovet Siyahıyaalması |- | 1959 || align="right"|450 581<ref name="Перепись1959">{{cite web|url=http://www.webgeo.ru/db/1959/rus-assr.htm|title=Всесоюзная перепись населения 1959 г.|accessdate=2010-10-09|deadlink=yes|archive-date=2011-10-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20111028015130/http://www.webgeo.ru/db/1959/rus-assr.htm|url-status=dead}}</ref> || 1959 Sovet Siyahıyaalması |- | 1970 || align="right"|552 581<ref name="Перепись1970">{{cite web|url=http://www.webgeo.ru/db/1970/rus-kavkaz.htm|title=Всесоюзная перепись населения 1970 г.|accessdate=2010-10-09|deadlink=yes|archive-date=2011-11-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20111103171000/http://www.webgeo.ru/db/1970/rus-kavkaz.htm|url-status=dead}}</ref> || 1970 Sovet Siyahıyaalması |- | 1979 || align="right"|596 921<ref name="Перепись1979">{{cite web|url=http://www.webgeo.ru/db/1979/rus-kavkaz.htm|title=Всесоюзная перепись населения 1979 г.|accessdate=2010-10-09|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111103165017/http://www.webgeo.ru/db/1979/rus-kavkaz.htm|archivedate=2011-11-03}}</ref> || 1979 Sovet Siyahıyaalması |- | 1989 || align="right"|634 009<ref name="Перепись1989">{{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php|title=Всесоюзная перепись населения 1989 г.|accessdate=2010-10-09|deadlink=no}}</ref> || 1989 Sovet Siyahıyaalması |} == İnzibati ərazi bölgüsü == 17 yanvar 1979-cu ildə respublikaya 1 respublika tabeliyindəki şəhər və 8 rayon daxil idi. * ''' Respublika tabeli şəhər ''': [[Vladiqafqaz|Orconikidze]] * ''' Rayonlar ''': # [[Alagirski rayonu|Alagir rayonu]] — mərkəzi; [[Alagir|Alagir şəhəri]] # [[Ardon rayonu]] — mərkəzi; [[Ardon (şəhər)|Ardon şəhəri]] # [[Diqora rayonu]] — mərkəzi; [[Diqora|Diqora şəhəri]] # [[İrafski rayonu]] — mərkəzi; [[Çikalo|Çikola kəndi]] # [[Kirov rayonu (Şimali Osetiya)|Kirov rayonu]] — mərkəzi; [[Elxot|Elxot kəndi]] # [[Mozdok rayonu]] — mərkəzi; [[Mozdok|Mozdok şəhəri]] # [[Pravoberejnı rayonu]] — mərkəzi; [[Beslan|Beslan şəhəri]] # [[Priqorodnı rayonu]] — mərkəzi; [[Oktyabrskoe (Priqorodnı rayonu)|Oktyabrskoe kəndi]] == İstinadlar == {{istinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.rusempire.ru/administrativno-territorialnoe-delenie/administrativno-territorialnoe-delenie-rsfsr.html Административно-территориальное деление РСФСР] [[Kateqoriya:1936-cı ildə yarananlar]] 5ur0o3l645rx5eh4g99m6o0f1b3n62o 0 607003 6600555 6538214 2022-08-29T06:42:51Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{Mükafat |Müvafiqdir = Azərbaycan SSR-in fəxri fərmanı <span style="font-size:90%">(1990–1991)</span>,<br>Azərbaycan Respublikasının fəxri fərmanı <span style="font-size:90%">(1991–1993)</span>,<br>[[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu]] <span style="font-size:90%">(2007-ci ildən)</span> }} '''Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı''' (5 noyabr 1974-cü ilədək '''Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı''', daha əvvəllər '''Azərbaycan SSR Baş Soveti Prezidiumunun fəxri fərmanı''') — [[Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyəti]] tərəfindən təqdim olunan dövlət təltifi. Həmin fərmanla fəhlələr, kolxozçular, qulluqçular, elm, mədəniyyət, ədəbiyyat və incəsənət xadimləri, həmçinin dövlət planlarının yerinə yetirilməsində yüksək göstəricilər əldə edilməsinə, yüksək məhsul alınmasına, səmərəli istehsal, elmi və ictimai-siyasi fəaliyyətinə görə müəssisə və təşkilatlar mükafatlandırılırdı.<ref name="sov-ens">{{Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası|9|541}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilənlərin siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR mükafatları]] mvghk715s1zu4dmgejrz0j4x2meb3cr 0 607279 6600460 6114337 2022-08-29T05:48:14Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Mirzə Şükrullah İsfahani |titul = [[Səfəvilərin vəzirləri|Səfəvi imperiyasının baş vəziri]] |bayraq = Safavid Flag.svg |bayraq2 = Lion and Sun Emblem of Persia.svg |dövr əvvəl = 1576 |dövr son = 1577 |sələfi = Seyyid Həsən Fərəhani |xələfi = [[Mirzə Salman Cabiri]] |sülalə = fars sülaləsi |vikianbar = }} '''Mirzə Şükrullah İsfahani''' — [[Səfəvilər|Səfəvi]] şahı [[I Şah Təhmasib]]in (1524–1576) baş mühasibi və daha sonra nüfuzlu dövlət xadimi [[Mirzə Salman Cabiri]] ilə əvəz olunana qədər 1576-cı ilin avqustundan 1577-ci ilin iyun ayına qədər olan qısa bir müddətdə [[II Şah İsmayıl]]ın (1576–77) baş vəziri vəzifəsini yerinə yetirən milliyyətcə [[Farslar|fars]] olan dövlət xadimi. == Mənbələr == * {{cite book | title = Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire | year = 2008 | publisher = I.B.Tauris | location = | editor-last = | editor-first = | last = Newman | first = Andrew J. | authorlink = | chapter = | pages = 1–281 | isbn = 9780857716613 | url = https://books.google.dk/books?id=KPgBAwAAQBAJ&dq=false|ref=harv}} * {{cite book | title = The Practice of Politics in Safavid Iran: Power, Religion and Rhetoric | year = 2009 | publisher = I.B.Tauris | location = | editor-last = | editor-first = | last = Mitchell | first = Colin P. | authorlink = | chapter = | pages = 1–304 | isbn = 0857715887 | url = https://books.google.dk/books?id=APcBAwAAQBAJ&dq=false|ref=harv}} * {{cite encyclopedia | article = JĀBERI | last = Mitchell | first = Colin Paul | url = http://www.iranicaonline.org/articles/jaberi | editor-last = | editor-first = | editor-link = | encyclopedia = Encyclopaedia Iranica, Vol. XIV, Fasc. 3 | pages = 313-314 | location = | authorlink = | year = 2007 | isbn = |ref=harv}} [[Kateqoriya:Səfəvi vəzirləri]] [[Kateqoriya:Səfəvi dövlətinin baş vəzirləri]] ntpnpcexf45xnwnvjyai7595bur0cca 0 607433 6600652 6009514 2022-08-29T07:37:03Z Matsievsky 80489 /* Şəkillər */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Patris Lumumba |orijinal adı = Élias Okit'Asombo |şəkil = Anefo 910-9740 De Congolese2.jpg |titul = Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk Baş Naziri |dövr əvvəl = 24 iyun 1960 |dövr son = 14 sentyabr 1960 |sələfi = Mövqe quruldu |xələfi = Jozef Ileo |doğum tarixi = 2.7.1925 |doğum yeri = Katakokombe, [[Belçika Konqosu]] |həyat yoldaşı = Paulin Opanqo |vikianbar = }} '''Patris Emeri Lumumba''' (doğum adı ''Élias Okit'Asombo''<ref>{{kitab3 | müəllif = Fabian, Johannes | başlıq = Remembering the Present: Painting and Popular History in Zaire | link = | cavabdeh = | yer = Berkeley | nəşriyyat = University of California Press. | il = 1996 | cild = | səhifə = 73 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Willame, Jean-Claude | başlıq = Patrice Lumumba: La crise congolaise revisitée. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Karthala | il = 1990 | cild = | səhifə = | səhifələr = 22, 23, 25 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Kanyarwunga, Jean I N | başlıq = République démocratique du Congo : Les générations condamnées : Déliquescence d'une société précapitaliste. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Publibook. | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 76, 502 | isbn = | doi = | ref = }}</ref>; {{DVTY}}) — Konqol siyasətçisi. Lumumba 1960-cı ildə [[Afrika]] Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk baş naziri olmuşdur. == Erkən həyat və karyera == [[Belçika]] Konqosunun Kasavi bölgəsində ''Élias Okit'Asombo'' adı altında anadan olub. Bir missioner məktəbində oxumuş və Leopoldville ([[Kinşasa]]) və Stanleyville (Kisanqani) bölgələrində [[keşiş]] və [[jurnalist]] olaraq çalışmışdı. [[1955-ci il]]də Lumumba [[həmkarlar ittifaqı]]nın [[prezident]]i seçildi və [[Belçika]] Liberal Partiyasına qoşuldu. [[1957-ci il]]də mənimsəmə ittihamına görə həbs olundu və bir il həbsdə qaldı. Sərbəst buraxıldıqdan sonra [[1958-ci il]]də Konqo milli hərəkatını qurdu. [[1959-cu il]]də [[Belçika]] Konqo milli hərəkatında Lumumbanın tutulmasına baxmayaraq beş ildə Konqonun müstəqilliyini təmin etmək planını elan etdi və [[dekabr]] ayında yerli [[seçki]]lər böyük səs çoxluğunu qazandı. 1960-cı ildə Belçikada keçirilən konfrans, May ayında planlaşdırılan seçkilərdən əvvəl [[1960-cı il]]in iyununda Konqoya müstəqillik verməyə qərar verdi. Lumumba və Konqo milli hərəkatı [[23 iyun]] 1960-cı ildə ilk [[hökumət]]i təşkil etdi. Lumumba baş nazir, [[Yozef Kasavubu]] isə prezident oldu. Lumumbanın hökumət dövrü 1960-cı ilin iyununda Belçikanın dəstəyini alan Moise Tşombenin rəhbərliyi altında Katanqa bölgəsinin müstəqillik elan edilməsindən qaynaqlanan siyasi qarşıdurmalarla təyin olundu. Birləşmiş Millətlər qoşunlarının gəlməsinə baxmayaraq qarışıqlıq davam etdi və Lumumba [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]ndan dəstək istədi. [[Sentyabr]] ayında Lumumba qanuni şübhəli bilinən prezident Kasavubu tərəfindən vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı. [[14 sentyabr]]da polkovnik Jozef Mobutunun (daha sonra [[Mobutu Sese Seko]] adlandı) başçılıq etdiyi və Kasavubu tərəfindən dəstəklənən bir hərbi [[xunta]] ələ keçirildi. Lumumba [[1 dekabr]] [[1960-cı il]]də Mobutu qoşunları tərəfindən həbs edildi. Tutulduğu Port-Fransqidən Leopoldvill şəhərinə qədər əli qandallı aparıldı. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın baş katibi General Dag Hammarskjold Kasavubu'nun Lumumba'yı qanunla davranmağa dəvət etdi. Patris Lumumba xunta tərəfindən tutuldu, lakin [[BMT]] tərəfindən mühafizə altına alındı. Lakin Lumumba evdən gizlin çıxdı, Stana çatmaq və [[inqilab]]i hərəkatı yenidən alovlandırmaq istədi. Stana çatmaqda son addım olan buxar [[mühərrik]]li [[bərə]]yə minərkən Mobutunun əsgərləri tərəfindən ələ keçirildi. Saxlanılan lakin tutulmayan Lumumba hərbi maşınlarla paytaxtı gəzərkən yol kənarındakı BMT agentliyinə sığındı, ancaq BMT yalnız evinin sərhədində olanda onu qorumaq üçün məsuliyyət daşıdığını bildirdi. BMT sığınacaqdan imtina etdikdən sonra, vəzifəsindən kənarlaşdırılan baş nazir Patris Lumumba əsgərlər tərəfindən tutuldu və işgəncələr altında paytaxta gətirildi. [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]] Hammarskjoldu və [[qərb]] hökumətlərini Lumumbanın tutulmasına görə məsuliyyət daşıyanlar olaraq qınadı və dərhal azad edilməsini istədi. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] [[Təhlükəsizlik Şurası]] Lumumbanın dərhal azad edilməsini və Konqo hökumətinin başçısı vəzifəsinə dərhal bərpa edilməsini, Mobutu qüvvələrinin tərksilah edilməsini və [[Belçika]]nın zaman itirmədən Konqonu tərk etməsini tələb edərək, dekabrın 7-də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]nın tələblərini müzakirə etmək üçün bir yığıncaq çağırdı. Sovet nümayəndəsi Valerian Zorin [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın tələblərini rədd etdi və danışıqları tərk edərək təhlükəsizlik şurasının [[sədr]]i vəzifəsindən getdi. [[BMT]]-nin Lumumbanın tutulduğu şəxslər tərəfindən işgəncə verildiyi barədə bir hesabatından sonra (9 dekabr) bəzi tərəfdarları Lumumbanın 48 saat ərzində sərbəst buraxılmayacağı təqdirdə ölkədəki bütün Belçikalıları həbs edəcək və "bəzilərinin başlarını kəsməyə başlayacaqlar" təhdidini etdilər. BMT əleyhinə səslər [[Yuqoslaviya]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri]], [[Şri-Lanka]], [[İndoneziya]], [[Mərakeş]] və [[Qvineya]] Konqo BMT missiyasından qoşunları çıxaracaqlarını elan edərək daha da gücləndirildi. Buna baxmayaraq, [[Sovet İttifaqı]] Lumumbanın [[14 dekabr]] tarixli qətnaməsi 8-ə qarşı 2 səslə rədd edildi. Elə həmin gün Sovet İttifaqı Konqo məsələsinin öhdəsindən gəlmək üçün daha çox hərbi güc verən General Hammarskjoldun qərarını [[veto]] etdi. Patris Lumumba həbs olunduğu həbsxanadan alınaraq müstəqilliyini elan edən və Lumumbanın siyasi düşməni Tşombenin tabeliyində olan Katanqa ərazisinə dostları Mauris Mpolo ve Jozef Okito ilə birlikdə köçürüldü.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gondola, Ch. Didier | başlıq = The History of Congo. Greenwood histories of the modern nations (illustrated, annotated ed.). | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Greenwood Publishing Group | il = 2002 | cild = | səhifə = 126 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Bura köçürülən Lumumba və dostları eyni gündə güllələndi. Tələsik [[edam]] hökmü ictimaiyyətə elan olunmadı və şərtlərin yerinə yetiriləcəyi gözlənildi. Lumumba və onun dostlarının edamı iki ay sonra [[ictimaiyyət]]ə elan edildi. İki BMT qarşısında nümayiş edən Lumumbanın həyat yoldaşı Paulin Opanqo daim BMT rəsmiləri tərəfindən rədd edilirdi. [[2002-ci il]]in fevralında Belçika hökuməti "Lumumbanın öldürülməsinə səbəb olan hadisələr üçün danılmaz məsuliyyəti" etiraf edən bəyanat yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180218225943/https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archivedate = 2018-02-18 |title = World Briefing |5 = Europe: Belgium: Apology For Lumumba Killing |author = |date = 6 fevral 2002 |work = |publisher = nytimes.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> 2002-ci ilin iyul ayında [[ABŞ]] hökuməti, [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi]]nin Lumumbanın əleyhdarlarına pul və siyasi dəstək vermək və Mobutuya [[silah]] və hərbi təlim verməklə Lumumbanın öldürülməsində iştirak etdiyini açıqlayan sənədlər yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190104230103/https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archivedate = 2019-01-04 |title = President 'ordered murder' of Congo leader |author = Martin Kettle |date = 9 avqust 2000 |work = |publisher = theguardian.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> == Şəkillər == <center> <gallery> Fayl:PatricelumumbaIISG.jpg|thumb|150px|Patrice Lumumba |thumb|150px|Lumumba, Belçikanın baş naziri [[Gaston Eyskens]] ilə müstəqillik müqaviləsi imzalandıqda Fayl:LumumbaBrussel1960.jpg|thumb|150px|Lumumba, həbsxanada çıxışı, yaralı biləklerini göstərir (1960) Fayl:The Soviet Union 1961 CPA 2576 stamp (The Struggle for the Liberation of Africa. Lumumba ( 1925-1961 ), premier of Congo).jpg|thumb|150px|Lumumba, [[1961]]'de [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]'da çap edilmiş xatirə pulunda </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.marxists.org/subject/africa/lumumba/index.htm Patris Lumumba və haqqında yazılar] * [https://www.democracynow.org/2011/1/21/patrice_lumumba_50_years_later_remembering Patris Lumumba: " 50 il sonra ABŞ-ın dəstəklədiyi sui-qəsdi xatırlayıram"] * [https://www.spymuseum.org/multimedia/spycast/ Konqo-Peter təyinatında CIA-nin əfsanəvi stansiya müdiri Larry Devlin ilə söhbətlər] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1805546.stm BBC] * [https://www.youtube.com/watch?v=qTnNS-Ty4rU Patris Lumumba] q5sd6kbc0eo5wx49m8h3hqxuktr284j 6600676 6600652 2022-08-29T08:00:50Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Patris Lumumba |orijinal adı = Élias Okit'Asombo |şəkil = Anefo 910-9740 De Congolese2.jpg |titul = Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk Baş Naziri |dövr əvvəl = 24 iyun 1960 |dövr son = 14 sentyabr 1960 |sələfi = Mövqe quruldu |xələfi = Jozef Ileo |doğum tarixi = 2.7.1925 |doğum yeri = Katakokombe, [[Belçika Konqosu]] |həyat yoldaşı = Paulin Opanqo |vikianbar = }} '''Patris Emeri Lumumba''' (doğum adı ''Élias Okit'Asombo''<ref>{{kitab3 | müəllif = Fabian, Johannes | başlıq = Remembering the Present: Painting and Popular History in Zaire | link = | cavabdeh = | yer = Berkeley | nəşriyyat = University of California Press. | il = 1996 | cild = | səhifə = 73 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Willame, Jean-Claude | başlıq = Patrice Lumumba: La crise congolaise revisitée. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Karthala | il = 1990 | cild = | səhifə = | səhifələr = 22, 23, 25 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Kanyarwunga, Jean I N | başlıq = République démocratique du Congo : Les générations condamnées : Déliquescence d'une société précapitaliste. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Publibook. | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 76, 502 | isbn = | doi = | ref = }}</ref>; {{DVTY}}) — Konqol siyasətçisi. Lumumba 1960-cı ildə [[Afrika]] Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk baş naziri olmuşdur. == Erkən həyat və karyera == [[Belçika]] Konqosunun Kasavi bölgəsində ''Élias Okit'Asombo'' adı altında anadan olub. Bir missioner məktəbində oxumuş və Leopoldville ([[Kinşasa]]) və Stanleyville (Kisanqani) bölgələrində [[keşiş]] və [[jurnalist]] olaraq çalışmışdı. [[1955-ci il]]də Lumumba [[həmkarlar ittifaqı]]nın [[prezident]]i seçildi və [[Belçika]] Liberal Partiyasına qoşuldu. [[1957-ci il]]də mənimsəmə ittihamına görə həbs olundu və bir il həbsdə qaldı. Sərbəst buraxıldıqdan sonra [[1958-ci il]]də Konqo milli hərəkatını qurdu. [[1959-cu il]]də [[Belçika]] Konqo milli hərəkatında Lumumbanın tutulmasına baxmayaraq beş ildə Konqonun müstəqilliyini təmin etmək planını elan etdi və [[dekabr]] ayında yerli [[seçki]]lər böyük səs çoxluğunu qazandı. 1960-cı ildə Belçikada keçirilən konfrans, May ayında planlaşdırılan seçkilərdən əvvəl [[1960-cı il]]in iyununda Konqoya müstəqillik verməyə qərar verdi. Lumumba və Konqo milli hərəkatı [[23 iyun]] 1960-cı ildə ilk [[hökumət]]i təşkil etdi. Lumumba baş nazir, [[Yozef Kasavubu]] isə prezident oldu. Lumumbanın hökumət dövrü 1960-cı ilin iyununda Belçikanın dəstəyini alan Moise Tşombenin rəhbərliyi altında Katanqa bölgəsinin müstəqillik elan edilməsindən qaynaqlanan siyasi qarşıdurmalarla təyin olundu. Birləşmiş Millətlər qoşunlarının gəlməsinə baxmayaraq qarışıqlıq davam etdi və Lumumba [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]ndan dəstək istədi. [[Sentyabr]] ayında Lumumba qanuni şübhəli bilinən prezident Kasavubu tərəfindən vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı. [[14 sentyabr]]da polkovnik Jozef Mobutunun (daha sonra [[Mobutu Sese Seko]] adlandı) başçılıq etdiyi və Kasavubu tərəfindən dəstəklənən bir hərbi [[xunta]] ələ keçirildi. Lumumba [[1 dekabr]] [[1960-cı il]]də Mobutu qoşunları tərəfindən həbs edildi. Tutulduğu Port-Fransqidən Leopoldvill şəhərinə qədər əli qandallı aparıldı. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın baş katibi General Dag Hammarskjold Kasavubu'nun Lumumba'yı qanunla davranmağa dəvət etdi. Patris Lumumba xunta tərəfindən tutuldu, lakin [[BMT]] tərəfindən mühafizə altına alındı. Lakin Lumumba evdən gizlin çıxdı, Stana çatmaq və [[inqilab]]i hərəkatı yenidən alovlandırmaq istədi. Stana çatmaqda son addım olan buxar [[mühərrik]]li [[bərə]]yə minərkən Mobutunun əsgərləri tərəfindən ələ keçirildi. Saxlanılan lakin tutulmayan Lumumba hərbi maşınlarla paytaxtı gəzərkən yol kənarındakı BMT agentliyinə sığındı, ancaq BMT yalnız evinin sərhədində olanda onu qorumaq üçün məsuliyyət daşıdığını bildirdi. BMT sığınacaqdan imtina etdikdən sonra, vəzifəsindən kənarlaşdırılan baş nazir Patris Lumumba əsgərlər tərəfindən tutuldu və işgəncələr altında paytaxta gətirildi. [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]] Hammarskjoldu və [[qərb]] hökumətlərini Lumumbanın tutulmasına görə məsuliyyət daşıyanlar olaraq qınadı və dərhal azad edilməsini istədi. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] [[Təhlükəsizlik Şurası]] Lumumbanın dərhal azad edilməsini və Konqo hökumətinin başçısı vəzifəsinə dərhal bərpa edilməsini, Mobutu qüvvələrinin tərksilah edilməsini və [[Belçika]]nın zaman itirmədən Konqonu tərk etməsini tələb edərək, dekabrın 7-də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]nın tələblərini müzakirə etmək üçün bir yığıncaq çağırdı. Sovet nümayəndəsi Valerian Zorin [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın tələblərini rədd etdi və danışıqları tərk edərək təhlükəsizlik şurasının [[sədr]]i vəzifəsindən getdi. [[BMT]]-nin Lumumbanın tutulduğu şəxslər tərəfindən işgəncə verildiyi barədə bir hesabatından sonra (9 dekabr) bəzi tərəfdarları Lumumbanın 48 saat ərzində sərbəst buraxılmayacağı təqdirdə ölkədəki bütün Belçikalıları həbs edəcək və "bəzilərinin başlarını kəsməyə başlayacaqlar" təhdidini etdilər. BMT əleyhinə səslər [[Yuqoslaviya]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri]], [[Şri-Lanka]], [[İndoneziya]], [[Mərakeş]] və [[Qvineya]] Konqo BMT missiyasından qoşunları çıxaracaqlarını elan edərək daha da gücləndirildi. Buna baxmayaraq, [[Sovet İttifaqı]] Lumumbanın [[14 dekabr]] tarixli qətnaməsi 8-ə qarşı 2 səslə rədd edildi. Elə həmin gün Sovet İttifaqı Konqo məsələsinin öhdəsindən gəlmək üçün daha çox hərbi güc verən General Hammarskjoldun qərarını [[veto]] etdi. Patris Lumumba həbs olunduğu həbsxanadan alınaraq müstəqilliyini elan edən və Lumumbanın siyasi düşməni Tşombenin tabeliyində olan Katanqa ərazisinə dostları Mauris Mpolo ve Jozef Okito ilə birlikdə köçürüldü.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gondola, Ch. Didier | başlıq = The History of Congo. Greenwood histories of the modern nations (illustrated, annotated ed.). | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Greenwood Publishing Group | il = 2002 | cild = | səhifə = 126 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Bura köçürülən Lumumba və dostları eyni gündə güllələndi. Tələsik [[edam]] hökmü ictimaiyyətə elan olunmadı və şərtlərin yerinə yetiriləcəyi gözlənildi. Lumumba və onun dostlarının edamı iki ay sonra [[ictimaiyyət]]ə elan edildi. İki BMT qarşısında nümayiş edən Lumumbanın həyat yoldaşı Paulin Opanqo daim BMT rəsmiləri tərəfindən rədd edilirdi. [[2002-ci il]]in fevralında Belçika hökuməti "Lumumbanın öldürülməsinə səbəb olan hadisələr üçün danılmaz məsuliyyəti" etiraf edən bəyanat yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180218225943/https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archivedate = 2018-02-18 |title = World Briefing |5 = Europe: Belgium: Apology For Lumumba Killing |author = |date = 6 fevral 2002 |work = |publisher = nytimes.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> 2002-ci ilin iyul ayında [[ABŞ]] hökuməti, [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi]]nin Lumumbanın əleyhdarlarına pul və siyasi dəstək vermək və Mobutuya [[silah]] və hərbi təlim verməklə Lumumbanın öldürülməsində iştirak etdiyini açıqlayan sənədlər yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190104230103/https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archivedate = 2019-01-04 |title = President 'ordered murder' of Congo leader |author = Martin Kettle |date = 9 avqust 2000 |work = |publisher = theguardian.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> == Şəkillər == <center> <gallery> Fayl:PatricelumumbaIISG.jpg|thumb|150px|Patrice Lumumba |thumb|150px|Lumumba, Belçikanın baş naziri [[Gaston Eyskens]] ilə müstəqillik müqaviləsi imzalandıqda Fayl:LumumbaBrussel1960.jpg|thumb|150px|Lumumba, həbsxanada çıxışı, yaralı biləklerini göstərir (1960) Fayl:The Soviet Union 1961 CPA 2576 stamp (The Struggle for the Liberation of Africa. Lumumba ( 1925-1961 ), premier of Congo).jpg|thumb|150px|Lumumba, [[1961]]'de [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]'da çap edilmiş xatirə pulunda </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.marxists.org/subject/africa/lumumba/index.htm Patris Lumumba və haqqında yazılar] * [https://www.democracynow.org/2011/1/21/patrice_lumumba_50_years_later_remembering Patris Lumumba: " 50 il sonra ABŞ-ın dəstəklədiyi sui-qəsdi xatırlayıram"] * [https://www.spymuseum.org/multimedia/spycast/ Konqo-Peter təyinatında CIA-nin əfsanəvi stansiya müdiri Larry Devlin ilə söhbətlər] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1805546.stm BBC] * [https://www.youtube.com/watch?v=qTnNS-Ty4rU Patris Lumumba] {{Xarici keçidlər}} mzrrhuhzyb0p6d31er11c18pffz74yp 6600677 6600676 2022-08-29T08:01:13Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Patris Lumumba |orijinal adı = Élias Okit'Asombo |şəkil = Anefo 910-9740 De Congolese2.jpg |titul = Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk Baş Naziri |dövr əvvəl = 24 iyun 1960 |dövr son = 14 sentyabr 1960 |sələfi = Mövqe quruldu |xələfi = Jozef Ileo |həyat yoldaşı = Paulin Opanqo }} '''Patris Emeri Lumumba''' (doğum adı ''Élias Okit'Asombo''<ref>{{kitab3 | müəllif = Fabian, Johannes | başlıq = Remembering the Present: Painting and Popular History in Zaire | link = | cavabdeh = | yer = Berkeley | nəşriyyat = University of California Press. | il = 1996 | cild = | səhifə = 73 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Willame, Jean-Claude | başlıq = Patrice Lumumba: La crise congolaise revisitée. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Karthala | il = 1990 | cild = | səhifə = | səhifələr = 22, 23, 25 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Kanyarwunga, Jean I N | başlıq = République démocratique du Congo : Les générations condamnées : Déliquescence d'une société précapitaliste. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Publibook. | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 76, 502 | isbn = | doi = | ref = }}</ref>; {{DVTY}}) — Konqol siyasətçisi. Lumumba 1960-cı ildə [[Afrika]] Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk baş naziri olmuşdur. == Erkən həyat və karyera == [[Belçika]] Konqosunun Kasavi bölgəsində ''Élias Okit'Asombo'' adı altında anadan olub. Bir missioner məktəbində oxumuş və Leopoldville ([[Kinşasa]]) və Stanleyville (Kisanqani) bölgələrində [[keşiş]] və [[jurnalist]] olaraq çalışmışdı. [[1955-ci il]]də Lumumba [[həmkarlar ittifaqı]]nın [[prezident]]i seçildi və [[Belçika]] Liberal Partiyasına qoşuldu. [[1957-ci il]]də mənimsəmə ittihamına görə həbs olundu və bir il həbsdə qaldı. Sərbəst buraxıldıqdan sonra [[1958-ci il]]də Konqo milli hərəkatını qurdu. [[1959-cu il]]də [[Belçika]] Konqo milli hərəkatında Lumumbanın tutulmasına baxmayaraq beş ildə Konqonun müstəqilliyini təmin etmək planını elan etdi və [[dekabr]] ayında yerli [[seçki]]lər böyük səs çoxluğunu qazandı. 1960-cı ildə Belçikada keçirilən konfrans, May ayında planlaşdırılan seçkilərdən əvvəl [[1960-cı il]]in iyununda Konqoya müstəqillik verməyə qərar verdi. Lumumba və Konqo milli hərəkatı [[23 iyun]] 1960-cı ildə ilk [[hökumət]]i təşkil etdi. Lumumba baş nazir, [[Yozef Kasavubu]] isə prezident oldu. Lumumbanın hökumət dövrü 1960-cı ilin iyununda Belçikanın dəstəyini alan Moise Tşombenin rəhbərliyi altında Katanqa bölgəsinin müstəqillik elan edilməsindən qaynaqlanan siyasi qarşıdurmalarla təyin olundu. Birləşmiş Millətlər qoşunlarının gəlməsinə baxmayaraq qarışıqlıq davam etdi və Lumumba [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]ndan dəstək istədi. [[Sentyabr]] ayında Lumumba qanuni şübhəli bilinən prezident Kasavubu tərəfindən vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı. [[14 sentyabr]]da polkovnik Jozef Mobutunun (daha sonra [[Mobutu Sese Seko]] adlandı) başçılıq etdiyi və Kasavubu tərəfindən dəstəklənən bir hərbi [[xunta]] ələ keçirildi. Lumumba [[1 dekabr]] [[1960-cı il]]də Mobutu qoşunları tərəfindən həbs edildi. Tutulduğu Port-Fransqidən Leopoldvill şəhərinə qədər əli qandallı aparıldı. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın baş katibi General Dag Hammarskjold Kasavubu'nun Lumumba'yı qanunla davranmağa dəvət etdi. Patris Lumumba xunta tərəfindən tutuldu, lakin [[BMT]] tərəfindən mühafizə altına alındı. Lakin Lumumba evdən gizlin çıxdı, Stana çatmaq və [[inqilab]]i hərəkatı yenidən alovlandırmaq istədi. Stana çatmaqda son addım olan buxar [[mühərrik]]li [[bərə]]yə minərkən Mobutunun əsgərləri tərəfindən ələ keçirildi. Saxlanılan lakin tutulmayan Lumumba hərbi maşınlarla paytaxtı gəzərkən yol kənarındakı BMT agentliyinə sığındı, ancaq BMT yalnız evinin sərhədində olanda onu qorumaq üçün məsuliyyət daşıdığını bildirdi. BMT sığınacaqdan imtina etdikdən sonra, vəzifəsindən kənarlaşdırılan baş nazir Patris Lumumba əsgərlər tərəfindən tutuldu və işgəncələr altında paytaxta gətirildi. [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]] Hammarskjoldu və [[qərb]] hökumətlərini Lumumbanın tutulmasına görə məsuliyyət daşıyanlar olaraq qınadı və dərhal azad edilməsini istədi. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] [[Təhlükəsizlik Şurası]] Lumumbanın dərhal azad edilməsini və Konqo hökumətinin başçısı vəzifəsinə dərhal bərpa edilməsini, Mobutu qüvvələrinin tərksilah edilməsini və [[Belçika]]nın zaman itirmədən Konqonu tərk etməsini tələb edərək, dekabrın 7-də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]nın tələblərini müzakirə etmək üçün bir yığıncaq çağırdı. Sovet nümayəndəsi Valerian Zorin [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın tələblərini rədd etdi və danışıqları tərk edərək təhlükəsizlik şurasının [[sədr]]i vəzifəsindən getdi. [[BMT]]-nin Lumumbanın tutulduğu şəxslər tərəfindən işgəncə verildiyi barədə bir hesabatından sonra (9 dekabr) bəzi tərəfdarları Lumumbanın 48 saat ərzində sərbəst buraxılmayacağı təqdirdə ölkədəki bütün Belçikalıları həbs edəcək və "bəzilərinin başlarını kəsməyə başlayacaqlar" təhdidini etdilər. BMT əleyhinə səslər [[Yuqoslaviya]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri]], [[Şri-Lanka]], [[İndoneziya]], [[Mərakeş]] və [[Qvineya]] Konqo BMT missiyasından qoşunları çıxaracaqlarını elan edərək daha da gücləndirildi. Buna baxmayaraq, [[Sovet İttifaqı]] Lumumbanın [[14 dekabr]] tarixli qətnaməsi 8-ə qarşı 2 səslə rədd edildi. Elə həmin gün Sovet İttifaqı Konqo məsələsinin öhdəsindən gəlmək üçün daha çox hərbi güc verən General Hammarskjoldun qərarını [[veto]] etdi. Patris Lumumba həbs olunduğu həbsxanadan alınaraq müstəqilliyini elan edən və Lumumbanın siyasi düşməni Tşombenin tabeliyində olan Katanqa ərazisinə dostları Mauris Mpolo ve Jozef Okito ilə birlikdə köçürüldü.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gondola, Ch. Didier | başlıq = The History of Congo. Greenwood histories of the modern nations (illustrated, annotated ed.). | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Greenwood Publishing Group | il = 2002 | cild = | səhifə = 126 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Bura köçürülən Lumumba və dostları eyni gündə güllələndi. Tələsik [[edam]] hökmü ictimaiyyətə elan olunmadı və şərtlərin yerinə yetiriləcəyi gözlənildi. Lumumba və onun dostlarının edamı iki ay sonra [[ictimaiyyət]]ə elan edildi. İki BMT qarşısında nümayiş edən Lumumbanın həyat yoldaşı Paulin Opanqo daim BMT rəsmiləri tərəfindən rədd edilirdi. [[2002-ci il]]in fevralında Belçika hökuməti "Lumumbanın öldürülməsinə səbəb olan hadisələr üçün danılmaz məsuliyyəti" etiraf edən bəyanat yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180218225943/https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archivedate = 2018-02-18 |title = World Briefing |5 = Europe: Belgium: Apology For Lumumba Killing |author = |date = 6 fevral 2002 |work = |publisher = nytimes.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> 2002-ci ilin iyul ayında [[ABŞ]] hökuməti, [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi]]nin Lumumbanın əleyhdarlarına pul və siyasi dəstək vermək və Mobutuya [[silah]] və hərbi təlim verməklə Lumumbanın öldürülməsində iştirak etdiyini açıqlayan sənədlər yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190104230103/https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archivedate = 2019-01-04 |title = President 'ordered murder' of Congo leader |author = Martin Kettle |date = 9 avqust 2000 |work = |publisher = theguardian.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> == Şəkillər == <center> <gallery> Fayl:PatricelumumbaIISG.jpg|thumb|150px|Patrice Lumumba |thumb|150px|Lumumba, Belçikanın baş naziri [[Gaston Eyskens]] ilə müstəqillik müqaviləsi imzalandıqda Fayl:LumumbaBrussel1960.jpg|thumb|150px|Lumumba, həbsxanada çıxışı, yaralı biləklerini göstərir (1960) Fayl:The Soviet Union 1961 CPA 2576 stamp (The Struggle for the Liberation of Africa. Lumumba ( 1925-1961 ), premier of Congo).jpg|thumb|150px|Lumumba, [[1961]]'de [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]'da çap edilmiş xatirə pulunda </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.marxists.org/subject/africa/lumumba/index.htm Patris Lumumba və haqqında yazılar] * [https://www.democracynow.org/2011/1/21/patrice_lumumba_50_years_later_remembering Patris Lumumba: " 50 il sonra ABŞ-ın dəstəklədiyi sui-qəsdi xatırlayıram"] * [https://www.spymuseum.org/multimedia/spycast/ Konqo-Peter təyinatında CIA-nin əfsanəvi stansiya müdiri Larry Devlin ilə söhbətlər] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1805546.stm BBC] * [https://www.youtube.com/watch?v=qTnNS-Ty4rU Patris Lumumba] {{Xarici keçidlər}} 25apar9m2vdpj6wtjda6ryju6iupi94 6600678 6600677 2022-08-29T08:01:26Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Patris Lumumba |orijinal adı = Élias Okit'Asombo |şəkil = Anefo 910-9740 De Congolese2.jpg |titul = Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk Baş Naziri |dövr əvvəl = 24 iyun 1960 |dövr son = 14 sentyabr 1960 |sələfi = Mövqe quruldu |xələfi = Jozef Ileo |həyat yoldaşı = Paulin Opanqo }} '''Patris Emeri Lumumba''' (doğum adı ''Élias Okit'Asombo''<ref>{{kitab3 | müəllif = Fabian, Johannes | başlıq = Remembering the Present: Painting and Popular History in Zaire | link = | cavabdeh = | yer = Berkeley | nəşriyyat = University of California Press. | il = 1996 | cild = | səhifə = 73 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Willame, Jean-Claude | başlıq = Patrice Lumumba: La crise congolaise revisitée. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Karthala | il = 1990 | cild = | səhifə = | səhifələr = 22, 23, 25 | isbn = | doi = | ref = }}</ref><ref>{{kitab3 | müəllif = Kanyarwunga, Jean I N | başlıq = République démocratique du Congo : Les générations condamnées : Déliquescence d'une société précapitaliste. | link = | cavabdeh = | yer = Paris | nəşriyyat = Publibook. | il = 2006 | cild = | səhifə = | səhifələr = 76, 502 | isbn = | doi = | ref = }}</ref>; {{DVTY}}) — Konqol siyasətçisi. Lumumba 1960-cı ildə [[Afrika]] Konqo Demokratik [[Respublika]]sının ilk baş naziri olmuşdur. == Erkən həyat və karyera == [[Belçika]] Konqosunun Kasavi bölgəsində ''Élias Okit'Asombo'' adı altında anadan olub. Bir missioner məktəbində oxumuş və Leopoldville ([[Kinşasa]]) və Stanleyville (Kisanqani) bölgələrində [[keşiş]] və [[jurnalist]] olaraq çalışmışdı. 1955-ci ildə Lumumba [[həmkarlar ittifaqı]]nın [[prezident]]i seçildi və [[Belçika]] Liberal Partiyasına qoşuldu. 1957-ci ildə mənimsəmə ittihamına görə həbs olundu və bir il həbsdə qaldı. Sərbəst buraxıldıqdan sonra 1958-ci ildə Konqo milli hərəkatını qurdu. 1959-cu ildə [[Belçika]] Konqo milli hərəkatında Lumumbanın tutulmasına baxmayaraq beş ildə Konqonun müstəqilliyini təmin etmək planını elan etdi və dekabr ayında yerli [[seçki]]lər böyük səs çoxluğunu qazandı. 1960-cı ildə Belçikada keçirilən konfrans, May ayında planlaşdırılan seçkilərdən əvvəl 1960-cı ilin iyununda Konqoya müstəqillik verməyə qərar verdi. Lumumba və Konqo milli hərəkatı 23 iyun 1960-cı ildə ilk [[hökumət]]i təşkil etdi. Lumumba baş nazir, [[Yozef Kasavubu]] isə prezident oldu. Lumumbanın hökumət dövrü 1960-cı ilin iyununda Belçikanın dəstəyini alan Moise Tşombenin rəhbərliyi altında Katanqa bölgəsinin müstəqillik elan edilməsindən qaynaqlanan siyasi qarşıdurmalarla təyin olundu. Birləşmiş Millətlər qoşunlarının gəlməsinə baxmayaraq qarışıqlıq davam etdi və Lumumba [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]ndan dəstək istədi. Sentyabr ayında Lumumba qanuni şübhəli bilinən prezident Kasavubu tərəfindən vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı. 14 sentyabrda polkovnik Jozef Mobutunun (daha sonra [[Mobutu Sese Seko]] adlandı) başçılıq etdiyi və Kasavubu tərəfindən dəstəklənən bir hərbi [[xunta]] ələ keçirildi. Lumumba 1 dekabr 1960-cı ildə Mobutu qoşunları tərəfindən həbs edildi. Tutulduğu Port-Fransqidən Leopoldvill şəhərinə qədər əli qandallı aparıldı. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın baş katibi General Dag Hammarskjold Kasavubu'nun Lumumba'yı qanunla davranmağa dəvət etdi. Patris Lumumba xunta tərəfindən tutuldu, lakin [[BMT]] tərəfindən mühafizə altına alındı. Lakin Lumumba evdən gizlin çıxdı, Stana çatmaq və [[inqilab]]i hərəkatı yenidən alovlandırmaq istədi. Stana çatmaqda son addım olan buxar [[mühərrik]]li [[bərə]]yə minərkən Mobutunun əsgərləri tərəfindən ələ keçirildi. Saxlanılan lakin tutulmayan Lumumba hərbi maşınlarla paytaxtı gəzərkən yol kənarındakı BMT agentliyinə sığındı, ancaq BMT yalnız evinin sərhədində olanda onu qorumaq üçün məsuliyyət daşıdığını bildirdi. BMT sığınacaqdan imtina etdikdən sonra, vəzifəsindən kənarlaşdırılan baş nazir Patris Lumumba əsgərlər tərəfindən tutuldu və işgəncələr altında paytaxta gətirildi. [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]] Hammarskjoldu və [[qərb]] hökumətlərini Lumumbanın tutulmasına görə məsuliyyət daşıyanlar olaraq qınadı və dərhal azad edilməsini istədi. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] [[Təhlükəsizlik Şurası]] Lumumbanın dərhal azad edilməsini və Konqo hökumətinin başçısı vəzifəsinə dərhal bərpa edilməsini, Mobutu qüvvələrinin tərksilah edilməsini və [[Belçika]]nın zaman itirmədən Konqonu tərk etməsini tələb edərək, dekabrın 7-də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]nın tələblərini müzakirə etmək üçün bir yığıncaq çağırdı. Sovet nümayəndəsi Valerian Zorin [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın tələblərini rədd etdi və danışıqları tərk edərək təhlükəsizlik şurasının [[sədr]]i vəzifəsindən getdi. [[BMT]]-nin Lumumbanın tutulduğu şəxslər tərəfindən işgəncə verildiyi barədə bir hesabatından sonra (9 dekabr) bəzi tərəfdarları Lumumbanın 48 saat ərzində sərbəst buraxılmayacağı təqdirdə ölkədəki bütün Belçikalıları həbs edəcək və "bəzilərinin başlarını kəsməyə başlayacaqlar" təhdidini etdilər. BMT əleyhinə səslər [[Yuqoslaviya]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri]], [[Şri-Lanka]], [[İndoneziya]], [[Mərakeş]] və [[Qvineya]] Konqo BMT missiyasından qoşunları çıxaracaqlarını elan edərək daha da gücləndirildi. Buna baxmayaraq, [[Sovet İttifaqı]] Lumumbanın 14 dekabr tarixli qətnaməsi 8-ə qarşı 2 səslə rədd edildi. Elə həmin gün Sovet İttifaqı Konqo məsələsinin öhdəsindən gəlmək üçün daha çox hərbi güc verən General Hammarskjoldun qərarını [[veto]] etdi. Patris Lumumba həbs olunduğu həbsxanadan alınaraq müstəqilliyini elan edən və Lumumbanın siyasi düşməni Tşombenin tabeliyində olan Katanqa ərazisinə dostları Mauris Mpolo ve Jozef Okito ilə birlikdə köçürüldü.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gondola, Ch. Didier | başlıq = The History of Congo. Greenwood histories of the modern nations (illustrated, annotated ed.). | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Greenwood Publishing Group | il = 2002 | cild = | səhifə = 126 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = }}</ref> Bura köçürülən Lumumba və dostları eyni gündə güllələndi. Tələsik [[edam]] hökmü ictimaiyyətə elan olunmadı və şərtlərin yerinə yetiriləcəyi gözlənildi. Lumumba və onun dostlarının edamı iki ay sonra [[ictimaiyyət]]ə elan edildi. İki BMT qarşısında nümayiş edən Lumumbanın həyat yoldaşı Paulin Opanqo daim BMT rəsmiləri tərəfindən rədd edilirdi. 2002-ci ilin fevralında Belçika hökuməti "Lumumbanın öldürülməsinə səbəb olan hadisələr üçün danılmaz məsuliyyəti" etiraf edən bəyanat yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180218225943/https://www.nytimes.com/2002/02/06/world/world-briefing-europe-belgium-apology-for-lumumba-killing.html |archivedate = 2018-02-18 |title = World Briefing |5 = Europe: Belgium: Apology For Lumumba Killing |author = |date = 6 fevral 2002 |work = |publisher = nytimes.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> 2002-ci ilin iyul ayında [[ABŞ]] hökuməti, [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi]]nin Lumumbanın əleyhdarlarına pul və siyasi dəstək vermək və Mobutuya [[silah]] və hərbi təlim verməklə Lumumbanın öldürülməsində iştirak etdiyini açıqlayan sənədlər yaydı.<ref>{{cite web |url = https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archiveurl = https://web.archive.org/web/20190104230103/https://www.theguardian.com/world/2000/aug/10/martinkettle |archivedate = 2019-01-04 |title = President 'ordered murder' of Congo leader |author = Martin Kettle |date = 9 avqust 2000 |work = |publisher = theguardian.com |accessdate = |language = İngilis |url-status = live }}</ref> == Şəkillər == <center> <gallery> Fayl:PatricelumumbaIISG.jpg|thumb|150px|Patrice Lumumba |thumb|150px|Lumumba, Belçikanın baş naziri [[Gaston Eyskens]] ilə müstəqillik müqaviləsi imzalandıqda Fayl:LumumbaBrussel1960.jpg|thumb|150px|Lumumba, həbsxanada çıxışı, yaralı biləklerini göstərir (1960) Fayl:The Soviet Union 1961 CPA 2576 stamp (The Struggle for the Liberation of Africa. Lumumba ( 1925-1961 ), premier of Congo).jpg|thumb|150px|Lumumba, 1961'de [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]'da çap edilmiş xatirə pulunda </gallery> </center> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.marxists.org/subject/africa/lumumba/index.htm Patris Lumumba və haqqında yazılar] * [https://www.democracynow.org/2011/1/21/patrice_lumumba_50_years_later_remembering Patris Lumumba: " 50 il sonra ABŞ-ın dəstəklədiyi sui-qəsdi xatırlayıram"] * [https://www.spymuseum.org/multimedia/spycast/ Konqo-Peter təyinatında CIA-nin əfsanəvi stansiya müdiri Larry Devlin ilə söhbətlər] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1805546.stm BBC] * [https://www.youtube.com/watch?v=qTnNS-Ty4rU Patris Lumumba] {{Xarici keçidlər}} 3linzvezuair8kteu2knfbcrbh31zp6 0 607597 6600561 6578186 2022-08-29T06:44:51Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Alim}} '''Sendford Fleminq''' ({{dil-en|Sandford Fleming}}; {{DVTY}}) — Kanadanın dəmiryol şəbəkəsini yaratmış mühəndis. == Həyatı == Sendford Fleminq 7 yanvar 1827-ci ildə [[Şotlandiya]]da anadan olub. 14 yaşında topoqrafın köməkçisi kimi işləyib. 18 yaşında qardaşı ilə birgə [[Kanada]]ya köçür. Bir çox böyük şəhərləri gəzdikdən sonra, nəhayət [[Piterboro]]ya yerləşirlər. Sendford Fleminq 1849-cu ildə Kanadada universitetə daxil olur. Sendford Fleminq 1851-ci ildə "Üçqəpiklik bəbir" ilk Kanada markasını yaradır. Fleminq topoqraf kimi çalışırdı. 1855-ci ildə ona Şimali Kanada Dəmir Yolunun aparıcı mühəndisi vəzifəsi verilir. Bu müddət ərzində o, aktiv şəkildə dəmir körpüləri təbliğ edirdi. Sendford Fleminq 1863-cü ildən Yeni Şotlandiyanın baş topoqrafı kimi çalışmağa başlayır. Nəhayət, 1862-ci ildə ona yeni transkontinental dəmir yolu qurmaq işi tapşırılır. Beləliklə, Fleminq adını tarixə dəmiryolu şəbəkəsinin qurucusu kimi də salır. 1876-cı ildə Fleminq [[İrlandiya]] vağzalında qatara gecikdiyinə görə Yer kürəsini saat qurşaqlarına bölmək ideyasını irəli sürüb. Məhz onun ideyası sayəsində saat qurşaqları meydana gəlib. Onun gecikməsinin səbəbi isə Fleminqin məsuliyyətsizliyi deyil, vağzalın özünə aid olan lokal vaxtla işləməsi olub. XIX əsrin sonlarına kimi "ümumdünya vaxtı" anlayışı olmadığından bu kimi problemlərə tez-tez rast gəlinirdi. Qloballaşan və sənaye cəhətdən inkişaf edən dünyada Yer kürəsinin ayrı-ayrı bölgələrində vaxtın vahid şəklə salınması artıq zərurətə çevrilmişdi. Bu haqda təşəbbüsün ilk müəllifi Saratoqa məktəbinin direktoru Çarlz Daud olub, mühəndis Sendford isə böyük həvəslə onun bu ideyasına dəstək verib. Məhz həmin gecikmədən sonra o, bu ideya üzərində səylə çalışaraq daha ciddi təkliflər verməyə başlayıb. Onun bu fəaliyyəti sayəsində Yer kürəsi saat qurşaqlarına bölünüb. Sendford Fleminq 22 iyul 1915-ci ildə vəfat edib. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Sandford Fleming}} * {{Gutenberg author|id=45904}} * [http://www.sandfordfleming.ca/en/f9150.html sandfordfleming.ca: Sources] * [https://web.archive.org/web/20041215170520/http://www.histori.ca/minutes/minute.do?ID=10182 Heritage Minutes: Sir Sandford Fleming] * [https://web.archive.org/web/20120427221329/http://www.ontarioplaques.com/Plaques_MNO/Plaque_Ottawa48.html Ontario Historical Plaques] * [https://flemingcollege.ca/about-fleming/sir-sandford-fleming-our-namesake Biography from ''Sir Sandford Fleming College'' website] * [https://web.archive.org/web/20110928165026/http://www.kirkcaldycivicsociety.co.uk/plq_fleming_shirra.html Reverend Shirra and Sir Sandford Fleming Plaque in Kirkcaldy] * [http://www.mccord-museum.qc.ca/scripts/large.php?accessnumber=MP-0000.169&Lang=1&imageID=150295 Sir Sandford Fleming circa 1885] * [http://www.mccord-museum.qc.ca/scripts/large.php?accessnumber=II-147485&Lang=1&imageID=144177 Sir Sandford Fleming in 1903] * [http://thecanadianencyclopedia.com/articles/sir-sandford-fleming The Canadian Encyclopedia, Sir Sandford Fleming] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131014031956/http://www.thecanadianencyclopedia.com/articles/sir-sandford-fleming |date=2013-10-14 }} {{xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Poçt markası dizaynerləri]] [[Kateqoriya:Şotlandiya ixtiraçıları]] [[Kateqoriya:Biçvud qəbiristanlığında dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Presviterianlar]] 0qpx9od4kl0qribcaq2wxrfn6uhv12z 0 607719 6600312 6255066 2022-08-29T05:04:40Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Beynəlxalq münasibətlər |Adlandırma = İsrail–Malayziya münasibətləri |Şəkil =Israel-Malaysia locator.png |Ölkə1 = İsrail |Ölkə2 = Malayziya |Rəng1 = blue |Rəng2 =red }}'''İsrail–Malayziya münasibətləri''' — [[İsrail]] və [[Malayziya]] arasında ticarət və mədəni əlaqələr. Hal hazırda bu iki ölkənin rəsmi diplomatik münasibətləri yoxdur. == Tarix == İsrail Xarici İşlər Naziri Moşe Sharet 1956-cı ildə, Malayziya Federasiyasının müstəqilliyini elan etməsindən bir il əvvəl [[Kuala-Lumpur]]u ziyarət etdi. O, İsrail konsulunu qəbul etmək təklifinin ev sahibi tərəfindən "istinasız olaraq xoşniyyətli" qəbul edilməsini təsvir etdi. 1957-ci ildə Malayziya BMT-yə üzv olmaq üçün müraciət edərkən İsrail Malayziyanın təşkilata üzv olmasının lehinə səs verdi. 1960-cı illərin əvvəllərində Malayziya İsrailin yüksək səviyyəli münasibətləri rəsmiləşdirmək cəhdlərini rədd etdi. Səbəb kimi yerli radikal islam müxalifəti və ərəb təzyiqinin Malayziyanı İsrail ilə münasibətdə narahat vəziyyətə saldığını bildirdi. 1990-cı illərin əvvəllərində İsrail və Fələstin arasındakı danışıqlar sürətləndiyindən, Malayziyanın Baş naziri Mahathir Mohamad İsraillə diplomatik münasibətlər qurmağa qərar verdi. Beynəlxalq Ticarət və Sənaye Naziri Chua Jui Menq 1994-cü ildə İsrail bazarının tədricən sonda Malayziya sərmayəsinin hədəfinə çevrilə biləcəyini bildirdi<ref>{{cite book|last=Nair|first=Shanty|title=Islam in Malaysian Foreign Policy|year=1997|publisher=Routledge|location=[[London]]|isbn=0-203-42538-3|url=http://books.google.co.il/books?id=TtUHtD0pHnkC|accessdate=5 March 2012|page=252|chapter=Chapter 7: Malaysia and the Palestinian issue in the 1990s}}</ref>. 1981–2003-cü illərdə Malayziyanın Baş naziri Mahathir Mohamad müxaliflərini sionizmin tərəfdarı olmaqda, sionistləri Malay dövlətçiliyinə xələl gətirməkdə və İslamı məhv etməkdə günahlandırdı<ref name="mehden">{{cite book|last=Von der Mehden|first=Fred R.|title=Two Worlds of Islam: Interaction Between Southeast Asia and the Middle East|year=1993|publisher=University Press of Florida|location=Gainesville, Florida|isbn=0-8130-1208-2|url=http://books.google.co.il/books?id=ndu-T_3lSkcC|accessdate=5 March 2012|chapter=Chapter 3: Political interaction}}</ref>. Mahathir müvafiq olaraq 1993, 1997 və 1999-cu illərdə İsrailin baş nazirlərinə — [[İshaq Rabin]], [[Benyamin Netanyahu]], [[Ehud Barak]] məktub göndərdi. 2012-ci ildə bu məktubların məzmunu İsrail Dövlətinin tanınmasına doğru irəliləyən Mahathir hökumətinə qarşı iddiaları ləğv etmək üçün açıqlandı<ref>{{cite news|title=DPM: Release of letters proves our stand on Israel|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2012/3/2/nation/10842207&sec=nation|accessdate=2012-03-05|newspaper=The Star (Malaysia)|date=2012-03-02|location=Kuala Terengganu|archive-date=2019-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20191107192856/https://thestar.com.my/news/story.asp%3Ffile%3D/2012/3/2/nation/10842207%26sec%3Dnation|url-status=dead}}</ref> == Ticari əməkdaşlıq == 1971-ci ildə Malayziyanın İsrailə ixracı 11 milyon Malayziya dollarını keçmişdir. Əks istiqamətdə isə ixracat cəmi 2 milyon Malayziya doları etmişdi. Malayziya 1974-cü ildə İsrail ilə ticarətı qadağan etdir. Israel-Asia Centerə görə İsrail və Malayziya arasında ticarət birbaşa deyil, [[Sinqapur]] və ya [[Tayland]] kimi vasitəçi ölkələr vasitəsi ilə həyata keçirilir. 2000–2001 illər arasında İsrailin [[Kiryat Qat]]dakı [[Intel]] Kompüter Çip Zavodundan Malayziyaya ixracat 600–700 milyon dollar təşkil etmişdir<ref>{{cite web|title=Quick Facts & Figures: Malaysia & Israel-Malaysia Relations|url=http://www.israelasiacenter.org/#/country-profile-malaysia/4551879278|publisher=Israel–Asia Center|accessdate=2012-03-16}}</ref>. İsrailin Sənaye, Ticarət və Məşğulluq Nazirliyinin 2002-ci ildə İsrailin İndoneziya və Malayziya ilə ticarət əlaqələrinə dair hesabatında, Malayziya şirkətləri ilə iş aparmaqda maraqlı olan israillilərə tövsiyə edildi: "Onlar geniş ictimaiyyətə açıqlanmayana qədər ticarət və ticari münasibətlərdə heç bir münaqişə yoxdur." . Eyni hesabatda İsrail Intel fabrikinin 1999–2002 illəri arasında İsraildən Malayziyaya edilən bütün ixracatın 98 % -nə nəarət etdiyi ifadə edildi. Beləliklə 1999-cu ildə İsrailin Malayziyaya ixracı 107 milyon dollar əşkil etdiş (bunun 5.3 milyon dolları Intel məhsulları). Həmin il İsrail Malayziyadan 23.6 milyon dollar dəyərində mal alır. 2000-ci ildə İsrailin Malayziyaya ixracı, Intel məhsulları xaric (4.7 milyon dollar) 732 milyon dollar olur. İsrailə isə həmin il Malayziyadan 25,9 milyon ABŞ dolları dəyərində mal ixrac edilir. 2001-ci ildə İsrail Malayziyaya Intel çipləri xaricində (4.7 milyon dollar) 615.5 milyon dollar mal satır. İsrail Malayziyadan 26,3 milyon dollar dəyərində mal idxal etdir<ref>{{cite web|last=Gonen|first=Ehud|title=Israel Trade With Indonesia And Malaysia|url=http://www.tamas.gov.il/NR/exeres/4DA3BDC2-B7CA-416B-8547-3BB3652A1281.htm|publisher=Ministry of Industry, Trade and Labor (Israel)|accessdate=2012-03-16|lang=he|quote=נציגים רשמיים משתי המדינות אמרו לנו מספר פעמים כי אין התנגדות לסחר ולקשרים עסקיים כל עוד אלו נעשים בפרופיל נמוך.|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325153404/http://www.tamas.gov.il/NR/exeres/4DA3BDC2-B7CA-416B-8547-3BB3652A1281.htm|archivedate=2012-03-25}}</ref>. İsrail Mərkəzi Statistika Bürosunun verdiyi məlumatlar göstərir ki, İsrail ilə Malayziya arasında ticarət 2008 və 2011 arasında əhəmiyyətli dərəcədə dəyişkən olmuşdur. 2008-ci ildə İsrailin Malayziyaya ixracı 30,2 milyon dollara çatdığı halda, İsrail Malaziyadan 100.6 milyon dollar dəyərində mal idxal etmişdir. 2009-cu ildə İsrail Malayziyaya 116.8 milyon dollar dəyərində mal ixrac etdi və əvəzində 68.5 milyon dollar dəyərində mal idxal etdi. 2010-cu ildə İsrailin Malayziyaya ixracatı ildə 798 milyon dollara, idxal isə 85 milyon dollara yüksəldi. 2011-ci ildə İsraildən Malayziyaya ixrac 716.4 milyon dollara, idxal isə 93.6 milyon dollara çatdı<ref>{{cite web|title=Table D 1.–Trade Countries–Imports and Exports|url=http://www.cbs.gov.il/fr_trade/td1.htm|publisher=Israel Central Bureau of Statistics|accessdate=2012-03-15|year=2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303205810/http://www.cbs.gov.il/fr_trade/td1.htm|archivedate=2016-03-03|deadlink=yes}}</ref>. Avropa Komissiyasının hazırladığı hesabatda göstərilir ki, 2010-cu ildə Malayziya İsrailin ən vacib ticarət tərəfdaşları arasında 15-ci yeri tutur və həmin il bütün İsrail ticarətinin 0,8% (667.6 milyon avro) təşkil edir<ref>{{cite web|title=Israel's Trade With Main Partners (2010)|url=http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/september/tradoc_111672.xls|publisher=European Commission|accessdate=2012-03-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171215001030/http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/september/tradoc_111672.xls|archivedate=2017-12-15|deadlink=yes}}</ref>. == Turizm == 2012-ci ilin oktyabr ayında Malayziya hökuməti İsrailə gedən zəvvar turistləri üçün kvotanı artırdı və qalma müddətini isə 10 gündən 21 günə çoxaltdı<ref>{{Cite web |title=Malaysia relaxes rules on Israel tours |url=http://ttgasia.com/article.php?article_id=20323 |access-date=2019-11-07 |archive-date=2013-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130128120005/http://ttgasia.com/article.php?article_id=20323 |url-status=dead }}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İsrailin ikitərəfli əlaqələri]] [[Kateqoriya:Malayziyanın ikitərəfli əlaqələri]] fudwfepamommbu9zfp5r4x1ykxjn7qa 0 609110 6600406 5783241 2022-08-29T05:37:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''Arank''' ({{dil-fr|Aranc}}) — [[Fransa]]<nowiki>da</nowiki> kommuna, [[Rona-Alplar]] regionunda yerləşir. Departament — [[En (departament)|En]]. [[Otvil-Lones (kanton)|Otvil-Lones]] kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — [[Belle (rayon)|Belle]]. == Əhalisi == 2010-cu ildə əhalinin sayı 302 nəfər təşkil edirdi. {{Əhalinin sayı| |1962=329 |1968=296 |1975=269 |1982=273 |1990=291 |1999=275 |2010=302 | source = [http://www.insee.fr/fr/themes/tableau_local.asp?ref_id=POP&millesime=2010&nivgeo=COM&codgeo=01008 INSEE] }} == İqtisadiyyatı == Arank dəniz səviyyəsindən 775 metr yüksəklikdə, Amberyo-en-Byuje şəhərindən 13 km şimal-şərqdə, Yura dağlarında yerləşir. == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{commonscat-inline|Aranc}} * {{cite web|url=http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=01&codecom=008|publisher=[[Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu]]|title=Arank|lang=fr|accessdate=2014-04-09}} * {{cite web|url=http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=638|title=Arank|publisher=cassini.ehess.fr|lang=fr|accessdate=2014-04-09|archive-date=2012-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120322075937/http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=638|url-status=dead}} {{En departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:En departamentinin kommunaları]] 6tfxdmt8znxl7pszczykwv87z21ggcg 0 609159 6600259 5797010 2022-08-29T04:37:52Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qəbiristanlıq |Tip = Qəbiristanlıq |Adı = II Fəxri Xiyaban |Status = Xiyaban |Əsası qoyulub = |İlk məlumat = |İlk dəfn = |Sonuncu dəfn = |Dəfn sayı = |Yer xəritəsi = Bakı |lat_dir = N|lat_deg = 40.361474|lat_min = |lon_deg = | |lon_dir = E|lon_deg = 49.808146|lon_min = |lon_sec = | }} '''II Fəxri Xiyaban''' — 1960-cı illərin sonlarında salınan və Azərbaycan xalqına xidmətdə xüsusi fərqlənən insanların bir qisminin dəfn olunduğu məzarlıqdır.<ref>[https://modern.az/az/news/185692/fexri-xiyabanda-kimler-defn-olunmalidir-muumlbahise-nbsp Fəxri xiyabanda kimlər dəfn olunmalıdır? — MÜBAHİSƏ]</ref> == Tarixi == 1960-cı illərin sonlarında salınıb. II Fəxri Xiyaban [[Fəxri Xiyaban|I Fəxri Xiyaban]]dan aralıda salınıb. == 2020-ci ildə salınan hissə == {{əsas|İkinci Şəhidlər Xiyabanı}} II Fəxri Xiyabanın yeni hissəsi [[Yasamal rayonu]]nun ərazisində, Maşın Bazarı və [[Yasamal qəbiristanlığı]]nın "Qurd Qapısı" adlandırılan hissəsinin arasında yerləşir. 2019-cu ilin avqust ayında sosial mediada şəhər ərazisində yeni qəbiristanlığın salındığına dair video yayıldı. Videoda özünü qəbiristanlıq işçisi olaraq təqdim edən bir nəfər buranın növbəti illərdə baş verməsi gözlənilən müharibə zamanı şəhid olanların dəfn olunacağı Şəhidlər Xiyabanının olacağını bildirdi. Xiyaban üç bölmədən ibarətdir və ümumi olaraq 630 qəbir var. Uzun müddət ərzində həmin ərazi barədə ictimaiyyətə rəsmi məlumat verilmədi. 2020-ci ilin 12–16 iyulunda [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Tovuz rayonu]] istiqamətində törətdiyi təxribat nəticəsində [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin 8-i zabit olmaqla 12 hərbçisi şəhid oldu. Şəhid olanlardan general-mayor [[Polad Həşimov]] və polkovnik [[İlqar Mirzəyev]] iyulun 15-də II Fəxri Xiyabanda dəfn olundu. Dəfn mərasimi ictimaiyyətə qapalı oldu. [[Polad Həşimov]] və [[İlqar Mirzəyev]] II Fəxri Xiyabanın yeni hissəsində dəfn olunan birinci insanlar oldular. 2020-ci ilin avqust ayında isə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin general-leytenantları [[Fuad Məmmədov (hərbçi)|Fuad Nadir oğlu Məmmədov]] 52 yaşında, [[Çingiz Məmmədov (hərbçi)|Çingiz Mustafa oğlu Məmmədov]] isə 69 yaşında vəfat etdi. [[Fuad Məmmədov (hərbçi)|Fuad Məmmədov]] və [[Çingiz Məmmədov (hərbçi)|Çingiz Məmmədov]] II Fəxri Xiyabanın yeni hissəsində dəfn olundu. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən 2020-ci il sentyabrın 27-də səhər saatlarında [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı şəhid olan [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun hərbçilərinin II Fəxri Xiyabanda razılıq əsasında dəfn olunması aparılırdı. Xiyabdanda dəfn olunmaq məcburi əsasla aparılmırdı, ailə üzvlərinin razılığı ilə aparılıdı. 44 gün davam edən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin 100-dən çox şəhidi II Fəxri Xiyabanda dəfn olundu. == Dəfn olunanlar == {{əsas|İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanların siyahısı}} == İstinadlar == {{İstinadlar}} [[Kateqoriya:Bakı qəbiristanlıqları]] [[Kateqoriya:II Fəxri Xiyabanda dəfn olunanlar| ]] 6u1eixim8y1s3gh0wu2i6e7izpa5mv4 0 610222 6600826 6225779 2022-08-29T09:29:26Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Albert Kesselrinq |orijinal adı = {{lang-de|Albert Kesselring}} |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum adı = |ləqəbi = ''Albert dayı''<br>''Gülərüz Albert'' |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{flaqifikasiya|Almaniya İmperiyası}}<br>{{flaqifikasiya|Üçüncü Reyx}}<br>{{flaqifikasiya|AFR}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = [[Lüftvaffe]] |xidmət illəri = 1904—1945 |rütbə = [[Fayl:Wehrmacht GenFeldmarschall 1945h.jpg|40px]] [[Feldmarşal|general-feldmarşal]] |hissə = |komandanlıq etməsi= |vəzifəsi = |döyüşlər = |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{I dərəcəli Dəmir xaç ordeni}} {{II dərəcəli Dəmir xaç ordeni}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Albert Kesselrinq''' ({{lang-de|Albert Kesselring}}; {{DVTY}}) — alman hərb xadimi, [[lüftvaffe]] [[general-feldmarşal]]ı. Hər iki dünya müharibəsində iştirak edən Kesselrinq Üçüncü Reyxin ən uğurlu komandirlərindən biri olmuşdur, Palıd yarpaqları, qılınclar və almazları olan Cəngavər xaçı ilə mükafatlandırılan 27 nəfərdən biridir. İkinci Dünya Müharibəsinin ən populyar alman generallarından biri olduğu üçün müttəfiqlərdən Gülərüz Albert ({{dil-en|Smiling Albert}}), öz əsgərlərindən isə "Albert dayı" ({{lang-de|Onkel Albert}}) ləqəbini aldı. == Hərbi karyerası == Kesselrinq hərbi karyerasına 1904-cü ildə fanen-yunker kimi başlamış, artilleriya silahlı qüvvələrin qolu olmuşdur. 1912-ci ildə kəşfiyyat aerostatına müşahidəçi kimi məzun oldu. Kesselrinq Birinci Dünya Müharibəsinin həm Qərb, həm də Şərq cəbhələrində xidmət etdi, bundan sonra Baş Qərargahda işləmək üçün köçürüldü. Müharibədən sonrakı ordunun azalması Kesselrinqə təsir etmədi, 1933-cü ilə qədər Aviasiya Reyxnazirliyinin inzibati şöbəsinə köçürüldü. Bu vəzifədə ölkənin aviasiya sənayesinin bərpasında iştirak etdi, bundan sonra 1936–1938-ci illərdə [[Lüftvaffe]] qərargahına rəhbərlik etdi. [[İkinci Dünya müharibəsi]] dövründə Kesselrinq, Polşa və Fransa kampaniyalarında, [[Britaniya uğrunda döyüş]]də və [[Barbarossa əməliyyatı]]nda hava donanmalarının komandanı olmuşdur. Cənubda baş komandir olaraq, Şimali Afrika Kampaniyası da daxil olmaqla Aralıq dənizi teatrında Almaniya qüvvələrinə rəhbərlik etmişdir. Kesselrinq, avtoqəzada olanda 1944-cü ilin oktyabrına qədər italyan cəbhəsindəki müttəfiqləri saxladı. Müharibənin son mərhələsində Qərb cəbhəsində Alman qoşunlarına komandanlıq etdi. Kesselrinq müttəfiqlərin yüksək rütbəli komandiri kimi hörmətini qazandı, ancaq İtaliyada onun komandanlığı altında qoşunlar tərəfindən törədilən cinayətlər onun nüfuzuna kölgə saldı. Müharibədən sonra Kesselrinq müharibə cinayətlərinə görə məhkum edilmiş və [[ölüm cəzası]] məhkum edilmiş, sonradan hökm [[ömürlük azadlıqdan məhrumetmə]] ilə dəyişdirilmişdir. Siyasətçilər və KİV-lərin apardığı kampaniya, sağlamlığına görə iddia edilən 1952-ci ildə sərbəst buraxılmasına səbəb oldu. Sərbəst buraxıldıqdan sonra revanşist təşkilatların fəaliyyətində yaxından iştirak etmiş və yenidən canlandırılmış "Polad dəbliqələ" təşkilatına rəhbərlik etmişdir. Kesselrinq, müharibədən sonra xatirələrini dərc edən yalnız iki general-feldmarşaldan biridir (ikincisi [[Erix fon Manşteyn]]). Onun [[memuar]]ı "Soldat bis zum letzten Tag" (Son günə qədər əsgər) adlanır. == İstinadlar == [[Kateqoriya:Vermaxt generalları]] i08ulj8ohth6qnv1v31nomalemwhxm5 0 611000 6600290 5660104 2022-08-29T04:59:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |ad = Dülə-i Gərm |xəritə = |xəritə miqyas = |xəritə məlumat = |xəritə1 = |xəritə1 miqyas = |xəritə1 məlumat = |xəritə2 = |xəritə2 miqyas = |xəritə2 məlumat = |ərazi = |əhalisi = 392 (2006) |əhali_il = 2006 |əhali sıxlığı = |yüksəklik = |poçt kodu = |ölkə = İran |bölgə = |rayon = |şəhər = |qəsəbə = |kənd nümayəndəsi = |bələdiyyə başçısı = |rəsmi_saytı = }} '''Dülə-i Gərm''' ({{lang-fa|دوله گرم}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Sərdəşt]] şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 392 nəfər yaşayır<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> (89 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Sərdəşt şəhristanı}} [[Kateqoriya:Sərdəşt şəhristanının kəndləri]] 0wj5hqrvm4a8btxdx340dbvf153ptf3 14 611149 6599367 4963651 2022-08-28T14:35:48Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XX əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XX əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XX əsrdə islam]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə XX əsr şəxsləri]] bikwyrm0pjrz6mny3kcki9s8v72v5s1 0 611312 6600889 5485307 2022-08-29T09:39:08Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Qalasamur''' ({{lang-fa|قلعه سمور}}) — [[İran]]ın [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nın [[Sərdəşt]] şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 19 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (4 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Sərdəşt şəhristanı}} [[Kateqoriya:Sərdəşt şəhristanının kəndləri]] pqr2gf0zi622adk2xuuj9l5ojhwocsk 0 612278 6600936 6035399 2022-08-29T09:47:02Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''Nivolle-Monqriffon''' ({{dil-fr|Chavornay}}) — [[Fransa]]<nowiki>da</nowiki> kommuna, [[Rona-Alplar]] regionunda yerləşir. Departament — [[En (departament)|En]]. [[Şampan-an-Valrome (kanton)|Şampan-an-Valrome]] kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — [[Belle (rayon)|Belle]]. [[INSEE]] kodu — 01097. == Coğrafiyası == [[Fayl:Map commune FR insee code 01097.png|thumb|200px|left|Kommunanın xəritəsi]] Kommuna [[Paris]] şəhərinin 420 km cənub-şərqində, [[Lion]] şəhərindən 70 km şərqdə yerləşir və [[Burk-an-Bres]] şəhərindən 55 km cənub-şərqdə yerləşir<ref>fiziki məsafələr bələdiyyələrin koordinatları ilə hesablanamışdır</ref>. == Əhalisi == 2010-cu ildə əhalinin sayı 199 nəfər təşkil edirdi. {{Əhalinin sayı| 1962=153| 1968=138| 1975=131| 1982=136| 1990=175| 1999=176| 2010=199| | source = [http://www.insee.fr/fr/themes/tableau_local.asp?ref_id=POP&millesime=2010&nivgeo=COM&codgeo=01097 INSEE] }} == İqritisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 131 nəfər (15–64 yaş arasında) 93 nəfər iqtisadi cəhətdən, 38 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 71,0%, 1999-cu ildə 68,8%). Fəaliyyət göstərən 93 sakindən 90 nəfəri (40 kişi və 50 qadın), 3 nəfər işsiz (3 kişi və 0 qadın) idi. 38 hərəkətsiz 11 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 19 nəfər təqaüdçü, 8 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir<ref>{{cite web|url=http://www.insee.fr/fr/themes/detail.asp?reg_id=99&ref_id=base-cc-emploi-pop-active-2010|title=Base chiffres clés: emploi — population active 2010|publisher=[[Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu|INSEE]]|lang=fr|accessdate=2014-03-25}} (təxmini məlumatlara görə, 1999-cu ildə müvəqqəti məşğulluq qismən nəzərə alındı)</ref>. == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{commonscat-inline|Chavornay (Ain)|Şavorne}} * {{cite web|url=http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=01&codecom=097|publisher=[[Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu]]|title=Şavorne|lang=fr|accessdate=2014-06-07}} * {{cite web|url=http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=9038|title=Şavorne|publisher=cassini.ehess.fr|lang=fr|accessdate=2014-06-07|archive-date=2008-06-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080621071838/http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=9038|url-status=dead}} {{En departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:En departamentinin kommunaları]] ts8jgio7v2h1e7xvghqja5fceol0kbf 0 612472 6600411 6034972 2022-08-29T05:39:32Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |növü = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''Malafreta''' ({{dil-fr|Monthieux}}) — [[Fransa]]<nowiki>da</nowiki> kommuna, [[Rona-Alplar]] regionunda yerləşir. Departament — [[En (departament)|En]]. [[Şampan-an-Valrome (kanton)|Şampan-an-Valrome]] kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — [[Belle (rayon)|Belle]]. [[INSEE]] kodu — 01097. == Coğrafiyası == [[Fayl:Map commune FR insee code 01097.png|thumb|200px|left|Kommunanın xəritəsi]] Kommuna [[Paris]] şəhərinin 420 km cənub-şərqində, [[Lion]] şəhərindən 70 km şərqdə yerləşir və [[Burk-an-Bres]] şəhərindən 55 km cənub-şərqdə yerləşir<ref>fiziki məsafələr bələdiyyələrin koordinatları ilə hesablanamışdır</ref>. == Əhalisi == 2010-cu ildə əhalinin sayı 199 nəfər təşkil edirdi. {{Əhalinin sayı| 1962=153| 1968=138| 1975=131| 1982=136| 1990=175| 1999=176| 2010=199| | source = [http://www.insee.fr/fr/themes/tableau_local.asp?ref_id=POP&millesime=2010&nivgeo=COM&codgeo=01097 INSEE] }} == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 131 nəfər (15–64 yaş arasında) 93 nəfər iqtisadi cəhətdən, 38 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 71,0%, 1999-cu ildə 68,8%). Fəaliyyət göstərən 93 sakindən 90 nəfəri (40 kişi və 50 qadın), 3 nəfər işsiz (3 kişi və 0 qadın) idi. 38 hərəkətsiz 11 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 19 nəfər təqaüdçü, 8 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir<ref>{{cite web|url=http://www.insee.fr/fr/themes/detail.asp?reg_id=99&ref_id=base-cc-emploi-pop-active-2010|title=Base chiffres clés: emploi — population active 2010|publisher=[[Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu|INSEE]]|lang=fr|accessdate=2014-03-25}} (təxmini məlumatlara görə, 1999-cu ildə müvəqqəti məşğulluq qismən nəzərə alındı)</ref>. == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{commonscat-inline|Chavornay (Ain)|Şavorne}} * {{cite web|url=http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=01&codecom=097|publisher=[[Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu]]|title=Şavorne|lang=fr|accessdate=2014-06-07}} * {{cite web|url=http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=9038|title=Şavorne|publisher=cassini.ehess.fr|lang=fr|accessdate=2014-06-07|archive-date=2008-06-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080621071838/http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=9038|url-status=dead}} {{En departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:En departamentinin kommunaları]] cety84ikh4o39pgook1128o1374p0jq 14 614261 6599370 6155475 2022-08-28T14:35:59Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XXI əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XXI əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|21st-century mosques}} [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*21]] [[Kateqoriya:XXI əsrdə tikilmiş dini binalar|Məscidlər]] [[Kateqoriya:XXI əsrdə islam|Məscidlər]] lpz530sbmp714rhfvuckhyuyby5yp9l 14 614262 6599348 6155471 2022-08-28T14:34:01Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XXI əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*21]] nsh2oskq78vu1eyp4yp8idwp0svmzqf 6599369 6599348 2022-08-28T14:35:58Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XXI əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XXI əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XXI əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*21]] nsh2oskq78vu1eyp4yp8idwp0svmzqf 0 614322 6600906 6375016 2022-08-29T09:41:57Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{digər məna|Qulukənd}} {{YM}} '''Qulukənd''' ({{dil-fa|قلي كندي}}) — [[İran]]ın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın [[Çaroymaq şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 100 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/04.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (18 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Çaroymaq şəhristanı}} [[Kateqoriya:Çaroymaq şəhristanının kəndləri]] 52vdjcgzjka7safw54jlrmzxpaj9sei 0 614383 6600433 5739628 2022-08-29T05:43:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Funeral of Qasem Soleimani, Tehran, Mehr 08.jpg|thumb|right|250px|[[Fayl:Aerial Footage of Funeral Procession for General Soleiman in Tehran 13981016000475.webm|thumb|244x244px|Cənazə konvoyununu Tehranda]]Cənazə konvoyunun [[Azadi meydanı]]nda xalq kütləsinin arasından keçməsi.]] '''Qasım Süleymaninin dəfn mərasimi''' ({{dil-fa|تشییع جنازه و خاکسپاری قاسم سلیمانی}}) — [[İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu]]nun [[General-mayor]]u, [[Qüds qüvvələri]]nin komandiri [[Qasım Süleymani]] ilə İran və İraqın müxtəlif şəhərlərində generalın doğma şəhəri olan Kirmanda təşkil olunmuş hüzür və dəfn mərasimləri. Mərasimlər [[Bağdad]], [[Kərbəla]], [[Nəcəf]], [[Əhvaz]], [[Məşhəd]], [[Tehran]] və [[Qum (İran)|Qum]] şəhərlərində geniş kütlələr tərəfindən təşkil olunmuşdur. Süleymaninin cənazə mərasimi 1989-cu ildə Tehran şəhərində [[İran İslam Respublikası]]nın qurucusu, [[Ruhullah Xomeyni]]nin cənazə mərasimdən sonra [[İran]]dakı ən böyük kütləvi dəfn mərasimi olaraq tarixə keçmişdir.<ref name="foxnews">{{cite web |last1=Rogers |first1=James |title=Satellite images show Soleimani funeral crowds thronging streets of Tehran |url=https://www.foxnews.com/science/satellite-images-soleimani-funeral-throng-tehran |website=foxnews |accessdate=7 January 2020}}</ref><ref name="nytimes">{{cite web |last1=Fassihi |first1=Farnaz |last2=Kirkpatrick |first2=David D. |title=Khamenei Wants to Put Iran’s Stamp on Reprisal for U.S. Killing of Top General |url=https://www.nytimes.com/2020/01/06/world/middleeast/iran-khamenei-general-soleimani.html?action=click&module=Top%20Stories&pgtype=Homepage |website=nytimes |accessdate=6 January 2020}}</ref><ref name="WP">{{cite web |last1=Birnbaum |first1=Michael |last2=Cunningham |first2=Erin |last3=Dadouch |first3=Sarah |title=Soleimani’s funeral procession in Iran sees massive crowds and calls for revenge |url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/soleimanis-funeral-procession-in-iran-sees-massive-crowds-and-calls-for-revenge/2020/01/06/bcc3bb80-3090-11ea-9313-6cba89b1b9fb_story.html |website=washington post |accessdate=7 January 2020}}</ref> 7 yanvar 2020-ci ildə Kirmandaki dəfn mərasimində izdiham baş verdi, ən azı 56 nəfər həlak oldu və 200-dən çox adam yaralandı.<ref name="safi">{{cite news|last1=Safi|first1=Michael|title=Iran: dozens dead in crush at Suleimani burial procession|url=https://www.theguardian.com/world/2020/jan/07/qassem-suleimani-burial-iran-general-home-town|accessdate=7 January 2020|work=The Guardian|date=7 January 2020}}</ref> Nəticədə, kütləvi izdiham səbəbindən Süleymaninin dəfni təxirə salındı.<ref name="Yeung">{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2020/01/07/middleeast/soleimani-burial-kerman-intl-hnk/index.html|title=Soleimani buried in hometown hours after Iran retaliation|first=Jessie|last=Yeung|website=CNN|access-date=2020-01-15}}</ref><ref name=safi/> Süleymani 8 yanvar çərşənbə günü, İranın İraqdakı iki ABŞ hərbi bazasına hücumundan bir neçə saat sonra doğma şəhəri Kirmanda dəfn edildi.<ref>{{Cite web|url=https://en.farsnews.com/13981018000163|title=FarsNews Agency - Mythical Gen. Soleimani Buried After Reprisal|website=en.farsnews.com|access-date=2020-01-15|archive-date=2020-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115150623/https://en.farsnews.com/13981018000163|url-status=dead}}</ref><ref name="Yeung"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:2020-ci ildə İran]] 02no6xawcs40rbpdkimpgcf2bnyov40 0 617058 6599335 6035311 2022-08-28T14:33:23Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Fələstində İslam]] → [[Kateqoriya:Fələstində islam]] wikitext text/x-wiki {{YM |şəkli=Nablus panorama-cropped enhanced.jpg}} Nablus<ref>Атлас мира|2010|120|Ливан, Сирия, Израиль, Палестинские территории, Иордания</ref><ref>Книга:СГНЗС|244</ref>, ''Шхем''<ref name="eee">ЭЕЭ|14968|Шхем</ref><ref>[http://megabook.ru/article/Израиль%20(государство)#Города Израиль (государство)] — статья из Энциклопедии Кирилла и Мефодия</ref> ({{lang-ar|نابلس}}; {{lang-he|שְׁכֶם}} — ''Şxem'', antik dövrdə '''Flaviya Neapolis''', {{lang-la|Flavia Neapolis}}<ref name="eee"/><ref>ВТ-ЭСБЕ|Сихем, город</ref>) — Nablus əyalətinin inzibati mərkəzi olan Samariyanın tarixi bölgəsində Fələstin Muxtariyyətinə daxil [[İordan çayının qərb sahili]]ndə şəhər. Əhalisi əsasən fələstinlilərdən ibarət təxminən 130.000 min nəfərdir. Şəhər əhalisinin çoxu müsəlmanlardır. Qarizim dağında ayrı bir ərazidə 350-yə yaxın samariyalı yaşayır. == İncildə məlumat == Nablus şəhəri [[İncil]] dövrünlərdən Xiva tayfasının əsas mərkəzi kimi tanınmışdır. == Tarixi == Bizim eradan əvvəl 400-cü ildə şəhər iri mədəniyyət mərkəzinə və samariyalıların müqəddəs yerinə çevrildi. Eramızın əvvəllərində [[romalılar]] tərəfindən tutularaq imperator Vespasianın şərəfinə Flavius Neapolis adlandırıldı. Sonralar bu ad ərəbcə Nablus deyə çağırıldı. Şəhərdə qədim [[Hiksoslar|hiksos]] məbədinin qalıqları qorunub saxlanılmışdır. Müqəddəs Anna kilsəsi və Sidon türbələri turistlər arasında az məşhurdur. 1120-ci ildə [[Səlib yürüşləri|səlibçilər]] şəhərdə Nablus Katedralını toplamışdılar. == Şəhərin görməli yerləri == * Ən-Nəsr məscidi * Nablus mərkəzi məscidi * İosifin türbəsi == Qardaşlaşmış şəhərlər == * [[Lill]], [[Fransa]] * [[Nazaret]], [[İsrail]] * [[Dublin]], [[İrlandiya]] * Korne, [[İtaliya]] * [[Florensiya]], [[İtaliya]] * [[Neapol]], [[İtaliya]] * [[Nürnberq]], [[Almaniya]] * [[Toskana]] vilayəti, [[İtaliya]] * [[Poznan]], [[Polşa]] * [[Rabat]], [[Mərakeş]] * Stavanger, [[Norveç]] * [[Xasavyurt]], [[Rusiya]] * [[Dandi]], [[Böyük Britaniya]] == Şəhərin görünüşü == [[Fayl:Nablus panorama.jpg|1000px|thumb|center|Şəhərin kənardan görünüşü]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fələstin Dövləti]] [[Kateqoriya:Fələstin coğrafiyası]] [[Kateqoriya:Fələstindəki xarabalıqlar]] [[Kateqoriya:Fələstin mədəniyyəti]] [[Kateqoriya:Fələstində islam]] [[Kateqoriya:Fələstin şəhərləri]] [[Kateqoriya:Fələstin tarixi]] 51vo3ao4wchr3sv7somr212fe20kx3q 0 617718 6600934 6163048 2022-08-29T09:46:29Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM |status = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''Şatonöf-Val-Sen-Dona''' ({{dil-fr|Châteauneuf-Val-Saint-Donat}}, {{lang-oc|Chastèunòu Vau Sant Donat}}) — [[Fransa]]<nowiki>da</nowiki> kommuna, [[Provans-Alp-Kot-d'Azür]] regionunda yerləşir. Departament — [[Yuxarı Provans Alpları (departament)|Yuxarı Provans Alpları]]. [[Volon (kanton)|Volon]] kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — [[Forkalkye (rayon)|Forkalkye]]. [[INSEE]] kodu — 04053. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 516 nəfər təşkil edirdi. {{Əhalinin sayı| |1962=144 |1968=139 |1975=141 |1982=191 |1990=296 |1999=348 |2008=516 | source = [http://www.insee.fr/fr/themes/tableau_local.asp?ref_id=POP&millesime=2010&nivgeo=COM&codgeo=04053 INSEE] }} == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 336 nəfər arasında (15–64 yaş) 241 nəfər iqtisadi fəal, 95 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 71,7%, 1999-cu ildə 71,5%). Fəal 241 nəfərdən 219 nəfər (112 kişi və 107 qadın) işləyir, 22 nəfər işsizdir (12 kişi və 10 qadın). 95 hərəkətsiz 25 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 33 nəfər təqaüdçü, 37 nəfər digər səbəblərə görə hərəkətsizdir.<ref>{{cite web|url=http://www.recensement.insee.fr/chiffresCles.action?zoneSearchField=&codeZone=04005-COM&idTheme=2|deadlink=yes|title=Emploi et population active 1999 et 2007|publisher=INSEE|lang=fr|accessdate=2012-8-22|archiveurl=https://www.webcitation.org/6Blaye6Iw?url=http://www.recensement.insee.fr/chiffresCles.action?zoneSearchField=|archivedate=2012-10-29}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.insee.fr/fr/themes/detail.asp?reg_id=99&ref_id=base-cc-emploi-pop-active-2010|title=Base chiffres clés: emploi — population active 2010|publisher=[[Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu|INSEE]]|lang=fr|accessdate=2014-03-25}} (təxmini məlumatlara görə, 1999-cu ildə müvəqqəti məşğulluq qismən nəzərə alındı)</ref>. == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{commonscat-inline|Châteauneuf-Val-Saint-Donat}} * {{cite web|url=http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=04&codecom=053|title=Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu — Şatonöf-Val-Sen-Dona|lang=fr|accessdate=2012-8-11|archiveurl=https://www.webcitation.org/6B6gdWYqZ?url=http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=04|archivedate=2012-10-02|url-status=live}} * {{cite web|url=http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=8669|title=Şatonöf-Val-Sen-Dona|publisher=cassini.ehess.fr|lang=fr|accessdate=2013-01-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303195649/http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=8669|archivedate=2016-03-03|deadlink=yes}} {{Yuxarı Provans Alpları departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:Yuxarı Provans Alpları departamentinin kommunaları]] l9gkinfi3gz4iim7tz8w1ks5c9b2tcs 0 619923 6600598 6405381 2022-08-29T07:01:54Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki * [[Çırçır (Sevan)]] * [[Çırçır (Mərənd)]] * [[Çırçır (Meşkinşəhr)]] == Həmçinin bax == * [[Çırçıra (Çaroymaq)]] {{dəqiqləşdirmə}} fi11adgvhscv9m1kiyqd0nwmjyn7p6m 14 620801 6599556 6588641 2022-08-28T16:12:49Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Wrestling at the Olympics}} [[Kateqoriya:Güləş yarışları|Olimpiya]] [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Güləş çoxnövlü idman yarışlarında]] qcezj905sc3ecabh9xuv5cfls5ldczv 0 620944 6601134 6354992 2022-08-29T11:37:25Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = '''Corc Marşall''' |orijinal adı = ''Corc Ketlet Marşall'' |şəkil = George C. Marshall, U.S. Secretary of State.jpg |titul = [[ABŞ dövlət katibi|ABŞ-n 50-ci dövlət katibi]] |bayraq = Department of state.svg |bayraq2 = US flag 48 stars.svg |dövr əvvəl = 21 yanvar,1947-ci il |dövr son = 20 yanvar,1949-cu il |sələfi = Ceyms Brins Frensis |xələfi = Din Açeson |prezident = [[Harri Trumen]] |dini = Yepiskop kilsəsi (ABŞ) |həyat yoldaşı = Lili Karter Kols<br>Ketrin Boys Tapə Braun |xidmət illəri = 1902-1949-cu illər |mənsubiyyəti = [[Fayl:US flag 48 stars.svg|20px|ABŞ]] [[ABŞ]] |qoşun növü = [[Fayl:Emblem of the United States Department of the Army.svg|20px]] ABŞ quru qoşunları |rütbəsi = [[Fayl:US-O11 insignia.svg|20px]] ABŞ ordu generalı |rəhbərlik edib = [[Fayl:USChiefofStaffArmy.PNG|20px]] ABŞ Ordusunun Baş qərargah rəisi |döyüşlər = [[Filippin-Amerika müharibəsi]]<br>[[Birinci Dünya müharibəsi]]<br>[[Birinci dünya müharibəsində Qərb cəbhəsi]]<br>Myoz- Arqonsk hücumu<br>[[İkinci Dünya müharibəsi]] |titul_2 = ABŞ-ın 3-cü Müdafiə katibi |bayraq_2 = United States Department of Defense Seal.svg |bayraq2_2 = USSecDefflag.svg |dövr əvvəl_2 = 21 sentyabr 1950-ci il |dövr son_2 = 12 sentyabr 1951-ci il |prezident_2 = [[Harri Trumen]] |sələfi_2 = Lui Artur Conson |xələfi_2 = Robert Lovet |titul_3 = Amerika Qırmızı Xaç Komitəsinin 10-cu prezidenti |dövr əvvəl_3 = 1 oktyabr 1949-cu il |dövr son_3 = 1 dekabr 1950-ci il |sələfi_3 = Basil Okonnor |xələfi_3 = Eduard Roland Harriman |titul_4 = ABŞ Ordusunun 15-ci Baş qərargah rəisi |dövr əvvəl_4 = 1 sentyabr 1939-cu il |dövr son_4 = 18 noyabr 1945-ci il |prezident_4 = [[Franklin Delano Ruzvelt]]<br>[[Harri Trumen]] |sələfi_4 = Malin Kreyq |xələfi_4 = [[Duayt Eyzenhauer]] |partiya = [[ABŞ Demokrat Partiyası]] |təhsili = [[Virciniya]] Hərbi İnstitutu |mükafatları = {{Nobel medalı}} [[Nobel Sülh Mükafatı]]<br>Konqres Qızıl medalı |imzası = George C Marshall Signature.svg |vikianbar = }} '''Corc Ketlet Marşall''' ({{DVTY}}) — Amerika əsgəri və dövlət xadimi. Prezidentlər [[Franklin Delano Ruzvelt]] və [[Harri Trumen]]in yanında Baş qərargah rəisi olmaq üçün Birləşmiş Ştatlar Ordusundan keçdi, sonra Trumenin yanında [[ABŞ dövlət katibi]] və Müdafiə katibi vəzifələrini tutdu. [[Vinston Çörçill]] Marşallı [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindəki]] Müttəfiq qələbəsinə rəhbərliyi üçün "qələbənin təşkilatçısı" olaraq təriflədi, baxmayaraq ki, Marşall sonuncu liderlik mövqeyindən imtina etdi, daha sonra ABŞ prezidenti olan [[Duayt Eyzenhauer]]in köməkçisi olaraq getdi. Müharibədən sonra, dövlət katibi olaraq, Marşall [[ABŞ]]-ın müharibədən sonra Qərbi Avropa dövlətlərinin bərpası üçün əhəmiyyətli olan iqtisadi və siyasi öhdəliyi müdafiə etdi, o cümlədən onun adını daşıyan '''[[Marşal planı|Marşall Planını]]''' hazırladı. Bu işin tanınması ilə, 1953-cü ildə [[Nobel sülh mükafatı]]na layiq görüldü. Yuniontaun, [[Pensilvaniya]] ştatında anadan olan Marşall, 1901-ci ildə Virciniya Hərbi İnstitutunu (VMI) bitirib. Virciniyadakı, Danville Hərbi Akademiyasında tələbələrin komendantı olaraq qısa müddətə xidmət etdikdən sonra, Marşall, 1902-ci ilin fevralında ikinci piyada leytenantı oldu. [[İspan-ABŞ müharibəsi]]ndən sonrakı illərdə, [[ABŞ]]-da və xaricdə artan rütbə və məsuliyyət vəzifələrində xidmət etmiş, o cümlədən [[Filippin-Amerika müharibəsi]] zamanı Filippində [[taqım]] komandiri və [[rota]] komandiri vəzifələrində çalışmışdır. 1907-ci ildə piyada-süvari məktəbi kursunun fəxri məzunu,1908-ci ildə ordu heyəti kolleci sinifinin ilk məzunu oldu. 1916-cı ildə Marşal Franklin Bellə adyudant, Qərb cəbhəsinin komandiri təyin edildi. Birləşmiş Ştatlar Birinci Dünya Müharibəsinə girdikdən sonra Marşall Bell ilə birlikdə xidmət etdi, Bell Şərq departamentinə komandirlik edirdi. 1-ci Diviziya heyətinə təyin olundu və təşkilatın ABŞ-dakı səfərbərliyi və təliminə, həm də Fransadakı döyüş əməliyyatlarının planlaşdırılmasına kömək etdi. Sonradan Amerika Ekspedisiya Qüvvələri qərargahının heyətinə təyin olunaraq Myoz-Arqonn hücumu da daxil olmaqla Amerika əməliyyatlarının əsas planlayıcısı olmuşdur. Müharibədən sonra Marşall o vaxt Ordunun Baş qərargah rəisi olmuş Con Perşinqin adyudantı oldu. Daha sonra Marşall Ordu heyətində xidmət etdi, Çindəki 15-ci piyada alayına rəhbərlik etdi, Ordu Döyüş Kollecində müəllim işlədi. 1927-ci ildə Ordunun Piyada Məktəbi komandirinin köməkçisi oldu, burada [[İkinci Dünya Müharibəsi]] zamanı böyük fayda gətirən komanda və kadr proseslərini modernləşdirdi. 1932 və 1933-cü illərdə Taybi Aylenddə 8-ci piyada alayına komandirlik etdi. Marşall 1936–1938-ci illərdə Vaşinqtonda 3-cü piyada diviziyasının 5-ci briqadasına və Vankuver kazarmalarına rəhbərlik etdi və 1936-cı ilin oktyabrında briqada generalı vəzifəsinə qaldırıldı. Bu komandanlıq zamanı Marşall eyni zamanda [[Oreqon]] və [[Vaşinqton]]un cənubundakı 35-ci Mülki Mühafizə Korpusunun (CCC) düşərgələrinə də cavabdeh idi. 1938-ci ilin iyul ayında, Marşall, Müharibə Dairəsi heyətinə təyin olundu, sonralar Ordunun Baş qərargah rəisinin müavini oldu. Baş qərargah rəisi Malin Kreyq 1939-cu ildə təqaüdə çıxdıqda, Marşall Baş qərargah rəisi vəzifəsini icra etdi, sonra Baş qərargah rəisi, 1945-ci ildə müharibə bitənə qədər tutduğu vəzifədə qaldı. Baş Qərargah rəisi olaraq, Marşall ABŞ tarixində ən böyük hərbi genişlənməni təşkil etdi və Ordunun generalı olaraq beşulduzlu rütbəyə yüksəldi. Marşall müharibənin sonuna qədər [[Avropa]] və [[Sakit okean]]da Müttəfiq əməliyyatlarını əlaqələndirdi. Çörçill və digər müttəfiq liderlərinin verdiyi mükafatlara əlavə olaraq [[Time (jurnal)|Times jurnalı]] Marşallı 1943-cü ildə ilin adamı seçdi. Marşall 1945-ci ildə aktiv xidmətdən təqaüdə çıxdı, lakin beş ulduzlu dərəcə sahibləri üçün tələb olunduğu kimi vəzifəsində qaldı. 1945-ci il dekabrın 15-dən 1947-ci ilin yanvarınadək Marşal Çində xüsusi elçi olaraq xidmət etdi,[[Çan Kayşi]] millətçiləri ilə [[Mao Tszedun]]un rəhbərliyi altındakı kommunistlər arasında koalisiya hökuməti ilə danışıqlar aparmaq səyi uğursuz oldu. 1947–1949-cu illərdə Dövlət Katibi olaraq Marşall, [[Marşal planı]] olaraq bilinən və 1953-cü il [[Nobel sülh mükafatı]]na layiq görülən proqram ilə Avropanın yenidən qurulmasını müdafiə etdi. Dövlət katibi vəzifəsindən istefa etdikdən sonra, Marşall Amerika Hərb Abidələri Komissiyasının sədri və Amerika Milli Qırmızı Xaçın prezidenti vəzifələrini icra etdi. [[Koreya müharibəsi]]nin əvvəlində Müdafiə Katibi olaraq, Marşall, [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindən]] sonrakı səfərbərliyin sonunda hərbçinin inamını və mənəviyyatını qaldırmaq, sonra Koreyadakı döyüş və [[Soyuq müharibə]] illərindəki əməliyyatlar üçün çalışdı. Müdafiə katibi vəzifəsindən istefa verdikdən sonra təqaüdə çıxdı, Virciniyadakı evində yaşadı. 1959-cu ildə vəfat etdi və [[Arlinqton milli qəbiristanlığı]]nda dəfn edilməsinə layiq görüldü. == Erkən həyatı == [[Fayl:1900 VMI Keydets football team marshall encircled.jpg|thumb|upright=1.5|Viciniya Hərb İntitutunun 1900 Keydets futbol komandası. Marşal dairəyə alınıb.]] Corc Ketlet Marşall [[Pensilvaniya]], Yuniontaunda Corc Ketlet Marşall və Laura Emili(Brədford) Marşalın oğlu olaraq dünyaya gəlib.<ref>{{Cite web|url=https://www.marshallfoundation.org/marshall/timeline-chronology/|title=Timeline - George C. Marshall|website=www.marshallfoundation.org}}</ref> Marşall köklü [[Virciniya]] ailəsindən idi, həm də keçmiş ABŞ Ali məhkəməsinin sədri Jon Marşallın uzaq bir qohumu idi.<ref>{{cite book |last=Higginbotham |first=Don |date=1985 |title=George Washington and the American Military Tradition |url=https://books.google.com/books?id=NzZD0Wh99HEC&pg=PA106 |location=Athens, GA |publisher=University of Georgia Press |page=106 |isbn=978-0-8203-2400-5}}</ref> Daha sonra, siyasi iddiaları haqqında soruşduqda, Marşall tez-tez zarafat edirdi ki, atası [[Demokrat Partiya|Demokrat]], anası isə [[Respublikaçılar partiyası|Respublikaçı]] idi, halbuki o, özü [[yepiskop]] idi.<ref>https://winstonchurchill.org/publications/finest-hour/finest-hour-168/the-noblest-romans/ citing Larry I. Bland, ed., The Papers of George Catlett Marshall, 2: We Cannot Delay," July 1, 1939 – December 6, 1941 (Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1986), p. 616</ref> == Əsgər karyerası və Filippin == VHİ-nu bitirdikdən sonra, Marşall Amerika Birləşmiş Ştatları Ordusuna daxil olmaq üçün imtahan verməli oldu.<ref>{{cite book |last=Risjord |first=Norman K. |date=2006 |title=Giants in Their Time: Representative Americans from the Jazz Age to the Cold War |url=https://books.google.com/books?id=aOjP45DTUpAC&pg=PA183 |location=Lanham, MD |publisher=Rowman & Littlefield |page=183 |isbn=978-0-7425-2784-3}}</ref> Nəticələri gözləyərkən, Marşall, [[Virciniya]] ştatının Danville şəhərindəki Danville Hərbi İnstitutunda Tələbə komendantı vəzifəsini qəbul etmişdi.<ref>{{cite book |last=Pops |first=Gerald M. |date=2009 |title=Ethical Leadership in Turbulent Times: Modeling the Public Career of George |url=https://books.google.com/books?id=KyeN6ffYFdcC&pg=PA307 |location=Lanham, MD |publisher=Rowman & Littlefield |page=307 |isbn=978-0-7391-2476-5}}</ref> Marşall imtahandan keçdi və 1902-ci ilin fevral ayında ona ikinci leytenant vəzifəsi verildi.<ref>{{cite book |last1=Axelrod |first1=Alan |last2=Kingston |first2= Jack A. |date=2007 |title=Encyclopedia of World War II |volume=1 |url=https://books.google.com/books?id=LbWFgjW6KX8C&pg=PA547 |location=New York, NY |publisher=Facts on File |page=547 |isbn=978-0-8160-6022-1}}</ref> [[Birinci Dünya müharibəsi]]ndən əvvəl, Marşall ABŞ və Filippində müxtəlif postlar aldı, o cümlədən Filippin-Amerika müharibəsi və digər partizan üsyanları zamanı piyada alayının komandiri və rota komandiri kimi də xidmət göstərdi.<ref>{{cite web |url=http://marshallfoundation.org/marshall/timeline-chronology/ |title=George Catlett Marshall: A Chronology |website=Biography: George C. Marshall |publisher=The George C. Marshall Foundation |location=Lexington, VA |access-date=August 24, 2016 |ref={{sfnRef|"George C. Marshall: Timeline"}}}}</ref> Müasir hərb məktəbində oxuyurdu, həmçinin Kanzasdakı Fort Livenvort hərbi məktəbdə, 1906–1910-cu illərdə həm tələbə, həm də bir təlimatçı kimi oxudu və dərs verdi.<ref>{{cite book|last=Stoler|first=Mark|year=1989|title=George C. Marshall: Soldier-Statesman of the American Century|url=https://archive.org/details/georgecmarshall00mark|url-access=registration|pages=[https://archive.org/details/georgecmarshall00mark/page/21 21–25]}}</ref> 1907-ci ildə piyada-süvari məktəbi kursunun fəxri məzunu olmuş və 1908-ci ildə Ordu Qərargahı kolleci sinifindən ilk məzun olmuşdur.{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}} Filippindəki vəzifə səfərindən sonra, Marşall, 1916-cı ildə ABŞ-a qayıdıb,[[San-Fransisko]]dakı Presidioda Qərb cəbhəsinin komandiri, keçmiş Ordu Qərargah rəisi general-mayor J. Franklin Belə qərargah rəisi köməkçisi kimi xidmət etdi.{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}} 1917-ci ilin aprelində Birləşmiş Ştatlar [[Almaniya]]ya müharibə elan etdikdən sonra Marşall Bell ilə Şərq cəbhəsinin komandiri vəzifəsinə təyin edildikdə Nyu-Yorkun Qovernos adasına köçdü.{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}} Qısa müddətdən sonra, Marşall 1-ci diviziyanın [[Fransa]]da xidmət üçün səfərbər olmasına nəzarət etmək üçün təyin edildi.{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}} == Birinci Dünya müharibəsi == [[Birinci Dünya müharibəsi]] dövründə, Marşall həm təlim, həm də əməliyyatların planlayıcısı kimi çıxış etməyə başladı. 1917-ci ilin yayında 1-ci Diviziyanın heyətində əməliyyatlar üzrə qərargah rəisinin köməkçisi təyin edildi.{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}} Diviziyanın səfərbərliyinə və [[Texas]]dakı təşkilatlanmasına nəzarət etdikdən sonra 1917-ci ilin ortalarında bölmə heyəti ilə birlikdə [[Fransa]]ya yola düşdü.{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}} Uzun okean səyahətində, onun otaq yoldaşı, bölmə müdirinin təlim işləri üzrə köməkçisi, Lesli Makneyr idi;<ref>{{cite web |url=https://kuscholarworks.ku.edu/bitstream/handle/1808/10437/Calhoun_ku_0099D_11980_DATA_1.pdf?sequence=1 |title=General Lesley J. McNair: Little-Known Architect of the U.S. Army |last=Calhoun |first=Mark T. |date=2012 |website=kuscholarworks.ku.edu/ |publisher=University of Kansas |location=Lawrence, KS |page=43 |ref={{sfnRef|"General Lesley J. McNair: Little-Known Architect of the U.S. Army"}}}}</ref> hansı ki, hər ikisi daha sonralar karyeralarında biri-birinə dayaq olmaq üçün fərdi və peşəkar bir əlaqə yaratdılar.{{sfn|"General Lesley J. McNair: Little-Known Architect of the U.S. Army"|page=43}} Fransaya gəldikdən sonra Marşall Müqəddəs Mihil, Pikardi və Kantiqni cəbhələrində 1-ci Diviziyada xidmət etdi.{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}}1918-ci il 28–31 may tarixlərində baş vermiş Kantiqni döyüş planı{{sfn|"George C. Marshall: Timeline"}} tanındı və bəyənildi, onun müvəffəqiyyəti, Amerikanın müharibədə ilk böyük qələbəsi ilə nəticələndi.<ref>{{cite book|last=Davenport|first=Matthew J.|title=First Over There.|url=https://archive.org/details/firstoverthereat0000dave_w3d0|year=2015|publisher=St. Martins|location=New York|isbn=978-1250056443}}</ref> may 26-da Marşall hücumdan əvvəl uzlaşmaya aparmaq üçün tabeliyindəki bir neçə bölməyə gedərkən yaralanmışdı.<ref>{{cite book |last=Marshall |first=George C. |date=1976 |title=Memoirs of My Services in the World War, 1917–1918 |url=https://archive.org/details/memoirsofmyservi00mars/page/93 |location=New York, NY |publisher=Houghton Mifflin |page=[https://archive.org/details/memoirsofmyservi00mars/page/93 93] |isbn=978-0-395-20725-3 |ref={{sfnRef|''Memoirs of My Services in the World War, 1917–1918''}} }}</ref> Diviziya qərargahının ərazisini tərk edəndə atı büdrədi, yıxıldı və yuvarlandı;{{sfn|''Memoirs of My Services in the World War, 1917–1918''|page=93}} Marşallın sol ayağı tutuldu və şiddətli bir əzələ ağrısı keçirərək, ayağı göyərərək zədə aldı.{{sfn|''Memoirs of My Services in the World War, 1917–1918''|page=93}} Həkim, tibbi təxliyədən çəkinməsi və Kantiqni hücumuna nəzarət etmək üçün bölmə ilə qalması üçün Marşallın yaralanan ayaq biləyini və ayağını yapışan bantla bağladı.{{sfn|''Memoirs of My Services in the World War, 1917–1918''|pages=93–94}} 1918-ci ilin ortalarında, Amerika Ekspedisiya Qüvvələrinin qərargahına göndərildi; burada təcrübəli və etibarlı məsləhətçi, general Con Jozef Perşinq ilə yaxından işləmiş və o, Amerika əməliyyatlarının əsas planlayıcısı idi. 1918-ci ildə Alman Ordusunun Qərb Cəbhəsində məğlubiyyətinə səbəb olan Myoz-Arqonsk hücumunun planlaşdırılmasında və reallaşdırılmasında böyük rol oynadı.<ref>{{cite book|last=Lengel|first=Edward G.|title=To Conquer Hell.|url=https://archive.org/details/toconquerhellmeu0000leng|year=2008|publisher=Henry Holt|location=New York|isbn=978-0-8050-7931-9}}</ref> Marşall daimi [[kapitan]] və müvəqqəti polkovnik rütbəsini qazandı;<ref>{{cite book |last1=Tucker |first1=Spencer |last2=Roberts |first2=Priscilla Mary |date=2006 |title=World War I: A Student Encyclopedia |volume=I, A–D |url=https://books.google.com/books?id=TogXVHTlxG4C&pg=PA1186 |location=Santa Barbara, CA |publisher=ABC-CLIO |page=1186 |isbn=978-1-85109-879-8 |ref={{sfnRef|''World War I: A Student Encyclopedia''}}}}</ref> müvəqqəti briqada generalı vəzifəsinə 1918-ci ilin oktyabrında tövsiyə edildi, lakin tövsiyə tətbiq olunmazdan əvvəl,[[atəşkəs]] imzalandı.{{sfn|''World War I: A Student Encyclopedia''|page=1186}} Müharibədən sonra Marşall daimi rütbəsinə qayıtdı.{{sfn|''World War I: A Student Encyclopedia''|page=1186}} == Müharibələr arasında == [[Fayl:Colonel George Marshall.tif|left|thumb|Polkovnik Corc Marşall, 1919-cu il [[Fransa]]da]] 1919-cu ildə general Perşinqə köməkçi düşərgə adyutantı təyin olundu. 1920–1924-cü illər arasında Perşinq Ordu Baş qərargah rəisi olarkən, Marşall, müasir, mexanikləşdirilmiş döyüş hazırlığı və tədrisinə diqqət yetirərək, orduda bir sıra vəzifələrdə çalışdı. Dünya müharibələri arasında ABŞ Müharibə Departamentində əsas planlayıcı və yazıçı idi,[[Çin Xalq Respublikası|Çində]] üç il 15-ci piyada alayına komandirlik etmiş və Ordu Döyüş Kollecində dərs demişdi. 1927-ci ildə podpolkovnik olaraq Fort Benninqdəki ABŞ Ordusu Piyada Məktəbi köməkçi məmur təyin edildi;burada [[İkinci Dünya müharibəsi]] zamanı böyük fayda gətirən komanda və kadr proseslərini modernləşdirmək üçün böyük dəyişikliklər başlatdı. Marşall, ABŞ Ordusu Piyada Məktəbinin nəşrlərinə cavabdeh vəzifəsinə Edvin F. Hardinqi təyin etdi və Hardinq [[Birinci Dünya Müharibəsi]] dərslərini cəmləşdirən ''Döyüşdəki 41-ci piyada qoşunu'' kitabının redaktoru oldu. ''Döyüşdəki 41-ci piyada qoşunu'' hələ də Piyada Zabitləri Kursunda bir zabitin təlimatında, piyada zabitlərinin və İkinci Dünya Müharibəsinin liderlərinin əksəriyyətinin təlimində istifadə olunurdu. 1932-ci ilin iyunundan 1933-cü ilin iyun ayına qədər Marşall, Corciyadakı Taybi-Aylenddəki 8-ci atıcı alayının komandiri idi. 1933-cü ilin iyulundan 1933-cü ilin oktyabrına qədər Cənubi Karolinanın Fort Moltri ABŞ Milli Park Xidmətinin, I Mülki Mühafizə Korpusunun komandiri və 1933-cü ilin sentyabrında [[polkovnik]] rütbəsinə qaldırıldı. 1933-cü ilin noyabrından 1936-cı ilin avqustuna qədər İllinoys Milli Qvardiyasının 33-cü Diviziyasının baş təlimatçısı və qərargah rəisi oldu. Marşall 1936–1938-ci illərdə Vaşinqtonda 3-cü piyada diviziyasının 5-ci briqadasına və Vankuver kazarmalarına rəhbərlik etdi və 1936-cı ilin oktyabrında briqada generalı vəzifəsinə qaldırıldı. Bu komandanlıq zamanı Marşall eyni zamanda [[Oreqon]] və [[Vaşinqton]]un cənubundakı 35-ci Mülki Mühafizə Korpusunun (CCC) düşərgələrinə də cavabdeh idi. Post komandiri Marşall Portland şəhəri ilə əlaqələrin inkişaf etdirilməsi və ABŞ ordusunun bölgədəki imicini artırmaq üçün səy göstərdi. 35-ci Mülki Mühafizə Korpusu(CCC)ilə birlikdə iştirakçıların əhval-ruhiyyəsini yaxşılaşdırmaq və təcrübələrini sonrakı həyatlarında faydalı etmək üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirdi. Mülki Mühafizə Korpusu bölgəsi uğurlarını tanıtmasında qəzet nəşrini bir vasitə olduğunu düşündü və onların bacarıqlarını inkişaf etdirən və sağlamlıqlarını yaxşılaşdıran müxtəlif proqramlar başlatdı. Marşalın Mülki Mühafizə Korpusu düşərgələrini yoxlaması ona və həyat yoldaşı Katerinə Amerikanın şimal-qərbinin gözəlliyindən ləzzət almaq şansını verdi və bu tapşırığı "indiyədək etdiyim ən ibrətamiz və ən maraqlı xidmət" deyə adlandırdı.<ref>{{cite web|url=http://www.georgecmarshall.org|title=Home|website=www.georgecmarshall.org|access-date=2016-07-04}}</ref> 1938-ci ilin iyul ayında Marşall Vaşinqtonda Müharibə planları bölməsi təyin edildi və sonradan Baş qərargah rəisinin müavini vəzifəsinə təyin edildi. Bu vəzifədə o vaxtkı briqada generalı Marşal [[Ağ Ev]]də prezident Ruzveltin, maddi-texniki dəstək və ya təlim məsələsini əvvəlcədən düşünmədən müharibə səylərini dəstəkləmək üçün İngiltərəni təyyarə ilə təmin etmək planını ortaya qoyduğu bir konfransda iştirak etdi. Prezident Ruzveltin, maddi-texniki dəstək və ya təlim məsələsini əvvəlcədən düşünmədən müharibə səylərini dəstəkləmək üçün [[İngiltərə]]ni təyyarə ilə təmin etmək planını ortaya qoydu. Planın dəstəkləndiyini dilə gətirən bütün digər iştirakçılardan fərqli olaraq Marşall fikir ayrılığında olduğunu yeganə şəxs idi. Marşall da böyük quru ordusunun lehinə danışdı, baxmayaraq ki, Ruzvelt böyük hava qüvvəsinin böyük ordudan daha çox düşmənlərə maneə törədəcəyini söylədi. Karyerasını başa vurmasına baxmayaraq, bu hərəkət onun şəxsi seçimi olaraq Ordu Baş qərargah rəisi vəzifəsinə Franklin Ruzvelt tərəfindən namizəd göstərilməsi ilə nəticələndi. Marşall o zaman yetkinlikdə yalnız 34-cü idi,21 major general və 11 briqada generalı tərəfindən üstün tutuldu;lakin o, 64 yaşına çatmadan əvvəl dörd il müddətinə vəzifə yerinə yetirməli olduğu yazılmamış bir qaydaya əsasən beşinci dərəcəli məmur idi.{{sfn|Roberts|2009|p=27}} General Malin Kreyq 1939-cu il 1 iyulda təqaüdə çıxdıqdan sonra Marşall qərargah rəisi vəzifəsini icra etdi. Marşall general vəzifəsinə irəli çəkildi və 1 sentyabr 1939-cu ildə qərargah rəisi olaraq and içdi, həmin gün Alman ordusu [[Polşa]]ya hücum etdi.<ref>[http://www.georgecmarshall.org/Meet-General-Marshall/Early-Career George C. Marshall's Early Career] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150924021751/http://www.georgecmarshall.org/Meet-General-Marshall/Early-Career |date=2015-09-24 }}. georgecmarshall.org</ref> 1945-ci ildə müharibənin sonuna qədər bu vəzifəni tutdu. 11 may 1940-cı ildə, Amerikanın qərb sahillərində [[Yapon]] təyyarələrini aşkar etmək [[Konqres]]in avadanlıq üçün büdcədən ayrılmış 28 milyon dollardan 10 milyon dollar kəsdi. Marşall Maliyyə naziri Henri Morqento ilə görüşdü və birlikdə Ruzveltlə görüşməyə getdilər; Marşall, tam miqdarda almağın vacibliyini vurğuladı və Ruzveltə dedi:"bir şey etməlisiniz və bunu bugün etməlisiniz". Beləliklə, Marşall "istədiyini və istədiyinin daha çoxunu" aldı.{{sfn|Roberts|2009|pp=32,33}}{{sfn|Roberts|2009|pp=32,33}} == İkinci Dünya Müharibəsi == Baş Qərargah rəisi olaraq, Marşall 189.000 nəfərlik köhnəlmiş, zəif təchiz edilmiş bir ordunu miras alaraq, ABŞ ordusunun geniş miqyaslı genişləndirilməsini modernləşdirilməsi ilə əlaqələndirərək [[ABŞ]] tarixində ən böyük hərbi genişlənməni təşkil etdi və qismən öz təcrübəsindən istifadə edərək Ordu Hərb Kollecində bir təlimatçı olaraq müasir döyüş texnikalarını öyrətdi və inkişaf etdirdi.<ref>Bland, Larry I., ''George C. Marshall and the Education of Army Leaders'', Military Review 68 (October 1988) 27–51, [[Fort Leavenworth|Ft. Leavenworth]], Kansas</ref> Əsla döyüş əsgərlərinə rəhbərlik etməmiş olsa da, Marşall digər zabitləri ilhamlandırmaq üçün istedada sahib bir təcrübəli təşkilatçı idi. Müharibə zamanı ən yüksək sərəncamlar verilmiş Amerika generallarının:o cümlədən [[Duayt Eyzenhauer]], Ceykib Divers, CorcSmit Patton, Terri de la Mesa Allen , Lloyd Fredendall, Lesli Makneyr, Mark Ueyn Klark və Omar Bredli kimi generalların çoxu ya seçilmişdi, ya da Marşall tərəfindən tövsiyə edilmişdi.<ref name="ReferenceA">Ossad, Steven L., ''Command Failures: Lessons Learned from Lloyd R. Fredendall'', Army Magazine, March 2003</ref> === Hərbi gücün qırx qat artırılması === 1942-ci ilə (üç il ərzində qırx qat artım) qədər keçmiş mülki bir ordunun səkkiz milyondan çox əsgərə çevrilməsinin zəruriliyi ilə qarşılaşdı, Marşall Makneyri səyləri çox sayda əsgərin cəlb edilməsinə yönəltməyə istiqamətləndirdi. Hava qüvvələri istisna olmaqla, Marşall Makneyr Ordu quru qüvvələrinə təlimə girən kişilər üçün qısaldılmış təlim cədvəli konsepsiyasını təsdiqlədi, xüsusilə piyada hazırlığı bacarıqlarına, silah biliklərinə və döyüş taktikasına aiddir.<ref>Stephen Ambrose, ''Citizen Soldiers: The U. S. Army from the Normandy Beaches to the Bulge to the Surrender of Germany June 7, 1944 – may 7, 1945'', New York: Simon & Schuster (1997), pp. 271–84</ref><ref>Keast, William R. (Maj), ''Provision of Enlisted Replacements'', Army Ground Forces Study No. 7, Washington, D. C.: Historical Section – Headquarters Army Ground Forces, 314.7(1 Sept 1946)GNHIS September 1, 1945</ref> Bu zaman [[ABŞ]]-ın aşağı səviyyədəki əksər komandirlərinin hər hansı bir döyüş təcrübəsi az idi və ya yox idi. Müasir müharibə və düşmən taktikasının mahiyyəti barədə təcrübəli İngilis və ya Müttəfiq döyüş məmurlarının iştirakı olmadan, bir çoxu statik müdafiəni və təkmilləşdirilmiş yollarda motorlu konvoyların irimiqyaslı irəliləyişlərini vurğulayan formul təlim metodlarına müraciət etdi.<ref>George, John B. (Lt. Col), ''Shots Fired In Anger'', NRA Press (1981), {{ISBN|0-935998-42-X}}, pp. 13–21</ref> Nəticədə, Mərakeş-Əlcəzair əməliyyatında Afrikadakı Kasserinski keçidindəki döyüşdə və digər böyük döyüşlərdə Alman zirehli döyüş birləşmələri ilə qarşılaşdıqda [[Afrika]]ya yerləşdirilən Ordu qüvvələri ciddi ilkin dönüşlərə məruz qaldı.<ref name="ReferenceB">Keast, William R. (Maj), ''Provision of Enlisted Replacements''</ref> Hələ 1944-cü ilin sonlarında [[Avropa]]da Alman qüvvələrinə qarşı yeridilməyə hazırlıq görən ABŞ əsgərləri döyüş qaydaları və orada istifadə taktikaları mövzusunda təlim keçməmişdilər.<ref>Hanford, William B., ''A Dangerous Assignment'', Stackpole Books, {{ISBN|978-0-8117-3485-1}}, p. viii</ref> === Əvəzetmə sisteminin tənqidi === [[Fayl:George marshall&henry stimson.jpg|thumb|Marşall ABŞ Hərbi naziri Stimson Henri Luis ilə]] Əvvəlcə Marşall, ingilislər və digər müttəfiqlər tərəfindən tətbiq olunduğu kimi, 265 bölümlü bir Ordu planladı.<ref name="Article">Vandergriff, Donald E. (September 12, 2003). ''Seven Wars and a Century Later, a Failed System'', [https://web.archive.org/web/20081206135605/http://www.military.com/NewContent/0,13190,Vandergriff_091203,00.html Archived] December 06, 2008, at the [[Wayback Machine]]</ref> 1943-cü ilin ortalarına qədər, hökumət və müəssisə rəhbərlərinin sənaye və kənd təsərrüfatı üçün işçi qüvvəsini qorumaq üçün təzyiqindən sonra, o, təlimdən döyüş bölgələrinə bölünmüş dövrə yolu ilə göndərilən fərdi əvəzlərdən istifadə edərək 90 diviziya ordusunun lehinə bu plandan imtina etdi.<ref name="Article"/> Marşall tərəfindən hazırlanan və Makneyr tərəfindən tətbiq olunan fərdi əvəzetmə sistemi, birlik və birləşmə və döyüş təcrübəsinin yeni əsgər və zabitlərə təsirli bir şəkildə ötürülməsi problemlərini daha da artırdı.<ref name="ReferenceB"/><ref name="Ambrose, Stephen pp. 277-284">Ambrose, Stephen, ''Citizen Soldiers'', pp. 277–84</ref> Alman qüvvələri ilə döyüşdə az fasilələrin olduğu Avropada, fərdi əvəzetmə sistemi 1944-cü ilin sonlarına qədər tamamilə parçalandı.<ref>Henry, Mark R., ''The US Army in World War II: Northwest Europe'', [[Osprey Publishing]] (2001), {{ISBN|1-84176-086-2}}, {{ISBN|978-1-84176-086-5}}, pp. 12–14</ref> Tələsik təlim keçmiş əvəzetmə və ya piyada təyin edilmiş xidmət personalına ön cəbhə döyüşlərinə kilidlənən Ordu bölmələri ilə döyüşə atılmadan tez-tez yalnız bir neçə həftəlik ixtisasartırma təhsili verirdilər. Yeni adamlar tez-tez öz silahlarından belə istifadə etmirdilər və döyüşdə bir dəfə, bəzən ilk bir neçə gün ərzində öldürülmədən və yaralanmadan əvvəl veteranlardan kifayət qədər praktik təlim ala bilmədilər. Belə bir şəraitdə bir çox əsgər ağır mənəvi itkiyə məruz qaldı, veteranlar öldürülərək, yaralanana qədər cəbhədə saxlanıldı və ya döyüş yorğunluğu və ya xəstəlikdən əziyyət çəkirdilər. Əsgərlərin döyüş yorğunluğu, həm də döyüş yolu ilə getməsi hadisələri, özlərinə zərər yetirmələri Almaniya ilə müharibənin son səkkiz ayı ərzində sürətlə artdı. Bir tarixçinin qənaətinə görə:"Almanlara əvəzetmə sistemi hazırlamaq üçün pulsuz bir əl verilsəydi …Amerikalılara ən çox zərər verən və ən az yaxşı olan birisi, daha yaxşı bir iş edə bilməzdi".<ref name="Henry, Mark R. 2001 pp. 12-14"/><ref>Ambrose, Stephen, ''Citizen Soldiers'', p. 277</ref> Müharibənin ilk hissəsində Marşallın səriştəli sahə komandirlərini seçmək bacarığı, qərarlı şəkildə qarışdırıldı.<ref name="ReferenceB"/><ref name="Henry, Mark R. 2001 pp. 12-14">Henry, Mark R., ''The US Army in World War II: Northwest Europe'', Osprey Publishing (2001), {{ISBN|1-84176-086-2}}, {{ISBN|978-1-84176-086-5}}, pp. 12–14</ref><ref>Ambrose, Stephen, ''Citizen Soldiers'', pp. 271–84</ref> Eyzenhauer, Bredli, Patton, Kruqer və Klark kimi yüksək qabiliyyətli generalların karyeralarının yüksəldilməsində vəsilə oldu. Mərakeş-Əlcəzair əməliyyatı zamanı Amerikanın Şimali Afrikaya hücumunda yekəxana Fredendallı mayor komandan Eyzenhauerə tövsiyəsi bir istisna idi.<ref name="ReferenceB"/><ref name="Ambrose, Stephen pp. 277-284"/><ref name="Henry, Mark R. 2001 pp. 12-14"/> Marşall xüsusilə Fredendallı çox sevirdi, onu "ən yaxşılarından biri" kimi təsvir edir və adının çəkildiyi bir heyət iclasında "Mən o kişini sevirəm; bütün simasında qətiyyət görə bilərsiniz". Eyzenhauer, Mərakeş-Əlcəzair əməliyyatındakı 39.000 nəfərlik Mərkəzi İş Qüvvələrinə (üç ən böyüyü)komandanlıq üçün onu seçdi. Fredendall Kasserin keçidindəki fəlakətli döyüşündə ABŞ ordusu qüvvələrinin lideri olduğu üçün hər iki şəxs bu qərardan peşman olacaqdılar. === Avropanın planlı işğalı === [[Fayl:Infantry in battle cover.gif|thumb|''Döyüşdəki piyada əsgər'', [[II Dünya müharibəsi]] məmurlarının piyada döyüş əməliyyatlarına dair kitab. Marşall, bugün də istinad olaraq istifadə olunan kitabın yaranmasına istiqamət vermişdi.]] [[II Dünya müharibəsi]] zamanı Marşall ABŞ ordusu və Ordu Hərbi Hava Qüvvələrini Avropa qitəsinin işğalına hazırlamaqda vəsilə oldu. Marşall, [[Avropa]]dakı bütün Müttəfiq əməliyyatları üçün mərkəzi strategiyaya çevriləcək sənədi yazdı. Öncə [[Overlord əməliyyatı]]nı 1 aprel 1943-cü il tarixlinə planlaşdırdı, lakin Ruzvelti İtaliyanı işğal etməsi üçün, Siciliya əməliyyatı üçün qoşun verməyə inandıran [[Vinston Çörçill]]in güclü müxalifəti ilə qarşılaşdı. Bəzi müəlliflər, İkinci Dünya Müharibəsi əgər Marşallın yolu ilə olsaydı daha erkən başa çatacağını düşünürlər;başqaları belə bir istilanın tamamilə uğursuzluq demək olduğunu düşünürlər. Marşallın [[Overlord əməliyyatı]]nın Ali Baş Komandanı olacağı güman edilirdi, lakin [[Ruzvelt]] [[Eyzenhauer]]i Ali Baş Komandan seçdi. Marşall Konqres və Ruzvelt ilə işləməkdə çox uğur əldə etsədə, mövqeyi üçün lobbiçilikdən imtina etdi. Prezident Ruzvelt ştatlarda varlığını itirmək istəmədi. O, Marşala dedi, " Vaşinqtondan kənarda olsaydınız, rahatlıqla yata biləcəyimi düşünmürdüm."<ref name=d>{{cite book|last=Buell|first=Thomas B.|author2=John H. Bradley|title=The Second World War: Europe and the Mediterranean|page=258}}</ref> Marşalın gedəcəyi barədə şayiələr yayıldıqda, bir çox tənqidçi bu transferin Marşall üçün kiçiltmə kimi qiymətləndirdi, çünki Ordunun Baş qərargah rəisi vəzifəsini tərk edəcək, Amerika Birləşmiş Ştatları və Birləşmiş Krallıq Birgə Baş Qərargah rəisləri vəzifəsindəki yerini itirəcəkdi.<ref>{{cite web|last1=Pogue|first1=Forrest C.|title=The Supreme Commander|url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/USA/USA-E-Supreme/USA-E-Supreme-1.html|website=ibiblio.org|publisher=OFFICE OF THE CHIEF OF MILITARY HISTORY|accessdate=9 September 2015}}</ref> 16 dekabr 1944-cü ildə, Marşall, beş ulduzlu rütbəyə yüksələn ilk Amerikan Ordu generalı idi, yeni Ordu generalına — [[Feldmarşal]]a Amerikan ekvivalenti dərəcəsi verildi. Uiliyam Daniel Leqiyə bir gün öncə donanma admiralı rütbəsi təqdim edildiyi üçün o, beşulduzlu rütbəyə yüksəlmiş ikinci amerikalı idi. [[İkinci Dünya müharibəsi]]nin qalan hissəsi boyunca, Marşall [[Avropa]] və [[Sakit okean]]da müttəfiq əməliyyatlarında razılaşma əldə etdi. Vinston Çörçill Müttəfiq zəfərinin təşkilatçısı kimi xarakterizə olunurdu. [[Time (jurnal)|Time jurnalı]] Marşala 1943-cü ildə [[İlin adamı (Time)|İlin adamı]] adını verdi. Marşall, 1945-ci ildə qərargah rəisi vəzifəsindən istefa etdi, lakin istefa verə bilmədi, çünki qaydalara görə Ordu generalı həyat boyu aktiv bir vəzifədə qalırdı. == Pörl-Harbora olan uğusuz hücumun təhlili == [[İkinci Dünya müharibəsi]] başa çatdıqdan sonra [[Pörl-Harbora hücum]]unun təhqiqatı üzrə Konqresin Birgə Komitəsi, kəşfiyyat uğursuzluğu haqqında ifadə aldı. Bunlara,25000 səhifəlik sənəd, 40 cildlik və 9 hesabatdan ibarət, onlardan səkkizi əvvəllər tamamlanmış təhqiqatlar daxil edilmişdi. Bu hesabatlara Havay ordu komandiri general Volter Şortun göndərilməsini təxirə saldığına görə Marşallın tənqidi məqalələri, tutulan Yapon diplomatik mesajlarından əldə edilən əhəmiyyətli məlumatlar daxil edildi. Məruzədə həmçinin Marşallın 1941-ci ilin noyabr və dekabr aylarında Havay Komandanlığının hazırlığı haqqında məlumatının olmaması tənqid edildi. Hücumdan 10 gün sonra, Pörl Harbordakı dəniz qüvvələrinin komandiri [[general-leytenant]] Volter Şort və [[admiral]] Kimmel Hazbend hər ikisi vəzifələrindən azad edildi. Birgə Komitənin yekun hesabatı Marşallı təcrid etmədi və günahlandırmadı. Hesabatda ümumi vəziyyət tənqidi edilsədə, komitə, tabeçiliyində olanların, Marşall başda olmaqla, rəhbərlərinə vacib məlumat vermədiklərini qeyd etdi.<ref>Hearings before the Joint Committee on the Investigation of the Pearl Harbor Attack, Congress of the United States, Seventy-Ninth Congress (Washington, D. C.), Part 39, pp. 144–45.</ref><ref>Conclusions and Recommendations of the Joint Committee on the Investigation of the Pearl Harbor Attack, Congress of the United States, Seventy-Ninth Congress (Washington, D. C.) pp. 252, 265</ref> Ordunun rolu haqqında gizli bir hesabat olan ''Klauzen Hesabatı'' katib Henri Lyuis Stimson tərəfindən təsdiq edildi; Şort və eyni zamanda polkovnik Brattonun tənqidi idi, o, ifadə verərkən iddia etdiyi gündən sonra bazar günündən sonrakı səhər gəldiyini bildirdi və Marşallı "az qala məhv edən" Marşal ilə əlaqə qura bilməməyiniz barədə bir hekayə uydurdu. == Müharibədən sonra: Çin == 1945-ci ilin dekabr ayında prezident [[Harri Trumen]] generalissimus [[Çan Kayşi]] rəhbərliyi altındakı [[Homindan]] rejimi və [[Mao Tszedun]]un rəhbərliyi altındakı [[Çin Kommunist Partiyası]] koalisiya hökuməti yaratmaq üçün [[Çin Xalq Respublikası|Çinə]] Marşallı göndərdi. Mao, Marshalla kommunistlərinin silahlı inqilabdan imtina edəcəyini, köhnə düşmənləri qəbul edəcəyini və Çində demokratiya quracağını vəd etdi. Marshall koalisiya hökumətinə və ümumi gələcəyini ümid edirdi. Amerikalılar güman edirdilər ki, [[Çin Kommunist Partiyası]] [[Vətəndaş müharibəsi]]ni qazansa, ABŞ-la dost münasibətdə qalacaqlar.<ref>{{cite book|author=Daniel Kurtz-Phelan|title=The China Mission: George Marshall's Unfinished War, 1945-1947|url=https://books.google.com/books?id=QDIsDwAAQBAJ&pg=PT7|year=2018|publisher=W. W. Norton|pages=7, 141|isbn=9780393243086}}</ref> Marşallın kommunistlər üzərində bir qolu yox idi, ancaq milliyyətçiləri lazım olan Amerika yardımını geri götürməklə hədələdi. Hər iki tərəf onun təkliflərini rədd etdi və Çin vətəndaş müharibəsi qızışdı, 1949-cu ildə kommunistlər qalib gəldi. Missiyası uğursuz oldu, 1947-ci ilin yanvarında ABŞ-a döndü.<ref name=f>{{cite book|last=Stoler|first=Mark A.|year=1989|title=George C. Marshall|url=https://archive.org/details/georgecmarshall00mark|url-access=registration|pages=[https://archive.org/details/georgecmarshall00mark/page/145 145–51]}}</ref><ref name=g>{{cite book|last=Tsou|first=Tang|year=1963|title=America's Failure in China, 1941–50|url=https://archive.org/details/americasfailurei00tsou|url-access=registration|publisher=[Chicago] University of Chicago Press}}</ref> [[Çan Kayşi]] və bəzi tarixçilər daha sonra Marşallın təzyiqi ilə atəşkəsin olduğunu, kommunistləri məğlubiyyətdən xilas etdiyini iddia etdilər.<ref>{{cite news |url=http://book.people.com.cn/BIG5/n/2013/0731/c69360-22386991.html |title=蔣介石敗退台灣最恨誰？日記顯示並非毛澤東 |trans-title=Who did Chiang Kai-shek hate most with his withdraw to Taiwan? Diary says it's not Mao Zedong |publisher=Xin Hua Net |date=July 31, 2013 |access-date=March 9, 2020 |archive-date=February 21, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140221174622/http://book.people.com.cn/BIG5/n/2013/0731/c69360-22386991.html |url-status=dead }}</ref> 1947–48-ci illərdə Dövlət Katibi olaraq Marşall, [[Pentaqon]]da və Dövlət Departamentində Çanın müvəffəqiyyətinin Amerika maraqları üçün həyati əhəmiyyət kəsb etdiyini və ABŞ qoşunlarının iştirak etməməsini təkid etdiyi fikirlərlə razılaşmadığı görünür. == Dövlət katibi və Nobel Sülh Mükafatı == [[Fayl:MedalGeorgeMarshall1982.jpg|thumb|left|Corc Marşallın 1982-ci ildə müharibədən sonrakı dövrdə Avropa üçün etdiklərinin şərəfə verilmiş medal]] 1947-ci ilin əvvəlində Marşallın [[ABŞ]]-a qayıtmasından sonra Trumen Marşallın dövlət katibi təyin edildi. Dövlət Departamentinin Avropanı yenidən qurmaq iddialı planlarının sözçüsü oldu. 5 iyun 1947-ci ildə [[Harvard Universiteti]]ndə bir nitqində,<ref>{{cite web|url=http://www.georgecmarshall.org/learn/index.asp?L=17 |title=The Marshall Plan |accessdate=2009-02-17 |work=georgecmarshall.org |url-status=dead |archiveurl=https://archive.is/20090109124504/http://www.georgecmarshall.org/learn/index.asp?L=17 |archivedate=January 9, 2009 }}</ref> o Amerikanın təklifini qeyd etdi. Rəsmi olaraq bilinən Avropa Bərpa Proqramı,[[Marşal planı]] olaraq tanındı. Klark Klifford Trumenə planın Trumen planı adlandırılmasını təklif etmişdi, lakin Trumen dərhal bu fikri rədd etdi və bunun Marşal planı adlandırılmasını israr etdi.<ref name="mcculloughtrumanbook">{{cite book |last= McCullough |first= David |authorlink= David McCullough |title= Truman |year= 1992 |publisher= Simon and Schuster |location= New York |isbn= 0-671-86920-5 |page= [https://archive.org/details/truman00mccu_0/page/717 717] |title-link= Truman (book) }}</ref><ref>{{cite book | last=Behrman | first=Greg | title=The Most Noble Adventure: The Marshall Plan and the Time When America Helped Save Europe | publisher=Free Press | year=2007 | isbn=978-0-7432-8263-5 | url=https://archive.org/details/mostnobleadventu00behr }}</ref> Marşal planı Amerikanın köməkliyi ilə Avropanın sürətli bir şəkildə yenidən qurulmasına və modernləşdirilməsinə kömək edəcəkdi. [[Sovet İttifaqı]] iştirak edəcək [[Peyk dövlət]]ləri qadağan etdi. Marşall yenidən 1947-ci ildə [[ilin adamı]] seçildi. 1953-cü ildə müharibədən sonrakı fəaliyyətinə görə [[Nobel sülh mükafatı]]nı aldı, Birləşmiş Ştatlar ordusunda bu şərəfə sahib olan yeganə zabit idi. Dövlət katibi olaraq, Marşall [[İsrail]] dövlətinin tanınmasına qəti şəkildə qarşı çıxdı. Marşal hiss etdi ki, İsrail dövləti elan olunarsa,[[Yaxın Şərq]]də müharibə başlayacaqdı (bunu İsrail müstəqillik elan etdikdən bir gün sonra 1948-ci ildə etdi). Marşall, Trumenin Deveyə uduzacağı gözlənilən qarşıdakı seçkidə yəhudi dəstəyini qazanmaq üçün yəhudi dövlətini tanımağı bir siyasi addım olaraq gördü. O,1948-ci ilin mayında prezident Trumenə dedi:"Əgər (İsrail dövlətini tanıyırsınızsa) və mən seçkidə səs versəydim, mən sizə qarşı səs verərdim ".<ref>{{cite web|url=http://www.jcpa.org/JCPA/Templates/ShowPage.asp?DBID=1&LNGID=1&TMID=111&FID=376&PID=0&IID=2203|title=President Truman's Decision to Recognize Israel|accessdate=2009-02-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20120306101503/http://www.jcpa.org/JCPA/Templates/ShowPage.asp?DBID=1&LNGID=1&TMID=111&FID=376&PID=0&IID=2203|archive-date=2012-03-06|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.wrmea.com/backissues/0591/9105017.htm|title=Truman Adviser Recalls May 14, 1948 US Decision to Recognize Israel|date=May–June 1991|work=Washington Report on Middle East Affairs|page=17|accessdate=2009-02-17}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.trumanlibrary.org/hst/h.htm|title=Recognition of Israel|accessdate=2009-02-17|publisher=The Truman Library}}</ref> Ancaq Marşall prinsipial məsələ olaraq istənilən seçkidə səs verməkdən imtina etdi.<ref>{{cite book|last1=Uldrich|first1=Jack|title=Soldier, Statesman, Peacemaker: Leadership Lessons from George C. Marshall|url=https://archive.org/details/soldierstatesman0000uldr|date=2005|publisher=AMACOM Books|isbn=9780814415962|quote=Marshall even went to great lengths to prevent himself from falling prey to the allures of power. He had always refused to vote because he subscribed to the belief that a professional soldier should remain above politics, but he took a number of other steps to insulate himself from the corrupting influence of power once he became chief of staff.}}</ref> Marşall 7 yanvar 1949-cu ildə səhhətinə görə Dövlət Departamentindən istefa etdi və eyni ay Amerika Hərb Abidələri Komissiyasının sədri oldu. 1949-cu ilin oktyabrında Marşall Amerika Milli Qırmızı Xaçın prezidenti seçildi. == Müdafiə katibi == [[Koreya müharibəsi]]nin ilk ayları Müdafiə İdarəsinin nə qədər hazırlıqlı olduğunu göstərəndə, prezident Trumen katibi Luis Artur Consonu vəzifəsindən azad etdi və Marşallı 1950-ci ilin sentyabrında Müdafiə katibi təyin etdi. Təyinat konqresdən imtina edilməsini tələb etdi, çünki 1947-ci il tarixli Milli Təhlükəsizlik Qanunu forma geymiş bir hərbi zabitin bu vəzifədə xidmət etməsini qadağan etdi. Bu qadağa Marşallı da əhatə etdi Ordu Generalı vəzifəsinə irəli çəkilən şəxslər texniki olaraq təqaüdə çıxmadığından, aktiv xidmətlərini başa vurduqdan sonra da rəsmi vəzifələrdə qalırlar. General Marşall, bu cür imtina edilən ilk şəxs idi, müdafiə naziri [[Ceyms Mettis]] isə ikinci oldu. Marşallın Müdafiə katibi kimi əsas rolu, [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonrakı silahlı qüvvələri yenidən qurarkən inam və mənəvi cəhətləri bərpa etmək idi. === Koreya müharibəsi === [[Fayl:Thomas Edgar Stephens - George C. Marshall - Google Art Project.jpg|thumb|Tomas E. Stefenin Corc Marşall portreti (1949)]] Marşall həm [[Koreya müharibəsi]]nin, həm də Avropadakı [[Soyuq müharibə]]nin tələblərini ödəmək üçün daha çox işçi qüvvəsi verməyə çalışdı. Öz prioritetlərini həyata keçirmək üçün Marşall, müavin olaraq Robert A. Lovett və Hərb Kadrları Komissiyasının keçmiş rəhbəri Anna M. Rosenberq də daxil olmaqla, yeni bir rəhbərlik qrupu gətirdi. Müdafiə və Dövlət Departamentləri arasındakı əlaqələri, eyni zamanda Müdafiə Katibi ilə Baş Qərargah rəisləri arasındakı əlaqələri bərpa etmək üçün çalışdı. Marşall, Inçxon desant əməliyyatı müzakirəsində iştirak etdi, bu, Daqlıs MakArturun Şimali Koreyada əməliyyat keçirməsinə icazə verilməsinə səbəb oldu. 29 sentyabr 1950-ci ildə Marşaldan MacArthur-a gizli " yalnız gözlər" siqnalı Truman rəhbərliyinin öhdəliyində elan edildi:"[[38-ci şimal paraleli]]nin şimalına keçmək üçün strateji və taktiki cəhətdən maneəsiz hiss etməyinizi istəyirik".<ref>{{Cite book|title=The American Culture of War: The History of US Military Force from World War II to Operation Enduring Freedon|last=Lewis|first=Adrian|publisher=Routledge|year=2012|isbn=978-0415890199|location=|page=104}}</ref> Eyni zamanda, Marşall, [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın səslərini Şimali və Cənubi Koreya arasındakı sərhədi bərpa etmək üçün ilkin mandata zidd olaraq pozulmasına səbəb ola biləcək açıq elanlara qarşı tövsiyə etdi. Marşall və Birgə Qərargah rəisləri ümumiyyətlə Makarturu dəstəklədilər, çünki sahə komandirləri rəhbərlərinin niyyətlərini həyata keçirmək üçün ən yaxşı mühakimələri həyata keçirə bilmələri lazım idi. Noyabrın sonlarında [[Çin]] Koreyaya hərbi müdaxiləsindən sonra, Marşall və Birgə Qərargah rəisləri Çin ilə hərtərəfli müharibədən qaçarkən Makatura kömək etmək üçün yollar axtardılar. Çinin artan iştirakına dair nə etməli olduğuna dair mübahisədə, Marşall, ABŞ-ın Çinin gözündə zəif görünməsinə səbəb olacaq atəşkəsə qarşı çıxdı və gələcək güzəştlər üçün tələblərə yol açdı. Bundan əlavə, Marşall, ABŞ-ın Cənubi Koreyaya bağlılığını şərəfləndirmək üçün mənəvi bir öhdəliyi olduğunu müdafiə etdi. İngiltərənin Baş naziri [[Klement Ettli]] Çinə diplomatik çətinlikləri aşmağı təklif etdikdə, Marşall, Kommunist hökuməti ilə danışıqlar aparmaq mümkün olmadığını iddia edərək qarşı çıxdı. Bundan əlavə, Marşall Çinə güzəştlərin ABŞ-ın Asiya müttəfiqləri arasında inamını sarsıdacağından, o cümlədən [[Yaponiya]] və Filippinin də narahatlığına səbəb olacağını ifadə etdi.[[Konqres]]dəki bəziləri Koreyadakı müharibənin genişləndirilməsini və Çinə qarşı çıxmağın tərəfdarı olduqda, Marşall,[[Soyuq müharibə]] əsnasında Avropaya ibrət üçün,[[Sovet İttifaqı]]nın tərkibində olmasının vacibliyini vurğulamaq əvəzinə Koreyadakı daha böyük müharibəyə qarşı çıxdı. ==== General Makartura kömək ==== [[Koreya müharibəsi]]ndə vuruşan Birləşmiş Millətlər Qüvvələrinin komandiri Makarturun açıqladığı açıqlamalar getdikcə daha çox narahatlığa səbəb olduğu üçün, prezident Trumanın müharibənin mühakimə olunmasına zidd olan 6 aprel 1951-ci il tarixində, Trumen, Baş Qərargah Rəisləri Şurasının sədri Omar Bredli, Dövlət Katibi Din Açeson və müşaviri W. Averell Harriman ilə birgə, Makarturun komandadan uzaqlaşdırılmaması mövzusunda müzakirələr aparmaq üçün, Marşal ilə görüş keçirdi. Harriman, Makarturun yerinin dəyişməsinə tərəf çıxdı, amma Bredli buna qarşı çıxdı. Marşall məsələyə baxılması üçün daha çox vaxt istədi. Açeson tərəfdarı idi, ancaq bunu açıqlamadı, əvəzinə Trumenə xəbərdarlıq etdi ki, əgər bunu etsə, Makarturun rahatlığı "rəhbərliyinizin ən böyük mübarizəsinə" səbəb olacaqdır. Ertəsi gün başqa bir görüşdə, Marşall və Bredli Makaturun rahat olmasına qarşı çıxdılar. 8 apreldə Birgə Baş Qərargah rəisləri Marşall ilə görüşdü və hər biri Makarturun "hərbi nöqteyi-nəzərdən" kömək istədiyi barədə fikirlərini bildirərək, bunu təklif edirlər: "Makartur azad edilməsəydi, xalqımızın böyük bir hissəsi mülki orqanların artıq hərbi idarəyə nəzarət etməməsini tapşırardı." Marşall, Bredli, Açeson və Harriman 9 apreldə yenidən Trumen ilə görüşdülər. Bredli Birgə rəhbərlərin fikirləri barədə prezidentə məlumat verdi və Marşall onlarla razılaşdığını əlavə etdi. Trumen bunu öz gündəliyində belə:"Makarturun yerini dəyişməyə dair hamısı bir fikirdədir. Dördü də belə məsləhət görür" deyə qeyd etdi.<ref>{{cite web | url = http://www.trumanlibrary.org/exhibit_documents/index.php?pagenumber=2&titleid=188&tldate=1951-04-06&collectionid=firem&PageID=1&groupid=3416 | accessdate = 5 June 2011 | title = Diary entries, 6–7, April 1951, Truman Papers. | publisher = Harry S. Truman Library and Museum | archive-date = 2011-06-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110606044242/http://www.trumanlibrary.org/exhibit_documents/index.php?pagenumber=2&titleid=188&tldate=1951-04-06&collectionid=firem&PageID=1&groupid=3416 | url-status = dead }}</ref> 11 aprel 1951-ci ildə prezident Trumen Bredli imzası ilə verilmiş əmrin Makartura göndərilməsini; Makarturu Koreyadakı təyinatından azad edərək, komandanlğını Metyu Ridqueyə təhvil verməyi tapşırır. Marşallın və Baş qərargah rəislərinin fikirlərinə uyğun olaraq, Makarturun yerinin dəyişdirilməsi tərəfdarlar tərəfindən hərbi qüvvələrə mülki nəzarət qaydalarını yenidən təsdiqləmək üçün zəruri hesab edildi. == Sonrakı həyatı == Marşall 1951-ci ilin sentyabrında təqaüdə çıxaraq Virciniya Lisburqdakı evi Dodona Manorda, bağlarına qulluq etmək və at sürmək sevdasını davam etdirdi. 1953-cü ildə kraliça II Yelizavetanın tacqoyma mərasimindəki Amerika nümayəndə heyətinin rəhbəri idi. 1949–1959-cu illərdə Amerika Hərb Abidələri komissiyasının sədri vəzifəsini də icra etmişdir. == Ölümü və dəfni == [[Fayl:George Marshall Gravesite.jpg|thumb|[[Arlinqton milli qəbiristanlığı]]nda Corc Marşallın məzar yeri]] Marşall 16 oktyabr 1959-cu ildə 78 yaşında, Vaşinqtonda, Valter Rid Ordu Tibb Mərkəzində öldü. Rəsmi dəfn mərasimi hüququ olsa da, Marşall sadəliyi seçdi, belə ki, Vaşinqton kafedralındə 21 saat saxlandıqdan sonra, [[ABŞ]]-ın bütün silahlı xidmətlərinin nümayəndələri, eləcə də bir VMI kursantı tərəfindən qorunan Xüsusi Hərbi Cənazə ilə dəfn olundu.<ref>{{Cite web|url=https://history.army.mil/books/Last_Salute/Ch19.htm|title=Chapter 19 - The Last Salute|website=history.army.mil}}</ref> Prezident Eyzenhauer bayraqların yarıya endirilməsinə əmr verdi, Fort Myer Old Post Çapeldəki cənazə mərasiminə dəvət olunan qonaqlar arasında idi. Digər hörmətli şəxslər arasında keçmiş prezident Trumen, dövlət katibi Kristian A. Herter, sabiq dövlət katibi Q. Açeson, V. Averell Harriman və generallar Omar N. Bradli, Alfred M. Qruenter və general Metyu B. Ridjuey var idi. Leysburq, Virciniya əyalətindəki Müqəddəs Ceyms yepiskopal kilsəsindən olan ibadətgah keşişi, Müqədddəs Franklin Moss, keçmiş baş keşiş və Milli Kafedral Kanon rəhbəri Lüter Millerin köməyi ilə dini xidmətlər göstərdi. Silahlı salamlaşmanın ardından, Marşall [[Virciniya]] ştatındakı Arlinqtondakı [[Arlinqton milli qəbiristanlığı]]nda seçdiyi yerdə,7-ci bölmədə, ilk həyat yoldaşı Elizabet Karter Koles (1875–1927) və anası Elizabet Pendleton Kolesin (1849–1929) yanında torpağa verildi, ikinci arvadı Keterin Tapə Broun Marşall (1882–1978) sonradan onlara qoşuldu. == Reputasiyası və irsi == Marşallın bir hərbi təşkilatçı və planlaşdırmaçı kimi üstünlüyü karyerasının əvvəlində tanındı və Orduda olduğu müddətcə tanındı. Marşallın [[Filippin]]də leytenant olduğu bir müddətdə hazırlanan bir qiymətləndirmədə, onun komandiri, kapitan E. Villiams, qiymətləndirilən zabitin yenidən Marşallı yazmaqla, komandiri altında xidmət etməsini istəməyəcəyinə dair suala cavab olaraq: "Fəal xidmət imkanları onu uca bir komandanda yerləşdirərsə, onun altında xidmət etməkdən məmnun olaram".<ref>{{cite web |url=http://marshallfoundation.org/library/digital-archive/editorial-note-on-becoming-general-liggettos-aide/ |title=1-070, Editorial Note on Becoming General Liggett's Aide, February 1915 |website=marshallfoundation.org |publisher=George C. Marshall Foundation |access-date=July 4, 2016}}</ref> 1913-cü ildə podpolkovnik Conson Haqud Marşallı hərbi dahi adlandırdı və Marşallın performansını yazılı şəkildə qiymətləndirdi. Əlindəki marşalın yenidən onun altında xidmət etməsini istəməməsi sualına Haqud cavab olaraq, "Bəli, amma onun əmri ilə xidmət etməyi üstün tuturam" deyə yazdı.<ref>{{cite book |last=Puryear |first=Edgar F. Jr. |date=2000 |title=American Generalship: Character Is Everything: The Art of Command |url=https://books.google.com/books?id=Z1qIPXNUJFoC&pg=PA191 |location=New York, NY |publisher=Random House |page=191 |isbn=978-0-89141-770-5}}</ref> Haqud, özündən yaşca böyük olan Haqud da daxil olmaqla 1800-dən çox məmurun olmasına baxmayaraq Marşallın təcili olaraq briqada generalına təqdim edilməsini tövsiyə etdi.<ref>{{cite web |url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1953/press.html |title=Award Ceremony Speech, Nobel Peace Prize, George Marshall |last=Hambro |first= Carl Joachim |date=1953 |website=Nobelprize.org |publisher=The Nobel Foundation |location=Stockholm, Sweden |access-date=June 22, 2018 |ref={{sfnRef|"Award Ceremony Speech, Nobel Peace Prize, George Marshall"}}}}</ref> Nasist Alman hökumətinin 1945-ci ilin mayında təslim olmasının ardından ABŞ müharibə katibi Henri L. Stimson, Marşalla ordu heyəti üzvlərinin bir toplaşması qarşısında çıxış edərk:"Ömrüm boyu çox sayda əsgər görmüşəm və sən, ser, mənim indiyə qədər tanıdığım ən yaxşı əsgərsən".{{sfn|"Award Ceremony Speech, Nobel Peace Prize, George Marshall"}} Hərbi uğurlarına əlavə olaraq, Marşall ilk növbədə müharibədən sonrakı Avropanın dağılmış ölkələrinin iqtisadiyyatını yenidən başlatmaq üçün milyardlarla dollar yardım göstərildiyi [[Marşal planı|Marşall planının]] hərəkətverici qüvvəsi olaraq xatırlanır. Son illərdə Marşal planının bir hissəsi olaraq keçmiş Avropa rəqibləri arasında tələb olunan əməkdaşlıq ''Avropa Kömür və Polad birliyinin'' və nəticədə [[Avropa Birliyi|Avropa birliyinin]] yaranmasına səbəb olan ən erkən amillərdən biri kimi qəbul edildi.<ref>{{cite web |url=http://marshallfoundation.org/marshall/the-marshall-plan/history-marshall-plan/ |title=History of the Marshall Plan |website=marshallfoundation.org |publisher=George C. Marshall Foundation |access-date=July 4, 2016}}</ref> Bir televiziya reportajında, Harri S. Trumendən əvvəlki otuz ilin ən böyük töhfəsini verdiyini düşündüyü hansı Amerikalı olduğunu soruşdu. Tərəddüd etmədən Trumen Marşallı seçdi və əlavə etdi: "Yaşadığım bu dövrdə daha böyük bir idarəçi olan bir adamın, general Marşalla bərabər hərbi işlər biliyi olan bir adamın olduğunu düşünmürəm".<ref>{{cite book |last=Farinacci |first=Donald J. |date=2010 |title=Truman and MacArthur: Adversaries for a Common Cause |url=https://books.google.com/books?id=7OzfAgAAQBAJ&pg=PA253 |location=Bennington, VT |publisher=Merriam Press |page=253 |isbn=978-0-557-40902-0}}</ref> [[Orson Uells]] Dik Kavettə verdiyi müsahibədə "Marşall mənim indiyə qədər tanış olduğum ən böyük insandır …Düşünürəm ki, o da böyük insan olan ən böyük insan idi …O, çox böyük bir bəy idi, artıq bizimlə olmayan köhnə dərzi idi".<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=r1fauAc48tA |title=Orson Welles talks about Cornelia Lunt |publisher=YouTube}}</ref> == Ailəsi == Corc Marşall üç uşağın ən gənci idi.<ref>{{cite book |last1=Jeffers |first1=H. Paul |last2=Axelrod |first2=Alan |date=2010 |title=Marshall: Lessons in Leadership |url=https://books.google.com/books?id=YlTgCgAAQBAJ&pg=PA6 |location=New York, NY |publisher=St. Martin's Press |pages=6–8, 10, 12 |isbn=978-0-230-11425-8 |ref={{sfnRef|''Marshall: Lessons in Leadership''}}}}</ref> Böyük qardaşı Stüart Bradford Marşall (1875–1956) Virciniya Hərb İnstitutunun məzunu idi və Amerika Manqan İzləmə Şirkəti də daxil olmaqla bir neçə metal istehsal korporasiyalarında menecer və icraçı olub.{{sfn|''Marshall: Lessons in Leadership''|pages=6–8, 10, 12}}<ref>{{cite magazine |last=Parmelee |first=H. C. |date=August 15, 1918 |title=Personal: Mr. Stuart B. Marshall |url=https://books.google.com/books?id=qj9DAQAAMAAJ&pg=PA214 |magazine=Chemical & Metallurgical Engineering |volume=XIX |number=4 |location=New York, NY |publisher=McGraw-Hill Company |page=214 |ref={{sfnRef|''Chemical & Metallurgical Engineering''|page=214}}}}</ref><ref>{{cite book |last=Glenn |first=Justin |date=2014 |title=The Washingtons: A Family History |volume=5 (Part One) |url=https://books.google.com/books?id=WQNtBQAAQBAJ&pg=PA568 |location=El Dorado, CA |publisher=Savas Publishing |page=568 |isbn=978-1-940669-30-4}}</ref> Daha sonra koks sobaları, tökmə məhsullarının, partlayış sobalarının istehsalı və istismarı sahəsində ixtisaslaşmış bir metallurq və məsləhətçi mühəndis kimi çalışmışdır.{{sfn|''Chemical & Metallurgical Engineering''|page=214}} Corc və Stüart Marşall bir-biriləri ilə məsafəli idilər, qohumlarına görə, Corc Marşallın birinci həyat yoldaşı, Lili, əvvəl digər Virciniya Hərb İnstitutunun kursantları ilə görüşmüşdü, Stüart Marşalla yaxın olmaq üçün onların təklifini rədd etmişdi.{{sfn|''Marshall: Lessons in Leadership''|pages=6–8, 10, 12}} Stüart Corcun Lili ilə nişanlandığını biləndə Stüart onun haqqında xoşagəlməz ifadələr işlətdiyi üçün Corc onunla münasibətlərini kəsir.{{sfn|''Marshall: Lessons in Leadership''|pages=6–8, 10, 12}} Bacısı Mariya Luis (1876–1962) 1934-cü ildə vəfat edən Ordu həkimi doktor Con Conson Sinqerin həyat yoldaşı idi.<ref>{{cite news |date=June 12, 1962 |title=A Greenburg Resident: General Marshall's Sister Dies at 85 |url=https://www.newspapers.com/image/149093791/ |work=Pittsburgh Press |location=Pittsburgh, PA |page=22 |url-access=subscription }}</ref> Marşall 11 fevral 1902-ci ildə Virciniya ştatının Leksinqton şəhərindəki Letçer prospektindəki anasının evində Elizabet Karter Koles ya da "Lili" ilə evləndi. 15 sentyabr 1927-ci ildə ürək çatışmazlığına görə tiroid əməliyyatından sonra öldü. Uşaqları yox idi.<ref>{{cite book |last1=Stevens |first1=Sharon Ritenour |last2=Williams |first2=Alice Trump |date=2009 |title=Images of America: Lexington |url=https://books.google.com/books?id=Eo2ykvbyQg0C&pg=PA123 |location=Charleston, SC |publisher=Arcadia Publishing |page=123 |isbn=978-0-7385-6818-8}}</ref> She died on 15 September 1927 after thyroid surgery that put significant strain on her weak heart.<ref>{{cite magazine |last=Mullins |first=Richard J. |date=January 1, 2017 |title=The General's Goiter: The Outcome of a Subtotal Thyroidectomy Performed on United States Army General George Catlett Marshall |url=http://www.journalacs.org/article/S1072-7515(16)31514-9/fulltext |magazine=Journal of the American College of Surgeons |location=New York, NY |publisher=American College of Surgeons |page=79}}</ref> They did not have children.<ref>{{cite book |last=Brooks |first=David |date=2015 |title=The Road to Character |url=https://archive.org/details/roadtocharacter00broo |url-access=registration |location=New York, NY |publisher=Random House |page=[https://archive.org/details/roadtocharacter00broo/page/117 117] |isbn=978-0-8129-9325-7}}</ref> 15 oktyabr 1930-cu ildə Marşall Ketrin Boys Tappə ilə evləndi (8 oktyabr 1882–18 dekabr 1978);<ref>{{Cite web|url=http://www.podles.org/dialogue/katherine-boyce-tupper-wife-of-a-murder-victim-and-wife-of-a-general-3074.htm|title=Katherine Boyce Tupper: Wife of a Murder Victim and Wife of a General &#124; Leon J. Podles :: DIALOGUE|website=www.podles.org}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=LCAm9zvOQSsC&q=Katherine+Boyce+Tupper+Brown+1882&dq=Katherine+Boyce+Tupper+Brown+1882|title=The United States Executive Branch: M-Z|first1=Robert|last1=Sobel|first2=David B.|last2=Sicilia|date=March 13, 2003|publisher=Greenwood Press|via=Google Books|isbn=9780313325946}}</ref> Ketrin Tapə, Baltimor vəkili Klifton Stivenson Broundan üç uşağı vardı, 1928-ci ildə onun narazı bir müştərisi tərəfindən öldürülmüşdür.{{sfn|"Pershing is Best Man for His Former Aide"}}<ref>{{cite news |last=Pearson |first=Richard |date=December 20, 1978 |title=Katherine Marshall, 96, Dies |url=https://www.washingtonpost.com/archive/local/1978/12/20/katherine-marshall-96-dies/9359540d-541c-42bb-98f1-bd25f3501084/ |work=Washington Post |location=Washington, DC |ref={{sfnRef|"Katherine Marshall, 96, Dies"}}}}</ref> Marşallın ikinci xanımı Amerika Dramatik Sənətlər Akademiyasının məzunu idi; daha sonra Komedi Fransezdə təhsil aldı və Frank Bensonun İngilis Şekspir Şirkəti ilə tanış oldu.{{sfn|"Katherine Marshall, 96, Dies"}} 1946-cı ildə birlikdə bir xatirə əsərini ''Bir Ordu həyat yoldaşının illikləri'' ni yazdılar.<ref>{{cite book |last=Marshall |first=Katherine Tupper |date=1946 |title=Together: Annals of an Army Wife |url=https://archive.org/stream/togetherannalsof001707mbp#page/n7/mode/2up |location=New York, NY |publisher=Tupper and Love |page=Title}}</ref> Marşalın ögey oğlanlarından biri Allen Tapər Broun, 29 may 1944-cü ildə [[İtaliya]]da alman snayperi tərəfindən öldürülən Ordu leytenantı idi. Digər ögey oğlu mayor Klifton Stivenson Broun (1914–1952) idi. Aktrisa Kitti Vinnin anası olan ögey qızı Molli Broun Vinn, General Marşallın köməkçisi olmuş ABŞ Ordusu mayoru Ceyms Xulias Vinn ilə evləndi. Marşall mason idi, 1941-ci ildə Kolumbiya bölgəsinin Böyük Lojası Ustası tərəfindən "mason" olaraq qəbul olundu.<ref>{{cite news|url=http://www.nymasons.org/about-freemasonry/famous-masons-i.html |publisher=MWGLNY |title=Famous Masons |date=January 2014 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131110010123/http://www.nymasons.org/about-freemasonry/famous-masons-i.html |archivedate=2013-11-10 }}</ref> Corc Marşall, [[Virciniya]] ştatının Lisburq şəhərində Dodona Manor adı ilə tanınan bir evi vardı.<ref>{{cite web|url=http://www.georgecmarshall.org |title=The Marshall House |last=|first=|date=|website=www.georgecmarshall.org |publisher=|access-date=11 July 2016}}</ref> Bu, Marşallın ilk və yeganə daimi iqamətgahı idi ki, daha sonra "bura Evdir … 41 il dolaşdıqdan sonra əsl evdir" dedi.<ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/archive/local/2005/02/20/restoration-of-marshall-house-in-leesburg-enters-home-stretch/4d39fb4c-fc9f-4449-9639-41df78c9c669/ |title=Restoration of Marshall House in Leesburg Enters Home Stretch |last=Wheeler|first=Linda|date= 20 February 2015 |website=www.washingtonpost.com|publisher=|access-date=11 July 2016}}</ref> Bərpa olunan ev və ətrafdakı bağlar bir muzey olaraq ictimaiyyət üçün açıqdır. == Rütbələrinin tarixləri == {|class="wikitable" style="background:white" |- | style="text-align:center;"|''1902-ci ildə sancaq işarəsi yoxdur'' |[[ABŞ]] ordusunun ikinci leytenant:2fevral, 1901 <br>(Təyinat 2 fevral 1902-ci ildə qəbul edildi.) |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O2 insignia.svg|13px]] |Amerika Birləşmiş Ştatları Ordusunun birinci leytenantı: 7 mart 1907 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O3 insignia.svg|33px]] | Amerika Birləşmiş Ştatları Ordusunun [[kapitan]]ı: 1 iyul 1916 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O4 insignia.svg|40px]] | Milli Ordu mayoru: 5 avqust 1917 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O5 insignia.svg|40px]] | Milli Ordunun [[podpolkovnik]]i: 5 yanvar 1918 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O6 insignia.svg|60px]] | Milli Ordunun [[polkovnik]]i: 27 avqust 1918 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O3 insignia.svg|33px]] | Nizami ordu kapitanı (daimi rütbəyə qaytarıldı): 30 iyun 1920 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O4 insignia.svg|40px]] | Nizami ordu mayoru: 1 iyul 1920 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O5 insignia.svg|40px]] |Nizami ordu podpolkovniki : 21 avqust 1923 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O6 insignia.svg|60px]] | Nizami ordu [[polkovnik]]i : 1 sentyabr 1933 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O7 insignia.svg|33px]] |Nizami ordu briqada generalı : 1 oktyabr 1936 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O8 insignia.svg|66px]] |Nizami ordu [[general-mayor]]u : 1 sentyabr 1939 |- | style="text-align:center;"|[[Fayl:US-O10 insignia.svg|133px]] |Ordu Baş qərargah rəisinin müvəqqəti generalı: 1 sentyabr 1939<ref>From 1917 to 1945 Chiefs of Staff of the U. S. Army were usually promoted to the rank of general (O-10) temporarily for their term of office.</ref> |- | style="text-align:center;" rowspan="2"|[[Fayl:US-O11 insignia.svg|95px]] |ABŞ ordusu generalı: 16 dekabr 1944 |- |Nizami orduda daimi rütbəli general:11 aprel 1946 |}<ref>Official Register of Commissioned Officers of the United States Army. 1948. Vol. 1.</ref> == Mükafat və təltifləri == === ABŞ hərbi təltifləri === {| |- |[[Fayl:U.S. Army Distinguished Service Medal ribbon.svg|60px]] |Palıd yarpaöı ilə Hörmətli Xidmət Medalı (ABŞ ordusu)<ref>{{Cite web|url=https://www.marshallfoundation.org/blog/marshall-distinguished-service-medal/|title=Marshall and the Distinguished Service Medal|last=Kozak|first=Jeffrey|date=October 28, 2016|website=The George C. Marshall Foundation|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> |- |[[Fayl:Silver Star ribbon.svg|60px]] |Gümüş Ulduz (ABŞ) |- |[[Fayl:Philippine Campaign Medal ribbon.svg|60px]] |Filippin Yürüşü medalı |- |[[Fayl:Bronze-service-star-3d-vector.svg|60px]] |[[Birinci dünya müharibəsi]] Zəfər medalı dörd yürüşün qisası ilə |- |[[Fayl:Army of Occupation of Germany ribbon.svg|60px]] |[[Almaniya]]da İşğal Ordusu medalı |- |[[Fayl:American Defense Service Medal ribbon.svg|60px]] |Amerikanın müdafiəsi medalı |- |[[Fayl:American Campaign Medal ribbon.svg|60px]] |Amerika yürüşü medalı<ref>[https://web.archive.org/web/20141129021841/http://www.tioh.hqda.pentagon.mil/Catalog/Heraldry.aspx?HeraldryId=15297&CategoryId=4&grp=4&menu=Decorations%20and%20Medals&ps=24&p=0 American Campaign Medal]</ref> |- |[[Fayl:World War II Victory Medal ribbon.svg|60px]] |[[İkinci dünya müharibəsi Zəfər medalı]] |- |[[Fayl:National Defense Service Medal ribbon.svg|60px]] |Milli Müdafiə Xidməti medalı |} === Xarici təltiflər === {| |- |[[Fayl:Order of the Bath (ribbon).svg|60px]] |[[Qüdrətli Hamam ordeni]]nin Fəxri Cəngavər Böyük Xaçı (Birləşmiş Krallıq)) |- |[[Fayl:Legion Honneur GC ribbon.svg|60px]] |[["Fəxri Legion" ordeni]]nin Böyük Xaçı (Fransa)<ref>[https://www.marshallfoundation.org/blog/marshall-medals/ Marshall and Medals]</ref> |- |[[Fayl:BRA Ordem do Merito Militar Gra-cruz.png|60px]] |Hərbi Fəxri Ordenin Böyük Xaçı (Braziliya) (3 iyun 1939-cu ildə Prezident Qetulio Varqas adından general Fransisko Xose Pinto tərəfindən təqdim edilmişdir)<ref>{{cite news|title=Homenagem á Missão Militar Norte Americana|url=http://memoria.bn.br/DocReader/Hotpage/HotpageBN.aspx?bib=090972_08#|accessdate=13 October 2015|agency=VASP|publisher=Correio Paulistano|date=4 June 1939|ref=1939–25535}}</ref> |- |[[Fayl:CHL Order of Merit of Chile - Grand Cross BAR.png|60px]] |Fəxri ordenin Böyük Xaçı([[Çili]]) |- |[[Fayl:Order of Boyacá - Extraordinary Grand Cross (Colombia) - ribbon bar.png|60px]] |Boyaka ordeni Böyük Xaçı (IX Panamerikan Konfransını açarkən prezident Ospina Perez tərəfindən verilmişdir, mart 1948) |- |[[Fayl:PRT Order of Christ - Commander BAR.png|60px]] |Hərbi Fəxri Ordenin 1-ci dərəcəli üzvü (Kuba) |- |[[Fayl:Order of Abdón Calderón 1st Class (Ecuador) - ribbon bar.png|60px]] |Abdon Kalderon ordeninin 1-ci dərəcəli üzvü ([[Ekvador]]) |- |[[Fayl:GRE Order of George I - Grand Cross BAR.png|60px]] |I Georgi ordeninin qılıncları ilə Fəxri Cəngavər Böyük Xaçı ([[Yunanıstan]]) |- |[[Fayl:Cavaliere di gran Croce Regno SSML BAR.svg|60px]] |Müqəddəs Mavrikiya və Lazarya ordeni Cəngavər Böyük Xaçı ilə([[İtaliya]]) |- |[[Fayl:Gran croce OCI BAR.svg|60px]] |İtaliya Vəliəhdi ordeni ([[İtaliya]]) |- |[[Fayl:Ordre de l'Ouissam Alaouite GC ribbon (Maroc).svg|60px]] |Ouissam Alauit ordeninin Böyük Xaçı (Mərakeş) |- |[[Fayl:NLD Order of Orange-Nassau - Knight Grand Cross BAR.png|60px]] |Portağal-Nassau ordeni qılıncları ilə ([[Hollandiya]]) |- |[[Fayl:PER Order of the Sun of Peru - Grand Officer BAR.png|60px]] |Günəş Ordeninin Böyük Məmuru ([[Peru]]) |- |[[Fayl:Order of Suvorov 106x30.png|60px]] |Suvorov ordeninin 1-ci dərəcəli üzvü ([[Sovet İttifaqı]]) |} === Xarici orden və medallar === {| |[[Fayl:CroixdeGuerreFR-BronzePalm.png|60px]] |[[Kroyks de Qerre 1914–1918 tunc palma ilə ([[Fransa]]) |- |[[Fayl:Medal for the Centennial of the Republic of Liberia.png|60px]] |[[Liberiya Respublikası]]nın yüz illik yubileyi üçün medal |- |[[Fayl:DK Forsvarets Medalje for Faldne i Tjeneste Ribbon.png|60px]] |Cəsarət üçün gümüş medal ([[Monteneqro]]) |- |[[Fayl:PAN Medalla de la Solidaridad.png|60px]] | 2-ci dərəcəli Həmrəylik medalı ([[Panama]]) |- |[[Fayl:Ribbon_-_QE_II_Coronation_Medal.png|60x60px|Ribbon – QE II Coronation Medal]] |Kraliça II Yelizavetanın tacqoyma medalı ([[Birləşmiş Krallıq]]) |} == Həmçinin bax == * [[Harri Trumen]] * [[Duayt Eyzenhauer]] * [[Marşal planı]] * [[Soyuq müharibə]] * [[ABŞ dövlət katibi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * Bland, Larry I. "George C. Marshall and the education of Army leaders." ''Military Review'' 68 (1988): 27–37. [http://www.marshallfoundation.org/marshall/wp-content/uploads/sites/22/2014/04/Education_of_Army_Leaders.pdf Online] * Brower, Charles F. ''George C. Marshall: Servant of the American Nation'' (2011) [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-0-230-11928-4_1 Excerpt]. * Bryan, Ferald J. "George C. Marshall at Harvard: A Study of the Origins and Construction of the 'Marshall Plan' Speech." ''Presidential Studies Quarterly'' (1991): 489–502. [http://streitcouncil.org/uploads/Early%20Leaders/Clayton_Marshall-Origins.pdf Online] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200203013337/http://streitcouncil.org/uploads/Early%20Leaders/Clayton_Marshall-Origins.pdf |date=2020-02-03 }} * Cray, Ed. ''General of the Army: George C. Marshall, Soldier and Statesman.'' Norton, 1990. 847 pp. * Findling, John E. and Frank W. Thackeray eds. ''Statesmen Who Changed the World: A Bio-Bibliographical Dictionary of Diplomacy'' (Greenwood, 1993) pp 337–45. * Gullan, Harold I. "Expectations of Infamy: Roosevelt and Marshall Prepare for War, 1938–41." ''Presidential Studies Quarterly'' Volume: 28#3 1998. pp. 510+ [https://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=5001392305 online edition] * Hopkins, Michael F. "President Harry Truman's Secretaries of State: Stettinius, Byrnes, Marshall and Acheson." ''Journal of Transatlantic Studies'' 6.3 (2008): 290–304. * Jordan, Jonathan W., ''American Warlords: How Roosevelt's High Command Led America to Victory in World War II'' (NAL/Caliber 2015). * Kurtz-Phelan, Daniel. ''The China Mission: George Marshall's Unfinished War, 1945–1947'' (2018) [http://www.h-net.msu.edu/reviews/showrev.php?id=53461 online review] * May, Ernest R. [http://www.marshallfoundation.org/newsroom/wp-content/uploads/sites/3/2016/01/May-2002.pdf "1947–48: When Marshall Kept the U. S. Out of War in China"]. ''Journal of Military History'' 2002 66(4): 1001–10. {{ISSN|0899-3718}} * Levine, Steven I. "A New Look at American Mediation in the Chinese Civil War: the Marshall Mission and Manchuria." ''Diplomatic History'' 1979 3(4): 349–375. {{ISSN|0145-2096}} * Parrish, Thomas. ''Roosevelt and Marshall: Partners in Politics and War''. (1989). 608 pp. * Forrest Pogue, Viking, (1963–87) Four-volume authorized biography: complete text is online ** ''[http://marshallfoundation.org/library/collection/pogue-biographies/volume1-education-of-a-general/#!/collection=272 George C. Marshall: Education of a General, 1880–1939]'' ** ''[https://web.archive.org/web/20130510235644/http://www.marshallfoundation.org/library/poguecollection.htm George C Marshall: Ordeal and Hope, 1939–1943]'' ** ''[https://web.archive.org/web/20130510235644/http://www.marshallfoundation.org/library/poguecollection.htm George C. Marshall: Organizer of Victory 1943–1945]'' ** ''[https://web.archive.org/web/20130510235644/http://www.marshallfoundation.org/library/poguecollection.htm George C. Marshall: Statesman 1945–1959]'' * Pops, Gerald. "The ethical leadership of George C. Marshall." ''Public Integrity'' 8.2 (2006): 165–185. [https://academic.udayton.edu/RichardGhere/POL%20318/Pops.pdf Online] * {{cite book|last = Roberts|first = Andrew|title = Masters and Commanders. How Roosevelt, Churchill, Marshall and Alanbrooke won the war in the west|url = https://archive.org/details/masterscommander0000robe_p4m9|publisher = Allen Lane|series =|year = 2008|isbn = 978-0-7139-9969-3|ref=harv}} [https://archive.org/details/masterscommander00andr Online free] to borrow] * {{cite book | last = Roberts | first = Andrew | authorlink = Andrew Roberts (historian) | title = Masters and Commanders: The Military Geniuses who Led the West to Victory in World War II | publisher = Penguin | date = 2009 | location = London | page = | pages = | url =https://archive.org/details/masterscommander0000robe_g9v1| doi = | id = | isbn = 978-0-141-02926-9 }} * Steele, Richard W. ''The First Offensive, 1942: Roosevelt, Marshall, and the Making of American Strategy''. 1973. 239 pp. * Stoler, Mark C. ''George C. Marshall: Soldier-Statesman of the American Century. '' (1989) 252pp * Unger, Debi and Irwin with Stanley Hirshson. ''George Marshall: a Biography.'' Harper, 2014. {{ISBN|9780060577193}} * Weissman, Alexander D. "Pivotal politics—The Marshall Plan: A turning point in foreign aid and the struggle for democracy." ''History Teacher'' 47.1 (2013): 111–129. [http://www.societyforhistoryeducation.org/pdfs/THT-NHDWeissman.pdf online], for middle and high school students === İlkin mənbələr === * ''The Papers of George Catlett Marshall:'' (Larry I. Bland and Sharon Ritenour Stevens, eds.) ** Vol. 1: The Soldierly Spirit," December 1880 – June 1939. (1981) ** Vol. 2: "We Cannot Delay," July 1, 1939 – December 6, 1941. (1986) ** Vol. 3: The Right Man for the Job, December 7, 1941 – may 31, 1943. (1991) ** Vol. 4: "Aggressive and Determined Leadership," June 1, 1943 – December 31, 1944. (1996) ** Vol. 5: "The Finest Soldier," January 1, 1945 – January 7, 1947. (2003) ** Vol. 6: "The Whole World Hangs in the Balance," January 8, 1947 – September 30, 1949. (2012) ** Vol. 7: "The Man of the Age," October 1, 1949 – October 16, 1959. (2016), xxxviii, 1046 pp. * Bland, Larry; Jeans, Roger B.; and Wilkinson, Mark, ed. ''George C. Marshall's Mediation Mission to China, December 1945 – January 1947.'' Lexington, Va.: George C. Marshall Found., 1998. 661 pp. * Marshall, George C. ''George C. Marshall: Interviews and Reminiscences for Forrest C. Pogue.'' Lexington, Va.: George C. Marshall Found., 1991. 698 pp. [https://web.archive.org/web/20130901032122/http://www.marshallfoundation.org/library/pogue.html online edition] * George Catlett Marshall. ''Memoirs of My Services in the World War, 1917–1918'' (1976) * Marshall, George. {{cite book|title=Infantry in Battle|isbn=0-940328-04-6|author=The Infantry Journal Incorporated|location=Washington, DC|year=1939|publisher=Garrett and Massey|url=http://www.cgsc.edu/carl/download/csipubs/InfantryinBattle.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20140221234524/http://www.cgsc.edu/carl/download/csipubs/InfantryinBattle.pdf|url-status=dead|archive-date=2014-02-21}} == Xarici keçidlər == {{Vikilər |commons = Corc Marşall |s = Vikimənbə |q = Vikisitat }} * [http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1953/marshall-bio.html Rəsmi Nobel mükafatı saytında qısa tərcümeyi-halı] {{ref-en}} * [http://www.marshallfoundation.org/ Marşall vəqfi] {{ref-en}} * [http://www.marshallcenter.org/ Corc Marşall Mərkəzi, Almaniya] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090117201610/http://www.marshallcenter.org/ |date=2009-01-17 }}{{ref-en}} * [http://www.ibiblio.org/pha/pha/congress/part_0.html Pörl Harborun İstintaqı üzrə Birgə Komitə, 79-cu Konqres] {{ref-en}}[https://web.archive.org/web/20110128132654/http://marshallfoundation.org/library/index_av.html Marşal planı nitqi MP3] {{ref-en}} * [https://web.archive.org/web/20110718154030/http://www.marshallfilms.org/ Marşalın film kolleksiyası] {{ref-en}} * [http://www.marshallscholarship.org/ Marşall məktəbi alimləri] {{ref-en}} * [https://aslennereli.com/george-marshall-kimdir/ Corc Marşall Kimdir] {{ref-tr}} * [http://www.filozof.net/Turkce/tarihi-sahsiyetler-kisilikler/19596-george-marshall-kimdir-hayati-eserleri-hakkinda-bilgi.html Corc Marşall kimdir, həyatı, əsərləri, haqqında məlumat] {{ref-tr}} * [https://web.archive.org/web/20090425043331/http://www.jackson.army.mil/IRR/TFM.htm Task Fors Marşall Məlumat Səhifəsi] {{ref-en}} {{Danışan Vikipediya|EnGeorgeMarshall-article.ogg|2017-12-03}} {{Xarici istinadlar}} {{Nobel Sülh Mükafatı}} {{Nobel sülh 1951-1975}} {{ABŞ prezidentləri}} [[Kateqoriya:Soyuq müharibə]] [[Kateqoriya:Nobel Sülh mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Amerikan Nobel mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Nobel mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:XX əsr ABŞ siyasətçiləri]] aq8d9c0rcyf3fvjggodup77ecveixnu 14 621398 6599069 5982348 2022-08-28T13:58:26Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Çində İslam]] → [[Kateqoriya:Çində islam]] wikitext text/x-wiki {{catmore}} {{Vikianbar kateqoriyası|East Turkestan independence movement}} [[Kateqoriya:Uyğur münaqişəsi]] [[Kateqoriya:Şərqi Türküstan tarixi|Müstəqillik hərəkatı]] [[Kateqoriya:Müstəqillik hərəkatları]] [[Kateqoriya:Çində islam]] [[Kateqoriya:Türküstan]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq mübahisələr]] 4jjmcn6cp2hjwv3ret09083rl77p084 0 622229 6600721 5487053 2022-08-29T08:33:11Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sundaxar''' ({{lang-fa|سونداخر}}) — [[İran]]ın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın [[Vərziqan şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 107 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (24 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Vərziqan şəhristanı}} [[Kateqoriya:Vərziqan şəhristanının kəndləri]] tt2eubtb00odfzpbr1vqz7vpa2yi0cn 0 623464 6600266 5134485 2022-08-29T04:52:41Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Heykəl |Adı =Feodosi obeliski |Orijinal adı = {{Dil-tr|Dikilitaş}} |Şəkil =Hippodrome Constantinople 2007 007.jpg |Şəklin izahı = |Şəklin ölçüsü = 200 |Heykəltəraş = |Ölkə = [[Türkiyə]] |Yerləşir = [[İstanbul]] |Tarixi = |Sifarişçi = |Memarlıq üslubu = |Hündürlüyü = 25,6 m |Material = |Saxlanıldığı yer = |Vəziyyəti = |Sayt = }} '''Feodosi obeliski''' ({{Dil-tr|Dikilitaş}}) — Konstantinopol Hippodromunun ayrılma səddində qurulan firon [[III Tutmos]]un (XVIII sülalə) şərəfinə ucaldılan qədim Misir obeliski. Bu gün Türkiyənin İstanbul şəhərində At meydanı ya da [[Sultanəhməd meydanı]] olaraq bilinən ərazidə yerləşir. 390-cı ildə Roma İmperatoru Böyük [[I Feodosi]] tərəfindən qurulmuşdur. Konstantinopola Misirdən gətirilən obelisklərin ən yaxşı qorunanıdır. Misir [[porfir]]indən hazırlanan ikinci obelisk, İstanbul Arxeoloji Muzeyinin həyətindədir. Onun vəziyyəti Feodosi obeliskinə nisbətdə ideal deyildir. == Təsviri == Bu çəhrayı Asuan qranitindən hazırlanmış bir kvadrat monolitdir. Yuxarıya doğru çəkilən hissə adi piramida ilə bitir. Obeliskin dörd üzünün hamısı Misir iyeroqliflərinin məktubları ilə örtülmüşdür. Yuxarı hissədə firon III Tutmosun Misir tanrısı [[Amon]]-[[Ra]] ilə əl tutduğunu görə bilərsiniz<ref>Freely, John (Aralık 2005). Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). İstanbul'un Bizans Anıtları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 37. 975-08-1030-9</ref>. Oturacağı iki hissədən ibarətdir. Aşağı hissəsi iki pilləli monolitdir. Aşağı pillə bazasında bir kvadrat olan düz bir qutudur. Üstü bənzər bir rəqəmdir, lakin bazasında daha kiçik bir kvadrat və qırmızı qranit kub üçün künclərdə kəsilmiş hissələri var. Obeliskin hündürlüyü 18.54 m, oturacağı ilə birlikdə 25.6 m-dir. == Tarixi == Əvvəlcə Teben şəhərinin Karnas məbədinin cənub hissəsində, b.e.ə 1460-cı ildə qurulmuşdu. Obelisk III Tutmosun (memar Puemra) hakimiyyətinin otuzuncu ildönümünə həsr edilmişdir. İlkin hündürlüyü 37,77 metr və çəkisi təxminən 542.94 ton olmuşdur. Xatirə kitabəsində fironun Mesopotamiyaya qalib gəldiyi kampaniyadan bəhs olunur. Böyük İmperator I Feodosinin əmri ilə obelisk Konstantinopola gətirilmişdir. Obeliks Nil sahillərinə sürülür və burada bir barkaya yüklənərək İsgəndəriyyəyə yola gətirilir. Burada xüsusi bir gəmiyə yüklənir. Nəqliyyat zamanı kövrək qranit monolit iki hissəyə parçalanır. Hündürlüyü 19.59 m və kütləsi təxminən 281.6 ton olan üst hissə, xüsusi bir kran istifadə edərək tunc dayaqlara və mərmər kürsüyə quraşdırılmışdır. 395-ci ildə obeliskə bir fontan əlavə edilir. == Qalereya == <gallery> Image:Istanbul.Hippodrome010.jpg Image:Istanbul - Ippodromo - Obelisco - Foto G. Dall'Orto 25-5-2006.jpg Image:Istanbul Obelisk of Theodosius.JPG Image:Istanbul Obelisk of Theodosius2.JPG </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [https://pbase.com/dosseman/obelisktheodosius Over 60 pictures] * [http://members.aol.com/Sokamoto31/istanbul.htm Obelisks of the World] [[Kateqoriya:İstanbuldakı monumental sütunlar]] o5vahwznto24o1sepfl2v668lqrhq9w 0 623470 6600716 5829982 2022-08-29T08:32:23Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Rəsm əsəri |adı = İstiqlal bəyannaməsi |orijinal adı = |şəkil = Composition «Declaration of Independence».png |şəklin izahı = |şəklin ölçüsü = |rəssamı = [[Əzim Əzimzadə]] |tarixi = |üslubu = |texnikası = [[akvarel]] |hündürlüyü = |eni = |material = [[kağız]] |sifarişçi = |saxlanıldığı yer = |vəziyyəti = |saytı = |inventar nömrəsi = |vikianbar = }} '''"İstiqlal Bəyannaməsi"''' — 65 × 50 sm ölçüdə kağız vərəqi olan bədii əsər və [[akvarel]], [[Ornament|naxışlar]] və [[Peyzaj|mənzərələrdən]] ibarət kompozisiya. Bütün kompozisiyanın mərkəzində olan fotokopiya 28 may 1918-ci ildə imzalanan [[Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi]]nin bir nüsxəsidir. Kompozisiyanın müəllifi XX əsrin birinci yarısının azərbaycanlı rəssamı [[Əzim Əzimzadə]]dir. Əsər [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi|Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində]] saxlanılır. == Təsviri == Əsər Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Sənədli Qaynaqlar Fondundan materialların öyrənilməsi zamanı aşkar edilmişdir<ref>[http://irs-az.com/new/pdf/201405/1399901199994821580.pdf Декларация Независимости в живописном произведении] // İRS : журнал. — 2014. — № 2 (68). — С. 40–41.</ref>. Fotokopiya nazik ağ bir çərçivədədir və romblar, üçbucaqlar şəklində xalça elementinin stilizə edilmiş təsviri, habelə dekorativ şəkildə kəsilmiş çox rəngli həndəsi formalar olan təkrarlanan naxışlarla perimetrin ətrafında düzəldilmişdir. Kompozisiyanın sağ kənarı iki şəkil olan şaquli bir zolaqdır: yuxarı hissəsində qayaya bənzər bir fonda xalçanın təsviri var. Bu xalça heç bir Azərbaycan xalçasının məktəbinə aid deyil, çünki oradakı [[Azərbaycan xalçaları|Azərbaycan xalçalarının]] müxtəlif elementlərinin birləşməsi ixtiyarsızdır. Xalçanın altından Bakı yaxınlığındakı Surahani kəndindəki XVII əsr [[Atəşgah]] məbədi təsvir edilmişdir. Kompozisiyanın aşağı kənarında geniş bir üfüqi zolaq şəklində [[Bakı buxtası|Bakı buxtasının]] təsviri yerləşdirilmişdir: solda neft qurğuları olan şəhər, gəmiləri olan Xəzər dənizinin təsviri sağ tərəfdə, arxa planda [[Böyük Zirə]] adası görünür. Kompozisiya alt sağdan təmizləndikdən sonra tədqiqatçılar XX əsrin birinci yarısının azərbaycanlı rəssamı Əzim Əzimzadəyə məxsus bir avtoqraf da aşkar etmişlər. == Xarici keçidlər == * [http://www.azhistorymuseum.az/index.php?mod=5&id=795 Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində İstiqlal Bəyannaməsi ilə bağlı unikal eksponat] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160309165037/http://www.azhistorymuseum.az/index.php?mod=5&id=795 |date=2016-03-09 }} == İstinadlar == [[Kateqoriya:Əzim Əzimzadənin rəsm əsərləri]] [[Kateqoriya:1918-ci ildə çəkilmiş rəsm əsərləri]] g7g8785638xh22xm593wmz0e7j1mwku 14 625896 6599326 5117747 2022-08-28T14:32:32Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Gender və İslam]] → [[Kateqoriya:Gender və islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam and women}} {{Əsas|İslamda qadınlar}} {{portal|İslam}} <br /> [[Kateqoriya:Gender və islam]] [[Kateqoriya:İslamda insan hüquqları]] [[Kateqoriya:İslamın tənqidi]] [[Kateqoriya:İslam və cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Dində qadınlar]] 94cyjuy9y4i0yxkxu8pzj3lbljxjgp8 14 625897 6599325 5117736 2022-08-28T14:32:32Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Gender və İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Gender və islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{portal|İslam}} [[Kateqoriya:Gender və din]] [[Kateqoriya:İslam və cəmiyyət]] [[Kateqoriya:İslam etikası]] nvohenfiekdr0msh73gn22bc8nlypmh 0 626266 6600499 5621277 2022-08-29T06:17:51Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = solo ifaçı |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |janr = |musiqi aləti = |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Alessandro Safina''' ({{DVTY}}) — İtalyan tenor. == Bioqrafiyası == === Erkən illəri === Alessandro Safina 14 oktyabr 1963-cü ildə İtaliyanın, Toskana regionunun Siena şəhərində doğulub. Çox kiçik yaşlarında mahnı oxumaq kimi istedadının olduğu ailəsi tərəfindən kəşf edilib. Alessandro musiqi təhsili almağa başladıqda sadəcə 9 yaşı olub və klassik musiqiyə maraq göstərməyə başlayıb. Valideynləri opera həvəskərı olduğundan klassik musiqini Alessandroya aşılaya bilib və bu sahədə ona dəstək olublar. Xüsusi istedadı Alessandronun cəmi 12 yaşında musiqi akademiyasına daxil olmasına səbəb olub. === Karyerası === Artıq 17 yaşında Alessandro, Florensiyadakı professional Musiqi Konservatoriyası "di Luiza Cherubini"yə müraciət edib. Onun müraciəti qəbul edilib və qısa müddətdə Avropanın müxtəlif səhnələrində məşhur operaların aparıcı hissələrini ifa etməyə başlayıb. 1989-cu ildə, Mantovada italyan soprano Katia Riçiarelliyə həsr olunmuş "Concorso Lirico Internazionale" adlı müsabiqədədə birinci yerə layiq görülüb və opera sahəsində ilk mükafatını qazanıb. Bu mükafat onun parlaq karyerasının başlanğıcı olub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} aarc90zxkc45fmx3l3rm8n0kjoh9at2 0 626462 6600533 5847812 2022-08-29T06:38:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film |adı = |orijinal adı = Twinkle, Twinkle Lucky Stars |digər adı = |şəkil = Mənim xoşbəxt ulduzlarım (film, 1985).jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |şəkil2 = |şəklin ölçüsü2 = |şəklin izahı2 = |rejissor = |ssenarist = |əsərin müəllifi = |prodüser = |icraçı prodüser = |səs rejissoru = |bəstəkar = |rollarda = |operator = |səs operatoru = |musiqi tərtibatı = |rəssam = |geyim rəssamı = |səsləndirənlər = |ifaçı = |mətni oxuyan = |montaj rejissoru = |montaj = |redaktoru = |çəkiliş yeri = |şüar = |janr = |ilk baxış = |dil = |ölkə = |istehsalçı = |studiya = |distribüter = |kanal = |növü = |rəng = |vaxt = |yaş həddi = |mövsüm sayı = |bölüm sayı = |il = |büdcə = |gəlir = |əvvəlki = |sonrakı = |saytı = |texniki məlumatlar = |mükafatları = |allmovie = |imdb_id = |vikianbar = }} '''Mənim xoşbəxt ulduzlarım 2''' ({{dil-en|My Lucky Stars 2:Twinkle Twinkle Lucky Stars}}) — 1985-ci ildə çəkilmiş döyüş filmidir. "Mənim xoşbəxt ulduzlarım" filminin davamı. == Məzmun == [[Honkonq|Honq Konq]] polis qrupu oğurlanmış brilyantlara görə [[Tokio]]nu dolandırır. [[Yaponlar|Yapon]] mafiyası, Yakuza, yollarına davam edir. Sonra köhnə yoldaşları köməyə gəlir. == Rollarda == * Samma Hunq — Fəstbak * [[Ceki Çan|Jackie Chan]] — Maskalar * Yuen Biao — Ricky Fung * Rosamund Kwan — Chi Chi Wang * Richard Ng — Sandy * Sibelle Hu — Barbara Wu * Eric Tsang — Mordaty * Tong Stanley — Rawhide * Richard Norton — Killer Avropa * Michael Mu — Pagoda * Andy Lau — Polis məmuru * John Sham — Johnny * Mişel Yeo — Cüdo müəllimi * Charlie Chin — Ot * Dik Wei — Honq Konqda narkotik satıcısıdır. == Həmçinin bax == # [[Ceki Çan]] # [[Mənim xoşbəxt ulduzlarım (film, 1985)|Mənim xoşbəxt ulduzlarım]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1985-ci ilin filmləri]] aesndenidthqs6yx47nj0s467rpl4wx 0 626498 6600846 6284715 2022-08-29T09:33:38Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Film}} '''Meydanda dükan''' ({{dil-sk|Obchod na korze}}; 1965) — [[İkinci Dünya müharibəsi]] illərində [[Slovakiya]]da aparılan [[Nasist Almaniyasının irq siyasəti|ariizasiya]] proqramı haqqında [[Çexoslovakiya]] filmi. Filmin rejissorları slovak [[Yan Kadar]] və çex [[Elmar Klos]]dur, ssenarist slovak [[Ladislav Qrosman]]dır. Çəkilişlər Praqada yerləşən "[[Barrandov studiosu|Filmové Studio Barrandov]]" adlı studioda aparılırdı, açıq hava çəkilişləri isə Slovakiyanın şimal-şərqindəki [[Sabinov]] şəhərində baş tutmuşdur. Filmdə əsas rolları [[Yozef Kroner]] (dülgər Tono Brtko) və Polşa aktrisası [[İda Kaminska]] (qoca dul yəhudi Rozaliya Lautmann) oynuyurlar. 1965-ci ildə film "Ən yaxşı xarici dildə film" nominasiyasında [[Oskar]] qazandı və bir il sonra İda Kaminska [[Ən yaxşı ikinci plan qadın roluna görə Oskar mükafatı|"Ən yaxşı ikinci plan aktrisası]]" nominasiyasında Akademiya mükafatına namizəd oldu. Film eyni zamanda [[Qızıl qlobus mükafatı|Qızıl Qlobus]] mükafatını aldı və [[Kann kinofestivalı|Kann Film Festivalı]]nda xüsusi mükafata layiq görüldü. == Məzmun == İkinci Dünya Müharibəsi illərində, slovak dülgər Tono Brtkoya [[Nasist Almaniyasının irq siyasəti|ariizasiya]] proqramı çərçivəsində bacanağı (yerli [[Slovakiya Xalq Partiyası|Glinkov partiyası]]nın fəalı) tərəfindən düymə satan qoca dul [[yəhudi]] Rozaliya Lautmanna məxsus kiçik dükan verilir. Tononun həyat yoldaşı mağazanın ailələrinə qazanc gətirəcəyini və tezliklə əri ilə zəngin olacağına ümid edir. Tono yaxşı başa düşür ki, bacanağı ona tamamilə yoxsul mağaza dürtüb və ondan heç bir qazanc görə bilməzlər. Lakin o, həyat yoldaşının hirsli təbiətinə görə ona bunu izah etməkdən çəkinir və qarı Lautmanna izah edə bilmir ki, onun əmlakının sahibi indi özüdür. Şəhərin yəhudi icması Tonoya kiçik bir maaş ödəməyi qərara alır ki, təki o, mağazadan imtina etməsin, çünki əks halda dükan daha qəddar birinə düşə bilər və yaşlı qadın küçələrdə qalar. Tono razılaşır və hər gün alış-veriş məkanına baş çəkməyə başlayır və idarə etmədə Lautmanna kömək edir. Arvadına mağazada hər şeyin yaxşı getdiyini söyləyir, o isə safcasına sürətlə zənginləşmələrinə inanır. Bu uzun sürmür və tezliklə yəhudilərin xüsusi zonada yerləşdirilməsi ilə bağlı fərman verilir. Tono başa düşür ki, yəhudi icması artıq ona pul ödəyə bilməyəcək və xanımına dediyi bütün yalanların tezliklə üstü açılacaq. Tono təlaş içində əvvəlcə qarıyı gizlətməyə qərar verir, ancaq yaşlı xanım bunun səbəbinin nə olduğunu anlaya bilmir. Nəticədə Tono onu gizli kiçicik anbara atır, o da burada təsadüfən yıxılıb ölür. Baş verənləri görüb və hansı təhlükənin qarşısında olduğunu başa düşən Tono dükanı bağlayır və özünü asmaq qərarına gəlir. == Rollarda == {| class="wikitable" !Actor !Role |- |[[Yozef Kroner]] (1924–1998) |Anton "Tóno" Brtko, dülgər |- |[[İda Kaminska]] (1899–1980) |Rozália Lautmannová, düymə dükanının sahibi |- |Hana Slivkova (1923–1984) |Evelína Brtková, Tononun həyat yoldaşı |- |Martin Hollý Sr. (1904–1965) |Imrich Kuchár, mühasib və müqavimət hərəkatının üzvü |- |[[Frantişek Zvarík]] (1921–2008) |Markuš Kolkotský, şəhər komandiri |} == Mükafatları == * 1965 [[Qızıl Qlobus]] — "Ən yaxşı xarici dildə film" * 1966 [[Oskar mükafatı|Oskar]] — "Ən yaxşı xarici dildə film" * 1966 [[Kann Film Festivalı]]nın xüsusi mükafatı == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{Reytinq-10|8}} {{imdb_title|id=0059527|title=Meydanda dükan}} * {{Reytinq-5|4}} {{amg title|id=44467|title=Meydanda dükan}} * [http://www.pitt.edu/~votruba/sstopics/movieclips/theshoponmainstreetintro.html "Meydanda dükan"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20151018205805/http://www.pitt.edu/~votruba/sstopics/movieclips/theshoponmainstreetintro.html |date=2015-10-18 }} Videoklip. * Martin Votruba, [http://www.pitt.edu/~votruba/sstopics/movieclips/theshoponmainstreetwriteup.html "''The Shop on Main Street''." (''Obchod na korze''; "Магазин на площади")] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160120010940/http://www.pitt.edu/~votruba/sstopics/movieclips/theshoponmainstreetwriteup.html |date=2016-01-20 }} [[Pittsburq Universiteti]]nin slovakiyaşunaslıq proqramı [[Kateqoriya:1965-ci ilin filmləri]] [[Kateqoriya:Çexoslovakiya filmləri]] [[Kateqoriya:İkinci Dünya müharibəsi haqqında filmlər]] [[Kateqoriya:Holokost filmləri]] [[Kateqoriya:Çexiya filmləri]] [[Kateqoriya:Filmlərdə intihar]] mxzzkyxtiw3e4i9v5hjd0wxl0qi87vz 0 626646 6600955 6162163 2022-08-29T09:49:58Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |status = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''La-Büisyer''' ({{dil-fr|La Buissière}}) — [[Fransa]]<nowiki>da</nowiki> kommuna, [[Rona-Alplar]] regionunda yerləşir. Departament — [[İzer (departament)|İzer]]. [[O-Qrezivodan]] kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — [[Qrenobl (rayon)|Qrenobl]]<ref>[http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=38&codecom=062 Milli Statistika İnstitutundan sənədlər{{ref-fr}}]</ref>. [[INSEE]] kodu — 38062. Kommunanın 2012-ci il üçün əhalisi 673 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 242 ilə 420 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna [[Paris]]<nowiki>dən</nowiki> təxminən 480 km cənub-şərqdə, [[Lion]]<nowiki>dan</nowiki> 100 km cənub-şərqdə, [[Qrenobl]]dan 31 km şimal-qərbdə yerləşir{{efn|Bələdiyyələrin koordinatlarına görə hesablanan fiziki məsafələr|name=a|group=qrup}}. == Əhalisi == ''Əhalinin dinamikası (INSEE)<ref>[http://www.recensement.insee.fr/searchResults.action?zoneSearchField=&codeZone=38062-COM La-Byuisyer əhalisi Fransa Milli Statistika və İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutunun saytında{{ref-fr}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121108124129/http://recensement.insee.fr/searchResults.action?zoneSearchField=&codeZone=38062-COM |date=2012-11-08 }}</ref>:'' <timeline> Colors= id:lightgrey value:gray(0.8) id:darkgrey value:gray(0.6) id:sfondo value:rgb(1,1,1) id:barra value:rgb(0.9,0.72,0.5) ImageSize = width:400 height:300 PlotArea = left:50 bottom:30 top:20 right:10 DateFormat = x.y Period = from:0 till:700 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:100 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:20 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo BarData= bar:1962 text:1962 bar:1968 text:1968 bar:1975 text:1975 bar:1982 text:1982 bar:1990 text:1990 bar:1999 text:1999 bar:2006 text:2006 bar:2012 text:2012 PlotData= color:barra width:15 align:left bar:1962 from:0 till:356 bar:1968 from:0 till:384 bar:1975 from:0 till:369 bar:1982 from:0 till:346 bar:1990 from:0 till:475 bar:1999 from:0 till:566 bar:2006 from:0 till:655 bar:2012 from:0 till:673 </timeline> == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] == Qeydlər == {{notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=38&codecom=062 La-Byuisyer haqqında ümumi məlumat] {{ref-fr}} {{İzer departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:İzer departamentinin kommunaları]] jx2pxy6xbvag5metllkjte07487zenp 0 627598 6599096 6325622 2022-08-28T14:02:14Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Hindistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] wikitext text/x-wiki [[Image:Zaban urdu mualla.png|right|thumb|200px|Urdu dilində yazılmış '' Zaban-e Urdu-e Mualla '' ifadəsi]] [[Fayl:Lashkari Zaban in Nastaliq script.png|thumb|]] '''Urdu hərəkatı''' — Urdu hərəkatı [[Britaniya Hindistanı]] dövründə [[Hindistan yarımqitəsi|Hindistan yarımadasının]] müsəlman icmalarının mədəni və siyasi şəxsiyyətinin ümumdünya dili və mədəni simvolu halına gətirməyə yönəlmiş bir ictimai-siyasi hərəkat idi. Hərəkat 19-cu əsrin ortalarında Əhməd Xanın Aliqarx hərəkatından qaynaqlanan Moğol İmperiyasının süqutu ilə başladı. Bütün Hindistan Müsəlman Liqası, Pakistan hərəkatına güclü təsir göstərdi. Pakistan müsəlmanları üçün Urdu statusu ilə bağlı mübahisə 1952-ci ildə Şərqi Benqalda Benqal Dili Hərəkatına da səbəb olmuşdı. == Tarixi == "Urdu" adının ilk dəfə 1780-ci illərdə şair Qulam Həmdani Müşrəfi tərəfindən təsbit edildiyi güman edilir.<ref>NAQVI, Syeda Sughra. "'URDU IMPERIALISM'IN PAKISTAN: REALITY OR MYTH." International E-Journal of Advances in Social Sciences 3.8 (2017): 387-390.</ref> Laşkari və ya orijinal Ləşkari ləhcəsi kimi də tanınır.<ref name="Ahmad2009">{{cite book|author=Aijazuddin Ahmad|title=Geography of the South Asian Subcontinent: A Critical Approach|url=https://books.google.com/books?id=I2QmPHeIowoC&pg=PA120|year=2009|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-568-1|pages=120–}}</ref> == Hind-Urdu mübahisəsi == [[Image:SAKhan.jpg|thumb|right|150px]] Hind-Urdu mübahisəsi 1867-ci ildə İngiltərə hökuməti Birləşmiş əyalətlərin (indiki Uttar Pradeş) və Biharın hindu icmalarının rəsmi dilin fars-ərəb yazısını Devanaqari olaraq dəyişdirib hindi olaraq qəbul etməsini tələb etməyə hazırlaşdıqda ortaya çıxdı. hindu fəallarının tələbi ilə ikinci rəsmi dil kimi qəbul edildi.Müsəlman siyasətçi Əhməd Khan bu dəyişikliyin ən səsli rəqibi oldu.<ref name="Urdu">{{cite web |url=http://www.saag.org/papers7/paper675.html |title=Urdu Controversy – is dividing the nation further. |work=South Asia Analysis Group |author=R. Upadhyay |format=PHP |accessdate=15 October 2006 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070311170443/http://www.saag.org/papers7/paper675.html <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 11 March 2007}}</ref><ref name="South Asian Sub-continent 1981, page 65-66">Muslim Politics and Leadership in the South Asian Sub-continent, Yusuf Abbasi, 1981, page 65-66</ref><ref name="SAAG9">{{cite web |url=http://www.saag.org/papers12/paper1160.html |title=Indian Muslims – under siege? |work=South Asia Analysis Group |author=R. Upadhyay |format=PHP |accessdate=19 October 2006 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20061002155519/http://www.saag.org/papers12/paper1160.html <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2 October 2006}}</ref><ref name="RC">{{cite book |title=Struggle for Freedom |publisher=Bharatiya Vidya Bhavan |author=R. C. Majumdar |id=ASIN: B000HXEOUM |page=127 |year=1969 }}</ref> Urdu dilinə müsəlmanların" dil franki" kimi baxdı. Urdu kimi tanınan hakim Moğol İmperiyası tərəfindən hazırlanaraq Moğol məhkəməsinin rəsmi dili olan fars dilinə ikinci dil kimi istifadə edilmişdir.<ref name="Urdu" /> Moğol sülaləsinin süqutundan bəri, Əhməd Xan öz yazıları ilə Urdu dilindən istifadəni təşviq etdi. Əhmədin nəzdində Aliqarx Elmi Cəmiyyəti Qərb əsərlərini yalnız urdu dilinə tərcümə etdi.<ref name="Urdu" /> Sir Syed Urdu'u "Hind və Müsəlmanların ortaq mirası" hesab etdi.<ref>Muslim Politics and Leadership in the South Asian Sub-continent, Yusuf Abbasi, 1981, page 90</ref> Xan tərəfindən qurulan məktəblər Urdu dilində təhsil verirdi. Əsasən hindlilərin hind dilinə olan tələbi Xqnın Hindistanın əsrlər boyu davam edən müsəlman mədəni hökmranlığının aşınması idi.<ref name="South Asian Sub-continent 1981, page 65-66"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == {{Pakistan hərəkatı}} [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] 6jigfvyth8hktl0umwbysgh02ybcuko 0 629095 6599680 6544981 2022-08-28T16:55:28Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki '''Xızı bələdiyyələri''' — [[Xızı rayonu]] ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == [[Azərbaycanda bələdiyyə]] sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == {| class="wikitable" |- ! rowspan="2" | Bələdiyyənin adı ! colspan="3" |Bələdiyyə sədri ! rowspan="2" | Bələdiyyəyə daxil olan ərazi |- ! colspan="2" |Siyasi partiya !Adı və soyadı |- |Ağdərə bələdiyyəsi | | | |[[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə kəndi]]; [[Əmbizlər|Əmbizlər kəndi]]; [[Qasımkənd (Xızı)|Qasımkənd kəndi]]; [[Tudar|Tudar kəndi]]; [[Yuxarı Əngilan|Yuxarı Əngilan kəndi]] |- |Altıağac bələdiyyəsi | | | |[[Altıağac (Xızı)|Altıağac qəsəbəsi;]] [[Safbulaq|Safbulaq kəndi]]; [[Qızılqazma (Xızı)|Qızılqazma kəndi]]; [[Yarımca (Xızı)|Yarımca kəndi]] |- |Baxışlı bələdiyyəsi | | | |[[Baxışlı|Baxışlı kəndi;]] [[Bəyəhmədyurd|Bəyəhmədyurd kəndi]]; [[Güneyqışlaq|Güneyqışlaq kəndi]]; [[Vərdah|Vərdah kəndi]] |- |Giləzi bələdiyyəsi | | | |[[Giləzi|Giləzi qəsəbəsi]] |- |Xələnc-Fındığan bələdiyyəsi |bgcolor="#0070C3" | |[[Yeni Azərbaycan Partiyası]] |Mahir Rəsulov<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://belediyye.info/new/details/xelenc-findigan-belediyyesinin-sedrini-taniyaq--5674.htm |access-date=2020-05-04 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813132302/https://www.facebook.com/plugins/feedback.php?app_id=466069223542299&channel=https%3A%2F%2Fstaticxx.facebook.com%2Fx%2Fconnect%2Fxd_arbiter%2F%3Fversion%3D46%23cb%3Df35ca894d94500c%26domain%3Dbelediyye.info%26is_canvas%3Dfalse%26origin%3Dhttp%253A%252F%252Fbelediyye.info%252Ff275ed01a892ac%26relation%3Dparent.parent&color_scheme=light&container_width=643&height=100&href=http%3A%2F%2Fbelediyye.info%2Fnew%2Fdetails%2Fxelenc-findigan-belediyyesinin-sedrini-taniyaq--5674.htm&locale=az_AZ&numposts=9&sdk=joey&version=v2.3&width |url-status=live }}</ref> |[[Fındığan|Fındığan kəndi]]; [[Xələc (Xızı)|Xələnc kəndi]] |- |Xızı bələdiyyəsi | | | |[[Xızı|Xızı şəhəri]] |- |Qarabulaq bələdiyyəsi | | | |[[Dizəvər|Dizəvər kəndi]]; [[Qarabulaq (Xızı)|Qarabulaq kəndi]] |- |Məşədi Həsən bələdiyyəsi | | |Bəxtiyar Həsənov<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://e-qanun.az/framework/49842 |access-date=2022-07-22 |archive-date=2022-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722172007/https://e-qanun.az/framework/49842 |url-status=live }}</ref> |[[Məşədi Həsən|Məşədi Həsən kəndi]] |- |Sitalçay bələdiyyəsi | | | |[[Sitalçay|Sitalçay kəndi]] |- |Şorabad bələdiyyəsi | | | |[[Şorabad (Xızı)|Şorabad qəsəbəsi]]; [[Türkoba (Xızı)|Türkoba kəndi]]; [[Yaşma|Yaşma kəndi]] |- |Tıxlı bələdiyyəsi | | | |[[Əngilan|Əngilan kəndi;]] [[Qars (Xızı)|Qars kəndi]]; [[Təzəkənd (Xızı)|Təzəkənd kəndi]]; [[Tıxlı|Tıxlı kəndi]] |- |Yeni Yaşma bələdiyyəsi | | | |[[Yeni Yaşma|Yeni Yaşma kəndi]] |} == Mənbə == * {{Cite web |title= Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı |url=https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |access-date=2020-05-03 |archive-date=2021-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210821030942/https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |url-status=live |work=stat.gov.az}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan bələdiyyələri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bələdiyyələri]] o2yqqvxbu5vtvxqku917kg8wontplul 6599736 6599680 2022-08-28T17:45:17Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki '''Xızı bələdiyyələri''' — [[Xızı rayonu]] ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == [[Azərbaycanda bələdiyyə]] sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == {| class="wikitable" |- ! rowspan="2" | Bələdiyyənin adı ! colspan="3" |Bələdiyyə sədri ! rowspan="2" | Bələdiyyəyə daxil olan ərazi |- ! colspan="2" |Siyasi partiya !Adı və soyadı |- |Ağdərə bələdiyyəsi | | | |[[Ağdərə (Xızı)|Ağdərə kəndi]]; [[Əmbizlər|Əmbizlər kəndi]]; [[Qasımkənd (Xızı)|Qasımkənd kəndi]]; [[Tudar|Tudar kəndi]]; [[Yuxarı Əngilan|Yuxarı Əngilan kəndi]] |- |Altıağac bələdiyyəsi | | | |[[Altıağac (Xızı)|Altıağac qəsəbəsi;]] [[Safbulaq|Safbulaq kəndi]]; [[Qızılqazma (Xızı)|Qızılqazma kəndi]]; [[Yarımca (Xızı)|Yarımca kəndi]] |- |Baxışlı bələdiyyəsi | | | |[[Baxışlı|Baxışlı kəndi;]] [[Bəyəhmədyurd|Bəyəhmədyurd kəndi]]; [[Güneyqışlaq|Güneyqışlaq kəndi]]; [[Vərdah|Vərdah kəndi]] |- |Giləzi bələdiyyəsi | | | |[[Giləzi|Giləzi qəsəbəsi]] |- |Xələnc-Fındığan bələdiyyəsi |bgcolor="#0070C3" | |[[Yeni Azərbaycan Partiyası]] |Mahir Rəsulov<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://belediyye.info/new/details/xelenc-findigan-belediyyesinin-sedrini-taniyaq--5674.htm |access-date=2020-05-04 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813132302/https://www.facebook.com/plugins/feedback.php?app_id=466069223542299&channel=https%3A%2F%2Fstaticxx.facebook.com%2Fx%2Fconnect%2Fxd_arbiter%2F%3Fversion%3D46%23cb%3Df35ca894d94500c%26domain%3Dbelediyye.info%26is_canvas%3Dfalse%26origin%3Dhttp%253A%252F%252Fbelediyye.info%252Ff275ed01a892ac%26relation%3Dparent.parent&color_scheme=light&container_width=643&height=100&href=http%3A%2F%2Fbelediyye.info%2Fnew%2Fdetails%2Fxelenc-findigan-belediyyesinin-sedrini-taniyaq--5674.htm&locale=az_AZ&numposts=9&sdk=joey&version=v2.3&width |url-status=live }}</ref> |[[Fındığan|Fındığan kəndi]]; [[Xələnc|Xələnc kəndi]] |- |Xızı bələdiyyəsi | | | |[[Xızı|Xızı şəhəri]] |- |Qarabulaq bələdiyyəsi | | | |[[Dizəvər|Dizəvər kəndi]]; [[Qarabulaq (Xızı)|Qarabulaq kəndi]] |- |Məşədi Həsən bələdiyyəsi | | |Bəxtiyar Həsənov<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://e-qanun.az/framework/49842 |access-date=2022-07-22 |archive-date=2022-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722172007/https://e-qanun.az/framework/49842 |url-status=live }}</ref> |[[Məşədi Həsən|Məşədi Həsən kəndi]] |- |Sitalçay bələdiyyəsi | | | |[[Sitalçay|Sitalçay kəndi]] |- |Şorabad bələdiyyəsi | | | |[[Şorabad (Xızı)|Şorabad qəsəbəsi]]; [[Türkoba (Xızı)|Türkoba kəndi]]; [[Yaşma|Yaşma kəndi]] |- |Tıxlı bələdiyyəsi | | | |[[Əngilan|Əngilan kəndi;]] [[Qars (Xızı)|Qars kəndi]]; [[Təzəkənd (Xızı)|Təzəkənd kəndi]]; [[Tıxlı|Tıxlı kəndi]] |- |Yeni Yaşma bələdiyyəsi | | | |[[Yeni Yaşma|Yeni Yaşma kəndi]] |} == Mənbə == * {{Cite web |title= Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı |url=https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |access-date=2020-05-03 |archive-date=2021-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210821030942/https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |url-status=live |work=stat.gov.az}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan bələdiyyələri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bələdiyyələri]] 3c1nxqx5qi8op7shxagf5c258p2j9d9 14 629111 6599358 6155478 2022-08-28T14:34:55Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XIII əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XIII əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|13th-century mosques}} [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*13]] [[Kateqoriya:XIII əsrdə tikilmiş dini binalar|Məscidlər]] [[Kateqoriya:XIII əsrdə islam|Məscidlər]] e6lxbkgkmgimbx1ti6cwj0aym4fz6of 0 629218 6601153 6544461 2022-08-29T11:44:33Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki '''Bərdə bələdiyyələri''' — [[Bərdə rayonu]] ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == [[Azərbaycanda bələdiyyə]] sistemi 1999-cu ildə təsis edilib. == Xarici əlaqələri == Bərdə rayonunda fəaliyyət göstərən Bərdə (şəhər) bələdiyyəsi və Türkiyə Respublikası İstanbul şəhəri Beykoz bələdiyyəsi arasında 11 oktyabr 2021-ci il tarixində qardaş şəhər protokolu imzalanmışdır. İmza mərasimində [[Azərbaycan Milli Məclisinin VI çağırış deputatları|VI çağırış Milli Məclisin]] deputatı [[Fatma Yıldırım]], Beykoz bələdiyyəsinin başçısı Murat Aydın, Bərdə şəhər bələdiyyəsinin sədri Sadiq Xəlilov və Azərbaycan Şəhər Bələdiyyələrinin Milli Assosiasiyasının icraçı katibi Tofiq Həsənov iştirak etmişdir.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://azertag.az/xeber/Berde_belediyyesi_ile_Istanbulun_Beykoz_belediyyesi_arasinda_qardas_seher_protokolu_imzalanib-1898285?__cf_chl_jschl_tk__=pmd_t38E46KTSIDqSPIzfJXqNTg9RSp4vdn7_tbBm295Uy0-1634099449-0-gqNtZGzNAnujcnBszQel |access-date=2021-10-13 |archive-date=2021-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211013043516/https://azertag.az/xeber/Berde_belediyyesi_ile_Istanbulun_Beykoz_belediyyesi_arasinda_qardas_seher_protokolu_imzalanib-1898285?__cf_chl_jschl_tk__=pmd_t38E46KTSIDqSPIzfJXqNTg9RSp4vdn7_tbBm295Uy0-1634099449-0-gqNtZGzNAnujcnBszQel |url-status=live }}</ref> == Siyahı == {| class="wikitable" |- ! rowspan="2" | Bələdiyyənin adı ! colspan="3" |Bələdiyyə sədri ! rowspan="2" | Bələdiyyəyə daxil olan ərazi |- ! colspan="2" |Siyasi partiya !Adı və soyadı |- |Alaçadırlı bələdiyyəsi | | | |[[Alaçadırlı|Alaçadırlı kəndi]] |- |Alpout bələdiyyəsi | | | |[[Alpout (Bərdə)|Alpout kəndi]] |- |Bala Qacar bələdiyyəsi | | | |[[Bala Qacar|Bala Qacar kəndi]]; [[Qullar (Bərdə)|Qullar kəndi]] |- |Bəcirəvan bələdiyyəsi | | | |[[Bəcirəvan (Bərdə)|Bəcirəvan kəndi]] |- |Bərdə bələdiyyəsi | | |Sadiq Xəlilov |[[Bərdə|Bərdə şəhəri]] |- |Birinci Qaradəmirçi bələdiyyəsi | | | |[[Birinci Qaradəmirçi|Birinci Qaradəmirçi kəndi]]; [[İkinci Qaradəmirçi|İkinci Qaradəmirçi kəndi]] |- |Böyük Göyüşlü bələdiyyəsi | | | |[[Bala Göyüşlü|Bala Göyüşlü kəndi]]; [[Böyük Göyüşlü|Böyük Göyüşlü kəndi]] |- |Böyük Qacar bələdiyyəsi | | | |[[Böyük Qacar|Böyük Qacar kəndi]]; [[Hüseynbəyli (Bərdə)|Hüseynbəyli kəndi]]; [[Xanxanımlı|Xanxanımlı kəndi]] |- |Cəyirli bələdiyyəsi | | | |[[Cəyirli (Bərdə)|Cəyirli kəndi]] |- |Çələbilər bələdiyyəsi | | | |[[Çələbilər (Bərdə)|Çələbilər kəndi]]; [[Nifçi|Nifçi kəndi]] |- |Dəymədağıldı bələdiyyəsi | | | |[[Dəymədağıldı (Bərdə)|Dəymədağıldı kəndi]] |- |Divanlı bələdiyyəsi | | | |[[Divanlı|Divanlı kəndi]] |- |Əliyanlı bələdiyyəsi | | | |[[Darğalar|Darğalar kəndi]]; [[Əliyanlı|Əliyanlı kəndi]] |- |Əmirli bələdiyyəsi | | | |[[Əmirli|Əmirli kəndi]] |- |Gərənə bələdiyyəsi | | | |[[Gərənə|Gərənə kəndi]] |- |Gülgəzli bələdiyyəsi | | | |[[Gülgəzli|Gülgəzli kəndi]]; [[Mollaməmmədli|Mollaməmmədli kəndi]]; [[Sərkarlar|Sərkarlar kəndi]] |- |Güloğlular bələdiyyəsi | | | |[[Güloğlular|Güloğlular kəndi]] |- |Hacallı bələdiyyəsi | | | |[[Hacallı (Bərdə)|Hacallı kəndi]] |- |Hacıbəyli bələdiyyəsi | | | |[[Cumalar|Cumalar kəndi]]; [[Hacıbəyli|Hacıbəyli kəndi]]; [[Kafarlı|Kafarlı kəndi]] |- |Hacıəhmədli bələdiyyəsi | | | |[[Bayramlı (Bərdə)|Bayramlı kəndi]]; [[Hacıəhmədli|Hacıəhmədli kəndi]]; [[Vəliuşağı|Vəliuşağı kəndi]] |- |Hacılar bələdiyyəsi | | | |[[Arabaçılar|Arabaçılar kəndi]]; [[Hacılar (Bərdə)|Hacılar kəndi]] |- |Həsənqaya bələdiyyəsi | | | |[[Həsənqaya (Bərdə)|Həsənqaya kəndi]]; [[Saatlı (Bərdə)|Saatlı kəndi]] |- |Hüseynalılar bələdiyyəsi | | | |[[Hüseynalılar (Bərdə)|Hüseynalılar kəndi]]; [[Qaradırnaq|Qaradırnaq kəndi]] |- |Xanərəb bələdiyyəsi | | | |[[Xanərəb|Xanərəb kəndi]]; [[Şərəfli|Şərəfli kəndi]] |- |Xəsili bələdiyyəsi | | | |[[Xəsili|Xəsili kəndi]] |- |İkinci Hacallı bələdiyyəsi | | | |[[İkinci Hacallı|İkinci Hacallı kəndi]] |- |İkinci Nazırlı bələdiyyəsi | | | |[[Birinci Qazaxlar|Birinci Qazaxlar kəndi]]; [[İkinci Nazırlı|İkinci Nazırlı kəndi]] |- |Kələntərli bələdiyyəsi | | | |[[Kələntərli|Kələntərli kəndi]] |- |Kərimbəyli bələdiyyəsi | | | |[[Kərimbəyli (Bərdə)|Kərimbəyli kəndi]]; [[Nəcəfqulubəyli (Bərdə)|Nəcəfqulubəyli kəndi]] |- |Kətəlparaq bələdiyyəsi | | | |[[Kətəlparaq|Kətəlparaq kəndi]] |- |Kolayır bələdiyyəsi | | | |[[Kolayır (Bərdə)|Kolayır kəndi]]; [[Mollaisalar|Mollaisalar kəndi]] |- |Körpüsındıran bələdiyyəsi | | | |[[Körpüsındıran|Körpüsındıran kəndi]]; [[Qasımbəyli (Bərdə)|Qasımbəyli kəndi]]; [[Muğanlı (Bərdə)|Muğanlı kəndi]] |- |Qaradağlı bələdiyyəsi | | | |[[Qaradağlı (Bərdə)|Qaradağlı kəndi]] |- |Qaradəmirçi bələdiyyəsi | | | |[[Xanağalı|Xanağalı kəndi]]; [[Qaradəmirçi|Qaradəmirçi kəndi]] |- |Qaraqoyunlu bələdiyyəsi | | | |[[Bala Ərəblər|Bala Ərəblər kəndi]]; [[Ərəblər (Bərdə)|Ərəblər kəndi]]; [[Qaraqoyunlu (Bərdə)|Qaraqoyunlu kəndi]] |- |Qaratəpə bələdiyyəsi | | | |[[Qaratəpə (Bərdə)|Qaratəpə kəndi]] |- |Qarayusifli bələdiyyəsi | | | |[[Qarayusifli|Qarayusifli kəndi]]; [[Tumaslı (Bərdə)|Tumaslı kəndi]] |- |Qazaxlar bələdiyyəsi | | | |[[Qazaxlar (Bərdə)|Qazaxlar kəndi]] |- |Qəhrəmanlı bələdiyyəsi | | | |[[Qəhrəmanlı (Bərdə)|Qəhrəmanlı kəndi]]; [[Mirasəfli|Mirasəfli kəndi]] |- |Lək bələdiyyəsi | | | |[[Qazıqurdalı|Qazıqurdalı kəndi]]; [[Lək (Bərdə)|Lək kəndi]] |- |Lənbəran bələdiyyəsi | | | |[[Lənbəran|Lənbəran kəndi]]; [[Təhlə (Bərdə)|Təhlə kəndi]] |- |Mehdili bələdiyyəsi | | | |[[Mehdili (Bərdə)|Mehdili kəndi]] |- |Məmmədli bələdiyyəsi | | | |[[Məmmədli (Bərdə)|Məmmədli kəndi]] |- |Məşədiibişli bələdiyyəsi | | | |[[Məşədiibişli|Məşədiibişli kəndi]]; [[Yerliağalı|Yerliağalı kəndi]] |- |Mirzalıbəyli bələdiyyəsi | | | |[[Qaraməmmədli (Bərdə)|Qaraməmmədli kəndi]]; [[Mirzalıbəyli|Mirzalıbəyli kəndi]] |- |Mirzəcəfərli bələdiyyəsi | | | |[[Qarağacı|Qarağacı kəndi]]; [[Mirzəcəfərli|Mirzəcəfərli kəndi]] |- |Mirzəxan Qaraqoyunlu bələdiyyəsi | | | |[[Həsənli (Bərdə)|Həsənli kəndi]]; [[Köbərkənd|Köbərkənd kəndi]]; [[Mirzəxan Qaraqoyunlu|Mirzəxan Qaraqoyunlu kəndi]] |- |Mollagüllər bələdiyyəsi | | | |[[Mollagüllər|Mollagüllər kəndi]] |- |Mollalı bələdiyyəsi | | | |[[Çərəlilər|Çərəlilər kəndi]]; [[Mollalı (Bərdə)|Mollalı kəndi]] |- |Mustafaağalı bələdiyyəsi | | | |[[Mustafaağalı|Mustafaağalı kəndi]] |- |Nazırlı bələdiyyəsi | | | |[[Nazırlı|Nazırlı kəndi]] |- |Otuzikilər bələdiyyəsi | | | |[[Otuzikilər|Otuzikilər kəndi]] |- |Piyadalar bələdiyyəsi | | | |[[Qurdlar (Bərdə)|Qurdlar kəndi]]; [[Piyadalar|Piyadalar kəndi]] |- |Samuxlu bələdiyyəsi | | | |[[Samuxlu|Samuxlu kəndi]] |- |Seyid Yusifli bələdiyyəsi | | | |[[Cicimli (Bərdə)|Cicimli kəndi]]; [[Qayalı (Bərdə)|Qayalı kəndi]]; [[Seyid Yusifli|Seyid Yusifli kəndi]] |- |Soğanverdilər bələdiyyəsi | | | |[[Soğanverdilər|Soğanverdilər kəndi]] |- |Şahvəlilər bələdiyyəsi | | | |[[Şahvəlilər|Şahvəlilər kəndi]] |- |Şatırlı bələdiyyəsi | | |Elnur İsmayılov<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://e-qanun.az/framework/48395 |access-date=2021-12-11 |archive-date=2021-12-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211211232840/http://e-qanun.az/framework/48395 |url-status=live }}</ref> |[[Hacılı (Bərdə)|Hacılı kəndi]]; [[Kürdborakı|Kürdborakı kəndi]]; [[Şatırlı (Bərdə)|Şatırlı kəndi]] |- |Şirvanlı bələdiyyəsi | | | |[[Şirvanlı (Bərdə)|Şirvanlı kəndi]] |- |Şorəlli bələdiyyəsi | | | |[[Şorəlli|Şorəlli kəndi]] |- |Tağılar bələdiyyəsi | | | |[[Mehdixanlı|Mehdixanlı kəndi]]; [[Tağılar (Bərdə)|Tağılar kəndi]]; [[Umudallar|Umudalılar kəndi]] |- |Türkmən bələdiyyəsi | | | |[[Türkmən (Bərdə)|Türkmən kəndi]] |- |Uğurbəyli bələdiyyəsi | | | |[[Uğurbəyli|Uğurbəyli kəndi]] |- |Yeni Daşkənd bələdiyyəsi | | |Fəzair Piriyev |[[Yeni Daşkənd|Yeni Daşkənd kəndi]] |- |Yeni Əyricə bələdiyyəsi | | | |[[Əyricə (Bərdə)|Əyricə kəndi]]; [[Yeni Əyricə|Yeni Əyricə kəndi]] |- |Zümürxan bələdiyyəsi | | | |[[Çəmənli (Bərdə)|Çəmənli kəndi]]; [[İmamqulubəyli (Bərdə)|İmamqulubəyli kəndi]]; [[Zümürxan|Zümürxan kəndi]] |} == Mənbə == * {{Cite web |title= Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı |url=https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |access-date=2020-05-03 |archive-date=2021-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210821030942/https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |url-status=live |work=stat.gov.az}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan bələdiyyələri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bələdiyyələri]] 5g49tl1q08qo76m6ndj919stppk28yt 0 629509 6599514 6544545 2022-08-28T15:52:19Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki '''Masallı bələdiyyələri''' — [[Masallı rayonu]] ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == [[Azərbaycanda bələdiyyə]] sistemi 1999-cu ildə təsis edilib. == Siyahı == {| class="wikitable" |- ! rowspan="2" | Bələdiyyənin adı ! colspan="3" |Bələdiyyə sədri ! rowspan="2" | Bələdiyyəyə daxil olan ərazi |- ! colspan="2" |Siyasi partiya !Adı və soyadı |- |Banbaşı bələdiyyəsi | | | |[[Banbaşı|Banbaşı kəndi]]; [[Binə Xocavar|Binə Xocavar kəndi]]; [[Böyük Xocavar|Böyük Xocavar kəndi]] |- |Bədəlan bələdiyyəsi | | | |[[Aşurlu|Aşurlu kəndi]]; [[Bədəlan|Bədəlan kəndi]]; [[Çayqıraq|Çayqıraq kəndi]]; [[Dəmirçi (Masallı)|Dəmirçi kəndi]] |- |Boradigah bələdiyyəsi | | | |[[Boradigah|Boradigah qəsəbəsi]]; [[Babaser|Babaser kəndi]]; [[Mollaoba|Mollaoba kəndi]] |- |Çaxırlı bələdiyyəsi | | | |[[Bala Təklə|Bala Təklə kəndi]]; [[Çaxırlı (Masallı)|Çaxırlı kəndi]]; [[İmanlı|İmanlı kəndi]];[[Kəlbəhüseynli (Masallı)|Kəlbəhüseynli kəndi]]; [[Sarıcəfərli|Sarıcəfərli kəndi]] |- |Ərkivan bələdiyyəsi | | | |[[Ərkivan|Ərkivan qəsəbəsi]] |- |Göyəçöl bələdiyyəsi | | | |[[Gəyəçöl|Göyəçöl kəndi]] |- |Güllütəpə bələdiyyəsi | | | |[[Əmirtürbə|Əmirtürbə kəndi]]; [[Güllütəpə|Güllütəpə kəndi]]; [[Köhnə Zuvand|Köhnə Zuvand kəndi]]; [[Tatyanoba|Tatyanoba kəndi]]; [[Yeni Zuvand|Yeni Zuvand kəndi]]; [[Yolağac|Yolağac kəndi]] |- |Həsənli bələdiyyəsi | | | |[[Həsənli (Masallı)|Həsənli kəndi]]; [[Köcəkli|Köcəkli kəndi]]; [[Məmmədxanlı (Masallı)|Məmmədxanlı kəndi]]; [[Təkdam (Masallı)|Təkdam kəndi]] |- |Hişkədərə bələdiyyəsi | | | |[[Hişkədərə (Masallı)|Hişkədərə kəndi]]; [[Mişkəmi|Mişkəmi kəndi]] |- |Xıl bələdiyyəsi | | | |[[Xıl|Xıl kəndi]] |- |Xırmandalı bələdiyyəsi | | | |[[Ərəb (Masallı)|Ərəb kəndi]]; [[Hacıtəpə|Hacıtəpə kəndi]]; [[Xırmandalı (Masallı)|Xırmandalı kəndi]] |- |Kalinovka bələdiyyəsi | | | |[[Hüseynhacılı|Hüseynhacılı kəndi]]; [[Viləş|Viləş kəndi]]; [[Öncəqala|Öncəqala kəndi]] |- |Kolatan bələdiyyəsi | | | |[[Bağıroba|Bağıroba kəndi]]; [[Bala Kolatan|Bala Kolatan kəndi]]; [[Böyük Kolatan|Böyük Kolatan kəndi]] |- |Köhnə Alvadı bələdiyyəsi | | | |[[Köhnə Alvadı|Köhnə Alvadı kəndi]] |- |Qarğalıq bələdiyyəsi | | | |[[Dəlləkli (Masallı)|Dəlləkli kəndi]]; [[Əminli|Əminli kəndi]]; [[Xallıcalı|Xallıcalı kəndi]]; [[Kürdəbazlı|Kürdəbazlı kəndi]]; [[Qarğalıq (Masallı)|Qarğalıq kəndi]]; [[Qədirli (Masallı)|Qədirli kəndi]]; [[Şəhriyar (Masallı)|Şəhriyar kəndi]] |- |Qəriblər bələdiyyəsi | | | |[[Dəmbəlov|Dəmbəlov kəndi]]; [[İsi|İsi kəndi]]; [[Qəriblər|Qəriblər kəndi]]; [[Şıxlar (Masallı)|Şıxlar kəndi]] |- |Qızılağac bələdiyyəsi | | | |[[Qızılağac (Masallı)|Qızılağac kəndi]] |- |Qızılavar bələdiyyəsi | | | |[[Dəlləkoba|Dəlləkoba kəndi]]; [[Qızılavar|Qızılavar kəndi]] |- |Qodman bələdiyyəsi | | | |[[Əzizabad (Masallı)|Əzizabad kəndi]]; [[Qodman|Qodman kəndi]]; [[Məmmədrzakücə|Məmmədrzakücə kəndi]] |- |Lürən bələdiyyəsi | | | |[[Lürən|Lürən kəndi]]; [[Pircana|Pircana kəndi;]] [[Yusifli (Masallı)|Yusifli kəndi]] |- |Mahmudavar bələdiyyəsi | | | |[[Mahmudavar|Mahmudavar kəndi]]; [[Molalan (Masallı)|Molalan kəndi]]; [[Rüdakənar|Rüdəkənar kəndi]] |- |Masallı bələdiyyəsi | | |Əfqan Babayev |[[Masallı|Masallı şəhəri]] |- |Miyanku bələdiyyəsi | | | |[[Kubin|Kubin kəndi]]; [[Miyanku|Miyanku kəndi]]; [[Nəzəroba|Nəzəroba kəndi]] |- |Musakücə bələdiyyəsi | | | |[[Musaküçə|Musakücə kəndi]] |- |Səmədxanlı bələdiyyəsi | | | |[[Alışanlı|Alışanlı kəndi]]; [[Birinci Səmədxanlı|Birinci Səmədxanlı kəndi]]; [[Ətcələr (Masallı)|Ətcələr kəndi]]; [[İkinci Səmədxanlı|İkinci Səmədxanlı kəndi]] |- |Sərçuvar bələdiyyəsi | | | |[[Sərçuvar|Sərçuvar kəndi]]; [[Sirəbil|Sirəbil kəndi]] |- |Sığdaş bələdiyyəsi | | |Əhliman Əliyev<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.e-qanun.az/framework/44340 |access-date=2021-10-12 |archive-date=2021-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211012083131/http://www.e-qanun.az/framework/44340 |url-status=live }}</ref> |[[Babakücə (Masallı)|Babakücə kəndi]]; [[Xanalıyan|Xanalıyan kəndi]]; [[Ninəlov|Ninəlov kəndi]]; [[Sığdaş|Sığdaş kəndi]] |- |Şərəfə bələdiyyəsi | | | |[[Ağakişibəyli|Ağakişibəyli kəndi]]; [[Şərəfə|Şərəfə kəndi]] |- |Şıxlar bələdiyyəsi | | | |[[Şıxlar (Masallı)|Şıxlar kəndi]] |- |Təklə bələdiyyəsi | | |Pərvin Eyniyev |[[Xoşçobanlı (Masallı)|Xoşçobanlı kəndi]]; [[Ləngan|Ləngan kəndi]]; [[Mollahəsənli (Masallı)|Mollahəsənli kəndi]]; [[Sığıncaq|Sığıncaq kəndi]]; [[Təklə (Masallı)|Təklə kəndi]] |- |Təzə Alvadı bələdiyyəsi | | | |[[Əhmədli (Masallı)|Əhmədli kəndi]]; [[Meşəkənarı|Meşəkənarı kəndi]]; [[Təzə Alvadı|Təzə Alvadı kəndi]] |- |Təzəkənd bələdiyyəsi | | | |[[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd kəndi]] |- |Tüklə bələdiyyəsi | | | |[[Birinci Tiyaqanı|Birinci Tiyaqanı kəndi]]; [[Məmmədoba|Məmmədoba kəndi]]; [[Tüklə|Tüklə kəndi]] |- |Türkoba bələdiyyəsi | | | |[[Qəzvinoba|Qəzvinoba kəndi]]; [[Şatıroba|Şatıroba kəndi]]; [[Türkoba (Masallı)|Türkoba kəndi]] |- |Yeddioymaq bələdiyyəsi | | | |[[Birinci Yeddioymaq|Birinci Yeddioymaq kəndi]]; [[İkinci Yeddioymaq|İkinci Yeddioymaq kəndi]]; [[Qasımlı (Masallı)|Qasımlı kəndi]] |- |Yeyənkənd bələdiyyəsi | | | |[[Abasbəyli|Abasbəyli kəndi]]; [[Allahyarlı (Masallı)|Allahyarlı kəndi]]; [[Xəlfələr (Masallı)|Xəlfələr kəndi]]; [[Yeyənkənd|Yeyənkənd kəndi]] |- |} == Mənbə == * {{Cite web |title= Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı |url=https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |access-date=2020-05-03 |archive-date=2021-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210821030942/https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Belediyye_tes.pdf |url-status=live |work=stat.gov.az}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan bələdiyyələri}} [[Kateqoriya:Azərbaycan bələdiyyələri]] 01mey6ylnzg9ucw8gpm4onqhtqaobtd 0 629620 6600030 6563678 2022-08-28T21:00:56Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hadisə | hissə = [[Aprel işğalı]] | fon rəngi = | hadisə =Talan həftəsi | başlıq = | şəkil =Киров, Микоян, Орджоникидзе и Левандовский среди красноармейцев в Баку 1920.JPG | şəklin izahı = [[Aprel işğalı]]nda Bakıya çatmış zirehli qatarın qarşısında [[Sergey Kirov|Kirov]], [[Anastas Mikoyan|Mikoyan]], [[Serqo Orconikidze|Orconikidze]], [[Mixail Levandovski|Levandovski]] və qızıl ordu əsgərləri. Bakı 1920-ci il. | tarix = 1920-ci il | vaxt = | yer = [[Bakı]] | koordinatlar = | tanınır = Qrabnedelya | səbəbi = | birinci məruzəçi = | çəkilib = | iştirakçılar = | nəticə = | qurbanlar1 = | qurbanlar2 = | qurbanlar3 = | qurbanlar1 = | əlavə1_nişan = | əlavə1_mətn = | əlavə2_nişan = | əlavə2_mətn = | ölənlərin sayı = | zədəlilər = | itkin düşmüşlər = | maddi ziyan = | dəfn mərasimi = | sorğular = | istintaq = | müstəntiq = | şübhəlilər = | həbs edilənlər = | məhkumlar = | məsrəf = | hökm = | töhmət = | nəşr qadağaları = | məhkəmə prosesi = | mükafatlar = | url = | əlavə3_nişan = | əlavə3_mətn = | əlavə4_nişan = | əlavə4_mətn = | əlavə5_nişan = | əlavə5_mətn = | əlavə6_nişan = | əlavə6_mətn = | əlavə7_nişan = | əlavə7_mətn = | əlavə8_nişan = | əlavə8_mətn = | sayt = }} '''Talan həftəsi''', '''Yağmalama həftəsi''' və ya '''Qrabnedelya''' — 1920-ci ildə [[Aprel işğalı]]ndan sonra Bakıda bolşeviklər tərəfindən törədilmiş və bir həftə boyunca davam etmiş talan hadisəsi.{{sfn|Nəzərli|2014|p=161}}<ref name=":0">{{kitab3| müəllif=[[Qılman İlkin]]| başlıq=Bakı və bakılılar| link=https://ebooks.azlibnet.az/book/lWZOoxKh.pdf| yer=[[Bakı]]| nəşriyyat=[[Nurlar nəşriyyatı]]| il=2006| səhifə=210| səhifələr=384| isbn=9952 - 426 - 12 – 7}}</ref> == Baş vermiş hadisələr == Yorq Babeorvski öz əsərində qeyd edir ki, bolşeviklər Azərbaycana işğalçı kimi gəlmişdilər. Onlar respublikanı qətllər və talan meydanına çevirmişdilər. Bir neçə ay davam edən terror özündən sonra qorxunc dağıntı izləri qoymuşdu. {{sfn|Baberovski|2010|p=249}} İşğaldan sonra bolşeviklər insanların əmlakını müsadirə edir, onların qiymətli əşyalarını talan edirdilər. Müsadirə edilmiş və ya sahibləri öldürülmüş evlərə bolşeviklərin özləri köçürdülər.<ref>{{cite web|url=http://www.anl.az/down/meqale/kaspi/2019/noyabr/686447.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220505081318/http://www.anl.az/down/meqale/kaspi/2019/noyabr/686447.htm|archivedate=05.05.2022|title=Советизация Азербайджана |author=Lətif Şamxal|date=23.11.2019|publisher=Каспiй|accessdate=05.05.2022|language=ru}}</ref> Bakı İcraiyyə Komitəsinin 1920-ci il dekabrın 23-də keçirilən iclasında bütün Bakının hərbçilərlə dolu olduğu və onların 10-12 mininin fərdi mənzillərdə yaşadıqları qeyd olunub. <ref>Azərbaycan Respublikasının Dövlət Arxivi, f. 1933, in. 1, i. 12 v.201 </ref> XI qızıl ordunun xüsusi şöbəsi, digər cəza orqanları Azərbaycandakı partiyaların, müxtəlif siyasi təşkilatların rəhbərlərinin, üzvlərinin təqib və həbs olunmasını getdikcə gücləndirirdilər. Onlar Azərbaycan ziyalılarının nümayəndələrini təcrid edir və qırırdılar, yüzlərlə adam Solovetsk adalarına, Suzdala, Novqoroda və digər ucqar yerlərdəki həbs düşərgələrinə göndərildilər<ref>{{kitab3|müəllif=Məsul redaktor: [[Cəmil Quliyev (akademik)|Cəmil Quliyev ]]|başlıq=Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə|link=https://web.archive.org/web/20180219055926/http://lib.az/users/1/upload/files/Azerbaycan_tarixi_7_cildde%2C_cild__6.pdf|yer=[[Bakı]]|nəşriyyat=[[Elm nəşriyyatı]]|il=2008 |cild=VI|səhifə=11|səhifələr=568|isbn= 978-9952-448-44-03}}</ref>. Təkcə ilk iki gün ərzində Bayıl həbsxanasında 300 (üç yüz) nəfərin güllələndiyi bildirilir. Əsassız həbslər, insanların təqibi və şəhərlərin talanması daha sonra ölkə ərazisində onlarla üsyanın baş verməsinə səbəb oldu. Bundan başqa varlıların əmlakını müsadirə etmək adı ilə evləri talayan qızıl ordulular çox vaxt bahalı restoranlarda içki məclisləri təşkil edir və sərxoş olduqdan sonra da şəhər əhalisinə problem yaradırdılar.{{sfn|Baberovski|2010|p=251}}{{sfn|Nəzərli|2014|p=173}} Əsgərlərinin nizamsız hərəkətlərinə görə, sərxoş olmaqlarına görə isə XI Qızıl Ordu spirtli içki satanları günahkar görürdü. Belə ki, 23 iyun 1923-cü ildə Bakı şəhər qarnizonunun rəisi Bakı komendantına spirtli içki satan şəxsləri müəyyən etdikdə heç bir məhkəmə və araşdırmasız onların fəhlə-kəndli hökumətinin düşməni elan edib güllələnmələri haqqında əmr verir.{{sfn|Nəzərli|2014|p=174}} Qızıl ordulu əsgərlərin özbaşınalıqları o həddə çatır ki XI Qızıl Ordunun komandanı [[Mixail Levandovski]] 8 iyun 1920-ci ildə verdiyi 269 nömrəli qərarında qızıl ordulu əsgərlərin qarət və soyğunçuluq hadisələrində iştiraklarını təsdiqləyərək onların tez-tez məscidləri və müsəlmanlar üçün müqəddəs olan yerləri dağıtdıqlarını qeyd edir. Onların bu hadisələrdə daha çox ermənilərdən istifadə etdiyini də qeyd edərək insanların bu tip hallara görə onlarla mübarizəyə qalxdıqlarını yazır. Və qızıl ordulu əsgərləri həddindən artıq olan qəddarlıqdan və millətlərdən birinə himayədarlıq etməkdən uzaq durmağa çağırır. {{sfn|Mustafazadə|2006|p=149-150}} 16-23 oktyabr 1920-ci ildə keçirilmiş Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının II Qurultayında Nəriman Nərimanov burjuaziyaya qarşı aparılan [[ekspropriasiya]] zamanı yerli qaydaların və müsəlman əhalinin psixologiyasının nəzərə alınmasını təklif edir. O deyir ki ekspropriasiyanı zavodlara, fabriklərə, banklara, teatrlara qarşı aparmaq gərəkdir. Daha kişilərdən onların kostyumlarını, qadınlardan isə onların zinət əşyalarını və hətta bəzi radikal yoldaşlar tərəfindən tələb olunan alt paltarlarını almağa gərək yoxdur. <ref>{{cite book|author=[[Firdovsiyyə Əhmədova]]|title=Nəriman Nərimanov – ideal və gerçəklik|year=1998|location=[[Bakı]] |publisher=Elm və həyat|url=|page=88}}</ref> === Şəhərin vəziyyəti === Əsgərlərin şəhərdə səkilərdə belə atla gəzməsi səkilərin dağılmasına səbəb olmuşdu. Yalnız 2 ay keçdikdən sonra 6 iyul 1920-ci ildə şəhərdəki qarnizon rəisi atlılara səki ilə getməyi qadağan etdi. {{sfn|Nəzərli|2014|p=180}} [[Nəriman Nərimanov]] Bakıya mayın 16-da gəlir. Bura gələndə onun məqsədi Şərqə nümunə olacaq bir respublika qurmaq idi ancaq, burada "Talan həftəsi"ni, XI ordunun özbaşınalıqlarını, qarət-talanı görərək ilk istefa ərizəsini yazır<ref>{{cite web|url=https://www.azadliq.org/a/cumhuriyyet-talan-heftesi/29205815.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180503103402/https://www.azadliq.org/a/cumhuriyyet-talan-heftesi/29205815.html|archivedate=3 May 2018|title='Ruslar Bakıdadır!' və ya 'Talan həftəsi' (23-cü yazı)|author=Sevda İsmayıllı|date=3 may 2018|publisher=[[Azadlıq Radiosu]]|accessdate=30 may 2021|language=az|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.azadliq.org/a/27032313.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160912132300/https://www.azadliq.org/a/27032313.html|archivedate=12 September 2016|title=Gizli sənədlərdən görünən Nərimanov|author=Sevda İsmayıllı|date=25 may 2015|publisher=[[Azadlıq Radiosu]]|accessdate=30 may 2021|language=az|url-status=live}}</ref>. Bununla bağlı Nəriman Nərimanov Stalinə yazdığı "Ucqarlarda inqilabımızın tarixinə dair" məktubunda yazır: {{sitat| Biləcəridə məni bəzi yoldaşlar qarşıladılar və görünür mənim gəlişimə çox sevinirdilər. “Bəlkə Sizə qədər olan biabırçılıqlara son qoyulacaqdır?” Onlar belə dedilər. Mən onları sakitləşdirdim və gələcək çətin işdə mənə kömək etməyi xahiş etdim. İnqilab komitəsinin Rəyasət Heyəti o zaman məndən (sədrdən), Mirzə Davud Hüseynovdan (müavindən) və bir nəfər üzv Qarayevdən ibarət idi. “Azərbaycanı başdan-başa qarət edirlər, sağa və sola güllələyirlər”. Bəzi yoldaşlar məni (onların arasında nə Qarayev, nə Hüseynov var idi) bu sözlərlə qarşılamışdılar. İşlərlə tanış olduqdan sonra mən İnqilab Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasını təyin etdim və o zaman faktiki olaraq hər şeyi idarə edən yol. Pankratovu dəvət etdim. Mən belə bir məsələ qoydum ki, İnqilab Komitəsinin sanksiyası olmadan heç kim güllələnməsin. Mirzə Davud Hüseynov və Qarayev bunun əleyhinə çıxdılar. Beləliklə, hər şey əvvəlki kimi davam edirdi...<ref>{{cite book|author=[[Nəriman Nərimanov]]|title=Ucqarlarda inqilabımızın tarixinə dair|year=1992|location=[[Bakı]]|publisher=[[Azərnəşr]]|url=http://elibrary.bsu.edu.az/files/books_460/N_376.pdf|page=12-13|isbn=5-552-01028–0|access-date=2021-11-18|archive-date=2021-11-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20211118104945/http://elibrary.bsu.edu.az/files/books_460/N_376.pdf|url-status=unfit}}</ref>{{sfn|Nəzərli|2014|p=96}}}} [[Fayl:Narimanov with commanders of XI Red Army in 1920.png|230px|thumb|left|[[Nəriman Nərimanov]] işğalçı [[XI Qırmızı Ordu|XI qırmızı ordunun]] komandanları [[Mixail Levandovski]] və [[Mixail Yefremov (komandir)|Mixail Yefremov]] ilə birlikdə. 1920-ci il.]] 1921 -ci il fevralın 22-də isə özbaşına axtarışlar keçirilməsinin və ev əmlakının müsadirəsinin qarşısını almaq tədbirləri haqqında N.N.Nərimanovun imzası ilə əmr verildi<ref>{{kitab3 |müəllif=[[Ataxan Paşayev]], Mark Naydel|başlıq=Декреты Азревкома, 1920-1921 гг: сборник документов / Azərbaycan İnqilab Komitəsinin dekretləri 1920-1921-ci illər: sənədlər toplusu|link=https://books.google.az/books/about/%D0%94%D0%B5%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%8B_%D0%90%D0%B7%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0_1920_1.html?id=o3JpAAAAMAAJ&redir_esc=y|yer=Bakı|nəşriyyat=[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]|il=1988|səhifə=196|səhifələr=519|isbn=9785552000142}}</ref>. İşğaldan sonrakı günlərdə şəhərdə talan başlamış və bir neçə gün davam etmişdir. Bakılılar davam edən bu talanı «Talan həftəsi» adlandırmışdılar. Soyğunçular evlərə, idarələrə basqın edir, arvadların qulaqlarından, boyunlarından qızıl bər-bəzəyi güclə çıxarır, qiymətli avadanlığı aparırdılar.<ref name=":0" />{{sfn|Nəzərli|2014|p=161}} Məhəmməd Əmin Rəsulzadə "Azərbaycan Cümhuriyyəti" əsərinin “Qızıl imperializm” başlıqlı X bölməsində bolşeviklərin Bakıya girdikdən sonra talan həftəsində banklardan oğurlanan, yağmalanan daş-qaşla, qızıl, gümüş, bəzək şeyləri, nağd puldan, Həştərxana daşınan mal, çeşidli şeylərdən başqa 300 milyon put (4 milyard 800 milyon kilo) neftlə 750 min pud (12 milyon kilo) pambıq, çoxlu ipək apardıqlarını qeyd edib. <ref>{{kitab3|müəllif=[[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]|başlıq=Azərbaycan Cümhuriyyəti|link=http://elibrary.bsu.az/books_460/N_34.pdf|yer=[[Bakı]]|nəşriyyat=[[Elm nəşriyyatı]]|il=1990|səhifə=72|səhifələr=116|isbn=5—8056—0416—0}}</ref> 1920-ci il 30 apreldən 2 maya qədər Bakıdan Həştərxana ümumilikdə 1.3 milyon pud neft aparan 12 paraxod yola düşüb. Volqa-Xəzər donanması Rusiyaya may ayında 15 milyon pud, iyun ayında 21.2 milyon pud neft və neft məhsulu çatdırıb. Aprel işğalından 1920-ci ilin oktyabr ayının sonuna qədər Azərbaycandan Rusiyaya göndərilən neftin həcmi ümumilikdə 145 milyon pud idi. {{sfn|Nəzərli|2014|p=148-149}}}}<ref>{{cite book|author=Рафиев, Б.Дж.|title=Если снять гриф секретности очерки новейшей истории Азербайджана|year=2008|location=Qlazov|publisher=Глазовская типография|url=|page=16-17}}</ref> Talan həftəsində bir çox ziyalılar, milyonçular, siyasətçi və hərbiçilər də güllələnirlər. Murtuza Muxtarov Vrangel (indiki Əhməd Cavad) və Persidski (indiki Murtuza Muxtarov) küçələrinin tinindəki mənzilinə basqın etmiş iki bolşevikə atəş açmış. Anosov soyadlı əsgəri vurduqdan sonra ikinci güllə ilə də özünü vurur.<ref name=":0" /> 30 dekabr 1920-ci ildə Fəhlələrin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması üzrə fövqəladə komissiyanın verdiyi hesabata əsasən rəsmi şəkildə şəhər əhalisindən 10 pudu qızıl digər qismi isə gümüş olmaqla ümumilikdə 225 pud qiymətli əşya müsadirə olunub. Bundan başqa əhalidən çoxlu sayda brilyant və qiymətli daşlar eləcə də 4 min xalça da müsadirə edilib.<ref>{{cite book|author=Vasili Yemelyanov|title=На заре новой жизни|year=1979|location=[[Bakı]]|publisher=[[Azərnəşr]]|url=|page=224}}</ref> Hətta [[Anastas Mikoyan]] öz xatirələrində Bakıdan gedərkən ona Azərbaycanda partiya Mərkəzi Komitəsi tərəfindən adyal, balışlar və müsadirə olunmuş, qızıldan düzəldilmiş qadın saatının da verildiyini qeyd edib.<ref>{{cite book|author=[[Anastas Mikoyan]]|title=В начале двадцатых|year=1975|location=[[Moskva]]|publisher=Издательство политической литературы|url=|page=98}}</ref> 1921-ci ilin may ayında baş tutmuş [[Birinci Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayı|Birinci Ümumazərbaycan fəhlə, kəndli, qızıl əsgər və matros deputatların Qurultayında]] [[Nəriman Nərimanov]] bir çox nümayəndələrin suallarını cavablandırıb. O suallardan birinə belə cavab verib: {{sitat|Burjuyların əmlakının müsadirəsi barədə suallar verirlər. Bunu əlbəttə ki həyata keçirmək lazımdır. Ancaq bu nizamlı şəkildə olmalıdır. Əgər siz hardasa bur burjuyun olduğunu bilirsizsə onun nəyi varsa almaq lazımdır. Ona ancaq qaşıq və boşqab saxlamaq gərəkdir. Ancaq danışırdılar ki bəzi şəhərlərdə bu lap pis olub. Bizdə heç olmasa bu proses təcrübəli yoldaşların nəzarəti altında keçirilirdi. Məsələn qulaqlardan sırğaları dartıb çıxarırdılar. Və biz təəccüblənirdik ki, xalq özünə qarşı olan bu davranışa necə səbrlə yanaşır. Müsəlman kütlənin məlum psixologiyasını rəhbər tutaraq əmr verildi ki, müsəlman qadınlardan onların bəzək əşyaları alınmasın. Ancaq bizim bəzi ağılsız yoldaşlar zinət əşyalarını müsadirə etməkləri bir yana qulaqlardan sırğaları birbaşa dartıb çıxarırdılar.<ref>{{cite book|author=Нариманов Н.Н|title=Избранные произведения: в трёх томах|year=1989|location=[[Bakı]]|publisher=[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]|url= |volume=II,1918-1921|page=500-501}}</ref>}} == Mədəniyyətdə == * [[Taxt oyunları (teleserial, 2011)|Taxt oyunları]] serialının [[Taxtların oyunu (7 sezon)|yeddinci mövsüm]]ün epizodlarından biri 1920-ci ildə Aprel işğalından sonra Azərbaycanda baş vermiş hadisələrdən təsirlənərək təsvir edilib. Bunu "[[The Independent]]" qəzetinə verdiyi müsahibədə səhnələr üçün kostyumları yaradan britaniyalı dizayner Mişel Klepton qeyd edib. O öz müsahibəsində bunları deyib: {{sitat|Bu, döyüş meydanında dotrakilərin Lannisterləri məğlub etdiyi vaxt baş verir. Onlar ilk dəfə məğlub olan düşmənlərin paltarlarını çıxardırlar. Azərbaycanda yaşanan sovet işğalı zamanı döyüş iştirakçılarının düşmən üzərindən yaxşı paltoları götürməsi ideyası mənim çox xoşuma gəldi. Müharibənin sonlarında bolşevikləri demokratlardan ayırmaq olduqca çətin idi<ref>{{cite web|url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/tv/game-thrones-season-7-costume-designer-michele-clapton-talks-female-power-dressing-war-and-crown-a7912736.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201111193047/https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/tv/game-thrones-season-7-costume-designer-michele-clapton-talks-female-power-dressing-war-and-crown-a7912736.html|archivedate=11 noyabr 2020|title=Game of Thrones season 7: Costume designer Michele Clapton talks female power dressing, war and 'The Crown' |author=Megan Townsend|date=29 avqust 2017|publisher=[[The Independent]]|accessdate=5 mart 2021|language=en}}</ref>.}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |author=Əzizə Nəzərli |title=XI Красная армия в Северном Азербайджане: оккупация, расправы, бесчинства / XI Qırmızı Ordu Şimali Azərbaycanda: işğal, zorakılıq, özbaşınalıq |year=2014 |location=[[Bakı]] |publisher=[[Elm və təhsil (nəşriyyat)|Elm və təhsil nəşriyyatı]] |url=https://ebooks.az/view/7InE1gH6.pdf |pages=392 |ref=Nəzərli |access-date=2021-11-18 |archive-date=2021-04-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210426031739/https://ebooks.az/view/7InE1gH6.pdf |url-status=unfit }} * {{cite book|author=Rəhman Mustafazadə|title=Две Республики: азербайджано-российские отношения в 1918-1922 гг.|year=2006|location=[[Moskva]]|publisher=МИК|url=https://www.ebooks.az/view/NeUrHayh.pdf|isbn=5-87902-097-5|ref=Mustafazadə|access-date=2022-05-13|archive-date=2022-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220513082029/https://www.ebooks.az/view/NeUrHayh.pdf|url-status=unfit}} * {{cite book |author=[[Yorq Baberovski]] |title=Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе / Düşmən hər yerdədir. Qafqazda stalinizm |year=2010 |location=[[Moskva]] |publisher=Российская политическая энциклопедия |url=http://test8.dlibrary.org/ru/nodes/1045-vrag-est-vezde-stalinizm-na-kavkaze |pages=855 |ref=Baberovski |access-date=2022-05-13 |archive-date=2020-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201030015316/http://test8.dlibrary.org/ru/nodes/1045-vrag-est-vezde-stalinizm-na-kavkaze |url-status=unfit }} [[Kateqoriya:Bakı tarixi]] cb9mmpjdp71qv7wvlakarnw34mikwxv 0 630677 6600606 6402416 2022-08-29T07:05:53Z Drabdullayev17 128995 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycan]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Aşurbəyovun evi |orijinal adı = |şəkil = [[Fayl:House of Ashurbekovs 2019.jpg|300px]] |şəkil_izah = |ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}} |şəhər = {{gerbifikasiya|Bakı}} |yerləşir = <small>[[Vidadi küçəsi]]</small> |aidiyyatı = |memar = [[İosif Qoslavski]] |sifarişçi = [[Teymur bəy Aşurbəyov]] |tikilmə_tarixi = [[1904]] |sahəsi = |üslubu = |vəziyyəti = |nişanlama2 = ATAMQ |nişanlama2_vaxtı = |nişanlama2_rəsmiadı = |nişanlama2_tipi = |nişanlama2_kriteriya = |nişanlama2_nömrəsi = |nişanlama2_hissəsi = |nişanlama2_sərbəst1ad = Kateqoriya |nişanlama2_sərbəst1dəyər = Bina |nişanlama2_sərbəst2ad = Əhəmiyyəti |nişanlama2_sərbəst2dəyər = Ölkə əhəmiyyətli |nişanlama2_sərbəst3ad = |nişanlama2_sərbəst3dəyər = |Xəritəsi = {{Yer xəritəsi |Azərbaycan Bakı |label=Aşurbəyovun evi |label_size=100 |lat= 40.375065|long=49.839538 |mark=Locator Dot2.gif|marksize=7 |position=top|width=300 |float=center |caption=}} |Commons kateqoriyası = House of Ashurbekovs }} '''Aşurbəyovun evi''' — [[Teymur bəy Aşurbəyov]]<nowiki/>un sifarişi ilə oğlu [[Bala bəy Aşurbəyov]]<nowiki/>a toy hədiyyəsi olaraq tikilmiş ev. Bina [[1904]]-cü ildə tikilib və memarı [[İosif Qoslavski]]dir.<ref name=":1">{{kitab3|müəllif=[[Şamil Fətullayev]]|başlıq=Bakının memarlıq ensiklopediyası|link=http://www.ebooks.az/view/Nwk2rER9.pdf|yer=[[Bakı]]|nəşriyyat=[[Şərq-Qərb nəşriyyatı]]|il=2013|səhifə=247|səhifələr=528|isbn=978-9952-32-020-6}}</ref><ref>{{kitab3|müəllif=[[Şamil Fətullayev]]|başlıq=Bakı memarları XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəlində|link=http://www.ebooks.az/view/b5j2Ycvx.pdf|yer=[[Bakı]]|nəşriyyat=[[Şərq-Qərb nəşriyyatı]]|il=2013|səhifə=204|səhifələr=296|isbn=975 9952-32-046-6}}</ref> Bu bina Bakı şəhərinin baş memarı olmuş [[İosif Qoslavski|Qoslavski]]nin son işidir.<ref name=":0" />Bina [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]<nowiki/>nin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.<ref>{{cite web|url=http://www.mct.gov.az/medias/media/other/13/tma.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707234315/http://www.mct.gov.az/medias/media/other/13/tma.pdf|archivedate=7 iyul 2021|title=Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir|date=2 avqust 2001|publisher=mct.gov.az|accessdate=14 aprel 2022|language=az}}</ref> == Haqqında == Aşurbəyovun evi Qoqol, 28, Tserkovnıy küçəsinin tini, 148 və Kamenistaya, 189 küçələrində yerləşir. Bina [[1904]]-cü ildə [[Teymur bəy Aşurbəyov]]un sifarişi ilə İ.Qoslavski tərəfindən tikilib. Şəhərin mərkəzi məhəllələrinin birində yerləşən bina üç mərtəbəlidir və kvadrat sahəyə malikdir. Qoqol və Kamenistaya küçələri tərəfə olan otaqlar ikisıralıdır. Tserkovnaya küçəsinə baxan kürsü və düzbucaq həyət sahəsində olan bütün tikili birsıralı və yığcamdır. Pilləkənlər qarşılıqlı perpendikulyar oxla yerləşiblər, giriş və arxa pilləkənlər əsas divarların strukturunda məsul pozisiya tuturlar. Qismən təcrid olunmuş dolayı qalereya mövcuddur. Binanın küncləri 45° kəsilib, otaqlar genişdir. Mərtəbələrdə balkon var, künclər isə açıq erker üslubludurlar.<ref name=":1" /> Binanın fasadında isə “T. A. A. “- Teymur bəy və Aslan bəy Aşurbəyovlar- adlı tuğra var idi. Bala bəy binanın o vaxtkı Tserkovnıy və Kamenistaya küçələri tərəfə açılan ön qapıların üzərində naxışlar etmək üçün Bakının məşhur nəqqaşını dəvət edir. Təəssüf ki, bu işləmələrin yalnız bir hissəsi – “Oazis” rəsmi – bugünkü günə gəlib çıxa bilib. == Tarixi == Binanı Teymur bəy Aşurbəyov öz oğlu Bala bəy Aşurbəyov üçün toy hədiyyəsi kimi tikdirib. Binanın birinci mərtəbəsində onların öz şirkətlərinin ofisi və gürcü şahzadəsi Dadianinin mənzili yerləşirdi. İkinci mərtəbədə isə Bala bəy öz ailəsi ilə birlikdə, üçüncü mərtəbədə isə Bala bəyin valideynləri qardaşı Əli bəy ilə birlikdə yaşayırdılar. <ref name=":0">{{cite web|url=https://azerhistory.com/?p=5180|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200514074234/https://azerhistory.com/?p=5180|archivedate=14 may 2020|title=Тайны Баку: Дом Ашурбековых / Bakının sirrləri: Aşurbəyovların evi|author=Olqa Bulanova|publisher=azerhistory.com|accessdate=14 may 2020|language={{dil-ru|}}}}</ref> [[1918]]-ci ildə baş vermiş [[Mart soyqırımı|Mart qırğınları]] zamanı ailə [[Sabunçu]]<nowiki/>da gizlənməyə məcbur olur. Evi [[Daşnaksütun|daşnaklar]]<nowiki/>dan qoruyan isə Aşurbəyovların qızlarının fransız baxıcısı madmazel Qreylo olur. Bu evdə doğulmuş tarixçi alim [[Sara Aşurbəyli]]nin xatirələrinə görə fransız baxıcı evin qapısına [[Fransa bayrağı]] asıb və özünü də Fransa təbəəsi kimi göstərərk evin böyük bir qisminin dağıdılmasının qarşısını alıb. Lakin evin digər hissəsində basqın edən daşnaklar Əli bəyin mənzilini tamamilə talayıb apara bilmədiklərini isə qırıblar. Bu qırğınlar zamanı evin dəbdəbəli 4 metrlik güzgüləri, gözəl fiqurlu oboyları və əsas qapının divar rəsmləri məhv olur. Aşurbəyovlar evə ancaq [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] qurulduqdan sonra qayıda bilirlər.<ref>{{cite web|url =https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%94%D0%BE%D0%BC_%D0%90%D1%88%D1%83%D1%80%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0_(%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83,_%D1%83%D0%BB._%D0%93%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8F_28)|archiveurl =https://web.archive.org/web/20200513160036/https://www.ourbaku.com/index.php/%D0%94%D0%BE%D0%BC_%D0%90%D1%88%D1%83%D1%80%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0_(%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83,_%D1%83%D0%BB._%D0%93%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8F_28)|archivedate =13 may 2020|title=Дом Ашурбекова (Баку, ул. Гоголя 28)|author=[[Fuad Axundov]]|publisher=ourbaku.com|accessdate=13 may 2020|language={{dil-ru|}}}}</ref> [[1920]]-ci ildə aprel işğalından sonra Aşurbəyovların da evi müsadirə olunur. Bala bəy Aşurbəyov öz ailəsi ilə birlikdə İstanbula köçür və [[1925]]-ci ilə qədər orda yaşayır. [[1925]]-ci ildə təqiblərin bitdiyinə inanan o ailəsi ilə birlikdə geri Bakıya dönür. [[1937]]-ci ildə isə [[Azərbaycanda Stalin repressiyaları|Stalin repressiyası]]<nowiki/>nın qurbanı olaraq güllələnir.<ref name=":0" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="130"> <gallery> Ashurbeyli family house, Baku, 2010.jpg| Aşurbəyobların evinin dəhlizi.jpg| Aşurbəyovların evinin venzeli.jpg| House of Ashurbekovs 4.jpg| House of Ashurbekovs monogram.jpg| Особняк 28 1904.jpg| Aşurbəyovun evi (2).jpg </gallery> == Həmçinin bax == * [[Ağabala Quliyevin evi]] * [[Əlibəyovların evi]] * [[Kərbəlayi İsrafil Hacıyevin evi]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikilər | commons = Category:House of Ashurbekovs }} *[https://www.youtube.com/watch?v=wLGQS91jvzM Aşurbəyov qardaşlarının evi / Lider Tv] {{İosif Qoslavski}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın tarixi evləri]] [[Kateqoriya:Bakının tarixi evləri]] [[Kateqoriya:Bakının tarixi binaları]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycan]] ceviq0e89cfyz30s49qz5ejwkx5k9wo 14 631009 6599590 6129836 2022-08-28T16:19:30Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Üzgüçülər]] [[Kateqoriya:Olimpiya idmançıları|Üzgüçülər]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] al3mne67x1spthun5dvsf5xtovfe0za 14 631010 6599553 6588650 2022-08-28T16:11:57Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the Olympics}} [[Kateqoriya:Üzgüçülük üzrə yarışlar]] [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük çoxnövlü idman yarışlarında]] rqd1acusxrfyrjqjy4yem9k3sxcidl7 6599579 6599553 2022-08-28T16:19:02Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the Olympics}} [[Kateqoriya:Üzgüçülük üzrə yarışlar]] [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük çoxnövlü idman yarışlarında]] rqd1acusxrfyrjqjy4yem9k3sxcidl7 4 631548 6599309 6588765 2022-08-28T14:30:36Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Məqalə qiymətləndirməsi|ym}} {{Başlıq-h2|Statusun verilməsi}} {{/Şotlandiya Leyboristlər Partiyası}} {{/Böyük Zab}} {{/Məşəl savaşı}} {{/Anadolu bəylikləri}} {{/Vostok-1}} {{/Vistlerin anası}} {{/Gennadi Yanayev}} {{/Sabah Şəriəti}} {{/Qladiator}} {{Başlıq-h2|Statusun geri alınması}} {{/Əli Kərimli}} {{/İsa Qəmbər}} {{/Rəşad Sadıqov}} {{/Berti Foqts}} n05m00y1p4j6emhdyc4sciify58o0v0 6599352 6599309 2022-08-28T14:34:03Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Məqalə qiymətləndirməsi|ym}} {{Başlıq-h2|Statusun verilməsi}} {{/Şotlandiya Leyboristlər Partiyası}} {{/Böyük Zab}} {{/Məşəl savaşı}} {{/Anadolu bəylikləri}} {{/Vostok-1}} {{/Vistlerin anası}} {{/Gennadi Yanayev}} {{/Sabah Şəriəti}} {{/Qladiator}} {{/Səfəvi Gürcüstanı}} {{Başlıq-h2|Statusun geri alınması}} {{/Əli Kərimli}} {{/İsa Qəmbər}} {{/Rəşad Sadıqov}} {{/Berti Foqts}} a9lwk3fyho8d7bu4jngfdvumo6t54n7 4 631550 6599400 6596614 2022-08-28T14:44:13Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Məqalə qiymətləndirməsi|sm}} {{Başlıq-h2|Statusun verilməsi}} {{/I Təhmasib}} {{/Rövşən Bayramov}} {{/Nyu-York}} {{/Rəsul Çunayev}} {{/Xetaq Qazyumov}} {{/Məhəmmədrəsul Məcidov}} {{/Qafqaz Albaniyasının memarlığı}} {{Başlıq-h2|Statusun geri alınması}} {{/Azıx mağarası}} {{/Qarabağ atı}} {{/Dolmabağça sarayı}} {{/Möminə Xatun türbəsi}} {{/Xalça}} ovs1azhxhr31dn29gvi72k3ut0qld7l 0 631937 6599999 6577427 2022-08-28T20:51:47Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul = [[Ağstafa|Ağstafa Rayon]] İcra Hakimiyyətinin başçısı |bayraq = Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg |bayraq2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl = 21 may 2020 |sələfi = [[Nizaməddin Quliyev]] |titul_3 = [[Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Birliyi]]nin sədri |bayraq_3 = YAP GB logo.png |bayraq2_3 = YAP GB logo.png |dövr əvvəl_3 = 29 yanvar 2011 |dövr son_3 = 11 mart 2021 |xələfi_3 = [[Bəxtiyar İslamov (siyasətçi, 1995)|Bəxtiyar İslamov]] |sələfi_3 = [[Ramil Həsən]] |mükafatları = {{"Tərəqqi" medalı|2010}} |vikianbar = }} '''Seymur Vaqif oğlu Orucov''' ({{DVTY}}) — Ağstafa Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı, [[Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Birliyi]]nin sabiq sədri. == Həyatı == Seymur Orucov 1984-cü il oktyabrın 27-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Naxçıvan şəhərində anadan olub. 2001-ci ildə Əli Bayramlı şəhərində orta təhsilini bitirərək Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin Maliyyə-kredit fakültəsinə daxil olub. 2005-ci ildə İqtisad Universitetinin bakalavr pilləsini bitirərək, Maliyyə-kredit ixtisası üzrə magistratura pilləsinə qəbul olub. 2007-ci ildə magistraturanı bitirib. Elə həmin ildən kafedranın aspirantı və müəllimi olmuşdur. 2006–2009-cu illərdə İqtisad Universitetinin Tələbə Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin sədri vəzifəsində çalışıb. 2010-cu ildə "Dövlət büdcəsinin gəlir və xərclərinin tənzimlənməsi istiqamətləri" mövzusunda dissertasiya işini müdafiə edərək iqtisad elmləri üzrə fəlsəfə doktoru adı alıb. 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə "Tərəqqi" medalı ilə təltif edilib. === Ailəsi === Ailəlidir. Həyat yoldaşı [[Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti]]nin sabiq rektoru, sabiq deputat [[Şəmsəddin Hacıyev]]in qızıdır. == İctimai-siyasi fəaliyyəti == 2009–2011-ci illərdə İqtisad Universitetinin Tərbiyə işləri üzrə prorektoru vəzifəsində çalışıb. 4 aprel 2011-ci ildə Rabitə İşçiləri Müstəqil Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin sədri vəzifəsinə seçilib. 29 yanvar 2011-ci ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının Gənclər Birliyinin sədri seçilib. 11 mart 2021 tarixinədək bu vəzifəni icra etmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 21 may 2020-ci il tarixli sərəncamı ilə Ağstafa rayon icra hakimiyyətinin başçısı təyin edilib.<ref>[https://president.az/articles/38638 S. V. Orucovun Ağstafa Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı 21.05.2020]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Ağstafa rayonunun rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Ağstafa Rayon İcra Hakimiyyətinin başçıları]] [[Kateqoriya:Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Birliyinin sədrləri]] of10nxc6kmfblxszbmvrc1wcqf4us2g 0 632795 6600452 5534934 2022-08-29T05:46:29Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qədim yaşayış məntəqəsi|adı=Kirena|nişanlama1=Üİ|nişanlama1_sərbəst1ad=Region|nişanlama1_nömrə=[https://whc.unesco.org/en/list/190 190]|nişanlama1_kriteriya=ii, iii, vi|nişanlama1_tipi=Mədəni|nişanlama1_tarixi=1982 (6-cı sessiya)|nişanlama1_rəsmiadı=Archaeological Site of Cyrene|mədəniyyətlər=[[Arxaika]] və [[Roma İmperiyası]]|milli_adı=Κυρήνη|tərk_edilməsi=Eramızın IV əsri|tikilməsi=E.ə 631|inşaatçı=I Battusun başçılığı altındakı [[Santorini]] kolonistləri|tip=Yaşayış məntəqəsi|milli_adı_dil=qədim yunan dili|yer=[[Şaxxat]], [[Əl-Cəbəl əl-Əxdar]], [[Kirenaika]], {{Flaqifikasiya|Liviya}}|şəkil=Cyrene8.jpg|nişanlama1_sərbəst1dəyər=Ərəb dövlətləri|latNS=N|longEW=E|latd=32|latm=49|lats=30|longd=21|longm=51|longs=29|xəritə_tipi=Liviya}}'''Kirena''' ({{Dil-grc|Κυρήνη}}) — [[Liviya]]nın bugünkü [[Şaxxat]] qəsəbəsi yaxınlığında [[Qədim Yunanıstan|qədim Yunan]] və daha sonra [[Qədim Roma|Roma]] şəhəri. Bölgədəki beş Yunan şəhərinin ən qədimi və ən əhəmiyyətlisi idi. Bura Liviyanın şərqindəki [[Kirenaika]]ya müasir dövrlərə qədər saxladığı klassik adını vermişdir. Yaxınlığında Kirenanın qədim nekropolu yerləşir. Kirene Cəbəl-Axdar dağlarındakı rütubətli bir [[dərə]]yə qədər uzanır. Şəhər adını yunanlarım [[Apollon (mifologiya)|Apollon]] üçün təqdis etdiyi Kire [[Bulaq|bulağından]] almışdır. Şəhərdə [[Sokrat]]ın şagirdi [[Aristipp]] tərəfindən qurulan və eramızdan əvvəl IV əsrdə məşhur bir fəlsəfə məktəbi olan [[Kirena məktəbi]] yerləşirdi. == Tarix == === Heredota əsasən şəhərin salınması === Aesaniusun oğlu və Tira ([[Santorini]]) adasında padşah olan Qrinus [[Delfi]] oraklı Pifiyanı ziyarət edir. Pifiya ona Liviyada yeni şəhər tapmağı məsləhət görür. Uzun illər keçdi, lakin məsləhət yerinə yetirilmədi. Tira dəhşətli bir [[quraqlıq]] keçirdi və bütün məhsullar və ağaclar tələf oldu. Yenidən Delfiyə qayıtdılar və Pifiyanın bir neçə il əvvəl söylədiklərini xatırlatdılar. Lakin bu dəfə o xüsusi olaraq [[Kirenaika]] torpağında bir qəsəbə tapdığını söylədi. Liviyaya necə getməyi bilmədiklərindən, [[Krit]]ə elçi göndərdilər ki, onları Liviyaya aparacaq birini tapsınlar. Elçilər Korobius adlı bir bənövşəyi boya taciri tapdılar. O, bir dəfə Liviya ərazisindən Plateya adasına səyahət etmişdi.<ref>{{cite web|url=http://www.getamap.net/maps/libya/darnah/_plataea/|title=Platæa|author=<!--Not stated-->|website=Get A Map|access-date=23 Nov 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201031714/http://www.getamap.net/maps/libya/darnah/_plataea/|archive-date=1 December 2017|url-status=live}}</ref> Qrinus və Korobius Plateaya üz tutdular. Təyin etdikləri yerə çatdıqda aylıq təchizat qoyaraq Korobiusdan ayrıldılar və Qrinus yeni qurulan koloniyanın yerləşməsi üçün adam toplamağa görə Tiraya qayıtdı. Koloniyada iki il məskunlaşdıqdan sonra az uğur qazandılar və məsləhət almaq üçün Pifiyanın yanına qayıtdılar. Pifiya Liviya ərazisindən keçmək əvəzinə birbaşa Liviya ölkəsinə köçmək tövsiyəsini təkrarladı. Beləliklə onlar Aziris adlı bir yerə köçdülər. Altı il orada məskunlaşdılar və liviyalılar Aziris qəsəbəsini ziyarət edərək xalqı daha daxili ərazilərə getməyə inandırmağa müvəffəq oldular. Onlar liviyalıların tşviqi ilə köçərək indiki Kirenə yerləşdilər. [[Yunanlar]]ım qəsəbəyə gəlməsi və genişlənməsi ilə Liviyalılar Kiren ətrafındakı bir çox torpaqlarını itirdilər.<ref>{{Cite web|url=http://sourcebooks.fordham.edu/halsall/ancient/630cyrene.asp|title=Internet History Sourcebooks|website=sourcebooks.fordham.edu|access-date=2016-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20161203130152/http://sourcebooks.fordham.edu/halsall/ancient/630cyrene.asp|archive-date=2016-12-03|url-status=live}}</ref> === Yunan dövrü === Yunan ənənəsinə görə Kirena e.ə. 631-ci ildə I Battus tərəfindən idarə olunan<ref>{{cite book|last=Osborne|first=Robin|year=2009|title=Greece in the Making: 1200–479 BC|url=https://archive.org/details/greecemakingbc00osbo_031|publisher=Routledge|location=London|page=[https://archive.org/details/greecemakingbc00osbo_031/page/n28 8]}}</ref> [[Santorini|Tira]] adasından köçən yunanların məskunlaşması ilə qurulmuşdur. Şəhərin qurulmasına dair ənənəvi təfərrüatlar [[Herodot]]un ''Tarixlər'' əsərində yer alır. Kirena dərhal Liviyanın baş şəhərinə çevrilmiş və eramızdan əvvəl V əsrdə öz padşahlıqları altında çiçəklənmə zirvəsinə çatmışdır. Şəhər bütün Yunan şəhərləri ilə ticarət əlaqələri qurmuşdu. Bura eramızdan əvvəl 460-cı ildən bir müddət sonra bir [[respublika]] oldu. Eramızdan əvvəl 413-cü ildə [[Peloponnes müharibəsi]] zamanı Kirena Sparta qüvvələrini iki [[triyera]] və pilotla təmin etmişdi. [[Makedoniyalı İsgəndər]]in vəfatından sonra (e.ə. 323), Kirena respublikası [[Ptolemeylər sülaləsi|Ptolemey sülaləsinə]] tabe oldu. Şəhəri [[I Ptolemey]]in adı ilə şəhəri işğal edən general Ofellas, Ptolemeyin kürəkəni Kirenalı Maqas ərazinin qubernatorluğunu aldığı zaman, ölümünə qədər şəhəri demək olar ki, müstəqil şəkildə idarə etdi. Eramızdan əvvəl 276-cı ildə Maqas özünü padşah elan etdi və ''de-fakto'' müstəqillik elan etdi. O [[Selevkilər imperiyası|Selevkilər]] imperatorunun qızı ilə evləndi və Ptolomeylər Krallığını işğal etmək üçün onunla ittifaq qurdu. İşğal uğursuz oldu və e.ə. 250-ci ildə Maqasın ölümündən sonra şəhər Ptolemey Misirində yenidən quruldu. [[Kirenaika]] [[İsgəndəriyyə]]dən idarə olunan Ptolemeylər imperiyasının bir hissəsi oldu və Ptolemey Apion Kirenaikanı [[Roma]]ya vəsiyyət etdikdən sonra, e.ə. 96-da Roma ərazisinə çevrildi. Eramızdan əvvəl 74-cü ildə ərazi rəsmi olaraq Roma əyalətinə çevrildi. === Roma dövrü === Eramızdan əvvəl 74-cü ildə Kirena bir Roma əyalətinə çevrildi. Ptolemeylərin hakimiyyəti altında yəhudi sakinləri bərabər hüquqlara sahib olduqları halda, indiki muxtar və daha çox yunan əhalisi tərəfindən getdikcə daha çox təzyiqə məruz qaldıqlarını iddia etdilər. [[Vespasian]]ın (73-cü il, [[Yəhudi müharibəsi|Birinci Yəhudi-Roma Döyüşü]]) və xüsusilə [[Trayan]]ın (e.ə. 117, Kitos müharibəsi) dövründə Kirena yəhudilərinin üsyanında gərginlik baş qaldırdı. Üsyanlar çox sayda mülki şəxs yəhudi üsyançıları tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirildikdən sonra Markis Turbo tərəfindən yatırıldı.<ref>[[Cassius Dio]], lxviii. 32</ref> Qeysəriyyəli [[Yevsevi]]yə görə, yəhudi üsyanı Liviyanı o qədər boşaltmışdı ki, bir neçə il sonra imperator [[Adrian]] tərəfindən məskunlaşmanın davamlılığını təmin etmək üçün orada yeni koloniyalar qurulmalı idi. [[Plutarx]] "''De mulierum virtutibus''" ("Qadınların ''Fəzilətləri'' haqqında") adlı əsərində Kirenanın zülmkarı Nikokratların e.ə. 50-ci ildə Kirenalı həyat yoldaşı Aretafila tərəfindən necə qovulduğunu təsvir edir.<ref>[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Bravery_of_Women*/B.html Plutarch. ''De Mulierum Virtutibus'' (Loeb Classical Library, Plutarch III) 1931. Retrieved February 2008.]</ref> Məşhur "Kirena Venerası", orjinal yunan versiyasının Yunanbir Roma nüsxəsi olan tanrıça Veneranın başsız mərmər heykəli,1913-cü ildə İtalyan əsgərləri tərəfindən tapıldı. Onlar heykəli 2008-ci ildə Liviyaya qaytarılana qədər qaldığı Romaya nəql etdilər.<ref>{{cite web|url=https://plone.unige.ch/art-adr/cases-affaires/venus-of-cyrene-2013-italy-and-libya|title=Venus of Cyrene – Italy and Libya — Centre du droit de l'art|website=plone.unige.ch|access-date=2013-12-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213075441/https://plone.unige.ch/art-adr/cases-affaires/venus-of-cyrene-2013-italy-and-libya|archive-date=2013-12-13|url-status=live}}</ref> Kirenada kapitan Robert Murdoç Smit və komandiri Edvin A. Porçer tərəfindən XIX əsrin ortalarında çox sayda Roma heykəlləri və kitabələri aşakr edilmişdir və onları indi [[Britaniya muzeyi|Britaniya Muzeyində]] görmək mümkündür.<ref>[https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/search.aspx?people=95111&peoA=95111-3-12&page=1 British Museum Collection]</ref> Bunlara Kirenanın Apollonu və bir Afrika kişisinin bənzərsiz bir tunc başlığı daxildir.<ref>{{cite web|url=https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/gr/c/marble_statue_of_apollo.aspx|title=British Museum Highlights|access-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20151018131014/http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/gr/c/marble_statue_of_apollo.aspx|archive-date=2015-10-18|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/gr/b/bronze_portrait_of_a_man.aspx|title=British Museum Highlights|access-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20151018124421/http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/gr/b/bronze_portrait_of_a_man.aspx|archive-date=2015-10-18|url-status=live}}</ref> === Xristianlıq === Xristianlıq əvvəldən Kirena ilə əlaqələri olmuşdur. Hər üç sinoptik İncildə Kirenalı Simonun İsanın çarmıxını daşımağa kömək etmək məcburiyyətində qaldığı bildirilir. Həvarilərin İşləri kitabında Kirenalıların Müqəddəs Üçlük günün Yerusəlimdə olması haqqında məlumatlar var.<ref>{{Bibleverse||Acts|2:10|ESV}}</ref> [[Kopt Pravoslav Kilsəsi]]nin ənənəsinə görə, kilsənin qurucusu olan Müqəddəs Mark Kirena şəhərindən idi və Kirenanın ilk yepiskopunu təyin etmişdi. Roma Martirologiyası<ref>''Martyrologium Romanum (Typographia Vaticana 2001 {{ISBN|978-88-209-7210-3}})''</ref> iyulun 4-də [[Diokletian]]ın təqibi zamanı Kirena yepiskopu Teodorun döyüldüyünü və dilinin kəsildiyini söylədi. Kirenalı yepiskop Sinezinin 67-ci məktubunda [[İskəndəriyyəli Afanasi|Afanasi]] tərəfindən qınanılan Kirenalı yepiskop Filo tərəfindən həyata keçirilən nizamsız bir yepiskopal təyinatdan bəhs olunur. Kirenanın o vaxt artıq dağılmasına baxmayaraq 449-cu ildə keçirilən [[İkinci Efes Məclisi]]ndə Kirena yepiskopunun adı Rufus idi. İsgəndəriyyəli Yunan Patriarxı Evloqiyin dövründə (580–607) Kirenanın yepiskopu Leonti idi.<ref>Michel Le Quien, ''[[iarchive:bub gb 86weAemI-e4C|Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus]]'' {{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://books.google.com/books?id=86weAemI-e4C |access-date=2020-06-14 |archive-date=2017-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010052512/https://books.google.com/books?id=86weAemI-e4C |url-status=unfit }}, (Paris 1740), Vol. II, coll. 621–624</ref><ref name="Janin">Raymond Janin, v. ''Cyrène'' in [http://booksnow.scholarsportal.info/ebooks/oca2/4/dictionnairedhis13bauduoft/dictionnairedhis13bauduoft.pdf ''Dictionnaire d'Histoire et de Géographie ecclésiastiques''], vol. XIII, Paris 1956, coll. 1162–1164</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}}{{Liviyanın Ümumdünya irsi}} ohs6nvpj01bhcg2sbr7nbhp51tjzkf9 14 633300 6599121 5875307 2022-08-28T14:05:24Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:SSRİ-də İslam]] → [[Kateqoriya:SSRİ-də islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında İslam]] [[Kateqoriya:SSRİ-də islam]] [[Kateqoriya:İslam təriqətləri]] q1dlfrpomwrxh16zkvfwrbkn7rtuymy 6599168 6599121 2022-08-28T14:10:55Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında İslam]] → [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında islam]] [[Kateqoriya:SSRİ-də islam]] [[Kateqoriya:İslam təriqətləri]] g0o8m1nhc4z5uz19s3nxz1yemwt0u3h 0 634862 6599067 6526258 2022-08-28T13:58:18Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Çində İslam]] → [[Kateqoriya:Çində islam]] wikitext text/x-wiki {{Xalq |adı = Çin tatarları |şəkil = |şəklin izahı = |özünüadlandırma = |ümumi sayı = 4.895 |ərazi1 = Çin |sayı1 = |ref1 = |ərazi2 = |sayı2 = |ref2 = |ərazi3 = |sayı3 = |ref3 = |dili = [[Tatarca]], [[uyğurca]], [[çincə]] |dini = İslam |irqi = |daxildir = |əhatə edir = |mənşəyi = |qohum xalqlar = |qeyd = }} [[Fayl:塔塔尔族贴绣花叶纹坎肩荷叶边长裙女服.jpg|thumb|right|Pekindəki Mərkəzi Millətlər Universiteti tərəfindən Etnik Mədəniyyət muzeyinin etnoqrafik sərgisində iştirak edən Tatar qadın paltarı]] '''Çin tatarları''' — hal-hazırki [[Çin Xalq Respublikası]] torpaqlarında yaşayan tatarlardır. [[ÇXR]]-in rəsmi olaraq tanıdığı [[56]] etnik qrupdan biridir. Çin tatarlarının [[90]] faizdən çoxu Sintzsyan Uyğur Muxtar Bölgəsində yaşamaqdadır.<ref>{{cite web |url = https://islamansiklopedisi.org.tr/tatarlar |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200614222028/https://islamansiklopedisi.org.tr/tatarlar |archivedate = 14 iyun 2020 |title = Tatarlar |author = Faruk Sümer |date = |work = |publisher = islamansiklopedisi.org.tr |accessdate = |language = }}</ref> Çin tatarlarının ataları çoxluqla Volqa tatarlarındandır və XIX əsrdə Sintzsyana gəlib məskunlaşmış tacirlərdir, Bunlardan başqa, XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Volqa]] boyundan Sintzsyana gəlib məskunlaşmış müəllimlər və imamlar da olmuşdur. Çindəki tatarların çoxu Sünni müsəlmanlığın hənəfi məzhəbinə mənsubdur. [[Tatarca]]ya uyğunlaşdırılmış ərəb hərflərini istifadə edərək yazı yazırlar. Tatarlar bölgədə yaşayan [[qazaxlar]] və [[uyğurlar]]la yaxın təmasda olduqları üçün qazax və uyğur dillərinin Çin tatarlarının gündəlik həyatlarındakı təsiri get-gedə böyüməkdədir. Xüsusilə, XIX və XX əsrin əvvəllərində tatarların Sintzsyandakı müasir türk təhsilinə etdikləri qatqı xeyli mötəbər hesab edilir. XX əsrin əvvəlində Sintzsyanda Çin tatarları tərəfindən cədidçi mədrəsələr quruldu. Məşhur uyğur alim və linqivist İbrahim Mutii təhsilini cədidçi tatarların işlətdiyi məktubda almışdır.<ref>{{kitab3 | müəllif = Klimeš, Ondřej | başlıq = Struggle by the Pen: The Uyghur Discourse of Nation and National Interest, c.1900-1949 | link = https://books.google.co.uk/books?id=rdcuBgAAQBAJ&pg=PA80&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = | il = 2015 | cild = | səhifə = 80-81 | səhifələr = | isbn = 9004288090 | doi = | ref = }}</ref> Ramazan bayamı və Qurban bayramı kimi islami bayramları qeyd etməylə yanaşı, Çin tatarları hər il [[20]]-[[25]] [[iyun]] tarixləri arasında Sabantov bayramını da qeyd edirlər. == Terminologiya == "Tatar" adı tarix boyunca çincə qaynaqlara bir çox fərqli şəkildə uyğunlaşdırılmışdır. Tanq sülaləsi (VIII əsr) dövründə tatar mənasına gələn "dadan" termini istifadə edildi.<ref>{{cite web |url = http://www.chinaknowledge.de/History/Altera/tatars.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20200614221712/http://www.chinaknowledge.de/History/Altera/tatars.html |archivedate = 14 iyun 2020 |title = Dada, Tatars |author = Ulrich Theobald |date = |work = |publisher = chinaknowledge.de |accessdate = 17 avqust 2012 |language = }}</ref> Bu [[Çin]]in şimalındakı çöllərdə moğolca danışan xalqları ifadə etmək üçün istifadə edilirdi. Bunun sonrasında, hal-hazırki Pinyin qarşılığı "dada" olan bir çoxdigər yazılış şəkli də ortaya çıxdı. Xüsusilə, Yuan sülaləsindən sonra tatarlar üçün ifadə olunan "dada" termini sabitləşmiş oldu. [[Çin Xalq Respublikası]] dövlətinin qurulmasından sonra hökumət Çində yaşayan tatarları "tataerzu" adı ilə 56 etnik qrupun biri olaraq tanıdı və termin günümüzə qədər istifadə edilməkdədir. == Əhalinin məskunlaşması == Çindəki tatar əhalinin sayı [[2008]]-ci il etibariylə 5.000 nəfərdən azdır. Çin tatarları başda Sintzsyan Uyğur Muxtar Bölgəsi olmaqla, əsasən şimal-qərb Çində yaşayırlar. Sintzsyandakı Sançi Hui Muxtar Bölgəsindəki Quçunqa bağlı Daquan Tatar kəndi bütün Çin miqyasında tatar millətinə həsr edilmiş tək kənddir. [[2000]]-ci ildə edilmiş Çin Xalq Respublikasının V milli siyahəyaalınmasına görə əhali məskunlaşması belədir: {| class="wikitable sortable" font=90% |- valign=bottom |<font size="2">Sıra<br> |align="center"|<font size="2">Bölgə</font><br> |align="center"|<font size="2">Ümumi əhali</font><br> |align="center" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">tatarlar</font><br> |align="center"|<font size="2">Ümumi tatar əhalisi<br>Əhalinin payı（%）</font><br> |align="center"|<font size="2">Bölgədəki<br>Etnik azlıq<br>Əhalinin payı（%）</font><br> |align="center"|<font size="2">Bölgə əhalisinin<br>payı（%）</font><br> |- |align="right"| |align="right"|<font size="2">Ümumi</font> |align="right"|<font size="2">1.245.110.826</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">4.895</font> |align="right" align="center"|<font size="2">100</font> |align="right"|<font size="2">0,00465</font> |align="right"|<font size="2">0,000393</font> |- |align="right"|<font size="2">G1</font> |align="right"|<font size="2">Cəmi 31 ştatda</font> |align="right"|<font size="2">1.242.612.226</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">4.890</font> |align="right"|<font size="2">99,90</font> |align="right"|<font size="2">0,00465</font> |align="right"|<font size="2">0,000394</font> |- |align="right"|<font size="2">G2</font> |align="right"|<font size="2">Şimal-qərb Çin</font> |align="right"|<font size="2">89.258.221</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">4.702</font> |align="right"|<font size="2">96,06</font> |align="right"|<font size="2">0,02693</font> |align="right"|<font size="2">0,005268</font> |- |align="right"|<font size="2">G3</font> |align="right"|<font size="2">[[Şimali Çin]]</font> |align="right"|<font size="2">145.896.933</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">53</font> |align="right"|<font size="2">1,08</font> |align="right"|<font size="2">0,00061</font> |align="right"|<font size="2">0,000036</font> |- |align="right"|<font size="2">G4</font> |align="right"|<font size="2">Cənubi Mərkəzi Çin</font> |align="right"|<font size="2">350.658.477</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">49</font> |align="right"|<font size="2">1,00</font> |align="right"|<font size="2">0,00017</font> |align="right"|<font size="2">0,000014</font> |- |align="right"|<font size="2">G5</font> |align="right"|<font size="2">Şərqi Çin</font> |align="right"|<font size="2">358.849.244</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">37</font> |align="right"|<font size="2">0,76</font> |align="right"|<font size="2">0,00148</font> |align="right"|<font size="2">0,000010</font> |- |align="right"|<font size="2">G6</font> |align="right"|<font size="2">Cənub-qərbi Çin</font> |align="right"|<font size="2">193.085.172</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">27</font> |align="right"|<font size="2">0,55</font> |align="right"|<font size="2">0,00007</font> |align="right"|<font size="2">0,000014</font> |- |align="right"|<font size="2">G7</font> |align="right"|<font size="2">Şimal-şərqi Çin</font> |align="right"|<font size="2">104.864.179</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">22</font> |align="right"|<font size="2">0,45</font> |align="right"|<font size="2">0,00020</font> |align="right"|<font size="2">0,000021</font> |- |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">1</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu|Sintszyan]]</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">18.459.511</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">4.501</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">91,95</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">0,04103</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">0,024383</font> |- |align="right"|<font size="2">2</font> |align="right"|<font size="2">[[Qansu]]</font> |align="right"|<font size="2">25.124.282</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">186</font> |align="right"|<font size="2">3,80</font> |align="right"|<font size="2">0,00846</font> |align="right"|<font size="2">0,000740</font> |- |align="right"|<font size="2">3</font> |align="right"|<font size="2">[[Pekin]]</font> |align="right"|<font size="2">13.569.194</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">29</font> |align="right"|<font size="2">0,590</font> |align="right"|<font size="2">0,00495</font> |align="right"|<font size="2">0,000214</font> |- |align="right"|<font size="2">4</font> |align="right"|<font size="2">[[Xunan]]</font> |align="right"|<font size="2">63.274.173</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">16</font> |align="right"|<font size="2">0,33</font> |align="right"|<font size="2">0,00025</font> |align="right"|<font size="2">0,000025</font> |- |align="right"|<font size="2">5</font> |align="right"|<font size="2">[[Tyantszin]]</font> |align="right"|<font size="2">9.848.731</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">12</font> |align="right"|<font size="2">0,25</font> |align="right"|<font size="2">0,00450</font> |align="right"|<font size="2">0,000122</font> |- |align="right"|<font size="2">6</font> |align="right"|<font size="2">[[Yünnan]]</font> |align="right"|<font size="2">42.360.089</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">12</font> |align="right"|<font size="2">0,25</font> |align="right"|<font size="2">0,00008</font> |align="right"|<font size="2">0,000028</font> |- |align="right"|<font size="2">7</font> |align="right"|<font size="2">Çinghay</font> |align="right"|<font size="2">4.822.963</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">12</font> |align="right"|<font size="2">0,25</font> |align="right"|<font size="2">0,00054</font> |align="right"|<font size="2">0,000249</font> |- |align="right"|<font size="2">8</font> |align="right"|<font size="2">Heilonqiyanq</font> |align="right"|<font size="2">36.237.576</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">11</font> |align="right"|<font size="2">0,22</font> |align="right"|<font size="2">0,00062</font> |align="right"|<font size="2">0,000030</font> |- |align="right"|<font size="2">9</font> |align="right"|<font size="2">[[Szyansu]]</font> |align="right"|<font size="2">73.043.577</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">10</font> |align="right"|<font size="2">0,20</font> |align="right"|<font size="2">0,00385</font> |align="right"|<font size="2">0,000014</font> |- |align="right"|<font size="2">10</font> |align="right"|<font size="2">[[Anhoy]]</font> |align="right"|<font size="2">58.999.948</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">10</font> |align="right"|<font size="2">0,20</font> |align="right"|<font size="2">0,00251</font> |align="right"|<font size="2">0,000017</font> |- |align="right"|<font size="2">11</font> |align="right"|<font size="2">[[Quanqdonq]]</font> |align="right"|<font size="2">85.225.007</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">10</font> |align="right"|<font size="2">0,20</font> |align="right"|<font size="2">0,00079</font> |align="right"|<font size="2">0,000012</font> |- |align="right"|<font size="2">12</font> |align="right"|<font size="2">[[Liaoninq]]</font> |align="right"|<font size="2">41.824.412</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">9</font> |align="right"|<font size="2">0,180</font> |align="right"|<font size="2">0,00013</font> |align="right"|<font size="2">0,000022</font> |- |align="right"|<font size="2">13</font> |align="right"|<font size="2">[[Şantun]]</font> |align="right"|<font size="2">89.971.789</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">9</font> |align="right"|<font size="2">0,18</font> |align="right"|<font size="2">0,00142</font> |align="right"|<font size="2">0,000010</font> |- |align="right"|<font size="2">14</font> |align="right"|<font size="2">[[Haynan]]</font> |align="right"|<font size="2">7.559.035</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">9</font> |align="right"|<font size="2">0,18</font> |align="right"|<font size="2">0,00069</font> |align="right"|<font size="2">0,000119</font> |- |align="right"|<font size="2">15</font> |align="right"|<font size="2">[[Henan]]</font> |align="right"|<font size="2">91.236.854</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">8</font> |align="right"|<font size="2">0,16</font> |align="right"|<font size="2">0,00070</font> |align="right"|<font size="2">0,000009</font> |- |align="right"|<font size="2">16</font> |align="right"|<font size="2">[[Sıçuan]]</font> |align="right"|<font size="2">82.348.296</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">7</font> |align="right"|<font size="2">0,14</font> |align="right"|<font size="2">0,00017</font> |align="right"|<font size="2">0,000009</font> |- |align="right"|<font size="2">17</font> |align="right"|<font size="2">[[Hebei]]</font> |align="right"|<font size="2">66.684.419</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">6</font> |align="right"|<font size="2">0,12</font> |align="right"|<font size="2">0,00021</font> |align="right"|<font size="2">0,000009</font> |- |align="right"|<font size="2">18</font> |align="right"|<font size="2">[[Daxili Monqolustan Muxtar Rayonu|Daxili Monqolustan]]</font> |align="right"|<font size="2">23.323.347</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">6</font> |align="right"|<font size="2">0,12</font> |align="right"|<font size="2">0,00012</font> |align="right"|<font size="2">0,000026</font> |- |align="right"|<font size="2">19</font> |align="right"|<font size="2">[[Çuntsin]]</font> |align="right"|<font size="2">30.512.763</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">6</font> |align="right"|<font size="2">0,12</font> |align="right"|<font size="2">0,00030</font> |align="right"|<font size="2">0,000020</font> |- |align="right"|<font size="2">20</font> |align="right"|<font size="2">[[Şanxay]]</font> |align="right"|<font size="2">16.407.734</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">5</font> |align="right"|<font size="2">0,10</font> |align="right"|<font size="2">0,00481</font> |align="right"|<font size="2">0,000030</font> |- |align="right"|<font size="2">21</font> |align="right"|<font size="2">[[Quansi-Çjuan Muxtar Rayonu|Quansi-Çjuan]]</font> |align="right"|<font size="2">43.854.538</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">4</font> |align="right"|<font size="2">0,08</font> |align="right"|<font size="2">0,00002</font> |align="right"|<font size="2">0,000009</font> |- |align="right"|<font size="2">22</font> |align="right"|<font size="2">[[Çjetszyan]]</font> |align="right"|<font size="2">45.930.651</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">3</font> |align="right"|<font size="2">0,06</font> |align="right"|<font size="2">0,00076</font> |align="right"|<font size="2">0,000007</font> |- |align="right"|<font size="2">23</font> |align="right"|<font size="2">[[Jilin]]</font> |align="right"|<font size="2">26.802.191</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">2</font> |align="right"|<font size="2">0,04</font> |align="right"|<font size="2">0,00008</font> |align="right"|<font size="2">0,000007</font> |- |align="right"|<font size="2">24</font> |align="right"|<font size="2">[[Hubey]]</font> |align="right"|<font size="2">59.508.870</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">2</font> |align="right"|<font size="2">0,04</font> |align="right"|<font size="2">0,00008</font> |align="right"|<font size="2">0,000003</font> |- |align="right"|<font size="2">25</font> |align="right"|<font size="2">[[Guizhou]]</font> |align="right"|<font size="2">35.247.695</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">2</font> |align="right"|<font size="2">0,04</font> |align="right"|<font size="2">0,00001</font> |align="right"|<font size="2">0,000006</font> |- |align="right"|<font size="2">26</font> |align="right"|<font size="2">[[Ninsya-Huey Muxtar Rayonu|Ninsya-Huey]]</font> |align="right"|<font size="2">5.486.393</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">2</font> |align="right"|<font size="2">0,04</font> |align="right"|<font size="2">0,00011</font> |align="right"|<font size="2">0,000036</font> |- |align="right"|<font size="2">27</font> |align="right"|<font size="2">[[Şensi]]</font> |align="right"|<font size="2">35.365.072</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">1</font> |align="right"|<font size="2">0,02</font> |align="right"|<font size="2">0,00057</font> |align="right"|<font size="2">0,000003</font> |- |align="right"|<font size="2">28</font> |align="right"|<font size="2">[[Şansi]]</font> |align="right"|<font size="2">32.471.242</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"| |align="right"| |align="right"| |align="right"| |- |align="right"|<font size="2">29</font> |align="right"|<font size="2">[[Fucyen]]</font> |align="right"|<font size="2">34.097.947</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"| |align="right"| |align="right"| |align="right"| |- |align="right"|<font size="2">30</font> |align="right"|<font size="2">[[Szyansi]]</font> |align="right"|<font size="2">40.397.598</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"| |align="right"| |align="right"| |align="right"| |- |align="right"|<font size="2">31</font> |align="right"|<font size="2">[[Tibet Muxtar Vilayəti|Tibet]]</font> |align="right"|<font size="2">2.616.329</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"| |align="right"| |align="right"| |align="right"| |- |align="right"|<font size="2">32</font> |align="right"|<font size="2">Hərbi xidmət təminatçıları</font> |align="right"|<font size="2">2.498.600</font> |align="right" bgcolor="#C0C0C0"|<font size="2">5</font> |align="right"|<font size="2">0,10</font> |align="right"|<font size="2">0,00448</font> |align="right"|<font size="2">0,000200</font> |} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tatarlar]] [[Kateqoriya:Çində yaşayan etnik qruplar]] [[Kateqoriya:Çində islam]] [[Kateqoriya:Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu]] nu2l59qo59utsnrccwjd6lqd5e4fass 0 634974 6599966 5621317 2022-08-28T20:23:51Z 81.17.93.254 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = Yusif Höccət oğlu Mustafayev |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = 1980 - Günümüzə kimi |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |milliyyəti = {{AZE}} |janr = Milli folklor |musiqi aləti = [[Zərb alətləri]], [[Sintezator]], [[Piano]], [[Nağara]] |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Yusif Höccət oğlu Mustafayev''' (Naxçıvan. Şerur) — [[Azərbaycan müğənnilərinin siyahısı|Azərbaycan müğənnisi]], Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti. == Həyatı == Yusif Mustafayev 1955-ci ildə [[Cəlilabad]] rayonun [[Hacıismayıllı]] kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan, musiqi ilə yaxından tanış olmağa başlayır və 80-cı illərdən toy-şadlıq məclislərinə dəvətləri almağa başlayır. Xalqının ona rəğbət qazandıracağı mahnıları yazıb, oxuyur. Repertuarında xalq mahnıları, bəstəkar mahnıları və muğam təsnifləri üstünlük təşkil edir.<ref>[https://publika.az/news/tabloid/43777.html Yusif Mustafayev müsahibə]</ref> Hazırda sənətini davam etdirməkdədir. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti adına layiq görülüb. Evlidir. 3 övladı vardır. == Repertuarı == * Bircə kəlmə hə de * Asudə * Qəmərim * Şinanay * Tünzalə * Necə edim * Aşiq oldum sənə * Vuruldum * Ömrümün bahar fəslində * Ana can * Darıxıram * Dünya * Sevinc * Yandım Allah * Kəminə * Bu dünya * Bəri gəl * Fəxrəndə * Gəl gəzək * Əminə * Rəvanə * Mehriban həkim (muğam) * Mübarək olsun * Atdın məni atdın * Padşah və qızıl quş (Dastan) * Gözəlim * Ata Ürəyi (muğam) * Oğlum ilə qızım mənim * Ana (muğam) * Oxu bülbül * Neyləyim ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[https://www.youtube.com/watch?v=bRp-nogNsSs Yusif Mustafayev] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Cəlilabadda doğulanlar]] b05xdn5iz11d0qbdwywq754abr9bgkh 6600077 6599966 2022-08-28T21:45:04Z Atakhanli 223224 [[User:81.17.93.254|81.17.93.254]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:TgrlBot|TgrlBot]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = Yusif Höccət oğlu Mustafayev |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = 1980 - Günümüzə kimi |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |milliyyəti = {{AZE}} |janr = Milli folklor |musiqi aləti = [[Zərb alətləri]], [[Sintezator]], [[Piano]], [[Nağara]] |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Yusif Höccət oğlu Mustafayev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan müğənnilərinin siyahısı|Azərbaycan müğənnisi]], Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti. == Həyatı == Yusif Mustafayev 1955-ci ildə [[Cəlilabad]] rayonun [[Hacıismayıllı]] kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan, musiqi ilə yaxından tanış olmağa başlayır və 80-cı illərdən toy-şadlıq məclislərinə dəvətləri almağa başlayır. Xalqının ona rəğbət qazandıracağı mahnıları yazıb, oxuyur. Repertuarında xalq mahnıları, bəstəkar mahnıları və muğam təsnifləri üstünlük təşkil edir.<ref>[https://publika.az/news/tabloid/43777.html Yusif Mustafayev müsahibə]</ref> Hazırda sənətini davam etdirməkdədir. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti adına layiq görülüb. Evlidir. 3 övladı vardır. == Repertuarı == * Bircə kəlmə hə de * Asudə * Qəmərim * Şinanay * Tünzalə * Necə edim * Aşiq oldum sənə * Vuruldum * Ömrümün bahar fəslində * Ana can * Darıxıram * Dünya * Sevinc * Yandım Allah * Kəminə * Bu dünya * Bəri gəl * Fəxrəndə * Gəl gəzək * Əminə * Rəvanə * Mehriban həkim (muğam) * Mübarək olsun * Atdın məni atdın * Padşah və qızıl quş (Dastan) * Gözəlim * Ata Ürəyi (muğam) * Oğlum ilə qızım mənim * Ana (muğam) * Oxu bülbül * Neyləyim ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[https://www.youtube.com/watch?v=bRp-nogNsSs Yusif Mustafayev] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Cəlilabadda doğulanlar]] b3k69cyxhcf7ru6u8o7txb8q7fuwwhh 6600224 6600077 2022-08-29T03:01:15Z 81.17.93.254 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = Yusif Höccət oğlu Mustafayev |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = 1980 - Günümüzə kimi |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |milliyyəti = {{AZE}} |janr = Milli folklor |musiqi aləti = [[Zərb alətləri]], [[Sintezator]], [[Piano]], [[Nağara]] |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Yusif Höccət oğlu Mustafayev''' (Naxçıvan. Şerur) — [[Azərbaycan müğənnilərinin siyahısı|Azərbaycan müğənnisi]], Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti. == Həyatı == Yusif Mustafayev 1955-ci ildə [[Cəlilabad]] rayonun [[Hacıismayıllı]] kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan, musiqi ilə yaxından tanış olmağa başlayır və 80-cı illərdən toy-şadlıq məclislərinə dəvətləri almağa başlayır. Xalqının ona rəğbət qazandıracağı mahnıları yazıb, oxuyur. Repertuarında xalq mahnıları, bəstəkar mahnıları və muğam təsnifləri üstünlük təşkil edir.<ref>[https://publika.az/news/tabloid/43777.html Yusif Mustafayev müsahibə]</ref> Hazırda sənətini davam etdirməkdədir. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti adına layiq görülüb. Evlidir. 3 övladı vardır. == Repertuarı == * Bircə kəlmə hə de * Asudə * Qəmərim * Şinanay * Tünzalə * Necə edim * Aşiq oldum sənə * Vuruldum * Ömrümün bahar fəslində * Ana can * Darıxıram * Dünya * Sevinc * Yandım Allah * Kəminə * Bu dünya * Bəri gəl * Fəxrəndə * Gəl gəzək * Əminə * Rəvanə * Mehriban həkim (muğam) * Mübarək olsun * Atdın məni atdın * Padşah və qızıl quş (Dastan) * Gözəlim * Ata Ürəyi (muğam) * Oğlum ilə qızım mənim * Ana (muğam) * Oxu bülbül * Neyləyim ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[https://www.youtube.com/watch?v=bRp-nogNsSs Yusif Mustafayev] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Cəlilabadda doğulanlar]] b05xdn5iz11d0qbdwywq754abr9bgkh 6600252 6600224 2022-08-29T04:24:35Z 5.191.26.72 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = Yusif Höccət oğlu Mustafayev |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = 1980 - Günümüzə kimi |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |milliyyəti = {{AZE}} |janr = Milli folklor |musiqi aləti = [[Zərb alətləri]], [[Sintezator]], [[Piano]], [[Nağara]] |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Yusif Höccət oğlu Mustafayev''' (Celilebad ) — [[Azərbaycan müğənnilərinin siyahısı|Azərbaycan müğənnisi]], Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti. == Həyatı == Yusif Mustafayev 1955-ci ildə [[Cəlilabad]] rayonun [[Hacıismayıllı]] kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan, musiqi ilə yaxından tanış olmağa başlayır və 80-cı illərdən toy-şadlıq məclislərinə dəvətləri almağa başlayır. Xalqının ona rəğbət qazandıracağı mahnıları yazıb, oxuyur. Repertuarında xalq mahnıları, bəstəkar mahnıları və muğam təsnifləri üstünlük təşkil edir.<ref>[https://publika.az/news/tabloid/43777.html Yusif Mustafayev müsahibə]</ref> Hazırda sənətini davam etdirməkdədir. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti adına layiq görülüb. Evlidir. 3 övladı vardır. == Repertuarı == * Bircə kəlmə hə de * Asudə * Qəmərim * Şinanay * Tünzalə * Necə edim * Aşiq oldum sənə * Vuruldum * Ömrümün bahar fəslində * Ana can * Darıxıram * Dünya * Sevinc * Yandım Allah * Kəminə * Bu dünya * Bəri gəl * Fəxrəndə * Gəl gəzək * Əminə * Rəvanə * Mehriban həkim (muğam) * Mübarək olsun * Atdın məni atdın * Padşah və qızıl quş (Dastan) * Gözəlim * Ata Ürəyi (muğam) * Oğlum ilə qızım mənim * Ana (muğam) * Oxu bülbül * Neyləyim ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[https://www.youtube.com/watch?v=bRp-nogNsSs Yusif Mustafayev] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Cəlilabadda doğulanlar]] bwgtcu9lviuk3oc61wpcsgsq3ib81f3 6600463 6600252 2022-08-29T05:51:57Z Sura Shukurlu 169201 [[User:5.191.26.72|5.191.26.72]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:81.17.93.254|81.17.93.254]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = Yusif Höccət oğlu Mustafayev |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = 1980 - Günümüzə kimi |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |milliyyəti = {{AZE}} |janr = Milli folklor |musiqi aləti = [[Zərb alətləri]], [[Sintezator]], [[Piano]], [[Nağara]] |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Yusif Höccət oğlu Mustafayev''' (Naxçıvan. Şerur) — [[Azərbaycan müğənnilərinin siyahısı|Azərbaycan müğənnisi]], Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti. == Həyatı == Yusif Mustafayev 1955-ci ildə [[Cəlilabad]] rayonun [[Hacıismayıllı]] kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan, musiqi ilə yaxından tanış olmağa başlayır və 80-cı illərdən toy-şadlıq məclislərinə dəvətləri almağa başlayır. Xalqının ona rəğbət qazandıracağı mahnıları yazıb, oxuyur. Repertuarında xalq mahnıları, bəstəkar mahnıları və muğam təsnifləri üstünlük təşkil edir.<ref>[https://publika.az/news/tabloid/43777.html Yusif Mustafayev müsahibə]</ref> Hazırda sənətini davam etdirməkdədir. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti adına layiq görülüb. Evlidir. 3 övladı vardır. == Repertuarı == * Bircə kəlmə hə de * Asudə * Qəmərim * Şinanay * Tünzalə * Necə edim * Aşiq oldum sənə * Vuruldum * Ömrümün bahar fəslində * Ana can * Darıxıram * Dünya * Sevinc * Yandım Allah * Kəminə * Bu dünya * Bəri gəl * Fəxrəndə * Gəl gəzək * Əminə * Rəvanə * Mehriban həkim (muğam) * Mübarək olsun * Atdın məni atdın * Padşah və qızıl quş (Dastan) * Gözəlim * Ata Ürəyi (muğam) * Oğlum ilə qızım mənim * Ana (muğam) * Oxu bülbül * Neyləyim ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[https://www.youtube.com/watch?v=bRp-nogNsSs Yusif Mustafayev] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Cəlilabadda doğulanlar]] b05xdn5iz11d0qbdwywq754abr9bgkh 6600464 6600463 2022-08-29T05:52:17Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi |adı = |orijinal adı = Yusif Höccət oğlu Mustafayev |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fon rəngi = 1980 - Günümüzə kimi |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |fəaliyyəti = |milliyyəti = {{AZE}} |janr = Milli folklor |musiqi aləti = [[Zərb alətləri]], [[Sintezator]], [[Piano]], [[Nağara]] |səs tembri = |fəaliyyət illəri= |albom şirkəti = |əlaqələri = |təhsili = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Yusif Höccət oğlu Mustafayev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan müğənnilərinin siyahısı|Azərbaycan müğənnisi]], Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti. == Həyatı == Yusif Mustafayev 1955-ci ildə [[Cəlilabad]] rayonun [[Hacıismayıllı]] kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan, musiqi ilə yaxından tanış olmağa başlayır və 80-cı illərdən toy-şadlıq məclislərinə dəvətləri almağa başlayır. Xalqının ona rəğbət qazandıracağı mahnıları yazıb, oxuyur. Repertuarında xalq mahnıları, bəstəkar mahnıları və muğam təsnifləri üstünlük təşkil edir.<ref>[https://publika.az/news/tabloid/43777.html Yusif Mustafayev müsahibə]</ref> Hazırda sənətini davam etdirməkdədir. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti adına layiq görülüb. Evlidir. 3 övladı vardır. == Repertuarı == * Bircə kəlmə hə de * Asudə * Qəmərim * Şinanay * Tünzalə * Necə edim * Aşiq oldum sənə * Vuruldum * Ömrümün bahar fəslində * Ana can * Darıxıram * Dünya * Sevinc * Yandım Allah * Kəminə * Bu dünya * Bəri gəl * Fəxrəndə * Gəl gəzək * Əminə * Rəvanə * Mehriban həkim (muğam) * Mübarək olsun * Atdın məni atdın * Padşah və qızıl quş (Dastan) * Gözəlim * Ata Ürəyi (muğam) * Oğlum ilə qızım mənim * Ana (muğam) * Oxu bülbül * Neyləyim ==İstinadlar== {{İstinad siyahısı}} ==Xarici keçidlər== *[https://www.youtube.com/watch?v=bRp-nogNsSs Yusif Mustafayev] [[Kateqoriya:Azərbaycan müğənniləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar artistləri]] [[Kateqoriya:Cəlilabadda doğulanlar]] b3k69cyxhcf7ru6u8o7txb8q7fuwwhh 0 635252 6600459 5188631 2022-08-29T05:48:03Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |status = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''Sen-Pyer-d'Alvar''' ({{dil-fr|Saint-Pierre-d'Allevard}}) — [[Fransa]]<nowiki>da</nowiki> kommuna, [[Rona-Alplar]] regionunda yerləşir. Departament — [[İzer (departament)|İzer]]. [[Ot-Qrezivodan]] kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — [[Qrenobl (rayon)|Qrenobl]]<ref>[http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=38&codecom=439 Milli Statistika İnstitutundan sənədlər{{ref-fr}}]</ref>. [[INSEE]] kodu — 38439. Kommunanın 2012-ci il üçün əhalisi 2858 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 429 ilə 1766 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna [[Paris]]<nowiki>dən</nowiki> təxminən 460 km cənub-şərqdə, [[Lion]]<nowiki>dan</nowiki> 105 km cənub-şərqdə, [[Qrenobl]]dan 33 km şimal-qərbdə yerləşir{{efn|Bələdiyyələrin koordinatlarına görə hesablanan fiziki məsafələr|name=a|group=qrup}}. == Əhalisi == ''Əhalinin dinamikası (INSEE)<ref>[http://www.recensement.insee.fr/searchResults.action?zoneSearchField=&codeZone=38439-COM Sen-Pyer-d'Alvar əhalisi Fransa Milli Statistika və İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutunun saytında{{ref-fr}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121108124129/http://recensement.insee.fr/searchResults.action?zoneSearchField=&codeZone=38439-COM |date=2012-11-08 }}</ref>:'' <timeline> Colors= id:lightgrey value:gray(0.8) id:darkgrey value:gray(0.6) id:sfondo value:rgb(1,1,1) id:barra value:rgb(0.9,0.72,0.5) ImageSize = width:400 height:300 PlotArea = left:50 bottom:30 top:20 right:10 DateFormat = x.y Period = from:0 till:3000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:500 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:100 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo BarData= bar:1936 text:1936 bar:1946 text:1946 bar:1954 text:1954 bar:1962 text:1962 bar:1968 text:1968 bar:1975 text:1975 bar:1982 text:1982 bar:1990 text:1990 bar:1999 text:1999 bar:2006 text:2006 bar:2012 text:2012 PlotData= color:barra width:15 align:left bar:1936 from:0 till:1531 bar:1946 from:0 till:1506 bar:1954 from:0 till:1565 bar:1962 from:0 till:1784 bar:1968 from:0 till:2152 bar:1975 from:0 till:2147 bar:1982 from:0 till:2016 bar:1990 from:0 till:2185 bar:1999 from:0 till:2282 bar:2006 from:0 till:2662 bar:2012 from:0 till:2858 </timeline> == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] == Qeydlər == {{notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=38&codecom=439 Sen-Pyer-d'Alvar haqqında ümumi məlumat] {{ref-fr}} {{İzer departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:İzer departamentinin kommunaları]] iq1nvjypf3z4wqhxjh8zrbhj441y0hl 0 635549 6599013 5189174 2022-08-28T13:15:16Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İnzibati vahid |status = [[Kommuna (Fransa)|Kommuna]] }} '''Sent-Mari-d'Allua''' ({{dil-fr|Izeaux}}) — [[Fransa]]<nowiki>da</nowiki> kommuna, [[Rona-Alplar]] regionunda yerləşir. Departament — [[İzer (departament)|İzer]]. [[Ot-Qrezivodan]] kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — [[Qrenobl (rayon)|Qrenobl]]<ref>[http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=38&codecom=194 Milli Statistika İnstitutundan sənədlər{{ref-fr}}]</ref>. [[INSEE]] kodu — 38194. Kommunanın 2012-ci il üçün əhalisi 550 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 405 ilə 700 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna [[Paris]]<nowiki>dən</nowiki> təxminən 460 km cənub-şərqdə, [[Lion]]<nowiki>dan</nowiki> 70 km cənub-şərqdə, [[Qrenobl]]dan 29 km şimal-qərbdə yerləşir{{efn|Bələdiyyələrin koordinatlarına görə hesablanan fiziki məsafələr|name=a|group=qrup}}. == Əhalisi == ''Əhalinin dinamikası (INSEE)<ref>[http://www.recensement.insee.fr/searchResults.action?zoneSearchField=&codeZone=38194-COM Sent-Mari-d'Allua əhalisi Fransa Milli Statistika və İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutunun saytında{{ref-fr}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121108124129/http://recensement.insee.fr/searchResults.action?zoneSearchField=&codeZone=38194-COM |date=2012-11-08 }}</ref>:'' <timeline> Colors= id:lightgrey value:gray(0.8) id:darkgrey value:gray(0.6) id:sfondo value:rgb(1,1,1) id:barra value:rgb(0.9,0.72,0.5) ImageSize = width:400 height:300 PlotArea = left:50 bottom:30 top:20 right:10 DateFormat = x.y Period = from:0 till:600 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:100 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:20 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo BarData= bar:1962 text:1962 bar:1968 text:1968 bar:1975 text:1975 bar:1982 text:1982 bar:1990 text:1990 bar:1999 text:1999 bar:2006 text:2006 bar:2012 text:2012 PlotData= color:barra width:15 align:left bar:1962 from:0 till:208 bar:1968 from:0 till:186 bar:1975 from:0 till:211 bar:1982 from:0 till:308 bar:1990 from:0 till:413 bar:1999 from:0 till:568 bar:2006 from:0 till:568 bar:2012 from:0 till:550 </timeline> == Həmçinin bax == * [[Fransa rayonlarının siyahısı]] == Qeydlər == {{notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/fichecommunale.asp?codedep=38&codecom=194 Sent-Mari-d'Allua haqqında ümumi məlumat] {{ref-fr}} {{İzer departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:İzer departamentinin kommunaları]] fieti1rscrk6virb946nhxzt9nrchhz 0 635795 6600461 5190512 2022-08-29T05:48:34Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xuzdar rayonu''' — Pakistanın [[Bəlucistan əyaləti]]ndə rayon. İnzibati-mərkəzi [[Xuzdar]] şəhəridir. Əsası 1974-cü ildə qoyulub. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Pakistan rayonları]] 4ysohxqv6tmijzbzowtw56wznzblds5 0 640641 6600380 5233309 2022-08-29T05:30:51Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Heyvanlar | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Phytoseiidae | ranqı = Cins | latınca adı = Fundiseius | müəllif = Muma & Denmark, in Muma 1970 | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Fundiseius | vikianbar = Fundiseius | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Fundiseius}} — {{lataz|Phytoseiidae}} fəsiləsinə aid heyvan cinsi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2011/search/all/key/Fundiseius/match/1 Fundiseius [[Catalogue of Life]] saytında] * Mites GSDs: PhytoseiidBase. Castilho R. C., Narita J. P. Z., Moraes G. J. de & McMurtry J. A., 2009–09-24 {{heyvan-qaralama}} {{Taksonbar}} trju0zqtnrgp9sh5dlh45fzxr6erbcr 0 641824 6600938 5233716 2022-08-29T09:47:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Heyvanlar | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Typhlodromips | ranqı = Növ | latınca adı = Typhlodromips pinicolus | müəllif = (Karg, 1991) | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Typhlodromips pinicolus | vikianbar = Typhlodromips pinicolus | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Typhlodromips pinicolus}} — {{lataz|Phytoseiidae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Typhlodromips}} cinsinə aid [[heyvan]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2011/search/all/key/Typhlodromips+pinicolus/match/1 Typhlodromips pinicolus [[Catalogue of Life]] saytında] * Mites GSDs: PhytoseiidBase. Castilho R. C., Narita J. P. Z., Moraes G. J. de & McMurtry J. A., 2009–09-24 {{heyvan-qaralama}} {{Taksonbar}} d374okjg46ywhxd72enzl66gftz4ecu 0 642108 6600907 5229608 2022-08-29T09:42:17Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Heyvanlar | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Metaseiulus | ranqı = Növ | latınca adı = Metaseiulus negundinis | müəllif = (Denmark, 1982) | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Metaseiulus negundinis | vikianbar = Metaseiulus negundinis | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Metaseiulus negundinis}} — {{lataz|Phytoseiidae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Metaseiulus}} cinsinə aid [[heyvan]] növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2011/search/all/key/Metaseiulus+negundinis/match/1 Metaseiulus negundinis [[Catalogue of Life]] saytında] * Mites GSDs: PhytoseiidBase. Castilho R. C., Narita J. P. Z., Moraes G. J. de & McMurtry J. A., 2009–09-24 {{heyvan-qaralama}} {{Taksonbar}} jera0thjhxqsme0qejghx4nyg3mvgyh 0 642646 6599396 6113863 2022-08-28T14:43:37Z White Demon 75303 White Demon [[Qəza (İslam)]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Qəza (islam)]] olaraq dəyişdi wikitext text/x-wiki Qəza, [[İslam]] dinini qorumaq və ya yaymaq üçün qeyri-müsəlmanlara qarşı [[müqəddəs müharibə]]yə verilən addır. İştirak edənlərə [[Qazi (İslam)|qazilər]] deyilir. Bu müharibədə ələ keçirilən [[əmtəə|mallara]] [[qənimət]] deyilir. [[Kateqoriya:İslam tarixi]] [[Kateqoriya:Döyüşlər]] {{İslam-qaralama}} 7fq9wxyju7yv6ss6nk52xvc10jy12fw 0 643318 6600305 6374644 2022-08-29T05:03:08Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Asteraceae | ranqı = Cins | latınca adı = Blainvillea | müəllif = Cass. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Blainvillea | vikianbar = Blainvillea | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Blainvillea}} — {{lataz|Asterales|no}} sırasının {{lataz|Asteraceae}} fəsiləsinə aid biki cinsi. == Növləri == * ''[[Blainvillea acmella]]'' (L.) Philipson * ''[[Blainvillea amazonica]]'' Benth. & Hook.f. * ''[[Blainvillea brasiliensis]]'' (Nees & Mart.) S. F. Blake * ''[[Blainvillea dichotoma]]'' Cass. * ''[[Blainvillea dubia]]'' Specht * ''[[Blainvillea gayana]]'' Cass. * ''[[Blainvillea lanceolata]]'' Baker * ''[[Blainvillea rhomboidea]]'' Cass. * ''[[Blainvillea tampicana]]'' (DC.) Benth. & Hook.f. ex Hemsl. * ''[[Blainvillea tenuicaulis]]'' Benth. & Hook.f. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Blainvillea Blainvillea [[The Plant List]] saytında] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200727053348/http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Blainvillea |date=2020-07-27 }} {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Mürəkkəbçiçəklilər cinsləri]] ra750hui7rqchwc29wh20j2da1xyl3q 0 643412 6600566 5361210 2022-08-29T06:45:59Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Asteraceae | ranqı = Cins | latınca adı = Chaetymenia | müəllif = Hook. & Arn. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Chaetymenia | vikianbar = Chaetymenia | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Chaetymenia}} — {{lataz|Asterales|no}} sırasının {{lataz|Asteraceae}} fəsiləsinə aid biki cinsi. == Növləri == ''[[Chaetymenia peduncularis]]'' [[Hook.]] & [[Arn.]] === Sinonim === * ''[[Jaumea peduncularis]]'' (Hook. & Arn.) Benth. & Hook. f. ex Oliv. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Chaetymenia Chaetymenia [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Mürəkkəbçiçəklilər cinsləri]] in5mxbd4iyswiahxfx2bdhyjiw9uqab 0 643779 6600562 5305485 2022-08-29T06:45:04Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Asteraceae | ranqı = Cins | latınca adı = Haplostephium | müəllif = Mart. ex DC. | sinonim = ''[[Lychnocephalus]]'' <small>Mart. ex DC.</small> * ''[[Haplostephium]]'' <small>Mart. ex DC.</small> | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Haplostephium | vikianbar = Haplostephium | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Haplostephium}} — {{lataz|Asterales|no}} sırasının {{lataz|Asteraceae}} fəsiləsinə aid biki cinsi. == Növləri == * {{bt-azlat||Lychnophora albertinioides|Gardner}} * {{bt-azlat||Lychnophora bahiensis|Mattf.}} * {{bt-azlat||Lychnophora bishopii|H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora blanchetii|Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora boquerona|(B.L.Turner) H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora brunioides|Mart.}} * {{bt-azlat||Lychnophora crispa|Mattf.}} * {{bt-azlat||Lychnophora diamantinana|Coile & S.B.Jones}} * {{bt-azlat||Lychnophora ericoides|Mart.}} * {{bt-azlat||Lychnophora granmogolensis|(Duarte) D.J.N.Hind}} * {{bt-azlat||Lychnophora harleyi|H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora humillima|Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora itatiaiae|Wawra}} * {{bt-azlat||Lychnophora jeffreyi|H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora markgravii|G.M.Barroso}} * {{bt-azlat||Lychnophora morii|H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora passerina|(Mart. ex DC.) Gardner}} * {{bt-azlat||Lychnophora phylicifolia|DC.}} * {{bt-azlat||Lychnophora pohlii|Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora pseudovillosissima|Semir & Leitão}} * {{bt-azlat||Lychnophora ramosissima|Gardner}} * {{bt-azlat||Lychnophora regis|H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora reticulata|Gardner}} * {{bt-azlat||Lychnophora riedelii|Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora rosmarinifolia|Mart.}} * {{bt-azlat||Lychnophora salicifolia|Mart.}} * {{bt-azlat||Lychnophora santosii|H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora saxosa|Krasch.}} * {{bt-azlat||Lychnophora sellowii|Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora souzae|H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora staavioides|Mart.}} * {{bt-azlat||Lychnophora tomentosa|(Mart. ex DC.) Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora trichocarpha|(Spreng.) Spreng.}} * {{bt-azlat||Lychnophora trichocarpha|(Spreng.) Spreng. ex Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora triflora|(Mattf.) H.Rob.}} * {{bt-azlat||Lychnophora uniflora|Sch.Bip.}} * {{bt-azlat||Lychnophora van-isschoti|Heckel}} * {{bt-azlat||Lychnophora villosissima|Mart.}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Haplostephium Haplostephium [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Mürəkkəbçiçəklilər cinsləri]] [[Kateqoriya:Bitki cinsləri]] 9c4ff1quzdwh6p8rnj09mlqh2vh63wb 0 644797 6600911 6373418 2022-08-29T09:42:40Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Asteraceae | ranqı = Cins | latınca adı = Sericocarpus | müəllif = Nees | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Sericocarpus | vikianbar = Sericocarpus | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Sericocarpus}} — {{lataz|Asterales|no}} sırasının {{lataz|Asteraceae}} fəsiləsinə aid biki cinsi. == Növləri == * {{bt-azlat||Sericocarpus asteroides|(L.) Nees}} * {{bt-azlat||Sericocarpus conyzoides|Nees}} * {{bt-azlat||Sericocarpus linifolius|(L.) "Britton, Sterns & Poggenb."}} * {{bt-azlat||Sericocarpus oregonensis|Nutt.}} ** {{bt-azlat||Sericocarpus oregonensis subsp. californicus|(Durand) Ferris}} * {{bt-azlat||Sericocarpus rigidus|Lindl.}} * {{bt-azlat||Sericocarpus tortifolius|(Michx.) Nees}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Sericocarpus Sericocarpus [[The Plant List]] saytında] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20201022190351/http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Sericocarpus |date=2020-10-22 }} {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Mürəkkəbçiçəklilər cinsləri]] [[Kateqoriya:Bitki cinsləri]] o63ajxasd5fz3lbe73jsauizvb3ye99 0 644960 6600841 5312880 2022-08-29T09:33:01Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Asteraceae | ranqı = Cins | latınca adı = Stephanomeria | müəllif = Nutt. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Stephanomeria | vikianbar = Stephanomeria | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Stephanomeria}} — {{lataz|Asterales|no}} sırasının {{lataz|Asteraceae}} fəsiləsinə aid biki cinsi. == Növləri == {{SS|2| *{{bt-azlat||Stephanomeria cichoriacea|A.Gray}} *{{bt-azlat||Stephanomeria diegensis|Gottlieb}} *{{bt-azlat||Stephanomeria elata|Nutt.}} *{{bt-azlat||Stephanomeria exigua|Nutt.}} **{{bt-azlat||Stephanomeria exigua subsp. carotifera|(Hoover) Gottlieb}} **{{bt-azlat||Stephanomeria exigua subsp. coronaria|(Greene) Gottlieb}} **{{bt-azlat||Stephanomeria exigua subsp. deanei|(J.F.Macbr.) Gottlieb}} *{{bt-azlat||Stephanomeria fluminea|Gottlieb}} *{{bt-azlat||Stephanomeria guadalupensis|Brandegee}} *{{bt-azlat||Stephanomeria hitchcockii|Gand.}} *{{bt-azlat||Stephanomeria lactucina|A.Gray}} *{{bt-azlat||Stephanomeria malheurensis|Gottlieb}} *{{bt-azlat||Stephanomeria mexiae|M.E.Jones}} *{{bt-azlat||Stephanomeria monocephala|Moran}} *{{bt-azlat||Stephanomeria paniculata|Nutt.}} *{{bt-azlat||Stephanomeria parryi|A.Gray}} *{{bt-azlat||Stephanomeria pauciflora|(Torr.) A.Nelson}} *{{bt-azlat||Stephanomeria runcinata|Nutt.}} *{{bt-azlat||Stephanomeria tenuifolia|(Raf.) H.M.Hall}} *{{bt-azlat||Stephanomeria thurberi|A.Gray}} *{{bt-azlat||Stephanomeria virgata|Benth.}} **{{bt-azlat||Stephanomeria virgata subsp. pleurocarpa|(Greene) Gottlieb}} }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Stephanomeria Stephanomeria [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Mürəkkəbçiçəklilər cinsləri]] [[Kateqoriya:Bitki cinsləri]] kndn14gpedmdluev0t3jnoly7d9r74m 0 646960 6600750 6266345 2022-08-29T08:43:31Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Jurinea | ranqı = Növ | latınca adı = Jurinea annae | müəllif = Sosn. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Jurinea annae | vikianbar = Jurinea annae | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Jurinea annae}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Jurinea}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Jurinea Jurinea annae [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} t8jvxu3ejjxayet55c2bygbk97c250h 0 647217 6600558 5318065 2022-08-29T06:44:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Ageratina | ranqı = Növ | latınca adı = Ageratina chachapoyasensis | müəllif = (Cuatrec.) R.M.King & H.Rob. | sinonim = [[Eupatorium chachapoyasense]] Cuatrec. | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Ageratina chachapoyasensis | vikianbar = Ageratina chachapoyasensis | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Ageratina chachapoyasensis}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Ageratina}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Ageratina Ageratina chachapoyasensis [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 3qlw2rl6zggu43gh4xogsh00inrg6fb 0 647278 6600322 5318125 2022-08-29T05:06:37Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Ageratina | ranqı = Növ | latınca adı = Ageratina gracilis | müəllif = (Kunth) R.M.King & H.Rob. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Ageratina gracilis | vikianbar = Ageratina gracilis | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Ageratina gracilis}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Ageratina}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Ageratina Ageratina gracilis [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} e732imerdvrghw1mc5sb1a0u8zto5m9 0 647306 6600282 5318152 2022-08-29T04:57:00Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Ageratina | ranqı = Növ | latınca adı = Ageratina iltisii | müəllif = B.L.Turner | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Ageratina iltisii | vikianbar = Ageratina iltisii | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Ageratina iltisii}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Ageratina}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Ageratina Ageratina iltisii [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} jz0q1iufiy6pmxq6c0otzmypwz55573 0 647344 6600734 5318184 2022-08-29T08:36:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Ageratina | ranqı = Növ | latınca adı = Ageratina macvaughii | müəllif = R.M.King & H.Rob. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Ageratina macvaughii | vikianbar = Ageratina macvaughii | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Ageratina macvaughii}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Ageratina}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Ageratina Ageratina macvaughii [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 3yosl2nszjgtnndn1zqc23g7s4zv3eo 0 648401 6600384 5258013 2022-08-29T05:31:41Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Senecio | ranqı = Növ | latınca adı = Senecio arizonicus | müəllif = Greene | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Senecio arizonicus | vikianbar = Senecio arizonicus | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Senecio arizonicus}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Senecio}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Senecio Xaçgülü cinsinə aid növ, yarımnöv və variasiyalar [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 4xu05j5qiou07t3y13rydc3wn6g2ui5 0 649320 6600436 6267039 2022-08-29T05:43:57Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Senecio | ranqı = Növ | latınca adı = Senecio microcephalus | müəllif = Phil. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Senecio microcephalus | vikianbar = Senecio microcephalus | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Senecio microcephalus}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Senecio}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Senecio Xaçgülü cinsinə aid növ, yarımnöv və variasiyalar [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} r3tobsgskzb297motfs6qe06lpqsqq6 0 650052 6600862 5254234 2022-08-29T09:36:21Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Emilia | ranqı = Növ | latınca adı = Emilia jeffreyana | müəllif = Lisowski | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Emilia jeffreyana | vikianbar = Emilia jeffreyana | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Emilia jeffreyana}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Emilia}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Emilia Emilia jeffreyana [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} sx9af6nq4zxrhpljxuitgesl6rrhhvu 0 650399 6600391 6265551 2022-08-29T05:33:03Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Artemisia | ranqı = Növ | latınca adı = Artemisia duthreuil-de-rhinsi | müəllif = Krasch. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Artemisia duthreuil-de-rhinsi | vikianbar = Artemisia duthreuil-de-rhinsi | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Artemisia duthreuil-de-rhinsi}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Artemisia}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Artemisia Artemisia duthreuil-de-rhinsi [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} noyrywqvpekjjn85l4q2ogz2zuwfews 0 651256 6600560 5258639 2022-08-29T06:44:39Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Tanacetum | ranqı = Növ | latınca adı = Tanacetum pinnatum | müəllif = Boiss. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Tanacetum pinnatum | vikianbar = Tanacetum pinnatum | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Tanacetum pinnatum}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Tanacetum}} cinsinə aid biki növü. == Sinonim == * {{Sinl|Chrysanthemum flavovirens|(Boiss.) Parsa}} ** {{Sinl|Chrysanthemum flavovirens var. flavovirens|flavovirens}} ** {{Sinl|Chrysanthemum flavovirens var. stapfianum|(Rech.f.) Parsa}} * {{Sinl|Chrysanthemum stapfianum|Rech.f.}} * {{Sinl|Chrysanthemum tamrutense|Sosn.}} * {{Sinl|Pyrethrum flavovirens|Boiss.}} * {{Sinl|Pyrethrum tamrutense|(Sosn.) Sosn.}} * {{Sinl|Pyrethrum woronowii|Sosn.}} * {{Sinl|Tanacetum flavovirens|(Boiss.) Tzvelev}} ** {{Sinl|Tanacetum flavovirens subsp. flavovirens|flavovirens}} ** {{Sinl|Tanacetum flavovirens subsp. tamrutense|(Sosn.) Takht.}} * {{Sinl|Tanacetum tamrutense|(Sosn.) Tzvelev}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Tanacetum Dağtərxunu cinsinə aid növ, yarımnöv və variasiyalar [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 3afnl9c6nf3hgc9yhez4iecz6j4tk1k 0 652012 6600453 6266660 2022-08-29T05:46:40Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Mikania | ranqı = Növ | latınca adı = Mikania euryanthela | müəllif = (Malme) W.C.Holmes | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Mikania euryanthela | vikianbar = Mikania euryanthela | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Mikania euryanthela}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Mikania}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Mikania Mikania euryanthela [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 1gbqq2h2hsrgrkz76zb8x0ry55q73ou 0 652342 6600412 6266778 2022-08-29T05:39:45Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Mikania | ranqı = Növ | latınca adı = Mikania tehuacanensis | müəllif = W.C.Holmes | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Mikania tehuacanensis | vikianbar = Mikania tehuacanensis | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Mikania tehuacanensis}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Mikania}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Mikania Mikania tehuacanensis [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 43ozj09yhtrar2yvwfj1tmbfq0q60gg 0 652383 6600735 6502232 2022-08-29T08:36:38Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[en:Mikania williamsii]] [[vi:Mikania williamsii]] [[es:Mikania williamsii]] {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Mikania | ranqı = Növ | latınca adı = Mikania williamsii | müəllif = B.L.Rob. | sinonim = | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = | aşağı takson = | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Mikania williamsii | vikianbar = Mikania williamsii | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Mikania williamsii}} — {{lataz|Asteraceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Mikania}} cinsinə aid biki növü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Mikania Mikania williamsii [[The Plant List]] saytında] {{ikiləpəli-qaralama}} {{Taksonbar}} 5tasd4wkqxxp9trw3zwvj0vaeoexdzm 14 652521 6599124 5252020 2022-08-28T14:05:48Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Suriyada İslam]] → [[Kateqoriya:Suriyada islam]] wikitext text/x-wiki {{Catmore|Müsəlman}} {{Vikianbar kateqoriyası|Muslims from Syria}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Suriyada islam|Müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Asiya müsəlmanları]] clqhesivr2g9zpk6n64wtlljkixjlfe 0 652811 6599100 6492720 2022-08-28T14:03:14Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''İspaniya kralı''' ({{dil-es|Rey de España}}) — XV əsrin sonu — XVI əsrin əvvəllərində Kastilya və Leon Krallığının Araqon Krallığı ilə birləşməsi ilə yaranan İspaniya Krallığının hökmdarlarının adı. İspaniya monarxlarının nömrələnməsi Kastiliya krallarının nömrələnməsini davam etdirir. Orta əsrlərdə bütün [[İspaniya]]nın imperatoru titulundan istifadə olunurdu. Rəsmi olaraq İspaniya Kralı titulunu ilk alan II Filip oldu. == Siyahı == === [[Trastamar sülaləsi|Trastamara]] sülaləsi === İzabella və Ferdinandın hökmranlığı altında Kastiliya və Araqon kral sülalələri vahid birləşmişdilər. Bütövlükdə İspaniyanın tarixşünaslığı bunu İspaniya Krallığının yaranması kimi şərh edir, amma əslində iki krallıq öz ayrı qurumları ilə əsrlər boyu davam etmişdir. Yalnız XVIII əsrin əvvəllərində Nueva Plantanın fərmanları ilə bu iki torpaq rəsmi olaraq vahid dövlətə birləşdirildi. {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Həyat illəri ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Ferdinand of Aragon.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[II Ferdinand (Araqon kralı)|V və II Ferdinand]]''' ''Katolik'' {{dil-es|Fernando V & II}} | align="center"| 10 mart 1452 – 23 yanvar 1516 | align="center" | 15 yanvar 1475 ''Kastiliya'' 20 yanvar 1479 ''Araqon'' | align="center" | 26 noyabr 1504 ''Kastiliya'' 23 yanvar 1516 ''Araqon'' | [[Araqon hökmdarlarının siyahısı|Araqon kralı]] və [[Valensiya krallığı|Valensiya]] '''II Ferdinand''' adı ilə; [[Kastiliya hökmdarlarının siyahısı|Kastiliya və Leon kralı]] '''V Ferdinand''' adı ilə. [[II Yuan (Araqon kralı)|Araqonlu II Yuan]] və [[Yuanna Enrikes]]in oğulu |- | [[Fayl:Reinaisabeldecastilla.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Kastiliyalı I İzabella|I İzabella]]''' ''Katolik'' {{dil-es|Isabel I}} | align="center"| 22 aprel 1451 – 26 noyabr 1504 | align="center" | 11 dekabr 1474 ''Kastiliya'' | align="center" | 26 noyabr 1504 ''Kastiliya'' | Kastiliya ve Leon kraliçası. [[II Yuan (Kastiliya kralı)|Kastiliyalı II Yuan]] və [[Portuqaliyalı İzabella (Kastiliya kraliçası)|Portuqaliyalı İzabellanın]] qızı |- | [[Fayl:Johanna I van Castilië.JPG|100px|center]] | align="center"| '''[[Kastiliyalı I Yuanna|I Yuanna]]''' ''Dəli'' {{dil-es|Juana I}} | align="center"| 6 noyabr 1479 – 12 aprel 1555 | align="center" | 26 noyabr 1504 ''Kastiliya'' 23 yanvar 1516 ''Araqon'' | align="center"| 12 aprel 1555 | Kastiliya və Leonun kraliçası; Araqon kraliçası. V Ferdinand və I İzabellanın qızı |- | [[Fayl:Anonymous - König Philipp I. der Schöne (1478-1506) , Brustbild - GG 4449 - Kunsthistorisches Museum.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[I Filipp]]''' ''Gözəl'' {{dil-es|Felipe I}} | align="center"| 22 iyul 1478 – 25 sentyabr 1506 | align="center" | 27 iyun 1506 ''Kastiliya'' | align="center" | 25 sentyabr 1506 ''Kastiliya'' | Kastiliya kralı. I Yuannanın həyat yoldaşı |- |} === [[Habsburqlar]] sülaləsi === İspaniyada "Avstriyalı" ({{dil-es|Casa de Austria}}) kimi tanınır. I Yuanna və sonra oğlu I Karl altında Kastiliya və Araqonun iki taxtları nəhayət bir monarxın hakimiyyəti altında birləşdirildi. Monarxların ənənəvi nömrələnməsi Kastilya tacının nömrələnməsi ilə davam edir. Bundan əlavə, XII Alfonso bu adı olan İspan monarxlarından əvvəl Araqondan V Alfonso deyil, Kastiliyanın XI Alfonsodan sonra XII nömrəsini alır. {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Həyat illəri ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Emperor charles v.png|100px|center]] | align="center"| '''[[V Karl|I Karl]]''' ''İmperator'' {{dil-es|Carlos I}} | align="center"| 24 fevral 1500 – 21 sentyabr 1558 | align="center" | 14 mart 1516 | align="center" | 16 yanvar 1556 (rədd edildi) | '''[[V Karl]]''' adı ilə [[Müqəddəs Roma İmperiyası]]nın imperatoru. I Filipp və I Yuannanın oğlu |- | [[Fayl:Philip II by Alonso Sanchez Coello.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[II Filipp (İspaniya kralı)|II Filipp]]''' ''Ağlabatan'' {{dil-es|Felipe II}} | align="center"| 21 may 1527 – 13 sentyabr 1598 | align="center"| 16 yanvar 1556 | align="center"| 13 sentyabr 1598 | ''I Filipp''' adı ilə [[Portuqaliya hökmdarlarının siyahısı|Portuqaliya kralı]] (1581–1598) '. I Karlın oğlu |- | [[Fayl:Philip III of Spain.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[III Filipp (İspaniya kralı)|III Filipp]]''' ''Dindar'' {{dil-es|Felipe III}} | align="center"| 14 aprel 1578 – 31 mart 1621 | align="center"| 13 sentyabr 1598 | align="center"| 31 mart 1621 | ''II Filipp''' adı ilə [[Portuqaliya hökmdarlarının siyahısı|Portuqaliya kralı]] (1598–1621). II Filippin oğlu |- | [[Fayl:Retrato de Felipe IV en Fraga durante la Guerra de Cataluña (Velázquez).jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[IV Filipp (İspaniya kralı)|IV Filipp]]''' ''Böyük'' {{dil-es|Felipe IV}} | align="center"| 8 aprel 1605 – 17 sentyabr 1665 | align="center"| 31 mart 1621 | align="center"| 17 sentyabr 1665 | ''III Filipp''' adı ilə [[Portuqaliya hökmdarlarının siyahısı|Portuqaliya kralı]] (1621–1640). III Filippin oğlu |- | [[Fayl:Carlos II; Koning van Spanje.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[II Karl]]''' ''Heyrətlənmiş'' {{dil-es|Carlos II}} | align="center"| 6 noyabr 1661 – 1 noyabr 1700 | align="center"| 17 sentyabr 1665 | align="center"| 1 noyabr 1700 | IV Filippin oğlu |- ! colspan="6" |İspaniyanın varisliyi müharibəsi illərində Habsburqlardan İspan taxtına iddiaçı |- |[[Fayl:Portrait of Charles III of Habsburg.jpg|100px|center]] | align="center" |'''[[VI Karl (Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru)|Avstriyalı Ershersoq Karl]]''' ''[[VI Karl (Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru)|(III Karl)]]'' ''İmperator'' {{dil-es|Archiduque Carlos, (Carlos III)}} | align="center" | 1 oktyabr 1685 – 20 oktyabr 1740 | align="center" | 12 sentyabr 1703 | align="center" | 2 iyul 1715 | Avstriyalı Ershersoq, və 1711-ci il 12 oktyabr tarixindən etibarən '''VI Karl''' adı altında Müqəddəs Roma İmperatoru. [[I Leopold (Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru)|I Leopold]] imperatorun oğlu |- |} II Karl 1700-cü ildə vəfat etdi. Öz iradəsi ilə, İspaniyanın Karl bacısının nəvəsi Mariya Terezanın nəvəsi, 16 yaşındakı Filipp, bütün İspan İmperatorluğunun varisi adını verdi. Bölünməmiş İspan əşyalarından hər hansı bir imtina ilə, İspaniyanın Vəliəhdi Filipin kiçik qardaşı Karl, Berri hersoqu və ya Avstriyalı Ershersoq Karl ilə birlikdə təklif ediləcəkdir. Hər iki iddiaçı, Filipp və Karl, İspaniyanın taxtına qanuni hüquqa sahib idilər, çünki Filippin babası, Fransa kralı XIV Lui və Karlın atası Müqəddəs Roma İmperatoru I Leopold , Karl, Anna və Mariya Annanın xalaları idi. Filipp, Maria Annadan daha böyük olduğu üçün doğuş haqqını iddia etdi. Bununla birlikdə, IV Filipp, mirasın Habsburqun Avstriya xəttinə getməli olduğunu ifadə etdi və avstriyalılar, Filippin nənəsi Mariya Terezanın, evlilik müqaviləsinin bir hissəsi olaraq özü və nəsilləri üçün İspan taxtından imtina etdiyini iddia etdi. Fransızlar, bunun heç ödənilməyən cehizə söykəndiyini iddia edərək təkzib edildi. Dofinin oğlunun hüquqları üçün danışdığı uzun bir məclis yığıncağından sonra Philipin taxtdan qalxacağı qərara alındı. Bunun ardınca İspan Ardıcılığı Müharibəsi baş verdi və Ershersoq Karl, V Filippdən fərqli olaraq, III Karl olaraq İspaniya Kralı elan edildi. Vyanada və 1706 və 1710-cu illərdə Madriddə də elan edildi. Karl, 1714-cü il müqaviləsində Raşttatın İspan taxtına iddiasından imtina etdi, ancaq İspaniya monarxının üslublarından daha sonra istifadəsinə icazə verildi. İspan taxtına qalxdı, lakin özü və nəsilləri üçün Fransa taxtına olan iddialarından imtina etmək məcburiyyətində qaldı. === Burbonlar sülaləsi === {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Vivien - Philip V of Spain - New Castle Schleißheim.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[V Filipp (İspaniya kralı)|V Filipp]]'''<br> | align="center"| 19 dekabr 1683 | align="center"| 9 iyul 1746 | align="center"| 16 noyabr 1700 | align="center"| 14 yanvar 1724 | Lüdovikin nəvəsi, Böyük Lüdovik Dofinin oğlu; 1724-cü ildə taxtaclıqdan rədd edildi |- | [[Fayl:Retrato del Cardenal Luis Manuel Fernández de Portocarrero.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Luis Manuel Fernandes de Portokarrero]]''' | align="center"| 8 yanvar 1635 | align="center"| 14 sentyabr 1709 | align="center"| 1 sentyabr 1701 | align="center"| 17 yanvar 1703 | V Filippin olmaması dövründə Krallığın General-qubernatoru |- | [[Fayl:Luis I of Spain in 1724 by Melendez.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[I Lüdovik (İspaniya kralı)|I Luis]]''' | align="center"| 25 avqust 1707 | align="center"| 31 avqust 1724 | align="center"| 15 yanvar 1724 | align="center"| 31 avqust 1724 | V Filippin oğlu; I Luisin ölümü ilə atasının taxt-taca qayıtması arasında qısa ara var idi |- | align="center" colspan="7"| Fətrət (31 avqust — 6 sentyabr 1724) |- | [[Fayl:Vivien - Philip V of Spain - New Castle Schleißheim.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[V Filipp (İspaniya kralı)|V Filipp]]''' | align="center"| 19 dekabr 1683 | align="center"| 9 iyul 1746 | align="center"| 6 sentyabr 1724 | align="center"| 9 iyul 1746 | XIV Lüdovikin nəvəsi, Böyük Lüdovik Dofinin oğlu; I Luisin oğlunun ölümündən sonra taxta qayıtdı |- | [[Fayl:Rey Fernando VI.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[VI Ferdinand]]''' | align="center"| 23 sentyabr 1713 | align="center"| 10 avqust 1759 | align="center"| 9 iyul 1746 | align="center"| 10 avqust 1759 | Сын Филиппа V |- | [[Fayl:Isabel de Farnesio.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Elizabet Farnesi|İzabella Farneze]]''' | align="center"| 25 oktyabr 1692 | align="center"| 11 iyul 1766 | align="center"| 10 avqust 1759 | align="center"| 9 dekabr 1759 | Karl III Karlın olmaması zamanı kraliça-regent |- | [[Fayl:Charles III of Spain high resolution.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[III Karl (İspaniya kralı)|III Karl]]''' | align="center"| 20 yanvar 1716 | align="center"| 10 dekabr 1788 | align="center"| 10 avqust 1759 | align="center"| 14 dekabr 1788 | Сын Филиппа V |- | [[Fayl:Carlos IV de rojo.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[IV Karl (İspaniya kralı)|IV Karl]]''' | align="center"| 11 noyabr 1748 | align="center"| 20 yanvar 1819 | align="center"| 14 dekabr 1788 | align="center"| 19 mart 1808 | III Karlın oğlu; 1808-ci ildə taxt-tacdan imtina etmişdir (ilk dəfə) |- | [[Fayl:Fernando VII, by López.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[VII Ferdinand (İspaniya kralı)|VII Ferdinand]]''' | align="center"| 14 oktyabr 1784 | align="center"| 29 sentyabr 1833 | align="center"| 19 mart 1808 | align="center"| 6 may 1808 | IV Karlın oğlu; 1808-ci ildə imtina edildi; İspaniyanın bir çoxu VII Ferdinandın imtina etməsini tanımadı, çünki bu məcburiyyət altında qərar qəbul edildi. 25 sentyabr 1808-ci ildə bir sıra xarici güclər tərəfindən İspaniyanın qanuni hökuməti kimi tanınan Ali Hökmdar Xunta quruldu; Ferdinandı kral olaraq tanımağa davam etdi. |- | [[Fayl:Carlos IV de rojo.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[IV Karl (İspaniya kralı)|IV Karl]]''' | align="center"| 11 noyabr 1748 | align="center"| 20 yanvar 1819 | align="center"| 6 may 1808 | align="center"| 6 may 1808 | III Karlın oğlu; 1808-ci ildə imtina edildi (yenidən); IV Karl imtina etdikdən sonra, bir ay ərzində bir ara qarışıqlıq yaşandı, bu müddətdə Marşal İoahim Mürat krallığın vəziri və qubernator idi |- |} === Fətrət === {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Murat2.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[İoahim Mürat]]''' | align="center"| 25 mart 1767 | align="center"| 13 oktyabr 1815 | align="center"| 6 may 1808 | align="center"| 20 iyul 1808 | İosif I Bonapartın ölkəyə gəlməsindən əvvəl İspaniyanın General-leytenantı; böyük hersoq Berq (1806–1808) və Neapol Kralı (1808–1815) |- |} === Bonapartlar sülaləsi === Bu sülalədən yeganə monarx, qardaşı I Napoleon tərəfindən IV Karl və VII Ferdinand ləğv edildikdən sonra təqdim edilmiş I idi. Istifadə edilən İosif, Allahın lütfü və Dövlət Konstitusiyası ilə İspaniya və Hindistan kralı idi. Həm də əvvəlki bütün monarxların adlarını daşıyır. Hökumət 25 sentyabr 1808-ci ildə quruldu, ancaq VII əsir Ferdinandı kral olaraq tanımağa davam etdi. Bu hökumət, Fransa ilə müharibə edərkən Böyük Britaniya və digər ölkələr tərəfindən İspaniya hökuməti tərəfindən diplomatik olaraq qanuni olaraq tanınıb. {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Joseph-Bonaparte.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Jozef Bonapart|İosif I Napoleon]]''' | align="center"| 7 yanvar 1768 | align="center"| 28 iyul 1844 | align="center"| 6 iyun 1808 | align="center"| 11 dekabr 1813 | Jozef, [[I Napoleon]]un qardaşı. Hər kəs onu kral kimi tanımırdı və Burbonlar bərpa edildikdən sonra qərarlarının əksəriyyəti etibarsız sayıldı. |- |} === [[Burbonlar]] sülaləsi === IV Karlın böyük oğlu taxta bərpa edildi. {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Fernando VII, by López.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[VII Ferdinand (İspaniya kralı)|VII Ferdinand]]''' | align="center"| 14 oktyabr 1784 | align="center"| 29 sentyabr 1833 | align="center"| 11 dekabr 1813 | align="center"| 29 sentyabr 1833 | IV Karlın oğlu; 1813-cü ildə taxta geri qayıtmışdır |- | [[Fayl:Reina Isabel II de España.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[II İzabella]]''' | align="center"| 10 oktyabr 1830 | align="center"| 9 aprel 1904 | align="center"| 29 sentyabr 1833 | align="center"| 30 sentyabr 1868 | VII Ferdinandın qızı; [[II İzabella|İzabella]] devrildikdən sonra (1868), uzun bir fətrət (iki ildən çox) oldu, bu müddət ərzində hökumət yeni bir padşahın namizədliyi üçün xaricə baxdı. |- | [[Fayl:María Cristina de Borbón-Dos Sicilias, reina de España.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Siciliyalı Mariya Kristina|Böyük I Mariya Kristina]]''' | align="center"| 27 aprel 1806 | align="center"| 27 aprel 1878 | align="center"| 29 sentyabr 1833 | align="center"| 12 oktyabr 1840 | I Fransisin qızı, hər iki Siciliyanıın kralı; regent-kraliça, onun səlahiyyətinə Don Karlos tərəfindən etiraz edildi |- | [[Fayl:Baldomero Espartero.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Baldomero Espartero]]''' | align="center"| 27 fevral 1793 | align="center"| 8 yanvar 1879 | align="center"| 12 oktyabr 1840 | align="center"| 23 iyul 1843 | II İzabellanın yaşı az olduqda onun [[regent]]i |- | [[Fayl:Don Francisco de Asís.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Fransisko Asis Burbon|Fransisko de Asis Burbon]]''' | align="center"| 13 may 1822 | align="center"| 17 aprel 1902 | align="center"| 10 oktyabr 1846 | align="center"| 30 sentyabr 1868 | II İzabellanın əri, 1846-cı ildən İspaniyanın kralı |- |} === Fətrət === {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Francisco-serrano.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Fransisko Serrano]]''' | align="center"| 17 dekabr 1810 | align="center"| 26 noyabr 1885 | align="center"| 30 sentyabr 1868 | align="center"| 2 yanvar 1871 | İspaniyanın regenti (əvvəlcə — xaricdəki monarxın axtarışı zamanı; sonra — I Amadeya altında) |- |} === Savoyya sülaləsi === II İzabellanı devirən 1868-ci il İspan inqilabından sonra, 8 oktyabr 1868-ci ildən 1871-ci il yanvarın 2-dək Fransisko Serrano və Dominges başçılığı ilə Müvəqqəti Hökumət və Regency quruldu, yeni bir monarxın axtarışı davam edərkən. {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Retrato de Amadeo I de España (Banco de España).jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[I Amadeus (İspaniya kralı)|I Amadey]]''' | align="center"| 30 may 1845 | align="center"| 18 yanvar 1890 | align="center"| 16 noyabr 1870 | align="center"| 11 fevral 1873 | İtaliya kralı II Viktor Emmanuelin oğlu; 1873-cü ildə rədd edildi |- |} === Fətrət: Birinci Respublika === * [[Birinci İspaniya Respublikası]]: 1873–1874 {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Don carlos de borbón nypl.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Kiçik Karlos]]'''<br>VII Karl adı ilə | align="center"| 30 mart 1848 | align="center"| 18 iyul 1909 | align="center"| 3 oktyabr 1868 | align="center"| 18 iyul 1909 | 1872-ci ildən 1876-cı ilə qədər Navarrens və Basklar ölkəsinin kralı sayılırdı |- |} === Burbonlar sülaləsi === Birinci İspaniya Cümhuriyyətinin qısa müddətdə mövcud olmasından (1873–1874) sonra monarxiyanın bərpası qərara alındı. Burbon sülaləsi, kraliça II İzabellanın oğlu XII Alfons yenidən taxta bərpa edildi. {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Cánovas Madrazo.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Antonio Kanovas del Kastilo]]''' | align="center"| 8 fevral 1828 | align="center"| 8 avqust 1897 | align="center"| 31 dekabr 1874 | align="center"| 14 yanvar 1875 | Kral XIII Alfonsonun yoxluğu zamanı regentlik sədri |- | [[Fayl:Portrait of King Alfonso XII of Spain.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[XII Alfonso (İspaniya kralı)|XII Alfons]]''' | align="center"| 28 noyabr 1857 | align="center"| 25 noyabr 1885 | align="center"| 29 dekabr 1874 | align="center"| 25 noyabr 1885 | İzabella II və Fransisko de Asis de Burbonun oğlu; ölümündən sonra bir nizam quruldu, çünki tacın mirası Alphonse dulunun gözlədiyi doğmamış uşağın cinsindən asılı idi. Bir qız dünyaya gəlsəydi, mərhum kralın böyük qızı İnfanta Mariya Mersedes, varis olacaqdı. Kral XIII Alfonso tərəfindən anadan olduğu bir oğlan dünyaya gəldi. |- | [[Fayl:Qeen Maria Cristina of Spain.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[Avstriyalı Mariya Kristina|Kiçik II Mariya Kristina]]''' | align="center"| 21 iyul 1858 | align="center"| 6 fevral 1929 | align="center"| 25 noyabr 1885 | align="center"| 17 may 1902 | Karl Ferdinandın qızı, Avstriyalı ershersoq; XIII Alfonsonun az yaşlı vaxtında regent |- | [[Fayl:Retrato de Alfonso XIII (Real Academia de la Historia).jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[XIII Alfonso (İspaniya kralı)|XIII Alfons]]''' | align="center"| 17 may 1886 | align="center"| 28 fevral 1941 | align="center"| 17 may 1886 | align="center"| 14 aprel 1931 | XII Alfonsun oğlu; 1931-ci ildə taxt-tacdan imtina etmişdir |- |} === Fətrət: İkinci respublika və Frankonun hakimiyyəti === * [[İkinci İspaniya Respublikası]]: 1931–1939 * [[Kaudilyo]] [[Fransisko Franko]]: 1939–1975{{efn|1947-ci ildə Franko, monarxiyanın bərpasını elan etdi, lakin iddiaçı Barselonanın qubernatoru taxtını almasına icazə vermədi və ölümündən sonra tacın Barselonanın qubernatoru oğlu Juan Charles-ə verilməsini təmin etdi.}} 1947-ci ildə Franko monarxiyanın bərpa olunacağını elan etdi, lakin iddiaçı Barselonanın taxtını almasına icazə vermədi və ölümündən sonra tacın Barselonanın qubernatoru oğlu Xuan Karlosa verilməsini təmin etdi. {| class="wikitable" width="90%" |- |} === Fətrət (1975) === {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Coat of Arms of Spain (1945-1977).svg|100px|center]] | align="center"| '''[[Alexandro Rodriqes de Valkarsel]]''' | align="center"| 25 dekabr 1917 | align="center"| 22 noyabr 1976 | align="center"| 20 noyabr 1975 | align="center"| 22 noyabr 1975 | İspaniya regenti |- |} === Burbonlar sülaləsi === Kaudilyo Fransisko Frankonun ölümündən sonra İspaniyada monarxiya bərpa edildi. Taxtı Barselona əyalətinin qubernatoru Juan oğlu və Kral XIII Alfonsonun nəvəsi I Xuan Karlos aldı. {| width=90% class="wikitable" ! width=8% | Portret ! width=15% | Adı ! width=8% | Doğulma tarixi ! width=8% | Vəfat tarixi ! width=8% | Hökmranlığın başlanğıcı ! width=8% | Hökmranlığın sonu ! width=8% | Qeyd |- | [[Fayl:Juan Carlos I of Spain 2007-2.jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[I Xuan Karlos]]''' | align="center"| 5 yanvar 1938 | align="center"| ''İndi sağdır'' | align="center"| 22 noyabr 1975 | align="center"| 18 iyun 2014 | XIII Alfonsun nəvəsi Qraf Barseloniyalı Xuanın oğlu; 2014-cü ildə taxt-tacdan imtina etmişdir. |- | [[Fayl:King of Spain (2017, cropped).jpg|100px|center]] | align="center"| '''[[VI Flipp|VI Filipp]]''' | align="center"| 30 yanvar 1968 | align="center"| ''İndi sağdır'' | align="center"| 19 iyun 2014 | align="center"| ''Нal-hazırda'' | I Xuan Karlosun oğlu |- |} == Genealoji cədvəllər == <gallery> Fayl:Iberiankings.jpg| Fayl:Dinasty Habsburg (Spain) family tree by shakko (RU).jpg|İspan Habsburqları Fayl:Dinasty Bourbon (Spain, 18-21 century) family tree by shakko (RU).jpg|İspan Burbonları </gallery> == Qeyd == {{notelist}} [[Kateqoriya:İspaniya kralları]] dy2edw47au2pyfcgj9rmgm10l9l9je5 0 664754 6600355 6184765 2022-08-29T05:15:47Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Takson | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = | yuxarı takson = Magnoliales | ranqı = Fəsilə | latınca adı = Annonaceae | müəllif = [[Juss.]] | sinonim = ''[[Hornschuchiaceae]]'' <small>[[J. Agardh]]</small> *''[[Monodoraceae]]'' <small>J. Agardh</small><ref name="GRIN">{{cite web | url = http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?66 | title = Family: ''Annonaceae'' Juss., nom. cons. | accessdate = 2008-04-18 | author = Germplasm Resources Information Network (GRIN) | authorlink = Germplasm Resources Information Network | date = 2007-05-12 | work = Taxonomy for Plants | publisher = [[United States Department of Agriculture|USDA]], [[Agricultural Research Service|ARS]], National Genetic Resources Program, National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland }}</ref> | tipik nümayəndə = | aşağı takson adı = Yarımfəsilələri | aşağı takson = [[Anaxagoreoideae]] <small>Chatrou et al. 2012</small> * [[Ambavioideae]] <small>Chatrou et al. 2012</small> * [[Malmeoideae]] <small>Couvreur et al. 2012</small> * [[Annonoideae]] <small>[[Rafinesque]] 1815</small> | arealın xəritəsi = | arealın xəritəsi haqqında = | arealın xəritəsinin eni = | legend sərhədi = | vikinövlər = Annonaceae | vikianbar = Annonaceae | mühafizə = | bttsmb = | ütmx = | mbmm = | he = }} {{Azlb||Annonaceae}} — {{lataz|Magnoliophyta|no}} şobəsinin {{lataz|Magnoliales}} sırasına aid bitki fəsiləsi. == Cinsləri == {{SS|4| *{{bt-azlat||Afroguatteria}} *{{bt-azlat||Alphonsea}} *{{bt-azlat||Ambavia}} *{{bt-azlat||Anaxagorea}} *{{bt-azlat||Ancana}} *{{bt-azlat||Annickia}} *{{bt-azlat||Annona}} *{{bt-azlat||Anomianthus}} *{{bt-azlat||Anonidium}} *{{bt-azlat||Artabotrys}} *{{bt-azlat||Asimina}} *{{bt-azlat||Asteranthe}} *{{bt-azlat||Balonga}} *{{bt-azlat||Bocagea}} *{{bt-azlat||Bocageopsis}} *{{bt-azlat||Boutiquea}} *{{bt-azlat||Cananga}} *{{bt-azlat||Cardiopetalum}} *{{bt-azlat||Chieniodendron}} *{{bt-azlat||Cleistochlamys}} *{{bt-azlat||Cleistopholis}} *{{bt-azlat||Craibella}} *{{bt-azlat||Cremastosperma}} *{{bt-azlat||Cyathocalyx}} *{{bt-azlat||Cyathostemma}} *{{bt-azlat||Cymbopetalum}} *{{bt-azlat||Dasymaschalon}} *{{bt-azlat||Deeringothamnus}} *{{bt-azlat||Dendrokingstonia}} *{{bt-azlat||Dennettia}} *{{bt-azlat||Desmopsis}} *{{bt-azlat||Desmos}} *{{bt-azlat||Diclinanona}} *{{bt-azlat||Dielsiothamnus}} *{{bt-azlat||Disepalum}} *{{bt-azlat||Drepananthus}} *{{bt-azlat||Duckeanthus}} *{{bt-azlat||Duguetia}} *{{bt-azlat||Ellipeiopsis}} *{{bt-azlat||Enicosanthum}} *{{bt-azlat||Ephedranthus}} *{{bt-azlat||Exellia}} *{{bt-azlat||Fenerivia}} *{{bt-azlat||Fissistigma}} *{{bt-azlat||Fitzalania}} *{{bt-azlat||Friesodielsia}} *{{bt-azlat||Froesiodendron}} *{{bt-azlat||Fusaea}} *{{bt-azlat||Gilbertiella}} *{{bt-azlat||Goniothalamus}} *{{bt-azlat||Greenwayodendron}} *{{bt-azlat||Guatteria}} *{{bt-azlat||Haplostichanthus}} *{{bt-azlat||Heteropetalum}} *{{bt-azlat||Hexalobus}} *{{bt-azlat||Hornschuchia}} *{{bt-azlat||Isolona}} *{{bt-azlat||Klarobelia}} *{{bt-azlat||Letestudoxa}} *{{bt-azlat||Lettowianthus}} *{{bt-azlat||Maasia}} *{{bt-azlat||Malmea}} *{{bt-azlat||Marsypopetalum}} *{{bt-azlat||Meiocarpidium}} *{{bt-azlat||Meiogyne}} *{{bt-azlat||Melodorum}} *{{bt-azlat||Mezzettia}} *{{bt-azlat||Mezzettiopsis}} *{{bt-azlat||Miliusa}} *{{bt-azlat||Mischogyne}} *{{bt-azlat||Mitrella}} *{{bt-azlat||Mitrephora}} *{{bt-azlat||Mkilua}} *{{bt-azlat||Monanthotaxis}} *{{bt-azlat||Monocarpia}} *{{bt-azlat||Monocyclanthus}} *{{bt-azlat||Monodora}} *{{bt-azlat||Mosannona}} *{{bt-azlat||Neo-uvaria}} *{{bt-azlat||Neostenanthera}} *{{bt-azlat||Onychopetalum}} *{{bt-azlat||Ophrypetalum}} *{{bt-azlat||Orophea}} *{{bt-azlat||Oxandra}} *{{bt-azlat||Oxymitra}} *{{bt-azlat||Pachypodanthium}} *{{bt-azlat||Papualthia}} *{{bt-azlat||Phaeanthus}} *{{bt-azlat||Phoenicanthus}} *{{bt-azlat||Piptostigma}} *{{bt-azlat||Platymitra}} *{{bt-azlat||Polyalthia}} *{{bt-azlat||Polyceratocarpus}} *{{bt-azlat||Popowia}} *{{bt-azlat||Porcelia}} *{{bt-azlat||Pseudannona}} *{{bt-azlat||Pseudartabotrys}} *{{bt-azlat||Pseudephedranthus}} *{{bt-azlat||Pseudomalmea}} *{{bt-azlat||Pseudoxandra}} *{{bt-azlat||Pseuduvaria}} *{{bt-azlat||Pyramidanthe}} *{{bt-azlat||Raimondia}} *{{bt-azlat||Richella}} *{{bt-azlat||Rollinia}} *{{bt-azlat||Rolliniopsis}} *{{bt-azlat||Ruizodendron}} *{{bt-azlat||Sageraea}} *{{bt-azlat||Sanrafaelia}} *{{bt-azlat||Sapranthus}} *{{bt-azlat||Schefferomitra}} *{{bt-azlat||Sphaerocoryne}} *{{bt-azlat||Stelechocarpus}} *{{bt-azlat||Stenanona}} *{{bt-azlat||Tetrameranthus}} *{{bt-azlat||Tetrastemma}} *{{bt-azlat||Toussaintia}} *{{bt-azlat||Tridimeris}} *{{bt-azlat||Trigynaea}} *{{bt-azlat||Trivalvaria}} *{{bt-azlat||Unona}} *{{bt-azlat||Unonopsis}} *{{bt-azlat||Uvaria}} *{{bt-azlat||Uvariastrum}} *{{bt-azlat||Uvariodendron}} *{{bt-azlat||Uvariopsis}} *{{bt-azlat||Woodiellantha}} *{{bt-azlat||Xylopia}} }} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} * [http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Annonaceae/ Annonaceae [[The Plant List]] saytında] {{bitki-qaralama}} {{Taksonbar}} [[Kateqoriya:Çiçəkli bitkilər fəsilələri]] [[Kateqoriya:Annonaceae]] svpz3nm9atxaw3d1uynmx697t22jq53 3 670106 6599695 6598843 2022-08-28T17:11:04Z Sevindiknesiboglu2008 205284 /* Yalan məlumat */ Cavab wikitext text/x-wiki {|class="standard" border="1" frame="box" align="right" |- |{{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} |- |{{Arxiv qutusu|Arxiv 2020|Arxiv 2021|Arxiv 2022}} |} Anar Səfərov Əli Oğlu 1996 Yanvarın 1 i Sumqayıt Şəhərində Anadan Olmuşdur. Herbi Xidmeti 2014--2015 Tarixində Goranboy Rayonunda N Saylı Hərbi Hissədə Keçmişdir.2020 Veten Müharibəsində Sülmheramlı Qüvvələrin Tərkibində Cebrayıl Qubadlı Zengilan Şuşa Və Laçının Azad Olunmasında Xüsusi Cesaret Gösdərmişdir.Azerbaycan Respublikası Prezdentinin Seremcanları İlə Çox Sayda Orden Və medallarla Təltif Edilib.Subaydı. == Dəvət == Salam, həmkar. Sizi [[Vikipediya:Səsvermə/Kütləvi mesaj göndəricilər|kütləvi mesaj göndəricilər ilə bağlı vikiqayda üçün keçirilən səsvermədə]] iştirak etməyə, fikir bildirməyə dəvət edirəm. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 14:45, 8 yanvar 2022 (UTC) == Əlizadə Elmin Samir oğlu == Salam dəyərli həmkarım, çox saylı Şəhid məqaləsi yaratdığınız üçün sizə müraciət edirəm. Zəhmət olmasa '''Əlizadə Elmin Samir oğlu''' şəhid haqqındada məqalə yarada bilərsinizmi? <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 14:49, 15 yanvar 2022 (UTC) Əleyküm salam, dəyərli həmkar, onun haqqında məlumat Sizdə varsa göndərə bilərsiniz? Mən onun haqqında məqalə yaradacağam. — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 15:17, 15 yanvar 2022 (UTC) == Arxivləşdirmə == Salam həmkar. Sizin müzakirə səhifənizdə başlıqla '''Arxiv''' yazdığınızı gördüm və hiss etdim ki arxivləşdirmə sizin üçün çətin gəlir. Mən bunu etdim. Gələcəkdə siz özünüz də sağ yuxarıdakı qutuya tıklamaqla arxivləşdirmə edə bilərsiniz. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 15:58, 15 yanvar 2022 (UTC) Salam, Araz müəllim. Bu məni çox sevindirdi. Allah Sizdən razı olsun. Minnətdaram. Baş üstə bundan sonra edərəm. — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 16:00, 15 yanvar 2022 (UTC) == Güzel Şoför 1970 == Əəzizim Sevindiknesiboglu2008! Güzel Şoför 1970 filmini Azəri dilində yaza bilərsinizmi? Çox sağ ol! --[[Xüsusi:Fəaliyyətlər/95.55.104.177|95.55.104.177]] 16:45, 6 fevral 2022 (UTC) == [[:Müzəffər Alanquş]] səhifəsinin silinməyə namizəd göstərilməsi == <div class="afd-notice"> <div class="floatleft" style="margin-bottom:0">[[Fayl:Ambox warning orange.svg|48px|alt=|link=]]</div>'''[[:Müzəffər Alanquş]]''' məqaləsinin Vikipediyada saxlanıb-saxlanılmaması ilə bağlı müzakirə aparılır. Konsensus əldə olunana qədər məqalə [[Vikipediya:Silinməyə namizəd səhifələr#Müzəffər Alanquş]] səhifəsində müzakirə olunacaqdır. Hər kəs, o cümlədən siz müzakirəyə qatıla, fikirlərinizi bildirə bilərsiniz. İstifadəçilər müzakirə zamanı məqaləni redaktə edə, o cümlədən müzakirədə qaldırılan problemləri həll etmək üçün məqaləni təkmilləşdirə bilər. Bununla belə, məqalənin yuxarı hissəsində yerləşdirilmiş silinmə şablonunu götürməyin. <!-- Template:Afd notice --></div> [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 28 aprel 2022 (UTC) == İdarəçi seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[Fayl:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim idarəçilik statusumlə bağlı keçirilən [[Vikipediya:İdarəçilər#Xeyal_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_idarəçi_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 12:34, 6 may 2022 (UTC) |} Rəy verdim, həmkar. Uğurlar! — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 14:17, 6 may 2022 (UTC) :Təşəkkürlər. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 14:18, 6 may 2022 (UTC) ::Mən təşəkkür edirəm. — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] (müzakirə) 14:22, 6 may 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 16:18, 4 iyul 2022 (UTC) |} Salam, həll edildi, təbii ki, lehinizə qərar verdim. Siz də [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri&action=edit&section=13 bu linkə] daxil olub namizəd verdiyim səhifə ilə bağlı qərar qəbul edə bilərsinizmi? — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] (müzakirə) 16:24, 4 iyul 2022 (UTC) :Təşəkkürlər. Nəzər yetirəcəyəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 16:27, 4 iyul 2022 (UTC) ::Oldu həmkar, mən təşəkkür edirəm. Baxacağınız məqalə ilə bağlı nə lazımdırsa, mənə yazın. Düzəldərəm. — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 16:29, 4 iyul 2022 [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 16:29, 4 iyul 2022 (UTC) == Redakt' == Salam. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:Qiym%C9%99tl%C9%99ndirm%C9%99/Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r/Belarus_gerbi&type=revision&diff=6546869&oldid=6508912&diffmode=source Bu redaktələrinizin] səbəbi nədir? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 12:13, 24 iyul 2022 (UTC) :Salam. Mən sadəcə bitmiş müzakirələri arxivləşdirmək istəyirdim. Nə isə səhv gedib? - [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]), 10:16, 25 iyul 2022 [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 10:16, 25 iyul 2022 (UTC) == Yalan məlumat == Salam. Zəhmət deyilsə məqaləyə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Nail_%C4%B0brahimli&diff=prev&oldid=6478551 belə yalan məlumatlar] yalan əlavə eləməyin. Bir daha məqalələrə yalan məlumatlar əlavə eləsəniz, barənizdə ölçü götürülməsi üçün idarəçilərə müraciət edəcəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 18:30, 23 avqust 2022 (UTC) :Salam. Üzrlü sayın gec cavab verdim. Nəzərə alın ki, məqaləni düzəltdiyiniz zaman şəxsin doğum tarixi olaraq "04.05.1994" yazmışdınız. Yəni belə: [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Nail_%C4%B0brahimli&diff=5774850&oldid=5774849 burdan baxa bilərsiz.] Siz "may" ayı yazmışdız amma istinadınız mart ayı deyirdi. Vəfat etdiyi tarixə də "07.11.2020" yazmısınız. Buna da [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Nail_%C4%B0brahimli&diff=5774846&oldid=5774845 burdan] baxa bilərsiz. Amma Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin rəsmi saytında 8 noyabr yazılıb. Buna da [https://www.seferberlik.gov.az/az/military/battle/battlePerson/137/1/20 burdan baxa bilərsiniz.] Mən hamısını düzəltdim və sizə heç nə demədim. Yaxşı olardı ki, qarşılıqlı fəaliyyətlə işləyək və hər səhvə görə "yalançı" kimi günahlandırmalar etməyək. Nəzərə alın ki, qeyd etdiyim səhvlər də ən az bu "yalan məlumat" qədər ciddi səhvlər idi. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008]], 11:16, 27 avqust 2022 (UTC) ::Doğum tarixinin düzgün olmaması "yalan məlumat" deyil, "səhv məlumatdır". Anlayışlar fərlidir. Qarışdırmayın. 7 noyabr və ya 8 noyabr, onsuzda dəqiq məlumat deyil. Gecə döyüşləri zamanı hərbi qulluqçu öləndə, saata baxılmır. Ona görə də bu "yalan məlumat" deyil. Sizin əlavə elədiyiniz isə sırf yalan məlumatdır. Madagiz-Ağdərə istiqamətində döyüşlərdə olmaq absurd məlumatdır. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:02, 27 avqust 2022 (UTC) :::Əslində, doğum tarixinin düzgün olmaması onun doğru olmaması deməkdir. Doğru olmayan bir şey səhvdir. Səhv odur ki, kimsə "4 mart" yazmaq istəyir amma əli harasa dəyir olur "4 may". Təbii ki, hərbi qulluqçu ölən kimi insanların gözü telefonda saatda, dəqiqədə olmur. Ancaq, düşünürəm ki, ölüm haqqında şəhadətnamədə nə yazılıbsa o olmalıdır. Mənim səhvlərimi görürsünüz, bu çox yaxşıdır. Sayənizdə səhvlərimdən xəbərdar oluram. Ancaq, öz səhvlərinizi də nəzərə alsanız yaxşı olar. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindik Nəsiboğlu]] 06:32, 28 avqust 2022 (UTC) ::::salam həmkar, yalan dediyiniz məlumat tam olaraq nədir? tam anlamadım. Madagiz-Ağdərə istiqamətində döyüşdə olması barədə deyəsən. siz hansı mənbəyə əsasən deyirsiniz ki olmayıb? və @[[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] həmkar, Siz hansı mənbəyə əsasən elə qeyd etmisiniz? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 28 avqust 2022 (UTC) :::::Ağdərə-Madagiz istiqamətində Sərhəd Qoşunlarının döyüşməsi yalandır. Həmin istiqamətdə döyüşləri ancaq 1-ci Ordu Korpusu aparıb. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:12, 28 avqust 2022 (UTC) :::::Salam, həmkar. Məqaləni ümumiyyətlə, şəxsin yaxınlarının və ailəsinin göndərdiyi məlumatlar və internetə yerləşdirilən məlumatlar əsasında hazırlamışam. Özünüz məqaləyə, istinadlara bir də baxa bilərsiniz. Orada ancaq cüzi səhvlər tapmaq olar. Əgər tapsanız, mənə bildirin. Səhvimə görə gərək məni bağışlayasınız. Həmişə səhifələrimdə cüzi səhvlərin, qüsurların olmasına çalışmışam. Bundan əvvəlki səhifələrimə baxa bilərsiniz. Bundan sonra da məqalələri həmişəki kimi ciddi hazırlayacağam və çalışacağam ki, minimum səhvlər olsun. Xahiş edirəm ki, mənim səhvlərim nəzərə alınanda digər istifadəçilərin də səhvləri nəzərə alınsın və neytral qərar verilsin. Hörmətlə, [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindik Nəsiboğlu]] 17:07, 28 avqust 2022 (UTC) d2dndawsemku98ptjbycxc31wwthyc8 0 670408 6599487 6219593 2022-08-28T15:34:30Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İbrahim Şulan oğlu Qədimov |orijinal adı = |şəkil = IbragimIMG 0531.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |dini = |ixtisası = Hüquqşünas |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = 1980-cı ildə - [["SSRİ dövlət sərhədlərinin keşiyində fərqlənməyə görə" medalı|"SSSRİ Dövlət sərhədlərinin keşiyində fərqlənməyə görə" Medalı]] <br> 1988-cü ildə - [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (SSRİ)|"Qüsursuz xidmətə görə" Medalı]]<br> 2007-ci ildə - [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz ximətə görə" I dərəcə Medalı AR DİN]] |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İbrahim Şulan oğlu Qədimov''' ({{DVTY}}) — Hüquqşünas. == Həyatı == İbrahim Qədimov 1949-cu il avqustun 5-də Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. Atası Şulan İbrahim oğlu Qədimov, anası Şükufə Bəhmən qızı Qədimova. (1908–1918-ci illərdə Naxçıvanda qəza rəisi olan [[İbrahim bəy Qədimov|İbrahim Bəy Qədimovun]] nəvəsidir). Orta məktəbi bitirdikdən sonra, 1965–1970-ci illərdə "Araz"-Naxçıvan futbol komandasının müdafiəçisi olmuşdur. 1970-ci ildə "Neftçi" futbol komandasının oyunçusu olub. 1967–1972-ci illərdə S. M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Bədən tərbiyyəsi institutunda təhsil alıb. <br> 1972–1973-cü illərdə Sovet İttifaqı Silahlı Qüvvələrində həqiqi hərbi xidmətdə olub. <br> 1975–1978 N. Rzayev adına Bakı Xüsusi Orta Milis Məktəbini bitirib. <br> 1980–1984 SSSR-i Daxil İşlər Nazirliyinin Milis Akademiyasında təhsil alıb. <br> 1990–1995-ci illərdə Naxçıvan MR Ali Məclisinin deputatı seçilmişdir. <br> 1974–2009-cu illərdə AR DİN-də müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmişdir. <br> 1989–1992-ci illərdə Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsi ilə bağlı olaraq, müxtəlif hadisələrdə iştirakına görə, 1999-cu ildən AR-nın müharibə veteranı hesab edilir. == Hərbi xidmət == 1972–1973 Sovet ordusu (Raket diviziyası) == İş fəaliyyəti == 1974-cü ildən Daxili İşlər Orqanlarına qəbul edilmişdir <br> 1974–1975 illərdə – Naxçıvan şəhəri, azyaşlılarla iş üzrə müfəttiş <br> 1975–1976 illərdə – Naxçıvan şəhəri, sahə müvəkkili <br> 1976–1979 illərdə — NMR DİN cinayət-axtarış şöbəsinin mühüm işlər üzrə baş əməliyyat müvəkkili <br> 1979–1984 illərdə — NMR Naxçıvan şəhər milis idarəsinin rəisi <br> 1984–1985 illərdə — Abşeron r-n Polis şöbəsində əməliyyat müvəkkili <br> 1985–1988 illərdə — Yevlax r-n Polis şöbəsində cinayət-axtarış şöbəsinin rəisi <br> 1988 il — Bakı şəhər polis idarəsində ölüm şöbəsində baş əməliyyat müvəkkili <br> 1988 il – Culfa r-n polis şöbəsinin rəisi <br> 1989–1991 illərdə — Naxçıvan şəhər polis şöbəsinin rəisi <br> 1991–1997 illərdə — Bakı şəhəri Nəsimi r-n polis idarəsinin əməliyyat işləri üzləri müavin <br> 1997–1998 illərdə — Nizami r-n 24-cü polis bölməsinin rəisi <br> 1998–2000 illərdə — Nərimanov r-n 18-ci polis bölməsinin rəisi <br> 2000–2009 illərdə — Əzizbəyov r-n polis idarəsində rəis müavini <br> 2009 ildən – daxili işlər orqanlarında xidmətkeçmənin son yaş həddi ilə əlaqədar təqaüddədir == Mükafatları == • 1975-ci ildə — "Xidməti vəzifələrinin icrasına vicdanlı münasibətə görə" Fəxri fərman – ASSR DİN <br> • 1978-ci ildə — "Milis əlaçısı" ("Отличник милиции") Döş nişanı –Naxçıvan ASSRİ DIN <br> • 1980-ci ildə — [["SSRİ dövlət sərhədlərinin keşiyində fərqlənməyə görə" medalı|"SSSRİ Dövlət sərhədlərinin keşiyində fərqlənməyə görə" Medalı]] <br> • "Sərhəd Qoşunlarının əlaçısı" I dərəcə Döş nişanı – SSSR-i DTK-i <br> • 1988-ci ildə — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (SSRİ)|"Qüsursuz xidmətə görə" Medalı]] <br> • 1989-cu ildə — "İctimai asayişin qorunmasında fəal iştirakına görə" Fəxri fərman ASSR DİN <br> • 1990-cı ildə — "Xidmətdə fərqləndiyinə görə" ("За отличие в службе") Döş nişanı – SSSR-i DİN Dövlət Daxili İşlər İdaəsi <br> • 1991-ci ildə — "Xidməti borcun vicdanla yerinə yetirilməsinə və cinayətin açılması zamanı yüksək peşəkarlıq məharətinə görə" Fəxri fərman – AR DİN <br> • 2007-ci ildə — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz ximətə görə" I dərəcə Medalı AR DİN]] == Ailəsi == İbrahim Qədimov ailəlidir, 2 övladı var. ''Oğlu'' – Qədimov Emil İbrahim oğlu (d.1971) – Bakı şəhər Prokurorloğunda Böyük prokuror. ''Qızı'' – Qədimova Şükufə İbrahim qızı (d.1976) – Bakı Dövlət Universitetinin dosenti, filologiya elmləri doktoru. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Naxçıvan MSSR Ali Sovetinin XII çağırış deputatları]] 595zqrzbw3pms8uymmoy0rwug0frc6y 0 672324 6601199 6582944 2022-08-29T11:57:21Z Cavadxan1804 147109 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |şəkil = OrxanƏliyev(Federasiya_rəhbəri)1.jpg |şəklin ölçüsü = 300px |vətəndaşlığı = {{USSR}}→<br>{{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |tanınır = Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasının rəhbəri }} '''Orxan Sədrəddin oğlu Əliyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] işadamı, [[Azərbaycan Kikboksinq Federasiyası|Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasının]] rəhbəri.<ref>{{cite web |url =https://oxu.az/sport/419965 |archiveurl = |archivedate = 2020-08-30 |title =Kikboksinq Federasiyasında dəyişikliklər: Adil Əliyev fəxri sədr oldu |author = |date = |publisher =oxu.az |accessdate = 2020-08-30 |language =az }}</ref> == Həyatı == Orxan Əliyev 20 iyun 1981-ci ildə [[Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası|Ermənistan SSR]]-nin [[Zəngibasar rayonu|Zəngibasar (Masis) rayonundakı]] [[Rəncbər (Zəngibasar)|Rəncbər]] kəndində anadan olmuşdur.<ref>{{cite web |url =https://qafqazinfo.az/news/detail/azerbaycan-kikboksinq-federasiyasina-yeni-prezident-secildi-297816 |archiveurl = |archivedate = 2020-08-30 |title = Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasına yeni prezident seçildi|author = |date = |publisher =qafqazinfo.az |accessdate = 2020-08-30 |language =az }}</ref>. O, 1988–1998-ci illərdə 129 saylı orta məktəbi bitirmişdir.<ref>[https://oxu.az/sport/579317|Kikboksinq Federasiyasının prezidenti: "Ona avtomobil hədiyyə olunacaq" — MÜSAHİBƏ + FOTO]</ref> Əliyev 1998–2002-ci illərdə [[Bakı Dövlət Universiteti|Bakı Dövlət Universitetində]] təhsil almışdır.<ref>[https://oxu.az/sport/579317 Kikboksinq Federasiyasının prezidenti: "Ona avtomobil hədiyyə olunacaq" — MÜSAHİBƏ + FOTO]</ref> O, özəl sektorda uğurlu fəaliyyət göstərib. Əliyev müxtəlif beynəlxalq biznes forumları və konfranslarda Azərbaycanı təmsil edib. O, beynəlxalq idman yarışlarının təşkilatçısı və sponsoru olub. [[Azərbaycan dili|Azərbaycan]], [[İngilis dili|ingilis]], [[Türk dili|türk]] və [[Rus dili|rus]] dillərini bilir. Orxan Əliyev 9 sentyabr 2020-ci ildə [[Azərbaycan Kikboksinq Federasiyası]]nın prezidenti seçilmişdir.<ref>{{cite web |url =https://az.trend.az/azerbaijan/sports/3296502.html |archiveurl = |archivedate = 2020-08-30 |title =Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasına yeni prezident seçildi |author = |date = |publisher = trend.az|accessdate = 2020-08-30 |language =az }}</ref> O, bu zaman demişdir: {{sitat|“Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasının prezidenti seçilmək mənim üçün qürurvericidir. Mənə göstərilən etimadı doğrultmağa, federasiyanı daha da irəli aparmağa çalışacağam. Azərbaycan Kikboksinq Federasiyası ölkədə idmanın inkişafına töhfə verməyə davam edəcək”.<ref>{{cite web |url = https://azertag.az/xeber/Azerbaycan_Kikboksinq_Federasiyasinin_yeni_prezidenti_sechilib-1580157|archiveurl = |archivedate = 2020-08-30 |title =Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasının yeni prezidenti seçilib |author = |date = |publisher =azertag.az |accessdate = 2020-08-30 |language =az }}</ref>}} === Türkiyə mediasında çıxışı === Türkiyənin "Yeni Akit" qəzetində<ref>[https://www.yeniakit.com.tr/haber/azerbaycanli-kickbokscular-turkiyede-uc-buyuk-uluslar-arasi-turnuvaya-katilacak-1637885.html|Azerbaycanlı kickbokscular Türkiye’de üç büyük uluslar arası turnuvaya katılacak]</ref>, "Bengü Türk" televiziyasının saytında<ref>[https://www.benguturk.com/haber/85394/azerbaycan-kickboks-federasyonu-baskani-aliyev-kardes-turkiyenin-ev-sahipligi-yaptigi-yarismalara-katilmaktan-mutluluk-duyuyoruz|Azerbaycan Kickboks Federasyonu Başkanı Aliyev: Kardeş Türkiye'nin ev sahipliği yaptığı yarışmalara katılmaktan mutluluk duyuyoruz]</ref> fikirləri yayımlanmışdır. === Beynəlxalq idman yarışlarında nailiyyətləri === 14-18 avqust 2022-ci ildə Azərbaycan kikboksçuları Orxan Əliyevin rəhbərliyi altında [[Türkiyə]]nin [[Konya|Konya şəhəri]]ndə keçirilən V İslam Həmrəyliyi Oyunlarında 15 medal qazanıb. Bunlardan 3-ü qızıl, 5-i gümüş və 7-si bürünc medal olmuşdur.<ref>[https://report.az/ferdi/azerbaycan-kikboksculari-islamiadani-15-medalla-tamamlayib/ Azərbaycan kikboksçuları İslamiadanı 15 medalla tamamlayıb]</ref> == Təltif və mükafatları == * "Dayaq" Vətən Müharibəsi Əlillərinin və Şəhid ailələrinə dəstək Təşkilatının və Benilüks Azərbaycanlıları Konqresinin fəxri diplomları ilə təltif olunub.<ref>[https://rekord.az/news/akf-prezidenti-orxan-eliyev-teltif-olundu/33264 AKF Prezidenti Orxan Əliyev təltif olundu]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} * [https://report.az/ferdi/adil-eliyev-rafael-fiziyevle-gorusub/|Federasiya Federasiya rəsmiləri UFC döyüşçüsü Rafael Fiziyevlə görüşüb] * [https://azertag.az/xeber/2228405 Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasının prezidenti: İslamiadada çıxış edən bütün idmançılarımızdan medal gözləyirik] * [https://www.azerbaijan-news.az/az/posts/detail/aydin-agabeyov-v-islam-hemreyliyi-oyunlarinda-azerbaycan-kikboksculari-tarix-yazdilar-1661773302?fbclid=IwAR0ajjkT-UMaXyxMT9l7cNQANwUmxRI7jpQK4FbyDdWwZmVzXrQVJ69k2sY Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasının fəxri prezidenti Adil Əliyevə, Azərbaycan Kikboksinq Federasiyasının prezidenti Orxan Əliyevə təşəkkür edirəm] [[Kateqoriya:Azərbaycan iş adamları]] gc8bn0c0rbfe6ji1zz05mi1vpj189ju 2 672572 6598915 6598899 2022-08-28T12:14:02Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|0|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | | |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | | |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | | |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | | |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | | |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | | |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | | |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | | |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | | |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | | |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | | |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | | |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | | |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | | |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | | |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | | |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | | |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | | |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | | |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | | |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | | |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | | |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | | |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | | |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} 89fv10v55zj3eg1spppr288ggzaot6k 6598916 6598915 2022-08-28T12:16:45Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|28|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | | |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | | |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | | |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | | |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | | |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | | |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | | |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | | |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | | |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | | |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | | |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | | |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | | |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | | |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | | |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | | |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | | |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | | |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | | |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | | |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | | |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | | |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | | |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | | |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} seai7h0hmznwx6qf7ftglnbaym46d6m 6598980 6598916 2022-08-28T12:24:59Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|28|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} 10em1bobab2npd2nr7bp4nq4y3xisw2 6598983 6598980 2022-08-28T12:32:08Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|38|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | | |mayor |Bərxudarov Toğrul Məmməd | |Gəncə |30.06.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | | |mayor |Babayev Rahib Bəxtiyar | |Şahbuz |19.06.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov Elburus Eyvaz | |Beyləqan |01.12.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov İqbal Əhmədağa | |Lənкəran |04.07.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Ramil Mərdan | |Leriк |20.12.1984 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Baliev Hüseynağa Salman | |Salyan |22.12.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | | |mayor |Azayev Asif Məhəmmədağa | |Şamaxı |01.02.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Vüqar Əhməd | |Baкı |04.03.1973 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | | |mayor |Abuşov Bəhruz Zabid | |Qəbələ |18.06.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | | |mayor |Alıyev Elçin Bayram | |Abşeron |16.07.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} su71sx3ak9jx0wtu5sw7onkz45dx2a8 6598989 6598983 2022-08-28T12:44:05Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|48|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | | |mayor |Budaqov Rəşad Ramiz | |Yevlax |13.03.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Novruz Ələddin | |Ağdam |01.12.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | | |mayor |Bərxudarov Toğrul Məmməd | |Gəncə |30.06.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Əhədzadə İlкin Qələmşah | |Baкı |26.06.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | | |mayor |Babayev Rahib Bəxtiyar | |Şahbuz |19.06.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov Elburus Eyvaz | |Beyləqan |01.12.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov İqbal Əhmədağa | |Lənкəran |04.07.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Ramil Mərdan | |Leriк |20.12.1984 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Baliev Hüseynağa Salman | |Salyan |22.12.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Cəfərov Ruslan Gündüzoviç | |Xanкəndi |19.11.1976 |- | | |mayor |Əhmədov Vidadi Murad | |Salyan |12.07.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | | |mayor |Əliyev Malik Təvəkkül | |Ordubad |26.12.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Rüfət Mürvət | |Baкı |29.08.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | | |mayor |Azayev Asif Məhəmmədağa | |Şamaxı |01.02.1985 |- | | |mayor |Cəfərov Şahlar Fəzail | |Sabirabad |05.06.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Vüqar Əhməd | |Baкı |04.03.1973 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Əliyev Asiman Vaqif | |Ordubad |01.02.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ələkbərov Fərid Tahir | |Baкı |18.07.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | | |mayor |Abuşov Bəhruz Zabid | |Qəbələ |18.06.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | | |mayor |Alıyev Elçin Bayram | |Abşeron |16.07.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} ttcmv197rha8cffd6iy3btaelcfkckc 6599923 6598989 2022-08-28T20:00:27Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|58|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | | | |Mansurov Elçin Elşən | |Yardımlı |25.11.1984 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | | |mayor |Budaqov Rəşad Ramiz | |Yevlax |13.03.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Novruz Ələddin | |Ağdam |01.12.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | | | |Kəlbalıyev Səyavuş Hümbət | |Cəbrayıl |16.10.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | | |mayor |Bərxudarov Toğrul Məmməd | |Gəncə |30.06.1987 |- | | | |Maşıyev Asəf Volodya | |Samux |26.11.1982 |- | | | |Mürsəliyev Sübhi Balamirzə | |İsmayıllı |28.12.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Əhədzadə İlкin Qələmşah | |Baкı |26.06.1985 |- | | | |Həsənov Elşad Paşa | | |13.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | | |mayor |Babayev Rahib Bəxtiyar | |Şahbuz |19.06.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov Elburus Eyvaz | |Beyləqan |01.12.1986 |- | | | |Heydərov Amid Rəbbil | |Leriк |20.05.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | | | |İsmayılov Fuad Murad | |Şərur |26.10.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov İqbal Əhmədağa | |Lənкəran |04.07.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Ramil Mərdan | |Leriк |20.12.1984 |- | | | |Hüseynov Nazim Yaqub | |İmişli |01.10.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Baliev Hüseynağa Salman | |Salyan |22.12.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Cəfərov Ruslan Gündüzoviç | |Xanкəndi |19.11.1976 |- | | |mayor |Əhmədov Vidadi Murad | |Salyan |12.07.1979 |- | | | |Miкayılov Azər Əmrah | |Kəlbəcər |01.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | | |mayor |Əliyev Malik Təvəkkül | |Ordubad |26.12.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Rüfət Mürvət | |Baкı |29.08.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | | | |Hacıyev Elnur Yaqub | |Ucar |12.06.1979 |- | | | |Hacıyev Ramid Nəriman | |Cəbrayıl |11.02.1987 |- | | | |İsmayılov Natiq Əjdər | |Qəbələ |05.03.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | | | |İbadov Aqşin Nazim | |Lənкəran |24.08.1984 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | | |mayor |Azayev Asif Məhəmmədağa | |Şamaxı |01.02.1985 |- | | |mayor |Cəfərov Şahlar Fəzail | |Sabirabad |05.06.1975 |- | | | |Həsənov Sadiq Əli | |Naxçıvan |14.09.1986 |- | | | |Hüseynov Rəhim Qədir | |Zərdab |01.07.1984 |- | | | |Məmmədov Xəyal Ağabəy | |Şəкi |18.11.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | | | |Hacıyev Abaкar Məhəmməd | |Zaqatala |11.04.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | | | |Kərimov Taleh Adil | |Sumqayıt |06.03.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Vüqar Əhməd | |Baкı |04.03.1973 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Əliyev Asiman Vaqif | |Ordubad |01.02.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ələkbərov Fərid Tahir | |Baкı |18.07.1980 |- | | | |Məmmədov Əlövsət Əli | |Goranboy |28.02.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | | |mayor |Abuşov Bəhruz Zabid | |Qəbələ |18.06.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | | |mayor |Alıyev Elçin Bayram | |Abşeron |16.07.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | | |Məmmədov Anar Elşad | |Sabirabad |02.05.1986 |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} plh3t7lboq586bv0j7pi5js2t0b8f52 6599924 6599923 2022-08-28T20:00:38Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|68|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | | | |Mansurov Elçin Elşən | |Yardımlı |25.11.1984 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | | |mayor |Budaqov Rəşad Ramiz | |Yevlax |13.03.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Novruz Ələddin | |Ağdam |01.12.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | | | |Kəlbalıyev Səyavuş Hümbət | |Cəbrayıl |16.10.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | | |mayor |Bərxudarov Toğrul Məmməd | |Gəncə |30.06.1987 |- | | | |Maşıyev Asəf Volodya | |Samux |26.11.1982 |- | | | |Mürsəliyev Sübhi Balamirzə | |İsmayıllı |28.12.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Əhədzadə İlкin Qələmşah | |Baкı |26.06.1985 |- | | | |Həsənov Elşad Paşa | | |13.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | | |mayor |Babayev Rahib Bəxtiyar | |Şahbuz |19.06.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov Elburus Eyvaz | |Beyləqan |01.12.1986 |- | | | |Heydərov Amid Rəbbil | |Leriк |20.05.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | | | |İsmayılov Fuad Murad | |Şərur |26.10.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov İqbal Əhmədağa | |Lənкəran |04.07.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Ramil Mərdan | |Leriк |20.12.1984 |- | | | |Hüseynov Nazim Yaqub | |İmişli |01.10.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Baliev Hüseynağa Salman | |Salyan |22.12.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Cəfərov Ruslan Gündüzoviç | |Xanкəndi |19.11.1976 |- | | |mayor |Əhmədov Vidadi Murad | |Salyan |12.07.1979 |- | | | |Miкayılov Azər Əmrah | |Kəlbəcər |01.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | | |mayor |Əliyev Malik Təvəkkül | |Ordubad |26.12.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Rüfət Mürvət | |Baкı |29.08.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | | | |Hacıyev Elnur Yaqub | |Ucar |12.06.1979 |- | | | |Hacıyev Ramid Nəriman | |Cəbrayıl |11.02.1987 |- | | | |İsmayılov Natiq Əjdər | |Qəbələ |05.03.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | | | |İbadov Aqşin Nazim | |Lənкəran |24.08.1984 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | | |mayor |Azayev Asif Məhəmmədağa | |Şamaxı |01.02.1985 |- | | |mayor |Cəfərov Şahlar Fəzail | |Sabirabad |05.06.1975 |- | | | |Həsənov Sadiq Əli | |Naxçıvan |14.09.1986 |- | | | |Hüseynov Rəhim Qədir | |Zərdab |01.07.1984 |- | | | |Məmmədov Xəyal Ağabəy | |Şəкi |18.11.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | | | |Hacıyev Abaкar Məhəmməd | |Zaqatala |11.04.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | | | |Kərimov Taleh Adil | |Sumqayıt |06.03.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Vüqar Əhməd | |Baкı |04.03.1973 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Əliyev Asiman Vaqif | |Ordubad |01.02.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ələkbərov Fərid Tahir | |Baкı |18.07.1980 |- | | | |Məmmədov Əlövsət Əli | |Goranboy |28.02.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | | |mayor |Abuşov Bəhruz Zabid | |Qəbələ |18.06.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | | |mayor |Alıyev Elçin Bayram | |Abşeron |16.07.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | | |Məmmədov Anar Elşad | |Sabirabad |02.05.1986 |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} bl66arzk7sgrntigdt8r9uc1yigc1aw 6599944 6599924 2022-08-28T20:14:07Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki * [https://mod.gov.az//images/pdf/6b064b1312428f62f842328a94b85f09.pdf SİYAHI] * {{siyasi partiya/yerləri|80|2904|#708090}} {| class="wikitable" !Sıra !Foto !Rütbəsi !Soyadı, adı və atasının adı !Qoşun !SHXÇDX !Təvəllüdü |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Şirvanov Mehman Mirəziz | |Lənкəran |24.02.1980 |- | | |mayor |Mansurov Elçin Elşən | |Yardımlı |25.11.1984 |- | | |mayor |Qasımov Abbas Rza | |Baкı |17.03.1986 |- | | |mayor |Quliyev İlqar Aкif | |Goranboy |03.02.1973 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Musayev Sədi Süleyman | |Şərur |01.04.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Təhməzov Elzamin Kamal | |Bərdə |26.10.1979 |- | | |mayor |Budaqov Rəşad Ramiz | |Yevlax |13.03.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Novruz Ələddin | |Ağdam |01.12.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 sentyabr'''</center> |- | | |mayor |Kəlbalıyev Səyavuş Hümbət | |Cəbrayıl |16.10.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 sentyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qənbərov Mehman Nəriman | |Ağdam |27.05.1981 |- | | |mayor |Bərxudarov Toğrul Məmməd | |Gəncə |30.06.1987 |- | | |mayor |Maşıyev Asəf Volodya | |Samux |26.11.1982 |- | | |mayor |Mürsəliyev Sübhi Balamirzə | |İsmayıllı |28.12.1979 |- | | |mayor |Zamanov Sənan Qahir | |Qusar |17.08.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Əhədzadə İlкin Qələmşah | |Baкı |26.06.1985 |- | | |mayor |Həsənov Elşad Paşa | | |13.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əкbərov Orxan Nadir | |Biləsuvar |12.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Atəm Vaqif | |Ağdaş |16.12.1982 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Yaşar Füzuli | | | |- | | |mayor |Babayev Rahib Bəxtiyar | |Şahbuz |19.06.1985 |- | | |mayor |Quliyev Elnur Eldar | |Füzuli |25.07.1984 |- | | |mayor |Rzayev İlкin Cəfər | |Naxçıvan |28.07.1984 |- | | |mayor |Vəliyev Vüsal İslam | |Şərur |15.07.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov Elburus Eyvaz | |Beyləqan |01.12.1986 |- | | |mayor |Heydərov Amid Rəbbil | |Leriк |20.05.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Nudirəliyev Zaur İsmayıl | |Baкı |01.09.1978 |- | | |mayor |İsmayılov Fuad Murad | |Şərur |26.10.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Bayramov İqbal Əhmədağa | |Lənкəran |04.07.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Quliyev Rəşad Rəşid | |Baкı |23.09.1983 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Ramil Mərdan | |Leriк |20.12.1984 |- | | |mayor |Hüseynov Nazim Yaqub | |İmişli |01.10.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Baliev Hüseynağa Salman | |Salyan |22.12.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdurahmanov Əfqan Ağasəf | |Qəbələ |25.05.1976 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Soltan Aкif | |Yevlax |21.07.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''11 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Cəfərov Ruslan Gündüzoviç | |Xanкəndi |19.11.1976 |- | | |mayor |Əhmədov Vidadi Murad | |Salyan |12.07.1979 |- | | |mayor |Miкayılov Azər Əmrah | |Kəlbəcər |01.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''12 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''13 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Zaur Hüseyn | |Kəlbəcər |04.03.1980 |- | | |mayor |Əliyev Malik Təvəkkül | |Ordubad |26.12.1986 |- | | |mayor |Əsgərov Rüfət Mürvət | |Baкı |29.08.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''14 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''15 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''16 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ramaldanov Babəк Meyvəddin | |Baкı |09.08.1982 |- | | |mayor |Şüкürov Anar Mehman | |Sumqayıt |20.01.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''17 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Hacıyev Elnur Yaqub | |Ucar |12.06.1979 |- | | |mayor |Hacıyev Ramid Nəriman | |Cəbrayıl |11.02.1987 |- | | |mayor |İsmayılov Natiq Əjdər | |Qəbələ |05.03.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''18 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |İbadov Aqşin Nazim | |Lənкəran |24.08.1984 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''19 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Qaflanov Şixamir Oruc | |Zaqatala |07.12.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''20 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Faiq Qaçay | |Qubadlı |10.02.1974 |- | | |mayor |Azayev Asif Məhəmmədağa | |Şamaxı |01.02.1985 |- | | |mayor |Cəfərov Şahlar Fəzail | |Sabirabad |05.06.1975 |- | | |mayor |Həsənov Sadiq Əli | |Naxçıvan |14.09.1986 |- | | |mayor |Hüseynov Rəhim Qədir | |Zərdab |01.07.1984 |- | | |mayor |Məmmədov Xəyal Ağabəy | |Şəкi |18.11.1986 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''21 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''22 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк |Həmidov Şüкür Nəriman | |Qubadlı |01.04.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Qasımov Ramiz Vaqif | | |17.02.1975 |- | | |mayor |Orucov Elşən Yavər | |Şahbuz |11.08.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''23 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''24 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Əliyev Anar Vaqif | |Kəlbəcər |28.08.1980 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''25 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Paşayev Elsevər Vaqif | |Cəbrayıl |01.07.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''26 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |İbrahimov Xeyrulla Mais | |Baкı |19.04.1971 |- | | |polкovniк-leytenant |Məmmədov Sadiq Sadəddin | |Qax |23.06.1981 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''27 oкtyabr'''</center> |- | | |mayor |Hacıyev Abaкar Məhəmməd | |Zaqatala |11.04.1979 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''28 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''29 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Ağayev Həmdəm Mayıl | |Ağdərə |09.09.1975 |- | | |polкovniк-leytenant |Sadıqov Rəşad Xanlar | |Laçın |11.10.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''30 oкtyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''31 oкtyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Orucov Nail Rəfail | |Astara |11.06.1978 |- | | |polкovniк-leytenant |Xəlilov Vidadi Vaqif | |Göyçay |16.07.1982 |- | | |mayor |Kərimov Taleh Adil | |Sumqayıt |06.03.1985 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''1 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ağayev Vüqar Əhməd | |Baкı |04.03.1973 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''2 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''3 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Baxşəliyev Qərib İnqilab | |Baкı |22.05.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''4 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Tağıyev Ruslan Fuad | |İsmayıllı |12.06.1982 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''5 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Zeynalov Müseyyib Saleh | |Salyan |27.01.1978 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''6 noyabr'''</center> |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''7 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Əliyev Asiman Vaqif | |Ordubad |01.02.1987 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''8 noyabr'''</center> |- | | |mayor |Ələkbərov Fərid Tahir | |Baкı |18.07.1980 |- | | |mayor |Məmmədov Əlövsət Əli | |Goranboy |28.02.1988 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''9 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Cəfərov Ramiz Sübhan | | |10.12.1974 |- | | |mayor |Abuşov Bəhruz Zabid | |Qəbələ |18.06.1983 |- | | |mayor |Süleymanov Emin Bəhmən | |İmişli |21.07.1977 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''10 noyabr'''</center> |- | | |polкovniк-leytenant |Abdullayev Rasim Yaqub | |Kəlbəcər |21.02.1975 |- | | |mayor |Alıyev Elçin Bayram | |Abşeron |16.07.1975 |- | colspan="7" bgcolor="#DCDCDC" |<center>'''Müharibədən sonra şəhid olanlar'''</center> |- | | |mayor |Məmmədov Anar Elşad | |Sabirabad |02.05.1986 |- | | |polкovniк |Samidli Babəк Mətləb{{Efn|23 noyabr}} | |Göyçay |07.01.1974 |} == Qeydlər == {{Notelist}} 1pn1zo9268kb4zzpdh72mbqskmso731 2 673157 6599040 6598887 2022-08-28T13:40:12Z Grenzsoldat 202463 Səhifənin bütün məzmunu silindi wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 6599041 6599040 2022-08-28T13:40:23Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> 4ijt35p6hh5w9uea7w6odlchd5gmy49 6599045 6599041 2022-08-28T13:44:06Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki == Karyerası == <ref name=":MS01">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS02">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS03">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS04">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS05">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS06">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS07">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS08">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS09">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS10">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> d313kgnt7pben0ujonixdvdyhg5xtbe 6599185 6599045 2022-08-28T14:11:37Z Grenzsoldat 202463 /* Karyerası */ wikitext text/x-wiki == Karyerası == === 2007-ci il: === Mariya Stadnik 2007-ci ilin 16-24 sentyabrında [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Turnirdə 1-8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Mariya Stadnik 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Rumıniya]] nümayəndəsi Kristina Kroitoru ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS01">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik görüşün birinci hissəsində 6:0, növbəti hissəsində isə 4:0 hesabı ilə imalı qələbə qazandı və turnirin 1/16 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Kim Hyung-Joo oldu. Bu görüşdə də Mariya Stadnik asan qələbə qazandı. Görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 7:0 hesabı ilə qalib gələn Mariya Stadnik, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan [[Almaniya]] nümayəndəsi Brigitte Vagner ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:2 hesabı ilə qələbə qazanan Mariya Stadnik, Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Yaponiya]] təmsilçisi [[Çiharu İço]] oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Stadnik (1:0), növbəti hissəsində isə İço (1:0) qalib gəldi. Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu. Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 1:1. Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Çiharu İço]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi. [[Çiharu İço]] növbəti mərhələlərdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Mariya Stadnik təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefanie Murata oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Mariya Stadnik rəqibinə 0:2 (1:2, 1:1) hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":MS04">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Qadın güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nazim Əlicanov]] müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Görüşdə referilər Mariya Stadnikin fəndini qiymətləndirmədi, bu ədalətsiz qərar idi"''.<ref name=":MS02">{{cite news|title=Назим Алиджанов: Стадник засудили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921083603903.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS08">{{cite news|title=Назим АЛИДЖАНОВ: Теперь главное - Олимпиада|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924011722925.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":MS03">{{cite news|title=Стадник подняла сборную на седьмое место|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921091432866.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS06">{{cite news|title=Просто Мария|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20070922120315431.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS09">{{cite news|title=Пекинские билеты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924121104770.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanan birinci qadın güləşçisi olaraq Azərbaycan idmanının tarixinə düşdü.<ref name=":MS05">{{cite news|title=У борьбы не женское лицо?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070922015441433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik turnirdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Birinci görüşlərdə inamlı təsir bağışladım. Yaponiya idmançısı ilə görüşdə üstünlüyü son saniyələrdə əldən verdim. Səbəbimi dəqiq bilmirəm. Bəzən sadəcə gücüm qalmırdı."''.<ref name=":MS07">{{cite news|title=Мария СТАДНИК: Иногда у меня просто не оставалось сил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070923120305854.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik 2007-ci ilin sonlarında [[Ukrayna]]nın [[Donetsk (Ukrayna)|Donets]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":MS10">{{cite news|title=Стадник побеждает в Донецке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071225035321333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> o0wdqfcc55yh7rgspkzwkl3s7gfwp3c 6599208 6599185 2022-08-28T14:14:11Z Grenzsoldat 202463 /* Uğurları */ wikitext text/x-wiki == Karyerası == === 2007-ci il: === Mariya Stadnik 2007-ci ilin 16-24 sentyabrında [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Turnirdə 1-8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı. Mariya Stadnik 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Rumıniya]] nümayəndəsi Kristina Kroitoru ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS01">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik görüşün birinci hissəsində 6:0, növbəti hissəsində isə 4:0 hesabı ilə imalı qələbə qazandı və turnirin 1/16 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Kim Hyung-Joo oldu. Bu görüşdə də Mariya Stadnik asan qələbə qazandı. Görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 7:0 hesabı ilə qalib gələn Mariya Stadnik, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan [[Almaniya]] nümayəndəsi Brigitte Vagner ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:2 hesabı ilə qələbə qazanan Mariya Stadnik, Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Yaponiya]] təmsilçisi [[Çiharu İço]] oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Stadnik (1:0), növbəti hissəsində isə İço (1:0) qalib gəldi. Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu. Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 1:1. Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Çiharu İço]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi. [[Çiharu İço]] növbəti mərhələlərdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Mariya Stadnik təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefanie Murata oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Mariya Stadnik rəqibinə 0:2 (1:2, 1:1) hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":MS04">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Qadın güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nazim Əlicanov]] müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Görüşdə referilər Mariya Stadnikin fəndini qiymətləndirmədi, bu ədalətsiz qərar idi"''.<ref name=":MS02">{{cite news|title=Назим Алиджанов: Стадник засудили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921083603903.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS08">{{cite news|title=Назим АЛИДЖАНОВ: Теперь главное - Олимпиада|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924011722925.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":MS03">{{cite news|title=Стадник подняла сборную на седьмое место|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921091432866.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS06">{{cite news|title=Просто Мария|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20070922120315431.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS09">{{cite news|title=Пекинские билеты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924121104770.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanan birinci qadın güləşçisi olaraq Azərbaycan idmanının tarixinə düşdü.<ref name=":MS05">{{cite news|title=У борьбы не женское лицо?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070922015441433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik turnirdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Birinci görüşlərdə inamlı təsir bağışladım. Yaponiya idmançısı ilə görüşdə üstünlüyü son saniyələrdə əldən verdim. Səbəbimi dəqiq bilmirəm. Bəzən sadəcə gücüm qalmırdı."''.<ref name=":MS07">{{cite news|title=Мария СТАДНИК: Иногда у меня просто не оставалось сил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070923120305854.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik 2007-ci ilin sonlarında [[Ukrayna]]nın [[Donetsk (Ukrayna)|Donets]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":MS10">{{cite news|title=Стадник побеждает в Донецке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071225035321333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>TBD</center> |Beynəlxalq turnir |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> 7dtf093jbp5bzqdwe3wle2rg5fe17hv 6599238 6599208 2022-08-28T14:18:02Z Grenzsoldat 202463 /* 2007-ci il: */ wikitext text/x-wiki == Karyerası == === 2007-ci il: === Mariya Stadnik 2007-ci ilin 16-24 sentyabrında [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Turnirdə 1-8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Rumıniya]] nümayəndəsi Kristina Kroitoru ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS01">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik görüşün birinci hissəsində 6:0, növbəti hissəsində isə 4:0 hesabı ilə imalı qələbə qazandı və turnirin 1/16 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Kim Hyung-Joo oldu.<ref name=":MS04" /> Bu görüşdə də Mariya Stadnik asan qələbə qazandı.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 7:0 hesabı ilə qalib gələn Mariya Stadnik, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə o, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan [[Almaniya]] nümayəndəsi Brigitte Vagner ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:2 hesabı ilə qələbə qazanan Mariya Stadnik, Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Yaponiya]] təmsilçisi [[Çiharu İço]] oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Stadnik (1:0), növbəti hissəsində isə İço (1:0) qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":MS04" /> Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 1:1.<ref name=":MS04" /> Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Çiharu İço]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> [[Çiharu İço]] növbəti mərhələlərdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Mariya Stadnik təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefanie Murata oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Mariya Stadnik rəqibinə 0:2 (1:2, 1:1) hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":MS04">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Qadın güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nazim Əlicanov]] müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Görüşdə referilər Mariya Stadnikin fəndini qiymətləndirmədi, bu ədalətsiz qərar idi"''.<ref name=":MS02">{{cite news|title=Назим Алиджанов: Стадник засудили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921083603903.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS08">{{cite news|title=Назим АЛИДЖАНОВ: Теперь главное - Олимпиада|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924011722925.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":MS04" /><ref name=":MS03">{{cite news|title=Стадник подняла сборную на седьмое место|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921091432866.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS06">{{cite news|title=Просто Мария|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20070922120315431.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS09">{{cite news|title=Пекинские билеты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924121104770.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanan birinci qadın güləşçisi olaraq Azərbaycan idmanının tarixinə düşdü.<ref name=":MS05">{{cite news|title=У борьбы не женское лицо?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070922015441433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik turnirdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Birinci görüşlərdə inamlı təsir bağışladım. Yaponiya idmançısı ilə görüşdə üstünlüyü son saniyələrdə əldən verdim. Səbəbimi dəqiq bilmirəm. Bəzən sadəcə gücüm qalmırdı."''.<ref name=":MS07">{{cite news|title=Мария СТАДНИК: Иногда у меня просто не оставалось сил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070923120305854.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik 2007-ci ilin sonlarında [[Ukrayna]]nın [[Donetsk (Ukrayna)|Donets]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":MS10">{{cite news|title=Стадник побеждает в Донецке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071225035321333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>TBD</center> |Beynəlxalq turnir |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> 59lqvlzngnn9t71jttymrtmv7dejdh5 6599247 6599238 2022-08-28T14:18:53Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki == Karyerası == === 2007-ci il: Dünya Çempionatında debüt === Mariya Stadnik 2007-ci ilin 16-24 sentyabrında [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Turnirdə 1-8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Rumıniya]] nümayəndəsi Kristina Kroitoru ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS01">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik görüşün birinci hissəsində 6:0, növbəti hissəsində isə 4:0 hesabı ilə imalı qələbə qazandı və turnirin 1/16 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Kim Hyung-Joo oldu.<ref name=":MS04" /> Bu görüşdə də Mariya Stadnik asan qələbə qazandı.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 7:0 hesabı ilə qalib gələn Mariya Stadnik, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə o, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan [[Almaniya]] nümayəndəsi Brigitte Vagner ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:2 hesabı ilə qələbə qazanan Mariya Stadnik, Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Yaponiya]] təmsilçisi [[Çiharu İço]] oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Stadnik (1:0), növbəti hissəsində isə İço (1:0) qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":MS04" /> Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 1:1.<ref name=":MS04" /> Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Çiharu İço]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> [[Çiharu İço]] növbəti mərhələlərdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Mariya Stadnik təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefanie Murata oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Mariya Stadnik rəqibinə 0:2 (1:2, 1:1) hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":MS04">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Qadın güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nazim Əlicanov]] müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Görüşdə referilər Mariya Stadnikin fəndini qiymətləndirmədi, bu ədalətsiz qərar idi"''.<ref name=":MS02">{{cite news|title=Назим Алиджанов: Стадник засудили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921083603903.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS08">{{cite news|title=Назим АЛИДЖАНОВ: Теперь главное - Олимпиада|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924011722925.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":MS04" /><ref name=":MS03">{{cite news|title=Стадник подняла сборную на седьмое место|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921091432866.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS06">{{cite news|title=Просто Мария|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20070922120315431.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS09">{{cite news|title=Пекинские билеты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924121104770.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanan birinci qadın güləşçisi olaraq Azərbaycan idmanının tarixinə düşdü.<ref name=":MS05">{{cite news|title=У борьбы не женское лицо?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070922015441433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik turnirdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Birinci görüşlərdə inamlı təsir bağışladım. Yaponiya idmançısı ilə görüşdə üstünlüyü son saniyələrdə əldən verdim. Səbəbimi dəqiq bilmirəm. Bəzən sadəcə gücüm qalmırdı."''.<ref name=":MS07">{{cite news|title=Мария СТАДНИК: Иногда у меня просто не оставалось сил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070923120305854.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik 2007-ci ilin sonlarında [[Ukrayna]]nın [[Donetsk (Ukrayna)|Donets]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":MS10">{{cite news|title=Стадник побеждает в Донецке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071225035321333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: === <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>TBD</center> |Beynəlxalq turnir |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> sxnlvj0mmw6hcg6rhqirlnaagpyo17e 6599256 6599247 2022-08-28T14:20:26Z Grenzsoldat 202463 /* Uğurları */ wikitext text/x-wiki == Karyerası == === 2007-ci il: Dünya Çempionatında debüt === Mariya Stadnik 2007-ci ilin 16-24 sentyabrında [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Turnirdə 1-8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Rumıniya]] nümayəndəsi Kristina Kroitoru ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS01">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik görüşün birinci hissəsində 6:0, növbəti hissəsində isə 4:0 hesabı ilə imalı qələbə qazandı və turnirin 1/16 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Kim Hyung-Joo oldu.<ref name=":MS04" /> Bu görüşdə də Mariya Stadnik asan qələbə qazandı.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 7:0 hesabı ilə qalib gələn Mariya Stadnik, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə o, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan [[Almaniya]] nümayəndəsi Brigitte Vagner ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:2 hesabı ilə qələbə qazanan Mariya Stadnik, Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Yaponiya]] təmsilçisi [[Çiharu İço]] oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Stadnik (1:0), növbəti hissəsində isə İço (1:0) qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":MS04" /> Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 1:1.<ref name=":MS04" /> Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Çiharu İço]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> [[Çiharu İço]] növbəti mərhələlərdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Mariya Stadnik təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefanie Murata oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Mariya Stadnik rəqibinə 0:2 (1:2, 1:1) hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":MS04">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Qadın güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nazim Əlicanov]] müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Görüşdə referilər Mariya Stadnikin fəndini qiymətləndirmədi, bu ədalətsiz qərar idi"''.<ref name=":MS02">{{cite news|title=Назим Алиджанов: Стадник засудили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921083603903.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS08">{{cite news|title=Назим АЛИДЖАНОВ: Теперь главное - Олимпиада|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924011722925.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":MS04" /><ref name=":MS03">{{cite news|title=Стадник подняла сборную на седьмое место|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921091432866.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS06">{{cite news|title=Просто Мария|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20070922120315431.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS09">{{cite news|title=Пекинские билеты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924121104770.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanan birinci qadın güləşçisi olaraq Azərbaycan idmanının tarixinə düşdü.<ref name=":MS05">{{cite news|title=У борьбы не женское лицо?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070922015441433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik turnirdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Birinci görüşlərdə inamlı təsir bağışladım. Yaponiya idmançısı ilə görüşdə üstünlüyü son saniyələrdə əldən verdim. Səbəbimi dəqiq bilmirəm. Bəzən sadəcə gücüm qalmırdı."''.<ref name=":MS07">{{cite news|title=Мария СТАДНИК: Иногда у меня просто не оставалось сил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070923120305854.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik 2007-ci ilin sonlarında [[Ukrayna]]nın [[Donetsk (Ukrayna)|Donets]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":MS10">{{cite news|title=Стадник побеждает в Донецке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071225035321333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: === <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>TBD</center> |Beynəlxalq turnir |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Mariya Stadnik).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Mariya Stadnika [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZE Progress Medal (until 2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi. l6fssxmfj7a9ow5oj85mcr8fsb2usi0 6599261 6599256 2022-08-28T14:20:50Z Grenzsoldat 202463 /* Dövlət təltifləri */ wikitext text/x-wiki == Karyerası == === 2007-ci il: Dünya Çempionatında debüt === Mariya Stadnik 2007-ci ilin 16-24 sentyabrında [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Turnirdə 1-8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Rumıniya]] nümayəndəsi Kristina Kroitoru ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS01">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik görüşün birinci hissəsində 6:0, növbəti hissəsində isə 4:0 hesabı ilə imalı qələbə qazandı və turnirin 1/16 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Kim Hyung-Joo oldu.<ref name=":MS04" /> Bu görüşdə də Mariya Stadnik asan qələbə qazandı.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 7:0 hesabı ilə qalib gələn Mariya Stadnik, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə o, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan [[Almaniya]] nümayəndəsi Brigitte Vagner ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:2 hesabı ilə qələbə qazanan Mariya Stadnik, Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Yaponiya]] təmsilçisi [[Çiharu İço]] oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Stadnik (1:0), növbəti hissəsində isə İço (1:0) qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":MS04" /> Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 1:1.<ref name=":MS04" /> Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Çiharu İço]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> [[Çiharu İço]] növbəti mərhələlərdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Mariya Stadnik təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefanie Murata oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Mariya Stadnik rəqibinə 0:2 (1:2, 1:1) hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":MS04">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Qadın güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nazim Əlicanov]] müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Görüşdə referilər Mariya Stadnikin fəndini qiymətləndirmədi, bu ədalətsiz qərar idi"''.<ref name=":MS02">{{cite news|title=Назим Алиджанов: Стадник засудили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921083603903.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS08">{{cite news|title=Назим АЛИДЖАНОВ: Теперь главное - Олимпиада|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924011722925.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":MS04" /><ref name=":MS03">{{cite news|title=Стадник подняла сборную на седьмое место|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921091432866.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS06">{{cite news|title=Просто Мария|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20070922120315431.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS09">{{cite news|title=Пекинские билеты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924121104770.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanan birinci qadın güləşçisi olaraq Azərbaycan idmanının tarixinə düşdü.<ref name=":MS05">{{cite news|title=У борьбы не женское лицо?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070922015441433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik turnirdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Birinci görüşlərdə inamlı təsir bağışladım. Yaponiya idmançısı ilə görüşdə üstünlüyü son saniyələrdə əldən verdim. Səbəbimi dəqiq bilmirəm. Bəzən sadəcə gücüm qalmırdı."''.<ref name=":MS07">{{cite news|title=Мария СТАДНИК: Иногда у меня просто не оставалось сил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070923120305854.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik 2007-ci ilin sonlarında [[Ukrayna]]nın [[Donetsk (Ukrayna)|Donets]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":MS10">{{cite news|title=Стадник побеждает в Донецке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071225035321333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: === <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>TBD</center> |Beynəlxalq turnir |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Mariya Stadnik).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Mariya Stadnika [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZE Progress Medal (until 2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləti === * Olimpiya Oyunlarında qadın güləşi üzrə medala sahib olan birinci Azərbaycan güləşçisi (2008) * Olimpiya Oyunlarında medala sahib olan ən gənc Azərbaycan idmançısı (2008) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçi (2008) * Güləş üzrə Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2009) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 3 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2011) * Olimpiya Oyunlarında 2 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2012) * Olimpiya Oyunlarında 2 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan yeganə güləşçisi (2012) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 4 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2014) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 4 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2014) * Avropa Oyunlarının qalibi olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2015) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 5 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2016) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 5 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2016) * Olimpiya Oyunlarında 3 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan yeganə güləşçisi (2016) * Olimpiya Oyunlarında 3 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan idmançısı (2016) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 6 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2017) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 6 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2017) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 7 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2018) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 7 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2018) * Avropa Oyunlarının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan idmançısı (2019) * Avropa Oyunlarının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan idmançısı (2019) * Güləş üzrə Dünya Çempionatının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2019) * Güləş üzrə Dünya Çempionatının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan qadın güləşçisi (2019) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 8 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2021) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 8 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2021) * Olimpiya Oyunlarında 4 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan idmançısı (2021) * Olimpiya Oyunlarında 4 dəfə medala sahib olan yeganə Azərbaycan idmançısı (2021) * Olimpiya Oyunları tarixində 4 dəfə medala sahib olan üçüncü qadın güləşçi (2021) ngatogdbhto3hxnnrybt4k967fpdzyg 6599268 6599261 2022-08-28T14:22:07Z Grenzsoldat 202463 /* Nailiyyətləti */ wikitext text/x-wiki == Karyerası == === 2007-ci il: Dünya Çempionatında debüt === Mariya Stadnik 2007-ci ilin 16-24 sentyabrında [[Azərbaycan]]da baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Turnirdə 1-8-ci pillələrin sahibi olan güləşçilər, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə qazanacaqdı.<ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik 1/32 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan görüşdə [[Rumıniya]] nümayəndəsi Kristina Kroitoru ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS01">{{cite news|title=ЧМ-2007. День пятый. Наши соперники|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070920041044532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS04" /> Mariya Stadnik görüşün birinci hissəsində 6:0, növbəti hissəsində isə 4:0 hesabı ilə imalı qələbə qazandı və turnirin 1/16 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Cənubi Koreya]] təmsilçisi Kim Hyung-Joo oldu.<ref name=":MS04" /> Bu görüşdə də Mariya Stadnik asan qələbə qazandı.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 2:0, növbəti hissəsində isə 7:0 hesabı ilə qalib gələn Mariya Stadnik, turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə o, Dünya və Avropa Çempionatlarının qalibi olan [[Almaniya]] nümayəndəsi Brigitte Vagner ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":MS04" /> Görüşün birinci hissəsində 1:0, növbəti hissəsində isə 3:2 hesabı ilə qələbə qazanan Mariya Stadnik, Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":MS04" /> Bu mərhələdə onun rəqibi [[2004 Yay Olimpiya Oyunları|2004-cü il Afina Olimpiadası]]nın finalçısı olan [[Yaponiya]] təmsilçisi [[Çiharu İço]] oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Stadnik (1:0), növbəti hissəsində isə İço (1:0) qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> Bununla da ümumi hesab 1:1 oldu.<ref name=":MS04" /> Həlledici hissədə heç-heçə başa çatdı – 1:1.<ref name=":MS04" /> Qaydalara əsasən son xalı qazanan güləşçi görüşün qalibi hesab olunurdu. Nəticədə [[Çiharu İço]] son xalı qazandığı üçün görüşdə qalib gəldi.<ref name=":MS04" /> [[Çiharu İço]] növbəti mərhələlərdə də qələbə qazanıb, finala vəsiqə qazandığı üçün Mariya Stadnik təsəlliverici qrupda mübarizə apardı.<ref name=":MS04" /> Təsəlliverici qrupun birinci görüşündə onun rəqibi [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] nümayəndəsi Stefanie Murata oldu.<ref name=":MS04" /> Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Mariya Stadnik rəqibinə 0:2 (1:2, 1:1) hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını yeddinci pillədə başa vurdu.<ref name=":MS04">{{cite news|title=Наши на ЧМ-2007. День пятый. Стадник завоевала лицензию на Олимпиаду (ОБНОВЛЯЕТСЯ)|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921100708397.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Qadın güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi [[Nazim Əlicanov]] müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Görüşdə referilər Mariya Stadnikin fəndini qiymətləndirmədi, bu ədalətsiz qərar idi"''.<ref name=":MS02">{{cite news|title=Назим Алиджанов: Стадник засудили|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921083603903.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS08">{{cite news|title=Назим АЛИДЖАНОВ: Теперь главное - Олимпиада|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924011722925.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Nəticələrə əsasən o, 2008-ci ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]də baş tutacaq [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":MS04" /><ref name=":MS03">{{cite news|title=Стадник подняла сборную на седьмое место|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070921091432866.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS06">{{cite news|title=Просто Мария|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20070922120315431.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref><ref name=":MS09">{{cite news|title=Пекинские билеты|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070924121104770.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanan birinci qadın güləşçisi olaraq Azərbaycan idmanının tarixinə düşdü.<ref name=":MS05">{{cite news|title=У борьбы не женское лицо?|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070922015441433.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik turnirdən sonra müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Birinci görüşlərdə inamlı təsir bağışladım. Yaponiya idmançısı ilə görüşdə üstünlüyü son saniyələrdə əldən verdim. Səbəbimi dəqiq bilmirəm. Bəzən sadəcə gücüm qalmırdı."''.<ref name=":MS07">{{cite news|title=Мария СТАДНИК: Иногда у меня просто не оставалось сил|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20070923120305854.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mariya Stadnik 2007-ci ilin sonlarında [[Ukrayna]]nın [[Donetsk (Ukrayna)|Donets]] şəhərində baş tutan beynəlxalq turnirdə mübarizə apardı və bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu.<ref name=":MS10">{{cite news|title=Стадник побеждает в Донецке|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/wrestling/20071225035321333.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> === 2008-ci il: === <ref name=":MS11">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS12">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS13">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS14">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS15">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS16">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS17">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS18">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS19">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS20">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS21">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS22">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS23">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS24">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS25">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS26">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS27">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS28">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS29">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> <ref name=":MS30">{{cite news|title=MƏTN|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=LİNK|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Uğurları == {{sütunlar}} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>1</center> | rowspan="2" |<center>2003</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|İspaniya}} [[İspaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |Yeniyetmələrin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>3</center> |<center>2005</center> |Gənclərin Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>4</center> | rowspan="2" |<center>2007</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |<center>7.</center> |- |<center>TBD</center> |Beynəlxalq turnir |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>5</center> | rowspan="4" |<center>2008</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>6</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>7</center> |Gənclərin Avropa Çempionatı |{{Bayraq|SVK}} [[Slovajiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>8</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|ÇXR}} [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>9</center> | rowspan="3" |<center>2009</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Litva}} [[Litva]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>10</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>11</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|DEN}} [[Danimarja]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>12</center> | rowspan="6" |<center>2011</center> |Yaşar Doğu turniri |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>13</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>14</center> |Austrian Ladies Open |{{Bayraq|Avstriya}} [[Avstriya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>15</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>16</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>17</center> |FILA Test Turniri |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>18</center> | rowspan="3" |<center>2012</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>19</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>20</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} [[Birləşmiş Krallıq]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>21</center> | rowspan="6" |<center>2014</center> |Paris Qran-Prisi |{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>22</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>23</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Finlandiya}} [[Finlandiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>24</center> |Almaniya Qran-Prisi |{{Bayraq|Almaniya}} [[Almaniya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>25</center> |Qızıl Qran-Pri |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>26</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|UZB}} [[Özbəjistan]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |} {{sütun}} {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- |<center>27</center> | rowspan="4" |<center>2015</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>28</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>29</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|ABŞ}} ABŞ | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>30</center> |Polad Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>31</center> | rowspan="4" |<center>2016</center> |Kiyev beynəlxalq turniri |{{Bayraq|UKR}} [[Ujrayna]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>32</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Latviya}} [[Latviya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>33</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>34</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Braziliya}} [[Braziliya]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>35</center> | rowspan="2" |<center>2017</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>36</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>37</center> | rowspan="5" |<center>2018</center> |Klippan Lady Open |{{Bayraq|İsveç}} [[İsveç]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>38</center> |Dan Kolov - Nihola Petrov turniri |{{Bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>39</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>40</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>41</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Macarıstan}} [[Macarıstan]] | bgcolor="Silver"|<center>'''2.'''</center> |- |<center>42</center> | rowspan="2" |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>43</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Qazaxıstan}} [[Qazaxıstan]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>44</center> | rowspan="3" |<center>2021</center> |Avropa Çempionatı |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>45</center> |Poland Open |{{Bayraq|Polşa}} [[Polşa]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |- |<center>46</center> |Olimpiya Oyunları |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966"|<center>'''3.'''</center> |- |<center>47</center> |<center>2022</center> |İslam Həmrəyliyi Oyunları |{{Bayraq|TUR}} [[Türjiyə]] | bgcolor="Gold"|<center>'''1.'''</center> |} {{sütun/son}} <hr> === Dövlət təltifləri === [[Fayl:Ilham Aliyev met with athletes who competed in 31st Summer Olympic Games (Ilham Aliyev and Mariya Stadnik).jpg|thumb|300x300px|alt=|[[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] Mariya Stadnika [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]ni təqdim edən zaman (2 sentyabr 2020-ci il)]] * [[Fayl:AZE Progress Medal (until 2009) BAR.svg|55x55px]] [["Tərəqqi" medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 avqust 2008-ci il tarixli 3017 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2008 Yay Olimpiya Oyunları|XXIX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Tərəqqi" medalı]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ Shohrat Order ribbon (2nd version).svg|55x55px]] [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2015 Avropa Oyunları|I Avropa Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|XXXI Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZE 100Years of the Azerbaijan Democratic Republic (1918-2018) Jubilee Medal BAR.svg|55x55px]] [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 27 may 2019-cu il tarixli Sərəncamına əsasən [[Azərbaycan]]ın ictimai-siyasi həyatında xüsusi xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalı]] ilə təltif edildi. * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi. * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 31 avqust 2012-ci il tarixli 2399 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2012 Yay Olimpiya Oyunları|XXX Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Mariya Vasiliyevna Stadnik [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu|Azərbaycan Prezidentinin fəxri diplomu]] ilə təltif edildi. === Nailiyyətləri === * Olimpiya Oyunlarında qadın güləşi üzrə medala sahib olan birinci Azərbaycan güləşçisi (2008) * Olimpiya Oyunlarında medala sahib olan ən gənc Azərbaycan idmançısı (2008) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçi (2008) * Güləş üzrə Dünya Çempionatının qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2009) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 3 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2011) * Olimpiya Oyunlarında 2 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2012) * Olimpiya Oyunlarında 2 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan yeganə güləşçisi (2012) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 4 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2014) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 4 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2014) * Avropa Oyunlarının qalibi olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2015) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 5 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2016) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 5 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2016) * Olimpiya Oyunlarında 3 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan yeganə güləşçisi (2016) * Olimpiya Oyunlarında 3 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan idmançısı (2016) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 6 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2017) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 6 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2017) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 7 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2018) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 7 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2018) * Avropa Oyunlarının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan idmançısı (2019) * Avropa Oyunlarının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan idmançısı (2019) * Güləş üzrə Dünya Çempionatının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan qadın güləşçisi (2019) * Güləş üzrə Dünya Çempionatının 2 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan qadın güləşçisi (2019) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 8 dəfə qızıl medalına sahib olan birinci Azərbaycan güləşçi (2021) * Güləş üzrə Avropa Çempionatının 8 dəfə qızıl medalına sahib olan yeganə Azərbaycan güləşçi (2021) * Olimpiya Oyunlarında 4 dəfə medala sahib olan birinci Azərbaycan idmançısı (2021) * Olimpiya Oyunlarında 4 dəfə medala sahib olan yeganə Azərbaycan idmançısı (2021) * Olimpiya Oyunları tarixində 4 dəfə medala sahib olan üçüncü qadın güləşçi (2021) == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında]] * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Mənbələr == === Keçidlər === {{Columns-list|1| * [[Fayl:Commons-logo-square.png|20x20px]] '''[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mariya_Stadnik Mariya Stadniкin] Commonsda olan mediafaylları''' * [[Fayl:Instagram logo 2016.svg|20x20px]] '''[https://www.instagram.com/stadnikmaria2018/ Mariya Stadniкin] rəsmi [[Instagram]] səhifəsi''' }} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} {{Güləş üzrə Dünya Çempionatının qalibi olan Azərbaycan idmançıları}} {{Gənclər və İdman Nazirliyinin versiyasına görə ilin ən yaxşı idmançıları}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya güləşçiləri]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər]] [[Kateqoriya:Olimpiya bürünc medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:Olimpiya gümüş medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] 20ro3x7f4agidcodqrav07m95aysu2j 0 673290 6600356 5632441 2022-08-29T05:15:59Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Meydanbağı Qışlağı''' ({{lang-fa|قشلاق ميدان باغي}}) — [[İran]]ın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın [[Əhər şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 51 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (9 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Əhər şəhristanı}} [[Kateqoriya:Əhər şəhristanının kəndləri]] lgv0zugl9s80avah7mjs3iadiih3unf 0 674454 6599529 5564119 2022-08-28T15:55:34Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Qruplaşmalar |adı = Nubar Ozanyan dəstəsi |native_name = {{dil-hy|Նահատակ Նուպար Օզանեան Գումարտակ}} <br/> {{dil-ar|طابور الشهيد نوبار اوزانيان}} |native_name_lang = |müharibə = |şəkil = [[Şəkil:Martyr Nubar Ozanyan Brigade Logo.svg|200px]] <br/> {{small|Dəstənin [[2019]]-cu ildən bəri istifadə olunan emblemi}} |şəkil başlığı = |aktiv illər = 2019 — h.h |ideologiyası = [[Suriya erməniləri|Erməni azlıq maraqları]]<ref name=Genocide>{{cite web |title=Armenian fighters promise to “fight perpetrators of genocide” |url=https://anfenglishmobile.com/rojava-northern-syria/armenian-fighters-promise-to-fight-perpetrators-of-genocide-34533 |website=ANF News |accessdate=26 aprel 2019 |language=en |quote="As the Armenian people and soldiers, we are here and we are ready. We as the Armenian military forces will defend our peoples, our freedom, our language and our culture."}}</ref> <br/> [[Anti-imperializm]]<ref name="Founding">{{cite news |website=ANF News |title=Nubar Ozanyan Armenian Brigade declared |url=https://anfenglishmobile.com/rojava-northern-syria/nubar-ozanyan-armenian-brigade-declared-34506 |accessdate=29 aprel 2019 |publisher=Ajansa Nûçeyan a Firatê |date=24 aprel 2019 |language=en}}</ref> <br/> [[Marksizm-leninizm]]<ref>{{cite web |title=Nubar Ozanyan Armenian Brigade declared |url=https://anfenglishmobile.com/rojava-northern-syria/nubar-ozanyan-armenian-brigade-declared-34506 |website=ANF News |accessdate=2 oktyabr 2020 |language=en}}</ref> |liderlər = Masis Mutanyan |klanlar = [[Şəkil:Flag of Syrian Democratic Forces.svg|23px]] [[Suriya Demokratik Qüvvələri]]<ref>{{cite news |title=Yekem hêza leşkerî ya Ermeniyan hat damezirandin |url=https://sdf-press.com/kurdi/2019/04/24/yekem-heza-leskeri-ya-ermeniyan-hat-damezirandin/ |accessdate=26 April 2019 |agency=SDF Press |date=24 aprel 2019 |language=kürd}}</ref> |mərkəzləri = |sahəsi = |sayı = |bölümləri = |öncəki = |sonrakı = |müttəfiqlər = [[Şəkil:People's Protection Units Flag.svg|23px]] [[Xalq Qoruma Dəstələri]] ([[YPG]]) <br/> [[Şəkil:Flag of TiKKO.svg|23px]] [[Türkiyə Kommunist Partiyası/Marksizm-leninizm|Türkiyə Kommunist Partiyası]] |rəqiblər = {{bayraq|Suriya}} [[Suriya Milli Ordusu]] <br/> [[Şəkil:AQMI Flag asymmetric.svg|23px]] [[İraq Şam İslam Dövləti]] <br/> {{bayraq|Türkiyə}} [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]] <br/> {{bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] |müharibələri = [[Suriyada vətəndaş müharibəsi|Suriya Vətəndaş Müharibəsi]] |təşkilatlar = |rəsmi saytı = }} '''Nubar Ozanyan dəstəsi''' ({{dil-hy|Նահատակ Նուպար Օզանեան Գումարտակ}}, {{dil-ar|طابور الشهيد نوبار اوزانيان}}) — [[Suriya Demokratik Qüvvələri]]nin tərkibində [[Suriya]]da fəaliyyət göstərən erməni hərbi təşkilatı. 2019-cu ilin aprelində qurulmuşdur. Lideri Masis Mutanyandır.<ref name="Founding"/> == Tarixçə == Dəstə, 2019-cu il aprelin 24-də, [[erməni soyqırımı]]nın 104-cü ildönümünündə yaradılmışdır. 2017-ci ildə [[Raqqa]]da öldürülən [[Türkiyə Kommunist Partiyası/Marksizm-leninizm|Türkiyə Marksizm-leninizm kommunist partiyası]] silahlı qolunun lideri olan [[Nubar Ozanyan|Nubar Ozanyanın]] şərəfinə adlandırılmışdır.<ref name=Genocide></ref> Məqsədləri erməni xalqı, dili və mədəniyyətini, eyni zamanda bütün rojava xalqlarını "Faşist Birlik və Tərəqqi Partiyası təmsilçiləri" olaraq "[[İraq Şam İslam Dövləti]] və [[Türkiyə]]dən" qorumaqdır. 14 avqust 2019-cu il tarixdə Nubar Ozanyan dəstəsi və [[Türkiyə Kommunist Partiyası/Marksizm-leninizm|Türkiyə Marksizm-leninizm kommunist partiyası]] tərəfindən Ozanyanın [[Raqqa]] müharibəsində ölümünün ikinci ildönümünü qeyd edən ortaq bir mərasim təşkil edilmişdir.<ref name=Genocide></ref><ref>{{cite web |title=Komutan Nubar Ozanyan Rojava’da yapılan askeri törenle anıldı |url=https://www.tkpml.com/nubar-ozanyan-askeri-torenle-anildi/ |website=TKP-ML |accessdate=18 avqust 2019 |language=tr |date=15 August 2019}}</ref> [[Suriya Demokratik Qüvvələri]]nin tərkibində [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]] və [[Suriya Milli Ordusu]]na qarşı [[Sülh Bulağı əməliyyatı]]nda vuruşmuşdur. 2020-ci ildə [[Qarabağ döyüşləri (2020)|Qarabağ döyüşləri]]ndə 650 nəfərlik döyüşçü heyəti [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nə qarşı döyüşmək üçün münaqişə bölgəsinə yollanmışdır.<ref>{{cite web |title=Armenia-Azerbaijan conflict {{!}} First Syrian fighter of Ankara-backed factions killed in Azerbaijan |url=https://www.syriahr.com/en/186288/?__cf_chl_jschl_tk__=13e79b225bea143dd3a75b96c31d7bfb1b17d02c-1601635295-0-AZzMDkRoGtGE4DO8Po2j-X88oPlrURKsADfx3MYq9l2w8g87wcxEzvadu4yoIrxjW4jV8Joaxb0SkoFU-4wUktqC_Pbop7aiREADBVo_i8qe9ieqjKbcTFtMzRNqQUUBJiDs_MIpQAd_ZcZtzr1nWhI7CjyaRlfzCC2CazFJqpz7VZq0wLAmwkRKktWNu5UuJcSAlYcPEh3c4dp7Xk8o8jcS4LYQ19SBRh0ccT6EleiujWM-q9nH6Sj5K-wCLdv1I0-Z1tNFoLie_Oi3dEYdyYlBh_OVX4x7C6F7soJl1vIY |website=syriahr.com |accessdate=2 oktyabr 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201002104411/https://www.syriahr.com/en/186288/?__cf_chl_jschl_tk__=13e79b225bea143dd3a75b96c31d7bfb1b17d02c-1601635295-0-AZzMDkRoGtGE4DO8Po2j-X88oPlrURKsADfx3MYq9l2w8g87wcxEzvadu4yoIrxjW4jV8Joaxb0SkoFU-4wUktqC_Pbop7aiREADBVo_i8qe9ieqjKbcTFtMzRNqQUUBJiDs_MIpQAd_ZcZtzr1nWhI7CjyaRlfzCC2CazFJqpz7VZq0wLAmwkRKktWNu5UuJcSAlYcPEh3c4dp7Xk8o8jcS4LYQ19SBRh0ccT6EleiujWM-q9nH6Sj5K-wCLdv1I0-Z1tNFoLie_Oi3dEYdyYlBh_OVX4x7C6F7soJl1vIY |archivedate=2 oktyabr 2020 |language=en |date=1 oktyabr 2020}}</ref> == İstinadlar == {{istinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Erməni terrorizmi]] 8t5uvc8ec7zciudmk7d76n4y60f31ev 0 674557 6600293 6427257 2022-08-29T04:59:32Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Zəylik}} {{YM}} '''Zəylik''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Tərtər rayonu]]nun Umudlu kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Zəylik kəndi Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Tərtər rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Tərtər rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] ix9kfb3axyklu3647xor1nptkkb3svt 0 675478 6599962 5808196 2022-08-28T20:22:22Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Догмат о иконопочитании.jpg|thumb|Nişanlara pərəstiş haqqında doqma. [[Qayda kitabı]]]] '''Doqma'''<ref>[https://books.google.ru/books?id=fsgGAAAAQAAJ&pg=PP11&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false {{kitab3|заглавие=Словарь церковно-славянскаго и русскаго языка|место=СПб.|издательство=Императорская Академия Наук|год=1847|ответственный=том I: А–Ж|страницы=336|страниц=415}}]</ref><ref>[https://books.google.ru/books?id=5cUaAAAAYAAJ&pg=PR1&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false {{kitab3|автор=Алексеев П. А.|заглавие=Церковный словарь|ответственный=часть первая: А–Д|место=СПб.|издательство=Типография Ивана Глазунова|год=1817|страницы=276|страниц=298}}]</ref><ref>''doqmat'', {{kitab3|заглавие=Толковый словарь Ефремовой|часть=Догмат|год=2000|автор=Т. Ф. Ефремова.|язык=ru}}. В Словаре правильной русской речи (Соловьев Н. В. Словарь правильной русской речи. Ок. 85 000 слов : Более 400 коммент. / ИЛИ РАН ; Н. В. Соловьев. — М.: ООО "Издательство АСТ" : ООО "Издательство Астрель" : ООО "Транзиткнига", 2004. — 847 [1] с. — (Словари Академии Российской)) приведено так: "''догма́т'' и уход. ''до́гмат''…"). В православной богослужебной литературе и гимнографии: {{dil-cu|догма́тъ}}, в Полном церковнославянском словаре протоиерей Григория Дьяченко: "до́гмат"</ref>, və ya '''doqmat''' ({{dil-grc|[[wikt:δόγμα#Древнегреческий|δόγμα]], [[wikt:en:δόγματος|δόγματος]]}}<ref>''Дворецкий И. Х.'' Древнегреческо-русский словарь. Том 1. — 1958. — С. 418</ref> "rəy, qərar, hökm") — kilsənin təsdiqlədiyi doktrinanın mövqeyi, tənqidə (şübhəyə) məruz qalmayan məcburi və dəyişməz bir həqiqəti elan etmə ifadəsi. == "Doqma", "doqmat" ifadələrinin istifadə tarixi == Tarixdə "doqma" ifadəsinin bu terminin müasir anlayışından fərqli olaraq müxtəlif mənalarda işlədildiyi dövrlər olmuşdur<ref>{{BEEL|Догмат|Н. Б.|том=Xa|страницы=846—847}}</ref>. * Qədim ədəbiyyatda, Siseron tərəfindən, doqma sözü, ümumiyyətlə məlum olduğu üçün inkaredilməz bir həqiqət mənasına sahib olan belə təlimləri ifadə edirdi. * Origen və St. Isidore, Sokratın bəzi nəticələrini adlandırdı. * Platon və Stoiklərin təlimlərinə "dqma" da deyilirdi. * Ksenofona görə, "doqma" həm komandirlərin, həm də adi əsgərlərin hamının mübahisəsiz itaət etməli olduğu bir əmrdir. * Herodianın "doqma" sında Senatın tərifi yer alır və bütün Roma xalqı sorğu-sualsız itaət etməlidir. : Bu məna 70 tərcüməçinin yunan dilində tərcüməsində bu mənanı qoruyub saxladı, burada Daniel peyğəmbər, Ester, Makkabi peyğəmbərinin kitablarında δόγμα kəlməsi dərhal icra edilməli olan bir kral fərmanından və hər mövzu üçün qeyd-şərtsiz məcburi olan bir kral və ya dövlət qanunundan bəhs edir. * Yeni Əhdi-Cədiddə, Luka İncilində δόγμα, Sezarın Roma İmperiyası əhalisini siyahıya alma əmrini göstərir (Luka 2: 1) * Müqəddəs Aktlarda Həvarilər "doqmalar" — kral qanunları. * Kolosyalılara və Efeslilərə göndərilən məktublarda Musanın İlahi nüfuza sahib olan qanunları "doqmalar" dır. Nəhayət, [[Həvarilər]]in İşləri Kitabında (Həvarilərin İşləri 15: 20–28) ilk dəfə ''δόγμα'' sözü kilsənin üzvlərinin hər biri üçün mübahisəsiz səlahiyyət sahibi olmalı olan təriflərini ifadə edir. Tanrı daşıyıcısı İqnatius, Qüds Kirili, Nissa Qreqori, Böyük Basil, Con Xristosom, Vikentiy Lirinski və digər kilsə atalarının bu sözdən istifadə etməsindən etibarən doqma anlayışı daha ətraflı şəkildə açıqlanır<ref>{{Cite web|url=http://www.newadvent.org/cathen/05089a.htm|title=Dogma|last=|first=|date=|website=New Advent Catholic Encyclopedia|publisher=|accessdate=5 October 2016}}</ref>: * Doqma mübahisəsiz bir ilahi (ilahi vəhy yolu ilə verilən) həqiqətdir və bu mənada iman doqmalarına Tanrı (''δόγμα τοΰ Θεοΰ''), İlahi (''δόγμα Θεία''), Lordlar (''δόγμα τοΰ Κυρίου'') deyilir. Bunlar insanın məhsulları ilə, xüsusən də spekulyativ düşüncə və fərdi fikirlərlə ziddiyyət təşkil edir<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/dogma <nowiki>[1]</nowiki>], "dogma." Merriam-Webster.com | An Encyclopædia Britannica Company, Inc. 1831 | <www.merriam-webster.com/about-us/faq> http://www.merriam-webster.com/dictionary/dogma>.</ref>. * Doqma, dinin daxili mahiyyəti ilə əlaqəli bir həqiqətdir, yəni nəzəri və ya düşüncəli bir inanc təliminin həqiqəti, həyat qaydalarından və ya bir xristianın praktik fəaliyyətindən necə fərqləndiyini. * İlahi mənşəli doqma kilsənin təyin etdiyi və formalaşdırdığı bir həqiqətdir, buna görə də doqmalar adətən Kilsənin doqmaları (''τά τής έκκλησίας δόγματα'') və ya kilsə doqmaları (''τά έκκλεσιαστικά δόγματα'') adlanır. * Doqma, həqiqət olaraq özünü Kilsənin üzvü hesab etmək üçün bir xristian üçün qeyd-şərtsiz tanınması zəruri olan bir həqiqətdir. Beləliklə, aşağıda burada müzakirə edilən Pravoslavlıqdakı (və Xristianlıqdakı) əsas xüsusiyyətlər, doqmanın məzmununun patristik anlayışından irəli gəlir. == Xristianlıqda == "Doqma" termini öz mənasında əsasən [[Xristianlıq]]da<ref>Muḥammad ʻĀbid Jābirī, "the principle of analogy", in Arab-Islamic Philosophy, trans. Aziz Abbassi (Austin: University of Texas Press, 1999), 74–85. {{ISBN|9780292704800}}</ref> istifadə olunur və Kilsənin Tanrının və Onun iqtisadiyyatı doktrinasını ehtiva edən teoloji, ilahi olaraq açılan həqiqəti ifadə edir<ref>Ev qurma — burada: Tanrının bəşəriyyəti yaratdığını və yıxılmış təbiətini bərpa etmək yolunu tənzimlədiyini göstərən bir teoloji konsepsiya.</ref>, Kilsənin dəyişməz və mübahisəsiz bir inanc mövqeyi olaraq qəbul edir və etiraf edir<ref name ="Свойства">''[[Давыденков, Олег Викторович|Давыденков О. В.]]''[http://azbyka.ru/otechnik/Oleg_Davydenkov/dogmaticheskoe-bogoslovie/1_1_2 Катехизис. Догматическое богословие как наука. Свойства догматов]</ref>. [[Pravoslav]]lıqda, doqmaların harada qəbul edildiyini başa düşmək üçün iki yanaşma mövcuddur<ref name ="Прав. энц">М. С. Иванов. Догмат // Православная энциклопедия. — М. : Церковно-научный центр "Православная энциклопедия", 2007. — Т. XV. — С. 527–532. — 752 с. — 39 000 экз. — ISBN 978-5-89572-026-4.</ref>. Bunlardan birincisinə görə, doqmalar, sözün qəti mənasında, yalnız doqmatik formülasyonlar aldıqları Ekümenik Şuralarda təsdiqlənmiş Pravoslav inancının mübahisəsiz müddəaları adlandırıla bilər<ref name ="Догматы">''Давыденков, Олег Викторович''[http://azbyka.ru/otechnik/Oleg_Davydenkov/dogmaticheskoe-bogoslovie/1_1_7 Катехизис. Догматическое богословие как наука. Догматы и богословские мнения. Ересь]</ref>. İkinci yanaşmaya görə, Pravoslav doktrinasının hər hansı mübahisəsiz və məcburi müddəası doqma adlandırılmalıdır<ref name ="Прав. энц"/>. Bu vəziyyətdə, doqmalar bölünür<ref name="Lusthaus 2002">{{cite book|first=Dan|last=Lusthaus|title=Buddhist Phenomenology|url=http://www.khamkoo.com/uploads/9/0/0/4/9004485/buddhist_phenomenology_-_a_pholosophical_investigation_of_yogacara_buddhism_and_the_cheng_wei-shih_lun.pdf|publisher=Routledge|year=2002|page=242, n. 46|access-date=2020-10-16|archive-date=2020-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20200219223250/http://www.khamkoo.com/uploads/9/0/0/4/9004485/buddhist_phenomenology_-_a_pholosophical_investigation_of_yogacara_buddhism_and_the_cheng_wei-shih_lun.pdf|url-status=dead}}</ref>: * ümumi və özəl (ümumi mənşəli)<ref name="oxfordreference.com">[http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t98.e978], "dogma" The Oxford Dictionary of Philosophy. Simon Blackburn. Oxford University Press, 2011.</ref>, * açıqlanmış və açıqlanmamış (təfərrüatı ilə müəyyənləşdirilməmiş və buna ehtiyac olmadığı üçün Ekümenik Şuralarda müzakirə olunmamış və bu səbəbdən dogmatik formulalar qəbul etməmiş, lakin bütün Pravoslav Kilsəsi tərəfindən tanınmış), * saf (yalnız fövqəltəbii Vəhyə əsaslanaraq) və qarışıqdır. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Biblioqrafiya == * {{cite book | last1 = Blackburn | first1 = Simon | chapter = Dogma | title = The Oxford Dictionary of Philosophy | publisher = Oxford University Press | year = 2016 | url = https://books.google.com/books?id=Mno8CwAAQBAJ | isbn = 978-0198735304 | ref = harv }} * {{cite book | last1 = McKim | first1 = D.K. | chapter = Dogma | editor1-last = Elwell | editor1-first = Walter A. | title = Evangelical Dictionary of Theology | publisher = Baker Academic | year = 2001 | url = https://books.google.com/books?id=yu846j61u0wC | isbn = 9780801020759 | ref = harv }} * {{cite book | last1 = O'Collins | first1 = Gerald | chapter = Dogma | editor1-last = Richardson | editor1-first = Alan | editor2-last = Bowden | editor2-first = John | title = The Westminster Dictionary of Christian Theology | publisher = Westminster John Knox Press | year = 1983 | url = https://books.google.com/books?id=PN7UMUTBBPAC | isbn = 978-0664227487 | ref = harv }} * {{cite book | last1 = Stanglin | first1 = K.D. | chapter = Dogma | editor1-last = Dyrness | editor1-first = William A. | editor2-last = Kärkkäinen | editor2-first = Veli-Matti | title = Global Dictionary of Theology: A Resource for the Worldwide Church | publisher = InterVarsity Press | year = 2009 | url = https://books.google.com/books?id=ncqkZnDSeo4C | isbn = 978-0830878116 | ref = harv }} == Xarici keçidlər == {{Vikilər | s = Doqma | q = Doqma |wikt = Doqma }} * [http://bible.crosswalk.com/Lexicons/Greek/grk.cgi?number=1378&version=kjv Dogma] – [[James Strong (theologian)|Strong's]] N. T. Greek Lexicon * [http://www.enricomariaradaelli.it/aureadomus/convivium/convivium_domani_del_dogma.html Il Domani – terrible o radios? – del Dogma] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140926002219/http://www.enricomariaradaelli.it/aureadomus/convivium/convivium_domani_del_dogma.html |date=2014-09-26 }}, a book by Enrico Maria Radaelli with a Preface by Roger Scruton and comments by Brunero Gherardini, Alessandro Gnocchi-Mario Palmaro, and Mario Oliveri (Roma 2012) * Irenaeus. ''Demonstration of the Apostolic Preaching''. pp. 70–75. [online] Available at: Christian Classics ethereal library http://www.ccel.org/ccel/irenaeus/demonstr.i.html [Accessed 20 June 2017] [[Kateqoriya:Teologiya]] 2lw8y347jeniyheb3bvml6yoniwx5tc 0 675584 6599837 6484008 2022-08-28T18:42:34Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Quşçular}} {{YM}} '''Quşçular''' — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Xocavənd rayonu]]nun Günəşli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.<ref>[https://www.stat.gov.az/menu/5/source/Inzibati_tes_2020.pdf Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 58.]</ref> Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Hadrut rayonunun faktiki mövcud olan Quşçular kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Günəşli kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6524 Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı]</ref> 1992-ci ildən 9 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Quşçular kəndi 9 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.<ref>[http://www.xocavend-ih.gov.az/az/page/160.html Xocavəndin işğaldan azad olunmuş yaşayış məntəqələri (https://xocavend-ih.gov.az/)]</ref> == Toponimikası == <ref>{{ATEL|1|XXXX}}</ref> == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == == Əhalisi == {|class="wikitable" style="" ! İl ! Daimi əhali ! Kişilər ! Qadınlar |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|1999]]<ref>[http://anl.az/el/Kitab/2015/2000-852.pdf Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. XXXX.]</ref> |XXXX |XXXX |XXXX |- |[[Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)|2009]]<ref>[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=XXXX Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. XXXX.]</ref> |↗XXXX |↗XXXX |↗XXXX |- |} == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil. == Təhsil == Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil. == Din == Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır. == Səhiyyə == Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Xocavənd rayonunun yaşayış məntəqələri}} [[Kateqoriya:Xocavənd rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Günəşli (Xocavənd) kənd inzibati ərazi dairəsindəki yaşayış məntəqələri]] ml4iyzh81vpak7olxsn45gzi47vrr8v 0 675718 6600441 5691323 2022-08-29T05:44:54Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Qədim Misir tarixi}} '''XVI sülalə''' — [[İkinci aralıq dövr (Misir)|ikinci aralıq dövr]]də [[Qədim Misir]]i idarə edən sülalələrdən biri (e.ə. XVII–XVI əsrlər). == Ümumi məlumat == XVI sülalə fironları mərkəzi Tebes şəhəri olmaqla Yuxari Misirdə hökmdarlıq edirdilər. Tədqiqatlar göstərir ki, XIII sülalədən bəri davam edən aclıq bu dövrdə də qalırdı. Bu hal ölkədə olan ağır sosial-iqtisadi vəziyyətlə bağlı idi. Bu dövrdə Misir torpaqları vahid mərkəzdə birləşdirilməmişdi. Ölkənin ayrı-ayrı bölgələrində fərqli sülalələr hakimiyyətdə idi. Ikinci aralıq dövr mərkəzi hakimiyyət uğrunda gedən müharibələrlə xarakterikdir. Böhran vəziyyəti insanların həyat şəraitinə mənfi təsir edir, ölkəni yadelli hücumlarına dayanaqsız edirdi. == Fironlar == Yevseyiyə görə XVI sülalədən olan 5 hökmdar 190 il hökmdarlıq etmişlər. Kim Riholt Turin siyahısındakı 9 fironun adını bərpa etmişdir. 6 fironun adını isə oxumaq olmur<ref>Kim Ryholt, ''The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period c.1800–1550 B. C.'' by Museum Tuscalanum Press. 1997. p. 125</ref><ref>[http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/chronology/2interkings/kings2intermediateryholt.html Kings of the Second Intermediate Period 16th dynasty (after Ryholt 1997)]</ref>. Daha 6 hökmdarın bu sülaləyə aidliyi təsdiq edilməmişdir. Kim Riholtun araşdırmaları digər misirşünaslar tərəfindən tam təsdiq edilmir. Bəziləri Turin siyahısındakı hökmdarlardan bir qisminin digər sülalələrə aid olduğunu qeyd edirlər. Tədqiqatlar göstərir ki, XVI xanədana aid edilən bəzi hökmdarlar hiksosların vassalları olmuşlar<ref>see for example, Quirke, in Maree: ''The Second Intermediate Period (Thirteenth — Seventeenth Dynasties, Current Research, Future Prospects'', Leuven 2011, Paris — Walpole, MA. {{ISBN|978-9042922280}}, p. 56, n. 6</ref>. Məmbələrə görə onların Semken və Anather kimi semit adları var. '''''Hiksoslardan vassal asılılığında olan fironlar<ref name="beck">Jürgen von Beckerath: ''Handbuch der ägyptischen Königsnamen'', Münchner ägyptologische Studien, Heft 49, Mainz : P. von Zabern, 1999, {{ISBN|3-8053-2591-6}}</ref>''''' {| width=90% class="wikitable" ; style="font-size: 90%; background-color:{{Portal:Qədim Misir/Rəng3}}; |- style="font-size: 90%; background-color:{{Portal:Qədim Misir/Rəng5}}; text-align:center" | colspan="1" | '''Ad''' | colspan="1" | '''Hakimiyyət ili''' | colspan="1" | '''Qeyd''' |- style="font-size: 90%; background-color:{{Portal:Qədim Misir/Rəng5}}; text-align:center" |- |<center>Anat-herAnat-Har</center>|| ||<center>Ola bilər ki, XV sülalənin hökmdarıdır.<center> |- |<center>Aperanat</center>|| ||<center>Ola bilər ki, XV sülalənin hökmdarıdır.<center> |- |<center>Semqen</center>|| ||<center>Ola bilər ki, XV sülalənin hökmdarıdır.<center> |- |<center>Sakir-Har</center>|| ||<center>Ola bilər ki, XV sülalənin hökmdarıdır.<center> |- |<center>Apepi</center>|| || |- |<center>Şeşi</center>|| ||<center>XIV sülalənin əvvəlinə aid ola bilər.<center> |- |<center>Yaqub-Har</center>|| ||<center>XIV sülalənin əvvəlinə aid ola bilər.<center> |- |<center>Camu</center>|| ||<center>XIV sülalənin əvvəlinə aid ola bilər.<center> |- |<center>Cakebmu</center>|| ||<center>XIV sülalənin əvvəlinə aid ola bilər.<center> |- |<center>Amu</center>|| ||<center>XIV sülalənin əvvəlinə aid ola bilər.<center> |- |<center>III Pepi</center>|| || |- |<center>Hepu</center>|| || |- |<center>Anati</center>|| || |- |<center>Bebnum</center>|| || |- |<center>Nebmaatre</center>|| ||<center>XVI sülalənin əvvəlinə aid ola bilər.<center> |- |<center>Aahotepre</center>|| || |- |<center>Anetrire</center>|| || |- |<center>Meribre</center>|| || |- |<center>Nubanxre</center>|| ||<center>Mübahisəlidir.<center> |- |<center>II Nikare</center>|| ||<center>Mübahisəlidir.<center> |- |<center>[…]kare</center>|| || |- |<center>[…]kare</center>|| || |- |<center>[…]kare</center>|| || |- |<center>[[Şarek</center>|| || |- |<center>Vazad</center>|| ||<center>XIV sülalənin əvvəlinə aid ola bilər.<center> |- |<center>Qur</center>|| || |- |<center>Şenes</center>|| || |- |<center>Inek</center>|| || |- |<center>'A[…]</center>|| || |- |<center>Apepi</center>|| || |- |<center>Hibe</center>|| || |- |<center>Aped</center>|| ||<center>Oxunuşu dəqiq deyil.<center> |- |<center>Hapi</center>|| || |- |<center>Shemsu</center>|| || |- |<center>Meni[…]</center>|| || |- |<center>Verqa</center>|| || |} '''''Müstəqil Tebes fironları''''' {| width=90% class="wikitable" ; style="font-size: 90%; background-color:{{Portal:Qədim Misir/Rəng3}}; |- style="font-size: 90%; background-color:{{Portal:Qədim Misir/Rəng5}}; text-align:center" | colspan="1" | '''Ad''' | colspan="1" | '''Hakimiyyət ili''' | colspan="1" | '''Qeyd''' |- style="font-size: 90%; background-color:{{Portal:Qədim Misir/Rəng5}}; text-align:center" |- |<center>''Bilinmir''</center> || <center>e.ə. 1649–1648</center> || |- |<center>Dcehuti</center>|| <center>e.ə. 1648–1645</center> || |- |<center>VIII Sobekhotep</center>|| <center>e.ə. 1645–1629</center> || |- |<center>III Neferhotep</center>|| <center>e.ə. 1629–1628</center> || |- |<center>Seanxenre Mentuhotepi</center>|| <center>e.ə. 1628–1627</center> || |- |<center>I Nebirirav</center>|| <center>e.ə. 1627–1601</center> || |- |<center>II Nebiriau</center>|| <center>e.ə. 1601</center> || |- |<center>Semenre</center>|| <center>e.ə. 1601–1600</center> || |- |<center>Seuserenre Bebianx</center>|| <center>e.ə. 1600–1588</center> || |- |<center>Sexemre Şedvast</center>|| <center>e.ə. 1588</center> || |- | <center>''Bilinmir''</center>|| <center>e.ə. 1588–1582</center>|| |} == İstinadlar == [[Kateqoriya:Qədim Misir tarixi]] [[Kateqoriya:Qədim Misir sülalələri]] laubsgigloz5lxoraqfhv3xbemtj21t 0 676069 6599532 5585158 2022-08-28T15:56:14Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |tam adı = '''Vrej''' |originalın dilindəki adı = {{dil-am|Վրեժ}} |abreviatura = |emblemi = |şəkil = |növü = [[Terror|Terrorçu]] |yaranma tarixi = 1989 |qeydiyyat tarixi = |dağılma tarixi = 1991 |dili = [[erməni dili]] |mərkəzi = |sədri = Qrayil Maruxyan |üzvləri = <!-- Təşkilatın üzvləri--> |rəsmi saytı = <!-- Rəsmi internet səhifəsinin ünvanı--> }} '''Vrej''' ({{dil-am|Վրեժ}} (tər.: intiqam) — 1989-cu ildə [[Daşnaktsutyun|daşnaklar]] tərəfindən yaradılmış Azərbaycanda mülkü obyektləri hədəf alan və müxtəlif terror aktları törətmiş təşkilat. <ref name=Charles>{{cite book |title=Azerbaijan: a quest for identity : a short history |last1=van der Leeuw |first1=Charles |authorlink= |coauthors= |year=1998 |publisher= St. Martin's Press|location= United Kingdom |isbn= 0-312-21903-2 |page=160 |pages= |url=https://books.google.com/books?id=sNoP1zphWf8C&pg=PA160&lpg=PA160&dq=August+1990+bus+Azerbaijan&source=bl&ots=iLGEFP4bFB&sig=5yPyJTjUXOvLvgQy_3_oOX6WDYY&hl=en#v=onepage&q&f=false |accessdate= 2011-10-03}}</ref><ref>{{cite book |title=Caucasus, war and peace: the new world disorder in Caucasia |last1=Tütüncü |first1=Mehmet |authorlink= |coauthors= |year=1998 |publisher= SOTA |location=Haarlem |isbn= 90-901112-5-5 |page= |pages=221 |url= }}</ref> == Fəaliyyəti == Təxmin edilir ki, təşkilatın mərkəzi Rusiyanın [[Rostov-na-Donu]] şəhərində yerləşib. Rusiya Daxili Təhlükəsizlik güclərinin polkovniki V.Blaxotinin [[Rostov-na-Donu]] şəhərində qətlə yetirilməsinə görə təşkilat şübhəli bilinir. Təşkilatı erməni Qrayl Maruxyan yaradıb. O özü 1980-ci illərin sonlarında [[Ermənistan]]<nowiki/>dan qovulub və bundan sonra müxtəlif vaxtlarda Yunanıstan və Suriyada yaşayıb. Vrej təşkilatının ilk terror aktı 16 sentyabr 1989-cu ildə [[Tbilisi]]-[[Bakı]] reysi ilə işləyən sərnişin avtobusunun partladılması olur. Terror aktının nəticəsində 5 adam həlak olub və 25 nəfər yaralanıb. Sonradan [[Gəncə avtovağzalı]]<nowiki/>nı partlatmağa hazırlaşan 2 nəfər təşkilat üzvü həbs edilir. Onları bu işə cəlb edən qaçsa belə hər ikisi 20 və 15 il müddətinə həbs edilirlər. 10 avqust 1990-cı ildə təşkilat tərəfindən [[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)|Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusu]] partladılır. Hadisə nəticəsində 20 nəfər həlak olmuş, 30 nəfər yaralanmışdır. Cinayətin təşkilatçıları Armen Avanesyan və Mixayil Tatevosyan cinayət məsuliyyətinə cəlb olunublar. 26 mart 1990-cı ildə təşkilat üzvləri tərəfindən [[Bakı]] - [[Hacıqabul|Qazıməmməd]] qatarının partladılmasına cəhd göstərilib. Lakin yerləşdirilmiş bomba əvvəlcədən tapılıb zərərsizləşdirildiyinə görə bu terror aktı baş tutmayıb. Bundan başqa 30 aprel 1991-ci ildə və 31 iyul 1991-ci ildə Moskva-Bakı qatarlarında törədilmiş terror aktlarına görə də təşkilat məsuliyyət daşıyır. Bu terror aktları nəticəsində də onlarla insan yaralanıb.<ref name=Charles/><ref>{{cite book |title=Azerbaijan: A Political History |last1=Bolukbasi |first1=Suha |authorlink= |coauthors= |year=2011 |publisher= I.B.Tauris |location= |isbn= 1-84885-620-2 |page=116 |pages= |url=https://books.google.com/books?id=bCe_pvBZKDMC&pg=PA116&lpg=PA116&dq=August+1990+bus+Azerbaijan&source=bl&ots=4XwsfB9Lox&sig=HlXkTGweUqUx0Uro6YU9VY6Yxt4&hl=en#v=onepage&q&f=false |accessdate= 2011-10-03}}</ref> == Həmçinin bax == * [[ASALA]] * [[Hnçak]] * [[Daşnaktsutyun]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} {{Şablon:Erməni terrorizmi}} [[Kateqoriya:Erməni terror təşkilatları]] 7n28kfmmj647aeeyvrqatihgzb3bcub 0 676875 6598929 6325832 2022-08-28T12:21:53Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[İslam]] müasir [[Gürcüstan]] ərazisində ərəb istilaları dövründən bəri ikinci ən böyük dindir. [[2002|2002-ci]] ilin son siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 9,9% -i (təqribən 0,4 milyon nəfər) [[İslam|İslam dininə sitayiş edir]]. Ölkənin bəzi bölgələrində müsəlmanlar əhalinin nisbi və ya mütləq əksəriyyətini təşkil edirlər. == Milli və məzhəb tərkibi == [[Fayl:Muhajiroba.JPG|left|thumb|336x336px|Çveneburi - [[müsəlman]] [[gürcülər]] .]] Respublikanın müsəlman icması çoxmillətlidir. Onların arasında üstülnüyü [[Gürcüstan azərbaycanlıları|yerli azərbaycanlılar]] (onların arasında həm [[Şiəlik|şiələr]] həm də [[sünnilər]] var) [[Kistlər]], [[ləzgilər]] və [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] və müəyyən ərazilərdə həm də [[acarlar]], [[abxazlar]] və Məhsəti türkləri var, baxmayaraq ki, sonuncu iki qrupa aid müsəlmanların sayı müasir Gürcüstanda minimaldır. Onlardan ən çoxsaylı olanı [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] [[Şiəlik|şiələrdir]]. Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan sonra bir çox Acariyalılar ölkədə aparılan aktiv xristianlaşdırma və assimilyasiya siyasəti nəticəsində İslam dinini tərk edərək Pravoslav xristianlığını qəbul etdilər. Bəzi tədqiqatçılar həmçinin bunun Gürcüstandakı dini millətçilik təzyiqləri nəticəsində baş verdiyini deyirlər. Digər tərəfdən, SSRİ-nin dağılmasından sonra Gürcüstanda bir çox yeni məscidlər tikildi. [[Tbilisi]]də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] dövründən bəri mövcud olan vahid [[məscid]] var - şiələr və sünnilər burada birlikdə namaz qılırlar . == Tarix == 645-ci ildə [[ərəblər]] Gürcüstanı ilk dəfə işğal etdilər, lakin onlar yalnız 735-737-ci illərdə gürcü torpaqlarının əksəriyyətini özlərinə tabe etməyi bacardılar. [[736]] - [[1122|1122-cü il]]<nowiki/>lərdə [[Tbilisi|Tiflis]] yerli [[Tiflis Müsəlman əmirliyi|müsəlman əmirliyinin]] mühüm bir mədəni və dini mərkəzi idi, baxmayaraq ki, ətraf kənd ərazilərindəki gürcü əhalisi xristian olaraq qalırdılar. [[1480|Əmirlik zəiflədikcə]], [[1080]] ilə [[1480|1480-ci]] illər arasında ölkədə [[İslam]] dini tənəzzülə uğramağa başladı. Lakin XV əsrin sonunda Gürcüstanda Səfəvilərin güclənməsi ilə daha sonra Şərqi Gürcüstan ərazisində məskunlaşmış çox sayda müsəlman türk xalqlarının yaşayış məskənləri yayılmağa başladı, onlar Gürcüstan azərbaycanlılarının formalaşmasının əsasını qoydular. Osmanlı İmperiyasının nəzarəti altına alınan Qərbi Gürcüstanda, XV-XVIII əsrlər arasında İslam dini geniş yayıldı. Bunun nəticəsində, gürcülər alt etnik qrupları olan [[Lazlar]], [[Acarlar]] və Çveneburi etnosları peyda oldu. [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] Ahıskada məskunlaşan Osmanlı türklərinin nəsilləridir. == Ədəbiyyat == * al-Kurd̲j̲ / Minorsky, V. and Bosworth, C.E. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.]. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20120905115132/http://iseees.berkeley.edu/bps/publications/2004_04-sani.pdf Gürcüstanda İslam və İslam Təcrübələri] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda İslam| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] iiqzorpxivzcsyp67g4uxitd7cza97s 6599087 6598929 2022-08-28T14:01:34Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Gürcüstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam]] wikitext text/x-wiki [[İslam]] müasir [[Gürcüstan]] ərazisində ərəb istilaları dövründən bəri ikinci ən böyük dindir. [[2002|2002-ci]] ilin son siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 9,9% -i (təqribən 0,4 milyon nəfər) [[İslam|İslam dininə sitayiş edir]]. Ölkənin bəzi bölgələrində müsəlmanlar əhalinin nisbi və ya mütləq əksəriyyətini təşkil edirlər. == Milli və məzhəb tərkibi == [[Fayl:Muhajiroba.JPG|left|thumb|336x336px|Çveneburi - [[müsəlman]] [[gürcülər]] .]] Respublikanın müsəlman icması çoxmillətlidir. Onların arasında üstülnüyü [[Gürcüstan azərbaycanlıları|yerli azərbaycanlılar]] (onların arasında həm [[Şiəlik|şiələr]] həm də [[sünnilər]] var) [[Kistlər]], [[ləzgilər]] və [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] və müəyyən ərazilərdə həm də [[acarlar]], [[abxazlar]] və Məhsəti türkləri var, baxmayaraq ki, sonuncu iki qrupa aid müsəlmanların sayı müasir Gürcüstanda minimaldır. Onlardan ən çoxsaylı olanı [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] [[Şiəlik|şiələrdir]]. Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan sonra bir çox Acariyalılar ölkədə aparılan aktiv xristianlaşdırma və assimilyasiya siyasəti nəticəsində İslam dinini tərk edərək Pravoslav xristianlığını qəbul etdilər. Bəzi tədqiqatçılar həmçinin bunun Gürcüstandakı dini millətçilik təzyiqləri nəticəsində baş verdiyini deyirlər. Digər tərəfdən, SSRİ-nin dağılmasından sonra Gürcüstanda bir çox yeni məscidlər tikildi. [[Tbilisi]]də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] dövründən bəri mövcud olan vahid [[məscid]] var - şiələr və sünnilər burada birlikdə namaz qılırlar . == Tarix == 645-ci ildə [[ərəblər]] Gürcüstanı ilk dəfə işğal etdilər, lakin onlar yalnız 735-737-ci illərdə gürcü torpaqlarının əksəriyyətini özlərinə tabe etməyi bacardılar. [[736]] - [[1122|1122-cü il]]<nowiki/>lərdə [[Tbilisi|Tiflis]] yerli [[Tiflis Müsəlman əmirliyi|müsəlman əmirliyinin]] mühüm bir mədəni və dini mərkəzi idi, baxmayaraq ki, ətraf kənd ərazilərindəki gürcü əhalisi xristian olaraq qalırdılar. [[1480|Əmirlik zəiflədikcə]], [[1080]] ilə [[1480|1480-ci]] illər arasında ölkədə [[İslam]] dini tənəzzülə uğramağa başladı. Lakin XV əsrin sonunda Gürcüstanda Səfəvilərin güclənməsi ilə daha sonra Şərqi Gürcüstan ərazisində məskunlaşmış çox sayda müsəlman türk xalqlarının yaşayış məskənləri yayılmağa başladı, onlar Gürcüstan azərbaycanlılarının formalaşmasının əsasını qoydular. Osmanlı İmperiyasının nəzarəti altına alınan Qərbi Gürcüstanda, XV-XVIII əsrlər arasında İslam dini geniş yayıldı. Bunun nəticəsində, gürcülər alt etnik qrupları olan [[Lazlar]], [[Acarlar]] və Çveneburi etnosları peyda oldu. [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] Ahıskada məskunlaşan Osmanlı türklərinin nəsilləridir. == Ədəbiyyat == * al-Kurd̲j̲ / Minorsky, V. and Bosworth, C.E. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.]. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20120905115132/http://iseees.berkeley.edu/bps/publications/2004_04-sani.pdf Gürcüstanda İslam və İslam Təcrübələri] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] hst7kd0cyvib4iq7n1fqkj3yk1bbnyh 6599090 6599087 2022-08-28T14:01:44Z White Demon 75303 White Demon [[Gürcüstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Gürcüstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[İslam]] müasir [[Gürcüstan]] ərazisində ərəb istilaları dövründən bəri ikinci ən böyük dindir. [[2002|2002-ci]] ilin son siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 9,9% -i (təqribən 0,4 milyon nəfər) [[İslam|İslam dininə sitayiş edir]]. Ölkənin bəzi bölgələrində müsəlmanlar əhalinin nisbi və ya mütləq əksəriyyətini təşkil edirlər. == Milli və məzhəb tərkibi == [[Fayl:Muhajiroba.JPG|left|thumb|336x336px|Çveneburi - [[müsəlman]] [[gürcülər]] .]] Respublikanın müsəlman icması çoxmillətlidir. Onların arasında üstülnüyü [[Gürcüstan azərbaycanlıları|yerli azərbaycanlılar]] (onların arasında həm [[Şiəlik|şiələr]] həm də [[sünnilər]] var) [[Kistlər]], [[ləzgilər]] və [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] və müəyyən ərazilərdə həm də [[acarlar]], [[abxazlar]] və Məhsəti türkləri var, baxmayaraq ki, sonuncu iki qrupa aid müsəlmanların sayı müasir Gürcüstanda minimaldır. Onlardan ən çoxsaylı olanı [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] [[Şiəlik|şiələrdir]]. Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan sonra bir çox Acariyalılar ölkədə aparılan aktiv xristianlaşdırma və assimilyasiya siyasəti nəticəsində İslam dinini tərk edərək Pravoslav xristianlığını qəbul etdilər. Bəzi tədqiqatçılar həmçinin bunun Gürcüstandakı dini millətçilik təzyiqləri nəticəsində baş verdiyini deyirlər. Digər tərəfdən, SSRİ-nin dağılmasından sonra Gürcüstanda bir çox yeni məscidlər tikildi. [[Tbilisi]]də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] dövründən bəri mövcud olan vahid [[məscid]] var - şiələr və sünnilər burada birlikdə namaz qılırlar . == Tarix == 645-ci ildə [[ərəblər]] Gürcüstanı ilk dəfə işğal etdilər, lakin onlar yalnız 735-737-ci illərdə gürcü torpaqlarının əksəriyyətini özlərinə tabe etməyi bacardılar. [[736]] - [[1122|1122-cü il]]<nowiki/>lərdə [[Tbilisi|Tiflis]] yerli [[Tiflis Müsəlman əmirliyi|müsəlman əmirliyinin]] mühüm bir mədəni və dini mərkəzi idi, baxmayaraq ki, ətraf kənd ərazilərindəki gürcü əhalisi xristian olaraq qalırdılar. [[1480|Əmirlik zəiflədikcə]], [[1080]] ilə [[1480|1480-ci]] illər arasında ölkədə [[İslam]] dini tənəzzülə uğramağa başladı. Lakin XV əsrin sonunda Gürcüstanda Səfəvilərin güclənməsi ilə daha sonra Şərqi Gürcüstan ərazisində məskunlaşmış çox sayda müsəlman türk xalqlarının yaşayış məskənləri yayılmağa başladı, onlar Gürcüstan azərbaycanlılarının formalaşmasının əsasını qoydular. Osmanlı İmperiyasının nəzarəti altına alınan Qərbi Gürcüstanda, XV-XVIII əsrlər arasında İslam dini geniş yayıldı. Bunun nəticəsində, gürcülər alt etnik qrupları olan [[Lazlar]], [[Acarlar]] və Çveneburi etnosları peyda oldu. [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] Ahıskada məskunlaşan Osmanlı türklərinin nəsilləridir. == Ədəbiyyat == * al-Kurd̲j̲ / Minorsky, V. and Bosworth, C.E. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.]. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20120905115132/http://iseees.berkeley.edu/bps/publications/2004_04-sani.pdf Gürcüstanda İslam və İslam Təcrübələri] {{Asiya mövzularda|da=|İslam}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] hst7kd0cyvib4iq7n1fqkj3yk1bbnyh 6599098 6599090 2022-08-28T14:02:40Z White Demon 75303 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[İslam]] müasir [[Gürcüstan]] ərazisində ərəb istilaları dövründən bəri ikinci ən böyük dindir. [[2002|2002-ci]] ilin son siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 9,9% -i (təqribən 0,4 milyon nəfər) [[İslam|islam dininə sitayiş edir]]. Ölkənin bəzi bölgələrində müsəlmanlar əhalinin nisbi və ya mütləq əksəriyyətini təşkil edirlər. == Milli və məzhəb tərkibi == [[Fayl:Muhajiroba.JPG|left|thumb|336x336px|Çveneburi — [[müsəlman]] [[gürcülər]] .]] Respublikanın müsəlman icması çoxmillətlidir. Onların arasında üstülnüyü [[Gürcüstan azərbaycanlıları|yerli azərbaycanlılar]] (onların arasında həm [[Şiəlik|şiələr]] həm də [[sünnilər]] var) [[Kistlər]], [[ləzgilər]] və [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] və müəyyən ərazilərdə həm də [[acarlar]], [[abxazlar]] və Məhsəti türkləri var, baxmayaraq ki, sonuncu iki qrupa aid müsəlmanların sayı müasir Gürcüstanda minimaldır. Onlardan ən çoxsaylı olanı [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] [[Şiəlik|şiələrdir]]. Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan sonra bir çox Acariyalılar ölkədə aparılan aktiv xristianlaşdırma və assimilyasiya siyasəti nəticəsində islam dinini tərk edərək Pravoslav xristianlığını qəbul etdilər. Bəzi tədqiqatçılar həmçinin bunun Gürcüstandakı dini millətçilik təzyiqləri nəticəsində baş verdiyini deyirlər. Digər tərəfdən, SSRİ-nin dağılmasından sonra Gürcüstanda bir çox yeni məscidlər tikildi. [[Tbilisi]]də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] dövründən bəri mövcud olan vahid [[məscid]] var — şiələr və sünnilər burada birlikdə namaz qılırlar . == Tarix == 645-ci ildə [[ərəblər]] Gürcüstanı ilk dəfə işğal etdilər, lakin onlar yalnız 735–737-ci illərdə gürcü torpaqlarının əksəriyyətini özlərinə tabe etməyi bacardılar. 736 — [[1122|1122-ci il]]lərdə [[Tbilisi|Tiflis]] yerli [[Tiflis Müsəlman əmirliyi|müsəlman əmirliyinin]] mühüm bir mədəni və dini mərkəzi idi, baxmayaraq ki, ətraf kənd ərazilərindəki gürcü əhalisi xristian olaraq qalırdılar. [[1480|Əmirlik zəiflədikcə]], 1080 ilə [[1480|1480-ci]] illər arasında ölkədə [[islam]] dini tənəzzülə uğramağa başladı. Lakin XV əsrin sonunda Gürcüstanda Səfəvilərin güclənməsi ilə daha sonra Şərqi Gürcüstan ərazisində məskunlaşmış çox sayda müsəlman türk xalqlarının yaşayış məskənləri yayılmağa başladı, onlar Gürcüstan azərbaycanlılarının formalaşmasının əsasını qoydular. Osmanlı İmperiyasının nəzarəti altına alınan Qərbi Gürcüstanda, XV–XVIII əsrlər arasında islam dini geniş yayıldı. Bunun nəticəsində, gürcülər alt etnik qrupları olan [[Lazlar]], [[Acarlar]] və Çveneburi etnosları peyda oldu. [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] Ahıskada məskunlaşan Osmanlı türklərinin nəsilləridir. == Ədəbiyyat == * al-Kurd̲j̲ / Minorsky, V. and Bosworth, C. E. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.]. — Leiden : E. J. Brill, 1960–2005. == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20120905115132/http://iseees.berkeley.edu/bps/publications/2004_04-sani.pdf Gürcüstanda islam və islam Təcrübələri] {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 7b2n0p8jpk3wf19p1p9sch7sn00o07f 6599159 6599098 2022-08-28T14:10:10Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] silindi wikitext text/x-wiki [[İslam]] müasir [[Gürcüstan]] ərazisində ərəb istilaları dövründən bəri ikinci ən böyük dindir. [[2002|2002-ci]] ilin son siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 9,9% -i (təqribən 0,4 milyon nəfər) [[İslam|islam dininə sitayiş edir]]. Ölkənin bəzi bölgələrində müsəlmanlar əhalinin nisbi və ya mütləq əksəriyyətini təşkil edirlər. == Milli və məzhəb tərkibi == [[Fayl:Muhajiroba.JPG|left|thumb|336x336px|Çveneburi — [[müsəlman]] [[gürcülər]] .]] Respublikanın müsəlman icması çoxmillətlidir. Onların arasında üstülnüyü [[Gürcüstan azərbaycanlıları|yerli azərbaycanlılar]] (onların arasında həm [[Şiəlik|şiələr]] həm də [[sünnilər]] var) [[Kistlər]], [[ləzgilər]] və [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] və müəyyən ərazilərdə həm də [[acarlar]], [[abxazlar]] və Məhsəti türkləri var, baxmayaraq ki, sonuncu iki qrupa aid müsəlmanların sayı müasir Gürcüstanda minimaldır. Onlardan ən çoxsaylı olanı [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] [[Şiəlik|şiələrdir]]. Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan sonra bir çox Acariyalılar ölkədə aparılan aktiv xristianlaşdırma və assimilyasiya siyasəti nəticəsində islam dinini tərk edərək Pravoslav xristianlığını qəbul etdilər. Bəzi tədqiqatçılar həmçinin bunun Gürcüstandakı dini millətçilik təzyiqləri nəticəsində baş verdiyini deyirlər. Digər tərəfdən, SSRİ-nin dağılmasından sonra Gürcüstanda bir çox yeni məscidlər tikildi. [[Tbilisi]]də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] dövründən bəri mövcud olan vahid [[məscid]] var — şiələr və sünnilər burada birlikdə namaz qılırlar . == Tarix == 645-ci ildə [[ərəblər]] Gürcüstanı ilk dəfə işğal etdilər, lakin onlar yalnız 735–737-ci illərdə gürcü torpaqlarının əksəriyyətini özlərinə tabe etməyi bacardılar. 736 — [[1122|1122-ci il]]lərdə [[Tbilisi|Tiflis]] yerli [[Tiflis Müsəlman əmirliyi|müsəlman əmirliyinin]] mühüm bir mədəni və dini mərkəzi idi, baxmayaraq ki, ətraf kənd ərazilərindəki gürcü əhalisi xristian olaraq qalırdılar. [[1480|Əmirlik zəiflədikcə]], 1080 ilə [[1480|1480-ci]] illər arasında ölkədə [[islam]] dini tənəzzülə uğramağa başladı. Lakin XV əsrin sonunda Gürcüstanda Səfəvilərin güclənməsi ilə daha sonra Şərqi Gürcüstan ərazisində məskunlaşmış çox sayda müsəlman türk xalqlarının yaşayış məskənləri yayılmağa başladı, onlar Gürcüstan azərbaycanlılarının formalaşmasının əsasını qoydular. Osmanlı İmperiyasının nəzarəti altına alınan Qərbi Gürcüstanda, XV–XVIII əsrlər arasında islam dini geniş yayıldı. Bunun nəticəsində, gürcülər alt etnik qrupları olan [[Lazlar]], [[Acarlar]] və Çveneburi etnosları peyda oldu. [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] Ahıskada məskunlaşan Osmanlı türklərinin nəsilləridir. == Ədəbiyyat == * al-Kurd̲j̲ / Minorsky, V. and Bosworth, C. E. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.]. — Leiden : E. J. Brill, 1960–2005. == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20120905115132/http://iseees.berkeley.edu/bps/publications/2004_04-sani.pdf Gürcüstanda islam və islam Təcrübələri] {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam| ]] 6tgpc174jzltja5ir24l8d2qh9vlant 6599169 6599159 2022-08-28T14:10:59Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Dini qrup}} [[İslam]] müasir [[Gürcüstan]] ərazisində ərəb istilaları dövründən bəri ikinci ən böyük dindir. [[2002|2002-ci]] ilin son siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 9,9% -i (təqribən 0,4 milyon nəfər) [[İslam|islam dininə sitayiş edir]]. Ölkənin bəzi bölgələrində müsəlmanlar əhalinin nisbi və ya mütləq əksəriyyətini təşkil edirlər. == Milli və məzhəb tərkibi == [[Fayl:Muhajiroba.JPG|left|thumb|336x336px|Çveneburi — [[müsəlman]] [[gürcülər]] .]] Respublikanın müsəlman icması çoxmillətlidir. Onların arasında üstülnüyü [[Gürcüstan azərbaycanlıları|yerli azərbaycanlılar]] (onların arasında həm [[Şiəlik|şiələr]] həm də [[sünnilər]] var) [[Kistlər]], [[ləzgilər]] və [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] və müəyyən ərazilərdə həm də [[acarlar]], [[abxazlar]] və Məhsəti türkləri var, baxmayaraq ki, sonuncu iki qrupa aid müsəlmanların sayı müasir Gürcüstanda minimaldır. Onlardan ən çoxsaylı olanı [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] [[Şiəlik|şiələrdir]]. Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan sonra bir çox Acariyalılar ölkədə aparılan aktiv xristianlaşdırma və assimilyasiya siyasəti nəticəsində islam dinini tərk edərək Pravoslav xristianlığını qəbul etdilər. Bəzi tədqiqatçılar həmçinin bunun Gürcüstandakı dini millətçilik təzyiqləri nəticəsində baş verdiyini deyirlər. Digər tərəfdən, SSRİ-nin dağılmasından sonra Gürcüstanda bir çox yeni məscidlər tikildi. [[Tbilisi]]də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] dövründən bəri mövcud olan vahid [[məscid]] var — şiələr və sünnilər burada birlikdə namaz qılırlar . == Tarix == 645-ci ildə [[ərəblər]] Gürcüstanı ilk dəfə işğal etdilər, lakin onlar yalnız 735–737-ci illərdə gürcü torpaqlarının əksəriyyətini özlərinə tabe etməyi bacardılar. 736 — [[1122|1122-ci il]]lərdə [[Tbilisi|Tiflis]] yerli [[Tiflis Müsəlman əmirliyi|müsəlman əmirliyinin]] mühüm bir mədəni və dini mərkəzi idi, baxmayaraq ki, ətraf kənd ərazilərindəki gürcü əhalisi xristian olaraq qalırdılar. [[1480|Əmirlik zəiflədikcə]], 1080 ilə [[1480|1480-ci]] illər arasında ölkədə [[islam]] dini tənəzzülə uğramağa başladı. Lakin XV əsrin sonunda Gürcüstanda Səfəvilərin güclənməsi ilə daha sonra Şərqi Gürcüstan ərazisində məskunlaşmış çox sayda müsəlman türk xalqlarının yaşayış məskənləri yayılmağa başladı, onlar Gürcüstan azərbaycanlılarının formalaşmasının əsasını qoydular. Osmanlı İmperiyasının nəzarəti altına alınan Qərbi Gürcüstanda, XV–XVIII əsrlər arasında islam dini geniş yayıldı. Bunun nəticəsində, gürcülər alt etnik qrupları olan [[Lazlar]], [[Acarlar]] və Çveneburi etnosları peyda oldu. [[Axısqa türkləri|Ahıska türkləri]] Ahıskada məskunlaşan Osmanlı türklərinin nəsilləridir. == Ədəbiyyat == * al-Kurd̲j̲ / Minorsky, V. and Bosworth, C. E. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.]. — Leiden : E. J. Brill, 1960–2005. == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20120905115132/http://iseees.berkeley.edu/bps/publications/2004_04-sani.pdf Gürcüstanda islam və islam Təcrübələri] {{Asiya mövzularda|da=|islam}} [[Kateqoriya:Gürcüstanda islam| ]] qatw6am8bf3wdv7rr5bi6uev84ozbug 0 677116 6599769 5595322 2022-08-28T17:59:06Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Butler Library Columbia University.jpg|thumb|365px|Batler Library (Sentyabr, 2015)]] '''Batler kitabxanası''' — [[Nyu York]] şəhərinin [[Manhetten]] bölgəsinin 114-cü küçəsində [[Kolumbiya Universiteti]]nin kampuslarından biri olan Morninqsayd Heyghtsdə yerləşir. 2 milyondan çox fondu olan bu böyük kitabxana universitetin vahid kitabxanası olmaqla yanaşı, eyni zamanda kampusdakı ən böyük binalardan biridir.<ref>{{cite web |url = https://library.columbia.edu/libraries/butler/about.html|archiveurl = https://web.archive.org/web/20200716115853/https://library.columbia.edu/libraries/butler/about.html|archivedate = 2020-10-31 |title =About Butler Library |author = |date = |publisher = |accessdate = 21 Oct 2019 |language = }}</ref> Bina 1931–1934-cü illərdə Ceyms Qamble Roqers tərəfindən [[Neoklassik memarlığı|Neoklassik]] üslubunda hazırlanaraq inşa edilmişdir.<ref>{{cite web |url = http://www.columbia.edu/cu/lweb/img/assets/5295/SelfGuided.pdf|archiveurl =https://web.archive.org/web/20131128163550/http://www.columbia.edu/cu/lweb/img/assets/5295/SelfGuided.pdf|archivedate = 22 Sep 2006 |title =Butler Library: Self-Guided Tour |author = |date = |publisher = |accessdate = 21 Oct 2019 |language = }}</ref> == Tarixi == Kitabxana 1931–1934-cü illərdə tikilib və Ceyms Qamble Roqers tərəfindən Neoklasik üslubda dizayn edilib və Yel universitetinin yaşayış sistemi və Harvard evlərinin donoru olan Kolumbiya məzunu Eduard Harknes tərəfindən maliyyələşdirildi. Əvvəlcə "''Cənub salonu''" adlanırdırılan kitabxana 1946-cı ildə Kolumbiya Universitetinin 1902–1945-ci illərdəki rektoru Nikolas Murrey Batlerin şərəfinə Batler olaraq dəyişdirildi. İlk öncə Memorial Kitabxanasını genişləndirmək planlarının nəticə vermədiyini görən Butler yeni bir kitabxana binası təklif etdi. Batler kitabxanasında 1995–2009-cu illər arasında bir neçə mərhələdə tamamlanan əsaslı təmir işləri aparılmışdır.<ref>{{cite book |last=Koizumi |first=Masanori |date=2017 |title= Inherent strategies in library management.|url= |location=United States |publisher= Cambridge, MA |page= |isbn= |author-link=}} </ref> == Dizaynı == Kitabxananın fasadında iyon sırası ilə yuxarıda yazıçıların, filosofların və mütəfəkkirlərin adları yazılmış sütun var. Beləki binanın önündə [[Homer]], [[Herodot]], [[Sofokl]], [[Platon]], [[Aristotel]], [[Demosfen]], [[Mark Tulli Siseron|Siseron]], [[Vergili]]n, sağında [[Migel de Servantes]], [[Uilyam Şekspir]], [[Con Milton]], [[Volter]], [[Yohann Volfqanq Göte]]nin, solunda isə [[Kvint Horas Flak]], [[Tasit Korneli]], [[Avqustin Avreli]], [[Dante Aligyeri]]nin adları yazılmışdır.<ref>{{cite web |url =https://www.nytimes.com/2012/06/27/arts/butler-library-at-columbia-is-a-haven-for-body-and-mind.html |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190403164538/https://www.nytimes.com/2012/06/27/arts/butler-library-at-columbia-is-a-haven-for-body-and-mind.html |archivedate = 26 Jun 2012 |title =Grazing in the Stacks of Academe |author = |date = |publisher = |accessdate = 2020-10-31 |language = }}</ref> Giriş lobbisindəki Videbimus Lümen (universitetin devizi olan "''işiğın içində işığı görürük''") adlı böyük divar kağızı 1934-cü ildə Yugin Sevig tərəfindən çəkilmişdir. Kompozisiya kampusun mərkəzində Alma Materin büyük heykelini yansıdan [[Athena]]nın fiqurunu əks etdirir. Divarda sosial mübarizəyə, faşizmə, [[Kolumbiya]] və [[New York]] şəhərinin<ref>{{cite web |url =https://mhdh.library.columbia.edu/exhibits/show/mural/butler-entrance |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190622091210/https://mhdh.library.columbia.edu/exhibits/show/mural/butler-entrance |archivedate = 30 Sep 2015 |title =THE MURAL |author = |date = |publisher = |accessdate = 2020-10-31 |language = }}</ref>memarlığına dair məlumat lövhəsi mövcuddur. Batler kitabxanası tədris ili ərzində 24 saat açıq qalır.<ref>{{cite web |url =https://www.columbiaspectator.com/news/2018/04/25/protesters-storm-butler-demanding-decolonization-of-curriculum-campus-monuments/ |archiveurl =https://web.archive.org/web/20200408130924/https://www.columbiaspectator.com/news/2018/04/25/protesters-storm-butler-demanding-decolonization-of-curriculum-campus-monuments/ |archivedate = 26 Apr 2018 |title =Protesters storm Butler demanding ‘decolonization’ of curriculum, campus monuments |author = |date = |publisher = |accessdate = 2020-10-31 |language = }}</ref> == Həmçinin bax == * [[Konqres Kitabxanası]] * [[Kitabxana]] == İstinadlar == [[Kateqoriya:ABŞ kitabxanaları]] lw1vymp6amo9idp4zqyjuvj2s6dipra 10 677150 6600200 6598507 2022-08-29T02:21:33Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutyunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Ayyad]] • [[Canyataq]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Cerabert]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] • [[Drmbon]] • [[Gazarahox]] • [[Getavan]] • [[Gülyataq]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan]] • [[Levonarx]] • [[Mağavuz]] • [[Madagiz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Poqosaqomer]] • [[Karmiravan]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Yeni Qaralar|Qaralar]] • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Şahmasur]] • [[Seysulan]] • [[Sırxavənd]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış]] • [[Tonaşen]] • [[Tsmaqahoğ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Vaqaus]] • [[Vəngli]] • [[Verin Çaylı]] • [[Verin Oratağ]] • [[Xatınbəyli]] • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> 1qee2poxz8ybamsnflmbqd6fgjtdlam 6600208 6600200 2022-08-29T02:27:51Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutyunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Ayyad]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Canyataq]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Cerabert]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] • [[Drmbon]] • [[Gazarahox]] • [[Getavan]] • [[Gülyataq]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan]] • [[Levonarx]] • [[Mağavuz]] • [[Madagiz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Poqosaqomer]] • [[Karmiravan]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Yeni Qaralar|Qaralar]] • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Şahmasur]] • [[Seysulan]] • [[Sırxavənd]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış]] • [[Tonaşen]] • [[Tsmaqahoğ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Vaqaus]] • [[Vəngli]] • [[Verin Çaylı]] • [[Verin Oratağ]] • [[Xatınbəyli]] • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> lg0p8w96xsobjohhjaqjmfax8uu7m5t 6600215 6600208 2022-08-29T02:42:04Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutyunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Ayyad]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Canyataq]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Cerabert]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] • [[Drmbon]] • [[Gazarahox]] • [[Getavan]] • [[Gülyataq]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan]] • [[Levonarx]] • [[Mağavuz]] • [[Madagiz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Poqosaqomer]] • [[Karmiravan]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Yeni Qaralar|Qaralar]] • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Şahmasur]] • [[Seysulan]] • [[Sırxavənd]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış]] • [[Tonaşen]] • [[Tsmaqahoğ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Vaqaus]] • [[Vəngli]] • [[Verin Çaylı]] • [[Verin Oratağ]] • [[Xatınbəyli]] • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> 8oapayjc6319dgga7h1ueguon7gc87k 6600219 6600215 2022-08-29T02:51:15Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutyunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Ayyad]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Canyataq]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Cerabert]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] • [[Drmbon]] • [[Gazarahox]] • [[Getavan]] • [[Gülyataq]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan]] • [[Levonarx]] • [[Mağavuz]] • [[Madagiz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Poqosaqomer]] • [[Karmiravan]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Şahmasur]] • [[Seysulan]] • [[Sırxavənd]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış]] • [[Tonaşen]] • [[Tsmaqahoğ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Yeni Qaralar]] • [[Vaqaus]] • [[Vəngli]] • [[Verin Çaylı]] • [[Verin Oratağ]] • [[Xatınbəyli]] • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> 5qk8hmuitspf3551f82tzi249uw7vjw 6600228 6600219 2022-08-29T03:12:29Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Ayyad]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Canyataq]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Cerabert]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] • [[Drmbon]] • [[Gazarahox]] • [[Getavan]] • [[Gülyataq]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan]] • [[Levonarx]] • [[Mağavuz]] • [[Madagiz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Poqosaqomer]] • [[Karmiravan]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Şahmasur]] • [[Seysulan]] • [[Sırxavənd]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış]] • [[Tonaşen]] • [[Tsmaqahoğ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Yeni Qaralar]] • [[Vaqaus]] • [[Vəngli]] • [[Verin Çaylı]] • [[Verin Oratağ]] • [[Xatınbəyli]] • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> oy2rndz7pjgytsimy8m5vp35duvskx7 6600238 6600228 2022-08-29T03:40:35Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Ayyad]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Canyataq]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Cerabert]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] • [[Drmbon]] • [[Gazarahox]] • [[Getavan]] • [[Gülyataq]] • [[Hayad]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan]] • [[Levonarx]] • [[Mağavuz]] • [[Madagiz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Poqosaqomer]] • [[Karmiravan]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Şahmasur]] • [[Seysulan]] • [[Sırxavənd]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış]] • [[Tonaşen]] • [[Tsmaqahoğ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Yeni Qaralar]] • [[Vaqaus]] • [[Vəngli]] • [[Verin Çaylı]] • [[Verin Oratağ]] • [[Xatınbəyli]] • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> i4hb3zpucc0c05395wca7mijp0g2vm9 6600371 6600238 2022-08-29T05:21:08Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Canyataq]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Cerabert]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] • [[Drmbon]] • [[Gazarahox]] • [[Getavan]] • [[Gülyataq]] • [[Hayad]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan]] • [[Levonarx]] • [[Mağavuz]] • [[Madagiz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Poqosaqomer]] • [[Karmiravan]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Şahmasur]] • [[Seysulan]] • [[Sırxavənd]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış]] • [[Tonaşen]] • [[Tsmaqahoğ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Yeni Qaralar]] • [[Vaqaus]] • [[Vəngli]] • [[Verin Çaylı]] • [[Verin Oratağ]] • [[Xatınbəyli]] • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> b4xyk5qi0ftypzy5t1t5gfhzvmva529 6600475 6600371 2022-08-29T06:02:38Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Xatınbəyli]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Maniklu]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Sırxavənd]] • [[Yeni Qaralar]] • [[Kiçan]] • [[Çərəktar]] • [[Vaqaus]] • [[Verin Oratağ]] • [[Arutunaqomer]] • [[Qoçoqot]] • [[Poqosaqomer]] • [[Drmbon]] (Drombon) • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Mehmana]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Hayad]] • [[Tsmaqahoğ]] (Tomaqahoğ) • [[Şahmasur]] • [[Getavan]] (Kotavan) • [[Vəngli]] (Vənkli) • [[Qarnakar]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Zardaxaç]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Nareştar]] • [[Damğalı]] • [[Kolatağ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] • [[Metsşen]] • [[Möhrətağ]] • [[Ağabəyəlenc]] • [[Mağavuz]] • [[Akop Kamari]] • [[Minqrelsk]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Qasapet]] • [[Canyataq]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Gülyataq]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan (ə.v.)]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya (ə.v.)]] • [[Seysulan]] (ə.v.) • [[Talış (Ağdərə)|Talış (ə.v.)]] • [[Karmiravan]] (Qarmiravan (ə.v.)) • [[Madagiz]] (ə.v.) • [[Cerabert]] (ə.v.) • [[Verin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Nerkin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Dostagir]] (ə.v.-Çaylı)• [[Gazarahox]] (??????) • [[Levonarx]] (????) • [[Maralyansarov]] (????) • [[Tonaşen]] (????) • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] (?????) }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> r6tj110lxxm6pwpa4yl9rb3pacp2442 6600479 6600475 2022-08-29T06:06:16Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Xatınbəyli]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Maniklu]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Sırxavənd]] • [[Yeni Qaralar]] • [[Kiçan]] • [[Çərəktar]] • [[Vaqaus]] • [[Verin Oratağ]] • [[Arutunaqomer]] • [[Qoçoqot]] • [[Poqosaqomer]] • [[Drmbon]] (Drombon) • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Mehmana]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Hayad]] • [[Tsmaqahoğ]] (Tomaqahoğ) • [[Şahmasur]] • [[Getavan]] (Kotavan) • [[Vəngli]] (Vənkli) • [[Qarnakar]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Zardaxaç]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Nareştar]] • [[Damğalı]] • [[Kolatağ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] • [[Metsşen]] • [[Möhrətağ]] • [[Ağabəyəlenc]] • [[Mağavuz]] • [[Akop Kamari]] • [[Minqrelsk]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Qasapet]] • [[Canyataq]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Gülyataq]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan (ə.v.)]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya (ə.v.)]] • [[Seysulan]] (ə.v.) • [[Talış (Ağdərə)|Talış (ə.v.)]] • [[Karmiravan]] (Qarmiravan (ə.v.)) • [[Cerabert]] (ə.v.) • [[Verin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Nerkin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Dostagir]] (ə.v.-Çaylı) • [[Madagiz]] (ə.v.-Çaylı) • [[Gazarahox]] (??????) • [[Levonarx]] (????) • [[Maralyansarov]] (????) • [[Tonaşen]] (????) • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] (?????) }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> ojssge11jbf1z9cblw7vyqcjp8p3dtn 6600481 6600479 2022-08-29T06:07:21Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Xatınbəyli]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Maniklu]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Sırxavənd]] • [[Yeni Qaralar]] • [[Kiçan]] • [[Çərəktar]] • [[Vaqaus]] • [[Verin Oratağ]] • [[Arutunaqomer]] • [[Qoçoqot]] • [[Poqosaqomer]] • [[Drmbon]] (Drombon) • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Mehmana]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Hayad]] • [[Tsmaqahoğ]] (Tomaqahoğ) • [[Şahmasur]] • [[Getavan]] (Kotavan) • [[Vəngli]] (Vənkli) • [[Qarnakar]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Zardaxaç]] • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Nareştar]] • [[Damğalı]] • [[Kolatağ]] • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] • [[Metsşen]] • [[Möhrətağ]] • [[Ağabəyəlenc]] • [[Mağavuz]] • [[Akop Kamari]] • [[Minqrelsk]] • [[Nerkin Oratağ]] • [[Qasapet]] • [[Canyataq]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Gülyataq]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan (ə.v.)]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya (ə.v.)]] • [[Seysulan]] (ə.v.) • [[Talış (Ağdərə)|Talış (ə.v.)]] • [[Qarmiravan]] (ə.v.)) • [[Cerabert]] (ə.v.) • [[Verin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Nerkin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Dostagir]] (ə.v.-Çaylı) • [[Madagiz]] (ə.v.-Çaylı) • [[Gazarahox]] (??????) • [[Levonarx]] (????) • [[Maralyansarov]] (????) • [[Tonaşen]] (????) • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] (?????) }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> 15fzuw6ijyznu61zfq55ll56hqoc0f4 6600551 6600481 2022-08-29T06:41:57Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Azərbaycan rayonları |Adı = Ağdərə |Şəkil = Mardakert district NKAO location map.png |Şəhərlər = [[Ağdərə]] |Qəsəbələr = |Kəndlər = [[Ağabəyəlenc]] • [[Akop Kamari]] • [[Araçadzor (Ağdərə)|Araçadzor]] • [[Arutunaqomer]] • [[Aterk (Ağdərə)|Aterk]] • [[Baş Güneypəyə]] • [[Canyataq]] • [[Cerabert]] (ə.v.) • [[Çapar (Ağdərə)|Çapar]] • [[Çərəktar]] • [[Çıldıran (Ağdərə)|Çıldıran]] • [[Damğalı]] • [[Dəmirli (Ağdərə)|Dəmirli]] • [[Dostagir]] (ə.v.-Çaylı) • [[Drmbon]] (Drombon) • [[Gazarahox]] (??????) • [[Getavan]] (Kotavan) • [[Gülyataq]] • [[Hayad]] • [[Həsənqaya (Ağdərə)|Həsənqaya (ə.v.)]] • [[Xatınbəyli]] • [[İmarət Qərvənd]] • [[Kiçan]] • [[Kolatağ]] • [[Qarmiravan]] (ə.v.)) • [[Qarnakar]] • [[Qasapet]] • [[Qazançı (Ağdərə)|Qazançı]] • [[Qoçoqot]] • [[Leninavan (Ağdərə)|Leninavan (ə.v.)]] • [[Levonarx]] (????) • [[Madagiz]] (ə.v.-Çaylı) • [[Mağavuz]] • [[Maniklu]] • [[Maralyansarov]] (????) • [[Mehmana]] • [[Metsşen]] • [[Minqrelsk]] • [[Möhrətağ]] • [[Nareştar]] • [[Nerkin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Nerkin Oratağ]] • [[Orta Güneypəyə]] • [[Poqosaqomer]] • [[Seysulan]] (ə.v.) • [[Sırxavənd]] • [[Şahmasur]] • [[Talış (Ağdərə)|Talış (ə.v.)]] • [[Tonaşen]] (ə.v.Çaylı?) • [[Tsmaqahoğ]] (Tomaqahoğ) • [[Umudlu (Ağdərə)|Umudlu]] • [[Vaqaus]] • [[Verin Çaylı]] (ə.v.?-Çaylı) • [[Verin Oratağ]] • [[Vəngli]] (Vənkli) • [[Yarımca (Ağdərə)|Yarımca]] (?????) • [[Yeni Qaralar]] • [[Zardaxaç]] • [[Zəylik (Ağdərə)|Zəylik]] • }}<noinclude> [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Ağdərə rayonu|Yaşayış məntəqələri]] </noinclude> 32s5brusg0y3dt6d1d6r55c9nmpdqcc 0 677192 6600195 6598506 2022-08-29T02:16:24Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xatınbəyli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Xatınbəyli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Mardakert rayonunda Xatınbəyli kənd Soveti yaradılmış və Xatınbəyli kəndi Manikli kənd Sovetinin tərkibindən onun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6733 Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Mardakert rayonunun inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Xatınbəyli kəndi Kəlbəcər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Tarix == Kənd [[Ağdərə rayonu]]nun tərkibində olub. 1992-ci Ağdərə rayonu ləğv edilib və ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra kənd [[Ağdam rayonu]]nun ərazisinə düşüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] b3kztgcwfmlmiesa62f5fqmwelzxsak 6600196 6600195 2022-08-29T02:18:01Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Xatınbəyli''' — [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Ağdam rayonu]]nun Xatınbəyli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Mardakert rayonunda Xatınbəyli kənd Soveti yaradılmış və Xatınbəyli kəndi Manikli kənd Sovetinin tərkibindən onun tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/6733 Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Mardakert rayonunun inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1991-ci il tarixli, 441 saylı Fərmanı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı ilə ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Xatınbəyli kəndi Ağdam rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/7800 Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli, 327 saylı Qərarı]</ref> Kənd Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. == Tarix == Kənd [[Ağdərə rayonu]]nun tərkibində olub. 1992-ci Ağdərə rayonu ləğv edilib və ərazisi qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldükdən sonra kənd [[Ağdam rayonu]]nun ərazisinə düşüb. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == {{Ağdam rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdərə rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Ağdam rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Ağdam rayonunun kəndləri]] [[Kateqoriya:Ağdərə rayonunun kəndləri]] 30wkxnrz2ws44suuneblvvejsv8uf3h 0 677472 6600335 6416855 2022-08-29T05:09:28Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Elxan Məmmədov}} {{Hərbi xadim |adı = Elxan Məmmədov |şəkil = Elxan Məmmədov (əsgər).jpg |şəklin ölçüsü = 200px |doğum tarixi = 15.05.1998 |doğum yeri = [[Cəyirli (Qobustan)]] |vəfat tarixi = 29.10.2020 |vəfat yeri = [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri =[[Cəyirli (Qobustan)]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2016—2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli əməliyyatı|Füzuli döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} |ləqəbi=ÇİKO}} '''Elxan Məmmədov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Elxan Bədəl oğlu Məmmədov 1998-ci il [[15 may|mayın 15-də]] [[Qobustan rayonu]]nun [[Cəyirli (Qobustan)|Cəyirli]] kəndində anadan olub.<ref name=":2">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=|newspaper=|date=08.12.2020|url=https://mod.gov.az//images/pdf/5082d8a9b46b498271fb2acaf4b72bec.pdf|accessdate=08.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201208151938/https://mod.gov.az//images/pdf/5082d8a9b46b498271fb2acaf4b72bec.pdf|archivedate=2020-12-08|url-status=live}}</ref> 2005–2016-cı illərdə [[Qobustan rayonu]]nun A. Quliyev adına Cəyirli kənd tam orta məktəbində təhsil alıb. == Hərbi xidməti == Elxan Məmmədov 2016–2018-ci illərdə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olub. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun əsgəri olan Elxan Məmmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Füzuli əməliyyatı|Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlər]]də savaşıb. Elxan Məmmədov oktyabrın 11-də [[Füzuli əməliyyatı|Füzuli döyüşləri]] zamanı ağır yaralanıb və 18 gün xəstəxanada müalicə aldığdan sonra oktyabrın 29-da şəhid olub. Qobustan rayonu cəyirli kəndində dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Elxan Məmmədov ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı|"Vətən uğrunda" "Füzuli uğrunda" " Cəbrayıl uğrunda" "Xocavənd uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":AZV">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] [["Vətən uğrunda" medalı|"Vətən uğrunda" "Füzuli uğrunda" "Cəbrayıl uğrunda" "Xocavənd uğrunda" medalı]]<ref name=":EV">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201217095440/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2020-12-17|url-status=live}}</ref> * == İtinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Qobustan rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Füzuli rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Qobustan rayonunda dəfn olunanlar]] jffkhjtlnioqwb3nr7azmbtsi9v71eo 14 677500 6599306 5599189 2022-08-28T14:29:56Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:ABŞ-da İslam]] → [[Kateqoriya:ABŞ-da islam]] wikitext text/x-wiki {{Catmore|İslam milləti}}{{Vikianbar kateqoriyası|Nation of Islam}} [[Kateqoriya:Yeni dini hərəkatlar]] [[Kateqoriya:ABŞ-da islam]] [[Kateqoriya:İslam davranışı və təcrübəsi]] [[Kateqoriya:İslam və cəmiyyət]] [[Kateqoriya:ABŞ-da antisemitizm]] [[Kateqoriya:Afrika və qara irqçiliyi]] [[Kateqoriya:İslam və antisemitizm]] [[Kateqoriya:İslam təriqətləri]] i7vv26s48ukrywpmcxes4fdzg1zz9af 14 677501 6598934 5599190 2022-08-28T12:22:09Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in the United States}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:ABŞ-da din]] 440zd7fq5ldujq33u7hhg7bcgcdphit 6599305 6598934 2022-08-28T14:29:55Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:ABŞ-da İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:ABŞ-da islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in the United States}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:ABŞ-da din]] 440zd7fq5ldujq33u7hhg7bcgcdphit 14 677656 6599151 5600668 2022-08-28T14:09:21Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qvineyada İslam]] → [[Kateqoriya:Qvineyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Qvineyada islam]] [[Kateqoriya:Afrika müsəlmanları]] rzpuck3ggzpprgu1o0akrk107gumfpz 14 677657 6598960 5600670 2022-08-28T12:23:41Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Guinea}} [[Kateqoriya:Qvineyada din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] nm5gvgtplnp0y6kd1c233xqo2d81byw 6599150 6598960 2022-08-28T14:09:20Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Qvineyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Qvineyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Guinea}} [[Kateqoriya:Qvineyada din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] nm5gvgtplnp0y6kd1c233xqo2d81byw 14 677660 6599315 5600675 2022-08-28T14:31:12Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Afrikada İslam]] → [[Kateqoriya:Afrikada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qitələrə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərə görə afrikalılar]] [[Kateqoriya:Afrikada islam]] esq3nbxxavjxeho8sywdgqvvip7p94c 14 677664 6599314 5600683 2022-08-28T14:31:11Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Afrikada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Afrikada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Africa}} [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] [[Kateqoriya:Afrikada din]] lhnnfjvlg6yy8nugpoyou96sya9s3il 6599373 6599314 2022-08-28T14:36:37Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Africa}} [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] [[Kateqoriya:Afrikada din]] 3x7ynzt5s4xjybz5sfdoigob1x465kr 14 677665 6599372 5771677 2022-08-28T14:36:36Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qitələrə görə din|İ]] [[Kateqoriya:Qitələrə görə kateqoriyalar|İ]] 4o8v13f39w5rf2fm9of7xgco99mwvh6 0 677721 6600961 6515490 2022-08-29T09:57:00Z 5.197.222.231 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Arəstə Baxışova |şəkil = Arəstə Kərim qızı Baxışova.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |doğum tarixi = 04.05.1989 |doğum yeri = [[Xaçmaz]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = 23.10.2020 |vəfat yeri = [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Biləcəri|Biləcəri Şəhidlər Xiyabanı]], [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2018—2020 |rütbə = {{Çavuş|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Zəngilan döyüşləri]] <br>{{*}} [[Qubadlı döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Florence Nightingale" medalı|2021}} }}'''Arəstə Kərim qızı Baxışova''' ([[4 may]] [[1989]]; [[Xaçmaz rayonu|Xaçmaz]] – [[23 oktyabr]] [[2020]]; [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]]) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin çavuşu və hərbi feldşeri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinin]] şəhidi. == Həyatı == Arəstə Baxışova 1989-cu il [[4 may|mayın 4-də]] [[Xaçmaz|Xaçmaz şəhərində]] anadan olub. <ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> Arəstə Baxışovanın 2 qardaşı olub. Onun atası — baş leytenant Kərim Baxışov Azərbaycan Fövqəladə Hallar Nazirliyi Mühafizə İdarəsinin rəisi vəzifəsində çalışıb və Arəstənin 4 yaşı olanda vəfat edib. Arəstə Baxışova 1995–2004-cü illərdə [[Biləcəri|Biləcəri qəsəbəsində]] yerləşən Şuşa şəhər 3 saylı tam orta məktəbdə təhsil alıb. 2004–2008-ci illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kolleci]]ndə "İngilis dili" üzrə təhsil alıb. Mərdan adında oğlu və Zəhra adında qızı yadigar qaldı. == Hərbi xidməti == Arəstə Baxışova 2018–2019-cu illərdə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin Baş Hərbi Hospitalında tibbi statist olaraq çalışıb. 2019-cu il iyulun 12-dən isə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Beyləqan rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissədə operator vəzifəsində xidmət edirdi. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun çavuşu olan hərbi feldşer Arəstə Baxışova 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Füzuli döyüşləri|Füzuli]], [[Zəngilan döyüşləri|Zəngilan]] və [[Qubadlı döyüşləri|Qubadlının]] azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə yaralı hərbçilərə döyüş meydanındaca tibbi yardım göstərib. Arəstə Baxışova oktyabrın 23-də [[Qubadlı döyüşləri]] zamanı şəhid olub. [[Biləcəri|Biləcəri Şəhidlər Xiyabanında]] dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılaraq hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, Arəstə Baxışova ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi. <ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> Arəstə Baxışova ölümündən sonra 2021-ci il mayın 12-də [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi]] tərəfindən İngiltərəli tibb bacısı [[Florens Naytingel|Florens Naytinqeylin]] şərəfinə təsis olunan "Florens Naytinqeyl" medalı ilə təltif edildi. <ref name=":0">{{Cite web|title=Arəstə Baxışova “Florence Nightingale” medalı ilə təltif olundu|url=https://az.redcrescent.az/news/post-18342.html|access-date=2022-06-29|language=en-US}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:ICRC Florence Nightingale Medal BAR.svg|50x50px]] (12.05.2021) — [[Florens Naytingel|"Florens Naytinqeyl"]] medalı (ölümündən sonra) <ref name=":0" /> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Xaçmazda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Qubadlı rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Biləcəridə dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın hərbi feldşerləri]] [[Kateqoriya:Qadınlar müharibədə]] 5omskxckekkrdjdk8y553ofh28809o6 6600966 6600961 2022-08-29T10:00:44Z Sura Shukurlu 169201 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Arəstə Baxışova |şəkil = Arəstə Kərim qızı Baxışova.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |doğum tarixi = 04.05.1989 |doğum yeri = [[Xaçmaz]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = 23.10.2020 |vəfat yeri = [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Biləcəri|Biləcəri Şəhidlər Xiyabanı]], [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2018—2020 |rütbə = {{Çavuş|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Zəngilan döyüşləri]] <br>{{*}} [[Qubadlı döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Florence Nightingale" medalı|2021}} }}'''Arəstə Kərim qızı Baxışova''' (4 may 1989; [[Xaçmaz rayonu|Xaçmaz]] – 23 oktyabr 2020; [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]]) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin çavuşu və hərbi feldşeri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinin]] şəhidi. == Həyatı == Arəstə Baxışova 1989-cu il [[4 may|mayın 4-də]] [[Xaçmaz|Xaçmaz şəhərində]] anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> Arəstə Baxışovanın 2 qardaşı olub. Onun atası — baş leytenant Kərim Baxışov Azərbaycan Fövqəladə Hallar Nazirliyi Mühafizə İdarəsinin rəisi vəzifəsində çalışıb və Arəstənin 4 yaşı olanda vəfat edib. Arəstə Baxışova 1995–2004-cü illərdə [[Biləcəri|Biləcəri qəsəbəsində]] yerləşən Şuşa şəhər 3 saylı tam orta məktəbdə təhsil alıb. 2004–2008-ci illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kolleci]]ndə "İngilis dili" üzrə təhsil alıb. Mərdan adında oğlu və Zəhra adında qızı yadigar qaldı. == Hərbi xidməti == Arəstə Baxışova 2018–2019-cu illərdə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin Baş Hərbi Hospitalında tibbi statist olaraq çalışıb. 2019-cu il iyulun 12-dən isə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Beyləqan rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissədə operator vəzifəsində xidmət edirdi. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun çavuşu olan hərbi feldşer Arəstə Baxışova 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Füzuli döyüşləri|Füzuli]], [[Zəngilan döyüşləri|Zəngilan]] və [[Qubadlı döyüşləri|Qubadlının]] azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə yaralı hərbçilərə döyüş meydanındaca tibbi yardım göstərib. Arəstə Baxışova oktyabrın 23-də [[Qubadlı döyüşləri]] zamanı şəhid olub. [[Biləcəri|Biləcəri Şəhidlər Xiyabanında]] dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılaraq hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, Arəstə Baxışova ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> Arəstə Baxışova ölümündən sonra 2021-ci il mayın 12-də [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi]] tərəfindən İngiltərəli tibb bacısı [[Florens Naytingel|Florens Naytinqeylin]] şərəfinə təsis olunan "Florens Naytinqeyl" medalı ilə təltif edildi.<ref name=":0">{{Cite web|title=Arəstə Baxışova “Florence Nightingale” medalı ilə təltif olundu|url=https://az.redcrescent.az/news/post-18342.html|access-date=2022-06-29|language=en-US}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:ICRC Florence Nightingale Medal BAR.svg|50x50px]] (12.05.2021) — "[[Florens Naytingel|Florens Naytinqeyl]]" medalı (ölümündən sonra)<ref name=":0" /> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Xaçmazda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Qubadlı rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Biləcəridə dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın hərbi feldşerləri]] [[Kateqoriya:Qadınlar müharibədə]] 59jc4ic9743hsteic91ywuj6hcjyvno 6600967 6600966 2022-08-29T10:01:12Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Arəstə Baxışova |şəkil = Arəstə Kərim qızı Baxışova.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |doğum tarixi = 04.05.1989 |doğum yeri = [[Xaçmaz]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = 23.10.2020 |vəfat yeri = [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Biləcəri|Biləcəri Şəhidlər Xiyabanı]], [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2018—2020 |rütbə = {{Çavuş|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Zəngilan döyüşləri]] <br>{{*}} [[Qubadlı döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Florence Nightingale" medalı|2021}} }}'''Arəstə Kərim qızı Baxışova''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin çavuşu və hərbi feldşeri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinin]] şəhidi. == Həyatı == Arəstə Baxışova 1989-cu il [[4 may|mayın 4-də]] [[Xaçmaz|Xaçmaz şəhərində]] anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> Arəstə Baxışovanın 2 qardaşı olub. Onun atası — baş leytenant Kərim Baxışov Azərbaycan Fövqəladə Hallar Nazirliyi Mühafizə İdarəsinin rəisi vəzifəsində çalışıb və Arəstənin 4 yaşı olanda vəfat edib. Arəstə Baxışova 1995–2004-cü illərdə [[Biləcəri|Biləcəri qəsəbəsində]] yerləşən Şuşa şəhər 3 saylı tam orta məktəbdə təhsil alıb. 2004–2008-ci illərdə isə [[Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kolleci]]ndə "İngilis dili" üzrə təhsil alıb. Mərdan adında oğlu və Zəhra adında qızı yadigar qaldı. == Hərbi xidməti == Arəstə Baxışova 2018–2019-cu illərdə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin Baş Hərbi Hospitalında tibbi statist olaraq çalışıb. 2019-cu il iyulun 12-dən isə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Beyləqan rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissədə operator vəzifəsində xidmət edirdi. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun çavuşu olan hərbi feldşer Arəstə Baxışova 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Füzuli döyüşləri|Füzuli]], [[Zəngilan döyüşləri|Zəngilan]] və [[Qubadlı döyüşləri|Qubadlının]] azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə yaralı hərbçilərə döyüş meydanındaca tibbi yardım göstərib. Arəstə Baxışova oktyabrın 23-də [[Qubadlı döyüşləri]] zamanı şəhid olub. [[Biləcəri|Biləcəri Şəhidlər Xiyabanında]] dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılaraq hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, Arəstə Baxışova ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> Arəstə Baxışova ölümündən sonra 2021-ci il mayın 12-də [[Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi]] tərəfindən İngiltərəli tibb bacısı [[Florens Naytingel|Florens Naytinqeylin]] şərəfinə təsis olunan "Florens Naytinqeyl" medalı ilə təltif edildi.<ref name=":0">{{Cite web|title=Arəstə Baxışova “Florence Nightingale” medalı ilə təltif olundu|url=https://az.redcrescent.az/news/post-18342.html|access-date=2022-06-29|language=en-US}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:ICRC Florence Nightingale Medal BAR.svg|50x50px]] (12.05.2021) — "[[Florens Naytingel|Florens Naytinqeyl]]" medalı (ölümündən sonra)<ref name=":0" /> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Xaçmazda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Qubadlı rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Biləcəridə dəfn olunanlar]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın hərbi feldşerləri]] [[Kateqoriya:Qadınlar müharibədə]] iiid4zoi5ypm6km5ukbrprebeavs2c3 0 680605 6600581 6597372 2022-08-29T06:49:32Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Əhməd Amanov |orijinal adı = Əhməd Tahir oğlu Amanov |şəkil = Əhməd Amanov.JPG |şəklin ölçüsü = |vətəndaşlığı = |atası = Tahir Amanov |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2012—2014 / 2017—2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Tovuz döyüşləri]] [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br> {{*}} [[Suqovuşan döyüşü]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı}}{{"Cəsur döyüşçü" medalı|2021}} |dəfn yeri=[[Salahlı (Yevlax)|Salahlı]]}} '''Əhməd Tahir oğlu Amanov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Əhməd Amanov [[4 sentyabr]] [[1994]]-cü ildə [[Yevlax rayonu]]nun [[Salahlı (Yevlax)|Salahlı]] kəndində anadan olmuşdur.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> 2000-2009-cu illərdə Salahlı kənd B. Alıyev adına tam orta məktəbdə orta təhsil almışdır. Anası xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkdiyinə görə, Əhməd [[2009]]-cu ildə 9-cu sinifdə olarkən təhsilini dayandırmışdır. Ailəli idi. 1 yaşında olan Tahir adlı bir oğlu yadigar qaldı. == Hərbi xidməti == [[1 oktyabr]] [[2012]]-ci ildə [[Horadiz şəhəri]]ndə kəşfiyyatçı çavuş olaraq xidmət etmişdir. [[2014]]-cü ildə xidmətini başa vurduqdan sonra bir müddət Hərbiləşdirilmiş Mühafizə Dəstəsində (HMD) işləmişdir. [[2017]]-ci ildən müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu olan Əhməd [[Gəncə]]də yerləşən "N" saylı hərbi hissədə tankçı, baş mexanik, sürücü olaraq xidmət etmişdir. Sonra isə [[Mingəçevir]]də yerləşən "N" saylı hərbi hissədə xidmət etmişdir. [[Türkiyə]]dən gələn hərbi təlimçilərlə keçirilən təlimlər zamanı Əhməd Amanov dərəcəyə layiq görülmüşdür. Əhməd Amanov [[12 iyul|12]]-[[16 iyul]] [[2020]]-ci illərdə [[Azərbaycan]]-[[Ermənistan]] sərhədinin [[Tovuz rayonu]] istiqamətində başlayan [[Tovuz döyüşləri]]ndə tankçı kimi yaxından iştirak etmişdir. General-mayor [[Polad Həşimov]] ilə birlikdə vuruşmuşdur. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusunun]] əsgəri olan Əhməd Amanov [[2020]]-ci il [[27 sentyabr|sentyabrın 27]]-dən [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmişdir. [[Suqovuşan döyüşləri|Suqovuşanın azad olunması uğrunda gedən döyüşlərdə]] tankçı olaraq vuruşmuş və fərqlənmişdir. [[28 sentyabr]] [[2020]]-ci ildə istifadə etdiyi birinci və ikinci tank qarşı tərəfin atəşi nəticəsində yansa da, o, həmin tanklardan sağ çıxmışdır, lakin, komandiri aldığı yaradan şəhid olmuşdur. İstifadə etdiyi üçüncü tankla döyüş tapşırığını yerinə yetirərkən qarşı tərəfin intensiv atəşi səbəbilə tankının yanması nəticəsində şəhid olmuşdur. [[Yevlax rayonu|Yevlax rayonunun]] [[Salahlı (Yevlax)|Salahlı]] kəndində dəfn edilmişdir. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əhməd Amanov ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":AZV">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] qəsəbəsinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əhməd Amanov ölümündən sonra [["Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":SM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49665|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229090238/https://president.az/articles/49665|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]] ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirdiyinə, düşmənin əsas qruplaşmalarının məhv edilməsi ilə qoşunların döyüş qabiliyyətinin qorunub saxlanılmasında fərqləndiyinə görə Azərbaycan [[Azərbaycan Prezidenti|Prezidenti]] [[İlham Əliyev|İlham Əliyevin]] 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əhməd Amanov ölümündən sonra [["Cəsur döyüşçü" medalı]] ilə təltif edildi.<ref>{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Cəsur döyüşçü" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|date=24.06.2021|url=https://president.az/articles/52280|accessdate=06.07.2021|language=|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ_For_The_Fatherland_medal_ribbon_(2nd_version).png|50x50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":EV">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201217095440/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2020-12-17|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ_For_liberation_medal_ribbon.png|50x50px]] (29.12.2020) — [["Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":ESM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46558|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210104112144/http://e-qanun.az/framework/46558|archivedate=2021-01-04|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ_Brave_warrior_medal_ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Cəsur döyüşçü" medalı]] (ölümündən sonra)<ref>{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Cəsur döyüşçü" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|date=24.06.2021|url=https://president.az/articles/52280|accessdate=06.07.2021|language=|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Tovuz döyüşləri iştirakçıları]] gx9ggo7xuzhmnn58sy6mq0iv19sgpvo 0 680637 6600239 6598688 2022-08-29T03:41:07Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Zaur Cavanşir |şəkil = Zaur Məmmədov (Cavanşir).jpg |şəklin ölçüsü = |doğum adı = Zaur Məmmədov |doğum yeri = [[Hindarx]], [[Ağcabədi rayonu]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |dəfn yeri = |digər adı = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 1991— {{h.h.}} |rütbə = {{General-mayor|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Qarabağ müharibəsi]] <br> [[Aprel döyüşləri]] <br> [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər|Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa uğrunda döyüşlər|Şuşa döyüşləri]] |təltifləri = <center>{{"Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalı|2020}}<br>{{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2005}} {{3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2021}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Füzulinin azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Qubadlının azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Şuşanın azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 2-ci dərəcəli medalı}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}}<center> }} '''Zaur Sabir oğlu Cavanşir''' — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Cavanşirlər sülaləsinin nümayəndəsi, Qarabağ xanlığının banisi Pənahəli xan Cavanşirin nəslinin davamçısı, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin general-mayoru, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr komandanının birinci müavini- Qərargah rəisi, Vətən müharibəsi]]nin komandanlarından biri, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı|Şuşanın ilk komendantı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] (2020). Zaur Cavanşir Cəbrayıl, Hadrut (Ağoğlan), Füzuli, Xocavənd istiqamətində aparılan hücum əməliyyatlarına komandanlıq etmış, [[Şuşa əməliyyatı|Şuşa əməliyyatında isə hücum qruplaşmasının rəhbəri]] olmuşdur. [[Şuşa]]nın azad edilməsində və müdafiəsinin təşkilində müstəsna qəhrəmanlıq göstərmiş və Şuşanın ilk komendantı təyin edilmişdir. O, Şuşaya sancılmış və [[Zəfər bayrağı (Azərbaycan)|Zəfər Bayrağı]] elan edilmiş [[Azərbaycan bayrağı]] ilə [[2020 Bakı Qələbə Paradı]]nda döyüş bayraqları qrupuna rəhbərlik etmişdir. == Həyatı == Zaur Cavanşir 21.09.1974- cü ildə [[Ağcabədi rayonu]]nun [[Hindarx|Hindarx kəndi]]ndə anadan olub.<ref name="centers">{{cite web|url=https://heydaraliyev-centers.az/aghjabadi/news/13708|title=Məmmədov Zaur Sabir oğlu Ağcabədi rayonunun Hindarx qəsəbəsində doğulub|date=8 dekabr 2020|website=heydaraliyev-centers.az|publisher=Heydər Əliyev mərkəzlərinin informasiya portalı|access-date=20 aprel 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> [[Cavanşirlər|Cavanşirlər sülaləsi]]ndən olub, [[Pənahəli xan]] nəslinin nümayəndəsidir.<ref>https://web.archive.org/web/20201224221812/http://defence.az/az/news/149501</ref> == Hərbi xidməti == Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrdə xidmətindən başqa cəhbə bölgəsində taqım, bölük, tabor, briqada komandiri vəzifələrində xidmət etmişdir. 2002–2004-cü illərdə mayor rütbəsində [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]]nin Quru Qoşunları Akademiyasında təhsil almışdır. Zaur Cavanşir hal-hazırda [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri]]ndə [[general-mayor]] rütbəsi ilə xidmət etməkdədir. Zaur Cavanşir 2016-cı ildə baş vermiş [[Aprel döyüşləri]]ndə də iştirak etmişdir. 2020-ci ildə baş vermiş [[Vətən müharibəsi]] zamanı o, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrinin komandanlarından biri olmuşdur. Şuşanın azad edilməsində xüsusi fərqlənən Zaur Cavanşir Şuşanın ilk komendantı təyin edilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://azeridefence.com/mudafi%C9%99-nazirliyinin-h%C9%99rbi-qulluqcularina-general-mayor-ali-h%C9%99rbi-rutb%C9%99si-verilib/ |title=General-mayor ali hərbi rütbəsi ilə təltif olunan zabitlər kimlərdir |work=Azeridefence.az |date=8 December 2020 |access-date=13 December 2020 |language=az |archive-date=12 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210112012454/https://azeridefence.com/mudafi%C9%99-nazirliyinin-h%C9%99rbi-qulluqcularina-general-mayor-ali-h%C9%99rbi-rutb%C9%99si-verilib/ |url-status=dead }}</ref> O, [[Şuşa]]ya sancılmış və [[Zəfər bayrağı (Azərbaycan)|Zəfər Bayrağı]] elan edilmiş [[Azərbaycan bayrağı]] ilə [[2020 Bakı Qələbə Paradı]]nda iştirak etmişdir. Zaur Cavanşir [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref name="azbo">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamı|author=|website=[[e-qanun.az]]|date=24.06.2005|url=http://e-qanun.az/framework/9989|accessdate=02.12.2020|language=|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Zaur Cavanşirə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 7 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən "general-mayor" ali hərbi rütbəsi verilmişdir.<ref name=":2">{{cite news|title=Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin bir sıra hərbi qulluqçularına "general-mayor" ali hərbi rütbəsinin verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=07.12.2020|url=https://president.az/articles/48557|accessdate=07.12.2020|language=|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsində xüsusi xidmətlərinə və işğal olunmuş ərazilərin azad olunması zamanı düşmənin məhv edilməsi üzrə qarşıya qoyulmuş döyüş tapşırığını yerinə yetirən zaman göstərdiyi qəhrəmanlıq nümunəsinə görə, həmçinin hərbi qulluq vəzifəsini yerinə yetirən zaman igidliyin və mərdliyin nümayiş etdirilməsinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 9 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşirə "[[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]]" adı verilmişdir.<ref name=":AZ">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı” adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|date=9 dekabr 2020|url=https://president.az/articles/48679|website=[[president.az]]|access-date=9 dekabr 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201209145030/https://president.az/articles/48679|archive-date=9 dekabr 2020}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Füzuli rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 25 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":FM">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Füzulinin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|website=[[president.az]]|date=25 dekabr 2020|url=https://president.az/articles/49511|accessdate=25 dekabr 2020|language=|archive-url=|archive-date=|url-status=}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Şuşa]] şəhərinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 29 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":ŞM">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Şuşanın azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|website=[[president.az]]|date=29 dekabr 2020|url=https://president.az/articles/49682|access-date=29 dekabr 2020|language=|archive-url=https://archive.today/20201229131258/https://president.az/articles/49682|archive-date=2020-12-29|url-status=live}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Kəlbəcər rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":KM">{{cite web |url= https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvNWQ4eWVjYmJocl9TQVJBTkNBTV9BWl9SQkFZQ0FOX1JFU1BVQkxJS0FTSV9TSUxBSExJX1FfVlZfTF9SSU5JTl9IX1JCSV9RVUxMVVFfVUxBUklOSU5fS19MQl9DX1JJTl9BWkFEX09MVU5NQVNJTkFfR19SX01FREFMSV9JTF9UX0xUSUZfRURJTE1fU0kucGRmIl1d?sha=3f369ffbf7d97b37|title= Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Kəlbəcərin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Qubadlı rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":QM">{{cite web |url= https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvN2xva2swemlwNV9TQVJBTkNBTV9BWl9SQkFZQ0FOX1JFU1BVQkxJS0FTSV9TSUxBSExJX1FfVlZfTF9SSU5JTl9IX1JCSV9RVUxMVVFfVUxBUklOSU5fUVVCQURMSU5JTl9BWkFEX09MVU5NQVNJTkFfR19SX01FREFMSV9JTF9UX0xUSUZfRURJTE1fU0kucGRmIl1d?sha=9b4e4cf06de9a5ce|title= Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Qubadlının azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":XM">{{cite web |url= https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvOGY3cTA5dTd2cV9YT0NBVkVORC5wZGYiXV0?sha=acedd8db2f7325d2|title= Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Xocavəndin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin, ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasında xüsusi xidmətlərinə, öz xidməti vəzifələrini və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqları yerinə yetirərkən fərqləndiyinə görə Zaur Cavanşir [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [[3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref name="vet3">{{cite web |url= https://president.az/articles/52282|title= Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> [[2021]]-ci il noyabrın 16-da [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Laçın rayonu|Laçın rayonları]] ərazisindəki [[Azərbaycan]]–[[Ermənistan]] dövlət sərhədində [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan silahlı qüvvələrinin]] təxribatlarının və hücumlarının qarşısının alınması, dövlət sərhədinin müdafiəsi və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə verilən döyüş tapşırığını uğurla yerinə yetirmiş, öz xidməti vəzifələrini və qarşıya qoyulmuş tapşırıqları yerinə yetirərkən şücaət və fədakarlıq göstərmiş Zaur Cavanşir [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev|İlham Əliyevin]] 27.12.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":FMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev|newspaper=www.president.az|date=27.12.2021|url=https://president.az/articles/54982|accessdate=27.12.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20211227142003/https://president.az/articles/54982|archivedate=2021-12-27|url-status=live}}</ref> {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = şaquli | başlıq_arxafon = | miqyas = 260 | şəkil1 = Zaur Javanshir at Victory Parade.jpg | miqyas1 = | izah1 = | şəkil2 = The battle flags of the military units that took part in the war passed in front of the rostrum under the leadership of Major General Zaur Mammadov.jpg | miqyas2 = | alt yazı = <center>Zaur Cavanşir [[2020 Bakı Qələbə Paradı|Zəfər Paradında]]</center> }} == Təltifləri == * [[Fayl:Azerbaijani Flag order ribbon (1st version).png|50x50px]] (24.06.2005) — [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]]<ref name="azbo" /> *[[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001) yubiley medalı - lent.png|50x50px]] — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008) yubiley medalı - lent.png|50x50px]] (26.06.2008) — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013) yubiley medalı - lent.png|50x50px]] (26.06.2013) — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Медаль "100 лет (1918-2018) Азербайджанской Армии".png|50x50px]] (26.06.2018) — [["Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi" yubiley medalı]] *[[Fayl:AZ Herbi xidmetde ferqlenmeye gore med 2dar rib.png|50x50px]] — [["Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 2-ci dərəcəli medalı]] * [[Fayl:AZ Herbi xidmetde ferqlenmeye gore med 3dar rib.png|50x50px]] — [["Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə I dərəcəli medalı - lent.png|50x50px]] — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|1-ci dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə II dərəcəli medalı - lent.png|50x50px]] — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|2-ci dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə III dərəcəli medalı - lent.png|50x50px]] — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|3-cü dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı]] *[[Fayl:AZ Hero of the Patriotic War medal ribbon.png|50x50px]] (09.12.2020) — [["Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalı]]<ref name=":VMQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=www.e-qanun.az|date=09.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46427|accessdate=09.12.2020|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210118172200/http://e-qanun.az/framework/46427|archivedate=2021-01-18|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (25.12.2020) — [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":FM" /> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (29.12.2020) — [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":ŞM"/> *[[Fayl:AZ For service to the Fatherland order ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [[3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]<ref name="vet3" /> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":KM"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":QM"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":XM"/> *[[Fayl:Hərbi_xidmətlərə_görə_medalı_-_lent_(2013).png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] (27.12.2021) — [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]]<ref name=":FMEQ2">{{cite news|title=Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev|newspaper=www.president.az|date=27.12.2021|url=https://president.az/articles/54982|accessdate=27.12.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20211227142003/https://president.az/articles/54982|archivedate=2021-12-27|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar}} {{Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları}} [[Kateqoriya:Aprel döyüşləri iştirakçıları]] [[Kateqoriya:"Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilənlər]] 97hde6yti50yz9e99xrj3v0inmrb94m 6600240 6600239 2022-08-29T03:42:19Z Toghrul R 147643 /* Həyatı */Mənbəsiz wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Zaur Cavanşir |şəkil = Zaur Məmmədov (Cavanşir).jpg |şəklin ölçüsü = |doğum adı = Zaur Məmmədov |doğum yeri = [[Hindarx]], [[Ağcabədi rayonu]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |dəfn yeri = |digər adı = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 1991— {{h.h.}} |rütbə = {{General-mayor|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Qarabağ müharibəsi]] <br> [[Aprel döyüşləri]] <br> [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər|Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa uğrunda döyüşlər|Şuşa döyüşləri]] |təltifləri = <center>{{"Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalı|2020}}<br>{{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2005}} {{3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2021}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Füzulinin azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Qubadlının azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Şuşanın azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 2-ci dərəcəli medalı}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}}<center> }} '''Zaur Sabir oğlu Cavanşir''' — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Cavanşirlər sülaləsinin nümayəndəsi, Qarabağ xanlığının banisi Pənahəli xan Cavanşirin nəslinin davamçısı, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin general-mayoru, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr komandanının birinci müavini- Qərargah rəisi, Vətən müharibəsi]]nin komandanlarından biri, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı|Şuşanın ilk komendantı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] (2020). Zaur Cavanşir Cəbrayıl, Hadrut (Ağoğlan), Füzuli, Xocavənd istiqamətində aparılan hücum əməliyyatlarına komandanlıq etmış, [[Şuşa əməliyyatı|Şuşa əməliyyatında isə hücum qruplaşmasının rəhbəri]] olmuşdur. [[Şuşa]]nın azad edilməsində və müdafiəsinin təşkilində müstəsna qəhrəmanlıq göstərmiş və Şuşanın ilk komendantı təyin edilmişdir. O, Şuşaya sancılmış və [[Zəfər bayrağı (Azərbaycan)|Zəfər Bayrağı]] elan edilmiş [[Azərbaycan bayrağı]] ilə [[2020 Bakı Qələbə Paradı]]nda döyüş bayraqları qrupuna rəhbərlik etmişdir. == Həyatı == Zaur Sabir oğlu Cavanşir (Məmmədov) [[Ağcabədi rayonu]]nun [[Hindarx|Hindarx kəndi]]ndə anadan olub.<ref name="centers">{{cite web|url=https://heydaraliyev-centers.az/aghjabadi/news/13708|title=Məmmədov Zaur Sabir oğlu Ağcabədi rayonunun Hindarx qəsəbəsində doğulub|date=8 dekabr 2020|website=heydaraliyev-centers.az|publisher=Heydər Əliyev mərkəzlərinin informasiya portalı|access-date=20 aprel 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> [[Cavanşirlər|Cavanşirlər sülaləsi]]ndən olub, [[Pənahəli xan]] nəslinin nümayəndəsidir.<ref>https://web.archive.org/web/20201224221812/http://defence.az/az/news/149501</ref> == Hərbi xidməti == Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrdə xidmətindən başqa cəhbə bölgəsində taqım, bölük, tabor, briqada komandiri vəzifələrində xidmət etmişdir. 2002–2004-cü illərdə mayor rütbəsində [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]]nin Quru Qoşunları Akademiyasında təhsil almışdır. Zaur Cavanşir hal-hazırda [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri]]ndə [[general-mayor]] rütbəsi ilə xidmət etməkdədir. Zaur Cavanşir 2016-cı ildə baş vermiş [[Aprel döyüşləri]]ndə də iştirak etmişdir. 2020-ci ildə baş vermiş [[Vətən müharibəsi]] zamanı o, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrinin komandanlarından biri olmuşdur. Şuşanın azad edilməsində xüsusi fərqlənən Zaur Cavanşir Şuşanın ilk komendantı təyin edilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://azeridefence.com/mudafi%C9%99-nazirliyinin-h%C9%99rbi-qulluqcularina-general-mayor-ali-h%C9%99rbi-rutb%C9%99si-verilib/ |title=General-mayor ali hərbi rütbəsi ilə təltif olunan zabitlər kimlərdir |work=Azeridefence.az |date=8 December 2020 |access-date=13 December 2020 |language=az |archive-date=12 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210112012454/https://azeridefence.com/mudafi%C9%99-nazirliyinin-h%C9%99rbi-qulluqcularina-general-mayor-ali-h%C9%99rbi-rutb%C9%99si-verilib/ |url-status=dead }}</ref> O, [[Şuşa]]ya sancılmış və [[Zəfər bayrağı (Azərbaycan)|Zəfər Bayrağı]] elan edilmiş [[Azərbaycan bayrağı]] ilə [[2020 Bakı Qələbə Paradı]]nda iştirak etmişdir. Zaur Cavanşir [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref name="azbo">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamı|author=|website=[[e-qanun.az]]|date=24.06.2005|url=http://e-qanun.az/framework/9989|accessdate=02.12.2020|language=|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Zaur Cavanşirə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 7 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən "general-mayor" ali hərbi rütbəsi verilmişdir.<ref name=":2">{{cite news|title=Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin bir sıra hərbi qulluqçularına "general-mayor" ali hərbi rütbəsinin verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=07.12.2020|url=https://president.az/articles/48557|accessdate=07.12.2020|language=|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsində xüsusi xidmətlərinə və işğal olunmuş ərazilərin azad olunması zamanı düşmənin məhv edilməsi üzrə qarşıya qoyulmuş döyüş tapşırığını yerinə yetirən zaman göstərdiyi qəhrəmanlıq nümunəsinə görə, həmçinin hərbi qulluq vəzifəsini yerinə yetirən zaman igidliyin və mərdliyin nümayiş etdirilməsinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 9 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşirə "[[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]]" adı verilmişdir.<ref name=":AZ">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı” adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|date=9 dekabr 2020|url=https://president.az/articles/48679|website=[[president.az]]|access-date=9 dekabr 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201209145030/https://president.az/articles/48679|archive-date=9 dekabr 2020}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Füzuli rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 25 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":FM">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Füzulinin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|website=[[president.az]]|date=25 dekabr 2020|url=https://president.az/articles/49511|accessdate=25 dekabr 2020|language=|archive-url=|archive-date=|url-status=}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Şuşa]] şəhərinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 29 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":ŞM">{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Şuşanın azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|website=[[president.az]]|date=29 dekabr 2020|url=https://president.az/articles/49682|access-date=29 dekabr 2020|language=|archive-url=https://archive.today/20201229131258/https://president.az/articles/49682|archive-date=2020-12-29|url-status=live}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Kəlbəcər rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":KM">{{cite web |url= https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvNWQ4eWVjYmJocl9TQVJBTkNBTV9BWl9SQkFZQ0FOX1JFU1BVQkxJS0FTSV9TSUxBSExJX1FfVlZfTF9SSU5JTl9IX1JCSV9RVUxMVVFfVUxBUklOSU5fS19MQl9DX1JJTl9BWkFEX09MVU5NQVNJTkFfR19SX01FREFMSV9JTF9UX0xUSUZfRURJTE1fU0kucGRmIl1d?sha=3f369ffbf7d97b37|title= Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Kəlbəcərin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Qubadlı rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":QM">{{cite web |url= https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvN2xva2swemlwNV9TQVJBTkNBTV9BWl9SQkFZQ0FOX1JFU1BVQkxJS0FTSV9TSUxBSExJX1FfVlZfTF9SSU5JTl9IX1JCSV9RVUxMVVFfVUxBUklOSU5fUVVCQURMSU5JTl9BWkFEX09MVU5NQVNJTkFfR19SX01FREFMSV9JTF9UX0xUSUZfRURJTE1fU0kucGRmIl1d?sha=9b4e4cf06de9a5ce|title= Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Qubadlının azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":XM">{{cite web |url= https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvOGY3cTA5dTd2cV9YT0NBVkVORC5wZGYiXV0?sha=acedd8db2f7325d2|title= Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Xocavəndin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin, ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasında xüsusi xidmətlərinə, öz xidməti vəzifələrini və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqları yerinə yetirərkən fərqləndiyinə görə Zaur Cavanşir [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Zaur Cavanşir [[3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref name="vet3">{{cite web |url= https://president.az/articles/52282|title= Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> [[2021]]-ci il noyabrın 16-da [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Laçın rayonu|Laçın rayonları]] ərazisindəki [[Azərbaycan]]–[[Ermənistan]] dövlət sərhədində [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|Ermənistan silahlı qüvvələrinin]] təxribatlarının və hücumlarının qarşısının alınması, dövlət sərhədinin müdafiəsi və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə verilən döyüş tapşırığını uğurla yerinə yetirmiş, öz xidməti vəzifələrini və qarşıya qoyulmuş tapşırıqları yerinə yetirərkən şücaət və fədakarlıq göstərmiş Zaur Cavanşir [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev|İlham Əliyevin]] 27.12.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":FMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev|newspaper=www.president.az|date=27.12.2021|url=https://president.az/articles/54982|accessdate=27.12.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20211227142003/https://president.az/articles/54982|archivedate=2021-12-27|url-status=live}}</ref> {{Şəkillər albomu | yer = right | istiqamət = şaquli | başlıq_arxafon = | miqyas = 260 | şəkil1 = Zaur Javanshir at Victory Parade.jpg | miqyas1 = | izah1 = | şəkil2 = The battle flags of the military units that took part in the war passed in front of the rostrum under the leadership of Major General Zaur Mammadov.jpg | miqyas2 = | alt yazı = <center>Zaur Cavanşir [[2020 Bakı Qələbə Paradı|Zəfər Paradında]]</center> }} == Təltifləri == * [[Fayl:Azerbaijani Flag order ribbon (1st version).png|50x50px]] (24.06.2005) — [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]]<ref name="azbo" /> *[[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001) yubiley medalı - lent.png|50x50px]] — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008) yubiley medalı - lent.png|50x50px]] (26.06.2008) — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013) yubiley medalı - lent.png|50x50px]] (26.06.2013) — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Медаль "100 лет (1918-2018) Азербайджанской Армии".png|50x50px]] (26.06.2018) — [["Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi" yubiley medalı]] *[[Fayl:AZ Herbi xidmetde ferqlenmeye gore med 2dar rib.png|50x50px]] — [["Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 2-ci dərəcəli medalı]] * [[Fayl:AZ Herbi xidmetde ferqlenmeye gore med 3dar rib.png|50x50px]] — [["Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə I dərəcəli medalı - lent.png|50x50px]] — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|1-ci dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə II dərəcəli medalı - lent.png|50x50px]] — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|2-ci dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə III dərəcəli medalı - lent.png|50x50px]] — [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|3-cü dərəcəli "Qüsursuz xidmətə görə" medalı]] *[[Fayl:AZ Hero of the Patriotic War medal ribbon.png|50x50px]] (09.12.2020) — [["Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalı]]<ref name=":VMQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 09.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=www.e-qanun.az|date=09.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46427|accessdate=09.12.2020|language=Az|archiveurl=https://archive.today/20210118172200/http://e-qanun.az/framework/46427|archivedate=2021-01-18|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (25.12.2020) — [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":FM" /> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (29.12.2020) — [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":ŞM"/> *[[Fayl:AZ For service to the Fatherland order ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [[3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]]<ref name="vet3" /> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":KM"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":QM"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":XM"/> *[[Fayl:Hərbi_xidmətlərə_görə_medalı_-_lent_(2013).png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] (27.12.2021) — [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]]<ref name=":FMEQ2">{{cite news|title=Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev|newspaper=www.president.az|date=27.12.2021|url=https://president.az/articles/54982|accessdate=27.12.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20211227142003/https://president.az/articles/54982|archivedate=2021-12-27|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar}} {{Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları}} [[Kateqoriya:Aprel döyüşləri iştirakçıları]] [[Kateqoriya:"Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilənlər]] 8hhz4lh3mc9fs3ujykhez0ofa7ic2dv 0 680646 6600243 5929344 2022-08-29T03:44:01Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Namiq İslamzadə |şəkil = Namiq İslamzadə.jpg |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Hərbi Hava Qüvvələri}} |rütbə = {{General-mayor|Azərbaycan}} |təltifləri = <center>{{"Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalı|2020}}<br>{{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2008}} {{"Vətən uğrunda" medalı}} {{"Hərbi xidmətlərə görə" medalı|2005}} {{"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} {{"Füzulinin azad olunmasına görə" medalı}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı}}</center> }} '''Namiq Sərəfruz oğlu İslamzadə''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin general-mayoru, [[Vətən müharibəsi]]nin komandanlarından biri, [[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]] (2020). == Həyatı == Namiq İslamzadə 7 may 1974-cü ildə [[Bərdə rayonu]]nda anadan olub. Bakıda [[Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi lisey]]i, Türkiyədə Aviasiya Akadеmiyasını bitirib. 2019-cu ilin noyabr ayından [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri]]ndə aviasiyanın rəisi vəzifəsində çalışır. İngilis, rus və türk dillərini bilir. == Hərbi xidməti == Namiq İslamzadə 2016-cı ildən [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Kürdəmir rayonu]]nda yerləşən "N" saylı hərbi hissəsində xidmət edir. Polkovnik Namiq İslamzadəyə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 7 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən "general-mayor" ali hərbi rütbəsi verilmişdir.<ref name=":4">{{cite news|title=Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin bir sıra hərbi qulluqçularına "general-mayor" ali hərbi rütbəsinin verilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=07.12.2020|url=https://president.az/articles/48557|accessdate=07.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == Mayor Namiq İslamzadə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":1">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=24.06.2005|url=http://e-qanun.az/framework/9989|accessdate=02.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Polkovnik-leytenant Namiq İslamzadə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25 iyun 2008-ci il tarixli 2905 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":2">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25 iyun 2008-ci il tarixli 2905 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=25.06.2008|url=http://e-qanun.az/framework/15027|accessdate=02.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Polkovnik Namiq İslamzadə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25 iyun 2020-cu il tarixli 2127 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":3">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25 iyun 2020-ci il tarixli 2127 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=25.06.2020|url=http://e-qanun.az/framework/45279|accessdate=02.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> 9 dekabr 2020-ci ildə İslamzadə Namiq Sərəfruz oğluna "[[Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı]]" adı verilmişdir.<ref>{{cite web |url=https://president.az/articles/48679 |archiveurl= |archivedate= |title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularına "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author= |date=2020-12-09 |publisher=president.az |accessdate=2020-12-11 |language= az}}</ref> Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirmiş Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçusu general-mayor İslamzadə Namiq Sərəfruz oğlu 25 dekabr 2020-ci ildə "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilmişdir.<ref>{{cite web |url = https://president.az/articles/49511 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210105160638/https://president.az/articles/49511 |archivedate = 2021-01-05 |title = Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamı |author = |date = 2020-12-25 |publisher = president.az |accessdate = 2021-01-05 |language = az }}</ref> Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirmiş Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçusu general-mayor İslamzadə Namiq Sərəfruz oğlu 25 dekabr 2020-ci ildə "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilmişdir.<ref>{{cite web |url = https://president.az/articles/49513 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20210105153914/https://president.az/articles/49513 |archivedate = 2021-01-05 |title = Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamı |author = |date = 2020-12-25 |publisher = president.az |accessdate = 2021-01-05 |language = az }}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları}} [[Kateqoriya:İkinci Qarabağ müharibəsi iştirakçıları]] ifdu5kqt2wcif4gr4ty8lt7i6iu9z9v 0 680816 6600898 6418892 2022-08-29T09:40:41Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Faiq Həsənov}} {{Hərbi xadim |adı = Faiq Həsənov |şəkil = Faiq Həsənov (gizir).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |doğum tarixi = 28.07.1990 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = 05.10.2020 |vəfat yeri = [[Füzuli rayonu]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[II Şəhidlər Xiyabanı]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Daxili İşlər Nazirliyi}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Daxili Qoşunları}} |xidmət illəri = 2020 |rütbə = {{Gizir|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Cəbrayıl döyüşləri]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Faiq Hüseyn oğlu Həsənov''' (28 iyul 1990; [[Bakı]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] — 5 oktyabr 2020; [[Füzuli rayonu]], [[Azərbaycan]]) — [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi]]nin [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları|Daxili Qoşunları]]nın giziri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Faiq Həsənov 1990-cı il [[28 iyul|iyulun 28-də]] [[Bakı]] şəhərində anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> == Hərbi xidməti == [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi]]nin [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları|Daxili Qoşunları]]nın giziri olan Faiq Həsənov 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Cəbrayılın azad edilməsi|Cəbrayılın]] və [[Füzuli döyüşləri|Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlər]]də savaşıb. Faiq Həsənov oktyabrın 5-də [[Füzuli döyüşləri]] zamanı şəhid olub. [[II Şəhidlər Xiyabanı]]nda dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Faiq Həsənov ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Cəbrayıl rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Faiq Həsənov ölümündən sonra [["Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":CM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=24.12.2020|url=https://president.az/articles/49462|accessdate=24.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210119094156/https://president.az/articles/49462|archivedate=2021-01-19|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (24.12.2020) — [["Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":CMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=24.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46533|accessdate=24.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116084039/http://e-qanun.az/framework/46533|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Füzuli rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:II Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunanlar]] i33bvlnrn4h6gimodkvfsmbw0hpftk2 0 681798 6600902 6408093 2022-08-29T09:41:10Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Əmrah Hüseynli |şəkil = Əmrah Namiq oğlu Hüseynli.jpg |şəklin ölçüsü = |doğum tarixi = 12.10.1994 |doğum yeri = [[Cəlilabad]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 26.10.2020 |vəfat yeri = [[Xocalı rayonu]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Cəlilabad]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |təhsili = [[Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbi|Heydər Əliyev adına AAHM]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 2017—2020 |rütbə = {{Baş leytenant|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Cəbrayıl döyüşləri]] <br>{{*}} [[Hadrut döyüşləri]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Xocavənd döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Qubadlının azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı|2021}} {{"İgidliyə görə" medalı|2021}} }} '''Əmrah Namiq oğlu Hüseynli''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin baş leytenantı, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Əmrah Hüseynli 1994-cü il [[12 oktyabr|oktyabrın 12-də]] [[Cəlilabad]] şəhərində anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> 2013–2017-ci illərdə [[Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbi|Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində (AAHM)]] ali hərbi təhsil alıb.2017-ci ildə hərbi məktəbi "Taktiki kəşfiyyat qoşunları komandiri" ixtisası üzrə leytenant hərbi rütbəsində bitirib. [[Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr (Azərbaycan)|Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin]] təməl komando kurslarını keçmiş və xüsusi təyinatlı qüvvələrdə xidmətə başlamışdır. == Hərbi xidməti == [[Fayl:Əmrah Hüseynli.jpg|thumb|left|Əmrah Hüseynli hərbi xidmət zamanı|182x182px]] Əmrah Hüseynli 2017-ci ildən [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin sıralarında xidmət edirdi. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun baş leytenantı olan Əmrah Hüseynli 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl]]ın, [[Hadrut döyüşləri|Hadrut qəsəbəsi]]nin, [[Füzuli döyüşləri|Füzuli]]nin və [[Xocavənd döyüşləri|Xocavəndin azadlığı uğrunda gedən döyüşlər]]də savaşıb. Əmrah Hüseynli oktyabrın 26-da [[Çanaqçı (Xocalı)|Çanaqçı]] istiqamətində şəhid olub. [[Cəlilabad]] şəhərində dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əmrah Hüseynli ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Cəbrayıl rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əmrah Hüseynli ölümündən sonra [["Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi. [[Azərbaycan]]ın [[Qubadlı rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əmrah Hüseynli ölümündən sonra [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi. [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06..2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əmrah Hüseynli ölümündən sonra [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əmrah Hüseynli ölümündən sonra [["İgidliyə görə" medalı]] ilə təltif edildi. == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (29.12.2020) — [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":KMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46563|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210118151127/http://e-qanun.az/framework/46563|archivedate=2021-01-18|url-status=live}}</ref> * {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} (24.06.2021) -[["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|Xocavəndin azad olunmasına görə medalı]] * {{"Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı|2020}} (24.06.2021) -[["Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı|Cəbrayılın azad olunmasına görə medalı]] * {{"İgidliyə görə" medalı|2020}} (24.06.2021) — [["İgidliyə görə" medalı|Igidliyə görə medalı]] * {{"Qubadlının azad olunmasına görə" medalı|2020}} (24.06.2021) — [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı|Qubadlının azad olunmasına görə medalı]] * == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Cəlilabadda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Xocalı rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Cəlilabadda dəfn olunanlar]] g4jyjbgtuoe5hh38nhduv554kn6sips 0 681824 6601110 6393813 2022-08-29T11:29:15Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Orxan Mirzəyev}} {{Hərbi xadim |adı = Orxan Mirzəyev |şəkil = Orxan Mirzəyev (DİN DQ).jpg |şəklin ölçüsü = 260px |doğum tarixi = 15.09.1993 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 07.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa rayonu]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Daxili İşlər Nazirliyi}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Daxili Qoşunları}} |xidmət illəri = 2020 |rütbə = {{Çavuş|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br> {{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br> {{*}} [[Şuşa döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Füzulinin azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Şuşanın azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Orxan Mehman oğlu Mirzəyev''' ({{DVTY}}) — [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi]]nin [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları|Daxili Qoşunları]]nın çavuşu, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Orxan Mirzəyev [[1993]]-cü il [[15 sentyabr|sentyabrın 15-də]] [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> == Hərbi xidməti == [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi]]nin [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları|Daxili Qoşunları]]nın çavuşu olan Orxan Mirzəyev 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Füzuli döyüşləri|Füzuli]]nin və [[Şuşa döyüşləri|Şuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlər]]də savaşıb. Orxan Mirzəyev noyabrın 7-də [[Şuşa döyüşləri]] zamanı şəhid olub. 10 noyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]]nda dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Orxan Mirzəyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Füzuli rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Orxan Mirzəyev ölümündən sonra [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":FM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=25.12.2020|url=https://president.az/articles/49511|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210117143909/https://president.az/articles/49511|archivedate=2021-01-17|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Şuşa rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Orxan Mirzəyev ölümündən sonra [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":ŞM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49682|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201229131258/https://president.az/articles/49682|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":FMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=25.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46529|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083956/http://e-qanun.az/framework/46529|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (29.12.2020) — [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":ŞMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46560|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210118150812/http://e-qanun.az/framework/46560|archivedate=2021-01-18|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Şuşa rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda dəfn olunanlar]] 4zx4qyx2mkn2gafi2ga4wi69f99c4as 0 683002 6599743 6568332 2022-08-28T17:47:25Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Natiq Verdiyev |şəkil = |şəklin ölçüsü = |doğum tarixi = 05.02.1995 |doğum yeri = [[Xələnc]], [[Xızı rayonu]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 01.10.2020 |vəfat yeri = [[Kəlbəcər rayonu]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Xələnc]], [[Xızı rayonu]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2020 |rütbə = {{Gizir|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br> {{*}} [[Murovdağ döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Natiq Əlimurad oğlu Verdiyev''' ([[5 fevral]] [[1995]]; [[Xızı rayonu]], [[Azərbaycan]] — [[1 oktyabr]] [[2020]]; [[Kəlbəcər rayonu]], [[Azərbaycan]]) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin giziri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Natiq Verdiyev [[1995]]-ci il [[5 fevral|fevralın 5-də]] [[Xızı rayonu]]nun [[Xələnc]] kəndində anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> == Hərbi xidməti == [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun giziri olan Natiq Verdiyev 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Murovdağ döyüşləri|Murovdağ istiqamətində gedən döyüşlər]]də savaşıb. "Həmlə" Taborunun üzvü olan Natiq Verdiyev oktyabrın 1-də [[Murovdağ döyüşləri]] zamanı [[Kəlbəcər rayonu]] ərazisində, "3340" yüksəkliyi istiqamətində şəhid olub. [[Xızı rayonu]]nun [[Xələnc]] kəndində dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Natiq Verdiyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Suqovuşan]] qəsəbəsinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Natiq Verdiyev ölümündən sonra [["Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":SM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49665|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229090238/https://president.az/articles/49665|archivedate=2020-12-29|url-status=unfit}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Kəlbəcər rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Natiq Verdiyev ​ölümündən sonra [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":KM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=24.06.2021|url=https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvNWQ4eWVjYmJocl9TQVJBTkNBTV9BWl9SQkFZQ0FOX1JFU1BVQkxJS0FTSV9TSUxBSExJX1FfVlZfTF9SSU5JTl9IX1JCSV9RVUxMVVFfVUxBUklOSU5fS19MQl9DX1JJTl9BWkFEX09MVU5NQVNJTkFfR19SX01FREFMSV9JTF9UX0xUSUZfRURJTE1fU0kucGRmIl1d?sha=3f369ffbf7d97b37|accessdate=24.06.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20210625174422/https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvNWQ4eWVjYmJocl9TQVJBTkNBTV9BWl9SQkFZQ0FOX1JFU1BVQkxJS0FTSV9TSUxBSExJX1FfVlZfTF9SSU5JTl9IX1JCSV9RVUxMVVFfVUxBUklOSU5fS19MQl9DX1JJTl9BWkFEX09MVU5NQVNJTkFfR19SX01FREFMSV9JTF9UX0xUSUZfRURJTE1fU0kucGRmIl1d?sha=3f369ffbf7d97b37|archivedate=2021-06-25|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (29.12.2020) — [["Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":SMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=29.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46558|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210109194834/http://e-qanun.az/framework/46558|archivedate=2021-01-09|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (24.06.2021) — [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":KMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=24.06.2021|url=https://azertag.az/xeber/1815657|accessdate=24.06.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20210625174034/https://azertag.az/xeber/1815657|archivedate=2021-06-25|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Xızı rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Xızı rayonunda dəfn olunanlar]] jynv4nvgmun5u9sb6b9yiwzdz1q50qn 0 683369 6600235 6580046 2022-08-29T03:34:13Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Rəsul Tağıyev |şəkil = Rasul Taghiyev at the Day of the Armed Forces of Azerbaijan 2018.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |doğum tarixi = |doğum yeri = [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Sərhəd Qoşunları}} |xidmət illəri = 1991— |rütbə = {{General-leytenant|Azərbaycan}}<ref>{{cite news|title=Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularına ali hərbi rütbələrin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author=|newspaper=[[president.az|www.president.az]] ([[Azərbaycan Prezidenti]]nin rəsmi saytı)|date=17.08.2022|url=https://president.az/az/articles/view/56921|accessdate=17.08.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/5yTOR|archivedate=2022-08-17|url-status=live}}</ref> |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br> {{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər|Cəbrayıl döyüşləri]] <br> {{*}} [[Zəngilan uğrunda döyüşlər|Zəngilan döyüşləri]] |təltifləri = <center>{{"Zəfər" ordeni|2020}} {{"Azərbaycan Bayrağı" ordeni|2012}} {{3-cü dərəcəli "Rəşadət" ordeni|2019}} {{1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2016}} {{2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2013}} {{3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2005}} {{"İgidliyə görə" medalı|2010}} {{"Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı}} {{"Zəngilanın azad olunmasına görə" medalı}} {{"Hərbi xidmətlərə görə" medalı|2004}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Veteranı" medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 90 illiyi (1919-2009)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 95 illiyi (1919-2014)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 100 illiyi (1919-2019)" yubiley medalı}}</center> }} '''Rəsul Afiq oğlu Tağıyev''' — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|Sərhəd Qoşunları]]nın General-leytenantı, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin Komandanlarından biri. [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]]nin tam kavaleri == Həyatı == Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan]]da anadan olub. == Hərbi xidməti == Kapitan Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 30 iyul 2004-cü il tarixli 337 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":1">{{cite news|title=Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 30 iyul 2004-cü il tarixli 337 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=30.07.2004|url=http://e-qanun.az/framework/6299|accessdate=28.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Mayor Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15 avqust 2005-ci il tarixli 960 nömrəli Sərəncamına əsasən 3-cü dərəcəli [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":2">{{cite news|title=Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15 avqust 2005-ci il tarixli 960 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=15.08.2005|url=http://e-qanun.az/framework/10669|accessdate=28.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Polkovnik-leytenant Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 14 avqust 2010-cu il tarixli 1066 nömrəli Sərəncamına əsasən [["İgidliyə görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":3">{{cite news|title=Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 14 avqust 2010-cu il tarixli 1066 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=14.08.2010|url=http://e-qanun.az/framework/19956|accessdate=28.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Polkovnik Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 14 avqust 2012-ci il tarixli 2390 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Azərbaycan Bayrağı" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":4">{{cite news|title=Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 14 avqust 2012-ci il tarixli 2390 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=14.08.2012|url=http://e-qanun.az/framework/24117|accessdate=28.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Polkovnik Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 28 avqust 2013-cü il tarixli 3099 nömrəli Sərəncamına əsasən 2-ci dərəcəli [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":5">{{cite news|title=Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 28 avqust 2013-cü il tarixli 3099 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=28.08.2013|url=http://e-qanun.az/framework/26447|accessdate=28.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> Polkovnik Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 16 avqust 2016-cı il tarixli 2274 nömrəli Sərəncamına əsasən 1-ci dərəcəli [["Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":6">{{cite news|title=Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 16 avqust 2016-cı il tarixli 2274 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=16.08.2016|url=http://e-qanun.az/framework/33515|accessdate=28.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> General-mayor Rəsul Tağıyev [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 16 avqust 2019-cu il tarixli 1386 nömrəli Sərəncamına əsasən 3-cü dərəcəli [["Rəşadət" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":7">{{cite news|title=Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 16 avqust 2019-cu il tarixli 1386 nömrəli Sərəncamı|author=|newspaper=www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı)|date=16.08.2019|url=http://e-qanun.az/framework/43098|accessdate=28.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=|archivedate=|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} lar2lyltrou54ijbdv8jgbvf1icpub5 0 684538 6601100 6420187 2022-08-29T11:27:31Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Gündüz Abdullayev}} {{Hərbi xadim |adı = Gündüz Abdullayev |şəkil = Gündüz Abdullayev.jpg |şəklin ölçüsü = 200px |doğum tarixi = 01.12.1999 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 27.09.2020 |vəfat yeri = [[Kəlbəcər rayonu]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2018—2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br> {{*}} [[Murovdağ döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı|2021}} }} '''Gündüz Çingiz oğlu Abdullayev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Gündüz Abdullayev [[1999]]-cu il [[1 dekabr|dekabrın 1-də]] [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> 2007-2018-ci illərdə Zəhmətabad kənd tam orta məktəbində təhsil alıb. == Hərbi xidməti == Gündüz Abdullayev 2018-2020-ci illərdə [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyi]]nin [[Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları|Daxili Qoşunları]]nın [[Gəncə]] şəhərində yerləşən "N" saylı hərbi hissəsində müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olub. 2020-ci ildən isə müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu idi. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun əsgəri olan Gündüz Abdullayev 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Murovdağ döyüşləri|Murovdağ istiqamətində gedən döyüşlər]]də savaşıb. Gündüz Abdullayev sentyabrın 27-də [[Murovdağ döyüşləri]] zamanı şəhid olub. 17 dekabr 2020-ci il tarixində[[Biləsuvar rayonu]]nda dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Gündüz Abdullayev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> Azərbaycan Respublikasının [[Kəlbəcər rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Gündüz Abdullayev [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir.<ref name=":KM">{{cite web |url= https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvNWQ4eWVjYmJocl9TQVJBTkNBTV9BWl9SQkFZQ0FOX1JFU1BVQkxJS0FTSV9TSUxBSExJX1FfVlZfTF9SSU5JTl9IX1JCSV9RVUxMVVFfVUxBUklOSU5fS19MQl9DX1JJTl9BWkFEX09MVU5NQVNJTkFfR19SX01FREFMSV9JTF9UX0xUSUZfRURJTE1fU0kucGRmIl1d?sha=3f369ffbf7d97b37|title= Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının “Kəlbəcərin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author= |date= 24 iyun 2021|website= [[president.az]]|access-date= 24 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50x50px]] (24.06.2021) — [["Kəlbəcərin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name=":KM"/> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Kəlbəcər rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda dəfn olunanlar]] r5opi9pljm6xnlrmijqbvmo60ti9zwy 0 684918 6600654 6451621 2022-08-29T07:38:46Z 51.36.55.249 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = سيد Vüqar Sarıyev |orijinal adı = |şəkil = Vüqar Sarıyev.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 26.11.1990 |doğum yeri = [[Amankənd]], [[Biləsuvar rayonu]] |vəfat tarixi = 10.10.2020 |vəfat yeri = [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Tərtər]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Amankənd|Amankənd kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 2016-2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[Vətən Müharibəsi]] <br> {{*}} [[Murovdağ əməliyyatı|Murovdağ döyüşləri]] <br> {{*}} [[Suqovuşan döyüşü]] <br> {{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər]]<br> {{*}} [[Laçın uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} Talış kəndi uğrunda döyüşlər |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Vüqar Fikrət oğlu Sarıyev''' (d. [[26 noyabr]] [[1990]]; [[Amankənd]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. [[10 oktyabr]] [[2020]] [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Tərtər]]) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi.<ref name="Sehid">{{cite web |url=https://news.milli.az/society/912734.html|title=Vətən sevdalısı olan şəhid Vüqar Sarıyev|author= |date=12.01.2021 |website=news.milli.az |publisher= |language=az |access-date=12.01.2021 |archive-url =https://web.archive.org/web/20210116132600/https://news.milli.az/society/912734.html |archive-date =16.01.20201 }}</ref> == Həyatı == Vüqar Sarıyev [[26 noyabr]] [[1990]]-ci ildə [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonunun [[Amankənd]] kəndində anadan olmuşdur. [[Amankənd]] kənd tam orta məktəbini bitirdikdən sonra peşə təhsilini almışdır. Ailəli idi, 2 oğlu və 1 qızı yadigar qaldı.<ref name="Sehid"/> == Hərbi xidməti == Vüqar Sarıyev həqiqi hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 2016-cı ildə müddətdən artıq hərbi xidmətçi kimi [[Goranboy]] rayonunda yerləşən N saylı hərbi hissədə, bir müddətdən sonra isə [[Murovdağ]] yüksəkliyində Vətənə xidmət edib. [[Vətən Müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] də elə burdan qatılıb.<ref name="Sehid"/> O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda [[27 sentyabr]] [[2020]]-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmiş, [[Murovdağ]], [[Talış kəndi]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli]] və [[Laçın]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuş və [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] istiqamətində düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Vüqar Sarıyev [[10 oktyabr]] [[2020]]-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonu [[Amankənd]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="Sehid"/> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Laçın rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Lacin">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49712|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229173807/https://president.az/articles/49712|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} (2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Veten"/> * {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} (2020) — [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Lacin"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] 2gfma4or6nlo55hw1y8mqu74s8w176x 6600659 6600654 2022-08-29T07:44:18Z Atakhanli 223224 [[User:51.36.55.249|51.36.55.249]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Vüqar Sarıyev |orijinal adı = |şəkil = Vüqar Sarıyev.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 26.11.1990 |doğum yeri = [[Amankənd]], [[Biləsuvar rayonu]] |vəfat tarixi = 10.10.2020 |vəfat yeri = [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Tərtər]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Amankənd|Amankənd kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 2016-2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[Vətən Müharibəsi]] <br> {{*}} [[Murovdağ əməliyyatı|Murovdağ döyüşləri]] <br> {{*}} [[Suqovuşan döyüşü]] <br> {{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər]]<br> {{*}} [[Laçın uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} Talış kəndi uğrunda döyüşlər |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Vüqar Fikrət oğlu Sarıyev''' (d. [[26 noyabr]] [[1990]]; [[Amankənd]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. [[10 oktyabr]] [[2020]] [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Tərtər]]) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi.<ref name="Sehid">{{cite web |url=https://news.milli.az/society/912734.html|title=Vətən sevdalısı olan şəhid Vüqar Sarıyev|author= |date=12.01.2021 |website=news.milli.az |publisher= |language=az |access-date=12.01.2021 |archive-url =https://web.archive.org/web/20210116132600/https://news.milli.az/society/912734.html |archive-date =16.01.20201 }}</ref> == Həyatı == Vüqar Sarıyev [[26 noyabr]] [[1990]]-ci ildə [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonunun [[Amankənd]] kəndində anadan olmuşdur. [[Amankənd]] kənd tam orta məktəbini bitirdikdən sonra peşə təhsilini almışdır. Ailəli idi, 2 oğlu və 1 qızı yadigar qaldı.<ref name="Sehid"/> == Hərbi xidməti == Vüqar Sarıyev həqiqi hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 2016-cı ildə müddətdən artıq hərbi xidmətçi kimi [[Goranboy]] rayonunda yerləşən N saylı hərbi hissədə, bir müddətdən sonra isə [[Murovdağ]] yüksəkliyində Vətənə xidmət edib. [[Vətən Müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] də elə burdan qatılıb.<ref name="Sehid"/> O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda [[27 sentyabr]] [[2020]]-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmiş, [[Murovdağ]], [[Talış kəndi]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli]] və [[Laçın]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuş və [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] istiqamətində düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Vüqar Sarıyev [[10 oktyabr]] [[2020]]-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonu [[Amankənd]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="Sehid"/> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Laçın rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Lacin">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49712|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229173807/https://president.az/articles/49712|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} (2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Veten"/> * {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} (2020) — [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Lacin"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] 0xr3xoe9sc2pemg4n3mgcafcucvvhjd 6600660 6600659 2022-08-29T07:44:37Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Vüqar Sarıyev |orijinal adı = |şəkil = Vüqar Sarıyev.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 26.11.1990 |doğum yeri = [[Amankənd]], [[Biləsuvar rayonu]] |vəfat tarixi = 10.10.2020 |vəfat yeri = [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Tərtər]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Amankənd|Amankənd kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 2016-2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[Vətən Müharibəsi]] <br> {{*}} [[Murovdağ əməliyyatı|Murovdağ döyüşləri]] <br> {{*}} [[Suqovuşan döyüşü]] <br> {{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər]]<br> {{*}} [[Laçın uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} Talış kəndi uğrunda döyüşlər |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Vüqar Fikrət oğlu Sarıyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi.<ref name="Sehid">{{cite web |url=https://news.milli.az/society/912734.html|title=Vətən sevdalısı olan şəhid Vüqar Sarıyev|author= |date=12.01.2021 |website=news.milli.az |publisher= |language=az |access-date=12.01.2021 |archive-url =https://web.archive.org/web/20210116132600/https://news.milli.az/society/912734.html |archive-date =16.01.20201 }}</ref> == Həyatı == Vüqar Sarıyev [[26 noyabr]] [[1990]]-ci ildə [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonunun [[Amankənd]] kəndində anadan olmuşdur. [[Amankənd]] kənd tam orta məktəbini bitirdikdən sonra peşə təhsilini almışdır. Ailəli idi, 2 oğlu və 1 qızı yadigar qaldı.<ref name="Sehid"/> == Hərbi xidməti == Vüqar Sarıyev həqiqi hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 2016-cı ildə müddətdən artıq hərbi xidmətçi kimi [[Goranboy]] rayonunda yerləşən N saylı hərbi hissədə, bir müddətdən sonra isə [[Murovdağ]] yüksəkliyində Vətənə xidmət edib. [[Vətən Müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] də elə burdan qatılıb.<ref name="Sehid"/> O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda [[27 sentyabr]] [[2020]]-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmiş, [[Murovdağ]], [[Talış kəndi]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli]] və [[Laçın]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuş və [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] istiqamətində düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Vüqar Sarıyev [[10 oktyabr]] [[2020]]-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonu [[Amankənd]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="Sehid"/> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Laçın rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Lacin">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49712|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229173807/https://president.az/articles/49712|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} (2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Veten"/> * {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} (2020) — [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Lacin"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] rm97cjgjvdbk4krhnih7j2tv902inaz 6600665 6600660 2022-08-29T07:53:35Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Vüqar Sarıyev |orijinal adı = |şəkil = Vüqar Sarıyev.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 2016-2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Vətən Müharibəsi]] <br> {{*}} [[Murovdağ əməliyyatı|Murovdağ döyüşləri]] <br> {{*}} [[Suqovuşan döyüşü]] <br> {{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər]]<br> {{*}} [[Laçın uğrunda döyüşlər]] <br> {{*}} Talış kəndi uğrunda döyüşlər |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Vüqar Fikrət oğlu Sarıyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi.<ref name="Sehid">{{cite web |url=https://news.milli.az/society/912734.html|title=Vətən sevdalısı olan şəhid Vüqar Sarıyev|author= |date=12.01.2021 |website=news.milli.az |publisher= |language=az |access-date=12.01.2021 |archive-url =https://web.archive.org/web/20210116132600/https://news.milli.az/society/912734.html |archive-date =16.01.20201 }}</ref> == Həyatı == Vüqar Sarıyev [[26 noyabr]] [[1990]]-ci ildə [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonunun [[Amankənd]] kəndində anadan olmuşdur. [[Amankənd]] kənd tam orta məktəbini bitirdikdən sonra peşə təhsilini almışdır. Ailəli idi, 2 oğlu və 1 qızı yadigar qaldı.<ref name="Sehid"/> == Hərbi xidməti == Vüqar Sarıyev həqiqi hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 2016-cı ildə müddətdən artıq hərbi xidmətçi kimi [[Goranboy]] rayonunda yerləşən N saylı hərbi hissədə, bir müddətdən sonra isə [[Murovdağ]] yüksəkliyində Vətənə xidmət edib. [[Vətən Müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] də elə burdan qatılıb.<ref name="Sehid"/> O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda [[27 sentyabr]] [[2020]]-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmiş, [[Murovdağ]], [[Talış kəndi]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli]] və [[Laçın]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuş və [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] istiqamətində düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Vüqar Sarıyev [[10 oktyabr]] [[2020]]-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu|Biləsuvar]] rayonu [[Amankənd]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="Sehid"/> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Laçın rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Lacin">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49712|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229173807/https://president.az/articles/49712|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} (2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Veten"/> * {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} (2020) — [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra) <ref name="Lacin"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] t6x76hi77r2v41m20yhmrfgv8cu8fkz 6600666 6600665 2022-08-29T07:54:09Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Vüqar Sarıyev |orijinal adı = |şəkil = Vüqar Sarıyev.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 2016-2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Vətən Müharibəsi]] <br>{{*}} [[Murovdağ əməliyyatı|Murovdağ döyüşləri]] <br>{{*}} [[Suqovuşan döyüşü]] <br>{{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər]] <br>{{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər]]<br>{{*}} [[Laçın uğrunda döyüşlər]] <br>{{*}} Talış kəndi uğrunda döyüşlər |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Vüqar Fikrət oğlu Sarıyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi.<ref name="Sehid">{{cite web |url=https://news.milli.az/society/912734.html|title=Vətən sevdalısı olan şəhid Vüqar Sarıyev|author= |date=12.01.2021 |website=news.milli.az |publisher= |language=az |access-date=12.01.2021 |archive-url =https://web.archive.org/web/20210116132600/https://news.milli.az/society/912734.html |archive-date =16.01.20201 }}</ref> == Həyatı == Vüqar Sarıyev 26 noyabr 1990-cı ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Amankənd]] kəndində anadan olmuşdur. [[Amankənd]] kənd tam orta məktəbini bitirdikdən sonra peşə təhsilini almışdır. Ailəli idi, 2 oğlu və 1 qızı yadigar qaldı.<ref name="Sehid"/> == Hərbi xidməti == Vüqar Sarıyev həqiqi hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 2016-cı ildə müddətdən artıq hərbi xidmətçi kimi [[Goranboy]] rayonunda yerləşən N saylı hərbi hissədə, bir müddətdən sonra isə [[Murovdağ]] yüksəkliyində Vətənə xidmət edib. [[Vətən Müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] də elə burdan qatılıb.<ref name="Sehid"/> O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmiş, [[Murovdağ]], [[Talış kəndi]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli]] və [[Laçın]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuş və [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] istiqamətində düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Vüqar Sarıyev 10 oktyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Amankənd]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="Sehid"/> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Laçın rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Lacin">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49712|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229173807/https://president.az/articles/49712|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} (2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} (2020) — [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Lacin"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] ppe4iwegh4ivtv6iw1fcgvp8182i4j3 6600669 6600666 2022-08-29T07:56:27Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Vüqar Sarıyev |orijinal adı = |şəkil = Vüqar Sarıyev.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələri}} |xidmət illəri = 2016-2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Vətən Müharibəsi]] <br>{{*}} [[Murovdağ əməliyyatı|Murovdağ döyüşləri]] <br>{{*}} [[Suqovuşan döyüşü]] <br>{{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər]] <br>{{*}} [[Füzuli uğrunda döyüşlər]]<br>{{*}} [[Laçın uğrunda döyüşlər]] <br>{{*}} Talış kəndi uğrunda döyüşlər |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Vüqar Fikrət oğlu Sarıyev''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi.<ref name="Sehid">{{cite web |url=https://news.milli.az/society/912734.html|title=Vətən sevdalısı olan şəhid Vüqar Sarıyev|author= |date=12.01.2021 |website=news.milli.az |publisher= |language=az |access-date=12.01.2021 |archive-url =https://web.archive.org/web/20210116132600/https://news.milli.az/society/912734.html |archive-date =16.01.20201 }}</ref> == Həyatı == Vüqar Sarıyev 26 noyabr 1990-cı ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Amankənd]] kəndində anadan olmuşdur. [[Amankənd]] kənd tam orta məktəbini bitirdikdən sonra peşə təhsilini almışdır. Ailəli idi, 2 oğlu və 1 qızı yadigar qaldı.<ref name="Sehid"/> == Hərbi xidməti == Vüqar Sarıyev həqiqi hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 2016-cı ildə müddətdən artıq hərbi xidmətçi kimi [[Goranboy]] rayonunda yerləşən N saylı hərbi hissədə, bir müddətdən sonra isə [[Murovdağ]] yüksəkliyində Vətənə xidmət edib. [[Vətən Müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] də elə burdan qatılıb.<ref name="Sehid"/> O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmiş, [[Murovdağ]], [[Talış kəndi]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Füzuli]] və [[Laçın]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuş və [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] istiqamətində düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Vüqar Sarıyev 10 oktyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Amankənd]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur.<ref name="Sehid"/> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Laçın rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Vüqar Sarıyev ölümündən sonra [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Lacin">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49712|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229173807/https://president.az/articles/49712|archivedate=2020-12-29|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} (2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * {{"Laçının azad olunmasına görə" medalı|2020}} (2020) — [["Laçının azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Lacin"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] 85y20j4twf5eiu1ogrh4zm98zjscnwp 0 684980 6600997 6589357 2022-08-29T10:42:31Z 194.135.152.195 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Elməddin Əlizadə |orijinal adı = |şəkil = Elməddin Əlizadə.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi =Kəşfiyatçı |doğum tarixi = 11.03.1997 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]], [[Azərbaycan Respublikası]] |vəfat tarixi = 09.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa şəhəri]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşü (2020)|Şuşa döyüşləri]] <br>{{*}} [[Xocavənd döyüşləri]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elməddin Sübhi oğlu Əlizadə''' (d. 11 mart 1997; [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. 9 noyabr 2020) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin şəhidi.<ref>{{cite web |url=https://mod.gov.az//images/pdf/749664bfa9aad6e59f33aeeee17f6ba0.pdf|title=Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı|author= |date= |website=mod.gov.az |publisher= |language=az |access-date=12 yanvar 2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Həyatı == Elməddin Əlizadə 11 mart 1997-ci ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olmuşdur. [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd tam orta məktəbində təhsilini almışdır. == Hərbi xidməti == Elməddin Əlizadə 2016-cı ildə hərbi xidmətdə olarkən [[Aprel döyüşləri]]ndə düşmən hücumunun qarşısının alınmasında iştirak etmişdir. O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] könüllü olaraq qoşulmuş, [[Füzuli]] və [[Xocavənd]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. 9 noyabrda [[Şuşa]] şəhəri uğrunda gedən döyüşdə düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Elməddin Əlizadə 9 noyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli [[Sərəncam]]ına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Xocavend">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=https://president.az/articles/49513|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226104741/https://president.az/articles/49513|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Xocavend"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] b1odnfu1yxz1gblfzawpg1ejxfhdjor 6601003 6600997 2022-08-29T10:44:57Z 194.135.152.195 /* Hərbi xidməti */ wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Elməddin Əlizadə |orijinal adı = |şəkil = Elməddin Əlizadə.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi =Kəşfiyatçı |doğum tarixi = 11.03.1997 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]], [[Azərbaycan Respublikası]] |vəfat tarixi = 09.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa şəhəri]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşü (2020)|Şuşa döyüşləri]] <br>{{*}} [[Xocavənd döyüşləri]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elməddin Sübhi oğlu Əlizadə''' (d. 11 mart 1997; [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. 9 noyabr 2020) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin şəhidi.<ref>{{cite web |url=https://mod.gov.az//images/pdf/749664bfa9aad6e59f33aeeee17f6ba0.pdf|title=Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı|author= |date= |website=mod.gov.az |publisher= |language=az |access-date=12 yanvar 2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Həyatı == Elməddin Əlizadə 11 mart 1997-ci ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olmuşdur. [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd tam orta məktəbində təhsilini almışdır. == Hərbi xidməti == Elməddin Əlizadə 2016-cı ildə hərbi xidmətdə olarkən [[Aprel döyüşləri]]ndə düşmən hücumunun qarşısının alınmasında iştirak etmişdir. O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] könüllü olaraq qoşulmuş, [[Füzuli]] və [[Xocavənd]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. 9 noyabrda [[Şuşa]] şəhəri uğrunda gedən döyüşdə qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Elməddin Əlizadə 9 noyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli [[Sərəncam]]ına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Xocavend">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=https://president.az/articles/49513|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226104741/https://president.az/articles/49513|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Xocavend"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] 1jshbirajlj54mcs1q46tgbnv8aaf18 6601007 6601003 2022-08-29T10:47:16Z 194.135.152.195 /* Hərbi xidməti */ wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Elməddin Əlizadə |orijinal adı = |şəkil = Elməddin Əlizadə.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi =Kəşfiyatçı |doğum tarixi = 11.03.1997 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]], [[Azərbaycan Respublikası]] |vəfat tarixi = 09.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa şəhəri]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşü (2020)|Şuşa döyüşləri]] <br>{{*}} [[Xocavənd döyüşləri]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elməddin Sübhi oğlu Əlizadə''' (d. 11 mart 1997; [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. 9 noyabr 2020) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin şəhidi.<ref>{{cite web |url=https://mod.gov.az//images/pdf/749664bfa9aad6e59f33aeeee17f6ba0.pdf|title=Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı|author= |date= |website=mod.gov.az |publisher= |language=az |access-date=12 yanvar 2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Həyatı == Elməddin Əlizadə 11 mart 1997-ci ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olmuşdur. [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd tam orta məktəbində təhsilini almışdır. == Hərbi xidməti == Elməddin Əlizadə 2016-cı ildə hərbi xidmətdə olarkən [[Aprel döyüşləri]]ndə düşmən hücumunun qarşısının alınmasında iştirak etmişdir. O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] könüllü olaraq qoşulmuş, [[Füzuli]] və [[Xocavənd]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. 9 noyabrda [[Şuşa]] uğrunda gedən döyüşlərdə qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Elməddin Əlizadə 9 noyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli [[Sərəncam]]ına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Xocavend">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=https://president.az/articles/49513|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226104741/https://president.az/articles/49513|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Xocavend"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] pzjz4wshybulaqaaxl4k92hzn001rmr 6601014 6601007 2022-08-29T10:56:39Z 194.135.152.195 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Elməddin Əlizadə |orijinal adı = |şəkil = Elməddin Əlizadə.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi =Kəşfiyatçı |doğum tarixi = 11.03.1997 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]], [[Azərbaycan Respublikası]] |vəfat tarixi = 09.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa şəhəri]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşü (2020)|Şuşa döyüşləri]] <br>{{*}} [[Xocavənd döyüşləri]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elməddin Sübhi oğlu Əlizadə''' (d. 11 mart 1997; [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. 9 noyabr 2020) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin şəhidi.<ref>{{cite web |url=https://mod.gov.az//images/pdf/749664bfa9aad6e59f33aeeee17f6ba0.pdf|title=Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı|author= |date= |website=mod.gov.az |publisher= |language=az |access-date=12 yanvar 2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Həyatı == Elməddin Əlizadə 11 mart 1997-ci ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olmuşdur. [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd tam orta məktəbində təhsilini almışdır. == Hərbi xidməti == Elməddin Əlizadə 2016-cı ildə hərbi xidmətdə olarkən [[Aprel döyüşləri]]ndə düşmən hücumunun qarşısının alınmasında iştirak etmişdir. O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] könüllü olaraq qoşulmuş, [[Füzuli]] və [[Xocavənd]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. 8 noyabrda xocəvənd rayonunun üç təpə istiqamətində gedən döyüşlərdə yaxın məsafədən aldığı güllə yarasından Qəhramancasına Şəhid olmuşdur Şəhid Elməddin Əlizadə 9 noyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli [[Sərəncam]]ına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Xocavend">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=https://president.az/articles/49513|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226104741/https://president.az/articles/49513|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Xocavend"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] 66vb3666f8fn9ikm5n7iuo64oqtexd3 6601017 6601014 2022-08-29T10:59:09Z 194.135.152.195 /* Hərbi xidməti */ wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Elməddin Əlizadə |orijinal adı = |şəkil = Elməddin Əlizadə.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi =Kəşfiyatçı |doğum tarixi = 11.03.1997 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]], [[Azərbaycan Respublikası]] |vəfat tarixi = 09.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa şəhəri]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşü (2020)|Şuşa döyüşləri]] <br>{{*}} [[Xocavənd döyüşləri]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elməddin Sübhi oğlu Əlizadə''' (d. 11 mart 1997; [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. 9 noyabr 2020) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin şəhidi.<ref>{{cite web |url=https://mod.gov.az//images/pdf/749664bfa9aad6e59f33aeeee17f6ba0.pdf|title=Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı|author= |date= |website=mod.gov.az |publisher= |language=az |access-date=12 yanvar 2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Həyatı == Elməddin Əlizadə 11 mart 1997-ci ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olmuşdur. [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd tam orta məktəbində təhsilini almışdır. == Hərbi xidməti == Elməddin Əlizadə 2016-cı ildə hərbi xidmətdə olarkən [[Aprel döyüşləri]]ndə düşmən hücumunun qarşısının alınmasında iştirak etmişdir. Talış kənd istiqamətində döyuşüb o,[[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] könüllü olaraq qoşulmuş, [[Füzuli]] və [[Xocavənd]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. 8 noyabrda xocəvənd rayonunun üç təpə istiqamətində gedən döyüşlərdə yaxın məsafədən aldığı güllə yarasından Qəhramancasına Şəhid olmuşdur Şəhid Elməddin Əlizadə 9 noyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli [[Sərəncam]]ına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Xocavend">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=https://president.az/articles/49513|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226104741/https://president.az/articles/49513|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Xocavend"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] 9z5d34vfgk9ts1b6ylork5a3lmf68xx 6601031 6601017 2022-08-29T11:03:04Z Atakhanli 223224 [[User:194.135.152.195|194.135.152.195]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Elməddin Əlizadə |orijinal adı = |şəkil = Elməddin Əlizadə.jpg |şəklin ölçüsü = 200 |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 11.03.1997 |doğum yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]], [[Azərbaycan Respublikası]] |vəfat tarixi = 09.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa şəhəri]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad kəndi]] |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşü (2020)|Şuşa döyüşü]] <br>{{*}} [[Xocavənd döyüşləri]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Elməddin Sübhi oğlu Əlizadə''' (d. 11 mart 1997; [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]], [[Biləsuvar rayonu]] — ö. 9 noyabr 2020) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin şəhidi.<ref>{{cite web |url=https://mod.gov.az//images/pdf/749664bfa9aad6e59f33aeeee17f6ba0.pdf|title=Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı|author= |date= |website=mod.gov.az |publisher= |language=az |access-date=12 yanvar 2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Həyatı == Elməddin Əlizadə 11 mart 1997-ci ildə [[Biləsuvar rayonu]]nun [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kəndində anadan olmuşdur. [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd tam orta məktəbində təhsilini almışdır. == Hərbi xidməti == Elməddin Əlizadə 2016-cı ildə hərbi xidmətdə olarkən [[Aprel döyüşləri]]ndə düşmən hücumunun qarşısının alınmasında iştirak etmişdir. O, [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda 27 sentyabr 2020-ci il tarixdən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsinə]] könüllü olaraq qoşulmuş, [[Füzuli]] və [[Xocavənd]] rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. 9 noyabrda [[Şuşa]] şəhəri uğrunda gedən döyüşdə düşmən hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Şəhid Elməddin Əlizadə 9 noyabr 2020-ci il tarixində [[Biləsuvar rayonu]] [[Zəhmətabad (Biləsuvar)|Zəhmətabad]] kənd məzarıstanlığında dəfn olunmuşdur. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli [[Sərəncam]]ına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Elməddin Əlizadə ölümündən sonra [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Xocavend">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=https://president.az/articles/49513|accessdate=25.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226104741/https://president.az/articles/49513|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Xocavend"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] 79yozf31q7uvrmtqdh1wizr3sjg8r3k 0 685154 6600236 6441103 2022-08-29T03:37:19Z Toghrul R 147643 wikitext text/x-wiki {{eyni ad-soyadlı|Anar Kərimov}} {{Hərbi xadim |adı = Anar Kərimov |şəkil = |doğum tarixi = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = Mühəndis Qoşunları |xidmət illəri = |rütbə = {{General-mayor|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Qarabağ müharibəsi]] <br> [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br> {{*}} [[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər|Cəbrayıl döyüşləri]] <br> {{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br> {{*}} [[Hadrut döyüşü|Xocavənd döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa uğrunda döyüşlər|Şuşa döyüşləri]] <br> {{*}} [[Zəngilan döyüşü]] <br> {{*}} [[Qubadlı döyüşü]] |təltifləri = <center>{{"Zəfər" ordeni|2020}} {{3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni|2018}} {{"İgidliyə görə" medalı|2016}}{{"Hərbi xidmətlərə görə" medalı}}{{"Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı}} {{"Füzulinin azad olunmasına görə" medalı}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Veteranı" medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" I dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" II dərəcəli medalı}} {{"Qüsursuz xidmətə görə" III dərəcəli medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013)" yubiley medalı}} {{"Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" yubiley medalı}}</center> }} '''Anar Təvəkkül oğlu Kərimov''' — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin general-mayoru. Azərbaycan Milli Ordusu tarixindəki ilk Mühəndis Qoşunları Generalı. Birinci və [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]nin iştirakçısı, [[Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi]]nin Mühəndis Qoşunları İdarəsinin Rəisi.<ref name=":0">{{cite web|url=https://azeridefence.com/mudafi%C9%99-nazirliyinin-h%C9%99rbi-qulluqcularina-general-mayor-ali-h%C9%99rbi-rutb%C9%99si-verilib/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210112012454/https://azeridefence.com/mudafi%C9%99-nazirliyinin-h%C9%99rbi-qulluqcularina-general-mayor-ali-h%C9%99rbi-rutb%C9%99si-verilib/|archivedate=13 yanvar 2021|title=General-mayor ali hərbi rütbəsi ilə təltif olunan zabitlər kimlərdir |date=7 dekabr 2020 |publisher=azeridefence.com|accessdate=13 yanvar 2021|language=az}}</ref><ref>{{cite web|url=https://mediapost.az/prezidentin-general-etdiyi-4-herbci-kimdir-siyahi-fotolar|archiveurl=https://archive.today/20210113094851/https://mediapost.az/prezidentin-general-etdiyi-4-herbci-kimdir-siyahi-fotolar|archivedate=2021-01-13|title=Prezidentin general etdiyi 4 hərbçi kimdir?|date=7 dekabr 2020|publisher=/mediapost.az|accessdate=13 yanvar 2021|language=az|url-status=live}}</ref> == Haqqında == Hərbi təhsilini 1985-1988-ci illərdə Cəmşid Naxçıvanski adina Hərbi Liseydə başlamış, 1988-1992-ci illərdə Ukraynada Ali Hərbi Məktəbdə təhsil almışdır. 2002-ci ildə Türkiyə Silahlı Qüvvələri Akademiyasını bitirmişdir. Böyük Britaniya, Amerika Birləşmiş Ştatları, Almaniya və Türkiyədə müxtəlif qərargah və planlama kurslarında və təlimlərdə iştirak etmişdir. 2007-ci ildə ABŞ-da Antiterror Əməliyyatları kursunu bitirmişdir. 2014-cü ildə Dövlət Müdafiəsini İdarə etmə akademik kurslarını bitirmişdir. Anar Təvəkkül oğlu Kərimov 1992-ci ildən başlayaraq Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin birlik və birləşmələrində Mühəndis Xidməti rəsi, Silahlı Qüvvələrin Hərbi Akademiyasının "Mühəndis istehkam" kafedrasının rəisi vəzifəsində çalışıb. 2014-cü ildən Müdafiə Nazirliyinin Mühəndis Qoşunları İdarəsinin rəisidir. Qarabağ Müharibəsi və Silahlı Qüvvələr veteranıdır. Birinci Qarabağ müharibəsi və 27 sentyabr 2020-ci ildə başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]<nowiki/>ndə iştirak edib. Müharibədə göstərdiyi şücaətə görə “general-mayor” rütbəsi alıb<ref name=":0" />. 9 dekabr 2020-ci ildə [["Zəfər" ordeni]], 24 dekabr [["Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":CM" />, 25 dekabrda isə [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":XME" /> və [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı|"Füzulinin azad olunmasına görə" medalları]]<ref name=":FME" /> ilə təltif edilib<ref name=":1" />. == Təltifləri == * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi (1991-2001) yubiley medalı - lent.png|60px]] (26.06.2001) — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 10 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008) yubiley medalı - lent.png|60px]] (26.06.2008) — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi (1918-2013) yubiley medalı - lent.png|60px]] (26.06.2013) — [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi" yubiley medalı]] * {{"Hərbi xidmətlərə görə" medalı|2015}} (25.06.2014) — [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]]<ref>{{cite web |url=http://www.president.az/articles/12158 |archiveurl= |archivedate= |title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının və mülki işçilərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2014-cü il tarixli Sərəncamı |author= |date=25 iyun 2014 |work=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı |publisher=[[president.az]] |accessdate=13 yanvar 2021|language=az }}</ref> * {{"İgidliyə görə" medalı|2016}} (24.06.2016) — [["İgidliyə görə" medalı]] * [[Fayl:Vətənə xidmətə görə I, II və III dərəcəli ordeni.png|60px]] (25.06.2018) — [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|"Vətənə xidmətə görə" 3-cü dərəcəli ordeni]] * [[Fayl:Медаль "100 лет (1918-2018) Азербайджанской Армии".png|60px]] (26.06.2018) — [["Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi" yubiley medalı]] * [[Fayl:AZ Zafar order ribbon.png|60px]] (09.12.2020) — [["Zəfər" ordeni]] <ref name=":1">{{Cite web |url=https://president.az/articles/48681/print |title=Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |date=9 dekabr 2020 |work=president.az |publisher=president.az |language=az |accessdate=13 yanvar 2021 |archivedate=2020-12-25 |archiveurl=https://archive.today/20201225132753/https://president.az/articles/48681/print |url-status=live }}</ref>. * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|60px]] (24.12.2020) — [["Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı]] <ref name=":CM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=24.12.2020|url=https://president.az/articles/49462|accessdate=13 yanvar 2021|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201224190311/https://president.az/articles/49462|archivedate=2020-12-24|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|60px]] (25.12.2020) — [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]]<ref name=":FME">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46529|accessdate=13 yanvar 2021|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226151013/http://e-qanun.az/framework/46529|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|60px]] (25.12.2020) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] <ref name=":XME">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=25.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46531|accessdate=13 yanvar 2021|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226144845/http://e-qanun.az/framework/46531|archivedate=2020-12-26|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə III dərəcəli medalı - lent.png|60px]] [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz xidmətə görə" 3-cü dərəcəli medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə II dərəcəli medalı - lent.png|60px]] [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz xidmətə görə" 2-ci dərəcəli medalı]] * [[Fayl:Qüsursuz xidmətə görə I dərəcəli medalı - lent.png|60px]] [["Qüsursuz xidmətə görə" medalı (Azərbaycan)|"Qüsursuz xidmətə görə" 1-ci dərəcəli medalı]] * [[Fayl:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Veteranı medalı - lent.png|60px]] [["Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Veteranı" medalı]] *"Hərbi Xidmətdə Fərlənməyə görə " - 1-ci, 2-ci və 3-cü dərəcəli medalları == Həmçinin bax == [[Vətən Müharibəsi]] <br>[[Qarabağ müharibəsi]] <br>[[Cəbrayıl uğrunda döyüşlər|Cəbrayıl döyüşləri]] <br>[[Füzuli döyüşləri]] <br>[[Hadrut döyüşü|Xocavənd döyüşləri]] <br>[[Şuşa uğrunda döyüşlər|Şuşa döyüşləri]] <br>[[Zəngilan döyüşü]] <br>[[Qubadlı döyüşü]] <br>[["Zəfər" ordeni ilə təltif edilənlərin siyahısı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İkinci Qarabağ müharibəsi iştirakçıları]] gofbsitm5l0cjn82mvbjtj2ooz8y6g7 0 685481 6600343 6410417 2022-08-29T05:11:14Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Aydın Bayramov |şəkil = Aydın Bayramov.jpg |şəklin ölçüsü = 250px |doğum tarixi = 02.08.1997 |doğum yeri = [[Qəbələ rayonu|Qəbələ]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 09.10.2020 |vəfat yeri = [[Ağdərə rayonu|Ağdərə]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Aprel döyüşləri]]<br>[[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]<br>{{*}}[[Murovdağ döyüşləri]]<br>{{*}}[[Talış kəndi]]<br>{{*}}[[Ağdərə döyüşü]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} }} '''Aydın Bayramov ''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, 2016-cı il [[Aprel döyüşləri]] iştirakçısı, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi.<ref>{{cite web |url = https://mod.gov.az//images/pdf/5082d8a9b46b498271fb2acaf4b72bec.pdf |archiveurl = https://web.archive.org/web/20201208151938/https://mod.gov.az//images/pdf/5082d8a9b46b498271fb2acaf4b72bec.pdf |archivedate = 2020-12-08 |title = Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı |author = |date = 2020-12-08 |publisher = mod.gov.az |accessdate = 2020-12-10 |language = az }}</ref> == Həyatı == Aydın Bayramov Mətləb oğlu 1997-ci il 2 avqust tarixində [[Qəbələ rayonu]]nun [[Əmirvan]] kəndində anadan olub. Orta təhsilini Əmirvan kəndi Yadigar Vəliyev adına tam orta məktəbdə alıb. 2015-ci hərbi xidmətə getmiş, [[Qusar rayonu|Qusar rayon]] hərbi hissəsində kəşfiyyatçı kimi başa vurmuşdur. == Hərbi xidməti == 2016-cı ildə [[aprel döyüşləri]]ndə kəşfiyyatçı kimi iştirak edib. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun əsgəri olan Aydın Bayramov 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]]də [[Murovdağ]], [[Talış kəndi]], [[Ağdərə]] istiqamətində gedən döyüşlərdə olub. Aydın Bayramov oktyabrın 9-da [[Ağdərə]] rayonu istiqamətində gedən döyüşlər zamanı şəhid olub Qəbələ rayonu Əmirvan kənd qəbirstanlığında dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Aydın Bayramov ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":AZV">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Vətən müharibəsi şəhidləri]] lelqfrbs6mlgrk2hmipx3z7jf54zv7s 0 685651 6600352 5714440 2022-08-29T05:13:40Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ziri''' ({{lang-fa|كلانترعليا}}) — [[İran]]ın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın [[Sərab şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 168 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (29 ailə). == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Sərab şəhristanı}} [[Kateqoriya:Sərab şəhristanının kəndləri]] 84r2vpd3objipum6w5rr1kc3jmin4d1 0 686157 6600330 5953107 2022-08-29T05:08:30Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:4xdrive.jpg|thumb|Sadəcə sərbəst dörd təkərli nəqliyyat vasitələri üçün yol ([[İslandiya]]).]] '''''4 təkəri gücləndirmə sistemi''''', '''''4 təkərdən çəkiş''''', '''''4 təkərdən çəkmə''''', '''''4WD''''' ('''Four wheel drive'''), '''''AWD''''' ('''All Wheel Drive''') və ya '''''4x4''''', Klassik sistemlərdə avtomobillər ya ön ox milində olan iki təkər (qabaqdan çəkişli), ya da arxa ox milində olan iki təkər (arxadan çəkişli) eyni zamanda hərəkətə gələrkən, bu sistemdə, yolun şərtlərindən və ehtiyacdan asılı olaraq, ön və arxa oxdakı 4 təkər eyni anda və əksərən eyni güc nisbətində birlikdə aktivləşdirilirlər. Başqa sözlə, avtomobilin mühərrik gücü 4 təkərin hamısına birdən ötürülür. [[Subaru]] bu sistemi kütləvi istehsal zamanı nəqliyyat vasitələrinə tətbiq edən ilk şirkətlərdən biri idi. Daha sonra, 1980-ci ildə [[Audi]] sistemi biraz dəyişdirdi və Quattro modelinə tətbiq etdi və rallilərdə böyük müvəffəqiyyətlər qazandı. Bununla birlikdə sistem, avtomobil tarixində ilk dəfə 1905-ci ildə Lotil markalı avtomobildə tətbiq olunmuşdur. Hər bir avtomobil şirkəti öz dizaynları ilə 4WD (4x4) sistemi istehsal edir. Sistemin necə istehsal olunmasından asılı olmayaraq, ümumiyyətlə 3 kateqoriya diqqəti cəlb edir: * 1. Lazım olduqda istifadə olunan sistem * 2. Daimi istifadədə olan sistem * 2a. Maye debriyaj ilə * 2b. Kilidlənə bilən orta diferensial ilə * 3. Avtomatik dörd təkəri fırladan sistem Bu sistemlərdən yüksək güclü [[avtomobil]]lərdə sükan sistemi daha qənaətcil olsa da, orta və aşağı güclü avtomobillər də istəkdən asılı olaraq sistem daha sərfəli və ucuz bir həll yoludur. * '''''1. Lazım olduqda istifadə olunan sistem''''': Adi standart [[differensial (avtomobil)|diferensial]] sürət qutusu arxada yerləşir və avtomobil normal olaraq standart diferensial kimi istifadə olunur. Ön tərəfdəki diferensial tələb olunarsa aktivləşdirilir. Ön diferensialı işə salmaq üçün əsas sürət qutusunun arxasına bərkidilmiş ötürmə qutusu istifadə olunur. Buna gücləndirici dişli deyilir. Gücləndirici dişlinin verdiyi fayda, zəruri hallarda gücün ön təkərlərə ötürülməsini təmin etmək və yer şəraitinə görə dırmaşma qabiliyyətini artırmaqdır. * '''''2. Daimi olaraq istifadə olunan sistem''''': Dörd təkər də işə salınır. Ön və arxa oxlar kilidlənə bilən ara diferensial vasitəsi ilə birləşdirilir. * '''''2 a. Maye debriyaj ilə''''': Bu sistemdə ön ox diferensiyasına quraşdırılmış maye debriyajı kilidlənə bilən diferensiala qoşulur. Normal işləmə zamanı 4 təkər fırlanır. Maye debriyajının idarə etdiyi və hərəkət etdirdiyi bölmələr arasındakı dövrə sayındakı fərq az olduğu üçün sürüşməyə icazə verilir. Arxa oxun təkərləri sürüşməyə başlayırsa, maye debriyaj dərhal kilidlənir. Belə vəziyyətdə sürücünün hər hansı bir müdaxiləsinə ehtiyac yoxdur. * '''''2b. Kilidlənə bilən orta diferensial ilə''''': Orta və arxa diferensial üçün dayanmış vəziyyətdə və ya hərəkət zamanı idarə edilə bilən diferensial kilid quraşdırılmışdır. Beləliklə, sürücü hər iki diferensialı ayrıca və ya müştərək şəkildə kilidləyə bilər. * '''''3. Avtomatik dörd təkəri fırladan sistem''''': Bu sistemdə ön təkərlərin üstündə və arxa oxun ortasında bir fırlanma sürəti sensoru və sükan çarxında bir dönmə bucağı sensoru vardır. Sensorlar məlumatları oxuyur və idarəetmə cihazına ötürür. İdarəetmə cihazı məlumatları qiymətləndirir və əmrlərini ön təkər sükan sisteminin açma idarəetmə açarına və kilidlərin bağlanması və ya buraxılması açarına verir. İdarəetmə və buraxma aşağıdakı meyarlara əsasən həyata keçirilir: * sürüşmə * nəqliyyat vasitəsinin sürəti * fırlanma bucağı * vaxt * ayaq əyləcinə basma Bu sistem optimal çəkmə və kilidləmə təmin edir. Sürücüyə işıq göstəricisi vasitəsilə 4 WD sisteminin idarəetmə vəziyyəti barədə daim məlumat verilir. == 4WD sisteminin faydaları == * 1. Yol səthi ilə artan təmas: 4wd sistemi, buzda dartma gücünü normal nəqliyyat vasitəsindən 2,25 dəfə, yaş yollarda isə 1,66 dəfə çox yol səthinə ötürür. [[Mühərrik]] gücü 4 təkərin hamısına paylandığı üçün sürüşmənin də qarşısı alınır. * 2. Yüksək döngə təhlükəsizliyi: Mühərrikin gücü 4 təkərə paylandığı üçün hər təkərdəki güc 2 təkərli nəqliyyat vasitəsinin yarısı qədərdir. Bu şəkildə döngəyə yüksək sürətlə girərkən təkərlərin döngədə olduqları yerdə dönməsinin qarşısı alınır. Nəticədə təkərlər daha yüksək yan qüvvələri yol səthinə ötürə bilər. İstənilmədən döngəyə sürətlə daxil olunarsa, təhlükənin təyin edilməsi ilə ayaq qaz pedalından çəkilərkən meydana gələn mühərrik əyləci bütün təkərlərə bərabər paylanacağı üçün təhlükə daha asan aradan qaldırılır. * 3. Bütün yol şərtlərində effekttivliyi yüksəkdir: Yumşaq və boş yollarda, dağa dırmaşmada, yan küləklərin təsirində və sudaxili vəziyyətlərdə ən ideal yol tutuşu təmin edir. * 4. Təkərin ömrünü uzadır: 4wd sistemində təkərlərin sürüşməsi hadisəsinin demək olar ki, qarşısı alındığından təkərlərin də ömrü müəyyən bir şəkildə artır. * 5. Yanacaq istehlakına təsiri: Sistemin gətirdiyi çəki və sürtünmə qüvvələrinin artması səbəbindən aşağı sürətlərdə yanacaq sərfiyyatı yüksəkdir. Lakin yüksək sürətlərdə tərs mütənasib olaraq sürtünmə qüvvələri azaldığı üçün yanacaq sərfiyyatı da normal vəziyyətinə qayıdır. [[Kateqoriya:Avtomobil]] [[Kateqoriya:Nəqliyyat]] g7gw9m3sinaziy13irfpsoa4se226w3 0 686756 6600388 6036207 2022-08-29T05:32:23Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Sövməə''' ({{lang-fa|صومعه}}) — [[İran]]ın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın [[Kəleybər şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 13 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (5 ailə). 1940-cı illərin sonlarında 37 nəfərlik əhaliyə sahib idi<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-efdc3df665de4a8897bd68a329018afc-fa.html |access-date=2021-01-22 |archive-date=2014-02-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140221162556/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-efdc3df665de4a8897bd68a329018afc-fa.html |url-status=dead }}</ref>. === Milli tərkibi === Əhalisi [[Cənubi Azərbaycan|Güney Azərbaycan]]ın başqa bölgələri kimi yerli [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan türkləri]]ndən ibarətdir. == Görməli yerlər == [[Fayl:جنگلهای روستای صومعه.jpg|thumb|250px|Suma kəndinin yaxınlığında yerləşən sıx ağaclı ormanlar]] * Şıx Əhməd Ərdəbəlinin türbəsi * 1500 illik əski Şam ağacı * Sıx ağaclı ormanlar * Ağa Nuri turist zonası * 3 metrdən çox hündürlüyə malik olan qoca çinar ağacları<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/213064/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B4%D9%85%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D8%B9%D8%AC%DB%8C%D8%A8-%D9%82%D8%B1%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%BA Tabnak: Suma (Sövməə) kəndinin görməli yerləri]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Kəleybər şəhristanı}} [[Kateqoriya:Kəleybər şəhristanının kəndləri]] szqbgh7m4g1b5m21yca1tqbk5r10776 0 687554 6600296 6251180 2022-08-29T05:00:00Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Futbolçu |adı = |orijinal adı = |şəkil = Michel_Hidalgo_(1981).jpg |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = 25 mart 1981-ci ildə 1982 FİFA Dünya Kuboku seçmə mərhələsinin [[Niderland milli futbol komandası|Niderlanda]] qarşı oyunundan sonra [[Fransa milli futbol komandası|Fransa]] baş məşqçisi postundaikən Mişel İdalqo |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vətəndaşlığı = |boyu = |çəkisi = |mövqeyi = |əsas ayağı = |indiki klubu = |vəzifəsi = |gənclər klubları = {{idman karyerası |0000|| }} |klublar = {{idman karyerası |1952—1954|{{Bayraq|Fransa}} [[Havr FK|Havr]]|47 (13) |1954—1957|{{Bayraq|Fransa}} [[Reyms FK|Reyms]]|66 (23) |1957—1966|{{Bayraq|Fransa}} [[Monako FK|Monako]]|301 (31) }} |milli yığma = {{idman karyerası |1962|{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa milli futbol komandası|Fransa]]|1 (0)}} |məşqçisi olduğu klublar = {{idman karyerası ||{{Bayraq|Fransa}} [[Monako FK|Monako]]|<small>(əvəzedici heyət)</small> ||{{Bayraq|Fransa}} [[Rapid de Menton|Menton]]|<small>oyunçu-məşqçi</small> ||{{Bayraq|Fransa}} [[Monako FK|Monako]]|<small>(əvəzedici heyət)</small> ||{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa milli futbol komandası|Fransa]]|<small>(köməkçi)</small> |1976—1984|{{Bayraq|Fransa}} [[Fransa milli futbol komandası|Fransa]]| |1986—1991|{{Bayraq|Fransa}} [[Olimpik Marsel FK|Marsel]] (futbol direktoru)| }} |məşqçi haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = }} '''Mişel İdalqo''' ({{lang-fr|Michel Hidalgo}}; {{DVTY}}) — Fransa futbolçusu və məşqçi. O, 1976-cı ildən 1984-cü ilə qədər [[Fransa milli futbol komandası|Fransa milli futbol komandasının]] baş məqşçisi olmuşdur və onunla doğma ölkədə keçirilən [[UEFA Avro 1984]]-ün qalibi olmuş və həmçinin [[1982 FİFA Dünya Kuboku]]nun yarımfinalına qədər irəlliyə bilmişdir. İdalqo 26 mart 2020-ci ildə 87 yaşında Marseldə vəfat etdi.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/52051795|title=France's Euro '84 winning coach Michel Hidalgo dies aged 87|publisher=BBC Sport|date=26 March 2020|accessdate=26 March 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.goal.com/en/news/france-euro-1984-winning-coach-michel-hidalgo-dies/cv6s67a55yc81buigxrm6kwu8|title=France's Euro 1984-winning coach Michel Hidalgo dies aged 87|publisher=Goal.com|work=Ryan Benson|date=26 March 2020|accessdate=26 March 2020|archive-date=7 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201207041102/https://www.goal.com/en/news/france-euro-1984-winning-coach-michel-hidalgo-dies/cv6s67a55yc81buigxrm6kwu8|url-status=dead}}</ref> == Klub karyerası == İdalqonun atası ispan əsilli idi, anası isə fransız. O, Fransanın şimalında doğulmuş və [[Normandiya]]da böyümüşdür və burada futbol oynamağa başlamışdır. O, Meksikalı patriot [[Migel İdalqo i Kostilya|Migel İdalqo i Kostilyanın]] şərəfinə adalandırılmışdır. Yarımmüdafiəçi mövqeyində oynamış İdalqonun gənclik klubu "US Normandiya" olmuşdur. Daha sonra o, iki mövsüm "[[Havr FK|Havr]]" klubunda keçirtdi və daha sonra "[[Reyms FK|Reyms]]" klubuna transfer olundu. "Reyms"in heyətində o, "[[Real Madrid FK|Real Madrid]]"ə qarşı keçirilən və 4–3 hesablı məğlubiyyətlə bitən [[1956 UEFA Çempionlar Kuboku finalı|1956 Çempionlar Kuboku finalında]] qol vurmuşdur, bundan başqa 1955-ci ildə klubla [[Liqa 1|liqanın]] qalibi oldu.<ref name="UEFA Obituary">{{cite web|url=https://www.uefa.com/insideuefa/about-uefa/news/025b-0f8e76e25a00-605651026cc9-1000--french-football-mourns-coaching-great-hidalgo/|title=French football mourns coaching great Hidalgo|publisher=UEFA.com|date=26 March 2020|accessdate=10 September 2020}}</ref><ref name="profeta">{{cite news|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Estero/26-03-2020/morto-hidalgo-profeta-calcio-champagne-vinse-europeo-84-ct-3601998203652.shtml|title=Morto Hidalgo, profeta del "calcio champagne": vinse l'Europeo '84 da c.t. della Francia|work=La Gazzetta dello Sport|language=Italian|date=26 March 2020|accessdate=26 March 2020}}</ref> Futbolçu karyerasında son klub olan "[[Monako FK|Monako]]" ilə o, 2 dəfə liqa və 2 ölkə kubokunun çempionu oldu. == Milli komanda karyerası == Beynəxalq səviyyədə o, [[Fransa milli futbol komandası|Fransa millisini]] bir dəfə, 1962-ci ildə [[İtaliya milli futbol komandası|İtaliya komandasına]] qarşı yoldaşlıq oyununda təmsil etmişdir.<ref>{{cite web|url=https://www.tellerreport.com/news/2020-03-26---michel-hidalgo--the-first-%22winner%22-in-french-football--dies---france-24-.rJgtuaB5I8.html|title=Michel Hidalgo, the first "winner" in French football, dies - France 24|publisher=Teller Report|date=26 March 2020|accessdate=27 March 2020}}</ref> == Məşqçi karyerası == İdalqo 1967-ci ildə Monakonun ikinci komandasını çalışdırmağa başlamış və 1968–1969-cu illərdə "[[Rapid de Menton|Menton]]" klubunda oyunçu-məşqçi olmuşdur. 27 mart 1976-cı ildə, [[Fransa milli futbol komandası|Fransanın]] böyük turnirlərdə çətinlik çəkdiyi bir vaxtda o, köməkçisi olduğu [[Ştefan Kovaç|Ştefan Kovaçın]] yerinə Fransa millisinin baş məşqçisi təyin edildi. Onun əlində pleymeyker mövqeyində oynayan və kapitan olan [[Mişel Platini]] var idi, hansınla ki o, Fransa futbol tarixində yeni bir səhifə açmağa və qələbə yoluna qayıtmağa nail olmuşdur. [[1978 FİFA Dünya Kuboku]]nun birinci raundunda məğlub olduqdan sonra o, komanda ilə [[1982 FİFA Dünya Kuboku]]nda yarımfinala qədər gələ bilsə də bu mərhələdə penalti seriyasından (əlavə vaxtdan sonra hesab 3–3 olmuşdur) sonra [[Almaniya milli futbol komandası|Qərbi Almaniya komandasına]] uduzdu; sonda Fransa turniri 4-cü yerdə başa vurdu. 1984-cü ildə o, doğma ölkəsində keçirilən [[UEFA Avro 1984]]-də zəfər qazandı, komanda Parisdəki finalda 2–0 hesabı ilə [[İspaniya milli futbol komandası|İspaniyaya]] qalib gəldi; bu, Fransanın ilk böyük beynəlxalq titulu idi. Bu dövrdə Fransa millisinin göstərdiyi maraq doğuran hücum tərzi mətbuatda "şampan futbolu" kimi tanınırdı. İdalqo həmçinin Fransanın "carré magique" (sehrli kvadrat) ləqəbli dörd (Mişel Platini, [[Alan Jiress]], [[Jan Tiqana]] və [[Luis Fernandes]]) yaradıcı və istedadlı futbolçulardan ibarət yarımmüdafiə xəttinin banisi hesab olunur.<ref name="UEFA Obituary" /><ref name="profeta" /><ref>{{cite news|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/esteri/2020/03/26/news/morto_hidalgo_ct_francia-252384043/|title=Francia, morto Michel Hidalgo: è stato il ct del calcio champagne|work=La Repubblica|language=Italian|date=26 March 2020|accessdate=26 March 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/live-scores/news/y=2012/m=7/news=venerable-hidalgo-relives-reims-heyday-1662275.html|title=Venerable Hidalgo relives Reims heyday|publisher=FIFA.com|date=10 July 2012|accessdate=26 March 2020}}{{Dead link|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.treccani.it/enciclopedia/calcio-francia_%28Enciclopedia-dello-Sport%29/|title=CALCIO - Francia|publisher=Treccani: Enciclopedia dello Sport (2002)|language=Italian|last1=D'Orsi|first1=Enzo|accessdate=26 March 2020}}</ref> Qələbədən sonra vəzifəni köməkçisi [[Anri Mişel|Anri Mişelə]] təhvil verdi və millinin texniki direktor vəzifəsinə işə başladı və burada 1986-cı ilə qədər qaldı, sonra "[[Olimpik Marsel FK|Marsel]]"də məşqçi təyin olundu. == Məşqçi statistikası == {| class="wikitable" style="text-align: center" !rowspan="2"|Komanda !rowspan="2"|Başalnğıc ili !rowspan="2"|Sonuncu il !colspan="5"|Göstəricilər |- !O!!Q!!HH!!M!!Qələbə % |- |align="left"|[[Fransa milli futbol komandası|Fransa]] |align="left"|1976 |align="left"|1984 {{WDL|75|41|15|19}} |- !colspan="3"|Cəmi {{WDLtot|75|41|15|19}} |} == Vəfatı == O, 26 mart 2020-ci ildə, bir xəstəliklə uzun sürən mübarizədən sonra, 87 yaşında, Marseldə vəfat etdi.<ref name="UEFA Obituary" /><ref name="profeta" /> == Nailiyyətləri == === Oyunçu kimi === '''Reyms''' * [[Liqa 1|Fransa divizyonu 1]]: 1954–55 * Fransa Superkuboku: 1955 * [[UEFA Çempionlar Liqası|Çempionlar Kuboku]] finalçısı: [[UEFA Çempionlar Kuboku 1955/1956|1955–56]] '''Monako''' * [[Liqa 1|Fransa divizyonu 1]]: 1960–61, 1962–63 * Fransa kuboku: 1959–60, 1962–63 * Fransa Superkuboku: 1961 === Məşqçi kimi === '''Fransa'''<ref name="profeta" /> * [[UEFA Avropa Çempionatı]]: [[UEFA Avro 1984|1984]] * [[FİFA Dünya Kuboku]] 4-cü yer sahibi: [[1982 FİFA Dünya Kuboku|1982]] === Fərdi === * [[France Football|Fransa İlin Məşqçisi]]: 1982 * Avropa İlin Məşqçisi — Sepp Herberger Mükafatı:: 1984 * "[[World Soccer]]" juranlına əsasən Dünyada İlin Məşqçisi: 1984 == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}}{{Xarici keçidlər }} [[Kateqoriya:Fransa futbolçuları|İ]] [[Kateqoriya:Havr FK oyunçuları|İ]] [[Kateqoriya:Reyms FK oyunçuları|İ]] [[Kateqoriya:Monako FK oyunçuları|İ]] [[Kateqoriya:Liqa 1 oyunçuları|İ]] [[Kateqoriya:Fransa milli futbol komandasının oyunçuları|İ]] [[Kateqoriya:Fransa futbol məşqçiləri|İ]] [[Kateqoriya:Fransa milli futbol komandasının məşqçiləri]] [[Kateqoriya:1978 FİFA Dünya Kuboku məşqçiləri]] [[Kateqoriya:1982 FİFA Dünya Kuboku məşqçiləri]] [[Kateqoriya:UEFA Avro 1984 məşqçiləri]] [[Kateqoriya:UEFA Avropa Çempionatının qalib məşqçiləri]] eyejlgi1ecmm2mm620jajpnkqbgk7a7 14 689071 6599599 6106660 2022-08-28T16:19:58Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Olympic association football players}} [[Kateqoriya:İdman növünə görə Yay Olimpiya Oyunları yarışçıları|futbol]] [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında|futbolçular]] [[Kateqoriya:Yarışlarına görə futbolçular|Olimpiya]] sgx3n8liq7mhjja8j64kkkiw0q63a8z 14 689074 6599557 6588640 2022-08-28T16:12:55Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|F]] [[Kateqoriya:FİFA yarışları]] [[Kateqoriya:Futbol çoxnövlü idman yarışlarında]] 9cdk6lsz57gzq2grtbx9ndeepvvegto 6599588 6599557 2022-08-28T16:19:28Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|F]] [[Kateqoriya:FİFA yarışları]] [[Kateqoriya:Futbol çoxnövlü idman yarışlarında]] 9cdk6lsz57gzq2grtbx9ndeepvvegto 14 689089 6599596 6539337 2022-08-28T16:19:46Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1960 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1960 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:Olimpiya futbol yarışları]] [[Kateqoriya:1960-cı ildə futbol|O]] [[Kateqoriya:İtaliyanın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri|O]] [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] pma5wa6firxnf2rieqds18az5nhngd0 14 689093 6599558 5774086 2022-08-28T16:13:55Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında| ]] [[Kateqoriya:Olimpiya Oyunları yarışları]] 4a5jtzpmzs21oq3w0h0wuoo7iktfw8x 14 689097 6599601 6101741 2022-08-28T16:20:06Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq futbol yarışları turnirləri]] l9b0p1eotez1qf6gw4cy6t4npbs8q1a 14 689113 6599600 5774125 2022-08-28T16:20:02Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Milli futbol komandaları]] 6xk352gmv38staslv3k92l57863s4u4 14 689237 6599594 6539361 2022-08-28T16:19:38Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1952 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1952 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:1952-ci ildə futbol]] [[Kateqoriya:Finlandiyanın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri]] jj14fwiynz0npt12kbvhqfo4q59pbr7 3 689359 6599562 6597421 2022-08-28T16:15:50Z Bayramova Elnare 253593 /* Bayramova Elnare istifadəçisinin Histoqram ilə bağlı sualı (16:15, 28 avqust 2022) */ yeni bölmə wikitext text/x-wiki {{/MS}} <!-- MESAJLARI ALTA ƏLAVƏ EDİN --> == [[User:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] istifadəçisinin [[Yehova]] ilə bağlı sualı (13:38, 17 avqust 2022) == Salam.Mən məqalə yazmaq üçün necə cədvəl hazırlaya bilərik? --[[İstifadəçi:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bayramova Elnare|müzakirə]]) 13:38, 17 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Bayramova Elnare}}, salam. Yazmaq istədiyiniz məqalə nə haqdadır? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:24, 17 avqust 2022 (UTC) ::Salam,dancewithdevil!Sualınıza üçün sağolun!Mən, Azərbaycan xalqınının dahi Ümumilli lideri,keçmiş prezidenti Heydər Əliyevin 10 qızıl sözünü təqdim etmək istəyirəm və məqsədim odur ki,hamı bu qızıl sözlərdən ibrət götürülməlidir.Özgüvənlə də bağlıdır.Cədvəl məsələsi də ona görə lazımdır ki,H.Əliyev haqda məlumat verim.Təşəkkürlər! {{imzasız|Bayramova Elnare|11:47, 18 avqust 2022 (UTC)}} :::@{{U|Bayramova Elnare}}, bir daha salam. Sitatları Vikimedia Fondunun digər bir layihəsi olan [[Vikisitat]]a əlavə edə bilərsiniz. Məlumatları isə Vikipediya məqaləsi daxilində [[VP:EM]], [[VP:NM]] və [[VP:SK]] qaydalarını rəhbər tutaraq, verə bilərsiniz. Nəsə əlavə köməyə ehtiyacınız olsa, yaza bilərsiniz. Fəaliyyətinizdə uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:40, 18 avqust 2022 (UTC) ::::Salam?Məqaləmi yaza bilmirəm!Sonra deyirlər ki,«Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır!»Kömək saytına girirəm.Baxıram ki,«Vikiləşdirm»ə bölməsində Bax «Vikiləşdirmək»yazıb.Xahiş edirəm mənə kömək edə bilərsinizmi mən bu məqaləni vikiləşdirim??? {{imzasız|Bayramova Elnare|14:51, 18 avqust 2022 (UTC)}} :::::@{{U|Bayramova Elnare}}, söhbət hansı məqalədən gedir? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:59, 18 avqust 2022 (UTC) Hörmətli mentor,söhbət öz haqqımda yazdığım məqalədən gedir! <br> Hörmətlə: Bayramova Milana {{imzasız|Bayramova Elnare|17:19, 18 avqust 2022 (UTC)}} Hörmətli mentor, salamlayıram sizi!Mən özüm haqda məqalə yazmışam.Siz buna münasibət bildirmişsiniz.Lakin,«Düzəlişin təsviri yoxdur» deyə yazmışsınız.Mən cədvəli qura və oraya şəkil yerləşdirə bilmirəm ki,özümü təsvir edim.Xahiş edirəm,siz Hakan Boyav haqda məqalə yazmışdınız.Məs; Hakan Boyav Şəkil Doğum tarixi: 10 yanvar 1964 Fəaliyyət ili: 1988-günümüz Anası: Nərmin Boyav (ö.2014) Belə formada istəyirəm hazırlayım,amma edə bilmirəm.Təşəkkürlər! <br> Hörmətlə: Bayramova Milana {{imzasız|Bayramova Elnare|13:39, 19 avqust 2022 (UTC)}} :@{{U|Bayramova Elnare}}, salam. [[İstifadəçi:Bayramova Elnare|Buyurun, hazırdır]]. Müvafiq parametrləri doldurduqdan sonra əlavə etdiyiniz məlumatlarınız şablonda görsənəcəkdir. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 21:07, 19 avqust 2022 (UTC) == Redaktə müharibəsini dayandır!! == məzmun başdan ayağa istinadsız, mənbəsizdir. redaktə müharibəsi aparma. digər fəaliyyətlərinə davam elə zəhmət olmasa. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:47, 18 avqust 2022 (UTC) :Zəhmət olmasa, müzakirə üçün SNS-yə təqdim edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:49, 18 avqust 2022 (UTC) ::mən səbəb qeyd eləmişəm. məqalədə masonlardan falan filan söhbət gedir. nəyə əsasən yenə geri qaytarırsan? məqalədə düzgün bir kontent yoxdur. digər vikilərdə seçilmiş məqalə statusu verilib. 0-dan tərcümə edərək yaradacam. qeyd etmişəm. niyə geri qaytarırsan dəfələrlə?? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:51, 18 avqust 2022 (UTC) :::Səbəbini dəyişiklik izahında qeyd etmişəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:53, 18 avqust 2022 (UTC) ::::bax, sənə kibarca azərbaycan dilində yazaraq bildirirəm. digər fəaliyyətlərə keç, bir yerə yapışma. hərəkət elə. alındıracaqsan. məqalə isə lazım bilinərsə silinər. səbəb qeyd eləmişəm. niyə həyəcanlanırsan? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:57, 18 avqust 2022 (UTC) :::::Zəhmət olmasa, nəzakətli olun. Həyacanlanacaq bir şey yoxdur. Silinməsini doğru hesab etmirəm, doğru da deyil, mövzu ensiklopedikdir, ən azından qaralama şablonu ilə saxlanıla bilər. Dəfələrlə geri qaytardığınıza SNS-yə təqdim edin, bunu etmək çətin deyil. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:02, 18 avqust 2022 (UTC) ::::::'''bu ana qədər nəzakətliyəm. və hələ də davam edir.''' məqalənin məzmunu tam '''(0 vəziyyəti)''' silinməlidir. əgər məzmunu tam silinməlidirsə onda məqalə silinsində. qeyd etmişəm 0-dan işləyəciyimi. içi "nağıl" üslubunda olan məqalənin nəyini qaralama vəziyyətində saxlayasan. məqalə yenidən 0-dan işləyəcəm, əgər ordan mənə yararlı ola biləcək bir şey yoxdursa. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:07, 18 avqust 2022 (UTC) :::::::Danışıq üslubunuz heç də xoş görünmür. Səbəbi isə tarixçənin itməməsidir. 2-3 cümlə ilə saxlayıb, vaxtınız olanda işləyərsiniz. Ya şablonu çıxarın, ya da SNS-yə təqdim edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:09, 18 avqust 2022 (UTC) ::::::::tarixçənin nə önəmi varki? həm də tarixçəyə düşür o. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:14, 18 avqust 2022 (UTC) :::::::::Tarixçə sonra bərpa da edilə bilər. Ancaq deyirəm ki, mövzu ensiklopedikdir, şablonu çıxarın, mənbəsiz məzmunu çıxararaq, (necə ki, mən çıxarmışdım, siz geri qaytardınız), məqalə qalsın. Ya da digər həmkarların da fikir bildirməsi üçün SNS-yə təqdim edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:21, 18 avqust 2022 (UTC) :::::::::Gördüyünüz kimi çətin heç nə yoxdur. Uğurlar arzulayıram!! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:26, 18 avqust 2022 (UTC) :::::Hörmətli @[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] mən məqaləyə nəzər yetirdim məncə bu məsələləri [[VP:SNS]]-da davam etməlidir. -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 14:01, 18 avqust 2022 (UTC) :: Hər ikisinizə redaktə müharibəsini dayandırmağı tələb edirəm və '''xəbərdarlıq''' edirəm. {{u|Atakhanli}}, bu cür hallarda məqaləni silməyə təklif etməkdənsə iş gedir şablonu əlavə edib, köklü redaktələr etməlisiniz. Buna mane olan istifadəçilər olarsa inzibatçılara müraciət edə bilərsiniz. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 14:17, 18 avqust 2022 (UTC) :::Redaktə müharibəsi dayandırılıb artıq. Heç kim, heç nəyə mane olmur, sadəcə olaraq silinməsi doğru deyil. Eldarado təklif etdiyi kimi də edə bilərsiniz, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:23, 18 avqust 2022 (UTC) == Loqo == <s>Salam həmkar. Mən [[:UEFA Avropa Konfrans Liqası loqo.png|bu fotonu]] [[UEFA Konfrans Liqası|müvafiq məqaləyə]] yerləşdirmək istəyirəm. Amma alınmır. Problem nədədir?.</s> [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:42, 20 avqust 2022 (UTC) == Sil şablonu == Şablonlara sil şablonu qoyarkən diqqətli olun. "[[Şablon:Mənbə göstərin]]" səhifəsinə "sil" şablonu yerləşdirdiyiniz üçün həmin şablonun daxil edildiyi bütün səhifələrdə vizual problem yaranmışdı. Bundan əlavə, şablonun adının dəyişdirilməsi ilə bağlı hər-hansı müzakirə mövcuddurmu? Qərar qəbul edilibsə botla həll edim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:19, 21 avqust 2022 (UTC) :Səhifəni silib, yanlış adı silinən adla dəyişsəniz həll ediləcəkdi. Bu şablonun hazırkı adı doğru deyil, bu şablonun hazırkı adı, [[:en:Template:Unreferenced|bu şablonun]] adı olmalıdır, mənbə azlığı olan ad isə, [[:en:Template:More citations needed|bu şablona]] verilməlidir. Həmçinin bu şablonun başqa bir versiyası da eyni adla adlanıb ([[Şablon:Mənbə göstərin müddətli|bax.]]). Hər xırda məsələ üçün müzakirə mütləq deyil və bu heç mənim öz fikrim də deyil ki, müzakirə zərurəti yaransın. Qeyd etdiyim formada olmalıdır. Hər halda, yanlış adlandırmalar etmərəm. Geri qaytardığınıza araşdırsanız daha yaxşı olardı. Keçidləri isə bot vasitəsilə uyğundursa, düzəldə bilərsiniz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 18:14, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil]] geri qaytarılmadıqda [[Qəleyçibulaq|belə olur]]. Botla dəyişiklik edilib daha sonra "sil" şablonu yerləşdirilməli idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:43, 21 avqust 2022 (UTC) ::Başa düşmədim. Siz əksini etmisiniz axı. Siz sözügedən şablonun adının dəyişdirib "Mənbəsiz" qoymusunuz, amma deyirsiniz ki, [[Şablon:Mənbə azlığı|bu şablon]] "mənbəsiz" adlandırılmalıdır. Bəs bunu necə başa düşək? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:46, 21 avqust 2022 (UTC) :::Anlamadım, necə yəni mən dəyişdirmişəm? O şablonun adı özü əzəldən elə idi, mən heç nə dəyişdirməmişəm. Öncə yanlış adı düzəltsək, sonra da keçidləri düzəltmək də olar. Keçidləri düzəltmək də asan işdir. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 18:55, 21 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil]] elə isə "mənbə göstərin" adlı səhifəyə niyə "sil" şablonu qoyduğunuzu anlamadım. Yəni bunun üçün həmin şablonun kodunu "mənbə göstərin" adındakı səhifəyə köçürmək, "mənbəsiz" adındakı səhifədən isə müvəqqəti olaraq yönləndirmə qoymaq lazım idi. Botla keçidləri əvəz etdikdən sonra yönləndirməni silmək olardı. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 19:37, 21 avqust 2022 (UTC) :::::O dediyiniz kimi etdikdə tarixçə itir, o üzdən etmədim onu. Adı dəyişəndə də zatən yönləndirmə veriləcək həm. Sadəcə olaraq haqlısınız ki, səhifənin silinməsi saatlar sürəcək, bunun yerinə işi tezləşdirmək üçün hər hansı bir inzibatçıya müraciət etmək daha doğru olardı. Müvafiq dəyişikliyi icra edin, zəhmət olmasa. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:52, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Mən də bunu nəzərdə tuturdum. Həll etdim. Sabah botla bütün səhifələrdə "mənbəsiz" şablonunu "mənbə göstərin" ilə əvəzləyib səhifəni siləcəm ki, doğru olan şablon həmin adda yaradıla bilsin. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 20:06, 21 avqust 2022 (UTC) == Aslixan == Salam Hörmətli Vikipediya Əməkdaşı. Aslixan Old Rap kimi tanınan, öz sahəsində uğur qazanmış tanınmış reper Aslixan Abuçov'un meneceri Rəşid Seyidov'dur sizi narahat edən. Zəhmət olmasa qaralama başlığı altında qeydə aldığınız Aslixan vikipediyasın bərpa edəsiniz. Əgər uyğun görmürsünüzsə digər sənətçilərində vikipediyada məqaləsinin olmasını da uyğun görməməlisiz. Misal üçün Hissi Aslixan tanıdıb ancaqli Hissin məqaləsi var Aslixanın yox. Digər əməkdaşlarda həmçinin. Mən menecer olaraq çox kütlədən niyə Aslixanın vikipediyası yoxur? Sualını alıram. Onagörə də sənətçidən topladığım məlumatlarla bu məqaləni yaratdım. Geri dönüş etsəniz sevinərəm) {{imzasız|Rəşid Seyidov|18:53, 21 avqust 2022 (UTC)}} :Salam, hörmətli istifadəçi. Müzakirə səhifənizdə sizə bu barədə ətraflı açıqlama verdiyimi düşünürəm. Bərpa etmək səlahiyyəti mənim əlimdə deyil, məqalə Az Vikipediya icmasının qərarına əsasən silinib. Bərpası da sadəcə müzakirə nəticəsində mümkün ola bilər. Şəxsim fikrim isə, şəxsin ensiklopedik olması yönündədir. Bununla birlikdə, məqaləni şəxsin özündən alınmış məlumatlara əsasən yox, mənbələrlə əsaslı işləyib, [[Vikipediya:Bərpa üçün namizəd səhifələr|Bərpa üçün namizəd səhifələr]] səhifəsinə təqdim etməyiniz lazımdır, bərpası üçün. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:15, 21 avqust 2022 (UTC) Salam birdaha. Məqaləni yalnız şəxsin özündən topladığım məlumatlar əsasında hazırlamamışam sadəcə qısa əlavələr etmişəm. Bərpa Üçün Namizədlər səhifəsinə neçə gündür ki müraciət etmişəm. Müraciətimə heç bir əməkdaş tərəfindən baxəlmır təssüfki. Əlaqəniz varsa bu məsələ ilə bağlı digər əməkdaşlara baxılması yönündə məlumat ötürəsiz. Təşəkkür {{imzasız|Rəşid Seyidov|05:40, 22 avqust 2022 (UTC)}} :İstifadəçi bunu hara yazıb {{U|EVRRVE.}}? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:09, 22 avqust 2022 (UTC) ::{{U|EVRRVE}}, bura yazıbmış, istifadəçi məzmunu sildiyi üçün diqqətimdən yayınıb, üzrlü sayın. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:37, 22 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]] olsun. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 10:29, 22 avqust 2022 (UTC) Necə yəni anlamadım? Vikipediya əməkdaşlarıyla başqa sosial platformalarda əlaqə mümkündürmü? Bu şəkildə anlaşabilmirik məncə. {{imzasız|Rəşid Seyidov|09:15, 22 avqust 2022 (UTC)}} == Blok == Artıq dəfələrlə xəbərdarlıq olunmasına baxmayaraq Nəzakət qaydalarını pozmağa davam edirsiniz. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:%C4%B0nzibat%C3%A7%C4%B1lara_m%C3%BCraci%C9%99t&diff=6583438&oldid=6582805&diffmode=source Buradakı] redaktənizlə [[Vikipediya:Nəzakət|Nəzakət]] qaydalarının 4-cü bəndini pozduğunuz üçün və eyni qaydanı dəfələrlə təkrarladığınız üçün hesabınıza tərəfimdən 2 aylıq blok müddəti tətbiq olunmuşdur. Ümid edirəm ki, blok müddəti bitdikdən sonra fəaliyətinizə daha nəzakətli formada davam etdirəcəksiniz. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:51, 23 avqust 2022 (UTC) :Orda heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Normal fikir bildirərək sizə irad bildirmişəm. Etdiyiniz doğru deyil. Hörmətli inzibatçılar <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> zəhmət olmasa fikir bildirin. Orda qayda pozuntusu varmı? Bu istifadəçinin etdikləri doğrudurmu? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:32, 23 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]] düz deyir axı. Səhifəni mühafizə etmişəm və məsələ yekunlaşıb, niyə görə buna belə sərt reaksiya göstərmisiz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:41, 23 avqust 2022 (UTC) :::Hörmətli {{U|White Demon}}, sərt reaksiya verməmişəm, sadəcə etirazımı bildirmişəm. Nəzakətsiz bir şey yoxdur. Olsaydı, bunu digər inzibatçılar bildirərdilər. Hər mövzunu şablonla qapatmağa nə ehtiyac var ki? Bəlkə həmin başlıqlarda oxşar ya da eyni mövzu barədə nəsə yazılacaq? Niyə hər dəfə mənasız yerə bir də yeni mövzu açaq ki? İndiyə qədər belə bir şey varıydı? Belə eliyəndə "cavabla" funksiyası da çalışmır axı. Buna görə 61 gün blok nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:37, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, zəhmət olmasa siz də fikir bildirin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:44, 23 avqust 2022 (UTC) :::Vikitəcrübəyə görə belə də olmalıdır: sual və ya müraciət ünvanlanır, cavablandırılır və müzakirə bağlanır. Mən eyni iradı sizə arxivləşdirmə ilə bağlı bildirdikdə özünüz səbəbini [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:%C4%B0nzibat%C3%A7%C4%B1lara_m%C3%BCraci%C9%99t&type=revision&diff=6586260&oldid=6586233&diffmode=source qeyd etmisiniz]. Ki, fikrimcə sonlandırılmış müzakirəyə fikir bildirmək arxivləşdirilmiş müzakirəyə fikir bildirməkdən daha asandır. Bloka gəldikdə isə, bu sizin nəzakət qaydalarını pozduğunuza görə tətbiq olunan ilk blok deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:55, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Olmalıdır başqa, elədir başqa. Mən bunu doğru saymıram. Əgər bundan sonra da bu üsul tətbiq olunacaqsa (indiyə qədər bu hal bəzi istisnalar xaric hər başlığa şamil olunmurdu), müzakirə edilib elə qərar verilməlidir. Arxivləşdirmənin isə bura əlaqəsi yoxdur. SNS yekunlaşan gün arxivləşdirilir ona qalsa. Və dediyim kimi, hər dəfə belə edəndə "cavabla" funksiyası da çalışmır və bağlı müzakirəyə niyə yazırıq ki? Hazır olmazmı ki, açıq qalsın elə yazaq? Bunu belə etməyə nə ehtiyac var və mənası nədir axı? Sizcə mən o redaktədə nəzakətsiz nəsə demişəm? Xahiş etmək, izahat istəmək nə vaxtdan nəzakətsizlik, hökm vermək olub? Hörmətli inzibatçılar <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> zəhmət olmasa fikir bildirin, müzakirə açın, etinasız yanaşmayın, lütfən bu heç bir əsasa dayanmayan əsassız bloku üzərimdən götürün, xahiş edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:05, 27 avqust 2022 (UTC) :::::İki aylıq blok həqiqətən çoxdu, amma həmin səhifədəki reaksiyanın sərt olduğunu qeyd etmək lazımdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 11:32, 27 avqust 2022 (UTC) ::::::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], mən sizin kimi düşünmürəm. Sərt reaksiya dedikdə nəyi nəzərdə tutursunuz? Bəzi istifadəçilərin ümumi danışıq tərzlərinə, üslublarına baxanda ordakı heç nə demək deyil. Ümumiyyətlə, orda nə sərt, nə də nəzakətsiz heç nə yoxdur. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:43, 27 avqust 2022 (UTC) ::::::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], bir-iki söz soruşum. Aylarla məni hər dəfəsində, hər ağlına əsdiyində, hər əlinə fürsət düşən kimi əsassız kukla suçlamasıyla ittiham edən, və dahi mənim timsalımda digər istifadəçiləri də "klon" adlandıran (özü əvvəllər kukla hesablardan istifadə edib. inzibatçı hüququnun alınmasının başlıca əsas səbəblərindən biri də elə budur), şəxsi qərəz və aqressiya güdən, Az Vikini və istifadəçilərini Metaya əsassız şikayət edən, yenə əsassız çox ciddi ittihamlarda bulunan bu şəxsə niyə görə indiyə qədər burax xəbərdarlığı, [[VP:N]] qaydasının 8, 12, 14-cü bəndlərinə əsasən blok tətbiq edilməyib? Və məqaləsi də kriteriyalara cavab vermədiyi halda (en vikidə bu haqda uzun-uzadı müzakirələr gedib, bizdə də məqalənin mövzusunu ensiklopedik hesab etməyənlər var) hələ də niyə Az Vikidə saxlanılır? Bu sualların cavablarını axtarıram. Heç şübhəsiz, imkanı olan kimi yenə eynisini edəcək, lakin ona qarşı heç bir tədbir görülməyəcək. İndiyə qədər heç bir xəbərdarlıq almaması və bloklanmaması məndə bu fikiri yaradır və elə də görsənir. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:57, 27 avqust 2022 (UTC) :İki aylıq bloklanmanın əlehinə olsamda bloklanmaya zəmin olduğunu düşünürəm.— [[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |^{<span style="color:#1632E0"> ✉ </span>}]] 02:17, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], bir öncəki blokda qaydanı pozmuşdum, bəli, bunu qəbul edirəm. Orda da çox uzun, 2 ay blok olundum, sonra müzakirə falan derkən, 1 həftəyə düşdü, nəticə də yenə də 15 gün blok çəkməli oldum. Ancaq indiki halda, bir qayda pozuntusu görmürəm, bunu özüm yazmışam deyə demirəm. Bir başqası da yazmış olsaydı, eynisini deyəcəkdim, eyni fikirdə olacaqdım. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:38, 27 avqust 2022 (UTC) == [[User:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] istifadəçisinin [[Histoqram]] ilə bağlı sualı (16:15, 28 avqust 2022) == Hörmətli mentorumu salamlayıram!Sizə mümkündürsə sual vermək istəyirəm.Histoqram haqda tam məlumat yazmayiblar.Mən onun üçün şablon əlavə etmək istəyirəm.Bunu necə etməliyik? Təşəkkürlər! İmza:Bayramova Elnare --[[İstifadəçi:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bayramova Elnare|müzakirə]]) 16:15, 28 avqust 2022 (UTC) om0zcitrn77sb5wax0gcrkp0899yseu 6600814 6599562 2022-08-29T09:18:25Z Eldarado 33729 /* Blok */ wikitext text/x-wiki {{/MS}} <!-- MESAJLARI ALTA ƏLAVƏ EDİN --> == [[User:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] istifadəçisinin [[Yehova]] ilə bağlı sualı (13:38, 17 avqust 2022) == Salam.Mən məqalə yazmaq üçün necə cədvəl hazırlaya bilərik? --[[İstifadəçi:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bayramova Elnare|müzakirə]]) 13:38, 17 avqust 2022 (UTC) :@{{U|Bayramova Elnare}}, salam. Yazmaq istədiyiniz məqalə nə haqdadır? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:24, 17 avqust 2022 (UTC) ::Salam,dancewithdevil!Sualınıza üçün sağolun!Mən, Azərbaycan xalqınının dahi Ümumilli lideri,keçmiş prezidenti Heydər Əliyevin 10 qızıl sözünü təqdim etmək istəyirəm və məqsədim odur ki,hamı bu qızıl sözlərdən ibrət götürülməlidir.Özgüvənlə də bağlıdır.Cədvəl məsələsi də ona görə lazımdır ki,H.Əliyev haqda məlumat verim.Təşəkkürlər! {{imzasız|Bayramova Elnare|11:47, 18 avqust 2022 (UTC)}} :::@{{U|Bayramova Elnare}}, bir daha salam. Sitatları Vikimedia Fondunun digər bir layihəsi olan [[Vikisitat]]a əlavə edə bilərsiniz. Məlumatları isə Vikipediya məqaləsi daxilində [[VP:EM]], [[VP:NM]] və [[VP:SK]] qaydalarını rəhbər tutaraq, verə bilərsiniz. Nəsə əlavə köməyə ehtiyacınız olsa, yaza bilərsiniz. Fəaliyyətinizdə uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:40, 18 avqust 2022 (UTC) ::::Salam?Məqaləmi yaza bilmirəm!Sonra deyirlər ki,«Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır!»Kömək saytına girirəm.Baxıram ki,«Vikiləşdirm»ə bölməsində Bax «Vikiləşdirmək»yazıb.Xahiş edirəm mənə kömək edə bilərsinizmi mən bu məqaləni vikiləşdirim??? {{imzasız|Bayramova Elnare|14:51, 18 avqust 2022 (UTC)}} :::::@{{U|Bayramova Elnare}}, söhbət hansı məqalədən gedir? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:59, 18 avqust 2022 (UTC) Hörmətli mentor,söhbət öz haqqımda yazdığım məqalədən gedir! <br> Hörmətlə: Bayramova Milana {{imzasız|Bayramova Elnare|17:19, 18 avqust 2022 (UTC)}} Hörmətli mentor, salamlayıram sizi!Mən özüm haqda məqalə yazmışam.Siz buna münasibət bildirmişsiniz.Lakin,«Düzəlişin təsviri yoxdur» deyə yazmışsınız.Mən cədvəli qura və oraya şəkil yerləşdirə bilmirəm ki,özümü təsvir edim.Xahiş edirəm,siz Hakan Boyav haqda məqalə yazmışdınız.Məs; Hakan Boyav Şəkil Doğum tarixi: 10 yanvar 1964 Fəaliyyət ili: 1988-günümüz Anası: Nərmin Boyav (ö.2014) Belə formada istəyirəm hazırlayım,amma edə bilmirəm.Təşəkkürlər! <br> Hörmətlə: Bayramova Milana {{imzasız|Bayramova Elnare|13:39, 19 avqust 2022 (UTC)}} :@{{U|Bayramova Elnare}}, salam. [[İstifadəçi:Bayramova Elnare|Buyurun, hazırdır]]. Müvafiq parametrləri doldurduqdan sonra əlavə etdiyiniz məlumatlarınız şablonda görsənəcəkdir. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 21:07, 19 avqust 2022 (UTC) == Redaktə müharibəsini dayandır!! == məzmun başdan ayağa istinadsız, mənbəsizdir. redaktə müharibəsi aparma. digər fəaliyyətlərinə davam elə zəhmət olmasa. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:47, 18 avqust 2022 (UTC) :Zəhmət olmasa, müzakirə üçün SNS-yə təqdim edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:49, 18 avqust 2022 (UTC) ::mən səbəb qeyd eləmişəm. məqalədə masonlardan falan filan söhbət gedir. nəyə əsasən yenə geri qaytarırsan? məqalədə düzgün bir kontent yoxdur. digər vikilərdə seçilmiş məqalə statusu verilib. 0-dan tərcümə edərək yaradacam. qeyd etmişəm. niyə geri qaytarırsan dəfələrlə?? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:51, 18 avqust 2022 (UTC) :::Səbəbini dəyişiklik izahında qeyd etmişəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:53, 18 avqust 2022 (UTC) ::::bax, sənə kibarca azərbaycan dilində yazaraq bildirirəm. digər fəaliyyətlərə keç, bir yerə yapışma. hərəkət elə. alındıracaqsan. məqalə isə lazım bilinərsə silinər. səbəb qeyd eləmişəm. niyə həyəcanlanırsan? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:57, 18 avqust 2022 (UTC) :::::Zəhmət olmasa, nəzakətli olun. Həyacanlanacaq bir şey yoxdur. Silinməsini doğru hesab etmirəm, doğru da deyil, mövzu ensiklopedikdir, ən azından qaralama şablonu ilə saxlanıla bilər. Dəfələrlə geri qaytardığınıza SNS-yə təqdim edin, bunu etmək çətin deyil. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:02, 18 avqust 2022 (UTC) ::::::'''bu ana qədər nəzakətliyəm. və hələ də davam edir.''' məqalənin məzmunu tam '''(0 vəziyyəti)''' silinməlidir. əgər məzmunu tam silinməlidirsə onda məqalə silinsində. qeyd etmişəm 0-dan işləyəciyimi. içi "nağıl" üslubunda olan məqalənin nəyini qaralama vəziyyətində saxlayasan. məqalə yenidən 0-dan işləyəcəm, əgər ordan mənə yararlı ola biləcək bir şey yoxdursa. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:07, 18 avqust 2022 (UTC) :::::::Danışıq üslubunuz heç də xoş görünmür. Səbəbi isə tarixçənin itməməsidir. 2-3 cümlə ilə saxlayıb, vaxtınız olanda işləyərsiniz. Ya şablonu çıxarın, ya da SNS-yə təqdim edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:09, 18 avqust 2022 (UTC) ::::::::tarixçənin nə önəmi varki? həm də tarixçəyə düşür o. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:14, 18 avqust 2022 (UTC) :::::::::Tarixçə sonra bərpa da edilə bilər. Ancaq deyirəm ki, mövzu ensiklopedikdir, şablonu çıxarın, mənbəsiz məzmunu çıxararaq, (necə ki, mən çıxarmışdım, siz geri qaytardınız), məqalə qalsın. Ya da digər həmkarların da fikir bildirməsi üçün SNS-yə təqdim edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:21, 18 avqust 2022 (UTC) :::::::::Gördüyünüz kimi çətin heç nə yoxdur. Uğurlar arzulayıram!! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:26, 18 avqust 2022 (UTC) :::::Hörmətli @[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] mən məqaləyə nəzər yetirdim məncə bu məsələləri [[VP:SNS]]-da davam etməlidir. -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 14:01, 18 avqust 2022 (UTC) :: Hər ikisinizə redaktə müharibəsini dayandırmağı tələb edirəm və '''xəbərdarlıq''' edirəm. {{u|Atakhanli}}, bu cür hallarda məqaləni silməyə təklif etməkdənsə iş gedir şablonu əlavə edib, köklü redaktələr etməlisiniz. Buna mane olan istifadəçilər olarsa inzibatçılara müraciət edə bilərsiniz. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 14:17, 18 avqust 2022 (UTC) :::Redaktə müharibəsi dayandırılıb artıq. Heç kim, heç nəyə mane olmur, sadəcə olaraq silinməsi doğru deyil. Eldarado təklif etdiyi kimi də edə bilərsiniz, bəli. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 14:23, 18 avqust 2022 (UTC) == Loqo == <s>Salam həmkar. Mən [[:UEFA Avropa Konfrans Liqası loqo.png|bu fotonu]] [[UEFA Konfrans Liqası|müvafiq məqaləyə]] yerləşdirmək istəyirəm. Amma alınmır. Problem nədədir?.</s> [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 19:42, 20 avqust 2022 (UTC) == Sil şablonu == Şablonlara sil şablonu qoyarkən diqqətli olun. "[[Şablon:Mənbə göstərin]]" səhifəsinə "sil" şablonu yerləşdirdiyiniz üçün həmin şablonun daxil edildiyi bütün səhifələrdə vizual problem yaranmışdı. Bundan əlavə, şablonun adının dəyişdirilməsi ilə bağlı hər-hansı müzakirə mövcuddurmu? Qərar qəbul edilibsə botla həll edim. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 17:19, 21 avqust 2022 (UTC) :Səhifəni silib, yanlış adı silinən adla dəyişsəniz həll ediləcəkdi. Bu şablonun hazırkı adı doğru deyil, bu şablonun hazırkı adı, [[:en:Template:Unreferenced|bu şablonun]] adı olmalıdır, mənbə azlığı olan ad isə, [[:en:Template:More citations needed|bu şablona]] verilməlidir. Həmçinin bu şablonun başqa bir versiyası da eyni adla adlanıb ([[Şablon:Mənbə göstərin müddətli|bax.]]). Hər xırda məsələ üçün müzakirə mütləq deyil və bu heç mənim öz fikrim də deyil ki, müzakirə zərurəti yaransın. Qeyd etdiyim formada olmalıdır. Hər halda, yanlış adlandırmalar etmərəm. Geri qaytardığınıza araşdırsanız daha yaxşı olardı. Keçidləri isə bot vasitəsilə uyğundursa, düzəldə bilərsiniz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 18:14, 21 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil]] geri qaytarılmadıqda [[Qəleyçibulaq|belə olur]]. Botla dəyişiklik edilib daha sonra "sil" şablonu yerləşdirilməli idi. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:43, 21 avqust 2022 (UTC) ::Başa düşmədim. Siz əksini etmisiniz axı. Siz sözügedən şablonun adının dəyişdirib "Mənbəsiz" qoymusunuz, amma deyirsiniz ki, [[Şablon:Mənbə azlığı|bu şablon]] "mənbəsiz" adlandırılmalıdır. Bəs bunu necə başa düşək? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:46, 21 avqust 2022 (UTC) :::Anlamadım, necə yəni mən dəyişdirmişəm? O şablonun adı özü əzəldən elə idi, mən heç nə dəyişdirməmişəm. Öncə yanlış adı düzəltsək, sonra da keçidləri düzəltmək də olar. Keçidləri düzəltmək də asan işdir. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 18:55, 21 avqust 2022 (UTC) ::::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil]] elə isə "mənbə göstərin" adlı səhifəyə niyə "sil" şablonu qoyduğunuzu anlamadım. Yəni bunun üçün həmin şablonun kodunu "mənbə göstərin" adındakı səhifəyə köçürmək, "mənbəsiz" adındakı səhifədən isə müvəqqəti olaraq yönləndirmə qoymaq lazım idi. Botla keçidləri əvəz etdikdən sonra yönləndirməni silmək olardı. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 19:37, 21 avqust 2022 (UTC) :::::O dediyiniz kimi etdikdə tarixçə itir, o üzdən etmədim onu. Adı dəyişəndə də zatən yönləndirmə veriləcək həm. Sadəcə olaraq haqlısınız ki, səhifənin silinməsi saatlar sürəcək, bunun yerinə işi tezləşdirmək üçün hər hansı bir inzibatçıya müraciət etmək daha doğru olardı. Müvafiq dəyişikliyi icra edin, zəhmət olmasa. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:52, 21 avqust 2022 (UTC) ::::::Mən də bunu nəzərdə tuturdum. Həll etdim. Sabah botla bütün səhifələrdə "mənbəsiz" şablonunu "mənbə göstərin" ilə əvəzləyib səhifəni siləcəm ki, doğru olan şablon həmin adda yaradıla bilsin. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 20:06, 21 avqust 2022 (UTC) == Aslixan == Salam Hörmətli Vikipediya Əməkdaşı. Aslixan Old Rap kimi tanınan, öz sahəsində uğur qazanmış tanınmış reper Aslixan Abuçov'un meneceri Rəşid Seyidov'dur sizi narahat edən. Zəhmət olmasa qaralama başlığı altında qeydə aldığınız Aslixan vikipediyasın bərpa edəsiniz. Əgər uyğun görmürsünüzsə digər sənətçilərində vikipediyada məqaləsinin olmasını da uyğun görməməlisiz. Misal üçün Hissi Aslixan tanıdıb ancaqli Hissin məqaləsi var Aslixanın yox. Digər əməkdaşlarda həmçinin. Mən menecer olaraq çox kütlədən niyə Aslixanın vikipediyası yoxur? Sualını alıram. Onagörə də sənətçidən topladığım məlumatlarla bu məqaləni yaratdım. Geri dönüş etsəniz sevinərəm) {{imzasız|Rəşid Seyidov|18:53, 21 avqust 2022 (UTC)}} :Salam, hörmətli istifadəçi. Müzakirə səhifənizdə sizə bu barədə ətraflı açıqlama verdiyimi düşünürəm. Bərpa etmək səlahiyyəti mənim əlimdə deyil, məqalə Az Vikipediya icmasının qərarına əsasən silinib. Bərpası da sadəcə müzakirə nəticəsində mümkün ola bilər. Şəxsim fikrim isə, şəxsin ensiklopedik olması yönündədir. Bununla birlikdə, məqaləni şəxsin özündən alınmış məlumatlara əsasən yox, mənbələrlə əsaslı işləyib, [[Vikipediya:Bərpa üçün namizəd səhifələr|Bərpa üçün namizəd səhifələr]] səhifəsinə təqdim etməyiniz lazımdır, bərpası üçün. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 19:15, 21 avqust 2022 (UTC) Salam birdaha. Məqaləni yalnız şəxsin özündən topladığım məlumatlar əsasında hazırlamamışam sadəcə qısa əlavələr etmişəm. Bərpa Üçün Namizədlər səhifəsinə neçə gündür ki müraciət etmişəm. Müraciətimə heç bir əməkdaş tərəfindən baxəlmır təssüfki. Əlaqəniz varsa bu məsələ ilə bağlı digər əməkdaşlara baxılması yönündə məlumat ötürəsiz. Təşəkkür {{imzasız|Rəşid Seyidov|05:40, 22 avqust 2022 (UTC)}} :İstifadəçi bunu hara yazıb {{U|EVRRVE.}}? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:09, 22 avqust 2022 (UTC) ::{{U|EVRRVE}}, bura yazıbmış, istifadəçi məzmunu sildiyi üçün diqqətimdən yayınıb, üzrlü sayın. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 09:37, 22 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]] olsun. [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 10:29, 22 avqust 2022 (UTC) Necə yəni anlamadım? Vikipediya əməkdaşlarıyla başqa sosial platformalarda əlaqə mümkündürmü? Bu şəkildə anlaşabilmirik məncə. {{imzasız|Rəşid Seyidov|09:15, 22 avqust 2022 (UTC)}} == Blok == Artıq dəfələrlə xəbərdarlıq olunmasına baxmayaraq Nəzakət qaydalarını pozmağa davam edirsiniz. [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:%C4%B0nzibat%C3%A7%C4%B1lara_m%C3%BCraci%C9%99t&diff=6583438&oldid=6582805&diffmode=source Buradakı] redaktənizlə [[Vikipediya:Nəzakət|Nəzakət]] qaydalarının 4-cü bəndini pozduğunuz üçün və eyni qaydanı dəfələrlə təkrarladığınız üçün hesabınıza tərəfimdən 2 aylıq blok müddəti tətbiq olunmuşdur. Ümid edirəm ki, blok müddəti bitdikdən sonra fəaliyətinizə daha nəzakətli formada davam etdirəcəksiniz. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 06:51, 23 avqust 2022 (UTC) :Orda heç bir qayda pozuntusu yoxdur. Normal fikir bildirərək sizə irad bildirmişəm. Etdiyiniz doğru deyil. Hörmətli inzibatçılar <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> zəhmət olmasa fikir bildirin. Orda qayda pozuntusu varmı? Bu istifadəçinin etdikləri doğrudurmu? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 08:32, 23 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]] düz deyir axı. Səhifəni mühafizə etmişəm və məsələ yekunlaşıb, niyə görə buna belə sərt reaksiya göstərmisiz? '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 09:41, 23 avqust 2022 (UTC) :::Hörmətli {{U|White Demon}}, sərt reaksiya verməmişəm, sadəcə etirazımı bildirmişəm. Nəzakətsiz bir şey yoxdur. Olsaydı, bunu digər inzibatçılar bildirərdilər. Hər mövzunu şablonla qapatmağa nə ehtiyac var ki? Bəlkə həmin başlıqlarda oxşar ya da eyni mövzu barədə nəsə yazılacaq? Niyə hər dəfə mənasız yerə bir də yeni mövzu açaq ki? İndiyə qədər belə bir şey varıydı? Belə eliyəndə "cavabla" funksiyası da çalışmır axı. Buna görə 61 gün blok nə dərəcədə doğrudur? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:37, 23 avqust 2022 (UTC) ::{{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, zəhmət olmasa siz də fikir bildirin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:44, 23 avqust 2022 (UTC) :::Vikitəcrübəyə görə belə də olmalıdır: sual və ya müraciət ünvanlanır, cavablandırılır və müzakirə bağlanır. Mən eyni iradı sizə arxivləşdirmə ilə bağlı bildirdikdə özünüz səbəbini [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:%C4%B0nzibat%C3%A7%C4%B1lara_m%C3%BCraci%C9%99t&type=revision&diff=6586260&oldid=6586233&diffmode=source qeyd etmisiniz]. Ki, fikrimcə sonlandırılmış müzakirəyə fikir bildirmək arxivləşdirilmiş müzakirəyə fikir bildirməkdən daha asandır. Bloka gəldikdə isə, bu sizin nəzakət qaydalarını pozduğunuza görə tətbiq olunan ilk blok deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:55, 23 avqust 2022 (UTC) ::::Olmalıdır başqa, elədir başqa. Mən bunu doğru saymıram. Əgər bundan sonra da bu üsul tətbiq olunacaqsa (indiyə qədər bu hal bəzi istisnalar xaric hər başlığa şamil olunmurdu), müzakirə edilib elə qərar verilməlidir. Arxivləşdirmənin isə bura əlaqəsi yoxdur. SNS yekunlaşan gün arxivləşdirilir ona qalsa. Və dediyim kimi, hər dəfə belə edəndə "cavabla" funksiyası da çalışmır və bağlı müzakirəyə niyə yazırıq ki? Hazır olmazmı ki, açıq qalsın elə yazaq? Bunu belə etməyə nə ehtiyac var və mənası nədir axı? Sizcə mən o redaktədə nəzakətsiz nəsə demişəm? Xahiş etmək, izahat istəmək nə vaxtdan nəzakətsizlik, hökm vermək olub? Hörmətli inzibatçılar <small>({{U|Sortilegus}}, {{U|Wertuose}}, {{U|Babək Akifoğlu}}, {{U|Araz Yaquboglu}}, {{U|Eminn}}, {{U|White Demon}}, {{U|Nicat49}}, {{U|Qolcomaq}}, {{U|Turkmen}}, {{U|Toghrul R}}, {{U|Baskervill}}, {{U|Burocan}}, {{U|Drabdullayev17}}, {{U|Sura Shukurlu}}, {{U|Solavirum}}, )</small> zəhmət olmasa fikir bildirin, müzakirə açın, etinasız yanaşmayın, lütfən bu heç bir əsasa dayanmayan əsassız bloku üzərimdən götürün, xahiş edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:05, 27 avqust 2022 (UTC) :::::İki aylıq blok həqiqətən çoxdu, amma həmin səhifədəki reaksiyanın sərt olduğunu qeyd etmək lazımdır. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 11:32, 27 avqust 2022 (UTC) ::::::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], mən sizin kimi düşünmürəm. Sərt reaksiya dedikdə nəyi nəzərdə tutursunuz? Bəzi istifadəçilərin ümumi danışıq tərzlərinə, üslublarına baxanda ordakı heç nə demək deyil. Ümumiyyətlə, orda nə sərt, nə də nəzakətsiz heç nə yoxdur. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:43, 27 avqust 2022 (UTC) ::::::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], bir-iki söz soruşum. Aylarla məni hər dəfəsində, hər ağlına əsdiyində, hər əlinə fürsət düşən kimi əsassız kukla suçlamasıyla ittiham edən, və dahi mənim timsalımda digər istifadəçiləri də "klon" adlandıran (özü əvvəllər kukla hesablardan istifadə edib. inzibatçı hüququnun alınmasının başlıca əsas səbəblərindən biri də elə budur), şəxsi qərəz və aqressiya güdən, Az Vikini və istifadəçilərini Metaya əsassız şikayət edən, yenə əsassız çox ciddi ittihamlarda bulunan bu şəxsə niyə görə indiyə qədər burax xəbərdarlığı, [[VP:N]] qaydasının 8, 12, 14-cü bəndlərinə əsasən blok tətbiq edilməyib? Və məqaləsi də kriteriyalara cavab vermədiyi halda (en vikidə bu haqda uzun-uzadı müzakirələr gedib, bizdə də məqalənin mövzusunu ensiklopedik hesab etməyənlər var) hələ də niyə Az Vikidə saxlanılır? Bu sualların cavablarını axtarıram. Heç şübhəsiz, imkanı olan kimi yenə eynisini edəcək, lakin ona qarşı heç bir tədbir görülməyəcək. İndiyə qədər heç bir xəbərdarlıq almaması və bloklanmaması məndə bu fikiri yaradır və elə də görsənir. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 11:57, 27 avqust 2022 (UTC) :İki aylıq bloklanmanın əlehinə olsamda bloklanmaya zəmin olduğunu düşünürəm.— [[İstifadəçi:Qolcomaq|''<font face="Cursive"><font color="#e6005c">Q🅾⚓</font></font>'''']]<font face="Cursive"><font color="DodgerBlue">'''Ç🅾Ⓜ🅰Q'''</font></font>[[İstifadəçi müzakirəsi:Qolcomaq |^{<span style="color:#1632E0"> ✉ </span>}]] 02:17, 27 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]], bir öncəki blokda qaydanı pozmuşdum, bəli, bunu qəbul edirəm. Orda da çox uzun, 2 ay blok olundum, sonra müzakirə falan derkən, 1 həftəyə düşdü, nəticə də yenə də 15 gün blok çəkməli oldum. Ancaq indiki halda, bir qayda pozuntusu görmürəm, bunu özüm yazmışam deyə demirəm. Bir başqası da yazmış olsaydı, eynisini deyəcəkdim, eyni fikirdə olacaqdım. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:38, 27 avqust 2022 (UTC) :::{{y}} Blok müddəti ilə bağlı müraciətlər nəzərə alınaraq istifadəçinin bloku '''1 aya''' endirildi. Nəzərinizə çatdırım ki, bu artıq ikinci dəfədir təkrarlanır. Ümid edirəm ki, istifadəçi ona etimad edən şəxsləri nəzərə alaraq fəaliyyətinə daha nəzakətli formada davam edəcək. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 09:18, 29 avqust 2022 (UTC) == [[User:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] istifadəçisinin [[Histoqram]] ilə bağlı sualı (16:15, 28 avqust 2022) == Hörmətli mentorumu salamlayıram!Sizə mümkündürsə sual vermək istəyirəm.Histoqram haqda tam məlumat yazmayiblar.Mən onun üçün şablon əlavə etmək istəyirəm.Bunu necə etməliyik? Təşəkkürlər! İmza:Bayramova Elnare --[[İstifadəçi:Bayramova Elnare|Bayramova Elnare]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bayramova Elnare|müzakirə]]) 16:15, 28 avqust 2022 (UTC) ovq94t8zrnrghinngdg92silgm8hn3l 14 689640 6599595 6539343 2022-08-28T16:19:42Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1956 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1956 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:Olimpiya futbol yarışları]] [[Kateqoriya:1956-cı ildə futbol]] [[Kateqoriya:Avstraliyanın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri]] [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] bzuv05u17t8jyh6i14dhh1z39ksikpk 0 689663 6598925 5785136 2022-08-28T12:21:05Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyadakı İslam təşkilatları]] → [[Kateqoriya:Yaponiyadakı islam təşkilatları]] wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Adı = Yaponiya İslam Mərkəzi |Orijinal adı = {{dil-ja|イスラミックセンター・ジャパン}} |Abreviatura = |Bayraq = |Bayrağın ölçüsü = |Bayrağın izahı = |Emblem = |Emblemin ölçüsü = |Emblemin izahı = |Şəkil = |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |Növü = qeyri-kommersiya |Fəaliyyəti = [[İslam]] |Şüarı = |Yaranma tarixi = 1966 |Qeydiyyat tarixi = |Dağılma tarixi = |Rəsmi dili = |Mərkəzi = [[Tokio]] |Fəaliyyət göstərdiyi yer = {{JPN}} |Yarandığı yer = [[Tokio]], {{JPN}} |Qurucusu = |Prezidenti = |Sədri = |Büdcəsi = |Üzvləri = |Rəsmi saytı = https://www.islamcenter.or.jp/ |Vikianbar = }} {{nihonqo|'''Yaponiya İslam Mərkəzi'''|イスラミックセンター・ジャパン|İsuramikku Senta Capan}} – 1966-cı ildə [[Beynəlxalq İslam Mərkəzi]]nin davamı kimi [[Yaponiya]]da yaradılmış İslam təşkilatı. Baş qərargahı [[Tokio]] şəhərində yerləşir. Qeyri-siyasi və qeyri-kommersional təşkilat olan bu mərkəz xüsusi bir qrupa və dövlətə məxsus deyil. Mərkəzin əsas məqsədi [[İslam]]ı təbliğ etməkdir.{{sfn|Anis|1998|p=336}} == Haqqında == Təşkilat 1996-cı ildə yaradılıb. Hazırkı mərkəz 1974-cü ildə yenidən təşkil olunub. Mərkəzin və onun şurasının üzvləri ərəb, pakistanlı, türk və yapon kimi müxtəlif xalqların nümayəndələridirlər. İslam Mərkəzinin yeni binası 1982-ci ildə 1 milyon [[ABŞ dolları]]na tikilib və memarı [[Sudan]]ın Yaponiyadakı keçmiş səfiri [[Musa Ömər]] olub. Təşkilatın müsəlman uşaqlar üçün təsis etdiyi bağça olsa da, maliyyə dəstəyinin azlığına görə bağlanıb.{{sfn|Anis|1998|p=336}} [[Kobe məscidi|Kobe]] və [[Tokio məscidi|Tokio məscid]]lərindən sonra İslam fəaliyyətinin aktivliyinə görə Yaponiyada üçüncü yerdədir. Yaponiyada müsəlman fəaliyyətlərinin mərkəzləşdirilməsində addımlar adan mərkəzin binası İslam fəaliyyəti üçün tədqiqat, [[kitabxana]], salat, təhsil, maliyyə, idarəçilik, təlim və ictimai əlaqələr kimi xidmətlər verir. Mərkəzin əsas məqsədi İslamı təbliğ etmək və Qərb mediasının İslamla bağlı yaratdığı yanlış anlaşılmaları aradan qaldırmaqdır. Mərkəz dini adamlar yetişdirərək onları ölkənin müxtəlif nöqtələrinə göndərir. [[Yapon dili]]ndə İslam ədəbiyyatı problemini həll etmək üçün təşkilat hər il 300 mindən çox kitab nəşr etdirir və 30-dan çox nəşr (kitab və buklet) buraxaraq Yaponiyadakı müxtəlif təhsil, müsəlman və qeyri-müsəlman təşkilatlara göndərir. Mərkəz İslam haqqında olan nəşrləri də dəstəkləyir.{{sfn|Anis|1998|p=336}} Mərkəz yapon dilində nəşr etdirdiyi ''"Assalam"'' jurnalı İslam haqqında olan öyrədici məqalələrinə görə bir çox İslam alimi tərəfindən bəyənilib. Jurnalın İslam iqtisadiyyatı, [[İslam memarlığı]], müsəlman problemləri və [[dini azadlıq]] haqqında xüsusi sayları nəşr olunub.{{sfn|Anis|1998|p=336}} Təşkilatın əsas fəaliyyətlərindən biri Yaponiyada seminar, simpoziya və müzakirə görüşləri keçirməkdir. Bu fəaliyyətlər bir çox yaponun, eləcə də, yapon intelektualların diqqətini çəkir. Mərkəz həftədə iki dəfə pulsuz [[ərəb dili]] dərsləri, eləcə də, [[Quran]] və [[hədis]] dərsləri keçir. Mərkəzin istinad kitabxanası mövcuddur. Mərkəz həmçinin "İslama keçid" və "Evlilik qeydiyyatı" kimi xidmətlər də təklif edir.{{sfn|Anis|1998|p=336}} == Həmçinin bax == * [[Yaponiyada İslam]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite journal |last1=Anis |first1=Bushra |title=The emergence of Islam and the status of Muslim minority in Japan |journal=Journal of Muslim Minority Affairs |date=1998 |volume=18 |issue=2 |pages=329-345 |doi=10.1080/13602009808716415 |accessdate=9 fevral 2021 |language=ingiliscə|ref=harv}} == Xarici keçidlər == * {{Rəsmi saytı|islamcenter.or.jp/}} [[Kateqoriya:Yaponiyadakı islam təşkilatları]] [[Kateqoriya:1966-cı ildə Yaponiyada yarananlar]] [[Kateqoriya:Tokio təşkilatları]] 878ipvv87qjeqsnjg6z7dn9l35zr9lj 14 689664 6598923 5785115 2022-08-28T12:20:37Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Yaponiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yaponiyada islam|Təşkilatlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam təşkilatları]] [[Kateqoriya:Yaponiyadakı dini təşkilatlar|İslam]] cra51z8223hlneagt3e7l066jiqt4bg 6598924 6598923 2022-08-28T12:21:04Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Yaponiyadakı İslam təşkilatları]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Yaponiyadakı islam təşkilatları]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yaponiyada islam|Təşkilatlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam təşkilatları]] [[Kateqoriya:Yaponiyadakı dini təşkilatlar|İslam]] cra51z8223hlneagt3e7l066jiqt4bg 6598927 6598924 2022-08-28T12:21:23Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam təşkilatları]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam təşkilatları]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yaponiyada islam|Təşkilatlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam təşkilatları]] [[Kateqoriya:Yaponiyadakı dini təşkilatlar|İslam]] kf0vwkfgoyawz7zf17co2uktqpp3pmj 14 689665 6598926 5785117 2022-08-28T12:21:22Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam təşkilatları]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam təşkilatları]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İslam təşkilatları| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə dini təşkilatlar| İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam| Təşkilatlar]] me2bqkexiuetg9ql3vwwjhet7b9veoo 6598932 6598926 2022-08-28T12:22:02Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İslam təşkilatları| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə dini təşkilatlar| İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam| Təşkilatlar]] qpmykmlqep1swyjmeyzohi8bdcpo4nk 14 689915 6599593 6156643 2022-08-28T16:19:35Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1948 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1948 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:1948-ci ildə futbol]] [[Kateqoriya:İngiltərənin ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri]] op4atlvfpjrz80nbuh5nme5yvjjowo5 0 690160 6600270 6449460 2022-08-29T04:54:05Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Tariyel Atayev |şəkil = |şəklin ölçüsü = |doğum tarixi = 05.09.1986 |doğum yeri = [[Ağcabədi rayonu]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = 07.11.2020 |vəfat yeri = [[Şuşa rayonu]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 2020 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] <br>{{*}} [[Qubadlı döyüşləri]] <br>{{*}} [[Şuşa döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Füzulinin azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Qubadlının azad olunmasına görə" medalı|2020}} {{"Şuşanın azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Tariyel Fəxrəddin oğlu Atayev''' (5 sentyabr 1986; [[Ağcabədi rayonu]], [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]] — 7 noyabr 2020; [[Şuşa rayonu]], [[Azərbaycan]]) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Tariyel Atayev 1986-cı il [[5 sentyabr|sentyabrın 5-də]] [[Ağcabədi rayonu]]nun [[Minəxorlu]] kəndində anadan olub.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> == Hərbi xidməti == [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun əsgəri olan Tariyel Atayev 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı [[Füzulinin azad edilməsi|Füzulinin]], [[Qubadlının azad edilməsi|Qubadlının]] və [[Şuşa döyüşləri|Şuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlər]]də savaşıb. Tariyel Atayev noyabrın 7-də [[Şuşa döyüşləri]] zamanı şəhid olub. [[Ağcabədi rayonu]]nda dəfn olunub. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tariyel Atayev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Qubadlı rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tariyel Atayev ölümündən sonra [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":QM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Qubadlının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49681|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210117143943/https://president.az/articles/49681|archivedate=2021-01-17|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Füzuli rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tariyel Atayev ölümündən sonra [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":FM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=24.06.2021|url=https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvOXQyYzZiMzh5aV9maW5hbF9GVVpVTEkucGRmIl1d?sha=398a4c8eb1820f5d|accessdate=24.06.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20210624194700/https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvOXQyYzZiMzh5aV9maW5hbF9GVVpVTEkucGRmIl1d?sha=398a4c8eb1820f5d|archivedate=2021-06-24|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Şuşa rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tariyel Atayev ​ölümündən sonra [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":ŞM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=24.06.2021|url=https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvdGV1ZXE2aXZqX1NBUkFOQ0FNX0FaX1JCQVlDQU5fUkVTUFVCTElLQVNJX1NJTEFITElfUV9WVl9MX1JJTklOX0hfUkJJX1FVTExVUV9VTEFSSU5JTl9VX0FOSU5fQVpBRF9PTFVOTUFTSU5BX0dfUl9NRURBTElfSUxfVF9MVElGX0VESUxNX1NJX0hBUVFJTkRBLnBkZiJdXQ?sha=869d404aa06c0d2d|accessdate=24.06.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20210625133202/https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMjEvMDYvMjQvdGV1ZXE2aXZqX1NBUkFOQ0FNX0FaX1JCQVlDQU5fUkVTUFVCTElLQVNJX1NJTEFITElfUV9WVl9MX1JJTklOX0hfUkJJX1FVTExVUV9VTEFSSU5JTl9VX0FOSU5fQVpBRF9PTFVOTUFTSU5BX0dfUl9NRURBTElfSUxfVF9MVElGX0VESUxNX1NJX0hBUVFJTkRBLnBkZiJdXQ?sha=869d404aa06c0d2d|archivedate=2021-06-25|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (29.12.2020) — [["Qubadlının azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":QMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Qubadlının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=e-qanun.az|date=29.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46559|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210117142943/http://e-qanun.az/framework/46559|archivedate=2021-01-17|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ_For_liberation_medal_ribbon.png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] (24.06.2021) — [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":FMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=24.06.2021|url=https://azertag.az/xeber/Azerbaycan_Respublikasi_Silahli_Quvvelerinin_herbi_qulluqchularinin_Fuzulinin_azad_olunmasina_gore_medali_ile_teltif_edilmesi_haqqinda__Azerbaycan_Respublikasi_Prezidentinin_Serencami-1815305|accessdate=24.06.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20210624194244/https://azertag.az/xeber/Azerbaycan_Respublikasi_Silahli_Quvvelerinin_herbi_qulluqchularinin_Fuzulinin_azad_olunmasina_gore_medali_ile_teltif_edilmesi_haqqinda__Azerbaycan_Respublikasi_Prezidentinin_Serencami-1815305|archivedate=2021-06-24|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ_For_liberation_medal_ribbon.png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] (24.06.2021) — [["Şuşanın azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":ŞMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=24.06.2021|url=https://azertag.az/xeber/1815553|accessdate=24.06.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20210625132720/https://azertag.az/xeber/1815553|archivedate=2021-06-25|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Ağcabədi rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Şuşa rayonunda vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Ağcabədi rayonunda dəfn olunanlar]] 1y0ad2hn3ao225516j7pfwygn8xu24o 0 691218 6598995 6444716 2022-08-28T12:54:46Z C Mirəli2001 213736 wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Azad Bəkirli |orijinal adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = 27.09.1992 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 21.10.2020 |vəfat yeri = [[Füzuli rayonu]] |vəfat səbəbi = Şəhid olmuşdur |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |milliyyəti = |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |hissə = |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ Müharibəsi]] <br> {{*}} [[Cəbrayıl döyüşləri]] <br> {{*}} [[Füzuli döyüşləri]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı|2020}} |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Azad Rasim oğlu Bəkirli''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin [[əsgər]]i, [[Vətən Müharibəsi]] [[şəhid]]i.<ref>{{cite web |url=https://mod.gov.az//images/pdf/dd9f576e1878889b988abcc106ccaf51.pdf| title=Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı|author= |date= |website=mod.gov.az |publisher= |language=az |access-date=18 yanvar 2021 |archive-url = |archive-date = }}</ref> == Həyatı == Azad Bəkirli [[27 sentyabr]] [[1992]]-ci ildə [[Bakı şəhəri]] [[Nərimanov rayonu]]nda anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra [[Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti]]ndə ali təhsil almışdır. Hərbi xidmətini bitirdikdən sonra [[Bakı metropoliteni]]ndə və "SOCAR Polymer" şirkətində çalışmışdır. == Hərbi xidməti == [[Tovuz döyüşləri]]ndən sonra könüllü şəkildə qeydiyyata yazılan Azad [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazi bütövlüyü uğrunda [[27 sentyabr]] [[2020]]-ci il tarixindən başlayan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] orduya qoşulmuş, [[Cəbrayıl döyüşləri|Cəbrayıl]] və [[Füzuli döyüşləri|Füzuli rayonları uğrunda gedən döyüşlərdə]] şücaət göstərmişdir. Oktyabrın 21-də Füzulidə . [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Azad Bəkirli ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name="Veten">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 05.11.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Azad Bəkirli ölümündən sonra [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":ŞMEQ22">{{cite news|title=Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi uğrunda gedən döyüş əməliyyatlarında şəhid olmuş Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 05.11.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı|newspaper=www.president.az|date=05.11.2021|url=https://president.az/articles/53987|accessdate=05.11.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20211105143915/https://president.az/articles/53987|archivedate=2021-11-05|url-status=live}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name="Veten"/> *[[Fayl:AZ_For_liberation_medal_ribbon.png|class=ve-pasteProtect|50x50px]] (05.11.2021) — [["Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":ŞMEQ222">{{cite news|title=Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi uğrunda gedən döyüş əməliyyatlarında şəhid olmuş Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 05.11.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı|newspaper=www.president.az|date=05.11.2021|url=https://president.az/articles/53987|accessdate=05.11.2021|language=|archiveurl=https://archive.today/20211105143915/https://president.az/articles/53987|archivedate=2021-11-05|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} jho0ioj9krr18nljl2ryovgkcdormky 0 692028 6599068 6242946 2022-08-28T13:58:20Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Çində İslam]] → [[Kateqoriya:Çində islam]] wikitext text/x-wiki [[Şəkil:Chinese-style minaret of the Great Mosque.jpg|right|thumb|[[Çin]]ın ən qədim [[məscid]]i. [[Sian]]]] Bu, Çindəki görkəmli məscidlərin siyahısıdır. Məscid İslam dininin tərəfdarları üçün ibadət yeridir. Çində ilk məscid 627-ci ildə [[Tan sülaləsi]] dövründə inşa edilən [[Quançjou]]dakı [[:en:Huaisheng Mosque|Xuayşen məscidi]] idi. [[2014]]-cü ildə Çində 39.135 məscid var idi,<ref>{{cite web|language=zh |url=http://dzb.rmzxb.com/detail.aspx?id=352820 |title=Strengthen and promote the standardization of mosque management |publisher=[[Chinese People's Political Consultative Conference|CPPCC]] News |date=2014-12-18 |access-date=2015-02-22 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150222163343/http://dzb.rmzxb.com/detail.aspx?id=352820 |archive-date=2015-02-22 }}</ref><ref>{{Cite web|title=2015最新中国清真寺数量及分布|url=http://www.chinaislam.net.cn/cms/news/media/201503/03-8001.html|access-date=2021-01-11|website=www.chinaislam.net.cn}}</ref> bunlardan 25.000-i şimal-qərb muxtar bölgəsi olan [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]]ndadır, 500 müsəlmana bir məscidin düşməsi kimi yüksək sıxlıq var ölkədə.<ref>{{cite web|language =zh|url=http://zqb.cyol.com/content/2009-07/17/content_2761116.htm|title=The amount of mosques in Xinjiang is increasing to near 25,000|publisher=Chinese Youth Daily|date=2009-07-17|access-date=2015-02-22 }}</ref> Çində məscidlərə ''Tsin Çjen Si'' ({{lang|zh|清真寺}}"Saf həqiqət məbədi") deyilir, bu ad da Çin yəhudiləri tərəfindən sinaqoqlar üçün istifadə olunurdu. Digər adlara Xui Xui Tan({{lang|zh|回回堂}}), Xui Xui Si ({{lang|zh|回回 寺}}, "Xui xalqının məbədi"), Li Bai Si ({{lang|zh|回回寺}}, "İbadət məbədi"), Cjen Tzyao Si ({{lang|zh|清净寺}}, "Həqiqi tədris məbədi") və ya Qinq Jinq Si (清净寺, "Saf və təmiz məbəd") daxildir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=XULERYYEJo0C&pg=PA29&dq=huihui+tang+mosque|title=Islam in China|author=Shoujiang Mi, Jia You|year=2004|publisher=五洲传播出版社|page=29|isbn=7-5085-0533-6|access-date=2011-05-16}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6wEMAAAAYAAJ&q=mohammedan#q=mohammedan%20temple%20arabic|title=The Chinese repository, Volume 13|year=1844|publisher=Printed for the proprietors|page=31|access-date=2011-05-08}}</ref> [[Tzin sülaləsi]] dövründə [[Hueylər]] məscidlərinin girişində üzərində "Huáng Dì Wàn Suì, Wàn Suì, Wàn Wàn Suì" (皇帝 萬歲 ， 萬歲 ， 萬 萬歲),"İmperator, sonsuza qədər yaşasın." yazılmış bir lövhə qoyulmuşdu. Vansui, çin dilində əbədi mənasını verən "on min il" deməkdir.<ref>[https://archive.org/details/bub_gb_ObcNAAAAIAAJ/page/n269 <!-- pg=290 --> Broomhall 1910], p. 290.</ref> Çinə səyahət edən qərblilər bu lövhələrin Yunnan və [[Ninbo]] məscidlərində olduğunu qeyd etdilər.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=xX8jAAAAMAAJ&pg=RA2-PA33&dq=happening+to+see+in+the+mosque,+threshold+as+you+enter+a+tablet+temple+inscription+the+emperor+may+he+live+for+ever+the+emperor+the+everliving#q=happening%20to%20see%20in%20the%20mosque%20threshold%20as%20you%20enter%20a%20tablet%20temple%20inscription%20the%20emperor%20may%20he%20live%20for%20ever%20the%20emperor%20the%20everliving|title=The Chinese repository, Volumes 11-15|year=1842|publisher=Printed for the proprietors.|page=33|access-date=2010-06-28}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=hUEswLE4SWUC&dq=ma+anliang&q=wooden+tablet#q=mosques%20tablets%20wishing%20the%20emperor%20long%20life%20prominent%20position%20entrance%20mosque|title=China's Muslim Hui community: migration, settlement and sects|author=Michael Dillon|year=1999|publisher=Curzon Press|location=Richmond|page=77|isbn=0-7007-1026-4|access-date=2010-06-28}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Hagras|first=Hamada|title=An Ancient Mosque in Ningbo, China "Historical and Architectural Study"|date=2017|url=http://103.17.76.13/index.php/JIA/article/view/3851/pdf|journal=Journal of Islamic Architecture|volume=4|issue=3|pages=102–113|doi=10.18860/jia.v4i3.3851|doi-access=free|access-date=2021-02-26|archive-date=2019-06-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20190617185521/http://103.17.76.13/index.php/JIA/article/view/3851/pdf|url-status=dead}}</ref> Əksər məscidlərin bir-biri ilə müəyyən oxşar cəhətləri vardır, lakin digər bölgələrdə olduğu kimi Çin İslam memarlığı ilə, yerli memarlığı öz üslubunda əks etdirir. Çin məbədləri xatırladan gözəl məscidləri ilə məşhurdur. Lakin Çinin qərbində məscidlər hündür, incə minarələri, əyri tağları və günbəz formalı damları ilə yanaşı bənzərsiz çox qatlı portalları ilə İran və Orta Asiyadakı məscidlərə də bənzəyir. Çinli Hueylərin məscidlərini inşa etdikləri Çinin şimal-qərbində,şərq və qərb üslublarının birləşməsi vardır. Məscidlər səddi olan həyətlərdə,miniatür qübbələri və minarələri olan sütunlu keçidlərdə quraşdırılmış [[Buddist]] üslublu damlara malikdir.<ref>Saudi Aramco World, July/August 1985 , page 3035</ref> [[Hueylər]] məscidlərinin memarlıq tərzi məzhəblərinə görə dəyişir. Çin mədəniyyətindən təsirlənən ənənəvi [[:en:Gedimu|Qedimu]] Hənəfi sünniləri Çin məbədlərinə bənzəyən məscidlər tikirlər. İslahatçı modernist olan İhevani, məscidlərini [[Orta Şərq]] ərəb tərzi məscidlərinə bənzəyir. == Məscidlərin siyahısı == {| class="wikitable sortable" |- !Ad !align=center width=120px class=unsortable|Şəkillər !Şəhərlər !Əyalət və ya Bələdiyyələr !İl !class=unsortable|Qeydlər |- valign=top | Nyutze məscidi | [[File:Niujie Mosques02.jpg|120px]] | Siçen | [[Pekin]] | 996 |<ref>{{cite web|url=http://www.islamichina.com/page/niujiemosquesinbeijing.htm |title=存档副本 |access-date=2006-10-15 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070814121536/http://www.islamichina.com/page/niujiemosquesinbeijing.htm |archive-date=2007-08-14 }}</ref> |- |Böyük Xancjou məscidi | |Xancjou |[[Çjetszyan]] |2020 | |- valign=top | Tsintszin məscidi | [[File:Mosque in Quanzhou, Fujian, China.jpg|120px]] | Quancjou | [[Fucyen]] |1009 |Qin Jin Si |- valign=top | Dunxuan məscidi | [[File:Dunhuang.mosquée.1.croped.jpg|120px]] | Dunxuan | [[Qansu]] | 1917 |Dun Xuan Qin Zen Si |- valign=top | Xuasi məscidi |[[File:5740-Linxia-Huasi-Gongbei-mosque.jpg|120px]] | Linsiya | [[Qansu]] |1487 |Xua Si Qin Zen Si |- valign=top | Xuayşen məscidi | [[File:Huisheng-Mosque-minaret-0461.jpg|120px]] | [[Quançjou]] | Quandun | 627 |<ref>{{cite web|url=http://www.islamichina.com/page/hshmosquesinguangzhou.htm |title=存档副本 |access-date=2006-10-15 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071004215114/http://www.islamichina.com/page/hshmosquesinguangzhou.htm |archive-date=2007-10-04 }}</ref> |- valign=top | Nannin məscidi | [[File:Nanning.Qingzhensi.jpg|120px]] | Nannin | [[Quansi-Çjuan Muxtar Rayonu]] |1707 |Nan Nin Qin Zen Si |- valign=top | Harbin məscidi | [[File:HRBmosque.JPG|120px]] | Daovay | [[Harbin]] | 1897 |Dao Vay Qin Zen Si |- valign=top | Bukuy Mosque məscidi | [[File:卜奎清真寺_窑殿_2017.jpg|120px]] |[[Ciciqar]] | Xeyluntszyan | 1684 |Bo Kui Qin Zen Si |- valign=top | Honqonq məscidlərinin siyahısı | | | [[Honkonq]] | | |- valign=top | [[Qədim Hohhot məscidi]] | [[File:Hohhot.Batiment principal.jpg|120px]] | Hohhot | [[Daxili Monqolustan Muxtar Rayonu]] |1693 |Hu He Hao Te Qin Zen Da Si |- valign=top | Makao məscidi və qəbiristanlığı | [[File:Macau Mosque.JPG|120px]] | Nossa Senora-di-Fatima (Makao) | [[Makao]] | | |- valign=top | Böyük Tunsin məscidi | [[File:Tongxin mosque.JPG|120px]] | Tunsin | [[Ninsya-Huey Muxtar Rayonu]] | təqribən 1400 |Tun Xin Qin Zen Da Si |- valign=top | Dunquan məscidi | [[File:Dongguan mosque.jpg|120px]] | Sinin | Tszinyan | 1380 |<ref name="存档副本">{{cite web|url=http://www.islamichina.com/page/gmosquesinxian.htm |title=存档副本 |access-date=2006-10-15 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060925190251/http://www.islamichina.com/page/gmosquesinxian.htm |archive-date=2006-09-25 }}</ref> |- valign=top | Jiezi məscidi<ref>http://news.xinhuanet.com/english/2009-04/09/content_11159058.htm</ref> | | Syunxua Salar Muxatar dairəsi | Tsinxay |? |? |- valign=top | Böyük [[Sian]] məscidi | [[File:Great Mosque of Xi'an (15).JPG|120px]] | [[Sian]] | Şensi | 742 |<ref name="存档副本"/> |- valign=top | Tszinan Böyük cənub məscidi | [[File:The South Mosque of Jinan 2009-03.JPG|120px]] | Tszinan | [[Şantun]] |1295 |Ji Nan Qin Zen Nan Da Si |- valign=top | Fuyou məscidi | [[File:Fuyou_Road_Mosque.JPG|120px]] | Xuanpu (Şanxay) | [[Şanxay]] |1870 |Fu You Lu Qin Zen Si |- valign=top | Syaotaoyuan məscidi | [[File:Xiaotaoyuan_Mosque.JPG|120px]] | Xuanpu (Şanxay) | [[Şanxay]] |1917 |Xiao Tao Yuan Qin Zen Si |- valign=top | Böyük Lxaska məscidi | [[File:Mosques in Lhasa.jpg|120px]] | Lxaska | [[Tibet]] | 1716 |La Sa Qin Zen Da Si |- valign=top | Appaka Xoca məqbərəsi | [[File:Kashgar-apakh-hoja-d04.jpg|120px]] | Haohan | [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]] |1640 |Ā Bā Hé Jiā Má Zhá |- valign=top | Xotan məscidi | [[File:Khotan-mezquita-d03.jpg|120px]] | Xotan | [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]] |1870 |He Tian Qin Zen Si |- valign=top | [[İd Kah məscidi]] | [[File:Kashgar-mezquita-id-kah-d01.jpg|120px]] | [[Kaşğər]] | [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu]] | 1442 |<ref>{{cite web|url=http://www.islamichina.com/page/mosquesinkashgar.htm |title=存档副本 |access-date=2006-10-15 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20061111161003/http://www.islamichina.com/page/mosquesinkashgar.htm |archive-date=2006-11-11 }}</ref> |- valign=top | Nadjiayinq məscidi | [[File:Najieying.JPG|120px]] | [[Yuxi]] | Yunnan |1370 |Na Jia Yin Qin Zen Si |} == Həmçinin bax == * [[Çində İslam]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Çindəki məscidlər}} * [https://web.archive.org/web/20110726190208/http://www.irsmm.org/category/image-galleries/mosques/mosques-%C3%87ind%C9%99ki məscidlər],Müsəlman Azlıqların Tədqiqat və Araşdırmalar İnstitutunun qalereyası {{ref-en}} * [http://www.china.org.cn/english/en-xjjz/index_1.htm Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonundakı İslam arxitekturası] {{ref-en}} * [http://www.china.org.cn/english/en-xjjz/index_2.htm Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonundakı İslam arxitekturası] {{ref-en}} {{Çindəki məscidlər}} [[Kateqoriya:Çində islam]] t7gztkcqw64lbcig83ue1sam0co3ab4 14 694254 6599084 6550603 2022-08-28T14:01:20Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Fransada İslam]] → [[Kateqoriya:Fransada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Muslims from France}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə Fransa şəxsləri]] [[Kateqoriya:Fransada islam]] [[Kateqoriya:Avropa müsəlmanları]] 5fn7rsu2pz9repm5xa118tceap6xl4a 14 694260 6598948 5842905 2022-08-28T12:22:55Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in France}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Fransada din]] i54n3yrnkom14up2h5ynajn9d0z20a5 6599083 6598948 2022-08-28T14:01:19Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Fransada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Fransada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in France}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Fransada din]] i54n3yrnkom14up2h5ynajn9d0z20a5 6599233 6599083 2022-08-28T14:17:36Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in France}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Fransada din]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] ki1orm3hrucxoqzq1ilgmr40ogocp9f 0 695197 6600317 5857054 2022-08-29T05:05:34Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''''Kennedi Kosmik Mərkəzi''''' (tam adı: '''''John F. Kennedy Space Center''''', [[abreviatura|qısaltması]]: KSC), 1968-ci ildən bəri [[NASA]]-nın bütün [[pilotlu kosmik uçuş proqramı|pilotlu kosmik uçuşlarında]] istifadə olunan və hal-hazırda mövcud üç [[kosmik gəmi]]nin buraxılışı və müşahidə qurğusu kimi istifadə olunan kosmik mərkəzdir. [[Mayami|Miami]] ilə [[Ceksonvill (Florida)|Jacksonville]] arasındakı [[Kanaveral burnu]]nun şimal-qərbində, [[Atlantik okeanı]]nda, [[Florida]], [[Brevard dairəsi (Florida)|Brevard County]] Merritt adasında yerləşir. [[Fayl:US-KennedySpaceCenter-Logo.svg|thumb|200px|Kennedi Kosmik Mərkəzinin emblemi]] [[Fayl:Aerial View of Launch Complex 39.jpg|thumb|200px|Kennedi Kosmik Mərkəzinin buraxma kompleksi]] Yanında [[ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri]]nin [[Kanaveral hərbi hava qüvvələri bazası]] ({{Dil-en|Canaveral Cape Air Force Station: CCAFS}}) yerləşir. Bu baza NASA-nın pilotsuz kosmik uçuşları üçün istifadə olunur. Uzunluğu təxminən 34 mil (55 kilometr), eni isə 6 mil (10 kilometr) təşkil edir. Sahəsi 219 kvadrat mildir (570 km²). 2008-ci il tarixinə görə burada ümumilikdə 13.500 nəfər işləyir. [[Kateqoriya:Kosmik uçuş]] qe7t2zcrrue2qw4ajvo80n1tjd6doa0 0 695764 6599026 5863422 2022-08-28T13:29:20Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Mağara |Adı =İlan mağarası |Yerli adı = |Şəkil = The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 03.JPG |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg =44 |lat_min =51 |lat_sec =0 |lon_dir = E|lon_deg =34 |lon_min =3 |lon_sec = 52 |CoordScale = |Ölkə = Ukrayna |Rayon = |Kənd = |Dərinliyi = |Amplitudası = |Eni = |Uzunluğu = |Dövrü = |Kəşf tarixi = |Sahəsi = |Tipi = |Ətraf süxurları = |Giriş sayı = |Mürəkkəblik kateqoriyası = |Ziyarətçilər üçün əlçatılan = |İşıqlandırma = |Yer xəritəsi = |Vəziyyəti = |Sayt = |Mağaranın planı = |Planın izahı = |Vikianbar = }} '''İlan mağarası''' — Krımdakı Levadki kəndi yaxınlığında, [[Krım dağları]]nın Daxili silsiləsinin dik yamacında yerləşən bir mağara. 310 metr uzunluğundakı ətəklərdəki ən gözəl və ikinci (Torosdan sonra) karst mağaralarından biridir. Mağaranın sahəsi 410 m², həcmi 1300 m³-dir<ref name=":0">{{cite web|url=http://webmineral.ru/deposits/item.php?id=4496|title=Змеиная пещера, Симферопольский район, Республика Крым, Россия|author=|website=webmineral.ru|date=2010-2019|publisher=}}</ref>. == Tədqiqat == İlan mağarası uzun müddətdir bilinir. Mağara ilk dəfə 1924-cü ildə S. Zabnin tərəfindən təsvir edilmişdir. 1960–1980-ci illərdə məşhur yerli tarixçi və karstoloq V. Duşevski Simferopol Dövlət Universitetinin Coğrafiya fakültəsinin müəllimləri və tələbələri tərəfindən fəal şəkildə öyrənilmişdir. 2000-ci illərdən bəri, Ukrayna Speleologiya və Karstologiya İnstitutunun (Simferopol) əməkdaşları tərəfindən hipogen speleogenez nümunəsi öyrənilmişdir. == Geologiya == Əsas mineral tərkibi: brusit; hidroksilapatit; gips; kalsit; kristobalit; sepiolit; florapatit. Mağara daşlarla üç mərtəbəyə bölünür. Hansı ki, dağətəyi mağaralar üçün bənzərsiz bir hadisədir. Üçüncü mərtəbə indi dağıdılıb. Döşəmələr çoxsaylı quyularla birləşdirilmişdir. Mağara qurudur, içərisində sarkıt və dikit yoxdur. Mağaranın sonunda, alt mərtəbədəki otaqlardan birində mağaradakı əvvəlki su səviyyəsini göstərən kalsit kristalları qorunub saxlanılmışdır. == Fauna == Mağarada Qırmızı Kitaba düşmüş [[Böyük nalburun]] yarasalarının populyasiyası vardır. Onların sayı getdikcə azalır. == Ziyarətgah == 1950–1960-cı illərdə A. Şepinski burada arxeoloji tətqiqatlar aparmışdır. Eramızdan əvvəl VII–VI əsrlərdə mağarada Qızıl-Koba mədəniyyətinə mənsub insanların bir ailə ziyarətgahı olmuşdur. Orta əsrlərdə bura bütpərəst bir məbəd olur. Mağarada qəliblənmiş qab-qacaq parçaları, sümük deşikləri, qurbanlıq mal-qara sümükləri tapılmışdır. Xüsusi hallarda insan qurbanlarıda olmuşdur<ref>{{cite web|url=http://jeduvkrym.ru/kakie-tajny-hranit-peshhera-zmeinaya-simferopol-krym/|title=Какие тайны хранит пещера Змеиная (Симферополь, Крым)?|author=|website=jeduvkrym.ru|date=03.11.2018|publisher=}}</ref>. == Qoruma statusu == Mağaraya təbii abidə statusu verildi. 12 iyun 1965-ci ildə Krım Regional İcraiyyə Komitəsinin 583 saylı "Krımın mağara, şaxta və digər karst boşluqlarının qorunması haqqında" bir qərarı qəbul edir. Buna görə İlan mağarası bir statusu alır. 30 yanvar 1989-cu ildə Krım Regional İcraiyyə Komitəsinin 19/8–67 saylı Qərarı ilə İlan mağarası yerli əhəmiyyətli bir təbii abidə elan edilir. == Qalereya == <gallery widths="240" heights="240" class="center"> Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 04.JPG Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 01.JPG Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 02.JPG Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 03.JPG </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 37ghnj430rx89nq9zod2l34kcpk2084 6599031 6599026 2022-08-28T13:34:35Z C Mirəli2001 213736 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ukrayna mağaraları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Mağara |Adı =İlan mağarası |Yerli adı = |Şəkil = The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 03.JPG |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |lat_dir = N|lat_deg =44 |lat_min =51 |lat_sec =0 |lon_dir = E|lon_deg =34 |lon_min =3 |lon_sec = 52 |CoordScale = |Ölkə = Ukrayna |Rayon = |Kənd = |Dərinliyi = |Amplitudası = |Eni = |Uzunluğu = |Dövrü = |Kəşf tarixi = |Sahəsi = |Tipi = |Ətraf süxurları = |Giriş sayı = |Mürəkkəblik kateqoriyası = |Ziyarətçilər üçün əlçatılan = |İşıqlandırma = |Yer xəritəsi = |Vəziyyəti = |Sayt = |Mağaranın planı = |Planın izahı = |Vikianbar = }} '''İlan mağarası''' — Krımdakı Levadki kəndi yaxınlığında, [[Krım dağları]]nın Daxili silsiləsinin dik yamacında yerləşən bir mağara. 310 metr uzunluğundakı ətəklərdəki ən gözəl və ikinci (Torosdan sonra) karst mağaralarından biridir. Mağaranın sahəsi 410 m², həcmi 1300 m³-dir<ref name=":0">{{cite web|url=http://webmineral.ru/deposits/item.php?id=4496|title=Змеиная пещера, Симферопольский район, Республика Крым, Россия|author=|website=webmineral.ru|date=2010-2019|publisher=}}</ref>. == Tədqiqat == İlan mağarası uzun müddətdir bilinir. Mağara ilk dəfə 1924-cü ildə S. Zabnin tərəfindən təsvir edilmişdir. 1960–1980-ci illərdə məşhur yerli tarixçi və karstoloq V. Duşevski Simferopol Dövlət Universitetinin Coğrafiya fakültəsinin müəllimləri və tələbələri tərəfindən fəal şəkildə öyrənilmişdir. 2000-ci illərdən bəri, Ukrayna Speleologiya və Karstologiya İnstitutunun (Simferopol) əməkdaşları tərəfindən hipogen speleogenez nümunəsi öyrənilmişdir. == Geologiya == Əsas mineral tərkibi: brusit; hidroksilapatit; gips; kalsit; kristobalit; sepiolit; florapatit. Mağara daşlarla üç mərtəbəyə bölünür. Hansı ki, dağətəyi mağaralar üçün bənzərsiz bir hadisədir. Üçüncü mərtəbə indi dağıdılıb. Döşəmələr çoxsaylı quyularla birləşdirilmişdir. Mağara qurudur, içərisində sarkıt və dikit yoxdur. Mağaranın sonunda, alt mərtəbədəki otaqlardan birində mağaradakı əvvəlki su səviyyəsini göstərən kalsit kristalları qorunub saxlanılmışdır. == Fauna == Mağarada Qırmızı Kitaba düşmüş [[Böyük nalburun]] yarasalarının populyasiyası vardır. Onların sayı getdikcə azalır. == Ziyarətgah == 1950–1960-cı illərdə A. Şepinski burada arxeoloji tətqiqatlar aparmışdır. Eramızdan əvvəl VII–VI əsrlərdə mağarada Qızıl-Koba mədəniyyətinə mənsub insanların bir ailə ziyarətgahı olmuşdur. Orta əsrlərdə bura bütpərəst bir məbəd olur. Mağarada qəliblənmiş qab-qacaq parçaları, sümük deşikləri, qurbanlıq mal-qara sümükləri tapılmışdır. Xüsusi hallarda insan qurbanlarıda olmuşdur<ref>{{cite web|url=http://jeduvkrym.ru/kakie-tajny-hranit-peshhera-zmeinaya-simferopol-krym/|title=Какие тайны хранит пещера Змеиная (Симферополь, Крым)?|author=|website=jeduvkrym.ru|date=03.11.2018|publisher=}}</ref>. == Qoruma statusu == Mağaraya təbii abidə statusu verildi. 12 iyun 1965-ci ildə Krım Regional İcraiyyə Komitəsinin 583 saylı "Krımın mağara, şaxta və digər karst boşluqlarının qorunması haqqında" bir qərarı qəbul edir. Buna görə İlan mağarası bir statusu alır. 30 yanvar 1989-cu ildə Krım Regional İcraiyyə Komitəsinin 19/8–67 saylı Qərarı ilə İlan mağarası yerli əhəmiyyətli bir təbii abidə elan edilir. == Qalereya == <gallery widths="240" heights="240" class="center"> Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 04.JPG Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 01.JPG Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 02.JPG Şəkil:The Snake Cave - Yilan Qobasi - Зміїна печера - Змеиная пещера 03.JPG </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Ukrayna mağaraları]] hyv0i1vtikfk595zw9nge5q7id3ngm4 2 698698 6599622 6593248 2022-08-28T16:30:09Z Grenzsoldat 202463 Səhifənin bütün məzmunu silindi wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 6599626 6599622 2022-08-28T16:33:00Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki ref name=":1991WC">{{cite news|title=1991 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":1993WC">{{cite news|title=1993 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":1995WC">{{cite news|title=1995 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":1997WC">{{cite news|title=1997 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":1999WC">{{cite news|title=1999 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2001WC">{{cite news|title=2001 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2003WC">{{cite news|title=2003 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2005WC">{{cite news|title=2005 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2007WC">{{cite news|title=2007 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2009WC">{{cite news|title=2009 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2011WC">{{cite news|title=2011 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2013WC">{{cite news|title=2013 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2015WC">{{cite news|title=2015 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2017WC">{{cite news|title=2017 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2019WC">{{cite news|title=2019 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2021WC">{{cite news|title=2021 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=MƏTN|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> 13v9p12nusm9e5mcavh88l7ckiu3re7 6599646 6599626 2022-08-28T16:36:24Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki ref name=":1993WC">{{cite news|title=1993 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":1995WC">{{cite news|title=1995 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":1997WC">{{cite news|title=1997 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":1999WC">{{cite news|title=1999 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2001WC">{{cite news|title=2001 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2003WC">{{cite news|title=2003 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2005WC">{{cite news|title=2005 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2007WC">{{cite news|title=2007 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2009WC">{{cite news|title=2009 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2011WC">{{cite news|title=2011 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2013WC">{{cite news|title=2013 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2015WC">{{cite news|title=2015 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2017WC">{{cite news|title=2017 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2019WC">{{cite news|title=2019 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> ref name=":2021WC">{{cite news|title=2021 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> 9la7fn60pjdgifulqol907yzbplqg0f 6599651 6599646 2022-08-28T16:38:09Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki <ref name=":1993WC">{{cite news|title=1993 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1995WC">{{cite news|title=1995 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1997WC">{{cite news|title=1997 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1999WC">{{cite news|title=1999 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2001WC">{{cite news|title=2001 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2003WC">{{cite news|title=2003 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2005WC">{{cite news|title=2005 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2007WC">{{cite news|title=2007 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2009WC">{{cite news|title=2009 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2011WC">{{cite news|title=2011 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2013WC">{{cite news|title=2013 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2015WC">{{cite news|title=2015 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2017WC">{{cite news|title=2017 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2019WC">{{cite news|title=2019 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2021WC">{{cite news|title=2021 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> fw5spb1skt4qxg8hjb30unmx9ohzkbd 6599652 6599651 2022-08-28T16:38:32Z Grenzsoldat 202463 Rescuing 15 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki <ref name=":1993WC">{{cite news|title=1993 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110903215015/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|archivedate=2011-09-03|url-status=live}}</ref> <ref name=":1995WC">{{cite news|title=1995 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120225063209/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|archivedate=2012-02-25|url-status=live}}</ref> <ref name=":1997WC">{{cite news|title=1997 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120516074816/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|archivedate=2012-05-16|url-status=live}}</ref> <ref name=":1999WC">{{cite news|title=1999 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130126103103/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|archivedate=2013-01-26|url-status=live}}</ref> <ref name=":2001WC">{{cite news|title=2001 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210901140733/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|archivedate=2021-09-01|url-status=live}}</ref> <ref name=":2003WC">{{cite news|title=2003 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110903215037/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|archivedate=2011-09-03|url-status=live}}</ref> <ref name=":2005WC">{{cite news|title=2005 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111002144034/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|archivedate=2011-10-02|url-status=live}}</ref> <ref name=":2007WC">{{cite news|title=2007 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720175029/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|archivedate=2011-07-20|url-status=live}}</ref> <ref name=":2009WC">{{cite news|title=2009 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220405132644/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|archivedate=2022-04-05|url-status=live}}</ref> <ref name=":2011WC">{{cite news|title=2011 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120111045333/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|archivedate=2012-01-11|url-status=live}}</ref> <ref name=":2013WC">{{cite news|title=2013 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131221005931/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|archivedate=2013-12-21|url-status=live}}</ref> <ref name=":2015WC">{{cite news|title=2015 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160820173115/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|archivedate=2016-08-20|url-status=live}}</ref> <ref name=":2017WC">{{cite news|title=2017 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170830211150/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|archivedate=2017-08-30|url-status=live}}</ref> <ref name=":2019WC">{{cite news|title=2019 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190923081105/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|archivedate=2019-09-23|url-status=live}}</ref> <ref name=":2021WC">{{cite news|title=2021 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220519021051/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|archivedate=2022-05-19|url-status=live}}</ref> jz1vzqk7zaph9al0x1eeisgerrvibog 6599658 6599652 2022-08-28T16:40:07Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki <ref name=":1993WC">{{cite news|title=1993 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110903215015/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1995WC">{{cite news|title=1995 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120225063209/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1997WC">{{cite news|title=1997 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120516074816/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1999WC">{{cite news|title=1999 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130126103103/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2001WC">{{cite news|title=2001 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210901140733/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2003WC">{{cite news|title=2003 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110903215037/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2005WC">{{cite news|title=2005 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111002144034/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2007WC">{{cite news|title=2007 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720175029/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2009WC">{{cite news|title=2009 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220405132644/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2011WC">{{cite news|title=2011 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120111045333/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2013WC">{{cite news|title=2013 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131221005931/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2015WC">{{cite news|title=2015 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160820173115/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2017WC">{{cite news|title=2017 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170830211150/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2019WC">{{cite news|title=2019 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190923081105/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2021WC">{{cite news|title=2021 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220519021051/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> nfo8sfr9w7nldd3fyrdaqzpohucjgxy 6599839 6599658 2022-08-28T18:50:13Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi) |title = Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında |state = collapsed |listclass = plainlist |liststyle = text-align:left; |basestyle = background:#DCDCDC; color:#000000; border:2px solid #FFFFFF |image = [[File:Flag of Azerbaijan.svg|70x70px]] <hr> [[Fayl:Olympic rings without rims.svg|70x70px]] |group4 = Qızıl medal [[Fayl:Gold medal olympic.svg|20x20px]] |list4 = [[Zemfira Meftahətdinovaz]] • [[Namiq Abdullayevz]] • [[Fərid Mansurovz]] • [[Elnur Məmmədliz]] • [[Toğrul Əsgərovz]] • [[Şərif Şərifov (güləşçi)z|Şərif Şərifov]] • [[Radik İsayevz]] |group5 = Gümüş medal [[Fayl:Silver medal olympic.svg|20x20px]] |list5 = [[Namiq Abdullayevz]] • [[Rövşən Bayramov]] <small>(2)</small> • [[Mariya Stadnikz]] <small>(2)</small> • [[Rüstəm Orucovz]] • [[Elmar Qasımov (cüdoçu)z|Elmar Qasımov]] • [[Valentin Demyanenkoz]] • [[Toğrul Əsgərovz]] • [[Xetaq Qazyumov]] • [[Lorenso Sotomayorz]] • [[Rafael Ağayevz]] • [[Hacı Əliyev]] • [[İrina Zaretskaz]] |group6 = Bürünc medal [[Fayl:Bronze medal olympic.svg|20x20px]] |list6 = [[Vüqar Ələkbərov (boksçu)z|Vüqar Ələkbərov]] • [[İradə Aşumovaz]] • [[Zemfira Meftahətdinovaz]] • [[Fuad Aslanovz]] • [[Ağası Məmmədovz]] • [[Mövlud Mirəliyevz]] • [[Mariya Stadnikz]] <small>(2)</small> • [[Xetaq Qazyumov]] <small>(2)</small> • [[Şahin İmranovz]] • [[Emin Əhmədov]] • [[Yuliya Ratkeviçz]] • [[Teymur Məmmədov (boksçu)z|Teymur Məmmədov]] • [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] • [[Sabah Şəriəti]] • [[İnna Osipenko-Radomskaz]] • [[Rəsul Çunayev]] • [[Patimat Abakarovaz]] • [[Kamran Şahsuvarlız]] • [[Nataliya Sinişinz]] • [[Hacı Əliyev]] • [[Cəbrayıl Həsənovz]] • [[Milad Beygiz]] • [[Şərif Şərifov (güləşçi)z|Şərif Şərifov]] • [[İrina Kindzerskayaz]] • [[Loren Alfonso Dominqes|Loren Alfonso]] • [[Rafiq Hüseynov (güləşçi)z|Rafiq Hüseynov]] }} <ref name=":1993WC">{{cite news|title=1993 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110903215015/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1993.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1995WC">{{cite news|title=1995 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120225063209/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1995.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1997WC">{{cite news|title=1997 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120516074816/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1997.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":1999WC">{{cite news|title=1999 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130126103103/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps1999.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2001WC">{{cite news|title=2001 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210901140733/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2001.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2003WC">{{cite news|title=2003 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110903215037/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2003.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2005WC">{{cite news|title=2005 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111002144034/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2005.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2007WC">{{cite news|title=2007 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720175029/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2007.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2009WC">{{cite news|title=2009 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220405132644/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2009.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2011WC">{{cite news|title=2011 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120111045333/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2011.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2013WC">{{cite news|title=2013 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131221005931/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2013.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2015WC">{{cite news|title=2015 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160820173115/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2015.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2017WC">{{cite news|title=2017 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170830211150/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChamps2017.html|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2019WC">{{cite news|title=2019 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190923081105/http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/World%20Championships2019.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> <ref name=":2021WC">{{cite news|title=2021 World Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220519021051/http://www.amateur-boxing.strefa.pl/Championships/WorldChampionships2021.pdf|archivedate=2022-08-22|url-status=live}}</ref> dn161chte5nkryokyux24h2rpe69kqi 6599850 6599839 2022-08-28T19:00:38Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ 2012-ci ilin 25 iyul-12 avqustuda Birləşmiş Krallıqın London şəhərinin ev sahibliyində XXX Yay Olimpiya Oyunları baş tutdu. London Olimpiadasına qatılmaq üçün vəsiqənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, ümumən Olimpiadanın favoritlərindən biri hesab olunmurdu. Bununla belə sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Saypulla Absaidov və məşqçisi Firdovsi Umudov ona etimad göstərdi. Toğrul Əsgərov 1/8 final mərhələsində Almaniya nümayəndəsi Tim Şleicher ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov birinci hissədə 2:0, növbəti hissədə isə 8:1 hesabı ilə qalib gəldi və 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, 2008-ci il Olimpiadasının gümüş medalına sahib olan Yaponiya nümayəndəsi Keniçi Yumoto ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşündə Toğrul Əsgərov qalib gəldi. O, birinci hissədə 1:0, növbəti hissədə isə 2:2 hesabı ilə qalib gəldi və London Olimpiadasında 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə isə o, ABŞ nümayəndəsi Koleman Scott ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Koleman Scott inamla mübarizə apardı, nəticədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov Koleman Scottu döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 etdi. Hissənin növbəti dəqiqələrində isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 4:0 etdi (Tətbiq edilən fəndə görə 2 bal, Koleman Scottun məşqçilərinin etirazının qəbul olunmamasına görə isə 1 bal). Bununlada Toğrul Əsgərov Koleman Scottu gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:0 (1:0, 4:0) hesabı ilə məğlub etdi və London Olimpiadasının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə Toğrul Əsgərov 2008-ci il Olimpiadasının bürünc medalına sahib olan, dörd dəfə Dünya Çempionatının, bir dəfə isə Avropa Çempionatının qalibi olan Rusiya nümayəndəsi Besix Kuduxov ilə üz-üzə gəldi. Final görüşünün əsas favoriti Rusiya nümayəndəsi Besix Kuduxov hesab olunurdu, amma gənc Toğrul Əsgərovun gözlənilmədən qalib gəlməsidə real idi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Besix Kuduxov inamla mübarizə apardı. Görüşün 50-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 1:0 etdi. Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Toğrul Əsgərov Besix Kuduxovun ayağını tutsada, fənd tətbiq edə bilmədi və birinci hissədə Toğrul Əsgərov 1:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və döşəmədən çıxardı. Bununlada Toğrul Əsgərov hissənin 14-cü saniyəsindəcə hesabı 3:0 etdi. Daha sonra isə Besix Kuduxov Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etməyə cəhd etdi, amma onun bu cəhdi uğusuz alındı. Daha sonra hissənin 40-cı saniyəsində Toğrul Əsgərov dərhal onun ayağını tutdu və onu döşəmədən çıxardı. Bununlada Toğrul Əsgərov hesabı 4:0 etdi. Görüşün başa çatmasına 10 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov ona daha bir fənd tətbiq etdi və hesabı 5:0 etdi. Bu minvallada 19 yaşı olan Toğrul Əsgərov Rusiya nümayəndəsi Dünya Çempionatlarının 4 dəfə qalibi olan Besix Kuduxovu 2:0 (1:0, 5:0) hesabı ilə məğlub etdi və 2012-ci il XXX Yay Olimpiya Oyunlarının qızıl medalına sahib oldu. Azərbaycanın bütün zamanlar ərzində ən gənc (19 il, 10 ay, 25 gün) Olimpiya çempionu olan Toğrul Əsgərov, Azərbaycan yığmasına London Olimpiadasında birinci qızıl medalı qazandıran idmançı oldu. Final görüşü başa çatdığdan sonra isə Toğrul Əsgərov “ExCeL” Sərgi Mərкəzinin döşəməsində Azərbaycan bayrağı ilə şərəf dövrəsi vurdu. Təltifetmə mərasimi zamanı Toğrul Əsgərova London Olimpiadasının qızıl medalını Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin (BOK) Şimali Koreyadan olan nümayəndəsi Ung Chang, gül dəstəsini isə Beynəlxalq Güləş Federasiyasının (FILA) Cənubi Koreyadan olan nümayəndəsi İк-Jong Kim təqdim etdi. Toğrul Əsgərov Olimpiya çempionluğu şərəfinə “ExCeL” Sərgi Mərкəzində Azərbaycanın dövlət himni səsləndirildi və Azərbaycan bayrağı qaldırıldı. [[File:Ilham Aliyev met with the sportsmen who took part in the 30th Summer Olympic Games in London 6.jpg|thumb|380x380px|Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Toğrul Əsgərova “Şöhrət” ordenini təqdim edən zaman (31 avqust 2012-ci il)|left]] XXX Yay Olimpiya Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2400 nömrəli Sərəncamına əsasən XXX Yay Olimpiya Oyunlarında qazandığı uğuruna görə “Şöhrət” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 400 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən 200 000 manat verildi, habelə “Porsche Cayenne” avtomobili hədiyyə edildi. Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi. London Olimpiadasından dərhal sonra Toğrul Əsgərov mədəsində problemlər yarandı və o, uzun müddət İstanbul şəhərində müalicə aldı. Səhhətində yaranan problemlərə görə Toğrul Əsgərov, 2013-cü ildə Gürcüstanda baş tutan Avropa Çempionatında və Macarıstanda baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apara bilmədi. Uzun müddətdən sonra 2014-cü ilin əvvəllərində Azərbaycan yığmasında məşqlərini bərpa edən Toğrul Əsgərov, London Olimpiadasından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına Bolqarıstanda baş tutan “Dan Kolov-Niкolava Petrov” Güləş Çempionatı çərçivəsində qatılmalı idi. Amma onun babası vəfat etdiyi üçün o, həmin yarışda mübarizə apara bilmədi. Nəhayət uzun müddətdən sonra Toğrul Əsgərov birinci yarışına 2014-cü ilin aprel ayında Finlandiyanın Vantaa şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı. O, Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində Bolqarıstan nümayəndəsi Borislav Nocaçкov ilə üz-üzə gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə gözlənilmədən ona 5:14 hesabı ilə məğlub oldu. Avropa Çempionatını 20 idmançı sırasında 12-ci pillədə başa vuran Toğrul Əsgərov, məğlub olmasının səbəbini mədəsində olan problemlərlə, 1 il 8 ay müddətində güləş üzrə yarışlarda mübarizə aparmaması və Avropa Çempionatından əvvəl babasının vəfat etməsi ilə əlaqələndirdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov 2014-cü il ərzində yarışlarda mübarizə aparmadı və əvvəl sahib olduğu formasının bərpa olunması üçün məşqlərini davam etdirdi. === 2015–2016-cı illər: I Avropa Oyunlarının çempionluğu və Dünya Çempionatında verilən ədalətsiz qərar === Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə birinci yarışına 31 yanvar-1 fevralda Fransanın Paris şəhərinin ev sahibliyində baş tutan “Paris Qran-Prisi” yarışı çərçivəsində qatıldı. 1/8 final mərhələsində Kanada nümayəndəsi Haislan Garcianı 10:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Polşa nümayəndəsi Məhəmmədmurad Hacıyeva gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:2 hesabı ilə məğlub oldu. Məhəmmədmurad Hacıyev final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Amma o, təsəlliverici qrupun birinci görüşündəcə Azərbaycan yığmasının digər nümayəndəsi Ruslan Dibirhacıyevə məğlub oldu və “Paris Qran-Prisi” yarışı 18 idmançı sırasında 8-ci pillədə başa vurdu. Daha sonra Toğrul Əsgərov mart ayında Belarusun Minsк şəhərində baş tutan 45. “Aleкsandr Medvev” Güləş Çempionatında mübarizə apardı və uğursuz nəticə göstərdi. O, 42 idmançı sırasında 12-ci pillənin sahibi oldu. Mart ayında isə Toğrul Əsgərov Azərbaycan yığmasının heyətində ABŞ-ın Los Anceles şəhərində baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kuboкunda mübarizə apardı. “B” qrupunda mübarizə aparan Azərbaycan yığması, Belarus, İran və Türкiyə yığmaları ilə üz-üzə gəldi. I turda baş tutan Azərbaycan-Türкiyə görüşündə Toğrul Əsgərov, Şefa Aкsoy ilə üz-üzə gəldi və 11:0 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri Y. Əliyev, H. Əliyev, Həsənov, Qostiyev, Şərifov və Dibirhacıyev da görüşlərində qalib gəldi, Məhəmmədov isə məğlub oldu. Bununlada görüşün ümumi nəticəsində Azərbaycan yığması Türкiyə yığmasını 7:1 hesabı ilə qalib gəldi. II turda baş tutan Azərbaycan- Belarus görüşündə Toğrul Əsgərov, Əzəmət Nuriкau ilə üz-üzə gəldi və 6:2 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri Süleymanov, H. Əliyev, Dibirhacıyev, Həsənov və Şərifov da görüşlərində qalib gəldi, Həsənov və Məhəmmədov isə məğlub oldu. Görüşün ümumi nəticəsində isə Azərbaycan yığması Belarus yığmasını 6:2 hesabı ilə məğlub etdi. Qrup mərhələsinin III turunda baş tutan Azərbaycan-İran görüşündə isə Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədi ilə üz-üzə gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 10:14 hesabı ilə məğlub oldu. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri C. Süleymanov, H. Əliyev, Dibirhacıyev, Həsənov, Qostiyev və Məhəmmədov da məğlub oldu, Şərifov isə qalib gəldi. Bununlada görüşün ümumi nəticəsində Azərbaycan yığması İran yığmasına 1:7 hesabı ilə məğlub oldu. Qrup mərhələsində 2 dəfə qalib gələn, 1 dəfə isə məğlub olan Azərbaycan yığması, bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı. Bürünc medal uğrunda görüşdə Azərbaycan və Rusiya yığmaları üz-üzə gəldi. 4:4 hesabı ilə başa çatan görüşdə əlavə göstəricilərə görə Azərbaycan yığması qalib gəldi və bürünc medalın sahibi oldu. Toğrul Əsgərov Azərbaycan-Rusiya görüşündə mübarizə aparmadı, onun əvəzinə Məhəmməd Müslümov mübarizə apardı. Məhəmməd Müslümov Zaurbəy Sidaкov ilə üz-üzə gəldi və 6:0 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri H. Əliyev, Şərifov və Məhəmmədov da qalib gəldi, Y. Əliyev, Dibirhacıyev, M. Süleymanov və Qostiyev isə məğlub oldu. Azərbaycan yığmasının heyətində Dünya Kuboкunda mübarizə aparan 11 güləşçidən biri olan Toğrul Əsgərov üç görüşün 2-də qalib gəldi, 1-də isə məğlub oldu. Bununla o, Azərbaycan yığmasının Dünya Kuboкunun bürünc medalına sahib olmasında əsas töhvə verən dörd güləşçidən biri oldu (Şərif Şərifov 4 dəfə qalib gəldi; Hacı Əliyev 3 dəfə qalib gəldi, 1 dəfə məğlub oldu, Toğrul Əsgərov və Cəbrayıl Həsənov 2 dəfə qalib gəldi, 1 dəfə məğlub oldu). [[File:Wrestling at the 2015 European Games 12.jpg|thumb|375x375px|2015-ci ildə baş tutan I Avropa Oyunlarının podiumu: <br> Franк Çamizo, Toğrul Əsgərov, İlyas Bəybulatov və Mustafa Kaya]] Daha sonra Toğrul Əsgərov 2015-ci ilin 12-28 iyununda Baкı şəhərində baş tutan I Avropa Oyunlarında mübarizə apardı. O, 1/16 final mərhələsinə Rusiya nümayəndəsi İlyas Bəybulatov ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 6:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsində İlyas Bəybulatov inamla mübarizə apardı və 7:2 hesabı ilə qalib gəldi. Nəticədə isə Toğrul Əsgərov İlyas Bəybulatovu 8:7 hesabı ilə məğlub etdi və 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Moldova nümayəndəsi Mixail Sava ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 2:24-ci dəqiqəsində isə Toğrul Əsgərov hesabı 10:0 etdi və Mixail Savanı məğlub etdi. 1/4 final mərhələsində Toğrul Əsgərov Fransa nümayəndəsi Maxime Fiquet ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 40- cı saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov hesabı 10:0 etdi və Maxime Fiquetidə məğlub etdi. Bununlada o, 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov Belarus nümayəndəsi Əzəmət Nuriкau ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissədə həm Toğrul Əsgərov, həm Əzəmət Nuriкau inamla mübarizə apardı. Nəticədə isə növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 5:2 hesabı ilə qalib gəldi və I Avropa Oyunlarının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Heydər Əliyev adına İdman Arenasında baş tutan final görüşünü Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyev, Birinci xanımı Mehriban Əliyeva, gənclər və idman naziri Azad Rəhimov və Ümumdünya Güləş Birliyinin Prezidenti Nenad Laloviç canlı izləyirdi. Birinci hissənin 37-ci saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 2:0 etdi. Dərhal sonra isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etməyə cəhd etdi və görüşün 1:34-cü dəqiqəsində ona möhtəşəm fənd tətbiq etdi və təmiz qələbə qazandı. Franк Çamizo üzərində təmiz qələbə qazanan Toğrul Əsgərov, bu minvalla I Avropa Oyunlarının qızıl medalına sahib oldu. Onun qalibiyyəti elan olunduğdan sonra o, Heydər Əliyev adına İdman Arenasında Azərbaycan bayrağı ilə şərəf dövrəsi vurdu. Təltifetmə mərasimi zamanı Toğrul Əsgərova I Avropa Oyunlarının qızıl medalı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyeva, gül dəstəsini isə Ümumdünya Güləş Birliyinin Prezidenti Nenad Laloviç təqdim etdi. Təltifetmə mərasimi zamanı Toğrul Əsgərovun şərəfinə Azərbaycan bayrağı qaldırıldı və Azərbaycanın dövlət himni səsləndirildi. I Avropa Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 28 iyun 2015-ci il tarixli 1300 nömrəli Sərəncamına əsasən I Avropa Oyunlarında qazandığı uğuruna görə I dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 100 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən isə 50 000 manat verildi. Sentyabr ayında isə Toğrul Əsgərov ABŞ-ın Las-Veqas şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Dünya Çempionatında 1-6-cı pillələrin sahibi olan idmançılara 2016-cı ildə baş tutan Rio-de- Janeyro Olimpiadasına qatılmaq üçün lisenziya verildi. 1/32 final mərhələsində Qazaxıstan nümayəndəsi Sayatbəy Oкassovu 8:2 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/16 final mərhələsində Ermənistan nümayəndəsi David Səfəryanıda 8:2 hesabı ilə məğlub etdi. Daha sonra o, 1/8 final mərhələsində Gürcüstan nümayəndəsi Avtandil Kençadzeni 10:2 hesabı ilə məğlub etdi və 1/4 final mərhələsinə adladı. '''F. Çamizo – T. Əsgərov görüşündə verilən ədalətsiz qərar ''' Bu mərhələdə o, I Avropa Oyunlarının final görüşündə üz-üzə gəldiyi və məğlub etdiyi İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün 30-cu saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi (həmin fəndə görə ona 4 bal verildi: 4:0), fənd tətbiq edilən anda isə Toğrul Əsgərov Franк Çamizoya möhtəşəm fənd tətbiq etdi. Franк Çamizonun кürəyini döşəməyə vuran Toğrul Əsgərov təmiz qələbə qazanmalı idi. Amma görüşü idarə edən referilər Toğrul Əsgərovun tətbiq etdiyi həmin fəndə görə ona 2 bal verdi (4:2). Daha sonra Franк Çamizo Toğrul Əsgərova bir balla qiymətləndirilən fənd tətbiq etdi (5:2). Görüşə qısa müddətli fasilə verilən zaman sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Saypulla Absaidov və məşqçisi Firdovsi Umudov Toğrul Əsgərovun tətbiq etdiyi fəndin 2 balla qiymətləndirilməsi ilə bağlı görüşü idarə edən referilərə etiraz (challenge) etdi. Görüşü idarə edən referilər isə gözlənilmədən həmin etirazı ümumiyyətlə araşdırmadı. Görüşün 1:18-ci dəqiqəsində Toğrul Əsgərov Franк Çamizonu döşəmədən çıxardı və bu bir balla qiymətləndirildi (5:3). Görüşün 1:30-cu dəqiqəsində isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi (7:3). Görüşün birinci hissəsində Franк Çamizo 7:3 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissənin 26-cı saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova daha bir dəfə fənd tətbiq etdi (9:3). Görüşün 4:26-cı dəqiqəsində Toğrul Əsgərov Franк Çamizoya fənd tətbiq etdi (həmin fəndə görə 2 bal verildi: 9:5), fənd tətbiq edilən anda isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və həmin fəndə görə bir bal verildi (10:5). Növbəti dəqiqələrdə həm Franк Çamizo, həm Toğrul Əsgərov inamla mübarizə apardı, nəticədə isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova mübahisəli görüşdə 10:5 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşdən sonra Azərbaycan yığmasının məşqçisi Firdovsi Umudov görüşü idarə edən referilərə şifahı etirazını bildirdi. Görüşdə verilən mübahisəli qərarlara görə Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF) vitse- prezidenti Namiq Əliyev Ümumdünya Güləş Birliyinin (UWW) Prezidenti Nenad Laloviça bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra UWW-də bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. Daha sonra Franк Çamizo Dünya Çempionatının 1/2 final mərhələsində İran nümayəndəsi Əhməd Məhəmmədini 2:2 hesabı ilə məğlub etdi və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. O, final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Toğrul Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşündə Polşa nümayəndəsi Məhəmmədmurad Hacıyevi 12:4 hesabı ilə məğlub etdi və bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı (O, həmdə Rio-de-Janeyro Olimpiadasına qatılmaq üçün lisenziyanın sahib oldu). Bu görüşdə isə o, İran nümayəndəsi Əhməd Məhəmmədi ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədi ilə 2015-ci ilin mart ayında ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində baş tutan Dünya Kuboкunda üz-üzə gəlmişdi və 10:14 hesabı ilə məğlub olmuşdu. Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu və nəticədə Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədiyə 5:15 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını 5-ci pillədə başa vurdu. Dünya Çempionatında 5-ci pillənin sahibi olduğdan sonra Toğrul Əsgərov, “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı. 1/4 final mərhələsində Yaponiya nümayəndəsi Nobuyoşi Taкojimanı 14:2 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/2 final mərhələsində Türкiyə nümayəndəsi Mustafa Kayanı 6:4 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı. O, final görüşdə isə Özbəкistan nümayəndəsi Beкzod Abdulrəhmanova gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 8:8 hesabı ilə məğlub oldu və “Qızıl Qran-Pri” yarışının gümüş medalına sahib oldu. 2015-ci il ərzində I Avropa Oyunlarının qızıl medalına sahib olan, Dünya Çempionatında isə 5-ci pillənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, ABŞ-ın Vaşinqton şəhərində baş tutan Milli Olimpiya Komitələri Assosiasiyasının (MOKA) Baş Assambleyasında 2015-ci ilin “Kişi idmançısı” seçildi. Toğrul Əsgərov 2015-ci ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasından əvvəl Almaniyanın Dortmund şəhərində baş tutan “Almaniya Qran-Prisi” yarışında mübarizə apardı. O, final görüşündə ABŞ nümayəndəsi Franк Molinaronu məğlub etdi və “Almaniya Qran-Prisi” yarışının qızıl medalına sahib oldu. ==== Rio-de-Janeyro Olimpiadası ==== 2016-cı ilin 5-22 avqustunda Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində XXXI Yay Olimpiya Oyunları baş tutdu. Rio-de-Janeyro Olimpiadasının əsas favoritləri 2012-ci ildə London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov və 2015-ci ildə Dünya Çempionatının qalibi olan İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo hesab olunurdu. Toğrul Əsgərov birinci görüşdə Uкrayna nümayəndəsi Andrey Kviatкovsкiy ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Andrey Kviatкovsкiy inamla mübarizə apardı. Görüşün 1:35-ci dəqiqəsində referilər tərəfindən Andrey Kviatкovsкiyin 30 saniyə ərzində fənd tətbiq etməsi tələb olundu. 30 saniyə ərzində Andrey Kviatкovsкi fənd tətbiq edə bildi və görüşün hesabı 2:0 oldu. Daha sonra isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 2:2 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 28-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 4:2 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov ona növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 6:2 etdi. Fənd tətbiq edilən anda isə Toğrul Əsgərov onu üç dəfə çevirdi və hesabı 12:2 etdi. Bununlada Toğrul Əsgərov Andrey Kviatкovsкini 12:2 hesabı ilə məğlub etdi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Rio-de-Janeyro Olimpiadasından əvvəl Almaniyanın Dortmund şəhərində baş tutan “Almaniya Qran-Prisi” yarışının final görüşündə üz-üzə gəldiyi və məğlub etdiyi ABŞ nümayəndəsi Franк Molinaro ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Franк Molinaro inamla mübarizə apardı. Görüşün 1:06- cı dəqiqəsində referilər tərəfindən Franк Molinaronun 30 saniyə ərzində fənd tətbiq etməsi tələb olundu. 30 saniyə ərzində Franк Molinaro fənd tətbiq edə bilmədi, əvəzində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və görüşün hesabı 2:0 oldu. Daha sonra isə Toğrul Əsgərov ona növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 4:0 etdi. Görüşün birinci hissəsinin başa çatmasına 10 saniyə qala Toğrul Əsgərov onu döşəmədən çıxardı və hesabı 5:0 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 48-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 6:0 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov onu növbəti dəfə döşəmədən çıxardı və hesabı 7:0 etdi. 30 saniyə sonra Toğrul Əsgərov onu üçüncü dəfə döşəmədən çıxardı və hesabı 8:0 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov Franк Molinaronu görüşün başa çatmasına 18 saniyə qala döşəmədən çıxardı (hesab 9:0 oldu) və 8 saniyə qala döşəmədən çıxardı (hesab 10:0 oldu). Bununlada Toğrul Əsgərov Franк Molinaronu 10:0 hesabı ilə məğlub etdi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov, 2015-ci ildə baş tutan I Avropa Oyunlarının final görüşündə qalib gəldiyi, həmin ildə baş tutan Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsində isə referilərin ədalətsiz qərarına görə məğlub olduğu İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Prinsipial görüşün birinci hissəndə həm Toğrul Əsgərov, həm Franк Çamizo inamla mübarizə apardı. Görüşün 7-ci saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov onu döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 etdi. Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 1:2 etdi. Bir dəqiqə sonra isə (1:18-ci dəqiqə) Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 3:2 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 3:4 etdi. Görüşün 4:30-cu dəqiqəsində isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etməyə cəhd etdi, amma o, bunun uğurlu alınacağından narahat olduğu üçün döşəmədən çıxdı və görüşün hesabı 4:4 oldu (Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etsəydi, hesab 5:4 olacaqdı). Görüşün başa çatmasına 18 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov ona möhtəşəm fənd tətbiq etdi və hesabı 6:4 etdi. Görüşün başa çatmasına 6 saniyə qala Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etməyə cəhd etdi və onun bu cəhdi qismən uğurlu alındı. Görüşün başa çatdığı andaca Franк Çamizovun məşqçisi epizodla bağlı challenge (etiraz) verdi, Toğrul Əsgərovun məşqçisi Firdovsi Umudov isə sevincini döşəmə onunla bölüşdü. Görüşü idarə edən referilər epizodu dəfərlərlə izlədi və epizod Carioca Arenanın monitorunda da tamaşaçılara nümayiş olundu. Uzun müddət davam edən danışığlardan sonra Franк Çamizovun fəndi sona qədər tətbiq etmədiyi məlum oldu və challenge qəbul olunmadığı üçün hesab 7:4 oldu. Bununlada Toğrul Əsgərov onu növbəti dəfə məğlub etdi və 2015-ci il Dünya Çempionatında baş tutan mübahisəli görüşün revanşını aldı. Bu minvalla 2012-ci il London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov, 2 dəfə Olimpiadanın qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı ola bilərdi. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasının final görüşündə 2014-cü il Dünya Çempionatının qalibi olan Rusiya nümayəndəsi Soslan Ramonov ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsinin 16-cı saniyəsindəcə Soslan Ramonov Toğrul Əsgərovu döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 etdi. Görüşün 1:10-cu dəqiqəsində Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 5:0 etdi. 14 saniyə sonra Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 9:0 etdi. Görüşün 2:05-ci dəqiqəsində isə Soslan Ramonov ona üçüncü dəfə fənd təbiq etdi və hesabı 11:0 etdi. Bununlada Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova 11:0 hesabı ilə qalib gəldi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının qızıl medalına sahib oldu. London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov isə bu səfər Olimpiadanın gümüş medalına sahib oldu. Təltifetmə mərasimindən sonra Toğrul Əsgərov Soslan Ramonova 0:11 hesabı ilə məğlub olmasının səbəbini “İdman” qəzetinə verdiyi müsahibəsində açıqladı: {{sitatın əvvəli}} <div style="font-family:Calibri"> ''Olimpiya Oyunlarından medalla qayıtdığım üçün əlbətdə şadam. Amma əlbətdə qızıl medal qazanmaq istəyirdim. Final görüşünün birinci saniyələrində Soslan Ramonovla toqquşdum və zəif görməyə başladım, döşəməni görmürdüm. Tibb işçilərinə müracitə etməyi düşündüm, amma dərhal Sosla Ramonov fəndlər tətbiq etməyə başladı və necə məğlub olduğumu özümdə başa düşmədim. Yarım-final mərhələsində çox güclü güləşçini məğlub etdim, 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibini. 2-ci dəfə Olimpiya Oyunlarından medalla qayıtdığım üçün əlbətdə şadam. Növbəti Olimpiya Oyunlarına qatılıb-qatılmayacağımı isə zama göstərər.'' <div/> {{sitatın sonu|mənbə=Rio-de-Janeyro Olimpiadasının gümüş medalçısı Toğrul Əsgərov}} XXXI Yay Olimpiya Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında qazandığı uğuruna görə II dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 200 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən 100 000 manat verildi. Bir gün sonra isə “Jumeirah” Hotelində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə aparan Azərbaycan yığmasının üzvləri ilə görüşdü. Mərasim zamanı çıxış edən İlham Əliyev, Azərbaycan yığmasının Rio-de-Janeyro Olimpiadasında uğurlu çıxış etdiyini bildirdi. Daha sonra isə o, bir gün əvvəl imzalanan Sərəncama əsasən Azərbaycan yığmasının təltif edilən üzvlərinə orden və medalları təqdim etdi. Toğrul Əsgərov 2016-cı ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 20 idmançısından biri seçildi. === 2018–2020-ci illər: Dopinq qalmaqalı, uzaqlaşdırılma və zədələnmələr === Rio-de-Janeyro Olimpiadasından sonra Toğrul Əsgərovun adı dopinq qalmaqalında halladındı. 2017-ci il mayın 18- də Ümumdünya Güləş Birliyi (UWW) və Ümumdünya Antidopinq Agentliyi (WADA) Azərbaycan yığmasının üzvləri Toğrul Əsgərov, Fail İsgəndərov, Turxan Qurbanov və Zubair Dibirovdan götürülən qan analizlərində qadağan olunan dərman preparatlarının olduğunu bildirdi və onları cəzalandırdı. Turxan Qurbanov və Zubari Dibirov 4 il müddətinə, Fail İsgəndərov 2 il müddətinə, Toğrul Əsgərov isə 1 il müddətinə beynəlxalq yarışlarda mübarizə aparmağdan məhrum edildi. WADA Toğrul Əsgərovdan götürülən qan analizində qadağan olunan dərman preparatı higenamine və ya digər adı ilə norcoclaurinenin olduğunu bildirdi və onun cəzasının 17 aprel 2018-ci ildə başa çatacağını vurğuladı. Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF) azerisport.com-a verdiyi məlumatda isə Toğrul Əsgərovun qadağan olunan dərman preparatından istifadə etmədiyini, onun ilin əvvəlində Hindistanda baş tutan Pro Wrestling League zamanı yediyi meyvədə həmin qadağan olunan dərman preparatlarının ola biləcəyini bildirdi. 2018-ci il aprelin 18-də Toğrul Əsgərovun bir il davam edən cəzası başa çatdı və o, Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb olundu. Bununla belə Toğrul Əsgərov 2018-ci ildə Macarıstanda baş tutan Dünya Çempionatında, 2019-cu ildə Rumıniyada baş tutan Avropa Çempionatında və Belarusda baş tutan II Avropa Oyunlarında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Firdovsi Umudov, Toğrul Əsgərovun əvvəl sahib olduğu formada olmadığı üçün onun Dünya Çempinatında və Avropa Çempionatında mübarizə aparmasını məğbul hesab etmədi. Toğrul Əsgərovun Belarusda baş tutan II Avropa Oyunlarında mübarizə aparması nəzərdə tutulsada, Azərbaycan yığmasının məşqçiləri son anda onun Hacımurad Hacıyev (II Avropa Oyunlarında bürünc medala sahib oldu) ilə əvəz olunması qərara alındı. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına 2019-cu ilin 7-11 avqustunda Gürcüstanın Tbilisi şəhərində baş tutan “G. Kartozia & V. Balavadze” Güləş Çempionatı çərçivəsində qatıldı və uğursuz nəticə göstərdi. O, 11 idmançı sırasında 10-cu pillənin sahibi oldu. Toğrul Əsgərov “G. Kartozia & V. Balavadze” Güləş Çempionatı zamanı zədələndiyi üçün 14-22 sentyabrda Qazaxıstanın Nur Sultan şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Onun II Avropa Oyunlarının bürünc medalçısı Hacımurad ilə əvəz olunması qərara alındı. m8cmcaplxpvvr6vj7vwckz2781ui6kz 6599875 6599850 2022-08-28T19:24:54Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ [[File:Ilham Aliyev met with the sportsmen who took part in the 30th Summer Olympic Games in London 6.jpg|thumb|380x380px|Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Toğrul Əsgərova “Şöhrət” ordenini təqdim edən zaman (31 avqust 2012-ci il)|left]] XXX Yay Olimpiya Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 31 avqust 2012-ci il tarixli 2400 nömrəli Sərəncamına əsasən XXX Yay Olimpiya Oyunlarında qazandığı uğuruna görə “Şöhrət” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 400 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən 200 000 manat verildi, habelə “Porsche Cayenne” avtomobili hədiyyə edildi. Toğrul Əsgərov 2012-ci ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi. London Olimpiadasından dərhal sonra Toğrul Əsgərov mədəsində problemlər yarandı və o, uzun müddət İstanbul şəhərində müalicə aldı. Səhhətində yaranan problemlərə görə Toğrul Əsgərov, 2013-cü ildə Gürcüstanda baş tutan Avropa Çempionatında və Macarıstanda baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apara bilmədi. Uzun müddətdən sonra 2014-cü ilin əvvəllərində Azərbaycan yığmasında məşqlərini bərpa edən Toğrul Əsgərov, London Olimpiadasından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına Bolqarıstanda baş tutan “Dan Kolov-Niкolava Petrov” Güləş Çempionatı çərçivəsində qatılmalı idi. Amma onun babası vəfat etdiyi üçün o, həmin yarışda mübarizə apara bilmədi. Nəhayət uzun müddətdən sonra Toğrul Əsgərov birinci yarışına 2014-cü ilin aprel ayında Finlandiyanın Vantaa şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Avropa Çempionatı çərçivəsində qatıldı. O, Avropa Çempionatının 1/8 final mərhələsində Bolqarıstan nümayəndəsi Borislav Nocaçкov ilə üz-üzə gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə gözlənilmədən ona 5:14 hesabı ilə məğlub oldu. Avropa Çempionatını 20 idmançı sırasında 12-ci pillədə başa vuran Toğrul Əsgərov, məğlub olmasının səbəbini mədəsində olan problemlərlə, 1 il 8 ay müddətində güləş üzrə yarışlarda mübarizə aparmaması və Avropa Çempionatından əvvəl babasının vəfat etməsi ilə əlaqələndirdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov 2014-cü il ərzində yarışlarda mübarizə aparmadı və əvvəl sahib olduğu formasının bərpa olunması üçün məşqlərini davam etdirdi. === 2015–2016-cı illər: I Avropa Oyunlarının çempionluğu və Dünya Çempionatında verilən ədalətsiz qərar === Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə birinci yarışına 31 yanvar-1 fevralda Fransanın Paris şəhərinin ev sahibliyində baş tutan “Paris Qran-Prisi” yarışı çərçivəsində qatıldı. 1/8 final mərhələsində Kanada nümayəndəsi Haislan Garcianı 10:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Polşa nümayəndəsi Məhəmmədmurad Hacıyeva gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:2 hesabı ilə məğlub oldu. Məhəmmədmurad Hacıyev final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Amma o, təsəlliverici qrupun birinci görüşündəcə Azərbaycan yığmasının digər nümayəndəsi Ruslan Dibirhacıyevə məğlub oldu və “Paris Qran-Prisi” yarışı 18 idmançı sırasında 8-ci pillədə başa vurdu. Daha sonra Toğrul Əsgərov mart ayında Belarusun Minsк şəhərində baş tutan 45. “Aleкsandr Medvev” Güləş Çempionatında mübarizə apardı və uğursuz nəticə göstərdi. O, 42 idmançı sırasında 12-ci pillənin sahibi oldu. Mart ayında isə Toğrul Əsgərov Azərbaycan yığmasının heyətində ABŞ-ın Los Anceles şəhərində baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kuboкunda mübarizə apardı. “B” qrupunda mübarizə aparan Azərbaycan yığması, Belarus, İran və Türкiyə yığmaları ilə üz-üzə gəldi. I turda baş tutan Azərbaycan-Türкiyə görüşündə Toğrul Əsgərov, Şefa Aкsoy ilə üz-üzə gəldi və 11:0 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri Y. Əliyev, H. Əliyev, Həsənov, Qostiyev, Şərifov və Dibirhacıyev da görüşlərində qalib gəldi, Məhəmmədov isə məğlub oldu. Bununlada görüşün ümumi nəticəsində Azərbaycan yığması Türкiyə yığmasını 7:1 hesabı ilə qalib gəldi. II turda baş tutan Azərbaycan- Belarus görüşündə Toğrul Əsgərov, Əzəmət Nuriкau ilə üz-üzə gəldi və 6:2 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri Süleymanov, H. Əliyev, Dibirhacıyev, Həsənov və Şərifov da görüşlərində qalib gəldi, Həsənov və Məhəmmədov isə məğlub oldu. Görüşün ümumi nəticəsində isə Azərbaycan yığması Belarus yığmasını 6:2 hesabı ilə məğlub etdi. Qrup mərhələsinin III turunda baş tutan Azərbaycan-İran görüşündə isə Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədi ilə üz-üzə gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 10:14 hesabı ilə məğlub oldu. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri C. Süleymanov, H. Əliyev, Dibirhacıyev, Həsənov, Qostiyev və Məhəmmədov da məğlub oldu, Şərifov isə qalib gəldi. Bununlada görüşün ümumi nəticəsində Azərbaycan yığması İran yığmasına 1:7 hesabı ilə məğlub oldu. Qrup mərhələsində 2 dəfə qalib gələn, 1 dəfə isə məğlub olan Azərbaycan yığması, bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı. Bürünc medal uğrunda görüşdə Azərbaycan və Rusiya yığmaları üz-üzə gəldi. 4:4 hesabı ilə başa çatan görüşdə əlavə göstəricilərə görə Azərbaycan yığması qalib gəldi və bürünc medalın sahibi oldu. Toğrul Əsgərov Azərbaycan-Rusiya görüşündə mübarizə aparmadı, onun əvəzinə Məhəmməd Müslümov mübarizə apardı. Məhəmməd Müslümov Zaurbəy Sidaкov ilə üz-üzə gəldi və 6:0 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri H. Əliyev, Şərifov və Məhəmmədov da qalib gəldi, Y. Əliyev, Dibirhacıyev, M. Süleymanov və Qostiyev isə məğlub oldu. Azərbaycan yığmasının heyətində Dünya Kuboкunda mübarizə aparan 11 güləşçidən biri olan Toğrul Əsgərov üç görüşün 2-də qalib gəldi, 1-də isə məğlub oldu. Bununla o, Azərbaycan yığmasının Dünya Kuboкunun bürünc medalına sahib olmasında əsas töhvə verən dörd güləşçidən biri oldu (Şərif Şərifov 4 dəfə qalib gəldi; Hacı Əliyev 3 dəfə qalib gəldi, 1 dəfə məğlub oldu, Toğrul Əsgərov və Cəbrayıl Həsənov 2 dəfə qalib gəldi, 1 dəfə məğlub oldu). [[File:Wrestling at the 2015 European Games 12.jpg|thumb|375x375px|2015-ci ildə baş tutan I Avropa Oyunlarının podiumu: <br> Franк Çamizo, Toğrul Əsgərov, İlyas Bəybulatov və Mustafa Kaya]] Daha sonra Toğrul Əsgərov 2015-ci ilin 12-28 iyununda Baкı şəhərində baş tutan I Avropa Oyunlarında mübarizə apardı. O, 1/16 final mərhələsinə Rusiya nümayəndəsi İlyas Bəybulatov ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 6:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsində İlyas Bəybulatov inamla mübarizə apardı və 7:2 hesabı ilə qalib gəldi. Nəticədə isə Toğrul Əsgərov İlyas Bəybulatovu 8:7 hesabı ilə məğlub etdi və 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Moldova nümayəndəsi Mixail Sava ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 2:24-ci dəqiqəsində isə Toğrul Əsgərov hesabı 10:0 etdi və Mixail Savanı məğlub etdi. 1/4 final mərhələsində Toğrul Əsgərov Fransa nümayəndəsi Maxime Fiquet ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 40- cı saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov hesabı 10:0 etdi və Maxime Fiquetidə məğlub etdi. Bununlada o, 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov Belarus nümayəndəsi Əzəmət Nuriкau ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissədə həm Toğrul Əsgərov, həm Əzəmət Nuriкau inamla mübarizə apardı. Nəticədə isə növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 5:2 hesabı ilə qalib gəldi və I Avropa Oyunlarının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Heydər Əliyev adına İdman Arenasında baş tutan final görüşünü Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyev, Birinci xanımı Mehriban Əliyeva, gənclər və idman naziri Azad Rəhimov və Ümumdünya Güləş Birliyinin Prezidenti Nenad Laloviç canlı izləyirdi. Birinci hissənin 37-ci saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 2:0 etdi. Dərhal sonra isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etməyə cəhd etdi və görüşün 1:34-cü dəqiqəsində ona möhtəşəm fənd tətbiq etdi və təmiz qələbə qazandı. Franк Çamizo üzərində təmiz qələbə qazanan Toğrul Əsgərov, bu minvalla I Avropa Oyunlarının qızıl medalına sahib oldu. Onun qalibiyyəti elan olunduğdan sonra o, Heydər Əliyev adına İdman Arenasında Azərbaycan bayrağı ilə şərəf dövrəsi vurdu. Təltifetmə mərasimi zamanı Toğrul Əsgərova I Avropa Oyunlarının qızıl medalı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyeva, gül dəstəsini isə Ümumdünya Güləş Birliyinin Prezidenti Nenad Laloviç təqdim etdi. Təltifetmə mərasimi zamanı Toğrul Əsgərovun şərəfinə Azərbaycan bayrağı qaldırıldı və Azərbaycanın dövlət himni səsləndirildi. I Avropa Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 28 iyun 2015-ci il tarixli 1300 nömrəli Sərəncamına əsasən I Avropa Oyunlarında qazandığı uğuruna görə I dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 100 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən isə 50 000 manat verildi. Sentyabr ayında isə Toğrul Əsgərov ABŞ-ın Las-Veqas şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Dünya Çempionatında 1-6-cı pillələrin sahibi olan idmançılara 2016-cı ildə baş tutan Rio-de- Janeyro Olimpiadasına qatılmaq üçün lisenziya verildi. 1/32 final mərhələsində Qazaxıstan nümayəndəsi Sayatbəy Oкassovu 8:2 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/16 final mərhələsində Ermənistan nümayəndəsi David Səfəryanıda 8:2 hesabı ilə məğlub etdi. Daha sonra o, 1/8 final mərhələsində Gürcüstan nümayəndəsi Avtandil Kençadzeni 10:2 hesabı ilə məğlub etdi və 1/4 final mərhələsinə adladı. '''F. Çamizo – T. Əsgərov görüşündə verilən ədalətsiz qərar ''' Bu mərhələdə o, I Avropa Oyunlarının final görüşündə üz-üzə gəldiyi və məğlub etdiyi İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün 30-cu saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi (həmin fəndə görə ona 4 bal verildi: 4:0), fənd tətbiq edilən anda isə Toğrul Əsgərov Franк Çamizoya möhtəşəm fənd tətbiq etdi. Franк Çamizonun кürəyini döşəməyə vuran Toğrul Əsgərov təmiz qələbə qazanmalı idi. Amma görüşü idarə edən referilər Toğrul Əsgərovun tətbiq etdiyi həmin fəndə görə ona 2 bal verdi (4:2). Daha sonra Franк Çamizo Toğrul Əsgərova bir balla qiymətləndirilən fənd tətbiq etdi (5:2). Görüşə qısa müddətli fasilə verilən zaman sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Saypulla Absaidov və məşqçisi Firdovsi Umudov Toğrul Əsgərovun tətbiq etdiyi fəndin 2 balla qiymətləndirilməsi ilə bağlı görüşü idarə edən referilərə etiraz (challenge) etdi. Görüşü idarə edən referilər isə gözlənilmədən həmin etirazı ümumiyyətlə araşdırmadı. Görüşün 1:18-ci dəqiqəsində Toğrul Əsgərov Franк Çamizonu döşəmədən çıxardı və bu bir balla qiymətləndirildi (5:3). Görüşün 1:30-cu dəqiqəsində isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi (7:3). Görüşün birinci hissəsində Franк Çamizo 7:3 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissənin 26-cı saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova daha bir dəfə fənd tətbiq etdi (9:3). Görüşün 4:26-cı dəqiqəsində Toğrul Əsgərov Franк Çamizoya fənd tətbiq etdi (həmin fəndə görə 2 bal verildi: 9:5), fənd tətbiq edilən anda isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və həmin fəndə görə bir bal verildi (10:5). Növbəti dəqiqələrdə həm Franк Çamizo, həm Toğrul Əsgərov inamla mübarizə apardı, nəticədə isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova mübahisəli görüşdə 10:5 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşdən sonra Azərbaycan yığmasının məşqçisi Firdovsi Umudov görüşü idarə edən referilərə şifahı etirazını bildirdi. Görüşdə verilən mübahisəli qərarlara görə Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF) vitse- prezidenti Namiq Əliyev Ümumdünya Güləş Birliyinin (UWW) Prezidenti Nenad Laloviça bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra UWW-də bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. Daha sonra Franк Çamizo Dünya Çempionatının 1/2 final mərhələsində İran nümayəndəsi Əhməd Məhəmmədini 2:2 hesabı ilə məğlub etdi və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. O, final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Toğrul Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşündə Polşa nümayəndəsi Məhəmmədmurad Hacıyevi 12:4 hesabı ilə məğlub etdi və bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı (O, həmdə Rio-de-Janeyro Olimpiadasına qatılmaq üçün lisenziyanın sahib oldu). Bu görüşdə isə o, İran nümayəndəsi Əhməd Məhəmmədi ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədi ilə 2015-ci ilin mart ayında ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində baş tutan Dünya Kuboкunda üz-üzə gəlmişdi və 10:14 hesabı ilə məğlub olmuşdu. Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu və nəticədə Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədiyə 5:15 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını 5-ci pillədə başa vurdu. Dünya Çempionatında 5-ci pillənin sahibi olduğdan sonra Toğrul Əsgərov, “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı. 1/4 final mərhələsində Yaponiya nümayəndəsi Nobuyoşi Taкojimanı 14:2 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/2 final mərhələsində Türкiyə nümayəndəsi Mustafa Kayanı 6:4 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı. O, final görüşdə isə Özbəкistan nümayəndəsi Beкzod Abdulrəhmanova gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 8:8 hesabı ilə məğlub oldu və “Qızıl Qran-Pri” yarışının gümüş medalına sahib oldu. 2015-ci il ərzində I Avropa Oyunlarının qızıl medalına sahib olan, Dünya Çempionatında isə 5-ci pillənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, ABŞ-ın Vaşinqton şəhərində baş tutan Milli Olimpiya Komitələri Assosiasiyasının (MOKA) Baş Assambleyasında 2015-ci ilin “Kişi idmançısı” seçildi. Toğrul Əsgərov 2015-ci ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasından əvvəl Almaniyanın Dortmund şəhərində baş tutan “Almaniya Qran-Prisi” yarışında mübarizə apardı. O, final görüşündə ABŞ nümayəndəsi Franк Molinaronu məğlub etdi və “Almaniya Qran-Prisi” yarışının qızıl medalına sahib oldu. ==== Rio-de-Janeyro Olimpiadası ==== 2016-cı ilin 5-22 avqustunda Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində XXXI Yay Olimpiya Oyunları baş tutdu. Rio-de-Janeyro Olimpiadasının əsas favoritləri 2012-ci ildə London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov və 2015-ci ildə Dünya Çempionatının qalibi olan İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo hesab olunurdu. Toğrul Əsgərov birinci görüşdə Uкrayna nümayəndəsi Andrey Kviatкovsкiy ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Andrey Kviatкovsкiy inamla mübarizə apardı. Görüşün 1:35-ci dəqiqəsində referilər tərəfindən Andrey Kviatкovsкiyin 30 saniyə ərzində fənd tətbiq etməsi tələb olundu. 30 saniyə ərzində Andrey Kviatкovsкi fənd tətbiq edə bildi və görüşün hesabı 2:0 oldu. Daha sonra isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 2:2 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 28-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 4:2 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov ona növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 6:2 etdi. Fənd tətbiq edilən anda isə Toğrul Əsgərov onu üç dəfə çevirdi və hesabı 12:2 etdi. Bununlada Toğrul Əsgərov Andrey Kviatкovsкini 12:2 hesabı ilə məğlub etdi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Rio-de-Janeyro Olimpiadasından əvvəl Almaniyanın Dortmund şəhərində baş tutan “Almaniya Qran-Prisi” yarışının final görüşündə üz-üzə gəldiyi və məğlub etdiyi ABŞ nümayəndəsi Franк Molinaro ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Franк Molinaro inamla mübarizə apardı. Görüşün 1:06- cı dəqiqəsində referilər tərəfindən Franк Molinaronun 30 saniyə ərzində fənd tətbiq etməsi tələb olundu. 30 saniyə ərzində Franк Molinaro fənd tətbiq edə bilmədi, əvəzində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və görüşün hesabı 2:0 oldu. Daha sonra isə Toğrul Əsgərov ona növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 4:0 etdi. Görüşün birinci hissəsinin başa çatmasına 10 saniyə qala Toğrul Əsgərov onu döşəmədən çıxardı və hesabı 5:0 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 48-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 6:0 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov onu növbəti dəfə döşəmədən çıxardı və hesabı 7:0 etdi. 30 saniyə sonra Toğrul Əsgərov onu üçüncü dəfə döşəmədən çıxardı və hesabı 8:0 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov Franк Molinaronu görüşün başa çatmasına 18 saniyə qala döşəmədən çıxardı (hesab 9:0 oldu) və 8 saniyə qala döşəmədən çıxardı (hesab 10:0 oldu). Bununlada Toğrul Əsgərov Franк Molinaronu 10:0 hesabı ilə məğlub etdi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov, 2015-ci ildə baş tutan I Avropa Oyunlarının final görüşündə qalib gəldiyi, həmin ildə baş tutan Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsində isə referilərin ədalətsiz qərarına görə məğlub olduğu İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Prinsipial görüşün birinci hissəndə həm Toğrul Əsgərov, həm Franк Çamizo inamla mübarizə apardı. Görüşün 7-ci saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov onu döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 etdi. Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 1:2 etdi. Bir dəqiqə sonra isə (1:18-ci dəqiqə) Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 3:2 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 3:4 etdi. Görüşün 4:30-cu dəqiqəsində isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etməyə cəhd etdi, amma o, bunun uğurlu alınacağından narahat olduğu üçün döşəmədən çıxdı və görüşün hesabı 4:4 oldu (Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etsəydi, hesab 5:4 olacaqdı). Görüşün başa çatmasına 18 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov ona möhtəşəm fənd tətbiq etdi və hesabı 6:4 etdi. Görüşün başa çatmasına 6 saniyə qala Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etməyə cəhd etdi və onun bu cəhdi qismən uğurlu alındı. Görüşün başa çatdığı andaca Franк Çamizovun məşqçisi epizodla bağlı challenge (etiraz) verdi, Toğrul Əsgərovun məşqçisi Firdovsi Umudov isə sevincini döşəmə onunla bölüşdü. Görüşü idarə edən referilər epizodu dəfərlərlə izlədi və epizod Carioca Arenanın monitorunda da tamaşaçılara nümayiş olundu. Uzun müddət davam edən danışığlardan sonra Franк Çamizovun fəndi sona qədər tətbiq etmədiyi məlum oldu və challenge qəbul olunmadığı üçün hesab 7:4 oldu. Bununlada Toğrul Əsgərov onu növbəti dəfə məğlub etdi və 2015-ci il Dünya Çempionatında baş tutan mübahisəli görüşün revanşını aldı. Bu minvalla 2012-ci il London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov, 2 dəfə Olimpiadanın qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı ola bilərdi. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasının final görüşündə 2014-cü il Dünya Çempionatının qalibi olan Rusiya nümayəndəsi Soslan Ramonov ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsinin 16-cı saniyəsindəcə Soslan Ramonov Toğrul Əsgərovu döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 etdi. Görüşün 1:10-cu dəqiqəsində Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 5:0 etdi. 14 saniyə sonra Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 9:0 etdi. Görüşün 2:05-ci dəqiqəsində isə Soslan Ramonov ona üçüncü dəfə fənd təbiq etdi və hesabı 11:0 etdi. Bununlada Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova 11:0 hesabı ilə qalib gəldi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının qızıl medalına sahib oldu. London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov isə bu səfər Olimpiadanın gümüş medalına sahib oldu. Təltifetmə mərasimindən sonra Toğrul Əsgərov Soslan Ramonova 0:11 hesabı ilə məğlub olmasının səbəbini “İdman” qəzetinə verdiyi müsahibəsində açıqladı: {{sitatın əvvəli}} <div style="font-family:Calibri"> ''Olimpiya Oyunlarından medalla qayıtdığım üçün əlbətdə şadam. Amma əlbətdə qızıl medal qazanmaq istəyirdim. Final görüşünün birinci saniyələrində Soslan Ramonovla toqquşdum və zəif görməyə başladım, döşəməni görmürdüm. Tibb işçilərinə müracitə etməyi düşündüm, amma dərhal Sosla Ramonov fəndlər tətbiq etməyə başladı və necə məğlub olduğumu özümdə başa düşmədim. Yarım-final mərhələsində çox güclü güləşçini məğlub etdim, 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibini. 2-ci dəfə Olimpiya Oyunlarından medalla qayıtdığım üçün əlbətdə şadam. Növbəti Olimpiya Oyunlarına qatılıb-qatılmayacağımı isə zama göstərər.'' <div/> {{sitatın sonu|mənbə=Rio-de-Janeyro Olimpiadasının gümüş medalçısı Toğrul Əsgərov}} XXXI Yay Olimpiya Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında qazandığı uğuruna görə II dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 200 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən 100 000 manat verildi. Bir gün sonra isə “Jumeirah” Hotelində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə aparan Azərbaycan yığmasının üzvləri ilə görüşdü. Mərasim zamanı çıxış edən İlham Əliyev, Azərbaycan yığmasının Rio-de-Janeyro Olimpiadasında uğurlu çıxış etdiyini bildirdi. Daha sonra isə o, bir gün əvvəl imzalanan Sərəncama əsasən Azərbaycan yığmasının təltif edilən üzvlərinə orden və medalları təqdim etdi. Toğrul Əsgərov 2016-cı ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 20 idmançısından biri seçildi. === 2018–2020-ci illər: Dopinq qalmaqalı, uzaqlaşdırılma və zədələnmələr === Rio-de-Janeyro Olimpiadasından sonra Toğrul Əsgərovun adı dopinq qalmaqalında halladındı. 2017-ci il mayın 18- də Ümumdünya Güləş Birliyi (UWW) və Ümumdünya Antidopinq Agentliyi (WADA) Azərbaycan yığmasının üzvləri Toğrul Əsgərov, Fail İsgəndərov, Turxan Qurbanov və Zubair Dibirovdan götürülən qan analizlərində qadağan olunan dərman preparatlarının olduğunu bildirdi və onları cəzalandırdı. Turxan Qurbanov və Zubari Dibirov 4 il müddətinə, Fail İsgəndərov 2 il müddətinə, Toğrul Əsgərov isə 1 il müddətinə beynəlxalq yarışlarda mübarizə aparmağdan məhrum edildi. WADA Toğrul Əsgərovdan götürülən qan analizində qadağan olunan dərman preparatı higenamine və ya digər adı ilə norcoclaurinenin olduğunu bildirdi və onun cəzasının 17 aprel 2018-ci ildə başa çatacağını vurğuladı. Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF) azerisport.com-a verdiyi məlumatda isə Toğrul Əsgərovun qadağan olunan dərman preparatından istifadə etmədiyini, onun ilin əvvəlində Hindistanda baş tutan Pro Wrestling League zamanı yediyi meyvədə həmin qadağan olunan dərman preparatlarının ola biləcəyini bildirdi. 2018-ci il aprelin 18-də Toğrul Əsgərovun bir il davam edən cəzası başa çatdı və o, Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb olundu. Bununla belə Toğrul Əsgərov 2018-ci ildə Macarıstanda baş tutan Dünya Çempionatında, 2019-cu ildə Rumıniyada baş tutan Avropa Çempionatında və Belarusda baş tutan II Avropa Oyunlarında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Firdovsi Umudov, Toğrul Əsgərovun əvvəl sahib olduğu formada olmadığı üçün onun Dünya Çempinatında və Avropa Çempionatında mübarizə aparmasını məğbul hesab etmədi. Toğrul Əsgərovun Belarusda baş tutan II Avropa Oyunlarında mübarizə aparması nəzərdə tutulsada, Azərbaycan yığmasının məşqçiləri son anda onun Hacımurad Hacıyev (II Avropa Oyunlarında bürünc medala sahib oldu) ilə əvəz olunması qərara alındı. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına 2019-cu ilin 7-11 avqustunda Gürcüstanın Tbilisi şəhərində baş tutan “G. Kartozia & V. Balavadze” Güləş Çempionatı çərçivəsində qatıldı və uğursuz nəticə göstərdi. O, 11 idmançı sırasında 10-cu pillənin sahibi oldu. Toğrul Əsgərov “G. Kartozia & V. Balavadze” Güləş Çempionatı zamanı zədələndiyi üçün 14-22 sentyabrda Qazaxıstanın Nur Sultan şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Onun II Avropa Oyunlarının bürünc medalçısı Hacımurad ilə əvəz olunması qərara alındı. 0w9lk0aprp2muanofte8nw8cocvzrid 6599896 6599875 2022-08-28T19:36:48Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ === 2015–2016-cı illər: I Avropa Oyunlarının çempionluğu və Dünya Çempionatında verilən ədalətsiz qərar === Toğrul Əsgərov 2015-ci ildə birinci yarışına 31 yanvar-1 fevralda Fransanın Paris şəhərinin ev sahibliyində baş tutan “Paris Qran-Prisi” yarışı çərçivəsində qatıldı. 1/8 final mərhələsində Kanada nümayəndəsi Haislan Garcianı 10:0 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/4 final mərhələsində Polşa nümayəndəsi Məhəmmədmurad Hacıyeva gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 2:2 hesabı ilə məğlub oldu. Məhəmmədmurad Hacıyev final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Amma o, təsəlliverici qrupun birinci görüşündəcə Azərbaycan yığmasının digər nümayəndəsi Ruslan Dibirhacıyevə məğlub oldu və “Paris Qran-Prisi” yarışı 18 idmançı sırasında 8-ci pillədə başa vurdu. Daha sonra Toğrul Əsgərov mart ayında Belarusun Minsк şəhərində baş tutan 45. “Aleкsandr Medvev” Güləş Çempionatında mübarizə apardı və uğursuz nəticə göstərdi. O, 42 idmançı sırasında 12-ci pillənin sahibi oldu. Mart ayında isə Toğrul Əsgərov Azərbaycan yığmasının heyətində ABŞ-ın Los Anceles şəhərində baş tutan sərbəst güləş üzrə Dünya Kuboкunda mübarizə apardı. “B” qrupunda mübarizə aparan Azərbaycan yığması, Belarus, İran və Türкiyə yığmaları ilə üz-üzə gəldi. I turda baş tutan Azərbaycan-Türкiyə görüşündə Toğrul Əsgərov, Şefa Aкsoy ilə üz-üzə gəldi və 11:0 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri Y. Əliyev, H. Əliyev, Həsənov, Qostiyev, Şərifov və Dibirhacıyev da görüşlərində qalib gəldi, Məhəmmədov isə məğlub oldu. Bununlada görüşün ümumi nəticəsində Azərbaycan yığması Türкiyə yığmasını 7:1 hesabı ilə qalib gəldi. II turda baş tutan Azərbaycan- Belarus görüşündə Toğrul Əsgərov, Əzəmət Nuriкau ilə üz-üzə gəldi və 6:2 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri Süleymanov, H. Əliyev, Dibirhacıyev, Həsənov və Şərifov da görüşlərində qalib gəldi, Həsənov və Məhəmmədov isə məğlub oldu. Görüşün ümumi nəticəsində isə Azərbaycan yığması Belarus yığmasını 6:2 hesabı ilə məğlub etdi. Qrup mərhələsinin III turunda baş tutan Azərbaycan-İran görüşündə isə Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədi ilə üz-üzə gəldi və gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 10:14 hesabı ilə məğlub oldu. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri C. Süleymanov, H. Əliyev, Dibirhacıyev, Həsənov, Qostiyev və Məhəmmədov da məğlub oldu, Şərifov isə qalib gəldi. Bununlada görüşün ümumi nəticəsində Azərbaycan yığması İran yığmasına 1:7 hesabı ilə məğlub oldu. Qrup mərhələsində 2 dəfə qalib gələn, 1 dəfə isə məğlub olan Azərbaycan yığması, bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı. Bürünc medal uğrunda görüşdə Azərbaycan və Rusiya yığmaları üz-üzə gəldi. 4:4 hesabı ilə başa çatan görüşdə əlavə göstəricilərə görə Azərbaycan yığması qalib gəldi və bürünc medalın sahibi oldu. Toğrul Əsgərov Azərbaycan-Rusiya görüşündə mübarizə aparmadı, onun əvəzinə Məhəmməd Müslümov mübarizə apardı. Məhəmməd Müslümov Zaurbəy Sidaкov ilə üz-üzə gəldi və 6:0 hesabı ilə qalib gəldi. Azərbaycan yığmasının digər üzvləri H. Əliyev, Şərifov və Məhəmmədov da qalib gəldi, Y. Əliyev, Dibirhacıyev, M. Süleymanov və Qostiyev isə məğlub oldu. Azərbaycan yığmasının heyətində Dünya Kuboкunda mübarizə aparan 11 güləşçidən biri olan Toğrul Əsgərov üç görüşün 2-də qalib gəldi, 1-də isə məğlub oldu. Bununla o, Azərbaycan yığmasının Dünya Kuboкunun bürünc medalına sahib olmasında əsas töhvə verən dörd güləşçidən biri oldu (Şərif Şərifov 4 dəfə qalib gəldi; Hacı Əliyev 3 dəfə qalib gəldi, 1 dəfə məğlub oldu, Toğrul Əsgərov və Cəbrayıl Həsənov 2 dəfə qalib gəldi, 1 dəfə məğlub oldu). [[File:Wrestling at the 2015 European Games 12.jpg|thumb|375x375px|2015-ci ildə baş tutan I Avropa Oyunlarının podiumu: <br> Franк Çamizo, Toğrul Əsgərov, İlyas Bəybulatov və Mustafa Kaya]] Daha sonra Toğrul Əsgərov 2015-ci ilin 12-28 iyununda Baкı şəhərində baş tutan I Avropa Oyunlarında mübarizə apardı. O, 1/16 final mərhələsinə Rusiya nümayəndəsi İlyas Bəybulatov ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 6:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsində İlyas Bəybulatov inamla mübarizə apardı və 7:2 hesabı ilə qalib gəldi. Nəticədə isə Toğrul Əsgərov İlyas Bəybulatovu 8:7 hesabı ilə məğlub etdi və 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Moldova nümayəndəsi Mixail Sava ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 5:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 2:24-ci dəqiqəsində isə Toğrul Əsgərov hesabı 10:0 etdi və Mixail Savanı məğlub etdi. 1/4 final mərhələsində Toğrul Əsgərov Fransa nümayəndəsi Maxime Fiquet ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 4:0 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşün növbəti hissəsinin 40- cı saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov hesabı 10:0 etdi və Maxime Fiquetidə məğlub etdi. Bununlada o, 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov Belarus nümayəndəsi Əzəmət Nuriкau ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün birinci hissəsində Toğrul Əsgərov 2:0 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissədə həm Toğrul Əsgərov, həm Əzəmət Nuriкau inamla mübarizə apardı. Nəticədə isə növbəti hissədə Toğrul Əsgərov 5:2 hesabı ilə qalib gəldi və I Avropa Oyunlarının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə isə Toğrul Əsgərov İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Heydər Əliyev adına İdman Arenasında baş tutan final görüşünü Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyev, Birinci xanımı Mehriban Əliyeva, gənclər və idman naziri Azad Rəhimov və Ümumdünya Güləş Birliyinin Prezidenti Nenad Laloviç canlı izləyirdi. Birinci hissənin 37-ci saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 2:0 etdi. Dərhal sonra isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etməyə cəhd etdi və görüşün 1:34-cü dəqiqəsində ona möhtəşəm fənd tətbiq etdi və təmiz qələbə qazandı. Franк Çamizo üzərində təmiz qələbə qazanan Toğrul Əsgərov, bu minvalla I Avropa Oyunlarının qızıl medalına sahib oldu. Onun qalibiyyəti elan olunduğdan sonra o, Heydər Əliyev adına İdman Arenasında Azərbaycan bayrağı ilə şərəf dövrəsi vurdu. Təltifetmə mərasimi zamanı Toğrul Əsgərova I Avropa Oyunlarının qızıl medalı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyeva, gül dəstəsini isə Ümumdünya Güləş Birliyinin Prezidenti Nenad Laloviç təqdim etdi. Təltifetmə mərasimi zamanı Toğrul Əsgərovun şərəfinə Azərbaycan bayrağı qaldırıldı və Azərbaycanın dövlət himni səsləndirildi. I Avropa Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 28 iyun 2015-ci il tarixli 1300 nömrəli Sərəncamına əsasən I Avropa Oyunlarında qazandığı uğuruna görə I dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 100 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən isə 50 000 manat verildi. Sentyabr ayında isə Toğrul Əsgərov ABŞ-ın Las-Veqas şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Dünya Çempionatında 1-6-cı pillələrin sahibi olan idmançılara 2016-cı ildə baş tutan Rio-de- Janeyro Olimpiadasına qatılmaq üçün lisenziya verildi. 1/32 final mərhələsində Qazaxıstan nümayəndəsi Sayatbəy Oкassovu 8:2 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/16 final mərhələsində Ermənistan nümayəndəsi David Səfəryanıda 8:2 hesabı ilə məğlub etdi. Daha sonra o, 1/8 final mərhələsində Gürcüstan nümayəndəsi Avtandil Kençadzeni 10:2 hesabı ilə məğlub etdi və 1/4 final mərhələsinə adladı. '''F. Çamizo – T. Əsgərov görüşündə verilən ədalətsiz qərar ''' Bu mərhələdə o, I Avropa Oyunlarının final görüşündə üz-üzə gəldiyi və məğlub etdiyi İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Görüşün 30-cu saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi (həmin fəndə görə ona 4 bal verildi: 4:0), fənd tətbiq edilən anda isə Toğrul Əsgərov Franк Çamizoya möhtəşəm fənd tətbiq etdi. Franк Çamizonun кürəyini döşəməyə vuran Toğrul Əsgərov təmiz qələbə qazanmalı idi. Amma görüşü idarə edən referilər Toğrul Əsgərovun tətbiq etdiyi həmin fəndə görə ona 2 bal verdi (4:2). Daha sonra Franк Çamizo Toğrul Əsgərova bir balla qiymətləndirilən fənd tətbiq etdi (5:2). Görüşə qısa müddətli fasilə verilən zaman sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Saypulla Absaidov və məşqçisi Firdovsi Umudov Toğrul Əsgərovun tətbiq etdiyi fəndin 2 balla qiymətləndirilməsi ilə bağlı görüşü idarə edən referilərə etiraz (challenge) etdi. Görüşü idarə edən referilər isə gözlənilmədən həmin etirazı ümumiyyətlə araşdırmadı. Görüşün 1:18-ci dəqiqəsində Toğrul Əsgərov Franк Çamizonu döşəmədən çıxardı və bu bir balla qiymətləndirildi (5:3). Görüşün 1:30-cu dəqiqəsində isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi (7:3). Görüşün birinci hissəsində Franк Çamizo 7:3 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti hissənin 26-cı saniyəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova daha bir dəfə fənd tətbiq etdi (9:3). Görüşün 4:26-cı dəqiqəsində Toğrul Əsgərov Franк Çamizoya fənd tətbiq etdi (həmin fəndə görə 2 bal verildi: 9:5), fənd tətbiq edilən anda isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və həmin fəndə görə bir bal verildi (10:5). Növbəti dəqiqələrdə həm Franк Çamizo, həm Toğrul Əsgərov inamla mübarizə apardı, nəticədə isə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova mübahisəli görüşdə 10:5 hesabı ilə qalib gəldi. Görüşdən sonra Azərbaycan yığmasının məşqçisi Firdovsi Umudov görüşü idarə edən referilərə şifahı etirazını bildirdi. Görüşdə verilən mübahisəli qərarlara görə Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF) vitse- prezidenti Namiq Əliyev Ümumdünya Güləş Birliyinin (UWW) Prezidenti Nenad Laloviça bununla bağlı müraciət ünvanladı. Daha sonra UWW-də bununla bağlı işçi qrup yaradıldı və işçi qrup Toğrul Əsgərovun qələbə qazanmalı olduğunu bildirdi. Görüşü idarə edən referilər isə cəzalandırıldı. Daha sonra Franк Çamizo Dünya Çempionatının 1/2 final mərhələsində İran nümayəndəsi Əhməd Məhəmmədini 2:2 hesabı ilə məğlub etdi və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı. O, final görüşünə vəsiqə qazandığı üçün isə Toğrul Əsgərov bürünc medal uğrunda təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Toğrul Əsgərov təsəlliverici qrupun birinci görüşündə Polşa nümayəndəsi Məhəmmədmurad Hacıyevi 12:4 hesabı ilə məğlub etdi və bürünc medal uğrunda görüşə vəsiqə qazandı (O, həmdə Rio-de-Janeyro Olimpiadasına qatılmaq üçün lisenziyanın sahib oldu). Bu görüşdə isə o, İran nümayəndəsi Əhməd Məhəmmədi ilə üz-üzə gəldi. Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədi ilə 2015-ci ilin mart ayında ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində baş tutan Dünya Kuboкunda üz-üzə gəlmişdi və 10:14 hesabı ilə məğlub olmuşdu. Bu səfərdə görüş gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu və nəticədə Toğrul Əsgərov Əhməd Məhəmmədiyə 5:15 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını 5-ci pillədə başa vurdu. Dünya Çempionatında 5-ci pillənin sahibi olduğdan sonra Toğrul Əsgərov, “Qızıl Qran-Pri” yarışında mübarizə apardı. 1/4 final mərhələsində Yaponiya nümayəndəsi Nobuyoşi Taкojimanı 14:2 hesabı ilə məğlub edən Toğrul Əsgərov, 1/2 final mərhələsində Türкiyə nümayəndəsi Mustafa Kayanı 6:4 hesabı ilə məğlub etdi və final görüşünə vəsiqə qazandı. O, final görüşdə isə Özbəкistan nümayəndəsi Beкzod Abdulrəhmanova gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə 8:8 hesabı ilə məğlub oldu və “Qızıl Qran-Pri” yarışının gümüş medalına sahib oldu. 2015-ci il ərzində I Avropa Oyunlarının qızıl medalına sahib olan, Dünya Çempionatında isə 5-ci pillənin sahibi olan Toğrul Əsgərov, ABŞ-ın Vaşinqton şəhərində baş tutan Milli Olimpiya Komitələri Assosiasiyasının (MOKA) Baş Assambleyasında 2015-ci ilin “Kişi idmançısı” seçildi. Toğrul Əsgərov 2015-ci ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 10 idmançısından biri seçildi. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasından əvvəl Almaniyanın Dortmund şəhərində baş tutan “Almaniya Qran-Prisi” yarışında mübarizə apardı. O, final görüşündə ABŞ nümayəndəsi Franк Molinaronu məğlub etdi və “Almaniya Qran-Prisi” yarışının qızıl medalına sahib oldu. ==== Rio-de-Janeyro Olimpiadası ==== 2016-cı ilin 5-22 avqustunda Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində XXXI Yay Olimpiya Oyunları baş tutdu. Rio-de-Janeyro Olimpiadasının əsas favoritləri 2012-ci ildə London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov və 2015-ci ildə Dünya Çempionatının qalibi olan İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo hesab olunurdu. Toğrul Əsgərov birinci görüşdə Uкrayna nümayəndəsi Andrey Kviatкovsкiy ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Andrey Kviatкovsкiy inamla mübarizə apardı. Görüşün 1:35-ci dəqiqəsində referilər tərəfindən Andrey Kviatкovsкiyin 30 saniyə ərzində fənd tətbiq etməsi tələb olundu. 30 saniyə ərzində Andrey Kviatкovsкi fənd tətbiq edə bildi və görüşün hesabı 2:0 oldu. Daha sonra isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 2:2 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 28-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 4:2 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov ona növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 6:2 etdi. Fənd tətbiq edilən anda isə Toğrul Əsgərov onu üç dəfə çevirdi və hesabı 12:2 etdi. Bununlada Toğrul Əsgərov Andrey Kviatкovsкini 12:2 hesabı ilə məğlub etdi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının 1/4 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə o, Rio-de-Janeyro Olimpiadasından əvvəl Almaniyanın Dortmund şəhərində baş tutan “Almaniya Qran-Prisi” yarışının final görüşündə üz-üzə gəldiyi və məğlub etdiyi ABŞ nümayəndəsi Franк Molinaro ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsində həm Toğrul Əsgərov, həm Franк Molinaro inamla mübarizə apardı. Görüşün 1:06- cı dəqiqəsində referilər tərəfindən Franк Molinaronun 30 saniyə ərzində fənd tətbiq etməsi tələb olundu. 30 saniyə ərzində Franк Molinaro fənd tətbiq edə bilmədi, əvəzində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və görüşün hesabı 2:0 oldu. Daha sonra isə Toğrul Əsgərov ona növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 4:0 etdi. Görüşün birinci hissəsinin başa çatmasına 10 saniyə qala Toğrul Əsgərov onu döşəmədən çıxardı və hesabı 5:0 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 48-ci saniyəsində Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 6:0 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov onu növbəti dəfə döşəmədən çıxardı və hesabı 7:0 etdi. 30 saniyə sonra Toğrul Əsgərov onu üçüncü dəfə döşəmədən çıxardı və hesabı 8:0 etdi. Daha sonra Toğrul Əsgərov Franк Molinaronu görüşün başa çatmasına 18 saniyə qala döşəmədən çıxardı (hesab 9:0 oldu) və 8 saniyə qala döşəmədən çıxardı (hesab 10:0 oldu). Bununlada Toğrul Əsgərov Franк Molinaronu 10:0 hesabı ilə məğlub etdi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının 1/2 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə Toğrul Əsgərov, 2015-ci ildə baş tutan I Avropa Oyunlarının final görüşündə qalib gəldiyi, həmin ildə baş tutan Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsində isə referilərin ədalətsiz qərarına görə məğlub olduğu İtaliya nümayəndəsi Franк Çamizo ilə üz-üzə gəldi. Prinsipial görüşün birinci hissəndə həm Toğrul Əsgərov, həm Franк Çamizo inamla mübarizə apardı. Görüşün 7-ci saniyəsindəcə Toğrul Əsgərov onu döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 etdi. Görüşün 1:20-ci dəqiqəsində Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 1:2 etdi. Bir dəqiqə sonra isə (1:18-ci dəqiqə) Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etdi və hesabı 3:2 etdi. Görüşün növbəti hissəsinin 10-cu saniyəsindəcə Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 3:4 etdi. Görüşün 4:30-cu dəqiqəsində isə Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etməyə cəhd etdi, amma o, bunun uğurlu alınacağından narahat olduğu üçün döşəmədən çıxdı və görüşün hesabı 4:4 oldu (Toğrul Əsgərov ona fənd tətbiq etsəydi, hesab 5:4 olacaqdı). Görüşün başa çatmasına 18 saniyə qala isə Toğrul Əsgərov ona möhtəşəm fənd tətbiq etdi və hesabı 6:4 etdi. Görüşün başa çatmasına 6 saniyə qala Franк Çamizo Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etməyə cəhd etdi və onun bu cəhdi qismən uğurlu alındı. Görüşün başa çatdığı andaca Franк Çamizovun məşqçisi epizodla bağlı challenge (etiraz) verdi, Toğrul Əsgərovun məşqçisi Firdovsi Umudov isə sevincini döşəmə onunla bölüşdü. Görüşü idarə edən referilər epizodu dəfərlərlə izlədi və epizod Carioca Arenanın monitorunda da tamaşaçılara nümayiş olundu. Uzun müddət davam edən danışığlardan sonra Franк Çamizovun fəndi sona qədər tətbiq etmədiyi məlum oldu və challenge qəbul olunmadığı üçün hesab 7:4 oldu. Bununlada Toğrul Əsgərov onu növbəti dəfə məğlub etdi və 2015-ci il Dünya Çempionatında baş tutan mübahisəli görüşün revanşını aldı. Bu minvalla 2012-ci il London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov, 2 dəfə Olimpiadanın qalibi olan birinci Azərbaycan idmançısı ola bilərdi. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasının final görüşündə 2014-cü il Dünya Çempionatının qalibi olan Rusiya nümayəndəsi Soslan Ramonov ilə üz-üzə gəldi. Görüşün birinci hissəsinin 16-cı saniyəsindəcə Soslan Ramonov Toğrul Əsgərovu döşəmədən çıxardı və hesabı 1:0 etdi. Görüşün 1:10-cu dəqiqəsində Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova fənd tətbiq etdi və hesabı 5:0 etdi. 14 saniyə sonra Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova növbəti dəfə fənd tətbiq etdi və hesabı 9:0 etdi. Görüşün 2:05-ci dəqiqəsində isə Soslan Ramonov ona üçüncü dəfə fənd təbiq etdi və hesabı 11:0 etdi. Bununlada Soslan Ramonov Toğrul Əsgərova 11:0 hesabı ilə qalib gəldi və Rio-de-Janeyro Olimpiadasının qızıl medalına sahib oldu. London Olimpiadasının qalibi olan Toğrul Əsgərov isə bu səfər Olimpiadanın gümüş medalına sahib oldu. Təltifetmə mərasimindən sonra Toğrul Əsgərov Soslan Ramonova 0:11 hesabı ilə məğlub olmasının səbəbini “İdman” qəzetinə verdiyi müsahibəsində açıqladı: {{sitatın əvvəli}} <div style="font-family:Calibri"> ''Olimpiya Oyunlarından medalla qayıtdığım üçün əlbətdə şadam. Amma əlbətdə qızıl medal qazanmaq istəyirdim. Final görüşünün birinci saniyələrində Soslan Ramonovla toqquşdum və zəif görməyə başladım, döşəməni görmürdüm. Tibb işçilərinə müracitə etməyi düşündüm, amma dərhal Sosla Ramonov fəndlər tətbiq etməyə başladı və necə məğlub olduğumu özümdə başa düşmədim. Yarım-final mərhələsində çox güclü güləşçini məğlub etdim, 2015-ci il Dünya Çempionatının qalibini. 2-ci dəfə Olimpiya Oyunlarından medalla qayıtdığım üçün əlbətdə şadam. Növbəti Olimpiya Oyunlarına qatılıb-qatılmayacağımı isə zama göstərər.'' <div/> {{sitatın sonu|mənbə=Rio-de-Janeyro Olimpiadasının gümüş medalçısı Toğrul Əsgərov}} XXXI Yay Olimpiya Oyunlarından sonra Toğrul Əsgərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 1 sentyabr 2016-cı il tarixli 2292 nömrəli Sərəncamına əsasən XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında qazandığı uğuruna görə II dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi. Ona həmdə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən 200 000 manat, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən 100 000 manat verildi. Bir gün sonra isə “Jumeirah” Hotelində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə aparan Azərbaycan yığmasının üzvləri ilə görüşdü. Mərasim zamanı çıxış edən İlham Əliyev, Azərbaycan yığmasının Rio-de-Janeyro Olimpiadasında uğurlu çıxış etdiyini bildirdi. Daha sonra isə o, bir gün əvvəl imzalanan Sərəncama əsasən Azərbaycan yığmasının təltif edilən üzvlərinə orden və medalları təqdim etdi. Toğrul Əsgərov 2016-cı ilin ümumi nəticələrinə əsasən Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda ilin ən yaxşı 20 idmançısından biri seçildi. === 2018–2020-ci illər: Dopinq qalmaqalı, uzaqlaşdırılma və zədələnmələr === Rio-de-Janeyro Olimpiadasından sonra Toğrul Əsgərovun adı dopinq qalmaqalında halladındı. 2017-ci il mayın 18- də Ümumdünya Güləş Birliyi (UWW) və Ümumdünya Antidopinq Agentliyi (WADA) Azərbaycan yığmasının üzvləri Toğrul Əsgərov, Fail İsgəndərov, Turxan Qurbanov və Zubair Dibirovdan götürülən qan analizlərində qadağan olunan dərman preparatlarının olduğunu bildirdi və onları cəzalandırdı. Turxan Qurbanov və Zubari Dibirov 4 il müddətinə, Fail İsgəndərov 2 il müddətinə, Toğrul Əsgərov isə 1 il müddətinə beynəlxalq yarışlarda mübarizə aparmağdan məhrum edildi. WADA Toğrul Əsgərovdan götürülən qan analizində qadağan olunan dərman preparatı higenamine və ya digər adı ilə norcoclaurinenin olduğunu bildirdi və onun cəzasının 17 aprel 2018-ci ildə başa çatacağını vurğuladı. Azərbaycan Güləş Federasiyasının (AGF) azerisport.com-a verdiyi məlumatda isə Toğrul Əsgərovun qadağan olunan dərman preparatından istifadə etmədiyini, onun ilin əvvəlində Hindistanda baş tutan Pro Wrestling League zamanı yediyi meyvədə həmin qadağan olunan dərman preparatlarının ola biləcəyini bildirdi. 2018-ci il aprelin 18-də Toğrul Əsgərovun bir il davam edən cəzası başa çatdı və o, Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb olundu. Bununla belə Toğrul Əsgərov 2018-ci ildə Macarıstanda baş tutan Dünya Çempionatında, 2019-cu ildə Rumıniyada baş tutan Avropa Çempionatında və Belarusda baş tutan II Avropa Oyunlarında mübarizə aparmadı. Sərbəst güləş üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi Firdovsi Umudov, Toğrul Əsgərovun əvvəl sahib olduğu formada olmadığı üçün onun Dünya Çempinatında və Avropa Çempionatında mübarizə aparmasını məğbul hesab etmədi. Toğrul Əsgərovun Belarusda baş tutan II Avropa Oyunlarında mübarizə aparması nəzərdə tutulsada, Azərbaycan yığmasının məşqçiləri son anda onun Hacımurad Hacıyev (II Avropa Oyunlarında bürünc medala sahib oldu) ilə əvəz olunması qərara alındı. Toğrul Əsgərov Rio-de-Janeyro Olimpiadasından sonra beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına 2019-cu ilin 7-11 avqustunda Gürcüstanın Tbilisi şəhərində baş tutan “G. Kartozia & V. Balavadze” Güləş Çempionatı çərçivəsində qatıldı və uğursuz nəticə göstərdi. O, 11 idmançı sırasında 10-cu pillənin sahibi oldu. Toğrul Əsgərov “G. Kartozia & V. Balavadze” Güləş Çempionatı zamanı zədələndiyi üçün 14-22 sentyabrda Qazaxıstanın Nur Sultan şəhərinin ev sahibliyində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə aparmadı. Onun II Avropa Oyunlarının bürünc medalçısı Hacımurad ilə əvəz olunması qərara alındı. eq81e51natg2wc4f0bbu5j4up741a11 0 698860 6601160 5897164 2022-08-29T11:47:11Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə}} '''Qluboka''' ({{Dil-de|Frauenberg}}) ― [[Çexiya]]da tarixi [[şato]]. Qluboka ölkənin ən gözəl qəsrlərindən biri sayılır. == Turizm == Qluboka Çexiyanın ən məşhur və ən çox ziyarət edilən qəsrlərindən biridir. Qala 2019-cu ildə 293 000 nəfər ziyarətçi sayı ilə ən çox ziyarət edilən 3-cü qəsr olmuşdur.<ref name=":0">{{cite web|title=Návštěvnost hradů a zámků v roce 2019 opět překonala pětimilionovou hranici|url=https://www.npu.cz/cs/pro-media/50719-navstevnost-hradu-a-zamku-v-roce-2019-opet-prekonala-petimilionovou-hranici|publisher=Národní památkový ústav|language=cs|date=2020-01-23|accessdate=2020-08-20}}</ref> == Tarix == XIII əsrin ikinci yarısında indiki qalanın yerləşdiyi ərazidə [[Qotika (memarlıq)|qotik]] üslublu qəsr tikilmişdir. Bu qəsr ilk olaraq [[İntibah dövrü|Renosans]] dövründə genişləndirilmiş, daha sonra isə 18-ci əsrin əvvəllərində Adam Frans şu Şvartsenberqin əmri ilə [[Barokko]] üslubunda qəsrə çevrilmişdir. 19-cu əsrdə II İohann Adolf şu Şvartsenberq qəsrin İngiltərədəki [[Vindzor sarayı|Vindzor sarayının]] romantik üslubunda yenidən qurulmasını əmr etmişdir. Memarlar Frans Beer ve F. Devoretskiy 1841-ci ildən 1871-ci ilə qədər 1,9 kvadrat kilemetrlik bir ingilis parkı ilə əhatə olunmuş romantik bir [[Neoqotika|Neoqotik]] qəsr inşa etdilər. 1661-ci ildə İohann Adolf şu Şvartsenberq qəsri Baltasar Marradasın varislərindən satın almış və beləliklə Qluboka qəsri Şvartsenberqlər ailəsinə keçmişdi. Onlar qəsrin son sahibinin (Adolf Şvartsenberq) 1939-cu ilin sonunda nasistlərdən qaçmaq üçün xaricə mühacir etməsinə qədər Qlubokada yaşamışdırlar.<ref>{{cite web|title=Stručná historie zámku|url=https://www.zamek-hluboka.eu/cs/o-zamku/historie|publisher=Státní zámek Hluboká nad Vltavou|language=cs|accessdate=2020-08-20}}</ref> Qluboka qəsri 1940-cı ildə [[Gestapo]] tərəfindən, [[İkinci Dünya müharibəsi|II Dünya Müharibəsi]] bitdikdən sonra isə [[Çexoslovakiya]] hökuməti tərəfindən ələ keçirilmişdir.{{Mənbəsiz}} Qluboka qəsri hal-hazırda xalqa açıqdır və Çexiya Respublikasının Milli Mədəniyyət Abidəsidir.<ref name=":0" /> == Populyar mədəniyyətdə == Qəsr [[Şanxay cəngavərləri (film, 2003)|Şanxay cəngavərləri]] filminin səhnələridnən birində istifadə edilmişdir.<ref>{{Cite web|url=https://www.csfd.cz/film/2388-rytiri-ze-sanghaje/zajimavosti/?type=film|title=Rytíři ze Šanghaje|website=Česko-Slovenská filmová databáze|language=cs|accessdate=2021-03-04}}</ref> 2019-cu ildə K-pop solisti Park Gi Xun L. O. V. E. mahnısını yayımlamış və klip qəsrdə çəkilmişdir. {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{Rəsmi saytı|https://www.zamek-hluboka.cz/en}} {{En}} * {{Rəsmi saytı|https://www.zamek-hluboka.cz/cs}} {{Cs}} [[Kateqoriya:Çexiya Respublikasının Milli Mədəniyyət Abidələri]] [[Kateqoriya:Çexiya qəsrləri]] 7qeubb8ah9awa1t771zposm4sspbcvn 0 699940 6600810 6359672 2022-08-29T09:15:51Z Perohanych 7948 wikitext text/x-wiki {{Şirkət}} '''Nova Poçta''' ({{lang-uk|Нова пошта}}) — Sənədlərin, yüklərin və bağlamaların təcili çatdırılmasını təmin edən Ukrayna şirkəti. == Tarix == Şirkət 2001-ci ildə qurulmuşdur. Əsas həmtəsisçilər Vyaçeslav Klimov və Vladimir Popereşnyuk, eyni zamanda azlıqların həmtəsisçisi İnna Popereşnyukdur. Başlanğıc kapitalı 7000 ABŞ dollar olmuşdur<ref>[https://web.archive.org/web/20170219090849/https://ain.ua/kak-my-sozdali-biznes-vyacheslav-klimov-o-sozdanii-novoj-pochty Как мы создали бизнес: Вячеслав Климов о создании «Новой Почты», интервью AIN]</ref>. 2018-ci ildə şirkət Ukrayna daxilində 174 milyondan çox yük çatdırmışdır. 2018-ci ildə şirkət Ukraynanın nəqliyyat sənayesində vergi ödəyiciləri arasında 4-cü yer olan 1615,6 milyon [[Ukrayna qrivnası|qrivna]] vergi ödəmişdir<ref>{{cite web | url = http://officevp.sfs.gov.ua/media-ark/news-ark/365564.html | title = Кто возглавил рейтинг: Офис определил ТОП-100 крупнейших налогоплательщиков за 2018 | publisher = ГФС Украины | author = | date = 2019-01-25 | accessdate = 2019-12-27 | language = ru | archive-date = 2019-12-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191221194837/http://officevp.sfs.gov.ua/media-ark/news-ark/365564.html | url-status = dead }}</ref>. 2019-cu ilin sonuna qədər Nova Poçta şəbəkəsi, saatda 14 ilə 20 min bağlama işləməni nəzərdə tutan [[Kiyev]], Xmelnytski və Lvov şəhərlərində çeşidləmə terminalları olan 6000-dən çox filialı əhatə edir<ref name="t1">{{cite web | url = https://www.obozrevatel.com/economics/economy/6000-otdelenij-v-2019-godu-nova-poshta-aktivno-razvivaet-set.htm? | title = 6000 отделений в 2019 году: Нова Пошта активно развивает сеть | publisher = Обозреватель | author = | date = 2019-12-23 | accessdate = 2019-12-29 | language = }}</ref>. 2019-cu ilin sonunda Nova Poçta 2,7 milyard qrivnadan çox vergi ödəyib və vergi ödəmələrinin həcminə görə Ukraynanın ən böyük 100 şirkətinin siyahısında 27-ci yeri tutub.<ref name="n18">{{cite web | url = https://rating.zone/wp-content/uploads/2020/02/top-100.pdf | title = ТОП-100 компаний Украины по сумме уплаты налоговых платежей за 2019 г. | publisher = Рейтинг — бизнес в официальных цифрах | author = | date = | accessdate = 2020-03-04 | language = uk}}</ref>. == Xidmətlər == Nova Poşta qrupu, Nova Poşta MMC-yə əlavə olaraq Ukrayna və xarici şirkətləri, xüsusən NP Logistic, POST FINANCE və Nova Poshta International şirkətlərini əhatə edir. Qrupun müştəriləri həm biznes, həm də fərdlərdir. "Nova Poşta" fiziki şəxslər və biznes üçün çatdırılma, "NP Logistic" malların anbarlarda saxlanması, qablaşdırılması və alıcıya sifariş göndərilməsi, "POST FINANCE" bank olmayan maliyyə institutu pul köçürmələri və elektron pul ilə əməliyyatları özündə birləşdirir. Ekspres çatdırılma üçün beynəlxalq tərəfdaş şəbəkəsi Nova Poçta International tərəfindən inkişaf etdirilir. == Mükafatlar == 2016-cı ildə Inc-in Amerika nəşri "Nova Poşta" şirkətini ən sürətli inkişaf tempini nümayiş etdirən Avropanın ən yaxşı 5000 şirkətinin reytinqinə 1428 sayına daxil etmişdir. Elə həmin il, Kiyev Poçtu tərəfindən şirkət 25 ən yaxşı Ukraynalı İT startapları, texnoloji firmaları, onlayn mağazaları siyahısına daxil edilir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * [http://novaposhta.ua/ru Официальный сайт]{{ref-uk}}{{ref-ru}} * {{cite web | url = http://elita.org.ua/merezha-nova-poshta/ | title = Сеть «Нова пошта» | publisher = Элита | date = 2019-12-01 | accessdate = 2019-12-30 | language = uk }} 7ahcjma0lluyw18c3k1u0smxmfmu96v 14 699960 6599198 6013424 2022-08-28T14:13:02Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yunanıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Yunanıstanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Ottoman period in the history of Greece}} {{Catmore}} [[Kateqoriya:II minillikdə Yunanıstan]] [[Kateqoriya:Yunanıstanda islam]] [[Kateqoriya:Dövrlərinə görə Yunanıstan tarixi]] [[Kateqoriya:Balkanlarda Osmanlı dövrü|Y]] sk7sm6jgd65a2p6b0rhs3r7s6mxrnxv 14 699985 6599445 5909708 2022-08-28T14:57:39Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropada millətçilik hərəkatları| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa mədəniyyəti| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada siyasi hərəkatlar]] 7hlnylm9sd8q3s267nvxc1ty9vrblt1 0 700022 6599700 6065365 2022-08-28T17:16:06Z Solavirum 95249 Solavirum [[Şir və Günəş]] səhifəsinin adını [[Şiri-Xurşid]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} '''Şir və Günəş''' — şərqdə mövcud olmuş əsasən türk dövlətlərinin simvolu. İlk dəfə səlcuqlar dövründə ortaya çıxan simvol sonradan bir müxtəlif dövrlərdə Hülakülər, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Əfşarlar və Qacarlar tərəfindən istifadə olunub. 1925-ci ildə hakimiyyətə gələn fars Pəhləvilər də bu simvoldan istifadə ediblər. Bundan başqa İrəvan xanlığının da bayrağında Şir və Günəş təsvir edilib. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] kw9wqiueoptv0kpw8jj6iqfzl6u9rnf 6599703 6599700 2022-08-28T17:16:22Z Solavirum 95249 Solavirum [[Şiri-Xurşid]] səhifəsinin adını [[Günəş və Aslan]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} '''Şir və Günəş''' — şərqdə mövcud olmuş əsasən türk dövlətlərinin simvolu. İlk dəfə səlcuqlar dövründə ortaya çıxan simvol sonradan bir müxtəlif dövrlərdə Hülakülər, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Əfşarlar və Qacarlar tərəfindən istifadə olunub. 1925-ci ildə hakimiyyətə gələn fars Pəhləvilər də bu simvoldan istifadə ediblər. Bundan başqa İrəvan xanlığının da bayrağında Şir və Günəş təsvir edilib. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] kw9wqiueoptv0kpw8jj6iqfzl6u9rnf 6599706 6599703 2022-08-28T17:17:16Z Solavirum 95249 Solavirum [[Günəş və Aslan]] səhifəsinin adını [[Aslan və Günəş]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} '''Şir və Günəş''' — şərqdə mövcud olmuş əsasən türk dövlətlərinin simvolu. İlk dəfə səlcuqlar dövründə ortaya çıxan simvol sonradan bir müxtəlif dövrlərdə Hülakülər, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Əfşarlar və Qacarlar tərəfindən istifadə olunub. 1925-ci ildə hakimiyyətə gələn fars Pəhləvilər də bu simvoldan istifadə ediblər. Bundan başqa İrəvan xanlığının da bayrağında Şir və Günəş təsvir edilib. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] kw9wqiueoptv0kpw8jj6iqfzl6u9rnf 6599711 6599706 2022-08-28T17:19:39Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} Aslan və Günəş (həmçinin Şir və Günəş, Şiri-Xurşid; ({{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — şərqdə mövcud olmuş əsasən türk dövlətlərinin simvolu. İlk dəfə səlcuqlar dövründə ortaya çıxan simvol sonradan bir müxtəlif dövrlərdə Hülakülər, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Əfşarlar və Qacarlar tərəfindən istifadə olunub. 1925-ci ildə hakimiyyətə gələn fars Pəhləvilər də bu simvoldan istifadə ediblər. Bundan başqa İrəvan xanlığının da bayrağında Şir və Günəş təsvir edilib. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] am9yj9wcm47hx4wr4swr3glbfe82izt 6599712 6599711 2022-08-28T17:19:54Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} '''Aslan və Günəş''' (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — şərqdə mövcud olmuş əsasən türk dövlətlərinin simvolu. İlk dəfə səlcuqlar dövründə ortaya çıxan simvol sonradan bir müxtəlif dövrlərdə Hülakülər, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Əfşarlar və Qacarlar tərəfindən istifadə olunub. 1925-ci ildə hakimiyyətə gələn fars Pəhləvilər də bu simvoldan istifadə ediblər. Bundan başqa İrəvan xanlığının da bayrağında Şir və Günəş təsvir edilib. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 5657lrvchq8ifbbb42myjnayydfgbyw 6599713 6599712 2022-08-28T17:21:03Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} '''Aslan və Günəş''' (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — şərqdə mövcud olmuş əsasən türk dövlətlərinin simvolu. İlk dəfə səlcuqlar dövründə ortaya çıxan simvol sonradan bir müxtəlif dövrlərdə Hülakülər, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Əfşarlar və Qacarlar tərəfindən istifadə olunub. 1925-ci ildə hakimiyyətə gələn fars Pəhləvilər də bu simvoldan istifadə ediblər. Bundan başqa İrəvan xanlığının da bayrağında Şir və Günəş təsvir edilib. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 8fz16gk4maxfep7uh3x2gw1hl0x80m4 6599716 6599713 2022-08-28T17:24:13Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — oğuz türklərinin və İranın əsas gerblərindən biri. Bu, 1979-cu il İran inqilabına qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də İran İslam Respublikası hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir. "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. Şir bürcünün arxasındakı Günəş simvolu qədimdir, mənşəyi Babil astrologiyasına və Yaxın Şərq ənənələrinə gedib çıxır. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] r48qq1egp0ig9nold9r6y6tghysnc6h 6599722 6599716 2022-08-28T17:33:03Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — oğuz türklərinin və İranın əsas gerblərindən biri. Bu, 1979-cu il İran inqilabına qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də İran İslam Respublikası hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir. "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. Şir bürcünün arxasındakı Günəş simvolu qədimdir, mənşəyi Babil astrologiyasına və Yaxın Şərq ənənələrinə gedib çıxır. Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" Səfəvilər və erkən Qacar ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox şiə islam ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri milliyətçi bir şərh qazanmışdır. Fətəli şah Qacarın və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövrüdan 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın İran mifologiyasındakı əfsanəvi qəhrəman olan Rüstəmi təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı Cəmşid kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, İranın indiki gerbi ilə əvəzlənmişdir. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 4wjrpgmqn9qghm7wakfeu6cxwtdaze2 6599725 6599722 2022-08-28T17:36:49Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir. "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir, mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır. Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır. [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Tarixi == Simvol XII əsrdə Səlcuqlar dövründə geniş yayılır. Simvolun həkk edildiyi ən qədim qəpiklər XIII əsrə aid türk Səlcuqlara məxsus qəpiklərdir. Daha sonra bu simvol monqollar və Teymurləng tərəfindən istifadə edilib. 1929-cu ildə paniranizm ideologiyasının əsas ideoloqlarından olan Mojtaba Minovi Londonda yerləşən İran səfirliyinin sorğusuna əsasən hazırladığı hesabatda qeyd edir ki simvol türk kökənlidir. O hökumətə bu simvolun başqa milli simvolla əvəz edilməsini təklif edir: {{sitat2|Şir və Günəş emblemini milli tarixi ənənəyə aid etmək olmaz. Çünki bu simvolun islamaqədərki tarixi heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu simvolun iranlılar tərəfindən yaradılması haqqında heç bir fakt məlum deyil. Biz bu türk xalqının qalığından qurtulub özümüzün mifik böyüklüyümüzü hər şeydən yaxşı simvolizə edən Deravş Kavianini qəbul edə bilərik.}} == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] qvr5cdgzgtlea26ge82gwf14lid78xc 6599726 6599725 2022-08-28T17:37:13Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir. "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir, mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır. Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır. [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 6wilkuegjrb571x0cajodzx7w5w29g7 6599903 6599726 2022-08-28T19:40:24Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 8vttagqspbf7xhpng3zstxcwpzetko7 6599907 6599903 2022-08-28T19:42:27Z Solavirum 95249 /* Mənşəyi */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim bürc işarəsi olan Şir bürcündə Günəşə əsaslanır. "Qədim İran, ərəb, türk və monqol adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir. Əfsanə Necməbadiyə görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir İran kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, zərdüşti, şiə, yəhudi, türk və İran xalqlarının simvolizmini birləşdirir. == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] r9szgdhn5f0alu339uype1uhsw620x1 6599908 6599907 2022-08-28T19:44:01Z Solavirum 95249 /* Mənşəyi */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim bürc işarəsi olan [[Şir (bürc)|Şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran xalqlarının simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] nkhtrclwwo62vmhvgzhlf0wqwdih9eu 6599909 6599908 2022-08-28T19:44:18Z Solavirum 95249 /* Mənşəyi */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim bürc işarəsi olan [[Şir (bürc)|Şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] n2e9kao63jydevqwnmjmj9sfhp7i8su 6599910 6599909 2022-08-28T19:44:33Z Solavirum 95249 /* Şəkillər */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və bürc simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim bürc işarəsi olan [[Şir (bürc)|Şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Bürc və sami elementlər === == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] kq95vztgxqk3al9swomb0vxyqbj37hd 6599913 6599910 2022-08-28T19:48:38Z Solavirum 95249 /* Bürc və sami elementlər */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır. == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 5kjed6ivxltjcbuknq2yntzhixsfxyo 6599914 6599913 2022-08-28T19:49:07Z Solavirum 95249 /* Zodiakal və sami elementlər */ + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] eo9db18fcmmbfezjrmsnxva3vume5qg 6599918 6599914 2022-08-28T19:54:10Z Solavirum 95249 /* Zodiakal və sami elementlər */ ce wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dendera məbədi|Dendera məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 4h3yvu0qfsnxgc4h06xnvno3x1jdkr4 6599949 6599918 2022-08-28T20:16:15Z Solavirum 95249 /* Zodiakal və sami elementlər */ + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = |orijinal = |şəkil = |orta = |orta_imza = |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] bwqw0x3maovsnqnuaav70ioqomwv24g 6599956 6599949 2022-08-28T20:19:08Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = [[Şəmşir]] tutan günəş və şir |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] əsas gerblərindən biri. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] j8ciu9fvm3hxvt6cu8zm4d94htxsvq3 6599959 6599956 2022-08-28T20:20:22Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |kiçik = |kiçik_imza = |şəkil2 = |şəkil2_imza = |armiger = |təsis edilib = |təsdiq edilib = |zirvə = |tac = |dəbilqə = |gerbin lövhəsi = |tərəfləri saxlayan = |əsas = |dayaq = |şüar = |orden = |hörük = |digər elementlər = [[Şəmşir]] tutan günəş və şir |ilk variantı = |digər variantlar = |istifadə = }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 7qmj3r6l1yjlqlou6dok0ydm6e8hyid 6599961 6599959 2022-08-28T20:21:46Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 8ae1p418cek10f1a6tkzoug7hsl0hcl 6599968 6599961 2022-08-28T20:28:27Z Solavirum 95249 /* Zodiakal və sami elementlər */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı. Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, İsanın "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də Əli ibn Əbu Talib [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı. == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] shuvql39uoh9m4x7at6cdxd5147c5qp 6599970 6599968 2022-08-28T20:29:05Z Solavirum 95249 /* Zodiakal və sami elementlər */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, İsanın "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də Əli ibn Əbu Talib [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı.<ref name="Kindermann" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 7gio4wipv15rhwheg4pj8yb406i7bsd 6599972 6599970 2022-08-28T20:29:16Z Solavirum 95249 /* Şəkillər */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, İsanın "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də Əli ibn Əbu Talib [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı.<ref name="Kindermann" /> === Qədim İran elementləri === == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] o419q4fanv6rgu2si1cbhtxhbna0uka 6599974 6599972 2022-08-28T20:33:56Z Solavirum 95249 /* Qədim İran elementləri */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, İsanın "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də Əli ibn Əbu Talib [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı.<ref name="Kindermann" /> === Qədim İran elementləri === === İslam, türk, monqol kökləri === [[İslam]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələri "Aslan və Günəş" motivində aslan ilə səltənətin simvolik birləşməsini vurğulayırdı.<ref name="EI_Flags" /> Bu mədəniyyətlər günəşin xarizmatik gücünü bir daha təsdiqləmiş, monqollar günəşə, xüsusən də günəşin doğuşuna ehtiramını yenidən təqdim etmişdilər. Aslan digər heyvanlardan daha tez-tez və müxtəlif şəkildə təmsil olunurdu. Əksər formalarda aslanın apotropeik mənası yoxdur və sadəcə dekorativ xüsusiyyət daşıyırdı. Buna baxmayaraq, bəzi hallarda astroloji və ya simvolik məna daşıyırdı. Aslanın məşhur formalarından biri açıq şəkildə heraldik formadı. Bu, İran gerbində. [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[I Baybars|Baybarsın]], [[Rum sultanlığı|Rum sultanlığının]] gerbindəki Kilidi Arslan adlı heyvan və numizmatik təsvirlərdə müşahidə olunurdu.<ref name="Kindermann" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] ifklnxuzym59zj195a2z5fy6mg8cus9 6599983 6599974 2022-08-28T20:39:25Z Solavirum 95249 /* Qədim İran elementləri */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, İsanın "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də Əli ibn Əbu Talib [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı.<ref name="Kindermann" /> === Qədim İran elementləri === Erkək günəş tarixən İran səltənəti ilə əlaqələndirilmişdir. İran ənənəsi qızıl günəşin [[Kəyanilər|Kəyanilər sülaləsinin]] gerbi olduğunu xatırladır. Klassik antik yunan tarixçilərinin yazdıqlarından məlumdur ki, büllur günəş təsviri [[III Dara|III Daranın]] kral çadırını bəzəyirdi, [[Arşakilər|Arşakilərin]] bayrağı günəş ilə bəzədilmişdi, Sasani ştandartlarında isə günəşi simvolizə edən qırmızı top var idi. [[Bizans imperiyası|Bizans]] salnaməçisi [[İoann Malalas|Malalas]] qeyd etmişdir ki, "İran padşahı, Şərqin günəşi"nin salam məktubu "Qərbin ayı, Roma Sezarına" ünvanlanmışdır. [[Turan]] padşahı [[Əfrasiyab]] demişdir: "Müdriklərdən eşitmişəm ki, Turanın ayı çıxanda iranlıların günəşindən ona ziyan dəyəcək". Günəş həmişə kişi ilə təmsil olunmuş və bəzi pankartlarda günəş simvolunu kişi fiquru əvəz etmişdir. Digərlərində günəşi kişi fiquru müşayiət etmişdir. === İslam, türk, monqol kökləri === [[İslam]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələri "Aslan və Günəş" motivində aslan ilə səltənətin simvolik birləşməsini vurğulayırdı.<ref name="EI_Flags" /> Bu mədəniyyətlər günəşin xarizmatik gücünü bir daha təsdiqləmiş, monqollar günəşə, xüsusən də günəşin doğuşuna ehtiramını yenidən təqdim etmişdilər. Aslan digər heyvanlardan daha tez-tez və müxtəlif şəkildə təmsil olunurdu. Əksər formalarda aslanın apotropeik mənası yoxdur və sadəcə dekorativ xüsusiyyət daşıyırdı. Buna baxmayaraq, bəzi hallarda astroloji və ya simvolik məna daşıyırdı. Aslanın məşhur formalarından biri açıq şəkildə heraldik formadı. Bu, İran gerbində. [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[I Baybars|Baybarsın]], [[Rum sultanlığı|Rum sultanlığının]] gerbindəki Kilidi Arslan adlı heyvan və numizmatik təsvirlərdə müşahidə olunurdu.<ref name="Kindermann" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 5x0jpr4b4mjgx4k4ao0wrmzj3swdxnd 6599984 6599983 2022-08-28T20:40:18Z Solavirum 95249 /* Qədim İran elementləri */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, [[İsa|İsanın]] "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də [[Əli|Əli ibn Əbu Talib]] [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı.<ref name="Kindermann" /> === Qədim İran elementləri === Erkək günəş tarixən İran səltənəti ilə əlaqələndirilmişdir. İran ənənəsi qızıl günəşin [[Kəyanilər|Kəyanilər sülaləsinin]] gerbi olduğunu xatırladır. Klassik antik yunan tarixçilərinin yazdıqlarından məlumdur ki, büllur günəş təsviri [[III Dara|III Daranın]] kral çadırını bəzəyirdi, [[Arşakilər|Arşakilərin]] bayrağı günəş ilə bəzədilmişdi, Sasani ştandartlarında isə günəşi simvolizə edən qırmızı top var idi. [[Bizans imperiyası|Bizans]] salnaməçisi [[İoann Malalas|Malalas]] qeyd etmişdir ki, "İran padşahı, Şərqin günəşi"nin salam məktubu "Qərbin ayı, Roma Sezarına" ünvanlanmışdır. [[Turan]] padşahı [[Əfrasiyab]] demişdir: "Müdriklərdən eşitmişəm ki, Turanın ayı çıxanda iranlıların günəşindən ona ziyan dəyəcək". Günəş həmişə kişi ilə təmsil olunmuş və bəzi pankartlarda günəş simvolunu kişi fiquru əvəz etmişdir. Digərlərində günəşi kişi fiquru müşayiət etmişdir.<ref name="EI_Flags" /> === İslam, türk, monqol kökləri === [[İslam]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələri "Aslan və Günəş" motivində aslan ilə səltənətin simvolik birləşməsini vurğulayırdı.<ref name="EI_Flags" /> Bu mədəniyyətlər günəşin xarizmatik gücünü bir daha təsdiqləmiş, monqollar günəşə, xüsusən də günəşin doğuşuna ehtiramını yenidən təqdim etmişdilər. Aslan digər heyvanlardan daha tez-tez və müxtəlif şəkildə təmsil olunurdu. Əksər formalarda aslanın apotropeik mənası yoxdur və sadəcə dekorativ xüsusiyyət daşıyırdı. Buna baxmayaraq, bəzi hallarda astroloji və ya simvolik məna daşıyırdı. Aslanın məşhur formalarından biri açıq şəkildə heraldik formadı. Bu, İran gerbində. [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[I Baybars|Baybarsın]], [[Rum sultanlığı|Rum sultanlığının]] gerbindəki Kilidi Arslan adlı heyvan və numizmatik təsvirlərdə müşahidə olunurdu.<ref name="Kindermann" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 7tffdwitf0cyjfwgev9uw2aqnx178x6 6600093 6599984 2022-08-28T21:54:43Z Solavirum 95249 /* Qədim İran elementləri */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, [[İsa|İsanın]] "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də [[Əli|Əli ibn Əbu Talib]] [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı.<ref name="Kindermann" /> === Qədim İran elementləri === Erkək günəş tarixən İran səltənəti ilə əlaqələndirilmişdir. İran ənənəsi qızıl günəşin [[Kəyanilər|Kəyanilər sülaləsinin]] gerbi olduğunu xatırladır. Klassik antik yunan tarixçilərinin yazdıqlarından məlumdur ki, büllur günəş təsviri [[III Dara|III Daranın]] kral çadırını bəzəyirdi, [[Arşakilər|Arşakilərin]] bayrağı günəş ilə bəzədilmişdi, Sasani ştandartlarında isə günəşi simvolizə edən qırmızı top var idi. [[Bizans imperiyası|Bizans]] salnaməçisi [[İoann Malalas|Malalas]] qeyd etmişdir ki, "İran padşahı, Şərqin günəşi"nin salam məktubu "Qərbin ayı, Roma Sezarına" ünvanlanmışdır. [[Turan]] padşahı [[Əfrasiyab]] demişdir: "Müdriklərdən eşitmişəm ki, Turanın ayı çıxanda iranlıların günəşindən ona ziyan dəyəcək". Günəş həmişə kişi ilə təmsil olunmuş və bəzi pankartlarda günəş simvolunu kişi fiquru əvəz etmişdir. Digərlərində günəşi kişi fiquru müşayiət etmişdir.<ref name="EI_Flags" /> Eynilə, aslan tarixən İran səltənəti ilə sıx bağlı olmuşdur. [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] padşahlarının geyimləri və taxt bəzəkləri aslan motivləri ilə işlənmişdir. Anası fars olan [[Selevkilər imperiyası|Selevki]] padşahı [[I Antiox Soter|I Antioxun]] tacı aslan fiquru ilə bəzədilmişdi. [[Nəqşi-Rüstəm|Nəqşi-Rüstəmdə]] [[I Ərdəşir|I Ərdəşirin]] investitur kitabəsində şahın sinə zirehi aslan fiqurları ilə bəzədilmişdi. Bundan əlavə, bəzi İran dialektlərində "[[şah]]" sözü "aslan" sözü ilə omonim olaraq "şer" kimi tələffüz olunur. [[İslam]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] təsirləri də aslan ilə padşah ailəsi arasındakı simvolik əlaqəni vurğulayırdı. Bayraq üzərində aslanın istifadə edilməsinə dair ilkin dəlillər "Şahnamə"dən gəlir; burada [[Parfiya]] və ya [[Sasanilər imperiyası|Sasanilər]] dövründə yaşamış Qodarz feodal sülaləsinin öz alətləri üçün qızıl şirdən istifadə etməsi qeyd olunmuşdur. === İslam, türk, monqol kökləri === [[İslam]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələri "Aslan və Günəş" motivində aslan ilə səltənətin simvolik birləşməsini vurğulayırdı.<ref name="EI_Flags" /> Bu mədəniyyətlər günəşin xarizmatik gücünü bir daha təsdiqləmiş, monqollar günəşə, xüsusən də günəşin doğuşuna ehtiramını yenidən təqdim etmişdilər. Aslan digər heyvanlardan daha tez-tez və müxtəlif şəkildə təmsil olunurdu. Əksər formalarda aslanın apotropeik mənası yoxdur və sadəcə dekorativ xüsusiyyət daşıyırdı. Buna baxmayaraq, bəzi hallarda astroloji və ya simvolik məna daşıyırdı. Aslanın məşhur formalarından biri açıq şəkildə heraldik formadı. Bu, İran gerbində. [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[I Baybars|Baybarsın]], [[Rum sultanlığı|Rum sultanlığının]] gerbindəki Kilidi Arslan adlı heyvan və numizmatik təsvirlərdə müşahidə olunurdu.<ref name="Kindermann" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] tadb01x8r2rp5rw6v01mrr2df8ha0d7 6600094 6600093 2022-08-28T21:54:52Z Solavirum 95249 /* Qədim İran elementləri */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} {{Gerb-infoqutu |adı = Aslan və Günəş |orijinal = شیر و خورشید<br />Şir-o xorşid |şəkil = Lion_and_Sun.svg |orta = Lion and Sun Colored.svg |orta_imza = 1973–1979-cu illərdə [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]] tərəfindən istifadə edilən rəsmi versiya. |əsas = arxasında günəş olan, əlində [[şəmşir]] tutan aslan }} [[Fayl:Persian relief oriental institute Chicago.jpg|thumb|[[Persepolis|Persepolisdə]] aşkar edilən, [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] dövrünə aid relyefdə aslan simvolu.]] {{Şəkillər albomu | istiqamət=üfüqi | şəkil1=Imperial Emblem of the Qajar Dynasty (Lion and Sun).svg | alt1= | miqyas1=200 | şəkil2=Flag of Eriwan Khanate.JPG | alt2= | miqyas2=183 | alt yazı=Qacarlar dövlətinin simvolu və İrəvan xanlığının bayrağı | alt_yazı_arxafon= | arxafon rəng= | alt_yazı_yer=center }} "'''Aslan və Günəş'''" (həmçinin '''Şir və Günəş''', '''Şiri-Xurşid'''; {{dil-fa|شیر و خورشید}}, ''Şir-o xorşid'', {{IPA|ˌʃiːɾo xoɾˈʃiːd|pron}}) — qədim Şərq simvollarından biri. Əsasən [[Oğuz türkləri|oğuz türklərinin]] və [[Böyük İran|İranın]] gerblərindən biri kimi tanınır. Bu, [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabına]] qədər İranın milli bayrağının elementi olmuş, hələ də [[İran|İran İslam Respublikası]] hökumətinə müxalifət qruplar tərəfindən istifadə olunur. Qədim və müasir İran adət-ənənələrini əks etdirən motiv XII əsrdə İranda məşhur simvola çevrilmişdir.<ref name="EI_Flags">{{harv|Shahbazi|2001}}</ref> "Aslan və Günəş" simvolu əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanır. [[Şir (bürc)|Şir bürcünün]] arxasındakı [[Günəş]] simvolu qədimdir,<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann">{{harv|Kindermann|1986}}</ref> mənşəyi [[Babil]] astrologiyasına və [[Yaxın Şərq]] ənənələrinə gedib çıxır.<ref name="Kindermann" /><ref name="Krappe">{{harv|Krappe|1945}}</ref> Motivin bir çox tarixi mənası var. Bu, ilk növbədə, elmi və sekulyar bir motiv olaraq, yalnız astroloji və zodiakal simvol idi. "Aslan və Günəş" [[Səfəvilər]] və erkən [[Qacar dövləti|Qacar]] ​​padşahlarının hakimiyyətləri dövründə daha çox [[Şiəlik|şiə islam]] ilə əlaqələndirilmişdir. Səfəvilər dövründə "Aslan və Günəş" cəmiyyətin iki sütununu, dövləti və islam dinini təmsil edirdi. Qacarlar dövründə milli gerb halına gəlmişdir. XIX əsrdə Qacar ​​sarayına gələn avropalılar "Aslan və Günəş"i uzaq antik dövrə aid edirdilər. Odur ki, simvol o vaxtdan bəri [[İran milliyətçiliyi|milliyətçi]] bir şərh qazanmışdır.<ref name="EI_Flags" /> [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah Qacarın]] və onun xələflərinin dövründə motivin forması əsaslı şəkildə dəyişdirilmişdir. Simvolun yuxarı hissəsində monarxiyanı təmsil edən tac da qoyulmuşdu. Fətəli şahın hakimiyyəti dövründən başlayaraq monarxiyanın islami tərəfi vurğulanmağa başlanmışdır. Bu dəyişiklik gerbin simvolizminə təsir etmişdir. Simvolun mənası Qacar ​​dövründən 1979-cu il inqilabına qədər bir neçə dəfə dəyişmişdir. Aslanın [[İran mifologiyası|İran mifologiyasındakı]] əfsanəvi qəhrəman olan [[Rüstəm|Rüstəmi]] təmsil edən simvol olması ehtimalı irəli sürülmüşdü, Günəş isə "vətən simvolu" və ya mifik İran şahı [[Cəmşid]] kimi şərh edilmişdir. Gerbin bir çox tarixi mənaları İran kimliyinin bir-birləri ilə rəqabət aparan simvolları üçün zəngin zəmin yaratmışdır. XX əsrdə bəzi siyasətçilər və alimlər emblemin "[[Derəfş Kavyani]]" kimi digər simvollarla dəyişdirilməsini təklif etmişdilər. Bununla belə, emblem 1979-cu il inqilabına qədər İranın rəsmi simvolu olaraq qalmışdır. İnqilabdan sonra "Aslan və Günəş" rəmzi ictimai yerlərdə və dövlət təşkilatlarından çıxarılaraq, [[İran gerbi|İranın indiki gerbi]] ilə əvəzlənmişdir. == Mənşəyi == "Aslan və Günəş" motivi əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara, qədim zodiakal işarə olan [[Şir (bürc)|şir bürcündə]] Günəşə əsaslanır.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> "Qədim [[İran tarixi|İran]], [[Ərəblər|ərəb]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələrini" birləşdirən bu simvol ilk dəfə XII əsrdə məşhur simvola çevrilmidir.<ref name="EI_Flags" /> [[Əfsanə Necməbadi|Əfsanə Necməbadiyə]] görə, "Aslan və Günəş" motivi müasir [[İran]] kimliyini ifadə etmək üçün ikonalar arasında "unudulmaz uğura" malikdir. Odur ki, simvol İranın bütün mühüm tarixi mədəniyyətlərindən təsirlənmiş, [[Zərdüştilik|zərdüşti]], [[Şiəlik|şiə]], [[Yəhudilər|yəhudi]], türk və İran simvolizmini birləşdirir.<ref name="Encyclopedia of Women">{{harv|Joseph|Najmabadi|2002}}</ref> === Zodiakal və sami elementlər === Aleksandr Krappenin sözlərinə görə, günəşin aslanın üzərində astroloji olaraq birləşməsi İranın gerbinə çevrilmişdir. [[İslam]] astrologiyasında [[Şir (bürc)|şir bürcü]] günəşin "ev"i idi. Bu anlayış qədim [[Mesopotamiya]] mənşəlidir. Bürc anlayışında qədim dövrlərdən bəri günəş tanrıları ilə aslan arasında sıx əlaqə var. Odur ki, günəş iyulun 20-dən avqustun 20-dək olan dövrdə maksimum gücə malikdir, buna görə də günəş şir bürcünün "evi" adlanır.<ref name="Krappe" /> Krappe qədim [[Yaxın Şərq]] ənənəsinə, günəş ilahlarının və tanrılarının bir-biri ilə necə sıx bağlı olduğuna nəzər salır. O, belə nəticəyə gəlir ki, "bu günə qədər İranın gerbi olan İran günəş aslanı, açıq-aydın eyni qədim Yaxın Şərq günəş tanrısının nəslindəndir". Krappe nümunə olaraq qeyd etmişdir ki, [[Suriya (region)|Suriyada]] şir günəşin simvolu olmuşdur. [[Kənan|Kənanda]] şir öldürən qəhrəman [[Samilər|samilərin]] böyük günəş tanrısı [[Utu|Baal Şamaşın]] oğlu idi. Bu şir qatili əslində aslan kimi təsvir edilmişdi. Başqa bir nümunə kimi, şir olaraq təsvir edilən böyük sami günəş tanrısı Şamaşdır. Eyni simvolizm [[Qədim Misir|Qədim Misirdə]] də müşahidə olunur. Burada, [[Dəndərə məbəd kompleksi|Dəndərə məbədində]] Böyük Ahi "Günəşin aslanı və şimal səmasında yüksələn aslan, günəşi daşıyan parlayan tanrı" adlanır.<ref name="Krappe" /> Harald Kindermanna görə, İran imperiya gerbinin mənşəyi [[numizmatika]] üzərində dayanırdı. Bunun özü əsasən astronomik və astroloji konfiqurasiyalara əsaslanırdı.<ref name="EI_Flags" /><ref name="Kindermann" /> Şir bürcündə 27 ulduz və 8 formasız ulduz var. Kindermann şir bürcünün "səmadan xəbərsiz qrammatiklərin uydurması" adlandırmış, "varlığını köhnə ulduz adlarının saxta şərhlərinə və özbaşına dəyişmələrinə borclu" olduğunu bildirmişdir. Ulduzların bu cür şərh edilməsinin nədən qaynaqlandığını dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. [[Babil|Babillilər]] şir bürcündə padşahların səmavi iyerarxiyasını müşahidə edirdilər. Onlar heyvanlar aləminin padşahı hesab etdikləri aslanı yay gündönümünün baş verdiyi yerə qoymuşdular. O, Babil astrologiyasında günəşin qələbəsinin simvoluna çevrilmişdir. Kindermann əlavə etmişdir ki, [[İsa|İsanın]] "Yəhuda aslanı" adlandırıldığı kimi, [[islam]] rəvayətlərində də [[Əli|Əli ibn Əbu Talib]] [[Şiəlik|şiə]] [[Müsəlman|müsəlmanlar]] tərəfindən "Allahın aslanı" (Əsədullah) adlandırılır. İslam peyğəmbəri [[Məhəmməd|Məhəmmədin]] əmisi [[Həmzə ibn Əbdülmüttəlib|Həmzə]] də "Allahın aslanı" adlanırdı.<ref name="Kindermann" /> === Qədim İran elementləri === Erkək günəş tarixən İran səltənəti ilə əlaqələndirilmişdir. İran ənənəsi qızıl günəşin [[Kəyanilər|Kəyanilər sülaləsinin]] gerbi olduğunu xatırladır. Klassik antik yunan tarixçilərinin yazdıqlarından məlumdur ki, büllur günəş təsviri [[III Dara|III Daranın]] kral çadırını bəzəyirdi, [[Arşakilər|Arşakilərin]] bayrağı günəş ilə bəzədilmişdi, Sasani ştandartlarında isə günəşi simvolizə edən qırmızı top var idi. [[Bizans imperiyası|Bizans]] salnaməçisi [[İoann Malalas|Malalas]] qeyd etmişdir ki, "İran padşahı, Şərqin günəşi"nin salam məktubu "Qərbin ayı, Roma Sezarına" ünvanlanmışdır. [[Turan]] padşahı [[Əfrasiyab]] demişdir: "Müdriklərdən eşitmişəm ki, Turanın ayı çıxanda iranlıların günəşindən ona ziyan dəyəcək". Günəş həmişə kişi ilə təmsil olunmuş və bəzi pankartlarda günəş simvolunu kişi fiquru əvəz etmişdir. Digərlərində günəşi kişi fiquru müşayiət etmişdir.<ref name="EI_Flags" /> Eynilə, aslan tarixən İran səltənəti ilə sıx bağlı olmuşdur. [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] padşahlarının geyimləri və taxt bəzəkləri aslan motivləri ilə işlənmişdir. Anası fars olan [[Selevkilər imperiyası|Selevki]] padşahı [[I Antiox Soter|I Antioxun]] tacı aslan fiquru ilə bəzədilmişdi. [[Nəqşi-Rüstəm|Nəqşi-Rüstəmdə]] [[I Ərdəşir|I Ərdəşirin]] investitur kitabəsində şahın sinə zirehi aslan fiqurları ilə bəzədilmişdi. Bundan əlavə, bəzi İran dialektlərində "[[şah]]" sözü "aslan" sözü ilə omonim olaraq "şer" kimi tələffüz olunur. [[İslam]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] təsirləri də aslan ilə padşah ailəsi arasındakı simvolik əlaqəni vurğulayırdı. Bayraq üzərində aslanın istifadə edilməsinə dair ilkin dəlillər "Şahnamə"dən gəlir; burada [[Parfiya]] və ya [[Sasanilər imperiyası|Sasanilər]] dövründə yaşamış Qodarz feodal sülaləsinin öz alətləri üçün qızıl şirdən istifadə etməsi qeyd olunmuşdur.<ref name="EI_Flags" /> === İslam, türk, monqol kökləri === [[İslam]], [[Türk xalqları|türk]] və [[Monqollar|monqol]] adət-ənənələri "Aslan və Günəş" motivində aslan ilə səltənətin simvolik birləşməsini vurğulayırdı.<ref name="EI_Flags" /> Bu mədəniyyətlər günəşin xarizmatik gücünü bir daha təsdiqləmiş, monqollar günəşə, xüsusən də günəşin doğuşuna ehtiramını yenidən təqdim etmişdilər. Aslan digər heyvanlardan daha tez-tez və müxtəlif şəkildə təmsil olunurdu. Əksər formalarda aslanın apotropeik mənası yoxdur və sadəcə dekorativ xüsusiyyət daşıyırdı. Buna baxmayaraq, bəzi hallarda astroloji və ya simvolik məna daşıyırdı. Aslanın məşhur formalarından biri açıq şəkildə heraldik formadı. Bu, İran gerbində. [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[I Baybars|Baybarsın]], [[Rum sultanlığı|Rum sultanlığının]] gerbindəki Kilidi Arslan adlı heyvan və numizmatik təsvirlərdə müşahidə olunurdu.<ref name="Kindermann" /> == Şəkillər == <gallery mode="packed" heights="110"> <gallery> Sher Dor Medressa (8145401480).jpg|thumb|1619—1636 illərdə Səmərqənddə tikilmiş Şerdor mədrəsəsinin portalı سکه جهانگیرشاه هند.jpg|[[Böyük Moğol imperiyası]]nın dördüncü imperatoru [[Sultan Cahangir]]in hakimiyyətinin altıncı ildönümü münasibətilə zərb edilmiş xatirə sikkəsi </gallery> == Həmçinin bax == * [[Daraq damğa]] * [[Aypara və ulduz rəmzi|Aypara və ulduz]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dövlət simvolları]] 0rsw114tkaqfhwk43llj63pr583jnwe 3 700130 6600602 6582444 2022-08-29T07:04:46Z Xcite 94204 wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''<sup>061</sup></span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <br> [[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]<br> [[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]<br> [[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]] [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) frqe4lsis9hs0s7wfrdu93hqtrcb1pf 6600608 6600602 2022-08-29T07:06:01Z Xcite 94204 /* 1904 il */ wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span></sup>]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) 42i8wj32q8idknsdqzavigrzaqak6wq 6600619 6600608 2022-08-29T07:10:16Z Atakhanli 223224 /* 1904 il */ Cavab wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''<sup>061</sup></span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) lvc47jfftjl21jdj7k4xk0cn3h6vg3t 6600624 6600619 2022-08-29T07:12:40Z Xcite 94204 /* 1904 il */ Cavab wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span></sup>]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) ::başliqda dəyişdirməyib. Kateqoriyanin. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:12, 29 avqust 2022 (UTC) 21ht9gehk5nm22idiva2r1urqx6n5zd 6600626 6600624 2022-08-29T07:13:07Z Xcite 94204 /* 1904 il */ wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''<sup>061</sup></span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) ::başliqda dəyişdməyib. Kateqoriyanin. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:12, 29 avqust 2022 (UTC) nd8mkzqre0m5pyjqi445tppptdzqzyn 6600627 6600626 2022-08-29T07:13:22Z Xcite 94204 /* 1904 il */ wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span></sup>]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) ::başliqda dəyişməyib. Kateqoriyanin. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:12, 29 avqust 2022 (UTC) 66y8sevt87rrtdfcon01bewlxgnbc7o 6600628 6600627 2022-08-29T07:13:30Z Atakhanli 223224 /* 1904 il */ Cavab wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''<sup>061</sup></span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) ::başliqda dəyişməyib. Kateqoriyanin. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:12, 29 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, bir az daha açıqlayıcı yaza bilərsiniz? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:13, 29 avqust 2022 (UTC) mzfobl8v2d21h9ly7z7atofucl53guo 6600634 6600628 2022-08-29T07:16:50Z Xcite 94204 /* 1904 il */ Cavab wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span></sup>]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) ::başliqda dəyişməyib. Kateqoriyanin. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:12, 29 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, bir az daha açıqlayıcı yaza bilərsiniz? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:13, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Məqalələrin adlari - Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar, Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan, Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar. ::::Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycanda yarananlar, Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycan, Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-cü ildə yarananlar olmalidir ki [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:16, 29 avqust 2022 (UTC) 1cppv4jp7c67gq9k0v8l5jub38qpf1g 6600679 6600634 2022-08-29T08:04:03Z Xcite 94204 /* 1904 il */ Cavab wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''<sup>061</sup></span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;"><sup>yaz</sup></font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549"><sup>m</sup></span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]</sup> 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) ::başliqda dəyişməyib. Kateqoriyanin. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:12, 29 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, bir az daha açıqlayıcı yaza bilərsiniz? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:13, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Məqalələrin adlari - Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar, Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan, Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar. ::::Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycanda yarananlar, Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycan, Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-cü ildə yarananlar olmalidir ki [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:16, 29 avqust 2022 (UTC) :::::Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar :::::Bu kateqoriyasi qalib. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 08:04, 29 avqust 2022 (UTC) bdwra2a4xm9dzgcd5xrqnc93fl3ugp8 6600682 6600679 2022-08-29T08:08:35Z Atakhanli 223224 /* 1904 il */ Cavab wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] <sup>[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]</sup> 12:49, 24 aprel 2021 (UTC) {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[Şəkil:Crystal Clear app kfm.png|43x43px]]|məlumat=ARXİV [[İstifadəçi_müzakirəsi:Atakhanli/Arxiv 1|<span style="color:white;">Arxiv 1</span>]]&nbsp;|məlumat-r=#F4730B|məlumat-şr=#FFFFFF}} == Türk marafonu 2021 == {| style="background-color: #cfff95; border: 1px solid #6b9b37;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Türk marafonu ulduzu.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Türk marafonu 2021''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli Atakhanli! Bu mükafata 2021-ci ilin iyul ayında [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] təşəbbüsü ilə həyata keçirilmiş [[:m:Turkic Marathon 2021|Türk marafonu 2021]] müsabiqəsinə qoşularaq töhfə verdiyiniz üçün layiq görülürsünüz. İştirakınız üçün sizə təşəkkür edirik! İnanırıq ki, [[:meta:Azerbaijani Wikimedians User Group|"Azərbaycan vikimediaçıları" istifadəçi qrupunun]] və [[:m:Wikimedians of Turkic Languages User Group|"Türkdilli vikimediyaçılar" istifadəçi qrupunun]] növbəti layihələrində də aktiv iştirak edəcək və Vikipediyanın inkişafında əvəzedilməz xidmətləriniz olacaq. Gələcəkdəki töhfələriniz üçün sizə indidən təşəkkür edirik. Fəaliyyətinizdə uğurlar! — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:41, 9 sentyabr 2021 (UTC) |} == Salam == Salam. Siz verdiyiniz istinad 1988-ci il axı yazılıb.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 20:47, 26 mart 2022 (UTC) :salam, xəbərin digər cümləsin də oxumaq yerinə görən niyə yenə də redaktəni geri qaytarmağı seçdiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:10, 26 mart 2022 (UTC) == Bildiriş və xəbərdarlıq == Salam. [[Vüqar Biləcəri]] məqaləsində redaktə müharibəsinə başlamısınız. Bu cür redaktələrdən öncə müzakirə etməniz tövsiyə olunur. Şəxsin yaş məsələsi barədə qeydləri məqalənin daxilində qeyd edə bilərsiniz <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:58, 27 mart 2022 (UTC) :salam, [[Vüqar Biləcəri|vüqar biləcərinin]] doğum tarixi yanlış qeyd olunub. onun doğum tarixi 1988 yox, 1987-dir. [https://oxu24.com/az/ozel-bolum/49384/eruzun-sahi-vqar-bileceri-haqqinda-bilinmeyenler-biri-var-idi/ qeyd etdiyim istinadda] da bildirilib niyəsi. hələ adama deyirəm ki, digər cümlələri də oxu. bunu da [https://oxu.az/society/523254 ikinci mənbə] kimi qeyd edirəm. vüqar biləcəri ilə şəxsən tanışlığım var idi. yəni doğum tarixi 1987-dirsə niyə 1988 qeyd olunsun? mən mənbə də bildirmişəm redaktəmdə. amma israrla redaktə geri qaytarılır. və dəfələrlə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:04, 27 mart 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] Mən bu məsələni maraqlandım. Şəxsin məzarı üstündə tarix 1988-ci ildir. Təqdim etdiyiniz keçiddəki isə iddiadır. Adətən bu cür məlumatlar əsas götürülmür. Əgər 1987-ci ili əlavə etmək istəyirsinizsə, məqalədə bu barədə məlumat verə bilərsiniz. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 19:10, 27 mart 2022 (UTC) == Təkrarlanan məqalələr == Salam, hörmətli Atakhanli. Fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. Eyni mövzuda yaradılmış təkrar məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə digər məqalənin adını qeyd etməyinizi xahiş edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:07, 29 mart 2022 (UTC) :salam, təşəkkürlər, tamam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:17, 29 mart 2022 (UTC) ::siz sagolun [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/82.194.10.21|82.194.10.21]] 05:42, 6 aprel 2022 (UTC) == Qaralama şablonları == Salam Atakhanli, zəhmət olmasa, məqalələrə müvafiq qaralama şablonlarını əlavə edərkən standart qaydada məqalələrin sonluğuna əlavə edin. Uğurlar! <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b><sup><u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u></sup> 18:54, 12 aprel 2022 (UTC) :salam, növbəti redaktələrdə nəzərə alacam, təşəkkürlər [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 18:57, 12 aprel 2022 (UTC) == Sil şablonu == Salam, hörmətli Atakhanli. Məqalələrə "sil" şablonu əlavə etdikdə səbəb kimi "müəllif hüququ pozuntusu" göstərdikdə məqalənin köçürüldüyü mənbəni də qeyd etməyiniz yaxşı olardı. Təşəkkür edirəm. [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Eminn|müzakirə]]) 17:02, 13 aprel 2022 (UTC) :salamlar Emin bəy, okay. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:25, 14 aprel 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Reversion Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Antivandalizm ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vandalizmlə aktiv mübarizənizə görə təşəkkür hissi ilə. Uğurlar! Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:11, 28 aprel 2022 (UTC) |} == «Bürünc Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Bronzewiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Bürünc Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin aprel ayı ərzində 2.471 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Bürünc Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|<sup><span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span></sup>]]'''''</small> 21:30, 2 may 2022 (UTC) |} == İllər == Xahiş edirəm təqvimdə illərdən hiperlinki götürməyəsiniz. İngiliscə və rus vikidə belə gedir. Bizdə də belə getsə daha yaxşı olar, xüsusi ilə də tarixlə bağlı məsələdir. Xahiş həm də edirəm bütün təqvimi dəyişməmişdən əvvəl bir müzakirə edin. Mən bu məqalələrin üzərində 2 ildir işləyirəm və xüsusi formatla hamısı düzəldilib. O ki, qaldı - === 1600-cü ildən əvvəl === o səhvi düzəldəcəm — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 22:14, 6 may 2022 (UTC) :toplu olaraq bütün məqalələrdə eyni səhvi etmisiz. indi isə redaktəni geri qaytarırsız. hmm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:32, 6 may 2022 (UTC) == Tağıyev == Salam Niyə görə geri qaytardiz? [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 14:28, 10 may 2022 (UTC) :salam, vikiləşdirildi. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:53, 10 may 2022 (UTC) ::Mən [[Nəsir Tağıyev]] i əlavə etdim Siz ləğv etdiz [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:03, 10 may 2022 (UTC) :::məqalə qaralama halındadır, heç bir mənbə, istinad yoxdur. məqalədə ictimai xadim olduğu bildirilib, amma bu barədə məqalədə heç bir məlumat yoxdur. məqalə hətta silinməyə namizəd göstərilə bilər. indiki halı ilə ensiklopedik bir əhəmiyyət kəsb etmir qalmağı. siz həmin məqalədə redaktələrinizi əsaslandırmalar ilə edin, lazım gələrsə əlavə edərik. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:11, 10 may 2022 (UTC) ::::Hər hansi bir kəsin wiki səhifısi yaradilanda, onda həll edilmir mi, saxlamaq səhəfəni yoxsa silmək. Mən o səhifəni yaratmamişam. Sadecə gördüm, belə bir səhifə var, məlümati elavə etdim. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:17, 10 may 2022 (UTC) :::::Bu şəxs, deyəsən, 1921-22 illərdə Azərbaycan SSR in Maliyyə Naziri olub. https://cyclowiki.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2 [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:31, 10 may 2022 (UTC) ::::::https://az.wikipedia.org/wiki/Maliyy%C9%99_Nazirliyi_(Az%C9%99rbaycan) [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 15:35, 10 may 2022 (UTC) :::::::fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər, məlumatın dəqiqliyindən əminsinizsə məqaləyə əlavə edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:06, 10 may 2022 (UTC) == SNS == Salam, sizi [[Saybu Swag|bu]] məqalənin [https://az.m.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r#Saybu_Swag SNS]-nə dəvət edirəm. <span style="font-family:Verdana; color:#FF0000;text-shadow:2px 2px 8px #FF0000;">[[İstifadəçi:Santorica|Santorica]]</span> 18:18, 13 may 2022 (UTC) == [[Red Bull Zalsburq FK]] == '''3 Fevral 2017 tarixində yenilənib'''.... Do you really think, that very actual is Fevral 2017? You must understand, that just finished 2021/22 season, so all 2016/17 is very old information. Shame for AZ wiki to keep all that 2016/17. Information must be fresh, not like that. I see, that you have a lot of time for nonsesnes, so the better way, to upload some links about history, or someting else. -- Makenzis, 24 May 2022 :{{İstifadəçi|Makenzis}} hi, add along with source. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:20, 24 may 2022 (UTC) :: In some pages i can see just infobox and no text, in some a lot of very old and unuseful info. I deleting everything not wants too old, not actual. Why you defending that. Russian like too say TUHLO, TUHLOPRITON... I don`t want to see any wiki as "tuhlopriton". Regards, -- Makenzis, 24 May 2022 == Sizin üçün yeni bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf Star.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf Ulduzu ''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın zənginləşdirilməsi üçün fəaliyyətlərinizə görə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 07:57, 25 may 2022 (UTC) |} == Şablon == Salam həmkar. Yönləndirilmiş səhifələrə sil şablonu qoyarkən sol paneldən '''Səhifəyə keçidlər'''i vuraraq keçidləri yoxlayın. Varsa orada redaktə edib düzgün yönləndirməni edib keçidləri təmizlədikdən sonra şablon qoyun. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 07:42, 26 may 2022 (UTC) :salam bəy, normalda nəzər yetirirdim ancaq son qoyduqlarımın hamısı yeni yaradılmış məqalələr idi deyə (və həmin şəxs spam məqalələr də yaradırdı deyə) yönləndirilmiş səhifələrə çox da nəzər yetirmədim, təşəkkürlər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:08, 26 may 2022 (UTC) == Patrul ulduzu == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:The Patrol's Barnstar.png|100x100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Patrul ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | <div>Son 1 ay ərzində məqalələrin patrullanmasında göstərdiyiniz aktivliyə görə.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 13:54, 30 may 2022 (UTC)</div> |} == Xəbərdarlıq == Salam. Xahiş edirəm gələcəkdə "iş gedir" şablonlu olan məqaləyə şablon məqalədə olarkən müdaxilə etməyəsiniz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:42, 12 iyun 2022 (UTC) :salam, səhifənin adın dəyişdirdim sadəcə. düzgün yazılışa keçirdim. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:43, 12 iyun 2022 (UTC) ::::Azərbaycan dilində hər iki variantdan istifadə olunur və Google-da mini-futbol variantı daha populyardır. Minifutbola 5000 nəticə çıxırsa, mini-futbola 7000 çıxır. 2-cisi siz o dəyişiklik edəndə, şablon vaxtı, biz etdiyimiz redaktələr tam silinir və ona görə də o şablon yaradılıb ki - maneə olmamaq üçün. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 13:51, 12 iyun 2022 (UTC) == Riyad Əliyarov == Hər vaxtınız xeyir. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Riyad Əliyarov]] məqaləsini SNS-ə çıxarardınız. Fikrimcə, məqalə barədə viki cəmiyyətin rəyinə ehtiyac var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 16:30, 14 iyun 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir, tamam, fikirlərini öyrənək. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:33, 14 iyun 2022 (UTC) == Kino→Film == Salam həmkar. Kateqoriyalardakı kino sözünü film ilə əvəzlədiyiniz üçün təşəkkür edirəm sizə. Mən edəcəkdim, amma siz həll etmisiniz. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 12:49, 15 iyun 2022 (UTC) == Sizin üçün bir ulduz! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Çalışqanlıq ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Patrul olaraq redaktələrinizə, aktiv və faydalı fəaliyyətinizə görə. P.S. sizə verilən mükafatları alt səhifənizə əlavə edə bilərsiniz. Beləliklə, digər istifadəçilər sizə verilən mükafatları görsünlər. Uğurlar! :) Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 17 iyun 2022 (UTC) |} == Lollipop günü == Salam. Qeyd etdiyiniz bayram əhəmiyyətli bayram deyil. Yəni olsa idi, vikidə səhifəsi olardı— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 00:47, 24 iyun 2022 (UTC) :ümumiyyətlə son dəyişikliklər bölümündə bir neçə dəfədir ki, artıq fikir verirəm ki, hansısa həmkar günlər, tarixlərlə bağlı hansı məqaləyə hansı əlavəni edirsə bir bəhanə edib geri qaytarırsınız. məqalələrdə "manapoliya"-ya ehtiyac yoxdur, vikipediya açıq ensiklopediyadır. :həmin gün ABŞ-da milli gün kimi keçirilirsə məqalədə qalmasının nə problemi var ki? səhv ki, məlumat deyil. məqalə də bu haqda deyil? google-a yazanda da milli gün kimi qeyd olunursa və [https://www.india.com/festivals-events/national-lollipop-day-2020-what-the-day-is-all-about-and-how-it-is-celebrated-in-us-4090007/ ciddi mənbələr] də varsa, [https://www.washingtonpost.com/blogs/blogpost/post/national-lollipop-day-free-lollipops-for-all/2011/07/20/gIQAbVLmPI_blog.html nüfuzlu digər yerlərdə] də adı çəkilirsə + [https://www.ocf.ie/uncategorized/volunteers-needed-for-lollipop-day-2022/ həmin günə özəl ölkədə fəaliyyətlər varsa] + həmin günü Google-a yazanda Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa problem nədir? hər günün vikipediyada məqaləsi olmasına ehtiyac yoxdur. fakta söykənin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 16:34, 24 iyun 2022 (UTC) :::Atakhanlı bütün məqalə bir format üzərində işlənilib və ona görə xahiş edirəm qaydalara riayət edin. Google-də harada yazılıb milli gündür? Əgər milli gündürsə niyə İngilis vikisinin variantında yoxdur. Bu suala cavab verin — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:24, 24 iyun 2022 (UTC) ::::bir format üzərində işləmisinizsə başqası heç nə əlavə edə bilməz? bir dəfə də belə bir şey müzakirə olunmuşdu. orda da eyni mövzu idi. yəni dəfələrlə olub + tutaq ki, lap elədir, çox xırda redaktələr lazım olur, edib saxlaya bilərsiniz. ::::2-cisi burda format pozulmayıb. ::::3-cüsü tövsiyəm var ki, ingilis dilində çoxişlənən sözlərin belə tərcüməsini bilmirsinizsə Google Translate, Yandex Translate kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. ::::4-cüsü yazdıqlarımı oxuyursunuzsa elə yazımın özündə mənbələr vermişəm. + google-da və ya digər yerlərdə indiyə kimi axtarışlar etmisiz ümidedirəm, aha eyni qaydada edin, görəcəksiniz. ::::5-cisi yenə yazdığımı oxuyun. ::::6-cısı vikidə özü haqda sırf məqaləsi olmasa da, siyahıda haqqında məlumat var. ::::7-cisi yenə yazdığımı oxuyun. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:33, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::Xahiş edirəm Vikipediyanın nəzakət qaydalarını pozmayın və 4-cü bənddə olan sarkastik ifadələrlə ehtiyatlı olun — [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 17:35, 24 iyun 2022 (UTC) ::::::::::::::::::::::d həmkar, yazmışam ki, " Google-da belə xüsusi paneldə bu gün olması barədə məlumat varsa" . :::::::::::::::::::::yazmısız " Google-də harada yazılıb milli gündür? ... Bu suala cavab verin. " mən də cavab vermişəm ki, indiyə qədər nəyisə axtarış etdiyiniz qaydada axtarış edin görəcəksiniz. :::::::::::::::::::::bundan əlavə bu qədər izahdan sonra redaktəmi geri qaytardız yenidən. sonra özünüz əlavə etdiniz eynisin. )) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 17:40, 24 iyun 2022 (UTC) ::::ABŞ-da yeməklərə həsr olunan cürbəcür milli günlər var. EnVikidə [[En:List of food days#United States|hətta siyahısı]] verilib. Milli karamel günü, Milli buzlu çay günü, Milli fri günü, Milli tekila günü kimi qəribə günlər var. Lollipop günü də buna daxildir. Hansı gün haqqında məqalənin ola biləcəyinə isə Hadisələr haqqında olan ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarına əsasən qərar vermək lazımdır. Amma həmin qayda tam işlənməyin deyə vəziyyət qarışıqdır. EnVikidə [[En:National Fried Chicken Day|Milli qızartma toyuq günü]] üçün ayrıca məqalə zad var. '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 18:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::{{U|White Demon}} bizdə hansısa yemək üçün xüsusi gün var? Gürcülərdə var imiş. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:55, 24 iyun 2022 (UTC) :::::eynən, mən də 6-cıda bu siyahını nəzərdə tuturdum. və əslində müzakirədə söhbət bu gün haqqında yeni məqalə yaradılmasından yox, [[20 iyul]] məqaləsində ''Bayramlar və xüsusi günlər'' hissəsində " {{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] — Milli Lolipop Günü " əlavəmdən gedir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 20:06, 24 iyun 2022 (UTC) :{{U|Azerifactory}}, hər hansı bir mövzunun əhəmiyyətli olub-olmadığına siz-biz yox, mənbələr qərar verir. [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:29, 28 iyun 2022 (UTC) ::{{U|dancewithdevil}}, siz artıq neçənci dəfədir ki, {{U|Atakhanli}}-nın yerinə cavab verirsiz.— [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Azerifactory|müzakirə]]) 02:38, 28 iyun 2022 (UTC) :::{{U|Azerifactory}}, nə? [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 02:45, 28 iyun 2022 (UTC) == Silinmə səbəbi == İstifadəçi səhifəsinə ([[İstifadəçi:محمد جعفر دستغیب بهشتی]]) {{tl|Sil}} şablonu qoymusunuz amma səbəb göstərməmisiniz. Xahiş edirəm səbəb göstərəsiniz. Əks halda şablonu çıxarmalı olacam. [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Drabdullayev17|müzakirə]]) 06:44, 25 iyun 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] bəy geri qaytardı artıq. əslində birinci düşündüm ki, əvvəlki spam məqalələrdən biridir. adətən içərisində nəyisə reklam edirlər, link verirlər. tərcümə edəndə gördüm ki, farscadır və belə cümlə var: ''Tehranın Şəhid Beheşti Universitetində siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir.''. İlk cümləsində isə belə ifadə var: ''28 dekabr 2000-ci ildə Tehranda anadan olub''. Yəni şəxsin hələ heç 22 yaşı tamam olmayıb. 21 yaşındakı şəxs necə siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini ala bilərki? fake news olduğunu düşünüb saxladım şablonu. Həmçinin iddia edir ki, İranlı rəssam, siyasətçi və müğənnidir. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 22:49, 25 iyun 2022 (UTC) ::Həmkar, zəhmət olmasa, məzmunu "copy-paste" olunmuş səhifəyə silinmə şablonu yerləşdirdikdə, "copy-paste" olunan saytın linkini də yerləşdirin. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 01:09, 29 iyun 2022 (UTC) ::Salam həmkar [[Ramiz Hüseynzadə]] məqaləsini niyə silirsiz? O, məqaləni genişləndirmək lazımdır. [[İstifadəçi:Vusalsuvarov1996|Vusalsuvarov1996]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vusalsuvarov1996|müzakirə]]) 13:03, 19 avqust 2022 (UTC) :::salam həmkar. silinməyə namizəd göstərmişəm və bildirmişəm ki, şəxsin ensiklopedikliynə şübhəm var. hər aktyor hətta müəyyən qədər yaşlı olsa belə ensiklopedik ola bilmir. şəxsin mükafatı və s. yoxdur. ensiklopedik əhəmiyyətinə dair nəsə mövcud deyil. və bundan əlavə silinməyə namizəd göstərmək onun mütləq silinəcəyinə mənası vermir. məqalənin qalmasını düşünürsünüzsə müzakirəyə qoşulub fikrinizi bildirə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:11, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Goldenwiki 2.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyun ayı ərzində 6.761 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:59, 29 iyun 2022 (UTC) |} == White Demon ulduzu == {| style="border: 1px solid {{{çərçivə|{{{border|gray}}}}}}; line-height: 1.2; background-color: {{{rəng|{{{color|#fdffe7}}}}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Şəkil:White Demon Barnstar.png|135px]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''White Demon ulduzu''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray; width:100%;" | Son bir ay ərzində etdiyiniz 6000-dən çox redaktənizə, kateqoriyalarla işinizə, eləcə də, müzakirələrdəki aktiv iştirakınıza görə şəxsi mükafatımla təltif olunursunuz!— '''[[İstifadəçi:White Demon|<font style="color:#7F007F;">White Demツn</font>]][[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<font style="color:#e6005c;">^yaz</font>]]''' 07:04, 2 iyul 2022 (UTC) |} == Problem nə idi? == @Atakhanli Salam. Bu məqalədəki dəyişiklikdə problem nə idi ki geri qaytarıldı? "[[Rəşad Atakişiyev]]" {{imzasız|Bikar Orxan|08:01, 4 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, problem açıq-aşkar görünür axı. ''MiQ-29 təyyarən in qəzası (2019)'' yazmısız. digər həmkarımız düzəltdi problemi artıq. ''MiQ-29 təyyarəsinin qəzası (2019)'' - deyə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 15:45, 4 iyul 2022 (UTC) ::Aydındı. Əvvəlki versiyalara da nəzər yetirin. Bir də müzakirədə "imzalı" yazmağ üçün təlimat var? [[İstifadəçi:Bikar Orxan|Bikar Orxan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Bikar Orxan|müzakirə]]) 18:03, 4 iyul 2022 (UTC) :::salam, bəli, zəhmət olmasa müzakirə səhəfəsinizə baxın, orada qeyd var: :::Məqalələrdə və bunlara köməkçi səhifələrdə (kateqoriyalar, şablonlar və s.) imzanızı və adınızı yazmayın. Əksinə, müzakirə, səsvermə, sual-cavab və s. formada olan yazılarınızın sonuna <nowiki> ~~~~ </nowiki> (4 tilda) işarəsini əlavə edərək və ya alətlər lövhəsindəki müvafiq düyməni (şəkildə) basaraq imzanızı atmağı unutmayın. :::qısaca 4 dəfə ard-arda ~ bu işarəni qoyaraq edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:51, 5 iyul 2022 (UTC) == İnzibatçı seçkisi == {| style="border: 1px solid #aaaaaa; border: 1px solid #aaaaaa; background-color:;" width=96% |rowspan="2" valign="top" width="100px"| [[File:Wikipedia Administrator.svg|100px|center]] |rowspan="2" | |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.2em;" |<font color=black>'''İdarəçi seçkisi'''</font> |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | <font color=black>Salam, {{BASEPAGENAME}}.</font><br><font color=black>Sizi mənim inzibatçılıq statusumla bağlı keçirilən [[Vikipediya:İnzibatçılar#dancewithdevil_(müzakirə_səhifəsi_•_fəaliyyətləri)_inzibatçı_statusunun_verilməsi_ilə_bağlı_səsvermə|səsvermədə]] iştirak etməyə dəvət edirəm. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 15:36, 4 iyul 2022 (UTC) |} == Məqalə ilə bağlı kömək == Mənə kömək elə Babama vikipediya yaradım əgər eləaən onun Cəddi sənə kömək olsun mənim vikiləşdirməkdən başım çıxmır mənim yazdığım şeylərin hamısını silirlər! {{imzasız|5.44.37.153|23:14, 5 iyul 2022 (UTC)}} :salam həmkar, sizin yaratmaq istədiyiniz məqalənin silinməsində əsas səbəb haqqında yaratmaq istədiyiniz şəxsin ensiklopedik şəxs olmamasıdır. buna görə də məqalə siz cəhd etdikcə silinəcək. sizin digər hesabınız bloklandı artıq. bu yöndə fəaliyyətə davam etdiyiniz təqdirdə sizə yenə məhdudiyyətlər gətiriləcək. o səbəbdən tövsiyə edirəm ki, yersiz yerə apradığınız inadkarlığı dayandırasınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 23:26, 5 iyul 2022 (UTC) == Bir ulduz da sizin üçün! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Category Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Kateqoriya ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | "Kateqoriya" ad fəzasındakı işlərinizə görə. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 23:27, 6 iyul 2022 (UTC) |} == SNS == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, "sil" şablonu əlavə etdiyiniz [[Adam Yunisov]] məqaləsini SNS-ə təqdim edərdiniz. Fikrimcə, konsensus zərurəti var. [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 02:04, 7 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, əslində ehtiyac yoxdur, şəxs q/e-dir. amma sizin istəyinizlə təqdim edirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 13:18, 7 iyul 2022 (UTC) == Göytəpə Arxeoloji Parkı, Tovuz rayonu == ‎Salam. Niyə görə ləğv etdiz. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 09:01, 8 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, digər redaktələrinizi patrulladım (təsdiqlədim). amma bu dediyiniz redaktələrə nəzər yetirin: hər 2 redaktədə yaxinliğinda yazmısınız. Kəndinin yerinə kəndin yazmısınız. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:07, 8 iyul 2022 (UTC) == Kateqoriya == Salam həmkar. Məncə, [[:Kateqoriya:Etnik və ya milli mənşələrinə görə Türkiyə şəxsləri|bu kateqoriyaları]] adlandırdığım kimi adlandırmaq lazımdır. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 04:34, 9 iyul 2022 (UTC) :salam həmkar, bəli, eyni fikirdəyəm. ümumiyyətlə azvikidə bu tipdə adlandırılmış xeyli kateqoriya var. mən baxmışam, elələri çıxmışdı ki, onları dəyişdirmək "mümkün deyil". ona görə də elə o tipdə saxladım, dəyişdirmədim heç birin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:50, 9 iyul 2022 (UTC) ::Bəli, bilirəm. Necə yəni, mümkün deyil? Hamısını dəyişmək lazımdır, standart etməliyik. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:35, 9 iyul 2022 (UTC) == xalqlar -> etnik qruplar == Salam Atakhanli, nə üçün kütləvi şəkildən 100-ə yaxın kateqoriyada müzakirəsiz xalqlar sözünü entik qruplar ilə dəyişmisiz? - ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:12, 14 iyul 2022 (UTC) : Hətta 400-dən artıq kateqoriyada etmisiz bunu, axı bu sizin tək verəcəyiniz qərar deyil. Nə üçün vikipediyanın ümumi işiniz pozursunuz? — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 07:16, 14 iyul 2022 (UTC) ::salam, birazdan səbəbin qeyd edəcəm [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:17, 14 iyul 2022 (UTC) :::Birinci olaraq onu deyim ki, ''ingilis, türk, fransız, portuqal, ispan, alman və s.'' vikipediyasında xalq olaraq yox,''etnik qrup olaraq verilib.'' Hansı ki bu daha doğru və düzgün adlandırmadır. Əgər etnik qrup olaraq yox, xalq yanaşması ilə gediriksə, birinci olaraq ən sadə misal - Azərbaycanda yaşayan xalqlar içində Azərbaycan xalqını ayrıca vermək doğrudurmu sizcə? Hansı ki, Azərbaycan xalqı dedikdə Azərbaycanda yaşayan bütün etnik qruplar (talış, ləzgi və s.) də nəzərdə tutulur. O zaman Azərbaycan xalqı, Talış xalqı və s. ayrı-ayrı deyilməlidirmi? Yəni Azərbaycan xalqı ümumiyyətlə başqa bir xalqdırmı? Yəni ciddi tutarsızlıq yaranır. :::Və məntiqlə etnik qrup olmalıdır. Digər səbəb, xalq sözünün sinonimində millət sözü də var. Və burada da bəzən çaşqınlıq yaranır. Bu baxımdan ümumimiyyətlə xalq, millət sözünü ortadan götürüb digər vikilərdəki kimi etnik qrup sözünə keçmək daha məntiqlidir. İndi baxaq: :::Bir millət, xalq müxtəlif etniklərə mənsub vətəndaşlardan ibarətdir. :::Etnik mənsubiyyət - adətən ortaq dil, əcdad, tarix, cəmiyyət, mədəniyyət və s. kimi oxşarlıqlar əsasında bir-biri ilə eyniləşən insanların mədəni qrupu. Bəzi etnosların qaraçılar kimi öz milləti və dövləti yoxdur. Bəziləri eyni vaxtda bir neçə ölkədə yaşayır. :::İndi əsas məsələ, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan Respublikasında yaşayan xalqların və etnik qrupların sayının, dilinin və sıx yaşayış yerlərinin struktur tərkibi kimi siyahı yayımlayıb. Göründüya kimi orada da etnik qrup olaraq bildirilir. :::Ümumiyyətlə Azərbaycan Multikulturalizmində Etnik rəngarənglik deyiləndə də müxtəlif etnik qruplar nəzərdə tutulur. :::Bunları nəzərə alaraq etnik qrup adlandırılması daha doğrudur. :::Axşama doğru daha geniş izah yaza bilərəm ehtiyac olsa. :::Amma adı toplu olaraq dəyişdirməmişəm, bir neçəsin dəyişdirdikdən sonra həmin köhnə ad təsdiqlənib silindikdən sonra digər kateqoriyaları da düzgün adlandırmağa keçmişəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:05, 14 iyul 2022 (UTC) ::::: Bu sizin fikirlərinizdi, haqlı və ya haqsız ola bilərsiniz. Mənim demək istədiyim bu cür toplu dəyişikliklər yalnız müzakirə əsasında qərara alındıqdan sonra dəyişikliklər icra olunmağa başlanmalıdır. Zəhmət olmasa bununla bağlı KM-da müzakirə başladın. Müzakirə olmasa və ya müzakirə ilə qəbul olunmasa bütün kateqoriyaları geri qaytarmalı olacağam. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 08:55, 14 iyul 2022 (UTC) ::::::okay, gün ərzində KM-ya yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 09:01, 14 iyul 2022 (UTC) == Copy-paste məzmun == Salam həmkar. Zəhmət olmasa, copy-paste məzmunu təmizləyərkən, düzəliş izahına məzmunun mənbəsini də qeyd edin. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:07, 27 iyul 2022 (UTC) == Patrullama == Hər vaxtınız xeyir. [[Güc (roman)]] səhifəsini patrullamısınız, ancaq məqalə ingilisdilli versiyadan birbaşa maşın tərcüməsi ilə tərtib olunub. Mən məqaləni tərtib edən istifadəçiyə bu halın aradan qaldırılması üçün müraciət etdim. Ola bilər sizin də diqqətinizdən yayınıb, zəhmət olmasa gələcəkdə bu kimi halları nəzərə alarsınız. — [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:35, 29 iyul 2022 (UTC) :hər vaxtınız xeyir həmkar, diqqətiniz üçün təşəkkürlər. amma diqqətimdən yayınmayıb. məqalədə vikiverilənlərdə problem var idi, bunla bağlı istifadəçiyə bildirdim. məqalədə şablonla bağlı bəzi editlər etdim. məqaləyə gəldikdə isə məqalədə iş davam edir, şəxs editlərə davam edir, problemləri aradan qaldırır. məqalə nəzarətimdədir, patrulladım ki, digər patrullar bir də məqaləyə geri dönməsin. tarixçədəki vaxt intervalından da bəllidir ki, şəxs editlərə davam edir. təkrar diqqətiniz üçün təşəkkür :) [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:43, 29 iyul 2022 (UTC) ::Detallı izahınız üçün təşəkkür edirəm. Əgər məqalə nəzarətinizdədirsə, o zaman problem yoxdur. Uğurlar! [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Burocan|müzakirə]]) 11:45, 29 iyul 2022 (UTC) :::aha, bu səbəbdən sadəcə məqalənin özünü patrullamışam, hansısa editləri yox. dediyim səbəb ilə. uğurlar [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 11:46, 29 iyul 2022 (UTC) ::::üzərindən xeyli vaxt keçdiyinə görə və məqaləyə əlavədən düzəlişlər edilmədiyinə görə iş gedir şablonunu çıxarıb sil şablonu yerləşdirirəm. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:50, 19 avqust 2022 (UTC) == «Qızıl Ulduz» == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Wiki gold medal.svg|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''«Qızıl Ulduz»''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Siz, 2022-ci ilin iyul ayı ərzində 5.195 redaktə etmisiniz. Buna görə də [[Vikipediya:Redaktə Liqası|Redaktə Liqası]]nın «Qızıl Ulduz» mükafatına layiq görülürsünüz. Uğurlar ! Hörmətlə '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 00:00, 30 iyul 2022 (UTC) |} == Şablon üzerindeki geri alma hakkında == Merhabalar şablon üzerinde bir değişiklik yapmıştım. Özel isimler Türkçe'de büyük harfle başladığı için Azerbaycan'da da durum aynı diye düşünmüştüm. Sebebini bana açıklayabilir misin? Bazı yerlerde özel isimler büyük bazılarında küçük. Neye göre buna karar veriyorsunuz. Şimdiden teşekkür ederim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 14:57, 10 avqust 2022 (UTC) :Salam, @[[İstifadəçi:Wooze|Wooze]]. Xüsusi isimlər ''(Özel isimler)'' azərbaycancada da böyük hərflə başlayır. Türkcədə olduğu kimi vəziyyət eynidir. Şablon üzərindəki redaktənin geri alınması isə ola bilsin ki, digər səbəbdən olub. Redaktəni mən geri almışam? Ya necə? Söhbət tam olaraq hansı gerialmadan gedir? Bilsəm Sizə daha faydalı ola bilərəm. Fəaliyyətinizdə uğurlar. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:26, 11 avqust 2022 (UTC) ::[https://az.m.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:MobileDiff/6532041 Şu değişiklikten] bahsediyorum :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 05:31, 11 avqust 2022 (UTC) :::Dövlət adı böyük, millət adı isə kiçik hərflə yazılır. Məsələn: Azərbaycan (böyük), azərbaycanlı (kiçik). Türkiyə (böyük), türk (kiçik). Amma cümlə başında təbii ki, bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 05:36, 11 avqust 2022 (UTC) ::::Açıklama için teşekkür ederim. Bu kuralın olduğunu bilmiyordum Azerbaycanca'da. Amacım şablonu bozmak değildi. Gözüme çarptı yanlış olduğunu düşündüm ve düzeltmek istemiştim. Onu belirtmek isterim. İyi çalışmalar :) [[İstifadəçi:Wooze|Wooze]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wooze|müzakirə]]) 11:54, 15 avqust 2022 (UTC) == İstifadəçi səhifəsi == Bəlkə səhvən [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İstifadəçi:Mehemmedhesenv&type=revision&diff=6572598&oldid=6571445&diffmode=source 2001 əvəzinə 2011 yazıb?)] Belə şeylərə görə istifadəçi səhifəsi silmək uyğun səbəb deyil.— '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 21:16, 11 avqust 2022 (UTC) :4 yaşında youtube kanalı açıb. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:48, 15 avqust 2022 (UTC) == [[Turanə Hüseynli]] == Salam. Adıçəkilən məqalə daha əvvəl VP:SNS-də [https://az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Silinm%C9%99y%C9%99_namiz%C9%99d_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r/Arxiv/2021_Dekabr#Turan%C9%99_H%C3%BCseynli müzakirə ilə '''silinib'''] bunun üçün istənilən məqalənin sol tərəfindəki [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:WhatLinksHere/ "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə] baxmaq kifayətdir. Bununla belə mən məqaləyə "sil" şablonu yerləşdirəndə redaktə izahı yerində SNS müzakirə arxiv linki qeyd etmişəm. Növbəti dəfə mənim kimi təcrübəli istifadəçilərin redaktələrini geri qaytaranda tələskənliyə yol verməyib, daha diqqətli olun. Əks halda bu vandalizm kimi qiyətləndirilə və AzVikidəki fəaliyyətiniz məhdudlaşdırıla bilər. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 14:28, 15 avqust 2022 (UTC) :salam, sizin kimi təcrübəli istifadəçi lütfən bundan sonra sil şablonu yerləşdirəndə səbəbi və izahı redaktə izahına yox şablon daxilindəki müvafiq yerə yerləşdirsin. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 14:38, 15 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Samral|Samral]], burda bununla bağlı başqalarına irad bildirməzdən qabaq siz də bu məsələlərdə diqqətli olun. Xankəndinin işğalı məqaləsinə [https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&type=revision&diff=6571563&oldid=6530732&diffmode=source "sil" şablonu qoyub SNS-i göstərmisiz,] amma arxivlərə baxanda görünür ki, iki dəfə silinməyə namizəd göstərilsə də, silinməsi barədə qərar qəbul edilməyib. Özü də son müzakirə keçən ay baş tutub, təzəlikcə. Bunu yoxlamaq üçün məqalənin sol tərəfindəki "Səhifəyə keçidlər" bölməsinə baxmaq kifayət idi. Qeyd edim ki, belə hallar vandalizm kimi qiymətləndirilə bilər. Özünüz belə səhvlərə yol verdiyiniz halda, "mənim kimi təcrübəli istifadəçi" kimi ifadələrlə irad tutmaq heç də xoş deyil. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 17:43, 15 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:White Demon|White Demon]], məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur. Xankəndiyə gəldikdə isə son SNS müzakirəsindən məndə belə bir qənaət hasil oldu ki, bu məqalənin silinməyinə qərar verilib. + Məqalə demək olar ki, mətnsizdi. Məqalədə sadəcə ümumi bir arxa plan var. Məqalənin adına uyğun heç bir cümlə yoxdur o məqalədə. Son olaraq məqlaənin dil keçidi də səhvdir. Digər dillərin hər birində güya Azərbaycanın dekabr 1991-dən may 1992-yə qədər Xankəndini mühasirədə və blokadada saxladığı iddia olunduğu halda bizim dildə olan məqalədə lap əvvəllər Kərkicahanın işğalından danışılırdı, indi isə demək olar ki heç nədən danışılmır. Üstümə hücum çəkib, məni təkləməyə cəhd etməkdənsə əvvəlcə bir araşdırın, sonra danışın. <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 18:17, 15 avqust 2022 (UTC) ::::Sizin üstünüzə hücum çəkmirəm, mən onsuz da sizə bu məsələdə diqqətli olmadığınızla bağlı mesaj yazacaqdım, amma sonra fikrimi dəyişdim. Bu müzakirənin qabağıma çıxması bu barədə yazmağım üçün təsadüfi fürsət oldu. İkincisi, Xankəndinin işğalı məqaləsinin silinməli olduğunu düşünsəniz də, namizədlik səhifəsində bununla bağlı fikirlər bildirməmisiz və müzakirə "silinməməsi" istiqamətində yekunlaşdırılıb. '''[[İstifadəçi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#7F007F">Şiroi</span>]] [[İstifadəçi müzakirəsi:White Demon|<span style="font-family:Verdana; color:#e6005c">Akuma</span>]]''' 18:33, 15 avqust 2022 (UTC) ::::"məncə Atakhanli'nın vəkilə ehtiyacı yoxdur"; {{U|Samral}}, belə ifadələrə yol vermək olmaz. Müzakirənin məğzini davaya çıxarmayın. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:33, 15 avqust 2022 (UTC) == Bıçaq (kitab) == Salam həmkar. [[Bıçaq (kitab)]] adlı məqaləmə sürətli silinmə əlavə etmisiniz. Zəhmət olmasa səbəbini deyərdiniz, mən də öz növbəmdə yenidən məqaləni tənzimləyərdim və silinməməsi üçün çalışardım. Öncədən təşəkkürlər! [[İstifadəçi:Mammadly|Mammadly]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Mammadly|müzakirə]]) 07:14, 17 avqust 2022 (UTC) :Salam, ilk olaraq lütfən həmin məqalənin digər vikilərdə olan məqaləsini mənə bildirin, mən həmin məqaləni digər vikilərdə mövcud olan məqalələr ilə birləşdirim. və ya bunu siz özünüz də edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:16, 17 avqust 2022 (UTC) == 1904 il == Salam. Texniki səhvi olub. Adinda -cü yerinə -ci yazdim. Dəyişdirmək olar mi? <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan]]</nowiki> <nowiki>[[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar]]</nowiki> [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:04, 29 avqust 2022 (UTC) :salam, artıq həll olub məncə. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:10, 29 avqust 2022 (UTC) ::başliqda dəyişməyib. Kateqoriyanin. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:12, 29 avqust 2022 (UTC) :::anlamadım, bir az daha açıqlayıcı yaza bilərsiniz? [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 07:13, 29 avqust 2022 (UTC) ::::Məqalələrin adlari - Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycanda yarananlar, Kateqoriya:1904-ci ildə Azərbaycan, Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar. ::::Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycanda yarananlar, Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycan, Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-cü ildə yarananlar olmalidir ki [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 07:16, 29 avqust 2022 (UTC) :::::Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-ci ildə yarananlar :::::Bu kateqoriyasi qalib. [[İstifadəçi:Xcite|Xcite]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Xcite|müzakirə]]) 08:04, 29 avqust 2022 (UTC) ::::::kateqoriyanı yeni yaradığınız üçün və daxilində hələki heç bir məqalə olmadığı üçün köhnə səhv kateqoriyaya sil şablonu qoyub yenidən düzgün adla yeni kateqoriya yaradaraq da problemi həll edə bilərsiniz. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:08, 29 avqust 2022 (UTC) 4gcwfka2vljaewdcmvi02vwjhflqiqy 14 700980 6599564 6591493 2022-08-28T16:16:30Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Water polo at the 1952 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1952 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|P]] [[Kateqoriya:Finlandiyada keçirilmiş beynəlxalq su polosu yarışları]] [[Kateqoriya:1952-ci ildə su polosu]] mtknmm2x253z7iovjpccc7fal0ydt5k 14 700981 6599550 6588644 2022-08-28T16:11:07Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Water polo at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|P]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq su polosu yarışları]] [[Kateqoriya:Su polosu çoxnövlü idman yarışlarında]] iugvbhlc9nsc4rzvlowjpf9mf1ygtqj 6599563 6599550 2022-08-28T16:16:29Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Water polo at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|P]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq su polosu yarışları]] [[Kateqoriya:Su polosu çoxnövlü idman yarışlarında]] iugvbhlc9nsc4rzvlowjpf9mf1ygtqj 6599602 6599563 2022-08-28T16:20:09Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Water polo at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq su polosu yarışları]] [[Kateqoriya:Su polosu çoxnövlü idman yarışlarında]] tw8j3ml5l2gr5cc7rw70kmgont6oxn9 14 700987 6599565 6591492 2022-08-28T16:16:34Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Water polo at the 1956 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1956 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|P]] [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Avstraliyada keçirilmiş beynəlxalq su polosu yarışları]] [[Kateqoriya:1956-cı ildə su polosu]] 7b734pnow3cnssf6e4xchonxymrjcy6 14 700989 6599566 6591491 2022-08-28T16:16:38Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Water polo at the 1960 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1960 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|P]] [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:İtaliyada keçirilmiş beynəlxalq su polosu yarışları]] [[Kateqoriya:1960-cı ildə su polosu]] tpbqku54lnvtgcgur2y3645r5ruu7pv 2 704621 6599838 6597198 2022-08-28T18:46:15Z Samral 29509 /* Təhsili */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Şəxs |adı = Eldar İsmayılov |orijinal adı = Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov |şəkil = Eldar İsmayılov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 07.07.1949 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlı]] |dini = [[İslam]] |ixtisası = [[Filologiya]] |təhsili = [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutu]]<br>[[Dərbənd Humanitar Universiteti]] |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Eldar İsmayılov''' — Azərbaycanlı ictimai xadim, xeyriyyəçi-mesenat, türkoloq və naşir-publisist “Dədə Qorqud” Milli Fondunun yaradıcısı və prezidenti<ref name="bakunetwork">[http://bakunetwork.com/az/niderland-muqavim%c9%99t-h%c9%99r%c9%99katinin-az%c9%99rbaycanli-q%c9%99hr%c9%99maninin-qizi-bakida-s%c9%99f%c9%99rd%c9%99-olub-foto/ Niderland Müqavimət Hərəkatının azərbaycanlı qəhrəmanının qızı Bakıda səfərdə olub (FOTO)]</ref><ref>[https://www.trend.az/life/culture/3604918.html Источающая позитив и добрые эмоции. Бакинская интеллигенция отметила юбилей художницы из Германии (ФОТО)]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Soz_jurnalinin_iyirmi_illik_yubileyi_munasibetile_tedbir_kechirilmisdir-25759 “Söz” jurnalının iyirmi illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilmişdir]</ref> (2007–h.h.); “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalının təsisçisi<ref>[https://www.trend.az/life/culture/3633678.html Встреча с Сабиром Рустамханлы – рекомендации молодежи и любовь к литературе (ФОТО)]</ref><ref name="bakunetwork"/> və baş redaktoru<ref>[http://old.xalqqazeti.com/az/news/social/35855 “Söz” jurnalının 20 illiyi qeyd olundu]</ref> (1998–h.h.); “Veteranın Səsi” jurnalının baş redaktoru və təsisçisi (2015–h.h.); [[Rus dili|Rusdilli]] “Brifinq” qəzetinin yaradıcısı (2007–h.h.); Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidenti (2016–h.h.); [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin üzvü; [[Dünya Azərbaycanlıları Konqresi]]nin üzvü. [[Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi (Azərbaycan)|Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] və dünyada yaşayan azərbaycanlılarla sıx və səmərəli əməkdaşlıq edir.<ref>[https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2499717.html İsveç Azərbaycanlıları Konqresinin üzvləri ATƏT PA sədrinin müavini ilə görüşüblər]</ref> [[Türk tarixi]]ni araşdırmaq üçün [[Dərbənd]] şəhərində müxtəlif qazıntı işləri təşkil etmişdir. [[Rəsm]] əsərləri [[sərgi]]lərinin təşkilatçısıdır ("Dədə Qorqud uşaqların gözü ilə", [[müharibə]]yə həsr edilən əsərlər və s.). "Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnalının aprel-iyun 2019 xüsusi buraxılışı Eldar İsmayılovun 70, təsisçisi olduğu "Dədə Qorqud" Milli Fondunun və "Azərbaycan Dünyası" beynəlxalq jurnalının 20 illik yubileyinə həsr olunub.<ref>"Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnal, aprel-iyun 2019, 34 səh. 08.09.2019-cu ildə “Ziya” KPM-də çapa hazırlanmışdır</ref> == Həyatı == Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov 1949-cu il iyulun 7-də Azərbaycan SSR-in paytaxtı Bakı şəhərində tanınmış ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1968-1970-ci illərdə [[Sovet Ordusu]]nda xidmət etmişdir. == Təhsili == Bakı şəhəri, Səbaril rayonunda tam orta təhsil alıb. 1971-1977-ci illərdə xidməti başa vurduqdan sonra [[Moskva]] şəhərində [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun]] [[İqtisadiyyat]] fakültəsində [[iqtisadçı]] ixtisası üzrə ali təhsil təhsil alıb. 2001-2005-ci illərdə [[Dərbənd Humanitar Universiteti]]nin [[Filologiya]] fakültəsində [[Rus dili]] və [[Rus ədəbiyyatı|ədəbiyyatı]] ixtisası üzrə 2-ci ali təhsil alıb. == Fəaliyyəti == [[SSRİ]]-nin süqutundan sonra səhmdar cəmiyyətini yaradıb və [[Türkiyə]], [[Ukrayna]] və [[İsveçrə]]də əməkdaşlıq edərək bizneslə məşğul olmuşdur. 1995-ci ildən o, [[heraldika]] müəllif şirkəti yaratmışdır. Azərbaycan üçün [[suvenir]]lər və [[mükafat]]lar, [[orden]] və [[medal]]lar istehsal edən fabrikə rəhbərlik edib, bu günə kimi fabrikin təsisçisidir. 1998-ci ildə “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalını yaratmışdır. Hal-hazırda jurnalının təsisçisi və baş redaktorudur. Jurnalın Türkiyə, [[Qazaxıstan]]<ref>[http://diaspor.gov.az/xeberler/x832.php "Azərbaycan dünyası" jurnalının Almatıda təqdimat mərasimi keçirilib]</ref>, [[Özbəkistan]], [[Türkmənistan]], [[İsrail]], [[ABŞ]], [[Moldova]], Ukrayna, Rusiya, İsveçrə, [[Almaniya]], [[Rumıniya]] və digər dünya ölkələrinə həmçinin dünya azərbaycanlılarına həsr olunmuş bir çox layihələri var. Jurnalın bütün nömrələri və xüsusi buraxılışları ilə [http://www.mir-azerbaydjana.az/ www.mir-azerbaydjana.az] saytında tanış olmaq mümkündür.<ref>Zülfiyyə Vəliyeva, "Qoşa Qanad". "Təhsil dünyası" qəzeti, №02 (005), 2019-07-31, səh. 9–10</ref> 2013-cü ildən Azərbaycan Veteranlar Təşkilatının İdarə Heyətinin üzvüdür. 2016-cı ildən Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidentidir. == Fəxri adlar və mükafatlar == <small>Mənbə<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylov-vtnini-torpan-mqdds-bir-ocaq-kimi-qiymtlndirir_d1041.html Eldar İsmayılov Vətənini, torpağını müqəddəs bir ocaq kimi qiymətləndirir]</ref></small> * 2008-ci ildə [["Qızıl qələm" mükafatı]]<ref>[https://mir-azerbaydjana.az/arxiv/index.php?lang=az&sectionid=5&sect=434&action=full BÖYÜK ŞAİR KAYSIN KULİYEVİN 95 illiyi]</ref>. * 2010-cu ildən [[Dağıstan]] Respublikasının [[Dərbənd]] şəhərinin [[fəxri vətəndaş]]ıdır. * 2013-cü ildən [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın Demokrat Partiyasının Azərbaycandakı fəxri nümayəndəsidir. * 2016-cı ildə "Azərbaycan Xalq Diplomatiyası" mükafatı. * 2017-ci ildən [[İstanbul]] [[Yeditepe Universiteti|“Yeditepe” Universitetinin]] [[Fəxri doktor]]udur.<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylova-yeditp-universitetinin-fxri-doktor-elmi-drcsi-ad-verilib_d1045.html Eldar İsmayılova Yeditəpə Universitetinin `Fəxri Doktor` elmi dərəcəsi adı verilib]</ref> * 2019: [[BMT]]-nin nəzdində Beynəlxalq İctimai Fondunun - "Altın Kıran" ordeni (Qızıl Qartal). (Almatı, Qazaxıstan). Bu mükafat Qazaxıstanda ən ali mükafatdır.<ref>[https://president.az/az/articles/view/57010 İlham Əliyev Qazaxıstanın “Altın kıran” – “Qızıl qartal” ali ordeni ilə təltif olunub]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Prezident_Ilham_Aliyevin_Altin_kiran_ordeni_ile_teltif_olunmasi_turk_dunyasinda_onun_liderliyine_verilen_ali_deyerdir-2268026 Prezident İlham Əliyevin “Altın kıran” ordeni ilə təltif olunması türk dünyasında onun liderliyinə verilən ali dəyərdir]</ref> * 2019: [[Əl-Farabi adına Qazax Xalq Universiteti]]nin (KazNu) yubiley medalı (Almatı). * Bir çox Avropa və beynəlxalq universitetlərin fəxri professorudur. * [[Qazaxıstan]] Respublikasının “El Ardaktysy” medalı (Millətin fəxri) (Türküstan şəhəri, Qazaxıstan). * Mesenatlığına görə [[Ukrayna Pravoslav Kilsəsi]]nin "II Müqəddəs Vladimir" qızıl medalı. == Təsis etdiyi mükafat, orden və medallar == [[Fayl:Eldar İsmayılov və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov.jpg|200px|thumb|right|Eldar İsmayılov (sağda) Türkmənistanın 2-ci prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]]a "Dünyaya Sülh Naminə" mükafatı və "Ulu Türk" ordenini təqdim edərkən (12.05.2022)<ref>[https://www.yeniavaz.com/az/news/193901/azerbaycanli-deputat-berdimehemmedova-medal-verdi-video Azərbaycanlı deputat Berdiməhəmmədova medal verdi - Video]</ref>]] * “Dədə Qorqud” Beynəlxalq Milli Fonduna aid “Dünyaya Sülh Naminə” ({{dil-ru|“Во Имя Мира на Земле”}}) mükafatının təsisçisidir. Azərbaycanda və müxtəlif dünya ölkələrində gördükləri işlərlə Azərbaycan üçün misilsiz xidmətləri olan siyasi və ictimai xadimlərin təltif olunduqları orden və medallar: * Ordenlər: "Bakı Qəhrəman: şəhər", “Ulu Türk”, “Vətən Övladı”<ref>[https://modern.az/az/news/67749 Milli Qəhrəmanın atasına orden verildi]</ref>, “Qızıl Ürək”, “Mehriban Ana”<ref>[https://www.medeniyyet.az/page/news/62686/Rostropoviclerin-evmuzeyinde-Firengiz-Elizadenin-yubileyi-qeyd-edilib.html?lang=az Rostropoviçlərin ev-muzeyində Firəngiz Əlizadənin yubileyi qeyd edilib]</ref>, “Zeynalabdin Tağıyev”, “Əziz Əliyev” və “Həzi Aslanov”. * Medallar: “Ədalətin Qılıncı” və “Aqarunov”. Qarabağ müharibəsi veteranları ilə sıx əlaqədədir (I və II Qarabağ müharibələri veteranları).<ref>Lalə HÜSEYNOVA, [https://mod.gov.az/az/pre/20133.html “Albert Şuşanın fəxri vətəndaşıdır”], "Azərbaycan Ordusu" qəzeti</ref> Azərbaycan veteranlarının göstərdiyi şücaət və qəhrəmanlığına görə təltif olunması üçün xüsusi diplomlar və döş nişanlarının təsisçisidir. 2013-cü ildə "Qayğıkeş" qızıl diplomunu təsis etmişdir. Bu diplomu ilk olaraq [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]]nə təqdim edilmişdir. Belə ki, 9 may 2017-ci ildə Bakıda Həzi Aslanov heykəlinin qarşısında "Qayğıkeş" diplomu və qızıldan hazırlanmış veteran döş nişanı Prezident İlham Əliyevə təqdim olunub. 2018-ci ildə [[İstanbul]] şəhərində [[Zibeydə xanım|Zibeydə ananın]] ([[Atatürk]]ün anası) adına olan cəmiyyətə "Mehriban Ana" ordenini təqdim etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Mənbə == * [http://bakunetwork.com/az/az%c9%99rbaycan-dunyasi-diasporumuzun-gor%c9%99n-gozu-v%c9%99-danisan-sozudur/ “Azərbaycan Dünyası” diasporumuzun görən gözü və danışan sözüdür] * [https://zerkalo.az/nastoyashhij-aksakal-chelovek-kotoryj-peredaet-vse-horoshee-iz-proshlogo-nyneshnemu-pokoleniyu/ «Настоящий аксакал — человек, который передает все хорошее из прошлого нынешнему поколению»] == Xarici keçidlər == * ВЫШКА №34 (20401) . 10 сентября 2021 года. [http://vyshkaoil.tmweb.ru/arxiv/2021/34/index.htm СОВЕТ СТАРЕЙШИН – МУДРОСТЬ НАРОДА] * [http://www.mir-azerbaydjana.az/vahid-trk-dnyas-artq-nal-v-ya-xyal-deyil-hr-ken-gn-reallamaa-doru-irlilyir_d1313.html Vahid Türk Dünyası artıq nağıl və ya xəyal deyil, hər keçən gün reallaşmağa doğru irəliləyir] * [http://bakunetwork.com/az/baku-network-ekspert-surasinda-dagliq-qarabag-munaqis%c9%99sinin-h%c9%99lli-prosesi-muzakir%c9%99-olunub-video/ “Baku Network” ekspert şurasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesi müzakirə olunub (Video)] {{Xarici keçidlər}} 034cklic2cylxtzk8nvyku31hrkm0i0 6599842 6599838 2022-08-28T18:54:53Z Samral 29509 Yayımlandı wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 705438 6599316 5969291 2022-08-28T14:31:15Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Afrikada İslam]] → [[Kateqoriya:Afrikada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Afrikada islam]] [[Kateqoriya:Qitələrinə görə müsəlman icmaları]] 7cq49z67e2ly7u5lf2huowa6qhlpdla 14 705439 6599376 5969292 2022-08-28T14:36:47Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] [[Kateqoriya:Müsəlman icmaları]] 7dp3fx1zm12mc3zw2wo8p3f4p878vjn 14 705442 6599312 5969295 2022-08-28T14:31:02Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Asiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Asiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Asiyada islam]] [[Kateqoriya:Qitələrinə görə müsəlman icmaları]] 8t33hopvcbdkkddj3mca2wfyc1uo7dn 14 705443 6599311 5969296 2022-08-28T14:31:01Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Asiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Asiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Asia}} [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] [[Kateqoriya:Asiyada din|İslam]] 2dku06yb03dt5i1chufe19eiv6fo1jx 6599374 6599311 2022-08-28T14:36:40Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qitələrə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Asia}} [[Kateqoriya:Qitələrə görə islam]] [[Kateqoriya:Asiyada din|İslam]] b70new9ktoa5a06b1ifcfomg09xebyh 14 706027 6599554 6588672 2022-08-28T16:12:23Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|Cüdo]] [[Kateqoriya:Cüdo çoxnövlü idman yarışlarında]] 9vdmyqtf6b6s94ydw7p14w3lfai2mw8 0 707965 6600155 5997932 2022-08-29T00:40:53Z Kwamikagami 23144 wikitext text/x-wiki [[File:Anarcha-feminism symbol.svg|thumb]] '''Anarxo-Feminizm''' — [[anarxizm]] və feminizmin sintezi. Feminist anarxistlər bütün hökumətlərə, hər cür [[iyerarxiya]]ya və liderlərə qarşı çıxırlar. Anarxo-feminizm patriarxlığı mövcud dövlət sisteminin təməl təzahürü və cəmiyyətin əsas problemi kimi baxır. Anarxo-feministlər, ataerkilliyə qarşı mübarizənin sinif mübarizəsinin və anarxistlərin dövlətə və kapitalizmə qarşı apardığı mübarizənin ən vacib komponenti olduğuna inanırlar.<ref name="Enc">{{Kitab3|язык=en |ссылка=https://www.worldcat.org/oclc/13063739 |автор=Lisa Tuttle |заглавие=Encyclopedia of feminism |год=1986 |место=New York, N.Y. |издательство=Facts on File Publications |allpages=399 |isbn=978-0-8160-1424-8}}</ref> Anarxo-feministlərə görə, qadınların öz həyatlarını idarə edə biləcəyi alternativ bir sistem yaratmaq üçün qadınların inqilabi potensialına əsaslanaraq bilavasitə hərəkətə keçmək lazımdır.<ref name="Enc"/> Əslində, bu ideologiya anarxistlərin mübarizəsini feminist və ya profeministlərin mübarizəsinin zəruri komponenti kimi görür və əksinə. [[ABŞ]]-da, əsasən anarxo-feminizmin fərdi formaları üstünlük təşkil edir, [[Avropa]]da isə kollektivizmə daha çox diqqət yetirilir. == Tarix və müasirlik == Anarxo-feminizm, 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərindəki [[Emma Qoldman]], Voltarin de Kleir, Dora Marsden və Lusi Parsons kimi anarxo-feministlərin əsərlərindən ilham almışdır. Erkən feminist Meri Uolstonkraft proto-anarxist baxışlara sahib idi və əri Uliyam Qodvin çox vaxt anarxizm və anarxo-feminizmin qabaqcıl sayılır. İspaniya Vətəndaş Müharibəsi zamanı ''Mujeres Libres'' qrupu özünü anarxist və feminist fikirləri müdafiə etmək üçün təşkil etdi. Anarxo-feminizm ənənəvi anarxizmin bir çox nəzəriyyəçilərin ([[Pyer-Jozef Prudon]] da daxil olmaqla) baxışlarını tənqid edir, çünki onlar çox vaxt patriarxatı [[kapitalizm]]ə münasibətdə ikinci dərəcəli problem hesab edirdilər. Bəziləri hətta patriarxal münasibətlərə də dəstək verirdilər. Məsələn Prudon, ailəni cəmiyyətin və onun əxlaqının əsas vahidi kimi qiymətləndirir və ailə daxilində ənənəvi rolları yerinə yetirməkdə qadınların məsuliyyət daşıdığına inanırdı. [[Mixail Bakunin]], dərindən yayılan yanlış düşüncənin əksinə olaraq, qadınların azadlığının əleyhdarları deyildi, ancaq bütün güc qurumlarına ([[patriarxat]] da daxil olmaqla) qarşı mübarizə aparırdı və qeyri-dövlət cəmiyyətinin qurulması çərçivəsində qadınların vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasının xeyrinə təkliflər irəli sürürdü.<ref>{{cite web|ссылка=https://cyberleninka.ru/article/n/bakunin-i-feminizm |автор=Ширинянц Александр Андреевич, Черненко Жанна Игоревна |заглавие=Бакунин и феминизм |год=2017 |издание=Политическая наука |выпуск=Спецвыпуск |issn=1998-1775}}</ref> Korneqqerlə Erlixin fikrincə, feminizm və anarxizm bir-birini tamamlayır: feminizm, zülm və qadın komponentinin digər münasibətlərinin tematizasiyası vasitəsilə anarxizmi genişləndirir, anarxizm isə feminizmə ictimai iyerarxiya anlayışını və inqilabi konsepsiyanı verir. Onlar həmçinin hesab edirdilər ki, feministlər təbii anarxistlərdir. Süzan Braun hesab edirdi ki, "anarxizm — özünü bütün hakimiyyət münasibətlərinə qarşı qoyan siyasi fəlsəfə olduğundan, o, mahiyyət etibarilə feminist fəlsəfədir". Anarxo-feminizmin vacib bir istiqaməti ənənəvi ailə, təhsil və gender rolları anlayışlarına qarşı çıxmaqdır. De Kler, evliliyin fərdi böyüməni basdırdığını, Goldman isə bunun ilk növbədə bir qadının adı, özünə hörməti, həyatı ilə ödədiyi bir iqtisadi müqavilə olduğunu müdafiə etdi. Anarxo-feminizm həm də ailənin və təhsilin iyerarxik olmayan bir quruluşunu müdafiə edir. Fransisko Ferreronun azadlıqçı pedaqoqika fikirlərinə əsaslanan [[New York]]da müasir məktəblərin yaradılmasında da böyük rol oynadı. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Anarxizm]] cu8mfgallkwya2fg91o9k8antrvwvc5 0 710624 6599081 6221089 2022-08-28T14:01:03Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Özbəkistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Özbəkistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Universitet |Ad = İmam Buxari adına Daşkənd İslam İnstitutu |Abreviatura = |Şəkil = Tashkent Islamic Institute named after Imam Bukhari.jpg |Şəklin ölçüsü = |Şəklin izahı = |Orijinal ad = {{lang-uz|Imom Buxoriy nomli Toshkent islom instituti}} |Əvvəlki adları = |Şüar = |Əsası qoyulub = [[1971]]-ci il |Bağlanıb = |Yenidən təşkil olunub = |Tip = |Prezident = |Rektor = |Tələbə sayı = |Xarici tələbə sayı = |Bakalavr sayı = |Magistrant sayı = |Aspirant sayı = |Doktor sayı = |Professor sayı = |Müəllim sayı = |Şəhər = |Ölkə = |Ünvan = 18-ci Zarkaynar keçidi,47a |Tabeliyində = |Metro = |Universitet şəhərciyi = |Universitet şəhərciyi 2 = |Himn = |İdman = |Rənglər = |Sayt = |Emblem = Эмблема Ташкентского исламского института.png |Vikianbar = }} '''İmam Buxari adına Daşkənd İslam İnstitutu''' {{lang-uz|Imom Buxoriy nomli Toshkent islom instituti/Имом Бухорий номли Тошкент ислом институти|Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти}}) — Daşkənddəki ali mənəvi təhsil müəssisəsidir. [[SSRİ]]-də yeganə ali İslam təhsil müəssisəsi idi. İslam alimlərini, imam-xətibləri, ərəb dili müəllimlərini hazırlayır. İnstitutun ərazisində bir memarlıq abidəsi - Daşkənd Namazqox məscidi yerləşir. == Yerləşməsi == [[Fayl:Building of Tashkent Islamic Institute named after Imam Bukhari.jpg|thumb|320px|left|Daşkənd İslam İnstitutunun binası,son görünüşü.]] Daşkənd İslam İnstitutu 18-ci Zarkaynar keçidi, 47a ünvanında yerləşir.<ref name="Тошкент: энциклопедия">{{kitab3|автор= |заглавие=Тошкент: энциклопедия. |ответственный= бош таҳрир ҳайъати ''А. Акромов'', ''Б. Ш. Алимов'', ''М. Н. Аминов'' ва бошқ |ссылка= |место=Тошкент |издательство= «Ўзбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти |год=2008 |том= |страниц= 784|страницы= |isbn= 978-9943-07-096-7|ref=Тошкент: энциклопедия}}</ref> Təhsil müəssisəsinin ərazisində bir memarlıq abidəsi - Həzrəti İmam məscid kompleksinin bir hissəsi olan Daşkənd Namazqox məscidi yerləşir.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> == Tarixi == Təhsil müəssisəsi SSRİ-nin ən böyük müsəlman dini xadimi, Orta Asiya və Qazaxıstan Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədri Ziyauddinxan İbn İşon Babaxanın təşəbbüsü ilə yaradılmışdır. İnstitutun tarixi 1970-ci ildən bəri fəaliyyət göstərən məscidlərin imam-xətibləri üçün hazırlıq kurslarından başlayır. Sonra, 1971-ci ildə, kurslar əsasında ali təhsil müəssisəsi - ''Ali İslam Məhəd'' yaradıldı. 1991-ci ildə Daşkənd İslam İnstitutu adlandırıldı. Qurum onsuz da yaradıldıqda, orta əsrlərdə müasir Özbəkistan ərazisində yaşamış görkəmli İslam ilahiyyatçısı, [[mühəddis]] [[Buxari|İmam əl-Buxarinin]] adını daşıyırdı. SSRİ-də institut yeganə ali İslam təhsil müəssisəsi idi. Yalnız Orta Asiya və [[Qazaxıstan]]da deyil, həm də ölkənin Avropa hissəsində, [[Qafqaz]] bölgəsində və Sibirdə dini qurumlar üçün işçilər yetişdirdi.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /><ref name="НЭУ">''Тошкент ислом институти'' —</ref> Hal hazırda institut Özbəkistan Müsəlmanları İdarəsinə tabedir. 2003-cü ildə Özbəkistan Respublikasının Nazirlər Kabineti, institutun məzunlarına bakalavr dərəcəsi diplomu verilməsinə qərar verdi. == Strukturu == İnstitutun 4 kafedra var: dini elmlər, [[ictimai elmlər]], təhfiz əl-Quran ([[Quran]]ı əzbərləmək), dillər.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> İnstitutda bir elmi şura, bir tədris və metodiki şura, bir təhsil şurası, bir tələbə şurası var.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> == Təhsil == Daşkənd İslam İnstitutunun tədris proqramları İslam təliminin əsaslarını, din tarixini və nəzəriyyəsini dərindən öyrənməyə, ərəb ədəbiyyatına yiyələnməyə yönəlmişdir.<ref name="НЭУ" /> Dini elmlər kafedrasında: [[fiqh]], [[əsli dəlillər]], [[hədis]], [[əqidə]], müstəlahül-hədis (hədis terminologiyası), [[təfsir]], [[vacib]], xətib kimi sahələr tədris olunur. Sosial elmlər kafedrasında dinlər tarixi, İslam tarixi, [[məzhəb]] və İslami hərəkatlar tarixi, [[Özbəkistan tarixi]], fəlsəfə, [[spiritualizm]], sosiologiya, politologiya, [[iqtisadi nəzəriyyə]],ekologiyanın əsasları kimi elmlər yer alır. Təhfiz əl-Quran (Quranı əzbərləmək) kafedrasında ulum əl-Quran (Quran elmləri), qiraət, təcvid və digər sahələr tədris edilir. Dillər kafedrasında ana (özbək), ərəb, fars, ingilis, rus dilləri, [[ritorika]] və xəttatlıq sənətləri tədris olunur.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> Dərslər özbək və ərəb dillərində aparılır.<ref name="НЭУ" /> 2015-ci il tarixinə qədər Daşkənd İslam İnstitutunda 60 müəllim, 2008-ci il tarixinə qədər - 43 müəllim çalışıb.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> İnstitutu bitirən tələbələr bakalavr diplomu alaraq (2003-cü ildən) İslam alimi, imam-xətibi və ərəb dili müəllimi ixtisası alır.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> == Resursları == Təhsil müəssisəsində 20.000-dən çox kitabın qorunduğu kitabxana var (2008).<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> == Tələbələri == 2008-ci ilədək Daşkənd İslam İnstitutunda 130-dan çox tələbə təhsil alırdı. Təsis edildiyi 2008-ci ilə qədər təhsil müəssisəsini 1700 nəfər tələbə bitirmişdir.<ref name="Тошкент: энциклопедия" /> == Məşhur məzunları == * Şeyx Məhəmməd Sadıq Məhəmməd Yusuf (1952-2015, 1975-ci ildə məzun olmuşdur<ref>{{cite web|url=http://uz24.uz/society/skonchalsya-sheyh-muhammad-sadik-muhammad-yusuf|title=Скончался шейх Мухаммад Садык Мухаммад Юсуф|date=2015-03-10|publisher=UZ24|accessdate=2015-03-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150313104123/http://uz24.uz/society/skonchalsya-sheyh-muhammad-sadik-muhammad-yusuf|archivedate=2015-03-13|deadlink=yes}}</ref>) - Orta Asiya və Qazaxıstan Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədri (1989-1993), SSRİ Xalq deputatı (1989) * Hacı [[Allahşükür Paşazadə]] (d. 1949, 1975-ci ildə məzun olmuşdur<ref>{{cite news | title=Глава Управления мусульман Кавказа отмечает 60-летний юбилей|publisher= Агентство Международной информации TREND | url=http://www.trend.az/life/socium/1528888.html|date=26 августа 2009 }}</ref>) - Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədri (1980-1992), daha sonra - [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi]] (1992-ci ildən) adlanmışdır. * [[Əhməd Kadırov|Əhməd Əbdülhəmid oğlu Kadırov]] (1951-2004, 1982-1986-cı illərdə oxumuşdur<ref>{{cite web|url=http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=2936|title=Герой России Кадыров Ахмат Абдулхамидович|date=|publisher=[[:ru:Герои страны]]|accessdate=2015-29-08}}</ref>) - [[Çeçen İçkeriya Respublikası]]nın müftisi (1995-2000), [[Çeçenistan Respublikası]]nın prezidenti (2000-2004). * Abdimutali Kainazaruli Daurenbekov (1969-cu il təvəllüdlü, 1996-2000-ci illərdə təhsil almışdır) - [[Qazaxıstan]]ın ən yaxşı imamı seçilən [[Aqtöbe vilayəti]]nin və Nur Qasır məscidinin (2011-ci ildən) baş imamı (2012.). * Auşev, Bəşir-Hacı Maqomedoviç (1959-2002; 1975-1980-ci illərdə təhsil alıb) - [[İnquşlar|İnquş]] dini və siyasi xadimi, I və II çağırış [[İnquşetiya Respublikası]] Xalq Məclisinin deputatı. * Usman Alimov (d. 1950, 1987-ci ildə məzun olmuşdur) [[Özbəkistan]]ın baş müftisi, Özbəkistan Müsəlmanları İdarəsinin sədri.<ref>{{Cite web|url=http://muslim.uz/index.php/rus/stati/item/4193-zbekiston-musulmonlari-idorasi-raisi-muftij-usmonkhon-alimov|title=Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов|author=|website=|date=|publisher=}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Özbəkistan universitetləri]] [[Kateqoriya:Özbəkistanda islam]] [[Kateqoriya:Özbəkistanda din]] [[Kateqoriya:Asiyada din]] [[Kateqoriya:İslam təhsil müəssisələri]] ggu52s88dqrrd932apg11royqzh7utf 0 711185 6599183 6263583 2022-08-28T14:11:36Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Başqırdıstanda İslam]] → [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Əziyev (Qazi) məscidi |orijinal adı = |şəkil = |şəklin izahı = |şəklin ölçüsü = |şəkil2 = |şəklin izahı2 = |şəklin ölçüsü2 = |ölkə = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |status = cümə məscidi |şəhər = [[File:Flag of Ufa.svg|35px]] [[Ufa]] |rayon = |yerləşir = |aidiyyatı = {{flaqifikasiya|Başqırdıstan}} |layihə_müəllifi = |heykəltəraş = |memar = |sifarişçi = |əsas_tarixlər = |tikilmə_tarixi = [[XIII əsr]] |kəşf_tarixi = |üslubu = İslam memarlığı |texnikası = |hündürlüyü = |uzunluğu = |eni = |sahəsi = |zəngləri = |qüllələri = |aşırımları = |bürcləri = |minarələri = |günbəzləri = |material = daş |vəziyyəti = [[1736]]-cı ildə dağıdılıb. |sayt = |xəritəsi = |xəritəsi2 = |plan = |plan_izah = |vikianbar = }} '''Əziyev (Əzi, Əziyevskaya, Qazi, Qaziyev) məscidi''' - 1736-cı ilə qədər Tarixi [[Başqırdıstan]] ərazisindəki əsas məscid sayılırdı. [[Başqırdlar]]ın daxili özünüidarəetməsində ən yüksək güc olan məsciddə ümumbaşqır xalq məclisləri (yiyinlər) keçirilirdi. Bersuvan çayı yaxınlığında (Bersianka), Kurqaul dağının (Çesnokovskaya dağı<ref>Координаты горы: {{coord|54.600|55.963|display=inline}}. При строительстве соседней железной дороги нижнее течение Берсувани было в точке {{coord|54.6116|55.9557|display=inline}} повёрнуто на север, и теперь она протекает в 1 км. к северу от горы.</ref>) yaxınlığında - indi [[Ufa|Ufa şəhərinin]] ərazisində ([[Kirov rayonu (Ufa)|Kirov rayonu]]) yerləşirdi. Bu ərazi Ufa qalası ilə Başqırdıstının tarixi torpaqları arasındakı sərhəddə idi. Bersuvanda Ufa məmurları [[Rusiya]], [[Orta Asiya]] və [[Qazaxıstan]]dan gələn xarici diplomatları və ticarətçiləri təntənəli şəkildə qarşılayırdılar. == Tarixi == [[Fayl:Уфа Благовещенский монастырь.jpg|250px|thumb|right|Dağıdılmış məscidin yerində tikilmiş monastrın binası]] Daş məscidin təməlinin dəqiq nə zaman qoyulduğu məlum deyil. Məscid təxminən [[XIII əsr|XIII]]-[[XIV əsr|XIV əsrlərdə]] tikilmişdir, ziyarətgahın təməli "Başqırdistanın ilk imamı" Hüseyn bəyin fəaliyyəti ilə əlaqələndirilir.<ref>{{kitab3 |автор = Таймасов, Салават Усманович |заглавие = Башкортостан и Казахстан в период становления Оренбургской губернии |ссылка = |ответственный = |место = Стерлитамак |издательство = |год = 2006 |том = |страниц = 246 |страницы = 52 |isbn = |ref = }}</ref><ref>{{kitab3 |автор = Таймасов, Салават Усманович |заглавие = Башкирско-казахские отношения в XVIII веке |ссылка = |ответственный = |место = М. |издательство = Наука |год = 2009 |том = |страниц = 344 |страницы = 39 |isbn = 978-5-02-037567-3 |ref = }}</ref> Başqırd epik əfsanəsi "Sartayev soyunun sonuncusu"na ({{lang-ba|«Һуңғы Һартай»}}) görə , 1391-ci ildə başqırdların [[Teymur|Topal Teymur]] qoşunlarına qarşı apardığı mübarizəyə rəhbərlik edən Calık-bəy, [[Hüseynbəy məqbərəsi|Hüseynbəy məqbərəsində]] və Qazıyev məscidində dua etmişdi. [[Başqırdlar]]ın daxili özünüidarəetməsində ən yüksək güc olan məsciddə ümumbaşqır xalq məclisləri (yiyinlər) keçirilirdi. Bu yığıncaqlarda gələcəkdə bölgənin gələcəyini təyin edən ən vacib qərarlar qəbul edilirdi. Yığıncaqlarda Başqırd soylarının nümayəndələri bütün digər soyların ümumi hərəkətlərini koordinasiya edir, [[Çar Rusiyası|çar hökuməti]]nin bəzi tədbirləri ilə bağlı ortaq qərarlar, müharibənin və ya qiyamın başlaması və ya bitməsi barədə qərarlar qəbul edilir və hərbi hissələrin qoşunlarının rəhbərləri seçilirdi. Bundan əlavə, bu yiyinlərə xanlar dəvət edilir və kənarlaşdırılırdı, burada yalnız hər hansı bir üsyan və ya hərbi liderlərin müharibəsi zamanı lazımlı sayılırdılar. Qurultayda alınan qərarlar bütün [[başqırdlar]] üçün məcburi idi, təsdiqi, [[Quran]] üzərində and içmə şəklində müsəlman dini liderlərin iştirakı ilə qəbul edilirdi.<ref>''Азнабаев, Булат Ахмерович'' [http://www.journal-ufa.ru/index.php?num=171&id=4148 Чесноковская гора и речка Чесноковка] // Уфа : журнал.</ref> 11 fevral 1736-cı il fərmanlarının qəbulundan sonra, hakimiyyət nümayəndələrinin məcburi iştirakı ilə Lamyan çayı (indiki Başqırdıstan Respublikasının [[Qafuri rayonu]]) yaxınlığında ildə bir dəfə yiyin qurultayının keçirilməsinə icazə verildi, təşkilatçılar qurultayın çağırılması üçün məsələlərin siyahısı barədə razılığa gəlməli və iclasın keçirilməsi üçün Ufa qubernatorundan icazə almalı idilər. Daha sonra yiyin yığıncaqlarının keirilməsi qadağan edildi.<ref>{{kitab3|автор=Асфандияров, Анвар Закирович|Йыйын|}}</ref> == Məscidin dağıdılması == 4 oktyabr 1704-cü ildə ümumbaşqır iclasında qəbilə başçıları Jixarev və Doxov başqırdlara bölgədə 1704-1711 qiyamının başlanmasına səbəb olan 72 yeni vergi və verginin tətbiq olunduğunu elan etdilər. [[Əhməd Zəki Vəlidi Toğan|Əhməd Zəki Vəlidi Toğanın]] məlumatına görə başqırdlar bir qurultay üçün Bersuvanidə toplandılar, Aldar Tarxan da 5007 qırğız ilə 1707-ci ildə qırğızların yanına qaçan Seyid Batır oğlu 750 başqırdla birlikdə qurultaya gəldi. Qurultayda [[Ufa|Ufaya]] hücum qərarı verildi.<ref>{{kitab3|автор= [[:ru:Ахметзаки Валиди Тоган]]|заглавие=История башкир|ответственный= |ссылка= |место=Уфа |издательство=Китап |год=2010 |том= |страниц= 352|страницы= 21—23|isbn= 978-5-295-05000-8|ref= }}</ref> 1734-cü ilin dekabrında Orenburq ekspedisiyasının fəaliyyəti ilə əlaqədar olaraq Əziyev məscidinin binasında Başqırd konqresi çağırıldı, onun çağırılmasının təşəbbüskarlarından biri ''abız'' Kilmyak Nuruşev idi.<ref>{{Cite web |title=1737 г. февраля 19-марта 29. — Допросные речи руководителя восстания башкир Ногайской и Казанской дорог 1735—1736 гг. Кильмяка Нурушева. |url=http://213.239.206.131/node/30442 |access-date=2021-07-13 |archive-date=2020-09-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200930203003/http://213.239.206.131/node/30442 |url-status=dead }}</ref> Qurultayda, A.İ.Dobrosmıslova görə başqırdlar üsyanın qaldırılmasına qərar verildi “Ori şəhərinin girəcəyində bir şəhər və bir qala inşa etdirməklə Başqırdıstanın tədricən şərq tərəfindən mühasirəyə alınacağı qənaətinə gəlindi və beləliklə,Başqırdıstan əbədi olaraq Rusiyanın bir hissəsi olacaqdı, ancaq bundan əlavə, dörddə bir əsr əvvəl onlardan aldıqları torpaqlardan (indiki Turqay bölgəsinin şimal hissələrindən) qırğızlara qayıtmaq üçün bir yol qalmayacaqdı".<ref>''Добросмыслов, Александр '' Башкирский бунт в 1735—1736 и 1737 гг.// Труды Оренбургской учёной комиссии. Оренбург, 1900. Вып. 8. С.9.</ref> Tarixçi N. A. Firsov "1762-ci ilə qədər yeni Rusiyada keçmiş [[Kazan xanlığı|Kazan xanlığının]] xarici əhalisi və zakamsk torpaqlarının müstəmləkəçiliyi" adlı əsərində bu hadisələr haqqında belə yazırdı: “..Tokçura, [[Sankt-Peterburq|Sankt-Peterburqda]] yaşayan rusların bütün Başqırd torpaqlarına sahib çıxmaq istədiklərini və bunun üçün Ori çayı üzərində bir şəhər qurmaq istədiklərini öyrəndi. Kilmyak abız dərhal bu məlumatdan sonra hərəkətə keçdi. Başqırd ustaları Bepenya Syuyanqulov, Seyitbay Eratkulov, Rısanbay Himbətov, Kusanbay batır və Kazan bölgəsindən qaçan Amin Kilmyakın ilk və əsas silahdaşlarından idilər. Noqay yolundakı Əziyev məscidi ruslara qarşı qiyamın ilkin planının hazırlandığı yer idi. Nəhayət, rusların orada əhər qurmalarının qarşısını almaq üçün, 1735-ci ildə bu üsyanı Ori çayı istiqamətindəki hərəkət etmək lazım idi".<ref>''Фирсов, Николай Алексеевич'' Инородческое население прежнего Казанского царства в новой России до 1762 года и колонизация закамских земель. — Казань, 1869. — С. 259—260.</ref> Tarixçi S. M. Solovyov "Qədim dövrlərdən bəri Rusiya tarixi" adlı əsərində Aziev məscidini Başqırdıstanda ilk adlandırır, həm də Orenburq ekspedisiyasının rəhbəri İ.K. Kirilov çar hökumətinə bu məsciddə müsəlman din xadimlərinin "qanunlarını təsdiqlədiklərini və yaydıqlarını və yalnız çuvaşlar və mordovalıları deyil, həm də rus qaçqınlarını sünnət etdiklərini" yazırdı. 16 dekabr 1735-ci il tarixli bir sənəddə, "İ. K. Kirilov və A. İ. Rumyantsev tərəfindən Nazirlər Kabinetində, Başqırd üsyanı bitdikdən sonra [[Ufa]] bölgəsi əhalisinin idarə edilməsinə dair təqdimat" olaraq adlandırılan Əziyev məscidindən bəhs olunur.<ref>Материалы по истории Башкортостана. Оренбургская экспедиция и башкирские восстания 30-х годов ХVIII в. / Авт.-сост. Демидова, Наталья Фёдоровна. Т. VI. — Уфа: Китап, 2002. — 768 с. — С. 100.</ref> Bu sənəd Əziyev məscidinin eyni zamanda Başqırdıstanın [[çuvaşlar|çuvaş]], [[mordoviya]], rus və digər əhalisi arasında islamın yayılması üçün bir yer olduğunu düşünməyə əsas verir. 1735-ci ilin sonu və ya 1736-cı ilin əvvəllərində baş verən, Başqırd qiyamlarının yatırılması zamanı Əziyev məscidi Voloqda Draqon alayının iştirakı ilə İ.K.Kirilovun dəstələri tərəfindən dağıdıldı. Tarixçi V.N.Vitevski, Əziyev məscidinin "bütün iğtişaşlarda başqırdlar üçün müzakirə yeri rolunu oynadığını" və 1736-cı ilin yazında məscidin qiyamın yatırılması zamanı İ.K.Kirilovun cəza dəstələri tərəfindən dağıdıldığını yazır.<ref>''Витевский, Владимир Николаевич'' И. И. Неплюев и Оренбургский край в прежнем его составе до 1758 г. — Казань, 1897. Т. 1. — С. 146.</ref> Qiyam yatırıldıqdan sonra Ufa Uspenski monastrı rahibləri məscidin yerində fəaliyyətə başladılar. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Başqırdıstan]] {{Başqırdıstan mövzularda}} [[Kateqoriya:Başqırdıstan tarixi| ]] [[Kateqoriya:Başqırdıstanda islam]] izn4v62u8exsaj66qfmlvo4twvrjxi9 0 711241 6600541 6563198 2022-08-29T06:39:35Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Rafal Qan-Qanoviç |orijinal adı = [[Polyak dili|polyakca:]]''Rafał Gan-Ganowicz'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum adı = |ləqəbi = Jerzy Rawicz |doğum tarixi = 23.4.1932 |doğum yeri = [[Varşava]], [[Polşa]] |vəfat tarixi = 22.11.2002 |vəfat yeri = [[Lublin]], [[Polşa]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = [[Polşa Respublikası]] |milliyyəti = [[Lipka tatarları|Lipka tatarı]] əsilli [[polyak]] |mənsubiyyəti = {{flagicon image|Flag_of_the_United_States_(1912-1959).svg}} ABŞ<br>{{flagicon image|Flag of Poland (1927–1980).svg}} [[Mühacir Polşa Hökuməti]] <br> '''Muzdlu kimi fəaliyyəti:''' {{flagicon image|Flag_of_the_Democratic_Republic_of_the_Congo_(1966–1971).svg}} [[Konqo-Léopoldville]] (1965-1966)<br>{{flagicon image|Flag_of_the_Mutawakkilite_Kingdom_of_Yemen.svg}} [[Yəmən Mütəvəkkili krallığı]] (1967-1969) |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |qoşun növü = |xidmət illəri = 1950-1958 |rütbə = [[Podporuçik]] |hissə = Polyak Qvardiyası |komandanlıq etməsi = |vəzifəsi = |döyüşlər = [[Konqo böhranı]] <br>[[Şimali Yəmən Vətəndaş müharibəsi]] |əlaqələr = |istefada = |təltifləri = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Rafal Qan-Qanoviç''' ({{DVTY}}) — [[Lipka tatarları|Lipka tatar]]ı əsilli [[Polyaklar|polyak]] hərbçisi, muzdlu döyüşçüsü, jurnalist, [[Polşa Milli Şurası]]nın üzvü, siyasi və sosial aktivisti. Həyatını [[kommunizm]]lə mübarizəyə həsr etmiş və sürgünd yaşamışdır. == Həyatının erkən dövrü == Rafal Qan-Qanoviç 23 aprel 1932-ci ildə [[Varşava]]nın Vaver bölgəsində dünyaya gəlmişdir. Onun ailəsinin kökəni [[Reç Pospolita]] dövründə bölgəyə köçmüş [[tatarlar]]dan idi. Onun atası bir müddət [[Fransa Xarici Legionu]]nda xidmət etmiş, sonradan biznes qurmaq üçün [[Cənubi Amerika]]ya səyahət etmişdi. O, [[Braziliya]]da [[kauçuk]] plantasiyası və [[Argentina]]da mis mədəni qurmaq istəyirdi. Rafalın anası 1939-cu ilin sentyabrında Polşa nasistlər və bolşeviklər tərəfindən işğal olunan zaman həyatını itirmişdi. Bundan sonra Rafalın atası oğlunu Vaver bölgəsindən Varşavanın Zoliborz bölgəsinə aparmışdı. Onlar orada 1944-cü ilin avqust ayında baş vermiş [[Varşava üsyanı (1944)|Varşava üsyanı]]na qədər yaşadılar. Üsyan zamanı atası onu və bir qadını zirzəmidə gizlədərək, döyüşməyə getmi. və döyüşdə həyatını itirmişdir. Beləliklə, 12 yaşında Rafal yetim qalmışdır.<ref name="web.archive.org">{{Cite web|date=2010-08-27|title=PRYWATNA WOJNA RAFAŁA GAN-GANOWICZA {{!}} ABCNET.com.pl|url=http://www.abcnet.com.pl/node/869|access-date=2021-05-20|website=web.archive.org|archive-date=2010-08-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20100827171322/http://www.abcnet.com.pl/node/869|url-status=unfit}}</ref> Yetim qalan yeniyetmə olan Rafaın ilk həyat təcrübələri kommunistlərin [[Polşa]] işğalı dövrünə təsadüf edir. [[Qızıl Ordu|Qırmızı Ordu]] tərəfindən Polşanın işğalına, bu ordunun polyakları alçaltmasına, talanlarına şahdlik edən Rafal da ilk antikommunist düşüncələr formalaşmağa başladı. Onun bu hisslərinin alovlanmasında xüsusilə antinasist üsyanında iştirak edərək, şikəst qalmış dostunun başına kommunistlər tərəfindən gətirilmiş hadisələr xüsusi rol oynamışdı. Belə ki, onun bu dostu kommunist döyüşçü tərəfindən "bandit" adlandırılmış və pilləkənlərdən aşağı atılmışdı.<ref name="web.archive.org"/> Təxminən 1948-ci ildə o, Polşada fəaliyyət göstərən antikommunist qrupa qoşuldu. Onlar kommunist propaqanda posterlərini cırır, hökuməti və kommunizmi tənqid edən posterlər quraşdırır, qrafitilər çəkir, broşurlar çap etdirirdilər. Hətta bir hadisə nəticəsində onlar polyak zabitlərdən silah da ələ keçirməyi bacarmışdılar. 1950-ci ilin iyununda sovet hakimiyyəti antihökumət qrupların üzvlərini həbs etməyə başladı. Bu zaman Rafal bir dostundan həbs olunmaq üzrə olması barədə məlumat aldı. Qrupun digər üzvlərini ələ vermək üçün işğəncəyə məruz qalacağını bilən Rafal Almaniyaya gedən bir sovet təchizat qatarında gizlənərək ölkədən qaçmağı bacardı.<ref name=":0">{{Cite web|title=Wielkie pranie i dzika gęś|url=https://www.rp.pl/artykul/158328-Wielkie-pranie-i-dzika-ges.html|access-date=2021-05-20|website=www.rp.pl|language=pl}}</ref> == Qərbi Avropa və "Polyak Qvardiyası" == [[Berlin]]ə çatdıqdan sonra Rafal bir müddət şəhərin qərb sektoruna keçmə yollarını tapmaq üçün axtarışlar apardı. Nəhayət qərbə keçməyi bacardıqdan sonra isə ABŞ nümayəndələrinə vətənində siyasi fəaliyyətinə görə təqib olunduğunu bildirərək siyasi sığınacaq istədi. Mühacirətdəki bir çox polyak kimi o da, Polyak Qvardiyasına qatıldı. Bu qvardiya [[ABŞ Ordusu|ABŞ ordusun]]un bölməsi idi və mühacirətdəki Polşa hökuməti ilə əməkdaşlıq formasında texniki, daşınma və mühafizə xidmətləri üçün təşkil edilmişdi.<ref>{{Cite journal|last=Muszyński|first=Wojciech Jerzy|date=2012|title=The Polish Guards Companies of the U.S. Army After World War II|url=https://www.jstor.org/stable/10.5406/polishreview.57.4.0075|journal=The Polish Review|volume=57|issue=4|pages=75–86|doi=10.5406/polishreview.57.4.0075|issn=0032-2970}}</ref> Rafal burada təlim gördü və məşhur polyak general Vladislav Anders tərəfindən podporuçik rütbəsinə yüksəldildi. [[Almaniya]]nın keçmişdə Polşanı işğal etdiyi üçün Almaniyadan xoşu gəlmirdi və komandanlığıa müraciət edərək Fransaya köçürülməsini xahiş etdi. O, hərbi xidmətdə olarkən tezliklə hərbi əməliyyatların başlayaağını, onun birləşməsinin [[NATO]]-nun Şərqi Avropanı ələ keçirməsi əməliyyatı zamanı Polşadakı düşmən cəbhə xəttinin arxasına göndəriləcəyini düşünürdü. Lakin bu heç vaxt baş vermədi və Rafal xidmətini patrul olaraq keçirdi. Bundan sonra o, Parisdə yaşayan polyak mühacirlərə xidmət edən məktəbdə müəllim işi tapdı və orda işləməyə başladı.<ref name=":0" /> [[Fayl:Rafał Gan-Ganowicz - nagrobek.jpg|thumb|230px|Rafal Qan-Qanoviçin Lublindəki məzarı]] == Muzdlu kimi fəaliyyəti == İqtisadi yox, siyasi qaçqın statusuna sahib olan Rafal [[Paris]]də yaşayarkən öz vaxtını özünə yeni bir həyat qurmağa yox, öz həyatını kommunizmə qarşı mübarizə aparmağa həsr etdi. === Konqo === 1960-cı illərdə o, ilk dəfə [[Konqo böhranı]] barədə eşitməyə başladı. [[Konqo]]nun əvvəllər İspaniyada sürgündə yaşamış yeni baş naziri Moise Tşombe hakimiyyətə gəlmiş və indi də Simba üsyançılarına qarşı döyüşməkdəydi. Simba üsyançıları Kuba, Sovet İttifaqı və Çin tərəfindən dəstəklənən marksist/millətçi təşkilat idi. Bu üsyan Soyuq Müharibədə əsas mübarizələrdən birinə çevrildi. Moise Tşombe qərb millətlərini onlara yardım etməyə çağırırdı. Rafal Brüsseldəki Konqo səfirliyinə getdi və Konqoda döyüşməl istədiyini bildirdi. Köçüllü olaraq Konqo ordusuna yazılan Rafalın bu işdə əsas motivasiyası antikommunist hissləri idi. 1965-ci ildə Konqoda [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]] tərəfindən dəstəklənən qüvvələrə qarşı döyüşməyə başladı. Bir tabora komandanlıq edirdi və bu taborda xeyli sayda polyak da xidmət edirdi. === Yəmən === 1967-ci ildə Rafal Səudiyyə Ərəbistanı ilə bağlanmış hökumət müqaviləsi ilə Yəmənə yollandı. [[Yəmən]]də [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]] tərəfindən dəstəklənən kommunist üsyançılarla vətəndaş müharibəsi getməkdə idi. Rafalın vəzifəsi kommunistlərə qarşı döyüşdə yerli tafya mənsublarına təlim keçmək idi. Onun buradakı əsas uğuru isə, sovet yüksək rütbəli ordu mənsublarından biri tərəfindən idarə olunan MİG təyyarəsini vurması oldu. == Həmçinin bax == * [[Aleksandr Yelyaşeviç]] * [[Səlim Çazbiyeviç]] * [[Aleksandr Romanoviç]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Lipka tatarları]] [[Kateqoriya:Polşa hərbçiləri]] 44xzu99eeqdw7ffszvj8a8i9zza4hvy 0 711562 6599544 6055106 2022-08-28T16:06:53Z Xeyal 199793 wikitext text/x-wiki '''Birbaşa göndərmə''' ({{dil-en|Drop shipping}}) – satıcının müştərilərin sifarişlərini qəbul etdiyi, lakin məhsulları müştəriyə stokda saxlamadan birbaşa göndərdiyi pərakəndə [[ticarət]] növü. Bu ticarətdə heç bir saxlama prosesi yerinə yetirilmir. == Gedişat == Bu iş modeli məhlul mağazası tələb etmir. Tamamilə ləğv edilə bilər və ya göndərilən sifarişin yerinə yetirilməsi iş modeli ilə birləşdirilə bilər. Fiziki pərakəndə satıcı, potensial açılan göndərilən əşyaları sərgidə saxlaya bilər, poçt sifarişi qaydaları haqqında məlumatları kataloqu ilə təmin edə bilər və ya yalnız onlayn mövcud olan məlumatları olan vebsayt saxlaya bilər. Virtual pərakəndə satış şirkətinin yalnız vebsaytı olur. == İnkişaf == 2006-cı ildən bəri Çində bir çox birbaşa göndərmə şirkəti meydana çıxdı, bunların çoxu həm şirkətlərə, həm də fərdlərə topdansatış və endirmə xidmətləri təklif edir. == Fırıldaqçılar == Drop Shipping internet əsaslı ev biznesi fırıldaqlarında da nəzərə çarpırdı. Fırıldaqçılar bu işi gəlirli bir "evdən iş imkanı" olaraq təbliğ edəcəklər hansıki bu qurbanlara satışa göndərilən sifarişlərinin verilə biləcəyi müəssisələrin siyahısı satılacaq. == Həmçinin bax == * [[Logistika]] * [[Poçt yönləndirmə]] == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Pərakəndə satış]] 7pr0j0xkckajw2z2x5mawky0tah2a5i 0 712095 6600385 6068037 2022-08-29T05:31:53Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Mükafat |Adı = |Orijinal adı = {{dil-kk|Парасат ордені}} |Şəkil = <!-- Standart olaraq 150px-dir. --> |Şəklin ölçüsü = |Lentin şəkli = |Lentin ölçüsü = <!-- Standart olaraq 100px-dir. --> |Deviz = |Ölkə = |Tip = |Kimə verilir = |Status = |Parametrlər = |Təsis tarixi = |İlk təltif = |İlk laureat = |Son təltif = |Son laureat = |Sayı = |Yüksək mükafat = |Kiçik mükafat = |Müvafiqdir = }} '''"Parasat" ordeni"''' ({{dil-kk|Парасат ордені}}) — 1 aprel 1993-cü il tarixli "Qazaxıstan Respublikasının Dövlət Mükafatları haqqında" 2069-XII saylı Qanunla təsis edilmiş Qazaxıstan Respublikasının Sərəncamı<ref name=egov>{{cite web|title=Awards and orders of the Republic of Kazakhstan|url=http://egov.kz/wps/portal/Content?contentPath=/egovcontent/bus_int_property/culture_/article/nagrada_rk&lang=en|publisher=Electronic government of the Republic of Kazakhstan|accessdate=7 January 2015}}</ref>. Qazaxıstan hökumətinin əmridir. 1993-cü ildə qurulmuşdur. Sərəncam görkəmli elm, mədəniyyət, ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinə, habelə dövlət və ictimai xadimlərə, insan haqları müdafiəçilərinə və Qazaxıstanın mənəvi və ya intellektual potensialında əməyi olan digər şəxslərə verilir. "Parasat" ordeni elm və mədəniyyət işçiləri, ədəbiyyat və incəsənət işçiləri, dövlət və ictimai xadimlər, habelə Cümhuriyyətin mənəvi və intellektual potensialının inkişafında və çoxalmasında böyük şəxsi xidmətləri olan vətəndaşlara və ya insan hüquqlarını və sosial maraqlarını qorumaq üçün fəal iş üçün verilir<ref>{{ref-ru}} [http://www.kazakhstan.orexca.com/rus/awards_kazakhstan.shtml Государственные награды Казахстана] Oriental Express Central Asia</ref>. Ordenin dərəcəsi yoxdur<ref>{{Cite web|url=https://m.akipress.com/news:603555/&#|title = Nazarbayev awards Rahmon state order}}</ref>. == Haqqında == Orden nişanı tək parça basaraq qızıldan hazırlanmış gümüşdən hazırlanır. İşarəsi səkkiz guşəli bir ulduzdur, uçları üç dihedral şüa ilə meydana gəlir, ortası xarici olanlardan biraz daha böyükdür; ulduzun ucları arasında kiçik bir işıq<ref>{{Cite web|url=https://tengrinews.kz/opinion/229/|title = Надежда: Умут Шаяхметова|date = 14 February 2012}}</ref>. Həndəsi bir naxış şəklində mərkəzi medalyon: mərkəzdə iki dihedral şüanın uzandığı düzbucaqlı bir romb var; rombun guşələrindən üçbucaqlı dihedral fiqurlar. Medalyon aşağıda "PARASAT" yazısı və üstündə üç almaz olan yaşıl bir mina haşiyəsi ilə əhatə olunmuşdur. Haşiyə ulduzun uclarında olan üçbucaqlı şüalarla əhatə olunmuşdur. Qazax ornamentinin elementi şəklində bir keçid köməyi ilə ordenin nişanı orden lenti ilə örtülmüş ordenin altı guşəli blokundan asılıb. Qazaxıstan Respublikasının dövlət bayrağının rəngində, ortada üç sarı zolaq olan, mərkəzi zolağın xarici olanlardan daha geniş olduğu ordenli ipək lent. == Qalereya == <gallery class="center"> Орден Парасат (Казахстан).jpg|Birinci növ sıralı nişan (1998-ci ilə qədər) Stamp of Kazakhstan 177.jpg|Qazaxıstan 1997-ci il poçt markasında birinci növ sıralı nişan 50Parasat-r.jpg|Orden nişanının təsviri 50 tenqe olan [[tengə]] </gallery> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qazaxıstan mükafatları]] b5oxc1mm265hag0mchunlr0xtsuhtqf 0 714217 6600894 6220748 2022-08-29T09:39:47Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi}} '''Lev Nikolayeviç Oborin''' ({{dil-ru|Лев Николаевич Оборин}}; {{DVTY}}) — [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] pianisti. == Həyatı == Lev Nikolayeviç Oborin 11 sentyabr 1907-ci il tarixində [[Rusiya imperiyası|Rusiya imperiyasının]] [[Moskva|Moskva şəhərində]] anadan olmuşdur. O, 1926-cı ildə [[Moskva Dövlət Konservatoriyası|Moskva konservatoriyasını]] bitirmişdir. Orobin 1930-cu ildən burada [[fortepiano]]dan fərs demiş, 1935-ci ildən professor olmuşdur. Oborin 5 yanvar 1974-cü il tarixində, 66 yaşında, [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] respublikalarından olan [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası|Rusiya SFSR]]-nin paytaxtı Moskva şəhərində vəfat etmişdir.<ref name="ASE">{{ASE|7|316|Oborin Lev Nikolayeviç}}</ref> == Təltif və mükafatlar == Lev Oborin 1927-ci ildə [[Varşava]]da keçirilən pianoçuların [[Frederik Şopen|F. Şopen]] adına birinci beynəlxalq müsabiqəsinin laureatı olmuşdur. O, 1943-cü ildə [[SSRİ Dövlət mükafatı]]na, 1964-cü ildə isə [[SSRİ xalq artisti]] adına layiq görülmüşdür. Oborin 2 dəfə [["Lenin" ordeni|Lenin ordeni]], 2 başqa orden və medallarla təltif edilmişdir.<ref name="ASE"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * Рабинович Д. А. Портреты пианистов. — М.: Сов. композитор, 1962. — 268 с. (глава об Оборине Л. Н. — стр. 133–154). * Хентова С. Лев Оборин. — Л.: "Музыка", 1964. * Л. Н. Оборин. Статьи. Воспоминания / Ред.-сост. М .Г. Соколов. М., 1977. * Л. Н. Оборин — педагог / Сост. Е. К. Кулова. М.,1989. * О. Черников. Великий Лев. Журнал "Музыка и время", № 5, 2003. * О. Черников. Рояль и голоса великих. Серия: Музыкальная библиотека. Издательство: Феникс, 2011 г. Твердый переплет, 224 стр. ISBN 978-5-222-17864-5 == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası}} * [https://web.archive.org/web/20090811002159/http://www.mosconsv.ru/teachers/about.phtml?316 Lev Oborin Moskva Konservatoriyasının saytında] {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:SSRİ pianoçuları]] [[Kateqoriya:Rusiya pianoçuları]] [[Kateqoriya:XX əsr pianoçuları]] [[Kateqoriya:SSRİ kişi bəstəkarları]] [[Kateqoriya:Rusiya bəstəkarları]] [[Kateqoriya:XX əsr bəstəkarları]] [[Kateqoriya:SSRİ-nin musiqi pedaqoqları]] [[Kateqoriya:Rusiya pedaqoqları]] [[Kateqoriya:"Lenin" ordeni ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:SSRİ-nin "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:"Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı ilə təltif edilənlər]] [[Kateqoriya:SSRİ xalq artistləri]] [[Kateqoriya:RSFSR xalq artistləri]] [[Kateqoriya:RSFSR əməkdar incəsənət xadimləri]] [[Kateqoriya:"Stalin" mükafatı laureatları]] [[Kateqoriya:SSRİ klassik musiqiçiləri]] r1xbmsmhzsikwae8psrw99z013hqft5 0 714219 6599070 6491864 2022-08-28T13:58:26Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Çində İslam]] → [[Kateqoriya:Çində islam]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Kokbayraq flag.svg|250px|thumb|right|Müstəqillik tərəfdarlarının 1933-cü ildən istifadə etdiyi bayraq]] [[Fayl:Cneast-turkestan.png|250px|thumb|right|1933 -cü ildən müstəqillik tərəfdarlarının istifadə etdiyi gerb (emblem)]] '''Şərqi Türküstan İstiqlaliyyət hərəkatı''' ({{lang-ug|شەرقىي تۈركىستان مۇستەقىللىق ھەرىكىتى}}, {{lang-zh|s=东突厥斯坦独立运动}}) — 1757-1759-cu illərdə [[Tzin imperiyası]] tərəfindən [[Şərqi Türküstan]]ın ([[Uyğurustan]]) işğalı ilə əlaqədar yaranan [[milli azadlıq hərəkatı]]. Uyğurların teokratik dövləti ləğv edildi. Dövlət idarə edən iki hakim Xocalar qəbiləsinin üzvlərinin çoxu - Aktaqlıq və Karataqlıq qətlə yetirildi. Aktaqlıq nəslindən sağ qalan Samsak Xoca əvvəl [[Buxara]]ya, daha sonra isə [[Kokand]]a mühacirət etdi. Bölgənin hazırda [[ÇXR]]-in bir hissəsi olmasına baxmayaraq, hərəkat bu günə qədər fəallığını davam etdirir. == Tarixi == 1757-ci ildə Tsin dövləti Çin [[Cunqar xanlığı]]nın varlığına son qoydu. 1759-cu ildə bütün [[Şərqi Türküstan|Qaşqar]] fəth edildi və bu ərazidə [[Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu|Sincan]] adlı yeni əyalət yaradıldı. Tsin rejiminin əleyhdarları buraya sürgün edilirdi. Burada [[Qansu]] vilayətindən [[Mancuriya|Mancur]] və [[Çin]] qoşunları yerləşdirildi. [[Mancuriya]]dan solon və [[Dahurlar|dahur]] dəstələri buraya yerləşdirilməyə başlandı. 1764-cü ildə bir neçə min [[Sibolar|sibo]] [[İli-Qazax Muxtar dairəsi|İli vadisinə]] köçürüldü.Burada mancur hərbi-əkinçilik qəsəbələri və [[Çin]] hərbi yaşayış məskənləri salındı. Həmçinin, buraya Mancur işğallarına müqavimət göstərən sürgün edilmiş [[uyğurlar]]dan ([[tarançılar]]) əkinçilik yaşayış məntəqələri təşkil olundu. Çinlilər və [[dunqanlar]] da buraya köçürüldülər. <div align=center><gallery> Fayl:Сражение при Ешилькуле, 1759, уйгуры-кашкарцыvsманьчжуро-монголы-ханьцы.jpg|Yaşlikul gölü ətrafında döyüş, 1759-cu il Fayl:Macang Lays Low the Enemy Ranks.jpg|Yaralı uyğur döyüşçüsü, 1759-cu il Fayl:Qurman, битва при Курмане, 1759г.jpg|Kurman döyüşü, 1759-cu il </gallery></div> === XIX əsrin I yarısı === XIX əsrin əvvəllərində Qaşqarda ictimai-siyasi vəziyyət kəskin şəkildə pisləşdi. Sincan qubernatorunun zəif idarəçiliyindən faydalanaraq, Mancur və Çin rəsmiləri şəxsi zənginləşmələri üçün mövqelərindən istifadə edərək özbaşınalıq edirdilər. Bundan əlavə, Çin tacirləri yerli məhsulları ucuz qiymətə alır, öz mallarını isə xüsusilə də çayı hədsiz baha satmaqla yerli əhalni amansızlıqla talan edirdilər. Bütün bunlar [[Tzin sülaləsi|Tsin imperiyasının]] qonşu [[Kokand xanlığı]] ilə mürəkkəb münasibətləri fonunda baş verirdi. Mancur işğalçılarına qarşı çıxış edənlərə sığınacaq verən Kokand xanları onlardan Tsin hökumətinə qarşı təzyiq etmək üçün məharətlə istifadə edirdilər. Onlar bununla bölgədə mürəkkəb siyasət aparırdılar. XIX əsrin əvvəllərində Kokandda yaşayan Qaşqarın keçmiş hökmdarlarının varisləri olan Samsak Xocanın oğulları - Cahangir və Yusif-Xoca bölgənin müstəqilliyini bərpa etmək üçün hərəkatın başında dayanmışdılar. 1820-ci ilin yayında Cahangir Kokanddan qırğızların yanına "qaçdı". O, burada bir neçə yüz atlıdan ibarət dəstə yığdı və payızda Tsin səddlərini aşdı. 1820-1827-ci illərin [[uyğur]] üsyanının yatırılması və Cahangirlə sonrakı mübarizə Tsin hökumətinə 10 milyon lyana başa gəldi. Bu üsyan Qaşqardakı Tsin hökmranlığının əsasını sarsıtdı və cəza dəstələrinin vəhşilikləri yeni bir müsəlman çıxışlarının başlamasına zəmin yaratdı. 1828-ci ildə Cahangirin tutulub edam olunmasından sonra, bütün ümidlər artıq Yusuf-Hocaya - Cahangirin qardaşına bağlandı. Xüsusilədə Kokand xanı onu intensiv şəkildə buna təhrik edirdi.<ref>{{cite journal |last1=刘 |first1=霖映 |title=马长寿同治回变《调查》序言一些偏说之辨析——读《同治年间陕西回民起义历史调查记录》 |journal=怀化学院学报2014 |issue=2 |pages=43–46 |url=http://wap.cnki.net/qikan-HUAI201402015.html |access-date=9 September 2018}}</ref> 1830-cu ilin payızında Yusif dəstəsi ilə sərhədi keçdi və yeli əhali tərəfindən sevinclə qarşılandı. Cahangirin hərəkətlərindən dərslər çıxaran Yusif insanlara səxavətlə vədlər verirdi. O, xalqın böyük dəstəyi ilə [[Şərqi Türküstan|Qaşqara]] daxil oldu. Lakin [[Yarkənd]]dəki türbəyə edilən hücum uğursuzluqla başa çatdı. Üsyançılar orada böyük bir məğlubiyyətə uğradılar və bu hərəkatda dönüş nöqtəsi oldu. Üsyan tədricən zəifləməyə başladı. Əhali üsyana 1826-1827-ci illərdəkindən daha az dəstək verdi. Yusif Hocanın qoşunlarının soyğunçuluq əməlləri ona qarşı yerli sakinlər qəzəbi ilə nəticələndi. Yerli din xadimləri də Hocanı çox soyuq qarşıladı. Tsin hakimiyyəti iki [[islam]] təriqətinin dini düşmənçiliyindən məharətlə istifadə etdi. 1830-cu ilin oktyabrında əyalət hakimi Çanlin üsyançılara qarşı hücum etdi. 1830-cu ilin sonlarında Yusif Hoca bir neçə min tərəfdarı və əsirlər ilə sərhədə qaçdı və Kokand ərazisinə sığındı. Dörd ay davam edən üsyanın yatırılması xəzinəyə 8 milyon lyam hesabına başa gəldi. 1847-ci ildə Cahangirin qardaşı oğlanlarının rəhbərliyi altında yeni bir hərəkat "Yeddi Hocanın üsyanı" olaraq bilinən çıxış oldu. Lakin o, elə həmin ildə yatırıldı. 1857-ci ildə Qaşqarda Vəlixan-tyurya (Cahangirin qardaşı oğlu) rəhbərliyi ilə üsyan başladı. Lakin üsyan 1858-ci ilin avqustunda vəhşicəsinə yatırıldı. Bir çox üsyançı Kokanda qaçmağa müvəffəq oldu.<ref>{{cite book |url = https://books.google.com/books?id=jJY3AAAAIAAJ&pg=PA849 |title=Encyclopedia of Islam, Volumes 1–5 |author= H. A. R. Gibb|year=n.d.|publisher=Brill Archive|isbn=90-04-07164-4|page=849|access-date=26 March 2011}}</ref> === XIX əsrin II yarısı === 1874-cü ildə imperator sarayında bu mövzuda müzakirə təşkil etmək təklif edildi. Çin aristokratiyası Şərqi Türküstanı yenidən itaət altına almağa çalışırdı. Beləliklə 1875-ci il martın 10-da Çzo Çzyntanqın Sincan barədə düşüncələrini öyrənmək üçün ona ayrıca gizli sənəd göndərildi. Çzo Çzyntanqdan Sincanda imperiyanın hakimiyyətini yenidən əlində olan qüvvələr ilə bərpa edə biləcəyi barədə dəqiq cavab verilməsi istənildi. Qeyd olunan sənədin əhəmiyyəti o qədər böyük idi ki, onu Pekindən Lançjouyaa çatdırmaq üçün cəmi 9 gün vaxt verilmişdi. Çzo Çzyntanq sənədi 1875-ci il martın 19-da aldı. O, demək olar ki, bir aydan sonra 1875-ci il aprelin 12-də ətraflı bir hesabatla cavab verdi (19 cüt səhifə). Onun göndərdiyi cavabda deyilirdi ki, Sincan kampaniyası hərbi-dəniz proqramının həyata keçirilməsi vəziyyətindən asılı olmayaraq tam qələbə qazanana qədər aparılmalıdı. Hökumət Çzo Çzyntanqın hesabatını aldıqdan bir qədər sonra, 1875-ci ilin aprelində imperator onu Sincanda hərbi işlər üzrə müvəkkil təyin etdi. Bununlada rəsmi olaraq Sincanda hərbi kampaniyaya start verildi.<ref name="ili">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=gitcAAAAQAAJ&q=soviets+defeated+by+tungans&pg=RA5-PA35|title=Accounts and papers of the House of Commons|author=Great Britain. Parliament. House of Commons|publisher=Ordered to be printed|year=1871|page=35|access-date=28 June 2010}}</ref> 1875-ci ildə Çzo Çzyntanq 70 minlik ordusu ilə [[Cunqariya]]nı yenidən tabe etmək üçün səfərə çıxdı. O, məhərətlə Yaqub bəydə rəsmi [[Pekin]]in Tsin imperiyası tərkibində Qaşqara muxtariyyət verəcəyinə inam yaratdı. Buna görə də Cunqariya demək olar ki, döyüşsüz ələ keçirildi. Bundan sonra 1877-ci ilin aprel ayının ortalarında qəflətən Yettişara qarşı Lyu Çzuntanın komandanlığı altında yaxşı silahlanmış 180 batalyonu göndərdi. Biyanhunun dəstələrinin və digər dunqan komandirlərinin köməyinə baxmayaraq Yaqub bəyin qoşunları məğlub oldu. 1877-ci ilin mayında Yaqub bəyi zəhərləyərək öldürdülər. Onun ölümündən sonra Yettişar üç düşmən hissəyə parçalandı. Lyu Çzuntanın qoşunları Qaşqarı<ref>《上总理各国事务衙门》，《左文襄公全集》书牍，卷一三，页一。</ref>, Yarkəndi və Xotanı tutdu. Çzo Çzyntanq müharibədəki qələbənin əsas şərti kimi [[Urumçi]]ni ələ keçirmək hesab edirdi. O, bu işə böyük əhəmiyyət verirdi. Urumçi şəhəri Çin qoşunları tərəfindən 1876-cı ilin 17 avqusunda tutuldu.<ref name="ili"/> 1877-ci ilin dekabrında bütün [[Şərqi Türküstan]] işğal edildi. Cəza dəstələri minlərlə müsəlman türklərini edam etdi, on minlərlə insan həbsxanaya atıldı. Biyanhu dunqan dəstələri ilə Rusiya ərazisində sığınacaq tapdı. Tsin sülaləsinin hakimiyyəti Sincan ərazisində quruldu.<ref>{{cite book|volume=Volume 11, Part 2 of The Cambridge History of China Series|title=Late Ch'ing, 1800–1911|editor1=John King Fairbank |editor2=Kwang-Ching Liu |editor3=Denis Crispin Twitchett |edition=illustrated|url=https://books.google.com/books?id=pEfWaxPhdnIC&pg=PA227|year=1980|access-date=18 January 2012|page=227|isbn=0-521-22029-7|publisher=Cambridge University Press}}</ref> Sankt-Peterburq müqaviləsindən sonra isə Rusiya İli ərazisini Çinə qaytardı. 1884-cü ildə Urumçi inzibati mərkəz olmaqla Sincan əyaləti təşkil edildi.<ref>{{Cite book| chapter-url=https://books.google.com/books?id=HZl7DwAAQBAJ&q=yetteshahar&pg=PA42 | title=Understanding Religious Violence: Radicalism and Terrorism in Religion Explored Via Six Case Studies| isbn=9783030002848 | last=Olivieri |first=Chiara |chapter=Religious Independence of Chinese Muslim East Turkestan "Uyghur" |editor-last1=Dingley |editor-first1=James |editor-last2=Mollica| editor-first2=Marcello| year=2018}}</ref> <div align=center><gallery> Fayl:Yarkand official.JPG|[[Yeddişəhər xanlığı]] əsgəri Fayl:Kalmak archer.jpg|[[Yeddişəhər xanlığı]] əsgəri Fayl:Хотанские уйгуры, Йеттишяр.jpg|[[Yeddişəhər xanlığı]] qoşunu Fayl:Alaxan Sultan.jpg|[[İli sultanlığı|İli sultanı]] [[Alaxan Sultan]] Fayl:YakubBey.jpg|[[Yeddişəhər xanlığı]] xanı [[Yaqub bəy]] </gallery></div> === XX əsrin I yarısı === [[Tzin sülaləsi]]nin süqutundan sonra bölgə əsasən [[Çin Respublikası]] hökumətinin nəzarətindən çıxdı. Bölgədə geniş azadlıq hərəkatı vüssət almağa başladı. 1931-ci ildə Çin hakimiyyəti [[Şərqi Türküstan]]dakı muxtar [[Kumul xanlığı|Kumul]] və Turfan xanlıqlarını ləğv etməsi [[Niyazi Xoca|Hacı Niyazi Xoca]]nın rəhbərliyi ilə 1931-ci il fevralın 20-də [[Kumul üsyanı|uyğur üsyanı]]n başlamasına səbəb oldu. Əvvəlcə üsyan Komul bölgəsini əhatə etdi, sonra [[Mahmud Muhiti]]nin rəhbərlik etdiyi [[Turfan]]a da yayıldı. Demək olar ki, paralel olaraq, [[Məhəmməd Əmin Buğra]] və [[Sabit Damolla]]nın rəhbərliyi ilə [[Xotan]]da üsyana qoşuldu. Qısa müddət sonra [[Şərqi Türkistan]]ın digər bölgələrini: [[Qaşqar]] və [[Külçə]]ni də üsyan alovu bürüyür. Üsyançılar tərəfindən [[Qaşqar]] şəhərinin ələ keçirilməsi ilə 1933-cü il noyabrın 12-də paytaxtı Qaşqar şəhəri olmaqla [[Şərqi Türküstan İslam Respublikası|Şərqi Türkistan Türk İslam Respublikası]] elan edildi. [[Niyazi Xoca|Hacı Niyazi Xoca]] yeni Respublikanın Prezidenti, [[Sabit Damolla]] Baş naziri və [[Mahmud Muhiti]] Müdafiə Naziri seçildi. [[Fayl:Second ETR in China.svg|250px|thumb|right|İkinci Şərqi Türküstan Respublikasının ərazisi qırmızı ilə işarələnib]] Lakin respublikanın ömrü uzun olmadı [[SSRİ]] və Çin qoşunlarının dəstəyi ilə 1934-cü ildə [[hueylər]]in səhra komandirləri ([[Nankin]] Çin hökumətinin müttəfiqləri) tərəfindən Qaşqarın ələ keçirilməsi nəticəsində ŞTİR süquta uğradı. Lakin əslində respublika 1937-ci ilə qədər yaşamışdı. Belə ki, 1937-ci ildə 1934-cü ildən sonra Qaşqar və ətrafına nəzarət edən Niyaz Kamal və Kiçik Axundun komandanı olduqları Altıncı Uyğur Diviziyası [[SSRİ]] və [[Çin Respublikası|Çin qoşunları]] tərəfindən birlikdə məğlubiyyətə uğradıldı.<ref>{{cite news|title=TUNGAN RAIDERS MASSACRE 2,000|author=AP|newspaper=The Miami News|date=17 March 1934|url=https://news.google.com/newspapers?id=rlEtAAAAIBAJ&pg=2598,5980247&dq=tungan&hl=en}}{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{cite news |title=TUNGANS SACK KASHGAR CITY, SLAYING 2,000|author=Associated Press Cable |newspaper=The Montreal Gazette|date=17 March 1934|url=https://news.google.com/newspapers?id=vy0rAAAAIBAJ&pg=6105,2241969&dq=tungan&hl=en}}</ref><ref>{{cite news |title=British Officials and 2,000 Natives Slain At Kashgar, on Western Border of China|author=The Associated Press|newspaper=The New York Times|date=17 March 1934|url=https://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0915F73A59167A93C5A81788D85F408385F9}}</ref><ref>{{cite news |title=2000 Killed In Massacre|author=AP|newspaper=San Jose News|date=17 March 1934|url=https://news.google.com/newspapers?id=PyYiAAAAIBAJ&pg=4719,6427362&dq=tungan&hl=en}}</ref> Buna baxmayaraq, Çin bölgəni tam nəzarətə ala bilmədi. Şərqi Türküstan İstiqlaliyyət hərəkatı [[İkinci Şərqi Türküstan Respublikası]]nın da yaradılması ilə nəticələndi. [[1944]]-[[1949]]-cu illərdə [[Çin Respublikası]]nın [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu|Sintszyan]] (tarixi [[Şərqi Türküstan]]ın şimal hissəsi) əyalətinin üç ([[İli-Qazax Muxtar dairəsi|İli]],Taçen, Altay) şimal dairəsinin ərazisində SSRİ yönümlü olsa da müstəqil respublika qurulmuşdu. Belə ki, 1946-cı il ərzində Şərqi Türküstan Respublikası Sincan Koalisiya Hökumətində təmsil olunsa da, müstəqilliyini qoruyurdu. 1947-ci ilin avqustunda Şərqi Türküstan Cümhuriyyəti rəsmiləri Koalisiyadan çıxdıqlarını bəyan etdilər. Onlar Şərqi Türküstanın bütün ərazilərinin Çin hakimiyyətindən azad edilməli olduğunu bildirərək müstəqilliklərini yenidən bəyan etdilər. Sincanın qalan hissəsi [[Homindan]]ın nəzarəti altında idi. 1949-cu ilin sonlarında müstəqillik tərafdarı olan onun əsas rəhbərlərinin və yaradıcılarının çoxu [[Pekin]]ə ÇXR ilə danışıqlarda iştirak etmək üçün gedərkən SSRİ ərazisində qəzaya düşərək həlak oldular. 1950-ci ilin sonlarında Çin Xalq Azadlıq Ordusu [[İkinci Şərqi Türküstan Respublikası]]nın ərazisinin çox hissəsini ələ keçirmiş və onun müstəqiliyinə son qoymuşdu.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=XeBxAAAAMAAJ&q=ma%27s+smashed+TIRET|title=Under the Soviet shadow: the Yining Incident : ethnic conflicts and international rivalry in Xinjiang, 1944-1949|author=David D. Wang|year=1999|publisher=The Chinese University Press|edition=illustrated|location=Hong Kong|page=53|isbn=962-201-831-9|access-date=2010-06-28}}(Original from the University of Michigan)</ref> Bütün bölgə [[Çin Xalq Respublikası]]nın (ÇXR) tərkibində [[Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu]] olaraq adlandırıldı. Şərqi Türküstan Cümhuriyyəti tərəfindən nəzarət olunan ərazinin böyük hissəsi sonradan [[İli-Qazax Muxtar dairəsi]]nin tərkibinə daxil edildi. <div align=center><gallery> Fayl:ŞTİR höküməti.jpg|Şərqi Türküstan İslam Respublikası höküməti Fayl:Xoyaq əsgəri.jpg|<small>Xotan əsgəri</small> Fayl:Kumul zabiti.jpg|<small> Kumul zabiti </small> Fayl:Xotan partizanları.jpg|<small>Xotan partizanları </small> Fayl:Hoja-Niyaz.jpg| <small> [[Niyazi Xoca]] [[prezident]] </small> Fayl:Sabit Damolla Abdulbaki.jpeg|<small>[[Sabit Damolla]], baş nazir </small> Fayl:Uyghur fighters.jpeg|<small>Uyğur üsyançıları</small> </gallery></div> === XX əsrin II yarısı === [[Fayl:Hokumet ilani.jpeg|250px|thumb|left|Dünya Uyğur Qurultayı üzvləri, 14 sentyabr 2004 -cü ildə Kapitoli qarşısında]] SSRİ Baş Kəşfiyyat İdarəsinin keçmiş zabiti Anatol Taras, 1970-ci illərin əvvəllərində, [[ÇXR]] ilə müharibə olacağı təqdirdə, BKİ-nin gizli uyğur şəbəkəsi yaratmağa çalışdığını və sonradan uyğurların bunun əsasında silahlı müqavimət başladı bir sıra "inqilabi təşkilatlar" yaratdıqlarını iddia edirdi.<ref>{{Cite web |title=Анатоль Тарас: «Белорусы еще себя покажут» |url=http://admin.charter97.org/ru/news/2009/7/20/20224/ |access-date=2021-07-31 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304103906/http://admin.charter97.org/ru/news/2009/7/20/20224/ |url-status=unfit }}</ref> 1991-ci ildə SSRİ-nin dağılmasından sonra "Qərbi Türküstan"ın ([[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Tacikistan]], [[Türkmənistan]] və [[Özbəkistan]]) azad edilməsindən sonra [[Uyğurustan]]ın yaradılması və Şərqi Türküstanın Çindən azad edilməsi çağırışları bütün dünyada yenidən səslənməyə başladı. 1970 -ci illərin sonlarından etibarən Çin iqtisadi islahatı qeyri-bərabər bölgə inkişafını ağırlaşdırdığından, uyğurlar Sincan şəhərlərinə köçərkən, bəzi [[han]]lar da müstəqil iqtisadi inkişaf naminə Sincan şəhərlərinə köçürdülər. Artan etnik təmas və işçi rəqabəti, 1990-cı illərdəki uyğur separatçı terrorizminə təsadüf etdi, məsələn 1997-ci ildə Ürümçi avtobusunun partlaması bunun nümunəsidir.{{sfn|Hopper|Webber|2009|pp=173–175}} Polisin [[Ramazan ayı]]nda separatçı şübhəlilərə etdiyi basqınlar, ən azı 9 adamın ölümünə səbəb olan Külçə hadisələri kimi bilinən bir epizodda 1997-ci ilin fevral ayında şiddətə çevrilən kütləvi nümayişlərə səbəb oldu.<ref>{{cite web|url=https://www.hrw.org/backgrounder/asia/china-bck1017.htm|title=China: Human Rights Concerns in Xinjiang|date=17 October 2001|work=Human Rights Watch Backgrounder|publisher=Human Rights Watch|access-date=4 December 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20081112153554/http://www.hrw.org/backgrounder/asia/china-bck1017.htm|archive-date=12 November 2008|url-status=live}}</ref> 25 fevral 1997-ci ildə Urumçidə avtobusun partladılması, ehtimal ki, Külçədəki hadisədən sonra repressiyaya cavab olaraq 9 nəfəri öldürüldü, 68 nəfəri yaralandı. Şərqi Türküstan Milli Konqresinin keçmiş sədri, tanınmış uyğur fəalı [[Erkin Alptəkin]], separatçı şiddət mövzusunda danışarkən bunları demişdir: ''"Hərəkətimizi səlahiyyətsizləşdirdiyimiz üçün dialoqa xüsusi diqqət yetirməli və gənclərimizi şiddətdən xəbərdar etməliyik."''<ref>{{cite web|url=http://prospect.org/cs/articles?article=chinas_secret_separatists|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20171011101543/http://prospect.org/article/chinas-secret-separatists|url-status=dead|archive-date=11 October 2017|title=China's Secret Separatists|last=Priniotakis|first=Manolis|date=19 December 2001|work=The Prospect}}</ref> == XXI əsr == 2007-ci ildə Akto uyezdində islamçılarla ÇXR polisi arasında döyüş baş verdi. Çin mətbuatı ümumiyyətlə uyğurların hökumət əleyhinə etirazlarından xəbərlər vermir və onları "terrorçu" və "ekstremist" adlandırır. Lakin 2008-ci ildə Şərqi Türküstanda baş verən iğtişaşlar barədə məlumatlar beynəlxalq mediaya sızmışdı. 2009-cu il 5-7 iyulda [[2009-cu il Urumçi iğtişaşları|Urumçi iğtişaşları]] ən iri kütləvi şıxışlar sayılır. Çinin cənubunda yerləşən Şaoquanda baş vermiş hadisəyə etiraz üçün başlanmışdı. Həmin hadisə zamanı iki uyğur qətlə yetirilmişdi. Polis isə məsələ barədə araşdırma başlatmışdı. Hər halda, müşahidəçilər etirazların iğtişaşlara çevrilməsinin səbəbi məsələsində qəti fikrə sahib deyillər. Mərkəzi Çin hakimiyyəti iddia edir ki, iğtişaşlar xaricdən, daha dəqiq desək [[Dünya Uyğur Qurultayı]] və onun rəhbəri [[Rəbiyyə Qədir]] tərəfindən təşkil edilmişdir. Rəbiyyə Qədir iddiaları rədd edərək bildirmişdir ki, o, Çin uyğurlarının öz müqəddaratını təyin etmə yolunda şiddətə müraciəti qəbul etmir.<ref>[https://web.archive.org/web/20090707025025/http://www.tagesschau.de/ausland/chinauiguren100.html 129 Tote bei Protesten muslimischer Uiguren]{{ref-de}}</ref><ref>[http://www.20min.ch/news/ausland/story/Massive-Gewalt-bei-Demo-in-China---140-Tote-15890025 Massive Gewalt bei Demo in China — 140 Tote]{{ref-de}}</ref><ref>[http://www.focus.de/politik/ausland/uiguren-protest-china-will-aufstaendische-hinrichten_aid_415254.html China will Aufständische hinrichten]{{ref-de}}</ref> Çin Xalq Respublikası rəsmilərinin açıqladığı rəqəmə görə əksəriyyəti hanlardan olmaqla, ümumilik 197 nəfər həyatını itirmiş, 1721 nəfər yaralanmış, xeyli sayda maşın və bina dağıdılmışdı. İğtişaş günlərindəki polis axtarışları zamanı yoxlanılan bir çox uyğur yoxa çıxdı. [[Human Rights Watch]]un bildirdiyi məlumata görə, belə halların sayı 43 nəfərdir. Uyğur mühacirlərin isə dediyinə görə isə iğtişaşalar zamanı 600 nəfər qətlə yetirilmişdir.<ref>[http://www.elpais.com/articulo/internacional/Gobierno/chino/promete/mano/dura/quienes/protejan/responsables/revuelta/elpepuint/20090709elpepuint_12/Tes El Gobierno chino promete mano dura para quienes protejan a los responsables de la revuelta]{{ref-es}}</ref>. === Dünya Uyğur Konqresi === [[Fayl:Sauerbrey, Kadeer and Seytoff 2006.jpg|300px|thumb|right|Dünya Uyğur Qurultayının rəhbəri Rəbiyyə Qadir və katıb Alim Saitov]] 1992-ci ildə [[Türkiyə]]nin [[İstanbul]] şəhərində [[Türkiyə Quru Qoşunları]] təqaüdçü general-mayor Rza Bekin (daha sonra Şərqi Türküstan Vəqfi başçısı ve Dünya Uyğur Qurultayı fəxri başçısı) və yandaşları tərəfindən qurulan Şərqi Türküstan Milli Qurultayından sonra İsmayıl Cengizin liderliyi ilə qurulan və Şərqi Türküstan Milli Mərkəzinin dəvəti ilə İstanbulda edilən müşavirə iclaslarından sonra qurulan Şərqi Türküstan Qurultayı ilə 1996-cı ildə Almaniyanın Münhen şəhərində Dolkun İsa ve yandaşları tərəfindan qurulan Dünya Uyğur Gənclər Qurultayı kimi kiçik təşkilatlar, 2004-cü ildə Erkin Alptəkinin başçılığında birləşdirilərək Dünya Uyğur Qurultayı yaradılmışdır. Daha sonra bu ad Şərqi Türküstan (Uyğurustan) Qurultayı olaraq dəyişdirildi. Bu dəyişikliyə görə Şərqi Türküstanın bütövlüyünü qoruyan bir qrup uyğur, [[qazax]], [[qırğız]] və [[özbək]]lərlə birlikdə 2004-cü ildə ilində Sürgündəki Şərqi Türküstan Hökumətinin ətrafında birləşdilər. Hazırda [[Dünya Uyğur Qurultayı]]na [[Rəbiyyə Qədir]] rəhbərlik edir. Təşkilatın qərargahı [[Münhen]]də yerləşir. === Şərqi Türküstanın İslam hərəkatı === Həsən Mahsuma tərəfindən 1996-cı ildə yaradılmışdır. Həsən Mahsuma 2003-cü ildə [[Pakistan]] xüsusi ximət orqanları tərəfindən öldürülmüşdür.<ref>[http://www.waronline.org/forum/viewtopic.php?t=7044&sid=2d4bb8c7d4ed49985b21eebb5c05189e/2003/12/Главный китайский террорист застрелен в Пакистане] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160305062112/http://www.waronline.org/forum/viewtopic.php?t=7044&sid=2d4bb8c7d4ed49985b21eebb5c05189e%2F2003%2F12%2F%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D1%8B%D0%B9 |date=2016-03-05 }}. 23.12 05:31 | MIGnews.com</ref> İdeoloji cəhətdən təşkilat radikal sünni qruplara yaxındır, keçmiş lider Həsən Mahsum [[Qaşqar]]da tanınmış bir ilahiyyatçı idi. Siyasi inancına görə üç il Çinin cəzaçəkmə koloniyasında həbsdə yatmışdır. Çin mətbuatının yazdığına görə, hərəkatın [[Əfqanıstan]]da silahlılara təlim keçmək üçün düşərgələri var idi. Lakin onların varlığı ilə bağlı etibarlı məlumat yoxdur.<ref>В декабре 1996 года лидер талибов мулла Омар утверждал, что они отвергли просьбу Вашингтона разместить в Афганистане лагеря по подготовке уйгурских сепаратистов из соседнего Китая {{cite web |url=http://vesti7.ru/archive/news?id=273 |title=Архивированная копия |accessdate=2014-05-02 |deadlink=да |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140705164730/http://vesti7.ru/archive/news?id=273 |archivedate=2014-07-05 }}.</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|30em}} * {{cite book |last=Mesny |first=William |year=1905 |title=Mesny's Chinese Miscellany |volume=Vol. IV |author-link=:en:William Mesny |location=Shanghai }} * {{cite book |last=Andreyev |first=Alexandre |title=Soviet Russia and Tibet: The Debarcle of Secret Diplomacy, 1918–1930s |volume=Volume 4 of Brill's Tibetan Studies Library, V.4 |edition=illustrated |year=2003 |publisher=Brill |url=https://books.google.com/books?id=MqXnOBX4dREC&pg=PA139 |isbn=90-04-12952-9 }} * {{cite book |last=Andreyev |first=Alexandre |title=The Myth of the Masters Revived: The Occult Lives of Nikolai and Elena Roerich |year=2014 |publisher=Brill |url=https://books.google.com/books?id=TI6fAwAAQBAJ |isbn=978-90-04-27043-5 }} * {{cite book |author=Baabar |title=Twentieth Century Mongolia, Volume 1 |editor-first=Christopher |editor-last=Kaplonski |edition=illustrated |year=1999 |publisher=White Horse Press |url=https://books.google.com/books?id=xEpxAAAAMAAJ |isbn=1-874267-40-5 }} * {{cite book |title=Linguistic Typology, Volume 2 |others=Association for Linguistic Typology |year=1998 |publisher=Mouton de Gruyter |url=https://books.google.com/books?id=CxsLAQAAMAAJ |ref={{sfnRef|Linguistic Typology|1998}} }} * {{cite book |title=Islamic Culture, Volumes 27-29 |others=Islamic Culture Board |year=1971 |publisher=Deccan |url=https://books.google.com/books?id=wTHjAAAAMAAJ&pg=PA229 |isbn=0-8420-1704-6 |ref={{sfnRef|Islamic Culture|1971}} }} * {{cite book |title=Ethnological information on China |volume=Volume 16; Volume 620 of JPRS (Series) |date=n.d. |orig-year=196? |publisher=CCM Information Corporation |url=https://books.google.com/books?id=2RA5AAAAIAAJ |ref={{sfnRef|Ethnological information on China|196?}} }} * {{cite encyclopedia |title=Turkestan |encyclopedia=The Encyclopaedia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature |volume=Volume 23 |edition=9 |year=1894 |page=681 |publisher=Maxwell Sommerville |url=https://books.google.com/books?id=KGlJAAAAYAAJ&pg=PA681 |ref={{sfnRef|Encyclopaedia Britannica|1894}} }} * {{cite book |title=Inner Asia, Volume 4, Issues 1-2 |others=Contributor: University of Cambridge. Mongolia & Inner Asia Studies Unit |year=2002 |publisher=The White Horse Press for the Mongolia and Inner Asia Studies Unit at the University of Cambridge |url=https://books.google.com/books?id=m1RuAAAAMAAJ |isbn=0-8047-2933-6 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Journal of the North-China Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 10 |others=Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. North-China Branch |year=1876 |number=New Series No. X |publisher=The Branch |location=Shanghai : Printed at the "Celestial Empire" Office 10-Hankow Road-10. |url=https://books.google.com/books?id=C4hJAAAAYAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Journal of the North China Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 10 |author=Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. North China Branch, Shanghai |others=Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. North-China Branch |year=1876 |number=New Series No. X |publisher=Kelly & Walsh. |location=Shanghai : Printed at the "Celestial Empire" Office 10-Hankow Road-10. |url=https://books.google.com/books?id=jOA5NxDIbfYC |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Parliamentary Papers, House of Commons and Command, Volume 51 |author=Great Britain. Parliament. House of Commons |year=1871 |publisher=H.M. Stationery Office |url=https://books.google.com/books?id=bBoTAAAAYAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Papers by Command, Volume 101 |author=Great Britain. Parliament. House of Commons |year=1914 |publisher=H.M. Stationery Office |url=https://books.google.com/books?id=fMIOAQAAIAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Handbooks Prepared Under the Direction of the Historical Section of the Foreign Office, Issues 67-74 |author=Great Britain. Foreign Office. Historical Section, George Walter Prothero |year=1920 |publisher=H.M. Stationery Office |url=https://books.google.com/books?id=YZYzAQAAMAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=China, Japan, Siam |author=Great Britain. Foreign Office. Historical Section |editor=George Walter Prothero |volume=Volume 12 of Peace Handbooks, Great Britain. Foreign Office. Historical Section |year=1973 |url=https://books.google.com/books?id=tpowAQAAMAAJ |isbn=0-8420-1704-6 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Bellér-Hann |first=Ildikó |title=Situating the Uyghurs Between China and Central Asia |url=https://books.google.com/books?id=NKCU3BdeBbEC&pg=PP1 |year=2007 |publisher=Ashgate |isbn=978-0-7546-7041-4 }} * {{cite book |last=Bellér-Hann |first=Ildikó |title=Community Matters in Xinjiang, 1880–1949: Towards a Historical Anthropology of the Uyghur |url=https://books.google.com/books?id=cF4lMj8skvoC&pg=PP1 |year=2008 |publisher=BRILL |isbn=978-90-04-16675-2 }} * {{cite book |last=Biran |first=Michal |title=The Empire of the Qara Khitai in Eurasian History: Between China and the Islamic World |publisher=Cambridge University Press |year=2005 |url=https://books.google.com/books?id=B934LaVBaz8C |isbn=978-0-521-84226-6 }} * {{cite book |last=Bovingdon |first=Gardner |title=The Uyghurs: Strangers in Their Own Land |publisher=Columbia University Press |year=2010 |isbn=978-0-231-51941-0 |url=https://books.google.com/books?id=NrtIa77Sj2IC }} * {{cite book |last1=Benson |first1=Linda |last2=Svanberg |first2=Ingvar C. |title=China's Last Nomads: The History and Culture of China's Kazaks |edition=illustrated |year=1998 |publisher=M.E. Sharpe |url=https://books.google.com/books?id=iNct0NqCP8gC |isbn=1-56324-782-8 }} * {{cite book |last=Benson |first=Linda |title=The Ili Rebellion: The Moslem Challenge to Chinese Authority in Xinjiang, 1944–1949 |year=1990 |publisher=M.E. Sharpe |isbn=978-0-87332-509-7 |url=https://books.google.com/books?id=suuXIhetjZcC }} * {{cite news |last=BURNS |first=john f. |date=6 July 1983 |title=ON SOVIET-CHINA BORDER, THE THAW IS JUST A TRICKLE |url=https://www.nytimes.com/1983/07/06/world/on-soviet-china-border-the-thaw-is-just-a-trickle.html |newspaper=The New York Times |access-date=12 May 2014 }} * {{cite book |last=Bretschneider |first=E. |title=Notices of the Mediæval Geography and History of Central and Western Asia |year=1876 |publisher=Trübner & Company |url=https://books.google.com/books?id=R98-AAAAYAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last1=Bridgman |first1=Elijah Coleman |last2=Williams |first2=Samuel Wells |title=The Chinese Repository, Vol. V, From May 1836 to April 1837 |edition=reprint |year=1837 |publisher=Maruzen Kabushiki Kaisha |location=Canton |url=https://books.google.com/books?id=l5VCAAAAYAAJ&pg=PA273 }} * {{cite book |last=Clarke |first=Michael E. |title=Xinjiang and China's Rise in Central Asia - A History |year=2011 |publisher=Taylor & Francis |url=https://books.google.com/books?id=jRhHphtBg-QC |isbn=978-1-136-82706-8 |access-date=10 March 2014 }} * {{Cite thesis |last=Clarke |first=Michael Edmund |year=2004 |url=http://www4.gu.edu.au:8080/adt-root/uploads/approved/adt-QGU20061121.163131/public/02Whole.pdf |title=In the Eye of Power: China and Xinjiang from the Qing Conquest to the 'New Great Game' for Central Asia, 1759–2004 |publisher=Dept. of International Business & Asian Studies, Griffith University |location=Brisbane, Queensland |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5wQnNChmw?url=http://www4.gu.edu.au:8080/adt-root/uploads/approved/adt-QGU20061121.163131/public/02Whole.pdf |archive-date=12 February 2011 }} * {{cite web |url=http://dambijantsan.doncroner.com/JaLama-Chapter1.pdf |title=False Lama – The Life and Death of Dambijantsan |last=Croner |first=Don |year=2009 |website=dambijantsan.doncroner.com |location=Ulaan Baatar |publisher=Don Croner |access-date=29 August 2014 |archive-date=3 September 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140903091310/http://dambijantsan.doncroner.com/JaLama-Chapter1.pdf |url-status=dead }} * {{cite web |url=http://dambijantsan.doncroner.com/JaLama.1-5.pdf |title=Ja Lama – The Life and Death of Dambijantsan |last1=Croner |first1=Don |date=2010 |website=dambijantsan.doncroner.com |location=Ulaan Baatar |publisher=Don Croner |access-date=29 August 2014 |archive-date=11 January 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160111221530/http://www.dambijantsan.doncroner.com/JaLama.1-5.pdf |url-status=dead }} * {{cite book |title=War Crimes, Genocide, and Justice: A Global History |first=David M. |last=Crowe |year=2014 |publisher=Palgrave Macmillan |url=https://books.google.com/books?id=aynFAgAAQBAJ |isbn=978-1-137-03701-5 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |last=Dankoff |first=Robert |title=From Mahmud Kaşgari to Evliya Çelebi |url=https://books.google.com/books?id=KaYZAQAAIAAJ&pg=PA35 |year=2008 |publisher=Isis Press |isbn=978-975-428-366-2 }} * {{cite book |title=China's Minorities: Ethnic-religious Separatism in Xinjiang |first=Mahesh Ranjan |last=Debata |others=Central Asian Studies Programme |edition=illustrated |year=2007 |publisher=Pentagon Press |url=https://books.google.com/books?id=7Xe8CUZ0_r4C |isbn=978-81-8274-325-0 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite web |url=http://www.oxuscom.com/sovinxj.htm |title=The Soviets in Xinjiang 1911–1949 |last=Dickens |first=Mark |year=1990 |website=OXUS COMMUNICATIONS |access-date=12 May 2014 |archive-date=23 October 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081023203643/http://www.oxuscom.com/sovinxj.htm |url-status=dead }} * {{cite book |title=Contemporary China – An Introduction |first=Michael |last=Dillon |year=2008 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=g25_AgAAQBAJ |isbn=978-1-134-29054-3 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Xinjiang: China's Muslim Far Northwest |first=Michael |last=Dillon |year=2003 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=1ia-2lDtGH4C |isbn=1-134-36096-7 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=The Modernization of Inner Asia |first1=Louis |last1=Dupree |first2=Eden |last2=Naby |editor-first=Cyril E. |editor-last=Black |others=Contributor: Elizabeth Endicott-West |edition=reprint |year=1994 |publisher=M.E. Sharpe |url=https://books.google.com/books?id=FoIE4laY7JcC |isbn=0-87332-779-9 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |title=New Qing Imperial History: The Making of Inner Asian Empire at Qing Chengde |first1=Ruth W. |last1=Dunnell |first2=Mark C. |last2=Elliott |first3=Philippe |last3=Foret |first4=James A |last4=Millward |year=2004 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=6qFH-53_VnEC |isbn=1-134-36222-6 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Salar: A Study in Inner Asian Language Contact Processes, Part 1 |first=Arienne M. |last=Dwyer |edition=illustrated |year=2007 |publisher=Otto Harrassowitz Verlag |url=https://books.google.com/books?id=ciShtCrJijIC |isbn=978-3-447-04091-4 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=The Manchu Way: The Eight Banners and Ethnic Identity in Late Imperial China |first=Mark C. |last=Elliott |edition=illustrated, reprint |year=2001 |publisher=Stanford University Press |url=https://books.google.com/books?id=_qtgoTIAiKUC |isbn=0-8047-4684-2 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=The Cambridge History of China: Volume 10, Late Ch'ing 1800–1911, Part 1 |editor-first=John K. |editor-last=Fairbank |year=1978 |publisher=Cambridge University Press |url=https://books.google.com/books?id=9skBUtc0YTwC |isbn=0-521-21447-5 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Fisher |first=Richard Swainson |title=The book of the world, Volume 2 |year=1852 |publisher=J. H. Colton |url=https://archive.org/details/bookworldbeinga00fishgoog }} * {{cite book |last=Forbes |first=Andrew D. W. |title=Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911–1949 |edition=illustrated |year=1986 |publisher=CUP Archive |url=https://books.google.com/books?id=IAs9AAAAIAAJ |isbn=0-521-25514-7 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Gernet |first=Jacques |title=A History of Chinese Civilization |edition=illustrated, reprint, revised |year=1996 |publisher=Cambridge University Press |url=https://archive.org/details/historyofchinese00gern |url-access=registration |isbn=0-521-49781-7 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |last=Gladney |first=Dru C. |title=Dislocating China: Reflections on Muslims, Minorities, and Other Subaltern Subjects |publisher=University of Chicago Press |year=2004 |isbn=978-0-226-29776-7 |url=https://books.google.com/books?id=mzxSNM3_vCEC }} * {{cite book |editor-last=Gorelova |editor-first=Liliya M. |title=Handbook of Oriental Studies Section 8 Uralic & Central Asian Studies, Manchu Grammar |volume=Volume Seven Manchu Grammar |year=2002 |publisher=Brill Academic Pub |url=https://books.google.com/books?id=KHwPAAAAYAAJ |isbn=90-04-12307-5 |access-date=6 May 2014 }} * {{cite book |last1=Gunaratna |first1=Rohan |last2=Acharya |first2=Acharya |last3=Pengxin |first3=Wang |title=Ethnic Identity and National Conflict in China |url=https://books.google.com/books?id=FVDIAAAAQBAJ |year=2010 |publisher=Palgrave Macmillan US |isbn=978-0-230-10787-8 }} * {{cite book |title=Challenges facing Chinese political development |first1=Sujian |last1=Guo |first2=Baogang |last2=Guo |editor1-first=Sujian |editor1-last=Guo |editor2-first=Baogang |editor2-last=Guo |edition=illustrated |year=2007 |publisher=Lexington Books |url=https://books.google.com/books?id=srUkAQAAIAAJ&q=Over+90%25+of+the+Han+Chinese+live+in+cities+in+Northern+Xinjiang+while+the+majority+of+Uighurs+live+in+Southern |isbn=978-0-7391-2094-1 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Toward Better Governance in China: An Unconventional Pathway of Political Reform |editor1-first=Baogang |editor1-last=Guo |editor2-first=Dennis V. |editor2-last=Hickey |edition=illustrated |year=2009 |publisher=Lexington Books |url=https://books.google.com/books?id=mjD8NM4AyT8C |isbn=978-0-7391-4029-1 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Singing the Village: Music, Memory and Ritual Among the Sibe of Xinjiang |first=Rachel |last=Harris |edition=illustrated |year=2004 |publisher=Oxford University Press |url=https://books.google.com/books?id=sQlxJdK6wGUC |isbn=0-19-726297-X |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Hansen |first=Valerie |title=The Silk Road: A New History |url=https://archive.org/details/isbn_9780195159318 |url-access=registration |page=[https://archive.org/details/isbn_9780195159318/page/226 226] |date=2012 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-993921-3 }} * {{citation |title=Migration, Modernisation and Ethnic Estrangement: Uyghur migration to Urumqi, Xinjiang Uyghur Autonomous Region, PRC |first1=Ben |last1=Hopper |first2=Michael |last2=Webber |journal=Inner Asia |volume=11 |year=2009 |pages=173–203 |publisher=Global Oriental Ltd |doi=10.1163/000000009793066460 |issue=2}} * {{cite book |title=Population Migration and Labor Market Segmentation: Empirical Evidence from Xinjiang, Northwest China |first=Anthony J. |last=Howell |others=Michigan State University |year=2009 |url=https://books.google.com/books?id=cSRw2dithoIC |isbn=978-1-109-24323-9 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |editor1-last=Juntunen |editor1-first=Mirja |editor2-last=Schlyter |editor2-first=Birgit N. |title=Return to the Silk Routes |edition=illustrated |year=2013 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=iT7YAQAAQBAJ |isbn=978-1-136-17519-0 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Kadeer |first=Rebiya |title=Dragon Fighter: One Woman's Epic Struggle for Peace with China |publisher=Kales |date=2009 |isbn=978-0-9798456-1-1 |url=https://archive.org/details/dragonfighterone0000kade |url-access=registration }} * {{cite book |last=Kaltman |first=Blaine |title=Under the Heel of the Dragon: Islam, Racism, Crime, and the Uighur in China |url=https://books.google.com/books?id=yT8Yc994CuUC |year=2007 |publisher=Ohio University Press |isbn=978-0-89680-254-4 }} * {{cite book |last=Kim |first=Hodong |title=Holy War in China: The Muslim Rebellion and State in Chinese Central Asia, 1864–1877 |edition=illustrated |year=2004 |publisher=Stanford University Press |url=https://books.google.com/books?id=AtduqAtBzegC |isbn=0-8047-6723-8 }} * {{cite book |last=Kim |first=Kwangmin |title=Saintly Brokers: Uyghur Muslims, Trade, and the Making of Qing Central Asia, 1696–1814 |year=2008 |publisher=University of California, Berkeley |via=ProQuest |url=https://books.google.com/books?id=DpeQhJ3hcwsC |isbn=978-1-109-10126-3 }} * {{cite book |last=Lattimore |first=Owen |title=Nationalism and Revolution in Mongolia |year=1955 |publisher=Brill Archive |url=https://books.google.com/books?id=28wUAAAAIAAJ }} * {{cite book |last=Lorge |first=Peter |title=War, Politics and Society in Early Modern China, 900–1795 |year=2006 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=htPxVEh3owAC |isbn=1-134-37286-8 }} * {{Cite book |last=Levene |first=Mark |year=2008 |chapter=Empires, Native Peoples, and Genocides |editor-first=A. Dirk |editor-last=Moses |url=https://books.google.com/books?id=RBgoNN4MG-YC |title=Empire, Colony, Genocide: Conquest, Occupation, and Subaltern Resistance in World History |pages=183–204 |location=Oxford and New York |publisher=Berghahn |isbn=978-1-84545-452-4 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |title=Unity and Diversity: Local Cultures and Identities in China |first1=Tao Tao |last1=Liu |first2=David |last2=Faure |year=1996 |publisher=Hong Kong University Press |url=https://books.google.com/books?id=FW8SBAAAQBAJ |isbn=962-209-402-3 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Mackerras |first=Colin |title=China's Ethnic Minorities and Globalisation |year=2003 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=3EWAAgAAQBAJ |isbn=1-134-39288-5 }} * {{cite book |title=China: Its Environment and History |first=Robert B. |last=Marks |year=2011 |publisher=Rowman & Littlefield Publishers |url=https://books.google.com/books?id=iXVHL2mYajAC |isbn=978-1-4422-1277-0 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Martin |first=Robert Montgomery |title=China; Political, Commercial, and Social: In an Official Report to Her Majesty's Government |volume=Volume 1 of China, Political, Commercial, and Social: In an Official Report to Her Majesty's Government, China, Political, Commercial, and Social: In an Official Report to Her Majesty's Government |year=1847 |publisher=J. Madden |url=https://books.google.com/books?id=SV9AAAAAYAAJ }} * {{cite book |title=The silk road |first=Norma |last=Martyn |year=1987 |publisher=Methuen |url=https://books.google.com/books?id=hD3yAAAAMAAJ&q=Dzungaria+chinese+migrants |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last1=Mentelle |first1=Edme |first2=Malte Conrad Brun (dit Conrad) |last2=Malte-Brun |first3=Pierre-Etienne Herbin |last3=de Halle |title=Géographie mathématique, physique & politique de toutes les parties du monde |volume=Volume 12 |year=1804 |publisher=H. Tardieu |url=https://books.google.com/books?id=CghUAAAAQAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Millward |first=James A. |title=Beyond the Pass: Economy, Ethnicity, and Empire in Qing Central Asia, 1759–1864 |edition=illustrated |year=1998 |publisher=Stanford University Press |url=https://books.google.com/books?id=MC6sAAAAIAAJ |isbn=0-8047-2933-6 }} * {{cite book |last=Millward |first=James A. |title=Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang |edition=illustrated |year=2007 |publisher=Columbia University Press |url=https://books.google.com/books?id=8FVsWq31MtMC |isbn=978-0-231-13924-3 }} * {{cite book |title=Socialist Revolutions in Asia: The Social History of Mongolia in the 20th Century |first=Irina Y. |last=Morozova |year=2009 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=-1GRAgAAQBAJ |isbn=978-1-135-78437-9 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |title=Peacemaking: From Practice to Theory |editor1-first=Susan Allen |editor1-last=Nan |editor2-first=Zachariah Cherian |editor2-last=Mampilly |editor3-first=Andrea |editor3-last=Bartoli |volume=Volume One |year=2011 |publisher=ABC-CLIO |url=https://books.google.com/books?id=Hx0p4RCdD4wC |isbn=978-0-313-37576-7 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |title=Peacemaking: From Practice to Theory [2 volumes]: From Practice to Theory |editor1-first=Susan Allen |editor1-last=Nan |editor2-first=Zachariah Cherian |editor2-last=Mampilly |editor3-first=Andrea |editor3-last=Bartoli |year=2011 |publisher=ABC-CLIO |url=https://books.google.com/books?id=XLgWhJXHqYAC |isbn=978-0-313-37577-4 }} * {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=etRkjLv8AosC&pg=PT278|title=China's Search for Security|last1=Nathan|first1=Andrew James|last2=Scobell|first2=Andrew|publisher=Columbia University Press|year=2013|isbn=978-0-231-51164-3|edition=illustrated}} * {{cite book |title=The Empire And the Khanate: A Political History of Qing Relations With Khoqand C.1760-1860 |first=L. J. |last=Newby |volume=Volume 16 of Brill's Inner Asian Library |edition=illustrated |year=2005 |publisher=BRILL |url=https://books.google.com/books?id=KTmO416hNQ8C |isbn=90-04-14550-8 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Great Britain and Chinese, Russian and Japanese interests in Sinkiang, 1918–1934 |first=Lars-Erik |last=Nyman |volume=Volume 8 of Lund studies in international history |year=1977 |publisher=Esselte studium |url=https://books.google.com/books?id=JNlwAAAAMAAJ&q=Turki+(or+officially+Uighur+since+1921)+population+considers+Kashgaria+as+their+homeland,+but+a+migration+has+been+in+progress+to+Dzungaria+since+the+18th+century |isbn=91-24-27287-6 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Imperial Rivals: China, Russia, and Their Disputed Frontier |first=S. C. M. |last=Paine |edition=illustrated |year=1996 |publisher=M.E. Sharpe |url=https://archive.org/details/imperialrivalsch00pain |url-access=registration |isbn=1-56324-724-0 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |title=The Bloody White Baron: The Extraordinary Story of the Russian Nobleman Who Became the Last Khan of Mongolia |first=James |last=Palmer |edition=reprint |year=2011 |publisher=Basic Books |url=https://books.google.com/books?id=t_2oJYvNHAQC |isbn=978-0-465-02207-6 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |title=Global Interactions in the Early Modern Age, 1400–1800 |first=Charles H. |last=Parker |year=2010 |publisher=Cambridge University Press |url=https://books.google.com/books?id=SKgs8-pj4_YC |isbn=978-1-139-49141-9 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Mongolian Music, Dance, & Oral Narrative: Performing Diverse Identities, Volume 1 |first=Carole |last=Pegg |edition=illustrated |year=2001 |publisher=University of Washington Press |url=https://books.google.com/books?id=uxEGTwiCvd8C |isbn=0-295-98030-3 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |last=Perdue |first=Peter C. |title=China Marches West: The Qing Conquest of Central Eurasia |edition=illustrated |date=2005 |publisher=Harvard University Press |url=https://archive.org/details/chinamarcheswest00pete |url-access=registration |isbn=0-674-01684-X |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |last=Perdue |first=Peter C. |title=China Marches West: The Qing Conquest of Central Eurasia |edition=reprint |date=2009 |publisher=Harvard University Press |url=https://books.google.com/books?id=J4L-_cjmSqoC |isbn=978-0-674-04202-5 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite journal |last=Perdue |first=Peter C. |s2cid=146587527 |title=Military Mobilization in Seventeenth and Eighteenth-Century China, Russia, and Mongolia |journal=Modern Asian Studies |volume=30 |issue=4 Special Issue: War in Modern China |date=October 1996 |pages=757–793 |publisher=Cambridge University Press |jstor=312949 |doi = 10.1017/s0026749x00016796 }} * {{cite book |editor-last=Pletcher |editor-first=Kenneth |title=The Geography of China: Sacred and Historic Places |year=2010 |publisher=Britannica Educational Publishing |url=https://books.google.com/books?id=YcybAAAAQBAJ |isbn=978-1-61530-182-9 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |editor-last=Pletcher |editor-first=Kenneth |title=The Geography of China: Sacred and Historic Places |year=2011 |edition=illustrated |publisher=The Rosen Publishing Group |url=https://books.google.com/books?id=tfVN0Gwx67YC |isbn=978-1-61530-134-8 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=State Capitalism, Contentious Politics and Large-Scale Social Change |editor-first=Vincent |editor-last=Pollard |volume=Volume 29 of Studies in Critical Social Sciences |edition=illustrated |year=2011 |publisher=BRILL |url=https://books.google.com/books?id=5p_rjMLgj_8C |isbn=978-90-04-19445-8 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Historical Dictionary of Tibet |first1=John |last1=Powers |first2=David |last2=Templeman |edition=illustrated |year=2012 |publisher=Scarecrow Press |url=https://books.google.com/books?id=LVlyX6iSDEQC |isbn=978-0-8108-7984-3 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |title=The modern approach to history |first=Buddha |last=Prakash |year=1963 |publisher=University Publishers |url=https://books.google.com/books?id=B-1HAAAAMAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=March of Central Asia |first=Ram |last=Rahul |year=2000 |publisher=Indus Publishing |url=https://books.google.com/books?id=tI77bC989PoC |isbn=81-7387-109-4 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |last1=Reed |first1=J. Todd |last2=Raschke |first2=Diana |title=The ETIM: China's Islamic Militants and the Global Terrorist Threat |year=2010 |publisher=ABC-CLIO |url=https://books.google.com/books?id=5I2b_hrJO8sC |isbn=978-0-313-36540-9 }} * {{cite book |title=A History of China |first=John A.G. |last=Roberts |edition=revised |year=2011 |publisher=Palgrave Macmillan |url=https://books.google.com/books?id=GZNiAQAAQBAJ |isbn=978-0-230-34411-2 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |last=Michell |first=Robert |chapter=Eastern Turkestan and Dzungaria, and the rebellion of the Tungans and Taranchis, 1862 to 1866 |editor-first=M. |editor-last=Romanovski |year=1870 |title=Notes on the Central Asiatic Question |publisher=Office of Superintendent of Government Printing |location=Calcutta, India |url=https://books.google.com/books?id=reBFF3fWjPAC }} * {{cite book |last1=Rudelson |first1=Justin Jon |last2=Rudelson |first2=Justin Ben-Adam |title=Bones in the Sand: The Struggle to Create Uighur Nationalist Ideologies in Xinjiang, China |edition=reprint |year=1992 |publisher=Harvard University |url=https://books.google.com/books?id=905wAAAAMAAJ }} * {{cite book |last=Rudelson |first=Justin Jon |title=Oasis Identities: Uyghur Nationalism Along China's Silk Road |edition=illustrated |year=1997 |publisher=Columbia University Press |url=https://books.google.com/books?id=MT2D_0_eBPQC |isbn=0-231-10786-2 }} * {{cite news |last=RYAN |first=William l. |date=2 January 1969 |title=Russians Back Revolution in Province Inside China |url=https://news.google.com/newspapers?nid=1928&dat=19690102&id=ylsgAAAAIBAJ&pg=4665,144363 |newspaper=The Lewiston Daily Sun |page=3 |access-date=12 May 2014 }} * {{cite book |title=Historical Dictionary of Mongolia |volume=Volume 74 of Historical Dictionaries of Asia, Oceania, and the Middle East |first=Alan J. K. |last=Sanders |edition=3, illustrated |year=2010 |publisher=Scarecrow Press |url=https://books.google.com/books?id=5JN83EDDLl4C |isbn=978-0-8108-7452-7 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite journal |last=Sautman |first=Barry |title=Is Xinjiang an Internal Colony? |journal=Inner Asia |volume=2 |year=2000 |pages=239–271 |issue=2 |publisher=Brill |jstor=23615559 |doi = 10.1163/146481700793647788 }} * {{cite book |last1=Scharff |first1=David E. |last2=Scharff |first2=Jill Savege |title=The Interpersonal Unconscious |url=https://books.google.com/books?id=ne11AgAAQBAJ |year=2011 |publisher=Jason Aronson |isbn=978-0-7657-0870-0 }} * {{cite book |last1=Seymour |first1=James D. |last2=Anderson |first2=Richard |title=New Ghosts, Old Ghosts: Prisons and Labor Reform Camps in China |series=Socialism and Social Movements Series |others=Contributor: Sidong Fan |edition=illustrated, reprint |year=1999 |publisher=M.E. Sharpe |url=https://books.google.com/books?id=HHwkn9pnjSwC |isbn=0-7656-0510-4 }} * {{cite book |title=Encyclopedia of genocide and crimes against humanity, Volume 3 |first=Dinah C |last=Shelton |editor-first=Dinah |editor-last=Shelton |edition=illustrated |year=2005 |publisher=Macmillan Reference |url=https://books.google.com/books?id=c-8YAAAAIAAJ |isbn=0-02-865850-7 |access-date=22 April 2014 }} * {{cite book |title=Aspects of Altaic Civilization III: Proceedings of the Thirtieth Meeting of the Permanent International Altaistic Conference, Indiana University, Bloomington, Indiana, June 19-25, 1987 |volume=Volume 3 of Aspects of Altaic civilization / ed. by Denis Sinor }} * {{cite book |title=Volume 145 of Indiana University Uralic and Altaic series, Indiana University Bloomington |editor-first=Denis |editor-last=Sinor |others=Contributor: Indiana University, Bloomington. Research Institute for Inner Asian Studies |year=1990 |publisher=Psychology Press |url=https://books.google.com/books?id=wWbAbwxMZXEC |isbn=0-7007-0380-2 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |last1=Skrine |first1=C.P. |last2=Nightingale |first2=Pamela |title=Macartney at Kashgar: New Light on British, Chinese and Russian Activities in Sinkiang, 1890–1918 |url=https://books.google.com/books?id=lTn-AQAAQBAJ |year=2013 |orig-year=1973 |publisher=Routledge |isbn=978-1-136-57609-6 }} * {{cite book |editor-last=Starr |editor-first=S. Frederick |title=Xinjiang: China's Muslim Borderland |edition=illustrated |year=2004 |publisher=M.E. Sharpe |url=https://books.google.com/books?id=GXj4a3gss8wC |isbn=0-7656-1318-2 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=Islam Outside the Arab World |first1=Ingvar |last1=Svanberg |first2=David |last2=Westerlund |year=2012 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=jTVjWTllOGgC |isbn=978-1-136-11330-7 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |title=The Horse that Leaps Through Clouds: A Tale of Espionage, the Silk Road, and the Rise of Modern China |first=Eric |last=Tamm |year=2013 |publisher=Counterpoint |url=https://books.google.com/books?id=kbpG8QEguXEC |isbn=978-1-58243-876-4 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite news |last=Tinibai |first=Kenjali |date=28 May 2010 |title=China and Kazakhstan: A Two-Way Street |url=http://www.businessweek.com/globalbiz/content/may2010/gb20100528_168520.htm |newspaper=Bloomberg Businessweek |page=1 |access-date=12 May 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150705185320/http://www.businessweek.com/globalbiz/content/may2010/gb20100528_168520.htm |archive-date=5 July 2015 }} * {{cite news |last=Tinibai |first=Kenjali |date=28 May 2010 |title=Kazakhstan and China: A Two-Way Street |url=http://engnews.gazeta.kz/art.asp?aid=308213 |website=Gazeta.kz |access-date=12 May 2014 |archive-date=13 May 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140513032600/http://engnews.gazeta.kz/art.asp?aid=308213 |url-status=dead }} * {{cite news |last=Tinibai |first=Kenjali |date=27 May 2010 |title=Kazakhstan and China: A Two-Way Street |url=http://www.tol.org/client/article/21490-kazakhstan-and-china-a-two-way-street.html |newspaper=Transitions Online |access-date=12 May 2014 }} * {{cite book |last=Tyler |first=Christian |title=Wild West China: The Taming of Xinjiang |url=https://books.google.com/books?id=bEzNwgtiVQ0C&pg=PP1 |year=2004 |publisher=Rutgers University Press |isbn=978-0-8135-3533-3 }} * {{cite book |title=Asiatische Forschungen, Volumes 73-75 |author=Universität Bonn. Ostasiatische Seminar |year=1982 |publisher=O. Harrassowitz |url=https://books.google.com/books?id=qbILAAAAIAAJ |isbn=3-447-02237-X |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |title=Eurasian Corridors of Interconnection: From the South China to the Caspian Sea |editor1-first=Susan M. |editor1-last=Walcott |editor2-first=Corey |editor2-last=Johnson |year=2013 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=OkAVAgAAQBAJ |isbn=978-1-135-07875-1 |access-date=13 April 2014 }} * {{cite book |title=China's War on Terrorism: Counter-Insurgency, Politics and Internal Security |first=Martin I. |last=Wayne |year=2007 |publisher=Routledge |url=https://books.google.com/books?id=2ybmWJXjxUYC |isbn=978-1-134-10623-3 |access-date=10 March 2014 }} * {{cite book |last=Westad |first=Odd Arne |title=Restless Empire: China and the World Since 1750 |edition=illustrated |year=2012 |publisher=Basic Books |url=https://archive.org/details/restlessempirech0000west |url-access=registration |isbn=978-0-465-02936-5 }} * {{cite journal |jstor=20062627 |doi = 10.1177/0097700405282349 |title=Reinventing China Imperial Qing Ideology and the Rise of Modern Chinese National Identity in the Early Twentieth Century |journal=Modern China |last1=Zhao |first1=Gang |volume=32 |pages=3–30 |number=1 |date=January 2006 |publisher=Sage Publications |s2cid = 144587815 }} * {{cite book |title=Red Shambhala: Magic, Prophecy, and Geopolitics in the Heart of Asia |first=Andrei |last=Znamenski |edition=illustrated |year=2011 |publisher=Quest Books |url=https://books.google.com/books?id=6J6T2uz1KSoC |isbn=978-0-8356-0891-6 |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |title=The Mongolia Society Bulletin: A Publication of the Mongolia Society, Volume 9 |others=Contributor: Mongolia Society |year=1970 |publisher=The Society |url=https://books.google.com/books?id=5g8OAQAAMAAJ |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |title=Mongolia Society Bulletin, Volumes 9-12 |author=Mongolia Society |year=1970 |publisher=Mongolia Society. |url=https://books.google.com/books?id=IuVVAAAAYAAJ |access-date=24 April 2014 }} * {{cite book |title=Central Asia Monitor |others=Contributor: Institute for Democratic Development |year=1993 |publisher=Central Asia Monitor |url=https://books.google.com/books?id=cQppAAAAMAAJ |access-date=10 March 2014 }} * {{cite news |agency=UPI |date=22 September 1981 |title=Radio war aims at China Moslems |url=https://news.google.com/newspapers?nid=1946&dat=19810922&id=3oAxAAAAIBAJ&pg=5348,448513 |newspaper=The Montreal Gazette |page=11 |access-date=12 May 2014 }} * {{cite book |title = Asiatische Forschungen, Volumes 73-75 |author = Universität Bonn. Ostasiatische Seminar |year = 1982 |publisher = O. Harrassowitz |url = https://books.google.com/books?id=qbILAAAAIAAJ |isbn = 3-447-02237-X |access-date = 24 April 2014 }} {{refend}} == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20140503025639/http://www.ia-centr.ru/expert/3975/ О.Столповский, В.Парамонов «Проблема уйгурского сепаратизма» в китайско-центральноазиатских отношениях: или о необходимости постановки новых задач для ШОС] * [https://web.archive.org/web/20160304191550/http://ymyt.com/ru/2/32_1.shtml Сергей Козлов.В странах Центральной Азии считают уйгурский вопрос несуществующим] * [https://web.archive.org/web/20160304125333/http://ymyt.com/ru/1/210_1.shtml Павел Драган.Уйгурский сепаратизм в контексте региональной безопасности] * [http://www.uyghurnews.com/ All News about Uyghurs(Uighurs) and East Turkistan] * [http://www.uyghurcongress.org/ The World Uyghur Congress] * [http://www.uyghurensemble.co.uk/ London Uyghur Ensemble]{{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191120225935/http://www.uyghurensemble.co.uk/ |date=2019-11-20 }} * [http://www.uhrp.org/ The Uyghur Human Rights Project] [[Kateqoriya:Çində islam]] [[Kateqoriya:Şərqi Türküstan istiqlaliyyət hərəkatı]] [[Kateqoriya:Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu]] [[Kateqoriya:Uyğurlar]] [[Kateqoriya:Şərqi Türküstan tarixi]] [[Kateqoriya:Türk tarixi]] [[Kateqoriya:Çin tarixi]] [[Kateqoriya:Türküstan]] 0qbocd1pmd65f4if9llzvcxcvenr4ah 0 714367 6600536 6153851 2022-08-29T06:38:44Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Futbolçu}} '''Süleyman Çaryaroviç Muxadov''' ({{Dil-tk|Süleýman Çariýarowiç Muhadow}}; 24 dekabr 1993, [[Aşqabad]]) — türkmən [[Futbol|futbolçu]], "Axal" klubunun və [[Türkmənistan milli futbol komandası|Türkmənistan yığmasının]] hücumçusu. == Həyatı və karyerası == Süleyman Muxadov 24 dekabr 1993-cü ildə Aşqabadda anadan olmuşdur. Aşqabad "Olimp" futbol məktəbinin şagirdidir<ref>[http://www.turkmeninform.com/ru/news/20090508/01027.html Сегодня в Ашхабаде состоятся финальные игры по футболу и футзалу]</ref>. Keçmiş türkmən hücumçu Çaryar Muxadovun oğludur. === "MTTU" === Karyerasına Aşqabad MTTU-da başlayıb. 2013-cü ildə Türkmənistan Super Kubokunu, sonra "Eskişehir Kuboku 2013" turnirini<ref>[http://spor.haberler.com/eskisehirspor-turk-dunyasi-turnuvasi-nda-httu-fk-4927231-haberi/ Eskişehirspor, Httu Fk’ya Penaltılarda Yenildi]</ref> qazandı. Mövsümün sonunda Türkmənistan çempionatında qızıl medal qazandı, mövsümün sonunda Türkmənistan çempionatının ikinci bombardiri oldu (23 qol). 2014-cü ildə AFK Prezident Kubokunda debüt etdi və ilk matçında Çin klubu ilə iki qat imza atdı<ref>{{Cite web |title=AFC PRESIDENT’S CUP 2014 |url=http://www.the-afc.com/en/component/afcasfeeds/?fixtureid=8278&stageid=329&tMode=C&view=ajax&show=matchsummary |access-date=2021-07-31 |archive-date=2018-11-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215617/http://www.the-afc.com/en/component/afcasfeeds/?fixtureid=8278&stageid=329&tMode=C&view=ajax&show=matchsummary |url-status=dead }}</ref>, "Tseres"-ə qarşı oynadı. 7 iyun 2014-cü ildə Türkmənistan Çempionatı çərçivəsində Daşoğuz qolunda pent-trik etdi<ref>{{Cite web |title=«Алтын асыр» подтверждает лидерство |url=http://www.turkmenistan.gov.tm/?id=6654 |access-date=2021-07-31 |archive-date=2018-06-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180618075624/http://www.turkmenistan.gov.tm/?id=6654 |url-status=dead }}</ref>. AFC 2014 Prezident Kubokunun final mərhələsində "Manan Marşyanqdi" klubuna (3: 1)<ref>{{Cite web |title=AFC President’s Cup: FC HTTU 3-1 Manang Marshyangdi |url=http://www.the-afc.com/en/tournaments/clubs/afc-presidents-cup/29502-afc-president-s-cup-fc-httu-3-1-manang-marshyangdi.html |access-date=2021-07-31 |archive-date=2018-11-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181123022505/http://www.the-afc.com/en/tournaments/clubs/afc-presidents-cup/29502-afc-president-s-cup-fc-httu-3-1-manang-marshyangdi.html |url-status=dead }}</ref> və Şri Lanka Hərbi Hava Qüvvələrinə qarşı matçda (2: 1)<ref>{{Cite web |title=AFC President’s Cup: Sri Lanka Air Force SC 1-2 FC HTTU |url=http://www.the-afc.com/en/tournaments/clubs/afc-presidents-cup/29514-afc-president-s-cup-sri-lanka-air-force-sc-1-2-fc-httu.html |access-date=2021-07-31 |archive-date=2018-11-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215716/http://www.the-afc.com/en/tournaments/clubs/afc-presidents-cup/29514-afc-president-s-cup-sri-lanka-air-force-sc-1-2-fc-httu.html |url-status=dead }}</ref>, iştirak etdi. Turnirin bombardiri, ən çox qol vuran oyunçusu (11 qol) kimi tanındı. === "Altın Asır" === 2015-ci ildə Aşqabad "Altın Asır"-a köçdü, 10 fevral 2015-ci ildə AFK Kubokunda klubda debüt etdi. Türkmənistan Çempionatının ilk oyununda "Xazın"-ın<ref>[http://turkmenportal.com/blog/4619 Чемпион тоже начал с победы]</ref> qapısına qol vurdu. Oktyabr ayında Türkmənistan Super Kuboku 2015 matçında 2 qol vurdu və "Axal" tərəfindən məğlub edildi (3: 0)<ref>[http://turkmenportal.com/tm/blog/6796#prettyPhoto "Altyn asyr" ilkinji gezek Türkmenistanyň Naýbaşy Kubogyna mynasyp boldy-Sport-Turkmenportal.com]</ref> . Mövsümün sonunda Türkmənistan Çempionatının ikinci bombardiri oldu, ümumilikdə 2015-ci ildə müxtəlif turnirlərdə 40 qol vurdu (Türkmənistan Çempionatı — 29, Türkmənistan Kuboku — 8, Türkmənistan Super Kuboku — 2, [[2018 FİFA Dünya Kubokunun təsnifat mərhələsi|2018 Dünya Kuboku üçün seçmə turnir]] — 1). Altın Asırın tərkibində Türkmənistan 2015 çempionu və Türkmənistan Kuboku 2015 qalibi oldu<ref>[http://turkmenportal.com/tm/blog/7411#prettyPhoto Türkmenistanyň futbol boýunça Milli çempionaty tamamlandy.-Sport-Turkmenportal.com]</ref> . 2019-cu ilin avqust ayında dörd il diskvalifikasiya edildi.<ref>[https://www.euronews.com/2019/08/02/soccer-four-central-asian-players-get-life-bans-for-match-fixing Soccer: Four Central Asian players get life bans for match-fixing | Euronews]</ref> === Milli Komandada === Türkmənistan yığmasında debütü 2012-ci ilin oktyabrında<ref>{{Cite web |title=Halkara futbol yarysy — VFF Cup 2012 |url=http://www.ertir.com/index.php?q=blog&view=43614 |access-date=2021-07-31 |archive-date=2016-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160407233410/https://ertir.com/index.php?q=blog&view=43614 |url-status=dead }}</ref> Vyetnamla matçda etdi. 28 oktyabr 2012-ci ildə ilk qolunu [[Laos]]a atdı. Türkmənistan gənclər milli komandası üçün 2013 Birlik Kubokunda iştirak etdi<ref>[http://www.com-cup.com/index.php/ru/turkmeniya-2 Состав]</ref> . == Nailiyyətlər == === Komanda === MTTU * Türkmənistan Çempionu : 2013 * Türkmənistan Super Kuboku : 2013 : 2013 * AFK Prezident Kuboku : 2014 "Altın Asır" * Türkmənistan Çempionu : 2015 * Türkmənistan Super Kuboku : 2015 * Türkmənistan Kuboku : 2015 === Şəxsi === * AFC Prezident Kubokunun ən yaxşı bombardiri: 2014 * "AFC prezidenti kubokunun ən dəyərli oyunçusu" mükafatının sahibi: 2014 == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 89yu6lgajg6kpsiovbptgtjxaq36tak 0 714555 6599878 6598017 2022-08-28T19:28:04Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki {{İdmançı |adı = Loren Alfonso Dominqes |orijinal adı = |şəkil = Loren Alfonso at the 2020 Summer Olympics, awarding ceremony.jpg |şəklin ölçüsü = 260px |şəklin izahı = <small>Loren Alfonso Dominqes 2021-ci ildə [[Yaponiya]]da baş tutan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib olanda (4 avqust 2021-ci il)</small> |tam adı = Loren Alfonso Dominqes |ləqəbi = |vətəndaşlıq = {{Bayraq|Kuba}} [[Kuba]] (2014—2017) → <br> {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] (2017—) |doğum tarixi = 28.5.1995 |doğum yeri = [[Havana]], [[Kuba]] |karyera illəri = 2014— |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |məşqçisi = |boyu = 190 sm. (6 ft 7 in) |idman növü = Boks |komandası = [[Qəbələ Boks Klubu|"Qəbələ" BK]] |medallar = {{Medal yarışları|[[Fayl:Olympic rings without rims.svg|65x65px]] <br> [[Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiya Oyunları]]}} {{Bürüncmedal|[[2020 Yay Olimpiya Oyunları|2020 Tokio]]|81 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Boks üzrə Dünya Çempionatı|Dünya Çempionatı]]}} {{Qızılmedal|[[2021 Boks üzrə Dünya Çempionatı|2021 Belqrad]]|86 Kq.}} {{Medal yarışları|[[Avropa Oyunları]]}} {{Qızılmedal|[[2019 Avropa Oyunları|2019 Minsk]]|81 Kq.}} {{Medal yarışları|Dövlət təltifləri}} {{3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni}} }} '''Loren Alfonso Dominqes''' ([[28 may]] [[1995]]; [[Havana]], [[Kuba]]) — 2017-ci ildən [[Azərbaycan]] yığmasının heyətində çıxış edən boksçu. 2019-cu il [[Avropa Oyunları]]nın və 2021-ci il Dünya Çempionatının qalibi, 2020-ci il Olimpiya Oyunlarının isə bürünc medalçısı. Loren Alfonso 2019-cu ildə [[Belarus]]da baş tutan [[2019 Avropa Oyunları|II Avropa Oyunları]]nın final görüşündə [[Birləşmiş Krallıq]] nümayəndəsi [[Bencamin Uitteher]] üzərində qələbə qazanaraq turnirin qalibi oldu. 2020-ci ildə [[Yaponiya]]da baş tutan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda bürünc medala sahib olan Loren Alfonso, 2021-ci ilin noyabrında [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərində baş tutan Dünya Çempionatının həlledici görüşündə [[Braziliya]] təmsilçisi Keno Maçado üzərində 3:2 hesabı ilə qələbə qazanaraq Dünya Çempionatının qalibi olub. Loren Alfonso [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamına əsasən [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edilib. == Həyatı == Loren Alfonso [[1995]]-ci il [[28 may|mayın 28-də]] [[Kuba]]nın [[Havana]] şəhərində anadan olub. Kasıb ailədə böyümüşdür. Loren Alfonso 2021-ci ildə Nigar adlı qadınla ailə həyatı qurmuşdur.<ref name=":A">{{cite news|title=Cупруга бронзового призера токийской Олимпиады: Не могла смотреть поединки, переживала - ФОТО + ЭКСКЛЮЗИВ|author=Сабухи Мусаев|newspaper=www.oxu.az|date=22.08.2022|url=https://ru.oxu.az/sport/518114|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028195656/https://ru.oxu.az/sport/518114|archivedate=2021-10-28|url-status=live}}</ref> == Karyerası == === Kuba yığmasının heyətində === Loren Alfonso Kuba yığmasının heyətində nüfuzlu beynəlxalq turnirlərdə, Dünya Çempionatlarında mübarizə apara bilmirdi. Bunun əsas səbibi onun Kuba yığmasının "üç nömrəsi" olmadı idi. Kuba yığmasının əsas üzvü [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın qalibi olan [[Arlen Lopez]] idi. Loren Alfonso 2014-cü ilin 7-11 aprelində Komandalararası Kuba Çempionatında çıxış elədi və Yasmani Rodrigez üzərində 2:1 hesabı ilə qələbə qazandı.<ref name=":2014-01">{{cite news|title=2014 Cuban Team National Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2014te1.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210710211709/http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2014te1.html|archivedate=2021-07-10|url-status=live}}</ref> Daha sonra Loren Alfonso ilin sonlarında [[Santa Klara]] şəhərində baş tutan Kuba Çempionatında mübarizə apardı. Loren Alfonso 1/8 final mərhələsində Hector Boloya 3:0 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/4 final mərhələsində Emilio Korreaya 0:3 hesabı ilə məğlub oldu və turniri medalsız başa vurdu.<ref name=":2014-02">{{cite news|title=2014 Cuban National Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2014.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220516222517/http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2014.html|archivedate=2022-05-16|url-status=live}}</ref> Loren Alfonso 2015-ci ildə baş tutan Kuba Çempionatında isə 1/8 final mərhələsində Janiel Serranoya məğlub oldu.<ref name=":2015">{{cite news|title=2015 Cuban National Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2015.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220330122300/http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2015.html|archivedate=2022-03-30|url-status=live}}</ref> 2016-cı ildə baş tutan Kuba Çempionatında isə o, 1/8 final mərhələsində Jairo Ramireza qalib gəlsə də (5:0), 1/4 final mərhələsində [[Arlen Lopez]]a məğlub oldu (0:5).<ref name=":2016">{{cite news|title=2016 Cuban National Championships — '''Results'''|author=Amateur-boxing.strefa.pl idman portalı|newspaper=www.amateur-boxing.strefa.pl|date=22.08.2022|url=http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2016.html|accessdate=22.08.2022|language={{En}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220330122309/http://amateur-boxing.strefa.pl/Nationalchamps/Cuba2016.html|archivedate=2022-03-30|url-status=live}}</ref> Kuba Çempionatında nailiyyət əldə edə bilməyən və buna görə də Kuba yığmasının əsas heyət üzvü ola bilməyən Loren Alfonso, 2017-ci ildə başqa yığmanın heyətində çıxış eləməyi qərara aldı. Həmin dönəmdə Azərbaycan yığmasının heyətində 81 Kq.-da çıxış edən [[Teymur Məmmədov (boksçu)|Teymur Məmmədov]] idmanla vidalaşdığı üçün, məşqçilər onu əvəzinə istedadlı idmançı axtarmağa başladı. Loren Alfonso əvvəlcə "Qəbələ" İdman Klubunun heyətində məşqlərə qoşuldu, sonra isə Azərbaycan Çempinatında qüvvəsini sınadı. === 2019-cu il: Avropa Oyunlarında qələbə === Loren Alfonso 2019-cu ilin 20-30 iyununda [[Belarus]]da baş tutan [[2019 Avropa Oyunları|II Avropa Oyunları]]nda mübarizə apardı.<ref name=":L01">{{cite news|title=Азербайджан на Евроиграх-2019: календарь, составы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190528120739756.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220808125523/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190528120739756.html|archivedate=2022-08-08|url-status=live}}</ref> 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə onun rəqibi [[Ukrayna]] nümayəndəsi Stepan Hrehul oldu.<ref name=":L02">{{cite news|title=Сотомайор встретится с Мадояном, Шахсуварлы ждет соперника|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190621083021880.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173253/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190621083021880.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> İyunun 22-də baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L03">{{cite news|title=Сотомайор, Шахсуварлы, Челебиев и Домингес победно стартовали на Евроиграх|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190622001719546.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190630110713/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190622001719546.html|archivedate=2019-06-30|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Belarus]] təmsilçisi Mixail Dauhaliavets ilə üz-üzə gəldi. İyunun 25-də baş tutan görüşdə Loren Alfonso 5:0 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L04">{{cite news|title=Челебиев и Домингес вышли в четвертьфинал, Гусейнов проиграл|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190625002530428.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210725144708/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190625002530428.html|archivedate=2021-07-25|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Belçika]] nümayəndəsi Ziad El Mohor oldu. İyunun 26-da baş tutan görüşdə də Loren Alfonso rəqibi üzərində inamlı qələbə qazandı — 5:0. Bununla da Loren Alfonso [[Avropa Oyunları]]nın yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":L05">{{cite news|title=Домингес и Сотомайор - в полуфинале Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190626001813585.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210725071952/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190626001813585.html|archivedate=2021-07-25|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda onun rəqibi [[İtaliya]] təmsilçisi Simon Fiori oldu. İyunun 28-də baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibindən üstü oldu (4:1) və [[Avropa Oyunları]]nın final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":L06">{{cite news|title=Домингес вышел в финал, Сотомайор проиграл техническим нокаутом|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190628001519307.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190717073232/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190628001519307.html|archivedate=2019-07-17|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Birləşmiş Krallıq]] nümayəndəsi [[Bencamin Uitteher]] oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibi üzərində 3:2 hesabı ilə qələbə qazandı və [[2019 Avropa Oyunları|II Avropa Oyunları]]nın qalibi oldu.<ref name=":L07">{{cite news|title=Домингес принес Азербайджану золото Евроигр|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190629002734017.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190628213510/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190629002734017.html|archivedate=2019-06-28|url-status=live}}</ref><ref name=":L08">{{cite news|title=Евроигры-2019: Азербайджанский результат|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190621180400039.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190708181929/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190621180400039.html|archivedate=2019-07-08|url-status=live}}</ref><ref name=":L09">{{cite news|title=Азербайджан занял десятое место на Евроиграх|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20190630151651849.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190701210316/https://www.azerisport.com/olimpizm/20190630151651849.html|archivedate=2019-07-01|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2019 Avropa Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>22/06/2019</center> |{{Bayraq|UKR}} Stepan Hrehul |<center>'''5:0'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>25/06/2019</center> |{{Bayraq|Belarus}} Mixail Dauhaliavets |<center>'''5:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>26/06/2019</center> |{{Bayraq|BEL}} Ziad El Moho |<center>'''5:0'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>28/06/2019</center> |{{Bayraq|İtaliya}} Simon Fiori |<center>'''4:1'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>29/06/2019</center> |{{Bayraq|Birləşmiş Krallıq}} Bencamin Uitteher |<center>'''3:2'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> 2019-cu ilin əsas turniri 8-22 sentyabrda [[Rusiya]]da baş tutan Dünya Çempionatı oldu.<ref name=":L10">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры отправляются на ЧМ в Россию|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190905120026649.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220825220619/https://www.azerisport.com/boxing/20190905120026649.html|archivedate=2022-08-25|url-status=live}}</ref><ref name=":L11">{{cite news|title=Первым на ЧМ стартует Кушков|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190908234139997.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173259/https://www.azerisport.com/boxing/20190908234139997.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref><ref name=":L12">{{cite news|title=Снова ставим на легионеров|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190909100335862.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173254/https://www.azerisport.com/boxing/20190909100335862.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Loren Alfonso, 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə [[İspaniya]] nümayəndəsi Qaziməhəmməd Cəlidov ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibi üzərində 3:2 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L13">{{cite news|title=Алиев и Домингес победно стартовали на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190915094421453.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173254/https://www.azerisport.com/boxing/20190915094421453.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Avstriya]] təmsilçisi Umar Cambəyov oldu. Həmin görüşdə Loren Alfonso 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və Dünya Çempionatının 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L14">{{cite news|title=Домингес и Абдуллаев вышли в четвертьфинал ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190917091507077.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191207195511/https://www.azerisport.com/boxing/20190917091507077.html|archivedate=2019-12-07|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Dilşodbəy Ruzmetov ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibinə 2:3 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatında mübarizəsini dayandırdı.<ref name=":L15">{{cite news|title=Фиаско азербайджанского бокса на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20190918090135103.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210724144501/https://www.azerisport.com/boxing/20190918090135103.html|archivedate=2021-07-24|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2019 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>15/09/2019</center> |{{Bayraq|İspaniya}} Qaziməhəmməd Cəlidov |<center>'''3:2'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>17/09/2019</center> |{{Bayraq|Avstriya}} Umar Cambəyov |<center>'''4:1'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>18/09/2019</center> |{{Bayraq|UZB}} Dilşodbəy Ruzmetov |<center>'''2:3'''</center> |1/4 final mərhələsi |} </center> === 2020-ci il: Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri === 2020-ci ildə [[Yaponiya]]da baş tutacaq [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]na vəsiqə verən Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri 14-22 martda [[Birləşmiş Krallıq|Birləşmiş Krallığ]]ın [[London]] şəhərində baş tutdu. Turnirdə mübarizə aparacaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Loren Alfonso da cəlb edildi.<ref name=":L16">{{cite news|title=Сборные Азербайджана определились с составами на лицензионный турнир в Лондоне|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20200308120936187.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173255/https://www.azerisport.com/boxing/20200308120936187.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Həmin günlərdə [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]] bütün dünyanı cənginə alsa da, IBA tərəfindən həmin turnirin təxirə salınmayacağı bildirildi.<ref name=":L17">{{cite news|title=Сборная Азербайджана отправилась на лицензионный турнир. Его не перенесут|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20200313151157671.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173255/https://www.azerisport.com/boxing/20200313151157671.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Təsnifat mərhələsindən azad olan Loren Alfonso, 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə martın 17-də [[Ukrayna]] nümayəndəsi Stepan Hrehul ilə üz-üzə gəlməli idi.<ref name=":L18">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана узнали первых соперников на лицензионном турнире в Лондоне|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20200314104813085.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173256/https://www.azerisport.com/boxing/20200314104813085.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Amma turnirin 4-cü günündə IBA tərəfindən [[COVID-19 pandemiyası]] səbəbilə Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin qeyri-müəyyən müddətə təxirə salınması barədə qərar qəbul elədi.<ref name=":L19">{{cite news|title=Спорт под карантином|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20200317191819103.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173256/https://www.azerisport.com/olimpizm/20200317191819103.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Martın 24-də isə [[Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi|Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi (BOK)]] tərəfindən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın təxirə salınması barədə qərar qəbul elədi.<ref name=":L20">{{cite news|title=Олимпийские игры перенесли из-за коронавируса|author=Ангелина Никитина|newspaper=www.lenta.ru|date=22.08.2022|url=https://lenta.ru/brief/2020/03/24/olympic_postponed/|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200808075739/https://lenta.ru/brief/2020/03/24/olympic_postponed/|archivedate=2020-08-08|url-status=live}}</ref> Ümumi olaraq 2020-ci il ərzində beynəlxalq turnirlər baş tutmadı. === 2021-ci il: Olimpiya Oyunlarında bürünc === Loren Alfonso 2021-ci ilin martında [[İstanbul]] şəhərində baş tutan "Bosphorus Cup" beynəlxalq turnirində mübarizə apardı. Turnirin 1/4 final mərhələsində [[Qazaxıstan]] nümayəndəsi Bağıt Toğtosuna qalib gəlsə də, 1/2 final mərhələsində [[Türkiyə]] təmsilçisi Mehmet Ünala məğlub oldu və turnirin bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":L21">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры проиграли в финале Босфора|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210323115043971.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826173256/https://www.azerisport.com/boxing/20210323115043971.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> [[Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi|Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi (BOK)]] tərəfindən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın 2021-ci ilin avqustunda baş tutması, IBA tərəfindən isə 2020-ci ilin martında təxirə salınan Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin 4-8 iyunda baş tutması qərara alındı. Loren Alfonso turnirdən əvvəl Azərbaycan yığması ilə birgə təlim-məşq toplanışlarında oldu.<ref name=":L22">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана выбрали Ташкент|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210505153006167.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210711053104/https://www.azerisport.com/boxing/20210505153006167.html|archivedate=2021-07-11|url-status=live}}</ref> Avropa Olimpiya Təsnifat Turniri 4-8 iyunda [[Fransa]]nın [[Paris]] şəhərində baş tutdu.<ref name=":L23">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана отправились завоевать олимпийские лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210602000557603.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210602232920/https://www.azerisport.com/boxing/20210602000557603.html|archivedate=2021-06-02|url-status=live}}</ref> IBA tərəfindən qəbul edilən qərara əsasən 2020-ci ilin martında turnirin dörd günü ərzində qeydə alınan nəticələr qüvvədə qaldı. Bununla da Loren Alfonsonun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Ukrayna]] nümayəndəsi Stepan Hrehul oldu. Loren Alfonso, Stepan Hrehula 2019-cu ildə [[Avropa Oyunları]]nda qalib gəlmişdi. İyunun 4-də baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L24">{{cite news|title=Сотомайор и Домингес победили, Рзаева и Гамзаева проиграли|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210604110616953.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210917183931/https://www.azerisport.com/boxing/20210604110616953.html|archivedate=2021-09-17|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rusiya|Rusiya Federasiyası]] təmsilçisi İmam Xatayev ilə üz-üzə gəldi. İyunun 5-də baş tutan görüşdə Loren Alfonso 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":L25">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана завоевали две олимпийские лицензии|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210605001244045.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210917195935/https://www.azerisport.com/boxing/20210605001244045.html|archivedate=2021-09-17|url-status=live}}</ref> Bununla o, [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiada]]ya vəsiqəni təmin elədi.<ref name=":L26">{{cite news|title=Еще две лицензии Азербайджана на Олимпиаду|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210606102608305.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210709183349/https://www.azerisport.com/boxing/20210606102608305.html|archivedate=2021-07-09|url-status=live}}</ref> Loren Alfonso yarım-final mərhələsində [[İspaniya]] nümayəndəsi Qaziməhəmməd Cəlidov ilə üz-üzə gəlməli idi. Amma Qaziməhəmməd Cəlidov görüşdə mübarizə aparmaqdan imtina elədi və Loren Alfonso turnirin final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":L27">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана не проведут полуфинальные бои в лицензионном турнире|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210607101940313.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210923054725/https://www.azerisport.com/boxing/20210607101940313.html|archivedate=2021-09-23|url-status=live}}</ref> Formal əhəmiyyətə sahib olan final görüşündə isə onun rəqibi [[Birləşmiş Krallıq]] təmsilçisi [[Bencamin Uitteher]] oldu. Bu görüşdə də rəqib mübarizə aparmaqdan imtina elədi və Loren Alfonso görüşün qalibi oldu. Bununla da o, həm [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|Olimpiada]]ya vəsiqə qazandı, həm də Avropa Olimpita Təsnifat Turnirinin qalibi oldu.<ref name=":L28">{{cite news|title=Боксер Азербайджана выиграл лицензионный турнир|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210608101730102.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210923053611/https://www.azerisport.com/boxing/20210608101730102.html|archivedate=2021-09-23|url-status=live}}</ref><ref name=":L29">{{cite news|title=Парижский максимум азербайджанского бокса перед Токио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210608180806321.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210922111202/https://www.azerisport.com/boxing/20210608180806321.html|archivedate=2021-09-22|url-status=live}}</ref> [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]] səbəbilə 2020-ci ildə təxirə salınan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]] 2021-ci ilin 22 iyul-8 avqustunda [[Yaponiya]]da baş tutdu. Azərbaycan yığması Olimpiada da beş idmançı ilə təmsil olundu: 2015-ci il [[Avropa Oyunları]]nın bürünc medalçısı [[Tayfur Əliyev]] (57 Kq.), 2013-cü il Dünya Çempionatının qalibi [[Cavid Çələbiyev]] (63 Kq.), 2016-cı il [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın finalçısı [[Lorenso Sotomayor]] (69 Kq.), 2019-cu il [[Avropa Oyunları]]nın qalibi Loren Alfonso (81 Kq.) və [[Məhəmməd Abdullayev (idmançı)|Məhəmməd Abdullayev]] (+91 Kq.)<ref name=":L30">{{cite news|title=Нариман АБДУЛЛАЕВ: Будем биться за олимпийское золото|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20210626142650118.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210923062500/https://www.azerisport.com/boxing/20210626142650118.html|archivedate=2021-09-23|url-status=live}}</ref><ref name=":L31">{{cite news|title=Окончательный состав Азербайджана на Олимпиаду-2020|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210706192940127.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728084514/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210706192940127.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> 22 idmançının mübarizə apardığı turnirdə Loren Alfonso təsnifat mərhələsindən azad idi.<ref name=":L32">{{cite news|title=Кубинский тренер – о шансах Азербайджана: У всех боксеров есть шанс завоевать награду в Токио|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210718133238163.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826224455/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210718133238163.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref><ref name=":L33">{{cite news|title=Боксеры Азербайджана узнали стартовых соперников на Олимпиаде|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210722154824200.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210726011651/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210722154824200.html|archivedate=2021-07-26|url-status=live}}</ref> Loren Alfonsonun 1/8 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə rəqibi [[Özbəkistan]] nümayəndəsi Dilşodbəy Ruzmetov oldu. Loren Alfonso, Dilşodbəy Ruzmetova 2019-cu ildə baş tutan Dünya Çempionatında məğlub olmuşdu. İyulun 28-də baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibi üzərində 4:1 hesabı ilə qələbə qazandı və Olimpiadanın 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L34">{{cite news|title=Токио-2020. Домингес выиграл узбека и вышел в четвертьфинал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210727235943971.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210728154542/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210727235943971.html|archivedate=2021-07-28|url-status=live}}</ref><ref name=":L36">{{cite news|title=Шоу Домингеса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20210728164659655.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210919050233/https://www.azerisport.com/photostory/20210728164659655.html|archivedate=2021-09-19|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Türkiyə]] təmsilçisi Bayram Malhan oldu.<ref name=":L35">{{cite news|title=Домингес претендует на олимпийскую медаль|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210728161832899.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210919054636/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210728161832899.html|archivedate=2021-09-19|url-status=live}}</ref> İyulun 30-da baş tutan görüşdə Loren Alfonso rəqibindən üstün oldu — 5:0. Bununla da o, yarım-final mərhələsinə adlamaqla ən azından bürünc medalı təmin elədi.<ref name=":L37">{{cite news|title=Токио-2020. Домингес вышел в полуфинал против кубинца|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210730000156896.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210731143814/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210730000156896.html|archivedate=2021-07-31|url-status=live}}</ref><ref name=":L38">{{cite news|title=Домингес пробил себе путь в полуфинал|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20210730153905688.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210731143953/https://www.azerisport.com/photostory/20210730153905688.html|archivedate=2021-07-31|url-status=live}}</ref> Görüşdən sonra Loren Alfonso müsahibəsində bunları bildirdi: ''"Ən azından bürünc medalı təmin elədiyim üçün çox şadam. Amma mənim hədəfim qızıl medaldır"''.<ref name=":L39">{{cite news|title=Альфонсо Домингес: Хотя бронза гарантирована, я намерен биться за золотую медаль Олимпиады|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210730152703261.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210731081731/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210730152703261.html|archivedate=2021-07-31|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda onun rəqibi — [[2016 Yay Olimpiya Oyunları|2016-cı il Rio-de-Janeyro Olimpiadası]]nın qalibi olan [[Kuba]] nümayəndəsi [[Arlen Lopez]] oldu. Bir zamanlar eyni yığmada məşq edən Alfonso və [[Arlen Lopez|Lopez]] arasında baş tutan görüş, Loren Alfonso üçün prinsipial əhəmiyyət daşıyırdı. Məhz [[Arlen Lopez]] Kuba yığmasının "bir nömrəsi" olduğu üçün Loren Alfonso başqa yığmada çıxış eləməyə məcbur olmuşdu. Olimpiadanın yarım-final mərhələsinin görüşləri avqustun 1-də baş tutdu. Görüşün birinci raundunda üstün tərəf Loren Alfonso olsa da, növbəti raundlarda [[Arlen Lopez]] tədricən üstünlüyü ələ aldı. Nəticədə Loren Alfonso rəqibinə 0:5 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Loren Alfonso [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nın bürünc medalına sahib oldu.<ref name=":L40">{{cite news|title=Токио-2020. Домингес проиграл кубинцу и завоевал бронзу Олимпиады-2020|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210801000047572.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210801113844/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210801000047572.html|archivedate=2021-08-01|url-status=live}}</ref><ref name=":L41">{{cite news|title=Домингес не огорчен бронзе Олимпиады-2020|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/photostory/20210801150051998.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210801113932/https://www.azerisport.com/photostory/20210801150051998.html|archivedate=2021-08-01|url-status=live}}</ref><ref name=":L42">{{cite news|title=Медаль, которая спасла азербайджанский бокс|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210801181416178.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210802082514/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210801181416178.html|archivedate=2021-08-02|url-status=live}}</ref><ref name=":L43">{{cite news|title=Токио-2020: Домингес добрался до олимпийской бронзы|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210804170753676.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210805102323/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210804170753676.html|archivedate=2021-08-05|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2020 Olimpiya Oyunlarında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>28/07/2021</center> |{{Bayraq|UZB}} Dilşodbəy Ruzmeto |<center>'''4:1'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>30/07/2021</center> |{{Bayraq|TUR}} Bayram Malhan |<center>'''5:0'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#FF9273"|<center>Məğ.</center> |<center>01/07/2021</center> |{{Bayraq|Kuba}} Arlen Lopez |<center>'''0:5'''</center> | bgcolor="#CC9966"|'''bürünc medal qazandı''' |} </center> [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Loren Berto Alfonso Dominqez [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":L44">{{cite news|title=Ильхам Алиев наградил азербайджанских олимпийцев|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210812171351938.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728084625/https://www.azerisport.com/olimpizm/tokio-2020/20210812171351938.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> IBA tərəfindən Dünya Çempionatları Olimpiya Oyunlarının olmadığı illərdə baş tuturdu. IBA, [[Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi|Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi (BOK)]] tərəfindən Olimpiya Oyunlarının 2020-ci ildən 2021-ci ilə təyin edilməsi, Dünya Çempionatına təsir göstərməyəcəyini bildirdi və turnirin noyabrda [[Serbiya]]nın [[Belqrad]] şəhərində baş tutacağını bildirdi.<ref name=":L45">{{cite news|title=Шанс для Гаджи, Рафаэля и Ирины|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/olimpizm/20210819173344532.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028055030/https://www.azerisport.com/olimpizm/20210819173344532.html|archivedate=2021-10-28|url-status=live}}</ref> Dünya Çempionatında mübarizə aparacaq Azərbaycan yığmasının heyətinə Loren Alfonso da cəlb edildi.<ref name=":L46">{{cite news|title=Азербайджан заявил 9 боксеров на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211019174830908.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826224456/https://www.azerisport.com/boxing/20211019174830908.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref><ref name=":L47">{{cite news|title=Планы Азербайджана на рекордный ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211024192354768.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826224456/https://www.azerisport.com/boxing/20211024192354768.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Loren Alfonso 1/16 final mərhələsi çərçivəsində baş tutan birinci görüşdə qaçqınlardan ibarət yığmanın üzvü Tavfiqullah Sulaimani ilə üz-üzə gəldi.<ref name=":L48">{{cite news|title=Азербайджанские боксеры узнали первых соперников на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211025100935297.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826224456/https://www.azerisport.com/boxing/20211025100935297.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Həmin görüşdə Loren Alfonso rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L49">{{cite news|title=Домингес и Алиев победно стартовали на ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211027002236253.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028174341/https://www.azerisport.com/boxing/20211027002236253.html|archivedate=2021-10-28|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə onun rəqibi [[Rumıniya]] təmsilçisi Paul Aradoaie oldu. Bu görüşdə də üstün tərəf Loren Alfonso oldu — 5:0.<ref name=":L50">{{cite news|title=Домингес, Абдуллаев и Алиев вышли в четвертьфинал ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211031001623491.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211031205236/https://www.azerisport.com/boxing/20211031001623491.html|archivedate=2021-10-31|url-status=live}}</ref> Bununla da o, turnirin 1/4 final mərhələsinə adladı.<ref name=":L51">{{cite news|title=Неделя ЧМ позади: трое наших боксеров в четвертьфинале, двое – в режиме ожидания|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211101182444437.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063436/https://www.azerisport.com/boxing/20211101182444437.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> Bu mərhələdə o, [[Rusiya Milli Olimpiya Komitəsi|Rusiya Milli Olimpiya Komitəsini (MOK)]] təmsil edən Şarabutdin Atayev ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Loren Alfonso rəqibi üzərində 5:0 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı.<ref name=":L52">{{cite news|title=Домингес, Абдуллаев и Алиев вышли в полуфинал ЧМ|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211102000742207.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826224456/https://www.azerisport.com/boxing/20211102000742207.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Finala gedən yolda onun rəqibi [[Kuba]] nümayəndəsi Heriç Ruiz oldu. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Loren Alfonso 4:1 hesabı ilə qalib gəldi və Dünya Çempionatının final görüşünə vəsiqə qazandı.<ref name=":L53">{{cite news|title=Домингес вышел в финал ЧМ, Абдуллаев и Алиев взяли бронзу|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211104100707339.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826224457/https://www.azerisport.com/boxing/20211104100707339.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Həlledici görüşdə onun rəqibi [[Braziliya]] təmsilçisi Keno Maçado oldu. Noyabrın 5-də baş tutan final görüşü gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutdu. Nəticədə isə Loren Alfonso rəqibi üzərində 3:2 hesabı ilə qələbə qazandı və Dünya Çempionatının qalibi oldu.<ref name=":L54">{{cite news|title=Боксер Азербайджана стал чемпионом мира и заработал $100 000|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211105003255790.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220728063435/https://www.azerisport.com/boxing/20211105003255790.html|archivedate=2022-07-28|url-status=live}}</ref> Loren Alfonso bu idman növü üzrə Dünya Çempionatının qalibi olan beşinci Azərbaycan idmançısı oldu.<ref name=":L55">{{cite news|title=Домингес стал пятым чемпионом мира в истории азербайджанского бокса|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211105230637464.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220826224458/https://www.azerisport.com/boxing/20211105230637464.html|archivedate=2022-08-26|url-status=live}}</ref> Loren Alfonso final görüşündə qələbəsini [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidlərinə həsr elədiyini bildirdi: ''"Dünya Çempionatı mənim üçün əla oldu. Gərgin mübarizə oldu. Turnirə bütün favoritlər qatıldı. Ən çətin və emosional görüşün yarım-final mərhələsində Kubalı Heriç Ruizə qarşı oldu. Mənim qalib gələcəyimə inanırdım. 2 gün sonra Zəfər Günüdür. Qələbəmi 44 gündə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda şəhid olanların xatirəsinə həsr edirəm. Uca Tanrıdan ruhlarına rəhmət arzu edirəm"''.<ref name=":L56">{{cite news|title=Альфонсо Домингес: Посвящаю свою победу на ЧМ шехидам Отечественной войны|author=Azerisport.com idman portalı|newspaper=www.azerisport.com|date=22.08.2022|url=https://www.azerisport.com/boxing/20211107125203170.html|accessdate=22.08.2022|language={{Ru}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211108095434/https://www.azerisport.com/boxing/20211107125203170.html|archivedate=2021-11-08|url-status=live}}</ref> <center> {| class="wikitable" style="font-size:90%" | colspan="6" bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''2021 Dünya Çempionatında nəticələri'''</center> |- | colspan="6" bgcolor="#778899" | |- | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Nəticə'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Tarix'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Rəqib'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Hesab'''</center> | bgcolor="#E6E6FA" |<center>'''Mərhələ'''</center> |- |<center>1.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>27/10/2021</center> |{{Bayraq|Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi}} Tavfiqullah Sulaimani |<center>'''5:0'''</center> |1/16 final mərhələsi |- |<center>2.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>31/10/2021</center> |{{Bayraq|Rumıniya}} Paul Aradoaie |<center>'''5:0'''</center> |1/8 final mərhələsi |- |<center>3.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>02/11/2021</center> |{{Bayraq|Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi}} Şarabutdin Atayev |<center>'''5:0'''</center> |1/4 final mərhələsi |- |<center>4.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>04/11/2021</center> |{{Bayraq|Kuba}} Heriç Ruiz |<center>'''4:1'''</center> |1/2 final mərhələsi |- |<center>5.</center> | bgcolor="#9CEE99"|<center>Qəl.</center> |<center>05/11/2021</center> |{{Bayraq|Braziliya}} Keno Maçado |<center>'''3:2'''</center> | bgcolor="Gold"|'''qızıl medal qazandı''' |} </center> == Uğurları == {| class="wikitable" | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Sıra'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''İl'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Yarış'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Şəhər'''</center> | bgcolor="#E6E6FA"|<center>'''Nəticə'''</center> |- | colspan="5" bgcolor="#778899" |<center>{{Bayraq|Azərbaycan}} '''<span style="color:#FFFFFF">Azərbaycan</span>'''</center> |- |<center>1</center> |<center>2019</center> |Avropa Oyunları |{{Bayraq|Belarus}} [[Belarus]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |- |<center>2</center> |<center>2019</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Rusiya}} [[Rusiya]] |<center>PAT</center> |- |<center>3</center> | rowspan="2" |<center>2021</center> |Olimpiya Oyunları{{Efn|2020-ci ildə baş tutmalı olan turnir, dünyanı cənginə alan [[COVID-19 pandemiyası|COVID-19 (Koronavirus) pandemiyası]]na görə 2021-ci ilə təxirə salındı}} |{{Bayraq|Yaponiya}} [[Yaponiya]] | bgcolor="#CC9966" |<center>'''3.'''</center> |- |<center>4</center> |Dünya Çempionatı |{{Bayraq|Serbiya}} [[Serbiya]] | bgcolor="Gold" |<center>'''1.'''</center> |} === Dövlət təltifləri === * [[Fayl:AZ For Service to the Fatherland Order ribbon.svg|54x54px]] [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] — [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamına əsasən [[2020 Yay Olimpiya Oyunları|XXXII Yay Olimpiya Oyunları]]nda qazandığı nailiyyətlərə və [[Azərbaycanda idman|Azərbaycan idmanı]]nda xidmətlərinə görə Loren Berto Alfonso Dominqez [["Vətənə xidmətə görə" ordeni|3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni]] ilə təltif edildi.<ref name=":03">{{cite news|title=Azərbaycan Milli Olimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 12 avqust 2021-ci il tarixli 2856 nömrəli Sərəncamı|author=Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi|newspaper=www.azertag.az|date=12.08.2021|url=https://azertag.az/xeber/1851187|accessdate=25.07.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220725170327/https://azertag.az/xeber/1851187|url-status=live|archive-date=2022-07-25}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan 2020 Yay Olimpiya Oyunlarında]] == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında (ümumi)}} [[Kateqoriya:Azərbaycanın kişi boksçuları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın Olimpiya boksçuları]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında boksçular]] [[Kateqoriya:Olimpiya bürünc medalına sahib Azərbaycan idmançıları]] [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarının medalçıları]] dwhtzeljfry62zq4glzprv5i2bt28cg 0 716314 6600962 6529284 2022-08-29T09:57:32Z Dr.Wiki54 88744 /* Kiçik Nazirlər Şurası */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət qurumu |adı = Azərbaycan Cümhuriyyəti Heyəti-vükəlası |bayraq = |bayrağın ölçüsü = |bayrağın izahı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = 300px |şəklin izahı = |ölkə = {{ADR}} |yaradılıb = [[28 may]] [[1918]] |əvvəlki = |sonrakı = [[Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti]] |tabeçilik = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti]] |rəhbərin vəzifəsi1 = Baş nazir |rəhbərin adı1 = [[Fətəli xan Xoyski]] <small>(1918-1919)</small><br>[[Nəsib bəy Yusifbəyli]] <small>(1919-1920)</small> |baş qərargah = {{gerbifikasiya|Bakı}} |ləğv edilib = [[27 aprel]] [[1920]] |orijinal adı={{Dil-az2|آذربایجان جمهوریهتی هیئت وکلاسی}}}} '''Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurası''' və ya '''Azərbaycan Cümhuriyyəti Heyəti-vükəlası''' ({{Dil-az2|آذربایجان جمهوریهتی هیئت وکلاسی}}) — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin]] fəaliyyət göstərdiyi illərdə ölkədə [[İcraedici hakimiyyət|ali icraedici hakimiyyət]] orqanı. == Haqqında == === Böyük Nazirlər Şurası === 1918 il mayın 28-də [[Tbilisi|Tiflisdə]] [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası|Azərbaycan Milli Şurası]] tərəfindən [[Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi]] qəbul edildikdən sonra bəyannamənin 6-cı bəndinə uyğun olaraq, elə həmin gün [[Müəssislər Məclisi]] çağırılana qədər Milli Şura qarşısında məsul olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin müvəqqəti hökuməti kimi yaradılmışdı. Böyük Nazirlər Şurasına hökumət başçısı sədrlik edirdi. [[Fətəli xan Xoyski]] 11 nazirlikdən ibarət olan [[I Xoyski hökuməti|ilk müvəqqəti Nazirlər Şurasının]] sədri təsdiq olunmuşdu. Azərbaycan Milli Şurası və hökuməti Tiflisdən [[Gəncə|Gəncəyə]] köçdükdən sonra burada Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi [[II Xoyski hökuməti|ikinci müvəqqəti Hökumətin]] tərkibinə yenə də 11 nazirlik daxil idi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin]] 1918 il dekabrın 7-də açılan 1-ci iclasında Fətəli xan Xoyski öz hökumətinin fəaliyyəti barədə hesabat verərək, hökumətin istefasını qəbul etməyi xahiş etmişdi. Parlament müvəqqəti hökumətin istefasını qəbul edərək, 3-cü hökumətin də təşkilini F.Xoyskiyə tapşırmışdı. Həmin il dekabrın 26-da F.Xoyski 14 nazirlikdən ibarət [[III Xoyski hökuməti|yeni hökumət kabinəsi]] təşkil etmişdi. 1919 ilin fevralında Fətəli xan Xoyskinin 3-cü hökumət kabinəsi istefa verdi. Həmin il aprelin 14-də [[Nəsib bəy Yusifbəyli|Nəsib bəy Yusifbəylinin]] sədrliyi ilə 14 nazirlikdən ibarət yeni, [[I Yusifbəyli hökuməti|4-cü hökumət kabinəsi]] yaradılmışdı. 1919 il dekabrın 22-də N.Yusifbəyli Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sonuncu — [[II Yusifbəyli hökuməti|5-ci hökumət kabinəsini]] formalaşdırmışdı. [[Fayl:Meeting of the Government Cabinet of the Azerbaijan Democratic Republic (1919).jpg|left|thumb|322x322px|Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin iclası]] Azərbaycan Cümhuriyyətinin fəaliyyəti dövründə ölkənin idarəçiliyi ilə bağlı bütün məsələlər Böyük Nazirlər Şurasının iclaslarında kollegial şəkildə müzakirə və həll olunur, müvafiq qərarlar qəbul edilirdi. Böyük Nazirlər Şurasında ölkənin idarə olunması ilə bağlı bütün məsələlərə — dövlət quruculuğu, iqtisadiyyat, sənaye, kənd təsərrüfatı, maliyyə, ümumiyyətlə, bütün təsərrüfat sahələri üzrə işlərin təşkilinə, elmin, təhsilin, mədəniyyətin və s. yenidən qurulmasına baxılırdı. Ölkənin xarici siyasəti, onun müdafiəsi və s. məsələlər məhz Böyük Nazirlər Şurasının iclaslarında geniş mü zakirə edilir və müvafiq qərarlar qəbul olunurdu.<ref>{{AXCE|1|288}}</ref> === Kiçik Nazirlər Şurası === Hökumət 31 oktyabr 1918-ci il tarixində ikinci dərəcəli məsələləri həll etmək üçün nazir müavinlərdən ibarət Kiçik Nazirlər Şurasının (Kiçik Şura) təsis olunması qərara almışdır. Şura Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin 1918-ci il 12 noyabr tarixli qərarı ilə təsis edilmişdir. Kiçik Nazirlər Şurasına məruzələr Nazirlər Şurasının sədri vasitəsilə göndərilirdi. Nazirlər Şurasına məruzə təqdim edən hər bir nazirə məruzənin böyük, yaxud kiçik şuraya göndərilməsinə dair rəyini yazılı şəkildə bildirmək hüququ verilirdi. Nazirlər Şurasının sədrinə, onun vasitəsilə ayrı-ayrı nazirliklərə kiçik şuraya protest göndərmək hüququ verilirdi. Kiçik şuranın protest verilmiş qərarları Böyük Şuranın müzakirəsinə təqdim olunurdu.<ref>{{cite book |title=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты |date=1998 |publisher=Azərbaycan Nəşriyyatı |location=Bakı |page=362 |url=https://www.ebooks.az/view/WTjCsobN.pdf |pages = 580}}</ref> Kiçik Nazirlər Şurası haqqında Əsasnamə 1919-cu il martın 3-də təsdiq edilmişdi.<ref>{{AXCE|2|83}}</ref> == Təşkilat == === İşlər İdarəsi === [[Fayl:Building of the Government of the Azerbaijan Democratic Republic.jpg|thumb|291x291px|Bakıda Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin binası]] Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İşlər idarəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin ümumi fəaliyyətini tənzimləyən və həyata keçirən qurum olmuşdur. 1918 il mayın 28-də Azərbaycan Hökuməti fəaliyyətə başlayarkən yaradılmışdır.<ref name=":0">Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920</ref> Azərbaycan Hökumətinin 1918-ci il 24 iyun tarixli qərarı ilə Hökumət dəftərxanasının ştat vahidlərinin və əmək haqlarının təyin edilməsi Nazirlər Şurasının sədrinə həvalə olunmuşdu. Nazirlər Şurasının bütün kargüzarlıq sənədləri, nazirliklərdən və Cümhuriyyətin digər idarələrindən Nazirlər Şurası sədrinin adına göndərilən məktublar işlər idarəsinə daxil olurdu. Hökumətin 1919 il yanvarın 18-də təsdiq etdiyi qaydalara əsasən Parlament müzakirəsinə çıxarılan qanun layihələri müvafiq izahlı məktubla bərabər Nazirlər Şurasına təqdim edilirdi. Qanun layihəsi Hökumət tərəfindən baxılaraq Parlamentin müzakirəsi üçün hazır hesab edildikdə Nazirlər Şurasının iclas jurnalından çıxarışla bərabər, iradlar olduqda isə yenidən işlənilmək üçün Nazirlər Şurası sədrinin imzası ilə müvafiq nazirliklərə qaytarılırdı. Bundan əlavə, Hökumətin 1919 il 3 mart tarixli qərarı ilə təsdiq olunmuş Əsasnaməyə görə işlər idarəsi 1918 il noyabrın 22-dən yaradılmış nazir müavinlərindən ibarət Kiçik Nazirlər Şurasının da kargüzarlıq işlərini aparırdı.<ref name=":0" /> İşlər idarəsi Hökumətin qərar və sərəncamlarını "[[Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökumətinin Xəbərləri|Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökumətinin xəbərləri" qəzetində]] və [[Azərbaycan Cümhuriyyəti hökümətinin qanun və binagüzarlıq toplusu|"Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökumətinin qanun və binagüzarlıqları" məcmuəsində]] dərc etdirirdi. Əvvəlcə işlər idarəsinin ştatında idarənin müdiri, dəftərxananın direktoru və başqa işçiləri, Nazirlər Şurasının katibi, onun müavini, həmçinin Nazirlər Şurası sədrinin xüsusi tapşırıqlar üzrə məmuru nəzərdə tutulmuşdu. İdarə qulluqçularının ştat cədvəli və xərclər smetası Nazirlər Şurası sədrinin xüsusi tapşırıqlar üzrə böyük məmuru, xarici dillər üzrə tərcüməçisi, hüquq məsləhətçisi, məlumat bürosunun müdiri və binaya nəzarətçi hesabına genişləndirilmişdi. Hökumətin 1919 il 7 may tarixli qərarı ilə işlər idarəsində direktor, redaktor, kargüzar, tərcüməçi, korrektor və dəftərxana xidmətçilərindən ibarət xüsusi şöbə də yaradılmışdı. 1918 il mayın 28-dən 1919 il yanvarın 1-nə qədər işlər idarəsinin müdiri [[Rüstəm xan Xoyski]] (Fətəli xan Xoyskinin kiçik qardaşı), daha sonra fevralın 5-dək [[Rəşid bəy Axundzadə]], 1919 il fevralın 11-dən isə mühəndis Pərviz Mirzə olmuşdur == Sədr == 1918-ci il mayın 28-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası]] tərəfindən Azərbaycanın müstəqilliyi barədə [[Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi|İstiqlal bəyannaməsi]] elan edildikdən sonra, həmin bəyannamənin 6-cı maddəsinə əsasən, ölkədə [[Müəssislər Məclisi]] çağırılana qədər Milli Şura qarşısında məsul olan Müvəqqəti Hökumət təşkil edildi. Hökumətin təşkili Milli Şuranın üzvü [[Fətəli xan Xoyski]]yə tapşırıldı. Bir saatlıq tənəffüsdən sonra öz işinə başlayan Milli Şura Fətəli xan Xoyski başda olmaqla Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin birinci Müvəqqəti Hökumətini yaratdı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyət göstərdiyi 23 ay ərzində 5 Hökumət kabinəsi dəyişmişdir. Birinci 3 kabinəyə Fətəli xan Xoyski, sonrakı 2 kabinəyə isə [[Nəsib bəy Yusifbəyli]] başçılıq etmişdir. Hökumət başçısı, eyni zamanda, Nazirlər Şurasının sədri funksiyasını da yerinə yetirirdi.<ref>Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918–1920)[[Bakı|, Bakı]], 1998.</ref> === Səlahiyyətləri === Ölkənin daxili və xarici siyasət məsələləri Nazirlər Şurası sədrinin rəhbərliyi ilə onun iclaslarında kollegial şəkildə müzakirə olunur və müvafiq qərarlar qəbul edilirdi. 1918 il iyunun 17-də Milli Şura Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırarkən ölkə üçün bir sıra həyati əhəmiyyət kəsb edən məsələlər istisna olmaqla, bütün hakimiyyət funksiyalarını Müvəqqəti Hökumətə həvalə etmiş və Nazirlər Şurasının hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirmişdi. 1918-ci ilin dekabr ayının 7-də Azərbaycan Parlamenti Bakıda fəaliyyətə başladıqdan sonra ölkənin qanunvericilik hakimiyyəti Parlamentə, icra hakimiyyəti isə Nazirlər Şurasının səlahiyyətinə keçmişdir. Nazirlər Şurasının iclaslarında ayrı-ayrı nazirliklər tərəfindən hazırlanmış qanun layihələrinə baxılır və bəyənildikdən sonra qəbul olunaraq Parlamentin müzakirəsinə çıxarılırdı. Bütün bu işlərin icrasına isə bilavasitə Nazirlər Şurasının sədri rəhbərlik edirdi. == Mənbə == === Ədəbiyyat === * Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918–1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998; * Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 r., Б., 1920. === İstinadlar === {{İstinadlar}} == Həmçinin bax == * [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökumətləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət qurumları]] m04d7x597amk3lknl8pp7u4ycthuk26 14 716618 6599604 6106674 2022-08-28T16:20:48Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında ağır atletika]] → [[Kateqoriya:Ağır atletika Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Olympic weightlifters}} [[Kateqoriya:Ağır atletlər|Olimpiya]] [[Kateqoriya:İdman növünə görə Yay Olimpiya Oyunları yarışçıları|ağır_atletlər]] [[Kateqoriya:Ağır atletika Yay Olimpiya Oyunlarında|atletlər]] tren3dgk2rxog3ngx69wkt9yrppz3ch 14 716619 6599549 6588636 2022-08-28T16:10:34Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Weightlifting at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|ağır_atletika]] [[Kateqoriya:Ağır atletika çoxnövlü idman yarışlarında]] hpf27nas02znleadtanf4xu6ozzje6s 6599603 6599549 2022-08-28T16:20:47Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında ağır atletika]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ağır atletika Yay Olimpiya Oyunlarında]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Weightlifting at the Olympics}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|ağır_atletika]] [[Kateqoriya:Ağır atletika çoxnövlü idman yarışlarında]] hpf27nas02znleadtanf4xu6ozzje6s 14 716850 6599589 6539335 2022-08-28T16:19:29Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1924 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:Olimpiya futbol yarışları]] [[Kateqoriya:1924 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|futbol]] [[Kateqoriya:1924-cü ildə futbol|Olimpiya]] [[Kateqoriya:Fransanın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri|Olimpiya]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq futbol turnirinin ev sahibi Paris]] [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] hcu4s7csuwcevmtc3yzt79xlhkttjec 0 717026 6599113 6598778 2022-08-28T14:04:12Z Resul1289 231668 /* May */ wikitext text/x-wiki '''2021''' — Azərbaycanda "Nizami Gəncəvi İli" [[2020-ci ildə Azərbaycan|2020]]-ci ildə olduğu kimi [[2021]]-ci ildə də çoxlu [[Koronavirus xəstəliyi 2019|COVID-19]] ştammlarının aşkarlanması səbəbindən [[COVID-19 koronavirus pandemiyası|COVID-19 korinavirus pandemiyası]] ağır şəkildə davam etdi. Azərbaycanda [[COVID-19 qarşı peyvənd|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] başladı və uğurla davam etdirildi. İlk növbədə işğal illərində erməni vandalizminin viran qoyduğu ərazilərimizlə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə təqdimatı məsələsinə diqqət yönəldildi. İşğaldan azad edilmiş ərazilərə xarici ölkə təmsilçilərinin, mətbuat, beynəlxalq təşkilatların, dini icmaların nümayəndələrinin səfərlərinin təşkili ilə [[Ermənistan]] dövlətinin terrorçu mahiyyətinin üzə çıxarılması üçün şərait yaradıldı. Qarabağda sürətli quruculuq bərpa işləri aparıldı. İlk növbədə yol və digər zəruri infrastrukturun bərpası istiqamətində işlər görüldü. [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın və [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun inşası, regionda digər hava limanlarının tikinti prosesinin davam etməsi gələcəkdə Qarabağın iqtisadi potensialının daha da artmasına zəmin yaratdı. Pandemiya səbəbilə təxirə salınan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] keçirildi. Ölkəmizi təmsil edən idmançılar 3 gümüş, 4 bürünc medala yiyələndilər. [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] zamanı bu göstərici daha da yüksək səviyyəyə qaldırıldı. Ölkəmizi təmsil edən paralimpiyaçılar 14 qızıl, 1 gümüş və 4 bürünc medal qazandılar. Mədəniyyət sahəsində ən mühüm hadisələrdən biri dövlət başçısının sərəncamı ilə Şuşa şəhərinin Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi oldu. Bu qərar işğaldan azad edilmiş [[Şuşa]] şəhərinin tarixi kimliyinin özünə qaytarılması, şəhərin tənəzzülə uğramış mədəni həyatının bərpası baxımından mühüm əhəmiyyətə malik oldu. “Xarıbülbül” musiqi festivalının yenidən keçirilməsi Şuşanın ən yeni tarixində dönüm nöqtəsi oldu. Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi və büstü bərpa edildi, Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışı oldu. == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Azərbaycan Prezidenti|Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban Aliyeva03 (cropped).JPG|frameless|168x168px]] |[[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |- |[[Fayl:Sahibə Qafarova.jpg|frameless|179x179px]] |[[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin Sədri]] |[[Sahibə Qafarova]] |} * [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Xarici İşlər naziri]] — [[Ceyhun Bayramov]] * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər naziri]] — [[Vilayət Eyvazov]] * [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə naziri]] — [[Zakir Həsənov]] * [[Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Sənayesi naziri]] — [[Mədət Quliyev]] * [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil naziri]] — [[Emin Əmrullayev]] * [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət naziri]] ** ''Nazir yoxdur (21.05.2020-05.01.2021)'' ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] ''(05.01.2021-dən başlayaraq)'' * [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə naziri]] ** [[Oqtay Şirəliyev]] ''(23.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (23.04.2021-19.01.2022)'' * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri]] — [[Muxtar Babayev]] * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar naziri]] — [[Kəmaləddin Heydərov]] * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman naziri]] ** [[Azad Rəhimov]] ''(30.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (30.04.2021-07.09.2021)'' ** [[Fərid Qayıbov]] ''(07.09.2021-dən başlayaraq)'' * [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Kənd Təsərrüfatı naziri]] — [[İnam Kərimov]] * [[Maliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Maliyyə naziri]] — [[Samir Şərifov]] * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar naziri]] ** [[Ramin Quluzadə|Ramiz Quluzadə]] ''(26.01.2021-ə qədər)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(26.01.2021-11.10.2021)'' ** ''Vəzifə ləğv edildi (11.10.2021)'' * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri]] ** ''Vəzifə təsis edildi (11.10.2021)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(11.10.2021-dən başlayaraq)'' * [[İqtisadiyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|İqtisadiyyat naziri]] — [[Mikayıl Cabbarov]] * [[Energetika Nazirliyi (Azərbaycan)|Energetika naziri]] — [[Pərviz Şahbazov]] * [[Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (Azərbaycan)|Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri]] — [[Sahil Babayev]] * [[Ədliyyə Nazirliyi (İsrail)|Ədliyyə naziri]] — [[Fikrət Məmmədov (dövlət xadimi)|Fikrət Məmmədov]] == Hadisələr == === Yanvar === [[Fayl:Aliyev, Putin and Pashinyan in 2021.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 38.JPG|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] büstünün açılışı]] [[Fayl:Ilham Aliyev in front of the ruined Vagif Mausoleum.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Molla Pənah Vaqifin dağıdılmış muzey-məqbərə kompleksinin qarşısında]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 06.JPG|thumb|[[İlham Əliyev]] Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməlini qoyur]] [[Fayl:Российские и турецкие военнослужащие совместно осуществляют мониторинг обстановки в Нагорном Карабахе 2.jpg|thumb|[[Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — İşğaldan azad olunan ərazilərdə radio-televiziya yayımına başlanıldı * [[4 yanvar|4 Yanvar]] — [[Qarabağ Dirçəliş Fondu|"Qarabağ Dirçəliş Fondu"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı *[[5 yanvar|5 Yanvar]] ** [[2021]]-ci il "Nizami Gəncəvi İli" elan olundu ** [[Şuşa]] şəhəri Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı elan olundu * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sədrliyi ilə 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirildi ** "Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** Yerli icra hakimiyyəti orqanlarında "Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsi" yaradıldı ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[UNESCO]] yanında daimi nümayəndəsi səfir [[Elman Abdullayev]] etimadnaməsini qurumun Baş direktoru [[Odri Azule]]<nowiki/>yə təqdim etdi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] ** [[YAŞAT Fondu|"YAŞAT" Fondu]]<nowiki/>nun ''yashat.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi və ''8110 SMS'' vasitəsilə ianə etmək imkanı yaradıldı ** [[Həsən Həsənov (siyasətçi)|Həsən Həsənov]] [[Polşa]] səfi<nowiki/>ri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Nərgiz Qurbanova]] [[Bolqarıstan|Bolqarısta]]<nowiki/>[[Bolqarıstan|n]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Polşa|Poşla]] səfiri təyin edildi * [[11 yanvar|11 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *** [[Moskva bəyanatı (2021)|Moskva bəyanatı]] imzalandı ** Yenilənmiş [[1 manatlıq əsginas|1]], [[5 manatlıq əsginas|5]] və [[50 manatlıq əsginas|50 manatlıq pul]] nişanları tədavülə buraxıldı ** [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-nin [[Darıdağ]] və [[Sirab]] ərazisindən dünya elmi üçün yeni arı növü - [[Sarımtıl hoplisoides|Hoplisoides flavescens (Sarımtıl hoplisoides)]] aşkarlandı * [[12 yanvar|12 Yanvar]] ** [[Medianın İnkişafı Agentliyi|"Medianın İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[13 yanvar|13 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Pakistan]] xarici işlər nazirlərinin II üçtərəfli görüşü keçirildi ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) *** [[İslamabad Bəyannaməsi (2021)|İslamabad Bəyannaməsi]] imzalandı *[[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]], [[Xurşidbanu Natəvan]] və [[Bülbül (müğənni)|Bülbül]]<nowiki/>ün gülləbaran edilən büstləri Şuşa şəhərinə qaytarıldı və açılışı oldu *** [[Şuşa]] şəhərində Dövlət bayrağı ucaldıldı. [[Cıdır düzü]], Molla Pənah Vaqifin dağıdıl<nowiki/>mış muzey-məqbərə kompleksi, Şuşa Realnı Məktəbinin dağıdılmış binası və Qazançı kilsəsinə baxış keçirildi. [[Saatlı məscidi|Saatlı]], [[Yuxarı Gövhər ağa məscidi|Yuxarı Gövhərağa]] və [[Aşağı Gövhər ağa məscidi|Aşağı Gövhərağa]] məscidləri ziyarət edildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Böyük Tağlar]] kəndinə baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/> və yeni [[Füzuli]]-[[Şuşa]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Pakistan Prezidenti]] [[Arif Alvi]] arasında görüş oldu ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) * [[15 yanvar|15]] — [[17 yanvar|17 Yanvar]] — 2021 Fransa Anri Deqlan Qran Prisi ([[Nitsa]], [[Fransa]]) ** Medal sayı: ''12'' *** '''Qızıl''' ''-'' ''0'' *** '''Gümüş''' ''-'' ''6'' *** '''Bürünc''' ''-'' ''6'' ** Yer: ''10'' * [[15 yanvar|15 Yanvar]] — [[Minatəmizləmə Agentliyi (Azərbaycan)|"Minatəmizləmə Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[18 yanvar|18 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərinə səfər etdi: *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azərsulfat" MMC-nin sulfat turşusu istehsalı və "Glassia" QSC-nin şüşə tara istehsalı zavdlarının təməli qoyuldu *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azerfloat" QSC-nin termoformasiya metodu ilə vərəqə şüşə istehsalı müəssisəsinin açılışı oldu ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı|TÜRKSOY]] Baş katibi [[Düsen Kaseyinov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] arasında videoformatda görüş oldu * [[21 yanvar|21 Yanvar]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ** [[Azərbaycan]] və [[Türkmənistan]] arasında [[Xəzər dənizi|Xəzər]] dənizində [[Dostluq yatağı|"Dostluq"]] yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandum imzalandı ** [[Azərbaycan]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında videoformatda görüş oldu ** "Naxçıvan MR Media İnkişaf Agentliyi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[22 yanvar|22 Yanvar]] — [[İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi (Azərbaycan)|"İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[25 yanvar|25 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[27 yanvar|27 Yanvar]] — [[Aydın Kərimov (nümayəndə)|Aydın Kərimov]] [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna xüsusi nümayəndəsi təyin edildi *[[27 yanvar|27]] — [[31 yanvar|31 Yanvar]] — "Global Game Jam 2021" *[[30 yanvar|30 Yanvar]] ** [[Atəşkəsə nəzarət üzrə Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]] fəaliyyətə başladı ([[Ağdam]]) ** [[Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi|"Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi"]] yaradıldı ** [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-ə səfər etdi === Fevral === [[Fayl:Gulabird hydroelectric power station.jpg|thumb|220x220px|"Güləbird" SES]] [[Fayl:Dfdfadhbgfdshtyüthsdgh.jpg|thumb|[[Zəfər zirvəsi]]]] * [[1 fevral|1 Fevral]] ** [[Azərbaycan-Türkiyə Birgə Media Platforması]] yaradıldı ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: *** Abşeron Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni inşa edilən binasının və yenidən qurulan 220/110/10 kV-luq və yeni tikilən 110/35/10 kV-luq “Xırdalan” yarımstansiyalarının açılışı oldu ** [[İlham Əliyev]] [[Yasamal rayonu|Yasamal]] rayonunda yeni salınan meşə tipli parkın açılışında iştirak etdi * [[1 fevral|1]] — [[12 fevral|12 Fevral]] — “Qış təlimi-2021” ([[Qars]], [[Türkiyə]]) * [[2 fevral|2]] — [[5 fevral|5 Fevral]] — "Tətbiqi E<nowiki/>lm Həftəsi" ([[Lütfi Zadə]]<nowiki/>nin 100 illik yubileyinə həsr olunub) * [[3 fevral|3 Fevral]] ** [[Ərəbqədim (Qobustan)|Ərəbqədim]]-[[Göydərə (Qobustan)|Göydərə]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ([[Qobustan rayonu|Qobustan]]) ** [[ABŞ Etnik Anlaşma Fondu]] Prezidenti [[Mark Şnayer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Mark Şnayer]] arasında videoformatda görüş oldu *[[4 fevral|4 Fevral]] — [[Bakı]] şəhərində [[Lütfi Zadə Texnologiya Mərkəzi]]<nowiki/>nin açılışı oldu * [[5 fevral|5 Fevral]] ** [[COVID-19 vaksini|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] ilə bağlı ''randevu.its.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi ** Çinli heykəltəraş-rəssam [[Yüen Sikun]] [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in paytaxtı [[Pekin]] şəhərində yerləşən [[Çaoyan parkı|Çaoyan]] parkında qoyulmuş [[Nizami Gəncəvi]] büstünü hazırladığına görə [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq"]] ordeni ilə təltif edildi ([[Nizami Gəncəvi]] büstü [[2012]]-ci ildə qoyulub) * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] Baş Prokurorluğun [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda yerləşən yeni inzibati bina kompleksinin açılışında iştirak etdi * [[9 fevral|9 Fevral]] — [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[11 fevral|11 Fevral]] — [[Cənub Qaz Dəhlizi|Cənub Qaz Dəhlizi (CQD)]] Məsləhət Şurası çərçivəsində nazirlərin videoformatda VII iclası keçirildi * [[14 fevral|14 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Horadiz]]-[[Ağbənd]] dəmir yolu xəttinin təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Güləbird]] kəndində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** 8 MVt-lik "Güləbird" SES-in açılışı oldu. Bu<nowiki/>, işğaldan azad edilən ərazilərdə [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in iştirakı ilə istifadəyə verilən ilk infrastruktur layihəsidir ** [[Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası|Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP)]] videoformatda VIII Qurultayı keçirildi *[[15 fevral|15 Fevral]] — [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[16 fevral|16 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[İndoneziya]] və [[Belarus]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[İndoneziya]] səfiri - [[Hildi Hamid]] *** [[Belarus]] səfiri - [[Andrey Ravkov]] ** [[Bazardüzü]] zirvəsinin şərqindəki adsız yüksəkliyə ''(4301 m)'' [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər zirvəsi"]] adı verildi * [[17 fevral|17 Fevral]] ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Əli Əsədov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[18 fevral|18 Fevral]] ** [[Əli Əsədov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Biznes Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) *[[19 fevral|19]] — [[21 fevral|21 Fevral]] — Gender Bərabərliyi Hakatonu ([[Bakı]]) * [[19 fevral|19 Fevral]] — I Türk Dünyası Meteorologiya Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Gəncə]] şəhərində Gənclərin İnkişaf və Karyera Mərkəzinin açılışı oldu * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Mədət Quliyev]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[23 fevral|23 Fevral]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]]-[[Türkmənistan]] xarici işlər nazirlərinin V üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Əhmədağalı]] kədində insan qalıqları aşkarlandı *[[24 fevral|24 Fevral]] — [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Günü|TDƏŞ]] dövlətləri energetika nazirlərinin videoformatda görüşü keçirildi * [[25 fevral|25 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xəzər rayonu|Xəzər]] rayonunda Şağan Reabilitasiya Pansionatının əsaslı təmirdən sonra açılışında iştirak etdi ** [[İlham Əliyev]] və [["Signify"]] şirkətinin Baş icraçı direktoru [[Erik Rondolat]] arasında videoformat görüş oldu === Mart === [[Fayl:Ilham Aliyev in Hadrut 3.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağını ucaldır]] [[Fayl:5whz3xnya6cksk0ww8.jpg|thumb|[[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST" mərkəzi]]]] * [[1 mart|1 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] dünyada ilk tanker-muzey olan "Suraxanı" gəmi-muzeyi və "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC-nin yeni inzibati binasının açılışında iştirak etdi ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[3 mart|3 Mart]] — [[Pakistan]] Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri [[Nadim Razan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Nadim Razan]] arasında videoformatda görüş oldu * [[4 mart|4 Mart]] — [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] XIV Zirvə toplantısı videoformatda keçirildi * [[5 mart|5 Mart]] — [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP)]] VII qurultayı keçirildi ([[Bakı]]) * [[6 mart|6 Mart]] — [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|DSX]]-nin Hərbi Xəstəxanası və Mühəndis-İstehkam Mərkəzi fəaliyyətə başladı * [[9 mart|9 Mart]] ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunun [[Məlhəm (Şamaxı)|Məlhəm]] kəndində [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın hava texnologiyaları şirkəti [["Baron Weather" şirkəti|"Baron Weather"]] şirkəti ilə birgə hava proqnozu stansiyası istifadəyə verildi ** [[Göygöl rayonu|Göygöl]] və [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonlarında erkən xəbərdarlıq sistemləri istifadəyə verildi * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-nin [[Cənubi Qafqaz]] üzrə xüsusi nümayəndəsi [[Toivo Klaar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Toivo Klaar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Macarıstan]] xarici işlər və ticarət naziri [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] arasında videoformatda görüş oldu * [[11 mart|11 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı]] Prezidenti [[Odil Reno-Basso]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda [[Bayraq Meydanı]] istifadəyə verildi * [[12 mart|12 Mart]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda yeni hərbi hissənin açılışında iştirak etdi * [[13 mart|13 Mart]] — [[İlham Əliyev]] "Naxçıvan MR-in Şərur və Sədərək rayonlarının inzibati bölgüsündə qismən dəyişikliklər eddilməsi haqqında" qanunu təsdiq etdi. [[Dəmirçi (Sədərək)|Dəmirçi]] kənd inzibati ərazi dairəsi [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun tabeliyinə verildi. [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun inzibati ərazisindən dövlət mülkiyyətində olan 4444 ha torpaq sahəsi qanuna əlavə edilmiş xəritələrə uyğun olaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun inzibati ərazisinə birləşdirildi * [[14 mart|14 Mart]] — [[İsveç]] xarici işlər naziri, [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]] Sədri [[Ann Linde]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ann Linde]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 mart|15 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** [[Edilli]], [[Düdükçü]] kəndləri, [[Azıx (Xocavənd)|Azıx]] kəndində [[Azıx mağarası]], [[Hünərli]] və [[Tuğ (Xocavənd)|Tuğ]] kəndlərində qədim Alban məbədlərinə baxış keçirildi *** [[Şükürbəyli (Cəbrayıl)|Şükürbəyli]]-[[Cəbrayıl]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu * [[16 mart|16 Mart]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Şuşa]] şəhərində Karvansaray tarix-memarlıq kompleksi, [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndi və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ]] xanı [[Pənahəli xan|Pənahəli]] xanın Sarayının qalıqlarına baxış keçirildi * [[17 mart|17 Mart]] ** [[Slovakiya]] xarici və Avropa işlər naziri [[İvan Korçok]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İvan Korçok]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Bekir Pakdemirli]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bekir Pakdemirli]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[19 mart|19 Mart]] — [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunun [[Sulutəpə]] qəsəbəsində yeni yol qovşağı istifadəyə verildi * [[28 mart|28 Mart]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]]-nin [[Gəncə]] şəhər idarəsinin yeni izibati binasının açılışı oldu * [[29 mart|29 Mart]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Tacikistan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Tacikistan Prezidenti]] [[Emoməli Rəhmon]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) * [[30 mart|30 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda [[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST"]] mərkəzinin açılışında iştirak etdi ** "Asiyanın ürəyi - İstanbul prosesi" 9-cu Nazirlər Konfransı keçirildi ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Əşrəf Qəni]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Azərbaycan]] Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri Şəbəkəsinə qoşuldu * [[31 mart|31 Mart]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətləri liderlərinin videoformatda qeyri-formal Zirvə görüşü keçirildi === Aprel === [[Fayl:Selçuk Bayraktar and Ilham Aliyev 5.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında (46).jpg|thumb|220x220px|[[Hərbi Qənimətlər Parkı]]]] [[Fayl:Meeting of Ilham Aliyev and Alexander Lukashenko April 2021 - 007.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlqoyma mərasimində (6).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlini qoyur]] * [[1 aprel|1 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|ÜST]] Baş direktoru [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Səlcuq Bayraqdar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Səlcuq Bayraqdar]] [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Dünya Bankı]] regional direktoru [[Sebastian Molineus]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sebastian Molineus]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri (4SİM) Şəbəkəsinin Afiləedilmiş Azərbaycan Mərkəzi yaradıldı ** "Naxçıvan MR Televiziya və Radio Verilişləri" QSC yaradıldı * [[2 aprel|2 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[5 aprel|5]] — [[7 aprel|7 Aprel]] — "CyberTech Global 2021" Sərgi-Konfransı ([[Dubay]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]) * [[6 aprel|6 Aprel]] — "Baku Transit Forum 2021: Smart City" Beynəlxalq Forumu keçirildi * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] Baş katibi [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9]] — [[10 aprel|10 Aprel]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətlərinin informasiya və media üzrə məsul nazirlərinin, yüksək vəzifəli rəsmilərinin 3-cü toplantısı ([[Bakı]]) * [[10 aprel|10 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və ölkəmizdəki [[Türkiyə]] səfiri [[Erkan Özoralı]] arasında görüş oldu ** [[Erkan Özoralı]] "Dostluq" ordeni ilə təltif edildi * [[12 aprel|12 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Hərbi Qənimətlər Parkı|Hər]]<nowiki/>[[Hərbi Qənimətlər Parkı|bi Qənimətlər Parkı]]<nowiki/>nın açılışında iştirak etdi * [[13 aprel|13 Aprel]] — [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 aprel|14 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil Nazirliyi]]<nowiki/>nin ''portal.edu.az'' elektron xidmətlər portalı istifadəyə verildi * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Pirşağı]] qəsəbəsində yenidənqurma və təmir-bərpa işlərinin təməlini qoydu * [[19 aprel|19 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda 220/110/10 kV-luq "Hövsan" və 110/35/6 kV-luq "Maştağa" yarımstansiyalarının açılışında iştirak etdi ** [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası"]] ləğv edildi. [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Anar Məhərrəmov]] [[İspaniya]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Zaur Əhmədov (səfir)|Zaur Əhmədov]] [[İsveç]] səfiri təyin edildi ** [[Eldar Səlimov]] [[İordaniya]] səfiri təyin edildi ** [[Hüseyn Hüseynov (səfir)|Hüseyn Hüseynov]] [[Bolqarıstan]] səfiri təyin edildi * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Hacıqabul rayonu|Hacıqabul]] rayonuna səfər etdi: ** "Azərsun Şamaxı Aqropark" və Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin açılışı oldu ** 110/35/10 kV-luq "Qarasu" yarımstansiyası istismara verildi ** [[Hacıqabul]]-[[Muğan (Hacıqabul)|Muğan]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Qobustan (Abşeron)|Qobustan]] kəndində Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməli qoyuldu * [[23 aprel|23 Aprel]] ** [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə]] nazirinin birinci müavini vəzifəsi təsis edildi ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda sahibsiz itlər üçün sığınacaq istifadəyə verdi * [[24 aprel|24 Aprel]] — [[Xanım İbrahimova]] [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] səfiri vəzifələrindən geri çağırıldı * [[26 aprel|26 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun girişində “Cəbrayıla xoş gəlmişsiniz!” sözləri yazılmış lövhəyə bərpadan sonra baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı]], [[Zəngilan–Horadiz avtomobil yolu|Zəngilan-Horadiz avtomobil yolu]] və bərpa olunacaq Zəngilan məscidinin təməli qoyuldu *** [[Birinci Ağalı]], [[İkinci Ağalı]] və [[Üçüncü Ağalı]] kəndlərini əhatə edən birinci [[Ağıllı kənd|"Ağıllı kənd"]] layihəsinin təməli qoyuldu ** [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in [[Sindao]] şəhərində "Azərbaycan Ticarət Evi"nin açılışı oldu * [[27 aprel|27 Aprel]] ** [[Azərbaycan Kosmik Agentliyi|"Azərbaycan Kosmik Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Rusiya]]-[[Azərbaycan]] Hökumətlərarası Komissiyasının 19-cu iclası keçirildi * [[28 aprel|28 Aprel]] ** [["Boeing" şirkəti|"Boeing"]] şirkətinin Prezidenti [[Stenli Dil]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Stenli Dil]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Dünya İqtisadi Forumu]] Prezidenti [[Borge Brende]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Azərbaycan]]-[[İsrail]] Hökumətlərarası Komissiyanın 2-ci iclası keçirildi * [[29 aprel|29 Aprel]] — [[Azərbaycan]]-[[Pakistan]] Biznes Forumu videoformatda keçirildi * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Litva]] xarici işlər naziri [[Qabrielius Landsbergis]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Qabrielius Landsbergis]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** "Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi buraxıldı === May === [[Fayl:Ilham Aliyev and Mehriban Aliyeva attended opening of Kharibulbul Festival in Shusha 39.jpg|thumb|[[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2021)|Xarıbülbül Musiqi Festivalı]]]] [[Fayl:8 Noyabr station (Baku Metro).jpg|thumb|[[8 Noyabr metrostansiyası]]]] * [[12 may|12 May]] — [[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)|Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı]] başladı * [[12 may|12]] — [[13 may|13 May]] — [[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2022)|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[18 may|18]] — [[22 may|22 May]] — [[2021 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] ([[Rotterdam]], [[Niderland]]) ** Mahnı: [[Mata Hari (Samirə Əfəndiyeva mahnısı)|''Mata Hari'']] ** İfaçı: ''[[Samirə Əfəndi]]'' ** Yer: ''20'' ** Xal: ''65'' * [[29 may|29 May]] — Bakı Metropoliteninin [[8 Noyabr metrostansiyası]] istifadəyə verildi * [[30 may|30 May]] — [[Türkiyə]] nəqliyyat və infrastruktur naziri [[Adil Karaismailoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[31 may|31 May]] — [[Sahibə Qafarova]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi === İyun === [[Fayl:Aliyev and Erdogan signed Shusha Declaration on allied relations 4.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]]] * [[4 iyun|4]] — [[6 iyun|6 İyun]] — [[2021 "Formula-1" üzrə Azərbaycan Qran-prisi]] ([[Bakı]]) ** '''1''' ''-'' [[Maks Ferstappen]] ''(105 xal)'' ** '''2''' ''-'' [[Lyuis Hemilton]] ''(101 xal)'' ** '''3''' ''-'' [[Serxio Perez|Serxio Peres]] ''(69 xal)'' * [[4 iyun|4 İyun]] — [[Kəlbəcər rayonu]]nun [[Susuzluq]] kəndi yaxınlığında [[Susuzluq kəndi yaxınlığında partlayış|partlayış]] baş verdi. Nəticədə ikisi jurnalist, biri məmur olmaqla 3 nəfər şəhid oldu * [[12 iyun|12 İyun]] — [[Ermənistan]] [[Ağdam rayonu]] üzrə 97 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[15 iyun|15 İyun]] ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Şuşa]]) *** [[Şuşa Bəyannaməsi|Şuşa bəyannanəsi]] imzalandı * [[21 iyun|21 İyun]] — [[2 iyul|2 İyul]]<nowiki/> — "Anadolu Qartalı-2021" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) === İyul === [[Fayl:Azərbaycanın İqtisadi rayonları (2021).png|thumb|[[Azərbaycanın iqtisadi rayonları|İqtisadi rayonlar]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — [[İlham Əliyev]] [[Ələt Azad İqtisadi Zonası]]<nowiki/>nın təməlini qoydu * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Ermənistan]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonları üzrə 92 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[4 iyul|4 İyul]] — Xəzər dənizində partlayış baş verdi * [[7 iyul|7 İyul]] — Azərbaycan Respublikasının iqtisadi rayonlarının yeni bölgüsü tədiq edildi. 14 İqtisadi rayon yaradıldı: *# [[Bakı iqtisadi rayonu]] *# [[Naxçıvan iqtisadi rayonu]] *# [[Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu]] *# [[Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu]] *# [[Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu]] *# [[Qarabağ iqtisadi rayonu]] *# [[Qazax-Tovuz iqtisadi rayonu]] *# [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu]] *# [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] *# [[Mərkəzi Aran iqtisadi rayonu]] *# [[Mil-Muğan iqtisadi rayonu]] *# [[Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu]] *# [[Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu]] *# [[Şirvan-Salyan iqtisadi rayonu]] * [[22 iyul|22 İyul]] — Bakının Xətai rayonunda [[Polad Həşimov]] adına park istifadəyə verilib *[[23 iyul|23 İyul]] - [[8 avqust|8 Avqust]] — [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''44'' ** Yer: ''67'' ** Medal sayı: ''7'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''0''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''3''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[23 iyul|23]] - [[28 iyul|28 İyul]] — Azərbaycan - Ermənistan sərhədində atışmalar olub ([[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan]]) * [[25 iyul|25 İyul]] — Bakının "20-ci sahə" adlanan ərazisində yanğın baş verib * [[27 iyul|27 İyul]] — [[İlham Əliyev]] ABŞ-ın [[Oklahoma]] ştatının qubernatoru [[Con Kevin Stitt]] və onun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşüb === Avqust === [[Fayl:Vagif mausoleum after restoration, Shusha, Azerbaijan.jpg|thumb|[[Vaqif türbəsi|Molla Pənah Vaqif türbəsi]] bərpadan sonra]] [[Fayl:İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışında iştirak ediblər 1.jpg|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] heykəli ([[Şuşa]])]] * [[1 avqust|1 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhərində məişət tullantıları yanıb * [[2 avqust|2 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] rayonunda meşə yanğını * [[2 avqust|2]] - [[11 avqust|11 Avqust]] — [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türkiyə]], [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Silahlı Qüvvələri|Gürcüstanın]] xüsusi təyinatlı qüvvələri "Qafqaz Qartalı 2021" təlimləri keçiriblər ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]] rayonunda meşə yanğını * [[4 avqust|4 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda meşə yanğını * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda meşə yanğını * [[8 avqust|8 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik sahədə yanğın ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda meşə yanğını ** [[Qəbələ rayonu|Qəbələ]] rayonunda meşə yanğını * [[9 avqust|9 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qəbələ]] şəhərində yanğın * [[10 avqust|10 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[11 avqust|11 Avqust]] ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda meşə yanğını ** [[Şəki rayonu|Şəki]] rayonunda yanğın ** [[Bakı]] şəhərində yanğın ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[12 avqust|12 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Ceyranbatan su anbarı]]nın ətrafında yanğın * [[13 avqust|13 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonlarında yerləşən yaşayış məntəqələrini, [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında və [[Şuşa|Şuşa şəhəri]] ətrafındakı mövqelərini atəşə tutub **[[İmişli rayonu|İmişli]] rayonunda zəlzələ olub **[[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] [[Şuşa]] şəhərində birgə əməliyyat keçirdi **[[Şəmkir rayonu|Şəmkir]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın olub * [[14 avqust|14 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik ərazi yanıb * [[15 avqust|15 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında və [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[16 avqust|16 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Laçın Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın təməli qoyuldu * [[18 avqust|18 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[19 avqust|19 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[20 avqust|20 Avqust]] ** Ermənistan silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[21 avqust|21]] - [[22 avqust|22 Avqust]] — Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] və [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[22 avqust|22 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[22 avqust|22 Avqust]] - [[4 sentyabr|4 Sentyabr]] — Beynəlxalq Ordu Oyunları 2021 ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Azərbaycan hərbçiləri Rusiyada "Tank biatlonu" və "Mədəniyyət Ordusu", İran İslam Respublikasında "Dəniz kuboku", Qazaxıstanda "Artilleriya atəşinin ustaları" müsabiqələrində iştirak ediblər * [[24 avqust|24 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qax rayonu|Qax]] rayonunda meşə yanğını ** [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda meşə yanğını * [[24 avqust|24 Avqust]] - [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''35'' ** Yer: ''10'' ** Medal sayı: ''19'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''14''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''1''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[25 avqust|25 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin 2 hərbi qulluqçusu [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda yerləşən sərhəd-döyüş məntəqəsinin ərazisində təxribat törətdi * [[26 avqust|26 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstandan çıxarıldı * [[29 avqust|29 Avqust]] ** Şuşada Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra açılışı olub **Şuşada Üzeyir Hacıbəyli heykəlinin açılışı olub ** [[İlham Əliyev]] Şuşada 1-ci məhəllənin təməlini qoyub * [[30 avqust|30 Avqust]] — Müdafiə naziri Zakir Həsənovun rəhbərliyi ilə Mərkəzi Komanda Məntəqəsində xidməti müşavirə keçirilib === Sentyabr === [[Fayl:Fuzuli International Airport, Azerbaijan 5.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]]] [[Fayl:Agdam-nagorno-karabakh-2.jpg|thumb|[[Ağdam|Ağdam şəhəri]]]] [[Fayl:Anım yürüşü-7.jpg|thumb|Anım yürüşü]] * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərində səfərdə olub ** [[Sumqayıt]] şəhərində Kimya Sənaye Parkında "Azmonbat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin və Sumqayıt Məhkəmə Kompleksinin açılışı olub ** Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazirindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Şuşa]] istiqamətində yerləşən Azərbaycan ordusunun bölmələrindən birinin mövqeyini atəşə tutub * [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda ilk uçuş həyata keçirildi * [[6 sentyabr|6]] - [[11 sentyabr|11 Senyabr]] — [[Azərbaycan]] - [[Türkiyə]] hərbçiləri birgə təlimlər keçirdilər ([[Laçın rayonu|Laçın]]) * [[6 sentyabr|6]] - [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin iştirakı ilə "TurAz Şahini - 2021" birgə taktiki-uçuş təlimləri həyata keçirdi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[7 sentyabr]] — [[Ağdam|Ağdam şəhəri]] minalardan tam təmizləndi * [[8 sentyabr|8 Sentyabr]] ** [[Şuşa]] şəhərinin əsas simvollarından biri olan [[İsa bulağı|İsa Bulağı]] [[Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəs]]<nowiki/>i tərəfindən tam bərpa edilib ** [[Azərbaycan]] - [[İran]] sərhədində silahlı insident olub * [[10 sentyabr|10 Sentyabr]] — Qafan-Gorus yolunun Azərbaycan ərazisindən keçən hissəsində post qurulub * [[12]] - [[20 sentyabr|20 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]] və [[Pakistan]] xüsusi təyinatlıları “Üç Qardaş – 2021” beynəlxalq təlimi keçirdilər ([[Bakı]]) * [[18 sentyabr|18]] - [[24 sentyabr|24 Sentyabr]] — Üzeyir Hacıbəyli XIII Beynəlxalq Musiqi Festivalı ([[Şuşa]]) * [[21 sentyabr|21]] - [[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — "Texnofest-2021" festivalı ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin (HHQ)]] bir qrup heyəti festivalda iştirak etdi * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — Ümumi təhsil müəssisələrinin ibtidai (I-IV) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] baş prokurorları arasında üçtərəfli görüş keçirilib ([[Nur-Sultan]], [[Qazaxıstan]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — Qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Şıxarx]] və [[Göyarx]] istiqamətində olan mövqelərindən çıxıblar * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** İlk dəfə [[Anım Günü (Azərbaycan)|Anım Günü]] qeyd olundu. Saat 10:00-da prezident İlham Əliyev xalqa müraciət etdi. Saat 12:00-da şəhidlərin əziz xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edildi. Bakı şəhərində Anım yürüşü təşkil olundu ** [[Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi]] və [[Zəfər Muzeyi]]<nowiki/>nin təməli qoyuldu *[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] ** Ümumi təhsil müəssisələrinin orta və yuxarı (V-XI) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb ** Ali təhsil müəssisələri, kolleclər və digər təhsil müəssisələri açılıb **[[İlham Əliyev]] ölkəmizdə səfərdə olan [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstanın Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] ilə görüşüb === Oktyabr === [[Fayl:Baku Zoo.jpg|thumb|[[Bakı Zooloji Parkı]] yenidənqurmadan sonra]] [[Fayl:Fuzuli International Airport Entrance.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın girişi]] * [[3 oktyabr|3 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Bərdə rayonu|Bərdə]] və [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonlarında səfərdə olub ** "Suqovuşan-1" və "Suqovuşan-2" Kiçik Su Elektrik stansiyalarının bərpadan sonra açılışı olub ** Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı-Naftalan avtomobil yolunun təməli qoyulub * [[4 oktyabr|4 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunda səfərdə olub ** "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Cəbrayıl" yarımstansiyasının açılışı olub ** Cəbrayılda Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi hissə kompleksinin açılışı olub * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] ** [[İran]] Naxçıvana hərbi təchizat funksiyasını yerinə yetirən təyyarələrin uçusuşa qadağa qoydu **İranın Ali dini lideri Xameneinin Azərbaycandakı nümayəndəsi Ocaq Sedatın Bakıda fəaliyyət göstərən ofisi bağlandı **Azərbaycan və Gürcüstan arasında hərbi əməkdaşlıq sahəsində memorandum imzalanıb ** [[Ermənistan]] hava məkanını Azərbaycanın sərnişin və karqo təyyarələri üçün açdı **[[Azərbaycan]] hava məkanını Ermənistanın sərnişin təyyarələri üçün açdı * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] illər sonra ilk dəfə [[Ermənistan]] üzərindən uçuşlara başladı ** Şuşanın içməli su təchizatı sisteminin yenidən qurulmasına başlanılıb ** Azərbaycan və Ermənistanın siyasi partiya təmsilçiləri arasında görüş keçirilib ([[Vyana]], [[Avstriya]]) * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] ** [[Bakı Zooloji Parkı]]<nowiki/>nın yenidənqurmadan sonra açılışı olub ** Bir qrup ictimai-siyasi xadim, partiya rəhbərləri və jurnalistlər Şuşaya səfər edib *[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] Şuşada birgə əməliyyat keçirdi *[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunda səfərdə olub ** [[İlham Əliyev]] 35 kV-luq yeni “Hadrut” yarımstansiyasının təməlini qoyub * [[11 oktyabr|11 Otyabr]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Serbiya]] Xarici İşlər naziri [[Nikola Selakoviç]] ilə görüşüb * [[11 oktyabr|11]] - [[13 oktyabr|13 Oktyabr]] — Xəzər dənizində HDQ-nin komanda-qərargah təlimi keçirildi *[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] — [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri şeyxüislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskvanın və Bütün Rusiyanın Partiarxı [[Kirill]] ilə görüşüb ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunda səfərdə olub * [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] qayonunda səfərdə olub * [[25 oktyabr|25 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda səfərdə olub ** [[Qubadlı]] şəhərində radio və televiziya yayımı təmin olunub ** Xanlıq-Qubadlı avtomobil yolunun təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Qubadlı" yarımstansiyasının açılışı olub * [[26 oktyabr|26 Oktyabr]] ** [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] Azərbaycana səfər etdi ** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın açılışı oldu ** Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun ([[Zəngəzur dəhlizi]]) təməli qoyuldu * [[27 oktyabr|27]] - [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — Azərbaycan-Rusiya birgə demarkasia komissiyasının X iclası keçirilib ([[Pyatiqorsk]], [[Rusiya]]) *[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — [[Bakı]] şəhərində Dənizkənarı Bulvarda "Zəfər" yarmarkası keçirildi === Noyabr === [[Fayl:Fuzuli-Shusha highway 1.jpg|thumb|[[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]]] [[Fayl:2021 Armenia-Azerbaijan Border Clashes.svg|thumb|[[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)]]: [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]] rayonuna səfər etdi: *** [[İsmayıllı]] şəhərində Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzinin yeni binasının və [[Basqal]]-[[Sulut]] avtomobil yolunun açılışı oldu *** [[Natiq Behdiyev]] adına 6№-li məktəbin yeni binası istifadəyə verildi ** [[İlham Əliyev]] [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonuna səfər etdi: *** [[Şamaxı]] şəhərində “Azərişıq” ASC-nin Şimal-Qərb Regional SCADA İdarəetmə Mərkəzinin, Şamaxı Üzüm Tingçilik Mərkəzinin, Şamaxı şəhər stadionunun və 7 saylı körpələr evi-uşaq bağçasının açılışı oldu *** [[Pirsaat Baba ziyarətgah-məscid kompleksi]] yenidənqurmadan sonra açılışı oldu *** [[Çarhan]] kəndi akademik [[Heydər Hüseynov]] adına tam orta məktəbin yeni binasının açılışı oldu *** [[Şamaxı]] şəhərində Yaradıcılıq Mərkəzi istifadəyə verildi ** [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası|TDƏŞ]] dövlətlərinin Baş prokurorlarının I iclası keçirilidi ([[Bakı]]) *** [[Türkdilli Dövlətlərin Baş Prokurorları Şurası]] təsis edildi * [[2 noyabr|2 Noyabr]] ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** Rusiyanın [[Tretyakov qalereyası|Tretyakov Qalereyası]]<nowiki/>nda Xalq rəssamı [[Tahir Salahov]]<nowiki/>un sərgisi açılıb ** [[Heydər Əliyev Sarayı]]<nowiki/>nda Zəfər Gününə həsr olunmuş "Qarabağ Azərbaycandır!" simfonik konserti keçirilib * [[3 noyabr|3 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] keçmiş [[Xorvatiya]] Prezidenti [[Kolinda Qrabar-Kitaroviç]] ilə görüşüb ** [[Gəncə]] şəhərində "ZƏFƏR" adlı flaşmob keçirilib * [[4 noyabr|4]] - [[6 noyabr|6 Noyabr]] — "COVİD-19-dan sonrakı dünya" mövzusunda VIII Qlobal Bakı Forumu keçirildi * [[4 noyabr|4 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin təhsil nazirlərinin iclası keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]]-də "Azərbaycanın Vətən müharibəsində Zəfər Bayramı" adlı foto-sərgi keçirilib ** [[İlham Əliyev]] kemiş Ukrayna Prezidenti [[Viktor Yuşşenko]] ilə görüşüb ** [[500 manatlıq əsginas|500 manat]] nominalında yeni əsginaz tədavülə buraxılıb * [[5 noyabr|5 Noyabr]] ** Milli İncəsənət Muzeyində "Mədəniyyətimizin incisi-Qarabağ" açılıb ** [[Azərkosmos|"Azərkosmos"]] və [[Belarus]] arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb ** Parlament [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] münasibətilə Amnistiya Aktı qəbul edib ** "Şuşa, sən azadsan!" sənədli filminin təqdimatı keçirilib * [[5 noyabr|5]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — "Avropa Gəncləri Sülh Naminə" Beynləxalq Gənclər Forumu keçirilir ([[Bakı]]) * [[6 noyabr|6 Noyabr]] ** "Sülhün Səsləri" qala konserti keçirilib ([[London]], [[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Çin Xalq Respublikası|ÇXR]] araında məhkumların verilməsi haqqında protokol imzalanıb * [[7 noyabr|7 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında səfərdə olub *** [[Şuşa rayonu|Şuşa]] səfəri **** [[İlham Əliyev]] [[Daşaltı əməliyyatı|Daşaltı]] kəndində məscidin, Şuşa Radio-Televiziya yayım qülləsinin, Şuşa şəhər xəstəxanasının təməlini qoydu *** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] səfəri **** [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun açılışı olub * [[8 noyabr|8]] - [[12 noyabr|12 Noy]]<nowiki/>[[12 noyabr|abr]] — I "Korkut Ata" (Dədə Qorqud) Türk Dünyası Film Festivalı keçirilib * [[8 noyabr|8 Noyabr]] ** İlk dəfə [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər günü]] qeyd olundu ** [[Bakı]] şəhərində Zəfər yürüşü və flaşmob keçirilib ** [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər" zirvəsi]]<nowiki/>nə "Dəmir yumruq" ekspedisiyası təşkil olunub ([[Qubadlı rayonu|Quba]]) ** [[Şuşa]] şəhəri optik telekommunikasiya xidmətləri ilə təmin edilib ** [[Topxana meşəsi]]<nowiki/>nin bərpasına başlanılıb ** [[Şahbulaq qalası]]<nowiki/>nda [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]]<nowiki/>nə həsr olunmuş sərgi təşkil olunub ([[Ağdam rayonu|Ağdam]]) **[[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] müna<nowiki/>sibətilə [[Ağdam]]<nowiki/> şəhərində etüd-sərgi təşkil edilib * [[9 noyabr|9 Noyabr]] ** [[Moskva]] şəhərində [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] və [[Dövlət Bayrağı Günü (Azərbaycan)|Dövlət Bayrağı Günü]]<nowiki/>nə həsr olunan fotosərgi açılıb ** Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yol çəkən mühəndis texnikalarını atəşə tutub *[[10 noyabr|10 Noyabr]] ** [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi|MDB]] Müdafiə nazirləri Şurasının iclası keçiriləcək ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi<nowiki/>ndəki türk hərbçilərin mandatı daha bir il uzadılıb **[[ATƏT-in Minsk qrupu]]<nowiki/>nun həmsədrlərinin i<nowiki/>ştirakı ilə [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] XİN rəhbərlərinin görüşü olub **[[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası <nowiki/>Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib * [[11 noyabr|11 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin XİN başçılarının iclası keçirilib ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Türkiyə]] arasında "Balıqçılıq sahəsində əməkdaşlığa dair" saziş imzalanıb * [[12 noyabr|12 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin dövlət başçılarının VIII Zirvə Görüşü keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) adı Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) olaraq dəyişdirilib ** [[İlham Əliyev]] [[Qırğızıstan]] Prezidenti [[Sadır Japarov]] ilə görüşüb ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Qırğızıstan]] mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə birgə bəyanat imzalanıb * [[13 noyabr|13 Noyabr]] ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Quba rayonu|Quba]] rayonuna səfər edib ** [[Azərbaycan]] və [[Rusiya]] politoloqları, ictimai xadimləri [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib. Onların iştirakı ilə beynəlxalq konfrans keçirilib ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub və [[Şuşa]] şəhəri yaxınlığında təxribat törədib * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunda təxribata cəhd göstərib * [[15 noyabr|15 Noyabr]] ** [[Qafan]]-[[Çakaten]] yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılıb **[[Avropa İttifaqı|Aİ]] “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramına üzv dövlətlərin XİN başçılarının görüşü keçirilib ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** XV Beynəlxalq Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) **[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu|Qobustan Milli Tarix Bədii qoruğu]]<nowiki/>nda "Yurdda bayram" adlı tərəkəmə festivalı keçirilib * [[15]] - [[16 noyabr|16 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[15 noyabr|15]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalı keçirilir ([[Bakı]] və [[Gəncə]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]] olub.7 nəfər şəhid olub ([[Laçın rayonu|Laçın]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]]) ** "ŞƏRQ İRSİ" Beynəlxalq Müasir İncəsənət Sərgisinin açılışı olub * [[17 noyabr|17 Noyabr]] ** Bəzi dövlət rüsumları artırıldı ** ÜST-ün Avropa üzrə Regional Ofisinin missiyası Azərbaycana səfər edib ** [[Azərbaycan]] [[2021]]-[[2025]]-ci illər üzrə [[UNESCO]]-nun İcraiyyə Şurasına seçilib * [[18 noyabr|18 Noyabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** V Ümumrespublika Uşaq Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə bağlı flaşmob keçirilib ([[Gəncə]]) * [[19 noyabr|19 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] [[Bakı]]-[[Almatı]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı ** [[İlham Əliyev]] [[Azərbaycan Dəmir Yolları|"Azərbaycan Dəmir Yolları"]] QSC-nin yeni Biləcəri lokomotiv deosunun açılışını edib ** Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri [[Ceyms Şarp]] [[Şamaxı]] şəhərinə səfər edib ** [[BMT Uşaq Fondu|UNİCEF]]-in nümayəndə heyəti [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** [[2021]]-ci ilin sonuncu [[Ay tutulması]] oldu *** Bakı vaxtı ilə başlaması - Saat 11:18 *** Bakı vaxtı ilə bitməsi - Saat 14:47 *[[19 noyabr|19]] - [[23 noyabr|23 Noyabr]] — XII Bakı Beynəlxalq Film Festivalı keçirildi ([[Bakı]]) * [[20 noyabr|20 Noyabr]] ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunda meşə massivi salınıb ** Rusiyalı ekspertlər [[Ağdam uğrunda döyüş|Ağdam]] şəhərinə səfər edib ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda 5 bal gücündə zəlzələ olub * [[21 noyabr|21 Noyabr]] — Baş nazir müavini [[Şahin Mustafayev (siyasətçi)|Şahin Mustafayev]] İranın XİN başçısı [[Hüseyn Əmirabdullahiyan]] ilə görüşüb * [[22 noyabr|22 Noyabr]] ** Şuşa Qoruğunda ASAN-ın elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqinə başlanılıb ** Fransanın Azərbaycandakı səfiri [[Qross Zakari]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Finlandiya]], [[Uqanda]] və [[Nigeriya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib *** [[Finlandiya]] səfiri - [[Kristi Narine]] *** [[Uqanda]] səfiri - [[Muhammad Tezikuba Kisambira]] *** [[Nigeriya]] səfiri - [[Yakubu Santuraki Suleyman]] * [[23 noyabr|23 Noyabr]] ** [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda ucqar kəndlər və hərbi hissələr elektrik enerjisi ilə təmin olunub ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Banqladeş]], [[Kamboca]], [[Filippin|Flippin]] və [[Çili]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib ***[[Banqladeş]] səfiri - [[Qousal Azam Sarker]] ***[[Kamboca]] səfiri - [[Kim Henq Meas]] ***[[Filippin|Flippin]] səfiri - [[Maria Elena Alqabre]] ***[[Çili]] səfiri - [[Rodriqo Arkos]] *[[24 noyabr|24]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Forumu (NGBF) keçirilir ([[Bakı]]) * [[24 noyabr|24 Noyabr]] ** "Naxçıvan Xalça və İplik İsrehsalı Müəssisəsi" MMC yaradılıb ** "Böyük Qayıdış: Mədəniyyətin Dirçəlişi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib ([[Bakı]]) * [[25 noyabr|25 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-da Tibb Mərkəzi yaradılıb ** [[Azərbaycan]] və [[İstanbul]] Baş prokurorları [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna və [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib * [[26 noyabr|26 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]], Rusiyanın Prezidenti [[Vladimir Putin]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında üçtərəfli görüş olub ([[Soçi]], [[Rusiya]]) **Soçi bəyanatı imzalanıb ** [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Dammam]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başlayıb **Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğunun mühafizə zonasının sərhədləri təsdiq edilib *[[27 noyabr|27 Noyabr]] — [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Ər-Riyad]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı * [[28 noyabr|28 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər edib ** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]]-ə üzv dövlətlərin XV Zirvə Toplantısı keçirilib ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan|Tükmənistan]] Prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Pakistan]] Prezidenti [[Arif Alvi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[İran]] Prezidenti [[İbrahim Rəisi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Tacikistan]] Prezidenti [[Emoməli Rəhmon]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in təşəbbüsü ilə QH-nın Parlamentlər Şəbəkəsi<nowiki/>nin təsis edilib ([[Madrid]], [[İspaniya]]) **[[Azərbaycan]], <nowiki/>[[Türkmənistan]] və [[İran]] arasında qaz mübadiləsin<nowiki/>ə dair üçtərəfli saziş imzalanıb ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — Gender əsaslı zorakırıqla mübarizə üzrə İlkin yardım tərəflərinin I Milli Konfransı keçirilib ([[Bakı]]) *[[30 noyabr|30 Noyabr]] — [[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası (Qaraheybət fac]]<nowiki/>[[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|iəsi)]] olub. 14 nəfər şəhid olub, 2 nəfər yaralanıb ([[Xızı rayonu|Xızı]]) * [[30 noyabr|30 Noyabr]] - [[22 yanvar|22 Yanvar]] [[2022-ci ildə Azərbaycan|2022]] — Milli Xalça Muzeyində gürcü rəssam [[Nino Kipşidze]]<nowiki/>nin əsərlərindən ibarət " Varlığın franqmentləri" adlı sərgi keçirilir (Bakı) === Dekabr === * [[1 dekabr|1 Dekabr]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İsveç]]<nowiki/>ə səfər etdi ** [[Ombudsman]] [[Səbinə Əliyeva]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[1 dekabr|1]] - [[3 dekabr|3 Dekabr]] — UNEC İqtisadi Forumu ([[Bakı]]) * [[2 dekabr|2 Dekabr]] ** Azərbaycan UNESCO-nun Silahlı münaqişələr zamanı Mədəni Mülkiyyətin Qorunması üzrə Komitəsinə üzv seçilib ** Azərbaycan-Pakistan Birgə Komissiyasının VII iclası keçirilib (Bakı) ** ATƏT-in Nazirlər şurasının XXVIII iclası keçirilib (Stokholm, İsveç) ** GUAM-a üzv dövlərlərin Xarici İşlər Nazirləri Şurasının XXXVIII iclası keçilirib (Stokholm, İsveç) * [[3 dekabr|3 Dekabr]] ** Bəzi dövlər rüsumları artırıldı ** Qəbələ rayonunda Uşaq Reabilitasiya Mərkəzi istifadəyə verildi ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Hərbi ictimai əlaqələr" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) * [[4 dekabr|4 Dekabr]] ** "Fərqliyik, bərabərik" inklüziv uşaq festivalı keçirilib (Bakı) ** [[Ermənistan]] işğaldan azad edilən digər ərazilərin minalarını özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[6 dekabr|6 Dekabr]] ** İlham Əliyev Quba rayonuna səfər edib *** Quba şəhərində "Quba ABAD Factory" müəssisəsinin açılışı olub *** Quba-Qonaqkənd avtomobil yolunun açılışı olub ** Ukraynanın [["Bees Airline"]] aviaşirkəti Azərbaycana ilk uçuşunu həyata keçirib ** Azərbaycan MDB-nin əqli mülkiyyətlə bağlı Dövlətlərarası Şurasına qoşuldu ** "İşğaldan azad olunmuş ərazilərin innovativ iqtisadi inkişaf planları" mövzusunda konfrans keçirildi (Şamaxı) ** Azərbaycan-Qətər dostluq əlaqələrini təcəssüm etdirən "Qardaşlıq" abidəsinin açılışı olub (Doha, Qətər) * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Aviasiya əməliyyatları" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) **[[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan-İran sərhədi]]<nowiki/>ndə silahlı insident olub * [[8 dekabr|8 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** 20 manatlıq pul əsginası yenilənib ** Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Türkiyəyə səfər edib * [[8 dekabr|8]] - [[9 dekabr|9 Dekabr]] — V Beynəlxalq Bankçılıq Forumu (BBF) keçirilib ([[Bakı]]) * [[9 dekabr|9 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Bakının Yasamal rayonu əraazisində "Avant Park" yaşayış kompleksinin inşasına başlanılıb ** Lerik rayonunda dağ-meşə ərazisində yanğın olub ** ÜST-ün Azərbaycandakı nümayəndəsi Hande Harmancı Gəncə şəhərinə səfər edib *[[9 dekabr|9]] - [[10 dekabr|10 Dekabr]] — "STEAM Azərbaycan Festivalı 2021" keçirilib * [[10 dekabr|10 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağcı Ağdam rayonuna səfər edib *[[10 dekabr|10]] - [[12 dekabr|12 Dekabr]] — Avropa Azərbaycan Məktəbində "Təcrübə əsaslı öyrənmə" mövzusunda "IB World" (Beynəlxalq Bakalavr) beynəlxalq konfransı keçirilib (Bakı) *[[15 dekabr|15 Dekabr]] — [[İlham Əliyev]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında ikitərəfli görüş olacaq ([[Brüssel]], [[Belçika]]) * [[17 dekabr|17 Dekabr]] ** VII Vüqar Həşimov Memorialı keçiriləcək ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında Azərbaycanda ilk dəfə "Leyli və Məcnun" dastan-tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] - [[19 iyun|19 İyun]] [[2022]] — Heydər Əliyev Mərkəzində baziliyalı rəssam Nina Pandolfonun əsərlərindən ibarət "Minnətdarlıq" ("Gratitude") adlı fərdi sərgi keçiriləcək (Bakı) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında "Beş Qapı" tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) == Doğumlar == {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 112284 doğum halı qeydə alınıb |} == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2021-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Nailə Mirməmmədli1.jpg|thumb|[[Nailə Mirməmmədli]]|140x140px]] [[Fayl:Arif Həbibi.JPG|thumb|140x140px|[[Arif Həbibi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — [[Məmməd Fətəliyev]], tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1938]]) * [[4 yanvar|4 Yanvar]] ** [[Nailə Mirməmmədli]], bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1961]]) ** [[Fərhad Teymurov]], professor (d. [[1938]]) * [[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[Elxan Ələsgərov]], siyasi ekspert, politoloq, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1955]]) * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İnqilab Nəsirov]], Ali Məhkəmə hakimi (d. [[1963]]) ** [[İqor Xankişiyev]], "Bakı Metropoliteni" rəisi, Əməkdar mühəndis (d. [[1939]]) * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** [[Rafiq Əlizadə]], futbolçu, məşqçi (d. [[1949]]) ** [[Sərdar Abdullayev]], iş adamı, iqtisad elmləri doktoru, professor (d. [[1951]]) * [[12 yanvar|12 Yanvar]] — [[Ələfsər Məmmədov]], kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) * [[13 yanvar|13 Yanvar]] — [[İsmayıl Ələkbərov (solist)|İsmayıl Ələkbərov]], solist, Əməkdar artist (d. [[1939]]) * [[28 yanvar|28 Yanvar]] — [[Arif Həbibi]], aktyor, rejissor dublyajist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1943]]) === Fevral === {{Əsas|2021-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} * [[10 fevral|10 Fevral]] — [[Əlican Əzizov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1952]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Eldar İsmayıl]], şair, publisist (d. [[1942]]) * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Vilayət Cəfərov]], şərqşünaslıq elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Yalçın Rzazadə]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[23 fevral|23 Fevral]] — [[Abdulla Abbas]], ədəbiyyatşünas, tənqidçi, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1930]]) === Mart === {{Əsas|2021-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Mirnadir Zeynalov.jpg|thumb|170x170px|[[Mirnadir Zeynalov]]]] [[Fayl:Ramiz Hüseynzadə1.jpg|thumb|140x140px|[[Ramiz Hüseynzadə]]]] * [[6 mart|6 Mart]] — [[Əlibəy Novruzi]], memar, rəssam, Əməkdar arxitektor (d. [[1942]]) * [[7 mart|7 Mart]] ** [[Telman Əliyev (professor, 1943)|Telman Əliyev]], texnika elmləri doktoru, akademik (d. [[1943]]) ** [[Vaqif Bağırzadə]], Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1954]]) * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Mirnadir Zeynalov]], Xalq rəssamı (d. [[1942]]) ** [[Gülnar Hüseynzadə]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, dilçi, pedaqoq (d. [[1953]]) * [[16 mart|16 Mart]] ** [[Teymur Əhmədov]], "Respublika" qəzetinin və "Füyuzat" jurnalının baş redaktoru, publisist, professor (d. [[1930]]) ** [[Nadir Əlişov]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1948]]) * [[18 mart|18 Mart]] — [[Ramiz Hüseynzadə]], aktyor, aparıcı (d. [[1979]]) * [[20 mart|20 Mart]] — [[Azər Abdulla]], şair, yazıçı, publisist (d. [[1940]]) * [[21 mart|21 Mart]] — [[Ramiz Məmmədov (aktyor)|Ramiz Məmmədov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1951]]) *[[31 mart|31 Mart]] — [[Albert Səfərov]], Əməkdar mühəndis (d. [[1956]]) === Aprel === {{Əsas|2021-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Baloğlan Əşrəfov.jpg|thumb|[[Baloğlan Əşrəfov]]|140x140px]] [[Fayl:Azad Rahimov.jpg|thumb|187x187px|[[Azad Rəhimov]]]] * [[3 aprel|3 Aprel]] — [[Nailə İsayeva]], bəstəkar (d. [[1947]]) *[[5 aprel|5 Aprel]] ** [[Rəmiş]], gitara ifaçısı, Xalq artisti (d. [[1944]]) ** [[Fikrət Məmmədov (aktyor)|Fikrət Məmmədov]], aktyor (d. [[1956]]) * [[7 aprel|7 Aprel]] — [[Fərid Ələkbərli]], tarix üzrə elmlər doktoru, professor (d. [[1964]]) * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[Oqtay Quliyev]], tarzən, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1938]]) ** [[Məhərrəm Bədirzadə]], televiziya rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1945]]) * [[11 aprel|11 Aprel]] — [[Füzuli Cavadov]], futbolçu (d. [[1950]]) * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[Rauf İsmayılov]], keçəçi rəssam (d. [[1957]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] — [[Kamil İbrahimov]], tarix elmləri doktoru, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1962]]) * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyev]], kinorejissor, ssenarist, Xalq Artisti (d. [[1941]]) * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[Ramiq Muxtar]], şair, dramaturq (d. [[1942]]) * [[21 aprel|21 Aprel]] ** [[Hətəm Quliyev (geoloq)|Hətəm Quliyev]], akademik, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, geoloq (d. [[1947]]) ** [[Ələsgər Qurbanəliyev]], aktyor (d. [[1948]]) * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Maqsud Nəcəfov]], riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1948]]) * [[26 aprel|26 Aprel]] — [[Baloğlan Əşrəfov]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Azad Rəhimov]], Gənclər və İdman naziri ''(1-ci)'' (d. [[1964]]) ** [[Akif Səlimov]], dövlət xadimi (d. [[1950]]) === May === {{Əsas|2021-ci il may ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Fikrət Qoca.jpg|thumb|140x140px|[[Fikrət Qoca]]]] [[Fayl:Arif Quliyev.jpg|thumb|[[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]]|140x140px]] * [[4 may|4 May]] — [[Aslan Hüseynov (müğənni)|Aslan Hüseynov]], müğənni (d. [[1967]]) * [[5 may|5 May]] — [[Fikrət Qoca]], Xalq şairi (d. [[1935]]) *[[6 may|6 May]] — [[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1950]]) * [[7 may|7 May]] — [[Musa Yaqub]], Xalq şairi (d. [[1937]]) * [[8 may|8 May]] — [[Hüseyn Xəlilov (professor)|Hüseyn Xəlilov]], coğrafiya elmləri doktoru, professor, geomorfoloq alim (d. [[1942]]) * [[11 may|11 May]] — [[Eldar Zeynalov (rəssam)|Eldar Zeynalov]], rəssam (d. [[1961]]) * [[13 may|13 May]] — [[Tofiq Ağahüseynov]], general-polkovnik, dövlət xadimi (d. [[1923]]) * [[16 may|16 May]] — [[Svetlana Nəcəfova]], publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1938]]) * [[17 may|17 May]] — [[Məcnun Göyçəli]], şair (d. [[1949]]) * [[21 may|21 May]] — [[Tahir Salahov]], pedaqoq, professor, rəssam (d. [[1928]]) * [[25 may|25 May]] ** [[Nizami Xudiyev]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1949]]) ** [[Əhməd Əhmədzadə (həkim)|Əhməd Əhmədzadə]], alim, tibb elmləri doktoru, professor (d. [[1946]]) * [[27 may|27 May]] — [[Araz Budaqov]], terapevt-həkim, müəllim (d. [[1938]]) * [[28 may|28 May]] — [[Zöhrə Abdullayeva]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1952]]) === İyun === {{Əsas|2021-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Ramiz Əzizbəyli.jpg|thumb|[[Ramiz Əzizbəyli]]|140x140px]] * [[1 iyun|1 İyun]] — [[Səmədağa Şıxlarov]], futbolçu, məşqçi (d. [[1955]]) * [[3 iyun|3 İyun]] — [[Emil Həsənov (gitaraçı)|Emil Həsənov]], caz ustası, bas gitaraçı, Əməkdar artist (d. [[1960]]) * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Ramiz Məmmədov (alim)|Ramiz Məmmədov]], alim, ictimai-siyasi xadim, texnika elmləri doktoru (d. [[1950]]) * [[8 iyun|8 İyun]] — [[Hicran Kərimli]], deputat (d. [[1963]]) * [[9 iyun|9 İyun]] — [[Ramiz Əzizbəyli]], kino rejissoru, aktyor, Xalq artisti (d. [[1948]]) * [[10 iyun|10 İyun]] — [[Aleksandr İşşein]], Bakı yeparxiyası arxiyepiskopu (d. [[1952]]) * [[11 iyun|11 İyun]] — [[Aslan Abbasov (dövlət xadimi)|Aslan Abbasov]], siyasətçi, dövlət xadimi (d. [[1950]]) * [[12 iyun|12 İyun]] ** [[Əsgər İsayev]], texniki elmlər doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1935]]) ** [[Çingiz Qacar]], alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademik (d. [[1929]]) * [[16 iyun|16 İyun]] — [[İbrahim İbrahimli]], deputat (d. [[1952]]) * [[25 iyun|25 İyun]] — [[Akif Əmənov]], neftçi, buruq ustası, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (d. [[1942]]) === İyul === {{Əsas|2021-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} * [[6 iyul|6 İyul]] — [[Rauf Munçayev]], alim, tarixçi, arxeoloq (d. [[1928]]) * [[24 iyul|24 İyul]] — [[Səməd Səmədov]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[26 iyul|26 İyul]] — [[Şamil Şahməmmədov]], jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1935]]) === Avqust === {{Əsas|2021-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Tamilla Ağamirova.jpg|thumb|196x196px|[[Tamilla Ağamirova]]]] * [[7 avqust|7 Avqust]] — [[Ağaxan Nəzərov]], Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (d. [[1948]]) * [[13 avqust|13 Avqust]] ** [[Vaqif Əliyev (aktyor)|Vaqif Əliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1940]]) ** [[Yəhya Kərimov]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, "Əlifba" kitabının müəllifi (d. [[1927]]) * [[15 avqust|15 Avqust]] — [[Elxan Məmmədbəyov]], coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1959]]) * [[24 avqust|24 Avqust]] — [[Əli Allahverdiyev (iqtisadçı)|Əli Allahverdiyev]], iqtisad elmləri doktoru, professor (d. 19 * [[31 avqust|31 Avqust]] ** [[Tamilla Ağamirova]], aktrisa, Əməkdar artist (d. [[1928]]) ** [[Əhməd Oğuz]], şair, jurnalist, ssenarist, kino redaktoru (d. [[1961]]) === Sentyabr === {{Əsas|2021-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Teymur Mirzəyev.jpg|thumb|196x196px|[[Teymur Mirzəyev]]]] [[Fayl:Rafael Cəbrayılov.jpg|thumb|210x210px|[[Rafael Cəbrayılov]]]] * [[2 sentyabr|2 Sentyabr]] — [[Aydın İbrahimov (güləşçi)|Aydın İbrahimov]], güləşçi, Əməkdar idman ustası, Əməkdar məşqçi (d. [[1938]]) * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] — [[Arif Qazıyev (rəssam)|Arif Qazıyev]], heykəltəraş, Xalq rəssamı (d. [[1937]]) * [[4 sentyabr|4 Sentyab]]<nowiki/>r — [[Xanverdi Turaboğlu]], filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ədəbiyyatşünas, tənqidçi (d. [[1967]]) * [[12 sentyabr|12 Sentyabr]] — [[Yaşar Babayev (futbolçu)|Yaşar Babayev]], futbolçu (d. [[1941]]) * [[14 sentyabr|14 Sentyabr]] — [[Yaqub Zurufçu]], Əməkdar artist (d. [[1956]]) * [[16 sentyabr|16 Sentyabr]] — [[Arif Quliyev (neftçi)|Arif Quliyev]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1933]]) * [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — [[Abdurahmanov Rəcəb Çələbi oğlu|Rəcəb Abdurahmanov]], Teleradio İstehsalat birliyinin sabiq baş direktoru (d. [[1952]]) * [[18 sentyabr|18 Sentyabr]] — [[Sadiq Həsənov (idmançı)|Sadiq Həsənov]], idmançı (d. [[1985]]) * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — [[Süleyman Məmmədli]], döyüş sənətləri fəlsəfəsi üzrə professor, beynəlxalq dərəcəli təlimatçı, Turan Do döyüş sənətinin banisi (d. [[1948]]) * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Kərim Kərimov (deputat)|Kərim Kərimov]], deputat (d. [[1936]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] ** [[Adil Bəbirov]], bəstəkar, səs rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1934]]) ** [[Buludxan Xəlilov]], publisist, dilşünas, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1966]]) ** [[Zümrüd Quluzadə]], fəlsəfə elmləri doktoru, filosof, tədqiqatçı alim, Əməkdar elm xadimi (d. [[1932]]) * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** [[Teymur Mirzəyev]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1936]]) ** [[Zaur Kantemirov]], Əməkdar rəssam (d. [[1942]]) * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] ** [[Səyyad Əlizadə]], müğənni (d. [[1958]]) ** [[Rafael Cəbrayılov]], deputat (d. [[1958]]) === Oktyabr === {{Əsas|2021-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Canəli Əkbərov.jpg|thumb|181x181px|[[Canəli Əkbərov]]]] * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — [[Vaqif Şərifov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1943]]) * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] — [[Afaq Rüstəmova]], fəlsəfə elmləri doktoru (d. [[1949]]) * [[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Ağakişi Kazımov]], teatr rejissoru, Xalq artisti (d. [[1935]]) * [[11 oktyabr|11 Oktyabr]] — [[Nurlan Ağa]], jurnalist (d. [[1996]]) * [[15 oktyabr|15 Oktyabr]] ** [[Məmmədəli Novruzov]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) ** [[Fəxrəddin Məmmədov (riyaziyyatçı)|Fəxrəddin Məmmədov]], texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1950]]) * [[18 oktyabr|18 Oktyabr]] — [[Tamilla Haşımova]], Əməkdar jurnalist (d. [[1939]]) * [[19 oktyabr|19 Oktyabr]] — [[Elnur Əşrəfoğlu]], jurnalist, teleaparıcı (d. [[1974]]) * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] — [[Canəli Əkbərov]], professor, xanəndə, Xalq artisti (d. [[1940]]) * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] ** [[Nizami Muradoğlu]], filologiya elmləri doktoru, folklorşünas alim (d. [[1955]]) ** [[Xəlil Qasımov]], biologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1942]]) * [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — [[Maksim Musayev]], dövlət xadimi, deputat (d. [[1938]]) * [[30 oktyabr|30 Oktyabr]] — [[Cəlal Qasımov (filoloq)|Cəlal Qasımov]], filologiya elmləri doktoru, professor, ədəbiyyatşünas alim, Əməkdar müəllim (d. [[1959]]) === Noyabr === {{Əsas|2021-ci il noyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rasim Əliyev.JPG|thumb|192x192px|[[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] — [[Edil Eyvazov]], alim, professor, fizik (d. [[1940]]) *[[4 noyabr|4 Noyabr]] — [[Vidadi Muradov (xalçaçı)|Vidadi Muradov]], xalçaçı-ekspert, tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) *[[8 noyabr|8 Noyabr]] — [[Abbas Kazımov (rəssam)|Abbas Kazımov]], rəssam (d. [[1956]]) * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — [[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]], memar, rəssam (d. [[1934]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[Məcnun Hacıbəyov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1935]]) ** [[Seyfəddin Qurbanov]], heykəltəraş, rəssam (d. [[1962]]) *[[18 noyabr|18 Noyabr]] — [[Zavər Qafarov]], dövlət ədliyyə müşaviri (d. [[1953]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — [[Tofiq Yusif]], şair, publisist, jurnalist, "Yeni Tərtər" qəzetinin baş redaktoru (d. [[1950]]) === Dekabr === {{Əsas|2021-ci il dekabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Elşən Şirəliyev.jpg|thumb|151x151px|[[Elşən Şirəliyev]]]] * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** [[Aydın Balayev]], tarixçi, etnoloq, professor (d. [[1956]]) ** [[Qara Məşədiyev]], dilçi alim, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1939]]) * [[8 dekabr|8 Dekabr]] — [[Fəridə Məmmədova (tarixçi)|Fəridə Məmmədova]], tarix elmləri doktoru, alimi (d. [[1936]]) *[[20 dekabr|20 Dekabr]] — [[Elşən Şirəliyev]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1962]]) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] — [[Adil Xasayev]], BDU dosenti, dekan (d. [[1945]]) * [[26 dekabr|26 Dekabr]] — [[Əhməd İsayev]], yazıçı, publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1940]]) * [[27 dekabr|27 Dekabr]] — [[Zilli Namazov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — [[Sərdar Zeynalov]], alim, kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 76878 ölüm halı qeydə alınıb |} == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == [[Fayl:COVID-19 Pandemic in Azerbaijan by regions.png|thumb|[[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası|Azərbaycanda COVİD-19 koronavirus pandemiyası]]]] [[Fayl:Koronavirus 2019 simptomları.png|thumb|COVİD-19 simptomları]] * [[16 yanvar|16 Yanvar]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.04.2021-ə qədər uzadıldı *[[18 yanvar|18 Yanvar]] — Azərbaycanda COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya başlandı * [[19 mart|19 Mart]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.06.2021-ə qədər uzadıldı *[[26 may|26 May]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.08.2021-ə kimi uzadıldı *[[13 iyul|13 İyul]] — Azərbaycanda "Alpha" və "Delta" ştammları aşkar olunub *[[22 iyul|22 İyul]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.09.2021-ə qədər uzadıldı *[[28 avqust|28 Avqust]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.11.2021-ə kimi uzadıldı * [[7 sentyabr|7 Sentyabr]] — Vaksinasiya yaşı 16-ya endirildi * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — Vaksinasiya yaşı 12-yə endirildi *[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.01.2022-yə kimi uzadıldı *[[22 dekabr|22 Dekabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.03.2022-yə kimi uzadıldı {| class="wikitable" |+[[Yanvar|YANVAR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 yanvar|1 Yanvar]] |341 |3858 |4473 | rowspan="17" |''Vaksinasiya'' ''Yoxdur'' |29 |- |[[2 yanvar|2 Yanvar]] |421 |3645 |4287 |33 |- |[[3 yanvar|3 Yanvar]] |803 |2918 |6200 |30 |- |[[4 yanvar|4 Yanvar]] |334 |1891 |3768 |28 |- |[[5 yanvar|5 Yanvar]] |802 |2479 |8435 |31 |- |[[6 yanvar|6 Yanvar]] |799 |2383 |9364 |26 |- |[[7 yanvar|7 Yanvar]] |685 |1931 |9915 |27 |- |[[8 yanvar|8 Yanvar]] |532 |1879 |8383 |24 |- |[[9 yanvar|9 Yanvar]] |633 |1682 |9264 |21 |- |[[10 yanvar|10 Yanvar]] |601 |1593 |8368 |19 |- |[[11 yanvar|11 Yanvar]] |176 |841 |4086 |17 |- |[[12 yanvar|12 Yanvar]] |519 |1276 |7898 |15 |- |[[13 yanvar|13 Yanvar]] |474 |1322 |8052 |16 |- |[[14 yanvar|14 Yanvar]] |380 |1159 |7653 |14 |- |[[15 yanvar|15 Yanvar]] |349 |494 |7231 |12 |- |[[16 yanvar|16 Yanvar]] |402 |650 |8574 |15 |- |[[17 yanvar|17 Yanvar]] |322 |845 |6776 |11 |- |[[18 yanvar|18 Yanvar]] |118 |503 |3399 | rowspan="14" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |13 |- |[[19 yanvar|19 Yanvar]] |305 |949 |6915 |10 |- |[[20 yanvar|20 Yanvar]] |332 |897 |7991 |12 |- |[[21 yanvar|21 Yanvar]] |218 |770 |5309 |9 |- |[[22 yanvar|22 Yanvar]] |280 |632 |6144 |11 |- |[[23 yanvar|23 Yanvar]] |162 |705 |6522 |8 |- |[[24 yanvar|24 Yanvar]] |287 |568 |7079 |10 |- |[[25 yanvar|25 Yanvar]] |57 |273 |3257 |11 |- |[[26 yanvar|26 Yanvar]] |326 |551 |7807 |7 |- |[[27 yanvar|27 Yanvar]] |226 |601 |7458 |5 |- |[[28 yanvar|28 Yanvar]] |209 |437 |7060 |8 |- |[[29 yanvar|29 Yanvar]] |142 |399 |7342 |6 |- |[[30 yanvar|30 Yanvar]] |131 |407 |7244 |7 |- |[[31 yanvar|31 Yanvar]] |153 |355 |6330 |6 |} {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 fevral|1 Fevral]] |77 |160 |3984 | rowspan="25" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |4 |- |[[2 fevral|2 Fevral]] |159 |332 |7713 |5 |- |[[3 fevral|3 Fevral]] |162 |361 |7198 |4 |- |[[4 fevral|4 Fevral]] |152 |263 |6640 |3 |- |[[5 fevral|5 Fevral]] |138 |329 |6133 |5 |- |[[6 fevral|6 Fevral]] |115 |201 |6582 |3 |- |[[7 fevral|7 Fevral]] |132 |285 |6783 |2 |- |[[8 fevral|8 Fevral]] |44 |102 |3567 |3 |- |[[9 fevral|9 Fevral]] |164 |330 |6960 |2 |- |[[10 fevral|10 Fevral]] |147 |236 |7298 |4 |- |[[11 fevral|11 Fevral]] |140 |205 |7315 |3 |- |[[12 fevral|12 Fevral]] |191 |226 |7260 |3 |- |[[13 fevral|13 Fevral]] |155 |169 |9715 |5 |- |[[14 fevral|14 Fevral]] |128 |140 |6647 |2 |- |[[15 fevral|15 Fevral]] |74 |106 |4160 |3 |- |[[16 fevral|16 Fevral]] |140 |191 |7631 |2 |- |[[17 fevral|17 Fevral]] |154 |165 |7758 |2 |- |[[18 fevral|18 Fevral]] |145 |155 |7216 |3 |- |[[19 fevral|19 Fevral]] |193 |201 |7215 |3 |- |[[20 fevral|20 Fevral]] |144 |147 |8055 |2 |- |[[21 fevral|21 Fevral]] |156 |142 |7236 |3 |- |[[22 fevral|22 Fevral]] |72 |75 |3942 |4 |- |[[23 fevral|23 Fevral]] |223 |176 |8043 |2 |- |[[24 fevral|24 Fevral]] |220 |145 |7915 |2 |- |[[25 fevral|25 Fevral]] |126 |142 |5438 |3 |- |[[26 fevral|26 Fevral]] |219 |180 |6908 |23939 |4 |- |[[27 fevral|27 Fevral]] |278 |172 |7873 |16980 |5 |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |270 |117 |7444 |''Məlumat yoxdur'' |2 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |125 |71 |4205 |22498 |3 |- |[[2 mart|2 Mart]] |352 |143 |7996 |20903 |2 |- |[[3 mart|3 Mart]] |319 |161 |7928 |24272 |5 |- |[[4 mart|4 Mart]] |314 |124 |9183 |26601 |2 |- |[[5 mart|5 Mart]] |365 |175 |7779 |27073 |3 |- |[[6 mart|6 Mart]] |353 |149 |9436 |17495 |3 |- |[[7 mart|7 Mart]] |403 |127 |8169 |''Məlumat yoxdur'' |3 |- |[[8 mart|8 Mart]] |195 |71 |4624 |3483 |6 |- |[[9 mart|9 Mart]] |297 |126 |5152 |21204 |3 |- |[[10 mart|10 Mart]] |515 |201 |8462 |11447 |7 |- |[[11 mart|11 Mart]] |608 |128 |10503 |9825 |5 |- |[[12 mart|12 Mart]] |576 |217 |8595 |9221 |6 |- |[[13 mart|13 Mart]] |733 |265 |10470 |5942 |8 |- |[[14 mart|14 Mart]] |603 |234 |8945 |''Məlumat yoxdur'' |6 |- |[[15 mart|15 Mart]] |376 |101 |5891 |10518 |4 |- |[[16 mart|16 Mart]] |980 |309 |10453 |11295 |12 |- |[[17 mart|17 Mart]] |840 |268 |10023 |14677 |9 |- |[[18 mart|18 Mart]] |933 |256 |10188 |18996 |7 |- |[[19 mart|19 Mart]] |879 |344 |9776 |23923 |11 |- |[[20 mart|20 Mart]] |1187 |306 |11692 |12283 |14 |- |[[21 mart|21 Mart]] |814 |342 |8386 |''Məlumat yoxdur'' |12 |- |[[22 mart|22 Mart]] |670 |211 |5928 |20121 |15 |- |[[23 mart|23 Mart]] |1333 |269 |8517 |22966 |18 |- |[[24 mart|24 Mart]] |1185 |478 |8121 |20650 |20 |- |[[25 mart|25 Mart]] |1429 |548 |8760 |19427 |17 |- |[[26 mart|26 Mart]] |1759 |511 |8923 |24446 |24 |- |[[27 mart|27 Mart]] |1690 |713 |9670 |18772 |19 |- |[[28 mart|28 Mart]] |1831 |545 |10590 |''Məlumat yoxdur'' |27 |- |[[29 mart|29 Mart]] |1129 |349 |7630 |28926 |22 |- |[[30 mart|30 Mart]] |2146 |838 |14099 |26573 |25 |- |[[31 mart|31 Mart]] |2237 |787 |14885 |''Məlumat yoxdur'' |29 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |2248 |860 |14375 |31157 |26 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |2361 |822 |13127 |32670 |24 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |2392 |1063 |15585 |35780 |31 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |2021 |776 |12210 |22932 |29 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |1099 |647 |6763 |202 |34 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |2035 |1174 |12701 |34344 |32 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |2595 |1073 |14593 |43499 |37 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |2717 |1341 |14581 |43698 |31 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |2206 |1578 |12692 |42234 |35 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |2192 |1554 |14912 |41827 |33 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |2414 |1695 |13248 |23538 |36 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |1151 |1052 |7687 |100 |29 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |2457 |2002 |14254 |34976 |34 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |2293 |2071 |14086 |31028 |31 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |2317 |2109 |14207 |28600 |36 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |2163 |2251 |13478 |27542 |32 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |2148 |2287 |14583 |25711 |30 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |2144 |1923 |12184 |12327 |33 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |995 |1136 |5955 |19 |29 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |2197 |1946 |13777 |14830 |34 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |2075 |2480 |12679 |14680 |32 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |2047 |2610 |12542 |15077 |39 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |1809 |2191 |11097 |14424 |33 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |1676 |2168 |13070 |16090 |35 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |1541 |2245 |11492 |10814 |29 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |806 |1224 |5732 |365 |31 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |1307 |2383 |11649 |16583 |27 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |1402 |2238 |11194 |15871 |32 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |1392 |2274 |11756 |15465 |29 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |1196 |2162 |11319 |16639 |27 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |1213 |2104 |12692 |16988 |21 |- |[[2 may|2 May]] |1058 |2125 |8777 |11717 |23 |- |[[3 may|3 May]] |418 |1095 |5180 |119 |19 |- |[[4 may|4 May]] |963 |2091 |11328 |19286 |17 |- |[[5 may|5 May]] |1080 |2074 |10701 |29778 |20 |- |[[6 may|6 May]] |844 |2057 |10717 |27777 |18 |- |[[7 may|7 May]] |722 |1854 |10686 |33033 |15 |- |[[8 may|8 May]] |649 |1720 |10244 |34856 |16 |- |[[9 may|9 May]] |660 |1539 |9474 |25625 |14 |- |[[10 may|10 May]] |371 |892 |6946 |170 |18 |- |[[11 may|11 May]] |514 |1306 |8081 |18339 |15 |- |[[12 may|12 May]] |558 |1454 |7155 |21604 |13 |- |[[13 may|13 May]] |509 |1427 |7733 |21015 |16 |- |[[14 may|14 May]] |326 |1262 |7494 |13107 |12 |- |[[15 may|15 May]] |377 |1318 |7285 |15794 |14 |- |[[16 may|16 May]] |472 |1122 |8374 |17623 |11 |- |[[17 may|17 May]] |426 |515 |8877 |3694 |13 |- |[[18 may|18 May]] |432 |1024 |11116 |35914 |10 |- |[[19 may|19 May]] |339 |1170 |10568 |28635 |12 |- |[[20 may|20 May]] |437 |893 |10569 |28411 |14 |- |[[21 may|21 May]] |406 |769 |10009 |33102 |11 |- |[[22 may|22 May]] |352 |720 |10841 |36758 |12 |- |[[23 may|23 May]] |219 |717 |7211 |25406 |9 |- |[[24 may|24 May]] |156 |424 |5546 |115 |7 |- |[[25 may|25 May]] |284 |545 |9825 |34287 |10 |- |[[26 may|26 May]] |203 |596 |8397 |34615 |8 |- |[[27 may|27 May]] |220 |533 |9369 |50903 |6 |- |[[28 may|28 May]] |242 |392 |10254 |62296 |5 |- |[[29 may|29 May]] |164 |419 |7004 |38889 |7 |- |[[30 may|30 May]] |141 |486 |5535 |44735 |4 |- |[[31 may|31 May]] |92 |462 |4815 |407 |6 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |176 |475 |9649 |59499 |8 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |156 |378 |8834 |54379 |5 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |128 |445 |9563 |50988 |3 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |123 |406 |9585 |47637 |4 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |108 |350 |8331 |47366 |3 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |68 |274 |7794 |33084 |5 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |32 |221 |4673 |601 |4 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |102 |273 |8655 |39640 |2 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |68 |239 |8158 |38466 |1 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |75 |281 |8618 |37162 |3 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |73 |287 |8515 |39985 |0 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |61 |204 |8746 |40844 |2 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |45 |182 |7389 |32452 |0 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |25 |119 |5074 |322 |2 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |68 |177 |10316 |40705 |3 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |27 |162 |7023 |22976 |1 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |48 |153 |8162 |38556 |0 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |60 |148 |7953 |38076 |2 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |38 |123 |7254 |40709 |0 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |56 |88 |7581 |32795 |1 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |28 |49 |5115 |215 |1 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |47 |111 |9247 |42843 |0 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |57 |84 |7948 |47824 |2 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |51 |76 |7879 |66010 |0 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |65 |89 |7728 |72301 |2 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |55 |67 |8720 |75081 |0 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |40 |58 |6213 |54695 |1 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |38 |39 |4482 |608 |2 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |87 |70 |7238 |73206 |3 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |86 |26 |8871 |88978 |1 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |75 |56 |8828 |85889 |1 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |101 |63 |9851 |73621 |2 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |95 |42 |10428 |69718 |0 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |99 |53 |8679 |52317 |1 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |62 |33 |5951 |769 |0 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |78 |47 |9952 |61922 |0 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |127 |54 |10025 |55169 |1 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |104 |39 |8709 |53478 |1 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |174 |62 |9947 |51510 |2 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |136 |57 |10463 |53606 |2 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |156 |37 |10144 |38732 |0 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |68 |40 |6271 |564 |3 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |133 |71 |9365 |50784 |1 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |146 |73 |9046 |41696 |0 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |199 |74 |9093 |41733 |2 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |169 |92 |8628 |40774 |0 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |213 |88 |10817 |39986 |1 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |255 |94 |9319 |33869 |1 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |148 |56 |6022 |483 |2 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |251 |79 |8479 |26036 |0 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |225 |108 |6593 |15025 |4 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |212 |92 |7655 |17067 |1 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |371 |153 |10448 |45734 |3 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |412 |125 |11381 |55286 |0 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |386 |149 |9684 |46910 |4 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |272 |80 |5616 |432 |3 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |468 |123 |11895 |68020 |2 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |750 |134 |11058 |81690 |3 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |615 |181 |10423 |84247 |5 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |668 |178 |9881 |87286 |3 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |633 |174 |10386 |86790 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |671 |202 |9400 |68416 |4 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |431 |139 |6238 |844 |3 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |931 |225 |10257 |77785 |4 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |996 |202 |10465 |68021 |5 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |1196 |219 |13046 |63623 |4 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |1242 |345 |10819 |60068 |8 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |1289 |409 |12625 |59649 |5 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |1220 |358 |9578 |47475 |7 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |1101 |311 |6947 |511 |9 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |1736 |435 |10081 |59288 |12 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |2396 |674 |13792 |65269 |11 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |2674 |576 |16575 |64280 |14 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |1769 |648 |13945 |63547 |16 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |3508 |610 |16956 |68204 |13 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |2993 |646 |15376 |54890 |15 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |1851 |402 |9695 |251 |17 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |3322 |847 |15007 |71732 |18 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |4129 |968 |17740 |66519 |20 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |3614 |1114 |15786 |58282 |23 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |3968 |1151 |17215 |54455 |21 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |3551 |1196 |18982 |64714 |27 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |3069 |1180 |14976 |60161 |29 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |2945 |1027 |10079 |348 |32 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |3583 |1644 |14508 |78949 |30 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |3794 |2216 |17835 |85632 |33 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |3714 |2470 |17247 |84232 |31 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |4203 |1724 |16136 |74220 |35 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |4241 |3366 |18871 |101101 |43 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] |4010 |2898 |16536 |92948 |41 |- |[[30 avqust|30 Avqust]] |3107 |1170 |11191 |1225 |39 |- |[[31 avqust|31 Avqust]] |3788 |3228 |19693 |116709 |44 |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] |3845 |3876 |19102 |105699 |41 |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] |3759 |3473 |17678 |98494 |45 |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] |3762 |3812 |19017 |85760 |38 |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] |3305 |3423 |18172 |78604 |40 |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] |3310 |2972 |15614 |60977 |42 |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] |2406 |2867 |11550 |1107 |37 |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] |2447 |3428 |15530 |70768 |41 |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] |2557 |3592 |15220 |64033 |39 |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] |2254 |3655 |14753 |59268 |35 |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] |2508 |4076 |14672 |62584 |37 |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] |2372 |4211 |16215 |64520 |34 |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] |2676 |3893 |13536 |52386 |38 |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] |1157 |3065 |8123 |1266 |31 |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] |2077 |3725 |13991 |69221 |33 |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] |2064 |3831 |14972 |65424 |28 |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] |1783 |3680 |12852 |60384 |32 |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] |1170 |3788 |12781 |57357 |24 |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] |2042 |3224 |15666 |61657 |29 |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] |1734 |3378 |12780 |51300 |25 |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] |740 |2442 |7103 |1025 |22 |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] |1594 |2543 |13583 |65849 |26 |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] |1356 |2651 |13546 |63462 |17 |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] |1178 |2322 |12331 |62588 |24 |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] |1128 |2590 |11505 |58256 |21 |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] |1099 |2404 |12274 |65861 |18 |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] |1029 |2680 |9151 |56355 |24 |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] |558 |1241 |6684 |630 |19 |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] |885 |2114 |9525 |67400 |22 |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] |842 |2062 |9668 |67977 |15 |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] |774 |1778 |9484 |68676 |12 |} {| class="wikitable" |+[[Oktyabr|OKTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 oktyabr|1 Oktyabr]] |689 |1816 |9558 |68732 |18 |- |[[2 oktyabr|2 Oktyabr]] |684 |2060 |9832 |60630 |16 |- |[[3 oktyabr|3 Oktyabr]] |712 |1813 |8760 |52949 |14 |- |[[4 oktyabr|4 Oktyabr]] |391 |835 |4962 |1061 |11 |- |[[5 oktyabr|5 Oktyabr]] |826 |1597 |10201 |57572 |15 |- |[[6 oktyabr|6 Oktyabr]] |1009 |1378 |9828 |45948 |12 |- |[[7 oktyabr|7 Oktyabr]] |1013 |1244 |10853 |42746 |14 |- |[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] |904 |1196 |9664 |38789 |13 |- |[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] |1017 |1119 |11679 |39890 |16 |- |[[10 oktyabr|10 Oktyabr]] |1032 |1043 |8385 |33833 |10 |- |[[11 oktyabr|11 Oktyabr]] |611 |638 |5575 |511 |13 |- |[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] |1277 |853 |11569 |39810 |15 |- |[[13 oktyabr|13 Oktyabr]] |1265 |868 |9654 |36394 |17 |- |[[14 oktyabr|14 Oktyabr]] |1448 |847 |10092 |33441 |11 |- |[[15 oktyabr|15 Oktyabr]] |1850 |735 |11346 |31417 |14 |- |[[16 oktyabr|16 Oktyabr]] |1681 |675 |13168 |30619 |12 |- |[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] |1896 |764 |11261 |25462 |19 |- |[[18 oktyabr|18 Oktyabr]] |1245 |409 |7153 |591 |13 |- |[[19 oktyabr|19 Oktyabr]] |2102 |863 |12189 |31060 |15 |- |[[20 oktyabr|20 Oktyabr]] |2303 |1010 |12075 |31389 |16 |- |[[21 oktyabr|21 Oktyabr]] |2005 |1011 |12533 |32200 |20 |- |[[22 oktyabr|22 Oktyabr]] |2112 |882 |12568 |30886 |18 |- |[[23 oktyabr|23 Oktyabr]] |2315 |981 |14053 |33186 |22 |- |[[24 oktyabr|24 Oktyabr]] |2036 |1045 |12325 |29559 |25 |- |[[25 oktyabr|25 Oktyabr]] |1477 |628 |9183 |366 |21 |- |[[26 oktyabr|26 Oktyabr]] |2266 |1194 |13552 |41233 |24 |- |[[27 oktyabr|27 Oktyabr]] |2300 |1248 |13175 |44716 |27 |- |[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] |2420 |1358 |13827 |49294 |29 |- |[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] |2132 |1757 |11753 |49044 |26 |- |[[30 oktyabr|30 Oktyabr]] |2189 |1585 |14051 |49799 |28 |- |[[31 oktyabr|31 Oktyabr]] |2261 |1805 |11697 |43113 |25 |} {| class="wikitable" |+[[Noyabr|NOYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 noyabr|1 Noyabr]] |1200 |1174 |7191 |263 |27 |- |[[2 noyabr|2 Noyabr]] |2178 |2010 |11889 |47133 |31 |- |[[3 noyabr|3 Noyabr]] |2256 |2208 |13102 |45561 |21 |- |[[4 noyabr|4 Noyabr]] |2706 |1937 |15350 |45041 |29 |- |[[5 noyabr|5 Noyabr]] |2440 |2016 |13794 |42918 |36 |- |[[6 noyabr|6 Noyabr]] |2500 |2243 |15017 |42824 |33 |- |[[7 noyabr|7 Noyabr]] |2631 |1989 |12367 |32940 |28 |- |[[8 noyabr|8 Noyabr]] |1310 |1445 |8034 |193 |24 |- |[[9 noyabr|9 Noyabr]] |1855 |2199 |9002 |11197 |27 |- |[[10 noyabr|10 Noyabr]] |1876 |2248 |8615 |12403 |22 |- |[[11 noyabr|11 Noyabr]] |1174 |2365 |11350 |42265 |30 |- |[[12 noyabr|12 Noyabr]] |2334 |2092 |13193 |38082 |25 |- |[[13 noyabr|13 Noyabr]] |2001 |2145 |13099 |40504 |19 |- |[[14 noyabr|14 Noyabr]] |2422 |2181 |12807 |30231 |29 |- |[[15 noyabr|15 Noyabr]] |1071 |1229 |6803 |340 |26 |- |[[16 noyabr|16 Noyabr]] |2015 |2178 |13035 |39287 |31 |- |[[17 noyabr|17 Noyabr]] |2025 |2267 |12127 |33784 |22 |- |[[18 noyabr|18 Noyabr]] |2124 |2669 |12963 |35699 |27 |- |[[19 noyabr|19 Noyabr]] |2233 |2401 |12925 |32573 |28 |- |[[20 noyabr|20 Noyabr]] |1763 |2499 |13271 |33072 |20 |- |[[21 noyabr|21 Noyabr]] |1889 |2537 |11740 |25256 |25 |- |[[22 noyabr|22 Noyabr]] |825 |1283 |6199 |61 |33 |- |[[23 noyabr|23 Noyabr]] |1904 |1833 |12194 |36348 |29 |- |[[24 noyabr|24 Noyabr]] |1924 |1873 |11584 |34474 |23 |- |[[25 noyabr|25 Noyabr]] |1880 |1835 |12352 |32720 |27 |- |[[26 noyabr|26 Noyabr]] |1997 |2319 |12210 |30893 |31 |- |[[27 noyabr|27 Noyabr]] |1617 |1979 |11982 |33190 |22 |- |[[28 noyabr|28 Noyabr]] |1662 |2391 |11369 |26530 |18 |- |[[29 noyabr|29 Noyabr]] |857 |1091 |5594 |297 |26 |- |[[30 noyabr|30 Noyabr]] |1678 |1934 |12620 |40658 |23 |} {| class="wikitable" |+[[Dekabr|DEKABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 dekabr|1 Dekabr]] |1795 |1967 |12565 |40314 |28 |- |[[2 dekabr|2 Dekabr]] |1772 |2103 |13341 |37057 |21 |- |[[3 dekabr|3 Dekabr]] |1703 |2180 |13211 |34841 |24 |- |[[4 dekabr|4 Dekabr]] |1406 |1787 |12869 |35832 |18 |- |[[5 dekabr|5 Dekabr]] |1394 |1791 |11503 |27339 |20 |- |[[6 dekabr|6 Dekabr]] |585 |944 |5385 |154 |16 |- |[[7 dekabr|7 Dekabr]] |1530 |1864 |12863 |35926 |21 |- |[[8 dekabr|8 Dekabr]] |1210 |1853 |12033 |33245 |15 |- |[[9 dekabr|9 Dekabr]] |1315 |1850 |11799 |34060 |19 |- |[[10 dekabr|10 Dekabr]] |1109 |1946 |10532 |31155 |17 |- |[[11 dekabr|11 Dekabr]] |1117 |1581 |11081 |31944 |15 |- |[[12 dekabr|12 Dekabr]] |1226 |1649 |11280 |24600 |18 |- |[[13 dekabr|13 Dekabr]] |518 |871 |5510 |8 |16 |- |[[14 dekabr|14 Dekabr]] |922 |1621 |11085 |34799 |19 |- |[[15 dekabr|15 Dekabr]] |1156 |1739 |11848 |31356 |14 |- |[[16 dekabr|16 Dekabr]] |984 |1748 |12440 |30303 |12 |- |[[17 dekabr|17 Dekabr]] |755 |1671 |10804 |27321 |18 |- |[[18 dekabr|18 Dekabr]] |582 |1370 |10495 |28277 |15 |- |[[19 dekabr|19 Dekabr]] |921 |1382 |10676 |20738 |17 |- |[[20 dekabr|20 Dekabr]] |577 |672 |6777 |77 |9 |- |[[21 dekabr|21 Dekabr]] |662 |1452 |10157 |30365 |14 |- |[[22 dekabr|22 Dekabr]] |648 |1365 |9891 |28142 |16 |- |[[23 dekabr|23 Dekabr]] |854 |1569 |11462 |27494 |19 |- |[[24 dekabr|24 Dekabr]] |559 |1104 |9602 |24207 |12 |- |[[25 dekabr|25 Dekabr]] |501 |1092 |9887 |26436 |15 |- |[[26 dekabr|26 Dekabr]] |511 |1178 |9328 |20989 |13 |- |[[27 dekabr|27 Dekabr]] |306 |560 |6482 |21 |11 |- |[[28 dekabr|28 Dekabr]] |376 |887 |8784 |31242 |16 |- |[[29 dekabr|29 Dekabr]] |530 |1209 |9591 |30157 |8 |- |[[30 dekabr|30 Dekabr]] |510 |1039 |10771 |32103 |14 |- |[[31 dekabr|31 Dekabr]] |595 |753 |10549 |28059 |12 |} == Həmçinin bax == * [[2021]] * [[XXI əsr]] * [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2021-ci ildə Azərbaycan]] 1yf1erfj52ejg36r3xb1e8lrk1ma6vz 6599148 6599113 2022-08-28T14:07:48Z Resul1289 231668 wikitext text/x-wiki '''2021''' — Azərbaycanda "Nizami Gəncəvi İli" [[2020-ci ildə Azərbaycan|2020]]-ci ildə olduğu kimi [[2021]]-ci ildə də çoxlu [[Koronavirus xəstəliyi 2019|COVID-19]] ştammlarının aşkarlanması səbəbindən [[COVID-19 koronavirus pandemiyası|COVID-19 korinavirus pandemiyası]] ağır şəkildə davam etdi. Azərbaycanda [[COVID-19 qarşı peyvənd|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] başladı və uğurla davam etdirildi. İlk növbədə işğal illərində erməni vandalizminin viran qoyduğu ərazilərimizlə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə təqdimatı məsələsinə diqqət yönəldildi. İşğaldan azad edilmiş ərazilərə xarici ölkə təmsilçilərinin, mətbuat, beynəlxalq təşkilatların, dini icmaların nümayəndələrinin səfərlərinin təşkili ilə [[Ermənistan]] dövlətinin terrorçu mahiyyətinin üzə çıxarılması üçün şərait yaradıldı. Qarabağda sürətli quruculuq bərpa işləri aparıldı. İlk növbədə yol və digər zəruri infrastrukturun bərpası istiqamətində işlər görüldü. [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın və [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun inşası, regionda digər hava limanlarının tikinti prosesinin davam etməsi gələcəkdə Qarabağın iqtisadi potensialının daha da artmasına zəmin yaratdı. Pandemiya səbəbilə təxirə salınan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] keçirildi. Ölkəmizi təmsil edən idmançılar 3 gümüş, 4 bürünc medala yiyələndilər. [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] zamanı bu göstərici daha da yüksək səviyyəyə qaldırıldı. Ölkəmizi təmsil edən paralimpiyaçılar 14 qızıl, 1 gümüş və 4 bürünc medal qazandılar. Mədəniyyət sahəsində ən mühüm hadisələrdən biri dövlət başçısının sərəncamı ilə Şuşa şəhərinin Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi oldu. Bu qərar işğaldan azad edilmiş [[Şuşa]] şəhərinin tarixi kimliyinin özünə qaytarılması, şəhərin tənəzzülə uğramış mədəni həyatının bərpası baxımından mühüm əhəmiyyətə malik oldu. “Xarıbülbül” musiqi festivalının yenidən keçirilməsi Şuşanın ən yeni tarixində dönüm nöqtəsi oldu. Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi və büstü bərpa edildi, Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışı oldu. == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Azərbaycan Prezidenti|Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban Aliyeva03 (cropped).JPG|frameless|168x168px]] |[[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |- |[[Fayl:Sahibə Qafarova.jpg|frameless|179x179px]] |[[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin Sədri]] |[[Sahibə Qafarova]] |} * [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Xarici İşlər naziri]] — [[Ceyhun Bayramov]] * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər naziri]] — [[Vilayət Eyvazov]] * [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə naziri]] — [[Zakir Həsənov]] * [[Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Sənayesi naziri]] — [[Mədət Quliyev]] * [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil naziri]] — [[Emin Əmrullayev]] * [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət naziri]] ** ''Nazir yoxdur (21.05.2020-05.01.2021)'' ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] ''(05.01.2021-dən başlayaraq)'' * [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə naziri]] ** [[Oqtay Şirəliyev]] ''(23.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (23.04.2021-19.01.2022)'' * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri]] — [[Muxtar Babayev]] * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar naziri]] — [[Kəmaləddin Heydərov]] * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman naziri]] ** [[Azad Rəhimov]] ''(30.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (30.04.2021-07.09.2021)'' ** [[Fərid Qayıbov]] ''(07.09.2021-dən başlayaraq)'' * [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Kənd Təsərrüfatı naziri]] — [[İnam Kərimov]] * [[Maliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Maliyyə naziri]] — [[Samir Şərifov]] * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar naziri]] ** [[Ramin Quluzadə|Ramiz Quluzadə]] ''(26.01.2021-ə qədər)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(26.01.2021-11.10.2021)'' ** ''Vəzifə ləğv edildi (11.10.2021)'' * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri]] ** ''Vəzifə təsis edildi (11.10.2021)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(11.10.2021-dən başlayaraq)'' * [[İqtisadiyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|İqtisadiyyat naziri]] — [[Mikayıl Cabbarov]] * [[Energetika Nazirliyi (Azərbaycan)|Energetika naziri]] — [[Pərviz Şahbazov]] * [[Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (Azərbaycan)|Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri]] — [[Sahil Babayev]] * [[Ədliyyə Nazirliyi (İsrail)|Ədliyyə naziri]] — [[Fikrət Məmmədov (dövlət xadimi)|Fikrət Məmmədov]] == Hadisələr == === Yanvar === [[Fayl:Aliyev, Putin and Pashinyan in 2021.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 38.JPG|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] büstünün açılışı]] [[Fayl:Ilham Aliyev in front of the ruined Vagif Mausoleum.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Molla Pənah Vaqifin dağıdılmış muzey-məqbərə kompleksinin qarşısında]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 06.JPG|thumb|[[İlham Əliyev]] Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməlini qoyur]] [[Fayl:Российские и турецкие военнослужащие совместно осуществляют мониторинг обстановки в Нагорном Карабахе 2.jpg|thumb|[[Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — İşğaldan azad olunan ərazilərdə radio-televiziya yayımına başlanıldı * [[4 yanvar|4 Yanvar]] — [[Qarabağ Dirçəliş Fondu|"Qarabağ Dirçəliş Fondu"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı *[[5 yanvar|5 Yanvar]] ** [[2021]]-ci il "Nizami Gəncəvi İli" elan olundu ** [[Şuşa]] şəhəri Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı elan olundu * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sədrliyi ilə 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirildi ** "Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** Yerli icra hakimiyyəti orqanlarında "Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsi" yaradıldı ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[UNESCO]] yanında daimi nümayəndəsi səfir [[Elman Abdullayev]] etimadnaməsini qurumun Baş direktoru [[Odri Azule]]<nowiki/>yə təqdim etdi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] ** [[YAŞAT Fondu|"YAŞAT" Fondu]]<nowiki/>nun ''yashat.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi və ''8110 SMS'' vasitəsilə ianə etmək imkanı yaradıldı ** [[Həsən Həsənov (siyasətçi)|Həsən Həsənov]] [[Polşa]] səfi<nowiki/>ri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Nərgiz Qurbanova]] [[Bolqarıstan|Bolqarısta]]<nowiki/>[[Bolqarıstan|n]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Polşa|Poşla]] səfiri təyin edildi * [[11 yanvar|11 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *** [[Moskva bəyanatı (2021)|Moskva bəyanatı]] imzalandı ** Yenilənmiş [[1 manatlıq əsginas|1]], [[5 manatlıq əsginas|5]] və [[50 manatlıq əsginas|50 manatlıq pul]] nişanları tədavülə buraxıldı ** [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-nin [[Darıdağ]] və [[Sirab]] ərazisindən dünya elmi üçün yeni arı növü - [[Sarımtıl hoplisoides|Hoplisoides flavescens (Sarımtıl hoplisoides)]] aşkarlandı * [[12 yanvar|12 Yanvar]] ** [[Medianın İnkişafı Agentliyi|"Medianın İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[13 yanvar|13 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Pakistan]] xarici işlər nazirlərinin II üçtərəfli görüşü keçirildi ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) *** [[İslamabad Bəyannaməsi (2021)|İslamabad Bəyannaməsi]] imzalandı *[[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]], [[Xurşidbanu Natəvan]] və [[Bülbül (müğənni)|Bülbül]]<nowiki/>ün gülləbaran edilən büstləri Şuşa şəhərinə qaytarıldı və açılışı oldu *** [[Şuşa]] şəhərində Dövlət bayrağı ucaldıldı. [[Cıdır düzü]], Molla Pənah Vaqifin dağıdıl<nowiki/>mış muzey-məqbərə kompleksi, Şuşa Realnı Məktəbinin dağıdılmış binası və Qazançı kilsəsinə baxış keçirildi. [[Saatlı məscidi|Saatlı]], [[Yuxarı Gövhər ağa məscidi|Yuxarı Gövhərağa]] və [[Aşağı Gövhər ağa məscidi|Aşağı Gövhərağa]] məscidləri ziyarət edildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Böyük Tağlar]] kəndinə baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/> və yeni [[Füzuli]]-[[Şuşa]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Pakistan Prezidenti]] [[Arif Alvi]] arasında görüş oldu ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) * [[15 yanvar|15]] — [[17 yanvar|17 Yanvar]] — 2021 Fransa Anri Deqlan Qran Prisi ([[Nitsa]], [[Fransa]]) ** Medal sayı: ''12'' *** '''Qızıl''' ''-'' ''0'' *** '''Gümüş''' ''-'' ''6'' *** '''Bürünc''' ''-'' ''6'' ** Yer: ''10'' * [[15 yanvar|15 Yanvar]] — [[Minatəmizləmə Agentliyi (Azərbaycan)|"Minatəmizləmə Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[18 yanvar|18 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərinə səfər etdi: *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azərsulfat" MMC-nin sulfat turşusu istehsalı və "Glassia" QSC-nin şüşə tara istehsalı zavdlarının təməli qoyuldu *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azerfloat" QSC-nin termoformasiya metodu ilə vərəqə şüşə istehsalı müəssisəsinin açılışı oldu ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı|TÜRKSOY]] Baş katibi [[Düsen Kaseyinov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] arasında videoformatda görüş oldu * [[21 yanvar|21 Yanvar]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ** [[Azərbaycan]] və [[Türkmənistan]] arasında [[Xəzər dənizi|Xəzər]] dənizində [[Dostluq yatağı|"Dostluq"]] yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandum imzalandı ** [[Azərbaycan]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında videoformatda görüş oldu ** "Naxçıvan MR Media İnkişaf Agentliyi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[22 yanvar|22 Yanvar]] — [[İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi (Azərbaycan)|"İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[25 yanvar|25 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[27 yanvar|27 Yanvar]] — [[Aydın Kərimov (nümayəndə)|Aydın Kərimov]] [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna xüsusi nümayəndəsi təyin edildi *[[27 yanvar|27]] — [[31 yanvar|31 Yanvar]] — "Global Game Jam 2021" *[[30 yanvar|30 Yanvar]] ** [[Atəşkəsə nəzarət üzrə Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]] fəaliyyətə başladı ([[Ağdam]]) ** [[Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi|"Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi"]] yaradıldı ** [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-ə səfər etdi === Fevral === [[Fayl:Gulabird hydroelectric power station.jpg|thumb|220x220px|"Güləbird" SES]] [[Fayl:Dfdfadhbgfdshtyüthsdgh.jpg|thumb|[[Zəfər zirvəsi]]]] * [[1 fevral|1 Fevral]] ** [[Azərbaycan-Türkiyə Birgə Media Platforması]] yaradıldı ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: *** Abşeron Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni inşa edilən binasının və yenidən qurulan 220/110/10 kV-luq və yeni tikilən 110/35/10 kV-luq “Xırdalan” yarımstansiyalarının açılışı oldu ** [[İlham Əliyev]] [[Yasamal rayonu|Yasamal]] rayonunda yeni salınan meşə tipli parkın açılışında iştirak etdi * [[1 fevral|1]] — [[12 fevral|12 Fevral]] — “Qış təlimi-2021” ([[Qars]], [[Türkiyə]]) * [[2 fevral|2]] — [[5 fevral|5 Fevral]] — "Tətbiqi E<nowiki/>lm Həftəsi" ([[Lütfi Zadə]]<nowiki/>nin 100 illik yubileyinə həsr olunub) * [[3 fevral|3 Fevral]] ** [[Ərəbqədim (Qobustan)|Ərəbqədim]]-[[Göydərə (Qobustan)|Göydərə]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ([[Qobustan rayonu|Qobustan]]) ** [[ABŞ Etnik Anlaşma Fondu]] Prezidenti [[Mark Şnayer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Mark Şnayer]] arasında videoformatda görüş oldu *[[4 fevral|4 Fevral]] — [[Bakı]] şəhərində [[Lütfi Zadə Texnologiya Mərkəzi]]<nowiki/>nin açılışı oldu * [[5 fevral|5 Fevral]] ** [[COVID-19 vaksini|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] ilə bağlı ''randevu.its.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi ** Çinli heykəltəraş-rəssam [[Yüen Sikun]] [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in paytaxtı [[Pekin]] şəhərində yerləşən [[Çaoyan parkı|Çaoyan]] parkında qoyulmuş [[Nizami Gəncəvi]] büstünü hazırladığına görə [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq"]] ordeni ilə təltif edildi ([[Nizami Gəncəvi]] büstü [[2012]]-ci ildə qoyulub) * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] Baş Prokurorluğun [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda yerləşən yeni inzibati bina kompleksinin açılışında iştirak etdi * [[9 fevral|9 Fevral]] — [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[11 fevral|11 Fevral]] — [[Cənub Qaz Dəhlizi|Cənub Qaz Dəhlizi (CQD)]] Məsləhət Şurası çərçivəsində nazirlərin videoformatda VII iclası keçirildi * [[14 fevral|14 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Horadiz]]-[[Ağbənd]] dəmir yolu xəttinin təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Güləbird]] kəndində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** 8 MVt-lik "Güləbird" SES-in açılışı oldu. Bu<nowiki/>, işğaldan azad edilən ərazilərdə [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in iştirakı ilə istifadəyə verilən ilk infrastruktur layihəsidir ** [[Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası|Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP)]] videoformatda VIII Qurultayı keçirildi *[[15 fevral|15 Fevral]] — [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[16 fevral|16 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[İndoneziya]] və [[Belarus]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[İndoneziya]] səfiri - [[Hildi Hamid]] *** [[Belarus]] səfiri - [[Andrey Ravkov]] ** [[Bazardüzü]] zirvəsinin şərqindəki adsız yüksəkliyə ''(4301 m)'' [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər zirvəsi"]] adı verildi * [[17 fevral|17 Fevral]] ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Əli Əsədov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[18 fevral|18 Fevral]] ** [[Əli Əsədov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Biznes Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) *[[19 fevral|19]] — [[21 fevral|21 Fevral]] — Gender Bərabərliyi Hakatonu ([[Bakı]]) * [[19 fevral|19 Fevral]] — I Türk Dünyası Meteorologiya Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Gəncə]] şəhərində Gənclərin İnkişaf və Karyera Mərkəzinin açılışı oldu * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Mədət Quliyev]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[23 fevral|23 Fevral]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]]-[[Türkmənistan]] xarici işlər nazirlərinin V üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Əhmədağalı]] kədində insan qalıqları aşkarlandı *[[24 fevral|24 Fevral]] — [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Günü|TDƏŞ]] dövlətləri energetika nazirlərinin videoformatda görüşü keçirildi * [[25 fevral|25 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xəzər rayonu|Xəzər]] rayonunda Şağan Reabilitasiya Pansionatının əsaslı təmirdən sonra açılışında iştirak etdi ** [[İlham Əliyev]] və [["Signify"]] şirkətinin Baş icraçı direktoru [[Erik Rondolat]] arasında videoformat görüş oldu === Mart === [[Fayl:Ilham Aliyev in Hadrut 3.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağını ucaldır]] [[Fayl:5whz3xnya6cksk0ww8.jpg|thumb|[[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST" mərkəzi]]]] * [[1 mart|1 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] dünyada ilk tanker-muzey olan "Suraxanı" gəmi-muzeyi və "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC-nin yeni inzibati binasının açılışında iştirak etdi ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[3 mart|3 Mart]] — [[Pakistan]] Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri [[Nadim Razan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Nadim Razan]] arasında videoformatda görüş oldu * [[4 mart|4 Mart]] — [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] XIV Zirvə toplantısı videoformatda keçirildi * [[5 mart|5 Mart]] — [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP)]] VII qurultayı keçirildi ([[Bakı]]) * [[6 mart|6 Mart]] — [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|DSX]]-nin Hərbi Xəstəxanası və Mühəndis-İstehkam Mərkəzi fəaliyyətə başladı * [[9 mart|9 Mart]] ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunun [[Məlhəm (Şamaxı)|Məlhəm]] kəndində [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın hava texnologiyaları şirkəti [["Baron Weather" şirkəti|"Baron Weather"]] şirkəti ilə birgə hava proqnozu stansiyası istifadəyə verildi ** [[Göygöl rayonu|Göygöl]] və [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonlarında erkən xəbərdarlıq sistemləri istifadəyə verildi * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-nin [[Cənubi Qafqaz]] üzrə xüsusi nümayəndəsi [[Toivo Klaar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Toivo Klaar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Macarıstan]] xarici işlər və ticarət naziri [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] arasında videoformatda görüş oldu * [[11 mart|11 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı]] Prezidenti [[Odil Reno-Basso]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda [[Bayraq Meydanı]] istifadəyə verildi * [[12 mart|12 Mart]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda yeni hərbi hissənin açılışında iştirak etdi * [[13 mart|13 Mart]] — [[İlham Əliyev]] "Naxçıvan MR-in Şərur və Sədərək rayonlarının inzibati bölgüsündə qismən dəyişikliklər eddilməsi haqqında" qanunu təsdiq etdi. [[Dəmirçi (Sədərək)|Dəmirçi]] kənd inzibati ərazi dairəsi [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun tabeliyinə verildi. [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun inzibati ərazisindən dövlət mülkiyyətində olan 4444 ha torpaq sahəsi qanuna əlavə edilmiş xəritələrə uyğun olaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun inzibati ərazisinə birləşdirildi * [[14 mart|14 Mart]] — [[İsveç]] xarici işlər naziri, [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]] Sədri [[Ann Linde]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ann Linde]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 mart|15 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** [[Edilli]], [[Düdükçü]] kəndləri, [[Azıx (Xocavənd)|Azıx]] kəndində [[Azıx mağarası]], [[Hünərli]] və [[Tuğ (Xocavənd)|Tuğ]] kəndlərində qədim Alban məbədlərinə baxış keçirildi *** [[Şükürbəyli (Cəbrayıl)|Şükürbəyli]]-[[Cəbrayıl]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu * [[16 mart|16 Mart]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Şuşa]] şəhərində Karvansaray tarix-memarlıq kompleksi, [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndi və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ]] xanı [[Pənahəli xan|Pənahəli]] xanın Sarayının qalıqlarına baxış keçirildi * [[17 mart|17 Mart]] ** [[Slovakiya]] xarici və Avropa işlər naziri [[İvan Korçok]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İvan Korçok]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Bekir Pakdemirli]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bekir Pakdemirli]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[19 mart|19 Mart]] — [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunun [[Sulutəpə]] qəsəbəsində yeni yol qovşağı istifadəyə verildi * [[28 mart|28 Mart]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]]-nin [[Gəncə]] şəhər idarəsinin yeni izibati binasının açılışı oldu * [[29 mart|29 Mart]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Tacikistan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Tacikistan Prezidenti]] [[Emoməli Rəhmon]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) * [[30 mart|30 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda [[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST"]] mərkəzinin açılışında iştirak etdi ** "Asiyanın ürəyi - İstanbul prosesi" 9-cu Nazirlər Konfransı keçirildi ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Əşrəf Qəni]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Azərbaycan]] Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri Şəbəkəsinə qoşuldu * [[31 mart|31 Mart]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətləri liderlərinin videoformatda qeyri-formal Zirvə görüşü keçirildi === Aprel === [[Fayl:Selçuk Bayraktar and Ilham Aliyev 5.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında (46).jpg|thumb|220x220px|[[Hərbi Qənimətlər Parkı]]]] [[Fayl:Meeting of Ilham Aliyev and Alexander Lukashenko April 2021 - 007.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlqoyma mərasimində (6).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlini qoyur]] * [[1 aprel|1 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|ÜST]] Baş direktoru [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Səlcuq Bayraqdar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Səlcuq Bayraqdar]] [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Dünya Bankı]] regional direktoru [[Sebastian Molineus]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sebastian Molineus]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri (4SİM) Şəbəkəsinin Afiləedilmiş Azərbaycan Mərkəzi yaradıldı ** "Naxçıvan MR Televiziya və Radio Verilişləri" QSC yaradıldı * [[2 aprel|2 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[5 aprel|5]] — [[7 aprel|7 Aprel]] — "CyberTech Global 2021" Sərgi-Konfransı ([[Dubay]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]) * [[6 aprel|6 Aprel]] — "Baku Transit Forum 2021: Smart City" Beynəlxalq Forumu keçirildi * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] Baş katibi [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9]] — [[10 aprel|10 Aprel]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətlərinin informasiya və media üzrə məsul nazirlərinin, yüksək vəzifəli rəsmilərinin 3-cü toplantısı ([[Bakı]]) * [[10 aprel|10 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və ölkəmizdəki [[Türkiyə]] səfiri [[Erkan Özoralı]] arasında görüş oldu ** [[Erkan Özoralı]] "Dostluq" ordeni ilə təltif edildi * [[12 aprel|12 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Hərbi Qənimətlər Parkı|Hər]]<nowiki/>[[Hərbi Qənimətlər Parkı|bi Qənimətlər Parkı]]<nowiki/>nın açılışında iştirak etdi * [[13 aprel|13 Aprel]] — [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 aprel|14 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil Nazirliyi]]<nowiki/>nin ''portal.edu.az'' elektron xidmətlər portalı istifadəyə verildi * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Pirşağı]] qəsəbəsində yenidənqurma və təmir-bərpa işlərinin təməlini qoydu * [[19 aprel|19 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda 220/110/10 kV-luq "Hövsan" və 110/35/6 kV-luq "Maştağa" yarımstansiyalarının açılışında iştirak etdi ** [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası"]] ləğv edildi. [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Anar Məhərrəmov]] [[İspaniya]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Zaur Əhmədov (səfir)|Zaur Əhmədov]] [[İsveç]] səfiri təyin edildi ** [[Eldar Səlimov]] [[İordaniya]] səfiri təyin edildi ** [[Hüseyn Hüseynov (səfir)|Hüseyn Hüseynov]] [[Bolqarıstan]] səfiri təyin edildi * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Hacıqabul rayonu|Hacıqabul]] rayonuna səfər etdi: ** "Azərsun Şamaxı Aqropark" və Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin açılışı oldu ** 110/35/10 kV-luq "Qarasu" yarımstansiyası istismara verildi ** [[Hacıqabul]]-[[Muğan (Hacıqabul)|Muğan]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Qobustan (Abşeron)|Qobustan]] kəndində Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməli qoyuldu * [[23 aprel|23 Aprel]] ** [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə]] nazirinin birinci müavini vəzifəsi təsis edildi ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda sahibsiz itlər üçün sığınacaq istifadəyə verdi * [[24 aprel|24 Aprel]] — [[Xanım İbrahimova]] [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] səfiri vəzifələrindən geri çağırıldı * [[26 aprel|26 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun girişində “Cəbrayıla xoş gəlmişsiniz!” sözləri yazılmış lövhəyə bərpadan sonra baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı]], [[Zəngilan–Horadiz avtomobil yolu|Zəngilan-Horadiz avtomobil yolu]] və bərpa olunacaq Zəngilan məscidinin təməli qoyuldu *** [[Birinci Ağalı]], [[İkinci Ağalı]] və [[Üçüncü Ağalı]] kəndlərini əhatə edən birinci [[Ağıllı kənd|"Ağıllı kənd"]] layihəsinin təməli qoyuldu ** [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in [[Sindao]] şəhərində "Azərbaycan Ticarət Evi"nin açılışı oldu * [[27 aprel|27 Aprel]] ** [[Azərbaycan Kosmik Agentliyi|"Azərbaycan Kosmik Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Rusiya]]-[[Azərbaycan]] Hökumətlərarası Komissiyasının 19-cu iclası keçirildi * [[28 aprel|28 Aprel]] ** [["Boeing" şirkəti|"Boeing"]] şirkətinin Prezidenti [[Stenli Dil]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Stenli Dil]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Dünya İqtisadi Forumu]] Prezidenti [[Borge Brende]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Azərbaycan]]-[[İsrail]] Hökumətlərarası Komissiyanın 2-ci iclası keçirildi * [[29 aprel|29 Aprel]] — [[Azərbaycan]]-[[Pakistan]] Biznes Forumu videoformatda keçirildi * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Litva]] xarici işlər naziri [[Qabrielius Landsbergis]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Qabrielius Landsbergis]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** "Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi buraxıldı ** [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti|"SOCAR"]] şirkətinin Prezidenti [[Rövnəq Abdullayev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Rövnəq Abdullayev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) === May === [[Fayl:Ilham Aliyev and Mehriban Aliyeva attended opening of Kharibulbul Festival in Shusha 39.jpg|thumb|[[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2021)|Xarıbülbül Musiqi Festivalı]]]] [[Fayl:8 Noyabr station (Baku Metro).jpg|thumb|[[8 Noyabr metrostansiyası]]]] * [[12 may|12 May]] — [[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)|Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı]] başladı * [[12 may|12]] — [[13 may|13 May]] — [[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2022)|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[18 may|18]] — [[22 may|22 May]] — [[2021 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] ([[Rotterdam]], [[Niderland]]) ** Mahnı: [[Mata Hari (Samirə Əfəndiyeva mahnısı)|''Mata Hari'']] ** İfaçı: ''[[Samirə Əfəndi]]'' ** Yer: ''20'' ** Xal: ''65'' * [[29 may|29 May]] — Bakı Metropoliteninin [[8 Noyabr metrostansiyası]] istifadəyə verildi * [[30 may|30 May]] — [[Türkiyə]] nəqliyyat və infrastruktur naziri [[Adil Karaismailoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[31 may|31 May]] — [[Sahibə Qafarova]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi === İyun === [[Fayl:Aliyev and Erdogan signed Shusha Declaration on allied relations 4.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]]] * [[4 iyun|4]] — [[6 iyun|6 İyun]] — [[2021 "Formula-1" üzrə Azərbaycan Qran-prisi]] ([[Bakı]]) ** '''1''' ''-'' [[Maks Ferstappen]] ''(105 xal)'' ** '''2''' ''-'' [[Lyuis Hemilton]] ''(101 xal)'' ** '''3''' ''-'' [[Serxio Perez|Serxio Peres]] ''(69 xal)'' * [[4 iyun|4 İyun]] — [[Kəlbəcər rayonu]]nun [[Susuzluq]] kəndi yaxınlığında [[Susuzluq kəndi yaxınlığında partlayış|partlayış]] baş verdi. Nəticədə ikisi jurnalist, biri məmur olmaqla 3 nəfər şəhid oldu * [[12 iyun|12 İyun]] — [[Ermənistan]] [[Ağdam rayonu]] üzrə 97 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[15 iyun|15 İyun]] ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Şuşa]]) *** [[Şuşa Bəyannaməsi|Şuşa bəyannanəsi]] imzalandı * [[21 iyun|21 İyun]] — [[2 iyul|2 İyul]]<nowiki/> — "Anadolu Qartalı-2021" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) === İyul === [[Fayl:Azərbaycanın İqtisadi rayonları (2021).png|thumb|[[Azərbaycanın iqtisadi rayonları|İqtisadi rayonlar]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — [[İlham Əliyev]] [[Ələt Azad İqtisadi Zonası]]<nowiki/>nın təməlini qoydu * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Ermənistan]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonları üzrə 92 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[4 iyul|4 İyul]] — Xəzər dənizində partlayış baş verdi * [[7 iyul|7 İyul]] — Azərbaycan Respublikasının iqtisadi rayonlarının yeni bölgüsü tədiq edildi. 14 İqtisadi rayon yaradıldı: *# [[Bakı iqtisadi rayonu]] *# [[Naxçıvan iqtisadi rayonu]] *# [[Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu]] *# [[Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu]] *# [[Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu]] *# [[Qarabağ iqtisadi rayonu]] *# [[Qazax-Tovuz iqtisadi rayonu]] *# [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu]] *# [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] *# [[Mərkəzi Aran iqtisadi rayonu]] *# [[Mil-Muğan iqtisadi rayonu]] *# [[Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu]] *# [[Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu]] *# [[Şirvan-Salyan iqtisadi rayonu]] * [[22 iyul|22 İyul]] — Bakının Xətai rayonunda [[Polad Həşimov]] adına park istifadəyə verilib *[[23 iyul|23 İyul]] - [[8 avqust|8 Avqust]] — [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''44'' ** Yer: ''67'' ** Medal sayı: ''7'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''0''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''3''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[23 iyul|23]] - [[28 iyul|28 İyul]] — Azərbaycan - Ermənistan sərhədində atışmalar olub ([[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan]]) * [[25 iyul|25 İyul]] — Bakının "20-ci sahə" adlanan ərazisində yanğın baş verib * [[27 iyul|27 İyul]] — [[İlham Əliyev]] ABŞ-ın [[Oklahoma]] ştatının qubernatoru [[Con Kevin Stitt]] və onun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşüb === Avqust === [[Fayl:Vagif mausoleum after restoration, Shusha, Azerbaijan.jpg|thumb|[[Vaqif türbəsi|Molla Pənah Vaqif türbəsi]] bərpadan sonra]] [[Fayl:İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışında iştirak ediblər 1.jpg|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] heykəli ([[Şuşa]])]] * [[1 avqust|1 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhərində məişət tullantıları yanıb * [[2 avqust|2 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] rayonunda meşə yanğını * [[2 avqust|2]] - [[11 avqust|11 Avqust]] — [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türkiyə]], [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Silahlı Qüvvələri|Gürcüstanın]] xüsusi təyinatlı qüvvələri "Qafqaz Qartalı 2021" təlimləri keçiriblər ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]] rayonunda meşə yanğını * [[4 avqust|4 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda meşə yanğını * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda meşə yanğını * [[8 avqust|8 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik sahədə yanğın ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda meşə yanğını ** [[Qəbələ rayonu|Qəbələ]] rayonunda meşə yanğını * [[9 avqust|9 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qəbələ]] şəhərində yanğın * [[10 avqust|10 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[11 avqust|11 Avqust]] ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda meşə yanğını ** [[Şəki rayonu|Şəki]] rayonunda yanğın ** [[Bakı]] şəhərində yanğın ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[12 avqust|12 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Ceyranbatan su anbarı]]nın ətrafında yanğın * [[13 avqust|13 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonlarında yerləşən yaşayış məntəqələrini, [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında və [[Şuşa|Şuşa şəhəri]] ətrafındakı mövqelərini atəşə tutub **[[İmişli rayonu|İmişli]] rayonunda zəlzələ olub **[[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] [[Şuşa]] şəhərində birgə əməliyyat keçirdi **[[Şəmkir rayonu|Şəmkir]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın olub * [[14 avqust|14 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik ərazi yanıb * [[15 avqust|15 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında və [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[16 avqust|16 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Laçın Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın təməli qoyuldu * [[18 avqust|18 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[19 avqust|19 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[20 avqust|20 Avqust]] ** Ermənistan silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[21 avqust|21]] - [[22 avqust|22 Avqust]] — Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] və [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[22 avqust|22 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[22 avqust|22 Avqust]] - [[4 sentyabr|4 Sentyabr]] — Beynəlxalq Ordu Oyunları 2021 ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Azərbaycan hərbçiləri Rusiyada "Tank biatlonu" və "Mədəniyyət Ordusu", İran İslam Respublikasında "Dəniz kuboku", Qazaxıstanda "Artilleriya atəşinin ustaları" müsabiqələrində iştirak ediblər * [[24 avqust|24 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qax rayonu|Qax]] rayonunda meşə yanğını ** [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda meşə yanğını * [[24 avqust|24 Avqust]] - [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''35'' ** Yer: ''10'' ** Medal sayı: ''19'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''14''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''1''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[25 avqust|25 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin 2 hərbi qulluqçusu [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda yerləşən sərhəd-döyüş məntəqəsinin ərazisində təxribat törətdi * [[26 avqust|26 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstandan çıxarıldı * [[29 avqust|29 Avqust]] ** Şuşada Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra açılışı olub **Şuşada Üzeyir Hacıbəyli heykəlinin açılışı olub ** [[İlham Əliyev]] Şuşada 1-ci məhəllənin təməlini qoyub * [[30 avqust|30 Avqust]] — Müdafiə naziri Zakir Həsənovun rəhbərliyi ilə Mərkəzi Komanda Məntəqəsində xidməti müşavirə keçirilib === Sentyabr === [[Fayl:Fuzuli International Airport, Azerbaijan 5.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]]] [[Fayl:Agdam-nagorno-karabakh-2.jpg|thumb|[[Ağdam|Ağdam şəhəri]]]] [[Fayl:Anım yürüşü-7.jpg|thumb|Anım yürüşü]] * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərində səfərdə olub ** [[Sumqayıt]] şəhərində Kimya Sənaye Parkında "Azmonbat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin və Sumqayıt Məhkəmə Kompleksinin açılışı olub ** Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazirindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Şuşa]] istiqamətində yerləşən Azərbaycan ordusunun bölmələrindən birinin mövqeyini atəşə tutub * [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda ilk uçuş həyata keçirildi * [[6 sentyabr|6]] - [[11 sentyabr|11 Senyabr]] — [[Azərbaycan]] - [[Türkiyə]] hərbçiləri birgə təlimlər keçirdilər ([[Laçın rayonu|Laçın]]) * [[6 sentyabr|6]] - [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin iştirakı ilə "TurAz Şahini - 2021" birgə taktiki-uçuş təlimləri həyata keçirdi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[7 sentyabr]] — [[Ağdam|Ağdam şəhəri]] minalardan tam təmizləndi * [[8 sentyabr|8 Sentyabr]] ** [[Şuşa]] şəhərinin əsas simvollarından biri olan [[İsa bulağı|İsa Bulağı]] [[Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəs]]<nowiki/>i tərəfindən tam bərpa edilib ** [[Azərbaycan]] - [[İran]] sərhədində silahlı insident olub * [[10 sentyabr|10 Sentyabr]] — Qafan-Gorus yolunun Azərbaycan ərazisindən keçən hissəsində post qurulub * [[12]] - [[20 sentyabr|20 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]] və [[Pakistan]] xüsusi təyinatlıları “Üç Qardaş – 2021” beynəlxalq təlimi keçirdilər ([[Bakı]]) * [[18 sentyabr|18]] - [[24 sentyabr|24 Sentyabr]] — Üzeyir Hacıbəyli XIII Beynəlxalq Musiqi Festivalı ([[Şuşa]]) * [[21 sentyabr|21]] - [[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — "Texnofest-2021" festivalı ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin (HHQ)]] bir qrup heyəti festivalda iştirak etdi * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — Ümumi təhsil müəssisələrinin ibtidai (I-IV) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] baş prokurorları arasında üçtərəfli görüş keçirilib ([[Nur-Sultan]], [[Qazaxıstan]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — Qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Şıxarx]] və [[Göyarx]] istiqamətində olan mövqelərindən çıxıblar * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** İlk dəfə [[Anım Günü (Azərbaycan)|Anım Günü]] qeyd olundu. Saat 10:00-da prezident İlham Əliyev xalqa müraciət etdi. Saat 12:00-da şəhidlərin əziz xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edildi. Bakı şəhərində Anım yürüşü təşkil olundu ** [[Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi]] və [[Zəfər Muzeyi]]<nowiki/>nin təməli qoyuldu *[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] ** Ümumi təhsil müəssisələrinin orta və yuxarı (V-XI) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb ** Ali təhsil müəssisələri, kolleclər və digər təhsil müəssisələri açılıb **[[İlham Əliyev]] ölkəmizdə səfərdə olan [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstanın Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] ilə görüşüb === Oktyabr === [[Fayl:Baku Zoo.jpg|thumb|[[Bakı Zooloji Parkı]] yenidənqurmadan sonra]] [[Fayl:Fuzuli International Airport Entrance.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın girişi]] * [[3 oktyabr|3 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Bərdə rayonu|Bərdə]] və [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonlarında səfərdə olub ** "Suqovuşan-1" və "Suqovuşan-2" Kiçik Su Elektrik stansiyalarının bərpadan sonra açılışı olub ** Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı-Naftalan avtomobil yolunun təməli qoyulub * [[4 oktyabr|4 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunda səfərdə olub ** "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Cəbrayıl" yarımstansiyasının açılışı olub ** Cəbrayılda Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi hissə kompleksinin açılışı olub * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] ** [[İran]] Naxçıvana hərbi təchizat funksiyasını yerinə yetirən təyyarələrin uçusuşa qadağa qoydu **İranın Ali dini lideri Xameneinin Azərbaycandakı nümayəndəsi Ocaq Sedatın Bakıda fəaliyyət göstərən ofisi bağlandı **Azərbaycan və Gürcüstan arasında hərbi əməkdaşlıq sahəsində memorandum imzalanıb ** [[Ermənistan]] hava məkanını Azərbaycanın sərnişin və karqo təyyarələri üçün açdı **[[Azərbaycan]] hava məkanını Ermənistanın sərnişin təyyarələri üçün açdı * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] illər sonra ilk dəfə [[Ermənistan]] üzərindən uçuşlara başladı ** Şuşanın içməli su təchizatı sisteminin yenidən qurulmasına başlanılıb ** Azərbaycan və Ermənistanın siyasi partiya təmsilçiləri arasında görüş keçirilib ([[Vyana]], [[Avstriya]]) * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] ** [[Bakı Zooloji Parkı]]<nowiki/>nın yenidənqurmadan sonra açılışı olub ** Bir qrup ictimai-siyasi xadim, partiya rəhbərləri və jurnalistlər Şuşaya səfər edib *[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] Şuşada birgə əməliyyat keçirdi *[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunda səfərdə olub ** [[İlham Əliyev]] 35 kV-luq yeni “Hadrut” yarımstansiyasının təməlini qoyub * [[11 oktyabr|11 Otyabr]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Serbiya]] Xarici İşlər naziri [[Nikola Selakoviç]] ilə görüşüb * [[11 oktyabr|11]] - [[13 oktyabr|13 Oktyabr]] — Xəzər dənizində HDQ-nin komanda-qərargah təlimi keçirildi *[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] — [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri şeyxüislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskvanın və Bütün Rusiyanın Partiarxı [[Kirill]] ilə görüşüb ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunda səfərdə olub * [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] qayonunda səfərdə olub * [[25 oktyabr|25 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda səfərdə olub ** [[Qubadlı]] şəhərində radio və televiziya yayımı təmin olunub ** Xanlıq-Qubadlı avtomobil yolunun təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Qubadlı" yarımstansiyasının açılışı olub * [[26 oktyabr|26 Oktyabr]] ** [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] Azərbaycana səfər etdi ** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın açılışı oldu ** Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun ([[Zəngəzur dəhlizi]]) təməli qoyuldu * [[27 oktyabr|27]] - [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — Azərbaycan-Rusiya birgə demarkasia komissiyasının X iclası keçirilib ([[Pyatiqorsk]], [[Rusiya]]) *[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — [[Bakı]] şəhərində Dənizkənarı Bulvarda "Zəfər" yarmarkası keçirildi === Noyabr === [[Fayl:Fuzuli-Shusha highway 1.jpg|thumb|[[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]]] [[Fayl:2021 Armenia-Azerbaijan Border Clashes.svg|thumb|[[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)]]: [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]] rayonuna səfər etdi: *** [[İsmayıllı]] şəhərində Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzinin yeni binasının və [[Basqal]]-[[Sulut]] avtomobil yolunun açılışı oldu *** [[Natiq Behdiyev]] adına 6№-li məktəbin yeni binası istifadəyə verildi ** [[İlham Əliyev]] [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonuna səfər etdi: *** [[Şamaxı]] şəhərində “Azərişıq” ASC-nin Şimal-Qərb Regional SCADA İdarəetmə Mərkəzinin, Şamaxı Üzüm Tingçilik Mərkəzinin, Şamaxı şəhər stadionunun və 7 saylı körpələr evi-uşaq bağçasının açılışı oldu *** [[Pirsaat Baba ziyarətgah-məscid kompleksi]] yenidənqurmadan sonra açılışı oldu *** [[Çarhan]] kəndi akademik [[Heydər Hüseynov]] adına tam orta məktəbin yeni binasının açılışı oldu *** [[Şamaxı]] şəhərində Yaradıcılıq Mərkəzi istifadəyə verildi ** [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası|TDƏŞ]] dövlətlərinin Baş prokurorlarının I iclası keçirilidi ([[Bakı]]) *** [[Türkdilli Dövlətlərin Baş Prokurorları Şurası]] təsis edildi * [[2 noyabr|2 Noyabr]] ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** Rusiyanın [[Tretyakov qalereyası|Tretyakov Qalereyası]]<nowiki/>nda Xalq rəssamı [[Tahir Salahov]]<nowiki/>un sərgisi açılıb ** [[Heydər Əliyev Sarayı]]<nowiki/>nda Zəfər Gününə həsr olunmuş "Qarabağ Azərbaycandır!" simfonik konserti keçirilib * [[3 noyabr|3 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] keçmiş [[Xorvatiya]] Prezidenti [[Kolinda Qrabar-Kitaroviç]] ilə görüşüb ** [[Gəncə]] şəhərində "ZƏFƏR" adlı flaşmob keçirilib * [[4 noyabr|4]] - [[6 noyabr|6 Noyabr]] — "COVİD-19-dan sonrakı dünya" mövzusunda VIII Qlobal Bakı Forumu keçirildi * [[4 noyabr|4 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin təhsil nazirlərinin iclası keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]]-də "Azərbaycanın Vətən müharibəsində Zəfər Bayramı" adlı foto-sərgi keçirilib ** [[İlham Əliyev]] kemiş Ukrayna Prezidenti [[Viktor Yuşşenko]] ilə görüşüb ** [[500 manatlıq əsginas|500 manat]] nominalında yeni əsginaz tədavülə buraxılıb * [[5 noyabr|5 Noyabr]] ** Milli İncəsənət Muzeyində "Mədəniyyətimizin incisi-Qarabağ" açılıb ** [[Azərkosmos|"Azərkosmos"]] və [[Belarus]] arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb ** Parlament [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] münasibətilə Amnistiya Aktı qəbul edib ** "Şuşa, sən azadsan!" sənədli filminin təqdimatı keçirilib * [[5 noyabr|5]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — "Avropa Gəncləri Sülh Naminə" Beynləxalq Gənclər Forumu keçirilir ([[Bakı]]) * [[6 noyabr|6 Noyabr]] ** "Sülhün Səsləri" qala konserti keçirilib ([[London]], [[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Çin Xalq Respublikası|ÇXR]] araında məhkumların verilməsi haqqında protokol imzalanıb * [[7 noyabr|7 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında səfərdə olub *** [[Şuşa rayonu|Şuşa]] səfəri **** [[İlham Əliyev]] [[Daşaltı əməliyyatı|Daşaltı]] kəndində məscidin, Şuşa Radio-Televiziya yayım qülləsinin, Şuşa şəhər xəstəxanasının təməlini qoydu *** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] səfəri **** [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun açılışı olub * [[8 noyabr|8]] - [[12 noyabr|12 Noy]]<nowiki/>[[12 noyabr|abr]] — I "Korkut Ata" (Dədə Qorqud) Türk Dünyası Film Festivalı keçirilib * [[8 noyabr|8 Noyabr]] ** İlk dəfə [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər günü]] qeyd olundu ** [[Bakı]] şəhərində Zəfər yürüşü və flaşmob keçirilib ** [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər" zirvəsi]]<nowiki/>nə "Dəmir yumruq" ekspedisiyası təşkil olunub ([[Qubadlı rayonu|Quba]]) ** [[Şuşa]] şəhəri optik telekommunikasiya xidmətləri ilə təmin edilib ** [[Topxana meşəsi]]<nowiki/>nin bərpasına başlanılıb ** [[Şahbulaq qalası]]<nowiki/>nda [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]]<nowiki/>nə həsr olunmuş sərgi təşkil olunub ([[Ağdam rayonu|Ağdam]]) **[[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] müna<nowiki/>sibətilə [[Ağdam]]<nowiki/> şəhərində etüd-sərgi təşkil edilib * [[9 noyabr|9 Noyabr]] ** [[Moskva]] şəhərində [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] və [[Dövlət Bayrağı Günü (Azərbaycan)|Dövlət Bayrağı Günü]]<nowiki/>nə həsr olunan fotosərgi açılıb ** Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yol çəkən mühəndis texnikalarını atəşə tutub *[[10 noyabr|10 Noyabr]] ** [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi|MDB]] Müdafiə nazirləri Şurasının iclası keçiriləcək ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi<nowiki/>ndəki türk hərbçilərin mandatı daha bir il uzadılıb **[[ATƏT-in Minsk qrupu]]<nowiki/>nun həmsədrlərinin i<nowiki/>ştirakı ilə [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] XİN rəhbərlərinin görüşü olub **[[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası <nowiki/>Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib * [[11 noyabr|11 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin XİN başçılarının iclası keçirilib ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Türkiyə]] arasında "Balıqçılıq sahəsində əməkdaşlığa dair" saziş imzalanıb * [[12 noyabr|12 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin dövlət başçılarının VIII Zirvə Görüşü keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) adı Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) olaraq dəyişdirilib ** [[İlham Əliyev]] [[Qırğızıstan]] Prezidenti [[Sadır Japarov]] ilə görüşüb ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Qırğızıstan]] mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə birgə bəyanat imzalanıb * [[13 noyabr|13 Noyabr]] ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Quba rayonu|Quba]] rayonuna səfər edib ** [[Azərbaycan]] və [[Rusiya]] politoloqları, ictimai xadimləri [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib. Onların iştirakı ilə beynəlxalq konfrans keçirilib ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub və [[Şuşa]] şəhəri yaxınlığında təxribat törədib * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunda təxribata cəhd göstərib * [[15 noyabr|15 Noyabr]] ** [[Qafan]]-[[Çakaten]] yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılıb **[[Avropa İttifaqı|Aİ]] “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramına üzv dövlətlərin XİN başçılarının görüşü keçirilib ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** XV Beynəlxalq Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) **[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu|Qobustan Milli Tarix Bədii qoruğu]]<nowiki/>nda "Yurdda bayram" adlı tərəkəmə festivalı keçirilib * [[15]] - [[16 noyabr|16 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[15 noyabr|15]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalı keçirilir ([[Bakı]] və [[Gəncə]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]] olub.7 nəfər şəhid olub ([[Laçın rayonu|Laçın]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]]) ** "ŞƏRQ İRSİ" Beynəlxalq Müasir İncəsənət Sərgisinin açılışı olub * [[17 noyabr|17 Noyabr]] ** Bəzi dövlət rüsumları artırıldı ** ÜST-ün Avropa üzrə Regional Ofisinin missiyası Azərbaycana səfər edib ** [[Azərbaycan]] [[2021]]-[[2025]]-ci illər üzrə [[UNESCO]]-nun İcraiyyə Şurasına seçilib * [[18 noyabr|18 Noyabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** V Ümumrespublika Uşaq Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə bağlı flaşmob keçirilib ([[Gəncə]]) * [[19 noyabr|19 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] [[Bakı]]-[[Almatı]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı ** [[İlham Əliyev]] [[Azərbaycan Dəmir Yolları|"Azərbaycan Dəmir Yolları"]] QSC-nin yeni Biləcəri lokomotiv deosunun açılışını edib ** Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri [[Ceyms Şarp]] [[Şamaxı]] şəhərinə səfər edib ** [[BMT Uşaq Fondu|UNİCEF]]-in nümayəndə heyəti [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** [[2021]]-ci ilin sonuncu [[Ay tutulması]] oldu *** Bakı vaxtı ilə başlaması - Saat 11:18 *** Bakı vaxtı ilə bitməsi - Saat 14:47 *[[19 noyabr|19]] - [[23 noyabr|23 Noyabr]] — XII Bakı Beynəlxalq Film Festivalı keçirildi ([[Bakı]]) * [[20 noyabr|20 Noyabr]] ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunda meşə massivi salınıb ** Rusiyalı ekspertlər [[Ağdam uğrunda döyüş|Ağdam]] şəhərinə səfər edib ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda 5 bal gücündə zəlzələ olub * [[21 noyabr|21 Noyabr]] — Baş nazir müavini [[Şahin Mustafayev (siyasətçi)|Şahin Mustafayev]] İranın XİN başçısı [[Hüseyn Əmirabdullahiyan]] ilə görüşüb * [[22 noyabr|22 Noyabr]] ** Şuşa Qoruğunda ASAN-ın elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqinə başlanılıb ** Fransanın Azərbaycandakı səfiri [[Qross Zakari]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Finlandiya]], [[Uqanda]] və [[Nigeriya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib *** [[Finlandiya]] səfiri - [[Kristi Narine]] *** [[Uqanda]] səfiri - [[Muhammad Tezikuba Kisambira]] *** [[Nigeriya]] səfiri - [[Yakubu Santuraki Suleyman]] * [[23 noyabr|23 Noyabr]] ** [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda ucqar kəndlər və hərbi hissələr elektrik enerjisi ilə təmin olunub ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Banqladeş]], [[Kamboca]], [[Filippin|Flippin]] və [[Çili]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib ***[[Banqladeş]] səfiri - [[Qousal Azam Sarker]] ***[[Kamboca]] səfiri - [[Kim Henq Meas]] ***[[Filippin|Flippin]] səfiri - [[Maria Elena Alqabre]] ***[[Çili]] səfiri - [[Rodriqo Arkos]] *[[24 noyabr|24]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Forumu (NGBF) keçirilir ([[Bakı]]) * [[24 noyabr|24 Noyabr]] ** "Naxçıvan Xalça və İplik İsrehsalı Müəssisəsi" MMC yaradılıb ** "Böyük Qayıdış: Mədəniyyətin Dirçəlişi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib ([[Bakı]]) * [[25 noyabr|25 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-da Tibb Mərkəzi yaradılıb ** [[Azərbaycan]] və [[İstanbul]] Baş prokurorları [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna və [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib * [[26 noyabr|26 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]], Rusiyanın Prezidenti [[Vladimir Putin]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında üçtərəfli görüş olub ([[Soçi]], [[Rusiya]]) **Soçi bəyanatı imzalanıb ** [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Dammam]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başlayıb **Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğunun mühafizə zonasının sərhədləri təsdiq edilib *[[27 noyabr|27 Noyabr]] — [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Ər-Riyad]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı * [[28 noyabr|28 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər edib ** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]]-ə üzv dövlətlərin XV Zirvə Toplantısı keçirilib ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan|Tükmənistan]] Prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Pakistan]] Prezidenti [[Arif Alvi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[İran]] Prezidenti [[İbrahim Rəisi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Tacikistan]] Prezidenti [[Emoməli Rəhmon]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in təşəbbüsü ilə QH-nın Parlamentlər Şəbəkəsi<nowiki/>nin təsis edilib ([[Madrid]], [[İspaniya]]) **[[Azərbaycan]], <nowiki/>[[Türkmənistan]] və [[İran]] arasında qaz mübadiləsin<nowiki/>ə dair üçtərəfli saziş imzalanıb ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — Gender əsaslı zorakırıqla mübarizə üzrə İlkin yardım tərəflərinin I Milli Konfransı keçirilib ([[Bakı]]) *[[30 noyabr|30 Noyabr]] — [[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası (Qaraheybət fac]]<nowiki/>[[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|iəsi)]] olub. 14 nəfər şəhid olub, 2 nəfər yaralanıb ([[Xızı rayonu|Xızı]]) * [[30 noyabr|30 Noyabr]] - [[22 yanvar|22 Yanvar]] [[2022-ci ildə Azərbaycan|2022]] — Milli Xalça Muzeyində gürcü rəssam [[Nino Kipşidze]]<nowiki/>nin əsərlərindən ibarət " Varlığın franqmentləri" adlı sərgi keçirilir (Bakı) === Dekabr === * [[1 dekabr|1 Dekabr]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İsveç]]<nowiki/>ə səfər etdi ** [[Ombudsman]] [[Səbinə Əliyeva]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[1 dekabr|1]] - [[3 dekabr|3 Dekabr]] — UNEC İqtisadi Forumu ([[Bakı]]) * [[2 dekabr|2 Dekabr]] ** Azərbaycan UNESCO-nun Silahlı münaqişələr zamanı Mədəni Mülkiyyətin Qorunması üzrə Komitəsinə üzv seçilib ** Azərbaycan-Pakistan Birgə Komissiyasının VII iclası keçirilib (Bakı) ** ATƏT-in Nazirlər şurasının XXVIII iclası keçirilib (Stokholm, İsveç) ** GUAM-a üzv dövlərlərin Xarici İşlər Nazirləri Şurasının XXXVIII iclası keçilirib (Stokholm, İsveç) * [[3 dekabr|3 Dekabr]] ** Bəzi dövlər rüsumları artırıldı ** Qəbələ rayonunda Uşaq Reabilitasiya Mərkəzi istifadəyə verildi ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Hərbi ictimai əlaqələr" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) * [[4 dekabr|4 Dekabr]] ** "Fərqliyik, bərabərik" inklüziv uşaq festivalı keçirilib (Bakı) ** [[Ermənistan]] işğaldan azad edilən digər ərazilərin minalarını özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[6 dekabr|6 Dekabr]] ** İlham Əliyev Quba rayonuna səfər edib *** Quba şəhərində "Quba ABAD Factory" müəssisəsinin açılışı olub *** Quba-Qonaqkənd avtomobil yolunun açılışı olub ** Ukraynanın [["Bees Airline"]] aviaşirkəti Azərbaycana ilk uçuşunu həyata keçirib ** Azərbaycan MDB-nin əqli mülkiyyətlə bağlı Dövlətlərarası Şurasına qoşuldu ** "İşğaldan azad olunmuş ərazilərin innovativ iqtisadi inkişaf planları" mövzusunda konfrans keçirildi (Şamaxı) ** Azərbaycan-Qətər dostluq əlaqələrini təcəssüm etdirən "Qardaşlıq" abidəsinin açılışı olub (Doha, Qətər) * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Aviasiya əməliyyatları" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) **[[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan-İran sərhədi]]<nowiki/>ndə silahlı insident olub * [[8 dekabr|8 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** 20 manatlıq pul əsginası yenilənib ** Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Türkiyəyə səfər edib * [[8 dekabr|8]] - [[9 dekabr|9 Dekabr]] — V Beynəlxalq Bankçılıq Forumu (BBF) keçirilib ([[Bakı]]) * [[9 dekabr|9 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Bakının Yasamal rayonu əraazisində "Avant Park" yaşayış kompleksinin inşasına başlanılıb ** Lerik rayonunda dağ-meşə ərazisində yanğın olub ** ÜST-ün Azərbaycandakı nümayəndəsi Hande Harmancı Gəncə şəhərinə səfər edib *[[9 dekabr|9]] - [[10 dekabr|10 Dekabr]] — "STEAM Azərbaycan Festivalı 2021" keçirilib * [[10 dekabr|10 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağcı Ağdam rayonuna səfər edib *[[10 dekabr|10]] - [[12 dekabr|12 Dekabr]] — Avropa Azərbaycan Məktəbində "Təcrübə əsaslı öyrənmə" mövzusunda "IB World" (Beynəlxalq Bakalavr) beynəlxalq konfransı keçirilib (Bakı) *[[15 dekabr|15 Dekabr]] — [[İlham Əliyev]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında ikitərəfli görüş olacaq ([[Brüssel]], [[Belçika]]) * [[17 dekabr|17 Dekabr]] ** VII Vüqar Həşimov Memorialı keçiriləcək ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında Azərbaycanda ilk dəfə "Leyli və Məcnun" dastan-tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] - [[19 iyun|19 İyun]] [[2022]] — Heydər Əliyev Mərkəzində baziliyalı rəssam Nina Pandolfonun əsərlərindən ibarət "Minnətdarlıq" ("Gratitude") adlı fərdi sərgi keçiriləcək (Bakı) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında "Beş Qapı" tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) == Doğumlar == {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 112284 doğum halı qeydə alınıb |} == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2021-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Nailə Mirməmmədli1.jpg|thumb|[[Nailə Mirməmmədli]]|140x140px]] [[Fayl:Arif Həbibi.JPG|thumb|140x140px|[[Arif Həbibi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — [[Məmməd Fətəliyev]], tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1938]]) * [[4 yanvar|4 Yanvar]] ** [[Nailə Mirməmmədli]], bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1961]]) ** [[Fərhad Teymurov]], professor (d. [[1938]]) * [[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[Elxan Ələsgərov]], siyasi ekspert, politoloq, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1955]]) * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İnqilab Nəsirov]], Ali Məhkəmə hakimi (d. [[1963]]) ** [[İqor Xankişiyev]], "Bakı Metropoliteni" rəisi, Əməkdar mühəndis (d. [[1939]]) * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** [[Rafiq Əlizadə]], futbolçu, məşqçi (d. [[1949]]) ** [[Sərdar Abdullayev]], iş adamı, iqtisad elmləri doktoru, professor (d. [[1951]]) * [[12 yanvar|12 Yanvar]] — [[Ələfsər Məmmədov]], kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) * [[13 yanvar|13 Yanvar]] — [[İsmayıl Ələkbərov (solist)|İsmayıl Ələkbərov]], solist, Əməkdar artist (d. [[1939]]) * [[28 yanvar|28 Yanvar]] — [[Arif Həbibi]], aktyor, rejissor dublyajist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1943]]) === Fevral === {{Əsas|2021-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} * [[10 fevral|10 Fevral]] — [[Əlican Əzizov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1952]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Eldar İsmayıl]], şair, publisist (d. [[1942]]) * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Vilayət Cəfərov]], şərqşünaslıq elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Yalçın Rzazadə]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[23 fevral|23 Fevral]] — [[Abdulla Abbas]], ədəbiyyatşünas, tənqidçi, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1930]]) === Mart === {{Əsas|2021-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Mirnadir Zeynalov.jpg|thumb|170x170px|[[Mirnadir Zeynalov]]]] [[Fayl:Ramiz Hüseynzadə1.jpg|thumb|140x140px|[[Ramiz Hüseynzadə]]]] * [[6 mart|6 Mart]] — [[Əlibəy Novruzi]], memar, rəssam, Əməkdar arxitektor (d. [[1942]]) * [[7 mart|7 Mart]] ** [[Telman Əliyev (professor, 1943)|Telman Əliyev]], texnika elmləri doktoru, akademik (d. [[1943]]) ** [[Vaqif Bağırzadə]], Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1954]]) * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Mirnadir Zeynalov]], Xalq rəssamı (d. [[1942]]) ** [[Gülnar Hüseynzadə]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, dilçi, pedaqoq (d. [[1953]]) * [[16 mart|16 Mart]] ** [[Teymur Əhmədov]], "Respublika" qəzetinin və "Füyuzat" jurnalının baş redaktoru, publisist, professor (d. [[1930]]) ** [[Nadir Əlişov]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1948]]) * [[18 mart|18 Mart]] — [[Ramiz Hüseynzadə]], aktyor, aparıcı (d. [[1979]]) * [[20 mart|20 Mart]] — [[Azər Abdulla]], şair, yazıçı, publisist (d. [[1940]]) * [[21 mart|21 Mart]] — [[Ramiz Məmmədov (aktyor)|Ramiz Məmmədov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1951]]) *[[31 mart|31 Mart]] — [[Albert Səfərov]], Əməkdar mühəndis (d. [[1956]]) === Aprel === {{Əsas|2021-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Baloğlan Əşrəfov.jpg|thumb|[[Baloğlan Əşrəfov]]|140x140px]] [[Fayl:Azad Rahimov.jpg|thumb|187x187px|[[Azad Rəhimov]]]] * [[3 aprel|3 Aprel]] — [[Nailə İsayeva]], bəstəkar (d. [[1947]]) *[[5 aprel|5 Aprel]] ** [[Rəmiş]], gitara ifaçısı, Xalq artisti (d. [[1944]]) ** [[Fikrət Məmmədov (aktyor)|Fikrət Məmmədov]], aktyor (d. [[1956]]) * [[7 aprel|7 Aprel]] — [[Fərid Ələkbərli]], tarix üzrə elmlər doktoru, professor (d. [[1964]]) * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[Oqtay Quliyev]], tarzən, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1938]]) ** [[Məhərrəm Bədirzadə]], televiziya rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1945]]) * [[11 aprel|11 Aprel]] — [[Füzuli Cavadov]], futbolçu (d. [[1950]]) * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[Rauf İsmayılov]], keçəçi rəssam (d. [[1957]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] — [[Kamil İbrahimov]], tarix elmləri doktoru, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1962]]) * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyev]], kinorejissor, ssenarist, Xalq Artisti (d. [[1941]]) * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[Ramiq Muxtar]], şair, dramaturq (d. [[1942]]) * [[21 aprel|21 Aprel]] ** [[Hətəm Quliyev (geoloq)|Hətəm Quliyev]], akademik, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, geoloq (d. [[1947]]) ** [[Ələsgər Qurbanəliyev]], aktyor (d. [[1948]]) * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Maqsud Nəcəfov]], riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1948]]) * [[26 aprel|26 Aprel]] — [[Baloğlan Əşrəfov]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Azad Rəhimov]], Gənclər və İdman naziri ''(1-ci)'' (d. [[1964]]) ** [[Akif Səlimov]], dövlət xadimi (d. [[1950]]) === May === {{Əsas|2021-ci il may ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Fikrət Qoca.jpg|thumb|140x140px|[[Fikrət Qoca]]]] [[Fayl:Arif Quliyev.jpg|thumb|[[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]]|140x140px]] * [[4 may|4 May]] — [[Aslan Hüseynov (müğənni)|Aslan Hüseynov]], müğənni (d. [[1967]]) * [[5 may|5 May]] — [[Fikrət Qoca]], Xalq şairi (d. [[1935]]) *[[6 may|6 May]] — [[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1950]]) * [[7 may|7 May]] — [[Musa Yaqub]], Xalq şairi (d. [[1937]]) * [[8 may|8 May]] — [[Hüseyn Xəlilov (professor)|Hüseyn Xəlilov]], coğrafiya elmləri doktoru, professor, geomorfoloq alim (d. [[1942]]) * [[11 may|11 May]] — [[Eldar Zeynalov (rəssam)|Eldar Zeynalov]], rəssam (d. [[1961]]) * [[13 may|13 May]] — [[Tofiq Ağahüseynov]], general-polkovnik, dövlət xadimi (d. [[1923]]) * [[16 may|16 May]] — [[Svetlana Nəcəfova]], publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1938]]) * [[17 may|17 May]] — [[Məcnun Göyçəli]], şair (d. [[1949]]) * [[21 may|21 May]] — [[Tahir Salahov]], pedaqoq, professor, rəssam (d. [[1928]]) * [[25 may|25 May]] ** [[Nizami Xudiyev]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1949]]) ** [[Əhməd Əhmədzadə (həkim)|Əhməd Əhmədzadə]], alim, tibb elmləri doktoru, professor (d. [[1946]]) * [[27 may|27 May]] — [[Araz Budaqov]], terapevt-həkim, müəllim (d. [[1938]]) * [[28 may|28 May]] — [[Zöhrə Abdullayeva]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1952]]) === İyun === {{Əsas|2021-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Ramiz Əzizbəyli.jpg|thumb|[[Ramiz Əzizbəyli]]|140x140px]] * [[1 iyun|1 İyun]] — [[Səmədağa Şıxlarov]], futbolçu, məşqçi (d. [[1955]]) * [[3 iyun|3 İyun]] — [[Emil Həsənov (gitaraçı)|Emil Həsənov]], caz ustası, bas gitaraçı, Əməkdar artist (d. [[1960]]) * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Ramiz Məmmədov (alim)|Ramiz Məmmədov]], alim, ictimai-siyasi xadim, texnika elmləri doktoru (d. [[1950]]) * [[8 iyun|8 İyun]] — [[Hicran Kərimli]], deputat (d. [[1963]]) * [[9 iyun|9 İyun]] — [[Ramiz Əzizbəyli]], kino rejissoru, aktyor, Xalq artisti (d. [[1948]]) * [[10 iyun|10 İyun]] — [[Aleksandr İşşein]], Bakı yeparxiyası arxiyepiskopu (d. [[1952]]) * [[11 iyun|11 İyun]] — [[Aslan Abbasov (dövlət xadimi)|Aslan Abbasov]], siyasətçi, dövlət xadimi (d. [[1950]]) * [[12 iyun|12 İyun]] ** [[Əsgər İsayev]], texniki elmlər doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1935]]) ** [[Çingiz Qacar]], alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademik (d. [[1929]]) * [[16 iyun|16 İyun]] — [[İbrahim İbrahimli]], deputat (d. [[1952]]) * [[25 iyun|25 İyun]] — [[Akif Əmənov]], neftçi, buruq ustası, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (d. [[1942]]) === İyul === {{Əsas|2021-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} * [[6 iyul|6 İyul]] — [[Rauf Munçayev]], alim, tarixçi, arxeoloq (d. [[1928]]) * [[24 iyul|24 İyul]] — [[Səməd Səmədov]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[26 iyul|26 İyul]] — [[Şamil Şahməmmədov]], jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1935]]) === Avqust === {{Əsas|2021-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Tamilla Ağamirova.jpg|thumb|196x196px|[[Tamilla Ağamirova]]]] * [[7 avqust|7 Avqust]] — [[Ağaxan Nəzərov]], Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (d. [[1948]]) * [[13 avqust|13 Avqust]] ** [[Vaqif Əliyev (aktyor)|Vaqif Əliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1940]]) ** [[Yəhya Kərimov]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, "Əlifba" kitabının müəllifi (d. [[1927]]) * [[15 avqust|15 Avqust]] — [[Elxan Məmmədbəyov]], coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1959]]) * [[24 avqust|24 Avqust]] — [[Əli Allahverdiyev (iqtisadçı)|Əli Allahverdiyev]], iqtisad elmləri doktoru, professor (d. 19 * [[31 avqust|31 Avqust]] ** [[Tamilla Ağamirova]], aktrisa, Əməkdar artist (d. [[1928]]) ** [[Əhməd Oğuz]], şair, jurnalist, ssenarist, kino redaktoru (d. [[1961]]) === Sentyabr === {{Əsas|2021-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Teymur Mirzəyev.jpg|thumb|196x196px|[[Teymur Mirzəyev]]]] [[Fayl:Rafael Cəbrayılov.jpg|thumb|210x210px|[[Rafael Cəbrayılov]]]] * [[2 sentyabr|2 Sentyabr]] — [[Aydın İbrahimov (güləşçi)|Aydın İbrahimov]], güləşçi, Əməkdar idman ustası, Əməkdar məşqçi (d. [[1938]]) * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] — [[Arif Qazıyev (rəssam)|Arif Qazıyev]], heykəltəraş, Xalq rəssamı (d. [[1937]]) * [[4 sentyabr|4 Sentyab]]<nowiki/>r — [[Xanverdi Turaboğlu]], filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ədəbiyyatşünas, tənqidçi (d. [[1967]]) * [[12 sentyabr|12 Sentyabr]] — [[Yaşar Babayev (futbolçu)|Yaşar Babayev]], futbolçu (d. [[1941]]) * [[14 sentyabr|14 Sentyabr]] — [[Yaqub Zurufçu]], Əməkdar artist (d. [[1956]]) * [[16 sentyabr|16 Sentyabr]] — [[Arif Quliyev (neftçi)|Arif Quliyev]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1933]]) * [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — [[Abdurahmanov Rəcəb Çələbi oğlu|Rəcəb Abdurahmanov]], Teleradio İstehsalat birliyinin sabiq baş direktoru (d. [[1952]]) * [[18 sentyabr|18 Sentyabr]] — [[Sadiq Həsənov (idmançı)|Sadiq Həsənov]], idmançı (d. [[1985]]) * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — [[Süleyman Məmmədli]], döyüş sənətləri fəlsəfəsi üzrə professor, beynəlxalq dərəcəli təlimatçı, Turan Do döyüş sənətinin banisi (d. [[1948]]) * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Kərim Kərimov (deputat)|Kərim Kərimov]], deputat (d. [[1936]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] ** [[Adil Bəbirov]], bəstəkar, səs rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1934]]) ** [[Buludxan Xəlilov]], publisist, dilşünas, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1966]]) ** [[Zümrüd Quluzadə]], fəlsəfə elmləri doktoru, filosof, tədqiqatçı alim, Əməkdar elm xadimi (d. [[1932]]) * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** [[Teymur Mirzəyev]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1936]]) ** [[Zaur Kantemirov]], Əməkdar rəssam (d. [[1942]]) * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] ** [[Səyyad Əlizadə]], müğənni (d. [[1958]]) ** [[Rafael Cəbrayılov]], deputat (d. [[1958]]) === Oktyabr === {{Əsas|2021-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Canəli Əkbərov.jpg|thumb|181x181px|[[Canəli Əkbərov]]]] * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — [[Vaqif Şərifov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1943]]) * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] — [[Afaq Rüstəmova]], fəlsəfə elmləri doktoru (d. [[1949]]) * [[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Ağakişi Kazımov]], teatr rejissoru, Xalq artisti (d. [[1935]]) * [[11 oktyabr|11 Oktyabr]] — [[Nurlan Ağa]], jurnalist (d. [[1996]]) * [[15 oktyabr|15 Oktyabr]] ** [[Məmmədəli Novruzov]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) ** [[Fəxrəddin Məmmədov (riyaziyyatçı)|Fəxrəddin Məmmədov]], texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1950]]) * [[18 oktyabr|18 Oktyabr]] — [[Tamilla Haşımova]], Əməkdar jurnalist (d. [[1939]]) * [[19 oktyabr|19 Oktyabr]] — [[Elnur Əşrəfoğlu]], jurnalist, teleaparıcı (d. [[1974]]) * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] — [[Canəli Əkbərov]], professor, xanəndə, Xalq artisti (d. [[1940]]) * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] ** [[Nizami Muradoğlu]], filologiya elmləri doktoru, folklorşünas alim (d. [[1955]]) ** [[Xəlil Qasımov]], biologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1942]]) * [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — [[Maksim Musayev]], dövlət xadimi, deputat (d. [[1938]]) * [[30 oktyabr|30 Oktyabr]] — [[Cəlal Qasımov (filoloq)|Cəlal Qasımov]], filologiya elmləri doktoru, professor, ədəbiyyatşünas alim, Əməkdar müəllim (d. [[1959]]) === Noyabr === {{Əsas|2021-ci il noyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rasim Əliyev.JPG|thumb|192x192px|[[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] — [[Edil Eyvazov]], alim, professor, fizik (d. [[1940]]) *[[4 noyabr|4 Noyabr]] — [[Vidadi Muradov (xalçaçı)|Vidadi Muradov]], xalçaçı-ekspert, tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) *[[8 noyabr|8 Noyabr]] — [[Abbas Kazımov (rəssam)|Abbas Kazımov]], rəssam (d. [[1956]]) * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — [[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]], memar, rəssam (d. [[1934]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[Məcnun Hacıbəyov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1935]]) ** [[Seyfəddin Qurbanov]], heykəltəraş, rəssam (d. [[1962]]) *[[18 noyabr|18 Noyabr]] — [[Zavər Qafarov]], dövlət ədliyyə müşaviri (d. [[1953]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — [[Tofiq Yusif]], şair, publisist, jurnalist, "Yeni Tərtər" qəzetinin baş redaktoru (d. [[1950]]) === Dekabr === {{Əsas|2021-ci il dekabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Elşən Şirəliyev.jpg|thumb|151x151px|[[Elşən Şirəliyev]]]] * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** [[Aydın Balayev]], tarixçi, etnoloq, professor (d. [[1956]]) ** [[Qara Məşədiyev]], dilçi alim, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1939]]) * [[8 dekabr|8 Dekabr]] — [[Fəridə Məmmədova (tarixçi)|Fəridə Məmmədova]], tarix elmləri doktoru, alimi (d. [[1936]]) *[[20 dekabr|20 Dekabr]] — [[Elşən Şirəliyev]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1962]]) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] — [[Adil Xasayev]], BDU dosenti, dekan (d. [[1945]]) * [[26 dekabr|26 Dekabr]] — [[Əhməd İsayev]], yazıçı, publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1940]]) * [[27 dekabr|27 Dekabr]] — [[Zilli Namazov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — [[Sərdar Zeynalov]], alim, kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 76878 ölüm halı qeydə alınıb |} == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == [[Fayl:COVID-19 Pandemic in Azerbaijan by regions.png|thumb|[[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası|Azərbaycanda COVİD-19 koronavirus pandemiyası]]]] [[Fayl:Koronavirus 2019 simptomları.png|thumb|COVİD-19 simptomları]] * [[16 yanvar|16 Yanvar]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.04.2021-ə qədər uzadıldı *[[18 yanvar|18 Yanvar]] — Azərbaycanda COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya başlandı * [[19 mart|19 Mart]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.06.2021-ə qədər uzadıldı *[[26 may|26 May]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.08.2021-ə kimi uzadıldı *[[13 iyul|13 İyul]] — Azərbaycanda "Alpha" və "Delta" ştammları aşkar olunub *[[22 iyul|22 İyul]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.09.2021-ə qədər uzadıldı *[[28 avqust|28 Avqust]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.11.2021-ə kimi uzadıldı * [[7 sentyabr|7 Sentyabr]] — Vaksinasiya yaşı 16-ya endirildi * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — Vaksinasiya yaşı 12-yə endirildi *[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.01.2022-yə kimi uzadıldı *[[22 dekabr|22 Dekabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.03.2022-yə kimi uzadıldı {| class="wikitable" |+[[Yanvar|YANVAR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 yanvar|1 Yanvar]] |341 |3858 |4473 | rowspan="17" |''Vaksinasiya'' ''Yoxdur'' |29 |- |[[2 yanvar|2 Yanvar]] |421 |3645 |4287 |33 |- |[[3 yanvar|3 Yanvar]] |803 |2918 |6200 |30 |- |[[4 yanvar|4 Yanvar]] |334 |1891 |3768 |28 |- |[[5 yanvar|5 Yanvar]] |802 |2479 |8435 |31 |- |[[6 yanvar|6 Yanvar]] |799 |2383 |9364 |26 |- |[[7 yanvar|7 Yanvar]] |685 |1931 |9915 |27 |- |[[8 yanvar|8 Yanvar]] |532 |1879 |8383 |24 |- |[[9 yanvar|9 Yanvar]] |633 |1682 |9264 |21 |- |[[10 yanvar|10 Yanvar]] |601 |1593 |8368 |19 |- |[[11 yanvar|11 Yanvar]] |176 |841 |4086 |17 |- |[[12 yanvar|12 Yanvar]] |519 |1276 |7898 |15 |- |[[13 yanvar|13 Yanvar]] |474 |1322 |8052 |16 |- |[[14 yanvar|14 Yanvar]] |380 |1159 |7653 |14 |- |[[15 yanvar|15 Yanvar]] |349 |494 |7231 |12 |- |[[16 yanvar|16 Yanvar]] |402 |650 |8574 |15 |- |[[17 yanvar|17 Yanvar]] |322 |845 |6776 |11 |- |[[18 yanvar|18 Yanvar]] |118 |503 |3399 | rowspan="14" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |13 |- |[[19 yanvar|19 Yanvar]] |305 |949 |6915 |10 |- |[[20 yanvar|20 Yanvar]] |332 |897 |7991 |12 |- |[[21 yanvar|21 Yanvar]] |218 |770 |5309 |9 |- |[[22 yanvar|22 Yanvar]] |280 |632 |6144 |11 |- |[[23 yanvar|23 Yanvar]] |162 |705 |6522 |8 |- |[[24 yanvar|24 Yanvar]] |287 |568 |7079 |10 |- |[[25 yanvar|25 Yanvar]] |57 |273 |3257 |11 |- |[[26 yanvar|26 Yanvar]] |326 |551 |7807 |7 |- |[[27 yanvar|27 Yanvar]] |226 |601 |7458 |5 |- |[[28 yanvar|28 Yanvar]] |209 |437 |7060 |8 |- |[[29 yanvar|29 Yanvar]] |142 |399 |7342 |6 |- |[[30 yanvar|30 Yanvar]] |131 |407 |7244 |7 |- |[[31 yanvar|31 Yanvar]] |153 |355 |6330 |6 |} {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 fevral|1 Fevral]] |77 |160 |3984 | rowspan="25" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |4 |- |[[2 fevral|2 Fevral]] |159 |332 |7713 |5 |- |[[3 fevral|3 Fevral]] |162 |361 |7198 |4 |- |[[4 fevral|4 Fevral]] |152 |263 |6640 |3 |- |[[5 fevral|5 Fevral]] |138 |329 |6133 |5 |- |[[6 fevral|6 Fevral]] |115 |201 |6582 |3 |- |[[7 fevral|7 Fevral]] |132 |285 |6783 |2 |- |[[8 fevral|8 Fevral]] |44 |102 |3567 |3 |- |[[9 fevral|9 Fevral]] |164 |330 |6960 |2 |- |[[10 fevral|10 Fevral]] |147 |236 |7298 |4 |- |[[11 fevral|11 Fevral]] |140 |205 |7315 |3 |- |[[12 fevral|12 Fevral]] |191 |226 |7260 |3 |- |[[13 fevral|13 Fevral]] |155 |169 |9715 |5 |- |[[14 fevral|14 Fevral]] |128 |140 |6647 |2 |- |[[15 fevral|15 Fevral]] |74 |106 |4160 |3 |- |[[16 fevral|16 Fevral]] |140 |191 |7631 |2 |- |[[17 fevral|17 Fevral]] |154 |165 |7758 |2 |- |[[18 fevral|18 Fevral]] |145 |155 |7216 |3 |- |[[19 fevral|19 Fevral]] |193 |201 |7215 |3 |- |[[20 fevral|20 Fevral]] |144 |147 |8055 |2 |- |[[21 fevral|21 Fevral]] |156 |142 |7236 |3 |- |[[22 fevral|22 Fevral]] |72 |75 |3942 |4 |- |[[23 fevral|23 Fevral]] |223 |176 |8043 |2 |- |[[24 fevral|24 Fevral]] |220 |145 |7915 |2 |- |[[25 fevral|25 Fevral]] |126 |142 |5438 |3 |- |[[26 fevral|26 Fevral]] |219 |180 |6908 |23939 |4 |- |[[27 fevral|27 Fevral]] |278 |172 |7873 |16980 |5 |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |270 |117 |7444 |''Məlumat yoxdur'' |2 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |125 |71 |4205 |22498 |3 |- |[[2 mart|2 Mart]] |352 |143 |7996 |20903 |2 |- |[[3 mart|3 Mart]] |319 |161 |7928 |24272 |5 |- |[[4 mart|4 Mart]] |314 |124 |9183 |26601 |2 |- |[[5 mart|5 Mart]] |365 |175 |7779 |27073 |3 |- |[[6 mart|6 Mart]] |353 |149 |9436 |17495 |3 |- |[[7 mart|7 Mart]] |403 |127 |8169 |''Məlumat yoxdur'' |3 |- |[[8 mart|8 Mart]] |195 |71 |4624 |3483 |6 |- |[[9 mart|9 Mart]] |297 |126 |5152 |21204 |3 |- |[[10 mart|10 Mart]] |515 |201 |8462 |11447 |7 |- |[[11 mart|11 Mart]] |608 |128 |10503 |9825 |5 |- |[[12 mart|12 Mart]] |576 |217 |8595 |9221 |6 |- |[[13 mart|13 Mart]] |733 |265 |10470 |5942 |8 |- |[[14 mart|14 Mart]] |603 |234 |8945 |''Məlumat yoxdur'' |6 |- |[[15 mart|15 Mart]] |376 |101 |5891 |10518 |4 |- |[[16 mart|16 Mart]] |980 |309 |10453 |11295 |12 |- |[[17 mart|17 Mart]] |840 |268 |10023 |14677 |9 |- |[[18 mart|18 Mart]] |933 |256 |10188 |18996 |7 |- |[[19 mart|19 Mart]] |879 |344 |9776 |23923 |11 |- |[[20 mart|20 Mart]] |1187 |306 |11692 |12283 |14 |- |[[21 mart|21 Mart]] |814 |342 |8386 |''Məlumat yoxdur'' |12 |- |[[22 mart|22 Mart]] |670 |211 |5928 |20121 |15 |- |[[23 mart|23 Mart]] |1333 |269 |8517 |22966 |18 |- |[[24 mart|24 Mart]] |1185 |478 |8121 |20650 |20 |- |[[25 mart|25 Mart]] |1429 |548 |8760 |19427 |17 |- |[[26 mart|26 Mart]] |1759 |511 |8923 |24446 |24 |- |[[27 mart|27 Mart]] |1690 |713 |9670 |18772 |19 |- |[[28 mart|28 Mart]] |1831 |545 |10590 |''Məlumat yoxdur'' |27 |- |[[29 mart|29 Mart]] |1129 |349 |7630 |28926 |22 |- |[[30 mart|30 Mart]] |2146 |838 |14099 |26573 |25 |- |[[31 mart|31 Mart]] |2237 |787 |14885 |''Məlumat yoxdur'' |29 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |2248 |860 |14375 |31157 |26 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |2361 |822 |13127 |32670 |24 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |2392 |1063 |15585 |35780 |31 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |2021 |776 |12210 |22932 |29 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |1099 |647 |6763 |202 |34 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |2035 |1174 |12701 |34344 |32 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |2595 |1073 |14593 |43499 |37 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |2717 |1341 |14581 |43698 |31 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |2206 |1578 |12692 |42234 |35 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |2192 |1554 |14912 |41827 |33 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |2414 |1695 |13248 |23538 |36 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |1151 |1052 |7687 |100 |29 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |2457 |2002 |14254 |34976 |34 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |2293 |2071 |14086 |31028 |31 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |2317 |2109 |14207 |28600 |36 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |2163 |2251 |13478 |27542 |32 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |2148 |2287 |14583 |25711 |30 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |2144 |1923 |12184 |12327 |33 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |995 |1136 |5955 |19 |29 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |2197 |1946 |13777 |14830 |34 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |2075 |2480 |12679 |14680 |32 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |2047 |2610 |12542 |15077 |39 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |1809 |2191 |11097 |14424 |33 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |1676 |2168 |13070 |16090 |35 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |1541 |2245 |11492 |10814 |29 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |806 |1224 |5732 |365 |31 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |1307 |2383 |11649 |16583 |27 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |1402 |2238 |11194 |15871 |32 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |1392 |2274 |11756 |15465 |29 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |1196 |2162 |11319 |16639 |27 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |1213 |2104 |12692 |16988 |21 |- |[[2 may|2 May]] |1058 |2125 |8777 |11717 |23 |- |[[3 may|3 May]] |418 |1095 |5180 |119 |19 |- |[[4 may|4 May]] |963 |2091 |11328 |19286 |17 |- |[[5 may|5 May]] |1080 |2074 |10701 |29778 |20 |- |[[6 may|6 May]] |844 |2057 |10717 |27777 |18 |- |[[7 may|7 May]] |722 |1854 |10686 |33033 |15 |- |[[8 may|8 May]] |649 |1720 |10244 |34856 |16 |- |[[9 may|9 May]] |660 |1539 |9474 |25625 |14 |- |[[10 may|10 May]] |371 |892 |6946 |170 |18 |- |[[11 may|11 May]] |514 |1306 |8081 |18339 |15 |- |[[12 may|12 May]] |558 |1454 |7155 |21604 |13 |- |[[13 may|13 May]] |509 |1427 |7733 |21015 |16 |- |[[14 may|14 May]] |326 |1262 |7494 |13107 |12 |- |[[15 may|15 May]] |377 |1318 |7285 |15794 |14 |- |[[16 may|16 May]] |472 |1122 |8374 |17623 |11 |- |[[17 may|17 May]] |426 |515 |8877 |3694 |13 |- |[[18 may|18 May]] |432 |1024 |11116 |35914 |10 |- |[[19 may|19 May]] |339 |1170 |10568 |28635 |12 |- |[[20 may|20 May]] |437 |893 |10569 |28411 |14 |- |[[21 may|21 May]] |406 |769 |10009 |33102 |11 |- |[[22 may|22 May]] |352 |720 |10841 |36758 |12 |- |[[23 may|23 May]] |219 |717 |7211 |25406 |9 |- |[[24 may|24 May]] |156 |424 |5546 |115 |7 |- |[[25 may|25 May]] |284 |545 |9825 |34287 |10 |- |[[26 may|26 May]] |203 |596 |8397 |34615 |8 |- |[[27 may|27 May]] |220 |533 |9369 |50903 |6 |- |[[28 may|28 May]] |242 |392 |10254 |62296 |5 |- |[[29 may|29 May]] |164 |419 |7004 |38889 |7 |- |[[30 may|30 May]] |141 |486 |5535 |44735 |4 |- |[[31 may|31 May]] |92 |462 |4815 |407 |6 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |176 |475 |9649 |59499 |8 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |156 |378 |8834 |54379 |5 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |128 |445 |9563 |50988 |3 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |123 |406 |9585 |47637 |4 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |108 |350 |8331 |47366 |3 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |68 |274 |7794 |33084 |5 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |32 |221 |4673 |601 |4 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |102 |273 |8655 |39640 |2 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |68 |239 |8158 |38466 |1 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |75 |281 |8618 |37162 |3 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |73 |287 |8515 |39985 |0 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |61 |204 |8746 |40844 |2 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |45 |182 |7389 |32452 |0 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |25 |119 |5074 |322 |2 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |68 |177 |10316 |40705 |3 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |27 |162 |7023 |22976 |1 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |48 |153 |8162 |38556 |0 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |60 |148 |7953 |38076 |2 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |38 |123 |7254 |40709 |0 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |56 |88 |7581 |32795 |1 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |28 |49 |5115 |215 |1 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |47 |111 |9247 |42843 |0 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |57 |84 |7948 |47824 |2 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |51 |76 |7879 |66010 |0 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |65 |89 |7728 |72301 |2 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |55 |67 |8720 |75081 |0 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |40 |58 |6213 |54695 |1 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |38 |39 |4482 |608 |2 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |87 |70 |7238 |73206 |3 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |86 |26 |8871 |88978 |1 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |75 |56 |8828 |85889 |1 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |101 |63 |9851 |73621 |2 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |95 |42 |10428 |69718 |0 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |99 |53 |8679 |52317 |1 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |62 |33 |5951 |769 |0 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |78 |47 |9952 |61922 |0 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |127 |54 |10025 |55169 |1 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |104 |39 |8709 |53478 |1 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |174 |62 |9947 |51510 |2 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |136 |57 |10463 |53606 |2 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |156 |37 |10144 |38732 |0 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |68 |40 |6271 |564 |3 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |133 |71 |9365 |50784 |1 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |146 |73 |9046 |41696 |0 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |199 |74 |9093 |41733 |2 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |169 |92 |8628 |40774 |0 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |213 |88 |10817 |39986 |1 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |255 |94 |9319 |33869 |1 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |148 |56 |6022 |483 |2 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |251 |79 |8479 |26036 |0 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |225 |108 |6593 |15025 |4 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |212 |92 |7655 |17067 |1 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |371 |153 |10448 |45734 |3 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |412 |125 |11381 |55286 |0 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |386 |149 |9684 |46910 |4 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |272 |80 |5616 |432 |3 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |468 |123 |11895 |68020 |2 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |750 |134 |11058 |81690 |3 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |615 |181 |10423 |84247 |5 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |668 |178 |9881 |87286 |3 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |633 |174 |10386 |86790 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |671 |202 |9400 |68416 |4 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |431 |139 |6238 |844 |3 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |931 |225 |10257 |77785 |4 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |996 |202 |10465 |68021 |5 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |1196 |219 |13046 |63623 |4 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |1242 |345 |10819 |60068 |8 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |1289 |409 |12625 |59649 |5 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |1220 |358 |9578 |47475 |7 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |1101 |311 |6947 |511 |9 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |1736 |435 |10081 |59288 |12 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |2396 |674 |13792 |65269 |11 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |2674 |576 |16575 |64280 |14 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |1769 |648 |13945 |63547 |16 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |3508 |610 |16956 |68204 |13 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |2993 |646 |15376 |54890 |15 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |1851 |402 |9695 |251 |17 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |3322 |847 |15007 |71732 |18 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |4129 |968 |17740 |66519 |20 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |3614 |1114 |15786 |58282 |23 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |3968 |1151 |17215 |54455 |21 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |3551 |1196 |18982 |64714 |27 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |3069 |1180 |14976 |60161 |29 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |2945 |1027 |10079 |348 |32 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |3583 |1644 |14508 |78949 |30 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |3794 |2216 |17835 |85632 |33 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |3714 |2470 |17247 |84232 |31 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |4203 |1724 |16136 |74220 |35 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |4241 |3366 |18871 |101101 |43 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] |4010 |2898 |16536 |92948 |41 |- |[[30 avqust|30 Avqust]] |3107 |1170 |11191 |1225 |39 |- |[[31 avqust|31 Avqust]] |3788 |3228 |19693 |116709 |44 |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] |3845 |3876 |19102 |105699 |41 |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] |3759 |3473 |17678 |98494 |45 |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] |3762 |3812 |19017 |85760 |38 |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] |3305 |3423 |18172 |78604 |40 |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] |3310 |2972 |15614 |60977 |42 |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] |2406 |2867 |11550 |1107 |37 |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] |2447 |3428 |15530 |70768 |41 |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] |2557 |3592 |15220 |64033 |39 |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] |2254 |3655 |14753 |59268 |35 |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] |2508 |4076 |14672 |62584 |37 |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] |2372 |4211 |16215 |64520 |34 |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] |2676 |3893 |13536 |52386 |38 |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] |1157 |3065 |8123 |1266 |31 |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] |2077 |3725 |13991 |69221 |33 |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] |2064 |3831 |14972 |65424 |28 |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] |1783 |3680 |12852 |60384 |32 |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] |1170 |3788 |12781 |57357 |24 |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] |2042 |3224 |15666 |61657 |29 |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] |1734 |3378 |12780 |51300 |25 |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] |740 |2442 |7103 |1025 |22 |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] |1594 |2543 |13583 |65849 |26 |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] |1356 |2651 |13546 |63462 |17 |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] |1178 |2322 |12331 |62588 |24 |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] |1128 |2590 |11505 |58256 |21 |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] |1099 |2404 |12274 |65861 |18 |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] |1029 |2680 |9151 |56355 |24 |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] |558 |1241 |6684 |630 |19 |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] |885 |2114 |9525 |67400 |22 |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] |842 |2062 |9668 |67977 |15 |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] |774 |1778 |9484 |68676 |12 |} {| class="wikitable" |+[[Oktyabr|OKTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 oktyabr|1 Oktyabr]] |689 |1816 |9558 |68732 |18 |- |[[2 oktyabr|2 Oktyabr]] |684 |2060 |9832 |60630 |16 |- |[[3 oktyabr|3 Oktyabr]] |712 |1813 |8760 |52949 |14 |- |[[4 oktyabr|4 Oktyabr]] |391 |835 |4962 |1061 |11 |- |[[5 oktyabr|5 Oktyabr]] |826 |1597 |10201 |57572 |15 |- |[[6 oktyabr|6 Oktyabr]] |1009 |1378 |9828 |45948 |12 |- |[[7 oktyabr|7 Oktyabr]] |1013 |1244 |10853 |42746 |14 |- |[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] |904 |1196 |9664 |38789 |13 |- |[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] |1017 |1119 |11679 |39890 |16 |- |[[10 oktyabr|10 Oktyabr]] |1032 |1043 |8385 |33833 |10 |- |[[11 oktyabr|11 Oktyabr]] |611 |638 |5575 |511 |13 |- |[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] |1277 |853 |11569 |39810 |15 |- |[[13 oktyabr|13 Oktyabr]] |1265 |868 |9654 |36394 |17 |- |[[14 oktyabr|14 Oktyabr]] |1448 |847 |10092 |33441 |11 |- |[[15 oktyabr|15 Oktyabr]] |1850 |735 |11346 |31417 |14 |- |[[16 oktyabr|16 Oktyabr]] |1681 |675 |13168 |30619 |12 |- |[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] |1896 |764 |11261 |25462 |19 |- |[[18 oktyabr|18 Oktyabr]] |1245 |409 |7153 |591 |13 |- |[[19 oktyabr|19 Oktyabr]] |2102 |863 |12189 |31060 |15 |- |[[20 oktyabr|20 Oktyabr]] |2303 |1010 |12075 |31389 |16 |- |[[21 oktyabr|21 Oktyabr]] |2005 |1011 |12533 |32200 |20 |- |[[22 oktyabr|22 Oktyabr]] |2112 |882 |12568 |30886 |18 |- |[[23 oktyabr|23 Oktyabr]] |2315 |981 |14053 |33186 |22 |- |[[24 oktyabr|24 Oktyabr]] |2036 |1045 |12325 |29559 |25 |- |[[25 oktyabr|25 Oktyabr]] |1477 |628 |9183 |366 |21 |- |[[26 oktyabr|26 Oktyabr]] |2266 |1194 |13552 |41233 |24 |- |[[27 oktyabr|27 Oktyabr]] |2300 |1248 |13175 |44716 |27 |- |[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] |2420 |1358 |13827 |49294 |29 |- |[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] |2132 |1757 |11753 |49044 |26 |- |[[30 oktyabr|30 Oktyabr]] |2189 |1585 |14051 |49799 |28 |- |[[31 oktyabr|31 Oktyabr]] |2261 |1805 |11697 |43113 |25 |} {| class="wikitable" |+[[Noyabr|NOYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 noyabr|1 Noyabr]] |1200 |1174 |7191 |263 |27 |- |[[2 noyabr|2 Noyabr]] |2178 |2010 |11889 |47133 |31 |- |[[3 noyabr|3 Noyabr]] |2256 |2208 |13102 |45561 |21 |- |[[4 noyabr|4 Noyabr]] |2706 |1937 |15350 |45041 |29 |- |[[5 noyabr|5 Noyabr]] |2440 |2016 |13794 |42918 |36 |- |[[6 noyabr|6 Noyabr]] |2500 |2243 |15017 |42824 |33 |- |[[7 noyabr|7 Noyabr]] |2631 |1989 |12367 |32940 |28 |- |[[8 noyabr|8 Noyabr]] |1310 |1445 |8034 |193 |24 |- |[[9 noyabr|9 Noyabr]] |1855 |2199 |9002 |11197 |27 |- |[[10 noyabr|10 Noyabr]] |1876 |2248 |8615 |12403 |22 |- |[[11 noyabr|11 Noyabr]] |1174 |2365 |11350 |42265 |30 |- |[[12 noyabr|12 Noyabr]] |2334 |2092 |13193 |38082 |25 |- |[[13 noyabr|13 Noyabr]] |2001 |2145 |13099 |40504 |19 |- |[[14 noyabr|14 Noyabr]] |2422 |2181 |12807 |30231 |29 |- |[[15 noyabr|15 Noyabr]] |1071 |1229 |6803 |340 |26 |- |[[16 noyabr|16 Noyabr]] |2015 |2178 |13035 |39287 |31 |- |[[17 noyabr|17 Noyabr]] |2025 |2267 |12127 |33784 |22 |- |[[18 noyabr|18 Noyabr]] |2124 |2669 |12963 |35699 |27 |- |[[19 noyabr|19 Noyabr]] |2233 |2401 |12925 |32573 |28 |- |[[20 noyabr|20 Noyabr]] |1763 |2499 |13271 |33072 |20 |- |[[21 noyabr|21 Noyabr]] |1889 |2537 |11740 |25256 |25 |- |[[22 noyabr|22 Noyabr]] |825 |1283 |6199 |61 |33 |- |[[23 noyabr|23 Noyabr]] |1904 |1833 |12194 |36348 |29 |- |[[24 noyabr|24 Noyabr]] |1924 |1873 |11584 |34474 |23 |- |[[25 noyabr|25 Noyabr]] |1880 |1835 |12352 |32720 |27 |- |[[26 noyabr|26 Noyabr]] |1997 |2319 |12210 |30893 |31 |- |[[27 noyabr|27 Noyabr]] |1617 |1979 |11982 |33190 |22 |- |[[28 noyabr|28 Noyabr]] |1662 |2391 |11369 |26530 |18 |- |[[29 noyabr|29 Noyabr]] |857 |1091 |5594 |297 |26 |- |[[30 noyabr|30 Noyabr]] |1678 |1934 |12620 |40658 |23 |} {| class="wikitable" |+[[Dekabr|DEKABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 dekabr|1 Dekabr]] |1795 |1967 |12565 |40314 |28 |- |[[2 dekabr|2 Dekabr]] |1772 |2103 |13341 |37057 |21 |- |[[3 dekabr|3 Dekabr]] |1703 |2180 |13211 |34841 |24 |- |[[4 dekabr|4 Dekabr]] |1406 |1787 |12869 |35832 |18 |- |[[5 dekabr|5 Dekabr]] |1394 |1791 |11503 |27339 |20 |- |[[6 dekabr|6 Dekabr]] |585 |944 |5385 |154 |16 |- |[[7 dekabr|7 Dekabr]] |1530 |1864 |12863 |35926 |21 |- |[[8 dekabr|8 Dekabr]] |1210 |1853 |12033 |33245 |15 |- |[[9 dekabr|9 Dekabr]] |1315 |1850 |11799 |34060 |19 |- |[[10 dekabr|10 Dekabr]] |1109 |1946 |10532 |31155 |17 |- |[[11 dekabr|11 Dekabr]] |1117 |1581 |11081 |31944 |15 |- |[[12 dekabr|12 Dekabr]] |1226 |1649 |11280 |24600 |18 |- |[[13 dekabr|13 Dekabr]] |518 |871 |5510 |8 |16 |- |[[14 dekabr|14 Dekabr]] |922 |1621 |11085 |34799 |19 |- |[[15 dekabr|15 Dekabr]] |1156 |1739 |11848 |31356 |14 |- |[[16 dekabr|16 Dekabr]] |984 |1748 |12440 |30303 |12 |- |[[17 dekabr|17 Dekabr]] |755 |1671 |10804 |27321 |18 |- |[[18 dekabr|18 Dekabr]] |582 |1370 |10495 |28277 |15 |- |[[19 dekabr|19 Dekabr]] |921 |1382 |10676 |20738 |17 |- |[[20 dekabr|20 Dekabr]] |577 |672 |6777 |77 |9 |- |[[21 dekabr|21 Dekabr]] |662 |1452 |10157 |30365 |14 |- |[[22 dekabr|22 Dekabr]] |648 |1365 |9891 |28142 |16 |- |[[23 dekabr|23 Dekabr]] |854 |1569 |11462 |27494 |19 |- |[[24 dekabr|24 Dekabr]] |559 |1104 |9602 |24207 |12 |- |[[25 dekabr|25 Dekabr]] |501 |1092 |9887 |26436 |15 |- |[[26 dekabr|26 Dekabr]] |511 |1178 |9328 |20989 |13 |- |[[27 dekabr|27 Dekabr]] |306 |560 |6482 |21 |11 |- |[[28 dekabr|28 Dekabr]] |376 |887 |8784 |31242 |16 |- |[[29 dekabr|29 Dekabr]] |530 |1209 |9591 |30157 |8 |- |[[30 dekabr|30 Dekabr]] |510 |1039 |10771 |32103 |14 |- |[[31 dekabr|31 Dekabr]] |595 |753 |10549 |28059 |12 |} == Həmçinin bax == * [[2021]] * [[XXI əsr]] * [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2021-ci ildə Azərbaycan]] lp5q211tyjndq3t1i8lx7ybtwcfj1m1 6599386 6599148 2022-08-28T14:39:19Z Resul1289 231668 wikitext text/x-wiki '''2021''' — Azərbaycanda "Nizami Gəncəvi İli" [[2020-ci ildə Azərbaycan|2020]]-ci ildə olduğu kimi [[2021]]-ci ildə də çoxlu [[Koronavirus xəstəliyi 2019|COVID-19]] ştammlarının aşkarlanması səbəbindən [[COVID-19 koronavirus pandemiyası|COVID-19 korinavirus pandemiyası]] ağır şəkildə davam etdi. Azərbaycanda [[COVID-19 qarşı peyvənd|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] başladı və uğurla davam etdirildi. İlk növbədə işğal illərində erməni vandalizminin viran qoyduğu ərazilərimizlə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə təqdimatı məsələsinə diqqət yönəldildi. İşğaldan azad edilmiş ərazilərə xarici ölkə təmsilçilərinin, mətbuat, beynəlxalq təşkilatların, dini icmaların nümayəndələrinin səfərlərinin təşkili ilə [[Ermənistan]] dövlətinin terrorçu mahiyyətinin üzə çıxarılması üçün şərait yaradıldı. Qarabağda sürətli quruculuq bərpa işləri aparıldı. İlk növbədə yol və digər zəruri infrastrukturun bərpası istiqamətində işlər görüldü. [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın və [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun inşası, regionda digər hava limanlarının tikinti prosesinin davam etməsi gələcəkdə Qarabağın iqtisadi potensialının daha da artmasına zəmin yaratdı. Pandemiya səbəbilə təxirə salınan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] keçirildi. Ölkəmizi təmsil edən idmançılar 3 gümüş, 4 bürünc medala yiyələndilər. [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] zamanı bu göstərici daha da yüksək səviyyəyə qaldırıldı. Ölkəmizi təmsil edən paralimpiyaçılar 14 qızıl, 1 gümüş və 4 bürünc medal qazandılar. Mədəniyyət sahəsində ən mühüm hadisələrdən biri dövlət başçısının sərəncamı ilə Şuşa şəhərinin Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi oldu. Bu qərar işğaldan azad edilmiş [[Şuşa]] şəhərinin tarixi kimliyinin özünə qaytarılması, şəhərin tənəzzülə uğramış mədəni həyatının bərpası baxımından mühüm əhəmiyyətə malik oldu. “Xarıbülbül” musiqi festivalının yenidən keçirilməsi Şuşanın ən yeni tarixində dönüm nöqtəsi oldu. Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi və büstü bərpa edildi, Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışı oldu. == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Azərbaycan Prezidenti|Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban Aliyeva03 (cropped).JPG|frameless|168x168px]] |[[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |- |[[Fayl:Sahibə Qafarova.jpg|frameless|179x179px]] |[[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin Sədri]] |[[Sahibə Qafarova]] |} * [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Xarici İşlər naziri]] — [[Ceyhun Bayramov]] * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər naziri]] — [[Vilayət Eyvazov]] * [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə naziri]] — [[Zakir Həsənov]] * [[Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Sənayesi naziri]] — [[Mədət Quliyev]] * [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil naziri]] — [[Emin Əmrullayev]] * [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət naziri]] ** ''Nazir yoxdur (21.05.2020-05.01.2021)'' ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] ''(05.01.2021-dən başlayaraq)'' * [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə naziri]] ** [[Oqtay Şirəliyev]] ''(23.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (23.04.2021-19.01.2022)'' * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri]] — [[Muxtar Babayev]] * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar naziri]] — [[Kəmaləddin Heydərov]] * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman naziri]] ** [[Azad Rəhimov]] ''(30.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (30.04.2021-07.09.2021)'' ** [[Fərid Qayıbov]] ''(07.09.2021-dən başlayaraq)'' * [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Kənd Təsərrüfatı naziri]] — [[İnam Kərimov]] * [[Maliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Maliyyə naziri]] — [[Samir Şərifov]] * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar naziri]] ** [[Ramin Quluzadə|Ramiz Quluzadə]] ''(26.01.2021-ə qədər)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(26.01.2021-11.10.2021)'' ** ''Vəzifə ləğv edildi (11.10.2021)'' * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri]] ** ''Vəzifə təsis edildi (11.10.2021)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(11.10.2021-dən başlayaraq)'' * [[İqtisadiyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|İqtisadiyyat naziri]] — [[Mikayıl Cabbarov]] * [[Energetika Nazirliyi (Azərbaycan)|Energetika naziri]] — [[Pərviz Şahbazov]] * [[Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (Azərbaycan)|Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri]] — [[Sahil Babayev]] * [[Ədliyyə Nazirliyi (İsrail)|Ədliyyə naziri]] — [[Fikrət Məmmədov (dövlət xadimi)|Fikrət Məmmədov]] == Hadisələr == === Yanvar === [[Fayl:Aliyev, Putin and Pashinyan in 2021.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 38.JPG|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] büstünün açılışı]] [[Fayl:Ilham Aliyev in front of the ruined Vagif Mausoleum.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Molla Pənah Vaqifin dağıdılmış muzey-məqbərə kompleksinin qarşısında]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 06.JPG|thumb|[[İlham Əliyev]] Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməlini qoyur]] [[Fayl:Российские и турецкие военнослужащие совместно осуществляют мониторинг обстановки в Нагорном Карабахе 2.jpg|thumb|[[Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — İşğaldan azad olunan ərazilərdə radio-televiziya yayımına başlanıldı * [[4 yanvar|4 Yanvar]] — [[Qarabağ Dirçəliş Fondu|"Qarabağ Dirçəliş Fondu"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı *[[5 yanvar|5 Yanvar]] ** [[2021]]-ci il "Nizami Gəncəvi İli" elan olundu ** [[Şuşa]] şəhəri Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı elan olundu * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sədrliyi ilə 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirildi ** "Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** Yerli icra hakimiyyəti orqanlarında "Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsi" yaradıldı ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[UNESCO]] yanında daimi nümayəndəsi səfir [[Elman Abdullayev]] etimadnaməsini qurumun Baş direktoru [[Odri Azule]]<nowiki/>yə təqdim etdi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] ** [[YAŞAT Fondu|"YAŞAT" Fondu]]<nowiki/>nun ''yashat.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi və ''8110 SMS'' vasitəsilə ianə etmək imkanı yaradıldı ** [[Həsən Həsənov (siyasətçi)|Həsən Həsənov]] [[Polşa]] səfi<nowiki/>ri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Nərgiz Qurbanova]] [[Bolqarıstan|Bolqarısta]]<nowiki/>[[Bolqarıstan|n]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Polşa|Poşla]] səfiri təyin edildi * [[11 yanvar|11 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *** [[Moskva bəyanatı (2021)|Moskva bəyanatı]] imzalandı ** Yenilənmiş [[1 manatlıq əsginas|1]], [[5 manatlıq əsginas|5]] və [[50 manatlıq əsginas|50 manatlıq pul]] nişanları tədavülə buraxıldı ** [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-nin [[Darıdağ]] və [[Sirab]] ərazisindən dünya elmi üçün yeni arı növü - [[Sarımtıl hoplisoides|Hoplisoides flavescens (Sarımtıl hoplisoides)]] aşkarlandı * [[12 yanvar|12 Yanvar]] ** [[Medianın İnkişafı Agentliyi|"Medianın İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[13 yanvar|13 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Pakistan]] xarici işlər nazirlərinin II üçtərəfli görüşü keçirildi ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) *** [[İslamabad Bəyannaməsi (2021)|İslamabad Bəyannaməsi]] imzalandı *[[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]], [[Xurşidbanu Natəvan]] və [[Bülbül (müğənni)|Bülbül]]<nowiki/>ün gülləbaran edilən büstləri Şuşa şəhərinə qaytarıldı və açılışı oldu *** [[Şuşa]] şəhərində Dövlət bayrağı ucaldıldı. [[Cıdır düzü]], Molla Pənah Vaqifin dağıdıl<nowiki/>mış muzey-məqbərə kompleksi, Şuşa Realnı Məktəbinin dağıdılmış binası və Qazançı kilsəsinə baxış keçirildi. [[Saatlı məscidi|Saatlı]], [[Yuxarı Gövhər ağa məscidi|Yuxarı Gövhərağa]] və [[Aşağı Gövhər ağa məscidi|Aşağı Gövhərağa]] məscidləri ziyarət edildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Böyük Tağlar]] kəndinə baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/> və yeni [[Füzuli]]-[[Şuşa]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Pakistan Prezidenti]] [[Arif Alvi]] arasında görüş oldu ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) * [[15 yanvar|15]] — [[17 yanvar|17 Yanvar]] — 2021 Fransa Anri Deqlan Qran Prisi ([[Nitsa]], [[Fransa]]) ** Medal sayı: ''12'' *** '''Qızıl''' ''-'' ''0'' *** '''Gümüş''' ''-'' ''6'' *** '''Bürünc''' ''-'' ''6'' ** Yer: ''10'' * [[15 yanvar|15 Yanvar]] — [[Minatəmizləmə Agentliyi (Azərbaycan)|"Minatəmizləmə Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[18 yanvar|18 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərinə səfər etdi: *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azərsulfat" MMC-nin sulfat turşusu istehsalı və "Glassia" QSC-nin şüşə tara istehsalı zavdlarının təməli qoyuldu *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azerfloat" QSC-nin termoformasiya metodu ilə vərəqə şüşə istehsalı müəssisəsinin açılışı oldu ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı|TÜRKSOY]] Baş katibi [[Düsen Kaseyinov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] arasında videoformatda görüş oldu * [[21 yanvar|21 Yanvar]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ** [[Azərbaycan]] və [[Türkmənistan]] arasında [[Xəzər dənizi|Xəzər]] dənizində [[Dostluq yatağı|"Dostluq"]] yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandum imzalandı ** [[Azərbaycan]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında videoformatda görüş oldu ** "Naxçıvan MR Media İnkişaf Agentliyi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[22 yanvar|22 Yanvar]] — [[İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi (Azərbaycan)|"İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[25 yanvar|25 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[27 yanvar|27 Yanvar]] — [[Aydın Kərimov (nümayəndə)|Aydın Kərimov]] [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna xüsusi nümayəndəsi təyin edildi *[[27 yanvar|27]] — [[31 yanvar|31 Yanvar]] — "Global Game Jam 2021" *[[30 yanvar|30 Yanvar]] ** [[Atəşkəsə nəzarət üzrə Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]] fəaliyyətə başladı ([[Ağdam]]) ** [[Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi|"Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi"]] yaradıldı ** [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-ə səfər etdi === Fevral === [[Fayl:Gulabird hydroelectric power station.jpg|thumb|220x220px|"Güləbird" SES]] [[Fayl:Dfdfadhbgfdshtyüthsdgh.jpg|thumb|[[Zəfər zirvəsi]]]] * [[1 fevral|1 Fevral]] ** [[Azərbaycan-Türkiyə Birgə Media Platforması]] yaradıldı ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: *** Abşeron Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni inşa edilən binasının və yenidən qurulan 220/110/10 kV-luq və yeni tikilən 110/35/10 kV-luq “Xırdalan” yarımstansiyalarının açılışı oldu ** [[İlham Əliyev]] [[Yasamal rayonu|Yasamal]] rayonunda yeni salınan meşə tipli parkın açılışında iştirak etdi * [[1 fevral|1]] — [[12 fevral|12 Fevral]] — “Qış təlimi-2021” ([[Qars]], [[Türkiyə]]) * [[2 fevral|2]] — [[5 fevral|5 Fevral]] — "Tətbiqi E<nowiki/>lm Həftəsi" ([[Lütfi Zadə]]<nowiki/>nin 100 illik yubileyinə həsr olunub) * [[3 fevral|3 Fevral]] ** [[Ərəbqədim (Qobustan)|Ərəbqədim]]-[[Göydərə (Qobustan)|Göydərə]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ([[Qobustan rayonu|Qobustan]]) ** [[ABŞ Etnik Anlaşma Fondu]] Prezidenti [[Mark Şnayer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Mark Şnayer]] arasında videoformatda görüş oldu *[[4 fevral|4 Fevral]] — [[Bakı]] şəhərində [[Lütfi Zadə Texnologiya Mərkəzi]]<nowiki/>nin açılışı oldu * [[5 fevral|5 Fevral]] ** [[COVID-19 vaksini|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] ilə bağlı ''randevu.its.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi ** Çinli heykəltəraş-rəssam [[Yüen Sikun]] [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in paytaxtı [[Pekin]] şəhərində yerləşən [[Çaoyan parkı|Çaoyan]] parkında qoyulmuş [[Nizami Gəncəvi]] büstünü hazırladığına görə [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq"]] ordeni ilə təltif edildi ([[Nizami Gəncəvi]] büstü [[2012]]-ci ildə qoyulub) * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] Baş Prokurorluğun [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda yerləşən yeni inzibati bina kompleksinin açılışında iştirak etdi * [[9 fevral|9 Fevral]] — [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[11 fevral|11 Fevral]] — [[Cənub Qaz Dəhlizi|Cənub Qaz Dəhlizi (CQD)]] Məsləhət Şurası çərçivəsində nazirlərin videoformatda VII iclası keçirildi * [[14 fevral|14 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Horadiz]]-[[Ağbənd]] dəmir yolu xəttinin təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Güləbird]] kəndində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** 8 MVt-lik "Güləbird" SES-in açılışı oldu. Bu<nowiki/>, işğaldan azad edilən ərazilərdə [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in iştirakı ilə istifadəyə verilən ilk infrastruktur layihəsidir ** [[Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası|Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP)]] videoformatda VIII Qurultayı keçirildi *[[15 fevral|15 Fevral]] — [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[16 fevral|16 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[İndoneziya]] və [[Belarus]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[İndoneziya]] səfiri - [[Hildi Hamid]] *** [[Belarus]] səfiri - [[Andrey Ravkov]] ** [[Bazardüzü]] zirvəsinin şərqindəki adsız yüksəkliyə ''(4301 m)'' [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər zirvəsi"]] adı verildi * [[17 fevral|17 Fevral]] ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Əli Əsədov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[18 fevral|18 Fevral]] ** [[Əli Əsədov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Biznes Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) *[[19 fevral|19]] — [[21 fevral|21 Fevral]] — Gender Bərabərliyi Hakatonu ([[Bakı]]) * [[19 fevral|19 Fevral]] — I Türk Dünyası Meteorologiya Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Gəncə]] şəhərində Gənclərin İnkişaf və Karyera Mərkəzinin açılışı oldu * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Mədət Quliyev]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[23 fevral|23 Fevral]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]]-[[Türkmənistan]] xarici işlər nazirlərinin V üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Əhmədağalı]] kədində insan qalıqları aşkarlandı *[[24 fevral|24 Fevral]] — [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Günü|TDƏŞ]] dövlətləri energetika nazirlərinin videoformatda görüşü keçirildi * [[25 fevral|25 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xəzər rayonu|Xəzər]] rayonunda Şağan Reabilitasiya Pansionatının əsaslı təmirdən sonra açılışında iştirak etdi ** [[İlham Əliyev]] və [["Signify"]] şirkətinin Baş icraçı direktoru [[Erik Rondolat]] arasında videoformat görüş oldu === Mart === [[Fayl:Ilham Aliyev in Hadrut 3.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağını ucaldır]] [[Fayl:5whz3xnya6cksk0ww8.jpg|thumb|[[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST" mərkəzi]]]] * [[1 mart|1 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] dünyada ilk tanker-muzey olan "Suraxanı" gəmi-muzeyi və "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC-nin yeni inzibati binasının açılışında iştirak etdi ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[3 mart|3 Mart]] — [[Pakistan]] Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri [[Nadim Razan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Nadim Razan]] arasında videoformatda görüş oldu * [[4 mart|4 Mart]] — [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] XIV Zirvə toplantısı videoformatda keçirildi * [[5 mart|5 Mart]] — [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP)]] VII qurultayı keçirildi ([[Bakı]]) * [[6 mart|6 Mart]] — [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|DSX]]-nin Hərbi Xəstəxanası və Mühəndis-İstehkam Mərkəzi fəaliyyətə başladı * [[9 mart|9 Mart]] ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunun [[Məlhəm (Şamaxı)|Məlhəm]] kəndində [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın hava texnologiyaları şirkəti [["Baron Weather" şirkəti|"Baron Weather"]] şirkəti ilə birgə hava proqnozu stansiyası istifadəyə verildi ** [[Göygöl rayonu|Göygöl]] və [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonlarında erkən xəbərdarlıq sistemləri istifadəyə verildi * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-nin [[Cənubi Qafqaz]] üzrə xüsusi nümayəndəsi [[Toivo Klaar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Toivo Klaar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Macarıstan]] xarici işlər və ticarət naziri [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] arasında videoformatda görüş oldu * [[11 mart|11 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı]] Prezidenti [[Odil Reno-Basso]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda [[Bayraq Meydanı]] istifadəyə verildi * [[12 mart|12 Mart]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda yeni hərbi hissənin açılışında iştirak etdi * [[13 mart|13 Mart]] — [[İlham Əliyev]] "Naxçıvan MR-in Şərur və Sədərək rayonlarının inzibati bölgüsündə qismən dəyişikliklər eddilməsi haqqında" qanunu təsdiq etdi. [[Dəmirçi (Sədərək)|Dəmirçi]] kənd inzibati ərazi dairəsi [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun tabeliyinə verildi. [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun inzibati ərazisindən dövlət mülkiyyətində olan 4444 ha torpaq sahəsi qanuna əlavə edilmiş xəritələrə uyğun olaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun inzibati ərazisinə birləşdirildi * [[14 mart|14 Mart]] — [[İsveç]] xarici işlər naziri, [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]] Sədri [[Ann Linde]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ann Linde]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 mart|15 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** [[Edilli]], [[Düdükçü]] kəndləri, [[Azıx (Xocavənd)|Azıx]] kəndində [[Azıx mağarası]], [[Hünərli]] və [[Tuğ (Xocavənd)|Tuğ]] kəndlərində qədim Alban məbədlərinə baxış keçirildi *** [[Şükürbəyli (Cəbrayıl)|Şükürbəyli]]-[[Cəbrayıl]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu * [[16 mart|16 Mart]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Şuşa]] şəhərində Karvansaray tarix-memarlıq kompleksi, [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndi və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ]] xanı [[Pənahəli xan|Pənahəli]] xanın Sarayının qalıqlarına baxış keçirildi * [[17 mart|17 Mart]] ** [[Slovakiya]] xarici və Avropa işlər naziri [[İvan Korçok]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İvan Korçok]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Bekir Pakdemirli]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bekir Pakdemirli]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[19 mart|19 Mart]] — [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunun [[Sulutəpə]] qəsəbəsində yeni yol qovşağı istifadəyə verildi * [[28 mart|28 Mart]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]]-nin [[Gəncə]] şəhər idarəsinin yeni izibati binasının açılışı oldu * [[29 mart|29 Mart]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Tacikistan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Tacikistan Prezidenti]] [[Emoməli Rəhmon]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) * [[30 mart|30 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda [[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST"]] mərkəzinin açılışında iştirak etdi ** "Asiyanın ürəyi - İstanbul prosesi" 9-cu Nazirlər Konfransı keçirildi ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Əşrəf Qəni]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Azərbaycan]] Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri Şəbəkəsinə qoşuldu * [[31 mart|31 Mart]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətləri liderlərinin videoformatda qeyri-formal Zirvə görüşü keçirildi === Aprel === [[Fayl:Selçuk Bayraktar and Ilham Aliyev 5.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında (46).jpg|thumb|220x220px|[[Hərbi Qənimətlər Parkı]]]] [[Fayl:Meeting of Ilham Aliyev and Alexander Lukashenko April 2021 - 007.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlqoyma mərasimində (6).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlini qoyur]] * [[1 aprel|1 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|ÜST]] Baş direktoru [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Səlcuq Bayraqdar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Səlcuq Bayraqdar]] [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Dünya Bankı]] regional direktoru [[Sebastian Molineus]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sebastian Molineus]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri (4SİM) Şəbəkəsinin Afiləedilmiş Azərbaycan Mərkəzi yaradıldı ** "Naxçıvan MR Televiziya və Radio Verilişləri" QSC yaradıldı * [[2 aprel|2 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[5 aprel|5]] — [[7 aprel|7 Aprel]] — "CyberTech Global 2021" Sərgi-Konfransı ([[Dubay]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]) * [[6 aprel|6 Aprel]] — "Baku Transit Forum 2021: Smart City" Beynəlxalq Forumu keçirildi * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] Baş katibi [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9]] — [[10 aprel|10 Aprel]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətlərinin informasiya və media üzrə məsul nazirlərinin, yüksək vəzifəli rəsmilərinin 3-cü toplantısı ([[Bakı]]) * [[10 aprel|10 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və ölkəmizdəki [[Türkiyə]] səfiri [[Erkan Özoralı]] arasında görüş oldu ** [[Erkan Özoralı]] "Dostluq" ordeni ilə təltif edildi * [[12 aprel|12 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Hərbi Qənimətlər Parkı|Hər]]<nowiki/>[[Hərbi Qənimətlər Parkı|bi Qənimətlər Parkı]]<nowiki/>nın açılışında iştirak etdi * [[13 aprel|13 Aprel]] — [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 aprel|14 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil Nazirliyi]]<nowiki/>nin ''portal.edu.az'' elektron xidmətlər portalı istifadəyə verildi * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Pirşağı]] qəsəbəsində yenidənqurma və təmir-bərpa işlərinin təməlini qoydu * [[19 aprel|19 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda 220/110/10 kV-luq "Hövsan" və 110/35/6 kV-luq "Maştağa" yarımstansiyalarının açılışında iştirak etdi ** [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası"]] ləğv edildi. [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Anar Məhərrəmov]] [[İspaniya]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Zaur Əhmədov (səfir)|Zaur Əhmədov]] [[İsveç]] səfiri təyin edildi ** [[Eldar Səlimov]] [[İordaniya]] səfiri təyin edildi ** [[Hüseyn Hüseynov (səfir)|Hüseyn Hüseynov]] [[Bolqarıstan]] səfiri təyin edildi * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Hacıqabul rayonu|Hacıqabul]] rayonuna səfər etdi: ** "Azərsun Şamaxı Aqropark" və Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin açılışı oldu ** 110/35/10 kV-luq "Qarasu" yarımstansiyası istismara verildi ** [[Hacıqabul]]-[[Muğan (Hacıqabul)|Muğan]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Qobustan (Abşeron)|Qobustan]] kəndində Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməli qoyuldu * [[23 aprel|23 Aprel]] ** [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə]] nazirinin birinci müavini vəzifəsi təsis edildi ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda sahibsiz itlər üçün sığınacaq istifadəyə verdi * [[24 aprel|24 Aprel]] — [[Xanım İbrahimova]] [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] səfiri vəzifələrindən geri çağırıldı * [[26 aprel|26 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun girişində “Cəbrayıla xoş gəlmişsiniz!” sözləri yazılmış lövhəyə bərpadan sonra baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı]], [[Zəngilan–Horadiz avtomobil yolu|Zəngilan-Horadiz avtomobil yolu]] və bərpa olunacaq Zəngilan məscidinin təməli qoyuldu *** [[Birinci Ağalı]], [[İkinci Ağalı]] və [[Üçüncü Ağalı]] kəndlərini əhatə edən birinci [[Ağıllı kənd|"Ağıllı kənd"]] layihəsinin təməli qoyuldu ** [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in [[Sindao]] şəhərində "Azərbaycan Ticarət Evi"nin açılışı oldu * [[27 aprel|27 Aprel]] ** [[Azərbaycan Kosmik Agentliyi|"Azərbaycan Kosmik Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Rusiya]]-[[Azərbaycan]] Hökumətlərarası Komissiyasının 19-cu iclası keçirildi * [[28 aprel|28 Aprel]] ** [["Boeing" şirkəti|"Boeing"]] şirkətinin Prezidenti [[Stenli Dil]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Stenli Dil]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Dünya İqtisadi Forumu]] Prezidenti [[Borge Brende]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Azərbaycan]]-[[İsrail]] Hökumətlərarası Komissiyanın 2-ci iclası keçirildi * [[29 aprel|29 Aprel]] — [[Azərbaycan]]-[[Pakistan]] Biznes Forumu videoformatda keçirildi * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Litva]] xarici işlər naziri [[Qabrielius Landsbergis]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Qabrielius Landsbergis]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** "Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi buraxıldı ** [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti|"SOCAR"]] şirkətinin Prezidenti [[Rövnəq Abdullayev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Rövnəq Abdullayev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) === May === [[Fayl:Ilham Aliyev and Mehriban Aliyeva attended opening of Kharibulbul Festival in Shusha 39.jpg|thumb|[[Xarıbülbül Musiqi Festivalı|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]]]] [[Fayl:8 Noyabr station (Baku Metro).jpg|thumb|[[8 Noyabr metrostansiyası]]]] * [[3 may|3 May]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Türkiyə]] və [[Serbiya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Türkiyə]] səfiri - [[Cahid Bağçı]] ** [[Serbiya]] səfiri - [[Draqan Vladisavljeviç]] * [[4 may|4 May]] ** [[Radiotezliklər üzrə Dövlət Komissiyası]] yaradıldı ** [[Qəbələ]] şəhərində "Karyera və iş yarmarkası" keçirildi * [[5 may|5 May]] — [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[12 may|12 May]] — [[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)|Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı]] başladı * [[12 may|12]] — [[13 may|13 May]] — [[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2022)|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[18 may|18]] — [[22 may|22 May]] — [[2021 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] ([[Rotterdam]], [[Niderland]]) ** Mahnı: [[Mata Hari (Samirə Əfəndiyeva mahnısı)|''Mata Hari'']] ** İfaçı: ''[[Samirə Əfəndi]]'' ** Yer: ''20'' ** Xal: ''65'' * [[29 may|29 May]] — Bakı Metropoliteninin [[8 Noyabr metrostansiyası]] istifadəyə verildi * [[30 may|30 May]] — [[Türkiyə]] nəqliyyat və infrastruktur naziri [[Adil Karaismailoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[31 may|31 May]] — [[Sahibə Qafarova]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi === İyun === [[Fayl:Aliyev and Erdogan signed Shusha Declaration on allied relations 4.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]]] * [[4 iyun|4]] — [[6 iyun|6 İyun]] — [[2021 "Formula-1" üzrə Azərbaycan Qran-prisi]] ([[Bakı]]) ** '''1''' ''-'' [[Maks Ferstappen]] ''(105 xal)'' ** '''2''' ''-'' [[Lyuis Hemilton]] ''(101 xal)'' ** '''3''' ''-'' [[Serxio Perez|Serxio Peres]] ''(69 xal)'' * [[4 iyun|4 İyun]] — [[Kəlbəcər rayonu]]nun [[Susuzluq]] kəndi yaxınlığında [[Susuzluq kəndi yaxınlığında partlayış|partlayış]] baş verdi. Nəticədə ikisi jurnalist, biri məmur olmaqla 3 nəfər şəhid oldu * [[12 iyun|12 İyun]] — [[Ermənistan]] [[Ağdam rayonu]] üzrə 97 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[15 iyun|15 İyun]] ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Şuşa]]) *** [[Şuşa Bəyannaməsi|Şuşa bəyannanəsi]] imzalandı * [[21 iyun|21 İyun]] — [[2 iyul|2 İyul]]<nowiki/> — "Anadolu Qartalı-2021" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) === İyul === [[Fayl:Azərbaycanın İqtisadi rayonları (2021).png|thumb|[[Azərbaycanın iqtisadi rayonları|İqtisadi rayonlar]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — [[İlham Əliyev]] [[Ələt Azad İqtisadi Zonası]]<nowiki/>nın təməlini qoydu * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Ermənistan]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonları üzrə 92 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[4 iyul|4 İyul]] — Xəzər dənizində partlayış baş verdi * [[7 iyul|7 İyul]] — Azərbaycan Respublikasının iqtisadi rayonlarının yeni bölgüsü tədiq edildi. 14 İqtisadi rayon yaradıldı: *# [[Bakı iqtisadi rayonu]] *# [[Naxçıvan iqtisadi rayonu]] *# [[Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu]] *# [[Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu]] *# [[Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu]] *# [[Qarabağ iqtisadi rayonu]] *# [[Qazax-Tovuz iqtisadi rayonu]] *# [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu]] *# [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] *# [[Mərkəzi Aran iqtisadi rayonu]] *# [[Mil-Muğan iqtisadi rayonu]] *# [[Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu]] *# [[Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu]] *# [[Şirvan-Salyan iqtisadi rayonu]] * [[22 iyul|22 İyul]] — Bakının Xətai rayonunda [[Polad Həşimov]] adına park istifadəyə verilib *[[23 iyul|23 İyul]] - [[8 avqust|8 Avqust]] — [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''44'' ** Yer: ''67'' ** Medal sayı: ''7'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''0''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''3''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[23 iyul|23]] - [[28 iyul|28 İyul]] — Azərbaycan - Ermənistan sərhədində atışmalar olub ([[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan]]) * [[25 iyul|25 İyul]] — Bakının "20-ci sahə" adlanan ərazisində yanğın baş verib * [[27 iyul|27 İyul]] — [[İlham Əliyev]] ABŞ-ın [[Oklahoma]] ştatının qubernatoru [[Con Kevin Stitt]] və onun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşüb === Avqust === [[Fayl:Vagif mausoleum after restoration, Shusha, Azerbaijan.jpg|thumb|[[Vaqif türbəsi|Molla Pənah Vaqif türbəsi]] bərpadan sonra]] [[Fayl:İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışında iştirak ediblər 1.jpg|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] heykəli ([[Şuşa]])]] * [[1 avqust|1 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhərində məişət tullantıları yanıb * [[2 avqust|2 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] rayonunda meşə yanğını * [[2 avqust|2]] - [[11 avqust|11 Avqust]] — [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türkiyə]], [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Silahlı Qüvvələri|Gürcüstanın]] xüsusi təyinatlı qüvvələri "Qafqaz Qartalı 2021" təlimləri keçiriblər ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]] rayonunda meşə yanğını * [[4 avqust|4 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda meşə yanğını * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda meşə yanğını * [[8 avqust|8 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik sahədə yanğın ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda meşə yanğını ** [[Qəbələ rayonu|Qəbələ]] rayonunda meşə yanğını * [[9 avqust|9 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qəbələ]] şəhərində yanğın * [[10 avqust|10 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[11 avqust|11 Avqust]] ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda meşə yanğını ** [[Şəki rayonu|Şəki]] rayonunda yanğın ** [[Bakı]] şəhərində yanğın ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[12 avqust|12 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Ceyranbatan su anbarı]]nın ətrafında yanğın * [[13 avqust|13 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonlarında yerləşən yaşayış məntəqələrini, [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında və [[Şuşa|Şuşa şəhəri]] ətrafındakı mövqelərini atəşə tutub **[[İmişli rayonu|İmişli]] rayonunda zəlzələ olub **[[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] [[Şuşa]] şəhərində birgə əməliyyat keçirdi **[[Şəmkir rayonu|Şəmkir]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın olub * [[14 avqust|14 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik ərazi yanıb * [[15 avqust|15 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında və [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[16 avqust|16 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Laçın Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın təməli qoyuldu * [[18 avqust|18 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[19 avqust|19 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[20 avqust|20 Avqust]] ** Ermənistan silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[21 avqust|21]] - [[22 avqust|22 Avqust]] — Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] və [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[22 avqust|22 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[22 avqust|22 Avqust]] - [[4 sentyabr|4 Sentyabr]] — Beynəlxalq Ordu Oyunları 2021 ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Azərbaycan hərbçiləri Rusiyada "Tank biatlonu" və "Mədəniyyət Ordusu", İran İslam Respublikasında "Dəniz kuboku", Qazaxıstanda "Artilleriya atəşinin ustaları" müsabiqələrində iştirak ediblər * [[24 avqust|24 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qax rayonu|Qax]] rayonunda meşə yanğını ** [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda meşə yanğını * [[24 avqust|24 Avqust]] - [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''35'' ** Yer: ''10'' ** Medal sayı: ''19'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''14''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''1''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[25 avqust|25 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin 2 hərbi qulluqçusu [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda yerləşən sərhəd-döyüş məntəqəsinin ərazisində təxribat törətdi * [[26 avqust|26 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstandan çıxarıldı * [[29 avqust|29 Avqust]] ** Şuşada Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra açılışı olub **Şuşada Üzeyir Hacıbəyli heykəlinin açılışı olub ** [[İlham Əliyev]] Şuşada 1-ci məhəllənin təməlini qoyub * [[30 avqust|30 Avqust]] — Müdafiə naziri Zakir Həsənovun rəhbərliyi ilə Mərkəzi Komanda Məntəqəsində xidməti müşavirə keçirilib === Sentyabr === [[Fayl:Fuzuli International Airport, Azerbaijan 5.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]]] [[Fayl:Agdam-nagorno-karabakh-2.jpg|thumb|[[Ağdam|Ağdam şəhəri]]]] [[Fayl:Anım yürüşü-7.jpg|thumb|Anım yürüşü]] * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərində səfərdə olub ** [[Sumqayıt]] şəhərində Kimya Sənaye Parkında "Azmonbat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin və Sumqayıt Məhkəmə Kompleksinin açılışı olub ** Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazirindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Şuşa]] istiqamətində yerləşən Azərbaycan ordusunun bölmələrindən birinin mövqeyini atəşə tutub * [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda ilk uçuş həyata keçirildi * [[6 sentyabr|6]] - [[11 sentyabr|11 Senyabr]] — [[Azərbaycan]] - [[Türkiyə]] hərbçiləri birgə təlimlər keçirdilər ([[Laçın rayonu|Laçın]]) * [[6 sentyabr|6]] - [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin iştirakı ilə "TurAz Şahini - 2021" birgə taktiki-uçuş təlimləri həyata keçirdi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[7 sentyabr]] — [[Ağdam|Ağdam şəhəri]] minalardan tam təmizləndi * [[8 sentyabr|8 Sentyabr]] ** [[Şuşa]] şəhərinin əsas simvollarından biri olan [[İsa bulağı|İsa Bulağı]] [[Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəs]]<nowiki/>i tərəfindən tam bərpa edilib ** [[Azərbaycan]] - [[İran]] sərhədində silahlı insident olub * [[10 sentyabr|10 Sentyabr]] — Qafan-Gorus yolunun Azərbaycan ərazisindən keçən hissəsində post qurulub * [[12]] - [[20 sentyabr|20 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]] və [[Pakistan]] xüsusi təyinatlıları “Üç Qardaş – 2021” beynəlxalq təlimi keçirdilər ([[Bakı]]) * [[18 sentyabr|18]] - [[24 sentyabr|24 Sentyabr]] — Üzeyir Hacıbəyli XIII Beynəlxalq Musiqi Festivalı ([[Şuşa]]) * [[21 sentyabr|21]] - [[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — "Texnofest-2021" festivalı ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin (HHQ)]] bir qrup heyəti festivalda iştirak etdi * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — Ümumi təhsil müəssisələrinin ibtidai (I-IV) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] baş prokurorları arasında üçtərəfli görüş keçirilib ([[Nur-Sultan]], [[Qazaxıstan]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — Qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Şıxarx]] və [[Göyarx]] istiqamətində olan mövqelərindən çıxıblar * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** İlk dəfə [[Anım Günü (Azərbaycan)|Anım Günü]] qeyd olundu. Saat 10:00-da prezident İlham Əliyev xalqa müraciət etdi. Saat 12:00-da şəhidlərin əziz xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edildi. Bakı şəhərində Anım yürüşü təşkil olundu ** [[Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi]] və [[Zəfər Muzeyi]]<nowiki/>nin təməli qoyuldu *[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] ** Ümumi təhsil müəssisələrinin orta və yuxarı (V-XI) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb ** Ali təhsil müəssisələri, kolleclər və digər təhsil müəssisələri açılıb **[[İlham Əliyev]] ölkəmizdə səfərdə olan [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstanın Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] ilə görüşüb === Oktyabr === [[Fayl:Baku Zoo.jpg|thumb|[[Bakı Zooloji Parkı]] yenidənqurmadan sonra]] [[Fayl:Fuzuli International Airport Entrance.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın girişi]] * [[3 oktyabr|3 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Bərdə rayonu|Bərdə]] və [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonlarında səfərdə olub ** "Suqovuşan-1" və "Suqovuşan-2" Kiçik Su Elektrik stansiyalarının bərpadan sonra açılışı olub ** Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı-Naftalan avtomobil yolunun təməli qoyulub * [[4 oktyabr|4 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunda səfərdə olub ** "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Cəbrayıl" yarımstansiyasının açılışı olub ** Cəbrayılda Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi hissə kompleksinin açılışı olub * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] ** [[İran]] Naxçıvana hərbi təchizat funksiyasını yerinə yetirən təyyarələrin uçusuşa qadağa qoydu **İranın Ali dini lideri Xameneinin Azərbaycandakı nümayəndəsi Ocaq Sedatın Bakıda fəaliyyət göstərən ofisi bağlandı **Azərbaycan və Gürcüstan arasında hərbi əməkdaşlıq sahəsində memorandum imzalanıb ** [[Ermənistan]] hava məkanını Azərbaycanın sərnişin və karqo təyyarələri üçün açdı **[[Azərbaycan]] hava məkanını Ermənistanın sərnişin təyyarələri üçün açdı * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] illər sonra ilk dəfə [[Ermənistan]] üzərindən uçuşlara başladı ** Şuşanın içməli su təchizatı sisteminin yenidən qurulmasına başlanılıb ** Azərbaycan və Ermənistanın siyasi partiya təmsilçiləri arasında görüş keçirilib ([[Vyana]], [[Avstriya]]) * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] ** [[Bakı Zooloji Parkı]]<nowiki/>nın yenidənqurmadan sonra açılışı olub ** Bir qrup ictimai-siyasi xadim, partiya rəhbərləri və jurnalistlər Şuşaya səfər edib *[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] Şuşada birgə əməliyyat keçirdi *[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunda səfərdə olub ** [[İlham Əliyev]] 35 kV-luq yeni “Hadrut” yarımstansiyasının təməlini qoyub * [[11 oktyabr|11 Otyabr]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Serbiya]] Xarici İşlər naziri [[Nikola Selakoviç]] ilə görüşüb * [[11 oktyabr|11]] - [[13 oktyabr|13 Oktyabr]] — Xəzər dənizində HDQ-nin komanda-qərargah təlimi keçirildi *[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] — [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri şeyxüislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskvanın və Bütün Rusiyanın Partiarxı [[Kirill]] ilə görüşüb ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunda səfərdə olub * [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] qayonunda səfərdə olub * [[25 oktyabr|25 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda səfərdə olub ** [[Qubadlı]] şəhərində radio və televiziya yayımı təmin olunub ** Xanlıq-Qubadlı avtomobil yolunun təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Qubadlı" yarımstansiyasının açılışı olub * [[26 oktyabr|26 Oktyabr]] ** [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] Azərbaycana səfər etdi ** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın açılışı oldu ** Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun ([[Zəngəzur dəhlizi]]) təməli qoyuldu * [[27 oktyabr|27]] - [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — Azərbaycan-Rusiya birgə demarkasia komissiyasının X iclası keçirilib ([[Pyatiqorsk]], [[Rusiya]]) *[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — [[Bakı]] şəhərində Dənizkənarı Bulvarda "Zəfər" yarmarkası keçirildi === Noyabr === [[Fayl:Fuzuli-Shusha highway 1.jpg|thumb|[[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]]] [[Fayl:2021 Armenia-Azerbaijan Border Clashes.svg|thumb|[[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)]]: [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]] rayonuna səfər etdi: *** [[İsmayıllı]] şəhərində Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzinin yeni binasının və [[Basqal]]-[[Sulut]] avtomobil yolunun açılışı oldu *** [[Natiq Behdiyev]] adına 6№-li məktəbin yeni binası istifadəyə verildi ** [[İlham Əliyev]] [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonuna səfər etdi: *** [[Şamaxı]] şəhərində “Azərişıq” ASC-nin Şimal-Qərb Regional SCADA İdarəetmə Mərkəzinin, Şamaxı Üzüm Tingçilik Mərkəzinin, Şamaxı şəhər stadionunun və 7 saylı körpələr evi-uşaq bağçasının açılışı oldu *** [[Pirsaat Baba ziyarətgah-məscid kompleksi]] yenidənqurmadan sonra açılışı oldu *** [[Çarhan]] kəndi akademik [[Heydər Hüseynov]] adına tam orta məktəbin yeni binasının açılışı oldu *** [[Şamaxı]] şəhərində Yaradıcılıq Mərkəzi istifadəyə verildi ** [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası|TDƏŞ]] dövlətlərinin Baş prokurorlarının I iclası keçirilidi ([[Bakı]]) *** [[Türkdilli Dövlətlərin Baş Prokurorları Şurası]] təsis edildi * [[2 noyabr|2 Noyabr]] ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** Rusiyanın [[Tretyakov qalereyası|Tretyakov Qalereyası]]<nowiki/>nda Xalq rəssamı [[Tahir Salahov]]<nowiki/>un sərgisi açılıb ** [[Heydər Əliyev Sarayı]]<nowiki/>nda Zəfər Gününə həsr olunmuş "Qarabağ Azərbaycandır!" simfonik konserti keçirilib * [[3 noyabr|3 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] keçmiş [[Xorvatiya]] Prezidenti [[Kolinda Qrabar-Kitaroviç]] ilə görüşüb ** [[Gəncə]] şəhərində "ZƏFƏR" adlı flaşmob keçirilib * [[4 noyabr|4]] - [[6 noyabr|6 Noyabr]] — "COVİD-19-dan sonrakı dünya" mövzusunda VIII Qlobal Bakı Forumu keçirildi * [[4 noyabr|4 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin təhsil nazirlərinin iclası keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]]-də "Azərbaycanın Vətən müharibəsində Zəfər Bayramı" adlı foto-sərgi keçirilib ** [[İlham Əliyev]] kemiş Ukrayna Prezidenti [[Viktor Yuşşenko]] ilə görüşüb ** [[500 manatlıq əsginas|500 manat]] nominalında yeni əsginaz tədavülə buraxılıb * [[5 noyabr|5 Noyabr]] ** Milli İncəsənət Muzeyində "Mədəniyyətimizin incisi-Qarabağ" açılıb ** [[Azərkosmos|"Azərkosmos"]] və [[Belarus]] arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb ** Parlament [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] münasibətilə Amnistiya Aktı qəbul edib ** "Şuşa, sən azadsan!" sənədli filminin təqdimatı keçirilib * [[5 noyabr|5]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — "Avropa Gəncləri Sülh Naminə" Beynləxalq Gənclər Forumu keçirilir ([[Bakı]]) * [[6 noyabr|6 Noyabr]] ** "Sülhün Səsləri" qala konserti keçirilib ([[London]], [[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Çin Xalq Respublikası|ÇXR]] araında məhkumların verilməsi haqqında protokol imzalanıb * [[7 noyabr|7 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında səfərdə olub *** [[Şuşa rayonu|Şuşa]] səfəri **** [[İlham Əliyev]] [[Daşaltı əməliyyatı|Daşaltı]] kəndində məscidin, Şuşa Radio-Televiziya yayım qülləsinin, Şuşa şəhər xəstəxanasının təməlini qoydu *** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] səfəri **** [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun açılışı olub * [[8 noyabr|8]] - [[12 noyabr|12 Noy]]<nowiki/>[[12 noyabr|abr]] — I "Korkut Ata" (Dədə Qorqud) Türk Dünyası Film Festivalı keçirilib * [[8 noyabr|8 Noyabr]] ** İlk dəfə [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər günü]] qeyd olundu ** [[Bakı]] şəhərində Zəfər yürüşü və flaşmob keçirilib ** [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər" zirvəsi]]<nowiki/>nə "Dəmir yumruq" ekspedisiyası təşkil olunub ([[Qubadlı rayonu|Quba]]) ** [[Şuşa]] şəhəri optik telekommunikasiya xidmətləri ilə təmin edilib ** [[Topxana meşəsi]]<nowiki/>nin bərpasına başlanılıb ** [[Şahbulaq qalası]]<nowiki/>nda [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]]<nowiki/>nə həsr olunmuş sərgi təşkil olunub ([[Ağdam rayonu|Ağdam]]) **[[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] müna<nowiki/>sibətilə [[Ağdam]]<nowiki/> şəhərində etüd-sərgi təşkil edilib * [[9 noyabr|9 Noyabr]] ** [[Moskva]] şəhərində [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] və [[Dövlət Bayrağı Günü (Azərbaycan)|Dövlət Bayrağı Günü]]<nowiki/>nə həsr olunan fotosərgi açılıb ** Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yol çəkən mühəndis texnikalarını atəşə tutub *[[10 noyabr|10 Noyabr]] ** [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi|MDB]] Müdafiə nazirləri Şurasının iclası keçiriləcək ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi<nowiki/>ndəki türk hərbçilərin mandatı daha bir il uzadılıb **[[ATƏT-in Minsk qrupu]]<nowiki/>nun həmsədrlərinin i<nowiki/>ştirakı ilə [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] XİN rəhbərlərinin görüşü olub **[[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası <nowiki/>Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib * [[11 noyabr|11 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin XİN başçılarının iclası keçirilib ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Türkiyə]] arasında "Balıqçılıq sahəsində əməkdaşlığa dair" saziş imzalanıb * [[12 noyabr|12 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin dövlət başçılarının VIII Zirvə Görüşü keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) adı Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) olaraq dəyişdirilib ** [[İlham Əliyev]] [[Qırğızıstan]] Prezidenti [[Sadır Japarov]] ilə görüşüb ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Qırğızıstan]] mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə birgə bəyanat imzalanıb * [[13 noyabr|13 Noyabr]] ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Quba rayonu|Quba]] rayonuna səfər edib ** [[Azərbaycan]] və [[Rusiya]] politoloqları, ictimai xadimləri [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib. Onların iştirakı ilə beynəlxalq konfrans keçirilib ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub və [[Şuşa]] şəhəri yaxınlığında təxribat törədib * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunda təxribata cəhd göstərib * [[15 noyabr|15 Noyabr]] ** [[Qafan]]-[[Çakaten]] yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılıb **[[Avropa İttifaqı|Aİ]] “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramına üzv dövlətlərin XİN başçılarının görüşü keçirilib ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** XV Beynəlxalq Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) **[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu|Qobustan Milli Tarix Bədii qoruğu]]<nowiki/>nda "Yurdda bayram" adlı tərəkəmə festivalı keçirilib * [[15]] - [[16 noyabr|16 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[15 noyabr|15]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalı keçirilir ([[Bakı]] və [[Gəncə]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]] olub.7 nəfər şəhid olub ([[Laçın rayonu|Laçın]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]]) ** "ŞƏRQ İRSİ" Beynəlxalq Müasir İncəsənət Sərgisinin açılışı olub * [[17 noyabr|17 Noyabr]] ** Bəzi dövlət rüsumları artırıldı ** ÜST-ün Avropa üzrə Regional Ofisinin missiyası Azərbaycana səfər edib ** [[Azərbaycan]] [[2021]]-[[2025]]-ci illər üzrə [[UNESCO]]-nun İcraiyyə Şurasına seçilib * [[18 noyabr|18 Noyabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** V Ümumrespublika Uşaq Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə bağlı flaşmob keçirilib ([[Gəncə]]) * [[19 noyabr|19 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] [[Bakı]]-[[Almatı]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı ** [[İlham Əliyev]] [[Azərbaycan Dəmir Yolları|"Azərbaycan Dəmir Yolları"]] QSC-nin yeni Biləcəri lokomotiv deosunun açılışını edib ** Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri [[Ceyms Şarp]] [[Şamaxı]] şəhərinə səfər edib ** [[BMT Uşaq Fondu|UNİCEF]]-in nümayəndə heyəti [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** [[2021]]-ci ilin sonuncu [[Ay tutulması]] oldu *** Bakı vaxtı ilə başlaması - Saat 11:18 *** Bakı vaxtı ilə bitməsi - Saat 14:47 *[[19 noyabr|19]] - [[23 noyabr|23 Noyabr]] — XII Bakı Beynəlxalq Film Festivalı keçirildi ([[Bakı]]) * [[20 noyabr|20 Noyabr]] ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunda meşə massivi salınıb ** Rusiyalı ekspertlər [[Ağdam uğrunda döyüş|Ağdam]] şəhərinə səfər edib ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda 5 bal gücündə zəlzələ olub * [[21 noyabr|21 Noyabr]] — Baş nazir müavini [[Şahin Mustafayev (siyasətçi)|Şahin Mustafayev]] İranın XİN başçısı [[Hüseyn Əmirabdullahiyan]] ilə görüşüb * [[22 noyabr|22 Noyabr]] ** Şuşa Qoruğunda ASAN-ın elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqinə başlanılıb ** Fransanın Azərbaycandakı səfiri [[Qross Zakari]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Finlandiya]], [[Uqanda]] və [[Nigeriya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib *** [[Finlandiya]] səfiri - [[Kristi Narine]] *** [[Uqanda]] səfiri - [[Muhammad Tezikuba Kisambira]] *** [[Nigeriya]] səfiri - [[Yakubu Santuraki Suleyman]] * [[23 noyabr|23 Noyabr]] ** [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda ucqar kəndlər və hərbi hissələr elektrik enerjisi ilə təmin olunub ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Banqladeş]], [[Kamboca]], [[Filippin|Flippin]] və [[Çili]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib ***[[Banqladeş]] səfiri - [[Qousal Azam Sarker]] ***[[Kamboca]] səfiri - [[Kim Henq Meas]] ***[[Filippin|Flippin]] səfiri - [[Maria Elena Alqabre]] ***[[Çili]] səfiri - [[Rodriqo Arkos]] *[[24 noyabr|24]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Forumu (NGBF) keçirilir ([[Bakı]]) * [[24 noyabr|24 Noyabr]] ** "Naxçıvan Xalça və İplik İsrehsalı Müəssisəsi" MMC yaradılıb ** "Böyük Qayıdış: Mədəniyyətin Dirçəlişi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib ([[Bakı]]) * [[25 noyabr|25 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-da Tibb Mərkəzi yaradılıb ** [[Azərbaycan]] və [[İstanbul]] Baş prokurorları [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna və [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib * [[26 noyabr|26 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]], Rusiyanın Prezidenti [[Vladimir Putin]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında üçtərəfli görüş olub ([[Soçi]], [[Rusiya]]) **Soçi bəyanatı imzalanıb ** [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Dammam]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başlayıb **Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğunun mühafizə zonasının sərhədləri təsdiq edilib *[[27 noyabr|27 Noyabr]] — [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Ər-Riyad]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı * [[28 noyabr|28 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər edib ** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]]-ə üzv dövlətlərin XV Zirvə Toplantısı keçirilib ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan|Tükmənistan]] Prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Pakistan]] Prezidenti [[Arif Alvi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[İran]] Prezidenti [[İbrahim Rəisi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Tacikistan]] Prezidenti [[Emoməli Rəhmon]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in təşəbbüsü ilə QH-nın Parlamentlər Şəbəkəsi<nowiki/>nin təsis edilib ([[Madrid]], [[İspaniya]]) **[[Azərbaycan]], <nowiki/>[[Türkmənistan]] və [[İran]] arasında qaz mübadiləsin<nowiki/>ə dair üçtərəfli saziş imzalanıb ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — Gender əsaslı zorakırıqla mübarizə üzrə İlkin yardım tərəflərinin I Milli Konfransı keçirilib ([[Bakı]]) *[[30 noyabr|30 Noyabr]] — [[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası (Qaraheybət fac]]<nowiki/>[[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|iəsi)]] olub. 14 nəfər şəhid olub, 2 nəfər yaralanıb ([[Xızı rayonu|Xızı]]) * [[30 noyabr|30 Noyabr]] - [[22 yanvar|22 Yanvar]] [[2022-ci ildə Azərbaycan|2022]] — Milli Xalça Muzeyində gürcü rəssam [[Nino Kipşidze]]<nowiki/>nin əsərlərindən ibarət " Varlığın franqmentləri" adlı sərgi keçirilir (Bakı) === Dekabr === * [[1 dekabr|1 Dekabr]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İsveç]]<nowiki/>ə səfər etdi ** [[Ombudsman]] [[Səbinə Əliyeva]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[1 dekabr|1]] - [[3 dekabr|3 Dekabr]] — UNEC İqtisadi Forumu ([[Bakı]]) * [[2 dekabr|2 Dekabr]] ** Azərbaycan UNESCO-nun Silahlı münaqişələr zamanı Mədəni Mülkiyyətin Qorunması üzrə Komitəsinə üzv seçilib ** Azərbaycan-Pakistan Birgə Komissiyasının VII iclası keçirilib (Bakı) ** ATƏT-in Nazirlər şurasının XXVIII iclası keçirilib (Stokholm, İsveç) ** GUAM-a üzv dövlərlərin Xarici İşlər Nazirləri Şurasının XXXVIII iclası keçilirib (Stokholm, İsveç) * [[3 dekabr|3 Dekabr]] ** Bəzi dövlər rüsumları artırıldı ** Qəbələ rayonunda Uşaq Reabilitasiya Mərkəzi istifadəyə verildi ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Hərbi ictimai əlaqələr" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) * [[4 dekabr|4 Dekabr]] ** "Fərqliyik, bərabərik" inklüziv uşaq festivalı keçirilib (Bakı) ** [[Ermənistan]] işğaldan azad edilən digər ərazilərin minalarını özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[6 dekabr|6 Dekabr]] ** İlham Əliyev Quba rayonuna səfər edib *** Quba şəhərində "Quba ABAD Factory" müəssisəsinin açılışı olub *** Quba-Qonaqkənd avtomobil yolunun açılışı olub ** Ukraynanın [["Bees Airline"]] aviaşirkəti Azərbaycana ilk uçuşunu həyata keçirib ** Azərbaycan MDB-nin əqli mülkiyyətlə bağlı Dövlətlərarası Şurasına qoşuldu ** "İşğaldan azad olunmuş ərazilərin innovativ iqtisadi inkişaf planları" mövzusunda konfrans keçirildi (Şamaxı) ** Azərbaycan-Qətər dostluq əlaqələrini təcəssüm etdirən "Qardaşlıq" abidəsinin açılışı olub (Doha, Qətər) * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Aviasiya əməliyyatları" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) **[[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan-İran sərhədi]]<nowiki/>ndə silahlı insident olub * [[8 dekabr|8 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** 20 manatlıq pul əsginası yenilənib ** Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Türkiyəyə səfər edib * [[8 dekabr|8]] - [[9 dekabr|9 Dekabr]] — V Beynəlxalq Bankçılıq Forumu (BBF) keçirilib ([[Bakı]]) * [[9 dekabr|9 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Bakının Yasamal rayonu əraazisində "Avant Park" yaşayış kompleksinin inşasına başlanılıb ** Lerik rayonunda dağ-meşə ərazisində yanğın olub ** ÜST-ün Azərbaycandakı nümayəndəsi Hande Harmancı Gəncə şəhərinə səfər edib *[[9 dekabr|9]] - [[10 dekabr|10 Dekabr]] — "STEAM Azərbaycan Festivalı 2021" keçirilib * [[10 dekabr|10 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağcı Ağdam rayonuna səfər edib *[[10 dekabr|10]] - [[12 dekabr|12 Dekabr]] — Avropa Azərbaycan Məktəbində "Təcrübə əsaslı öyrənmə" mövzusunda "IB World" (Beynəlxalq Bakalavr) beynəlxalq konfransı keçirilib (Bakı) *[[15 dekabr|15 Dekabr]] — [[İlham Əliyev]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında ikitərəfli görüş olacaq ([[Brüssel]], [[Belçika]]) * [[17 dekabr|17 Dekabr]] ** VII Vüqar Həşimov Memorialı keçiriləcək ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında Azərbaycanda ilk dəfə "Leyli və Məcnun" dastan-tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] - [[19 iyun|19 İyun]] [[2022]] — Heydər Əliyev Mərkəzində baziliyalı rəssam Nina Pandolfonun əsərlərindən ibarət "Minnətdarlıq" ("Gratitude") adlı fərdi sərgi keçiriləcək (Bakı) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında "Beş Qapı" tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) == Doğumlar == {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 112284 doğum halı qeydə alınıb |} == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2021-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Nailə Mirməmmədli1.jpg|thumb|[[Nailə Mirməmmədli]]|140x140px]] [[Fayl:Arif Həbibi.JPG|thumb|140x140px|[[Arif Həbibi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — [[Məmməd Fətəliyev]], tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1938]]) * [[4 yanvar|4 Yanvar]] ** [[Nailə Mirməmmədli]], bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1961]]) ** [[Fərhad Teymurov]], professor (d. [[1938]]) * [[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[Elxan Ələsgərov]], siyasi ekspert, politoloq, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1955]]) * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İnqilab Nəsirov]], Ali Məhkəmə hakimi (d. [[1963]]) ** [[İqor Xankişiyev]], "Bakı Metropoliteni" rəisi, Əməkdar mühəndis (d. [[1939]]) * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** [[Rafiq Əlizadə]], futbolçu, məşqçi (d. [[1949]]) ** [[Sərdar Abdullayev]], iş adamı, iqtisad elmləri doktoru, professor (d. [[1951]]) * [[12 yanvar|12 Yanvar]] — [[Ələfsər Məmmədov]], kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) * [[13 yanvar|13 Yanvar]] — [[İsmayıl Ələkbərov (solist)|İsmayıl Ələkbərov]], solist, Əməkdar artist (d. [[1939]]) * [[28 yanvar|28 Yanvar]] — [[Arif Həbibi]], aktyor, rejissor dublyajist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1943]]) === Fevral === {{Əsas|2021-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} * [[10 fevral|10 Fevral]] — [[Əlican Əzizov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1952]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Eldar İsmayıl]], şair, publisist (d. [[1942]]) * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Vilayət Cəfərov]], şərqşünaslıq elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Yalçın Rzazadə]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[23 fevral|23 Fevral]] — [[Abdulla Abbas]], ədəbiyyatşünas, tənqidçi, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1930]]) === Mart === {{Əsas|2021-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Mirnadir Zeynalov.jpg|thumb|170x170px|[[Mirnadir Zeynalov]]]] [[Fayl:Ramiz Hüseynzadə1.jpg|thumb|140x140px|[[Ramiz Hüseynzadə]]]] * [[6 mart|6 Mart]] — [[Əlibəy Novruzi]], memar, rəssam, Əməkdar arxitektor (d. [[1942]]) * [[7 mart|7 Mart]] ** [[Telman Əliyev (professor, 1943)|Telman Əliyev]], texnika elmləri doktoru, akademik (d. [[1943]]) ** [[Vaqif Bağırzadə]], Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1954]]) * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Mirnadir Zeynalov]], Xalq rəssamı (d. [[1942]]) ** [[Gülnar Hüseynzadə]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, dilçi, pedaqoq (d. [[1953]]) * [[16 mart|16 Mart]] ** [[Teymur Əhmədov]], "Respublika" qəzetinin və "Füyuzat" jurnalının baş redaktoru, publisist, professor (d. [[1930]]) ** [[Nadir Əlişov]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1948]]) * [[18 mart|18 Mart]] — [[Ramiz Hüseynzadə]], aktyor, aparıcı (d. [[1979]]) * [[20 mart|20 Mart]] — [[Azər Abdulla]], şair, yazıçı, publisist (d. [[1940]]) * [[21 mart|21 Mart]] — [[Ramiz Məmmədov (aktyor)|Ramiz Məmmədov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1951]]) *[[31 mart|31 Mart]] — [[Albert Səfərov]], Əməkdar mühəndis (d. [[1956]]) === Aprel === {{Əsas|2021-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Baloğlan Əşrəfov.jpg|thumb|[[Baloğlan Əşrəfov]]|140x140px]] [[Fayl:Azad Rahimov.jpg|thumb|187x187px|[[Azad Rəhimov]]]] * [[3 aprel|3 Aprel]] — [[Nailə İsayeva]], bəstəkar (d. [[1947]]) *[[5 aprel|5 Aprel]] ** [[Rəmiş]], gitara ifaçısı, Xalq artisti (d. [[1944]]) ** [[Fikrət Məmmədov (aktyor)|Fikrət Məmmədov]], aktyor (d. [[1956]]) * [[7 aprel|7 Aprel]] — [[Fərid Ələkbərli]], tarix üzrə elmlər doktoru, professor (d. [[1964]]) * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[Oqtay Quliyev]], tarzən, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1938]]) ** [[Məhərrəm Bədirzadə]], televiziya rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1945]]) * [[11 aprel|11 Aprel]] — [[Füzuli Cavadov]], futbolçu (d. [[1950]]) * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[Rauf İsmayılov]], keçəçi rəssam (d. [[1957]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] — [[Kamil İbrahimov]], tarix elmləri doktoru, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1962]]) * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyev]], kinorejissor, ssenarist, Xalq Artisti (d. [[1941]]) * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[Ramiq Muxtar]], şair, dramaturq (d. [[1942]]) * [[21 aprel|21 Aprel]] ** [[Hətəm Quliyev (geoloq)|Hətəm Quliyev]], akademik, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, geoloq (d. [[1947]]) ** [[Ələsgər Qurbanəliyev]], aktyor (d. [[1948]]) * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Maqsud Nəcəfov]], riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1948]]) * [[26 aprel|26 Aprel]] — [[Baloğlan Əşrəfov]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Azad Rəhimov]], Gənclər və İdman naziri ''(1-ci)'' (d. [[1964]]) ** [[Akif Səlimov]], dövlət xadimi (d. [[1950]]) === May === {{Əsas|2021-ci il may ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Fikrət Qoca.jpg|thumb|140x140px|[[Fikrət Qoca]]]] [[Fayl:Arif Quliyev.jpg|thumb|[[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]]|140x140px]] * [[4 may|4 May]] — [[Aslan Hüseynov (müğənni)|Aslan Hüseynov]], müğənni (d. [[1967]]) * [[5 may|5 May]] — [[Fikrət Qoca]], Xalq şairi (d. [[1935]]) *[[6 may|6 May]] — [[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1950]]) * [[7 may|7 May]] — [[Musa Yaqub]], Xalq şairi (d. [[1937]]) * [[8 may|8 May]] — [[Hüseyn Xəlilov (professor)|Hüseyn Xəlilov]], coğrafiya elmləri doktoru, professor, geomorfoloq alim (d. [[1942]]) * [[11 may|11 May]] — [[Eldar Zeynalov (rəssam)|Eldar Zeynalov]], rəssam (d. [[1961]]) * [[13 may|13 May]] — [[Tofiq Ağahüseynov]], general-polkovnik, dövlət xadimi (d. [[1923]]) * [[16 may|16 May]] — [[Svetlana Nəcəfova]], publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1938]]) * [[17 may|17 May]] — [[Məcnun Göyçəli]], şair (d. [[1949]]) * [[21 may|21 May]] — [[Tahir Salahov]], pedaqoq, professor, rəssam (d. [[1928]]) * [[25 may|25 May]] ** [[Nizami Xudiyev]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1949]]) ** [[Əhməd Əhmədzadə (həkim)|Əhməd Əhmədzadə]], alim, tibb elmləri doktoru, professor (d. [[1946]]) * [[27 may|27 May]] — [[Araz Budaqov]], terapevt-həkim, müəllim (d. [[1938]]) * [[28 may|28 May]] — [[Zöhrə Abdullayeva]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1952]]) === İyun === {{Əsas|2021-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Ramiz Əzizbəyli.jpg|thumb|[[Ramiz Əzizbəyli]]|140x140px]] * [[1 iyun|1 İyun]] — [[Səmədağa Şıxlarov]], futbolçu, məşqçi (d. [[1955]]) * [[3 iyun|3 İyun]] — [[Emil Həsənov (gitaraçı)|Emil Həsənov]], caz ustası, bas gitaraçı, Əməkdar artist (d. [[1960]]) * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Ramiz Məmmədov (alim)|Ramiz Məmmədov]], alim, ictimai-siyasi xadim, texnika elmləri doktoru (d. [[1950]]) * [[8 iyun|8 İyun]] — [[Hicran Kərimli]], deputat (d. [[1963]]) * [[9 iyun|9 İyun]] — [[Ramiz Əzizbəyli]], kino rejissoru, aktyor, Xalq artisti (d. [[1948]]) * [[10 iyun|10 İyun]] — [[Aleksandr İşşein]], Bakı yeparxiyası arxiyepiskopu (d. [[1952]]) * [[11 iyun|11 İyun]] — [[Aslan Abbasov (dövlət xadimi)|Aslan Abbasov]], siyasətçi, dövlət xadimi (d. [[1950]]) * [[12 iyun|12 İyun]] ** [[Əsgər İsayev]], texniki elmlər doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1935]]) ** [[Çingiz Qacar]], alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademik (d. [[1929]]) * [[16 iyun|16 İyun]] — [[İbrahim İbrahimli]], deputat (d. [[1952]]) * [[25 iyun|25 İyun]] — [[Akif Əmənov]], neftçi, buruq ustası, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (d. [[1942]]) === İyul === {{Əsas|2021-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} * [[6 iyul|6 İyul]] — [[Rauf Munçayev]], alim, tarixçi, arxeoloq (d. [[1928]]) * [[24 iyul|24 İyul]] — [[Səməd Səmədov]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[26 iyul|26 İyul]] — [[Şamil Şahməmmədov]], jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1935]]) === Avqust === {{Əsas|2021-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Tamilla Ağamirova.jpg|thumb|196x196px|[[Tamilla Ağamirova]]]] * [[7 avqust|7 Avqust]] — [[Ağaxan Nəzərov]], Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (d. [[1948]]) * [[13 avqust|13 Avqust]] ** [[Vaqif Əliyev (aktyor)|Vaqif Əliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1940]]) ** [[Yəhya Kərimov]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, "Əlifba" kitabının müəllifi (d. [[1927]]) * [[15 avqust|15 Avqust]] — [[Elxan Məmmədbəyov]], coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1959]]) * [[24 avqust|24 Avqust]] — [[Əli Allahverdiyev (iqtisadçı)|Əli Allahverdiyev]], iqtisad elmləri doktoru, professor (d. 19 * [[31 avqust|31 Avqust]] ** [[Tamilla Ağamirova]], aktrisa, Əməkdar artist (d. [[1928]]) ** [[Əhməd Oğuz]], şair, jurnalist, ssenarist, kino redaktoru (d. [[1961]]) === Sentyabr === {{Əsas|2021-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Teymur Mirzəyev.jpg|thumb|196x196px|[[Teymur Mirzəyev]]]] [[Fayl:Rafael Cəbrayılov.jpg|thumb|210x210px|[[Rafael Cəbrayılov]]]] * [[2 sentyabr|2 Sentyabr]] — [[Aydın İbrahimov (güləşçi)|Aydın İbrahimov]], güləşçi, Əməkdar idman ustası, Əməkdar məşqçi (d. [[1938]]) * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] — [[Arif Qazıyev (rəssam)|Arif Qazıyev]], heykəltəraş, Xalq rəssamı (d. [[1937]]) * [[4 sentyabr|4 Sentyab]]<nowiki/>r — [[Xanverdi Turaboğlu]], filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ədəbiyyatşünas, tənqidçi (d. [[1967]]) * [[12 sentyabr|12 Sentyabr]] — [[Yaşar Babayev (futbolçu)|Yaşar Babayev]], futbolçu (d. [[1941]]) * [[14 sentyabr|14 Sentyabr]] — [[Yaqub Zurufçu]], Əməkdar artist (d. [[1956]]) * [[16 sentyabr|16 Sentyabr]] — [[Arif Quliyev (neftçi)|Arif Quliyev]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1933]]) * [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — [[Abdurahmanov Rəcəb Çələbi oğlu|Rəcəb Abdurahmanov]], Teleradio İstehsalat birliyinin sabiq baş direktoru (d. [[1952]]) * [[18 sentyabr|18 Sentyabr]] — [[Sadiq Həsənov (idmançı)|Sadiq Həsənov]], idmançı (d. [[1985]]) * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — [[Süleyman Məmmədli]], döyüş sənətləri fəlsəfəsi üzrə professor, beynəlxalq dərəcəli təlimatçı, Turan Do döyüş sənətinin banisi (d. [[1948]]) * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Kərim Kərimov (deputat)|Kərim Kərimov]], deputat (d. [[1936]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] ** [[Adil Bəbirov]], bəstəkar, səs rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1934]]) ** [[Buludxan Xəlilov]], publisist, dilşünas, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1966]]) ** [[Zümrüd Quluzadə]], fəlsəfə elmləri doktoru, filosof, tədqiqatçı alim, Əməkdar elm xadimi (d. [[1932]]) * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** [[Teymur Mirzəyev]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1936]]) ** [[Zaur Kantemirov]], Əməkdar rəssam (d. [[1942]]) * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] ** [[Səyyad Əlizadə]], müğənni (d. [[1958]]) ** [[Rafael Cəbrayılov]], deputat (d. [[1958]]) === Oktyabr === {{Əsas|2021-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Canəli Əkbərov.jpg|thumb|181x181px|[[Canəli Əkbərov]]]] * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — [[Vaqif Şərifov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1943]]) * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] — [[Afaq Rüstəmova]], fəlsəfə elmləri doktoru (d. [[1949]]) * [[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Ağakişi Kazımov]], teatr rejissoru, Xalq artisti (d. [[1935]]) * [[11 oktyabr|11 Oktyabr]] — [[Nurlan Ağa]], jurnalist (d. [[1996]]) * [[15 oktyabr|15 Oktyabr]] ** [[Məmmədəli Novruzov]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) ** [[Fəxrəddin Məmmədov (riyaziyyatçı)|Fəxrəddin Məmmədov]], texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1950]]) * [[18 oktyabr|18 Oktyabr]] — [[Tamilla Haşımova]], Əməkdar jurnalist (d. [[1939]]) * [[19 oktyabr|19 Oktyabr]] — [[Elnur Əşrəfoğlu]], jurnalist, teleaparıcı (d. [[1974]]) * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] — [[Canəli Əkbərov]], professor, xanəndə, Xalq artisti (d. [[1940]]) * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] ** [[Nizami Muradoğlu]], filologiya elmləri doktoru, folklorşünas alim (d. [[1955]]) ** [[Xəlil Qasımov]], biologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1942]]) * [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — [[Maksim Musayev]], dövlət xadimi, deputat (d. [[1938]]) * [[30 oktyabr|30 Oktyabr]] — [[Cəlal Qasımov (filoloq)|Cəlal Qasımov]], filologiya elmləri doktoru, professor, ədəbiyyatşünas alim, Əməkdar müəllim (d. [[1959]]) === Noyabr === {{Əsas|2021-ci il noyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rasim Əliyev.JPG|thumb|192x192px|[[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] — [[Edil Eyvazov]], alim, professor, fizik (d. [[1940]]) *[[4 noyabr|4 Noyabr]] — [[Vidadi Muradov (xalçaçı)|Vidadi Muradov]], xalçaçı-ekspert, tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) *[[8 noyabr|8 Noyabr]] — [[Abbas Kazımov (rəssam)|Abbas Kazımov]], rəssam (d. [[1956]]) * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — [[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]], memar, rəssam (d. [[1934]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[Məcnun Hacıbəyov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1935]]) ** [[Seyfəddin Qurbanov]], heykəltəraş, rəssam (d. [[1962]]) *[[18 noyabr|18 Noyabr]] — [[Zavər Qafarov]], dövlət ədliyyə müşaviri (d. [[1953]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — [[Tofiq Yusif]], şair, publisist, jurnalist, "Yeni Tərtər" qəzetinin baş redaktoru (d. [[1950]]) === Dekabr === {{Əsas|2021-ci il dekabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Elşən Şirəliyev.jpg|thumb|151x151px|[[Elşən Şirəliyev]]]] * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** [[Aydın Balayev]], tarixçi, etnoloq, professor (d. [[1956]]) ** [[Qara Məşədiyev]], dilçi alim, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1939]]) * [[8 dekabr|8 Dekabr]] — [[Fəridə Məmmədova (tarixçi)|Fəridə Məmmədova]], tarix elmləri doktoru, alimi (d. [[1936]]) *[[20 dekabr|20 Dekabr]] — [[Elşən Şirəliyev]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1962]]) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] — [[Adil Xasayev]], BDU dosenti, dekan (d. [[1945]]) * [[26 dekabr|26 Dekabr]] — [[Əhməd İsayev]], yazıçı, publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1940]]) * [[27 dekabr|27 Dekabr]] — [[Zilli Namazov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — [[Sərdar Zeynalov]], alim, kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 76878 ölüm halı qeydə alınıb |} == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == [[Fayl:COVID-19 Pandemic in Azerbaijan by regions.png|thumb|[[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası|Azərbaycanda COVİD-19 koronavirus pandemiyası]]]] [[Fayl:Koronavirus 2019 simptomları.png|thumb|COVİD-19 simptomları]] * [[16 yanvar|16 Yanvar]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.04.2021-ə qədər uzadıldı *[[18 yanvar|18 Yanvar]] — Azərbaycanda COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya başlandı * [[19 mart|19 Mart]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.06.2021-ə qədər uzadıldı *[[26 may|26 May]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.08.2021-ə kimi uzadıldı *[[13 iyul|13 İyul]] — Azərbaycanda "Alpha" və "Delta" ştammları aşkar olunub *[[22 iyul|22 İyul]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.09.2021-ə qədər uzadıldı *[[28 avqust|28 Avqust]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.11.2021-ə kimi uzadıldı * [[7 sentyabr|7 Sentyabr]] — Vaksinasiya yaşı 16-ya endirildi * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — Vaksinasiya yaşı 12-yə endirildi *[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.01.2022-yə kimi uzadıldı *[[22 dekabr|22 Dekabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.03.2022-yə kimi uzadıldı {| class="wikitable" |+[[Yanvar|YANVAR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 yanvar|1 Yanvar]] |341 |3858 |4473 | rowspan="17" |''Vaksinasiya'' ''Yoxdur'' |29 |- |[[2 yanvar|2 Yanvar]] |421 |3645 |4287 |33 |- |[[3 yanvar|3 Yanvar]] |803 |2918 |6200 |30 |- |[[4 yanvar|4 Yanvar]] |334 |1891 |3768 |28 |- |[[5 yanvar|5 Yanvar]] |802 |2479 |8435 |31 |- |[[6 yanvar|6 Yanvar]] |799 |2383 |9364 |26 |- |[[7 yanvar|7 Yanvar]] |685 |1931 |9915 |27 |- |[[8 yanvar|8 Yanvar]] |532 |1879 |8383 |24 |- |[[9 yanvar|9 Yanvar]] |633 |1682 |9264 |21 |- |[[10 yanvar|10 Yanvar]] |601 |1593 |8368 |19 |- |[[11 yanvar|11 Yanvar]] |176 |841 |4086 |17 |- |[[12 yanvar|12 Yanvar]] |519 |1276 |7898 |15 |- |[[13 yanvar|13 Yanvar]] |474 |1322 |8052 |16 |- |[[14 yanvar|14 Yanvar]] |380 |1159 |7653 |14 |- |[[15 yanvar|15 Yanvar]] |349 |494 |7231 |12 |- |[[16 yanvar|16 Yanvar]] |402 |650 |8574 |15 |- |[[17 yanvar|17 Yanvar]] |322 |845 |6776 |11 |- |[[18 yanvar|18 Yanvar]] |118 |503 |3399 | rowspan="14" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |13 |- |[[19 yanvar|19 Yanvar]] |305 |949 |6915 |10 |- |[[20 yanvar|20 Yanvar]] |332 |897 |7991 |12 |- |[[21 yanvar|21 Yanvar]] |218 |770 |5309 |9 |- |[[22 yanvar|22 Yanvar]] |280 |632 |6144 |11 |- |[[23 yanvar|23 Yanvar]] |162 |705 |6522 |8 |- |[[24 yanvar|24 Yanvar]] |287 |568 |7079 |10 |- |[[25 yanvar|25 Yanvar]] |57 |273 |3257 |11 |- |[[26 yanvar|26 Yanvar]] |326 |551 |7807 |7 |- |[[27 yanvar|27 Yanvar]] |226 |601 |7458 |5 |- |[[28 yanvar|28 Yanvar]] |209 |437 |7060 |8 |- |[[29 yanvar|29 Yanvar]] |142 |399 |7342 |6 |- |[[30 yanvar|30 Yanvar]] |131 |407 |7244 |7 |- |[[31 yanvar|31 Yanvar]] |153 |355 |6330 |6 |} {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 fevral|1 Fevral]] |77 |160 |3984 | rowspan="25" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |4 |- |[[2 fevral|2 Fevral]] |159 |332 |7713 |5 |- |[[3 fevral|3 Fevral]] |162 |361 |7198 |4 |- |[[4 fevral|4 Fevral]] |152 |263 |6640 |3 |- |[[5 fevral|5 Fevral]] |138 |329 |6133 |5 |- |[[6 fevral|6 Fevral]] |115 |201 |6582 |3 |- |[[7 fevral|7 Fevral]] |132 |285 |6783 |2 |- |[[8 fevral|8 Fevral]] |44 |102 |3567 |3 |- |[[9 fevral|9 Fevral]] |164 |330 |6960 |2 |- |[[10 fevral|10 Fevral]] |147 |236 |7298 |4 |- |[[11 fevral|11 Fevral]] |140 |205 |7315 |3 |- |[[12 fevral|12 Fevral]] |191 |226 |7260 |3 |- |[[13 fevral|13 Fevral]] |155 |169 |9715 |5 |- |[[14 fevral|14 Fevral]] |128 |140 |6647 |2 |- |[[15 fevral|15 Fevral]] |74 |106 |4160 |3 |- |[[16 fevral|16 Fevral]] |140 |191 |7631 |2 |- |[[17 fevral|17 Fevral]] |154 |165 |7758 |2 |- |[[18 fevral|18 Fevral]] |145 |155 |7216 |3 |- |[[19 fevral|19 Fevral]] |193 |201 |7215 |3 |- |[[20 fevral|20 Fevral]] |144 |147 |8055 |2 |- |[[21 fevral|21 Fevral]] |156 |142 |7236 |3 |- |[[22 fevral|22 Fevral]] |72 |75 |3942 |4 |- |[[23 fevral|23 Fevral]] |223 |176 |8043 |2 |- |[[24 fevral|24 Fevral]] |220 |145 |7915 |2 |- |[[25 fevral|25 Fevral]] |126 |142 |5438 |3 |- |[[26 fevral|26 Fevral]] |219 |180 |6908 |23939 |4 |- |[[27 fevral|27 Fevral]] |278 |172 |7873 |16980 |5 |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |270 |117 |7444 |''Məlumat yoxdur'' |2 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |125 |71 |4205 |22498 |3 |- |[[2 mart|2 Mart]] |352 |143 |7996 |20903 |2 |- |[[3 mart|3 Mart]] |319 |161 |7928 |24272 |5 |- |[[4 mart|4 Mart]] |314 |124 |9183 |26601 |2 |- |[[5 mart|5 Mart]] |365 |175 |7779 |27073 |3 |- |[[6 mart|6 Mart]] |353 |149 |9436 |17495 |3 |- |[[7 mart|7 Mart]] |403 |127 |8169 |''Məlumat yoxdur'' |3 |- |[[8 mart|8 Mart]] |195 |71 |4624 |3483 |6 |- |[[9 mart|9 Mart]] |297 |126 |5152 |21204 |3 |- |[[10 mart|10 Mart]] |515 |201 |8462 |11447 |7 |- |[[11 mart|11 Mart]] |608 |128 |10503 |9825 |5 |- |[[12 mart|12 Mart]] |576 |217 |8595 |9221 |6 |- |[[13 mart|13 Mart]] |733 |265 |10470 |5942 |8 |- |[[14 mart|14 Mart]] |603 |234 |8945 |''Məlumat yoxdur'' |6 |- |[[15 mart|15 Mart]] |376 |101 |5891 |10518 |4 |- |[[16 mart|16 Mart]] |980 |309 |10453 |11295 |12 |- |[[17 mart|17 Mart]] |840 |268 |10023 |14677 |9 |- |[[18 mart|18 Mart]] |933 |256 |10188 |18996 |7 |- |[[19 mart|19 Mart]] |879 |344 |9776 |23923 |11 |- |[[20 mart|20 Mart]] |1187 |306 |11692 |12283 |14 |- |[[21 mart|21 Mart]] |814 |342 |8386 |''Məlumat yoxdur'' |12 |- |[[22 mart|22 Mart]] |670 |211 |5928 |20121 |15 |- |[[23 mart|23 Mart]] |1333 |269 |8517 |22966 |18 |- |[[24 mart|24 Mart]] |1185 |478 |8121 |20650 |20 |- |[[25 mart|25 Mart]] |1429 |548 |8760 |19427 |17 |- |[[26 mart|26 Mart]] |1759 |511 |8923 |24446 |24 |- |[[27 mart|27 Mart]] |1690 |713 |9670 |18772 |19 |- |[[28 mart|28 Mart]] |1831 |545 |10590 |''Məlumat yoxdur'' |27 |- |[[29 mart|29 Mart]] |1129 |349 |7630 |28926 |22 |- |[[30 mart|30 Mart]] |2146 |838 |14099 |26573 |25 |- |[[31 mart|31 Mart]] |2237 |787 |14885 |''Məlumat yoxdur'' |29 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |2248 |860 |14375 |31157 |26 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |2361 |822 |13127 |32670 |24 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |2392 |1063 |15585 |35780 |31 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |2021 |776 |12210 |22932 |29 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |1099 |647 |6763 |202 |34 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |2035 |1174 |12701 |34344 |32 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |2595 |1073 |14593 |43499 |37 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |2717 |1341 |14581 |43698 |31 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |2206 |1578 |12692 |42234 |35 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |2192 |1554 |14912 |41827 |33 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |2414 |1695 |13248 |23538 |36 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |1151 |1052 |7687 |100 |29 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |2457 |2002 |14254 |34976 |34 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |2293 |2071 |14086 |31028 |31 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |2317 |2109 |14207 |28600 |36 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |2163 |2251 |13478 |27542 |32 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |2148 |2287 |14583 |25711 |30 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |2144 |1923 |12184 |12327 |33 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |995 |1136 |5955 |19 |29 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |2197 |1946 |13777 |14830 |34 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |2075 |2480 |12679 |14680 |32 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |2047 |2610 |12542 |15077 |39 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |1809 |2191 |11097 |14424 |33 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |1676 |2168 |13070 |16090 |35 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |1541 |2245 |11492 |10814 |29 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |806 |1224 |5732 |365 |31 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |1307 |2383 |11649 |16583 |27 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |1402 |2238 |11194 |15871 |32 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |1392 |2274 |11756 |15465 |29 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |1196 |2162 |11319 |16639 |27 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |1213 |2104 |12692 |16988 |21 |- |[[2 may|2 May]] |1058 |2125 |8777 |11717 |23 |- |[[3 may|3 May]] |418 |1095 |5180 |119 |19 |- |[[4 may|4 May]] |963 |2091 |11328 |19286 |17 |- |[[5 may|5 May]] |1080 |2074 |10701 |29778 |20 |- |[[6 may|6 May]] |844 |2057 |10717 |27777 |18 |- |[[7 may|7 May]] |722 |1854 |10686 |33033 |15 |- |[[8 may|8 May]] |649 |1720 |10244 |34856 |16 |- |[[9 may|9 May]] |660 |1539 |9474 |25625 |14 |- |[[10 may|10 May]] |371 |892 |6946 |170 |18 |- |[[11 may|11 May]] |514 |1306 |8081 |18339 |15 |- |[[12 may|12 May]] |558 |1454 |7155 |21604 |13 |- |[[13 may|13 May]] |509 |1427 |7733 |21015 |16 |- |[[14 may|14 May]] |326 |1262 |7494 |13107 |12 |- |[[15 may|15 May]] |377 |1318 |7285 |15794 |14 |- |[[16 may|16 May]] |472 |1122 |8374 |17623 |11 |- |[[17 may|17 May]] |426 |515 |8877 |3694 |13 |- |[[18 may|18 May]] |432 |1024 |11116 |35914 |10 |- |[[19 may|19 May]] |339 |1170 |10568 |28635 |12 |- |[[20 may|20 May]] |437 |893 |10569 |28411 |14 |- |[[21 may|21 May]] |406 |769 |10009 |33102 |11 |- |[[22 may|22 May]] |352 |720 |10841 |36758 |12 |- |[[23 may|23 May]] |219 |717 |7211 |25406 |9 |- |[[24 may|24 May]] |156 |424 |5546 |115 |7 |- |[[25 may|25 May]] |284 |545 |9825 |34287 |10 |- |[[26 may|26 May]] |203 |596 |8397 |34615 |8 |- |[[27 may|27 May]] |220 |533 |9369 |50903 |6 |- |[[28 may|28 May]] |242 |392 |10254 |62296 |5 |- |[[29 may|29 May]] |164 |419 |7004 |38889 |7 |- |[[30 may|30 May]] |141 |486 |5535 |44735 |4 |- |[[31 may|31 May]] |92 |462 |4815 |407 |6 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |176 |475 |9649 |59499 |8 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |156 |378 |8834 |54379 |5 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |128 |445 |9563 |50988 |3 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |123 |406 |9585 |47637 |4 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |108 |350 |8331 |47366 |3 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |68 |274 |7794 |33084 |5 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |32 |221 |4673 |601 |4 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |102 |273 |8655 |39640 |2 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |68 |239 |8158 |38466 |1 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |75 |281 |8618 |37162 |3 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |73 |287 |8515 |39985 |0 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |61 |204 |8746 |40844 |2 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |45 |182 |7389 |32452 |0 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |25 |119 |5074 |322 |2 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |68 |177 |10316 |40705 |3 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |27 |162 |7023 |22976 |1 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |48 |153 |8162 |38556 |0 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |60 |148 |7953 |38076 |2 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |38 |123 |7254 |40709 |0 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |56 |88 |7581 |32795 |1 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |28 |49 |5115 |215 |1 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |47 |111 |9247 |42843 |0 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |57 |84 |7948 |47824 |2 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |51 |76 |7879 |66010 |0 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |65 |89 |7728 |72301 |2 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |55 |67 |8720 |75081 |0 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |40 |58 |6213 |54695 |1 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |38 |39 |4482 |608 |2 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |87 |70 |7238 |73206 |3 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |86 |26 |8871 |88978 |1 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |75 |56 |8828 |85889 |1 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |101 |63 |9851 |73621 |2 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |95 |42 |10428 |69718 |0 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |99 |53 |8679 |52317 |1 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |62 |33 |5951 |769 |0 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |78 |47 |9952 |61922 |0 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |127 |54 |10025 |55169 |1 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |104 |39 |8709 |53478 |1 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |174 |62 |9947 |51510 |2 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |136 |57 |10463 |53606 |2 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |156 |37 |10144 |38732 |0 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |68 |40 |6271 |564 |3 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |133 |71 |9365 |50784 |1 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |146 |73 |9046 |41696 |0 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |199 |74 |9093 |41733 |2 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |169 |92 |8628 |40774 |0 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |213 |88 |10817 |39986 |1 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |255 |94 |9319 |33869 |1 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |148 |56 |6022 |483 |2 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |251 |79 |8479 |26036 |0 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |225 |108 |6593 |15025 |4 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |212 |92 |7655 |17067 |1 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |371 |153 |10448 |45734 |3 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |412 |125 |11381 |55286 |0 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |386 |149 |9684 |46910 |4 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |272 |80 |5616 |432 |3 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |468 |123 |11895 |68020 |2 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |750 |134 |11058 |81690 |3 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |615 |181 |10423 |84247 |5 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |668 |178 |9881 |87286 |3 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |633 |174 |10386 |86790 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |671 |202 |9400 |68416 |4 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |431 |139 |6238 |844 |3 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |931 |225 |10257 |77785 |4 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |996 |202 |10465 |68021 |5 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |1196 |219 |13046 |63623 |4 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |1242 |345 |10819 |60068 |8 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |1289 |409 |12625 |59649 |5 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |1220 |358 |9578 |47475 |7 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |1101 |311 |6947 |511 |9 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |1736 |435 |10081 |59288 |12 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |2396 |674 |13792 |65269 |11 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |2674 |576 |16575 |64280 |14 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |1769 |648 |13945 |63547 |16 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |3508 |610 |16956 |68204 |13 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |2993 |646 |15376 |54890 |15 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |1851 |402 |9695 |251 |17 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |3322 |847 |15007 |71732 |18 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |4129 |968 |17740 |66519 |20 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |3614 |1114 |15786 |58282 |23 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |3968 |1151 |17215 |54455 |21 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |3551 |1196 |18982 |64714 |27 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |3069 |1180 |14976 |60161 |29 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |2945 |1027 |10079 |348 |32 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |3583 |1644 |14508 |78949 |30 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |3794 |2216 |17835 |85632 |33 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |3714 |2470 |17247 |84232 |31 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |4203 |1724 |16136 |74220 |35 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |4241 |3366 |18871 |101101 |43 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] |4010 |2898 |16536 |92948 |41 |- |[[30 avqust|30 Avqust]] |3107 |1170 |11191 |1225 |39 |- |[[31 avqust|31 Avqust]] |3788 |3228 |19693 |116709 |44 |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] |3845 |3876 |19102 |105699 |41 |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] |3759 |3473 |17678 |98494 |45 |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] |3762 |3812 |19017 |85760 |38 |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] |3305 |3423 |18172 |78604 |40 |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] |3310 |2972 |15614 |60977 |42 |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] |2406 |2867 |11550 |1107 |37 |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] |2447 |3428 |15530 |70768 |41 |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] |2557 |3592 |15220 |64033 |39 |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] |2254 |3655 |14753 |59268 |35 |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] |2508 |4076 |14672 |62584 |37 |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] |2372 |4211 |16215 |64520 |34 |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] |2676 |3893 |13536 |52386 |38 |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] |1157 |3065 |8123 |1266 |31 |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] |2077 |3725 |13991 |69221 |33 |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] |2064 |3831 |14972 |65424 |28 |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] |1783 |3680 |12852 |60384 |32 |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] |1170 |3788 |12781 |57357 |24 |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] |2042 |3224 |15666 |61657 |29 |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] |1734 |3378 |12780 |51300 |25 |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] |740 |2442 |7103 |1025 |22 |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] |1594 |2543 |13583 |65849 |26 |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] |1356 |2651 |13546 |63462 |17 |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] |1178 |2322 |12331 |62588 |24 |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] |1128 |2590 |11505 |58256 |21 |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] |1099 |2404 |12274 |65861 |18 |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] |1029 |2680 |9151 |56355 |24 |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] |558 |1241 |6684 |630 |19 |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] |885 |2114 |9525 |67400 |22 |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] |842 |2062 |9668 |67977 |15 |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] |774 |1778 |9484 |68676 |12 |} {| class="wikitable" |+[[Oktyabr|OKTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 oktyabr|1 Oktyabr]] |689 |1816 |9558 |68732 |18 |- |[[2 oktyabr|2 Oktyabr]] |684 |2060 |9832 |60630 |16 |- |[[3 oktyabr|3 Oktyabr]] |712 |1813 |8760 |52949 |14 |- |[[4 oktyabr|4 Oktyabr]] |391 |835 |4962 |1061 |11 |- |[[5 oktyabr|5 Oktyabr]] |826 |1597 |10201 |57572 |15 |- |[[6 oktyabr|6 Oktyabr]] |1009 |1378 |9828 |45948 |12 |- |[[7 oktyabr|7 Oktyabr]] |1013 |1244 |10853 |42746 |14 |- |[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] |904 |1196 |9664 |38789 |13 |- |[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] |1017 |1119 |11679 |39890 |16 |- |[[10 oktyabr|10 Oktyabr]] |1032 |1043 |8385 |33833 |10 |- |[[11 oktyabr|11 Oktyabr]] |611 |638 |5575 |511 |13 |- |[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] |1277 |853 |11569 |39810 |15 |- |[[13 oktyabr|13 Oktyabr]] |1265 |868 |9654 |36394 |17 |- |[[14 oktyabr|14 Oktyabr]] |1448 |847 |10092 |33441 |11 |- |[[15 oktyabr|15 Oktyabr]] |1850 |735 |11346 |31417 |14 |- |[[16 oktyabr|16 Oktyabr]] |1681 |675 |13168 |30619 |12 |- |[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] |1896 |764 |11261 |25462 |19 |- |[[18 oktyabr|18 Oktyabr]] |1245 |409 |7153 |591 |13 |- |[[19 oktyabr|19 Oktyabr]] |2102 |863 |12189 |31060 |15 |- |[[20 oktyabr|20 Oktyabr]] |2303 |1010 |12075 |31389 |16 |- |[[21 oktyabr|21 Oktyabr]] |2005 |1011 |12533 |32200 |20 |- |[[22 oktyabr|22 Oktyabr]] |2112 |882 |12568 |30886 |18 |- |[[23 oktyabr|23 Oktyabr]] |2315 |981 |14053 |33186 |22 |- |[[24 oktyabr|24 Oktyabr]] |2036 |1045 |12325 |29559 |25 |- |[[25 oktyabr|25 Oktyabr]] |1477 |628 |9183 |366 |21 |- |[[26 oktyabr|26 Oktyabr]] |2266 |1194 |13552 |41233 |24 |- |[[27 oktyabr|27 Oktyabr]] |2300 |1248 |13175 |44716 |27 |- |[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] |2420 |1358 |13827 |49294 |29 |- |[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] |2132 |1757 |11753 |49044 |26 |- |[[30 oktyabr|30 Oktyabr]] |2189 |1585 |14051 |49799 |28 |- |[[31 oktyabr|31 Oktyabr]] |2261 |1805 |11697 |43113 |25 |} {| class="wikitable" |+[[Noyabr|NOYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 noyabr|1 Noyabr]] |1200 |1174 |7191 |263 |27 |- |[[2 noyabr|2 Noyabr]] |2178 |2010 |11889 |47133 |31 |- |[[3 noyabr|3 Noyabr]] |2256 |2208 |13102 |45561 |21 |- |[[4 noyabr|4 Noyabr]] |2706 |1937 |15350 |45041 |29 |- |[[5 noyabr|5 Noyabr]] |2440 |2016 |13794 |42918 |36 |- |[[6 noyabr|6 Noyabr]] |2500 |2243 |15017 |42824 |33 |- |[[7 noyabr|7 Noyabr]] |2631 |1989 |12367 |32940 |28 |- |[[8 noyabr|8 Noyabr]] |1310 |1445 |8034 |193 |24 |- |[[9 noyabr|9 Noyabr]] |1855 |2199 |9002 |11197 |27 |- |[[10 noyabr|10 Noyabr]] |1876 |2248 |8615 |12403 |22 |- |[[11 noyabr|11 Noyabr]] |1174 |2365 |11350 |42265 |30 |- |[[12 noyabr|12 Noyabr]] |2334 |2092 |13193 |38082 |25 |- |[[13 noyabr|13 Noyabr]] |2001 |2145 |13099 |40504 |19 |- |[[14 noyabr|14 Noyabr]] |2422 |2181 |12807 |30231 |29 |- |[[15 noyabr|15 Noyabr]] |1071 |1229 |6803 |340 |26 |- |[[16 noyabr|16 Noyabr]] |2015 |2178 |13035 |39287 |31 |- |[[17 noyabr|17 Noyabr]] |2025 |2267 |12127 |33784 |22 |- |[[18 noyabr|18 Noyabr]] |2124 |2669 |12963 |35699 |27 |- |[[19 noyabr|19 Noyabr]] |2233 |2401 |12925 |32573 |28 |- |[[20 noyabr|20 Noyabr]] |1763 |2499 |13271 |33072 |20 |- |[[21 noyabr|21 Noyabr]] |1889 |2537 |11740 |25256 |25 |- |[[22 noyabr|22 Noyabr]] |825 |1283 |6199 |61 |33 |- |[[23 noyabr|23 Noyabr]] |1904 |1833 |12194 |36348 |29 |- |[[24 noyabr|24 Noyabr]] |1924 |1873 |11584 |34474 |23 |- |[[25 noyabr|25 Noyabr]] |1880 |1835 |12352 |32720 |27 |- |[[26 noyabr|26 Noyabr]] |1997 |2319 |12210 |30893 |31 |- |[[27 noyabr|27 Noyabr]] |1617 |1979 |11982 |33190 |22 |- |[[28 noyabr|28 Noyabr]] |1662 |2391 |11369 |26530 |18 |- |[[29 noyabr|29 Noyabr]] |857 |1091 |5594 |297 |26 |- |[[30 noyabr|30 Noyabr]] |1678 |1934 |12620 |40658 |23 |} {| class="wikitable" |+[[Dekabr|DEKABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 dekabr|1 Dekabr]] |1795 |1967 |12565 |40314 |28 |- |[[2 dekabr|2 Dekabr]] |1772 |2103 |13341 |37057 |21 |- |[[3 dekabr|3 Dekabr]] |1703 |2180 |13211 |34841 |24 |- |[[4 dekabr|4 Dekabr]] |1406 |1787 |12869 |35832 |18 |- |[[5 dekabr|5 Dekabr]] |1394 |1791 |11503 |27339 |20 |- |[[6 dekabr|6 Dekabr]] |585 |944 |5385 |154 |16 |- |[[7 dekabr|7 Dekabr]] |1530 |1864 |12863 |35926 |21 |- |[[8 dekabr|8 Dekabr]] |1210 |1853 |12033 |33245 |15 |- |[[9 dekabr|9 Dekabr]] |1315 |1850 |11799 |34060 |19 |- |[[10 dekabr|10 Dekabr]] |1109 |1946 |10532 |31155 |17 |- |[[11 dekabr|11 Dekabr]] |1117 |1581 |11081 |31944 |15 |- |[[12 dekabr|12 Dekabr]] |1226 |1649 |11280 |24600 |18 |- |[[13 dekabr|13 Dekabr]] |518 |871 |5510 |8 |16 |- |[[14 dekabr|14 Dekabr]] |922 |1621 |11085 |34799 |19 |- |[[15 dekabr|15 Dekabr]] |1156 |1739 |11848 |31356 |14 |- |[[16 dekabr|16 Dekabr]] |984 |1748 |12440 |30303 |12 |- |[[17 dekabr|17 Dekabr]] |755 |1671 |10804 |27321 |18 |- |[[18 dekabr|18 Dekabr]] |582 |1370 |10495 |28277 |15 |- |[[19 dekabr|19 Dekabr]] |921 |1382 |10676 |20738 |17 |- |[[20 dekabr|20 Dekabr]] |577 |672 |6777 |77 |9 |- |[[21 dekabr|21 Dekabr]] |662 |1452 |10157 |30365 |14 |- |[[22 dekabr|22 Dekabr]] |648 |1365 |9891 |28142 |16 |- |[[23 dekabr|23 Dekabr]] |854 |1569 |11462 |27494 |19 |- |[[24 dekabr|24 Dekabr]] |559 |1104 |9602 |24207 |12 |- |[[25 dekabr|25 Dekabr]] |501 |1092 |9887 |26436 |15 |- |[[26 dekabr|26 Dekabr]] |511 |1178 |9328 |20989 |13 |- |[[27 dekabr|27 Dekabr]] |306 |560 |6482 |21 |11 |- |[[28 dekabr|28 Dekabr]] |376 |887 |8784 |31242 |16 |- |[[29 dekabr|29 Dekabr]] |530 |1209 |9591 |30157 |8 |- |[[30 dekabr|30 Dekabr]] |510 |1039 |10771 |32103 |14 |- |[[31 dekabr|31 Dekabr]] |595 |753 |10549 |28059 |12 |} == Həmçinin bax == * [[2021]] * [[XXI əsr]] * [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2021-ci ildə Azərbaycan]] 0zxnxp2ot5qatbv8coyk00rllwmrj5a 6599717 6599386 2022-08-28T17:24:47Z Resul1289 231668 wikitext text/x-wiki '''2021''' — Azərbaycanda "Nizami Gəncəvi İli" [[2020-ci ildə Azərbaycan|2020]]-ci ildə olduğu kimi [[2021]]-ci ildə də çoxlu [[Koronavirus xəstəliyi 2019|COVID-19]] ştammlarının aşkarlanması səbəbindən [[COVID-19 koronavirus pandemiyası|COVID-19 korinavirus pandemiyası]] ağır şəkildə davam etdi. Azərbaycanda [[COVID-19 qarşı peyvənd|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] başladı və uğurla davam etdirildi. İlk növbədə işğal illərində erməni vandalizminin viran qoyduğu ərazilərimizlə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə təqdimatı məsələsinə diqqət yönəldildi. İşğaldan azad edilmiş ərazilərə xarici ölkə təmsilçilərinin, mətbuat, beynəlxalq təşkilatların, dini icmaların nümayəndələrinin səfərlərinin təşkili ilə [[Ermənistan]] dövlətinin terrorçu mahiyyətinin üzə çıxarılması üçün şərait yaradıldı. Qarabağda sürətli quruculuq bərpa işləri aparıldı. İlk növbədə yol və digər zəruri infrastrukturun bərpası istiqamətində işlər görüldü. [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın və [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun inşası, regionda digər hava limanlarının tikinti prosesinin davam etməsi gələcəkdə Qarabağın iqtisadi potensialının daha da artmasına zəmin yaratdı. Pandemiya səbəbilə təxirə salınan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] keçirildi. Ölkəmizi təmsil edən idmançılar 3 gümüş, 4 bürünc medala yiyələndilər. [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] zamanı bu göstərici daha da yüksək səviyyəyə qaldırıldı. Ölkəmizi təmsil edən paralimpiyaçılar 14 qızıl, 1 gümüş və 4 bürünc medal qazandılar. Mədəniyyət sahəsində ən mühüm hadisələrdən biri dövlət başçısının sərəncamı ilə Şuşa şəhərinin Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi oldu. Bu qərar işğaldan azad edilmiş [[Şuşa]] şəhərinin tarixi kimliyinin özünə qaytarılması, şəhərin tənəzzülə uğramış mədəni həyatının bərpası baxımından mühüm əhəmiyyətə malik oldu. “Xarıbülbül” musiqi festivalının yenidən keçirilməsi Şuşanın ən yeni tarixində dönüm nöqtəsi oldu. Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi və büstü bərpa edildi, Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışı oldu. == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Azərbaycan Prezidenti|Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban Aliyeva03 (cropped).JPG|frameless|168x168px]] |[[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |- |[[Fayl:Sahibə Qafarova.jpg|frameless|179x179px]] |[[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin Sədri]] |[[Sahibə Qafarova]] |} * [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Xarici İşlər naziri]] — [[Ceyhun Bayramov]] * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər naziri]] — [[Vilayət Eyvazov]] * [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə naziri]] — [[Zakir Həsənov]] * [[Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Sənayesi naziri]] — [[Mədət Quliyev]] * [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil naziri]] — [[Emin Əmrullayev]] * [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət naziri]] ** ''Nazir yoxdur (21.05.2020-05.01.2021)'' ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] ''(05.01.2021-dən başlayaraq)'' * [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə naziri]] ** [[Oqtay Şirəliyev]] ''(23.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (23.04.2021-19.01.2022)'' * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri]] — [[Muxtar Babayev]] * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar naziri]] — [[Kəmaləddin Heydərov]] * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman naziri]] ** [[Azad Rəhimov]] ''(30.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (30.04.2021-07.09.2021)'' ** [[Fərid Qayıbov]] ''(07.09.2021-dən başlayaraq)'' * [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Kənd Təsərrüfatı naziri]] — [[İnam Kərimov]] * [[Maliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Maliyyə naziri]] — [[Samir Şərifov]] * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar naziri]] ** [[Ramin Quluzadə|Ramiz Quluzadə]] ''(26.01.2021-ə qədər)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(26.01.2021-11.10.2021)'' ** ''Vəzifə ləğv edildi (11.10.2021)'' * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri]] ** ''Vəzifə təsis edildi (11.10.2021)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(11.10.2021-dən başlayaraq)'' * [[İqtisadiyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|İqtisadiyyat naziri]] — [[Mikayıl Cabbarov]] * [[Energetika Nazirliyi (Azərbaycan)|Energetika naziri]] — [[Pərviz Şahbazov]] * [[Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (Azərbaycan)|Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri]] — [[Sahil Babayev]] * [[Ədliyyə Nazirliyi (İsrail)|Ədliyyə naziri]] — [[Fikrət Məmmədov (dövlət xadimi)|Fikrət Məmmədov]] == Hadisələr == === Yanvar === [[Fayl:Aliyev, Putin and Pashinyan in 2021.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 38.JPG|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] büstünün açılışı]] [[Fayl:Ilham Aliyev in front of the ruined Vagif Mausoleum.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Molla Pənah Vaqifin dağıdılmış muzey-məqbərə kompleksinin qarşısında]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 06.JPG|thumb|[[İlham Əliyev]] Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməlini qoyur]] [[Fayl:Российские и турецкие военнослужащие совместно осуществляют мониторинг обстановки в Нагорном Карабахе 2.jpg|thumb|[[Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — İşğaldan azad olunan ərazilərdə radio-televiziya yayımına başlanıldı * [[4 yanvar|4 Yanvar]] — [[Qarabağ Dirçəliş Fondu|"Qarabağ Dirçəliş Fondu"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı *[[5 yanvar|5 Yanvar]] ** [[2021]]-ci il "Nizami Gəncəvi İli" elan olundu ** [[Şuşa]] şəhəri Azərbaycan mədəniyyətinin paytaxtı elan olundu * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sədrliyi ilə 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirildi ** "Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** Yerli icra hakimiyyəti orqanlarında "Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsi" yaradıldı ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[UNESCO]] yanında daimi nümayəndəsi səfir [[Elman Abdullayev]] etimadnaməsini qurumun Baş direktoru [[Odri Azule]]<nowiki/>yə təqdim etdi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] ** [[YAŞAT Fondu|"YAŞAT" Fondu]]<nowiki/>nun ''yashat.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi və ''8110 SMS'' vasitəsilə ianə etmək imkanı yaradıldı ** [[Həsən Həsənov (siyasətçi)|Həsən Həsənov]] [[Polşa]] səfi<nowiki/>ri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Nərgiz Qurbanova]] [[Bolqarıstan|Bolqarısta]]<nowiki/>[[Bolqarıstan|n]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Polşa|Poşla]] səfiri təyin edildi * [[11 yanvar|11 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *** [[Moskva bəyanatı (2021)|Moskva bəyanatı]] imzalandı ** Yenilənmiş [[1 manatlıq əsginas|1]], [[5 manatlıq əsginas|5]] və [[50 manatlıq əsginas|50 manatlıq pul]] nişanları tədavülə buraxıldı ** [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-nin [[Darıdağ]] və [[Sirab]] ərazisindən dünya elmi üçün yeni arı növü - [[Sarımtıl hoplisoides|Hoplisoides flavescens (Sarımtıl hoplisoides)]] aşkarlandı * [[12 yanvar|12 Yanvar]] ** [[Medianın İnkişafı Agentliyi|"Medianın İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[13 yanvar|13 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Pakistan]] xarici işlər nazirlərinin II üçtərəfli görüşü keçirildi ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) *** [[İslamabad Bəyannaməsi (2021)|İslamabad Bəyannaməsi]] imzalandı *[[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]], [[Xurşidbanu Natəvan]] və [[Bülbül (müğənni)|Bülbül]]<nowiki/>ün gülləbaran edilən büstləri Şuşa şəhərinə qaytarıldı və açılışı oldu *** [[Şuşa]] şəhərində Dövlət bayrağı ucaldıldı. [[Cıdır düzü]], Molla Pənah Vaqifin dağıdıl<nowiki/>mış muzey-məqbərə kompleksi, Şuşa Realnı Məktəbinin dağıdılmış binası və Qazançı kilsəsinə baxış keçirildi. [[Saatlı məscidi|Saatlı]], [[Yuxarı Gövhər ağa məscidi|Yuxarı Gövhərağa]] və [[Aşağı Gövhər ağa məscidi|Aşağı Gövhərağa]] məscidləri ziyarət edildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Böyük Tağlar]] kəndinə baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/> və yeni [[Füzuli]]-[[Şuşa]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Pakistan Prezidenti]] [[Arif Alvi]] arasında görüş oldu ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) * [[15 yanvar|15]] — [[17 yanvar|17 Yanvar]] — 2021 Fransa Anri Deqlan Qran Prisi ([[Nitsa]], [[Fransa]]) ** Medal sayı: ''12'' *** '''Qızıl''' ''-'' ''0'' *** '''Gümüş''' ''-'' ''6'' *** '''Bürünc''' ''-'' ''6'' ** Yer: ''10'' * [[15 yanvar|15 Yanvar]] — [[Minatəmizləmə Agentliyi (Azərbaycan)|"Minatəmizləmə Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[18 yanvar|18 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərinə səfər etdi: *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azərsulfat" MMC-nin sulfat turşusu istehsalı və "Glassia" QSC-nin şüşə tara istehsalı zavdlarının təməli qoyuldu *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azerfloat" QSC-nin termoformasiya metodu ilə vərəqə şüşə istehsalı müəssisəsinin açılışı oldu ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı|TÜRKSOY]] Baş katibi [[Düsen Kaseyinov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] arasında videoformatda görüş oldu * [[21 yanvar|21 Yanvar]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ** [[Azərbaycan]] və [[Türkmənistan]] arasında [[Xəzər dənizi|Xəzər]] dənizində [[Dostluq yatağı|"Dostluq"]] yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandum imzalandı ** [[Azərbaycan]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında videoformatda görüş oldu ** "Naxçıvan MR Media İnkişaf Agentliyi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[22 yanvar|22 Yanvar]] — [[İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi (Azərbaycan)|"İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[25 yanvar|25 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[27 yanvar|27 Yanvar]] — [[Aydın Kərimov (nümayəndə)|Aydın Kərimov]] [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna xüsusi nümayəndəsi təyin edildi *[[27 yanvar|27]] — [[31 yanvar|31 Yanvar]] — "Global Game Jam 2021" *[[30 yanvar|30 Yanvar]] ** [[Atəşkəsə nəzarət üzrə Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]] fəaliyyətə başladı ([[Ağdam]]) ** [[Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi|"Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi"]] yaradıldı ** [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-ə səfər etdi === Fevral === [[Fayl:Gulabird hydroelectric power station.jpg|thumb|220x220px|"Güləbird" SES]] [[Fayl:Dfdfadhbgfdshtyüthsdgh.jpg|thumb|[[Zəfər zirvəsi]]]] * [[1 fevral|1 Fevral]] ** [[Azərbaycan-Türkiyə Birgə Media Platforması]] yaradıldı ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: *** Abşeron Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni inşa edilən binasının və yenidən qurulan 220/110/10 kV-luq və yeni tikilən 110/35/10 kV-luq “Xırdalan” yarımstansiyalarının açılışı oldu ** [[İlham Əliyev]] [[Yasamal rayonu|Yasamal]] rayonunda yeni salınan meşə tipli parkın açılışında iştirak etdi * [[1 fevral|1]] — [[12 fevral|12 Fevral]] — “Qış təlimi-2021” ([[Qars]], [[Türkiyə]]) * [[2 fevral|2]] — [[5 fevral|5 Fevral]] — "Tətbiqi E<nowiki/>lm Həftəsi" ([[Lütfi Zadə]]<nowiki/>nin 100 illik yubileyinə həsr olunub) * [[3 fevral|3 Fevral]] ** [[Ərəbqədim (Qobustan)|Ərəbqədim]]-[[Göydərə (Qobustan)|Göydərə]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ([[Qobustan rayonu|Qobustan]]) ** [[ABŞ Etnik Anlaşma Fondu]] Prezidenti [[Mark Şnayer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Mark Şnayer]] arasında videoformatda görüş oldu *[[4 fevral|4 Fevral]] — [[Bakı]] şəhərində [[Lütfi Zadə Texnologiya Mərkəzi]]<nowiki/>nin açılışı oldu * [[5 fevral|5 Fevral]] ** [[COVID-19 vaksini|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] ilə bağlı ''randevu.its.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi ** Çinli heykəltəraş-rəssam [[Yüen Sikun]] [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in paytaxtı [[Pekin]] şəhərində yerləşən [[Çaoyan parkı|Çaoyan]] parkında qoyulmuş [[Nizami Gəncəvi]] büstünü hazırladığına görə [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq"]] ordeni ilə təltif edildi ([[Nizami Gəncəvi]] büstü [[2012]]-ci ildə qoyulub) * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] Baş Prokurorluğun [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda yerləşən yeni inzibati bina kompleksinin açılışında iştirak etdi * [[9 fevral|9 Fevral]] — [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[11 fevral|11 Fevral]] — [[Cənub Qaz Dəhlizi|Cənub Qaz Dəhlizi (CQD)]] Məsləhət Şurası çərçivəsində nazirlərin videoformatda VII iclası keçirildi * [[14 fevral|14 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Horadiz]]-[[Ağbənd]] dəmir yolu xəttinin təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Güləbird]] kəndində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** 8 MVt-lik "Güləbird" SES-in açılışı oldu. Bu<nowiki/>, işğaldan azad edilən ərazilərdə [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in iştirakı ilə istifadəyə verilən ilk infrastruktur layihəsidir ** [[Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası|Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP)]] videoformatda VIII Qurultayı keçirildi *[[15 fevral|15 Fevral]] — [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[16 fevral|16 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[İndoneziya]] və [[Belarus]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[İndoneziya]] səfiri - [[Hildi Hamid]] *** [[Belarus]] səfiri - [[Andrey Ravkov]] ** [[Bazardüzü]] zirvəsinin şərqindəki adsız yüksəkliyə ''(4301 m)'' [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər zirvəsi"]] adı verildi * [[17 fevral|17 Fevral]] ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Əli Əsədov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[18 fevral|18 Fevral]] ** [[Əli Əsədov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Biznes Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) *[[19 fevral|19]] — [[21 fevral|21 Fevral]] — Gender Bərabərliyi Hakatonu ([[Bakı]]) * [[19 fevral|19 Fevral]] — I Türk Dünyası Meteorologiya Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Gəncə]] şəhərində Gənclərin İnkişaf və Karyera Mərkəzinin açılışı oldu * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Mədət Quliyev]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[23 fevral|23 Fevral]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]]-[[Türkmənistan]] xarici işlər nazirlərinin V üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Əhmədağalı]] kədində insan qalıqları aşkarlandı *[[24 fevral|24 Fevral]] — [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Günü|TDƏŞ]] dövlətləri energetika nazirlərinin videoformatda görüşü keçirildi * [[25 fevral|25 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xəzər rayonu|Xəzər]] rayonunda Şağan Reabilitasiya Pansionatının əsaslı təmirdən sonra açılışında iştirak etdi ** [[İlham Əliyev]] və [["Signify"]] şirkətinin Baş icraçı direktoru [[Erik Rondolat]] arasında videoformat görüş oldu === Mart === [[Fayl:Ilham Aliyev in Hadrut 3.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağını ucaldır]] [[Fayl:5whz3xnya6cksk0ww8.jpg|thumb|[[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST" mərkəzi]]]] * [[1 mart|1 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] dünyada ilk tanker-muzey olan "Suraxanı" gəmi-muzeyi və "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC-nin yeni inzibati binasının açılışında iştirak etdi ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[3 mart|3 Mart]] — [[Pakistan]] Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri [[Nadim Razan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Nadim Razan]] arasında videoformatda görüş oldu * [[4 mart|4 Mart]] — [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] XIV Zirvə toplantısı videoformatda keçirildi * [[5 mart|5 Mart]] — [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP)]] VII qurultayı keçirildi ([[Bakı]]) * [[6 mart|6 Mart]] — [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|DSX]]-nin Hərbi Xəstəxanası və Mühəndis-İstehkam Mərkəzi fəaliyyətə başladı * [[9 mart|9 Mart]] ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunun [[Məlhəm (Şamaxı)|Məlhəm]] kəndində [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın hava texnologiyaları şirkəti [["Baron Weather" şirkəti|"Baron Weather"]] şirkəti ilə birgə hava proqnozu stansiyası istifadəyə verildi ** [[Göygöl rayonu|Göygöl]] və [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonlarında erkən xəbərdarlıq sistemləri istifadəyə verildi * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-nin [[Cənubi Qafqaz]] üzrə xüsusi nümayəndəsi [[Toivo Klaar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Toivo Klaar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Macarıstan]] xarici işlər və ticarət naziri [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] arasında videoformatda görüş oldu * [[11 mart|11 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı]] Prezidenti [[Odil Reno-Basso]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda [[Bayraq Meydanı]] istifadəyə verildi * [[12 mart|12 Mart]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda yeni hərbi hissənin açılışında iştirak etdi * [[13 mart|13 Mart]] — [[İlham Əliyev]] "Naxçıvan MR-in Şərur və Sədərək rayonlarının inzibati bölgüsündə qismən dəyişikliklər eddilməsi haqqında" qanunu təsdiq etdi. [[Dəmirçi (Sədərək)|Dəmirçi]] kənd inzibati ərazi dairəsi [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun tabeliyinə verildi. [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun inzibati ərazisindən dövlət mülkiyyətində olan 4444 ha torpaq sahəsi qanuna əlavə edilmiş xəritələrə uyğun olaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun inzibati ərazisinə birləşdirildi * [[14 mart|14 Mart]] — [[İsveç]] xarici işlər naziri, [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]] Sədri [[Ann Linde]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ann Linde]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 mart|15 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** [[Edilli]], [[Düdükçü]] kəndləri, [[Azıx (Xocavənd)|Azıx]] kəndində [[Azıx mağarası]], [[Hünərli]] və [[Tuğ (Xocavənd)|Tuğ]] kəndlərində qədim Alban məbədlərinə baxış keçirildi *** [[Şükürbəyli (Cəbrayıl)|Şükürbəyli]]-[[Cəbrayıl]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu * [[16 mart|16 Mart]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Şuşa]] şəhərində Karvansaray tarix-memarlıq kompleksi, [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndi və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ]] xanı [[Pənahəli xan|Pənahəli]] xanın Sarayının qalıqlarına baxış keçirildi * [[17 mart|17 Mart]] ** [[Slovakiya]] xarici və Avropa işlər naziri [[İvan Korçok]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İvan Korçok]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Bekir Pakdemirli]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bekir Pakdemirli]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[19 mart|19 Mart]] — [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunun [[Sulutəpə]] qəsəbəsində yeni yol qovşağı istifadəyə verildi * [[28 mart|28 Mart]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]]-nin [[Gəncə]] şəhər idarəsinin yeni izibati binasının açılışı oldu * [[29 mart|29 Mart]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Tacikistan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Tacikistan Prezidenti]] [[Emoməli Rəhmon]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) * [[30 mart|30 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda [[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST"]] mərkəzinin açılışında iştirak etdi ** "Asiyanın ürəyi - İstanbul prosesi" 9-cu Nazirlər Konfransı keçirildi ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Əşrəf Qəni]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Azərbaycan]] Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri Şəbəkəsinə qoşuldu * [[31 mart|31 Mart]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətləri liderlərinin videoformatda qeyri-formal Zirvə görüşü keçirildi === Aprel === [[Fayl:Selçuk Bayraktar and Ilham Aliyev 5.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında (46).jpg|thumb|220x220px|[[Hərbi Qənimətlər Parkı]]]] [[Fayl:Meeting of Ilham Aliyev and Alexander Lukashenko April 2021 - 007.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlqoyma mərasimində (6).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlini qoyur]] * [[1 aprel|1 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|ÜST]] Baş direktoru [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Səlcuq Bayraqdar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Səlcuq Bayraqdar]] [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Dünya Bankı]] regional direktoru [[Sebastian Molineus]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sebastian Molineus]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri (4SİM) Şəbəkəsinin Afiləedilmiş Azərbaycan Mərkəzi yaradıldı ** "Naxçıvan MR Televiziya və Radio Verilişləri" QSC yaradıldı * [[2 aprel|2 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[5 aprel|5]] — [[7 aprel|7 Aprel]] — "CyberTech Global 2021" Sərgi-Konfransı ([[Dubay]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]) * [[6 aprel|6 Aprel]] — "Baku Transit Forum 2021: Smart City" Beynəlxalq Forumu keçirildi * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] Baş katibi [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9]] — [[10 aprel|10 Aprel]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətlərinin informasiya və media üzrə məsul nazirlərinin, yüksək vəzifəli rəsmilərinin 3-cü toplantısı ([[Bakı]]) * [[10 aprel|10 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və ölkəmizdəki [[Türkiyə]] səfiri [[Erkan Özoralı]] arasında görüş oldu ** [[Erkan Özoralı]] "Dostluq" ordeni ilə təltif edildi * [[12 aprel|12 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Hərbi Qənimətlər Parkı|Hər]]<nowiki/>[[Hərbi Qənimətlər Parkı|bi Qənimətlər Parkı]]<nowiki/>nın açılışında iştirak etdi * [[13 aprel|13 Aprel]] — [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 aprel|14 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil Nazirliyi]]<nowiki/>nin ''portal.edu.az'' elektron xidmətlər portalı istifadəyə verildi * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Pirşağı]] qəsəbəsində yenidənqurma və təmir-bərpa işlərinin təməlini qoydu * [[19 aprel|19 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda 220/110/10 kV-luq "Hövsan" və 110/35/6 kV-luq "Maştağa" yarımstansiyalarının açılışında iştirak etdi ** [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası"]] ləğv edildi. [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Anar Məhərrəmov]] [[İspaniya]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Zaur Əhmədov (səfir)|Zaur Əhmədov]] [[İsveç]] səfiri təyin edildi ** [[Eldar Səlimov]] [[İordaniya]] səfiri təyin edildi ** [[Hüseyn Hüseynov (səfir)|Hüseyn Hüseynov]] [[Bolqarıstan]] səfiri təyin edildi * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Hacıqabul rayonu|Hacıqabul]] rayonuna səfər etdi: ** "Azərsun Şamaxı Aqropark" və Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin açılışı oldu ** 110/35/10 kV-luq "Qarasu" yarımstansiyası istismara verildi ** [[Hacıqabul]]-[[Muğan (Hacıqabul)|Muğan]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Qobustan (Abşeron)|Qobustan]] kəndində Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməli qoyuldu * [[23 aprel|23 Aprel]] ** [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə]] nazirinin birinci müavini vəzifəsi təsis edildi ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda sahibsiz itlər üçün sığınacaq istifadəyə verdi * [[24 aprel|24 Aprel]] — [[Xanım İbrahimova]] [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] səfiri vəzifələrindən geri çağırıldı * [[26 aprel|26 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun girişində “Cəbrayıla xoş gəlmişsiniz!” sözləri yazılmış lövhəyə bərpadan sonra baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı]], [[Zəngilan–Horadiz avtomobil yolu|Zəngilan-Horadiz avtomobil yolu]] və bərpa olunacaq Zəngilan məscidinin təməli qoyuldu *** [[Birinci Ağalı]], [[İkinci Ağalı]] və [[Üçüncü Ağalı]] kəndlərini əhatə edən birinci [[Ağıllı kənd|"Ağıllı kənd"]] layihəsinin təməli qoyuldu ** [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in [[Sindao]] şəhərində "Azərbaycan Ticarət Evi"nin açılışı oldu * [[27 aprel|27 Aprel]] ** [[Azərbaycan Kosmik Agentliyi|"Azərbaycan Kosmik Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Rusiya]]-[[Azərbaycan]] Hökumətlərarası Komissiyasının 19-cu iclası keçirildi * [[28 aprel|28 Aprel]] ** [["Boeing" şirkəti|"Boeing"]] şirkətinin Prezidenti [[Stenli Dil]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Stenli Dil]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Dünya İqtisadi Forumu]] Prezidenti [[Borge Brende]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Azərbaycan]]-[[İsrail]] Hökumətlərarası Komissiyanın 2-ci iclası keçirildi * [[29 aprel|29 Aprel]] — [[Azərbaycan]]-[[Pakistan]] Biznes Forumu videoformatda keçirildi * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Litva]] xarici işlər naziri [[Qabrielius Landsbergis]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Qabrielius Landsbergis]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** "Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi buraxıldı ** [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti|"SOCAR"]] şirkətinin Prezidenti [[Rövnəq Abdullayev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Rövnəq Abdullayev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) === May === [[Fayl:Ilham Aliyev and Irakli Garibashvili, May 2021 05.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev and Mehriban Aliyeva attended opening of Kharibulbul Festival in Shusha 39.jpg|thumb|[[Xarıbülbül Musiqi Festivalı|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]]]] [[Fayl:8 Noyabr station (Baku Metro).jpg|thumb|[[8 Noyabr metrostansiyası]]]] * [[3 may|3 May]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Türkiyə]] və [[Serbiya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Türkiyə]] səfiri - [[Cahid Bağçı]] ** [[Serbiya]] səfiri - [[Draqan Vladisavljeviç]] * [[4 may|4 May]] ** [[Radiotezliklər üzrə Dövlət Komissiyası]] yaradıldı ** [[Qəbələ]] şəhərində "Karyera və iş yarmarkası" keçirildi * [[5 may|5 May]] ** [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Əli Əsədov]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Sahibə Qafarova]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[7 may|7 May]] — [[Şuşa]] şəhəri Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edildi * [[12 may|12 May]] — [[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)|Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı]] başladı * [[12 may|12]] — [[13 may|13 May]] — [[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2022)|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[18 may|18]] — [[22 may|22 May]] — [[2021 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] ([[Rotterdam]], [[Niderland]]) ** Mahnı: [[Mata Hari (Samirə Əfəndiyeva mahnısı)|''Mata Hari'']] ** İfaçı: ''[[Samirə Əfəndi]]'' ** Yer: ''20'' ** Xal: ''65'' * [[29 may|29 May]] — Bakı Metropoliteninin [[8 Noyabr metrostansiyası]] istifadəyə verildi * [[30 may|30 May]] — [[Türkiyə]] nəqliyyat və infrastruktur naziri [[Adil Karaismailoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[31 may|31 May]] — [[Sahibə Qafarova]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi === İyun === [[Fayl:Aliyev and Erdogan signed Shusha Declaration on allied relations 4.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]]] * [[4 iyun|4]] — [[6 iyun|6 İyun]] — [[2021 "Formula-1" üzrə Azərbaycan Qran-prisi]] ([[Bakı]]) ** '''1''' ''-'' [[Maks Ferstappen]] ''(105 xal)'' ** '''2''' ''-'' [[Lyuis Hemilton]] ''(101 xal)'' ** '''3''' ''-'' [[Serxio Perez|Serxio Peres]] ''(69 xal)'' * [[4 iyun|4 İyun]] — [[Kəlbəcər rayonu]]nun [[Susuzluq]] kəndi yaxınlığında [[Susuzluq kəndi yaxınlığında partlayış|partlayış]] baş verdi. Nəticədə ikisi jurnalist, biri məmur olmaqla 3 nəfər şəhid oldu * [[12 iyun|12 İyun]] — [[Ermənistan]] [[Ağdam rayonu]] üzrə 97 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[15 iyun|15 İyun]] ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Şuşa]]) *** [[Şuşa Bəyannaməsi|Şuşa bəyannanəsi]] imzalandı * [[21 iyun|21 İyun]] — [[2 iyul|2 İyul]]<nowiki/> — "Anadolu Qartalı-2021" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) === İyul === [[Fayl:Azərbaycanın İqtisadi rayonları (2021).png|thumb|[[Azərbaycanın iqtisadi rayonları|İqtisadi rayonlar]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — [[İlham Əliyev]] [[Ələt Azad İqtisadi Zonası]]<nowiki/>nın təməlini qoydu * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Ermənistan]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonları üzrə 92 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[4 iyul|4 İyul]] — Xəzər dənizində partlayış baş verdi * [[7 iyul|7 İyul]] — Azərbaycan Respublikasının iqtisadi rayonlarının yeni bölgüsü tədiq edildi. 14 İqtisadi rayon yaradıldı: *# [[Bakı iqtisadi rayonu]] *# [[Naxçıvan iqtisadi rayonu]] *# [[Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu]] *# [[Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu]] *# [[Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu]] *# [[Qarabağ iqtisadi rayonu]] *# [[Qazax-Tovuz iqtisadi rayonu]] *# [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu]] *# [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] *# [[Mərkəzi Aran iqtisadi rayonu]] *# [[Mil-Muğan iqtisadi rayonu]] *# [[Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu]] *# [[Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu]] *# [[Şirvan-Salyan iqtisadi rayonu]] * [[22 iyul|22 İyul]] — Bakının Xətai rayonunda [[Polad Həşimov]] adına park istifadəyə verilib *[[23 iyul|23 İyul]] - [[8 avqust|8 Avqust]] — [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''44'' ** Yer: ''67'' ** Medal sayı: ''7'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''0''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''3''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[23 iyul|23]] - [[28 iyul|28 İyul]] — Azərbaycan - Ermənistan sərhədində atışmalar olub ([[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan]]) * [[25 iyul|25 İyul]] — Bakının "20-ci sahə" adlanan ərazisində yanğın baş verib * [[27 iyul|27 İyul]] — [[İlham Əliyev]] ABŞ-ın [[Oklahoma]] ştatının qubernatoru [[Con Kevin Stitt]] və onun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşüb === Avqust === [[Fayl:Vagif mausoleum after restoration, Shusha, Azerbaijan.jpg|thumb|[[Vaqif türbəsi|Molla Pənah Vaqif türbəsi]] bərpadan sonra]] [[Fayl:İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışında iştirak ediblər 1.jpg|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] heykəli ([[Şuşa]])]] * [[1 avqust|1 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhərində məişət tullantıları yanıb * [[2 avqust|2 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] rayonunda meşə yanğını * [[2 avqust|2]] - [[11 avqust|11 Avqust]] — [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türkiyə]], [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Silahlı Qüvvələri|Gürcüstanın]] xüsusi təyinatlı qüvvələri "Qafqaz Qartalı 2021" təlimləri keçiriblər ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]] rayonunda meşə yanğını * [[4 avqust|4 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda meşə yanğını * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda meşə yanğını * [[8 avqust|8 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik sahədə yanğın ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda meşə yanğını ** [[Qəbələ rayonu|Qəbələ]] rayonunda meşə yanğını * [[9 avqust|9 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qəbələ]] şəhərində yanğın * [[10 avqust|10 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[11 avqust|11 Avqust]] ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda meşə yanğını ** [[Şəki rayonu|Şəki]] rayonunda yanğın ** [[Bakı]] şəhərində yanğın ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[12 avqust|12 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Ceyranbatan su anbarı]]nın ətrafında yanğın * [[13 avqust|13 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonlarında yerləşən yaşayış məntəqələrini, [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında və [[Şuşa|Şuşa şəhəri]] ətrafındakı mövqelərini atəşə tutub **[[İmişli rayonu|İmişli]] rayonunda zəlzələ olub **[[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] [[Şuşa]] şəhərində birgə əməliyyat keçirdi **[[Şəmkir rayonu|Şəmkir]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın olub * [[14 avqust|14 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik ərazi yanıb * [[15 avqust|15 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında və [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[16 avqust|16 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Laçın Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın təməli qoyuldu * [[18 avqust|18 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[19 avqust|19 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[20 avqust|20 Avqust]] ** Ermənistan silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[21 avqust|21]] - [[22 avqust|22 Avqust]] — Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] və [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[22 avqust|22 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[22 avqust|22 Avqust]] - [[4 sentyabr|4 Sentyabr]] — Beynəlxalq Ordu Oyunları 2021 ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Azərbaycan hərbçiləri Rusiyada "Tank biatlonu" və "Mədəniyyət Ordusu", İran İslam Respublikasında "Dəniz kuboku", Qazaxıstanda "Artilleriya atəşinin ustaları" müsabiqələrində iştirak ediblər * [[24 avqust|24 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qax rayonu|Qax]] rayonunda meşə yanğını ** [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda meşə yanğını * [[24 avqust|24 Avqust]] - [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''35'' ** Yer: ''10'' ** Medal sayı: ''19'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''14''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''1''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[25 avqust|25 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin 2 hərbi qulluqçusu [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda yerləşən sərhəd-döyüş məntəqəsinin ərazisində təxribat törətdi * [[26 avqust|26 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstandan çıxarıldı * [[29 avqust|29 Avqust]] ** Şuşada Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra açılışı olub **Şuşada Üzeyir Hacıbəyli heykəlinin açılışı olub ** [[İlham Əliyev]] Şuşada 1-ci məhəllənin təməlini qoyub * [[30 avqust|30 Avqust]] — Müdafiə naziri Zakir Həsənovun rəhbərliyi ilə Mərkəzi Komanda Məntəqəsində xidməti müşavirə keçirilib === Sentyabr === [[Fayl:Fuzuli International Airport, Azerbaijan 5.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]]] [[Fayl:Agdam-nagorno-karabakh-2.jpg|thumb|[[Ağdam|Ağdam şəhəri]]]] [[Fayl:Anım yürüşü-7.jpg|thumb|Anım yürüşü]] * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərində səfərdə olub ** [[Sumqayıt]] şəhərində Kimya Sənaye Parkında "Azmonbat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin və Sumqayıt Məhkəmə Kompleksinin açılışı olub ** Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazirindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Şuşa]] istiqamətində yerləşən Azərbaycan ordusunun bölmələrindən birinin mövqeyini atəşə tutub * [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda ilk uçuş həyata keçirildi * [[6 sentyabr|6]] - [[11 sentyabr|11 Senyabr]] — [[Azərbaycan]] - [[Türkiyə]] hərbçiləri birgə təlimlər keçirdilər ([[Laçın rayonu|Laçın]]) * [[6 sentyabr|6]] - [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin iştirakı ilə "TurAz Şahini - 2021" birgə taktiki-uçuş təlimləri həyata keçirdi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[7 sentyabr]] — [[Ağdam|Ağdam şəhəri]] minalardan tam təmizləndi * [[8 sentyabr|8 Sentyabr]] ** [[Şuşa]] şəhərinin əsas simvollarından biri olan [[İsa bulağı|İsa Bulağı]] [[Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəs]]<nowiki/>i tərəfindən tam bərpa edilib ** [[Azərbaycan]] - [[İran]] sərhədində silahlı insident olub * [[10 sentyabr|10 Sentyabr]] — Qafan-Gorus yolunun Azərbaycan ərazisindən keçən hissəsində post qurulub * [[12]] - [[20 sentyabr|20 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]] və [[Pakistan]] xüsusi təyinatlıları “Üç Qardaş – 2021” beynəlxalq təlimi keçirdilər ([[Bakı]]) * [[18 sentyabr|18]] - [[24 sentyabr|24 Sentyabr]] — Üzeyir Hacıbəyli XIII Beynəlxalq Musiqi Festivalı ([[Şuşa]]) * [[21 sentyabr|21]] - [[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — "Texnofest-2021" festivalı ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin (HHQ)]] bir qrup heyəti festivalda iştirak etdi * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — Ümumi təhsil müəssisələrinin ibtidai (I-IV) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] baş prokurorları arasında üçtərəfli görüş keçirilib ([[Nur-Sultan]], [[Qazaxıstan]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — Qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Şıxarx]] və [[Göyarx]] istiqamətində olan mövqelərindən çıxıblar * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** İlk dəfə [[Anım Günü (Azərbaycan)|Anım Günü]] qeyd olundu. Saat 10:00-da prezident İlham Əliyev xalqa müraciət etdi. Saat 12:00-da şəhidlərin əziz xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edildi. Bakı şəhərində Anım yürüşü təşkil olundu ** [[Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi]] və [[Zəfər Muzeyi]]<nowiki/>nin təməli qoyuldu *[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] ** Ümumi təhsil müəssisələrinin orta və yuxarı (V-XI) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb ** Ali təhsil müəssisələri, kolleclər və digər təhsil müəssisələri açılıb **[[İlham Əliyev]] ölkəmizdə səfərdə olan [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstanın Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] ilə görüşüb === Oktyabr === [[Fayl:Baku Zoo.jpg|thumb|[[Bakı Zooloji Parkı]] yenidənqurmadan sonra]] [[Fayl:Fuzuli International Airport Entrance.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın girişi]] * [[3 oktyabr|3 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Bərdə rayonu|Bərdə]] və [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonlarında səfərdə olub ** "Suqovuşan-1" və "Suqovuşan-2" Kiçik Su Elektrik stansiyalarının bərpadan sonra açılışı olub ** Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı-Naftalan avtomobil yolunun təməli qoyulub * [[4 oktyabr|4 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunda səfərdə olub ** "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Cəbrayıl" yarımstansiyasının açılışı olub ** Cəbrayılda Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi hissə kompleksinin açılışı olub * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] ** [[İran]] Naxçıvana hərbi təchizat funksiyasını yerinə yetirən təyyarələrin uçusuşa qadağa qoydu **İranın Ali dini lideri Xameneinin Azərbaycandakı nümayəndəsi Ocaq Sedatın Bakıda fəaliyyət göstərən ofisi bağlandı **Azərbaycan və Gürcüstan arasında hərbi əməkdaşlıq sahəsində memorandum imzalanıb ** [[Ermənistan]] hava məkanını Azərbaycanın sərnişin və karqo təyyarələri üçün açdı **[[Azərbaycan]] hava məkanını Ermənistanın sərnişin təyyarələri üçün açdı * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] illər sonra ilk dəfə [[Ermənistan]] üzərindən uçuşlara başladı ** Şuşanın içməli su təchizatı sisteminin yenidən qurulmasına başlanılıb ** Azərbaycan və Ermənistanın siyasi partiya təmsilçiləri arasında görüş keçirilib ([[Vyana]], [[Avstriya]]) * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] ** [[Bakı Zooloji Parkı]]<nowiki/>nın yenidənqurmadan sonra açılışı olub ** Bir qrup ictimai-siyasi xadim, partiya rəhbərləri və jurnalistlər Şuşaya səfər edib *[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] Şuşada birgə əməliyyat keçirdi *[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunda səfərdə olub ** [[İlham Əliyev]] 35 kV-luq yeni “Hadrut” yarımstansiyasının təməlini qoyub * [[11 oktyabr|11 Otyabr]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Serbiya]] Xarici İşlər naziri [[Nikola Selakoviç]] ilə görüşüb * [[11 oktyabr|11]] - [[13 oktyabr|13 Oktyabr]] — Xəzər dənizində HDQ-nin komanda-qərargah təlimi keçirildi *[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] — [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri şeyxüislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskvanın və Bütün Rusiyanın Partiarxı [[Kirill]] ilə görüşüb ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunda səfərdə olub * [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] qayonunda səfərdə olub * [[25 oktyabr|25 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda səfərdə olub ** [[Qubadlı]] şəhərində radio və televiziya yayımı təmin olunub ** Xanlıq-Qubadlı avtomobil yolunun təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Qubadlı" yarımstansiyasının açılışı olub * [[26 oktyabr|26 Oktyabr]] ** [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] Azərbaycana səfər etdi ** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın açılışı oldu ** Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun ([[Zəngəzur dəhlizi]]) təməli qoyuldu * [[27 oktyabr|27]] - [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — Azərbaycan-Rusiya birgə demarkasia komissiyasının X iclası keçirilib ([[Pyatiqorsk]], [[Rusiya]]) *[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — [[Bakı]] şəhərində Dənizkənarı Bulvarda "Zəfər" yarmarkası keçirildi === Noyabr === [[Fayl:Fuzuli-Shusha highway 1.jpg|thumb|[[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]]] [[Fayl:2021 Armenia-Azerbaijan Border Clashes.svg|thumb|[[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)]]: [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]] rayonuna səfər etdi: *** [[İsmayıllı]] şəhərində Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzinin yeni binasının və [[Basqal]]-[[Sulut]] avtomobil yolunun açılışı oldu *** [[Natiq Behdiyev]] adına 6№-li məktəbin yeni binası istifadəyə verildi ** [[İlham Əliyev]] [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonuna səfər etdi: *** [[Şamaxı]] şəhərində “Azərişıq” ASC-nin Şimal-Qərb Regional SCADA İdarəetmə Mərkəzinin, Şamaxı Üzüm Tingçilik Mərkəzinin, Şamaxı şəhər stadionunun və 7 saylı körpələr evi-uşaq bağçasının açılışı oldu *** [[Pirsaat Baba ziyarətgah-məscid kompleksi]] yenidənqurmadan sonra açılışı oldu *** [[Çarhan]] kəndi akademik [[Heydər Hüseynov]] adına tam orta məktəbin yeni binasının açılışı oldu *** [[Şamaxı]] şəhərində Yaradıcılıq Mərkəzi istifadəyə verildi ** [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası|TDƏŞ]] dövlətlərinin Baş prokurorlarının I iclası keçirilidi ([[Bakı]]) *** [[Türkdilli Dövlətlərin Baş Prokurorları Şurası]] təsis edildi * [[2 noyabr|2 Noyabr]] ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** Rusiyanın [[Tretyakov qalereyası|Tretyakov Qalereyası]]<nowiki/>nda Xalq rəssamı [[Tahir Salahov]]<nowiki/>un sərgisi açılıb ** [[Heydər Əliyev Sarayı]]<nowiki/>nda Zəfər Gününə həsr olunmuş "Qarabağ Azərbaycandır!" simfonik konserti keçirilib * [[3 noyabr|3 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] keçmiş [[Xorvatiya]] Prezidenti [[Kolinda Qrabar-Kitaroviç]] ilə görüşüb ** [[Gəncə]] şəhərində "ZƏFƏR" adlı flaşmob keçirilib * [[4 noyabr|4]] - [[6 noyabr|6 Noyabr]] — "COVİD-19-dan sonrakı dünya" mövzusunda VIII Qlobal Bakı Forumu keçirildi * [[4 noyabr|4 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin təhsil nazirlərinin iclası keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]]-də "Azərbaycanın Vətən müharibəsində Zəfər Bayramı" adlı foto-sərgi keçirilib ** [[İlham Əliyev]] kemiş Ukrayna Prezidenti [[Viktor Yuşşenko]] ilə görüşüb ** [[500 manatlıq əsginas|500 manat]] nominalında yeni əsginaz tədavülə buraxılıb * [[5 noyabr|5 Noyabr]] ** Milli İncəsənət Muzeyində "Mədəniyyətimizin incisi-Qarabağ" açılıb ** [[Azərkosmos|"Azərkosmos"]] və [[Belarus]] arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb ** Parlament [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] münasibətilə Amnistiya Aktı qəbul edib ** "Şuşa, sən azadsan!" sənədli filminin təqdimatı keçirilib * [[5 noyabr|5]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — "Avropa Gəncləri Sülh Naminə" Beynləxalq Gənclər Forumu keçirilir ([[Bakı]]) * [[6 noyabr|6 Noyabr]] ** "Sülhün Səsləri" qala konserti keçirilib ([[London]], [[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Çin Xalq Respublikası|ÇXR]] araında məhkumların verilməsi haqqında protokol imzalanıb * [[7 noyabr|7 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında səfərdə olub *** [[Şuşa rayonu|Şuşa]] səfəri **** [[İlham Əliyev]] [[Daşaltı əməliyyatı|Daşaltı]] kəndində məscidin, Şuşa Radio-Televiziya yayım qülləsinin, Şuşa şəhər xəstəxanasının təməlini qoydu *** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] səfəri **** [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun açılışı olub * [[8 noyabr|8]] - [[12 noyabr|12 Noy]]<nowiki/>[[12 noyabr|abr]] — I "Korkut Ata" (Dədə Qorqud) Türk Dünyası Film Festivalı keçirilib * [[8 noyabr|8 Noyabr]] ** İlk dəfə [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər günü]] qeyd olundu ** [[Bakı]] şəhərində Zəfər yürüşü və flaşmob keçirilib ** [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər" zirvəsi]]<nowiki/>nə "Dəmir yumruq" ekspedisiyası təşkil olunub ([[Qubadlı rayonu|Quba]]) ** [[Şuşa]] şəhəri optik telekommunikasiya xidmətləri ilə təmin edilib ** [[Topxana meşəsi]]<nowiki/>nin bərpasına başlanılıb ** [[Şahbulaq qalası]]<nowiki/>nda [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]]<nowiki/>nə həsr olunmuş sərgi təşkil olunub ([[Ağdam rayonu|Ağdam]]) **[[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] müna<nowiki/>sibətilə [[Ağdam]]<nowiki/> şəhərində etüd-sərgi təşkil edilib * [[9 noyabr|9 Noyabr]] ** [[Moskva]] şəhərində [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] və [[Dövlət Bayrağı Günü (Azərbaycan)|Dövlət Bayrağı Günü]]<nowiki/>nə həsr olunan fotosərgi açılıb ** Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yol çəkən mühəndis texnikalarını atəşə tutub *[[10 noyabr|10 Noyabr]] ** [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi|MDB]] Müdafiə nazirləri Şurasının iclası keçiriləcək ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi<nowiki/>ndəki türk hərbçilərin mandatı daha bir il uzadılıb **[[ATƏT-in Minsk qrupu]]<nowiki/>nun həmsədrlərinin i<nowiki/>ştirakı ilə [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] XİN rəhbərlərinin görüşü olub **[[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası <nowiki/>Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib * [[11 noyabr|11 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin XİN başçılarının iclası keçirilib ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Türkiyə]] arasında "Balıqçılıq sahəsində əməkdaşlığa dair" saziş imzalanıb * [[12 noyabr|12 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin dövlət başçılarının VIII Zirvə Görüşü keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) adı Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) olaraq dəyişdirilib ** [[İlham Əliyev]] [[Qırğızıstan]] Prezidenti [[Sadır Japarov]] ilə görüşüb ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Qırğızıstan]] mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə birgə bəyanat imzalanıb * [[13 noyabr|13 Noyabr]] ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Quba rayonu|Quba]] rayonuna səfər edib ** [[Azərbaycan]] və [[Rusiya]] politoloqları, ictimai xadimləri [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib. Onların iştirakı ilə beynəlxalq konfrans keçirilib ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub və [[Şuşa]] şəhəri yaxınlığında təxribat törədib * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunda təxribata cəhd göstərib * [[15 noyabr|15 Noyabr]] ** [[Qafan]]-[[Çakaten]] yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılıb **[[Avropa İttifaqı|Aİ]] “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramına üzv dövlətlərin XİN başçılarının görüşü keçirilib ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** XV Beynəlxalq Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) **[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu|Qobustan Milli Tarix Bədii qoruğu]]<nowiki/>nda "Yurdda bayram" adlı tərəkəmə festivalı keçirilib * [[15]] - [[16 noyabr|16 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[15 noyabr|15]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalı keçirilir ([[Bakı]] və [[Gəncə]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]] olub.7 nəfər şəhid olub ([[Laçın rayonu|Laçın]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]]) ** "ŞƏRQ İRSİ" Beynəlxalq Müasir İncəsənət Sərgisinin açılışı olub * [[17 noyabr|17 Noyabr]] ** Bəzi dövlət rüsumları artırıldı ** ÜST-ün Avropa üzrə Regional Ofisinin missiyası Azərbaycana səfər edib ** [[Azərbaycan]] [[2021]]-[[2025]]-ci illər üzrə [[UNESCO]]-nun İcraiyyə Şurasına seçilib * [[18 noyabr|18 Noyabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** V Ümumrespublika Uşaq Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə bağlı flaşmob keçirilib ([[Gəncə]]) * [[19 noyabr|19 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] [[Bakı]]-[[Almatı]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı ** [[İlham Əliyev]] [[Azərbaycan Dəmir Yolları|"Azərbaycan Dəmir Yolları"]] QSC-nin yeni Biləcəri lokomotiv deosunun açılışını edib ** Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri [[Ceyms Şarp]] [[Şamaxı]] şəhərinə səfər edib ** [[BMT Uşaq Fondu|UNİCEF]]-in nümayəndə heyəti [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** [[2021]]-ci ilin sonuncu [[Ay tutulması]] oldu *** Bakı vaxtı ilə başlaması - Saat 11:18 *** Bakı vaxtı ilə bitməsi - Saat 14:47 *[[19 noyabr|19]] - [[23 noyabr|23 Noyabr]] — XII Bakı Beynəlxalq Film Festivalı keçirildi ([[Bakı]]) * [[20 noyabr|20 Noyabr]] ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunda meşə massivi salınıb ** Rusiyalı ekspertlər [[Ağdam uğrunda döyüş|Ağdam]] şəhərinə səfər edib ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda 5 bal gücündə zəlzələ olub * [[21 noyabr|21 Noyabr]] — Baş nazir müavini [[Şahin Mustafayev (siyasətçi)|Şahin Mustafayev]] İranın XİN başçısı [[Hüseyn Əmirabdullahiyan]] ilə görüşüb * [[22 noyabr|22 Noyabr]] ** Şuşa Qoruğunda ASAN-ın elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqinə başlanılıb ** Fransanın Azərbaycandakı səfiri [[Qross Zakari]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Finlandiya]], [[Uqanda]] və [[Nigeriya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib *** [[Finlandiya]] səfiri - [[Kristi Narine]] *** [[Uqanda]] səfiri - [[Muhammad Tezikuba Kisambira]] *** [[Nigeriya]] səfiri - [[Yakubu Santuraki Suleyman]] * [[23 noyabr|23 Noyabr]] ** [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda ucqar kəndlər və hərbi hissələr elektrik enerjisi ilə təmin olunub ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Banqladeş]], [[Kamboca]], [[Filippin|Flippin]] və [[Çili]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib ***[[Banqladeş]] səfiri - [[Qousal Azam Sarker]] ***[[Kamboca]] səfiri - [[Kim Henq Meas]] ***[[Filippin|Flippin]] səfiri - [[Maria Elena Alqabre]] ***[[Çili]] səfiri - [[Rodriqo Arkos]] *[[24 noyabr|24]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Forumu (NGBF) keçirilir ([[Bakı]]) * [[24 noyabr|24 Noyabr]] ** "Naxçıvan Xalça və İplik İsrehsalı Müəssisəsi" MMC yaradılıb ** "Böyük Qayıdış: Mədəniyyətin Dirçəlişi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib ([[Bakı]]) * [[25 noyabr|25 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-da Tibb Mərkəzi yaradılıb ** [[Azərbaycan]] və [[İstanbul]] Baş prokurorları [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna və [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib * [[26 noyabr|26 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]], Rusiyanın Prezidenti [[Vladimir Putin]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında üçtərəfli görüş olub ([[Soçi]], [[Rusiya]]) **Soçi bəyanatı imzalanıb ** [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Dammam]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başlayıb **Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğunun mühafizə zonasının sərhədləri təsdiq edilib *[[27 noyabr|27 Noyabr]] — [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Ər-Riyad]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı * [[28 noyabr|28 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər edib ** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]]-ə üzv dövlətlərin XV Zirvə Toplantısı keçirilib ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan|Tükmənistan]] Prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Pakistan]] Prezidenti [[Arif Alvi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[İran]] Prezidenti [[İbrahim Rəisi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Tacikistan]] Prezidenti [[Emoməli Rəhmon]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in təşəbbüsü ilə QH-nın Parlamentlər Şəbəkəsi<nowiki/>nin təsis edilib ([[Madrid]], [[İspaniya]]) **[[Azərbaycan]], <nowiki/>[[Türkmənistan]] və [[İran]] arasında qaz mübadiləsin<nowiki/>ə dair üçtərəfli saziş imzalanıb ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — Gender əsaslı zorakırıqla mübarizə üzrə İlkin yardım tərəflərinin I Milli Konfransı keçirilib ([[Bakı]]) *[[30 noyabr|30 Noyabr]] — [[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası (Qaraheybət fac]]<nowiki/>[[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|iəsi)]] olub. 14 nəfər şəhid olub, 2 nəfər yaralanıb ([[Xızı rayonu|Xızı]]) * [[30 noyabr|30 Noyabr]] - [[22 yanvar|22 Yanvar]] [[2022-ci ildə Azərbaycan|2022]] — Milli Xalça Muzeyində gürcü rəssam [[Nino Kipşidze]]<nowiki/>nin əsərlərindən ibarət " Varlığın franqmentləri" adlı sərgi keçirilir (Bakı) === Dekabr === * [[1 dekabr|1 Dekabr]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İsveç]]<nowiki/>ə səfər etdi ** [[Ombudsman]] [[Səbinə Əliyeva]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[1 dekabr|1]] - [[3 dekabr|3 Dekabr]] — UNEC İqtisadi Forumu ([[Bakı]]) * [[2 dekabr|2 Dekabr]] ** Azərbaycan UNESCO-nun Silahlı münaqişələr zamanı Mədəni Mülkiyyətin Qorunması üzrə Komitəsinə üzv seçilib ** Azərbaycan-Pakistan Birgə Komissiyasının VII iclası keçirilib (Bakı) ** ATƏT-in Nazirlər şurasının XXVIII iclası keçirilib (Stokholm, İsveç) ** GUAM-a üzv dövlərlərin Xarici İşlər Nazirləri Şurasının XXXVIII iclası keçilirib (Stokholm, İsveç) * [[3 dekabr|3 Dekabr]] ** Bəzi dövlər rüsumları artırıldı ** Qəbələ rayonunda Uşaq Reabilitasiya Mərkəzi istifadəyə verildi ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Hərbi ictimai əlaqələr" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) * [[4 dekabr|4 Dekabr]] ** "Fərqliyik, bərabərik" inklüziv uşaq festivalı keçirilib (Bakı) ** [[Ermənistan]] işğaldan azad edilən digər ərazilərin minalarını özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[6 dekabr|6 Dekabr]] ** İlham Əliyev Quba rayonuna səfər edib *** Quba şəhərində "Quba ABAD Factory" müəssisəsinin açılışı olub *** Quba-Qonaqkənd avtomobil yolunun açılışı olub ** Ukraynanın [["Bees Airline"]] aviaşirkəti Azərbaycana ilk uçuşunu həyata keçirib ** Azərbaycan MDB-nin əqli mülkiyyətlə bağlı Dövlətlərarası Şurasına qoşuldu ** "İşğaldan azad olunmuş ərazilərin innovativ iqtisadi inkişaf planları" mövzusunda konfrans keçirildi (Şamaxı) ** Azərbaycan-Qətər dostluq əlaqələrini təcəssüm etdirən "Qardaşlıq" abidəsinin açılışı olub (Doha, Qətər) * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Aviasiya əməliyyatları" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) **[[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan-İran sərhədi]]<nowiki/>ndə silahlı insident olub * [[8 dekabr|8 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** 20 manatlıq pul əsginası yenilənib ** Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Türkiyəyə səfər edib * [[8 dekabr|8]] - [[9 dekabr|9 Dekabr]] — V Beynəlxalq Bankçılıq Forumu (BBF) keçirilib ([[Bakı]]) * [[9 dekabr|9 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Bakının Yasamal rayonu əraazisində "Avant Park" yaşayış kompleksinin inşasına başlanılıb ** Lerik rayonunda dağ-meşə ərazisində yanğın olub ** ÜST-ün Azərbaycandakı nümayəndəsi Hande Harmancı Gəncə şəhərinə səfər edib *[[9 dekabr|9]] - [[10 dekabr|10 Dekabr]] — "STEAM Azərbaycan Festivalı 2021" keçirilib * [[10 dekabr|10 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağcı Ağdam rayonuna səfər edib *[[10 dekabr|10]] - [[12 dekabr|12 Dekabr]] — Avropa Azərbaycan Məktəbində "Təcrübə əsaslı öyrənmə" mövzusunda "IB World" (Beynəlxalq Bakalavr) beynəlxalq konfransı keçirilib (Bakı) *[[15 dekabr|15 Dekabr]] — [[İlham Əliyev]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında ikitərəfli görüş olacaq ([[Brüssel]], [[Belçika]]) * [[17 dekabr|17 Dekabr]] ** VII Vüqar Həşimov Memorialı keçiriləcək ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında Azərbaycanda ilk dəfə "Leyli və Məcnun" dastan-tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] - [[19 iyun|19 İyun]] [[2022]] — Heydər Əliyev Mərkəzində baziliyalı rəssam Nina Pandolfonun əsərlərindən ibarət "Minnətdarlıq" ("Gratitude") adlı fərdi sərgi keçiriləcək (Bakı) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında "Beş Qapı" tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) == Doğumlar == {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 112284 doğum halı qeydə alınıb |} == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2021-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Nailə Mirməmmədli1.jpg|thumb|[[Nailə Mirməmmədli]]|140x140px]] [[Fayl:Arif Həbibi.JPG|thumb|140x140px|[[Arif Həbibi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — [[Məmməd Fətəliyev]], tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1938]]) * [[4 yanvar|4 Yanvar]] ** [[Nailə Mirməmmədli]], bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1961]]) ** [[Fərhad Teymurov]], professor (d. [[1938]]) * [[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[Elxan Ələsgərov]], siyasi ekspert, politoloq, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1955]]) * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İnqilab Nəsirov]], Ali Məhkəmə hakimi (d. [[1963]]) ** [[İqor Xankişiyev]], "Bakı Metropoliteni" rəisi, Əməkdar mühəndis (d. [[1939]]) * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** [[Rafiq Əlizadə]], futbolçu, məşqçi (d. [[1949]]) ** [[Sərdar Abdullayev]], iş adamı, iqtisad elmləri doktoru, professor (d. [[1951]]) * [[12 yanvar|12 Yanvar]] — [[Ələfsər Məmmədov]], kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) * [[13 yanvar|13 Yanvar]] — [[İsmayıl Ələkbərov (solist)|İsmayıl Ələkbərov]], solist, Əməkdar artist (d. [[1939]]) * [[28 yanvar|28 Yanvar]] — [[Arif Həbibi]], aktyor, rejissor dublyajist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1943]]) === Fevral === {{Əsas|2021-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} * [[10 fevral|10 Fevral]] — [[Əlican Əzizov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1952]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Eldar İsmayıl]], şair, publisist (d. [[1942]]) * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Vilayət Cəfərov]], şərqşünaslıq elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Yalçın Rzazadə]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[23 fevral|23 Fevral]] — [[Abdulla Abbas]], ədəbiyyatşünas, tənqidçi, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1930]]) === Mart === {{Əsas|2021-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Mirnadir Zeynalov.jpg|thumb|170x170px|[[Mirnadir Zeynalov]]]] [[Fayl:Ramiz Hüseynzadə1.jpg|thumb|140x140px|[[Ramiz Hüseynzadə]]]] * [[6 mart|6 Mart]] — [[Əlibəy Novruzi]], memar, rəssam, Əməkdar arxitektor (d. [[1942]]) * [[7 mart|7 Mart]] ** [[Telman Əliyev (professor, 1943)|Telman Əliyev]], texnika elmləri doktoru, akademik (d. [[1943]]) ** [[Vaqif Bağırzadə]], Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1954]]) * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Mirnadir Zeynalov]], Xalq rəssamı (d. [[1942]]) ** [[Gülnar Hüseynzadə]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, dilçi, pedaqoq (d. [[1953]]) * [[16 mart|16 Mart]] ** [[Teymur Əhmədov]], "Respublika" qəzetinin və "Füyuzat" jurnalının baş redaktoru, publisist, professor (d. [[1930]]) ** [[Nadir Əlişov]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1948]]) * [[18 mart|18 Mart]] — [[Ramiz Hüseynzadə]], aktyor, aparıcı (d. [[1979]]) * [[20 mart|20 Mart]] — [[Azər Abdulla]], şair, yazıçı, publisist (d. [[1940]]) * [[21 mart|21 Mart]] — [[Ramiz Məmmədov (aktyor)|Ramiz Məmmədov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1951]]) *[[31 mart|31 Mart]] — [[Albert Səfərov]], Əməkdar mühəndis (d. [[1956]]) === Aprel === {{Əsas|2021-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Baloğlan Əşrəfov.jpg|thumb|[[Baloğlan Əşrəfov]]|140x140px]] [[Fayl:Azad Rahimov.jpg|thumb|187x187px|[[Azad Rəhimov]]]] * [[3 aprel|3 Aprel]] — [[Nailə İsayeva]], bəstəkar (d. [[1947]]) *[[5 aprel|5 Aprel]] ** [[Rəmiş]], gitara ifaçısı, Xalq artisti (d. [[1944]]) ** [[Fikrət Məmmədov (aktyor)|Fikrət Məmmədov]], aktyor (d. [[1956]]) * [[7 aprel|7 Aprel]] — [[Fərid Ələkbərli]], tarix üzrə elmlər doktoru, professor (d. [[1964]]) * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[Oqtay Quliyev]], tarzən, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1938]]) ** [[Məhərrəm Bədirzadə]], televiziya rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1945]]) * [[11 aprel|11 Aprel]] — [[Füzuli Cavadov]], futbolçu (d. [[1950]]) * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[Rauf İsmayılov]], keçəçi rəssam (d. [[1957]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] — [[Kamil İbrahimov]], tarix elmləri doktoru, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1962]]) * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyev]], kinorejissor, ssenarist, Xalq Artisti (d. [[1941]]) * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[Ramiq Muxtar]], şair, dramaturq (d. [[1942]]) * [[21 aprel|21 Aprel]] ** [[Hətəm Quliyev (geoloq)|Hətəm Quliyev]], akademik, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, geoloq (d. [[1947]]) ** [[Ələsgər Qurbanəliyev]], aktyor (d. [[1948]]) * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Maqsud Nəcəfov]], riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1948]]) * [[26 aprel|26 Aprel]] — [[Baloğlan Əşrəfov]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Azad Rəhimov]], Gənclər və İdman naziri ''(1-ci)'' (d. [[1964]]) ** [[Akif Səlimov]], dövlət xadimi (d. [[1950]]) === May === {{Əsas|2021-ci il may ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Fikrət Qoca.jpg|thumb|140x140px|[[Fikrət Qoca]]]] [[Fayl:Arif Quliyev.jpg|thumb|[[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]]|140x140px]] * [[4 may|4 May]] — [[Aslan Hüseynov (müğənni)|Aslan Hüseynov]], müğənni (d. [[1967]]) * [[5 may|5 May]] — [[Fikrət Qoca]], Xalq şairi (d. [[1935]]) *[[6 may|6 May]] — [[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1950]]) * [[7 may|7 May]] — [[Musa Yaqub]], Xalq şairi (d. [[1937]]) * [[8 may|8 May]] — [[Hüseyn Xəlilov (professor)|Hüseyn Xəlilov]], coğrafiya elmləri doktoru, professor, geomorfoloq alim (d. [[1942]]) * [[11 may|11 May]] — [[Eldar Zeynalov (rəssam)|Eldar Zeynalov]], rəssam (d. [[1961]]) * [[13 may|13 May]] — [[Tofiq Ağahüseynov]], general-polkovnik, dövlət xadimi (d. [[1923]]) * [[16 may|16 May]] — [[Svetlana Nəcəfova]], publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1938]]) * [[17 may|17 May]] — [[Məcnun Göyçəli]], şair (d. [[1949]]) * [[21 may|21 May]] — [[Tahir Salahov]], pedaqoq, professor, rəssam (d. [[1928]]) * [[25 may|25 May]] ** [[Nizami Xudiyev]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1949]]) ** [[Əhməd Əhmədzadə (həkim)|Əhməd Əhmədzadə]], alim, tibb elmləri doktoru, professor (d. [[1946]]) * [[27 may|27 May]] — [[Araz Budaqov]], terapevt-həkim, müəllim (d. [[1938]]) * [[28 may|28 May]] — [[Zöhrə Abdullayeva]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1952]]) === İyun === {{Əsas|2021-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Ramiz Əzizbəyli.jpg|thumb|[[Ramiz Əzizbəyli]]|140x140px]] * [[1 iyun|1 İyun]] — [[Səmədağa Şıxlarov]], futbolçu, məşqçi (d. [[1955]]) * [[3 iyun|3 İyun]] — [[Emil Həsənov (gitaraçı)|Emil Həsənov]], caz ustası, bas gitaraçı, Əməkdar artist (d. [[1960]]) * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Ramiz Məmmədov (alim)|Ramiz Məmmədov]], alim, ictimai-siyasi xadim, texnika elmləri doktoru (d. [[1950]]) * [[8 iyun|8 İyun]] — [[Hicran Kərimli]], deputat (d. [[1963]]) * [[9 iyun|9 İyun]] — [[Ramiz Əzizbəyli]], kino rejissoru, aktyor, Xalq artisti (d. [[1948]]) * [[10 iyun|10 İyun]] — [[Aleksandr İşşein]], Bakı yeparxiyası arxiyepiskopu (d. [[1952]]) * [[11 iyun|11 İyun]] — [[Aslan Abbasov (dövlət xadimi)|Aslan Abbasov]], siyasətçi, dövlət xadimi (d. [[1950]]) * [[12 iyun|12 İyun]] ** [[Əsgər İsayev]], texniki elmlər doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1935]]) ** [[Çingiz Qacar]], alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademik (d. [[1929]]) * [[16 iyun|16 İyun]] — [[İbrahim İbrahimli]], deputat (d. [[1952]]) * [[25 iyun|25 İyun]] — [[Akif Əmənov]], neftçi, buruq ustası, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (d. [[1942]]) === İyul === {{Əsas|2021-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} * [[6 iyul|6 İyul]] — [[Rauf Munçayev]], alim, tarixçi, arxeoloq (d. [[1928]]) * [[24 iyul|24 İyul]] — [[Səməd Səmədov]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[26 iyul|26 İyul]] — [[Şamil Şahməmmədov]], jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1935]]) === Avqust === {{Əsas|2021-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Tamilla Ağamirova.jpg|thumb|196x196px|[[Tamilla Ağamirova]]]] * [[7 avqust|7 Avqust]] — [[Ağaxan Nəzərov]], Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (d. [[1948]]) * [[13 avqust|13 Avqust]] ** [[Vaqif Əliyev (aktyor)|Vaqif Əliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1940]]) ** [[Yəhya Kərimov]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, "Əlifba" kitabının müəllifi (d. [[1927]]) * [[15 avqust|15 Avqust]] — [[Elxan Məmmədbəyov]], coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1959]]) * [[24 avqust|24 Avqust]] — [[Əli Allahverdiyev (iqtisadçı)|Əli Allahverdiyev]], iqtisad elmləri doktoru, professor (d. 19 * [[31 avqust|31 Avqust]] ** [[Tamilla Ağamirova]], aktrisa, Əməkdar artist (d. [[1928]]) ** [[Əhməd Oğuz]], şair, jurnalist, ssenarist, kino redaktoru (d. [[1961]]) === Sentyabr === {{Əsas|2021-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Teymur Mirzəyev.jpg|thumb|196x196px|[[Teymur Mirzəyev]]]] [[Fayl:Rafael Cəbrayılov.jpg|thumb|210x210px|[[Rafael Cəbrayılov]]]] * [[2 sentyabr|2 Sentyabr]] — [[Aydın İbrahimov (güləşçi)|Aydın İbrahimov]], güləşçi, Əməkdar idman ustası, Əməkdar məşqçi (d. [[1938]]) * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] — [[Arif Qazıyev (rəssam)|Arif Qazıyev]], heykəltəraş, Xalq rəssamı (d. [[1937]]) * [[4 sentyabr|4 Sentyab]]<nowiki/>r — [[Xanverdi Turaboğlu]], filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ədəbiyyatşünas, tənqidçi (d. [[1967]]) * [[12 sentyabr|12 Sentyabr]] — [[Yaşar Babayev (futbolçu)|Yaşar Babayev]], futbolçu (d. [[1941]]) * [[14 sentyabr|14 Sentyabr]] — [[Yaqub Zurufçu]], Əməkdar artist (d. [[1956]]) * [[16 sentyabr|16 Sentyabr]] — [[Arif Quliyev (neftçi)|Arif Quliyev]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1933]]) * [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — [[Abdurahmanov Rəcəb Çələbi oğlu|Rəcəb Abdurahmanov]], Teleradio İstehsalat birliyinin sabiq baş direktoru (d. [[1952]]) * [[18 sentyabr|18 Sentyabr]] — [[Sadiq Həsənov (idmançı)|Sadiq Həsənov]], idmançı (d. [[1985]]) * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — [[Süleyman Məmmədli]], döyüş sənətləri fəlsəfəsi üzrə professor, beynəlxalq dərəcəli təlimatçı, Turan Do döyüş sənətinin banisi (d. [[1948]]) * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Kərim Kərimov (deputat)|Kərim Kərimov]], deputat (d. [[1936]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] ** [[Adil Bəbirov]], bəstəkar, səs rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1934]]) ** [[Buludxan Xəlilov]], publisist, dilşünas, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1966]]) ** [[Zümrüd Quluzadə]], fəlsəfə elmləri doktoru, filosof, tədqiqatçı alim, Əməkdar elm xadimi (d. [[1932]]) * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** [[Teymur Mirzəyev]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1936]]) ** [[Zaur Kantemirov]], Əməkdar rəssam (d. [[1942]]) * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] ** [[Səyyad Əlizadə]], müğənni (d. [[1958]]) ** [[Rafael Cəbrayılov]], deputat (d. [[1958]]) === Oktyabr === {{Əsas|2021-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Canəli Əkbərov.jpg|thumb|181x181px|[[Canəli Əkbərov]]]] * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — [[Vaqif Şərifov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1943]]) * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] — [[Afaq Rüstəmova]], fəlsəfə elmləri doktoru (d. [[1949]]) * [[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Ağakişi Kazımov]], teatr rejissoru, Xalq artisti (d. [[1935]]) * [[11 oktyabr|11 Oktyabr]] — [[Nurlan Ağa]], jurnalist (d. [[1996]]) * [[15 oktyabr|15 Oktyabr]] ** [[Məmmədəli Novruzov]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) ** [[Fəxrəddin Məmmədov (riyaziyyatçı)|Fəxrəddin Məmmədov]], texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1950]]) * [[18 oktyabr|18 Oktyabr]] — [[Tamilla Haşımova]], Əməkdar jurnalist (d. [[1939]]) * [[19 oktyabr|19 Oktyabr]] — [[Elnur Əşrəfoğlu]], jurnalist, teleaparıcı (d. [[1974]]) * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] — [[Canəli Əkbərov]], professor, xanəndə, Xalq artisti (d. [[1940]]) * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] ** [[Nizami Muradoğlu]], filologiya elmləri doktoru, folklorşünas alim (d. [[1955]]) ** [[Xəlil Qasımov]], biologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1942]]) * [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — [[Maksim Musayev]], dövlət xadimi, deputat (d. [[1938]]) * [[30 oktyabr|30 Oktyabr]] — [[Cəlal Qasımov (filoloq)|Cəlal Qasımov]], filologiya elmləri doktoru, professor, ədəbiyyatşünas alim, Əməkdar müəllim (d. [[1959]]) === Noyabr === {{Əsas|2021-ci il noyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rasim Əliyev.JPG|thumb|192x192px|[[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] — [[Edil Eyvazov]], alim, professor, fizik (d. [[1940]]) *[[4 noyabr|4 Noyabr]] — [[Vidadi Muradov (xalçaçı)|Vidadi Muradov]], xalçaçı-ekspert, tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) *[[8 noyabr|8 Noyabr]] — [[Abbas Kazımov (rəssam)|Abbas Kazımov]], rəssam (d. [[1956]]) * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — [[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]], memar, rəssam (d. [[1934]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[Məcnun Hacıbəyov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1935]]) ** [[Seyfəddin Qurbanov]], heykəltəraş, rəssam (d. [[1962]]) *[[18 noyabr|18 Noyabr]] — [[Zavər Qafarov]], dövlət ədliyyə müşaviri (d. [[1953]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — [[Tofiq Yusif]], şair, publisist, jurnalist, "Yeni Tərtər" qəzetinin baş redaktoru (d. [[1950]]) === Dekabr === {{Əsas|2021-ci il dekabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Elşən Şirəliyev.jpg|thumb|151x151px|[[Elşən Şirəliyev]]]] * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** [[Aydın Balayev]], tarixçi, etnoloq, professor (d. [[1956]]) ** [[Qara Məşədiyev]], dilçi alim, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1939]]) * [[8 dekabr|8 Dekabr]] — [[Fəridə Məmmədova (tarixçi)|Fəridə Məmmədova]], tarix elmləri doktoru, alimi (d. [[1936]]) *[[20 dekabr|20 Dekabr]] — [[Elşən Şirəliyev]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1962]]) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] — [[Adil Xasayev]], BDU dosenti, dekan (d. [[1945]]) * [[26 dekabr|26 Dekabr]] — [[Əhməd İsayev]], yazıçı, publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1940]]) * [[27 dekabr|27 Dekabr]] — [[Zilli Namazov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — [[Sərdar Zeynalov]], alim, kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 76878 ölüm halı qeydə alınıb |} == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == [[Fayl:COVID-19 Pandemic in Azerbaijan by regions.png|thumb|[[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası|Azərbaycanda COVİD-19 koronavirus pandemiyası]]]] [[Fayl:Koronavirus 2019 simptomları.png|thumb|COVİD-19 simptomları]] * [[16 yanvar|16 Yanvar]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.04.2021-ə qədər uzadıldı *[[18 yanvar|18 Yanvar]] — Azərbaycanda COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya başlandı * [[19 mart|19 Mart]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.06.2021-ə qədər uzadıldı *[[26 may|26 May]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.08.2021-ə kimi uzadıldı *[[13 iyul|13 İyul]] — Azərbaycanda "Alpha" və "Delta" ştammları aşkar olunub *[[22 iyul|22 İyul]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.09.2021-ə qədər uzadıldı *[[28 avqust|28 Avqust]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.11.2021-ə kimi uzadıldı * [[7 sentyabr|7 Sentyabr]] — Vaksinasiya yaşı 16-ya endirildi * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — Vaksinasiya yaşı 12-yə endirildi *[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.01.2022-yə kimi uzadıldı *[[22 dekabr|22 Dekabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.03.2022-yə kimi uzadıldı {| class="wikitable" |+[[Yanvar|YANVAR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 yanvar|1 Yanvar]] |341 |3858 |4473 | rowspan="17" |''Vaksinasiya'' ''Yoxdur'' |29 |- |[[2 yanvar|2 Yanvar]] |421 |3645 |4287 |33 |- |[[3 yanvar|3 Yanvar]] |803 |2918 |6200 |30 |- |[[4 yanvar|4 Yanvar]] |334 |1891 |3768 |28 |- |[[5 yanvar|5 Yanvar]] |802 |2479 |8435 |31 |- |[[6 yanvar|6 Yanvar]] |799 |2383 |9364 |26 |- |[[7 yanvar|7 Yanvar]] |685 |1931 |9915 |27 |- |[[8 yanvar|8 Yanvar]] |532 |1879 |8383 |24 |- |[[9 yanvar|9 Yanvar]] |633 |1682 |9264 |21 |- |[[10 yanvar|10 Yanvar]] |601 |1593 |8368 |19 |- |[[11 yanvar|11 Yanvar]] |176 |841 |4086 |17 |- |[[12 yanvar|12 Yanvar]] |519 |1276 |7898 |15 |- |[[13 yanvar|13 Yanvar]] |474 |1322 |8052 |16 |- |[[14 yanvar|14 Yanvar]] |380 |1159 |7653 |14 |- |[[15 yanvar|15 Yanvar]] |349 |494 |7231 |12 |- |[[16 yanvar|16 Yanvar]] |402 |650 |8574 |15 |- |[[17 yanvar|17 Yanvar]] |322 |845 |6776 |11 |- |[[18 yanvar|18 Yanvar]] |118 |503 |3399 | rowspan="14" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |13 |- |[[19 yanvar|19 Yanvar]] |305 |949 |6915 |10 |- |[[20 yanvar|20 Yanvar]] |332 |897 |7991 |12 |- |[[21 yanvar|21 Yanvar]] |218 |770 |5309 |9 |- |[[22 yanvar|22 Yanvar]] |280 |632 |6144 |11 |- |[[23 yanvar|23 Yanvar]] |162 |705 |6522 |8 |- |[[24 yanvar|24 Yanvar]] |287 |568 |7079 |10 |- |[[25 yanvar|25 Yanvar]] |57 |273 |3257 |11 |- |[[26 yanvar|26 Yanvar]] |326 |551 |7807 |7 |- |[[27 yanvar|27 Yanvar]] |226 |601 |7458 |5 |- |[[28 yanvar|28 Yanvar]] |209 |437 |7060 |8 |- |[[29 yanvar|29 Yanvar]] |142 |399 |7342 |6 |- |[[30 yanvar|30 Yanvar]] |131 |407 |7244 |7 |- |[[31 yanvar|31 Yanvar]] |153 |355 |6330 |6 |} {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 fevral|1 Fevral]] |77 |160 |3984 | rowspan="25" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |4 |- |[[2 fevral|2 Fevral]] |159 |332 |7713 |5 |- |[[3 fevral|3 Fevral]] |162 |361 |7198 |4 |- |[[4 fevral|4 Fevral]] |152 |263 |6640 |3 |- |[[5 fevral|5 Fevral]] |138 |329 |6133 |5 |- |[[6 fevral|6 Fevral]] |115 |201 |6582 |3 |- |[[7 fevral|7 Fevral]] |132 |285 |6783 |2 |- |[[8 fevral|8 Fevral]] |44 |102 |3567 |3 |- |[[9 fevral|9 Fevral]] |164 |330 |6960 |2 |- |[[10 fevral|10 Fevral]] |147 |236 |7298 |4 |- |[[11 fevral|11 Fevral]] |140 |205 |7315 |3 |- |[[12 fevral|12 Fevral]] |191 |226 |7260 |3 |- |[[13 fevral|13 Fevral]] |155 |169 |9715 |5 |- |[[14 fevral|14 Fevral]] |128 |140 |6647 |2 |- |[[15 fevral|15 Fevral]] |74 |106 |4160 |3 |- |[[16 fevral|16 Fevral]] |140 |191 |7631 |2 |- |[[17 fevral|17 Fevral]] |154 |165 |7758 |2 |- |[[18 fevral|18 Fevral]] |145 |155 |7216 |3 |- |[[19 fevral|19 Fevral]] |193 |201 |7215 |3 |- |[[20 fevral|20 Fevral]] |144 |147 |8055 |2 |- |[[21 fevral|21 Fevral]] |156 |142 |7236 |3 |- |[[22 fevral|22 Fevral]] |72 |75 |3942 |4 |- |[[23 fevral|23 Fevral]] |223 |176 |8043 |2 |- |[[24 fevral|24 Fevral]] |220 |145 |7915 |2 |- |[[25 fevral|25 Fevral]] |126 |142 |5438 |3 |- |[[26 fevral|26 Fevral]] |219 |180 |6908 |23939 |4 |- |[[27 fevral|27 Fevral]] |278 |172 |7873 |16980 |5 |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |270 |117 |7444 |''Məlumat yoxdur'' |2 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |125 |71 |4205 |22498 |3 |- |[[2 mart|2 Mart]] |352 |143 |7996 |20903 |2 |- |[[3 mart|3 Mart]] |319 |161 |7928 |24272 |5 |- |[[4 mart|4 Mart]] |314 |124 |9183 |26601 |2 |- |[[5 mart|5 Mart]] |365 |175 |7779 |27073 |3 |- |[[6 mart|6 Mart]] |353 |149 |9436 |17495 |3 |- |[[7 mart|7 Mart]] |403 |127 |8169 |''Məlumat yoxdur'' |3 |- |[[8 mart|8 Mart]] |195 |71 |4624 |3483 |6 |- |[[9 mart|9 Mart]] |297 |126 |5152 |21204 |3 |- |[[10 mart|10 Mart]] |515 |201 |8462 |11447 |7 |- |[[11 mart|11 Mart]] |608 |128 |10503 |9825 |5 |- |[[12 mart|12 Mart]] |576 |217 |8595 |9221 |6 |- |[[13 mart|13 Mart]] |733 |265 |10470 |5942 |8 |- |[[14 mart|14 Mart]] |603 |234 |8945 |''Məlumat yoxdur'' |6 |- |[[15 mart|15 Mart]] |376 |101 |5891 |10518 |4 |- |[[16 mart|16 Mart]] |980 |309 |10453 |11295 |12 |- |[[17 mart|17 Mart]] |840 |268 |10023 |14677 |9 |- |[[18 mart|18 Mart]] |933 |256 |10188 |18996 |7 |- |[[19 mart|19 Mart]] |879 |344 |9776 |23923 |11 |- |[[20 mart|20 Mart]] |1187 |306 |11692 |12283 |14 |- |[[21 mart|21 Mart]] |814 |342 |8386 |''Məlumat yoxdur'' |12 |- |[[22 mart|22 Mart]] |670 |211 |5928 |20121 |15 |- |[[23 mart|23 Mart]] |1333 |269 |8517 |22966 |18 |- |[[24 mart|24 Mart]] |1185 |478 |8121 |20650 |20 |- |[[25 mart|25 Mart]] |1429 |548 |8760 |19427 |17 |- |[[26 mart|26 Mart]] |1759 |511 |8923 |24446 |24 |- |[[27 mart|27 Mart]] |1690 |713 |9670 |18772 |19 |- |[[28 mart|28 Mart]] |1831 |545 |10590 |''Məlumat yoxdur'' |27 |- |[[29 mart|29 Mart]] |1129 |349 |7630 |28926 |22 |- |[[30 mart|30 Mart]] |2146 |838 |14099 |26573 |25 |- |[[31 mart|31 Mart]] |2237 |787 |14885 |''Məlumat yoxdur'' |29 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |2248 |860 |14375 |31157 |26 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |2361 |822 |13127 |32670 |24 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |2392 |1063 |15585 |35780 |31 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |2021 |776 |12210 |22932 |29 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |1099 |647 |6763 |202 |34 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |2035 |1174 |12701 |34344 |32 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |2595 |1073 |14593 |43499 |37 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |2717 |1341 |14581 |43698 |31 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |2206 |1578 |12692 |42234 |35 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |2192 |1554 |14912 |41827 |33 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |2414 |1695 |13248 |23538 |36 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |1151 |1052 |7687 |100 |29 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |2457 |2002 |14254 |34976 |34 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |2293 |2071 |14086 |31028 |31 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |2317 |2109 |14207 |28600 |36 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |2163 |2251 |13478 |27542 |32 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |2148 |2287 |14583 |25711 |30 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |2144 |1923 |12184 |12327 |33 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |995 |1136 |5955 |19 |29 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |2197 |1946 |13777 |14830 |34 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |2075 |2480 |12679 |14680 |32 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |2047 |2610 |12542 |15077 |39 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |1809 |2191 |11097 |14424 |33 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |1676 |2168 |13070 |16090 |35 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |1541 |2245 |11492 |10814 |29 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |806 |1224 |5732 |365 |31 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |1307 |2383 |11649 |16583 |27 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |1402 |2238 |11194 |15871 |32 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |1392 |2274 |11756 |15465 |29 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |1196 |2162 |11319 |16639 |27 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |1213 |2104 |12692 |16988 |21 |- |[[2 may|2 May]] |1058 |2125 |8777 |11717 |23 |- |[[3 may|3 May]] |418 |1095 |5180 |119 |19 |- |[[4 may|4 May]] |963 |2091 |11328 |19286 |17 |- |[[5 may|5 May]] |1080 |2074 |10701 |29778 |20 |- |[[6 may|6 May]] |844 |2057 |10717 |27777 |18 |- |[[7 may|7 May]] |722 |1854 |10686 |33033 |15 |- |[[8 may|8 May]] |649 |1720 |10244 |34856 |16 |- |[[9 may|9 May]] |660 |1539 |9474 |25625 |14 |- |[[10 may|10 May]] |371 |892 |6946 |170 |18 |- |[[11 may|11 May]] |514 |1306 |8081 |18339 |15 |- |[[12 may|12 May]] |558 |1454 |7155 |21604 |13 |- |[[13 may|13 May]] |509 |1427 |7733 |21015 |16 |- |[[14 may|14 May]] |326 |1262 |7494 |13107 |12 |- |[[15 may|15 May]] |377 |1318 |7285 |15794 |14 |- |[[16 may|16 May]] |472 |1122 |8374 |17623 |11 |- |[[17 may|17 May]] |426 |515 |8877 |3694 |13 |- |[[18 may|18 May]] |432 |1024 |11116 |35914 |10 |- |[[19 may|19 May]] |339 |1170 |10568 |28635 |12 |- |[[20 may|20 May]] |437 |893 |10569 |28411 |14 |- |[[21 may|21 May]] |406 |769 |10009 |33102 |11 |- |[[22 may|22 May]] |352 |720 |10841 |36758 |12 |- |[[23 may|23 May]] |219 |717 |7211 |25406 |9 |- |[[24 may|24 May]] |156 |424 |5546 |115 |7 |- |[[25 may|25 May]] |284 |545 |9825 |34287 |10 |- |[[26 may|26 May]] |203 |596 |8397 |34615 |8 |- |[[27 may|27 May]] |220 |533 |9369 |50903 |6 |- |[[28 may|28 May]] |242 |392 |10254 |62296 |5 |- |[[29 may|29 May]] |164 |419 |7004 |38889 |7 |- |[[30 may|30 May]] |141 |486 |5535 |44735 |4 |- |[[31 may|31 May]] |92 |462 |4815 |407 |6 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |176 |475 |9649 |59499 |8 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |156 |378 |8834 |54379 |5 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |128 |445 |9563 |50988 |3 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |123 |406 |9585 |47637 |4 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |108 |350 |8331 |47366 |3 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |68 |274 |7794 |33084 |5 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |32 |221 |4673 |601 |4 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |102 |273 |8655 |39640 |2 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |68 |239 |8158 |38466 |1 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |75 |281 |8618 |37162 |3 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |73 |287 |8515 |39985 |0 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |61 |204 |8746 |40844 |2 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |45 |182 |7389 |32452 |0 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |25 |119 |5074 |322 |2 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |68 |177 |10316 |40705 |3 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |27 |162 |7023 |22976 |1 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |48 |153 |8162 |38556 |0 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |60 |148 |7953 |38076 |2 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |38 |123 |7254 |40709 |0 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |56 |88 |7581 |32795 |1 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |28 |49 |5115 |215 |1 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |47 |111 |9247 |42843 |0 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |57 |84 |7948 |47824 |2 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |51 |76 |7879 |66010 |0 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |65 |89 |7728 |72301 |2 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |55 |67 |8720 |75081 |0 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |40 |58 |6213 |54695 |1 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |38 |39 |4482 |608 |2 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |87 |70 |7238 |73206 |3 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |86 |26 |8871 |88978 |1 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |75 |56 |8828 |85889 |1 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |101 |63 |9851 |73621 |2 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |95 |42 |10428 |69718 |0 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |99 |53 |8679 |52317 |1 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |62 |33 |5951 |769 |0 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |78 |47 |9952 |61922 |0 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |127 |54 |10025 |55169 |1 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |104 |39 |8709 |53478 |1 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |174 |62 |9947 |51510 |2 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |136 |57 |10463 |53606 |2 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |156 |37 |10144 |38732 |0 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |68 |40 |6271 |564 |3 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |133 |71 |9365 |50784 |1 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |146 |73 |9046 |41696 |0 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |199 |74 |9093 |41733 |2 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |169 |92 |8628 |40774 |0 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |213 |88 |10817 |39986 |1 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |255 |94 |9319 |33869 |1 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |148 |56 |6022 |483 |2 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |251 |79 |8479 |26036 |0 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |225 |108 |6593 |15025 |4 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |212 |92 |7655 |17067 |1 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |371 |153 |10448 |45734 |3 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |412 |125 |11381 |55286 |0 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |386 |149 |9684 |46910 |4 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |272 |80 |5616 |432 |3 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |468 |123 |11895 |68020 |2 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |750 |134 |11058 |81690 |3 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |615 |181 |10423 |84247 |5 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |668 |178 |9881 |87286 |3 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |633 |174 |10386 |86790 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |671 |202 |9400 |68416 |4 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |431 |139 |6238 |844 |3 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |931 |225 |10257 |77785 |4 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |996 |202 |10465 |68021 |5 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |1196 |219 |13046 |63623 |4 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |1242 |345 |10819 |60068 |8 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |1289 |409 |12625 |59649 |5 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |1220 |358 |9578 |47475 |7 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |1101 |311 |6947 |511 |9 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |1736 |435 |10081 |59288 |12 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |2396 |674 |13792 |65269 |11 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |2674 |576 |16575 |64280 |14 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |1769 |648 |13945 |63547 |16 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |3508 |610 |16956 |68204 |13 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |2993 |646 |15376 |54890 |15 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |1851 |402 |9695 |251 |17 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |3322 |847 |15007 |71732 |18 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |4129 |968 |17740 |66519 |20 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |3614 |1114 |15786 |58282 |23 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |3968 |1151 |17215 |54455 |21 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |3551 |1196 |18982 |64714 |27 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |3069 |1180 |14976 |60161 |29 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |2945 |1027 |10079 |348 |32 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |3583 |1644 |14508 |78949 |30 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |3794 |2216 |17835 |85632 |33 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |3714 |2470 |17247 |84232 |31 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |4203 |1724 |16136 |74220 |35 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |4241 |3366 |18871 |101101 |43 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] |4010 |2898 |16536 |92948 |41 |- |[[30 avqust|30 Avqust]] |3107 |1170 |11191 |1225 |39 |- |[[31 avqust|31 Avqust]] |3788 |3228 |19693 |116709 |44 |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] |3845 |3876 |19102 |105699 |41 |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] |3759 |3473 |17678 |98494 |45 |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] |3762 |3812 |19017 |85760 |38 |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] |3305 |3423 |18172 |78604 |40 |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] |3310 |2972 |15614 |60977 |42 |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] |2406 |2867 |11550 |1107 |37 |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] |2447 |3428 |15530 |70768 |41 |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] |2557 |3592 |15220 |64033 |39 |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] |2254 |3655 |14753 |59268 |35 |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] |2508 |4076 |14672 |62584 |37 |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] |2372 |4211 |16215 |64520 |34 |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] |2676 |3893 |13536 |52386 |38 |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] |1157 |3065 |8123 |1266 |31 |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] |2077 |3725 |13991 |69221 |33 |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] |2064 |3831 |14972 |65424 |28 |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] |1783 |3680 |12852 |60384 |32 |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] |1170 |3788 |12781 |57357 |24 |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] |2042 |3224 |15666 |61657 |29 |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] |1734 |3378 |12780 |51300 |25 |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] |740 |2442 |7103 |1025 |22 |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] |1594 |2543 |13583 |65849 |26 |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] |1356 |2651 |13546 |63462 |17 |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] |1178 |2322 |12331 |62588 |24 |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] |1128 |2590 |11505 |58256 |21 |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] |1099 |2404 |12274 |65861 |18 |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] |1029 |2680 |9151 |56355 |24 |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] |558 |1241 |6684 |630 |19 |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] |885 |2114 |9525 |67400 |22 |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] |842 |2062 |9668 |67977 |15 |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] |774 |1778 |9484 |68676 |12 |} {| class="wikitable" |+[[Oktyabr|OKTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 oktyabr|1 Oktyabr]] |689 |1816 |9558 |68732 |18 |- |[[2 oktyabr|2 Oktyabr]] |684 |2060 |9832 |60630 |16 |- |[[3 oktyabr|3 Oktyabr]] |712 |1813 |8760 |52949 |14 |- |[[4 oktyabr|4 Oktyabr]] |391 |835 |4962 |1061 |11 |- |[[5 oktyabr|5 Oktyabr]] |826 |1597 |10201 |57572 |15 |- |[[6 oktyabr|6 Oktyabr]] |1009 |1378 |9828 |45948 |12 |- |[[7 oktyabr|7 Oktyabr]] |1013 |1244 |10853 |42746 |14 |- |[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] |904 |1196 |9664 |38789 |13 |- |[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] |1017 |1119 |11679 |39890 |16 |- |[[10 oktyabr|10 Oktyabr]] |1032 |1043 |8385 |33833 |10 |- |[[11 oktyabr|11 Oktyabr]] |611 |638 |5575 |511 |13 |- |[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] |1277 |853 |11569 |39810 |15 |- |[[13 oktyabr|13 Oktyabr]] |1265 |868 |9654 |36394 |17 |- |[[14 oktyabr|14 Oktyabr]] |1448 |847 |10092 |33441 |11 |- |[[15 oktyabr|15 Oktyabr]] |1850 |735 |11346 |31417 |14 |- |[[16 oktyabr|16 Oktyabr]] |1681 |675 |13168 |30619 |12 |- |[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] |1896 |764 |11261 |25462 |19 |- |[[18 oktyabr|18 Oktyabr]] |1245 |409 |7153 |591 |13 |- |[[19 oktyabr|19 Oktyabr]] |2102 |863 |12189 |31060 |15 |- |[[20 oktyabr|20 Oktyabr]] |2303 |1010 |12075 |31389 |16 |- |[[21 oktyabr|21 Oktyabr]] |2005 |1011 |12533 |32200 |20 |- |[[22 oktyabr|22 Oktyabr]] |2112 |882 |12568 |30886 |18 |- |[[23 oktyabr|23 Oktyabr]] |2315 |981 |14053 |33186 |22 |- |[[24 oktyabr|24 Oktyabr]] |2036 |1045 |12325 |29559 |25 |- |[[25 oktyabr|25 Oktyabr]] |1477 |628 |9183 |366 |21 |- |[[26 oktyabr|26 Oktyabr]] |2266 |1194 |13552 |41233 |24 |- |[[27 oktyabr|27 Oktyabr]] |2300 |1248 |13175 |44716 |27 |- |[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] |2420 |1358 |13827 |49294 |29 |- |[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] |2132 |1757 |11753 |49044 |26 |- |[[30 oktyabr|30 Oktyabr]] |2189 |1585 |14051 |49799 |28 |- |[[31 oktyabr|31 Oktyabr]] |2261 |1805 |11697 |43113 |25 |} {| class="wikitable" |+[[Noyabr|NOYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 noyabr|1 Noyabr]] |1200 |1174 |7191 |263 |27 |- |[[2 noyabr|2 Noyabr]] |2178 |2010 |11889 |47133 |31 |- |[[3 noyabr|3 Noyabr]] |2256 |2208 |13102 |45561 |21 |- |[[4 noyabr|4 Noyabr]] |2706 |1937 |15350 |45041 |29 |- |[[5 noyabr|5 Noyabr]] |2440 |2016 |13794 |42918 |36 |- |[[6 noyabr|6 Noyabr]] |2500 |2243 |15017 |42824 |33 |- |[[7 noyabr|7 Noyabr]] |2631 |1989 |12367 |32940 |28 |- |[[8 noyabr|8 Noyabr]] |1310 |1445 |8034 |193 |24 |- |[[9 noyabr|9 Noyabr]] |1855 |2199 |9002 |11197 |27 |- |[[10 noyabr|10 Noyabr]] |1876 |2248 |8615 |12403 |22 |- |[[11 noyabr|11 Noyabr]] |1174 |2365 |11350 |42265 |30 |- |[[12 noyabr|12 Noyabr]] |2334 |2092 |13193 |38082 |25 |- |[[13 noyabr|13 Noyabr]] |2001 |2145 |13099 |40504 |19 |- |[[14 noyabr|14 Noyabr]] |2422 |2181 |12807 |30231 |29 |- |[[15 noyabr|15 Noyabr]] |1071 |1229 |6803 |340 |26 |- |[[16 noyabr|16 Noyabr]] |2015 |2178 |13035 |39287 |31 |- |[[17 noyabr|17 Noyabr]] |2025 |2267 |12127 |33784 |22 |- |[[18 noyabr|18 Noyabr]] |2124 |2669 |12963 |35699 |27 |- |[[19 noyabr|19 Noyabr]] |2233 |2401 |12925 |32573 |28 |- |[[20 noyabr|20 Noyabr]] |1763 |2499 |13271 |33072 |20 |- |[[21 noyabr|21 Noyabr]] |1889 |2537 |11740 |25256 |25 |- |[[22 noyabr|22 Noyabr]] |825 |1283 |6199 |61 |33 |- |[[23 noyabr|23 Noyabr]] |1904 |1833 |12194 |36348 |29 |- |[[24 noyabr|24 Noyabr]] |1924 |1873 |11584 |34474 |23 |- |[[25 noyabr|25 Noyabr]] |1880 |1835 |12352 |32720 |27 |- |[[26 noyabr|26 Noyabr]] |1997 |2319 |12210 |30893 |31 |- |[[27 noyabr|27 Noyabr]] |1617 |1979 |11982 |33190 |22 |- |[[28 noyabr|28 Noyabr]] |1662 |2391 |11369 |26530 |18 |- |[[29 noyabr|29 Noyabr]] |857 |1091 |5594 |297 |26 |- |[[30 noyabr|30 Noyabr]] |1678 |1934 |12620 |40658 |23 |} {| class="wikitable" |+[[Dekabr|DEKABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 dekabr|1 Dekabr]] |1795 |1967 |12565 |40314 |28 |- |[[2 dekabr|2 Dekabr]] |1772 |2103 |13341 |37057 |21 |- |[[3 dekabr|3 Dekabr]] |1703 |2180 |13211 |34841 |24 |- |[[4 dekabr|4 Dekabr]] |1406 |1787 |12869 |35832 |18 |- |[[5 dekabr|5 Dekabr]] |1394 |1791 |11503 |27339 |20 |- |[[6 dekabr|6 Dekabr]] |585 |944 |5385 |154 |16 |- |[[7 dekabr|7 Dekabr]] |1530 |1864 |12863 |35926 |21 |- |[[8 dekabr|8 Dekabr]] |1210 |1853 |12033 |33245 |15 |- |[[9 dekabr|9 Dekabr]] |1315 |1850 |11799 |34060 |19 |- |[[10 dekabr|10 Dekabr]] |1109 |1946 |10532 |31155 |17 |- |[[11 dekabr|11 Dekabr]] |1117 |1581 |11081 |31944 |15 |- |[[12 dekabr|12 Dekabr]] |1226 |1649 |11280 |24600 |18 |- |[[13 dekabr|13 Dekabr]] |518 |871 |5510 |8 |16 |- |[[14 dekabr|14 Dekabr]] |922 |1621 |11085 |34799 |19 |- |[[15 dekabr|15 Dekabr]] |1156 |1739 |11848 |31356 |14 |- |[[16 dekabr|16 Dekabr]] |984 |1748 |12440 |30303 |12 |- |[[17 dekabr|17 Dekabr]] |755 |1671 |10804 |27321 |18 |- |[[18 dekabr|18 Dekabr]] |582 |1370 |10495 |28277 |15 |- |[[19 dekabr|19 Dekabr]] |921 |1382 |10676 |20738 |17 |- |[[20 dekabr|20 Dekabr]] |577 |672 |6777 |77 |9 |- |[[21 dekabr|21 Dekabr]] |662 |1452 |10157 |30365 |14 |- |[[22 dekabr|22 Dekabr]] |648 |1365 |9891 |28142 |16 |- |[[23 dekabr|23 Dekabr]] |854 |1569 |11462 |27494 |19 |- |[[24 dekabr|24 Dekabr]] |559 |1104 |9602 |24207 |12 |- |[[25 dekabr|25 Dekabr]] |501 |1092 |9887 |26436 |15 |- |[[26 dekabr|26 Dekabr]] |511 |1178 |9328 |20989 |13 |- |[[27 dekabr|27 Dekabr]] |306 |560 |6482 |21 |11 |- |[[28 dekabr|28 Dekabr]] |376 |887 |8784 |31242 |16 |- |[[29 dekabr|29 Dekabr]] |530 |1209 |9591 |30157 |8 |- |[[30 dekabr|30 Dekabr]] |510 |1039 |10771 |32103 |14 |- |[[31 dekabr|31 Dekabr]] |595 |753 |10549 |28059 |12 |} == Həmçinin bax == * [[2021]] * [[XXI əsr]] * [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2021-ci ildə Azərbaycan]] tai0pewasncv1h4mkhg3yqdrhyk79xt 6599718 6599717 2022-08-28T17:26:09Z Resul1289 231668 wikitext text/x-wiki '''2021''' — Azərbaycanda "Nizami Gəncəvi İli" [[2020-ci ildə Azərbaycan|2020]]-ci ildə olduğu kimi [[2021]]-ci ildə də çoxlu [[Koronavirus xəstəliyi 2019|COVID-19]] ştammlarının aşkarlanması səbəbindən [[COVID-19 koronavirus pandemiyası|COVID-19 korinavirus pandemiyası]] ağır şəkildə davam etdi. Azərbaycanda [[COVID-19 qarşı peyvənd|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] başladı və uğurla davam etdirildi. İlk növbədə işğal illərində erməni vandalizminin viran qoyduğu ərazilərimizlə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə təqdimatı məsələsinə diqqət yönəldildi. İşğaldan azad edilmiş ərazilərə xarici ölkə təmsilçilərinin, mətbuat, beynəlxalq təşkilatların, dini icmaların nümayəndələrinin səfərlərinin təşkili ilə [[Ermənistan]] dövlətinin terrorçu mahiyyətinin üzə çıxarılması üçün şərait yaradıldı. Qarabağda sürətli quruculuq bərpa işləri aparıldı. İlk növbədə yol və digər zəruri infrastrukturun bərpası istiqamətində işlər görüldü. [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın və [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun inşası, regionda digər hava limanlarının tikinti prosesinin davam etməsi gələcəkdə Qarabağın iqtisadi potensialının daha da artmasına zəmin yaratdı. Pandemiya səbəbilə təxirə salınan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] keçirildi. Ölkəmizi təmsil edən idmançılar 3 gümüş, 4 bürünc medala yiyələndilər. [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] zamanı bu göstərici daha da yüksək səviyyəyə qaldırıldı. Ölkəmizi təmsil edən paralimpiyaçılar 14 qızıl, 1 gümüş və 4 bürünc medal qazandılar. Mədəniyyət sahəsində ən mühüm hadisələrdən biri dövlət başçısının sərəncamı ilə Şuşa şəhərinin Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi oldu. Bu qərar işğaldan azad edilmiş [[Şuşa]] şəhərinin tarixi kimliyinin özünə qaytarılması, şəhərin tənəzzülə uğramış mədəni həyatının bərpası baxımından mühüm əhəmiyyətə malik oldu. “Xarıbülbül” musiqi festivalının yenidən keçirilməsi Şuşanın ən yeni tarixində dönüm nöqtəsi oldu. Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi və büstü bərpa edildi, Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışı oldu. == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Azərbaycan Prezidenti|Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban Aliyeva03 (cropped).JPG|frameless|168x168px]] |[[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |- |[[Fayl:Sahibə Qafarova.jpg|frameless|179x179px]] |[[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin Sədri]] |[[Sahibə Qafarova]] |} * [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Xarici İşlər naziri]] — [[Ceyhun Bayramov]] * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər naziri]] — [[Vilayət Eyvazov]] * [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə naziri]] — [[Zakir Həsənov]] * [[Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Sənayesi naziri]] — [[Mədət Quliyev]] * [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil naziri]] — [[Emin Əmrullayev]] * [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət naziri]] ** ''Nazir yoxdur (21.05.2020-05.01.2021)'' ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] ''(05.01.2021-dən başlayaraq)'' * [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə naziri]] ** [[Oqtay Şirəliyev]] ''(23.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (23.04.2021-19.01.2022)'' * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri]] — [[Muxtar Babayev]] * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar naziri]] — [[Kəmaləddin Heydərov]] * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman naziri]] ** [[Azad Rəhimov]] ''(30.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (30.04.2021-07.09.2021)'' ** [[Fərid Qayıbov]] ''(07.09.2021-dən başlayaraq)'' * [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Kənd Təsərrüfatı naziri]] — [[İnam Kərimov]] * [[Maliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Maliyyə naziri]] — [[Samir Şərifov]] * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar naziri]] ** [[Ramin Quluzadə|Ramiz Quluzadə]] ''(26.01.2021-ə qədər)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(26.01.2021-11.10.2021)'' ** ''Vəzifə ləğv edildi (11.10.2021)'' * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri]] ** ''Vəzifə təsis edildi (11.10.2021)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(11.10.2021-dən başlayaraq)'' * [[İqtisadiyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|İqtisadiyyat naziri]] — [[Mikayıl Cabbarov]] * [[Energetika Nazirliyi (Azərbaycan)|Energetika naziri]] — [[Pərviz Şahbazov]] * [[Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (Azərbaycan)|Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri]] — [[Sahil Babayev]] * [[Ədliyyə Nazirliyi (İsrail)|Ədliyyə naziri]] — [[Fikrət Məmmədov (dövlət xadimi)|Fikrət Məmmədov]] == Hadisələr == === Yanvar === [[Fayl:Aliyev, Putin and Pashinyan in 2021.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 38.JPG|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] büstünün açılışı]] [[Fayl:Ilham Aliyev in front of the ruined Vagif Mausoleum.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Molla Pənah Vaqifin dağıdılmış muzey-məqbərə kompleksinin qarşısında]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 06.JPG|thumb|[[İlham Əliyev]] Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməlini qoyur]] [[Fayl:Российские и турецкие военнослужащие совместно осуществляют мониторинг обстановки в Нагорном Карабахе 2.jpg|thumb|[[Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — İşğaldan azad olunan ərazilərdə radio-televiziya yayımına başlanıldı * [[4 yanvar|4 Yanvar]] — [[Qarabağ Dirçəliş Fondu|"Qarabağ Dirçəliş Fondu"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı *[[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[2021]]-ci il "Nizami Gəncəvi İli" elan olundu * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sədrliyi ilə 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirildi ** "Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** Yerli icra hakimiyyəti orqanlarında "Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsi" yaradıldı ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[UNESCO]] yanında daimi nümayəndəsi səfir [[Elman Abdullayev]] etimadnaməsini qurumun Baş direktoru [[Odri Azule]]<nowiki/>yə təqdim etdi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] ** [[YAŞAT Fondu|"YAŞAT" Fondu]]<nowiki/>nun ''yashat.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi və ''8110 SMS'' vasitəsilə ianə etmək imkanı yaradıldı ** [[Həsən Həsənov (siyasətçi)|Həsən Həsənov]] [[Polşa]] səfi<nowiki/>ri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Nərgiz Qurbanova]] [[Bolqarıstan|Bolqarısta]]<nowiki/>[[Bolqarıstan|n]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Polşa|Poşla]] səfiri təyin edildi * [[11 yanvar|11 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *** [[Moskva bəyanatı (2021)|Moskva bəyanatı]] imzalandı ** Yenilənmiş [[1 manatlıq əsginas|1]], [[5 manatlıq əsginas|5]] və [[50 manatlıq əsginas|50 manatlıq pul]] nişanları tədavülə buraxıldı ** [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-nin [[Darıdağ]] və [[Sirab]] ərazisindən dünya elmi üçün yeni arı növü - [[Sarımtıl hoplisoides|Hoplisoides flavescens (Sarımtıl hoplisoides)]] aşkarlandı * [[12 yanvar|12 Yanvar]] ** [[Medianın İnkişafı Agentliyi|"Medianın İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[13 yanvar|13 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Pakistan]] xarici işlər nazirlərinin II üçtərəfli görüşü keçirildi ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) *** [[İslamabad Bəyannaməsi (2021)|İslamabad Bəyannaməsi]] imzalandı *[[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]], [[Xurşidbanu Natəvan]] və [[Bülbül (müğənni)|Bülbül]]<nowiki/>ün gülləbaran edilən büstləri Şuşa şəhərinə qaytarıldı və açılışı oldu *** [[Şuşa]] şəhərində Dövlət bayrağı ucaldıldı. [[Cıdır düzü]], Molla Pənah Vaqifin dağıdıl<nowiki/>mış muzey-məqbərə kompleksi, Şuşa Realnı Məktəbinin dağıdılmış binası və Qazançı kilsəsinə baxış keçirildi. [[Saatlı məscidi|Saatlı]], [[Yuxarı Gövhər ağa məscidi|Yuxarı Gövhərağa]] və [[Aşağı Gövhər ağa məscidi|Aşağı Gövhərağa]] məscidləri ziyarət edildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Böyük Tağlar]] kəndinə baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/> və yeni [[Füzuli]]-[[Şuşa]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Pakistan Prezidenti]] [[Arif Alvi]] arasında görüş oldu ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) * [[15 yanvar|15]] — [[17 yanvar|17 Yanvar]] — 2021 Fransa Anri Deqlan Qran Prisi ([[Nitsa]], [[Fransa]]) ** Medal sayı: ''12'' *** '''Qızıl''' ''-'' ''0'' *** '''Gümüş''' ''-'' ''6'' *** '''Bürünc''' ''-'' ''6'' ** Yer: ''10'' * [[15 yanvar|15 Yanvar]] — [[Minatəmizləmə Agentliyi (Azərbaycan)|"Minatəmizləmə Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[18 yanvar|18 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərinə səfər etdi: *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azərsulfat" MMC-nin sulfat turşusu istehsalı və "Glassia" QSC-nin şüşə tara istehsalı zavdlarının təməli qoyuldu *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azerfloat" QSC-nin termoformasiya metodu ilə vərəqə şüşə istehsalı müəssisəsinin açılışı oldu ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı|TÜRKSOY]] Baş katibi [[Düsen Kaseyinov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] arasında videoformatda görüş oldu * [[21 yanvar|21 Yanvar]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ** [[Azərbaycan]] və [[Türkmənistan]] arasında [[Xəzər dənizi|Xəzər]] dənizində [[Dostluq yatağı|"Dostluq"]] yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandum imzalandı ** [[Azərbaycan]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında videoformatda görüş oldu ** "Naxçıvan MR Media İnkişaf Agentliyi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[22 yanvar|22 Yanvar]] — [[İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi (Azərbaycan)|"İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[25 yanvar|25 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[27 yanvar|27 Yanvar]] — [[Aydın Kərimov (nümayəndə)|Aydın Kərimov]] [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna xüsusi nümayəndəsi təyin edildi *[[27 yanvar|27]] — [[31 yanvar|31 Yanvar]] — "Global Game Jam 2021" *[[30 yanvar|30 Yanvar]] ** [[Atəşkəsə nəzarət üzrə Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]] fəaliyyətə başladı ([[Ağdam]]) ** [[Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi|"Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi"]] yaradıldı ** [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-ə səfər etdi === Fevral === [[Fayl:Gulabird hydroelectric power station.jpg|thumb|220x220px|"Güləbird" SES]] [[Fayl:Dfdfadhbgfdshtyüthsdgh.jpg|thumb|[[Zəfər zirvəsi]]]] * [[1 fevral|1 Fevral]] ** [[Azərbaycan-Türkiyə Birgə Media Platforması]] yaradıldı ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: *** Abşeron Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni inşa edilən binasının və yenidən qurulan 220/110/10 kV-luq və yeni tikilən 110/35/10 kV-luq “Xırdalan” yarımstansiyalarının açılışı oldu ** [[İlham Əliyev]] [[Yasamal rayonu|Yasamal]] rayonunda yeni salınan meşə tipli parkın açılışında iştirak etdi * [[1 fevral|1]] — [[12 fevral|12 Fevral]] — “Qış təlimi-2021” ([[Qars]], [[Türkiyə]]) * [[2 fevral|2]] — [[5 fevral|5 Fevral]] — "Tətbiqi E<nowiki/>lm Həftəsi" ([[Lütfi Zadə]]<nowiki/>nin 100 illik yubileyinə həsr olunub) * [[3 fevral|3 Fevral]] ** [[Ərəbqədim (Qobustan)|Ərəbqədim]]-[[Göydərə (Qobustan)|Göydərə]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ([[Qobustan rayonu|Qobustan]]) ** [[ABŞ Etnik Anlaşma Fondu]] Prezidenti [[Mark Şnayer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Mark Şnayer]] arasında videoformatda görüş oldu *[[4 fevral|4 Fevral]] — [[Bakı]] şəhərində [[Lütfi Zadə Texnologiya Mərkəzi]]<nowiki/>nin açılışı oldu * [[5 fevral|5 Fevral]] ** [[COVID-19 vaksini|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] ilə bağlı ''randevu.its.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi ** Çinli heykəltəraş-rəssam [[Yüen Sikun]] [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in paytaxtı [[Pekin]] şəhərində yerləşən [[Çaoyan parkı|Çaoyan]] parkında qoyulmuş [[Nizami Gəncəvi]] büstünü hazırladığına görə [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq"]] ordeni ilə təltif edildi ([[Nizami Gəncəvi]] büstü [[2012]]-ci ildə qoyulub) * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] Baş Prokurorluğun [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda yerləşən yeni inzibati bina kompleksinin açılışında iştirak etdi * [[9 fevral|9 Fevral]] — [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[11 fevral|11 Fevral]] — [[Cənub Qaz Dəhlizi|Cənub Qaz Dəhlizi (CQD)]] Məsləhət Şurası çərçivəsində nazirlərin videoformatda VII iclası keçirildi * [[14 fevral|14 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Horadiz]]-[[Ağbənd]] dəmir yolu xəttinin təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Güləbird]] kəndində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** 8 MVt-lik "Güləbird" SES-in açılışı oldu. Bu<nowiki/>, işğaldan azad edilən ərazilərdə [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in iştirakı ilə istifadəyə verilən ilk infrastruktur layihəsidir ** [[Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası|Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP)]] videoformatda VIII Qurultayı keçirildi *[[15 fevral|15 Fevral]] — [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[16 fevral|16 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[İndoneziya]] və [[Belarus]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[İndoneziya]] səfiri - [[Hildi Hamid]] *** [[Belarus]] səfiri - [[Andrey Ravkov]] ** [[Bazardüzü]] zirvəsinin şərqindəki adsız yüksəkliyə ''(4301 m)'' [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər zirvəsi"]] adı verildi * [[17 fevral|17 Fevral]] ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Əli Əsədov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[18 fevral|18 Fevral]] ** [[Əli Əsədov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Biznes Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) *[[19 fevral|19]] — [[21 fevral|21 Fevral]] — Gender Bərabərliyi Hakatonu ([[Bakı]]) * [[19 fevral|19 Fevral]] — I Türk Dünyası Meteorologiya Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Gəncə]] şəhərində Gənclərin İnkişaf və Karyera Mərkəzinin açılışı oldu * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Mədət Quliyev]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[23 fevral|23 Fevral]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]]-[[Türkmənistan]] xarici işlər nazirlərinin V üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Əhmədağalı]] kədində insan qalıqları aşkarlandı *[[24 fevral|24 Fevral]] — [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Günü|TDƏŞ]] dövlətləri energetika nazirlərinin videoformatda görüşü keçirildi * [[25 fevral|25 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xəzər rayonu|Xəzər]] rayonunda Şağan Reabilitasiya Pansionatının əsaslı təmirdən sonra açılışında iştirak etdi ** [[İlham Əliyev]] və [["Signify"]] şirkətinin Baş icraçı direktoru [[Erik Rondolat]] arasında videoformat görüş oldu === Mart === [[Fayl:Ilham Aliyev in Hadrut 3.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağını ucaldır]] [[Fayl:5whz3xnya6cksk0ww8.jpg|thumb|[[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST" mərkəzi]]]] * [[1 mart|1 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] dünyada ilk tanker-muzey olan "Suraxanı" gəmi-muzeyi və "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC-nin yeni inzibati binasının açılışında iştirak etdi ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[3 mart|3 Mart]] — [[Pakistan]] Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri [[Nadim Razan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Nadim Razan]] arasında videoformatda görüş oldu * [[4 mart|4 Mart]] — [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] XIV Zirvə toplantısı videoformatda keçirildi * [[5 mart|5 Mart]] — [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP)]] VII qurultayı keçirildi ([[Bakı]]) * [[6 mart|6 Mart]] — [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|DSX]]-nin Hərbi Xəstəxanası və Mühəndis-İstehkam Mərkəzi fəaliyyətə başladı * [[9 mart|9 Mart]] ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunun [[Məlhəm (Şamaxı)|Məlhəm]] kəndində [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın hava texnologiyaları şirkəti [["Baron Weather" şirkəti|"Baron Weather"]] şirkəti ilə birgə hava proqnozu stansiyası istifadəyə verildi ** [[Göygöl rayonu|Göygöl]] və [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonlarında erkən xəbərdarlıq sistemləri istifadəyə verildi * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-nin [[Cənubi Qafqaz]] üzrə xüsusi nümayəndəsi [[Toivo Klaar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Toivo Klaar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Macarıstan]] xarici işlər və ticarət naziri [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] arasında videoformatda görüş oldu * [[11 mart|11 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı]] Prezidenti [[Odil Reno-Basso]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda [[Bayraq Meydanı]] istifadəyə verildi * [[12 mart|12 Mart]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda yeni hərbi hissənin açılışında iştirak etdi * [[13 mart|13 Mart]] — [[İlham Əliyev]] "Naxçıvan MR-in Şərur və Sədərək rayonlarının inzibati bölgüsündə qismən dəyişikliklər eddilməsi haqqında" qanunu təsdiq etdi. [[Dəmirçi (Sədərək)|Dəmirçi]] kənd inzibati ərazi dairəsi [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun tabeliyinə verildi. [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun inzibati ərazisindən dövlət mülkiyyətində olan 4444 ha torpaq sahəsi qanuna əlavə edilmiş xəritələrə uyğun olaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun inzibati ərazisinə birləşdirildi * [[14 mart|14 Mart]] — [[İsveç]] xarici işlər naziri, [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]] Sədri [[Ann Linde]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ann Linde]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 mart|15 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** [[Edilli]], [[Düdükçü]] kəndləri, [[Azıx (Xocavənd)|Azıx]] kəndində [[Azıx mağarası]], [[Hünərli]] və [[Tuğ (Xocavənd)|Tuğ]] kəndlərində qədim Alban məbədlərinə baxış keçirildi *** [[Şükürbəyli (Cəbrayıl)|Şükürbəyli]]-[[Cəbrayıl]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu * [[16 mart|16 Mart]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Şuşa]] şəhərində Karvansaray tarix-memarlıq kompleksi, [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndi və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ]] xanı [[Pənahəli xan|Pənahəli]] xanın Sarayının qalıqlarına baxış keçirildi * [[17 mart|17 Mart]] ** [[Slovakiya]] xarici və Avropa işlər naziri [[İvan Korçok]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İvan Korçok]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Bekir Pakdemirli]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bekir Pakdemirli]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[19 mart|19 Mart]] — [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunun [[Sulutəpə]] qəsəbəsində yeni yol qovşağı istifadəyə verildi * [[28 mart|28 Mart]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]]-nin [[Gəncə]] şəhər idarəsinin yeni izibati binasının açılışı oldu * [[29 mart|29 Mart]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Tacikistan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Tacikistan Prezidenti]] [[Emoməli Rəhmon]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) * [[30 mart|30 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda [[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST"]] mərkəzinin açılışında iştirak etdi ** "Asiyanın ürəyi - İstanbul prosesi" 9-cu Nazirlər Konfransı keçirildi ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Əşrəf Qəni]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Azərbaycan]] Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri Şəbəkəsinə qoşuldu * [[31 mart|31 Mart]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətləri liderlərinin videoformatda qeyri-formal Zirvə görüşü keçirildi === Aprel === [[Fayl:Selçuk Bayraktar and Ilham Aliyev 5.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında (46).jpg|thumb|220x220px|[[Hərbi Qənimətlər Parkı]]]] [[Fayl:Meeting of Ilham Aliyev and Alexander Lukashenko April 2021 - 007.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlqoyma mərasimində (6).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlini qoyur]] * [[1 aprel|1 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|ÜST]] Baş direktoru [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Səlcuq Bayraqdar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Səlcuq Bayraqdar]] [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Dünya Bankı]] regional direktoru [[Sebastian Molineus]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sebastian Molineus]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri (4SİM) Şəbəkəsinin Afiləedilmiş Azərbaycan Mərkəzi yaradıldı ** "Naxçıvan MR Televiziya və Radio Verilişləri" QSC yaradıldı * [[2 aprel|2 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[5 aprel|5]] — [[7 aprel|7 Aprel]] — "CyberTech Global 2021" Sərgi-Konfransı ([[Dubay]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]) * [[6 aprel|6 Aprel]] — "Baku Transit Forum 2021: Smart City" Beynəlxalq Forumu keçirildi * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] Baş katibi [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9]] — [[10 aprel|10 Aprel]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətlərinin informasiya və media üzrə məsul nazirlərinin, yüksək vəzifəli rəsmilərinin 3-cü toplantısı ([[Bakı]]) * [[10 aprel|10 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və ölkəmizdəki [[Türkiyə]] səfiri [[Erkan Özoralı]] arasında görüş oldu ** [[Erkan Özoralı]] "Dostluq" ordeni ilə təltif edildi * [[12 aprel|12 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Hərbi Qənimətlər Parkı|Hər]]<nowiki/>[[Hərbi Qənimətlər Parkı|bi Qənimətlər Parkı]]<nowiki/>nın açılışında iştirak etdi * [[13 aprel|13 Aprel]] — [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 aprel|14 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil Nazirliyi]]<nowiki/>nin ''portal.edu.az'' elektron xidmətlər portalı istifadəyə verildi * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Pirşağı]] qəsəbəsində yenidənqurma və təmir-bərpa işlərinin təməlini qoydu * [[19 aprel|19 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda 220/110/10 kV-luq "Hövsan" və 110/35/6 kV-luq "Maştağa" yarımstansiyalarının açılışında iştirak etdi ** [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası"]] ləğv edildi. [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Anar Məhərrəmov]] [[İspaniya]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Zaur Əhmədov (səfir)|Zaur Əhmədov]] [[İsveç]] səfiri təyin edildi ** [[Eldar Səlimov]] [[İordaniya]] səfiri təyin edildi ** [[Hüseyn Hüseynov (səfir)|Hüseyn Hüseynov]] [[Bolqarıstan]] səfiri təyin edildi * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Hacıqabul rayonu|Hacıqabul]] rayonuna səfər etdi: ** "Azərsun Şamaxı Aqropark" və Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin açılışı oldu ** 110/35/10 kV-luq "Qarasu" yarımstansiyası istismara verildi ** [[Hacıqabul]]-[[Muğan (Hacıqabul)|Muğan]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Qobustan (Abşeron)|Qobustan]] kəndində Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməli qoyuldu * [[23 aprel|23 Aprel]] ** [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə]] nazirinin birinci müavini vəzifəsi təsis edildi ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda sahibsiz itlər üçün sığınacaq istifadəyə verdi * [[24 aprel|24 Aprel]] — [[Xanım İbrahimova]] [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] səfiri vəzifələrindən geri çağırıldı * [[26 aprel|26 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun girişində “Cəbrayıla xoş gəlmişsiniz!” sözləri yazılmış lövhəyə bərpadan sonra baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı]], [[Zəngilan–Horadiz avtomobil yolu|Zəngilan-Horadiz avtomobil yolu]] və bərpa olunacaq Zəngilan məscidinin təməli qoyuldu *** [[Birinci Ağalı]], [[İkinci Ağalı]] və [[Üçüncü Ağalı]] kəndlərini əhatə edən birinci [[Ağıllı kənd|"Ağıllı kənd"]] layihəsinin təməli qoyuldu ** [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in [[Sindao]] şəhərində "Azərbaycan Ticarət Evi"nin açılışı oldu * [[27 aprel|27 Aprel]] ** [[Azərbaycan Kosmik Agentliyi|"Azərbaycan Kosmik Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Rusiya]]-[[Azərbaycan]] Hökumətlərarası Komissiyasının 19-cu iclası keçirildi * [[28 aprel|28 Aprel]] ** [["Boeing" şirkəti|"Boeing"]] şirkətinin Prezidenti [[Stenli Dil]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Stenli Dil]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Dünya İqtisadi Forumu]] Prezidenti [[Borge Brende]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Azərbaycan]]-[[İsrail]] Hökumətlərarası Komissiyanın 2-ci iclası keçirildi * [[29 aprel|29 Aprel]] — [[Azərbaycan]]-[[Pakistan]] Biznes Forumu videoformatda keçirildi * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Litva]] xarici işlər naziri [[Qabrielius Landsbergis]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Qabrielius Landsbergis]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** "Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi buraxıldı ** [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti|"SOCAR"]] şirkətinin Prezidenti [[Rövnəq Abdullayev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Rövnəq Abdullayev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) === May === [[Fayl:Ilham Aliyev and Irakli Garibashvili, May 2021 05.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev and Mehriban Aliyeva attended opening of Kharibulbul Festival in Shusha 39.jpg|thumb|[[Xarıbülbül Musiqi Festivalı|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]]]] [[Fayl:8 Noyabr station (Baku Metro).jpg|thumb|[[8 Noyabr metrostansiyası]]]] * [[3 may|3 May]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Türkiyə]] və [[Serbiya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Türkiyə]] səfiri - [[Cahid Bağçı]] ** [[Serbiya]] səfiri - [[Draqan Vladisavljeviç]] * [[4 may|4 May]] ** [[Radiotezliklər üzrə Dövlət Komissiyası]] yaradıldı ** [[Qəbələ]] şəhərində "Karyera və iş yarmarkası" keçirildi * [[5 may|5 May]] ** [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Əli Əsədov]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Sahibə Qafarova]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[7 may|7 May]] — [[Şuşa]] şəhəri Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edildi * [[12 may|12 May]] — [[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)|Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı]] başladı * [[12 may|12]] — [[13 may|13 May]] — [[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2022)|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[18 may|18]] — [[22 may|22 May]] — [[2021 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] ([[Rotterdam]], [[Niderland]]) ** Mahnı: [[Mata Hari (Samirə Əfəndiyeva mahnısı)|''Mata Hari'']] ** İfaçı: ''[[Samirə Əfəndi]]'' ** Yer: ''20'' ** Xal: ''65'' * [[29 may|29 May]] — Bakı Metropoliteninin [[8 Noyabr metrostansiyası]] istifadəyə verildi * [[30 may|30 May]] — [[Türkiyə]] nəqliyyat və infrastruktur naziri [[Adil Karaismailoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[31 may|31 May]] — [[Sahibə Qafarova]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi === İyun === [[Fayl:Aliyev and Erdogan signed Shusha Declaration on allied relations 4.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]]] * [[4 iyun|4]] — [[6 iyun|6 İyun]] — [[2021 "Formula-1" üzrə Azərbaycan Qran-prisi]] ([[Bakı]]) ** '''1''' ''-'' [[Maks Ferstappen]] ''(105 xal)'' ** '''2''' ''-'' [[Lyuis Hemilton]] ''(101 xal)'' ** '''3''' ''-'' [[Serxio Perez|Serxio Peres]] ''(69 xal)'' * [[4 iyun|4 İyun]] — [[Kəlbəcər rayonu]]nun [[Susuzluq]] kəndi yaxınlığında [[Susuzluq kəndi yaxınlığında partlayış|partlayış]] baş verdi. Nəticədə ikisi jurnalist, biri məmur olmaqla 3 nəfər şəhid oldu * [[12 iyun|12 İyun]] — [[Ermənistan]] [[Ağdam rayonu]] üzrə 97 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[15 iyun|15 İyun]] ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Şuşa]]) *** [[Şuşa Bəyannaməsi|Şuşa bəyannanəsi]] imzalandı * [[21 iyun|21 İyun]] — [[2 iyul|2 İyul]]<nowiki/> — "Anadolu Qartalı-2021" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) === İyul === [[Fayl:Azərbaycanın İqtisadi rayonları (2021).png|thumb|[[Azərbaycanın iqtisadi rayonları|İqtisadi rayonlar]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — [[İlham Əliyev]] [[Ələt Azad İqtisadi Zonası]]<nowiki/>nın təməlini qoydu * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Ermənistan]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonları üzrə 92 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[4 iyul|4 İyul]] — Xəzər dənizində partlayış baş verdi * [[7 iyul|7 İyul]] — Azərbaycan Respublikasının iqtisadi rayonlarının yeni bölgüsü tədiq edildi. 14 İqtisadi rayon yaradıldı: *# [[Bakı iqtisadi rayonu]] *# [[Naxçıvan iqtisadi rayonu]] *# [[Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu]] *# [[Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu]] *# [[Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu]] *# [[Qarabağ iqtisadi rayonu]] *# [[Qazax-Tovuz iqtisadi rayonu]] *# [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu]] *# [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] *# [[Mərkəzi Aran iqtisadi rayonu]] *# [[Mil-Muğan iqtisadi rayonu]] *# [[Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu]] *# [[Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu]] *# [[Şirvan-Salyan iqtisadi rayonu]] * [[22 iyul|22 İyul]] — Bakının Xətai rayonunda [[Polad Həşimov]] adına park istifadəyə verilib *[[23 iyul|23 İyul]] - [[8 avqust|8 Avqust]] — [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''44'' ** Yer: ''67'' ** Medal sayı: ''7'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''0''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''3''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[23 iyul|23]] - [[28 iyul|28 İyul]] — Azərbaycan - Ermənistan sərhədində atışmalar olub ([[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan]]) * [[25 iyul|25 İyul]] — Bakının "20-ci sahə" adlanan ərazisində yanğın baş verib * [[27 iyul|27 İyul]] — [[İlham Əliyev]] ABŞ-ın [[Oklahoma]] ştatının qubernatoru [[Con Kevin Stitt]] və onun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşüb === Avqust === [[Fayl:Vagif mausoleum after restoration, Shusha, Azerbaijan.jpg|thumb|[[Vaqif türbəsi|Molla Pənah Vaqif türbəsi]] bərpadan sonra]] [[Fayl:İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışında iştirak ediblər 1.jpg|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] heykəli ([[Şuşa]])]] * [[1 avqust|1 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhərində məişət tullantıları yanıb * [[2 avqust|2 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] rayonunda meşə yanğını * [[2 avqust|2]] - [[11 avqust|11 Avqust]] — [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türkiyə]], [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Silahlı Qüvvələri|Gürcüstanın]] xüsusi təyinatlı qüvvələri "Qafqaz Qartalı 2021" təlimləri keçiriblər ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]] rayonunda meşə yanğını * [[4 avqust|4 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda meşə yanğını * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda meşə yanğını * [[8 avqust|8 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik sahədə yanğın ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda meşə yanğını ** [[Qəbələ rayonu|Qəbələ]] rayonunda meşə yanğını * [[9 avqust|9 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qəbələ]] şəhərində yanğın * [[10 avqust|10 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[11 avqust|11 Avqust]] ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda meşə yanğını ** [[Şəki rayonu|Şəki]] rayonunda yanğın ** [[Bakı]] şəhərində yanğın ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[12 avqust|12 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Ceyranbatan su anbarı]]nın ətrafında yanğın * [[13 avqust|13 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonlarında yerləşən yaşayış məntəqələrini, [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında və [[Şuşa|Şuşa şəhəri]] ətrafındakı mövqelərini atəşə tutub **[[İmişli rayonu|İmişli]] rayonunda zəlzələ olub **[[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] [[Şuşa]] şəhərində birgə əməliyyat keçirdi **[[Şəmkir rayonu|Şəmkir]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın olub * [[14 avqust|14 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik ərazi yanıb * [[15 avqust|15 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında və [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[16 avqust|16 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Laçın Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın təməli qoyuldu * [[18 avqust|18 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[19 avqust|19 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[20 avqust|20 Avqust]] ** Ermənistan silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[21 avqust|21]] - [[22 avqust|22 Avqust]] — Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] və [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[22 avqust|22 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[22 avqust|22 Avqust]] - [[4 sentyabr|4 Sentyabr]] — Beynəlxalq Ordu Oyunları 2021 ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Azərbaycan hərbçiləri Rusiyada "Tank biatlonu" və "Mədəniyyət Ordusu", İran İslam Respublikasında "Dəniz kuboku", Qazaxıstanda "Artilleriya atəşinin ustaları" müsabiqələrində iştirak ediblər * [[24 avqust|24 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qax rayonu|Qax]] rayonunda meşə yanğını ** [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda meşə yanğını * [[24 avqust|24 Avqust]] - [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''35'' ** Yer: ''10'' ** Medal sayı: ''19'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''14''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''1''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[25 avqust|25 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin 2 hərbi qulluqçusu [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda yerləşən sərhəd-döyüş məntəqəsinin ərazisində təxribat törətdi * [[26 avqust|26 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstandan çıxarıldı * [[29 avqust|29 Avqust]] ** Şuşada Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra açılışı olub **Şuşada Üzeyir Hacıbəyli heykəlinin açılışı olub ** [[İlham Əliyev]] Şuşada 1-ci məhəllənin təməlini qoyub * [[30 avqust|30 Avqust]] — Müdafiə naziri Zakir Həsənovun rəhbərliyi ilə Mərkəzi Komanda Məntəqəsində xidməti müşavirə keçirilib === Sentyabr === [[Fayl:Fuzuli International Airport, Azerbaijan 5.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]]] [[Fayl:Agdam-nagorno-karabakh-2.jpg|thumb|[[Ağdam|Ağdam şəhəri]]]] [[Fayl:Anım yürüşü-7.jpg|thumb|Anım yürüşü]] * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərində səfərdə olub ** [[Sumqayıt]] şəhərində Kimya Sənaye Parkında "Azmonbat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin və Sumqayıt Məhkəmə Kompleksinin açılışı olub ** Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazirindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Şuşa]] istiqamətində yerləşən Azərbaycan ordusunun bölmələrindən birinin mövqeyini atəşə tutub * [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda ilk uçuş həyata keçirildi * [[6 sentyabr|6]] - [[11 sentyabr|11 Senyabr]] — [[Azərbaycan]] - [[Türkiyə]] hərbçiləri birgə təlimlər keçirdilər ([[Laçın rayonu|Laçın]]) * [[6 sentyabr|6]] - [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin iştirakı ilə "TurAz Şahini - 2021" birgə taktiki-uçuş təlimləri həyata keçirdi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[7 sentyabr]] — [[Ağdam|Ağdam şəhəri]] minalardan tam təmizləndi * [[8 sentyabr|8 Sentyabr]] ** [[Şuşa]] şəhərinin əsas simvollarından biri olan [[İsa bulağı|İsa Bulağı]] [[Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəs]]<nowiki/>i tərəfindən tam bərpa edilib ** [[Azərbaycan]] - [[İran]] sərhədində silahlı insident olub * [[10 sentyabr|10 Sentyabr]] — Qafan-Gorus yolunun Azərbaycan ərazisindən keçən hissəsində post qurulub * [[12]] - [[20 sentyabr|20 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]] və [[Pakistan]] xüsusi təyinatlıları “Üç Qardaş – 2021” beynəlxalq təlimi keçirdilər ([[Bakı]]) * [[18 sentyabr|18]] - [[24 sentyabr|24 Sentyabr]] — Üzeyir Hacıbəyli XIII Beynəlxalq Musiqi Festivalı ([[Şuşa]]) * [[21 sentyabr|21]] - [[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — "Texnofest-2021" festivalı ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin (HHQ)]] bir qrup heyəti festivalda iştirak etdi * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — Ümumi təhsil müəssisələrinin ibtidai (I-IV) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] baş prokurorları arasında üçtərəfli görüş keçirilib ([[Nur-Sultan]], [[Qazaxıstan]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — Qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Şıxarx]] və [[Göyarx]] istiqamətində olan mövqelərindən çıxıblar * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** İlk dəfə [[Anım Günü (Azərbaycan)|Anım Günü]] qeyd olundu. Saat 10:00-da prezident İlham Əliyev xalqa müraciət etdi. Saat 12:00-da şəhidlərin əziz xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edildi. Bakı şəhərində Anım yürüşü təşkil olundu ** [[Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi]] və [[Zəfər Muzeyi]]<nowiki/>nin təməli qoyuldu *[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] ** Ümumi təhsil müəssisələrinin orta və yuxarı (V-XI) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb ** Ali təhsil müəssisələri, kolleclər və digər təhsil müəssisələri açılıb **[[İlham Əliyev]] ölkəmizdə səfərdə olan [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstanın Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] ilə görüşüb === Oktyabr === [[Fayl:Baku Zoo.jpg|thumb|[[Bakı Zooloji Parkı]] yenidənqurmadan sonra]] [[Fayl:Fuzuli International Airport Entrance.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın girişi]] * [[3 oktyabr|3 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Bərdə rayonu|Bərdə]] və [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonlarında səfərdə olub ** "Suqovuşan-1" və "Suqovuşan-2" Kiçik Su Elektrik stansiyalarının bərpadan sonra açılışı olub ** Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı-Naftalan avtomobil yolunun təməli qoyulub * [[4 oktyabr|4 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunda səfərdə olub ** "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Cəbrayıl" yarımstansiyasının açılışı olub ** Cəbrayılda Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi hissə kompleksinin açılışı olub * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] ** [[İran]] Naxçıvana hərbi təchizat funksiyasını yerinə yetirən təyyarələrin uçusuşa qadağa qoydu **İranın Ali dini lideri Xameneinin Azərbaycandakı nümayəndəsi Ocaq Sedatın Bakıda fəaliyyət göstərən ofisi bağlandı **Azərbaycan və Gürcüstan arasında hərbi əməkdaşlıq sahəsində memorandum imzalanıb ** [[Ermənistan]] hava məkanını Azərbaycanın sərnişin və karqo təyyarələri üçün açdı **[[Azərbaycan]] hava məkanını Ermənistanın sərnişin təyyarələri üçün açdı * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] illər sonra ilk dəfə [[Ermənistan]] üzərindən uçuşlara başladı ** Şuşanın içməli su təchizatı sisteminin yenidən qurulmasına başlanılıb ** Azərbaycan və Ermənistanın siyasi partiya təmsilçiləri arasında görüş keçirilib ([[Vyana]], [[Avstriya]]) * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] ** [[Bakı Zooloji Parkı]]<nowiki/>nın yenidənqurmadan sonra açılışı olub ** Bir qrup ictimai-siyasi xadim, partiya rəhbərləri və jurnalistlər Şuşaya səfər edib *[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] Şuşada birgə əməliyyat keçirdi *[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunda səfərdə olub ** [[İlham Əliyev]] 35 kV-luq yeni “Hadrut” yarımstansiyasının təməlini qoyub * [[11 oktyabr|11 Otyabr]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Serbiya]] Xarici İşlər naziri [[Nikola Selakoviç]] ilə görüşüb * [[11 oktyabr|11]] - [[13 oktyabr|13 Oktyabr]] — Xəzər dənizində HDQ-nin komanda-qərargah təlimi keçirildi *[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] — [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri şeyxüislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskvanın və Bütün Rusiyanın Partiarxı [[Kirill]] ilə görüşüb ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunda səfərdə olub * [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] qayonunda səfərdə olub * [[25 oktyabr|25 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda səfərdə olub ** [[Qubadlı]] şəhərində radio və televiziya yayımı təmin olunub ** Xanlıq-Qubadlı avtomobil yolunun təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Qubadlı" yarımstansiyasının açılışı olub * [[26 oktyabr|26 Oktyabr]] ** [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] Azərbaycana səfər etdi ** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın açılışı oldu ** Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun ([[Zəngəzur dəhlizi]]) təməli qoyuldu * [[27 oktyabr|27]] - [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — Azərbaycan-Rusiya birgə demarkasia komissiyasının X iclası keçirilib ([[Pyatiqorsk]], [[Rusiya]]) *[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — [[Bakı]] şəhərində Dənizkənarı Bulvarda "Zəfər" yarmarkası keçirildi === Noyabr === [[Fayl:Fuzuli-Shusha highway 1.jpg|thumb|[[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]]] [[Fayl:2021 Armenia-Azerbaijan Border Clashes.svg|thumb|[[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)]]: [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]] rayonuna səfər etdi: *** [[İsmayıllı]] şəhərində Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzinin yeni binasının və [[Basqal]]-[[Sulut]] avtomobil yolunun açılışı oldu *** [[Natiq Behdiyev]] adına 6№-li məktəbin yeni binası istifadəyə verildi ** [[İlham Əliyev]] [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonuna səfər etdi: *** [[Şamaxı]] şəhərində “Azərişıq” ASC-nin Şimal-Qərb Regional SCADA İdarəetmə Mərkəzinin, Şamaxı Üzüm Tingçilik Mərkəzinin, Şamaxı şəhər stadionunun və 7 saylı körpələr evi-uşaq bağçasının açılışı oldu *** [[Pirsaat Baba ziyarətgah-məscid kompleksi]] yenidənqurmadan sonra açılışı oldu *** [[Çarhan]] kəndi akademik [[Heydər Hüseynov]] adına tam orta məktəbin yeni binasının açılışı oldu *** [[Şamaxı]] şəhərində Yaradıcılıq Mərkəzi istifadəyə verildi ** [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası|TDƏŞ]] dövlətlərinin Baş prokurorlarının I iclası keçirilidi ([[Bakı]]) *** [[Türkdilli Dövlətlərin Baş Prokurorları Şurası]] təsis edildi * [[2 noyabr|2 Noyabr]] ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** Rusiyanın [[Tretyakov qalereyası|Tretyakov Qalereyası]]<nowiki/>nda Xalq rəssamı [[Tahir Salahov]]<nowiki/>un sərgisi açılıb ** [[Heydər Əliyev Sarayı]]<nowiki/>nda Zəfər Gününə həsr olunmuş "Qarabağ Azərbaycandır!" simfonik konserti keçirilib * [[3 noyabr|3 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] keçmiş [[Xorvatiya]] Prezidenti [[Kolinda Qrabar-Kitaroviç]] ilə görüşüb ** [[Gəncə]] şəhərində "ZƏFƏR" adlı flaşmob keçirilib * [[4 noyabr|4]] - [[6 noyabr|6 Noyabr]] — "COVİD-19-dan sonrakı dünya" mövzusunda VIII Qlobal Bakı Forumu keçirildi * [[4 noyabr|4 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin təhsil nazirlərinin iclası keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]]-də "Azərbaycanın Vətən müharibəsində Zəfər Bayramı" adlı foto-sərgi keçirilib ** [[İlham Əliyev]] kemiş Ukrayna Prezidenti [[Viktor Yuşşenko]] ilə görüşüb ** [[500 manatlıq əsginas|500 manat]] nominalında yeni əsginaz tədavülə buraxılıb * [[5 noyabr|5 Noyabr]] ** Milli İncəsənət Muzeyində "Mədəniyyətimizin incisi-Qarabağ" açılıb ** [[Azərkosmos|"Azərkosmos"]] və [[Belarus]] arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb ** Parlament [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] münasibətilə Amnistiya Aktı qəbul edib ** "Şuşa, sən azadsan!" sənədli filminin təqdimatı keçirilib * [[5 noyabr|5]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — "Avropa Gəncləri Sülh Naminə" Beynləxalq Gənclər Forumu keçirilir ([[Bakı]]) * [[6 noyabr|6 Noyabr]] ** "Sülhün Səsləri" qala konserti keçirilib ([[London]], [[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Çin Xalq Respublikası|ÇXR]] araında məhkumların verilməsi haqqında protokol imzalanıb * [[7 noyabr|7 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında səfərdə olub *** [[Şuşa rayonu|Şuşa]] səfəri **** [[İlham Əliyev]] [[Daşaltı əməliyyatı|Daşaltı]] kəndində məscidin, Şuşa Radio-Televiziya yayım qülləsinin, Şuşa şəhər xəstəxanasının təməlini qoydu *** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] səfəri **** [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun açılışı olub * [[8 noyabr|8]] - [[12 noyabr|12 Noy]]<nowiki/>[[12 noyabr|abr]] — I "Korkut Ata" (Dədə Qorqud) Türk Dünyası Film Festivalı keçirilib * [[8 noyabr|8 Noyabr]] ** İlk dəfə [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər günü]] qeyd olundu ** [[Bakı]] şəhərində Zəfər yürüşü və flaşmob keçirilib ** [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər" zirvəsi]]<nowiki/>nə "Dəmir yumruq" ekspedisiyası təşkil olunub ([[Qubadlı rayonu|Quba]]) ** [[Şuşa]] şəhəri optik telekommunikasiya xidmətləri ilə təmin edilib ** [[Topxana meşəsi]]<nowiki/>nin bərpasına başlanılıb ** [[Şahbulaq qalası]]<nowiki/>nda [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]]<nowiki/>nə həsr olunmuş sərgi təşkil olunub ([[Ağdam rayonu|Ağdam]]) **[[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] müna<nowiki/>sibətilə [[Ağdam]]<nowiki/> şəhərində etüd-sərgi təşkil edilib * [[9 noyabr|9 Noyabr]] ** [[Moskva]] şəhərində [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] və [[Dövlət Bayrağı Günü (Azərbaycan)|Dövlət Bayrağı Günü]]<nowiki/>nə həsr olunan fotosərgi açılıb ** Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yol çəkən mühəndis texnikalarını atəşə tutub *[[10 noyabr|10 Noyabr]] ** [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi|MDB]] Müdafiə nazirləri Şurasının iclası keçiriləcək ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi<nowiki/>ndəki türk hərbçilərin mandatı daha bir il uzadılıb **[[ATƏT-in Minsk qrupu]]<nowiki/>nun həmsədrlərinin i<nowiki/>ştirakı ilə [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] XİN rəhbərlərinin görüşü olub **[[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası <nowiki/>Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib * [[11 noyabr|11 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin XİN başçılarının iclası keçirilib ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Türkiyə]] arasında "Balıqçılıq sahəsində əməkdaşlığa dair" saziş imzalanıb * [[12 noyabr|12 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin dövlət başçılarının VIII Zirvə Görüşü keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) adı Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) olaraq dəyişdirilib ** [[İlham Əliyev]] [[Qırğızıstan]] Prezidenti [[Sadır Japarov]] ilə görüşüb ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Qırğızıstan]] mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə birgə bəyanat imzalanıb * [[13 noyabr|13 Noyabr]] ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Quba rayonu|Quba]] rayonuna səfər edib ** [[Azərbaycan]] və [[Rusiya]] politoloqları, ictimai xadimləri [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib. Onların iştirakı ilə beynəlxalq konfrans keçirilib ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub və [[Şuşa]] şəhəri yaxınlığında təxribat törədib * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunda təxribata cəhd göstərib * [[15 noyabr|15 Noyabr]] ** [[Qafan]]-[[Çakaten]] yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılıb **[[Avropa İttifaqı|Aİ]] “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramına üzv dövlətlərin XİN başçılarının görüşü keçirilib ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** XV Beynəlxalq Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) **[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu|Qobustan Milli Tarix Bədii qoruğu]]<nowiki/>nda "Yurdda bayram" adlı tərəkəmə festivalı keçirilib * [[15]] - [[16 noyabr|16 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[15 noyabr|15]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalı keçirilir ([[Bakı]] və [[Gəncə]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]] olub.7 nəfər şəhid olub ([[Laçın rayonu|Laçın]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]]) ** "ŞƏRQ İRSİ" Beynəlxalq Müasir İncəsənət Sərgisinin açılışı olub * [[17 noyabr|17 Noyabr]] ** Bəzi dövlət rüsumları artırıldı ** ÜST-ün Avropa üzrə Regional Ofisinin missiyası Azərbaycana səfər edib ** [[Azərbaycan]] [[2021]]-[[2025]]-ci illər üzrə [[UNESCO]]-nun İcraiyyə Şurasına seçilib * [[18 noyabr|18 Noyabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** V Ümumrespublika Uşaq Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə bağlı flaşmob keçirilib ([[Gəncə]]) * [[19 noyabr|19 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] [[Bakı]]-[[Almatı]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı ** [[İlham Əliyev]] [[Azərbaycan Dəmir Yolları|"Azərbaycan Dəmir Yolları"]] QSC-nin yeni Biləcəri lokomotiv deosunun açılışını edib ** Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri [[Ceyms Şarp]] [[Şamaxı]] şəhərinə səfər edib ** [[BMT Uşaq Fondu|UNİCEF]]-in nümayəndə heyəti [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** [[2021]]-ci ilin sonuncu [[Ay tutulması]] oldu *** Bakı vaxtı ilə başlaması - Saat 11:18 *** Bakı vaxtı ilə bitməsi - Saat 14:47 *[[19 noyabr|19]] - [[23 noyabr|23 Noyabr]] — XII Bakı Beynəlxalq Film Festivalı keçirildi ([[Bakı]]) * [[20 noyabr|20 Noyabr]] ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunda meşə massivi salınıb ** Rusiyalı ekspertlər [[Ağdam uğrunda döyüş|Ağdam]] şəhərinə səfər edib ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda 5 bal gücündə zəlzələ olub * [[21 noyabr|21 Noyabr]] — Baş nazir müavini [[Şahin Mustafayev (siyasətçi)|Şahin Mustafayev]] İranın XİN başçısı [[Hüseyn Əmirabdullahiyan]] ilə görüşüb * [[22 noyabr|22 Noyabr]] ** Şuşa Qoruğunda ASAN-ın elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqinə başlanılıb ** Fransanın Azərbaycandakı səfiri [[Qross Zakari]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Finlandiya]], [[Uqanda]] və [[Nigeriya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib *** [[Finlandiya]] səfiri - [[Kristi Narine]] *** [[Uqanda]] səfiri - [[Muhammad Tezikuba Kisambira]] *** [[Nigeriya]] səfiri - [[Yakubu Santuraki Suleyman]] * [[23 noyabr|23 Noyabr]] ** [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda ucqar kəndlər və hərbi hissələr elektrik enerjisi ilə təmin olunub ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Banqladeş]], [[Kamboca]], [[Filippin|Flippin]] və [[Çili]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib ***[[Banqladeş]] səfiri - [[Qousal Azam Sarker]] ***[[Kamboca]] səfiri - [[Kim Henq Meas]] ***[[Filippin|Flippin]] səfiri - [[Maria Elena Alqabre]] ***[[Çili]] səfiri - [[Rodriqo Arkos]] *[[24 noyabr|24]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Forumu (NGBF) keçirilir ([[Bakı]]) * [[24 noyabr|24 Noyabr]] ** "Naxçıvan Xalça və İplik İsrehsalı Müəssisəsi" MMC yaradılıb ** "Böyük Qayıdış: Mədəniyyətin Dirçəlişi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib ([[Bakı]]) * [[25 noyabr|25 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-da Tibb Mərkəzi yaradılıb ** [[Azərbaycan]] və [[İstanbul]] Baş prokurorları [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna və [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib * [[26 noyabr|26 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]], Rusiyanın Prezidenti [[Vladimir Putin]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında üçtərəfli görüş olub ([[Soçi]], [[Rusiya]]) **Soçi bəyanatı imzalanıb ** [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Dammam]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başlayıb **Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğunun mühafizə zonasının sərhədləri təsdiq edilib *[[27 noyabr|27 Noyabr]] — [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Ər-Riyad]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı * [[28 noyabr|28 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər edib ** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]]-ə üzv dövlətlərin XV Zirvə Toplantısı keçirilib ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan|Tükmənistan]] Prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Pakistan]] Prezidenti [[Arif Alvi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[İran]] Prezidenti [[İbrahim Rəisi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Tacikistan]] Prezidenti [[Emoməli Rəhmon]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in təşəbbüsü ilə QH-nın Parlamentlər Şəbəkəsi<nowiki/>nin təsis edilib ([[Madrid]], [[İspaniya]]) **[[Azərbaycan]], <nowiki/>[[Türkmənistan]] və [[İran]] arasında qaz mübadiləsin<nowiki/>ə dair üçtərəfli saziş imzalanıb ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — Gender əsaslı zorakırıqla mübarizə üzrə İlkin yardım tərəflərinin I Milli Konfransı keçirilib ([[Bakı]]) *[[30 noyabr|30 Noyabr]] — [[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası (Qaraheybət fac]]<nowiki/>[[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|iəsi)]] olub. 14 nəfər şəhid olub, 2 nəfər yaralanıb ([[Xızı rayonu|Xızı]]) * [[30 noyabr|30 Noyabr]] - [[22 yanvar|22 Yanvar]] [[2022-ci ildə Azərbaycan|2022]] — Milli Xalça Muzeyində gürcü rəssam [[Nino Kipşidze]]<nowiki/>nin əsərlərindən ibarət " Varlığın franqmentləri" adlı sərgi keçirilir (Bakı) === Dekabr === * [[1 dekabr|1 Dekabr]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İsveç]]<nowiki/>ə səfər etdi ** [[Ombudsman]] [[Səbinə Əliyeva]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[1 dekabr|1]] - [[3 dekabr|3 Dekabr]] — UNEC İqtisadi Forumu ([[Bakı]]) * [[2 dekabr|2 Dekabr]] ** Azərbaycan UNESCO-nun Silahlı münaqişələr zamanı Mədəni Mülkiyyətin Qorunması üzrə Komitəsinə üzv seçilib ** Azərbaycan-Pakistan Birgə Komissiyasının VII iclası keçirilib (Bakı) ** ATƏT-in Nazirlər şurasının XXVIII iclası keçirilib (Stokholm, İsveç) ** GUAM-a üzv dövlərlərin Xarici İşlər Nazirləri Şurasının XXXVIII iclası keçilirib (Stokholm, İsveç) * [[3 dekabr|3 Dekabr]] ** Bəzi dövlər rüsumları artırıldı ** Qəbələ rayonunda Uşaq Reabilitasiya Mərkəzi istifadəyə verildi ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Hərbi ictimai əlaqələr" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) * [[4 dekabr|4 Dekabr]] ** "Fərqliyik, bərabərik" inklüziv uşaq festivalı keçirilib (Bakı) ** [[Ermənistan]] işğaldan azad edilən digər ərazilərin minalarını özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[6 dekabr|6 Dekabr]] ** İlham Əliyev Quba rayonuna səfər edib *** Quba şəhərində "Quba ABAD Factory" müəssisəsinin açılışı olub *** Quba-Qonaqkənd avtomobil yolunun açılışı olub ** Ukraynanın [["Bees Airline"]] aviaşirkəti Azərbaycana ilk uçuşunu həyata keçirib ** Azərbaycan MDB-nin əqli mülkiyyətlə bağlı Dövlətlərarası Şurasına qoşuldu ** "İşğaldan azad olunmuş ərazilərin innovativ iqtisadi inkişaf planları" mövzusunda konfrans keçirildi (Şamaxı) ** Azərbaycan-Qətər dostluq əlaqələrini təcəssüm etdirən "Qardaşlıq" abidəsinin açılışı olub (Doha, Qətər) * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Aviasiya əməliyyatları" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) **[[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan-İran sərhədi]]<nowiki/>ndə silahlı insident olub * [[8 dekabr|8 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** 20 manatlıq pul əsginası yenilənib ** Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Türkiyəyə səfər edib * [[8 dekabr|8]] - [[9 dekabr|9 Dekabr]] — V Beynəlxalq Bankçılıq Forumu (BBF) keçirilib ([[Bakı]]) * [[9 dekabr|9 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Bakının Yasamal rayonu əraazisində "Avant Park" yaşayış kompleksinin inşasına başlanılıb ** Lerik rayonunda dağ-meşə ərazisində yanğın olub ** ÜST-ün Azərbaycandakı nümayəndəsi Hande Harmancı Gəncə şəhərinə səfər edib *[[9 dekabr|9]] - [[10 dekabr|10 Dekabr]] — "STEAM Azərbaycan Festivalı 2021" keçirilib * [[10 dekabr|10 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağcı Ağdam rayonuna səfər edib *[[10 dekabr|10]] - [[12 dekabr|12 Dekabr]] — Avropa Azərbaycan Məktəbində "Təcrübə əsaslı öyrənmə" mövzusunda "IB World" (Beynəlxalq Bakalavr) beynəlxalq konfransı keçirilib (Bakı) *[[15 dekabr|15 Dekabr]] — [[İlham Əliyev]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında ikitərəfli görüş olacaq ([[Brüssel]], [[Belçika]]) * [[17 dekabr|17 Dekabr]] ** VII Vüqar Həşimov Memorialı keçiriləcək ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında Azərbaycanda ilk dəfə "Leyli və Məcnun" dastan-tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] - [[19 iyun|19 İyun]] [[2022]] — Heydər Əliyev Mərkəzində baziliyalı rəssam Nina Pandolfonun əsərlərindən ibarət "Minnətdarlıq" ("Gratitude") adlı fərdi sərgi keçiriləcək (Bakı) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında "Beş Qapı" tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) == Doğumlar == {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 112284 doğum halı qeydə alınıb |} == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2021-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Nailə Mirməmmədli1.jpg|thumb|[[Nailə Mirməmmədli]]|140x140px]] [[Fayl:Arif Həbibi.JPG|thumb|140x140px|[[Arif Həbibi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — [[Məmməd Fətəliyev]], tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1938]]) * [[4 yanvar|4 Yanvar]] ** [[Nailə Mirməmmədli]], bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1961]]) ** [[Fərhad Teymurov]], professor (d. [[1938]]) * [[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[Elxan Ələsgərov]], siyasi ekspert, politoloq, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1955]]) * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İnqilab Nəsirov]], Ali Məhkəmə hakimi (d. [[1963]]) ** [[İqor Xankişiyev]], "Bakı Metropoliteni" rəisi, Əməkdar mühəndis (d. [[1939]]) * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** [[Rafiq Əlizadə]], futbolçu, məşqçi (d. [[1949]]) ** [[Sərdar Abdullayev]], iş adamı, iqtisad elmləri doktoru, professor (d. [[1951]]) * [[12 yanvar|12 Yanvar]] — [[Ələfsər Məmmədov]], kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) * [[13 yanvar|13 Yanvar]] — [[İsmayıl Ələkbərov (solist)|İsmayıl Ələkbərov]], solist, Əməkdar artist (d. [[1939]]) * [[28 yanvar|28 Yanvar]] — [[Arif Həbibi]], aktyor, rejissor dublyajist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1943]]) === Fevral === {{Əsas|2021-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} * [[10 fevral|10 Fevral]] — [[Əlican Əzizov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1952]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Eldar İsmayıl]], şair, publisist (d. [[1942]]) * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Vilayət Cəfərov]], şərqşünaslıq elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Yalçın Rzazadə]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[23 fevral|23 Fevral]] — [[Abdulla Abbas]], ədəbiyyatşünas, tənqidçi, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1930]]) === Mart === {{Əsas|2021-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Mirnadir Zeynalov.jpg|thumb|170x170px|[[Mirnadir Zeynalov]]]] [[Fayl:Ramiz Hüseynzadə1.jpg|thumb|140x140px|[[Ramiz Hüseynzadə]]]] * [[6 mart|6 Mart]] — [[Əlibəy Novruzi]], memar, rəssam, Əməkdar arxitektor (d. [[1942]]) * [[7 mart|7 Mart]] ** [[Telman Əliyev (professor, 1943)|Telman Əliyev]], texnika elmləri doktoru, akademik (d. [[1943]]) ** [[Vaqif Bağırzadə]], Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1954]]) * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Mirnadir Zeynalov]], Xalq rəssamı (d. [[1942]]) ** [[Gülnar Hüseynzadə]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, dilçi, pedaqoq (d. [[1953]]) * [[16 mart|16 Mart]] ** [[Teymur Əhmədov]], "Respublika" qəzetinin və "Füyuzat" jurnalının baş redaktoru, publisist, professor (d. [[1930]]) ** [[Nadir Əlişov]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1948]]) * [[18 mart|18 Mart]] — [[Ramiz Hüseynzadə]], aktyor, aparıcı (d. [[1979]]) * [[20 mart|20 Mart]] — [[Azər Abdulla]], şair, yazıçı, publisist (d. [[1940]]) * [[21 mart|21 Mart]] — [[Ramiz Məmmədov (aktyor)|Ramiz Məmmədov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1951]]) *[[31 mart|31 Mart]] — [[Albert Səfərov]], Əməkdar mühəndis (d. [[1956]]) === Aprel === {{Əsas|2021-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Baloğlan Əşrəfov.jpg|thumb|[[Baloğlan Əşrəfov]]|140x140px]] [[Fayl:Azad Rahimov.jpg|thumb|187x187px|[[Azad Rəhimov]]]] * [[3 aprel|3 Aprel]] — [[Nailə İsayeva]], bəstəkar (d. [[1947]]) *[[5 aprel|5 Aprel]] ** [[Rəmiş]], gitara ifaçısı, Xalq artisti (d. [[1944]]) ** [[Fikrət Məmmədov (aktyor)|Fikrət Məmmədov]], aktyor (d. [[1956]]) * [[7 aprel|7 Aprel]] — [[Fərid Ələkbərli]], tarix üzrə elmlər doktoru, professor (d. [[1964]]) * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[Oqtay Quliyev]], tarzən, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1938]]) ** [[Məhərrəm Bədirzadə]], televiziya rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1945]]) * [[11 aprel|11 Aprel]] — [[Füzuli Cavadov]], futbolçu (d. [[1950]]) * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[Rauf İsmayılov]], keçəçi rəssam (d. [[1957]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] — [[Kamil İbrahimov]], tarix elmləri doktoru, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1962]]) * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyev]], kinorejissor, ssenarist, Xalq Artisti (d. [[1941]]) * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[Ramiq Muxtar]], şair, dramaturq (d. [[1942]]) * [[21 aprel|21 Aprel]] ** [[Hətəm Quliyev (geoloq)|Hətəm Quliyev]], akademik, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, geoloq (d. [[1947]]) ** [[Ələsgər Qurbanəliyev]], aktyor (d. [[1948]]) * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Maqsud Nəcəfov]], riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1948]]) * [[26 aprel|26 Aprel]] — [[Baloğlan Əşrəfov]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Azad Rəhimov]], Gənclər və İdman naziri ''(1-ci)'' (d. [[1964]]) ** [[Akif Səlimov]], dövlət xadimi (d. [[1950]]) === May === {{Əsas|2021-ci il may ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Fikrət Qoca.jpg|thumb|140x140px|[[Fikrət Qoca]]]] [[Fayl:Arif Quliyev.jpg|thumb|[[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]]|140x140px]] * [[4 may|4 May]] — [[Aslan Hüseynov (müğənni)|Aslan Hüseynov]], müğənni (d. [[1967]]) * [[5 may|5 May]] — [[Fikrət Qoca]], Xalq şairi (d. [[1935]]) *[[6 may|6 May]] — [[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1950]]) * [[7 may|7 May]] — [[Musa Yaqub]], Xalq şairi (d. [[1937]]) * [[8 may|8 May]] — [[Hüseyn Xəlilov (professor)|Hüseyn Xəlilov]], coğrafiya elmləri doktoru, professor, geomorfoloq alim (d. [[1942]]) * [[11 may|11 May]] — [[Eldar Zeynalov (rəssam)|Eldar Zeynalov]], rəssam (d. [[1961]]) * [[13 may|13 May]] — [[Tofiq Ağahüseynov]], general-polkovnik, dövlət xadimi (d. [[1923]]) * [[16 may|16 May]] — [[Svetlana Nəcəfova]], publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1938]]) * [[17 may|17 May]] — [[Məcnun Göyçəli]], şair (d. [[1949]]) * [[21 may|21 May]] — [[Tahir Salahov]], pedaqoq, professor, rəssam (d. [[1928]]) * [[25 may|25 May]] ** [[Nizami Xudiyev]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1949]]) ** [[Əhməd Əhmədzadə (həkim)|Əhməd Əhmədzadə]], alim, tibb elmləri doktoru, professor (d. [[1946]]) * [[27 may|27 May]] — [[Araz Budaqov]], terapevt-həkim, müəllim (d. [[1938]]) * [[28 may|28 May]] — [[Zöhrə Abdullayeva]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1952]]) === İyun === {{Əsas|2021-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Ramiz Əzizbəyli.jpg|thumb|[[Ramiz Əzizbəyli]]|140x140px]] * [[1 iyun|1 İyun]] — [[Səmədağa Şıxlarov]], futbolçu, məşqçi (d. [[1955]]) * [[3 iyun|3 İyun]] — [[Emil Həsənov (gitaraçı)|Emil Həsənov]], caz ustası, bas gitaraçı, Əməkdar artist (d. [[1960]]) * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Ramiz Məmmədov (alim)|Ramiz Məmmədov]], alim, ictimai-siyasi xadim, texnika elmləri doktoru (d. [[1950]]) * [[8 iyun|8 İyun]] — [[Hicran Kərimli]], deputat (d. [[1963]]) * [[9 iyun|9 İyun]] — [[Ramiz Əzizbəyli]], kino rejissoru, aktyor, Xalq artisti (d. [[1948]]) * [[10 iyun|10 İyun]] — [[Aleksandr İşşein]], Bakı yeparxiyası arxiyepiskopu (d. [[1952]]) * [[11 iyun|11 İyun]] — [[Aslan Abbasov (dövlət xadimi)|Aslan Abbasov]], siyasətçi, dövlət xadimi (d. [[1950]]) * [[12 iyun|12 İyun]] ** [[Əsgər İsayev]], texniki elmlər doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1935]]) ** [[Çingiz Qacar]], alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademik (d. [[1929]]) * [[16 iyun|16 İyun]] — [[İbrahim İbrahimli]], deputat (d. [[1952]]) * [[25 iyun|25 İyun]] — [[Akif Əmənov]], neftçi, buruq ustası, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (d. [[1942]]) === İyul === {{Əsas|2021-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} * [[6 iyul|6 İyul]] — [[Rauf Munçayev]], alim, tarixçi, arxeoloq (d. [[1928]]) * [[24 iyul|24 İyul]] — [[Səməd Səmədov]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[26 iyul|26 İyul]] — [[Şamil Şahməmmədov]], jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1935]]) === Avqust === {{Əsas|2021-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Tamilla Ağamirova.jpg|thumb|196x196px|[[Tamilla Ağamirova]]]] * [[7 avqust|7 Avqust]] — [[Ağaxan Nəzərov]], Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (d. [[1948]]) * [[13 avqust|13 Avqust]] ** [[Vaqif Əliyev (aktyor)|Vaqif Əliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1940]]) ** [[Yəhya Kərimov]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, "Əlifba" kitabının müəllifi (d. [[1927]]) * [[15 avqust|15 Avqust]] — [[Elxan Məmmədbəyov]], coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1959]]) * [[24 avqust|24 Avqust]] — [[Əli Allahverdiyev (iqtisadçı)|Əli Allahverdiyev]], iqtisad elmləri doktoru, professor (d. 19 * [[31 avqust|31 Avqust]] ** [[Tamilla Ağamirova]], aktrisa, Əməkdar artist (d. [[1928]]) ** [[Əhməd Oğuz]], şair, jurnalist, ssenarist, kino redaktoru (d. [[1961]]) === Sentyabr === {{Əsas|2021-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Teymur Mirzəyev.jpg|thumb|196x196px|[[Teymur Mirzəyev]]]] [[Fayl:Rafael Cəbrayılov.jpg|thumb|210x210px|[[Rafael Cəbrayılov]]]] * [[2 sentyabr|2 Sentyabr]] — [[Aydın İbrahimov (güləşçi)|Aydın İbrahimov]], güləşçi, Əməkdar idman ustası, Əməkdar məşqçi (d. [[1938]]) * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] — [[Arif Qazıyev (rəssam)|Arif Qazıyev]], heykəltəraş, Xalq rəssamı (d. [[1937]]) * [[4 sentyabr|4 Sentyab]]<nowiki/>r — [[Xanverdi Turaboğlu]], filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ədəbiyyatşünas, tənqidçi (d. [[1967]]) * [[12 sentyabr|12 Sentyabr]] — [[Yaşar Babayev (futbolçu)|Yaşar Babayev]], futbolçu (d. [[1941]]) * [[14 sentyabr|14 Sentyabr]] — [[Yaqub Zurufçu]], Əməkdar artist (d. [[1956]]) * [[16 sentyabr|16 Sentyabr]] — [[Arif Quliyev (neftçi)|Arif Quliyev]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1933]]) * [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — [[Abdurahmanov Rəcəb Çələbi oğlu|Rəcəb Abdurahmanov]], Teleradio İstehsalat birliyinin sabiq baş direktoru (d. [[1952]]) * [[18 sentyabr|18 Sentyabr]] — [[Sadiq Həsənov (idmançı)|Sadiq Həsənov]], idmançı (d. [[1985]]) * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — [[Süleyman Məmmədli]], döyüş sənətləri fəlsəfəsi üzrə professor, beynəlxalq dərəcəli təlimatçı, Turan Do döyüş sənətinin banisi (d. [[1948]]) * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Kərim Kərimov (deputat)|Kərim Kərimov]], deputat (d. [[1936]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] ** [[Adil Bəbirov]], bəstəkar, səs rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1934]]) ** [[Buludxan Xəlilov]], publisist, dilşünas, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1966]]) ** [[Zümrüd Quluzadə]], fəlsəfə elmləri doktoru, filosof, tədqiqatçı alim, Əməkdar elm xadimi (d. [[1932]]) * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** [[Teymur Mirzəyev]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1936]]) ** [[Zaur Kantemirov]], Əməkdar rəssam (d. [[1942]]) * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] ** [[Səyyad Əlizadə]], müğənni (d. [[1958]]) ** [[Rafael Cəbrayılov]], deputat (d. [[1958]]) === Oktyabr === {{Əsas|2021-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Canəli Əkbərov.jpg|thumb|181x181px|[[Canəli Əkbərov]]]] * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — [[Vaqif Şərifov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1943]]) * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] — [[Afaq Rüstəmova]], fəlsəfə elmləri doktoru (d. [[1949]]) * [[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Ağakişi Kazımov]], teatr rejissoru, Xalq artisti (d. [[1935]]) * [[11 oktyabr|11 Oktyabr]] — [[Nurlan Ağa]], jurnalist (d. [[1996]]) * [[15 oktyabr|15 Oktyabr]] ** [[Məmmədəli Novruzov]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) ** [[Fəxrəddin Məmmədov (riyaziyyatçı)|Fəxrəddin Məmmədov]], texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1950]]) * [[18 oktyabr|18 Oktyabr]] — [[Tamilla Haşımova]], Əməkdar jurnalist (d. [[1939]]) * [[19 oktyabr|19 Oktyabr]] — [[Elnur Əşrəfoğlu]], jurnalist, teleaparıcı (d. [[1974]]) * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] — [[Canəli Əkbərov]], professor, xanəndə, Xalq artisti (d. [[1940]]) * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] ** [[Nizami Muradoğlu]], filologiya elmləri doktoru, folklorşünas alim (d. [[1955]]) ** [[Xəlil Qasımov]], biologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1942]]) * [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — [[Maksim Musayev]], dövlət xadimi, deputat (d. [[1938]]) * [[30 oktyabr|30 Oktyabr]] — [[Cəlal Qasımov (filoloq)|Cəlal Qasımov]], filologiya elmləri doktoru, professor, ədəbiyyatşünas alim, Əməkdar müəllim (d. [[1959]]) === Noyabr === {{Əsas|2021-ci il noyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rasim Əliyev.JPG|thumb|192x192px|[[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] — [[Edil Eyvazov]], alim, professor, fizik (d. [[1940]]) *[[4 noyabr|4 Noyabr]] — [[Vidadi Muradov (xalçaçı)|Vidadi Muradov]], xalçaçı-ekspert, tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) *[[8 noyabr|8 Noyabr]] — [[Abbas Kazımov (rəssam)|Abbas Kazımov]], rəssam (d. [[1956]]) * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — [[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]], memar, rəssam (d. [[1934]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[Məcnun Hacıbəyov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1935]]) ** [[Seyfəddin Qurbanov]], heykəltəraş, rəssam (d. [[1962]]) *[[18 noyabr|18 Noyabr]] — [[Zavər Qafarov]], dövlət ədliyyə müşaviri (d. [[1953]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — [[Tofiq Yusif]], şair, publisist, jurnalist, "Yeni Tərtər" qəzetinin baş redaktoru (d. [[1950]]) === Dekabr === {{Əsas|2021-ci il dekabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Elşən Şirəliyev.jpg|thumb|151x151px|[[Elşən Şirəliyev]]]] * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** [[Aydın Balayev]], tarixçi, etnoloq, professor (d. [[1956]]) ** [[Qara Məşədiyev]], dilçi alim, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1939]]) * [[8 dekabr|8 Dekabr]] — [[Fəridə Məmmədova (tarixçi)|Fəridə Məmmədova]], tarix elmləri doktoru, alimi (d. [[1936]]) *[[20 dekabr|20 Dekabr]] — [[Elşən Şirəliyev]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1962]]) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] — [[Adil Xasayev]], BDU dosenti, dekan (d. [[1945]]) * [[26 dekabr|26 Dekabr]] — [[Əhməd İsayev]], yazıçı, publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1940]]) * [[27 dekabr|27 Dekabr]] — [[Zilli Namazov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — [[Sərdar Zeynalov]], alim, kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 76878 ölüm halı qeydə alınıb |} == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == [[Fayl:COVID-19 Pandemic in Azerbaijan by regions.png|thumb|[[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası|Azərbaycanda COVİD-19 koronavirus pandemiyası]]]] [[Fayl:Koronavirus 2019 simptomları.png|thumb|COVİD-19 simptomları]] * [[16 yanvar|16 Yanvar]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.04.2021-ə qədər uzadıldı *[[18 yanvar|18 Yanvar]] — Azərbaycanda COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya başlandı * [[19 mart|19 Mart]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.06.2021-ə qədər uzadıldı *[[26 may|26 May]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.08.2021-ə kimi uzadıldı *[[13 iyul|13 İyul]] — Azərbaycanda "Alpha" və "Delta" ştammları aşkar olunub *[[22 iyul|22 İyul]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.09.2021-ə qədər uzadıldı *[[28 avqust|28 Avqust]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.11.2021-ə kimi uzadıldı * [[7 sentyabr|7 Sentyabr]] — Vaksinasiya yaşı 16-ya endirildi * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — Vaksinasiya yaşı 12-yə endirildi *[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.01.2022-yə kimi uzadıldı *[[22 dekabr|22 Dekabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.03.2022-yə kimi uzadıldı {| class="wikitable" |+[[Yanvar|YANVAR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 yanvar|1 Yanvar]] |341 |3858 |4473 | rowspan="17" |''Vaksinasiya'' ''Yoxdur'' |29 |- |[[2 yanvar|2 Yanvar]] |421 |3645 |4287 |33 |- |[[3 yanvar|3 Yanvar]] |803 |2918 |6200 |30 |- |[[4 yanvar|4 Yanvar]] |334 |1891 |3768 |28 |- |[[5 yanvar|5 Yanvar]] |802 |2479 |8435 |31 |- |[[6 yanvar|6 Yanvar]] |799 |2383 |9364 |26 |- |[[7 yanvar|7 Yanvar]] |685 |1931 |9915 |27 |- |[[8 yanvar|8 Yanvar]] |532 |1879 |8383 |24 |- |[[9 yanvar|9 Yanvar]] |633 |1682 |9264 |21 |- |[[10 yanvar|10 Yanvar]] |601 |1593 |8368 |19 |- |[[11 yanvar|11 Yanvar]] |176 |841 |4086 |17 |- |[[12 yanvar|12 Yanvar]] |519 |1276 |7898 |15 |- |[[13 yanvar|13 Yanvar]] |474 |1322 |8052 |16 |- |[[14 yanvar|14 Yanvar]] |380 |1159 |7653 |14 |- |[[15 yanvar|15 Yanvar]] |349 |494 |7231 |12 |- |[[16 yanvar|16 Yanvar]] |402 |650 |8574 |15 |- |[[17 yanvar|17 Yanvar]] |322 |845 |6776 |11 |- |[[18 yanvar|18 Yanvar]] |118 |503 |3399 | rowspan="14" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |13 |- |[[19 yanvar|19 Yanvar]] |305 |949 |6915 |10 |- |[[20 yanvar|20 Yanvar]] |332 |897 |7991 |12 |- |[[21 yanvar|21 Yanvar]] |218 |770 |5309 |9 |- |[[22 yanvar|22 Yanvar]] |280 |632 |6144 |11 |- |[[23 yanvar|23 Yanvar]] |162 |705 |6522 |8 |- |[[24 yanvar|24 Yanvar]] |287 |568 |7079 |10 |- |[[25 yanvar|25 Yanvar]] |57 |273 |3257 |11 |- |[[26 yanvar|26 Yanvar]] |326 |551 |7807 |7 |- |[[27 yanvar|27 Yanvar]] |226 |601 |7458 |5 |- |[[28 yanvar|28 Yanvar]] |209 |437 |7060 |8 |- |[[29 yanvar|29 Yanvar]] |142 |399 |7342 |6 |- |[[30 yanvar|30 Yanvar]] |131 |407 |7244 |7 |- |[[31 yanvar|31 Yanvar]] |153 |355 |6330 |6 |} {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 fevral|1 Fevral]] |77 |160 |3984 | rowspan="25" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |4 |- |[[2 fevral|2 Fevral]] |159 |332 |7713 |5 |- |[[3 fevral|3 Fevral]] |162 |361 |7198 |4 |- |[[4 fevral|4 Fevral]] |152 |263 |6640 |3 |- |[[5 fevral|5 Fevral]] |138 |329 |6133 |5 |- |[[6 fevral|6 Fevral]] |115 |201 |6582 |3 |- |[[7 fevral|7 Fevral]] |132 |285 |6783 |2 |- |[[8 fevral|8 Fevral]] |44 |102 |3567 |3 |- |[[9 fevral|9 Fevral]] |164 |330 |6960 |2 |- |[[10 fevral|10 Fevral]] |147 |236 |7298 |4 |- |[[11 fevral|11 Fevral]] |140 |205 |7315 |3 |- |[[12 fevral|12 Fevral]] |191 |226 |7260 |3 |- |[[13 fevral|13 Fevral]] |155 |169 |9715 |5 |- |[[14 fevral|14 Fevral]] |128 |140 |6647 |2 |- |[[15 fevral|15 Fevral]] |74 |106 |4160 |3 |- |[[16 fevral|16 Fevral]] |140 |191 |7631 |2 |- |[[17 fevral|17 Fevral]] |154 |165 |7758 |2 |- |[[18 fevral|18 Fevral]] |145 |155 |7216 |3 |- |[[19 fevral|19 Fevral]] |193 |201 |7215 |3 |- |[[20 fevral|20 Fevral]] |144 |147 |8055 |2 |- |[[21 fevral|21 Fevral]] |156 |142 |7236 |3 |- |[[22 fevral|22 Fevral]] |72 |75 |3942 |4 |- |[[23 fevral|23 Fevral]] |223 |176 |8043 |2 |- |[[24 fevral|24 Fevral]] |220 |145 |7915 |2 |- |[[25 fevral|25 Fevral]] |126 |142 |5438 |3 |- |[[26 fevral|26 Fevral]] |219 |180 |6908 |23939 |4 |- |[[27 fevral|27 Fevral]] |278 |172 |7873 |16980 |5 |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |270 |117 |7444 |''Məlumat yoxdur'' |2 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |125 |71 |4205 |22498 |3 |- |[[2 mart|2 Mart]] |352 |143 |7996 |20903 |2 |- |[[3 mart|3 Mart]] |319 |161 |7928 |24272 |5 |- |[[4 mart|4 Mart]] |314 |124 |9183 |26601 |2 |- |[[5 mart|5 Mart]] |365 |175 |7779 |27073 |3 |- |[[6 mart|6 Mart]] |353 |149 |9436 |17495 |3 |- |[[7 mart|7 Mart]] |403 |127 |8169 |''Məlumat yoxdur'' |3 |- |[[8 mart|8 Mart]] |195 |71 |4624 |3483 |6 |- |[[9 mart|9 Mart]] |297 |126 |5152 |21204 |3 |- |[[10 mart|10 Mart]] |515 |201 |8462 |11447 |7 |- |[[11 mart|11 Mart]] |608 |128 |10503 |9825 |5 |- |[[12 mart|12 Mart]] |576 |217 |8595 |9221 |6 |- |[[13 mart|13 Mart]] |733 |265 |10470 |5942 |8 |- |[[14 mart|14 Mart]] |603 |234 |8945 |''Məlumat yoxdur'' |6 |- |[[15 mart|15 Mart]] |376 |101 |5891 |10518 |4 |- |[[16 mart|16 Mart]] |980 |309 |10453 |11295 |12 |- |[[17 mart|17 Mart]] |840 |268 |10023 |14677 |9 |- |[[18 mart|18 Mart]] |933 |256 |10188 |18996 |7 |- |[[19 mart|19 Mart]] |879 |344 |9776 |23923 |11 |- |[[20 mart|20 Mart]] |1187 |306 |11692 |12283 |14 |- |[[21 mart|21 Mart]] |814 |342 |8386 |''Məlumat yoxdur'' |12 |- |[[22 mart|22 Mart]] |670 |211 |5928 |20121 |15 |- |[[23 mart|23 Mart]] |1333 |269 |8517 |22966 |18 |- |[[24 mart|24 Mart]] |1185 |478 |8121 |20650 |20 |- |[[25 mart|25 Mart]] |1429 |548 |8760 |19427 |17 |- |[[26 mart|26 Mart]] |1759 |511 |8923 |24446 |24 |- |[[27 mart|27 Mart]] |1690 |713 |9670 |18772 |19 |- |[[28 mart|28 Mart]] |1831 |545 |10590 |''Məlumat yoxdur'' |27 |- |[[29 mart|29 Mart]] |1129 |349 |7630 |28926 |22 |- |[[30 mart|30 Mart]] |2146 |838 |14099 |26573 |25 |- |[[31 mart|31 Mart]] |2237 |787 |14885 |''Məlumat yoxdur'' |29 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |2248 |860 |14375 |31157 |26 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |2361 |822 |13127 |32670 |24 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |2392 |1063 |15585 |35780 |31 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |2021 |776 |12210 |22932 |29 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |1099 |647 |6763 |202 |34 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |2035 |1174 |12701 |34344 |32 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |2595 |1073 |14593 |43499 |37 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |2717 |1341 |14581 |43698 |31 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |2206 |1578 |12692 |42234 |35 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |2192 |1554 |14912 |41827 |33 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |2414 |1695 |13248 |23538 |36 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |1151 |1052 |7687 |100 |29 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |2457 |2002 |14254 |34976 |34 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |2293 |2071 |14086 |31028 |31 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |2317 |2109 |14207 |28600 |36 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |2163 |2251 |13478 |27542 |32 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |2148 |2287 |14583 |25711 |30 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |2144 |1923 |12184 |12327 |33 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |995 |1136 |5955 |19 |29 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |2197 |1946 |13777 |14830 |34 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |2075 |2480 |12679 |14680 |32 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |2047 |2610 |12542 |15077 |39 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |1809 |2191 |11097 |14424 |33 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |1676 |2168 |13070 |16090 |35 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |1541 |2245 |11492 |10814 |29 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |806 |1224 |5732 |365 |31 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |1307 |2383 |11649 |16583 |27 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |1402 |2238 |11194 |15871 |32 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |1392 |2274 |11756 |15465 |29 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |1196 |2162 |11319 |16639 |27 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |1213 |2104 |12692 |16988 |21 |- |[[2 may|2 May]] |1058 |2125 |8777 |11717 |23 |- |[[3 may|3 May]] |418 |1095 |5180 |119 |19 |- |[[4 may|4 May]] |963 |2091 |11328 |19286 |17 |- |[[5 may|5 May]] |1080 |2074 |10701 |29778 |20 |- |[[6 may|6 May]] |844 |2057 |10717 |27777 |18 |- |[[7 may|7 May]] |722 |1854 |10686 |33033 |15 |- |[[8 may|8 May]] |649 |1720 |10244 |34856 |16 |- |[[9 may|9 May]] |660 |1539 |9474 |25625 |14 |- |[[10 may|10 May]] |371 |892 |6946 |170 |18 |- |[[11 may|11 May]] |514 |1306 |8081 |18339 |15 |- |[[12 may|12 May]] |558 |1454 |7155 |21604 |13 |- |[[13 may|13 May]] |509 |1427 |7733 |21015 |16 |- |[[14 may|14 May]] |326 |1262 |7494 |13107 |12 |- |[[15 may|15 May]] |377 |1318 |7285 |15794 |14 |- |[[16 may|16 May]] |472 |1122 |8374 |17623 |11 |- |[[17 may|17 May]] |426 |515 |8877 |3694 |13 |- |[[18 may|18 May]] |432 |1024 |11116 |35914 |10 |- |[[19 may|19 May]] |339 |1170 |10568 |28635 |12 |- |[[20 may|20 May]] |437 |893 |10569 |28411 |14 |- |[[21 may|21 May]] |406 |769 |10009 |33102 |11 |- |[[22 may|22 May]] |352 |720 |10841 |36758 |12 |- |[[23 may|23 May]] |219 |717 |7211 |25406 |9 |- |[[24 may|24 May]] |156 |424 |5546 |115 |7 |- |[[25 may|25 May]] |284 |545 |9825 |34287 |10 |- |[[26 may|26 May]] |203 |596 |8397 |34615 |8 |- |[[27 may|27 May]] |220 |533 |9369 |50903 |6 |- |[[28 may|28 May]] |242 |392 |10254 |62296 |5 |- |[[29 may|29 May]] |164 |419 |7004 |38889 |7 |- |[[30 may|30 May]] |141 |486 |5535 |44735 |4 |- |[[31 may|31 May]] |92 |462 |4815 |407 |6 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |176 |475 |9649 |59499 |8 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |156 |378 |8834 |54379 |5 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |128 |445 |9563 |50988 |3 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |123 |406 |9585 |47637 |4 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |108 |350 |8331 |47366 |3 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |68 |274 |7794 |33084 |5 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |32 |221 |4673 |601 |4 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |102 |273 |8655 |39640 |2 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |68 |239 |8158 |38466 |1 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |75 |281 |8618 |37162 |3 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |73 |287 |8515 |39985 |0 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |61 |204 |8746 |40844 |2 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |45 |182 |7389 |32452 |0 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |25 |119 |5074 |322 |2 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |68 |177 |10316 |40705 |3 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |27 |162 |7023 |22976 |1 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |48 |153 |8162 |38556 |0 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |60 |148 |7953 |38076 |2 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |38 |123 |7254 |40709 |0 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |56 |88 |7581 |32795 |1 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |28 |49 |5115 |215 |1 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |47 |111 |9247 |42843 |0 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |57 |84 |7948 |47824 |2 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |51 |76 |7879 |66010 |0 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |65 |89 |7728 |72301 |2 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |55 |67 |8720 |75081 |0 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |40 |58 |6213 |54695 |1 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |38 |39 |4482 |608 |2 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |87 |70 |7238 |73206 |3 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |86 |26 |8871 |88978 |1 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |75 |56 |8828 |85889 |1 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |101 |63 |9851 |73621 |2 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |95 |42 |10428 |69718 |0 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |99 |53 |8679 |52317 |1 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |62 |33 |5951 |769 |0 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |78 |47 |9952 |61922 |0 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |127 |54 |10025 |55169 |1 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |104 |39 |8709 |53478 |1 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |174 |62 |9947 |51510 |2 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |136 |57 |10463 |53606 |2 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |156 |37 |10144 |38732 |0 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |68 |40 |6271 |564 |3 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |133 |71 |9365 |50784 |1 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |146 |73 |9046 |41696 |0 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |199 |74 |9093 |41733 |2 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |169 |92 |8628 |40774 |0 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |213 |88 |10817 |39986 |1 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |255 |94 |9319 |33869 |1 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |148 |56 |6022 |483 |2 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |251 |79 |8479 |26036 |0 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |225 |108 |6593 |15025 |4 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |212 |92 |7655 |17067 |1 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |371 |153 |10448 |45734 |3 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |412 |125 |11381 |55286 |0 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |386 |149 |9684 |46910 |4 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |272 |80 |5616 |432 |3 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |468 |123 |11895 |68020 |2 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |750 |134 |11058 |81690 |3 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |615 |181 |10423 |84247 |5 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |668 |178 |9881 |87286 |3 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |633 |174 |10386 |86790 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |671 |202 |9400 |68416 |4 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |431 |139 |6238 |844 |3 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |931 |225 |10257 |77785 |4 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |996 |202 |10465 |68021 |5 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |1196 |219 |13046 |63623 |4 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |1242 |345 |10819 |60068 |8 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |1289 |409 |12625 |59649 |5 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |1220 |358 |9578 |47475 |7 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |1101 |311 |6947 |511 |9 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |1736 |435 |10081 |59288 |12 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |2396 |674 |13792 |65269 |11 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |2674 |576 |16575 |64280 |14 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |1769 |648 |13945 |63547 |16 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |3508 |610 |16956 |68204 |13 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |2993 |646 |15376 |54890 |15 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |1851 |402 |9695 |251 |17 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |3322 |847 |15007 |71732 |18 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |4129 |968 |17740 |66519 |20 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |3614 |1114 |15786 |58282 |23 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |3968 |1151 |17215 |54455 |21 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |3551 |1196 |18982 |64714 |27 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |3069 |1180 |14976 |60161 |29 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |2945 |1027 |10079 |348 |32 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |3583 |1644 |14508 |78949 |30 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |3794 |2216 |17835 |85632 |33 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |3714 |2470 |17247 |84232 |31 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |4203 |1724 |16136 |74220 |35 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |4241 |3366 |18871 |101101 |43 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] |4010 |2898 |16536 |92948 |41 |- |[[30 avqust|30 Avqust]] |3107 |1170 |11191 |1225 |39 |- |[[31 avqust|31 Avqust]] |3788 |3228 |19693 |116709 |44 |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] |3845 |3876 |19102 |105699 |41 |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] |3759 |3473 |17678 |98494 |45 |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] |3762 |3812 |19017 |85760 |38 |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] |3305 |3423 |18172 |78604 |40 |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] |3310 |2972 |15614 |60977 |42 |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] |2406 |2867 |11550 |1107 |37 |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] |2447 |3428 |15530 |70768 |41 |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] |2557 |3592 |15220 |64033 |39 |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] |2254 |3655 |14753 |59268 |35 |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] |2508 |4076 |14672 |62584 |37 |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] |2372 |4211 |16215 |64520 |34 |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] |2676 |3893 |13536 |52386 |38 |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] |1157 |3065 |8123 |1266 |31 |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] |2077 |3725 |13991 |69221 |33 |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] |2064 |3831 |14972 |65424 |28 |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] |1783 |3680 |12852 |60384 |32 |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] |1170 |3788 |12781 |57357 |24 |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] |2042 |3224 |15666 |61657 |29 |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] |1734 |3378 |12780 |51300 |25 |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] |740 |2442 |7103 |1025 |22 |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] |1594 |2543 |13583 |65849 |26 |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] |1356 |2651 |13546 |63462 |17 |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] |1178 |2322 |12331 |62588 |24 |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] |1128 |2590 |11505 |58256 |21 |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] |1099 |2404 |12274 |65861 |18 |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] |1029 |2680 |9151 |56355 |24 |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] |558 |1241 |6684 |630 |19 |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] |885 |2114 |9525 |67400 |22 |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] |842 |2062 |9668 |67977 |15 |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] |774 |1778 |9484 |68676 |12 |} {| class="wikitable" |+[[Oktyabr|OKTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 oktyabr|1 Oktyabr]] |689 |1816 |9558 |68732 |18 |- |[[2 oktyabr|2 Oktyabr]] |684 |2060 |9832 |60630 |16 |- |[[3 oktyabr|3 Oktyabr]] |712 |1813 |8760 |52949 |14 |- |[[4 oktyabr|4 Oktyabr]] |391 |835 |4962 |1061 |11 |- |[[5 oktyabr|5 Oktyabr]] |826 |1597 |10201 |57572 |15 |- |[[6 oktyabr|6 Oktyabr]] |1009 |1378 |9828 |45948 |12 |- |[[7 oktyabr|7 Oktyabr]] |1013 |1244 |10853 |42746 |14 |- |[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] |904 |1196 |9664 |38789 |13 |- |[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] |1017 |1119 |11679 |39890 |16 |- |[[10 oktyabr|10 Oktyabr]] |1032 |1043 |8385 |33833 |10 |- |[[11 oktyabr|11 Oktyabr]] |611 |638 |5575 |511 |13 |- |[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] |1277 |853 |11569 |39810 |15 |- |[[13 oktyabr|13 Oktyabr]] |1265 |868 |9654 |36394 |17 |- |[[14 oktyabr|14 Oktyabr]] |1448 |847 |10092 |33441 |11 |- |[[15 oktyabr|15 Oktyabr]] |1850 |735 |11346 |31417 |14 |- |[[16 oktyabr|16 Oktyabr]] |1681 |675 |13168 |30619 |12 |- |[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] |1896 |764 |11261 |25462 |19 |- |[[18 oktyabr|18 Oktyabr]] |1245 |409 |7153 |591 |13 |- |[[19 oktyabr|19 Oktyabr]] |2102 |863 |12189 |31060 |15 |- |[[20 oktyabr|20 Oktyabr]] |2303 |1010 |12075 |31389 |16 |- |[[21 oktyabr|21 Oktyabr]] |2005 |1011 |12533 |32200 |20 |- |[[22 oktyabr|22 Oktyabr]] |2112 |882 |12568 |30886 |18 |- |[[23 oktyabr|23 Oktyabr]] |2315 |981 |14053 |33186 |22 |- |[[24 oktyabr|24 Oktyabr]] |2036 |1045 |12325 |29559 |25 |- |[[25 oktyabr|25 Oktyabr]] |1477 |628 |9183 |366 |21 |- |[[26 oktyabr|26 Oktyabr]] |2266 |1194 |13552 |41233 |24 |- |[[27 oktyabr|27 Oktyabr]] |2300 |1248 |13175 |44716 |27 |- |[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] |2420 |1358 |13827 |49294 |29 |- |[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] |2132 |1757 |11753 |49044 |26 |- |[[30 oktyabr|30 Oktyabr]] |2189 |1585 |14051 |49799 |28 |- |[[31 oktyabr|31 Oktyabr]] |2261 |1805 |11697 |43113 |25 |} {| class="wikitable" |+[[Noyabr|NOYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 noyabr|1 Noyabr]] |1200 |1174 |7191 |263 |27 |- |[[2 noyabr|2 Noyabr]] |2178 |2010 |11889 |47133 |31 |- |[[3 noyabr|3 Noyabr]] |2256 |2208 |13102 |45561 |21 |- |[[4 noyabr|4 Noyabr]] |2706 |1937 |15350 |45041 |29 |- |[[5 noyabr|5 Noyabr]] |2440 |2016 |13794 |42918 |36 |- |[[6 noyabr|6 Noyabr]] |2500 |2243 |15017 |42824 |33 |- |[[7 noyabr|7 Noyabr]] |2631 |1989 |12367 |32940 |28 |- |[[8 noyabr|8 Noyabr]] |1310 |1445 |8034 |193 |24 |- |[[9 noyabr|9 Noyabr]] |1855 |2199 |9002 |11197 |27 |- |[[10 noyabr|10 Noyabr]] |1876 |2248 |8615 |12403 |22 |- |[[11 noyabr|11 Noyabr]] |1174 |2365 |11350 |42265 |30 |- |[[12 noyabr|12 Noyabr]] |2334 |2092 |13193 |38082 |25 |- |[[13 noyabr|13 Noyabr]] |2001 |2145 |13099 |40504 |19 |- |[[14 noyabr|14 Noyabr]] |2422 |2181 |12807 |30231 |29 |- |[[15 noyabr|15 Noyabr]] |1071 |1229 |6803 |340 |26 |- |[[16 noyabr|16 Noyabr]] |2015 |2178 |13035 |39287 |31 |- |[[17 noyabr|17 Noyabr]] |2025 |2267 |12127 |33784 |22 |- |[[18 noyabr|18 Noyabr]] |2124 |2669 |12963 |35699 |27 |- |[[19 noyabr|19 Noyabr]] |2233 |2401 |12925 |32573 |28 |- |[[20 noyabr|20 Noyabr]] |1763 |2499 |13271 |33072 |20 |- |[[21 noyabr|21 Noyabr]] |1889 |2537 |11740 |25256 |25 |- |[[22 noyabr|22 Noyabr]] |825 |1283 |6199 |61 |33 |- |[[23 noyabr|23 Noyabr]] |1904 |1833 |12194 |36348 |29 |- |[[24 noyabr|24 Noyabr]] |1924 |1873 |11584 |34474 |23 |- |[[25 noyabr|25 Noyabr]] |1880 |1835 |12352 |32720 |27 |- |[[26 noyabr|26 Noyabr]] |1997 |2319 |12210 |30893 |31 |- |[[27 noyabr|27 Noyabr]] |1617 |1979 |11982 |33190 |22 |- |[[28 noyabr|28 Noyabr]] |1662 |2391 |11369 |26530 |18 |- |[[29 noyabr|29 Noyabr]] |857 |1091 |5594 |297 |26 |- |[[30 noyabr|30 Noyabr]] |1678 |1934 |12620 |40658 |23 |} {| class="wikitable" |+[[Dekabr|DEKABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 dekabr|1 Dekabr]] |1795 |1967 |12565 |40314 |28 |- |[[2 dekabr|2 Dekabr]] |1772 |2103 |13341 |37057 |21 |- |[[3 dekabr|3 Dekabr]] |1703 |2180 |13211 |34841 |24 |- |[[4 dekabr|4 Dekabr]] |1406 |1787 |12869 |35832 |18 |- |[[5 dekabr|5 Dekabr]] |1394 |1791 |11503 |27339 |20 |- |[[6 dekabr|6 Dekabr]] |585 |944 |5385 |154 |16 |- |[[7 dekabr|7 Dekabr]] |1530 |1864 |12863 |35926 |21 |- |[[8 dekabr|8 Dekabr]] |1210 |1853 |12033 |33245 |15 |- |[[9 dekabr|9 Dekabr]] |1315 |1850 |11799 |34060 |19 |- |[[10 dekabr|10 Dekabr]] |1109 |1946 |10532 |31155 |17 |- |[[11 dekabr|11 Dekabr]] |1117 |1581 |11081 |31944 |15 |- |[[12 dekabr|12 Dekabr]] |1226 |1649 |11280 |24600 |18 |- |[[13 dekabr|13 Dekabr]] |518 |871 |5510 |8 |16 |- |[[14 dekabr|14 Dekabr]] |922 |1621 |11085 |34799 |19 |- |[[15 dekabr|15 Dekabr]] |1156 |1739 |11848 |31356 |14 |- |[[16 dekabr|16 Dekabr]] |984 |1748 |12440 |30303 |12 |- |[[17 dekabr|17 Dekabr]] |755 |1671 |10804 |27321 |18 |- |[[18 dekabr|18 Dekabr]] |582 |1370 |10495 |28277 |15 |- |[[19 dekabr|19 Dekabr]] |921 |1382 |10676 |20738 |17 |- |[[20 dekabr|20 Dekabr]] |577 |672 |6777 |77 |9 |- |[[21 dekabr|21 Dekabr]] |662 |1452 |10157 |30365 |14 |- |[[22 dekabr|22 Dekabr]] |648 |1365 |9891 |28142 |16 |- |[[23 dekabr|23 Dekabr]] |854 |1569 |11462 |27494 |19 |- |[[24 dekabr|24 Dekabr]] |559 |1104 |9602 |24207 |12 |- |[[25 dekabr|25 Dekabr]] |501 |1092 |9887 |26436 |15 |- |[[26 dekabr|26 Dekabr]] |511 |1178 |9328 |20989 |13 |- |[[27 dekabr|27 Dekabr]] |306 |560 |6482 |21 |11 |- |[[28 dekabr|28 Dekabr]] |376 |887 |8784 |31242 |16 |- |[[29 dekabr|29 Dekabr]] |530 |1209 |9591 |30157 |8 |- |[[30 dekabr|30 Dekabr]] |510 |1039 |10771 |32103 |14 |- |[[31 dekabr|31 Dekabr]] |595 |753 |10549 |28059 |12 |} == Həmçinin bax == * [[2021]] * [[XXI əsr]] * [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2021-ci ildə Azərbaycan]] kb4pqkxqnk0j6paettxbnskn8wn2oxe 6601045 6599718 2022-08-29T11:06:20Z Grenzsoldat 202463 Müəllif hüququ pozuntusu wikitext text/x-wiki '''2021''' — Azərbaycanda "Nizami Gəncəvi İli" [[2020-ci ildə Azərbaycan|2020]]-ci ildə olduğu kimi [[2021]]-ci ildə də çoxlu [[Koronavirus xəstəliyi 2019|COVID-19]] ştammlarının aşkarlanması səbəbindən [[COVID-19 koronavirus pandemiyası|COVID-19 korinavirus pandemiyası]] ağır şəkildə davam etdi. Azərbaycanda [[COVID-19 qarşı peyvənd|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] başladı və uğurla davam etdirildi. İlk növbədə işğal illərində erməni vandalizminin viran qoyduğu ərazilərimizlə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə təqdimatı məsələsinə diqqət yönəldildi. İşğaldan azad edilmiş ərazilərə xarici ölkə təmsilçilərinin, mətbuat, beynəlxalq təşkilatların, dini icmaların nümayəndələrinin səfərlərinin təşkili ilə [[Ermənistan]] dövlətinin terrorçu mahiyyətinin üzə çıxarılması üçün şərait yaradıldı. Qarabağda sürətli quruculuq bərpa işləri aparıldı. İlk növbədə yol və digər zəruri infrastrukturun bərpası istiqamətində işlər görüldü. [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın və [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun inşası, regionda digər hava limanlarının tikinti prosesinin davam etməsi gələcəkdə Qarabağın iqtisadi potensialının daha da artmasına zəmin yaratdı. Pandemiya səbəbilə təxirə salınan [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] keçirildi. Ölkəmizi təmsil edən idmançılar 3 gümüş, 4 bürünc medala yiyələndilər. [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] zamanı bu göstərici daha da yüksək səviyyəyə qaldırıldı. Ölkəmizi təmsil edən paralimpiyaçılar 14 qızıl, 1 gümüş və 4 bürünc medal qazandılar. Mədəniyyət sahəsində ən mühüm hadisələrdən biri dövlət başçısının sərəncamı ilə Şuşa şəhərinin Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi oldu. Bu qərar işğaldan azad edilmiş [[Şuşa]] şəhərinin tarixi kimliyinin özünə qaytarılması, şəhərin tənəzzülə uğramış mədəni həyatının bərpası baxımından mühüm əhəmiyyətə malik oldu. “Xarıbülbül” musiqi festivalının yenidən keçirilməsi Şuşanın ən yeni tarixində dönüm nöqtəsi oldu. Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi və büstü bərpa edildi, Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışı oldu. == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Azərbaycan Prezidenti|Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban Aliyeva03 (cropped).JPG|frameless|168x168px]] |[[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |- |[[Fayl:Sahibə Qafarova.jpg|frameless|179x179px]] |[[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin Sədri]] |[[Sahibə Qafarova]] |} * [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Xarici İşlər naziri]] — [[Ceyhun Bayramov]] * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər naziri]] — [[Vilayət Eyvazov]] * [[Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə naziri]] — [[Zakir Həsənov]] * [[Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Sənayesi naziri]] — [[Mədət Quliyev]] * [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil naziri]] — [[Emin Əmrullayev]] * [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət naziri]] ** ''Nazir yoxdur (21.05.2020-05.01.2021)'' ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] ''(05.01.2021-dən başlayaraq)'' * [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə naziri]] ** [[Oqtay Şirəliyev]] ''(23.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (23.04.2021-19.01.2022)'' * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri]] — [[Muxtar Babayev]] * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar naziri]] — [[Kəmaləddin Heydərov]] * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman naziri]] ** [[Azad Rəhimov]] ''(30.04.2021-ə qədər)'' ** ''Nazir yoxdur (30.04.2021-07.09.2021)'' ** [[Fərid Qayıbov]] ''(07.09.2021-dən başlayaraq)'' * [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Kənd Təsərrüfatı naziri]] — [[İnam Kərimov]] * [[Maliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Maliyyə naziri]] — [[Samir Şərifov]] * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar naziri]] ** [[Ramin Quluzadə|Ramiz Quluzadə]] ''(26.01.2021-ə qədər)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(26.01.2021-11.10.2021)'' ** ''Vəzifə ləğv edildi (11.10.2021)'' * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri]] ** ''Vəzifə təsis edildi (11.10.2021)'' ** [[Rəşad Nəbiyev]] ''(11.10.2021-dən başlayaraq)'' * [[İqtisadiyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|İqtisadiyyat naziri]] — [[Mikayıl Cabbarov]] * [[Energetika Nazirliyi (Azərbaycan)|Energetika naziri]] — [[Pərviz Şahbazov]] * [[Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (Azərbaycan)|Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri]] — [[Sahil Babayev]] * [[Ədliyyə Nazirliyi (İsrail)|Ədliyyə naziri]] — [[Fikrət Məmmədov (dövlət xadimi)|Fikrət Məmmədov]] == Hadisələr == === Yanvar === [[Fayl:Aliyev, Putin and Pashinyan in 2021.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 38.JPG|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] büstünün açılışı]] [[Fayl:Ilham Aliyev in front of the ruined Vagif Mausoleum.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Molla Pənah Vaqifin dağıdılmış muzey-məqbərə kompleksinin qarşısında]] [[Fayl:Ilham Aliyev laid foundation stone for Fuzuli-Shusha highway and Fuzuli airport in Fuzuli district, visited the city of Shusha 06.JPG|thumb|[[İlham Əliyev]] Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməlini qoyur]] [[Fayl:Российские и турецкие военнослужащие совместно осуществляют мониторинг обстановки в Нагорном Карабахе 2.jpg|thumb|[[Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — İşğaldan azad olunan ərazilərdə radio-televiziya yayımına başlanıldı * [[4 yanvar|4 Yanvar]] — [[Qarabağ Dirçəliş Fondu|"Qarabağ Dirçəliş Fondu"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı *[[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[2021]]-ci il "Nizami Gəncəvi İli" elan olundu * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in sədrliyi ilə 2020-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirildi ** "Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** Yerli icra hakimiyyəti orqanlarında "Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsi" yaradıldı ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[UNESCO]] yanında daimi nümayəndəsi səfir [[Elman Abdullayev]] etimadnaməsini qurumun Baş direktoru [[Odri Azule]]<nowiki/>yə təqdim etdi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] ** [[YAŞAT Fondu|"YAŞAT" Fondu]]<nowiki/>nun ''yashat.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi və ''8110 SMS'' vasitəsilə ianə etmək imkanı yaradıldı ** [[Həsən Həsənov (siyasətçi)|Həsən Həsənov]] [[Polşa]] səfi<nowiki/>ri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Nərgiz Qurbanova]] [[Bolqarıstan|Bolqarısta]]<nowiki/>[[Bolqarıstan|n]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Polşa|Poşla]] səfiri təyin edildi * [[11 yanvar|11 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *** [[Moskva bəyanatı (2021)|Moskva bəyanatı]] imzalandı ** Yenilənmiş [[1 manatlıq əsginas|1]], [[5 manatlıq əsginas|5]] və [[50 manatlıq əsginas|50 manatlıq pul]] nişanları tədavülə buraxıldı ** [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-nin [[Darıdağ]] və [[Sirab]] ərazisindən dünya elmi üçün yeni arı növü - [[Sarımtıl hoplisoides|Hoplisoides flavescens (Sarımtıl hoplisoides)]] aşkarlandı * [[12 yanvar|12 Yanvar]] ** [[Medianın İnkişafı Agentliyi|"Medianın İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[13 yanvar|13 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Pakistan]] xarici işlər nazirlərinin II üçtərəfli görüşü keçirildi ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) *** [[İslamabad Bəyannaməsi (2021)|İslamabad Bəyannaməsi]] imzalandı *[[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]], [[Xurşidbanu Natəvan]] və [[Bülbül (müğənni)|Bülbül]]<nowiki/>ün gülləbaran edilən büstləri Şuşa şəhərinə qaytarıldı və açılışı oldu *** [[Şuşa]] şəhərində Dövlət bayrağı ucaldıldı. [[Cıdır düzü]], Molla Pənah Vaqifin dağıdıl<nowiki/>mış muzey-məqbərə kompleksi, Şuşa Realnı Məktəbinin dağıdılmış binası və Qazançı kilsəsinə baxış keçirildi. [[Saatlı məscidi|Saatlı]], [[Yuxarı Gövhər ağa məscidi|Yuxarı Gövhərağa]] və [[Aşağı Gövhər ağa məscidi|Aşağı Gövhərağa]] məscidləri ziyarət edildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Böyük Tağlar]] kəndinə baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/> və yeni [[Füzuli]]-[[Şuşa]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Pakistan Prezidenti]] [[Arif Alvi]] arasında görüş oldu ([[İslamabad]], [[Pakistan]]) * [[15 yanvar|15]] — [[17 yanvar|17 Yanvar]] — 2021 Fransa Anri Deqlan Qran Prisi ([[Nitsa]], [[Fransa]]) ** Medal sayı: ''12'' *** '''Qızıl''' ''-'' ''0'' *** '''Gümüş''' ''-'' ''6'' *** '''Bürünc''' ''-'' ''6'' ** Yer: ''10'' * [[15 yanvar|15 Yanvar]] — [[Minatəmizləmə Agentliyi (Azərbaycan)|"Minatəmizləmə Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[18 yanvar|18 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərinə səfər etdi: *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azərsulfat" MMC-nin sulfat turşusu istehsalı və "Glassia" QSC-nin şüşə tara istehsalı zavdlarının təməli qoyuldu *** [[Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı]]<nowiki/>nda "Azerfloat" QSC-nin termoformasiya metodu ilə vərəqə şüşə istehsalı müəssisəsinin açılışı oldu ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı|TÜRKSOY]] Baş katibi [[Düsen Kaseyinov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] arasında videoformatda görüş oldu * [[21 yanvar|21 Yanvar]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ** [[Azərbaycan]] və [[Türkmənistan]] arasında [[Xəzər dənizi|Xəzər]] dənizində [[Dostluq yatağı|"Dostluq"]] yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandum imzalandı ** [[Azərbaycan]] Prezidenti [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında videoformatda görüş oldu ** "Naxçıvan MR Media İnkişaf Agentliyi" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[22 yanvar|22 Yanvar]] — [[İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi (Azərbaycan)|"İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[25 yanvar|25 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] və [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[27 yanvar|27 Yanvar]] — [[Aydın Kərimov (nümayəndə)|Aydın Kərimov]] [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna xüsusi nümayəndəsi təyin edildi *[[27 yanvar|27]] — [[31 yanvar|31 Yanvar]] — "Global Game Jam 2021" *[[30 yanvar|30 Yanvar]] ** [[Atəşkəsə nəzarət üzrə Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]] fəaliyyətə başladı ([[Ağdam]]) ** [[Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi|"Dövlət Nəzarəti İnformasiya Sistemi"]] yaradıldı ** [[İran xarici işlər nazirlərinin siyahısı|İran xarici işlər naziri]] [[Məhəmməd Cavad Zərif]] [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-ə səfər etdi === Fevral === [[Fayl:Gulabird hydroelectric power station.jpg|thumb|220x220px|"Güləbird" SES]] [[Fayl:Dfdfadhbgfdshtyüthsdgh.jpg|thumb|[[Zəfər zirvəsi]]]] * [[1 fevral|1 Fevral]] ** [[Azərbaycan-Türkiyə Birgə Media Platforması]] yaradıldı ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: *** Abşeron Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni inşa edilən binasının və yenidən qurulan 220/110/10 kV-luq və yeni tikilən 110/35/10 kV-luq “Xırdalan” yarımstansiyalarının açılışı oldu ** [[İlham Əliyev]] [[Yasamal rayonu|Yasamal]] rayonunda yeni salınan meşə tipli parkın açılışında iştirak etdi * [[1 fevral|1]] — [[12 fevral|12 Fevral]] — “Qış təlimi-2021” ([[Qars]], [[Türkiyə]]) * [[2 fevral|2]] — [[5 fevral|5 Fevral]] — "Tətbiqi E<nowiki/>lm Həftəsi" ([[Lütfi Zadə]]<nowiki/>nin 100 illik yubileyinə həsr olunub) * [[3 fevral|3 Fevral]] ** [[Ərəbqədim (Qobustan)|Ərəbqədim]]-[[Göydərə (Qobustan)|Göydərə]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ([[Qobustan rayonu|Qobustan]]) ** [[ABŞ Etnik Anlaşma Fondu]] Prezidenti [[Mark Şnayer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Mark Şnayer]] arasında videoformatda görüş oldu *[[4 fevral|4 Fevral]] — [[Bakı]] şəhərində [[Lütfi Zadə Texnologiya Mərkəzi]]<nowiki/>nin açılışı oldu * [[5 fevral|5 Fevral]] ** [[COVID-19 vaksini|COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya]] ilə bağlı ''randevu.its.gov.az'' internet saytı istifadəyə verildi ** Çinli heykəltəraş-rəssam [[Yüen Sikun]] [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in paytaxtı [[Pekin]] şəhərində yerləşən [[Çaoyan parkı|Çaoyan]] parkında qoyulmuş [[Nizami Gəncəvi]] büstünü hazırladığına görə [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq"]] ordeni ilə təltif edildi ([[Nizami Gəncəvi]] büstü [[2012]]-ci ildə qoyulub) * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] Baş Prokurorluğun [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda yerləşən yeni inzibati bina kompleksinin açılışında iştirak etdi * [[9 fevral|9 Fevral]] — [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Avropa Qonşuluğu üzrə Dövlət naziri [[Vendi Morton]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[11 fevral|11 Fevral]] — [[Cənub Qaz Dəhlizi|Cənub Qaz Dəhlizi (CQD)]] Məsləhət Şurası çərçivəsində nazirlərin videoformatda VII iclası keçirildi * [[14 fevral|14 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Horadiz]]-[[Ağbənd]] dəmir yolu xəttinin təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Güləbird]] kəndində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** 8 MVt-lik "Güləbird" SES-in açılışı oldu. Bu<nowiki/>, işğaldan azad edilən ərazilərdə [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in iştirakı ilə istifadəyə verilən ilk infrastruktur layihəsidir ** [[Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası|Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP)]] videoformatda VIII Qurultayı keçirildi *[[15 fevral|15 Fevral]] — [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[16 fevral|16 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[İndoneziya]] və [[Belarus]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[İndoneziya]] səfiri - [[Hildi Hamid]] *** [[Belarus]] səfiri - [[Andrey Ravkov]] ** [[Bazardüzü]] zirvəsinin şərqindəki adsız yüksəkliyə ''(4301 m)'' [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər zirvəsi"]] adı verildi * [[17 fevral|17 Fevral]] ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Əli Əsədov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[18 fevral|18 Fevral]] ** [[Əli Əsədov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Biznes Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) *[[19 fevral|19]] — [[21 fevral|21 Fevral]] — Gender Bərabərliyi Hakatonu ([[Bakı]]) * [[19 fevral|19 Fevral]] — I Türk Dünyası Meteorologiya Forumu keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Gəncə]] şəhərində Gənclərin İnkişaf və Karyera Mərkəzinin açılışı oldu * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Mədət Quliyev]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[23 fevral|23 Fevral]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]]-[[Türkmənistan]] xarici işlər nazirlərinin V üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Əhmədağalı]] kədində insan qalıqları aşkarlandı *[[24 fevral|24 Fevral]] — [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Günü|TDƏŞ]] dövlətləri energetika nazirlərinin videoformatda görüşü keçirildi * [[25 fevral|25 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xəzər rayonu|Xəzər]] rayonunda Şağan Reabilitasiya Pansionatının əsaslı təmirdən sonra açılışında iştirak etdi ** [[İlham Əliyev]] və [["Signify"]] şirkətinin Baş icraçı direktoru [[Erik Rondolat]] arasında videoformat görüş oldu === Mart === [[Fayl:Ilham Aliyev in Hadrut 3.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağını ucaldır]] [[Fayl:5whz3xnya6cksk0ww8.jpg|thumb|[[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST" mərkəzi]]]] * [[1 mart|1 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] dünyada ilk tanker-muzey olan "Suraxanı" gəmi-muzeyi və "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC-nin yeni inzibati binasının açılışında iştirak etdi ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[3 mart|3 Mart]] — [[Pakistan]] Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri [[Nadim Razan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Nadim Razan]] arasında videoformatda görüş oldu * [[4 mart|4 Mart]] — [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] XIV Zirvə toplantısı videoformatda keçirildi * [[5 mart|5 Mart]] — [[Yeni Azərbaycan Partiyası|Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP)]] VII qurultayı keçirildi ([[Bakı]]) * [[6 mart|6 Mart]] — [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|DSX]]-nin Hərbi Xəstəxanası və Mühəndis-İstehkam Mərkəzi fəaliyyətə başladı * [[9 mart|9 Mart]] ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunun [[Məlhəm (Şamaxı)|Məlhəm]] kəndində [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın hava texnologiyaları şirkəti [["Baron Weather" şirkəti|"Baron Weather"]] şirkəti ilə birgə hava proqnozu stansiyası istifadəyə verildi ** [[Göygöl rayonu|Göygöl]] və [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonlarında erkən xəbərdarlıq sistemləri istifadəyə verildi * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-nin [[Cənubi Qafqaz]] üzrə xüsusi nümayəndəsi [[Toivo Klaar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Toivo Klaar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Macarıstan]] xarici işlər və ticarət naziri [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Piter Siyyarto|Peter Siyyarto]] arasında videoformatda görüş oldu * [[11 mart|11 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı]] Prezidenti [[Odil Reno-Basso]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda [[Bayraq Meydanı]] istifadəyə verildi * [[12 mart|12 Mart]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda yeni hərbi hissənin açılışında iştirak etdi * [[13 mart|13 Mart]] — [[İlham Əliyev]] "Naxçıvan MR-in Şərur və Sədərək rayonlarının inzibati bölgüsündə qismən dəyişikliklər eddilməsi haqqında" qanunu təsdiq etdi. [[Dəmirçi (Sədərək)|Dəmirçi]] kənd inzibati ərazi dairəsi [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun tabeliyinə verildi. [[Şərur rayonu|Şərur]] rayonunun inzibati ərazisindən dövlət mülkiyyətində olan 4444 ha torpaq sahəsi qanuna əlavə edilmiş xəritələrə uyğun olaraq [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunun inzibati ərazisinə birləşdirildi * [[14 mart|14 Mart]] — [[İsveç]] xarici işlər naziri, [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]] Sədri [[Ann Linde]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ann Linde]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 mart|15 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Füzuli]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Hadrut]] qəsəbəsində Dövlət bayrağı ucaldıldı *** [[Edilli]], [[Düdükçü]] kəndləri, [[Azıx (Xocavənd)|Azıx]] kəndində [[Azıx mağarası]], [[Hünərli]] və [[Tuğ (Xocavənd)|Tuğ]] kəndlərində qədim Alban məbədlərinə baxış keçirildi *** [[Şükürbəyli (Cəbrayıl)|Şükürbəyli]]-[[Cəbrayıl]]-[[Hadrut]] avtomobil yolunun təməli qoyuldu * [[16 mart|16 Mart]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Şuşa]] şəhərində Karvansaray tarix-memarlıq kompleksi, [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndi və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ]] xanı [[Pənahəli xan|Pənahəli]] xanın Sarayının qalıqlarına baxış keçirildi * [[17 mart|17 Mart]] ** [[Slovakiya]] xarici və Avropa işlər naziri [[İvan Korçok]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İvan Korçok]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Bekir Pakdemirli]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bekir Pakdemirli]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[19 mart|19 Mart]] — [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunun [[Sulutəpə]] qəsəbəsində yeni yol qovşağı istifadəyə verildi * [[28 mart|28 Mart]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]]-nin [[Gəncə]] şəhər idarəsinin yeni izibati binasının açılışı oldu * [[29 mart|29 Mart]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Tacikistan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[Tacikistan Prezidenti]] [[Emoməli Rəhmon]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) * [[30 mart|30 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] [[Binəqədi rayonu|Binəqədi]] rayonunda [[DOST Agentliyi|4 saylı "DOST"]] mərkəzinin açılışında iştirak etdi ** "Asiyanın ürəyi - İstanbul prosesi" 9-cu Nazirlər Konfransı keçirildi ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[Əfqanıstan Prezidenti]] [[Əşrəf Qəni]] arasında görüş oldu ([[Düşənbə]], [[Tacikistan]]) ** [[Azərbaycan]] Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri Şəbəkəsinə qoşuldu * [[31 mart|31 Mart]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətləri liderlərinin videoformatda qeyri-formal Zirvə görüşü keçirildi === Aprel === [[Fayl:Selçuk Bayraktar and Ilham Aliyev 5.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında (46).jpg|thumb|220x220px|[[Hərbi Qənimətlər Parkı]]]] [[Fayl:Meeting of Ilham Aliyev and Alexander Lukashenko April 2021 - 007.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]]]] [[Fayl:İlham Əliyev Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlqoyma mərasimində (6).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməlini qoyur]] * [[1 aprel|1 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|ÜST]] Baş direktoru [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Baykar Makina|"Baykar"]] şirkətinin texniki direktoru [[Səlcuq Bayraqdar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Səlcuq Bayraqdar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Səlcuq Bayraqdar]] [["Qarabağ" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Dünya Bankı]] regional direktoru [[Sebastian Molineus]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sebastian Molineus]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** Dördüncü Sənaye İnqilabı Mərkəzləri (4SİM) Şəbəkəsinin Afiləedilmiş Azərbaycan Mərkəzi yaradıldı ** "Naxçıvan MR Televiziya və Radio Verilişləri" QSC yaradıldı * [[2 aprel|2 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] ticarət naziri [[Ruhsar Pekcan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[5 aprel|5]] — [[7 aprel|7 Aprel]] — "CyberTech Global 2021" Sərgi-Konfransı ([[Dubay]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]) * [[6 aprel|6 Aprel]] — "Baku Transit Forum 2021: Smart City" Beynəlxalq Forumu keçirildi * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] Baş katibi [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[Yusif bin Əhməd Əl-Osaymi]] [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Volkan Bozkır]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya]] Baş Prokuroru [[İqor Krasnov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[9 aprel|9]] — [[10 aprel|10 Aprel]] — [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDƏŞ]] dövlətlərinin informasiya və media üzrə məsul nazirlərinin, yüksək vəzifəli rəsmilərinin 3-cü toplantısı ([[Bakı]]) * [[10 aprel|10 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və ölkəmizdəki [[Türkiyə]] səfiri [[Erkan Özoralı]] arasında görüş oldu ** [[Erkan Özoralı]] "Dostluq" ordeni ilə təltif edildi * [[12 aprel|12 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Hərbi Qənimətlər Parkı|Hər]]<nowiki/>[[Hərbi Qənimətlər Parkı|bi Qənimətlər Parkı]]<nowiki/>nın açılışında iştirak etdi * [[13 aprel|13 Aprel]] — [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 aprel|14 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Belarus prezidentlərinin siyahısı|Belarus Prezidenti]] [[Aleksandr Lukaşenko]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil Nazirliyi]]<nowiki/>nin ''portal.edu.az'' elektron xidmətlər portalı istifadəyə verildi * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Pirşağı]] qəsəbəsində yenidənqurma və təmir-bərpa işlərinin təməlini qoydu * [[19 aprel|19 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunda 220/110/10 kV-luq "Hövsan" və 110/35/6 kV-luq "Maştağa" yarımstansiyalarının açılışında iştirak etdi ** [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası"]] ləğv edildi. [[Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi|"Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Anar Məhərrəmov]] [[İspaniya]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı ** [[Zaur Əhmədov (səfir)|Zaur Əhmədov]] [[İsveç]] səfiri təyin edildi ** [[Eldar Səlimov]] [[İordaniya]] səfiri təyin edildi ** [[Hüseyn Hüseynov (səfir)|Hüseyn Hüseynov]] [[Bolqarıstan]] səfiri təyin edildi * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Hacıqabul rayonu|Hacıqabul]] rayonuna səfər etdi: ** "Azərsun Şamaxı Aqropark" və Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin açılışı oldu ** 110/35/10 kV-luq "Qarasu" yarımstansiyası istismara verildi ** [[Hacıqabul]]-[[Muğan (Hacıqabul)|Muğan]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Abşeron rayonu|Abşeron]] rayonuna səfər etdilər: ** [[Qobustan (Abşeron)|Qobustan]] kəndində Palçıq Vulkanları Turizm Kompleksinin təməli qoyuldu * [[23 aprel|23 Aprel]] ** [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə]] nazirinin birinci müavini vəzifəsi təsis edildi ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda sahibsiz itlər üçün sığınacaq istifadəyə verdi * [[24 aprel|24 Aprel]] — [[Xanım İbrahimova]] [[İsveçrə]] və [[Lixtenşteyn]] səfiri vəzifələrindən geri çağırıldı * [[26 aprel|26 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun girişində “Cəbrayıla xoş gəlmişsiniz!” sözləri yazılmış lövhəyə bərpadan sonra baxış keçirildi ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdilər: *** [[Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı]], [[Zəngilan–Horadiz avtomobil yolu|Zəngilan-Horadiz avtomobil yolu]] və bərpa olunacaq Zəngilan məscidinin təməli qoyuldu *** [[Birinci Ağalı]], [[İkinci Ağalı]] və [[Üçüncü Ağalı]] kəndlərini əhatə edən birinci [[Ağıllı kənd|"Ağıllı kənd"]] layihəsinin təməli qoyuldu ** [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>in [[Sindao]] şəhərində "Azərbaycan Ticarət Evi"nin açılışı oldu * [[27 aprel|27 Aprel]] ** [[Azərbaycan Kosmik Agentliyi|"Azərbaycan Kosmik Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Rusiya]]-[[Azərbaycan]] Hökumətlərarası Komissiyasının 19-cu iclası keçirildi * [[28 aprel|28 Aprel]] ** [["Boeing" şirkəti|"Boeing"]] şirkətinin Prezidenti [[Stenli Dil]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Stenli Dil]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Dünya İqtisadi Forumu]] Prezidenti [[Borge Brende]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[Azərbaycan]]-[[İsrail]] Hökumətlərarası Komissiyanın 2-ci iclası keçirildi * [[29 aprel|29 Aprel]] — [[Azərbaycan]]-[[Pakistan]] Biznes Forumu videoformatda keçirildi * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Litva]] xarici işlər naziri [[Qabrielius Landsbergis]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Qabrielius Landsbergis]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** "Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi buraxıldı ** [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti|"SOCAR"]] şirkətinin Prezidenti [[Rövnəq Abdullayev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Rövnəq Abdullayev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) === May === [[Fayl:Ilham Aliyev and Irakli Garibashvili, May 2021 05.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev and Mehriban Aliyeva attended opening of Kharibulbul Festival in Shusha 39.jpg|thumb|[[Xarıbülbül Musiqi Festivalı|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]]]] [[Fayl:8 Noyabr station (Baku Metro).jpg|thumb|[[8 Noyabr metrostansiyası]]]] * [[3 may|3 May]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Türkiyə]] və [[Serbiya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Türkiyə]] səfiri - [[Cahid Bağçı]] ** [[Serbiya]] səfiri - [[Draqan Vladisavljeviç]] * [[4 may|4 May]] ** [[Radiotezliklər üzrə Dövlət Komissiyası]] yaradıldı ** [[Qəbələ]] şəhərində "Karyera və iş yarmarkası" keçirildi * [[5 may|5 May]] ** [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstan Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Əli Əsədov]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Sahibə Qafarova]] və [[İrakli Qaribaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[7 may|7 May]] — [[Şuşa]] şəhəri Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edildi * [[12 may|12 May]] — [[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)|Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı]] başladı * [[12 may|12]] — [[13 may|13 May]] — [[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2022)|IV Xarıbülbül Musiqi Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[18 may|18]] — [[22 may|22 May]] — [[2021 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] ([[Rotterdam]], [[Niderland]]) ** Mahnı: [[Mata Hari (Samirə Əfəndiyeva mahnısı)|''Mata Hari'']] ** İfaçı: ''[[Samirə Əfəndi]]'' ** Yer: ''20'' ** Xal: ''65'' * [[29 may|29 May]] — Bakı Metropoliteninin [[8 Noyabr metrostansiyası]] istifadəyə verildi * [[30 may|30 May]] — [[Türkiyə]] nəqliyyat və infrastruktur naziri [[Adil Karaismailoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[31 may|31 May]] — [[Sahibə Qafarova]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi === İyun === [[Fayl:Aliyev and Erdogan signed Shusha Declaration on allied relations 4.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]]] * [[4 iyun|4]] — [[6 iyun|6 İyun]] — [[2021 "Formula-1" üzrə Azərbaycan Qran-prisi]] ([[Bakı]]) ** '''1''' ''-'' [[Maks Ferstappen]] ''(105 xal)'' ** '''2''' ''-'' [[Lyuis Hemilton]] ''(101 xal)'' ** '''3''' ''-'' [[Serxio Perez|Serxio Peres]] ''(69 xal)'' * [[4 iyun|4 İyun]] — [[Kəlbəcər rayonu]]nun [[Susuzluq]] kəndi yaxınlığında [[Susuzluq kəndi yaxınlığında partlayış|partlayış]] baş verdi. Nəticədə ikisi jurnalist, biri məmur olmaqla 3 nəfər şəhid oldu * [[12 iyun|12 İyun]] — [[Ermənistan]] [[Ağdam rayonu]] üzrə 97 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[15 iyun|15 İyun]] ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Şuşa]]) *** [[Şuşa Bəyannaməsi|Şuşa bəyannanəsi]] imzalandı * [[21 iyun|21 İyun]] — [[2 iyul|2 İyul]]<nowiki/> — "Anadolu Qartalı-2021" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) === İyul === [[Fayl:Azərbaycanın İqtisadi rayonları (2021).png|thumb|[[Azərbaycanın iqtisadi rayonları|İqtisadi rayonlar]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — [[İlham Əliyev]] [[Ələt Azad İqtisadi Zonası]]<nowiki/>nın təməlini qoydu * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Ermənistan]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonları üzrə 92 min tank və piyada əleyhinə minanı özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[4 iyul|4 İyul]] — Xəzər dənizində partlayış baş verdi * [[7 iyul|7 İyul]] — Azərbaycan Respublikasının iqtisadi rayonlarının yeni bölgüsü tədiq edildi. 14 İqtisadi rayon yaradıldı: *# [[Bakı iqtisadi rayonu]] *# [[Naxçıvan iqtisadi rayonu]] *# [[Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu]] *# [[Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu]] *# [[Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu]] *# [[Qarabağ iqtisadi rayonu]] *# [[Qazax-Tovuz iqtisadi rayonu]] *# [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu]] *# [[Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu]] *# [[Mərkəzi Aran iqtisadi rayonu]] *# [[Mil-Muğan iqtisadi rayonu]] *# [[Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu]] *# [[Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu]] *# [[Şirvan-Salyan iqtisadi rayonu]] * [[22 iyul|22 İyul]] — Bakının Xətai rayonunda [[Polad Həşimov]] adına park istifadəyə verilib *[[23 iyul|23 İyul]] - [[8 avqust|8 Avqust]] — [[2020 Yay Olimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''44'' ** Yer: ''67'' ** Medal sayı: ''7'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''0''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''3''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[23 iyul|23]] - [[28 iyul|28 İyul]] — Azərbaycan - Ermənistan sərhədində atışmalar olub ([[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan]]) * [[25 iyul|25 İyul]] — Bakının "20-ci sahə" adlanan ərazisində yanğın baş verib * [[27 iyul|27 İyul]] — [[İlham Əliyev]] ABŞ-ın [[Oklahoma]] ştatının qubernatoru [[Con Kevin Stitt]] və onun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşüb === Avqust === [[Fayl:Vagif mausoleum after restoration, Shusha, Azerbaijan.jpg|thumb|[[Vaqif türbəsi|Molla Pənah Vaqif türbəsi]] bərpadan sonra]] [[Fayl:İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada Üzeyir Hacıbəylinin heykəlinin açılışında iştirak ediblər 1.jpg|thumb|[[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyir Hacıbəyli]] heykəli ([[Şuşa]])]] * [[1 avqust|1 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhərində məişət tullantıları yanıb * [[2 avqust|2 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] rayonunda meşə yanğını * [[2 avqust|2]] - [[11 avqust|11 Avqust]] — [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|Türkiyə]], [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan]] və [[Gürcüstan Silahlı Qüvvələri|Gürcüstanın]] xüsusi təyinatlı qüvvələri "Qafqaz Qartalı 2021" təlimləri keçiriblər ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]] rayonunda meşə yanğını * [[4 avqust|4 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda meşə yanğını * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda meşə yanğını * [[8 avqust|8 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik sahədə yanğın ** [[Quba rayonu|Quba]] rayonunda meşə yanğını ** [[Qəbələ rayonu|Qəbələ]] rayonunda meşə yanğını * [[9 avqust|9 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qəbələ]] şəhərində yanğın * [[10 avqust|10 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[11 avqust|11 Avqust]] ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda meşə yanğını ** [[Şəki rayonu|Şəki]] rayonunda yanğın ** [[Bakı]] şəhərində yanğın ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[12 avqust|12 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Ceyranbatan su anbarı]]nın ətrafında yanğın * [[13 avqust|13 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonlarında yerləşən yaşayış məntəqələrini, [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında və [[Şuşa|Şuşa şəhəri]] ətrafındakı mövqelərini atəşə tutub **[[İmişli rayonu|İmişli]] rayonunda zəlzələ olub **[[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] [[Şuşa]] şəhərində birgə əməliyyat keçirdi **[[Şəmkir rayonu|Şəmkir]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın olub * [[14 avqust|14 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Bakı]] şəhərində meşəlik ərazi yanıb * [[15 avqust|15 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Sədərək rayonu|Sədərək]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonlarında və [[Şuşa]] şəhəri ətrafında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[16 avqust|16 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] və [[Sədərək rayonu|Sədərək]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Laçın Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın təməli qoyuldu * [[18 avqust|18 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[19 avqust|19 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusuun mövqelərini atəşə tutub * [[20 avqust|20 Avqust]] ** Ermənistan silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[21 avqust|21]] - [[22 avqust|22 Avqust]] — Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]] və [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[22 avqust|22 Avqust]] — [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonunda dağlıq ərazidə yanğın * [[22 avqust|22 Avqust]] - [[4 sentyabr|4 Sentyabr]] — Beynəlxalq Ordu Oyunları 2021 ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Azərbaycan hərbçiləri Rusiyada "Tank biatlonu" və "Mədəniyyət Ordusu", İran İslam Respublikasında "Dəniz kuboku", Qazaxıstanda "Artilleriya atəşinin ustaları" müsabiqələrində iştirak ediblər * [[24 avqust|24 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** [[Qax rayonu|Qax]] rayonunda meşə yanğını ** [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda meşə yanğını * [[24 avqust|24 Avqust]] - [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[2020 Yay Paralimpiya Oyunları]] ([[Tokio]], [[Yaponiya]]) ** İdmançı sayı: ''35'' ** Yer: ''10'' ** Medal sayı: ''19'' *** '''Qızıl''' ''-'' '''14''' *** '''Gümüş''' ''-'' '''1''' *** '''Bürünc''' ''-'' '''4''' * [[25 avqust|25 Avqust]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin 2 hərbi qulluqçusu [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda yerləşən sərhəd-döyüş məntəqəsinin ərazisində təxribat törətdi * [[26 avqust|26 Avqust]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstandan çıxarıldı * [[29 avqust|29 Avqust]] ** Şuşada Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra açılışı olub **Şuşada Üzeyir Hacıbəyli heykəlinin açılışı olub ** [[İlham Əliyev]] Şuşada 1-ci məhəllənin təməlini qoyub * [[30 avqust|30 Avqust]] — Müdafiə naziri Zakir Həsənovun rəhbərliyi ilə Mərkəzi Komanda Məntəqəsində xidməti müşavirə keçirilib === Sentyabr === [[Fayl:Fuzuli International Airport, Azerbaijan 5.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]]] [[Fayl:Agdam-nagorno-karabakh-2.jpg|thumb|[[Ağdam|Ağdam şəhəri]]]] [[Fayl:Anım yürüşü-7.jpg|thumb|Anım yürüşü]] * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərində səfərdə olub ** [[Sumqayıt]] şəhərində Kimya Sənaye Parkında "Azmonbat" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin və Sumqayıt Məhkəmə Kompleksinin açılışı olub ** Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazirindəki qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Şuşa]] istiqamətində yerləşən Azərbaycan ordusunun bölmələrindən birinin mövqeyini atəşə tutub * [[5 sentyabr|5 Sentyabr]] — [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda ilk uçuş həyata keçirildi * [[6 sentyabr|6]] - [[11 sentyabr|11 Senyabr]] — [[Azərbaycan]] - [[Türkiyə]] hərbçiləri birgə təlimlər keçirdilər ([[Laçın rayonu|Laçın]]) * [[6 sentyabr|6]] - [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin iştirakı ilə "TurAz Şahini - 2021" birgə taktiki-uçuş təlimləri həyata keçirdi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[7 sentyabr]] — [[Ağdam|Ağdam şəhəri]] minalardan tam təmizləndi * [[8 sentyabr|8 Sentyabr]] ** [[Şuşa]] şəhərinin əsas simvollarından biri olan [[İsa bulağı|İsa Bulağı]] [[Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəs]]<nowiki/>i tərəfindən tam bərpa edilib ** [[Azərbaycan]] - [[İran]] sərhədində silahlı insident olub * [[10 sentyabr|10 Sentyabr]] — Qafan-Gorus yolunun Azərbaycan ərazisindən keçən hissəsində post qurulub * [[12]] - [[20 sentyabr|20 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]] və [[Pakistan]] xüsusi təyinatlıları “Üç Qardaş – 2021” beynəlxalq təlimi keçirdilər ([[Bakı]]) * [[18 sentyabr|18]] - [[24 sentyabr|24 Sentyabr]] — Üzeyir Hacıbəyli XIII Beynəlxalq Musiqi Festivalı ([[Şuşa]]) * [[21 sentyabr|21]] - [[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — "Texnofest-2021" festivalı ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri|Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin (HHQ)]] bir qrup heyəti festivalda iştirak etdi * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — Ümumi təhsil müəssisələrinin ibtidai (I-IV) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] baş prokurorları arasında üçtərəfli görüş keçirilib ([[Nur-Sultan]], [[Qazaxıstan]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] — Qanunsuz erməni silahlı dəstələri [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Şıxarx]] və [[Göyarx]] istiqamətində olan mövqelərindən çıxıblar * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** İlk dəfə [[Anım Günü (Azərbaycan)|Anım Günü]] qeyd olundu. Saat 10:00-da prezident İlham Əliyev xalqa müraciət etdi. Saat 12:00-da şəhidlərin əziz xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edildi. Bakı şəhərində Anım yürüşü təşkil olundu ** [[Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi]] və [[Zəfər Muzeyi]]<nowiki/>nin təməli qoyuldu *[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] ** Ümumi təhsil müəssisələrinin orta və yuxarı (V-XI) siniflərində ənənəvi formada yeni dərs ili başlayıb ** Ali təhsil müəssisələri, kolleclər və digər təhsil müəssisələri açılıb **[[İlham Əliyev]] ölkəmizdə səfərdə olan [[Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı|Gürcüstanın Baş naziri]] [[İrakli Qaribaşvili]] ilə görüşüb === Oktyabr === [[Fayl:Baku Zoo.jpg|thumb|[[Bakı Zooloji Parkı]] yenidənqurmadan sonra]] [[Fayl:Fuzuli International Airport Entrance.jpg|thumb|[[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın girişi]] * [[3 oktyabr|3 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Bərdə rayonu|Bərdə]] və [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonlarında səfərdə olub ** "Suqovuşan-1" və "Suqovuşan-2" Kiçik Su Elektrik stansiyalarının bərpadan sonra açılışı olub ** Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı-Naftalan avtomobil yolunun təməli qoyulub * [[4 oktyabr|4 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunda səfərdə olub ** "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Cəbrayıl" yarımstansiyasının açılışı olub ** Cəbrayılda Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi hissə kompleksinin açılışı olub * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] ** [[İran]] Naxçıvana hərbi təchizat funksiyasını yerinə yetirən təyyarələrin uçusuşa qadağa qoydu **İranın Ali dini lideri Xameneinin Azərbaycandakı nümayəndəsi Ocaq Sedatın Bakıda fəaliyyət göstərən ofisi bağlandı **Azərbaycan və Gürcüstan arasında hərbi əməkdaşlıq sahəsində memorandum imzalanıb ** [[Ermənistan]] hava məkanını Azərbaycanın sərnişin və karqo təyyarələri üçün açdı **[[Azərbaycan]] hava məkanını Ermənistanın sərnişin təyyarələri üçün açdı * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] illər sonra ilk dəfə [[Ermənistan]] üzərindən uçuşlara başladı ** Şuşanın içməli su təchizatı sisteminin yenidən qurulmasına başlanılıb ** Azərbaycan və Ermənistanın siyasi partiya təmsilçiləri arasında görüş keçirilib ([[Vyana]], [[Avstriya]]) * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] ** [[Bakı Zooloji Parkı]]<nowiki/>nın yenidənqurmadan sonra açılışı olub ** Bir qrup ictimai-siyasi xadim, partiya rəhbərləri və jurnalistlər Şuşaya səfər edib *[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|DTX]] və [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|DİN]] Şuşada birgə əməliyyat keçirdi *[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunda səfərdə olub ** [[İlham Əliyev]] 35 kV-luq yeni “Hadrut” yarımstansiyasının təməlini qoyub * [[11 oktyabr|11 Otyabr]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Serbiya]] Xarici İşlər naziri [[Nikola Selakoviç]] ilə görüşüb * [[11 oktyabr|11]] - [[13 oktyabr|13 Oktyabr]] — Xəzər dənizində HDQ-nin komanda-qərargah təlimi keçirildi *[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] — [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri şeyxüislam [[Allahşükür Paşazadə]] Moskvanın və Bütün Rusiyanın Partiarxı [[Kirill]] ilə görüşüb ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunda səfərdə olub * [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] qayonunda səfərdə olub * [[25 oktyabr|25 Oktyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda səfərdə olub ** [[Qubadlı]] şəhərində radio və televiziya yayımı təmin olunub ** Xanlıq-Qubadlı avtomobil yolunun təməli qoyulub ** 110/35/10 kV-luq "Qubadlı" yarımstansiyasının açılışı olub * [[26 oktyabr|26 Oktyabr]] ** [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] Azərbaycana səfər etdi ** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nın açılışı oldu ** Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun ([[Zəngəzur dəhlizi]]) təməli qoyuldu * [[27 oktyabr|27]] - [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — Azərbaycan-Rusiya birgə demarkasia komissiyasının X iclası keçirilib ([[Pyatiqorsk]], [[Rusiya]]) *[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — [[Bakı]] şəhərində Dənizkənarı Bulvarda "Zəfər" yarmarkası keçirildi === Noyabr === [[Fayl:Fuzuli-Shusha highway 1.jpg|thumb|[[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]]] [[Fayl:2021 Armenia-Azerbaijan Border Clashes.svg|thumb|[[Azərbaycan-Ermənistan sərhəd böhranı (2021)]]: [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]] rayonuna səfər etdi: *** [[İsmayıllı]] şəhərində Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzinin yeni binasının və [[Basqal]]-[[Sulut]] avtomobil yolunun açılışı oldu *** [[Natiq Behdiyev]] adına 6№-li məktəbin yeni binası istifadəyə verildi ** [[İlham Əliyev]] [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonuna səfər etdi: *** [[Şamaxı]] şəhərində “Azərişıq” ASC-nin Şimal-Qərb Regional SCADA İdarəetmə Mərkəzinin, Şamaxı Üzüm Tingçilik Mərkəzinin, Şamaxı şəhər stadionunun və 7 saylı körpələr evi-uşaq bağçasının açılışı oldu *** [[Pirsaat Baba ziyarətgah-məscid kompleksi]] yenidənqurmadan sonra açılışı oldu *** [[Çarhan]] kəndi akademik [[Heydər Hüseynov]] adına tam orta məktəbin yeni binasının açılışı oldu *** [[Şamaxı]] şəhərində Yaradıcılıq Mərkəzi istifadəyə verildi ** [[Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası|TDƏŞ]] dövlətlərinin Baş prokurorlarının I iclası keçirilidi ([[Bakı]]) *** [[Türkdilli Dövlətlərin Baş Prokurorları Şurası]] təsis edildi * [[2 noyabr|2 Noyabr]] ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** Rusiyanın [[Tretyakov qalereyası|Tretyakov Qalereyası]]<nowiki/>nda Xalq rəssamı [[Tahir Salahov]]<nowiki/>un sərgisi açılıb ** [[Heydər Əliyev Sarayı]]<nowiki/>nda Zəfər Gününə həsr olunmuş "Qarabağ Azərbaycandır!" simfonik konserti keçirilib * [[3 noyabr|3 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] keçmiş [[Xorvatiya]] Prezidenti [[Kolinda Qrabar-Kitaroviç]] ilə görüşüb ** [[Gəncə]] şəhərində "ZƏFƏR" adlı flaşmob keçirilib * [[4 noyabr|4]] - [[6 noyabr|6 Noyabr]] — "COVİD-19-dan sonrakı dünya" mövzusunda VIII Qlobal Bakı Forumu keçirildi * [[4 noyabr|4 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin təhsil nazirlərinin iclası keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]]-də "Azərbaycanın Vətən müharibəsində Zəfər Bayramı" adlı foto-sərgi keçirilib ** [[İlham Əliyev]] kemiş Ukrayna Prezidenti [[Viktor Yuşşenko]] ilə görüşüb ** [[500 manatlıq əsginas|500 manat]] nominalında yeni əsginaz tədavülə buraxılıb * [[5 noyabr|5 Noyabr]] ** Milli İncəsənət Muzeyində "Mədəniyyətimizin incisi-Qarabağ" açılıb ** [[Azərkosmos|"Azərkosmos"]] və [[Belarus]] arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb ** Parlament [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] münasibətilə Amnistiya Aktı qəbul edib ** "Şuşa, sən azadsan!" sənədli filminin təqdimatı keçirilib * [[5 noyabr|5]] - [[9 noyabr|9 Noyabr]] — "Avropa Gəncləri Sülh Naminə" Beynləxalq Gənclər Forumu keçirilir ([[Bakı]]) * [[6 noyabr|6 Noyabr]] ** "Sülhün Səsləri" qala konserti keçirilib ([[London]], [[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Çin Xalq Respublikası|ÇXR]] araında məhkumların verilməsi haqqında protokol imzalanıb * [[7 noyabr|7 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında səfərdə olub *** [[Şuşa rayonu|Şuşa]] səfəri **** [[İlham Əliyev]] [[Daşaltı əməliyyatı|Daşaltı]] kəndində məscidin, Şuşa Radio-Televiziya yayım qülləsinin, Şuşa şəhər xəstəxanasının təməlini qoydu *** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] səfəri **** [[Füzuli–Şuşa avtomobil yolu|Zəfər Yolu]]<nowiki/>nun açılışı olub * [[8 noyabr|8]] - [[12 noyabr|12 Noy]]<nowiki/>[[12 noyabr|abr]] — I "Korkut Ata" (Dədə Qorqud) Türk Dünyası Film Festivalı keçirilib * [[8 noyabr|8 Noyabr]] ** İlk dəfə [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər günü]] qeyd olundu ** [[Bakı]] şəhərində Zəfər yürüşü və flaşmob keçirilib ** [[Zəfər zirvəsi|"Zəfər" zirvəsi]]<nowiki/>nə "Dəmir yumruq" ekspedisiyası təşkil olunub ([[Qubadlı rayonu|Quba]]) ** [[Şuşa]] şəhəri optik telekommunikasiya xidmətləri ilə təmin edilib ** [[Topxana meşəsi]]<nowiki/>nin bərpasına başlanılıb ** [[Şahbulaq qalası]]<nowiki/>nda [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]]<nowiki/>nə həsr olunmuş sərgi təşkil olunub ([[Ağdam rayonu|Ağdam]]) **[[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] müna<nowiki/>sibətilə [[Ağdam]]<nowiki/> şəhərində etüd-sərgi təşkil edilib * [[9 noyabr|9 Noyabr]] ** [[Moskva]] şəhərində [[Zəfər Günü (Azərbaycan)|Zəfər Günü]] və [[Dövlət Bayrağı Günü (Azərbaycan)|Dövlət Bayrağı Günü]]<nowiki/>nə həsr olunan fotosərgi açılıb ** Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan Ordusunun [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yol çəkən mühəndis texnikalarını atəşə tutub *[[10 noyabr|10 Noyabr]] ** [[Müstəqil Dövlətlər Birliyi|MDB]] Müdafiə nazirləri Şurasının iclası keçiriləcək ([[Moskva]], [[Rusiya]]) ** Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi<nowiki/>ndəki türk hərbçilərin mandatı daha bir il uzadılıb **[[ATƏT-in Minsk qrupu]]<nowiki/>nun həmsədrlərinin i<nowiki/>ştirakı ilə [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] XİN rəhbərlərinin görüşü olub **[[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası <nowiki/>Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib * [[11 noyabr|11 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin XİN başçılarının iclası keçirilib ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]] və [[Türkiyə]] arasında "Balıqçılıq sahəsində əməkdaşlığa dair" saziş imzalanıb * [[12 noyabr|12 Noyabr]] ** TDƏŞ-ə üzv dövlətlərin dövlət başçılarının VIII Zirvə Görüşü keçirildi ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) adı Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) olaraq dəyişdirilib ** [[İlham Əliyev]] [[Qırğızıstan]] Prezidenti [[Sadır Japarov]] ilə görüşüb ([[İstanbul]], [[Türkiyə]]) ** [[Azərbaycan]], [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]] və [[Qırğızıstan]] mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə birgə bəyanat imzalanıb * [[13 noyabr|13 Noyabr]] ** [[Türkiyə]]-[[Azərbaycan]] Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun nümayəndə heyəti [[Quba rayonu|Quba]] rayonuna səfər edib ** [[Azərbaycan]] və [[Rusiya]] politoloqları, ictimai xadimləri [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib. Onların iştirakı ilə beynəlxalq konfrans keçirilib ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub və [[Şuşa]] şəhəri yaxınlığında təxribat törədib * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunda təxribata cəhd göstərib * [[15 noyabr|15 Noyabr]] ** [[Qafan]]-[[Çakaten]] yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılıb **[[Avropa İttifaqı|Aİ]] “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramına üzv dövlətlərin XİN başçılarının görüşü keçirilib ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** XV Beynəlxalq Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) **[[Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu|Qobustan Milli Tarix Bədii qoruğu]]<nowiki/>nda "Yurdda bayram" adlı tərəkəmə festivalı keçirilib * [[15]] - [[16 noyabr|16 Noyabr]] — Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub * [[15 noyabr|15]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalı keçirilir ([[Bakı]] və [[Gəncə]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[16 noyabr hadisələri|Zəngəzur döyüşləri]] olub.7 nəfər şəhid olub ([[Laçın rayonu|Laçın]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]]) ** "ŞƏRQ İRSİ" Beynəlxalq Müasir İncəsənət Sərgisinin açılışı olub * [[17 noyabr|17 Noyabr]] ** Bəzi dövlət rüsumları artırıldı ** ÜST-ün Avropa üzrə Regional Ofisinin missiyası Azərbaycana səfər edib ** [[Azərbaycan]] [[2021]]-[[2025]]-ci illər üzrə [[UNESCO]]-nun İcraiyyə Şurasına seçilib * [[18 noyabr|18 Noyabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** V Ümumrespublika Uşaq Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə bağlı flaşmob keçirilib ([[Gəncə]]) * [[19 noyabr|19 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Hava Yolları|AZAL]] [[Bakı]]-[[Almatı]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı ** [[İlham Əliyev]] [[Azərbaycan Dəmir Yolları|"Azərbaycan Dəmir Yolları"]] QSC-nin yeni Biləcəri lokomotiv deosunun açılışını edib ** Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri [[Ceyms Şarp]] [[Şamaxı]] şəhərinə səfər edib ** [[BMT Uşaq Fondu|UNİCEF]]-in nümayəndə heyəti [[Gəncə]] şəhərinə səfər edib ** [[2021]]-ci ilin sonuncu [[Ay tutulması]] oldu *** Bakı vaxtı ilə başlaması - Saat 11:18 *** Bakı vaxtı ilə bitməsi - Saat 14:47 *[[19 noyabr|19]] - [[23 noyabr|23 Noyabr]] — XII Bakı Beynəlxalq Film Festivalı keçirildi ([[Bakı]]) * [[20 noyabr|20 Noyabr]] ** [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunda meşə massivi salınıb ** Rusiyalı ekspertlər [[Ağdam uğrunda döyüş|Ağdam]] şəhərinə səfər edib ** [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]] rayonunda 5 bal gücündə zəlzələ olub * [[21 noyabr|21 Noyabr]] — Baş nazir müavini [[Şahin Mustafayev (siyasətçi)|Şahin Mustafayev]] İranın XİN başçısı [[Hüseyn Əmirabdullahiyan]] ilə görüşüb * [[22 noyabr|22 Noyabr]] ** Şuşa Qoruğunda ASAN-ın elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqinə başlanılıb ** Fransanın Azərbaycandakı səfiri [[Qross Zakari]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Finlandiya]], [[Uqanda]] və [[Nigeriya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib *** [[Finlandiya]] səfiri - [[Kristi Narine]] *** [[Uqanda]] səfiri - [[Muhammad Tezikuba Kisambira]] *** [[Nigeriya]] səfiri - [[Yakubu Santuraki Suleyman]] * [[23 noyabr|23 Noyabr]] ** [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda ucqar kəndlər və hərbi hissələr elektrik enerjisi ilə təmin olunub ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Banqladeş]], [[Kamboca]], [[Filippin|Flippin]] və [[Çili]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul edib ***[[Banqladeş]] səfiri - [[Qousal Azam Sarker]] ***[[Kamboca]] səfiri - [[Kim Henq Meas]] ***[[Filippin|Flippin]] səfiri - [[Maria Elena Alqabre]] ***[[Çili]] səfiri - [[Rodriqo Arkos]] *[[24 noyabr|24]] - [[26 noyabr|26 Noyabr]] — Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Forumu (NGBF) keçirilir ([[Bakı]]) * [[24 noyabr|24 Noyabr]] ** "Naxçıvan Xalça və İplik İsrehsalı Müəssisəsi" MMC yaradılıb ** "Böyük Qayıdış: Mədəniyyətin Dirçəlişi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib ([[Bakı]]) * [[25 noyabr|25 Noyabr]] ** [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|AMEA]]-da Tibb Mərkəzi yaradılıb ** [[Azərbaycan]] və [[İstanbul]] Baş prokurorları [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna və [[Şuşa]] şəhərinə səfər edib ** İsrailin Azərbaycandakı səfiri [[Corc Dik]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər edib * [[26 noyabr|26 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]], Rusiyanın Prezidenti [[Vladimir Putin]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında üçtərəfli görüş olub ([[Soçi]], [[Rusiya]]) **Soçi bəyanatı imzalanıb ** [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Dammam]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başlayıb **Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğunun mühafizə zonasının sərhədləri təsdiq edilib *[[27 noyabr|27 Noyabr]] — [[Buta Airways|"Buta Airways"]] [[Bakı]]-[[Ər-Riyad]]-[[Bakı]] marşrutu üzrə xüsusi reyslərə başladı * [[28 noyabr|28 Noyabr]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər edib ** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]]-ə üzv dövlətlərin XV Zirvə Toplantısı keçirilib ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan|Tükmənistan]] Prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Pakistan]] Prezidenti [[Arif Alvi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[İran]] Prezidenti [[İbrahim Rəisi]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Tacikistan]] Prezidenti [[Emoməli Rəhmon]] arasında ikitərəfli görüş olub ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in təşəbbüsü ilə QH-nın Parlamentlər Şəbəkəsi<nowiki/>nin təsis edilib ([[Madrid]], [[İspaniya]]) **[[Azərbaycan]], <nowiki/>[[Türkmənistan]] və [[İran]] arasında qaz mübadiləsin<nowiki/>ə dair üçtərəfli saziş imzalanıb ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — Gender əsaslı zorakırıqla mübarizə üzrə İlkin yardım tərəflərinin I Milli Konfransı keçirilib ([[Bakı]]) *[[30 noyabr|30 Noyabr]] — [[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası (Qaraheybət fac]]<nowiki/>[[Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası|iəsi)]] olub. 14 nəfər şəhid olub, 2 nəfər yaralanıb ([[Xızı rayonu|Xızı]]) * [[30 noyabr|30 Noyabr]] - [[22 yanvar|22 Yanvar]] [[2022-ci ildə Azərbaycan|2022]] — Milli Xalça Muzeyində gürcü rəssam [[Nino Kipşidze]]<nowiki/>nin əsərlərindən ibarət " Varlığın franqmentləri" adlı sərgi keçirilir (Bakı) === Dekabr === * [[1 dekabr|1 Dekabr]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İsveç]]<nowiki/>ə səfər etdi ** [[Ombudsman]] [[Səbinə Əliyeva]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[1 dekabr|1]] - [[3 dekabr|3 Dekabr]] — UNEC İqtisadi Forumu ([[Bakı]]) * [[2 dekabr|2 Dekabr]] ** Azərbaycan UNESCO-nun Silahlı münaqişələr zamanı Mədəni Mülkiyyətin Qorunması üzrə Komitəsinə üzv seçilib ** Azərbaycan-Pakistan Birgə Komissiyasının VII iclası keçirilib (Bakı) ** ATƏT-in Nazirlər şurasının XXVIII iclası keçirilib (Stokholm, İsveç) ** GUAM-a üzv dövlərlərin Xarici İşlər Nazirləri Şurasının XXXVIII iclası keçilirib (Stokholm, İsveç) * [[3 dekabr|3 Dekabr]] ** Bəzi dövlər rüsumları artırıldı ** Qəbələ rayonunda Uşaq Reabilitasiya Mərkəzi istifadəyə verildi ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Hərbi ictimai əlaqələr" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) * [[4 dekabr|4 Dekabr]] ** "Fərqliyik, bərabərik" inklüziv uşaq festivalı keçirilib (Bakı) ** [[Ermənistan]] işğaldan azad edilən digər ərazilərin minalarını özündə əks etdirən xəritələri [[Azərbaycan]] tərəfinə təqdim edib * [[6 dekabr|6 Dekabr]] ** İlham Əliyev Quba rayonuna səfər edib *** Quba şəhərində "Quba ABAD Factory" müəssisəsinin açılışı olub *** Quba-Qonaqkənd avtomobil yolunun açılışı olub ** Ukraynanın [["Bees Airline"]] aviaşirkəti Azərbaycana ilk uçuşunu həyata keçirib ** Azərbaycan MDB-nin əqli mülkiyyətlə bağlı Dövlətlərarası Şurasına qoşuldu ** "İşğaldan azad olunmuş ərazilərin innovativ iqtisadi inkişaf planları" mövzusunda konfrans keçirildi (Şamaxı) ** Azərbaycan-Qətər dostluq əlaqələrini təcəssüm etdirən "Qardaşlıq" abidəsinin açılışı olub (Doha, Qətər) * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** NATO-nun Mobil təlim qrupu "Aviasiya əməliyyatları" mövzusunda təlim kursu keçirib (Bakı) **[[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan-İran sərhədi]]<nowiki/>ndə silahlı insident olub * [[8 dekabr|8 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** 20 manatlıq pul əsginası yenilənib ** Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Türkiyəyə səfər edib * [[8 dekabr|8]] - [[9 dekabr|9 Dekabr]] — V Beynəlxalq Bankçılıq Forumu (BBF) keçirilib ([[Bakı]]) * [[9 dekabr|9 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Bakının Yasamal rayonu əraazisində "Avant Park" yaşayış kompleksinin inşasına başlanılıb ** Lerik rayonunda dağ-meşə ərazisində yanğın olub ** ÜST-ün Azərbaycandakı nümayəndəsi Hande Harmancı Gəncə şəhərinə səfər edib *[[9 dekabr|9]] - [[10 dekabr|10 Dekabr]] — "STEAM Azərbaycan Festivalı 2021" keçirilib * [[10 dekabr|10 Dekabr]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutub ** Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağcı Ağdam rayonuna səfər edib *[[10 dekabr|10]] - [[12 dekabr|12 Dekabr]] — Avropa Azərbaycan Məktəbində "Təcrübə əsaslı öyrənmə" mövzusunda "IB World" (Beynəlxalq Bakalavr) beynəlxalq konfransı keçirilib (Bakı) *[[15 dekabr|15 Dekabr]] — [[İlham Əliyev]] və Ermənistanın Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] arasında ikitərəfli görüş olacaq ([[Brüssel]], [[Belçika]]) * [[17 dekabr|17 Dekabr]] ** VII Vüqar Həşimov Memorialı keçiriləcək ** Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında Azərbaycanda ilk dəfə "Leyli və Məcnun" dastan-tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] - [[19 iyun|19 İyun]] [[2022]] — Heydər Əliyev Mərkəzində baziliyalı rəssam Nina Pandolfonun əsərlərindən ibarət "Minnətdarlıq" ("Gratitude") adlı fərdi sərgi keçiriləcək (Bakı) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar Heydər Əliyev Sarayında "Beş Qapı" tamaşası təqdim olunacaq (Bakı) == Doğumlar == {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 112284 doğum halı qeydə alınıb |} == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2021-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Nailə Mirməmmədli1.jpg|thumb|[[Nailə Mirməmmədli]]|140x140px]] [[Fayl:Arif Həbibi.JPG|thumb|140x140px|[[Arif Həbibi]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — [[Məmməd Fətəliyev]], tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1938]]) * [[4 yanvar|4 Yanvar]] ** [[Nailə Mirməmmədli]], bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1961]]) ** [[Fərhad Teymurov]], professor (d. [[1938]]) * [[5 yanvar|5 Yanvar]] — [[Elxan Ələsgərov]], siyasi ekspert, politoloq, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1955]]) * [[6 yanvar|6 Yanvar]] ** [[İnqilab Nəsirov]], Ali Məhkəmə hakimi (d. [[1963]]) ** [[İqor Xankişiyev]], "Bakı Metropoliteni" rəisi, Əməkdar mühəndis (d. [[1939]]) * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** [[Rafiq Əlizadə]], futbolçu, məşqçi (d. [[1949]]) ** [[Sərdar Abdullayev]], iş adamı, iqtisad elmləri doktoru, professor (d. [[1951]]) * [[12 yanvar|12 Yanvar]] — [[Ələfsər Məmmədov]], kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) * [[13 yanvar|13 Yanvar]] — [[İsmayıl Ələkbərov (solist)|İsmayıl Ələkbərov]], solist, Əməkdar artist (d. [[1939]]) * [[28 yanvar|28 Yanvar]] — [[Arif Həbibi]], aktyor, rejissor dublyajist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1943]]) === Fevral === {{Əsas|2021-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} * [[10 fevral|10 Fevral]] — [[Əlican Əzizov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1952]]) * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Eldar İsmayıl]], şair, publisist (d. [[1942]]) * [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Vilayət Cəfərov]], şərqşünaslıq elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Yalçın Rzazadə]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[23 fevral|23 Fevral]] — [[Abdulla Abbas]], ədəbiyyatşünas, tənqidçi, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1930]]) === Mart === {{Əsas|2021-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Mirnadir Zeynalov.jpg|thumb|170x170px|[[Mirnadir Zeynalov]]]] [[Fayl:Ramiz Hüseynzadə1.jpg|thumb|140x140px|[[Ramiz Hüseynzadə]]]] * [[6 mart|6 Mart]] — [[Əlibəy Novruzi]], memar, rəssam, Əməkdar arxitektor (d. [[1942]]) * [[7 mart|7 Mart]] ** [[Telman Əliyev (professor, 1943)|Telman Əliyev]], texnika elmləri doktoru, akademik (d. [[1943]]) ** [[Vaqif Bağırzadə]], Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1954]]) * [[10 mart|10 Mart]] ** [[Mirnadir Zeynalov]], Xalq rəssamı (d. [[1942]]) ** [[Gülnar Hüseynzadə]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, dilçi, pedaqoq (d. [[1953]]) * [[16 mart|16 Mart]] ** [[Teymur Əhmədov]], "Respublika" qəzetinin və "Füyuzat" jurnalının baş redaktoru, publisist, professor (d. [[1930]]) ** [[Nadir Əlişov]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1948]]) * [[18 mart|18 Mart]] — [[Ramiz Hüseynzadə]], aktyor, aparıcı (d. [[1979]]) * [[20 mart|20 Mart]] — [[Azər Abdulla]], şair, yazıçı, publisist (d. [[1940]]) * [[21 mart|21 Mart]] — [[Ramiz Məmmədov (aktyor)|Ramiz Məmmədov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1951]]) *[[31 mart|31 Mart]] — [[Albert Səfərov]], Əməkdar mühəndis (d. [[1956]]) === Aprel === {{Əsas|2021-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Baloğlan Əşrəfov.jpg|thumb|[[Baloğlan Əşrəfov]]|140x140px]] [[Fayl:Azad Rahimov.jpg|thumb|187x187px|[[Azad Rəhimov]]]] * [[3 aprel|3 Aprel]] — [[Nailə İsayeva]], bəstəkar (d. [[1947]]) *[[5 aprel|5 Aprel]] ** [[Rəmiş]], gitara ifaçısı, Xalq artisti (d. [[1944]]) ** [[Fikrət Məmmədov (aktyor)|Fikrət Məmmədov]], aktyor (d. [[1956]]) * [[7 aprel|7 Aprel]] — [[Fərid Ələkbərli]], tarix üzrə elmlər doktoru, professor (d. [[1964]]) * [[8 aprel|8 Aprel]] ** [[Oqtay Quliyev]], tarzən, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1938]]) ** [[Məhərrəm Bədirzadə]], televiziya rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1945]]) * [[11 aprel|11 Aprel]] — [[Füzuli Cavadov]], futbolçu (d. [[1950]]) * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[Rauf İsmayılov]], keçəçi rəssam (d. [[1957]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] — [[Kamil İbrahimov]], tarix elmləri doktoru, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1962]]) * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[Eldar Quliyev (kinorejissor)|Eldar Quliyev]], kinorejissor, ssenarist, Xalq Artisti (d. [[1941]]) * [[20 aprel|20 Aprel]] — [[Ramiq Muxtar]], şair, dramaturq (d. [[1942]]) * [[21 aprel|21 Aprel]] ** [[Hətəm Quliyev (geoloq)|Hətəm Quliyev]], akademik, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, geoloq (d. [[1947]]) ** [[Ələsgər Qurbanəliyev]], aktyor (d. [[1948]]) * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Maqsud Nəcəfov]], riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1948]]) * [[26 aprel|26 Aprel]] — [[Baloğlan Əşrəfov]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] ** [[Azad Rəhimov]], Gənclər və İdman naziri ''(1-ci)'' (d. [[1964]]) ** [[Akif Səlimov]], dövlət xadimi (d. [[1950]]) === May === {{Əsas|2021-ci il may ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Fikrət Qoca.jpg|thumb|140x140px|[[Fikrət Qoca]]]] [[Fayl:Arif Quliyev.jpg|thumb|[[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]]|140x140px]] * [[4 may|4 May]] — [[Aslan Hüseynov (müğənni)|Aslan Hüseynov]], müğənni (d. [[1967]]) * [[5 may|5 May]] — [[Fikrət Qoca]], Xalq şairi (d. [[1935]]) *[[6 may|6 May]] — [[Arif Quliyev (aktyor)|Arif Quliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1950]]) * [[7 may|7 May]] — [[Musa Yaqub]], Xalq şairi (d. [[1937]]) * [[8 may|8 May]] — [[Hüseyn Xəlilov (professor)|Hüseyn Xəlilov]], coğrafiya elmləri doktoru, professor, geomorfoloq alim (d. [[1942]]) * [[11 may|11 May]] — [[Eldar Zeynalov (rəssam)|Eldar Zeynalov]], rəssam (d. [[1961]]) * [[13 may|13 May]] — [[Tofiq Ağahüseynov]], general-polkovnik, dövlət xadimi (d. [[1923]]) * [[16 may|16 May]] — [[Svetlana Nəcəfova]], publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1938]]) * [[17 may|17 May]] — [[Məcnun Göyçəli]], şair (d. [[1949]]) * [[21 may|21 May]] — [[Tahir Salahov]], pedaqoq, professor, rəssam (d. [[1928]]) * [[25 may|25 May]] ** [[Nizami Xudiyev]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1949]]) ** [[Əhməd Əhmədzadə (həkim)|Əhməd Əhmədzadə]], alim, tibb elmləri doktoru, professor (d. [[1946]]) * [[27 may|27 May]] — [[Araz Budaqov]], terapevt-həkim, müəllim (d. [[1938]]) * [[28 may|28 May]] — [[Zöhrə Abdullayeva]], müğənni, Əməkdar artist (d. [[1952]]) === İyun === {{Əsas|2021-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Ramiz Əzizbəyli.jpg|thumb|[[Ramiz Əzizbəyli]]|140x140px]] * [[1 iyun|1 İyun]] — [[Səmədağa Şıxlarov]], futbolçu, məşqçi (d. [[1955]]) * [[3 iyun|3 İyun]] — [[Emil Həsənov (gitaraçı)|Emil Həsənov]], caz ustası, bas gitaraçı, Əməkdar artist (d. [[1960]]) * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Ramiz Məmmədov (alim)|Ramiz Məmmədov]], alim, ictimai-siyasi xadim, texnika elmləri doktoru (d. [[1950]]) * [[8 iyun|8 İyun]] — [[Hicran Kərimli]], deputat (d. [[1963]]) * [[9 iyun|9 İyun]] — [[Ramiz Əzizbəyli]], kino rejissoru, aktyor, Xalq artisti (d. [[1948]]) * [[10 iyun|10 İyun]] — [[Aleksandr İşşein]], Bakı yeparxiyası arxiyepiskopu (d. [[1952]]) * [[11 iyun|11 İyun]] — [[Aslan Abbasov (dövlət xadimi)|Aslan Abbasov]], siyasətçi, dövlət xadimi (d. [[1950]]) * [[12 iyun|12 İyun]] ** [[Əsgər İsayev]], texniki elmlər doktoru, professor, Əməkdar müəllim (d. [[1935]]) ** [[Çingiz Qacar]], alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademik (d. [[1929]]) * [[16 iyun|16 İyun]] — [[İbrahim İbrahimli]], deputat (d. [[1952]]) * [[25 iyun|25 İyun]] — [[Akif Əmənov]], neftçi, buruq ustası, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (d. [[1942]]) === İyul === {{Əsas|2021-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} * [[6 iyul|6 İyul]] — [[Rauf Munçayev]], alim, tarixçi, arxeoloq (d. [[1928]]) * [[24 iyul|24 İyul]] — [[Səməd Səmədov]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1946]]) * [[26 iyul|26 İyul]] — [[Şamil Şahməmmədov]], jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1935]]) === Avqust === {{Əsas|2021-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Tamilla Ağamirova.jpg|thumb|196x196px|[[Tamilla Ağamirova]]]] * [[7 avqust|7 Avqust]] — [[Ağaxan Nəzərov]], Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (d. [[1948]]) * [[13 avqust|13 Avqust]] ** [[Vaqif Əliyev (aktyor)|Vaqif Əliyev]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1940]]) ** [[Yəhya Kərimov]], pedaqoji elmlər doktoru, professor, "Əlifba" kitabının müəllifi (d. [[1927]]) * [[15 avqust|15 Avqust]] — [[Elxan Məmmədbəyov]], coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1959]]) * [[24 avqust|24 Avqust]] — [[Əli Allahverdiyev (iqtisadçı)|Əli Allahverdiyev]], iqtisad elmləri doktoru, professor (d. 19 * [[31 avqust|31 Avqust]] ** [[Tamilla Ağamirova]], aktrisa, Əməkdar artist (d. [[1928]]) ** [[Əhməd Oğuz]], şair, jurnalist, ssenarist, kino redaktoru (d. [[1961]]) === Sentyabr === {{Əsas|2021-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rafael Cəbrayılov.jpg|thumb|210x210px|[[Rafael Cəbrayılov]]]] * [[2 sentyabr|2 Sentyabr]] — [[Aydın İbrahimov (güləşçi)|Aydın İbrahimov]], güləşçi, Əməkdar idman ustası, Əməkdar məşqçi (d. [[1938]]) * [[3 sentyabr|3 Sentyabr]] — [[Arif Qazıyev (rəssam)|Arif Qazıyev]], heykəltəraş, Xalq rəssamı (d. [[1937]]) * [[4 sentyabr|4 Sentyab]]<nowiki/>r — [[Xanverdi Turaboğlu]], filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ədəbiyyatşünas, tənqidçi (d. [[1967]]) * [[12 sentyabr|12 Sentyabr]] — [[Yaşar Babayev (futbolçu)|Yaşar Babayev]], futbolçu (d. [[1941]]) * [[14 sentyabr|14 Sentyabr]] — [[Yaqub Zurufçu]], Əməkdar artist (d. [[1956]]) * [[16 sentyabr|16 Sentyabr]] — [[Arif Quliyev (neftçi)|Arif Quliyev]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1933]]) * [[17 sentyabr|17 Sentyabr]] — [[Abdurahmanov Rəcəb Çələbi oğlu|Rəcəb Abdurahmanov]], Teleradio İstehsalat birliyinin sabiq baş direktoru (d. [[1952]]) * [[18 sentyabr|18 Sentyabr]] — [[Sadiq Həsənov (idmançı)|Sadiq Həsənov]], idmançı (d. [[1985]]) * [[22 sentyabr|22 Sentyabr]] — [[Süleyman Məmmədli]], döyüş sənətləri fəlsəfəsi üzrə professor, beynəlxalq dərəcəli təlimatçı, Turan Do döyüş sənətinin banisi (d. [[1948]]) * [[23 sentyabr|23 Sentyabr]] — [[Kərim Kərimov (deputat)|Kərim Kərimov]], deputat (d. [[1936]]) *[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] ** [[Adil Bəbirov]], bəstəkar, səs rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1934]]) ** [[Buludxan Xəlilov]], publisist, dilşünas, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1966]]) ** [[Zümrüd Quluzadə]], fəlsəfə elmləri doktoru, filosof, tədqiqatçı alim, Əməkdar elm xadimi (d. [[1932]]) * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] ** [[Teymur Mirzəyev]], müğənni, Xalq artisti (d. [[1936]]) ** [[Zaur Kantemirov]], Əməkdar rəssam (d. [[1942]]) * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] ** [[Səyyad Əlizadə]], müğənni (d. [[1958]]) ** [[Rafael Cəbrayılov]], deputat (d. [[1958]]) === Oktyabr === {{Əsas|2021-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Canəli Əkbərov.jpg|thumb|181x181px|[[Canəli Əkbərov]]]] * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — [[Vaqif Şərifov]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1943]]) * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] — [[Afaq Rüstəmova]], fəlsəfə elmləri doktoru (d. [[1949]]) * [[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[Ağakişi Kazımov]], teatr rejissoru, Xalq artisti (d. [[1935]]) * [[11 oktyabr|11 Oktyabr]] — [[Nurlan Ağa]], jurnalist (d. [[1996]]) * [[15 oktyabr|15 Oktyabr]] ** [[Məmmədəli Novruzov]], filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) ** [[Fəxrəddin Məmmədov (riyaziyyatçı)|Fəxrəddin Məmmədov]], texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktoru (d. [[1950]]) * [[18 oktyabr|18 Oktyabr]] — [[Tamilla Haşımova]], Əməkdar jurnalist (d. [[1939]]) * [[19 oktyabr|19 Oktyabr]] — [[Elnur Əşrəfoğlu]], jurnalist, teleaparıcı (d. [[1974]]) * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] — [[Canəli Əkbərov]], professor, xanəndə, Xalq artisti (d. [[1940]]) * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] ** [[Nizami Muradoğlu]], filologiya elmləri doktoru, folklorşünas alim (d. [[1955]]) ** [[Xəlil Qasımov]], biologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1942]]) * [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — [[Maksim Musayev]], dövlət xadimi, deputat (d. [[1938]]) * [[30 oktyabr|30 Oktyabr]] — [[Cəlal Qasımov (filoloq)|Cəlal Qasımov]], filologiya elmləri doktoru, professor, ədəbiyyatşünas alim, Əməkdar müəllim (d. [[1959]]) === Noyabr === {{Əsas|2021-ci il noyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rasim Əliyev.JPG|thumb|192x192px|[[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]]]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] — [[Edil Eyvazov]], alim, professor, fizik (d. [[1940]]) *[[4 noyabr|4 Noyabr]] — [[Vidadi Muradov (xalçaçı)|Vidadi Muradov]], xalçaçı-ekspert, tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1956]]) *[[8 noyabr|8 Noyabr]] — [[Abbas Kazımov (rəssam)|Abbas Kazımov]], rəssam (d. [[1956]]) * [[14 noyabr|14 Noyabr]] — [[Rasim Əliyev (memar)|Rasim Əliyev]], memar, rəssam (d. [[1934]]) * [[16 noyabr|16 Noyabr]] ** [[Məcnun Hacıbəyov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1935]]) ** [[Seyfəddin Qurbanov]], heykəltəraş, rəssam (d. [[1962]]) *[[18 noyabr|18 Noyabr]] — [[Zavər Qafarov]], dövlət ədliyyə müşaviri (d. [[1953]]) * [[29 noyabr|29 Noyabr]] — [[Tofiq Yusif]], şair, publisist, jurnalist, "Yeni Tərtər" qəzetinin baş redaktoru (d. [[1950]]) === Dekabr === {{Əsas|2021-ci il dekabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Elşən Şirəliyev.jpg|thumb|151x151px|[[Elşən Şirəliyev]]]] * [[7 dekabr|7 Dekabr]] ** [[Aydın Balayev]], tarixçi, etnoloq, professor (d. [[1956]]) ** [[Qara Məşədiyev]], dilçi alim, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1939]]) * [[8 dekabr|8 Dekabr]] — [[Fəridə Məmmədova (tarixçi)|Fəridə Məmmədova]], tarix elmləri doktoru, alimi (d. [[1936]]) *[[20 dekabr|20 Dekabr]] — [[Elşən Şirəliyev]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1962]]) * [[22 dekabr|22 Dekabr]] — [[Adil Xasayev]], BDU dosenti, dekan (d. [[1945]]) * [[26 dekabr|26 Dekabr]] — [[Əhməd İsayev]], yazıçı, publisist, Əməkdar jurnalist (d. [[1940]]) * [[27 dekabr|27 Dekabr]] — [[Zilli Namazov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1951]]) * [[29 dekabr|29 Dekabr]] — [[Sərdar Zeynalov]], alim, kimya elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2021-ci ildə Azərbaycanda 76878 ölüm halı qeydə alınıb |} == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == [[Fayl:COVID-19 Pandemic in Azerbaijan by regions.png|thumb|[[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası|Azərbaycanda COVİD-19 koronavirus pandemiyası]]]] [[Fayl:Koronavirus 2019 simptomları.png|thumb|COVİD-19 simptomları]] * [[16 yanvar|16 Yanvar]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.04.2021-ə qədər uzadıldı *[[18 yanvar|18 Yanvar]] — Azərbaycanda COVİD-19 infeksiyası əleyhinə vaksinasiya başlandı * [[19 mart|19 Mart]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.06.2021-ə qədər uzadıldı *[[26 may|26 May]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.08.2021-ə kimi uzadıldı *[[13 iyul|13 İyul]] — Azərbaycanda "Alpha" və "Delta" ştammları aşkar olunub *[[22 iyul|22 İyul]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.09.2021-ə qədər uzadıldı *[[28 avqust|28 Avqust]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.11.2021-ə kimi uzadıldı * [[7 sentyabr|7 Sentyabr]] — Vaksinasiya yaşı 16-ya endirildi * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — Vaksinasiya yaşı 12-yə endirildi *[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.01.2022-yə kimi uzadıldı *[[22 dekabr|22 Dekabr]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.03.2022-yə kimi uzadıldı {| class="wikitable" |+[[Yanvar|YANVAR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 yanvar|1 Yanvar]] |341 |3858 |4473 | rowspan="17" |''Vaksinasiya'' ''Yoxdur'' |29 |- |[[2 yanvar|2 Yanvar]] |421 |3645 |4287 |33 |- |[[3 yanvar|3 Yanvar]] |803 |2918 |6200 |30 |- |[[4 yanvar|4 Yanvar]] |334 |1891 |3768 |28 |- |[[5 yanvar|5 Yanvar]] |802 |2479 |8435 |31 |- |[[6 yanvar|6 Yanvar]] |799 |2383 |9364 |26 |- |[[7 yanvar|7 Yanvar]] |685 |1931 |9915 |27 |- |[[8 yanvar|8 Yanvar]] |532 |1879 |8383 |24 |- |[[9 yanvar|9 Yanvar]] |633 |1682 |9264 |21 |- |[[10 yanvar|10 Yanvar]] |601 |1593 |8368 |19 |- |[[11 yanvar|11 Yanvar]] |176 |841 |4086 |17 |- |[[12 yanvar|12 Yanvar]] |519 |1276 |7898 |15 |- |[[13 yanvar|13 Yanvar]] |474 |1322 |8052 |16 |- |[[14 yanvar|14 Yanvar]] |380 |1159 |7653 |14 |- |[[15 yanvar|15 Yanvar]] |349 |494 |7231 |12 |- |[[16 yanvar|16 Yanvar]] |402 |650 |8574 |15 |- |[[17 yanvar|17 Yanvar]] |322 |845 |6776 |11 |- |[[18 yanvar|18 Yanvar]] |118 |503 |3399 | rowspan="14" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |13 |- |[[19 yanvar|19 Yanvar]] |305 |949 |6915 |10 |- |[[20 yanvar|20 Yanvar]] |332 |897 |7991 |12 |- |[[21 yanvar|21 Yanvar]] |218 |770 |5309 |9 |- |[[22 yanvar|22 Yanvar]] |280 |632 |6144 |11 |- |[[23 yanvar|23 Yanvar]] |162 |705 |6522 |8 |- |[[24 yanvar|24 Yanvar]] |287 |568 |7079 |10 |- |[[25 yanvar|25 Yanvar]] |57 |273 |3257 |11 |- |[[26 yanvar|26 Yanvar]] |326 |551 |7807 |7 |- |[[27 yanvar|27 Yanvar]] |226 |601 |7458 |5 |- |[[28 yanvar|28 Yanvar]] |209 |437 |7060 |8 |- |[[29 yanvar|29 Yanvar]] |142 |399 |7342 |6 |- |[[30 yanvar|30 Yanvar]] |131 |407 |7244 |7 |- |[[31 yanvar|31 Yanvar]] |153 |355 |6330 |6 |} {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 fevral|1 Fevral]] |77 |160 |3984 | rowspan="25" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |4 |- |[[2 fevral|2 Fevral]] |159 |332 |7713 |5 |- |[[3 fevral|3 Fevral]] |162 |361 |7198 |4 |- |[[4 fevral|4 Fevral]] |152 |263 |6640 |3 |- |[[5 fevral|5 Fevral]] |138 |329 |6133 |5 |- |[[6 fevral|6 Fevral]] |115 |201 |6582 |3 |- |[[7 fevral|7 Fevral]] |132 |285 |6783 |2 |- |[[8 fevral|8 Fevral]] |44 |102 |3567 |3 |- |[[9 fevral|9 Fevral]] |164 |330 |6960 |2 |- |[[10 fevral|10 Fevral]] |147 |236 |7298 |4 |- |[[11 fevral|11 Fevral]] |140 |205 |7315 |3 |- |[[12 fevral|12 Fevral]] |191 |226 |7260 |3 |- |[[13 fevral|13 Fevral]] |155 |169 |9715 |5 |- |[[14 fevral|14 Fevral]] |128 |140 |6647 |2 |- |[[15 fevral|15 Fevral]] |74 |106 |4160 |3 |- |[[16 fevral|16 Fevral]] |140 |191 |7631 |2 |- |[[17 fevral|17 Fevral]] |154 |165 |7758 |2 |- |[[18 fevral|18 Fevral]] |145 |155 |7216 |3 |- |[[19 fevral|19 Fevral]] |193 |201 |7215 |3 |- |[[20 fevral|20 Fevral]] |144 |147 |8055 |2 |- |[[21 fevral|21 Fevral]] |156 |142 |7236 |3 |- |[[22 fevral|22 Fevral]] |72 |75 |3942 |4 |- |[[23 fevral|23 Fevral]] |223 |176 |8043 |2 |- |[[24 fevral|24 Fevral]] |220 |145 |7915 |2 |- |[[25 fevral|25 Fevral]] |126 |142 |5438 |3 |- |[[26 fevral|26 Fevral]] |219 |180 |6908 |23939 |4 |- |[[27 fevral|27 Fevral]] |278 |172 |7873 |16980 |5 |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |270 |117 |7444 |''Məlumat yoxdur'' |2 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |125 |71 |4205 |22498 |3 |- |[[2 mart|2 Mart]] |352 |143 |7996 |20903 |2 |- |[[3 mart|3 Mart]] |319 |161 |7928 |24272 |5 |- |[[4 mart|4 Mart]] |314 |124 |9183 |26601 |2 |- |[[5 mart|5 Mart]] |365 |175 |7779 |27073 |3 |- |[[6 mart|6 Mart]] |353 |149 |9436 |17495 |3 |- |[[7 mart|7 Mart]] |403 |127 |8169 |''Məlumat yoxdur'' |3 |- |[[8 mart|8 Mart]] |195 |71 |4624 |3483 |6 |- |[[9 mart|9 Mart]] |297 |126 |5152 |21204 |3 |- |[[10 mart|10 Mart]] |515 |201 |8462 |11447 |7 |- |[[11 mart|11 Mart]] |608 |128 |10503 |9825 |5 |- |[[12 mart|12 Mart]] |576 |217 |8595 |9221 |6 |- |[[13 mart|13 Mart]] |733 |265 |10470 |5942 |8 |- |[[14 mart|14 Mart]] |603 |234 |8945 |''Məlumat yoxdur'' |6 |- |[[15 mart|15 Mart]] |376 |101 |5891 |10518 |4 |- |[[16 mart|16 Mart]] |980 |309 |10453 |11295 |12 |- |[[17 mart|17 Mart]] |840 |268 |10023 |14677 |9 |- |[[18 mart|18 Mart]] |933 |256 |10188 |18996 |7 |- |[[19 mart|19 Mart]] |879 |344 |9776 |23923 |11 |- |[[20 mart|20 Mart]] |1187 |306 |11692 |12283 |14 |- |[[21 mart|21 Mart]] |814 |342 |8386 |''Məlumat yoxdur'' |12 |- |[[22 mart|22 Mart]] |670 |211 |5928 |20121 |15 |- |[[23 mart|23 Mart]] |1333 |269 |8517 |22966 |18 |- |[[24 mart|24 Mart]] |1185 |478 |8121 |20650 |20 |- |[[25 mart|25 Mart]] |1429 |548 |8760 |19427 |17 |- |[[26 mart|26 Mart]] |1759 |511 |8923 |24446 |24 |- |[[27 mart|27 Mart]] |1690 |713 |9670 |18772 |19 |- |[[28 mart|28 Mart]] |1831 |545 |10590 |''Məlumat yoxdur'' |27 |- |[[29 mart|29 Mart]] |1129 |349 |7630 |28926 |22 |- |[[30 mart|30 Mart]] |2146 |838 |14099 |26573 |25 |- |[[31 mart|31 Mart]] |2237 |787 |14885 |''Məlumat yoxdur'' |29 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |2248 |860 |14375 |31157 |26 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |2361 |822 |13127 |32670 |24 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |2392 |1063 |15585 |35780 |31 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |2021 |776 |12210 |22932 |29 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |1099 |647 |6763 |202 |34 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |2035 |1174 |12701 |34344 |32 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |2595 |1073 |14593 |43499 |37 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |2717 |1341 |14581 |43698 |31 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |2206 |1578 |12692 |42234 |35 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |2192 |1554 |14912 |41827 |33 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |2414 |1695 |13248 |23538 |36 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |1151 |1052 |7687 |100 |29 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |2457 |2002 |14254 |34976 |34 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |2293 |2071 |14086 |31028 |31 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |2317 |2109 |14207 |28600 |36 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |2163 |2251 |13478 |27542 |32 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |2148 |2287 |14583 |25711 |30 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |2144 |1923 |12184 |12327 |33 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |995 |1136 |5955 |19 |29 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |2197 |1946 |13777 |14830 |34 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |2075 |2480 |12679 |14680 |32 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |2047 |2610 |12542 |15077 |39 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |1809 |2191 |11097 |14424 |33 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |1676 |2168 |13070 |16090 |35 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |1541 |2245 |11492 |10814 |29 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |806 |1224 |5732 |365 |31 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |1307 |2383 |11649 |16583 |27 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |1402 |2238 |11194 |15871 |32 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |1392 |2274 |11756 |15465 |29 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |1196 |2162 |11319 |16639 |27 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |1213 |2104 |12692 |16988 |21 |- |[[2 may|2 May]] |1058 |2125 |8777 |11717 |23 |- |[[3 may|3 May]] |418 |1095 |5180 |119 |19 |- |[[4 may|4 May]] |963 |2091 |11328 |19286 |17 |- |[[5 may|5 May]] |1080 |2074 |10701 |29778 |20 |- |[[6 may|6 May]] |844 |2057 |10717 |27777 |18 |- |[[7 may|7 May]] |722 |1854 |10686 |33033 |15 |- |[[8 may|8 May]] |649 |1720 |10244 |34856 |16 |- |[[9 may|9 May]] |660 |1539 |9474 |25625 |14 |- |[[10 may|10 May]] |371 |892 |6946 |170 |18 |- |[[11 may|11 May]] |514 |1306 |8081 |18339 |15 |- |[[12 may|12 May]] |558 |1454 |7155 |21604 |13 |- |[[13 may|13 May]] |509 |1427 |7733 |21015 |16 |- |[[14 may|14 May]] |326 |1262 |7494 |13107 |12 |- |[[15 may|15 May]] |377 |1318 |7285 |15794 |14 |- |[[16 may|16 May]] |472 |1122 |8374 |17623 |11 |- |[[17 may|17 May]] |426 |515 |8877 |3694 |13 |- |[[18 may|18 May]] |432 |1024 |11116 |35914 |10 |- |[[19 may|19 May]] |339 |1170 |10568 |28635 |12 |- |[[20 may|20 May]] |437 |893 |10569 |28411 |14 |- |[[21 may|21 May]] |406 |769 |10009 |33102 |11 |- |[[22 may|22 May]] |352 |720 |10841 |36758 |12 |- |[[23 may|23 May]] |219 |717 |7211 |25406 |9 |- |[[24 may|24 May]] |156 |424 |5546 |115 |7 |- |[[25 may|25 May]] |284 |545 |9825 |34287 |10 |- |[[26 may|26 May]] |203 |596 |8397 |34615 |8 |- |[[27 may|27 May]] |220 |533 |9369 |50903 |6 |- |[[28 may|28 May]] |242 |392 |10254 |62296 |5 |- |[[29 may|29 May]] |164 |419 |7004 |38889 |7 |- |[[30 may|30 May]] |141 |486 |5535 |44735 |4 |- |[[31 may|31 May]] |92 |462 |4815 |407 |6 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |176 |475 |9649 |59499 |8 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |156 |378 |8834 |54379 |5 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |128 |445 |9563 |50988 |3 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |123 |406 |9585 |47637 |4 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |108 |350 |8331 |47366 |3 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |68 |274 |7794 |33084 |5 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |32 |221 |4673 |601 |4 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |102 |273 |8655 |39640 |2 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |68 |239 |8158 |38466 |1 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |75 |281 |8618 |37162 |3 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |73 |287 |8515 |39985 |0 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |61 |204 |8746 |40844 |2 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |45 |182 |7389 |32452 |0 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |25 |119 |5074 |322 |2 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |68 |177 |10316 |40705 |3 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |27 |162 |7023 |22976 |1 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |48 |153 |8162 |38556 |0 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |60 |148 |7953 |38076 |2 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |38 |123 |7254 |40709 |0 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |56 |88 |7581 |32795 |1 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |28 |49 |5115 |215 |1 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |47 |111 |9247 |42843 |0 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |57 |84 |7948 |47824 |2 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |51 |76 |7879 |66010 |0 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |65 |89 |7728 |72301 |2 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |55 |67 |8720 |75081 |0 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |40 |58 |6213 |54695 |1 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |38 |39 |4482 |608 |2 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |87 |70 |7238 |73206 |3 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |86 |26 |8871 |88978 |1 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |75 |56 |8828 |85889 |1 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |101 |63 |9851 |73621 |2 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |95 |42 |10428 |69718 |0 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |99 |53 |8679 |52317 |1 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |62 |33 |5951 |769 |0 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |78 |47 |9952 |61922 |0 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |127 |54 |10025 |55169 |1 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |104 |39 |8709 |53478 |1 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |174 |62 |9947 |51510 |2 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |136 |57 |10463 |53606 |2 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |156 |37 |10144 |38732 |0 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |68 |40 |6271 |564 |3 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |133 |71 |9365 |50784 |1 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |146 |73 |9046 |41696 |0 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |199 |74 |9093 |41733 |2 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |169 |92 |8628 |40774 |0 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |213 |88 |10817 |39986 |1 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |255 |94 |9319 |33869 |1 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |148 |56 |6022 |483 |2 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |251 |79 |8479 |26036 |0 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |225 |108 |6593 |15025 |4 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |212 |92 |7655 |17067 |1 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |371 |153 |10448 |45734 |3 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |412 |125 |11381 |55286 |0 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |386 |149 |9684 |46910 |4 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |272 |80 |5616 |432 |3 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |468 |123 |11895 |68020 |2 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |750 |134 |11058 |81690 |3 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |615 |181 |10423 |84247 |5 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |668 |178 |9881 |87286 |3 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |633 |174 |10386 |86790 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |671 |202 |9400 |68416 |4 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |431 |139 |6238 |844 |3 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |931 |225 |10257 |77785 |4 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |996 |202 |10465 |68021 |5 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |1196 |219 |13046 |63623 |4 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |1242 |345 |10819 |60068 |8 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |1289 |409 |12625 |59649 |5 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |1220 |358 |9578 |47475 |7 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |1101 |311 |6947 |511 |9 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |1736 |435 |10081 |59288 |12 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |2396 |674 |13792 |65269 |11 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |2674 |576 |16575 |64280 |14 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |1769 |648 |13945 |63547 |16 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |3508 |610 |16956 |68204 |13 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |2993 |646 |15376 |54890 |15 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |1851 |402 |9695 |251 |17 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |3322 |847 |15007 |71732 |18 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |4129 |968 |17740 |66519 |20 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |3614 |1114 |15786 |58282 |23 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |3968 |1151 |17215 |54455 |21 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |3551 |1196 |18982 |64714 |27 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |3069 |1180 |14976 |60161 |29 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |2945 |1027 |10079 |348 |32 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |3583 |1644 |14508 |78949 |30 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |3794 |2216 |17835 |85632 |33 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |3714 |2470 |17247 |84232 |31 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |4203 |1724 |16136 |74220 |35 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |4241 |3366 |18871 |101101 |43 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] |4010 |2898 |16536 |92948 |41 |- |[[30 avqust|30 Avqust]] |3107 |1170 |11191 |1225 |39 |- |[[31 avqust|31 Avqust]] |3788 |3228 |19693 |116709 |44 |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] |3845 |3876 |19102 |105699 |41 |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] |3759 |3473 |17678 |98494 |45 |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] |3762 |3812 |19017 |85760 |38 |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] |3305 |3423 |18172 |78604 |40 |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] |3310 |2972 |15614 |60977 |42 |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] |2406 |2867 |11550 |1107 |37 |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] |2447 |3428 |15530 |70768 |41 |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] |2557 |3592 |15220 |64033 |39 |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] |2254 |3655 |14753 |59268 |35 |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] |2508 |4076 |14672 |62584 |37 |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] |2372 |4211 |16215 |64520 |34 |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] |2676 |3893 |13536 |52386 |38 |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] |1157 |3065 |8123 |1266 |31 |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] |2077 |3725 |13991 |69221 |33 |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] |2064 |3831 |14972 |65424 |28 |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] |1783 |3680 |12852 |60384 |32 |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] |1170 |3788 |12781 |57357 |24 |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] |2042 |3224 |15666 |61657 |29 |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] |1734 |3378 |12780 |51300 |25 |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] |740 |2442 |7103 |1025 |22 |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] |1594 |2543 |13583 |65849 |26 |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] |1356 |2651 |13546 |63462 |17 |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] |1178 |2322 |12331 |62588 |24 |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] |1128 |2590 |11505 |58256 |21 |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] |1099 |2404 |12274 |65861 |18 |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] |1029 |2680 |9151 |56355 |24 |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] |558 |1241 |6684 |630 |19 |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] |885 |2114 |9525 |67400 |22 |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] |842 |2062 |9668 |67977 |15 |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] |774 |1778 |9484 |68676 |12 |} {| class="wikitable" |+[[Oktyabr|OKTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 oktyabr|1 Oktyabr]] |689 |1816 |9558 |68732 |18 |- |[[2 oktyabr|2 Oktyabr]] |684 |2060 |9832 |60630 |16 |- |[[3 oktyabr|3 Oktyabr]] |712 |1813 |8760 |52949 |14 |- |[[4 oktyabr|4 Oktyabr]] |391 |835 |4962 |1061 |11 |- |[[5 oktyabr|5 Oktyabr]] |826 |1597 |10201 |57572 |15 |- |[[6 oktyabr|6 Oktyabr]] |1009 |1378 |9828 |45948 |12 |- |[[7 oktyabr|7 Oktyabr]] |1013 |1244 |10853 |42746 |14 |- |[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] |904 |1196 |9664 |38789 |13 |- |[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] |1017 |1119 |11679 |39890 |16 |- |[[10 oktyabr|10 Oktyabr]] |1032 |1043 |8385 |33833 |10 |- |[[11 oktyabr|11 Oktyabr]] |611 |638 |5575 |511 |13 |- |[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] |1277 |853 |11569 |39810 |15 |- |[[13 oktyabr|13 Oktyabr]] |1265 |868 |9654 |36394 |17 |- |[[14 oktyabr|14 Oktyabr]] |1448 |847 |10092 |33441 |11 |- |[[15 oktyabr|15 Oktyabr]] |1850 |735 |11346 |31417 |14 |- |[[16 oktyabr|16 Oktyabr]] |1681 |675 |13168 |30619 |12 |- |[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] |1896 |764 |11261 |25462 |19 |- |[[18 oktyabr|18 Oktyabr]] |1245 |409 |7153 |591 |13 |- |[[19 oktyabr|19 Oktyabr]] |2102 |863 |12189 |31060 |15 |- |[[20 oktyabr|20 Oktyabr]] |2303 |1010 |12075 |31389 |16 |- |[[21 oktyabr|21 Oktyabr]] |2005 |1011 |12533 |32200 |20 |- |[[22 oktyabr|22 Oktyabr]] |2112 |882 |12568 |30886 |18 |- |[[23 oktyabr|23 Oktyabr]] |2315 |981 |14053 |33186 |22 |- |[[24 oktyabr|24 Oktyabr]] |2036 |1045 |12325 |29559 |25 |- |[[25 oktyabr|25 Oktyabr]] |1477 |628 |9183 |366 |21 |- |[[26 oktyabr|26 Oktyabr]] |2266 |1194 |13552 |41233 |24 |- |[[27 oktyabr|27 Oktyabr]] |2300 |1248 |13175 |44716 |27 |- |[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] |2420 |1358 |13827 |49294 |29 |- |[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] |2132 |1757 |11753 |49044 |26 |- |[[30 oktyabr|30 Oktyabr]] |2189 |1585 |14051 |49799 |28 |- |[[31 oktyabr|31 Oktyabr]] |2261 |1805 |11697 |43113 |25 |} {| class="wikitable" |+[[Noyabr|NOYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 noyabr|1 Noyabr]] |1200 |1174 |7191 |263 |27 |- |[[2 noyabr|2 Noyabr]] |2178 |2010 |11889 |47133 |31 |- |[[3 noyabr|3 Noyabr]] |2256 |2208 |13102 |45561 |21 |- |[[4 noyabr|4 Noyabr]] |2706 |1937 |15350 |45041 |29 |- |[[5 noyabr|5 Noyabr]] |2440 |2016 |13794 |42918 |36 |- |[[6 noyabr|6 Noyabr]] |2500 |2243 |15017 |42824 |33 |- |[[7 noyabr|7 Noyabr]] |2631 |1989 |12367 |32940 |28 |- |[[8 noyabr|8 Noyabr]] |1310 |1445 |8034 |193 |24 |- |[[9 noyabr|9 Noyabr]] |1855 |2199 |9002 |11197 |27 |- |[[10 noyabr|10 Noyabr]] |1876 |2248 |8615 |12403 |22 |- |[[11 noyabr|11 Noyabr]] |1174 |2365 |11350 |42265 |30 |- |[[12 noyabr|12 Noyabr]] |2334 |2092 |13193 |38082 |25 |- |[[13 noyabr|13 Noyabr]] |2001 |2145 |13099 |40504 |19 |- |[[14 noyabr|14 Noyabr]] |2422 |2181 |12807 |30231 |29 |- |[[15 noyabr|15 Noyabr]] |1071 |1229 |6803 |340 |26 |- |[[16 noyabr|16 Noyabr]] |2015 |2178 |13035 |39287 |31 |- |[[17 noyabr|17 Noyabr]] |2025 |2267 |12127 |33784 |22 |- |[[18 noyabr|18 Noyabr]] |2124 |2669 |12963 |35699 |27 |- |[[19 noyabr|19 Noyabr]] |2233 |2401 |12925 |32573 |28 |- |[[20 noyabr|20 Noyabr]] |1763 |2499 |13271 |33072 |20 |- |[[21 noyabr|21 Noyabr]] |1889 |2537 |11740 |25256 |25 |- |[[22 noyabr|22 Noyabr]] |825 |1283 |6199 |61 |33 |- |[[23 noyabr|23 Noyabr]] |1904 |1833 |12194 |36348 |29 |- |[[24 noyabr|24 Noyabr]] |1924 |1873 |11584 |34474 |23 |- |[[25 noyabr|25 Noyabr]] |1880 |1835 |12352 |32720 |27 |- |[[26 noyabr|26 Noyabr]] |1997 |2319 |12210 |30893 |31 |- |[[27 noyabr|27 Noyabr]] |1617 |1979 |11982 |33190 |22 |- |[[28 noyabr|28 Noyabr]] |1662 |2391 |11369 |26530 |18 |- |[[29 noyabr|29 Noyabr]] |857 |1091 |5594 |297 |26 |- |[[30 noyabr|30 Noyabr]] |1678 |1934 |12620 |40658 |23 |} {| class="wikitable" |+[[Dekabr|DEKABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 dekabr|1 Dekabr]] |1795 |1967 |12565 |40314 |28 |- |[[2 dekabr|2 Dekabr]] |1772 |2103 |13341 |37057 |21 |- |[[3 dekabr|3 Dekabr]] |1703 |2180 |13211 |34841 |24 |- |[[4 dekabr|4 Dekabr]] |1406 |1787 |12869 |35832 |18 |- |[[5 dekabr|5 Dekabr]] |1394 |1791 |11503 |27339 |20 |- |[[6 dekabr|6 Dekabr]] |585 |944 |5385 |154 |16 |- |[[7 dekabr|7 Dekabr]] |1530 |1864 |12863 |35926 |21 |- |[[8 dekabr|8 Dekabr]] |1210 |1853 |12033 |33245 |15 |- |[[9 dekabr|9 Dekabr]] |1315 |1850 |11799 |34060 |19 |- |[[10 dekabr|10 Dekabr]] |1109 |1946 |10532 |31155 |17 |- |[[11 dekabr|11 Dekabr]] |1117 |1581 |11081 |31944 |15 |- |[[12 dekabr|12 Dekabr]] |1226 |1649 |11280 |24600 |18 |- |[[13 dekabr|13 Dekabr]] |518 |871 |5510 |8 |16 |- |[[14 dekabr|14 Dekabr]] |922 |1621 |11085 |34799 |19 |- |[[15 dekabr|15 Dekabr]] |1156 |1739 |11848 |31356 |14 |- |[[16 dekabr|16 Dekabr]] |984 |1748 |12440 |30303 |12 |- |[[17 dekabr|17 Dekabr]] |755 |1671 |10804 |27321 |18 |- |[[18 dekabr|18 Dekabr]] |582 |1370 |10495 |28277 |15 |- |[[19 dekabr|19 Dekabr]] |921 |1382 |10676 |20738 |17 |- |[[20 dekabr|20 Dekabr]] |577 |672 |6777 |77 |9 |- |[[21 dekabr|21 Dekabr]] |662 |1452 |10157 |30365 |14 |- |[[22 dekabr|22 Dekabr]] |648 |1365 |9891 |28142 |16 |- |[[23 dekabr|23 Dekabr]] |854 |1569 |11462 |27494 |19 |- |[[24 dekabr|24 Dekabr]] |559 |1104 |9602 |24207 |12 |- |[[25 dekabr|25 Dekabr]] |501 |1092 |9887 |26436 |15 |- |[[26 dekabr|26 Dekabr]] |511 |1178 |9328 |20989 |13 |- |[[27 dekabr|27 Dekabr]] |306 |560 |6482 |21 |11 |- |[[28 dekabr|28 Dekabr]] |376 |887 |8784 |31242 |16 |- |[[29 dekabr|29 Dekabr]] |530 |1209 |9591 |30157 |8 |- |[[30 dekabr|30 Dekabr]] |510 |1039 |10771 |32103 |14 |- |[[31 dekabr|31 Dekabr]] |595 |753 |10549 |28059 |12 |} == Həmçinin bax == * [[2021]] * [[XXI əsr]] * [[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2021-ci ildə Azərbaycan]] jilox7y9pxzyyyidtl1iulb1xgzlw63 14 718110 6599567 6591485 2022-08-28T16:16:42Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2000 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|su polosu]] [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə su polosu]] mwb1zih82go28huin1nsyk9zxapdmhd 14 718112 6599568 6591483 2022-08-28T16:16:46Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2004 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|su polosu]] [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2004-cü ildə su polosu]] 024eyubfsl302z5tesgyn8rti1jzgjm 14 718114 6599569 6591481 2022-08-28T16:16:50Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2008 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|su polosu]] [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2008-ci ildə su polosu]] ki7tpdt50nsomjvfeh5o85zhc46wirm 14 718115 6599571 6591477 2022-08-28T16:16:58Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|su polosu]] [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2016-cı ildə su polosu]] bkas17pi5ebdglcb9vz9owcqp0s7dhn 14 718116 6599570 6591479 2022-08-28T16:16:54Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında su polosu]] → [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|su polosu]] [[Kateqoriya:Su polosu Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2012-ci ildə su polosu]] d0g44cg50hwk33ppsdiu9jtwt90mvos 2 721293 6598981 6580182 2022-08-28T12:26:24Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki <center> {| class="wikitable" |{{User Wikipedian For|il=2014|ay=07|gün=14}} |{{Töhfə|80000|id-bg=#ff00ff|info-bg=#ee82ee|id-font=black|info-font=black|border=#C9CCCC}} |{{100vikigün|log=İstifadəçi:White Demon/100vikigün|active=true}} |{{Məqalə sayı müqayisə}} |- |{{İstifadəçi təvazökarlığı|1583}} |{{User Yeni istifadəçilərə kömək}} |{{Vikitərcüməçi}} |{{Neytral istifadəçi}} |- |{{İnzibatçı}} |{{İstifadəçi HotCat}} |{{İstifadəçi töhfə}} |{{User VMAZ}} |} </center> h63bmrnmi35o2y067niytud5c0b1fhe 6599587 6598981 2022-08-28T16:19:27Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki <center> {| class="wikitable" |{{User Wikipedian For|il=2014|ay=07|gün=14}} |{{Töhfə|80300|id-bg=#ff00ff|info-bg=#ee82ee|id-font=black|info-font=black|border=#C9CCCC}} |{{100vikigün|log=İstifadəçi:White Demon/100vikigün|active=true}} |{{Məqalə sayı müqayisə}} |- |{{İstifadəçi təvazökarlığı|1601}} |{{User Yeni istifadəçilərə kömək}} |{{Vikitərcüməçi}} |{{Neytral istifadəçi}} |- |{{İnzibatçı}} |{{İstifadəçi HotCat}} |{{İstifadəçi töhfə}} |{{User VMAZ}} |} </center> 0ejc1rwbgduihukudczxd5k3l24f7sw 14 721374 6599102 6155456 2022-08-28T14:03:20Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Xorvatiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Xorvatiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Xorvatiyadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Xorvatiyada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] 43qlzjv8bkze7p9pcsxu8rnq15jctts 14 721375 6599196 6155457 2022-08-28T14:12:51Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ukraynada İslam]] → [[Kateqoriya:Ukraynada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ukraynadakı dini tikililər|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ukraynada islam|Məscidlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məscidlər]] jw0wqdvs78xp0g5utslybwh8yn7i0nd 14 721376 6598976 6155459 2022-08-28T12:24:39Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ukraynada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] d88km5p5d5ah5qe3ophejwmdxjv1ifg 6599195 6598976 2022-08-28T14:12:50Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Ukraynada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ukraynada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ukraynada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] d88km5p5d5ah5qe3ophejwmdxjv1ifg 6599245 6599195 2022-08-28T14:18:48Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ukraynada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] tm2dusqycetfat860vbhaqeh2cnzwzf 14 721377 6598951 6155461 2022-08-28T12:23:07Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Xorvatiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 6cxkvlov6xn1bpcflrzikpeanhvnl82 6599101 6598951 2022-08-28T14:03:18Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Xorvatiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Xorvatiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Xorvatiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 6cxkvlov6xn1bpcflrzikpeanhvnl82 6599235 6599101 2022-08-28T14:17:44Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Xorvatiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] edwg1sk3otr2j5vx4u3fam90hh91evk 14 721379 6599354 6155467 2022-08-28T14:34:29Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:VIII əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:VIII əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*08]] [[Kateqoriya:VIII əsrdə islam|məscidlər]] 690v0oe84xp50rfaq80sfuldy1cm2pn 14 721380 6599338 6155470 2022-08-28T14:33:33Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:VIII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*08]] nxtx0d41oq7qrrwz2nfhimcyfemabin 6599353 6599338 2022-08-28T14:34:28Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:VIII əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:VIII əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:VIII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*08]] nxtx0d41oq7qrrwz2nfhimcyfemabin 14 721525 6599119 6550607 2022-08-28T14:05:13Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Serbiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Serbiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Serbiyada islam|müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə Serbiya şəxsləri|müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Avropa müsəlmanları]] leppq8gjphdgw1w742qkmavji51qf0h 14 721526 6598970 6157561 2022-08-28T12:24:16Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Serbia}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada İslam]] [[Kateqoriya:Serbiyada din|İslam]] 8tarn6ombsnuv59uz1dzlfjzzjrn2bi 6599117 6598970 2022-08-28T14:05:08Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Serbiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Serbiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Serbia}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada İslam]] [[Kateqoriya:Serbiyada din|İslam]] 8tarn6ombsnuv59uz1dzlfjzzjrn2bi 6599223 6599117 2022-08-28T14:15:59Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Islam in Serbia}} [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] [[Kateqoriya:Serbiyada din|İslam]] 86dc3h2lun4rxq99dwe3m7hn555zb9c 14 721527 6598933 6157573 2022-08-28T12:22:05Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropada İslam| ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam|+Avropa]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada din| İslam]] t9rbfzs7kn11lez3ipb87qla7casgf1 6599222 6598933 2022-08-28T14:15:58Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropada İslam| ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam|+Avropa]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada din| İslam]] t9rbfzs7kn11lez3ipb87qla7casgf1 6599331 6599222 2022-08-28T14:33:03Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropada İslam]] → [[Kateqoriya:Avropada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropada islam| ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam|+Avropa]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada din| İslam]] ln3eb2i3r0oc4exv8a0wxpw6ougzspw 14 721529 6599118 6157584 2022-08-28T14:05:10Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Serbiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Serbiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Bosniyalılar]] [[Kateqoriya:Serbiyada yaşayan xalqlar|boşnaklar]] [[Kateqoriya:Serbiyada islam|boşnaklar]] [[Kateqoriya:Serbiya müsəlmanları|boşnaklar]] fun2qx4qe3w855b53dst0z8saq080r6 0 721805 6600185 6598366 2022-08-29T02:01:26Z Resul1289 231668 wikitext text/x-wiki '''2020''' — Azərbaycanda "Könüllülər İli" == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban_Aliyeva08.JPG|frameless|181x181px]] |[[Vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |} == Hadisələr == === Yanvar === * [[2 yanvar|2 Yanvar]] – Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Qazax rayonu|Qazax]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[4 yanvar|4 Yanvar]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Qazax rayonu|Qazax]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Gəncə]] şəhərində [[Cavad xan]]<nowiki/>ın anım mərasimi keçirilib * [[6 yanvar|6 Yanvar]] – Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Qazax rayonu|Qazax]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[7 yanvar|7 Yanvar]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Qazax rayonu|Qazax]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Ordubad rayonu|Ordubad]] rayonunda Uşaq Xəstəxanası yaradılıb * [[8 yanvar|8 Yanvar]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Qazax rayonu|Qazax]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Azərbaycan Futbol Federasiyaları Assosiasiyası|AFFA]]-nın konfransı keçirilib ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|NMR]]-da Sərhəd Zastavası üçün yeni xidmət və yaşayış kompleksi istifadəyə verilib * [[9 yanvar|9 Yanvar]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Qazax rayonu|Qazax]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonlarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhəri ilə [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Cocuq Mərcanlı]] kəndi arasında ilk marşrut xətti istifadəyə verildi ** [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|NMR]]-da Aqrar Sığorta Fondu yaradılıb === Fevral === * [[20 fevral|20]] - [[22 fevral|22 Fevral]] — [[Bakı İdman Sarayı]]<nowiki/>nda yerli məhsulların və xidmətlərin tanıdılması məqsədilə [["Partners and Business" sərgisi]] keçirilib === Mart === * [[20 mart|20 Mart]] — [[Azərbaycan–İran sərhədi|Azərbaycan - İran sərhədi]]<nowiki/>ndə silahlı insident olub === Aprel === === May === === İyun === === İyul === [[Fayl:Tovuz Döyüşləri 2020 xəritəsi.png|thumb|[[Tovuz döyüşləri]]]] * [[12 iyul|12 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 1-ci gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Tovuz döyüşləri]] başladı * [[13 iyul|13 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 2-ci gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[14 iyul|14 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 3-cü gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu. Nəticədə Azərbaycan Ordusunun general-mayoru [[Polad Həşimov]], polkovnik [[İlqar Mirzəyev]] şəhid oldu * [[16 iyul|16 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 5-ci gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** Ermənistan tərəfi [[Mingəçevir Su Anbarı|Mingəçevir Su Anbarını]] vuracaqları barədə iddialar səsləndirdi. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi isə Azərbaycan Ordusunun silahlanmasında olan ən yeni raket sistemlərinin [[Metsamor AES]]-i yüksək dəqiqliklə vurmaq imkanının olduğu ilə bağlı Ermənistana xəbərdarlıq etdi * [[17 iyul|17 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 6-cı gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[18 iyul|18 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 7-ci gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayolarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[19 iyul|19 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 8-ci gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[20 iyul|20 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 9-cu gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayolarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[21 iyul|21 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 10-cu gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonunda yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus 2 PUA [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonları sahəsində uçuş cəhdi etdi * [[22 iyul|22 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 11-ci gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayolarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonu sahəsində uçuş cəhdi etdi * [[23 iyul|23 İyul]] — [[Tovuz döyüşləri]]: 12-ci gün ** Ermənistan Silhalı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayolarında yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu === Avqust === === Sentyabr === {{Şəkillər albomu | şəkil1 = Qarabağ döyüşləri 2020-1.jpg | istiqamət = şaquli | miqyas = 230 | alt1 = | şəkil2 = Qarabağ döyüşləri 2020-2.jpg | alt2 = | izah2 = [[Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi]] tərəfindən çəkilən, tanklar da daxil olmaqla bir çox erməni hərbi texnikasının məhv edildiyini və əsgərlərin məhv edildiyini göstərən materiallar }} * [[27 sentyabr|27 Sentyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 1-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonlarının kəndlərini, [[Horadiz]] və [[Naftalan]] şəhərlərini atəşə tutdu. [[Naftalan faciəsi]] törədildi ** [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] başladı ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Qaraxanbəyli (Füzuli)|Qaraxanbəyli]], [[Horadiz (kənd)|Kənd Horadiz]] və [[Qərvənd (Füzuli)|Qərvənd]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Böyük Mərcanlı]] və [[Nüzgar]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Murovdağ|Murov zirvəsi]] işğaldan azad edildi * [[28 sentyabr|28 Sentyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 2-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonlarının kəndlərini, [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunun [[Şıxarx]] qəsəbəsini, [[Tərtər rayonu|Tərtər]] şəhərini atəşə tutdu * [[29 sentyabr|29 Sentyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 3-cü gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonlarının kəndlərini və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonunun ərazilərini atəşə tutdu ** Ermənilər Qarabağı tərk etməyə başladılar * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 4-cü gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonunun kəndlərini, [[Tərtər]] və [[Horadiz]] şəhərlərini atəşə tutdu === Oktyabr === [[Fayl:Qarabağ döyüşləri 2020-5.jpg|thumb|[[Ağdərə]] rayonu ərazisində Ermənistan ordusunun darmadağın edilən 6-cı dağatıcı alayına köməyə gələn 193-cü əlahiddə həmlə taborunun [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən ələ keçirilən döyüş bayrağı]] [[Fayl:Battle of Hadrut (2020).svg|thumb|[[Hadrutun azad edilməsi|Hadrut döyüşləri]]]] [[Fayl:Aras Valley Campaign (2020).svg|thumb|[[Arazboyu əməliyyatlar]]]] * [[1 oktyabr|1 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 5-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonlarının kəndlərini, [[Tərtər]] və [[Horadiz]] şəhərlərini atəşə tutdu * [[2 oktyabr|2 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 6-cı gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Şəmkir rayonu|Şəmkir]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Bərdə rayonu|Bərdə]] rayonlarının kəndlərini və [[Tərtər]] şəhərini atəşə tutdu * [[3 oktyabr|3 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 7-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonlarının kəndlərini, [[Tərtər]] və [[Beyləqan]] şəhərlərini atəşə tutdu ** [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunun [[Talış (Tərtər)|Talış]] və [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan (Madagiz)]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Mehdili (Cəbrayıl)|Mehdili]], [[Çaxırlı (Cəbrayıl)|Çaxırlı]], [[Aşağı Maralyan]], [[Şəybəy]] və [[Quycaq]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Aşağı Əbdürrəhmanlı]] kəndi işğaldan azad edildi * [[4 oktyabr|4 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 8-ci gün ** [[Gəncə bombalanmaları|Gəncə şəhərinə raket hücumları]] ** Mingəçevir şəhərinə raket hücumları ** Xızı rayonuna raket hücumları ** Abşeron rayonuna raket hücumları ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Bərdə rayonu|Bərdə]] rayonlarının kəndlərini atəşə tutdu ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Karxulu]], [[Şükürbəyli (Cəbrayıl)|Şükürbəyli]], [[Yuxarı Maralyan]], [[Çərəkən]], [[Daşkəsən (Cəbrayıl)|Daşkəsən]], [[Horovlu]], [[Decal]], [[Mahmudlu (kənd, Cəbrayıl)|Mahmudlu]] və [[Cəfərabad (Cəbrayıl)|Cəfərabad]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl|Cəbrayıl şəhəri]] işğaldan azad edildi * [[5 oktyabr|5 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 9-cu gün ** [[Gəncə bombalanmaları|Gəncə şəhərinə raket hücumları]] ** Beyləqan şəhərinə raket hücumları ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonlarının kəndlərini, [[Göygöl rayonu|Göygöl]] rayonunun ərazilərini və [[Beyləqan]], [[Bərdə]], [[Tərtər]], [[Gəncə]], [[Ağcabədi]] şəhərlərini atəşə tutdu ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Şıxalıağalı|Şıxəli Ağalı]], [[Sarıcalı (Cəbrayıl)|Sarıcalı]] və [[Məzrə (Cəbrayıl)|Məzrə]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[6 oktyabr|6 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 10-cu gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonlarının kəndlərini və [[Yevlax]], [[Beyləqan]], [[Goranboy]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 11-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Bərdə rayonu|Bərdə]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]] və [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonlarının kəndlərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonu sahəsində uçuş cəhdi etdi * [[8 oktyabr|8 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 12-ci gün ** [[Gəncə bombalanmaları|Gəncə şəhərinə raket hücumları]] ** [[Bərdənin bombalanması|Bərdə şəhərinə raket hücumları]] ** [[Tərtərin bombalanması|Tərtər şəhərinə raket hücumları]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Bərdə rayonu|Bərdə]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] rayonlarının kəndlərini və [[Bərdə]] şəhərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA [[Oğuz rayonu|Oğuz]] rayonu sahəsində uçuş cəhdi etdi ** Azərbaycan Ordusu [[Şuşa]] şəhərindəki hərbi hissələri bombaladı * [[9 oktyabr|9 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 13-cü gün ** Mingəçevir şəhərinə raket hücumları ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun kəndlərini, [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Bərdə rayonu|Bərdə]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] rayonlarının ərazilərini və [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Quzanlı]] qəsəbəsini atəşə tutdu ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Qaracallı (Cəbrayıl)|Qaracallı]], [[Süleymanlı (Cəbrayıl)|Süleymanlı]], [[Əfəndilər (Cəbrayıl)|Əfəndilər]] və [[Qışlaq (Cəbrayıl)|Qışlaq]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunun [[Çaylı (Tərtər)|Çaylı]] kəndi işğaldan azad edildi ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Yuxarı Güzlək]] və [[Gorazıllı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Sor]] kəndi işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Hadrut|Hadrut qəsəbəsi]] işğaldan azad edildi * [[10 oktyabr|10 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 14-cü gün ** [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] arasında [[Moskva]] görüşü oldu ** Humanitar atəşkəs elan olundu ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri atəşkəs rejimini pozaraq [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarının kəndlərini atəşə tutdu ** [[Xankəndi]] şəhərində həyəcan siqnalı verildi * [[11 oktyabr|11 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 15-ci gün ** [[Gəncə bombalanmaları|Gəncə şəhərinə raket hücumları]] ** Mingəçevir şəhərinə raket hücumları ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri atəşkəs rejimini pozaraq [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarının kəndlərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA [[Mingəçevir]] şəhəri istiqamətində uçuş cəhdi etdi * [[12 oktyabr|12 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 16-cı gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri atəşkəs rejimini pozaraq [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunun kəndlərini və [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA-lar [[Ağdam rayonu|Ağdam]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonları istiqamətində uçuş cəhdi etdi * [[13 oktyabr|13 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 17-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri atəşkəs rejimini pozaraq [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] və [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu * [[14 oktyabr|14 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 18-ci gün ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Qaradağlı (Füzuli)|Qaradağlı]], [[Xatınbulaq]] və [[Qarakollu]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayounun [[Bulutan]], [[Məlikcanlı]], [[Kəmərtük]], [[Dağdöşü]] və [[Tağaser]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[15 oktyabr|15 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 19-cu gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər]] şəhərini atəşə tutdu ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Arış]] kəndi işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Doşulu]] kəndi işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Edişə (Xocavənd)|Edişə]], [[Edilli]], [[Düdükçü]] və [[Çiraquz]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[16 oktyabr|16 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 20-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]], [[Ordubad rayonu|Ordubad]] rayonlarının ərazisini və [[Gəncə]] şəhərini atəşə tutdu ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Xırmancıq]], [[Ağbulaq (Edilli, Xocavənd)|Ağbulaq]] və [[Axullu]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[17 oktyabr|17 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 21-ci gün ** [[Gəncə bombalanmaları|Gəncə şəhərinə raket hücumları]] ** Mingəçevir şəhərinə raket hücumları ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] rayonlarının kəndlərini və [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Bərdə rayonu|Bərdə]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonu istiqamətində uçuş cəhdi edib ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Qoçəhmədli]], [[Çimən]], [[Musabəyli (Füzuli)|Musabəyli]], [[Pirəhmədli (Füzuli)|Pirəhmədli]], [[Dədəli (Füzuli)|Dədəli]], [[İşıqlı (Füzuli)|İşıqlı]] və [[Cuvarlı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Füzuli|Füzuli şəhəri]] işğaldan azad edildi * [[18 oktyabr|18 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 22-ci gün ** Xızı rayonuna raket hücumları ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun kəndlərini və [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA [[Horadiz]] şəhəri istiqamətində uçuş cəhdi etdi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Xudafərin (Cəbrayıl)|Xudafərin qəsəbəsi]] işğaldan azad edildi ** [[Xudafərin körpüləri]] üzərində [[Azərbaycan bayrağı]] sancıldı * [[19 oktyabr|19 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 23-cü gün ** Xızı rayonuna raket hücumları ** Ağcabədi rayonuna raket hücumları ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonlarının kəndlərini, [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]], [[Göygöl rayonu|Göygöl]] rayonlarının ərazilərini, [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonunun [[Bənövşələr]] qəsəbəsini və [[Tərtər]] şəhərini atəşə tutdu ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Soltanlı (Cəbrayıl)|Soltanlı]], [[Əmirvarlı|Əmirvanlı]], [[Maşanlı]], [[Hasanlı]], [[Alıkeyxalı]], [[Qumlaq (kənd, Cəbrayıl)|Qumlaq]], [[Hacılı (Cəbrayıl)|Hacılı]], [[Göyərçin Veysəlli]], [[Niyazqulular]], [[Keçəl Məmmədli]], [[Şahvəlli]], [[Hacı İsmayıllı (Cəbrayıl)|Hacı İsmayıllı]] və [[İsaqlı]] kəndləri azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Qumlaq (qəsəbə, Cəbrayıl)|Qumlaq qəsəbəsi]] işğaldan azad edildi * [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 23-cü gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunun kəndlərini və [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu ** Ermənistana məxsus PUA [[Gəncə]] şəhəri istiqamətində və [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonu sahəsində uçuş cəhdi etdi ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Dördçinar]], [[Kürdlər (Füzuli)|Kürdlər]], [[Yuxarı Əbdürrəhmanlı]], [[Qarğabazar (Füzuli)|Qarğabazar]], [[Aşağı Veysəlli]] və [[Yuxarı Aybasanlı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Safarşa]], [[Həsənqaydı]], [[Fuğanlı]], [[İmambağı]], [[Daş Veysəlli]], [[Ağtəpə (Cəbrayıl)|Ağtəpə]] və [[Yarəhmədli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Ağcakənd (Xocavənd)|Ağcakənd]], [[Günəşli (Xocavənd)|Günəşli (Noraşen)]], [[Çinarlı (Xocavənd)|Çinarlı (Vəng)]], [[Daşbaşı (Xocavənd)|Daşbaşı]] və [[Mülküdərə]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Havalı]], [[Zərnəli]], [[Məmmədbəyli]], [[Şərifan]] və [[Birinci Muğanlı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Həkəri (Zəngilan)|Həkəri qəsəbəsi]] işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan|Zəngilan şəhəri]] işğaldan azad edildi * [[21 oktyabr|21 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 24-cü gün ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Gecəgözlü]], [[Aşağı Seyidəhmədli]] və [[Zərgər (Füzuli)|Zərgər]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Balyand]], [[Papı]], [[Tulus]], [[Hacılı (Cəbrayıl)|Hacılı]] və [[Tinli (Cəbrayıl)|Tinli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Xurama]], [[Xumarlı (Zəngilan)|Xumarlı]], [[Sarıl]], [[Babaylı (Zəngilan)|Babaylı]], [[Hacallı (Zəngilan)|Hacallı]], [[Qıraq Müşlan]], [[Üdgün]], [[İçəri Müşlan]], [[Məlikli (Zəngilan)|Məlikli]], [[Cahangirbəyli]], [[Turabad]] və [[Baharlı (Zəngilan)|Baharlı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Mincivan|Mincivan qəsəbəsi]] işğaldan azad edildi * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 25-ci gün ** Siyəzən rayonuna raket hücumları ** Qəbələ rayonuna raket hücumları ** Kürdəmir rayonuna raket hücumları ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Sirik]], [[Şıxlar (Cəbrayıl)|Şıxlar]], [[Məstalıbəyli]] və [[Dərzili]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Yuxarı Rəfədinli]], [[Aşağı Rəfədinli]] və [[Mollavəli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Kolluqışlaq]], [[Malatkeşin]], [[Zəngilan (kənd)|Kənd Zəngilan]], [[Genlik]], [[Vəliqulubəyli]], [[Qaradərə (Zəngilan)|Qaradərə]], [[Çöpədərə]], [[Tatar (Zəngilan)|Tatar]], [[Tiri]], [[Əmirxanlı (Zəngilan)|Əmirxanlı]], [[Qarqulu]], [[Bartaz (kənd, Zəngilan)|Bartaz]] və [[Dəlləkli (Zəngilan)|Dəlləkli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Ağbənd|Ağbənd qəsəbəsi]] işğaldan azad edildi ** [[Azərbaycan-İran sərhədi|Azərbaycan - İran sərhədi]] bərpa olundu * [[23 oktyabr|23 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 26-cı gün ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Dağ Tumas]], [[Nüsüs]], [[Xələfli (kənd, Cəbrayıl)|Xələfli]], [[Minbaşılı (Cəbrayıl)|Minbaşılı]] və [[Veysəlli (Cəbrayıl)|Veysəlli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Dolanlar]] və [[Bünyadlı (Xocavənd)|Bünyadlı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Vənədli]] və [[Mirzəhəsənli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunun [[Zilanlı]], [[Kürd Mahruzlu|Kürd Mahrızlı]], [[Muğanlı (Qubadlı)|Muğanlı]] və [[Alaqurşaq]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 27-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri Sünik-Zəngilan yolu istiqamətindən Azərbaycan Ordusuna hücum etməyə cəhd etdi * [[25 oktyabr|25 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 28-ci gün ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Birinci Alıbəyli (Zəngilan)|Birinci Alıbəyli]], [[İkinci Alıbəyli (Zəngilan)|İkinci Alıbəyli]], [[Yenikənd (Zəngilan)|Yenikənd]] və [[Rəbənd]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Qovşudlu]], [[Sofulu (Cəbrayıl)|Sofulu]], [[Dağ Maşanlı]], [[Kürdlər (Cəbrayıl)|Kürdlər]], [[Hovuslu]] və [[Çələbilər (Cəbrayıl)|Çələbilər]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunun [[Padar (Qubadlı)|Padar]], [[Əfəndilər (Qubadlı)|Əfəndilər]], [[Yusifbəyli]], [[Çaytumas]], [[Xanlıq (Qubadlı)|Xanlıq]], [[Sarıyataq (Qubadlı)|Sarıyataq]] və [[Mollabürhan]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı|Qubadlı şəhəri]] işğaldan azad edildi * [[26 oktyabr|26 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 29-cu gün ** Humanitar atəşkəs elan olundu ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri atəşkəs rejimini pozaraq [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunun kəndlərini və [[Tərtər]] şəhərini atəşə tutdu * [[27 oktyabr|27 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 30-cu gün ** [[Bərdənin bombalanması|Bərdə rayonuna raket hücumları]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri atəşkəs rejimini pozaraq [[Goranboy rayonu|Goranboy]] və [[Bərdə rayonu|Bərdə]] rayonlarının kəndlərini atəşə tutdu * [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 31-ci gün ** [[Bərdənin bombalanması|Bərdə şəhərinə raket hücumları]] ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]], [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]] və [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu ** [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonunun [[Mandılı]] kəndi işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Qazanzəmi]], [[Xanağabulaq]], [[Çullu (Cəbrayıl)|Çullu]], [[Quşçular (Cəbrayıl)|Quşçular]] və [[Qaraağac (Cəbrayıl)|Qaraağac]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Birinci Ağalı]], [[İkinci Ağalı]], [[Üçüncü Ağalı]] və [[Zərnəli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunun [[Qiyaslı (Qubadlı)|Qiyaslı]], [[Əbilcə]] və [[Qilican]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[29 oktyabr|29 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 32-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Goranboy rayonu|Goranboy]] rayonunun kəndlərini və [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Bərdə rayonu|Bərdə]], [[Göygöl rayonu|Göygöl]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu * [[30 oktyabr|30 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 33-cü gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] və [[Göygöl rayonu|Göygöl]] rayonlarının ərazilərini atəşə tutdu ** [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonunun [[Xudaverdili]], [[Qurbantəpə (Cəbrayıl)|Qurbantəpə]], [[Şahvələdli (Cəbrayıl)|Şahvələdli]] və [[Xubyarlı (Cəbrayıl)|Xubyarlı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Aladin]] və [[Vejnəli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunun [[Kavdadıq]], [[Məmər]] və [[Mollalı (Qubadlı)|Mollalı]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[31 oktyabr|31 Oktyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 34-cü gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] rayonlarının kəndlərini, [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunun [[Şıxarx]] qəsəbəsini və [[Tərtər]] şəhərini atəşə tutdu === Noyabr === [[Fayl:Battle of Shusha (2020).svg|thumb|[[Şuşanın azad edilməsi|Şuşa döyüşü]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev and First Lady Mehriban Aliyeva visited the Alley of Martyrs on 8 November 2020 9.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] Şuşa şəhərinin işğaldan azad edildiyini elan edir]] [[Fayl:2020 Nagorno-Karabakh ceasefire map.svg|thumb|Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatının xəritəsi]] * [[1 noyabr|1 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 35-ci gün ** [[Xocavənd]] şəhəri istiqamətində Ermənistana məxsus hərbi avtomobil korteji məhv edildi * [[2 noyabr|2 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 36-cı gün ** [[Cəbrayıl rayonu]]nun [[Çapand|Çaprand]], [[Hacı İsaqlı]] və [[Qoşabulaq (Cəbrayıl)|Qoşabulaq]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu]]nun [[Dərə Gilətağ]] və [[Böyük Gilətağ]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu]]nun [[İşıqlı (Qubadlı)|İşıqlı]], [[Muradxanlı (Qubadlı)|Muradxanlı]] və [[Milanlı]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[3 noyabr|3 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 37-ci gün ** Ermənistan Silahlı Qüvvələri [[Füzuli rayonu]]nun kəndlərini və [[Füzuli]] şəhərini atəşə tutdu * [[4 noyabr|4 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 38-ci gün ** [[Cəbrayıl rayonu]]nun [[Mirək]] və [[Kavdar]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu]]nun [[Məşədiismayıllı]] və [[Şəfibəyli (Zəngilan)|Şəfibəyli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu]]nun [[Başarat]], [[Qarakişilər]] və [[Qaracallı (Qubadlı)|Qaracallı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Şuşa rayonu]]nun [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndi işğaldan azad edildi * [[7 noyabr|7 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 41-ci gün ** [[Cəbrayıl rayonu]]nun [[Yuxarı Məzrə]] və [[Yanarxac|Yanarhac]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Füzuli rayonu]]nun [[Yuxarı Veysəlli]], [[Yuxarı Seyidəhmədli]], [[Qorqan (Füzuli)|Qorqan]], [[Üçüncü Mahmudlu]], [[Qacar (Füzuli)|Qacar]] və [[Divanalılar]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu]]nun [[Beşdəli (Zəngilan)|Beşdəli]] kəndi işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu]]nun [[Qəzyan (Qubadlı)|Qəzyan]], [[Balasoltanlı]] və [[Mərdanlı]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu]]nun [[Ataqut]] və [[Hünərli|Hünərli (Tsakuri)]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Xocalı rayonu]]nun [[Qarabulaq (Xocalı)|Qarabulaq]] və [[Baharlı (Xocalı)|Baharlı (Moşxmaat)]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[8 noyabr|8 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 42-ci gün ** [[Şuşa|Şuşa şəhəri]] işğaldan azad edildi * [[9 noyabr|9 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 43-cü gün ** [[Füzuli rayonu]]nun [[Qobu Dilağarda]], [[Yal Pirəhmədli]], [[Yuxarı Yağlıvənd]], [[Dilağarda]], [[Seyidmahmudlu|Seyid Mahmudlu]], [[Ələsgərli (Füzuli)|Ələsgərli]], [[Aşağı Güzlək]], [[Govşatlı]], [[Mirzəcamallı]], [[Şəkərcik]], [[Merdinli]], [[Şıxlı (Füzuli)|Şıxlı]], [[Qaraməmmədli (Füzuli)|Qaraməmmədli]], [[Dövlətyarlı]], [[Hacılı (Cəbrayıl)|Hacılı]], [[Hüseynbəyli (Füzuli)|Hüseynbəyli]] və [[Saracıq]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Cəbrayıl rayonu]]nun [[Hüseynalılar (Cəbrayıl)|Hüseynalılar]], [[Söyüdlü (Cəbrayıl)|Söyüdlü]], [[Aşağı Sirik]], [[Qalacıq (Cəbrayıl)|Qalacıq]], [[Molla Həsənli (Cəbrayıl)|Mollahəsənli]], [[Əsgərxanlı]], [[Yuxarı Nüsüs]], [[Aşıq Məlikli]], [[Niftalılar]] və [[Qərər]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Qubadlı rayonu]]nun [[Yuxarı Mollu]], [[Aşağı Mollu]], [[Xocik]], [[Qaramanlı]], [[Xəndək (Qubadlı)|Xəndək]], [[Həmzəli (Qubadlı)|Həmzəli]], [[Mahruzlu (Qubadlı)|Mahrızlı]], [[Hal (Qubadlı)|Hal]], [[Ballıqaya (Qubadlı)|Ballıqaya]], [[Ulaşlı (Qubadlı)|Ulaşlı]], [[Tinli (Qubadlı)|Tinli]], [[Xocahan]], [[Boyunəkər]], [[Qaraqoyunlu (Qubadlı)|Qaraqoyunlu]] və [[Çərəli (Qubadlı)|Çərəli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Xocavənd rayonu]]nun [[Susanlıq]], [[Binə (Xocavənd)|Binə (Domi)]], [[Tuğ (Xocavənd)|Tuğ]], [[Ağdam (Xocavənd)|Ağdam (Akaku)]], [[Azıx (Xocavənd)|Azıx]], [[Böyük Tağlar]], [[Salakətin]], [[Zoğalbulaq]], [[Arakül]], [[Tağaverd]], [[Böyük Tağaverd]], [[Şexer]] və [[Zərdanaşen]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu]]nun [[Keçikli]], [[Ördəkli (Zəngilan)|Ördəkli]], [[Sobu]], [[Qaragöz (Zəngilan)|Qaragöz]] və [[İsgəndərbəyli]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Zəngilan rayonu]]nun [[Bartaz (qəsəbə, Zəngilan)|Bartaz qəsəbəsi]] işğaldan azad edildi ** [[Sığırt]], [[Bartaz (dağ)|Bartaz]], [[Şükürataz]] yüksəklikləri və 5 adsız strateji yüksəkliklər işğaldan azad edildi ** [[Xocalı rayonu]]nun [[Dəmirçilər (Xocalı)|Dəmirçilər]], [[Çanaqçı (Xocalı)|Çanaqçı]], [[Mədətkənd]], [[Şuşakənd]], [[Muxtar (Xocalı)|Muxtar]] və [[Sığnaq (Xocalı)|Sığnaq]] kəndləri işğaldan azad edildi ** [[Laçın rayonu]]nun [[Güləbird]], [[Səfiyan]] və [[Türklər (Laçın)|Türklər]] kəndləri işğaldan azad edildi * [[10 noyabr|10 Noyabr]] — [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]: 44-cü gün | [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı]]: ** [[Azərbaycan]], [[Rusiya]] və [[Ermənistan]] üçtərəfli bəyanat imzaladı ** [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] başa çatdı * [[20 noyabr|20 Noyabr]] — [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı]]: [[Ermənistan]] üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq [[Ağdam rayonu]]nun işğal edilmiş 77,4%-ini [[Azərbaycan]]<nowiki/>a təhvil verdi * [[25 noyabr|25 Noyabr]] — [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı]]: [[Ermənistan]] üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunu [[Azərbaycan]]<nowiki/>a təhvil verdi === Dekabr === * [[1 dekabr|1 Dekabr]] — [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı]]: [[Ermənistan]] üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunu [[Azərbaycan]]<nowiki/>a təhvil verdi * [[10 dekabr|10 Dekabr]] — [[2020 Bakı Qələbə Paradı|Zəfər paradı]] keçirildi ([[Bakı]]) == Doğumlar == {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2020-ci ildə Azərbaycanda 126571 doğum halı qeydə alınıb |} == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2020-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Tofiq Qasımov.jpg|thumb|172x172px|[[Tofiq Qasımov]]]] * [[2 yanvar|2 Yanvar]] — [[Fəzilə Səmədova]] - akademik, texnoloq * [[7 yanvar|7 Yanvar]] — [[Bahadur Tağıyev]] - alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Əməkdar elm xadimi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] — [[Vəli Əliyev (tarixçi)|Vəli Əliyev]] - tarix elmləri doktoru, professor * [[29 yanvar|29 Yanvar]] — [[Tofiq Qasımov]] - Xarici İşlər naziri * [[31 yanvar|31 Yanvar]] ** [[Mirzə Xəzər]] - jurnalist, publisist, tərcüməçi ** [[Rəna Kazımzadə]] - alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor === Fevral === {{Əsas|2020-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Ağaxan Salmanov.jpg|thumb|196x196px|[[Ağaxan Salmanlı]]]] * [[4 fevral|4 Fevral]] — [[Cavanşir Cahangirov]] - Əməkdar jurnalist * [[9 fevral|9 Fevral]] — [[Rauf Dadaşov]] - animasiya filmləri rəssamı, rejissor, Əməkdar mədəniyyət işçisi * [[14 fevral|14 Fevral]] — [[Şirin Rzayev]] - pedaqoq, dirijor, Əməkdar mədəniyyət işçisi * [[26 fevral|26 Fevral]] — [[İsgəndər Həmidov]] - Daxili İşlər naziri * [[29 fevral|29 Fevral]] — [[Ağaxan Salmanlı]], aktyor, Xalq artisti (d. [[1941]]) === Mart === {{Əsas|2020-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rəfael Dadaşov.jpg|thumb|205x205px|[[Rafael Dadaşov]]]] * [[12 mart|12 Mart]] — [[Adil Zeynalov]], aktyor, rejissor, Əməkdar artist (d. [[1960]]) * [[16 mart|16 Mart]] — [[Rafael Dadaşov]] - aktyor, Xalq artisti * [[18 mart|18 Mart]] — [[Aşıq Dəmir Gədəbəyli|Dəmir Gədəbəyli]], aşıq (d. [[1972]]) * [[26 mart|26 Mart]] — [[Rəşid Şerif]] - rəssam, karikaturaçı, Əməkdar rəssam * [[27 mart|27 Mart]] — [[Rauf Babayev]] - müğənni, Xalq artisti * [[31 mart|31 Mart]] ** [[Xanlar Cəfərov]] - qarmon ifaçısı ** [[Ələddin Sultanov]] - hüquqşünas === Aprel === {{Əsas|2020-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rafiq Əliyev (aktyor).jpg|thumb|205x205px|[[Rafiq Əliyev (aktyor)|Rafiq Əliyev]]]] * [[4 aprel|4 Aprel]] — [[Hüseyn Əhmədov (alim)|Hüseyn Əhmədov]] - pedaqoq alim, professor * [[6 aprel|6 Aprel]] — [[Hacı Əbdül]] - "Tövbə" Cəmiyyətinin sədri, İmam Hüseyn məscidinin axundu * [[9 aprel|9 Aprel]] — [[Arif İsmayılzadə]], geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor, Əməkdar geoloq, Əməkdar elm xadimi (d. [[1937]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] — [[Kərim Kərimov (geofizik)|Kərim Kərimov]] - geofizik, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor * [[16 aprel|16 Aprel]] — [[Rafiq Əliyev (aktyor)|Rafiq Əliyev]] - aktyor, rejissor, Xalq artisti * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Mansur Mansurov]] - kukla teatrının aparıcı səhnə ustası, Əməkdar artist * [[27 aprel|27 Aprel]] — [[Abuzər Xələfov]], tarix elmləri doktoru, professor, Azərbaycanda kitabxanaşünaslıq elminin banisi, Əməkdar elm xadimi, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1931]]) * [[28 aprel|28 Aprel]] — [[Əlişir Musayev]] - tibb elmləri doktoru, professor === May === {{Əsas|2020-ci il may ayında vəfat edənlər}} * [[2 may|2 May]] — [[Fərqanə Mehdiyeva]] - şairə * [[8 may|8 May]] — [[Tamara Gözəlova]] - aktrisa * [[9 may|9 May]] — [[Telman Ağayev]] - biologiya elmləri doktoru, professor === İyun === {{Əsas|2020-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Teymur Mustafayev.jpg|thumb|203x203px|[[Teymur Mustafayev (xanəndə)|Teymur Mustafayev]]]] * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Şaiq Həmidov]] - Azərbaycan Milli Paralimpiya Komitəsinin vitse-prezidenti * [[8 iyun|8 İyun]] — [[Allahverən Cəbrayılov]], fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[11 iyun|11 İyun]] — [[Teymur Mustafayev (xanəndə)|Teymur Mustafayev]] - müğənni, xanəndə * [[17 iyun|17 İyun]] — [[Mayis Ağabəyov]] - Xalq rəssamı * [[24 iyun|24 İyun]] — [[Aşıq Mayis Gəncəli|Mayis Gəncəli]], aşıq, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1947]]) === İyul === {{Əsas|2020-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:General-mayor Polad Həşimov.jpg|thumb|202x202px|[[Polad Həşimov]]]] [[Fayl:İlqar Mirzəyev 2018-ci ildə.JPG|thumb|183x183px|[[İlqar Mirzəyev]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — [[Sahib Ömərov]] - kənd təsərrüfatı elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, alim * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Etibar Babayev (rejissor)|Etibar Babayev]] - AzTV-nin baş redaktoru, Əməkdar incəsənət xadimi * [[5 iyul|5 İyul]] — [[Tofiq Hüseynov (aktyor)|Tofiq Hüseynov]] - aktyor, Əməkdar artist * [[7 iyul|7 İyul]] — [[Fuad Ələsgərov (rektor)|Fuad Ələsgərov]] - iqtisad elmləri doktoru, professor * [[14 iyul|14 İyul]] ** [[Polad Həşimov]] - Milli Qəhrəman ** [[İlqar Mirzəyev]] - Milli Qəhrəman * [[19 iyul|19 İyul]] — [[Akif Quliyev (bioloq)|Akif Quliyev]], prefossor, BDU dosenti, Əməkdar elm xadimi (d. [[1942]]) * [[21 iyul|21 İyul]] — [[Nailə Bağırova]] - Məişət Xidməti naziri * [[23 iyul|23 İyul]] — [[Tamilla Rüstəmova]] - aktrisa * [[28 iyul|28 İyul]] — [[Füzuli Fərəcov]] - iş adamı * [[30 iyul|30 İyul]] — [[Aşıq Mahmud Məmmədov|Mahmud Məmmədov]], aşıq, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1935]]) === Avqust === {{Əsas|2020-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:New photo of Salifov Nadir 2020.jpg|thumb|168x168px|[[Lotu Quli]]]] * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Firudin Nəbiyev]] - general-leytenant * [[4 avqust|4 Avqust]] ** [[Fəttah Heydərov]] - Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı ** [[Eldar Əliyev (opera müğənnisi)|Eldar Əliyev]] - opera müğənnisi * [[8 avqust|8 Avqust]] — [[Xanlar Qurbanov]] - Azərbaycan Milli İdman Assososiyasının prezidenti * [[9 avqust|9 Avqust]] — [[Çingiz Məmmədov (hərbçi)|Çingiz Məmmədov]] - general-leytenant * [[20 avqust|20 Avqust]] — [[Lotu Quli]] - qanuni oğru * [[26 avqust|26 Avqust]] — [[Naziyyə Şəmsəddinskaya]] - tibb elmləri doktoru, professor * [[29 avqust|29 Avqust]] — [[Vüqar Biləcəri]] - şair, meyxanaçı === Sentyabr === {{Əsas|2020-ci il sentyabr ayında vəfat edənlər}} * [[14 sentyabr|14 Sentyabr]] — [[Əzizə Mikayılova]] - AzTu professoru, filologiya elmləri doktoru * [[28 sentyabr|28 Sentyabr]] — [[Cəbrayıl Dövlətzadə]] - İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi === Oktyabr === {{Əsas|2020-ci il oktyabr ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Şükür Həmidov 2020-ci ildə.jpg|thumb|175x175px|[[Şükür Həmidov]]]] * [[7 oktyabr|7 Oktyabr]] — [[Gözəl Bayramlı]] - AXCP-nin sədr müavini, siyasi məhbus * [[21 oktyabr|21 Oktyabr]] — [[Emin Şəkinski]] - polis general-mayoru * [[22 oktyabr|22 Oktyabr]] ** [[Şükür Həmidov]] - Milli Qəhrəman ** [[Xudayar Yusifzadə]] - İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi * [[23 oktyabr|23 Oktyabr]] — [[İsmayıl Dadaşov]] - şair, bəstəkar, musiqi redaktoru * [[24 oktyabr|24 Oktyabr]] — [[Arəstə Baxışova]] - İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi * [[27 oktyabr|27 Oktyabr]] — [[Qüdrət Muğanlı]] - Əməkdar jurnalist === Noyabr === {{Əsas|2020-ci il noyabr ayında vəfat edənlər}} * [[2 noyabr|2 Noyabr]] — [[Ədalət Paşayev (general)|Ədalət Paşayev]] - feldyeger xidməti general-leytenantı * [[18 noyabr|18 Noyabr]] — [[Məhəmməd Həsənov (milli qəhrəman)|Məhəmməd Həsənov]] - Milli Qəhrəman * [[20 noyabr|20 Noyabr]] — [[Hikmət Hacızadə]] - Rusiyadakı keçmiş səfir * [[23 noyabr|23 Noyabr]] — [[Amil Avey]], şair, yazıçı, publisist (d. [[1953]]) * [[24 noyabr|24 Noyabr]] ** [[Əjdər Həmidov]] - aktyor, Xalq artisti ** [[Zakir Qarayev]] - tibb elmləri doktoru, professor, Əməkdar elm xadimi * [[26 noyabr|26 Noyabr]] — [[Nisə Bəyim]] - şairə === Dekabr === {{Əsas|2020-ci il dekabr ayında vəfat edənlər}} * [[3 dekabr|3 Dekabr]] ** [[Adil İsmayılov (hüquqşünas)|Adil İsmayılov]], hüquqşünas, ictimai xadim, vəkil (d. [[1957]]) ** [[Əli Ələkbərov]] - vəkil * [[5 dekabr|5 Dekabr]] — [[Akif Bakıxanov]], musiqiçi (d. [[1933]]) * [[8 dekabr|8 Dekabr]] — [[Elmira Ramazanova]] - texnika elmləri doktoru, professor, alimi * [[14 dekabr|14 Dekabr]] ** [[Arif Məhərrəmov (fizik)|Arif Məhərrəmov]], fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor (d. [[1952]]) ** [[Elbrus Abbasov]] - futbolçu * [[15 dekabr|15 Dekabr]] — [[Ədilə Namazova]] - tibb elmləri doktoru, professor, pediatr, kardioloq * [[18 dekabr|18 Dekabr]] — [[Şərif Mahalov]] - həkim, tibb elmləri doktoru, professor * [[19 dekabr|19 Dekabr]] — [[Aşıq Xosrov Məhəmmədoğlu|Xosrov Məhəmmədoğlu]], aşıq (d. [[1938]]) * [[20 dekabr|20 Dekabr]] ** [[Atabala Səfərov]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1949]]) ** [[Vaqif Ucatay]] - rəssam * [[21 dekabr|21 Dekabr]] — [[Səfurə İbrahimova]] - aktrisa * [[22 dekabr|22 Dekabr]] — [[Sabir Əliyev (xanəndə)|Sabir Əliyev]] - xanəndə * [[23 dekabr|23 Dekabr]] — [[Fazil Qurbanov]] - tibb elmləri doktoru, professor, akademik * [[25 dekabr|25 Dekabr]] — [[Sahib İsmayılov]] - cüdo məşqçisi * [[26 dekabr|26 Dekabr]] — [[Almaz Mustafayeva]], aktrisa, Əməkdar artst (d. [[1949]]) === Tarixi məlum deyil === * [[Aydın Məmmədov (paleontoloq)|Aydın Məmmədov]], geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, paleontoloq (d. [[1934]]) {| class="wikitable" |+ !ÜMUMİ |- |2020-ci ildə Azərbaycanda 75647 ölüm halı qeydə alınıb |} == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == * [[28 yanvar|28 Yanvar]] — Nazirlər Kabinetində COVİD-19 epidemiyasına qarşı qabaqlayıcı tədbirlərə dair iclas keçirildi * [[30 yanvar|30 Yanvar]] — “Azərbaycan Respublikasında yeni koronavirus xəstəliyinin yayılmasının qarşısının alınmasına dair Fəaliyyət Planı” təsdiq edildi * [[27 fevral|27 Fevral]] — [[Nazirlər Kabinetinin yanında Operativ Qərargah]] yaradıldı * [[28 fevral|28 Fevral]] — COVİD-19 infeksiyasına ilk yoluxma faktı qeydə alındı * [[29 fevral|29 Fevral]] — 2 həftəlik dövr ərzində [[Azərbaycan]] və [[İran]] arasında dövlət sərhədləri məhdudlaşdırıcı rejim əsasında bağlandı * [[2 mart|2 Mart]] — Təhsil müəssisələrində tədris, təlim-tərbiyə prosesinin [[Mart]] ayının 3-dən 9-dək dayandırılması haqqında qərar qəbul olundu * [[4 mart|4 Mart]] ** COVİD-19 infeksiyasının yayılmasının qarşısını almaq üçün İrandan gələn yük maşınlarının və idxalların ölkəyə daxil olmasına qadağa qoyuldu ** Səhiyyə Nazirliyində COVİD-19 təhlükəsi ilə bağlı geniş müşavirə keçirildi * [[6 mart|6 Mart]] — [[Azərbaycan]] ÜST-ün "COVİD-19 müraciəti" Fonduna 5 milyon dollar yardım etdi * [[7 mart|7 Mart]] ** COVİD-19 infeksiyasına qarşı mübarizə məqsədilə Azərbaycan İrana 5 milyon dollar məbləğində maliyyə yardımı etdi ** Təhsil müəssisələrində tədris, təlim-tərbiyə prosesinin [[Mart]] ayının 10-dən 20-dək dayandırılması haqqında qərar qəbul olundu * [[12 mart|12 Mart]] ** COVİD-19 infeksiyasından ilk ölüm halı qeydə alındı ** İran ilə sərhədin məhdudlaşdırıcı rejim əsasında müvəqqəti bağlı saxlanmasına dair qərar növbəti iki həftə müddətinə uzadıldı ** "ASAN Viza" vasitəsilə vizaların rəsmiləşdirilməsi 45 gün müddətində dayandırıldı * [[14 mart|14 Mart]] — 10 günlük dövr ərzində [[Azərbaycan]] və [[Gürcüstan]] arasında dövlət sərhədləri bütün nəqliyyat vasitələri üçün müvəqqəti bağlandı * [[18 mart|18 Mart]] — [[Azərbaycan]] və [[Rusiya]] arasında dövlət sərhədləri yük maşınları istisna olmaqla bütün nəqliyyat vasitələri üçün müvəqqəti bağlandı * [[19 mart|19 Mart]] — [[Koronavirusla Mübarizəyə Dəstək Fondu]] yaradıldı * [[20 mart|20 Mart]] — Təhsil müəssisələrində tədris, təlim-tərbiyə prosesinin [[Mart]] ayının 29-dan [[Aprel]] ayının 18-dək (ilk tədris günü [[Aprel]] ayının 20-si müəyyən edilir) dayandırılması haqqında qərar qəbul olundu * [[23 mart|23 Mart]] — [[Azərbaycan]] və [[Gürcüstan]] arasında dövlət sərhədlərinin [[Aprel]] ayının 20-dək bağlı saxlanılması haqqında qərar qəbul edildi * [[25 mart|25 Mart]] — [[Azərbaycan]] və [[İran]] arasında dövlət sərhədlərinin [[Aprel]] ayının 20-dək bağlı saxlanılması haqqında qərar qəbul edildi {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |1 |0 | rowspan="2" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |0 |- |[[29 fevral|29 Fevral]] |2 |0 |0 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |0 |0 | rowspan="31" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |0 |- |[[2 mart|2 Mart]] |0 |0 |0 |- |[[3 mart|3 Mart]] |0 |0 |0 |- |[[4 mart|4 Mart]] |0 |0 |0 |- |[[5 mart|5 Mart]] |3 |0 |0 |- |[[6 mart|6 Mart]] |3 |0 |0 |- |[[7 mart|7 Mart]] |0 |0 |0 |- |[[8 mart|8 Mart]] |0 |0 |0 |- |[[9 mart|9 Mart]] |2 |0 |0 |- |[[10 mart|10 Mart]] |2 |3 |0 |- |[[11 mart|11 Mart]] |2 |0 |0 |- |[[12 mart|12 Mart]] |0 |0 |1 |- |[[13 mart|13 Mart]] |4 |0 |0 |- |[[14 mart|14 Mart]] |4 |3 |0 |- |[[15 mart|15 Mart]] |6 |0 |0 |- |[[16 mart|16 Mart]] |0 |0 |0 |- |[[17 mart|17 Mart]] |9 |0 |0 |- |[[18 mart|18 Mart]] |0 |4 |0 |- |[[19 mart|19 Mart]] |10 |0 |0 |- |[[20 mart|20 Mart]] |0 |0 |0 |- |[[21 mart|21 Mart]] |9 |0 |0 |- |[[22 mart|22 Mart]] |12 |0 |0 |- |[[23 mart|23 Mart]] |7 |0 |0 |- |[[24 mart|24 Mart]] |15 |0 |0 |- |[[25 mart|25 Mart]] |6 |0 |1 |- |[[26 mart|26 Mart]] |29 |5 |1 |- |[[27 mart|27 Mart]] |43 |0 |0 |- |[[28 mart|28 Mart]] |17 |0 |1 |- |[[29 mart|29 Mart]] |27 |0 |0 |- |[[30 mart|30 Mart]] |64 |11 |0 |- |[[31 mart|31 Mart]] |24 |0 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |61 |0 | rowspan="30" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |0 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |41 |0 |0 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |43 |6 |0 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |78 |0 |0 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |63 |0 |0 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |57 |12 |0 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |76 |0 |1 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |105 |19 |0 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |104 |38 |1 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |65 |58 |1 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |67 |41 |1 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |40 |50 |0 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |50 |39 |1 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |49 |62 |1 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |56 |53 |0 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |30 |56 |2 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |57 |68 |0 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |33 |62 |3 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |25 |122 |1 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |38 |79 |0 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |44 |74 |1 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |38 |42 |0 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |30 |41 |0 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |44 |65 |1 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |25 |67 |0 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |28 |59 |0 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |33 |23 |1 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |39 |59 |0 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |49 |46 |1 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |58 |38 |1 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |50 |40 | rowspan="31" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |1 |- |[[2 may|2 May]] |40 |46 |0 |- |[[3 may|3 May]] |38 |30 |0 |- |[[4 may|4 May]] |52 |39 |1 |- |[[5 may|5 May]] |76 |28 |0 |- |[[6 may|6 May]] |67 |28 |2 |- |[[7 may|7 May]] |77 |15 |0 |- |[[8 may|8 May]] |75 |25 |0 |- |[[9 may|9 May]] |143 |44 |3 |- |[[10 may|10 May]] |97 |30 |1 |- |[[11 may|11 May]] |97 |30 |1 |- |[[12 may|12 May]] |104 |55 |1 |- |[[13 may|13 May]] |65 |54 |2 |- |[[14 may|14 May]] |121 |44 |0 |- |[[15 may|15 May]] |101 |53 |1 |- |[[16 may|16 May]] |158 |58 |0 |- |[[17 may|17 May]] |136 |71 |3 |- |[[18 may|18 May]] |113 |40 |1 |- |[[19 may|19 May]] |131 |143 |1 |- |[[20 may|20 May]] |113 |55 |2 |- |[[21 may|21 May]] |118 |87 |1 |- |[[22 may|22 May]] |106 |59 |2 |- |[[23 may|23 May]] |127 |107 |3 |- |[[24 may|24 May]] |140 |101 |0 |- |[[25 may|25 May]] |149 |134 |2 |- |[[26 may|26 May]] |132 |78 |1 |- |[[27 may|27 May]] |165 |78 |2 |- |[[28 may|28 May]] |191 |125 |2 |- |[[29 may|29 May]] |230 |103 |2 |- |[[30 may|30 May]] |257 |202 |3 |- |[[31 may|31 May]] |248 |101 |2 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |168 |80 | rowspan="7" |''Məlumat'' ''yoxdur'' |5 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |273 |56 |3 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |325 |101 |5 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |262 |72 |2 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |338 |134 |4 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |379 |153 |2 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |314 |125 |4 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |323 |228 |3515 |5 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |315 |229 |5809 |5 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |339 |114 |6832 |4 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |352 |210 |6622 |6 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |336 |183 |5600 |5 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |352 |196 |7505 |2 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |387 |274 |6087 |4 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |367 |156 |5052 |3 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |338 |209 |4801 |4 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |329 |127 |5700 |7 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |338 |117 |6100 |6 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |438 |133 |6976 |4 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |471 |191 |6627 |5 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |491 |283 |4947 |6 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |478 |369 |4345 |7 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |508 |335 |6464 |6 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |590 |265 |9103 |7 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |547 |291 |7274 |6 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |517 |305 |6980 |7 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |521 |355 |5646 |6 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |534 |307 |7106 |5 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |544 |343 |6558 |8 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |556 |346 |6645 |7 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |588 |346 |6682 |7 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |572 |364 |6976 |8 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |583 |395 |7137 |7 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |534 |471 |6846 |6 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |523 |451 |6722 |9 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |513 |440 |6240 |8 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |537 |453 |7102 |7 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |542 |465 |7355 |9 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |548 |491 |7505 |10 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |526 |502 |7576 |8 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |531 |514 |8045 |6 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |520 |486 |7878 |8 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |529 |547 |8015 |7 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |543 |510 |8217 |6 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |559 |545 |8312 |7 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |493 |561 |8722 |8 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |471 |549 |9023 |7 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |497 |645 |9263 |8 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |388 |517 |8095 |5 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |369 |523 |6817 |9 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |352 |449 |7034 |13 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |391 |504 |8221 |9 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |347 |531 |8829 |6 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |332 |573 |9037 |9 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |321 |535 |8433 |8 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |417 |602 |7296 |9 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |396 |558 |6838 |6 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |412 |631 |8429 |7 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |363 |622 |9817 |8 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |339 |673 |8532 |3 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |318 |714 |7789 |7 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |279 |592 |7283 |6 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |286 |639 |6727 |8 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |241 |647 |5874 |6 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |226 |588 |6409 |5 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |193 |492 |7883 |3 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |144 |435 |7050 |3 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |129 |421 |6872 |4 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |105 |360 |6457 |5 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |87 |308 |5618 |2 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |79 |278 |5015 |2 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |84 |214 |6318 |3 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |93 |202 |8054 |2 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |91 |211 |7520 |3 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |103 |221 |7969 |4 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |89 |207 |6041 |2 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |112 |178 |5712 |0 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |124 |167 |5153 |2 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |131 |159 |6361 |1 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |146 |162 |6359 |1 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |139 |148 |6174 |0 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |162 |171 |5986 |2 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |184 |160 |6557 |3 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |169 |151 |5432 |3 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |152 |111 |4890 |1 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |133 |86 |6612 |2 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |148 |91 |6791 |1 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |137 |83 |6422 |2 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |142 |97 |6014 |3 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] |188 |115 |6384 |2 |- |[[30 avqust|30 Avqust]] |135 |127 |6137 |2 |- |[[31 avqust|31 Avqust]] |126 |144 |5042 |3 |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] |143 |130 |6597 |2 |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] |154 |139 |6730 |2 |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] |167 |148 |6869 |3 |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] |132 |155 |7048 |2 |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] |161 |146 |7179 |2 |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] |137 |140 |6612 |3 |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] |89 |132 |3936 |3 |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] |139 |128 |6798 |1 |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] |175 |154 |7140 |3 |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] |142 |150 |7290 |1 |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] |163 |171 |7108 |1 |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] |135 |167 |7351 |2 |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] |155 |149 |6751 |3 |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] |76 |104 |3630 |2 |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] |114 |138 |6921 |2 |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] |141 |151 |7656 |3 |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] |119 |140 |7601 |2 |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] |117 |135 |5898 |1 |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] |148 |177 |6722 |2 |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] |146 |154 |6886 |1 |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] |92 |81 |3011 |1 |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] |98 |113 |6672 |2 |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] |146 |173 |8780 |2 |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] |162 |133 |7618 |1 |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] |101 |137 |6705 |2 |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] |108 |131 |7965 |2 |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] |128 |132 |6858 |1 |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] |38 |70 |2382 |2 |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] |58 |102 |5496 |2 |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] |110 |127 |5469 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Oktyabr|OKTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Ölüm |- |[[1 oktyabr|1 Oktyabr]] |80 |114 |5542 |2 |- |[[2 oktyabr|2 Oktyabr]] |144 |149 |5248 |1 |- |[[3 oktyabr|3 Oktyabr]] |108 |137 |5189 |1 |- |[[4 oktyabr|4 Oktyabr]] |130 |142 |4794 |1 |- |[[5 oktyabr|5 Oktyabr]] |97 |91 |3073 |2 |- |[[6 oktyabr|6 Oktyabr]] |143 |126 |5203 |2 |- |[[7 oktyabr|7 Oktyabr]] |182 |145 |5261 |2 |- |[[8 oktyabr|8 Oktyabr]] |191 |154 |6280 |1 |- |[[9 oktyabr|9 Oktyabr]] |215 |117 |5124 |2 |- |[[10 oktyabr|10 Oktyabr]] |233 |106 |7594 |3 |- |[[11 oktyabr|11 Oktyabr]] |230 |122 |7064 |1 |- |[[12 oktyabr|12 Oktyabr]] |122 |47 |3551 |0 |- |[[13 oktyabr|13 Oktyabr]] |277 |64 |6865 |3 |- |[[14 oktyabr|14 Oktyabr]] |369 |102 |6734 |4 |- |[[15 oktyabr|15 Oktyabr]] |530 |101 |8054 |3 |- |[[16 oktyabr|16 Oktyabr]] |509 |129 |7878 |2 |- |[[17 oktyabr|17 Oktyabr]] |528 |103 |9133 |2 |- |[[18 oktyabr|18 Oktyabr]] |647 |134 |9089 |3 |- |[[19 oktyabr|19 Oktyabr]] |331 |107 |4612 |4 |- |[[20 oktyabr|20 Oktyabr]] |584 |128 |9028 |5 |- |[[21 oktyabr|21 Oktyabr]] |714 |176 |9072 |7 |- |[[22 oktyabr|22 Oktyabr]] |825 |171 |9457 |6 |- |[[23 oktyabr|23 Oktyabr]] |803 |212 |9951 |8 |- |[[24 oktyabr|24 Oktyabr]] |792 |220 |11353 |8 |- |[[25 oktyabr|25 Oktyabr]] |946 |228 |10037 |7 |- |[[26 oktyabr|26 Oktyabr]] |527 |131 |6814 |8 |- |[[27 oktyabr|27 Oktyabr]] |663 |283 |9700 |9 |- |[[28 oktyabr|28 Oktyabr]] |988 |340 |11426 |11 |- |[[29 oktyabr|29 Oktyabr]] |1015 |483 |11813 |9 |- |[[30 oktyabr|30 Oktyabr]] |1022 |480 |10179 |10 |- |[[31 oktyabr|31 Oktyabr]] |1095 |547 |11441 |12 |} {| class="wikitable" |+[[Noyabr|NOYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Ölüm |- |[[1 noyabr|1 Noyabr]] |1175 |614 |10632 |10 |- |[[2 noyabr|2 Noyabr]] |596 |322 |5081 |13 |- |[[3 noyabr|3 Noyabr]] |1242 |551 |11159 |15 |- |[[4 noyabr|4 Noyabr]] |1227 |667 |11474 |12 |- |[[5 noyabr|5 Noyabr]] |1364 |768 |13290 |14 |- |[[6 noyabr|6 Noyabr]] |1465 |805 |12825 |17 |- |[[7 noyabr|7 Noyabr]] |1410 |779 |12140 |13 |- |[[8 noyabr|8 Noyabr]] |1663 |859 |11722 |16 |- |[[9 noyabr|9 Noyabr]] |635 |503 |6355 |12 |- |[[10 noyabr|10 Noyabr]] |1346 |598 |9592 |15 |- |[[11 noyabr|11 Noyabr]] |1202 |998 |10665 |18 |- |[[12 noyabr|12 Noyabr]] |1622 |979 |11796 |20 |- |[[13 noyabr|13 Noyabr]] |1364 |1015 |9744 |22 |- |[[14 noyabr|14 Noyabr]] |1849 |1048 |13325 |19 |- |[[15 noyabr|15 Noyabr]] |2259 |1101 |13377 |21 |- |[[16 noyabr|16 Noyabr]] |1395 |605 |7137 |18 |- |[[17 noyabr|17 Noyabr]] |2075 |1139 |13213 |20 |- |[[18 noyabr|18 Noyabr]] |2239 |1217 |13134 |25 |- |[[19 noyabr|19 Noyabr]] |2597 |1354 |12874 |23 |- |[[20 noyabr|20 Noyabr]] |3169 |1404 |13618 |26 |- |[[21 noyabr|21 Noyabr]] |2735 |1374 |16220 |28 |- |[[22 noyabr|22 Noyabr]] |3196 |1598 |15175 |24 |- |[[23 noyabr|23 Noyabr]] |2187 |634 |9784 |29 |- |[[24 noyabr|24 Noyabr]] |3646 |1259 |14358 |34 |- |[[25 noyabr|25 Noyabr]] |3469 |1229 |15057 |30 |- |[[26 noyabr|26 Noyabr]] |3705 |1609 |19178 |32 |- |[[27 noyabr|27 Noyabr]] |3712 |1359 |16402 |35 |- |[[28 noyabr|28 Noyabr]] |4212 |1760 |18420 |32 |- |[[29 noyabr|29 Noyabr]] |4170 |1985 |17581 |38 |- |[[30 noyabr|30 Noyabr]] |2981 |1226 |10342 |31 |} {| class="wikitable" |+[[Dekabr|DEKABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağamla !Test sayı !Ölüm |- |[[1 dekabr|1 Dekabr]] |4426 |1995 |17621 |41 |- |[[2 dekabr|2 Dekabr]] |3942 |2265 |17411 |37 |- |[[3 dekabr|3 Dekabr]] |4189 |2072 |17609 |40 |- |[[4 dekabr|4 Dekabr]] |4267 |2566 |15808 |41 |- |[[5 dekabr|5 Dekabr]] |4323 |2180 |20778 |42 |- |[[6 dekabr|6 Dekabr]] |4356 |2517 |19197 |39 |- |[[7 dekabr|7 Dekabr]] |3086 |1781 |10190 |43 |- |[[8 dekabr|8 Dekabr]] |4387 |3133 |18321 |38 |- |[[9 dekabr|9 Dekabr]] |4403 |2919 |19066 |42 |- |[[10 dekabr|10 Dekabr]] |4219 |3562 |18006 |38 |- |[[11 dekabr|11 Dekabr]] |4381 |3658 |16282 |47 |- |[[12 dekabr|12 Dekabr]] |4268 |4085 |19378 |43 |- |[[13 dekabr|13 Dekabr]] |4451 |4283 |15059 |39 |- |[[14 dekabr|14 Dekabr]] |3112 |2923 |10045 |44 |- |[[15 dekabr|15 Dekabr]] |4273 |4164 |17231 |41 |- |[[16 dekabr|16 Dekabr]] |4077 |3854 |17998 |43 |- |[[17 dekabr|17 Dekabr]] |4124 |4205 |17426 |38 |- |[[18 dekabr|18 Dekabr]] |3962 |4188 |15305 |45 |- |[[19 dekabr|19 Dekabr]] |3705 |4210 |17931 |42 |- |[[20 dekabr|20 Dekabr]] |2961 |4317 |14515 |35 |- |[[21 dekabr|21 Dekabr]] |1505 |3028 |9383 |43 |- |[[22 dekabr|22 Dekabr]] |2284 |4392 |15221 |41 |- |[[23 dekabr|23 Dekabr]] |2334 |4461 |14599 |46 |- |[[24 dekabr|24 Dekabr]] |1850 |4226 |13034 |40 |- |[[25 dekabr|25 Dekabr]] |1703 |4359 |13300 |36 |- |[[26 dekabr|26 Dekabr]] |1428 |4255 |12507 |38 |- |[[27 dekabr|27 Dekabr]] |1519 |4471 |11794 |45 |- |[[28 dekabr|28 Dekabr]] |772 |3048 |9502 |39 |- |[[29 dekabr|29 Dekabr]] |1101 |4209 |11279 |37 |- |[[30 dekabr|30 Dekabr]] |1052 |4067 |10904 |34 |- |[[31 dekabr|31 Dekabr]] |1064 |4127 |10219 |32 |} == Həmçinin bax == * [[XXI əsr]] * [[2020-ci illər]] * [[2020]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2020-ci ildə Azərbaycan]] 2yjnz8j8pzhcyen5p0yx3whbq9upslx 0 722420 6600836 6163079 2022-08-29T09:32:12Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Mandelyö-la-Napul''' ({{dil-fr|Mandelieu-la-Napoule}}) — [[Provans-Alp-Kot-d'Azür]] regionunun, Fransanın cənub-şərqində yerləşən kommun, [[Dənizkənarı Alplar]] departamenti. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} {{Dənizkənarı Alplar departamentinin kommunaları}} [[Kateqoriya:Dənizkənarı Alplar departamentinin kommunaları]] d784bejzt97pjurk33yoxh5fjfug0pa 0 722504 6600326 6163456 2022-08-29T05:07:39Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} '''Georgi Maliyev''' — Osetin sovet şairi və publisisti. == Bioqrafiya == Kasıb bir kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Milliyyətinə görə osetin-digoretsdir. 1902-ci ildə iki illik kilsə məktəbini bitirir, Ardon Seminariyasında oxuyur (1903–1907), lakin inqilabi fəaliyyətlərdə iştirak etdiyi üçün seminariyadan qovulur. Şəxsi dərslər verir, jurnalist kimi çalışır. 1917-ci ildə Malıyev daha sonra bolşeviklərə qoşulan Osetiya inqilabi demokratik "Kermen" partiyasının qurucularından biri olur. Milliləşdirmənin vəhşiliklərindən əziyyət çəkən Maliyev siyasətdən ayrılır və 1920-ci ildə kəndə qayıdır. 1923–1932-ci illərdə kiçik Qular kəndində məktəb direktoru işləyir. 1932-ci ildə müasirlərinin "təvazökar və anlaşılmaz bir şəkildə yaşadığı" xatirələrinə görə, müəllim işlədiyi, yeni bir məktəb tikdiyi Mostizdaxa köçür. O illərdə Malıyevin yazdığı Osetiya dilinin diqor ləhcəsi RSFSR-də bir dil sayılır, bunun üçün xüsusi bir əlifba işlənilir, dərsliklər və digər nəşrlər dərc olunurdu. 1934-cü ildə Malıyev Sovet Yazıçılar Birliyinə qəbul edilir. 1935-ci ildə "İraf" (qısa hekayələr və şeirlər toplusu) kitabı nəşr olunur. Malıyevin işləri çağdaş deyildi, inqilabi dəyişiklikləri tərifləmirdi, burjua millətçiliyi və bədbinliklə ittiham olunurdu. 4 dekabr 1937-ci ildə Georgi Malıyev "əksinqilabi fəaliyyət" ittihamı ilə 10 il məcburi əmək düşərgələrinə məhkum edilir. Eyni ilin əvvəlində, diqor dilinin statusu yenidən bir ləhcəyə endirilir<ref>См. журнал "Революция и национальности", 1937, N 5, с. 81–82.</ref>. Diqor əlifbası "əks-inqilabçı" elan edilir, ədəbi ənənənin inkişafı uzun müddət dondurulur. Georgi Malıyev 1942-ci ildə düşərgədə dünyasını dəyişir, məzarı isə itirilir. Şairin kiçik oğlu, atasının həbsindən sonra dünyaya gələn Vaso Malıyev məşhur Osetiya yazıçısı və publisisti olur<ref>{{Cite web |url=http://sevos.alanianet.ru/2006/06-11/06-11-22/07-iz%20istorii.htm |title=Завещание отца. // «Северная Осетия», 22 ноября 2006 года. |accessdate=2007-07-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070715162037/http://sevos.alanianet.ru/2006/06-11/06-11-22/07-iz%20istorii.htm |archivedate=2007-07-15 |deadlink=yes }}</ref>. Malıyevin yaradıcılığının əhəmiyyətli bir hissəsi folklordan qaynaqlanır ("Temur-Alsak", "Simd Narts", "Qisas" balladası və s.). Bir neçə şeir sadə bir dağ qızının mənəvi dünyasına həsr olunmuşdur. Qız düşüncəsi və narahatlıqları ilk şəxsdə yazılmışdır ki, bu da Osetiya poetik ənənəsində cəsarətli bir yenilik idi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * Малиев Георгий Гадоевич// Бибоева И. Г., Казиты М. Р., Писатели Осетии, библиографический справочник, Владикавказ, Ир, 2015, стр. 84–87, ISBN 978-5-7534-1499-01 == Mənbə == * [https://web.archive.org/web/20160310140733/http://amdzavga.ru/poet/maliev_georgiy/ Биографические сведения и творчество] * [http://ironau.ru/fedogi.html Малити Г. Федоги мæлæт]. Рассказ из сборника "Ираф". * [http://allingvo.ru/DIGOR/Maliti_Geuargi_poezi.htm Стихотворения Георгия Малиева] (на дигорском и иронском диалектах) rqec13it16xv0f1e9bmcffkwn9295nq 0 722538 6599781 6163720 2022-08-28T18:05:20Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Fondation Neva Women's Grand Prix Geneva 09-05-2013 - Bela Khotenashvili 1 (cropped).jpg|thumb|Neva Qadın Qran Prisi Cenevrə Fondu 09–05-2013-Bela Xotenaşvili]] '''Bela Xotenaşvili''' ([[Gürcü dili|gürcü]]: ბელა ხოტენაშვილი; 1 iyun 1988-ci il təvəllüdlü) gürcü şahmat [[qrossmeyster]]idir. 2012, 2015 və 2017-ci illərdə qadınlar arasında Dünya Şahmat Çempionatında iştirak etmişdir. == Karyera == Xotenaşivili 2004-cü ildə 16 yaşadək qızlar arasında keçirilən Dünya Gənclər Şahmat Çempionatını qazandı.<ref>[https://www.fide.com/component/content/article/4-tournaments/2413-904-world-youth-chess-championship-2004-heraklio-gre-categories-for-boys-and-girls-under-10-12-14-16-18 "World Youth Chess Championship 2004, Heraklio, GRE. Categories for Boys and Girls under 10. 12, 14, 16, 18"]</ref> 2009-cu ildə [[Maya Çiburdanidze]] Kuboku turnirində Lela Cavaxişvilini tay -breyk hesabla məğlub edərək qazandı.<ref>[https://theweekinchess.com/html/twic762.html#6 "The Week in Chess 762"]theweekinchess.com. </ref><ref>[http://geneva2013.fide.com/en/component/content/article/1-news-en/198-bela-khotenashvili "Bela Khotenashvili"] Geneva2013.fide.com.</ref>2011-ci ildə [[İran|İranın]] [[Rəşt şəhristanı|Rəşt]] şəhərində keçirilən 9-cu Xəzər Beynəlxalq Açıq turnirin D qrupu turnirində Nino Batsiaşvili ilə birinci yerə çıxdı.<ref>[http://chess-results.com/tnr43069.aspx?lan=16&art=1&rd=9&flag=30&wi=821&turdet=YES "9th-Khazar International Cup Open Chess 2011 (Group D)".]</ref> Xotenaşvili 2012-ci ildə Gürcüstan Qadınlar Çempionatını qazandı.<ref>[https://www.chessdom.com/bela-khotenashvili-claims-georgian-women-championship/ "Bela Khotenashvili claims Georgian Women Championship"]</ref> 2013 və 2014-cü illərdə Xotenaşivili, FİDE Qadın Qran -Prisi seriyasında Tbilisi şəhərinin ev sahibi şəhər namizədi olaraq iştirak etdi. [[Cenevrə|Cenevrədə]] baş tutan ilk mərhələni qazandı.<ref>[https://www.worldsport.ge/en/page/bela-xotenashvilma-jenevis-gran-pri-moigo "Bela Khotenashvili Won the Geneva Grand Prix"]</ref> Bu qələbə ilə grandmaster titulu üçün tələb olunan üçüncü və son normasına çatdı. 2014-cü ilin dekabrında Qatar Masters Open'in ilk buraxılışında ən yaxşı qadın mükafatını qazandı.<ref>[http://chess-news.ru/en/node/17539 "Qatar Masters Open: 1st Female Prize Goes to Bela Khotenashvili"]</ref> 2016-cı ildə Xotenaşvili yenidən FIDE Qadınlar Qran Prisi seriyasına qatıldı. 2017-ci ildə ikinci dəfə Gürcüstan Qadınlar Çempionatını qazandı.<ref>[https://theweekinchess.com/html/twic1167.html#11 "The Week in Chess 1167"]</ref> == Komanda tədbirləri == Xotenaşvili 2010-cu ildən Qadın Şahmat Olimpiadasında, 2011-ci ildən Qadınlar Komanda Şahmatı üzrə Dünya Çempionatında, 2009-cu ildən Qadın Komanda Şahmatı üzrə Avropa Çempionatında Gürcüstan milli komandasında oynayır. [[Çin Xalq Respublikası|Çinin]] [[Çendu]] şəhərində keçirilən Qadınlar üzrə Dünya Komanda Şahmat Çempionatı 2015'də ən yaxşı oyunçu olaraq iki qızıl medal qazandı. Gürcüstan komandası ilə birlikdə 2009 Qadın Avropa Komandası Çempionatında gümüş, 2010 Qadın Şahmat Olimpiadasında və 2011 Qadın Dünya Komanda Çempionatında bürünc medal qazandı.<ref>[https://www.fide.com/component/content/article/1-fide-news/8687-georgia-wins-womens-world-team-chess-championship-2015.html "Georgia wins Women's World Team Chess Championship 2015"]</ref><ref>[https://www.chessdom.com/georgia-takes-gold-in-womens-world-team-chess-championship/ "Georgia takes gold in Women’s World Team Chess Championship"]</ref> Qadın Avropa Şahmat Klubları Kubokunda Batuminin "Nona" komandası ilə 2014 və 2015-ci illərdə qızıl, 2016-cı ildə gümüş medal qazandı. == Şəxsi həyat == Tbilisi Dövlət Universitetini bitirdikdən sonra Gürcüstan Texniki Universitetində oxumağa davam etdi. Beynəlxalq usta Vaxtanq Sulaşvili ilə evlidir, Mariami adlı bir qızı var.<ref>[https://www.worldsport.ge/ru/page/bela-xotenashvili-deda-didostati-da-momavali-doqtori%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0 Хотенашвили — мать, гроссмейстер и будущий магистр]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Şahmat qrossmeysterləri]][[Kateqoriya:Qadın şahmat qrossmeysterləri]] q1ikxfll4o5n0ddb6h2a8bhcyup8ba0 14 722556 6599176 6526206 2022-08-28T14:11:27Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Rusiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Rusiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rusiyada yaşayan etnik qruplar|müsəlman_icmaları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlman icmaları]] [[Kateqoriya:Avropanın müsəlman icmaları]] [[Kateqoriya:Asiyanın müsəlman icmaları]] [[Kateqoriya:Rusiyada islam|icmalar]] fnfxh8vt9okxqwozy155gqsyigqc5q1 14 722557 6598930 6171031 2022-08-28T12:21:56Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam| ]] [[Kateqoriya:Müsəlman icmaları| ]] hkc8yy5f0q1k05jy96baf2c5uaagubp 14 722558 6599332 6163803 2022-08-28T14:33:08Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropada İslam]] → [[Kateqoriya:Avropada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropada islam]] [[Kateqoriya:Avropa müsəlmanları|*icmalar]] [[Kateqoriya:Qitələrinə görə müsəlman icmaları]] 1hx00jobmz97if4qy3jcw1vy03jvawz 14 723264 6599340 6168461 2022-08-28T14:33:41Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XIII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*13]] b8ro7jbxapi63i33xcfgp020wif74a0 6599357 6599340 2022-08-28T14:34:54Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XIII əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XIII əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XIII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*13]] b8ro7jbxapi63i33xcfgp020wif74a0 14 723265 6599339 6168462 2022-08-28T14:33:36Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*12]] 03swv21nhd1ht8zqhp3vig5dch24a01 6599355 6599339 2022-08-28T14:34:38Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XII əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XII əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XII əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*12]] 03swv21nhd1ht8zqhp3vig5dch24a01 14 723266 6599346 6168464 2022-08-28T14:33:58Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XX əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*20]] ie84fqb37umbddnh6q8s199r1hqb9d1 6599366 6599346 2022-08-28T14:35:47Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XX əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XX əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XX əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*20]] ie84fqb37umbddnh6q8s199r1hqb9d1 14 723401 6600795 6169400 2022-08-29T09:12:13Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:ABŞ-da idman növləri|Su polosu]] 0uf01xmzcd9ukh900glfr5f0qufjphm 14 723402 6600802 6169404 2022-08-29T09:12:39Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Macarıstanda idman növləri|Su polosu]] 81wzk8m5lcwzcphnfm9x0qy1gnrn5x8 14 723403 6600804 6169405 2022-08-29T09:12:42Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Niderlandda idman növləri|Su polosu]] 7buobo0rkpa3t0eges1r928p80isc5n 14 723404 6600806 6169406 2022-08-29T09:12:45Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Yunanıstanda idman növləri|Su polosu]] 1ar4pnergw9bzbmom9puzk2lqcrhzd7 14 723405 6600800 6169407 2022-08-29T09:12:31Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:İtaliyada idman növləri|Su polosu]] 3uszyqghw6rh0zcng9ysqvh3yc36lwn 0 723749 6599094 6527458 2022-08-28T14:02:07Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Hindistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Portrait of Moplah man and woman from west coast of South India in costume (cropped).jpg|150px|thumb|right|Mopla kişi və qadını.]] '''Mopla''' və ya '''Mapilla''' — Cənubi [[Hindistan|Hindistanda]] [[Çennai|Mədrəs əyalətinin]] Malabar mahalında yaşayan [[malayali]] xalqının dini [[müsəlman]] olan icması. Mopla IX əsrdə yaranmışdır. Dini və inzibati mərkəzi Psani şəhəridir. Moplanın əsas dini təhsil müəssisəsi də buradadır.<ref>{{ASE|7|57|Mopla}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * {{BEEL|Маппила}} * {{BSE|заглавие=Мопла}} [[Kateqoriya:Hindistanda yaşayan etnik qruplar]] [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] 0wd455be7g9bjt9sfs17w2gi1rsxyb2 0 723751 6599095 6355757 2022-08-28T14:02:12Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Hindistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |aiddir = [[Xilafət hərəkatı]] |tarixi = avqust 1921 – fevral 1922 |yeri = Malabar, [[Britaniya Hindistanı]] |nəticəsi = Üsyan yatırılmışdır |tərəf1 = {{flagicon image|British Raj Red Ensign.svg}} [[Britaniya Hindistanı]] |tərəf2 = [[Mopla]] üsyançıları |komandan1 = {{flagicon image|British Raj Red Ensign.svg}} [[Rufus Ayzeks (1-ci Redinq markizi)|Rufus Ayzeks]]<br />{{flagicon image|British Raj Red Ensign.svg}} [[Frimen Frimen-Tomas (1-ci Uillinqdon markizi)|Frimen Frimen-Tomas]] |komandan2 = [[Variyan Hacı Günəhməd]] |qüvvə1 = naməlum |qüvvə2 = 50 min üsyançı |itkilər1 = 43 hərbçi həlak olmuş<br />126 hərbçi yaralanmışdır |itkilər2 = 2,339 üsyançı həlak olmuş<br>1,652 üsyançı yaralanmışdır<br>45,404–50,000 üsyançı həbs edilmişdir |ümumi itkilər = 10 min mülki şəxs qətl edilmişdir<ref>{{Cite web|url=https://www.thenewsminute.com/article/variyamkunnath-and-nuances-malabar-rebellion-author-manu-s-pillai-interview-127217|title=Variyamkunnath and nuances of the Malabar Rebellion: Author Manu S Pillai interview|date=24 iyun 2020}}</ref> }} '''Mopla üsyanı''' və ya '''Malabar üsyanı''' — 1921-ci ildə [[Britaniya Hindistanı|Britaniya Hindistanının]] [[Çennai|Mədrəs əyalətinin]] Malabar mahalında [[mopla]] əhalisinin antifeodal və antiimperialist üsyanı. == Üsyan == Moplanın əksəriyyətini icarədarlar və kənd təsərrüfatı fəhlələri təşkil edirdi. Üsyan 20 avqust 1921-ci il tarixində möminlərin yığışdıqları [[Mampuram məscidi|Tiruranqadi məscidində]] [[İngilislər|ingilis]] müstəmləkəçi qoşunlarının basqını ilə başlamışdır. [[Xilafət hərəkatı|Xilafət hərəkatının]] iştirakçısı, arabacı [[Variyan Hacı Günəhməd|Variyan Hacı Günəhmədin]] başçılığı ilə 50 min nəfərlik üsyançılar Ernad və Valluvanad mahallarını ələ keçirmiş, "xilafət padşahlığı" elan etmişdir. [[Hinduizm|Hinduist]] icarədarlar da Mopla üsyanına qoşulmuşdur. Mopla üsyanı 1921-ci ilin sonunda amansızlıqla yatırılmışdır. Dağlara çəkilmiş üsyançıların silahlı mübarizəsi 1922-ci ilin fevralın sonuna qədər davam etmişdir.<ref>{{ASE|7|57|Mopla üsyanı}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * The Mappilla Rebellion, 1921: Peasant Revolt in Malabar, Robert L. Hardgrave, Modern Asian Studies, Vol. 11, No. 1 (1977), Cambridge University Press. * എം. ഗംഗാധരൻ — മലബാർ കലാപം (1921-'22) — ഡി.സി. ബുക്ക്സ് * {{BSE|заглавие=Мопла восстание}} == Xarici keçidlər == * [https://archive.org/details/MoplahRebellion1921 Nair, Gopalan C (1923) Moplah rebellion, 1921. Normans Printing Bureau, Calicut.] * [http://www.keepmilitarymuseum.org/malabar.php?&dx=1&ob=3 The Malabar Campaign (Moplah Rebellion)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131110184023/http://www.keepmilitarymuseum.org/malabar.php?&dx=1&ob=3 |date=2013-11-10 }} {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Hindistanda islam]] 2980tvragb5lwgnekpwv8ui23qlwqgs 14 723828 6599597 6539340 2022-08-28T16:19:50Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1980 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:Olimpiya futbol yarışları]] [[Kateqoriya:1980 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|Futbol]] [[Kateqoriya:1980-ci ildə futbol|Olimpiya_Oyunları]] [[Kateqoriya:SSRİ-nin ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri|Olimpiya_Oyunları]] [[Kateqoriya:1980-ci ildə SSRİ-də futbol|Olimpiya_Oyunları]] [[Kateqoriya:Rusiyanın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri|Olimpiya_Oyunları]] [[Kateqoriya:Ukraynanın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri|Olimpiya_Oyunları]] [[Kateqoriya:Belarusun ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri|Olimpiya_Oyunları]] [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] nh2bx5hee3kr6ztxka4n4zc3b7t2wsu 0 724421 6600829 6555566 2022-08-29T09:30:33Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Dimitri Kodzokov |orijinal adı = {{lang-kbd|Лэкъумэн Къуэдзокъуэ}} |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |titul = |bayraq = |dövr əvvəl = |dövr son = |sələfi = |xələfi = |vətəndaşlığı = [[File:Flag of Russia.svg|30 px]] [[Rusiya imperiyası]] |milliyyəti = [[Kabardalılar|kabardalı]] |tanınır = ictimai xadim |təhsili = Moskva İmperator Universiteti |təltifləri = [[File:Order of Saint Anna ribbon bar.svg|35px]] [["Müqəddəs Anna" ordeni]] |doğum tarixi = |doğum yeri = Pervomay rayonu, Abukovo kəndi, Rusiya imperiyası |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |sülalə = |atası = Maqomet Kodzokov |anası = |həyat yoldaşı = |uşağı = |imzası = }} '''Dmitri Stepanoviç Kodzokov''' (doğum adı — Lukman Kodzokov, Лэкъумэн Къуэдзокъуэ; {{DVTY}}<ref>{{kitab3|заглавие=История Кабардино-Балкарской АССР с древнейших времен до наших дней|ссылка=https://books.google.ru/books?id=8vA8AAAAMAAJ&q=кодзоков+Абуково&dq=кодзоков+Абуково&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwjB-tKz4uvgAhUFz6YKHWy0ArAQ6AEIQTAF|ответственный=Кабардино-Балкарский науч.-исслед. ин-т при Совете Министров Кабардино-Балкарской АССР ; глав. ред. Кумыков, Туган Хабасович|место=Москва|издательство=Наука (издательство)|год=1967|том=1|томов=2|том заглавие=История Кабардино-Балкарской АССР с древнейших времен до Великой Октябрьской социалистической революции|страниц=482}}</ref><ref>{{kitab3|автор=Кумыков Т. Х.|заглавие=Жизнь и общественная деятельность Л. М. Кодзокова|ссылка=https://books.google.ru/books?hl=ru&id=g_UwAAAAIAAJ&dq=Жизнь+и+общественная+деятельность+Л.+М.+Кодзокова&focus=searchwithinvolume&q=абуково|ответственный=Кабард.-Балкар. науч.-исслед. ин-т при Совете Министров КБАССР ; Т. Х. Кумыков|место=Нальчик|издательство=Кабард.-Балкар. кн. изд-во|год=1962|страниц=80}}</ref>) — Kabardalı ictimai xadimi. == Həyatı == Dmitri Kodzakov Dağ-Qafqaz eskadronu, leyb-qvardiyasında xidmət edən Maqomet Kodzakovun oğludur. 1820-ci illərin sonlarından Moskvada, Aleksey Xomyakovun ailəsində böyüyür. 1834-cü ildə məzunu olduğu professor Pavlovun xüsusi internat məktəbinə göndərilir.<ref>Книга:Лермонтовская энциклопедия||Кодзоков Дмитрий Степанович||http://feb-web.ru/feb/lermenc/lre-abc/lre/lre-2285.htm</ref><ref>[https://viewer.rusneb.ru/ru/rsl01003402825?page=56 Отчёт о состояниях и действиях Императорского Московского университета за 1835/6 академический и 1836 гражданский годы.]</ref> 1838-ci ildə Moskva Universitetinin Fəlsəfə Fakültəsinin 1-ci (Tarixi və Filologiya) bölməsini bitirir (Moskva Universitetini bitirən ilk Kabardalı). Burada "Qafqazın Təsviri" əsəri tələbə yazı müsabiqəsində birinci yerlərdən birini tutur. 1839-cu il iyulun sonunda Kodzokov [[Şimali Qafqaz]]a, vətəninə qayıdır. Burada Kodzokov nümunəvi təsərrüfatların təşkili planlarını: dağlıların görə və mənimsəyə bildikləri kənd təsərrüfatının mütərəqqi formalarınını, yeni yiyələndikləri sənətkarlıq sahələri, onu övladlığa götürən valideynləri Xomyakovlara yazdığı məktublarda Avropa ev tikmə bacarıqları və məişət rahatlığı planlarını hazırlamağa başladı. Kodzokov Qafqaza gəldiyi ilk gündən at yetişdirməyə maraq göstərdi. Hələ 1840-cı ildə Xomyakovlar ailəsinə yazdığı məktubda qeyd edirdi: "Kunaklardan mənə bağışlanan atlardan, mal-qaradan və qoyunlardan təsərrüfat sakinləri üçün nümunəvi təməl qoymaq niyyətindəyəm. Ancaq insanların və əllərin olmaması hər cür ehtiyatlı tədbirləri çətinləşdirir."<ref name="Кодз">{{Cite web |url=http://zolka.ru/history/199-kodzoko |title=Глава из книги о Конном рассаднике |accessdate=2012-06-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120624055930/http://www.zolka.ru/history/199-kodzoko |archivedate=2012-06-24 |deadlink=yes }}</ref> 1840–1841-ci illərdə [[Pyatiqorsk]]da [[Mixail Lermontov]]la görüşür. 1845–1851-ci illərdə Zaqafqaziya gömrük dairəsinin idarəsində xidmətə başlayır; 1861–1863-cü illərdə Qafqaz qubernatorunun xüsusi tapşırıqları üzrə vəzifəli şəxsi kimi xidmət göstərmişdir; 1863–1869-cu illərdə Terek-Kuban mülk-torpaq komissiyasının sədri olub. 1867-ci ildə 2-ci dərəcəli [["Müqəddəs Anna" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref>''Казаков А. В.'' Адыги (черкесы) на российской военной службе. Воеводы и офицеры. — 2010.</ref> 1869–1888-ci illərdə Dimitri Kodzokov Kuban və Terek bölgələri dağlılarının mülkiyyət hüquqlarının təhlili komissiyasının sədri olur. Ancaq müxtəlif vəzifələrdə olsa da Qafqazda heyvandarlıq və xüsusən atçılıqla bağlı gördüyü işlərindən uzaqlaşmadı: 1869-cu ilin avqustunda Stavropol vilayətinin [[Pyatiqorsk]] rayonunda at yetişdirənlərin birinci qurultayında çıxış etdi.<ref name="Кодз" /> 1875-ci ilin sentyabrında Kodzokov "Qafqaz atçılıq dairəsi rəhbərliyi tərəfindən irəli sürülən at yetişdirmə sınaqları və təşviqi qaydaları" ilə əlaqədar yazı təqdim etdi. Dağlıların həyatında əhəmiyyətli hadisə olaraq, 1868-ci ildə kənd təsərrüfatı üçün mütəxəssislərin hazırlayan Vladiqafqaz peşə məktəbinin açılmasını hesab etdi. Kodzokovlar 4 min rubl dəyərində böyük torpaq sahəsini məktəbin "əbədi mülkiyyətinə" köçürdükdən sonra Qafqaz təhsil dairəsinin qəyyumu "belə dəyərli ianəyə görə" Dimitri Kodzokova dərin minnətdarlığını bildirdi.{{sfn|Айларова||}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{cite web|url=http://kvkz.ru/stati/2546-ds-kodzokov-v-30-70-e-gg-xix-veka-prosvetitel-reformator-hozyaystvennik.html|title=Д.С. Кодзоков в 30-70-е гг. XIX века: просветитель, реформатор, хозяйственник|author=Айларова С. А.|date=2011|publisher=|accessdate=2012-06-16|lang=|archiveurl=|archivedate=|ref=Айларова}} * [https://web.archive.org/web/20080720085950/http://www.circassianworld.com/kodzokov.html С. Н. Бейтуганов. Магомет и Дмитрий (Лукман) Кодзоковы] * {{BSE|Кодзоков Лукман Магометович|12}} [[Kateqoriya:II dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni kavalerləri]] 7hmf5ozfz1suih1ia40wj4i74ti73uo 0 725426 6600642 6348814 2022-08-29T07:25:20Z Mashull17 253935 "[[:ka:Special:Redirect/revision/4327079|ოდიში]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki '''Odişadakı''' düzgün ad aşağıdakılara istinad edə bilər: * Odişi — kənd Zuqdidi bələdiyyəsində * Odişi —kənd Suxumi bələdiyyəsində * [[Odişi]] - tarixi bölgə * Odişi — Zuqdidi şəhərində yayım şirkəti * Odişi düzənliyi - [[Sameqrelo|Sameqrelodakı]] düzənlik * Odişi — "Zuqdidi" futbol klubunun keçmiş adı. {{Dəqiqləşdirmə}} beg7i2yd722ctiaqsno3ckblm3tlpwf 6600649 6600642 2022-08-29T07:34:43Z Atakhanli 223224 [[User:Mashull17|Mashull17]] tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq [[User:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Odişi'''— Odişi (gürcü : ოდიში) Qərbi Gürcüstanda keçmiş Mingreliya knyazlığının əsas mülkü olan tarixi bölgədir. 19-cu əsrin əvvəllərindən bu toponimi Sameqrelo (Mingrelia) əvəz etmişdir<ref name=gse7>{{cite book|last1=Beradze|first1=Tamaz|title=ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7 [Georgian Soviet Encyclopaedia, Vol. 7]|date=1984|publisher=Metsniereba|location=Tbilisi|page=502|language=Georgian|chapter=ოდიში [Odishi]}}</ref>. == Coğrafiyası == Gürcüstanın əksər tarixi bölgələri kimi Odişanın da dəyişkən sərhədləri vardı.<ref>{{cite book|last1=Javakhishvili|first1=Ivane|authorlink1=Ivane Javakhishvili|title=ქართველი ერის ისტორია, ტ. 2 [History of the Georgian Nation, Vol. 2]|date=1983|publisher=Metsniereba|location=Tbilisi|page=49|language=Georgian}}</ref> Qərbdə Qara dəniz və şərqdə Tsxenistski çayı ilə sərhəddir; Şimalda Takveri dağları, Rioni çayı cənubda Odişi ilə Guria arasındakı sərhədi meydana gətirdi. Sözün daha dar mənasında Odişi, Qara dəniz tərəfindən yuyulan İnguri və Tehuri çayları arasında bir torpaq sahəsi deməkdir. Əsas şəhər və ən böyük yaşayış yeri Zuqdidi idi. Martvilidəki Çkondidi, əsas xristian katedrali olaraq xidmət etdi. Odişi xalqı üçün gürcü cin odişarı idi.<ref name=Wakh>{{cite book|last=Wakhoucht|author-link=Prince Vakhushti|first=Tsarévitch|editor1-first=Marie-Félicité |editor1-last=Brosset |editor1-link=Marie-Félicité Brosset|title=ღეოღრაჶიული აღწერა საქართველოჲსა. Description géographique de la Géorgie|trans-title=Geographic description of Georgia|year=1842|publisher=A la typographie de l'Academie Impériale des Sciences|location=S.-Pétersbourg|url=https://books.google.com/books?id=4JkOAAAAQAAJ&q=Odich| language=Georgian, French | pages = 392–395}}</ref> == Tarixi == Odişi ilk dəfə Gürcüstan salnamələrində, Kraliça Tamarın hakimiyyəti dövründə (1184–1213-cü illərdə hökmranlıq etmişdir), müvafiq yerlərdən gələn Bediani və Dadiani ailə adları olan bir sülalədən bir eristavi ("hersoq") tərəfindən idarə olunan bir fiefdom olaraq görünür. İndi Dadiani adlanan sülalə, 1490-cı illərdə Gürcüstan krallığının süqutundan sonra suveren şahzadələr oldu<ref>{{cite journal|last=Toumanoff|first=Cyril|authorlink1=Cyril Toumanoff|title=The Fifteenth-Century Bagratids and the Institution of Collegial Sovereignty in Georgia|journal=Traditio|year=1949–51|volume=7|page=187}}</ref>. Başlanğıcda və erkən müasir gürcü tarixi ədəbiyyatında Odişi həm bölgənin, həm də Dadianinin idarə etdiyi bütün knyazlığın adı idi. İkincisi, Avropalılara Mingrelia olaraq yaşadıqları əsas qrupun adı ilə tanındı, lakin Odişi ilə Mingreliya Knyazlığının iki əsas bölməsindən birinin adı olaraq da tanış idilər.<ref>{{cite book|last1=Lamberti|first1=Archangelo|title=Relatione della Colchide hoggi detta Mengrellia [Description of Colchis, today called Mingrelia]|date=1654|location=Napoli|pages=15–17|url=https://books.google.com/books?id=UmViAAAAcAAJ|language=Italian}}</ref><ref>{{cite book|editor1-last=Diderot|editor1-first=Denis|editor-link1=Denis Diderot|title=[[Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers]], Tome vingt-unieme [Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, Vol. 21]|date=1778|location=Geneve|pages=932–933|language=French|chapter=Mingréliens}}</ref><ref>{{cite book|last1=Klaproth|first1=Julius von|authorlink1=Julius Klaproth|title=Travels in the Caucasus and Georgia: performed in the years 1806 and 1808, by command of the Russian government|date=1814|publisher=H. Colburn|location=London|page=401|url=https://books.google.com/books?id=3PggAQAAMAAJ&q=Odischi}}</ref> Mingrelianın gürcü ekvivalenti Samegrelo, daha çox qeydlərdə qeyd olunsa da, 1804-cü ildə Rusiya hegemonluğu qurulana qədər ümumi istifadəyə girməmişdir [1]. 1804-cü ildə Rusiya ilə imzalanan müqavilənin Mingreli tərəfi Şahzadə Qriqol Dadiani özünü "Odişa, Leçxumi, Svaneti, Abxaziya və qədimdən bəri atalarımın mülkiyyətində olan bütün torpaqların qanuni hökmdarı" adlandırdı [8]. Odişanın etimologiyası aydın deyil. Bununla birlikdə, bu adın mavi dildə bir izahı var. Odi-shi (Odişi) mavi dildə "odi-dən" deməkdir. 18-ci əsrin əvvəllərində gürcü alimi, Şahzadə Vaxuşti, Gürcüstan Krallığının Təsvirinə bölgənin ətraflı coğrafi təsvirini daxil edərək Odişinin xalq etimologiyasını "bir zamanlar bu torpaq bizim idi" [3] mənasında irəli sürdü. Müasir bir fərziyyə, Odişini Odi adlı Mingrelian folklorundan olan bütpərəst bir tanrı ilə əlaqələndirir. [1] Odişa adı, Qərbi Corciyadakı bir yayla, Zugdidi bələdiyyəsindəki bir kənd və Zugdidi şəhərində yerləşən bir televiziya şirkəti adlarında qaldı. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 0sowb9vur72klnjpvtfqxkmzj8p9lbi 0 725942 6599932 6195288 2022-08-28T20:03:25Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Yazıçı |adı = Şayxi Əbdülmüslümoviç Arsanukayev |orijinal adı = {{lang-ce|Арсанука́ев, Шайхи́ Ӏа́бдулмусли́ман воӀ}} |şəkil = Arsanukaev-Shaykhi.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |ilk adı = |təxəllüsü = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |təhsili = |ixtisası = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |əsərlərinin dili = [[Çeçen dili|çeçen]] və [[Rus dili|rus]] |istiqamət = realizm |janr = |ilk əsəri = |tanınmış əsərləri = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Şayxi Əbdülmüslümoviç Arsanukayev''' ({{lang-ce|Арсанука́ев, Шайхи́ Ӏа́бдулмусли́ман воӀ}}; {{DVTY}}) — məşhur çeçen yazıçısı, şairi, Çeçenistan-İnquşetiya Yazıçılar İttifaqı və SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü. Çeçenistanın Xalq Yazıçısı. == Həyatı == Şayxi Arsanukayev 1930-cu il aprelin 15-də Çeçenistanın [[Vedeno rayonu]]nun Dışne-Vedeno kəndində anadan olub. 1944-cü ilin fevralında qohumları ilə birlikdə [[çeçenlərin və inquşların deportasiyası]] zamanı [[Qazaxıstan]]a sürgün edilib. Orta məktəbi Qazaxıstanda Semipalatinsk vilayətinin Novopokrovsk rayonu, Batnay kəndində bitirib. Şayxi Arsanukayev 1955-ci ildə Semipalatinsk Maliyyə Texnikumundan məzun olub. Şayxi Arsanukayev yaradıcılığına məktəb illərindən şeir yazmaqla başlayıb. Onun ilk əsərləri 1957-ci ildə "Leninski put" qəzetində, "Drujba" və "Orqa" almanaxlarında çap olunub.<ref>[https://web.archive.org/web/20140118122833/http://mkchr.com/main.mhtml?Part=34 Арсанукаев, Шайхи Абдулмуслимович]</ref> Çeçen-İnquşetiya Dövlət Pedaqoji İnstitutunun filologiya fakültəsini bitirmişdir. Universiteti bitirdikdən sonra Vedeno regional qəzeti olan "Kolxoznaya jizn"in baş redaktorunun müavini oldu. Sonralar Çeçen-İnquş kitab nəşriyyatında baş redaktor, "Orqa" ədəbi-bədii almanaxının baş redaktoru vəzifələrində çalışıb. Şayxi Arsanukayev" [[SSRİ Yazıçılar İttifaqı]]nın üzvü olub. 1986-cı ildə Çeçenistan-İnquşetiya Yazıçılar İttifaqına rəhbərlik edib və 1997-ci ilə qədər bu vəzifədə çalışıb. Ömrünün son illərində [[Çeçen Dövlət Universiteti]]nin Çeçen ədəbiyyatı və folkloru kafedrasında baş müəllim işləyib. Arsanukayev "Dağlarda səhər", "Məhəbbət bulağı", "Taleyin seçimi", "Yeni gün" və başqa şeir toplularının müəllifidir. Onun yaradıcılığında "Nenan mott" ("Ana dili") şeiri xüsusi yer tutur. Tənqidçilər şeiri çeçen dilinin mahiyyətini tam açan unikal poeziya əsəri hesab edirlər. Bu şeirdə Ş. Arsanukayevin bir çox başqa əsərləri kimi icbari məktəb və universitet proqramlarına daxil edilmişdir 2009-cu ildə əmək nailiyyətlərinə və uzun illər səmərəli fəaliyyətinə görə Şayxi Arsanukayev [["Dostluq" ordeni (Rusiya)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edilmişdir.<ref>[http://onagradah.ru/ukaz-prezidenta-rf-ot-4-iyunya-2009-g-n-628-o-nagrazhdenii-gosudarstvennymi-nagradami-rossijskoj-federacii/ Указ Президента РФ от 4 июня 2009 г. N 628 "О награждении государственными наградами Российской Федерации"]</ref> Çeçenistanda bədii ədəbiyyatın inkişafına verdiyi böyük töhfəyə görə Şayxi Arsanukayev "Çeçenistan Respublikasının xalq yazıçısı" adına layiq görülüb. Şayxi Arsanukayev 14 mart 2012-ci ildə Qroznı şəhərində vəfat etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * Арсанукаев Шайхи. / Перевод с чеченского И. Озеровой. — Грозный: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1977. — 87 с. * Арсанукаев Ш. А. Новый день: стихи, поэмы (на чеченском языке). — Ростов-на-Дону: ООО "Медиа-Полис", 2020. — 480 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-6044726-0-6. * Интеллектуальный центр Чеченской Республики в лицах: популярная биографическая энциклопедия / Жеребило Т. В.. — Мх.: ИП "Султанбегов Х. С.", 2013. — Т. 1. — С. 12–14. — 180 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-906650-01-6. == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20140118122833/http://mkchr.com/main.mhtml?Part=34 Шайхи Арсанукаев] * [http://www.grozny-inform.ru/main.mhtml?Part=26&PubID=20881 Юбилейный вечер поэта Шайхи Арсанукаева] * [http://www.stolicaplus.ru/index.php/2009-12-14-12-17-57/93-2009-12-14-08-24-03/2273-2012-03-20-07-22-59 Памяти поэта Шайхи Арсанукаева] * [http://www.grozny-inform.ru/main.mhtml?Part=11&PubID=32538 Ушел из жизни известный чеченский поэт – Шайхи Арсунакаев] [[Kateqoriya:Çeçenistanda mədəniyyət]] illt8ki6l7byxpj3nprgjqdyc6qxve0 14 727642 6599446 6196526 2022-08-28T14:57:45Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa demoqrafiyası| immiqrasiya]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti| ]] [[Kateqoriya:Avropaya immiqrasiya| ]] 934hv3kjd2zvba61piiupumwz1gaxg5 14 727927 6599103 6550601 2022-08-28T14:03:24Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Xorvatiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Xorvatiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Xorvatiyada islam|müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə Xorvatiya şəxsləri|müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Avropa müsəlmanları]] 7sjdvho1f7iah2c9rcz5iw6o0b92jfj 0 729349 6599535 6575562 2022-08-28T15:58:04Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Terror hücumu | Adı = Şuşa şəhəri yaxınlığındakı Azərbaycan postunda terror hadisəsi | Münaqişə = [[Dağlıq Qarabağ münaqişəsi]] | Şəkil = | Şəkil miqyası = | İmza = | Hücum üsulu = Kütləvi | Hücum yeri = [[Şuşa]] şəhəri yaxınlığındakı Azərbaycan hərbçilərinə məxsus post | lat_dir = | lat_deg = | lat_min = | lat_sec = | lon_dir = | lon_deg = | lon_min = | lon_sec = | Koordinatlar = | Hücum hədəfi = | Tarix = [[13 noyabr]] [[2021]] | Vaxt = 07:12 | Girov sayı = | Girovlar = | Həlak olanlar = | Yaralılar = 3 | Terrorçu sayı = 1 | Terrorçular = Norayr Mirzoyan | Qatil sayı = | Qatillər = | Təşkilatçılar = | Təşkilat növü = | Şübhəlilər = | Silah = [[Əl qumbarası]] | commons = }} '''Şuşa yaxınlığında terror''' — 13 noyabr 2021-ci il tarixində [[Azərbaycan]]ın [[Şuşa]] şəhərinin [[Daşaltı (Şuşa)|Daşaltı]] kəndinin yaxınlığında xidmət aparan Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin hərbçilərinə əl qumbarasının atılması. Qumbaranın partlaması nəticəsində Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin 3 hərbçisi müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb. Hadisə [[İkinci Qarabağ müharibəsi]]ndən sonra ilk terror aktı kimi qeydə alınmışdır.<ref>{{Cite web | url = https://genprosecutor.gov.az/az/post/4478 | title = The Prosecutor General opened a criminal case regarding the terrorist act committed by a citizen of the Republic of Armenia | date = 13 noyabr 2021 | access-date = 4 noyabr 2021 | work = | language = en | archive-date = 2021-11-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20211117071741/https://genprosecutor.gov.az/az/post/4478 | url-status = live }}</ref> == Zəmin == {{Əsas|Birinci Qarabağ müharibəsi|İkinci Qarabağ müharibəsi}} == Hadisə == 2021-ci il Noyabrın 13-ü saat 07:12-də Azərbaycanın [[Xankəndi]] şəhərindən Xankəndi-Laçın şosse yolu ilə 48-MN-048 ER dövlət qeydiyyat nişanlı "Mercedes Benz" markalı avtomobillə [[Laçın]] şəhəri istiqamətində hərəkətdə olan Ermənistan vətəndaşı, 1975-ci il təvəllüdlü [[Norayr Mirzoyan]], "RQD-5" markalı əl qumbarası ilə Azərbaycan Respublikasının ərazisində terror aktı törədir. Belə ki, qəsdən adam öldürmək məqsədilə idarə etdiyi avtomobildən düşərək Şuşa şəhərinin Daşaltı kəndinin yaxınlığında xidmət aparan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının həyatını təhlükəyə atmaqla əl qumbarasını onların istiqamətində atıb. Nəticədə 3 hərbçi müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb.<ref>{{Cite web | url = https://caspiannews.com/news-detail/azerbaijani-servicemen-wounded-in-terrorist-attack-by-armenian-citizen-2021-11-13-0/ | title = Azerbaijani Servicemen Wounded in Terrorist Attack by Armenian Citizen | date = 13 noyabr 2021 | access-date = 21 yanvar 2022 | work = caspiannews.com | language = en | archive-date = 2022-01-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20220121125202/https://caspiannews.com/news-detail/azerbaijani-servicemen-wounded-in-terrorist-attack-by-armenian-citizen-2021-11-13-0/ | url-status = live }}</ref> == Nəticə == Hadisə törədildikdən dərhal sonra Norayr Mirzoyan rus sülhməramlıları tərəfindən zərərsizləşdirilib və bir müddət sonra Ermənistan tərəfinə təhvil verib. Yayılan videomateriallardan dərhal sonra [[Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu]] və [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi]] hadisəni təsdiqləmişdir. Bu barədə Azərbaycan Respublikası Baş Prokuroru tərəfindən fakta görə Cinayət Məcəlləsinin 29, 120.2.1 ''(bir qrup şəxs, qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs, mütəşəkkil dəstə və ya cinayətkar birlik (təşkilat) tərəfindən adam öldürməyə cəhd)'', 29, 120.2.3, ''(zərərçəkmiş şəxsin xidməti vəzifəsini və ya ictimai borcunu yerinə yetirməsi ilə əlaqədar onun özünü və ya yaxın qohumlarını öldürməyə cəhd)'', 29, 120.2.4 ''(xüsusi amansızlıqla və ya ümumi təhlükəli üsulla adam öldürməyə cəhd)'', 214.2.3 ''(terrorçuluq-odlu silahdan və silah qismində istifadə olunan predmetlərdən istifadə etməklə törədildikdə)'', 228.3 ''(qanunsuz olaraq odlu silah, partlayıcı maddə əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və gəzdirmə mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədildikdə)'' və digər maddələri ilə cinayət işi başlanmaqla istintaqın aparılması Baş Prokurorluğun İstintaq idarəsinə həvalə edilmişdir. Hazırda iş üzrə istintaq-əməliyyat tədbirləri davam etdirilir.<ref>{{Cite web | url = https://genprosecutor.gov.az/az/post/4476 | title = Ermənistan Respublikasının vətəndaşı tərəfindən törədilmiş terror faktı ilə bağlı Baş Prokuror tərəfindən cinayət işi başlandı | date = 13 noyabr 2021 | access-date = 4 noyabr 2021 | work = | language = az | archive-date = 2021-11-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20211117071354/https://genprosecutor.gov.az/az/post/4476 | url-status = live }}</ref><ref>{{Cite web | url = https://genprosecutor.gov.az/az/post/4477 | title = Генеральным прокурором возбуждено уголовное дело в связи с террористическим актом, совершенным гражданином Республики Армения | date = 13 noyabr 2021 | access-date = 4 noyabr 2021 | work = | language = ru | archive-date = 2021-11-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20211117071353/https://genprosecutor.gov.az/az/post/4477 | url-status = live }}</ref> Ermənistan tərəfi isə, hadisədən sonra, Norayr Mirzoyanı milli qəhrəman kimi qələmə verməyə çalışıb.<ref>{{cite web | first = Владимир | last = Ружанский | url = https://realtribune.ru/norajr-mirzoyan-nastoyashhij-geroj | title = Норайр Мирзоян — настоящий герой | work = realtribune.ru | date = 13 ноября 2021 | access-date = 21 январь 2022 | language = ru }}</ref> == Reaksiyalar == === Daxili === === Beynəlxalq === * {{RUS}} — Rusiyanin "Milli Müdafiə" jurnalının baş redaktoru İqor Korotçenko, səfəri zamanı Şuşa yaxınlığında törədilən terror aktının Azərbaycan və Rusiya hərbçilərinə qarşı yönəlmiş olduğunu qeyd edib. Əlavə olaraq bildirib ki, bu terror aktında əsas məqsəd Azərbaycan və Rusiya hərbçiləri arasında qarşıdurmaya səbəb olmaq idi. O: ''"Şükür ki, terrorçu qısa müddətdə saxlanıldı. Yaxşı olar ki, bu terrorçunun əməllərinə hüquqi qiymət verilməsi üçün ya Rusiyaya, ya Azərbaycan hüquq mühafizə orqanlarına verilsin. Ya da bu terror aktı Azərbaycan və Rusiya tərəfindən birgə araşdırılsın. Terror aktını törədən şəxs Ermənistan vətəndaşıdır və bu, beynəlxalq terror aktıdır"'' deyə fikirlərini bildirib.<ref>{{Cite web | url = https://apa.az/az/xeber/xarici-siyaset/korotcenko-susa-yaxinliginda-toredilen-terror-akti-azerbaycan-ve-rusiya-terefinden-birge-arasdirilsin-670848 | title = Korotçenko: "Şuşa yaxınlığında törədilən terror aktı Azərbaycan və Rusiya tərəfindən birgə araşdırılsın" | date = 15 noyabr 2021 | access-date = 15 noyabr 2021 | work = | language = az | archive-date = 2021-11-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20211117123214/https://apa.az/az/xeber/xarici-siyaset/korotcenko-susa-yaxinliginda-toredilen-terror-akti-azerbaycan-ve-rusiya-terefinden-birge-arasdirilsin-670848 | url-status = live }}</ref><ref>{{cite web | first = Ляман | last = Зейналова | url = https://www.trend.az/azerbaijan/politics/3511890.html | title = Армянский террорист должен быть передан в руки азербайджанского правосудия – Коротченко | work = trend.az | date = 13 ноября 2021 | access-date = 21 январь 2022 | language = ru | archive-date = 2022-01-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20220121130103/https://www.trend.az/azerbaijan/politics/3511890.html | url-status = live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Qarabağ münaqişəsi}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Dağlıq Qarabağ]] [[Kateqoriya:Qarabağ müharibəsi]] [[Kateqoriya:Azərbaycanda terror hadisələri]] irpc3opu1nxvpuhymxas1a8gknngq8z 0 729714 6600209 6598159 2022-08-29T02:33:40Z Resul1289 231668 wikitext text/x-wiki '''2022''' — Azərbaycanda "Şuşa İli" {{TOC sağ}} == Siyasət == {| class="wikitable" !Şəkil !Vəzifə !Ad, Soyad |- |[[Fayl:Ilham_Aliyev_2020_(cropped).jpg|frameless|159x159px]] |[[Azərbaycan Prezidenti|Prezident]] |[[İlham Əliyev]] |- |[[Fayl:Mehriban Aliyeva03 (cropped).JPG|frameless|168x168px]] |[[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]] |[[Mehriban Əliyeva]] |- |[[Fayl:Ali_Asadov_(2019-12-17).jpg|frameless|167x167px]] |[[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş nazir]] |[[Əli Əsədov]] |- |[[Fayl:Sahibə Qafarova.jpg|frameless|179x179px]] |[[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclisin Sədri]] |[[Sahibə Qafarova]] |} * [[Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Xarici İşlər naziri]] — [[Ceyhun Bayramov]] * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər naziri]] — [[Vilayət Eyvazov]] * [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Müdafiə naziri]] — [[Zakir Həsənov]] * [[Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (Azərbaycan)|Müdafiə Sənayesi naziri]] — [[Mədət Quliyev]] * [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil naziri]] ** [[Emin Əmrullayev]] ''(28.07.2022-yə qədər)'' ** ''Vəzifə ləğv edildi (28.07.2022)'' * [[Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Elm və Təhsil naziri]] ** ''Vəzifə təsis edildi (28.07.2022)'' ** [[Emin Əmrullayev]] ''(28.07.2022-dən başlayaraq)'' * [[Mədəniyyət Nazirliyi (Azərbaycan)|Mədəniyyət naziri]] — [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] * [[Səhiyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Səhiyyə naziri]] ** ''Nazir yoxdur (21.05.2021-19.01.2022)'' ** [[Teymur Musayev]] ''(19.01.2022-dən başlayaraq)'' * [[Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri]] — [[Muxtar Babayev]] * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar naziri]] — [[Kəmaləddin Heydərov]] * [[Gənclər və İdman Nazirliyi (Azərbaycan)|Gənclər və İdman naziri]] — [[Fərid Qayıbov]] * [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Kənd Təsərrüfatı naziri]] — [[İnam Kərimov]] * [[Maliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Maliyyə naziri]] — [[Samir Şərifov]] * [[Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat naziri]] — [[Rəşad Nəbiyev]] * [[İqtisadiyyat Nazirliyi (Azərbaycan)|İqtisadiyyat naziri]] — [[Mikayıl Cabbarov]] * [[Energetika Nazirliyi (Azərbaycan)|Energetika naziri]] — [[Pərviz Şahbazov]] * [[Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (Azərbaycan)|Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri]] — [[Sahil Babayev]] * [[Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)|Ədliyyə naziri]] — [[Fikrət Məmmədov (dövlət xadimi)|Fikrət Məmmədov]] == Hadisələr == === Yanvar === [[Fayl:Fatimeyi Zəhra məscidi.jpg|thumb|220x220px|[[Xanım Fatimeyi-Zəhra məscidi (Yeni Günəşli)|"Xanım Fatimeyi-Zəhra" məscidi]] yenidənqurmadan sonra]] [[Fayl:Ilham Aliyev visit Ukraine, held 1-on-1 meeting with Volodymyr Zelenskyy (4).jpg|thumb|220x220px|[[İlham Əliyev]] və [[Ukrayna prezidentlərinin siyahısı|Ukrayna Prezidenti]] [[Volodimir Zelenski]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev unveiled the monument to philanthropist Haji Zeynalabdin Taghiyev in Baku 2.jpg|thumb|220x220px|[[Hacı Zeynalabdin Tağıyevin heykəli (Bakı)|Hacı Zeynalabdin Tağıyev heykəli]] ([[Bakı]])]] [[Fayl:Ganja State Drama Theatre-new 1.jpg|thumb|220x220px|[[Gəncə Dövlət Dram Teatrı]] yenidənqurmadan sonra]] * [[5 yanvar|5 Yanvar]] ** [[2022]]-ci il "Şuşa İli" elan olundu **[[Teleradio İstehsalat Birliyi|"Teleradio" İB]] tərəfindən [[Azərbaycan]] ərazisində [[TRT 1|TRT-1]] televiziya kanalının yerüstü yayımı dayandırıldı * [[7 yanvar|7 Yanvar]] — [[Suraxanı rayonu|Suraxanı]] rayonunun [[Yeni Günəşli]] qəsəbəsində [[Xanım Fatimeyi-Zəhra məscidi (Yeni Günəşli)|"Xanım Fatimeyi-Zəhra" məscidi]] yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi * [[8 yanvar|8 Yanvar]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[10 yanvar|10 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Cənubi Koreya]] və [[Əlcəzair]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Cənubi Koreya]] səfiri - [[Li İn-Yonq]] ** [[Əlcəzair]] səfiri - [[Abdelouahab Osman]] *[[11 yanvar|11 Yanvar]] ** [[Mərkəzi Nəbatat Bağı|"Mərkəzi Nəbatat Bağı"]] və [[Dendrologiya Bağı|"Dendrologiya Bağı"]] publik hüquqi şəxsləri yaradıldı ** Azərbaycan Təbiət və Ov Turizmi Assosiasiyası (ATOTA) fəaliyyətə başladı * [[11 yanvar|11]] — [[12 yanvar|12 Yanvar]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu *[[13 yanvar|13 Yanvar]] ** [[Səudiyyə Ərəbistanı]] energetika naziri [[Əbdül Əziz bin Salman Əl-Səud]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Əbdül Əziz bin Salman Əl-Səud]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) **[[Səudiyyə Ərəbistanı]]<nowiki/>nın [[ACWA Power|"ACWA Power" şirkəti]] tərəfindən inşa ediləcək 240 MVt-lik [["Xızı-Abşeron" Külək Elektrik Stansiyası]]<nowiki/>nın <nowiki/>təməli qoyuldu ** [[Goranboy]] şəhər 1№-li məktəbin yeni binası istifadəyə verildi *[[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[İlham Əliyev]] [[Ukrayna]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Ukrayna prezidentlərinin siyahısı|Ukra]]<nowiki/>[[Ukrayna prezidentlərinin siyahısı|yna Prezidenti]] [[Volodimir Zelenski]] arasında görüş oldu ([[Kiyev]], [[Ukrayna]]) ** İlk dəfə "Xəzərin gözü" oftalmoloji seminarı keçirildi ([[Bakı]]) * [[17 yanvar|17 Yanvar]] — [[Monteneqro]] Parlamenti sədri [[Aleksa Beçiç]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Aleksa Beçiç]] arasında videoformatda görüş oldu * [[18 yanvar|18 Yanvar]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Avstriya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Hacı Zeynalabdin Tağıyevin heykəli (Bakı)|Hacı Zeynalabdin Tağıyev heykəli]]<nowiki/>nin açılışında iştirak etdi * [[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]] rayonunda [[Dövlət Sərhəd Xidməti (Azərbaycan)|DSX]]-nın yeni qərargah bina­sı istifadəyə verildi * [[21 yanvar|21 Yanvar]] — İşğaldan azad olunan torpaqlara səfərlərin təşkil edilməsi məqsədilə yaradılan ''yolumuzqarabaga.az'' portalı istifadəyə verildi * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — İşğaldan azad edilmiş ərazilərə avtobus reysləri başladı * [[25 yanvar|25 Yanvar]] ** İşğaldan sonra ilk dəfə [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna işçi qatarlar hərəkətə başladı ** [[İlham Əliyev]] və [[İran]]<nowiki/>ın yol və şəhərsalma naziri [[Rüstəm Qasimi]] arasında videoformatda görüş olud ** [[İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi|"İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi]] tərəfindən [["Qarabağ – tarixi-mədəni irsimizdən" kitabı|"Qarabağ – tarixi-mədəni irsimizdən"]] adlı kitab dərc edildi * [[26 yanvar|26 Yanvar]] — [[Zakir Həsənov]] [[İran]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Zakir Həsənov]] və [[İran prezidentlərinin siyahısı|İran Prezidenti]] [[İbrahim Rəisi]] arasında görüş oldu ([[Tehran]], [[İran]]) * [[27 yanvar|27 Yanvar]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[İlham Əliyev]] [[Xəzər rayonu|Xəzər]] rayonunun [[Binə (Xəzər)|Binə]] qəsəbəsində Tədris və Xidmət Kompleksinin açılışını etdi * [[28 yanvar|28 Yanvar]] ** [[Azerspace-1|"Azerspace-1"]] peykindən yayımlanan [[Azərbaycan televiziya kanallarının siyahısı|televiziya kanalları]] [[Yüksək Dəqiqlikli Televiziya|HD]] formatda yayıma keçdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Ümumdünya Gömrük Təşkilatı]] Baş katibi [[Kunio Mikuriya]] arasında videoformatda görüş oldu *** [[Kunio Mikuriya]] [["Dostluq" ordeni (Azərbaycan)|"Dostluq" ordeni]] ilə təltif edildi ** [[Sumqayıt]] şəhərində Qadın Resurs Mərkəzinin açılışı oldu * [[30 yanvar|30 Yanvar]] — [[İlham Əliyev]] [[Gəncə]] şəhərinə səfər etdi: ** [[Gəncə Dövlət Dram Teatrı]]<nowiki/>nın yeni bina<nowiki/>sı, [[ASAN xidmət|2 saylı Gəncə regional "ASAN xidmət"]] mərkəzi və [[Azərbaycan Dəmir Yolları|"Azərbaycan Dəmir Yolları"]] QSC-nin Gəncə lokomotiv deposunun açılışı oldu ** [[Gəncə Memorial Kompleksi]]<nowiki/>nin təməli qo<nowiki/>yuldu * [[31 yanvar|31 Yanvar]] — İşğaldan azad edilmiş ərazilərə ildə 1 dəfə səfər etmək məhdudiyyəti aradan qaldırıldı === Fevral === [[Fayl:Declaration on “Allied Interaction between the Republic of Azerbaijan and the Russian Federation” was signed in Moscow 3.jpg|thumb|220x220px|[[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]]]] [[Fayl:Tahir Mirkişili və Soltan Məmmədov İrəvanda Göy məsciddə.jpeg|thumb|220x220px|[[Tahir Mirkişili]] və [[Soltan Məmmədov (deputat)|Soltan Məmmədov]] İrəvanda Göy Məsciddə]] * [[1 fevral|1 Fevral]] ** [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclis]] [[Şuşa Bəyannaməsi]]<nowiki/>ni ratifikasiya etdi ** [[Sahibə Qafarova]] [[Latviya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[2 fevral|2 Fevral]] ** [[Ağdam]]-[[Füzuli]] avtomobil yolunun tikintisinə başlanıldı ** Azərbaycan Gəncləri Gününün 25 illiyinə həsr olunmuş Gənclər Forumu keçirildi ([[Bakı]]) *** [[Tovuz]] şəhəri [[2022]]-ci il üçün Azərbaycanın Gənclər Paytaxtı elan edildi * [[3 fevral|3 Fevral]] ** [[Sahibə Qafarova]] və [[Latviya prezidentlərinin siyahısı|Latviya Prezidenti]] [[Eqils Levits]] arasında görüş oldu ([[Riqa]], [[Latviya]]) ** [[Sahibə Qafarova]] [[Litva]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Macarıstan]] xarici işlər və ticarət naziri [[Piter Siyyarto|Peter Siyyart]]<nowiki/>[[Piter Siyyarto|o]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[4 fevral|4 Fevral]] ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]] [[Şuşa Bəyannaməsi]]<nowiki/>ni ratifikasiya etdi ** [[Sahibə Qafarova]] və [[Litva prezidentlərinin siyahısı|Litva Prezidenti]] [[Gitanas Nauseda]] arasında görüş oldu ([[Vilnüs]], [[Litva]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Fransa Prezidenti]] [[Emmanüel Makron|Emmanuel Makron]], [[Aİ Şurası Prezidenti]] [[Şarl Mişel]] və [[Ermənistan baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında videoformatda görüş oldu * [[4 fevral|4]] — [[20 fevral|20 Fevral]] — [[2022 Qış Olimpiya Oyunları]] ([[Pekin]], [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]) ** Medal sayı: ''0'' * [[6 fevral|6 Fevral]] ** [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ölkə ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Sahibə Qafarova]] [[Estoniya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] 330/220/110/10 kV-luq “Yaşma” qovşaq yarımstansiyası<nowiki/>nın yenidənqurmadan sonra açılışını etdi ** [[Sahibə Qafarova]] və [[Estoniya prezidentlərinin siyahısı|Estoniya Prezidenti]] [[Alar Karis]] arasında görüş oldu ([[Tallin]], [[Estoniya]]) * [[9 fevral|9]] — [[11 fevral|11 Fevral]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[11 fevral|11 Fevral]] ** Yenilənmiş [[20 manatlıq əsginas|20 manatlıq pul]] nişanı tədavülə buraxıldı ** [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində “Qobu” Enerji Qovşağının açılışı etdi ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Şuşa Bəyannaməsi]]<nowiki/>ni təsdiq etdi * [[12 fevral|12 Fevral]] — [[İlham Əliyev]] [[Şuşa Bəyannaməsi]]<nowiki/>ni təsdiq etdi * [[13 fevral|13 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] [[Ağdam rayonu|Ağdam]] rayonuna səfər etdi: *** 110/35/10 kV-luq “Ağdam-1” və “Ağdam-2” elektrik yarımstansiyalarının, “Qarabağ” Regional Elektrik Şəbəkəsinin Rəqəmsal İdarəetmə Mərkəzinin açılışı oldu *** "Park Forest Otel Ağdam" mehmanxanasının, Ağdam Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının və yeni yaşayış kompleksinin təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] [[Ağcabədi rayonu|Ağcabədi]] rayonunda səfər etdi: *** 110/35/10 kV-luq “Ağcabədi” yarımstansiyasının, yeni hərbi şəhərciyin və [[Avşar (Ağcabədi)|Avşar]]–[[Salmanbəyli]]–[[Aşağı Avşar]]–[[Xocavənd (Ağcabədi)|Xocavənd]] avtomobil yolunun açılışı oldu * [[14 fevral|14]] — [[15 fevral|15 Fevral]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[18 fevral|18]] — [[21 fevral|21 Fevral]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri və [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ölkə ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Tovuz rayonu|Tovuz]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]], [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[20 fevral|20 Fevral]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[21 fevral|21 Fevral]] ** [[Azərbaycan]] parlamentinin 2 nəfər deputatı ''([[Tahir Mirkişili]] və [[Soltan Məmmədov (deputat)|Soltan Məmmədov]])'' [[Ermənistan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Tahir Mirkişili]] və [[Soltan Məmmədov (deputat)|Soltan Məmmədov]] [[Ermənistan baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] ilə görüşdülər ([[İrəvan]], [[Ermənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] [[Rusiya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Moldova]] Parlamenti sədri [[İqor Qrosu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[22 fevral|22 Fevral]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Moskva]], [[Rusiya]]) *** [[Moskva Bəyannaməsi (2022)|Moskva Bəyannaməsi]] imzalandı ** [[Tahir Mirkişili]] və [[Soltan Məmmədov (deputat)|Soltan Məmmədov]] [[İrəvan]] şəhərində keçirilən AVRONEST Parlament Assambleyasında iştirak etdilər ** [[Əvəz Hafizlinin qətli|Əvəz Hafizlinin öldürülməsi]]: Jurnalist, bloger [[Əvəz Hafizlinin qətli|Əvəz Hafizli]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Balaxanı]] qəsəbəsində, yaşadığı mənzilin həyətində əmisioğlu tərəfindən bıçaqlanaraq öldürüldü * [[23 fevral|23 Fevral]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri, [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ölkə ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Laçın rayonu|Laçın]] və [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Tahir Mirkişili]] və [[Soltan Məmmədov (deputat)|Soltan Məmmədov]] [[İrəvan]]<nowiki/> şəhərində [[Göy məscid (İrəvan)|Gö]]<nowiki/>[[Göy məscid (İrəvan)|y məscid]]<nowiki/>i ziyarət etdilər * [[24 fevral|24 Fevral]] ** [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonunun [[Edilli]] kəndində kütləvi məzarlıq aşkarlandı. Bildirilir ki, məzarlıqdan tapılan qalıqlar [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı ermənilər tərəfinfən girovluqda saxlanılan şəxslərə aiddir ** [[İlham Əliyev]] və [[Moldova Parlamenti]] sədri [[İqor Qrosu]] arasında videoformatda görüş oldu === Mart === [[Fayl:Ilham Aliyev and Bilal Erdoğan (05-03-2022).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Dünya Etnoidman Konfederasiyası]] sədri [[Bilal Ərdoğan]]]] * [[2 mart|2 Mart]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[İlham Əliyev]] və [[Rumıniya]] energetika naziri [[Virgil-Daniel Popesku]] arasında videoformatda görüş oldu * [[3 mart|3 Mart]] ** [[Təhsilin İnkişafı Fondu|"Təhsilin İnkişafı Fondu"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı ** [[Tacikistan]] Ali Məclisi Milli Məclisinin sədri [[Rüstəm Emomali|Rüstəm Emoməli]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[4 mart|4 Mart]] — [[Xarici İşlər Nazirliyi (Türkiyə)|Türkiyə xarici işlər naziri]] [[Mövlud Çavuşoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[4 mart|4]] — [[13 mart|13 Mart]] — [[2022 Qış Paralimpiya Oyunları]] ([[Pekin]], [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]) ** Medal sayı: ''0'' * [[5 mart|5 Mart]] — [[Dünya Etnoidman Konfederasiyası]] sədri [[Bilal Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bilal Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Bilal Ərdoğan]] "Liderlik Mükafatı"nı [[İlham Əliyev]]<nowiki/>ə təqdim etdi * [[5 mart|5]] — [[6 mart|6 Mart]] — V Beynəlxalq Etnoidman Forumu ([[Bakı]]) * [[5 mart|5]] — [[13 mart|13 Mart]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri və [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi [[Azərbaycan]] ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Ordubad rayonu|Ordubad]], [[Goranboy rayonu|Goranboy]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]], [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[10 mart|10 Mart]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Ankara]], [[Türkiyə]]) * [[11 mart|11 Mart]] ** [[İran]] yol və şəhərsalma naziri [[Rüstəm Qasimi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Rüstəm Qasimi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Gürcüstan]] ədliyyə naziri [[Rati Breqadze]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Rati Breqadze]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 mart|15 Mart]] ** [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]] energetika və infrastruktur naziri [[Suhail Al Mazrouei]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Suhail Al Mazrouei]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Bakı]] şəhərində [[Qaradağ GES]]-in təməli qoyuldu * [[16 mart|16 Mart]] — [[Emin Əmrullayev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[18 mart|18 Mart]] ** [[Xaçmaz rayonu|Xaçmaz]] rayonunun [[Yalama]] kəndində əsaslı təmir etdirilən körpələr evi-uşaq bağçası istifadəyə verildi ** [[Ağstafa rayonu|Ağstafa]] rayonun [[Həsənsu]] kəndində [[Alı Mustafayev]] adına tam orta məktəbin yeni binası istifadəyə verildi * [[20 mart|20 Mart]] — [[İlham Əliyev]] [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonuna səfər etdi: ** [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kəndində yeni hərbi hissənin açılışı oldu ** [[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]] kəndində yeni məscidin və turizm kompleksinin təməli qoyuldu * [[21 mart|21 Mart]] — [[Zakir Həsənov]] [[Pakistan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[24 mart|24 Mart]] — [[Fərrux əməliyyatı]]: [[Azərbaycan]] Ordusunun bölmələri [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonunun [[Fərrux (Xocalı)|Fərrux]] kəndinə daxil oldu * [[26 mart|26 Mart]] — [[Fərrux əməliyyatı]]: [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonunun [[Fərrux (Xocalı)|Fərrux]] kəndi, [[Fərrux dağı]], [[Daşbaşı yüksəkliyi]] və [[Sağsağan dağ silsiləsi]] işğaldan azad edildi. [[Ağdam]] şəhəri və rayonun 9 kəndi düşmənin vizual nəzarətindən çıxarıldı. [[Xankəndi]]-[[Ağdərə]] avtomobil yoluna vizual nəzarət əldə olundu * [[28 mart|28 Mart]] ** [[Sahibə Qafarova]] [[Qazaxıstan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Almaniya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Qax rayonu|Qax]] rayonunun [[Qaxingiloy]] kəndində yeni mədəniyyət evi istifadəyə verildi * [[29 mart|29 Mart]] ** [[Xocalı rayonu|Xocalı]] rayonunun [[Fərrux (Xocalı)|Fərrux]] kəndində insan qalıqları aşkarlandı. Tapılan qalıqların [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]]<nowiki/>ndə şəhid olmuş şəxslərə aid olduğu ehtimal edilir ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[30 mart|30 Mart]] — [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]] Silahlı Qüvvələr naziri [[Ceyms Heppi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ceyms Heppi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[31 mart|31 Mart]] ** [[Şuşa]] şəhəri [[2023]]-cü il üçün "[[Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı]]" elan edildi ** [[Polşa]] xarici işlər naziri [[Zbiqnev Rau]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Zbiqnev Rau]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Sahibə Qafarova]] [[Özbəkistan]]<nowiki/>a səfər etdi === Aprel === [[Fayl:İtaliya-Azərbaycan Universitetinin təməlinin qoyulması (2 Aprel 2022).jpeg|thumb|İtaliya-Azərbaycan Universitetinin təməlinin qoyulması]] [[Fayl:Ilham Aliyev, President of European Council Charles Michel held one-on-one meeting in Brussels.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Avropa İttifaqı Şurası Prezidenti|Aİ Şurası Prezidenti]] [[Şarl Mişel]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev, Prime Minister of Albania held one-on-one meeting, April 2022 04.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Albaniya Baş naziri]] [[Edi Rama]]]] [[Fayl:The Presidents of Azerbaijan and Kyrgyzstan held a one-on-one meeting, April 2022 02.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Qırğızıstan Prezidenti]] [[Sadır Japarov]]]] * [[2 aprel|2 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] "Gəncə şəhərinin inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında" qanunu təsdiqlədi. [[Gəncə]] şəhərinin [[Nizami rayonu (Gəncə)|Nizami]] və [[Kəpəz rayonu|Kəpəz]] rayonları ləğv edildi ** [[Sahibə Qafarova]] və [[Özbəkistan prezidentlərinin siyahısı|Özbəkistan Prezidenti]] [[Şavkat Mirziyayev|Şavkat Mirziyoyev]] arasında görüş oldu ([[Daşkənd]], [[Özbəkistan]]) ** [[İtaliya]] xarici işlər naziri [[Luici Di Mayo]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Luici Di Maio|Luici Di Mayo]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İtaliya-Azərbaycan Universiteti]]<nowiki/>nin təməli qoyuldu. Təməlqoymada [[Ceyhun Bayramov]], [[Emin Əmrullayev]], [[Pərviz Şahbazov]] və [[İtaliya]] xarici İşlər naziri [[Luici Di Maio|Luici Di Mayo]] iştirak etdilər ([[Bakı]]) * [[3 aprel|3 Aprel]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Bakı]] şəhərində [["Location Baku" gecə klubunda partlayış]] baş verdi. 3 nəfər öldü, 35 nəfər yaralandı * [[4 aprel|4 Aprel]] ** [[Rəşad Nəbiyev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Avropa Şurası]] baş katibi [[Mariya Peyçinoviç Buriç]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Mariya Peyçinoviç Buriç]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[5 aprel|5 Aprel]] — [[İsrail]] turizm naziri [[Yoal Razvozov]] Azərbaycana səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Yoal Razvozov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[6 aprel|6 Aprel]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[İlham Əliyev]] [[Belçika]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Avropa İttifaqı Şurası Prezidenti|Aİ Ş]]<nowiki/>[[Avropa İttifaqı Şurası Prezidenti|urası Prezidenti]] [[Şarl Mişel]] arasında görüş oldu ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Avropa İttifaqı Şurası Prezidenti|Aİ Şurası Prezidenti]] [[Şarl Mişel]] və [[Ermənistan Baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] arasında görüş oldu ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[Danimarka]]<nowiki/>ya yeni təyin olunmuş səfiri [[Elin Süleymanov]] etimadnaməsini [[Danimarka monarxı|Danimarka kraliçası]] [[II Marqrete]]<nowiki/>yə təqdim etdi * [[7 aprel|7 Aprel]] — Gənc Qan Donorlarının III Ümumrespublika Forumu keçirildi ([[Bakı]]) * [[11 aprel|11 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu]]<nowiki/>nun yeni binasının açılışını etdi ([[Bakı]]) * [[12 aprel|12 Aprel]] — [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[Slovakiya]]<nowiki/>ya yeni təyin olunmuş səfiri [[Rövşən Sadıqbəyli]] etimadnaməsini [[Slovakiya Prezidenti]] [[Zuzana Çaputova]]<nowiki/>ya təqdim etdi * [[13 aprel|13 Aprel]] — [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Əliyev]] [[Özbəkistan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[Albaniya Baş naziri]] [[Edi Rama]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Edi Rama]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[15 aprel|15 Aprel]] ** [[Gürcüstan]] iqtisadiyyat naziri [[Levan Davitaşvili]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Levan Davitaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]] sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri [[Sultan Əhməd Əl Caber]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sultan Əhməd Əl Caber]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[16 aprel|16 Aprel]] – [[Neftçala rayonu|Neftçala]] rayonunun [[Aşağı Surra]], [[Balaca Surra]], [[Pirəbbə]] və [[Cəngan (Neftçala)|Cəngan]] kəndləri ərazisində [[Kür]] çayının səviyyəsinin enməsi nəticəsində küp qəbirlər aşkarlandı * [[19 aprel|19 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]], [[Kuba]] və [[Misir]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]] səfiri - [[Məhəmməd Əl Bluşi]] *** [[Kuba]] səfiri - [[Karlos Enrike Valdes de la Konsepsyon]] *** [[Misir]] səfiri - [[Hişam Mohamed Nağı Abdel Həmid]] ** [[Qırğızıstan Prezidenti]] [[Sadır Japarov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Sahibə Qafarova]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Sahibə Qafarova]] və [[Gürcüstan prezidentlərinin siyahısı|Gürcüstan Prezidenti]] [[Salome Zurabişvili]] arasında görüş oldu ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) * [[20 aprel|20 Aprel]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Qırğızıstan Prezidenti]] [[Sadır Japarov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Sahibə Qafarova]] və [[Qırğızıstan Prezidenti]] [[Sadır Japarov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Kino Agentliyi (Azərbaycan)|"Kino Agentliyi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[21 aprel|21 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdi * [[22 aprel|22]] — [[23 aprel|23 Aprel]] — [[Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayı]] ([[Şuşa]]) * [[22 aprel|22]] — [[24 aprel|24 Aprel]] — [[Bədii gimnastika üzrə FIG Dünya Kuboku]] ([[Bakı]]) * [[23 aprel|23]] — [[26 aprel|26 Aprel]] — "Barokko Günləri" Beynəlxalq Musiqi Festivalı ([[Bakı]]) * [[24 aprel|24 Aprel]] — [[İsrail]] maliyyə naziri [[Aviqdor Liberman]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[25 aprel|25 Aprel]] — [[İlham Əliyev]] və [[İsrail]] maliyyə naziri [[Aviqdor Liberman]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[26 aprel|26 Aprel]] — [[Latviya]] müdafiə naziri [[Artis Pabriksi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Artis Pabriksi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[27 aprel|27 Aprel]] — [[Gürcüstan]] xarici işlər naziri [[İliya Darçiaşvili]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İliya Darçiaşvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] — [[2 may|2 May]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu === May === [[Fayl:Eurovision 2022 - Semi-final 2 - Azerbaijan - Nadir Rustamli.jpg|thumb|[[Nadir Rüstəmli]] Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində çıxış edir]] [[Fayl:ZəngilanDSC 0303.jpg|thumb|[[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonu [[Üçüncü Ağalı|Ağalı]] kəndi]] [[Fayl:Ilham Aliyev and Recep Tayyip Erdogan attended TEKNOFEST Azerbaijan festival in Baku 34.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Texnofest-2022 (Azərbaycan)|"Teknofest-2022"]] festivalında]] [[Fayl:Azerbaijani and Turkish presidents attended opening of Baku “ASAN xidmet” center No7 and “Bilim Baku” center 19.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[ASAN xidmət|7 saylı "ASAN xidmət"]] mərkəzində]] [[Fayl:Azerbaijani and Turkish presidents attended opening of Baku “ASAN xidmet” center No7 and “Bilim Baku” center 12.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [["Bilim Bakı" mərkəzi|"Bilim Bakı"]] mərkəzində]] * [[2 may|2 May]] ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] [[Sabunçu rayonu|Sabunçu]] rayonunun [[Kürdəxanı]] qəsəbəsində 304№-li məktəbin açılışını etdi * [[4 may|4 May]] — [[Vahid Hacıyev (siyasətçi)|Vahid Hacıyev]] [[İlham Əliyev]]<nowiki/>in [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna xüsusi nümayəndəsi təyin edildi * [[5 may|5 May]] ** "Əmək və Məşğulluq” altsistemi (ƏMAS) istifadəyə verildi ** [[Dəliməmmədli]]-[[Düzqışlaq (Goranboy)|Düzqışlaq]]-[[Bağçakürd]]-[[Dəyirmanlar]]-[[Azad (Goranboy)|Azad]]-[[Nizami (Goranboy)|Nizami]] avtomobil yolu yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ([[Goranboy rayonu|Goranboy]]) ** "Qida təhlükəsizliyi haqqında" qanun qəbul edildi ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Ə]]<nowiki/>[[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|liyev]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Nazirlər Kabineti (termin)|Nazirlər Kabineti]] “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik etdi. Dəyişikliyə əsasən, yeni buraxılış məntəqələri yaradıldı: *** [[Eyvazlı (Qubadlı)|Eyvazlı]] dövlət sərhədindən buraxılış məntəqəsi - [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] arasında ([[Eyvazlı (Qubadlı)|Eyvazlı]], [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]]) *** [[Qazançı (Zəngilan)|Qazançı]] dövlət sərhədindən buraxılış məntəqəsi - [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] arasında ([[Qazançı (Zəngilan)|Qazançı]], [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]]) *** [[Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda dövlət sərhədindən buraxılış məntəqəsi ([[Mirzəcamallı]], [[Füzuli rayonu|Füzuli]]) *** [[Zaqatala Beynəlxalq Hava Limanı]]<nowiki/>nda dövlət sərhədindən buraxılış məntəqəsi ([[Muxax]], [[Zaqatala rayonu|Zaqatala]]) * [[5 may|5]] — [[8 may|8 May]] — [[Beynəlxalq Kulinariya Festivalı|I Beynəlxalq Kulinariya Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[6 may|6]] — [[7 may|7 May]] — "Prezident Kuboku-2022" Beynəlxalq Turniri ([[Suqovuşan (Tərtər)|Suqovuşan]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]]) ([[Mingəçevir]]) * [[8 may|8 May]] ** [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri [[Allahşükür Paşazadə]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi ** [[Pərviz Şahbazov]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi * [[9 may|9 May]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Sahibə Qafarova]] [[İsveçrə]]<nowiki/>yə səfər etdi ** [[Səudiyyə Ərəbistanı]] Baş Prokuroru [[Şeyx Səud bin Abdullah Əl Müacib]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Şeyx Səud bin Abdullah Əl Müacib]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[10 may|10]] — [[14 may|14 May]] — [[2022 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi]] ([[Turin]], [[İtaliya]]) ** Mahnı: ''[[Fade To Black]]'' ** İfaçı: ''[[Nadir Rüstəmli]]'' ** Yer: ''16'' ** Xal: ''106'' * [[10 may|10 May]] ** [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdi: *** [[Füzuli]] şəhərində Peşə Liseyinin və Füzuli Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] [[Şuşa rayonu|Şuşa]] rayonuna səfər etdi: *** [[Şuşa]] şəhərində "Azərişıq" ASC-nin Şuşa Rəqəmsal İdarəetmə Mərkəzinin açılışı oldu ** [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri [[Allahşükür Paşazadə]] [[Səudiyyə Ərəbistanı]]<nowiki/>na səfər etdi * [[11 may|11 May]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[12 may|12]] — [[14 may|14 May]] — [[Xarıbülbül Musiqi Festivalı (2022)|V Xarıbülbül Musiqi Festivalı]] ([[Şuşa]]) * [[12 may|12 May]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Tacikistan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[13 may|13 May]] — Türk Dövlətlərinin Ombudsmanlar və Milli İnsan Hüquqları İnstitutları Assosiasiyası yaradıldı * [[14 may|14 May]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] [[Rizə-Artvin Hava Limanı]]<nowiki/>nın açılışında iştirak etdi ([[Rizə]], [[Türkiyə]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Rizə]], [[Türkiyə]]) * [[15 may|15 May]] — [[7 iyun|7 İyun]] — [[Azərbaycan]]<nowiki/>da ilk dəfə [[Şamaxı]], [[Sumqayıt]], [[Lənkəran]], [[Şirvan (Azərbaycan)|Şirvan]], [[Bakı]], [[Şəki]], [[Mingəçevir]], [[Bərdə]], [[Gəncə]] və [[Qazax]] şəhərlərində [[Peşələr Festivalı]] keçirildi ''(İlk festival Şamaxı şəhərində keçirildi)'' * [[16 may|16]] — [[27 may|27 May]] — "Anatolian Phoenix-2022" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[16 may|16 May]] ** [[Xızı rayonu|Xızı]] rayonunun [[Dizəvər]] kəndi yaxınlığında orta əsrlərə aid olan qala qalıqları aşkarlandı ** [[Əli Əsədov]] [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]-yə səfər etdi. [[Əli Əsədov]] və [[BƏƏ Prezidenti]] [[Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyan]] arasında görüş oldu ([[Əbu-Dabi]], [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri|BƏƏ]]) ** [[İsrail]] kənd təsərrüfatı naziri [[Oded Forer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[17 may|17 May]] ** [[İlham Əliyev]] və kənd təsərrüfatı naziri [[Oded Forer]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Azərbaycan]]-[[Avropa İttifaqı]] Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** V Beynəlxalq Həmzə Nigari simpoziumu keçirildi ([[Quzanlı]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]]) ** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] PA-nın Üçüncü Ümumi Konfransı keçirildi ([[Bakı]]) *** [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] PA-ya sədrlik [[Azərbaycan]]<nowiki/>a keçdi ** [[Litva prezidentlərinin siyahısı|Litva Prezidenti]] [[Gitanas Nauseda]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[17 may|17]] — [[21 may|21 May]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[18 may|18]] — [[20 may|20 May]] ** "Caspian Agro 2022" sərgisi ([[Bakı]]) ** "InterFood Azerbaijan 2022" sərgisi ([[Bakı]]) * [[18 may|18 May]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Litva prezidentlərinin siyahısı|Litva Prezidenti]] [[Gitanas Nauseda]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Azərbaycan]]-[[Litva]] Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** [[Azərbaycan]]-[[İsrail]] Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** [[Belarus]] baş naziri [[Roman Qolovçenko]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Cəlilabad rayonu|Cəlilabad]] və [[Yardımlı rayonu|Yardımlı]] rayonlarında yerləşən köhnə qəbiristanlıqlarda aparılan monitorinq zamanı [[Azərbaycan]]<nowiki/>da ilk dəfə daş qoç və daş buğa (camış) fiqurları aşkarlandı ** [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Vahid Kirişçi|Vahid Kiriş]]<nowiki/>[[Vahid Kirişçi|çi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 may|19 May]] — [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] kənd təsərrüfatı və meşəçilik naziri [[Vahid Kirişçi]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[20 may|20]] — [[27 may|27 May]] — I Bakı Beynəlxalq Piano Festivalı * [[20 may|20 May]] — [[9 iyun|9 İyun]] — "Efes-2022" Beynəlxalq Təlimi ([[İzmir]], [[Türkiyə]]) * [[20 may|20 May]] ** [[Milli Müdafiə Universiteti (Azərbaycan)|Milli Müdafiə Universiteti]] yaradıldı ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İtaliya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[ICESCO]] Baş direktoru [[Salim bin Məhəmməd Əl-Malik]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[21 may|21 May]] — [[Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı|TÜRKSOY]] Baş katibi [[Sultan Rayev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[22 may|22 May]] ** [[İlham Əliyev]] [[Belçika]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Aİ Şurası Prezidenti]] [[Şarl Mişel]] arasında görüş oldu ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** [[İlham Əliyev]], [[Ermənistan baş naziri]] [[Nikol Paşinyan]] və [[Aİ Şurası prezidenti]] [[Şarl Mişel]] arasında görüş oldu ([[Brüssel]], [[Belçika]]) ** [[Estoniya]] parlamenti sədri [[Yüri Ratas]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[23 may|23 May]] ** Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin delimitasiyası üzrə Dövlət Komissiyası yaradıldı ** [[Mikayıl Cabbarov]] [[İsveçrə]]<nowiki/>yə səfər etdi ** [[Bərdə]] şəhərində Qadın Resurs Mərkəzinin açılışı oldu * [[24 may|24 May]] ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDT]] Baş katibi [[Bağdad Amreyev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfət etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Bağdad Amreyev]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türk Dövlətləri Təşkilatı|TDT]] turizm nazirlərinin 7-ci iclası keçi<nowiki/>rildi ([[Şamaxı]]) *** [[Şamaxı]] şəhəri [[2023]]-cü il üçün "Türk Dünyasının Turizm Paytaxtı" seçildi * [[25 may|25 May]] — [[İlham Əliyev]] və [[Estoniya]] Parlamenti sədri [[Yüri Ratas]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[26 may|26 May]] ** [[İlham Əliyev]] [[Füzuli rayonu|Füzuli]] rayonuna səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] [[Cəbrayıl rayonu|Cəbrayıl]] rayonuna səfər etdi: *** [[Horadiz]]-[[Ağbənd]] dəmir yolu xəttinin [[Soltanlı (Cəbrayıl)|Soltanlı]] stansiyasının və 330/110 kV-luq “Cəbrayıl” enerji qovşağının təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonuna səfər etdi: ***İşğal və Zəfər muzeyləri kompleksinin təməli qoyuldu * [[26 may|26]] — [[29 may|29 May]] — [[Texnofest-2022 (Azərbaycan)|"Teknofest-2022" festivalı]] ([[Bakı]]) * [[27 may|27 May]] ** [[İlham Əliyev]] [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunun [[Üçüncü Ağalı|Ağalı]] kəndində "Ağıllı kənd" layihəsinin birinci mərhələsi üzrə açılışını etdi ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>dəki səfirliyinin yeni binasının açılışı oldu ** [[Türkiyə]] milli müdafiə naziri [[Hulusi Akar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[27 may|27 May]] — [[7 iyun|7 İyun]] — [[2022 Atıcılıq üzrə Dünya Kuboku]] ''(6-cı mərhələ)'' ([[Bakı]]) * [[28 may|28 May]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə]] milli müdafiə naziri [[Hulusi Akar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] [[Bakı]] şəhərində [["Texnofest-2022" festivalı|"Teknofest-2022" festivalı]]<nowiki/>nda, [[ASAN xidmət|7 saylı "ASAN xidmət"]] mərkəzi və [["Bilim Bakı" mərkəzi|"Bilim Bakı"]] mərkəzinin açılışında işti<nowiki/>rak e<nowiki/>tdilər * [[29 may|29 May]] — [[Azərbaycan Avtomobil Federasiyası|Azərbaycan Avtomobil Federasiyası (AAF)]] [[Bakı]] şəhərində klassik avtomobillərin yürüşünü keçirdi * [[30 may|30 May]] — [[Ceyhun Bayramov]] [[Bolqarıstan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[30 may|30 May]] — [[3 iyun|3 İyun]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu === İyun === [[Fayl:Ilham Aliyev had an official welcoming ceremony in Tashkent 03.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Özbəkistan prezidentlərinin siyahısı|Özbəkistan Prezidenti]] [[Şavkat Mirziyayev|Şavkat Mirziyoyev]]]] [[Fayl:Fikret Amirov 2022 stamp of Azerbaijan 2.jpg|thumb|"Fikrət Əmirov 100 il" adlı poçt markası]] [[Fayl:Vladimir Putin and Ilham Aliyev (2022-06-29) 01.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]]]] [[Fayl:Aliyev-Raisi meeting (2022-06-29) 01.jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[İran prezidentlərinin siyahısı|İran Prezidenti]] [[İbrahim Rəisi]]]] * [[1 iyun|1 İyun]] — [[İran]] neft naziri [[Cavad Oci]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[1 iyun|1]] — [[3 iyun|3 İyun]] — Bakı Enerji Həftəsi * [[2 iyun|2 İyun]] ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]] sədri [[Mustafa Şəntop]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın [[İslandiya]]<nowiki/>ya yeni təyin olunmuş səfiri [[Elin Süleymanov]] etimadnaməsini [[İslandiya Prezidenti]] [[Qudni Yohannesson]]<nowiki/>a təqdim etdi * [[2 iyun|2]] — [[4 iyun|4 İyun]] — VII Beynəlxalq Sosial Elmlər Konqresi ([[Bakı]]) ([[Şuşa]]) * [[3 iyun|3 İyun]] — [[Bakı]] şəhərində Sosial Könüllülük Forumu keçirildi * [[6 iyun|6 İyun]] ** [[Bakı]] şəhərində [["Şərq Bazarı" kompleksi (Bakı)|"Şərq Bazarı" kompleksi]] yenidənqurmadan sonra istifadəyə verildi ** [[Ceyhun Bayramov|Ceyhun B]]<nowiki/>[[Ceyhun Bayramov|ayramov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[7 iyun|7 İyun]] ** [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri [[Allahşükür Paşazadə|Allahşükür Pa]]<nowiki/>[[Allahşükür Paşazadə|şazadə]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi ** [[Zakir Həsənov]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[10 iyun|10]] — [[12 iyun|12 İyun]] — [[2022 "Formula-1" üzrə Azərbaycan Qran-prisi]] ([[Bakı]]) ** '''1''' ''-'' [[Maks Ferstappen]] ''(150 xal)'' ** '''2''' ''-'' [[Serxio Perez|Serxio Peres]] ''(129 xal)'' ** '''3''' ''-'' [[Şarl Lekler]] ''(116 xal)'' * [[10 iyun|10 İyun]] ** [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində 110/35/10 kV-luq yeni yarımstansiyanın və Rəqəmsal Şəbəkələrin Baş İdarəetmə Mərkəzi<nowiki/>nin açılışı etdi ** [[Slovakiya]] Milli Şurasının sədri [[Boris Kollar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[11 iyun|11 İyun]] — Gənc Müəllimlər Assosiasiyasının II Forumu keçirildi ([[Bakı]]) * [[12 iyun|12 İyun]] — [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|BMT Baş Assambleyası]] Prezidenti [[Abdulla Şahid]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 iyun|14 İyun]] — [[Azərbaycan]]-[[Birləşmiş Krallıq|Britaniya]] Hökumətlərarası Komissiyanın 5-ci iclası keçirildi ([[Bakı]]) * [[16 iyun|16 İyun]] ** [[Gürcüstan prezidentlərinin siyahısı|Gürcüstan Prezidenti]] [[Salome Zurabişvili]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Salome Zurabişvili]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Albaniya Prezidenti]] [[İlir Meta]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[İlir Meta]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|ÜST]] Baş direktoru [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Tedros Adanom Qebreisus|Tedros Adhanom Qebreisus]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Qətər]] mədəniyyət naziri [[Abdülrəhman bin Həməd Al Tani]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ərəb Dövlətləri Liqası]] Baş katibi [[Əhməd Əbul Qeyt]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Venesuela Prezidenti]] [[Nikolas Maduro]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Qarabağ xanlığı]]<nowiki/>nın banisi [[Pənahəli xan]]<nowiki/>ın başdaşı bərpa olundu * [[16 iyun|16]] — [[17 iyun|17 İyun]] — [[Fintex Summit|"Fintex Summit" Maliyyə və Texnologiyalar Sərgisi]] ([[Bakı]]) * [[16 iyun|16]] — [[18 iyun|18 İyun]] — [[Qlobal Bakı Forumu|IX Qlobal Bakı Forumu]] * [[17 iyun|17]] — [[21 iyun|21 İyun]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] və [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[17 iyun|17 İyun]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Venesuela Prezidenti]] [[Nikolas Maduro]] arasında videoformatda görüş oldu ** [[İlham Əliyev]] və [[Ərəb Dövlətləri Liqası]] Baş katibi [[Əhməd Əbul Qeyt]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[18 iyun|18 İyun]] — [[Beynəlxalq Türk Akademiyası]] Prezidenti [[Darxan Kıdırali]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[19 iyun|19 İyun]] — [[Sahibə Qafarova]] [[Türkiyə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[20 iyun|20 İyun]] — [[1 iyul|1 İyul]] — "Anadolu Qartalı-2022" Beynəlxalq Təlimi ([[Konya]], [[Türkiyə]]) * [[20 iyun|20 İyun]] ** [[Anar Kərimov (nazir)|Anar Kərimov]] [[İran]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Qazaxıstan]] xarici işlər naziri [[Muxtar Tleuberdı]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[21 iyun|21 İyun]] ** [[İlham Əliyev]] [[Özbəkistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Özbəkistan prezidentlərinin siyahısı|Özbəkistan Prezidenti]] [[Şavkat Mirziyayev|Şavkat Mirziyoyev]] arasında görüş oldu ([[Daşkənd]], [[Özbəkistan]]) * [[22 iyun|22 İyun]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Özbəkistan prezidentlərinin siyahısı|Özbəkistan Prezidenti]] [[Şavkat Mirziyayev|Şavkat Mirziyoyev]] [[Özbəkistan]]<nowiki/>ın [[Xivə]] və [[Ürgənc (Özbəkistan)|Ürgənc]] şəhərlərinə səfər etdilər ** [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri [[Allahşükür Paşazadə]] [[Avstriya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[23 iyun|23 İyun]] ** [[Rusiya]] xarici işlər naziri [[Sergey Lavrov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sergey Lavrov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Rumıniya]] energetika naziri [[Virgil-Daniel Popesku]] və kənd təsərrüfatı naziri [[Adrian-İonuts Kesnoyu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdilər ** [[Baş Prokurorluq (Azərbaycan)|Baş Prokuror]] [[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|Kamran Ə]]<nowiki/>[[Kamran Əliyev (hüquqşünas)|liyev]] [[Belarus]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Vilayət Eyvazov]] [[Bolqarıstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Vilayət Eyvazov]] və [[Bolqarıstan prezidentlərinin siyahısı|Bolqarıstan Prezidenti]] [[Rumen Radev]] arasında görüş oldu ([[Sofiya]], [[Bolqarıstan]]) * [[24 iyun|24 İyun]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[26 iyun|26 İyun]] ** [[İlham Əliyev]] [[Göygöl rayonu|Göygöl]] rayonuna səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonuna səfər etdi: ***4,4 MVt-lik "Kəlbəcər-1" KSES-in və yeni hərbi hissənin açılışı oldu *** Kəlbəcər Rəqəmsal İdarəetmə Mərkəzinin, İşğal və Zəfər muzeyləri kompleksinin, "İstisu" mineral su zavodunun və "İstisu" sanatoriyasının təməli qoyuldu ** [[İlham Əliyev]] [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonuna səfər etdi ** [[Xarici İşlər Nazirliyi (Türkiyə)|Türkiyə xarici işlər naziri]] [[Mövlud Çavuşoğlu]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[27 iyun|27 İyun]] ** [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] Baş katibi [[Hissein Brahim Taha]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Hissein Brahim Taha]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Qazaxıstan]] xarici işlər və nəqliyyat nazirlərinin I üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Bakı]]) * [[27 iyun|27]] — [[29 iyun|29 İyun]] — [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] turizm nazirlərinin 11-ci sessiyası ([[Bakı]]) * [[28 iyun|28 İyun]] ** [["Ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində fərqlənməyə görə" medalı]] təsis edildi ** [[Özbəkistan Senatı]] sədri [[Tənzilə Narbayeva]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** "Fikrət Əmirov 100 il" adlı poçt markaları dövriyyəy<nowiki/>ə buraxıldı * [[29 iyun|29 İyun]] ** [[İlham Əliyev]] [[Türkmənistan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Xəzər sammiti|VI Xəzər sammiti]] keçirildi ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Prezidenti]] [[Sərdar Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Rusiya prezidentlərinin siyahısı|Rusiya Prezidenti]] [[Vladimir Putin]] arasında görüş oldu ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[İran prezidentlərinin siyahısı|İran Prezidenti]] [[İbrahim Rəisi]] arasında görüş oldu ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[Azərbaycan]]-[[Gürcüstan]] Biznes Forumu keçirildi ([[Bakı]]) ** [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]] sədri [[Mustafa Şəntop]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Qətər]] Baş prokuroru [[İssa bin Səad əl-Nuaimi]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkmənistan Parlamenti Xalq Məsləhəti]] sədri [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]] arasında görüş oldu ([[Aşqabad]], [[Türkmənistan]]) ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[30 iyun|30 İyun]] ** [[Türkiyə]]<nowiki/>nin [[Batman]] şəhərində [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zəfərinə həsr olunmuş "Qarabağ parkı"nın açılışı oldu ** [[Pakistan Senatı]] sədri [[Sadiq Sancrani]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Sadiq Sancrani]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Özbəkistan Senatı]] sədri [[Tənzilə Narbayeva]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|TBMM]] sədri [[Mustafa Şəntop]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) * [[30 iyun|30 İyun]] — [[1 iyul|1 İyul]] — Qoşulmama Hərəkatı Parlament Şəbəkəsinin Bakı konfransı === İyul === [[Fayl:Aliyev-Leyen press conference (2022-071-18).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Avropa Komissiyası]] Prezidenti [[Ursula von der Leyen]]]] * [[1 iyul|1 İyul]] — "Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı - Şuşa şəhəri haqqında" qanun qəbul edildi * [[3 iyul|3 İyul]] — [[Samir Şərifov]] [[İsveçrə]]<nowiki/>yə səfər etdi * [[4 iyul|4 İyul]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[İran]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Ceyhun Bayramov]] və [[İran prezidentlərinin siyahısı|İran Prezidenti]] [[İbrahim Rəisi]] arasında görüş oldu ([[Tehran]], [[İran]]) ** [[Pərviz Şahbazov]] [[Qazaxıstan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri [[Allahşükür Paşazadə]] [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]]<nowiki/>ya səfər etdi ** [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı|Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST)]] Ölkə Ofisi [[Azərbaycan]]<nowiki/>a 300 meymunçiçəyi test dəsti təhvil verdi * [[5 iyul|5 İyul]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Azərbaycan]]-[[Qazaxıstan]] Hökumətlərarası Komissiyanın 18-ci iclası keçirildi ([[Nur-Sultan]], [[Qazaxıstan]]) ** [[İran]] energetika naziri [[Əli Əkbər Mehrabian]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[6 iyul|6]] — [[7 iyul|7 İyul]] — IV Beynəlxalq Bakı Yay Caz Günləri * [[7 iyul|7]] — [[8 iyul|8 İyul]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[11 iyul|11 İyul]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Azərbaycan meşə yanğınları]]: [[Xaçmaz rayonu|Xaçmaz]] rayonunun [[Müzəffəroba]] kəndi yaxınlığında meşə yanğını baş verdi * [[12 iyul|12 İyul]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Çexiya]] səfirinin etimadnaməsini qəbul etdi *** [[Çexiya]] səfiri - [[Milan Sedlaçek]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[14 iyul|14 İyul]] — [[Latviya]] kənd təsərrüfatı naziri [[Kaspars Qerhards]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[14 iyul|14]] — [[15 iyul|15 İyul]] — [[Vaqif Poeziya Günləri|2022 Vaqif Poeziya Günləri]] ([[Şuşa]]) * [[15 iyul|15 İyul]] ** [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-nin [[Cənubi Qafqaz]] üzrə xüsusi nümayəndəsi [[Toivo Klaar]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər edi. [[İlham Əliyev]] və [[Tovio Klaar|Toivo Klaar]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[İran]] Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası katibi [[Əli Şamxani]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Əli Şamxani]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Gürcüstan]] Baş Prokurosu [[İrakli Şotadze]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[16 iyul|16 İyul]] ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]] rayonunda yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi * [[18 iyul|18 İyul]] ** [[Avropa Komissiyası]] Prezidenti [[Ursula von der Leyen]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ursula von der Leyen]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[OTIF]] Baş katibi [[Volfqanq Küpper]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Belçika]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[19 iyul|19]] — [[25 iyul|25 İyul]] — [[Zəngilan rayonu|Zəngilan]] rayonunda "ağıllı kənd" konsepsiyası əsasında yenidən salınmış [[Üçüncü Ağalı|Ağalı]] kəndinə sakinlərin köçürülməsinin 1-ci mərhələsi * [[19 iyul|19 İyul]] ** [[Türkiyə]] ailə və sosial xidmətlər naziri [[Derya Yanık]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Derya Yanık]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Avropa Parlamenti]] Xarici Əlaqələr Komitəsinin sədri [[Devid Makallister]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Devid Makallister]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Beynəlxalq Cüdo Federasiyası]] Prezidenti [[Marius Vizer]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Marius Vizer]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Ceyhun Bayramov]] və [[NATO baş katibi|NATO Baş katibi]] [[Yens Stoltenberq]] arasında görüş oldu ([[Brüssel]], [[Belçika]]) * [[20 iyul|20 İyul]] ** [[İlham Əliyev]] [[Sumqayıt]] şəhərinə səfər etdi: *** 2 saylı Sumqayıt regional "ASAN xidmət" mərkəzinin açılışı oldu ** [[Emin Əmrullayev]] [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]]<nowiki/>ya səfər etdi * [[20 iyul|20 İyul]] — [[9 sentyabr|9 Sentyabr]] — [[Yay Fest 2022]] * [[21 iyul|21 İyul]] ** [[Bolqarıstan]] Baş naziri [[Kiril Petkov]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Kiril Petkov]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) ** [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri [[Allahşükür Paşazadə]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi ** "Şərqi Zəngəzur İqtisadi Rayonunda 1 saylı Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidməti" publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[22 iyul|22 İyul]] ** [[Şuşa]] şəhərində Beynəlxalq Media Forumu keçirildi ** [[Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi|QMİ]] sədri [[Allahşükür Paşazadə]] və [[Gürcüstan prezidentlərinin siyahısı|Gürcüstan Prezidenti]] [[Salome Zurabişvili]] arasında görüş oldu ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) * [[25 iyul|25]] — [[29 iyul|29 İyul]] — [[Qoşulmama Hərəkatı Gənclər Sammiti]] ([[Bakı]]) ([[Şuşa]]) ** [[Şuşa Akkordu]] adlı sənədə əsasən [[Qoşulmama Hərəkatı Gənclər Təşkilatı]] yaradıldı * [[25 iyul|25 İyul]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri və [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ölkə ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Tərtər rayonu|Tərtər]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]], [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[27 iyul|27 İyul]] — Yenilənmiş [[10 qəpiklik sikkə|10]] və [[50 qəpiklik sikkə|50 qəpiklik metal pul]] nişanları tədavülə buraxıldı * [[28 iyul|28 İyul]] ** [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Təhsil Nazirliyi]] ləğv edildi. [[Elm və Təhsil Nazirliyi (Azərbaycan)|Elm və Təhsil Nazirliyi]] yaradıldı ** [[Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi]], [[Elm və Ali Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi]] yaradıldı * [[29 iyul|29]] — [[31 iyul|31 İyul]] ** [[Milli Yaylaq Festivalı|II Milli Yaylaq Festivalı]] ([[Hacıkənd (Gəncə)|Hacıkənd]], [[Gəncə]]) ** "Qafqaz Motor Şou 2022" avtomobil sərgisi ([[Qəbələ rayonu|Qəbələ]]) * [[30 iyul|30]] — [[31 iyul|31 İyul]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri və və [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ölkə ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu === Avqust === [[Fayl:Revenge ATO(Azerbaijan).png|thumb|[[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]]]] [[Fayl:Ilham Aliyev received President of the Turkish Republic of Northern Cyprus in Konya (1).jpg|thumb|[[İlham Əliyev]] və [[Şimali Kipr Türk Respublikası Prezidenti|Şimali Kipr Prezidenti]] [[Ərsin Tatar]]]] [[Fayl:Müslüm Maqomayevin abidəsi.jpg|thumb|[[Müslüm Maqomayev (müğənni)|Müslüm Maqomayev]] heykəli ([[Bakı]])]] * [[2 avqust|2 Avqust]] ** [[Ceyhun Bayramov]], [[Mikayıl Cabbarov]] və [[Rəşad Nəbiyev]] [[Özbəkistan]]a səfər etdilər ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Özbəkistan]] nazirlərinin I üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Daşkənd]], [[Özbəkistan]]) *** [[Daşkənd Bəyannaməsi]] imzalandı * [[2 avqust|2]] — [[8 avqust|8 Avqust]] — Disapor Gənclərinin III Yay Düşərgəsi ([[Şuşa]]) * [[3 avqust|3]] — [[4 avqust|4 Avqust]] — [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri və [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ölkə ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Laçın rayonu|Laçın]], [[Ağdam rayonu|Ağdam]], [[Xocalı rayonu|Xocalı]], [[Xocavənd rayonu|Xocavənd]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[3 avqust|3 Avqust]] ** [[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]]: [[Qırxqız dağı|Qırxqız yüksəkliyi]], [[Buzluq (dağ)|Buzdux dağı]] və ətrafındakı yüksəkliklər, [[Kiçik Qafqaz]] dağ silsiləsinin Qarabağ silsiləsi boyu [[Sarıbaba dağı|Sarıbaba]] və bir sıra digər əhəmiyyətli hakim yüksəkliklər işğaldan azad edildi ** [[İlham Əliyev]] "Azbadam" MMC-nin badam emalı zavodunun açılışını etdi * [[5 avqust|5]] — [[14 avqust|14 Avqust]] — I Beynəlxalq İstehlakçı Yarmarkası ([[Bakı]]) * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Avstriya]] və [[Slovakiya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Avstriya]] səfiri - [[Tomas Şuller-Qötzburq]] ** [[Slovakiya]] səfiri - [[Milan Layçak]] * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Panama]] və [[Ruanda]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Panama]] səfiri - [[Mariela del Karmen Sagel Rosas]] ** [[Ruanda]] səfiri - [[Fidelis Ntampaka Mironko]] * [[8 avqust|8 Avqust]] ** [[Ceyhun Bayramov]] [[Türkiyə]]yə səfər etdi ** [[Orqan Donorluğu və Transplantasiya üzrə Koordinasiya Mərkəzi|"Orqan Donorluğu və Transplantasiya üzrə Koordinasiya Mərkəzi"]] publik hüquqi şəxs yaradıldı * [[9 avqust|9 Avqust]] ** [[İlham Əliyev]] və [[Mehriban Əliyeva]] [[Türkiyə]]yə səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Türkiyə prezidentlərinin siyahısı|Türkiyə Prezidenti]] [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]] arasında görüş oldu ([[Konya]], [[Türkiyə]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Fələstin Baş naziri]] [[Mohammed Ştayyehi]] arasında görüş oldu ([[Konya]], [[Türkiyə]]) ** [[İlham Əliyev]] və [[Şimali Kipr Türk Respublikası Prezidenti|Şimali Kipr Prezidenti]] [[Ərsin Tatar]] arasında görüş oldu ([[Konya]], [[Türkiyə]]) ** [["Xarıbülbül" voleyvol klubu]] yaradıldı * [[9 avqust|9]] — [[18 avqust|18 Avqust]] — [[2021 İslam Həmrəyliyi Oyunları|V İslam Həmrəyliyi Oyunları]] ([[Konya]], [[Türkiyə]]) ** Medal sayı: ''99'' *** '''Qızıl''' ''-'' ''29'' *** '''Gümüş''' ''-'' ''36'' *** '''Bürünc''' ''-'' ''34'' ** Yer: ''4'' * [[10 avqust|10 Avqust]] ** [[Əlcəzair]] xairici işlər naziri [[Ramtan Lamamra]] [[Azərbaycan]]a səfər etdi. [[İlham Əliyev]] və [[Ramtan Lamamra]] arasında görüş oldu (Bakı) ** [[Mingəçevir Dövlət Universiteti]], [[Azərbaycan Turizm və Menecment Universiteti]] publik hüquqi şəxsə çevrildi * [[12 avqust|12 Avqust]] ** [[İlham Əliyev]] [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]] rayonuna səfər etdi: *** [[Basqal]] qəsəbəsində "Basqal Resort & Spa" otelinin açılışı oldu ** [[İlham Əliyev]] [[Ağsu rayonu|Ağsu]] rayonuna səfər etdi: *** [[Ağsu]] şəhərində Gənc Sənətkarlar Mərkəzinin və Dövlət Rəmzləri Muzeyinin açılışı oldu ** [[Ermənistan]] Silahlı Qüvvələrinin bölmələri və [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ölkə ərazisindəki qanunsuz erməni silahlı dəstəsi [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Gədəbəy rayonu|Gədəbəy]], [[Tovuz]], [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında yerləşən [[Azərbaycan]] Ordusunun mövqelərini atəşə tutdu * [[13 avqust|13]] — [[27 avqust|27 Avqust]] — [[Beynəlxalq Ordu Oyunları|VIII Beynəlxalq Ordu Oyunları]] * [[15 avqust|15 Avqust]] — [[Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti]], [[Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti]], [[Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti]] publik hüquqi şəxsə çevrildi * [[16 avqust|16 Avqust]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Türkmənistan]], [[İsveç]], [[Argentina]] və [[Almaniya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[Türkmənistan]] səfiri - [[Qurbanməmmet Elyasov]] *** [[İsveç]] səfiri - [[Tobias Lorentzson]] *** [[Argentina]] səfiri - [[Marianxeles Belluşi]] *** [[Almaniya]] səfiri - [[Ralf Horlemann]] ** [[Zaqatala rayonu|Zaqatala]] rayonunda Aqrar İnnovasiya Festivalı keçirildi * [[17 avqust|17 Avqust]] — [[İlham Əliyev]] [[Bakı]] şəhərində [[Müslüm Maqomayev (müğənni)|Müslüm Maqomayev]] heykəlinin açılışında iştirak etdi * [[18 avqust|18 Avqust]] — [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Monqolustan]], [[Cənubi Afrika Respublikası|CAR]], [[Çad]], [[Yeni Zelandiya]] və [[Efiopiya]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: ** [[Monqolustan]] səfiri - [[Qombosuren Munxbayar]] ** [[Cənubi Afrika Respublikası|CAR]] səfiri - [[Dipuo Berta Letsatsi-Duba]] ** [[Çad]] səfiri - [[Adum Danqay Nokur Qet]] ** [[Yeni Zelandiya]] səfiri - [[Zoe Daun Kolson-Sinkler]] ** [[Efiopiya]] səfiri - [[Adem Muhammed Mahmud]] * [[19 avqust|19]] — [[21 avqust|21 Avqust]] — I Gəncə Qastroenteroloji Günləri Beynəlxalq Konfransı * [[19 avqust|19 Avqust]] ** [[Rəmzi Teymurov]] [[Cənubi Koreya]] və [[Monqolustan]] səfiri vəzifələrindən geri çağırıldı, [[Argentina]] səfiri təyin edildi ** [[Ramin Həsənov]] [[Almaniya]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Cənubi Koreya]] səfiri təyin edildi ** [[Nəsimi Ağayev]] [[Almaniya]] səfiri təyin edildi ** [[Yaşar Əliyev (siyasətçi, 1948)|Yaşar Əliyev]] [[Kuba]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Ruslan Rzayev]] yeni səfir təyin edildi ** [[Elxan Qəhrəman]] [[Küveyt]] səfiri vəzifəsindən geri çağırıldı və [[Emil Kərimov (səfir)|Emil Kərimov]] yeni səfir təyin edildi ** [[Elxan Poluxov]] [[Braziliya]], [[Ekvador]], [[Qayana]], [[Surinam]], [[Trinidad və Tobaqo]] səfiri, [[Karib Ölkələri Birliyi]] yanında nümayəndə vəzifələrindən geri çağırıldı ** [[Rəşad Novruz]] [[Braziliya]] səfiri təyin edildi *[[23 avqust|23 Avqust]] ** [[Rəşad Nəbiyev]] [[Gürcüstan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[Azərbaycan]]-[[Türkiyə]]-[[Gürcüstan]] nəqliyyat nazirlərinin üçtərəfli görüşü keçirildi ([[Tbilisi]], [[Gürcüstan]]) ** [[Azərbaycan]]<nowiki/>da [[Google Pay|"Google Pay"]] sistemi istifadəyə verildi * [[24 avqust|24 Avqust]] ** [[Qazaxıstan Prezidenti]] [[Qasım-Comərd Tokayev|Qasım-Jomart Tokayev]] [[Azərbaycan]]<nowiki/>a səfər etdi ** [[İlham Əliyev]] və [[Qazaxıstan Prezidenti]] [[Qasım-Comərd Tokayev|Qasım-Jomart Tokayev]] arasında görüş oldu ([[Bakı]]) *** [[İlham Əliyev]] [[Qazaxıstan]]<nowiki/>ın "Altın kıran" (Qızıl qartal) ali ordeni ilə təltif olundu * [[24 avqust|24]] — [[26 avqust|26 Avqust]] — Sənaye Tətbiqli İdarəetmə və Optimallaşdırma (COIA) VIII Beynəlxalq Konfransı ([[Bakı]]) * [[25 avqust|25 Avqust]] ** [[İlham Əliyev]] ölkəmizə yeni təyin olunmuş [[Tailand]], [[Dominikan Respublikası|Dominikan]], [[Bosniya və Herseqovina]] səfirlərinin etimadnamələrini qəbul etdi: *** [[Tailand]] səfiri - [[Apirat Suqondhabhirom]] *** [[Dominikan Respublikası|Dominikan]] səfiri - [[Elvis Antonio Alam Loran]] *** [[Bosniya və Herseqovina]] səfiri - [[Adis Alagiç]] ** [[Əli Əsədov]] [[Qırğızıstan]]<nowiki/>a səfər etdi. [[Əli Əsədov]] və [[Qırğızıstan Prezidenti]] [[Sadır Japarov]] arasında görüş oldu ([[Çolpon-Ata]], [[Qırğızıstan]]) * [[26 avqust|26 Avqust]] — [[Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|Qarabağ atəşkəs bəyanatı]]: Üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq [[Rusiya]] sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi [[Laçın dəhlizi|Laçın]] dəhlizindəki ərazilər ([[Laçın rayonu|Laçın]] rayonunun [[Sus (Laçın)|Sus]], [[Zabux]] kəndləri və [[Laçın]] şəhəri) [[Azərbaycan]]<nowiki/>a təhvil verildi === Sentyabr === * [[6 sentyabr|6]] — [[8 sentyabr|8 Sentyabr]] — IV "ADEX" Azərbaycan Beynəlxalq Müdafiə sərgisi ([[Bakı]]) * [[7 sentyabr|7]] — [[11 sentyabr|11 Sentyabr]] — V ANİMAFİLM Beynəlxalq Animasiya Festivalı ([[Bakı]]) * [[21 sentyabr|21]] — [[24 sentyabr|24 Sentyabr]] — "Shusha Chess 2022" Beynəlxalq Şahmat Turniri ([[Şuşa]]) * [[30 sentyabr|30 Sentyabr]] — [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Qurultayı|XIII Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Qurultayı]] keçiriləcək ([[Bakı]]) === Oktyabr === * [[1 oktyabr|1]] — [[20 oktyabr|20 Oktyabr]] — Arıçılıq Məhsullarının 22-ci Respublika Sərgi-Satış Yarmarkası ([[Bakı]]) * [[27 oktyabr|27]] — [[28 oktyabr|28 Oktyabr]] — XV Verona Avrasiya İqtisadi Forumu ([[Bakı]]) === Noyabr === * [[11 fevral|11]] — [[15 noyabr|15 Noyabr]] — XIII Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalı == Vəfatlar == === Yanvar === {{Əsas|2022-ci il yanvar ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Novruz Qartal.jpg|thumb|205x205px|[[Novruz Qartal]]]] * [[1 yanvar|1 Yanvar]] — [[Ramiz Abutalıbov]], ictimai xadim, diplomat (d. [[1937]]) * [[2 yanvar|2 Yanvar]] — [[Məhərrəm Məmmədyarov]], alim, kimya elmləri doktoru, Əməkdar elm xadimi (d. [[1924]]) * [[3 yanvar|3 Yanvar]] — [[Nizami Tağıyev]], Əlbəyaxa döyüş üzrə ilk azərbaycanlı SSRİ idman ustası (d. [[1959]]) *[[4 yanvar|4 Yanvar]] — [[Kamal Babayev (fotoqraf)|Kamal Babayev]], fotoqraf, jurnalist (d. [[1927]]) *[[8 yanvar|8 Yanvar]] — [[Novruz Qartal]], aktyor, Əməkdar artist (d. [[1947]]) * [[10 yanvar|10 Yanvar]] ** [[Əbdürrəhman Vəzirov]], Azərbaycan SSR KP MK-nın birinci katibi ''(13-cü)'' (d. [[1930]]) ** [[Tofiq Babanlı]], boksçu, Əməkdar bədən tərbiyəsi və idman xadimi, Beynəlxalq dərəcəli hakim, Əməkdar məşqçi (d. [[1937]]) * [[13 yanvar|13 Yanvar]] — [[Fərrux Zeynalov]], sabiq deputat, Mineral Ehtiyatları naziri (d. [[1942]]) * [[14 yanvar|14 Yanvar]] ** [[Ramiz Əliyev (rejissor)|Ramiz Əliyev]], rejissor (d. [[1938]]) ** [[Qərib Orucov]], Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (d. [[1935]]) * [[15 yanvar|15 Yanvar]] — [[Əlikram Tağıyev]], fəlsəfə elmləri doktoru, professor (d. [[1945]]) *[[19 yanvar|19 Yanvar]] — [[Aydın Abdullayev]], prosüder, kino istehsalatı təşkilatçısı (d. [[1951]]) *[[21 yanvar|21 Yanvar]] — [[Nizami Ağayev]], torpaqşünas, aqrokimyaçı alim, kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor (d. [[1936]]) *[[23 yanvar|23 Yanvar]] — [[Minirə Qarayeva]], pedaqoq, dilçi-alim, professor (d. [[1937]]) === Fevral === {{Əsas|2022-ci il fevral ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Kamil Cəlilov.jpg|thumb|186x186px|[[Kamil Cəlilov]]]] [[Fayl:Əlibaba Məmmədov.jpg|thumb|200x200px|[[Əlibaba Məmmədov]]]] * [[3 fevral|3 Fevral]] — [[Nəriman Şıxəliyev]], operator, rejissor, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1934]]) * [[6 fevral|6 Fevral]] — [[Şöhlət Əfşar|Şöhlət Avşar]], şair (d. [[1949]]) * [[7 fevral|7 Fevral]] — [[Əli Vəkil]], şair, tərcüməçi (d. [[1938]]) * [[8 fevral|8 Fevral]] ** [[Fikrət Həşimov]], Əməkdar rəssam (d. [[1948]]) ** [[Fəxrəddin Əli]], Əməkdar rəssam (d. [[1938]]) * [[10 fevral|10 Fevral]] — [[Vaqif Seyidov]], tibb elmləri doktoru, professor, Əməkdar həkim (d. [[1941]]) * [[13 fevral|13 Fevral]] — [[Əfqan Əsgərov]], yazıçı, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1929]]) * [[15 fevral|15 Fevral]] ** [[Məmməd Çıraqov]], geologiya-mineralogiya elmlər doktoru, professor (d. [[1938]]) ** [[Əzizə Həsənova]], astronom (d. [[1960]]) * [[16 fevral|16 Fevral]] — [[Aydın Abıyev]], ədəbiyyatşünas, tənqidçi, lüğətçi, filologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1939]]) * [[17 fevral|17 Fevral]] — [[Ənvər Əhməd]], şair, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas (d. [[1943]]) * [[19 fevral|19 Fevral]] — [[Hüseyn Hüseynov (prokuror)|Hüseyn Hüseynov]], Naxçıvan MR prokuroru ''(1-ci)'' (d. [[1944]]) * [[22 fevral|22 Fevral]] ** [[Kamil Cəlilov]], bəstəkar, qoboy ifaçısı, Xalq artisti (d. [[1938]]) ** [[Əvəz Hafizli]], jurnalist, bloger (d. [[1998]]) * [[24 fevral|24 Fevral]] — [[Arif Qazıyev (rejissor)|Arif Qazıyev]], televiziya rejissoru, ssenarist (d. [[1938]]) * [[25 fevral|25 Fevral]] — [[Əlibaba Məmmədov]], xanəndə, bəstəkar, pedaqoq, Xalq artisti (d. [[1930]]) === Mart === {{Əsas|2022-ci il mart ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Rüstəm İbrahimbəyov (cropped).jpg|thumb|202x202px|[[Rüstəm İbrahimbəyov]]]] [[Fayl:Ayaz Mütəllibov (Moskva, 1999).jpg|thumb|140x140px|[[Ayaz Mütəllibov]]]] * [[4 mart|4 Mart]] — [[Albert Mustafayev]], Əməkdar rəssam (d. [[1931]]) * [[5 mart|5 Mart]] — [[Zəhmət Şahverdiyev]], tarix elmləri doktoru, professor (d. [[1942]]) * [[10 mart|10 Mart]] — [[Rüstəm İbrahimbəyov]], Xalq yazıçısı, dramaturq, rejissor (d. [[1939]]) * [[11 mart|11 Mart]] — [[Faiq Həsənov (kimyaçı)|Faiq Həsənov]], kimyaçı (d. [[1939|1939)]] * [[13 mart|13 Mart]] — [[Əjdər İsmayılov]], filologiya elmləri doktoru, professor, tarixçi, siyasətçi (d. [[1938]]) * [[15 mart|15 Mart]] — [[Zaur Yusifov]], boksçu, Əməkdar idman ustası (d. [[1984]]) * [[17 mart|17 Mart]] — [[Musa Məmmədov (geoloq)|Musa Məmmədov]], geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor (d. [[1940]]) * [[18 mart|18 Mart]] — [[Bəybala Usubaliyev]], kimya elmləri doktoru, alim (d. [[1951]]) * [[21 mart|21 Mart]] — [[Almaz Tağıyeva]], pedaqoji elmlər doktoru, alim (d. [[1962]]) * [[22 mart|22 Mart]] — [[Maksim Şamil]], şair (d. [[1952]]) * [[25 mart|25 Mart]] — [[Rza Bərahəni]], cənubi azərbaycanlı yazıçı, şair, tənqidçi (d. [[1935]]) * [[26 mart|26 Mart]] — [[Şakir Həsənov]], mühəndis (d. [[1947]]) * [[27 mart|27 Mart]] ** [[Ayaz Mütəllibov]], Azərbaycan SSR KP MK-nın birinci katibi ''(14-cü) (sonuncu)'', Prezident ''(1-ci)'' (d. [[1938]]) ** [[Cavid Səfərov]], Rostok Universiteti dosenti (d. [[1965]]) * [[28 mart|28 Mart]] — [[Vəhdət Sultanzadə]], diplomat (d. [[1935]]) === Aprel === {{Əsas|2022-ci il aprel ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Teymur Bünyadov (akademik).jpg|thumb|166x166px|[[Teymur Bünyadov (tarixçi)|Teymur Bünyadov]]]] * [[1 aprel|1 Aprel]] — [[Zülfüqar Abbasov (rejissor)|Zülfüqar Abbasov]], aktyor, rejissor, Xalq artisti (d. [[1940]]) * [[2 aprel|2 Aprel]] ** [[Əli İsmayılov (mühəndis)|Əli İsmayılov]], mühəndis (d. [[1948]]) ** [[Vilayət Qəhrəmanzadə]], musiqiçi, "Rast" qrupu üzvü (d. ?) * [[8 aprel|8 Aprel]] — [[Teymur Bünyadov (tarixçi)|Teymur Bünyadov]], tarix elmləri doktoru, professor, Əməkdar elm xadimi (d. [[1928]]) * [[14 aprel|14 Aprel]] — [[İlqar Fəti-zadə]], iqtisadçı, dövlət xadimi (d. [[1956]]) * [[22 aprel|22 Aprel]] — [[Oqtay Hacıyev]], xanəndə, bəstəkar (d. [[1951]]) * [[30 aprel|30 Aprel]] — [[Namiq Aslanov]], polis polkovniki ( d. [[1965]]) === May === {{Əsas|2022-ci il may ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Vaqif Əsədov.jpeg|thumb|174x174px|[[Vaqif Əsədov]]]] * [[5 may|5 May]] — [[Qiyas Quliyev]], biologiya elmləri doktoru, alim (d. [[1947]]) * [[11 may|11 May]] ** [[Məzahir Süleymanzadə]], jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1952]]) ** [[Musa Bağırov]], rejissor, ssenarist, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1932]]) * [[16 may|16 May]] — [[Fuad Vəlixanov]], televiziyaçı, prosüder, Əməkdar incəsənət xadimi (d. [[1941]]) * [[19 may|19 May]] ** [[Vaqif Əsədov]], aktyor, rejissor, Xalq Artisti (d. [[1947]]) ** [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], biologiya elmləri doktoru, professor (d. [[1957]]) * [[31 may|31 May]] — [[Tosu Zəngilanlı]], fenomen (d. [[1993]]) === İyun === {{Əsas|2022-ci il iyun ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Müzamil Abdullayev.png|thumb|202x202px|[[Müzamil Abdullayev]]]] * [[2 iyun|2 İyun]] — [[Rahid Rəhmanov]], vulkanoloq, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, Əməkdar neft və qaz sənayesi işçisi (d. [[1936]]) * [[5 iyun|5 İyun]] — [[Əli Babayev (dövlət xadimi)|Əli Babayev]], dövlət xadimi (d. [[1957]]) * [[7 iyun|7 İyun]] — [[Nəsir Əhmədli]], filologiya elmləri doktoru, professor, Əməkdar jurnalist (d. [[1942]]) * [[8 iyun|8 İyun]] — [[İntiqam Mehdizadə]], yazıçı, publisist, jurnalist, ssenarist (d. [[1945]]) * [[17 iyun|17 İyun]] ** [[Müzamil Abdullayev]], Kənd Təsərrüfatı naziri ''(1-ci)'' (d. [[1941]]) ** [[Əlistan Əkbərov]], alim, dilçi, filoloq (d. [[1940]]) * [[20 iyun|20 İyun]] ** [[Aida Hüseynova (musiqişünas)|Aida Hüseynova]], musiqişünas, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor (d. [[1964]]) ** [[Eldar Salayev]], fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, alim, AMEA Prezidenti ''(8-ci)'' (d. [[1933]]) === İyul === {{Əsas|2022-ci il iyul ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Aliyə Təhmasib1.jpg|thumb|142x142px|[[Aliyə Təhmasib]]]] * [[10 iyul|10 İyul]] — [[Ənvər Çingizoğlu]], yazıçı, publisist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1962]]) * [[11 iyul|11 İyul]] — [[Akif Musayev (iqtisadçı)|Akif Musayev]], iqtisadçı, alim, professor (d. [[1947]]) * [[16 iyul|16 İyul]] — [[Mais Məmmədov]], televiziyaçı, Əməkdar jurnalist (d. [[1938]]) * [[17 iyul|17 İyul]] — [[Sevda İbrahimova]], bəstəkar, Xalq artisti (d. [[1939]]) * [[31 iyul|31 İyul]] — [[Aliyə Təhmasib]], Əməkdar müəllim (d. [[1947]]) === Avqust === {{Əsas|2022-ci il avqust ayında vəfat edənlər}} [[Fayl:Arif Məhərrəmov.jpg|thumb|204x204px|[[Arif Məhərrəmov (rəssam)|Arif Məhərrəmov]]]] * [[3 avqust|3 Avqust]] — [[Araz Zeynalov]], jurnalist, publisist (d. [[1961]]) * [[5 avqust|5 Avqust]] — [[Ataxan Paşayev]], tarixçi, Əməkdar mədəniyyət işçisi (d. [[1938]]) * [[6 avqust|6 Avqust]] — [[Zahid Şərifov]], texnika elmləri doktoru, professor (d. [[1962]]) * [[9 avqust|9 Avqust]] ** [[Arif Məhərrəmov (rəssam)|Arif Məhərrəmov]], kino rəssamı, Əməkdar rəssam (d. [[1948]]) ** [[Ramin Mahmudzadə]], BDU dosenti, alim (d. [[1935]]) * [[16 avqust|16 Avqust]] — [[Firəngiz Rəhimbəyli]], müğənni, aktrisa (d. [[1960]]) * [[23 avqust|23 Avqust]] — [[Hikmət İbrahimov]], texnika elmləri doktoru, professor, alim (d. [[1951]]) * [[26 avqust|26 Avqust]] — [[Nazim Məmmədov (general-leytenant)|Nazim Məmmədov]], dövlət xadimi, general-leytenant (d. [[1951]]) * [[27 avqust|27 Avqust]] — [[Cəmilə Həsənzadə]], sənətşünaslıq doktoru, professor, "Təbrizin sehrli nağılları kitabının" müəllifi (d. [[1947]]) == COVİD-19 koronavirus pandemiyası == [[Fayl:COVID-19 Pandemic in Azerbaijan by regions.png|thumb|[[Azərbaycanda koronavirus pandemiyası|Azərbaycanda COVİD-19 koronavirus pandemiyası]]]] [[Fayl:Koronavirus 2019 simptomları.png|thumb|COVİD-19 simptomları]] * [[10 yanvar|10 Yanvar]] — Azərbaycanda "Omicron" ştammı aşkarlandı * [[24 yanvar|24 Yanvar]] — Azərbaycanda COVİD-19 xəstələrinin karantin müddəti 14 gündən 7 günə azaldıldı * [[10 fevral|10 Fevral]] — Azərbaycanda pandemiya ilə əlaqədar yeni dövlət standartı qəbul olundu * [[24 fevral|24 Fevral]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.05.2022-yə kimi uzadıldı * [[22 aprel|22 Aprel]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.07.2022-yə kimi uzadıldı * [[1 may|1 May]] — Tənəffüs yollarını qoruyan fərdi vasitələrdən istifadə tələbi ləğv edildi * [[20 iyun|20 İyun]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.09.2022-yə kimi uzadıldı * [[23 avqust|23 Avqust]] — Xüsusi karantin rejiminin müddəti 01.11.2022-yə kimi uzadıldı {| class="wikitable" |+[[Yanvar|YANVAR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 yanvar|1 Yanvar]] |364 |605 |6444 |77 |7 |- |[[2 yanvar|2 Yanvar]] |368 |918 |6435 |42 |10 |- |[[3 yanvar|3 Yanvar]] |273 |576 |6337 |80 |8 |- |[[4 yanvar|4 Yanvar]] |413 |674 |6555 |183 |15 |- |[[5 yanvar|5 Yanvar]] |553 |736 |9527 |27417 |11 |- |[[6 yanvar|6 Yanvar]] |584 |851 |12044 |33482 |13 |- |[[7 yanvar|7 Yanvar]] |547 |631 |11139 |31844 |9 |- |[[8 yanvar|8 Yanvar]] |630 |521 |11272 |32306 |6 |- |[[9 yanvar|9 Yanvar]] |555 |503 |9395 |26775 |8 |- |[[10 yanvar|10 Yanvar]] |329 |358 |5247 |58 |12 |- |[[11 yanvar|11 Yanvar]] |673 |392 |9333 |32735 |14 |- |[[12 yanvar|12 Yanvar]] |645 |577 |10746 |31455 |9 |- |[[13 yanvar|13 Yanvar]] |674 |509 |10386 |29887 |10 |- |[[14 yanvar|14 Yanvar]] |653 |488 |8275 |28613 |7 |- |[[15 yanvar|15 Yanvar]] |710 |260 |10150 |27376 |13 |- |[[16 yanvar|16 Yanvar]] |808 |369 |9340 |23587 |11 |- |[[17 yanvar|17 Yanvar]] |359 |263 |4261 |6 |8 |- |[[18 yanvar|18 Yanvar]] |930 |703 |8566 |29596 |12 |- |[[19 yanvar|19 Yanvar]] |1151 |543 |9344 |28097 |9 |- |[[20 yanvar|20 Yanvar]] |1182 |586 |9116 |26784 |14 |- |[[21 yanvar|21 Yanvar]] |1068 |551 |7795 |8471 |17 |- |[[22 yanvar|22 Yanvar]] |1614 |610 |10846 |26217 |16 |- |[[23 yanvar|23 Yanvar]] |1697 |526 |8851 |22586 |13 |- |[[24 yanvar|24 Yanvar]] |757 |302 |5145 |3 |9 |- |[[25 yanvar|25 Yanvar]] |2468 |5197 |11525 |31667 |13 |- |[[26 yanvar|26 Yanvar]] |3192 |1259 |12544 |30563 |18 |- |[[27 yanvar|27 Yanvar]] |3361 |1132 |12923 |29515 |14 |- |[[28 yanvar|28 Yanvar]] |3564 |1004 |12445 |30887 |19 |- |[[29 yanvar|29 Yanvar]] |4268 |1486 |15091 |34546 |17 |- |[[30 yanvar|30 Yanvar]] |4943 |1587 |14204 |29728 |20 |- |[[31 yanvar|31 Yanvar]] |2186 |764 |7232 |18 |14 |} {| class="wikitable" |+[[Fevral|FEVRAL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 fevral|1 Fevral]] |5223 |2319 |15945 |38362 |21 |- |[[2 fevral|2 Fevral]] |6620 |3385 |18797 |36866 |24 |- |[[3 fevral|3 Fevral]] |6113 |3267 |17272 |38436 |18 |- |[[4 fevral|4 Fevral]] |7050 |3435 |19481 |35400 |26 |- |[[5 fevral|5 Fevral]] |7704 |4109 |20531 |36448 |23 |- |[[6 fevral|6 Fevral]] |7474 |4840 |19043 |32276 |25 |- |[[7 fevral|7 Fevral]] |4680 |2134 |11442 |59 |27 |- |[[8 fevral|8 Fevral]] |7032 |5285 |17889 |43126 |22 |- |[[9 fevral|9 Fevral]] |7779 |6315 |19314 |44505 |28 |- |[[10 fevral|10 Fevral]] |7632 |5797 |19491 |43027 |24 |- |[[11 fevral|11 Fevral]] |6603 |6347 |17401 |41364 |26 |- |[[12 fevral|12 Fevral]] |5948 |7060 |19844 |43962 |29 |- |[[13 fevral|13 Fevral]] |6841 |6772 |17387 |43929 |23 |- |[[14 fevral|14 Fevral]] |2749 |3971 |8251 |272 |27 |- |[[15 fevral|15 Fevral]] |4687 |6506 |15682 |71434 |28 |- |[[16 fevral|16 Fevral]] |7148 |7387 |18346 |77407 |22 |- |[[17 fevral|17 Fevral]] |4449 |9372 |14558 |51641 |30 |- |[[18 fevral|18 Fevral]] |3817 |7541 |12451 |41214 |25 |- |[[19 fevral|19 Fevral]] |3690 |6963 |14215 |36569 |29 |- |[[20 fevral|20 Fevral]] |1038 |3324 |5683 |88 |26 |- |[[21 fevral|21 Fevral]] |2372 |4616 |10318 |40398 |19 |- |[[22 fevral|22 Fevral]] |2372 |4616 |10318 |40398 |19 |- |[[23 fevral|23 Fevral]] |1979 |7198 |10506 |36141 |27 |- |[[24 fevral|24 Fevral]] |1755 |4517 |10291 |32591 |23 |- |[[25 fevral|25 Fevral]] |1210 |3851 |8978 |29830 |28 |- |[[26 fevral|26 Fevral]] |1512 |3698 |12122 |30509 |20 |- |[[27 fevral|27 Fevral]] |1041 |2693 |7849 |25208 |22 |- |[[28 fevral|28 Fevral]] |369 |1090 |3860 |32 |17 |} {| class="wikitable" |+[[Mart|MART]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 mart|1 Mart]] |832 |2329 |8865 |35481 |21 |- |[[2 mart|2 Mart]] |865 |2044 |8487 |33853 |16 |- |[[3 mart|3 Mart]] |570 |1784 |6847 |30871 |19 |- |[[4 mart|4 Mart]] |588 |1185 |6829 |28427 |15 |- |[[5 mart|5 Mart]] |433 |1531 |7530 |25637 |12 |- |[[6 mart|6 Mart]] |374 |1029 |6284 |23095 |18 |- |[[7 mart|7 Mart]] |149 |431 |3512 |5 |13 |- |[[8 mart|8 Mart]] |276 |808 |4142 |16815 |16 |- |[[9 mart|9 Mart]] |126 |882 |3942 |63 |11 |- |[[10 mart|10 Mart]] |270 |564 |6356 |25923 |17 |- |[[11 mart|11 Mart]] |225 |583 |5161 |22315 |14 |- |[[12 mart|12 Mart]] |197 |468 |5528 |22070 |10 |- |[[13 mart|13 Mart]] |192 |406 |4435 |16804 |12 |- |[[14 mart|14 Mart]] |53 |168 |2437 |27 |7 |- |[[15 mart|15 Mart]] |142 |243 |5454 |22591 |9 |- |[[16 mart|16 Mart]] |115 |159 |5337 |17574 |6 |- |[[17 mart|17 Mart]] |99 |315 |5677 |16552 |8 |- |[[18 mart|18 Mart]] |112 |234 |5153 |18052 |6 |- |[[19 mart|19 Mart]] |116 |235 |5144 |16974 |4 |- |[[20 mart|20 Mart]] |78 |215 |3956 |12966 |5 |- |[[21 mart|21 Mart]] |29 |71 |2506 |7 |3 |- |[[22 mart|22 Mart]] |34 |145 |2741 |92 |7 |- |[[23 mart|23 Mart]] |38 |101 |2695 |6999 |4 |- |[[24 mart|24 Mart]] |21 |91 |2806 |6914 |2 |- |[[25 mart|25 Mart]] |50 |134 |2499 |6477 |3 |- |[[26 mart|26 Mart]] |41 |113 |2696 |6854 |4 |- |[[27 mart|27 Mart]] |55 |100 |3313 |10095 |2 |- |[[28 mart|28 Mart]] |16 |47 |2285 |155 |3 |- |[[29 mart|29 Mart]] |48 |31 |4481 |18957 |3 |- |[[30 mart|30 Mart]] |62 |46 |5122 |16678 |4 |- |[[31 mart|31 Mart]] |56 |24 |4489 |14612 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Aprel|APREL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 aprel|1 Aprel]] |47 |49 |4339 |12879 |2 |- |[[2 aprel|2 Aprel]] |40 |36 |4297 |12558 |3 |- |[[3 aprel|3 Aprel]] |42 |49 |4048 |9818 |0 |- |[[4 aprel|4 Aprel]] |6 |17 |2106 |3 |1 |- |[[5 aprel|5 Aprel]] |36 |44 |4867 |12054 |2 |- |[[6 aprel|6 Aprel]] |38 |59 |5230 |10301 |1 |- |[[7 aprel|7 Aprel]] |25 |61 |4755 |9497 |2 |- |[[8 aprel|8 Aprel]] |22 |48 |3867 |8588 |0 |- |[[9 aprel|9 Aprel]] |28 |41 |3826 |8975 |0 |- |[[10 aprel|10 Aprel]] |21 |39 |4453 |8312 |0 |- |[[11 aprel|11 Aprel]] |16 |19 |2624 |1 |0 |- |[[12 aprel|12 Aprel]] |36 |24 |4775 |9660 |0 |- |[[13 aprel|13 Aprel]] |16 |41 |4343 |8233 |1 |- |[[14 aprel|14 Aprel]] |15 |24 |4008 |7603 |1 |- |[[15 aprel|15 Aprel]] |15 |27 |3613 |7549 |0 |- |[[16 aprel|16 Aprel]] |14 |39 |3776 |7085 |0 |- |[[17 aprel|17 Aprel]] |13 |10 |3297 |5804 |1 |- |[[18 aprel|18 Aprel]] |3 |17 |1954 |0 |0 |- |[[19 aprel|19 Aprel]] |26 |39 |4553 |7117 |0 |- |[[20 aprel|20 Aprel]] |21 |12 |4522 |6332 |0 |- |[[21 aprel|21 Aprel]] |33 |19 |4472 |5854 |1 |- |[[22 aprel|22 Aprel]] |12 |18 |3331 |4811 |0 |- |[[23 aprel|23 Aprel]] |19 |13 |3403 |4363 |0 |- |[[24 aprel|24 Aprel]] |20 |12 |2820 |3869 |0 |- |[[25 aprel|25 Aprel]] |6 |4 |2400 |8 |0 |- |[[26 aprel|26 Aprel]] |19 |25 |4132 |5150 |0 |- |[[27 aprel|27 Aprel]] |13 |19 |4079 |4426 |1 |- |[[28 aprel|28 Aprel]] |11 |34 |3088 |4451 |1 |- |[[29 aprel|29 Aprel]] |13 |16 |2731 |4026 |0 |- |[[30 aprel|30 Aprel]] |4 |17 |3104 |4092 |0 |} {| class="wikitable" |+[[May|MAY]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 may|1 May]] |16 |20 |2856 |3928 |0 |- |[[2 may|2 May]] |1 |5 |1663 |1 |0 |- |[[3 may|3 May]] |6 |18 |1667 |30 |0 |- |[[4 may|4 May]] |3 |14 |2351 |22 |0 |- |[[5 may|5 May]] |11 |21 |3903 |5046 |0 |- |[[6 may|6 May]] |8 |7 |2556 |4242 |0 |- |[[7 may|7 May]] |11 |3 |2841 |3565 |0 |- |[[8 may|8 May]] |12 |13 |2493 |3308 |0 |- |[[9 may|9 May]] |2 |2 |1752 |0 |0 |- |[[10 may|10 May]] |6 |5 |1890 |8 |0 |- |[[11 may|11 May]] |13 |3 |3861 |4558 |0 |- |[[12 may|12 May]] |4 |11 |2915 |3799 |0 |- |[[13 may|13 May]] |9 |7 |2658 |3180 |0 |- |[[14 may|14 May]] |4 |14 |2782 |3324 |0 |- |[[15 may|15 May]] |5 |8 |2548 |2896 |0 |- |[[16 may|16 May]] |0 |5 |1966 |0 |0 |- |[[17 may|17 May]] |7 |4 |3110 |3530 |0 |- |[[18 may|18 May]] |5 |12 |3919 |3808 |1 |- |[[19 may|19 May]] |10 |3 |2964 |3197 |0 |- |[[20 may|20 May]] |12 |9 |2228 |3067 |0 |- |[[21 may|21 May]] |1 |5 |2587 |3273 |0 |- |[[22 may|22 May]] |4 |7 |2510 |2483 |0 |- |[[23 may|23 May]] |2 |0 |1842 |1 |0 |- |[[24 may|24 May]] |9 |7 |2793 |2999 |0 |- |[[25 may|25 May]] |9 |5 |3290 |2974 |0 |- |[[26 may|26 May]] |3 |9 |2692 |2933 |2 |- |[[27 may|27 May]] |11 |9 |2163 |2747 |0 |- |[[28 may|28 May]] |11 |5 |3422 |2597 |0 |- |[[29 may|29 May]] |1 |4 |1871 |27 |1 |- |[[30 may|30 May]] |1 |2 |1706 |0 |0 |- |[[31 may|31 May]] |8 |9 |2192 |2162 |0 |} {| class="wikitable" |+[[İyun|İYUN]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyun|1 İyun]] |11 |10 |3948 |2720 |0 |- |[[2 iyun|2 İyun]] |7 |2 |2580 |2123 |0 |- |[[3 iyun|3 İyun]] |6 |10 |2112 |1917 |0 |- |[[4 iyun|4 İyun]] |13 |11 |2302 |2069 |0 |- |[[5 iyun|5 İyun]] |4 |1 |2134 |1544 |0 |- |[[6 iyun|6 İyun]] |2 |1 |1833 |18 |0 |- |[[7 iyun|7 İyun]] |10 |7 |2508 |2340 |1 |- |[[8 iyun|8 İyun]] |12 |14 |2706 |1772 |0 |- |[[9 iyun|9 İyun]] |15 |7 |1988 |1909 |0 |- |[[10 iyun|10 İyun]] |16 |6 |2351 |1731 |1 |- |[[11 iyun|11 İyun]] |7 |10 |2468 |1920 |0 |- |[[12 iyun|12 İyun]] |14 |5 |1941 |1434 |0 |- |[[13 iyun|13 İyun]] |0 |3 |1550 |3 |0 |- |[[14 iyun|14 İyun]] |19 |9 |2217 |1668 |0 |- |[[15 iyun|15 İyun]] |16 |12 |2826 |1846 |0 |- |[[16 iyun|16 İyun]] |6 |15 |2714 |23 |0 |- |[[17 iyun|17 İyun]] |34 |15 |1899 |2117 |0 |- |[[18 iyun|18 İyun]] |26 |6 |2189 |1522 |1 |- |[[19 iyun|19 İyun]] |25 |13 |2312 |1265 |0 |- |[[20 iyun|20 İyun]] |5 |1 |1490 |0 |0 |- |[[21 iyun|21 İyun]] |21 |16 |2646 |1534 |0 |- |[[22 iyun|22 İyun]] |27 |15 |2807 |1523 |0 |- |[[23 iyun|23 İyun]] |26 |10 |2222 |1360 |0 |- |[[24 iyun|24 İyun]] |17 |34 |1928 |1427 |1 |- |[[25 iyun|25 İyun]] |34 |27 |2371 |1385 |0 |- |[[26 iyun|26 İyun]] |24 |25 |2345 |1475 |0 |- |[[27 iyun|27 İyun]] |12 |6 |1541 |0 |0 |- |[[28 iyun|28 İyun]] |12 |18 |1849 |24 |0 |- |[[29 iyun|29 İyun]] |36 |27 |3174 |2292 |0 |- |[[30 iyun|30 İyun]] |49 |25 |3057 |2131 |0 |} {| class="wikitable" |+[[İyul|İYUL]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 iyul|1 İyul]] |29 |15 |2653 |1908 |0 |- |[[2 iyul|2 İyul]] |33 |35 |2098 |2587 |0 |- |[[3 iyul|3 İyul]] |36 |24 |2117 |1457 |0 |- |[[4 iyul|4 İyul]] |17 |11 |1574 |41 |0 |- |[[5 iyul|5 İyul]] |49 |12 |2403 |2230 |1 |- |[[6 iyul|6 İyul]] |69 |36 |2755 |2140 |0 |- |[[7 iyul|7 İyul]] |40 |49 |2348 |1600 |1 |- |[[8 iyul|8 İyul]] |59 |26 |1870 |1576 |0 |- |[[9 iyul|9 İyul]] |90 |33 |2157 |1680 |0 |- |[[10 iyul|10 İyul]] |37 |35 |2018 |13 |0 |- |[[11 iyul|11 İyul]] |32 |18 |1591 |0 |0 |- |[[12 iyul|12 İyul]] |63 |41 |1967 |29 |0 |- |[[13 iyul|13 İyul]] |91 |66 |1878 |1823 |0 |- |[[14 iyul|14 İyul]] |174 |62 |2911 |2117 |3 |- |[[15 iyul|15 İyul]] |155 |43 |2410 |1935 |1 |- |[[16 iyul|16 İyul]] |151 |87 |2487 |2168 |0 |- |[[17 iyul|17 İyul]] |190 |37 |2893 |1763 |0 |- |[[18 iyul|18 İyul]] |68 |34 |1840 |0 |0 |- |[[19 iyul|19 İyul]] |257 |58 |3658 |2342 |4 |- |[[20 iyul|20 İyul]] |277 |91 |3523 |2313 |0 |- |[[21 iyul|21 İyul]] |305 |175 |3484 |2232 |2 |- |[[22 iyul|22 İyul]] |337 |152 |3087 |2210 |4 |- |[[23 iyul|23 İyul]] |309 |145 |3026 |2342 |2 |- |[[24 iyul|24 İyul]] |333 |187 |2945 |2187 |0 |- |[[25 iyul|25 İyul]] |102 |68 |1860 |18 |0 |- |[[26 iyul|26 İyul]] |306 |258 |3739 |2714 |4 |- |[[27 iyul|27 İyul]] |399 |271 |3543 |2289 |2 |- |[[28 iyul|28 İyul]] |357 |298 |3219 |2106 |3 |- |[[29 iyul|29 İyul]] |373 |321 |2847 |1971 |2 |- |[[30 iyul|30 İyul]] |393 |302 |2952 |1994 |1 |- |[[31 iyul|31 İyul]] |434 |324 |3129 |1682 |1 |} {| class="wikitable" |+[[Avqust|AVQUST]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test Sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 avqust|1 Avqust]] |102 |104 |2128 |6 |0 |- |[[2 avqust|2 Avqust]] |531 |294 |3950 |2195 |4 |- |[[3 avqust|3 Avqust]] |512 |399 |3760 |1873 |0 |- |[[4 avqust|4 Avqust]] |495 |360 |3708 |1962 |3 |- |[[5 avqust|5 Avqust]] |540 |370 |3435 |1723 |0 |- |[[6 avqust|6 Avqust]] |452 |403 |3750 |1839 |5 |- |[[7 avqust|7 Avqust]] |469 |422 |3603 |1424 |0 |- |[[8 avqust|8 Avqust]] |121 |113 |2424 |3 |1 |- |[[9 avqust|9 Avqust]] |563 |520 |4000 |1688 |1 |- |[[10 avqust|10 Avqust]] |534 |526 |4587 |1829 |6 |- |[[11 avqust|11 Avqust]] |488 |492 |4076 |1766 |0 |- |[[12 avqust|12 Avqust]] |520 |518 |3446 |1733 |0 |- |[[13 avqust|13 Avqust]] |420 |453 |3303 |1651 |5 |- |[[14 avqust|14 Avqust]] |518 |457 |3553 |1409 |0 |- |[[15 avqust|15 Avqust]] |110 |117 |2002 |0 |4 |- |[[16 avqust|16 Avqust]] |549 |535 |4372 |1991 |0 |- |[[17 avqust|17 Avqust]] |710 |503 |4852 |1791 |0 |- |[[18 avqust|18 Avqust]] |545 |479 |3802 |1456 |7 |- |[[19 avqust|19 Avqust]] |499 |478 |3438 |1509 |0 |- |[[20 avqust|20 Avqust]] |468 |396 |3120 |1395 |0 |- |[[21 avqust|21 Avqust]] |585 |489 |3700 |1319 |1 |- |[[22 avqust|22 Avqust]] |144 |112 |2280 |0 |8 |- |[[23 avqust|23 Avqust]] |622 |678 |4442 |1732 |2 |- |[[24 avqust|24 Avqust]] |653 |732 |4379 |1453 |0 |- |[[25 avqust|25 Avqust]] |601 |535 |3614 |1455 |0 |- |[[26 avqust|26 Avqust]] |542 |501 |3659 |1301 |1 |- |[[27 avqust|27 Avqust]] |428 |475 |3215 |1416 |9 |- |[[28 avqust|28 Avqust]] |557 |576 |3320 |1187 |0 |- |[[29 avqust|29 Avqust]] | | | | | |- |[[30 avqust|30 Avqust]] | | | | | |- |[[31 avqust|31 Avqust]] | | | | | |} {| class="wikitable" |+[[Sentyabr|SENTYABR]] !Tarix !Yoluxma !Sağalma !Test sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |[[1 sentyabr|1 Sentyabr]] | | | | | |- |[[2 sentyabr|2 Sentyabr]] | | | | | |- |[[3 sentyabr|3 Sentyabr]] | | | | | |- |[[4 sentyabr|4 Sentyabr]] | | | | | |- |[[5 sentyabr|5 Sentyabr]] | | | | | |- |[[6 sentyabr|6 Sentyabr]] | | | | | |- |[[7 sentyabr|7 Sentyabr]] | | | | | |- |[[8 sentyabr|8 Sentyabr]] | | | | | |- |[[9 sentyabr|9 Sentyabr]] | | | | | |- |[[10 sentyabr|10 Sentyabr]] | | | | | |- |[[11 sentyabr|11 Sentyabr]] | | | | | |- |[[12 sentyabr|12 Sentyabr]] | | | | | |- |[[13 sentyabr|13 Sentyabr]] | | | | | |- |[[14 sentyabr|14 Sentyabr]] | | | | | |- |[[15 sentyabr|15 Sentyabr]] | | | | | |- |[[16 sentyabr|16 Sentyabr]] | | | | | |- |[[17 sentyabr|17 Sentyabr]] | | | | | |- |[[18 sentyabr|18 Sentyabr]] | | | | | |- |[[19 sentyabr|19 Sentyabr]] | | | | | |- |[[20 sentyabr|20 Sentyabr]] | | | | | |- |[[21 sentyabr|21 Sentyabr]] | | | | | |- |[[22 sentyabr|22 Sentyabr]] | | | | | |- |[[23 sentyabr|23 Sentyabr]] | | | | | |- |[[24 sentyabr|24 Sentyabr]] | | | | | |- |[[25 sentyabr|25 Sentyabr]] | | | | | |- |[[26 sentyabr|26 Sentyabr]] | | | | | |- |[[27 sentyabr|27 Sentyabr]] | | | | | |- |[[28 sentyabr|28 Sentyabr]] | | | | | |- |[[29 sentyabr|29 Sentyabr]] | | | | | |- |[[30 sentyabr|30 Sentyabr]] | | | | | |} {| class="wikitable" |+ÜMUMİ !Aktiv xəstə !Yoluxma !Sağalma !Test Sayı !Vaksinasiya !Ölüm |- |3592 |812116 |798719 |7145345 |13857111 |9805 |} == Həmçinin bax == * [[XXI əsr]] * [[2020-ci illər]] * [[2022]] {{Azərbaycan tarixinin xronologiyası (ən yeni dövr)}} [[Kateqoriya:2022-ci ildə Azərbaycan]] 5f6oki7vm0h770qpp5pc83rrcwphzgp 0 729931 6599776 6580639 2022-08-28T18:03:33Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 wikitext text/x-wiki {{silinməyə namizəd}} {{Alim|adı=Pərviz Məmmədov|uşağı=|digər adları=|şəkil=Pərviz Məmmədov (uroloq).png|şəklin ölçüsü=|şəklin izahı=|piktoqram=tibb|doğum tarixi=19.1.1975|orijinal adı=Pərviz Məmməd oğlu Məmmədov|vəfat tarixi=|vəfat yeri=|vəfat səbəbi=|dəfn yeri=|vətəndaşlığı={{USSR}}→<br/>{{AZE}}|milliyyəti=[[azərbaycanlı]]|həyat yoldaşı=|doğum yeri=[[İlisu]], [[Qax rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]]|tanınmış yetirmələri=|atası=|elm sahəsi=[[Urologiya]], anesteziologiya və reanimatologiya|elmi dərəcəsi=[[Elmlər namizədi]]|elmi adı=|iş yeri=[[Mirməmməd Cavadzadə]] adına Respublika Klinik Uroloji Xəstəxana|alma-mater=|təhsili=[[Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu]]|elmi rəhbəri=|anası=|tanınır=|mühüm layihələri=|üzvlüyü=|mükafatları=|imzası=|saytı=|vikianbar=}} '''Pərviz Məmmədov''' (tam adı: Pərviz Məmməd oğlu Məmmədov''; d. [[19 yanvar]] [[1975]]. [[İlisu]], [[Qax rayonu]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]]) —'' [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]] [[Urologiya|uroloq]], [[anesteziologiya|anestezioloq]]-[[reanimatologiya|reanimatoloq,]] [[tibb]] üzrə [[elmlər namizədi]]<ref name=":0">[http://ek.anl.az/search/query?match_1=PHRASE&field_1=a&term_1=M%C9%99mm%C9%99dov,+P%C9%99rviz+M%C9%99mm%C9%99d+o%C4%9Flu.&theme=e-kataloq Mərkəzi reqionar anesteziya metodlarının təkmilləşdirilməsi və uroloji əməliyyatlarda tətbiqinin öyrənilməsi] Məmmədov, Pərviz Məmməd oğlu. Bib-ID vtls000008692.Buraxılış məlumatları Bakı: 2005. Fiziki xüsusiyyətləri 24 s.: şək., cədv.,istifadəsi mümkün olan nüsxə sayı 2 ANL Azərbaycan ədəbiyyatının arxivi şöbəsi (1 nüsxə) ANL KS Dis.f (1 nüsxə)</ref>, [[Mirməmməd Cavadzadə]] adına Respublika Klinik Uroloji Xəstəxanasının əməliyyat blokunun şöbə müdiri, Respublika Kliniki Uroloji xəstəxanasının Həmkarlar təşkilatının yerli komitəsinin sədri''.'' == Həyatı == Məmmədov Pərviz Məmməd oğlu 1975-ci il 19 yanvarda [[Qax rayonu]]nun [[İlisu]] kəndində anadan olmuşdur. == Təhsili == 1991-ci ildə Qax şəhəri 1№-li orta məktəbi qızıl medalla bitirmişdir. 1991-1997-ci illərdə [[Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu|N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin]] müalicə profilaktika fakültəsində təhsil almışdır. 1997-1998-ci illərdə [[M.Ə.Mirqasımov adına Respublika Klinik Xəstəxanası]]nda [[anesteziologiya]] və [[reanimatologiya]] şöbələrində internatura kursu keçmişdir. == Elmi fəaliyyəti == 2001-2005-ci illərdə Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimlərin təkmilləşdirmə İnstitutunun anesteziologiya və reanimatologiya  kafedrasının dissertantıdı olmuşdur. 2005-ci ildə Mərkəzi regionar anesteziya metodlarının təkmilləşdirilməsi və uroloji əməliyyatlarda tətbiqinin öyrənilməsi mövzusunda tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsi üzrə dissertasiya işini müdafiə etmişdir.<ref name=":0" /> Pərviz Məmmədov 5 səmərələşdirici təklifin, 2 metodik tövsiyənin, 2 tezisin, 15-dən artıq elmi məqalənin müəllifidir. Bir sıra fəxri fərman və diplomlara layiq görülmüşdür.<ref>'''''Çəpgözlüyə göre əməliyyat olunan uşaqlarda əməliyyatdan sonrakı dövrdə ürəkbulanma və qusmanın profilaktikası.''''' Akademik Zərifə Əliyevanın 85 İlliyinə Həsr Olunmuş Beynəlxalq Konfrans. Oftalmologiyanın Aktual Problemləri. Məqalələr toplusu. Bakı 28-29 aprel 2008. Səhifə: 118-121</ref> Hal-hazırda [[böyrək]] [[transplantasiya]]sı əməliyyatlarında anesteziya metodunun seçilməsi mövzusunda doktorluq işi üzərində işləyir.<ref>'''Tibb və Elm Jurnalı''', №4 (18) 2019, 18-22 [http://jurnal.adhti.edu.az/az.php?go=arxiv '''BÖYRƏK TRANSPLANTASİYA ƏMƏLİYYATINA HAZIRLANAN RESİPİYENTLƏRİN ANESTEZİOLOJİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ''' ''Hacımuradov K.N., Məmmədov P.M., Quliyev İ.Q''. Ә.Әliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun anesteziologiya və reanimatologiya kasedrası, Bakı, Azərbaycan;Akademik M.C.Cavadzadə adına Respublika Klinik Uroloji Xəstəxanasının anesteziologiya və reanimasiya şöbəsi, Bakı, Azərbaycan]</ref> == İş fəaliyyəti == 1998-2000-ci illərdə 19№-li birləşmiş xəstəxanada həkim anestezioloq-reanimatoloq işləmişdir. 2000-ci ildən Respublika Kliniki Uroloji Xəstəxanasının anesteziologiya və intensiv terapiya şöbəsində işləyir. 2007-2009-cu illərdə [[Akademik Zərifə Əliyeva adına Milli Oftalmologiya Mərkəzi]]ndə işləmişdir. 2000-ci ildən Respublika Kliniki Uroloji xəstəxanasınin əməliyyat blokunun şöbə müdiri vəzifəsində işləyir. 2021-ci ildə Respublika Kliniki Uroloji xəstəxanasının Həmkarlar təşkilatının yerli komitəsinin sədri seçilmişdir. == Mənbə == * «'''Sağlamlıq»''' jurnalI. 2004-cu il. № 4. Səh. 20. ISBN 5-8035-0168-9 *Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi. Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkminləşdirmə İnstitutu. '''Məmmədov Pərviz Məmməd oğlu.''' «''Mərkəzi reqionar anesteziya metodlarının təkminləşdirilməsi və uroloji əməliyyatlarda tətbiqinin öyrənilməsi»'' Tibb elimləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın AVTOREFERATI. Bakı - 2005-ci il. * == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İlisuda doğulanlar]] d85l7y8h5c5zqt34q1g0nkm73sa7p8c 0 730227 6600851 6544400 2022-08-29T09:34:39Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim|adı=Cəbrayıl Mikayılov|orijinal adı=Cəbrayıl Valeh oğlu Mikayılov|şəkil= |vəfat tarixi=09.10.2020|vəfat yeri=[[Füzuli rayonu]], [[Azərbaycan]] |atası=Valeh Mikayılov|mənsubiyyəti={{Azərbaycan Ordusu}}|qoşun növü={{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}}|xidmət illəri=2020|rütbə={{Əsgər|Azərbaycan}}|döyüşlər=[[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br>{{*}} [[Füzuli döyüşləri]] }} '''Cəbrayıl Valeh oğlu Mikayılov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Cəbrayıl Mikayılov 22 sentyabr 2000-ci ildə [[Siyəzən rayonu]]nda anadan olub. Subay idi. Atası Valeh Mikayılovdur. 189 nömrəli tam orta məktəbdə oxumuşdur. Onun məktəb zamanı ən yaxın dostları Fərid Kaşıyev, Üzeyir İsmayılov və Elçin Rəhimov olmuşdur. == Hərbi xidməti == Cəbrayıl Mikayılov 2020-ci ildə [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur. [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusunun]] əsgəri olan Cəbrayıl Mikayılov 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsində]] iştirak etmişdir. [[Füzulinin azad edilməsi|Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə]] vuruşmuşdur. Cəbrayıl 9 oktyabr 2020-ci ildə [[Füzuli rayonu]] istiqamətində döyüş tapşırığının yerinə yetirilməsi zamanı şəhid olmuşdur. [[İkinci Fəxri Xiyaban]]da dəfn olunmuşdur. [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 24.06.2013-cü il tarixli Sərəncamına əsasən Cəbrayıl Mikayılov ölümündən sonra [["Döyüşdə fərqlənməyə görə" medalı]] ilə təltif edildi. [[Azərbaycan]]ın [[Füzuli rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Cəbrayıl Mikayılov ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi. [[Azərbaycan]]ın [[Füzuli rayonu]]nun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Cəbrayıl Mikayılov ölümündən sonra [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi. [[Azərbaycan]] ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını və xidməti vəzifələrini yerinə yetirən zaman fərqləndiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 30.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Cəbrayıl Mikayılov ölümündən sonra [["Hərbi xidmətlərə görə" medalı]] ilə təltif edildi. Azərbaycanın Respublikasının işğal altında olan torpaqlarının azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]'in 10.02.2022-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Azərbaycan Respublikasının [[Azərbaycan hökumət başçılarının siyahısı|Baş Naziri]] [[Əli Əsədov]] tərəfindən Cəbrayıl Mikayılov [["Vətən müharibəsi iştirakçısı" medalı]] ilə təltif edildi. == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=[[president.az|www.president.az]] ([[Azərbaycan Prezidenti]]nin rəsmi saytı)|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (25.12.2020) — [["Füzulinin azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":FMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=[[e-qanun.az|www.e-qanun.az]] (Normativ hüquqi aktların vahid internet elektron bazası)|date=25.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46529|accessdate=25.12.2020|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210116083956/http://e-qanun.az/framework/46529|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For the distinction in battle medal ribbon.png|50px]] (24.06.2021) — [["Döyüşdə fərqlənməyə görə" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":DF">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Döyüşdə fərqlənməyə görə" medalı" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı|author=|newspaper=www.mod.gov.az ([[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi]]nin rəsmi saytı)|date=24.06.2021|url=https://mod.gov.az/az/news/azerbaycan-respublikasi-prezidentinin-silahli-quvvelerin-herbi-qulluqcularinin-doyusde-ferqlenmeye-gore-medali-ile-telti-36527.html|accessdate=24.06.2021|language={{Az}}|archiveurl=https://archive.today/20210626164238/https://mod.gov.az/az/news/azerbaycan-respublikasi-prezidentinin-silahli-quvvelerin-herbi-qulluqcularinin-doyusde-ferqlenmeye-gore-medali-ile-telti-36527.html|archivedate=2021-06-26|url-status=live}}</ref> * {{"Vətən müharibəsi iştirakçısı" medalı|2020}} (10.02.2022) — [["Vətən müharibəsi iştirakçısı" medalı]] (ölümündən sonra)<ref>{{cite news|title=Vətən müharibəsi iştirakçılarının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı|author=|newspaper=[[president.az|www.president.az]] ([[Azərbaycan Prezidenti]]nin rəsmi saytı)|date=10.02.2022|url=https://president.az/az/articles/view/55421|accessdate=10.02.2022|language={{Az}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220210213855/https://president.az/az/articles/view/55421|archivedate=2022-02-10|url-status=live}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} b9w008buyv299mp6ghw8ksowejddgpa 0 731053 6600977 6554740 2022-08-29T10:09:08Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{adaş|Məmmədəmin}} {{Alim |piktoqram = |adı = |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 23.09.1897 |doğum yeri = [[Şamaxı rayonu]] |vəfat tarixi = 1984 |vəfat yeri = [[Bakı şəhəri]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Tibb]] |elmi dərəcəsi = Tibb elmləri doktoru |elmi adı = professor |iş yeri = |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev''' ({{DVTY}}) — Tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri.<ref name=":0">[https://shamakhi-encyclopedia.az/%C9%99f%C9%99ndiyev-m%C9%99mm%C9%99d%C9%99min-mustafa-oglu/ ƏFƏNDİYEV Məmmədəmin Mustafa oğlu] — [https://shamakhi-encyclopedia.az/ Şamaxı ensiklopediyasının rəsmi veb saytı.] </ref><ref name=":1">ASE, IV cild, Bakı, 1980, s. 245</ref> == Haqqında == Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev 1897-ci il [[23 sentyabr|sentyabr ayının 23]]-də [[Şamaxı]] rayonunda anadan olmuşdur. M.M.Əfəndiyev 1934-cü ildə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini, 1936-cı ildə professor elmi adını almış, Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun (indiki ATU) 1-ci müalicə-profilaktika fakültəsinin Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının professoru vəzifəsində işləmişdir. Professor M.M.Əfəndiyevin elmi tədqiqatları, əsasən kurortologiya, neft sənayesi işçilərinin peşə xəstəlikləri və tibb tarixi problemlərinə həsr edilmişdir. Rus dilindən bir neçə daxili xəstəliklər dərsliyini (müəllifləri: M.V.Çernorudski, M.P.Konçalovski, A.L.Myasnikov) tərcümə etmiş, Azərbaycan dilində tibb termin-lərinin işlənib hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdur. Respublikada malyariya xəstəliyinin aradan qaldırılmasında böyük işlər həyata keçirmişdir. O, neftçilər arasında təsadüf edilən peşə xəstəliklərinin profilaktika və müalicə üsullarını öyrənmişdir. Əfəndiyevin ixtisaslı kadrlar hazırlanmasında xidmətləri var. Professor M.M.Əfəndiyev 1944-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Tibb İnstitutu I Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının müdiri olmuşdur. 1954-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. M.M.Əfəndiyevin xidmətləri layiqincə qiymətləndirilmişdir. O, 1957-ci ildə Azərbaycan SSR-in "Əməkdar elm xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür. "Lenin" ordeni və bir neçə orden və medallarla təltif edilmişdir. Görkəmli alim Məmmədəmin Əfəndiyev Mustafa oğlu 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tibb elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Professorlar]] gr2215qbqliz1zmhbmji4wm0zszvxdc 6600979 6600977 2022-08-29T10:15:48Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{adaş|Məmmədəmin}}{{İş gedir}}{{Alim |piktoqram = |adı = |orijinal adı = |digər adı = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 23.09.1897 |doğum yeri = [[Şamaxı rayonu]] |vəfat tarixi = 1984 |vəfat yeri = [[Bakı şəhəri]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |həyat yoldaşı = |uşağı = |atası = |anası = |elm sahəsi = [[Tibb]] |elmi dərəcəsi = Tibb elmləri doktoru |elmi adı = professor |iş yeri = |alma-mater = |təhsili = |elmi rəhbəri = |tanınmış yetirmələri = |tanınır = |mühüm layihələri = |üzvlüyü = |mükafatları = |imzası = |saytı = |vikianbar = }} '''Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev''' ({{DVTY}}) — Tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri.<ref name=":0">[https://shamakhi-encyclopedia.az/%C9%99f%C9%99ndiyev-m%C9%99mm%C9%99d%C9%99min-mustafa-oglu/ ƏFƏNDİYEV Məmmədəmin Mustafa oğlu] — [https://shamakhi-encyclopedia.az/ Şamaxı ensiklopediyasının rəsmi veb saytı.] </ref><ref name=":1">ASE, IV cild, Bakı, 1980, s. 245</ref> == Haqqında == Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev 1897-ci il [[23 sentyabr|sentyabr ayının 23]]-də [[Şamaxı]] rayonunda anadan olmuşdur. M.M.Əfəndiyev 1934-cü ildə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini, 1936-cı ildə professor elmi adını almış, Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun (indiki ATU) 1-ci müalicə-profilaktika fakültəsinin Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının professoru vəzifəsində işləmişdir. Professor M.M.Əfəndiyevin elmi tədqiqatları, əsasən kurortologiya, neft sənayesi işçilərinin peşə xəstəlikləri və tibb tarixi problemlərinə həsr edilmişdir. Rus dilindən bir neçə daxili xəstəliklər dərsliyini (müəllifləri: M.V.Çernorudski, M.P.Konçalovski, A.L.Myasnikov) tərcümə etmiş, Azərbaycan dilində tibb termin-lərinin işlənib hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdur. Respublikada malyariya xəstəliyinin aradan qaldırılmasında böyük işlər həyata keçirmişdir. O, neftçilər arasında təsadüf edilən peşə xəstəliklərinin profilaktika və müalicə üsullarını öyrənmişdir. Əfəndiyevin ixtisaslı kadrlar hazırlanmasında xidmətləri var. Professor M.M.Əfəndiyev 1944-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Tibb İnstitutu I Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının müdiri olmuşdur. 1954-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. M.M.Əfəndiyevin xidmətləri layiqincə qiymətləndirilmişdir. O, 1957-ci ildə Azərbaycan SSR-in "Əməkdar elm xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür. "Lenin" ordeni və bir neçə orden və medallarla təltif edilmişdir. Görkəmli alim Məmmədəmin Əfəndiyev Mustafa oğlu 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tibb elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Professorlar]] e4ps7ifbrz1qs40jx4ocd7oi7azc7j2 6600981 6600979 2022-08-29T10:26:25Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{adaş|Məmmədəmin}}{{İş gedir}}{{Alim |elm sahəsi = [[Tibb]] |elmi dərəcəsi = Tibb elmləri doktoru |elmi adı = professor }} '''Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev''' ({{DVTY}}) — Tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri.<ref name=":0">[https://shamakhi-encyclopedia.az/%C9%99f%C9%99ndiyev-m%C9%99mm%C9%99d%C9%99min-mustafa-oglu/ ƏFƏNDİYEV Məmmədəmin Mustafa oğlu] — [https://shamakhi-encyclopedia.az/ Şamaxı ensiklopediyasının rəsmi veb saytı.] </ref><ref name=":1">ASE, IV cild, Bakı, 1980, s. 245</ref> == Haqqında == Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev 1897-ci il [[23 sentyabr|sentyabr ayının 23]]-də [[Şamaxı]] rayonunda anadan olmuşdur. M.M.Əfəndiyev 1934-cü ildə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini, 1936-cı ildə professor elmi adını almış, Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun (indiki ATU) 1-ci müalicə-profilaktika fakültəsinin Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının professoru vəzifəsində işləmişdir. Professor M.M.Əfəndiyevin elmi tədqiqatları, əsasən kurortologiya, neft sənayesi işçilərinin peşə xəstəlikləri və tibb tarixi problemlərinə həsr edilmişdir. Rus dilindən bir neçə daxili xəstəliklər dərsliyini (müəllifləri: M.V.Çernorudski, M.P.Konçalovski, A.L.Myasnikov) tərcümə etmiş, Azərbaycan dilində tibb termin-lərinin işlənib hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdur. Respublikada malyariya xəstəliyinin aradan qaldırılmasında böyük işlər həyata keçirmişdir. O, neftçilər arasında təsadüf edilən peşə xəstəliklərinin profilaktika və müalicə üsullarını öyrənmişdir. Əfəndiyevin ixtisaslı kadrlar hazırlanmasında xidmətləri var. Professor M.M.Əfəndiyev 1944-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Tibb İnstitutu I Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının müdiri olmuşdur. 1954-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. M.M.Əfəndiyevin xidmətləri layiqincə qiymətləndirilmişdir. O, 1957-ci ildə Azərbaycan SSR-in "Əməkdar elm xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür. "Lenin" ordeni və bir neçə orden və medallarla təltif edilmişdir. Görkəmli alim Məmmədəmin Əfəndiyev Mustafa oğlu 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tibb elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Professorlar]] rngo15nhawah1uv88dufwqdfcpp9k06 6600982 6600981 2022-08-29T10:27:12Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{adaş|Məmmədəmin}}{{İş gedir}} {{Alim}} '''Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev''' ({{DVTY}}) — Tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri.<ref name=":0">[https://shamakhi-encyclopedia.az/%C9%99f%C9%99ndiyev-m%C9%99mm%C9%99d%C9%99min-mustafa-oglu/ ƏFƏNDİYEV Məmmədəmin Mustafa oğlu] — [https://shamakhi-encyclopedia.az/ Şamaxı ensiklopediyasının rəsmi veb saytı.] </ref><ref name=":1">ASE, IV cild, Bakı, 1980, s. 245</ref> == Haqqında == Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev 1897-ci il [[23 sentyabr|sentyabr ayının 23]]-də [[Şamaxı]] rayonunda anadan olmuşdur. M.M.Əfəndiyev 1934-cü ildə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini, 1936-cı ildə professor elmi adını almış, Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun (indiki ATU) 1-ci müalicə-profilaktika fakültəsinin Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının professoru vəzifəsində işləmişdir. Professor M.M.Əfəndiyevin elmi tədqiqatları, əsasən kurortologiya, neft sənayesi işçilərinin peşə xəstəlikləri və tibb tarixi problemlərinə həsr edilmişdir. Rus dilindən bir neçə daxili xəstəliklər dərsliyini (müəllifləri: M.V.Çernorudski, M.P.Konçalovski, A.L.Myasnikov) tərcümə etmiş, Azərbaycan dilində tibb termin-lərinin işlənib hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdur. Respublikada malyariya xəstəliyinin aradan qaldırılmasında böyük işlər həyata keçirmişdir. O, neftçilər arasında təsadüf edilən peşə xəstəliklərinin profilaktika və müalicə üsullarını öyrənmişdir. Əfəndiyevin ixtisaslı kadrlar hazırlanmasında xidmətləri var. Professor M.M.Əfəndiyev 1944-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Tibb İnstitutu I Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının müdiri olmuşdur. 1954-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. M.M.Əfəndiyevin xidmətləri layiqincə qiymətləndirilmişdir. O, 1957-ci ildə Azərbaycan SSR-in "Əməkdar elm xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür. "Lenin" ordeni və bir neçə orden və medallarla təltif edilmişdir. Görkəmli alim Məmmədəmin Əfəndiyev Mustafa oğlu 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tibb elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Professorlar]] lr5r448wa055br9ptwu0aaryuonnw29 6600983 6600982 2022-08-29T10:27:21Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{adaş|Məmmədəmin}} {{Alim}} '''Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev''' ({{DVTY}}) — Tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri.<ref name=":0">[https://shamakhi-encyclopedia.az/%C9%99f%C9%99ndiyev-m%C9%99mm%C9%99d%C9%99min-mustafa-oglu/ ƏFƏNDİYEV Məmmədəmin Mustafa oğlu] — [https://shamakhi-encyclopedia.az/ Şamaxı ensiklopediyasının rəsmi veb saytı.] </ref><ref name=":1">ASE, IV cild, Bakı, 1980, s. 245</ref> == Haqqında == Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev 1897-ci il [[23 sentyabr|sentyabr ayının 23]]-də [[Şamaxı]] rayonunda anadan olmuşdur. M.M.Əfəndiyev 1934-cü ildə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini, 1936-cı ildə professor elmi adını almış, Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun (indiki ATU) 1-ci müalicə-profilaktika fakültəsinin Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının professoru vəzifəsində işləmişdir. Professor M.M.Əfəndiyevin elmi tədqiqatları, əsasən kurortologiya, neft sənayesi işçilərinin peşə xəstəlikləri və tibb tarixi problemlərinə həsr edilmişdir. Rus dilindən bir neçə daxili xəstəliklər dərsliyini (müəllifləri: M.V.Çernorudski, M.P.Konçalovski, A.L.Myasnikov) tərcümə etmiş, Azərbaycan dilində tibb termin-lərinin işlənib hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdur. Respublikada malyariya xəstəliyinin aradan qaldırılmasında böyük işlər həyata keçirmişdir. O, neftçilər arasında təsadüf edilən peşə xəstəliklərinin profilaktika və müalicə üsullarını öyrənmişdir. Əfəndiyevin ixtisaslı kadrlar hazırlanmasında xidmətləri var. Professor M.M.Əfəndiyev 1944-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Tibb İnstitutu I Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının müdiri olmuşdur. 1954-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. M.M.Əfəndiyevin xidmətləri layiqincə qiymətləndirilmişdir. O, 1957-ci ildə Azərbaycan SSR-in "Əməkdar elm xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür. "Lenin" ordeni və bir neçə orden və medallarla təltif edilmişdir. Görkəmli alim Məmmədəmin Əfəndiyev Mustafa oğlu 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tibb elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Professorlar]] atqd396kcyfz0g0xz8vhuoec4pzjl8d 6600984 6600983 2022-08-29T10:27:27Z Atakhanli 223224 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{adaş|Məmmədəmin}} {{Alim}} '''Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev''' ({{DVTY}}) — Tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri.<ref name=":0">[https://shamakhi-encyclopedia.az/%C9%99f%C9%99ndiyev-m%C9%99mm%C9%99d%C9%99min-mustafa-oglu/ ƏFƏNDİYEV Məmmədəmin Mustafa oğlu] — [https://shamakhi-encyclopedia.az/ Şamaxı ensiklopediyasının rəsmi veb saytı.] </ref><ref name=":1">ASE, IV cild, Bakı, 1980, s. 245</ref> == Haqqında == Məmmədəmin Mustafa oğlu Əfəndiyev 1897-ci il [[23 sentyabr|sentyabr ayının 23]]-də [[Şamaxı]] rayonunda anadan olmuşdur. M. M. Əfəndiyev 1934-cü ildə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini, 1936-cı ildə professor elmi adını almış, Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun (indiki ATU) 1-ci müalicə-profilaktika fakültəsinin Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının professoru vəzifəsində işləmişdir. Professor M. M. Əfəndiyevin elmi tədqiqatları, əsasən kurortologiya, neft sənayesi işçilərinin peşə xəstəlikləri və tibb tarixi problemlərinə həsr edilmişdir. Rus dilindən bir neçə daxili xəstəliklər dərsliyini (müəllifləri: M. V. Çernorudski, M. P. Konçalovski, A. L. Myasnikov) tərcümə etmiş, Azərbaycan dilində tibb termin-lərinin işlənib hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdur. Respublikada malyariya xəstəliyinin aradan qaldırılmasında böyük işlər həyata keçirmişdir. O, neftçilər arasında təsadüf edilən peşə xəstəliklərinin profilaktika və müalicə üsullarını öyrənmişdir. Əfəndiyevin ixtisaslı kadrlar hazırlanmasında xidmətləri var. Professor M. M. Əfəndiyev 1944-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Tibb İnstitutu I Daxili xəstəliklər propedevtikası kafedrasının müdiri olmuşdur. 1954-cü ildən ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Terapevtlər Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. M. M. Əfəndiyevin xidmətləri layiqincə qiymətləndirilmişdir. O, 1957-ci ildə Azərbaycan SSR-in "Əməkdar elm xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür. "Lenin" ordeni və bir neçə orden və medallarla təltif edilmişdir. Görkəmli alim Məmmədəmin Əfəndiyev Mustafa oğlu 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tibb elmləri doktorları]] [[Kateqoriya:Professorlar]] 4qdv01iqfvq4rm3zqrvcvo7g7rfkfdf 0 731310 6599772 6251210 2022-08-28T18:00:14Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{vikiləşdirmək}}[[Fayl:Kim Kardashian 2017 (cropped).png|300px|thumb|[[Kim Kardaşyan]], realiti-şou ulduzu]] '''Selebrity''', yaxşı tanınan və ictimaiyyətin diqqətini və ya digər insanların diqqətini çəkən şəxsdir. == İnsan necə selebrity olur == Filmlərdə və televiziya aktyorlarında rol alanlar, [[mahnı]] oxuyanlar adətən məşhur olurlar. Yüksək rütbəli [[siyasətçi]]lər, xəbərləri insanlara çatdıran insanlar, televiziya şoularının aparıcıları, [[kosmos]]a gedənlər, yüksək liqa [[idmançı]]ları və mahnı oxuyan insanlar da bəzən selebrity olurlar. Bəzən [[Tereza Ana]] kimi insanlar ehtiyacı olan və ya müqəddəs olan insanlara kömək etdikləri üçün şöhrət qazanırlar. == Televiziya şəxsiyyəti == "Televiziya şəxsiyyəti" televiziyada olması ilə tanınan şəxsdir. Bu insanlar tez-tez [[tok-şou]]lar və ya müzakirə proqramları kimi televiziya proqramlarında aparıcı və ya [[qonaq]] olurlar. == Məşhur ailələr == Fərdlər şöhrət qazana bilər, lakin bir çox məşhur ailələr də var, məsələn, müxtəlif kral ailələri və ya s. məsələn Barrymore, Cassidy (David və Shaun Cassidy), Rokfellerlər, Osmonds, Osbournes, [[Kim Kardaşyan|Kardaşyan]] (Kim Kardaşyan), Jackson, Trump ([[Donald Tramp]], [[Fred Krist Tramp|Fred Trump)]] və Baldvin ailələri. == İstinadlar == {{İstinadlar}} ccljunkfy6gfuucwrvl2l9cn15kvta5 0 731348 6598909 6560665 2022-08-28T12:12:14Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Ada |Adı =Müqəddəs Matvey adası |Yerli adı ={{dillər|en/St. Matthew Island}} |Şəkil =St. Matthew Island and Hall Island map (rus).svg |Ölkə =ABŞ |lat_dir = N|lat_deg =60 |lat_min = 25|lat_sec =25 |lon_dir = W|lon_deg =172 |lon_min =43|lon_sec =12 |Yer xəritəsi = Şimali Amerika |Yer xəritəsi 1 = ABŞ Alyaska |Region = Alyaska |Ölkə2 = |UTC = |Akvatoriya =Berinq dənizi |Sahəsi =357,049 |Hündür nöqtəsi =457 |Vulkanlar = |Dağlar = |Əhali =0 |Vikianbar = }} '''Müqəddəs Matvey adası''' ({{dil-en|St. Matthew Island}}) — Berinq boğazının cənub hissəsində yerləşən ada. İnzibati cəhətdən ABŞ-ın Alyaska ştatının bir hissəsidir. Leytenant İvan Sindtin ekspedisiyası tərəfindən kəşf edilmişdir. Adada yaşayış yoxdur. 1980-ci ildən ada Alyaska Milli Dəniz Qoruğunun bir hissəsidir. == Coğrafiya == [[Müqəddəs Lourens adası]]ndan 310–330 kilometr cənubda yerləşir. Amerika Birləşmiş Ştatlarının 43-cü ən böyük adasıdır. Adanın uzunluğu 52 km, eni 30 ilə 36 km arasında dəyişir. Sahəsi 357.049 km²-dir<ref>{{Cite web |title=Block 1045, Block Group 1, Census Tract 1, Bethel Census Area, Alaska |url=http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-context=dt&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-CONTEXT=dt&-mt_name=DEC_2000_SF1_U_P001&-tree_id=4001&-transpose=N&-redoLog=false&-all_geo_types=N&-geo_id=100$10000US020500001001045&-search_results=01000US&-_showChild=Y&-format=&-_lang=en&-show_geoid=Y |access-date=2021-11-30 |archive-date=2020-02-11 |archive-url=https://archive.today/20200211202052/http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-context=dt&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-CONTEXT=dt&-mt_name=DEC_2000_SF1_U_P001&-tree_id=4001&-transpose=N&-redoLog=false&-all_geo_types=N&-geo_id=100$10000US020500001001045&-search_results=01000US&-_showChild=Y&-format=&-_lang=en&-show_geoid=Y |url-status=dead }}</ref>. Adanın ən hündür nöqtəsi dəniz səviyyəsindən 457 m yüksəklikdədir. Ən şimal nöqtəsi Slava Rossii burnu, ən şərq nöqtəsi Otvyesnı burnudur. Müqəddəs Matvey adasının şimal-qərbində kiçik [[Holl adası]] yerləşir. Hələ XX əsrdə adada [[Qütb tülküsü|ağ]] və mavi tülkülərə, eləcə də [[ağ ayı]]lara rast gəlinirdi. [[Sakit okean kütdimdiyi]], kütdimdik və qağayılar kimi quşlar yuva qururlar. Adada [[rubus chamaemorus]], [[qaragilə]], [[mərcanı]] və [[Mərcangilə]] kimi bitkilər yayılmışdır. Arktika tülküləri və çoxlu quşlar üçün ovlayırdılar<ref>{{Cite web |title=Русский мореплаватель и исследователь Ф. П. Литке |url=http://biofile.ru/geo/488.html |lang=ru |website=«Биофайл» |access-date=2021-11-02 |deadlink=yes |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304111615/http://biofile.ru/geo/488.html |url-status=unfit }}</ref>. == Şimal maralı introduksiyası == 1944-cü ildə adaya 29 şimal maralı gətirilir. Sonrakı 19 il ərzində onların sayı ildə 32 % artaraq 1963-cü ildə 6000 başa çatır<ref>{{cite web|url=http://www.gi.alaska.edu/ScienceForum/ASF16/1672.html|deadlink=yes|title=Alaska Science Forum (2003)'&#39;When Reindeer Paradise Turned to Purgatory'&#39;|accessdate=2013-07-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120503184919/http://www2.gi.alaska.edu/ScienceForum/ASF16/1672.html |archivedate=2012-05-03|website=Gi.alaska.edu|lang=en|date=2003-11-13}}</ref>. Həddindən artıq otlaq sahələrinin istifadəsi və ondan sonra baş verən 3 ilik qıtlıq nəticəsində bu say 42 başa düşmüşdür<ref>[http://dieoff.org/page80.htm David R. Klein, '&#39;The Introduction, Increase, and Crash of Reindeer on St. Matthew Island'&#39;, Alaska Cooperative Wildlife Research Unit, University of Alaska] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110709032911/http://dieoff.org/page80.htm |date=2011-07-09 }}. Dieoff.org. Retrieved on 2011–06-25.</ref>. XX əsrin 80-ci illərdə populyasiya tamamilə yoxa çıxır<ref>Black, Lydia T. Russians in Alaska: 1732–1867. University of Alaska Press, 2004. pp. 213{{ref-en}}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Alyaska adaları]] [[Kateqoriya:Berinq dənizinin adaları]] ansld0l9e1bz0xj74p7rqeuq59pontg 0 733557 6600149 6348951 2022-08-29T00:01:24Z Nicat49 31470 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Barselona FK oyunçuları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Futbolçu |adı = Qavi |orijinal adı = |tam adı = Pablo Martin Paez Qavira<ref name=WF>{{WorldFootball.net|gavi}}</ref> |ləqəbi = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 5.8.2004 |doğum yeri = Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]<ref name=WF/> |vətəndaşlığı = |boyu = 173 |çəkisi = |əsas ayağı = |mövqeyi = [[Yarımmüdafiəçi (futbol)|Yarımmüdafiəçi]] |indiki klubu = {{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]] |nömrəsi = 30 |gənclər klubları = {{futbol karyerası ||{{bayraq|İspaniya}} Liara Balompiye| |2014—2015|{{bayraq|İspaniya}} [[Real Betis FK|Betis]]| |2015—2021|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]| }} |klublar = {{futbol karyerası |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona B]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]|16 (1) }} |milli yığma = {{futbol karyerası |2018|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-15 milli futbol komandası|İspaniya U-15]]|4 (1) |2019—2020|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-16 milli futbol komandası|İspaniya U-16]]|5 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-18 milli futbol komandası|İspaniya U-18]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya milli futbol komandası|İspaniya]]|4 (0) }} |klub haqqında məlumatların yenilənməsi = |yığma haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = Gavi (footballer) }} '''Pablo Martin Paez Qavira''' ({{IPA-es|ˈpa.βlo maɾˈtim ˈpa.eθ ɣaˈβiɾa}};<ref>In isolation, ''Martín'' and ''Gavira'' are pronounced {{IPA-es|maɾˈtin|}} and {{IPA-es|ɡaˈβiɾa|}} respectively.</ref> 5 avqust 2004, Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]) — Qısaca olaraq '''Qavi''' ({{IPA-es|ˈɡaβi}}) kimi də tanınan, [[La Liqa]] təmsilçilərindən olan "[[Barselona FK|Barselona]]" klubunda və [[İspaniya milli futbol komandası]]nda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar [[İspaniya]] futbolçusu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Barselona FK oyunçuları]] nbk72l68ul3rtp5rgkdf4stiiverdqu 6600150 6600149 2022-08-29T00:01:46Z Nicat49 31470 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İspaniya futbolçuları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Futbolçu |adı = Qavi |orijinal adı = |tam adı = Pablo Martin Paez Qavira<ref name=WF>{{WorldFootball.net|gavi}}</ref> |ləqəbi = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 5.8.2004 |doğum yeri = Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]<ref name=WF/> |vətəndaşlığı = |boyu = 173 |çəkisi = |əsas ayağı = |mövqeyi = [[Yarımmüdafiəçi (futbol)|Yarımmüdafiəçi]] |indiki klubu = {{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]] |nömrəsi = 30 |gənclər klubları = {{futbol karyerası ||{{bayraq|İspaniya}} Liara Balompiye| |2014—2015|{{bayraq|İspaniya}} [[Real Betis FK|Betis]]| |2015—2021|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]| }} |klublar = {{futbol karyerası |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona B]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]|16 (1) }} |milli yığma = {{futbol karyerası |2018|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-15 milli futbol komandası|İspaniya U-15]]|4 (1) |2019—2020|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-16 milli futbol komandası|İspaniya U-16]]|5 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-18 milli futbol komandası|İspaniya U-18]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya milli futbol komandası|İspaniya]]|4 (0) }} |klub haqqında məlumatların yenilənməsi = |yığma haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = Gavi (footballer) }} '''Pablo Martin Paez Qavira''' ({{IPA-es|ˈpa.βlo maɾˈtim ˈpa.eθ ɣaˈβiɾa}};<ref>In isolation, ''Martín'' and ''Gavira'' are pronounced {{IPA-es|maɾˈtin|}} and {{IPA-es|ɡaˈβiɾa|}} respectively.</ref> 5 avqust 2004, Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]) — Qısaca olaraq '''Qavi''' ({{IPA-es|ˈɡaβi}}) kimi də tanınan, [[La Liqa]] təmsilçilərindən olan "[[Barselona FK|Barselona]]" klubunda və [[İspaniya milli futbol komandası]]nda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar [[İspaniya]] futbolçusu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Barselona FK oyunçuları]] [[Kateqoriya:İspaniya futbolçuları]] rlof5mzaimaskqfod9276uns3gnh6mb 6600151 6600150 2022-08-29T00:02:49Z Nicat49 31470 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Andalusiyada doğulanlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Futbolçu |adı = Qavi |orijinal adı = |tam adı = Pablo Martin Paez Qavira<ref name=WF>{{WorldFootball.net|gavi}}</ref> |ləqəbi = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 5.8.2004 |doğum yeri = Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]<ref name=WF/> |vətəndaşlığı = |boyu = 173 |çəkisi = |əsas ayağı = |mövqeyi = [[Yarımmüdafiəçi (futbol)|Yarımmüdafiəçi]] |indiki klubu = {{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]] |nömrəsi = 30 |gənclər klubları = {{futbol karyerası ||{{bayraq|İspaniya}} Liara Balompiye| |2014—2015|{{bayraq|İspaniya}} [[Real Betis FK|Betis]]| |2015—2021|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]| }} |klublar = {{futbol karyerası |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona B]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]|16 (1) }} |milli yığma = {{futbol karyerası |2018|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-15 milli futbol komandası|İspaniya U-15]]|4 (1) |2019—2020|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-16 milli futbol komandası|İspaniya U-16]]|5 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-18 milli futbol komandası|İspaniya U-18]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya milli futbol komandası|İspaniya]]|4 (0) }} |klub haqqında məlumatların yenilənməsi = |yığma haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = Gavi (footballer) }} '''Pablo Martin Paez Qavira''' ({{IPA-es|ˈpa.βlo maɾˈtim ˈpa.eθ ɣaˈβiɾa}};<ref>In isolation, ''Martín'' and ''Gavira'' are pronounced {{IPA-es|maɾˈtin|}} and {{IPA-es|ɡaˈβiɾa|}} respectively.</ref> 5 avqust 2004, Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]) — Qısaca olaraq '''Qavi''' ({{IPA-es|ˈɡaβi}}) kimi də tanınan, [[La Liqa]] təmsilçilərindən olan "[[Barselona FK|Barselona]]" klubunda və [[İspaniya milli futbol komandası]]nda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar [[İspaniya]] futbolçusu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Barselona FK oyunçuları]] [[Kateqoriya:İspaniya futbolçuları]] [[Kateqoriya:Andalusiyada doğulanlar]] qbk4jbida8d0kdwpz3tzr7mr9t7bjzv 6600152 6600151 2022-08-29T00:03:11Z Nicat49 31470 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İspaniya milli futbol komandasının oyunçuları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{qaralama}} {{Futbolçu |adı = Qavi |orijinal adı = |tam adı = Pablo Martin Paez Qavira<ref name=WF>{{WorldFootball.net|gavi}}</ref> |ləqəbi = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |doğum tarixi = 5.8.2004 |doğum yeri = Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]<ref name=WF/> |vətəndaşlığı = |boyu = 173 |çəkisi = |əsas ayağı = |mövqeyi = [[Yarımmüdafiəçi (futbol)|Yarımmüdafiəçi]] |indiki klubu = {{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]] |nömrəsi = 30 |gənclər klubları = {{futbol karyerası ||{{bayraq|İspaniya}} Liara Balompiye| |2014—2015|{{bayraq|İspaniya}} [[Real Betis FK|Betis]]| |2015—2021|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]| }} |klublar = {{futbol karyerası |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona B]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[Barselona FK|Barselona]]|16 (1) }} |milli yığma = {{futbol karyerası |2018|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-15 milli futbol komandası|İspaniya U-15]]|4 (1) |2019—2020|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-16 milli futbol komandası|İspaniya U-16]]|5 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya U-18 milli futbol komandası|İspaniya U-18]]|3 (0) |2021—h.h|{{bayraq|İspaniya}} [[İspaniya milli futbol komandası|İspaniya]]|4 (0) }} |klub haqqında məlumatların yenilənməsi = |yığma haqqında məlumatların yenilənməsi = |vikianbar = Gavi (footballer) }} '''Pablo Martin Paez Qavira''' ({{IPA-es|ˈpa.βlo maɾˈtim ˈpa.eθ ɣaˈβiɾa}};<ref>In isolation, ''Martín'' and ''Gavira'' are pronounced {{IPA-es|maɾˈtin|}} and {{IPA-es|ɡaˈβiɾa|}} respectively.</ref> 5 avqust 2004, Los-Palasios-i-Villafranka, [[İspaniya]]) — Qısaca olaraq '''Qavi''' ({{IPA-es|ˈɡaβi}}) kimi də tanınan, [[La Liqa]] təmsilçilərindən olan "[[Barselona FK|Barselona]]" klubunda və [[İspaniya milli futbol komandası]]nda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar [[İspaniya]] futbolçusu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Barselona FK oyunçuları]] [[Kateqoriya:İspaniya futbolçuları]] [[Kateqoriya:Andalusiyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:İspaniya milli futbol komandasının oyunçuları]] t32s3x12tolc50u2omehk62u4rmz4z7 0 735684 6599933 6523709 2022-08-28T20:04:20Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{müğənni|şəkil=}} '''Kim Seung-min''',({{dil-ko|김승민}};{{DVTY}}) səhnə adı ilə '''Seungmin''', Cənubi Koreyanın [[Stray Kids]] oğlan qrupunun əsas vokalisti və rəqqasıdir.<ref>http://pop.heraldcorp.com/view.php?ud=202006181458375305769_1</ref> Koreya Musiqi Müəllif Hüquqları Assosiasiyasına (KOMCA) görə, onun adına 13 mahnı var. == Bioqrafiya == Kim Sunmin 22 sentyabr 2000-ci ildə [[Cənubi Koreya]]nın [[Seul]] şəhərində anadan olub. Ailənin ən kiçiyi olan Sunminin böyük bacısı var. Sunmin ibtidai və orta təhsilini Bonqeun məktəbində və liseyi isə Çondam liseyində bitirmişdir.9 yaşında ikən Kim peşəkar beysbol komandası olan "SK Wyverns" üçün açılış meydançasına çıxdı. O, bir neçə ay ailəsi ilə birlikdə [[ABŞ]]-da yaşayıb və bir müddət [[Los Anceles]]dəki məktəbdə oxuduğu üçün ingilis dilində sərbəst danışır. O, orta məktəbdə uşaq xor müsabiqəsində qalib olub və peşəkar müğənni olmaq qərarına gəlib. O, 2017-ci ildə [[JYP Entertainment]]-in stajçısı oldu və bu, [[JYP Entertainment]]-in 13-cü dinləmələrində ikinci yeri tutduqdan sonra baş verdi. O, müsabiqədə Cənubi Koreyalı müğənni Kim Don Ryolun "Old Song" mahnısını ifa edib.2017-ci ildə [[JYP Entertainment]] yeni bir oğlan qrupu yaratmaq üçün oyun şousu keçirdikləri müsabiqəyə qatıldı. O, hazırda iştirak etdiyi [[Stray Kids]] qrupu ilə birlikdə müsabiqənin qalibi olub.<ref>https://entertain.naver.com/read?oid=213&aid=0000989159</ref> Kim, rəsmi debütünü 25 mart 2018-ci ildə [[Stray Kids]] qrupunun "I am Not" albomunun buraxılması ilə etdi. Sungmin qrupun mahnı yazmasına töhfə verərkən, həmçinin YouTube-da SKZ-RECORD və SKZ-PLAYER məzmununu paylaşdı. == Karyera == 19 dekabr 2017-ci ildə Stray Kids realiti-şousunun 10-cu bölümündə debüt edəcəyi açıqlandı. Kim,25 mart 2018-ci ildə I Am Not albomu ilə debüt etdi.19 fevral 2019-cu ildə JYP Entertainment Sunminin çəkiliş zamanı belindən zədə alması xəbərini yayıb. O, bir neçə gün xəstəxanada qaldı və sağaldıqdan sonra evə buraxıldı. 18 iyul 2018-ci il və 25 dekabr 2018-ci il tarixləri arasında Arirang TV-də yayımlanan "After School Club"-da aparıcılığını etdi.<ref>https://www.news1.kr/articles/?3663328</ref> 3 may 2020-ci ildə Sunmin Qaho-nun "Star Lost" mahnısını buraxdı.22 may 2020-ci ildə Kim, Day6-nın "You were beautiful" mahnısını buraxdı. 20 iyul 2020-ci ildə Sunmin və [[Hvan Hyon-cin|Hyon-cin]] "King of Nagging" mahnısını yayımladılar. 23 avqust 2020-ci ildə Sunmin Han ilə birlikdə Day6-nın "Congratulations" mahnısını buraxdı. 29 oktyabr 2020-ci ildə Kim, Sandeulun "Be Like That" mahnısını yayımladı. Sunmin, [[So Çanbin|Çanbin]] və [[I.N (müğənni)|I. N]] ilə birlikdə 14 sentyabr 2020-ci ildə çıxan IN Life albomundan "My Universe" mahnılarının sözlərini yazdılar. 24 noyabr 2020-ci ildən 4 oktyabr 2021-ci ilə qədər Sunmin və [[Li Minho]] Day6-dan Young K.-nın ev sahibliyi etdiyi Day6 Kiss The Radio (DeKiRa) proqramının daimi qonaqları idi. 01 yanvar 2021-ci ildə Sunmin [[Exo (musiqi qrupu)|Exo]] üzvü [[Bekhyon]]-un "Love Again" mahnısını buraxdı. 24 mart 2021-ci ildə Sunmin və [[So Çanbin|Çanbin]] "Piece" mahnısını buraxdılar. 07 may 2021-ci ildə Sunmin Ha Hyonsan-ın "3108" mahnısını buraxdı. 20 may 2021-ci ildə Sunmin Mnet Kingdom müsabiqəsində BTOB üzvü Unkvan ({{dil-en|Eunkwang}}) və [[Ateez]] üzvü Conho ({{dil-en|Jongho}}) ilə birlikdə [[IU (müğənni)|IU]]-nun "Love Poem" mahnısını oxudu. 18 iyun 2021-ci ildə onlar Sunmin, [[Ban Çan]], [[So Çanbin|Çanbin]] və [[Li Feliks|Feliks]] ilə birlikdə vampir temalı "Up All Night" musiqi videosunu buraxdılar. Sunmin, [[Han Çison|Han]] və [[I.N (müğənni)|I. N]] ilə birlikdə 17 sentyabr 2021-ci ildə buraxılmış Noeasy albomunda "Gone Away" mahnısının klipini yayımladılar. O, 2021-ci ildə tvN dramı"Hometown Cha Cha Cha"-nın "Here Always" soundtracki ilə solo debüt etdi. Mahnı Billboard Dünya Rəqəmsal Mahnı Satış Qrafikində 8-ci yerdə debüt etdi. O, həmçinin JYP Entertainment altında 33 ölkənin trendlərini vuran ilk solo sənətçi oldu. Sunmin Stray Kids [[Vlive]] hesabında "Sunminin kiçik, lakin əmin xoşbəxtliyi" ({{dil-en|Seungmin's Small but Sure Happiness}}) başlıqlı canlı solo yayımlarını edir. O, pərəstişkarları ilə ünsiyyət qurur, həyatında və qrupunda baş verən son hadisələrdən danışır. 11 oktyabr 2021-ci ildən 15 oktyabr 2021-ci ilə qədər o, xüsusi DJ kimi KBS Kpop kanalında "Day6 Kiss The Radio (DeKiRa)" proqramını apardı. == Diskoqrafiya == {{əsas|Stray Kids diskoqrafiyası}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}}{{Xarici keçidlər}}{{Stray Kids}} {{K-pop}} {{JYP Entertainment}} 979kome28v2575y7l9i6p69zvl6mc1l 14 736190 6598972 6289037 2022-08-28T12:24:24Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:SSRİ-də din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] f7p3d9vcwp5vwp59tle3socc2u6pj44 6599120 6598972 2022-08-28T14:05:24Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:SSRİ-də İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:SSRİ-də islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:SSRİ-də din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] f7p3d9vcwp5vwp59tle3socc2u6pj44 14 736191 6598968 6289038 2022-08-28T12:24:09Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] m5g34p2t5iz18faladi3irms7vs0hnd 6599167 6598968 2022-08-28T14:10:54Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Rusiya imperiyasında din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] m5g34p2t5iz18faladi3irms7vs0hnd 14 736192 6598978 6289039 2022-08-28T12:24:46Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 0c9niwd2z2d42ssr8ugvrvxx2a04frt 6599054 6598978 2022-08-28T13:57:06Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyada İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyada islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yeni Zelandiyada din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] 0c9niwd2z2d42ssr8ugvrvxx2a04frt 14 736193 6598979 6289040 2022-08-28T12:24:49Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yunanıstanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] qthbwkyfeg1fwfpgxxmh4eevsq3i6mr 6599197 6598979 2022-08-28T14:13:01Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Yunanıstanda İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Yunanıstanda islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yunanıstanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] qthbwkyfeg1fwfpgxxmh4eevsq3i6mr 6599246 6599197 2022-08-28T14:18:52Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yunanıstanda din|İslam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə islam]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropada islam]] h53n513nm2tr146zzfwgvllpckevc2c 0 736980 6600500 6428707 2022-08-29T06:19:50Z Dr.Wiki54 88744 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının üzvləri]] silindi wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |titul_1 = [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan Prezidentinin]] mətbuat katibi |bayraq_1 = Flag of Azerbaijan.svg |bayraq2_1 = Emblem of Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_1 = 1992 |dövr son_1 = 1993 |prezident_1 = [[Əbülfəz Elçibəy]] |titul_2 = Azərbaycan Prezidentinin baş köməkçisi |bayraq_2 = Flag of Azerbaijan.svg |bayraq2_2 = Emblem of the Azerbaijan SSR.svg |hakimiyyət müddəti_2 = 1992 |prezident_2 = [[İsa Qəmbər]] |titul_3 = [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]]-nin sədr müavini və məlumat departamentinin rəhbəri |bayraq_3 = Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg |dövr əvvəl_3 = 1990 |dövr son_3 = 1993 |milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]] }} '''Niyazi İbrahimov''' ({{DVTY}}) — [[Azərbaycan]] dövlət xadimi. O, [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988-1991)|Milli Azadlıq Hərəkatının]] fəalı, "[[Müsavat Partiyası|Müsavat]]" təşkilatının ilk rəhbər heyətinin üzvü, [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] sədr müavini və məlumat departamentinin rəhbəri, [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan Prezidentinin səlahiyyətlərinin icraçısı]] [[İsa Qəmbər|İsa Qəmbərin]] baş köməkçisi, Azərbaycan Prezidenti [[Əbülfəz Elçibəy|Əbülfəz Elçibəyin]] mətbuat katibi olmuşdur. == Həyatı == Niyazi İbrahimov [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988-1991)|Milli Azadlıq Hərəkatında]] fəal olmuşdur.{{Sfn|Amilqızı|2019}} O, 1989-cu ildə "[[Müsavat Partiyası|Müsavat]]" təşkilatına qoşulmuş, ilk rəhbər heyətdə olmuşdur.{{Sfn|Əliyev|2019}} İbrahimov sonradan [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinə]] (AXC) qoşulmuşdur.{{Sfn|Qolts|2015|p=104}} O, bu dövrdə AXC-nin sədr müavini{{Sfn|Qolts|2015|p=190}} və məlumat departamentinin rəhbəri vəzifələrini daşımışdır.{{Sfn|Qolts|2015|p=191}} İbrahimov [[Azərbaycan Prezidenti|Azərbaycan Prezidentinin səlahiyyətlərinin icraçısı]] [[İsa Qəmbər|İsa Qəmbərin]] baş köməkçisi olmuş,{{Sfn|Qolts|2015|p=208}} dostluq münasibəti qurduğu{{Sfn|Əlizadə|2006|p=399}} [[Əbülfəz Elçibəy|Əbülfəz Elçibəyin]] prezidentliyi dövründə onun mətbuat katibi olmuşdur.{{Sfn|Xural|2015}} Buna baxmayaraq o, 1993-cü ildə [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|daxili işlər naziri]] [[İsgəndər Həmidov|İsgəndər Həmidovun]] vəzifədə olduğu dövrdə etdiyi hərəkətlərinə və ümumilikdə AXC hökumətində [[korrupsiya]] ilə bağlı xəbərlərdən narahat olduğu üçün istefa vermişdir.{{Sfn|Qolts|2015|p=294}} Niyazi İbrahimov sonradan [[Almaniya|Almaniyaya]] mühacirət etmişdir.{{Sfn|Əliyev|2019}} O, burada [[Almaniya azərbaycanlıları|azərbaycanlı müxaliflər]] ilə birlikdə yaşayır.{{Sfn|Əlizadə|2006|p=476}} == Mənbə == === İstinadlar === {{İstinad siyahısı|2}} === Ədəbiyyat === {{Refbegin|2}} * {{Cite book |first=Tomas |last=Qolts |title=Azerbaijan Diary: A Rogue Reporter's Adventures in an Oil-rich, War-torn, Post-Soviet Republic |edition=1st Edition |publisher=Routledge |year=1998 |isbn=076560244X |language=en |ref={{SfnRef|Qolts|1998}} }} * {{Cite book |first=Zərdüşt |last=Əlizadə |author-link=Zərdüşt Əlizadə |title=Конец второй республики |volume=I |isbn=5-94691-207-0 |publisher=Граница |location=Moskva |language=ru |year=2006 |ref={{SfnRef|Əlizadə|2006}} }} * {{Cite web |url=https://azlogos.eu/yeni-musavat-media-qrupunun-rəhbəri-rauf-arifoglu-ilə-musahibə/ |title=«Yeni Müsavat» Media Qrupunun rəhbəri Rauf Arifoğlu ilə müsahibə |date=26 sentyabr 2019 |first=Ələkbər |last=Əliyev |work=AzLogos |archive-url=https://archive.today/20220125200606/https://azlogos.eu/yeni-musavat-media-qrupunun-r%C9%99hb%C9%99ri-rauf-arifoglu-il%C9%99-musahib%C9%99/ |archive-date=2022-01-25 |language=az |ref={{SfnRef|Əliyev|2019}} |access-date=2022-04-09 |url-status=live }} * {{Cite newspaper |url=https://www.xural.com/marqaret-tetcer-bədrəddin-quliyevdən-hədiyyə-alib-fotolar/ |title=Marqaret Tetçer Bədrəddin Quliyevdən hədiyyə alıb-FOTOLAR |date=8 noyabr 2015 |newspaper=Xural |archive-url=https://archive.today/20220125201120/https://www.xural.com/marqaret-tetcer-b%C9%99dr%C9%99ddin-quliyevd%C9%99n-h%C9%99diyy%C9%99-alib-fotolar/ |archive-date=2022-01-25 |language=az |ref={{SfnRef|Xural|2015}} |access-date=2022-04-09 |url-status=live }} * {{Cite web |url=https://aqreqator.az/az/siyaset/409581 |title=17 noyabrın gizli qəhrəmanları: Elçibəyin getdiyi evdən REPORTAJ: "Əlimdə bayraq binanın önünə çıxanda boğazıma bıçaq dirəndi" |date=17 noyabr 2019 |first=Alçina |last=Amilqızı |work=Aqreqator.az |archive-url=https://archive.today/20220125200744/https://aqreqator.az/az/siyaset/409581 |archive-date=2022-01-25 |language=az |ref={{SfnRef|Amilqızı|2019}} |access-date=2022-01-25 |url-status=live }} {{Refend|2}} [[Kateqoriya:Azərbaycan jurnalistləri]] [[Kateqoriya:SSRİ jurnalistləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin sədr müavinləri]] 6j7mtxgjxef6v2n1w2mdxtu7bdqsk48 0 738185 6600014 6314892 2022-08-28T20:56:22Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Zak Qalifianakis |orijinal adı = {{Dil-en|Zachary Knight "Zach" Galifianakis}} |digər adları = |şəkil = Zach_Galifianakis_2012_(cropped).jpg |şəklin ölçüsü = 240px |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = [[aktyor]] |fəaliyyət illəri= 1996—günümüzədək |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Zak Qalifianakis''' ({{lang-en|Zachary Knight "Zach" Galifianakis}}; {{DVTY}})<ref name=filmref>{{cite web|url=http://www.filmreference.com/film/51/Zach-Galifianakis.html|title=Zach Galifianakis Biography (1969-)|publisher=filmreference.com|accessdate=2010-06-05}}</ref> — amerika [[aktyor]]u, [[komik]]i, [[ssenarist]]i və [[prodüsser]]i. == Həyatı == Zak Qalifianakis 1 oktyabr 1969-cu ildə ABŞ-ın Şimali Karolina ştatında doğulub. Valideynləri Yunanıstandan mühacirət ediblər<ref>[http://www.pastemagazine.com/articles/2008/08/rhymes-with-crouton.html Rhymes with Crouton: The Touching Story of Zach Galifianakis] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090512141627/http://www.pastemagazine.com/articles/2008/08/rhymes-with-crouton.html |tarih=12 Mayıs 2009 }} ''[[Paste (dərgi)|Paste]]'' dergisinden</ref>. Şimali Karolina universitetini bitirib. Nyu-Yorka yollanıb. Yaradıcılıq yoluna yumoristik nömrələrlə başlayıb. == Şəxsi həyatı == Zak 11 avqust 2012-ci ildən balerina Kuin Lundberqlə evlənib. Ailənin iki övladı var — oğlu, adı məlum deyil (doğ. 07 sentyabr 2013)<ref name=ZachBaby>{{cite web|title=Galifianakis skips TIFF as wife about to give birth |url=http://www.torontosun.com/2013/09/08/galifianakis-skips-tiff-as-wife-about-to-give-birth|publisher=Toronto Sun|date=2013-09-08}}</ref> və oğlu — Rufus Emmanuel Lundberq (doğ. 07 noyabr 2016)<ref>{{cite news|url=http://www.kp.ru/daily/26625/3643374/|title=У звезды «Мальчишника» Зака Галифианакиса родился второй сын|date= 2016-12-28|publisher=ТАСС|accessdate=2016-12-28}}</ref>. == Filmoqrafiya == * [[Bir dəfə Veqasda (film, 2008)]] * [[Çəkməli Pişik (cizgi filmi, 2011)]] * [[Bördmen (film, 2014)]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:ABŞ aktyorları]] [[Kateqoriya:ABŞ ssenaristləri]] [[Kateqoriya:ABŞ prodüserləri]] nhnilkrlrkwf7wbvxpxg5o65ed1c1wl 0 738457 6599780 6317120 2022-08-28T18:04:58Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi |adı = Aleksander Georq Nikolas Şallenberq |orijinal adı = {{dil-de|Alexander Georg Nicolas Schallenberg}} |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |titul = Xarici İşlər Naziri |dövr əvvəl = 6 dekabr 2021 |dövr son = h.h |sələfi = [[Maykl Linhart]] |xələfi = |dövr əvvəl_1 = 3 iyun 2019 |dövr son_1 = 11 oktyabr 2021 |sələfi_1 = [[Karin Knaysl]] |xələfi_1 = [[Maykl Linhart]] |titul_2 = Avstriya Respublikasının Federal Kansleri |dövr əvvəl_2 = 11 oktyabr 2021 |dövr son_2 = 6 dekabr 2021 |sələfi_2 = [[Sebastian Kurts]] |xələfi_2 = [[Karl Nehammer]] |titul_3 = Kansler Naziri |dövr əvvəl_3 = 6 iyun 2019 |dövr son_3 = 7 yanvar 2020 |sələfi_3 = [[Gernot Blümel]] *[[Culiana Boqner-Ştraus]] |xələfi_3 = [[Kristin Eşbaxer]] *[[Karoline Edtştadler]] *[[Syuzanna Raab]] |doğum tarixi = 20 iyun 1969 |doğum yeri = [[Bern]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |sülalə = |atası = |anası = |həyat yoldaşı = Mari-İzabel Enen |uşağı = 4 |iş yeri = |sayt = |dini = |imzası = }} '''Aleksander Georq Nikolas Şallenberq''' ({{dil-de|Alexander Georg Nicolas Schallenberg}}; {{DVTY}}) — avstriyalı diplomat, hüquqşünas və siyasətçi, 6 dekabr 2021-ci ildən Xarici İşlər Naziri. Şallenberq ailəsinin üzvü və Avropa Kollecinin məzunu olan Şallenberq diplomatı idi və Kurts Xarici İşlər Naziri olduqdan sonra onun mentoru oldu. Kurts onu strateji xarici siyasət planlaşdırması direktoru və Avropa departamentinin rəhbəri təyin etdi. Şallenberq 2019-cu ildə Xarici İşlər Naziri kimi kabinetə qoşulub. Kurts 9 oktyabr 2021-ci ildə gözlənilən istefasını elan etdikdən sonra Şallenberqə AXP tərəfindən onun yerinə [[Avstriya]] Kansleri təyin edilməsi təklifi edilib və o, 11 oktyabr 2021-ci ildə and içib.<ref>https://www.ots.at/presseaussendung/OTS_20211010_OTS0036/aviso-morgen-1300-uhr-ernennung-und-angelobung-von-bundeskanzler-alexander-schallenberg-durch-bundespraesident-alexander-van-der-bellen</ref> Şellenberq iki aydan az müddətdə vəzifədə qaldıqdan sonra 2 dekabr 2021-ci ildə gözlənilən istefasını açıqladı. == Həyatı == Avstriya-Macarıstan Şallenberq ailəsinin [[kont|komital]] qolunun üzvü olan Şallenberq 1969-cu ildə atası Volfqanqın Avstriyanın İsveçrədəki səfiri olduğu İsveçrənin Bern şəhərində anadan olub. Anası isveçrəlidir, o, isveçrəli bankir və İBB Prezidenti Alfred Şaeferin qızıdır. Şallenberq atasının səfir vəzifəsində çalışdığı [[Hindistan]], [[İspaniya]] və [[Fransa]]da böyüdü, atası daha sonra Xarici İşlər Nazirliyinin baş katibi oldu. Şellenberq [[alman dili|alman]], [[fransız dili|fransız]], [[ingilis dili|ingilis]] və [[ispan dili|ispan]] dillərini mükəmməl bilir və [[rus dili]]ndə əsas anlayışlara malikdir. ''"Genealogisches Handbuch des Adels"'' onun adlarını Aleksander Georq Nikolas Kristof Volfqanq Tassilo kimi sadalayır, baxmayaraq ki, Şallenberq bununla mübahisə edir və Aleksander Georq Nikolası onun verilmiş adları kimi sadalayır.<ref>https://www.heute.at/s/so-heisst-alexander-schallenberg-wirklich-100168646</ref> Onun ata tərəfdən babası Şallenberq qrafı Herbert Avstriyanın Praqadakı baş konsulu, ata tərəfdən nənəsi isə [[Saksoniya (krallıq)|sakson]] əsilli siyasətçi və daha sonra Almaniyanın Praqadakı səfiri Valter Koxun qızı idi. O, Avstriya-Macarıstan generalı Karl Kostersits von Marenhorstun 2-ci nəvəsidir. Şallenberqin ana tərəfdən əsasən İsveçrə, ata tərəfdən isə Avstriya, [[Bohemiya|Bohem]], [[Moraviya|Morav]], [[Macarıstan|Macar]] və [[Saksoniya|Sakson]] əcdadları var. Aleksander Şallenberqin ənənəvi titulu qrafdır, bu, ailəsinə 1666-cı ildə [[Habsburq monarxiyası|Habsburq]] İrsi Torpaqları daxilində verilmiş irsi tituldur. O, Kurt Şuşniq və Şahzadə Starhemberqdən sonra zadəgan ailəsinə mənsub olan ilk kanslerdir.<ref>https://www.derstandard.de/consent/tcf/story/2000130311866/der-neue-kanzler-schallenberg-denkt-meist-so-wie-kurz</ref> === Evliliyi və uşaqları === Şallenberq 1995-ci ildə Fransanın Sen-Pyer şəhərində Avropa Kollecinin məzunu olan fransız-belçikalı avropalı dövlət qulluqçusu Mari-İzabel Enen ilə evləndi. O, Erik Eninin qızıdır, atçılıq və 1960-cı illərin parisli sosialisti İzabel Le Mareskiyenin nəvəsidir. Onun ailəsi [[Pyer Burdye]] tərəfindən fransız "dövlət zadəganlığı" nümunəsi kimi müzakirə edildi.<ref>https://en.m.wikipedia.org/wiki/Pierre_Bourdieu</ref> Aleksander və Mari-İzabel Şellenberqin dörd övladı var, onlar daha sonra boşandılar.<ref>https://www.news.at/a/alexander-schallenberg</ref> == Təhsili və ilk fəaliyyəti == 1989–1994-cü illərdə [[Vyana Universiteti]]ndə və [[Panteon-Assas Universiteti]]ndə hüquq təhsili alıb. 1995–1996-cı illərdə magistr dərəcəsi almışdır. [[Belçika]]nın [[Brügge]] şəhərindəki Avropa Kollecində [[Avropa birliyi hüququ|Avropa hüququ]] üzrə fəlsəfə doktoru təhsili almışdır, bu, məqsədi "Avropa üçün gənc idarəçilər elitasını yetişdirmək" olan və məzunlarının sıx bağlı "Brügge mafiyası" təşkil etdiyi deyilən bir qurumdur. Şellenberq "Valter Halştein promosyonu"nun məzunudur.<ref>https://www.coleurope.eu/news/alexander-schallenberg-hallstein-promotion-austrian-minister-europe-integration-and-foreign</ref> 1997-ci ildə Şallenberq Avstriya diplomatik xidmətinə qoşulub. 2000–2005-ci illərdə Avstriyanın Avropa İttifaqı yanında Brüsseldəki daimi nümayəndəliyində işləyib və burada hüquq şöbəsinə rəhbərlik edib. 2006-cı ildə o, Avropa Kollecinin məzunu olan Xarici İşlər Naziri Ursula Plassnikin mətbuat katibi oldu. Sebastian Kurts Xarici İşlər Naziri olduqda, Şallenberq 2013-cü ildə strateji xarici siyasət planlaşdırması direktoru vəzifəsinə təyin edildi. O, 2014-cü ildə Hindistanda səfir olmalı idi, lakin o, yeni Xarici İşlər Naziri ilə işləmək üçün Xarici İşlər Nazirliyində qalmağı seçdi. Şallenberq xarici siyasətdən az xəbəri olan təcrübəsiz Kurtsun mentoru kimi görünürdü, o da öz növbəsində onu yüksək vəzifələrə yüksəltdi. 2016-cı ildə Şallenberq Xarici İşlər Nazirliyinin Avropa departamentinin rəhbəri olub.<ref>https://www.diepresse.com/5381501/schallenberg-leitet-eu-sektion-im-kanzleramt</ref> == Siyasi fəaliyyəti == [[Fayl:Secretary of State Michael R. Pompeo meets with the Austrian Foreign Minister (50226146266).jpg|right|thumb|Şallenberq [[Vyana]]da [[ABŞ dövlət katibi]] [[Mayk Pompeo]] ilə görüşəcək, 14 avqust 2020]] 2019-cu il iyunun 3-də Şallenberq Avstriyanın Xarici İşlər Naziri vəzifəsində Karin Knayslı əvəzlədi. O, 2020-ci il yanvarın 7-də and içən ikinci Kurz kabinetinin tərkibində öz mövqeyini qoruyub saxladı. Kansler olduqdan sonra istefa verdi.<ref>https://www.euronews.com/2021/10/11/schallenberg-set-to-replace-kurz-as-austria-s-chancellor</ref> 12 və 13 oktyabr 2020-ci il tarixlərində Sofi Vilmes ilə Lüksemburqdakı Avropa binasında keçirilən Aİ sammitində iştirak etdikdən sonra Şallenberqdə [[koronavirus]] testi müsbət çıxıb.<ref>https://www.dw.com/en/belgian-foreign-minister-sophie-wilmes-in-intensive-care-with-covid-19/a-55358381</ref> [[Fayl:Außenminister Alexander Schallenberg mit einer Wirtschaftsdelegation in Abu Dhabi, Riyadh und Maskat im Zuge seiner Golfregion Reise 10.-13.09.2021 12.jpg|thumb|Şallenberq Səudiyyə Ərəbistanının Xarici İşlər Naziri Şahzadə Faysal bin Fərhan Əl-Səud ilə, 12 sentyabr 2021]] === Kansler fəaliyyəti === Kurts korrupsiya araşdırması nəticəsində 9 oktyabr 2021-ci ildə gözlənilən istefasını elan etdikdən sonra, Şallenberq AXP tərəfindən onu Avstriya Kansleri kimi əvəz etməyi təklif etdi.<ref>https://www.derstandard.at/story/2000130311035/nach-juengsten-enthuellungen-sebastian-kurz-vor-rueckzug-als-kanzler</ref> Şallenberq 11 oktyabr 2021-ci ildə Prezident [[Aleksandr Van der Bellen]] tərəfindən Kansler olaraq and içdi. İlk rəsmi fəaliyyətində o, Xarici İşlər Naziri vəzifəsinə onun yerinə diplomat və Fransadakı səfir Maykl Linhartın namizədliyini irəli sürdü.<ref>https://www.reuters.com/world/europe/austrias-ambassador-france-will-be-next-foreign-minister-spokeswoman-2021-10-11/</ref> 2021-ci ilin noyabrında Şallenberq 2022-ci ilin fevralından Avstriyada COVID-19 peyvəndinin məcburi olacağını elan etdi. Avstriya peyvəndi mandat edən ilk Avropa ölkəsi oldu.<ref>https://www.politico.eu/article/austria-mandatory-coronavirus-vaccination-february/</ref> Şallenberq 2 dekabr 2021-ci ildə Kurtsun bir neçə saat əvvəl siyasətdən getdiyini elan etməsindən sonra istefa verdiyini açıqladı. O, istefaya səbəb kimi kansler və partiya liderinin eyni adam olması fikrini göstərib.<ref>https://www.reuters.com/world/europe/austrian-chancellor-schallenberg-says-he-will-step-down-2021-12-02/</ref> == Nişanları == * "Lixtenşteyn Knyazlığına Xidmətlərinə görə" ordeni (2019)<ref>https://www.lie-zeit.li/2019/11/ordensverleihung-an-den-oesterreichischen-aussenminister/</ref> * "[["İtalya qarşısında xidmətlərə görə" ordeni|İtaliya Respublikasına Xidmətlərinə görə" ordeni (2020)<ref>https://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/360263</ref> == Digər fəaliyyətləri == 2020-ci ildən Şallenberq Avstriya Respublikasının Milli Sosializm Qurbanları üçün Milli Fondunun qəyyumudur.<ref>https://www.entschaedigungsfonds.org/organs/board-of-trustees#Board%20of%20Trustees</ref> == Həmçinin bax == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == la7xqx6407bi7io7peuj80slhos6iy6 3 740286 6600740 6592381 2022-08-29T08:38:15Z Qraf061 242998 /* Alimsixaliyev istifadəçisinin sualı (12:33, 24 avqust 2022) */ Cavab wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="text-align:center; border: 1px solid #696969; background-color:#FFFFFF" |- padding:1em;padding-top:0.5em;" | style="font-size: 90%"|[[File:Go-home-2.svg|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061|ANA SƏHİFƏ]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[File:Circle-icons-mail.svg|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|MÜZAKİRƏ]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[File:Notebook and Pen Flat Icon Vector.svg|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Yaratdığım məqalələr|Məqalələr]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[File:Paste Icon Inkscape.svg|57px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Qaralama/2|QARALAMA]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[File:Wappen Doernberg.svg|56px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Mükafatlarım|MÜKAFATLARIM]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[File:Qraf Star.png|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Qraf ulduzu|QRAF Ulduzu]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[File:ODM stub icon.svg|55px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Qraf Ordeni|QRAF Ordeni]]'''</font> | |[[Fayl:Wikipedia-logo-v2.svg|60px|none]] |} {{İstifadəçiqutusu|çərçivə-r=#FFFF|loqo-r=white|loqo=[[File:Cmnational1.jpg|80x80px]]|məlumat= ARXİV [[İstifadəçi:Qraf061/Arxiv|🔎]] [[İstifadəçi:Qraf061/Arxiv|<span style="color:blue;">▶'''Arxivimə baxmaq üçün toxunun.'''◀ </span>]]&nbsp;|məlumat-r=#7a7d7c|məlumat-şr=#FFFFFF}} {{Yeni başlıqlı şərh|tarix göstərmə=1}} {{TOC sağ}} <center>'''Son arxivləmə:17.08.2022'''</center> == Patrullma xətaları == salam həmkar, fəaliyyətiniz üçün təşəkkürlər. amma patrullama zamanı bəzi problemlər var. misal üçün, məqaləni patrullayan zaman diqqət yetirin ki, həmin məqalənin məzmunu qaydasındadırmı və ya həmin məqalə digər vikilərdə mövcuddursa əlaqələndirilibmi. məsələm ən son [[Qatardakı qız (roman)]] məqaləsini patrullamısınız. patrulladığınıza görə artıq siz onu "təsdiqləmisiniz". halbuki məqalə digər dillərdə olan viki məqalələri ilə əlaqələndirilməyib. siz də təsdiqlədiyinizə görə artıq o böyük ehtimalla uzun müddət o formada qalacaqdı. məqalənin o formada qalmaması üçün lütfən qabaqcadan əlaqənib-əlaqələndirilmədiyini diqqət edək və ya əlaqələndirdikdən sonra patrullayaq. patrulladıqdan sonra çıxır nəzərdən çünki. patrullanmayanlar siyahısına düşmür. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 06:50, 17 avqust 2022 (UTC) :Məlumat üçün təşəkkür edirəm. @[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] bu hüquqda yeni olduğum üçün məlumatsız idim bir daha təşəkkür. -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 06:59, 17 avqust 2022 (UTC) == Arxivləmə == salam, lütfən hələ arxivləməyin. müzakirə tam bitməmiş və ya bir neçə saat əvvəl yazılıbsa (başlayıbsa) onu arxivləməyin. yeni nəsə olsa yazacam [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 08:57, 17 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli Həmkar @[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] bu günün sonunda yeni müzakirə olmadığı halda arxivləşdirmə edəcəm. -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 09:13, 17 avqust 2022 (UTC) ::əlbəttə, sadəcə son müzakirələr qalsın, digər mövzuları arxivləyə bilərsiniz [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 10:29, 17 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] anladım təşəkkür edirəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 10:33, 17 avqust 2022 (UTC) ::::@{{U|Qraf061}}, arxivləşdirmək istəyirsinizsə, son müzakirə xaric arxivləşdirə bilərsiniz. Bir də istəsəniz, bir neçə başlığı arxivləşdirməyib saxlasanız da olar. Bəzən yeni istifadəçilər hara yazmalı olduqlarını bilmirlər. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:38, 17 avqust 2022 (UTC) :::::Hörmətli həmkar @[[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]] məlumat verdiyiniz üçün təşəkkür edirəm göstərdiyiniz qaydada arxivləşdirmə edəcəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 10:39, 17 avqust 2022 (UTC) :::Rollback edərkən istifadəçi tərəfindən sizə verilən cavabıda silmisiniz. Bu kimi hallarda geri qaytarma funksiyasından istifadə edə bilərsiniz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:34, 17 avqust 2022 (UTC) == Çox saylı kiçik redaktələrlə yaradılan məqalələr == Salam hörmətli istifadəçi, son zamanlarda tərəfinizdən yaradılan 15-20 cümləlik məqalələr var ki, yaratdıqda sonra üzərində 50 dən çox bir iki simvolluq dəyişikliklər edirsiniz. Bunun səbəbini öyrənə bilərəm. Hörmətlə — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 12:40, 18 avqust 2022 (UTC) :salam həmkar. [[İstifadəçi:Qraf/Arxiv/2022/ son 6 ay#Xəbərdarlıq|burada]] müzakirə gedib. bəlkə maraqlı ola bilər. [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 12:50, 18 avqust 2022 (UTC) :: Salam {{u|Atakhanli}}, məlumat üçün təşəkkür edirəm. İstifadəçi tez-tez səhifəsini arxivləşdirdiyi özü görmədim bu mövzuda üç gün öncə müzakirə getdiyini. Aydındı. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:04, 18 avqust 2022 (UTC) :İstifadəçi səbəb kimi telefonda fəaliyyət göstərdiyini və alışa bilmədiyini göstərib. Bu səbəbdən də məqalələr də vikiləşdirmə əməliyyatları apardığını söyləyib. Bunda hansısa qayda pozuntusu varmı? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:08, 18 avqust 2022 (UTC) :: Xeyr yoxdur. — ''[[User: Eldarado |<span style="color:#000000;">eldarado</span>]]''<small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Eldarado|müzakirə]] | [[Xüsusi:Fəaliyyətlər/Eldarado|fəaliyyət]] | [[:m:User:Eldarado|meta səhifəsi]])</small> 13:10, 18 avqust 2022 (UTC) :::Elə isə problem nədir? Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 13:13, 18 avqust 2022 (UTC) ::::Hörmətli həmkar @[[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]] ola bilsin nəzərinizdən yayınıb artıq bir çox müzakirə səhifələrində problemlə bağlı məlumat vermişəm açıq deyim kompüterimin üzərinə su dağılıb və bir sıra hissəsi sıradan çıxıb və hal-hazırda təmirdədir. Bunun üçün telefonla redaktə etməyə başladım ümumi olaraq telefonda yaranan problemlər vardı avtomatik zoom rejiminə keçməsi, bir neçə pəncarənin eyni vaxtda açılması, təsdiq istəmədən geri qaytarma, məhdud sayda işarələmə (hətta şablonu belə tək-tək işarə edirdim) bu səbəbdən məqalə yaratmağı dayandırdım (kompüter təmir olunana qədər) və kosmik məqalələrin vikiləşdirməsinə davam etdim bir sözlə telefonla problemlidir mənim üçün -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:49, 18 avqust 2022 (UTC) == Dj Khaleeck == Zəhmət olmasa mənim səhifəmdəki məlumatları məqalə kimi əlavə edə bilərsiniz? [[İstifadəçi:Khaleeck|Khaleeck]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Khaleeck|müzakirə]]) 13:31, 19 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Khaleeck|Khaleeck]] sizin müzakirə səhifəsində qeyd etmişəm ancaq məqalə yaradarkən ilk öncə qaydalarla tanış olmalısınız -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:34, 19 avqust 2022 (UTC) ::Zəhmət olmasa siz mənim yaratdığım məqaləyə nəzər yetirə bilərsiniz yenədə deyilir ki düzgün deli və yaxud silinə bilər sebeb isə göstərilir ki tanınmış şəxs değil men alı bir Cox cıxış etdiyim yerləri işarələyə ve ya bildirə bilmirəm orda [[İstifadəçi:Khaleeck|Khaleeck]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Khaleeck|müzakirə]]) 13:48, 19 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Khaleeck|Khaleeck]] Ola bilsin ki yaratdığınız məqalə qeyri - ensklopetikdir. [[VP:EƏ]] daxil olaraq qaydalar ilə tanış ola bilərsiniz. -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 14:05, 19 avqust 2022 (UTC) == [[User:Alimsixaliyev|Alimsixaliyev]] istifadəçisinin sualı (12:33, 24 avqust 2022) == Salam bizim meqalemiz varidi o islinib sebebi bilmek olar ? mence bir orda wikipediya qaydalarina uygun etmisik siz de testiqlediz ama meqale silinib --[[İstifadəçi:Alimsixaliyev|Alimsixaliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Alimsixaliyev|müzakirə]]) 12:33, 24 avqust 2022 (UTC) :Hörmətli həmkar məqalə Ensklopetik qaydalara uyğun olmadığı üçün silinib. -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 08:38, 29 avqust 2022 (UTC) eiyqf7cacdbfyrf0tbixfi99g7rvho3 14 740457 6599645 6338382 2022-08-28T16:36:15Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Ölkələr Paralimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Ukrayna çoxnövlü idman yarışlarında|Paralimpiya oyunları]] [[Kateqoriya:Ukrayna Milli Paralimpiya Komitəsi]] 5835xlunoc1nct8fwasl4l6eyg8g228 0 740662 6600728 6382885 2022-08-29T08:34:58Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Dair Şahbazov |şəkil = |şəklin ölçüsü = 200px |şəklin izahı = |doğum tarixi = 07.05.1975 |doğum yeri = [[Hil]], [[Qusar]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = 24.04.1994 |vəfat yeri = [[Yuxarı Veysəlli]], [[Füzuli]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = 1994 |rütbə = {{Əsgər|Azərbaycan}} |döyüşlər = [[Birinci Qarabağ müharibəsi]] |təltifləri = }} '''Dair Şahbazov''' ({{dil-az|Şahbazov Dair Ayatulla oğlu}}) — 1975-ci ilin 7 may tarixində [[Qusar rayonu]]nun [[Hil]] kəndində anadan olmuşdur. O, 1981-ci ildə Hil kənd orta məktəbinə daxil olmuş, ibtidai təhsilini bitirdikdən sonra təhsilini Hil kənd tam orta məktəbində davam etdirmişdir. 1994-cü il [[12 yanvar|yanvrın 12-də]] hərbi idmətə çağrılmış və [[24 aprel|aprelin 24-ə]] kimi [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] sıralarında xitmət etmişdir. [[Birinci Qarabağ müharibəsi]]ndə iştirak etmişdir. [[Füzuli rayonu]]nun [[Yuxarı Veysəlli]] kəndi uğrunda gedən döyüşdə qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. 6ajhb997nrb98fbxfui7ams7ao09mk9 4 741332 6599422 6588643 2022-08-28T14:48:07Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki == [[Şahzadə Mustafa]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Lavici|Lavici]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Lavici|müzakirə]]) 18:16, 27 dekabr 2021 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' düzəlişlər etdim, amma olduqca çox səhv var. Əsas problem tərcümədədir. Təəssüf ki, qəbul etmirəm YM səsverməsinə. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:53, 5 yanvar 2022 (UTC) == [[Albert Aqarunov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 00:46, 9 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 08:28, 10 yanvar 2022 (UTC) == [[İlqar Mirzəyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 14:13, 10 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' İstinadlar azdır, hərbi xidməti hissəsi mənbəsizdir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 10:06, 18 yanvar 2022 (UTC) == [[Neftçi–Qarabağ 0:6]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:30, 10 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:57, 20 yanvar 2022 (UTC) == [[Laçının işğalı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:23, 12 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 18:06, 18 yanvar 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:25, 13 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' Status veriləcək səviyyədə deyil.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 02:07, 14 yanvar 2022 (UTC) == [[Börkiyaruq]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:42, 10 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 21:35, 22 may 2022 (UTC) == [[Həmdullah Qəzvini]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 08:54, 12 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:40, 29 may 2022 (UTC) == [[Minçin göy adamları]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 02:41, 15 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 21:07, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Əlibaba Abdullayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 10:22, 16 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{U|Solavirum}}, mənbələri artırmaq mümkündür? <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 21:21, 3 iyun 2022 (UTC) :{{U|Lavici}} {{y}} --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 00:33, 4 iyun 2022 (UTC) ::{{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 10:12, 4 iyun 2022 (UTC) == [[Belarus gerbi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:25, 16 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 21:25, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Nils Bor]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{x}} * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{x}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sübhan aliyev|Sübhan aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sübhan aliyev|müzakirə]]) 15:38, 22 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{x}} Status alacaq səviyyədə deyil. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 20:31, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Dmitri Şostakoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{x}} * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{x}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sübhan aliyev|Sübhan aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sübhan aliyev|müzakirə]]) 15:38, 22 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{x}} Status alacaq səviyyədə deyil. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 20:35, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Qərmətilərin İraqa yürüşü]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 13:08, 24 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:18, 5 iyun 2022 (UTC) {{U|Solavirum}}, yoxlamadan keçmədən məqaləyə status verilib? <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:23, 5 iyun 2022 (UTC) :{{U|Lavici}} [[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Yaxşı məqalələr/Qərmətilərin İraqa yürüşü]]. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:33, 5 iyun 2022 (UTC) ::{{U|Solavirum}}, demək istədiyim, buradakı namizədliyi yekunlaşdırmaq unudulub, birbaşa səsverməyə çıxarılıb. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 12:53, 5 iyun 2022 (UTC) :::Hə, icraçı yaddan çıxarıb buranı. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:54, 5 iyun 2022 (UTC) == [[Ağtala monastır kompleksi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:13, 2 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 00:14, 13 may 2022 (UTC) == [[Qızıl Tərəzi evi (Frankfurt-Mayn)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 00:27, 21 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:26, 4 iyun 2022 (UTC) == [[Göyçay döyüşü]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:57, 23 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:05, 4 iyun 2022 (UTC) == [[Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Məqalə tam əhatəlidir. Müxtəlif yerli-xarici mənbələrdən istifadə olunub. Məlumatların əldə olunmasında 5-10 saatlıq video materiallardan istifadə olunub. Neytral yazılıb. İstinadlar boldur. Siyasi ədəbiyyat kasadlığı olduğu üçün kitab mənbələrindən istifadə mümkün olmamışdır. 1995/2000-ci il seçkiləri ilə bağlı, həmçinin partiyanın 3-8-ci quruıtayları ilə bağlı isə məlumat yoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 13:40, 31 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Yaxşı məqalə səviyyəsində yazılıb. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:05, 1 iyun 2022 (UTC) == [[Rövşən Cavadov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:57, 1 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 16:41, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Vistlerin anası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi: Wikipediya M|müzakirə]]) 12:18, 1 aprel 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 01:49, 7 iyun 2022 (UTC) == [[Zeynəb Bəyim]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:02, 19 aprel 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 23:57, 6 iyun 2022 (UTC) == [[İrəvan qalasının mühasirəsi (1804)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:08, 20 aprel 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 19:48, 6 iyun 2022 (UTC) == [[Cərcis Peyğəmbər ziyarətgahı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:34, 9 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 23:25, 6 iyun 2022 (UTC) == [[Nail İbrahimli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]], 17:41, 19 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{y}} <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 02:33, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Azərbaycan 2010 Qış Olimpiya Oyunlarında]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Cümlələrin uyğunsuzluğu aradan qaldırılıb, məqalə əhatəlidir, Olimpiadaya qədərki dövr, Olimpiada zamanı hansı hadisələrin başladığı ilə bağlı geniş məlumat əlavə edilib, 31 000 bayt ölçüyə sahibdir. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]], 14:35, 22 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:20, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Konnor Mişalek]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': 16 baytlıq məzmuna sahib olan və bir zamanlar peşəkar güləş sahəsində aktual mövzuya çevrilmiş uşaqla bağlı olan məqalə. İngiliscə tərcüməsi yaxşı məqalə statusuna layiq görülmüşdür. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]], 14:46, 22 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:01, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Alan Mur (müharibə artisti)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:43, 7 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 00:14, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Kasklar]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi. Türkcə Vikipediyada hal-hazırda namizəddir. Özümdən əlavə edə etmişəm. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 00:35, 13 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 16:54, 13 iyun 2022 (UTC) == [[Cəmil Həsənli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} (məlumatlar köhnədir) * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:33, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:02, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Elnur Hüseynov (müğənni)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} (yeni tələbləri ödəmir) : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:34, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:41, 24 iyul 2022 (UTC) == [[İlon Mask]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:00, 1 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:08, 24 iyul 2022 (UTC) :{{U|dancewithdevil}}, mən əslində məqalənin birdəfəlik statusunun alınması üçün təklif verəcəkdim. Məqalənin mətnində çoxlu səhvlər var, belə baxıram ancaq həcmi böyükdür deyə səs vermişik. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 1 iyul 2022 (UTC) ::{{U|Solavirum}}, haqlısınız. İstifadəçi də qeyri-aktiv olduğu üçün müraciət etmək olmur. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:31, 1 iyul 2022 (UTC) == [[II Əbdülməcid]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Minillik İslam xilafətinin son Xəlifəsi, Qurtuluş savaşına dəstək verən tək saray əyanı. 37 000 baytlı, 40 istinadlı. Məqalə ruwiki-də yaxşı məqalə seçilib. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]]([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 11:19, 4 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: Maşın tərcüməsi dərhal hiss olunur. Bir tək "Taxt-tacın varisi" böməsinin birinci abzasına baxmaq kifayət etdi. 1) Kişi cərgəsində olan yox, kişi xətti üzrə olmalıdır. İlk variantı google translate verir. 2) Abzasda bir neçə dəfə istifadə olunmuş "ögey qardaşı" anlayışı düzgün deyil, "atabir qardaşı" olmalıdı. İlk variantı google translate verir. Əminəm ki, məqaləyə tam göz atan olsa daha çox nöqsanlar tapılar. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 21:48, 4 iyul 2022 (UTC) ::P.S. ola bilsin ki, maşın tərcüməsi deyil, istifadəçisinin dil biliyi səbəbindəndir. İkincisi anlaşılan səbəbdir, ən azından istifadəçinin adında qeyd edilən ilin doğum ili olduğunu nəzərə aldıqda. 2017-ci ildə mən də oxşar şeydən əziyyət çəkirdim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:20, 4 iyul 2022 (UTC) ::: {{u|Solavirum}} [[Vikipediya:Laboratoriya/Belarus gerbi|Belarus gerbi]] məqaləsininin 2017-ci ildəki müzakirəsini xatırlayıram <big>🙂</big>. Ümid edirəm ki, {{u|Sevindiknesiboglu2008}} da zaman ərzində tərcümə keyfiyyəti üzərində özünü inkişaf etdirəcək. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 22:51, 4 iyul 2022 (UTC) ::: {{u|Solavirum}}, salam. Təbii ki, doğrudur, "Moskva birdən-birə qurulmayıb" ki. Mən də yavaş-yavaş Vikipediyada inkişaf etməyə çalışıram. Bu işdə mənə kömək etsəniz sevinərəm. Məqaləyə bir daha baxacağam, xahiş edirəm, Siz də göz gəzdirin. Gözə çarpan və ya çarpmayan bütün səhvləri düzəltməyə çalışacağam. Siz də gözümə dəyməyən səhvləri müzakirə bölməmdə yazsanız sevinərəm. Səhvlər sadəcə, qrammatik səhvlərdirsə nə yaxşı, işim asan olacaq. Hamısı səhv olsaydı bir də başdan ayağa qədər düzəltməyə məcbur olardım.İşim bitdikdən sonra yenidən səhifəni namizəd verəcəyəm. - [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]]([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 06:48, 5 iyul 2022 (UTC) ::::{{U|Sevindiknesiboglu2008}}, salam. SK pozuntuları mövcuddur. Məsələn, tarixlərə keçid vermisiniz və bəzi yerlərdə istinadı durğu işarələrindən əvvəl vermisiniz, lakin sonra olmalıdır. Bununla yanaşı, bəzi önəmli yerlərdə də istinad yoxdur (məs, "Bioqrafiya" altbaşlığı). Həmçinin "ədəbiyyat" altbaşlığı da mövcud deyil. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:00, 5 iyul 2022 (UTC) ::::: {{u|Dancewithdevil}}, Nəzərə alsaq ki, digər dillərdəki səhifələrə nisbətən ən çox istinada sahib olan səhifə bu dildəki səhifədir, məncə, 40 istinad bəs edər. Amma, araşdırıb yenə bir-iki istinad artıracağam. İstinadların yarısından çoxu bioqrafiya altbaşlığındadır, lakin, tələbinizə uyğun olaraq bir az artıracağam. Tərcümə səhvlərini də bacardığım qədər düzəltməyə çalışdım. Yenə baxacağam. Ədəbiyyatla bağlı nə edə bilərəm? - [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]]([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 17:09, 5 iyul 2022 (UTC) :::::: {{U|Sevindiknesiboglu2008}}, məqalədəki qeyd edilən səhvləri düzəltdim. "Göz həbsi" dedikdə nəyi nəzərdə tutursuz, "nəzarət altına alınmaq" yoxsa necə? "Biz sizin teleqramınızı böyük məmnuniyyətlə aldıq. Uca şəxsiyyətinizin Anadoluya şərəf vermələri tarixdəki acınacaqlı nümunələrdən də göründüyü kimi səltənət adamları arasında bəzi yanlış təsəvvürlərə səbəb ola biləcəyi və vahid milli ictimai rəyi bir daha çaşdıraraq fövqəladə problemlər yarada biləcəyi üçün Vətən və millətin bütün səltənət xanədanı mənsublarının xidmətlərindən istifadə edəcəkləri zamanının gəlməsini gözləyərək hələ ki İstanbulda qalmağa davam etməyinizin yaradılışınızın verdiyi Vətən sevgisinin bəxş etdiyi səbəbiyyət və hörmət ilə ərz olunur." və "Burada Əbdülməcid Dürrüşəhvar Sultanın nizamın oğlu Azəm Caha, V Muradın nəvəsi Nilufər Sultanın digər oğlu Müəzzəm Caha verilməsi ilə razılaşdı." cümlələri isə tamamilə səhvdir. {{imzasız|Elonizm|13:01, 10 iyul 2022 (UTC)}} == [[Nadir xanın Mesopotamiyaya birinci yürüşü]] == * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 12:45, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:59, 21 iyul 2022 (UTC) :: Hörmətli Surə, əhatəlilik kifayət deyil deyərkən nəyi nəzərdə tutursunuz ? Görünür mövzu ilə çox cahanşümul məlumatlara maliksiniz ki, bu yazının əhatəli olmadığı qənaətinə gəlmisiniz. Sizcə haralara baxmalıyam, hansı ədəbiyyatları gözdən keçirməliyəm? Hörmətlə, — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 10:52, 21 iyul 2022 (UTC) :::{{u|Qızılbaş}} həcmi 10kb-nı keçmədiyi üçün indiki şərtlərə əsasən məzmun yetərincə geniş deyil. Əslində mən özüm həcm mövzusuna qarşıyam və qaydaya rəğmən əgər məzmun stil kitabçasına uyğun olsaydı və istinadlardan daha geniş istifadə olsaydı səsverməyə qəbul edərdim. Bəli, mövzuyla bağlı ümumiyyətlə anlayışım yoxdur, amma başqa qüsurlar da olduğu üçün məqaləni dəyərləndirdim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:05, 21 iyul 2022 (UTC) ::::Çox üzr istəyirəm, texniki xəta olub ya da mən açıq qalmış başqa səhifənin statistikasına baxmışam, həcm 10kb-dan yüksəkmiş ( — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:13, 21 iyul 2022 (UTC) :::::{{u|Qızılbaş}}, xahiş edirəm, [[VP:N|nəzakət]] qaydalarına riayət edəsiniz. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:28, 22 iyul 2022 (UTC) :::::: {{u|Solavirum}}, xahiş edirəm, siz də hansı nəzakət qaydasını pozduğumu deyəsiniz ? — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 19:33, 23 iyul 2022 (UTC) :{{U|Qızılbaş}}, təbii ki. "Görünür mövzu ilə çox cahanşümul məlumatlara maliksiniz" – bu ifadə nəzakət qaydalarının əsas olaraq 11-ci qaydasını pozur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:36, 23 iyul 2022 (UTC) :: {{u|Solavirum}}, "Görünür mövzu ilə çox cahanşümul məlumatlara maliksiniz" – bu ifadə sadəcə mənim gümanımı əks etdirir. XI maddə bunu (kontekstdən doğan gümanı) nəzərdə tutur ? {{imzasız|Qızılbaş|19:38, 23 iyul 2022 (UTC)}} == [[Qoyun keçidi döyüşü]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:''— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 10:49, 21 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:24, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Ceyms Rollins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 15:21, 21 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:27, 24 iyul 2022 (UTC) == [[İlqar Mirzəyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 14:26, 23 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Xeyal}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm. Amma məqalədə diqqətdən yayınmış qrammatik qüsurlar çoxdur. Bir neçəsini qeyd edirəm: "2020-ci il iyulun 12–16-da baş verən döyüşləri zamanı Artilleriya Komandiri olan İlqar Mirzəyev...", "İlqar Mirzəyev 1980–1990-cı illərdə ildə Qardabani...", "Dəfn mərasimində çıxış edən Abdulla Qurbani Polad Həşimov və İlqar Mirzəyevin həyat və döyüş...". Əslində normalda mən baxıb düzəldirəm yoxlayarkən, amma qüsurlar çox idi. Bir də bəzi faktlar üçün mənbə göstərilməyib (daha dəqiq desəm "Hərbi xidməti" bölməsində). Məqaləni bir dəfə oxuyub qüsurları düzəltsəniz yenidən status üçün təqdim edə bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:37, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Ziya Bünyadovun qətli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:36, 23 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 18:02, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Sabah FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:43, 24 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{x}} '''qəbul edilmədi.''' --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:37, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Şotlandiya Leyboristlər Partiyası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:09, 20 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:00, 2 avqust 2022 (UTC) == [[Əli Kərimli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:34, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 11:01, 5 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük Zab]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 01:37, 26 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:48, 9 avqust 2022 (UTC) == [[Məşəl savaşı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 19:37, 24 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:53, 9 avqust 2022 (UTC) == [[Anadolu bəylikləri]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:33, 25 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 17:19, 9 avqust 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 09:12, 2 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{gözləmədə}} məqalənin üzərində bir müddət işləyib daha sonra başqa inzibatçını qiymətləndirmə üçün dəvət edəcəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:53, 10 avqust 2022 (UTC) :{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:05, 11 avqust 2022 (UTC) ::@{{U|Sura Shukurlu}}, zəhmət olmasa diqqətli olun. Məqaləni {{U|Ahli iman abbas}} işləyib, oxşar hal bir qədər əvvəl {{U|Elonizm}} işlədiyi məqalədə də yaşanmışdı, müəllif kimi də məni qeyd etmişdiniz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 18 avqust 2022 (UTC) == [[Vistlerin anası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:''Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə əhatəlidir, 25KB həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti yüksək səviyyədədir. — [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 11:36, 9 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:39, 14 avqust 2022 (UTC) == [[İsa Qəmbər]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:34, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:30, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Sadıqov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:30, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Berti Foqts]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:30, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Gennadi Yanayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 02:29, 6 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:20, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Sabah Şəriəti]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~100.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:58, 8 avqust 2022 (UTC) :*{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:37, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qladiator]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': SM statusunun alınaraq YM statusunun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə SM statusu alacaq qədər əhatəli deyil və tələb olunan şərtlərin hamısını ödəmir. Odur ki, fikrimcə məqalə YM statusu üçün daha uyğundur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:17, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:31, 28 avqust 2022 (UTC) sk9az6qm6xo1fcnqh7wijdhsjbt0i6l 6599424 6599422 2022-08-28T14:48:31Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki == [[Şahzadə Mustafa]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Lavici|Lavici]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Lavici|müzakirə]]) 18:16, 27 dekabr 2021 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' düzəlişlər etdim, amma olduqca çox səhv var. Əsas problem tərcümədədir. Təəssüf ki, qəbul etmirəm YM səsverməsinə. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:53, 5 yanvar 2022 (UTC) == [[Albert Aqarunov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 00:46, 9 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 08:28, 10 yanvar 2022 (UTC) == [[İlqar Mirzəyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 14:13, 10 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' İstinadlar azdır, hərbi xidməti hissəsi mənbəsizdir. <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 10:06, 18 yanvar 2022 (UTC) == [[Neftçi–Qarabağ 0:6]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:30, 10 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:57, 20 yanvar 2022 (UTC) == [[Laçının işğalı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:23, 12 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 18:06, 18 yanvar 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:25, 13 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' Status veriləcək səviyyədə deyil.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 02:07, 14 yanvar 2022 (UTC) == [[Börkiyaruq]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:42, 10 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 21:35, 22 may 2022 (UTC) == [[Həmdullah Qəzvini]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 08:54, 12 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:40, 29 may 2022 (UTC) == [[Minçin göy adamları]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 02:41, 15 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 21:07, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Əlibaba Abdullayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 10:22, 16 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{U|Solavirum}}, mənbələri artırmaq mümkündür? <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 21:21, 3 iyun 2022 (UTC) :{{U|Lavici}} {{y}} --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 00:33, 4 iyun 2022 (UTC) ::{{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 10:12, 4 iyun 2022 (UTC) == [[Belarus gerbi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:25, 16 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 21:25, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Nils Bor]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{x}} * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{x}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sübhan aliyev|Sübhan aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sübhan aliyev|müzakirə]]) 15:38, 22 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{x}} Status alacaq səviyyədə deyil. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 20:31, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Dmitri Şostakoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{x}} * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{x}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sübhan aliyev|Sübhan aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Sübhan aliyev|müzakirə]]) 15:38, 22 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{x}} Status alacaq səviyyədə deyil. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 20:35, 3 iyun 2022 (UTC) == [[Qərmətilərin İraqa yürüşü]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 13:08, 24 mart 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:18, 5 iyun 2022 (UTC) {{U|Solavirum}}, yoxlamadan keçmədən məqaləyə status verilib? <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:23, 5 iyun 2022 (UTC) :{{U|Lavici}} [[Vikipediya:Qiymətləndirmə/Yaxşı məqalələr/Qərmətilərin İraqa yürüşü]]. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:33, 5 iyun 2022 (UTC) ::{{U|Solavirum}}, demək istədiyim, buradakı namizədliyi yekunlaşdırmaq unudulub, birbaşa səsverməyə çıxarılıb. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 12:53, 5 iyun 2022 (UTC) :::Hə, icraçı yaddan çıxarıb buranı. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:54, 5 iyun 2022 (UTC) == [[Ağtala monastır kompleksi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 14:13, 2 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Baskervill|müzakirə]]) 00:14, 13 may 2022 (UTC) == [[Qızıl Tərəzi evi (Frankfurt-Mayn)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 00:27, 21 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 06:26, 4 iyun 2022 (UTC) == [[Göyçay döyüşü]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:57, 23 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:05, 4 iyun 2022 (UTC) == [[Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Məqalə tam əhatəlidir. Müxtəlif yerli-xarici mənbələrdən istifadə olunub. Məlumatların əldə olunmasında 5-10 saatlıq video materiallardan istifadə olunub. Neytral yazılıb. İstinadlar boldur. Siyasi ədəbiyyat kasadlığı olduğu üçün kitab mənbələrindən istifadə mümkün olmamışdır. 1995/2000-ci il seçkiləri ilə bağlı, həmçinin partiyanın 3-8-ci quruıtayları ilə bağlı isə məlumat yoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 13:40, 31 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Yaxşı məqalə səviyyəsində yazılıb. — [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Araz Yaquboglu|müzakirə]]) 05:05, 1 iyun 2022 (UTC) == [[Rövşən Cavadov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:57, 1 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 16:41, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Vistlerin anası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi: Wikipediya M|müzakirə]]) 12:18, 1 aprel 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 01:49, 7 iyun 2022 (UTC) == [[Zeynəb Bəyim]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:02, 19 aprel 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 23:57, 6 iyun 2022 (UTC) == [[İrəvan qalasının mühasirəsi (1804)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:08, 20 aprel 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 19:48, 6 iyun 2022 (UTC) == [[Cərcis Peyğəmbər ziyarətgahı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:34, 9 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 23:25, 6 iyun 2022 (UTC) == [[Nail İbrahimli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]], 17:41, 19 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{y}} <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 02:33, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Azərbaycan 2010 Qış Olimpiya Oyunlarında]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Cümlələrin uyğunsuzluğu aradan qaldırılıb, məqalə əhatəlidir, Olimpiadaya qədərki dövr, Olimpiada zamanı hansı hadisələrin başladığı ilə bağlı geniş məlumat əlavə edilib, 31 000 bayt ölçüyə sahibdir. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]], 14:35, 22 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:20, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Konnor Mişalek]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': 16 baytlıq məzmuna sahib olan və bir zamanlar peşəkar güləş sahəsində aktual mövzuya çevrilmiş uşaqla bağlı olan məqalə. İngiliscə tərcüməsi yaxşı məqalə statusuna layiq görülmüşdür. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]], 14:46, 22 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 03:01, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Alan Mur (müharibə artisti)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 21:43, 7 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 00:14, 8 iyun 2022 (UTC) == [[Kasklar]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi. Türkcə Vikipediyada hal-hazırda namizəddir. Özümdən əlavə edə etmişəm. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 00:35, 13 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 16:54, 13 iyun 2022 (UTC) == [[Cəmil Həsənli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} (məlumatlar köhnədir) * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:33, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:02, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Elnur Hüseynov (müğənni)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} (yeni tələbləri ödəmir) : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:34, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:41, 24 iyul 2022 (UTC) == [[İlon Mask]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:00, 1 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:08, 24 iyul 2022 (UTC) :{{U|dancewithdevil}}, mən əslində məqalənin birdəfəlik statusunun alınması üçün təklif verəcəkdim. Məqalənin mətnində çoxlu səhvlər var, belə baxıram ancaq həcmi böyükdür deyə səs vermişik. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 1 iyul 2022 (UTC) ::{{U|Solavirum}}, haqlısınız. İstifadəçi də qeyri-aktiv olduğu üçün müraciət etmək olmur. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 17:31, 1 iyul 2022 (UTC) == [[II Əbdülməcid]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Minillik İslam xilafətinin son Xəlifəsi, Qurtuluş savaşına dəstək verən tək saray əyanı. 37 000 baytlı, 40 istinadlı. Məqalə ruwiki-də yaxşı məqalə seçilib. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]]([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 11:19, 4 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: Maşın tərcüməsi dərhal hiss olunur. Bir tək "Taxt-tacın varisi" böməsinin birinci abzasına baxmaq kifayət etdi. 1) Kişi cərgəsində olan yox, kişi xətti üzrə olmalıdır. İlk variantı google translate verir. 2) Abzasda bir neçə dəfə istifadə olunmuş "ögey qardaşı" anlayışı düzgün deyil, "atabir qardaşı" olmalıdı. İlk variantı google translate verir. Əminəm ki, məqaləyə tam göz atan olsa daha çox nöqsanlar tapılar. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 21:48, 4 iyul 2022 (UTC) ::P.S. ola bilsin ki, maşın tərcüməsi deyil, istifadəçisinin dil biliyi səbəbindəndir. İkincisi anlaşılan səbəbdir, ən azından istifadəçinin adında qeyd edilən ilin doğum ili olduğunu nəzərə aldıqda. 2017-ci ildə mən də oxşar şeydən əziyyət çəkirdim. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:20, 4 iyul 2022 (UTC) ::: {{u|Solavirum}} [[Vikipediya:Laboratoriya/Belarus gerbi|Belarus gerbi]] məqaləsininin 2017-ci ildəki müzakirəsini xatırlayıram <big>🙂</big>. Ümid edirəm ki, {{u|Sevindiknesiboglu2008}} da zaman ərzində tərcümə keyfiyyəti üzərində özünü inkişaf etdirəcək. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 22:51, 4 iyul 2022 (UTC) ::: {{u|Solavirum}}, salam. Təbii ki, doğrudur, "Moskva birdən-birə qurulmayıb" ki. Mən də yavaş-yavaş Vikipediyada inkişaf etməyə çalışıram. Bu işdə mənə kömək etsəniz sevinərəm. Məqaləyə bir daha baxacağam, xahiş edirəm, Siz də göz gəzdirin. Gözə çarpan və ya çarpmayan bütün səhvləri düzəltməyə çalışacağam. Siz də gözümə dəyməyən səhvləri müzakirə bölməmdə yazsanız sevinərəm. Səhvlər sadəcə, qrammatik səhvlərdirsə nə yaxşı, işim asan olacaq. Hamısı səhv olsaydı bir də başdan ayağa qədər düzəltməyə məcbur olardım.İşim bitdikdən sonra yenidən səhifəni namizəd verəcəyəm. - [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]]([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 06:48, 5 iyul 2022 (UTC) ::::{{U|Sevindiknesiboglu2008}}, salam. SK pozuntuları mövcuddur. Məsələn, tarixlərə keçid vermisiniz və bəzi yerlərdə istinadı durğu işarələrindən əvvəl vermisiniz, lakin sonra olmalıdır. Bununla yanaşı, bəzi önəmli yerlərdə də istinad yoxdur (məs, "Bioqrafiya" altbaşlığı). Həmçinin "ədəbiyyat" altbaşlığı da mövcud deyil. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 12:00, 5 iyul 2022 (UTC) ::::: {{u|Dancewithdevil}}, Nəzərə alsaq ki, digər dillərdəki səhifələrə nisbətən ən çox istinada sahib olan səhifə bu dildəki səhifədir, məncə, 40 istinad bəs edər. Amma, araşdırıb yenə bir-iki istinad artıracağam. İstinadların yarısından çoxu bioqrafiya altbaşlığındadır, lakin, tələbinizə uyğun olaraq bir az artıracağam. Tərcümə səhvlərini də bacardığım qədər düzəltməyə çalışdım. Yenə baxacağam. Ədəbiyyatla bağlı nə edə bilərəm? - [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]]([[İstifadəçi müzakirəsi:Sevindiknesiboglu2008|müzakirə]]) 17:09, 5 iyul 2022 (UTC) :::::: {{U|Sevindiknesiboglu2008}}, məqalədəki qeyd edilən səhvləri düzəltdim. "Göz həbsi" dedikdə nəyi nəzərdə tutursuz, "nəzarət altına alınmaq" yoxsa necə? "Biz sizin teleqramınızı böyük məmnuniyyətlə aldıq. Uca şəxsiyyətinizin Anadoluya şərəf vermələri tarixdəki acınacaqlı nümunələrdən də göründüyü kimi səltənət adamları arasında bəzi yanlış təsəvvürlərə səbəb ola biləcəyi və vahid milli ictimai rəyi bir daha çaşdıraraq fövqəladə problemlər yarada biləcəyi üçün Vətən və millətin bütün səltənət xanədanı mənsublarının xidmətlərindən istifadə edəcəkləri zamanının gəlməsini gözləyərək hələ ki İstanbulda qalmağa davam etməyinizin yaradılışınızın verdiyi Vətən sevgisinin bəxş etdiyi səbəbiyyət və hörmət ilə ərz olunur." və "Burada Əbdülməcid Dürrüşəhvar Sultanın nizamın oğlu Azəm Caha, V Muradın nəvəsi Nilufər Sultanın digər oğlu Müəzzəm Caha verilməsi ilə razılaşdı." cümlələri isə tamamilə səhvdir. {{imzasız|Elonizm|13:01, 10 iyul 2022 (UTC)}} == [[Nadir xanın Mesopotamiyaya birinci yürüşü]] == * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 12:45, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:59, 21 iyul 2022 (UTC) :: Hörmətli Surə, əhatəlilik kifayət deyil deyərkən nəyi nəzərdə tutursunuz ? Görünür mövzu ilə çox cahanşümul məlumatlara maliksiniz ki, bu yazının əhatəli olmadığı qənaətinə gəlmisiniz. Sizcə haralara baxmalıyam, hansı ədəbiyyatları gözdən keçirməliyəm? Hörmətlə, — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 10:52, 21 iyul 2022 (UTC) :::{{u|Qızılbaş}} həcmi 10kb-nı keçmədiyi üçün indiki şərtlərə əsasən məzmun yetərincə geniş deyil. Əslində mən özüm həcm mövzusuna qarşıyam və qaydaya rəğmən əgər məzmun stil kitabçasına uyğun olsaydı və istinadlardan daha geniş istifadə olsaydı səsverməyə qəbul edərdim. Bəli, mövzuyla bağlı ümumiyyətlə anlayışım yoxdur, amma başqa qüsurlar da olduğu üçün məqaləni dəyərləndirdim. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:05, 21 iyul 2022 (UTC) ::::Çox üzr istəyirəm, texniki xəta olub ya da mən açıq qalmış başqa səhifənin statistikasına baxmışam, həcm 10kb-dan yüksəkmiş ( — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 15:13, 21 iyul 2022 (UTC) :::::{{u|Qızılbaş}}, xahiş edirəm, [[VP:N|nəzakət]] qaydalarına riayət edəsiniz. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:28, 22 iyul 2022 (UTC) :::::: {{u|Solavirum}}, xahiş edirəm, siz də hansı nəzakət qaydasını pozduğumu deyəsiniz ? — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 19:33, 23 iyul 2022 (UTC) :{{U|Qızılbaş}}, təbii ki. "Görünür mövzu ilə çox cahanşümul məlumatlara maliksiniz" – bu ifadə nəzakət qaydalarının əsas olaraq 11-ci qaydasını pozur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 19:36, 23 iyul 2022 (UTC) :: {{u|Solavirum}}, "Görünür mövzu ilə çox cahanşümul məlumatlara maliksiniz" – bu ifadə sadəcə mənim gümanımı əks etdirir. XI maddə bunu (kontekstdən doğan gümanı) nəzərdə tutur ? {{imzasız|Qızılbaş|19:38, 23 iyul 2022 (UTC)}} == [[Qoyun keçidi döyüşü]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:''— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 10:49, 21 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:24, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Ceyms Rollins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 15:21, 21 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:27, 24 iyul 2022 (UTC) == [[İlqar Mirzəyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{n}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — '''''[[İstifadəçi:Xeyal|<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6E;">Xeyal</span>]]''''' <small>'''''[[İstifadəçi müzakirəsi:Xeyal|^{<span style="color:#666362;text-shadow:1px 1px 8px #324A6">''(müzakirə)''</span>}]]'''''</small> 14:26, 23 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Xeyal}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm. Amma məqalədə diqqətdən yayınmış qrammatik qüsurlar çoxdur. Bir neçəsini qeyd edirəm: "2020-ci il iyulun 12–16-da baş verən döyüşləri zamanı Artilleriya Komandiri olan İlqar Mirzəyev...", "İlqar Mirzəyev 1980–1990-cı illərdə ildə Qardabani...", "Dəfn mərasimində çıxış edən Abdulla Qurbani Polad Həşimov və İlqar Mirzəyevin həyat və döyüş...". Əslində normalda mən baxıb düzəldirəm yoxlayarkən, amma qüsurlar çox idi. Bir də bəzi faktlar üçün mənbə göstərilməyib (daha dəqiq desəm "Hərbi xidməti" bölməsində). Məqaləni bir dəfə oxuyub qüsurları düzəltsəniz yenidən status üçün təqdim edə bilərsiniz. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:37, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Ziya Bünyadovun qətli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 20:36, 23 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 18:02, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Sabah FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 08:43, 24 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{x}} '''qəbul edilmədi.''' --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:37, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Şotlandiya Leyboristlər Partiyası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 23:09, 20 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:00, 2 avqust 2022 (UTC) == [[Əli Kərimli]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:34, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 11:01, 5 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük Zab]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 01:37, 26 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:48, 9 avqust 2022 (UTC) == [[Məşəl savaşı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 19:37, 24 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 06:53, 9 avqust 2022 (UTC) == [[Anadolu bəylikləri]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:33, 25 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 17:19, 9 avqust 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 09:12, 2 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{gözləmədə}} məqalənin üzərində bir müddət işləyib daha sonra başqa inzibatçını qiymətləndirmə üçün dəvət edəcəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 13:53, 10 avqust 2022 (UTC) :{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:05, 11 avqust 2022 (UTC) ::@{{U|Sura Shukurlu}}, zəhmət olmasa diqqətli olun. Məqaləni {{U|Ahli iman abbas}} işləyib, oxşar hal bir qədər əvvəl {{U|Elonizm}} işlədiyi məqalədə də yaşanmışdı, müəllif kimi də məni qeyd etmişdiniz. Hörmətlə, [[user:dancewithdevil|dancewithdevil]] ([[user talk:dancewithdevil|müzakirə]]) 10:41, 18 avqust 2022 (UTC) == [[Vistlerin anası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:''Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə əhatəlidir, 25KB həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti yüksək səviyyədədir. — [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Wikipediya M|müzakirə]]) 11:36, 9 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:39, 14 avqust 2022 (UTC) == [[İsa Qəmbər]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:34, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:30, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəşad Sadıqov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:30, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Berti Foqts]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:30, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Gennadi Yanayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 02:29, 6 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:20, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Sabah Şəriəti]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Yaxşı” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~100.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:58, 8 avqust 2022 (UTC) :*{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:37, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qladiator]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': SM statusunun alınaraq YM statusunun verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə SM statusu alacaq qədər əhatəli deyil və tələb olunan şərtlərin hamısını ödəmir. Odur ki, fikrimcə məqalə YM statusu üçün daha uyğundur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:17, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:31, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Səfəvi Gürcüstanı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''10 kb-dan yuxarı həcm:'' {{Y}} * ''Qrammatik normalar:''{{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:23, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:32, 28 avqust 2022 (UTC) hlayy44l3l5feqwo1c8qmhpf944h46x 0 741523 6600390 6429490 2022-08-29T05:32:49Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Meşə |Adı = Barambat |Yerli adı = |Şəkil = Barambat_meşəsi.png |Şəklin ölçüsü = 250px |Şəklin izahı = Barambat meşəsi 2020-ci ilin payızında. |Ölkə = Azərbaycan |Region = [[Dağlıq Qarabağ]] |Yerləşməsi = |Yaxın şəhər = [[Tərtər]] |lat_dir = N |lat_deg = 40 |lat_min = 21 |lat_sec = 54 |lon_dir = E |lon_deg = 46 |lon_min = 40 |lon_sec = 50 |region = |CoordScale = |Sahəsi = |Yaranma tarixi = |İdarəetmə orqanı = |Yer xəritəsi = Azərbaycan |Yer xəritəsi 1 = |Vikianbar = }} '''Barambat meşəsi''' və ya '''Barambart meşəsi''' — [[Azərbaycan|Azərbaycanın]] [[Goranboy rayonu|Goranboy]] və [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonları ərazisində, [[Gülüstan (Goranboy)|Gülüstan kəndi]] sahəsində meşə. == Tarixi == Barambat meşəsi [[Azərbaycan|Azərbaycanın]] [[Goranboy rayonu|Goranboy və]] [[Tərtər rayonu|Tərtər]] rayonları ərazisində, [[Gülüstan (Goranboy)|Gülüstan kəndi]] sahəsində yerləşir, həmçinin Barambart meşəsi də adlanır.<ref name="ordu">{{Cite web |first=Daşqın |last=Güneyli |url=https://ordu.az/ru/news/182135/esirlikden-qayitmis-gizirle-musahibe |4=-geri-cekilmek-intihar-etmek-demek-idi |title=Əsirlikdən qayıtmış gizirlə MÜSAHİBƏ: "Geri çəkilmək intihar etmək demək idi" |date=22 yanvar 2021 |access-date=7 mart 2022 |archive-url=https://archive.today/20220307155518/https://ordu.az/ru/news/182135/esirlikden-qayitmis-gizirle-musahibe%7C-geri-cekilmek-intihar-etmek-demek-idi |archive-date=2022-03-07 |language=az |work=Ordu.az |url-status=live }}</ref> 1931-ci ilin payızında burada qaçaq Ağqıraqlı Mustafanın dəstəsi ilə [[Qızıl Ordu|sovet qüvvələri]] arasında atışma baş tutmuşdur.<ref>{{Cite book |title=Ata həsrəti |year=2009 |first=İsmayıl |last=Qarayev |url=https://turuz.com/az/index/view/c13767e5248c17b6720b49e5b84cdd00c85fafcc |page=98 |language=az }}</ref> Barambat meşəsi sahəsi [[Qarabağ müharibəsi|Birinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı [[Ermənistan Silahlı Qüvvələri|erməni qüvvələri]] tərəfindən işğal edilmişdir. 19 mart 2015-ci ildə Barambat meşəsində [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan]] və Ermənistan qüvvələri arasında döyüş baş vermişdir.<ref>{{Cite web |first=İlkin |last=İzzət |url=https://news.milli.az/politics/535463.html |title=Xüsusi təyinatlımız: "Erməni ordusu buna tab gətirməyəcək" - FOTO |date=17 aprel 2017 |access-date=7 mart 2022 |archive-url=https://archive.today/20220307161038/https://news.milli.az/politics/535463.html |archive-date=2022-03-07 |language=az |work=[[Day.az|Milli.az]] |url-status=live }}</ref> [[Aprel döyüşləri]] zamanı meşə [[Talış (Tərtər)|Talış kəndinə]] doğru hücum əməliyyatında<ref>{{Cite web |first=Səxavət |last=Məmməd |url=https://yenicag.az/tapancami-cixardim-ozumu-vurmaq-isteyirdim-aprel-doyuslerinin-qehremani-ile-musahibe/embed |title="Tapançamı çıxardım, özümü vurmaq istəyirdim..." – Aprel döyüşlərinin qəhrəmanı ilə MÜSAHİBƏ |date=10 aprel 2018 |access-date=7 mart 2022 |archive-url=https://archive.today/20220307155302/https://yenicag.az/tapancami-cixardim-ozumu-vurmaq-isteyirdim-aprel-doyuslerinin-qehremani-ile-musahibe/embed |archive-date=2022-03-07 |language=az |work=Yeni Çağ |url-status=live }}</ref> keçid ərazisi kimi istifadə edilmiş<ref>{{Cite web |first=Vasif |last=Əlihüseyn |url=https://www.moderator.az/news/223506.html |title="Dedim ki, silahımı verin özümü vurum, ya da siz vurun, deyərsiniz ki, şəhid oldu..." |date=1 may 2018 |access-date=7 mart 2022 |archive-url=https://archive.today/20220307161225/https://www.moderator.az/news/223506.html |archive-date=7 March 2022 |language=az |work=Moderator.az |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://sfera.az/komanda-geldi-ki-talis-kendini-gturmeye-40-deqiqe-vaxtiniz-var-derhal-dyuse-atildiq/ |title="Komanda gəldi ki, Talış kəndini götürməyə 40 dəqiqə vaxtınız var, dərhal döyüşə atıldıq" |date=4 aprel 2019 |access-date=7 mart 2022 |archive-url=https://archive.today/20220307160216/https://sfera.az/komanda-geldi-ki-talis-kendini-gturmeye-40-deqiqe-vaxtiniz-var-derhal-dyuse-atildiq/ |archive-date=2022-03-07 |language=az |work=Sfera.az |url-status=live }}</ref> və baş tutan döyüşlərin ardınca işğaldan azad edilmişdir.<ref>{{Cite web |first1=Hans |last1=Kloss |first2=Nadir |last2=Quliyev |url=https://azvision.az/news/276842/--talis-kendi-nece-azad-edilmisdi-–--fotolar---.html |title=Talış kəndi necə azad edilmişdi – FOTOLAR |date=13 noyabr 2021 |access-date=7 mart 2022 |archive-url=https://archive.today/20220307160339/https://azvision.az/news/276842/--talis-kendi-nece-azad-edilmisdi-%E2%80%93--fotolar---.html |archive-date=2022-03-07 |language=az |work=AzVision |url-status=live }}</ref> Azərbaycan qüvvələri [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı, 27 sentyabrda Barambat meşəsindən hücuma keçərək ilkin həmlədə ermənilərin postunu ələ keçirmişdir.<ref name="ordu" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Qarabağ münaqişəsi}} [[Kateqoriya:Azərbaycan meşələri]] [[Kateqoriya:Goranboy rayonu]] [[Kateqoriya:Tərtər rayonu]] k9oq9jamukjwya8szo62huufsn82361 0 742106 6600105 6568234 2022-08-28T22:08:04Z Atakhanli 223224 /* Fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi | bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg | bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg | titul = [[Azərbaycanın Milli Məclisi|Azərbaycan Milli Məclisi]]nin [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I]] çağırış deputatı | dövr əvvəl = Avqust 1998 | dövr son = Noyabr 2000 | sələfi = [[Sofiq Hüseynov]] | xələfi = [[Bəxtiyar Sadıqov]] }} '''Əhmədov Yaqub Alış oğlu''' ({{DVTY}}) — Kənd təsərrüfatı elmləri namizədi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar aqronomu, xeyriyyəçi, [[Azərbaycanın Milli Məclisi|Azərbaycan Milli Məclisinin]] [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I]] çağırış deputatı.<ref>[https://www.meclis.gov.az/news-dep.php?id=644&lang=az "ƏHMƏDOV Yaqub Alış oğlu"]. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi</ref> == Həyatı == Yaqub Əhmədov 1927-ci il mayın 7-də [[Ağdam rayonu]]nun [[Qaradağlı (Qaradağlı, Ağdam)|Qaradağlı kəndində]] anadan olmuşdur. 1950-ci ildə Ağdam şəhər 1 saylı orta məktəbini bitirirərək [[Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu]]na daxil olmuş, 1955-ci ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirərək həmin ildən əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Yaqub Əhmədov 5 yanvar 2005-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir. Ailəlidir. 6 övladı var. == Fəaliyyəti == 1955–1960-cı illərdə Ağdam rayonu, Qərvənd MTS-nin (Maşın traktor stansiyası) aqronomu, baş aqronomu, Ağdam rayon kənd təsərrüfatı müfəttişliyinin rəisi, Ağdam rayon partiya komitəsinin 2-ci katibi vəzifələrində fəaliyyət göstərib. 1960–1964-cü illərdə Ağdam rayon "Orcanikidze" adına Kolxozun (Rayonun Mahrızlı və Zəngişalı kəndlərini əhatə edir) sədri, Birləşdirilmiş (yəni bir ərazi vahidinə çevrilmiş Ağdam və Ağcəbədi rayon kolxoz-sovxoz istehsalat idarəsinin) rəisi vəzifəsində çalışmışdır. 1964-cü ildən Ağdan və [[Ağcabədi rayonu|Ağcəbədi]] rayonları ayrıldıqdan sonra Ağdam rayon, kolxoz-sovxoz istehsalat idarəsinin rəisi vəzifəsində işləmişdir. 1970–1972-ci illərdə [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi]]nin idarə rəisi olmuşdur. 1972–1976-cı illərdə Ağdamın [[Xıdırlı (Ağdam)|Xıdırlı kəndini]] əhatə edən "İnqilab" Sovxozunun direktoru vəzifəsində işləmişdir. 1976–1989-cu illərdə Ağdamın [[Güllücə (Ağdam)|Güllücə]], [[Tağıbəyli|Tağbəyli]], [[İlxıçılar (Ağdam)|İlxıcılar]] və [[Suma]] kəndlərini əhatə edən Azərbaycanın ən böyük təsərrüfatlarından biri olan Hüsü Hacıyev adına Sovxozun direktoru olmuşdur. [[Fayl:Heydər Əliyev və Yaqub Əhmədov.jpg|left|thumb|Ulu öndər [[Heydər Əliyev]]in Yaqub Əhmədovun rəhbərlik etdiyi Hüsü Hacıyev sovxozuna səfəri. 1981]] 1989–1992-ci illərdə Ağdamın Qaradağlı kəndində Kolxoz sədri işləmişdir. 1992-ci ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Erroziya elmi, tədqiqat institutunun baş elmi işçisi vəzifəsində işləmişdir. [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin 48 saylı Ağdam kənd seçki dairəsi üzrə seçilmiş bitərəf deputat [[Sofiq Hüseynov]] 30 dekabr 1997-ci il tarixində 47 yaşında ölmüşdür.<ref name="modern.az">{{Cite web | title = Öz əcəli ilə ölən, güllələnən, qəriblikdə vəfat edən deputatlar... | url = http://modern.az/articles/10385/1/ | access-date = 2022-07-29 | archive-date = 2016-03-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304083724/http://modern.az/articles/10385/1/ | url-status = live }}</ref> Sofiq Hüseynovdan boşalan mandat üçün 1998-ci ilin avqust ayına təkrar seçkilər təyin edilmişdir. 48 saylı Ağdam kənd seçki dairəsi üzrə bitərəf namizəd Yaqub Əhmədov 17 300 (49.7%) səs toplayaraq deputat seçilmişdir.<ref name=":48">{{Cite web | title = Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər üzrə 48 saylı Ağdam Kənd seçki dairəsində 1998-ci il avqustun 9-da keçirilmiş təkrar seçkilərin nəticələrinin yoxlanılması və təsdiqi haqqında Azərbaycan Respublikası Adından Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Qərarı | url = http://www.constcourt.gov.az/az/decision/12 | access-date = 2022-07-29 | archive-date = 2021-01-03 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210103193938/http://www.constcourt.gov.az/decision/12 | url-status = live }}</ref> == Xeyriyyəçilik == Yaqub Əhmədovun təşəbbüsü ilə Ağdamın Xıdırlı kəndinin əhalisinin içməli suya olan tələbatının yalnız su daşıyan maşınlarla qismən ödənilə bildiyi və başqa bir su mənbəyi olmadığı bir vaxtda Ağdam Xankəndi yolunun sağ tərəfində 10–15 ədəd artezian quyusunun qazılması, su mənbələrinin quraşdırılması və borularla kənd əhalisinə və təsərrüfatlara suyun verilməsi mümkün olmuşdur.<ref name=":0">[http://demiryolcuveteranlar.com/?p=454 "Xeyriyyəçi deputat Yaqub Əhmədov kim idi?"]. Demiryolcuveteranlar</ref> Hüsü Hacıyev adına Sovxozun direktoru olduğu vaxtda sovxozun qısa müddətdə inkişaf etməsinə, infrastrukturun qurulmasına nail olmuşdur. Yevlax Ağdam magistral yolundan sağ tərəfə ayrılan bu kəndlərin yollarını yenidən bərpa etdirmiş, yol kənarında bağlar saldırmış, yolların işıqlanması üçün tədbirlər görmüşdür.<ref name=":0" /> == Əsərləri == Yaqub Əhmədov "Yüksək buğda məhsulu" (1972), "Yemçiliyin intensivləşdirilməsi yolları" (1993) kitablarının müəllifidir. O kənd təsərrüfatında yemçilik məsələləri, şəkər çuğundurunun yem məqsədləri üçün yetişdirilməsi problemləri, eləcə də kənd təsərrüfatı elminin digər məsələləri ilə bağlı çoxlu sayda monoqrafiyaların müəllifidir. Həmin monoqrafiyalar və məqalələr SSSR-nin tanınmış elmi nəşrlərində dərc edilmişdir. [[Fayl:Xanhüseyn Kazımlı (deputat), Yaqub Əhmədov, Fikrət Sadıqov (azərkimyanın rəhbəri).jpg|thumb|Soldan sağa Xanhüseyn Kazımlı (deputat), Yaqub Əhmədov, Fikrət Sadıqov (azərkimyanın rəhbəri).]] == Təltif və mükafatları == [[SSRİ Ali Soveti]]nin rəyasət heyətinin fərmanı ilə Yaqub Əhmədov "[["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni (Azərbaycan SSR)|Qırmızı Əmək bayrağı]]", "[["Şərəf nişanı" ordeni|Şərəf nişanı]]" ordenləri və [["Əmək igidliyinə görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir. == Mənbə == * ''Ömür karvanı. Şair-publisist, jurnalist Məmməd Əfşan. Nurlan nəşriyyatı. 2008'' * ''Mən görən kişilər. Şair-publisist, jurnalist Məmməd Əfşan. Azərbaycan nəşriyyatı. 2002'' == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}}{{Vikianbar kateqoriyası|Yagub Ahmadov}}{{Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Xeyriyyəçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası rayon komitələrinin ikinci katibləri]] 56g7iao90lo1bgz2q6oz20qpnkj73j7 6601010 6600105 2022-08-29T10:49:53Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi | bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg | bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg | titul = [[Azərbaycanın Milli Məclisi|Azərbaycan Milli Məclisi]]nin [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I]] çağırış deputatı | dövr əvvəl = Avqust 1998 | dövr son = Noyabr 2000 | sələfi = [[Sofiq Hüseynov]] | xələfi = [[Bəxtiyar Sadıqov]] |mükafatları = + }} '''Əhmədov Yaqub Alış oğlu''' ({{DVTY}}) — Kənd təsərrüfatı elmləri namizədi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar aqronomu, xeyriyyəçi, [[Azərbaycanın Milli Məclisi|Azərbaycan Milli Məclisinin]] [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I]] çağırış deputatı.<ref>[https://www.meclis.gov.az/news-dep.php?id=644&lang=az "ƏHMƏDOV Yaqub Alış oğlu"]. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi</ref> == Həyatı == Yaqub Əhmədov 1927-ci il mayın 7-də [[Ağdam rayonu]]nun [[Qaradağlı (Qaradağlı, Ağdam)|Qaradağlı kəndində]] anadan olmuşdur. 1950-ci ildə Ağdam şəhər 1 saylı orta məktəbini bitirirərək [[Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu]]na daxil olmuş, 1955-ci ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirərək həmin ildən əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Yaqub Əhmədov 5 yanvar 2005-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir. Ailəlidir. 6 övladı var. == Fəaliyyəti == 1955–1960-cı illərdə Ağdam rayonu, Qərvənd MTS-nin (Maşın traktor stansiyası) aqronomu, baş aqronomu, Ağdam rayon kənd təsərrüfatı müfəttişliyinin rəisi, Ağdam rayon partiya komitəsinin 2-ci katibi vəzifələrində fəaliyyət göstərib. 1960–1964-cü illərdə Ağdam rayon "Orcanikidze" adına Kolxozun (Rayonun Mahrızlı və Zəngişalı kəndlərini əhatə edir) sədri, Birləşdirilmiş (yəni bir ərazi vahidinə çevrilmiş Ağdam və Ağcəbədi rayon kolxoz-sovxoz istehsalat idarəsinin) rəisi vəzifəsində çalışmışdır. 1964-cü ildən Ağdan və [[Ağcabədi rayonu|Ağcəbədi]] rayonları ayrıldıqdan sonra Ağdam rayon, kolxoz-sovxoz istehsalat idarəsinin rəisi vəzifəsində işləmişdir. 1970–1972-ci illərdə [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi]]nin idarə rəisi olmuşdur. 1972–1976-cı illərdə Ağdamın [[Xıdırlı (Ağdam)|Xıdırlı kəndini]] əhatə edən "İnqilab" Sovxozunun direktoru vəzifəsində işləmişdir. 1976–1989-cu illərdə Ağdamın [[Güllücə (Ağdam)|Güllücə]], [[Tağıbəyli|Tağbəyli]], [[İlxıçılar (Ağdam)|İlxıcılar]] və [[Suma]] kəndlərini əhatə edən Azərbaycanın ən böyük təsərrüfatlarından biri olan Hüsü Hacıyev adına Sovxozun direktoru olmuşdur. [[Fayl:Heydər Əliyev və Yaqub Əhmədov.jpg|left|thumb|Ulu öndər [[Heydər Əliyev]]in Yaqub Əhmədovun rəhbərlik etdiyi Hüsü Hacıyev sovxozuna səfəri. 1981]] 1989–1992-ci illərdə Ağdamın Qaradağlı kəndində Kolxoz sədri işləmişdir. 1992-ci ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Erroziya elmi, tədqiqat institutunun baş elmi işçisi vəzifəsində işləmişdir. [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin 48 saylı Ağdam kənd seçki dairəsi üzrə seçilmiş bitərəf deputat [[Sofiq Hüseynov]] 30 dekabr 1997-ci il tarixində 47 yaşında ölmüşdür.<ref name="modern.az">{{Cite web | title = Öz əcəli ilə ölən, güllələnən, qəriblikdə vəfat edən deputatlar... | url = http://modern.az/articles/10385/1/ | access-date = 2022-07-29 | archive-date = 2016-03-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304083724/http://modern.az/articles/10385/1/ | url-status = live }}</ref> Sofiq Hüseynovdan boşalan mandat üçün 1998-ci ilin avqust ayına təkrar seçkilər təyin edilmişdir. 48 saylı Ağdam kənd seçki dairəsi üzrə bitərəf namizəd Yaqub Əhmədov 17 300 (49.7%) səs toplayaraq deputat seçilmişdir.<ref name=":48">{{Cite web | title = Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər üzrə 48 saylı Ağdam Kənd seçki dairəsində 1998-ci il avqustun 9-da keçirilmiş təkrar seçkilərin nəticələrinin yoxlanılması və təsdiqi haqqında Azərbaycan Respublikası Adından Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Qərarı | url = http://www.constcourt.gov.az/az/decision/12 | access-date = 2022-07-29 | archive-date = 2021-01-03 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210103193938/http://www.constcourt.gov.az/decision/12 | url-status = live }}</ref> == Xeyriyyəçilik == Yaqub Əhmədovun təşəbbüsü ilə Ağdamın Xıdırlı kəndinin əhalisinin içməli suya olan tələbatının yalnız su daşıyan maşınlarla qismən ödənilə bildiyi və başqa bir su mənbəyi olmadığı bir vaxtda Ağdam Xankəndi yolunun sağ tərəfində 10–15 ədəd artezian quyusunun qazılması, su mənbələrinin quraşdırılması və borularla kənd əhalisinə və təsərrüfatlara suyun verilməsi mümkün olmuşdur.<ref name=":0">[http://demiryolcuveteranlar.com/?p=454 "Xeyriyyəçi deputat Yaqub Əhmədov kim idi?"]. Demiryolcuveteranlar</ref> Hüsü Hacıyev adına Sovxozun direktoru olduğu vaxtda sovxozun qısa müddətdə inkişaf etməsinə, infrastrukturun qurulmasına nail olmuşdur. Yevlax Ağdam magistral yolundan sağ tərəfə ayrılan bu kəndlərin yollarını yenidən bərpa etdirmiş, yol kənarında bağlar saldırmış, yolların işıqlanması üçün tədbirlər görmüşdür.<ref name=":0" /> == Əsərləri == Yaqub Əhmədov "Yüksək buğda məhsulu" (1972), "Yemçiliyin intensivləşdirilməsi yolları" (1993) kitablarının müəllifidir. O kənd təsərrüfatında yemçilik məsələləri, şəkər çuğundurunun yem məqsədləri üçün yetişdirilməsi problemləri, eləcə də kənd təsərrüfatı elminin digər məsələləri ilə bağlı çoxlu sayda monoqrafiyaların müəllifidir. Həmin monoqrafiyalar və məqalələr SSSR-nin tanınmış elmi nəşrlərində dərc edilmişdir. [[Fayl:Xanhüseyn Kazımlı (deputat), Yaqub Əhmədov, Fikrət Sadıqov (azərkimyanın rəhbəri).jpg|thumb|Soldan sağa Xanhüseyn Kazımlı (deputat), Yaqub Əhmədov, Fikrət Sadıqov (azərkimyanın rəhbəri).]] == Təltif və mükafatları == [[SSRİ Ali Soveti]]nin rəyasət heyətinin fərmanı ilə Yaqub Əhmədov "[["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni (Azərbaycan SSR)|Qırmızı Əmək bayrağı]]", "[["Şərəf nişanı" ordeni|Şərəf nişanı]]" ordenləri və [["Əmək igidliyinə görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir. == Mənbə == * ''Ömür karvanı. Şair-publisist, jurnalist Məmməd Əfşan. Nurlan nəşriyyatı. 2008'' * ''Mən görən kişilər. Şair-publisist, jurnalist Məmməd Əfşan. Azərbaycan nəşriyyatı. 2002'' == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}}{{Vikianbar kateqoriyası|Yagub Ahmadov}}{{Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Xeyriyyəçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası rayon komitələrinin ikinci katibləri]] oshmtjtgm7hl2slmd59fbalml0orpd7 6601015 6601010 2022-08-29T10:56:51Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Dövlət xadimi | bayraq = Emblem of Azerbaijan.svg | bayraq2 = Flag of Azerbaijan.svg | titul = [[Azərbaycanın Milli Məclisi|Azərbaycan Milli Məclisi]]nin [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I]] çağırış deputatı | dövr əvvəl = Avqust 1998 | dövr son = Noyabr 2000 | sələfi = [[Sofiq Hüseynov]] | xələfi = [[Bəxtiyar Sadıqov]] |mükafatları = + |milliyyəti=[[Azərbaycanlı]]}} '''Əhmədov Yaqub Alış oğlu''' ({{DVTY}}) — Kənd təsərrüfatı elmləri namizədi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar aqronomu, xeyriyyəçi, [[Azərbaycanın Milli Məclisi|Azərbaycan Milli Məclisinin]] [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I]] çağırış deputatı.<ref>[https://www.meclis.gov.az/news-dep.php?id=644&lang=az "ƏHMƏDOV Yaqub Alış oğlu"]. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi</ref> == Həyatı == Yaqub Əhmədov 1927-ci il mayın 7-də [[Ağdam rayonu]]nun [[Qaradağlı (Qaradağlı, Ağdam)|Qaradağlı kəndində]] anadan olmuşdur. 1950-ci ildə Ağdam şəhər 1 saylı orta məktəbini bitirirərək [[Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu]]na daxil olmuş, 1955-ci ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirərək həmin ildən əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Yaqub Əhmədov 5 yanvar 2005-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir. Ailəlidir. 6 övladı var. == Fəaliyyəti == 1955–1960-cı illərdə Ağdam rayonu, Qərvənd MTS-nin (Maşın traktor stansiyası) aqronomu, baş aqronomu, Ağdam rayon kənd təsərrüfatı müfəttişliyinin rəisi, Ağdam rayon partiya komitəsinin 2-ci katibi vəzifələrində fəaliyyət göstərib. 1960–1964-cü illərdə Ağdam rayon "Orcanikidze" adına Kolxozun (Rayonun Mahrızlı və Zəngişalı kəndlərini əhatə edir) sədri, Birləşdirilmiş (yəni bir ərazi vahidinə çevrilmiş Ağdam və Ağcəbədi rayon kolxoz-sovxoz istehsalat idarəsinin) rəisi vəzifəsində çalışmışdır. 1964-cü ildən Ağdan və [[Ağcabədi rayonu|Ağcəbədi]] rayonları ayrıldıqdan sonra Ağdam rayon, kolxoz-sovxoz istehsalat idarəsinin rəisi vəzifəsində işləmişdir. 1970–1972-ci illərdə [[Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi]]nin idarə rəisi olmuşdur. 1972–1976-cı illərdə Ağdamın [[Xıdırlı (Ağdam)|Xıdırlı kəndini]] əhatə edən "İnqilab" Sovxozunun direktoru vəzifəsində işləmişdir. 1976–1989-cu illərdə Ağdamın [[Güllücə (Ağdam)|Güllücə]], [[Tağıbəyli|Tağbəyli]], [[İlxıçılar (Ağdam)|İlxıcılar]] və [[Suma]] kəndlərini əhatə edən Azərbaycanın ən böyük təsərrüfatlarından biri olan Hüsü Hacıyev adına Sovxozun direktoru olmuşdur. [[Fayl:Heydər Əliyev və Yaqub Əhmədov.jpg|left|thumb|Ulu öndər [[Heydər Əliyev]]in Yaqub Əhmədovun rəhbərlik etdiyi Hüsü Hacıyev sovxozuna səfəri. 1981]] 1989–1992-ci illərdə Ağdamın Qaradağlı kəndində Kolxoz sədri işləmişdir. 1992-ci ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Erroziya elmi, tədqiqat institutunun baş elmi işçisi vəzifəsində işləmişdir. [[Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları|I çağırış]] [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi]]nin 48 saylı Ağdam kənd seçki dairəsi üzrə seçilmiş bitərəf deputat [[Sofiq Hüseynov]] 30 dekabr 1997-ci il tarixində 47 yaşında ölmüşdür.<ref name="modern.az">{{Cite web | title = Öz əcəli ilə ölən, güllələnən, qəriblikdə vəfat edən deputatlar... | url = http://modern.az/articles/10385/1/ | access-date = 2022-07-29 | archive-date = 2016-03-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304083724/http://modern.az/articles/10385/1/ | url-status = live }}</ref> Sofiq Hüseynovdan boşalan mandat üçün 1998-ci ilin avqust ayına təkrar seçkilər təyin edilmişdir. 48 saylı Ağdam kənd seçki dairəsi üzrə bitərəf namizəd Yaqub Əhmədov 17 300 (49.7%) səs toplayaraq deputat seçilmişdir.<ref name=":48">{{Cite web | title = Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər üzrə 48 saylı Ağdam Kənd seçki dairəsində 1998-ci il avqustun 9-da keçirilmiş təkrar seçkilərin nəticələrinin yoxlanılması və təsdiqi haqqında Azərbaycan Respublikası Adından Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Qərarı | url = http://www.constcourt.gov.az/az/decision/12 | access-date = 2022-07-29 | archive-date = 2021-01-03 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210103193938/http://www.constcourt.gov.az/decision/12 | url-status = live }}</ref> == Xeyriyyəçilik == Yaqub Əhmədovun təşəbbüsü ilə Ağdamın Xıdırlı kəndinin əhalisinin içməli suya olan tələbatının yalnız su daşıyan maşınlarla qismən ödənilə bildiyi və başqa bir su mənbəyi olmadığı bir vaxtda Ağdam Xankəndi yolunun sağ tərəfində 10–15 ədəd artezian quyusunun qazılması, su mənbələrinin quraşdırılması və borularla kənd əhalisinə və təsərrüfatlara suyun verilməsi mümkün olmuşdur.<ref name=":0">[http://demiryolcuveteranlar.com/?p=454 "Xeyriyyəçi deputat Yaqub Əhmədov kim idi?"]. Demiryolcuveteranlar</ref> Hüsü Hacıyev adına Sovxozun direktoru olduğu vaxtda sovxozun qısa müddətdə inkişaf etməsinə, infrastrukturun qurulmasına nail olmuşdur. Yevlax Ağdam magistral yolundan sağ tərəfə ayrılan bu kəndlərin yollarını yenidən bərpa etdirmiş, yol kənarında bağlar saldırmış, yolların işıqlanması üçün tədbirlər görmüşdür.<ref name=":0" /> == Əsərləri == Yaqub Əhmədov "Yüksək buğda məhsulu" (1972), "Yemçiliyin intensivləşdirilməsi yolları" (1993) kitablarının müəllifidir. O kənd təsərrüfatında yemçilik məsələləri, şəkər çuğundurunun yem məqsədləri üçün yetişdirilməsi problemləri, eləcə də kənd təsərrüfatı elminin digər məsələləri ilə bağlı çoxlu sayda monoqrafiyaların müəllifidir. Həmin monoqrafiyalar və məqalələr SSSR-nin tanınmış elmi nəşrlərində dərc edilmişdir. [[Fayl:Xanhüseyn Kazımlı (deputat), Yaqub Əhmədov, Fikrət Sadıqov (azərkimyanın rəhbəri).jpg|thumb|Soldan sağa Xanhüseyn Kazımlı (deputat), Yaqub Əhmədov, Fikrət Sadıqov (azərkimyanın rəhbəri).]] == Təltif və mükafatları == [[SSRİ Ali Soveti]]nin rəyasət heyətinin fərmanı ilə Yaqub Əhmədov "[["Qırmızı əmək bayrağı" ordeni (Azərbaycan SSR)|Qırmızı Əmək bayrağı]]", "[["Şərəf nişanı" ordeni|Şərəf nişanı]]" ordenləri və [["Əmək igidliyinə görə" medalı]] ilə təltif edilmişdir. == Mənbə == * ''Ömür karvanı. Şair-publisist, jurnalist Məmməd Əfşan. Nurlan nəşriyyatı. 2008'' * ''Mən görən kişilər. Şair-publisist, jurnalist Məmməd Əfşan. Azərbaycan nəşriyyatı. 2002'' == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}}{{Vikianbar kateqoriyası|Yagub Ahmadov}}{{Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları}} [[Kateqoriya:Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları]] [[Kateqoriya:Xeyriyyəçilər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Kommunist Partiyası rayon komitələrinin ikinci katibləri]] gwdw4op5hed31ikdkii4zhwqvky4qgk 0 742124 6599526 6564915 2022-08-28T15:55:12Z Solavirum 95249 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{Hərbi birləşmə |adı = '''Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı''' |orijinal_adı = |şəkil = |şəkil_izah = |illər = [[2015]] — hal-hazırda |ölkə = [[Azərbaycan]] |tabeçilik = |daxildir = |növü = İran tərəfindən maliyyələşdirilir və dəstəklənir |tərkibi = |vəzifəsi = müharibəsi, inqilab |sayı = |struktur vahidi = |yerləşməsi = |ləqəbi = Hüseynçilər |himayədarı = |şüarı = |rəngləri = sarı və yaşıl |marşı = |tilsimi = |düşmənlər = Azərbaycan |müttəfiqlər = İran }} '''Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı (Hüseynçilər)''', Azərbaycanı İslam Respublikasına çevirmək məqsədi daşıyan Azərbaycanda şiə islamçı anti-hökumət və terror təşkilatıdır. Təşkilat [[İran]] tərəfindən maliyyələşdirilir və dəstəklənir. ==Tarix== Töhid İbrahimbəyli bu hərəkatın banisi kimi tanınır. O, [[İlham Əliyev]] rejiminin qatı tənqidçisidir və hərəkatın məqsədinin [[Azərbaycan Respublikası]] şiələri arasında diskurs yaratmaq, çəkindirici qüvvə yaratmaq və müqavimət modeli əsasında onları gücləndirmək və gücləndirmək olduğunu bəyan edib.<ref>{{Cite web|url=https://www.barkhat.news/technology/163483668832/the-hosseinian-movement-seeks-to-create-a-discourse|title=جنبش حسینیون در پی گفتمان سازی است|website=برخط نیوز}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.javanonline.ir/fa/news/1064887/%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%86-%D9%85%D8%B1%D9%87%D9%88%D9%86-%D8%A8%D8%B5%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D9%88-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|title=تشکیل حسینیون مرهون بصیرت و حمایت‌های حاج‌قاسم است|website=www.javanonline.ir}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.mashreghnews.ir/news/1284522/تشکیل-حسینیون-مرهون-بصیرت-و-حمایت-های-سردار-سلیمانی-است-حاج|title=تشکیل "حسینیون" مرهون بصیرت و حمایت‌های سردار سلیمانی است/ حاج قاسم گفت من کمر زیر تابوت تو رفتن را ندارم!|date=October 12, 2021|website=مشرق نیوز}}</ref> 2015-ci ilin sonu və 2016-cı ilin əvvəlində Töhid İbrahimbəyli Qum və Məşhəddə din təhsili alan azərbaycanlı 14 tələbəyə tələbələrdən ibarət “Hüseynçilər briqadası” yaratmağı tapşırmışdı. İbrahimbəyli əvvəlcə 14 tələbəni İsgəndər Hüseynovun Qumdakı iş yerinə toplayıb, bir günlük gözləmə və məşqdən sonra onları Suriyanın paytaxtı Dəməşq yaxınlığındakı hərbi hissəyə köçürüb. Azərbaycan Respublikasındakı bəzi KİV-lərin məlumatına görə, İbrahimbəyli dərhal Dəməşqdə bəyan edib ki, onların niyyətləri təkcə İŞİD-lə mübarizə deyil, həm də Azərbaycanda üsyana hazırlıqdır.<ref>{{Cite web|url=https://metbuat.az/news/990073/ibrahimbeyli-huseyniyyun-destesi-yaradib---sok-detallar.html|title=İbrahimbəyli "Hüseyniyyun" dəstəsi yaradıb - Şok DETALLAR|website=Metbuat.az}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://axar.az/news/gundem/291883.html|title=İbrahimbəyli "Hüseyniyyun" dəstəsi yaradıb - Şok məlumat|date=July 15, 2018|website=Axar.Az}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://apa.az/az/sosial/xeber_tohid_ibrahimbeyli_iranda_dini_tehsil_al_-520955|title=Tohid İbrahimbəyli İranda dini təhsil alan şəxslərin iştirakı ilə "Hüseyniyyun" (Hüseynçilər) adlı silahlı dəstə yaradıb|website=Apa.az}}</ref> Bununla belə, hərəkat bəyan edib ki, yeganə məqsədi Suriyada ekstremistlərlə mübarizə aparmaqdır və bu hərəkatın bəzi üzvlərinin [[2020-ci il Dağlıq Qarabağ]] müharibəsində Azərbaycanın xeyrinə iştirak etdiyi həddə qədər Azərbaycanda fəaliyyətini genişləndirmək planları yoxdur. Tövhid İbrahim Beqlinin sözlərinə görə, İsrailin Azərbaycana dəstəyinə görə o, döyüşçülər yerləşdirməyib.<ref>{{Cite web|url=http://abna24.com/9XDp|title=44-günlük Vətən Müharibəsində Hüseynçilər necə vuruşurdu və hərbiçimiz bu haqda nə danışdı? – Video|first=ABNA Xəbər|last=Agentliyi|date=February 27, 2021|website=abna24.com}}</ref> Təşkilatın adını [[Qasem Soleimani]] qoydu.<ref>{{Cite web|url=https://www.http//www.bultannews.com/fa/news/702071|title=یکی از کارهای بزرگ حاج قاسم تشکیل حسینیون در آذربایجان بود|first=بولتن نیوز|last=bultannews.com|date=October 16, 1399|website=fa}}{{Dead link|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ==İranla əlaqələri var== nin məzarı üzərində Hüseynçilər bayrağı]] Töhid İbrahimbəylinin atası “Aləm İbrahimli”, anası isə “Soodabeh İbrahimli”dir. Əslən [[lənkəran]]lı olan ailə sonradan [[Məşhəd]]də məskunlaşıb.<ref>{{Cite web|url=https://www.middleeastmonitor.com/20211009-the-huseynyun-irans-new-irgc-backed-movement-in-azerbaijan/|title=The Huseynyun: Iran's new IRGC-backed movement in Azerbaijan|date=October 9, 2021}}</ref> 2013-cü ildə Töhid İbrahimbəyli “Azərbaycan Respublikası Mübariz Ruhanilər Məclisi”nin sədri kimi “Ümmət Üləması və İslami Oyanış” adlı toplantıda İranın ali dini lideri Seyid [[Əli Xamenei]] ilə görüşüb. Görüş zamanı o, Azərbaycan Respublikasındakı müsəlman məhbusların vəziyyətindən danışıb. 2017-ci ildə İbrahim Beqli Zəncanda keçirilən “Nardaran şəhidlərinin xatirəsi”ndə iştirak edib və 2015-ci ildə Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin xüsusi təyinatlı polis qüvvələrinin Nardaran şiələrinə hücumu və 4 sakinin həlak olması hadisəsindən danışıb.<ref>{{Cite web|url=https://basijnews.ir/fa/print/8957532|title=نسخه چاپی|website=basijnews.ir}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://qafqaz.ir/fa/%d8%b4%db%8c%d8%ae-%d8%aa%d9%88%d8%ad%db%8c%d8%af-%d8%a7%d8%a8%d8%b1%d8%a7%d9%87%db%8c%d9%85-%d8%a8%db%8c%d9%84%db%8c-%d8%af%d8%b1-%db%8c%d8%a7%d8%af%d9%88%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d8%b4%d9%87%d8%af%d8%a7/|title=شیخ توحید ابراهیم بیلی در یادواره شهدای نارداران در زنجان: نارداران در آسیای میانه و قفقاز، نماد دشمنی با صهیونیسم، آمریکا و نماد مقاومت است.}}</ref> Qrup 2020-ci ildə [[Qasim Süleymani]]nin [[Kirman]]dakı məqbərəsini ziyarət edib.<ref>{{Cite web|url=https://www.islamtimes.org/az/gallery/906023/1/hüseynçilər-təşkilatı-şəhid-hacı-qasim-süleymanin-məzarını-ziyarət-etdilər|title=Hüseynçilər təşkilatı Şəhid Hacı Qasim Süleymanin məzarını ziyarət etdilər|date=December 24, 2020|website=Islam Times}}</ref> Hüseynçilər mesajında ​​Seyid [[İbrahim Rəisi]]ni [[2021 İran prezident seçkiləri]]ndə qələbəsi münasibətilə təbrik edib.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilna.news/بخش-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/1092730-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%DA%A9-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%DB%8C|title=تبریک جنبش مقاومت اسلامی جمهوری آذربایجان به رئیسی|website=خبرگزاری ایلنا}}</ref> ==Üzvlərinə qarşı təzyiqlər və həbslər== Bu qruplaşmanın Suriyada döyüşən üzvləri qayıtdıqdan sonra əsasən həbsdə olublar və ya Azərbaycan hökuməti tərəfindən ağır rəftarla üzləşiblər.<ref>{{Cite web|url=https://www.ana.press/news/470450/باکو-تحت-تأثیر-غرب-مسلمانان-را-محدود-می-کند-تلاش-رژیم-صهیونیستی|title=باکو تحت تأثیر غرب مسلمانان را محدود می‌کند/ تلاش رژیم صهیونیستی برای نزدیکی به ایران از مسیر ارمنستان|date=March 18, 2020|website=خبرگزاری آنا}}</ref> Təşkilatın Suriyada olan yüksək rütbəli üzvü “Elmir Zahedov” 2021-ci ildə [[Şəki]] həbsxanasına salınıb.<ref>https://www.rajanews.com/news/351449</ref> Tövhid İbrahim Beqli Azərbaycan hökumətinə qarşı davamlı və radikal cəhdlərdə ittiham olunub və bundan əvvəl İsrailin Bakıdakı səfirliyi qarşısında keçirilən etiraz aksiyası zamanı polis tərəfindən saxlanılıb və məhkəmənin qərarı ilə 7 sutka həbs edilib. 2018-ci il iyulun 3-də “Yunes Səfərov” adlı qruplaşmanın üzvü Gəncə qubernatoruna sui-qəsd cəhdində təqsirli bilinərək, Beqliyə yaxın olan bir neçə nəfər isə 2018-ci il iyulun 14-də Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən həbs edilib Azərbaycan hökuməti.<ref>{{Cite web|url=https://ovqat.com/manset/22632-huseyncilr-tkilatnn-sdri-dand-yunis-sfrov-hqiqtn-bizim-uzvumuzdur-amma.html|title=Hüseynçilər təşkilatının sədri danışdı: "Yunis Səfərov həqiqətən bizim üzvümüzdür, amma..."|website=Ovqat.com}}</ref> 2020-ci ildə hərəkatın üzvü Faleq Vəliyevin Rusiyada iqamətgahı müəyyən edilib və o, beynəlxalq axtarış çərçivəsində həbs edilib və avqustun 27-də Azərbaycana ekstradisiya edilib. O, “cinayətkar üzvü olmaqda” ittiham olunub. qrup (təşkilat)”, “Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda terrorçuluq məqsədilə təlim keçmək” və “Azərbaycan Respublikasının qanunlarından kənar silahlı birləşmələrin fəaliyyətində iştirak etmək”. O, Gəncə Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.<ref>{{Cite web|url=https://www.azerbaycan24.com/rusiyadan-ekstradisiya-edilen-sexse-hokm-oxundu/|title=Rusiyadan ekstradisiya edilən şəxsə hökm oxundu|date=September 25, 2021|website=www.azerbaycan24.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://media.az/politics/1067831650/v-gyandzhe-vynesen-prigovor-arestovannomu-v-rossii-faligu-velievu/|title=В Гяндже вынесен приговор арестованному в России Фалигу Велиеву|website=media.az}}</ref> ==Həmçinin bax== *[[Hizbullah]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 40ysiwomjen3c1d83iwpvdkufivixb7 0 742200 6600442 6564481 2022-08-29T05:45:05Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Puerto rican-Paso-Fino-Horse-chestnut.jpg|250px|thumb|right|Ayğır.]] '''Ayğır''' — yetkin erkək [[at]]. Cinsi yetişkənliyinə bir il-ilyarımlıqda çatır, lakin döllük məqsədi ilə 3 yaşından istifadə olunur. Bir mövsüm ərzində hər ayğıra əl üsulu ilə cütləşdirmədə 35–40, [[İlxı|ilxıda]] cütləşdirmədə 20–25, [[süni mayalandırma]]da 500-dək [[madyan]] ayrıla bilər. Cavan ayğıra cütləşmək üçün birinci il normanın yarısı qədər, ikinci ildən isə tam norma ilə madyan ayrılır. Yaxşı yemlənən və düzgün istifadə olunan ayğırı 16–18 il cütləşdirmək olar. Döl götürmək üçün, adətən, cins ayğırlardan istifadə edilir. Damazlığa yaramayan ayğır 2–3 illikdə axtalanıb işlək at kimi istifadə olunur.<ref>{{ASE|1|193|Ayğır}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası|Stallions}} * [http://www.thehorse.com/articles/31873/spring-cleaning-dont-forget-sheath-cleaning Update on sheath cleaning, with how-to video link] {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Atlar]] [[Kateqoriya:Atçılıq]] jdbe9t0hlaa4salepniqzcuaffjuxgq 0 742566 6599742 6419863 2022-08-28T17:46:33Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Qasım Qasımzadə}} {{Dövlət xadimi |titul = [[İran Senatı]]nın üzvü |bayraq = Lion and Sun Colored.svg |bayraq2 = State flag of the Imperial State of Iran (with standardized lion and sun).svg |dövr əvvəl = |dövr son = |sələfi = |xələfi = |titul_2 = [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri |bayraq_2 = Coat of arms of Baku 1883.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 1918 |dövr son_2 = 27 aprel 1920 |sələfi_2 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_2 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_3 = [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin üzvü |bayraq_3 = Coat of arms of Baku 1883.svg |bayraq2_3 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 22 sentyabr 1918 |dövr son_3 = 27 aprel 1920 |sələfi_3 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_3 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_4 = [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri |bayraq_4 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |bayraq2_4 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |dövr əvvəl_4 = 1914 |dövr son_4 = 1914(5) |sələfi_4 = [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] |xələfi_4 = [[Əlimərdan bəy Topçubaşov]] |başlıq1_4 = De-fakto sədr |mətn1_4 = [[İsa bəy Aşurbəyov]] |titul_5 = [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü |bayraq_5 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_5 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_5 = 31 mart 1911 |dövr son_5 = ? }} '''Qasım Qasımzadə''', '''Qasım Qasımov''' və ya '''Ağa Qasım Qasımzadə''' ({{DVTY}}) — [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri, [[Bakı Şəhər Duması]]nın deputatı, [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri, İran Senatının senatoru, İranın Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri, hüquq elmləri doktoru. == Həyatı == Qasım Qasımzadə 1889-cu ildə [[Quba qəzası]]nın Xələc kəndində Hacı Mahmud Qasım oğlu ilə Şəhrəbanu Allahverdi qızının ailəsində anadan olmuşdur. Atası Hacı Mahmud Qasım oğlu Bakının 2-ci gildiya taciri olub. Qasım Qasımzadə 1899-cu ilin sentyabr ayından 8 iyun 1906-cı il tarixinədək [[Bakı real məktəbi]]ndə təhsil almışdır. 15 sentyabr 1906-cı il tarixindən 9 iyun 1907-ci il tarixinədək həmin məktəbdə əlavə sinifdə də təhsil almışdır. 2 iyun 1907-ci ildə əlavə olaraq 8-ci sinif həcmində latın dilindən də imtahan verərək tam orta təhsilini başa vurmuşdur. 6 iyul 1907-ci ildə Sankt-Peterburq Universitetinin Hüquq fakültəsinə qəbul olunmaq üçün universitet rektoruna ərizə yazmış və universitetə qəbul edilmişdir. 1911-ci ildə ali təhsilini bitirdikdən sonra Bakıya qayıdan Qasım Qasımzadə burada vəkillik fəaliyyəti göstərməyə başlamışdır. [[Aprel işğalı]]ndan sonra Qasım Qasımzadə ailəsi ilə birgə əvvəlcə [[Qacar dövləti]]nə, oradan isə [[Fransa]]ya qaçmışdır. Fransada olarkən hüquq təhsilini [[Sorbonna Universiteti]]ndə davam etdirmiş, 18 iyun 1926-cı ildə o, "Rusiya və boğazlar. Diplomatiya tarixi və insan hüquqları üzrə araşdırma" mövzusunda doktorluq işi müdafiə etmiş və [[hüquq elmləri doktoru]] akademik adını almışdır. === Ölümü === "Ettilaat" qəzetinin nəşrlərində yazılanlara əsasən Qasım Qasımzadə 20 oktyabr 1959-cu il tarixində vəfat etmişdir. Qasım Qasımzadənin cənazəsi 29 oktyabr səhər saatlarında Sepahsalar məscidindən götürülmüşdür. Saat 9-dan etibarən İran senatorlarından bir çoxu, İran hökumət üzvlərindən bir neçəsi, İran Məclisi üzvlərindən bir qrup, həmçinin Tehran Universitetinin Hüquq fakültəsi tələbələri, müxtəlif xalq təbəqələrinə mənsub şəxslər Sepahsalar məscidi qarşısında toplanmışdılar. Məscidin həyətindəki cənazə çələnglərə bürünmüşdü. Saat 9:45-də cənazə çiyinlərə qaldırıldı. Qasım Qasımzadənin ailəsi cənazənin arxasından yürüyürdü. Vəkillər, senatorlar, millət vəkilləri, professorlar və ali məktəb tələbələri cənazəni müşayiət edirdilər. Cənazə mərhumun yaxınları, dostları və məsləkdaşları tərəfindən bir məsafəyə qədər müşayiət edilmiş, sonra xüsusi maşın vasitəsilə Həzrəti Əbdüləzimə göndərilmişdir. Qasım Qasımzadənin cənazə namazı Ayətullah Koni tərəfindən böyük bir izdihamın iştirakı ilə qılınmış, sonra nəşi Əlican bağçasındakı məzarına qoyulmuşdur. Bütün bu mərasimdə İran ədliyyə naziri Hidayəti şəxsən iştirak etmişdir. Ertəsi gün Qasım Qasımzadəni anmaq üzərə Sepahsalar məscidində Senat Məclisi tərəfindən vida mərasimi təşkil edilmişdir. Həmçinin senatın xüsusi bir iclasında Qasım Qasımzadə haqqında Senat sədri çıxış etmişdir. === Ailəsi === * [[Bəsirət (qəzet)|"Bəsirət" qəzetinin]] sahibi və naşiri [[Hacı İbrahim Qasımov]]un qardaşıdır. == İctimai-siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycanda === Qasım Qasımzadə 31 mart 1911 tarixində [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilən seçkilərdə iştirak edərək Dumanının qlasnısı (üzvü) seçilmişdir. Qasım Qasımzadə 1914-cü ildə [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri seçilmişdir. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra [[Bakı Şəhər Duması]] ləğv edilmişdir. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi. Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri Qasım Qasımzadə 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Qasım Qasımzadə [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri seçilmişdir. === Fransada === Qasım Qasımzadə Fransada yaşadığı müddətdə burada qurulan Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyətinin üzvü, Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyəti Bürosunun sədri və Azərbaycan Neft Sahibkarları Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. === İranda === Qasım Qasımzadə İran Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri ünvanını almışdır. Bu ünvanla Qasım Qasımzadə [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra İran heyəti üzvü olaraq [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın ümumi yığıncaqlarında iştirak etmişdir. Qasım Qasımzadəyə İran Xarici İşlər Nazirliyinin Birləşmiş Millətlər şöbəsi müdirliyi təklif edilmiş, lakin o, dostlarının (Əbdülvahab Yurdsevər daxil) təkidinə rəğmən bu təklifi qəbul etməmişdir. [[Rza şah Pəhləvi]] dövründə Qasım Qasımzadə şəxsən şahın istəyi ilə İran ordusu rəhbərliyi millətlərarası vəziyyətə dair konfranslar vermişdir. İran Senatının senatoru olmuşdur. == Əsərləri == * "Rusiya və boğazlar." — 1926 == Mənbə == * {{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://teleqraf.com/news/toplum/320357.html?fbclid=IwAR3ChMNuqJHHu5ZFYm3yZ_H2nRGPvcgnlDDkJqIkDgW-krKvX5e3RKdXa3w |access-date=2022-03-15 |archive-date=2022-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315114444/https://teleqraf.com/news/toplum/320357.html |url-status=live }} === Ədəbiyyat === * {{kitab3|müəllif=|il=1998|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=560|sütunlar=|səhifə=|cild=|nəşriyyat=Azərbaycan Nəşriyyatı|hissə=|yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html|başlıq=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты|hissənin linki=|ref=Qanunverici aktlar}} * {{kitab3|müəllif=[[Ədalət Tahirzadə]], [[Misir Mərdanov]]|il=2020|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|cild=4|nəşriyyat= Nəşriyyatı|hissə=|yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar|hissənin linki=|ref=Tahirzadə, Mərdanov}} * {{cite journal |last1=[[Əbdülvahab Yurdsevər|Yurdsevər]] |first1=[[Əbdülvahab Yurdsevər|Əbdülvahab]] |title=Dr. Qasım Qasımzadə |journal="Azərbaycan" jurnalı |date=1959 |issue=90-91}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin sədrləri]] [[Kateqoriya:Nicat Cəmiyyətinin sədrləri]] [[Kateqoriya:İran Senatının üzvləri]] 7cmrlh7sfootpi6k0sm4fe2avb1micz 6599785 6599742 2022-08-28T18:10:53Z Dr.Wiki54 88744 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Qasım Qasımzadə}} {{Dövlət xadimi |titul = [[İran Senatı]]nın üzvü |bayraq = Lion and Sun Colored.svg |bayraq2 = State flag of the Imperial State of Iran (with standardized lion and sun).svg |dövr əvvəl = |dövr son = |sələfi = |xələfi = |titul_2 = [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri |bayraq_2 = Coat of arms of Baku 1883.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 1918 |dövr son_2 = 27 aprel 1920 |sələfi_2 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_2 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_3 = [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin üzvü |bayraq_3 = Coat of arms of Baku 1883.svg |bayraq2_3 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 22 sentyabr 1918 |dövr son_3 = 27 aprel 1920 |sələfi_3 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_3 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_4 = [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri |bayraq_4 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |bayraq2_4 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |dövr əvvəl_4 = 1914 |dövr son_4 = 1914(5) |sələfi_4 = [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] |xələfi_4 = [[Əlimərdan bəy Topçubaşov]] |başlıq1_4 = De-fakto sədr |mətn1_4 = [[İsa bəy Aşurbəyov]] |titul_5 = [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü |bayraq_5 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_5 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_5 = 31 mart 1911 |dövr son_5 = ? }} '''Qasım Qasımzadə''', '''Qasım Qasımov''' və ya '''Ağa Qasım Qasımzadə''' ({{DVTY}}) — [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri, [[Bakı Şəhər Duması]]nın deputatı, [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri, İran Senatının senatoru, İranın Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri, hüquq elmləri doktoru. == Həyatı == Qasım Qasımzadə 1889-cu ildə [[Quba qəzası]]nın [[Xələnc|Xələnc kəndində]] Hacı Mahmud Qasım oğlu ilə Şəhrəbanu Allahverdi qızının ailəsində anadan olmuşdur. Atası Hacı Mahmud Qasım oğlu Bakının 2-ci gildiya taciri olub. Qasım Qasımzadə 1899-cu ilin sentyabr ayından 8 iyun 1906-cı il tarixinədək [[Bakı real məktəbi]]ndə təhsil almışdır. 15 sentyabr 1906-cı il tarixindən 9 iyun 1907-ci il tarixinədək həmin məktəbdə əlavə sinifdə də təhsil almışdır. 2 iyun 1907-ci ildə əlavə olaraq 8-ci sinif həcmində latın dilindən də imtahan verərək tam orta təhsilini başa vurmuşdur. 6 iyul 1907-ci ildə Sankt-Peterburq Universitetinin Hüquq fakültəsinə qəbul olunmaq üçün universitet rektoruna ərizə yazmış və universitetə qəbul edilmişdir. 1911-ci ildə ali təhsilini bitirdikdən sonra Bakıya qayıdan Qasım Qasımzadə burada vəkillik fəaliyyəti göstərməyə başlamışdır. [[Aprel işğalı]]ndan sonra Qasım Qasımzadə ailəsi ilə birgə əvvəlcə [[Qacar dövləti]]nə, oradan isə [[Fransa]]ya qaçmışdır. Fransada olarkən hüquq təhsilini [[Sorbonna Universiteti]]ndə davam etdirmiş, 18 iyun 1926-cı ildə o, "Rusiya və boğazlar. Diplomatiya tarixi və insan hüquqları üzrə araşdırma" mövzusunda doktorluq işi müdafiə etmiş və [[hüquq elmləri doktoru]] akademik adını almışdır. === Ölümü === "Ettilaat" qəzetinin nəşrlərində yazılanlara əsasən Qasım Qasımzadə 20 oktyabr 1959-cu il tarixində vəfat etmişdir. Qasım Qasımzadənin cənazəsi 29 oktyabr səhər saatlarında Sepahsalar məscidindən götürülmüşdür. Saat 9-dan etibarən İran senatorlarından bir çoxu, İran hökumət üzvlərindən bir neçəsi, İran Məclisi üzvlərindən bir qrup, həmçinin Tehran Universitetinin Hüquq fakültəsi tələbələri, müxtəlif xalq təbəqələrinə mənsub şəxslər Sepahsalar məscidi qarşısında toplanmışdılar. Məscidin həyətindəki cənazə çələnglərə bürünmüşdü. Saat 9:45-də cənazə çiyinlərə qaldırıldı. Qasım Qasımzadənin ailəsi cənazənin arxasından yürüyürdü. Vəkillər, senatorlar, millət vəkilləri, professorlar və ali məktəb tələbələri cənazəni müşayiət edirdilər. Cənazə mərhumun yaxınları, dostları və məsləkdaşları tərəfindən bir məsafəyə qədər müşayiət edilmiş, sonra xüsusi maşın vasitəsilə Həzrəti Əbdüləzimə göndərilmişdir. Qasım Qasımzadənin cənazə namazı Ayətullah Koni tərəfindən böyük bir izdihamın iştirakı ilə qılınmış, sonra nəşi Əlican bağçasındakı məzarına qoyulmuşdur. Bütün bu mərasimdə İran ədliyyə naziri Hidayəti şəxsən iştirak etmişdir. Ertəsi gün Qasım Qasımzadəni anmaq üzərə Sepahsalar məscidində Senat Məclisi tərəfindən vida mərasimi təşkil edilmişdir. Həmçinin senatın xüsusi bir iclasında Qasım Qasımzadə haqqında Senat sədri çıxış etmişdir. === Ailəsi === * [[Bəsirət (qəzet)|"Bəsirət" qəzetinin]] sahibi və naşiri [[Hacı İbrahim Qasımov]]un qardaşıdır. == İctimai-siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycanda === Qasım Qasımzadə 31 mart 1911 tarixində [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilən seçkilərdə iştirak edərək Dumanının qlasnısı (üzvü) seçilmişdir. Qasım Qasımzadə 1914-cü ildə [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri seçilmişdir. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra [[Bakı Şəhər Duması]] ləğv edilmişdir. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi. Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri Qasım Qasımzadə 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Qasım Qasımzadə [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri seçilmişdir. === Fransada === Qasım Qasımzadə Fransada yaşadığı müddətdə burada qurulan Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyətinin üzvü, Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyəti Bürosunun sədri və Azərbaycan Neft Sahibkarları Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. === İranda === Qasım Qasımzadə İran Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri ünvanını almışdır. Bu ünvanla Qasım Qasımzadə [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra İran heyəti üzvü olaraq [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın ümumi yığıncaqlarında iştirak etmişdir. Qasım Qasımzadəyə İran Xarici İşlər Nazirliyinin Birləşmiş Millətlər şöbəsi müdirliyi təklif edilmiş, lakin o, dostlarının (Əbdülvahab Yurdsevər daxil) təkidinə rəğmən bu təklifi qəbul etməmişdir. [[Rza şah Pəhləvi]] dövründə Qasım Qasımzadə şəxsən şahın istəyi ilə İran ordusu rəhbərliyi millətlərarası vəziyyətə dair konfranslar vermişdir. İran Senatının senatoru olmuşdur. == Əsərləri == * "Rusiya və boğazlar." — 1926 == Mənbə == * {{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://teleqraf.com/news/toplum/320357.html?fbclid=IwAR3ChMNuqJHHu5ZFYm3yZ_H2nRGPvcgnlDDkJqIkDgW-krKvX5e3RKdXa3w |access-date=2022-03-15 |archive-date=2022-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315114444/https://teleqraf.com/news/toplum/320357.html |url-status=live }} === Ədəbiyyat === * {{kitab3|müəllif=|il=1998|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=560|sütunlar=|səhifə=|cild=|nəşriyyat=Azərbaycan Nəşriyyatı|hissə=|yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html|başlıq=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты|hissənin linki=|ref=Qanunverici aktlar}} * {{kitab3|müəllif=[[Ədalət Tahirzadə]], [[Misir Mərdanov]]|il=2020|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|cild=4|nəşriyyat= Nəşriyyatı|hissə=|yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar|hissənin linki=|ref=Tahirzadə, Mərdanov}} * {{cite journal |last1=[[Əbdülvahab Yurdsevər|Yurdsevər]] |first1=[[Əbdülvahab Yurdsevər|Əbdülvahab]] |title=Dr. Qasım Qasımzadə |journal="Azərbaycan" jurnalı |date=1959 |issue=90-91}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin sədrləri]] [[Kateqoriya:Nicat Cəmiyyətinin sədrləri]] [[Kateqoriya:İran Senatının üzvləri]] d4u7jbet4u1f7xk35wsyhwm0fm8yj3f 6600119 6599785 2022-08-28T22:35:46Z Dr.Wiki54 88744 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Eyni ad-soyadlı|Qasım Qasımzadə}} {{Dövlət xadimi |titul = [[İran Senatı]]nın üzvü |bayraq = Lion and Sun Colored.svg |bayraq2 = State flag of the Imperial State of Iran (with standardized lion and sun).svg |dövr əvvəl = |dövr son = |sələfi = |xələfi = |titul_2 = [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri |bayraq_2 = Coat of arms of Baku 1883.svg |bayraq2_2 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_2 = 1918 |dövr son_2 = 27 aprel 1920 |sələfi_2 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_2 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_3 = [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin üzvü |bayraq_3 = Coat of arms of Baku 1883.svg |bayraq2_3 = Flag_of_Azerbaijan.svg |dövr əvvəl_3 = 22 sentyabr 1918 |dövr son_3 = 27 aprel 1920 |sələfi_3 = ''Vəzifə təsis olundu.'' |xələfi_3 = ''Vəzifə ləğv olundu.'' |titul_4 = [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri |bayraq_4 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |bayraq2_4 = Nicat Cəmiyyətinin loqosu.png |dövr əvvəl_4 = 1914 |dövr son_4 = 1914(5) |sələfi_4 = [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]] |xələfi_4 = [[Əlimərdan bəy Topçubaşov]] |başlıq1_4 = De-fakto sədr |mətn1_4 = [[İsa bəy Aşurbəyov]] |titul_5 = [[Bakı Şəhər Duması]]nın üzvü |bayraq_5 = Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg |bayraq2_5 = Flag of Russian Empire.svg |dövr əvvəl_5 = 31 mart 1911 |dövr son_5 = ? }} '''Qasım Qasımzadə''', '''Qasım Qasımov''' və ya '''Ağa Qasım Qasımzadə''' ({{DVTY}}) — [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri, [[Bakı Şəhər Duması]]nın deputatı, [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri, İran Senatının senatoru, İranın Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri, hüquq elmləri doktoru. == Həyatı == Qasım Qasımzadə 1889-cu ildə [[Quba qəzası]]nın [[Xələnc|Xələnc kəndində]] Hacı Mahmud Qasım oğlu ilə Şəhrəbanu Allahverdi qızının ailəsində anadan olmuşdur. Atası Hacı Mahmud Qasım oğlu Bakının 2-ci gildiya taciri olub. Qasım Qasımzadə 1899-cu ilin sentyabr ayından 8 iyun 1906-cı il tarixinədək [[Bakı real məktəbi]]ndə təhsil almışdır. 15 sentyabr 1906-cı il tarixindən 9 iyun 1907-ci il tarixinədək həmin məktəbdə əlavə sinifdə də təhsil almışdır. 2 iyun 1907-ci ildə əlavə olaraq 8-ci sinif həcmində latın dilindən də imtahan verərək tam orta təhsilini başa vurmuşdur. 6 iyul 1907-ci ildə Sankt-Peterburq Universitetinin Hüquq fakültəsinə qəbul olunmaq üçün universitet rektoruna ərizə yazmış və universitetə qəbul edilmişdir. 1911-ci ildə ali təhsilini bitirdikdən sonra Bakıya qayıdan Qasım Qasımzadə burada vəkillik fəaliyyəti göstərməyə başlamışdır. [[Aprel işğalı]]ndan sonra Qasım Qasımzadə professor Zidelin təqdimatı və Pəhləvi hökumətinin dəvəti ilə ailəsiylə birgə İrana gəlmiş və burada Tehran Universitetinin Hüquq fakültəsində professor olaraq çalışmağa başlamışdır. O, ailəsi ilə birgə daha sonra isə [[Fransa]]ya qaçmışdır. Fransada olarkən hüquq təhsilini [[Sorbonna Universiteti]]ndə davam etdirmiş, 18 iyun 1926-cı ildə o, "Rusiya və boğazlar. Diplomatiya tarixi və insan hüquqları üzrə araşdırma" mövzusunda doktorluq işi müdafiə etmiş və [[hüquq elmləri doktoru]] akademik adını almışdır. === Ölümü === "Ettilaat" qəzetinin nəşrlərində yazılanlara əsasən Qasım Qasımzadə 20 oktyabr 1959-cu il tarixində vəfat etmişdir. Qasım Qasımzadənin cənazəsi 29 oktyabr səhər saatlarında Sepahsalar məscidindən götürülmüşdür. Saat 9-dan etibarən İran senatorlarından bir çoxu, İran hökumət üzvlərindən bir neçəsi, İran Məclisi üzvlərindən bir qrup, həmçinin Tehran Universitetinin Hüquq fakültəsi tələbələri, müxtəlif xalq təbəqələrinə mənsub şəxslər Sepahsalar məscidi qarşısında toplanmışdılar. Məscidin həyətindəki cənazə çələnglərə bürünmüşdü. Saat 9:45-də cənazə çiyinlərə qaldırıldı. Qasım Qasımzadənin ailəsi cənazənin arxasından yürüyürdü. Vəkillər, senatorlar, millət vəkilləri, professorlar və ali məktəb tələbələri cənazəni müşayiət edirdilər. Cənazə mərhumun yaxınları, dostları və məsləkdaşları tərəfindən bir məsafəyə qədər müşayiət edilmiş, sonra xüsusi maşın vasitəsilə Həzrəti Əbdüləzimə göndərilmişdir. Qasım Qasımzadənin cənazə namazı Ayətullah Koni tərəfindən böyük bir izdihamın iştirakı ilə qılınmış, sonra nəşi Əlican bağçasındakı məzarına qoyulmuşdur. Bütün bu mərasimdə İran ədliyyə naziri Hidayəti şəxsən iştirak etmişdir. Ertəsi gün Qasım Qasımzadəni anmaq üzərə Sepahsalar məscidində Senat Məclisi tərəfindən vida mərasimi təşkil edilmişdir. Həmçinin senatın xüsusi bir iclasında Qasım Qasımzadə haqqında Senat sədri çıxış etmişdir. === Ailəsi === * [[Bəsirət (qəzet)|"Bəsirət" qəzetinin]] sahibi və naşiri [[Hacı İbrahim Qasımov]]un qardaşıdır. == İctimai-siyasi fəaliyyəti == === Azərbaycanda === Qasım Qasımzadə 31 mart 1911 tarixində [[Bakı Şəhər Duması]]na keçirilən seçkilərdə iştirak edərək Dumanının qlasnısı (üzvü) seçilmişdir. Qasım Qasımzadə 1914-cü ildə [[Nicat Cəmiyyəti]]nin sədri seçilmişdir. [[Fevral inqilabı]]ndan sonra [[Bakı Şəhər Duması]] ləğv edilmişdir. 1918-ci il iyulun 30-da [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]] Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi. Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı [[Pyotr İlyuşkin]] sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri Qasım Qasımzadə 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir. Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına [[Bakı Şəhər Duması]]nın tərkibi tamamlanmışdı.{{sfn|AXCE, I cild,|2004|p=235}} [[Bakı Şəhər Duması]]nın 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi.{{sfn|Qanunverici aktlar|1998|p=677}} Qasım Qasımzadə [[Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi]]nin sədri seçilmişdir. === Fransada === Qasım Qasımzadə Fransada yaşadığı müddətdə burada qurulan Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyətinin üzvü, Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyəti Bürosunun sədri və Azərbaycan Neft Sahibkarları Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. === İranda === Qasım Qasımzadə İran Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri ünvanını almışdır. Bu ünvanla Qasım Qasımzadə [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra İran heyəti üzvü olaraq [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın ümumi yığıncaqlarında iştirak etmişdir. Qasım Qasımzadəyə İran Xarici İşlər Nazirliyinin Birləşmiş Millətlər şöbəsi müdirliyi təklif edilmiş, lakin o, dostlarının (Əbdülvahab Yurdsevər daxil) təkidinə rəğmən bu təklifi qəbul etməmişdir. [[Rza şah Pəhləvi]] dövründə Qasım Qasımzadə şəxsən şahın istəyi ilə İran ordusu rəhbərliyi millətlərarası vəziyyətə dair konfranslar vermişdir. İran Senatının senatoru olmuşdur. == Əsərləri == * "Rusiya və boğazlar." — 1926 == Mənbə == * {{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://teleqraf.com/news/toplum/320357.html?fbclid=IwAR3ChMNuqJHHu5ZFYm3yZ_H2nRGPvcgnlDDkJqIkDgW-krKvX5e3RKdXa3w |access-date=2022-03-15 |archive-date=2022-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315114444/https://teleqraf.com/news/toplum/320357.html |url-status=live }} === Ədəbiyyat === * {{kitab3|müəllif=|il=1998|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=560|sütunlar=|səhifə=|cild=|nəşriyyat=Azərbaycan Nəşriyyatı|hissə=|yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=https://ebooks.az/book_WTjCsobN.html|başlıq=Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты|hissənin linki=|ref=Qanunverici aktlar}} * {{kitab3|müəllif=[[Ədalət Tahirzadə]], [[Misir Mərdanov]]|il=2020|tiraj=|doi=|isbn=|seriya=|səhifələr=|sütunlar=|səhifə=|cild=4|nəşriyyat= Nəşriyyatı|hissə=|yer=|nəşr=|cavabdeh=|vikimənbə=|link=|başlıq=1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar|hissənin linki=|ref=Tahirzadə, Mərdanov}} * {{cite journal |last1=[[Əbdülvahab Yurdsevər|Yurdsevər]] |first1=[[Əbdülvahab Yurdsevər|Əbdülvahab]] |title=Dr. Qasım Qasımzadə |journal="Azərbaycan" jurnalı |date=1959 |issue=90-91}} === İstinadlar === {{İstinad siyahısı}} {{Bakı şəhərinin rəhbərləri}} [[Kateqoriya:Bakı Şəhər Dumasının üzvləri]] [[Kateqoriya:Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin sədrləri]] [[Kateqoriya:Nicat Cəmiyyətinin sədrləri]] [[Kateqoriya:İran Senatının üzvləri]] n7ccl3r9zs5u76yvzmsyfvre5292789 0 742870 6599280 6532116 2022-08-28T14:24:07Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ermənistanda İslam]] → [[Kateqoriya:Ermənistanda islam]] wikitext text/x-wiki {{Tarixi abidə |adı = Hacı-Baba türbəsi |orijinal adı = |şəkil = Baba-Hadji Mausoleum Drawing.jpg |şəkil_izah = türbənin rəsmi |ölkə = {{flaqifikasiya|Ermənistan}} |şəhər = [[Şvanidzor]], Megri |yerləşir = Sünik, Ermənistan |aidiyyatı = |memar = |sifarişçi = |tikilmə_tarixi = XVI-XVIII əsr<ref name= dem/> |üslubu = İslam memarlığı |vəziyyəti = dağıdılmış }} '''Hacı-Baba türbəsi''' — XVI əsrin sonu və ya XVII əsrin əvvəllərində tikilmiş və [[Ermənistan]]ın [[Şvanidzor]] kəndi yaxınlığında, [[Meğri rayonu|Megri]]dən təxminən on yeddi kilometr şərqdə yerləşən İslam dini abidəsidir və azərbaycanlıların müqəddəs ziyarətgahıdır.<ref name="dem">{{cite web | author = Maxim Edwards | date = 19 November 2013 | title = Baba-Hadji, symbol of ethnic harmony | url = https://www.opendemocracy.net/en/odr/baba-hadji-symbol-of-ethnic-harmony/ | website = opendemocracy.net }}</ref> Türbə Ermənistanın etnik azlıqlarının mədəni irsi üçün hökumət tərəfindən "Syunikdə qeyri-erməni tarix və mədəniyyət abidələri" kateqoriyası üzrə mühafizə olunan ərazi siyahısına salınıb və dövlət mülkiyyəti kimi qorunur.<ref name="ohc">{{cite web | author = Ministry of Culture for the Republic of Armenia | title = Contribution of the Republic of Armenia to the consultations on the intentional destruction of cultural heritage as a violation of human rights, in particular cultural rights | url = https://www.ohchr.org/Documents/Issues/CulturalRights/DestructionHeritage/States/Armenia.pdf | website = ohchr.org }}</ref><ref name="am">{{cite journal | date = June 6, 2012 | title = Non-Armenian Historic-Cultural Monuments in Syunik | url = https://www.lragir.am/en/2012/06/18/26577 | author = Gohar Isakhanyan | publisher = Danish Association for Investigative Journalism | website = lragir.am }}</ref><ref name="ca"/> == Memarlığı == Məqbərə palıd ağacının budaqları ilə əhatə olunmuş təpənin zirvəsində yerləşir. Diametri təxminən altı metr və daxili kameranın hündürlüyü dörd metrdən az olan konusvari formadadır. O, daşdan hazırlanıb və iki təməl daşının ətrafında qara parça ilə örtülmüş kiçik kvadrat hasardan ibarətdir. Daşların üzərində iki kitabə var: bir kitabədə erməni dilində "Baba" və ermənilərdə sonsuzluq rəmzi olan [[Arevaxaç]], birin də isə [[Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbası|ərəb qrafikası]] ilə [[ulduz]] və [[aypara]] ilə "[[Hacı]]" sözü yazılıb. Erməni dilində kitabənin türbə üzərinə həkk olunması sonradan edildiyi ehtimal olunur.<ref name="dem" /> == Tarixi == Abidənin dəqiq tikilmə tarixi məlum deyil. Hacı-Baba türbəsi [[Zəngəzur]] və sonradan Megri rayonu ərazisində yaşamış azərbaycanlılar tərəfindən inşa edildiyi ehtimal olunur. Abidəni yeganə tədqiq edən jurnalist Qohar İsaxanyandır. Onun fikrincə abidənin meydana gəlməsi ilə bağlı iki fərziyə vardır.<ref name="dem" /> Türbə ilə bağlı olan hər iki fərziyyə erməni mənbələrinə əsaslanır. Birinci fərziyyəyə görə Şvanidzor kəndinin erməni sakinləri ilə [[Nüvədi (Meğri)|Nüvədi]] kəndinin azərbaycanlı əhalisi arasında davamlı toqquşmalar olurdu. Hər iki kənddən olan iki ağsaqqal "Baba"nın və "Hacı" bu münaqişələri həll etmiş və kəndlər arasında gələcək sülhün rəmzi olaraq kəndlər arasında ziyarətgah tikiblər.<ref name="am" /><ref name="dem" /> İkinci fərziyyəyə görə türbə türklər tərəfindən tikilib. Belə ki, türklərdən qaçaraq gizlənməyə çalışan ermənilər hündür bir təpənin üzərinə sığınıblar. Türklər qoca qarının vasitəsi ilə təpəyə gedən su borularını aşkar edərək, atlar vasitəsilə yeri qazaraq, təpəyə gedən suyun qarşısını kəsiblər. Susuz qalan ermənilər isə təslim olublar. Bu qələbənin şərəfinə türklər burda türbə inşa ediblər. Bu fərziyyənin sübutu olaraq, hələ də təpəyə gedən su borularının qalıqları qalmaqdadır.<ref name="am" /><ref name="dem" /> [[Dağlıq Qarabağ münaqişəsi]]nə qədər Azərbaycandan müntəzəm olaraq molla gəlib türbədə namaza rəhbərlik edirdi. Bundan əlavə, [[Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası (1988-1989)|Ermənistandan azərbaycanlıların etnik təmizlənməsi]]nə qədər ziyarətgahın yaxınlığında daima azərbaycanlı ailəsi yaşayıb və onun saxlanmasına xidmət edirdi. Burda ziyarətçilərə yemək və su, həmçinin "yaxşı samovarlardan" çay təklif edilirdi. Həm ermənilər, həm də azərbaycanlılar ehtiramlarını bildirmək və qurban kəsmək üçün daim Baba-Hacı türbəsini ziyarət edirdilər. Bu səbəbdən ziyarətgah hət iki millət arasında etnik harmoniyanın nadir simvolu kimi təsvir edilir.<ref name="dem" /> == Hazırki vəziyyəti == 1989-cu il sovet siyahıyaalınması zamanı ümumi əhalinin 15,3%-ni təşkil edən və bu ziyarətgahı qoruyub saxlayan [[Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası|Ermənistan SSR]]-in Megri rayonunun azərbaycanlı əhalisi Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən sonra böyük ölçüdə ərazidən didərgin salınıb. Bundan sonra türbə baxımsız vəziyyətə düşüb. Lakin buna baxmayaraq, türbə dövlət mülkiyyəti siyahısındadır.<ref name="ca">{{cite news | author = Lusine Kharatyan | title = Policies on Cultural Heritage of National Minorities in Armenia, Azerbaijan, and Georgia | website = caucasusedition.net | url = https://caucasusedition.net/policies-on-cultural-heritage-of-national-minorities-in-armenia-azerbaijan-and-georgia/ }}</ref><ref name="dem" /> Türbənin baxımsız vəziyyətdə olmasını [[Şvanidzor]] kəndinin bələdiyyə sədri Oqanyanda etiraf edir. Onun sözlərinə görə dövlət siyahısında olmasına baxmayaraq, türbənin bəzi hissələri dağılıb və içərisi bərbad vəziyyətdədir. Kənd ağsaqqallarının dediyinə görə onlar hələ də "öz ana-atasına yox, Baba-Hacıya and içirlər". Lakin gənc nəsil adıçəkilən türbənin varlığı haqqında az şey bilir.<ref name="dem" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Ziyarətgahlar]] [[Kateqoriya:Ermənistandakı dini tikililər]] [[Kateqoriya:Ermənistanda islam]] [[Kateqoriya:Azərbaycan–Ermənistan münasibətləri]] [[Kateqoriya:Meğri rayonu]] k7awjmb2pr1mbxrbth8ew941tmztv5u 14 744314 6600801 6385465 2022-08-29T09:12:35Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Kanadada idman növləri|Su polosu]] sif5ys82hkc8gobq0wc17kk55naqwno 14 744316 6600797 6385463 2022-08-29T09:12:19Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıqda idman növləri|Su polosu]] 41xarg1kdcvh8comhq3dhbclhgcv53n 14 744317 6600798 6385464 2022-08-29T09:12:23Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Braziliyada idman növləri|Su polosu]] far4b30drr8dt03bhkocnzk4ay6r7ah 14 744318 6600799 6385466 2022-08-29T09:12:27Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Finlandiyada idman növləri|Su polosu]] lmuzs34rnm91yu7gzvljyxtt1q82aot 0 744685 6599978 6427114 2022-08-28T20:37:07Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Anqora dovşanı''' ({{lang-tr|Ankara tavşanı}}) — uzun tüklü olduğuna görə həm tətbiqi, həm də dekorativ məqsədlər üçün yetişdirilən dovşan cinsləri qrupudur<ref>{{cite magazine|url=https://dergipark.org.tr/tr/pub/zfdergi/69527|başlık=Türkiye'de Ankara Tavşanı Yetiştiriciliğinin Genel Özellikleri, Sorunları ve Çözüm Önerileri|tarih=1 Haziran 2007|sayı=2|dil=Türkçe|sayfalar=49-64|çalışma=Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi|cilt=44|ad=M. Metin|soyadı=Artukoğlu|issn=1018-8851|ad2=Şule|ad3=Funda|ad4=Çetin|soyadı2=Işin|soyadı3=Gençler|soyadı4=Koçak}}{{Dead link|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Bu xəzdən anqora yunu — toxunuşda çox yumşaq zərif xovlu yun parça əldə edilir. Həm dekorativ heyvandarlıq üçün, həm yun əldə etmək üçün eyni cinslər yetişdirilir. Anqora dovşanlarından xəz istehsalı üzrə dünya lideri [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]dir (illik 8 min tona qədər). Anqora dovşanının ömrü 7–10 ildir, xəzləri yeddi aylıqdan istifadəyə yararlı olur. == Tarixi == Anqora dovşanları dovşanların ən qədim cins qruplarından biridir. Onların yetişdirilməsinə Türkiyədə başlanmış və bu heyvanların ilkin adı Türkiyənin paytaxtı – əvvəllər Anqora adlandırılan – Ankaranın adı ilə verilmişdir, (Anqora keçiləri və pişiklərinə bənzər). Avropada bu heyvanlar XVIII əsrin ortalarında Fransada meydana çıxdılar və tez bir zamanda olduqca məşhurlaşdılar və XIX əsrin əvvəllərində anqora dovşanları demək olar ki, bütün qitəyə yayıldılar. Əvvəlcə anqora dovşanları Avropada zadəganlar arasında ev heyvanları kimi populyarlıq qazandı, bu cinslərin tətbiqi yetişdirilməsi daha sonra başladı. Mənşəyi Ankara olan anqora dovşanının 1723-cü ildə Türkiyədə nəsli kəsilib.<ref>[http://ankara.kulturturizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFFE5C29E16A7D380800707F9CC8910484 Ankara'nın doğal sembolleri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20080720190958/http://ankara.kulturturizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFFE5C29E16A7D380800707F9CC8910484 |tarih=20 Temmuz 2008 }}</ref> == Kənd təsərrüfatı əhəmiyyəti == Anqora yunu dovşanın dərisindən tüklərin kəsilməsi, daranması və qoparılması yolu ilə əldə edilir. Anqora dovşanının bir çox cinsləri var, ən məşhurları bunlardır: "İngilis" ("English"), "Fransız" ("French"), "Alman" ("German"), "Nəhəng" ("Giant")), "Atlas "("Satin"). Əksər cinslərdən yun daranma və qoparılma yolu ilə alınır ki, bu da prosesi kifayət qədər əziyyətli edir və yalnız əl əməyi tələb edir ki, bu da anqora yunundan hazırlanan məhsulların baha olma səbəbini izah edir. Cinsdən asılı olaraq, Anqora dovşanlarının çəkisi iki ilə altı kiloqram arasında dəyişə bilər. Baxımdan asılı olaraq orta ömür uzunluğu beş ildən on ilə qədərdir. Məhsuldarlıq baxımından dovşan yunu əldə etmək üçün 5–7 ilə qədər saxlamaq anlamlıdır. Dovşanlar ev şəraitində daha uzun ömürlü olurlar nəinki açıq havada. Qısa tüklü dovşanlara nisbətən Anqora dovşanlarına qulluq etmək daha çətindir və onların xəzi həftədə ən azı iki dəfə daranmalıdır. Yetkin dovşanlarda yunun uzunluğu 15–25 sm-dir. Anqora dovşanlarının çəkisi 2–6 kq arasındadır ki, bu da ət istehsalı baxımından olduqca azdır. Anqora yunu istehsalının ən yüksək göstəricisi Çindədir, Avropa ölkələri arasında dovşan yunu istehsalında liderlər ölkələr Fransa, Çexiya, Polşa və Macarıstandır. Anqora dovşanları çox aktiv, oynaq və sosialdır və buna görə də Avropada kifayət qədər yayılmış ev heyvanıdır. Bir sıra ölkələrdə dekorativ cins yetişdirilməsi və sərgi təşkili ilə məşğul olan Anqora dovşan yetişdirənlərin milli assosiasiyaları (məsələn "American Rabbit Breeders' Association") mövcuddur. == Baxım xüsusiyyətləri == Anqora dovşanı bütün dovşan cinsləri arasında ən qulluq tələb cinsdir. Anqora dovşanının xəzi dolaşmağa meyllidir (cinsindən asılı olaraq müxtəlif dərəcədə), ona görə də onları müntəzəm olaraq daramaq lazımdır. Həmçinin dovşanların öz yununu yeməməsini də gözləmək lazımdır. Pişiklərdən fərqli olaraq, dovşanlar mədədən tükləri qaytara bilmədiyi üçün tük topları mədə-bağırsaq traktının tıxanmasına və heyvanın ölümünə səbəb ola bilər. Anqora dovşanının yununu islatmaq məsləhət deyil, çünki heyvanlar asanlıqla soyuqlayır, uzun və qalın yunu isə qurutmaq çox çətindir. Anqora dovşanının qidasına lələk otu düşməməlidir, çünki toxum fırçasının ucu kəskindir və bitki yapışqandır, heyvanı zədələyə və kürkünə yapışa bilər. Həmçinin, Anqora dovşanları ağ kələmlə yemləmək olmaz, çünki bu artıq qaz əmələ gəlməsinə və bu da öz növbəsində, heyvanın ölümünə səbəb ola bilər. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Dovşanlar]] [[Kateqoriya:Heyvan cinsləri]] 00zy74bopzlei2bv9xouyq1e5wt9gcq 14 744854 6600796 6391095 2022-08-29T09:12:16Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Ölkələrə görə su polosu]] → [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə su polosu‎]] [[Kateqoriya:Avstraliyada idman növləri|Su polosu]] 2cbm5xq9vxax6pcad1tbxezd9lxp5rt 0 745300 6599010 6395060 2022-08-28T13:13:26Z C Mirəli2001 213736 yeniləmə wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Frankfort''' ({{dil-en|Frankfort}}) — [[Franklin qraflığı]]nda ([[Kentukki]], [[ABŞ]]) 28,602 nəfər əhalisi olan şəhər<ref name="GR6">{{cite web|url=http://www.naco.org/Counties/Pages/FindACounty.aspx |access-date=2011-06-07 |title=Find a County |publisher=National Association of Counties |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110531210815/http://www.naco.org/Counties/Pages/FindACounty.aspx |archive-date=2011-05-31 }}</ref>. Kentukki ştatının inzibati mərkəzi və Franklin qraflığının paytaxtıdır<ref>{{cite book | url=https://archive.org/details/bub_gb_luoxAQAAMAAJ | title=The Register of the Kentucky State Historical Society, Volume 1 | publisher=Kentucky State Historical Society | year=1903 | pages=[https://archive.org/details/bub_gb_luoxAQAAMAAJ/page/n35 35]}}</ref>. == Tarixi == Frankfortun öz adını 1780-ci illərdə baş verən hadisələrdən aldığı güman edilir. Hindular Kentukki çayında keçidi keçən bir qrup ağ kolonistlərə hücum etdilər. Hücum dəf edildi, lakin pionerlərdən biri Stiven Frank öldü. Bu yer onun şərəfinə "Frank's Ford" adlandırıldı. Bu ad sonradan Frankfort olaraq qısaldıldı. 1786-cı ildə Ceyms Uilkinson (o illərin tanınmış hərbi və siyasi xadimi, ispan agenti) Kentukki çayının şimal tərəfində 260 akr torpaq aldı, hazırda bu sahə şəhərin biznes mərkəzidir. Uilkinson, 1792-ci ilin iyununda şəhərə çevrilən Kentukki paytaxtının seçilməsində Frankfortun baş lobbiçisi idi. [[ABŞ-da vətəndaş müharibəsi|Vətəndaş müharibəsi]] zamanı Frankfort bir müddət cənubluların əlində idi. 1862-ci ilin oktyabrında Kentukki ştatının ikinci Konfederasiya qubernatoru Riçard Housun andiçmə mərasimi zamanı şəhər qəfildən şimallıların üstün qüvvələrinin hücumuna məruz qaldı və cənubluları geri çəkilməyə məcbur etdi. Müharibənin sonuna qədər Frankfort Şimala nəzarət etdi. 1863-cü ildə şəhəri qorumaq üçün Fort Hill tikilmişdir. 1960-cı illərdə Frankfort qısa bir inkişaf dövrü yaşadı, şəhərdə bir neçə müasir ofis və ictimai bina tikildi, lakin 1970-ci illərin ortalarından etibarən adi sakit və dinc mövcudluğuna qayıtdı. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:ABŞ şəhərləri]] [[Kateqoriya:Kentukki şəhərləri]] 3ninzkn6ygfhn8eqcekyfl64lhlta4p 0 745463 6599066 6526255 2022-08-28T13:58:13Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Çində İslam]] → [[Kateqoriya:Çində islam]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Beijing-Niujie-Minzu-Tuanjie-Da-Jiating-3654.jpg|thumb| Pekindəki Nyutse məscidinin yaxınlığında böyük şəkildə Çinin qırğız xalqının ([[:zh:柯尔克孜族|柯尔克孜族]]) təsviri. (Soldan dördüncü, Dongxiang və Dong arasında)]] [[Fayl:Kirghiz Tents.png|thumb| "Qırğız çadırları" və ya yurdları. 1914-cü il.]] '''Qırğızlar''' ([[:zh:柯尔克孜族|柯尔克孜族]]) türk etnik qrupudur və [[Çin Xalq Respublikası]] tərəfindən rəsmi olaraq tanınan 56 etnik qrupdan birini təşkil edirlər. Əsasən Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunun cənub-qərbində yerləşən [[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi|Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsində]], bir neçəsi isə qonşu Uçturfan, [[Aksu|Aksu şəhəri]], [[Yarkənd]], Yanqisar, Taşkurqan və Pişanda, eləcə də türklər Sincan şimalındakı Cjaosu, Emin, Bole, Tsinxe və Tokkuztara ərazilərində də yaşayırdılar. Çin Xalq Respublikasının beşinci milli siyahıyaalınmasına görə, Çində 160 875 qırğız var.<ref>"''[https://books.google.com/books?id=XRXVbGwPgqIC&pg=PA132&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false The Kyrgyz – Children of Manas. Кыргыздар – Манастын балдары]''". Petr Kokaisl, Pavla Kokaislova (2009). pp.173–191. {{ISBN|80-254-6365-6}}</ref><ref name=1we3>{{cite web |title=柯尔克孜族 |url=http://www.gov.cn/test/2006-04/14/content_254310.htm |website=中华人民共和国中央人民政府 |accessdate=2022-03-24}}</ref><ref>中华人民共和国国家统计局：[http://www.stats.gov.cn/tjsj/pcsj/rkpc/dwcrkpc/ 2000年第五次人口普查数据] </ref> == Tarixi == Eramızdan əvvəl III əsrin sonlarında [[Böyük Hun imperiyası]] Xyarqas-Nuur gölünün ətrafında yaşayan və "Ge Kun" adlanan qırğız əcdadlarını özünə tabe edir. Eramızın VII əsrinin əvvəllərində qırğız xalqı türklər tərəfindən idarə olunurdu və onlara "Qiqu" deyirdilər. Tan imperiyası türkləri məğlub etdikdən sonra onlar Yanran protektorluğuna daxil oldular. Daha sonra Uyğur xanlığı tərəfindən fəth edildi və Xiqas adlandı. IX əsrdə Xigas getdikcə gücləndi və eramızın 840-cı ildə xan Zhuqluobu məğlub edərək öldürdü və [[Tıva]] ərazisində Xigas xanlığını qurdu. X əsrdə [[Xitaylar|Xitayların]] yüksəlişi ilə Xigas onun vassal dövlətinə çevrildi. [[Yuan imperiyası]]nda qırğız xalqı Qierjisi və ya Jilijisi adlanırdı. XVI əsrin sonunda [[Monqolustan|Monqolustanda]] çunqar tayfası getdikcə gücləndi, XVII əsrin əvvəllərində isə qırğızların əksəriyyəti Cunqar tayfalarına və ərazilərinə qatıldılar.<ref name=1we3/><ref name=":0" /> Böyüyyən Rusiya ilə [[Tzin imperiyası]] arasındakı [[Qırğızıstan|Qırğızıstanın]] ənənəvi ərazisi tədricən xarici qüvvələrin hücumlarına məruz qaldı və əraziləri Rusiya və Tzin sülaləsinin öz torpaqlarına ilhaqı nəticəsində kiçildi.<ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zUIkDwAAQBAJ&q=qing+china+kyrgyz&pg=PT72|title=China's Borderlands: The Faultline of Central Asia|last=Parham|first=Steven|date=2017-02-14|publisher=I.B.Tauris|isbn=9781786721259|language=en}}</ref> 1703-cü ilin payızında Sibirdə Yenisey çayı sahilində Tıva, Yezer, Aletir və Aletisar yaşayan dörd qırğız tayfasının əksəriyyəti [[İssık-Kul]] bölgəsinə və [[Tzin imperiyası|Tzin imperiyasının]] kənarındakı [[Fərqanə vadisi|Fərqanə hövzəsinə]] və ona yaxın dağlıq ərazilərə köçürüldü.<ref>{{Cite web|url=http://factsanddetails.com/china/cat5/4sub6/entry-4342.html#chapter-3|title=KYRGYZ IN CHINA: HISTORY AND CULTURE {{!}} Facts and Details|last=Hays|first=Jeffrey|website=factsanddetails.com|language=en|access-date=2018-02-28}}</ref> Tzin sülaləsi sənədlərində qırğızlar Brut adlandırdı və qırğız tayfaları Sayak, Sarbaqaş, Buku, Hosuoçu, Qitai, Salou, Edeqna, Monkordoer, Qilik, Bastzi, Çonqba Gaş, Huşqi, Yuevaş, Tiyit, Nayman, Şibçak, Neuqut, Suletu və s.kimi qeyd edilirdi. Tzin sülaləsinə mənsub olan qırğız tayfalarının başçılarına [[Qaşqar|Qaşqarın]] müşaviri və nazirinin müstəsna nəzarəti altında olan vəzifələr verilirdi, İli general isə iki ildə bir dəfə İliyə yaxın ərazidə yoxlama aparmaq üçün aparıcı nazirləri göndərirdi.<ref name=1we3/><ref name="CosmoCosmo2005">{{cite book|author1=Henry Luce Foundation Professor of East Asian Studies Nicola Di Cosmo|author2=Nicola Di Cosmo|author3=Don J Wyatt|title=Political Frontiers, Ethnic Boundaries and Human Geographies in Chinese History|url=https://books.google.com/books?id=Y1mQAgAAQBAJ&q=turki+merchants+gifts&pg=PA362|date=16 August 2005|publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79095-0|pages=362–}}</ref> Qırğızların Rusiyaya münasibəti əvvəlcə neytral idi, çünki onların [[Rusiya imperiyası]] ilə ilk qarşılıqlı əlaqəsi Rusiya-Qazax müharibəsi kontekstində idi, Rusiya Qırğızıstan ərazisinə keçməzdən əvvəl qazaxlar qırğızları yerləşdirməyə başlamışdılar, ona görə də qırğızlar hərbi cəhətdən qazaxlardan üstün müttəfiq əldə etməkdən, xüsusən də rusların 1850-ci illərdə qırğız klanlarına düşmən olan [[Kokand xanlığı|Kokand xanlığına]] basqınlarından məmnun idilər. Lakin 1860-cı ildə Rusiya imperiyası kazakları Qırğızıstanın [[Bişkek]] şəhərini talan edərək ərazini Rusiya imperiyasına birləşdirdi və 1865-ci ildə Qırğızıstan tamamilə Rusiyaya tabe oldu.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=-8_3jbZU9ikC&q=Kyrgyz+resistance+to+Russia&pg=PT71|title=The History of the Central Asian Republics|last=Roudik|first=Peter|date=2007|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=9780313340130|pages=51|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=The History of the Central Asian Republics|url=https://archive.org/details/historycentralas00roud|last=Roudik|first=Peter|date=2007|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=9780313340130|pages=[https://archive.org/details/historycentralas00roud/page/n72 52]|language=en}}</ref> Ənənəvi qırğız torpaqlarına köçən rus köçkünləri ilə köçəri qırğızlar arasında artan qarşıdurma ilə qırğız xalqı Çinin Rusiya ilə müqayisədə qırğız xalqına daha çox faydası sayəsində Çinin qarşıdakı müharibədə Rusiyanı məğlub edəcəyinə əmin idi. Bir çox [[Qırğızlar|qırğız]] Çinə köçdü və Rusiya da Çinlə potensial münaqişənin səbəbkarı qırğız xalqı olacağı qənaətinə vararaq, qırğız xalqını Çinə sürgün etməyə başladı, bu da Çindəki qırğız əhalisinin artmasına səbəb oldu. [[1916]]-cı ildə ruslar tərəfindən qırğınların qarşısını almaq üçün 150.000-ə yaxın qırğız böyük miqyasda Çinə qaçaraq şimalda Yili, cənubda [[Aksu]], Uşi, [[Qaşqar]] və Jiaşi bölgələrində məskunlaşdı.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=DHsTAAAAYAAJ&q=chinese+kirghiz+driven+over+russian+settlers|title=Unknown Mongolia: a record of travel and exploration in north-west Mongolia and Dzungaria, Volume 2|author=Alexander Douglas Mitchell Carruthers, Jack Humphrey Miller|year=1914|publisher=Lippincott|page=345|access-date=2011-05-29}}</ref><ref>{{cite book|author=Alex Marshall|title=The Russian General Staff and Asia, 1860-1917|url=https://books.google.com/books?id=wDXfGErwPtsC&pg=PA85|date=22 November 2006|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-25379-1|pages=85–}}</ref><ref>{{cite magazine |last=Sydykova |first=Zamira |date= 20 January 2016 |title= Commemorating the 1916 Massacres in Kyrgyzstan? Russia Sees a Western Plot |url=http://www.cacianalyst.org/publications/analytical-articles/item/13325-commemorating-the-1916-massacres-in-kyrgyzstan?-russia-sees-a-western-plot.html |magazine=The Central Asia-Caucasus Analyst }}</ref> Müxtəlif tayfa qruplarından ibarət tayfa ittifaqı olaraq, hər bir qırğız tayfa qrupunun öz lideri vardı. [[1884]]-cü ildə Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu qurulduqdan və Qırğızıstan ərazisi 1930-cu illərdə tamamilə inzibati idarəetmə sisteminə daxil edildikdən sonra qırğızların ənənəvi qəbilə sistemi tədricən dağılmağa başladı, lakin qəbilə anlayışlarının və tayfa başçılarının təsiri hələ də mövcud idi ki, bu da özünü çobanlığın daha geniş yayıldığı ərazilərdə daha aydın görünürdü. 14 iyul 1954-cü ildə [[Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi]] elan edildi.<ref name=1we3/><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=-8_3jbZU9ikC&q=Kyrgyz+resistance+to+Russia&pg=PT71|title=The History of the Central Asian Republics|last=Roudik|first=Peter|date=2007|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=9780313340130|language=en}}</ref> == Mədəniyyətləri == Çində yaşayan qırğızların əksəriyyəti çobanlıqla məşğul olur, əsasən dəvə və qoyun yetişdirirlər. Onların dili və mədəniyyəti Çindəki qazaxların dil və mədəniyyətlərinə çox bənzəyir.<ref name=":2">{{Cite book |last=Dillon |first=Michael |url=https://archive.org/details/chinasmuslims00dill/page/10 |title=China's Muslims |publisher=Oxford University Press |year=1996 |isbn=0195875044 |location=Hong Kong |pages=[https://archive.org/details/chinasmuslims00dill/page/10 10]}}</ref> Qırğız dilində öz ana dilləri kimi danışırlar. [[:en:Akto County|Akto]] və digər əyalətlərdə yaşayan qırğızlar da adətən [[Uyğur dili|uyğurca]] danışırlar. Tekes və Cjaosudakı qırğızların əksəriyyəti qazax və çin dillərində danışır, Çuquçaq və Emində yaşayan bir çox qırğız isə qazax, monqol və çin dillərində danışırlar.<ref name=1we3/> Qırğızıstan kişilərinin ümumi geyiminə dəvə tükündən, qoyun dərisindən və ya pambıq parçadan (yayda) tikilmiş qara və ya göy rəngli qolsuz uzun libaslar daxildir. Bu libas adətən ağ naxışlı köynək və dəri şalvarın üzərinə geyilir. Kişi və qadınlar dəri çəkmə geyinir, lakin qadın çəkmələri kişilərinkindən fərqli olaraq naxışlı olur. Qırğız qadınları adətən uzun paltarın üstündən yaxasız enli pencək və jilet geyinirlər. Geyim aksesuarlarına köçəri qırğızların çaxmaq daşı (od qalamaq üçün) və ya kiçik bıçaq asmağa meylli olduqları dəri kəmərlər daxildir. Qadınlar mütamadiən saçlarına gümüş zəncir taxırlar. Həm kişilər, həm də qadınlar bəzən hündür dəri papağın üstünə qoyulan kiçik parça papaq da qoyurlar. Qadınlar hərdən papaqlarının üzərindən parlaq rəngli yaylıq da bağlayırlar.<ref name=":1">{{Cite book |last=Elliot |first=Sheila Hollihan |url=https://archive.org/details/muslimsinchina0000holl |title=Muslims in China |publisher=Mason Crest Publishers |year=2006 |isbn=1-59084-880-2 |location=Philadelphia |pages=[https://archive.org/details/muslimsinchina0000holl/page/63 63]-64}}</ref> Qırğız xalqı ilk olaraq [[şamanizm|şamanizmə]] inanırdı. XVIII əsrə qədər qırğızların əksəriyyəti [[İslam|İslamı]] qəbul edirlər, onlar şamanizmin bir çox elementlərini və ibtidai inanclarını da saxladılar.<ref name="1we3" /><ref name=":2" /> Kut inancı qırğızların ibtidai dini idi. Çuquçak və Emin qırğızlarının çoxu monqol xalqının təsiri altındadır və Tibet buddizminə sitayiş edirlər.<ref name="1we3" /> Qırğızların ənənəvi sənətkarlıq sahələrinə ağac məmulatlarının hazırlanması, metal emalı, toxuculuq tikmə və s. daxil idi. Keçəçilik burada daha geniş yayılmışdır. [[Qırtıckimilər]] fəsiləsinə aid bitki cinsi olan Achnatherumdan ([[çiy|çiydən]]) bir çox məmulatlar toxunurdu. Kənd yerlərindəki kəndlər əsasən kərpicdən və taxta konstruksiyalardan ibarət yastı damlı evlərdir, çobanlığın geniş yayıldığı ərazilərdə isə yurdları örtmək üçün ağ keçələrdən istifadə olunur. Qırğız xalq ədəbiyyatında [[Manas |“Manas” dastanı]] əsas yer tutur. Qırğız xalq rəqsi “Biyi” adlanır, ənənəvi musiqi alətlərinə isə kumuzi, özkumuzi, keyak, qiuur, doul, bas, bandaru daxildir.<ref name="1we3" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Türk mövzuları}} [[Kateqoriya:Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu]] [[Kateqoriya:Çində islam]] [[Kateqoriya:Çin əhalisi]] [[Kateqoriya:Çində yaşayan etnik qruplar]] qsd3s3xl0fqspf7j3t7ojaeo8twz0b4 0 745467 6600861 6596719 2022-08-29T09:36:15Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Vikiləşdirmək}} '''Tranquility Base Hotel & Casino ''' [[İngilis]] [[rok]] qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 11 may 2018-ci ildə Domino Recording Company tərəfindən buraxılan altıncı studiya albomudur. Qrupun solisti [[Aleks Törner]] tərəfindən 2016-cı ildə Los Ancelesdə yerləşən evində Steinway Vertegrand pianosunda qeydə alınmışdır. Albom Los Anceles, Paris və London kimi şəhərlərdə, Arctic Monkeys-in tez-tez əməkdaşı olan Ceyms Ford, Tom Rouli, Loren Hampfri, Ceyms Rayton, Zak Deyvs, Tayler Parkford və Kam Averi kimi musiqiçilərin köməyi nəticəsində ərsəyə gəlib. Törner karton kağızdan istifadə edərək albomun üz qabığını özü dizayn edib. Albomun adı 1969-cu ildə Apollo 11-in Aya eniş yeri olan Tranquility Base-dən gəlir.{{Musiqi albomu|Başlıq=Tranquility Base Hotel & Casino|Növü=studiya albomu|İfaçı="[[Arctic Monkeys]]"|Şəkil=|Yayımlanıb=[[11 may]] [[2018]]|Yazılıb=2016–2018|Janr=Psixedelik pop, launj pop, speys pop, qlam rok|Müddət={{müddət|m=40|s=51}}|Ölkə=|Leybl=Domino|Prodüser=Ceyms Ford, Aleks Törner|Əvvəlki=[[AM (albom)|AM]]|Əvvəlkinin ili=2013|İl=2018|Sonrakı=[[Live at the Royal Albert Hall (Arctic Monkeys albomu)|Live at the Royal Albert Hall]]|Sonrakının ili=2020|Əlavə={{Sinql siyahısı | Başlıq = Tranquility Base Hotel & Casino | Növü = studiya albomu | Sinql 1 = Four Out of Five | Sinql 1 tarix = [[13 may]] [[2018]] | Sinql 2 = [[Tranquility Base Hotel & Casino (mahnı)|Tranquility Base Hotel & Casino]] | Sinql 2 tarix = [[23 iyul]] [[2018]] }}}} Tranquility Base Hotel & Casino qrupun gitara ilə dolu olan əvvəlki işindən xeyli fərqlidir və beynəlxalq səviyyədə uğur qazanan AM (2013) ilə müqayisədə daha az zəifdir. Psixodelik pop, launj pop, speys pop və qlam rok, eləcə də caz elementlərini təcəssüm etdirən zəngin səsə malikdir. Həmçinin albomda 1960-cı illərin soul , proqressiv rok , fank , fransız pop və film musiqilərinin təsirini görmək olur. İnstrumental olaraq orqanlar, pianolar və dolceola daxil olmaqla, vintaj sintezatorları və klaviaturaları özündə birləşdirir. Qrup tərəfindən adətən istifadə olunan elektrik və akustik gitaralara, eləcə də fırlanan timpani və vibrafonlar da daxil olmaqla müxtəlif zərb alətlərinə əlavə olaraq, bariton və dövrəli polad gitaralar qrup tərəfindən çoxsaylı treklərdə təqdim olunur. Onun lirik məzmunu əsasən elmi fantastika və filmdən götürülmüş, konsept vasitəsilə istehlakçılıq, siyasət, din və texnologiyanı tədqiq edir. Aydakı dəbdəbəli kurort haqqında müxtəlif personajların, məsələn, "Star Treatment" mahnısında, müğənninin və ya başlıq trekindəki otelin resepsiyonistinin nöqteyi-nəzərindən danışılır. Dinləyiciləri qütbləşdirən stilistik sapmasına baxmayaraq, Tranquility Base Hotel & Casino ümumiyyətlə müsbət rəylər aldı və Q jurnalı tərəfindən 2018-ci ilin ən yaxşı albomu seçildi. 2018 Merkuri Mükafatına və Ən Yaxşı Alternativ Musiqi Albomu üçün Grammy Mükafatına namizəd oldu . "Four Out of Five" sinqlı Ən Yaxşı Rok Performansı nominasiyasına layiq görülüb. Bu, qrupun Böyük Britaniyada ardıcıl altıncı bir nömrəli debütüdür, 25 ildə ölkənin ən çox satılan vinil rekordu və qrupun ABŞ-da üçüncü ən yaxşı 10 albomu oldu. Avstraliya, Belçika, Hollandiya, Fransa, Yunanıstan, Portuqaliya, Şotlandiya və İsveçrə albom siyahılarında birinci yer olub. == Arxa plan == Qrupun beşinci studiya albomu AM 2013-cü ilin sentyabrında müsbət rəylər aldı və qrupa qlobal miqyasda yeni kommersiya uğurları gətirdi. 2016-cı ilin aprelində Aleks Törnerin psixodelik pop yan layihəsi olan The Last Shadow Puppets ikinci studiya albomu Everything You've Come to Expect-i buraxdı. Bir il sonra Törner Aleksandra Savior-un Ceyms Fordla birgə debüt albomu Belladonna of Sadness-in prodüserliyini etdi. Bu, Törnerin prodüserlikdə ilk addımı idi, ikisi Tranquility Base Hotel & Casino-nu hazırlamağa davam etdi.<ref name="PitchforkRecap">{{cite web|url=https://pitchfork.com/thepitch/everything-arctic-monkeys-have-done-since-their-last-album-am|title=Everything Arctic Monkeys Have Done Since Their Last Album, ''AM''|last=Strauss|first=Matthew|work=[[Pitchfork (website)|Pitchfork]]|date=10 April 2018|access-date=30 May 2018|archive-date=13 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180513214044/https://pitchfork.com/thepitch/everything-arctic-monkeys-have-done-since-their-last-album-am/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://musicfeeds.com.au/features/alexandra-savior-on-songwriting-working-with-alex-turner-visting-australia/|title=Alexandra Savior On Songwriting, Working With Alex Turner & Visiting Australia|last=Fitzgerald|first=Riley|date=13 April 2017|website=[[Music Feeds]]|access-date=9 September 2018|archive-date=17 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180817231439/http://musicfeeds.com.au/features/alexandra-savior-on-songwriting-working-with-alex-turner-visting-australia/|url-status=live}}</ref><ref name="Booklet"/> AM beynəlxalq uğurundan sonra Törner yazıçı blokundan əziyyət çəkdi və yeni albom üçün istiqamət tapmaqda çətinlik çəkdi. Everything You've Come to Expect-dən "Sweet Dreams, TN" yazdıqdan sonra, dostunun "bir daha belə etmə" təklifi ilə sevgi mahnıları yazmağa marağını itirdi. 2016-cı ilin əvvəlində, Federiko Fellini-nin 1963-cü ildə çəkdiyi 8½ filminə baxan Törner, yazıçı bloku, uşaqlıq xatirələri və elmi fantastika janrının təsvirindən ilham aldı. Steinway Vertegrand-da albom üçün mahnılar yazmağa başladı, pianonu Arctic Monkeys-in meneceri Yan McAndrü-dən 30-cu ad günü hədiyyəsi olaraq aldı. O, demoları Los-Ancelesdəki evinin "Lunar Surface" adlı boş otağında yazıb qeyd etdi. Proses zamanı Törner səkkiz yaşında atasından aldığı fortepiano dərslərini xatırlayaraq, "heç vaxt atasının təsirinin bu rekorddakı qədər onun bəstələrinə yol tapacağını düşünmədiyini" şərh etdi. Hazır alboma daxil edilmiş vokal çəkilişlərinin çoxu Turnerin TASCAM 388 8-trek səsyazma maşınındakı ev demolarından qaynaqlanır. Gitaraçı Ceymi Kuk 2017-ci ilin fevralında Törner ona demoları ifa edərkən "Aleksin getdiyi istiqamətə heyran olduğunu" şərh etdi. Əvvəlcə mahnıları necə yazacaqlarından əmin olmayan ikisi Törnerlə solo albom buraxmağı müzakirə etdilər, lakin sonda bu fikrə qarşı qərar verdilər. Nik O'Mayli "Star Streatment"in demolarını hazırlamağı qəbul etdikdən sonra Kuk ilə gitara fikirlərini yazmağa başladılar.<ref>{{cite web|url=https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-discuss-lyrics-departure-sound-autobiographical-new-album-2300317|title=Arctic Monkeys 'autobiographical' new album was nearly an Alex Turner solo album|last=Trendell|first=Andrew|website=[[NME]]|date=23 April 2018|access-date=7 September 2018|archive-date=7 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907071050/https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-discuss-lyrics-departure-sound-autobiographical-new-album-2300317|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/news/music/alex-turner-explains-tranquility-base-hotel-casino-didnt-end-solo-album-2306713|title=Alex Turner explains why 'Tranquility Base Hotel & Casino' didn't end up as a solo album|last=Trendell|first=Andrew|website=[[NME]]|date=2 May 2018|access-date=28 June 2018|archive-date=23 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180623033225/http://www.nme.com/news/music/alex-turner-explains-tranquility-base-hotel-casino-didnt-end-solo-album-2306713|url-status=live}}</ref> 2017-ci ilin sentyabrında Arctic Monkeys Hollivuddakı Vox Studios və Parisdəki La Frette-də material yazmağa başladı. Tez- tez əməkdaşlıq edən Ceyms Ford , Turner ilə birlikdə albomun prodüserliyini etdi. Bu seanslara O'Mayli və nağaraçı Mett Helders qoşulmaqla piano və gitara hissələri bir-birinə qarışmağa başladı. Helders qeyd etdi ki, səsyazma zamanı əvvəlki rekordlara nisbətən daha təmkinlə ifa edib və qeyd edib ki, "bu sadəcə mahnıdır". Sonrakı səsyazma sessiyaları Londonda Ford ilə baş tutdu. Qrup çoxlu qonaq musiqiçilərdən ibarət idi. Ford və gitaraçı Tom Rouli (2013-cü ildən qrupun qastrol üzvü kimi fəaliyyət göstərir), bir neçə trekdə iştirak etmişdir. Guards-dan nağara ifaçısı Loren Hamfri, klaviatura ifaçısı Ceyms Rayton və pianoçu Cozefin Stivenson "Four Out of Five ", "Science Fiction" və "The Ultracheese" mahnılarına töhfə veriblər. Mini Mansions-dan Zak deyvs, Tayler Parkford və Wires on Fire-dan Evan Veis "American Sports" və "The World's First Ever Monster Truck Front Flip" mahnılarında performanslarını göstərdilər. Bundan əlavə, Tame Impala'dan Kam Averi "She Looks Like Fun" mahnısına dəstək vokalı verdi. Musiqiçilər bir otaqda birlikdə işlədilər, The Beach Boys-un "Pet Sounds (1966)", eləcə də Fil Spektorun Wall of Sound istehsal üsulundan ilhamlandılar. Parkford albomun buraxılmasından sonra qrupa qastrol üzvü kimi qatıldı, Averi də bəzi şoularda açılış və qonaq musiqiçi kimi Tranquility Base Hotel & Casino Tour-a qatıldı. == Kompozisiya == '''Musiqi üslubu və təsirlər''' Tranquility Base Hotel & Casino, Törnerin öz kompozisiyasında gitara deyil pianodan istifadə etməsinin nəticəsində əmələ gəlib.<ref name="RollingStoneInterview">{{cite web|url=https://www.rollingstone.com/music/features/arctic-monkeys-new-album-tranquility-base-hotel-interview-w519741|last=Weiner|first=Jonah|title=Arctic Monkeys Start Over|date=3 May 2018|access-date=6 May 2018|work=[[Rolling Stone]]|archive-date=6 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180506104411/https://www.rollingstone.com/music/features/arctic-monkeys-new-album-tranquility-base-hotel-interview-w519741|url-status=live}}</ref>  Psixedelik pop, launj pop, speys pop və qlam rok kimi xarakterizə edilmişdir. Alboma daha sonra caz, soul, proq, fank, fransız popu həmçimin 1960-cı illərin film musiqilərinin təsiri olub. Onun səsi "mərtəbəli miksinq konsolları axtaran musiqiçilərin can atdığı tərzdə itaətkar, lakin isti və klassik" həmçinin "sulu və klostrofobik" kimi təsvir edilmişdir. Melodik mahnılar qeyri-ənənəvi akkord irəliləyişlərinə malikdir və çox vaxt ənənəvi "poeziya" və "xor" strukturundan imtina edir. Albom fərqli qarmaqların olmaması və "təsadüfi istehlakı" məhdudlaşdırmaq meyli ilə diqqət çəkdi. İnstrumental olaraq o, kosmos dövrü popunu xatırladan vintaj sintezatorları və klaviaturaları özündə birləşdirir. Albomda istifadə edilən klaviaturalar, orqanlar, pianolar, dolceola, həmçinin Orchestron, Farfisa və RMI Rocksichord daxildir. Çoxsaylı treklərdə qrup tərəfindən adətən istifadə olunan elektrik və akustik gitaralara əlavə olaraq bariton və dövrəli polad gitaralar , həmçinin fırlanan timpani və vibrafonlar da daxil olmaqla müxtəlif zərb alətləri var.  Albom Devid Boui, Serj Gainsbourg, Leonard Cohen, Nik Keyv, Carvis Kokerin əsərləri ilə eləcə də Riçard Houli və Ata Con Misti, eləcə də Beach Boys-un Pet Sounds (1966) ilə müqayisə edilmişdir. Törner Gainsbourgun Histoire de Melody Nelson (1971), Coheninin Death of a Ladies' Man (1977), Dionun Born to Be with You (1975) və Fransua de Rubaixin Le Samouraï (1967) üçün yazdığı film mahnısından ilhamlandığını istinad etdi. Albomun nağara və bas sətirlərində Histoire de Melody Nelsonu, xüsusi ilə də vokal harmoniyalarında rekorda yayılan Pet Sounds təsirini görmək olur. '''Mahnı sözləri və mövzular''' {{quote box | quote = "Elmi fantastika bizim öz dünyamızı kəşf edə biləcəyimiz başqa dünyalar yaradır və mən bu fikir haqqında nəsə yazmaq istədim. Beləliklə, elmi fantastika oxuyaraq ... Mən bu cür lüğətə daxil olmağa başladım - sonra birdən biz virtual reallıq ay kazino təcrübələri haqqında danışmağa başladıq." | source = — Aleks Törner | width = 25em | align = left | style = padding:8px; }} Tranquility Base Hotel & Casino 1969-cu ildə Aya eniş yeri olan Tranquility Base-dəki lüks oteli təsvir edən konseptual albomdur. Lirik olaraq, albom tez-tez elmi fantastikaya istinad edir, "hiperrealist satira" və "ulduzlararası qaçış" sosial dəyişiklik dövrlərindən "qurtulma və yaratma həvəsi" yaradır. Buna ABŞ-dakı mövcud siyasət , həmçinin istehlakçılıq, şöhrət, din və texnologiya təsir edir. "Unutqan, diqqəti yayındıran qəribəliklər" Törnerin təcəssümü, onun rəvayətçilərinin tez-tez diqqətini yayındırır. Çoxsaylı etibarsız rəvayətçilər "bəzən bir cümləni çətinliklə birləşdirə bilirlər" və lounj musiqisindən təsirlənirlər. Törner müxtəlif personajları "təcəssüm etdirmək" üçün çoxsaylı vokal tonlarından istifadə edir, onun vokal diapazonu həm dərin, həm də falsetto oxuma üslublarını özündə birləşdirir. Törnerin lirik səsi əvvəlki işinin "hazırcavab sərxoşluğu"ndan fərqli olaraq "absurdist yumşaq" kimi təsvir edilmiş və argentinalı qısa hekayə yazıçısı Xorxe Luis Borxeslə müqayisə edilmişdir "sonsuz sitat gətirilə bilən" kimi təsvir edilmiş, "başdan-başa, şüur ​​axını" üslubunda yazılmışdır. Törner sözlərə təsir edən müxtəlif filmləri, o cümlədən Ölülərin Ruhları (1968), Tel üzərində Dünya (1973) və Jan-Pierre Melvilin əsərlərini qeyd etdi. Bundan əlavə Nil Postmanın "Ölümümüzə Əyləncək" (1985) və David Foster Uolles tərəfindən " Sonsuz Jest " (1996) kitablarında təqdim olunan fikirlər Törnerin müasir cəmiyyətdəki insan vəziyyətini fəlsəfi araşdırmasına ilham verdi. Törner, sözləri yazmağa əvvəlki albomlardan fərqli yanaşdığını şərh edərək, "hər bir mahnının üç dəqiqədə başlayan və bitən bu epizoda çevrildiyi nöqtəyə qədər bu albomla daha az narahat olduğunu" qeyd etdi. Kanadalı müğənni-bəstəkar Leonard Cohen , hər bir lirikanın kontekstlə əlaqəsinə bu fərqli perspektivi ilhamlandırdı. O, daha sonra qeyd etdi ki, albomdakı yazıları qrupun debüt albomu olan Whatever People Say I Am, That's What I'm Not (2006) bənzəyəcək qədər sadə idi, iki albom arasındakı əlaqə haqqında Törner şərh etdi ki, "tamamilə fərqli bir yerdə qurulub, amma sözlərdə o yazıda mənə nəyisə xatırladan bir şey var. Mən bunun necə bir şey olduğunu söyləməyə həvəslənirəm. Məncə, bu, uzaqlaşmağa çalışdığım bir şey idi və bəlkə də indi ona qayıtdım". '''Mahnılar''' Albomun açılış treki olan "Star Treatment" Amerikan indie rok qrupu The Strokes-ın Törnerə etdiyi erkən təsirə istinadla başlayır. Onların göstərdiyi təsirlə bağlı Törner belə dedi: "Strokes-un gəlişi hansı musiqiyə qulaq asdığımı, hansı ayaqqabılar geyindiyimi dəyişdi. Saçlarımı uzadıb anamın köynəyini götürdüm. Mən onların böyük pətəstişkarı idim". Onun xoru "Martini Polisi" adlı uydurma qrupu təsvir edir. Trekin izahatçısı kiminsə Blade Runner (1982) elmi fantastika filmini heç vaxt görmədiyi üçün təəccübləndiyini bildirir. Törner bunun real həyatdakı qarşılıqlı əlaqəyə əsaslandığını ifadə edərək, "sən bununla nə demək istəyirsən??' və : "İlahi, sənə həsəd aparıram!" bunları deyir. Musiqi baxımından, trekin qlam təsirləri "Ay toyunda enən Devid Boui"yə bənzədilmişdir. O, həmçinin ruhla müqayisə edilmişdir. Törnerin "debonaire" vokal çıxışı Kurtis Meyfildin oxuduğu repə bənzədilir. "One Point Perspective" "şirin" və "cəsarətli" zərbli fortepiano motivi ətrafında qurulub, özündə "böyük" simli və əsas hip-hop ritmi var. Mahnı "dandy" dastançısı Pulp qrupunun solisti Carvis Koker ilə müqayisə edilmişdir. Törner, mahnının narkotikin təsiri altında olarkən şahidi olduğu və yaşadığı söhbətlərdən ilhamlandığını qeyd etdi. Onun adı Stenli Kubrik və Ves Anderson kimi rejissorlar tərəfindən tez-tez istifadə edilən kinematik texnikaya aiddir və Törner bunu "Trekin caz elementlərinin atasından təsirləndiyini qeyd edərək, "bu, bir növ cazı, hər dəfə ətrafa gələndə, mən orada oturanda, onun ifa edəcəyi bir şey kimi hiss olunur" deyə şərh etdi. "American Sports"da albom daha qaranlıq musiqi istiqamətinə gedir, "qorxulu", çox təsirlənmiş klaviaturaları ehtiva edir. Törnerin vokalları həm "pis", həm də "xəyalpərəst" kimi təsvir edilmişdir. "Təlimçinin izahatı stüard tərəfindən qəbul edildi" lirikası at yarışına istinad edərək babası tərəfindən təklif edilmişdir . Albomun titul treki müasir cəmiyyətin sterilliyini ələ salır, həmçinin siyasi istinadlar ehtiva edir və Törner "bu ideyaların çoxu, şübhəsiz ki, mənim əvvəllər etdiyim hər şeydən daha çox bu rekorda yol tapıb" şərhini verir. Bu, Mark adlı otelin resepsiyonistinin nöqteyi-nəzərindən deyilib. Musiqi baxımından trekdə Törner və prodüser Ceyms Fordun ifasında "kəskin" caz nağaraları, həmçinin klavesinlər var. "Golden Trunks" "narahatedici" kimi təsvir edilmişdir və albomun sələfi AM ilə müqayisə edilən "xam və düşüncəli" gitara riffini ehtiva edir. Törnerin falsetto vokalları "rakish cazibəsi"nümayiş etdirir, mahnı Törner arasındakı söhbəti və potensial romantik marağı təsvir edir. "Azad dünyanın lideri sizə dar qızıl şalvar geyinmiş güləşçini xatırladır" sözlərinin ABŞ-ın o zamankı prezidenti Donald Trampa istinad etdiyi irəli sürülüb. "Four Out of Five" "Bouninkinə bənzər qlam mahnı" kimi təsvir edilmişdir , həmçinin qrupun Suck It and See (2011) və Törnerin The Last Shadow Puppets ilə işinin üslub birləşməsinə bənzədilmişdir. The Observer-dən Kitty Empire, mahnının gitara riffini Lou Ridin "Satellite of Love" (1972) mahnısını özündə birləşdirən qrupun "Do I Wanna Know?" (2013) sinqlı ilə müqayisə etdi. Bu albomun yeganə "singalong himni" olaraq etiketlənmişdir və məşhur taqueria'nı təsvir edir. Ayda Neil Postmanın konsepsiyasına istinad edərək "Məlumat-Fəaliyyət Nisbəti" adlandırıldı . Taqueria'nın adı Mett Heldersin bek- vokalının təsadüfi nəticəsi idi və Törner "fonetik cəhətdən olduqca cəlbedicidir" şərhini verdi. Trekdə Törnerin vokalının artikulyasiyası hip-hop elementlərini özündə birləşdirir. "The World's First Ever Monster Truck Front Flip" mahnısında Törner "Bouinin üslubunda çəkilişdən falsettoyu və sərt mırıltı" alternativ olaraq minimal zərb və bas gitara və Pet Sounds ilə müqayisə edilən reverbdən istifadə edir. Trek, Törnerin oxuduğu bir canavar yük maşınının ön sürüşməsini təsvir edən xəbər hesabatından ilhamlanmışdır. "Science Fiction" "qeyrətli" riff tərəfindən idarə olunur və stilistik olaraq qrupun Humbug (2009) ilə müqayisə edilmişdir . Trekin adı albomdakı elmi fantastikaya çoxlu istinadlardan biridir ; lakin, Törner janr oxumasının məhdud olduğunu ifadə etdi. "O, əyləncəyə bənzəyir" "60-cı illərin üslubunda yenilik treki" kimi təsvir edilmişdir. Lirik olaraq mahnı sosial mediaya müraciət edir; Törner, sosial medianın "daimi yenilənməsi və təravətləndirilməsi" ehtiyacının təsvir edildiyi Amerika komediya-dram televiziya serialının High Maintenance epizodundan ilhamlandı. "Batphone" həmçinin Humbug və AM ilə müqayisə edilmişdir,  musiqi baxımından "daha ağır zərbə" ilə fərqlənir. Albomun "zərif" final treki "The Ultracheese" pop standartları "Que Sera, Sera",  " New York, New York ", "Are You Lonesome Tonight?" və " Leavin' on" ilə müqayisə edilmişdir. Tom Rouli tərəfindən edilən bu ifa "möhtəşəm" akustik və bariton gitara soloları və "bir növ son yayın simvolu" olan enən piano akkordlarını təqdim edir. Törner musiqi baxımından mahnının əvvəlki treklərlə müqayisə edərək onun "Cornerstone" və "The Dream Synopsis"ə bənzədiyini şərh etdi. Trek, bariton və pedal polad gitaraları, iki nağara dəsti, bas gitara, Vurlitzer və iki piano da daxil olmaqla böyük bir ansamblla canlı çəkilişdə qeydə alınıb . Turner mahnını qrupun ən uğurlu mahnısı adlandırdı və qeyd üslubunun əla keçdiyini deyir. == Üzqabığı və adı == Albomun rəsm əsəri Aleks Törner tərəfindən karton kəsiklərdən və albomun ilkin versiyasını ehtiva edən Revox A77 lent maşını istifadə edərək tərtib edilmişdir. Üz qabığı haqqında Törner qeyd etdi ki, "Keçmişdə mənim fikrimcə mumun üzərində olanı əks etdirməyən rekord örtüklərim var idi və mən əlbəttə ki, bu barədə belə hiss etmirəm. “Sonunda mən elə bildim ki, orada rekordun olduğunu da unutmuşdum. Sadəcə olaraq kartona aludə olmuşdum”. Törner, qrupun altıncı studiya albomunu əks etdirmək üçün altıbucaqlı çəkərək başladı və nəticədə memarlar Eero Saarinen və Con Lautnerdən təsirlənərək prosesdən "kifayət qədər tükəndi". Örtük şəkli 2001: Space Odyssey (1968) üçün tikilən Ay Hilton Oteli üçün dəsti təsvir edən fotoşəkildən ilhamlanıb. Törner öz lobbisi daxilində titullu otelin modelini təsəvvür etməyə başladı. O, Los-Anceles qida zəncirinin House of Pies-in fırlanan işarəsindən, sənət əsərinə daxil etdiyi elementdən ilham aldı . Albomun adı, Ayda insanların gəzdiyi ilk ərazi olan Tranquility Base-ə istinad edir. Törner, Stenli Kubrikin ilk dəfə Aya enişini saxtalaşdırdığı sui-qəsd nəzəriyyəsindən ilhamlandı, əvvəlcə layihənin demolarını yazdığı və qeyd etdiyi boş otağa “Ay Səthi” adını verdi. O, otağın adlandırılmasının başlığın konsepsiyasında "instrumental" olduğunu və "Tranquility Base" başlığı ilə qartal təsvir edən Törnerə məxsus Apollo markalı fincanların bir sıra olduğunu söylədi. == Albomun buraxılışı== 2017-ci ilin sentyabrında basçı Nick O'Malley , qrupun 2013-cü ilin AM-ın davamını yazmağa başladığını elan edərək, 2018-ci ildə yeni albom çıxmasaydı, onların "problemləri" olacağını bildirdi. Tranquility Base Hotel & Casino-nun buraxılışı ilk dəfə 5 aprel 2018-ci ildə Ben Çappellin idarə etdiyi qısa video vasitəsilə elan edildi. Videoda albomun rəsm əsərində əks olunan fırlanan model təsvir edilib və yeni musiqi parçaları daxil edilib. Qrup albomun buraxıldığı həftə sonu öz doğma Şeffild, Nyu-York, Paris, Berlində reklam dükanlarında elan etdi. Sidneydəki pop-up məkanında qrup tərəfindən idarə olunan mini film festivalı da var idi. '''Sinqllar və videolar''' Albomdan əvvəl heç bir sinql buraxılmadı, baxmayaraq ki, Tranquility Base Hotel & Casino Tour-un ilk hissəsində onun buraxılmasından əvvəl bir çox trek debüt edildi. Albomun buraxılışından iki gün sonra Ben Çappell və Aaron Braunun rejissorluğu ilə müşayiət olunan musiqi videosu ilə yanaşı, "Four Out of Five" baş sinqlı kimi buraxıldı. Video Törnerin The Shining filmini xatırladan zərif bir evdə və A Clockwork Orange distopiyasını xatırladan yeraltı qatar stansiyasında gəzdiyini təsvir edən Stenli Kubrik-in əsərləri ilə müqayisə edildi. Sinql Böyük Britaniya Sinql sıralamasında 18-ci yerdə debüt etdi İyul ayında qrup albomun "Tranquility Base Hotel & Casino" adlı titul treki üçün yenidən Broun və Çappell tərəfindən rejissorluğu olunan musiqi videosu yayımladı. Stilizə edilmiş video Kubrikdən ilhamlanıb, "Four Out of Five" qurulmuş sürreal elmi fantastika üslubunu əks etdirir və Törnerin oteli kəşf etməsini təsvir edir. Videonun buraxılışı ilə yanaşı, trek albomun ikinci sinqlı kimi elan edildi. 30 Noyabrda qrup sinqlin 7" vinil versiyasını və əvvəllər buraxılmamış B tərəfi "Anyways"in müşayiəti ilə buraxdı. '''Tur''' 2018-ci ilin yanvarında qrup, may ayında başlayıb oktyabrda Voodoo Experience-də başa çatacaq Şimali Amerika və Avropa turu olacağını elan etdi.  Oktyabr ayında onlar Avstraliya və Yeni Zelandiya, eləcə də Latın Amerikasında tarixlər əlavə edilməklə, turu 2019-cu ilin aprel ayına qədər uzatdılar. "American Sports", "Four Out of Five", "One Point Perspective" və "She Looks Like Fun" mahnıları mayın 2-də San Dieqoda canlı debüt etdi. Bu tur Arctic Monkeys-in 2014-cü ildən bəri olan ilk çıxışı idi. Tur üçün qrupa uzun müddətdir qastrol üzvləri Tom Rouli və Deyvi Latter qoşuldu. Tayler Parkford və Kam Averi də köməkçi rol oynadı. Qrup canlı şousunu albomun materialının üslub fərqlərinə daha yaxşı uyğunlaşdırmaq üçün uyğunlaşdırdı, yeni şoular "mütərəqqi" olaraq xarakterizə edildi. Törnerin iştirakının qrupun əvvəlki turlarına nisbətən daha "oynaq" olduğu da qeyd edildi, bu da onun gitara istifadəsinin azalması ilə əlaqələndirildi, " lounj kərtənkələsi" personajlarını təcəssüm etdirirdi. Qrup 2018-ci ilin oktyabrında YouTube kanallarında 11 dəqiqəlik Warp Speed ​​Chic sənədli filmini buraxdı. Filmin rejissoru Çappell idi və turun Fransa mərhələsinin görüntüləri, 2017-ci ilin sentyabrında albomu yazan qrupun görüntüləri ilə kəsişdi. 2019-cu ilin iyun ayında onlar yenidən Çappell tərəfindən idarə olunan turun yekun Meksika mərhələsini əks etdirən başqa bir qısametrajlı sənədli filmi buraxdılar. '''Digər tamaşalar''' Qrup albomun tanıtımı üçün bir sıra televiziya tamaşaları ilə çıxış etdi, Cimmi Fallonun baş rolda oynadığı The Tonight Show, James Corden ilə Late Şou da daxil olmaqla, gecə saatlarında tok-şoularda çıxış etdi. İyun ayında onlar BBC - nin Maida Vale Studios -da canlı çıxış etdilər və onların performansları BBC-də xüsusi olaraq Canlı yayımlandı. Onların siyahısı Tranquility Base Hotel & Casino mahnılarından, eləcə də əvvəlki mahnılardan ibarət idi. Sentyabr ayında qrup Nyu Yorkdakı Electric Lady Studios -da canlı lentə alınan Spotify Singles seriyasının bir hissəsi kimi "Four Out of Five" mahnısının canlı ifasını və Stiven Fretvelin adı açıqlanmayan mahnısının coverını buraxdı . 2019-cu ilin yanvarında qrup Amerikanın Austin City Limits musiqi proqramında debüt çıxışını etdi. == Treklər == Bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. {{tracklist|headline=|total_length=Ümumi 40:51|length8=3:05|length9=3:02|title10="Batphone"|length10=4:31|title11="The Ultracheese"|length5=2:53|title2="One Point Perspective"|length2=3:28|title3="American Sports"|length3=2:38|title4="Tranquility Base Hotel & Casino"|title9="She Look Like Fun"|all_writing=|length4=3:31|title5="Golden Trunks"|title6="Four Out of Five"|length6=5:12|title7="The World's First Ever Monster Truck Front Flip"|length7=3:00|title8="Science Fiction"|extra_column=|title1="Star Treatment"|length1=5:54|length11=3:37}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} sg3og7xoh42i4oqyl0omblvj51qv15t 6601089 6600861 2022-08-29T11:24:15Z W789468 246391 wikitext text/x-wiki '''Tranquility Base Hotel & Casino ''' [[İngilis]] [[rok]] qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 11 may 2018-ci ildə Domino Recording Company tərəfindən buraxılan altıncı studiya albomudur. Qrupun solisti [[Aleks Törner]] tərəfindən 2016-cı ildə Los Ancelesdə yerləşən evində Steinway Vertegrand pianosunda qeydə alınmışdır. Albom Los Anceles, Paris və London kimi şəhərlərdə, Arctic Monkeys-in tez-tez əməkdaşı olan Ceyms Ford, Tom Rouli, Loren Hampfri, Ceyms Rayton, Zak Deyvs, Tayler Parkford və Kam Averi kimi musiqiçilərin köməyi nəticəsində ərsəyə gəlib. Törner karton kağızdan istifadə edərək albomun üz qabığını özü dizayn edib. Albomun adı 1969-cu ildə Apollo 11-in Aya eniş yeri olan Tranquility Base-dən gəlir.{{Musiqi albomu|Başlıq=Tranquility Base Hotel & Casino|Növü=studiya albomu|İfaçı="[[Arctic Monkeys]]"|Şəkil=|Yayımlanıb=[[11 may]] [[2018]]|Yazılıb=2016–2018|Janr=Psixedelik pop, launj pop, speys pop, qlam rok|Müddət={{müddət|m=40|s=51}}|Ölkə=|Leybl=Domino|Prodüser=Ceyms Ford, Aleks Törner|Əvvəlki=[[AM (albom)|AM]]|Əvvəlkinin ili=2013|İl=2018|Sonrakı=[[Live at the Royal Albert Hall (Arctic Monkeys albomu)|Live at the Royal Albert Hall]]|Sonrakının ili=2020|Əlavə={{Sinql siyahısı | Başlıq = Tranquility Base Hotel & Casino | Növü = studiya albomu | Sinql 1 = Four Out of Five | Sinql 1 tarix = [[13 may]] [[2018]] | Sinql 2 = [[Tranquility Base Hotel & Casino (mahnı)|Tranquility Base Hotel & Casino]] | Sinql 2 tarix = [[23 iyul]] [[2018]] }}}} Tranquility Base Hotel & Casino qrupun gitara ilə dolu olan əvvəlki işindən xeyli fərqlidir və beynəlxalq səviyyədə uğur qazanan AM (2013) ilə müqayisədə daha az zəifdir. Psixodelik pop, launj pop, speys pop və qlam rok, eləcə də caz elementlərini təcəssüm etdirən zəngin səsə malikdir. Həmçinin albomda 1960-cı illərin soul , proqressiv rok , fank , fransız pop və film musiqilərinin təsirini görmək olur. İnstrumental olaraq orqanlar, pianolar və dolceola daxil olmaqla, vintaj sintezatorları və klaviaturaları özündə birləşdirir. Qrup tərəfindən adətən istifadə olunan elektrik və akustik gitaralara, eləcə də fırlanan timpani və vibrafonlar da daxil olmaqla müxtəlif zərb alətlərinə əlavə olaraq, bariton və dövrəli polad gitaralar qrup tərəfindən çoxsaylı treklərdə təqdim olunur. Onun lirik məzmunu əsasən elmi fantastika və filmdən götürülmüş, konsept vasitəsilə istehlakçılıq, siyasət, din və texnologiyanı tədqiq edir. Aydakı dəbdəbəli kurort haqqında müxtəlif personajların, məsələn, "Star Treatment" mahnısında, müğənninin və ya başlıq trekindəki otelin resepsiyonistinin nöqteyi-nəzərindən danışılır. Dinləyiciləri qütbləşdirən stilistik sapmasına baxmayaraq, Tranquility Base Hotel & Casino ümumiyyətlə müsbət rəylər aldı və Q jurnalı tərəfindən 2018-ci ilin ən yaxşı albomu seçildi. 2018 Merkuri Mükafatına və Ən Yaxşı Alternativ Musiqi Albomu üçün Grammy Mükafatına namizəd oldu . "Four Out of Five" sinqlı Ən Yaxşı Rok Performansı nominasiyasına layiq görülüb. Bu, qrupun Böyük Britaniyada ardıcıl altıncı bir nömrəli debütüdür, 25 ildə ölkənin ən çox satılan vinil rekordu və qrupun ABŞ-da üçüncü ən yaxşı 10 albomu oldu. Avstraliya, Belçika, Hollandiya, Fransa, Yunanıstan, Portuqaliya, Şotlandiya və İsveçrə albom siyahılarında birinci yer olub. == Arxa plan == Qrupun beşinci studiya albomu AM 2013-cü ilin sentyabrında müsbət rəylər aldı və qrupa qlobal miqyasda yeni kommersiya uğurları gətirdi. 2016-cı ilin aprelində Aleks Törnerin psixodelik pop yan layihəsi olan The Last Shadow Puppets ikinci studiya albomu Everything You've Come to Expect-i buraxdı. Bir il sonra Törner Aleksandra Savior-un Ceyms Fordla birgə debüt albomu Belladonna of Sadness-in prodüserliyini etdi. Bu, Törnerin prodüserlikdə ilk addımı idi, ikisi Tranquility Base Hotel & Casino-nu hazırlamağa davam etdi.<ref name="PitchforkRecap">{{cite web|url=https://pitchfork.com/thepitch/everything-arctic-monkeys-have-done-since-their-last-album-am|title=Everything Arctic Monkeys Have Done Since Their Last Album, ''AM''|last=Strauss|first=Matthew|work=[[Pitchfork (website)|Pitchfork]]|date=10 April 2018|access-date=30 May 2018|archive-date=13 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180513214044/https://pitchfork.com/thepitch/everything-arctic-monkeys-have-done-since-their-last-album-am/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://musicfeeds.com.au/features/alexandra-savior-on-songwriting-working-with-alex-turner-visting-australia/|title=Alexandra Savior On Songwriting, Working With Alex Turner & Visiting Australia|last=Fitzgerald|first=Riley|date=13 April 2017|website=[[Music Feeds]]|access-date=9 September 2018|archive-date=17 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180817231439/http://musicfeeds.com.au/features/alexandra-savior-on-songwriting-working-with-alex-turner-visting-australia/|url-status=live}}</ref><ref name="Booklet"/> AM beynəlxalq uğurundan sonra Törner yazıçı blokundan əziyyət çəkdi və yeni albom üçün istiqamət tapmaqda çətinlik çəkdi. Everything You've Come to Expect-dən "Sweet Dreams, TN" yazdıqdan sonra, dostunun "bir daha belə etmə" təklifi ilə sevgi mahnıları yazmağa marağını itirdi. 2016-cı ilin əvvəlində, Federiko Fellini-nin 1963-cü ildə çəkdiyi 8½ filminə baxan Törner, yazıçı bloku, uşaqlıq xatirələri və elmi fantastika janrının təsvirindən ilham aldı. Steinway Vertegrand-da albom üçün mahnılar yazmağa başladı, pianonu Arctic Monkeys-in meneceri Yan McAndrü-dən 30-cu ad günü hədiyyəsi olaraq aldı. O, demoları Los-Ancelesdəki evinin "Lunar Surface" adlı boş otağında yazıb qeyd etdi. Proses zamanı Törner səkkiz yaşında atasından aldığı fortepiano dərslərini xatırlayaraq, "heç vaxt atasının təsirinin bu rekorddakı qədər onun bəstələrinə yol tapacağını düşünmədiyini" şərh etdi. Hazır alboma daxil edilmiş vokal çəkilişlərinin çoxu Turnerin TASCAM 388 8-trek səsyazma maşınındakı ev demolarından qaynaqlanır. Gitaraçı Ceymi Kuk 2017-ci ilin fevralında Törner ona demoları ifa edərkən "Aleksin getdiyi istiqamətə heyran olduğunu" şərh etdi. Əvvəlcə mahnıları necə yazacaqlarından əmin olmayan ikisi Törnerlə solo albom buraxmağı müzakirə etdilər, lakin sonda bu fikrə qarşı qərar verdilər. Nik O'Mayli "Star Streatment"in demolarını hazırlamağı qəbul etdikdən sonra Kuk ilə gitara fikirlərini yazmağa başladılar.<ref>{{cite web|url=https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-discuss-lyrics-departure-sound-autobiographical-new-album-2300317|title=Arctic Monkeys 'autobiographical' new album was nearly an Alex Turner solo album|last=Trendell|first=Andrew|website=[[NME]]|date=23 April 2018|access-date=7 September 2018|archive-date=7 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907071050/https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-discuss-lyrics-departure-sound-autobiographical-new-album-2300317|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/news/music/alex-turner-explains-tranquility-base-hotel-casino-didnt-end-solo-album-2306713|title=Alex Turner explains why 'Tranquility Base Hotel & Casino' didn't end up as a solo album|last=Trendell|first=Andrew|website=[[NME]]|date=2 May 2018|access-date=28 June 2018|archive-date=23 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180623033225/http://www.nme.com/news/music/alex-turner-explains-tranquility-base-hotel-casino-didnt-end-solo-album-2306713|url-status=live}}</ref> 2017-ci ilin sentyabrında Arctic Monkeys Hollivuddakı Vox Studios və Parisdəki La Frette-də material yazmağa başladı. Tez- tez əməkdaşlıq edən Ceyms Ford , Turner ilə birlikdə albomun prodüserliyini etdi. Bu seanslara O'Mayli və nağaraçı Mett Helders qoşulmaqla piano və gitara hissələri bir-birinə qarışmağa başladı. Helders qeyd etdi ki, səsyazma zamanı əvvəlki rekordlara nisbətən daha təmkinlə ifa edib və qeyd edib ki, "bu sadəcə mahnıdır". Sonrakı səsyazma sessiyaları Londonda Ford ilə baş tutdu. Qrup çoxlu qonaq musiqiçilərdən ibarət idi. Ford və gitaraçı Tom Rouli (2013-cü ildən qrupun qastrol üzvü kimi fəaliyyət göstərir), bir neçə trekdə iştirak etmişdir. Guards-dan nağara ifaçısı Loren Hamfri, klaviatura ifaçısı Ceyms Rayton və pianoçu Cozefin Stivenson "Four Out of Five ", "Science Fiction" və "The Ultracheese" mahnılarına töhfə veriblər. Mini Mansions-dan Zak deyvs, Tayler Parkford və Wires on Fire-dan Evan Veis "American Sports" və "The World's First Ever Monster Truck Front Flip" mahnılarında performanslarını göstərdilər. Bundan əlavə, Tame Impala'dan Kam Averi "She Looks Like Fun" mahnısına dəstək vokalı verdi. Musiqiçilər bir otaqda birlikdə işlədilər, The Beach Boys-un "Pet Sounds (1966)", eləcə də Fil Spektorun Wall of Sound istehsal üsulundan ilhamlandılar. Parkford albomun buraxılmasından sonra qrupa qastrol üzvü kimi qatıldı, Averi də bəzi şoularda açılış və qonaq musiqiçi kimi Tranquility Base Hotel & Casino Tour-a qatıldı. == Kompozisiya == '''Musiqi üslubu və təsirlər''' Tranquility Base Hotel & Casino, Törnerin öz kompozisiyasında gitara deyil pianodan istifadə etməsinin nəticəsində əmələ gəlib.<ref name="RollingStoneInterview">{{cite web|url=https://www.rollingstone.com/music/features/arctic-monkeys-new-album-tranquility-base-hotel-interview-w519741|last=Weiner|first=Jonah|title=Arctic Monkeys Start Over|date=3 May 2018|access-date=6 May 2018|work=[[Rolling Stone]]|archive-date=6 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180506104411/https://www.rollingstone.com/music/features/arctic-monkeys-new-album-tranquility-base-hotel-interview-w519741|url-status=live}}</ref>  Psixedelik pop, launj pop, speys pop və qlam rok kimi xarakterizə edilmişdir. Alboma daha sonra caz, soul, proq, fank, fransız popu həmçimin 1960-cı illərin film musiqilərinin təsiri olub. Onun səsi "mərtəbəli miksinq konsolları axtaran musiqiçilərin can atdığı tərzdə itaətkar, lakin isti və klassik" həmçinin "sulu və klostrofobik" kimi təsvir edilmişdir. Melodik mahnılar qeyri-ənənəvi akkord irəliləyişlərinə malikdir və çox vaxt ənənəvi "poeziya" və "xor" strukturundan imtina edir. Albom fərqli qarmaqların olmaması və "təsadüfi istehlakı" məhdudlaşdırmaq meyli ilə diqqət çəkdi. İnstrumental olaraq o, kosmos dövrü popunu xatırladan vintaj sintezatorları və klaviaturaları özündə birləşdirir. Albomda istifadə edilən klaviaturalar, orqanlar, pianolar, dolceola, həmçinin Orchestron, Farfisa və RMI Rocksichord daxildir. Çoxsaylı treklərdə qrup tərəfindən adətən istifadə olunan elektrik və akustik gitaralara əlavə olaraq bariton və dövrəli polad gitaralar , həmçinin fırlanan timpani və vibrafonlar da daxil olmaqla müxtəlif zərb alətləri var.  Albom Devid Boui, Serj Gainsbourg, Leonard Cohen, Nik Keyv, Carvis Kokerin əsərləri ilə eləcə də Riçard Houli və Ata Con Misti, eləcə də Beach Boys-un Pet Sounds (1966) ilə müqayisə edilmişdir. Törner Gainsbourgun Histoire de Melody Nelson (1971), Coheninin Death of a Ladies' Man (1977), Dionun Born to Be with You (1975) və Fransua de Rubaixin Le Samouraï (1967) üçün yazdığı film mahnısından ilhamlandığını istinad etdi. Albomun nağara və bas sətirlərində Histoire de Melody Nelsonu, xüsusi ilə də vokal harmoniyalarında rekorda yayılan Pet Sounds təsirini görmək olur. '''Mahnı sözləri və mövzular''' {{quote box | quote = "Elmi fantastika bizim öz dünyamızı kəşf edə biləcəyimiz başqa dünyalar yaradır və mən bu fikir haqqında nəsə yazmaq istədim. Beləliklə, elmi fantastika oxuyaraq ... Mən bu cür lüğətə daxil olmağa başladım - sonra birdən biz virtual reallıq ay kazino təcrübələri haqqında danışmağa başladıq." | source = — Aleks Törner | width = 25em | align = left | style = padding:8px; }} Tranquility Base Hotel & Casino 1969-cu ildə Aya eniş yeri olan Tranquility Base-dəki lüks oteli təsvir edən konseptual albomdur. Lirik olaraq, albom tez-tez elmi fantastikaya istinad edir, "hiperrealist satira" və "ulduzlararası qaçış" sosial dəyişiklik dövrlərindən "qurtulma və yaratma həvəsi" yaradır. Buna ABŞ-dakı mövcud siyasət , həmçinin istehlakçılıq, şöhrət, din və texnologiya təsir edir. "Unutqan, diqqəti yayındıran qəribəliklər" Törnerin təcəssümü, onun rəvayətçilərinin tez-tez diqqətini yayındırır. Çoxsaylı etibarsız rəvayətçilər "bəzən bir cümləni çətinliklə birləşdirə bilirlər" və lounj musiqisindən təsirlənirlər. Törner müxtəlif personajları "təcəssüm etdirmək" üçün çoxsaylı vokal tonlarından istifadə edir, onun vokal diapazonu həm dərin, həm də falsetto oxuma üslublarını özündə birləşdirir. Törnerin lirik səsi əvvəlki işinin "hazırcavab sərxoşluğu"ndan fərqli olaraq "absurdist yumşaq" kimi təsvir edilmiş və argentinalı qısa hekayə yazıçısı Xorxe Luis Borxeslə müqayisə edilmişdir "sonsuz sitat gətirilə bilən" kimi təsvir edilmiş, "başdan-başa, şüur ​​axını" üslubunda yazılmışdır. Törner sözlərə təsir edən müxtəlif filmləri, o cümlədən Ölülərin Ruhları (1968), Tel üzərində Dünya (1973) və Jan-Pierre Melvilin əsərlərini qeyd etdi. Bundan əlavə Nil Postmanın "Ölümümüzə Əyləncək" (1985) və David Foster Uolles tərəfindən " Sonsuz Jest " (1996) kitablarında təqdim olunan fikirlər Törnerin müasir cəmiyyətdəki insan vəziyyətini fəlsəfi araşdırmasına ilham verdi. Törner, sözləri yazmağa əvvəlki albomlardan fərqli yanaşdığını şərh edərək, "hər bir mahnının üç dəqiqədə başlayan və bitən bu epizoda çevrildiyi nöqtəyə qədər bu albomla daha az narahat olduğunu" qeyd etdi. Kanadalı müğənni-bəstəkar Leonard Cohen , hər bir lirikanın kontekstlə əlaqəsinə bu fərqli perspektivi ilhamlandırdı. O, daha sonra qeyd etdi ki, albomdakı yazıları qrupun debüt albomu olan Whatever People Say I Am, That's What I'm Not (2006) bənzəyəcək qədər sadə idi, iki albom arasındakı əlaqə haqqında Törner şərh etdi ki, "tamamilə fərqli bir yerdə qurulub, amma sözlərdə o yazıda mənə nəyisə xatırladan bir şey var. Mən bunun necə bir şey olduğunu söyləməyə həvəslənirəm. Məncə, bu, uzaqlaşmağa çalışdığım bir şey idi və bəlkə də indi ona qayıtdım". '''Mahnılar''' Albomun açılış treki olan "Star Treatment" Amerikan indie rok qrupu The Strokes-ın Törnerə etdiyi erkən təsirə istinadla başlayır. Onların göstərdiyi təsirlə bağlı Törner belə dedi: "Strokes-un gəlişi hansı musiqiyə qulaq asdığımı, hansı ayaqqabılar geyindiyimi dəyişdi. Saçlarımı uzadıb anamın köynəyini götürdüm. Mən onların böyük pətəstişkarı idim". Onun xoru "Martini Polisi" adlı uydurma qrupu təsvir edir. Trekin izahatçısı kiminsə Blade Runner (1982) elmi fantastika filmini heç vaxt görmədiyi üçün təəccübləndiyini bildirir. Törner bunun real həyatdakı qarşılıqlı əlaqəyə əsaslandığını ifadə edərək, "sən bununla nə demək istəyirsən??' və : "İlahi, sənə həsəd aparıram!" bunları deyir. Musiqi baxımından, trekin qlam təsirləri "Ay toyunda enən Devid Boui"yə bənzədilmişdir. O, həmçinin ruhla müqayisə edilmişdir. Törnerin "debonaire" vokal çıxışı Kurtis Meyfildin oxuduğu repə bənzədilir. "One Point Perspective" "şirin" və "cəsarətli" zərbli fortepiano motivi ətrafında qurulub, özündə "böyük" simli və əsas hip-hop ritmi var. Mahnı "dandy" dastançısı Pulp qrupunun solisti Carvis Koker ilə müqayisə edilmişdir. Törner, mahnının narkotikin təsiri altında olarkən şahidi olduğu və yaşadığı söhbətlərdən ilhamlandığını qeyd etdi. Onun adı Stenli Kubrik və Ves Anderson kimi rejissorlar tərəfindən tez-tez istifadə edilən kinematik texnikaya aiddir və Törner bunu "Trekin caz elementlərinin atasından təsirləndiyini qeyd edərək, "bu, bir növ cazı, hər dəfə ətrafa gələndə, mən orada oturanda, onun ifa edəcəyi bir şey kimi hiss olunur" deyə şərh etdi. "American Sports"da albom daha qaranlıq musiqi istiqamətinə gedir, "qorxulu", çox təsirlənmiş klaviaturaları ehtiva edir. Törnerin vokalları həm "pis", həm də "xəyalpərəst" kimi təsvir edilmişdir. "Təlimçinin izahatı stüard tərəfindən qəbul edildi" lirikası at yarışına istinad edərək babası tərəfindən təklif edilmişdir . Albomun titul treki müasir cəmiyyətin sterilliyini ələ salır, həmçinin siyasi istinadlar ehtiva edir və Törner "bu ideyaların çoxu, şübhəsiz ki, mənim əvvəllər etdiyim hər şeydən daha çox bu rekorda yol tapıb" şərhini verir. Bu, Mark adlı otelin resepsiyonistinin nöqteyi-nəzərindən deyilib. Musiqi baxımından trekdə Törner və prodüser Ceyms Fordun ifasında "kəskin" caz nağaraları, həmçinin klavesinlər var. "Golden Trunks" "narahatedici" kimi təsvir edilmişdir və albomun sələfi AM ilə müqayisə edilən "xam və düşüncəli" gitara riffini ehtiva edir. Törnerin falsetto vokalları "rakish cazibəsi"nümayiş etdirir, mahnı Törner arasındakı söhbəti və potensial romantik marağı təsvir edir. "Azad dünyanın lideri sizə dar qızıl şalvar geyinmiş güləşçini xatırladır" sözlərinin ABŞ-ın o zamankı prezidenti Donald Trampa istinad etdiyi irəli sürülüb. "Four Out of Five" "Bouninkinə bənzər qlam mahnı" kimi təsvir edilmişdir , həmçinin qrupun Suck It and See (2011) və Törnerin The Last Shadow Puppets ilə işinin üslub birləşməsinə bənzədilmişdir. The Observer-dən Kitty Empire, mahnının gitara riffini Lou Ridin "Satellite of Love" (1972) mahnısını özündə birləşdirən qrupun "Do I Wanna Know?" (2013) sinqlı ilə müqayisə etdi. Bu albomun yeganə "singalong himni" olaraq etiketlənmişdir və məşhur taqueria'nı təsvir edir. Ayda Neil Postmanın konsepsiyasına istinad edərək "Məlumat-Fəaliyyət Nisbəti" adlandırıldı . Taqueria'nın adı Mett Heldersin bek- vokalının təsadüfi nəticəsi idi və Törner "fonetik cəhətdən olduqca cəlbedicidir" şərhini verdi. Trekdə Törnerin vokalının artikulyasiyası hip-hop elementlərini özündə birləşdirir. "The World's First Ever Monster Truck Front Flip" mahnısında Törner "Bouinin üslubunda çəkilişdən falsettoyu və sərt mırıltı" alternativ olaraq minimal zərb və bas gitara və Pet Sounds ilə müqayisə edilən reverbdən istifadə edir. Trek, Törnerin oxuduğu bir canavar yük maşınının ön sürüşməsini təsvir edən xəbər hesabatından ilhamlanmışdır. "Science Fiction" "qeyrətli" riff tərəfindən idarə olunur və stilistik olaraq qrupun Humbug (2009) ilə müqayisə edilmişdir . Trekin adı albomdakı elmi fantastikaya çoxlu istinadlardan biridir ; lakin, Törner janr oxumasının məhdud olduğunu ifadə etdi. "O, əyləncəyə bənzəyir" "60-cı illərin üslubunda yenilik treki" kimi təsvir edilmişdir. Lirik olaraq mahnı sosial mediaya müraciət edir; Törner, sosial medianın "daimi yenilənməsi və təravətləndirilməsi" ehtiyacının təsvir edildiyi Amerika komediya-dram televiziya serialının High Maintenance epizodundan ilhamlandı. "Batphone" həmçinin Humbug və AM ilə müqayisə edilmişdir,  musiqi baxımından "daha ağır zərbə" ilə fərqlənir. Albomun "zərif" final treki "The Ultracheese" pop standartları "Que Sera, Sera",  " New York, New York ", "Are You Lonesome Tonight?" və " Leavin' on" ilə müqayisə edilmişdir. Tom Rouli tərəfindən edilən bu ifa "möhtəşəm" akustik və bariton gitara soloları və "bir növ son yayın simvolu" olan enən piano akkordlarını təqdim edir. Törner musiqi baxımından mahnının əvvəlki treklərlə müqayisə edərək onun "Cornerstone" və "The Dream Synopsis"ə bənzədiyini şərh etdi. Trek, bariton və pedal polad gitaraları, iki nağara dəsti, bas gitara, Vurlitzer və iki piano da daxil olmaqla böyük bir ansamblla canlı çəkilişdə qeydə alınıb . Turner mahnını qrupun ən uğurlu mahnısı adlandırdı və qeyd üslubunun əla keçdiyini deyir. == Üzqabığı və adı == Albomun rəsm əsəri Aleks Törner tərəfindən karton kəsiklərdən və albomun ilkin versiyasını ehtiva edən Revox A77 lent maşını istifadə edərək tərtib edilmişdir. Üz qabığı haqqında Törner qeyd etdi ki, "Keçmişdə mənim fikrimcə mumun üzərində olanı əks etdirməyən rekord örtüklərim var idi və mən əlbəttə ki, bu barədə belə hiss etmirəm. “Sonunda mən elə bildim ki, orada rekordun olduğunu da unutmuşdum. Sadəcə olaraq kartona aludə olmuşdum”. Törner, qrupun altıncı studiya albomunu əks etdirmək üçün altıbucaqlı çəkərək başladı və nəticədə memarlar Eero Saarinen və Con Lautnerdən təsirlənərək prosesdən "kifayət qədər tükəndi". Örtük şəkli 2001: Space Odyssey (1968) üçün tikilən Ay Hilton Oteli üçün dəsti təsvir edən fotoşəkildən ilhamlanıb. Törner öz lobbisi daxilində titullu otelin modelini təsəvvür etməyə başladı. O, Los-Anceles qida zəncirinin House of Pies-in fırlanan işarəsindən, sənət əsərinə daxil etdiyi elementdən ilham aldı . Albomun adı, Ayda insanların gəzdiyi ilk ərazi olan Tranquility Base-ə istinad edir. Törner, Stenli Kubrikin ilk dəfə Aya enişini saxtalaşdırdığı sui-qəsd nəzəriyyəsindən ilhamlandı, əvvəlcə layihənin demolarını yazdığı və qeyd etdiyi boş otağa “Ay Səthi” adını verdi. O, otağın adlandırılmasının başlığın konsepsiyasında "instrumental" olduğunu və "Tranquility Base" başlığı ilə qartal təsvir edən Törnerə məxsus Apollo markalı fincanların bir sıra olduğunu söylədi. == Albomun buraxılışı== 2017-ci ilin sentyabrında basçı Nick O'Malley , qrupun 2013-cü ilin AM-ın davamını yazmağa başladığını elan edərək, 2018-ci ildə yeni albom çıxmasaydı, onların "problemləri" olacağını bildirdi. Tranquility Base Hotel & Casino-nun buraxılışı ilk dəfə 5 aprel 2018-ci ildə Ben Çappellin idarə etdiyi qısa video vasitəsilə elan edildi. Videoda albomun rəsm əsərində əks olunan fırlanan model təsvir edilib və yeni musiqi parçaları daxil edilib. Qrup albomun buraxıldığı həftə sonu öz doğma Şeffild, Nyu-York, Paris, Berlində reklam dükanlarında elan etdi. Sidneydəki pop-up məkanında qrup tərəfindən idarə olunan mini film festivalı da var idi. '''Sinqllar və videolar''' Albomdan əvvəl heç bir sinql buraxılmadı, baxmayaraq ki, Tranquility Base Hotel & Casino Tour-un ilk hissəsində onun buraxılmasından əvvəl bir çox trek debüt edildi. Albomun buraxılışından iki gün sonra Ben Çappell və Aaron Braunun rejissorluğu ilə müşayiət olunan musiqi videosu ilə yanaşı, "Four Out of Five" baş sinqlı kimi buraxıldı. Video Törnerin The Shining filmini xatırladan zərif bir evdə və A Clockwork Orange distopiyasını xatırladan yeraltı qatar stansiyasında gəzdiyini təsvir edən Stenli Kubrik-in əsərləri ilə müqayisə edildi. Sinql Böyük Britaniya Sinql sıralamasında 18-ci yerdə debüt etdi İyul ayında qrup albomun "Tranquility Base Hotel & Casino" adlı titul treki üçün yenidən Broun və Çappell tərəfindən rejissorluğu olunan musiqi videosu yayımladı. Stilizə edilmiş video Kubrikdən ilhamlanıb, "Four Out of Five" qurulmuş sürreal elmi fantastika üslubunu əks etdirir və Törnerin oteli kəşf etməsini təsvir edir. Videonun buraxılışı ilə yanaşı, trek albomun ikinci sinqlı kimi elan edildi. 30 Noyabrda qrup sinqlin 7" vinil versiyasını və əvvəllər buraxılmamış B tərəfi "Anyways"in müşayiəti ilə buraxdı. '''Tur''' 2018-ci ilin yanvarında qrup, may ayında başlayıb oktyabrda Voodoo Experience-də başa çatacaq Şimali Amerika və Avropa turu olacağını elan etdi.  Oktyabr ayında onlar Avstraliya və Yeni Zelandiya, eləcə də Latın Amerikasında tarixlər əlavə edilməklə, turu 2019-cu ilin aprel ayına qədər uzatdılar. "American Sports", "Four Out of Five", "One Point Perspective" və "She Looks Like Fun" mahnıları mayın 2-də San Dieqoda canlı debüt etdi. Bu tur Arctic Monkeys-in 2014-cü ildən bəri olan ilk çıxışı idi. Tur üçün qrupa uzun müddətdir qastrol üzvləri Tom Rouli və Deyvi Latter qoşuldu. Tayler Parkford və Kam Averi də köməkçi rol oynadı. Qrup canlı şousunu albomun materialının üslub fərqlərinə daha yaxşı uyğunlaşdırmaq üçün uyğunlaşdırdı, yeni şoular "mütərəqqi" olaraq xarakterizə edildi. Törnerin iştirakının qrupun əvvəlki turlarına nisbətən daha "oynaq" olduğu da qeyd edildi, bu da onun gitara istifadəsinin azalması ilə əlaqələndirildi, " lounj kərtənkələsi" personajlarını təcəssüm etdirirdi. Qrup 2018-ci ilin oktyabrında YouTube kanallarında 11 dəqiqəlik Warp Speed ​​Chic sənədli filmini buraxdı. Filmin rejissoru Çappell idi və turun Fransa mərhələsinin görüntüləri, 2017-ci ilin sentyabrında albomu yazan qrupun görüntüləri ilə kəsişdi. 2019-cu ilin iyun ayında onlar yenidən Çappell tərəfindən idarə olunan turun yekun Meksika mərhələsini əks etdirən başqa bir qısametrajlı sənədli filmi buraxdılar. '''Digər tamaşalar''' Qrup albomun tanıtımı üçün bir sıra televiziya tamaşaları ilə çıxış etdi, Cimmi Fallonun baş rolda oynadığı The Tonight Show, James Corden ilə Late Şou da daxil olmaqla, gecə saatlarında tok-şoularda çıxış etdi. İyun ayında onlar BBC - nin Maida Vale Studios -da canlı çıxış etdilər və onların performansları BBC-də xüsusi olaraq Canlı yayımlandı. Onların siyahısı Tranquility Base Hotel & Casino mahnılarından, eləcə də əvvəlki mahnılardan ibarət idi. Sentyabr ayında qrup Nyu Yorkdakı Electric Lady Studios -da canlı lentə alınan Spotify Singles seriyasının bir hissəsi kimi "Four Out of Five" mahnısının canlı ifasını və Stiven Fretvelin adı açıqlanmayan mahnısının coverını buraxdı . 2019-cu ilin yanvarında qrup Amerikanın Austin City Limits musiqi proqramında debüt çıxışını etdi. == Treklər == Bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. {{tracklist|headline=|total_length=Ümumi 40:51|length8=3:05|length9=3:02|title10="Batphone"|length10=4:31|title11="The Ultracheese"|length5=2:53|title2="One Point Perspective"|length2=3:28|title3="American Sports"|length3=2:38|title4="Tranquility Base Hotel & Casino"|title9="She Look Like Fun"|all_writing=|length4=3:31|title5="Golden Trunks"|title6="Four Out of Five"|length6=5:12|title7="The World's First Ever Monster Truck Front Flip"|length7=3:00|title8="Science Fiction"|extra_column=|title1="Star Treatment"|length1=5:54|length11=3:37}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} lifevxkemqf4h3zcolny94n2y4mzy31 14 745982 6599349 6404602 2022-08-28T14:34:01Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:XV əsrdə İslam]] → [[Kateqoriya:XV əsrdə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əsrlərinə görə məscidlər|*15]] [[Kateqoriya:XV əsrdə islam|məscidlər]] pafsqy0t1xpr288rsqj5fts94pnw39a 14 746032 6599341 6405875 2022-08-28T14:33:43Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Əsrlərə görə İslam]] → [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XV əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*15]] tozblqfw2xrfwo94sds2z6adpfurptc 6599347 6599341 2022-08-28T14:34:00Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:XV əsrdə İslam]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:XV əsrdə islam]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XV əsrdə din|İslam]] [[Kateqoriya:Əsrlərə görə islam|*15]] tozblqfw2xrfwo94sds2z6adpfurptc 0 746122 6599996 6406988 2022-08-28T20:50:49Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} '''Fatih Birol''' ({{DVTY}}) — türkiyəli iqtisadçı və enerji eksperti, 1 sentyabr 2015-ci ildən Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) İcraçı Direktoru vəzifəsində çalışmışdır. O, BEA-ya rəhbərlik etdiyi müddətdə Parisdə yerləşən enerji mərkəzini modernləşdirmək üçün bir sıra addımlar atmışdır. Beynəlxalq təşkilatda, o cümlədən Hindistan<ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Industry/india-inks-mou-with-international-energy-agency-for-global-energy-security-sustainability/article33676836.ece |title=India inks MoU with International Energy Agency for global energy security, sustainability |work=The Hindu |date=2021-01-27 |accessdate=2021-01-27}}</ref> və Çin kimi inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlarla əlaqələri gücləndirmək və təmiz enerjiyə keçid üzərində işi və xalis sıfır emissiyaya nail olmaq üçün beynəlxalq səyləri gücləndirmişdir<ref>{{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2021/07/25/dr-fatih-birol-climate-change-race-zero-countries-must-finish/ |title=Paris climate agreement at risk of failure, says energy chief |newspaper= [[The Daily Telegraph|The Telegraph]]|date= July 25, 2021|access-date=July 25, 2021}}</ref>. Birol 2021-ci ildə dünyanın ən nüfuzlu insanlarının Time 100 siyahısına daxil olur<ref>{{cite web|url=https://time.com/collection/100-most-influential-people-2021/6095810/fatih-birol/ |title=Fatih Birol: The 100 Most Influential People of 2021 |publisher=[[TIME]] |date=September 15, 2021}}</ref>. [[Forbes (jurnal)|Forbes]] jurnalı tərəfindən dünyanın enerji səhnəsindəki ən nüfuzlu insanları arasında<ref>{{cite news |url=https://www.forbes.com/2009/11/09/boone-pickens-oil-leadership-power-09-energy_slide.html |title=T. Boone Pickens Picks The World's Seven Most Powerful In Energy |newspaper= [[Forbes]]|date=November 11, 2009|access-date=November 11, 2009}}</ref> və Financial Times tərəfindən 2017-ci ildə Enerji Şəxsiyyəti kimi tanınıb. Birol Dünya İqtisadi Forumunun (Davos) Enerji Məsləhət Şurasının sədridir<ref>{{cite news |url=https://www.ft.com/content/2a72d05c-e0d5-11e7-a8a4-0a1e63a52f9c |title=Energy personality of the year: Fatih Birol, IEA |newspaper= [[The Sunday Times]]|date= December 18, 2017|access-date=December 18, 2017 }}</ref>. O, tez-tez çap və elektron mediaya töhfə verir və hər il böyük beynəlxalq sammit və konfranslarda çoxsaylı çıxışlar edir<ref>{{cite web|url=https://www.world-nuclear-news.org/Articles/Climate-commitments-are-not-enough-,-says-Birol |title=Climate commitments are 'not enough', says Birol |publisher=World Nuclear News|date=April 22, 2021}}</ref>. == Erkən karyera == 1995-ci ildə BEA-ya kiçik analitik kimi qoşulmazdan əvvəl Birol Vyanada Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatında (OPEC) çalışıb. BEA-da illər ərzində Birol 2015-ci ildə İcraçı Direktor olana qədər BEA-nın yaxından izlədiyi Dünya Enerji Görünüşü hesabatına cavabdeh olduğu baş iqtisadçı vəzifəsinə qədər yüksəlib. Türkiyə vətəndaşı olan Birol 1958-ci ildə Ankarada anadan olub. O, İstanbul Texniki Universitetində energetika üzrə bakalavr dərəcəsi alıb. Vyana Texniki Universitetində enerji iqtisadiyyatı üzrə magistr və fəlsəfə doktoru dərəcəsi alıb. 2013-cü ildə Birola London İmperial Kolleci tərəfindən fəxri elmlər doktoru dərəcəsi verilmişdir. 2013-cü ildə [[Qalatasaray FK]] futbol klubunun fəxri ömürlük üzvü seçilir. == Mənbə == * [https://www.iea.org/about/leadership Fatih Birol's biography] * [http://www.iea.org/ International Energy Agency] * [https://www.iea.org/topics/world-energy-outlook World Energy Outlook] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 64aif7owcv70dyjaz2kngcly7ep6xye 0 746136 6600138 6406808 2022-08-28T23:26:12Z Nicat49 31470 /* Publikasiyalar */ wikitext text/x-wiki {{Alim}} '''Gevond Alişan''' ({{dil-hy|Հայր Ղեւոնդ Ալիշան}}; {{DVTY}}), həmçinin '''Leonsio Alişan''' ({{dil-it|Leonzio Alishan}}) və ya '''Leons Alişan''' ({{dil-fr|Léonce Alichan}}) — [[Ermənilər|erməni]] əsilli [[Roma-Katolik kilsəsi|katolik]] keşişi, tarixçi və şairi. 1885-ci ildə [[Paris|Parisdəki]] Erməni Tələbələr Fondu Gevond Alişandan [[Ermənistan|Ermənistanı]] təmsil edəcək bayraq hazırlamağı xahiş etmişdir. Onun tərtib etdiyi ilk bayraq formaca müasir [[Ermənistan bayrağı|Ermənistan bayrağına]] bənzəsə də, üzərindəki rənglər fərqli idi. O, daha sonra hazırladığı başqa bir bayraqğı [[Fransa bayrağı|Fransa bayrağından]] ilhamlanaraq tərtib etmişdir. Bu bayraqdakı rənglər [[qırmızı]], [[yaşıl]] və [[mavi]] idi. Bunların [[Nuh|Nuhun]] yerə enərkən ardıcıl olaraq gördüyü üç rəng olduğuna inanılır. İngilis yazıçısı [[Con Raskin]] "ona həmişə bir növ müqəddəs kimi baxdı"ğını qeyd etmiş, "uzun illər dostu" olduğunu əlavə etmişdir.<ref>{{cite book|title=The Works of John Ruskin, Volume 32|date=1907|publisher=G. Allen|page=[https://books.google.com/books?id=MYpBAAAAYAAJ&pg=PA305&dq=raskin%27s+friendship+with+the+armenian+monks+at+san+lazzaro+venice&hl=en&sa=X&ei=QR-7VKn9L4mWgwSv7oIY&ved=0CB0Q6AEwAA#v=onepage&q=raskin's%20friendship%20with%20the%20armenian%20monks%20at%20san%20lazzaro%20venice&f=false 305]}}</ref> == Qalereya == <gallery> Fayl:Alishan in his last days 1901.png|Gevont Alişan ömrünün sonlarında. Fayl:National Gallery of Armenia - 2018-05-15 - Andy Mabbett - 01.jpg|Gevont Alişanın büstü. Müəllif: Andreas Ter-Marukyan. </gallery> == Nəşrləri == * Armenian popular Songs: translated into English by the R. Leo M. Alishan DD. of the Mechitaristic Society, Venice, S. Lazarus, 1852. * Etude de la patrie: physiographie de l'Arménie: discours prononcé le 12 août 1861 à la distribution annuelle des prix au collège arménien Samuel Moorat, Venise, S. Lazar, 1861. * «Յուշիկք հայրենեաց հայոց» (Memories of the Armenian Homeland) 1869. * «Շնորհալի եւ պարագայ իւր» ('Shnorhali ew paragay iwr', Armenian History). 1873, Venice. * «Շիրակ» (Shirak) 1881. * Deux descriptions arméniennes des lieux Saints de Palestine, Gènes, 1883. * «Սիսուան» (Sisouan) 1885. * «Այրարատ» (Ayrarat) 1890. * «Սիսական» (Sisakan) 1893. * «Հայապատում» ('Hayapatum', Armenian History). 1901, Venice. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * [http://www.armenology.net/ Armenology Research National Center: THE ARMENIAN BOOK 1512-1920] * Jennifer Manoukian, "Ghevont Alishan," Encyclopedia of Romantic Nationalism in Europe: https://ernie.uva.nl/viewer.p/21/56/object/131-515195 == Xarici keçidlər == {{Vikianbar kateqoriyası}} * {{Internet Archive author |sname=Ghevont Alishan}} * {{FOTW|id=am|title=Armenia}} * ''[https://web.archive.org/web/20051215032145/http://orient.am/armenia/flag.html The Evolution of the Armenian Flag]'' {{Xarici istinadlar}} [[Kateqoriya:Erməni şairlər]] [[Kateqoriya:Ermənistan coğrafiyaşünasları]] [[Kateqoriya:XIX əsr tarixçiləri]] [[Kateqoriya:XIX əsr şairləri]] p5pjtada61p2yhjkhyjv7c53qpkp502 2 746648 6599455 6598620 2022-08-28T15:04:47Z Ahli iman abbas 246162 /* Elmi məqalələr */ wikitext text/x-wiki {{İstifadəçi məlumatı |Adı Soyadı = Əhliman Abbasov |Şəkli = [[File:Ahliman.jpg |Ahli iman abbas]] |İstifadəçi adı = Ahli iman abbas |Yaşadığı ölkə = {{AZE}} |Milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |Doğum tarixi = [[01.10.2005]] |Doğum yeri = [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd]], [[Masallı rayonu]], [[Azərbaycan]] |Vikipediyada fəaliyyəti = [[9 aprel]] [[2022]]- indiyə kimi |Töhfələri = 1000+ |Instagram = [https://www.instagram.com/ahliman.abbasov/ ahliman.abbasov] |Facebook = |Twitter = |VK = |E-mail = |Vikiİmzası = [[İstifadəçi: Ahli iman abbas|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.1em;">'''Ahli iman'''^abbas</span>]] |Sayt/Bloq = }} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|centr|35px]] [[Fayl:Azərbaycan Respublikasının bayrağı.gif|40px|centr]] [[Fayl:Lənkəran şəhərinin gerbi.png|centr|30px]] {{İstifadəçi:Vago/günün kəlamı}} ==Haqqımda== Mən Abbasov Əhliman Rəhman oğlu 1 oktyabr 2005-ci ildə [[Masallı rayonu]] [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd kəndində]] anadan olmuşam. 15 sentyabr 2011-ci ildə [[Bakı|Bakı şəhəri]] [[Nərimanov rayonu]] 93 nömrəli tam orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuşam. 15 sentyabr 2013-cü ildən təhsilimi [[Abşeron|Abşeron rayonu]] [[Qobu|Qobu qəsəbəsi]] 3 nömrəli tam orta məktəbində davam etdirmişəm. Hal-hazırda bu məktəbin 11-ci sinif şagirdiyəm. Məktəb illərində bir sıra intellektual yarışlarda iştirak etmişəm. Vikipediyadakı məqsədim Vikipediyanı zənginləşdirmək və xalqımızın bütün mövzular üzrə daha sərbəst məlumat əldə etməsidir. ==Töhfələrim== === Üzərində işlədiyim məqalələr === # [[sözün tərkibi]] ===Yayımladığım məqalələr=== ==== Elmi məqalələr ==== # [[Vasitəsiz və vasitəli nitq]] # [[Vostok-1]] # [[Vostok-2]] # [[Vostok-3]] # [[Vostok-4]] # [[Vostok-5]] # [[Vostok-6]] # [[Korabl Sputnik 1]] # [[Korabl Sputnik 3]] # [[Korabl-Sputnik 4]] # [[Banu Hammud]] # [[Həsənəveyhid]] # [[Banu Kəniz]] # [[İncuidlər]] ==== Şəhid məqalələri ==== ===== Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidləri ===== # [[Roman Əliyev (əsgər)]] ===== Vətən müharibəsi şəhidləri ===== # [[Arzu Zeynalov]] # [[Həsən Abdullayev (əsgər, 1994)]] # [[Balaqardaş Vəliyev]] # [[Məhəmməd Vəliyev]] # [[Məhəmməd Əliyev (əsgər, 1999)]] # [[Rəşid Lətifov]] # [[Nurlan Malikov]] # [[Masim Qurbanov]] # [[Asif Ataşov]] # [[Elvin Əlimərdanov]] # [[Məhəmməd Abdullayev (əsgər, 1999)]] # [[Elnur Bağırov (əsgər, 1993)]] ==İstifadəçi qutuları== {| class="wikitable" |- |{{İstifadəçi adı|Əhliman Abbasov}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Müsəlman}} |{{Şablon:İstifadəçi Masallı}} |{{Təcrübəli istifadəçi}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Azərbaycan}} |{{Şablon:Azərbaycanlı İstifadəçi}} |{{Şablon:Vətənpərvər}} |- |{{Şablon:Bürclər:Tərəzi}} |{{Şablon:İstifadəçi yaşı|gün=01|ay=10|il=2005}} |{{Şablon:İstifadəçi boyu|179}} |- |{{Şablon:İstifadəçi təvazökarlığı|14}} |{{Kişi}} |{{Şablon:İstifadəçi Azərbaycan-Ermənistan}} |- |} == Mükafatlarım == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf.ulduz.gif|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Aktif fəaliyyətiniz üçün! Yeni başlayan İstifadəçi olmağınıza baxmayaraq Vikipediyaya verdiyiniz töhfələr təqdirə layiqdir. Uğurlar! [[İstifadəçi:Qraf061|Qraf061]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:05, 20 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Editors Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Redaktor ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Yeni başlamış olsanız belə gözəl məqalələr yaradır və redaktələr edirsiniz. Gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram! [[İstifadəçi:İlkos14|İlkos14]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İlkos14|müzakirə]]) 12:04, 21 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Halfstar Hires.png|60px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Yarım ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada yaratdığınız bir sıra məqalələr ən əsası [[Vostok-4]] məqaləsi üçün təşəkkür edirəm fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. ⭐ _ [[İstifadəçi:Vikihub114|Vikihub114]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vikihub114|müzakirə]]) 14:02, 24 iyul 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:SiFi Barnstar Venus.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Elmi fantastika ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli:[[İstifadəçi:Ahli iman abbas|Ahli iman abbas]] Yaratdığınız Elmi məqalələr üçün təqdim edirəm Gələcək fəaliyyətinizdə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 06:18, 25 iyul 2022 (UTC) |} 2b5p10wmmohdcwrsjzzonvhb4damnp7 6599513 6599455 2022-08-28T15:50:53Z Ahli iman abbas 246162 /* Elmi məqalələr */ wikitext text/x-wiki {{İstifadəçi məlumatı |Adı Soyadı = Əhliman Abbasov |Şəkli = [[File:Ahliman.jpg |Ahli iman abbas]] |İstifadəçi adı = Ahli iman abbas |Yaşadığı ölkə = {{AZE}} |Milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |Doğum tarixi = [[01.10.2005]] |Doğum yeri = [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd]], [[Masallı rayonu]], [[Azərbaycan]] |Vikipediyada fəaliyyəti = [[9 aprel]] [[2022]]- indiyə kimi |Töhfələri = 1000+ |Instagram = [https://www.instagram.com/ahliman.abbasov/ ahliman.abbasov] |Facebook = |Twitter = |VK = |E-mail = |Vikiİmzası = [[İstifadəçi: Ahli iman abbas|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.1em;">'''Ahli iman'''^abbas</span>]] |Sayt/Bloq = }} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|centr|35px]] [[Fayl:Azərbaycan Respublikasının bayrağı.gif|40px|centr]] [[Fayl:Lənkəran şəhərinin gerbi.png|centr|30px]] {{İstifadəçi:Vago/günün kəlamı}} ==Haqqımda== Mən Abbasov Əhliman Rəhman oğlu 1 oktyabr 2005-ci ildə [[Masallı rayonu]] [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd kəndində]] anadan olmuşam. 15 sentyabr 2011-ci ildə [[Bakı|Bakı şəhəri]] [[Nərimanov rayonu]] 93 nömrəli tam orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuşam. 15 sentyabr 2013-cü ildən təhsilimi [[Abşeron|Abşeron rayonu]] [[Qobu|Qobu qəsəbəsi]] 3 nömrəli tam orta məktəbində davam etdirmişəm. Hal-hazırda bu məktəbin 11-ci sinif şagirdiyəm. Məktəb illərində bir sıra intellektual yarışlarda iştirak etmişəm. Vikipediyadakı məqsədim Vikipediyanı zənginləşdirmək və xalqımızın bütün mövzular üzrə daha sərbəst məlumat əldə etməsidir. ==Töhfələrim== === Üzərində işlədiyim məqalələr === # [[sözün tərkibi]] ===Yayımladığım məqalələr=== ==== Elmi məqalələr ==== # [[Vasitəsiz və vasitəli nitq]] # [[Vostok-1]] # [[Vostok-2]] # [[Vostok-3]] # [[Vostok-4]] # [[Vostok-5]] # [[Vostok-6]] # [[Korabl Sputnik 1]] # [[Korabl Sputnik 3]] # [[Korabl-Sputnik 4]] # [[Banu Hammud]] # [[Həsənəveyhid]] # [[Banu Kəniz]] # [[İncuidlər]] # [[Banu Uxaizir]] ==== Şəhid məqalələri ==== ===== Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidləri ===== # [[Roman Əliyev (əsgər)]] ===== Vətən müharibəsi şəhidləri ===== # [[Arzu Zeynalov]] # [[Həsən Abdullayev (əsgər, 1994)]] # [[Balaqardaş Vəliyev]] # [[Məhəmməd Vəliyev]] # [[Məhəmməd Əliyev (əsgər, 1999)]] # [[Rəşid Lətifov]] # [[Nurlan Malikov]] # [[Masim Qurbanov]] # [[Asif Ataşov]] # [[Elvin Əlimərdanov]] # [[Məhəmməd Abdullayev (əsgər, 1999)]] # [[Elnur Bağırov (əsgər, 1993)]] ==İstifadəçi qutuları== {| class="wikitable" |- |{{İstifadəçi adı|Əhliman Abbasov}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Müsəlman}} |{{Şablon:İstifadəçi Masallı}} |{{Təcrübəli istifadəçi}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Azərbaycan}} |{{Şablon:Azərbaycanlı İstifadəçi}} |{{Şablon:Vətənpərvər}} |- |{{Şablon:Bürclər:Tərəzi}} |{{Şablon:İstifadəçi yaşı|gün=01|ay=10|il=2005}} |{{Şablon:İstifadəçi boyu|179}} |- |{{Şablon:İstifadəçi təvazökarlığı|14}} |{{Kişi}} |{{Şablon:İstifadəçi Azərbaycan-Ermənistan}} |- |} == Mükafatlarım == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf.ulduz.gif|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Aktif fəaliyyətiniz üçün! Yeni başlayan İstifadəçi olmağınıza baxmayaraq Vikipediyaya verdiyiniz töhfələr təqdirə layiqdir. Uğurlar! [[İstifadəçi:Qraf061|Qraf061]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:05, 20 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Editors Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Redaktor ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Yeni başlamış olsanız belə gözəl məqalələr yaradır və redaktələr edirsiniz. Gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram! [[İstifadəçi:İlkos14|İlkos14]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İlkos14|müzakirə]]) 12:04, 21 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Halfstar Hires.png|60px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Yarım ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada yaratdığınız bir sıra məqalələr ən əsası [[Vostok-4]] məqaləsi üçün təşəkkür edirəm fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. ⭐ _ [[İstifadəçi:Vikihub114|Vikihub114]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vikihub114|müzakirə]]) 14:02, 24 iyul 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:SiFi Barnstar Venus.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Elmi fantastika ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli:[[İstifadəçi:Ahli iman abbas|Ahli iman abbas]] Yaratdığınız Elmi məqalələr üçün təqdim edirəm Gələcək fəaliyyətinizdə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 06:18, 25 iyul 2022 (UTC) |} icguyakn6n3n54zbw2g3a442bv8ie3t 6601185 6599513 2022-08-29T11:53:46Z Ahli iman abbas 246162 /* Elmi məqalələr */ wikitext text/x-wiki {{İstifadəçi məlumatı |Adı Soyadı = Əhliman Abbasov |Şəkli = [[File:Ahliman.jpg |Ahli iman abbas]] |İstifadəçi adı = Ahli iman abbas |Yaşadığı ölkə = {{AZE}} |Milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |Doğum tarixi = [[01.10.2005]] |Doğum yeri = [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd]], [[Masallı rayonu]], [[Azərbaycan]] |Vikipediyada fəaliyyəti = [[9 aprel]] [[2022]]- indiyə kimi |Töhfələri = 1000+ |Instagram = [https://www.instagram.com/ahliman.abbasov/ ahliman.abbasov] |Facebook = |Twitter = |VK = |E-mail = |Vikiİmzası = [[İstifadəçi: Ahli iman abbas|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.1em;">'''Ahli iman'''^abbas</span>]] |Sayt/Bloq = }} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|centr|35px]] [[Fayl:Azərbaycan Respublikasının bayrağı.gif|40px|centr]] [[Fayl:Lənkəran şəhərinin gerbi.png|centr|30px]] {{İstifadəçi:Vago/günün kəlamı}} ==Haqqımda== Mən Abbasov Əhliman Rəhman oğlu 1 oktyabr 2005-ci ildə [[Masallı rayonu]] [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd kəndində]] anadan olmuşam. 15 sentyabr 2011-ci ildə [[Bakı|Bakı şəhəri]] [[Nərimanov rayonu]] 93 nömrəli tam orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuşam. 15 sentyabr 2013-cü ildən təhsilimi [[Abşeron|Abşeron rayonu]] [[Qobu|Qobu qəsəbəsi]] 3 nömrəli tam orta məktəbində davam etdirmişəm. Hal-hazırda bu məktəbin 11-ci sinif şagirdiyəm. Məktəb illərində bir sıra intellektual yarışlarda iştirak etmişəm. Vikipediyadakı məqsədim Vikipediyanı zənginləşdirmək və xalqımızın bütün mövzular üzrə daha sərbəst məlumat əldə etməsidir. ==Töhfələrim== === Üzərində işlədiyim məqalələr === # [[sözün tərkibi]] ===Yayımladığım məqalələr=== ==== Elmi məqalələr ==== # [[Vasitəsiz və vasitəli nitq]] # [[Vostok-1]] # [[Vostok-2]] # [[Vostok-3]] # [[Vostok-4]] # [[Vostok-5]] # [[Vostok-6]] # [[Korabl Sputnik 1]] # [[Korabl Sputnik 3]] # [[Korabl-Sputnik 4]] # [[Banu Hammud]] # [[Həsənəveyhid]] # [[Banu Kəniz]] # [[İncuidlər]] # [[Banu Uxaizir]] # [[Nəcm-i-Sani]] ==== Şəhid məqalələri ==== ===== Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidləri ===== # [[Roman Əliyev (əsgər)]] ===== Vətən müharibəsi şəhidləri ===== # [[Arzu Zeynalov]] # [[Həsən Abdullayev (əsgər, 1994)]] # [[Balaqardaş Vəliyev]] # [[Məhəmməd Vəliyev]] # [[Məhəmməd Əliyev (əsgər, 1999)]] # [[Rəşid Lətifov]] # [[Nurlan Malikov]] # [[Masim Qurbanov]] # [[Asif Ataşov]] # [[Elvin Əlimərdanov]] # [[Məhəmməd Abdullayev (əsgər, 1999)]] # [[Elnur Bağırov (əsgər, 1993)]] ==İstifadəçi qutuları== {| class="wikitable" |- |{{İstifadəçi adı|Əhliman Abbasov}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Müsəlman}} |{{Şablon:İstifadəçi Masallı}} |{{Təcrübəli istifadəçi}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Azərbaycan}} |{{Şablon:Azərbaycanlı İstifadəçi}} |{{Şablon:Vətənpərvər}} |- |{{Şablon:Bürclər:Tərəzi}} |{{Şablon:İstifadəçi yaşı|gün=01|ay=10|il=2005}} |{{Şablon:İstifadəçi boyu|179}} |- |{{Şablon:İstifadəçi təvazökarlığı|14}} |{{Kişi}} |{{Şablon:İstifadəçi Azərbaycan-Ermənistan}} |- |} == Mükafatlarım == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf.ulduz.gif|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Aktif fəaliyyətiniz üçün! Yeni başlayan İstifadəçi olmağınıza baxmayaraq Vikipediyaya verdiyiniz töhfələr təqdirə layiqdir. Uğurlar! [[İstifadəçi:Qraf061|Qraf061]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:05, 20 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Editors Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Redaktor ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Yeni başlamış olsanız belə gözəl məqalələr yaradır və redaktələr edirsiniz. Gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram! [[İstifadəçi:İlkos14|İlkos14]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İlkos14|müzakirə]]) 12:04, 21 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Halfstar Hires.png|60px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Yarım ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada yaratdığınız bir sıra məqalələr ən əsası [[Vostok-4]] məqaləsi üçün təşəkkür edirəm fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. ⭐ _ [[İstifadəçi:Vikihub114|Vikihub114]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vikihub114|müzakirə]]) 14:02, 24 iyul 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:SiFi Barnstar Venus.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Elmi fantastika ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli:[[İstifadəçi:Ahli iman abbas|Ahli iman abbas]] Yaratdığınız Elmi məqalələr üçün təqdim edirəm Gələcək fəaliyyətinizdə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 06:18, 25 iyul 2022 (UTC) |} oz3kebv907zqlp5mff2ieuivzjq3yvg 6601190 6601185 2022-08-29T11:54:48Z Ahli iman abbas 246162 /* Elmi məqalələr */ wikitext text/x-wiki {{İstifadəçi məlumatı |Adı Soyadı = Əhliman Abbasov |Şəkli = [[File:Ahliman.jpg |Ahli iman abbas]] |İstifadəçi adı = Ahli iman abbas |Yaşadığı ölkə = {{AZE}} |Milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |Doğum tarixi = [[01.10.2005]] |Doğum yeri = [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd]], [[Masallı rayonu]], [[Azərbaycan]] |Vikipediyada fəaliyyəti = [[9 aprel]] [[2022]]- indiyə kimi |Töhfələri = 1000+ |Instagram = [https://www.instagram.com/ahliman.abbasov/ ahliman.abbasov] |Facebook = |Twitter = |VK = |E-mail = |Vikiİmzası = [[İstifadəçi: Ahli iman abbas|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.1em;">'''Ahli iman'''^abbas</span>]] |Sayt/Bloq = }} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|centr|35px]] [[Fayl:Azərbaycan Respublikasının bayrağı.gif|40px|centr]] [[Fayl:Lənkəran şəhərinin gerbi.png|centr|30px]] {{İstifadəçi:Vago/günün kəlamı}} ==Haqqımda== Mən Abbasov Əhliman Rəhman oğlu 1 oktyabr 2005-ci ildə [[Masallı rayonu]] [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd kəndində]] anadan olmuşam. 15 sentyabr 2011-ci ildə [[Bakı|Bakı şəhəri]] [[Nərimanov rayonu]] 93 nömrəli tam orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuşam. 15 sentyabr 2013-cü ildən təhsilimi [[Abşeron|Abşeron rayonu]] [[Qobu|Qobu qəsəbəsi]] 3 nömrəli tam orta məktəbində davam etdirmişəm. Hal-hazırda bu məktəbin 11-ci sinif şagirdiyəm. Məktəb illərində bir sıra intellektual yarışlarda iştirak etmişəm. Vikipediyadakı məqsədim Vikipediyanı zənginləşdirmək və xalqımızın bütün mövzular üzrə daha sərbəst məlumat əldə etməsidir. ==Töhfələrim== === Üzərində işlədiyim məqalələr === # [[sözün tərkibi]] ===Yayımladığım məqalələr=== ==== Elmi məqalələr ==== # [[Vasitəsiz və vasitəli nitq]] # [[Vostok-1]] # [[Vostok-2]] # [[Vostok-3]] # [[Vostok-4]] # [[Vostok-5]] # [[Vostok-6]] # [[Korabl Sputnik 1]] # [[Korabl Sputnik 3]] # [[Korabl-Sputnik 4]] # [[Banu Hammud]] # [[Həsənəveyhid]] # [[Banu Kəniz]] # [[İncuidlər]] # [[Banu Uxaizir]] # [[Nəcmi Sani]] ==== Şəhid məqalələri ==== ===== Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidləri ===== # [[Roman Əliyev (əsgər)]] ===== Vətən müharibəsi şəhidləri ===== # [[Arzu Zeynalov]] # [[Həsən Abdullayev (əsgər, 1994)]] # [[Balaqardaş Vəliyev]] # [[Məhəmməd Vəliyev]] # [[Məhəmməd Əliyev (əsgər, 1999)]] # [[Rəşid Lətifov]] # [[Nurlan Malikov]] # [[Masim Qurbanov]] # [[Asif Ataşov]] # [[Elvin Əlimərdanov]] # [[Məhəmməd Abdullayev (əsgər, 1999)]] # [[Elnur Bağırov (əsgər, 1993)]] ==İstifadəçi qutuları== {| class="wikitable" |- |{{İstifadəçi adı|Əhliman Abbasov}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Müsəlman}} |{{Şablon:İstifadəçi Masallı}} |{{Təcrübəli istifadəçi}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Azərbaycan}} |{{Şablon:Azərbaycanlı İstifadəçi}} |{{Şablon:Vətənpərvər}} |- |{{Şablon:Bürclər:Tərəzi}} |{{Şablon:İstifadəçi yaşı|gün=01|ay=10|il=2005}} |{{Şablon:İstifadəçi boyu|179}} |- |{{Şablon:İstifadəçi təvazökarlığı|14}} |{{Kişi}} |{{Şablon:İstifadəçi Azərbaycan-Ermənistan}} |- |} == Mükafatlarım == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf.ulduz.gif|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Aktif fəaliyyətiniz üçün! Yeni başlayan İstifadəçi olmağınıza baxmayaraq Vikipediyaya verdiyiniz töhfələr təqdirə layiqdir. Uğurlar! [[İstifadəçi:Qraf061|Qraf061]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:05, 20 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Editors Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Redaktor ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Yeni başlamış olsanız belə gözəl məqalələr yaradır və redaktələr edirsiniz. Gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram! [[İstifadəçi:İlkos14|İlkos14]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İlkos14|müzakirə]]) 12:04, 21 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Halfstar Hires.png|60px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Yarım ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada yaratdığınız bir sıra məqalələr ən əsası [[Vostok-4]] məqaləsi üçün təşəkkür edirəm fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. ⭐ _ [[İstifadəçi:Vikihub114|Vikihub114]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vikihub114|müzakirə]]) 14:02, 24 iyul 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:SiFi Barnstar Venus.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Elmi fantastika ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli:[[İstifadəçi:Ahli iman abbas|Ahli iman abbas]] Yaratdığınız Elmi məqalələr üçün təqdim edirəm Gələcək fəaliyyətinizdə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 06:18, 25 iyul 2022 (UTC) |} d7adsyky2by4zn878xtna4hmfc80yw4 6601194 6601190 2022-08-29T11:55:59Z Ahli iman abbas 246162 /* Elmi məqalələr */ wikitext text/x-wiki {{İstifadəçi məlumatı |Adı Soyadı = Əhliman Abbasov |Şəkli = [[File:Ahliman.jpg |Ahli iman abbas]] |İstifadəçi adı = Ahli iman abbas |Yaşadığı ölkə = {{AZE}} |Milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |Doğum tarixi = [[01.10.2005]] |Doğum yeri = [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd]], [[Masallı rayonu]], [[Azərbaycan]] |Vikipediyada fəaliyyəti = [[9 aprel]] [[2022]]- indiyə kimi |Töhfələri = 1000+ |Instagram = [https://www.instagram.com/ahliman.abbasov/ ahliman.abbasov] |Facebook = |Twitter = |VK = |E-mail = |Vikiİmzası = [[İstifadəçi: Ahli iman abbas|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.2em 0.1em;">'''Ahli iman'''^abbas</span>]] |Sayt/Bloq = }} [[Fayl:Emblem of Azerbaijan.svg|centr|35px]] [[Fayl:Azərbaycan Respublikasının bayrağı.gif|40px|centr]] [[Fayl:Lənkəran şəhərinin gerbi.png|centr|30px]] {{İstifadəçi:Vago/günün kəlamı}} ==Haqqımda== Mən Abbasov Əhliman Rəhman oğlu 1 oktyabr 2005-ci ildə [[Masallı rayonu]] [[Təzəkənd (Masallı)|Təzəkənd kəndində]] anadan olmuşam. 15 sentyabr 2011-ci ildə [[Bakı|Bakı şəhəri]] [[Nərimanov rayonu]] 93 nömrəli tam orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuşam. 15 sentyabr 2013-cü ildən təhsilimi [[Abşeron|Abşeron rayonu]] [[Qobu|Qobu qəsəbəsi]] 3 nömrəli tam orta məktəbində davam etdirmişəm. Hal-hazırda bu məktəbin 11-ci sinif şagirdiyəm. Məktəb illərində bir sıra intellektual yarışlarda iştirak etmişəm. Vikipediyadakı məqsədim Vikipediyanı zənginləşdirmək və xalqımızın bütün mövzular üzrə daha sərbəst məlumat əldə etməsidir. ==Töhfələrim== === Üzərində işlədiyim məqalələr === # [[sözün tərkibi]] ===Yayımladığım məqalələr=== ==== Elmi məqalələr ==== # [[Vasitəsiz və vasitəli nitq]] # [[Vostok-1]] # [[Vostok-2]] # [[Vostok-3]] # [[Vostok-4]] # [[Vostok-5]] # [[Vostok-6]] # [[Korabl Sputnik 1]] # [[Korabl Sputnik 3]] # [[Korabl-Sputnik 4]] # [[Banu Hammud]] # [[Həsənəveyhid]] # [[Banu Kəniz]] # [[İncuidlər]] # [[Banu Uxaizir]] # [[Nəcmi-i-Sani]] ==== Şəhid məqalələri ==== ===== Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidləri ===== # [[Roman Əliyev (əsgər)]] ===== Vətən müharibəsi şəhidləri ===== # [[Arzu Zeynalov]] # [[Həsən Abdullayev (əsgər, 1994)]] # [[Balaqardaş Vəliyev]] # [[Məhəmməd Vəliyev]] # [[Məhəmməd Əliyev (əsgər, 1999)]] # [[Rəşid Lətifov]] # [[Nurlan Malikov]] # [[Masim Qurbanov]] # [[Asif Ataşov]] # [[Elvin Əlimərdanov]] # [[Məhəmməd Abdullayev (əsgər, 1999)]] # [[Elnur Bağırov (əsgər, 1993)]] ==İstifadəçi qutuları== {| class="wikitable" |- |{{İstifadəçi adı|Əhliman Abbasov}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Müsəlman}} |{{Şablon:İstifadəçi Masallı}} |{{Təcrübəli istifadəçi}} |- |{{Şablon:İstifadəçi/Azərbaycan}} |{{Şablon:Azərbaycanlı İstifadəçi}} |{{Şablon:Vətənpərvər}} |- |{{Şablon:Bürclər:Tərəzi}} |{{Şablon:İstifadəçi yaşı|gün=01|ay=10|il=2005}} |{{Şablon:İstifadəçi boyu|179}} |- |{{Şablon:İstifadəçi təvazökarlığı|14}} |{{Kişi}} |{{Şablon:İstifadəçi Azərbaycan-Ermənistan}} |- |} == Mükafatlarım == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Qraf.ulduz.gif|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Qraf ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Aktif fəaliyyətiniz üçün! Yeni başlayan İstifadəçi olmağınıza baxmayaraq Vikipediyaya verdiyiniz töhfələr təqdirə layiqdir. Uğurlar! [[İstifadəçi:Qraf061|Qraf061]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:05, 20 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Editors Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Redaktor ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Yeni başlamış olsanız belə gözəl məqalələr yaradır və redaktələr edirsiniz. Gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram! [[İstifadəçi:İlkos14|İlkos14]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:İlkos14|müzakirə]]) 12:04, 21 aprel 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:Halfstar Hires.png|60px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Yarım ulduz''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Vikipediyada yaratdığınız bir sıra məqalələr ən əsası [[Vostok-4]] məqaləsi üçün təşəkkür edirəm fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. ⭐ _ [[İstifadəçi:Vikihub114|Vikihub114]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Vikihub114|müzakirə]]) 14:02, 24 iyul 2022 (UTC) |} {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Fayl:SiFi Barnstar Venus.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Elmi fantastika ulduzu''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Hörmətli:[[İstifadəçi:Ahli iman abbas|Ahli iman abbas]] Yaratdığınız Elmi məqalələr üçün təqdim edirəm Gələcək fəaliyyətinizdə Uğurlar! -- Hörmətlə: [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 06:18, 25 iyul 2022 (UTC) |} 4ntrsiopqelvbi4zz61uy09ou27zdva 14 746965 6599444 6413690 2022-08-28T14:57:32Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropada insan hüquqları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti| ]] proisx5frwwko79zec915gp3uuvbe26 14 747331 6599806 6526016 2022-08-28T18:18:23Z Hilal knight 72471 wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Şri-Lanka əhalisi|Yaşayan xalqlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə etnik qruplar]] [[Kateqoriya:Hind okeanı etnik qrupları]] i0o89o5cew51msd33teqfv9g1zw0ep0 0 748682 6600722 6459264 2022-08-29T08:33:22Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Taksoqutu | şəkil = Sacculina carcini.jpg | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı = ''Sacculina carcini'' fəsiləsinə aid ''Liocarcinus holsatus'' xərçəngində parazitlik edən [[qısaayaq xərçəng]]<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/dic_biology/4992/%D0%A1%D0%90%D0%9A%D0%9A%D0%A3%D0%9B%D0%98%D0%9D%D0%90 Словари и энциклопедии на Академике]</ref> (''Sacculina carcini'') (sarı rəngdə). | aləmi = Heyvanlar | yarımbölmə = [[İlkağızlılar]] | tipüstü = [[Ecdysozoa]] | tip = [[Buğumayaqlılar]] | yarımtip = [[Xərçəngkimilər]] | sinif = [[Çənəayaqlılar]] | infrasinif = '''Bığayaqlılar''' | superorder = '''Kökbaşlılar''' | latınca adı = {{btadı|Sacculina carcini|Thompson, 1836}} | hissənin adı = | hissənin mətni = | vikinövlər = Sacculina carcini | vikianbar = Category:Sacculina carcini | mbmm =37909 | ütmx=89740 }} '''Sakkulina''' — "Sacculinidae"<ref name=alt/> fəsiləsinə aid parazit növüdür, xüsusilə xərçənglərin parazit kastratorudur. Ən çox ev sahibi kimi istifadə edilən xərçəng yaşıl xərçəngidir, təbii diapazonu Qərbi Avropa və Şimali Afrika<ref name="alt" /> sahillərdir. O, xərçəngin qarnına yapışmış vəziyyətdə tapıla bilir və həmçinin insanlar tərəfindən konsumentlər dərəcəsinə təsir göstərir.<ref name="ADW" /> == Görünüşü == Erkək və dişi sakkulina arasında fərqlər mövcuddur. Dişi bığayaqlılar xərçəngin içərisinə daxil olmaqla infeksiyaya səbəb olurlar.<ref name="ADW" /> Onları kiçik çılpaq ilbizlərə bənzətmək olar. Ev sahibini yoluxdurduqdan sonra onların bığcıqları inkişaf etməyə və böyüməyə başlayırlar. Zaman keçdikcə onun törədici toxuma ilə dolu olan qarnının xərçəngindən asıldığını görmək mümkündür. Erkək parazitləri daha kiçikdir və yalnız dişi Sakkulinanın çoxalmasına kömək edir.<ref name="ADW" />Onların həmçinin ot xərçəngi, Liocarcinus depurator, Pirimela xərçəngi, Necora puber və Liocarcinus holsatus-u yoluxdurduğu aşkar edilmişdir. == Yayılması və yaşayış yeri == Sakkulina xərçəngin monoksen parazitidir, ümumiyyətlə yaşıl xərçəngdə olur(Carcinus maenas). Həmçinin, onların Carcinus aesturarii(ot xərçəngi), Liocarcinus depurator (Liman xərçəngi), Pirimela denticulata, Necora puber (Məxməri xərçəng) və Liocarcinus holsatus (Uçan xərçəng) növlərininin də yoluxdurduğu aşkar edilmişdir.<ref name="alt" /><ref name="ADW" /> Adətən parazitin əhatə dairəsi Qərbi Avropa və Şimali Afrika sahilləri olan bu ev sahibinin əhatə dairəsi ilə üst-üstə düşür.<ref name=ADW>{{cite web |url=http://animaldiversity.org/accounts/Sacculina_carcini/ |title=''Sacculina carcini'' |author=Jeng, Winnie |year=2011 |publisher=Animal Diversity Web |access-date=14 January 2018 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170510083725/http://animaldiversity.org/accounts/Sacculina_carcini/ |archive-date=10 May 2017 }}</ref> Buna baxmayaraq, yaşıl xərçəng öz növünü genişləndirir. Həm Şimali, həm də Cənubi Amerika, Cənubi Afrika və Avstraliyada mövcuddur, buna görə də parazitin təbii ərazisindən kənarda olması mümkündür. Bu xərçənglərin hamısı, qumlu, qayalı və yaxud palçıqlı substratlar üzərində dayaz suda yaşayırlar.<ref name=alt>{{cite web |url=http://www.marlin.ac.uk/species/detail/2233 |title=Crab hacker barnacle (''Sacculina carcini'') |author=Hosie, A.M. |year=2008 |publisher=MarLIN |access-date=14 January 2018 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180115184524/http://www.marlin.ac.uk/species/detail/2233 |archive-date=15 January 2018 }}</ref> == Həyat dövrü == Dişi sakkulina sürfəsini uyğun bir xərçəngin üzərinə yerləşirdirir və bir dəst (tük) kimi uyğun bir yer tapana qədər onun səthində sürünür. Daha sonra o, xərçəngin içinə stilet(nazik mil) daxil edən və içəriyə doğru itələyən kentroqon adlı bir formaya çevrilir. İlk olaraq, bunu etmək üçün onun xarici sərt qabığını tökməlidir. Oradan o, xərçəngin içərisinə doğru hərəkət edir və tam zamanında xərçəngin qarnının alt tərəfindəki zahiri kimi tanınan kisəni itələyir. İçəridə qalan hissə, yəni daxili, xərçəngin bütün bədəninə yayılmış bığcıqları inkişaf etdirir. Onlar yeməyi udmaq üçün mədə, bağırsaq və sinir sistemini ələ keçirir, bu da öz növbəsində parazitin sahibinin davranışını nəzarət etməyə imkan verir.<ref name=Leung>{{cite web |url=http://theconversation.com/the-crab-castrating-parasite-that-zombifies-its-prey-27200 |title=The crab-castrating parasite that zombifies its prey |author=Leung, Tommy |date=13 May 2014 |publisher=The Conversation |access-date=13 January 2018 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180114021347/http://theconversation.com/the-crab-castrating-parasite-that-zombifies-its-prey-27200 |archive-date=14 January 2018 }}</ref><ref name=Cheng>{{cite book |author=Cheng, Thomas C. |title=General Parasitology |url=https://books.google.com/books?id=d4GQlYzode8C&pg=PA741 |year=2012 |publisher=Elsevier Science |isbn=978-0-323-14010-2 |pages=756–757 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180208220937/https://books.google.com/books?id=d4GQlYzode8C&pg=PA741 |archive-date=2018-02-08 }}</ref> Parazitin olması xərçəngin cinsi vəzilərinin inkişafına mane olur və nəticədə atrofiya baş verir; o, eləcə də xərçəngin əriməsinin qarşısını alır, nəticədə onun itirilmiş üzvlərini bərpa etməsinin qarşısını alır. Parazit erkək xərçəngin qarnının genişlənməsi də daxil olmaqla müəyyən dişi xüsusiyyətlərini inkişaf etdirməsinə səbəb olur,<ref>{{Cite journal|last1=Kristensen|first1=Tommy|last2=Nielsen|first2=Anders Isberg|last3=Jørgensen|first3=Anders Isak|last4=Mouritsen|first4=Kim N.|last5=Glenner|first5=Henrik|last6=Christensen|first6=Jens T.|last7=Lützen|first7=Jørgen|last8=Høeg|first8=Jens T.|date=2012-09-01|title=The selective advantage of host feminization: a case study of the green crab Carcinus maenas and the parasitic barnacle Sacculina carcini|journal=Marine Biology|language=en|volume=159|issue=9|pages=2015–2023|doi=10.1007/s00227-012-1988-4|s2cid=53379322|issn=1432-1793|url=https://pure.au.dk/ws/files/79466896/FeminizationOfCrabs_Kristensen2012_MB.pdf}}</ref> dişilərdə isə qarın daha daralır və pleopodlar degenerasiyaya uğrayır. Parazitin yumurtaları xaricdə inkişaf edir. Daha sonra həm erkək, həm də dişi xərçənglər bu yumurtaları qarınlarının altından bərkidilmiş şəkildə, dişi xərçənglərin normal olaraq öz balalarına baxdıqları kimi aparırlar (lakin heç vaxt erkəklər bunu etmir). Parazit sahibin orqanizmindən eksperimental olaraq çıxarılarsa, adətən xərçənglərin dişiləri yumurtalıqlarını yeniləyirlər, amma erkəklər cinsiyyət dəyişikliyinə malikdirlər və yumurtalıqların toxumasını inkişaf etdirirlər.<ref name=Cheng/> Xarici qişanın içindəki yumurtalar bir məsamə vasitəsilə kisəyə daxil olan erkək sürfələr tərəfindən mayalanır. Bu erkəklər kiçikdir, heç vaxt böyüyə bilmirlər və tezliklə ölürlər. Buna baxmayaraq, dişi, xarici bədən də daxil olmaqla, xərçəng sahibi sağ qalana qədər, bəlkə də bir və ya iki ilə qədər yaşaya bilər. Demək olar ki, hər gün yüzlərlə yumurta istehsal olunur və təxminən altı həftə kisədə qalır. Parazit yumurtaları sərbəst buraxılmağa hazır olduqda, xərçəng qayaya dırmaşacaq, onları azad etmək üçün yellənəcək və onları yola salacaq.<ref name=":0">{{cite web |url=http://www.todayifoundout.com/index.php/2013/10/parasitic-sacculina-bends-host-will/ |title=The Parasitic ''Sacculina'' That Bends Its Host to Its Own Will |author=Melissa |date=7 October 2013 |publisher=Today I found out |access-date=13 January 2018 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170914105209/http://www.todayifoundout.com/index.php/2013/10/parasitic-sacculina-bends-host-will/ |archive-date=14 September 2017 }}</ref> Daha sonra bu dövr hər nəsillə davam edir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 824yyorhfpwxhvisbrw00hc5u5cpivl 0 749226 6600302 6446271 2022-08-29T05:02:10Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Marion Kraxt |orijinal adı = |digər adları = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |fəaliyyəti = |ilk adı = |ləqəbi = |doğum tarixi = |doğum yeri = |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = |milliyyəti = |boyu = |çəkisi = |həyat yoldaşı = |uşağı = |partnyoru = |atası = |anası = |peşəsi = |fəaliyyət illəri= |istiqaməti = |tanınır = |təhsili = |üzvlüyü = |teatr = |mükafatları = |imdb_id = |imzası = |imzanın eni = |imzanın izahı = |saytı = |vikimənbə = |vikianbar = }} '''Marion Kraxt''' ({{DVTY}}) — alman aktrisa. == Filmoqrafiyası == * 1970: ''Schulmädchen-Report: Was Eltern nicht für möglich halten'' * 1971: ''Wer zuletzt lacht, lacht am besten'' * 1974: ''Du Land der Liebe'' * 1976−1979: ''Buddenbrooks'' * 1977: ''Passion Flower Hotel'' * 1977: Das chinesischen Wunder * 1978: ''Lady Dracula'' * 1978: ''Leidenschaftliche Blümchen'' * 1979: ''Das feuerrote Spielmobil'' (Tv) * 1981: ''Nach Mitternacht'' * 1981: ''Das kleine Hotel'' * 1982: ''Der Jagerloisl'' * 1982: ''Familienbande'' (Tv) * 1982: ''Christian und Christiane'' (Tv) * 1983: ''Es gibt noch Haselnusssträucher'' * 1983: ''Abenteuer Bundesrepublik'' (Tv) * 1984: ''Das Geschenk'' * 1984: Tiere und Menschen (Tv) * 1985: ''Derrick – Lange Nacht für Derrick'' * 1985: ''Alte Sünden rosten nicht'' * 1985−1994: ''Diese Drombuschs'' * 1985−1989: ''Ein Heim für Tiere'' * 1986: ''Spätes Erröten'' * 1988: ''The Contract'' * 1987: ''Tödlicher Auftrag'' * 1989: ''Seine beste Rolle'' * 1992: ''Felix und 2x Kuckuck'' * 1992: ''Böses Blut Rolle'' * 1993: ''Kein perfekter Mann'' * 1993: ''Il Mister'' * 1993: ''Das Traumschiff – Hongkong'' * 1994–2000: ''Der Havelkaiser'' * 1994: ''Der Nelkenkönig'' * 1994: ''Coked out'' * 1995: ''Flucht ins Paradies'' * 1995: ''Inseln unterm Wind'' * 1995: ''La Voce del cuore'' * 1995: ''Coked out'' * 1996: ''Die Geliebte'' * 1996: ''Tödliche Wende'' * 1997: ''Klassenziel Mord'' * 1997: ''Dove Comenica il sole'' * 1998: ''Verwirrung des Herzens'' * 1998: ''Die letzte Station'' * 1998: ''Gottes vergessene Kinder'' * 2001: ''Das Traumschiff – Las Vegas'' * 2001−2005: Hallo Robbie! * 2002: ''Väter'' * 2004: ''Little Miss Perfect'' (film) * 2005: ''Ferienarzt auf Capri'' * 2005–2009: ''Familie Sonnenfeld'' * 2006/2007: ''Liebe, Babys und ein großes Herz I/II/III'' * 2007: ''Ein Fall für Nadja'' * 2007: ''SOKO Wismar – Nasser Tod'' * 2008: ''Rosamunde Pilcher — Melodie der Liebe'' * 2009: ''30 Karat Liebe'' * 2009: ''Liebe, Babys und der Zauber Afrikas'' * 2010: ''Liebe, Babys und Familienglück'' == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{IMDb|0469116|Marion Kracht}} c8d9rfjmineflv1a9hg00gnty3asrfo 0 751748 6600288 6471479 2022-08-29T04:58:44Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki [[Fayl:Bullion truck Federal State Central Bank Germany MAN gl Achleitner.jpg|273px|thumb|İnkassasiya [[zirehli maşın]]]] '''İnkassasiya''' ([[İtalyan dili|italyan]] dilində "qutuya qoymaq") — təşkilatlar və onların bölmələri arasında nağd pulun yığılması və daşınması üçün müvafiq lisenziyanın alınmasını tələb edən fəaliyyət növü<ref name="ria.ru.713013593" /><ref>{{BEEL}}</ref>. Vəzifələrinə yığım daxil olan vəzifəli şəxs inkassator adlanır. Nağd puldan əlavə, inkassatorlar digər maddi dəyərləri xüsusilə vacib sənədləri, qiymətli metalları, bank kartlarını və s. == Nağd pulla işləmə == Nağd pulla işləmə ənənəvi bankçılıq və mədəniyyətdən uzaq bir sənaye prosesidir. Banklarda pul vəsaitlərinin idarə edilməsinin daxili təşkili çox vaxt köhnəlmiş və səmərəsiz olur, köhnə bank təşkilatlarından miras qalmış və birləşmələr, satınalmalar və restrukturizasiyalar nəticəsində daha da mürəkkəbləşir. Bu, əksər bankları kütləvi nağd pulların işlənməsini autsorsinqə seçməyə vadar etdi.<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.kommersant.ru/doc/4310317|title=Сети дистанцируются от инкассаторов|website=www.kommersant.ru|date=2020-04-02|access-date=2022-05-04}}</ref> Digər tərəfdən, autsorsinqlə bağlı özünəməxsus çətinliklər var. Onlardan biri nəzarətin itirilməsi və kənar provayderlərdən asılılıqdır. Bəzi hallarda banklar artıq nağd pulla işləmək üçün "nou-hau"ya malik deyillər<ref>{{Cite web|url=https://marketing.rbc.ru/articles/13443/|title=Какой способ инкассации быстрее и дешевле? :|website=РБК Магазин исследований|access-date=2022-05-04}}</ref>. Nağd pulların işlənməsi əmək tutumlu nağd pulla işləmə fəaliyyətindən başa çatan həllər təklif edən kapital tutumlu sənayeyə çevrilmişdir. Nəqliyyat artıq biznesə əlavə dəyər vermir, lakin təşkilatı strukturlaşdırmağa davam edir. CIT-in mövcudluğu banklar və pərakəndə satıcılar üçün əsas seçim amili olaraq qalır<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://kontur-gr.ru/services/broneviki/uslugi-incassacii-v-moskve|title=Услуги инкассации в ЧОП "Контур"}}</ref>. Ümumilikdə sənaye iki sektora bölünür: bankomatların emalı və texniki xidməti<ref name="ria.ru.713013593">[http://ria.ru/spravka/20120801/713013593.html Всероссийский день инкассатора] // РИА Новости.</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Bank işi]] 66tzumbjnengo2s7jaczej24kpm6jjt 4 751913 6599411 6595899 2022-08-28T14:45:55Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki == [[İsgəndər Həmidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:00, 19 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) : {{u|Solavirum}} məqaləni genişləndirdiyinizə görə təşəkkürümü bildirirəm. Lakin bir məqamı qeyd etmək istəyirəm — məqalədəki mənbə hissə yığışdırılmalı və yalnız istinad + ədəbiyyat saxlanılmalıdı, həmçinin hazırda ədəbiyyat hissəsində olan bir çox linklər istinadlara köçürülməlidir, ədəbiyyat hissəsində yalnız kitab, jurnal və s qalmalıdı. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 15:42, 19 yanvar 2022 (UTC) ::{{U|Nicat49}}, həmfikir olduğumu deyə bilmərəm. Veb resursunun ədəbiyyat formasında istifadə edilməsi mənim ortaya atdığım bir ənənə deyil, İngiliscə Vikipediyada müəyyən seçilmiş məqalələrdə görmüşdüm ([[:en:Spider-Man (2018 video game)|bax]]) --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 19 yanvar 2022 (UTC) :::Çox nadir istisnalar mümkündür, ancaq əksər məqalələrdə mən deyən şəkildə verilib. İstənilən halda bu məqam məqalənin səsverməyə çıxarılmasına əngəl deyil. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) == [[Milan FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Memmedli Farid|Memmedli Farid]] 13:33, 13 fevral 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''{{n}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 15:25, 16 fevral 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:12, 29 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 13:35, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:37, 30 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: {{U|Elonizm}}, yaxşı işlənilib, ancaq mənbə çox azdır, artırıla bilər. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:32, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Neftçi PFK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:04, 27 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' "2010-cu illər" altbaşlığında demək olar istinad yoxdur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:17, 27 iyun 2022 (UTC) == [[Lionel Messi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} Qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:06, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zlatan İbrahimoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:10, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zinəddin Zidan]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:30, 21 iyul 2022 (UTC) == [["Heydər Əliyev" ordeni]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:15, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Fallout 4]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:23, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 19:07, 22 iyul 2022 (UTC) == [[Assassin's Creed Origins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:56, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:01, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}}: tam yoxlamasam da hər hansı problem görmədim. * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:42, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Elonizm}} məqalə üzərindəki əziyyətinizə görə təşəkür edirəm. Amma məqalə mövzunu tam əhatə etməyib. Misalçün, heç təltifləri və mükafatları üçün bölmə yoxdur. Bundan əlavə, bəzi məlumatlar üçün ümumiyyətlə heç bir istinad göstərilməyib. SM statusu üçün yetərli məqalə deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:49, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Qodsvey Donyo]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:06, 17 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:46, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Qəbələ FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 16:01, 18 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:47, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:34, 20 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Qraf061}} məqalənin status almamış ingilis dilindəki versiyasında belə daha çox istinad və mənbə, həmçinin fotoşəkil mövcuddur. Məqalə indiki halda yarımçıq qalıbmış kimi görünür. Üzərində işlənilsə statusu üçün təqdim oluna bilər. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:36, 21 iyul 2022 (UTC) :: @{{u|Sura Shukurlu}} təşəkkür edirəm üzərində işlər aparıram hazır olduqda yenidən status üçün təqdim edəcəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 05:39, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Hacı Əliyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, 130.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 07:38, 26 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Grenzsoldat}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm, yaxşı işlənib. Amma məqalənin "2014–2016-cı illər: Dünya çempionluğları və Olimpiadanın bürüncü" bölməsənin yarısından başlayan qalan hissəsində ümumiyyətlə heç bir istinad yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 04:55, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], aydın oldu. İstinadlar bu gün ərzində əlavə olunacaq və sizə xəbər edəcəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:08, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], məqalə tamamilə hazırdır. Ümumi olaraq istinadların sayı 175 oldu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 08:50, 28 iyul 2022 (UTC) :::{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:20, 28 iyul 2022 (UTC) == [[Rövşən Bayramov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~90.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 40-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:52, 5 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:33, 14 avqust 2022 (UTC) == [[I Təhmasib]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' SM statusu.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:11, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:08, 13 avqust 2022 (UTC) == [[Nyu-York]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:30, 9 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Azıx mağarası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2013-cü ildə status alıb. Məzmun stil kitabçasına uyğun deyil, bəzi hissələrdə interviki verilməyib. Bəzi bölmələr üçün heç bir istinad göstərilməyib.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:02, 4 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəsul Çunayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~180.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 200-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:42, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:10, 22 avqust 2022 (UTC) ::Müəllif öz yazdığı məqalənin namizədliyini qəbul edir? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) :::{{U|Solavirum}}, [[Vikipediya:Məqalə namizədləri/Yoxlayanlar|yoxlayan]] olaraq bunu edə bilmərəm ? Müəllifin öz yazdığı məqalənin namizəydliyini qəbul eləməsinin doğru olmadığını başa düşürəm. Bu düzgün deyil əlbətdə. Amma "məqalə namizədləri" bölməsinə bir aydır baxılmır. Ona görə idarəçilərə yardım üçün dünən idarəçilərə müraciət ünvanladım. Sonra isə "yoxlayan" istifadəçi hüququ üçün müraciət elədim və bu gündən də bölmədə olan məqalələrin yoxlanılması işini edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:52, 22 avqust 2022 (UTC) ::::{{u|Grenzsoldat}} məncə də doğru addım deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:56, 22 avqust 2022 (UTC) :::::Doğru deyirsiniz. Səhv addım idi. "Yaxşı məqalə" bölməsində olan məqaləni təqdim eləmədim. Təqdim olunan 2 məqalə var. Həmin məqalələrin qiymətləndirmə səhifələri silə bilərsiniz ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::Özüm yenidən təftiş edəcəm, qiymətləndirməyə təqdim edilməməsi üçün məqam mövcud olsa silərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:05, 22 avqust 2022 (UTC) :::::::{{u|Grenzsoldat}} həyatı bölməsindəki məlumatlar üçün mənbə göstərilməyib. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:15, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::::İndi əlavə edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:30, 22 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Xetaq Qazyumov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~240.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 250-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:15, 18 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 10:25, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} namizədlik qəbul edildi. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:50, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qarabağ atı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: İstinad sayı azdır, interviki yox dərəcəsindədir və ümumiyyətlə vizual baxımdan statusa layiq deyil. Məlumatların əhatəliyi haqqında fikir bildirə bilməyəcəm, amma tərtibatda problemlər çoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' məqalə qiymətləndirmə üçün təqdim olundu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:45, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Dolmabağça sarayı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Status üçün müasir tələbləri ödəmir. Məqalə digər vikilərdə qat-qat daha yaxşı vəziyyətdədir və heç onlarda belə status almayıb. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:13, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Möminə Xatun türbəsi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Məlumatların əhəmiyyətli bir hissəsi üçün istinad göstərilməyib, tərtibat olduqca zəifdir. Bəzi hissələrdə demək olar heç bir interviki yoxdur və vizual olaraq belə statusa uyğun deyil. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:16, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) m4g10khq0wbou2d9m6xv3wv6ye7icwt 6599413 6599411 2022-08-28T14:46:18Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki == [[İsgəndər Həmidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:00, 19 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) : {{u|Solavirum}} məqaləni genişləndirdiyinizə görə təşəkkürümü bildirirəm. Lakin bir məqamı qeyd etmək istəyirəm — məqalədəki mənbə hissə yığışdırılmalı və yalnız istinad + ədəbiyyat saxlanılmalıdı, həmçinin hazırda ədəbiyyat hissəsində olan bir çox linklər istinadlara köçürülməlidir, ədəbiyyat hissəsində yalnız kitab, jurnal və s qalmalıdı. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 15:42, 19 yanvar 2022 (UTC) ::{{U|Nicat49}}, həmfikir olduğumu deyə bilmərəm. Veb resursunun ədəbiyyat formasında istifadə edilməsi mənim ortaya atdığım bir ənənə deyil, İngiliscə Vikipediyada müəyyən seçilmiş məqalələrdə görmüşdüm ([[:en:Spider-Man (2018 video game)|bax]]) --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 19 yanvar 2022 (UTC) :::Çox nadir istisnalar mümkündür, ancaq əksər məqalələrdə mən deyən şəkildə verilib. İstənilən halda bu məqam məqalənin səsverməyə çıxarılmasına əngəl deyil. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) == [[Milan FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Memmedli Farid|Memmedli Farid]] 13:33, 13 fevral 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''{{n}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 15:25, 16 fevral 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:12, 29 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 13:35, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:37, 30 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: {{U|Elonizm}}, yaxşı işlənilib, ancaq mənbə çox azdır, artırıla bilər. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:32, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Neftçi PFK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:04, 27 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' "2010-cu illər" altbaşlığında demək olar istinad yoxdur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:17, 27 iyun 2022 (UTC) == [[Lionel Messi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} Qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:06, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zlatan İbrahimoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:10, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zinəddin Zidan]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:30, 21 iyul 2022 (UTC) == [["Heydər Əliyev" ordeni]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:15, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Fallout 4]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:23, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 19:07, 22 iyul 2022 (UTC) == [[Assassin's Creed Origins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:56, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:01, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}}: tam yoxlamasam da hər hansı problem görmədim. * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:42, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Elonizm}} məqalə üzərindəki əziyyətinizə görə təşəkür edirəm. Amma məqalə mövzunu tam əhatə etməyib. Misalçün, heç təltifləri və mükafatları üçün bölmə yoxdur. Bundan əlavə, bəzi məlumatlar üçün ümumiyyətlə heç bir istinad göstərilməyib. SM statusu üçün yetərli məqalə deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:49, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Qodsvey Donyo]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:06, 17 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:46, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Qəbələ FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 16:01, 18 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:47, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:34, 20 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Qraf061}} məqalənin status almamış ingilis dilindəki versiyasında belə daha çox istinad və mənbə, həmçinin fotoşəkil mövcuddur. Məqalə indiki halda yarımçıq qalıbmış kimi görünür. Üzərində işlənilsə statusu üçün təqdim oluna bilər. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:36, 21 iyul 2022 (UTC) :: @{{u|Sura Shukurlu}} təşəkkür edirəm üzərində işlər aparıram hazır olduqda yenidən status üçün təqdim edəcəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 05:39, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Hacı Əliyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, 130.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 07:38, 26 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Grenzsoldat}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm, yaxşı işlənib. Amma məqalənin "2014–2016-cı illər: Dünya çempionluğları və Olimpiadanın bürüncü" bölməsənin yarısından başlayan qalan hissəsində ümumiyyətlə heç bir istinad yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 04:55, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], aydın oldu. İstinadlar bu gün ərzində əlavə olunacaq və sizə xəbər edəcəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:08, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], məqalə tamamilə hazırdır. Ümumi olaraq istinadların sayı 175 oldu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 08:50, 28 iyul 2022 (UTC) :::{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:20, 28 iyul 2022 (UTC) == [[Rövşən Bayramov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~90.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 40-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:52, 5 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:33, 14 avqust 2022 (UTC) == [[I Təhmasib]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' SM statusu.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:11, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:08, 13 avqust 2022 (UTC) == [[Nyu-York]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:30, 9 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Azıx mağarası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2013-cü ildə status alıb. Məzmun stil kitabçasına uyğun deyil, bəzi hissələrdə interviki verilməyib. Bəzi bölmələr üçün heç bir istinad göstərilməyib.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:02, 4 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəsul Çunayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~180.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 200-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:42, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:10, 22 avqust 2022 (UTC) ::Müəllif öz yazdığı məqalənin namizədliyini qəbul edir? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) :::{{U|Solavirum}}, [[Vikipediya:Məqalə namizədləri/Yoxlayanlar|yoxlayan]] olaraq bunu edə bilmərəm ? Müəllifin öz yazdığı məqalənin namizəydliyini qəbul eləməsinin doğru olmadığını başa düşürəm. Bu düzgün deyil əlbətdə. Amma "məqalə namizədləri" bölməsinə bir aydır baxılmır. Ona görə idarəçilərə yardım üçün dünən idarəçilərə müraciət ünvanladım. Sonra isə "yoxlayan" istifadəçi hüququ üçün müraciət elədim və bu gündən də bölmədə olan məqalələrin yoxlanılması işini edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:52, 22 avqust 2022 (UTC) ::::{{u|Grenzsoldat}} məncə də doğru addım deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:56, 22 avqust 2022 (UTC) :::::Doğru deyirsiniz. Səhv addım idi. "Yaxşı məqalə" bölməsində olan məqaləni təqdim eləmədim. Təqdim olunan 2 məqalə var. Həmin məqalələrin qiymətləndirmə səhifələri silə bilərsiniz ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::Özüm yenidən təftiş edəcəm, qiymətləndirməyə təqdim edilməməsi üçün məqam mövcud olsa silərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:05, 22 avqust 2022 (UTC) :::::::{{u|Grenzsoldat}} həyatı bölməsindəki məlumatlar üçün mənbə göstərilməyib. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:15, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::::İndi əlavə edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:30, 22 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Xetaq Qazyumov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~240.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 250-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:15, 18 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 10:25, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} namizədlik qəbul edildi. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:50, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qarabağ atı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: İstinad sayı azdır, interviki yox dərəcəsindədir və ümumiyyətlə vizual baxımdan statusa layiq deyil. Məlumatların əhatəliyi haqqında fikir bildirə bilməyəcəm, amma tərtibatda problemlər çoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' məqalə qiymətləndirmə üçün təqdim olundu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:45, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Dolmabağça sarayı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Status üçün müasir tələbləri ödəmir. Məqalə digər vikilərdə qat-qat daha yaxşı vəziyyətdədir və heç onlarda belə status almayıb. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:13, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Möminə Xatun türbəsi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Məlumatların əhəmiyyətli bir hissəsi üçün istinad göstərilməyib, tərtibat olduqca zəifdir. Bəzi hissələrdə demək olar heç bir interviki yoxdur və vizual olaraq belə statusa uyğun deyil. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:16, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) dw06223cuvt1k2i87387rcwdphvpnll 6599415 6599413 2022-08-28T14:46:48Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki == [[İsgəndər Həmidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:00, 19 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) : {{u|Solavirum}} məqaləni genişləndirdiyinizə görə təşəkkürümü bildirirəm. Lakin bir məqamı qeyd etmək istəyirəm — məqalədəki mənbə hissə yığışdırılmalı və yalnız istinad + ədəbiyyat saxlanılmalıdı, həmçinin hazırda ədəbiyyat hissəsində olan bir çox linklər istinadlara köçürülməlidir, ədəbiyyat hissəsində yalnız kitab, jurnal və s qalmalıdı. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 15:42, 19 yanvar 2022 (UTC) ::{{U|Nicat49}}, həmfikir olduğumu deyə bilmərəm. Veb resursunun ədəbiyyat formasında istifadə edilməsi mənim ortaya atdığım bir ənənə deyil, İngiliscə Vikipediyada müəyyən seçilmiş məqalələrdə görmüşdüm ([[:en:Spider-Man (2018 video game)|bax]]) --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 19 yanvar 2022 (UTC) :::Çox nadir istisnalar mümkündür, ancaq əksər məqalələrdə mən deyən şəkildə verilib. İstənilən halda bu məqam məqalənin səsverməyə çıxarılmasına əngəl deyil. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) == [[Milan FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Memmedli Farid|Memmedli Farid]] 13:33, 13 fevral 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''{{n}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 15:25, 16 fevral 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:12, 29 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 13:35, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:37, 30 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: {{U|Elonizm}}, yaxşı işlənilib, ancaq mənbə çox azdır, artırıla bilər. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:32, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Neftçi PFK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:04, 27 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' "2010-cu illər" altbaşlığında demək olar istinad yoxdur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:17, 27 iyun 2022 (UTC) == [[Lionel Messi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} Qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:06, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zlatan İbrahimoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:10, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zinəddin Zidan]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:30, 21 iyul 2022 (UTC) == [["Heydər Əliyev" ordeni]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:15, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Fallout 4]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:23, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 19:07, 22 iyul 2022 (UTC) == [[Assassin's Creed Origins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:56, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:01, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}}: tam yoxlamasam da hər hansı problem görmədim. * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:42, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Elonizm}} məqalə üzərindəki əziyyətinizə görə təşəkür edirəm. Amma məqalə mövzunu tam əhatə etməyib. Misalçün, heç təltifləri və mükafatları üçün bölmə yoxdur. Bundan əlavə, bəzi məlumatlar üçün ümumiyyətlə heç bir istinad göstərilməyib. SM statusu üçün yetərli məqalə deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:49, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Qodsvey Donyo]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:06, 17 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:46, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Qəbələ FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 16:01, 18 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:47, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:34, 20 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Qraf061}} məqalənin status almamış ingilis dilindəki versiyasında belə daha çox istinad və mənbə, həmçinin fotoşəkil mövcuddur. Məqalə indiki halda yarımçıq qalıbmış kimi görünür. Üzərində işlənilsə statusu üçün təqdim oluna bilər. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:36, 21 iyul 2022 (UTC) :: @{{u|Sura Shukurlu}} təşəkkür edirəm üzərində işlər aparıram hazır olduqda yenidən status üçün təqdim edəcəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 05:39, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Hacı Əliyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, 130.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 07:38, 26 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Grenzsoldat}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm, yaxşı işlənib. Amma məqalənin "2014–2016-cı illər: Dünya çempionluğları və Olimpiadanın bürüncü" bölməsənin yarısından başlayan qalan hissəsində ümumiyyətlə heç bir istinad yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 04:55, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], aydın oldu. İstinadlar bu gün ərzində əlavə olunacaq və sizə xəbər edəcəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:08, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], məqalə tamamilə hazırdır. Ümumi olaraq istinadların sayı 175 oldu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 08:50, 28 iyul 2022 (UTC) :::{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:20, 28 iyul 2022 (UTC) == [[Rövşən Bayramov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~90.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 40-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:52, 5 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:33, 14 avqust 2022 (UTC) == [[I Təhmasib]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' SM statusu.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:11, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:08, 13 avqust 2022 (UTC) == [[Nyu-York]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:30, 9 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Azıx mağarası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2013-cü ildə status alıb. Məzmun stil kitabçasına uyğun deyil, bəzi hissələrdə interviki verilməyib. Bəzi bölmələr üçün heç bir istinad göstərilməyib.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:02, 4 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəsul Çunayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~180.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 200-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:42, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:10, 22 avqust 2022 (UTC) ::Müəllif öz yazdığı məqalənin namizədliyini qəbul edir? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) :::{{U|Solavirum}}, [[Vikipediya:Məqalə namizədləri/Yoxlayanlar|yoxlayan]] olaraq bunu edə bilmərəm ? Müəllifin öz yazdığı məqalənin namizəydliyini qəbul eləməsinin doğru olmadığını başa düşürəm. Bu düzgün deyil əlbətdə. Amma "məqalə namizədləri" bölməsinə bir aydır baxılmır. Ona görə idarəçilərə yardım üçün dünən idarəçilərə müraciət ünvanladım. Sonra isə "yoxlayan" istifadəçi hüququ üçün müraciət elədim və bu gündən də bölmədə olan məqalələrin yoxlanılması işini edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:52, 22 avqust 2022 (UTC) ::::{{u|Grenzsoldat}} məncə də doğru addım deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:56, 22 avqust 2022 (UTC) :::::Doğru deyirsiniz. Səhv addım idi. "Yaxşı məqalə" bölməsində olan məqaləni təqdim eləmədim. Təqdim olunan 2 məqalə var. Həmin məqalələrin qiymətləndirmə səhifələri silə bilərsiniz ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::Özüm yenidən təftiş edəcəm, qiymətləndirməyə təqdim edilməməsi üçün məqam mövcud olsa silərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:05, 22 avqust 2022 (UTC) :::::::{{u|Grenzsoldat}} həyatı bölməsindəki məlumatlar üçün mənbə göstərilməyib. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:15, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::::İndi əlavə edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:30, 22 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Xetaq Qazyumov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~240.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 250-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:15, 18 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 10:25, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} namizədlik qəbul edildi. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:50, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qarabağ atı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: İstinad sayı azdır, interviki yox dərəcəsindədir və ümumiyyətlə vizual baxımdan statusa layiq deyil. Məlumatların əhatəliyi haqqında fikir bildirə bilməyəcəm, amma tərtibatda problemlər çoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' məqalə qiymətləndirmə üçün təqdim olundu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:45, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Dolmabağça sarayı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Status üçün müasir tələbləri ödəmir. Məqalə digər vikilərdə qat-qat daha yaxşı vəziyyətdədir və heç onlarda belə status almayıb. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:13, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Möminə Xatun türbəsi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Məlumatların əhəmiyyətli bir hissəsi üçün istinad göstərilməyib, tərtibat olduqca zəifdir. Bəzi hissələrdə demək olar heç bir interviki yoxdur və vizual olaraq belə statusa uyğun deyil. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:16, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) qzxjmjpwz6nrzop22oeqy9e15d2f2sg 6599420 6599415 2022-08-28T14:48:05Z Grenzsoldat 202463 arxivləşdirildi wikitext text/x-wiki == [[İsgəndər Həmidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:00, 19 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) : {{u|Solavirum}} məqaləni genişləndirdiyinizə görə təşəkkürümü bildirirəm. Lakin bir məqamı qeyd etmək istəyirəm — məqalədəki mənbə hissə yığışdırılmalı və yalnız istinad + ədəbiyyat saxlanılmalıdı, həmçinin hazırda ədəbiyyat hissəsində olan bir çox linklər istinadlara köçürülməlidir, ədəbiyyat hissəsində yalnız kitab, jurnal və s qalmalıdı. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 15:42, 19 yanvar 2022 (UTC) ::{{U|Nicat49}}, həmfikir olduğumu deyə bilmərəm. Veb resursunun ədəbiyyat formasında istifadə edilməsi mənim ortaya atdığım bir ənənə deyil, İngiliscə Vikipediyada müəyyən seçilmiş məqalələrdə görmüşdüm ([[:en:Spider-Man (2018 video game)|bax]]) --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 19 yanvar 2022 (UTC) :::Çox nadir istisnalar mümkündür, ancaq əksər məqalələrdə mən deyən şəkildə verilib. İstənilən halda bu məqam məqalənin səsverməyə çıxarılmasına əngəl deyil. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) == [[Milan FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Memmedli Farid|Memmedli Farid]] 13:33, 13 fevral 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''{{n}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 15:25, 16 fevral 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:12, 29 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 13:35, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:37, 30 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: {{U|Elonizm}}, yaxşı işlənilib, ancaq mənbə çox azdır, artırıla bilər. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:32, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Neftçi PFK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:04, 27 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' "2010-cu illər" altbaşlığında demək olar istinad yoxdur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:17, 27 iyun 2022 (UTC) == [[Lionel Messi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} Qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:06, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zlatan İbrahimoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:10, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zinəddin Zidan]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:30, 21 iyul 2022 (UTC) == [["Heydər Əliyev" ordeni]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:15, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Fallout 4]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:23, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 19:07, 22 iyul 2022 (UTC) == [[Assassin's Creed Origins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:56, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:01, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}}: tam yoxlamasam da hər hansı problem görmədim. * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:42, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Elonizm}} məqalə üzərindəki əziyyətinizə görə təşəkür edirəm. Amma məqalə mövzunu tam əhatə etməyib. Misalçün, heç təltifləri və mükafatları üçün bölmə yoxdur. Bundan əlavə, bəzi məlumatlar üçün ümumiyyətlə heç bir istinad göstərilməyib. SM statusu üçün yetərli məqalə deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:49, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Qodsvey Donyo]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:06, 17 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:46, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Qəbələ FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 16:01, 18 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:47, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:34, 20 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Qraf061}} məqalənin status almamış ingilis dilindəki versiyasında belə daha çox istinad və mənbə, həmçinin fotoşəkil mövcuddur. Məqalə indiki halda yarımçıq qalıbmış kimi görünür. Üzərində işlənilsə statusu üçün təqdim oluna bilər. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:36, 21 iyul 2022 (UTC) :: @{{u|Sura Shukurlu}} təşəkkür edirəm üzərində işlər aparıram hazır olduqda yenidən status üçün təqdim edəcəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 05:39, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Hacı Əliyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, 130.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 07:38, 26 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Grenzsoldat}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm, yaxşı işlənib. Amma məqalənin "2014–2016-cı illər: Dünya çempionluğları və Olimpiadanın bürüncü" bölməsənin yarısından başlayan qalan hissəsində ümumiyyətlə heç bir istinad yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 04:55, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], aydın oldu. İstinadlar bu gün ərzində əlavə olunacaq və sizə xəbər edəcəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:08, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], məqalə tamamilə hazırdır. Ümumi olaraq istinadların sayı 175 oldu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 08:50, 28 iyul 2022 (UTC) :::{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:20, 28 iyul 2022 (UTC) == [[Rövşən Bayramov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~90.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 40-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:52, 5 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:33, 14 avqust 2022 (UTC) == [[I Təhmasib]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' SM statusu.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:11, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:08, 13 avqust 2022 (UTC) == [[Nyu-York]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:30, 9 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Azıx mağarası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2013-cü ildə status alıb. Məzmun stil kitabçasına uyğun deyil, bəzi hissələrdə interviki verilməyib. Bəzi bölmələr üçün heç bir istinad göstərilməyib.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:02, 4 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəsul Çunayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~180.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 200-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:42, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:10, 22 avqust 2022 (UTC) ::Müəllif öz yazdığı məqalənin namizədliyini qəbul edir? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) :::{{U|Solavirum}}, [[Vikipediya:Məqalə namizədləri/Yoxlayanlar|yoxlayan]] olaraq bunu edə bilmərəm ? Müəllifin öz yazdığı məqalənin namizəydliyini qəbul eləməsinin doğru olmadığını başa düşürəm. Bu düzgün deyil əlbətdə. Amma "məqalə namizədləri" bölməsinə bir aydır baxılmır. Ona görə idarəçilərə yardım üçün dünən idarəçilərə müraciət ünvanladım. Sonra isə "yoxlayan" istifadəçi hüququ üçün müraciət elədim və bu gündən də bölmədə olan məqalələrin yoxlanılması işini edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:52, 22 avqust 2022 (UTC) ::::{{u|Grenzsoldat}} məncə də doğru addım deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:56, 22 avqust 2022 (UTC) :::::Doğru deyirsiniz. Səhv addım idi. "Yaxşı məqalə" bölməsində olan məqaləni təqdim eləmədim. Təqdim olunan 2 məqalə var. Həmin məqalələrin qiymətləndirmə səhifələri silə bilərsiniz ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::Özüm yenidən təftiş edəcəm, qiymətləndirməyə təqdim edilməməsi üçün məqam mövcud olsa silərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:05, 22 avqust 2022 (UTC) :::::::{{u|Grenzsoldat}} həyatı bölməsindəki məlumatlar üçün mənbə göstərilməyib. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:15, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::::İndi əlavə edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:30, 22 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Xetaq Qazyumov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~240.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 250-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:15, 18 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 10:25, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} namizədlik qəbul edildi. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:50, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qarabağ atı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: İstinad sayı azdır, interviki yox dərəcəsindədir və ümumiyyətlə vizual baxımdan statusa layiq deyil. Məlumatların əhatəliyi haqqında fikir bildirə bilməyəcəm, amma tərtibatda problemlər çoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' məqalə qiymətləndirmə üçün təqdim olundu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:45, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Dolmabağça sarayı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Status üçün müasir tələbləri ödəmir. Məqalə digər vikilərdə qat-qat daha yaxşı vəziyyətdədir və heç onlarda belə status almayıb. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:13, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Möminə Xatun türbəsi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Məlumatların əhəmiyyətli bir hissəsi üçün istinad göstərilməyib, tərtibat olduqca zəifdir. Bəzi hissələrdə demək olar heç bir interviki yoxdur və vizual olaraq belə statusa uyğun deyil. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:16, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) p82onc5noy2707wywowlsdbzktn0v7t 6599827 6599420 2022-08-28T18:37:21Z Keete 37 49056 /* Böyük saray (Peterhof) */ wikitext text/x-wiki == [[İsgəndər Həmidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:00, 19 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) : {{u|Solavirum}} məqaləni genişləndirdiyinizə görə təşəkkürümü bildirirəm. Lakin bir məqamı qeyd etmək istəyirəm — məqalədəki mənbə hissə yığışdırılmalı və yalnız istinad + ədəbiyyat saxlanılmalıdı, həmçinin hazırda ədəbiyyat hissəsində olan bir çox linklər istinadlara köçürülməlidir, ədəbiyyat hissəsində yalnız kitab, jurnal və s qalmalıdı. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 15:42, 19 yanvar 2022 (UTC) ::{{U|Nicat49}}, həmfikir olduğumu deyə bilmərəm. Veb resursunun ədəbiyyat formasında istifadə edilməsi mənim ortaya atdığım bir ənənə deyil, İngiliscə Vikipediyada müəyyən seçilmiş məqalələrdə görmüşdüm ([[:en:Spider-Man (2018 video game)|bax]]) --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 19 yanvar 2022 (UTC) :::Çox nadir istisnalar mümkündür, ancaq əksər məqalələrdə mən deyən şəkildə verilib. İstənilən halda bu məqam məqalənin səsverməyə çıxarılmasına əngəl deyil. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) == [[Milan FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Memmedli Farid|Memmedli Farid]] 13:33, 13 fevral 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''{{n}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 15:25, 16 fevral 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:12, 29 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 13:35, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:37, 30 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: {{U|Elonizm}}, yaxşı işlənilib, ancaq mənbə çox azdır, artırıla bilər. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:32, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Neftçi PFK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:04, 27 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' "2010-cu illər" altbaşlığında demək olar istinad yoxdur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:17, 27 iyun 2022 (UTC) == [[Lionel Messi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} Qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:06, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zlatan İbrahimoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:10, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zinəddin Zidan]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:30, 21 iyul 2022 (UTC) == [["Heydər Əliyev" ordeni]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:15, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Fallout 4]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:23, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 19:07, 22 iyul 2022 (UTC) == [[Assassin's Creed Origins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:56, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:01, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}}: tam yoxlamasam da hər hansı problem görmədim. * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:42, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Elonizm}} məqalə üzərindəki əziyyətinizə görə təşəkür edirəm. Amma məqalə mövzunu tam əhatə etməyib. Misalçün, heç təltifləri və mükafatları üçün bölmə yoxdur. Bundan əlavə, bəzi məlumatlar üçün ümumiyyətlə heç bir istinad göstərilməyib. SM statusu üçün yetərli məqalə deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:49, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Qodsvey Donyo]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:06, 17 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:46, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Qəbələ FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 16:01, 18 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:47, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:34, 20 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Qraf061}} məqalənin status almamış ingilis dilindəki versiyasında belə daha çox istinad və mənbə, həmçinin fotoşəkil mövcuddur. Məqalə indiki halda yarımçıq qalıbmış kimi görünür. Üzərində işlənilsə statusu üçün təqdim oluna bilər. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:36, 21 iyul 2022 (UTC) :: @{{u|Sura Shukurlu}} təşəkkür edirəm üzərində işlər aparıram hazır olduqda yenidən status üçün təqdim edəcəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 05:39, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Hacı Əliyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, 130.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 07:38, 26 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Grenzsoldat}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm, yaxşı işlənib. Amma məqalənin "2014–2016-cı illər: Dünya çempionluğları və Olimpiadanın bürüncü" bölməsənin yarısından başlayan qalan hissəsində ümumiyyətlə heç bir istinad yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 04:55, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], aydın oldu. İstinadlar bu gün ərzində əlavə olunacaq və sizə xəbər edəcəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:08, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], məqalə tamamilə hazırdır. Ümumi olaraq istinadların sayı 175 oldu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 08:50, 28 iyul 2022 (UTC) :::{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:20, 28 iyul 2022 (UTC) == [[Rövşən Bayramov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~90.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 40-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:52, 5 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:33, 14 avqust 2022 (UTC) == [[I Təhmasib]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' SM statusu.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:11, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:08, 13 avqust 2022 (UTC) == [[Nyu-York]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:30, 9 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Azıx mağarası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2013-cü ildə status alıb. Məzmun stil kitabçasına uyğun deyil, bəzi hissələrdə interviki verilməyib. Bəzi bölmələr üçün heç bir istinad göstərilməyib.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:02, 4 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəsul Çunayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~180.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 200-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:42, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:10, 22 avqust 2022 (UTC) ::Müəllif öz yazdığı məqalənin namizədliyini qəbul edir? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) :::{{U|Solavirum}}, [[Vikipediya:Məqalə namizədləri/Yoxlayanlar|yoxlayan]] olaraq bunu edə bilmərəm ? Müəllifin öz yazdığı məqalənin namizəydliyini qəbul eləməsinin doğru olmadığını başa düşürəm. Bu düzgün deyil əlbətdə. Amma "məqalə namizədləri" bölməsinə bir aydır baxılmır. Ona görə idarəçilərə yardım üçün dünən idarəçilərə müraciət ünvanladım. Sonra isə "yoxlayan" istifadəçi hüququ üçün müraciət elədim və bu gündən də bölmədə olan məqalələrin yoxlanılması işini edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:52, 22 avqust 2022 (UTC) ::::{{u|Grenzsoldat}} məncə də doğru addım deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:56, 22 avqust 2022 (UTC) :::::Doğru deyirsiniz. Səhv addım idi. "Yaxşı məqalə" bölməsində olan məqaləni təqdim eləmədim. Təqdim olunan 2 məqalə var. Həmin məqalələrin qiymətləndirmə səhifələri silə bilərsiniz ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::Özüm yenidən təftiş edəcəm, qiymətləndirməyə təqdim edilməməsi üçün məqam mövcud olsa silərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:05, 22 avqust 2022 (UTC) :::::::{{u|Grenzsoldat}} həyatı bölməsindəki məlumatlar üçün mənbə göstərilməyib. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:15, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::::İndi əlavə edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:30, 22 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Xetaq Qazyumov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~240.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 250-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:15, 18 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 10:25, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} namizədlik qəbul edildi. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:50, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qarabağ atı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: İstinad sayı azdır, interviki yox dərəcəsindədir və ümumiyyətlə vizual baxımdan statusa layiq deyil. Məlumatların əhatəliyi haqqında fikir bildirə bilməyəcəm, amma tərtibatda problemlər çoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' məqalə qiymətləndirmə üçün təqdim olundu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:45, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Dolmabağça sarayı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Status üçün müasir tələbləri ödəmir. Məqalə digər vikilərdə qat-qat daha yaxşı vəziyyətdədir və heç onlarda belə status almayıb. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:13, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Möminə Xatun türbəsi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Məlumatların əhəmiyyətli bir hissəsi üçün istinad göstərilməyib, tərtibat olduqca zəifdir. Bəzi hissələrdə demək olar heç bir interviki yoxdur və vizual olaraq belə statusa uyğun deyil. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:16, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) :: Cənab [[User:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] mənim yaratdığım və status əldə etmiş məqalələrimin hər biri ayrı ayrılıqda Azərbaycanca Vikipediyanın gözoxşayan parçasıdır. Onların hər birini yaradarkən, aylarca tarixi kitablardan tərcümələr etmişəm. Onların statusuna dair heç kimin şübhəsi ola bilməz. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 18:37, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) 0tjg8e7mvonkhmlevj334j4e9st5f9x 6599844 6599827 2022-08-28T18:55:33Z Sura Shukurlu 169201 /* Böyük saray (Peterhof) */ Cavab wikitext text/x-wiki == [[İsgəndər Həmidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:00, 19 yanvar 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) : {{u|Solavirum}} məqaləni genişləndirdiyinizə görə təşəkkürümü bildirirəm. Lakin bir məqamı qeyd etmək istəyirəm — məqalədəki mənbə hissə yığışdırılmalı və yalnız istinad + ədəbiyyat saxlanılmalıdı, həmçinin hazırda ədəbiyyat hissəsində olan bir çox linklər istinadlara köçürülməlidir, ədəbiyyat hissəsində yalnız kitab, jurnal və s qalmalıdı. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 15:42, 19 yanvar 2022 (UTC) ::{{U|Nicat49}}, həmfikir olduğumu deyə bilmərəm. Veb resursunun ədəbiyyat formasında istifadə edilməsi mənim ortaya atdığım bir ənənə deyil, İngiliscə Vikipediyada müəyyən seçilmiş məqalələrdə görmüşdüm ([[:en:Spider-Man (2018 video game)|bax]]) --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:26, 19 yanvar 2022 (UTC) :::Çox nadir istisnalar mümkündür, ancaq əksər məqalələrdə mən deyən şəkildə verilib. İstənilən halda bu məqam məqalənin səsverməyə çıxarılmasına əngəl deyil. Hörmətlə.— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 20:13, 19 yanvar 2022 (UTC) == [[Milan FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{n}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' * ''Kateqoriya və şablonlar:'' : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Memmedli Farid|Memmedli Farid]] 13:33, 13 fevral 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:''{{n}} — [[İstifadəçi:Turkmen|'''Turkmen''']] ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Turkmen|'''müzakirə''']]} 15:25, 16 fevral 2022 (UTC) == [[Mübariz İbrahimov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 15:12, 29 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}}. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 13:35, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:37, 30 may 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran idarəçinin qeydi və imzası:'' {{qəbul edilmədi}}: {{U|Elonizm}}, yaxşı işlənilib, ancaq mənbə çox azdır, artırıla bilər. <b>[[User:Lavici|<span face="Arial" style="color: dark blue">Lavici </span>]]</b>^{<u>'''[[User talk:Lavici|<span style="color:red">mesaj?</span>]]'''</u>} 15:32, 2 iyun 2022 (UTC) == [[Neftçi PFK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 07:04, 27 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' "2010-cu illər" altbaşlığında demək olar istinad yoxdur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:17, 27 iyun 2022 (UTC) == [[Lionel Messi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:35, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} Qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:06, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zlatan İbrahimoviç]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} Məlumatlar köhnədir. * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:10, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Zinəddin Zidan]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:30, 21 iyul 2022 (UTC) == [["Heydər Əliyev" ordeni]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{n}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 22:36, 23 iyun 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{y}} qəbul edildi. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:15, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Fallout 4]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:23, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 19:07, 22 iyul 2022 (UTC) == [[Assassin's Creed Origins]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Hazırda "Yaxşı məqalə" statusu olan məqaləyə "Seçilmiş məqalə" statusu verilməsi : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 06:56, 8 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 07:01, 24 iyul 2022 (UTC) == [[Mustafa Kamal Atatürk]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}}: tam yoxlamasam da hər hansı problem görmədim. * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 13:42, 10 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Elonizm}} məqalə üzərindəki əziyyətinizə görə təşəkür edirəm. Amma məqalə mövzunu tam əhatə etməyib. Misalçün, heç təltifləri və mükafatları üçün bölmə yoxdur. Bundan əlavə, bəzi məlumatlar üçün ümumiyyətlə heç bir istinad göstərilməyib. SM statusu üçün yetərli məqalə deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:49, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Qodsvey Donyo]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{x}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 17:06, 17 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' — [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:46, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Qəbələ FK]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{x}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{x}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{x}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{x}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:EVRRVE.|EVRRVE.]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:EVRRVE.|müzakirə]]) 16:01, 18 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''— [[İstifadəçi:Nicat49|<span style="font-family:Segoe print; color:#800517; text-shadow:#666362 0.2em 0.2em 0.4em;">'''Nicat'''⁴⁹</span>]] &nbsp; [[İstifadəçi müzakirəsi:Nicat49|<span style="color:#000000">^{⋠''müzakirə''⋡}</span>]] 12:47, 20 iyul 2022 (UTC) == [[Vostok-1]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{n}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{n}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{n}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 13:34, 20 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{n}} {{u|Qraf061}} məqalənin status almamış ingilis dilindəki versiyasında belə daha çox istinad və mənbə, həmçinin fotoşəkil mövcuddur. Məqalə indiki halda yarımçıq qalıbmış kimi görünür. Üzərində işlənilsə statusu üçün təqdim oluna bilər. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 05:36, 21 iyul 2022 (UTC) :: @{{u|Sura Shukurlu}} təşəkkür edirəm üzərində işlər aparıram hazır olduqda yenidən status üçün təqdim edəcəm -- [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; tex55t-shado0.1em 0.2em 0.4em;">'''Qraf'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 05:39, 21 iyul 2022 (UTC) == [[Hacı Əliyev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, 130.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 90-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 07:38, 26 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' Hörmətli {{u|Grenzsoldat}}, məqalə üçün təşəkkür edirəm, yaxşı işlənib. Amma məqalənin "2014–2016-cı illər: Dünya çempionluğları və Olimpiadanın bürüncü" bölməsənin yarısından başlayan qalan hissəsində ümumiyyətlə heç bir istinad yoxdur. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 04:55, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], aydın oldu. İstinadlar bu gün ərzində əlavə olunacaq və sizə xəbər edəcəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:08, 27 iyul 2022 (UTC) ::[[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura]], məqalə tamamilə hazırdır. Ümumi olaraq istinadların sayı 175 oldu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 08:50, 28 iyul 2022 (UTC) :::{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:20, 28 iyul 2022 (UTC) == [[Rövşən Bayramov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~90.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 40-dan çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:52, 5 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 13:33, 14 avqust 2022 (UTC) == [[I Təhmasib]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{y}} * ''Əhatəlilik:'' {{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' SM statusu.— [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qızılbaş|müzakirə]]) 22:11, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:''{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 06:08, 13 avqust 2022 (UTC) == [[Nyu-York]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User: Elonizm|<b style="color:#1F51FF">Elonizm</b>]] 20:30, 9 iyul 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Azıx mağarası]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2013-cü ildə status alıb. Məzmun stil kitabçasına uyğun deyil, bəzi hissələrdə interviki verilməyib. Bəzi bölmələr üçün heç bir istinad göstərilməyib.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">'''Surə'''</span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^🗯</span>]] 09:02, 4 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:00, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Rəsul Çunayev]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~180.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 200-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 16:42, 12 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} '''Qəbul edildi''' və məqalə "qiymətləndirmə" bölməsinə təqdim edildi. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:10, 22 avqust 2022 (UTC) ::Müəllif öz yazdığı məqalənin namizədliyini qəbul edir? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 09:17, 22 avqust 2022 (UTC) :::{{U|Solavirum}}, [[Vikipediya:Məqalə namizədləri/Yoxlayanlar|yoxlayan]] olaraq bunu edə bilmərəm ? Müəllifin öz yazdığı məqalənin namizəydliyini qəbul eləməsinin doğru olmadığını başa düşürəm. Bu düzgün deyil əlbətdə. Amma "məqalə namizədləri" bölməsinə bir aydır baxılmır. Ona görə idarəçilərə yardım üçün dünən idarəçilərə müraciət ünvanladım. Sonra isə "yoxlayan" istifadəçi hüququ üçün müraciət elədim və bu gündən də bölmədə olan məqalələrin yoxlanılması işini edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 09:52, 22 avqust 2022 (UTC) ::::{{u|Grenzsoldat}} məncə də doğru addım deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 09:56, 22 avqust 2022 (UTC) :::::Doğru deyirsiniz. Səhv addım idi. "Yaxşı məqalə" bölməsində olan məqaləni təqdim eləmədim. Təqdim olunan 2 məqalə var. Həmin məqalələrin qiymətləndirmə səhifələri silə bilərsiniz ? '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:02, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::Özüm yenidən təftiş edəcəm, qiymətləndirməyə təqdim edilməməsi üçün məqam mövcud olsa silərəm. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:05, 22 avqust 2022 (UTC) :::::::{{u|Grenzsoldat}} həyatı bölməsindəki məlumatlar üçün mənbə göstərilməyib. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 10:15, 22 avqust 2022 (UTC) ::::::::İndi əlavə edirəm. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 10:30, 22 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:32, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Xetaq Qazyumov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~240.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 250-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 17:15, 18 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:23, 22 avqust 2022 (UTC) == [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun verilməsi<!-- və ya alınması --> : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 10:25, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} namizədlik qəbul edildi. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 12:50, 25 avqust 2022 (UTC) == [[Qarabağ atı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{N}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: İstinad sayı azdır, interviki yox dərəcəsindədir və ümumiyyətlə vizual baxımdan statusa layiq deyil. Məlumatların əhatəliyi haqqında fikir bildirə bilməyəcəm, amma tərtibatda problemlər çoxdur. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 12:58, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' məqalə qiymətləndirmə üçün təqdim olundu. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:45, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Dolmabağça sarayı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Status üçün müasir tələbləri ödəmir. Məqalə digər vikilərdə qat-qat daha yaxşı vəziyyətdədir və heç onlarda belə status almayıb. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:13, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Möminə Xatun türbəsi]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması: Məlumatların əhəmiyyətli bir hissəsi üçün istinad göstərilməyib, tərtibat olduqca zəifdir. Bəzi hissələrdə demək olar heç bir interviki yoxdur və vizual olaraq belə statusa uyğun deyil. : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:16, 24 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{U|Sefer azeri}} memarlıq sahəsində əla məqalələr hazırlayır uzun illərdir. Bu məqalə illər əvvəl hazırlanıb. O dönəm üçün ideal məqalə idi. Amma indi yenilənməlidi. Ümid edirəm {{U|Sefer azeri}} nə zamansa məqaləni yeniləyib, yenidən status alması üçün təqdim edər. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:50, 26 avqust 2022 (UTC) == [[Müqəddəs Vit kafedralı]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalə 2014-2015-ci illərdə status alıb. Məqalənin vikiləşdirilməyə ehtiyacı var, ən əsas da "Ümumi xüsusiyyətlər" bölməsinin. Stil kitabçasına uyğun deyil, tərtibat zəifdir. Ümumiyyətlə, vikiləşdirilməyə ehtiyacı olan məqaləyə hər hansı statusun verilməsi doğru deyil. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:33, 25 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə ciddi qüsur tapılmadı. Digər dil bölmələrində olan məqalələrdən də yaxşı səviyyədədir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:38, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Böyük saray (Peterhof)]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{Y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{Y}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{Y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Yuxarıdakı məqalə ilə bağlı yazdıqlarımla birlikdə, bu məqalənin demək olar hamsını əhatə edən "Memarlıq xüsusiyyətləri" bölməsində bircə dənə də olsa istinad yoxdur.— [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 08:37, 25 avqust 2022 (UTC) ::Məqalədə hansısa istinadların olmaması ondan statusun alınması üçün səbəb olmamalıdır. Əvvəlcə sizin fikrinizcə istinad lazım olan hissələrdə həqiqətən də istinada ehtiyac olub olmaması müzakirə edilməlidir. Bunun üçün isə siz, vaxtilə məqalə üzərində əziyyət çəkmiş istifadəçiləri məqalənin müzakirə səhifəsində işarələyərək fikirlərinizi qeyd edə bilərsiz məqaləni namizəd göstərməzdən əvvəl. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:37, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{N}} Məqalədə yenə ciddi qüsur tapa bilmədim. Düşünürəm bizim dil bölməmizdə hansı sahə pis vəziyyətdə olsa da, memarlıq sahəsində vəziyyət yaxşıdır. {{U|sefer azeri}} və {{U|Keete 37}} sağolsunlar, 5-6 ildir bu sahədə yorulmadan məqalələr hazırlayıblar. Xeyif indi {{U|Keete 37}} fəaliyyət göstərmir. Keyfiyyətli məqalələri olub zamanında. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:42, 28 avqust 2022 (UTC) :: Cənab [[User:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] mənim yaratdığım və status əldə etmiş məqalələrimin hər biri ayrı ayrılıqda Azərbaycanca Vikipediyanın gözoxşayan parçasıdır. Onların hər birini yaradarkən, aylarca tarixi kitablardan tərcümələr etmişəm. Onların statusuna dair heç kimin şübhəsi ola bilməz. Hörmətlə,--[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 18:37, 28 avqust 2022 (UTC) :::@[[İstifadəçi:Keete 37]] mən sadəcə məqaləni status üçün tələb olunan şərtlərə uyğun qiymətləndirib namizədlik üçün təqdim etmişəm. Məqalələrdəki əziyyətinizə görə təşəkkür edirəm və digər məqalələrinizi də oxuyub özlüyümdə dəyərləndirimişəm. Memarlıq və ya digər mövzulardakı məqalələrə bacardığım qədər düzəlişlər edib stil kitabçasının ən son versiyasına uyğunlaşdırmışam. Amma bu məqalənin böyük bir hissəsində heç bircə dənə də olsa istinad göstərilməyib. @[[İstifadəçi:Grenzsoldat]] SS statusu üçün ciddi qüsur dedikdə nəyi nəzərdə tutduğunuzu anlamadım. Əgər məqalədəki məlumatlar üçün istinad göstərilməyibsə, sadəcə həcminə görə məqalə status ala bilərmi? [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Xalça]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, onları icraçılar yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:'' {{Y}} * ''Əhatəlilik:'' {{N}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:'' {{N}} * ''İstinadlar və mənbələr:'' {{N}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:'' {{Y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:'' {{Y}} : ''Namizədlik səbəbi'': Statusun alınması : ''Namizədliyə təqdim edən istifadəçinin imzası:'' Məqalənin tərtibatı və stutus üçün tələb olunana şərtləri ödəmədiyi göz önündədir. bununla birlikdə, məqalə [[VP:MİLLİ]] qaydasını da pozur və məqalə "Xalça"-dan daha çox "Azərbaycanda xalçaçılıq" haqqındadır. — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:55, 25 avqust 2022 (UTC) ::Fikirlərinizlə qətiyyən razı deyiləm, vikiləşdirməyə ehtiyac var dedikdə konkret olaraq nə nəzərdə tutduğunuzu qeyd edə bilərsizmi? Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:35, 26 avqust 2022 (UTC) : ''Yekunlaşdıran icraçının qeydi və imzası:'' {{Y}} məqalə qiymətləndirməyə təqdim elədim. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC) == [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] == <!-- Aşağıdakı şərtlərin qarşısını boş buraxın, idarəçilər yoxlayıb qeydlər aparacaq. --> * ''Qrammatik normalar:''{{y}} * ''Əhatəlilik:''{{y}} * ''Tərəfsizlik və neytrallıq:''{{y}} * ''İstinadlar və mənbələr:''{{y}} * ''Stil kitabçasına uyğunluq:''{{y}} * ''Kateqoriya və şablonlar:''{{y}} : ''Namizədlik səbəbi:'' Məqalənin “Seçilmiş” məqalə statusu alması üçün təqdim edirəm. Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 21:58, 25 avqust 2022 (UTC) *{{qəbul edildi}} — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:04, 26 avqust 2022 (UTC) ba9pjq2bxucedhgfmc8f0ncspeqdd0x 4 751938 6600021 6598253 2022-08-28T20:58:18Z YBot 144716 Yeniləmə wikitext text/x-wiki <center> {| class="wikitable" ! # ! İstifadəçi ! Redaktə sayı ! İstifadəçi qrupları |- | colspan="4" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''200.000+'''</center> |- | 1 | [[İstifadəçi:Araz Yaquboglu|Araz Yaquboglu]] | align="center" | 244.987 | İN |- | 2 | [[İstifadəçi:Sortilegus|Sortilegus]] | align="center" | 217.449 | BR, İN |- | colspan="4" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''100.000 - 200.000'''</center> |- | 3 | [[İstifadəçi:Vago|Vago]] | align="center" | 192.687 | AP |- | 4 | [[İstifadəçi:Cekli829|Cekli829]] | align="center" | 175.987 | |- | 5 | [[İstifadəçi:Vusal1981|Vusal1981]] | align="center" | 161.588 | |- | colspan="4" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''50.000 - 100.000'''</center> |- | 6 | [[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]] | align="center" | 81.944 | İN |- | 7 | [[İstifadəçi:White Demon|White Demon]] | align="center" | 77.194 | İN |- | 8 | [[İstifadəçi:Baskervill|Baskervill]] | align="center" | 74.705 | İN |- | 9 | [[İstifadəçi:Qolcomaq|Qolcomaq]] | align="center" | 72.590 | İN |- | 10 | [[İstifadəçi:Babək Akifoğlu|Babək Akifoğlu]] | align="center" | 72.540 | İN |- | 11 | [[İstifadəçi:Azerifactory|Azerifactory]] | align="center" | 61.490 | AP, SA, RO |- | 12 | [[İstifadəçi:Sword313|Sword313]] | align="center" | 59.172 | AP |- | 13 | [[İstifadəçi:Sabuhi from Baku|Sabuhi from Baku]] | align="center" | 58.226 | AP |- | 14 | [[İstifadəçi:Sefer azeri|Sefer azeri]] | align="center" | 56.717 | AP, SA |- | 15 | [[İstifadəçi:Grenzsoldat|Grenzsoldat]] | align="center" | 56.528 | AP, FA, SA |- | 16 | [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] | align="center" | 55.949 | AP, FA, SA |- | 17 | [[İstifadəçi:Barselona99|Barselona99]] | align="center" | 50.125 | |- | colspan="4" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''25.000 - 50.000'''</center> |- | 18 | [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] | align="center" | 47.524 | İİ, İN |- | 19 | [[İstifadəçi:Turkmen|Turkmen]] | align="center" | 46.301 | BR, İN |- | 20 | [[İstifadəçi:Enver62|Enver62]] | align="center" | 44.494 | |- | 21 | [[İstifadəçi:Rəşid Nurməmmədov|Rəşid Nurməmmədov]] | align="center" | 43.975 | AP |- | 22 | [[İstifadəçi:Samral|Samral]] | align="center" | 40.212 | AP, SA |- | 23 | [[İstifadəçi:NMW03|NMW03]] | align="center" | 40.006 | |- | 24 | [[İstifadəçi:By erdo can|By erdo can]] | align="center" | 37.546 | |- | 25 | [[İstifadəçi:Sultan11|Sultan11]] | align="center" | 36.503 | AP |- | 26 | [[İstifadəçi:Eldarado|Eldarado]] | align="center" | 34.915 | BR, İİ, İN |- | 27 | [[İstifadəçi:Rövşən İşık|Rövşən İşık]] | align="center" | 34.791 | AP |- | 28 | [[İstifadəçi:Eagle94|Eagle94]] | align="center" | 32.930 | |- | 29 | [[İstifadəçi:Eminn|Eminn]] | align="center" | 32.108 | İN |- | 30 | [[İstifadəçi:II. Niveles|II. Niveles]] | align="center" | 31.058 | |- | 31 | [[İstifadəçi:Verman1|Verman1]] | align="center" | 28.511 | SA, PA, RO |- | 32 | [[İstifadəçi:MrArifnajafov|MrArifnajafov]] | align="center" | 27.671 | |- | 33 | [[İstifadəçi:Tubus|Tubus]] | align="center" | 27.312 | |- | 34 | [[İstifadəçi:Keete 37|Keete 37]] | align="center" | 26.509 | AP |- | 35 | [[İstifadəçi:Acategory|Acategory]] | align="center" | 25.493 | AP |- | colspan="4" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''10.000 - 25.000'''</center> |- | 36 | [[İstifadəçi:Hilal knight|Hilal knight]] | align="center" | 23.701 | AP |- | 37 | [[İstifadəçi:Orartu|Orartu]] | align="center" | 23.595 | |- | 38 | [[İstifadəçi:Qızılbaş|Qızılbaş]] | align="center" | 23.189 | AP |- | 39 | [[İstifadəçi:Wikipediya M|Wikipediya M]] | align="center" | 23.047 | AP, SA, RO |- | 40 | [[İstifadəçi:Sura Shukurlu|Sura Shukurlu]] | align="center" | 22.220 | İN |- | 41 | [[İstifadəçi:Nuray95|Nuray95]] | align="center" | 21.944 | AP |- | 42 | [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] | align="center" | 21.717 | FA, SA, PA, RO |- | 43 | [[İstifadəçi:CalalC99|CalalC99]] | align="center" | 21.280 | |- | 44 | [[İstifadəçi:İrada|İrada]] | align="center" | 20.876 | |- | 45 | [[İstifadəçi:Anar kerimxanov|Anar kerimxanov]] | align="center" | 20.638 | PA, RO |- | 46 | [[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]] | align="center" | 19.101 | İN |- | 47 | [[İstifadəçi:Uannis|Uannis]] | align="center" | 18.059 | |- | 48 | [[İstifadəçi:Drabdullayev17|Drabdullayev17]] | align="center" | 17.836 | İN |- | 49 | [[İstifadəçi:Aydinsalis|Aydinsalis]] | align="center" | 17.689 | |- | 50 | [[İstifadəçi:Ebrahimi-amir|Ebrahimi-amir]] | align="center" | 16.995 | |- | 51 | [[İstifadəçi:Dancewithdevil|Dancewithdevil]] | align="center" | 16.923 | AP, FA, SA, RO |- | 52 | [[İstifadəçi:Həsən İmanov|Həsən İmanov]] | align="center" | 16.284 | SA |- | 53 | [[İstifadəçi:Nicat49|Nicat49]] | align="center" | 16.188 | İN |- | 54 | [[İstifadəçi:NKOzi|NKOzi]] | align="center" | 15.729 | AP |- | 55 | [[İstifadəçi:C Mirəli2001|C Mirəli2001]] | align="center" | 14.837 | AP |- | 56 | [[İstifadəçi:Daydreamer2011|Daydreamer2011]] | align="center" | 14.768 | |- | 57 | [[İstifadəçi:Burocan|Burocan]] | align="center" | 14.427 | İN |- | 58 | [[İstifadəçi:Rəcəb Yaxşı|Rəcəb Yaxşı]] | align="center" | 13.552 | AP |- | 59 | [[İstifadəçi:Xayala Mammadli|Xayala Mammadli]] | align="center" | 12.722 | AP |- | 60 | [[İstifadəçi:Firuze Nesibli|Firuze Nesibli]] | align="center" | 12.590 | AP |- | 61 | [[İstifadəçi:Xeyal|Xeyal]] | align="center" | 11.335 | FA, SA, PA, RO |- | 62 | [[İstifadəçi:Melikov Memmed|Melikov Memmed]] | align="center" | 10.875 | |- | 63 | [[İstifadəçi:Fortius-94|Fortius-94]] | align="center" | 10.862 | AP |- | 64 | [[İstifadəçi:Namikilisu|Namikilisu]] | align="center" | 10.720 | AP |- | 65 | [[İstifadəçi:Gulya S-va|Gulya S-va]] | align="center" | 10.503 | |- | colspan="4" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''10.000-'''</center> |- | 66 | [[İstifadəçi:Anar Məmmədov|Anar Məmmədov]] | align="center" | 9.633 | |- | 67 | [[İstifadəçi:E THP|E THP]] | align="center" | 9.519 | |- | 68 | [[İstifadəçi:Turk oğlan|Turk oğlan]] | align="center" | 9.185 | |- | 69 | [[İstifadəçi:Aabdullayev851|Aabdullayev851]] | align="center" | 8.736 | |- | 70 | [[İstifadəçi:Abutalub|Abutalub]] | align="center" | 8.708 | AP |- | 71 | [[İstifadəçi:Mr rqasimzade|Mr rqasimzade]] | align="center" | 8.654 | AP |- | 72 | [[İstifadəçi:Amd628|Amd628]] | align="center" | 8.488 | |- | 73 | [[İstifadəçi:Şöhrət|Şöhrət]] | align="center" | 8.261 | PA, RO |- | 74 | [[İstifadəçi:Etrüsk~azwiki|Etrüsk~azwiki]] | align="center" | 8.033 | |- | 75 | [[İstifadəçi:Advellerd|Advellerd]] | align="center" | 7.902 | AP, RO |- | 76 | [[İstifadəçi:Elshad Iman (Elşad İman)|Elshad Iman (Elşad İman)]] | align="center" | 7.881 | FA, SA, PA, RO |- | 77 | [[İstifadəçi:TimBitsتِمبِتس|TimBitsتِمبِتس]] | align="center" | 7.311 | |- | 78 | [[İstifadəçi:Sabin.K.M|Sabin.K.M]] | align="center" | 7.072 | AP |- | 79 | [[İstifadəçi:Qraf061|Qraf061]] | align="center" | 7.001 | FA, SA, PA, RO |- | 80 | [[İstifadəçi:Memty|Memty]] | align="center" | 6.849 | |- | 81 | [[İstifadəçi:Axan.bulut|Axan.bulut]] | align="center" | 6.798 | |- | 82 | [[İstifadəçi:Proger|Proger]] | align="center" | 6.774 | |- | 83 | [[İstifadəçi:Patriot Kor|Patriot Kor]] | align="center" | 6.769 | AP, RO |- | 84 | [[İstifadəçi:Asparuh|Asparuh]] | align="center" | 6.584 | |- | 85 | [[İstifadəçi:Elmeddin82|Elmeddin82]] | align="center" | 6.579 | |- | 86 | [[İstifadəçi:Maqamedd|Maqamedd]] | align="center" | 6.505 | AP |- | 87 | [[İstifadəçi:Ramil Cəbrayıl|Ramil Cəbrayıl]] | align="center" | 6.380 | |- | 88 | [[İstifadəçi:Seko Selimov|Seko Selimov]] | align="center" | 6.201 | |- | 89 | [[İstifadəçi:Number Pi|Number Pi]] | align="center" | 6.173 | |- | 90 | [[İstifadəçi:Sevindiknesiboglu2008|Sevindiknesiboglu2008]] | align="center" | 6.077 | AP |- | 91 | [[İstifadəçi:Kim Yushin|Kim Yushin]] | align="center" | 5.974 | |- | 92 | [[İstifadəçi:Stern88888|Stern88888]] | align="center" | 5.787 | |- | 93 | [[İstifadəçi:Yusif Sərrac|Yusif Sərrac]] | align="center" | 5.651 | AP |- | 94 | [[İstifadəçi:Gulnar Rehimli|Gulnar Rehimli]] | align="center" | 5.644 | |- | 95 | [[İstifadəçi:T.A.Nasibli|T.A.Nasibli]] | align="center" | 5.523 | AP |- | 96 | [[İstifadəçi:Bakuemil|Bakuemil]] | align="center" | 5.500 | |- | 97 | [[İstifadəçi:A.Aida88|A.Aida88]] | align="center" | 5.107 | AP, SA, RO |- | 98 | [[İstifadəçi:Aqrikola|Aqrikola]] | align="center" | 5.006 | |- | 99 | [[İstifadəçi:AfraimMammadov|AfraimMammadov]] | align="center" | 4.812 | AP, RO |- | 100 | [[İstifadəçi:Mehrdad|Mehrdad]] | align="center" | 4.629 | |} </center> [[Kateqoriya:Vikipediyaçılar]] iozo3d10p4ebyskfqdhuiq611g5mu86 0 753882 6599391 6578056 2022-08-28T14:40:24Z Bikar Orxan 250702 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Faktları yoxla}} {{Uçan aparat}} [[Fayl:Amfibiya təyyarəsinin “TEKNOFEST Azərbaycan” çərçivəsində göstərdiyi bayraq şousu.jpg|thumb|307x307px|Amfibiya təyyarəsinin "TEKNOFEST Azərbaycan" çərçivəsində göstərdiyi bayraq şousu]] '''Beriev Be-200 "Altair"''' — [[Rusiya]] istehsalı [[amfibiya təyyarə]] Be-200, A-40 amfibiya təyyarəsində istifadə olunan idealardan ilhamlanaraq yaradılmışdır. Təyyarə yanğınların söndürülməsi üçün suyun həm aerodromda, həm də suyun səthində sürüşmə rejimində doldurula bilər. Əsas tətbiqlər: yanğınsöndürmə, axtarış-xilasetmə əməliyyatları, ekoloji missiyalar, sərnişinlərin və yüklərin (humanitar yardımların) daşınması. Bir sıra uçuş xüsusiyyətlərinə görə Be-200-ün dünyada analoqu yoxdur. Azərbaycan Rusiyadan 2008-ci ildə BE-200ÇS təyyarəsi almışdır.<ref>[https://hafta.az/fhn-amfibiya-teyyare-alib-57793-xeber.html FHN amfibiya-təyyarə alıb]</ref> == Tarixi == Amfibiya təyyarəsinin yaradılması üzrə işə başlamaq qərarı o vaxtkı hökumətin 17 iyul 1992-ci il tarixli 497 nömrəli qərarı ilə qəbul edilmişdir. Be-200ÇS prototipinin ilk uçuşu 24 sentyabr 1998-ci ildə baş tutub. == Konstruksiya == == Modifikasiyaları == {| class="wikitable" |+ |Modelin adı |Qısa məlumat |- |BE-200 |Yanğınsöndürən amfibiya təyyarəsi, 1 nüsxə (ilk uçuş 24 sentyabr 1998-ci il). |- |BE-200P |Uzun müddət havada qalması və müşahidəsi üçün avadanlığı olan, 2 pilot da daxil olmaqla 9 nəfərə qədər artırılmış ekipajı olan patrul təyyarəsi |- |BE-200PS |Patrul axtarış-xilasetmə amfibiya təyyarəsi, Be-200P-nin daha da modernləşdirilmiş variantı, quruda və suda axtarış-xilasetmə əməliyyatları üçün nəzərdə tutulmuşdur. Xüsusi axtarış-xilasetmə avadanlığı ilə təchiz olunub. Ekipaj 2 pilot, 2 müşahidəçi, bort mexaniki və 2 xilasedicidən ibarətdir. |- |BE-200ÇS(Be-200ES-E) |Çoxməqsədli amfibiya təyyarəsi, seriyalı şəkildə istehsal olunur (ilk uçuş 27 avqust 2002-ci il). |- |BE-300(Proyekt) |Çoxməqsədli təyyarə. Be-200-ün quru versiyası. |} == Texniki göstəricilər == <ref>[https://web.archive.org/web/20080925235640/http://www.irkut.com/ru/services/production/BE200/ irkut.com]</ref> * Ekipaj: 2 nəfər * Sərnişin tutumu:BE-200ÇS- 43 sərnişinə qədər, sərnişin variantı — 72 sərnişinə qədər * Uzunluğu: 32.05 m * Qanadların eni: 32.78 m * Hündürlük: 8.90 m * Qanad sahəsi: 117,44 m² * Kabin ölçüləri (UxWxH): 18.7 m x 2.4 m x 1.8 m * Boş çəki: 28000 kq * Faydalı yükün çəkisi: 5000 kq yük, üstəgəl çənlərdə 12 m³ su (eyni zamanda və ya ardıcıl axıdılma imkanı ilə 8 bölməli su çəni) * 12m³ suyun səthdən toplanma vaxtı: 14 saniyə * Əməliyyat yerinə yetirə biləcəyi maksimum dalğa hündürlüyü: 1.3m * Maksimum uçuş çəkisi: ** Qurudan: 41000 kq ** Sudan: 37900 kq ** Su hövzəsində suyu dolduraraq: 43000 kq * Uçuş xüsusiyyətləri ** Maksimum sürət: 7000 m hündürlükdə 700 km/saat ** Kruiz sürəti: 550–610 km/saat ** Uçuş sürəti: 220 km/saat ** Eniş sürəti: 195 km/saat ** Su doldurarkən sürət: 150–190 km/saat ** Praktik uçuş məsafəsi: 3300 km ** Praktik tavan: 8000 m *** Qalxma sürəti: 12.2 m/s == İstifadəsi == 2003-cü ildən BE-200 Rusiya və digər ölkələrdəki meşə yanğınları ilə mübarizədə istifadə olunur [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə Hallar Nazirliyi]]nə məxsus BE-200ÇS: 29 aprel 2015: Nepal Federativ Demokratik Respublikasının ərazisində baş vermiş güclü zəlzələ ilə əlaqədar bu ölkəyə humanitar yardım yola salıb. Azərbaycan Respublikasının 13 və Gürcüstanın 4 vətəndaşının Bakıya təxliyyə olunub.<ref>[https://oxu.az/society/73877 İlham Əliyev Nepala humanitar yardım göndərdi]</ref><ref>[https://oxu.az/society/74135 Azərbaycan və Gürcüstan vətəndaşları Nepaldan təxliyyə edildi]</ref> 17 dekabr 2015: "Günəşli" yatağında baş vermiş qəzanın nəticəsində itkin düşənlərin axtarışı<ref>[https://www.fhn.gov.az/?aze/news/xronika/2015/12/17/17618 FHN "Günəşli" yatağındakı 10 saylı özüldə baş vermiş yanğının söndürülməsi və itkin düşənlərin axtarışını davam etdirir]</ref> 27 dekabr 2015–22 aprel 2016: Günəşli yatağında baş verən qəzadan itkin düşmüş neftçilərin ayrı-ayrı vaxtlarda Xəzər dənizinin Türkmənistan sahəsində tapılan meyidlərinin Azərbaycana gətirilməsi<ref>[https://oxu.az/society/109319 "Arzu, salamat qal" yazan neftçinin cəsədi tapıldı]</ref><ref>[https://oxu.az/society/110218 Neftçilərin meyiti ailələrinə təhvil verildi]</ref><ref>[https://oxu.az/society/125455 FHN-in təyyarəsi tapılmış meyitə görə Türkmənistana uçdu]</ref><ref>[https://oxu.az/society/128547 Türkmənistan sahillərində tapılmış meyit Azərbaycana gətirildi]</ref>27 noyabr 2016: İsraildə meşə yanğınları söndürülüb<ref>[https://oxu.az/world/162326 İsraildə meşə yanğınları söndürülüb]</ref> 10 dekabr 2019: "Eurohome" tikinti bazarındakı yanğının söndürülməsi<ref>[https://oxu.az/society/348093 Bakıda yanğının söndürülməsinə amfibiya təyyarə cəlb edildi]</ref> 15–18 yanvar 2021: Hirkan milli parkında yanğının söndürülməsi<ref>[https://oxu.az/society/457870 Hirkan Milli Parkındakı yanğınla bağlı nazirlikdən AÇIQLAMA]</ref> 5–16 avqust 2021: Türkiyə respublikasında meşə yanğınlarının söndürülməsi<ref>[https://oxu.az/society/517937 Azərbaycandan Türkiyəyə növbəti dəstək: Amfibiya təyyarəmiz yola düşüb]</ref> 23–30 iyun 2022-ci il tarixinlərində Azərbaycan FHN-ə məxsus təyyarə Türkiyədəki meşə yanğınlarınım söndürülməsində iştirak edib..<ref>[https://oxu.az/politics/616430 Azərbaycanın amfibiya təyyarəsi Türkiyədə yanğının söndürülməsinə başladı]</ref><ref>[https://oxu.az/politics/618521 FHN-in Türkiyədə meşə yanğınlarının söndürülməsində iştirak etmiş amfibiya təyyarəsi ölkəmizə qayıdıb ]</ref> 11 iyul 2022: Xaçmaz rayonunda meşəlik ərazidə baş vermiş yanğının söndürülməsinə cəlb olunub.<ref>[https://oxu.az/society/621840 Xaçmazda yanğının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub]</ref> 16 avqust 2022: Şabran rayonunda baş vermiş yanğının söndürülməsi<ref>https://oxu.az/society/633377</ref> 28 avqust 2022: Masallı rayonunun Məmmədoba kəndi yaxınlığında baş vermiş yanğının söndürülməsi əməliyyatına cəlb olunmuş FHN-ə məxsus “BE-200ÇS” amfibiya tipli təyyarədə texniki problem yaranıb. Təyyarə Lənkəran Beynəlxalq Hava Limanına qəza enişi edib.<ref>https://oxu.az/society/637197</ref> == Qəzalar == 14 avqust 2021 tarixində Türkiyədə Rusiyaya məxsus "Be-200" təyyarəsi yanğınları söndürmək tapşırığını yerinə yetirdikdən sonra qəzaya uğrayıb. Qəza nəticəsində təyyarənin göyərtəsində olan beş rusiyalı və yanğın ocaqlarını göstərən üç türkiyəli hərbçi həlak olub.<ref>[https://oxu.az/world/520549 Türkiyədə Rusiya təyyarəsi qəzaya uğradı] </ref> == İstifadəçilər və sifarişçilər == === İstifadəçilər: === [[Fayl:148051185292807769 1000x669.jpg|thumb| Azərbaycan FHN-ə məxsus BE-200ÇS]] {{flaqifikasiya|Rusiya}}: * G. M. Beriyev adına Taqanroq Aviasiya Elmi-Texniki Kompleksi — 2 ədəd (01 və 02 nömrəli prototiplər) * Fövqəladə Hallar Nazirliyi — 6 təyyarə * Rusiya Federasiyasının dəniz aviasiyası — 1 ədəd {{flaqifikasiya|Azərbaycan}}: * [[Fövqəladə Hallar Nazirliyi (Azərbaycan)|Fövqəladə hallar Nazirliyi]] — 1 ədəd BE-200ÇS. 2008-ci il may ayında Rusiyadan alınıb. Xaricə satılmış ilk BE-200ÇS təyyarəsidir. === Sifarişçilər: === Rusiya Fövqəladə Hallar Nazirliyi — 8+24 ədəd<ref>[https://web.archive.org/web/20180705003602/http://www.aviaport.ru/news/2009/01/13/164564.html]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20180705004130/https://ria.ru/society/20171210/1510607131.html?referrer_block=index_archive_21]</ref> İndoneziya — 4 ədəd<ref>[https://www.antaranews.com/berita/526563/pemerintah-anggarkan-pembelian-empat-pesawat-rusia-beriev]</ref> Çin — 4 ədəd<ref>[https://lenta.ru/news/2016/11/02/be200/]</ref> ABŞ — 10 ədəd<ref>[https://aif.ru/money/market/manturov_rf_zaklyuchila_dogovor_na_postavku_samoletov-amfibiy_be-200_v_ssha]</ref><ref>[https://russian.rt.com/russia/news/642026-postavki-be-200-kompaniya-ssha]</ref> Çili — 2 ədəd<ref>[https://rostov.dk.ru/news/taganrogskiy-aviazavod-postavit-be-200-v-chili-i-ssha-237110567]</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == # https://russianplanes.net/reginfo/1935 # https://russianplanes.net/planelist/Beriev/Be-200{{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Təyyarələr]] [[Kateqoriya:Rusiya ixtiraları]] 38q9ypmwrinz5td6vxhbdv3e0n0ljat 0 754245 6599385 6507860 2022-08-28T14:39:07Z Praxidicae 123047 delete wikitext text/x-wiki {{delete|Cross-wiki spam}} {{Musiqiçi}} '''Ana Mena Rojas''' ({{DVTY}}) — İspaniya müğənnisi və aktrisası. Karyerasına 2009-cu ildə "Marisol, la película" teleserialı ilə başlamışdır. == İstinadlar == {{Reflist}} == Xarici keçidlər == * {{imdb|3091000}} * {{Instagram|anamenaoficial}} {{Xarici keçidlər}} {{Musiqiçi-qaralama}} [[Kateqoriya:İspaniyada doğulanlar]] [[Kateqoriya:İspaniya aktrisaları]] [[Kateqoriya:İspaniya müğənniləri]] [[Kateqoriya:İspaniya musiqiçiləri]] [[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə film sənətçiləri]] [[Kateqoriya:Uşaq aktyorlar]] 81j76mn1f3gd9iif0xrd8kedafml4v8 0 754546 6600427 6541556 2022-08-29T05:42:44Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{İdmançı|şəkil=Əziz.Əşrəfov.jpg|tam adı=Əşrəfov Əziz Paşa oğlu|doğum tarixi=13 oktyabr 1979 (43 yaş)|doğum yeri=Bakı|boyu=175 sm|çəkisi=75 kq|vətəndaşlığı={{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]]|idman növü=[[Fayl:Karate pictogram.svg|20x20px]] [[Kyokuşin Karate]]}} '''Əşrəfov Əziz Paşa oğlu''' (13 oktyabr 1979, [[Bakı]]) — [[Kyokuşinkay|Kyokuşin]] karate üzrə Dünya Çempionu (26.01.2018), Avropa çempionatinda Dünya rekordçusu (10 beysbol ağacını bir yerdə ayaqla və 10 kərpici əllə qırmışdır), Beynəlxalq dərəcəli idman ustası, Beynəlxalq dərəcəli Hakim, Dünya Oyama Kyokuşin Təşkilatinin Vitse prezidenti, Beynəlxalq dərəcəli 8-dan qara kəmər ustası, Profesor və Akademik Əlbəyaxa döyüş növləri üzrə. == Həyatı == Əziz Əşrəfov 13 oktyabr 1979-cu ildə [[Bakı]] şəhərində anadan olub. O doqquz yaşında idmanla məşğul olmağa başlayıb. Böyük qardaşı Ələkbər Əşrəfov sərbəst güləşi sevdiyi üçün Əziz də tezliklə ondan nümunə götürür. Amma tez başa düşür ki, bu idman növü onun ürəyincə deyil. Uşaqlığında [[Brüs Li]] və [[Jan-Klod Van Damm|Van Dammın]] video filimlərini maraqla izləyib və onlardan təsirlənmişdir. Qardaşı onu dostu [[taekvondo]] məşqçisi Ələkbər İmaməliyevin yanına məşqlərə göndərir. O vaxt [[karate]] dərsləri qadağan edilmişdi, lakin, dövlət təhlükəsizlik işçiləri və ayrı-ayrı polis bölmələri üçün bu idman növü üzrə dərslər keçirilirdi. 1993-cü il idi. Respublikamız üçün çox çətin dövr idi. [[Qarabağ müharibəsi]] gedirdi. Çoxlu məşqçilər orduya çağırılıb, [[Dağlıq Qarabağ]]a döyüşlərə getmişdilər. O cümlədən, Ələkbər müəllim də könüllü olaraq müharibəyə yollanır. Ona görə Əziz Əşrəfovun məşqləri yarımçıq qalır. Amma buna baxmayaraq O [[Taekvondo|taekvando]] üzrə beynəlxalq turnirin qalibi olmağı bacarır. Bakı həyətlərinin birində döyüş karatesi üzrə məşq gizli şəkildə keçirilirdi. Ağababa Haqverdiyev (Aqaş) ləqəbli bir məllimin zalında məşqlərini davam etdirir. Fiziki hazırlığı yaxşı olduğundan artıq bir neçə turnirin qalibi olmuşdu. O, bu məktəbdə məşqçilərdən biri Sensey Hamlet Əliyevin yanında məşqlərini davam etirir. Daha sonra onun idman karyerası başlayır. Sınaq olaraq yeddi rəqibə qarşı çıxmalı olur, bəziləri hətta ondan da yaşca böyük idilər. Döyüş zamanı Sensey Hamlet Əliyev onun səbrinin, mənəvi gücünün şahidi olur.  Təlim zamanı Sensein üslubu ilə maraqlanan Əziz Əşrəfov ilk dəfə [[Kyokuşinkay|Kyokuşin]] stili haqqında öyrənir. Stil haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün videolar, ədəbiyyat əldə edir və karatenin üslub və onun yaradıcısı [[Masutatsu Oyama]] haqqında çox şey öyrənir. Oyama Koreya əsilli, ən məşhur və populyar döyüş sənətçilərindən biri idi, amma Yaponiyada yaşayırdı, Yaponiyada [[Kyokuşinkay|Kyokuşın]] karateni inkişaf etdirdi, bir çox dünya səviyyəli idman yarışlarını təşkil etmişdi. == Karyerası == 1995-ci ildə [[Bakı]]da ilk dəfə karatenin kontakt növü üzrə Baki şəhərinin açıq çempionatı keçirildikdə Əziz Əşrəfov bütün rəqiblərini məglub edərək birinci yeri tutur. 1996-cı ildə Qoju-ryu karate növü ilə tanış olur. O Kyokuşin karate növü ilə eyni vaxtda Qoju-ryu karate növü ilə məşğul olmağa başlayır. Əlbəyaxa döyüş sənəti ustaları Azərbaycana Baki şəhərinə səfər edərdilər və seminarlar keçirərdilər. Onların arasında İrandan olan 50 yaşlı ustad 9-cu dan Şindokaikan karate növünün yaradicisi Mövsüm Sulatzadə də var idi və [[Moskva]]dan Aleksandr Filimonov da səfərdə idi. 11 il ərzində o, usta Aniçi Miyaqinin (10-cu dan) rəhbərliyi altında Okinava Qoju-ryu Bujitsunun təlimlərini dərk edir, onun əlindən ən yüksək — Okinava Qoju-ryu Bujitsu istiqamətinin (üslubunun) 10-cu danını alır. 1997-ci ildə [[Bakı]]da Qoju-Ryu karate üzrə Respublika çempionatı keçirildi. Bütün rəqiblərinə qalib gələn Əziz Əşrəfov Qoju-ryu karate üzrə Azərbaycan çempionu adını qazanir, yüksək döyüş ruh göstərdiyinə görə qara kəmər 1-ci dana laiq görülür. Azərbaycana Qoju-ryu karate növünün sirlərini örgədməyə gələn ustad — Ernie Monix (7-dan) da seminarinda iştirak edərək yüksək naliyətlər əldə edir. [[Bakı]]da Şindokaikan və Kyokuşin karate üzrə Avrasiya çempionatının qalibi olub. Bu zaman onun döyüşləri ilə bağlı bir neçə video var idi və ustalardan biri onun bacarığını görəndə kiminlə məşq etdiyini soruşur, texnikasının yüksək səviyyədə olduğunu qeyd edir. Demək olar ki, zirzəmidə təkbaşına məşq etdiyi cavabını eşitdikdə onu həddindən artıq təəccübləndirir. Məşqçi, Əziz Əşrəfovla tanış olmaq arzusunu bildirir. Tezliklə, 2007-ci ildə [[Sankt-Peterburq]]da 19 ölkədən idmançıların iştirakı ilə seminar təşkil olunur. Əşrəfov da ora gedir. Onları şəxsən 10-cu dan olan 72 yaşlı Grand Master [[:en:Shigeru Oyama|Şigeru Oyama]] qarşılayır. Onun əlində 800 kq-a bərabər bir qüvvə var idi. O, həm də ona görə unikaldır ki, o, təkcə öz üslubunda deyil, həm də yüksək mənəvi keyfiyyətlərə malik idi. Oyamanın məktəbini və [[Kyokuşinkay|Kyokuşin]] karate fərdi döyüş növünün Bakıda təmsilçisi olmaq hüququ əldə etmək üçün Əziz Əşrəfov davamlı olaraq 9 saat imtahan verir: fəlsəfə, [[psixologiya]] və [[tibb]] üzrə sonra 50 rəqiblə döyüşməli olur, məşqlər edir, verdikləri bütün tapşırıqları yüksək balla imtahan verərək bütün sınaqlardan uğurla keçir. O [[Yaponiya]] və [[Amerika]]ya honbu dojo da Oyamanın şəxsi zalında məşq etməyə lisenziya qazanır. Sonra [[Sankt-Peterburq|Sankt-Peterburqdakı]] karate məktəbinə kömək etmək üçün ondan dəstək istəyirlər. Orada gənc idmançılar yetişdirməyə başlayır. Bir müddət sonra Əziz Əşrəfovu Böyük ustad Oyama [[Moskva]]ya gedib orda bu növün inkşafina dəstəy olmağını təklif edir. [http://oyama-kyokushin.org/ Dünya Oyama Kyokuşin təşkilatinin] Ustadları beynəlxalq iclasında səs verməklə onu [http://oyama-kyokushin.org/ Dünya Oyama Kyokuşin Təşkilatinin] Vitse prezidenti vəzifəsinə təyin edirlər.<ref>http://oyama-kyokushin.org/</ref> Beynəlxalq dərəcəli idman ustası Beynəlxalq dərəcəli Hakim Beynəlxalq dərəcəli 8-dan qara kəmər ustası, Profesor və Akademik Əlbəyaxa döyüş növləri üzrə. Dünya Döyüş Sənəti Akademiyasının Magistrlərinin Döyüş Sənəti üzrə Magistr sertifikatına layiq görülüb. 2018-ci ilin [[27 oktyabr|oktyabrın 27]]-sində [[Kyokuşinkay|Kyokuşin]] karate üzrə Dünya çempionu olub. 2019-cu ilin [[26 yanvar|yanvarın 26]]-sında Avropa çempionatinda 10 beysbol ağacını bir yerdə ayaqla qıraraq və 10 kərpici əllə qıraraq Dünya rekorduna imza atıb.<ref>https://ordu.az/az/news/142828/moik-temsilcileri-aciq-avropa-cempionatinin-qalibi-olublar-fotolar-</ref> == Ailəsi == Atası Əşərəfov Paşa Ələkbər oğlu 15 yanvar 1935-ci ildə [[Siyəzən]] rayonu Qalaalti-Daşli Çalğan kəndində, anası Əşrəfova Maral Salam qızı 6 dekabr 1936-cı ildə [[Göyçay]] rayonu Seyidər kəndində anadan olublar. Əziz Əşrəfov ailəlidir. Qızı Əşrəfova Əzizə Əziz qızı [[11 noyabr|11 Noyabr]] 2002-ci il, qızı Əşrəfova Aysel Əziz qızı [[11 aprel|11 Aprel]] 2006-cı il, oğlu Əşrəfov Əli Əziz oğlu [[25 avqust|25 Avqus]]t 2007-ci il [[Bakı]] şəhərində dünyaya göz açmışlar. == İstinadlar == 8osojrk6pdgo88xqmxwrsd4o87yipm4 0 755209 6599969 6513390 2022-08-28T20:28:48Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = '''Qəndəharın mühasirəsi (1605-1606)''' |aiddir = |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |tarixi = 1605-1606 |yeri = [[Qəndəhar]] |səbəbi = Strateji məntəqəyə malik şəhərə sahiblik üstündə savaş |vəziyyəti = |nəticəsi = Moğol qələbəsi |ərazi = [[Qəndəhar]] şəhəri [[Böyük Moğol imperiyası]]nın tərkibində qaldı. |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvilər dövləti|Səfəvilər imperiyası]] |tərəf2 = [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|22px]] [[Böyük Moğol imperiyası]] |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Hüseyn xan |komandan2 = [[Fayl:Fictional flag of the Mughal Empire.svg|22px]] Şah bəy Xan |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Qəndəharın mühasirəsi (1605-1606)''' — 1605-ci ilin noyabrından 1606-cı ilin yanvarına qədər davam etmiş mühasirədir. Mühasirənin səbəbi [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]]nun keçmişdə özünə aid olan [[Qəndəhar]] şəhərini [[Böyük Moğol imperiyası|Moğol imperiyası]]ndan geri almağa çalışması olmuşdur. İki aylıq mühasirədən sonra [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] uğur qazana bilməmiş və geri çəkilməyə məcbur olmuşdur. Mühasirənin nəticəsi moğollar üçün qələbə ilə sonlanmışdır.<ref>{{cite book|first=Yaqub |last=Mahmudov |authorlink= |title=AZƏRBAYCAN BEYNƏLXALQ MÜNASİBƏTLƏR VƏ DİPLOMATİYA TARİXİ DÖVLƏTLƏRARASI MÜQAVİLƏLƏR VƏ DİGƏR XARİCİ SİYASƏT AKTLARI |year=2009 |location=Bakı|publisher= |url= |ref=harv}}</ref> == Arxa plan == XVI əsrin sonları [[Səfəvi imperiyası]] üçün çox ağır keçmişdi. [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)|1578-ci ildə başlamış müharibə 1590-cı ildə]] Osmanlı imperiyasının qələbəsi ilə sonlanmış və imzalanmış [[İstanbul sülh müqaviləsi (1590)|İstanbul müqaviləsi]] ilə [[Səfəvi imperiyası]] böyük torpaqlar itirmişdir. [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] cəbhəsi ilə yanaşı Səfəvilərin şərqdə də böyük problemləri mövcud idi. [[Xorasan]]<nowiki/>a aramsız özbək hücumları ilə yanaşı, bir qədər cənubda moğollarla da [[Qəndəhar]] üstündə mübarizə kəskinləşməkdə idi. 1595-ci ildə moğol ordusu [[Qəndəhar]]a yaxınlaşdı. Şəhərin Səfəvi hakimi Müzəffər Hüseyn Mirzə ilə aparılan danışıqlar nəticəsində şəhər moğol ordusuna təslim edildi.<ref name="Iranica">Iranica 2011</ref> Şah I Abbas şəhərin təslim edilməsindən şoka düşsə də, özünün əsas düşməni kimi qərb sərhədlərindəki [[Osmanlı imperiyası]]<nowiki/>nı gördüyünə görə hərbi toqquşmadan yayınmağı üsyün tutdu. Buna görə də, razılığa gəlmək üçün danışıqlara başlanıldı. I Abbasın məqsədi daxildə nizam-intizam qaydalarını təmin etdikdən, ordudakı islahatları həyata keçirdikdən sonra şəhəri geri qaytarmaq idi.<ref name="Iranica">Iranica 2011</ref> == Döyüş == 1605-ci ilin 27 oktyabrında [[Böyük Moğol imperiyası|Moğol imperiyası]]<nowiki/>nın hökmdarı [[Əkbər şah]] vəfat etdikdən sonra imperiyanın daxilində vəziyyət pisləşdi. Bundan istifadə etmək qərarına gələn Səfəvilərin [[Herat]] hakimi Hüseyn xan Qəndəhara doğru yürüşə başladı. Qəndəharın moğol canişini Şah bəy Xan şəhərin müdafiəsinə başladı. Növbəti il isə, Əkbər şahdan sonra taxta çıxan [[Sultan Cahangir|Cahangir]] mühasirədəki qarnizon üçün kömək ordu göndərdi. Beləliklə də, qalanı geri almağa müvəffəq ola bilməyən Səfəvi ordusu mühasirəni ləğv edib geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref name="Iranica">Iranica 2011</ref> == Nəticə == [[I Abbas]] Cahangirə yazdığı məktubda Hüseyn xanın hərəkətlərini təstiqləmədiyini bildirdi və normal münasibətlər davam etdirildi. Lakin Qəndəhar məsələsi hər iki dövlətin arasında mübahisəli məsələ olaraq qalmağa davam etdi. == Həmçinin bax == * [[Moğolların Qəndəhar mühasirələri]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == *{{cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/kandahar-from-the-mongol-invasion-through-the-safavid-era|title=KANDAHAR iv. From The Mongol Invasion Through the Safavid Era|publisher=Encyclopædia Iranica|accessdate=13 October 2011}} [[Kateqoriya:Səfəvi tarixi]] [[Kateqoriya:Səfəvilərin döyüşləri]] [[Kateqoriya:Qəndəhar]] [[Kateqoriya:1605-ci ildəki hadisələr]] 51jdq05673bzjlsds2v2x5s7doytbd0 0 756065 6600295 6557672 2022-08-29T04:59:44Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 wikitext text/x-wiki {{silinməyə namizəd}} {{Şəxs |adı = Araz İmanov |orijinal adı = ''Araz Nazim oğlu İmanov'' |şəkil = Araz İmanov.jpeg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 31.5.1983 |doğum yeri = [[Bakı]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |dini = |ixtisası = |təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]] (Azərbaycan)<br> Northumbria University (Böyük Britaniya) |fəaliyyəti = Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Qarabağ iqtisadi rayonundakı Xüsusi Nümayəndəliyinin əməkdaşı, dövlət qulluqçusu |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = https://arazimanov.az/ |vikianbar = }} '''Araz İmanov''' (''Araz Nazim oğlu İmanov''; [[31 may]] [[1983]], [[Bakı]]) — Azərbaycan diplomatı, musiqiçi, atçı<ref>{{cite web |url=https://www.moderator.az/news/263150.html |title=Fəxrəddin Manafovun səsləndirilməsi ilə “Azərbaycan baharı” adlı möhtəşəm videoçarx hazırlandı |author= |date=15 Mar 2019 |website= |publisher=moderator.az |language=az |access-date= 5 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>. == Həyatı == Araz İmanov 31 may 1983-cü ildə Bakı şəhərində, tanınmış iqtisadçı alim Nazim İmanovun ailəsində anadan olub. 1989-1999-cu illərdə orta təhsilini Yasamal rayonundakı 20 saylı məktəbdə almış, 1999-2003-cü illərdə Bakı Dövlət Universitetinin bakalavr pilləsini İqtisadi nəzəriyyə ixtisası, 2004-2005-ci illərdə İngiltərənin Northumbria Universitetinin magistr pilləsini Beynəlxalq biznesin idarəetməsi ixtisası, 2006-2007-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin magistr pilləsini İqtisadi nəzəriyyə ixtisası üzrə fərqlənmə ilə bitirib<ref>{{cite web |url=https://1news.az/news/20190319111657852-Novruz-is-coming-Azerbaidzhanskaya-vesna-v-ispolnenii-Fakhraddina-Manafova-VIDEO |title=Novruz is coming: «Азербайджанская весна» в исполнении Фахраддина Манафова |author= |date= 19 Mar 2019|website= |publisher=1news.az |language=ru |access-date= 5 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>. === Ailəsi=== Akademik [[Bəkir Nəbiyev]]<nowiki/>in nəvəsi və professor [[Nazim İmanov]]<nowiki/>un oğlu olan Araz İmanovun 2 övladı var. == Fəaliyyəti == 2006-cı ilin fevral ayından Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyinin “AzDipServis” agentliyinin “Məlumat və ictimai əlaqələr şöbəsi”nin müdiri vəzifəsində çalışmağa başlamış, 2009-cu ildən AR XİN Dövlət protokolu idarəsinin attaşesi vəzifəsinə təyin edilmiş<ref>{{cite web|url=https://azertag.az/en/xeber/ICOMOS_vice_president_visits_Aghdam-2098010|title=ICOMOS vice president visits Aghdam|author=|date=|website=|publisher=azertag.az|language=en|access-date=3 iyul 2022|archive-url=|archive-date=}}</ref>, 2010-2013-cü illərdə AR-in Çexiya Respublikasındakı Səfirliyinin attaşesi, 3-cü katibi, 2013-2019-ci illərdə Dövlət protokolu idarəsinin 3-cü və 2-ci katibi, 12 iyul 2019-cu il tarixindən 2021-ci ilin mart ayına qədər AR XİN Dövlət protokolu idarəsinin 1-ci katibi vəzifələrində çalışıb<ref>{{cite web |url=https://magyarnemzet.hu/kulfold/2022/07/ujra-dobog-azerbajdzsan-szive |title=Újra dobog Azerbajdzsán szíve |author=Scheffer Joakim |date= |website= |publisher=magyarnemzet.hu |language=hu |access-date= 14 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>. Hal-hazırda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Qarabağ iqtisadi rayonundakı Xüsusi Nümayəndəliyinin əməkdaşıdır<ref>{{cite web|url=https://azertag.az/xeber/Diplomatik_korpusun_numayendeleri_Agdamda_ermeni_vehsiliyine_sahid_olublar_VIDEO-2116571|title=Diplomatik korpusun nümayəndələri Ağdamda erməni vəhşiliyinə şahid olublar|author=|date=29.04.2022|website=|publisher=azertag.az|language=az|access-date=5 iyul 2022|archive-url=|archive-date=}}</ref>. 2007-ci ildə nəşr edilmiş “Azerbaijan. Information digest”, 2008-2009-cu illərdə “One year of Azerbaijan. Facts. Events. Comments.” kitablarının layihə əlaqələndiricisi olmuş, [[Sinqapur]], [[Monteneqro]], Rumıniya və Çində keçirilmiş diplomatik kurslarda iştirak edib. İşlədiyi dövrdə bir sıra beynəlxalq tədbirlərin — İqtisadi əməkdaşlıq təşkilatının Bakıdakı zirvə görüşü (may 2006)<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/Mine_Mark_Fondunun_numayendeleri_Agdamdaki_dagintilarin_miqyasi_ile_tanis_olublar-2177984 |title=“Mine Mark” Fondunun nümayəndələri Ağdamdakı dağıntıların miqyası ilə tanış olublar |author= |date= |website= |publisher=azertag.az |language=az |access-date= 5 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>, İslam Konfransı ölkələri xarici işlər nazirlərinin 33-cü sessiyası (iyun 2006), “Dözümlüyün və qarşılıqlı anlaşmanın inkişafında kütləvi informasiya vasitələrinin rolu” konfransı (aprel 2007), “GUAM dövlətləri ərazilərində münaqişələrin həllinin baza prinsipləri” (aprel 2008), “GUAM TRANZİT” (may 2008), “Mədəniyyətlər arası dialoqda qadınların rolunun yüksəldilməsi” Beynəlxalq Forumu (iyun 2008), “Azərbaycan qlobal siyasətdə<ref>{{cite web |url=https://youngdiplomats.me/alumni-list/araz-imanov/ |title=Araz Imanov |author= |date= |website= |publisher=youngdiplomats.me |language=ru |access-date= 7 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>: xarici siyasətin formalaşması” (iyul 2009), I Avropa oyunları (2015), İslam Həmrəyliyi Oyunları (2017), Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələrin Xarici İşlər Nazirlərinin toplantısı” (2018) və s. hazırlanmasında və keçirilməsində iştirak etmiş, 2006-2020-ci illərdə AR Xarici işlər nazirinin əmrləri ilə ona 12 dəfə təşəkkür verilmiş, [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən Müharibəsi]] dövründə təhlükəli və çətin şəraitdə xarici KİV nümayəndələri ilə iş prosesində informasiya məkanındakı mübarizəyə verdiyi dəstəyə görə təşəkkürnamə və fəxri fərman ilə təltif olunmuşdur<ref>{{cite web |url=https://theworldnews.net/az-news/vitse-prezident-icomos-osmotrela-ruiny-agdama |title=Вице-президент ICOMOS осмотрела руины Агдама |author= |date= |website= |publisher=theworldnews.net |language=ru |access-date= 7 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>. == Yaradıcılığı == O, musiqiçi kimi də fəaliyyət göstərir. Cəmil Əmirov, [[Emil Əfrasiyab]], Emin Kərimi, Keco Brandao, [[Elçin Şirinov]], Samir Şirinov, [[Etibar Əsədli]], Tərlan Məmmədli kimi peşəkar musiqiçilər ilə işləyən Araz İmanovun 2017-ci “Live for Life” adlı konserti Qubernator bağında, 2019-cu ildə Diplomatik Xidmət Orqanlarının 100 illiyinə həsr olunmuş konserti Yaşıl Teatrda baş tutub. Araz İmanov həmçinin peşəkar atçılıq ilə məşğuldur<ref>{{cite web |url= https://apa.az/en/culture-policy/icomos-vice-president-visited-azerbaijans-agdam-373707|title=ICOMOS Vice President visited Azerbaijan's Agdam |author= |date=17 April 2022 |website= |publisher=apa.az |language=en |access-date= 5 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>. 2018-ci ildə Azadlıq Meydanında və 2021-ci ildə Şuşada Cıdır düzündə Prezident İlham Əliyev və Türkiyə Prezidenti [[Rəcəb Tayyib Ərdoğan]]<nowiki/>ın iştirakı ilə keçirilmiş tədbirlərdə Azərbaycan bayrağını aparmaq ona etibar olunub. 2019-cu ildə ərsəyə gəlmiş “Azərbaycan baharı” layihəsinin ideya müəllifi və iştirakçısıdır. [[Şuşa]] qalasının qarşısında Qarabağ atının belində çəkilmiş fotoda Araz İmanovdur<ref>{{cite web |url= https://turkic.world/en/articles/other/37692|title=ICOMOS VP visits Azerbaijani Aghdam |author= |date= |website= |publisher=turkic.world |language=en |access-date= 3 iyul 2022|archive-url= |archive-date= }}</ref>. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * {{Facebook |Araz.Imanov}} * {{Instagram |Araz.N.Imanov}} * {{Twitter |Araz_Imanov}} {{Xarici keçidlər}} f9i6qtcicqlo0sf820yfpg98mow7pi7 0 756112 6601074 6596599 2022-08-29T11:15:58Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{digər məna|Muğan}} {{YM}} '''Muğan''' — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikasının]] [[Biləsuvar rayonu]]nun Zəhmətabad kənd inzibati ərazi dairəsində qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Biləsuvar rayonunun Bağbanlar kənd Sovetinin Muğan qəsəbəsi Zəhmətabad kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir.<ref>[https://e-qanun.az/framework/8386 Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı]</ref> Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6 may 1997-ci il tarixli, 293-IQ saylı Qərarı ilə Biləsuvar rayonunun Zəhmətabad kənd inzibati-ərazi vahidinin tərkibindəki Muğan qəsəbəsi rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatından çıxarılmışdır.<ref>[https://e-qanun.az/framework/3880 Azərbaycan Respublikasının Biləsuvar, Zərdab, İsmayıllı, Yardımlı, Goranboy, Tovuz və Cəlilabad rayonlarının inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6 may 1997-ci il tarixli, 293-IQ saylı Qərarı]</ref> == Toponimikası == == Tarixi == === Tarixi abidələri === == Coğrafiyası və iqlimi == == Əhalisi == == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == == Təhsil == == Din == == Səhiyyə == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == Həmçinin bax == {{Biləsuvar rayonunun yaşayış məntəqələri}} {{Biləsuvar rayonu-qaralama}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun ləğv olunmuş qəsəbələri]] dstoq1bt3qv6jv0h7ti1zujg24tfgq3 0 756465 6599991 6598288 2022-08-28T20:48:15Z Canmron 175152 /* Cəzayirçilər */ wikitext text/x-wiki {{Silahlı qüvvə | ölkə = Əfşar imperiyası | orijinal ad = | şəkil = Nader Shah Flag.svg | alt = | şəkil izahı = [[Nadir şah Əfşar|Nadir şah]]ın döyüş bayrağı | şəkil2 = | alt2 = | izah2 = | şüar = | qurulub = 1736 | cari forma = | dağılıb = 1796 | daxildir = Quru qüvvələri<br>Hərbi donanma | qərargah = [[Məşhəd]] | uçuş saatı = | sayt = <!-- Rəhbərlik --> | vəzifədəki şəxs = | vəzifə = [[Əfşar imperiyası]]nın şahənşahı | vəzifə1 = | vəzifədəki şəxs1 = | vəzifədəki şəxs2 = | vəzifə2 = | vəzifədəki şəxs3 = | vəzifə3 = <!-- İnsan gücü --> | yaşı = | əsgərlik müddəti = | əsgər məlumatları = | əsgər yaşı = | mövcuddur = | mövcuddur f = | uyğun = | uyğun f = | çatır = | çatır f = | aktiv = | sıralanmış = | ehtiyyat = | məbləğ = | ÜDM faizi = <!-- Sənaye --> | yerli təchizatçılar = [[Mərv]], [[İsfahan]], [[Kirmanşah]] və [[Amül]] silah fabrikləri | xarici təchizatçılar = | idxal = | ixrac = <!-- Əlaqədar mövzular --> | tarix = | rütbələr = Xan<br> Sultan<br> Bəy<br> Minbaşı<br> Yüzbaşı<br> Onbaşı<br> }} '''Əfşar imperiyasının hərbi sistemi''' — [[Əfşar imperiyası|Əfşarlar]]ın hərbi sistemlərinin kökü [[Səfəvilər|Səfəvilər dövləti]]nin dağılması ərəfəsində [[Xorasan]]dakı qanlı toqquşmalar dövrünə əsaslanırdı. Yerli sərkərdə olan və türkman [[Əfşar boyu|Əfşar tayfası]]na mənsub Nadirqulu xan Əfşarın komandanlığı altındakı döyüşçülərin sayı cəmi bir neçə yüz nəfər idi və onlar indiki [[İran]]ın şimal-şərqində fəaliyyət göstərirdilər. Nadirqulu özünü şah elan etdikdən sonra onun komandanlığı altındakı döyüşçülərin ümumilikdə sayı 375 minə çatırdı. Tarixçi [[Maykl Eksvorti]]yə görə bu ordu öz dövrünün ən güclü ordusu olmaqla birlikdə, onun ən böyü üstünlüyü ən istedadlı və uğurlu sərkərdə olan Nadir tərəfindən idarə olunması idi.{{sfn|Axworthy|2007|page=635-646}}{{sfn|Axworthy|2009|page=}}<ref>{{kitab3 | müəllif= [[Maykl Eksvorti|Michael Axworthy]] | başlıq= Iran: Empire of the Mind | link= | cavabdeh = | yer= | nəşriyyat = Penguin Books | il= 2007 | cild= | səhifə= 158 | səhifələr = | isbn= | doi= | ref= }}</ref> Nadir şahın 1747-ci ildə öz sərkərdələrindən bir qrupunun əli ilə qətlə yetirildikdən sonra dövlət tədricən dağılmağa və on illər boyunca davam edəcək vətəndaş müharibəsinə sürüklənməyə başladı. Elə bu proseslərin başlaması ilə də Nadirin bir zamanların nə güclü ordusu hesab edilən ordusu da dağıldı. Ali hakimiyyəti ələ almaq üstündə [[Əfşar imperiyası|Əfşarlar]]dan bir çox mübarizə aparsa da, onlardan başqa da namizədlər çox idi. Ölkədəki ali hakimiyyətin bərpası isə yalnız Ağa Məhəmməd şah Qacarın dövründə bərpa edildi. Bu XVIII əsrin sonunda [[Ağaməhəmməd şah Qacar|Ağa Məhəmməd şah Qacar]]ın uğurlu hərbi yürüşlərindən sonra mümkün oldu.<ref>{{kitab3 | müəllif = Gavin R.G Hambly (1991). "Agha Muhammad Khan and the establishment of the Qajar dynasty". The Cambridge History of Iran, Vol. 7: From Nadir Shah to the Islamic Republic. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 104–144. ISBN 9780521200950. | başlıq = Agha Muhammad Khan and the establishment of the Qajar dynasty. The Cambridge History of Iran, Vol. 7: From Nadir Shah to the Islamic Republic | link = https://books.google.az/books? id=H20Xt157iYUC&q=false&redir_esc=y#v=snippet&q=false&f=false | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1991 | cild = VII | səhifə = 104–144 | səhifələr = | isbn = 9780521200950 | doi = | ref = }}</ref> == Ümumi baxış == Əfşar ordusu əsasən süvari birliklərə əsaslanan bir ordu idi. Bu ordudakı döyüşçülərin sayı 1743-cü ildə öz zirvəsinə çataraq 375 min nəfər oldu. Bu rəqəm həddindən artıq çox olmaqla birlikdə, davamlı olaraq bu qədər insanın orduda saxlanması istehsalın azalması və sərfiyyatın çoxalmasna səbəb olaraq ölkə iqtisadiyyatının çökməsinə gətirib çıxarırdı.{{sfn|Axworthy|2007|page=639-645}} Əfşar ordusunun əvvəlki dövrlərdəki [[ordu]]lardan əsas fərqi odlu silahdan geniş şəkildə istifadə olunması idi. Səfəvi ordusu dövründə, yəni XVI əsr boyunca artilleriya və tüfəngçi bölmələrinin nüvəsi formalaşdırılsa da, onların sayı həmişə ordunun əsasını təşkil edən ənənəvi süvari ordu döyüşçülərinin sayından az olmuşdur. Bu ənənəvi ordudakı döyüşçülər ənənəvi silahlarla - [[balta]], [[qılınc]], [[əmud]], ox-kaman ilə silahlanırdı və yarım köçəri ya da tam [[Köçərilik|köçəri]] tayfalardan toplanırdı. [[Avropa]]da süvarilər tapançalar və karabinlərlə silahlandırılan dönəmdə Səfəvilərdəki şahların orduları ənənəvi silahlarla silanlandırılırdı.{{sfn|Axworthy|2007|page=636}} Yalnız [[Nadir şah Əfşar|Nadir şah]]ın dövründə ilk dəfə ordunun böük bir qismini odlu silahlarla silahlandırmaq mümkün oldu. Elə buna görə də, odlu silahlarla davranmağı öyrənilməsinə diqqət, təlim və tədrisə diqqət artırıldı. Belə bir hal Avropada bir əsr əvvəldən artıq başlamışdı.{{sfn|Axworthy|2007|page=645}} Nadirin ordusunun üzvlərinin çox az bir qismi etnik olaraq iranlı və ya [[Farslar|fars]] idi. Özünün ən çox üzvü olduğu zamanda bu ordunun üzvlərindən 60 mindən çoxu Azərbaycandan, 60 mini [[Türkmənlər|türkmən]] və [[özbəklər]]dən, 70 mini [[əfqanlar]]dan və indiki [[pakistanlılar]]dan, 65 mini [[Xorasan]]dan, 120 mini isə digər fərqli-fərqli Qərbi [[İran]] etnoslardan ([[Kürdüstan]], [[Həmədan]], [[Luristan ostanı|Luristan]], [[Bəxtiyarilər|Baxtiyari]], [[Farslar|Fars]] və [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) toplanırdı. Göründüyü kimi bu ordudakı ən çox döyüşçü müxtəlif [[Türk xalqları|türk]] tayfalarından toplanırdı. Bu döyüşçülərin çoxu yüngül silahlarla silahlanmış süvarilər idi. Bu döyüşçülər başlarına ''Kulə-i Nadiri'' adlanan papaqlar qoyurdu. Bu papaqla 18 düyüm hündürlükdə olmaqla birlikdə, ətrafına keçi və ya qoyun dərisi sarılmış olurdu. Döyüşçülərin çiynindən yundan hazırlanmış mantiya asılır, qırmızı, sarı və ya yaşıl rəngli açıq köynək, dəri çəkmələr geyinirdilər. Çox döyüşçünün həm ağır, həm də zəncirli zirehlərdən ibarət zirehli geyimləri var idi. Yüngül silahlandırılmış hər bir süvari qılıncla, tüfənglə və balta ilə təchiz edilirdi. Bəziləri [[qalxan]] da daşımaqda idilər.{{sfn|Axworthy|2007|page=639-641}} 1744-cü ildə Nadirin ordusuna 13 min mühafizəçi süvari qvardiyası, Nadirin öz tayfası olan [[Əfşar boyu|Əfşarlar]]dan ibarət 20 min süvari, 50 min əfqan süvari, 12 min cəzayirçi, 40 min adi piyada tüfəngçisi və sayı bilinməyən artilleriya, qarnizon döyüşçüləri mövcud idi. Orduda həmçinin, [[Qacarlar (tayfa)|Qacarlar]] kimi tayfalardan toplana çox sayıda döyüşçü də var idi. Döyüşçülərin çoxu çaxmaqlı və ya köhnə miquelet kilidli muşketlərlə silahlanmışdı, bəzilərində matçlok tipli tüfənglər də var idi. Piyadalar süngülərdən istifadə etmirdilər.{{sfn|Axworthy|2007|page=644}} Əfqanlar çox zaman odlu silahlara malik olmurdular, çünki onların döyüşdəki tapşırıqları əsasən nizədən istifadə etmək idi. Türk və digər tayfalardan toplanan yüngül silahlı süvarilər döyüşçülər də odlu silahalrdan o qədər də istifadə etmirdilər, onlar döyüşdə qılıncdan, [[nizə]]lərdən və oxlardan istifadə edirdilər.{{sfn|Axworthy|2007|page=640-641}} {{Historical populations | align = none | cols = 1 | percentages = pagr | title = Əfşar ordusunun dövrlər üzrə artış sürəti{{sfn|Axworthy|2007|page=639}}| pop_name = Army |1729|25,000 |1733|100,000 |1736|150,000 |1743|375,000 }} == Piyadalar == [[File:Sabel - shamshir - Livrustkammaren - 77113.tif|thumb|180px|Çaxmaqlı tüfənglə birlikdə istifadə olunan şəmşir. Piyadalar yaxın döyüşdə istifadə etmək üçün şəmşirlə də silahlanırdı.]] [[Səfəvilər]] dövründə olduğu kimi [[Nadir şah Əfşar|Nadir]] zamanında da piyada bölmələri ikinci dərəcəli bölmə kimi dəyərləndirilirdi və əhəmiyyətinə görə süvarilərdən sonra dəyərləndirilirdi. Buna əlavə olaraq, [[odlu silah]]la silahlandırılmış piyada bölmələri heç vaxt tam olaraq inkişaf etdirilməmişdi. Buna istisna olaraq, islahatları ilə odlu silahlı piyada bölmələri Səfəvi ordusuna gətirmiş Şah Abbası göstərmək mümkündür. Bütün piyada korpusunda kolah-e Naderi (کلاهِ نادری) adlanan hündür papaqlı mavi tunika və qırmızı şalvardan ibarət standart bir forma var idi. Nadirin [[Əfqanıstan]]ın qərbindəki Abdali əfqanlarına qarşı ilkin yürüşləri ona güclü süvari orduya qarşı savaşa bilmək üçün həll yolu tapmağa sövq etdi. Odlu silahlarla təchiz edilmiş piyadalar sisteminin təkmilləşdirilməsi, artilleriya qüvvələri və manevr edə bilən süvarilər kimi həll yolları ilə Nadir Abdali əfqanlarının süvari döyüşçülərini məğlub etməyi bacardı. === Tüfəngçilər === Tüfəngçi ordunun nizami [[tüfəng]]lə silahlandırılmış bölməsi idi və [[Səfəvilər]] dövründən etibarən bu bölmənin döyüşçülərinin sayı durmadan artmışdır. Tüfəngçi həmçinin uzun xənzər və ənənəvi bölgə silahlarından olan şəmşirlə də silahlandırılırdı. Ümumilikdə tügəngçi cəzayirçi ilə müqayisədə daha yüngül tüfənglə təchiz edilirdi. === Cəzayirçilər === [[File:Firearm - Afsharid Empire.JPG|250px|thumb|[[Məşhəd]]<nowiki/>in ''Nadir şah muzeyi''ndə sərgilənən və cəzayirlər tərəfindən istifadə olunan [[tüfəng]].]] Cəzayirçi Nadirin ordusunun tüfəngçiləri arasında elit qüvvələri təşkil edirdi. Bu piyadalar tərəfindən istifadə edilən çaxmaqlı tüfəng olan Jazāyer (جزایر) [[Avropa]]dakı analoqlarından daha ağır çaplı idi və nəticədə daha geniş diapazona, eləcə də təkmilləşdirilmiş dəqiqliyə malik idi. Ortalama Avropa tüfəngi 5 kiloqram ağırlığında olmaqla, 18 millimetrlik diametrlə atəş açırdısa, cəzayir 18 kiloqram idi və 24 millimetr diametrlə atış açırdı. Avropadakı tüfənglərdən fərqli olaraq, cəzayir kağız kartrij əvəzinə burnuz vasitəsiylə doldurulurdu. Bu da o deməkdir ki, bunun məsafə, təsir və dəqiqlik kimi üstünlükləri olsa da, Avropadakı analoqları ilə müqayisədə onların doldurulması üçün daha uzun vaxt sərf etmək lazım gəlirdi. [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]]nda cəzayirlərdən istifadə barədə məlum olan ilk məlumatın tarixi [[XVII əsr]]in ortalarına qədər gedib çıxmaqdadır. Cəzayirçilər cəzayir adlanan tüfəngdən əlavə, şəmşir adlanan soyuq silahla da silahlanırdılar. Piyada qoşunun cəzayirçilər bölməsi aramsız təlimlər və məşqlə məşğul olurdular.<ref>{{kitab3 | müəllif = Abraham of Crete | başlıq = The Chronicle of Abraham of Crete | link= | cavabdeh= redaktor və tərcüməçi [[Corc Burnutyan|Corc Bournoutian]] | yer= | nəşriyyat = Costa Mesa | il= 1999 | cild = | səhifə= 118 | səhifələr = | isbn= | doi= | ref= }}</ref>{{sfn|Vatatzes|1939|page=133}} Bu tipdə təlimlərdən birinin şahidi olan şəxs xatirələrində belə yazır: {{Sitat|Piyadalar - mən tüfəng daşıyan döyüşçüləri nəzərdə tuturam - öz bölmələrində birləşir və öz silahları ilə hədəfə atəş açırdılar - bu davamlı olaraq təkrar edilirdi. Əgər [[Nadir şah Əfşar|Təhmasibqulu xan]] [Nadir şah nəzərdə tutulur] bir siravı döyüşçünün davamlı olaraq yaxşı atəş açdığının şahidi olardısa, onu 100 və ya 50 nəfərlik dəstənin komandanlığına təyin edərdi. O, bütün döyüşçüləri cəsarətli, qabiliyyətli və təcrübəli olmağa təşviq edərdi və ən sadə sözlə desək, özü güclü xarakteri və hərbi bacarıqları ilə ona nümunə olardı.{{sfn|Vatatzes|1939|page=133}}}} Cəzayirçi bölmələri hər gün saatlarla məşq edirdi. Döyüşçülərin təlim-məşqlərdə təcrübə qazanmalarına xüsusi önəm verilirdi.{{sfn|Axworthy|2007|page=645-650}} Nadir cəzayirçi bölmələrini şəxsən özü təşkil etmişdi və döyüşlərdə tez-tez cəzayirçilərə şəxsən komandanlıq edirdi. Başqa bir şahidin bildirdiyinə görə, cəzayirçilər yaxşı təşkil edilmişdilər və ən yaxşı sursatla təmin edilmişdilər.<ref name=":0">{{kitab3 | müəllif = Jonas Hanway | başlıq= An Historical Account of the British Trade | link = | cavabdeh = | yer= | nəşriyyat = | il= 251–253 | cild= | səhifə= | səhifələr = | isbn= | doi= | ref= }}</ref> Cəzayirçilərin ümumi sayı barədə müxtəlif məlumatlar mövcuddur və hesabatlardakı rəqəmlər bir-birindən fərqlənməkdədir. Lakin ümumilikdə ortalama olaraq götürsək, bu korpusun döyüşçülərin sayının bir neş on min olduğu təxmin edilə bilər. Conas Hanvet 1744-cü ilə aid yazısında bildirirdi ki, Nadirin 12 minlik cəzayirçisinə əlavə olaraq, 40 minlik nizami tünfəngçisi də var idi. <ref name=":0" />Nadir həmçinin özünün Mərkəzi Asiya yürüşündə 12 min nəfərdən ibarət cəzayirçi korpusuna komandanlıq etmişdir. Cəzayirçilərin piyada qoşun növü olmasına baxmayaraq, bəzən yürüşlər zamanı zəruriyyət qarşısında onlar süvari dəstələr kimi də döyüşlərdə iştirak edirdilər. Belə döyüşlərə misal olaraq Karnal döyüşünü göstərmək olar. Onlar təchizatlarının və hərbi bacarıqlarının yüksəkliyinə görə [[Nadirin yürüşləri|Nadirin müxtəlif yürüşləri]]ndə ən fərqli və çətin döyüş tapşırıqlarını yerinə yetirmiş və qələbədə mühüm paya sahib olmuşdurlar. Belə döyüşlərə misal olaraq [[Damğan döyüşü (1729)|Damğan]]ı, [[Murçexort döyüşü|Murçexortu]], [[Kərkük döyüşü (1733)|Kərkükü]], [[Muradtəpə döyüşü|Muradtəpə]]ni, [[Karnal döyüşü|Karnal]]ı və [[Qars döyüşü (1745)|Qars]]ı göstərə bilərik. [[Karnal döyüşü]]ndə oynadığı həlledici rola görə, cəzayir barədə "ox cəzayirə cavab verə bilməz" deyə bir şahid tərəfindən qeyd dedilmişdir.<ref>{{kitab3 | müəllif = Laurence Lockhart | başlıq= Nadir Shah: A Critical Study Based Mainly Upon Contemporary Sources | link= | cavabdeh = | yer= London | nəşriyyat = Luzac & Co. | il = 1938 | cild= | səhifə= 88 | səhifələr = | isbn= | doi= | ref= }}</ref> == Süvarilər == [[File:Swords - Afsharid Empire.JPG|250px|thumb|[[Məşhəd]]<nowiki/>in ''Nadir şah muzeyi''ndə sərgilənən və [[Əfşar imperiyası|Əfşarlar]] dövründə qalma şəmşir qılıncı.|left]] Ən əvvəldən [[süvari]] bölmələri ordudakı ən önəmli bölmə hesab edilirdi. Nadir süvari ordu bölmələrində mühüm islahatlar həyata keçirdi. Bu islahatlardan biri süvarilərin atlarının maliyyə təminatının dövlət tərəfindən yerinə yetirilməsi idi. Buna qədər süvarilər öz atları ilə riskə getmək istəmirdilər, çünki adətən bu atlar öz sahiblərinin ən dəyərli mülklərindn bir hesab edilirdi. Süvari korpusu əsas etibarilə iki hissəyə bölünmüşdü. Birincisini dövlət tərəfindən ordu üçün toplanmış süvarilər, ikincisini isə tabe olan tayfaların orduya göndərdiyi və ya böyük torpaq sahibləri tərfindən orduya göndərilən süvarilər təşkil edirdi. Səfəvilər dövründən etibarən ənənəvi olaraq süvarilər öz Osmanlıdakı analoqları üzərində üstünlüyə sahib idilər:{{sfn|Axworthy|2007|page=639}} {{Cquote|''...onlar bütün istiqamətlərdən hücuma keçdilər, hər hansı yeni istiqamətdə dövrə edirdilər. Sıralar bağlandı və sonra onlar hücum edib dağılışdılar, sonra bu səpələnmiş qrup eyni nöqtədə sıraları yenidən qapadılar. Onlar geri çəkilir və sonra da əks hücuma keçirdilər...... |Basile Vatatzes''}} Süvarilərin çoxu şəmşirlə, nizəylə və xəncərlə silahlansa da, bəzən odlu silahdan da istifadə edirdilər. 1736-cı ildən etibarən tüfəng süvarilərin birinci dərəcəli silahlarından biri oldu. Bu qoşunlara həm kəşfiyyatda, həm də atışmada mühüm dərəcədə yardım edirdi. Sonuncuya misal olaraq Karnal döyüşü göstərilə bilər. Dövlətin süvari bölmələri arasında ən prestijlisi şahın şəxsi süvari qvardiyası hesab edilirdi. Ən məşhur birliklərdən biri tərcüməsi ''Səltənət süvariləri'' mənasını verən ''Savaran-e Saltanati'' bölməsi idi. [[Əfşar boyu|Əfşarlar]], [[Qacarlar (tayfa)|Qacarlar]], Cəlairilər kimi tayfalar Nadirin süvarilər toplaması üçün əsas mərkəzlər hesab edilirdi. Həmçinin başda [[Şahsevən eli|Şahsevənlər]] olmaqla, müxtəlif Azərbaycan tayfalarından da süvarilər toplanmaqda idi. ''Savaran-e Sepah-e Khorasan'' bölməsində 20 fovj mövcud idi ki, hər bir fovjda 1000 əsgər var idi. Beləliklə, Savaran-e Sepah-e Khorasanda 20 min süvari cəmlənməkdə idi. ''Şahın qulamları'' və ya ''Gholāmān-e Shāh'' bölməsində isə 3 min seçmə süvari xidmət etməkdə idi. Bu bölmənin tapşırığını Nadir şahın şəxsi mühafizəsini təşkil etmək idi. [[File:1840 Persian Lancer of the Shah's Guard.jpg|400px|thumb|Yüngül silahlanmış [[süvari]]. ]] === Köməkçi süvarilər === Nadirin süvari bölmələri içərisində bir digər prestijli bölmə ''Savaran-e Sepah-e Xorasan'' idi. Bu termin ''[[Xorasan]]ın atlı/süvari ordusu'' kimi tərcümə edilə bilər. Bu bölmədəki döyüşçülər əsasən Gilzay, Abdali, Kürd və imperiyanın digər tayfalarından toplanırdı. Həm [[Gilzaylar|Gilzay]], həm də [[Abdalilər|Abdali]] əfqan süvariləri [[Asiya]]dakı ən yaxşı süvarilərdən hesab edilirdilər. Bu ordu bölməsinin sayı hər zaman dəyişmişdir, lakin bir qaynaqda bunların sayının 70 min olduğu bildirilmişdir. ''Xorasanın atlı/süvari ordusu''ndan olan süvarilər tez-tez Nadir tərəfindən ''Səltənət süvariləri'' bölməsinə yüksəldilirdi. Bu bölmə Qars döyüşündə həlledici rol oynamışdır. Beləki, onlar döyüşün gərgin anında Nadirin komandanlığı altında cinah hücumu təşkil etmiş və nəticədə [[qızılbaş]] ordusu qələbə qazanmışdır. == Artilleriya == [[File:Cannon - Safavid and Afsharid.JPG|300px|thumb|Əfşarlar dövründə qalma meydan topu. ]] Nadirin hərbi sahədə apardığı islahatlardan ən çox yararlanan ordu növü sözsüzki artilleriya idi. [[Səfəvi xanədanı|Səfəvi sülaləsi]]nin hakimiyyəti dövründə artilleriya qüvvələrindən hərbi işdə məhdud çərçivədə istifadə edirdilər.<ref>{{kitab3 | müəllif= Rudi Matthee | başlıq= Unwalled Cities and Restless Nomads: Firearms and Artillery in Safavid Iran | link= | cavabdeh= red. Charles Melville | yer= London | nəşriyyat = | il= 1996 | cild= | səhifə= | səhifələr = | isbn= | doi= | ref= }}</ref> Lakin Nadirin yürüşlərində [[artilleriya]]dan geniş ölçüdə istifadə edilirdi. Nadirin yürüşlərinin adətən aqressiv sürətli hücumlara əsaslanmasına görə ağır artilleriya silahlarını daşımaq problem təşkil etsə də, Nadir ordu daxilində artilleriyadan istifadənin inkişf etdirilməsinə daim xüsusi diqqət ayırmışdır. Nadirin ordusunun əsas tədarükçü fabrikləri [[Amül]], [[Kirmanşah]], [[İsfahan]] və [[Mərv]]də yerləşirdi. Bu hərbi fabriklər yüksək keyfiyyətdə silah istehsal edir və ordularını yaxşı istifadə qabiliyyətinə malik toplarla təmin edirdilər. Bununla belə, səyyar emalatxanalar Nadirə strateji hərəkətliliyini qoruyub saxlamaqla yanaşı, tələb olunduqda ağır mühasirə topunun yerləşdirilməsi kimi sahələrdə çox yönlülüyünü qoruyub saxlamağa imkan verdi. Nadirin ordusu içindəki ən önəmli artilleriya bölmələrindən biri zamburakçılar idi. Bu zamburakçı bölməsi 1 və ya 2 poenderlik yüngül və dəvələrin belinə yerləşdirilən kiçik toplardan təşkil edilmişdi. Bu toplar meydan toplar ilə müqayisədə qeyri-dəqiq və atış məsafəsi qısa olsa da, meydan döyüşlərində yaylım atəşi açmaqla kütləvi ölümə səbəb olması onun əsas üstünlüyü idi. Həmçinin bir digər üstün cəhəti isə yüngül və dəvə üstündə olduğuna görə yerdəyişməsi asan və çevik olması idi. {{sfn|Axworthy|2007|page=639}} Meydan artilleriyası Nadirin ordusunun ayrılmaz hissəsi idi. [[Nadir xanın Mesopotamiyaya birinci yürüşü]] zamanı, o, mühasirədə olan Bağdada yardım etmək üçün gəlmiş Topal Osman paşanı qarşılamaq üçün şimaldakı Samarraya gedərkən ordusunda 18 top olmuşdur. Onlardan 4-ü 30, 6-ı 15, 6-ı 9 pouderlik olmuşdur.<ref>{{kitab3 | müəllif = Purgstall J. Von Hammer | başlıq = Histoire de l Empire Ottman | link= | cavabdeh = french translation by J.J. Hellert | yer= Paris | nəşriyyat = | il= 1835-1843 | cild= | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref= }}</ref> Nadirin ordudakə islahatlarından yararlanan əsas sahələrdən biri kimi meydan [[artilleriya]]sı və ya topları özlərinin Osmanlı və Moğol imperiyalarındakı analogiyaları müqayisədə daha üstün mövqeyə sahibləndilər. Əfşar ordusunun artilleriyası bu iki imperiya artilleriyası ilə müqayisədə daha dəqiq atış gücünə malik idi.{{sfn|Axworthy|2009|page=639}}{{sfn|Axworthy|2009|page=}} Bu artilleriya qüvvələri [[Nadir şahın Mərkəzi Asiya yürüşü]]ndə də mühüm rol oynadılar. Mərkəzi Asiyadakı süvari döyüşçülər Əfşar ordusunun istifadə etdiyi modern artilleriya silahlarından xəbərsiz idilər və bu da Nadir üçün qələbəni daha da asanlaşdırırdı. == Hərbi donanma == 1734-cü ildən etibarən Nadir dövlətin hərbi donanma sistemini yenidən təşkil etdi. Bu donanma özünün ən yaxşı fəaliyyəti dövrünü Əfşar imperiyasının bölünməsinə qədərki 10 il müddətində yaşadı. Əfşar imperiyasının hərbi donanması əsas təhlükələrdən biri kimi qəbul edilən ruslara qarşı Xəzər dənizində də fəaliyyət göstərirdi. Hərbi donanmanın mərkəzi Buşehrdə yerləşirdi və əsas fəaliyyət sahəsini İran körfəzi, habelə, Oman dənizi təşkil edirdi. Burada əsas mübarizə isə Məskət sultanlığı, Oman imamlığı, sonradan Atəşkəs dövlətləri adlanan ərazilərin sahillərində məskunlaşan quldurlarla, üsyançılarla aparılırdı. Əfşar hərbi donanması tez-tez hollandiyalılar və britaniyalılarla əməkdaşlıq edirdi.<ref>{{cite web |url= https://iranicaonline.org/articles/navy-i-nader-shah |archiveurl = |archivedate = |title= NAVY i. Nāder Shah and the Iranian Navy |author = Michael Axworthy |date= 20 December 2012 |work= |publisher= Encyclopædia Iranica |accessdate= 7 July 2022 |language= }}</ref> === Şimal donanması === Şimal donanması [[Xəzər dənizi]]ndə fəaliyyət göstərirdi. 1745-ci ildə iki freqat və 4 kiçik gəmi (hamısı yerli istehsal) donanma daxilində xidmət etməkdə idi.{{sfn|Axworthy|2018|page=174}} Qaynaqların bildirdiyinə görə, bu donanmaya daxil olan gəmilərdən biri 1752-ci ildə Rəşt yaxınlığında yandırılmışdır. Şimal donanması yaradılmamışdan əvvəl, Nadir ruslardan gəmi ala bilmək üçün böyük məbləğlərdə pullar ödəmişdir. Bu gəmilərdən [[Nadirin Dağıstan yürüşləri|Nadirin Dağıstan yürüşü]] zamanı maddi-texniki təminat göndərmək üçün istifadə edilmişdir.{{sfn|Mirfendereski|2001|page=18}} === Cənub donanması === Cənub donanmasının əsas üzdüyü məkan İran kərfəzi və Oman körfəzi idi. Lakin bu donanmanın Ərəbistan dənizində də fəaliyyə etdiyi dövrlər olmuşdur. '''1734-1736-cı illər:''' 1734-cü ildə [[Nadir şah Əfşar|Nadir]] [[İngilislər|ingilislər]]dən iki briqantin gəmisi aldı. Bundan başqa, yerli [[Ərəblər|ərəb]] şeyxindən də iki ədəd briqanin əldə edildi.{{sfn|Axworthy|2000|page=}} ''Patna'' və ''Ruperall'' adlandırılan ingilis briqantinlərinə müvafiq olaraq Veddell və Kuk komandan təyin edildi.<ref>{{harvnb|Floor|1987|page=39}}</ref> Əfşarlar 1736-cı ildə Buşehrdə saxladıqları [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Ost-Hind şirkəti]]nə məxsus olan Northuberland gəmisinin kapitanını gəmini onlara satmağa məcbur etdilər.<ref>{{harvnb|Floor|1987|page=41}}</ref> "Böyük məbləğ qarşılığlnda satın alınan" gəmi döyüş gəmisinə dönüşdürüldü. [[Gəmi]] o dövrdə pis vəziyyətdə idi və buna görə də, Ost-Hind şirkəti "potensial Əfşar iddialarından özlərini qorumaq üçün addımlar atdılar".<ref name="Mirfendereski18"/> Həmin ilin oktyabrında donanma ingilislərdən 8 min tümənə satın alınmış 20 silahlı 2 freqat daha əldə etdi və onlardan biri ''Cavan'' adlandırıldı.<ref name="Floor42">{{harvnb|Floor|1987|page=42}}</ref> Arxiv sənədlərində isə, yalnız bir gəminin satıldığı göstərilmişdir.<ref name="Good227"/> ''Cavan'' daha sonra ''Fəth-i Şah'' adlandırıldı və donanmanın bayraqdar gəmisi oldu.<ref name="Good227"/><ref>{{harvnb|Black|2004|page=73}}</ref> Lakin baqa bir qaynağa görə isə, ''Fəth-i Şah'' gəmisi əvvəlki Northumberland gəmisi olmuşdur.<ref name="Barendse294"/> ''Cavan'' şəxsi olaraq Bombeydə yerləşən EİC şirkəti tərəfindən Əfşarlara satılmaq üçün əldə edilmişdi və şirkət bu satışdan 200 faiz mənfəət əldə etmişdi.<ref name="Good227"/> [[Donanma]]ya daxil olan başqa bir gəmi isə fransız tacirlərdən satın alınmış ''l'Heureux'' gəmisi idi.<ref name="Barendse294">{{harvnb|Barendse|2009|page=294}}</ref> '''1737-ci il:''' 1737-ci ilə aid holland qaynağı donanmanın inventarını belə təqdim etmişdir: {| class="wikitable" |- ! Gəmi ! Kökən ! Qeydlər |- | Fəth-i Şah | ingilis | 7.000 tümənə alınmışdır. |- | ''Capitaine'' | ingilis | Purchased for 4.000 tümənə alınmışdır. |- | ''Fatta Mamoedie''{{sup|b}} | ingilis | 400 tümənə alınmışdır. |- | ''Nastar Chanie'' | ingilis | 300 tümənə alınmışdır. |- | ''Toeckel''{{sup|c}} | [[Basidu]] | Şeyx Rəşiddən 3.000 tümənə alınmışdır. |- | ''Fattilhaije'' | [[Basidu]] | Şeyx Rəşiddən 1.300 tümənə alınmışdır. |- | ''Fatta Rhamhanie''{{sup|d}} | ərəb | 400 tümənə alınmışdır. |- | ''Illhaiji'' | [[Basidu]] | Şeyx Rəşiddən 400 tümənə alınmışdır. |- | Bilinmir | [[Basaydu]] | Şeyx Rəşiddən alınmışdır. |- | Bilinmir | [[Basaydu]] | Şeyx Rəşiddən alınmışdır. |- | Bilinmir | Yerli | Məhəmməd Lətif xan tərəfindən tikilmişdir. |- | Bilinmir | Yerli | Məhəmməd Lətif xan tərəfindən tikilmişdir. |- | colspan=3|{{small|{{sup|a}} also spelt ''Fattishahi'' ({{lang-fa|فتح شاهی}}) {{sup|b}} ({{lang-fa|فتح محمودی}})<br>{{sup|c}} also spelt ''Tawakkul'' ({{lang-fa|توکل}}) {{sup|d}} ({{lang-fa|فتح رحمانی}})}} |- | colspan=3|Mənbə: Villem Floor (1987)<ref>{{harvnb|Floor|1987|pages=41–42}}</ref> |} '''1741-1742-ci illər:''' 1.100 tonluq [[Mumbay|Bombey]] mərkəzli gəmi olan Şavallum onu hazırlayan konsortium (Con Lambton, parsi tacir Bhomanji Rüstəmci və Manoji Novroji və bombeyli Şivan Set Dharam Set) tərəfindən satılmış və ''Rəhimi'' adlandırılmışdır. Bu gəmi [[Əfşar imperiyasının hərbi sistemi|Əfşar]] donanmasının bayraqdarı kimi xidmət etmişdir.<ref>{{harvnb|Barendse|2009|pages=295–296}}</ref> 1742-cı ildə cənub donanmasına 15 gəmi daxil idi və onların çoxu [[Kambey körfəzi]]ndəki Suratda hazırlanmışdı.<ref name="Axworthy2000">{{harvnb|Axworthy|2000}}</ref> Əfşarlar Suratdakı gəmi hazırlayanlara daha 11 gəmi sifariş verdilər və bu sifarişlərdən birincisi 1741-ci ildə hazır edildi. Bu gəmilər tik ağacından hazırlanmışdılar və öz davamlılıqları ilə seçilirdilər.<ref name="Ward53"/> 1742-ci ildə ''Robert Qalley'' gəmisi ingilis Eusteys Pikokdan 1000 tümə qarşılığında satın alındı.<ref name="Good227">{{harvnb|Good|2018|page=227}}</ref> Daha iki gəmi - Meri və Pembrok Suratdakı EIC tərəfindən hazırlandı və 186.251 rupiyə (9.312 tümənə və ya 23.280 pounda bərabər idi) Əfşarlara satıldı.<ref>{{harvnb|Good|2018|page=228}}</ref> ''Pembrok'' lazimi təchizatlardan məhrum idi, ''Meri'' isə su sızmasına məruz qaldığı üçün gündəlik nasosa ehtiyyacı var idi.<ref>{{harvnb|Good|2018|page=230}}</ref> '''1745-ci ildə:''' 1745-ci ildə donanmada 30 gəmi mövcud idi.<ref name="Ward53">{{harvnb|Ward|2014|page=53}}</ref> '''1747-ci ildə:''' 1747-ci ildə cənub donanmasında 20-25 gəmi mövcud idi.<ref name="Mirfendereski18">{{harvnb|Mirfendereski|2001|page=18}}</ref> == Həmçinin bax == * [[Səfəvi imperiyasının ordusu]] * [[Əfşar imperiyasının hərbi donanması]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = [[Maykl Eksvorti]] | başlıq = The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = I. B. Tauris | il = 2009 | cild = | səhifə = 180 | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Axworthy }} * {{kitab3 | müəllif = [[Maykl Eksvorti]] | başlıq = The Army of Nader Shah | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Iranian Studies. 40 (5) | il = 2007 | cild = | səhifə = 180 | səhifələr = | isbn = | doi = 10.1080/00210860701667720 | ref = Axworthy }} * {{kitab3 | müəllif = Basile Vatatzes | başlıq = Persica: Histoire de Chah-Nadir | link = | cavabdeh = N. Iorga | yer = Bucharest | nəşriyyat = | il = 1939 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Vatatzes }} * {{cite book|last=Mirfendereski|first=Guive|year=2001|title=A Diplomatic History of the Caspian Sea|doi=10.1057/9780230107571_4|publisher=Springer|isbn=978-0-230-10757-1}} [[Kateqoriya:Silahlı qüvvələr]] [[Kateqoriya:Nadir şah Əfşarın yürüşləri]] [[Kateqoriya:Nadir şah Əfşar]] [[Kateqoriya:Əfşarlar imperiyası]] sj579ae7iobl804xj8gdi32exprq3ps 14 757161 6600742 6529501 2022-08-29T08:40:29Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Şimali Afrika diasporları]] silindi; [[Kateqoriya:Afrika diasporları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Afrika diasporları]] [[Kateqoriya:Əlcəzairin sosial tarixi]] [[Kateqoriya:Mənşə ölkələrinə görə diasporlar]] g7rrnoicjjbd4glre3d04k9d27r0fnu 0 757203 6600392 6529953 2022-08-29T05:33:14Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{ad}} '''Etsuko''' ([[kanci]]: 悦子, 英津子; [[hiraqana]]: えつこ; [[katakana]]: エツコ) — yapon qadın adı. Mənası istifadə olunan [[kanci]]lərdən asılı olaraq dəyişir. {{adaşlar}} * [[Etsuko Handa]] — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. * [[Etsuko Tahara]] — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. [[Kateqoriya:Yapon qadın adları]] aagpdb5299488ibg18suatp2v526532 14 757432 6599598 6539364 2022-08-28T16:19:54Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1996 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1996 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:Olimpiya futbol yarışları]] [[Kateqoriya:1996-cı ildə futbol]] [[Kateqoriya:ABŞ-ın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri]] [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] 5d7m12hotsra8th52yd27n2p8dcjla7 14 757667 6599653 6534788 2022-08-28T16:38:44Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Avropa Oyunlarında ölkələr]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Ölkələr Avropa Oyunlarında]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Avropa Oyunları]] [[Kateqoriya:Ölkələr çoxnövlü idman yarışlarında| ]] k5lkqmxyrcnpfgu3g7gp44os6wyleal 14 757668 6599655 6534807 2022-08-28T16:38:48Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Avropa Oyunlarında ölkələr]] → [[Kateqoriya:Ölkələr Avropa Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2019 Avropa Oyunları|İştirakçı ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələr Avropa Oyunlarında]] 1k1iw0me2qbrv06wrw72zqhd8kovpoi 14 757982 6599591 6539363 2022-08-28T16:19:32Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında futbol]] → [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Association football at the 1936 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:Futbol Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1936 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:Olimpiya futbol yarışları]] [[Kateqoriya:1936-cı ildə futbol]] [[Kateqoriya:Almaniyanın ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq futbol turnirləri]] emfa4ekug9dvj2mi7hw1q7exw4btj5g 0 758010 6599963 6541784 2022-08-28T20:22:45Z Elshad Iman (Elşad İman) 78937 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Kitab |Adı = Qadınlar |Orijinal adı = {{Dil-en|Women}} |Şəkil = Qadınlar roma .jpg |Şəklin ölçüsü = 250px |Şəklin izahı = Qadınlar kitabının [[azərbaycanca]] tərcüməsinin üz qabığı. |Müəllif = [[Çarlz Bukovski]] |Janr = [[roman]] |Mövzu = |Orijinalın dili = [[ingiliscə]] |Ölkə = |Orijinalın nəşr ili = 1978 |Tərcüməçi = |Rəssam = |Tərtibat = |Seriya = |Nəşriyyat = [[Qanun nəşriyyatı]] |Nəşr = |Cild = yumuşaq |Səhifə = 456 |Növ = |Tiraj = |Əvvəlki = |Sonrakı = |isbn = 2000029267963 |Elektron versiya = |Commons = }} '''Qadınlar''' — Amerikalı şair və nasir [[Çarlz Bukovski]]nin çoxsaylı cinsi macəralardan bəhs edən üçüncü romanıdır.<ref>{{cite web |url = https://alinino.az/product/qadinlar |archiveurl = |archivedate = |title = Qadınlar |author = |date = |work = |publisher = |accessdate = |language = }}</ref> == Məzmun == Burada, 1 nömrəli fəsildə ilk qadın personaj görünür, Lidiya Vance. Qəhrəman dəqiq vaxtı xatırlaya bilmir, lakin iddia edir ki, onlar təxminən altı il əvvəl, rəvayətçi poçt şöbəsindəki işindən çıxanda tanış olublar. Lidiya ilə tanışlıq Los-Ancelesdəki kitab mağazasında keçirilən ilk şeir oxunuşlarında baş verdi və münasibətlər bir neçə gün davam etdi və sonra yazıçı Vancenin evinə dəvət edir. Henri və Lidiya romanının təsviri — fırtınalı, seks, qalmaqallar, çoxsaylı ayrılıqlar və görüşlərlə doludur, kitabın demək olar ki, üçdə birini (əvvəlindən otuz ikinci fəsil daxil olmaqla) tutur. Onların münasibətlərinin inkişafı zamanı isə baş qəhrəmanın cinsi fəaliyyəti təkcə bir Vansla məhdudlaşmır, onun yatağına daha altı qadın nümayəndə girir. Roman Henrinin Saraya zəngi ilə bitir.<ref>{{cite web |url = https://www.labirint.ru/books/216277/ |archiveurl = |archivedate = |title = Чарльз Буковски: Женщины |author = |date = |work = |publisher = |accessdate = |language = ru }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qanun nəşriyyatının kitabları]] l5c47xz2npd5783d8dwcceprzm4y1hs 0 759199 6600877 6547683 2022-08-29T09:37:43Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Cəngavər''' — [[orta əsrlər]] dövründə, yəni [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] və [[Səfəvi imperiyası|Səfəvi imperiyaları]] zamanı orduda ağır [[Süvarilər|süvaril]]əri bildirmək üçün istifadə edilən söz. Termin qədim [[pəhləvi dili]]ndən gələn iki sözdən yaranmış — ''Cəng'' (döyüş) və ''Vər’е'' (gedən)''-,'' mənası ''döyüşə getmək'' deməkdir. Bu termin sadəcə at üzərində döyüşə gedən süvarilər ilə ağır silahlarla silahlanmış və ya zirehlər geyinmiş döyüşçüləri tərif etmək üçün istifadə edilmişdir. [[Ağqoyunlular|Ağqoyunlu]] və [[Səfəvilər|Səfəvi]] imperiyaları zamanı ordu əsasən qeyri-nizami hissələrdən təşkil edilirdi və müharibə zamanı müxtəlif türk tayfalarından toplanırdı. Səfəvilər dövründə cəngavərlər həm də qızılbaş hesab edilməklə birlikdə, şahın davamçıları mənasını verən müridlər — iman üçün döyüşən — kimi qəbul edilirdilər. Bu cəngavərlərin ən çox məşhurlaşdığı döyüşlərdən birinci [[Çaldıran döyüşü]]dür. Döyüşdə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın məğlub olmasına baxmayaraq, cəngavərlərin [[Osmanlı ordusu]]nun [[yeniçəri]] və [[Sipahilər|sipahil]]ərinə qarşı inadlı müqavimətləri onların məşhurlaşmasına səbəb olmuşdu. Döyüş zamanı onlar yeniçərilərə və sipahilərə aramsız hücumlar edərək, ağır zərbələr vurur və dərhal da geri çəkilirdilər, [[Osmanlı ordusu]] onların öhtəsindən yalnız [[artilleriya]] atəşinin gücü ilə gələ bildi. Bu isə, [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]]nda yox idi. [[I Abbas|I Şah Abbas]] dövründə yenidən başlayan [[Səfəvi-Osmanlı müharibələri]]ndə də cəngavərlərdən istifadə edilmiş və bu dəfə uğurlu olunmuşdur. Beləki, [[I Abbas]] Osmanlılara qarşı [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1603-1612)|2]] [[Səfəvi–Osmanlı müharibəsi (1603–1618)|müharibə]]ni tam qələbə ilə sonlandırmış,<ref>{{Kitab3 |müəllif= AZƏRBAYCAN MiLLi ELMLƏR AKADEMiYASI,A. BAKIXANOV ADINA TARİX İNSTİTUTU |başlıq= Azərbaycan tarixi.III cild.(XIII-XVIII əsrlər) |yer= Bakı |nəşriyyat="Elm" nəşriyyatı |il=2007 |səhifə=239|isbn=978-9952-448-39-9|link= http://history.az/pdf.php?item_id=20100402024749477&ext=pdf }}</ref> [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1623-1639)|üçüncü müharibə]]nin başlanğıcında da qələbələr qazansa da, sonradan vəfat etmişdir.{{sfn|Cooper|1979|634}}{{sfn|Roemer|1989|285}} Bu termin bir qədər fərqli anlamda olsa da, hal-hazırda da [[Azərbaycan dili]]ndə istifadə olunmaqdadır.<ref>{{cite web |url = https://obastan.com/C%C6%8FNGAV%C6%8FR/5878/ |archiveurl = |archivedate = |title = CƏNGAVƏR |author = |date = |work = |publisher = obastan.com |accessdate = 25 iyul 2022 |language = }}</ref> == Həmçinin bax == * [[Cəngavər]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{Cite book|last=Cooper |first=J. P. |title=The New Cambridge Modern History, Volume IV: The Decline of Spain and the Thirty Years War, 1609–48/59|publisher=CUP Archive |year=1979 |isbn=978-0521297134}} * {{Cite book|last=Roemer |first=H. R. |chapter=The Safavid Period |title=The Cambridge History of Iran, Vol. 6: The Timurid and Safavid Periods |pages=189–350 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |year=1986 |isbn=0521200946 }} [[Kateqoriya:Azərbaycanın hərb tarixi]] [[Kateqoriya:Süvari qoşun]] evofnsdb25a2tct6s4dtloybzjmzuvy 2 759434 6601129 6582781 2022-08-29T11:34:57Z Qraf061 242998 wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="text-align:center; border: 1px solid #696969; background-color:#FFFFFF" |- padding:1em;padding-top:0.5em;" | style="font-size: 90%"|[[Fayl:Go-home-2.svg|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061|ANA SƏHİFƏ]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[Fayl:Circle-icons-mail.svg|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|MÜZAKİRƏ]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[Fayl:Notebook and Pen Flat Icon Vector.svg|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Yaratdığım məqalələr|Məqalələr]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[Fayl:Paste Icon Inkscape.svg|57px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Qaralama/2|QARALAMA]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[Fayl:Wappen Doernberg.svg|56px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Mükafatlarım|MÜKAFATLARIM]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[Fayl:Qraf Star.png|60px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Qraf ulduzu|QRAF Ulduzu]]'''</font> | style="font-size: 90%"|[[Fayl:ODM stub icon.svg|55px|none]] <hr> <font color="#000000">'''[[İstifadəçi:Qraf061/Qraf Ordeni|QRAF Ordeni]]'''</font> | |[[Fayl:Wikipedia-logo-v2.svg|60px|none]] |} [[Fayl:New-Bouncywikilogo.gif|100px]] [[Fayl:4-Stroke-Engine.gif|thumb|250px|center|[[Otto mühərriki|Otto]]]] adventure</p> <h1 style="color: gray;">Flowers by Ana</h1> <h3>Tweeter</h3> <h1 style="color: pink;">Flowers by Ana</h1> !doctype html> <html>  <body> <a href="https://getmimo.com">Learn to Code</a>  </body> </html> <!doctype html> <html> <body> <h3>Popular Places</h3> <a href="">Antarctica</a> <br> <a href="">Kyoto</a> </body> </html> [[Vikipediya:Redaktə sayına görə vikipediyaçıların siyahısı|📉]] [[Fayl:Edge (video game) edge time, animated.gif]] [https://quliyevqdir1.wixsite.com/qdirquliyevpolad/ https://Qədir Quliyev Polad oğlu//oneks] https://musiqiritmi.simplesite.com https://web.archive.org/web/20220807141715/https://site-8369546-6773-494.mystrikingly.com/ 6p4h28ct1c6tmnrccz77fljqzclnhox 14 759518 6598922 6550415 2022-08-28T12:20:34Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyada İslam]] → [[Kateqoriya:Yaponiyada islam]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiyada islam|Müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Dinlərinə görə Yaponiya şəxsləri|Müsəlmanlar]] [[Kateqoriya:Asiya müsəlmanları]] pj2a3kzr7fpqudikql0l363gcm2kc6x 0 760520 6599052 6562613 2022-08-28T13:54:53Z Kwamikagami 23144 /* Qaleriya */ wikitext text/x-wiki [[Fayl:Fist_.svg|sağ|thumb|213x213pik|Qara rənglə rənglənmiş bir qaldırılmış yumruq simvolu]] '''Qaldırılmış yumruq''' və ya '''sıxılmış yumruq''' [[həmrəylik]] və dəstək simvolu kimi istifadə olunur. Həmçinin də ittifaq, güc, itaətsizlik və ya [[müqavimət]]i ifadə etmək üçün [[salam]] kimi də istifadə olunur.<ref>{{ Cite web | url = http://newsfeed.time.com/2011/02/22/every-movement-needs-a-symbol-enter-the-wisconsin-fist-of-solidarity/ | title = Every Movement Needs a Symbol: Enter The Wisconsin Fist of Solidarity | date = 22 fevral 2011 | publisher = Time | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110224033851/http://newsfeed.time.com/2011/02/22/every-movement-needs-a-symbol-enter-the-wisconsin-fist-of-solidarity/ | archivedate = 24 fevral 2011 | accesdate = 30 may 2020 | deadurl =no}}</ref> == Tarixi == [[Fayl:Spanish_War_Children_(restored).png|sağ|thumb| [[İspaniya vətəndaş müharibəsi]] ([[1930-cu illər]]) əsnasında təxliyə edilən uşaqlardan bəziləri Respublikaçıların salamını verir. Respublikaçılar qaldırılmış sağ yumruq göstərirdilər, Millətçilər isə öz növbələrində Roma salamı verirdilər<ref>{{cite book |last1=Calleja |first1=Eduardo Gonzále |chapter=The symbolism of violence during the Second Republic in Spain, 1931–1936 |title=The Splintering of Spain |chapter-url={{Google books|ypBS6N0aFJgC|page=23|plainurl=yes}} |pages=23–44 |doi=10.1017/CBO9780511497025.005 |editor1-first=Chris |editor1-last=Ealham |editor-link1=Chris Ealham|editor2-first=Michael |editor2-last=Richards |year=2005 |isbn=978-0-511-49702-5 |quote=The Roman salute characteristic of Italian fascism was first adopted by the PNE and the JONS, later spreading to the Falange and other extreme right groups, before it became the official salute in Franco's Spain. The JAP salute, which consisted of stretching the right arm horizontally to touch the left shoulder enjoyed only relatively little acceptance. The gesture of the raised right fist, so widespread among left-wing workers' groups, gave rise to more regimented variations, such as the salute with the fist on one's temple, characteristic of the German ''[[Rotfrontkämpferbund|Rotfront]]'', which was adopted by the republican Popular Army. }}</ref>]] 1917-ci ildə Dünya Sənaye İşçiləri (IWW) tərəfindən qaldırılmış sağ yumruq loqo kimi istifadə edilmişdir. Bununla belə, 1936-1939-cu illərdə baş verən [[İspaniya vətəndaş müharibəsi]] zamanı respublikaçı qruplar tərəfindən salamlama simvolu kimi istifadə edilmiş və “Xalq Cəbhəsi salamı” və ya “antifaşist salamı” kimi tanınaraq populyarlıq qazanmışdır. Sağ yumruq salamı daha sonralar bütünlükdə Avropa miqyasında solçular və antifaşistlər arasında yayılmışdır.<ref>{{cite web|url=http://www.docspopuli.org/articles/Bancroft/BANC_PIC_2001_206.html|title=Mexican posters on social and educational themes|work=docspopuli.org|access-date=16 January 2017|archive-date=5 May 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070505190037/http://www.docspopuli.org/articles/Bancroft/BANC_PIC_2001_206.html|url-status=dead}}</ref> Qrafik simvol 1948-ci ildə Meksikada [[inqilabçı|inqilabi]] sosial mübarizələri inkişaf etdirmək üçün incəsənətdən bir vasitə kimi istifadə edən mətbəə olan Taller de Gráfica Popular tərəfindən populyarlaşdırılmışdır. Rəssam və fəal ''Frank Cieciorka''nın Tələbə Qeyri-zorakı Koordinasiya Komitəsi üçün sadələşdirilmiş versiya hazırladıqdan sonra onun istifadəsi ABŞ-da 1960-cı illərdə yayılmışdır.<ref name=aiga>{{cite web |url=https://www.aiga.org/not-your-grandparent-s-clenched-fist |title=Not Your Grandparent's Clenched Fist |last=Patton |first=Phil |date=10 January 2006 |website=[[American Institute of Graphic Arts]] |access-date=7 July 2018 |archive-date=9 September 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110909052316/https://www.aiga.org/not-your-grandparent-s-clenched-fist |url-status=dead }}</ref> Bu versiya daha sonralar [[Demokratik Cəmiyyət Uğrunda Tələbələr|Tələbələr]] tərəfindən [[Demokratik Cəmiyyət Uğrunda Tələbələr|Demokratik Cəmiyyət]] və Qara Güc hərəkatı üçün istifadə edilmişdir.<ref>{{cite web |url=http://en.rfi.fr/20180404-culture-france-may-68-posters-show-where-they-were-made-beaux-arts-paris |title=France May 68: the art of revolution |last=Hird |first=Alison |date=4 April 2018 |website=[[rfi.fr]] |access-date=7 July 2018}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Considine |first1=Liam |date=Autumn 2015 |title=Screen Politics: Pop Art and the Atelier Populaire |url=https://www.tate.org.uk/research/publications/tate-papers/24/screen-politics-pop-art-and-the-atelier-populaire |journal=Tate Papers |issn=1753-9854 |issue=24 |access-date=7 July 2018 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2018/05/04/arts/design/may-1968-paris.html |title=Printing a Revolution: The Posters of Paris '68 |last=Rubin |first=Alissa J. |author-link=Alissa J. Rubin |date=4 May 2018 |website=[[NYTimes.com]] |access-date=4 May 2018}}</ref> Qaldırılmış sağ yumruq La Luttenin davam etdiyi [[1968-ci ilin may hadisələri (Fransa)|1968-ci ilin may üsyanı]] zamanı hazırlanmış təbliğat afişalarında müntəzəm formada istifadə olunmuş, sıxılmış yumruğun başında bir fabrik bacası təsvir edilmişdir. == Qaleriya == <gallery> Fayl:The hand that will rule the world.jpg|''Müqavimət'' karikaturası 1917 Fayl:Civil Liberties in War Times by Max Lerner 1940.jpg|Mülki azadlıqlar afişası 1940 Fayl:Womanpower logo.jpg|[[Feminizm]] Fayl:LibrariansAgainstDRM.svg|Kitabxanaçılar [[Rəqəmsal hüquqların idarə edilməsi|DRM]]-ə qarşı Fayl:Otpor-serbian.jpg|Otpor! Fayl:Flag of Kach and Kahane Chai.svg|[[İsrail]] də ifrat millətçi siyasi partiya olan Kach Fayl:Piotr Uklanski - Untitled (Fist).jpg|Piotr Uklański, adsız 2008 Fayl:Browncoats-Logo.svg|Browncoats </gallery> == İstinadlar == [[Kateqoriya:Əl jestləri]] [[Kateqoriya:Loqolar]] [[Kateqoriya:Siyasi simvollar]] 31x5nfx1ji7um0v5gpf4gn7wacct4j0 0 761314 6599143 6572149 2022-08-28T14:07:41Z Scherbatsky12 160539 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Zənburəkçilər''' - [[Nadir şah Əfşar]]<nowiki/>ın ordusunda xidmət edən yüngül artilleriya bölməsi == Haqqında == [[Nadir şah Əfşar]]<nowiki/>ın ordusunda istifadə edilən kiçik və yüngül toplar zənburək adlanırdı .Zənburəklərin lülələrinin çapı Nadir şah qoşunlarında istifadə olunan ağır tüfənglərin çapından azacıq böyük olmaqla, orta topların çapından kiçik idi. Bu toplar lüləsinin əhatəsinə dolandırılmış tuğ və lüləsinin aşağısında olan mil və ox vasitəsilə şamdan adlanan yastığın üzərində bərkidilirdi. Sonra da bu yastıq dəvənin donqarları arasında bərkidilmiş dayaq üzərinə qoyulurdu. Zənburəklər dəvələr vasitəsilə daşınırdı. Onlardan istifadə zamanı dəvələr dizləri üzərinə yatırdılar və dəvələrin üzərindən götürülmədən onlardan atəş açılırdı. Hər dəvə yalnız bir zənburək aparırdı. Bunun üçün xüsusi dəvələr seçilir və həmin dəvələr zənburək daşınması üçün hazırlanırdı. Zənburəkçi dəvənin donqarının arxasında bərkidilmiş palanın üzərində oturaraq adətən sol əli ilə zənburəkin lüləsinin arxasından tutardı. Dəvənin sağ tərəfinə zənburəkin fitili, sol tərəfinə isə barıt və mərmi torbası asılardı. Mərmi torbasına 20-dək mərmi yükləmək olurdu. Atəş açılmasına başlanan zaman zənburəkçi dəvənin qatlanmış ayaqlarından birini açardı ki, atəşin qorxusundan dəvə asanlıqla ayağa qalxa bilməsin. Bundan başqa zənburək lüləsinin yastıq üzərində fırlanması dəvənin yerini dəyişmədən müxtəlif istiqamətlərə atəş açmağa imkan verirdi. Zənburəklərin atəş uzaqlığı çox da böyük deyildi. Bununla belə, atəşlərin yaratdığı gurultu qarşı tərəfdə vahimə yaratmağa kömək edirdi. Zənburəkçilər göy rəngli canlıq, geniş şalvar və uzun boğazı olan çarıq geyinirdilər. Başlarına isə yarıdan yuxarı konus şəklində daralan hündür papaq qoyurdular. Zənburəkçilər dəstəsi Nadir şahın topçu qüvvələrinin mühüm tərkib hissəsini təşkil edirdi və bu topların imkanlarından məharətlə istifadə edilməsi onların əhəmiyyətini xeyli artırırdı. Zənburəklərin silahlanmaya qəbul edilməsi də səfəvilər dövrünə aiddir. Tədqiqatçıların qənaətinə görə, hələ [[Şah Abbas]] dövründə bu toplardan istifadə edilməyə başlanmış və onun ilk strukturları yaradılmışdı. Amma səfəvilər qoşunlarında bu topların malik olduğu bütün imkanları reallaşdırmaq mümkün olmamışdı. Nadir şahın qoşunlarının tərkibində isə zənburəklərdən daha geniş və daha səmərəli istifadə olunması onların gərəkliliyini təsdiqlədi . Bunun nəticəsi kimi, müstəqil zənburəkçi strukturları formalaşdırıldı. Həmin strukturların təşkili də Nadir şahın öz qoşunlarının formalaşdırılmasına gətirdiyi yeniliklərdən biri idi. Zənburəkçilər zənburəkçibaşına tabe olurdular. Nadir şahın qoşunlarında belə bir vəzifə mövcud idi. Zənburəkçilər başlarına yuxarıdan yarısı arxaya doğru ensizləşən papaqlar qoyurdular. Şah ordusunda Mehdi bəy [[Xorasan]]<nowiki/>i kimi məşhur zənburəkçibaşı faəliyyət göstərmişdi. O sonradan şahın fərmanı ilə Şrivan hakimi təyin olunmuşdu == Mənbə == * {{kitab3|müəllif=[[Maykl Eksvorti]]|başlıq=The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant|link=|cavabdeh=|yer=|nəşriyyat=I. B. Tauris|il=2009|cild=|səhifə=180|səhifələr=|isbn=|doi=|ref=Axworthy}} * {{kitab3|müəllif=[[Maykl Eksvorti]]|başlıq=The Army of Nader Shah|link=|cavabdeh=|yer=|nəşriyyat=Iranian Studies. 40 (5)|il=2007|cild=|səhifə=180|səhifələr=|isbn=|doi=10.1080/00210860701667720|ref=Axworthy}} * {{kitab3| müəllif= Mehman Süleymanov | başlıq= Nadir şah | link= https://www.ebooks.az/view/IrWcSTM6.pdf | cavabdeh= Pərvin Darabadi (elmi redaktor) | yer= | nəşriyyat= | il= | cild= | səhifə= | səhifələr = 741 | isbn= | doi= | ref= Süleymanov}} * {{cite book|first=Sayad|last=Sadat|authorlink= |title=NADİR ŞAH DÖNEMİNDE AFGANİSTAN |year=2017 |location=Sakarya |publisher= |url= |ref=harv}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 8yl0m8xmjmigx4j5xdw1vp2z3p1ujqw 6599199 6599143 2022-08-28T14:13:12Z Scherbatsky12 160539 /* Haqqında */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Zənburəkçilər''' - [[Nadir şah Əfşar]]<nowiki/>ın ordusunda xidmət edən yüngül artilleriya bölməsi == Haqqında == [[Nadir şah Əfşar]]<nowiki/>ın ordusunda istifadə edilən kiçik və yüngül toplar zənburək adlanırdı .Zənburəklərin lülələrinin çapı Nadir şah qoşunlarında istifadə olunan ağır tüfənglərin çapından azacıq böyük olmaqla, orta topların çapından kiçik idi. Bu toplar lüləsinin əhatəsinə dolandırılmış tuğ və lüləsinin aşağısında olan mil və ox vasitəsilə şamdan adlanan yastığın üzərində bərkidilirdi. Sonra da bu yastıq dəvənin donqarları arasında bərkidilmiş dayaq üzərinə qoyulurdu. Zənburəklər dəvələr vasitəsilə daşınırdı. Onlardan istifadə zamanı dəvələr dizləri üzərinə yatırdılar və dəvələrin üzərindən götürülmədən onlardan atəş açılırdı. Hər dəvə yalnız bir zənburək aparırdı. Bunun üçün xüsusi dəvələr seçilir və həmin dəvələr zənburək daşınması üçün hazırlanırdı. Zənburəkçi dəvənin donqarının arxasında bərkidilmiş palanın üzərində oturaraq adətən sol əli ilə zənburəkin lüləsinin arxasından tutardı. Dəvənin sağ tərəfinə zənburəkin fitili, sol tərəfinə isə barıt və mərmi torbası asılardı. Mərmi torbasına 20-dək mərmi yükləmək olurdu. Atəş açılmasına başlanan zaman zənburəkçi dəvənin qatlanmış ayaqlarından birini açardı ki, atəşin qorxusundan dəvə asanlıqla ayağa qalxa bilməsin. Bundan başqa zənburək lüləsinin yastıq üzərində fırlanması dəvənin yerini dəyişmədən müxtəlif istiqamətlərə atəş açmağa imkan verirdi.{{sfn|Süleymanov|2010|page=540}} Zənburəklərin atəş uzaqlığı çox da böyük deyildi. Bununla belə, atəşlərin yaratdığı gurultu qarşı tərəfdə vahimə yaratmağa kömək edirdi. Zənburəkçilər göy rəngli canlıq, geniş şalvar və uzun boğazı olan çarıq geyinirdilər. Başlarına isə yarıdan yuxarı konus şəklində daralan hündür papaq qoyurdular. Zənburəkçilər dəstəsi Nadir şahın topçu qüvvələrinin mühüm tərkib hissəsini təşkil edirdi və bu topların imkanlarından məharətlə istifadə edilməsi onların əhəmiyyətini xeyli artırırdı. Zənburəklərin silahlanmaya qəbul edilməsi də səfəvilər dövrünə aiddir. Tədqiqatçıların qənaətinə görə, hələ [[Şah Abbas]] dövründə bu toplardan istifadə edilməyə başlanmış və onun ilk strukturları yaradılmışdı. Amma səfəvilər qoşunlarında bu topların malik olduğu bütün imkanları reallaşdırmaq mümkün olmamışdı. Nadir şahın qoşunlarının tərkibində isə zənburəklərdən daha geniş və daha səmərəli istifadə olunması onların gərəkliliyini təsdiqlədi . Bunun nəticəsi kimi, müstəqil zənburəkçi strukturları formalaşdırıldı. Həmin strukturların təşkili də Nadir şahın öz qoşunlarının formalaşdırılmasına gətirdiyi yeniliklərdən biri idi. Zənburəkçilər zənburəkçibaşına tabe olurdular. Nadir şahın qoşunlarında belə bir vəzifə mövcud idi. Zənburəkçilər başlarına yuxarıdan yarısı arxaya doğru ensizləşən papaqlar qoyurdular. Şah ordusunda Mehdi bəy [[Xorasan]]<nowiki/>i kimi məşhur zənburəkçibaşı faəliyyət göstərmişdi. O sonradan şahın fərmanı ilə Şrivan hakimi təyin olunmuşdu.{{sfn|Sadat|2007|page=63}} == Mənbə == * {{kitab3|müəllif=[[Maykl Eksvorti]]|başlıq=The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant|link=|cavabdeh=|yer=|nəşriyyat=I. B. Tauris|il=2009|cild=|səhifə=180|səhifələr=|isbn=|doi=|ref=Axworthy}} * {{kitab3|müəllif=[[Maykl Eksvorti]]|başlıq=The Army of Nader Shah|link=|cavabdeh=|yer=|nəşriyyat=Iranian Studies. 40 (5)|il=2007|cild=|səhifə=180|səhifələr=|isbn=|doi=10.1080/00210860701667720|ref=Axworthy}} * {{kitab3| müəllif= Mehman Süleymanov | başlıq= Nadir şah | link= https://www.ebooks.az/view/IrWcSTM6.pdf | cavabdeh= Pərvin Darabadi (elmi redaktor) | yer= | nəşriyyat= | il= | cild= | səhifə= | səhifələr = 741 | isbn= | doi= | ref= Süleymanov}} * {{cite book|first=Sayad|last=Sadat|authorlink= |title=NADİR ŞAH DÖNEMİNDE AFGANİSTAN |year=2017 |location=Sakarya |publisher= |url= |ref=harv}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} li1xslv2zqd04mocfnz5d771qsa0pls 6599200 6599199 2022-08-28T14:13:25Z Scherbatsky12 160539 wikitext text/x-wiki '''Zənburəkçilər''' - [[Nadir şah Əfşar]]<nowiki/>ın ordusunda xidmət edən yüngül artilleriya bölməsi == Haqqında == [[Nadir şah Əfşar]]<nowiki/>ın ordusunda istifadə edilən kiçik və yüngül toplar zənburək adlanırdı .Zənburəklərin lülələrinin çapı Nadir şah qoşunlarında istifadə olunan ağır tüfənglərin çapından azacıq böyük olmaqla, orta topların çapından kiçik idi. Bu toplar lüləsinin əhatəsinə dolandırılmış tuğ və lüləsinin aşağısında olan mil və ox vasitəsilə şamdan adlanan yastığın üzərində bərkidilirdi. Sonra da bu yastıq dəvənin donqarları arasında bərkidilmiş dayaq üzərinə qoyulurdu. Zənburəklər dəvələr vasitəsilə daşınırdı. Onlardan istifadə zamanı dəvələr dizləri üzərinə yatırdılar və dəvələrin üzərindən götürülmədən onlardan atəş açılırdı. Hər dəvə yalnız bir zənburək aparırdı. Bunun üçün xüsusi dəvələr seçilir və həmin dəvələr zənburək daşınması üçün hazırlanırdı. Zənburəkçi dəvənin donqarının arxasında bərkidilmiş palanın üzərində oturaraq adətən sol əli ilə zənburəkin lüləsinin arxasından tutardı. Dəvənin sağ tərəfinə zənburəkin fitili, sol tərəfinə isə barıt və mərmi torbası asılardı. Mərmi torbasına 20-dək mərmi yükləmək olurdu. Atəş açılmasına başlanan zaman zənburəkçi dəvənin qatlanmış ayaqlarından birini açardı ki, atəşin qorxusundan dəvə asanlıqla ayağa qalxa bilməsin. Bundan başqa zənburək lüləsinin yastıq üzərində fırlanması dəvənin yerini dəyişmədən müxtəlif istiqamətlərə atəş açmağa imkan verirdi.{{sfn|Süleymanov|2010|page=540}} Zənburəklərin atəş uzaqlığı çox da böyük deyildi. Bununla belə, atəşlərin yaratdığı gurultu qarşı tərəfdə vahimə yaratmağa kömək edirdi. Zənburəkçilər göy rəngli canlıq, geniş şalvar və uzun boğazı olan çarıq geyinirdilər. Başlarına isə yarıdan yuxarı konus şəklində daralan hündür papaq qoyurdular. Zənburəkçilər dəstəsi Nadir şahın topçu qüvvələrinin mühüm tərkib hissəsini təşkil edirdi və bu topların imkanlarından məharətlə istifadə edilməsi onların əhəmiyyətini xeyli artırırdı. Zənburəklərin silahlanmaya qəbul edilməsi də səfəvilər dövrünə aiddir. Tədqiqatçıların qənaətinə görə, hələ [[Şah Abbas]] dövründə bu toplardan istifadə edilməyə başlanmış və onun ilk strukturları yaradılmışdı. Amma səfəvilər qoşunlarında bu topların malik olduğu bütün imkanları reallaşdırmaq mümkün olmamışdı. Nadir şahın qoşunlarının tərkibində isə zənburəklərdən daha geniş və daha səmərəli istifadə olunması onların gərəkliliyini təsdiqlədi . Bunun nəticəsi kimi, müstəqil zənburəkçi strukturları formalaşdırıldı. Həmin strukturların təşkili də Nadir şahın öz qoşunlarının formalaşdırılmasına gətirdiyi yeniliklərdən biri idi. Zənburəkçilər zənburəkçibaşına tabe olurdular. Nadir şahın qoşunlarında belə bir vəzifə mövcud idi. Zənburəkçilər başlarına yuxarıdan yarısı arxaya doğru ensizləşən papaqlar qoyurdular. Şah ordusunda Mehdi bəy [[Xorasan]]<nowiki/>i kimi məşhur zənburəkçibaşı faəliyyət göstərmişdi. O sonradan şahın fərmanı ilə Şrivan hakimi təyin olunmuşdu.{{sfn|Sadat|2007|page=63}} == Mənbə == * {{kitab3|müəllif=[[Maykl Eksvorti]]|başlıq=The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant|link=|cavabdeh=|yer=|nəşriyyat=I. B. Tauris|il=2009|cild=|səhifə=180|səhifələr=|isbn=|doi=|ref=Axworthy}} * {{kitab3|müəllif=[[Maykl Eksvorti]]|başlıq=The Army of Nader Shah|link=|cavabdeh=|yer=|nəşriyyat=Iranian Studies. 40 (5)|il=2007|cild=|səhifə=180|səhifələr=|isbn=|doi=10.1080/00210860701667720|ref=Axworthy}} * {{kitab3| müəllif= Mehman Süleymanov | başlıq= Nadir şah | link= https://www.ebooks.az/view/IrWcSTM6.pdf | cavabdeh= Pərvin Darabadi (elmi redaktor) | yer= | nəşriyyat= | il= | cild= | səhifə= | səhifələr = 741 | isbn= | doi= | ref= Süleymanov}} * {{cite book|first=Sayad|last=Sadat|authorlink= |title=NADİR ŞAH DÖNEMİNDE AFGANİSTAN |year=2017 |location=Sakarya |publisher= |url= |ref=harv}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 94jrorwx0b1cn3zf8tg2hx45909k7zr 0 761704 6600470 6582728 2022-08-29T06:00:14Z 212.47.140.66 /* Fəaliyyəti */ wikitext text/x-wiki {{Yazıçı}} '''Məmmədəli Sidqi Səfərov''' (tam adı: ''Məmmədəli Məhəmməd Tağı oğlu Səfərov''; {{DVTY}}) — müəllim, yazıçı, jurnalist. "[[İrşad (qəzet)|İrşad]]" qəzetinin əməkdaşı (1906–1908), "[[Molla Nəsrəddin (jurnal)|Molla Nəsrəddin]]"in müvəqqəti redaktoru (1910–1911) olmuşdur.<ref name=":0">[http://calilbook.musigi-dunya.az/s/sidgi_mammedali.html Cəlil Məmmədquluzadə Ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb, 2008, səh. 261]</ref> == Həyatı == Məmmədəli Sidqi Səfərov 1888-ci ildə [[Ordubad|Ordubad şəhərində]] məşhur maarifçi ədib [[Məhəmməd Tağı Sidqi]]nin ailəsində dünyaya göz açmışdır. Ailə çoxuşaqlı olmuşdur. Ordubadda qısa müddətdə müəllim kimi şöhrətlənən Məhəmməd Tağı Sidqi 1894-cü ildə Naxçıvan şəhərinə dəvət olunmuş, maarifçilik fəaliyyətini burada davam etmişdir. Məmmədəli Sidqinin qeydlərindən öyrənirik ki, atası əvvəlcə Naxçıvana tək gəlmiş, bir il sonra, yəni 1895-ci ildə onu da yanına gətirərək "[[Məktəbi-tərbiyə]]"də təhsil almağa qoymuşdur. Ailə isə 1896-cı ildə Naxçıvana köçmüşdür.<ref>[[Hüseyn Həşimli]]. Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, səh. 7–8</ref> 1894–1900-cü illərdə "Məktəbi-tərbiyə"də ilk təhsilini almış, sonra isə Naxçıvan şəhər rus-müsəlman məktəbində oxumuşdur. Tərcümeyi-halında yazır: "Mən o zaman 6 sinifli şəhər məktəbində rus dilində oxuyurdum. O zaman mənim 16 yaşım hələ tamam olmamışdı. Atamın vəfatından sonra mən hələ iki il o məktəbdə oxumalı idim. Naxçıvan camaatı və atamın yaxın dostları ailəmizin başsız qaldığını nəzərə alaraq, öz aralarında pul topladılar və atamın yaxın dostlarından Şahbaz ağa Kəngərlinskiyə tapşırdılar ki, mən məktəbi bitirib işləyənə qədər ailəyə dayaq olsun". Sonra Məmmədəli Sidqi təhsilini tamama yetirmiş, imtahan verərək müəllimlik hüququ qazanmış və 1906-cı ildən etibarən Naxçıvan şəhərində, [[Şahtaxtı]], [[Qıvraq]] və [[Qahab]] kəndlərində müəllimlik etmiş, qısa müddətdə bacarıqlı pedaqoq kimi tanınmışdır.<ref>Hüseyn Həşimli. Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, səh. 9–10</ref> 1906–1907-ci illərdə Naxçıvan şəhərində müəllim işlədiyi zamanlarda azadlıq hərəkatında iştirak etmiş, bəzi həmfikirləri ilə birlikdə gizli yolla siyasi məzmunlu intibahmnamələr hazırlayıb yaymışlar. 1907-ci ilin əvvələrində evində polislər tərəfindən mühasirəyə alınaraq axtarış edilmiş və heç bir şey tapılmadığına görə toxunan olmamışdır. Lakin yoldaşları Boqoslavski, onun bir nəfər gürcü yoldaşı və iki nəfər naxçıvanlı (Heydər Məmmədov və [[Nəcəfqulu Nəcəfov]]) həbsə alınıb sürgün edildilər. Məmmədəli Sidqini isə Naxçıvan məktəbindən çıxarıb kənd məktəblərinə müəllimliyə göndərdilər.<ref>Hüseyn Həşimli. Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, səh. 12–13</ref> Çarizmin yerli məmurları azadfikirli bir gənc pedaqoq və qələm əhli kimi Məmmədəlidən şübhələnir və onu gözdən qoymurdular. Bir qədər sonra o, evinin axtarılmasını əldə bəhanə edilərək 1910-cu il iyun ayının 1-dən vəzifəsindən kənar edildi. Beləliklə Məmmədəli sidqi çox sevdiyi müəllimlik peşəsindən uzaqlaşdırılır. 1911-ci ildə bir müddət [[Aşqabad]]da müəllimlik edir. Sonra Vətənə dönərək [[Bakı]]da və [[Bülbülə|Bülbülə kəndində]] müəllimlik edir, eyni zamanda, mətbuat, teatr sahəsində çalışır, səmərəli fəaliyyət göstərirdi. "[[Nicat Cəmiyyəti|Nicat]]" mədəni-maarif cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. Məmmədəli Sidqi 1916–1917-ci illərdə Bakıda "Sovqat", 1918-ci ildə "[[Açıq söz (qəzet)|Açıq söz]]" kimi mətbuat orqanlarında mütərcimlik etmiş, Bakı aktyorlar ittifaqında katib və suflyor işləmişdir. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə də Məmmədəli Sidqi ölkənin teatr həyatında fəallıq göstərmişdir. Bunlarla yanaşı 1919-cu ilin sentyabrından "[[Azərbaycan (qəzet, Azərbaycan)|Azərbaycan]]" qəzetinin redaksiyasında mütərcim, [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti|Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentində]] katib vəzifəsində çalışmışdır. 1918–1919-cu illərdə şair [[Səməd Mənsur]]la həftəlik satirik "[[Şeypur (jurnal)|Şeypur]]" jurnalını nəşr etdirmiş<ref name=":2">[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. Cild: II. Bakı: Lider. 2005, səh. 343–344</ref>, jurnalının redaktoru olmuşdur.<ref>Hüseyn Həşimli. Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, səh. 21–22</ref> Sovet dövründə Məmmədəli Sidqi [[Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı|Azərbaycan Dövlət Teatr Truppasında]] inzibatçı, suflyor, "[[Xalq qəzeti|Kommunist]]" qəzeti redaksiyasında mütərcim kimi fəaliyyət göstərmiş, [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi|Azərbaycan zəhmətkeş və ədib şairlət ittifaqının]] katibi olmuşdur. Onun 1923-cü ildə "Kommunist" qəzeti redaksiyasında xronika şöbəsinin müdiri işləməsi də bəllidir. Həmin illərdə Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığında məlumat şöbəsinin müdiri kimi də fəaliyyət göstərmişdir. Həmçinin bir müddət "[[Sumqayıt (qəzet)|Sosilist Sumqayıtı]]" qəzetinin redaksiyasında da məsul işdə çalışmışdır.<ref name=":1">Hüseyn Həşimli. Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, səh. 22–23</ref> Görkəmli ziyalı Məmmədəli Sidqi Səfərov 1956-cı ildə vəfat etmişdir. "[[Ədəbiyyat (qəzet)|Ədəbiyyat və incəsənət]]" qəzetinin 1 aprel 1956-cı il tarixli sayında başsağlığı dərc edilmişdir. == Fəaliyyəti == 1905-ci ildən etibarən Məmmədəli Sidqi mətbuata müxtəlif yazılar göndərirdi. Xüsusən Bakıda çıxan "[[Həyat (qəzet)|Həyat]]" və "[[İrşad (qəzet)|İrşad]]" qəzetlərində onun bir sıra maraqlı yazıları dərc olunmuşdu.<ref>Hüseyn Həşimli. Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, səh. 13–14</ref> [[Cəlil Məmmədquluzadə|Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə]] 9 iyun 1910-cu il tarixli məktubunda Məmmədəlini [[Tbilisi|Tiflisə]] "[[Molla Nəsrəddin (jurnal)|Molla Nəsrəddin]]" jurnalının idarəsində işləməyə dəvət etmişdir. Məmmədəli Sidqi ədibin şəxsi həyatında və "Molla Nəsrəddin"in tarixindəki ən mürəkkəb, ağır illərdə jurnalda bilik, bacarıq və istedad göstərmişdir. Mirzə Cəlil sonralar da Kəhrizli kəndində, başqa şəhərlərdə olanda Məmmədəli Sidqi ilə işgüzar əlaqə saxlayır, məktublaşır, göstərişlər verirdi. Xəstə [[Mirzə Ələkbər Sabir|M.Ə.Sabir]] Tiflisdə Mirzə Cəlilin evində yaşayanda, Məmmədəli Sidqi ona çox yaxşı qayğı göstərən, qulluğunda dayanan cavanlardan idi. Məmmədəli Sidqi üçün jurnalda ən çətin, məsul işlər maliyyə, senzura, gələn yazıları seçib növbəti sayda vermək idi. Cavanlığına baxmayaraq o, Mirzə Cəlilin daimi köməyi, işgüzar məktubları sayəsində bu işlərin də öhdəsindən gələ bilirdi. Məsələn, 25 avqust 1911-ci il məktubunda ədib ona yazırdı: "Jurnal gəldi. Yaxşı çıxıb. Səy elə ki, bu ay qalanları da çıxsın. [[Üzeyir Hacıbəyov|Üzeyirlə]] bu kağızın içində 6 manat göndərdim. Cəlil".<ref name=":0" /> Müxtəlif vaxtlarda Məmmədəli Sidqi "Molla Nəsrəddin" jurnalında bir sıra xəbər, məqalə və felyetonlarla çıxış etmişdir. Həmin jurnalda onun yazıları "Kalba Qənbər", "Kalba Kövsər", "Kövsər bəy", "Kərtənkələ", "Lavaş", "Cəfəng" kimi imzalarla verilmişdir.<ref>Hüseyn Həşimli. Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, səh. 14</ref> Məmmədəli Sidqi 1913-cü ildən müəllimlik edir, yerli qəzetlərə, "Molla Nəsrəddin"ə material yazır, bəzən həvəskar artistlərin tamaşalarında kiçik rollarda oynayırdı. 1917-ci ildə Bakıda [[Abbas Mirzə Şərifzadə|A.M.Şərifzadənin]] rejissorluğu ilə səhnəyə qoyulmuş "[[Ölülər (pyes)|Ölülər]]" pyesində Şeyx Nəsrullah rolunu ifa etmişdir. Bu rolu o, sonralar da oynamışdır. Bacarığı, işgüzarlığı, səmimiyyəti Məmmədəli Sidqini "Molla Nəsrəddin"in fəal əməkdaşı [[Ömər Faiq Nemanzadə|Ömər Faiqə]], sevimli şair M.Ə.Sabirə, ədəbiyyatşünas [[Firidun bəy Köçərli|F.Köçərliyə]], mürəttib [[İsmayıl Həqqi|İsmayıl Həqqiyə]], sonralar şair [[Səməd Mənsur]]a, dramaturq [[Cəfər Cabbarlının ev-muzeyi|C.Cabbarlıya]], artist [[Kazım Ziya]]ya və b. ziyalılara da sevdirmişdi. O, bunlardan bir çoxu ilə məktublaşırdı.<ref name=":0" /> 1920-ci ilə qədərki dövrdə Məmmədəli Sidqi "Həyat", "İşad", "Molla Nəsrəddin", "[[İqbal (qəzet)|İqbal]]", "Yeni irşad", "[[Bəsirət (qəzet)|Bəsirət]]", "[[Yeni iqbal (qəzet)|Yeni iqbal]]", "Tazə xəbər", "Sədayi-həqq", "Sədayi-vətən", "[[Həqiqət (qəzet)|Həqiqət]]", "[[Babayi-Əmir (jurnal)|Babayi-Əmir]]", "[[Azərbaycan (qəzet, Azərbaycan)|Azərbaycan]]", "[[Şeypur (jurnal)|Şeypur]]", "[[Zənbur (jurnal, 1919)|Zənbur]]" kimi mətbuat orqanlarında müxtəlif imzalarla ("Zadə", "Rizə", "Əfi", "Bekar", "Mühərrir", "Qəmiş", "Bir naxoş", "Şeypur", "Kabla Kövsər", "Kəzbi", "Kərtənkələ", "Lavaş" və s.) çoxsaylı məqalə və felyetonlarını oxuculara çatdırmışdır. Həmçinin atası Məhəmmədtağı Sidqinin "Kəblə Nasir", "Heykəli-insana bir nəzər", "Puşkin" kimi əsərlərini bu dövrdə Bakıda "Kaspi" mətbəəsində kitabça halında buraxdırmışdır.<ref name=":2" /> Sovet dövründə "[[Xalq qəzeti|Kommunist]]", "[[Vətən yolunda (qəzet)|Vətən yolunda]]", "Sumqayıt işçisi" və digər mətbuat orqanlarında "MƏƏS", "İşçi MƏƏS", "M.Əli" və s. imzalarla çoxsaylı məqalələri, resenziyaları, tərcümələri dərc olunmuşdur.<ref name=":1" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Həmçinin bax == * [[Məhəmməd Tağı Sidqi]] * [[Cəlil Məmmədquluzadə]] * [[Molla Nəsrəddin (jurnal)|"Molla Nəsrəddin" jurnalı]] * [[Şeypur (jurnal)|"Şeypur" jurnalı]] [[Kateqoriya:1888-ci ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Ordubadda doğulanlar]] [[Kateqoriya:1956-cı ildə vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Azərbaycan yazıçıları]] [[Kateqoriya:Azərbaycanlı yazıçılar]] [[Kateqoriya:Azərbaycan jurnalistləri]] 9214mxw2j9ikdr09y3ib8yp7m5e6n60 0 761767 6599469 6595901 2022-08-28T15:17:23Z Innovative120 63803 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Kino sənətçisi |adı = Devid Cuntoli |şəklin izahı = Cuntoli 2014-cü ildə [[San Diego Comic-Con]]-da |milliyyəti = Amerikalı |həyat yoldaşı = Bitsi Tullok (e. 2017) }}'''Devid Cuntoli''' ({{lang-en|David Giuntoli}}, {{DVTY}})<ref>[https://www.nola.com/celebrities/index.ssf/2013/06/paul_mccartney_71_and_other_ce.html Paul McCartney, 71, and other celebrity birthdays for June 18, 2013]: Actor David Giuntoli will be 33 on June 18, 2013.</ref> — Amerikalı aktyordur. NBC-nin fövqəltəbii dram serialı olan ''[[Qrimm]]''-də detektiv Nik Burkart obrazını canlandırıb. Bundan başqa o ''13 Saat: Benqazinin gizli əsgərləri'' (2016) və ''Buddyun'' (2016) kimi filmlərdə də çəkilib.<ref>{{cite web |last=Pennington |first=Gail |url=http://www.stltoday.com/entertainment/television/gail-pennington/life-is-anything-but-grim-for-actor-david-giuntoli/article_b20a09b3-7fa1-5e5b-87bd-e62f19a8da6d.html |title=Life is anything but grim for actor David Giuntoli |work=[[St. Louis Post-Dispatch]] |date=March 8, 2013 |access-date=March 8, 2013 }}</ref> Hal-hazırda ''[[Bir milyon kiçik şey (teleserial, 2018)|Bir milyon kiçik şey]]'' televiziya serialında Eddi Saville obrazını canlandırır. == Həyatı == Cuntoli [[Viskonsin|Viskonsin ştatının]] [[Miluoki|Milwaukee]] şəhərində Meri və Devid Cuntolinin ailəsində anadan olub. Atası [[İtalyanlar|italyan]], anası isə polyak və alman əsillidir.<ref>{{cite web|url=http://www.stltoday.com/entertainment/television/gail-pennington/slu-high-grad-is-chasing-monsters-on-nbc-s-grimm/article_fadcb828-1868-5918-bd10-b7ec3a6e3692.html |title=SLU High grad is chasing monsters on NBC's 'Grimm' &#124; Tube Talk |publisher=stltoday.com |access-date=2017-06-07}}</ref> O [[Missuri|Missuri ştatının]] [[Sent-Luis]] şəhərinin ətrafındakı Huntleydə böyüyüb. Gən oğlanlıq vaxtlarında çox atletik olmadığını etiraf edən Giuntoli "Orta məktəbdə oxuyanda boyum indikindən 90 sm qısa idi" deyib. Sözlərinə başının eyni ölçüdə qaldığını əlavə edib. "Mən yöndəmsiz uşaq idim. Orta məktəbdə bir az aktyorluğa meyl etməyə başladım."<ref>{{cite web |url=http://www.accesshollywood.com/rising-star-grimms-david-giuntoli_article_55806 |title=Rising Star: ''Grimm'''s David Giuntoli |work=[[Access Hollywood]] |date=October 28, 2011 |access-date=March 8, 2013 }}</ref> 1998-ci ildə Sent-Luis Universiteti Liseyini bitirdikdən sonra Indiana Universitetində Bloominqtonda oxumuş, 2002-ci ildə Beynəlxalq Biznes və Maliyyə üzrə [[bakalavr]] dərəcəsi qazanmışdır. Cuntoli kollecdən sonra Sent-Luisə qayıtdı. Bununla belə, onun ürəyində maliyyə karyerası əvəzinə əyləncəli olmaq istəyi var idi. Ailəsi bunu erkən başa düşdü, çünki o, gənc yaşlarından həmişə insanları güldürməkdən həzz alırdı. Orta məktəb teatr müəllimi ilə yenidən əlaqə saxlayaraq, yerli aktyorluq dərsləri almağa başladı. == Karyera == Onun karyerada ilk addımı 2003-cü ildə [[MTV]] üçün istedad axtaran agent tərəfindən kəşf edildikdən sonra ''Yol Qaydaları'' realiti sealının Cənubi Sakit Okean mövsümündə rol alması ilə başladı. Cənubi Sakit Okeandakı üç aylıq macəra və ''Real dünya/Yol qaydaları''-ın yeddinci mövsümündə sonrakı çıxışı onun kollec borcunu ödəmək üçün şərait yaratdı və o, tam ştatlı karyera kimi aktyorluq etmək qərarını daha da möhkəmləndirdi.<ref>{{cite web |url=http://www.huffingtonpost.com/2011/11/03/david-giuntoli-grimm-mtv_n_1074165.html |title=David Giuntoli talks ''Grimm'', his character's identity crisis and his former MTV days |date=November 11, 2011 |work=[[The Huffington Post]]}}</ref> == Şəxsi həyat == Cuntolinin ''Yol Qaydaları-ndakı həmkarı'' həmkarı Kara Zavaleta münasibəti olub.<ref>{{Cite web|url=http://www.chicagotribune.com/entertainment/chi-grimm-david-giuntoli-20131030-story.html|title = 'Grimm' actor has a history with horror|website = [[Chicago Tribune]]}}</ref> O, tez-tez ''[[Qrimm]]'' çəkilişlərinə velosipedi ilə gedirdi. 2012-ci ildə istehsalda fasilə zamanı Cuntoli [[Keniya|Keniyadakı]] fil uşaq evinə baş çəkərək heyvanlardan birini özünə götürdü. Cuntoli 2017-ci ilin iyununda ''Qrimm-dəki'' həmkarı Bitsie Tullok ilə evləndi.<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/BWOFpQoh8tT/ |archive-url=https://ghostarchive.org/iarchive/instagram/mrgiuntoli/1553203747080358739_1553200012471855046 |archive-date=2021-12-23 |url-access=subscription|title=Instagram post by David Giuntoli • Jul 6, 2017 at 9:25pm UTC|website=Instagram|language=en|access-date=2017-07-07}}{{cbignore}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/BWOF4RVFzTd/ |archive-url=https://ghostarchive.org/iarchive/instagram/bitsietulloch/1553204778620105949_1553201354801400033 |archive-date=2021-12-23 |url-access=subscription|title=Instagram post by Elizabeth Tulloch • Jul 6, 2017 at 9:27pm UTC|website=Instagram|language=en|access-date=2017-07-07}}{{cbignore}}</ref> Onlar 2018-ci ilin oktyabrında ilk övladlarını olacağını bildirdilər.<ref>{{cite web|url=https://people.com/parents/david-giuntoli-elizabeth-tulloch-pregnant-expecting-first-child/|title=David Giuntoli and Elizabeth Tulloch Expecting First Child|website=People|first1=Jen|last1=Juneau|first2=Julie|last2=Jordan|date=October 1, 2018}}</ref> 2019-cu ilin fevralında Vivian adlı qızları dünyaya gəldi.<ref>{{cite web|url=https://people.com/parents/david-giuntoli-elizabeth-tulloch-welcome-daughter/|title=David Giuntoli and Elizabeth Tulloch Welcome Daughter Vivian|work=People|first=Deirdre|last=Durkan|date=February 14, 2019|access-date=March 3, 2019}}</ref> 2020-ci ilin yanvar ayında ailələrinə və [[Vankuver|Vankuverdəki]] işlərinə daha yaxın olmaq üçün [[Vaşinqton (ştat)|Vaşinqton]] ştatına köçdü.<ref>{{cite web | url=https://www.instagram.com/p/B7caI6QlD1Z | title=Bitsie Tulloch on Instagram: "We moved to Washington! We will miss the sunny LA weather but we both work in Vancouver so we wanted to be closer to family and work. And we missed the beauty of the Pacific Northwest - Grimm spoiled us! I will be posting more as we get settled in the new house. 🤍 #pacificnorthwest #nofilter #justmoved #heyneighbors #washington" }}</ref> == Filmoqrafiya == === Film === {| class="wikitable" !İl ! Ad ! Rol ! Qeydlər |- | 2009 | ''Hava Qız'' | Ceyms | Kiçik rol |- | 2009 | ''ComedyPOPS'' | | Qısametrajlı film |- | 2010 | ''Kamera Obscura'' | Walter | Qısametrajlı film |- | 2010 | ''Beat Around-u çevirin'' | Maykl | |- | 2011 | ''6 Ay Qaydası'' | Cared | Kiçik rol |- | 2012 | ''Karolayn və Ceki'' | Rayan | |- | 2016 | ''13 saat: Benqazinin gizli əsgərləri'' | Skott Vicklənd | |- | 2016 | Dost ay | Devid | İcraçı prodüser, həmmüəllif |- | 2021 | ''Batman: Əjdahanın ruhu'' | [[Betmen|Bruce Wayne / Batman]] | Səs |} === Televiziya === {| class="wikitable sortable" |+ !İl ! Ad ! Rol ! class="unsortable" | Qeydlər |- | rowspan="2" | 2003 | ''Yol Qaydaları: Cənubi Sakit Okean'' | Özü | Daimi heyət üzvü |- | ''Real dünya/Yol qaydaları: Əlcək'' | Özü | Müsabiqəçi/Qalib |- | rowspan="2" | 2007 | Ruh pıçıltısı | Rik | Seria: "İçəri gir" |- | ''Veronika Mars'' | Sneed Batmen Guy | Seria: "Un-Amerikan Qraffiti" |- | rowspan="8" | 2008 | ''Nip/Tuck'' | İvan | Seria: "Auqust Ualden" |- | ''[[Qrey anatomiyası (teleserial, 2005)|Greyin anatomiyası]]'' | Todd | Seria: "Olmaq" |- | ''Finiş xətti'' | Turner | Televiziya filmi |- | ''İmtiyazlı'' | Ceykob Kassidi | 5 seria |- | ''Eli Stone'' | Skott Kolbi | Serialar: "O günü gözləmək", "Qalmalıyam, yoxsa getməliyəm?" |- | ''Vahid'' | Mayor Paul Qrand | Seria: "Yazdırılmış və səhv" |- | ''İzsiz'' | Seth | Seria: "İtmək itmək üçün gəlir" |- | ''Soyuq qutu'' | Din London 60 | Seria: "Qanadlar" |- | rowspan="2" | 2009 | ''Qəza'' | Bred | Seria: "Ağrı dayanmayacaq" |- | ''ABŞ vəkili'' | Endryu Mur | satılmamış pilot |- | rowspan="4" | 2010 | ''Kuinn-tuplets'' | Martin Kuinn | satılmamış pilot |- | ''Dərin son'' | Ceyson Karpenter | Seria: "Günahsız insan", "Ağ yalanlar, qara qalstuklar" |- | ''Klivlenddə isti'' | Tayler | Seria: "Sənin anan kimdir?" |- | ''Şəxsi təcrübə'' | Daniel | Seria: "In or Out" |- | 2011 | Sevgi dişləyi | İordaniya | Seria: "Birincilər" |- | 2011–2017 | ''[[Qrimm]]'' | Detektiv Nik Burkart | Baş rol, Rejissor Epizod: "Oh Captain, My Captain" |- | 2013 | ''Açar və Peele'' | Mack | Seria: "Sexy Vampires" |- | 2018-indiki | ''[[Bir milyon kiçik şey (teleserial, 2018)|Bir milyon kiçik şey]]'' | Eddi Saville | Ardıcıl rol |- |} == Xarici keçidlər == * {{IMDb name|1365912}} * {{Facebook|mrgiuntoli|Devid Cuntoli}} == İstinadlar == [[Kateqoriya:Yaşayan insanlar]] [[Kateqoriya:ABŞ aktyorları]] [[Kateqoriya:1980-ci ildə doğulanlar]] [[Kateqoriya:ABŞ-da doğulanlar]] [[Kateqoriya:İndiana Universiteti Bluminqton məzunları]] [[Kateqoriya:ABŞ almanları]] {{İstinad siyahısı}}{{Xarici keçidlər}} o5tvfl9b8sd7i9phk7k6n9caifvhfsn 0 762009 6600582 6581892 2022-08-29T06:49:41Z Qraf061 242998 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Vətəndaşlara qarşı hücum |Adı = |Konflikt = [[Türkiyə–PKK münaqişəsi]] |Hücumun yeri = Qarakeçid, [[Siirt ili|Siirt]] (hazırda [[Şırnak ili|Şırnak]]), [[Türkiyə]] |Vaxt = 19:30 |Hücum metodu = silahlı hücum |Təşkilatçı = [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] |Şübhəli = Mustafa Çimən }} '''Qarakeçid qətliamı''' — 8 noyabr 1984-cü ildə [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] silahlılarının [[Türkiyə|Türkiyədə]], [[Siirt]]in Eruh rayonunda (sonradan [[Şırnak ili|Şırnaka]] birləşdirilmişdir) Qarakeçid kəndinə ({{Dil-ku|Spivyan, Sipîbiyan}})<ref name='kurdi2'>{{Cite web | last = Nişanyan | first = Sevan | title = Karageçit | url = https://nisanyanmap.com/?y=Karage%C3%A7it&lv=&t=&cry=&ua=5 | website = Nişanyan Yer Adları | access-date = 30 Ekim 2021 | language=tr }}</ref> hücumu. Hadisə və qətliam nəticəsində 9 mülki vətəndaş öldürülmüşdür,<ref name="TBMM1">{{Cite journal |title=30uncu Birleşim |journal=T.B.M.M. Tutanak Dergisi |date=27 Aralık 1984 |volume=8 |issue=17 |page=502–503 |url=https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c008/tbmm17008030.pdf |access-date=16 Haziran 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616202754/https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c008/tbmm17008030.pdf |archive-date=16 Haziran 2022 |dil=tr }}</ref><ref name="Milliyet2">{{Cite news |title=Teröristler dokuz masumu öldürdü |url=http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=Ter%C3%B6ristler%20dokuz%20masumu%20%C3%B6ld%C3%BCrd%C3%BC&isAdv=false |work=Milliyet Gazetesi |date=28 Kasım 1984 |page=6 |quote=''Akbulut, Karageçit köyüne teröristlerce ilk saldırının 22 Eylül tarihinde yapıldığını, bu saldırıda bir köy bekçisinin yaralandığını, bir teröristin de öldürüldüğünü söyledi. ... Ancak, güvenlik güçlerinin anında müdahalesi sonucu köyün içine giremeyen teröristler, köy bekçisi ile muhtarın evlerine uzaktan roket atışı yapmışlardır.'' }}</ref> PKK-nın ilk kütləvi mülki hücumu olduğunu iddia edilir.<ref name="isin">{{Cite book |last=Işın |first=Musa |title=Kürtlerin PKK ile imtihanı |date=2018 |work=Timaş Yayınları |location=Cağaloğlu, İstanbul |isbn=9786050827705 |edition=1. baskı }}</ref><ref name="Ozdag"/> Bu hadisə PKK-nın eyni kəndə həyata keçirdiyi üç hücumdan ikincisidir.<ref name="Milliyet2"/><ref name="Milliyet3">{{Cite news |title=PKK, Karageçit'in yakasını bırakmıyor. Köye 3.baskın: 6 ölü |url=http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=Karage%C3%A7it&isAdv=false |work=Milliyet Gazetesi |date=18 Eylül 1987 |page=3 |quote=''Siirt'in Şırnak ilçesine bağlı Karageçit köyü yakınlarında bulunan göçer çadırlarına baskın düzenleyen PKK militanları, aralarında kadınların da bulunduğu 6 kişiyi otomatik silahlarla kurşuna dizdi.'' }}</ref> == Hadisə == Dövrün MDP-dən olan, [[Hatay ili|Hatayı]] təmsil edən millət vəkili Murad Sökmənoğlunun şifahi sualına daxili işlər naziri İldırım Ağbulud cavabında PKK-nın ilk dəfə 22 sentyabr 1984-cü ildə Qarakeçid kəndinə hücum etdiyini və bu hücum nəticəsində bir kənd mühafizəçisinin yaralandığını bildirmişdi.<ref name="TBMM1" /><ref name="Milliyet2"/> İkinci hücumun 8 noyabr 1984-cü ildə saat 19:30 radələrində başladığı bildirilmişdir.<ref name="Milliyet4">{{Cite news |title=Katliam köyüne yardım yağdı |url=http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=Katliam%20k%C3%B6y%C3%BCne%20yard%C4%B1m%20ya%c4%9fd%C4%B1&isAdv=false |work=Milliyet Gazetesi |date=4 Aralık 1987 |page=6 |quote=''8 Kasım 1984 günü gece saat 19.30 sıralarında bölücü teröristlerin bombalı ve silahlı saldırısına uğrayan ve 9 yurttaşımızın şehit edildiği Eruh'un Karageçit köyüne kışlık yiyecek ve giyecek yardımı yapıldı. ... 7 adet Kalaşnikof otomatik, uzun namlulu silah ve mermi verildi.'' }}</ref> İldırım Ağbuludun sözlərinə görə, kənd qoruyucusu və muxtarın evlərinə atılan raketlər nəticəsində can itkisi baş vermişdir.<ref name="TBMM1" /><ref name="Milliyet2" /> Hücum nəticəsində dördü ''Can'' və ''Sevim'' ailəsinin üzvü olmaqla doqquz mülki şəxs həlak olmuşdur. Həlak olan mülki şəxslərin adları belədir: Asiyə Can, Leyla Şahin, Aynur Sevim, Lütfiyə Sevim, Ayşə Can, Vəli Can, Bahar Sevim, Bədrəddin Sevim və Zeynəb Can.<ref name="Ozdag">{{Cite book |last=Özdağ |first=Ümit |title=Pusu ve katliamların kronolojisi: PKKʹnın gerçekleştirdiği toplu katliamlar |date=2009 |work=Kripto |location=Ankara |isbn=9786054125180 |edition=1. baskı }}</ref> == Nəticə == Hücumda iştirak edən bir PKK silahlısının münaqişə zamanı və ya ondan sonra öldürüldüyü iddia edilmişdir.<ref name="Milliyet2"/> 4 dekabr 1984-cü ildə 7-ci Ordu Korpusu və hərbi vəziyyət komandiri general-leytenant Qaya Yazqan, onu müşayiət edən [[Diyarbəkir ili|Diyarbəkir]] valisi Ehsan Dədə və [[Siirt ili|Siirt]] valisi Rəcəb Birsin Özənlə birlikdə 40 ev və 200 nəfərlik kəndi ziyarət etmişdir. Bu zaman kənd sakinlərinə ərzaq, geyim və dəftərxana ləvazimatları, həmçinin 7 ədəd uzun lüləli "[[AK-47|Kalaşnikov]]" avtomatı və patronları da təhvil verilmişdir.<ref name="Milliyet4"/> 9 may 1985-ci ildə Diyarbəkir Hərbi Məhkəməsində 7-ci Ordu Korpusu və hərbi vəziyyət komandanlığının o günə qədər həbsdə olan 19 şəxsin işi üzrə keçirilən ilk iclasda hərbi prokuror müəyyən şəxsləri Qarakeçid kəndində 9 qadın və uşağın qətlində ittiham edilmişdir. 9 may 1985-ci ildə yeddi şübhəlinin edamı, bu hadisədə əsas şübhəli olan Mustafa Çimən üçün isə altı dəfə edam tələbi irəli sürülmüşdür.<ref name="Milliyet5">{{Cite news |title=PKK davasında önemli itiraflar |url=http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=PKK%20davas%C4%B1nda%20%C3%B6nemli%20itiraflar&isAdv=false |work=Milliyet Gazetesi |date=9 Mayıs 1985 |page=9 |quote=''Askeri Savcı, 7 sanığın idamını, 1 sanığın da 6 kez idamını istedi ... iddianameyi okuyan savcı ... Karageçit köyünde 9 kadın ile çocuğu öldürdüklerini öne sürdü.'' }}</ref> Qətliamda iştirak edən qüvvələrin rəhbəri olduğu iddia edilən Mustafa Çimən 19 dekabr 1984-cü ildə tutulmuşdur. Dindirildiyi vaxt qüvvələrin başçısı olduğunu qəbul etmişdir, peşman olduğunu əlavə etmişdir.<ref name="Ozdag"/> Mustafa Çimən ilk dəfə tətbiq edilən Peşmanlıq qanunu və Cəmiyyətə reinteqrasiya qanunundan faydalanmaq üçün məhkəməyə müraciət etmişdir. Bu ərizə məhkəmə tərəfindən qəbul edilmiş və təqsirkar bilinən şəxs 24 il ağır həbs cəzasına məhkum edilmişdir. Mahsum Qorxmazın siyasi və hərbi köməkçisi olduğu bildirilən Mustafa Çimən 1990-cı ildə azad edilmiş və həmin il PKK silahlıları tərəfindən öldürülmüşdür.<ref name="darkamazi">{{Cite web | title = 6. Bölüm: 15 Ağustos eyleminin ayrıntıları ve sonuçları | url = https://darkamazi.com/archives/1016134 | website = Darka Mazı | access-date = 30 Ekim 2021 | kaynak = 30 Ağustos 2021 | quote = ''Bu isimlerden bazıları daha sonra PKK tarafından infaz edildi. Terzi Cemal (Ali Ömürcan), Tevfik (Mustafa Çimən) bunlardan biriydi.'' | archive-url = https://web.archive.org/web/20210830123515/https://darkamazi.com/archives/1016134 | archive-date = 30 Ağustos 2021}}</ref> PKK üçüncü və sonuncu dəfə 18 sentyabr 1987-ci ildə Qarakeçid kəndinə hücum etmişdir. Hadisə zamanı həlak olanların adı Əli Bəxşi (55), Bahar Bəxşi (30), Yusif İldırım (45), Zeynəb Şahin (27), Ömər Timur (22) və Əli Gök (?) olan 6 [[Kürdlər|kürd]] əsilli [[Türkiyə]] vətəndaşı öldürülmüşdür.<ref name="Milliyet3"/> 1992-ci ildə qədim mağara kəndi olduğu qeyd edilən Qarakeçid kəndi boşaldılmış və 2021-ci ilə kimi kənddə daimi əhali yoxdur.<ref name='kurdi2'/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} [[Kateqoriya:Türkiyədə qırğınlar]] [[Kateqoriya:PKK-nın terror hadisələri]] [[Kateqoriya:Siirt ili]] [[Kateqoriya:Şırnak ili]] [[Kateqoriya:1984-cü ildəki hadisələr]] cxuakhvecmcu4enphtslggo7q3nsx54 0 762049 6599404 6581931 2022-08-28T14:45:05Z White Demon 75303 White Demon [[Avropada İslam terrorizmi]] səhifəsinin adını [[Avropada islam terrorizmi]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Fayl:The_Wreath_Laid_by_Secretary_Kerry_and_French_Foreign_Minister_Fabius_Is_Pictured_Outside_the_Hyper_Cacher_Kosher_Market_in_Paris_(16106400057).jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/The_Wreath_Laid_by_Secretary_Kerry_and_French_Foreign_Minister_Fabius_Is_Pictured_Outside_the_Hyper_Cacher_Kosher_Market_in_Paris_%2816106400057%29.jpg/200px-The_Wreath_Laid_by_Secretary_Kerry_and_French_Foreign_Minister_Fabius_Is_Pictured_Outside_the_Hyper_Cacher_Kosher_Market_in_Paris_%2816106400057%29.jpg|alt=a wreath of flowers that highlight many other gifts of flowers and candles outside a short metal fence around the area of investigation|thumb|200x200px| 2015-ci ilin yanvarında İle-de-Fransa hücumlarında həlak olanların xatirəsinə abidə]] '''Avropada İslam terrorizmi''' 20-ci əsrin sonlarından etibarən [[İraq Şam İslam Dövləti|İslam Dövləti]] (İŞİD) və ya [[Əl-Qaidə]], eləcə də islamçı tək qurdlar tərəfindən həyata keçirilir. Aİ-nin illik Terrorizm Vəziyyəti və Trend hesabatını (TE-SAT) açıqlayan Europol, 2006-2010-cu illərdə "islamçı terrorizm", 2011-2014-cü illərdə "dini ruhlandıran terrorizm" ifadəsini işlədib və 2015-ci ildən "cihadçı terrorizm"dən istifadə edib.<ref>{{Cite web|title=EU Terrorism Situation & Trend Report (Te-Sat)|url=https://www.europol.europa.eu/tesat-report|access-date=2020-06-28|website=Europol|language=en}}</ref>{{Efn|Bu müvafiq olaraq 2007-2011, 2012-2015 və 2016 və sonrakı illərdə dərc edilmiş hesabatlardır. TE-SAT adındakı il onun buraxıldığı ildir, və bu bəhs olunan hadisələrin baş verdiyi ildən sonrakı ildir.}} Europol cihadçılığı "ənənəvi İslam anlayışlarını istismar edən zorakı ideologiya" kimi təyin edir. 2000-ci illərin əvvəllərində İslam terror fəaliyyətinin əksəriyyəti Əl-Qaidə ilə əlaqəli idi və planlar koordinasiyalı partlayışlar həyata keçirən qrupları cəlb etməyə meylli idi. Bu dövrün ən ölümcül hücumları 2004-cü ildə 193 mülki şəxsin ölümü ilə nəticələnən Madrid qatar partlayışları (Avropada ən ölümcül islamçı hücumu) və 7 iyul 2005-ci ildə 52 nəfərin ölümü ilə nəticələnən London partlayışları idi. 2014-cü ildən sonra Avropada İslam terror hadisələrinin sayı artmışdır. <ref>Emmanuel Guerisoli. [http://www.publicseminar.org/2017/09/the-new-old-terror-wave-in-europe-part-2/ "The New-Old Terror Wave in Europe"]. Public Seminar. 13 September 2017. Quote: "Europe is currently in a new expansionist phase of this latest cycle of terror. [...] The Brussels Jewish Museum attack in May 2014 is the first incident of this new expansive phase".</ref><ref>Maria do Céu Pinto Arena. [http://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/46604/RSCAS_2017_28.pdf?sequence=1 ''Islamic Terrorism in the West and International Migrations: The 'Far' or 'Near' Enemy Within?'']. [[Robert Schuman Centre for Advanced Studies]], May 2017. p.15.</ref><ref>[https://www.irishtimes.com/news/world/europe/deaths-from-terrorism-in-europe-have-spiked-since-2014-1.3122948 "Deaths from terrorism in Europe have spiked since 2014"]. ''[[The Irish Times]]''. 16 June 2017.</ref> 2014-16-cı illərdə Avropada İslam terror hücumları nəticəsində ölənlərin sayı bütün əvvəlki illərlə müqayisədə daha çox olub və hər il daha da yüksək hücum planları qeydə alınıb. <ref name="IS effect">Petter Nesser, Anne Stenersen and Emilie Oftedal. [https://www.academia.edu/34319801/Jihadi_Terrorism_in_Europe_The_IS-Effect "Jihadi Terrorism in Europe: The IS-Effect"]. ''[[Perspectives on Terrorism]]'', volume 10, issue 6. December 2016. pp.3–4</ref> Bu terror fəaliyyətini planlayanların çoxu İŞİD-dən ilhamlanıb <ref>Seamus Hughes. [http://docs.house.gov/meetings/FA/FA18/20170627/106184/HHRG-115-FA18-Wstate-HughesS-20170627.pdf "Allies Under Attack: The Terrorist Threat to Europe"]. Program on Extremism – [[George Washington University]]. 27 June 2017.</ref> və bir çox Avropa dövlətləri ona [[İslam Dövləti əleyhinə hərbi müdaxilə|qarşı hərbi müdaxilədə]] müəyyən qədər iştirak ediblər. Bir sıra sui-qəsdlər [[Avropa miqrant böhranı]] zamanı<ref>Maria do Céu Pinto Arena. ''Islamic Terrorism in the West and International Migrations: The 'Far' or 'Near' Enemy Within?''. [[Robert Schuman Centre for Advanced Studies]], May 2017. pp.15, 20</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pet.dk/Nyheder/2018/~/media/VTD%202018/VurderingafterrortruslenmodDanmark2018pdf.ashx|title=Vurdering af terrortruslen mod Danmark|date=January 2018|website=pet.dk|publisher=[[Danish Security and Intelligence Service]]|page=5|quote=Gerningsmændene til angreb i Europa har i mange tilfælde været kendt af sikkerhedsmyndighederne i forvejen for at nære sympati for militant islamisme. Der har også været tilfælde, hvor personer gennemgik en meget hurtig radikalisering eller har haft psykiske eller andre personlige problemer. Siden efteråret 2015 har en række personer indrejst med flygtningestrømmen været involveret i angreb, herunder afviste asylansøgere.}}</ref> sığınacaq axtaran şəxs kimi Avropaya daxil olmuş və ya yenidən daxil olmuş insanları əhatə edirdi və bəzi təcavüzkarlar [[Suriyada vətəndaş müharibəsi|Suriya Vətəndaş Müharibəsində]] döyüşdükdən sonra Avropaya qayıtmışdılar. 2014-cü ilin mayında baş verən Belçikanın ''Yəhudi Muzeyindəki atışma'' Suriya müharibəsindən qayıdan bir adamın Avropada ilk hücumu olub. Avropada daha əvvəl İslami terror aktlarının əksəriyyəti qruplar və bombalarla həyata keçirildiyi halda, 2014-cü ildən bəri əksər hücumlar silah, bıçaq və maşınlardan istifadə edən şəxslər tərəfindən həyata keçirilib. <ref>Petter Nesser, Anne Stenersen and Emilie Oftedal. [https://www.academia.edu/34319801/Jihadi_Terrorism_in_Europe_The_IS-Effect "Jihadi Terrorism in Europe: The IS-Effect"]. ''[[Perspectives on Terrorism]]'', volume 10, issue 6. December 2016. pp.12–13</ref> Diqqətəlayiq bir istisna, dövrün ən ölümcül hücumlarından ikisini həyata keçirən Brüssel həbsxanasıdır . Bu dövrün ən ölümcül hücumları [[Parisdə terror hadisələri (noyabr, 2015)|2015-ci ilin noyabrında Paris hücumları]] (130 ölü), 2016-cı ilin iyulunda [[2016 Nitsa hücumu|Nitsa yük maşını hücumu]] (86 ölü), 2016-cı ilin iyununda [[Atatürk Hava Limanına terror hücumu|Atatürk Hava Limanında baş verən hücum]] (45 ölü), 2016-cı ilin martında [[2016 Brüssel partlayışları|Brüssel partlayışları]] (32 ölü), və 2017-ci ilin mayında [[Mançester Arenada terror (2017)|Mançester Arenada baş verən partlayış]] (22 nəfər həlak olub) hadisələridir. Bu hücumlar və təhdidlər Fransada Sentinelle Əməliyyatı, Belçikada Vigilant Guardian və Brüssel əməliyyatı və Birləşmiş Krallıqda Temperer əməliyyatı kimi böyük təhlükəsizlik əməliyyatlarına və planlarına səbəb olub. == Tərif == Europol tərəfindən 2020 TE-SAT cihadçılığı "ənənəvi İslam anlayışlarını istismar edən zorakı ideologiya" kimi təsvir edir. <ref>{{Cite web|dil=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.europol.europa.eu/activities-services/main-reports/european-union-terrorism-situation-and-trend-report-te-sat-2020 "European Union Terrorism Situation and Trend report (TE-SAT) 2020"]. ''Europol''. pp.&nbsp;33, 35–36<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">24 June</span> 2020</span>.</cite></ref> Cihadçılar bunu “cəhd” və ya “səy” mənasını verən ''[[cihad]]'' anlayışından istifadə etməklə izah edirlər, lakin eyni zamanda dini cəhətdən icazə verilən müharibəyə də istinad edə bilərlər və yalnız [[Şəriət|İslam qanunlarının]] şərhləri ilə idarə olunan İslam dövləti yaratmağı hədəfləyirlər. Hesabat cihadçılığı sələfiliyin zorakı alt cərəyanı kimi təsvir edir, eyni zamanda [[Sələfilik|sələfiliyin]] digər alt cərəyanlarının daha sakit olduğunu qeyd edir. Cihadçılığın iki əsas nümayəndəsi [[Əl-Qaidə]] və [[İraq Şam İslam Dövləti|İŞİD]]-dir. == Ümumi baxış == {| class="wikitable sortable" |+[[Avropa İttifaqı|Avropa İttifaqında]] islamçı terrorizmi ! İl ! Hücumlar {{Efn|uğursuz, iflasa uğradı və tamamlandı}} ! Ölümlər {{Efn|hücumçular daxil deyil}} |- | 2006 | 1 | Məlumat verilməyib |- | 2007 | 4 | Məlumat verilməyib |- | 2008 | 0 | Məlumat verilməyib |- | 2009 | 1 | Məlumat verilməyib |- | 2010 | 3 | Məlumat verilməyib |- | 2011 | 0 | Məlumat verilməyib |- | 2012 | 6 | 8 |- | 2013 | 0 | 1 |- | 2014 | 2 | 4 |- | 2015 | 17 | 150 |- | 2016 | 13 | 135 |- | 2017 | 33 | 62 |- | 2018 | 24 | 13 |- | 2019 | 21 | 10 |- | 2020 | 14 | 12 |} == Həmçinin bax == * [[Terrorizm]] == Qeydlər == {{notelist}} == İstinadlar == [[Kateqoriya:2017-ci ildə terrorizm]] [[Kateqoriya:2016-cı ildə terrorizm]] [[Kateqoriya:2010-cu illərdə Avropa]] 7yqlhja0jkljx7mvt5yfmif65ginavn 0 762071 6601019 6593393 2022-08-29T11:01:54Z Rövşən İşık 184342 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi. İngilis-Əfqan müharibələri == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Buna baxmayaraq, partizan müharibəsi davam etdi və tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] pu0crae89qvoyh3e0hyauzukm3c035w 6601032 6601019 2022-08-29T11:03:13Z Rövşən İşık 184342 /* Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi. İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Buna baxmayaraq, partizan müharibəsi davam etdi və tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 9f6wl468u8iwqztvfeiw9s4r6lpv889 6601038 6601032 2022-08-29T11:04:45Z Rövşən İşık 184342 /* Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Buna baxmayaraq, partizan müharibəsi davam etdi və tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] flhjsewyvfkxy0ejth62h8rz0rcz2k8 6601039 6601038 2022-08-29T11:04:58Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Buna baxmayaraq, partizan müharibəsi davam etdi və tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] bzr8qca6l7u77cl24oz3s2lgbs03d94 6601054 6601039 2022-08-29T11:08:37Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Buna baxmayaraq, partizan müharibəsi davam etdi və tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] bob0gbplejqxrdye1n7wh16jta40x7e 6601062 6601054 2022-08-29T11:12:53Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Kabildəki ingilislər təxminən 100 minlik üsyançı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındılar. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə və əmir Əbdürrəhmanla kompromis saziş bağlamağa məcbur etdi. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu, ancaq xarici siyasət İngiltərəinin nəzarətinə keçdi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] b50k0lmhweutzwkmit26q14k4bgs84x 6601063 6601062 2022-08-29T11:13:15Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Kabildəki ingilislər təxminən 100 minlik üsyançı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındılar. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə və əmir Əbdürrəhmanla kompromis saziş bağlamağa məcbur etdi. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu, ancaq xarici siyasət İngiltərəinin nəzarətinə keçdi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 9fuq37yqwayf2xjv7yxaap5d8pcbhb9 6601066 6601063 2022-08-29T11:13:41Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. Kabildəki ingilislər təxminən 100 minlik üsyançı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındılar. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə və əmir Əbdürrəhmanla kompromis saziş bağlamağa məcbur etdi. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu, ancaq xarici siyasət İngiltərəinin nəzarətinə keçdi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 6l804v3uxzgl7e822q846avjo83h6by 6601069 6601066 2022-08-29T11:13:54Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. Bu müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə və əmir Əbdürrəhmanla kompromis saziş bağlamağa məcbur etdi. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu, ancaq xarici siyasət İngiltərəinin nəzarətinə keçdi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] t3emgxnhz0i4pmfy4a8qkpubk4r1z0s 6601071 6601069 2022-08-29T11:14:53Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə və əmir Əbdürrəhmanla kompromis saziş bağlamağa məcbur etdi. , ancaq xarici siyasət İngiltərəinin nəzarətinə keçdi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 24nv5s5ynid2ma1ssehdw82lv701jkl 6601072 6601071 2022-08-29T11:15:17Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Onun varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə və əmir Əbdürrəhmanla kompromis saziş bağlamağa məcbur etdi. , ancaq xarici siyasət İngiltərəinin nəzarətinə keçdi. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 65x5rbaxq7pppy4c4ifnb9b3lrbkrpn 6601076 6601072 2022-08-29T11:16:57Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu. 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 5krh1hhmk9kszgi7uurzyqglohfmm0r 6601080 6601076 2022-08-29T11:19:47Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı. Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] sl1j62zmuwny221wi1v6mmau0oo6f22 6601084 6601080 2022-08-29T11:22:11Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı. Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] kpzaikfeov8owoc2iyka7i751h9z1zi 6601085 6601084 2022-08-29T11:22:32Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər. Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] fjsjiwnlug0ceuhuyam54g93abcrmrn 6601087 6601085 2022-08-29T11:23:32Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu. Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] tq8zbqgao3wk4nkro50fnanqgakgnho 6601090 6601087 2022-08-29T11:24:16Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı. == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 2u84r8lr3jsjvhk2hntue0o26ow2mxk 6601094 6601090 2022-08-29T11:25:22Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi. 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] gizrinfrnbvua8uw0ijhzfhhdsscqnu 6601095 6601094 2022-08-29T11:25:51Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] pfzl1rrdawavfbcfjk7yhu4l19bavsr 6601105 6601095 2022-08-29T11:28:17Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqanıstanda delimitasiya */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 1bzgpaqzdxxjcjab32bpbn45sjxsr57 6601106 6601105 2022-08-29T11:28:31Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 32sfqab5yqrbdgqzvyr5u3tb479cmv8 6601114 6601106 2022-08-29T11:30:46Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 62d0jw0v6fjxaeet37u661dhzmufjt4 6601116 6601114 2022-08-29T11:31:43Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi. Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar. Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 2s7w1l3e1rzg5x2rj6yehdr2dq28z2c 6601120 6601116 2022-08-29T11:32:10Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi. Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar. Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. Bunun bilavasitə nəticəsi Rusiya imperiyası ilə Əfqanıstan arasında sərhədin delimitasiyası oldu və nəhayət 1895-ci ildə tamamlandı. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] ote9dge9co46zogy2njm05zfow4b36m 6601124 6601120 2022-08-29T11:33:07Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi. Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar. Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. Bunun bilavasitə nəticəsi Rusiya imperiyası ilə Əfqanıstan arasında sərhədin delimitasiyası oldu və nəhayət 1895-ci ildə tamamlandı. Bəzi mənbələrə görə, delimitasiya 1912-ci il iyulun 9-da Beyk dağında (Murqab kəndi yaxınlığında) hərbi topoqraflar korpusunun polkovnik-leytenantı M.Çaykinin ingilis geodeziya ekspedisiyasının nümayəndələri ilə görüşməsi ilə başa çatdı. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 66z9gv7am2jc6wogxo3jj9ctq2uf0a1 6601126 6601124 2022-08-29T11:33:29Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi. Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar. Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. Bunun bilavasitə nəticəsi Rusiya imperiyası ilə Əfqanıstan arasında sərhədin delimitasiyası oldu və nəhayət 1895-ci ildə tamamlandı. Bəzi mənbələrə görə, delimitasiya 1912-ci il iyulun 9-da Beyk dağında (Murqab kəndi yaxınlığında) hərbi topoqraflar korpusunun polkovnik-leytenantı M.Çaykinin ingilis geodeziya ekspedisiyasının nümayəndələri ilə görüşməsi ilə başa çatdı.<ref name>{{kitab3|автор= Пандул И. С., Зверевич В. В.|заглавие= История и философия геодезии и маркшейдерии|ссылка= |место= СПб.|издательство= Политехника|год= 2008|страницы= 128|страниц= 332}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 827to14l17ldveg7sbpntkdo4c8qgoc 6601128 6601126 2022-08-29T11:33:50Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi. Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar.<ref>{{məqalə|автор=Басханов М. К.|заглавие=Гератский кризис 1885 г. и борьба идей вокруг стратегии упреждения в Средней Азии: Куропаткин против Магрегора|ссылка=|язык=|издание=Мир политики и социологии|тип=|год=2018|месяц=|число=|том=|номер=12|страницы=86—126|issn=}}</ref> Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. Bunun bilavasitə nəticəsi Rusiya imperiyası ilə Əfqanıstan arasında sərhədin delimitasiyası oldu və nəhayət 1895-ci ildə tamamlandı. Bəzi mənbələrə görə, delimitasiya 1912-ci il iyulun 9-da Beyk dağında (Murqab kəndi yaxınlığında) hərbi topoqraflar korpusunun polkovnik-leytenantı M.Çaykinin ingilis geodeziya ekspedisiyasının nümayəndələri ilə görüşməsi ilə başa çatdı.<ref name>{{kitab3|автор= Пандул И. С., Зверевич В. В.|заглавие= История и философия геодезии и маркшейдерии|ссылка= |место= СПб.|издательство= Политехника|год= 2008|страницы= 128|страниц= 332}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] 82jeofp2f9wzf3vqy04j732tmhkcml1 6601135 6601128 2022-08-29T11:37:37Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqanıstanda delimitasiya */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi.<ref>{{Cite journal|last=Johnson|first=Robert|date=2003|title="Russians at the Gates of India"? Planning the Defense of India, 1885-1900|url=http://muse.jhu.edu/content/crossref/journals/journal_of_military_history/v067/67.3johnson.html|journal=The Journal of Military History|language=en|volume=67|issue=3|pages=697–743|doi=10.1353/jmh.2003.0230|s2cid=159703966|issn=1543-7795}}</ref> Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar.<ref>{{məqalə|автор=Басханов М. К.|заглавие=Гератский кризис 1885 г. и борьба идей вокруг стратегии упреждения в Средней Азии: Куропаткин против Магрегора|ссылка=|язык=|издание=Мир политики и социологии|тип=|год=2018|месяц=|число=|том=|номер=12|страницы=86—126|issn=}}</ref> Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. Bunun bilavasitə nəticəsi Rusiya imperiyası ilə Əfqanıstan arasında sərhədin delimitasiyası oldu və nəhayət 1895-ci ildə tamamlandı..<ref name=":03">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Bəzi mənbələrə görə, delimitasiya 1912-ci il iyulun 9-da Beyk dağında (Murqab kəndi yaxınlığında) hərbi topoqraflar korpusunun polkovnik-leytenantı M.Çaykinin ingilis geodeziya ekspedisiyasının nümayəndələri ilə görüşməsi ilə başa çatdı.<ref name>{{kitab3|автор= Пандул И. С., Зверевич В. В.|заглавие= История и философия геодезии и маркшейдерии|ссылка= |место= СПб.|издательство= Политехника|год= 2008|страницы= 128|страниц= 332}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] hjb39yz4pwqag7n42o0tova5ieqcgko 6601136 6601135 2022-08-29T11:38:16Z Rövşən İşık 184342 /* Əfqan böhranı */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi.<ref>{{Cite journal|last=Johnson|first=Robert|date=2003|title="Russians at the Gates of India"? Planning the Defense of India, 1885-1900|url=http://muse.jhu.edu/content/crossref/journals/journal_of_military_history/v067/67.3johnson.html|journal=The Journal of Military History|language=en|volume=67|issue=3|pages=697–743|doi=10.1353/jmh.2003.0230|s2cid=159703966|issn=1543-7795}}</ref> Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar.<ref>{{məqalə|автор=Басханов М. К.|заглавие=Гератский кризис 1885 г. и борьба идей вокруг стратегии упреждения в Средней Азии: Куропаткин против Магрегора|ссылка=|язык=|издание=Мир политики и социологии|тип=|год=2018|месяц=|число=|том=|номер=12|страницы=86—126|issn=}}</ref> Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. Bunun bilavasitə nəticəsi Rusiya imperiyası ilə Əfqanıstan arasında sərhədin delimitasiyası oldu və nəhayət 1895-ci ildə tamamlandı..<ref name=":03">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Bəzi mənbələrə görə, delimitasiya 1912-ci il iyulun 9-da Beyk dağında (Murqab kəndi yaxınlığında) hərbi topoqraflar korpusunun polkovnik-leytenantı M.Çaykinin ingilis geodeziya ekspedisiyasının nümayəndələri ilə görüşməsi ilə başa çatdı.<ref name>{{kitab3|автор= Пандул И. С., Зверевич В. В.|заглавие= История и философия геодезии и маркшейдерии|ссылка= |место= СПб.|издательство= Политехника|год= 2008|страницы= 128|страниц= 332}}</ref> === Pamir böhranı === == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] omz0lhsmj6oe1wrlrf29503jt9s04ta 6601138 6601136 2022-08-29T11:40:51Z Rövşən İşık 184342 /* İngilis-Əfqan müharibələri */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} [[Fayl:Stanfords Map of Western Asia.jpg|300px|thumb|right|1885-ci il Böyük Oyun zamanı Qərbi Asiyanın xəritəsi, [[Qacar dövləti|Qacar İran]]ı, [[Rusiya Türküstanı]]nın cənub kənarları, [[Əfqanıstan]] və qərbi [[Britaniya Hindistanı]] ilə.]] [[Fayl:Central Asia - Afghanistan and her relation to British and Russian territories. LOC 2004629038.jpg|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya - Əfqanıstan və onun Britaniya və Rusiya əraziləri ilə əlaqəsi. ]] '''Böyük Oyun''' ({{lang-en|Great (Grand) Game}}, başqa bir adı "Kölgələrin Döyüşü"<ref>''Narendra Singh Sarila.'' The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India’s Partition. — ISBN 0-7867-1912-5. — С. 18. </ref>) — XIX və XX əsrin əvvəllərində [[Cənubi Asiya|Cənubi]] və [[Mərkəzi Asiya]]da hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında geosiyasi rəqabət. Rəqabət [[Əfqanıstan]], [[İran]], [[Britaniya Hindistanı]] və [[Tibet]] uğrunda gedib.<ref name="igr">[[:ru:Казанцев, Андрей Анатольевич|Казанцев А. А.]] [http://www.perspektivy.info/print.php?ID=39539 «Большая игра» в Центральной Азии: вчера, сегодня, завтра] // [[:ru:Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас]]. 2009. № 4. </ref> Böyük Oyun ifadəsi ilk dəfə Şərqi Hindistan şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə [[Kabil]]dəki İngilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında istifadə edilib.<ref>''Сергеев Е. Ю.'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. — С. 6.</ref> Termin geniş dövriyyəyə Rudyard Kipling tərəfindən "Kim" (1901) romanın nəşrindən sonra daxil olub.<ref name="igr"/> Termin 1979-cu ildə [[Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)|Sovet-Əfqan müharibəsi]]ndən sonra daha da populyarlaşıb.<ref name="Seymour Becker 2012">Seymour Becker, "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61-80.</ref> İngiltərə [[Rusiya]]nın [[Hindistan]]ı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi.{{sfn|Ewans|2004|p=1}}<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> Nəticədə, iki böyük Avropa imperiyası arasında dərin inamsızlıq və müharibə təhlükəsi yarandı. Rusiya Mərkəzi Asiyanı işğal etməyə davam edərkən İngiltərə Hindistana qarşı bütün təhlükələri qorumağı yüksək prioritet hesab edirdi.<ref name=":2">{{Cite web|title=The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia {{!}} Reviews in History|url=https://reviews.history.ac.uk/review/1611|access-date=2021-08-09|website=reviews.history.ac.uk|language=en}}</ref> Bəzi Rusiya tarixçiləri belə nəticəyə gəlirlər ki, 1801-ci ildən sonra Rusiyanın Hindistanla bağlı minimal niyyətləri və ya planları var idi. Britaniyanın da bu barədə ciddi şübhələri mövcud olub.<ref name=":04">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Rusiyanın XIX əsrdə çoxsaylı işğal planları, o cümlədən [[Krım müharibəsi]] zamanı Hindistana yürüşü nəzərdə tutan Dyuhamel və Xrulyev planları irəli sürülmüşdü.<ref name=":3">{{Cite book|last=Korbel|first=Josef|url=https://www.worldcat.org/oclc/927444240|title=Danger in Kashmir|date=1966|isbn=978-1-4008-7523-8|edition=|location=Princeton, N.J.|pages=277|oclc=927444240}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Andreev|first=A. I.|url=https://www.worldcat.org/oclc/51330174|title=Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s|date=2003|publisher=Brill|isbn=90-04-12952-9|location=Leiden|pages=13–15, 18–20|oclc=51330174}}</ref> Belə hesab edilir ki, Böyük Oyun 12 yanvar 1830-cu ildə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboronun general-qubernator Lord Uilyam Bentinkə [[Buxara əmirliyi]]nə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verdikdə başlayıb.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /><ref name="secret1830" /> İngiltərə [[Əfqanıstan Əmirliyi]] üzərində nəzarəti ələ keçirmək və onu protektorat etmək, o cümlədən [[Osmanlı imperiyası]], [[Qacar dövləti|Qacarlar dövləti]], [[Xivə xanlığı]] və [[Buxara əmirliyi]]ndən Rusiyanın ekspansiyasına mane olan bufer dövlətlər kimi istifadə etmək niyyətində idi.<ref name="ingram1980" /><ref name="ingram1984" /> İngilislər düşünürdü ki, Rusiyanın [[Fars Körfəzi|Fars körfəzi]]ndə və ya [[Hind okeanı]]nda liman əldə etməsini dayandırmaqla, onlar Hindistanı və həmçinin Britaniyanın əsas dəniz ticarət yollarını qoruyacaq.{{sfn|Becker|2005|p=47}} Rusiya ingilislərə Əfqanıstanı neytral zona kimi təklif etdi. Böyük oyunun nəticələrinə 1838-ci il uğursuz [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]], 1845-ci il [[Birinci ingilis-siqx müharibəsi]], 1848-ci il İkinci ingilis-siqx müharibəsi, 1878-ci il [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]] və [[Kokand xanlığı|Kokand]]ın Rusiya tərəfindən ilhaqı daxildir. Bəzi tarixçilər Böyük Oyunun sonunu 1895-ci il sentyabrın 10-da Pamir Sərhəd Komissiyası protokollarının imzalanması,<ref name="gerard1897" /> Əfqanıstanla Rusiya imperiyası arasında sərhədin müəyyən edildiyi vaxt hesab edirlər.<ref name="rowe2010" /><ref name="gebb1983" />{{sfn|Morgan|1981|p=231}}<ref name="middleton2005" /> Digərləri bunun 31 avqust 1907-ci ildə İngiltərə-Rusiya Konvensiyasının imzalanması ilə başa çatdığını düşünürlər.<ref name=":1">{{Cite book|last=Dean|first=Riaz|title=Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia|publisher=Casemate (UK)|year=2019|isbn=978-1-61200-814-1|location=Oxford|pages=270–71}}</ref><ref name=":10" /><ref>{{Cite book |last=Hopkirk |first=Peter |url=https://books.google.com/books?id=EojH3awYyHMC&dq=%22great+game%22+anglo-russian+%22convention%22+peter+hopkirk&pg=PA4 |title=Setting the East Ablaze: On Secret Service in Bolshevik Asia |date=2001 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280212-5 |language=en}}</ref> == Terminin mənası == [[Fayl:Man from Khiva, Emir of Bukhara, Teke Turkmen, Girl from Samarkand, Police Soldier from Bukhara.JPG|250px|thumb|right|Mərkəzi Asiya türkləri, 1861–1880]] "Böyük Oyun" termini XIX əsrdən çox əvvəl istifadə edilmişdir. O əsasən kartlar və zər kimi riskli oyunlarla əlaqələndirilirdi. Terminin fransız ekvivalenti "''Le grand jeu''" ən azı 1585-ci ilə aiddir və risk, şans və aldatma mənaları ilə əlaqələndirilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=183}} Tarixi mənada bu termin XIX əsrin ortalarına aiddir.<ref name="Seymour Becker 2012" /> "Böyük Oyun" termini siyasi məmur vəzifəsinə təyin edilmiş Britaniya ordusu kapitanı Artur Konolliyə (1807-42) aid edilir.{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} 1840-cı ilin iyulunda [[Qəndəhar]]a yeni siyasi agent təyin edilmiş mayor Henri Ravlinsona yazışmada Konolli yazırdı: "''Sizin qarşınızda böyük bir oyun var, nəcib bir oyun var''." Konolli hesab edirdi ki, Rovlinsonun yeni vəzifəsi ona Əfqanıstanda humanitarizmi inkişaf etdirmək imkanı verir və gözləntilərini belə yekunlaşdırır:{{sfn|Yapp|2000|pages=181}} {{Sitat|Əgər Britaniya hökuməti yalnız böyük oyun oynasaydı - Rusiyaya ürəkdən hər şeydə səmimi şəkildə kömək etsə - Farslarla əl sıxışsa - Osbeqlərdən ('''özbəklər nəzərdə tutulur -red.''') onun bütün istədiklərimizi alsa - Buxara əmirini bizə, əfqanlara və digər osbeq dövlətlərə qarşı ədalətli olmağa məcbur edər. Bəs sonra, Siz hər halda mənim, bir mənada genişlənmiş baxışlarımı bilirsiniz. İnşAllah! Onların məqsədəuyğunluğu, əksinə, zəruriliyi görünəcək və biz dünyanın ilk xristian xalqının doldurmalı olduğu nəcib rolu oynayacağıq.}} İngilis yazıçısı Rudyard Kipling tərəfindən termin "Kim" (1901) romanında əsas mövzuya daxil edilmişdir.{{sfn|Morgan|1973|pp=55–65}} İlk dəfə termindən akademik səviyyədə professor H.V.C.Davis tərəfindən 10 noyabr 1926-cı ildə Asiyada Böyük Oyun (1800-1844) adlı təqdimatda istifadə edilib.{{sfn|Yapp|2000|pages=180}} Mərkəzi Asiyada ingilis-rus rəqabətini təsvir etmək üçün “Böyük Oyun” ifadəsindən istifadə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra geniş yayılmışdır. == Tarixi == [[Fayl:Boukhara 4696a.jpg|250px|thumb|right|[[Özbəkistan]]ın müasir [[Buxara]] şəhərində İpək və ədviyyat festivalı]] [[İngilislər]] [[Hindistan]]a XVII əsrin əvvəllərində, XVIII əsrin ortalarında ticarət müəssisəsindən Britaniya siyasətinin alətinə çevrilmiş [[Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)|Şərqi Hindistan Şirkəti]] qurulanda gəldilər. Rusiya Bekoviç-Çerkasskinin fəlakətli yürüşündən (1717) başlayaraq yerli xanlıqlarla diplomatik əlaqələr qurmaq üçün [[Mərkəzi Asiya]]ya ekspedisiyaları ilə diplomatlar da göndərirdi. Bəzən [[Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü]] (1722-1723) Böyük Oyunun başlanğıcı hesab olunur, bu müddət ərzində Rusiya Hindistan istiqamətində hərəkət etməyə başladı.<ref name="bi">{{Cite web |url=http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |title=Большая игра продолжается |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522195440/http://www.nvspb.ru/tops/bolshaya-igra-prodoljaetsya-52352 |deadlink=no }}</ref> Lakin bu, hələ də daha çox proloq idi. XVIII əsrin sonunda bütün Hindistan faktiki olaraq Britaniya koloniyasına çevrildi. 1801-ci ildə İmperator [[I Pavel]] [[Napoleon Bonapart]]ın rus-fransız ordusunun Hindistanda ingilislərə qarşı birgə kampaniyası ideyasını dəstəklədi. 1801-ci ilin yanvarında 20 min kazak Mərkəzi Asiyaya getdi, lakin imperator Pavelin öldürülməsindən və [[I Aleksandr]]ın taxta çıxmasından sonra geri qayıtmaq əmri aldılar. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Mərkəzi Asiya və [[Qafqaz]]da hərbi-siyasi mövcudluğunun genişlənməsi (“cənuba doğru”) ilə Rusiyanın bölgədəki maraqları Britaniya maraqları ilə toqquşmağa başladı. Böyük Britaniya siyasəti ilk növbədə Britaniya Hindistanının ərazisini toxunulmaz saxlamaq və genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. == Oyunun başlanması == [[Fayl:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|250px|thumb|right|1909-cu ildə [[Britaniya Hindistanı]]nın xəritəsi. Britaniya Hindistanı iki çəhrayı rəngdə, knyazlıq dövlətləri sarı rəngdə göstərilib]] [[Fayl:Mohammad Yaqub Khan with British officers in May of 1879.jpg|250px|thumb|right|Əfqanıstanlı Məhəmməd Yaqub Xan (ortada) Britaniyalı ser Luis Kavaqnari ilə 26 may 1879-cu il. ]] “Böyük oyun”un ilk döyüşü [[Aslandüz döyüşü]] (1812) oldu, çünki o zaman Rusiyaya qarşı vuruşan Qacar ordusu ingilis zabitləri tərəfindən təlimatlandırılırdı.<ref>{{Cite web |url=http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |title=Большая игра: раунд первый |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150325222056/http://lenta.ru/articles/2014/07/02/greatgame/ |deadlink=no }}</ref> 1819-cu ildə Qvardiya Baş Qərargahının kapitanı N.N.Muravyov danışıqlar üçün [[Xivə]]yə göndərildi. O, bu səyahət zamanı az qala orada həlak olacaqdı və bu barədə "Türkmənistana və Xivəyə səyahət" (1822) adlı hesabatında yazıb. XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın İrana qarşı müharibələri [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinin imzalanması ilə başa çatdı. Müasir [[Gürcüstan]], [[Ermənistan]] və [[Azərbaycan]]ın ərazisi Rusiyaya birləşdirildi. 1829-cu ildə Tehranda rus səfiri A.S.Qriboyedov<ref>''Сухов И.'' [http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 Солдат «большой игры». Тайна гибели российского посла в Персии А. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160813174924/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1235710980 |date=2016-08-13 }}</ref> qəzəbli kütlə tərəfindən parça-parça edildi. İranla yanaşı, Böyük Britaniya da Rusiyaya qarşı vuruşan [[Qafqaz müharibəsi|Qafqaz dağlıları]]na dəstək verməyə başladı (Vikson işi, 1836). [[Amerikalılar|Amerikalı]] tarixçi [[David Fromkin]] iddia edir ki, XIX əsrin ortalarına qədər ingilislər Rusiyanın Mərkəzi Asiyada genişlənməsini dayandırmasa idilər, Rusiya ilə böyük müharibə gözləmək üçün ən azı doqquz səbəbləri olacaqdı: # Rusiyanın genişlənməsi onu həddən artıq qüdrətləndirərək, güc balansını pozacaqdı. # Gec-tez Rusiya Hindistana müdaxilə edəcəkdi. # Rusiyanın uğuru Hindistandakı anti-müstəmləkəçi elementləri üsyana təşviq edəcəkdi. # Bu, Mərkəzi Asiyanın köhnə İslam rejimlərini sarsıdacaq və qənimət payları uğrunda güclər arasında qızğın müharibəyə səbəb olacaqdı. # Bu, siyasi azadlığın böyük düşməni olan Rusiya rejiminə güc və nüfuz qatacaqdı. # Britaniya xalqı Rusiyaya nifrət edir və ehtiyyat edirdi, ona görə geri çəkilməməyi tələb edəcəkdi. # Bu, Britaniyanın Asiya ilə qurulmuş ticarətini poza bilərdi. # Bu proteksionizmi gücləndirəcək və bununla da Britaniyanın sadiq olduğu azad ticarət idealını sarsıdacaqdı. # Rusiya [[Hind okeanı]]na çatanda Britaniya imperiyasını vahid şəkildə saxlayan dəniz kommunikasiyalarını təhdid edə bilərdi. # XIX əsrin sonlarında [[London]] Rusiyanın [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı uğurunun Britaniyanın diplomatik reputasiyasını ciddi şəkildə ləkələyəcəyi arqumentini əlavə etdi. # Və nəhayət, XX əsrin əvvəllərində Mərkəzi Asiyada neft yataqları kəşf edildi. Bu neft Kral Donanmasının modernləşdirilməsi və İngiltərə iqtisadiyyatının qurulması üçün vacib idi.<ref>David Fromkin, “The great game in Asia,” ‘’Foreign Affairs’’ 58#4 (1980), p. 39.</ref> == Türküstanın Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi == [[Fayl:Karazin - Entry of Russian troops into Samarkand 1868.jpg|300px|thumb|right|"Rus qoşunlarının Səmərqəndə daxil olması" (N.N.Karazin, Dövlət Rus Muzeyi)]] [[Fayl:Great Game cartoon from 1878.jpg|250px|thumb|right|"Məni dostlarımdan xilas edin." Böyük Oyunun Karikaturası. Rusiya (ayı) və Britaniya imperiyası (aslan) arasında Əfqanıstan əmiri Şir-Əli]] [[Fayl:Siberian Cossack 190x.jpg|250px|thumb|right|Rus ordusunda Sibir kazakı, 1890-cı illər]] 1837-ci ildə rus elçisi, leytenant Y.V.Vitkeviç [[Kabil]]də peyda oldu. O, tezliklə əmir [[Dost Məhəmməd xan (Əfqanıstan əmiri)|Dost Məhəmməd xan]]ın etimadını qazandı və onunla Rusiya üçün faydalı müqavilə imzaladı. Lakin İngiltərənin təzyiqi altında Rusiya Vitkeviçi geri çağırdı və müqaviləni ləğv etdi. Ondan bir il əvvəl Britaniyanın siyasi agenti A.Börns də analoji missiya ilə Kabilə səfər etmişdi. 1836-cı ildə İngiltərə [[Herat]]ın separatçı istəklərini dəstəklədi. Bu, İngiltərənin Qacar dövləti ilə münasibətlərini pisləşdirdi. Bundan rus diplomatları istifadə edərək [[Məhəmməd şah Qacar]]ı öz tərəflərinə çəkərək Herata hücuma təhrik etdilər. Amma qacarların 1837-1838-ci illərdə Heratı mühasirəyə alması uğursuz oldu. İngilislərin təzyiqi nəticəsində şah ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu.<ref>{{Cite web |url=https://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |title=Борьба за Герат В 1837—1841 гг. |access-date=2020-05-30 |archive-date=2016-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161024060354/http://cyberleninka.ru/article/n/borba-za-gerat-v-1837-1841-gg |deadlink=no }}</ref> 1839-1840-cı illərdə [[Orenburq]] general-qubernatoru və Əlahiddə Orenburq Korpusunun rəhbəri V.A.Perovskinin komandanlığı ilə rus dəstəsi Xivə yürüşünü, 1853-cü ildə isə onun komandanlığı ilə Kokand yürüşünü həyata keçirdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Asiya şöbəsinin gələcək rəhbəri E.P.Kovalevski Xivə yürüşündə iştirak etdi: “Onun köməyi ilə Asiya ölkələrinə çoxlu tədqiqat və kəşfiyyat işləri aparan üç diplomatik nümayəndəlik göndərildi: N.V.Xanıkov İran və Əfqanıstana, N.P.İqnatyev [[Xivə xanlığı|Xivə]] və [[Buxara xanlığı|Buxara]]ya, Ç.Ç.Vəlixanov [[Şərqi Türküstan]]a missiyaya başçılıq edirdilər”.<ref>[[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ Егор Петрович Ковалевский и страны Востока (на основе статьи «Е. П. Ковалевский — дипломат и востоковед» // Вопросы истории. 2008, № 8, с. 148—150).] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130318170115/http://ricolor.org/history/eng/vs/10_03_2013/ |date=2013-03-18 }}</ref> Rus qoşunlarının Mərkəzi Asiyanın böyük hissəsini tutan və aralarında düşmənçilik edən üç xanlığa - Xivə, Buxara və Kokanda, o cümlədən mədəni, iqtisadi və strateji əhəmiyyətə malik olan [[Türküstan]], [[Səmərqənd]], [[Daşkənd]], Cizzəx və [[Çimkənd]]ə yaxınlaşması haqqında xəbər [[London]] və [[Kəlküttə]]də narahatlıq artırdı.<ref>''Пленцов, А. К.'' Дело под Иканом. СПб. Издательство «Историко-культурный центр Карельского перешейка», 2014. 320 с. С иллюстрациями. ISBN 978-5-9905826-9-9. С. 20</ref> İngilis-Rusiya rəqabətinin yeni yüksəlişi Rusiyanın Mərkəzi Asiyanı zəbt etməsi (1853-1895) ilə əlaqələndirildi. Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] Kraliça [[I Viktoriya]]ya məktubunda yazırdı: “''Moskvalılar bizim qoşunlarımız tərəfindən Mərkəzi Asiyadan qovulmalı və [[Xəzər dənizi]]nə atılmalıdırlar''”.<ref>Mahajan, Sneh (2001), British Foreign Policy 1874—1914: The Role of India, Volume 4 of Routledge Studies in Modern European History, Routledge, ISBN 978-0-415-26010-7</ref> Niyyətlərinin ciddiliyini təsdiqləyən Dizraeli kraliçanı "Hindistan imperatriçası" titulunu almağa inandırdı və Əfqanıstan da Hindistan imperiyasının tərkibinə daxil edildi. 1872-ci ilin oktyabrından 1873-cü ilin yanvarına qədər olan dövrdə Rusiya və Britaniya imperiyalarının hökumətləri arasında aparılan danışıqlar nəticəsində [[Buxara əmirliyi|Buxara]] və [[Əfqanıstan Əmirliyi|Əfqan]] əmirlikləri arasında yerləşən geniş ərazilər “bufer” zonası kimi tanıyan müqavilə bağlandı. [[Berlin konqresi]]ndə Böyük Britaniyanın Rusiyaya qarşı tutduğu düşmən mövqeyini nəzərə alaraq, 1878-ci ilin yayında [[II Aleksandr]] [[Türküstan]]da yerləşdirilmiş 20 min nəfərlik qoşunu səfərbər edərək Əfqanıstana [[Bəlx (şəhər)|Bəlx]], [[Bamyan vilayəti|Bamiyan]] və Kabil şəhərlərinə doğru irəliləməsini əmr etdi. General N.G.Stoletov başda olmaqla bir missiya ittifaq bağlamaq üçün Əfqanıstan əmiri Şir-Əlinin yanına getdi. [[Kəşmir]] və Çitralı işğal etmək planları nəzərdən keçirildi. Lakin sonradan Berlin Konqresində əldə olunan razılaşma ilə əlaqədar kampaniya ləğv edildi.<ref>{{BSE|Джамский поход|том=9|стр=72}}</ref><ref>''[[:ru:Снесарев, Андрей Евгеньевич|Снесарев А. Е.]]'' Афганистан. – М.: «Русская панорама», 2002. – 272 с</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19/ |title=Про Афганистан: земля, люди, история |access-date=2013-02-11 |archive-date=2012-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120214131420/http://www.pravdao9rote.ru/afgan/afgan/19 |deadlink=no }}</ref> == İngilis-Əfqan müharibələri == [[Fayl:Elephant and Mule Battery ("Dignity & Impudence") WDL11496.png|250px|thumb|right|Fil və Qatır Batareyası, [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]]] 1838-ci ilin dekabrında [[Böyük Britaniya krallığı|Böyük Britaniya]] [[Əfqanıstan]] istiqamətində aktiv əməliyyatlara keçdi. [[Birinci ingilis-əfqan müharibəsi (1838-1842)|Birinci ingilis-əfqan müharibəsi]] başladı. Müharibə ingilislərin [[Qəndəhar]] və [[Qəznə]]ni tutmaq, və Kabil tərəfə çıxmaq məqsədi ilə, [[Bolan keçidi]]ndən istifadə edən 30 minlik ordusunun Cənub - Qərbi Əfqanıstana soxulması ilə başladı. Əfqan qüvvələrinin bir qismini [[Pişəvər]]dan yayındırmaq üçün, [[Heybər keçidi]]nə yardımçı zərbə endirilmişdi. Əfqan ordusu ingilislərdən saylarına (15 min) və silahlanmalarına görə xeyli geridə qalırdılar. 1839-cu ildə ingilislər Qəndəharı, Qəznəni və Kabili tutdular. İngilislər Əfqanıstanı işğal etdilər və Əmir Şucanı Kabil taxtına oturtdular. Buna cavab olaraq ölkədə partizan müharibəsi başladı. İngilis işğalı üç il davam etdi. 1841-ci ilin noyabrında Şuca devrildi, agent A.Börns kütlə tərəfindən vəhşicəsinə parçalandı. Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. 1842-ci ildə İngiltərənin Əfqanıstana cəza ekspedisiyası uğursuz oldu.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ilin sonunda ingilislər öz məğlubiyətləri ilə barışmalı və əfqan ərazisini tərk etməli oldular.<ref name="snedden2015" /> 1842-ci ildə [[Buxara]]da Özbəkistan əmiri [[Nəsrulla xan]]ın göstərişi ilə Mərkəzi Asiyada diplomatik missiyada olan iki ingilis zabitinin başları kəsilir: polkovnik Çarlz Stoddart və “Böyük oyun” termininin müəllifi kapitan Artur Konollinin. Maraqlıdır ki, sui-qəsddən bir il əvvəl K.F.Butenev başda olmaqla Rusiya səfirliyi Buxarada olmuşdu. Əfqan əmiri Şir-Əlinin rusiyapərəst mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Böyük Britaniyanın baş naziri [[Benjamin Dizraeli]] [[İkinci ingilis-əfqan müharibəsi (1878-1880)|İkinci ingilis-əfqan müharibəsi]]nin başlanması əmrini verdi. Müharibə ingilis qoşunlarının Əfqanıstana Heybər, Kurram və Bolan keçidindən üç sütunla soxulması ilə başlandı. Silahlanmada və təşkilat baxımından xeyli geriyə qalan əfqan ordusu geri çəkilməli oldu. İngilislərin 1879-cu ilin yanvarında 39 minlik ingilis ordusu [[Qəndəhar]]a daxil oldu.{{sfn|Barthorp|2002|pp=77–79}} Yeni əmir Məhəmməd Yaqub xan güzəştə getdi və 26 may 1879-cu ildə ingilislərlə qeyri-bərabər Qandamak müqaviləsini imzaladı.{{sfn|Barthorp|2002|p=71}} Bu sazişə görə Əfqanıstan İngiltərədən asılı olurdu. Alçaldıcı müqavilə Əfqanıstanda narazılıqla qarşılandı. 8 sentyabr 1879-cu ildə üsyan başladı.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|p=15}} Partizan müharibəsi genişləndi. Tezliklə ingilislər Kabildə təxminən 100.000 üsyançı qüvvə tərəfindən mühasirəyə alındı. Kabildəki ingilis rezidenti öldürüldü. 27 iyul 1880-ci ildə Qəndəhar yaxınlığındakı, Məyvan döyüşündə, əfqanlar ingilis briqadasını darmadağın etdilər.{{sfn|Wilkinson-Latham |1977|pp=16–17}} Hərbi uğursuzluqlar Londonda rezonans doğurdu, nəticədə Dizareli 1880-ci il parlament seçkilərində məğlub oldu. Əfqanların inadlı müqaviməti, ingilisləri, Əfqanıstanın işğalından imtina etməyə məcbur etdi. Dizarelinin varisi [[Vilyam Qladston]] əmirlə yeni müqavilə imzalayaraq ingilis qoşunlarını Əfqanıstandan çıxardı. 1880-ci il müqaviləsinə görə Əfqanıstan daxili işlərindən müstəqilliyini qorudu. Lakin müqaviləyə əsasən əmir Məhəmməd Yaqub xan xarici siyasətini Londonla əlaqələndirməyə borclu idi.<ref>[https://books.google.com.au/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA198 ''Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia''] By Clements, F. ABC-Clio, Santa Barbara, California, 2003 p. 198</ref> 1881-ci ildə ingilis qoşunları ölkədən çıxarıldı.<ref>{{cite book |last1=Prasad |first1=Bisheshwar |title=Foundations of India's Foreign Policy: Imperial Era, 1882-1914 |date=1979 |publisher=Nayad Prokash |page=25 |url=https://books.google.com/books?id=GIQcAAAAMAAJ}}</ref> == Əfqanıstanda delimitasiya == === Əfqan böhranı === Az qala silahlı qarşıdurma ilə nəticələnən İngiltərə-Rusiya münasibətlərinin kəskinləşməsi 1885-ci ildə baş verdi və tarixə Əfqan böhranı kimi düşdü. General A.V.Komarovun başçılığı ilə rus ordusu [[Mərv]] vahəsini ələ keçirərək [[Sərhədabad (Türkmənistan)|Sərhədabad]]a doğru hərəkət etdi. Britaniya höküməti əmirdən rusların Sərhədabad vahəsinə irəliləməsinin qarşısını almağı tələb etdi.<ref>{{Cite journal|last=Johnson|first=Robert|date=2003|title="Russians at the Gates of India"? Planning the Defense of India, 1885-1900|url=http://muse.jhu.edu/content/crossref/journals/journal_of_military_history/v067/67.3johnson.html|journal=The Journal of Military History|language=en|volume=67|issue=3|pages=697–743|doi=10.1353/jmh.2003.0230|s2cid=159703966|issn=1543-7795}}</ref> Beynəlxalq böhran yarandı, Rusiya və Böyük Britaniya Mərkəzi Asiyada müharibə astanasında qaldılar.<ref>{{məqalə|автор=Басханов М. К.|заглавие=Гератский кризис 1885 г. и борьба идей вокруг стратегии упреждения в Средней Азии: Куропаткин против Магрегора|ссылка=|язык=|издание=Мир политики и социологии|тип=|год=2018|месяц=|число=|том=|номер=12|страницы=86—126|issn=}}</ref> Rusiya və Britaniya diplomatiyasının səyləri nəticəsində müharibədən qaçmaq mümkün oldu. Bunun bilavasitə nəticəsi Rusiya imperiyası ilə Əfqanıstan arasında sərhədin delimitasiyası oldu və nəhayət 1895-ci ildə tamamlandı..<ref name=":03">{{Cite book|last=Jelavich|first=Barbara|url=https://www.worldcat.org/oclc/796911|title=St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814-1974|date=1974|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-35050-6|location=Bloomington|pages=200–201|oclc=796911}}</ref> Bəzi mənbələrə görə, delimitasiya 1912-ci il iyulun 9-da Beyk dağında (Murqab kəndi yaxınlığında) hərbi topoqraflar korpusunun polkovnik-leytenantı M.Çaykinin ingilis geodeziya ekspedisiyasının nümayəndələri ilə görüşməsi ilə başa çatdı.<ref name>{{kitab3|автор= Пандул И. С., Зверевич В. В.|заглавие= История и философия геодезии и маркшейдерии|ссылка= |место= СПб.|издательство= Политехника|год= 2008|страницы= 128|страниц= 332}}</ref> === Pamir böhranı === == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == {{refbegin|35em}} * Alder, G. J. "Standing Alone: William Moorcroft Plays the Great Game, 1808-1825." ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;172–215. [https://www.jstor.org/stable/40105750 online] * {{citation|last=Becker|first=Seymour|year=2005|title=Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924|publisher=RoutledgeCurzon, London|isbn=978-0415328036|url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|access-date=18 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf|archive-date=10 October 2016|url-status=dead|df=dmy-all}} * Dean, Riaz (2019). Mapping The Great Game: Explorers, Spies & Maps in Nineteenth-century Asia. Oxford: Casemate (UK). ISBN 978-1-61200-814-1. * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2002|title=Afghanistan: A Short History of Its People and Politics|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060505080|url=https://archive.org/details/afghanistanshort00ewan}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2012|title=Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation, 1865–1895|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=R5xeBwAAQBAJ&pg=PA150}} * Fremont-Barnes, Gregory. ''The Anglo-Afghan Wars 1839–1919'' (Bloomsbury Publishing, 2014). * Fromkin, David. "The great game in Asia" ''Foreign Affairs'' 58#4 (1980), pp.&nbsp;936–951. * Hopkirk, Peter. ''The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia'' ( NY: Kodansha, 1990_. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: [[:en:The Great Game: On Secret Service in High Asia]]], popular military history * Ingram, Edward. ''Commitment to Empire: Prophecies of the Great Game in Asia, 1797–1800'' (1981) 431pp. * Ingram, Edward. ''Beginning of the Great Game in Asia, 1828–1834'' (1979) * {{cite journal|jstor=40105749|title=Great Britain's Great Game: An Introduction|journal=The International History Review|volume=2|issue=2|pages=160–171|last1=Ingram|first1=Edward|year=1980|doi=10.1080/07075332.1980.9640210}} * Khodarkovsky, Michael. "The Great Game in the North Caucasus." ''Canadian-American Slavic Studies'' 49.2-3 (2015): 384–390. * Klein, Ira. “The Anglo-Russian Convention and the Problem of Central Asia, 1907-1914.” ''Journal of British Studies'' 11#1 1971, pp.&nbsp;126–147. [http://www.jstor.org/stable/175041 online] * {{Citation |last=Mahajan |first=Sneh |year=2001 |title=British Foreign Policy 1874–1914: The Role of India |publisher=Routledge |isbn=9780415260107 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010171042/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781134510559_sample_525052.pdf |archive-date=10 October 2016 |url-status=dead |df=dmy-all }} * Mohl, Raymond A. "Confrontation in Central Asia, 1885" ''History Today'' (March 1969), Vol. 19 Issue 3, pp 176–183 online. * {{citation |last=Morgan |first=Gerald |year=1973 |title=Myth and Reality in the Great Game |journal=Asian Affairs |volume=4 |number=1 |pages=55–65 |doi=10.1080/03068377308729652 }} * {{citation|last=Morgan |first=Gerald|year=1981|title=Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler|publisher=Routledge, London|isbn=978-0714631790|title-link=Geoffrey Wheeler (historian)}} * Preston, Adrian. “Frustrated Great Gamesmanship: Sir Garnet Wolseley's Plans for War against Russia, 1873-1880.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;239–265. [https://www.jstor.org/stable/40105752 online] * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Paul's great game: Russia's plan to invade British India." ''Central Asian Survey'' 33.2 (2014): 143–152. On Russia's failed plan to invade India in 1801. * Schimmelpenninck van der Oye, David. "Russian foreign policy: 1815–1917." in ''The Cambridge History of Russia'' (2006): 2:554-574, argues Russia had no intention of attacking India after 1801 * Sergeev, Evgeniĭ. ''The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia'' (Woodrow Wilson Center Press, 2013). * [[:en:Robert Gascoyne-Cecil, 7th Marquess of Salisbury|Salisbury, Robert]] (2020). ''William Simpson and the Crisis in Central Asia, 1884-5''. {{ISBN|978-1-5272-7047-3}} * Stone, James. "Bismarck and the Great Game: Germany and Anglo-Russian Rivalry in Central Asia, 1871-1890." ''Central European History'' (2015): 151-175 [https://www.jstor.org/stable/43965144 online]. * Thornton, A. P. "Afghanistan in Anglo-Russian Diplomacy, 1869-1873." ''Cambridge Historical Journal'' 11#2 (1954): 204-18. [https://www.jstor.org/stable/3021077 online]. * Tripodi, Christian. "Grand Strategy and the Graveyard of Assumptions: Britain and Afghanistan, 1839–1919." ''Journal of Strategic Studies'' 33.5 (2010): 701–725. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402390.2010.498252 online] * Amos, Philip. “Recent Work on the Great Game in Asia.” ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;308–320. [https://www.jstor.org/stable/80000106 online] * Becker, Seymour. "The ‘great game’: The history of an evocative phrase." ''Asian Affairs'' 43.1 (2012): 61–80. * Martel, Gordon. "Documenting the Great Game: 'World Policy' and the 'Turbulent Frontier' in the 1890s" ''International History Review'' 2#2 1980, pp.&nbsp;288–308. [https://www.jstor.org/stable/40105755 online] * Morrison, Alexander. "Introduction: Killing the Cotton Canard and getting rid of the Great Game: rewriting the Russian conquest of Central Asia, 1814–1895." (2014): 131–142. [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634937.2014.915614 online] * {{citation |last=Yapp |first=Malcolm |date=16 May 2000 |chapter=The Legend of the Great Game |title=Proceedings of the British Academy: 2000 Lectures and Memoirs |volume=111 |pages=179–198 |publisher=Oxford University Press |chapter-url=http://www.britac.ac.uk/pubs/proc/files/111p179.pdf}} * {{citation|last=Ewans|first=Martin|year=2004|title=The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents|publisher=RoutledgeCurzon, Oxon. UK|isbn=978-0415316392 |url=https://books.google.com/books?id=d5Q_A1AbIBgC&pg=PA1}} * {{Citation|last=Imperial Gazetteer of India vol. IV|title=The Indian Empire, Administrative|publisher=Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552|year=1908}} * Афганские уроки // Российский военный сборник. — Вып. 20. — М., 2003. — [А. Е. Снесарев и его наследие]. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф.'' Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники центральноазиатских экспедиций генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб., Нестор-История, 2015. — 376 с., ил. — ISBN 978-5-4469-0557-7. * ''Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф., Глухов А. И.'' Памир, Хунза и Кашгария в экспедиционных фотографиях генерала Б. Л. Громбчевского. — М.: Пеликан, 2017. — 188 с. — ISBN 978-5-9500502-0-6. * ''Басханов М. К.'' «У ворот английского могущества». А. Е. Снесарев в Туркестане, 1899—1904 гг. — СПб.: Нестор-История, 2015. — 328 с., ил., карты. — ISBN 978-5-4469-0728-1. * «Большая игра» в Центральной Азии: «Индийский поход» русской армии. Сборник архивных документов. / Сост. Т. Н. Загородникова. — М.: Институт востоковедения, 2005. — 320 с. * ''Кубанов К. Г.'' [http://sun.tsu.ru/mminfo/000063105/298/image/298_096-097.pdf Проекты российских военных экспедиций в Индию в XIX в.: причины и цели] // [[:ru:Вестник Томского государственного университета]]. — 2007. — № 298. — С. 96—97. * {{kitab3|автор=[[:ru:Постников, Алексей Владимирович|Постников А. В.]]|заглавие=Схватка на «Крыше Мира»: Политики, разведчики, географы в борьбе за Памир в XIX веке|ссылка=|ответственный=Общ. ред. и предисловие акад. [[:ru:Мясников, Владимир Степанович|В. С. Мясникова]]|издание=Изд. 2-е|место=М.|издательство=[[:ru:Рипол-классик]]|год=2005|страниц=512|isbn=5-7905-3465-1|тираж=2000}} (в пер.) * ''[[:ru:Сергеев, Евгений Юрьевич|Сергеев Е. Ю.]]'' Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. — ISBN 978-5-87317-784-4. * ''[[:ru:Тагеев, Борис Леонидович|Тагеев Б. Л.]]'' Русские над Индией. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: [[:ru:Воениздат]], 1998. — 351 с. (Редкая книга). ISBN 5-203-01852-9. * "Фетисов В.В." Дуэль на Крыше мира. Эпизоды «Большой Игры». — Ташкент, "Akademnashr" 2020 ISBN 978-9943-5930-6-0 * ''Фурсов К. А.'' Две империи. Экономическая политика колониальных держав в Русском Туркестане и Британской Индии во второй половине XIX — начале XX в. (научный доклад). — М.: [[Институт экономики РАН]], 2009. * ''[[:ru:Хидоятов, Гога Абрарович|Хидоятов Г. А.]]'' Из истории англо-русских отношений в Средней Азии в конце XIX в. (60-70-е годы). — Ташкент, 1969. * ''Хидоятов Г. А.'' Британская экспансия в Средней Азии. — Ташкент, 1981. * ''Hopkirk, Peter''. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. NY: Kodansha, 1990. Illus. 564p. maps. [Original title, UK: The Great Game: On Secret Service in High Asia] * ''[[:ru:Широкорад, Александр Борисович|Широкорад А. Б.]]'' [http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab2/index.html Россия — Англия. Неизвестная война, 1857—1907]. — М., 2003. * ''Широкорад А. Б.'' Англия. Ни войны, ни мира. — М.: Вече, 2011. — 416 с. * ''[[:ru:Южаков, Сергей Николаевич|Южаков С. Н.]]'' [[:ru: s:Англо-русская распря (Южаков)|Англо-русская распря : Небольшое предисловие к большим событиям : Полит. этюд.]] — СПб.: тип. т-ва «Общественная польза», 1885. — 106 с. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [http://history-gatchina.ru/paul/india/index.htm The Franco-Russian Expedition to India] * [http://www.wdl.org/en/item/11751/ Central Asia: Afghanistan and Her Relation to British and Russian Territories] from 1885. * [http://www.oxuscom.com/greatgame.htm The timeline of the Great Game] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924062911/http://www.oxuscom.com/greatgame.htm |date=24 September 2015 }} * [https://www.loc.gov/ghe/cascade/index.html?appid=a0930b1f4e424987ba68c28880f088ea The Great Game and Afghanistan - Library of Congress] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П.]] [https://centrasia.org/newsA.php?st=1625175060 Судьба Чарльза Стоддарта как жертвы британской самонадеянности] // ЦентрАзия. * [https://web.archive.org/web/20120727014452/http://imp.rudn.ru/ffec/hist-index.html Противостояние России и Великобритании в Средней Азии. Внешняя политика Российской империи XIX века] * [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/FOREIGN/cntrasia.htm Соглашения России с Англией о сферах влияния в Центральной Азии 1885—1907 гг.] * [[:ru:Густерин, Павел Вячеславович|Густерин П. В.]] [http://ricolor.org/history/eng/vs/15_10_2015/ Сближение России и Персии в XIX веке (по материалам РГВИА и досоветских изданий)] // Портал «Россия в красках», 15.10.2016 {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Birləşmiş Krallıq tarixi]] [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Britaniya imperiyası]] [[Kateqoriya:Orta Asiya tarixi]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan]] [[Kateqoriya:Pakistan tarixi]] [[Kateqoriya:Britaniya Hindistanı]] [[Kateqoriya:Əfqanıstan coğrafiyası]] i6y2akdaibtjh34x9bjbo3ltkp9tj5g 0 762265 6600462 6587303 2022-08-29T05:51:42Z Atakhanli 223224 /* Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} [[Fayl:World GDP over the last two millennia, OWID.svg|thumb|upright=1.7|Son iki minillikdə dünyanın [[Ümumi Daxili Məhsul|ümumi daxili məhsulunu]]n qrafiki]] '''Qlobal maliyyə sistemi''' investisiya və ticarətin maliyyələşdirilməsi məqsədləri üçün [[Maliyyə kapitalı|maliyyə kapitalının]] beynəlxalq axınlarını birlikdə asanlaşdıran hüquqi müqavilələrin, institutların və həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi iqtisadi aktorların qlobal çərçivəsidir. 19-cu əsrin sonlarında [[İqtisadi qloballaşma|iqtisadi qloballaşmanın]] ilk müasir dalğası zamanı yarandığı üçün onun təkamülü beynəlxalq bazarların şəffaflığının, [[Maliyyə tənzimlənməsi|tənzimlənməsinin]] və effektivliyinin artırılmasına yönəlmiş [[Mərkəzi bank|mərkəzi bankların,]] [[multilateralizm]] [[Beynəlxalq müqavilə|müqavilələrinin]] və [[Hökumətlərarası təşkilat|hökumətlərarası təşkilatların]] yaradılması ilə əlamətdar olmuşdur.<ref name="James & Patomaki 2007">{{Cite book|title=Globalization and Economy, Vol. 2: Globalizing Finance and the New Economy|author=James, Paul W.|author-link=Pol Ceyms|author2=Patomäki, Heikki|year=2007|publisher=Sage Publications|location=London, UK|isbn=978-1-4129-1952-4|url=https://www.academia.edu/4211923}}</ref><ref name="Cassis 2006">{{Cite book|title=Capitals of Capital: A History of International Financial Centres, 1780–2005|author=Cassis, Youssef|year=2006|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-33522-8|url=https://books.google.com/books?id=geEzo9s9QbUC&pg=PA347}}</ref>{{rp|74}}<ref name="Flandreau et al. 20032">{{Cite book|title=International Financial History in the Twentieth Century: System and Anarchy|author=Flandreau, Marc|author2=Holtfrerich, Carl-Ludwig|author3=James, Harold|year=2003|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-07011-2}}</ref>{{rp|1}} 1800-cü illərin sonlarında dünya miqrasiya və kommunikasiya texnologiyaları beynəlxalq ticarət və investisiyalarda görünməmiş artıma şərait yaratdı. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinin]] başlanğıcında [[Valyuta bazarı|valyuta bazarları]] [[Pul bazarı|pul bazarının]] qeyri-likvidliyi səbəbindən iflic vəziyyətinə düşdüyündən ticarət daraldı. Ölkələr proteksionist siyasətləri ilə xarici şoklardan qorunmağa çalışdılar və 1933-cü ilə qədər ticarət demək olar ki, dayanmış, bir sıra ikitərəfli ticarət sazişləri bütün dünyada tarifləri tədricən azaldana qədər qlobal [[Böyük böhran|Böyük Böhranın]] təsirləri daha da pisləşdi. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindən]] sonra [[Beynəlxalq valyuta sistemi|beynəlxalq pul sisteminin]] yenilənməsi səyləri məzənnə sabitliyini yaxşılaşdırdı və nəticədə qlobal maliyyədə rekord artım oldu. 1970-ci illərdə baş verən bir sıra valyuta devalvasiyaları və neft böhranları əksər ölkələri valyutalarını dəyişməyə vadar etdi. [[Dünya iqtisadiyyatı]] 1980–1990-cı illərdə kapital hesablarının liberallaşdırılması və maliyyə deregulyasiyası səbəbindən getdikcə daha çox [[maliyyə inteqrasiyası]]na çevrildi. Avropa, Asiya və Latın Amerikasında bir sıra [[Maliyyə böhranı|maliyyə böhranları]] qeyri-sabit [[Sərmayə|kapital axınına]] daha çox məruz qalması səbəbindən yoluxucu təsirlərlə müşayiət olundu. 2007-ci ildə ABŞ-da yaranan qlobal maliyyə böhranı tez bir zamanda digər ölkələr arasında yayıldı və dünya miqyasında [[Böyük Resessiya|Böyük Resessiyanın]] katalizatoru kimi tanındı. Yunanıstanın 2009-cu ildə [[Valyuta birliyi|pul birliyinə]] əməl etməməsinə yönəlik Avropa ölkələri arasında bazar tənzimlənməsi [[Avropa borc böhranı|Avrozona böhranı]] kimi tanınan suveren borc böhranını alovlandırdı. Beynəlxalq maliyyə tarixi beynəlxalq kapital axınında U şəklində bir model göstərməkdədir: 1914-dən öncə yüksək, 1989-dan sonra aşağı.<ref name=":0">{{Citation|last1=Eichengreen|first1=Barry|title=International Finance|date=2021|url=https://www.cambridge.org/core/books/cambridge-economic-history-of-the-modern-world/international-finance/69BA1D520B1CACCB1A4B69AAE8ED4367|work=The Cambridge Economic History of the Modern World: Volume 2: 1870 to the Present|volume=2|pages=501–525|editor-last=Fukao|editor-first=Kyoji|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-15948-8|last2=Esteves|first2=Rui Pedro|editor2-last=Broadberry|editor2-first=Stephen}}</ref> Kapital axınındakı dalğalanma 1970-ci illərdən bu yana öncəki dövrlərə nisbətən daha çox olmuşdur.<ref name=":0" /> Bir ölkənin açıq iqtisadiyyatı idarə etmək və maliyyə kapitalını qloballaşdırmaq qərarı [[tədiyə balansı]] tərəfindən tutulan maddi nəticələr doğurur. Eyni zamanda [[beynəlxalq maliyyə]] sahəsində siyasi pozulma, qanunvericilik dəyişiklikləri, mülkiyyət hüquqları və investisiyalar üçün valyuta nəzarəti və hüquqi qeyri-müəyyənliklər kimi risklərə məruz qalmalara səbəb olur. Qlobal maliyyə sistemində həm fərdlər, həm də qruplar iştirak edə bilər. İstehlakçılar və beynəlxalq müəssisələr istehlak edir, istehsal edir və investisiya qoyur. Hökumətlər və hökumətlərarası qurumlar beynəlxalq ticarətin, iqtisadi inkişafın və böhranların idarə edilməsinin təminatçısı kimi çıxış edirlər. Tənzimləyici orqanlar maliyyə tənzimləmələri və hüquqi prosedurlar müəyyən edir, müstəqil qurumlar isə sənayeyə nəzarəti asanlaşdırır. Tədqiqat institutları və digər birliklər məlumatları təhlil edir, hesabatlar və siyasət briflər dərc edir və qlobal maliyyə problemləri ilə bağlı ictimai müzakirələrə ev sahibliyi edir. Qlobal maliyyə sistemi daha böyük sabitliyə doğru irəlilədikcə, hökumətlər müxtəlif regional və ya milli ehtiyacların öhdəsindən gəlməlidir. Bəzi ölkələr bərpanı dəstəkləmək üçün həyata keçirilən qeyri-ənənəvi pul siyasətini sistematik şəkildə dayandırmağa çalışsa da, digərləri öz əhatə dairəsini və miqyasını genişləndirir. İnkişaf etməkdə olan bazar siyasətini tərtib edənlər fövqəladə bazar həssaslığı zamanı investorların öz kapitallarını daha güclü bazarlara cəlb etməsinə səbəb olmadan dayanıqlı makroiqtisadi siyasətləri diqqətli bir şəkildə hazırlaması lazım olduğu üçün həssas bir çətinliklə üz-üzədir. Ölkələrin bank tənzimləmələri kimi məsələlərdə öz maraqlarını uyğunlaşdıra bilməməsi və beynəlxalq konsensusa nail ola bilməməsi gələcək qlobal maliyyə fəlakəti riskini davam etdirir. Buna görə də, qlobal maliyyə sistemlərinin tənzimlənməsi və monitorinqini təkmilləşdirmək məqsədi daşıyan [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|Birləşmiş Millətlər Təşkilatının]] 10-cu [[Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri|dayanıqlı inkişaf məqsədi]] kimi təşəbbüslərə ehtiyac var.<ref>{{Cite web|title=Goal 10 targets|url=https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|access-date=2020-09-23|website=UNDP|language=en|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127140337/https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|url-status=dead}}</ref> == Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi == === Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 === [[Fayl:Atlantic cable Map.jpg|thumb|300px|Şimali Amerika və Avropanı birləşdirən ilk [[Transatlantik teleqraf kabeli|transatlantik kabelin]] marşrutunu göstərən xəritə.]] 19-cu əsrin sonlarında dünyada əsaslı dəyişikliklər baş verdi ki, bu da beynəlxalq [[Maliyyə mərkəzi|maliyyə mərkəzlərinin]] artması və inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. Bu dəyişikliklərin başında kapital axınlarındakı bənzəri görünməmiş böyümə və bunun nəticəsində ortaya çıxan sürətli maliyyə mərkəzi inteqrasiyası və daha sürətli kommunikasiya gəlirdi. 1870-ci ilə qədər [[London]] və [[Paris]] dünyanın öndəgələn tək maliyyə mərkəzləri idi.<ref name="Cassis2005">{{cite book|title=London and Paris as International Financial Centres in the Twentieth Century|date=2005|publisher=OUP Oxford|location=Oxford|isbn=9780191533471|url=https://books.google.com/books?id=W5RfAlbhtswC&pg=PA1}}</ref>{{rp|1}} Tezliklə [[Berlin]] və [[Nyu-York]] öz milli iqtisadiyyatları üçün [[maliyyə xidmətləri]] göstərən önəmli mərkəzlərə çevrildilər. [[Amsterdam|Amsterdam,]] [[Brüssel|Brüssel,]] [[Sürix]] və [[Cenevrə]] kimi bir sıra kiçik beynəlxalq maliyyə mərkəzləri [[Niş bazar|niş bazara]] yol tapdıqca əhəmiyyət qazandılar. London [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinə]] qədər olan qırx il ərzində aparıcı beynəlxalq maliyyə mərkəzi olaraq qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|74–75}}<ref name="Cameron & Bovykin 1991">{{Cite book|title=International Banking: 1870–1914|editor=Cameron, Rondo|editor2=Bovykin, V.I.|year=1991|publisher=Oxford University Press|location=New York, NY|isbn=978-0-19-506271-7|url=https://books.google.com/books?id=ItqhNQusviAC&pg=PA12}}</ref>{{rp|12–15}} Müasir iqtisadi qloballaşmanın birinci dalğası 1870-1914-cü illərdə nəqliyyatın genişlənməsi, rekord immiqrasiya, təkmilləşdirilmiş kommunikasiyalar, ticarətin genişlənməsi və kapital köçürmələrinin artımı ilə yadda qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75}} On doqquzuncu əsrin ortalarında dəmir yolu nəqliyyatı sürətlə genişləndikcə Avropada pasport sistemi ləğv edildi. Pasport verən ölkələrin əksəriyyəti pasportun daşınmasını tələb etmirdi, buna görə də insanlar pasportsuz sərbəst səyahət edə bilirdilər.<ref name="Benedictus 2006">{{Cite news|title=A brief history of the passport|author=Benedictus, Leo|date=2006-11-16|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/travel/2006/nov/17/travelnews|access-date=2013-07-04}}</ref> Beynəlxalq pasportların standartlaşdırılması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının rəhbərliyi altında 1980-ci ilə qədər baş tutmayacaqdı.<ref name="Passport Canda 2013">{{Cite web|title=International Civil Aviation Organization: A trusted international authority|publisher=Passport Canada|url=http://passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|access-date=2013-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130522192131/http://www.passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|archive-date=2013-05-22|url-status=dead}}</ref> 1870-1915-ci illərdə 36 milyon avropalı Avropadan köç etdi. Bu səyahətçilərin təxminən 25 milyonu (və ya 70%-i) [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ-a]] mühacirət edib, qalanların çoxu [[Kanada]], [[Avstraliya]] və [[Braziliya|Braziliyaya]] gəlib. Bütövlükdə Avropa əhalisinin 1860-cı ildə xarici immiqrantlar 0,7%-ni təşkil edirdisə, miqrasiyanın artması səbəbindən 1910-cu ildə 1,8%-ni təşkil edirdi. İqtisadi qloballaşma 1860-cı ildə [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniyanın]] [[Fransa]] ilə [[Kobden-Şevalier müqaviləsi]] kimi tanınan azad ticarət müqaviləsi imzaladığı zaman başlayan azad ticarət altında böyüdü. Lakin bu qloballaşma dalğasının qızıl dövrü 1880-1914-cü illər arasında [[Proteksionizm|proteksionizmə]] qayıdışla başa çatdı. === 1907-ci il həyəcanı === == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Beynəlxalq ticarət]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq maliyyə]] 2z7gqfulev17wehkolp61r1uc6mzc3r 6600468 6600462 2022-08-29T05:57:35Z Atakhanli 223224 /* İstinadlar */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} [[Fayl:World GDP over the last two millennia, OWID.svg|thumb|upright=1.7|Son iki minillikdə dünyanın [[Ümumi Daxili Məhsul|ümumi daxili məhsulunu]]n qrafiki]] '''Qlobal maliyyə sistemi''' investisiya və ticarətin maliyyələşdirilməsi məqsədləri üçün [[Maliyyə kapitalı|maliyyə kapitalının]] beynəlxalq axınlarını birlikdə asanlaşdıran hüquqi müqavilələrin, institutların və həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi iqtisadi aktorların qlobal çərçivəsidir. 19-cu əsrin sonlarında [[İqtisadi qloballaşma|iqtisadi qloballaşmanın]] ilk müasir dalğası zamanı yarandığı üçün onun təkamülü beynəlxalq bazarların şəffaflığının, [[Maliyyə tənzimlənməsi|tənzimlənməsinin]] və effektivliyinin artırılmasına yönəlmiş [[Mərkəzi bank|mərkəzi bankların,]] [[multilateralizm]] [[Beynəlxalq müqavilə|müqavilələrinin]] və [[Hökumətlərarası təşkilat|hökumətlərarası təşkilatların]] yaradılması ilə əlamətdar olmuşdur.<ref name="James & Patomaki 2007">{{Cite book|title=Globalization and Economy, Vol. 2: Globalizing Finance and the New Economy|author=James, Paul W.|author-link=Pol Ceyms|author2=Patomäki, Heikki|year=2007|publisher=Sage Publications|location=London, UK|isbn=978-1-4129-1952-4|url=https://www.academia.edu/4211923}}</ref><ref name="Cassis 2006">{{Cite book|title=Capitals of Capital: A History of International Financial Centres, 1780–2005|author=Cassis, Youssef|year=2006|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-33522-8|url=https://books.google.com/books?id=geEzo9s9QbUC&pg=PA347}}</ref>{{rp|74}}<ref name="Flandreau et al. 20032">{{Cite book|title=International Financial History in the Twentieth Century: System and Anarchy|author=Flandreau, Marc|author2=Holtfrerich, Carl-Ludwig|author3=James, Harold|year=2003|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-07011-2}}</ref>{{rp|1}} 1800-cü illərin sonlarında dünya miqrasiya və kommunikasiya texnologiyaları beynəlxalq ticarət və investisiyalarda görünməmiş artıma şərait yaratdı. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinin]] başlanğıcında [[Valyuta bazarı|valyuta bazarları]] [[Pul bazarı|pul bazarının]] qeyri-likvidliyi səbəbindən iflic vəziyyətinə düşdüyündən ticarət daraldı. Ölkələr proteksionist siyasətləri ilə xarici şoklardan qorunmağa çalışdılar və 1933-cü ilə qədər ticarət demək olar ki, dayanmış, bir sıra ikitərəfli ticarət sazişləri bütün dünyada tarifləri tədricən azaldana qədər qlobal [[Böyük böhran|Böyük Böhranın]] təsirləri daha da pisləşdi. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindən]] sonra [[Beynəlxalq valyuta sistemi|beynəlxalq pul sisteminin]] yenilənməsi səyləri məzənnə sabitliyini yaxşılaşdırdı və nəticədə qlobal maliyyədə rekord artım oldu. 1970-ci illərdə baş verən bir sıra valyuta devalvasiyaları və neft böhranları əksər ölkələri valyutalarını dəyişməyə vadar etdi. [[Dünya iqtisadiyyatı]] 1980–1990-cı illərdə kapital hesablarının liberallaşdırılması və maliyyə deregulyasiyası səbəbindən getdikcə daha çox [[maliyyə inteqrasiyası]]na çevrildi. Avropa, Asiya və Latın Amerikasında bir sıra [[Maliyyə böhranı|maliyyə böhranları]] qeyri-sabit [[Sərmayə|kapital axınına]] daha çox məruz qalması səbəbindən yoluxucu təsirlərlə müşayiət olundu. 2007-ci ildə ABŞ-da yaranan qlobal maliyyə böhranı tez bir zamanda digər ölkələr arasında yayıldı və dünya miqyasında [[Böyük Resessiya|Böyük Resessiyanın]] katalizatoru kimi tanındı. Yunanıstanın 2009-cu ildə [[Valyuta birliyi|pul birliyinə]] əməl etməməsinə yönəlik Avropa ölkələri arasında bazar tənzimlənməsi [[Avropa borc böhranı|Avrozona böhranı]] kimi tanınan suveren borc böhranını alovlandırdı. Beynəlxalq maliyyə tarixi beynəlxalq kapital axınında U şəklində bir model göstərməkdədir: 1914-dən öncə yüksək, 1989-dan sonra aşağı.<ref name=":0">{{Citation|last1=Eichengreen|first1=Barry|title=International Finance|date=2021|url=https://www.cambridge.org/core/books/cambridge-economic-history-of-the-modern-world/international-finance/69BA1D520B1CACCB1A4B69AAE8ED4367|work=The Cambridge Economic History of the Modern World: Volume 2: 1870 to the Present|volume=2|pages=501–525|editor-last=Fukao|editor-first=Kyoji|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-15948-8|last2=Esteves|first2=Rui Pedro|editor2-last=Broadberry|editor2-first=Stephen}}</ref> Kapital axınındakı dalğalanma 1970-ci illərdən bu yana öncəki dövrlərə nisbətən daha çox olmuşdur.<ref name=":0" /> Bir ölkənin açıq iqtisadiyyatı idarə etmək və maliyyə kapitalını qloballaşdırmaq qərarı [[tədiyə balansı]] tərəfindən tutulan maddi nəticələr doğurur. Eyni zamanda [[beynəlxalq maliyyə]] sahəsində siyasi pozulma, qanunvericilik dəyişiklikləri, mülkiyyət hüquqları və investisiyalar üçün valyuta nəzarəti və hüquqi qeyri-müəyyənliklər kimi risklərə məruz qalmalara səbəb olur. Qlobal maliyyə sistemində həm fərdlər, həm də qruplar iştirak edə bilər. İstehlakçılar və beynəlxalq müəssisələr istehlak edir, istehsal edir və investisiya qoyur. Hökumətlər və hökumətlərarası qurumlar beynəlxalq ticarətin, iqtisadi inkişafın və böhranların idarə edilməsinin təminatçısı kimi çıxış edirlər. Tənzimləyici orqanlar maliyyə tənzimləmələri və hüquqi prosedurlar müəyyən edir, müstəqil qurumlar isə sənayeyə nəzarəti asanlaşdırır. Tədqiqat institutları və digər birliklər məlumatları təhlil edir, hesabatlar və siyasət briflər dərc edir və qlobal maliyyə problemləri ilə bağlı ictimai müzakirələrə ev sahibliyi edir. Qlobal maliyyə sistemi daha böyük sabitliyə doğru irəlilədikcə, hökumətlər müxtəlif regional və ya milli ehtiyacların öhdəsindən gəlməlidir. Bəzi ölkələr bərpanı dəstəkləmək üçün həyata keçirilən qeyri-ənənəvi pul siyasətini sistematik şəkildə dayandırmağa çalışsa da, digərləri öz əhatə dairəsini və miqyasını genişləndirir. İnkişaf etməkdə olan bazar siyasətini tərtib edənlər fövqəladə bazar həssaslığı zamanı investorların öz kapitallarını daha güclü bazarlara cəlb etməsinə səbəb olmadan dayanıqlı makroiqtisadi siyasətləri diqqətli bir şəkildə hazırlaması lazım olduğu üçün həssas bir çətinliklə üz-üzədir. Ölkələrin bank tənzimləmələri kimi məsələlərdə öz maraqlarını uyğunlaşdıra bilməməsi və beynəlxalq konsensusa nail ola bilməməsi gələcək qlobal maliyyə fəlakəti riskini davam etdirir. Buna görə də, qlobal maliyyə sistemlərinin tənzimlənməsi və monitorinqini təkmilləşdirmək məqsədi daşıyan [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|Birləşmiş Millətlər Təşkilatının]] 10-cu [[Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri|dayanıqlı inkişaf məqsədi]] kimi təşəbbüslərə ehtiyac var.<ref>{{Cite web|title=Goal 10 targets|url=https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|access-date=2020-09-23|website=UNDP|language=en|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127140337/https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|url-status=dead}}</ref> == Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi == === Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 === [[Fayl:Atlantic cable Map.jpg|thumb|300px|Şimali Amerika və Avropanı birləşdirən ilk [[Transatlantik teleqraf kabeli|transatlantik kabelin]] marşrutunu göstərən xəritə.]] 19-cu əsrin sonlarında dünyada əsaslı dəyişikliklər baş verdi ki, bu da beynəlxalq [[Maliyyə mərkəzi|maliyyə mərkəzlərinin]] artması və inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. Bu dəyişikliklərin başında kapital axınlarındakı bənzəri görünməmiş böyümə və bunun nəticəsində ortaya çıxan sürətli maliyyə mərkəzi inteqrasiyası və daha sürətli kommunikasiya gəlirdi. 1870-ci ilə qədər [[London]] və [[Paris]] dünyanın öndəgələn tək maliyyə mərkəzləri idi.<ref name="Cassis2005">{{cite book|title=London and Paris as International Financial Centres in the Twentieth Century|date=2005|publisher=OUP Oxford|location=Oxford|isbn=9780191533471|url=https://books.google.com/books?id=W5RfAlbhtswC&pg=PA1}}</ref>{{rp|1}} Tezliklə [[Berlin]] və [[Nyu-York]] öz milli iqtisadiyyatları üçün [[maliyyə xidmətləri]] göstərən önəmli mərkəzlərə çevrildilər. [[Amsterdam|Amsterdam,]] [[Brüssel|Brüssel,]] [[Sürix]] və [[Cenevrə]] kimi bir sıra kiçik beynəlxalq maliyyə mərkəzləri [[Niş bazar|niş bazara]] yol tapdıqca əhəmiyyət qazandılar. London [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinə]] qədər olan qırx il ərzində aparıcı beynəlxalq maliyyə mərkəzi olaraq qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|74–75}}<ref name="Cameron & Bovykin 1991">{{Cite book|title=International Banking: 1870–1914|editor=Cameron, Rondo|editor2=Bovykin, V.I.|year=1991|publisher=Oxford University Press|location=New York, NY|isbn=978-0-19-506271-7|url=https://books.google.com/books?id=ItqhNQusviAC&pg=PA12}}</ref>{{rp|12–15}} Müasir iqtisadi qloballaşmanın birinci dalğası 1870-1914-cü illərdə nəqliyyatın genişlənməsi, rekord immiqrasiya, təkmilləşdirilmiş kommunikasiyalar, ticarətin genişlənməsi və kapital köçürmələrinin artımı ilə yadda qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75}} On doqquzuncu əsrin ortalarında dəmir yolu nəqliyyatı sürətlə genişləndikcə Avropada pasport sistemi ləğv edildi. Pasport verən ölkələrin əksəriyyəti pasportun daşınmasını tələb etmirdi, buna görə də insanlar pasportsuz sərbəst səyahət edə bilirdilər.<ref name="Benedictus 2006">{{Cite news|title=A brief history of the passport|author=Benedictus, Leo|date=2006-11-16|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/travel/2006/nov/17/travelnews|access-date=2013-07-04}}</ref> Beynəlxalq pasportların standartlaşdırılması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının rəhbərliyi altında 1980-ci ilə qədər baş tutmayacaqdı.<ref name="Passport Canda 2013">{{Cite web|title=International Civil Aviation Organization: A trusted international authority|publisher=Passport Canada|url=http://passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|access-date=2013-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130522192131/http://www.passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|archive-date=2013-05-22|url-status=dead}}</ref> 1870-1915-ci illərdə 36 milyon avropalı Avropadan köç etdi. Bu səyahətçilərin təxminən 25 milyonu (və ya 70%-i) [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ-a]] mühacirət edib, qalanların çoxu [[Kanada]], [[Avstraliya]] və [[Braziliya|Braziliyaya]] gəlib. Bütövlükdə Avropa əhalisinin 1860-cı ildə xarici immiqrantlar 0,7%-ni təşkil edirdisə, miqrasiyanın artması səbəbindən 1910-cu ildə 1,8%-ni təşkil edirdi.'''{{efn|Bəzi ölkələr pasport vermiş və ya bəzi immiqrasiya siyasəti həyata keçirmiş olsalar da, bu tələblər o zaman bütün dünyada miqrasiya edən insanlara effektiv və ya ardıcıl şəkildə tətbiq edilməmişdir. Əsasən, o vaxtlar heç kim ciddi immiqrasiya keçid məntəqələrindən keçməli və ya gömrükdə uzun növbələr gözləməli deyildi. İnsanlar daha sərbəst hərəkət edə bilirdilər, çünki daha az sanksiyalar və hətta daha az məhdudiyyətlər var idi.}}''' İqtisadi qloballaşma 1860-cı ildə [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniyanın]] [[Fransa]] ilə [[Kobden-Şevalier müqaviləsi]] kimi tanınan azad ticarət müqaviləsi imzaladığı zaman başlayan azad ticarət altında böyüdü. Lakin bu qloballaşma dalğasının qızıl dövrü 1880-1914-cü illər arasında [[Proteksionizm|proteksionizmə]] qayıdışla başa çatdı. === 1907-ci il həyəcanı === == Qeydlər == <references group="lower-alpha" responsive="1"></references> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Beynəlxalq ticarət]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq maliyyə]] 7sh3vivnwy95ppgbd6gxi0r9tu8buzq 6600476 6600468 2022-08-29T06:03:30Z Atakhanli 223224 /* Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} [[Fayl:World GDP over the last two millennia, OWID.svg|thumb|upright=1.7|Son iki minillikdə dünyanın [[Ümumi Daxili Məhsul|ümumi daxili məhsulunu]]n qrafiki]] '''Qlobal maliyyə sistemi''' investisiya və ticarətin maliyyələşdirilməsi məqsədləri üçün [[Maliyyə kapitalı|maliyyə kapitalının]] beynəlxalq axınlarını birlikdə asanlaşdıran hüquqi müqavilələrin, institutların və həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi iqtisadi aktorların qlobal çərçivəsidir. 19-cu əsrin sonlarında [[İqtisadi qloballaşma|iqtisadi qloballaşmanın]] ilk müasir dalğası zamanı yarandığı üçün onun təkamülü beynəlxalq bazarların şəffaflığının, [[Maliyyə tənzimlənməsi|tənzimlənməsinin]] və effektivliyinin artırılmasına yönəlmiş [[Mərkəzi bank|mərkəzi bankların,]] [[multilateralizm]] [[Beynəlxalq müqavilə|müqavilələrinin]] və [[Hökumətlərarası təşkilat|hökumətlərarası təşkilatların]] yaradılması ilə əlamətdar olmuşdur.<ref name="James & Patomaki 2007">{{Cite book|title=Globalization and Economy, Vol. 2: Globalizing Finance and the New Economy|author=James, Paul W.|author-link=Pol Ceyms|author2=Patomäki, Heikki|year=2007|publisher=Sage Publications|location=London, UK|isbn=978-1-4129-1952-4|url=https://www.academia.edu/4211923}}</ref><ref name="Cassis 2006">{{Cite book|title=Capitals of Capital: A History of International Financial Centres, 1780–2005|author=Cassis, Youssef|year=2006|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-33522-8|url=https://books.google.com/books?id=geEzo9s9QbUC&pg=PA347}}</ref>{{rp|74}}<ref name="Flandreau et al. 20032">{{Cite book|title=International Financial History in the Twentieth Century: System and Anarchy|author=Flandreau, Marc|author2=Holtfrerich, Carl-Ludwig|author3=James, Harold|year=2003|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-07011-2}}</ref>{{rp|1}} 1800-cü illərin sonlarında dünya miqrasiya və kommunikasiya texnologiyaları beynəlxalq ticarət və investisiyalarda görünməmiş artıma şərait yaratdı. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinin]] başlanğıcında [[Valyuta bazarı|valyuta bazarları]] [[Pul bazarı|pul bazarının]] qeyri-likvidliyi səbəbindən iflic vəziyyətinə düşdüyündən ticarət daraldı. Ölkələr proteksionist siyasətləri ilə xarici şoklardan qorunmağa çalışdılar və 1933-cü ilə qədər ticarət demək olar ki, dayanmış, bir sıra ikitərəfli ticarət sazişləri bütün dünyada tarifləri tədricən azaldana qədər qlobal [[Böyük böhran|Böyük Böhranın]] təsirləri daha da pisləşdi. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindən]] sonra [[Beynəlxalq valyuta sistemi|beynəlxalq pul sisteminin]] yenilənməsi səyləri məzənnə sabitliyini yaxşılaşdırdı və nəticədə qlobal maliyyədə rekord artım oldu. 1970-ci illərdə baş verən bir sıra valyuta devalvasiyaları və neft böhranları əksər ölkələri valyutalarını dəyişməyə vadar etdi. [[Dünya iqtisadiyyatı]] 1980–1990-cı illərdə kapital hesablarının liberallaşdırılması və maliyyə deregulyasiyası səbəbindən getdikcə daha çox [[maliyyə inteqrasiyası]]na çevrildi. Avropa, Asiya və Latın Amerikasında bir sıra [[Maliyyə böhranı|maliyyə böhranları]] qeyri-sabit [[Sərmayə|kapital axınına]] daha çox məruz qalması səbəbindən yoluxucu təsirlərlə müşayiət olundu. 2007-ci ildə ABŞ-da yaranan qlobal maliyyə böhranı tez bir zamanda digər ölkələr arasında yayıldı və dünya miqyasında [[Böyük Resessiya|Böyük Resessiyanın]] katalizatoru kimi tanındı. Yunanıstanın 2009-cu ildə [[Valyuta birliyi|pul birliyinə]] əməl etməməsinə yönəlik Avropa ölkələri arasında bazar tənzimlənməsi [[Avropa borc böhranı|Avrozona böhranı]] kimi tanınan suveren borc böhranını alovlandırdı. Beynəlxalq maliyyə tarixi beynəlxalq kapital axınında U şəklində bir model göstərməkdədir: 1914-dən öncə yüksək, 1989-dan sonra aşağı.<ref name=":0">{{Citation|last1=Eichengreen|first1=Barry|title=International Finance|date=2021|url=https://www.cambridge.org/core/books/cambridge-economic-history-of-the-modern-world/international-finance/69BA1D520B1CACCB1A4B69AAE8ED4367|work=The Cambridge Economic History of the Modern World: Volume 2: 1870 to the Present|volume=2|pages=501–525|editor-last=Fukao|editor-first=Kyoji|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-15948-8|last2=Esteves|first2=Rui Pedro|editor2-last=Broadberry|editor2-first=Stephen}}</ref> Kapital axınındakı dalğalanma 1970-ci illərdən bu yana öncəki dövrlərə nisbətən daha çox olmuşdur.<ref name=":0" /> Bir ölkənin açıq iqtisadiyyatı idarə etmək və maliyyə kapitalını qloballaşdırmaq qərarı [[tədiyə balansı]] tərəfindən tutulan maddi nəticələr doğurur. Eyni zamanda [[beynəlxalq maliyyə]] sahəsində siyasi pozulma, qanunvericilik dəyişiklikləri, mülkiyyət hüquqları və investisiyalar üçün valyuta nəzarəti və hüquqi qeyri-müəyyənliklər kimi risklərə məruz qalmalara səbəb olur. Qlobal maliyyə sistemində həm fərdlər, həm də qruplar iştirak edə bilər. İstehlakçılar və beynəlxalq müəssisələr istehlak edir, istehsal edir və investisiya qoyur. Hökumətlər və hökumətlərarası qurumlar beynəlxalq ticarətin, iqtisadi inkişafın və böhranların idarə edilməsinin təminatçısı kimi çıxış edirlər. Tənzimləyici orqanlar maliyyə tənzimləmələri və hüquqi prosedurlar müəyyən edir, müstəqil qurumlar isə sənayeyə nəzarəti asanlaşdırır. Tədqiqat institutları və digər birliklər məlumatları təhlil edir, hesabatlar və siyasət briflər dərc edir və qlobal maliyyə problemləri ilə bağlı ictimai müzakirələrə ev sahibliyi edir. Qlobal maliyyə sistemi daha böyük sabitliyə doğru irəlilədikcə, hökumətlər müxtəlif regional və ya milli ehtiyacların öhdəsindən gəlməlidir. Bəzi ölkələr bərpanı dəstəkləmək üçün həyata keçirilən qeyri-ənənəvi pul siyasətini sistematik şəkildə dayandırmağa çalışsa da, digərləri öz əhatə dairəsini və miqyasını genişləndirir. İnkişaf etməkdə olan bazar siyasətini tərtib edənlər fövqəladə bazar həssaslığı zamanı investorların öz kapitallarını daha güclü bazarlara cəlb etməsinə səbəb olmadan dayanıqlı makroiqtisadi siyasətləri diqqətli bir şəkildə hazırlaması lazım olduğu üçün həssas bir çətinliklə üz-üzədir. Ölkələrin bank tənzimləmələri kimi məsələlərdə öz maraqlarını uyğunlaşdıra bilməməsi və beynəlxalq konsensusa nail ola bilməməsi gələcək qlobal maliyyə fəlakəti riskini davam etdirir. Buna görə də, qlobal maliyyə sistemlərinin tənzimlənməsi və monitorinqini təkmilləşdirmək məqsədi daşıyan [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|Birləşmiş Millətlər Təşkilatının]] 10-cu [[Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri|dayanıqlı inkişaf məqsədi]] kimi təşəbbüslərə ehtiyac var.<ref>{{Cite web|title=Goal 10 targets|url=https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|access-date=2020-09-23|website=UNDP|language=en|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127140337/https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|url-status=dead}}</ref> == Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi == === Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 === [[Fayl:Atlantic cable Map.jpg|thumb|300px|Şimali Amerika və Avropanı birləşdirən ilk [[Transatlantik teleqraf kabeli|transatlantik kabelin]] marşrutunu göstərən xəritə.]] 19-cu əsrin sonlarında dünyada əsaslı dəyişikliklər baş verdi ki, bu da beynəlxalq [[Maliyyə mərkəzi|maliyyə mərkəzlərinin]] artması və inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. Bu dəyişikliklərin başında kapital axınlarındakı bənzəri görünməmiş böyümə və bunun nəticəsində ortaya çıxan sürətli maliyyə mərkəzi inteqrasiyası və daha sürətli kommunikasiya gəlirdi. 1870-ci ilə qədər [[London]] və [[Paris]] dünyanın öndəgələn tək maliyyə mərkəzləri idi.<ref name="Cassis2005">{{cite book|title=London and Paris as International Financial Centres in the Twentieth Century|date=2005|publisher=OUP Oxford|location=Oxford|isbn=9780191533471|url=https://books.google.com/books?id=W5RfAlbhtswC&pg=PA1}}</ref>{{rp|1}} Tezliklə [[Berlin]] və [[Nyu-York]] öz milli iqtisadiyyatları üçün [[maliyyə xidmətləri]] göstərən önəmli mərkəzlərə çevrildilər. [[Amsterdam|Amsterdam,]] [[Brüssel|Brüssel,]] [[Sürix]] və [[Cenevrə]] kimi bir sıra kiçik beynəlxalq maliyyə mərkəzləri [[Niş bazar|niş bazara]] yol tapdıqca əhəmiyyət qazandılar. London [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinə]] qədər olan qırx il ərzində aparıcı beynəlxalq maliyyə mərkəzi olaraq qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|74–75}}<ref name="Cameron & Bovykin 1991">{{Cite book|title=International Banking: 1870–1914|editor=Cameron, Rondo|editor2=Bovykin, V.I.|year=1991|publisher=Oxford University Press|location=New York, NY|isbn=978-0-19-506271-7|url=https://books.google.com/books?id=ItqhNQusviAC&pg=PA12}}</ref>{{rp|12–15}} Müasir iqtisadi qloballaşmanın birinci dalğası 1870-1914-cü illərdə nəqliyyatın genişlənməsi, rekord immiqrasiya, təkmilləşdirilmiş kommunikasiyalar, ticarətin genişlənməsi və kapital köçürmələrinin artımı ilə yadda qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75}} On doqquzuncu əsrin ortalarında dəmir yolu nəqliyyatı sürətlə genişləndikcə Avropada pasport sistemi ləğv edildi. Pasport verən ölkələrin əksəriyyəti pasportun daşınmasını tələb etmirdi, buna görə də insanlar pasportsuz sərbəst səyahət edə bilirdilər.<ref name="Benedictus 2006">{{Cite news|title=A brief history of the passport|author=Benedictus, Leo|date=2006-11-16|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/travel/2006/nov/17/travelnews|access-date=2013-07-04}}</ref> Beynəlxalq pasportların standartlaşdırılması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının rəhbərliyi altında 1980-ci ilə qədər baş tutmayacaqdı.<ref name="Passport Canda 2013">{{Cite web|title=International Civil Aviation Organization: A trusted international authority|publisher=Passport Canada|url=http://passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|access-date=2013-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130522192131/http://www.passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|archive-date=2013-05-22|url-status=dead}}</ref> 1870-1915-ci illərdə 36 milyon avropalı Avropadan köç etdi. Bu səyahətçilərin təxminən 25 milyonu (və ya 70%-i) [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ-a]] mühacirət edib, qalanların çoxu [[Kanada]], [[Avstraliya]] və [[Braziliya|Braziliyaya]] gəlib. Bütövlükdə Avropa əhalisinin 1860-cı ildə xarici immiqrantlar 0,7%-ni təşkil edirdisə, miqrasiyanın artması səbəbindən 1910-cu ildə 1,8%-ni təşkil edirdi. Mənalı pasport tələblərinin olmaması pulsuz səyahətə icazə versə də, nəqliyyatda texnoloji irəliləyişlər, xüsusən də dəmir yolu səyahətinin genişlənməsi və [[Paroxod|buxarla işləyən qayıqların]] ənənəvi [[Yelkənli gəmi|yelkənli gəmilərə]] üstünlük verməsi olmasaydı, belə böyük miqyasda miqrasiya olduqca çətin olardı.'''{{efn|Bəzi ölkələr pasport vermiş və ya bəzi immiqrasiya siyasəti həyata keçirmiş olsalar da, bu tələblər o zaman bütün dünyada miqrasiya edən insanlara effektiv və ya ardıcıl şəkildə tətbiq edilməmişdir. Əsasən, o vaxtlar heç kim ciddi immiqrasiya keçid məntəqələrindən keçməli və ya gömrükdə uzun növbələr gözləməli deyildi. İnsanlar daha sərbəst hərəkət edə bilirdilər, çünki daha az sanksiyalar və hətta daha az məhdudiyyətlər var idi.}}''' Dünya dəmir yolu yürüşü 1870-ci ildəki 205.000 kilometrdən 1906-cı ildə 925.000 kilometrə yüksəldi, 1890-cı illərdə buxar gəmilərinin yük tonajı yelkənli qayıqları üstələdi. İqtisadi qloballaşma 1860-cı ildə [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniyanın]] [[Fransa]] ilə [[Kobden-Şevalier müqaviləsi]] kimi tanınan azad ticarət müqaviləsi imzaladığı zaman başlayan azad ticarət altında böyüdü. Lakin bu qloballaşma dalğasının qızıl dövrü 1880-1914-cü illər arasında [[Proteksionizm|proteksionizmə]] qayıdışla başa çatdı. === 1907-ci il həyəcanı === == Qeydlər == <references group="lower-alpha" responsive="1"></references> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Beynəlxalq ticarət]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq maliyyə]] g5mqp0lzdgognhekidaq291yvrdp8dx 6600482 6600476 2022-08-29T06:07:27Z Atakhanli 223224 /* Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} [[Fayl:World GDP over the last two millennia, OWID.svg|thumb|upright=1.7|Son iki minillikdə dünyanın [[Ümumi Daxili Məhsul|ümumi daxili məhsulunu]]n qrafiki]] '''Qlobal maliyyə sistemi''' investisiya və ticarətin maliyyələşdirilməsi məqsədləri üçün [[Maliyyə kapitalı|maliyyə kapitalının]] beynəlxalq axınlarını birlikdə asanlaşdıran hüquqi müqavilələrin, institutların və həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi iqtisadi aktorların qlobal çərçivəsidir. 19-cu əsrin sonlarında [[İqtisadi qloballaşma|iqtisadi qloballaşmanın]] ilk müasir dalğası zamanı yarandığı üçün onun təkamülü beynəlxalq bazarların şəffaflığının, [[Maliyyə tənzimlənməsi|tənzimlənməsinin]] və effektivliyinin artırılmasına yönəlmiş [[Mərkəzi bank|mərkəzi bankların,]] [[multilateralizm]] [[Beynəlxalq müqavilə|müqavilələrinin]] və [[Hökumətlərarası təşkilat|hökumətlərarası təşkilatların]] yaradılması ilə əlamətdar olmuşdur.<ref name="James & Patomaki 2007">{{Cite book|title=Globalization and Economy, Vol. 2: Globalizing Finance and the New Economy|author=James, Paul W.|author-link=Pol Ceyms|author2=Patomäki, Heikki|year=2007|publisher=Sage Publications|location=London, UK|isbn=978-1-4129-1952-4|url=https://www.academia.edu/4211923}}</ref><ref name="Cassis 2006">{{Cite book|title=Capitals of Capital: A History of International Financial Centres, 1780–2005|author=Cassis, Youssef|year=2006|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-33522-8|url=https://books.google.com/books?id=geEzo9s9QbUC&pg=PA347}}</ref>{{rp|74}}<ref name="Flandreau et al. 20032">{{Cite book|title=International Financial History in the Twentieth Century: System and Anarchy|author=Flandreau, Marc|author2=Holtfrerich, Carl-Ludwig|author3=James, Harold|year=2003|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-07011-2}}</ref>{{rp|1}} 1800-cü illərin sonlarında dünya miqrasiya və kommunikasiya texnologiyaları beynəlxalq ticarət və investisiyalarda görünməmiş artıma şərait yaratdı. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinin]] başlanğıcında [[Valyuta bazarı|valyuta bazarları]] [[Pul bazarı|pul bazarının]] qeyri-likvidliyi səbəbindən iflic vəziyyətinə düşdüyündən ticarət daraldı. Ölkələr proteksionist siyasətləri ilə xarici şoklardan qorunmağa çalışdılar və 1933-cü ilə qədər ticarət demək olar ki, dayanmış, bir sıra ikitərəfli ticarət sazişləri bütün dünyada tarifləri tədricən azaldana qədər qlobal [[Böyük böhran|Böyük Böhranın]] təsirləri daha da pisləşdi. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindən]] sonra [[Beynəlxalq valyuta sistemi|beynəlxalq pul sisteminin]] yenilənməsi səyləri məzənnə sabitliyini yaxşılaşdırdı və nəticədə qlobal maliyyədə rekord artım oldu. 1970-ci illərdə baş verən bir sıra valyuta devalvasiyaları və neft böhranları əksər ölkələri valyutalarını dəyişməyə vadar etdi. [[Dünya iqtisadiyyatı]] 1980–1990-cı illərdə kapital hesablarının liberallaşdırılması və maliyyə deregulyasiyası səbəbindən getdikcə daha çox [[maliyyə inteqrasiyası]]na çevrildi. Avropa, Asiya və Latın Amerikasında bir sıra [[Maliyyə böhranı|maliyyə böhranları]] qeyri-sabit [[Sərmayə|kapital axınına]] daha çox məruz qalması səbəbindən yoluxucu təsirlərlə müşayiət olundu. 2007-ci ildə ABŞ-da yaranan qlobal maliyyə böhranı tez bir zamanda digər ölkələr arasında yayıldı və dünya miqyasında [[Böyük Resessiya|Böyük Resessiyanın]] katalizatoru kimi tanındı. Yunanıstanın 2009-cu ildə [[Valyuta birliyi|pul birliyinə]] əməl etməməsinə yönəlik Avropa ölkələri arasında bazar tənzimlənməsi [[Avropa borc böhranı|Avrozona böhranı]] kimi tanınan suveren borc böhranını alovlandırdı. Beynəlxalq maliyyə tarixi beynəlxalq kapital axınında U şəklində bir model göstərməkdədir: 1914-dən öncə yüksək, 1989-dan sonra aşağı.<ref name=":0">{{Citation|last1=Eichengreen|first1=Barry|title=International Finance|date=2021|url=https://www.cambridge.org/core/books/cambridge-economic-history-of-the-modern-world/international-finance/69BA1D520B1CACCB1A4B69AAE8ED4367|work=The Cambridge Economic History of the Modern World: Volume 2: 1870 to the Present|volume=2|pages=501–525|editor-last=Fukao|editor-first=Kyoji|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-15948-8|last2=Esteves|first2=Rui Pedro|editor2-last=Broadberry|editor2-first=Stephen}}</ref> Kapital axınındakı dalğalanma 1970-ci illərdən bu yana öncəki dövrlərə nisbətən daha çox olmuşdur.<ref name=":0" /> Bir ölkənin açıq iqtisadiyyatı idarə etmək və maliyyə kapitalını qloballaşdırmaq qərarı [[tədiyə balansı]] tərəfindən tutulan maddi nəticələr doğurur. Eyni zamanda [[beynəlxalq maliyyə]] sahəsində siyasi pozulma, qanunvericilik dəyişiklikləri, mülkiyyət hüquqları və investisiyalar üçün valyuta nəzarəti və hüquqi qeyri-müəyyənliklər kimi risklərə məruz qalmalara səbəb olur. Qlobal maliyyə sistemində həm fərdlər, həm də qruplar iştirak edə bilər. İstehlakçılar və beynəlxalq müəssisələr istehlak edir, istehsal edir və investisiya qoyur. Hökumətlər və hökumətlərarası qurumlar beynəlxalq ticarətin, iqtisadi inkişafın və böhranların idarə edilməsinin təminatçısı kimi çıxış edirlər. Tənzimləyici orqanlar maliyyə tənzimləmələri və hüquqi prosedurlar müəyyən edir, müstəqil qurumlar isə sənayeyə nəzarəti asanlaşdırır. Tədqiqat institutları və digər birliklər məlumatları təhlil edir, hesabatlar və siyasət briflər dərc edir və qlobal maliyyə problemləri ilə bağlı ictimai müzakirələrə ev sahibliyi edir. Qlobal maliyyə sistemi daha böyük sabitliyə doğru irəlilədikcə, hökumətlər müxtəlif regional və ya milli ehtiyacların öhdəsindən gəlməlidir. Bəzi ölkələr bərpanı dəstəkləmək üçün həyata keçirilən qeyri-ənənəvi pul siyasətini sistematik şəkildə dayandırmağa çalışsa da, digərləri öz əhatə dairəsini və miqyasını genişləndirir. İnkişaf etməkdə olan bazar siyasətini tərtib edənlər fövqəladə bazar həssaslığı zamanı investorların öz kapitallarını daha güclü bazarlara cəlb etməsinə səbəb olmadan dayanıqlı makroiqtisadi siyasətləri diqqətli bir şəkildə hazırlaması lazım olduğu üçün həssas bir çətinliklə üz-üzədir. Ölkələrin bank tənzimləmələri kimi məsələlərdə öz maraqlarını uyğunlaşdıra bilməməsi və beynəlxalq konsensusa nail ola bilməməsi gələcək qlobal maliyyə fəlakəti riskini davam etdirir. Buna görə də, qlobal maliyyə sistemlərinin tənzimlənməsi və monitorinqini təkmilləşdirmək məqsədi daşıyan [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|Birləşmiş Millətlər Təşkilatının]] 10-cu [[Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri|dayanıqlı inkişaf məqsədi]] kimi təşəbbüslərə ehtiyac var.<ref>{{Cite web|title=Goal 10 targets|url=https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|access-date=2020-09-23|website=UNDP|language=en|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127140337/https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|url-status=dead}}</ref> == Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi == === Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 === [[Fayl:Atlantic cable Map.jpg|thumb|300px|Şimali Amerika və Avropanı birləşdirən ilk [[Transatlantik teleqraf kabeli|transatlantik kabelin]] marşrutunu göstərən xəritə.]] 19-cu əsrin sonlarında dünyada əsaslı dəyişikliklər baş verdi ki, bu da beynəlxalq [[Maliyyə mərkəzi|maliyyə mərkəzlərinin]] artması və inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. Bu dəyişikliklərin başında kapital axınlarındakı bənzəri görünməmiş böyümə və bunun nəticəsində ortaya çıxan sürətli maliyyə mərkəzi inteqrasiyası və daha sürətli kommunikasiya gəlirdi. 1870-ci ilə qədər [[London]] və [[Paris]] dünyanın öndəgələn tək maliyyə mərkəzləri idi.<ref name="Cassis2005">{{cite book|title=London and Paris as International Financial Centres in the Twentieth Century|date=2005|publisher=OUP Oxford|location=Oxford|isbn=9780191533471|url=https://books.google.com/books?id=W5RfAlbhtswC&pg=PA1}}</ref>{{rp|1}} Tezliklə [[Berlin]] və [[Nyu-York]] öz milli iqtisadiyyatları üçün [[maliyyə xidmətləri]] göstərən önəmli mərkəzlərə çevrildilər. [[Amsterdam|Amsterdam,]] [[Brüssel|Brüssel,]] [[Sürix]] və [[Cenevrə]] kimi bir sıra kiçik beynəlxalq maliyyə mərkəzləri [[Niş bazar|niş bazara]] yol tapdıqca əhəmiyyət qazandılar. London [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinə]] qədər olan qırx il ərzində aparıcı beynəlxalq maliyyə mərkəzi olaraq qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|74–75}}<ref name="Cameron & Bovykin 1991">{{Cite book|title=International Banking: 1870–1914|editor=Cameron, Rondo|editor2=Bovykin, V.I.|year=1991|publisher=Oxford University Press|location=New York, NY|isbn=978-0-19-506271-7|url=https://books.google.com/books?id=ItqhNQusviAC&pg=PA12}}</ref>{{rp|12–15}} [[File:Great_Eastern_1866-crop.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Great_Eastern_1866-crop.jpg|thumb|300x300px|[[SS Great Eastern]], okeanın altından transatlantik kabel çəkən buxar gəmisi.]] Müasir iqtisadi qloballaşmanın birinci dalğası 1870-1914-cü illərdə nəqliyyatın genişlənməsi, rekord immiqrasiya, təkmilləşdirilmiş kommunikasiyalar, ticarətin genişlənməsi və kapital köçürmələrinin artımı ilə yadda qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75}} On doqquzuncu əsrin ortalarında dəmir yolu nəqliyyatı sürətlə genişləndikcə Avropada pasport sistemi ləğv edildi. Pasport verən ölkələrin əksəriyyəti pasportun daşınmasını tələb etmirdi, buna görə də insanlar pasportsuz sərbəst səyahət edə bilirdilər.<ref name="Benedictus 2006">{{Cite news|title=A brief history of the passport|author=Benedictus, Leo|date=2006-11-16|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/travel/2006/nov/17/travelnews|access-date=2013-07-04}}</ref> Beynəlxalq pasportların standartlaşdırılması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının rəhbərliyi altında 1980-ci ilə qədər baş tutmayacaqdı.<ref name="Passport Canda 2013">{{Cite web|title=International Civil Aviation Organization: A trusted international authority|publisher=Passport Canada|url=http://passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|access-date=2013-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130522192131/http://www.passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|archive-date=2013-05-22|url-status=dead}}</ref> 1870-1915-ci illərdə 36 milyon avropalı Avropadan köç etdi. Bu səyahətçilərin təxminən 25 milyonu (və ya 70%-i) [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ-a]] mühacirət edib, qalanların çoxu [[Kanada]], [[Avstraliya]] və [[Braziliya|Braziliyaya]] gəlib. Bütövlükdə Avropa əhalisinin 1860-cı ildə xarici immiqrantlar 0,7%-ni təşkil edirdisə, miqrasiyanın artması səbəbindən 1910-cu ildə 1,8%-ni təşkil edirdi. Mənalı pasport tələblərinin olmaması pulsuz səyahətə icazə versə də, nəqliyyatda texnoloji irəliləyişlər, xüsusən də dəmir yolu səyahətinin genişlənməsi və [[Paroxod|buxarla işləyən qayıqların]] ənənəvi [[Yelkənli gəmi|yelkənli gəmilərə]] üstünlük verməsi olmasaydı, belə böyük miqyasda miqrasiya olduqca çətin olardı.'''{{efn|Bəzi ölkələr pasport vermiş və ya bəzi immiqrasiya siyasəti həyata keçirmiş olsalar da, bu tələblər o zaman bütün dünyada miqrasiya edən insanlara effektiv və ya ardıcıl şəkildə tətbiq edilməmişdir. Əsasən, o vaxtlar heç kim ciddi immiqrasiya keçid məntəqələrindən keçməli və ya gömrükdə uzun növbələr gözləməli deyildi. İnsanlar daha sərbəst hərəkət edə bilirdilər, çünki daha az sanksiyalar və hətta daha az məhdudiyyətlər var idi.}}''' Dünya dəmir yolu yürüşü 1870-ci ildəki 205.000 kilometrdən 1906-cı ildə 925.000 kilometrə yüksəldi, 1890-cı illərdə [[Paroxod|buxar gəmilərinin]] yük tonajı yelkənli qayıqları üstələdi. İqtisadi qloballaşma 1860-cı ildə [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniyanın]] [[Fransa]] ilə [[Kobden-Şevalier müqaviləsi]] kimi tanınan azad ticarət müqaviləsi imzaladığı zaman başlayan azad ticarət altında böyüdü. Lakin bu qloballaşma dalğasının qızıl dövrü 1880-1914-cü illər arasında [[Proteksionizm|proteksionizmə]] qayıdışla başa çatdı. === 1907-ci il həyəcanı === == Qeydlər == <references group="lower-alpha" responsive="1"></references> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Beynəlxalq ticarət]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq maliyyə]] 0egtq2l9rcxrrwaqoj6zscav20hbln9 6600507 6600482 2022-08-29T06:24:02Z Atakhanli 223224 /* Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} [[Fayl:World GDP over the last two millennia, OWID.svg|thumb|upright=1.7|Son iki minillikdə dünyanın [[Ümumi Daxili Məhsul|ümumi daxili məhsulunu]]n qrafiki]] '''Qlobal maliyyə sistemi''' investisiya və ticarətin maliyyələşdirilməsi məqsədləri üçün [[Maliyyə kapitalı|maliyyə kapitalının]] beynəlxalq axınlarını birlikdə asanlaşdıran hüquqi müqavilələrin, institutların və həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi iqtisadi aktorların qlobal çərçivəsidir. 19-cu əsrin sonlarında [[İqtisadi qloballaşma|iqtisadi qloballaşmanın]] ilk müasir dalğası zamanı yarandığı üçün onun təkamülü beynəlxalq bazarların şəffaflığının, [[Maliyyə tənzimlənməsi|tənzimlənməsinin]] və effektivliyinin artırılmasına yönəlmiş [[Mərkəzi bank|mərkəzi bankların,]] [[multilateralizm]] [[Beynəlxalq müqavilə|müqavilələrinin]] və [[Hökumətlərarası təşkilat|hökumətlərarası təşkilatların]] yaradılması ilə əlamətdar olmuşdur.<ref name="James & Patomaki 2007">{{Cite book|title=Globalization and Economy, Vol. 2: Globalizing Finance and the New Economy|author=James, Paul W.|author-link=Pol Ceyms|author2=Patomäki, Heikki|year=2007|publisher=Sage Publications|location=London, UK|isbn=978-1-4129-1952-4|url=https://www.academia.edu/4211923}}</ref><ref name="Cassis 2006">{{Cite book|title=Capitals of Capital: A History of International Financial Centres, 1780–2005|author=Cassis, Youssef|year=2006|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-33522-8|url=https://books.google.com/books?id=geEzo9s9QbUC&pg=PA347}}</ref>{{rp|74}}<ref name="Flandreau et al. 20032">{{Cite book|title=International Financial History in the Twentieth Century: System and Anarchy|author=Flandreau, Marc|author2=Holtfrerich, Carl-Ludwig|author3=James, Harold|year=2003|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-07011-2}}</ref>{{rp|1}} 1800-cü illərin sonlarında dünya miqrasiya və kommunikasiya texnologiyaları beynəlxalq ticarət və investisiyalarda görünməmiş artıma şərait yaratdı. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinin]] başlanğıcında [[Valyuta bazarı|valyuta bazarları]] [[Pul bazarı|pul bazarının]] qeyri-likvidliyi səbəbindən iflic vəziyyətinə düşdüyündən ticarət daraldı. Ölkələr proteksionist siyasətləri ilə xarici şoklardan qorunmağa çalışdılar və 1933-cü ilə qədər ticarət demək olar ki, dayanmış, bir sıra ikitərəfli ticarət sazişləri bütün dünyada tarifləri tədricən azaldana qədər qlobal [[Böyük böhran|Böyük Böhranın]] təsirləri daha da pisləşdi. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindən]] sonra [[Beynəlxalq valyuta sistemi|beynəlxalq pul sisteminin]] yenilənməsi səyləri məzənnə sabitliyini yaxşılaşdırdı və nəticədə qlobal maliyyədə rekord artım oldu. 1970-ci illərdə baş verən bir sıra valyuta devalvasiyaları və neft böhranları əksər ölkələri valyutalarını dəyişməyə vadar etdi. [[Dünya iqtisadiyyatı]] 1980–1990-cı illərdə kapital hesablarının liberallaşdırılması və maliyyə deregulyasiyası səbəbindən getdikcə daha çox [[maliyyə inteqrasiyası]]na çevrildi. Avropa, Asiya və Latın Amerikasında bir sıra [[Maliyyə böhranı|maliyyə böhranları]] qeyri-sabit [[Sərmayə|kapital axınına]] daha çox məruz qalması səbəbindən yoluxucu təsirlərlə müşayiət olundu. 2007-ci ildə ABŞ-da yaranan qlobal maliyyə böhranı tez bir zamanda digər ölkələr arasında yayıldı və dünya miqyasında [[Böyük Resessiya|Böyük Resessiyanın]] katalizatoru kimi tanındı. Yunanıstanın 2009-cu ildə [[Valyuta birliyi|pul birliyinə]] əməl etməməsinə yönəlik Avropa ölkələri arasında bazar tənzimlənməsi [[Avropa borc böhranı|Avrozona böhranı]] kimi tanınan suveren borc böhranını alovlandırdı. Beynəlxalq maliyyə tarixi beynəlxalq kapital axınında U şəklində bir model göstərməkdədir: 1914-dən öncə yüksək, 1989-dan sonra aşağı.<ref name=":0">{{Citation|last1=Eichengreen|first1=Barry|title=International Finance|date=2021|url=https://www.cambridge.org/core/books/cambridge-economic-history-of-the-modern-world/international-finance/69BA1D520B1CACCB1A4B69AAE8ED4367|work=The Cambridge Economic History of the Modern World: Volume 2: 1870 to the Present|volume=2|pages=501–525|editor-last=Fukao|editor-first=Kyoji|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-15948-8|last2=Esteves|first2=Rui Pedro|editor2-last=Broadberry|editor2-first=Stephen}}</ref> Kapital axınındakı dalğalanma 1970-ci illərdən bu yana öncəki dövrlərə nisbətən daha çox olmuşdur.<ref name=":0" /> Bir ölkənin açıq iqtisadiyyatı idarə etmək və maliyyə kapitalını qloballaşdırmaq qərarı [[tədiyə balansı]] tərəfindən tutulan maddi nəticələr doğurur. Eyni zamanda [[beynəlxalq maliyyə]] sahəsində siyasi pozulma, qanunvericilik dəyişiklikləri, mülkiyyət hüquqları və investisiyalar üçün valyuta nəzarəti və hüquqi qeyri-müəyyənliklər kimi risklərə məruz qalmalara səbəb olur. Qlobal maliyyə sistemində həm fərdlər, həm də qruplar iştirak edə bilər. İstehlakçılar və beynəlxalq müəssisələr istehlak edir, istehsal edir və investisiya qoyur. Hökumətlər və hökumətlərarası qurumlar beynəlxalq ticarətin, iqtisadi inkişafın və böhranların idarə edilməsinin təminatçısı kimi çıxış edirlər. Tənzimləyici orqanlar maliyyə tənzimləmələri və hüquqi prosedurlar müəyyən edir, müstəqil qurumlar isə sənayeyə nəzarəti asanlaşdırır. Tədqiqat institutları və digər birliklər məlumatları təhlil edir, hesabatlar və siyasət briflər dərc edir və qlobal maliyyə problemləri ilə bağlı ictimai müzakirələrə ev sahibliyi edir. Qlobal maliyyə sistemi daha böyük sabitliyə doğru irəlilədikcə, hökumətlər müxtəlif regional və ya milli ehtiyacların öhdəsindən gəlməlidir. Bəzi ölkələr bərpanı dəstəkləmək üçün həyata keçirilən qeyri-ənənəvi pul siyasətini sistematik şəkildə dayandırmağa çalışsa da, digərləri öz əhatə dairəsini və miqyasını genişləndirir. İnkişaf etməkdə olan bazar siyasətini tərtib edənlər fövqəladə bazar həssaslığı zamanı investorların öz kapitallarını daha güclü bazarlara cəlb etməsinə səbəb olmadan dayanıqlı makroiqtisadi siyasətləri diqqətli bir şəkildə hazırlaması lazım olduğu üçün həssas bir çətinliklə üz-üzədir. Ölkələrin bank tənzimləmələri kimi məsələlərdə öz maraqlarını uyğunlaşdıra bilməməsi və beynəlxalq konsensusa nail ola bilməməsi gələcək qlobal maliyyə fəlakəti riskini davam etdirir. Buna görə də, qlobal maliyyə sistemlərinin tənzimlənməsi və monitorinqini təkmilləşdirmək məqsədi daşıyan [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|Birləşmiş Millətlər Təşkilatının]] 10-cu [[Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri|dayanıqlı inkişaf məqsədi]] kimi təşəbbüslərə ehtiyac var.<ref>{{Cite web|title=Goal 10 targets|url=https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|access-date=2020-09-23|website=UNDP|language=en|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127140337/https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|url-status=dead}}</ref> == Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi == === Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 === [[Fayl:Atlantic cable Map.jpg|thumb|300px|Şimali Amerika və Avropanı birləşdirən ilk [[Transatlantik teleqraf kabeli|transatlantik kabelin]] marşrutunu göstərən xəritə.]] 19-cu əsrin sonlarında dünyada əsaslı dəyişikliklər baş verdi ki, bu da beynəlxalq [[Maliyyə mərkəzi|maliyyə mərkəzlərinin]] artması və inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. Bu dəyişikliklərin başında kapital axınlarındakı bənzəri görünməmiş böyümə və bunun nəticəsində ortaya çıxan sürətli maliyyə mərkəzi inteqrasiyası və daha sürətli kommunikasiya gəlirdi. 1870-ci ilə qədər [[London]] və [[Paris]] dünyanın öndəgələn tək maliyyə mərkəzləri idi.<ref name="Cassis2005">{{cite book|title=London and Paris as International Financial Centres in the Twentieth Century|date=2005|publisher=OUP Oxford|location=Oxford|isbn=9780191533471|url=https://books.google.com/books?id=W5RfAlbhtswC&pg=PA1}}</ref>{{rp|1}} Tezliklə [[Berlin]] və [[Nyu-York]] öz milli iqtisadiyyatları üçün [[maliyyə xidmətləri]] göstərən önəmli mərkəzlərə çevrildilər. [[Amsterdam|Amsterdam,]] [[Brüssel|Brüssel,]] [[Sürix]] və [[Cenevrə]] kimi bir sıra kiçik beynəlxalq maliyyə mərkəzləri [[Niş bazar|niş bazara]] yol tapdıqca əhəmiyyət qazandılar. London [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinə]] qədər olan qırx il ərzində aparıcı beynəlxalq maliyyə mərkəzi olaraq qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|74–75}}<ref name="Cameron & Bovykin 1991">{{Cite book|title=International Banking: 1870–1914|editor=Cameron, Rondo|editor2=Bovykin, V.I.|year=1991|publisher=Oxford University Press|location=New York, NY|isbn=978-0-19-506271-7|url=https://books.google.com/books?id=ItqhNQusviAC&pg=PA12}}</ref>{{rp|12–15}} [[File:Great_Eastern_1866-crop.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Great_Eastern_1866-crop.jpg|thumb|300x300px|[[SS Great Eastern]], okeanın altından transatlantik kabel çəkən buxar gəmisi.]] Müasir iqtisadi qloballaşmanın birinci dalğası 1870-1914-cü illərdə nəqliyyatın genişlənməsi, rekord immiqrasiya, təkmilləşdirilmiş kommunikasiyalar, ticarətin genişlənməsi və kapital köçürmələrinin artımı ilə yadda qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75}} On doqquzuncu əsrin ortalarında dəmir yolu nəqliyyatı sürətlə genişləndikcə Avropada pasport sistemi ləğv edildi. Pasport verən ölkələrin əksəriyyəti pasportun daşınmasını tələb etmirdi, buna görə də insanlar pasportsuz sərbəst səyahət edə bilirdilər.<ref name="Benedictus 2006">{{Cite news|title=A brief history of the passport|author=Benedictus, Leo|date=2006-11-16|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/travel/2006/nov/17/travelnews|access-date=2013-07-04}}</ref> Beynəlxalq pasportların standartlaşdırılması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının rəhbərliyi altında 1980-ci ilə qədər baş tutmayacaqdı.<ref name="Passport Canda 2013">{{Cite web|title=International Civil Aviation Organization: A trusted international authority|publisher=Passport Canada|url=http://passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|access-date=2013-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130522192131/http://www.passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|archive-date=2013-05-22|url-status=dead}}</ref> 1870-1915-ci illərdə 36 milyon avropalı Avropadan köç etdi. Bu səyahətçilərin təxminən 25 milyonu (və ya 70%-i) [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ-a]] mühacirət edib, qalanların çoxu [[Kanada]], [[Avstraliya]] və [[Braziliya|Braziliyaya]] gəlib. Bütövlükdə Avropa əhalisinin 1860-cı ildə xarici immiqrantlar 0,7%-ni təşkil edirdisə, miqrasiyanın artması səbəbindən 1910-cu ildə 1,8%-ni təşkil edirdi. Mənalı pasport tələblərinin olmaması pulsuz səyahətə icazə versə də, nəqliyyatda texnoloji irəliləyişlər, xüsusən də dəmir yolu səyahətinin genişlənməsi və [[Paroxod|buxarla işləyən qayıqların]] ənənəvi [[Yelkənli gəmi|yelkənli gəmilərə]] üstünlük verməsi olmasaydı, belə böyük miqyasda miqrasiya olduqca çətin olardı.'''{{efn|Bəzi ölkələr pasport vermiş və ya bəzi immiqrasiya siyasəti həyata keçirmiş olsalar da, bu tələblər o zaman bütün dünyada miqrasiya edən insanlara effektiv və ya ardıcıl şəkildə tətbiq edilməmişdir. Əsasən, o vaxtlar heç kim ciddi immiqrasiya keçid məntəqələrindən keçməli və ya gömrükdə uzun növbələr gözləməli deyildi. İnsanlar daha sərbəst hərəkət edə bilirdilər, çünki daha az sanksiyalar və hətta daha az məhdudiyyətlər var idi.}}''' Dünya dəmir yolu yürüşü 1870-ci ildəki 205.000 kilometrdən 1906-cı ildə 925.000 kilometrə yüksəldi, 1890-cı illərdə [[Paroxod|buxar gəmilərinin]] yük tonajı yelkənli qayıqları üstələdi. [[Telefon]] və [[simsiz teleqraf]] ([[Radio|radionun]] sələfi) kimi irəliləyişlər ani rabitə təmin edərək [[Telekommunikasiya|telekommunikasiyada]] inqilab etdi. 1866-cı ildə London və Nyu Yorku birləşdirən ilk transatlantik kabel okeanın altından çəkildi, Avropa və [[Asiya]] isə yeni sabit xətlər vasitəsilə birləşdirildi.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75–76}}<ref name="Carbaugh 2005">{{Cite book|title=International Economics, 10th Edition|author=Carbaugh, Robert J.|year=2005|publisher=Thomson South-Western|location=Mason, OH|isbn=978-0-324-52724-7}}</ref>{{rp|5}} İqtisadi qloballaşma 1860-cı ildə [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniyanın]] [[Fransa]] ilə [[Kobden-Şevalier müqaviləsi]] kimi tanınan azad ticarət müqaviləsi imzaladığı zaman başlayan azad ticarət altında böyüdü. Lakin bu qloballaşma dalğasının qızıl dövrü 1880-1914-cü illər arasında [[Proteksionizm|proteksionizmə]] qayıdışla başa çatdı. === 1907-ci il həyəcanı === == Qeydlər == <references group="lower-alpha" responsive="1"></references> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Beynəlxalq ticarət]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq maliyyə]] ee0cd7tiw7nxwkjdk6v2284gfoul5aj 6600514 6600507 2022-08-29T06:28:13Z Atakhanli 223224 /* Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi */ wikitext text/x-wiki {{İş gedir}} [[Fayl:World GDP over the last two millennia, OWID.svg|thumb|upright=1.7|Son iki minillikdə dünyanın [[Ümumi Daxili Məhsul|ümumi daxili məhsulunu]]n qrafiki]] '''Qlobal maliyyə sistemi''' investisiya və ticarətin maliyyələşdirilməsi məqsədləri üçün [[Maliyyə kapitalı|maliyyə kapitalının]] beynəlxalq axınlarını birlikdə asanlaşdıran hüquqi müqavilələrin, institutların və həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi iqtisadi aktorların qlobal çərçivəsidir. 19-cu əsrin sonlarında [[İqtisadi qloballaşma|iqtisadi qloballaşmanın]] ilk müasir dalğası zamanı yarandığı üçün onun təkamülü beynəlxalq bazarların şəffaflığının, [[Maliyyə tənzimlənməsi|tənzimlənməsinin]] və effektivliyinin artırılmasına yönəlmiş [[Mərkəzi bank|mərkəzi bankların,]] [[multilateralizm]] [[Beynəlxalq müqavilə|müqavilələrinin]] və [[Hökumətlərarası təşkilat|hökumətlərarası təşkilatların]] yaradılması ilə əlamətdar olmuşdur.<ref name="James & Patomaki 2007">{{Cite book|title=Globalization and Economy, Vol. 2: Globalizing Finance and the New Economy|author=James, Paul W.|author-link=Pol Ceyms|author2=Patomäki, Heikki|year=2007|publisher=Sage Publications|location=London, UK|isbn=978-1-4129-1952-4|url=https://www.academia.edu/4211923}}</ref><ref name="Cassis 2006">{{Cite book|title=Capitals of Capital: A History of International Financial Centres, 1780–2005|author=Cassis, Youssef|year=2006|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-33522-8|url=https://books.google.com/books?id=geEzo9s9QbUC&pg=PA347}}</ref>{{rp|74}}<ref name="Flandreau et al. 20032">{{Cite book|title=International Financial History in the Twentieth Century: System and Anarchy|author=Flandreau, Marc|author2=Holtfrerich, Carl-Ludwig|author3=James, Harold|year=2003|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|isbn=978-0-511-07011-2}}</ref>{{rp|1}} 1800-cü illərin sonlarında dünya miqrasiya və kommunikasiya texnologiyaları beynəlxalq ticarət və investisiyalarda görünməmiş artıma şərait yaratdı. [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinin]] başlanğıcında [[Valyuta bazarı|valyuta bazarları]] [[Pul bazarı|pul bazarının]] qeyri-likvidliyi səbəbindən iflic vəziyyətinə düşdüyündən ticarət daraldı. Ölkələr proteksionist siyasətləri ilə xarici şoklardan qorunmağa çalışdılar və 1933-cü ilə qədər ticarət demək olar ki, dayanmış, bir sıra ikitərəfli ticarət sazişləri bütün dünyada tarifləri tədricən azaldana qədər qlobal [[Böyük böhran|Böyük Böhranın]] təsirləri daha da pisləşdi. [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsindən]] sonra [[Beynəlxalq valyuta sistemi|beynəlxalq pul sisteminin]] yenilənməsi səyləri məzənnə sabitliyini yaxşılaşdırdı və nəticədə qlobal maliyyədə rekord artım oldu. 1970-ci illərdə baş verən bir sıra valyuta devalvasiyaları və neft böhranları əksər ölkələri valyutalarını dəyişməyə vadar etdi. [[Dünya iqtisadiyyatı]] 1980–1990-cı illərdə kapital hesablarının liberallaşdırılması və maliyyə deregulyasiyası səbəbindən getdikcə daha çox [[maliyyə inteqrasiyası]]na çevrildi. Avropa, Asiya və Latın Amerikasında bir sıra [[Maliyyə böhranı|maliyyə böhranları]] qeyri-sabit [[Sərmayə|kapital axınına]] daha çox məruz qalması səbəbindən yoluxucu təsirlərlə müşayiət olundu. 2007-ci ildə ABŞ-da yaranan qlobal maliyyə böhranı tez bir zamanda digər ölkələr arasında yayıldı və dünya miqyasında [[Böyük Resessiya|Böyük Resessiyanın]] katalizatoru kimi tanındı. Yunanıstanın 2009-cu ildə [[Valyuta birliyi|pul birliyinə]] əməl etməməsinə yönəlik Avropa ölkələri arasında bazar tənzimlənməsi [[Avropa borc böhranı|Avrozona böhranı]] kimi tanınan suveren borc böhranını alovlandırdı. Beynəlxalq maliyyə tarixi beynəlxalq kapital axınında U şəklində bir model göstərməkdədir: 1914-dən öncə yüksək, 1989-dan sonra aşağı.<ref name=":0">{{Citation|last1=Eichengreen|first1=Barry|title=International Finance|date=2021|url=https://www.cambridge.org/core/books/cambridge-economic-history-of-the-modern-world/international-finance/69BA1D520B1CACCB1A4B69AAE8ED4367|work=The Cambridge Economic History of the Modern World: Volume 2: 1870 to the Present|volume=2|pages=501–525|editor-last=Fukao|editor-first=Kyoji|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-15948-8|last2=Esteves|first2=Rui Pedro|editor2-last=Broadberry|editor2-first=Stephen}}</ref> Kapital axınındakı dalğalanma 1970-ci illərdən bu yana öncəki dövrlərə nisbətən daha çox olmuşdur.<ref name=":0" /> Bir ölkənin açıq iqtisadiyyatı idarə etmək və maliyyə kapitalını qloballaşdırmaq qərarı [[tədiyə balansı]] tərəfindən tutulan maddi nəticələr doğurur. Eyni zamanda [[beynəlxalq maliyyə]] sahəsində siyasi pozulma, qanunvericilik dəyişiklikləri, mülkiyyət hüquqları və investisiyalar üçün valyuta nəzarəti və hüquqi qeyri-müəyyənliklər kimi risklərə məruz qalmalara səbəb olur. Qlobal maliyyə sistemində həm fərdlər, həm də qruplar iştirak edə bilər. İstehlakçılar və beynəlxalq müəssisələr istehlak edir, istehsal edir və investisiya qoyur. Hökumətlər və hökumətlərarası qurumlar beynəlxalq ticarətin, iqtisadi inkişafın və böhranların idarə edilməsinin təminatçısı kimi çıxış edirlər. Tənzimləyici orqanlar maliyyə tənzimləmələri və hüquqi prosedurlar müəyyən edir, müstəqil qurumlar isə sənayeyə nəzarəti asanlaşdırır. Tədqiqat institutları və digər birliklər məlumatları təhlil edir, hesabatlar və siyasət briflər dərc edir və qlobal maliyyə problemləri ilə bağlı ictimai müzakirələrə ev sahibliyi edir. Qlobal maliyyə sistemi daha böyük sabitliyə doğru irəlilədikcə, hökumətlər müxtəlif regional və ya milli ehtiyacların öhdəsindən gəlməlidir. Bəzi ölkələr bərpanı dəstəkləmək üçün həyata keçirilən qeyri-ənənəvi pul siyasətini sistematik şəkildə dayandırmağa çalışsa da, digərləri öz əhatə dairəsini və miqyasını genişləndirir. İnkişaf etməkdə olan bazar siyasətini tərtib edənlər fövqəladə bazar həssaslığı zamanı investorların öz kapitallarını daha güclü bazarlara cəlb etməsinə səbəb olmadan dayanıqlı makroiqtisadi siyasətləri diqqətli bir şəkildə hazırlaması lazım olduğu üçün həssas bir çətinliklə üz-üzədir. Ölkələrin bank tənzimləmələri kimi məsələlərdə öz maraqlarını uyğunlaşdıra bilməməsi və beynəlxalq konsensusa nail ola bilməməsi gələcək qlobal maliyyə fəlakəti riskini davam etdirir. Buna görə də, qlobal maliyyə sistemlərinin tənzimlənməsi və monitorinqini təkmilləşdirmək məqsədi daşıyan [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|Birləşmiş Millətlər Təşkilatının]] 10-cu [[Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri|dayanıqlı inkişaf məqsədi]] kimi təşəbbüslərə ehtiyac var.<ref>{{Cite web|title=Goal 10 targets|url=https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|access-date=2020-09-23|website=UNDP|language=en|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127140337/https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-10-reduced-inequalities/targets.html|url-status=dead}}</ref> == Beynəlxalq maliyyə arxitekturasının tarixi == === Maliyyə qloballaşmasının yaranması: 1870–1914 === [[Fayl:Atlantic cable Map.jpg|thumb|300px|Şimali Amerika və Avropanı birləşdirən ilk [[Transatlantik teleqraf kabeli|transatlantik kabelin]] marşrutunu göstərən xəritə.]] 19-cu əsrin sonlarında dünyada əsaslı dəyişikliklər baş verdi ki, bu da beynəlxalq [[Maliyyə mərkəzi|maliyyə mərkəzlərinin]] artması və inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. Bu dəyişikliklərin başında kapital axınlarındakı bənzəri görünməmiş böyümə və bunun nəticəsində ortaya çıxan sürətli maliyyə mərkəzi inteqrasiyası və daha sürətli kommunikasiya gəlirdi. 1870-ci ilə qədər [[London]] və [[Paris]] dünyanın öndəgələn tək maliyyə mərkəzləri idi.<ref name="Cassis2005">{{cite book|title=London and Paris as International Financial Centres in the Twentieth Century|date=2005|publisher=OUP Oxford|location=Oxford|isbn=9780191533471|url=https://books.google.com/books?id=W5RfAlbhtswC&pg=PA1}}</ref>{{rp|1}} Tezliklə [[Berlin]] və [[Nyu-York]] öz milli iqtisadiyyatları üçün [[maliyyə xidmətləri]] göstərən önəmli mərkəzlərə çevrildilər. [[Amsterdam|Amsterdam,]] [[Brüssel|Brüssel,]] [[Sürix]] və [[Cenevrə]] kimi bir sıra kiçik beynəlxalq maliyyə mərkəzləri [[Niş bazar|niş bazara]] yol tapdıqca əhəmiyyət qazandılar. London [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsinə]] qədər olan qırx il ərzində aparıcı beynəlxalq maliyyə mərkəzi olaraq qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|74–75}}<ref name="Cameron & Bovykin 1991">{{Cite book|title=International Banking: 1870–1914|editor=Cameron, Rondo|editor2=Bovykin, V.I.|year=1991|publisher=Oxford University Press|location=New York, NY|isbn=978-0-19-506271-7|url=https://books.google.com/books?id=ItqhNQusviAC&pg=PA12}}</ref>{{rp|12–15}} [[File:Great_Eastern_1866-crop.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Great_Eastern_1866-crop.jpg|thumb|300x300px|[[SS Great Eastern]], okeanın altından transatlantik kabel çəkən buxar gəmisi.]] Müasir iqtisadi qloballaşmanın birinci dalğası 1870-1914-cü illərdə nəqliyyatın genişlənməsi, rekord immiqrasiya, təkmilləşdirilmiş kommunikasiyalar, ticarətin genişlənməsi və kapital köçürmələrinin artımı ilə yadda qaldı.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75}} On doqquzuncu əsrin ortalarında dəmir yolu nəqliyyatı sürətlə genişləndikcə Avropada pasport sistemi ləğv edildi. Pasport verən ölkələrin əksəriyyəti pasportun daşınmasını tələb etmirdi, buna görə də insanlar pasportsuz sərbəst səyahət edə bilirdilər.<ref name="Benedictus 2006">{{Cite news|title=A brief history of the passport|author=Benedictus, Leo|date=2006-11-16|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/travel/2006/nov/17/travelnews|access-date=2013-07-04}}</ref> Beynəlxalq pasportların standartlaşdırılması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının rəhbərliyi altında 1980-ci ilə qədər baş tutmayacaqdı.<ref name="Passport Canda 2013">{{Cite web|title=International Civil Aviation Organization: A trusted international authority|publisher=Passport Canada|url=http://passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|access-date=2013-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130522192131/http://www.passport.gc.ca/eppt/role.aspx?lang=eng|archive-date=2013-05-22|url-status=dead}}</ref> 1870-1915-ci illərdə 36 milyon avropalı Avropadan köç etdi. Bu səyahətçilərin təxminən 25 milyonu (və ya 70%-i) [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ-a]] mühacirət edib, qalanların çoxu [[Kanada]], [[Avstraliya]] və [[Braziliya|Braziliyaya]] gəlib. Bütövlükdə Avropa əhalisinin 1860-cı ildə xarici immiqrantlar 0,7%-ni təşkil edirdisə, miqrasiyanın artması səbəbindən 1910-cu ildə 1,8%-ni təşkil edirdi. Mənalı pasport tələblərinin olmaması pulsuz səyahətə icazə versə də, nəqliyyatda texnoloji irəliləyişlər, xüsusən də dəmir yolu səyahətinin genişlənməsi və [[Paroxod|buxarla işləyən qayıqların]] ənənəvi [[Yelkənli gəmi|yelkənli gəmilərə]] üstünlük verməsi olmasaydı, belə böyük miqyasda miqrasiya olduqca çətin olardı.'''{{efn|Bəzi ölkələr pasport vermiş və ya bəzi immiqrasiya siyasəti həyata keçirmiş olsalar da, bu tələblər o zaman bütün dünyada miqrasiya edən insanlara effektiv və ya ardıcıl şəkildə tətbiq edilməmişdir. Əsasən, o vaxtlar heç kim ciddi immiqrasiya keçid məntəqələrindən keçməli və ya gömrükdə uzun növbələr gözləməli deyildi. İnsanlar daha sərbəst hərəkət edə bilirdilər, çünki daha az sanksiyalar və hətta daha az məhdudiyyətlər var idi.}}''' Dünya dəmir yolu yürüşü 1870-ci ildəki 205.000 kilometrdən 1906-cı ildə 925.000 kilometrə yüksəldi, 1890-cı illərdə [[Paroxod|buxar gəmilərinin]] yük tonajı yelkənli qayıqları üstələdi. [[Telefon]] və [[simsiz teleqraf]] ([[Radio|radionun]] sələfi) kimi irəliləyişlər ani rabitə təmin edərək [[Telekommunikasiya|telekommunikasiyada]] inqilab etdi. 1866-cı ildə London və Nyu Yorku birləşdirən ilk transatlantik kabel okeanın altından çəkildi, Avropa və [[Asiya]] isə yeni sabit xətlər vasitəsilə birləşdirildi.<ref name="Cassis 2006" />{{rp|75–76}}<ref name="Carbaugh 2005">{{Cite book|title=International Economics, 10th Edition|author=Carbaugh, Robert J.|year=2005|publisher=Thomson South-Western|location=Mason, OH|isbn=978-0-324-52724-7}}</ref>{{rp|5}} İqtisadi qloballaşma, 1860-cı ildə [[Böyük Britaniya|Böyük Britaniyanın]] [[Fransa]] ilə [[Kobden-Şevalier Müqaviləsi]] kimi tanınan azad ticarət müqaviləsi bağladığı vaxtdan başlayaraq, azad ticarət şəraitində böyüdü. Bununla belə, bu qloballaşma dalğasının qızıl dövrü 1880-1914-cü illər arasında [[Proteksionizm|proteksionizmə]] qayıtdı. === 1907-ci il həyəcanı === == Qeydlər == <references group="lower-alpha" responsive="1"></references> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Beynəlxalq ticarət]] [[Kateqoriya:Beynəlxalq maliyyə]] qypmt7mi9hyl0ueur2obe6864ndi3fc 14 762388 6599416 6585608 2022-08-28T14:47:04Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Almaniya rejissorları|Kinorejissorlar]] [[Kateqoriya:Almaniya kinematoqrafı|Kinorejissorlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə film rejissorları]] [[Kateqoriya:Avropa film rejissorları]] qkm029min58oooo8mw2tgt3leo6tp2p 4 762648 6599677 6588738 2022-08-28T16:51:49Z Solavirum 95249 /* Xetaq Qazyumov */ Cavab wikitext text/x-wiki === [[Xetaq Qazyumov]] === :<small>'''Təqdim olunduğu tarix:''' 22 avqust 2022</small> :<small>'''Məqalə üzərində işləyən(lər):''' {{U|Grenzsoldat}}</small> :<small>'''İcraçı:''' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 11:23, 22 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> * {{Lehinə}} Məqalə ətraflıdır, əhatəlidir, tərəfsizdir. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:04, 22 avqust 2022 (UTC) *:"2002—2007-ci illər: Rusiya yığmasının heyətində" başlığında mənbəsiz yerlər çoxdur. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:51, 28 avqust 2022 (UTC) nhfyh4kscplfc5qbvd2beqzsbdnonvz 4 762667 6601183 6596893 2022-08-29T11:53:12Z Keete 37 49056 /* Azıx mağarası */ wikitext text/x-wiki === [[Azıx mağarası]] === :<small>'''Təqdim olunduğu tarix:''' 22 avqust 2022</small> :<small>'''Məqaləni təqdim edən:''' {{U|Sura Shukurlu}}</small> :<small>'''İcraçı:''' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 11:00, 22 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> * {{Lehinə}} Statusa layiq deyil. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#288485; color:#2F373E; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:04, 22 avqust 2022 (UTC) * {{Lehinə}} 10 il əvvəl hazırlanıb. İstinadlar az, məqalə isə çox yığcamdır. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 06:29, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Qarşı}}: Məqalənin neçə il əvvəl hazırlanması onun keyfiyyətinə dəlalət etməməlidir. Ötən 10 il ərzində Azıx mağarası ilə bağlı baş verən yeganə hadisə mağaranın Azərbaycanın nəzarətinə qayıtmasıdır. Bunu isə bir cümlə və bir istinadla məqaləyə əlavə etmək olar. Düşünürəm ki, məqalə kifayət qədər əhatəli və anlaşılan dillə yazılıb. Əgər hansısa istinadlara ehtiyac varsa əlavə edə bilərəm. Məqalədən statusun alınmasına qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:41, 26 avqust 2022 (UTC) *:{{U|sefer azeri}}, məncə "Yaxşı məqalə" statusuna çevirmək daha uyğun olardı. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 17:21, 26 avqust 2022 (UTC) ::{{u|Solavirum}} yaxşı məqalə statusu o məqalələrə verilir ki, gələcəkdə genişləndirilib seçilmiş məqalə üçün təqdim edilsin. Azıx mağarası haqqında bundan daha geniş məqalədə nə yazıla bilər? Hər qatın təsviri statiqrafiyasına kimi qeyd edilib. Fikriniz oldiqca maraqlıdır mənə. Hörmətlə — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 17:23, 26 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Sefer azeri]] məqalədəki problem əhatəli olmaması deyil. Əsas problem bəzi bölmələrdə istinadın olmamasıdır. İndi fikir verdim, "Mədəni təbəqələr" bölməsinin başlığına istinad yerləşdirmisiniz. Bunun yerinə bölmədəki məlumatlara istinad yerləşdirilməlidir. Məqalənin stil kitabçaına uyğunlaşdırlmasını və intervikilərin əlavə edilməsini mən yerinə yetirəcəm. [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 18:19, 26 avqust 2022 (UTC) :::Onu keçdim, nə qədər keçid var ki, dəqiqləşdirmə səhifələrinə verilir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 18:50, 26 avqust 2022 (UTC) ::::{{u|Sura Shukurlu}} mənbələri əlavə edərəm problem deyil. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 07:15, 27 avqust 2022 (UTC) * {{Qarşı}}: Məqalə elə belədən status əldə etmir. Azərbaycanca Vikipediya isə ingilis Vikipediyası deyil ki, çox yüksək, hətta deyərdim əlçatmaz standartları burda tətbiq edək. Burada minlərcə məqalə var ki, içərisində cəmi bir cümlə yazılıb. Gəlin o zaman əvvəlcə o bircümləlik məqalələri silək. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 11:53, 29 avqust 2022 (UTC) d6pvkrvy3zdipfu2xq1j9291pm65s90 0 762672 6600190 6598683 2022-08-29T02:08:27Z C Mirəli2001 213736 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Terror hücumu |Adı = Rusiyanın Tehrandakı səfirliyində qətliam |Münaqişə = |Şəkil = Zerghiandeh. Russian Minister's Country House, Teheran MET DP163269.jpg |Şəkil miqyası = |İmza = Rusiyanın Tehrandakı səfirliyinin binası |Hücum üsulu = Rusiyanın Tehrandakı səfirliyinə hücum |Hücum yeri = [[Rusiya imperiyası|Rusiya]] səfirliyi, [[Tehran]] şəhəri, [[Qacar dövləti]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =|lon_min = |lon_sec = |Koordinatlar = |Hücum hədəfi = Səfir [[Aleksandr Qriboyedov|A.S.Qriboyedov]] və diplomatik misiya əməkdaşları |Tarix = 30 yanvar (11 fevral), 1829 |Vaxt = |Girov sayı = |Girovlar = |Həlak olanlar = 56 |Yaralılar = |Terrorçu sayı = |Terrorçular = |Qatil sayı = |Qatillər = |Təşkilatçılar = |Təşkilat növü = |Şübhəlilər = |Silah = [[Odlu silah|odlu]] və [[Soyuq silahlar|soyuq]] silahlar |commons = }} '''Rusiyanın Tehrandakı səfirliyində qətliam''' — 30 yanvar 1829-cu ildə [[Rusiya]] səfirliyinin əməkdaşlarının və oraya sığınan erməni fitnəkarlarının fanatik qrup tərəfindən kütləvi şəkildə qətlə yetirilməsi. Ölənlər arasında diplomatik missiyanın rəhbəri, yazıçı [[Aleksandr Qriboyedov]] da olub. == Tarixi == 1828-ci ilin aprelində [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay sülh müqaviləsi]] bağlandıqdan sonra [[Aleksandr Qriboyedov]] Rusiyanın [[İran]]dakı səfiri təyin edildi. 1828-ci ilin payızında səfirlik İrana gəldi. Qriboyedovun əsas vəzifəsi şahın sülh müqaviləsinin maddələrini yerinə yetirməsinə nail olmaq və xüsusən rus-fars müharibəsinin nəticələrinə görə təzminatın ödənməsinə nəzarət idi.<ref name="иаз" /> Bütün ölkə müharibədəki məğlubiyyətin əvəzini ödəmək məcburiyyətində qaldı, bu da İran cəmiyyətində narazılığı xeyli artırdı.<ref name="иаз" /> 20 oktyabr 1828-ci ildə Qriboyedov Rusiya imperiyasının Xarici İşlər Naziri qraf Karl Nesselrodaya məktubunda yazırdı: {{Sitat|[[Abbas Mirzə]] [[hərəmxana]]dan əla [[qızıl]] şamdan və müxtəlif əşyaları külçələrə əritməyi əmr etdi, onların zərgərlik dəyəri qızılın özü qədər bahalıdır...}} Müddəalarından birində [[ermənilər]]in Rusiyanın tərkibində sərbəst şəkildə köçürülməsinin mümkünlüyünü göstərən Türkmənçay sülh müqaviləsi bağlandıqdan sonra bir çox ermənilər bu fürsətdən istifadə etdilər. 1829-cu ilin yanvarından başlayaraq çoxlu sayda erməni səfirliyə axışaraq Qriboyedovdan o vaxta qədər Rusiya imperiyasının tərkibinə daxil olmuş vətənlərinə qayıtmaq üçün kömək istədi. Şah [[Hərəmxana|hərəm]]inin xədimi, şahın qiymətli daşlarının baş xəzinədarı və mühafizəçisi, erməni Mirzə Yaqub Markaryan bu razılaşmadan istifadə edərək qaçıb səfirlikdə gizləndi. Xacənin qaçması xəbəri ilə şahın qəzəbinin həddi-hüdudu yox idi. Çünki xacə İranın maliyyə vəziyyətindən danışa və sarayın bir çox sirlərini aça bilərdi.<ref name="бие">{{BSE|Aleksandr Qriboyedov}}</ref><ref name="кузнецов">{{kitab3|автор=Н. А. Кузнецова|заглавие="Иран в первой половине XIX века"|ответственный=Ю.В.Ганковский|издание=|место=Москва|издательство=Наука|год=1983|страницы=62|страниц=265|isbn=|isbn2=}}</ref> Şah onun təhvil verilməsini tələb etdi, Qriboyedov bundan imtina etdi. Bundan sonra Yaqub şahın xəzinəsini qarət etməkdə günahlandırılır və onun başına mükafat qoyuldu. Şahın qohumu [[Allahyar xan Dəvəli-Qacar]]ın hərəmindən iki erməni qadının rus missiyasına gəlməsi ilə şahla Qriboyedov arasında gərginlik daha da kəskinləşdi. Qriboyedovun ermənilərin Rusiya səfirliyində sığınması şah sarayı üçün bu qədər əhəmiyyətli idi ki, bazarlarda və məscidlərdə anti-Rusiya təbliğatına başlayan islam təəssübkeşləri arasında narazılıq yarandı. Qacarlar rus səfirliyi əməkdaşlarının və şəxsən səfir Qriboyedovun şah sarayının etiket qaydalarını sistematik şəkildə pozduğunu, bəzən isə ən itaətsiz şəkildə hərəkət etdiyini bildirirdilər.<ref>А. С. Грибоедов: материалы к биографии. / Под ред. С. А. Фомичёва. — Л.: Наука, 1989. — С. 131.</ref><ref>''Laurence Kelly.'' Diplomacy and Murder in Tehran: Alexander Griboyedov and Imperial Russia’s Mission to the Shah of Persia. — 2nd ed. — P. 187–195. — ISBN 978-1-84511-196-0.</ref> Səfirliyin sağ qalan katibi İvan Maltsov şahın hüzurunda bu məsələnin doğru olduğunu bildirmişdir. Rusiya tarixçiləri bu və digər faktların düzgün olduğu qənaətindədirlər. Çünki, yerli mənbələrdə səfir Aleksandr Qriboyedovun özünü ölkədə diplomat kimi yox, daha çox işğalçı ölkənin qubernatoru kimi apardığını qeyd edirlər. Məhz bu səbəbdən Rusiya hökümətinin məsələyə münasibəti soyuqqanlı olmuş, [[Qacarlar (sülalə)|Qacarlar]]a ciddi cavab verilməmişdir.<ref name="НМ">[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Persien/XIX/1880-1900/Kosogovskij_V_A/text2.phtml?id=7773 Новые материалы об убийстве А. С. Грибоедова] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20161222144013/http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Persien/XIX/1880-1900/Kosogovskij_V_A/text2.phtml?id=7773 |date=2016-12-22 }} / Уч. зап. ин-та востоковедения. — Т. 8. — 1953.</ref><ref name="А.Н.М">"Нет ничего невероятного в том, что "холодная струя благоразумной осторожности" увлекла Мальцова в присутствии шаха до обвинения Грибоедова в излишнем усердии" (''Мальшинский А. Н.'' Подлинное дело о смерти Грибоедова. / Русский вестник. — 1890, июнь. — С. 16.)</ref> == Qətliam == 1829-cu il yanvarın 30-da (11 fevral) Əliyar xan başda olmaqla tehranlıların izdihamı Rusiya səfirliyinə hücum etdi. Hücumun təşəbbüskarı [[mücahid]] Mesih olub. Qacar rəsmilərinin ifadələrinə görə, həmin gün səfirlikdə yüz minə yaxın adam toplaşmışdı. Sui-qəsdin liderləri onlara nəzarəti tez itirdilər. Qriboyedov düşdüyü təhlükəni qabaqcadan gördüyündən hücumdan bir gün əvvəl şaha nota göndərdi. Notada o, bildirirdi ki, daimi təhdidlər üzündən hökumətindən öz missiyasını Qacar dövlətindən geri çəkməyi xahiş etmək məcburiyyətində qalıb. 35 [[Kazaklar|kazakdan]] ibarət missiyanın mühafizəsi müqavimət göstərdi, lakin qüvvələr qeyri-bərabər idi. Qriboyedov kazakların müdafiə etməyə çalışdığı ön qapıya endi, həm də müqavimətdə iştirak etdi. Döyüşdə missiyanın bütün tərkibi və Qriboyedovun özü öldü. Onun tanınmaz halda parçalanmış cəsədi səfirlik formasının qalıqları arasında, 1818-ci ildə Aleksandr Yakuboviçlə dueldə alınan köhnə yara ilə müəyyən edildi. Bütün Rusiya səfirliyindən yalnız qırğın zamanı gizlənməyi bacaran missiyanın katibi Maltsov sağ qala bildi. Maltsovun özünün dediyinə görə, bu işdə ona missiyanın qulluqçusu kömək edib. O, onu xalçaya büküb otağın küncünə, başqa bükülmüş xalçaların olduğu yerə qoyub.<ref name="НМ" /> Amma tədqiqatçı Berjenin fikrincə, Maltsov onunla dost olan xanın təklifindən istifadə edərək damın üstünə çıxıb və onun evinə sığınıb.<ref name="НМ" /> == Həlak olanlar == * Aleksandr Sergeyeviç Qriboyedov — missiyanın rəhbəri, diplomat və yazıçı; * Solomon İosifoviç Melikov (1793–30.01.1829) — Mənuçöhr xanın bacısı Voska nənəsinin yanına gələn kollegial asessor. Qacar şahının baş xədimi Mənuçöhr xanın bacısının oğlu; * Mirzə Nəriman Şahnəzərov — missiyanın tərcüməçisi; * "Rusiyanın Qacar dövlətində sonuncu səfirliyinin üzvlərinin öldürülməsindən əvvəl və müşayiət olunan hadisələr haqqında hesabat"a görə: "Qriboyedovdan başqa… Səfirliyin ikinci katibi Adelunq; həkim; nökər ağaları Dadaş bəy və Rüstəm bəy… 16 Kuban kazakından və 30 — müsəlmanlar, ruslardan, gürcülərdən və ermənilərdən ibarət səfirlik xidmətçisi. == Kütləvi qətlin nəticəsi == Maltsovun qeydlərinə görə, hücum nəticəsində səfirlikdəki 38 nəfərin hamısı və 19 hücumçu həlak olub. Vladimir Kosoqovskinin arxivinə görə, təkcə Qriboyedov hücum edənlərə atəş açaraq 18 nəfəri öldürüb. Qriboedovun cəsədi — onun ölümünün sirri çətin ki, açılmış hesab edilə bilər.<ref>''Минчик С. С.'' Грибоедов и Крым. — Симферополь, 2011. — С. 106.</ref> Nəşi Rusiya imperiyasına aparılaraq Tiflisdə Mtatsminda dağındakı panteonda dəfn edilib. Missiyanı müdafiə edən otuz beş kazakın meyidinin qalıqları Tehranda tikilməkdə olan Müqəddəs Tatevos Erməni Kilsəsinin həyətindəki kütləvi məzarlıqda basdırılıb. Qəbirdən qalan torpaq gecələr gizlicə çıxarılaraq kilsədən atılırdı.<ref name="иаз">{{kitab3|автор=Игумен Александр (Заркешев).|часть=Посольство А. Грибоедова и его мученическая кончина в Тегеране в 1829 году|заглавие=Русская Православная Церковь в Персии — Иране (1597—2001 гг.)|ссылка часть=http://www.portal-credo.ru/site/index.php?act=lib&id=2554|место=СПб.|издательство=Сатисъ|год=2002|страниц=207|isbn=5-7868-0094-6}}</ref> Tehran səfirliyində baş verən qətliam diplomatik qalmaqala səbəb oldu. Şah Rusiya ilə münasibətləri nizamlamaq üçün nəvəsi [[Xosrov mirzə Qovanlı-Qacar (diplomat)|Xozrəv Mirzə]]ni [[Sankt Peterburq]] göndərdi. Onun vəzifəsi səfirin öldürülməsinə görə üzrxahlığın qəbul edilməsinə və təzminat yükünün yüngülləşdirilməsinə nail olmaq idi.<ref name="ВЯ">{{məqalə|автор=Ярхо В.|заглавие=Неудавшаяся карьера поэта-дипломата. Мог ли А.С. Грибоедов избежать гибели?|ссылка=http://his.1september.ru/article.php?ID=200501403|издание=История|тип=журнал|издательство=Издат. дом «Первое сентября»|год=2005|номер=14}}</ref> Onun Rusiya imperatoru [[I Nikolay]]a təqdim etdiyi zəngin hədiyyələr arasında məşhur "Şah" almazı da var idi. Qırğın Rusiya ilə İran arasında münasibətlərdə ciddi fəsadlar yaratmadı və təzminat ödənilməsi beş il müddətinə təxirə salındı.<ref name="иаз" /><ref name="ВЯ" /> I Nikolay – Xosrov Mirzəyə almazı qəbul edərək deykir: "''Mən faciəli Tehran hadisəsini əbədi unudacam''".<ref>{{kitab3|автор=Потто Василий Александрович.|часть=Хосров-мирза |заглавие=Кавказская война. Том 3. Персидская война 1826-1828 гг.|ссылка часть=http://statehistory.ru/books/Kavkazskaya-voyna--Tom-3--Persidskaya-voyna-1826-1828-gg/36|место=М.|издательство=Центрполиграф|год=2007|страниц=528|isbn=978-5-9524-3151-5}}</ref> N. A. Kuznetsova görə: "''Rusiya missiyasının qətliamı ilə bağlı materialı araşdıran bütün tədqiqatçılar bunun qəsdən siyasi qətl olduğu qənaətinə gəlirlər''".<ref>{{kitab3|ref=Кузнецова|ссылка=https://book.ivran.ru/book?id=530|автор=Кузнецова Н.А.|заглавие=Иран в первой половине XIX века|ответственный=Ганковский Ю.В.|год=1983|место=М.|издательство=Наука. Главная редакция восточной литературы|страницы=194|страниц=265}} {{Wayback|url=https://book.ivran.ru/book?id=530 |date=20220211181927 }}</ref> == Qətliam haqqında xatirə == Hadisələrin 75-ci ildönümü münasibətilə heykəltəraş Vladimir Beklemişev Rusiyanın İrandakı koloniyasından topladığı vəsait hesabına Qriboyedovun bürünc abidəsini hazırladı. Abidə qətliamın baş verdiyi səfirlik binasının yanında qoyuldu.<ref>{{məqalə | автор = | заглавие = А. С. Грибоедов | оригинал = | ссылка = https://runivers.ru/bookreader/book481401/#page/117/mode/1up | язык = | ответственный = | автор издания = | издание = [[:ru:Нива (журнал)|Нива]] | тип = журнал | место = СПб. | издательство = Товарищество издательского и печатного дела А. Ф. Маркс | год = 1904 | месяц = | число = | том = | выпуск = | номер = 5 | страницы = 93—-95 | isbn = | issn = | doi = | bibcode = | arxiv = | pmid = | ref = | archiveurl = | archivedate = }}</ref> 1960-cı illərdə sovet səfiri Qriqori Zaitsev abidənin iranlılara Rusiya-İran münasibətləri tarixində xoşagəlməz hadisəni xatırlatdığına qərar verərək, onun yaşayış binasının qarşısına köçürülməsini əmr etdi.<ref>''Шебаршин Л. В.'' Рука Москвы. Записки начальника советской разведки. — М., 1992. — С. 119.</ref> Lakin sonradan abidə əvvəlki yerinə geri qaytarıldı. 1928-ci ildə yazıçı Yuri Tynyanov "Vəzir Muxtarın ölümü" romanını yazıb. Onun əsasında 2010-cu ildə televiziya serialı çəkilib. Həm kitabda, həm də filmdə Tehran səfirliyində baş verən qətliam səhnələri var. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Böyük Oyun]] [[Kateqoriya:Rusiyanın İrandakı səfirləri]] [[Kateqoriya:İran–Rusiya münasibətləri]] qez4ql00byn089exjobnd9m30iwklg1 14 762796 6599583 6590341 2022-08-28T16:19:14Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the 1996 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1996 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1996-cı ildə üzgüçülük]] m40jascr4kegc2p5pgcztrt70klnf2q 14 762798 6599580 6590342 2022-08-28T16:19:03Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the 1896 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1896 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1896-cı ildə üzgüçülük]] hfrf1tqdbq6n6ih98oeuc6793c267aw 14 762799 6599581 6590343 2022-08-28T16:19:06Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the 1972 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1972 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1972-ci ildə üzgüçülük]] svrpsudb6hr4a9o1mk214shlmqiyt66 14 762800 6599582 6590344 2022-08-28T16:19:10Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the 1976 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:1976 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1976-cı ildə üzgüçülük]] 4e089wxgq2ypg81c8bjdj7rgr0oqxui 14 762801 6599584 6590345 2022-08-28T16:19:18Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the 2000 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:2000 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə üzgüçülük]] q2o6yekhm7p47ot9qzpfwj1lbn8dffa 14 762802 6599585 6590346 2022-08-28T16:19:22Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the 2012 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2012-ci ildə üzgüçülük]] 5qepcc5i73xmmcgaxofcggtvk9yvjcp 14 762803 6599586 6590351 2022-08-28T16:19:26Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Swimming at the 2016 Summer Olympics}} [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2016-cı ildə üzgüçülük]] jj21ysiw2taevgp8ztuy1djdl5b2wmq 14 762910 6599573 6591474 2022-08-28T16:17:07Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında qılıncoynatma]] → [[Kateqoriya:Qılıncoynatma Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:1996 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|qılıncoynatma]] [[Kateqoriya:Qılıncoynatma Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:1996-cı ildə qılıncoynatma]] qdt4xjpj9eq2y1rsa6v79ho9ypv7huu 14 762911 6599574 6591475 2022-08-28T16:17:10Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında qılıncoynatma]] → [[Kateqoriya:Qılıncoynatma Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2016 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar|qılıncoynatma]] [[Kateqoriya:Qılıncoynatma Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2016-cı ildə qılıncoynatma]] qqi253h17weqi0o077fw7p358w2q8zp 14 762912 6599481 6591501 2022-08-28T15:30:27Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Karate yay Olimpiya oyunlarında]] silindi; [[Kateqoriya:Karate Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2020 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar‎]] [[Kateqoriya:Karate Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:2020-ci ildə karate]] kc0mrb45s5l4iasxodt01jww8s0j0sm 14 763005 6599488 6592378 2022-08-28T15:34:59Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] silindi; [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yay Paralimpiya Oyunlarında idman|üzgüçülük]] [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] [[Kateqoriya:Yay Paralimpiya Oyunlarında yarışlar]] 4ydi68ukjg1whmavn3j25heu1t44p69 6599592 6599488 2022-08-28T16:19:33Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında üzgüçülük]] → [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yay Paralimpiya Oyunlarında idman|üzgüçülük]] [[Kateqoriya:Üzgüçülük Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Yay Paralimpiya Oyunlarında yarışlar]] rnaizy7i0573vwxmrm0xh3895lfdhow 5 763051 6600975 6594076 2022-08-29T10:06:40Z Samral 29509 /* Şuşa */ Cavab wikitext text/x-wiki {{müzakirə}} == Şuşa == Düşərgə Şuşa ilə bağlıdırsa bəs niyə Şuşada keçirilmir? <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 15:40, 24 avqust 2022 (UTC) :@[[İstifadəçi:Wertuose|Wertuose]] ??? <font color="green">'''[[İstifadəçi:Samral|samral]]'''</font> ^{[[İstifadəçi müzakirəsi:Samral|''müzakirə'']]} 10:06, 29 avqust 2022 (UTC) 9ohmprn8aghswyhjnq1susu4wzy39w0 0 763241 6600501 6595727 2022-08-29T06:20:47Z W789468 246391 /* Arxa plan */ wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu. Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub. {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Live at the Royal Albert Hall (Arctic Monkeys albomu)|Live at the Royal Albert Hall]]|Əvvəlkinin ili=2020|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı. ==Tanətım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6 kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür. == Treklər == Bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. {{tracklist|headline=|total_length=Ümumi 00:00|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=|length11=}} 3e45xwzqdoz5z1xe8kd8bqh9hc2pa6h 6600502 6600501 2022-08-29T06:21:01Z W789468 246391 /* Tanıtım */ wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu. Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub. {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Live at the Royal Albert Hall (Arctic Monkeys albomu)|Live at the Royal Albert Hall]]|Əvvəlkinin ili=2020|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı. ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6 kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür. == Treklər == Bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. {{tracklist|headline=|total_length=Ümumi 00:00|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=|length11=}} 84msourqchh0tluiq00ohxj8sl1q7ab 6600506 6600502 2022-08-29T06:23:52Z W789468 246391 /* Treklər */ wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu. Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub. {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Live at the Royal Albert Hall (Arctic Monkeys albomu)|Live at the Royal Albert Hall]]|Əvvəlkinin ili=2020|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı. ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6 kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür. == Treklər == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=Ümumi 00:00|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=|length11=}} ouev6kavakcks1c8xjrhnv6fw14gf94 6600528 6600506 2022-08-29T06:36:10Z W789468 246391 wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu. Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub. {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Live at the Royal Albert Hall (Arctic Monkeys albomu)|Live at the Royal Albert Hall]]|Əvvəlkinin ili=2020|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı. ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6 kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür. == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} oqh24f3as90simaswemz15xae06jr70 6600532 6600528 2022-08-29T06:38:20Z W789468 246391 wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu.<ref>https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-announce-new-seventh-album-the-car-tracklist-artwork-preorder-3296756</ref> Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub. {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Tranquility Base Hotel & Casino]]|Əvvəlkinin ili=2018|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı. ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6 kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür. == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} oqqoadbjfl532t5tzy6w1i5n8tzskh8 6600537 6600532 2022-08-29T06:38:56Z W789468 246391 /* Arxa plan */ wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu.<ref>https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-announce-new-seventh-album-the-car-tracklist-artwork-preorder-3296756</ref> Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub. {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Tranquility Base Hotel & Casino]]|Əvvəlkinin ili=2018|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı.<ref>https://www.nme.com/news/music/matt-helders-on-arctic-monkeys-new-album-its-never-gonna-be-like-r-u-mine-and-all-that-stuff-again-3226299</ref> ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6 kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür. == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} kggdme39xjd3cmjpqbx6a1soymiyl4v 6600544 6600537 2022-08-29T06:39:57Z W789468 246391 wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu.<ref>https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-announce-new-seventh-album-the-car-tracklist-artwork-preorder-3296756</ref> Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub.<ref>{{Cite web |title=Arctic Monkeys announce new album 'The Car', to be released Oct 21st {{!}} News {{!}} Domino |url=https://www.dominomusic.com/news/uk/arctic-monkeys-announce-new-album-the-car-to-be-released-oct-21st |access-date=2022-08-29 |website=Domino Recording Company |language=en}}</ref> {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Tranquility Base Hotel & Casino]]|Əvvəlkinin ili=2018|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı.<ref>https://www.nme.com/news/music/matt-helders-on-arctic-monkeys-new-album-its-never-gonna-be-like-r-u-mine-and-all-that-stuff-again-3226299</ref> ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6 kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür. == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} 58g1ucz8z1i2n4km1atc9rhncchh40s 6600550 6600544 2022-08-29T06:41:37Z W789468 246391 /* Albom şəkli */ wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu.<ref>https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-announce-new-seventh-album-the-car-tracklist-artwork-preorder-3296756</ref> Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub.<ref>{{Cite web |title=Arctic Monkeys announce new album 'The Car', to be released Oct 21st {{!}} News {{!}} Domino |url=https://www.dominomusic.com/news/uk/arctic-monkeys-announce-new-album-the-car-to-be-released-oct-21st |access-date=2022-08-29 |website=Domino Recording Company |language=en}}</ref> {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Tranquility Base Hotel & Casino]]|Əvvəlkinin ili=2018|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı.<ref>https://www.nme.com/news/music/matt-helders-on-arctic-monkeys-new-album-its-never-gonna-be-like-r-u-mine-and-all-that-stuff-again-3226299</ref> ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6<ref>https://www.instagram.com/p/Cho_zcBr68g/</ref> kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür.<ref>https://www.radiox.co.uk/artists/arctic-monkeys/where-was-the-car-album-cover-photo-taken/</ref><ref>{{Cite web |last=Nast |first=Condé |date=2022-08-26 |title=What is the car on the Arctic Monkeys' “The Car” album sleeve? An investigation |url=https://www.gq-magazine.co.uk/cars/article/arctic-monkeys-the-car-album-cover |access-date=2022-08-29 |website=British GQ |language=en-GB}}</ref> == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} eh0ydiuswpdx8m328rqhw5yuu1lsknz 6600554 6600550 2022-08-29T06:42:38Z W789468 246391 /* Mahnı siyahısı */ wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu.<ref>https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-announce-new-seventh-album-the-car-tracklist-artwork-preorder-3296756</ref> Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub.<ref>{{Cite web |title=Arctic Monkeys announce new album 'The Car', to be released Oct 21st {{!}} News {{!}} Domino |url=https://www.dominomusic.com/news/uk/arctic-monkeys-announce-new-album-the-car-to-be-released-oct-21st |access-date=2022-08-29 |website=Domino Recording Company |language=en}}</ref> {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Tranquility Base Hotel & Casino]]|Əvvəlkinin ili=2018|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı.<ref>https://www.nme.com/news/music/matt-helders-on-arctic-monkeys-new-album-its-never-gonna-be-like-r-u-mine-and-all-that-stuff-again-3226299</ref> ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6<ref>https://www.instagram.com/p/Cho_zcBr68g/</ref> kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür.<ref>https://www.radiox.co.uk/artists/arctic-monkeys/where-was-the-car-album-cover-photo-taken/</ref><ref>{{Cite web |last=Nast |first=Condé |date=2022-08-26 |title=What is the car on the Arctic Monkeys' “The Car” album sleeve? An investigation |url=https://www.gq-magazine.co.uk/cars/article/arctic-monkeys-the-car-album-cover |access-date=2022-08-29 |website=British GQ |language=en-GB}}</ref> == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} by46plmtid7n0uiqa2n6dw3zncz33tu 6600855 6600554 2022-08-29T09:35:22Z Atakhanli 223224 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Qarşıdan gələn albomlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu.<ref>https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-announce-new-seventh-album-the-car-tracklist-artwork-preorder-3296756</ref> Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub.<ref>{{Cite web |title=Arctic Monkeys announce new album 'The Car', to be released Oct 21st {{!}} News {{!}} Domino |url=https://www.dominomusic.com/news/uk/arctic-monkeys-announce-new-album-the-car-to-be-released-oct-21st |access-date=2022-08-29 |website=Domino Recording Company |language=en}}</ref> {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Tranquility Base Hotel & Casino]]|Əvvəlkinin ili=2018|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı.<ref>https://www.nme.com/news/music/matt-helders-on-arctic-monkeys-new-album-its-never-gonna-be-like-r-u-mine-and-all-that-stuff-again-3226299</ref> ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6<ref>https://www.instagram.com/p/Cho_zcBr68g/</ref> kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür.<ref>https://www.radiox.co.uk/artists/arctic-monkeys/where-was-the-car-album-cover-photo-taken/</ref><ref>{{Cite web |last=Nast |first=Condé |date=2022-08-26 |title=What is the car on the Arctic Monkeys' “The Car” album sleeve? An investigation |url=https://www.gq-magazine.co.uk/cars/article/arctic-monkeys-the-car-album-cover |access-date=2022-08-29 |website=British GQ |language=en-GB}}</ref> == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Qarşıdan gələn albomlar]] eu73a322ick5djz13qyypmwupnjchbr 6600876 6600855 2022-08-29T09:37:37Z Atakhanli 223224 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Qarşıdan gələn albomlar]] → [[Kateqoriya:Gözlənilən albomlar]] wikitext text/x-wiki '''"The Car"''' – ingilis rok qrupu [[Arctic Monkeys]]-in 21 oktyabr 2022-ci il tarixində [[Domino Recording Company|Domino]] vasitəsilə buraxılan yeddinci studiya albomu.<ref>https://www.nme.com/news/music/arctic-monkeys-announce-new-seventh-album-the-car-tracklist-artwork-preorder-3296756</ref> Qrupun yaxın əməkdaşı olan Ceyms Fordun prodüserlik etdiyi albom, Suffolkdakı Butley Priory, Parisin La Frette və Londondakı RAK studiyasında istehsal olub.<ref>{{Cite web |title=Arctic Monkeys announce new album 'The Car', to be released Oct 21st {{!}} News {{!}} Domino |url=https://www.dominomusic.com/news/uk/arctic-monkeys-announce-new-album-the-car-to-be-released-oct-21st |access-date=2022-08-29 |website=Domino Recording Company |language=en}}</ref> {{Musiqi albomu|Növü=albom|Başlıq=The Car|Yayımlanıb=[[21 oktyabr]] [[2022]]|İfaçı=[[Arctic Monkeys]]|Şəkil=|Yazılıb=|Müddət=|Leybl=[[Domino Recording Company|Domino]]|İl=2022|Əvvəlki=[[Tranquility Base Hotel & Casino]]|Əvvəlkinin ili=2018|Prodüser=[[Ceyms Ford]]}} == Arxa plan == 2022-ci ilin may ayında, Mett Helders qaldıqları yerdən (Tranquility Base Hotel & Casino) davam edəcəklərini bildirdi və yeni albomdakı mahnıların "R U Mine?" kimi olmayacağını açıqladı.<ref>https://www.nme.com/news/music/matt-helders-on-arctic-monkeys-new-album-its-never-gonna-be-like-r-u-mine-and-all-that-stuff-again-3226299</ref> ==Tanıtım== Albomdan olan mahnı "Ain't Quite Where I Think I Am" 23 avqust 2022-ci ildə Zürich Openair festivalında ilk dəfə ifa olundu, ertəsi gün 24 avqust isə albomun adının "The Car" olduğu və 21 oktyabrda buraxılacağı elan edildi. Albomun əsas sinqlı "There'd Better Be A Mirrorball" 2022-ci il avqustun 30-da onu müşayiət edən musiqi videosu ilə birlikdə buraxılacağı gözlənir. ==Albom şəkli== Qrupun baraban ifaçısı [[Mett Helders]] tərəfindən Los Ancelesdə Leica M6<ref>https://www.instagram.com/p/Cho_zcBr68g/</ref> kamerasından istifadə edilərək çəkilən fotoda avtoparkın üst mərtəbəsində tək dayanmış Corolla E90 markalı ağ avtomobil görünür.<ref>https://www.radiox.co.uk/artists/arctic-monkeys/where-was-the-car-album-cover-photo-taken/</ref><ref>{{Cite web |last=Nast |first=Condé |date=2022-08-26 |title=What is the car on the Arctic Monkeys' “The Car” album sleeve? An investigation |url=https://www.gq-magazine.co.uk/cars/article/arctic-monkeys-the-car-album-cover |access-date=2022-08-29 |website=British GQ |language=en-GB}}</ref> == Mahnı siyahısı == Qeyd edilənlərdən başqa bütün mahnılar Aleks Törner tərəfindən yazılmışdır. Musiqilər Arctic Monkeys tərəfindən bəstələnmişdir. {{tracklist|headline=|total_length=|length8=|length9=|title10="Perfect Sense"|length10=|title11=|length5=|title2="I Ain’t Quite Where I Think I Am"|length2=|title3="Sculptures Of Anything Goes"|length3=|title4="Jet Skis On The Moat"|title9="Mr Schwartz"|all_writing=|length4=|title5="Body Paint"|title6="The Car"|length6=|title7="Big Ideas"|length7=|title8="Hello You"|extra_column=Yazıçı(lar)|title1="There’d Better Be A Mirrorball"|length1=4:25|length11=|extra3=Törner, Ceymi Kuk|extra4=Törner, Tom Rouli|extra9=Törner, Rouli}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Gözlənilən albomlar]] l2f7rtvljgmkmze0410p1tnvirl1qe9 4 763402 6601188 6596141 2022-08-29T11:54:39Z Keete 37 49056 /* Dolmabağça sarayı */ wikitext text/x-wiki === [[Dolmabağça sarayı]] === :<small>'''Təqdim olunduğu tarix:''' 26 avqust 2022</small> :<small>'''Məqaləni təqdim edən:''' {{U|Sura Shukurlu}}</small> :<small>'''İcraçı:''' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:46, 26 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> {{Qarşı}} Məqalənin daşıdığı statusa tamamilə layiq olduğunu düşünürəm. Düzdür, bir sıra bölmələrdə istinad çatışmazlığı var, lakin ən yaxın zamanda lazım olan istinadları əlavə edə bilərəm. Məqalədən statusun alınmasına qəti qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:43, 26 avqust 2022 (UTC) {{Qarşı}} Memarlıq mövzusunda olan məqalələr kifayət qədər yaxşı yazılıb. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 11:54, 29 avqust 2022 (UTC) kumffea35es9bia6ese6pebucr4rk18 6601191 6601188 2022-08-29T11:54:54Z Keete 37 49056 /* Dolmabağça sarayı */ wikitext text/x-wiki === [[Dolmabağça sarayı]] === :<small>'''Təqdim olunduğu tarix:''' 26 avqust 2022</small> :<small>'''Məqaləni təqdim edən:''' {{U|Sura Shukurlu}}</small> :<small>'''İcraçı:''' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 13:46, 26 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> {{Qarşı}} Məqalənin daşıdığı statusa tamamilə layiq olduğunu düşünürəm. Düzdür, bir sıra bölmələrdə istinad çatışmazlığı var, lakin ən yaxın zamanda lazım olan istinadları əlavə edə bilərəm. Məqalədən statusun alınmasına qəti qarşıyam. — [[İstifadəçi:Sefer azeri|sefer azeri]] 16:43, 26 avqust 2022 (UTC) * {{Qarşı}} Memarlıq mövzusunda olan məqalələr kifayət qədər yaxşı yazılıb. --[[İstifadəçi:Keete 37|Farid Aliyev]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Keete 37|müzakirə]]) 11:54, 29 avqust 2022 (UTC) 4sbaznywei8dg1euv6m3df6r1b1axky 4 763405 6599669 6595924 2022-08-28T16:44:07Z Solavirum 95249 /* Məhəmmədrəsul Məcidov */ Cavab wikitext text/x-wiki === [[Məhəmmədrəsul Məcidov]] === :<small>''Təqdim olunduğu tarix:'' 26 avqust 2022</small> :<small>''Məqalə üzərində işləyən(lər):'' {{istifadəçi|Grenzsoldat}}</small> :<small>''İcraçı:'' — [[User:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">Sur<u>ə</u></span>]]&nbsp;[[User talk:Sura Shukurlu|<span style="color:#549">^m</span>]] 14:05, 26 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> * {{Lehinə}} Məqalə tam əhatəlidir, ~120.000 bayt həcmindədir, vizual olaraq məqalənin vəziyyəti əladır. İstinad və mənbələrin sayı 150-dən çoxdur. Həmçinin hər bir istinadın arxivləşdiyini də nəzərinizə çatdırıram. '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:06, 26 avqust 2022 (UTC) *:doğum yeri, tarixi, etnik mənşəyi haqqında məlumatlar, "Nailiyyətləri" alt başlığı mənbəsizdir. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 16:44, 28 avqust 2022 (UTC) pymz2bk2a74iq3e8ktbi1dbis4tkslw 14 763444 6599552 6596137 2022-08-28T16:11:38Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:qılıncoynatma üzrə yarışlar]] [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:qılıncoynatma çoxnövlü idman yarışlarında]] 022fwg89dptzkbqzpat6zlesfhzkini 6599572 6599552 2022-08-28T16:17:06Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Kateqoriya:Yay Olimpiya Oyunlarında qılıncoynatma]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Qılıncoynatma Yay Olimpiya Oyunlarında]] olaraq dəyişdi: redaktə ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:qılıncoynatma üzrə yarışlar]] [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:qılıncoynatma çoxnövlü idman yarışlarında]] 022fwg89dptzkbqzpat6zlesfhzkini 14 763454 6599794 6596167 2022-08-28T18:15:29Z Hilal knight 72471 wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Ethnic groups in Madagascar}} [[Kateqoriya:Madaqaskar cəmiyyəti|etnik_qruplar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrikada yaşayan xalqlar]] [[Kateqoriya:Hind okeanı etnik qrupları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə etnik qruplar]] [[Kateqoriya:Madaqaskar əhalisi|etnik_qruplar]] bqiumn1vfzs7umpbkea5aifpn285kf0 0 763463 6599086 6596401 2022-08-28T14:01:33Z Solavirum 95249 ref wikitext text/x-wiki '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21, bəzilərinə görə 26 nəfər), lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] lsji60eqgk0hnupx18v4e7vvdu8uthj 6599099 6599086 2022-08-28T14:02:52Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21,<ref>{{Cite web |first= |last= |url= |title= |date= |access-date= |archive-url= |archive-date= |language= |work= }}</ref> bəzilərinə görə 26 nəfər),<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti }}</ref> lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] edf6o430hf4cfz1dan0w0jpmirjukds 6599115 6599099 2022-08-28T14:04:25Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21,<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti }}</ref> bəzilərinə görə 26 nəfər),<ref>{{Cite web |url=http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |title=Prisonniers politiques en Azerbaïdjan |date=11 yanvar 2022 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=fr |work=[[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]] }}</ref> lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] ab982pusvbnxmdzcztj144mw33yre47 6599135 6599115 2022-08-28T14:06:57Z Solavirum 95249 Rescuing 6 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220820032313/https://rm.coe.int/0900001680928612 |archive-date=2022-08-20 |language=en |work=[[Avropa Şurası]] |url-status=live }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21,<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> bəzilərinə görə 26 nəfər),<ref>{{Cite web |url=http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |title=Prisonniers politiques en Azerbaïdjan |date=11 yanvar 2022 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026024101/http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |archive-date=2021-10-26 |language=fr |work=[[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]] |url-status=live }}</ref> lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en |archive-date=2022-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220813074933/https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |url-status=live }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220826191812/https://www.azadliq.info/7425.html |archive-date=2022-08-26 |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] |url-status=live }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az |access-date=2022-08-26 |archive-date=2022-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220819232921/https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] 7j2lw8f01vigfa0tro8r36on1zvn34g 6599207 6599135 2022-08-28T14:14:09Z Solavirum 95249 ++ wikitext text/x-wiki {{Mülki münaqişə | adı = Şərur hadisələri | şəkil = | izah = | tarixi = 28 avqust 1994 | yeri = Şərur, Naxçıvan Muxtar Respublikası, Azərbaycan | səbəbi = Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti | nəticəsi = Azərbaycan hökumətinin qələbəsi | tərəf1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]] | tərəf2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} Azərbaycan hökuməti | komandan1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Şahmərdan Cəfərov]] | komandan2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Heydər Əliyev]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Namiq Həsənov]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Ramil Usubov]] | itkilər1 = 1 nəfər polis əməkdaşı həlak olmuş, 1-i ağır yaralanmışdır | itkilər2 = 21–26 nəfər həbs edilmişdir }} '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220820032313/https://rm.coe.int/0900001680928612 |archive-date=2022-08-20 |language=en |work=[[Avropa Şurası]] |url-status=live }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21,<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> bəzilərinə görə 26 nəfər),<ref>{{Cite web |url=http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |title=Prisonniers politiques en Azerbaïdjan |date=11 yanvar 2022 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026024101/http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |archive-date=2021-10-26 |language=fr |work=[[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]] |url-status=live }}</ref> lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en |archive-date=2022-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220813074933/https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |url-status=live }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220826191812/https://www.azadliq.info/7425.html |archive-date=2022-08-26 |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] |url-status=live }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az |access-date=2022-08-26 |archive-date=2022-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220819232921/https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] oxqxwqpn4fopp9kxyp2bzkzadqe58hr 6599211 6599207 2022-08-28T14:14:19Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Mülki münaqişə | adı = Şərur hadisələri | şəkil = | izah = | tarixi = 28 avqust 1994 | yeri = Şərur, Naxçıvan Muxtar Respublikası, Azərbaycan | səbəbi = Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti | nəticəsi = Azərbaycan hökumətinin qələbəsi | tərəf1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]] | tərəf2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} Azərbaycan hökuməti | komandan1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Şahmərdan Cəfərov]] | komandan2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Heydər Əliyev]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Namiq Həsənov (siyasətçi)|Namiq Həsənov]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Ramil Usubov]] | itkilər1 = 1 nəfər polis əməkdaşı həlak olmuş, 1-i ağır yaralanmışdır | itkilər2 = 21–26 nəfər həbs edilmişdir }} '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220820032313/https://rm.coe.int/0900001680928612 |archive-date=2022-08-20 |language=en |work=[[Avropa Şurası]] |url-status=live }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21,<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> bəzilərinə görə 26 nəfər),<ref>{{Cite web |url=http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |title=Prisonniers politiques en Azerbaïdjan |date=11 yanvar 2022 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026024101/http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |archive-date=2021-10-26 |language=fr |work=[[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]] |url-status=live }}</ref> lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en |archive-date=2022-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220813074933/https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |url-status=live }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220826191812/https://www.azadliq.info/7425.html |archive-date=2022-08-26 |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] |url-status=live }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az |access-date=2022-08-26 |archive-date=2022-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220819232921/https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] 6fk3q194lonjrcu9vjsep9vam4sou5n 6599217 6599211 2022-08-28T14:14:56Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Mülki münaqişə | adı = Şərur hadisələri | şəkil = | izah = | tarixi = 28 avqust 1994 | yeri = Şərur, Naxçıvan Muxtar Respublikası, Azərbaycan | səbəbi = Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti | nəticəsi = Azərbaycan hökumətinin qələbəsi | tərəf1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]] | tərəf2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} Azərbaycan hökuməti | komandan1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Şahmərdan Cəfərov]] | komandan2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Heydər Əliyev]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Namiq Həsənov (siyasətçi)|Namiq Həsənov]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Ramil Usubov]] | itkilər1 = 1 nəfər polis əməkdaşı həlak olmuş, 1-i ağır yaralanmışdır | itkilər2 = 21–26 nəfər həbs edilmişdir }} '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. == Nəticə == İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220820032313/https://rm.coe.int/0900001680928612 |archive-date=2022-08-20 |language=en |work=[[Avropa Şurası]] |url-status=live }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21,<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> bəzilərinə görə 26 nəfər),<ref>{{Cite web |url=http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |title=Prisonniers politiques en Azerbaïdjan |date=11 yanvar 2022 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026024101/http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |archive-date=2021-10-26 |language=fr |work=[[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]] |url-status=live }}</ref> lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en |archive-date=2022-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220813074933/https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |url-status=live }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220826191812/https://www.azadliq.info/7425.html |archive-date=2022-08-26 |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] |url-status=live }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az |access-date=2022-08-26 |archive-date=2022-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220819232921/https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] 1nmfgcy9qch35aghx9txq7ixfh32hlg 6599220 6599217 2022-08-28T14:15:29Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Mülki münaqişə | adı = Şərur hadisələri | şəkil = | izah = | tarixi = 28 avqust 1994 | yeri = [[Şərur]], [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]], [[Azərbaycan]] | səbəbi = Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti | nəticəsi = Azərbaycan hökumətinin qələbəsi | tərəf1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|AXC]] | tərəf2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} Azərbaycan hökuməti | komandan1 = {{flagicon image|Emblem of Azerbaijani Popular Front Party.svg}} [[Şahmərdan Cəfərov]] | komandan2 = {{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Heydər Əliyev]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Namiq Həsənov (siyasətçi)|Namiq Həsənov]]<br>{{flagicon image|Flag of Azerbaijan.svg}} [[Ramil Usubov]] | itkilər1 = 1 nəfər polis əməkdaşı həlak olmuş, 1-i ağır yaralanmışdır | itkilər2 = 21–26 nəfər həbs edilmişdir }} '''Şərur hadisələri''' — 28 avqust 1994-cü ildə, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasının]] [[Şərur|Şərur şəhərində]] [[Azərbaycan polisi]] ilə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin]] (AXC) silahlı dəstələri arasında toqquşma. Toqquşma Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin siyasi fəaliyyəti ilə bağlı idi. == Nəticə == İstintaq zamanı "Şərur işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərin Naxçıvan polis təcridxanasında işgəncələrə və kobud rəftarlara məruz qaldıqları iddia olunmuşdur. İlkin istintaq və məhkəmə icazə verilən doqquz ay yox, 17 ay davam etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://rm.coe.int/0900001680928612 |title=Cases of alleged political prisoners in Armenia and Azerbaijan |date=24 oktyabr 2001 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220820032313/https://rm.coe.int/0900001680928612 |archive-date=2022-08-20 |language=en |work=[[Avropa Şurası]] |url-status=live }}</ref> Azərbaycanlı deputat və AXC fəalı [[Şahmərdan Cəfərov]] hökumət qüvvələri tərəfindən tərksilah edilən qanunsuz silahlı birləşmənin başçısı idi.<ref name=":0" /> Bu birləşmənin 20-dən çox insan həbs edilmiş (bəzi mənbələrə görə 21,<ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> bəzilərinə görə 26 nəfər),<ref>{{Cite web |url=http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |title=Prisonniers politiques en Azerbaïdjan |date=11 yanvar 2022 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026024101/http://www.assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9588&lang=fr |archive-date=2021-10-26 |language=fr |work=[[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]] |url-status=live }}</ref> lakin Şahmərdan Cəfərov həmin vaxt həbsdən yayınmışdır. 1995-ci ilin mayında parlament onun deputat toxunulmazlığının ləğvi üçün səs vermiş və o, növbəti ay polis tərəfindən saxlanılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |url=https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |title=AZERBAIJAN: Allegations of ill-treatment in detention |work=[[Amnesty International]] |date=yanvar 1996 |access-date=26 avqust 2022 |language=en |archive-date=2022-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220813074933/https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/eur550011996en.pdf |url-status=live }}</ref> Həmin ilin dekabrında artıq parlamentdə Şahmərdanın həbs olunmasıyla bağlı fikirlər səsləndirilməyə başlanmışdır. 18 may 1995-ci ildə spiker səviyyəsində bu məsələ gündəliyə gətirilmişdir. Təklif bir neçə dəfə səsə qoyulsa da, səs çoxluğu alınmırdı.<ref>{{Cite web |first=Yafəz |last=Əkrəmoğlu |url=https://www.azadliq.info/7425.html |title="Şahmərdan Elçibəyə xəyanət edə bilməzdi" |date=23 iyul 2011 |access-date=26 avqust 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220826191812/https://www.azadliq.info/7425.html |archive-date=2022-08-26 |language=az |work=[[Azadlıq (qəzet)|Azadlıq qəzeti]] |url-status=live }}</ref> O, 29 iyun 1995-ci ildə öldürülmüşdür.<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |title=ŞAHMƏRDAN CƏFƏROVUN MÜƏMMALI QƏTLİNDƏN 16 İL ÖTÜR |work=[[Yeni Müsavat (qəzet)|Müsavat qəzeti]] |date=26 iyul 2011 |language=az |access-date=2022-08-26 |archive-date=2022-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220819232921/https://musavat.com/news/sahmerdan-ceferovun-muemmali-qetlinden-16-il-otur_104949.html |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:28 avqustdakı hadisələr]] [[Kateqoriya:1994-cü ildə Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1994-cü ildəki hadisələr]] 9a9760jgkg3qch03xhzjsf4dcwzp37t 6 763554 6600578 6597370 2022-08-29T06:49:16Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Fayl:Ehmed Amanov.JPG]] səhifəsinin adını [[Fayl:Əhməd Amanov.JPG]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki == Xülasə == Şəhid Əhməd Amanov. ryuvlvlmx8jdnekqzk09uybozeceiwb 0 763663 6599916 6598418 2022-08-28T19:52:08Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, İran körfəzində vacib şəhər Səfəvi imperiyasının əlinə keçirdi. Bəsrə müasir İraq ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə Şah İsmayılın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi Osmanlı imperiyası bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. Səfəvi imperiyasının Bəsrəni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət I Abbasın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, həcc ziyarəti ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki İraqın cənubundakı üsyanlar Səfəvilərə bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər I Süleymanın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə Osmanlı ordusu Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə vəba və qıtlığa görə cənubi İraqdakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar şiə məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə Səfəvi ordusu Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi. Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq, Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı. mzoxmg16n90prhy9nvf1pcwms4iqr09 6599919 6599916 2022-08-28T19:59:07Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, İran körfəzində vacib şəhər Səfəvi imperiyasının əlinə keçirdi. Bəsrə müasir İraq ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə Şah İsmayılın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi Osmanlı imperiyası bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. Səfəvi imperiyasının Bəsrəni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət I Abbasın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, həcc ziyarəti ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki İraqın cənubundakı üsyanlar Səfəvilərə bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər I Süleymanın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə Osmanlı ordusu Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə vəba və qıtlığa görə cənubi İraqdakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar şiə məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə Səfəvi ordusu Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi. Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq, Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı. 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == pboytbsxz6zid38bkd8qfei7p80wnte 6599936 6599919 2022-08-28T20:05:31Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, İran körfəzində vacib şəhər Səfəvi imperiyasının əlinə keçirdi. Bəsrə müasir İraq ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə Şah İsmayılın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi Osmanlı imperiyası bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. Səfəvi imperiyasının Bəsrəni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət I Abbasın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, həcc ziyarəti ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki İraqın cənubundakı üsyanlar Səfəvilərə bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər I Süleymanın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə Osmanlı ordusu Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə vəba və qıtlığa görə cənubi İraqdakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar şiə məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə Səfəvi ordusu Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi. Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq, Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı. 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. on190rre9b839tb11aqtt135szzqlgv 6599939 6599936 2022-08-28T20:07:11Z Qızılbaş 71676 /* Qiymətləndirmə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, İran körfəzində vacib şəhər Səfəvi imperiyasının əlinə keçirdi. Bəsrə müasir İraq ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə Şah İsmayılın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi Osmanlı imperiyası bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. Səfəvi imperiyasının Bəsrəni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət I Abbasın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, həcc ziyarəti ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki İraqın cənubundakı üsyanlar Səfəvilərə bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər I Süleymanın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə Osmanlı ordusu Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə vəba və qıtlığa görə cənubi İraqdakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar şiə məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə Səfəvi ordusu Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi. Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq, Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı. 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == r230fh8waibt6jgrezjyhtxuamvercy 6599941 6599939 2022-08-28T20:10:11Z Qızılbaş 71676 /* XVI əsrdən XVII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, İran körfəzində vacib şəhər Səfəvi imperiyasının əlinə keçirdi. Bəsrə müasir İraq ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə Şah İsmayılın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi Osmanlı imperiyası bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. Səfəvi imperiyasının Bəsrəni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət I Abbasın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, həcc ziyarəti ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki İraqın cənubundakı üsyanlar Səfəvilərə bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər I Süleymanın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə Osmanlı ordusu Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə vəba və qıtlığa görə cənubi İraqdakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar şiə məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə Səfəvi ordusu Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq, Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı. 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == k8scrjmp05evltky1yy84h703n6qkj8 6599943 6599941 2022-08-28T20:12:13Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, İran körfəzində vacib şəhər Səfəvi imperiyasının əlinə keçirdi. Bəsrə müasir İraq ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə Şah İsmayılın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi Osmanlı imperiyası bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. Səfəvi imperiyasının Bəsrəni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət I Abbasın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, həcc ziyarəti ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki İraqın cənubundakı üsyanlar Səfəvilərə bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər I Süleymanın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə Osmanlı ordusu Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə vəba və qıtlığa görə cənubi İraqdakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar şiə məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə Səfəvi ordusu Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq, Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı. 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == lcclu8c5hac6m6kmfpyl8utv3ujbf2b 6599954 6599943 2022-08-28T20:18:04Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, İran körfəzində vacib şəhər Səfəvi imperiyasının əlinə keçirdi. Bəsrə müasir İraq ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə Şah İsmayılın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi Osmanlı imperiyası bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. Səfəvi imperiyasının Bəsrəni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət I Abbasın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, həcc ziyarəti ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki İraqın cənubundakı üsyanlar Səfəvilərə bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər I Süleymanın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə Osmanlı ordusu Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə vəba və qıtlığa görə cənubi İraqdakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar şiə məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə Səfəvi ordusu Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə Şah Sultan Hüseynə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, Bağdad valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 3vptckzit7n373qewbsfudbumf58afg 6599960 6599954 2022-08-28T20:21:24Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə Şah Sultan Hüseynə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, Bağdad valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 7rpchbbhnjxiz70ej31mxht5un7c2i9 6599967 6599960 2022-08-28T20:27:57Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = {{flagicon|Safavid Empire}} [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = Fərəcullah xan <br>Əli Mərdan xan<br> Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə Şah Sultan Hüseynə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, Bağdad valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == jc3kmyucnzcitzoirfp44td46ky97un 6599971 6599967 2022-08-28T20:29:12Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri XVI və XVII əsrlərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyasının əsasən ərəblər yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və Hind okeanında ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, Bəsrə üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir İraq ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və kürd tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni Savadda hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə Şah Sultan Hüseynə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, Bağdad valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == j57jtqw42gdyiu9ynia10jyvmzpzihv 6599994 6599971 2022-08-28T20:49:35Z Qızılbaş 71676 /* Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === Bədəvi ərəb tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər Küfə və Bəsrə arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən Səfəvi imperiyasının Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı I İsmayılın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} Səfəvilərin yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan ərəblər üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri Osmanlı imperiyası ilə Səfəvi imperiyası arasında ufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı I Süleymanı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra .şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, İraqın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi İran platosundan Zaqros sıra dağları ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. Mesopotamiyanın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran platosunun, Şərqi Anadolunun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan İraqda onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə Şah Sultan Hüseynə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, Bağdad valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == ba9rso0isittp9tagoredkat5q6a6f9 6600000 6599994 2022-08-28T20:52:21Z Qızılbaş 71676 /* XVI əsrdən XVII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. Bəsrə hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə Səfəvi imperiyasının sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə Şah Sultan Hüseynə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, Bağdad valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == g8d0w1shaqp22xlu6o75ab9jsldpv26 6600005 6600000 2022-08-28T20:52:53Z Qızılbaş 71676 /* Başlanğıc */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri Səfəvi şahının adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta Səfəvi Ərəbistanının paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra Şah Sultan Hüseyn fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın Ərdəlan bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni İstanbula Osmanlı sultanı II Mustafanın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər İsfahanda Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə Şah Sultan Hüseynə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, Bağdad valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]<nowiki/>dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada ərəblər Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük Osmanlı ordusunun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının Bağdad, Sivas və Kərkük hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 4bmavio53gorv4t4628xdohrkxy6ju8 6600010 6600005 2022-08-28T20:54:48Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş Katolik ordeni olan Karmelitlərin nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin şotland dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə Holland Şərqi Hindistan Şirkəti qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == cydrtecdhme2n84cgn69pso9yxg3svp 6600012 6600010 2022-08-28T20:55:22Z Qızılbaş 71676 /* Qiymətləndirmə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı. Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi. Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi. Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi. === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == kf0nmo8zie5i3vgpnq6y4ni2mdbszuq 6600016 6600012 2022-08-28T20:57:04Z Qızılbaş 71676 /* Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == qg84st0sjd5rb1ks4b76r3pp5ldeir6 6600017 6600016 2022-08-28T20:57:15Z Qızılbaş 71676 /* Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar. 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar. 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi. 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər. İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, I Süleyman onu şəhərin hakimi təyin etdi. Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi. Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi. Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi. Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 9kn25xwup1lvjjxinmy4w0nl3jryc33 6600025 6600017 2022-08-28T20:59:33Z Qızılbaş 71676 /* XVI əsrdən XVII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi. 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı. Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu. Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu. Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş və bu əməliyyat zamanı onlara Şeyx Manenin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu. == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 2pdrqxq5jc7wj572liek67tccc7orxm 6600031 6600025 2022-08-28T21:01:12Z Qızılbaş 71676 /* Başlanğıc */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər. Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi. 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi. Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı. Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi. Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər. Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”. Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu. 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi. Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi. Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi. Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi. Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı. Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü. Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər. 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi. == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 08boq9wc3c41wlmxkaxwmrp6jh4y8q6 6600036 6600031 2022-08-28T21:04:42Z Qızılbaş 71676 /* Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Portrait of [[Sultan Husayn]] by [[Cornelis de Bruijn]]]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər". Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar. Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar. Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır. == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == ji9smr7rjea1m2g7zmb8v7n39snrdif 6600039 6600036 2022-08-28T21:05:29Z Qızılbaş 71676 /* Qiymətləndirmə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Portrait of [[Sultan Husayn]] by [[Cornelis de Bruijn]]]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == iod9leujz2eaaoacffpokmd6bpuuz81 6600049 6600039 2022-08-28T21:23:44Z Qızılbaş 71676 /* XVI əsrdən XVII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni Səlcuqlu sülaləsindən gəlməkdə idi. Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi. Bu dövr ərzində Səfəvi şahı Şah I Abbas (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan bəndər Abbasa rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi. 1639-cu ildə imzalanmış Qəsri-Şirin müqaviləsi ilə Səfəvilərin İraqdakı Osmanlı hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olmasından sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər. Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, Səfəvilər bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi. Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseynpaşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi. Şah Süleyman (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı. == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Portrait of [[Sultan Husayn]] by [[Cornelis de Bruijn]]]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == bk4285wago6us16jwkcu64xd1ks069u 6600054 6600049 2022-08-28T21:27:14Z Qızılbaş 71676 /* XVII əsrdən XVIII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni Səlcuqlu sülaləsindən gəlməkdə idi. Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi. Bu dövr ərzində Səfəvi şahı Şah I Abbas (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan bəndər Abbasa rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi. 1639-cu ildə imzalanmış Qəsri-Şirin müqaviləsi ilə Səfəvilərin İraqdakı Osmanlı hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olmasından sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər. Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, Səfəvilər bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi. Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseynpaşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi. Şah Süleyman (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı. Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi. I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə İraqı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki Səfəvi ordusu hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi. Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər. Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi. == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Portrait of [[Sultan Husayn]] by [[Cornelis de Bruijn]]]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 6c6pqibc19tc3c8qg2lyf3s98tiuawu 6600056 6600054 2022-08-28T21:29:02Z Qızılbaş 71676 /* XVII əsrdən XVIII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|View of Basra by [[Isaak de Graaf]]. Created {{circa|1695}} after the situation in 1677]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni Səlcuqlu sülaləsindən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı Şah I Abbas (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan bəndər Abbasa rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri portuqaliyalıların müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış Qəsri-Şirin müqaviləsi ilə Səfəvilərin İraqdakı Osmanlı hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olmasından sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, Səfəvilər bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseynpaşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} Şah Süleyman (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə İraqı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki Səfəvi ordusu hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Portrait of [[Sultan Husayn]] by [[Cornelis de Bruijn]]]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == p3m1t5iu4zdquvituxw9iwnotcbqpn5 6600058 6600056 2022-08-28T21:32:46Z Qızılbaş 71676 /* XVII əsrdən XVIII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|[[Venetian school (art)|Venetian]] portrait of Ismail I, kept at the [[Uffizi]] Gallery in Florence]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|View of Basra by [[Isaak de Graaf]]. Created {{circa|1695}} after the situation in 1677]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Portrait of [[Sultan Husayn]] by [[Cornelis de Bruijn]]]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == dzta810k6xmgwf5eeuf6tpsnv80jv09 6600070 6600058 2022-08-28T21:36:43Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == i5a7g5dh4vtaopegd2pmasex2d7jd4o 6600071 6600070 2022-08-28T21:36:58Z Qızılbaş 71676 /* XVI əsrdən XVII əsrə qədər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 42zhbo44ik2sswrgox7ulrxanmbn9lc 6600072 6600071 2022-08-28T21:37:26Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{cite book|last1=Floor|first1=Willem|authorlink=Willem Floor|title=Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri|date=2008|publisher=Mage Publishers|location=Washington, DC|isbn=978-1933823232}} * {{EI3 | last1 = Longrigg | first1 = Steven Helmsley | last2 = Lang | first2 = Katherine H. | title = Basra since the Mongol Conquest | year = 2015 | url = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 }} * {{cite journal|author-last=Matthee|author-first=Rudi|authorlink=Rudi Matthee|title=Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700|journal=Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London|date=2006a|volume=69|issue=1|pages=53–78|jstor=20181989|doi=10.1017/S0041977X06000036|s2cid=159935186}} * {{cite encyclopedia | title = Iraq iv. Relations in the Safavid period | last = Matthee | first = Rudi | authorlink = Rudi Matthee | url = http://www.iranicaonline.org/articles/iraq-iv-safavid-period | editor-last = | editor-first = | editor-link = | encyclopedia = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | pages = 556–561 | location = New York | year = 2006b | isbn = }} gte99y3gfjamh0eo2ukplo5r0qpzt7u 6600076 6600072 2022-08-28T21:44:55Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = }} {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee (2006b). "Iraq iv. Relations in the Safavid period". Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6). New York. pp. 556–561. | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = }} 29jecvdg4yo7ij9bn61wlnizl0on5ma 6600078 6600076 2022-08-28T21:45:27Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee (2006b). "Iraq iv. Relations in the Safavid period". Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6). New York. pp. 556–561. | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = }} 7e8lf27o4aqmc9zmg5t4m8e5vi23ouz 6600079 6600078 2022-08-28T21:46:19Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} gndm0rh39r3mdrciqyfia9r1tm02fmz 6600080 6600079 2022-08-28T21:46:49Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} 3oqb6tuqwmviamx3whhg9061d94yq6f 6600082 6600080 2022-08-28T21:47:27Z Qızılbaş 71676 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] fmsuhw9h37kp8wi3ldq88v4kx6h3i02 6600083 6600082 2022-08-28T21:47:45Z Qızılbaş 71676 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] h14t39af0u2vdz6rmihn4zaxex4h698 6600084 6600083 2022-08-28T21:47:57Z Qızılbaş 71676 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İran]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İran]] p7f066e54f4wlywa3fd9m3m7ad3mgct 6600085 6600084 2022-08-28T21:48:25Z Qızılbaş 71676 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Osmanlı dövründə İraq]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İran]] [[Kateqoriya:Osmanlı dövründə İraq]] ebycui1zt6dnaw7c6rwathrxympuupr 6600086 6600085 2022-08-28T21:48:33Z Qızılbaş 71676 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İşğal]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İran]] [[Kateqoriya:Osmanlı dövründə İraq]] [[Kateqoriya:İşğal]] oyz41ueh7jx6kqtnf6sx56vbssdjlnb 6600087 6600086 2022-08-28T21:48:40Z Qızılbaş 71676 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:XVII əsrdə Osmanlı imperiyası]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İran]] [[Kateqoriya:Osmanlı dövründə İraq]] [[Kateqoriya:İşğal]] [[Kateqoriya:XVII əsrdə Osmanlı imperiyası]] 3v3eadxz29zt9lutttoh5gnjejnwr6n 6600088 6600087 2022-08-28T21:48:53Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İran]] [[Kateqoriya:Osmanlı dövründə İraq]] [[Kateqoriya:İşğal]] [[Kateqoriya:XVII əsrdə Osmanlı imperiyası]] 7by6r0fclumqd5pzjwtjtcj1xidr2sh 6600089 6600088 2022-08-28T21:49:09Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi |aiddir = 220 |şəkil = Accuratissima et Maxima Totius Turcici Imperii Tabula (cropped).jpg |şəklin ölçüsü = [[Bəsrə]]nin 1688-ci ildə Justus Danckerts tərəfindən çəkilmiş xəritəsi. |şəklin izahı = |tarixi = 1697-1701 |yeri = [[Bəsrə]] (müasir [[İraq]]ın cənubu) |səbəbi = |nəticəsi = [[Səfəvi imperiyası]] şəhəri ələ keçirsə də, 1701-ci ildə şəhəri [[Osmanlı ordusu]]na döyüşsüz təhvil verdi. |ərazi = |tərəf1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] [[Səfəvi imperiyası]] |tərəf2 = Muğamis tayfası <br>'''Dəstəkləyənlər:'''<br> Moşaşa tayfasının bir hissəsi |tərəf3 = |tərəf4 = |komandan1 = [[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Fərəcullah xan <br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Əli Mərdan xan<br>[[File:Safavid Flag.svg|25px|border]] Davud xan |komandan2 = Şeyx Mane |komandan3 = |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = |itkilər2 = |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} '''Səfəvilər|Səfəvi imperiyasının Bəsrəni ələ keçirməsi''' (1697–1701) — 1697-ci ilin 26 martı ilə 1701-ci ilin 9 martı arasında baş vermişdir. Bu ikinci hadisə idi ki, [[İran körfəzi]]ndə vacib şəhər [[Səfəvi imperiyası]]nın əlinə keçirdi. [[Bəsrə]] müasir [[İraq]] ərazisində yerləşməkdədir və 1697-ci ilə qədər 1508-ci ildən 1524-cü ilə qədər Səfəvi imperiyasının əlində olmuşdu. Bu şəhər 1524-cü ildə [[I İsmayıl|Şah İsmayıl]]ın ölümündən sonra itirilmişdi. Bundan sonrakı dövr ərzində Səfəvi imperiyasının rəqibi [[Osmanlı imperiyası]] bölgə üzərində nominal da olsa, öz hakimiyyətini qurmağı bacarmışdı. Faktiki olaraq isə, hakimiyyət ərəb Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan Əl-Muğamis tayfasının əlində qalmaqda idi. 1596-cı ildə Bəsrənin Osmanlı hakimi Əli paşa öz vəzifəsini yerli əyanlardan olan Əfrasiyaba pul müqabilində satdı. Bundan sonrakı 70 il ərzində Bəsrə Əfrasiyab və xələflərinin irsi hakimiyyəti altında olan əyalət statusu ilə Osmanlı imperiyasının tərkibində qaldı. [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Bəsrə]]ni geri qaytarmaq üçün 1624, 1625 və 1628-1629-cu illərdəki cəhdləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdə yaranmış çətin şərait və nəhayət [[I Abbas]]ın ölümünə görə uğursuzluqla nəticələnir. Bəsrə coğrafi və iqtisadi səbəblərə görə Səfəvilərə doğru yuvarlanmaqda davam edirdi. Bəsrə hakimlərinin Osmanlı ali hakimiyyəti ilə olan gərgin münasibətləri, [[həcc ziyarəti]] ilə bağlı olan məsələlər və Osmanlı hakimiyyətindəki [[İraq]]ın cənubundakı üsyanlar Səfəviləri bu regiona, yəni cənubi İraqa müdaxilə etməyə sövq edirdi. Səfəvilər [[I Süleyman (Səfəvi)|I Süleyman]]ın (1666-1694) hakimiyyəti dövründə bu regionu ələ keçirmək üçün yaxşı fürsət ələ keçirsə də, bunun üçün hərəkət etmədilər. Məsələn, 1667-ci ildə [[Osmanlı ordusu]] Bəsrənin Əfrasiyablar sülaləsindən olan hakimi Hüseyn paşanı cəzalandırmaq üçün yürüşə başladığında, Hüseyn paşa əhalini Səfəvi torpaqlarına köçürmüş, həmçinin şəhəri Səfəvi hakimiyyətinə təklif etmişdi. Lakin I Süleyman Osmanlı imperiyası ilə müharibə və ya düşmənçilik istəmədiyi üçün bu təklifi cavabsız qoymuşdu. 1690-cı ildə [[vəba]] və qıtlığa görə cənubi [[İraq]]dakı Muntafiq tayfası mənsubları arasında hakimiyyətdən olan narazılıq daha da artdı. 1695-ci ildə yerli ərəb şeyxi Şeyx Mane ibn Muğamiş öz tayfadaşlarını Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana sövq etdi. Şeyx Mane və onun adamları 5 min nəfərlik Moşaşa tayfası döyüşçüsü ilə şəhərin nəzarətini ələ keçirdilər. Moşaşalar [[Şiəlik|şiə]] məzhəbində olan ərəb tayfalarından idilər. 1697-ci ildə Səfəvi Ərəbistanının bəylərbəyi olan Fərəcullah xana sadiq olan Moşaşa tayfası üzvləri Şeyx Manenin qüvvələrini məğlub etdilər və onları şəhərdən qovdular. [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın bəylərbəyi başa düşdü ki, Şex Mane və dəstəkçiləri Bəsrəni ələ keçirdikdən sonra Səfəvi əyalətinin paytaxtı hesab edilən [[Huveyzə|Huveyzəyə]] hücum edəcəklər. Buna görə də, Səfəvi şahı Şah Sultan Hüseynin (1694-17022) hakimiyyətində olan Səfəvi dövlət aparatı Əlimərdan xanın komandanlığı altında Bəsrəyə ordu göndərdi. 26 mart 1697-ci ildə Səfəvi hakimiyyətinin göndərdiyi ordu şəhərə nəzarəti ələ keçirdi. Lakin, Səfəvi hakimiyyəti öz ordularının pisləşən vəziyyətindən xəbərdar idilər və buna görə də, Osmanlı imperiyası ilə müharibənin başlanmasından çəkinirdilər. Üstəlik Bəsrədəki Səfəvi ordusuna Şeyx Manenin dəstələrinin təzyiqləri də artmaqda idi. Bütün bunları nəzərə aldıqdan sonra, Səfəvi hakimiyyəti Bəsrəni Osmanlı hakimiyyəti altına geri vermək qərarına gəldi. 9 art 1701-ci ildə [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] Bəsrədən çıxdı və 10 martda şəhərə yenidən Osmanlı ordusu daxil oldu. == Zəmin == === Bəsrənin coğrafi əhəmiyyəti === Bəsrə şəhəri [[XVI əsr|XVI]] və [[XVII əsr]]lərdə xüsusi coğrafi əhəmiyyətə malik idi. Bu şəhər iki rəqib imperiya olan [[Osmanlı imperiyası]] ilə [[Səfəvi imperiyası]]nın əsasən [[ərəblər]] yaşayan səhradakı sərhədlərində yerləşirdi və [[Hind okeanı]]nda ticarət etməkdə mühüm rol oynayırdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Elə buna görə də, [[Bəsrə]] üzərində hakimiyyət qurmaq üçün Osmanlı ilə Səfəvi imperiyaları arasında rəqabət mövcud idi. Hər iki imperiya hüquqi baxıdan şəhərdə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparsalar da, çox zaman bu iki imperiyanın şəhər üzərindəki hakimiyyətləri de-jure ilə məhdudlaşmaqla birlikdə, əsl hakimiyyət bu imperiyaların suverenliyi altında de-facto hökmdarlar olan yerli hakimlərin əlində cəmləşməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Bu dövrdə müasir [[İraq]] ərazisinin böyük bir hissəsi ticarət karvanına hücum edən yarı-köçəri və azadlıq sevər ərəb tayfalarına (cənubda) və [[Kürdlər|kürd]] tayfalarına (şimalda) görə çox təhlükəli bir yerə çevrilmişdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Cənubda, yəni [[Savad]]da hava, Bəsrə tarixində təlatümlü dövrlərə səbəb olan vəba və öldürücü epidemiyalarla sağlamlığa zərərli idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}} Lakiin buna baxmayaraq, Bəsrə həm İran körfəzində ticarət etmək üçün, həm də [[Məkkə]] və [[Mədinə]] şəhərlərinə müqəddəs ziyarətə gedə bilmək üçün mühüm əhəmiyyət daşımaqda idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Shah Ismail I.jpg|thumb|right|alt=Painting of Ismail I|Venesiyalı üslubunda çəkilmiş [[I İsmayıl]]<nowiki/>ın portreti. [[Florensiya]]<nowiki/>dakı [[Uffitsi qalereyası]]<nowiki/>nda saxlanılır.]] === XVI əsrdən XVII əsrə qədər === [[Bədəvilər|Bədəvi]] [[Ərəblər|ərəb]] tayfası və Banu'l-Muntafiq qəbiləsinin yerli qolu olan əl-Muğamilər [[Kufə]] və [[Bəsrə]] arasındakı bölgədə məskunlaşmış, XV əsrin əvvəllərində Bəsrədə öz hakimiyyətlərini formalaşdırmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1436-cı ildən 1508-ci ilə qədər şəhərə nəzarət [[de-fakto]] Moşaşaların əlində olmuşdur. Moşaşalar radikal şiə məzhəbi tərəfdarları olmaqla birlikdə, əsasən [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]nın Ərəbistan bəylərbəyliyindəki bataqlıqların kənarlarında (müasir [[Xuzistan ostanı|Xuzistan]]) məskunlaşmışdılar.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} 1508-ci ildə ilk Səfəvi şahı [[I İsmayıl]]ın (1501-1524) hakimiyyəti illərində Bəsrə və Moşaşa Səfəvi imperiyasının bir parçası halına gəldi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{Efn|Villem Floora (2008) görə, Şeyx Əfrasiyab (Bəsrənin yerli hakimidir, daha sonrakı Əfrasiyabla səhv salınmamalıdır) 1504-cü ildə Şirazda Şah I İsmayılın yanına gələrək ona öz bağlılığını bildirdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}} I İsmayıl onu qəbul etdi və öz növbəsində onu Bəsrə hakimi təyin etdi.{{sfn|Floor|2008|page=165}}}} [[Səfəvilər]]in yaxın vassalları halına gələn Moşaşalar tez-tez onların Bəsrə və cənubi İraqda yaşayan [[ərəblər]] üzərinə olan yürüşlərində fəal şəkildə iştirak etdilər. Bu yürüşlər əsasən Səfəvilər tərəfindən təyin edilən hakim tərəfindən həyata keçirilirdi. Səfəvi imperiyasının vassalları olmalarına baxmayaraq, Moşaşalar geniş muxtar hüquqlara sahib idilər və onların əraziləri [[Osmanlı imperiyası]] ilə Səfəvi imperiyası arasında bufer zona hesab edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} 1524-cü ildə I İsmayılın ölümündən sonra əl-Muğamislər öz hakimiyyətlərini effektiv şəkildə davam etdirməkdə idilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=57}} İyirmi il sonra - [[Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555)|Səfəvi-Osmanlı müharibəsi]] zamanı Bəsrənin hakimi Rəşid ibn Muğamis Osmanlı sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]]ı (1520–1566) özünün suvereni kimi tanıdı. Bunun qarşılığında isə, [[Sultan Süleyman Qanuni|I Süleyman]] onu şəhərin hakimi təyin etdi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bəsrənin Osmanlı hakimiyyətinə tabe olmasına baxmayaraq, buradakı Osmanlı hakimiyyəti ilk əvvəllərdə zəif idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bu 1546-cı ildə dəyişdi. Beləki, bu tarixdə Moşaşa üsyanı başladıqdan sonra şəhərdə Osmanlı qarnizonu yerləşdirildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=53, 58}} Osmanlı imperiyası tərəfindən İraqın hakimi kimi əvəzlənmələrinə baxmayaraq, Səfəvi imperiyası bu bölgədən əl çəkməmişdi və sarayda bundan bəhs edilirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Reallıqda isə, hətta cənub bölgəsinin əsasən şiələr tərəfindən məskunlaşdırılmasına baxmayaraq, [[İraq]]ın çox hissəsi Səfəvilər üçün xarici bölgə idi. Müasi taixçi Rudi Matthe bunu belə izah edir: <blockquote>Bölgə mərkəzi mərkəzi [[İran yaylası]]ndan [[Zaqros dağları|Zaqros sıra dağları]] ilə kəsildiyinə görə onu müdafiə etmək çətin idi. [[Mesopotamiya]]nın sel düzənliyi olan Savad isti, rütubətli, sağlamlığa ziyanlı idi və öldürücü epidemiyaların tez-tez inkubatoru rolunu oynayırdı. Düz yarım-səhra torpaqları İran yaylasının, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]]nun yüksək düzənliklərinə və dağlarına alışmış qızılbaş döyüşçüləri üçün əlverişsiz ərazi idi. Döyüş meydanında açıq qarşıdurmadan fərqli olaraq partizan taktikasına, pusquya və dağlara çəkilməyə üstünlük vermələri, allüvial düzənlikləri və bataqlıqları olan [[İraq]]da onlara yaxşı xidmət etmədi.{{sfn|Matthee|2006b}}</blockquote> === XVII əsrdən XVIII əsrə qədər === [[File:AMH-5342-NA View of Basra and 'Gordelaan' castle (cropped).jpg|thumb|right|alt=17th-century drawing of Basra|İsaak de Qraaf tərəfindən çəkilmiş [[Bəsrə]]<nowiki/>nin görünüşü. 1677-ci ildəki vəziyyətdən sonra 1695-ci ildə çəkilmişdir.]] 1596-cı ildə Osmanlı hakimi Bəsrə şəhərini Əfrasiyab sülaləsindən olan yerli şəxsə satdı. O, sünni [[Səlcuqilər|Səlcuqlu sülaləsi]]ndən gəlməkdə idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} Bundan sonra 1668-ci ilə qədər Bəsrə Əfrasiyab sülaləsinin irsi əyaləti hesab edildi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=59}} Bu dövr ərzində Səfəvi şahı [[I Abbas|Şah I Abbas]] (1587-1629) Bəsrəni ələ keçirmək üçün bir neçə cəhd etdi. O, bu şəhəri özünün əsas ticarət limanı olan [[Bəndər-Abbas|Bəndər Abbas]]a rəqib hesab edirdi. Həmçinin bu şəhər onun ticarətdəki rəqibləri olan portuqaliyalıların da mərkəzi idi. 1623-1629-cu illər müharibə izamanı Səfəvilərin 1624, 1625 və 1628-1629-cu illər cəhdləri uğursuzluqla nəticələndi. Bunun səbəbləri [[portuqaliyalılar]]ın müdaxiləsi, digər cəbhələrdəki vəziyyətin pisləşməsi və sonda I Abbasın ölümü idi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1639-cu ildə imzalanmış [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin müqaviləsi]] ilə Səfəvilərin [[İraq]]dakı [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]] hakimiyyətini tanımalarına baxmayaraq, onlarda bölgəni geri qaytarmaq istəyi mövcud idi. Bu istək [[Vyana döyüşü|Osmanlıların Vyanada 1683-cü ildə məğlub olması]]ndan sonra daha da intensivləşdi. Bəzi dairələr Səfəvi ordusunun zəifləməsinə görə bu istəyi təhlükəli görürdülər.{{sfn|Matthee|2006b}} Münasibətlər isə gərgin olaraq qalmaqda idi, çünki Səfəvi ərazisindən həcc ziyarətinə gedən zəvvarlara Osmanlı hakimiyyət dairələri çətinlik yaradır və bəzən buna görə də, [[Səfəvilər]] bu yoldan istifadə etməyi qadağan edirdi.{{sfn|Matthee|2006b}} Bundan başqa İraqın cənubunda baş verən hadisələr bölgəyə olan Səfəvi marağının daha da atması ilə nəticələnirdi. 1667-ci ildə Əfrasiyab sülaləsindən olan Hüseyn paşa Osmanlı sultanının hakimiyyətini tanımağı rədd etdi və ona qarşı cəzalandırma dəstəsi göndərildi. Hüseyn paşa şəhərin bütün əhalisini Səfəvi bölgəsinə köçürdükdən sonra şəhəri Səfəvi hakimiyyəti altına salmağı təklif etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|pages=67–69}} [[I Süleyman (Səfəvi)|Şah Süleyman]] (1666-1694) Osmanlı ilə düşmən olmağı istəmədiyinə görə bu təklifi görməzdən gəldi. Bundan sonra 1688-ci ildə Osmanlının Bağdad valisi şəhərdə birbaşa Osmanlı hakimiyyətini yaratdı.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}} [[File:Imam Ali Shrine, Najaf.jpg|thumb|right|alt=Picture of a Shi'ite Muslim mosque in Najaf|[[Nəcəf]]də yerləşən [[İmam Əli məscidi]] (2012).]] Bəsrə həmçinin iqtisadi səbəblərdən də Səfəvi imperiyasına tərəf yuvarlanmaqda idi. Beləki XVII əsrin sonlarında Səfəvi abbasi və şahi sikkələri şəhərdə ümumi formada istifadə edilməkdə idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=55}} I Süleymanın xələfi Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövründə [[İraq]]ı yenidən ələ keçirmək barədə Səfəvi siyasəti dəyişmədi. Matthee iddia edir ki, "bu heç də təəccüblü deyil", çünki [[Səfəvi imperiyasının ordusu|Səfəvi ordusu]] hələ də əzif olmaqda davam edirdi və şah özünün iddiasız xarakteri ilə məşhur idi.{{sfn|Matthee|2006b}} Sələflərinin əksəriyyətindən fərqli olaraq, Sultan Hüseyn zəvvarları İraqda şiələrin müqəddəs ziyarətgahlarını ziyarət etməyə fəal şəkildə təşviq edirdi və onlar bunu görünməmiş sayda edirdilər.{{sfn|Matthee|2006b}} Hüseyn həmçinin Səfəvi dövlətinin vəsaitlərini İraqdakı ziyarətgahların saxlanması üçün xərcləməyə hazır idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Başlanğıc == 18-ci əsrin əvvəli daha böyük qarışıqlıqlar ilə Səfəvilərin İraqın cənubundakı fəaliyyətini də yenilədi.{{sfn|Matthee|2006b}} 1690-cı ildə meydana çıxan vəba epidemiyası və qıtlıq cənubi İraqdakı ən-Muntafiq tayfası mənsubları arasındakı mövcud hakimiyyətdən narazılıq hissinin böyüməsinə səbəb oldu. Şeyx Mane ibn Muntafiqin başçılığı altında bu tayfa Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyana qalxdı.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu cəzalandırıcı yürüşə başlasa da, Şeyx Manenin üsyanını yatırmaqda uğursuz oldu. 1695-ci ildə Şeyx Mane Bəsrə şəhərini ələ keçirdi və şəhərdə Osmanlı hakimini, qarnizonunu şəhərdən qovdu. [[Bəsrə]] hakimi kimi qısamüddətli hakimiyyəti dövründə o, nisbətən xeyirxah işlərlə məşğul oldu.{{sfn|Matthee|2006b}} Səfəvilər bu regionda baş verən hadisələrdən məmnun deyildilər. Çünki üsyançılar təkcə [[Səfəvi imperiyası]]nın sərhədində yerləşən mühüm şəhəri ələ keçirməmişdilər, həm də müqəddəs ziyarətə gedən bir çox karvanı da şəhərin ələ keçirilməsi zamanı yağmalamışdılar. Bu özü-özlüyündə Səfəvilərin Şeyx Manenin eksponsionist olmasını və yaxında onların da bölgələri üçün təhlükə yarada biləcəyini düşünmələrinə səbəb olmuşdu.{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər tərəfindən təyin edilən qonşu Ərəbistan bəylərbəyliyinin valisi Fərəcullah xan da öz növbəsində Şeyx Mane ilə Moşaşalar arasındakı əlaqələrdən narahat idi. Təxminən 5 min Moşaşa döyüşçüsü Şeyx Manyə 1695-ci ildə Bəsrə şəhərini ələ keçirmədə yardım etmiş{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} və bu əməliyyat zamanı onlara [[Şeyx Mane əl-Muğamis|Şeyx Mane]]nin qardaşı oğlu Seyid Mahmud yardım etmişdi. Cəmi iki il sonra Fərəcullah xan və ona sadiq olan Moşaşa döyüşçüləri ilə Şeyx Mane və ona sadiq olan Moşaşa dyüşçüləri arasında döyüş oldu.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} == Səfəvi hakimiyyəti (1697-1701) == [[File:Sultan_Husayn_by_Bruyn.jpg|thumb|right|alt=Artwork depicting Sultan Husayn|Kornelis de Brujin tərəfindən çəkilmiş [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]]. ]] Fərəcullah xan və ona sadiq qalan Maşaşa döyüşçüləri [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]]nın adına Bəsrəyə hücum etdilər və şəhəri ələ keçirərək Şeyx Maneni oradan qaçmağa məcbur etdilər.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=74}} Səfəvilər Şeyx Manenin və döyüşçülərinin Bəsrəni geri qaytarmağa qərarlı olduqlarını{{Efn|Do]rudan da Şeyx Mane öz qüvvələrini yenidən qruplaşdırmaqla bərabər, müxtəlif ərəb tayfalarından - Bani Xalidərdən, Fudullardan və Rabialardan dəstək toplamaqda idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} və hətta [[Səfəvi Ərəbistanı]]nın paytaxtı Huveyzəyə hücum etməyə hazırlaşdıqlarını eşitdikdən sonra [[Sultan Hüseyn|Şah Sultan Hüseyn]] fərman imzalayaraq Əli Mərdan xana Bəsrəyə getməyi əmr etdi. Əli Mərdan xan Feyli tayfasından idi və [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]] hakimi idi.{{sfn|Longrigg|Lang|2015}}{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 26 mart 1697-ci ildə nizami qızılbaş ordusu şəhərə daxil oldu və Əli Mərdan xan şəhərin hakimi təyin edildi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla da, şəhərdə Səfəvi hakimiyyətinin ikinci dövrü başladı.{{sfn|Matthee|2006b}} Həmin ildən sonra Əli Mərdan xan İbrahim xanla əvəz edildi. O, buna qədər Xuzistan ərazisində yerləşən müasir Şadgan, o dövrki adı ilə Davraqın hakimi idi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Səfəvilər şəhəri ələ keçirmələrinə baxmayaraq, ona hakim olmaqda "qəti və inadlı" iddia ortaya qoymaqdan çəkinirdilər.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Şah Sultan Hüseyn hakimiyyəti hələ də Osmanlı ilə sülh şəraitinin pozula biləcəyindən çəkinirdi. Üstəlik, onlar o zaman Səfəvilərin hərbi zəifliyindən xəbərdar idilər və başa düşürdülər ki, “son dərəcə qeyri-sabit bölgədə yerləşən bir şəhəri əldə saxlamaq çətin olacaq”.{{sfn|Matthee|2006b}} Kürd üsyançısı Süleyman Babanın [[Ərdəlan əmirliyi|Ərdəlan]] bölgəsini və Urmiya qalasını ələ keçirməsi bu narahatlıqların daha da artmasına səbəb oldu.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} 1697-ci ilin sonlarında Şeyx Mane keçmiş düşməni Fərəcullah xanla sülh imzalayaraq,{{efn|Fərəcullahxan bu zaman Əərəbistan bəylərbəyi vəzifəsindən Bəsrənin ələ keçirilməsindəki roluna görə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdı.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} Moşaşa döyüşçülərinin bir hissəsindən də dəstək alaraq böyük Səfəvi qüvvəsini məğlub etdi və onların generalı ilə birlikdə, Xurma qalasını da ələ keçirdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu hadisə Şah Sultan Hüseyni Bəsrəni Osmanlı hakimiyyətinə təklif etməyə sövq etdi. Şah Sultan Hüseyn xalis qızıldan hazırlanmış qızılla birlikdə Rüstəm xan Zəngənəni [[İstanbul]]a Osmanlı sultanı [[II Mustafa]]nın (1695–1703) yanına göndərdi. Onun məqsədi xüsusi simvolik jestlə şəhəri Osmanlılara təklif etmək idi.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bununla belə, Səfəvilərin Bəsrəni Osmanlılara qaytarmağa hazır olduqlarını nümayiş etdirmələrinə və 1698-ci ilin dekabrından 1699-cu ilin aprelinə qədər [[İsfahan]]da Osmanlı səfirliyini qəbul etmələrinə baxmayaraq, Bəsrə 1701-ci ilə qədər Səfəvilərin əlində qalacaqdı.{{efn|Osmanlı sultanı II Mustafa elçi vasitəsilə [[Şah Sultan Hüseyn]]ə göndərdiyi məktubda "Bəsrə şəhərini geri qaytarmaq istəyib-istəmədiyinə dair cavab verməmişdi. Bunun əvəzinə, deyilirdi ki, o, [[Bağdad]] valisinə şəhəri geri qaytarmaq barədə əmr vermişdir. Həmçinin Süleyman Babanın da bu səylərə qoşulduğu barədə şayiələr yayılmışdı".{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=75}}}} 1700-cü illərin əvvəllərində Şeyx Mane Bəsrə şəhərinin yaxınlığında peydə oldu və şəhərin Səfəvi hakimindən 500 tümən tələb etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Şəhərin hakimi olan İbrahim xan əlindəki ordunun az sayda olmasına görə ona 300 tümən verməyə razı oldu və bundan sonra onun ordusuna [[Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanı|Kohgiluyə]]dən 6 min nəfərlik yardım dəstəsi göndərildi. Lakin ərəb döyüşçülər bundan sonra da daim təhlükədə saxlayırdılar və buna görə Şah Sultan Hüseyn İbrahim xanı vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq, onu bundan əvvəl əl-Qurnah hakimi olan Davud xanla əvəz etdi.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu əsnada [[ərəblər]] Bəsrəni blokadaya aldılar və şəhərdə aclıq başladı.{{sfn|Matthee|2006b}}{{sfn|Matthee|2006a|page=76}} Bu vəziyyət 1701-ci ilə qədər davam etdi. Həmin ilin fevralında 6 min döyüşçüdən ibarət Səfəvi qarnizonu maaşlarına uzun müddətdir ala bilmədiklərinə və Bəsrəyə böyük [[Osmanlı ordusu]]nun yaxınlaşması xəbərindən qaynaqlanan həvəsdən düşmədən qaynaqlanan qiyama başladılar. Bu qiyam zamanı Bəsrədəki bir çox mülk ziyan gördü.{{sfn|Matthee|2006b}} Osmanlı ordusu şəhərə 1701-ci ilin 9 martında çataraq Səfəvilərdən şəhəri təhvil verməyi tələb edilər. Davud xan və Səfəvi ordusu çəhəri tərk etdi və hazır gözləyən gəmilərə mindilər.{{sfn|Matthee|2006b}} 10 mart 1701-ci ildə yeni təyin edilmiş Osmanlı hakimi Əli paşa Bəsrəyə daxil oldu. Onu Osmanlının [[Bağdad]], [[Sivas]] və [[Kərkük]] hakimləri müşayət edirdi. Ümumi ordu isə 30 min nəfərdən ibarət idi.{{sfn|Matthee|2006b}} == Qiymətləndirmə == Matthe bildirir ki, 1697-1701-ci illərdə "Bəsrənin Səfəvi hakimiyyəti altında necə olduğu" qeyri-müəyyən olaraq qalır, çünki müasir mənbələr "məsələ ilə bağlı yekdil fikir söyləmirlər".{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bəzi şahidlər iddia edirlər ki, Bəsrə Səfəvi hakimiyyəti altında yaxşı vəziyyətdə yaşamış, Səfəvi hakimləri Əli Mərdan xan və İbrahim xan "xalqın qeydinə qalan hakimlər" olmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bu dövrdə şəhərin sakini olmuş [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik]] ordeni olan [[Karmelitlər]]in nümayəndəsi bildirir ki, şəhər bu iki Səfəvi valisinin xeyirxah hakimiyyəti altında çiçəklənmişdir. Həmçinin [[Şotlandlar|şotland]] dəniz kapitanı Aleksandr Hamilton da qeyd edir ki, bu dövr ərzində Səfəvi hakimləri Osmanlı nümayəndələrindən fərqli olaraq ticarəti canlandırmaq üçün çalışmış və xarici tacirlərlə mərhəmətli münasibət qurmuşdurlar.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} Bundan başqa, 1700-cü ildə [[Holland Şərqi Hindistan Şirkəti]] qeyd edirdi ki, Səfəvi hakimiyyəti altındakı Bəsrə tənəzzül etmiş və ticarət azalmışdır.{{sfn|Matthee|2006a|page=75}} == Qeydlər == {{Notelist}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri | link = | cavabdeh = | yer = Washington, DC | nəşriyyat = Mage Publisher | il = 2008 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-1933823232 | doi = | ref = Floor }} * {{kitab3 | müəllif = Steven Helmsley Longrigg; Katherine H. Lang | başlıq = Basra since the Mongol Conquest | link = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_23813 | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Brill Online - Encyclopaedia of Islam | il = 2015 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Longrigg & Lang }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Between Arabs, Turks and Iranians: The Town of Basra, 1600-1700 | link = | cavabdeh = | yer = | nəşriyyat = Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London | il = 2006a | cild = | səhifə = | səhifələr = 53–78 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} * {{kitab3 | müəllif = Rudi Matthee | başlıq = Iraq iv. Relations in the Safavid period | link = | cavabdeh = | yer = New York | nəşriyyat = Encyclopaedia Iranica (Vol. XIII, Fasc. 5 and Vol. XIII, Fasc. 6) | il = 2006b | cild = | səhifə = | səhifələr = 556–561 | isbn = | doi = | ref = Matthee }} [[Kateqoriya:Səfəvi imperiyasının hərbi tarixi]] [[Kateqoriya:Bəsrə tarixi]] [[Kateqoriya:XVIII əsrdə İran]] [[Kateqoriya:Osmanlı dövründə İraq]] [[Kateqoriya:İşğal]] [[Kateqoriya:XVII əsrdə Osmanlı imperiyası]] cwzgiqckg9hk7qwj10npju3nzy4rjnr 828 763707 6599006 6598850 2022-08-28T13:09:20Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require "Modul:No globals" local p = { common = require "Modul:Functions", props = { begin = { 'P569', 'P580' }, ending = { 'P570', 'P582' }, lang = { 'P364', 'P407' }, point = { 'P571', 'P577', 'P585' }, }, datatypeToValueType = { ['commonsMedia'] = 'string', ['external-id'] = 'string', ['geo-shape'] = 'string', ['globe-coordinate'] = 'globecoordinate', ['math'] = 'string', ['monolingualtext'] = 'monolingualtext', ['musical-notation'] = 'string', ['quantity'] = 'quantity', ['score'] = 'string', ['string'] = 'string', ['tabular-data'] = 'string', ['time'] = 'time', ['url'] = 'string', ['wikibase-item'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-property'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-lexeme'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-form'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-sense'] = 'wikibase-entityid', }, } local i18n = mw.loadData("Modul:wikidataCS/i18n") function p.addWdClass(str) return '<span class="wd">' .. str .. '</span>' end function p.category(key, ...) local Category = require 'Modul:Kateqoriya' local title = mw.title.getCurrentTitle() if i18n.categories[key] ~= '-' then return Category.makeCategory(mw.ustring.format(i18n.categories[key], ...), '0,14', title.text) else return '' end end function p.getInterwikiPrefix(wiki) local prefixMap = { wiki = 'w:', wikibooks = 'b:', wikidata = 'd:', wikinews = 'n:', wikipedia = 'w:', wikiquote = 'q:', wikisource = 's:', wikiversity = 'v:', wikivoyage = 'voy:', wiktionary = 'wikt:', } if prefixMap[wiki] then return prefixMap[wiki] end local code, family = string.match(wiki, '^(.+)(wik.-)$') if prefixMap[code] and family == 'wiki' then return prefixMap[code] end if not code then code = wiki end local prefix = string.gsub(code, '_', '-') .. ':' return (prefixMap[family] or '') .. prefix end function p.augmentArgs(args, defaults, prefix) local out = {} prefix = prefix or '' setmetatable(out, { __index = function (t, key) if args[prefix .. key] ~= nil then return args[prefix .. key] end return defaults[key] end, }) return out end function p.formatDateRange(snaks, options) local Formatters = require 'Modul:wikidataCS/Formatters' local Y = require('Modul:Time').PRECISION.YEAR local defaults = { precision = Y } local options = p.augmentArgs(options, defaults) local begin_raw, ending_raw if snaks.begin then begin_raw = Formatters.getRawValue(snaks.begin, options) end if snaks.ending then ending_raw = Formatters.getRawValue(snaks.ending, options) end if not begin_raw or begin_raw == 'novalue' then if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return '' end return mw.ustring.format(options['end-format'] or i18n.date['end'], Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options)) end if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return mw.ustring.format(options['begin-format'] or i18n.date['start'], Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options)) end local begin, ending local connector = ' – ' if begin_raw ~= 'somevalue' and ending_raw ~= 'somevalue' then local begin_precision = math.min(options.precision, begin_raw.precision) local ending_precision = math.min(options.precision, ending_raw.precision) local showera = { begin_raw.year <= 0 and ending_raw.year > 0, begin_raw.year <= 0 or ending_raw.year < 0, } while true do -- TODO: implement merging (1st - 2nd January 2020, 3rd January - 4th February 2020, etc.) defaults.precision = begin_precision begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) if begin ~= ending then -- this must happen after equality test defaults.precision = begin_precision defaults.showera = showera[1] begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision defaults.showera = showera[2] ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) break end -- assumption: if the dates are same, they have the same precision if begin_precision == begin_raw.precision or ending_precision == ending_raw.precision then break end begin_precision = begin_precision + 1 ending_precision = ending_precision + 1 end if begin_precision == Y and ending_precision == Y and not showera[1] then connector = '–' end else begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) end if begin == ending then return begin end return table.concat( { begin, ending }, connector ) end function p.formatError(key, ...) return mw.ustring.format(i18n.errors[key], ...) end function p.formatFromPattern(str, pattern) local escaped = mw.ustring.gsub(str, '%%', '%%%%') return mw.ustring.gsub(pattern, '$1', escaped) .. '' --Hack to get only the first result of the function end function p.formatTextInLanguage(text, language) return mw.text.tag('span', { lang = language }, text) end -- @deprecated function p.getEntityIdFromValue(value) local entityType = value['entity-type'] if entityType == 'item' then return 'Q' .. value['numeric-id'] elseif entityType == 'property' then return 'P' .. value['numeric-id'] else return error(p.formatError('unknown-entity-type', entityType)) end end function p.getItemIdFromURI(uri) return mw.ustring.match(uri, '(Q%d+)') end function p.getLabelInLanguage(entityId, langs) langs = p.textToTable(langs) local label, lang = mw.wikibase.getLabelWithLang(entityId) if label then for _, lg in ipairs(langs) do if lg == lang then return label, lang end end end return nil, nil end function p.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) return [[d:' .. entityId .. '|' .. entityId .. ']] end function p.IsOptionTrue(options, key) if options[key] then if tostring(options[key]) == 'true' or tostring(options[key]) == 'yes' or tostring(options[key]) == '1' then return true end end return false end function p.isPropertyId(value) return mw.ustring.match(value, '^[Pp][1-9]%d-$') and true end function p.IsSnakValue(snak) return snak.snaktype == 'value' end function p.raiseInvalidDatatype(method, allowed, provided) if type(allowed) ~= 'table' then allowed = { allowed } end return p.formatError('invalid-datatype2', method, mw.text.listToText(allowed, '“, „', '“ nebo „'), provided) end function p.simpleCompare(first, second) if first == second then return 0 end if first < second then return -1 else return 1 end end function p.textToTable(something, options) if type(something) ~= "table" then local options = options or {} local split_pattern = options.split_pattern or "%s*,%s*" something = mw.text.split(something, split_pattern) end return p.common.cleanArgs(something) end return p lzxzjsf23q0rtaog3c7zjj4x3rluo7x 6599008 6599006 2022-08-28T13:10:21Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require "Modul:No globals" local p = { common = require "Modul:Functions", props = { begin = { 'P569', 'P580' }, ending = { 'P570', 'P582' }, lang = { 'P364', 'P407' }, point = { 'P571', 'P577', 'P585' }, }, datatypeToValueType = { ['commonsMedia'] = 'string', ['external-id'] = 'string', ['geo-shape'] = 'string', ['globe-coordinate'] = 'globecoordinate', ['math'] = 'string', ['monolingualtext'] = 'monolingualtext', ['musical-notation'] = 'string', ['quantity'] = 'quantity', ['score'] = 'string', ['string'] = 'string', ['tabular-data'] = 'string', ['time'] = 'time', ['url'] = 'string', ['wikibase-item'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-property'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-lexeme'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-form'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-sense'] = 'wikibase-entityid', }, } local i18n = mw.loadData("Modul:wikidataCS/i18n") function p.addWdClass(str) return '<span class="wd">' .. str .. '</span>' end function p.category(key, ...) local Category = require 'Modul:Kateqoriya' local title = mw.title.getCurrentTitle() if i18n.categories[key] ~= '-' then return Category.makeCategory(mw.ustring.format(i18n.categories[key], ...), '0,14', title.text) else return '' end end function p.getInterwikiPrefix(wiki) local prefixMap = { wiki = 'w:', wikibooks = 'b:', wikidata = 'd:', wikinews = 'n:', wikipedia = 'w:', wikiquote = 'q:', wikisource = 's:', wikiversity = 'v:', wikivoyage = 'voy:', wiktionary = 'wikt:', } if prefixMap[wiki] then return prefixMap[wiki] end local code, family = string.match(wiki, '^(.+)(wik.-)$') if prefixMap[code] and family == 'wiki' then return prefixMap[code] end if not code then code = wiki end local prefix = string.gsub(code, '_', '-') .. ':' return (prefixMap[family] or '') .. prefix end function p.augmentArgs(args, defaults, prefix) local out = {} prefix = prefix or '' setmetatable(out, { __index = function (t, key) if args[prefix .. key] ~= nil then return args[prefix .. key] end return defaults[key] end, }) return out end function p.formatDateRange(snaks, options) local Formatters = require 'Modul:wikidataCS/Formatters' local Y = require('Modul:Time').PRECISION.YEAR local defaults = { precision = Y } local options = p.augmentArgs(options, defaults) local begin_raw, ending_raw if snaks.begin then begin_raw = Formatters.getRawValue(snaks.begin, options) end if snaks.ending then ending_raw = Formatters.getRawValue(snaks.ending, options) end if not begin_raw or begin_raw == 'novalue' then if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return '' end return mw.ustring.format(options['end-format'] or i18n.date['end'], Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options)) end if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return mw.ustring.format(options['begin-format'] or i18n.date['start'], Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options)) end local begin, ending local connector = ' – ' if begin_raw ~= 'somevalue' and ending_raw ~= 'somevalue' then local begin_precision = math.min(options.precision, begin_raw.precision) local ending_precision = math.min(options.precision, ending_raw.precision) local showera = { begin_raw.year <= 0 and ending_raw.year > 0, begin_raw.year <= 0 or ending_raw.year < 0, } while true do -- TODO: implement merging (1st - 2nd January 2020, 3rd January - 4th February 2020, etc.) defaults.precision = begin_precision begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) if begin ~= ending then -- this must happen after equality test defaults.precision = begin_precision defaults.showera = showera[1] begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision defaults.showera = showera[2] ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) break end -- assumption: if the dates are same, they have the same precision if begin_precision == begin_raw.precision or ending_precision == ending_raw.precision then break end begin_precision = begin_precision + 1 ending_precision = ending_precision + 1 end if begin_precision == Y and ending_precision == Y and not showera[1] then connector = '–' end else begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) end if begin == ending then return begin end return table.concat( { begin, ending }, connector ) end function p.formatError(key, ...) return mw.ustring.format(i18n.errors[key], ...) end function p.formatFromPattern(str, pattern) local escaped = mw.ustring.gsub(str, '%%', '%%%%') return mw.ustring.gsub(pattern, '$1', escaped) .. '' --Hack to get only the first result of the function end function p.formatTextInLanguage(text, language) return mw.text.tag('span', { lang = language }, text) end -- @deprecated function p.getEntityIdFromValue(value) local entityType = value['entity-type'] if entityType == 'item' then return 'Q' .. value['numeric-id'] elseif entityType == 'property' then return 'P' .. value['numeric-id'] else return error(p.formatError('unknown-entity-type', entityType)) end end function p.getItemIdFromURI(uri) return mw.ustring.match(uri, '(Q%d+)') end function p.getLabelInLanguage(entityId, langs) langs = p.textToTable(langs) local label, lang = mw.wikibase.getLabelWithLang(entityId) if label then for _, lg in ipairs(langs) do if lg == lang then return label, lang end end end return nil, nil end function p.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) return nil end function p.IsOptionTrue(options, key) if options[key] then if tostring(options[key]) == 'true' or tostring(options[key]) == 'yes' or tostring(options[key]) == '1' then return true end end return false end function p.isPropertyId(value) return mw.ustring.match(value, '^[Pp][1-9]%d-$') and true end function p.IsSnakValue(snak) return snak.snaktype == 'value' end function p.raiseInvalidDatatype(method, allowed, provided) if type(allowed) ~= 'table' then allowed = { allowed } end return p.formatError('invalid-datatype2', method, mw.text.listToText(allowed, '“, „', '“ nebo „'), provided) end function p.simpleCompare(first, second) if first == second then return 0 end if first < second then return -1 else return 1 end end function p.textToTable(something, options) if type(something) ~= "table" then local options = options or {} local split_pattern = options.split_pattern or "%s*,%s*" something = mw.text.split(something, split_pattern) end return p.common.cleanArgs(something) end return p gbinpl7bsae50o538069byyzmb1ewcp 6599009 6599008 2022-08-28T13:12:23Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require "Modul:No globals" local p = { common = require "Modul:Functions", props = { begin = { 'P569', 'P580' }, ending = { 'P570', 'P582' }, lang = { 'P364', 'P407' }, point = { 'P571', 'P577', 'P585' }, }, datatypeToValueType = { ['commonsMedia'] = 'string', ['external-id'] = 'string', ['geo-shape'] = 'string', ['globe-coordinate'] = 'globecoordinate', ['math'] = 'string', ['monolingualtext'] = 'monolingualtext', ['musical-notation'] = 'string', ['quantity'] = 'quantity', ['score'] = 'string', ['string'] = 'string', ['tabular-data'] = 'string', ['time'] = 'time', ['url'] = 'string', ['wikibase-item'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-property'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-lexeme'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-form'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-sense'] = 'wikibase-entityid', }, } local i18n = mw.loadData("Modul:wikidataCS/i18n") function p.addWdClass(str) return '<span class="wd">' .. str .. '</span>' end function p.category(key, ...) local Category = require 'Modul:Kateqoriya' local title = mw.title.getCurrentTitle() if i18n.categories[key] ~= '-' then return Category.makeCategory(mw.ustring.format(i18n.categories[key], ...), '0,14', title.text) else return '' end end function p.getInterwikiPrefix(wiki) local prefixMap = { wiki = 'w:', wikibooks = 'b:', wikidata = 'd:', wikinews = 'n:', wikipedia = 'w:', wikiquote = 'q:', wikisource = 's:', wikiversity = 'v:', wikivoyage = 'voy:', wiktionary = 'wikt:', } if prefixMap[wiki] then return prefixMap[wiki] end local code, family = string.match(wiki, '^(.+)(wik.-)$') if prefixMap[code] and family == 'wiki' then return prefixMap[code] end if not code then code = wiki end local prefix = string.gsub(code, '_', '-') .. ':' return (prefixMap[family] or '') .. prefix end function p.augmentArgs(args, defaults, prefix) local out = {} prefix = prefix or '' setmetatable(out, { __index = function (t, key) if args[prefix .. key] ~= nil then return args[prefix .. key] end return defaults[key] end, }) return out end function p.formatDateRange(snaks, options) local Formatters = require 'Modul:wikidataCS/Formatters' local Y = require('Modul:Time').PRECISION.YEAR local defaults = { precision = Y } local options = p.augmentArgs(options, defaults) local begin_raw, ending_raw if snaks.begin then begin_raw = Formatters.getRawValue(snaks.begin, options) end if snaks.ending then ending_raw = Formatters.getRawValue(snaks.ending, options) end if not begin_raw or begin_raw == 'novalue' then if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return '' end return mw.ustring.format(options['end-format'] or i18n.date['end'], Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options)) end if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return mw.ustring.format(options['begin-format'] or i18n.date['start'], Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options)) end local begin, ending local connector = ' – ' if begin_raw ~= 'somevalue' and ending_raw ~= 'somevalue' then local begin_precision = math.min(options.precision, begin_raw.precision) local ending_precision = math.min(options.precision, ending_raw.precision) local showera = { begin_raw.year <= 0 and ending_raw.year > 0, begin_raw.year <= 0 or ending_raw.year < 0, } while true do -- TODO: implement merging (1st - 2nd January 2020, 3rd January - 4th February 2020, etc.) defaults.precision = begin_precision begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) if begin ~= ending then -- this must happen after equality test defaults.precision = begin_precision defaults.showera = showera[1] begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision defaults.showera = showera[2] ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) break end -- assumption: if the dates are same, they have the same precision if begin_precision == begin_raw.precision or ending_precision == ending_raw.precision then break end begin_precision = begin_precision + 1 ending_precision = ending_precision + 1 end if begin_precision == Y and ending_precision == Y and not showera[1] then connector = '–' end else begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) end if begin == ending then return begin end return table.concat( { begin, ending }, connector ) end function p.formatError(key, ...) return mw.ustring.format(i18n.errors[key], ...) end function p.formatFromPattern(str, pattern) local escaped = mw.ustring.gsub(str, '%%', '%%%%') return mw.ustring.gsub(pattern, '$1', escaped) .. '' --Hack to get only the first result of the function end function p.formatTextInLanguage(text, language) return mw.text.tag('span', { lang = language }, text) end -- @deprecated function p.getEntityIdFromValue(value) local entityType = value['entity-type'] if entityType == 'item' then return 'Q' .. value['numeric-id'] elseif entityType == 'property' then return 'P' .. value['numeric-id'] else return error(p.formatError('unknown-entity-type', entityType)) end end function p.getItemIdFromURI(uri) return mw.ustring.match(uri, '(Q%d+)') end function p.getLabelInLanguage(entityId, langs) langs = p.textToTable(langs) local label, lang = mw.wikibase.getLabelWithLang(entityId) if label then for _, lg in ipairs(langs) do if lg == lang then return label, lang end end end return nil, nil end function p.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) return '[[d:' .. entityId .. '|' .. entityId .. ']]' end function p.IsOptionTrue(options, key) if options[key] then if tostring(options[key]) == 'true' or tostring(options[key]) == 'yes' or tostring(options[key]) == '1' then return true end end return false end function p.isPropertyId(value) return mw.ustring.match(value, '^[Pp][1-9]%d-$') and true end function p.IsSnakValue(snak) return snak.snaktype == 'value' end function p.raiseInvalidDatatype(method, allowed, provided) if type(allowed) ~= 'table' then allowed = { allowed } end return p.formatError('invalid-datatype2', method, mw.text.listToText(allowed, '“, „', '“ nebo „'), provided) end function p.simpleCompare(first, second) if first == second then return 0 end if first < second then return -1 else return 1 end end function p.textToTable(something, options) if type(something) ~= "table" then local options = options or {} local split_pattern = options.split_pattern or "%s*,%s*" something = mw.text.split(something, split_pattern) end return p.common.cleanArgs(something) end return p a3x6jits3huzre7caqvipmqb8pfgpmw 6599025 6599009 2022-08-28T13:26:15Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require "Modul:No globals" local p = { common = require "Modul:Functions", props = { begin = { 'P569', 'P580' }, ending = { 'P570', 'P582' }, lang = { 'P364', 'P407' }, point = { 'P571', 'P577', 'P585' }, }, datatypeToValueType = { ['commonsMedia'] = 'string', ['external-id'] = 'string', ['geo-shape'] = 'string', ['globe-coordinate'] = 'globecoordinate', ['math'] = 'string', ['monolingualtext'] = 'monolingualtext', ['musical-notation'] = 'string', ['quantity'] = 'quantity', ['score'] = 'string', ['string'] = 'string', ['tabular-data'] = 'string', ['time'] = 'time', ['url'] = 'string', ['wikibase-item'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-property'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-lexeme'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-form'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-sense'] = 'wikibase-entityid', }, } local i18n = mw.loadData("Modul:wikidataCS/i18n") function p.addWdClass(str) return '<span class="wd">' .. str .. '</span>' end function p.category(key, ...) local Category = require 'Modul:Kateqoriya' local title = mw.title.getCurrentTitle() if i18n.categories[key] ~= '-' then return Category.makeCategory(mw.ustring.format(i18n.categories[key], ...), '0,14', title.text) else return '' end end function p.getInterwikiPrefix(wiki) local prefixMap = { wiki = 'w:', wikibooks = 'b:', wikidata = 'd:', wikinews = 'n:', wikipedia = 'w:', wikiquote = 'q:', wikisource = 's:', wikiversity = 'v:', wikivoyage = 'voy:', wiktionary = 'wikt:', } if prefixMap[wiki] then return prefixMap[wiki] end local code, family = string.match(wiki, '^(.+)(wik.-)$') if prefixMap[code] and family == 'wiki' then return prefixMap[code] end if not code then code = wiki end local prefix = string.gsub(code, '_', '-') .. ':' return (prefixMap[family] or '') .. prefix end function p.augmentArgs(args, defaults, prefix) local out = {} prefix = prefix or '' setmetatable(out, { __index = function (t, key) if args[prefix .. key] ~= nil then return args[prefix .. key] end return defaults[key] end, }) return out end function p.formatDateRange(snaks, options) local Formatters = require 'Modul:wikidataCS/Formatters' local Y = require('Modul:Time').PRECISION.YEAR local defaults = { precision = Y } local options = p.augmentArgs(options, defaults) local begin_raw, ending_raw if snaks.begin then begin_raw = Formatters.getRawValue(snaks.begin, options) end if snaks.ending then ending_raw = Formatters.getRawValue(snaks.ending, options) end if not begin_raw or begin_raw == 'novalue' then if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return '' end return mw.ustring.format(options['end-format'] or i18n.date['end'], Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options)) end if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return mw.ustring.format(options['begin-format'] or i18n.date['start'], Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options)) end local begin, ending local connector = ' – ' if begin_raw ~= 'somevalue' and ending_raw ~= 'somevalue' then local begin_precision = math.min(options.precision, begin_raw.precision) local ending_precision = math.min(options.precision, ending_raw.precision) local showera = { begin_raw.year <= 0 and ending_raw.year > 0, begin_raw.year <= 0 or ending_raw.year < 0, } while true do -- TODO: implement merging (1st - 2nd January 2020, 3rd January - 4th February 2020, etc.) defaults.precision = begin_precision begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) if begin ~= ending then -- this must happen after equality test defaults.precision = begin_precision defaults.showera = showera[1] begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision defaults.showera = showera[2] ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) break end -- assumption: if the dates are same, they have the same precision if begin_precision == begin_raw.precision or ending_precision == ending_raw.precision then break end begin_precision = begin_precision + 1 ending_precision = ending_precision + 1 end if begin_precision == Y and ending_precision == Y and not showera[1] then connector = '–' end else begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) end if begin == ending then return begin end return table.concat( { begin, ending }, connector ) end function p.formatError(key, ...) return mw.ustring.format(i18n.errors[key], ...) end function p.formatFromPattern(str, pattern) local escaped = mw.ustring.gsub(str, '%%', '%%%%') return mw.ustring.gsub(pattern, '$1', escaped) .. '' --Hack to get only the first result of the function end function p.formatTextInLanguage(text, language) return mw.text.tag('span', { lang = language }, text) end -- @deprecated function p.getEntityIdFromValue(value) local entityType = value['entity-type'] if entityType == 'item' then return 'Q' .. value['numeric-id'] elseif entityType == 'property' then return 'P' .. value['numeric-id'] else return error(p.formatError('unknown-entity-type', entityType)) end end function p.getItemIdFromURI(uri) return mw.ustring.match(uri, '(Q%d+)') end function p.getLabelInLanguage(entityId, langs) langs = p.textToTable(langs) local label, lang = mw.wikibase.getLabelWithLang(entityId) if label then for _, lg in ipairs(langs) do if lg == lang then return label, lang end end end return nil, nil end function p.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) return mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end function p.IsOptionTrue(options, key) if options[key] then if tostring(options[key]) == 'true' or tostring(options[key]) == 'yes' or tostring(options[key]) == '1' then return true end end return false end function p.isPropertyId(value) return mw.ustring.match(value, '^[Pp][1-9]%d-$') and true end function p.IsSnakValue(snak) return snak.snaktype == 'value' end function p.raiseInvalidDatatype(method, allowed, provided) if type(allowed) ~= 'table' then allowed = { allowed } end return p.formatError('invalid-datatype2', method, mw.text.listToText(allowed, '“, „', '“ nebo „'), provided) end function p.simpleCompare(first, second) if first == second then return 0 end if first < second then return -1 else return 1 end end function p.textToTable(something, options) if type(something) ~= "table" then local options = options or {} local split_pattern = options.split_pattern or "%s*,%s*" something = mw.text.split(something, split_pattern) end return p.common.cleanArgs(something) end return p nafaz4xcvtjp4rdadxxnot72c6hh9ry 6599036 6599025 2022-08-28T13:37:57Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require "Modul:No globals" local p = { common = require "Modul:Functions", props = { begin = { 'P569', 'P580' }, ending = { 'P570', 'P582' }, lang = { 'P364', 'P407' }, point = { 'P571', 'P577', 'P585' }, }, datatypeToValueType = { ['commonsMedia'] = 'string', ['external-id'] = 'string', ['geo-shape'] = 'string', ['globe-coordinate'] = 'globecoordinate', ['math'] = 'string', ['monolingualtext'] = 'monolingualtext', ['musical-notation'] = 'string', ['quantity'] = 'quantity', ['score'] = 'string', ['string'] = 'string', ['tabular-data'] = 'string', ['time'] = 'time', ['url'] = 'string', ['wikibase-item'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-property'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-lexeme'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-form'] = 'wikibase-entityid', ['wikibase-sense'] = 'wikibase-entityid', }, } local i18n = mw.loadData("Modul:wikidataCS/i18n") function p.addWdClass(str) return '<span class="wd">' .. str .. '</span>' end function p.category(key, ...) local Category = require 'Modul:Kateqoriya' local title = mw.title.getCurrentTitle() if i18n.categories[key] ~= '-' then return Category.makeCategory(mw.ustring.format(i18n.categories[key], ...), '0,14', title.text) else return '' end end function p.getInterwikiPrefix(wiki) local prefixMap = { wiki = 'w:', wikibooks = 'b:', wikidata = 'd:', wikinews = 'n:', wikipedia = 'w:', wikiquote = 'q:', wikisource = 's:', wikiversity = 'v:', wikivoyage = 'voy:', wiktionary = 'wikt:', } if prefixMap[wiki] then return prefixMap[wiki] end local code, family = string.match(wiki, '^(.+)(wik.-)$') if prefixMap[code] and family == 'wiki' then return prefixMap[code] end if not code then code = wiki end local prefix = string.gsub(code, '_', '-') .. ':' return (prefixMap[family] or '') .. prefix end function p.augmentArgs(args, defaults, prefix) local out = {} prefix = prefix or '' setmetatable(out, { __index = function (t, key) if args[prefix .. key] ~= nil then return args[prefix .. key] end return defaults[key] end, }) return out end function p.formatDateRange(snaks, options) local Formatters = require 'Modul:wikidataCS/Formatters' local Y = require('Modul:Time').PRECISION.YEAR local defaults = { precision = Y } local options = p.augmentArgs(options, defaults) local begin_raw, ending_raw if snaks.begin then begin_raw = Formatters.getRawValue(snaks.begin, options) end if snaks.ending then ending_raw = Formatters.getRawValue(snaks.ending, options) end if not begin_raw or begin_raw == 'novalue' then if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return '' end return mw.ustring.format(options['end-format'] or i18n.date['end'], Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options)) end if not ending_raw or ending_raw == 'novalue' then return mw.ustring.format(options['begin-format'] or i18n.date['start'], Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options)) end local begin, ending local connector = ' – ' if begin_raw ~= 'somevalue' and ending_raw ~= 'somevalue' then local begin_precision = math.min(options.precision, begin_raw.precision) local ending_precision = math.min(options.precision, ending_raw.precision) local showera = { begin_raw.year <= 0 and ending_raw.year > 0, begin_raw.year <= 0 or ending_raw.year < 0, } while true do -- TODO: implement merging (1st - 2nd January 2020, 3rd January - 4th February 2020, etc.) defaults.precision = begin_precision begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) if begin ~= ending then -- this must happen after equality test defaults.precision = begin_precision defaults.showera = showera[1] begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) defaults.precision = ending_precision defaults.showera = showera[2] ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) break end -- assumption: if the dates are same, they have the same precision if begin_precision == begin_raw.precision or ending_precision == ending_raw.precision then break end begin_precision = begin_precision + 1 ending_precision = ending_precision + 1 end if begin_precision == Y and ending_precision == Y and not showera[1] then connector = '–' end else begin = Formatters.formatRawValue(begin_raw, 'time', options) ending = Formatters.formatRawValue(ending_raw, 'time', options) end if begin == ending then return begin end return table.concat( { begin, ending }, connector ) end function p.formatError(key, ...) return mw.ustring.format(i18n.errors[key], ...) end function p.formatFromPattern(str, pattern) local escaped = mw.ustring.gsub(str, '%%', '%%%%') return mw.ustring.gsub(pattern, '$1', escaped) .. '' --Hack to get only the first result of the function end function p.formatTextInLanguage(text, language) return mw.text.tag('span', { lang = language }, text) end -- @deprecated function p.getEntityIdFromValue(value) local entityType = value['entity-type'] if entityType == 'item' then return 'Q' .. value['numeric-id'] elseif entityType == 'property' then return 'P' .. value['numeric-id'] else return error(p.formatError('unknown-entity-type', entityType)) end end function p.getItemIdFromURI(uri) return mw.ustring.match(uri, '(Q%d+)') end function p.getLabelInLanguage(entityId, langs) langs = p.textToTable(langs) local label, lang = mw.wikibase.getLabelWithLang(entityId) if label then for _, lg in ipairs(langs) do if lg == lang then return label, lang end end end return nil, nil end function p.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) return '[[d:' .. entityId .. '|' .. entityId .. ']]' end function p.IsOptionTrue(options, key) if options[key] then if tostring(options[key]) == 'true' or tostring(options[key]) == 'yes' or tostring(options[key]) == '1' then return true end end return false end function p.isPropertyId(value) return mw.ustring.match(value, '^[Pp][1-9]%d-$') and true end function p.IsSnakValue(snak) return snak.snaktype == 'value' end function p.raiseInvalidDatatype(method, allowed, provided) if type(allowed) ~= 'table' then allowed = { allowed } end return p.formatError('invalid-datatype2', method, mw.text.listToText(allowed, '“, „', '“ nebo „'), provided) end function p.simpleCompare(first, second) if first == second then return 0 end if first < second then return -1 else return 1 end end function p.textToTable(something, options) if type(something) ~= "table" then local options = options or {} local split_pattern = options.split_pattern or "%s*,%s*" something = mw.text.split(something, split_pattern) end return p.common.cleanArgs(something) end return p a3x6jits3huzre7caqvipmqb8pfgpmw 828 763710 6598982 6598898 2022-08-28T12:31:38Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain return { categories = { ['arbitrary-data'] = '-', ['centenarians'] = 'Monitoring:Století lidé', ['centenarians-living'] = 'Monitoring:Žijící století lidé', ['diff'] = 'Údržba:%s se liší od Wikidat', ['failed-age-computing'] = 'Údržba:Chyba ve výpočtu věku', ['missing-label'] = 'Údržba:Doplnit štítek na Wikidatech', ['not'] = 'Údržba:%s není na Wikidatech', ['references'] = 'Monitoring:Reference z Wikidat', ['same'] = 'Monitoring:%s odpovídá Wikidatům', ['used-property'] = 'Monitoring:Použití vlastnosti %s', }, date = { ['start'] = '%s–', ['end'] = '–%s', ['age'] = '$1&nbsp;{{PLURAL:$2|rok|roky|let}}', ['in-the-age'] = 've věku $1&nbsp;{{PLURAL:$2|roku|let}}', ['gregorian'] = '^{[[gregoriánský kalendář|greg.]]}', ['julian'] = '^{[[juliánský kalendář|jul.]]}', ['CE'] = '$1&nbsp;n.&nbsp;l.', ['millenium'] = '$1.&nbsp;tisíciletí', ['millenium-linked'] = '[[$1. tisíciletí|$1.&nbsp;tisíciletí]]', ['millenium-BCE'] = '$1.&nbsp;tisíciletí př.&nbsp;n.&nbsp;l.', ['millenium-BCE-linked'] = '[[$1. tisíciletí př. n. l.|$1.&nbsp;tisíciletí př.&nbsp;n.&nbsp;l.]]', ['century'] = '$1.&nbsp;století', ['century-linked'] = '[[$1. století|$1.&nbsp;století]]', ['century-BCE'] = '$1.&nbsp;století př.&nbsp;n.&nbsp;l.', ['century-BCE-linked'] = '[[$1. století př. n. l.|$1.&nbsp;století př.&nbsp;n.&nbsp;l.]]', ['decade'] = 'Desetiletí od $1', --['decade-linked'] = '[[$1–{{#expr:$1+9}}|Desetiletí od $1]]', ['decade-BCE'] = 'Desetiletí do $1 př.&nbsp;n.&nbsp;l.', --['decade-BCE-linked'] = '[[$1–{{#expr:$1+9}} př. n. l.|Desetiletí do $1&nbsp;př.&nbsp;n.&nbsp;l.]]', ['year'] = 'Y', ['year-linked'] = '[[Y]]', ['year-BCE'] = 'Y"&nbsp;př.&nbsp;n.&nbsp;l."', ['year-BCE-linked'] = '[[Y" př. n. l.|"Y"&nbsp;př.&nbsp;n.&nbsp;l."]]', ['year-month'] = 'F Y', ['year-month-linked'] = 'F [[Y]]', ['year-month-BCE'] = 'F Y"&nbsp;př.&nbsp;n.&nbsp;l."', ['year-month-BCE-linked'] = 'F [[Y" př. n. l.|"Y"&nbsp;př.&nbsp;n.&nbsp;l."]]', ['month-day'] = 'j."&nbsp;"xg', ['day'] = 'j.', ['year-month-day'] = 'j."&nbsp;"xg Y', ['year-month-day-linked'] = '[[j. F|j."&nbsp;"xg]] [[Y]]', ['year-month-day-BCE'] = 'j."&nbsp;"xg Y"&nbsp;př.&nbsp;n.&nbsp;l."', ['year-month-day-BCE-linked'] = '[[j. F|j."&nbsp;"xg]] [[Y" př. n. l.|"Y"&nbsp;př.&nbsp;n.&nbsp;l.]]"', }, errors = { ['entity-not-found'] = 'Entita nenalezena', ['infobox-type-invalid'] = 'Neplatný typ hodnoty na řádce %s: %s.', ['invalid-datatype'] = 'Nesprávný datový typ vlastnosti „%s“: „%s“; vyžadován „%s“', -- legacy ['invalid-datatype2'] = 'Funkce „%s“ vyžaduje datový typ „%s“, poskytnut byl „%s“', ['invalid-date'] = 'Yanlış tarix “%s„', ['invalid-field'] = 'Yanlış sahə “%s„', ['invalid-sort'] = 'Neplatný způsob řazení „%s“', ['param-not-provided'] = 'Nezadán parametr „%s“', ['unknown-claim-type'] = 'Neznámý typ tvrzení: %s', ['unknown-datavalue-type'] = 'Neznámý typ datové hodnoty: %s', ['unknown-entity-type'] = 'Neznámý typ entity: %s', ['unknown-snak-type'] = 'Neznámý typ snaku: %s', }, lang = 'az', ['missing-label'] = 'Položka na Wikidatech neobsahuje český štítek; můžete ho doplnit', ['more-on-Wikidata'] = '…&nbsp;více na [[d:%s#%s|Wikidatech]]', novalue = "''dəyər yoxdur''", -- legacy somevalue = "''naməlum dəyər''", -- legacy ['decimal point'] = ',', ['thousands separator'] = '&nbsp;', ['qualifiers separator'] = '; ', } ih7ytnvdo3t88i9mbmi1844u5c4i7sm 0 763716 6598901 6598891 2022-08-28T12:05:00Z Vugee 29431 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Silahlı münaqişə |aiddir = Soyuq müharibə |şəkil = Praqa_11.jpg |şəklin ölçüsü = 300x300px |şəklin izahı = |tarixi = 21 avqust - 11 sentyabr 1968 |yeri = Çexoslovakiya |səbəbi = "Proqa Baharı" 1968 |vəziyyəti = |nəticəsi = Çexoslovakiyanın Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) qoşunları tərəfindən işğalı |tərəf1 = Sovet Socialist Respublikaları İttifaqı (SSRİ) , Polşa Xalq Respublikası (PXR), Macarıstan Xalq Respublikası (MXR), Bolqarıstan Xalq Respublikası (BXR) və Almaniya Demokratik Respublikası (ADR) |tərəf2 = Çexoslovaki Sovet Sosialist Respublikası (ÇSSR) * |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = SSRİ - 96 nəfər, PXR - 10 nəfər, MXR - 1 nəfər, BXR - 1 nəfər |itkilər2 = ÇSSR - 108 dinc sakin, 5 hərbçi özünə sui-qəsd etmişdi, 70 000-ə yaxın vətəndaş digər qərb ölkələrinə qaçmışdı. |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} [[Fayl:Знак_Варшавского_договора.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG/220px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG|thumb| "Sülh və Sosializm İttifaqı" [[İşarə|döş nişanı]], [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]]] '''Qoşunların Çexoslovakiyaya daxil olması''', həmçinin '''Dunay əməliyyatı''' və ya '''[[Çexoslovakiyanın süqutu|Çexoslovakiyanın]] işğalı''' - [[21 avqust]] [[1968]] -ci ildə başlayan və [[Praqa baharı]] islahatlarına son qoyan [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Müqaviləsi]] Təşkilatı qoşunlarının ([[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]] istisna olmaqla) Çexoslovakiyaya daxil olması. Ən böyük qoşun kontingenti [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] tərəfindən ayrılmışdı. Birləşmiş qrupa (500 min nəfərə qədər və 5 min tank və [[zirehli transportyor]]) ordu generalı I. G. Pavlovski başçılıq edirdi. == Hadisədən əvvəl baş verənlər == [[Fayl:IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg/220px-IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|thumb| [[Nikolae Çauşesku]] (ortada) və Lüdvik Svoboda (solda) 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya səfəri zamanı. [[Aleksandr Dubçek|Alexander Dubcek]] ön sırada, soldan birincidir. Çauşesku o zaman Varşava Müqaviləsi Təşkilatının Çexoslovakiyaya hücumunun əleyhdarı idi.]] Sovet rəhbərliyi ehtiyat edirdi ki, Çexoslovakiya kommunistləri Moskvadan asılı olmayan daxili siyasət yeritsələr, SSRİ Çexoslovakiya üzərində nəzarəti itirəcək. Hadisələrin bu cür dönüşü Şərqi Avropa [[Şərq bloku|sosialist blokunu]] həm siyasi, həm də hərbi-strateji baxımdan parçalamaq təhlükəsi yaradırdı. Sosialist bloku ölkələrində məhdud dövlət suverenliyi siyasəti, digər şeylərlə yanaşı, lazım gələrsə, hərbi gücdən istifadə etməyə imkan verən [[Qərb dünyası|Qərbdə]] " Brejnev doktrinası " adını aldı. 1968-ci ilin mart ayının sonunda [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi|Sov.İKP Mərkəzi Komitəsi]] Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə bağlı məxfi məlumatı partiya fəallarına göndərdi. Bu sənəddə deyilirdi: “son vaxtlar hadisələr mənfi istiqamətdə inkişaf edir. Çexoslovakiyada “rəsmi müxalifət” yaratmaq və müxtəlif antisosialist baxış və nəzəriyyələrə qarşı “tolerantlıq” tələb edən məsuliyyətsiz ünsürlərin hərəkətləri artmaqdadır. Sosializm quruculuğunun keçmiş təcrübəsi yanlış şəkildə işıqlandırılır, digər sosialist ölkələrinin təcrübəsinə zidd olan sosializmə xüsusi Çexoslovakiya yolu təklif edilir, Çexoslovakiyanın xarici siyasətinə kölgə salmağa cəhdlər edilir, sosializmin zərurətindən danışılır. “müstəqil” xarici siyasət yeridilməsi vurğulanır. Özəl müəssisələrin yaradılması, planlaşdırılmış sistemdən imtina, Qərblə əlaqələrin genişləndirilməsi çağırışları səslənir. Üstəlik, bir sıra qəzetlərdə, radio və televiziyada “partiyanın dövlətdən tamamilə ayrılması”, Çexoslovakiyanın [[Tomaş Masarik|Masaryk]] və Beneş burjua respublikasına qaytarılması, Çexoslovakiyanın “açıq cəmiyyətə çevrilməsi çağırışları edilir" Martın 23-də [[Drezden|Drezdendə]] altı sosialist ölkəsinin - [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Şərqi Almaniya|ADR]], Bolqarıstan, [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] və Çexoslovakiyanın partiya və hökumət rəhbərləri arasında görüş keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının baş katibi [[Aleksandr Dubçek|A. Dubçek]] ağır tənqidlərə məruz qaldı. Drezdendəki görüşdən sonra Sovet rəhbərliyi Çexoslovakiyaya qarşı hərəkət variantları, o cümlədən hərbi tədbirlər hazırlamağa başladı. ADR liderləri ( [[Valter Ulbrixt|V.]] [[Valter Ulbrixt|Ulbricht]]), Bolqarıstan ([[Todor Jivkov|T.]] [[Todor Jivkov|Jivkov]]) və Polşa (V. Gomulka) bu məsələdə sərt mövqe tutmuş və müəyyən dərəcədə Sovet lideri [[Leonid Brejnev|L.]] [[Leonid Brejnev|Brejnev]]<nowiki/>ə təzyiq edirdilər. Sovet tərəfi Çexoslovakiya sərhədləri yaxınlığında “Qara Aslan” kod adlı manevrlər həyata keçirən [[NATO]] qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisinə daxil olması variantını istisna etmirdi. === "Dunay" əməliyyatı üçün əməliyyat planının hazırlanması === Yaranan hərbi-siyasi vəziyyəti nəzərə alaraq, 1968-ci ilin yazında Varşava Müqaviləsi Təşkilatının birgə komandanlığı SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı ilə birlikdə "Dunay" kod adlı əməliyyat hazırladı. 8 aprel 1968-ci ildə Hava-desant qoşunlarının komandiri general V.F. Margelov qəbul etdiyi əmrə əsasən Çexoslovakiya ərazisində hava-desant hücum qüvvələrinin istifadəsini planlaşdırmağa başlandı. Direktivdə deyilirdi: “Beynəlxalq vəzifəyə və Varşava Müqaviləsi Təşkilatına sadiq olan Sovet İttifaqı və digər sosialist ölkələri Vətəni onun üzərində asılmış təhlükədən müdafiə etmək üçün Çexoslovakiya Xalq Ordusuna kömək etmək üçün öz qoşunlarını göndərməlidirlər”. Sənəddə həmçinin vurğulanırdı: “Əgər Çexoslovakiya Xalq Ordusunun qoşunları sovet qoşunlarının görünüşünə anlayışla yanaşırlarsa, bu halda onlarla qarşılıqlı əlaqəni təşkil etmək və qarşıya qoyulan vəzifələri birgə yerinə yetirmək lazımdır. Əgər ÇXO qoşunları paraşütçülərə düşmən münasibət bəsləyərsə və mühafizəkar qüvvələri dəstəkləyirsə, onda onların lokallaşdırılması üçün tədbirlər görmək, bu mümkün deyilsə, tərksilah etmək lazımdır”. === Alexander Dubçekə təzyiq === Aprel-may aylarında sovet rəhbərləri Aleksandr Dubçeki “ağıllandırmağa”, onun diqqətini antisosialist qüvvələrin hərəkətlərinin təhlükəsinə yönəltməyə çalışırdılar. Aprelin sonunda Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı r[[Praqa|marşal]] [[İvan Yakubovski|I.]] [[İvan Yakubovski|Yakubovski]], Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunları üçün Çexoslovakiya ərazisində təlimlər hazırlamaq.üçün Praqaya gəldi. Mayın 4-də Brejnev Moskvada Dubçeklə görüşdü, lakin qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq mümkün olmadı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ilk görüşü === Mayın 8-də Moskvada SSRİ, Polşa, ADR, Bolqarıstan və Macarıstan rəhbərlərinin qapalı görüşü keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə əlaqədar həyata keçiriləcək tədbirlər haqqında səmimi fikir mübadiləsi aparıldı. Hətta o zaman hərbi yolla həll təklifləri var idi. Lakin Macarıstan lideri [[Yanoş Kadar|Y.Kadar]] [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı ilin təcrübəsinə]] istinad edərək deyirdi ki, Çexoslovakiya böhranı hərbi yolla həll edilə bilməz və siyasi həll yolu axtarılmalıdır. === Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının "Şumava" təlimləri === Mayın sonunda Çexoslovakiya hökuməti Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunlarının iyunun 20-30-da yalnız bölmələrin, birləşmələrin və siqnal qoşunlarının qərargahlarının iştirakı ilə keçirilən "Şumava" adlı təlimlərinin keçirilməsinə razılıq verdi. İyunun 20-dən iyunun 30-dək sosialist ölkələrinin hərbi bloku tarixində ilk dəfə olaraq Çexoslovakiya ərazisinə 16.000 şəxsi heyət gətirildi. 1968-ci il iyulun 23-dən avqustun 10-dək SSRİ, ADR və Polşa ərazisində "Neman" arxa cəbhə təlimləri keçirildi. Bu bu zaman qoşunlar Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün yenidən yerləşdirildi. 1968-ci il avqustun 11-də [[Hava hücumundan müdafiə döyüşü|hava hücumundan müdafiə]] qüvvələrinin "Səmavi Qalxan" əsas təlimləri keçirildi. Qərbi Ukrayna, Polşa və ADR ərazisində rabitə qoşunlarının təlimləri keçirildi. 29 iyul - 1 avqust tarixlərində Čierná nad Tisou şəhərində [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Politbürosu|Sov. İKP MK Siyasi Bürosunun və]] Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin tam tərkibinin prezident L. Svoboda arasında görüş keçirildi . Danışıqlarda Çexoslovakiya nümayəndə heyəti daha çox vahid cəbhə kimi çıxış edirdi, lakin Vasil Bilyak xüsusi mövqe tuturdu. Elə həmin ərəfədə, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvlüyünə namizəd Antonin Kapekdən ölkəsinə sosialist ölkələrindən “qardaş yardımı” göstərmək xahişi ilə şəxsi məktub daxil olmuşdu. İyulun sonunda Çexoslovakiyada hərbi əməliyyata hazırlıq başa çatdı, lakin onun keçirilməsi ilə bağlı yekun qərar hələ qəbul edilməmişdi. 3 avqust 1968-ci il [[Bratislava|Bratislavada]] altı kommunist partiyasının liderlərinin görüşü baş tutdu. Bratislavada qəbul edilmiş bəyanatda sosializmin müdafiəsində kollektiv məsuliyyət haqqında ifadə var idi. Bratislavada L. Brejnevə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının rəhbərliyinin beş üzvü - Bilyak, İndra, Kapek, Kolder, Şvestkadan Çexoslovakiyanı qaçılmaz qarşıdurma təhlükəsindən xilas etmək üçün "effektiv kömək və dəstək" xahişi ilə məktub verildi. Avqustun ortalarında L. Brejnev A. Dubçek və Bratislavada vəd edilən kadr dəyişikliklərinin niyə baş tutmadığını soruşdu, Dubçek isə cavab verdi ki, kadr məsələləri Partiya Mərkəzi Komitəsinin plenumunda kollektiv şəkildə həll olunur. Avqustun 16-da Sov.İKP MK Siyasi Bürosunun Moskvada keçirilən iclasında Çexoslovakiyadakı vəziyyət müzakirə edildi və qoşunların yeridilməsi ilə bağlı təkliflər bəyənildi. Eyni zamanda, Sov.İKP MK Siyasi Bürosundan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinə məktub daxil oldu. Avqustun 17-də Sovet səfiri S. Çervonenko Çexoslovakiya Prezidenti L. Svoboda və Moskvaya bildirdi ki, həlledici anda prezident Sov.İKP və Sovet İttifaqı ilə birlikdə olacaq. Həmin gün Çexoslovakiya xalqına Müraciət mətni üçün Moskvada hazırlanmış materiallar ÇKP-dəki “sağlam qüvvələr” qrupuna göndərildi. Onların İnqilabçı Fəhlə-Kəndli Hökuməti yaratması nəzərdə tutulurdu. SSRİ, ADR, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan hökumətləri tərəfindən də Çexoslovakiya xalqına, eləcə də Çexoslovakiya ordusuna müraciət layihəsi hazırlanmışdı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ikinci görüşü === Avqustun 18-də Moskvada SSRİ, Şərqi Almaniya, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan liderlərinin görüşü oldu. Müvafiq tədbirlər, o cümlədən ÇKP-nin "sağlam qüvvələri"nin hərbi yardım tələbi ilə görünməsi razılaşdırıldı. Moskvadakı iclas iştirakçıları adından Çexoslovakiya prezidenti Svobodaya göndərilən mesajda əsas arqumentlərdən biri kimi Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyəti və Çexoslovakiya hökumətinin "əksər" üzvləri tərəfindən çexoslovakiya xalqına silahlı yardımın göstərilməsi haqqında müraciətin alınması idi. == Əməliyyat == Əməliyyatın siyasi məqsədi ölkənin siyasi rəhbərliyini dəyişdirmək və Çexoslovakiyada SSRİ-yə sadiq bir rejim qurmaq idi. Qoşunlar Praqanın ən mühüm obyektlərini ələ keçirməli, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|DTK zabitləri]] çex islahatçılarını həbs etməli, sonra isə Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Plenumu və Milli Məclisin sessiyasının keçirilməli və burada da ali rəhbərlik əvəz edilməli idi. Əməliyyatın hərbi hazırlığını Varşava Müqaviləsi ölkələrinin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı marşal İ. Yakubovski həyata keçirmişdi. Lakin əməliyyatın başlamasına bir neçə gün qalmış Quru Qoşunlarının Ali Baş Komandanı, [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Müdafiə Nazirinin]] müavini, [[Ordu generalı (SSRİ)|Ordu generalı]] İ. G. Pavlovski baş komandan təyin olundu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər "Dunay" Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. Avqustun 20-nə qədər birinci eşalonu 250.000 nəfərə qədər, ümumi sayı isə 500.000 nəfərə qədər, 5000-ə yaxın tank və zirehli transportyordan ibarət qoşun qrupu hazırlanmışdır. Əməliyyatın həyata keçirilməsi üçün 26 bölmə cəlb edildi, onlardan 18-i aviasiya nəzərə alınmadan Sovetlərə aid idi. Hərbi müdaxilədə sovetlərin 1-ci Mühafizə Tankının, 20-ci Mühafizə Birliyinin, 16- cı Hava Ordusunun (Almaniyadakı Sovet Qoşunları Qrupu), 11-ci Mühafizə Ordusunun (Baltik Hərbi Dairəsi), 28-ci Əlahiddə Ordusunun (Belarus Hərbi Dairəsinin) qoşunları iştirak edirdi. Həmçinin Macarıstanda əsas qüvvələrə dayaq kimi Cənub cəbhəsi yerləşdirildi. Bu cəbhəyə əlavə olaraq, Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün "Balaton" əməliyyat qrupu (iki Sovet diviziyası, həmçinin Bolqar və Macarıstan bölmələri) Macarıstan ərazisinə yerləşdirildi. Ümumiyyətlə, Çexoslovakiyaya gətirilən qoşunların sayı aşağıdakı kimi idi: * [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] - 18 motoatıcı, tank və hava-desant diviziyası, 22 aviasiya və helikopter alayı, təxminən 170.000 nəfər; * [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]] - 5 piyada diviziyası, 40.000 nəfərə qədər; * [[Şərqi Almaniya|ADR]] - motorlu tüfəng və tank bölmələri, cəmi 15.000 nəfərə qədər (mətbuatdakı nəşrlərə görə son anda ADR bölmələrini Çexoslovakiyaya göndərməkdən imtina etmək qərara alındı, onlar hərbi hissədə ehtiyat rolunu oynadılar. Sərhəddə və Çexoslovakiyada bir neçə onlarla hərbi qulluqçudan ibarət ADR-ın işçi qrupu var idi); * [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] - 8-ci motoatıcı diviziyası, ayrı-ayrı bölmələr, cəmi 12500 nəfər; * Bolqarıstan - ümumi gücü 2164 nəfər olan 12 və 22-ci Bolqar motoatıcı alayları. və 26 [[T-34]] maşını ilə silahlanmış bir Bolqarıstan tank batalyonu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər Dunay Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. === SSRİ DTK-nın rolu === Vasili Mitroxinin hesabatına görə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ-nin xüsusi seçilmiş və təlim keçmiş DTK zabitləri]] Qərbi Almaniya, Avstriya, Böyük Britaniya, İsveçrə və Meksikanın saxta pasportları ilə turist, jurnalist, iş adamı və tələbə adı altında Çexoslovakiyaya göndərilmişdirlər. Burada əsas məqsəd o idi ki, çex dissidentləri qərb insanlarına daha çox etibar edirdilər. Onların rolu Yazıçılar Birliyi kimi islahatçı dairələrə, radikal jurnallara, universitetlərə və siyasi qruplarına daxil olmaq və sonra isə dissidentlərin reputasiyasını fəal şəkildə ləkələmək idi. Xüsusilə, DTK agentləri gizli amerika silah anbarlarını və Amerikanın Praqa rejimini devirmək planını nümayiş etdirən saxta sənədlər yaratmışdılar. Bu anbarlar sonralar Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya hücumuna bəraət qazandıran əsas dəlillərdən biri oldu. === Hadisələrin xronologiyası === Avqustun 20-də saat 22:15-də qoşunlar "Vltava-666" adlı əməliyyatın başlanması barədə siqnal aldılar. Avqustun 20-də saat 23:00-da işğal üçün nəzərdə tutulan qoşunlarda döyüş xəbərdarlığı elan edilib. Qapalı rabitə kanalları ilə bütün cəbhələrə, ordulara, diviziyalara, briqadalara, alaylara və batalyonlara irəliləmək üçün siqnal verilirdi. Bu siqnalla bütün komandirlər saxladıqları beş məxfi paketdən birini (əməliyyat beş variantda işlənib hazırlanmışdı) açmalı, qalan dördünü isə açmadan qərargah rəislərinin iştirakı ilə yandırmalı idilər. Açılan paketlərdə "Dunay-Kanal" və "Dunay-Kanal-Qlobus" planlarına uyğun olaraq "Dunay" əməliyyatının başlanması və döyüş əməliyyatlarının davam etdirilməsi əmri var idi. “Dunay əməliyyatı üzrə qarşılıqlı fəaliyyət üçün sifarişlər” əvvəlcədən hazırlanmışdı. İşğalda iştirak edən hərbi texnikaya ağ zolaqlar vurulmuşdu. Ağ zolaqları olmayan Sovet və müttəfiqlərin istehsalı olan bütün hərbi texnika "zərərsizləşdirməli" idi. Müqavimət halında zolaqsız tanklar və digər hərbi texnika xəbərdarlıq edilmədən və yuxarıdan əmr olmadan məhv edilməli idi. [[NATO]] əsgərləri ilə görüşərkən dərhal dayanmaq və komanda olmadan atəş açmamaq əmri verilib. Qoşunların yeridilməsi [[Şərqi Almaniya|ADR]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] və [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] ərazisindən 18 yerdə həyata keçirilmişdi. Almaniyadakı Sovet Qüvvələri Qrupundan olan 20-ci Mühafizə Ordusunun hissələri ( [[general-leytenant]] İvan Leontieviç Veliçko ) <ref>Танковый Меч Страны Советов. Дроговоз Игорь Григорьевич. Издательство: АСТ, Харвест. Год издания: 2004. ISBN 985-13-2133-8</ref> Praqaya daxil oldu və Çexoslovakiyanın paytaxtının əsas obyektlərinə nəzarət etdi. Eyni zamanda, iki Sovet hava-desant diviziyası Praqa və [[Brno|Brnoya]] endirildi. [[Fayl:An-12_in_flight.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/An-12_in_flight.jpg/220px-An-12_in_flight.jpg|left|thumb| Sovet hərbi nəqliyyat təyyarəsi An-12 .]] [[21 avqust|Avqustun 21-]] də səhər saat 2- də 7-ci Hava Desant Diviziyasının qabaqcıl bölmələri Praqadakı [[Praqa Beynəlxalq Hava Limanı|Ruzine]] aerodromuna eniş etdilər. Onlar qoşunları və hərbi texnikası olan Sovet An-12-lərinin eniş etməyə başladığı aerodromun əsas obyektlərini ələ keçirtdilər.Aerodromun ələ keçirilməsi aldadıcı manevrin köməyi ilə həyata keçirildi: aerodrom istiqamətində uçan Sovet An-24 sərnişin təyyarəsi göyərtəsində ehtimal olunan zədələnmə səbəbindən təcili eniş tələb etdi. İcazə və enişdən sonra paraşütçülər hava limanının idarəetmə qülləsini ələ keçirərək desant təyyarələrinin enişini təmin etdilər. İşğal xəbərini alan Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Rəyasət Heyəti təcili olaraq Dubçekin ofisində Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsində toplandı. Rəyasət Heyətinin işğalı pisləyən bəyanatının lehinə səs çoxluğu - 7-ə 4 səs verdi. İlkin plan üzrə yalnız Rəyasət Heyətinin üzvləri Kolder, Bilyak, Svestka və Riqaud çıxış etdilər. Barbirek və Piller Dubcek və O. Cherniki dəstəklədilər. Dubçekin özü radio müraciətində{{Mənbəsiz|5|3|2013}} vətəndaşları sakit olmağa və qan tökülməsinin və [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı il Macarıstan hadisələrinin]] faktiki təkrarlanmasının qarşısını almağa çağırdı. [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] işğalı nəticəsində Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı. Avqustun 21-də səhər saat 4:30-da Mərkəzi Komitənin binası sovet qoşunları və zirehli texnika ilə mühasirəyə alındı, sovet desantları binaya soxularaq orada olanları həbs etdilər. Dubçek və Mərkəzi Komitənin digər üzvləri bir neçə saat paraşütçülərin nəzarəti altında qaldılar. [[Fayl:10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg/220px-10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|thumb| Praqada işğala qarşı nümayiş, sovet tankının yandırılması]] Avqustun 21-i səhər saat 5:10-da 350-ci qvardiya hava desant alayının kəşfiyyat şirkəti və 103-cü hava desant diviziyasının ayrıca kəşfiyyat şirkəti eniş etdi. 10 dəqiqə ərzində onlar [[Brno-Turjanı Hava Limanı|Turanı]] və {{Tərcüməsiz 5|Намешть||cs|Letiště Náměšť nad Oslavou}} aerodromlarını ələ keçirdilər, bundan sonra əsas qüvvələrin tələsik enişi başladı. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, nəqliyyat təyyarələri bir-birinin ardınca aerodromlara enib. Eniş edənlər tam dayanmağı gözləmədən yerə tullanıblar. Eniş-enmə zolağının sonunda təyyarə artıq boş idi və dərhal yeni uçuş üçün sürət yığdı. Minimum fasilə ilə buraya qoşun və hərbi texnikası olan digər təyyarələr gəlməyə başladı. Daha sonra desantçılar öz hərbi texnikası və əsir götürülmüş mülki maşınları ilə ölkənin dərinliklərinə getdilər. Avqustun 21-də səhər saat 9:00-da [[Brno|Brnoda]] desantçılar bütün yolları, körpüləri, şəhərdən çıxışları, radio və televiziya binalarını, teleqrafı, baş poçtu, şəhərin və rayonun inzibati binalarını, mətbəəni, dəmiryol vağzallarını, habelə hərbi hissələrin və hərbi sənaye müəssisələrinin qərargahı kimi. ÇXO komandirlərindən sakit qalmaq və asayişi qorumaq tələb olunub. İlk paraşütçü qruplarının enişindən dörd saat sonra Praqa və Brno şəhərlərinin ən mühüm obyektləri müttəfiq qüvvələrin nəzarəti altında idi. Paraşütçülərin əsas səyləri Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin, hökumətin, Müdafiə Nazirliyinin və Baş Qərargahın binalarını, həmçinin radiostansiya və televiziyanın binalarını ələ keçirməyə yönəldilib. Əvvəlcədən müəyyən edilmiş plana əsasən, Çexoslovakiyanın əsas inzibati və sənaye mərkəzlərinə qoşun kolonnaları göndərildi. Müttəfiq qüvvələrin birləşmələri və bölmələri bütün böyük şəhərlərdə yerləşdirildi. Çexoslovakiyanın qərb sərhədlərinin qorunmasına xüsusi diqqət yetirildi. Avqustun 21-də günün sonuna qədər Varşava Müqaviləsi ölkələrinin 24 diviziyası Çexoslovakiya ərazisindəki əsas obyektləri zəbt etdi. Çexoslovakiya ordusuna müqavimət göstərməmək əmri verildiyi üçün SSRİ və müttəfiqlərinin qoşunları silah tətbiq etmədən bütün məntəqələri işğal etdilər. Praqada Daxili İşlər Nazirliyinin binası "A" qrupunun gələcək birinci rəhbəri Gennadi Zaitsevin komandanlığı ilə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ DTK-]] nın 7-ci İdarəsinin döyüşçüləri qrupu tərəfindən tutuldu === ÇKP-nin və ölkə əhalisinin hərəkətləri === Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Bununla bağlı radio, televiziya və qəzetlərə nəzarət gec quruldu. Sovetyönlü liderlər sovet səfirliyinə sığındılar. Amma onları yeni hökumət qurmağa və Mərkəzi Komitənin Plenumunu keçirməyə inandırmaq mümkün olmadı. Media artıq onları satqın elan etmişdi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Sovet rəhbərliyi kompromis həll yolu axtarmağa məcbur oldu. SSRİ-yə aparılan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin rəhbərliyinin üzvləri Moskvaya apardı. Prezident L. Svoboda da G. ilə birlikdə Moskvaya gəldi. Döyüş praktiki olaraq yox idi. Hərbçilərə təcrid olunmuş hücumlar oldu, lakin Çexoslovakiya sakinlərinin böyük əksəriyyəti müqavimət göstərmədi. == Moskvada danışıqlar == Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Lakin sonda [[Aleksandr Dubçek|A.Dubçek]] və onun yoldaşları yalnız yanvar və may (1968) qərarları ilə razılaşma əldə edərək Moskva protokolunu imzalamaq qərarına gəldilər (yalnız F.Krigel onu imzalamaqdan imtina etdi). Danışıqların nəticəsi, qoşunların çıxarılmasının vaxtının Çexoslovakiyada vəziyyətin normallaşmasından asılı olduğu birgə kommunike oldu. == Tərəflərin itkiləri == [[Fayl:August_68.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/August_68.jpg/220px-August_68.jpg|right|thumb| [[Slovakiya|Slovakiyanın]] [[Koşitse|Košice]] şəhərində ölənlərin adlarının yazılı olduğu xatirə lövhəsi]] [[Fayl:Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg/220px-Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|thumb| [[Liberets|Liberecdə]] 1968-ci il hadisələrinə həsr olunmuş abidə]] Ölkə prezidentinin və Çexiya radiosunun çağırışı ilə Çexoslovakiya vətəndaşları işğalçı qoşunlara silahlı müqavimət göstərmədilər. Buna baxmayaraq, hər yerdə qoşunlar yerli əhalinin passiv müqaviməti ilə qarşılaşdılar. Çexlər və slovaklar sovet qoşunlarını içki, yemək və yanacaqla təmin etməkdən imtina etdilər, qoşunların irəliləməsinə mane olmaq üçün yol nişanlarını dəyişdirdilər, küçələrə çıxdılar, Çexoslovakiyada baş verən hadisələrin mahiyyətini əsgərlərə izah etməyə çalışdılar, ruslara müraciət etdilər. -Çexoslovakiya qardaşlığı. Vətəndaşlar xarici qoşunların çıxarılmasını, SSRİ-yə aparılmış partiya və hökumət rəhbərlərinin geri qaytarılmasını tələb edirdilər. Silahlı müqavimət çağırışları [[Vyana|Vyanada]] olan, Praqa baharının ən radikal ideoloqu olan [[Neomarksizm|neo-marksist]] filosof İvan Svitak tərəfindən edildi (eyni zamanda Svitakın zorakı hərəkətlərə çağırışı ilk növbədə özünə qarşı yönəlmişdi - Çexoslovakiya partiyasının funksionerləri). və xarici qoşunların gətirilməsinə dəstək verən dövlət təhlükəsizlik işçiləri). Müasir məlumatlara görə, işğal zamanı 108 Çexoslovakiya vətəndaşı həlak olmuş, 500-dən çox dinc əhalinin böyük əksəriyyəti yaralanmışdır . Yalnız işğalın ilk günündə 58 nəfər həlak olub və ya ölümcül yaralanıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçmişdi. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. Ümumilikdə, [[1968]] -ci il [[21 avqust|avqustun 21]] -dən [[20 sentyabr|sentyabrın 20-dək]] sovet qoşunlarının döyüş itkiləri 12 ölü, 25 yaralı və yaralı oldu. Eyni dövr üçün qeyri-döyüş itkiləri - 84 ölü və ölü, 62 yaralı və yaralı. Həmçinin Teplice şəhəri yaxınlığında [[Vertolyot|vertolyotun]] qəzaya uğraması nəticəsində 2 sovet müxbiri həlak oldu . Bəziləri sağ qalan helikopter pilotunun qəzaya görə məsuliyyət daşıyacağından ehtiyatlanaraq, tapança ilə helikopterə bir neçə güllə atdığını, sonra isə helikopterin vurulduğunu iddia edir.{{Mənbəsiz|1|05|2020}} ; bu versiya bir müddət rəsmi idi və müxbirlər K. Nepomniachtchi və A. Zvorykin, o cümlədən DTK-nın daxili materiallarında "əks-inqilabçıların" qurbanı kimi çıxdı . 26 avqust 1968-ci ildə [[Zvolen]] şəhəri (Çexoslovakiya) yaxınlığında Tula 374 VTAP-dan olan An-12 qəzaya uğradı (c / k kapitanı N. Nabok). Pilotların sözlərinə görə, eniş zamanı yükü (9 ton yağ) olan təyyarə 300 metr yüksəklikdə pulemyotdan yerdən atəşə tutulub və 4-cü mühərrikin zədələnməsi nəticəsində yerə çata bilməyib yerə düşüb. bir neçə kilometr uçuş-enmə zolağı. 5 nəfər həlak oldu (nəticədə yanğında onlar diri-diri yandırıldı), topçu-radio operatoru sağ qaldı <ref>[http://www.tula.rodgor.ru/gazeta/661/people/2927/register.html Интервью ветерана ВОВ лётчика В. Ф. Рыбьянова]</ref> . Çex tarixçiləri və arxivçilərinin fikrincə, təyyarə dağa çırpılmış kimi görünürdü . Ceska Lipa şəhəri yaxınlığındakı Jandov qəsəbəsi yaxınlığında bir qrup vətəndaş körpüyə gedən yolu bağlayaraq Sovet T-55 tank komandiri Yu. VƏ. Yüksək sürətlə irəli gedən sütuna yetişən Andreev. Prorab insanları əzməmək üçün yolu döndərmək qərarına gəlib və tank ekipajla birlikdə körpüdən çöküb. Üç hərbçi həlak olub <ref>В пламени и славе. Очерки истории Краснознамённого Сибирского военного округа. / редколл., предс. Б. Е. Пьянков. 2-е изд., испр. и доп. Новосибирск, Новосибирское кн. изд-во, 1988. Стр. 302—303</ref> . SSRİ-nin texnologiyada itkiləri dəqiq məlum deyil. Təkcə 38-ci Ordunun bölmələrində ilk üç gündə Slovakiya və Şimali Moraviya ərazisində 7 tank və zirehli transportyor yandırıldı .Известны данные о безвозвратных потерях вооружённых сил других стран ОВД, участвовавших в операции: [[Венгерская народная армия|венгерская]] и [[Вооружённые силы Болгарии#1945—1990|болгарская]] армии потеряли по одному человеку погибшими (болгарский солдат был убит на посту неизвестными, при этом был похищен его автомат)<ref name="ОВД" /><ref name="НРБ" />, [[Народное Войско Польское|польская]] — 10 человек погибшими<ref name="ПНР" />. {{викитека-текст|ru|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|nocat=1}}     == Əlavə tədbirlər == Sentyabrın əvvəlində qoşunlar Çexoslovakiyanın bir çox şəhər və qəsəbələrindən xüsusi təyinatlı yerlərə çıxarıldı. Sovet tankları [[11 sentyabr]] [[1968]] -ci ildə Praqadan çıxdı. 1968-ci il oktyabrın 16-da SSRİ və Çexoslovakiya hökumətləri arasında Sovet qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisində müvəqqəti qalma şərtləri haqqında saziş imzalandı, ona görə Sovet qoşunlarının bir hissəsi Çexoslovakiya ərazisində qaldı. sosialist cəmiyyətinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi daşıyır”. 17 oktyabr 1968-ci il qoşunların bir hissəsinin Çexoslovakiya ərazisindən mərhələli şəkildə çıxarılmasına başlandı və bu, noyabrın ortalarında tamamlandı. [[1969]] -cu ildə Praqada tələbələr [[Yan Palax|Yan Palaç]] və Yan Zajiç sovet işğalına etiraz olaraq bir ay fərqlə özlərini yandırdılar. Çexoslovakiyaya qoşun yeridilməsi nəticəsində siyasi və iqtisadi islahatlar prosesi dayandırıldı. Apreldə (1969) ) Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin plenumu seçildi G. qaz . İslahatçılar vəzifələrindən uzaqlaşdırıldı, repressiyalar başladı. Bir neçə on minlərlə insan, o cümlədən ölkənin mədəni elitasının bir çox nümayəndələri ölkəni tərk etdi . Çexoslovakiya tarixində Husakın partiyaya (və faktiki olaraq bütün ölkənin) lideri seçilməsindən sonrakı dövr normallaşma dövrü kimi tanınır. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == [[Fayl:Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg/300px-Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|right|thumb|300x300px| [[Helsinki|Helsinkidə]] ATS qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına qarşı nümayiş]] Avqustun 21-də bir qrup ölkənin ( [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]], [[Kanada]], [[Danimarka]] və [[Paraqvay]] ) [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası|nümayəndələri BMT Təhlükəsizlik Şurasında]] çıxış edərək “Çexoslovakiya məsələsi” [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|nin BMT Baş Assambleyasının iclasına çıxarılmasını]] tələb ediblər. Macarıstan və SSRİ nümayəndələri əleyhinə səs verdilər. Daha sonra Çexoslovakiya nümayəndəsi də bu məsələnin BMT-nin müzakirəsindən çıxarılmasını tələb etdi. Beş dövlətin hərbi müdaxiləsi dörd sosialist ölkəsinin - [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]], [[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]], [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] (sonuncu sentyabrda Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı), [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], eləcə də Qərb ölkələrinin bir sıra kommunist partiyaları hökumətləri tərəfindən pisləndi. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet İttifaqında [[Ziyalı|ziyalıların]] bəzi nümayəndələri sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz etdilər <ref>[https://web.archive.org/web/20021118105330/http://www.hro.org/editions/karta/nr3/chehosl.htm Памяти Александра Дубчека]. Права человека в России, 18 июня 2007</ref> . [[Yevgeni Yevtuşenko]] SSRİ və Çexoslovakiyada samizdatda yayılan " Tanklar Praqadan keçir " etiraz şeirini yazıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi . Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçib. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. === 25 avqust 1968-ci ildə Moskvada etiraz nümayişi === [[Fayl:Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg/300px-Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|right|thumb|300x300px| Nümayişçilərin posteri]] Dinc sakinlər arasında ən çox qurbanlar Praqada, Çex Radiosunun binasının yaxınlığında olub. Orada avqustun 21-də 16 nəfər ölüb . Ola bilsin ki, qurbanlardan bəziləri sənədsiz olub. Belə ki, şahidlər Sovet əsgərlərinin Vatslav meydanında Praqa sakinlərinin izdihamına atəş açdığını, nəticədə bir neçə nəfərin öldüyünü və yaralandığını bildirirlər, baxmayaraq ki, bu hadisə ilə bağlı məlumatlar Çexoslovakiya təhlükəsizlik xidmətinin hesabatlarına daxil edilməmişdir <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231 Historici: Obětí srpnové okupace je více] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231}}{{Cs}}</ref> . Çexoslovakiyanın Praqa, [[Liberets]], [[Brno]], [[Koşitse]], [[Poprad]] və digər şəhərlərində sovet əsgərlərinin çoxsaylı etiraz təzahürləri nəticəsində mülki şəxslərin, o cümlədən azyaşlılar və qocalar arasında həlak olması ilə bağlı sübutlar var. izdiham{{Mənbəsiz|23|8|2018}} <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681 Invaze vojsk si v roce 1968 vyžádala životy 108 Čechoslováků] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681}}{{Cs}}</ref> . 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! şüarları ilə plakatları açdılar . Nümayiş dağıdıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər isə mühakimə olundular. Xüsusilə , 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi şüarları olan pankartlar açıb: “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! "," [[Aleksandr Dubçek|Dubcek]] üçün azadlıq ! » . Nümayiş yatırıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər pislənildi . == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz olaraq fəhlə [[Vasili Makux|Vasili Makux Kiyevdə Xreşçatıkda]] özünü yandırma aktı törədib. 22 avqust 1969-cu ildə Çexoslovakiya Federal Məclisinin Rəyasət Heyəti qondarma " {{Tərcüməsiz|Закон дубинки||cs|Pendrekový zákon}} " qəbul etdi. <span class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><span style="display:inline-block; font-size:80%; position:relative;"><span style="font-size:117.6%; margin-left:-0.43em; position:relative; top:0.28em;"><small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на чешском языке">)</small></span></span></span> ”, nümayişçilərin saxlanması qaydalarını sərtləşdirdi. Dissidentlər bunu bir repressiya forması və “miniatürdə hərbi vəziyyət” kimi qiymətləndirirdilər <ref>[https://www.info.cz/nazory/schmarcz-nase-obusky-misto-cizich-tanku-podivejme-se-uz-historicke-pravde-do-oci-42656.htmlSchmarcz: Naše obušky místo cizích tanků. Podívejme se už historické pravdě do očí]{{Недоступная ссылка|date=Март 2020|bot=InternetArchiveBot}}{{ref-cs}}</ref> . == Qeydlər == <references group="" responsive="1"></references> == Ədəbiyyat == * ''Lavrenov S. Ya., Popov I. M.'' [http://militera.lib.ru/h/lavrenov_popov/11.html "Dunay" əməliyyatı] // Sovet İttifaqı yerli müharibələrdə və münaqişələrdə. - {{М.}} .: Astrel, 2003. - S. 324-329. — 778 səh. - (Hərb Tarixi Kitabxanası). - 5000 nüsxə. — ISBN 5-271-05709-7 . * ''Mayorov A. M.'' İstila. Çexoslovakiya, 1968. - {{М.}}, 1998. — ISBN 5-7712-0082-4 . * Виктор Суворов . Qurtarıcı. - M .: AST, 2006. - 317 ilə. — <nowiki>ISBN 5-17-007515-4</nowiki> . * Войны второй половины XX века / auth.-stat. Qordienko A.N. - Mn. : Ədəbiyyat, 1998. - 544 ilə. - (Hərbi sənət ensiklopediyası). — <nowiki>ISBN 985-437-507-2</nowiki> . * Шевченко В. В. Sübhə doğru : əsgər-beynəlmiləlçilərə həsr olunmuş, Çexoslovakiya ... 1968 .... - Rostov-na-Donu: Altair, 2011. - 475 ilə. - <nowiki>ISBN 978-5-91951-051-2</nowiki> . * Ярёменко В. А., Почтарёв А. Н., Усиков А. В. 20-ci əsrin ikinci yarısında yerli müharibələrdə və hərbi münaqişələrdə Rusiya (SSRİ). / Ed. V. A. Zolotareva, Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyinin Hərb Tarixi İnstitutu . - M . : Triada-ferma, 2002. - 494 ilə. — (Rusiya Hərbi Tarix Kitabxanası). - 1000 nüsxə. * ''Kozlov A. V.'' Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya daxil olması üçün informasiya dəstəyi. // Hərbi tarix jurnalı . - 2007. - No 7. - S.15-16. * Давид Оманд. Məqsədli düşüncə. Britaniya kəşfiyyat xidmətlərinin metodlarına əsasən qərarların qəbulu = David Omand. Casuslar Kəşfiyyatda On Dərs Necə Düşünür. - M .: Alpina Publisher, 2022. — 376 ilə. — <nowiki>ISBN 978-5-9614-4172-7</nowiki> . [[Kateqoriya:1968-ci ildə SSRİ]] [[Kateqoriya:Yoxlanılmamış tərcümə ehtiva edən səhifələr]] mhxyp8xona3i6s8gwqn6hhcmzms3410 6598903 6598901 2022-08-28T12:06:15Z Vugee 29431 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Silahlı münaqişə |aiddir = Soyuq müharibə |şəkil = |şəklin ölçüsü = 300x300px |şəklin izahı = |tarixi = 21 avqust - 11 sentyabr 1968 |yeri = Çexoslovakiya |səbəbi = "Proqa Baharı" 1968 |vəziyyəti = |nəticəsi = Çexoslovakiyanın Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) qoşunları tərəfindən işğalı |tərəf1 = Sovet Socialist Respublikaları İttifaqı (SSRİ) , Polşa Xalq Respublikası (PXR), Macarıstan Xalq Respublikası (MXR), Bolqarıstan Xalq Respublikası (BXR) və Almaniya Demokratik Respublikası (ADR) |tərəf2 = Çexoslovaki Sovet Sosialist Respublikası (ÇSSR) * |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = SSRİ - 96 nəfər, PXR - 10 nəfər, MXR - 1 nəfər, BXR - 1 nəfər |itkilər2 = ÇSSR - 108 dinc sakin, 5 hərbçi özünə sui-qəsd etmişdi, 70 000-ə yaxın vətəndaş digər qərb ölkələrinə qaçmışdı. |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} [[Fayl:Знак_Варшавского_договора.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG/220px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG|thumb| "Sülh və Sosializm İttifaqı" [[İşarə|döş nişanı]], [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]]] '''Qoşunların Çexoslovakiyaya daxil olması''', həmçinin '''Dunay əməliyyatı''' və ya '''[[Çexoslovakiyanın süqutu|Çexoslovakiyanın]] işğalı''' - [[21 avqust]] [[1968]] -ci ildə başlayan və [[Praqa baharı]] islahatlarına son qoyan [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Müqaviləsi]] Təşkilatı qoşunlarının ([[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]] istisna olmaqla) Çexoslovakiyaya daxil olması. Ən böyük qoşun kontingenti [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] tərəfindən ayrılmışdı. Birləşmiş qrupa (500 min nəfərə qədər və 5 min tank və [[zirehli transportyor]]) ordu generalı I. G. Pavlovski başçılıq edirdi. == Hadisədən əvvəl baş verənlər == [[Fayl:IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg/220px-IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|thumb| [[Nikolae Çauşesku]] (ortada) və Lüdvik Svoboda (solda) 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya səfəri zamanı. [[Aleksandr Dubçek|Alexander Dubcek]] ön sırada, soldan birincidir. Çauşesku o zaman Varşava Müqaviləsi Təşkilatının Çexoslovakiyaya hücumunun əleyhdarı idi.]] Sovet rəhbərliyi ehtiyat edirdi ki, Çexoslovakiya kommunistləri Moskvadan asılı olmayan daxili siyasət yeritsələr, SSRİ Çexoslovakiya üzərində nəzarəti itirəcək. Hadisələrin bu cür dönüşü Şərqi Avropa [[Şərq bloku|sosialist blokunu]] həm siyasi, həm də hərbi-strateji baxımdan parçalamaq təhlükəsi yaradırdı. Sosialist bloku ölkələrində məhdud dövlət suverenliyi siyasəti, digər şeylərlə yanaşı, lazım gələrsə, hərbi gücdən istifadə etməyə imkan verən [[Qərb dünyası|Qərbdə]] " Brejnev doktrinası " adını aldı. 1968-ci ilin mart ayının sonunda [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi|Sov.İKP Mərkəzi Komitəsi]] Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə bağlı məxfi məlumatı partiya fəallarına göndərdi. Bu sənəddə deyilirdi: “son vaxtlar hadisələr mənfi istiqamətdə inkişaf edir. Çexoslovakiyada “rəsmi müxalifət” yaratmaq və müxtəlif antisosialist baxış və nəzəriyyələrə qarşı “tolerantlıq” tələb edən məsuliyyətsiz ünsürlərin hərəkətləri artmaqdadır. Sosializm quruculuğunun keçmiş təcrübəsi yanlış şəkildə işıqlandırılır, digər sosialist ölkələrinin təcrübəsinə zidd olan sosializmə xüsusi Çexoslovakiya yolu təklif edilir, Çexoslovakiyanın xarici siyasətinə kölgə salmağa cəhdlər edilir, sosializmin zərurətindən danışılır. “müstəqil” xarici siyasət yeridilməsi vurğulanır. Özəl müəssisələrin yaradılması, planlaşdırılmış sistemdən imtina, Qərblə əlaqələrin genişləndirilməsi çağırışları səslənir. Üstəlik, bir sıra qəzetlərdə, radio və televiziyada “partiyanın dövlətdən tamamilə ayrılması”, Çexoslovakiyanın [[Tomaş Masarik|Masaryk]] və Beneş burjua respublikasına qaytarılması, Çexoslovakiyanın “açıq cəmiyyətə çevrilməsi çağırışları edilir" Martın 23-də [[Drezden|Drezdendə]] altı sosialist ölkəsinin - [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Şərqi Almaniya|ADR]], Bolqarıstan, [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] və Çexoslovakiyanın partiya və hökumət rəhbərləri arasında görüş keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının baş katibi [[Aleksandr Dubçek|A. Dubçek]] ağır tənqidlərə məruz qaldı. Drezdendəki görüşdən sonra Sovet rəhbərliyi Çexoslovakiyaya qarşı hərəkət variantları, o cümlədən hərbi tədbirlər hazırlamağa başladı. ADR liderləri ( [[Valter Ulbrixt|V.]] [[Valter Ulbrixt|Ulbricht]]), Bolqarıstan ([[Todor Jivkov|T.]] [[Todor Jivkov|Jivkov]]) və Polşa (V. Gomulka) bu məsələdə sərt mövqe tutmuş və müəyyən dərəcədə Sovet lideri [[Leonid Brejnev|L.]] [[Leonid Brejnev|Brejnev]]<nowiki/>ə təzyiq edirdilər. Sovet tərəfi Çexoslovakiya sərhədləri yaxınlığında “Qara Aslan” kod adlı manevrlər həyata keçirən [[NATO]] qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisinə daxil olması variantını istisna etmirdi. === "Dunay" əməliyyatı üçün əməliyyat planının hazırlanması === Yaranan hərbi-siyasi vəziyyəti nəzərə alaraq, 1968-ci ilin yazında Varşava Müqaviləsi Təşkilatının birgə komandanlığı SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı ilə birlikdə "Dunay" kod adlı əməliyyat hazırladı. 8 aprel 1968-ci ildə Hava-desant qoşunlarının komandiri general V.F. Margelov qəbul etdiyi əmrə əsasən Çexoslovakiya ərazisində hava-desant hücum qüvvələrinin istifadəsini planlaşdırmağa başlandı. Direktivdə deyilirdi: “Beynəlxalq vəzifəyə və Varşava Müqaviləsi Təşkilatına sadiq olan Sovet İttifaqı və digər sosialist ölkələri Vətəni onun üzərində asılmış təhlükədən müdafiə etmək üçün Çexoslovakiya Xalq Ordusuna kömək etmək üçün öz qoşunlarını göndərməlidirlər”. Sənəddə həmçinin vurğulanırdı: “Əgər Çexoslovakiya Xalq Ordusunun qoşunları sovet qoşunlarının görünüşünə anlayışla yanaşırlarsa, bu halda onlarla qarşılıqlı əlaqəni təşkil etmək və qarşıya qoyulan vəzifələri birgə yerinə yetirmək lazımdır. Əgər ÇXO qoşunları paraşütçülərə düşmən münasibət bəsləyərsə və mühafizəkar qüvvələri dəstəkləyirsə, onda onların lokallaşdırılması üçün tədbirlər görmək, bu mümkün deyilsə, tərksilah etmək lazımdır”. === Alexander Dubçekə təzyiq === Aprel-may aylarında sovet rəhbərləri Aleksandr Dubçeki “ağıllandırmağa”, onun diqqətini antisosialist qüvvələrin hərəkətlərinin təhlükəsinə yönəltməyə çalışırdılar. Aprelin sonunda Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı r[[Praqa|marşal]] [[İvan Yakubovski|I.]] [[İvan Yakubovski|Yakubovski]], Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunları üçün Çexoslovakiya ərazisində təlimlər hazırlamaq.üçün Praqaya gəldi. Mayın 4-də Brejnev Moskvada Dubçeklə görüşdü, lakin qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq mümkün olmadı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ilk görüşü === Mayın 8-də Moskvada SSRİ, Polşa, ADR, Bolqarıstan və Macarıstan rəhbərlərinin qapalı görüşü keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə əlaqədar həyata keçiriləcək tədbirlər haqqında səmimi fikir mübadiləsi aparıldı. Hətta o zaman hərbi yolla həll təklifləri var idi. Lakin Macarıstan lideri [[Yanoş Kadar|Y.Kadar]] [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı ilin təcrübəsinə]] istinad edərək deyirdi ki, Çexoslovakiya böhranı hərbi yolla həll edilə bilməz və siyasi həll yolu axtarılmalıdır. === Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının "Şumava" təlimləri === Mayın sonunda Çexoslovakiya hökuməti Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunlarının iyunun 20-30-da yalnız bölmələrin, birləşmələrin və siqnal qoşunlarının qərargahlarının iştirakı ilə keçirilən "Şumava" adlı təlimlərinin keçirilməsinə razılıq verdi. İyunun 20-dən iyunun 30-dək sosialist ölkələrinin hərbi bloku tarixində ilk dəfə olaraq Çexoslovakiya ərazisinə 16.000 şəxsi heyət gətirildi. 1968-ci il iyulun 23-dən avqustun 10-dək SSRİ, ADR və Polşa ərazisində "Neman" arxa cəbhə təlimləri keçirildi. Bu bu zaman qoşunlar Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün yenidən yerləşdirildi. 1968-ci il avqustun 11-də [[Hava hücumundan müdafiə döyüşü|hava hücumundan müdafiə]] qüvvələrinin "Səmavi Qalxan" əsas təlimləri keçirildi. Qərbi Ukrayna, Polşa və ADR ərazisində rabitə qoşunlarının təlimləri keçirildi. 29 iyul - 1 avqust tarixlərində Čierná nad Tisou şəhərində [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Politbürosu|Sov. İKP MK Siyasi Bürosunun və]] Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin tam tərkibinin prezident L. Svoboda arasında görüş keçirildi . Danışıqlarda Çexoslovakiya nümayəndə heyəti daha çox vahid cəbhə kimi çıxış edirdi, lakin Vasil Bilyak xüsusi mövqe tuturdu. Elə həmin ərəfədə, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvlüyünə namizəd Antonin Kapekdən ölkəsinə sosialist ölkələrindən “qardaş yardımı” göstərmək xahişi ilə şəxsi məktub daxil olmuşdu. İyulun sonunda Çexoslovakiyada hərbi əməliyyata hazırlıq başa çatdı, lakin onun keçirilməsi ilə bağlı yekun qərar hələ qəbul edilməmişdi. 3 avqust 1968-ci il [[Bratislava|Bratislavada]] altı kommunist partiyasının liderlərinin görüşü baş tutdu. Bratislavada qəbul edilmiş bəyanatda sosializmin müdafiəsində kollektiv məsuliyyət haqqında ifadə var idi. Bratislavada L. Brejnevə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının rəhbərliyinin beş üzvü - Bilyak, İndra, Kapek, Kolder, Şvestkadan Çexoslovakiyanı qaçılmaz qarşıdurma təhlükəsindən xilas etmək üçün "effektiv kömək və dəstək" xahişi ilə məktub verildi. Avqustun ortalarında L. Brejnev A. Dubçek və Bratislavada vəd edilən kadr dəyişikliklərinin niyə baş tutmadığını soruşdu, Dubçek isə cavab verdi ki, kadr məsələləri Partiya Mərkəzi Komitəsinin plenumunda kollektiv şəkildə həll olunur. Avqustun 16-da Sov.İKP MK Siyasi Bürosunun Moskvada keçirilən iclasında Çexoslovakiyadakı vəziyyət müzakirə edildi və qoşunların yeridilməsi ilə bağlı təkliflər bəyənildi. Eyni zamanda, Sov.İKP MK Siyasi Bürosundan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinə məktub daxil oldu. Avqustun 17-də Sovet səfiri S. Çervonenko Çexoslovakiya Prezidenti L. Svoboda və Moskvaya bildirdi ki, həlledici anda prezident Sov.İKP və Sovet İttifaqı ilə birlikdə olacaq. Həmin gün Çexoslovakiya xalqına Müraciət mətni üçün Moskvada hazırlanmış materiallar ÇKP-dəki “sağlam qüvvələr” qrupuna göndərildi. Onların İnqilabçı Fəhlə-Kəndli Hökuməti yaratması nəzərdə tutulurdu. SSRİ, ADR, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan hökumətləri tərəfindən də Çexoslovakiya xalqına, eləcə də Çexoslovakiya ordusuna müraciət layihəsi hazırlanmışdı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ikinci görüşü === Avqustun 18-də Moskvada SSRİ, Şərqi Almaniya, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan liderlərinin görüşü oldu. Müvafiq tədbirlər, o cümlədən ÇKP-nin "sağlam qüvvələri"nin hərbi yardım tələbi ilə görünməsi razılaşdırıldı. Moskvadakı iclas iştirakçıları adından Çexoslovakiya prezidenti Svobodaya göndərilən mesajda əsas arqumentlərdən biri kimi Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyəti və Çexoslovakiya hökumətinin "əksər" üzvləri tərəfindən çexoslovakiya xalqına silahlı yardımın göstərilməsi haqqında müraciətin alınması idi. == Əməliyyat == Əməliyyatın siyasi məqsədi ölkənin siyasi rəhbərliyini dəyişdirmək və Çexoslovakiyada SSRİ-yə sadiq bir rejim qurmaq idi. Qoşunlar Praqanın ən mühüm obyektlərini ələ keçirməli, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|DTK zabitləri]] çex islahatçılarını həbs etməli, sonra isə Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Plenumu və Milli Məclisin sessiyasının keçirilməli və burada da ali rəhbərlik əvəz edilməli idi. Əməliyyatın hərbi hazırlığını Varşava Müqaviləsi ölkələrinin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı marşal İ. Yakubovski həyata keçirmişdi. Lakin əməliyyatın başlamasına bir neçə gün qalmış Quru Qoşunlarının Ali Baş Komandanı, [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Müdafiə Nazirinin]] müavini, [[Ordu generalı (SSRİ)|Ordu generalı]] İ. G. Pavlovski baş komandan təyin olundu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər "Dunay" Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. Avqustun 20-nə qədər birinci eşalonu 250.000 nəfərə qədər, ümumi sayı isə 500.000 nəfərə qədər, 5000-ə yaxın tank və zirehli transportyordan ibarət qoşun qrupu hazırlanmışdır. Əməliyyatın həyata keçirilməsi üçün 26 bölmə cəlb edildi, onlardan 18-i aviasiya nəzərə alınmadan Sovetlərə aid idi. Hərbi müdaxilədə sovetlərin 1-ci Mühafizə Tankının, 20-ci Mühafizə Birliyinin, 16- cı Hava Ordusunun (Almaniyadakı Sovet Qoşunları Qrupu), 11-ci Mühafizə Ordusunun (Baltik Hərbi Dairəsi), 28-ci Əlahiddə Ordusunun (Belarus Hərbi Dairəsinin) qoşunları iştirak edirdi. Həmçinin Macarıstanda əsas qüvvələrə dayaq kimi Cənub cəbhəsi yerləşdirildi. Bu cəbhəyə əlavə olaraq, Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün "Balaton" əməliyyat qrupu (iki Sovet diviziyası, həmçinin Bolqar və Macarıstan bölmələri) Macarıstan ərazisinə yerləşdirildi. Ümumiyyətlə, Çexoslovakiyaya gətirilən qoşunların sayı aşağıdakı kimi idi: * [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] - 18 motoatıcı, tank və hava-desant diviziyası, 22 aviasiya və helikopter alayı, təxminən 170.000 nəfər; * [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]] - 5 piyada diviziyası, 40.000 nəfərə qədər; * [[Şərqi Almaniya|ADR]] - motorlu tüfəng və tank bölmələri, cəmi 15.000 nəfərə qədər (mətbuatdakı nəşrlərə görə son anda ADR bölmələrini Çexoslovakiyaya göndərməkdən imtina etmək qərara alındı, onlar hərbi hissədə ehtiyat rolunu oynadılar. Sərhəddə və Çexoslovakiyada bir neçə onlarla hərbi qulluqçudan ibarət ADR-ın işçi qrupu var idi); * [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] - 8-ci motoatıcı diviziyası, ayrı-ayrı bölmələr, cəmi 12500 nəfər; * Bolqarıstan - ümumi gücü 2164 nəfər olan 12 və 22-ci Bolqar motoatıcı alayları. və 26 [[T-34]] maşını ilə silahlanmış bir Bolqarıstan tank batalyonu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər Dunay Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. === SSRİ DTK-nın rolu === Vasili Mitroxinin hesabatına görə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ-nin xüsusi seçilmiş və təlim keçmiş DTK zabitləri]] Qərbi Almaniya, Avstriya, Böyük Britaniya, İsveçrə və Meksikanın saxta pasportları ilə turist, jurnalist, iş adamı və tələbə adı altında Çexoslovakiyaya göndərilmişdirlər. Burada əsas məqsəd o idi ki, çex dissidentləri qərb insanlarına daha çox etibar edirdilər. Onların rolu Yazıçılar Birliyi kimi islahatçı dairələrə, radikal jurnallara, universitetlərə və siyasi qruplarına daxil olmaq və sonra isə dissidentlərin reputasiyasını fəal şəkildə ləkələmək idi. Xüsusilə, DTK agentləri gizli amerika silah anbarlarını və Amerikanın Praqa rejimini devirmək planını nümayiş etdirən saxta sənədlər yaratmışdılar. Bu anbarlar sonralar Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya hücumuna bəraət qazandıran əsas dəlillərdən biri oldu. === Hadisələrin xronologiyası === Avqustun 20-də saat 22:15-də qoşunlar "Vltava-666" adlı əməliyyatın başlanması barədə siqnal aldılar. Avqustun 20-də saat 23:00-da işğal üçün nəzərdə tutulan qoşunlarda döyüş xəbərdarlığı elan edilib. Qapalı rabitə kanalları ilə bütün cəbhələrə, ordulara, diviziyalara, briqadalara, alaylara və batalyonlara irəliləmək üçün siqnal verilirdi. Bu siqnalla bütün komandirlər saxladıqları beş məxfi paketdən birini (əməliyyat beş variantda işlənib hazırlanmışdı) açmalı, qalan dördünü isə açmadan qərargah rəislərinin iştirakı ilə yandırmalı idilər. Açılan paketlərdə "Dunay-Kanal" və "Dunay-Kanal-Qlobus" planlarına uyğun olaraq "Dunay" əməliyyatının başlanması və döyüş əməliyyatlarının davam etdirilməsi əmri var idi. “Dunay əməliyyatı üzrə qarşılıqlı fəaliyyət üçün sifarişlər” əvvəlcədən hazırlanmışdı. İşğalda iştirak edən hərbi texnikaya ağ zolaqlar vurulmuşdu. Ağ zolaqları olmayan Sovet və müttəfiqlərin istehsalı olan bütün hərbi texnika "zərərsizləşdirməli" idi. Müqavimət halında zolaqsız tanklar və digər hərbi texnika xəbərdarlıq edilmədən və yuxarıdan əmr olmadan məhv edilməli idi. [[NATO]] əsgərləri ilə görüşərkən dərhal dayanmaq və komanda olmadan atəş açmamaq əmri verilib. Qoşunların yeridilməsi [[Şərqi Almaniya|ADR]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] və [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] ərazisindən 18 yerdə həyata keçirilmişdi. Almaniyadakı Sovet Qüvvələri Qrupundan olan 20-ci Mühafizə Ordusunun hissələri ( [[general-leytenant]] İvan Leontieviç Veliçko ) <ref>Танковый Меч Страны Советов. Дроговоз Игорь Григорьевич. Издательство: АСТ, Харвест. Год издания: 2004. ISBN 985-13-2133-8</ref> Praqaya daxil oldu və Çexoslovakiyanın paytaxtının əsas obyektlərinə nəzarət etdi. Eyni zamanda, iki Sovet hava-desant diviziyası Praqa və [[Brno|Brnoya]] endirildi. [[Fayl:An-12_in_flight.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/An-12_in_flight.jpg/220px-An-12_in_flight.jpg|left|thumb| Sovet hərbi nəqliyyat təyyarəsi An-12 .]] [[21 avqust|Avqustun 21-]] də səhər saat 2- də 7-ci Hava Desant Diviziyasının qabaqcıl bölmələri Praqadakı [[Praqa Beynəlxalq Hava Limanı|Ruzine]] aerodromuna eniş etdilər. Onlar qoşunları və hərbi texnikası olan Sovet An-12-lərinin eniş etməyə başladığı aerodromun əsas obyektlərini ələ keçirtdilər.Aerodromun ələ keçirilməsi aldadıcı manevrin köməyi ilə həyata keçirildi: aerodrom istiqamətində uçan Sovet An-24 sərnişin təyyarəsi göyərtəsində ehtimal olunan zədələnmə səbəbindən təcili eniş tələb etdi. İcazə və enişdən sonra paraşütçülər hava limanının idarəetmə qülləsini ələ keçirərək desant təyyarələrinin enişini təmin etdilər. İşğal xəbərini alan Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Rəyasət Heyəti təcili olaraq Dubçekin ofisində Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsində toplandı. Rəyasət Heyətinin işğalı pisləyən bəyanatının lehinə səs çoxluğu - 7-ə 4 səs verdi. İlkin plan üzrə yalnız Rəyasət Heyətinin üzvləri Kolder, Bilyak, Svestka və Riqaud çıxış etdilər. Barbirek və Piller Dubcek və O. Cherniki dəstəklədilər. Dubçekin özü radio müraciətində{{Mənbəsiz|5|3|2013}} vətəndaşları sakit olmağa və qan tökülməsinin və [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı il Macarıstan hadisələrinin]] faktiki təkrarlanmasının qarşısını almağa çağırdı. [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] işğalı nəticəsində Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı. Avqustun 21-də səhər saat 4:30-da Mərkəzi Komitənin binası sovet qoşunları və zirehli texnika ilə mühasirəyə alındı, sovet desantları binaya soxularaq orada olanları həbs etdilər. Dubçek və Mərkəzi Komitənin digər üzvləri bir neçə saat paraşütçülərin nəzarəti altında qaldılar. [[Fayl:10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg/220px-10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|thumb| Praqada işğala qarşı nümayiş, sovet tankının yandırılması]] Avqustun 21-i səhər saat 5:10-da 350-ci qvardiya hava desant alayının kəşfiyyat şirkəti və 103-cü hava desant diviziyasının ayrıca kəşfiyyat şirkəti eniş etdi. 10 dəqiqə ərzində onlar [[Brno-Turjanı Hava Limanı|Turanı]] və {{Tərcüməsiz 5|Намешть||cs|Letiště Náměšť nad Oslavou}} aerodromlarını ələ keçirdilər, bundan sonra əsas qüvvələrin tələsik enişi başladı. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, nəqliyyat təyyarələri bir-birinin ardınca aerodromlara enib. Eniş edənlər tam dayanmağı gözləmədən yerə tullanıblar. Eniş-enmə zolağının sonunda təyyarə artıq boş idi və dərhal yeni uçuş üçün sürət yığdı. Minimum fasilə ilə buraya qoşun və hərbi texnikası olan digər təyyarələr gəlməyə başladı. Daha sonra desantçılar öz hərbi texnikası və əsir götürülmüş mülki maşınları ilə ölkənin dərinliklərinə getdilər. Avqustun 21-də səhər saat 9:00-da [[Brno|Brnoda]] desantçılar bütün yolları, körpüləri, şəhərdən çıxışları, radio və televiziya binalarını, teleqrafı, baş poçtu, şəhərin və rayonun inzibati binalarını, mətbəəni, dəmiryol vağzallarını, habelə hərbi hissələrin və hərbi sənaye müəssisələrinin qərargahı kimi. ÇXO komandirlərindən sakit qalmaq və asayişi qorumaq tələb olunub. İlk paraşütçü qruplarının enişindən dörd saat sonra Praqa və Brno şəhərlərinin ən mühüm obyektləri müttəfiq qüvvələrin nəzarəti altında idi. Paraşütçülərin əsas səyləri Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin, hökumətin, Müdafiə Nazirliyinin və Baş Qərargahın binalarını, həmçinin radiostansiya və televiziyanın binalarını ələ keçirməyə yönəldilib. Əvvəlcədən müəyyən edilmiş plana əsasən, Çexoslovakiyanın əsas inzibati və sənaye mərkəzlərinə qoşun kolonnaları göndərildi. Müttəfiq qüvvələrin birləşmələri və bölmələri bütün böyük şəhərlərdə yerləşdirildi. Çexoslovakiyanın qərb sərhədlərinin qorunmasına xüsusi diqqət yetirildi. Avqustun 21-də günün sonuna qədər Varşava Müqaviləsi ölkələrinin 24 diviziyası Çexoslovakiya ərazisindəki əsas obyektləri zəbt etdi. Çexoslovakiya ordusuna müqavimət göstərməmək əmri verildiyi üçün SSRİ və müttəfiqlərinin qoşunları silah tətbiq etmədən bütün məntəqələri işğal etdilər. Praqada Daxili İşlər Nazirliyinin binası "A" qrupunun gələcək birinci rəhbəri Gennadi Zaitsevin komandanlığı ilə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ DTK-]] nın 7-ci İdarəsinin döyüşçüləri qrupu tərəfindən tutuldu === ÇKP-nin və ölkə əhalisinin hərəkətləri === Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Bununla bağlı radio, televiziya və qəzetlərə nəzarət gec quruldu. Sovetyönlü liderlər sovet səfirliyinə sığındılar. Amma onları yeni hökumət qurmağa və Mərkəzi Komitənin Plenumunu keçirməyə inandırmaq mümkün olmadı. Media artıq onları satqın elan etmişdi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Sovet rəhbərliyi kompromis həll yolu axtarmağa məcbur oldu. SSRİ-yə aparılan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin rəhbərliyinin üzvləri Moskvaya apardı. Prezident L. Svoboda da G. ilə birlikdə Moskvaya gəldi. Döyüş praktiki olaraq yox idi. Hərbçilərə təcrid olunmuş hücumlar oldu, lakin Çexoslovakiya sakinlərinin böyük əksəriyyəti müqavimət göstərmədi. == Moskvada danışıqlar == Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Lakin sonda [[Aleksandr Dubçek|A.Dubçek]] və onun yoldaşları yalnız yanvar və may (1968) qərarları ilə razılaşma əldə edərək Moskva protokolunu imzalamaq qərarına gəldilər (yalnız F.Krigel onu imzalamaqdan imtina etdi). Danışıqların nəticəsi, qoşunların çıxarılmasının vaxtının Çexoslovakiyada vəziyyətin normallaşmasından asılı olduğu birgə kommunike oldu. == Tərəflərin itkiləri == [[Fayl:August_68.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/August_68.jpg/220px-August_68.jpg|right|thumb| [[Slovakiya|Slovakiyanın]] [[Koşitse|Košice]] şəhərində ölənlərin adlarının yazılı olduğu xatirə lövhəsi]] [[Fayl:Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg/220px-Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|thumb| [[Liberets|Liberecdə]] 1968-ci il hadisələrinə həsr olunmuş abidə]] Ölkə prezidentinin və Çexiya radiosunun çağırışı ilə Çexoslovakiya vətəndaşları işğalçı qoşunlara silahlı müqavimət göstərmədilər. Buna baxmayaraq, hər yerdə qoşunlar yerli əhalinin passiv müqaviməti ilə qarşılaşdılar. Çexlər və slovaklar sovet qoşunlarını içki, yemək və yanacaqla təmin etməkdən imtina etdilər, qoşunların irəliləməsinə mane olmaq üçün yol nişanlarını dəyişdirdilər, küçələrə çıxdılar, Çexoslovakiyada baş verən hadisələrin mahiyyətini əsgərlərə izah etməyə çalışdılar, ruslara müraciət etdilər. -Çexoslovakiya qardaşlığı. Vətəndaşlar xarici qoşunların çıxarılmasını, SSRİ-yə aparılmış partiya və hökumət rəhbərlərinin geri qaytarılmasını tələb edirdilər. Silahlı müqavimət çağırışları [[Vyana|Vyanada]] olan, Praqa baharının ən radikal ideoloqu olan [[Neomarksizm|neo-marksist]] filosof İvan Svitak tərəfindən edildi (eyni zamanda Svitakın zorakı hərəkətlərə çağırışı ilk növbədə özünə qarşı yönəlmişdi - Çexoslovakiya partiyasının funksionerləri). və xarici qoşunların gətirilməsinə dəstək verən dövlət təhlükəsizlik işçiləri). Müasir məlumatlara görə, işğal zamanı 108 Çexoslovakiya vətəndaşı həlak olmuş, 500-dən çox dinc əhalinin böyük əksəriyyəti yaralanmışdır . Yalnız işğalın ilk günündə 58 nəfər həlak olub və ya ölümcül yaralanıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçmişdi. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. Ümumilikdə, [[1968]] -ci il [[21 avqust|avqustun 21]] -dən [[20 sentyabr|sentyabrın 20-dək]] sovet qoşunlarının döyüş itkiləri 12 ölü, 25 yaralı və yaralı oldu. Eyni dövr üçün qeyri-döyüş itkiləri - 84 ölü və ölü, 62 yaralı və yaralı. Həmçinin Teplice şəhəri yaxınlığında [[Vertolyot|vertolyotun]] qəzaya uğraması nəticəsində 2 sovet müxbiri həlak oldu . Bəziləri sağ qalan helikopter pilotunun qəzaya görə məsuliyyət daşıyacağından ehtiyatlanaraq, tapança ilə helikopterə bir neçə güllə atdığını, sonra isə helikopterin vurulduğunu iddia edir.{{Mənbəsiz|1|05|2020}} ; bu versiya bir müddət rəsmi idi və müxbirlər K. Nepomniachtchi və A. Zvorykin, o cümlədən DTK-nın daxili materiallarında "əks-inqilabçıların" qurbanı kimi çıxdı . 26 avqust 1968-ci ildə [[Zvolen]] şəhəri (Çexoslovakiya) yaxınlığında Tula 374 VTAP-dan olan An-12 qəzaya uğradı (c / k kapitanı N. Nabok). Pilotların sözlərinə görə, eniş zamanı yükü (9 ton yağ) olan təyyarə 300 metr yüksəklikdə pulemyotdan yerdən atəşə tutulub və 4-cü mühərrikin zədələnməsi nəticəsində yerə çata bilməyib yerə düşüb. bir neçə kilometr uçuş-enmə zolağı. 5 nəfər həlak oldu (nəticədə yanğında onlar diri-diri yandırıldı), topçu-radio operatoru sağ qaldı <ref>[http://www.tula.rodgor.ru/gazeta/661/people/2927/register.html Интервью ветерана ВОВ лётчика В. Ф. Рыбьянова]</ref> . Çex tarixçiləri və arxivçilərinin fikrincə, təyyarə dağa çırpılmış kimi görünürdü . Ceska Lipa şəhəri yaxınlığındakı Jandov qəsəbəsi yaxınlığında bir qrup vətəndaş körpüyə gedən yolu bağlayaraq Sovet T-55 tank komandiri Yu. VƏ. Yüksək sürətlə irəli gedən sütuna yetişən Andreev. Prorab insanları əzməmək üçün yolu döndərmək qərarına gəlib və tank ekipajla birlikdə körpüdən çöküb. Üç hərbçi həlak olub <ref>В пламени и славе. Очерки истории Краснознамённого Сибирского военного округа. / редколл., предс. Б. Е. Пьянков. 2-е изд., испр. и доп. Новосибирск, Новосибирское кн. изд-во, 1988. Стр. 302—303</ref> . SSRİ-nin texnologiyada itkiləri dəqiq məlum deyil. Təkcə 38-ci Ordunun bölmələrində ilk üç gündə Slovakiya və Şimali Moraviya ərazisində 7 tank və zirehli transportyor yandırıldı .Известны данные о безвозвратных потерях вооружённых сил других стран ОВД, участвовавших в операции: [[Венгерская народная армия|венгерская]] и [[Вооружённые силы Болгарии#1945—1990|болгарская]] армии потеряли по одному человеку погибшими (болгарский солдат был убит на посту неизвестными, при этом был похищен его автомат)<ref name="ОВД" /><ref name="НРБ" />, [[Народное Войско Польское|польская]] — 10 человек погибшими<ref name="ПНР" />. {{викитека-текст|ru|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|nocat=1}}     == Əlavə tədbirlər == Sentyabrın əvvəlində qoşunlar Çexoslovakiyanın bir çox şəhər və qəsəbələrindən xüsusi təyinatlı yerlərə çıxarıldı. Sovet tankları [[11 sentyabr]] [[1968]] -ci ildə Praqadan çıxdı. 1968-ci il oktyabrın 16-da SSRİ və Çexoslovakiya hökumətləri arasında Sovet qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisində müvəqqəti qalma şərtləri haqqında saziş imzalandı, ona görə Sovet qoşunlarının bir hissəsi Çexoslovakiya ərazisində qaldı. sosialist cəmiyyətinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi daşıyır”. 17 oktyabr 1968-ci il qoşunların bir hissəsinin Çexoslovakiya ərazisindən mərhələli şəkildə çıxarılmasına başlandı və bu, noyabrın ortalarında tamamlandı. [[1969]] -cu ildə Praqada tələbələr [[Yan Palax|Yan Palaç]] və Yan Zajiç sovet işğalına etiraz olaraq bir ay fərqlə özlərini yandırdılar. Çexoslovakiyaya qoşun yeridilməsi nəticəsində siyasi və iqtisadi islahatlar prosesi dayandırıldı. Apreldə (1969) ) Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin plenumu seçildi G. qaz . İslahatçılar vəzifələrindən uzaqlaşdırıldı, repressiyalar başladı. Bir neçə on minlərlə insan, o cümlədən ölkənin mədəni elitasının bir çox nümayəndələri ölkəni tərk etdi . Çexoslovakiya tarixində Husakın partiyaya (və faktiki olaraq bütün ölkənin) lideri seçilməsindən sonrakı dövr normallaşma dövrü kimi tanınır. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == [[Fayl:Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg/300px-Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|right|thumb|300x300px| [[Helsinki|Helsinkidə]] ATS qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına qarşı nümayiş]] Avqustun 21-də bir qrup ölkənin ( [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]], [[Kanada]], [[Danimarka]] və [[Paraqvay]] ) [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası|nümayəndələri BMT Təhlükəsizlik Şurasında]] çıxış edərək “Çexoslovakiya məsələsi” [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|nin BMT Baş Assambleyasının iclasına çıxarılmasını]] tələb ediblər. Macarıstan və SSRİ nümayəndələri əleyhinə səs verdilər. Daha sonra Çexoslovakiya nümayəndəsi də bu məsələnin BMT-nin müzakirəsindən çıxarılmasını tələb etdi. Beş dövlətin hərbi müdaxiləsi dörd sosialist ölkəsinin - [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]], [[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]], [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] (sonuncu sentyabrda Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı), [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], eləcə də Qərb ölkələrinin bir sıra kommunist partiyaları hökumətləri tərəfindən pisləndi. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet İttifaqında [[Ziyalı|ziyalıların]] bəzi nümayəndələri sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz etdilər <ref>[https://web.archive.org/web/20021118105330/http://www.hro.org/editions/karta/nr3/chehosl.htm Памяти Александра Дубчека]. Права человека в России, 18 июня 2007</ref> . [[Yevgeni Yevtuşenko]] SSRİ və Çexoslovakiyada samizdatda yayılan " Tanklar Praqadan keçir " etiraz şeirini yazıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi . Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçib. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. === 25 avqust 1968-ci ildə Moskvada etiraz nümayişi === [[Fayl:Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg/300px-Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|right|thumb|300x300px| Nümayişçilərin posteri]] Dinc sakinlər arasında ən çox qurbanlar Praqada, Çex Radiosunun binasının yaxınlığında olub. Orada avqustun 21-də 16 nəfər ölüb . Ola bilsin ki, qurbanlardan bəziləri sənədsiz olub. Belə ki, şahidlər Sovet əsgərlərinin Vatslav meydanında Praqa sakinlərinin izdihamına atəş açdığını, nəticədə bir neçə nəfərin öldüyünü və yaralandığını bildirirlər, baxmayaraq ki, bu hadisə ilə bağlı məlumatlar Çexoslovakiya təhlükəsizlik xidmətinin hesabatlarına daxil edilməmişdir <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231 Historici: Obětí srpnové okupace je více] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231}}{{Cs}}</ref> . Çexoslovakiyanın Praqa, [[Liberets]], [[Brno]], [[Koşitse]], [[Poprad]] və digər şəhərlərində sovet əsgərlərinin çoxsaylı etiraz təzahürləri nəticəsində mülki şəxslərin, o cümlədən azyaşlılar və qocalar arasında həlak olması ilə bağlı sübutlar var. izdiham{{Mənbəsiz|23|8|2018}} <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681 Invaze vojsk si v roce 1968 vyžádala životy 108 Čechoslováků] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681}}{{Cs}}</ref> . 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! şüarları ilə plakatları açdılar . Nümayiş dağıdıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər isə mühakimə olundular. Xüsusilə , 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi şüarları olan pankartlar açıb: “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! "," [[Aleksandr Dubçek|Dubcek]] üçün azadlıq ! » . Nümayiş yatırıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər pislənildi . == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz olaraq fəhlə [[Vasili Makux|Vasili Makux Kiyevdə Xreşçatıkda]] özünü yandırma aktı törədib. 22 avqust 1969-cu ildə Çexoslovakiya Federal Məclisinin Rəyasət Heyəti qondarma " {{Tərcüməsiz|Закон дубинки||cs|Pendrekový zákon}} " qəbul etdi. <span class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><span style="display:inline-block; font-size:80%; position:relative;"><span style="font-size:117.6%; margin-left:-0.43em; position:relative; top:0.28em;"><small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на чешском языке">)</small></span></span></span> ”, nümayişçilərin saxlanması qaydalarını sərtləşdirdi. Dissidentlər bunu bir repressiya forması və “miniatürdə hərbi vəziyyət” kimi qiymətləndirirdilər <ref>[https://www.info.cz/nazory/schmarcz-nase-obusky-misto-cizich-tanku-podivejme-se-uz-historicke-pravde-do-oci-42656.htmlSchmarcz: Naše obušky místo cizích tanků. Podívejme se už historické pravdě do očí]{{Недоступная ссылка|date=Март 2020|bot=InternetArchiveBot}}{{ref-cs}}</ref> . == Qeydlər == <references group="" responsive="1"></references> == Ədəbiyyat == * ''Lavrenov S. Ya., Popov I. M.'' [http://militera.lib.ru/h/lavrenov_popov/11.html "Dunay" əməliyyatı] // Sovet İttifaqı yerli müharibələrdə və münaqişələrdə. - {{М.}} .: Astrel, 2003. - S. 324-329. — 778 səh. - (Hərb Tarixi Kitabxanası). - 5000 nüsxə. — ISBN 5-271-05709-7 . * ''Mayorov A. M.'' İstila. Çexoslovakiya, 1968. - {{М.}}, 1998. — ISBN 5-7712-0082-4 . * Виктор Суворов . Qurtarıcı. - M .: AST, 2006. - 317 ilə. — <nowiki>ISBN 5-17-007515-4</nowiki> . * Войны второй половины XX века / auth.-stat. Qordienko A.N. - Mn. : Ədəbiyyat, 1998. - 544 ilə. - (Hərbi sənət ensiklopediyası). — <nowiki>ISBN 985-437-507-2</nowiki> . * Шевченко В. В. Sübhə doğru : əsgər-beynəlmiləlçilərə həsr olunmuş, Çexoslovakiya ... 1968 .... - Rostov-na-Donu: Altair, 2011. - 475 ilə. - <nowiki>ISBN 978-5-91951-051-2</nowiki> . * Ярёменко В. А., Почтарёв А. Н., Усиков А. В. 20-ci əsrin ikinci yarısında yerli müharibələrdə və hərbi münaqişələrdə Rusiya (SSRİ). / Ed. V. A. Zolotareva, Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyinin Hərb Tarixi İnstitutu . - M . : Triada-ferma, 2002. - 494 ilə. — (Rusiya Hərbi Tarix Kitabxanası). - 1000 nüsxə. * ''Kozlov A. V.'' Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya daxil olması üçün informasiya dəstəyi. // Hərbi tarix jurnalı . - 2007. - No 7. - S.15-16. * Давид Оманд. Məqsədli düşüncə. Britaniya kəşfiyyat xidmətlərinin metodlarına əsasən qərarların qəbulu = David Omand. Casuslar Kəşfiyyatda On Dərs Necə Düşünür. - M .: Alpina Publisher, 2022. — 376 ilə. — <nowiki>ISBN 978-5-9614-4172-7</nowiki> . [[Kateqoriya:1968-ci ildə SSRİ]] [[Kateqoriya:Yoxlanılmamış tərcümə ehtiva edən səhifələr]] jqcvm31jxzhuozgf0uzccyk76fyep64 6598905 6598903 2022-08-28T12:08:30Z Vugee 29431 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Silahlı münaqişə |aiddir = Soyuq müharibə |şəkil = |şəklin ölçüsü = 300x300px |şəklin izahı = VMT tankları "Dunay" əməliyyatı zamanı Praqada, avqust 1968 |tarixi = 21 avqust - 11 sentyabr 1968 |yeri = Çexoslovakiya |səbəbi = "Proqa Baharı" 1968 |vəziyyəti = |nəticəsi = Çexoslovakiyanın Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) qoşunları tərəfindən işğalı |tərəf1 = Sovet Socialist Respublikaları İttifaqı (SSRİ) , Polşa Xalq Respublikası (PXR), Macarıstan Xalq Respublikası (MXR), Bolqarıstan Xalq Respublikası (BXR) və Almaniya Demokratik Respublikası (ADR) |tərəf2 = Çexoslovaki Sovet Sosialist Respublikası (ÇSSR) * |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = SSRİ - 96 nəfər, PXR - 10 nəfər, MXR - 1 nəfər, BXR - 1 nəfər |itkilər2 = ÇSSR - 108 dinc sakin, 5 hərbçi özünə sui-qəsd etmişdi, 70 000-ə yaxın vətəndaş digər qərb ölkələrinə qaçmışdı. |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} [[Fayl:Знак_Варшавского_договора.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG/220px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG|thumb| "Sülh və Sosializm İttifaqı" [[İşarə|döş nişanı]], [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]]] '''Qoşunların Çexoslovakiyaya daxil olması''', həmçinin '''Dunay əməliyyatı''' və ya '''[[Çexoslovakiyanın süqutu|Çexoslovakiyanın]] işğalı''' - [[21 avqust]] [[1968]] -ci ildə başlayan və [[Praqa baharı]] islahatlarına son qoyan [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Müqaviləsi]] Təşkilatı qoşunlarının ([[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]] istisna olmaqla) Çexoslovakiyaya daxil olması. Ən böyük qoşun kontingenti [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] tərəfindən ayrılmışdı. Birləşmiş qrupa (500 min nəfərə qədər və 5 min tank və [[zirehli transportyor]]) ordu generalı I. G. Pavlovski başçılıq edirdi. == Hadisədən əvvəl baş verənlər == [[Fayl:IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg/220px-IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|thumb| [[Nikolae Çauşesku]] (ortada) və Lüdvik Svoboda (solda) 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya səfəri zamanı. [[Aleksandr Dubçek|Alexander Dubcek]] ön sırada, soldan birincidir. Çauşesku o zaman Varşava Müqaviləsi Təşkilatının Çexoslovakiyaya hücumunun əleyhdarı idi.]] Sovet rəhbərliyi ehtiyat edirdi ki, Çexoslovakiya kommunistləri Moskvadan asılı olmayan daxili siyasət yeritsələr, SSRİ Çexoslovakiya üzərində nəzarəti itirəcək. Hadisələrin bu cür dönüşü Şərqi Avropa [[Şərq bloku|sosialist blokunu]] həm siyasi, həm də hərbi-strateji baxımdan parçalamaq təhlükəsi yaradırdı. Sosialist bloku ölkələrində məhdud dövlət suverenliyi siyasəti, digər şeylərlə yanaşı, lazım gələrsə, hərbi gücdən istifadə etməyə imkan verən [[Qərb dünyası|Qərbdə]] " Brejnev doktrinası " adını aldı. 1968-ci ilin mart ayının sonunda [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi|Sov.İKP Mərkəzi Komitəsi]] Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə bağlı məxfi məlumatı partiya fəallarına göndərdi. Bu sənəddə deyilirdi: “son vaxtlar hadisələr mənfi istiqamətdə inkişaf edir. Çexoslovakiyada “rəsmi müxalifət” yaratmaq və müxtəlif antisosialist baxış və nəzəriyyələrə qarşı “tolerantlıq” tələb edən məsuliyyətsiz ünsürlərin hərəkətləri artmaqdadır. Sosializm quruculuğunun keçmiş təcrübəsi yanlış şəkildə işıqlandırılır, digər sosialist ölkələrinin təcrübəsinə zidd olan sosializmə xüsusi Çexoslovakiya yolu təklif edilir, Çexoslovakiyanın xarici siyasətinə kölgə salmağa cəhdlər edilir, sosializmin zərurətindən danışılır. “müstəqil” xarici siyasət yeridilməsi vurğulanır. Özəl müəssisələrin yaradılması, planlaşdırılmış sistemdən imtina, Qərblə əlaqələrin genişləndirilməsi çağırışları səslənir. Üstəlik, bir sıra qəzetlərdə, radio və televiziyada “partiyanın dövlətdən tamamilə ayrılması”, Çexoslovakiyanın [[Tomaş Masarik|Masaryk]] və Beneş burjua respublikasına qaytarılması, Çexoslovakiyanın “açıq cəmiyyətə çevrilməsi çağırışları edilir" Martın 23-də [[Drezden|Drezdendə]] altı sosialist ölkəsinin - [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Şərqi Almaniya|ADR]], Bolqarıstan, [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] və Çexoslovakiyanın partiya və hökumət rəhbərləri arasında görüş keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının baş katibi [[Aleksandr Dubçek|A. Dubçek]] ağır tənqidlərə məruz qaldı. Drezdendəki görüşdən sonra Sovet rəhbərliyi Çexoslovakiyaya qarşı hərəkət variantları, o cümlədən hərbi tədbirlər hazırlamağa başladı. ADR liderləri ( [[Valter Ulbrixt|V.]] [[Valter Ulbrixt|Ulbricht]]), Bolqarıstan ([[Todor Jivkov|T.]] [[Todor Jivkov|Jivkov]]) və Polşa (V. Gomulka) bu məsələdə sərt mövqe tutmuş və müəyyən dərəcədə Sovet lideri [[Leonid Brejnev|L.]] [[Leonid Brejnev|Brejnev]]<nowiki/>ə təzyiq edirdilər. Sovet tərəfi Çexoslovakiya sərhədləri yaxınlığında “Qara Aslan” kod adlı manevrlər həyata keçirən [[NATO]] qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisinə daxil olması variantını istisna etmirdi. === "Dunay" əməliyyatı üçün əməliyyat planının hazırlanması === Yaranan hərbi-siyasi vəziyyəti nəzərə alaraq, 1968-ci ilin yazında Varşava Müqaviləsi Təşkilatının birgə komandanlığı SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı ilə birlikdə "Dunay" kod adlı əməliyyat hazırladı. 8 aprel 1968-ci ildə Hava-desant qoşunlarının komandiri general V.F. Margelov qəbul etdiyi əmrə əsasən Çexoslovakiya ərazisində hava-desant hücum qüvvələrinin istifadəsini planlaşdırmağa başlandı. Direktivdə deyilirdi: “Beynəlxalq vəzifəyə və Varşava Müqaviləsi Təşkilatına sadiq olan Sovet İttifaqı və digər sosialist ölkələri Vətəni onun üzərində asılmış təhlükədən müdafiə etmək üçün Çexoslovakiya Xalq Ordusuna kömək etmək üçün öz qoşunlarını göndərməlidirlər”. Sənəddə həmçinin vurğulanırdı: “Əgər Çexoslovakiya Xalq Ordusunun qoşunları sovet qoşunlarının görünüşünə anlayışla yanaşırlarsa, bu halda onlarla qarşılıqlı əlaqəni təşkil etmək və qarşıya qoyulan vəzifələri birgə yerinə yetirmək lazımdır. Əgər ÇXO qoşunları paraşütçülərə düşmən münasibət bəsləyərsə və mühafizəkar qüvvələri dəstəkləyirsə, onda onların lokallaşdırılması üçün tədbirlər görmək, bu mümkün deyilsə, tərksilah etmək lazımdır”. === Alexander Dubçekə təzyiq === Aprel-may aylarında sovet rəhbərləri Aleksandr Dubçeki “ağıllandırmağa”, onun diqqətini antisosialist qüvvələrin hərəkətlərinin təhlükəsinə yönəltməyə çalışırdılar. Aprelin sonunda Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı r[[Praqa|marşal]] [[İvan Yakubovski|I.]] [[İvan Yakubovski|Yakubovski]], Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunları üçün Çexoslovakiya ərazisində təlimlər hazırlamaq.üçün Praqaya gəldi. Mayın 4-də Brejnev Moskvada Dubçeklə görüşdü, lakin qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq mümkün olmadı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ilk görüşü === Mayın 8-də Moskvada SSRİ, Polşa, ADR, Bolqarıstan və Macarıstan rəhbərlərinin qapalı görüşü keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə əlaqədar həyata keçiriləcək tədbirlər haqqında səmimi fikir mübadiləsi aparıldı. Hətta o zaman hərbi yolla həll təklifləri var idi. Lakin Macarıstan lideri [[Yanoş Kadar|Y.Kadar]] [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı ilin təcrübəsinə]] istinad edərək deyirdi ki, Çexoslovakiya böhranı hərbi yolla həll edilə bilməz və siyasi həll yolu axtarılmalıdır. === Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının "Şumava" təlimləri === Mayın sonunda Çexoslovakiya hökuməti Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunlarının iyunun 20-30-da yalnız bölmələrin, birləşmələrin və siqnal qoşunlarının qərargahlarının iştirakı ilə keçirilən "Şumava" adlı təlimlərinin keçirilməsinə razılıq verdi. İyunun 20-dən iyunun 30-dək sosialist ölkələrinin hərbi bloku tarixində ilk dəfə olaraq Çexoslovakiya ərazisinə 16.000 şəxsi heyət gətirildi. 1968-ci il iyulun 23-dən avqustun 10-dək SSRİ, ADR və Polşa ərazisində "Neman" arxa cəbhə təlimləri keçirildi. Bu bu zaman qoşunlar Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün yenidən yerləşdirildi. 1968-ci il avqustun 11-də [[Hava hücumundan müdafiə döyüşü|hava hücumundan müdafiə]] qüvvələrinin "Səmavi Qalxan" əsas təlimləri keçirildi. Qərbi Ukrayna, Polşa və ADR ərazisində rabitə qoşunlarının təlimləri keçirildi. 29 iyul - 1 avqust tarixlərində Čierná nad Tisou şəhərində [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Politbürosu|Sov. İKP MK Siyasi Bürosunun və]] Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin tam tərkibinin prezident L. Svoboda arasında görüş keçirildi . Danışıqlarda Çexoslovakiya nümayəndə heyəti daha çox vahid cəbhə kimi çıxış edirdi, lakin Vasil Bilyak xüsusi mövqe tuturdu. Elə həmin ərəfədə, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvlüyünə namizəd Antonin Kapekdən ölkəsinə sosialist ölkələrindən “qardaş yardımı” göstərmək xahişi ilə şəxsi məktub daxil olmuşdu. İyulun sonunda Çexoslovakiyada hərbi əməliyyata hazırlıq başa çatdı, lakin onun keçirilməsi ilə bağlı yekun qərar hələ qəbul edilməmişdi. 3 avqust 1968-ci il [[Bratislava|Bratislavada]] altı kommunist partiyasının liderlərinin görüşü baş tutdu. Bratislavada qəbul edilmiş bəyanatda sosializmin müdafiəsində kollektiv məsuliyyət haqqında ifadə var idi. Bratislavada L. Brejnevə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının rəhbərliyinin beş üzvü - Bilyak, İndra, Kapek, Kolder, Şvestkadan Çexoslovakiyanı qaçılmaz qarşıdurma təhlükəsindən xilas etmək üçün "effektiv kömək və dəstək" xahişi ilə məktub verildi. Avqustun ortalarında L. Brejnev A. Dubçek və Bratislavada vəd edilən kadr dəyişikliklərinin niyə baş tutmadığını soruşdu, Dubçek isə cavab verdi ki, kadr məsələləri Partiya Mərkəzi Komitəsinin plenumunda kollektiv şəkildə həll olunur. Avqustun 16-da Sov.İKP MK Siyasi Bürosunun Moskvada keçirilən iclasında Çexoslovakiyadakı vəziyyət müzakirə edildi və qoşunların yeridilməsi ilə bağlı təkliflər bəyənildi. Eyni zamanda, Sov.İKP MK Siyasi Bürosundan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinə məktub daxil oldu. Avqustun 17-də Sovet səfiri S. Çervonenko Çexoslovakiya Prezidenti L. Svoboda və Moskvaya bildirdi ki, həlledici anda prezident Sov.İKP və Sovet İttifaqı ilə birlikdə olacaq. Həmin gün Çexoslovakiya xalqına Müraciət mətni üçün Moskvada hazırlanmış materiallar ÇKP-dəki “sağlam qüvvələr” qrupuna göndərildi. Onların İnqilabçı Fəhlə-Kəndli Hökuməti yaratması nəzərdə tutulurdu. SSRİ, ADR, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan hökumətləri tərəfindən də Çexoslovakiya xalqına, eləcə də Çexoslovakiya ordusuna müraciət layihəsi hazırlanmışdı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ikinci görüşü === Avqustun 18-də Moskvada SSRİ, Şərqi Almaniya, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan liderlərinin görüşü oldu. Müvafiq tədbirlər, o cümlədən ÇKP-nin "sağlam qüvvələri"nin hərbi yardım tələbi ilə görünməsi razılaşdırıldı. Moskvadakı iclas iştirakçıları adından Çexoslovakiya prezidenti Svobodaya göndərilən mesajda əsas arqumentlərdən biri kimi Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyəti və Çexoslovakiya hökumətinin "əksər" üzvləri tərəfindən çexoslovakiya xalqına silahlı yardımın göstərilməsi haqqında müraciətin alınması idi. == Əməliyyat == Əməliyyatın siyasi məqsədi ölkənin siyasi rəhbərliyini dəyişdirmək və Çexoslovakiyada SSRİ-yə sadiq bir rejim qurmaq idi. Qoşunlar Praqanın ən mühüm obyektlərini ələ keçirməli, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|DTK zabitləri]] çex islahatçılarını həbs etməli, sonra isə Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Plenumu və Milli Məclisin sessiyasının keçirilməli və burada da ali rəhbərlik əvəz edilməli idi. Əməliyyatın hərbi hazırlığını Varşava Müqaviləsi ölkələrinin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı marşal İ. Yakubovski həyata keçirmişdi. Lakin əməliyyatın başlamasına bir neçə gün qalmış Quru Qoşunlarının Ali Baş Komandanı, [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Müdafiə Nazirinin]] müavini, [[Ordu generalı (SSRİ)|Ordu generalı]] İ. G. Pavlovski baş komandan təyin olundu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər "Dunay" Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. Avqustun 20-nə qədər birinci eşalonu 250.000 nəfərə qədər, ümumi sayı isə 500.000 nəfərə qədər, 5000-ə yaxın tank və zirehli transportyordan ibarət qoşun qrupu hazırlanmışdır. Əməliyyatın həyata keçirilməsi üçün 26 bölmə cəlb edildi, onlardan 18-i aviasiya nəzərə alınmadan Sovetlərə aid idi. Hərbi müdaxilədə sovetlərin 1-ci Mühafizə Tankının, 20-ci Mühafizə Birliyinin, 16- cı Hava Ordusunun (Almaniyadakı Sovet Qoşunları Qrupu), 11-ci Mühafizə Ordusunun (Baltik Hərbi Dairəsi), 28-ci Əlahiddə Ordusunun (Belarus Hərbi Dairəsinin) qoşunları iştirak edirdi. Həmçinin Macarıstanda əsas qüvvələrə dayaq kimi Cənub cəbhəsi yerləşdirildi. Bu cəbhəyə əlavə olaraq, Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün "Balaton" əməliyyat qrupu (iki Sovet diviziyası, həmçinin Bolqar və Macarıstan bölmələri) Macarıstan ərazisinə yerləşdirildi. Ümumiyyətlə, Çexoslovakiyaya gətirilən qoşunların sayı aşağıdakı kimi idi: * [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] - 18 motoatıcı, tank və hava-desant diviziyası, 22 aviasiya və helikopter alayı, təxminən 170.000 nəfər; * [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]] - 5 piyada diviziyası, 40.000 nəfərə qədər; * [[Şərqi Almaniya|ADR]] - motorlu tüfəng və tank bölmələri, cəmi 15.000 nəfərə qədər (mətbuatdakı nəşrlərə görə son anda ADR bölmələrini Çexoslovakiyaya göndərməkdən imtina etmək qərara alındı, onlar hərbi hissədə ehtiyat rolunu oynadılar. Sərhəddə və Çexoslovakiyada bir neçə onlarla hərbi qulluqçudan ibarət ADR-ın işçi qrupu var idi); * [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] - 8-ci motoatıcı diviziyası, ayrı-ayrı bölmələr, cəmi 12500 nəfər; * Bolqarıstan - ümumi gücü 2164 nəfər olan 12 və 22-ci Bolqar motoatıcı alayları. və 26 [[T-34]] maşını ilə silahlanmış bir Bolqarıstan tank batalyonu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər Dunay Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. === SSRİ DTK-nın rolu === Vasili Mitroxinin hesabatına görə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ-nin xüsusi seçilmiş və təlim keçmiş DTK zabitləri]] Qərbi Almaniya, Avstriya, Böyük Britaniya, İsveçrə və Meksikanın saxta pasportları ilə turist, jurnalist, iş adamı və tələbə adı altında Çexoslovakiyaya göndərilmişdirlər. Burada əsas məqsəd o idi ki, çex dissidentləri qərb insanlarına daha çox etibar edirdilər. Onların rolu Yazıçılar Birliyi kimi islahatçı dairələrə, radikal jurnallara, universitetlərə və siyasi qruplarına daxil olmaq və sonra isə dissidentlərin reputasiyasını fəal şəkildə ləkələmək idi. Xüsusilə, DTK agentləri gizli amerika silah anbarlarını və Amerikanın Praqa rejimini devirmək planını nümayiş etdirən saxta sənədlər yaratmışdılar. Bu anbarlar sonralar Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya hücumuna bəraət qazandıran əsas dəlillərdən biri oldu. === Hadisələrin xronologiyası === Avqustun 20-də saat 22:15-də qoşunlar "Vltava-666" adlı əməliyyatın başlanması barədə siqnal aldılar. Avqustun 20-də saat 23:00-da işğal üçün nəzərdə tutulan qoşunlarda döyüş xəbərdarlığı elan edilib. Qapalı rabitə kanalları ilə bütün cəbhələrə, ordulara, diviziyalara, briqadalara, alaylara və batalyonlara irəliləmək üçün siqnal verilirdi. Bu siqnalla bütün komandirlər saxladıqları beş məxfi paketdən birini (əməliyyat beş variantda işlənib hazırlanmışdı) açmalı, qalan dördünü isə açmadan qərargah rəislərinin iştirakı ilə yandırmalı idilər. Açılan paketlərdə "Dunay-Kanal" və "Dunay-Kanal-Qlobus" planlarına uyğun olaraq "Dunay" əməliyyatının başlanması və döyüş əməliyyatlarının davam etdirilməsi əmri var idi. “Dunay əməliyyatı üzrə qarşılıqlı fəaliyyət üçün sifarişlər” əvvəlcədən hazırlanmışdı. İşğalda iştirak edən hərbi texnikaya ağ zolaqlar vurulmuşdu. Ağ zolaqları olmayan Sovet və müttəfiqlərin istehsalı olan bütün hərbi texnika "zərərsizləşdirməli" idi. Müqavimət halında zolaqsız tanklar və digər hərbi texnika xəbərdarlıq edilmədən və yuxarıdan əmr olmadan məhv edilməli idi. [[NATO]] əsgərləri ilə görüşərkən dərhal dayanmaq və komanda olmadan atəş açmamaq əmri verilib. Qoşunların yeridilməsi [[Şərqi Almaniya|ADR]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] və [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] ərazisindən 18 yerdə həyata keçirilmişdi. Almaniyadakı Sovet Qüvvələri Qrupundan olan 20-ci Mühafizə Ordusunun hissələri ( [[general-leytenant]] İvan Leontieviç Veliçko ) <ref>Танковый Меч Страны Советов. Дроговоз Игорь Григорьевич. Издательство: АСТ, Харвест. Год издания: 2004. ISBN 985-13-2133-8</ref> Praqaya daxil oldu və Çexoslovakiyanın paytaxtının əsas obyektlərinə nəzarət etdi. Eyni zamanda, iki Sovet hava-desant diviziyası Praqa və [[Brno|Brnoya]] endirildi. [[Fayl:An-12_in_flight.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/An-12_in_flight.jpg/220px-An-12_in_flight.jpg|left|thumb| Sovet hərbi nəqliyyat təyyarəsi An-12 .]] [[21 avqust|Avqustun 21-]] də səhər saat 2- də 7-ci Hava Desant Diviziyasının qabaqcıl bölmələri Praqadakı [[Praqa Beynəlxalq Hava Limanı|Ruzine]] aerodromuna eniş etdilər. Onlar qoşunları və hərbi texnikası olan Sovet An-12-lərinin eniş etməyə başladığı aerodromun əsas obyektlərini ələ keçirtdilər.Aerodromun ələ keçirilməsi aldadıcı manevrin köməyi ilə həyata keçirildi: aerodrom istiqamətində uçan Sovet An-24 sərnişin təyyarəsi göyərtəsində ehtimal olunan zədələnmə səbəbindən təcili eniş tələb etdi. İcazə və enişdən sonra paraşütçülər hava limanının idarəetmə qülləsini ələ keçirərək desant təyyarələrinin enişini təmin etdilər. İşğal xəbərini alan Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Rəyasət Heyəti təcili olaraq Dubçekin ofisində Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsində toplandı. Rəyasət Heyətinin işğalı pisləyən bəyanatının lehinə səs çoxluğu - 7-ə 4 səs verdi. İlkin plan üzrə yalnız Rəyasət Heyətinin üzvləri Kolder, Bilyak, Svestka və Riqaud çıxış etdilər. Barbirek və Piller Dubcek və O. Cherniki dəstəklədilər. Dubçekin özü radio müraciətində{{Mənbəsiz|5|3|2013}} vətəndaşları sakit olmağa və qan tökülməsinin və [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı il Macarıstan hadisələrinin]] faktiki təkrarlanmasının qarşısını almağa çağırdı. [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] işğalı nəticəsində Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı. Avqustun 21-də səhər saat 4:30-da Mərkəzi Komitənin binası sovet qoşunları və zirehli texnika ilə mühasirəyə alındı, sovet desantları binaya soxularaq orada olanları həbs etdilər. Dubçek və Mərkəzi Komitənin digər üzvləri bir neçə saat paraşütçülərin nəzarəti altında qaldılar. [[Fayl:10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg/220px-10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|thumb| Praqada işğala qarşı nümayiş, sovet tankının yandırılması]] Avqustun 21-i səhər saat 5:10-da 350-ci qvardiya hava desant alayının kəşfiyyat şirkəti və 103-cü hava desant diviziyasının ayrıca kəşfiyyat şirkəti eniş etdi. 10 dəqiqə ərzində onlar [[Brno-Turjanı Hava Limanı|Turanı]] və {{Tərcüməsiz 5|Намешть||cs|Letiště Náměšť nad Oslavou}} aerodromlarını ələ keçirdilər, bundan sonra əsas qüvvələrin tələsik enişi başladı. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, nəqliyyat təyyarələri bir-birinin ardınca aerodromlara enib. Eniş edənlər tam dayanmağı gözləmədən yerə tullanıblar. Eniş-enmə zolağının sonunda təyyarə artıq boş idi və dərhal yeni uçuş üçün sürət yığdı. Minimum fasilə ilə buraya qoşun və hərbi texnikası olan digər təyyarələr gəlməyə başladı. Daha sonra desantçılar öz hərbi texnikası və əsir götürülmüş mülki maşınları ilə ölkənin dərinliklərinə getdilər. Avqustun 21-də səhər saat 9:00-da [[Brno|Brnoda]] desantçılar bütün yolları, körpüləri, şəhərdən çıxışları, radio və televiziya binalarını, teleqrafı, baş poçtu, şəhərin və rayonun inzibati binalarını, mətbəəni, dəmiryol vağzallarını, habelə hərbi hissələrin və hərbi sənaye müəssisələrinin qərargahı kimi. ÇXO komandirlərindən sakit qalmaq və asayişi qorumaq tələb olunub. İlk paraşütçü qruplarının enişindən dörd saat sonra Praqa və Brno şəhərlərinin ən mühüm obyektləri müttəfiq qüvvələrin nəzarəti altında idi. Paraşütçülərin əsas səyləri Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin, hökumətin, Müdafiə Nazirliyinin və Baş Qərargahın binalarını, həmçinin radiostansiya və televiziyanın binalarını ələ keçirməyə yönəldilib. Əvvəlcədən müəyyən edilmiş plana əsasən, Çexoslovakiyanın əsas inzibati və sənaye mərkəzlərinə qoşun kolonnaları göndərildi. Müttəfiq qüvvələrin birləşmələri və bölmələri bütün böyük şəhərlərdə yerləşdirildi. Çexoslovakiyanın qərb sərhədlərinin qorunmasına xüsusi diqqət yetirildi. Avqustun 21-də günün sonuna qədər Varşava Müqaviləsi ölkələrinin 24 diviziyası Çexoslovakiya ərazisindəki əsas obyektləri zəbt etdi. Çexoslovakiya ordusuna müqavimət göstərməmək əmri verildiyi üçün SSRİ və müttəfiqlərinin qoşunları silah tətbiq etmədən bütün məntəqələri işğal etdilər. Praqada Daxili İşlər Nazirliyinin binası "A" qrupunun gələcək birinci rəhbəri Gennadi Zaitsevin komandanlığı ilə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ DTK-]] nın 7-ci İdarəsinin döyüşçüləri qrupu tərəfindən tutuldu === ÇKP-nin və ölkə əhalisinin hərəkətləri === Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Bununla bağlı radio, televiziya və qəzetlərə nəzarət gec quruldu. Sovetyönlü liderlər sovet səfirliyinə sığındılar. Amma onları yeni hökumət qurmağa və Mərkəzi Komitənin Plenumunu keçirməyə inandırmaq mümkün olmadı. Media artıq onları satqın elan etmişdi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Sovet rəhbərliyi kompromis həll yolu axtarmağa məcbur oldu. SSRİ-yə aparılan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin rəhbərliyinin üzvləri Moskvaya apardı. Prezident L. Svoboda da G. ilə birlikdə Moskvaya gəldi. Döyüş praktiki olaraq yox idi. Hərbçilərə təcrid olunmuş hücumlar oldu, lakin Çexoslovakiya sakinlərinin böyük əksəriyyəti müqavimət göstərmədi. == Moskvada danışıqlar == Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Lakin sonda [[Aleksandr Dubçek|A.Dubçek]] və onun yoldaşları yalnız yanvar və may (1968) qərarları ilə razılaşma əldə edərək Moskva protokolunu imzalamaq qərarına gəldilər (yalnız F.Krigel onu imzalamaqdan imtina etdi). Danışıqların nəticəsi, qoşunların çıxarılmasının vaxtının Çexoslovakiyada vəziyyətin normallaşmasından asılı olduğu birgə kommunike oldu. == Tərəflərin itkiləri == [[Fayl:August_68.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/August_68.jpg/220px-August_68.jpg|right|thumb| [[Slovakiya|Slovakiyanın]] [[Koşitse|Košice]] şəhərində ölənlərin adlarının yazılı olduğu xatirə lövhəsi]] [[Fayl:Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg/220px-Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|thumb| [[Liberets|Liberecdə]] 1968-ci il hadisələrinə həsr olunmuş abidə]] Ölkə prezidentinin və Çexiya radiosunun çağırışı ilə Çexoslovakiya vətəndaşları işğalçı qoşunlara silahlı müqavimət göstərmədilər. Buna baxmayaraq, hər yerdə qoşunlar yerli əhalinin passiv müqaviməti ilə qarşılaşdılar. Çexlər və slovaklar sovet qoşunlarını içki, yemək və yanacaqla təmin etməkdən imtina etdilər, qoşunların irəliləməsinə mane olmaq üçün yol nişanlarını dəyişdirdilər, küçələrə çıxdılar, Çexoslovakiyada baş verən hadisələrin mahiyyətini əsgərlərə izah etməyə çalışdılar, ruslara müraciət etdilər. -Çexoslovakiya qardaşlığı. Vətəndaşlar xarici qoşunların çıxarılmasını, SSRİ-yə aparılmış partiya və hökumət rəhbərlərinin geri qaytarılmasını tələb edirdilər. Silahlı müqavimət çağırışları [[Vyana|Vyanada]] olan, Praqa baharının ən radikal ideoloqu olan [[Neomarksizm|neo-marksist]] filosof İvan Svitak tərəfindən edildi (eyni zamanda Svitakın zorakı hərəkətlərə çağırışı ilk növbədə özünə qarşı yönəlmişdi - Çexoslovakiya partiyasının funksionerləri). və xarici qoşunların gətirilməsinə dəstək verən dövlət təhlükəsizlik işçiləri). Müasir məlumatlara görə, işğal zamanı 108 Çexoslovakiya vətəndaşı həlak olmuş, 500-dən çox dinc əhalinin böyük əksəriyyəti yaralanmışdır . Yalnız işğalın ilk günündə 58 nəfər həlak olub və ya ölümcül yaralanıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçmişdi. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. Ümumilikdə, [[1968]] -ci il [[21 avqust|avqustun 21]] -dən [[20 sentyabr|sentyabrın 20-dək]] sovet qoşunlarının döyüş itkiləri 12 ölü, 25 yaralı və yaralı oldu. Eyni dövr üçün qeyri-döyüş itkiləri - 84 ölü və ölü, 62 yaralı və yaralı. Həmçinin Teplice şəhəri yaxınlığında [[Vertolyot|vertolyotun]] qəzaya uğraması nəticəsində 2 sovet müxbiri həlak oldu . Bəziləri sağ qalan helikopter pilotunun qəzaya görə məsuliyyət daşıyacağından ehtiyatlanaraq, tapança ilə helikopterə bir neçə güllə atdığını, sonra isə helikopterin vurulduğunu iddia edir.{{Mənbəsiz|1|05|2020}} ; bu versiya bir müddət rəsmi idi və müxbirlər K. Nepomniachtchi və A. Zvorykin, o cümlədən DTK-nın daxili materiallarında "əks-inqilabçıların" qurbanı kimi çıxdı . 26 avqust 1968-ci ildə [[Zvolen]] şəhəri (Çexoslovakiya) yaxınlığında Tula 374 VTAP-dan olan An-12 qəzaya uğradı (c / k kapitanı N. Nabok). Pilotların sözlərinə görə, eniş zamanı yükü (9 ton yağ) olan təyyarə 300 metr yüksəklikdə pulemyotdan yerdən atəşə tutulub və 4-cü mühərrikin zədələnməsi nəticəsində yerə çata bilməyib yerə düşüb. bir neçə kilometr uçuş-enmə zolağı. 5 nəfər həlak oldu (nəticədə yanğında onlar diri-diri yandırıldı), topçu-radio operatoru sağ qaldı <ref>[http://www.tula.rodgor.ru/gazeta/661/people/2927/register.html Интервью ветерана ВОВ лётчика В. Ф. Рыбьянова]</ref> . Çex tarixçiləri və arxivçilərinin fikrincə, təyyarə dağa çırpılmış kimi görünürdü . Ceska Lipa şəhəri yaxınlığındakı Jandov qəsəbəsi yaxınlığında bir qrup vətəndaş körpüyə gedən yolu bağlayaraq Sovet T-55 tank komandiri Yu. VƏ. Yüksək sürətlə irəli gedən sütuna yetişən Andreev. Prorab insanları əzməmək üçün yolu döndərmək qərarına gəlib və tank ekipajla birlikdə körpüdən çöküb. Üç hərbçi həlak olub <ref>В пламени и славе. Очерки истории Краснознамённого Сибирского военного округа. / редколл., предс. Б. Е. Пьянков. 2-е изд., испр. и доп. Новосибирск, Новосибирское кн. изд-во, 1988. Стр. 302—303</ref> . SSRİ-nin texnologiyada itkiləri dəqiq məlum deyil. Təkcə 38-ci Ordunun bölmələrində ilk üç gündə Slovakiya və Şimali Moraviya ərazisində 7 tank və zirehli transportyor yandırıldı .Известны данные о безвозвратных потерях вооружённых сил других стран ОВД, участвовавших в операции: [[Венгерская народная армия|венгерская]] и [[Вооружённые силы Болгарии#1945—1990|болгарская]] армии потеряли по одному человеку погибшими (болгарский солдат был убит на посту неизвестными, при этом был похищен его автомат)<ref name="ОВД" /><ref name="НРБ" />, [[Народное Войско Польское|польская]] — 10 человек погибшими<ref name="ПНР" />. {{викитека-текст|ru|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|nocat=1}}     == Əlavə tədbirlər == Sentyabrın əvvəlində qoşunlar Çexoslovakiyanın bir çox şəhər və qəsəbələrindən xüsusi təyinatlı yerlərə çıxarıldı. Sovet tankları [[11 sentyabr]] [[1968]] -ci ildə Praqadan çıxdı. 1968-ci il oktyabrın 16-da SSRİ və Çexoslovakiya hökumətləri arasında Sovet qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisində müvəqqəti qalma şərtləri haqqında saziş imzalandı, ona görə Sovet qoşunlarının bir hissəsi Çexoslovakiya ərazisində qaldı. sosialist cəmiyyətinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi daşıyır”. 17 oktyabr 1968-ci il qoşunların bir hissəsinin Çexoslovakiya ərazisindən mərhələli şəkildə çıxarılmasına başlandı və bu, noyabrın ortalarında tamamlandı. [[1969]] -cu ildə Praqada tələbələr [[Yan Palax|Yan Palaç]] və Yan Zajiç sovet işğalına etiraz olaraq bir ay fərqlə özlərini yandırdılar. Çexoslovakiyaya qoşun yeridilməsi nəticəsində siyasi və iqtisadi islahatlar prosesi dayandırıldı. Apreldə (1969) ) Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin plenumu seçildi G. qaz . İslahatçılar vəzifələrindən uzaqlaşdırıldı, repressiyalar başladı. Bir neçə on minlərlə insan, o cümlədən ölkənin mədəni elitasının bir çox nümayəndələri ölkəni tərk etdi . Çexoslovakiya tarixində Husakın partiyaya (və faktiki olaraq bütün ölkənin) lideri seçilməsindən sonrakı dövr normallaşma dövrü kimi tanınır. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == [[Fayl:Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg/300px-Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|right|thumb|300x300px| [[Helsinki|Helsinkidə]] ATS qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına qarşı nümayiş]] Avqustun 21-də bir qrup ölkənin ( [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]], [[Kanada]], [[Danimarka]] və [[Paraqvay]] ) [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası|nümayəndələri BMT Təhlükəsizlik Şurasında]] çıxış edərək “Çexoslovakiya məsələsi” [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|nin BMT Baş Assambleyasının iclasına çıxarılmasını]] tələb ediblər. Macarıstan və SSRİ nümayəndələri əleyhinə səs verdilər. Daha sonra Çexoslovakiya nümayəndəsi də bu məsələnin BMT-nin müzakirəsindən çıxarılmasını tələb etdi. Beş dövlətin hərbi müdaxiləsi dörd sosialist ölkəsinin - [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]], [[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]], [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] (sonuncu sentyabrda Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı), [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], eləcə də Qərb ölkələrinin bir sıra kommunist partiyaları hökumətləri tərəfindən pisləndi. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet İttifaqında [[Ziyalı|ziyalıların]] bəzi nümayəndələri sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz etdilər <ref>[https://web.archive.org/web/20021118105330/http://www.hro.org/editions/karta/nr3/chehosl.htm Памяти Александра Дубчека]. Права человека в России, 18 июня 2007</ref> . [[Yevgeni Yevtuşenko]] SSRİ və Çexoslovakiyada samizdatda yayılan " Tanklar Praqadan keçir " etiraz şeirini yazıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi . Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçib. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. === 25 avqust 1968-ci ildə Moskvada etiraz nümayişi === [[Fayl:Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg/300px-Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|right|thumb|300x300px| Nümayişçilərin posteri]] Dinc sakinlər arasında ən çox qurbanlar Praqada, Çex Radiosunun binasının yaxınlığında olub. Orada avqustun 21-də 16 nəfər ölüb . Ola bilsin ki, qurbanlardan bəziləri sənədsiz olub. Belə ki, şahidlər Sovet əsgərlərinin Vatslav meydanında Praqa sakinlərinin izdihamına atəş açdığını, nəticədə bir neçə nəfərin öldüyünü və yaralandığını bildirirlər, baxmayaraq ki, bu hadisə ilə bağlı məlumatlar Çexoslovakiya təhlükəsizlik xidmətinin hesabatlarına daxil edilməmişdir <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231 Historici: Obětí srpnové okupace je více] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231}}{{Cs}}</ref> . Çexoslovakiyanın Praqa, [[Liberets]], [[Brno]], [[Koşitse]], [[Poprad]] və digər şəhərlərində sovet əsgərlərinin çoxsaylı etiraz təzahürləri nəticəsində mülki şəxslərin, o cümlədən azyaşlılar və qocalar arasında həlak olması ilə bağlı sübutlar var. izdiham{{Mənbəsiz|23|8|2018}} <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681 Invaze vojsk si v roce 1968 vyžádala životy 108 Čechoslováků] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681}}{{Cs}}</ref> . 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! şüarları ilə plakatları açdılar . Nümayiş dağıdıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər isə mühakimə olundular. Xüsusilə , 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi şüarları olan pankartlar açıb: “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! "," [[Aleksandr Dubçek|Dubcek]] üçün azadlıq ! » . Nümayiş yatırıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər pislənildi . == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz olaraq fəhlə [[Vasili Makux|Vasili Makux Kiyevdə Xreşçatıkda]] özünü yandırma aktı törədib. 22 avqust 1969-cu ildə Çexoslovakiya Federal Məclisinin Rəyasət Heyəti qondarma " {{Tərcüməsiz|Закон дубинки||cs|Pendrekový zákon}} " qəbul etdi. <span class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><span style="display:inline-block; font-size:80%; position:relative;"><span style="font-size:117.6%; margin-left:-0.43em; position:relative; top:0.28em;"><small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на чешском языке">)</small></span></span></span> ”, nümayişçilərin saxlanması qaydalarını sərtləşdirdi. Dissidentlər bunu bir repressiya forması və “miniatürdə hərbi vəziyyət” kimi qiymətləndirirdilər <ref>[https://www.info.cz/nazory/schmarcz-nase-obusky-misto-cizich-tanku-podivejme-se-uz-historicke-pravde-do-oci-42656.htmlSchmarcz: Naše obušky místo cizích tanků. Podívejme se už historické pravdě do očí]{{Недоступная ссылка|date=Март 2020|bot=InternetArchiveBot}}{{ref-cs}}</ref> . == Qeydlər == <references group="" responsive="1"></references> == Ədəbiyyat == * ''Lavrenov S. Ya., Popov I. M.'' [http://militera.lib.ru/h/lavrenov_popov/11.html "Dunay" əməliyyatı] // Sovet İttifaqı yerli müharibələrdə və münaqişələrdə. - {{М.}} .: Astrel, 2003. - S. 324-329. — 778 səh. - (Hərb Tarixi Kitabxanası). - 5000 nüsxə. — ISBN 5-271-05709-7 . * ''Mayorov A. M.'' İstila. Çexoslovakiya, 1968. - {{М.}}, 1998. — ISBN 5-7712-0082-4 . * Виктор Суворов . Qurtarıcı. - M .: AST, 2006. - 317 ilə. — <nowiki>ISBN 5-17-007515-4</nowiki> . * Войны второй половины XX века / auth.-stat. Qordienko A.N. - Mn. : Ədəbiyyat, 1998. - 544 ilə. - (Hərbi sənət ensiklopediyası). — <nowiki>ISBN 985-437-507-2</nowiki> . * Шевченко В. В. Sübhə doğru : əsgər-beynəlmiləlçilərə həsr olunmuş, Çexoslovakiya ... 1968 .... - Rostov-na-Donu: Altair, 2011. - 475 ilə. - <nowiki>ISBN 978-5-91951-051-2</nowiki> . * Ярёменко В. А., Почтарёв А. Н., Усиков А. В. 20-ci əsrin ikinci yarısında yerli müharibələrdə və hərbi münaqişələrdə Rusiya (SSRİ). / Ed. V. A. Zolotareva, Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyinin Hərb Tarixi İnstitutu . - M . : Triada-ferma, 2002. - 494 ilə. — (Rusiya Hərbi Tarix Kitabxanası). - 1000 nüsxə. * ''Kozlov A. V.'' Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya daxil olması üçün informasiya dəstəyi. // Hərbi tarix jurnalı . - 2007. - No 7. - S.15-16. * Давид Оманд. Məqsədli düşüncə. Britaniya kəşfiyyat xidmətlərinin metodlarına əsasən qərarların qəbulu = David Omand. Casuslar Kəşfiyyatda On Dərs Necə Düşünür. - M .: Alpina Publisher, 2022. — 376 ilə. — <nowiki>ISBN 978-5-9614-4172-7</nowiki> . [[Kateqoriya:1968-ci ildə SSRİ]] [[Kateqoriya:Yoxlanılmamış tərcümə ehtiva edən səhifələr]] c6yd4uphqpxza0cl3j0t6o50u8wdg1i 6598907 6598905 2022-08-28T12:10:07Z Vugee 29431 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Silahlı münaqişə |aiddir = Soyuq müharibə |şəkil = |şəklin ölçüsü = 300x300px |şəklin izahı = VMT tankları "Dunay" əməliyyatı zamanı Praqada, avqust 1968 |tarixi = 21 avqust - 11 sentyabr 1968 |yeri = Çexoslovakiya |səbəbi = "Proqa Baharı" 1968 |vəziyyəti = |nəticəsi = Çexoslovakiyanın Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) qoşunları tərəfindən işğalı |tərəf1 = Sovet Socialist Respublikaları İttifaqı (SSRİ) , Polşa Xalq Respublikası (PXR), Macarıstan Xalq Respublikası (MXR), Bolqarıstan Xalq Respublikası (BXR) və Almaniya Demokratik Respublikası (ADR) |tərəf2 = Çexoslovaki Sovet Sosialist Respublikası (ÇSSR) * |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = SSRİ - 96 nəfər, PXR - 10 nəfər, MXR - 1 nəfər, BXR - 1 nəfər |itkilər2 = ÇSSR - 108 dinc sakin, 5 hərbçi özünə sui-qəsd etmişdi, 70 000-ə yaxın vətəndaş digər qərb ölkələrinə qaçmışdı. |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} [[Fayl:Знак_Варшавского_договора.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG/220px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG|thumb| "Sülh və Sosializm İttifaqı" [[İşarə|döş nişanı]], [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]]] '''Qoşunların Çexoslovakiyaya daxil olması''', həmçinin '''Dunay əməliyyatı''' və ya '''[[Çexoslovakiyanın süqutu|Çexoslovakiyanın]] işğalı''' - [[21 avqust]] [[1968]] -ci ildə başlayan və [[Praqa baharı]] islahatlarına son qoyan [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Müqaviləsi]] Təşkilatı qoşunlarının ([[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]] istisna olmaqla) Çexoslovakiyaya daxil olması. Ən böyük qoşun kontingenti [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] tərəfindən ayrılmışdı. Birləşmiş qrupa (500 min nəfərə qədər və 5 min tank və [[zirehli transportyor]]) ordu generalı I. G. Pavlovski başçılıq edirdi. == Hadisədən əvvəl baş verənlər == [[Fayl:IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg/220px-IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|thumb| [[Nikolae Çauşesku]] (ortada) və Lüdvik Svoboda (solda) 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya səfəri zamanı. [[Aleksandr Dubçek|Alexander Dubcek]] ön sırada, soldan birincidir. Çauşesku o zaman Varşava Müqaviləsi Təşkilatının Çexoslovakiyaya hücumunun əleyhdarı idi.]] Sovet rəhbərliyi ehtiyat edirdi ki, Çexoslovakiya kommunistləri Moskvadan asılı olmayan daxili siyasət yeritsələr, SSRİ Çexoslovakiya üzərində nəzarəti itirəcək. Hadisələrin bu cür dönüşü Şərqi Avropa [[Şərq bloku|sosialist blokunu]] həm siyasi, həm də hərbi-strateji baxımdan parçalamaq təhlükəsi yaradırdı. Sosialist bloku ölkələrində məhdud dövlət suverenliyi siyasəti, digər şeylərlə yanaşı, lazım gələrsə, hərbi gücdən istifadə etməyə imkan verən [[Qərb dünyası|Qərbdə]] " Brejnev doktrinası " adını aldı. 1968-ci ilin mart ayının sonunda [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi|Sov.İKP Mərkəzi Komitəsi]] Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə bağlı məxfi məlumatı partiya fəallarına göndərdi. Bu sənəddə deyilirdi: “son vaxtlar hadisələr mənfi istiqamətdə inkişaf edir. Çexoslovakiyada “rəsmi müxalifət” yaratmaq və müxtəlif antisosialist baxış və nəzəriyyələrə qarşı “tolerantlıq” tələb edən məsuliyyətsiz ünsürlərin hərəkətləri artmaqdadır. Sosializm quruculuğunun keçmiş təcrübəsi yanlış şəkildə işıqlandırılır, digər sosialist ölkələrinin təcrübəsinə zidd olan sosializmə xüsusi Çexoslovakiya yolu təklif edilir, Çexoslovakiyanın xarici siyasətinə kölgə salmağa cəhdlər edilir, sosializmin zərurətindən danışılır. “müstəqil” xarici siyasət yeridilməsi vurğulanır. Özəl müəssisələrin yaradılması, planlaşdırılmış sistemdən imtina, Qərblə əlaqələrin genişləndirilməsi çağırışları səslənir. Üstəlik, bir sıra qəzetlərdə, radio və televiziyada “partiyanın dövlətdən tamamilə ayrılması”, Çexoslovakiyanın [[Tomaş Masarik|Masaryk]] və Beneş burjua respublikasına qaytarılması, Çexoslovakiyanın “açıq cəmiyyətə çevrilməsi çağırışları edilir" Martın 23-də [[Drezden|Drezdendə]] altı sosialist ölkəsinin - [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Şərqi Almaniya|ADR]], Bolqarıstan, [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] və Çexoslovakiyanın partiya və hökumət rəhbərləri arasında görüş keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının baş katibi [[Aleksandr Dubçek|A. Dubçek]] ağır tənqidlərə məruz qaldı. Drezdendəki görüşdən sonra Sovet rəhbərliyi Çexoslovakiyaya qarşı hərəkət variantları, o cümlədən hərbi tədbirlər hazırlamağa başladı. ADR liderləri ( [[Valter Ulbrixt|V.]] [[Valter Ulbrixt|Ulbricht]]), Bolqarıstan ([[Todor Jivkov|T.]] [[Todor Jivkov|Jivkov]]) və Polşa (V. Gomulka) bu məsələdə sərt mövqe tutmuş və müəyyən dərəcədə Sovet lideri [[Leonid Brejnev|L.]] [[Leonid Brejnev|Brejnev]]<nowiki/>ə təzyiq edirdilər. Sovet tərəfi Çexoslovakiya sərhədləri yaxınlığında “Qara Aslan” kod adlı manevrlər həyata keçirən [[NATO]] qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisinə daxil olması variantını istisna etmirdi. === "Dunay" əməliyyatı üçün əməliyyat planının hazırlanması === Yaranan hərbi-siyasi vəziyyəti nəzərə alaraq, 1968-ci ilin yazında Varşava Müqaviləsi Təşkilatının birgə komandanlığı SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı ilə birlikdə "Dunay" kod adlı əməliyyat hazırladı. 8 aprel 1968-ci ildə Hava-desant qoşunlarının komandiri general V.F. Margelov qəbul etdiyi əmrə əsasən Çexoslovakiya ərazisində hava-desant hücum qüvvələrinin istifadəsini planlaşdırmağa başlandı. Direktivdə deyilirdi: “Beynəlxalq vəzifəyə və Varşava Müqaviləsi Təşkilatına sadiq olan Sovet İttifaqı və digər sosialist ölkələri Vətəni onun üzərində asılmış təhlükədən müdafiə etmək üçün Çexoslovakiya Xalq Ordusuna kömək etmək üçün öz qoşunlarını göndərməlidirlər”. Sənəddə həmçinin vurğulanırdı: “Əgər Çexoslovakiya Xalq Ordusunun qoşunları sovet qoşunlarının görünüşünə anlayışla yanaşırlarsa, bu halda onlarla qarşılıqlı əlaqəni təşkil etmək və qarşıya qoyulan vəzifələri birgə yerinə yetirmək lazımdır. Əgər ÇXO qoşunları paraşütçülərə düşmən münasibət bəsləyərsə və mühafizəkar qüvvələri dəstəkləyirsə, onda onların lokallaşdırılması üçün tədbirlər görmək, bu mümkün deyilsə, tərksilah etmək lazımdır”. === Alexander Dubçekə təzyiq === Aprel-may aylarında sovet rəhbərləri Aleksandr Dubçeki “ağıllandırmağa”, onun diqqətini antisosialist qüvvələrin hərəkətlərinin təhlükəsinə yönəltməyə çalışırdılar. Aprelin sonunda Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı r[[Praqa|marşal]] [[İvan Yakubovski|I.]] [[İvan Yakubovski|Yakubovski]], Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunları üçün Çexoslovakiya ərazisində təlimlər hazırlamaq.üçün Praqaya gəldi. Mayın 4-də Brejnev Moskvada Dubçeklə görüşdü, lakin qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq mümkün olmadı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ilk görüşü === Mayın 8-də Moskvada SSRİ, Polşa, ADR, Bolqarıstan və Macarıstan rəhbərlərinin qapalı görüşü keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə əlaqədar həyata keçiriləcək tədbirlər haqqında səmimi fikir mübadiləsi aparıldı. Hətta o zaman hərbi yolla həll təklifləri var idi. Lakin Macarıstan lideri [[Yanoş Kadar|Y.Kadar]] [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı ilin təcrübəsinə]] istinad edərək deyirdi ki, Çexoslovakiya böhranı hərbi yolla həll edilə bilməz və siyasi həll yolu axtarılmalıdır. === Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının "Şumava" təlimləri === Mayın sonunda Çexoslovakiya hökuməti Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunlarının iyunun 20-30-da yalnız bölmələrin, birləşmələrin və siqnal qoşunlarının qərargahlarının iştirakı ilə keçirilən "Şumava" adlı təlimlərinin keçirilməsinə razılıq verdi. İyunun 20-dən iyunun 30-dək sosialist ölkələrinin hərbi bloku tarixində ilk dəfə olaraq Çexoslovakiya ərazisinə 16.000 şəxsi heyət gətirildi. 1968-ci il iyulun 23-dən avqustun 10-dək SSRİ, ADR və Polşa ərazisində "Neman" arxa cəbhə təlimləri keçirildi. Bu bu zaman qoşunlar Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün yenidən yerləşdirildi. 1968-ci il avqustun 11-də [[Hava hücumundan müdafiə döyüşü|hava hücumundan müdafiə]] qüvvələrinin "Səmavi Qalxan" əsas təlimləri keçirildi. Qərbi Ukrayna, Polşa və ADR ərazisində rabitə qoşunlarının təlimləri keçirildi. 29 iyul - 1 avqust tarixlərində Čierná nad Tisou şəhərində [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Politbürosu|Sov. İKP MK Siyasi Bürosunun və]] Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin tam tərkibinin prezident L. Svoboda arasında görüş keçirildi . Danışıqlarda Çexoslovakiya nümayəndə heyəti daha çox vahid cəbhə kimi çıxış edirdi, lakin Vasil Bilyak xüsusi mövqe tuturdu. Elə həmin ərəfədə, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvlüyünə namizəd Antonin Kapekdən ölkəsinə sosialist ölkələrindən “qardaş yardımı” göstərmək xahişi ilə şəxsi məktub daxil olmuşdu. İyulun sonunda Çexoslovakiyada hərbi əməliyyata hazırlıq başa çatdı, lakin onun keçirilməsi ilə bağlı yekun qərar hələ qəbul edilməmişdi. 3 avqust 1968-ci il [[Bratislava|Bratislavada]] altı kommunist partiyasının liderlərinin görüşü baş tutdu. Bratislavada qəbul edilmiş bəyanatda sosializmin müdafiəsində kollektiv məsuliyyət haqqında ifadə var idi. Bratislavada L. Brejnevə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının rəhbərliyinin beş üzvü - Bilyak, İndra, Kapek, Kolder, Şvestkadan Çexoslovakiyanı qaçılmaz qarşıdurma təhlükəsindən xilas etmək üçün "effektiv kömək və dəstək" xahişi ilə məktub verildi. Avqustun ortalarında L. Brejnev A. Dubçek və Bratislavada vəd edilən kadr dəyişikliklərinin niyə baş tutmadığını soruşdu, Dubçek isə cavab verdi ki, kadr məsələləri Partiya Mərkəzi Komitəsinin plenumunda kollektiv şəkildə həll olunur. Avqustun 16-da Sov.İKP MK Siyasi Bürosunun Moskvada keçirilən iclasında Çexoslovakiyadakı vəziyyət müzakirə edildi və qoşunların yeridilməsi ilə bağlı təkliflər bəyənildi. Eyni zamanda, Sov.İKP MK Siyasi Bürosundan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinə məktub daxil oldu. Avqustun 17-də Sovet səfiri S. Çervonenko Çexoslovakiya Prezidenti L. Svoboda və Moskvaya bildirdi ki, həlledici anda prezident Sov.İKP və Sovet İttifaqı ilə birlikdə olacaq. Həmin gün Çexoslovakiya xalqına Müraciət mətni üçün Moskvada hazırlanmış materiallar ÇKP-dəki “sağlam qüvvələr” qrupuna göndərildi. Onların İnqilabçı Fəhlə-Kəndli Hökuməti yaratması nəzərdə tutulurdu. SSRİ, ADR, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan hökumətləri tərəfindən də Çexoslovakiya xalqına, eləcə də Çexoslovakiya ordusuna müraciət layihəsi hazırlanmışdı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ikinci görüşü === Avqustun 18-də Moskvada SSRİ, Şərqi Almaniya, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan liderlərinin görüşü oldu. Müvafiq tədbirlər, o cümlədən ÇKP-nin "sağlam qüvvələri"nin hərbi yardım tələbi ilə görünməsi razılaşdırıldı. Moskvadakı iclas iştirakçıları adından Çexoslovakiya prezidenti Svobodaya göndərilən mesajda əsas arqumentlərdən biri kimi Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyəti və Çexoslovakiya hökumətinin "əksər" üzvləri tərəfindən çexoslovakiya xalqına silahlı yardımın göstərilməsi haqqında müraciətin alınması idi. == Əməliyyat == Əməliyyatın siyasi məqsədi ölkənin siyasi rəhbərliyini dəyişdirmək və Çexoslovakiyada SSRİ-yə sadiq bir rejim qurmaq idi. Qoşunlar Praqanın ən mühüm obyektlərini ələ keçirməli, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|DTK zabitləri]] çex islahatçılarını həbs etməli, sonra isə Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Plenumu və Milli Məclisin sessiyasının keçirilməli və burada da ali rəhbərlik əvəz edilməli idi. Əməliyyatın hərbi hazırlığını Varşava Müqaviləsi ölkələrinin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı marşal İ. Yakubovski həyata keçirmişdi. Lakin əməliyyatın başlamasına bir neçə gün qalmış Quru Qoşunlarının Ali Baş Komandanı, [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Müdafiə Nazirinin]] müavini, [[Ordu generalı (SSRİ)|Ordu generalı]] İ. G. Pavlovski baş komandan təyin olundu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər "Dunay" Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. Avqustun 20-nə qədər birinci eşalonu 250.000 nəfərə qədər, ümumi sayı isə 500.000 nəfərə qədər, 5000-ə yaxın tank və zirehli transportyordan ibarət qoşun qrupu hazırlanmışdır. Əməliyyatın həyata keçirilməsi üçün 26 bölmə cəlb edildi, onlardan 18-i aviasiya nəzərə alınmadan Sovetlərə aid idi. Hərbi müdaxilədə sovetlərin 1-ci Mühafizə Tankının, 20-ci Mühafizə Birliyinin, 16- cı Hava Ordusunun (Almaniyadakı Sovet Qoşunları Qrupu), 11-ci Mühafizə Ordusunun (Baltik Hərbi Dairəsi), 28-ci Əlahiddə Ordusunun (Belarus Hərbi Dairəsinin) qoşunları iştirak edirdi. Həmçinin Macarıstanda əsas qüvvələrə dayaq kimi Cənub cəbhəsi yerləşdirildi. Bu cəbhəyə əlavə olaraq, Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün "Balaton" əməliyyat qrupu (iki Sovet diviziyası, həmçinin Bolqar və Macarıstan bölmələri) Macarıstan ərazisinə yerləşdirildi. Ümumiyyətlə, Çexoslovakiyaya gətirilən qoşunların sayı aşağıdakı kimi idi: * [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] - 18 motoatıcı, tank və hava-desant diviziyası, 22 aviasiya və helikopter alayı, təxminən 170.000 nəfər; * [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]] - 5 piyada diviziyası, 40.000 nəfərə qədər; * [[Şərqi Almaniya|ADR]] - motorlu tüfəng və tank bölmələri, cəmi 15.000 nəfərə qədər (mətbuatdakı nəşrlərə görə son anda ADR bölmələrini Çexoslovakiyaya göndərməkdən imtina etmək qərara alındı, onlar hərbi hissədə ehtiyat rolunu oynadılar. Sərhəddə və Çexoslovakiyada bir neçə onlarla hərbi qulluqçudan ibarət ADR-ın işçi qrupu var idi); * [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] - 8-ci motoatıcı diviziyası, ayrı-ayrı bölmələr, cəmi 12500 nəfər; * Bolqarıstan - ümumi gücü 2164 nəfər olan 12 və 22-ci Bolqar motoatıcı alayları. və 26 [[T-34]] maşını ilə silahlanmış bir Bolqarıstan tank batalyonu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər Dunay Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. === SSRİ DTK-nın rolu === Vasili Mitroxinin hesabatına görə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ-nin xüsusi seçilmiş və təlim keçmiş DTK zabitləri]] Qərbi Almaniya, Avstriya, Böyük Britaniya, İsveçrə və Meksikanın saxta pasportları ilə turist, jurnalist, iş adamı və tələbə adı altında Çexoslovakiyaya göndərilmişdirlər. Burada əsas məqsəd o idi ki, çex dissidentləri qərb insanlarına daha çox etibar edirdilər. Onların rolu Yazıçılar Birliyi kimi islahatçı dairələrə, radikal jurnallara, universitetlərə və siyasi qruplarına daxil olmaq və sonra isə dissidentlərin reputasiyasını fəal şəkildə ləkələmək idi. Xüsusilə, DTK agentləri gizli amerika silah anbarlarını və Amerikanın Praqa rejimini devirmək planını nümayiş etdirən saxta sənədlər yaratmışdılar. Bu anbarlar sonralar Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya hücumuna bəraət qazandıran əsas dəlillərdən biri oldu. === Hadisələrin xronologiyası === Avqustun 20-də saat 22:15-də qoşunlar "Vltava-666" adlı əməliyyatın başlanması barədə siqnal aldılar. Avqustun 20-də saat 23:00-da işğal üçün nəzərdə tutulan qoşunlarda döyüş xəbərdarlığı elan edilib. Qapalı rabitə kanalları ilə bütün cəbhələrə, ordulara, diviziyalara, briqadalara, alaylara və batalyonlara irəliləmək üçün siqnal verilirdi. Bu siqnalla bütün komandirlər saxladıqları beş məxfi paketdən birini (əməliyyat beş variantda işlənib hazırlanmışdı) açmalı, qalan dördünü isə açmadan qərargah rəislərinin iştirakı ilə yandırmalı idilər. Açılan paketlərdə "Dunay-Kanal" və "Dunay-Kanal-Qlobus" planlarına uyğun olaraq "Dunay" əməliyyatının başlanması və döyüş əməliyyatlarının davam etdirilməsi əmri var idi. “Dunay əməliyyatı üzrə qarşılıqlı fəaliyyət üçün sifarişlər” əvvəlcədən hazırlanmışdı. İşğalda iştirak edən hərbi texnikaya ağ zolaqlar vurulmuşdu. Ağ zolaqları olmayan Sovet və müttəfiqlərin istehsalı olan bütün hərbi texnika "zərərsizləşdirməli" idi. Müqavimət halında zolaqsız tanklar və digər hərbi texnika xəbərdarlıq edilmədən və yuxarıdan əmr olmadan məhv edilməli idi. [[NATO]] əsgərləri ilə görüşərkən dərhal dayanmaq və komanda olmadan atəş açmamaq əmri verilib. Qoşunların yeridilməsi [[Şərqi Almaniya|ADR]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] və [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] ərazisindən 18 yerdə həyata keçirilmişdi. Almaniyadakı Sovet Qüvvələri Qrupundan olan 20-ci Mühafizə Ordusunun hissələri ( [[general-leytenant]] İvan Leontieviç Veliçko ) <ref>Танковый Меч Страны Советов. Дроговоз Игорь Григорьевич. Издательство: АСТ, Харвест. Год издания: 2004. ISBN 985-13-2133-8</ref> Praqaya daxil oldu və Çexoslovakiyanın paytaxtının əsas obyektlərinə nəzarət etdi. Eyni zamanda, iki Sovet hava-desant diviziyası Praqa və [[Brno|Brnoya]] endirildi. [[Fayl:An-12_in_flight.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/An-12_in_flight.jpg/220px-An-12_in_flight.jpg|left|thumb| Sovet hərbi nəqliyyat təyyarəsi An-12 .]] [[21 avqust|Avqustun 21-]] də səhər saat 2- də 7-ci Hava Desant Diviziyasının qabaqcıl bölmələri Praqadakı [[Praqa Beynəlxalq Hava Limanı|Ruzine]] aerodromuna eniş etdilər. Onlar qoşunları və hərbi texnikası olan Sovet An-12-lərinin eniş etməyə başladığı aerodromun əsas obyektlərini ələ keçirtdilər.Aerodromun ələ keçirilməsi aldadıcı manevrin köməyi ilə həyata keçirildi: aerodrom istiqamətində uçan Sovet An-24 sərnişin təyyarəsi göyərtəsində ehtimal olunan zədələnmə səbəbindən təcili eniş tələb etdi. İcazə və enişdən sonra paraşütçülər hava limanının idarəetmə qülləsini ələ keçirərək desant təyyarələrinin enişini təmin etdilər. İşğal xəbərini alan Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Rəyasət Heyəti təcili olaraq Dubçekin ofisində Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsində toplandı. Rəyasət Heyətinin işğalı pisləyən bəyanatının lehinə səs çoxluğu - 7-ə 4 səs verdi. İlkin plan üzrə yalnız Rəyasət Heyətinin üzvləri Kolder, Bilyak, Svestka və Riqaud çıxış etdilər. Barbirek və Piller Dubcek və O. Cherniki dəstəklədilər. Dubçekin özü radio müraciətində{{Mənbəsiz|5|3|2013}} vətəndaşları sakit olmağa və qan tökülməsinin və [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı il Macarıstan hadisələrinin]] faktiki təkrarlanmasının qarşısını almağa çağırdı. [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] işğalı nəticəsində Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı. Avqustun 21-də səhər saat 4:30-da Mərkəzi Komitənin binası sovet qoşunları və zirehli texnika ilə mühasirəyə alındı, sovet desantları binaya soxularaq orada olanları həbs etdilər. Dubçek və Mərkəzi Komitənin digər üzvləri bir neçə saat paraşütçülərin nəzarəti altında qaldılar. [[Fayl:10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg/220px-10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|thumb| Praqada işğala qarşı nümayiş, sovet tankının yandırılması]] Avqustun 21-i səhər saat 5:10-da 350-ci qvardiya hava desant alayının kəşfiyyat şirkəti və 103-cü hava desant diviziyasının ayrıca kəşfiyyat şirkəti eniş etdi. 10 dəqiqə ərzində onlar [[Brno-Turjanı Hava Limanı|Turanı]] və {{Tərcüməsiz 5|Намешть||cs|Letiště Náměšť nad Oslavou}} aerodromlarını ələ keçirdilər, bundan sonra əsas qüvvələrin tələsik enişi başladı. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, nəqliyyat təyyarələri bir-birinin ardınca aerodromlara enib. Eniş edənlər tam dayanmağı gözləmədən yerə tullanıblar. Eniş-enmə zolağının sonunda təyyarə artıq boş idi və dərhal yeni uçuş üçün sürət yığdı. Minimum fasilə ilə buraya qoşun və hərbi texnikası olan digər təyyarələr gəlməyə başladı. Daha sonra desantçılar öz hərbi texnikası və əsir götürülmüş mülki maşınları ilə ölkənin dərinliklərinə getdilər. Avqustun 21-də səhər saat 9:00-da [[Brno|Brnoda]] desantçılar bütün yolları, körpüləri, şəhərdən çıxışları, radio və televiziya binalarını, teleqrafı, baş poçtu, şəhərin və rayonun inzibati binalarını, mətbəəni, dəmiryol vağzallarını, habelə hərbi hissələrin və hərbi sənaye müəssisələrinin qərargahı kimi. ÇXO komandirlərindən sakit qalmaq və asayişi qorumaq tələb olunub. İlk paraşütçü qruplarının enişindən dörd saat sonra Praqa və Brno şəhərlərinin ən mühüm obyektləri müttəfiq qüvvələrin nəzarəti altında idi. Paraşütçülərin əsas səyləri Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin, hökumətin, Müdafiə Nazirliyinin və Baş Qərargahın binalarını, həmçinin radiostansiya və televiziyanın binalarını ələ keçirməyə yönəldilib. Əvvəlcədən müəyyən edilmiş plana əsasən, Çexoslovakiyanın əsas inzibati və sənaye mərkəzlərinə qoşun kolonnaları göndərildi. Müttəfiq qüvvələrin birləşmələri və bölmələri bütün böyük şəhərlərdə yerləşdirildi. Çexoslovakiyanın qərb sərhədlərinin qorunmasına xüsusi diqqət yetirildi. Avqustun 21-də günün sonuna qədər Varşava Müqaviləsi ölkələrinin 24 diviziyası Çexoslovakiya ərazisindəki əsas obyektləri zəbt etdi. Çexoslovakiya ordusuna müqavimət göstərməmək əmri verildiyi üçün SSRİ və müttəfiqlərinin qoşunları silah tətbiq etmədən bütün məntəqələri işğal etdilər. Praqada Daxili İşlər Nazirliyinin binası "A" qrupunun gələcək birinci rəhbəri Gennadi Zaitsevin komandanlığı ilə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ DTK-]] nın 7-ci İdarəsinin döyüşçüləri qrupu tərəfindən tutuldu === ÇKP-nin və ölkə əhalisinin hərəkətləri === Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Bununla bağlı radio, televiziya və qəzetlərə nəzarət gec quruldu. Sovetyönlü liderlər sovet səfirliyinə sığındılar. Amma onları yeni hökumət qurmağa və Mərkəzi Komitənin Plenumunu keçirməyə inandırmaq mümkün olmadı. Media artıq onları satqın elan etmişdi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Sovet rəhbərliyi kompromis həll yolu axtarmağa məcbur oldu. SSRİ-yə aparılan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin rəhbərliyinin üzvləri Moskvaya apardı. Prezident L. Svoboda da G. ilə birlikdə Moskvaya gəldi. Döyüş praktiki olaraq yox idi. Hərbçilərə təcrid olunmuş hücumlar oldu, lakin Çexoslovakiya sakinlərinin böyük əksəriyyəti müqavimət göstərmədi. == Moskvada danışıqlar == Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Lakin sonda [[Aleksandr Dubçek|A.Dubçek]] və onun yoldaşları yalnız yanvar və may (1968) qərarları ilə razılaşma əldə edərək Moskva protokolunu imzalamaq qərarına gəldilər (yalnız F.Krigel onu imzalamaqdan imtina etdi). Danışıqların nəticəsi, qoşunların çıxarılmasının vaxtının Çexoslovakiyada vəziyyətin normallaşmasından asılı olduğu birgə kommunike oldu. == Tərəflərin itkiləri == [[Fayl:August_68.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/August_68.jpg/220px-August_68.jpg|right|thumb| [[Slovakiya|Slovakiyanın]] [[Koşitse|Košice]] şəhərində ölənlərin adlarının yazılı olduğu xatirə lövhəsi]] [[Fayl:Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg/220px-Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|thumb| [[Liberets|Liberecdə]] 1968-ci il hadisələrinə həsr olunmuş abidə]] Ölkə prezidentinin və Çexiya radiosunun çağırışı ilə Çexoslovakiya vətəndaşları işğalçı qoşunlara silahlı müqavimət göstərmədilər. Buna baxmayaraq, hər yerdə qoşunlar yerli əhalinin passiv müqaviməti ilə qarşılaşdılar. Çexlər və slovaklar sovet qoşunlarını içki, yemək və yanacaqla təmin etməkdən imtina etdilər, qoşunların irəliləməsinə mane olmaq üçün yol nişanlarını dəyişdirdilər, küçələrə çıxdılar, Çexoslovakiyada baş verən hadisələrin mahiyyətini əsgərlərə izah etməyə çalışdılar, ruslara müraciət etdilər. -Çexoslovakiya qardaşlığı. Vətəndaşlar xarici qoşunların çıxarılmasını, SSRİ-yə aparılmış partiya və hökumət rəhbərlərinin geri qaytarılmasını tələb edirdilər. Silahlı müqavimət çağırışları [[Vyana|Vyanada]] olan, Praqa baharının ən radikal ideoloqu olan [[Neomarksizm|neo-marksist]] filosof İvan Svitak tərəfindən edildi (eyni zamanda Svitakın zorakı hərəkətlərə çağırışı ilk növbədə özünə qarşı yönəlmişdi - Çexoslovakiya partiyasının funksionerləri). və xarici qoşunların gətirilməsinə dəstək verən dövlət təhlükəsizlik işçiləri). Müasir məlumatlara görə, işğal zamanı 108 Çexoslovakiya vətəndaşı həlak olmuş, 500-dən çox dinc əhalinin böyük əksəriyyəti yaralanmışdır . Yalnız işğalın ilk günündə 58 nəfər həlak olub və ya ölümcül yaralanıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçmişdi. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. Ümumilikdə, [[1968]] -ci il [[21 avqust|avqustun 21]] -dən [[20 sentyabr|sentyabrın 20-dək]] sovet qoşunlarının döyüş itkiləri 12 ölü, 25 yaralı və yaralı oldu. Eyni dövr üçün qeyri-döyüş itkiləri - 84 ölü və ölü, 62 yaralı və yaralı. Həmçinin Teplice şəhəri yaxınlığında [[Vertolyot|vertolyotun]] qəzaya uğraması nəticəsində 2 sovet müxbiri həlak oldu . Bəziləri sağ qalan helikopter pilotunun qəzaya görə məsuliyyət daşıyacağından ehtiyatlanaraq, tapança ilə helikopterə bir neçə güllə atdığını, sonra isə helikopterin vurulduğunu iddia edir.{{Mənbəsiz|1|05|2020}} ; bu versiya bir müddət rəsmi idi və müxbirlər K. Nepomniachtchi və A. Zvorykin, o cümlədən DTK-nın daxili materiallarında "əks-inqilabçıların" qurbanı kimi çıxdı . 26 avqust 1968-ci ildə [[Zvolen]] şəhəri (Çexoslovakiya) yaxınlığında Tula 374 VTAP-dan olan An-12 qəzaya uğradı (c / k kapitanı N. Nabok). Pilotların sözlərinə görə, eniş zamanı yükü (9 ton yağ) olan təyyarə 300 metr yüksəklikdə pulemyotdan yerdən atəşə tutulub və 4-cü mühərrikin zədələnməsi nəticəsində yerə çata bilməyib yerə düşüb. bir neçə kilometr uçuş-enmə zolağı. 5 nəfər həlak oldu (nəticədə yanğında onlar diri-diri yandırıldı), topçu-radio operatoru sağ qaldı <ref>[http://www.tula.rodgor.ru/gazeta/661/people/2927/register.html Интервью ветерана ВОВ лётчика В. Ф. Рыбьянова]</ref> . Çex tarixçiləri və arxivçilərinin fikrincə, təyyarə dağa çırpılmış kimi görünürdü . Ceska Lipa şəhəri yaxınlığındakı Jandov qəsəbəsi yaxınlığında bir qrup vətəndaş körpüyə gedən yolu bağlayaraq Sovet T-55 tank komandiri Yu. VƏ. Yüksək sürətlə irəli gedən sütuna yetişən Andreev. Prorab insanları əzməmək üçün yolu döndərmək qərarına gəlib və tank ekipajla birlikdə körpüdən çöküb. Üç hərbçi həlak olub <ref>В пламени и славе. Очерки истории Краснознамённого Сибирского военного округа. / редколл., предс. Б. Е. Пьянков. 2-е изд., испр. и доп. Новосибирск, Новосибирское кн. изд-во, 1988. Стр. 302—303</ref> . SSRİ-nin texnologiyada itkiləri dəqiq məlum deyil. Təkcə 38-ci Ordunun bölmələrində ilk üç gündə Slovakiya və Şimali Moraviya ərazisində 7 tank və zirehli transportyor yandırıldı .Известны данные о безвозвратных потерях вооружённых сил других стран ОВД, участвовавших в операции: [[Венгерская народная армия|венгерская]] и [[Вооружённые силы Болгарии#1945—1990|болгарская]] армии потеряли по одному человеку погибшими (болгарский солдат был убит на посту неизвестными, при этом был похищен его автомат)<ref name="ОВД" /><ref name="НРБ" />, [[Народное Войско Польское|польская]] — 10 человек погибшими<ref name="ПНР" />. {{викитека-текст|ru|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|nocat=1}}   == Əlavə tədbirlər == Sentyabrın əvvəlində qoşunlar Çexoslovakiyanın bir çox şəhər və qəsəbələrindən xüsusi təyinatlı yerlərə çıxarıldı. Sovet tankları [[11 sentyabr]] [[1968]] -ci ildə Praqadan çıxdı. 1968-ci il oktyabrın 16-da SSRİ və Çexoslovakiya hökumətləri arasında Sovet qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisində müvəqqəti qalma şərtləri haqqında saziş imzalandı, ona görə Sovet qoşunlarının bir hissəsi Çexoslovakiya ərazisində qaldı. sosialist cəmiyyətinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi daşıyır”. 17 oktyabr 1968-ci il qoşunların bir hissəsinin Çexoslovakiya ərazisindən mərhələli şəkildə çıxarılmasına başlandı və bu, noyabrın ortalarında tamamlandı. [[1969]] -cu ildə Praqada tələbələr [[Yan Palax|Yan Palaç]] və Yan Zajiç sovet işğalına etiraz olaraq bir ay fərqlə özlərini yandırdılar. Çexoslovakiyaya qoşun yeridilməsi nəticəsində siyasi və iqtisadi islahatlar prosesi dayandırıldı. Apreldə (1969) ) Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin plenumu seçildi G. qaz . İslahatçılar vəzifələrindən uzaqlaşdırıldı, repressiyalar başladı. Bir neçə on minlərlə insan, o cümlədən ölkənin mədəni elitasının bir çox nümayəndələri ölkəni tərk etdi . Çexoslovakiya tarixində Husakın partiyaya (və faktiki olaraq bütün ölkənin) lideri seçilməsindən sonrakı dövr normallaşma dövrü kimi tanınır. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == [[Fayl:Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg/300px-Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|right|thumb|300x300px| [[Helsinki|Helsinkidə]] ATS qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına qarşı nümayiş]] Avqustun 21-də bir qrup ölkənin ( [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]], [[Kanada]], [[Danimarka]] və [[Paraqvay]] ) [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası|nümayəndələri BMT Təhlükəsizlik Şurasında]] çıxış edərək “Çexoslovakiya məsələsi” [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|nin BMT Baş Assambleyasının iclasına çıxarılmasını]] tələb ediblər. Macarıstan və SSRİ nümayəndələri əleyhinə səs verdilər. Daha sonra Çexoslovakiya nümayəndəsi də bu məsələnin BMT-nin müzakirəsindən çıxarılmasını tələb etdi. Beş dövlətin hərbi müdaxiləsi dörd sosialist ölkəsinin - [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]], [[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]], [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] (sonuncu sentyabrda Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı), [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], eləcə də Qərb ölkələrinin bir sıra kommunist partiyaları hökumətləri tərəfindən pisləndi. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet İttifaqında [[Ziyalı|ziyalıların]] bəzi nümayəndələri sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz etdilər <ref>[https://web.archive.org/web/20021118105330/http://www.hro.org/editions/karta/nr3/chehosl.htm Памяти Александра Дубчека]. Права человека в России, 18 июня 2007</ref> . [[Yevgeni Yevtuşenko]] SSRİ və Çexoslovakiyada samizdatda yayılan " Tanklar Praqadan keçir " etiraz şeirini yazıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi . Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçib. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. === 25 avqust 1968-ci ildə Moskvada etiraz nümayişi === [[Fayl:Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg/300px-Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|right|thumb|300x300px| Nümayişçilərin posteri]] Dinc sakinlər arasında ən çox qurbanlar Praqada, Çex Radiosunun binasının yaxınlığında olub. Orada avqustun 21-də 16 nəfər ölüb . Ola bilsin ki, qurbanlardan bəziləri sənədsiz olub. Belə ki, şahidlər Sovet əsgərlərinin Vatslav meydanında Praqa sakinlərinin izdihamına atəş açdığını, nəticədə bir neçə nəfərin öldüyünü və yaralandığını bildirirlər, baxmayaraq ki, bu hadisə ilə bağlı məlumatlar Çexoslovakiya təhlükəsizlik xidmətinin hesabatlarına daxil edilməmişdir <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231 Historici: Obětí srpnové okupace je více] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231}}{{Cs}}</ref> . Çexoslovakiyanın Praqa, [[Liberets]], [[Brno]], [[Koşitse]], [[Poprad]] və digər şəhərlərində sovet əsgərlərinin çoxsaylı etiraz təzahürləri nəticəsində mülki şəxslərin, o cümlədən azyaşlılar və qocalar arasında həlak olması ilə bağlı sübutlar var. izdiham{{Mənbəsiz|23|8|2018}} <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681 Invaze vojsk si v roce 1968 vyžádala životy 108 Čechoslováků] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681}}{{Cs}}</ref> . 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! şüarları ilə plakatları açdılar . Nümayiş dağıdıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər isə mühakimə olundular. Xüsusilə , 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi şüarları olan pankartlar açıb: “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! "," [[Aleksandr Dubçek|Dubcek]] üçün azadlıq ! » . Nümayiş yatırıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər pislənildi . Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz olaraq fəhlə [[Vasili Makux|Vasili Makux Kiyevdə Xreşçatıkda]] özünü yandırma aktı törədib. 22 avqust 1969-cu ildə Çexoslovakiya Federal Məclisinin Rəyasət Heyəti qondarma " {{Tərcüməsiz|Закон дубинки||cs|Pendrekový zákon}} " qəbul etdi. <span class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><span style="display:inline-block; font-size:80%; position:relative;"><span style="font-size:117.6%; margin-left:-0.43em; position:relative; top:0.28em;"><small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на чешском языке">)</small></span></span></span> ”, nümayişçilərin saxlanması qaydalarını sərtləşdirdi. Dissidentlər bunu bir repressiya forması və “miniatürdə hərbi vəziyyət” kimi qiymətləndirirdilər <ref>[https://www.info.cz/nazory/schmarcz-nase-obusky-misto-cizich-tanku-podivejme-se-uz-historicke-pravde-do-oci-42656.htmlSchmarcz: Naše obušky místo cizích tanků. Podívejme se už historické pravdě do očí]{{Недоступная ссылка|date=Март 2020|bot=InternetArchiveBot}}{{ref-cs}}</ref> . == Qeydlər == <references group="" responsive="1"></references> == Ədəbiyyat == * ''Lavrenov S. Ya., Popov I. M.'' [http://militera.lib.ru/h/lavrenov_popov/11.html "Dunay" əməliyyatı] // Sovet İttifaqı yerli müharibələrdə və münaqişələrdə. - {{М.}} .: Astrel, 2003. - S. 324-329. — 778 səh. - (Hərb Tarixi Kitabxanası). - 5000 nüsxə. — ISBN 5-271-05709-7 . * ''Mayorov A. M.'' İstila. Çexoslovakiya, 1968. - {{М.}}, 1998. — ISBN 5-7712-0082-4 . * Виктор Суворов . Qurtarıcı. - M .: AST, 2006. - 317 ilə. — <nowiki>ISBN 5-17-007515-4</nowiki> . * Войны второй половины XX века / auth.-stat. Qordienko A.N. - Mn. : Ədəbiyyat, 1998. - 544 ilə. - (Hərbi sənət ensiklopediyası). — <nowiki>ISBN 985-437-507-2</nowiki> . * Шевченко В. В. Sübhə doğru : əsgər-beynəlmiləlçilərə həsr olunmuş, Çexoslovakiya ... 1968 .... - Rostov-na-Donu: Altair, 2011. - 475 ilə. - <nowiki>ISBN 978-5-91951-051-2</nowiki> . * Ярёменко В. А., Почтарёв А. Н., Усиков А. В. 20-ci əsrin ikinci yarısında yerli müharibələrdə və hərbi münaqişələrdə Rusiya (SSRİ). / Ed. V. A. Zolotareva, Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyinin Hərb Tarixi İnstitutu . - M . : Triada-ferma, 2002. - 494 ilə. — (Rusiya Hərbi Tarix Kitabxanası). - 1000 nüsxə. * ''Kozlov A. V.'' Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya daxil olması üçün informasiya dəstəyi. // Hərbi tarix jurnalı . - 2007. - No 7. - S.15-16. * Давид Оманд. Məqsədli düşüncə. Britaniya kəşfiyyat xidmətlərinin metodlarına əsasən qərarların qəbulu = David Omand. Casuslar Kəşfiyyatda On Dərs Necə Düşünür. - M .: Alpina Publisher, 2022. — 376 ilə. — <nowiki>ISBN 978-5-9614-4172-7</nowiki> . [[Kateqoriya:1968-ci ildə SSRİ]] [[Kateqoriya:Yoxlanılmamış tərcümə ehtiva edən səhifələr]] 28ur7s0jcf28mjg36yi5rku0ds5qurd 6598908 6598907 2022-08-28T12:10:57Z Vugee 29431 wikitext text/x-wiki {{Hərbi münaqişə |münaqişə = Silahlı münaqişə |aiddir = Soyuq müharibə |şəkil = |şəklin ölçüsü = 300x300px |şəklin izahı = VMT tankları "Dunay" əməliyyatı zamanı Praqada, avqust 1968 |tarixi = 21 avqust - 11 sentyabr 1968 |yeri = Çexoslovakiya |səbəbi = "Proqa Baharı" 1968 |vəziyyəti = |nəticəsi = Çexoslovakiyanın Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) qoşunları tərəfindən işğalı |tərəf1 = Sovet Socialist Respublikaları İttifaqı (SSRİ) , Polşa Xalq Respublikası (PXR), Macarıstan Xalq Respublikası (MXR), Bolqarıstan Xalq Respublikası (BXR) və Almaniya Demokratik Respublikası (ADR) |tərəf2 = Çexoslovaki Sovet Sosialist Respublikası (ÇSSR) * |komandan4 = |qüvvə1 = |qüvvə2 = |qüvvə3 = |qüvvə4 = |itkilər1 = SSRİ - 96 nəfər, PXR - 10 nəfər, MXR - 1 nəfər, BXR - 1 nəfər |itkilər2 = ÇSSR - 108 dinc sakin, 5 hərbçi özünə sui-qəsd etmişdi, 70 000-ə yaxın vətəndaş digər qərb ölkələrinə qaçmışdı. |itkilər3 = |itkilər4 = |ümumi itkilər = |vikianbar = }} [[Fayl:Знак_Варшавского_договора.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG/220px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0.JPG|thumb| "Sülh və Sosializm İttifaqı" [[İşarə|döş nişanı]], [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı]]]] '''Qoşunların Çexoslovakiyaya daxil olması''', həmçinin '''Dunay əməliyyatı''' və ya '''[[Çexoslovakiyanın süqutu|Çexoslovakiyanın]] işğalı''' - [[21 avqust]] [[1968]] -ci ildə başlayan və [[Praqa baharı]] islahatlarına son qoyan [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Müqaviləsi]] Təşkilatı qoşunlarının ([[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]] istisna olmaqla) Çexoslovakiyaya daxil olması. Ən böyük qoşun kontingenti [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] tərəfindən ayrılmışdı. Birləşmiş qrupa (500 min nəfərə qədər və 5 min tank və [[zirehli transportyor]]) ordu generalı I. G. Pavlovski başçılıq edirdi. == Hadisədən əvvəl baş verənlər == [[Fayl:IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg/220px-IICCR_G539_Ceausescu_Dubcek_Svoboda.jpg|thumb| [[Nikolae Çauşesku]] (ortada) və Lüdvik Svoboda (solda) 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya səfəri zamanı. [[Aleksandr Dubçek|Alexander Dubcek]] ön sırada, soldan birincidir. Çauşesku o zaman Varşava Müqaviləsi Təşkilatının Çexoslovakiyaya hücumunun əleyhdarı idi.]] Sovet rəhbərliyi ehtiyat edirdi ki, Çexoslovakiya kommunistləri Moskvadan asılı olmayan daxili siyasət yeritsələr, SSRİ Çexoslovakiya üzərində nəzarəti itirəcək. Hadisələrin bu cür dönüşü Şərqi Avropa [[Şərq bloku|sosialist blokunu]] həm siyasi, həm də hərbi-strateji baxımdan parçalamaq təhlükəsi yaradırdı. Sosialist bloku ölkələrində məhdud dövlət suverenliyi siyasəti, digər şeylərlə yanaşı, lazım gələrsə, hərbi gücdən istifadə etməyə imkan verən [[Qərb dünyası|Qərbdə]] " Brejnev doktrinası " adını aldı. 1968-ci ilin mart ayının sonunda [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi|Sov.İKP Mərkəzi Komitəsi]] Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə bağlı məxfi məlumatı partiya fəallarına göndərdi. Bu sənəddə deyilirdi: “son vaxtlar hadisələr mənfi istiqamətdə inkişaf edir. Çexoslovakiyada “rəsmi müxalifət” yaratmaq və müxtəlif antisosialist baxış və nəzəriyyələrə qarşı “tolerantlıq” tələb edən məsuliyyətsiz ünsürlərin hərəkətləri artmaqdadır. Sosializm quruculuğunun keçmiş təcrübəsi yanlış şəkildə işıqlandırılır, digər sosialist ölkələrinin təcrübəsinə zidd olan sosializmə xüsusi Çexoslovakiya yolu təklif edilir, Çexoslovakiyanın xarici siyasətinə kölgə salmağa cəhdlər edilir, sosializmin zərurətindən danışılır. “müstəqil” xarici siyasət yeridilməsi vurğulanır. Özəl müəssisələrin yaradılması, planlaşdırılmış sistemdən imtina, Qərblə əlaqələrin genişləndirilməsi çağırışları səslənir. Üstəlik, bir sıra qəzetlərdə, radio və televiziyada “partiyanın dövlətdən tamamilə ayrılması”, Çexoslovakiyanın [[Tomaş Masarik|Masaryk]] və Beneş burjua respublikasına qaytarılması, Çexoslovakiyanın “açıq cəmiyyətə çevrilməsi çağırışları edilir" Martın 23-də [[Drezden|Drezdendə]] altı sosialist ölkəsinin - [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Şərqi Almaniya|ADR]], Bolqarıstan, [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] və Çexoslovakiyanın partiya və hökumət rəhbərləri arasında görüş keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının baş katibi [[Aleksandr Dubçek|A. Dubçek]] ağır tənqidlərə məruz qaldı. Drezdendəki görüşdən sonra Sovet rəhbərliyi Çexoslovakiyaya qarşı hərəkət variantları, o cümlədən hərbi tədbirlər hazırlamağa başladı. ADR liderləri ( [[Valter Ulbrixt|V.]] [[Valter Ulbrixt|Ulbricht]]), Bolqarıstan ([[Todor Jivkov|T.]] [[Todor Jivkov|Jivkov]]) və Polşa (V. Gomulka) bu məsələdə sərt mövqe tutmuş və müəyyən dərəcədə Sovet lideri [[Leonid Brejnev|L.]] [[Leonid Brejnev|Brejnev]]<nowiki/>ə təzyiq edirdilər. Sovet tərəfi Çexoslovakiya sərhədləri yaxınlığında “Qara Aslan” kod adlı manevrlər həyata keçirən [[NATO]] qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisinə daxil olması variantını istisna etmirdi. === "Dunay" əməliyyatı üçün əməliyyat planının hazırlanması === Yaranan hərbi-siyasi vəziyyəti nəzərə alaraq, 1968-ci ilin yazında Varşava Müqaviləsi Təşkilatının birgə komandanlığı SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı ilə birlikdə "Dunay" kod adlı əməliyyat hazırladı. 8 aprel 1968-ci ildə Hava-desant qoşunlarının komandiri general V.F. Margelov qəbul etdiyi əmrə əsasən Çexoslovakiya ərazisində hava-desant hücum qüvvələrinin istifadəsini planlaşdırmağa başlandı. Direktivdə deyilirdi: “Beynəlxalq vəzifəyə və Varşava Müqaviləsi Təşkilatına sadiq olan Sovet İttifaqı və digər sosialist ölkələri Vətəni onun üzərində asılmış təhlükədən müdafiə etmək üçün Çexoslovakiya Xalq Ordusuna kömək etmək üçün öz qoşunlarını göndərməlidirlər”. Sənəddə həmçinin vurğulanırdı: “Əgər Çexoslovakiya Xalq Ordusunun qoşunları sovet qoşunlarının görünüşünə anlayışla yanaşırlarsa, bu halda onlarla qarşılıqlı əlaqəni təşkil etmək və qarşıya qoyulan vəzifələri birgə yerinə yetirmək lazımdır. Əgər ÇXO qoşunları paraşütçülərə düşmən münasibət bəsləyərsə və mühafizəkar qüvvələri dəstəkləyirsə, onda onların lokallaşdırılması üçün tədbirlər görmək, bu mümkün deyilsə, tərksilah etmək lazımdır”. === Alexander Dubçekə təzyiq === Aprel-may aylarında sovet rəhbərləri Aleksandr Dubçeki “ağıllandırmağa”, onun diqqətini antisosialist qüvvələrin hərəkətlərinin təhlükəsinə yönəltməyə çalışırdılar. Aprelin sonunda Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı r[[Praqa|marşal]] [[İvan Yakubovski|I.]] [[İvan Yakubovski|Yakubovski]], Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunları üçün Çexoslovakiya ərazisində təlimlər hazırlamaq.üçün Praqaya gəldi. Mayın 4-də Brejnev Moskvada Dubçeklə görüşdü, lakin qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq mümkün olmadı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ilk görüşü === Mayın 8-də Moskvada SSRİ, Polşa, ADR, Bolqarıstan və Macarıstan rəhbərlərinin qapalı görüşü keçirildi. Bu görüşdə Çexoslovakiyadakı vəziyyətlə əlaqədar həyata keçiriləcək tədbirlər haqqında səmimi fikir mübadiləsi aparıldı. Hətta o zaman hərbi yolla həll təklifləri var idi. Lakin Macarıstan lideri [[Yanoş Kadar|Y.Kadar]] [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı ilin təcrübəsinə]] istinad edərək deyirdi ki, Çexoslovakiya böhranı hərbi yolla həll edilə bilməz və siyasi həll yolu axtarılmalıdır. === Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının "Şumava" təlimləri === Mayın sonunda Çexoslovakiya hökuməti Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin qoşunlarının iyunun 20-30-da yalnız bölmələrin, birləşmələrin və siqnal qoşunlarının qərargahlarının iştirakı ilə keçirilən "Şumava" adlı təlimlərinin keçirilməsinə razılıq verdi. İyunun 20-dən iyunun 30-dək sosialist ölkələrinin hərbi bloku tarixində ilk dəfə olaraq Çexoslovakiya ərazisinə 16.000 şəxsi heyət gətirildi. 1968-ci il iyulun 23-dən avqustun 10-dək SSRİ, ADR və Polşa ərazisində "Neman" arxa cəbhə təlimləri keçirildi. Bu bu zaman qoşunlar Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün yenidən yerləşdirildi. 1968-ci il avqustun 11-də [[Hava hücumundan müdafiə döyüşü|hava hücumundan müdafiə]] qüvvələrinin "Səmavi Qalxan" əsas təlimləri keçirildi. Qərbi Ukrayna, Polşa və ADR ərazisində rabitə qoşunlarının təlimləri keçirildi. 29 iyul - 1 avqust tarixlərində Čierná nad Tisou şəhərində [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Politbürosu|Sov. İKP MK Siyasi Bürosunun və]] Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin tam tərkibinin prezident L. Svoboda arasında görüş keçirildi . Danışıqlarda Çexoslovakiya nümayəndə heyəti daha çox vahid cəbhə kimi çıxış edirdi, lakin Vasil Bilyak xüsusi mövqe tuturdu. Elə həmin ərəfədə, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvlüyünə namizəd Antonin Kapekdən ölkəsinə sosialist ölkələrindən “qardaş yardımı” göstərmək xahişi ilə şəxsi məktub daxil olmuşdu. İyulun sonunda Çexoslovakiyada hərbi əməliyyata hazırlıq başa çatdı, lakin onun keçirilməsi ilə bağlı yekun qərar hələ qəbul edilməmişdi. 3 avqust 1968-ci il [[Bratislava|Bratislavada]] altı kommunist partiyasının liderlərinin görüşü baş tutdu. Bratislavada qəbul edilmiş bəyanatda sosializmin müdafiəsində kollektiv məsuliyyət haqqında ifadə var idi. Bratislavada L. Brejnevə Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının rəhbərliyinin beş üzvü - Bilyak, İndra, Kapek, Kolder, Şvestkadan Çexoslovakiyanı qaçılmaz qarşıdurma təhlükəsindən xilas etmək üçün "effektiv kömək və dəstək" xahişi ilə məktub verildi. Avqustun ortalarında L. Brejnev A. Dubçek və Bratislavada vəd edilən kadr dəyişikliklərinin niyə baş tutmadığını soruşdu, Dubçek isə cavab verdi ki, kadr məsələləri Partiya Mərkəzi Komitəsinin plenumunda kollektiv şəkildə həll olunur. Avqustun 16-da Sov.İKP MK Siyasi Bürosunun Moskvada keçirilən iclasında Çexoslovakiyadakı vəziyyət müzakirə edildi və qoşunların yeridilməsi ilə bağlı təkliflər bəyənildi. Eyni zamanda, Sov.İKP MK Siyasi Bürosundan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinə məktub daxil oldu. Avqustun 17-də Sovet səfiri S. Çervonenko Çexoslovakiya Prezidenti L. Svoboda və Moskvaya bildirdi ki, həlledici anda prezident Sov.İKP və Sovet İttifaqı ilə birlikdə olacaq. Həmin gün Çexoslovakiya xalqına Müraciət mətni üçün Moskvada hazırlanmış materiallar ÇKP-dəki “sağlam qüvvələr” qrupuna göndərildi. Onların İnqilabçı Fəhlə-Kəndli Hökuməti yaratması nəzərdə tutulurdu. SSRİ, ADR, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan hökumətləri tərəfindən də Çexoslovakiya xalqına, eləcə də Çexoslovakiya ordusuna müraciət layihəsi hazırlanmışdı. === Varşava Müqaviləsi iştirakçısı olan ölkələrin liderlərinin ikinci görüşü === Avqustun 18-də Moskvada SSRİ, Şərqi Almaniya, Polşa, Bolqarıstan və Macarıstan liderlərinin görüşü oldu. Müvafiq tədbirlər, o cümlədən ÇKP-nin "sağlam qüvvələri"nin hərbi yardım tələbi ilə görünməsi razılaşdırıldı. Moskvadakı iclas iştirakçıları adından Çexoslovakiya prezidenti Svobodaya göndərilən mesajda əsas arqumentlərdən biri kimi Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyəti və Çexoslovakiya hökumətinin "əksər" üzvləri tərəfindən çexoslovakiya xalqına silahlı yardımın göstərilməsi haqqında müraciətin alınması idi. == Əməliyyat == Əməliyyatın siyasi məqsədi ölkənin siyasi rəhbərliyini dəyişdirmək və Çexoslovakiyada SSRİ-yə sadiq bir rejim qurmaq idi. Qoşunlar Praqanın ən mühüm obyektlərini ələ keçirməli, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|DTK zabitləri]] çex islahatçılarını həbs etməli, sonra isə Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Plenumu və Milli Məclisin sessiyasının keçirilməli və burada da ali rəhbərlik əvəz edilməli idi. Əməliyyatın hərbi hazırlığını Varşava Müqaviləsi ölkələrinin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı marşal İ. Yakubovski həyata keçirmişdi. Lakin əməliyyatın başlamasına bir neçə gün qalmış Quru Qoşunlarının Ali Baş Komandanı, [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Müdafiə Nazirinin]] müavini, [[Ordu generalı (SSRİ)|Ordu generalı]] İ. G. Pavlovski baş komandan təyin olundu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər "Dunay" Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. Avqustun 20-nə qədər birinci eşalonu 250.000 nəfərə qədər, ümumi sayı isə 500.000 nəfərə qədər, 5000-ə yaxın tank və zirehli transportyordan ibarət qoşun qrupu hazırlanmışdır. Əməliyyatın həyata keçirilməsi üçün 26 bölmə cəlb edildi, onlardan 18-i aviasiya nəzərə alınmadan Sovetlərə aid idi. Hərbi müdaxilədə sovetlərin 1-ci Mühafizə Tankının, 20-ci Mühafizə Birliyinin, 16- cı Hava Ordusunun (Almaniyadakı Sovet Qoşunları Qrupu), 11-ci Mühafizə Ordusunun (Baltik Hərbi Dairəsi), 28-ci Əlahiddə Ordusunun (Belarus Hərbi Dairəsinin) qoşunları iştirak edirdi. Həmçinin Macarıstanda əsas qüvvələrə dayaq kimi Cənub cəbhəsi yerləşdirildi. Bu cəbhəyə əlavə olaraq, Çexoslovakiyaya daxil olmaq üçün "Balaton" əməliyyat qrupu (iki Sovet diviziyası, həmçinin Bolqar və Macarıstan bölmələri) Macarıstan ərazisinə yerləşdirildi. Ümumiyyətlə, Çexoslovakiyaya gətirilən qoşunların sayı aşağıdakı kimi idi: * [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] - 18 motoatıcı, tank və hava-desant diviziyası, 22 aviasiya və helikopter alayı, təxminən 170.000 nəfər; * [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]] - 5 piyada diviziyası, 40.000 nəfərə qədər; * [[Şərqi Almaniya|ADR]] - motorlu tüfəng və tank bölmələri, cəmi 15.000 nəfərə qədər (mətbuatdakı nəşrlərə görə son anda ADR bölmələrini Çexoslovakiyaya göndərməkdən imtina etmək qərara alındı, onlar hərbi hissədə ehtiyat rolunu oynadılar. Sərhəddə və Çexoslovakiyada bir neçə onlarla hərbi qulluqçudan ibarət ADR-ın işçi qrupu var idi); * [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] - 8-ci motoatıcı diviziyası, ayrı-ayrı bölmələr, cəmi 12500 nəfər; * Bolqarıstan - ümumi gücü 2164 nəfər olan 12 və 22-ci Bolqar motoatıcı alayları. və 26 [[T-34]] maşını ilə silahlanmış bir Bolqarıstan tank batalyonu. Qoşunların yeridilməsi tarixi avqustun 20-də, Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin iclasının keçirildiyi axşama təyin edildi. 1968-ci il avqustun 20-də səhər Dunay Ali Komandanlığının yaradılması haqqında zabitlərə gizli əmr oxundu. Ali Baş Komandan ordu generalı I təyin edildi. G. Pavlovski, qərargahı Polşanın cənub hissəsində yerləşdirildi. Hər iki cəbhə (Mərkəzi və Karpat) və Balaton əməliyyat qrupu, həmçinin iki mühafizəçi hava-desant bölməsi ona tabe idi. Əməliyyatın ilk günündə hava-desant diviziyalarının enişini təmin etmək üçün hərbi nəqliyyat aviasiyasının beş diviziyası Ali Baş Komandan “Dunay”ın sərəncamına verildi. === SSRİ DTK-nın rolu === Vasili Mitroxinin hesabatına görə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ-nin xüsusi seçilmiş və təlim keçmiş DTK zabitləri]] Qərbi Almaniya, Avstriya, Böyük Britaniya, İsveçrə və Meksikanın saxta pasportları ilə turist, jurnalist, iş adamı və tələbə adı altında Çexoslovakiyaya göndərilmişdirlər. Burada əsas məqsəd o idi ki, çex dissidentləri qərb insanlarına daha çox etibar edirdilər. Onların rolu Yazıçılar Birliyi kimi islahatçı dairələrə, radikal jurnallara, universitetlərə və siyasi qruplarına daxil olmaq və sonra isə dissidentlərin reputasiyasını fəal şəkildə ləkələmək idi. Xüsusilə, DTK agentləri gizli amerika silah anbarlarını və Amerikanın Praqa rejimini devirmək planını nümayiş etdirən saxta sənədlər yaratmışdılar. Bu anbarlar sonralar Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya hücumuna bəraət qazandıran əsas dəlillərdən biri oldu. === Hadisələrin xronologiyası === Avqustun 20-də saat 22:15-də qoşunlar "Vltava-666" adlı əməliyyatın başlanması barədə siqnal aldılar. Avqustun 20-də saat 23:00-da işğal üçün nəzərdə tutulan qoşunlarda döyüş xəbərdarlığı elan edilib. Qapalı rabitə kanalları ilə bütün cəbhələrə, ordulara, diviziyalara, briqadalara, alaylara və batalyonlara irəliləmək üçün siqnal verilirdi. Bu siqnalla bütün komandirlər saxladıqları beş məxfi paketdən birini (əməliyyat beş variantda işlənib hazırlanmışdı) açmalı, qalan dördünü isə açmadan qərargah rəislərinin iştirakı ilə yandırmalı idilər. Açılan paketlərdə "Dunay-Kanal" və "Dunay-Kanal-Qlobus" planlarına uyğun olaraq "Dunay" əməliyyatının başlanması və döyüş əməliyyatlarının davam etdirilməsi əmri var idi. “Dunay əməliyyatı üzrə qarşılıqlı fəaliyyət üçün sifarişlər” əvvəlcədən hazırlanmışdı. İşğalda iştirak edən hərbi texnikaya ağ zolaqlar vurulmuşdu. Ağ zolaqları olmayan Sovet və müttəfiqlərin istehsalı olan bütün hərbi texnika "zərərsizləşdirməli" idi. Müqavimət halında zolaqsız tanklar və digər hərbi texnika xəbərdarlıq edilmədən və yuxarıdan əmr olmadan məhv edilməli idi. [[NATO]] əsgərləri ilə görüşərkən dərhal dayanmaq və komanda olmadan atəş açmamaq əmri verilib. Qoşunların yeridilməsi [[Şərqi Almaniya|ADR]], [[Polşa Xalq Respublikası|Polşa]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] və [[Macarıstan Xalq Respublikası (1949-1989)|Macarıstan]] ərazisindən 18 yerdə həyata keçirilmişdi. Almaniyadakı Sovet Qüvvələri Qrupundan olan 20-ci Mühafizə Ordusunun hissələri ( [[general-leytenant]] İvan Leontieviç Veliçko ) <ref>Танковый Меч Страны Советов. Дроговоз Игорь Григорьевич. Издательство: АСТ, Харвест. Год издания: 2004. ISBN 985-13-2133-8</ref> Praqaya daxil oldu və Çexoslovakiyanın paytaxtının əsas obyektlərinə nəzarət etdi. Eyni zamanda, iki Sovet hava-desant diviziyası Praqa və [[Brno|Brnoya]] endirildi. [[Fayl:An-12_in_flight.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/An-12_in_flight.jpg/220px-An-12_in_flight.jpg|left|thumb| Sovet hərbi nəqliyyat təyyarəsi An-12 .]] [[21 avqust|Avqustun 21-]] də səhər saat 2- də 7-ci Hava Desant Diviziyasının qabaqcıl bölmələri Praqadakı [[Praqa Beynəlxalq Hava Limanı|Ruzine]] aerodromuna eniş etdilər. Onlar qoşunları və hərbi texnikası olan Sovet An-12-lərinin eniş etməyə başladığı aerodromun əsas obyektlərini ələ keçirtdilər.Aerodromun ələ keçirilməsi aldadıcı manevrin köməyi ilə həyata keçirildi: aerodrom istiqamətində uçan Sovet An-24 sərnişin təyyarəsi göyərtəsində ehtimal olunan zədələnmə səbəbindən təcili eniş tələb etdi. İcazə və enişdən sonra paraşütçülər hava limanının idarəetmə qülləsini ələ keçirərək desant təyyarələrinin enişini təmin etdilər. İşğal xəbərini alan Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Rəyasət Heyəti təcili olaraq Dubçekin ofisində Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsində toplandı. Rəyasət Heyətinin işğalı pisləyən bəyanatının lehinə səs çoxluğu - 7-ə 4 səs verdi. İlkin plan üzrə yalnız Rəyasət Heyətinin üzvləri Kolder, Bilyak, Svestka və Riqaud çıxış etdilər. Barbirek və Piller Dubcek və O. Cherniki dəstəklədilər. Dubçekin özü radio müraciətində{{Mənbəsiz|5|3|2013}} vətəndaşları sakit olmağa və qan tökülməsinin və [[Macar inqilabı (1956)|1956-cı il Macarıstan hadisələrinin]] faktiki təkrarlanmasının qarşısını almağa çağırdı. [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] işğalı nəticəsində Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı. Avqustun 21-də səhər saat 4:30-da Mərkəzi Komitənin binası sovet qoşunları və zirehli texnika ilə mühasirəyə alındı, sovet desantları binaya soxularaq orada olanları həbs etdilər. Dubçek və Mərkəzi Komitənin digər üzvləri bir neçə saat paraşütçülərin nəzarəti altında qaldılar. [[Fayl:10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg/220px-10_Soviet_Invasion_of_Czechoslovakia_-_Flickr_-_The_Central_Intelligence_Agency.jpg|thumb| Praqada işğala qarşı nümayiş, sovet tankının yandırılması]] Avqustun 21-i səhər saat 5:10-da 350-ci qvardiya hava desant alayının kəşfiyyat şirkəti və 103-cü hava desant diviziyasının ayrıca kəşfiyyat şirkəti eniş etdi. 10 dəqiqə ərzində onlar [[Brno-Turjanı Hava Limanı|Turanı]] və {{Tərcüməsiz 5|Намешть||cs|Letiště Náměšť nad Oslavou}} aerodromlarını ələ keçirdilər, bundan sonra əsas qüvvələrin tələsik enişi başladı. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, nəqliyyat təyyarələri bir-birinin ardınca aerodromlara enib. Eniş edənlər tam dayanmağı gözləmədən yerə tullanıblar. Eniş-enmə zolağının sonunda təyyarə artıq boş idi və dərhal yeni uçuş üçün sürət yığdı. Minimum fasilə ilə buraya qoşun və hərbi texnikası olan digər təyyarələr gəlməyə başladı. Daha sonra desantçılar öz hərbi texnikası və əsir götürülmüş mülki maşınları ilə ölkənin dərinliklərinə getdilər. Avqustun 21-də səhər saat 9:00-da [[Brno|Brnoda]] desantçılar bütün yolları, körpüləri, şəhərdən çıxışları, radio və televiziya binalarını, teleqrafı, baş poçtu, şəhərin və rayonun inzibati binalarını, mətbəəni, dəmiryol vağzallarını, habelə hərbi hissələrin və hərbi sənaye müəssisələrinin qərargahı kimi. ÇXO komandirlərindən sakit qalmaq və asayişi qorumaq tələb olunub. İlk paraşütçü qruplarının enişindən dörd saat sonra Praqa və Brno şəhərlərinin ən mühüm obyektləri müttəfiq qüvvələrin nəzarəti altında idi. Paraşütçülərin əsas səyləri Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin, hökumətin, Müdafiə Nazirliyinin və Baş Qərargahın binalarını, həmçinin radiostansiya və televiziyanın binalarını ələ keçirməyə yönəldilib. Əvvəlcədən müəyyən edilmiş plana əsasən, Çexoslovakiyanın əsas inzibati və sənaye mərkəzlərinə qoşun kolonnaları göndərildi. Müttəfiq qüvvələrin birləşmələri və bölmələri bütün böyük şəhərlərdə yerləşdirildi. Çexoslovakiyanın qərb sərhədlərinin qorunmasına xüsusi diqqət yetirildi. Avqustun 21-də günün sonuna qədər Varşava Müqaviləsi ölkələrinin 24 diviziyası Çexoslovakiya ərazisindəki əsas obyektləri zəbt etdi. Çexoslovakiya ordusuna müqavimət göstərməmək əmri verildiyi üçün SSRİ və müttəfiqlərinin qoşunları silah tətbiq etmədən bütün məntəqələri işğal etdilər. Praqada Daxili İşlər Nazirliyinin binası "A" qrupunun gələcək birinci rəhbəri Gennadi Zaitsevin komandanlığı ilə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|SSRİ DTK-]] nın 7-ci İdarəsinin döyüşçüləri qrupu tərəfindən tutuldu === ÇKP-nin və ölkə əhalisinin hərəkətləri === Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Bununla bağlı radio, televiziya və qəzetlərə nəzarət gec quruldu. Sovetyönlü liderlər sovet səfirliyinə sığındılar. Amma onları yeni hökumət qurmağa və Mərkəzi Komitənin Plenumunu keçirməyə inandırmaq mümkün olmadı. Media artıq onları satqın elan etmişdi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Sovet rəhbərliyi kompromis həll yolu axtarmağa məcbur oldu. SSRİ-yə aparılan Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin rəhbərliyinin üzvləri Moskvaya apardı. Prezident L. Svoboda da G. ilə birlikdə Moskvaya gəldi. Döyüş praktiki olaraq yox idi. Hərbçilərə təcrid olunmuş hücumlar oldu, lakin Çexoslovakiya sakinlərinin böyük əksəriyyəti müqavimət göstərmədi. == Moskvada danışıqlar == Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Praqada etiraz edən vətəndaşlar qoşun və texnikanın hərəkətini əngəlləməyə çalışırdlar; bütün lövhələr və küçə lövhələri söküldü, Praqanın bütün xəritələri mağazalarda gizlədilmişdi, Sovet ordusunda isə yalnız [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya Müharibəsinin]] köhnəlmiş xəritələri var idi. Lakin sonda [[Aleksandr Dubçek|A.Dubçek]] və onun yoldaşları yalnız yanvar və may (1968) qərarları ilə razılaşma əldə edərək Moskva protokolunu imzalamaq qərarına gəldilər (yalnız F.Krigel onu imzalamaqdan imtina etdi). Danışıqların nəticəsi, qoşunların çıxarılmasının vaxtının Çexoslovakiyada vəziyyətin normallaşmasından asılı olduğu birgə kommunike oldu. == Tərəflərin itkiləri == [[Fayl:August_68.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/August_68.jpg/220px-August_68.jpg|right|thumb| [[Slovakiya|Slovakiyanın]] [[Koşitse|Košice]] şəhərində ölənlərin adlarının yazılı olduğu xatirə lövhəsi]] [[Fayl:Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg/220px-Radnice_Liberec_pamatnik_1968.jpg|thumb| [[Liberets|Liberecdə]] 1968-ci il hadisələrinə həsr olunmuş abidə]] Ölkə prezidentinin və Çexiya radiosunun çağırışı ilə Çexoslovakiya vətəndaşları işğalçı qoşunlara silahlı müqavimət göstərmədilər. Buna baxmayaraq, hər yerdə qoşunlar yerli əhalinin passiv müqaviməti ilə qarşılaşdılar. Çexlər və slovaklar sovet qoşunlarını içki, yemək və yanacaqla təmin etməkdən imtina etdilər, qoşunların irəliləməsinə mane olmaq üçün yol nişanlarını dəyişdirdilər, küçələrə çıxdılar, Çexoslovakiyada baş verən hadisələrin mahiyyətini əsgərlərə izah etməyə çalışdılar, ruslara müraciət etdilər. -Çexoslovakiya qardaşlığı. Vətəndaşlar xarici qoşunların çıxarılmasını, SSRİ-yə aparılmış partiya və hökumət rəhbərlərinin geri qaytarılmasını tələb edirdilər. Silahlı müqavimət çağırışları [[Vyana|Vyanada]] olan, Praqa baharının ən radikal ideoloqu olan [[Neomarksizm|neo-marksist]] filosof İvan Svitak tərəfindən edildi (eyni zamanda Svitakın zorakı hərəkətlərə çağırışı ilk növbədə özünə qarşı yönəlmişdi - Çexoslovakiya partiyasının funksionerləri). və xarici qoşunların gətirilməsinə dəstək verən dövlət təhlükəsizlik işçiləri). Müasir məlumatlara görə, işğal zamanı 108 Çexoslovakiya vətəndaşı həlak olmuş, 500-dən çox dinc əhalinin böyük əksəriyyəti yaralanmışdır . Yalnız işğalın ilk günündə 58 nəfər həlak olub və ya ölümcül yaralanıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçmişdi. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. Ümumilikdə, [[1968]] -ci il [[21 avqust|avqustun 21]] -dən [[20 sentyabr|sentyabrın 20-dək]] sovet qoşunlarının döyüş itkiləri 12 ölü, 25 yaralı və yaralı oldu. Eyni dövr üçün qeyri-döyüş itkiləri - 84 ölü və ölü, 62 yaralı və yaralı. Həmçinin Teplice şəhəri yaxınlığında [[Vertolyot|vertolyotun]] qəzaya uğraması nəticəsində 2 sovet müxbiri həlak oldu . Bəziləri sağ qalan helikopter pilotunun qəzaya görə məsuliyyət daşıyacağından ehtiyatlanaraq, tapança ilə helikopterə bir neçə güllə atdığını, sonra isə helikopterin vurulduğunu iddia edir.{{Mənbəsiz|1|05|2020}} ; bu versiya bir müddət rəsmi idi və müxbirlər K. Nepomniachtchi və A. Zvorykin, o cümlədən DTK-nın daxili materiallarında "əks-inqilabçıların" qurbanı kimi çıxdı . 26 avqust 1968-ci ildə [[Zvolen]] şəhəri (Çexoslovakiya) yaxınlığında Tula 374 VTAP-dan olan An-12 qəzaya uğradı (c / k kapitanı N. Nabok). Pilotların sözlərinə görə, eniş zamanı yükü (9 ton yağ) olan təyyarə 300 metr yüksəklikdə pulemyotdan yerdən atəşə tutulub və 4-cü mühərrikin zədələnməsi nəticəsində yerə çata bilməyib yerə düşüb. bir neçə kilometr uçuş-enmə zolağı. 5 nəfər həlak oldu (nəticədə yanğında onlar diri-diri yandırıldı), topçu-radio operatoru sağ qaldı <ref>[http://www.tula.rodgor.ru/gazeta/661/people/2927/register.html Интервью ветерана ВОВ лётчика В. Ф. Рыбьянова]</ref> . Çex tarixçiləri və arxivçilərinin fikrincə, təyyarə dağa çırpılmış kimi görünürdü . Ceska Lipa şəhəri yaxınlığındakı Jandov qəsəbəsi yaxınlığında bir qrup vətəndaş körpüyə gedən yolu bağlayaraq Sovet T-55 tank komandiri Yu. VƏ. Yüksək sürətlə irəli gedən sütuna yetişən Andreev. Prorab insanları əzməmək üçün yolu döndərmək qərarına gəlib və tank ekipajla birlikdə körpüdən çöküb. Üç hərbçi həlak olub <ref>В пламени и славе. Очерки истории Краснознамённого Сибирского военного округа. / редколл., предс. Б. Е. Пьянков. 2-е изд., испр. и доп. Новосибирск, Новосибирское кн. изд-во, 1988. Стр. 302—303</ref> . SSRİ-nin texnologiyada itkiləri dəqiq məlum deyil. Təkcə 38-ci Ordunun bölmələrində ilk üç gündə Slovakiya və Şimali Moraviya ərazisində 7 tank və zirehli transportyor yandırıldı .Известны данные о безвозвратных потерях вооружённых сил других стран ОВД, участвовавших в операции: [[Венгерская народная армия|венгерская]] и [[Вооружённые силы Болгарии#1945—1990|болгарская]] армии потеряли по одному человеку погибшими (болгарский солдат был убит на посту неизвестными, при этом был похищен его автомат)<ref name="ОВД" /><ref name="НРБ" />, [[Народное Войско Польское|польская]] — 10 человек погибшими<ref name="ПНР" />. {{викитека-текст|ru|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|Донесение командования 20-й армии главнокомандующему ГСВГ о действиях войск в период с 20.08.1968 по 8.09.1968 года|nocat=1}}   == Əlavə tədbirlər == Sentyabrın əvvəlində qoşunlar Çexoslovakiyanın bir çox şəhər və qəsəbələrindən xüsusi təyinatlı yerlərə çıxarıldı. Sovet tankları [[11 sentyabr]] [[1968]] -ci ildə Praqadan çıxdı. 1968-ci il oktyabrın 16-da SSRİ və Çexoslovakiya hökumətləri arasında Sovet qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisində müvəqqəti qalma şərtləri haqqında saziş imzalandı, ona görə Sovet qoşunlarının bir hissəsi Çexoslovakiya ərazisində qaldı. sosialist cəmiyyətinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi daşıyır”. 17 oktyabr 1968-ci il qoşunların bir hissəsinin Çexoslovakiya ərazisindən mərhələli şəkildə çıxarılmasına başlandı və bu, noyabrın ortalarında tamamlandı. [[1969]] -cu ildə Praqada tələbələr [[Yan Palax|Yan Palaç]] və Yan Zajiç sovet işğalına etiraz olaraq bir ay fərqlə özlərini yandırdılar. Çexoslovakiyaya qoşun yeridilməsi nəticəsində siyasi və iqtisadi islahatlar prosesi dayandırıldı. Apreldə (1969) ) Çexoslovakiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin plenumu seçildi G. qaz . İslahatçılar vəzifələrindən uzaqlaşdırıldı, repressiyalar başladı. Bir neçə on minlərlə insan, o cümlədən ölkənin mədəni elitasının bir çox nümayəndələri ölkəni tərk etdi . Çexoslovakiya tarixində Husakın partiyaya (və faktiki olaraq bütün ölkənin) lideri seçilməsindən sonrakı dövr normallaşma dövrü kimi tanınır. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == [[Fayl:Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg/300px-Helsinki_demonstration_against_the_invasion_of_Czechoslovakia_in_1968.jpg|right|thumb|300x300px| [[Helsinki|Helsinkidə]] VMT qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına qarşı nümayiş]] Avqustun 21-də bir qrup ölkənin ( [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Birləşmiş Krallıq|Böyük Britaniya]], [[Fransa]], [[Kanada]], [[Danimarka]] və [[Paraqvay]] ) [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası|nümayəndələri BMT Təhlükəsizlik Şurasında]] çıxış edərək “Çexoslovakiya məsələsi” [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi|nin BMT Baş Assambleyasının iclasına çıxarılmasını]] tələb ediblər. Macarıstan və SSRİ nümayəndələri əleyhinə səs verdilər. Daha sonra Çexoslovakiya nümayəndəsi də bu məsələnin BMT-nin müzakirəsindən çıxarılmasını tələb etdi. Beş dövlətin hərbi müdaxiləsi dörd sosialist ölkəsinin - [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası|Yuqoslaviya]], [[Rumıniya Sosialist Respublikası|Rumıniya]], [[Albaniya Xalq Sosialist Respublikası|Albaniya]] (sonuncu sentyabrda Varşava Müqaviləsi Təşkilatından çıxdı), [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], eləcə də Qərb ölkələrinin bir sıra kommunist partiyaları hökumətləri tərəfindən pisləndi. == Qoşunların daxil olmasının beynəlxalq qiymətləndirilməsi == Sovet İttifaqında [[Ziyalı|ziyalıların]] bəzi nümayəndələri sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz etdilər <ref>[https://web.archive.org/web/20021118105330/http://www.hro.org/editions/karta/nr3/chehosl.htm Памяти Александра Дубчека]. Права человека в России, 18 июня 2007</ref> . [[Yevgeni Yevtuşenko]] SSRİ və Çexoslovakiyada samizdatda yayılan " Tanklar Praqadan keçir " etiraz şeirini yazıb. 1968-ci [[24 avqust|il]] [[27 avqust|avqustun]] [[1968|24-27]] -də [[Moskva|Moskvada]] danışıqlar aparıldı. Sovet liderləri Çexoslovakiya liderləri ilə ilk növbədə Çexoslovakiya tərəfinin Cierna nad Tisou və Bratislava danışıqlarından sonra qəbul edilmiş öhdəlikləri yerinə yetirməməsi səbəbindən qoşunların daxil olmasını zəruri tədbir kimi əsaslandıracaq bir sənəd imzalamağa çalışdılar. və “əks-inqilabçı qüvvələrin” mümkün dövlət çevrilişinin qarşısını ala bilməməsi . Həmçinin Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının Vısoçanıdakı qurultayının qərarlarının etibarsız sayılması və partiyanın yeni qurultayının çağırılmasının təxirə salınması tələb olunurdu. Danışıqlar təzyiq və gizli təhdidlər şəraitində keçib. Çexoslovakiya liderləri qoşunların yeridilməsinin beynəlxalq müstəvidə də daxil olmaqla, ağır nəticələrə səbəb olacaq təxribatsız və əsassız addım olduğunu bildirdilər. Eyni mövqeyi G. SSRİ rəhbərlərinin qarşıya qoyduğu məqsədlərə başqa, qeyri-hərbi vasitələrlə nail oluna biləcəyini qeyd edən Qusak. === 25 avqust 1968-ci ildə Moskvada etiraz nümayişi === [[Fayl:Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg/300px-Za_vashu_i_nashu_svobodu.jpg|right|thumb|300x300px| Nümayişçilərin posteri]] Dinc sakinlər arasında ən çox qurbanlar Praqada, Çex Radiosunun binasının yaxınlığında olub. Orada avqustun 21-də 16 nəfər ölüb . Ola bilsin ki, qurbanlardan bəziləri sənədsiz olub. Belə ki, şahidlər Sovet əsgərlərinin Vatslav meydanında Praqa sakinlərinin izdihamına atəş açdığını, nəticədə bir neçə nəfərin öldüyünü və yaralandığını bildirirlər, baxmayaraq ki, bu hadisə ilə bağlı məlumatlar Çexoslovakiya təhlükəsizlik xidmətinin hesabatlarına daxil edilməmişdir <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231 Historici: Obětí srpnové okupace je více] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=317231}}{{Cs}}</ref> . Çexoslovakiyanın Praqa, [[Liberets]], [[Brno]], [[Koşitse]], [[Poprad]] və digər şəhərlərində sovet əsgərlərinin çoxsaylı etiraz təzahürləri nəticəsində mülki şəxslərin, o cümlədən azyaşlılar və qocalar arasında həlak olması ilə bağlı sübutlar var. izdiham{{Mənbəsiz|23|8|2018}} <ref>[http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681 Invaze vojsk si v roce 1968 vyžádala životy 108 Čechoslováků] {{Wayback|url=http://www.ceskenoviny.cz/domov/index_view.php?id=326681}}{{Cs}}</ref> . 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! şüarları ilə plakatları açdılar . Nümayiş dağıdıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər isə mühakimə olundular. Xüsusilə , 1968-ci il avqustun 25- də [[Qırmızı meydan|Qızıl Meydanda]] Çexoslovakiyanın müstəqilliyinə dəstək nümayişi keçirildi. Səkkiz nümayişçi şüarları olan pankartlar açıb: “Biz ən yaxşı dostlarımızı itiririk! » «Ať žije svobodné və nezávislé Československo! "(Yaşasın azad və müstəqil Çexoslovakiya! ”), “İşğalçılara ar olsun! "," Əllər Çexoslovakiyadan! "," Sizin və bizim azadlığımız üçün! "," [[Aleksandr Dubçek|Dubcek]] üçün azadlıq ! » . Nümayiş yatırıldı, şüarlar ''böhtan'' kimi qiymətləndirildi, nümayişçilər pislənildi . Sovet qoşunlarının Çexoslovakiyaya daxil olmasına etiraz olaraq fəhlə [[Vasili Makux|Vasili Makux Kiyevdə Xreşçatıkda]] özünü yandırma aktı törədib. 22 avqust 1969-cu ildə Çexoslovakiya Federal Məclisinin Rəyasət Heyəti qondarma " {{Tərcüməsiz|Закон дубинки||cs|Pendrekový zákon}} " qəbul etdi. <span class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><span style="display:inline-block; font-size:80%; position:relative;"><span style="font-size:117.6%; margin-left:-0.43em; position:relative; top:0.28em;"><small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на чешском языке">)</small></span></span></span> ”, nümayişçilərin saxlanması qaydalarını sərtləşdirdi. Dissidentlər bunu bir repressiya forması və “miniatürdə hərbi vəziyyət” kimi qiymətləndirirdilər <ref>[https://www.info.cz/nazory/schmarcz-nase-obusky-misto-cizich-tanku-podivejme-se-uz-historicke-pravde-do-oci-42656.htmlSchmarcz: Naše obušky místo cizích tanků. Podívejme se už historické pravdě do očí]{{Недоступная ссылка|date=Март 2020|bot=InternetArchiveBot}}{{ref-cs}}</ref> . == Qeydlər == <references group="" responsive="1"></references> == Ədəbiyyat == * ''Lavrenov S. Ya., Popov I. M.'' [http://militera.lib.ru/h/lavrenov_popov/11.html "Dunay" əməliyyatı] // Sovet İttifaqı yerli müharibələrdə və münaqişələrdə. - {{М.}} .: Astrel, 2003. - S. 324-329. — 778 səh. - (Hərb Tarixi Kitabxanası). - 5000 nüsxə. — ISBN 5-271-05709-7 . * ''Mayorov A. M.'' İstila. Çexoslovakiya, 1968. - {{М.}}, 1998. — ISBN 5-7712-0082-4 . * Виктор Суворов . Qurtarıcı. - M .: AST, 2006. - 317 ilə. — <nowiki>ISBN 5-17-007515-4</nowiki> . * Войны второй половины XX века / auth.-stat. Qordienko A.N. - Mn. : Ədəbiyyat, 1998. - 544 ilə. - (Hərbi sənət ensiklopediyası). — <nowiki>ISBN 985-437-507-2</nowiki> . * Шевченко В. В. Sübhə doğru : əsgər-beynəlmiləlçilərə həsr olunmuş, Çexoslovakiya ... 1968 .... - Rostov-na-Donu: Altair, 2011. - 475 ilə. - <nowiki>ISBN 978-5-91951-051-2</nowiki> . * Ярёменко В. А., Почтарёв А. Н., Усиков А. В. 20-ci əsrin ikinci yarısında yerli müharibələrdə və hərbi münaqişələrdə Rusiya (SSRİ). / Ed. V. A. Zolotareva, Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyinin Hərb Tarixi İnstitutu . - M . : Triada-ferma, 2002. - 494 ilə. — (Rusiya Hərbi Tarix Kitabxanası). - 1000 nüsxə. * ''Kozlov A. V.'' Varşava Müqaviləsi ölkələrinin qoşunlarının 1968-ci ilin avqustunda Çexoslovakiyaya daxil olması üçün informasiya dəstəyi. // Hərbi tarix jurnalı . - 2007. - No 7. - S.15-16. * Давид Оманд. Məqsədli düşüncə. Britaniya kəşfiyyat xidmətlərinin metodlarına əsasən qərarların qəbulu = David Omand. Casuslar Kəşfiyyatda On Dərs Necə Düşünür. - M .: Alpina Publisher, 2022. — 376 ilə. — <nowiki>ISBN 978-5-9614-4172-7</nowiki> . [[Kateqoriya:1968-ci ildə SSRİ]] [[Kateqoriya:Yoxlanılmamış tərcümə ehtiva edən səhifələr]] 62y0ppinuelpveudcpjscgwqcldkgpx 0 763725 6598911 2022-08-28T12:12:15Z White Demon 75303 White Demon [[Yaponiyada İslam]] səhifəsinin adını [[Yaponiyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Yaponiyada islam]] g8fl4562geoka5jqspeal7ew3p5j81v 828 763728 6598937 2022-08-28T12:22:17Z Toghrul R 147643 Səhifə "local p = {} function p.makeImage(value, options) local image = '[[Fayl:' .. value if options.size then image = image .. '|' .. options.size end if options.description then image = image .. '|' .. options.description end if options.link then image = image .. '|link=' .. options.link end if options.alt or options.description then image = image .. '|alt=' .. (options.alt or options.description) end return image .. ']]' end return p" məzmunu ilə yaradıldı Scribunto text/plain local p = {} function p.makeImage(value, options) local image = '[[Fayl:' .. value if options.size then image = image .. '|' .. options.size end if options.description then image = image .. '|' .. options.description end if options.link then image = image .. '|link=' .. options.link end if options.alt or options.description then image = image .. '|alt=' .. (options.alt or options.description) end return image .. ']]' end return p ioclcjpk140rsi6uaa1cvma4vm5gbbh 828 763729 6599024 2022-08-28T13:25:21Z Toghrul R 147643 Səhifə "require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end end if lab..." məzmunu ilə yaradıldı Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end end if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(label, lang) else return label end end return nil end local function getLabel(entityId, options) local label, lang local Module = require 'Modul:WikidataCS' --if options.label and lib.isPropertyId(options.label) then if options.label == 'short' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P1813', rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end if not label then label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P835', } or Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P428', } lang = nil end elseif options.label == 'gender' then local gender = Module.getRawValueFromLua{ id = options.id, property = 'P21' } local property = ({ Q6581072 = 'P2521', --[[ Q6581097 = 'P3321' ]] })[gender] if property then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang} else fallback = {i18n.lang} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = property, rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end end elseif options.label == 'unitsymbol' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'en', 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'en', 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P5061', withlang = withlang, } if label then break end end end if not label then if options.withlang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') else label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end if label then label = mw.text.nowiki(label) end end return label, lang end local function getSitelink(entityId, options) if lib.IsOptionTrue(options, 'nolink') then return nil end local link if options.link then if options.link == 'wikidata' then link = entityId else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId, options.link) end if link then link = lib.getInterwikiPrefix(options.link) .. link end else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId) end return link end function p.formatEntityId(entityId, options) local options = options or {} local label, lang = getLabel(entityId, options) local link = getSitelink(entityId, options) return constructLink(label, link, lang) or lib.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) end function p.getRawValue(value, options) if lib.IsOptionTrue(options or {}, 'numeric') then return value['numeric-id'] end return value.id end p.formatRawValue = p.formatEntityId function p.formatValue(value, options) return p.formatEntityId(p.getRawValue(value, {}), options) end return p 8s8ewdj0hodvr0zxm2xbh7is8t12305 6599042 6599024 2022-08-28T13:40:56Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end else return nil end if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(label, lang) else return label end end return nil end local function getLabel(entityId, options) local label, lang local Module = require 'Modul:WikidataCS' --if options.label and lib.isPropertyId(options.label) then if options.label == 'short' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P1813', rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end if not label then label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P835', } or Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P428', } lang = nil end elseif options.label == 'gender' then local gender = Module.getRawValueFromLua{ id = options.id, property = 'P21' } local property = ({ Q6581072 = 'P2521', --[[ Q6581097 = 'P3321' ]] })[gender] if property then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang} else fallback = {i18n.lang} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = property, rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end end elseif options.label == 'unitsymbol' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'en', 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'en', 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P5061', withlang = withlang, } if label then break end end end if not label then if options.withlang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') else label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end if label then label = mw.text.nowiki(label) end end return label, lang end local function getSitelink(entityId, options) if lib.IsOptionTrue(options, 'nolink') then return nil end local link if options.link then if options.link == 'wikidata' then link = entityId else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId, options.link) end if link then link = lib.getInterwikiPrefix(options.link) .. link end else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId) end return link end function p.formatEntityId(entityId, options) local options = options or {} local label, lang = getLabel(entityId, options) local link = getSitelink(entityId, options) return constructLink(label, link, lang) or lib.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) end function p.getRawValue(value, options) if lib.IsOptionTrue(options or {}, 'numeric') then return value['numeric-id'] end return value.id end p.formatRawValue = p.formatEntityId function p.formatValue(value, options) return p.formatEntityId(p.getRawValue(value, {}), options) end return p lx0mywcf2ufsd6bz1odp32opar6tcj0 6599043 6599042 2022-08-28T13:42:31Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end else if not label and not link then return nil end end if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(label, lang) else return label end end return nil end local function getLabel(entityId, options) local label, lang local Module = require 'Modul:WikidataCS' --if options.label and lib.isPropertyId(options.label) then if options.label == 'short' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P1813', rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end if not label then label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P835', } or Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P428', } lang = nil end elseif options.label == 'gender' then local gender = Module.getRawValueFromLua{ id = options.id, property = 'P21' } local property = ({ Q6581072 = 'P2521', --[[ Q6581097 = 'P3321' ]] })[gender] if property then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang} else fallback = {i18n.lang} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = property, rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end end elseif options.label == 'unitsymbol' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'en', 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'en', 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P5061', withlang = withlang, } if label then break end end end if not label then if options.withlang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') else label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end if label then label = mw.text.nowiki(label) end end return label, lang end local function getSitelink(entityId, options) if lib.IsOptionTrue(options, 'nolink') then return nil end local link if options.link then if options.link == 'wikidata' then link = entityId else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId, options.link) end if link then link = lib.getInterwikiPrefix(options.link) .. link end else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId) end return link end function p.formatEntityId(entityId, options) local options = options or {} local label, lang = getLabel(entityId, options) local link = getSitelink(entityId, options) return constructLink(label, link, lang) or lib.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) end function p.getRawValue(value, options) if lib.IsOptionTrue(options or {}, 'numeric') then return value['numeric-id'] end return value.id end p.formatRawValue = p.formatEntityId function p.formatValue(value, options) return p.formatEntityId(p.getRawValue(value, {}), options) end return p 9awuz8ctk4yqzxpuvguvpj9w77fkntb 6599044 6599043 2022-08-28T13:43:37Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end else if not label and not link then return nil end end if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(label, lang) else return label end end return nil end local function getLabel(entityId, options) local label, lang local Module = require 'Modul:WikidataCS' --if options.label and lib.isPropertyId(options.label) then if options.label == 'short' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P1813', rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end if not label then label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P835', } or Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P428', } lang = nil end elseif options.label == 'gender' then local gender = Module.getRawValueFromLua{ id = options.id, property = 'P21' } local property = ({ Q6581072 = 'P2521', --[[ Q6581097 = 'P3321' ]] })[gender] if property then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang} else fallback = {i18n.lang} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = property, rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end end elseif options.label == 'unitsymbol' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'en', 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'en', 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P5061', withlang = withlang, } if label then break end end end if not label then if options.withlang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') else label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end if label then label = mw.text.nowiki(label) end end return label, lang end local function getSitelink(entityId, options) if lib.IsOptionTrue(options, 'nolink') then return nil end local link if options.link then if options.link == 'wikidata' then link = entityId else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId, options.link) end if link then link = lib.getInterwikiPrefix(options.link) .. link end else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId) end return link end function p.formatEntityId(entityId, options) local options = options or {} local label, lang = getLabel(entityId, options) local link = getSitelink(entityId, options) return constructLink(label, link, lang) or lib.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) end function p.getRawValue(value, options) if lib.IsOptionTrue(options or {}, 'numeric') then return value['numeric-id'] end return value.id end p.formatRawValue = p.formatEntityId function p.formatValue(value, options) return p.formatEntityId(p.getRawValue(value, {}), options) end return p fzc81vqc8e1i6gti7kliok0ak01o81x 6599046 6599044 2022-08-28T13:44:21Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end else if not label and not link then return nil end end if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(label, lang) else return label end end return nil end local function getLabel(entityId, options) local label, lang local Module = require 'Modul:WikidataCS' --if options.label and lib.isPropertyId(options.label) then if options.label == 'short' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P1813', rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end if not label then label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P835', } or Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P428', } lang = nil end elseif options.label == 'gender' then local gender = Module.getRawValueFromLua{ id = options.id, property = 'P21' } local property = ({ Q6581072 = 'P2521', --[[ Q6581097 = 'P3321' ]] })[gender] if property then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang} else fallback = {i18n.lang} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = property, rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end end elseif options.label == 'unitsymbol' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'en', 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'en', 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P5061', withlang = withlang, } if label then break end end end if not label then if options.withlang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') else label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end if label then label = mw.text.nowiki(label) end end return label, lang end local function getSitelink(entityId, options) if lib.IsOptionTrue(options, 'nolink') then return nil end local link if options.link then if options.link == 'wikidata' then link = entityId else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId, options.link) end if link then link = lib.getInterwikiPrefix(options.link) .. link end else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId) end return link end function p.formatEntityId(entityId, options) local options = options or {} local label, lang = getLabel(entityId, options) local link = getSitelink(entityId, options) return constructLink(label, link, lang) or lib.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) end function p.getRawValue(value, options) if lib.IsOptionTrue(options or {}, 'numeric') then return value['numeric-id'] end return value.id end p.formatRawValue = p.formatEntityId function p.formatValue(value, options) return p.formatEntityId(p.getRawValue(value, {}), options) end return p a758vr529r0qt1jmt0kvxrh54u2pilr 6599048 6599046 2022-08-28T13:46:04Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end end if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(label, lang) else return label end else return nil end return nil end local function getLabel(entityId, options) local label, lang local Module = require 'Modul:WikidataCS' --if options.label and lib.isPropertyId(options.label) then if options.label == 'short' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P1813', rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end if not label then label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P835', } or Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P428', } lang = nil end elseif options.label == 'gender' then local gender = Module.getRawValueFromLua{ id = options.id, property = 'P21' } local property = ({ Q6581072 = 'P2521', --[[ Q6581097 = 'P3321' ]] })[gender] if property then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang} else fallback = {i18n.lang} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = property, rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end end elseif options.label == 'unitsymbol' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'en', 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'en', 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P5061', withlang = withlang, } if label then break end end end if not label then if options.withlang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') else label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end if label then label = mw.text.nowiki(label) end end return label, lang end local function getSitelink(entityId, options) if lib.IsOptionTrue(options, 'nolink') then return nil end local link if options.link then if options.link == 'wikidata' then link = entityId else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId, options.link) end if link then link = lib.getInterwikiPrefix(options.link) .. link end else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId) end return link end function p.formatEntityId(entityId, options) local options = options or {} local label, lang = getLabel(entityId, options) local link = getSitelink(entityId, options) return constructLink(label, link, lang) or lib.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) end function p.getRawValue(value, options) if lib.IsOptionTrue(options or {}, 'numeric') then return value['numeric-id'] end return value.id end p.formatRawValue = p.formatEntityId function p.formatValue(value, options) return p.formatEntityId(p.getRawValue(value, {}), options) end return p tblubaakfv4dgn810fltz3wnw8c39f6 6599050 6599048 2022-08-28T13:46:29Z Toghrul R 147643 Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local function constructLink(label, link, lang) if link then if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(mw.ustring.format('[[%s|%s]]', link, label), lang) else return '[[' .. link .. '|' .. label .. ']]' end else return '[[' .. link .. ']]' end end if label then if lang and lang ~= i18n.lang then return lib.formatTextInLanguage(label, lang) else return label end end return nil end local function getLabel(entityId, options) local label, lang local Module = require 'Modul:WikidataCS' --if options.label and lib.isPropertyId(options.label) then if options.label == 'short' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P1813', rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end if not label then label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P835', } or Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P428', } lang = nil end elseif options.label == 'gender' then local gender = Module.getRawValueFromLua{ id = options.id, property = 'P21' } local property = ({ Q6581072 = 'P2521', --[[ Q6581097 = 'P3321' ]] })[gender] if property then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang} else fallback = {i18n.lang} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label, lang = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = property, rank = 'valid', sort = {'rank'}, withlang = withlang, }, withlang if label then break end end end elseif options.label == 'unitsymbol' then local fallback if options.withlang then fallback = {options.withlang, 'en', 'mul'} else fallback = {i18n.lang, 'en', 'mul'} end for _, withlang in ipairs(fallback) do label = Module.getRawValueFromLua{ id = entityId, property = 'P5061', withlang = withlang, } if label then break end end end if not label then if options.withlang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') else label = mw.wikibase.getLabelByLang(entityId, 'az') end if label then label = mw.text.nowiki(label) end end return label, lang end local function getSitelink(entityId, options) if lib.IsOptionTrue(options, 'nolink') then return nil end local link if options.link then if options.link == 'wikidata' then link = entityId else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId, options.link) end if link then link = lib.getInterwikiPrefix(options.link) .. link end else link = mw.wikibase.getSitelink(entityId) end return link end function p.formatEntityId(entityId, options) local options = options or {} local label, lang = getLabel(entityId, options) local link = getSitelink(entityId, options) return constructLink(label, link, lang) or lib.getLinkWhenNonexistingLabel(entityId) end function p.getRawValue(value, options) if lib.IsOptionTrue(options or {}, 'numeric') then return value['numeric-id'] end return value.id end p.formatRawValue = p.formatEntityId function p.formatValue(value, options) return p.formatEntityId(p.getRawValue(value, {}), options) end return p 8s8ewdj0hodvr0zxm2xbh7is8t12305 828 763730 6599035 2022-08-28T13:36:28Z Toghrul R 147643 Səhifə "require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local getArgs = (require 'Modul:Arguments').getArgs local function outputBool(arg, ifexpr) local map if ifexpr then map = { [true] = 1, [false] = 0 } else map = { [true] = 1, [false] = '' } end return map[arg] end -- todo: move to lib local function augmentArgs(args, defaults, prefix) local out = {} prefix =..." məzmunu ilə yaradıldı Scribunto text/plain require 'Modul:No globals' local p = {} local lib = require 'Modul:WikidataCS/lib' local i18n = mw.loadData('Modul:WikidataCS/i18n') local getArgs = (require 'Modul:Arguments').getArgs local function outputBool(arg, ifexpr) local map if ifexpr then map = { [true] = 1, [false] = 0 } else map = { [true] = 1, [false] = '' } end return map[arg] end -- todo: move to lib local function augmentArgs(args, defaults, prefix) local out = {} prefix = prefix or '' setmetatable(out, { __index = function (t, key) return args[prefix .. key] or defaults[key] end, }) return out end local function getEntityIdFromStatements(statements) for _, statement in ipairs(statements) do if lib.IsSnakValue(statement.mainsnak) then if statement.mainsnak.datavalue.type ~= 'wikibase-entityid' then error(lib.raiseInvalidDatatype('getEntityIdFromStatements', statement.mainsnak.datatype, {'wikibase-item', 'wikibase-property'})) end local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' return Formatters.getRawValue(statement.mainsnak, {}) end break end return nil end local function getEntityIdFromEntity(entity, prop) local prop = mw.ustring.upper(prop) local statements = entity:getBestStatements(prop) return getEntityIdFromStatements(statements) end local function getEntityIdFromId(id, prop) local prop = mw.ustring.upper(prop) local statements = mw.wikibase.getBestStatements(id, prop) return getEntityIdFromStatements(statements) end local function getIdFromTitle(titleString, wiki) if wiki then return mw.wikibase.getEntityIdForTitle(titleString, wiki) end local title = mw.title.new(titleString) while title do local id = mw.wikibase.getEntityIdForTitle(title.prefixedText) if id then return id end title = title.redirectTarget end return nil end local function findEntityId(options) local id if options.entity and type(options.entity) == 'table' then id = options.entity.id end if not id and options.page then id = getIdFromTitle(options.page, options.wiki) if not id then return nil end end if not id then id = options.id or p.getCurrentId() end if id and options.of then id = getEntityIdFromId(id, options.of) end return id end local function findEntity(options) local entity if options.entity and type(options.entity) == 'table' then entity = options.entity end if not entity then if options.id then local id = options.id:upper() entity = mw.wikibase.getEntity(id) if entity and entity.id ~= id then mw.log(id .. ' je přesměrování na ' .. entity.id) end else if options.page then local id = getIdFromTitle(options.page, options.wiki) if id then entity = mw.wikibase.getEntity(id) end else entity = mw.wikibase.getEntity() end end end if options.of then if entity then local id = getEntityIdFromEntity(entity, options.of) if id then return mw.wikibase.getEntity(id) end end return nil end return entity end local function getSitelink(options) local id = findEntityId(options) if not id then return nil end local site = options.site or options[1] local sitelink = mw.wikibase.getSitelink(id, site) if not sitelink then return nil end if options.pattern then sitelink = lib.formatFromPattern(sitelink, options.pattern) end if lib.IsOptionTrue(options, 'addclass') then sitelink = lib.addWdClass(sitelink) end return sitelink end local function formatStatementAndData(statement, options) if not statement.type or statement.type ~= 'statement' then error(lib.formatError('unknown-claim-type', statement.type or '[neznámý]')) -- fixme: i18n end local Filterers = require 'Modul:WikidataCS/Filterers' local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' local result = { Formatters.getFormattedValue(statement.mainsnak, options) } local qualifiers if statement.qualifiers and options.showqualifier then local PropList = lib.textToTable(options.showqualifier) -- todo: move this to a better place (config) local default_options = { isQualifier = true, label = 'short', nolink = lib.IsOptionTrue(options, 'nolink'), precision = 9, } for _, property in ipairs(PropList) do local property = mw.ustring.upper(property) local Values = {} local qualifiers_options = augmentArgs(options, default_options, 'qualifiers ') if statement.qualifiers[property] then local Qualifiers = mw.clone(statement.qualifiers[property]) qualifiers_options.property = property if not qualifiers_options.nolink then qualifiers_options.nolink = (Qualifiers[1].datatype == 'time') end Filterers.filterQualifiers(Qualifiers, qualifiers_options) for _, snak in ipairs(Qualifiers) do table.insert(Values, Formatters.getFormattedValue(snak, qualifiers_options)) end elseif property == 'TIME' then local Data = {} -- todo: factor out for key, array in pairs(lib.props) do for _, prop in ipairs(array) do for _, snak in ipairs(statement.qualifiers[prop] or {}) do if lib.IsSnakValue(snak) then -- dokud nebude jasné, jak to používat Data[key] = snak break end end end end if Data.begin or Data.ending then qualifiers_options.nolink = true table.insert(Values, lib.formatDateRange(Data, qualifiers_options)) end end if #Values > 0 then -- TODO: remove duplicates result[property] = mw.text.listToText(Values, qualifiers_options.separator, qualifiers_options.conjunction) end end end if statement.references and lib.IsOptionTrue(options, 'showsource') then -- todo: configure custom formatter local Module = require 'Modul:WikidataCS/cite' result.ref = Module.formatReferences(statement.references, options) -- or table of references? end return result end local function formatStatement(statement, options) local data = formatStatementAndData(statement, options) local result = data[1] if options.isQualifier == true then return result end local qualifiers if statement.qualifiers and options.showqualifier then local PropList = lib.textToTable(options.showqualifier) local tmp = {} for _, prop in ipairs(PropList) do local prop = mw.ustring.upper(prop) if data[prop] then table.insert(tmp, data[prop]) end end if #tmp > 0 then qualifiers = table.concat(tmp, i18n['qualifiers separator']) end end if not qualifiers and options.showtargetdata then local entity local Filterers = require 'Modul:WikidataCS/Filterers' local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' if lib.IsSnakValue(statement.mainsnak) then if statement.mainsnak.datavalue.type == 'wikibase-entityid' then entity = mw.wikibase.getEntity(Formatters.getRawValue(statement.mainsnak, {})) else error(lib.formatError('invalid-datatype', statement.mainsnak.property, statement.mainsnak.datatype, 'wikibase-item/wikibase-property')) end end if entity then local PropList = lib.textToTable(options.showtargetdata) local date local rank = 'best' if options.targetdate then if lib.isPropertyId(options.targetdate) then date = p.getRawValueFromLua{ entity = options.entity, property = options.targetdate } else date = options.targetdate end if date then rank = 'valid' end end local options = { addclass = false, autoformat = true, date = date, entity = entity, isQualifier = true, label = 'short', nolink = true, precision = 9, rank = rank, sort = {'date'}, } local Snaks = {} for _, property in ipairs(PropList) do local result if mw.ustring.lower(property) == 'time' then local Data = {} for key, array in pairs(lib.props) do for _, prop in ipairs(array) do options.property = prop local Statements = Filterers.filterStatementsFromEntity(entity, options) for _, statement in ipairs(Statements) do Data[key] = statement.mainsnak break end end end if Data.begin or Data.ending then result = lib.formatDateRange(Data, options) end else options.property = property result = p.formatStatementsFromLua(options) end if result then table.insert(Snaks, result) end end if #Snaks > 0 then qualifiers = table.concat(Snaks, i18n['qualifiers separator']) end end end if qualifiers then if options.delimiter then result = result .. options.delimiter .. qualifiers else result = result .. ' (' .. qualifiers .. ')' end end if data.ref and data.ref ~= '' then return result .. data.ref .. lib.category('references') end return result end local function formatStatements(statements, options) local formattedStatements = {} local set = {} for _, statement in ipairs(statements) do local formatted = formatStatement(statement, options) -- TODO: maybe make optional and move elsewhere if not set[formatted] then table.insert(formattedStatements, formatted) set[formatted] = true end end return formattedStatements end local function getStatements(id, options) if not id then return {} end local statements = mw.wikibase.getAllStatements(id, options.property:upper()) local Filterers = require 'Modul:WikidataCS/Filterers' Filterers.filterStatements(statements, options) return statements end local function prepareShowMore(options) if options.limit and lib.IsOptionTrue(options, 'showmore') then options.limit = options.limit + 1 return true end return false end local function handleShowMore(values, limit, add_more) if add_more then if #values == limit then table.remove(values) else add_more = false end end return add_more end local function makeList(values, options, add_more, link) -- TODO: handle duplicates here if add_more then local parts = mw.text.split(link, '#', true) -- b/c table.insert(values, mw.ustring.format(i18n['more-on-Wikidata'], parts[1], parts[2] or '')) end local text if options.list == 'ul' or options.list == 'ol' then local li = {} for _, val in ipairs(values) do table.insert(li, mw.ustring.format('<li>%s</li>', val)) end text = mw.ustring.format('<%s class="wd">%s</%s>', options.list, table.concat(li), options.list) else text = mw.text.listToText(values, options.separator, options.conjunction) if lib.IsOptionTrue(options, 'addlink') then -- TODO: data-bridge-edit-flow text = mw.ustring.format('%s <sup class="wd-link">([[d:%s|e]])</sup>', text, link) end if tostring(options.addclass) ~= 'false' then text = lib.addWdClass(text) end end return text end local function getFormattedStatements(options) options.limit = tonumber(options.limit) --TODO default? local add_more = prepareShowMore(options) local id = findEntityId(options) local statements = getStatements(id, options) if #statements == 0 then return nil end add_more = handleShowMore(statements, options.limit, add_more) options.id = id -- Format statements and concat them cleanly local formattedStatements = formatStatements(statements, options) local property = mw.ustring.upper(options.property) local link = mw.ustring.format('%s#%s', id, property) local text = makeList(formattedStatements, options, add_more, link) if lib.IsOptionTrue(options, 'addcat') then text = text .. lib.category('used-property', property) end return text end local function getRawValue(options) if not options.rank then options.rank = 'best' end for _, statement in ipairs(p.getStatements(options)) do local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' return Formatters.getRawValue(statement.mainsnak, options) end return nil end local function getQualifiers(args) if not args.qualifier then error(lib.formatError('param-not-provided', 'qualifier')) end if not args.rank then args.rank = 'best' end for _, statement in ipairs(p.getStatements(args)) do if statement.qualifiers then local qualifier_args = augmentArgs(args, {}, 'qualifiers ') local qualifiers = mw.clone(statement.qualifiers[mw.ustring.upper(args.qualifier)] or {}) local Filterers = require 'Modul:WikidataCS/Filterers' Filterers.filterQualifiers(qualifiers, qualifier_args) return qualifiers end return {} end return {} end ----- API pro šablony ----- function p.compareStatements(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) return p._compareStatements(args) end function p.dumpWikidataEntity(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) return mw.dumpObject( mw.wikibase.getEntity( args.id ) ) end function p.getBadges(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) local site = args.site if not site then error(lib.formatError('param-not-provided', 'site')) end local entity = findEntity(args) local Badges = {} if entity and entity.sitelinks and entity.sitelinks[site] then local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' for _, badge in ipairs(entity.sitelinks[site].badges) do table.insert(Badges, Formatters.formatRawValue(badge, 'wikibase-entityid')) end end return table.concat(Badges, ', ') end function p.getLabel(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) local id = findEntityId(args) if not id then return nil end local lang, label = args.lang if lang then label = mw.wikibase.getLabelByLang(id, lang) else label, lang = mw.wikibase.getLabelWithLang(id) end if not label then return nil end label = mw.text.nowiki(label) if lib.IsOptionTrue(args, 'addclass') then if lang ~= i18n.lang then return lib.addWdClass(lib.formatTextInLanguage(label, lang)) else return lib.addWdClass(label) end end return label end function p.getDescription(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) local id = findEntityId(args) if not id then return nil end local lang, description = args.lang if not lang or lang == i18n.lang then description, lang = mw.wikibase.getDescriptionWithLang(id) else local entity = mw.wikibase.getEntity(id) if entity then description, lang = entity:getDescriptionWithLang(lang) end end if not description then return nil end description = mw.text.nowiki(description) if lib.IsOptionTrue(args, 'addclass') then if lang ~= i18n.lang then return lib.addWdClass(lib.formatTextInLanguage(description, lang)) else return lib.addWdClass(description) end end return description end function p.getAliases(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) local entity = findEntity(args) local lang = args.lang or i18n.lang if not entity or not entity.aliases or not entity.aliases[lang] then return nil end args.limit = tonumber(args.limit) local add_more = prepareShowMore(args) local limit = args.limit local Aliases = {} for i, alias in ipairs(entity.aliases[lang]) do table.insert(Aliases, mw.text.nowiki(alias.value)) if i == limit then break end end add_more = handleShowMore(Aliases, limit, add_more) return makeList(Aliases, args, add_more, entity.id) end function p.getId(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = false, parentOnly = false, parentFirst = false, }) if not args[1] then return mw.wikibase.getEntityIdForCurrentPage() end for _, titleString in ipairs(args) do local id = getIdFromTitle(titleString, args.wiki) if id then return id end end return nil end function p.getSitelink(frame) return getSitelink(getArgs(frame, { frameOnly = true })) end function p.formatStatements(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) if args.value then return args.value end -- b/c for other wikis local parent_args = getArgs(frame, { parentOnly = true }) local add if parent_args.item and not args.id then args.id = parent_args.item add = lib.category('arbitrary-data') end local value = getFormattedStatements(args) if add and value then return value .. add end return value end function p.formatStatementsFromTemplate(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = false, parentOnly = false, parentFirst = false, }) return getFormattedStatements(args) end function p.getCount(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) args.limit = nil return #p.getStatements(args) end function p.getRawValue(frame) return getRawValue(getArgs(frame, { frameOnly = true })) end function p.getQualifier(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) args.limit = tonumber(args['qualifiers limit'] or args.limit) local add_more = prepareShowMore(args) local limit = args.limit args['qualifiers limit'] = limit args.limit = 1 local qualifiers = getQualifiers(args) if #qualifiers == 0 then return nil end add_more = handleShowMore(qualifiers, limit, add_more) local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' local formattedQualifiers = {} for _, qualifier in ipairs(qualifiers) do table.insert(formattedQualifiers, Formatters.getFormattedValue(qualifier, args)) end local link = '' -- TODO: we don't have statement anchor -- TODO: references? return makeList(formattedQualifiers, args, add_more, link) end function p.getRawQualifier(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) args.limit = 1 for _, qualifier in ipairs(getQualifiers(args)) do local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' return Formatters.getRawValue(qualifier, args) end return nil end function p.getCurrentId() return mw.wikibase.getEntityIdForCurrentPage() end function p.formatEntity(frame) local args = getArgs(frame, { frameOnly = true }) args.id = args.id or p.getCurrentId() if args.id then local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' return Formatters.formatRawValue(args.id, 'wikibase-entityid', args) end return nil end function p.entityExists(frame) return outputBool( mw.wikibase.entityExists(frame.args.id or frame.args[1]), lib.IsOptionTrue(frame.args, 'ifexpr')) end function p.isValidEntityId(frame) return outputBool( mw.wikibase.isValidEntityId(frame.args.id or frame.args[1]), lib.IsOptionTrue(frame.args, 'ifexpr')) end ----- API pro moduly ----- function p.formatStatementsFromLua(options) return getFormattedStatements(options) end function p.getSitelinkFromLua(options) return getSitelink(options or {}) end function p.getStatements(args) local id = findEntityId(args) return getStatements(id, args) end function p.getStatementsWithData(args) local statements = p.getStatements(args) local result = {} for _, statement in ipairs(statements) do table.insert(result, formatStatementAndData(statement, args)) end return result end function p.getRawValueFromLua(options) return getRawValue(options) end function p.getRawValues(options) local Values = {} local Formatters = require 'Modul:WikidataCS/Formatters' for _, st in ipairs(p.getStatements(options)) do table.insert(Values, Formatters.getRawValue(st.mainsnak, options)) end return Values end p.formatStatementsTable = formatStatements function p._compareStatements(args) if not args.value then error(lib.formatError('param-not-provided', 'value')) end local statements = p.getStatements(args) local compare = require 'Modul:WikidataCS/compare' return compare.compareValues(args.value, statements, args) end return p a4jkh4tna6per6cr5hwmhwtyic3g2n8 0 763731 6599072 2022-08-28T13:58:44Z White Demon 75303 White Demon [[Azərbaycanda İslam]] səhifəsinin adını [[Azərbaycanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Azərbaycanda islam]] 6y8kmes7w9r3nclcalqbv3qouykzdjk 0 763732 6599075 2022-08-28T13:59:55Z White Demon 75303 White Demon [[Çində İslam]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Çində islam]] adlandırdı wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Çində islam]] maykgs0norv5010h389kmmm1scidux3 0 763733 6599091 2022-08-28T14:01:44Z White Demon 75303 White Demon [[Gürcüstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Gürcüstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Gürcüstanda islam]] 3ktmfuabwbx37p164ughwmffr9s3571 0 763734 6599112 2022-08-28T14:04:08Z White Demon 75303 White Demon [[İndoneziyada İslam]] səhifəsinin adını [[İndoneziyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[İndoneziyada islam]] 8tcziu250f8g3hq73lg51rfuwhc48p2 0 763735 6599145 2022-08-28T14:07:44Z White Demon 75303 White Demon [[Bosniya və Herseqovinada İslam]] səhifəsinin adını [[Bosniya və Herseqovinada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Bosniya və Herseqovinada islam]] ic8lrqwxkytvu6mwgze2ru5rfvbc48u 0 763737 6599181 2022-08-28T14:11:36Z White Demon 75303 White Demon [[Başqırdıstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Başqırdıstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Başqırdıstanda islam]] 7qi0ti2u1r609qk4k5f2yfe1cztw5pg 14 763739 6599212 2022-08-28T14:14:21Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Yay Paralimpiya Oyunlarında cüdo]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yay Paralimpiya Oyunlarında cüdo]] o5osid5ldvvesnx364hk7u0zsp6hih4 6599218 6599212 2022-08-28T14:15:02Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay Paralimpiya Oyunlarında cüdo]] silindi; [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında]] 3z87a5ok9g15cc75i4r48b6xyhk6aro 6599225 6599218 2022-08-28T14:16:45Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında]] silindi; [[Kateqoriya:1996 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:1996 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] nakuu44z27fl32zdun81kz7y2vby4a1 6599231 6599225 2022-08-28T14:17:13Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:1996-cı ildə cüdo]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:1996 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:1996-cı ildə cüdo]] ql9vq3r0mpecl1cmqpbytb5zn45f7y7 6599232 6599231 2022-08-28T14:17:32Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:1996 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:1996-cı ildə cüdo]] [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında]] sb6v60px8yvg5mdat68og7qannsdgvv 0 763740 6599214 2022-08-28T14:14:25Z White Demon 75303 White Demon [[Səudiyyə Ərəbistanında erkən İslam abidələrinin dağıdılması]] səhifəsinin adını [[Səudiyyə Ərəbistanında erkən islam abidələrinin dağıdılması]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Səudiyyə Ərəbistanında erkən islam abidələrinin dağıdılması]] a1s51mciil6ccbpy3xs1u8g4ve9nstd 14 763742 6599240 2022-08-28T14:18:20Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:2012-ci ildə cüdo]] [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:2012 Yay Olimpiya Oyunlarında yarışlar]] [[Kateqoriya:2012-ci ildə cüdo]] [[Kateqoriya:Cüdo Yay Olimpiya Oyunlarında]] j87r7y8oo6vv5vckxjwbxpo499nfs3d 0 763743 6599252 2022-08-28T14:19:47Z White Demon 75303 White Demon [[Qazaxıstanda İslam]] səhifəsinin adını [[Qazaxıstanda islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Qazaxıstanda islam]] m13s34azljc2vp42x72uow0tk2sbohx 0 763745 6599260 2022-08-28T14:20:42Z White Demon 75303 White Demon [[Qambiyada İslam]] səhifəsinin adını [[Qambiyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Qambiyada islam]] j94elhvdugcbtelpzktk3so2i8q7812 0 763746 6599266 2022-08-28T14:21:48Z White Demon 75303 White Demon [[İtaliyada İslam]] səhifəsinin adını [[İtaliyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[İtaliyada islam]] 6luy9zi8nzfnxzaf9tzg9dh6wjfprsq 14 763747 6599267 2022-08-28T14:21:59Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Ermənistan SSR Ali Soveti]] [[Kateqoriya:Ermənistan SSR rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Ermənistan SSR siyasətçiləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ermənistan SSR Ali Soveti]] [[Kateqoriya:Ermənistan SSR rəhbərləri]] [[Kateqoriya:Ermənistan SSR siyasətçiləri]] 7gplgp4h0kk3d799aon8ngxw61ejkx0 0 763748 6599273 2022-08-28T14:22:57Z White Demon 75303 White Demon [[Estoniyada İslam]] səhifəsinin adını [[Estoniyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Estoniyada islam]] pl8d6c7flpk8yxnljaqzc8arpnor2xi 14 763750 6599282 2022-08-28T14:24:17Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Azərbaycan taekvondoçuları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Olimpiya taekvondoçuları]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan taekvondoçuları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Olimpiya taekvondoçuları]] g4gfb3xwklmz98em0hefxsiz38qov1e 0 763751 6599284 2022-08-28T14:24:26Z White Demon 75303 White Demon [[Ermənistanda İslam]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Ermənistanda islam]] adlandırdı wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Ermənistanda islam]] b2tm807nots5hbqmkn2bkwhfbiqza1o 14 763752 6599285 2022-08-28T14:24:37Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Azərbaycan boksçuları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Olimpiya boksçuları]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan boksçuları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Olimpiya boksçuları]] s1k8jy6y6fjz7hrxh5u1ucb0dlkogv2 0 763753 6599290 2022-08-28T14:25:20Z White Demon 75303 White Demon [[Belçikada İslam]] səhifəsinin adını [[Belçikada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Belçikada islam]] sd6mxdzny9ka8ab69isitdbdslsq109 0 763754 6599295 2022-08-28T14:26:28Z White Demon 75303 White Demon [[Avstriyada İslam]] səhifəsinin adını [[Avstriyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Avstriyada islam]] oa007vs7srtfn2uz44j7gg4wzv82clf 0 763755 6599301 2022-08-28T14:28:13Z White Demon 75303 White Demon [[Avstraliyada İslam]] səhifəsinin adını [[Avstraliyada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Avstraliyada islam]] 87wlbr0jixkc92909zd00mh1lfuc98u 14 763756 6599307 2022-08-28T14:30:05Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Sinqapurda idman tədbirləri|yarışlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə idman yarışları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Asiyada idman yarışları]] [[Kateqoriya:Sinqapurda yarışlar|İdman]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Sinqapurda idman tədbirləri|yarışlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə idman yarışları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Asiyada idman yarışları]] [[Kateqoriya:Sinqapurda yarışlar|İdman]] buu7ss9qtxxufampxs7y31z2fzqedir 4 763757 6599308 2022-08-28T14:30:09Z Grenzsoldat 202463 Səhifə "=== [[Qladiator]] === :<small>''Təqdim olunduğu tarix:'' 28 avqust 2022</small> :<small>''Məqaləni təqdim edən(lər):'' {{istifadəçi|Sura Shukurlu}}</small> :<small>''İcraçı:'' ~~~~</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin-->" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki === [[Qladiator]] === :<small>''Təqdim olunduğu tarix:'' 28 avqust 2022</small> :<small>''Məqaləni təqdim edən(lər):'' {{istifadəçi|Sura Shukurlu}}</small> :<small>''İcraçı:'' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:30, 28 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> n28uhsjydufa0lb6t5fx0f188dkz12g 14 763758 6599310 2022-08-28T14:30:45Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Argentinada idman tədbirləri|yarışlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə idman yarışları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Cənubi Amerikada idman yarışları]] [[Kateqoriya:Argentinada yarışlar|İdman]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Argentinada idman tədbirləri|yarışlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə idman yarışları]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Cənubi Amerikada idman yarışları]] [[Kateqoriya:Argentinada yarışlar|İdman]] q6212nojfvoj5xwa6sr6jl3udt0g6bp 0 763759 6599320 2022-08-28T14:31:47Z White Demon 75303 White Demon [[Anqolada İslam]] səhifəsinin adını [[Anqolada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Anqolada islam]] 7hr0n4hss5n9l65ilsdw943jqhfbitv 14 763760 6599323 2022-08-28T14:32:26Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Ağır atletika]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ağır atletika]] emm0llf8d9blvq4lfrl0ncced1ga0fl 6599351 6599323 2022-08-28T14:34:04Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ağır atletika]] silindi; [[Kateqoriya:Ağır atletika yarışları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ağır atletika yarışları]] h1au2ep9z3le05l4mp25ilmoxma3ook 6599363 6599351 2022-08-28T14:35:28Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışlarında idman növləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ağır atletika yarışları]] [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışlarında idman növləri]] kuplo9ux9l9l2c0fv6h8k83vgoxfn38 4 763761 6599350 2022-08-28T14:34:02Z Grenzsoldat 202463 Səhifə "=== [[Səfəvi Gürcüstanı]] === :<small>''Təqdim olunduğu tarix:'' 28 avqust 2022</small> :<small>''Məqaləni təqdim edən(lər):'' {{istifadəçi|Qızılbaş}}</small> :<small>''İcraçı:'' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:30, 28 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərin..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki === [[Səfəvi Gürcüstanı]] === :<small>''Təqdim olunduğu tarix:'' 28 avqust 2022</small> :<small>''Məqaləni təqdim edən(lər):'' {{istifadəçi|Qızılbaş}}</small> :<small>''İcraçı:'' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:30, 28 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> r2k7bob8mlhtb9tdar3huax813lkfmm 14 763762 6599368 2022-08-28T14:35:57Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Cüdo yarışları]] [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışlarında idman növləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Cüdo yarışları]] [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışlarında idman növləri]] k1p2fomrmmn1p750e9gxq39k5d03cmm 14 763763 6599377 2022-08-28T14:37:04Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışları]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışları]] 9mxs9n2suj4yiaze806i4fz25nlf1t1 6599378 6599377 2022-08-28T14:37:33Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Növlərinə görə idman yarışları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışları]] [[Kateqoriya:Növlərinə görə idman yarışları]] 3hupsxobogg4t1k1q3s45h2w7zrjiqd 0 763764 6599384 2022-08-28T14:38:49Z White Demon 75303 White Demon [[Ukraynada İslam]] səhifəsinin adını [[Ukraynada islam]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Ukraynada islam]] oauhc9r9y8746npkla0znqrrac13yca 14 763765 6599387 2022-08-28T14:39:28Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Futbol yarışları]] [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışlarında idman növləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Futbol yarışları]] [[Kateqoriya:Çoxnövlü idman yarışlarında idman növləri]] dbd0xc70x9dh1ech8zus7kipdhv29ak 0 763766 6599388 2022-08-28T14:39:39Z Solavirum 95249 y wikitext text/x-wiki '''Böhran''' fo4ta63ukx8gi0yslujbex5vd6psnza 6599389 6599388 2022-08-28T14:40:05Z Solavirum 95249 y wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə Azərbaycanda fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. ncj0l1yhwl83u3lfaz2ispod43aa8t5 6599397 6599389 2022-08-28T14:43:53Z Solavirum 95249 y wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə Azərbaycanda fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma SSRİ dövründə, Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi tərəfindən xüsusən də milli azadlıq hərəkatında rol oynamış Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir. k8osijbt7dwfadfcjncfxv29p0ecda1 6599407 6599397 2022-08-28T14:45:44Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə Azərbaycanda fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma SSRİ dövründə, Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi tərəfindən xüsusən də milli azadlıq hərəkatında rol oynamış Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> nu0gpiwf60jvrxysp41lk1i99zmgj0l 6599410 6599407 2022-08-28T14:45:53Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə Azərbaycanda fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma SSRİ dövründə, Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi tərəfindən xüsusən də milli azadlıq hərəkatında rol oynamış Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} 8connhshvxcp88acetufstfi6ndm0tb 6599417 6599410 2022-08-28T14:47:38Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} fgvypvjg7yyqk6l2yeh2s5yez34cnmr 6599428 6599417 2022-08-28T14:50:02Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] b24u5u1b2uryse2zczfysw04kf59mmv 6599429 6599428 2022-08-28T14:50:12Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] cctpglbigrrboa6zhwmyun48y9zt8c7 6599430 6599429 2022-08-28T14:50:30Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] lxzgi1avaeju1s3hfqrzrl0ejbnp31k 6599431 6599430 2022-08-28T14:50:38Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] obfq27jfmdmn1g72k1ev0d9hn0vp63z 6599515 6599431 2022-08-28T15:53:15Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Böhran''' — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 9nqkld3ni3utraxhj8kp1k303efimcb 6599560 6599515 2022-08-28T16:15:18Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Böhran''' (Бөһран) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] ia1t6uc8lj72vds6nlvllk5ts3hvjhv 6599605 6599560 2022-08-28T16:21:26Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Təşkilat}} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 2lirrqlmll14rwx5jaki0bv46pwhowb 6599609 6599605 2022-08-28T16:22:13Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] dqxt67trf8yt1tgp7a9y974pd8n2rgt 6600643 6599609 2022-08-29T07:28:44Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir. 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref>{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 4kfb57ybjws3ed359p4cfb8mv2onpsd 6600657 6600643 2022-08-29T07:41:10Z Solavirum 95249 ref wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir.<ref name=":0" /> 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |first= |last= |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] q9fu2tjs87m6pcjynvli56dl7y5b8s4 6600673 6600657 2022-08-29T07:58:35Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir.<ref name=":0" /> 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 0gt9k2bt44acqz0u673i37binybc9km 6600776 6600673 2022-08-29T08:56:08Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == Azərbaycan SSR DTK-nın sədri Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır. Qruplaşma 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir.<ref name=":0" /> 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] k4s4irijt8qhzo2ibjnva3yoq34qpwl 6600777 6600776 2022-08-29T08:56:33Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır. Qruplaşma 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] dövründə, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] tərəfindən xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır. Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir.<ref name=":0" /> 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] hgjbpo134xclceyrh740k2v0uqko6lx 6600781 6600777 2022-08-29T08:58:00Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır. Qruplaşma 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir.<ref name=":0" /> 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 05p8lik0expjy4bnnbaoymi4bs6hryd 6600782 6600781 2022-08-29T08:58:34Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır. Qruplaşma 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Təşkilat sonradan [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Heydər Əliyev|Heydər Əliyevin]] bir neçə tərəfdarına sui-qəsd etmiş etmiş, eləcə də digər siyasi motivli olmayan cinayətlər törətmişdir.<ref name=":0" /> 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 9qs635mxz5tg3xj483l602374vlb00e 6601070 6600782 2022-08-29T11:13:55Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır. Qruplaşma 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında “Qarabağ” kooperativinin sədri Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, “Lalə” kafesinin direktoru Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] ni0mn9t12en50en6md8a50fivvl43g1 6601101 6601070 2022-08-29T11:27:35Z Solavirum 95249 wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır. Qruplaşma 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi. Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] hbm4r3g7t7mm0zmrsgy3a9di3ijne7k 6601108 6601101 2022-08-29T11:29:05Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır. Qruplaşma 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref>{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] na2z4h0llxmtdeo5id27ehlogpov65r 6601117 6601108 2022-08-29T11:31:47Z Solavirum 95249 /* Yaradılması */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name"ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name"ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 570tw1i08w0segj1u4gch3c4i11ybb4 6601118 6601117 2022-08-29T11:31:59Z Solavirum 95249 /* Yaradılması */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name="ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name="ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] aui242xya2rsccvezcae237j8ozfjsd 6601121 6601118 2022-08-29T11:32:21Z Solavirum 95249 /* Əjdər Xanbabayevin qətli */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–2000-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name="ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name="ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} === Sonrakı dövrlər === 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 0k6kuwxxuurkuw8tqcbzo2fpfivak21 6601122 6601121 2022-08-29T11:32:32Z Solavirum 95249 ce wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–1991-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name="ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name="ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş S. Babayevdir. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} === Sonrakı dövrlər === 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002 |date=1 fevral 2022 |access-date=28 avqust 2022 |language=en |work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf |url-status=live }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 8dupft79zunz1r2n2k1yvtiar5ejq7v 6601180 6601122 2022-08-29T11:52:49Z Solavirum 95249 /* Əjdər Xanbabayevin qətli */ wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–1991-ci illərdə [[Azərbaycan|Azərbaycanda]] fəaliyyətdə olmuş silahlı təşkilat. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name="ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name="ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş [[Seyfəl Babayev|Hacı Seyfəl Babayevdir]]. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Məhkəmə Kollegiyasının hökmü ilə Qasımov 9 il, Quliyev isə ölüm cəzasına məhkum edilmişdir, lakin Quliyevin hökmü sonradan ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə əvəz edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} === Sonrakı dövrlər === 17 yanvar 1996-cı ildə keçən il [[Rusiya]] vətəndaşlığı almış Vaqif Hüseynov haqqında cinayət işi açılmışdır. O, xüsusi təyinatlı "Böhran" qrupunun əsas siması kimi bir sıra cinayətlərdə ittiham olunmuşdur. {{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":02">{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002|date=1 fevral 2022|access-date=28 avqust 2022|language=en|work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti|archive-date=2022-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|url-status=live}}</ref> O, Vaqif Hüseynovun göstərişi ilə "Böhran" qrupunun yaradılmasında iştirak etməkdə. İstintaqın məlumatına görə, bu qrupun üzvləri 1990–1991-ci illərdə törədilmiş bir sıra cinayətlərdə, o cümlədən Xanbabayevin və Qurbanovun qətlində, vətəndaşlar Əliyev və Bağırovun öldürülməsinə cəhddə iştirak etmişdilər. 2001-ci ilin mayında Əliyev [[Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi|Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin]] Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ömürlük azadlıqdan məhrum edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} Eyni zamanda, Vaqif Hüseynov Azərbaycanın istintaq orqanları vəzifə saxtakarlığında ittiham edilmişdi. Onun şəxsi göstərişi ilə DTK zabitlərindən birinin, milliyyətcə [[Ermənilər|erməni]] olan arvadının pasportu, onun milliyyəti, adı və atasının adı dəyişdirilərək [[Azərbaycanlılaşma|azərbaycanlılaşdırılmışdı]]. Həmçinin, 1991-ci ildə [[Azərbaycan Televiziyası|Azərbaycan Televiziyasında]] partlayışın təşkili ilə bağlı ittihamlar da səsləndirilmişdir. Respublika Prokurorluğu dəfələrlə Rusiya hakimiyyətindən Vaqif Hüseynovun dərhal vətəninə ekstradisiyasını tələb etmiş, lakin Hüseynov Rusiya vətəndaşı olduğundan bundan imtina edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] re8oidlouufek40vc5get7zydlqfsx0 6601184 6601180 2022-08-29T11:53:38Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–1991-ci illərdə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]-də fəaliyyətdə olmuş, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın xüsusi təyinatlı qruplaşması. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name="ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name="ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş [[Seyfəl Babayev|Hacı Seyfəl Babayevdir]]. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Məhkəmə Kollegiyasının hökmü ilə Qasımov 9 il, Quliyev isə ölüm cəzasına məhkum edilmişdir, lakin Quliyevin hökmü sonradan ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə əvəz edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} === Sonrakı dövrlər === 17 yanvar 1996-cı ildə keçən il [[Rusiya]] vətəndaşlığı almış Vaqif Hüseynov haqqında cinayət işi açılmışdır. O, xüsusi təyinatlı "Böhran" qrupunun əsas siması kimi bir sıra cinayətlərdə ittiham olunmuşdur. {{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":02">{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002|date=1 fevral 2022|access-date=28 avqust 2022|language=en|work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti|archive-date=2022-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|url-status=live}}</ref> O, Vaqif Hüseynovun göstərişi ilə "Böhran" qrupunun yaradılmasında iştirak etməkdə. İstintaqın məlumatına görə, bu qrupun üzvləri 1990–1991-ci illərdə törədilmiş bir sıra cinayətlərdə, o cümlədən Xanbabayevin və Qurbanovun qətlində, vətəndaşlar Əliyev və Bağırovun öldürülməsinə cəhddə iştirak etmişdilər. 2001-ci ilin mayında Əliyev [[Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi|Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin]] Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ömürlük azadlıqdan məhrum edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} Eyni zamanda, Vaqif Hüseynov Azərbaycanın istintaq orqanları vəzifə saxtakarlığında ittiham edilmişdi. Onun şəxsi göstərişi ilə DTK zabitlərindən birinin, milliyyətcə [[Ermənilər|erməni]] olan arvadının pasportu, onun milliyyəti, adı və atasının adı dəyişdirilərək [[Azərbaycanlılaşma|azərbaycanlılaşdırılmışdı]]. Həmçinin, 1991-ci ildə [[Azərbaycan Televiziyası|Azərbaycan Televiziyasında]] partlayışın təşkili ilə bağlı ittihamlar da səsləndirilmişdir. Respublika Prokurorluğu dəfələrlə Rusiya hakimiyyətindən Vaqif Hüseynovun dərhal vətəninə ekstradisiyasını tələb etmiş, lakin Hüseynov Rusiya vətəndaşı olduğundan bundan imtina edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 6zgrtxsjg2hprwmlhcl1p82um7mm4qg 6601189 6601184 2022-08-29T11:54:47Z Solavirum 95249 ce wikitext text/x-wiki {{Təşkilat |Orijinal adı = {{dil-az-Cyrl|Бөһран}} |Növü = silahlı təşkilat |Fəaliyyəti = terrorizm }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–1991-ci illərdə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]-də fəaliyyətdə olmuş, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın xüsusi təyinatlı əməliyyat qrupu. Qruplaşma Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə yaradılmışdı. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name="ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name="ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş [[Seyfəl Babayev|Hacı Seyfəl Babayevdir]]. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Məhkəmə Kollegiyasının hökmü ilə Qasımov 9 il, Quliyev isə ölüm cəzasına məhkum edilmişdir, lakin Quliyevin hökmü sonradan ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə əvəz edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} === Sonrakı dövrlər === 17 yanvar 1996-cı ildə keçən il [[Rusiya]] vətəndaşlığı almış Vaqif Hüseynov haqqında cinayət işi açılmışdır. O, xüsusi təyinatlı "Böhran" qrupunun əsas siması kimi bir sıra cinayətlərdə ittiham olunmuşdur. {{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":02">{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002|date=1 fevral 2022|access-date=28 avqust 2022|language=en|work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti|archive-date=2022-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|url-status=live}}</ref> O, Vaqif Hüseynovun göstərişi ilə "Böhran" qrupunun yaradılmasında iştirak etməkdə. İstintaqın məlumatına görə, bu qrupun üzvləri 1990–1991-ci illərdə törədilmiş bir sıra cinayətlərdə, o cümlədən Xanbabayevin və Qurbanovun qətlində, vətəndaşlar Əliyev və Bağırovun öldürülməsinə cəhddə iştirak etmişdilər. 2001-ci ilin mayında Əliyev [[Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi|Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin]] Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ömürlük azadlıqdan məhrum edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} Eyni zamanda, Vaqif Hüseynov Azərbaycanın istintaq orqanları vəzifə saxtakarlığında ittiham edilmişdi. Onun şəxsi göstərişi ilə DTK zabitlərindən birinin, milliyyətcə [[Ermənilər|erməni]] olan arvadının pasportu, onun milliyyəti, adı və atasının adı dəyişdirilərək [[Azərbaycanlılaşma|azərbaycanlılaşdırılmışdı]]. Həmçinin, 1991-ci ildə [[Azərbaycan Televiziyası|Azərbaycan Televiziyasında]] partlayışın təşkili ilə bağlı ittihamlar da səsləndirilmişdir. Respublika Prokurorluğu dəfələrlə Rusiya hakimiyyətindən Vaqif Hüseynovun dərhal vətəninə ekstradisiyasını tələb etmiş, lakin Hüseynov Rusiya vətəndaşı olduğundan bundan imtina edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] 79j5bdn1cal0lr1ve4hjm8blm0xsxpn 6601197 6601189 2022-08-29T11:57:16Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Hərbi birləşmə |adı = |orijinal adı = |şəkil = |şəkil_izah = |illər = |ölkə = |tabeçilik = |daxildir = |növü = |tərkibi = |vəzifəsi = |sayı = |struktur vahidi = |yerləşməsi = |ləqəbi = |himayədarı = |şüarı = |rəngləri = |marşı = |tilsimi = |təchizatı = |müharibələr = |döyüşlər = |fərqlənmə nişanları = |indiki komandiri = |məşhur komandirləri = }} '''Böhran''' ({{dil-az-Cyrl|Бөһран}}) — 1989–1991-ci illərdə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycan SSR]]-də fəaliyyətdə olmuş, [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın xüsusi təyinatlı əməliyyat qrupu. Qruplaşma Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə yaradılmışdı. == Tarixi == === Yaradılması === [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|Azərbaycan SSR DTK]]-nın sədri [[Vaqif Hüseynov (dövlət xadimi, 1942)|Vaqif Əliövsət oğlu Hüseynovun]] 7 oktyabr 1989-cu il tarixli 0171 saylı məxvi əmri ilə Azərbaycanda siyasi vəziyyətin böhranlı inkişafını lokallaşdırmaq istiqamətində çekist tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə "Böhran" əməliyyat qrupu yaradılmışdır.<ref name="ismayılov" /> Qruplaşmanın məqsədi "düşmən fəaliyyətinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi üçün kəşfiyyat və əməliyyat tədbirlərinin həyata keçirilməsi" idi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} 12 nəfərdən ibarət idi və ona 5-ci şöbənin rəisi Vladimir Adilyeviç Mirzoyev rəhbərlik etmişdir.<ref name="ismayılov">{{Cite web |first=Adil |last=İsmayılov |url=https://criminal.az/cebheciler-bu-qetlin-acilmasina-tesebbus-gstermediler-gresen-niye-adil-ismayilovun-yazisi/ |title=Cəbhəçilər bu qətlin açılmasına təşəbbüs göstərmədilər... Görəsən niyə? |date=25 yanvar 2020 |access-date=29 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |language=az |work=criminal.az }}</ref> Qruplaşma xüsusən də [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988–1991)|milli azadlıq hərəkatında]] rol oynamış [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi|Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən]] qaynaqlanan təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çıxmaq üçün yaradılmışdır.<ref name=":0">{{Cite web |first=Kristof |last=Ştrasser |url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en |title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan |date=14 dekabr 2012 |access-date=28 fevral 2022 |archive-url= |archive-date= |language=en |work=[[Avropa Şurası]] }}</ref> === Telman Qurbanovun qətli === [[Avqust qiyamı (SSRİ)|1991-ci il avqust qiyamının]] uğursuzluğundan sonra [[Azərbaycan Prezidenti]] [[Ayaz Mütəllibov|Ayaz Mütəllibovun]] siyasəti DTK və partiya aparatına arxalanmaqdan demokratik müxalifətə doğru sürüklənməyə çevrilmişdi. Mütəllibovun qərarı ilə Azərbaycan Kommunist Partiyası buraxılmış, Bakıda hərbi vəziyyət ləğv edilmişdi. Eyni zamanda, respublika DTK rəhbərliyini siyasi cəhətdən gözdən salmaq kampaniyasına start verilmişdi. Prezidentin təklifi ilə respublika prokurorluğu DTK-ya və şəxsən Vaqif Hüseynovu ifşa edən faktları açıqlamışdı. Vaqif Hüseynov öz tabeliyində olan, respublika DTK-nın keçmiş 5-ci idarə rəisi və 3 nömrəli bölməsinin rəis müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyevin qanunsuz fəaliyyətində iştirakda günahkar bilinmişdi.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} Sadıx Əliyev kimya elmləri doktoru, [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası|Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının]] müxbir üzvü [[Telman Qurbanov|Telman Qurbanovun]] qətlinin təşkilində ittiham olunurdu. Alim 1990-cı ilin oktyabrında Bakıda evinin qapısında qətlə yetirilmişdi. Cinayətin sifarişçisi böyük iş adamı, "Azərbaycan" iqtisadi assosiasiyasının prezidenti Elxan Məmmədov olmuşdu. Sifarişin arxasında dayanan səbəb Məmmədovun həyat yoldaşı Tamilla Maksudovanı Qurbanova qısqanması idi. 1991-ci ilin avqust qiyamından sonra Əliyev, bir müddət sonra isə Məmmədov da həbs edilmişdir. İstintaq Qurbanovun qətlinin təşkilində respublika DTK-nın iştirakına dair heç vaxt inandırıcı sübutlar təqdim edə bilməmişdi, lakin məhkəmə qərarından xeyli əvvəl bu cinayətlə bağlı bütün məlumatları ictimaiyyətə çatdırmağa cəhd edilmişdir. Əsas diqqət dövlət təhlükəsizlik orqanlarının, xüsusən də Vaqif Hüseynovun "Azərbaycan" assosiasiyasının rəhbərliyi ilə əməkdaşlığına yönəldilmişdi. Bu məlumatın dərcindən sonra prezident Mütəllibovun təzyiqi ilə Hüseynov DTK rəhbəri vəzifəsindən istefa ərizəsi yazmağa məcbur olmuşdur.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}}{{Sfn|Hüseynov|2013|pages=364–367}} === Əjdər Xanbabayevin qətli === "Böhran" əməliyyat qrupu 1990-cı ilin mayında Azərbaycan SSR Mətbuat İşləri üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini, "[[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı|Azərnəşr]]" nəşriyyatının və "[[Yazıçı (nəşriyyat)|Yazıçı]]" nəşriyyatının direktoru [[Əjdər Xanbabayev|Əjdər Xanbabayevin]] qətlini təşkil etmişdir. Xanbabayev Bakıda, [[Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı|Azərbaycan Rus Dram Teatrının]] binası yaxınlığında şəxsi avtomobilində güllələnmişdi. İstintaqın məlumatına görə, zərərçəkmiş şəxs Azərbaycan KP MK-nın keçmiş birinci katibi Heydər Əliyevin tərəfdarlarından biri və onun respublikaya qayıtmasının təşkilatçılarından olmuşdur. Azərbaycan SSR hakimiyyət orqanları onun qayıdışını istəmirdilər və Xanbabayev Azərbaycan SSR DTK-nın operativ nəzarəti altında idi. Azərbaycan Prokurorluğunun məlumatına görə, əməliyyat nəzarətinin təşkilatçıları DTK-nın 3 saylı idarəsinin rəisi, polkovnik-leytenant Vladimir Mirzoyev və Azərbaycan SSR DTK-nın 5-ci şöbəsinin rəisi, 3 saylı idarə rəisinin müavini, polkovnik-leytenant Sadıx Əliyev olmuşdur. Cinayət işinin materiallarına görə, onlar DTK sədri Vaqif Hüseynovun birbaşa göstərişlərini yerinə yetirmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} İlkin olaraq istintaq Xanbabayevin qətlinin qısqanclıq zəminindən yerinə yetirildiyini güman etmişdir, lakin 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra onlar keçmiş hakimiyyətin Əliyevi öldürməkdən çəkindirmək istəyi ilə siyasi versiyaya keçmişdir. 1990-cı ildə Azərbaycana gəlib. 1995-ci ilin ortalarında "Qarabağ" kooperativinin sədri Tarix Quliyev və Bakı Şəhər Sovetinin deputatı, "Lalə" kafesinin direktoru Tofiq Qasımov Xanbabayevin qətlini etiraf edib və həbs ediliblər. Müstəntiqlərin fikrincə, Xanbabayevə atəş açan Quliyevin evinə baxış zamanı cinayətin törədildiyi ehtimal edilən “Makarov” tapançası aşkar edilib.{{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} Həbs olunanların ifadəsinə görə, qətlin təşkilatçısı böyük "gildiyanın üzvləri"ndən biri, sonralar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı olmuş [[Seyfəl Babayev|Hacı Seyfəl Babayevdir]]. İddialara görə, Babayev onları hansısa "namus məsələsi" ucbatından qətli törətməyə inandırmışdır. Daha sonra ifadələrini dəyişdirən Quliyev və Qasımov DTK əməkdaşlarının, xüsusilə Hüseynovun, Mirzəyevin və digərlərinin qətldə əli olduqlarını açıqlamışdır. Onların sözlərinə görə, Babayev çekistlərin tələbi ilə Xanbabayevin qətlini təşkil etmişdir. Babayev günahını etiraf etməmiş, həbsindən üç gün sonra istintaq təcridxanasında, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Məhkəmə Kollegiyasının hökmü ilə Qasımov 9 il, Quliyev isə ölüm cəzasına məhkum edilmişdir, lakin Quliyevin hökmü sonradan ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə əvəz edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} === Sonrakı dövrlər === 17 yanvar 1996-cı ildə keçən il [[Rusiya]] vətəndaşlığı almış Vaqif Hüseynov haqqında cinayət işi açılmışdır. O, xüsusi təyinatlı "Böhran" qrupunun əsas siması kimi bir sıra cinayətlərdə ittiham olunmuşdur. {{Sfn|Tumşis|2016|p=97}} 2000-ci ildə Sadıx Mikayıl oğlu Əliyev və Səbuhi Seyfəddin oğlu Məmmədəliyev qruplaşmanın aparıcı üzvləri kimi ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmişdir.<ref name=":02">{{Cite web|first=Kristof|last=Ştrasser|url=https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=19217&lang=en|title=The follow-up to the issue of political prisoners in Azerbaijan|date=14 dekabr 2012|access-date=28 fevral 2022|archive-url=|archive-date=|language=en|work=[[Avropa Şurası]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|title=Report on fact-finding mission til Azerbaijan Former OPON forces in Azerbaijan, etc. 27 Januar to 1 Februar 2002|date=1 fevral 2022|access-date=28 avqust 2022|language=en|work=Danimarka İmmiqrasiya Xidməti|archive-date=2022-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20220828140650/https://www.refworld.org/pdfid/3df0f93e4.pdf|url-status=live}}</ref> O, Vaqif Hüseynovun göstərişi ilə "Böhran" qrupunun yaradılmasında iştirak etməkdə. İstintaqın məlumatına görə, bu qrupun üzvləri 1990–1991-ci illərdə törədilmiş bir sıra cinayətlərdə, o cümlədən Xanbabayevin və Qurbanovun qətlində, vətəndaşlar Əliyev və Bağırovun öldürülməsinə cəhddə iştirak etmişdilər. 2001-ci ilin mayında Əliyev [[Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi|Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin]] Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ömürlük azadlıqdan məhrum edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} Eyni zamanda, Vaqif Hüseynov Azərbaycanın istintaq orqanları vəzifə saxtakarlığında ittiham edilmişdi. Onun şəxsi göstərişi ilə DTK zabitlərindən birinin, milliyyətcə [[Ermənilər|erməni]] olan arvadının pasportu, onun milliyyəti, adı və atasının adı dəyişdirilərək [[Azərbaycanlılaşma|azərbaycanlılaşdırılmışdı]]. Həmçinin, 1991-ci ildə [[Azərbaycan Televiziyası|Azərbaycan Televiziyasında]] partlayışın təşkili ilə bağlı ittihamlar da səsləndirilmişdir. Respublika Prokurorluğu dəfələrlə Rusiya hakimiyyətindən Vaqif Hüseynovun dərhal vətəninə ekstradisiyasını tələb etmiş, lakin Hüseynov Rusiya vətəndaşı olduğundan bundan imtina edilmişdir.{{Sfn|Tumşis|2016|p=98}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Azərbaycanda terrorizm}} [[Kateqoriya:1989-cu ildə Azərbaycanda yarananlar]] [[Kateqoriya:2000-ci ildə ləğv olunanlar]] [[Kateqoriya:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] [[Kateqoriya:Terror təşkilatları]] mqek6d57sbazc21m3jghz4d4ifu8yv7 4 763767 6599401 2022-08-28T14:44:15Z Grenzsoldat 202463 Səhifə "=== [[Xalça]] === :<small>'''Təqdim olunduğu tarix:''' 28 avqust 2022</small> :<small>'''Məqaləni təqdim edən:''' {{U|Sura Shukurlu}}</small> :<small>'''İcraçı:''' ~~~</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin-->" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki === [[Xalça]] === :<small>'''Təqdim olunduğu tarix:''' 28 avqust 2022</small> :<small>'''Məqaləni təqdim edən:''' {{U|Sura Shukurlu}}</small> :<small>'''İcraçı:''' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]'''</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> thamtkbq2m1shesi4caht9rirgicq88 6599403 6599401 2022-08-28T14:44:31Z Grenzsoldat 202463 wikitext text/x-wiki === [[Xalça]] === :<small>'''Təqdim olunduğu tarix:''' 28 avqust 2022</small> :<small>'''Məqaləni təqdim edən:''' {{U|Sura Shukurlu}}</small> :<small>'''İcraçı:''' '''[[User:Grenzsoldat|<span style="background:#FFFFFF; color:#62BDB7; padding:2px;">Grenzsoldat</span>]][[User talk:Grenzsoldat|<span style="background:#62BDB7; color:#2F373E; padding:2px;">✉</span>]]''' 14:44, 28 avqust 2022 (UTC)</small> <!--Şərhlərinizi bu yazıdan aşağıda qeyd edin--> 5mjy8ajavkbnu5j98kelo1wsar215w2 14 763768 6599402 2022-08-28T14:44:27Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Azərbaycan idmançıları|+]] [[Kateqoriya:Peşələrinə görə Azərbaycan kişiləri]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə kişi idmançıları]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan idmançıları|+]] [[Kateqoriya:Peşələrinə görə Azərbaycan kişiləri]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə kişi idmançıları]] cb1t00708zgriavgds94ab3sue7ngfu 0 763769 6599405 2022-08-28T14:45:05Z White Demon 75303 White Demon [[Avropada İslam terrorizmi]] səhifəsinin adını [[Avropada islam terrorizmi]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Avropada islam terrorizmi]] fvhsmkprkm330as6moxh4znuulq0cf6 14 763770 6599418 2022-08-28T14:47:48Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə " [[Kateqoriya:Baham adaları incəsənəti|Kinematoqraf]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə kinematoqraf]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Baham adaları incəsənəti|Kinematoqraf]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə kinematoqraf]] dj9jsg1q1kh00ff9egk2ggt97ghreeb 0 763771 6599425 2022-08-28T14:48:42Z Ahli iman abbas 246162 Səhifə "{{iş gedir}} İncu Evi (İncular və ya İncuidlər) 14-cü əsrdə Şiraz və İsfahan şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi. Onun üzvləri Elxanilər dağılandan sonra faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. 1357-ci ildə məğlub olana qədər İlxanlılar." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} İncu Evi (İncular və ya İncuidlər) 14-cü əsrdə Şiraz və İsfahan şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi. Onun üzvləri Elxanilər dağılandan sonra faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. 1357-ci ildə məğlub olana qədər İlxanlılar. bcv2bqem5agju5esqhbu5nn0ziq87j8 6599427 6599425 2022-08-28T14:49:49Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} İncu Evi (İncular və ya İncuidlər) 14-cü əsrdə Şiraz və İsfahan şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi. Onun üzvləri Elxanilər dağılandan sonra 1357-ci ilə qədər faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. 28iu6zh48b5hlesj65spteh3x1fj522 6599434 6599427 2022-08-28T14:51:56Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''İncu Evi''' (''İncular və ya İncuidlər'') 14-cü əsrdə [[Şiraz]] və [[İsfahan]] şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi. Onun üzvləri [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]] dağılandan sonra 1357-ci ilə qədər faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. 6bromc5qk44bconkcycdvzhzz20yf24 6599442 6599434 2022-08-28T14:56:19Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''İncu Evi''' (''İncular və ya İncuidlər'') 14-cü əsrdə [[Şiraz]] və [[İsfahan]] şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi. Onun üzvləri [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]] dağılandan sonra 1357-ci ilə qədər faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. == İncuid hökmdarları == * Şərəfəddin Mahmud şah (1304–1325) * Əmir Qiyasəddin Kay-Xüsrav (1336–1338/9) * Əmir Cəlaləddin Məsud şah (Kai-Xüsravla müxalifətdə) (təxminən 1338 – c. 1342) * Şəmsəddin Məhəmməd (Məsud şaha qarşı) (1339) * Şeyx Cəmaləddin Əbu İshaq (təxminən 1343-1357) enwzgsft2577gm5nxzklzraz7xjvtw1 6599448 6599442 2022-08-28T14:59:14Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''İncu Evi''' (''İncular və ya İncuidlər'') 14-cü əsrdə [[Şiraz]] və [[İsfahan]] şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi.{{sfn|Manz|2020|p=266}} Onun üzvləri [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]] dağılandan sonra 1357-ci ilə qədər faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. == İncuid hökmdarları == * Şərəfəddin Mahmud şah (1304–1325) * Əmir Qiyasəddin Kay-Xüsrav (1336–1338/9) * Əmir Cəlaləddin Məsud şah (Kai-Xüsravla müxalifətdə) (təxminən 1338 – c. 1342) * Şəmsəddin Məhəmməd (Məsud şaha qarşı) (1339) * Şeyx Cəmaləddin Əbu İshaq (təxminən 1343-1357) 5putxbmsns69vbo5es3holm3s3hup8h 6599453 6599448 2022-08-28T15:02:27Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''İncu Evi''' (''İncular və ya İncuidlər'') 14-cü əsrdə [[Şiraz]] və [[İsfahan]] şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi.{{sfn|Manz|2020|p=266}} Onun üzvləri [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]] dağılandan sonra 1357-ci ilə qədər faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. == İncuid hökmdarları == * Şərəfəddin Mahmud şah (1304–1325) * Əmir Qiyasəddin Kay-Xüsrav (1336–1338/9) * Əmir Cəlaləddin Məsud şah (Kai-Xüsravla müxalifətdə) (təxminən 1338 – c. 1342) * Şəmsəddin Məhəmməd (Məsud şaha qarşı) (1339) * Şeyx Cəmaləddin Əbu İshaq (təxminən 1343-1357) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} * {{cite book |last=Manz|first= Beatrice Forbes|author-link=Beatrice Forbes Manz|title=Trajectories of State Formation across Fifteenth-Century Islamic West-Asia |publisher=Brill|year=2020 |isbn=978-9004431300|editor-last=Steenbergen|editor-first=Jo Van|pages=257–282|chapter=Iranian Elites under the Timurids|url=https://brill.com/view/title/57550}} *Peter Jackson (1986). ''The Cambridge History of Iran, Volume Six: The Timurid and Safavid Periods''. {{ISBN|0-521-20094-6}} *Arthur J. Arberrt (1960). ''Shiraz: Persian City of Saints and Poets''. {{ISBN|0-608-11726-9}} rnazxecbt8ohmvm0bvr34iluvbsnusp 6599454 6599453 2022-08-28T15:03:20Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki '''İncu Evi''' (''İncular və ya İncuidlər'') 14-cü əsrdə [[Şiraz]] və [[İsfahan]] şəhərlərində hökmranlıq edən İran sülaləsi idi.{{sfn|Manz|2020|p=266}} Onun üzvləri [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]] dağılandan sonra 1357-ci ilə qədər faktiki olaraq müstəqil hökmdarlara çevrildilər. == İncuid hökmdarları == * Şərəfəddin Mahmud şah (1304–1325) * Əmir Qiyasəddin Kay-Xüsrav (1336–1338/9) * Əmir Cəlaləddin Məsud şah (Kai-Xüsravla müxalifətdə) (təxminən 1338 – c. 1342) * Şəmsəddin Məhəmməd (Məsud şaha qarşı) (1339) * Şeyx Cəmaləddin Əbu İshaq (təxminən 1343-1357) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} * {{cite book |last=Manz|first= Beatrice Forbes|author-link=Beatrice Forbes Manz|title=Trajectories of State Formation across Fifteenth-Century Islamic West-Asia |publisher=Brill|year=2020 |isbn=978-9004431300|editor-last=Steenbergen|editor-first=Jo Van|pages=257–282|chapter=Iranian Elites under the Timurids|url=https://brill.com/view/title/57550}} *Peter Jackson (1986). ''The Cambridge History of Iran, Volume Six: The Timurid and Safavid Periods''. {{ISBN|0-521-20094-6}} *Arthur J. Arberrt (1960). ''Shiraz: Persian City of Saints and Poets''. {{ISBN|0-608-11726-9}} mat4tii6m43xgke1oixjyuhpd43djp2 14 763772 6599432 2022-08-28T14:50:42Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Əlcəzair|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrika cəmiyyəti]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əlcəzair|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrika cəmiyyəti]] jpk3t26wfr9o30enoyq3xq2gf1183pv 14 763773 6599433 2022-08-28T14:51:08Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Eritreya|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrika cəmiyyəti]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Eritreya|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrika cəmiyyəti]] 2qywy87d2wjgqucntsigol8awjdz4lv 14 763774 6599435 2022-08-28T14:53:17Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Kayman adaları|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Şimali Amerika cəmiyyəti]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Kayman adaları|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Şimali Amerika cəmiyyəti]] 9k1u9wst8vg3ymm0zoqcmxa7iked5dc 14 763775 6599436 2022-08-28T14:53:38Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Lüksemburq|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Lüksemburq|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti]] rzj0lcw3ewt5e20r7i1v9xv4jlo8rs5 14 763776 6599437 2022-08-28T14:53:48Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Nepal|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Nepal|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti]] m00uolxgv701upum5897l7g3btpgwaj 0 763777 6599439 2022-08-28T14:53:53Z Solavirum 95249 Solavirum [[ASALA]] səhifəsinin adını [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu]] 9v3sigrrnyteiu573li5wwbhvdppvdq 14 763778 6599440 2022-08-28T14:54:07Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:San-Marino|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:San-Marino|Cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa cəmiyyəti]] 77gt7kr903qfg33idek1jxwzsh9liwo 0 763779 6599459 2022-08-28T15:12:26Z Solavirum 95249 Solavirum [[106 saylı avtobusun partladılması]] səhifəsinin adını [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] n7riwj9h4tkk3zc9w5zmmk30fjvpkrx 14 763781 6599462 2022-08-28T15:12:36Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Şotland diasporu]] [[Kateqoriya:Mənşə ölkələrinə görə şəxslər]] [[Kateqoriya:Etnik və ya milli əsillərinə görə şəxslər]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Şotland diasporu]] [[Kateqoriya:Mənşə ölkələrinə görə şəxslər]] [[Kateqoriya:Etnik və ya milli əsillərinə görə şəxslər]] gxbrjbc9yg0liqohtdw8coafto68ye8 14 763782 6599464 2022-08-28T15:14:52Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Ölkələrinə görə rəqqasələr]] [[Kateqoriya:İtaliya incəsənəti]] [[Kateqoriya:İtaliyanın incəsənət xadimləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə rəqqasələr]] [[Kateqoriya:İtaliya incəsənəti]] [[Kateqoriya:İtaliyanın incəsənət xadimləri]] ldcptrm2ahtx73zqchnrs7iq260d4o1 0 763783 6599465 2022-08-28T15:15:42Z Ahli iman abbas 246162 Səhifə "{{iş gedir}} Banu Uxaizir (ərəb: بنو الأخيضر), qeyri-rəsmi olaraq Uxeydhirilər olaraq, 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər Nəcd və Əl-Yəmamədə (mərkəzi Ərəbistan) hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı Fatimə və nəvəsi Əl-Həsən vasitəsilə Məhəmmədin nəslindən olan və ən azı bir müasir səyyah onları Zeydi məzhəbinin şiələri kimi təsvir edir. Onların paytaxt..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Banu Uxaizir (ərəb: بنو الأخيضر), qeyri-rəsmi olaraq Uxeydhirilər olaraq, 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər Nəcd və Əl-Yəmamədə (mərkəzi Ərəbistan) hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı Fatimə və nəvəsi Əl-Həsən vasitəsilə Məhəmmədin nəslindən olan və ən azı bir müasir səyyah onları Zeydi məzhəbinin şiələri kimi təsvir edir. Onların paytaxtı indiki vaxta yaxın olan əl-Xızrimə kimi tanınırdı. - Səudiyyə Ərəbistanının Əl-Kharc şəhəri. 0aqai6dsoynus6e42br22j0dq9otaww 6599477 6599465 2022-08-28T15:24:43Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} Banu Uxaizir (ərəb: بنو الأخيضر), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər Nəcd və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı Fatimə və nəvəsi Əl-Həsən vasitəsilə Məhəmmədin nəslindən olan Zeydi məzhəbinin şiələri kimi təsvir edirlər. Onların paytaxtı indiki Səudiyyə Ərəbistanının Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. 65h4x2t17ri2o46cx7pn18fsnqsp60f 6599500 6599477 2022-08-28T15:44:18Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. i63omb0wmd79fi3229sta5s7tmlhynh 6599505 6599500 2022-08-28T15:47:16Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) a2zm9bm330ihwjfbx1pwbri934le58e 6599506 6599505 2022-08-28T15:48:02Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} 9l4qzjl3r04197xsql09ur5phcoh52i 6599507 6599506 2022-08-28T15:48:54Z Ahli iman abbas 246162 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} *Al-Askar, Abdullah. ''Al-Yamama in the Early Islamic Era.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-400-0}} *Al-Juhany, Uwaidah M. ''Najd Before the Salafi Reform Movement: Social, Political, and Religious Conditions During the Three Centuries Preceding the Rise of the Saudi State.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-401-9}} *Madelung, W. "[http://www.iranicaonline.org/articles/banu-saj-more-correctly-al-abil-saj-a-family-named-after-its-ancestor-abul-saj-which-served-the-abbasid-caliphate- Banu Saj]." ''Encyclopaedia Iranica.'' Ed. Ehsan Yarshater. Columbia University. Retrieved 21 August 2011. *{{EI2 | last=Madelung | first=W. | authorlink = Wilferd Madelung | title = Al-Ukhaydir | volume = 10}} *Al-Mas'udi, Ali ibn al-Husain. ''Les Prairies D'Or, Tome Septieme.'' Trans. C. Barbier de Meynard. Paris: Imprimerie Nationale, 1873. *{{The History of al-Tabari}} {{Muslim dynasties in Arabian Peninsula}} e5q0raa4jr66t6e403y7t1obzltsgj9 6599508 6599507 2022-08-28T15:49:21Z Ahli iman abbas 246162 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} *Al-Askar, Abdullah. ''Al-Yamama in the Early Islamic Era.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-400-0}} *Al-Juhany, Uwaidah M. ''Najd Before the Salafi Reform Movement: Social, Political, and Religious Conditions During the Three Centuries Preceding the Rise of the Saudi State.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-401-9}} *Madelung, W. "[http://www.iranicaonline.org/articles/banu-saj-more-correctly-al-abil-saj-a-family-named-after-its-ancestor-abul-saj-which-served-the-abbasid-caliphate- Banu Saj]." ''Encyclopaedia Iranica.'' Ed. Ehsan Yarshater. Columbia University. Retrieved 21 August 2011. *{{EI2 | last=Madelung | first=W. | authorlink = Wilferd Madelung | title = Al-Ukhaydir | volume = 10}} *Al-Mas'udi, Ali ibn al-Husain. ''Les Prairies D'Or, Tome Septieme.'' Trans. C. Barbier de Meynard. Paris: Imprimerie Nationale, 1873. 78xh67nh5tnh4847y6cwmh4qb2n7k2k 6599509 6599508 2022-08-28T15:49:41Z Ahli iman abbas 246162 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki {{iş gedir}} '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} *Al-Askar, Abdullah. ''Al-Yamama in the Early Islamic Era.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-400-0}} *Al-Juhany, Uwaidah M. ''Najd Before the Salafi Reform Movement: Social, Political, and Religious Conditions During the Three Centuries Preceding the Rise of the Saudi State.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-401-9}} *Madelung, W. "[http://www.iranicaonline.org/articles/banu-saj-more-correctly-al-abil-saj-a-family-named-after-its-ancestor-abul-saj-which-served-the-abbasid-caliphate- Banu Saj]." ''Encyclopaedia Iranica.'' Ed. Ehsan Yarshater. Columbia University. Retrieved 21 August 2011. *Al-Mas'udi, Ali ibn al-Husain. ''Les Prairies D'Or, Tome Septieme.'' Trans. C. Barbier de Meynard. Paris: Imprimerie Nationale, 1873. opzx1bc3xh8zl7h444apxj6mat5pt7w 6599510 6599509 2022-08-28T15:50:01Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} *Al-Askar, Abdullah. ''Al-Yamama in the Early Islamic Era.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-400-0}} *Al-Juhany, Uwaidah M. ''Najd Before the Salafi Reform Movement: Social, Political, and Religious Conditions During the Three Centuries Preceding the Rise of the Saudi State.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-401-9}} *Madelung, W. "[http://www.iranicaonline.org/articles/banu-saj-more-correctly-al-abil-saj-a-family-named-after-its-ancestor-abul-saj-which-served-the-abbasid-caliphate- Banu Saj]." ''Encyclopaedia Iranica.'' Ed. Ehsan Yarshater. Columbia University. Retrieved 21 August 2011. *Al-Mas'udi, Ali ibn al-Husain. ''Les Prairies D'Or, Tome Septieme.'' Trans. C. Barbier de Meynard. Paris: Imprimerie Nationale, 1873. exmwegj07fmlddsvc6rgsvb2nfye60g 6600135 6599510 2022-08-28T23:12:28Z Nicat49 31470 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} *Al-Askar, Abdullah. ''Al-Yamama in the Early Islamic Era.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-400-0}} *Al-Juhany, Uwaidah M. ''Najd Before the Salafi Reform Movement: Social, Political, and Religious Conditions During the Three Centuries Preceding the Rise of the Saudi State.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-401-9}} *Madelung, W. "[http://www.iranicaonline.org/articles/banu-saj-more-correctly-al-abil-saj-a-family-named-after-its-ancestor-abul-saj-which-served-the-abbasid-caliphate- Banu Saj]." ''Encyclopaedia Iranica.'' Ed. Ehsan Yarshater. Columbia University. Retrieved 21 August 2011. *Al-Mas'udi, Ali ibn al-Husain. ''Les Prairies D'Or, Tome Septieme.'' Trans. C. Barbier de Meynard. Paris: Imprimerie Nationale, 1873. == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanı tarixİ]] q2b9j2h7wjyp9xx57j5gcguyfxxmls6 6600136 6600135 2022-08-28T23:13:07Z Nicat49 31470 /* Xarici keçidlər */ wikitext text/x-wiki '''Banu Uxaizir''' (''[[Ərəb dili|ərəb]]'': ''بنو الأخيضر''), qeyri-rəsmi olaraq 867-ci ildən ən azı XI əsrin ortalarına qədər [[Nəcd]] və Əl-Yəmamədə hökmranlıq edən ərəb sülaləsi idi. Əlidlər sülaləsi qızı [[Fatimə]] və nəvəsi Əl-[[Həsən ibn Əli|Həsən]] vasitəsilə [[Məhəmməd]]in nəslindən olan [[Zeydilik|Zeydi]] məzhəbinin [[şiələr]]i kimi təsvir edirlər.<ref>See [[Nasir Khusraw]]'s ''Safarnameh''.</ref> Onların paytaxtı indiki [[Səudiyyə Ərəbistanı]]nın Əl-Kharc şəhəri tanınan əl-Xızrimə şəhəri idi. ==Hökmdarlar== * Məhəmməd ibn Yusif əl-Uxeyzir (866-cı ildən) * Yusif ibn Məhəmməd * İsmayıl ibn Yusif (928-ci ilə qədər) * Əl-Həsən ibn Yusif * Əhməd ibn əl-Həsən * Əbu 'l-Muqəllid Cəfər * Əbul-Müqəllid (Cəfərin nəslindəndir) == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} *Al-Askar, Abdullah. ''Al-Yamama in the Early Islamic Era.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-400-0}} *Al-Juhany, Uwaidah M. ''Najd Before the Salafi Reform Movement: Social, Political, and Religious Conditions During the Three Centuries Preceding the Rise of the Saudi State.'' Reading, UK: Ithaca Press, 2002. {{ISBN|0-86372-401-9}} *Madelung, W. "[http://www.iranicaonline.org/articles/banu-saj-more-correctly-al-abil-saj-a-family-named-after-its-ancestor-abul-saj-which-served-the-abbasid-caliphate- Banu Saj]." ''Encyclopaedia Iranica.'' Ed. Ehsan Yarshater. Columbia University. Retrieved 21 August 2011. *Al-Mas'udi, Ali ibn al-Husain. ''Les Prairies D'Or, Tome Septieme.'' Trans. C. Barbier de Meynard. Paris: Imprimerie Nationale, 1873. == Xarici keçidlər == [[Kateqoriya:Səudiyyə Ərəbistanı tarixi]] 4jeqfusrm2otito2jsdnvycpw9xk558 14 763784 6599467 2022-08-28T15:16:12Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{catmore}} [[Kateqoriya:İtaliyada rəqs|Rəqslər]] [[Kateqoriya:İtaliya incəsənəti|Rəqsləri]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə rəqslər]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İtaliyada rəqs|Rəqslər]] [[Kateqoriya:İtaliya incəsənəti|Rəqsləri]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə rəqslər]] c02yjyny4uvn3odzwxzi7jgwzht472c 14 763785 6599470 2022-08-28T15:18:05Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:XX əsrdə rəqs]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XX əsrdə rəqs]] pf6ct119zrn85g39uo57q5s85vxvuj8 6599472 6599470 2022-08-28T15:18:58Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Sosial rəqslər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:XX əsrdə rəqs]] [[Kateqoriya:Sosial rəqslər]] ampxcmr0y5aehczvpfpjpdslwdk0pac 14 763786 6599473 2022-08-28T15:19:21Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Əsrlərə görə rəqs]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əsrlərə görə rəqs]] dyvyl98b0y5wotrul27eeqaehr74uj9 6599474 6599473 2022-08-28T15:20:03Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:XX əsrdə incəsənət]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əsrlərə görə rəqs]] [[Kateqoriya:XX əsrdə incəsənət]] o7zuh99xlyifogkcvzo4xzjdecgowrl 6599475 6599474 2022-08-28T15:20:14Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:XX əsrin əsərləri]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Əsrlərə görə rəqs]] [[Kateqoriya:XX əsrdə incəsənət]] [[Kateqoriya:XX əsrin əsərləri]] f81wzq0azr28vy3ipdbiob4y7f90ndg 14 763787 6599479 2022-08-28T15:27:15Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{catmore}} [[Kateqoriya:Ölkələr Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Şimali Makedoniya çoxnövlü idman yarışlarında|Olimpiya]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Ölkələr Olimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:Şimali Makedoniya çoxnövlü idman yarışlarında|Olimpiya]] jev2gbthc6dcz5p72hb973imstzlyyj 14 763789 6599484 2022-08-28T15:31:34Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{catmore}} [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri|Pauerliftinq]] [[Kateqoriya:Pauerliftinq çoxnövlü idman yarışlarında]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri|Pauerliftinq]] [[Kateqoriya:Pauerliftinq çoxnövlü idman yarışlarında]] rpn7uikplh8yhh2ajflrhp4rtb13wpp 6599551 6599484 2022-08-28T16:11:14Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|Pauerliftinq]] [[Kateqoriya:Pauerliftinq çoxnövlü idman yarışlarında]] j8m4rbhyc4nk0rxfrllqhaku3z3tc0b 14 763790 6599485 2022-08-28T15:31:44Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{catmore}} [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri|Karate]] [[Kateqoriya:Karate çoxnövlü idman yarışlarında]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri|Karate]] [[Kateqoriya:Karate çoxnövlü idman yarışlarında]] jdmn0wwzs6jtagibikeqiljdbxgxfye 6599545 6599485 2022-08-28T16:07:58Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yay olimpiya idman növləri]] silindi; [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İdman növləri Yay Olimpiya Oyunlarında|Karate]] [[Kateqoriya:Karate çoxnövlü idman yarışlarında]] pj9d86uqd7p2e15j4nu7kmb7f5d6fdp 10 763791 6599499 2022-08-28T15:44:14Z Solavirum 95249 y wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Azərbaycanda terrorizm | title = [[Azərbaycanda terrorizm]] | state = {{{vəziyyət|collapsed}}} | bodyclass = hlist | qrup1 = Zəmin | siyahı1 = * [[Daşnaksutyun]] * [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|Erməni-tatar qırğınları]] * [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası|Hnçak]] * [[Mart soyqırımı]] * [[Nemezis əməliyyatı]] | qrup2 = Qruplaşmalar | siyahı2 = * [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu|ASALA]] * [[Ülkü Ocaqları|Boz qurdlar]] * [[Böhran (təşkilat)|Böhran]] * [[Ceyşaullah]] * [[Gülənçilik|FETÖ]] * [[Əl-Qaidə]] * [[İraq Şam İslam Dövləti|İŞİD]] * [[İslam Beynəlxalq Sülh Briqadası]] * [[İslam camaatı (Misir)|İslam camaatı]] * [[Hizbullah]] * [[Hizbul-İslami]] * [[Hizb ut-Təhrir əl-İslam|Hizb ut-Təhrir]] * [[Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı|Hüseynçilər]] * [[Sadval]] * [[Meşə Qardaşları (Dərbənd)|Meşə qardaşları]] * [[Nubar Ozanyan dəstəsi]] * [[Nusra Cəbhəsi]] * [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] * [[Vrej]] |qrup3 = Hadisələr |list3 = * [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] * [[Bakı metrosunda partlayışlar]] * [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] * [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] * [[Bakıda terror planı (2007)|2007-ci il terror planı]] * [[Şuşa yaxınlığında terror (2021)|Şuşa yaxınlığında terror]] * [[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)|Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması]] * [[Ziya Bünyadovun qətli]] | qrup4 = Şəxslər | siyahı4 = * [[Aram Yergenyan]] * [[Drastamat Kanayan]] * [[Eduard Qriqoryan]] * [[Əmiraslan İsgəndərov]] * [[Misak Torlakyan]] * [[Monte Melkonyan]] * [[Polad Siracov]] * [[Samvel Babayan]] * [[Vazgen Sislyan]] |qrup5 = Əks-terrorizm |list5 = * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] * [[Difai Partiyası|Difai]] * [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]] * [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]] * [[Qartal (əməliyyat)|"Qartal" əməliyyatı]] * [[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]] * [[Müdafiə Partiyası|Müdafiə]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Tarix]] [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Azərbaycan]] </noinclude> m4fjydgg9qv7pav36tadl3pt8vbw4df 6599503 6599499 2022-08-28T15:46:46Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Azərbaycanda terrorizm | title = [[Azərbaycanda terrorizm]] | state = {{{vəziyyət|collapsed}}} | bodyclass = hlist | qrup1 = Zəmin | siyahı1 = * [[Daşnaksutyun]] * [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|Erməni-tatar qırğınları]] * [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası|Hnçak]] * [[Mart soyqırımı]] * [[Nemezis əməliyyatı]] | qrup2 = Qruplaşmalar | siyahı2 = * [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu|ASALA]] * [[Ülkü Ocaqları|Boz qurdlar]] * [[Böhran (təşkilat)|Böhran]] * [[Ceyşaullah]] * [[Gülənçilik|FETÖ]] * [[Əl-Qaidə]] * [[İraq Şam İslam Dövləti|İŞİD]] * [[İslam Beynəlxalq Sülh Briqadası]] * [[İslam camaatı (Misir)|İslam camaatı]] * [[Hizbullah]] * [[Hizbul-İslami]] * [[Hizb ut-Təhrir əl-İslam|Hizb ut-Təhrir]] * [[Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı|Hüseynçilər]] * [[Sadval]] * [[Meşə Qardaşları (Dərbənd)|Meşə qardaşları]] * [[Misir İslam Cihadı|Əl-Cihad]] * [[Nubar Ozanyan dəstəsi]] * [[Nusra Cəbhəsi]] * [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] * [[Vrej]] |qrup3 = Hadisələr |list3 = * [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] * [[Bakı metrosunda partlayışlar]] * [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] * [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] * [[Bakıda terror planı (2007)|2007-ci il terror planı]] * [[Şuşa yaxınlığında terror (2021)|Şuşa yaxınlığında terror]] * [[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)|Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması]] * [[Ziya Bünyadovun qətli]] | qrup4 = Şəxslər | siyahı4 = * [[Aram Yergenyan]] * [[Drastamat Kanayan]] * [[Eduard Qriqoryan]] * [[Əmiraslan İsgəndərov]] * [[İbrahim Eydarus]] * [[Misak Torlakyan]] * [[Monte Melkonyan]] * [[Polad Siracov]] * [[Samvel Babayan]] * [[Vazgen Sislyan]] |qrup5 = Əks-terrorizm |list5 = * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] * [[Difai Partiyası|Difai]] * [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]] * [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]] * [[Qartal (əməliyyat)|"Qartal" əməliyyatı]] * [[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]] * [[Müdafiə Partiyası|Müdafiə]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Tarix]] [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Azərbaycan]] </noinclude> kw08yx6zakryfxsa39egxut43s6adyc 6599511 6599503 2022-08-28T15:50:16Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Azərbaycanda terrorizm | title = [[Azərbaycanda terrorizm]] | state = {{{vəziyyət|collapsed}}} | bodyclass = hlist | qrup1 = Zəmin | siyahı1 = * [[Daşnaksutyun]] * [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|Erməni-tatar qırğınları]] * [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası|Hnçak]] * [[Mart soyqırımı]] * [[Nemezis əməliyyatı]] | qrup2 = Qruplaşmalar | siyahı2 = * [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu|ASALA]] * [[Ülkü Ocaqları|Boz qurdlar]] * [[Böhran (təşkilat)|Böhran]] * [[Ceyşaullah]] * [[Gülənçilik|FETÖ]] * [[Əl-Qaidə]] * [[İraq Şam İslam Dövləti|İŞİD]] * [[İslam Beynəlxalq Sülh Briqadası]] * [[İslam camaatı (Misir)|İslam camaatı]] * [[Hizbullah]] * [[Hizbul-İslami]] * [[Hizb ut-Təhrir əl-İslam|Hizb ut-Təhrir]] * [[Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı|Hüseynçilər]] * [[Sadval]] * [[Meşə Qardaşları (Dərbənd)|Meşə qardaşları]] * [[Misir İslam Cihadı|Əl-Cihad]] * [[Nubar Ozanyan dəstəsi]] * [[Nusra Cəbhəsi]] * [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] * [[Vrej]] |qrup3 = Hadisələr |list3 = * [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] * [[Bakı metrosunda partlayışlar]] * [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] * [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] * [[Bakıda terror planı (2007)|2007-ci il terror planı]] * [[Əli Ansuxski|Əli Ansuxskinin qətli]] * [[Şuşa yaxınlığında terror (2021)|Şuşa yaxınlığında terror]] * [[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)|Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması]] * [[Ziya Bünyadovun qətli]] | qrup4 = Şəxslər | siyahı4 = * [[Aram Yergenyan]] * [[Drastamat Kanayan]] * [[Eduard Qriqoryan]] * [[Əmiraslan İsgəndərov]] * [[İbrahim Eydarus]] * [[Misak Torlakyan]] * [[Monte Melkonyan]] * [[Polad Siracov]] * [[Samvel Babayan]] * [[Vazgen Sislyan]] |qrup5 = Əks-terrorizm |list5 = * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] * [[Difai Partiyası|Difai]] * [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]] * [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]] * [[Qartal (əməliyyat)|"Qartal" əməliyyatı]] * [[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]] * [[Müdafiə Partiyası|Müdafiə]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Tarix]] [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Azərbaycan]] </noinclude> nc3h8sc9qapnz3gtcrgdwq0bmdl1oxw 6599542 6599511 2022-08-28T16:03:45Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Azərbaycanda terrorizm | title = [[Azərbaycanda terrorizm]] | state = {{{vəziyyət|collapsed}}} | bodyclass = hlist | qrup1 = Zəmin | siyahı1 = * [[Daşnaksutyun]] * [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|Erməni-tatar qırğınları]] * [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası|Hnçak]] * [[Mart soyqırımı]] * [[Nemezis əməliyyatı]] | qrup2 = Qruplaşmalar | siyahı2 = * [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu|ASALA]] * [[Azərbaycan İslam Partiyası]] * [[Ülkü Ocaqları|Boz qurdlar]] * [[Böhran (təşkilat)|Böhran]] * [[Ceyşaullah]] * [[Gülənçilik|FETÖ]] * [[Əl-Qaidə]] * [[İraq Şam İslam Dövləti|İŞİD]] * [[İslam Beynəlxalq Sülh Briqadası]] * [[İslam camaatı (Misir)|İslam camaatı]] * [[Hizbullah]] * [[Hizbul-İslami]] * [[Hizb ut-Təhrir əl-İslam|Hizb ut-Təhrir]] * [[Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı|Hüseynçilər]] * [[Sadval]] * [[Meşə Qardaşları (Dərbənd)|Meşə qardaşları]] * [[Misir İslam Cihadı|Əl-Cihad]] * [[Nubar Ozanyan dəstəsi]] * [[Nusra Cəbhəsi]] * [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] * [[Vrej]] |qrup3 = Hadisələr |list3 = * [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] * [[Bakı metrosunda partlayışlar]] * [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] * [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] * [[Bakıda terror planı (2007)|2007-ci il terror planı]] * [[Əli Ansuxski|Əli Ansuxskinin qətli]] * [[Şuşa yaxınlığında terror (2021)|Şuşa yaxınlığında terror]] * [[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)|Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması]] * [[Ziya Bünyadovun qətli]] | qrup4 = Şəxslər | siyahı4 = * [[Aram Yergenyan]] * [[Drastamat Kanayan]] * [[Eduard Qriqoryan]] * [[Əmiraslan İsgəndərov]] * [[İbrahim Eydarus]] * [[Misak Torlakyan]] * [[Monte Melkonyan]] * [[Mövsüm Səmədov]] * [[Polad Siracov]] * [[Samvel Babayan]] * [[Vazgen Sislyan]] |qrup5 = Əks-terrorizm |list5 = * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] * [[Difai Partiyası|Difai]] * [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]] * [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]] * [[Qartal (əməliyyat)|"Qartal" əməliyyatı]] * [[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]] * [[Müdafiə Partiyası|Müdafiə]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Tarix]] [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Azərbaycan]] </noinclude> nq97pnuzib2vpju7b0iqt6xvyeknqf6 6599546 6599542 2022-08-28T16:08:30Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Azərbaycanda terrorizm | title = [[Azərbaycanda terrorizm]] | state = {{{vəziyyət|collapsed}}} | bodyclass = hlist | qrup1 = Zəmin | siyahı1 = * [[Daşnaksutyun]] * [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|Erməni-tatar qırğınları]] * [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası|Hnçak]] * [[Mart soyqırımı]] * [[Nemezis əməliyyatı]] | qrup2 = Qruplaşmalar | siyahı2 = * [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu|ASALA]] * [[Azərbaycan İslam Partiyası]] * [[Ülkü Ocaqları|Boz qurdlar]] * [[Böhran (təşkilat)|Böhran]] * [[Ceyşaullah]] * [[Gülənçilik|FETÖ]] * [[Əl-Qaidə]] * [[İraq Şam İslam Dövləti|İŞİD]] * [[İslam Beynəlxalq Sülh Briqadası]] * [[İslam camaatı (Misir)|İslam camaatı]] * [[Hizbullah]] * [[Hizbul-İslami]] * [[Hizb ut-Təhrir əl-İslam|Hizb ut-Təhrir]] * [[Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı|Hüseynçilər]] * [[Sadval]] * [[Meşə Qardaşları (Dərbənd)|Meşə qardaşları]] * [[Misir İslam Cihadı|Əl-Cihad]] * [[Nubar Ozanyan dəstəsi]] * [[Nusra Cəbhəsi]] * [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] * [[Vrej]] |qrup3 = Hadisələr |list3 = * [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] * [[Bakı metrosunda partlayışlar]] * [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] * [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] * [[Bakıda terror planı (2007)|2007-ci il terror planı]] * [[Əli Ansuxski|Əli Ansuxskinin qətli]] * [[Şuşa yaxınlığında terror (2021)|Şuşa yaxınlığında terror]] * [[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)|Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması]] * [[Ziya Bünyadovun qətli]] | qrup4 = Şəxslər | siyahı4 = * [[Aram Yergenyan]] * [[Drastamat Kanayan]] * [[Eduard Qriqoryan]] * [[Əmiraslan İsgəndərov]] * [[İbrahim Eydarus]] * [[Misak Torlakyan]] * [[Monte Melkonyan]] * [[Mövsüm Səmədov]] * [[Polad Siracov]] * [[Samvel Babayan]] * [[Səid Dadaşbəyli]] * [[Vazgen Sislyan]] |qrup5 = Əks-terrorizm |list5 = * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] * [[Difai Partiyası|Difai]] * [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]] * [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]] * [[Qartal (əməliyyat)|"Qartal" əməliyyatı]] * [[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]] * [[Müdafiə Partiyası|Müdafiə]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Tarix]] [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Azərbaycan]] </noinclude> s1uysmy9rxcrpizm6yy2q81wqk7f7vv 6599548 6599546 2022-08-28T16:10:31Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Azərbaycanda terrorizm | title = [[Azərbaycanda terrorizm]] | state = {{{vəziyyət|collapsed}}} | bodyclass = hlist | qrup1 = Zəmin | siyahı1 = * [[Daşnaksutyun]] * [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|Erməni-tatar qırğınları]] * [[Sosial Demokrat Hnçak Partiyası|Hnçak]] * [[Mart soyqırımı]] * [[Nemezis əməliyyatı]] | qrup2 = Qruplaşmalar | siyahı2 = * [[Ermənistanın Azadlığı üçün Gizli Erməni Ordusu|ASALA]] * [[Azərbaycan İslam Partiyası]] * [[Ülkü Ocaqları|Boz qurdlar]] * [[Böhran (təşkilat)|Böhran]] * [[Ceyşaullah]] * [[Gülənçilik|FETÖ]] * [[Əl-Qaidə]] * [[İraq Şam İslam Dövləti|İŞİD]] * [[İslam Beynəlxalq Sülh Briqadası]] * [[İslam camaatı (Misir)|İslam camaatı]] * [[Hizbullah]] * [[Hizbul-İslami]] * [[Hizb ut-Təhrir əl-İslam|Hizb ut-Təhrir]] * [[Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı|Hüseynçilər]] * [[Sadval]] * [[Meşə Qardaşları (Dərbənd)|Meşə qardaşları]] * [[Misir İslam Cihadı|Əl-Cihad]] * [[Nubar Ozanyan dəstəsi]] * [[Nusra Cəbhəsi]] * [[Kürdüstan Fəhlə Partiyası|PKK]] * [[Vrej]] |qrup3 = Hadisələr |list3 = * [[Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi]] * [[Bakı metrosunda partlayışlar]] * [[Bakıda 106 saylı avtobusun partladılması]] * [[Bakıdakı Əbu Bəkr məscidində terror]] * [[Bakıda terror planı (2007)|2007-ci il terror planı]] * [[Əli Ansuxski|Əli Ansuxskinin qətli]] * [[Şuşa yaxınlığında terror (2021)|Şuşa yaxınlığında terror]] * [[Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990)|Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması]] * [[Ziya Bünyadovun qətli]] | qrup4 = Şəxslər | siyahı4 = * [[Aram Yergenyan]] * [[Drastamat Kanayan]] * [[Eduard Qriqoryan]] * [[Əmiraslan İsgəndərov]] * [[İbrahim Eydarus]] * [[Misak Torlakyan]] * [[Monte Melkonyan]] * [[Mövsüm Səmədov]] * [[Polad Siracov]] * [[Rahib Maksimov]] * [[Samvel Babayan]] * [[Səid Dadaşbəyli]] * [[Vazgen Sislyan]] |qrup5 = Əks-terrorizm |list5 = * [[Daxili İşlər Nazirliyi (Azərbaycan)|Daxili İşlər Nazirliyi]] * [[Difai Partiyası|Difai]] * [[Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (Azərbaycan)|Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti]] * [[Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (Azərbaycan)|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]] * [[Qartal (əməliyyat)|"Qartal" əməliyyatı]] * [[Qisas əməliyyatı (2022)|"Qisas" əməliyyatı]] * [[Müdafiə Partiyası|Müdafiə]] }}<noinclude> [[Kateqoriya:Şablonlar:Tarix]] [[Kateqoriya:Naviqasiya şablonları:Azərbaycan]] </noinclude> jly2tt43xs5byr9gjyh2zgjc9in6y4j 0 763793 6599543 2022-08-28T16:04:55Z Xeyal 199793 [[Birbaşa göndərmə]] səhifəsinə istiqamətləndirilir wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ[[Birbaşa göndərmə]] 0vqjiij8qf6g0e0bgihvv8p7lhetysn 0 763794 6599618 2022-08-28T16:28:35Z Sortilegus 1617 Səhifə "* [[Əngilan]] — Azərbaycanın [[Xızı rayonu]]nda kənd. * [[Yuxarı Əngilan]] — Azərbaycanın [[Xızı rayonu]]nda kənd. {{dəqiqləşdirmə}}" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki * [[Əngilan]] — Azərbaycanın [[Xızı rayonu]]nda kənd. * [[Yuxarı Əngilan]] — Azərbaycanın [[Xızı rayonu]]nda kənd. {{dəqiqləşdirmə}} ir2yggplkctjwkfbdygoymn46ltyrbe 0 763795 6599643 2022-08-28T16:35:11Z 85.132.98.19 Səhifə "'''Sultan Seyfəddin Qutuz əl-Anuştegini''' və ya sadəcə '''Qutuz''' — [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri Məmlükər siyası qrupu]]<nowiki/>nun [[Anuştəkinlilər sülaləsi]]<nowiki/>ndən [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|sultanı]] (1259-1260). [[Xarəzmşah Cəlaləddin]]<nowiki/>in bacısının və əmisi [[Mahmud ibn Mamdud]]<nowiki/>un evliliyindən dünyaya gəlmişdir. [[Ənəs Silahdar]] tərə..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki '''Sultan Seyfəddin Qutuz əl-Anuştegini''' və ya sadəcə '''Qutuz''' — [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri Məmlükər siyası qrupu]]<nowiki/>nun [[Anuştəkinlilər sülaləsi]]<nowiki/>ndən [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|sultanı]] (1259-1260). [[Xarəzmşah Cəlaləddin]]<nowiki/>in bacısının və əmisi [[Mahmud ibn Mamdud]]<nowiki/>un evliliyindən dünyaya gəlmişdir. [[Ənəs Silahdar]] tərəfindən öldürülmüşdür. [[Əyn Cəllud döyüşü]]<nowiki/>ndə [[İslam]] ([[Məmlük dövləti|Məmlük]]) Ordusuna başçılıq etmişdir. {{Dövlət xadimi|titul=[[Məmlük dövləti]] [[sultan]]ı}} 4bhbw5b67b9j8vtnmjqru03apmd7294 6599863 6599643 2022-08-28T19:15:29Z 85.132.98.19 wikitext text/x-wiki '''Sultan Seyfəddin Qutuz əl-Anuştegini''' və ya sadəcə '''Qutuz''' — [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri Məmlükər siyası qrupu]]<nowiki/>nun [[Anuştəkinlilər sülaləsi]]<nowiki/>ndən [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|sultanı]] (1259-1260). [[Xarəzmşah Cəlaləddin]]<nowiki/>in bacısının və əmisi [[Mahmud ibn Mamdud]]<nowiki/>un evliliyindən dünyaya gəlmişdir. [[Ənəs Silahdar]] tərəfindən öldürülmüşdür. [[Əyn Cəllud döyüşü]]<nowiki/>ndə [[İslam]] ([[Məmlük dövləti|Məmlük]]) Ordusuna başçılıq etmişdir. {{Dövlət xadimi|titul=[[Məmlük dövləti]] [[sultan]]ı|dövr son=1260|vəfat səbəbi=[[Sui-qəsd]]|vəfat tarixi=1260|vətəndaşlığı=[[File:Flag of Ayyubid Dynasty.svg|20px]] [[əyyubilər dövləti|Әyyubi Sultanlığı]]<br/>[[File:Mameluke Flag.svg|20px]] [[Məmlük dövləti]]|bayraq2=Mameluke Flag.svg|dövr əvvəl=1259|doğum yeri=[[Xarəzmşahlar dövləti]]|doğum tarixi=1231|sələfi=[[Nurəddin Əli]]|sülalə=[[Anuştəkinlilər sülaləsi]]|atası=[[Mamdud ibn Mahmud]]|anası=[[Xan Sultan]]|xələfi=[[I Baybars]]|xidmət illəri=1249-1260|şəkil=صورة تمثال سيف الدين قطز crop.jpg}} '''HӘYATI''' Uşaq ikәn [[monqollar]] tәrәfindәn әsir alınmışdır. Sonra [[Misir|Misirdә]] satılmış, [[Əyyubilər dövləti|Әyyubi Sultanlığı]]<nowiki/>nda xidmәt etmişdir. [[Yeddinci Xaçlı səfəri|Yeddinci Xaçlı Yürüşü]] iştirakçıları ilә [[Əl-Mənsurə döyüşü|әl-Mәnsurә]] vә [[Fəriskur döyüşü|Fәriskur]] döyüşlәrindә Әyyubi ordusuna komandanlıq etmişdir. Әyyubilәrin devrilmәsi vә [[Məmlüklər|Mәmlüklәrin]] hakimiyyәtə gәlmәsindә rolu olmuşdur. Yeni sultan [[Aybək|Sultan Muizzәddin Aybәkin]] әmiri olmuş vә Muizzi lәqәbi almışdır. Sonra Qutuz [[de-fakto]] hakimiyyәtә gәlmişdi, çünki yeni [[Nurəddin Əli|Sultan Әli ibn Aybәk]] (1257-1259) 15 yaşlı idi vә dövlәti idarә edә bilmirdi. Qutuzla birgә hakimiyyәti öz aralarında sultanın atabәyi Sәncәr әl-Hәlәbi vә Bahrilәrin rәisi Sәncәr әl-Hatmi paylaşırdı. 1259-cu ildә Qutuz sultan oldu. [[Elxanilər dövləti|Monqol]] xanı [[Hülakü xan]] Mәmlüklәrә savaş açır. Bu isә bütün İslam aleәminә savaş açmaq idi, çünki mәmlüklәrin paytaxtı Qahirә hәm dә Xilafәtin mәrkәzi idi. Bunu nәzәrә alan Sultan Qutuz Әmir Baybars ile döyüşә hazırlaşır vә iki ordu 3 sentyabr 1260-cı ilde Әyn Cәlludda qarşılaşdı. Monqol komandiri Ketboğa noyon öldürüldü, savaş mәmlüklәrin qәlәbәsi ilә başa çatdı. 24 oktyabr 1260-cı ildә isә Qutuz Bahrilәr tәrәfindәn öldürüldü. Hәr nә qәdәr Qutuzu qәtl edәnin Baybars olduğu dәyilsә dә, bu daha az bilinәn mәmlük әmiri Әnәs Silahdarın işidir. cdofhezopusziwcwg6bzr1aij03mshv 6601148 6599863 2022-08-29T11:43:31Z White Demon 75303 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki '''Sultan Seyfəddin Qutuz əl-Anuştegini''' və ya sadəcə '''Qutuz''' — [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|Bahri Məmlükər siyası qrupu]]nun [[Anuştəkinlilər sülaləsi]]ndən [[Məmlük dövləti|Məmlük]] [[Bahri Məmlüklərinin siyahısı|sultanı]] (1259–1260). [[Xarəzmşah Cəlaləddin]]in bacısının və əmisi [[Mahmud ibn Mamdud]]un evliliyindən dünyaya gəlmişdir. [[Ənəs Silahdar]] tərəfindən öldürülmüşdür. [[Əyn Cəllud döyüşü]]ndə [[İslam]] ([[Məmlük dövləti|Məmlük]]) Ordusuna başçılıq etmişdir. {{Dövlət xadimi|titul=[[Məmlük dövləti]] [[sultan]]ı|dövr son=1260|vəfat səbəbi=[[Sui-qəsd]]|vəfat tarixi=1260|vətəndaşlığı=[[File:Flag of Ayyubid Dynasty.svg|20px]] [[əyyubilər dövləti|Әyyubi Sultanlığı]]<br>[[File:Mameluke Flag.svg|20px]] [[Məmlük dövləti]]|bayraq2=Mameluke Flag.svg|dövr əvvəl=1259|doğum yeri=[[Xarəzmşahlar dövləti]]|doğum tarixi=1231|sələfi=[[Nurəddin Əli]]|sülalə=[[Anuştəkinlilər sülaləsi]]|atası=[[Mamdud ibn Mahmud]]|anası=[[Xan Sultan]]|xələfi=[[I Baybars]]|xidmət illəri=1249-1260|şəkil=صورة تمثال سيف الدين قطز crop.jpg}} == Həyatı == Uşaq ikən [[monqollar]] tərəfindən əsir alınmışdır. Sonra [[Misir|Misirdə]] satılmış, [[Əyyubilər dövləti|Әyyubi Sultanlığı]]nda xidmət etmişdir. [[Yeddinci Xaçlı səfəri|Yeddinci Xaçlı Yürüşü]] iştirakçıları ilə [[Əl-Mənsurə döyüşü|əl-Mənsurə]] və [[Fəriskur döyüşü|Fəriskur]] döyüşlərində Əyyubi ordusuna komandanlıq etmişdir. Əyyubilərin devrilməsi və [[Məmlüklər|Məmlüklərin]] hakimiyyətə gəlməsində rolu olmuşdur. Yeni sultan [[Aybək|Sultan Muizzəddin Aybəkin]] əmiri olmuş və Muizzi ləqəbi almışdır. Sonra Qutuz [[de-fakto]] hakimiyyətə gəlmişdi, çünki yeni [[Nurəddin Əli|Sultan Əli ibn Aybək]] (1257–1259) 15 yaşlı idi və dövləti idarə edə bilmirdi. Qutuzla birgə hakimiyyəti öz aralarında sultanın atabəyi Səncər əl-Hələbi və Bahrilərin rəisi Səncər əl-Hatmi paylaşırdı. 1259-cu ildə Qutuz sultan oldu. [[Elxanilər dövləti|Monqol]] xanı [[Hülakü xan]] Məmlüklərə savaş açır. Bu isə bütün İslam aləminə savaş açmaq idi, çünki məmlüklərin paytaxtı Qahirə həm də Xilafətin mərkəzi idi. Bunu nəzərə alan Sultan Qutuz Əmir Baybars ile döyüşə hazırlaşır və iki ordu 3 sentyabr 1260-cı ilde Əyn Cəlludda qarşılaşdı. Monqol komandiri Ketboğa noyon öldürüldü, savaş məmlüklərin qələbəsi ilə başa çatdı. 24 oktyabr 1260-cı ildə isə Qutuz Bahrilər tərəfindən öldürüldü. Hər nə qədər Qutuzu qətl edənin Baybars olduğu dəyilsə də, bu daha az bilinən məmlük əmiri Ənəs Silahdarın işidir. 1xrrltxoe702fnt7gbe951jpucnfyjd 14 763796 6599647 2022-08-28T16:36:30Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{catmore}} [[Kateqoriya:Ölkələr Paralimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:İran çoxnövlü idman yarışlarında|Paralimpiya oyunları]] [[Kateqoriya:İran Milli Paralimpiya Komitəsi]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Ölkələr Paralimpiya Oyunlarında]] [[Kateqoriya:İran çoxnövlü idman yarışlarında|Paralimpiya oyunları]] [[Kateqoriya:İran Milli Paralimpiya Komitəsi]] rptwqlcf05flhmwz2uaiin37hezjyl6 0 763799 6599701 2022-08-28T17:16:06Z Solavirum 95249 Solavirum [[Şir və Günəş]] səhifəsinin adını [[Şiri-Xurşid]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Şiri-Xurşid]] au9z0x7l2kqzi7ulnjsjlcyaqgqkct6 6599708 6599701 2022-08-28T17:17:35Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Aslan və Günəş]] g6ba7uylfp35ntrk6ghcwcwlbfqsvw4 0 763800 6599704 2022-08-28T17:16:22Z Solavirum 95249 Solavirum [[Şiri-Xurşid]] səhifəsinin adını [[Günəş və Aslan]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Günəş və Aslan]] ffc9zc6fcfi7r4pp0f49zyotn3zl634 6599709 6599704 2022-08-28T17:17:38Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Aslan və Günəş]] g6ba7uylfp35ntrk6ghcwcwlbfqsvw4 0 763801 6599707 2022-08-28T17:17:17Z Solavirum 95249 Solavirum [[Günəş və Aslan]] səhifəsinin adını [[Aslan və Günəş]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Aslan və Günəş]] g6ba7uylfp35ntrk6ghcwcwlbfqsvw4 0 763802 6599730 2022-08-28T17:41:58Z Solavirum 95249 "[[:ru:Special:Redirect/revision/122882619|Иранский национализм]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki '''İran milliyətçiliyi''' ({{Dil-fa|ملی‌گرایی ایرانی}}) — [[İran mədəniyyəti|İran mədəniyyətinə]], [[İran dilləri|İran dillərinə]] və [[İran tarixi|tarixinə]] məhəbbət, həmçinin [[İran]] və [[İranlılar|İran xalqı]] ilə [[Vətənpərvərlik|qürur hissi]] üzərində qurulmuş siyasi ideologiya. İranda milli kimlik əsrlər boyu izlənilə bilsə də, İran milliyətçiliyi əsasən XX əsrdən yayılmışdır.{{sfn|Cottam|1979}} Bir çox cəhətdən [[Paniranizm|paniranizmə]] yaxındır, lakin onun tam sinonimi deyil. [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi dövründə]] (1925–1979) İran milliyətçiliyi [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|sovetpərəst]] [[Solçuluq|sol]], [[Qərb dünyası|qərbəmeylli]] [[Liberalizm|liberal]] və [[İslamizm|islamçı]] hisslərə alternativ olaraq hökumət tərəfindən fəal şəkildə dəstəklənirdi. [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabından]] və [[İran|İran İslam Respublikasının]] qurulmasından sonra İran milliyətçiliyi dövlət dəstəyini itirmiş, əsasən İran cəmiyyətinin [[Ayətullah|ayətullahlar]] rejiminə qarşı çıxan bir hissəsinin ideologiyasına çevrilmişdir. 1999-cu ilin iyulunda İranda tələbə etirazlarından sonra milliyətçiliyin yüksəlişi baş vermişdir. [[Kateqoriya:Millətçilik]] [[Kateqoriya:İran tarixi]] [[Kateqoriya:İranda siyasət]] djgwloct3pk1w7lpv7z0zaap6uwxyp2 6599732 6599730 2022-08-28T17:44:19Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Iranian Nationalism Flag.jpg|thumb|300px|İran milliyətçiliyinin simvollarından olan, Sasanilər dövləti tərəfindən istifadə olunmuş "[[Derəfş Kavyani]]".]] '''İran milliyətçiliyi''' ({{Dil-fa|ملی‌گرایی ایرانی}}) — [[İran mədəniyyəti|İran mədəniyyətinə]], [[İran dilləri|İran dillərinə]] və [[İran tarixi|tarixinə]] məhəbbət, həmçinin [[İran]] və [[İranlılar|İran xalqı]] ilə [[Vətənpərvərlik|qürur hissi]] üzərində qurulmuş siyasi ideologiya. İranda milli kimlik əsrlər boyu izlənilə bilsə də, İran milliyətçiliyi əsasən XX əsrdən yayılmışdır.<ref name=Iranian_nationalism>{{cite book |title=Nationalism In Iran: Updated through 1978 |last=Cottam |first=Richard W. |year=1979 |publisher=University of Pittsburgh Press |location=Pittsburg |isbn=0-8229-5299-8 |url=https://books.google.com/books?id=wHFXD9VV9t4C&q=iranian+nationalism&pg=PA89 |access-date=2011-01-31}}</ref> Bir çox cəhətdən [[Paniranizm|paniranizmə]] yaxındır, lakin onun tam sinonimi deyil. [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi dövründə]] (1925–1979) İran milliyətçiliyi [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|sovetpərəst]] [[Solçuluq|sol]], [[Qərb dünyası|qərbəmeylli]] [[Liberalizm|liberal]] və [[İslamizm|islamçı]] hisslərə alternativ olaraq hökumət tərəfindən fəal şəkildə dəstəklənirdi. [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabından]] və [[İran|İran İslam Respublikasının]] qurulmasından sonra İran milliyətçiliyi dövlət dəstəyini itirmiş, əsasən İran cəmiyyətinin [[Ayətullah|ayətullahlar]] rejiminə qarşı çıxan bir hissəsinin ideologiyasına çevrilmişdir. 1999-cu ilin iyulunda İranda tələbə etirazlarından sonra milliyətçiliyin yüksəlişi baş vermişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * {{cite book | last1 = Fisher | first1 = William Bayne | last2 = Avery | first2= P. | last3 = Hambly | first3 = G. R. G | last4 = Melville | first4 = C. | title = The Cambridge History of Iran | volume = 7 | url = https://books.google.com/books?id=H20Xt157iYUC&q=agha+muhammad+khan+invade+georgia | publisher = [[Cambridge University Press]] | location = Cambridge | year = 1991 | isbn = 0521200954 }} * {{cite book |last1=Zia-Ebrahimi |first1=Reza |title=The Emergence of Iranian Nationalism: Race and the Politics of Dislocation |date=2016 |publisher=Columbia University Press |isbn=978-0231175760}} [[Kateqoriya:İran milliyətçiliyi| ]] [[Kateqoriya:İranda siyasət]] 59w6x7x3o7e8ggktsg6kmroj1xntzbm 6599733 6599732 2022-08-28T17:44:26Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Iranian Nationalism Flag.jpg|thumb|250px|İran milliyətçiliyinin simvollarından olan, Sasanilər dövləti tərəfindən istifadə olunmuş "[[Derəfş Kavyani]]".]] '''İran milliyətçiliyi''' ({{Dil-fa|ملی‌گرایی ایرانی}}) — [[İran mədəniyyəti|İran mədəniyyətinə]], [[İran dilləri|İran dillərinə]] və [[İran tarixi|tarixinə]] məhəbbət, həmçinin [[İran]] və [[İranlılar|İran xalqı]] ilə [[Vətənpərvərlik|qürur hissi]] üzərində qurulmuş siyasi ideologiya. İranda milli kimlik əsrlər boyu izlənilə bilsə də, İran milliyətçiliyi əsasən XX əsrdən yayılmışdır.<ref name=Iranian_nationalism>{{cite book |title=Nationalism In Iran: Updated through 1978 |last=Cottam |first=Richard W. |year=1979 |publisher=University of Pittsburgh Press |location=Pittsburg |isbn=0-8229-5299-8 |url=https://books.google.com/books?id=wHFXD9VV9t4C&q=iranian+nationalism&pg=PA89 |access-date=2011-01-31}}</ref> Bir çox cəhətdən [[Paniranizm|paniranizmə]] yaxındır, lakin onun tam sinonimi deyil. [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi dövründə]] (1925–1979) İran milliyətçiliyi [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|sovetpərəst]] [[Solçuluq|sol]], [[Qərb dünyası|qərbəmeylli]] [[Liberalizm|liberal]] və [[İslamizm|islamçı]] hisslərə alternativ olaraq hökumət tərəfindən fəal şəkildə dəstəklənirdi. [[İran İslam İnqilabı|1979-cu il İran inqilabından]] və [[İran|İran İslam Respublikasının]] qurulmasından sonra İran milliyətçiliyi dövlət dəstəyini itirmiş, əsasən İran cəmiyyətinin [[Ayətullah|ayətullahlar]] rejiminə qarşı çıxan bir hissəsinin ideologiyasına çevrilmişdir. 1999-cu ilin iyulunda İranda tələbə etirazlarından sonra milliyətçiliyin yüksəlişi baş vermişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * {{cite book | last1 = Fisher | first1 = William Bayne | last2 = Avery | first2= P. | last3 = Hambly | first3 = G. R. G | last4 = Melville | first4 = C. | title = The Cambridge History of Iran | volume = 7 | url = https://books.google.com/books?id=H20Xt157iYUC&q=agha+muhammad+khan+invade+georgia | publisher = [[Cambridge University Press]] | location = Cambridge | year = 1991 | isbn = 0521200954 }} * {{cite book |last1=Zia-Ebrahimi |first1=Reza |title=The Emergence of Iranian Nationalism: Race and the Politics of Dislocation |date=2016 |publisher=Columbia University Press |isbn=978-0231175760}} [[Kateqoriya:İran milliyətçiliyi| ]] [[Kateqoriya:İranda siyasət]] 6rw3r3a71p89x2h44u3x458f8hb1xh9 14 763803 6599734 2022-08-28T17:44:41Z Solavirum 95249 y wikitext text/x-wiki {{catmore}} co14t6zd6tzm4ugm6s5twxn4ikv2ukr 6599735 6599734 2022-08-28T17:45:11Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İranda millətçilik]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İranda millətçilik]] 686tmmnw2tdef2d2ezla4ky1mq2tbfq 6599737 6599735 2022-08-28T17:45:18Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Millətçiliklər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İranda millətçilik]] [[Kateqoriya:Millətçiliklər]] t44ayhxg589di4yrfos1xzsairw7uoo 6599738 6599737 2022-08-28T17:45:25Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İran tarixi]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İranda millətçilik]] [[Kateqoriya:Millətçiliklər]] [[Kateqoriya:İran tarixi]] o5ds8c4fcysqjj6dfd18vqe2v10542p 6599739 6599738 2022-08-28T17:45:34Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İranda siyasi hərəkatlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İranda millətçilik]] [[Kateqoriya:Millətçiliklər]] [[Kateqoriya:İran tarixi]] [[Kateqoriya:İranda siyasi hərəkatlar]] fdeio2rk4qqu68lw3it9d6sayjbbvo2 6599740 6599739 2022-08-28T17:45:43Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Orta Şərqdə millətçilik hərəkatları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İranda millətçilik]] [[Kateqoriya:Millətçiliklər]] [[Kateqoriya:İran tarixi]] [[Kateqoriya:İranda siyasi hərəkatlar]] [[Kateqoriya:Orta Şərqdə millətçilik hərəkatları]] 7dgn67abw5q4x8ucnz7f7o3c1bc4c35 0 763805 6599748 2022-08-28T17:49:59Z Solavirum 95249 "[[:ru:Special:Redirect/revision/118718558|Рустам]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Mifoloji personaj}} '''Rüstəm, Rüstəm''' ( {{Dil-pal|Rodastahm, Rostahm}} ; {{Dil-fa|رستم}} başqalarından &#x200E; -İran. * ''Rau̯das-taxma'' "qüdrətli" <ref>Marquart, J. “Beiträge zur Geschichte und Sage von Erán.” ZDMG, XLIX (1895), p. 643.</ref> ) - [[Fars ədəbiyyatı|Fars]] xalq dastanının əfsanəvi qəhrəmanı, [[Firdovsi|Firdousinin]] " [[Şahnamə]] "sinin mərkəzi simalarından biri. == Ənənə == [[Firdovsi|Firdovsinin]] "[[Şahnamə]]"sində [[boqatır]] Rüstəm (və onun oğlu Zöhrab) haqqında şeir ümumi həcmin üçdə birindən çoxunu tutur. Rüstəm [[Siyavuş]] və [[İsfəndiyar|İsfəndiyarla]] birlikdə "Şahnamə"nin əsas epik qəhrəmanlarıdır. Rüstəm obrazını yaradarkən Firdovsi üçün əsas material [[Saklar|sak]] və [[Soqdiana|soqdların]] qəhrəmanlar haqqında əfsanələr silsiləsi olmuşdur. Rüstəm və Zöhrab haqqında əfsanənin osetin (Nart), [[Qədim germanlar|alman]] və [[Keltlər|kelt]] qəhrəmanlıq əfsanə və mifləri ilə çox oxşar cəhətləri var. Rus folklorunun personajı Yeruslan Lazareviçin adı və iştirak etdiyi bəzi süjetlər Zalzarın oğlu Rüstəmə gedib çıxır.<ref>{{статья|автор=|заглавие=Еруслан Лазаревич|автор издания=|ссылка=|издание=[[Мифологический словарь]]|ответственный=Гл. ред. [[Мелетинский, Елеазар Моисеевич|Е. М. Мелетинский]]|место=М.|издательство=[[Советская энциклопедия]]|год=1990|том=|номер=|страницы=287|страниц=672|серия=|isbn=5-85270-032-0|ref=Мелетинский}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * Фирдоуси А., «Шах-Наме. Критический текст», т.т.1-9, Москва 1960-71 * Бертельс Е. Э. «История персидско-таджикской литературы. Избранные труды», Москва 1960. [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] pvl4ujdkf40smr3vhdo33q0ac1smgyt 6599749 6599748 2022-08-28T17:50:56Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{Mifoloji personaj}} '''Rüstəm, Rüstəm''' ({{Dil-pal|Rodastahm, Rostahm}}; {{Dil-fa|رستم}}) — [[Fars ədəbiyyatı|Fars]] xalq dastanının əfsanəvi qəhrəmanı, [[Firdovsi|Firdousinin]] "[[Şahnamə]]"sinin mərkəzi simalarından biri. == Ənənə == [[Firdovsi|Firdovsinin]] "[[Şahnamə]]"sində [[boqatır]] Rüstəm (və onun oğlu Zöhrab) haqqında şeir ümumi həcmin üçdə birindən çoxunu tutur. Rüstəm [[Siyavuş]] və [[İsfəndiyar|İsfəndiyarla]] birlikdə "Şahnamə"nin əsas epik qəhrəmanlarıdır. Rüstəm obrazını yaradarkən Firdovsi üçün əsas material [[Saklar|sak]] və [[Soqdiana|soqdların]] qəhrəmanlar haqqında əfsanələr silsiləsi olmuşdur. Rüstəm və Zöhrab haqqında əfsanənin osetin (Nart), [[Qədim germanlar|alman]] və [[Keltlər|kelt]] qəhrəmanlıq əfsanə və mifləri ilə çox oxşar cəhətləri var. Rus folklorunun personajı Yeruslan Lazareviçin adı və iştirak etdiyi bəzi süjetlər Zalzarın oğlu Rüstəmə gedib çıxır.<ref>{{статья|автор=|заглавие=Еруслан Лазаревич|автор издания=|ссылка=|издание=[[Мифологический словарь]]|ответственный=Гл. ред. [[Мелетинский, Елеазар Моисеевич|Е. М. Мелетинский]]|место=М.|издательство=[[Советская энциклопедия]]|год=1990|том=|номер=|страницы=287|страниц=672|серия=|isbn=5-85270-032-0|ref=Мелетинский}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * Фирдоуси А., «Шах-Наме. Критический текст», т.т.1-9, Москва 1960-71 * Бертельс Е. Э. «История персидско-таджикской литературы. Избранные труды», Москва 1960. [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] n8otkrzek4gt189qsv50qw0wqn9nri4 6599750 6599749 2022-08-28T17:51:14Z Solavirum 95249 ref wikitext text/x-wiki {{Mifoloji personaj}} '''Rüstəm, Rüstəm''' ({{Dil-pal|Rodastahm, Rostahm}}; {{Dil-fa|رستم}}) — [[Fars ədəbiyyatı|Fars]] xalq dastanının əfsanəvi qəhrəmanı, [[Firdovsi|Firdousinin]] "[[Şahnamə]]"sinin mərkəzi simalarından biri. == Ənənə == [[Firdovsi|Firdovsinin]] "[[Şahnamə]]"sində [[boqatır]] Rüstəm (və onun oğlu Zöhrab) haqqında şeir ümumi həcmin üçdə birindən çoxunu tutur. Rüstəm [[Siyavuş]] və [[İsfəndiyar|İsfəndiyarla]] birlikdə "Şahnamə"nin əsas epik qəhrəmanlarıdır. Rüstəm obrazını yaradarkən Firdovsi üçün əsas material [[Saklar|sak]] və [[Soqdiana|soqdların]] qəhrəmanlar haqqında əfsanələr silsiləsi olmuşdur. Rüstəm və Zöhrab haqqında əfsanənin osetin (Nart), [[Qədim germanlar|alman]] və [[Keltlər|kelt]] qəhrəmanlıq əfsanə və mifləri ilə çox oxşar cəhətləri var. Rus folklorunun personajı Yeruslan Lazareviçin adı və iştirak etdiyi bəzi süjetlər Zalzarın oğlu Rüstəmə gedib çıxır.<ref>{{məqalə|автор=|заглавие=Еруслан Лазаревич|автор издания=|ссылка=|издание=Мифологический словарь|ответственный=Гл. ред. Е. М. Мелетинский|место=М.|издательство=Советская энциклопедия|год=1990|том=|номер=|страницы=287|страниц=672|серия=|isbn=5-85270-032-0|ref=Мелетинский}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * Фирдоуси А., «Шах-Наме. Критический текст», т.т.1-9, Москва 1960-71 * Бертельс Е. Э. «История персидско-таджикской литературы. Избранные труды», Москва 1960. [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] 0zhcnr6dpf6h4b5ae7noqohcvn2hhkl 0 763806 6599752 2022-08-28T17:51:35Z Solavirum 95249 Solavirum [[Ameşa - Spenta]] səhifəsinin adını [[Ameşa Spenta]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Ameşa Spenta]] tbble3q9mjek2rng935bxrnssdeoqoc 0 763807 6599759 2022-08-28T17:56:11Z Solavirum 95249 "[[:ru:Special:Redirect/revision/124286454|Персидская мифология]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Homa_statue_in_Persepolis.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Homa_statue_in_Persepolis.jpg/220px-Homa_statue_in_Persepolis.jpg|right|thumb| [[Persepolis|Persepolisdə]] [[Huma quşu|Huma]] heykəli.]] '''Fars mifologiyası''' və ya '''İran mifologiyası''' —qədim [[Böyük İran|Böyük İranda]] yayılmış mifologiya. İran mifologiyasının formalaşmasının ilkin mərhələsi [[Hind-İran dilləri|Hind-İran]] icması dövrünə aiddir.<ref name="greece2">{{cite web|title=Мифология Древнего Ирана|url=https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|access-date=2020-03-17|archive-date=2020-07-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200723184817/https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|deadlink=no}}</ref> Mifologiyanın əsas mətni şair [[Firdovsi|Firdovsinin]] X–XI əsrlərin əvvəllərində yazdığı "[[Şahnamə]]"dir. Firdovsinin əsəri təkcə "[[Avesta]]"dan deyil, həm də "Bundahişn" və "Denkard" kimi sonrakı dövrlərə aid mətnlərdən də [[Zərdüştilik|zərdüştiliyin]] hekayələri və personajlarına istinad edir. Hər halda, İran mifologiyasının bərpası üçün istifadə edilən əsas mənbə "Avesta"dır.<ref name="greece2" /> İran mifologiyası Hindistanın veda mifologiyasına yaxındır. Ortaq Hind-Avropa əsasına qayıdır.<ref name="camp2">{{книга|автор=[[Кэмпбелл, Джозеф|Кэмпбелл Джозеф]]|заглавие=Тысячеликий герой|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=jOVdDwAAQBAJ&pg=PA277&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEILzAB#v=onepage&q=персидская%20мифология&f=false|isbn=5446108566}}</ref> İran mifologiyasının qədim təbəqəsinin bir çox adları veda ilahilərinin adları arasında ümumi köklərə malikdir. Məsələn, sonradan [[Cəmşid]] olmuş Yima əslində veda tanrısı Yamadır. Cəmşid hekayəsi Qədim İran mifologiyasının ən dolğun əfsanələrindən biridir.<ref name="patrik2">{{книга|автор=Патрик Колум|заглавие=Великие мифы народов мира|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=Z5mv3vIf96gC&pg=PT10&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEIRDAD#v=onepage&q=персидская%20%20&f=false|isbn=545703139X}}</ref> "Haqqada"da təqdim olunan [[yəhudi mifologiyası]] fars mifologiyası ilə bağlıdır.<ref name="patrik2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] lyfj18mui3dxq4jvh1ug1uby2j2njrt 6599760 6599759 2022-08-28T17:56:21Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Homa_statue_in_Persepolis.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Homa_statue_in_Persepolis.jpg/220px-Homa_statue_in_Persepolis.jpg|right|thumb| [[Persepolis|Persepolisdə]] [[Huma quşu|Huma]] heykəli.]] '''Fars mifologiyası''' və ya '''İran mifologiyası''' — qədim [[Böyük İran|Böyük İranda]] yayılmış mifologiya. İran mifologiyasının formalaşmasının ilkin mərhələsi [[Hind-İran dilləri|Hind-İran]] icması dövrünə aiddir.<ref name="greece2">{{cite web|title=Мифология Древнего Ирана|url=https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|access-date=2020-03-17|archive-date=2020-07-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200723184817/https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|deadlink=no}}</ref> Mifologiyanın əsas mətni şair [[Firdovsi|Firdovsinin]] X–XI əsrlərin əvvəllərində yazdığı "[[Şahnamə]]"dir. Firdovsinin əsəri təkcə "[[Avesta]]"dan deyil, həm də "Bundahişn" və "Denkard" kimi sonrakı dövrlərə aid mətnlərdən də [[Zərdüştilik|zərdüştiliyin]] hekayələri və personajlarına istinad edir. Hər halda, İran mifologiyasının bərpası üçün istifadə edilən əsas mənbə "Avesta"dır.<ref name="greece2" /> İran mifologiyası Hindistanın veda mifologiyasına yaxındır. Ortaq Hind-Avropa əsasına qayıdır.<ref name="camp2">{{книга|автор=[[Кэмпбелл, Джозеф|Кэмпбелл Джозеф]]|заглавие=Тысячеликий герой|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=jOVdDwAAQBAJ&pg=PA277&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEILzAB#v=onepage&q=персидская%20мифология&f=false|isbn=5446108566}}</ref> İran mifologiyasının qədim təbəqəsinin bir çox adları veda ilahilərinin adları arasında ümumi köklərə malikdir. Məsələn, sonradan [[Cəmşid]] olmuş Yima əslində veda tanrısı Yamadır. Cəmşid hekayəsi Qədim İran mifologiyasının ən dolğun əfsanələrindən biridir.<ref name="patrik2">{{книга|автор=Патрик Колум|заглавие=Великие мифы народов мира|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=Z5mv3vIf96gC&pg=PT10&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEIRDAD#v=onepage&q=персидская%20%20&f=false|isbn=545703139X}}</ref> "Haqqada"da təqdim olunan [[yəhudi mifologiyası]] fars mifologiyası ilə bağlıdır.<ref name="patrik2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] kn1xted6uexjuq841h87qno60l7xbht 6599761 6599760 2022-08-28T17:56:29Z Solavirum 95249 Solavirum [[Fars mifologiyası]] səhifəsinin adını [[İran mifologiyası]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Fayl:Homa_statue_in_Persepolis.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Homa_statue_in_Persepolis.jpg/220px-Homa_statue_in_Persepolis.jpg|right|thumb| [[Persepolis|Persepolisdə]] [[Huma quşu|Huma]] heykəli.]] '''Fars mifologiyası''' və ya '''İran mifologiyası''' — qədim [[Böyük İran|Böyük İranda]] yayılmış mifologiya. İran mifologiyasının formalaşmasının ilkin mərhələsi [[Hind-İran dilləri|Hind-İran]] icması dövrünə aiddir.<ref name="greece2">{{cite web|title=Мифология Древнего Ирана|url=https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|access-date=2020-03-17|archive-date=2020-07-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200723184817/https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|deadlink=no}}</ref> Mifologiyanın əsas mətni şair [[Firdovsi|Firdovsinin]] X–XI əsrlərin əvvəllərində yazdığı "[[Şahnamə]]"dir. Firdovsinin əsəri təkcə "[[Avesta]]"dan deyil, həm də "Bundahişn" və "Denkard" kimi sonrakı dövrlərə aid mətnlərdən də [[Zərdüştilik|zərdüştiliyin]] hekayələri və personajlarına istinad edir. Hər halda, İran mifologiyasının bərpası üçün istifadə edilən əsas mənbə "Avesta"dır.<ref name="greece2" /> İran mifologiyası Hindistanın veda mifologiyasına yaxındır. Ortaq Hind-Avropa əsasına qayıdır.<ref name="camp2">{{книга|автор=[[Кэмпбелл, Джозеф|Кэмпбелл Джозеф]]|заглавие=Тысячеликий герой|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=jOVdDwAAQBAJ&pg=PA277&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEILzAB#v=onepage&q=персидская%20мифология&f=false|isbn=5446108566}}</ref> İran mifologiyasının qədim təbəqəsinin bir çox adları veda ilahilərinin adları arasında ümumi köklərə malikdir. Məsələn, sonradan [[Cəmşid]] olmuş Yima əslində veda tanrısı Yamadır. Cəmşid hekayəsi Qədim İran mifologiyasının ən dolğun əfsanələrindən biridir.<ref name="patrik2">{{книга|автор=Патрик Колум|заглавие=Великие мифы народов мира|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=Z5mv3vIf96gC&pg=PT10&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEIRDAD#v=onepage&q=персидская%20%20&f=false|isbn=545703139X}}</ref> "Haqqada"da təqdim olunan [[yəhudi mifologiyası]] fars mifologiyası ilə bağlıdır.<ref name="patrik2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] kn1xted6uexjuq841h87qno60l7xbht 6599764 6599761 2022-08-28T17:56:37Z Solavirum 95249 Solavirum [[İran mifologiyası]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Fars mifologiyası]] adlandırdı: geriyə wikitext text/x-wiki [[Fayl:Homa_statue_in_Persepolis.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Homa_statue_in_Persepolis.jpg/220px-Homa_statue_in_Persepolis.jpg|right|thumb| [[Persepolis|Persepolisdə]] [[Huma quşu|Huma]] heykəli.]] '''Fars mifologiyası''' və ya '''İran mifologiyası''' — qədim [[Böyük İran|Böyük İranda]] yayılmış mifologiya. İran mifologiyasının formalaşmasının ilkin mərhələsi [[Hind-İran dilləri|Hind-İran]] icması dövrünə aiddir.<ref name="greece2">{{cite web|title=Мифология Древнего Ирана|url=https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|access-date=2020-03-17|archive-date=2020-07-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200723184817/https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|deadlink=no}}</ref> Mifologiyanın əsas mətni şair [[Firdovsi|Firdovsinin]] X–XI əsrlərin əvvəllərində yazdığı "[[Şahnamə]]"dir. Firdovsinin əsəri təkcə "[[Avesta]]"dan deyil, həm də "Bundahişn" və "Denkard" kimi sonrakı dövrlərə aid mətnlərdən də [[Zərdüştilik|zərdüştiliyin]] hekayələri və personajlarına istinad edir. Hər halda, İran mifologiyasının bərpası üçün istifadə edilən əsas mənbə "Avesta"dır.<ref name="greece2" /> İran mifologiyası Hindistanın veda mifologiyasına yaxındır. Ortaq Hind-Avropa əsasına qayıdır.<ref name="camp2">{{книга|автор=[[Кэмпбелл, Джозеф|Кэмпбелл Джозеф]]|заглавие=Тысячеликий герой|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=jOVdDwAAQBAJ&pg=PA277&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEILzAB#v=onepage&q=персидская%20мифология&f=false|isbn=5446108566}}</ref> İran mifologiyasının qədim təbəqəsinin bir çox adları veda ilahilərinin adları arasında ümumi köklərə malikdir. Məsələn, sonradan [[Cəmşid]] olmuş Yima əslində veda tanrısı Yamadır. Cəmşid hekayəsi Qədim İran mifologiyasının ən dolğun əfsanələrindən biridir.<ref name="patrik2">{{книга|автор=Патрик Колум|заглавие=Великие мифы народов мира|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=Z5mv3vIf96gC&pg=PT10&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEIRDAD#v=onepage&q=персидская%20%20&f=false|isbn=545703139X}}</ref> "Haqqada"da təqdim olunan [[yəhudi mifologiyası]] fars mifologiyası ilə bağlıdır.<ref name="patrik2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] kn1xted6uexjuq841h87qno60l7xbht 6599766 6599764 2022-08-28T17:57:05Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Homa_statue_in_Persepolis.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Homa_statue_in_Persepolis.jpg/220px-Homa_statue_in_Persepolis.jpg|right|thumb| [[Persepolis|Persepolisdə]] [[Huma quşu|Huma]] heykəli.]] '''Fars mifologiyası''' və ya '''İran mifologiyası''' — qədim [[Böyük İran|Böyük İranda]] yayılmış mifologiya. İran mifologiyasının formalaşmasının ilkin mərhələsi [[Hind-İran dilləri|Hind-İran]] icması dövrünə aiddir.<ref name="greece2">{{cite web|title=Мифология Древнего Ирана|url=https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|access-date=2020-03-17|archive-date=2020-07-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200723184817/https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|deadlink=no}}</ref> Mifologiyanın əsas mətni şair [[Firdovsi|Firdovsinin]] X–XI əsrlərin əvvəllərində yazdığı "[[Şahnamə]]"dir. Firdovsinin əsəri təkcə "[[Avesta]]"dan deyil, həm də "Bundahişn" və "Denkard" kimi sonrakı dövrlərə aid mətnlərdən də [[Zərdüştilik|zərdüştiliyin]] hekayələri və personajlarına istinad edir. Hər halda, İran mifologiyasının bərpası üçün istifadə edilən əsas mənbə "Avesta"dır.<ref name="greece2" /> İran mifologiyası Hindistanın veda mifologiyasına yaxındır. Ortaq Hind-Avropa əsasına qayıdır.<ref name="camp2">{{kitab3 |автор=Кэмпбелл Джозеф|заглавие=Тысячеликий герой|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=jOVdDwAAQBAJ&pg=PA277&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEILzAB#v=onepage&q=персидская%20мифология&f=false|isbn=5446108566}}</ref> İran mifologiyasının qədim təbəqəsinin bir çox adları veda ilahilərinin adları arasında ümumi köklərə malikdir. Məsələn, sonradan [[Cəmşid]] olmuş Yima əslində veda tanrısı Yamadır. Cəmşid hekayəsi Qədim İran mifologiyasının ən dolğun əfsanələrindən biridir.<ref name="patrik2">{{kitab3 |автор=Патрик Колум|заглавие=Великие мифы народов мира|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=Z5mv3vIf96gC&pg=PT10&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEIRDAD#v=onepage&q=персидская%20%20&f=false|isbn=545703139X}}</ref> "Haqqada"da təqdim olunan [[yəhudi mifologiyası]] fars mifologiyası ilə bağlıdır.<ref name="patrik2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] 8yuao69xu2r5mh949ydqu8271291uxb 6599767 6599766 2022-08-28T17:57:20Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Homa_statue_in_Persepolis.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Homa_statue_in_Persepolis.jpg/220px-Homa_statue_in_Persepolis.jpg|right|thumb| [[Persepolis|Persepolisdə]] [[Huma quşu|Huma]] heykəli.]] '''Fars mifologiyası''' və ya '''İran mifologiyası''' — qədim [[Böyük İran|Böyük İranda]] yayılmış mifologiya. İran mifologiyasının formalaşmasının ilkin mərhələsi [[Hind-İran dilləri|Hind-İran]] icması dövrünə aiddir.<ref name="greece2">{{cite web|title=Мифология Древнего Ирана|url=https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|access-date=2020-03-17|archive-date=2020-07-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200723184817/https://greecehist.ru/drevnij/mifologiya-drevnego-irana.html|deadlink=no}}</ref> Mifologiyanın əsas mətni şair [[Firdovsi|Firdovsinin]] X–XI əsrlərin əvvəllərində yazdığı "[[Şahnamə]]"dir. Firdovsinin əsəri təkcə "[[Avesta]]"dan deyil, həm də "Bundahişn" və "Denkard" kimi sonrakı dövrlərə aid mətnlərdən də [[Zərdüştilik|zərdüştiliyin]] hekayələri və personajlarına istinad edir. Hər halda, İran mifologiyasının bərpası üçün istifadə edilən əsas mənbə "Avesta"dır.<ref name="greece2" /> İran mifologiyası Hindistanın veda mifologiyasına yaxındır. Ortaq [[Hind-Avropa xalqları|Hind-Avropa]] əsasına qayıdır.<ref name="camp2">{{kitab3 |автор=Кэмпбелл Джозеф|заглавие=Тысячеликий герой|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=jOVdDwAAQBAJ&pg=PA277&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEILzAB#v=onepage&q=персидская%20мифология&f=false|isbn=5446108566}}</ref> İran mifologiyasının qədim təbəqəsinin bir çox adları veda ilahilərinin adları arasında ümumi köklərə malikdir. Məsələn, sonradan [[Cəmşid]] olmuş Yima əslində veda tanrısı Yamadır. Cəmşid hekayəsi Qədim İran mifologiyasının ən dolğun əfsanələrindən biridir.<ref name="patrik2">{{kitab3 |автор=Патрик Колум|заглавие=Великие мифы народов мира|ссылка=https://books.google.co.il/books?id=Z5mv3vIf96gC&pg=PT10&dq=персидская+мифология&hl=eo&sa=X&ved=0ahUKEwioq9eV4KHoAhXIOpoKHbdtCekQ6AEIRDAD#v=onepage&q=персидская%20%20&f=false|isbn=545703139X}}</ref> "Haqqada"da təqdim olunan [[yəhudi mifologiyası]] fars mifologiyası ilə bağlıdır.<ref name="patrik2" /> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] cmoxovdjkfvcec35sha2uksi39ysucd 0 763809 6599765 2022-08-28T17:56:37Z Solavirum 95249 Solavirum [[İran mifologiyası]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Fars mifologiyası]] adlandırdı: geriyə wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Fars mifologiyası]] n1tqrgt769k7whov328gmq4rreimnyw 0 763810 6599779 2022-08-28T18:04:25Z White Demon 75303 Səhifə "{{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı koala. 2021-ci ildə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüşdür. Yaponiyanın Hyoqo prefekturasındakı İngiltərə parkında saxlanılır. == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə Avstraliyada doğulmuşdur. 2003-cü ildə Qərbi Avstraliya hökumətinin hədiyyəsi kimi Yançep Milli Parkından Hyoqo prefekturasına göndərilmişdir. O, həmin il İngilt..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı koala. 2021-ci ildə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüşdür. Yaponiyanın Hyoqo prefekturasındakı İngiltərə parkında saxlanılır. == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə Avstraliyada doğulmuşdur. 2003-cü ildə Qərbi Avstraliya hökumətinin hədiyyəsi kimi Yançep Milli Parkından Hyoqo prefekturasına göndərilmişdir. O, həmin il İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi. İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər. İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir. Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır. Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır. Midori gününü yeməklə və yatmaq keçirir. Bəzən işçilər ona yeməkdə və ifarazatda köməklik göstərirlər. Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur. == Qinnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} l1rxqicp7e62kdnm1dfmugvfcfuguda 6599782 6599779 2022-08-28T18:08:39Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Midori | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = | digər adı = | növü = ''[[Phascolarctos cinereus victor]]'' (Viktoriya koalası) | cinsi = | cinsiyyəti = dişi | doğum tarixi = 1 yanvar 1997 | doğum yeri = {{AUS}} | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = | peşə = | iş verən = | rolu = zoopark heyvanı | fəaliyyət illəri = | tanınır = ən yaşlı koala | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = | saxlandığı yer = İngiltərə parkı, Minamiavaci, {{flaqifikasiya|Hyoqo prefekturası}}, {{JPN}} | valideynləri = | balaları = yoxdur | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı koala. 2021-ci ildə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüşdür. Yaponiyanın Hyoqo prefekturasındakı İngiltərə parkında saxlanılır. == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə Avstraliyada doğulmuşdur. 2003-cü ildə Qərbi Avstraliya hökumətinin hədiyyəsi kimi Yançep Milli Parkından Hyoqo prefekturasına göndərilmişdir. O, həmin il Minamiavaci şəhərindəki İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi. İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər. İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir. Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır. Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır. Midori gününü yeməklə və yatmaq keçirir. Bəzən işçilər ona yeməkdə və ifarazatda köməklik göstərirlər. Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur. == Ginnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} slpyxasrhzspmmfjbd94s1kgsefmpne 6599809 6599782 2022-08-28T18:19:00Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Midori | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = | digər adı = | növü = ''[[Phascolarctos cinereus victor]]'' (Viktoriya koalası) | cinsi = | cinsiyyəti = dişi | doğum tarixi = 1 yanvar 1997 | doğum yeri = {{AUS}} | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = | peşə = | iş verən = | rolu = zoopark heyvanı | fəaliyyət illəri = | tanınır = ən yaşlı koala | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = | saxlandığı yer = İngiltərə parkı, [[Minamiavaci]], {{flaqifikasiya|Hyoqo prefekturası}}, {{JPN}} | valideynləri = | balaları = yoxdur | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı [[koala]].<ref name="ginnes">{{cite web |title=24-year-old koala, Midori, becomes the oldest in captivity ever |url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2021/4/24-year-old-koala-midori-of-japan-becomes-the-oldest-in-captivity-ever-655764 |website=Ginnesin Rekordlar Kitabı |accessdate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə |date=15 aprel 2021}}</ref> 2021-ci ildə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür.<ref name="ginnes"/> [[Yaponiya]]nın [[Hyoqo prefekturası]]ndakı İngiltərə parkında saxlanılır.<ref name="ginnes"/> == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə [[Avstraliya]]da doğulmuşdur.<ref name="ginnes"/> 2003-cü ildə [[Qərbi Avstraliya]] hökumətinin hədiyyəsi kimi [[Yançep Milli Parkı]]ndan [[Hyoqo prefekturası]]na göndərilmişdir.<ref name="ginnes"/> O, həmin il [[Minamiavaci]] şəhərindəki İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi.<ref name="ginnes"/> İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər.<ref name="ginnes"/> İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir.<ref name="ginnes"/> Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır.<ref name="ginnes"/> Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır.<ref name="ginnes"/> Midori gününü yeməklə və yatmaqla keçirir.<ref name="ginnes"/> Bəzən işçilər ona yeməkdə və [[ifarazat]] prosesində köməklik göstərirlər.<ref name="ginnes"/> Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur.<ref name="ginnes"/> == Ginnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala.<ref name="ginnes"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=2THtxY7iWF8 İctimai TV xəbəri] 3nrbwzt9qnylin0kzj78y5b7911iv1n 6599811 6599809 2022-08-28T18:19:48Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Koalalar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Midori | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = | digər adı = | növü = ''[[Phascolarctos cinereus victor]]'' (Viktoriya koalası) | cinsi = | cinsiyyəti = dişi | doğum tarixi = 1 yanvar 1997 | doğum yeri = {{AUS}} | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = | peşə = | iş verən = | rolu = zoopark heyvanı | fəaliyyət illəri = | tanınır = ən yaşlı koala | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = | saxlandığı yer = İngiltərə parkı, [[Minamiavaci]], {{flaqifikasiya|Hyoqo prefekturası}}, {{JPN}} | valideynləri = | balaları = yoxdur | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı [[koala]].<ref name="ginnes">{{cite web |title=24-year-old koala, Midori, becomes the oldest in captivity ever |url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2021/4/24-year-old-koala-midori-of-japan-becomes-the-oldest-in-captivity-ever-655764 |website=Ginnesin Rekordlar Kitabı |accessdate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə |date=15 aprel 2021}}</ref> 2021-ci ildə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür.<ref name="ginnes"/> [[Yaponiya]]nın [[Hyoqo prefekturası]]ndakı İngiltərə parkında saxlanılır.<ref name="ginnes"/> == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə [[Avstraliya]]da doğulmuşdur.<ref name="ginnes"/> 2003-cü ildə [[Qərbi Avstraliya]] hökumətinin hədiyyəsi kimi [[Yançep Milli Parkı]]ndan [[Hyoqo prefekturası]]na göndərilmişdir.<ref name="ginnes"/> O, həmin il [[Minamiavaci]] şəhərindəki İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi.<ref name="ginnes"/> İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər.<ref name="ginnes"/> İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir.<ref name="ginnes"/> Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır.<ref name="ginnes"/> Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır.<ref name="ginnes"/> Midori gününü yeməklə və yatmaqla keçirir.<ref name="ginnes"/> Bəzən işçilər ona yeməkdə və [[ifarazat]] prosesində köməklik göstərirlər.<ref name="ginnes"/> Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur.<ref name="ginnes"/> == Ginnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala.<ref name="ginnes"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=2THtxY7iWF8 İctimai TV xəbəri] [[Kateqoriya:Koalalar]] tnwkfzeeb8oe2njuwa64x01v78vbc6c 6599817 6599811 2022-08-28T18:23:27Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Midori | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = | digər adı = | növü = ''[[Phascolarctos cinereus victor]]'' (Viktoriya koalası) | cinsi = | cinsiyyəti = dişi | doğum tarixi = 1 yanvar 1997 | doğum yeri = {{AUS}} | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = | peşə = | iş verən = | rolu = zoopark heyvanı | fəaliyyət illəri = | tanınır = ən yaşlı koala | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = | saxlandığı yer = İngiltərə parkı, [[Minamiavaci]], {{flaqifikasiya|Hyoqo prefekturası}}, {{JPN}} | valideynləri = | balaları = yoxdur | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı [[koala]].<ref name="ginnes">{{cite web |title=24-year-old koala, Midori, becomes the oldest in captivity ever |url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2021/4/24-year-old-koala-midori-of-japan-becomes-the-oldest-in-captivity-ever-655764 |website=Ginnesin Rekordlar Kitabı |accessdate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə |date=15 aprel 2021}}</ref> 2021-ci ildə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür.<ref name="ginnes"/> [[Yaponiya]]nın [[Hyoqo prefekturası]]ndakı İngiltərə parkında saxlanılır.<ref name="ginnes"/> == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə [[Avstraliya]]da doğulmuşdur.<ref name="ginnes"/> 2003-cü ildə [[Qərbi Avstraliya]] hökumətinin hədiyyəsi kimi [[Yançep Milli Parkı]]ndan [[Hyoqo prefekturası]]na göndərilmişdir.<ref name="ginnes"/> O, həmin il [[Minamiavaci]] şəhərindəki İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi.<ref name="ginnes"/> İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər.<ref name="ginnes"/> İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir.<ref name="ginnes"/> Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır.<ref name="ginnes"/> Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır.<ref name="ginnes"/> Midori gününü yeməklə və yatmaqla keçirir.<ref name="ginnes"/> Bəzən işçilər ona yeməkdə və [[ifarazat]] prosesində köməklik göstərirlər.<ref name="ginnes"/> Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur.<ref name="ginnes"/> == Ginnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala.<ref name="ginnes"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=2THtxY7iWF8 İctimai TV xəbəri] [[Kateqoriya:Koalalar]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] 0hd2eeafc2xbi7shr9rylg5mctn141x 6599831 6599817 2022-08-28T18:38:51Z White Demon 75303 [[VP:KU|KU]]: [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] → [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Midori | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = | digər adı = | növü = ''[[Phascolarctos cinereus victor]]'' (Viktoriya koalası) | cinsi = | cinsiyyəti = dişi | doğum tarixi = 1 yanvar 1997 | doğum yeri = {{AUS}} | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = | peşə = | iş verən = | rolu = zoopark heyvanı | fəaliyyət illəri = | tanınır = ən yaşlı koala | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = | saxlandığı yer = İngiltərə parkı, [[Minamiavaci]], {{flaqifikasiya|Hyoqo prefekturası}}, {{JPN}} | valideynləri = | balaları = yoxdur | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı [[koala]].<ref name="ginnes">{{cite web |title=24-year-old koala, Midori, becomes the oldest in captivity ever |url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2021/4/24-year-old-koala-midori-of-japan-becomes-the-oldest-in-captivity-ever-655764 |website=Ginnesin Rekordlar Kitabı |accessdate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə |date=15 aprel 2021}}</ref> 2021-ci ildə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür.<ref name="ginnes"/> [[Yaponiya]]nın [[Hyoqo prefekturası]]ndakı İngiltərə parkında saxlanılır.<ref name="ginnes"/> == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə [[Avstraliya]]da doğulmuşdur.<ref name="ginnes"/> 2003-cü ildə [[Qərbi Avstraliya]] hökumətinin hədiyyəsi kimi [[Yançep Milli Parkı]]ndan [[Hyoqo prefekturası]]na göndərilmişdir.<ref name="ginnes"/> O, həmin il [[Minamiavaci]] şəhərindəki İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi.<ref name="ginnes"/> İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər.<ref name="ginnes"/> İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir.<ref name="ginnes"/> Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır.<ref name="ginnes"/> Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır.<ref name="ginnes"/> Midori gününü yeməklə və yatmaqla keçirir.<ref name="ginnes"/> Bəzən işçilər ona yeməkdə və [[ifarazat]] prosesində köməklik göstərirlər.<ref name="ginnes"/> Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur.<ref name="ginnes"/> == Ginnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala.<ref name="ginnes"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=2THtxY7iWF8 İctimai TV xəbəri] [[Kateqoriya:Koalalar]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] chgbh6ehc8ha925ymurrlf0e0s9f5xy 6599835 6599831 2022-08-28T18:41:51Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ginnesin Rekordlar Kitabına düşən rekordçu heyvanlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Midori | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = | digər adı = | növü = ''[[Phascolarctos cinereus victor]]'' (Viktoriya koalası) | cinsi = | cinsiyyəti = dişi | doğum tarixi = 1 yanvar 1997 | doğum yeri = {{AUS}} | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = | peşə = | iş verən = | rolu = zoopark heyvanı | fəaliyyət illəri = | tanınır = ən yaşlı koala | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = | saxlandığı yer = İngiltərə parkı, [[Minamiavaci]], {{flaqifikasiya|Hyoqo prefekturası}}, {{JPN}} | valideynləri = | balaları = yoxdur | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı [[koala]].<ref name="ginnes">{{cite web |title=24-year-old koala, Midori, becomes the oldest in captivity ever |url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2021/4/24-year-old-koala-midori-of-japan-becomes-the-oldest-in-captivity-ever-655764 |website=Ginnesin Rekordlar Kitabı |accessdate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə |date=15 aprel 2021}}</ref> 2021-ci ildə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür.<ref name="ginnes"/> [[Yaponiya]]nın [[Hyoqo prefekturası]]ndakı İngiltərə parkında saxlanılır.<ref name="ginnes"/> == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə [[Avstraliya]]da doğulmuşdur.<ref name="ginnes"/> 2003-cü ildə [[Qərbi Avstraliya]] hökumətinin hədiyyəsi kimi [[Yançep Milli Parkı]]ndan [[Hyoqo prefekturası]]na göndərilmişdir.<ref name="ginnes"/> O, həmin il [[Minamiavaci]] şəhərindəki İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi.<ref name="ginnes"/> İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər.<ref name="ginnes"/> İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir.<ref name="ginnes"/> Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır.<ref name="ginnes"/> Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır.<ref name="ginnes"/> Midori gününü yeməklə və yatmaqla keçirir.<ref name="ginnes"/> Bəzən işçilər ona yeməkdə və [[ifarazat]] prosesində köməklik göstərirlər.<ref name="ginnes"/> Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur.<ref name="ginnes"/> == Ginnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala.<ref name="ginnes"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=2THtxY7iWF8 İctimai TV xəbəri] [[Kateqoriya:Koalalar]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] [[Kateqoriya:Ginnesin Rekordlar Kitabına düşən rekordçu heyvanlar]] izntxdq9y9x8pixu8i25raeg0ddwtyf 6599836 6599835 2022-08-28T18:42:31Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Tanınmış heyvan | adı = Midori | şəkil = | şəkil upright = | izah = | doğum adı = | digər adı = | növü = ''[[Phascolarctos cinereus victor]]'' (Viktoriya koalası) | cinsi = | cinsiyyəti = dişi | doğum tarixi = 1 yanvar 1997 | doğum yeri = {{AUS}} | ölüm tarixi = | ölüm yeri = | dəfn yeri = | dəfn yeri koordinatları= | ölkə = | peşə = | iş verən = | rolu = zoopark heyvanı | fəaliyyət illəri = | tanınır = ən yaşlı koala | fəndlər = | mükafatları = | titulu = | titul illəri = | əvvəlki = | sonrakı = | sahibi = | saxlandığı yer = İngiltərə parkı, [[Minamiavaci]], {{flaqifikasiya|Hyoqo prefekturası}}, {{JPN}} | valideynləri = | balaları = yoxdur | çəkisi = | boyu = | görünüşü = | şərəfinə adlandırılıb = | saytı = }} {{nihonqo|'''Midori'''|みどり||{{dil-az|"yaşıl"}}}} – qeydə alınmış ən yaşlı [[koala]].<ref name="ginnes">{{cite web |title=24-year-old koala, Midori, becomes the oldest in captivity ever |url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2021/4/24-year-old-koala-midori-of-japan-becomes-the-oldest-in-captivity-ever-655764 |website=Ginnesin Rekordlar Kitabı |accessdate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə |date=15 aprel 2021}}</ref> 2021-ci ildə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür.<ref name="ginnes"/> [[Yaponiya]]nın [[Hyoqo prefekturası]]ndakı İngiltərə parkında saxlanılır.<ref name="ginnes"/> == Həyatı == Midori 1 yanvar 1997-ci ildə [[Avstraliya]]da doğulmuşdur.<ref name="ginnes"/> 2003-cü ildə [[Qərbi Avstraliya]] hökumətinin hədiyyəsi kimi [[Yançep Milli Parkı]]ndan [[Hyoqo prefekturası]]na göndərilmişdir.<ref name="ginnes"/> O, həmin il [[Minamiavaci]] şəhərindəki İngiltərə parkına gətirilmiş 4 koaladan biri idi.<ref name="ginnes"/> İşçilər Midorinin bu qədər uzun yaşayacağını gözləmirdilər.<ref name="ginnes"/> İngiltərə parkı Yaponiyada Viktoriya koalalarının saxlanıldığı yeganə yerdir.<ref name="ginnes"/> Kaolalar orta hesabla 15-16 il yaşasalar da, parkda yaradılmış şərait və qayğı nəticəsində Midori uzunömürlü olmağa bacarmışdır.<ref name="ginnes"/> Yaşına baxmayaraq ağaca çıxır, özü yemək yeyir və ziyarətçilərin önünə çıxır.<ref name="ginnes"/> Midori gününü yeməklə və yatmaqla keçirir.<ref name="ginnes"/> Bəzən işçilər ona yeməkdə və [[ifrazat]] prosesində köməklik göstərirlər.<ref name="ginnes"/> Hər ay tibbi baxışdan keçirilir və dırnaqları tutulur.<ref name="ginnes"/> == Ginnesin Rekordlar Kitabı == Midori 2021-ci ildə 24 yaşına çatanda iki kateqoriya üzrə [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na düşmüşdür: dünyanın yaşayan ən yaşlı koalası və qeydə alınmış ən yaşlı koala.<ref name="ginnes"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [https://www.youtube.com/watch?v=2THtxY7iWF8 İctimai TV xəbəri] [[Kateqoriya:Koalalar]] [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] [[Kateqoriya:Ginnesin Rekordlar Kitabına düşən rekordçu heyvanlar]] rwjxc6gp5g31fr8l10uuqm1ug19fuhy 10 763811 6599787 2022-08-28T18:11:48Z White Demon 75303 White Demon [[Şablon:Flaqifikasiya/Saytama]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Şablon:Flaqifikasiya/Saytama prefekturası]] adlandırdı wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Şablon:Flaqifikasiya/Saytama prefekturası]] 7lqx7pde7a6rn5sl057r6nxo5yjwdtc 10 763812 6599788 2022-08-28T18:12:24Z White Demon 75303 Səhifə "{{ {{{1<noinclude>|Flaqifikasiya/flaq</noinclude>}}} | miqyas = {{{miqyas|}}} | alias = Hyoqo prefekturası | flag alias = Flag of Hyoqo Prefecture.svg | altlink = {{{altlink|}}} }}<noinclude> </noinclude>" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|Flaqifikasiya/flaq</noinclude>}}} | miqyas = {{{miqyas|}}} | alias = Hyoqo prefekturası | flag alias = Flag of Hyoqo Prefecture.svg | altlink = {{{altlink|}}} }}<noinclude> </noinclude> 5im0f9neijoi4a4htdd0u21o53uojg1 6599789 6599788 2022-08-28T18:12:35Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|Flaqifikasiya/flaq</noinclude>}}} | miqyas = {{{miqyas|}}} | alias = Hyoqo prefekturası | flag alias = Flag of Hyogo Prefecture.svg | altlink = {{{altlink|}}} }}<noinclude> </noinclude> ifjtjqfgav2n4byd04n7nwu0w8j7nt2 14 763813 6599793 2022-08-28T18:14:51Z Hilal knight 72471 Səhifə "{{Vikianbar kateqoriyası|Society of Madagascar}} [[Kateqoriya:Madaqaskar|cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrika cəmiyyəti]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Society of Madagascar}} [[Kateqoriya:Madaqaskar|cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə cəmiyyət]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrika cəmiyyəti]] 7unrcr3wwk9xmzjl9kk482ggxcomp9a 14 763814 6599797 2022-08-28T18:16:26Z Hilal knight 72471 Səhifə "[[Kateqoriya:Hind okeanı|etnik_qruplar]] [[Kateqoriya:Cənubi Asiyada yaşayan etnik qruplar|.]] [[Kateqoriya:Afrika xalqları|.]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Hind okeanı|etnik_qruplar]] [[Kateqoriya:Cənubi Asiyada yaşayan etnik qruplar|.]] [[Kateqoriya:Afrika xalqları|.]] 1fej0tg55hhjvjh7zdkdklq0m6990nm 14 763815 6599812 2022-08-28T18:19:58Z Hilal knight 72471 Səhifə "{{Vikianbar kateqoriyası|Ethnic groups in South Asia}} [[Kateqoriya:Asiya xalqları|+]] [[Kateqoriya:Cənubi Asiya|etnik_qruplar]] [[Kateqoriya:Asiyalılar|etnik_qruplar]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Ethnic groups in South Asia}} [[Kateqoriya:Asiya xalqları|+]] [[Kateqoriya:Cənubi Asiya|etnik_qruplar]] [[Kateqoriya:Asiyalılar|etnik_qruplar]] 6ewwzqhsqqf467fm0cvg3w7toj76vmv 14 763816 6599813 2022-08-28T18:21:08Z Hilal knight 72471 Səhifə "[[Kateqoriya:Afrikalılar| ]] [[Kateqoriya:Qitələrinə və millətlərinə görə şəxslər|Afrika]] [[Kateqoriya:Afrika ölkələri| xalqlar]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Afrikalılar| ]] [[Kateqoriya:Qitələrinə və millətlərinə görə şəxslər|Afrika]] [[Kateqoriya:Afrika ölkələri| xalqlar]] h98fn7zdvq2xdps7ndlh85h09tlglgd 14 763817 6599814 2022-08-28T18:21:36Z White Demon 75303 Səhifə "{{Vikianbar kateqoriyası|Koala}} [[Kateqoriya:Avstraliya onurğalıları]] [[Kateqoriya:Kisəli ayı]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Koala}} [[Kateqoriya:Avstraliya onurğalıları]] [[Kateqoriya:Kisəli ayı]] 0q0av1zehkxsl0ejvkg5khv1ox8fox1 14 763818 6599819 2022-08-28T18:24:09Z White Demon 75303 Səhifə "[[Kateqoriya:Ölkələrinə görə tanınmış heyvanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiya faunası|Tanınmış heyvanlar]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə tanınmış heyvanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiya faunası|Tanınmış heyvanlar]] nn0ywfrlvrin4vlbs26pkt11gg9w44c 6599828 6599819 2022-08-28T18:38:43Z White Demon 75303 White Demon [[Kateqoriya:Yaponiyanın tanınmış heyvanları]] səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan [[Kateqoriya:Yaponiyanın məşhur heyvanları]] olaraq dəyişdi: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə tanınmış heyvanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiya faunası|Tanınmış heyvanlar]] nn0ywfrlvrin4vlbs26pkt11gg9w44c 6599832 6599828 2022-08-28T18:39:14Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə tanınmış heyvanlar]] silindi; [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məşhur heyvanlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məşhur heyvanlar]] [[Kateqoriya:Yaponiya faunası|Tanınmış heyvanlar]] la0k0nsfuutupk1ic62vg4m5po3j2ft 14 763819 6599834 2022-08-28T18:40:31Z White Demon 75303 Səhifə "[[Kateqoriya:Məşhur heyvanlar| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məşhur orqanizmlər| Heyvan]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Məşhur heyvanlar| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə məşhur orqanizmlər| Heyvan]] kqo5e843yb955haodufya53l9r5hpg6 0 763820 6599840 2022-08-28T18:50:36Z Samral 29509 Vikimediya Fondunun istifadəçi şərtlərinə uyğun olaraq, Vikipediyaya verdiyim bu töhfəyə görə ödəniş aldığımı açıqlayıram wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Eldar İsmayılov |orijinal adı = Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov |şəkil = Eldar İsmayılov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 07.07.1949 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlı]] |dini = [[İslam]] |ixtisası = [[Filologiya]] |təhsili = [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutu]]<br>[[Dərbənd Humanitar Universiteti]] |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Eldar İsmayılov''' — Azərbaycanlı ictimai xadim, xeyriyyəçi-mesenat, türkoloq və naşir-publisist. “Dədə Qorqud” Milli Fondunun yaradıcısı və prezidenti<ref name="bakunetwork">[http://bakunetwork.com/az/niderland-muqavim%c9%99t-h%c9%99r%c9%99katinin-az%c9%99rbaycanli-q%c9%99hr%c9%99maninin-qizi-bakida-s%c9%99f%c9%99rd%c9%99-olub-foto/ Niderland Müqavimət Hərəkatının azərbaycanlı qəhrəmanının qızı Bakıda səfərdə olub (FOTO)]</ref><ref>[https://www.trend.az/life/culture/3604918.html Источающая позитив и добрые эмоции. Бакинская интеллигенция отметила юбилей художницы из Германии (ФОТО)]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Soz_jurnalinin_iyirmi_illik_yubileyi_munasibetile_tedbir_kechirilmisdir-25759 “Söz” jurnalının iyirmi illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilmişdir]</ref> (2007–h.h.); “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalının təsisçisi<ref>[https://www.trend.az/life/culture/3633678.html Встреча с Сабиром Рустамханлы – рекомендации молодежи и любовь к литературе (ФОТО)]</ref><ref name="bakunetwork"/> və baş redaktoru<ref>[http://old.xalqqazeti.com/az/news/social/35855 “Söz” jurnalının 20 illiyi qeyd olundu]</ref> (1998–h.h.); “Veteranın Səsi” jurnalının baş redaktoru və təsisçisi (2015–h.h.); [[Rus dili|Rusdilli]] “Brifinq” qəzetinin yaradıcısı (2007–h.h.); Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidenti (2016–h.h.); [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin üzvü; [[Dünya Azərbaycanlıları Konqresi]]nin üzvü. [[Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi (Azərbaycan)|Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] və dünyada yaşayan azərbaycanlılarla sıx və səmərəli əməkdaşlıq edir.<ref>[https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2499717.html İsveç Azərbaycanlıları Konqresinin üzvləri ATƏT PA sədrinin müavini ilə görüşüblər]</ref> [[Türk tarixi]]ni araşdırmaq üçün [[Dərbənd]] şəhərində müxtəlif qazıntı işləri təşkil etmişdir. [[Rəsm]] əsərləri [[sərgi]]lərinin təşkilatçısıdır ("Dədə Qorqud uşaqların gözü ilə", [[müharibə]]yə həsr edilən əsərlər və s.). "Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnalının aprel-iyun 2019 xüsusi buraxılışı Eldar İsmayılovun 70, təsisçisi olduğu "Dədə Qorqud" Milli Fondunun və "Azərbaycan Dünyası" beynəlxalq jurnalının 20 illik yubileyinə həsr olunub.<ref>"Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnal, aprel-iyun 2019, 34 səh. 08.09.2019-cu ildə “Ziya” KPM-də çapa hazırlanmışdır</ref> == Həyatı == Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov 1949-cu il iyulun 7-də Azərbaycan SSR-in paytaxtı Bakı şəhərində tanınmış ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1968-1970-ci illərdə [[Sovet Ordusu]]nda xidmət etmişdir. == Təhsili == Bakı şəhəri, Səbaril rayonunda tam orta təhsil alıb. 1971-1977-ci illərdə xidməti başa vurduqdan sonra [[Moskva]] şəhərində [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun]] [[İqtisadiyyat]] fakültəsində [[iqtisadçı]] ixtisası üzrə ali təhsil təhsil alıb. 2001-2005-ci illərdə [[Dərbənd Humanitar Universiteti]]nin [[Filologiya]] fakültəsində [[Rus dili]] və [[Rus ədəbiyyatı|ədəbiyyatı]] ixtisası üzrə 2-ci ali təhsil alıb. == Fəaliyyəti == [[SSRİ]]-nin süqutundan sonra səhmdar cəmiyyətini yaradıb və [[Türkiyə]], [[Ukrayna]] və [[İsveçrə]]də əməkdaşlıq edərək bizneslə məşğul olmuşdur. 1995-ci ildən o, [[heraldika]] müəllif şirkəti yaratmışdır. Azərbaycan üçün [[suvenir]]lər və [[mükafat]]lar, [[orden]] və [[medal]]lar istehsal edən fabrikə rəhbərlik edib, bu günə kimi fabrikin təsisçisidir. 1998-ci ildə “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalını yaratmışdır. Hal-hazırda jurnalının təsisçisi və baş redaktorudur. Jurnalın Türkiyə, [[Qazaxıstan]]<ref>[http://diaspor.gov.az/xeberler/x832.php "Azərbaycan dünyası" jurnalının Almatıda təqdimat mərasimi keçirilib]</ref>, [[Özbəkistan]], [[Türkmənistan]], [[İsrail]], [[ABŞ]], [[Moldova]], Ukrayna, Rusiya, İsveçrə, [[Almaniya]], [[Rumıniya]] və digər dünya ölkələrinə həmçinin dünya azərbaycanlılarına həsr olunmuş bir çox layihələri var. Jurnalın bütün nömrələri və xüsusi buraxılışları ilə [http://www.mir-azerbaydjana.az/ www.mir-azerbaydjana.az] saytında tanış olmaq mümkündür.<ref>Zülfiyyə Vəliyeva, "Qoşa Qanad". "Təhsil dünyası" qəzeti, №02 (005), 2019-07-31, səh. 9–10</ref> 2013-cü ildən Azərbaycan Veteranlar Təşkilatının İdarə Heyətinin üzvüdür. 2016-cı ildən Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidentidir. == Fəxri adlar və mükafatlar == <small>Mənbə<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylov-vtnini-torpan-mqdds-bir-ocaq-kimi-qiymtlndirir_d1041.html Eldar İsmayılov Vətənini, torpağını müqəddəs bir ocaq kimi qiymətləndirir]</ref></small> * 2008-ci ildə [["Qızıl qələm" mükafatı]]<ref>[https://mir-azerbaydjana.az/arxiv/index.php?lang=az&sectionid=5&sect=434&action=full BÖYÜK ŞAİR KAYSIN KULİYEVİN 95 illiyi]</ref>. * 2010-cu ildən [[Dağıstan]] Respublikasının [[Dərbənd]] şəhərinin [[fəxri vətəndaş]]ıdır. * 2013-cü ildən [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın Demokrat Partiyasının Azərbaycandakı fəxri nümayəndəsidir. * 2016-cı ildə "Azərbaycan Xalq Diplomatiyası" mükafatı. * 2017-ci ildən [[İstanbul]] [[Yeditepe Universiteti|“Yeditepe” Universitetinin]] [[Fəxri doktor]]udur.<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylova-yeditp-universitetinin-fxri-doktor-elmi-drcsi-ad-verilib_d1045.html Eldar İsmayılova Yeditəpə Universitetinin `Fəxri Doktor` elmi dərəcəsi adı verilib]</ref> * 2019: [[BMT]]-nin nəzdində Beynəlxalq İctimai Fondunun - "Altın Kıran" ordeni (Qızıl Qartal). (Almatı, Qazaxıstan). Bu mükafat Qazaxıstanda ən ali mükafatdır.<ref>[https://president.az/az/articles/view/57010 İlham Əliyev Qazaxıstanın “Altın kıran” – “Qızıl qartal” ali ordeni ilə təltif olunub]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Prezident_Ilham_Aliyevin_Altin_kiran_ordeni_ile_teltif_olunmasi_turk_dunyasinda_onun_liderliyine_verilen_ali_deyerdir-2268026 Prezident İlham Əliyevin “Altın kıran” ordeni ilə təltif olunması türk dünyasında onun liderliyinə verilən ali dəyərdir]</ref> * 2019: [[Əl-Farabi adına Qazax Xalq Universiteti]]nin (KazNu) yubiley medalı (Almatı). * Bir çox Avropa və beynəlxalq universitetlərin fəxri professorudur. * [[Qazaxıstan]] Respublikasının “El Ardaktysy” medalı (Millətin fəxri) (Türküstan şəhəri, Qazaxıstan). * Mesenatlığına görə [[Ukrayna Pravoslav Kilsəsi]]nin "II Müqəddəs Vladimir" qızıl medalı. == Təsis etdiyi mükafat, orden və medallar == [[Fayl:Eldar İsmayılov və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov.jpg|200px|thumb|right|Eldar İsmayılov (sağda) Türkmənistanın 2-ci prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]]a "Dünyaya Sülh Naminə" mükafatı və "Ulu Türk" ordenini təqdim edərkən (12.05.2022)<ref>[https://www.yeniavaz.com/az/news/193901/azerbaycanli-deputat-berdimehemmedova-medal-verdi-video Azərbaycanlı deputat Berdiməhəmmədova medal verdi - Video]</ref>]] * “Dədə Qorqud” Beynəlxalq Milli Fonduna aid “Dünyaya Sülh Naminə” ({{dil-ru|“Во Имя Мира на Земле”}}) mükafatının təsisçisidir. Azərbaycanda və müxtəlif dünya ölkələrində gördükləri işlərlə Azərbaycan üçün misilsiz xidmətləri olan siyasi və ictimai xadimlərin təltif olunduqları orden və medallar: * Ordenlər: "Bakı Qəhrəman: şəhər", “Ulu Türk”, “Vətən Övladı”<ref>[https://modern.az/az/news/67749 Milli Qəhrəmanın atasına orden verildi]</ref>, “Qızıl Ürək”, “Mehriban Ana”<ref>[https://www.medeniyyet.az/page/news/62686/Rostropoviclerin-evmuzeyinde-Firengiz-Elizadenin-yubileyi-qeyd-edilib.html?lang=az Rostropoviçlərin ev-muzeyində Firəngiz Əlizadənin yubileyi qeyd edilib]</ref>, “Zeynalabdin Tağıyev”, “Əziz Əliyev” və “Həzi Aslanov”. * Medallar: “Ədalətin Qılıncı” və “Aqarunov”. Qarabağ müharibəsi veteranları ilə sıx əlaqədədir (I və II Qarabağ müharibələri veteranları).<ref>Lalə HÜSEYNOVA, [https://mod.gov.az/az/pre/20133.html “Albert Şuşanın fəxri vətəndaşıdır”], "Azərbaycan Ordusu" qəzeti</ref> Azərbaycan veteranlarının göstərdiyi şücaət və qəhrəmanlığına görə təltif olunması üçün xüsusi diplomlar və döş nişanlarının təsisçisidir. 2013-cü ildə "Qayğıkeş" qızıl diplomunu təsis etmişdir. Bu diplomu ilk olaraq [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]]nə təqdim edilmişdir. Belə ki, 9 may 2017-ci ildə Bakıda Həzi Aslanov heykəlinin qarşısında "Qayğıkeş" diplomu və qızıldan hazırlanmış veteran döş nişanı Prezident İlham Əliyevə təqdim olunub. 2018-ci ildə [[İstanbul]] şəhərində [[Zibeydə xanım|Zibeydə ananın]] ([[Atatürk]]ün anası) adına olan cəmiyyətə "Mehriban Ana" ordenini təqdim etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Mənbə == * [http://bakunetwork.com/az/az%c9%99rbaycan-dunyasi-diasporumuzun-gor%c9%99n-gozu-v%c9%99-danisan-sozudur/ “Azərbaycan Dünyası” diasporumuzun görən gözü və danışan sözüdür] * [https://zerkalo.az/nastoyashhij-aksakal-chelovek-kotoryj-peredaet-vse-horoshee-iz-proshlogo-nyneshnemu-pokoleniyu/ «Настоящий аксакал — человек, который передает все хорошее из прошлого нынешнему поколению»] == Xarici keçidlər == * ВЫШКА №34 (20401) . 10 сентября 2021 года. [http://vyshkaoil.tmweb.ru/arxiv/2021/34/index.htm СОВЕТ СТАРЕЙШИН – МУДРОСТЬ НАРОДА] * [http://www.mir-azerbaydjana.az/vahid-trk-dnyas-artq-nal-v-ya-xyal-deyil-hr-ken-gn-reallamaa-doru-irlilyir_d1313.html Vahid Türk Dünyası artıq nağıl və ya xəyal deyil, hər keçən gün reallaşmağa doğru irəliləyir] * [http://bakunetwork.com/az/baku-network-ekspert-surasinda-dagliq-qarabag-munaqis%c9%99sinin-h%c9%99lli-prosesi-muzakir%c9%99-olunub-video/ “Baku Network” ekspert şurasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesi müzakirə olunub (Video)] {{Xarici keçidlər}} ngmrc22ueo81axznlpycvp24qopgmrk 6599843 6599840 2022-08-28T18:55:21Z Samral 29509 wikitext text/x-wiki {{eyni ad-soyadlı|Eldar İsmayılov}} {{Şəxs |adı = Eldar İsmayılov |orijinal adı = Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov |şəkil = Eldar İsmayılov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 07.07.1949 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlı]] |dini = [[İslam]] |ixtisası = [[Filologiya]] |təhsili = [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutu]]<br>[[Dərbənd Humanitar Universiteti]] |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Eldar İsmayılov''' — Azərbaycanlı ictimai xadim, xeyriyyəçi-mesenat, türkoloq və naşir-publisist. “Dədə Qorqud” Milli Fondunun yaradıcısı və prezidenti<ref name="bakunetwork">[http://bakunetwork.com/az/niderland-muqavim%c9%99t-h%c9%99r%c9%99katinin-az%c9%99rbaycanli-q%c9%99hr%c9%99maninin-qizi-bakida-s%c9%99f%c9%99rd%c9%99-olub-foto/ Niderland Müqavimət Hərəkatının azərbaycanlı qəhrəmanının qızı Bakıda səfərdə olub (FOTO)]</ref><ref>[https://www.trend.az/life/culture/3604918.html Источающая позитив и добрые эмоции. Бакинская интеллигенция отметила юбилей художницы из Германии (ФОТО)]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Soz_jurnalinin_iyirmi_illik_yubileyi_munasibetile_tedbir_kechirilmisdir-25759 “Söz” jurnalının iyirmi illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilmişdir]</ref> (2007–h.h.); “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalının təsisçisi<ref>[https://www.trend.az/life/culture/3633678.html Встреча с Сабиром Рустамханлы – рекомендации молодежи и любовь к литературе (ФОТО)]</ref><ref name="bakunetwork"/> və baş redaktoru<ref>[http://old.xalqqazeti.com/az/news/social/35855 “Söz” jurnalının 20 illiyi qeyd olundu]</ref> (1998–h.h.); “Veteranın Səsi” jurnalının baş redaktoru və təsisçisi (2015–h.h.); [[Rus dili|Rusdilli]] “Brifinq” qəzetinin yaradıcısı (2007–h.h.); Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidenti (2016–h.h.); [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin üzvü; [[Dünya Azərbaycanlıları Konqresi]]nin üzvü. [[Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi (Azərbaycan)|Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] və dünyada yaşayan azərbaycanlılarla sıx və səmərəli əməkdaşlıq edir.<ref>[https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2499717.html İsveç Azərbaycanlıları Konqresinin üzvləri ATƏT PA sədrinin müavini ilə görüşüblər]</ref> [[Türk tarixi]]ni araşdırmaq üçün [[Dərbənd]] şəhərində müxtəlif qazıntı işləri təşkil etmişdir. [[Rəsm]] əsərləri [[sərgi]]lərinin təşkilatçısıdır ("Dədə Qorqud uşaqların gözü ilə", [[müharibə]]yə həsr edilən əsərlər və s.). "Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnalının aprel-iyun 2019 xüsusi buraxılışı Eldar İsmayılovun 70, təsisçisi olduğu "Dədə Qorqud" Milli Fondunun və "Azərbaycan Dünyası" beynəlxalq jurnalının 20 illik yubileyinə həsr olunub.<ref>"Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnal, aprel-iyun 2019, 34 səh. 08.09.2019-cu ildə “Ziya” KPM-də çapa hazırlanmışdır</ref> == Həyatı == Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov 1949-cu il iyulun 7-də Azərbaycan SSR-in paytaxtı Bakı şəhərində tanınmış ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1968-1970-ci illərdə [[Sovet Ordusu]]nda xidmət etmişdir. == Təhsili == Bakı şəhəri, Səbaril rayonunda tam orta təhsil alıb. 1971-1977-ci illərdə xidməti başa vurduqdan sonra [[Moskva]] şəhərində [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun]] [[İqtisadiyyat]] fakültəsində [[iqtisadçı]] ixtisası üzrə ali təhsil təhsil alıb. 2001-2005-ci illərdə [[Dərbənd Humanitar Universiteti]]nin [[Filologiya]] fakültəsində [[Rus dili]] və [[Rus ədəbiyyatı|ədəbiyyatı]] ixtisası üzrə 2-ci ali təhsil alıb. == Fəaliyyəti == [[SSRİ]]-nin süqutundan sonra səhmdar cəmiyyətini yaradıb və [[Türkiyə]], [[Ukrayna]] və [[İsveçrə]]də əməkdaşlıq edərək bizneslə məşğul olmuşdur. 1995-ci ildən o, [[heraldika]] müəllif şirkəti yaratmışdır. Azərbaycan üçün [[suvenir]]lər və [[mükafat]]lar, [[orden]] və [[medal]]lar istehsal edən fabrikə rəhbərlik edib, bu günə kimi fabrikin təsisçisidir. 1998-ci ildə “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalını yaratmışdır. Hal-hazırda jurnalının təsisçisi və baş redaktorudur. Jurnalın Türkiyə, [[Qazaxıstan]]<ref>[http://diaspor.gov.az/xeberler/x832.php "Azərbaycan dünyası" jurnalının Almatıda təqdimat mərasimi keçirilib]</ref>, [[Özbəkistan]], [[Türkmənistan]], [[İsrail]], [[ABŞ]], [[Moldova]], Ukrayna, Rusiya, İsveçrə, [[Almaniya]], [[Rumıniya]] və digər dünya ölkələrinə həmçinin dünya azərbaycanlılarına həsr olunmuş bir çox layihələri var. Jurnalın bütün nömrələri və xüsusi buraxılışları ilə [http://www.mir-azerbaydjana.az/ www.mir-azerbaydjana.az] saytında tanış olmaq mümkündür.<ref>Zülfiyyə Vəliyeva, "Qoşa Qanad". "Təhsil dünyası" qəzeti, №02 (005), 2019-07-31, səh. 9–10</ref> 2013-cü ildən Azərbaycan Veteranlar Təşkilatının İdarə Heyətinin üzvüdür. 2016-cı ildən Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidentidir. == Fəxri adlar və mükafatlar == <small>Mənbə<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylov-vtnini-torpan-mqdds-bir-ocaq-kimi-qiymtlndirir_d1041.html Eldar İsmayılov Vətənini, torpağını müqəddəs bir ocaq kimi qiymətləndirir]</ref></small> * 2008-ci ildə [["Qızıl qələm" mükafatı]]<ref>[https://mir-azerbaydjana.az/arxiv/index.php?lang=az&sectionid=5&sect=434&action=full BÖYÜK ŞAİR KAYSIN KULİYEVİN 95 illiyi]</ref>. * 2010-cu ildən [[Dağıstan]] Respublikasının [[Dərbənd]] şəhərinin [[fəxri vətəndaş]]ıdır. * 2013-cü ildən [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın Demokrat Partiyasının Azərbaycandakı fəxri nümayəndəsidir. * 2016-cı ildə "Azərbaycan Xalq Diplomatiyası" mükafatı. * 2017-ci ildən [[İstanbul]] [[Yeditepe Universiteti|“Yeditepe” Universitetinin]] [[Fəxri doktor]]udur.<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylova-yeditp-universitetinin-fxri-doktor-elmi-drcsi-ad-verilib_d1045.html Eldar İsmayılova Yeditəpə Universitetinin `Fəxri Doktor` elmi dərəcəsi adı verilib]</ref> * 2019: [[BMT]]-nin nəzdində Beynəlxalq İctimai Fondunun - "Altın Kıran" ordeni (Qızıl Qartal). (Almatı, Qazaxıstan). Bu mükafat Qazaxıstanda ən ali mükafatdır.<ref>[https://president.az/az/articles/view/57010 İlham Əliyev Qazaxıstanın “Altın kıran” – “Qızıl qartal” ali ordeni ilə təltif olunub]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Prezident_Ilham_Aliyevin_Altin_kiran_ordeni_ile_teltif_olunmasi_turk_dunyasinda_onun_liderliyine_verilen_ali_deyerdir-2268026 Prezident İlham Əliyevin “Altın kıran” ordeni ilə təltif olunması türk dünyasında onun liderliyinə verilən ali dəyərdir]</ref> * 2019: [[Əl-Farabi adına Qazax Xalq Universiteti]]nin (KazNu) yubiley medalı (Almatı). * Bir çox Avropa və beynəlxalq universitetlərin fəxri professorudur. * [[Qazaxıstan]] Respublikasının “El Ardaktysy” medalı (Millətin fəxri) (Türküstan şəhəri, Qazaxıstan). * Mesenatlığına görə [[Ukrayna Pravoslav Kilsəsi]]nin "II Müqəddəs Vladimir" qızıl medalı. == Təsis etdiyi mükafat, orden və medallar == [[Fayl:Eldar İsmayılov və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov.jpg|200px|thumb|right|Eldar İsmayılov (sağda) Türkmənistanın 2-ci prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]]a "Dünyaya Sülh Naminə" mükafatı və "Ulu Türk" ordenini təqdim edərkən (12.05.2022)<ref>[https://www.yeniavaz.com/az/news/193901/azerbaycanli-deputat-berdimehemmedova-medal-verdi-video Azərbaycanlı deputat Berdiməhəmmədova medal verdi - Video]</ref>]] * “Dədə Qorqud” Beynəlxalq Milli Fonduna aid “Dünyaya Sülh Naminə” ({{dil-ru|“Во Имя Мира на Земле”}}) mükafatının təsisçisidir. Azərbaycanda və müxtəlif dünya ölkələrində gördükləri işlərlə Azərbaycan üçün misilsiz xidmətləri olan siyasi və ictimai xadimlərin təltif olunduqları orden və medallar: * Ordenlər: "Bakı Qəhrəman: şəhər", “Ulu Türk”, “Vətən Övladı”<ref>[https://modern.az/az/news/67749 Milli Qəhrəmanın atasına orden verildi]</ref>, “Qızıl Ürək”, “Mehriban Ana”<ref>[https://www.medeniyyet.az/page/news/62686/Rostropoviclerin-evmuzeyinde-Firengiz-Elizadenin-yubileyi-qeyd-edilib.html?lang=az Rostropoviçlərin ev-muzeyində Firəngiz Əlizadənin yubileyi qeyd edilib]</ref>, “Zeynalabdin Tağıyev”, “Əziz Əliyev” və “Həzi Aslanov”. * Medallar: “Ədalətin Qılıncı” və “Aqarunov”. Qarabağ müharibəsi veteranları ilə sıx əlaqədədir (I və II Qarabağ müharibələri veteranları).<ref>Lalə HÜSEYNOVA, [https://mod.gov.az/az/pre/20133.html “Albert Şuşanın fəxri vətəndaşıdır”], "Azərbaycan Ordusu" qəzeti</ref> Azərbaycan veteranlarının göstərdiyi şücaət və qəhrəmanlığına görə təltif olunması üçün xüsusi diplomlar və döş nişanlarının təsisçisidir. 2013-cü ildə "Qayğıkeş" qızıl diplomunu təsis etmişdir. Bu diplomu ilk olaraq [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]]nə təqdim edilmişdir. Belə ki, 9 may 2017-ci ildə Bakıda Həzi Aslanov heykəlinin qarşısında "Qayğıkeş" diplomu və qızıldan hazırlanmış veteran döş nişanı Prezident İlham Əliyevə təqdim olunub. 2018-ci ildə [[İstanbul]] şəhərində [[Zibeydə xanım|Zibeydə ananın]] ([[Atatürk]]ün anası) adına olan cəmiyyətə "Mehriban Ana" ordenini təqdim etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Mənbə == * [http://bakunetwork.com/az/az%c9%99rbaycan-dunyasi-diasporumuzun-gor%c9%99n-gozu-v%c9%99-danisan-sozudur/ “Azərbaycan Dünyası” diasporumuzun görən gözü və danışan sözüdür] * [https://zerkalo.az/nastoyashhij-aksakal-chelovek-kotoryj-peredaet-vse-horoshee-iz-proshlogo-nyneshnemu-pokoleniyu/ «Настоящий аксакал — человек, который передает все хорошее из прошлого нынешнему поколению»] == Xarici keçidlər == * ВЫШКА №34 (20401) . 10 сентября 2021 года. [http://vyshkaoil.tmweb.ru/arxiv/2021/34/index.htm СОВЕТ СТАРЕЙШИН – МУДРОСТЬ НАРОДА] * [http://www.mir-azerbaydjana.az/vahid-trk-dnyas-artq-nal-v-ya-xyal-deyil-hr-ken-gn-reallamaa-doru-irlilyir_d1313.html Vahid Türk Dünyası artıq nağıl və ya xəyal deyil, hər keçən gün reallaşmağa doğru irəliləyir] * [http://bakunetwork.com/az/baku-network-ekspert-surasinda-dagliq-qarabag-munaqis%c9%99sinin-h%c9%99lli-prosesi-muzakir%c9%99-olunub-video/ “Baku Network” ekspert şurasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesi müzakirə olunub (Video)] {{Xarici keçidlər}} q9sffym9a8q10pld6zw7ag3dh6k2f0p 6599845 6599843 2022-08-28T18:55:37Z Samral 29509 wikitext text/x-wiki {{eyni ad-soyadlı|Eldar İsmayılov}} {{Şəxs |adı = Eldar İsmayılov |orijinal adı = Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov |şəkil = Eldar İsmayılov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = Eldar İsmayıl |doğum tarixi = 07.07.1949 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlı]] |dini = [[İslam]] |ixtisası = [[Filologiya]] |təhsili = [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutu]]<br>[[Dərbənd Humanitar Universiteti]] |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Eldar İsmayılov''' — Azərbaycanlı ictimai xadim, xeyriyyəçi-mesenat, türkoloq və naşir-publisist. “Dədə Qorqud” Milli Fondunun yaradıcısı və prezidenti<ref name="bakunetwork">[http://bakunetwork.com/az/niderland-muqavim%c9%99t-h%c9%99r%c9%99katinin-az%c9%99rbaycanli-q%c9%99hr%c9%99maninin-qizi-bakida-s%c9%99f%c9%99rd%c9%99-olub-foto/ Niderland Müqavimət Hərəkatının azərbaycanlı qəhrəmanının qızı Bakıda səfərdə olub (FOTO)]</ref><ref>[https://www.trend.az/life/culture/3604918.html Источающая позитив и добрые эмоции. Бакинская интеллигенция отметила юбилей художницы из Германии (ФОТО)]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Soz_jurnalinin_iyirmi_illik_yubileyi_munasibetile_tedbir_kechirilmisdir-25759 “Söz” jurnalının iyirmi illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilmişdir]</ref> (2007–h.h.); “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalının təsisçisi<ref>[https://www.trend.az/life/culture/3633678.html Встреча с Сабиром Рустамханлы – рекомендации молодежи и любовь к литературе (ФОТО)]</ref><ref name="bakunetwork"/> və baş redaktoru<ref>[http://old.xalqqazeti.com/az/news/social/35855 “Söz” jurnalının 20 illiyi qeyd olundu]</ref> (1998–h.h.); “Veteranın Səsi” jurnalının baş redaktoru və təsisçisi (2015–h.h.); [[Rus dili|Rusdilli]] “Brifinq” qəzetinin yaradıcısı (2007–h.h.); Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidenti (2016–h.h.); [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin üzvü; [[Dünya Azərbaycanlıları Konqresi]]nin üzvü. [[Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi (Azərbaycan)|Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] və dünyada yaşayan azərbaycanlılarla sıx və səmərəli əməkdaşlıq edir.<ref>[https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2499717.html İsveç Azərbaycanlıları Konqresinin üzvləri ATƏT PA sədrinin müavini ilə görüşüblər]</ref> [[Türk tarixi]]ni araşdırmaq üçün [[Dərbənd]] şəhərində müxtəlif qazıntı işləri təşkil etmişdir. [[Rəsm]] əsərləri [[sərgi]]lərinin təşkilatçısıdır ("Dədə Qorqud uşaqların gözü ilə", [[müharibə]]yə həsr edilən əsərlər və s.). "Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnalının aprel-iyun 2019 xüsusi buraxılışı Eldar İsmayılovun 70, təsisçisi olduğu "Dədə Qorqud" Milli Fondunun və "Azərbaycan Dünyası" beynəlxalq jurnalının 20 illik yubileyinə həsr olunub.<ref>"Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnal, aprel-iyun 2019, 34 səh. 08.09.2019-cu ildə “Ziya” KPM-də çapa hazırlanmışdır</ref> == Həyatı == Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov 1949-cu il iyulun 7-də Azərbaycan SSR-in paytaxtı Bakı şəhərində tanınmış ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1968-1970-ci illərdə [[Sovet Ordusu]]nda xidmət etmişdir. == Təhsili == Bakı şəhəri, Səbaril rayonunda tam orta təhsil alıb. 1971-1977-ci illərdə xidməti başa vurduqdan sonra [[Moskva]] şəhərində [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun]] [[İqtisadiyyat]] fakültəsində [[iqtisadçı]] ixtisası üzrə ali təhsil təhsil alıb. 2001-2005-ci illərdə [[Dərbənd Humanitar Universiteti]]nin [[Filologiya]] fakültəsində [[Rus dili]] və [[Rus ədəbiyyatı|ədəbiyyatı]] ixtisası üzrə 2-ci ali təhsil alıb. == Fəaliyyəti == [[SSRİ]]-nin süqutundan sonra səhmdar cəmiyyətini yaradıb və [[Türkiyə]], [[Ukrayna]] və [[İsveçrə]]də əməkdaşlıq edərək bizneslə məşğul olmuşdur. 1995-ci ildən o, [[heraldika]] müəllif şirkəti yaratmışdır. Azərbaycan üçün [[suvenir]]lər və [[mükafat]]lar, [[orden]] və [[medal]]lar istehsal edən fabrikə rəhbərlik edib, bu günə kimi fabrikin təsisçisidir. 1998-ci ildə “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalını yaratmışdır. Hal-hazırda jurnalının təsisçisi və baş redaktorudur. Jurnalın Türkiyə, [[Qazaxıstan]]<ref>[http://diaspor.gov.az/xeberler/x832.php "Azərbaycan dünyası" jurnalının Almatıda təqdimat mərasimi keçirilib]</ref>, [[Özbəkistan]], [[Türkmənistan]], [[İsrail]], [[ABŞ]], [[Moldova]], Ukrayna, Rusiya, İsveçrə, [[Almaniya]], [[Rumıniya]] və digər dünya ölkələrinə həmçinin dünya azərbaycanlılarına həsr olunmuş bir çox layihələri var. Jurnalın bütün nömrələri və xüsusi buraxılışları ilə [http://www.mir-azerbaydjana.az/ www.mir-azerbaydjana.az] saytında tanış olmaq mümkündür.<ref>Zülfiyyə Vəliyeva, "Qoşa Qanad". "Təhsil dünyası" qəzeti, №02 (005), 2019-07-31, səh. 9–10</ref> 2013-cü ildən Azərbaycan Veteranlar Təşkilatının İdarə Heyətinin üzvüdür. 2016-cı ildən Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidentidir. == Fəxri adlar və mükafatlar == <small>Mənbə<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylov-vtnini-torpan-mqdds-bir-ocaq-kimi-qiymtlndirir_d1041.html Eldar İsmayılov Vətənini, torpağını müqəddəs bir ocaq kimi qiymətləndirir]</ref></small> * 2008-ci ildə [["Qızıl qələm" mükafatı]]<ref>[https://mir-azerbaydjana.az/arxiv/index.php?lang=az&sectionid=5&sect=434&action=full BÖYÜK ŞAİR KAYSIN KULİYEVİN 95 illiyi]</ref>. * 2010-cu ildən [[Dağıstan]] Respublikasının [[Dərbənd]] şəhərinin [[fəxri vətəndaş]]ıdır. * 2013-cü ildən [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın Demokrat Partiyasının Azərbaycandakı fəxri nümayəndəsidir. * 2016-cı ildə "Azərbaycan Xalq Diplomatiyası" mükafatı. * 2017-ci ildən [[İstanbul]] [[Yeditepe Universiteti|“Yeditepe” Universitetinin]] [[Fəxri doktor]]udur.<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylova-yeditp-universitetinin-fxri-doktor-elmi-drcsi-ad-verilib_d1045.html Eldar İsmayılova Yeditəpə Universitetinin `Fəxri Doktor` elmi dərəcəsi adı verilib]</ref> * 2019: [[BMT]]-nin nəzdində Beynəlxalq İctimai Fondunun - "Altın Kıran" ordeni (Qızıl Qartal). (Almatı, Qazaxıstan). Bu mükafat Qazaxıstanda ən ali mükafatdır.<ref>[https://president.az/az/articles/view/57010 İlham Əliyev Qazaxıstanın “Altın kıran” – “Qızıl qartal” ali ordeni ilə təltif olunub]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Prezident_Ilham_Aliyevin_Altin_kiran_ordeni_ile_teltif_olunmasi_turk_dunyasinda_onun_liderliyine_verilen_ali_deyerdir-2268026 Prezident İlham Əliyevin “Altın kıran” ordeni ilə təltif olunması türk dünyasında onun liderliyinə verilən ali dəyərdir]</ref> * 2019: [[Əl-Farabi adına Qazax Xalq Universiteti]]nin (KazNu) yubiley medalı (Almatı). * Bir çox Avropa və beynəlxalq universitetlərin fəxri professorudur. * [[Qazaxıstan]] Respublikasının “El Ardaktysy” medalı (Millətin fəxri) (Türküstan şəhəri, Qazaxıstan). * Mesenatlığına görə [[Ukrayna Pravoslav Kilsəsi]]nin "II Müqəddəs Vladimir" qızıl medalı. == Təsis etdiyi mükafat, orden və medallar == [[Fayl:Eldar İsmayılov və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov.jpg|200px|thumb|right|Eldar İsmayılov (sağda) Türkmənistanın 2-ci prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]]a "Dünyaya Sülh Naminə" mükafatı və "Ulu Türk" ordenini təqdim edərkən (12.05.2022)<ref>[https://www.yeniavaz.com/az/news/193901/azerbaycanli-deputat-berdimehemmedova-medal-verdi-video Azərbaycanlı deputat Berdiməhəmmədova medal verdi - Video]</ref>]] * “Dədə Qorqud” Beynəlxalq Milli Fonduna aid “Dünyaya Sülh Naminə” ({{dil-ru|“Во Имя Мира на Земле”}}) mükafatının təsisçisidir. Azərbaycanda və müxtəlif dünya ölkələrində gördükləri işlərlə Azərbaycan üçün misilsiz xidmətləri olan siyasi və ictimai xadimlərin təltif olunduqları orden və medallar: * Ordenlər: "Bakı Qəhrəman: şəhər", “Ulu Türk”, “Vətən Övladı”<ref>[https://modern.az/az/news/67749 Milli Qəhrəmanın atasına orden verildi]</ref>, “Qızıl Ürək”, “Mehriban Ana”<ref>[https://www.medeniyyet.az/page/news/62686/Rostropoviclerin-evmuzeyinde-Firengiz-Elizadenin-yubileyi-qeyd-edilib.html?lang=az Rostropoviçlərin ev-muzeyində Firəngiz Əlizadənin yubileyi qeyd edilib]</ref>, “Zeynalabdin Tağıyev”, “Əziz Əliyev” və “Həzi Aslanov”. * Medallar: “Ədalətin Qılıncı” və “Aqarunov”. Qarabağ müharibəsi veteranları ilə sıx əlaqədədir (I və II Qarabağ müharibələri veteranları).<ref>Lalə HÜSEYNOVA, [https://mod.gov.az/az/pre/20133.html “Albert Şuşanın fəxri vətəndaşıdır”], "Azərbaycan Ordusu" qəzeti</ref> Azərbaycan veteranlarının göstərdiyi şücaət və qəhrəmanlığına görə təltif olunması üçün xüsusi diplomlar və döş nişanlarının təsisçisidir. 2013-cü ildə "Qayğıkeş" qızıl diplomunu təsis etmişdir. Bu diplomu ilk olaraq [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]]nə təqdim edilmişdir. Belə ki, 9 may 2017-ci ildə Bakıda Həzi Aslanov heykəlinin qarşısında "Qayğıkeş" diplomu və qızıldan hazırlanmış veteran döş nişanı Prezident İlham Əliyevə təqdim olunub. 2018-ci ildə [[İstanbul]] şəhərində [[Zibeydə xanım|Zibeydə ananın]] ([[Atatürk]]ün anası) adına olan cəmiyyətə "Mehriban Ana" ordenini təqdim etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Mənbə == * [http://bakunetwork.com/az/az%c9%99rbaycan-dunyasi-diasporumuzun-gor%c9%99n-gozu-v%c9%99-danisan-sozudur/ “Azərbaycan Dünyası” diasporumuzun görən gözü və danışan sözüdür] * [https://zerkalo.az/nastoyashhij-aksakal-chelovek-kotoryj-peredaet-vse-horoshee-iz-proshlogo-nyneshnemu-pokoleniyu/ «Настоящий аксакал — человек, который передает все хорошее из прошлого нынешнему поколению»] == Xarici keçidlər == * ВЫШКА №34 (20401) . 10 сентября 2021 года. [http://vyshkaoil.tmweb.ru/arxiv/2021/34/index.htm СОВЕТ СТАРЕЙШИН – МУДРОСТЬ НАРОДА] * [http://www.mir-azerbaydjana.az/vahid-trk-dnyas-artq-nal-v-ya-xyal-deyil-hr-ken-gn-reallamaa-doru-irlilyir_d1313.html Vahid Türk Dünyası artıq nağıl və ya xəyal deyil, hər keçən gün reallaşmağa doğru irəliləyir] * [http://bakunetwork.com/az/baku-network-ekspert-surasinda-dagliq-qarabag-munaqis%c9%99sinin-h%c9%99lli-prosesi-muzakir%c9%99-olunub-video/ “Baku Network” ekspert şurasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesi müzakirə olunub (Video)] {{Xarici keçidlər}} qmvg2y26teh6ktb2v8veefes1q4q7jr 6600973 6599845 2022-08-29T10:04:47Z Samral 29509 /* Fəxri adlar və mükafatlar */ wikitext text/x-wiki {{eyni ad-soyadlı|Eldar İsmayılov}} {{Şəxs |adı = Eldar İsmayılov |orijinal adı = Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov |şəkil = Eldar İsmayılov.jpg |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = Eldar İsmayıl |doğum tarixi = 07.07.1949 |doğum yeri = [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]] |vəfat tarixi = |vəfat yeri = |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = {{AZE}} |milliyyəti = [[Azərbaycanlı]] |dini = [[İslam]] |ixtisası = [[Filologiya]] |təhsili = [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutu]]<br>[[Dərbənd Humanitar Universiteti]] |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Eldar İsmayılov''' — Azərbaycanlı ictimai xadim, xeyriyyəçi-mesenat, türkoloq və naşir-publisist. “Dədə Qorqud” Milli Fondunun yaradıcısı və prezidenti<ref name="bakunetwork">[http://bakunetwork.com/az/niderland-muqavim%c9%99t-h%c9%99r%c9%99katinin-az%c9%99rbaycanli-q%c9%99hr%c9%99maninin-qizi-bakida-s%c9%99f%c9%99rd%c9%99-olub-foto/ Niderland Müqavimət Hərəkatının azərbaycanlı qəhrəmanının qızı Bakıda səfərdə olub (FOTO)]</ref><ref>[https://www.trend.az/life/culture/3604918.html Источающая позитив и добрые эмоции. Бакинская интеллигенция отметила юбилей художницы из Германии (ФОТО)]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Soz_jurnalinin_iyirmi_illik_yubileyi_munasibetile_tedbir_kechirilmisdir-25759 “Söz” jurnalının iyirmi illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilmişdir]</ref> (2007–h.h.); “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalının təsisçisi<ref>[https://www.trend.az/life/culture/3633678.html Встреча с Сабиром Рустамханлы – рекомендации молодежи и любовь к литературе (ФОТО)]</ref><ref name="bakunetwork"/> və baş redaktoru<ref>[http://old.xalqqazeti.com/az/news/social/35855 “Söz” jurnalının 20 illiyi qeyd olundu]</ref> (1998–h.h.); “Veteranın Səsi” jurnalının baş redaktoru və təsisçisi (2015–h.h.); [[Rus dili|Rusdilli]] “Brifinq” qəzetinin yaradıcısı (2007–h.h.); Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidenti (2016–h.h.); [[Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi]]nin üzvü; [[Dünya Azərbaycanlıları Konqresi]]nin üzvü. [[Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi (Azərbaycan)|Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] və dünyada yaşayan azərbaycanlılarla sıx və səmərəli əməkdaşlıq edir.<ref>[https://az.trend.az/azerbaijan/politics/2499717.html İsveç Azərbaycanlıları Konqresinin üzvləri ATƏT PA sədrinin müavini ilə görüşüblər]</ref> [[Türk tarixi]]ni araşdırmaq üçün [[Dərbənd]] şəhərində müxtəlif qazıntı işləri təşkil etmişdir. [[Rəsm]] əsərləri [[sərgi]]lərinin təşkilatçısıdır ("Dədə Qorqud uşaqların gözü ilə", [[müharibə]]yə həsr edilən əsərlər və s.). "Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnalının aprel-iyun 2019 xüsusi buraxılışı Eldar İsmayılovun 70, təsisçisi olduğu "Dədə Qorqud" Milli Fondunun və "Azərbaycan Dünyası" beynəlxalq jurnalının 20 illik yubileyinə həsr olunub.<ref>"Söz" müstəqil-ədəbi-publisistik jurnal, aprel-iyun 2019, 34 səh. 08.09.2019-cu ildə “Ziya” KPM-də çapa hazırlanmışdır</ref> == Həyatı == Eldar İsmayıl oğlu İsmayılov 1949-cu il iyulun 7-də Azərbaycan SSR-in paytaxtı Bakı şəhərində tanınmış ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1968-1970-ci illərdə [[Sovet Ordusu]]nda xidmət etmişdir. == Təhsili == Bakı şəhəri, Səbaril rayonunda tam orta təhsil alıb. 1971-1977-ci illərdə xidməti başa vurduqdan sonra [[Moskva]] şəhərində [[Xalq Təsərrüfatı İnstitutu (Moskva)|Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun]] [[İqtisadiyyat]] fakültəsində [[iqtisadçı]] ixtisası üzrə ali təhsil təhsil alıb. 2001-2005-ci illərdə [[Dərbənd Humanitar Universiteti]]nin [[Filologiya]] fakültəsində [[Rus dili]] və [[Rus ədəbiyyatı|ədəbiyyatı]] ixtisası üzrə 2-ci ali təhsil alıb. == Fəaliyyəti == [[SSRİ]]-nin süqutundan sonra səhmdar cəmiyyətini yaradıb və [[Türkiyə]], [[Ukrayna]] və [[İsveçrə]]də əməkdaşlıq edərək bizneslə məşğul olmuşdur. 1995-ci ildən o, [[heraldika]] müəllif şirkəti yaratmışdır. Azərbaycan üçün [[suvenir]]lər və [[mükafat]]lar, [[orden]] və [[medal]]lar istehsal edən fabrikə rəhbərlik edib, bu günə kimi fabrikin təsisçisidir. 1998-ci ildə “Azərbaycan Dünyası” beynəlxalq jurnalını yaratmışdır. Hal-hazırda jurnalının təsisçisi və baş redaktorudur. Jurnalın Türkiyə, [[Qazaxıstan]]<ref>[http://diaspor.gov.az/xeberler/x832.php "Azərbaycan dünyası" jurnalının Almatıda təqdimat mərasimi keçirilib]</ref>, [[Özbəkistan]], [[Türkmənistan]], [[İsrail]], [[ABŞ]], [[Moldova]], Ukrayna, Rusiya, İsveçrə, [[Almaniya]], [[Rumıniya]] və digər dünya ölkələrinə həmçinin dünya azərbaycanlılarına həsr olunmuş bir çox layihələri var. Jurnalın bütün nömrələri və xüsusi buraxılışları ilə [http://www.mir-azerbaydjana.az/ www.mir-azerbaydjana.az] saytında tanış olmaq mümkündür.<ref>Zülfiyyə Vəliyeva, "Qoşa Qanad". "Təhsil dünyası" qəzeti, №02 (005), 2019-07-31, səh. 9–10</ref> 2013-cü ildən Azərbaycan Veteranlar Təşkilatının İdarə Heyətinin üzvüdür. 2016-cı ildən Heydər Əliyev adına Azərbaycan-Qazaxıstan Respublika Cəmiyyətinin vitse-prezidentidir. == Fəxri adlar və mükafatlar == <small>Mənbə<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylov-vtnini-torpan-mqdds-bir-ocaq-kimi-qiymtlndirir_d1041.html Eldar İsmayılov Vətənini, torpağını müqəddəs bir ocaq kimi qiymətləndirir]</ref></small> * 2008-ci ildə [["Qızıl qələm" mükafatı]]<ref>[https://mir-azerbaydjana.az/arxiv/index.php?lang=az&sectionid=5&sect=434&action=full BÖYÜK ŞAİR KAYSIN KULİYEVİN 95 illiyi]</ref>. * 2010-cu ildən [[Dağıstan]] Respublikasının [[Dərbənd]] şəhərinin [[fəxri vətəndaş]]ıdır. * 2013-cü ildən [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın Demokrat Partiyasının Azərbaycandakı fəxri nümayəndəsidir. * 2016-cı ildə "Azərbaycan Xalq Diplomatiyası" mükafatı. * 2017-ci ildən [[İstanbul]] [[Yeditepe Universiteti|“Yeditepe” Universitetinin]] [[Fəxri doktor]]udur.<ref>[http://www.mir-azerbaydjana.az/eldar-smaylova-yeditp-universitetinin-fxri-doktor-elmi-drcsi-ad-verilib_d1045.html Eldar İsmayılova Yeditəpə Universitetinin `Fəxri Doktor` elmi dərəcəsi adı verilib]</ref> * 2019: [[BMT]]-nin nəzdində Beynəlxalq İctimai Fondunun - "Altın Kıran" ordeni (Qızıl Qartal). (Almatı, Qazaxıstan). Bu mükafat Qazaxıstanda ən ali mükafatdır.<ref>[https://president.az/az/articles/view/57010 İlham Əliyev Qazaxıstanın “Altın kıran” – “Qızıl qartal” ali ordeni ilə təltif olunub]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/Prezident_Ilham_Aliyevin_Altin_kiran_ordeni_ile_teltif_olunmasi_turk_dunyasinda_onun_liderliyine_verilen_ali_deyerdir-2268026 Prezident İlham Əliyevin “Altın kıran” ordeni ilə təltif olunması türk dünyasında onun liderliyinə verilən ali dəyərdir]</ref> * 2019: [[Əl-Farabi adına Qazax Xalq Universiteti]]nin (KazNu) yubiley medalı (Almatı). * Bir çox Avropa və beynəlxalq universitetlərin fəxri professorudur. * [[Qazaxıstan]] Respublikasının “El Ardaktysy” medalı (Millətin fəxri) (Türküstan şəhəri, Qazaxıstan). * Mesenatlığına görə [[Ukrayna Pravoslav Kilsəsi]]nin "II Müqəddəs Vladimir" ordeni. == Təsis etdiyi mükafat, orden və medallar == [[Fayl:Eldar İsmayılov və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov.jpg|200px|thumb|right|Eldar İsmayılov (sağda) Türkmənistanın 2-ci prezidenti [[Qurbanqulu Berdiməhəmmədov]]a "Dünyaya Sülh Naminə" mükafatı və "Ulu Türk" ordenini təqdim edərkən (12.05.2022)<ref>[https://www.yeniavaz.com/az/news/193901/azerbaycanli-deputat-berdimehemmedova-medal-verdi-video Azərbaycanlı deputat Berdiməhəmmədova medal verdi - Video]</ref>]] * “Dədə Qorqud” Beynəlxalq Milli Fonduna aid “Dünyaya Sülh Naminə” ({{dil-ru|“Во Имя Мира на Земле”}}) mükafatının təsisçisidir. Azərbaycanda və müxtəlif dünya ölkələrində gördükləri işlərlə Azərbaycan üçün misilsiz xidmətləri olan siyasi və ictimai xadimlərin təltif olunduqları orden və medallar: * Ordenlər: "Bakı Qəhrəman: şəhər", “Ulu Türk”, “Vətən Övladı”<ref>[https://modern.az/az/news/67749 Milli Qəhrəmanın atasına orden verildi]</ref>, “Qızıl Ürək”, “Mehriban Ana”<ref>[https://www.medeniyyet.az/page/news/62686/Rostropoviclerin-evmuzeyinde-Firengiz-Elizadenin-yubileyi-qeyd-edilib.html?lang=az Rostropoviçlərin ev-muzeyində Firəngiz Əlizadənin yubileyi qeyd edilib]</ref>, “Zeynalabdin Tağıyev”, “Əziz Əliyev” və “Həzi Aslanov”. * Medallar: “Ədalətin Qılıncı” və “Aqarunov”. Qarabağ müharibəsi veteranları ilə sıx əlaqədədir (I və II Qarabağ müharibələri veteranları).<ref>Lalə HÜSEYNOVA, [https://mod.gov.az/az/pre/20133.html “Albert Şuşanın fəxri vətəndaşıdır”], "Azərbaycan Ordusu" qəzeti</ref> Azərbaycan veteranlarının göstərdiyi şücaət və qəhrəmanlığına görə təltif olunması üçün xüsusi diplomlar və döş nişanlarının təsisçisidir. 2013-cü ildə "Qayğıkeş" qızıl diplomunu təsis etmişdir. Bu diplomu ilk olaraq [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]]nə təqdim edilmişdir. Belə ki, 9 may 2017-ci ildə Bakıda Həzi Aslanov heykəlinin qarşısında "Qayğıkeş" diplomu və qızıldan hazırlanmış veteran döş nişanı Prezident İlham Əliyevə təqdim olunub. 2018-ci ildə [[İstanbul]] şəhərində [[Zibeydə xanım|Zibeydə ananın]] ([[Atatürk]]ün anası) adına olan cəmiyyətə "Mehriban Ana" ordenini təqdim etmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Mənbə == * [http://bakunetwork.com/az/az%c9%99rbaycan-dunyasi-diasporumuzun-gor%c9%99n-gozu-v%c9%99-danisan-sozudur/ “Azərbaycan Dünyası” diasporumuzun görən gözü və danışan sözüdür] * [https://zerkalo.az/nastoyashhij-aksakal-chelovek-kotoryj-peredaet-vse-horoshee-iz-proshlogo-nyneshnemu-pokoleniyu/ «Настоящий аксакал — человек, который передает все хорошее из прошлого нынешнему поколению»] == Xarici keçidlər == * ВЫШКА №34 (20401) . 10 сентября 2021 года. [http://vyshkaoil.tmweb.ru/arxiv/2021/34/index.htm СОВЕТ СТАРЕЙШИН – МУДРОСТЬ НАРОДА] * [http://www.mir-azerbaydjana.az/vahid-trk-dnyas-artq-nal-v-ya-xyal-deyil-hr-ken-gn-reallamaa-doru-irlilyir_d1313.html Vahid Türk Dünyası artıq nağıl və ya xəyal deyil, hər keçən gün reallaşmağa doğru irəliləyir] * [http://bakunetwork.com/az/baku-network-ekspert-surasinda-dagliq-qarabag-munaqis%c9%99sinin-h%c9%99lli-prosesi-muzakir%c9%99-olunub-video/ “Baku Network” ekspert şurasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesi müzakirə olunub (Video)] {{Xarici keçidlər}} 8k4lqannqfgvg4o8v901uh68m6cy3m3 0 763821 6599847 2022-08-28T18:56:04Z Aranciodimassimo 251709 "[[:tr:Special:Redirect/revision/28415321|Adelina Tahiri]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki '''Adelina Tahiri''' ( [[Makedon dili|makedon]] : Аделина Тахири, [[Alban dili|alban]] : Adelina Tahiri ) — alban müğənni. 1991-ci ildə [[Skopye|Skopyedə]] anadan olub. Hazırda [[Albaniya|Albaniyada]] yaşayan Tahiri peşəkar karyerasına 2007-ci ildə cəmi 16 yaşında ikən [[Alban dili|alban]] dilində nəşr etdirdiyi və həmin sinql [[Albaniya]] və [[Kosovo|Kosovoda]] ifa olunan '''Më Trego sinqlı''' ilə başlayıb. 2010-cu ilin oktyabrında o, ikinci albomu olan '''Nuk Jam Penduar''' -ı da [[Alban dili|alban]] dilində də buraxdı. Tahiri 2011-ci ildə rəsmi olaraq [[Albaniya]] vətəndaşlığını qəbul edib. == Albomlar == * 2007-Mən Treqo * 2008 - İksir * 2010-Nuk Jam Penduar * 2011 - Manipulyator * 2012-Mjaft [[Kateqoriya:Skopyedə doğulanlar]] [[Kateqoriya:Yaşayan insanlar]] [[Kateqoriya:1991-ci ildə doğulanlar]] ocelijgurdlny832ywrw0r1oosbvafk 6601141 6599847 2022-08-29T11:42:03Z White Demon 75303 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki {{Musiqiçi}} '''Adelina Tahiri''' ([[Makedon dili|makedon]]: Аделина Тахири, [[Alban dili|alban]]: Adelina Tahiri) — alban müğənni. 1991-ci ildə [[Skopye|Skopyedə]] anadan olub. Hazırda [[Albaniya]]da yaşayan Tahiri peşəkar karyerasına 2007-ci ildə cəmi 16 yaşında ikən [[Alban dili|alban]] dilində nəşr etdirdiyi və həmin sinql [[Albaniya]] və [[Kosovo]]da ifa olunan '''Më Trego sinqlı''' ilə başlayıb. 2010-cu ilin oktyabrında o, ikinci albomu olan '''Nuk Jam Penduar''' -ı da [[Alban dili|alban]] dilində də buraxdı. Tahiri 2011-ci ildə rəsmi olaraq [[Albaniya]] vətəndaşlığını qəbul edib. == Albomlar == * 2007 - Mən Treqo * 2008 — İksir * 2010 - Nuk Jam Penduar * 2011 — Manipulyator * 2012 - Mjaft [[Kateqoriya:Albaniya müğənniləri]] t9ofm1zwdpr7uc3x1sjrtegn28ky7o2 0 763822 6599849 2022-08-28T18:59:35Z Solavirum 95249 "[[:ru:Special:Redirect/revision/123036324|Деравш Кавиани]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral ştandartı. Ərəblərin İranı zəbt etməsi prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Fereydun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir. == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Bayraqlar]] 0s416zgmc5u0ltzfaluh4l1k4axj65l 6599851 6599849 2022-08-28T19:01:34Z Solavirum 95249 wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral ştandartı.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur.<ref name="EI_Kavian2">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir. == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Bayraqlar]] dcqslwv61l1bgv0xmcu53a9r3d21ytc 6599852 6599851 2022-08-28T19:01:52Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral ştandartı. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Bayraqlar]] 2rhs8l8px3n76ciuoahz6tqlo8jsziq 6599853 6599852 2022-08-28T19:02:23Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral [[Derəfş|derəfşi]]. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Bayraqlar]] 9sxlm4jnvd2x3sw1rg4ak1oik8m2b30 6599854 6599853 2022-08-28T19:02:56Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bayraqlar]] silindi; [[Kateqoriya:Tarixi bayraqlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral [[Derəfş|derəfşi]]. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tarixi bayraqlar]] 1n2ua39h8r8716m6ag1gohoe09jia0l 6599855 6599854 2022-08-28T19:03:22Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral [[Derəfş|derəfşi]]. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tarixi bayraqlar]] [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] pnee9es9mahkwbdrfo9ynatk1jkug3a 6599857 6599855 2022-08-28T19:04:12Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Fars dilində sözlər və ifadələr]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral [[Derəfş|derəfşi]]. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tarixi bayraqlar]] [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] [[Kateqoriya:Fars dilində sözlər və ifadələr]] tougyreli2g3zhdd50ca018gu8x2zv4 6599858 6599857 2022-08-28T19:04:21Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Sasanilər imperiyası]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral [[Derəfş|derəfşi]]. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tarixi bayraqlar]] [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] [[Kateqoriya:Fars dilində sözlər və ifadələr]] [[Kateqoriya:Sasanilər imperiyası]] 17nmbxzvn95rt8id2z91egsep81n3gu 6599895 6599858 2022-08-28T19:36:27Z Solavirum 95249 rf wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/220px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Derafsh_Kaviani.png/220px-Derafsh_Kaviani.png|thumb| "Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani<ref>{{Cite news|first=Məhəmməd Əmin|last=Rəsulzadə|author-link=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2012/iyul/39.htm|title=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Yazar: Şirməmməd|date=29 iyul 1916|access-date=28 avqust 2022|archive-url=|archive-date=|issue=245|language=az|newspaper=[[Açıq söz (qəzet)|Açıq söz]]}}</ref>''' ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral [[Derəfş|derəfşi]]. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tarixi bayraqlar]] [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] [[Kateqoriya:Fars dilində sözlər və ifadələr]] [[Kateqoriya:Sasanilər imperiyası]] omjjfgpqs7l27oajq5c8h1rj1zq1s7m 6599897 6599895 2022-08-28T19:36:48Z Solavirum 95249 - wikitext text/x-wiki [[Fayl:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg|thumb|"Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri.]] [[Fayl:Derafsh_Kaviani.png|thumb|"Derəfş Kavyani" bayrağının bədii təsviri]] '''Derəfş Kavyani'''<ref>{{Cite news|first=Məhəmməd Əmin|last=Rəsulzadə|author-link=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə|url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2012/iyul/39.htm|title=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Yazar: Şirməmməd|date=29 iyul 1916|access-date=28 avqust 2022|archive-url=|archive-date=|issue=245|language=az|newspaper=[[Açıq söz (qəzet)|Açıq söz]]}}</ref> ({{Dil-fa|درفش کاویانی}}) — qədim zamanlardan [[Sasanilər imperiyası|Sasani imperiyası]] süqutuna qədər istifadə edilən [[İran]] kral [[Derəfş|derəfşi]]. [[Ərəblərin İrana yürüşü|Ərəblərin İranı zəbt etməsi]] prosesində Sasanilərin məğlubiyyətindən sonra bayraq müəyyən bir Zerər bin Xəttab tərəfindən bərpa edilmiş, bunun üçün 30 min [[dinar]] almışdır. Xəlifə [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] bayraqdan bütün qiymətli daşlar çıxarıldıqdan sonra onun yandırılmasını əmr etmişdir. Bayraq həmçinin, "Cəmşid ştandartı" (''Drəfş-i Cəmşid'', درفش جمشید), "Firidun ştandartı" (''Drəfş-i Freydun'', درفش فریدون) və "Kral ştandartı" (''Drəfş-i Kəyi'', درفش کیی) adlandırılmışdır. İsveç tarixçisi Stiq Vikander bayrağın həm də [[zərdüştilik]] dininə mənsub bir qrup "[[Avesta]]" döyüşçüləri və rahibləri tərəfindən daşındığını iddia etmişdir. "Derəfş Kavyani"nin [[Parfiya|Parfiya dövründə]] İranın dövlət bayrağı olduğunu da sübut etmişdir. == Mənşəyi == Ştandartın şər hökmdarı Zəhhaka qarşı üsyan edən mifik qəhrəman [[Dəmirçi Kave]] ilə əlaqəsi də qeyd olunur. "[[Şahnamə]]" dastanında Zəhhak qəddar ərəb tiran hökmdarı kimi bəhs edilir, Kave xalqı üsyana çağırır, dəridən hazırlanmış öz dəmirçi önlüyündən bayraq kimi istifadə edir və onu nizəyə bağlayır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Zəhhak devrilir və taxt padşah [[Firidun|Firiduna]] keçmişdir. Bayraq qiymətli daşlarla bəzədilmiş, [[İran milliyətçiliyi|İran milliyətçiliyinin]] və xarici zülmə müqavimətin simvoluna çevrilmişdir.<ref name="EI_Kavian">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Iranica|last=Khaleghi-Motlagh|first=Djalal|title=Derafš-e Kāvīān|volume=7|year=1996|url=http://www.iranicaonline.org/articles/derafs-e-kavian-|location=Costa Mesa|publisher=Mazda}}</ref> == Tacikistan Prezidentinin ştandartı == [[Fayl:Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg/220px-Flag_of_the_President_of_Tajikistan.svg.png|thumb| Tacikistan Prezidentinin ştandartı.]] [[Tacikistan Prezidenti|Tacikistan Prezidentinin]] ştandartı 2006-cı ildə dövlət başçısı [[Emoməli Rəhmon|Emoməli Rəhmonun]] üçüncü müddətinə inauqurasiya mərasimində təqdim edilmişdir. Ştandartın mərkəzində milli dövlətçiliyin uzunömürlülüyünün və davamlılığının rəmzi olan "Derəfş Kavyani" təsvir edilmişdir.<ref>Based on a Russian-language description of the flag posted at president.tj in 2006 ([https://web.archive.org/web/20071025033128/http://www.president.tj/rus/novostee_141106.htm archived version] from 2007).</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Tarixi bayraqlar]] [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] [[Kateqoriya:Fars dilində sözlər və ifadələr]] [[Kateqoriya:Sasanilər imperiyası]] 8904vctq9j6e02cssh57zcoq8hsoee2 14 763823 6599856 2022-08-28T19:03:50Z Solavirum 95249 y wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|Symbols of Iran}} [[Kateqoriya:İran milliyətçiliyi|Simvollar]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə milli simvollar]] 55l73hnd71fkro4tj1yjafqm9zu80f9 0 763824 6599860 2022-08-28T19:09:10Z Solavirum 95249 "[[:en:Special:Redirect/revision/1107057190|Derafsh]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:درفش_کاویانی.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/%D8%AF%D8%B1%D9%81%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg/220px-%D8%AF%D8%B1%D9%81%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg|thumb| Dərəfş nümunəsi.]] '''Derəfş''' {{Dil-fa|درفش}}) — [[İran tarixi|Qədim İran]] ordusularında birliklər tərəfindən hərbi bayraq kimi istifadə edilən bayrağabənzər əşya. == Tarixi == Derəfş [[veksilloid]] idi, adətən müxtəlif naxışlı və rəngdə olan dəri və ya parçadan ibarət idi. Bundan qohumları tanımaq və bir yerə toplaşmaq, ya da hücum istiqamətini göstərmək üçün əsas simvollardan biri kimi istifadə olunurdu. Əvvəlcə ağacdan, buynuzdan, tuncdan, heyvan dərisindən və digər oyma və boyalı ağac və ya metal bəzək əşyalarından hazırlanmışdır. E.ə. 2,400-cü ilə aid edilən "[[Derəfş Şəhdad]]" tarixdə ilk bayraq hesab edilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qsmtxmD5kWcC&q=shahdad+standard&pg=PA19|title=Susa and Elam. Archaeological, Philological, Historical and Geographical Perspectives.: Proceedings of the International Congress Held at Ghent University, December 14–17, 2009.|first1=Katrien De|last1=Graef|first2=Jan|last2=Tavernier|date=7 December 2012|publisher=BRILL|isbn=978-9004207400|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qbnyh2YH2KQC&q=shahdad+standard&pg=PA24|title=Art of the Bronze Age: Southeastern Iran, Western Central Asia, and the Indus Valley|first1=Holly|last1=Pittman|first2=Metropolitan Museum of Art (New York|last2=N.Y.)|date=12 December 1984|publisher=Metropolitan Museum of Art|isbn=9780870993657|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6lDgYxV0DN8C&q=shahdad+standard&pg=PA227|title=Leaving No Stones Unturned: Essays on the Ancient Near East and Egypt in Honor of Donald P. Hansen|first1=Donald P.|last1=Hansen|first2=Erica|last2=Ehrenberg|date=12 December 2017|publisher=Eisenbrauns|isbn=9781575060552|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=M2QMAQAAMAAJ&q=shahdad+standard|title=Shahdad: archaeological excavations of a bronze age center in Iran|first1=Ali|last1=Hakemi|first2=Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente Centro Scavi e Ricerche|last2=Archeologiche|date=12 December 1997|publisher=IsMEO|isbn=9788120410176|via=Google Books}}</ref> Həmçinin, "[[Şahbaz|Derəfş Şahbaz]]" [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqları üçün istifadə olunduğu halda, bu bayraq kimi bayraqlar e.ə. 550-ci ildə müxtəlif üslub və formada olan [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] ordusunun hər bir hissəsi üçün istifadə edilmişdir. [[Parfiya|Parfiyalılar]] [[Dəmirçi Kave|Dəmirçi Kavenin]] təsiri ilə nizənin üstündəki çarpaz çubuğa bağlanan tunc "[[Derəfş Kavyani]]"dən bayraq kimi istifadə edirdilər. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] qvd5tk5scdtonswj3ewfzn68g54vwir 6599890 6599860 2022-08-28T19:34:34Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:درفش_کاویانی.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/%D8%AF%D8%B1%D9%81%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg/220px-%D8%AF%D8%B1%D9%81%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg|thumb| Dərəfş nümunəsi.]] '''Derəfş''' ({{Dil-fa|درفش}}; mənası – [[bayraq]]) — [[İran tarixi|Qədim İran]] ordusularında birliklər tərəfindən hərbi bayraq kimi istifadə edilən bayrağabənzər əşya. == Tarixi == Derəfş [[veksilloid]] idi, adətən müxtəlif naxışlı və rəngdə olan dəri və ya parçadan ibarət idi. Bundan qohumları tanımaq və bir yerə toplaşmaq, ya da hücum istiqamətini göstərmək üçün əsas simvollardan biri kimi istifadə olunurdu. Əvvəlcə ağacdan, buynuzdan, tuncdan, heyvan dərisindən və digər oyma və boyalı ağac və ya metal bəzək əşyalarından hazırlanmışdır. E.ə. 2,400-cü ilə aid edilən "[[Derəfş Şəhdad]]" tarixdə ilk bayraq hesab edilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qsmtxmD5kWcC&q=shahdad+standard&pg=PA19|title=Susa and Elam. Archaeological, Philological, Historical and Geographical Perspectives.: Proceedings of the International Congress Held at Ghent University, December 14–17, 2009.|first1=Katrien De|last1=Graef|first2=Jan|last2=Tavernier|date=7 December 2012|publisher=BRILL|isbn=978-9004207400|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qbnyh2YH2KQC&q=shahdad+standard&pg=PA24|title=Art of the Bronze Age: Southeastern Iran, Western Central Asia, and the Indus Valley|first1=Holly|last1=Pittman|first2=Metropolitan Museum of Art (New York|last2=N.Y.)|date=12 December 1984|publisher=Metropolitan Museum of Art|isbn=9780870993657|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6lDgYxV0DN8C&q=shahdad+standard&pg=PA227|title=Leaving No Stones Unturned: Essays on the Ancient Near East and Egypt in Honor of Donald P. Hansen|first1=Donald P.|last1=Hansen|first2=Erica|last2=Ehrenberg|date=12 December 2017|publisher=Eisenbrauns|isbn=9781575060552|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=M2QMAQAAMAAJ&q=shahdad+standard|title=Shahdad: archaeological excavations of a bronze age center in Iran|first1=Ali|last1=Hakemi|first2=Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente Centro Scavi e Ricerche|last2=Archeologiche|date=12 December 1997|publisher=IsMEO|isbn=9788120410176|via=Google Books}}</ref> Həmçinin, "[[Şahbaz|Derəfş Şahbaz]]" [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqları üçün istifadə olunduğu halda, bu bayraq kimi bayraqlar e.ə. 550-ci ildə müxtəlif üslub və formada olan [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] ordusunun hər bir hissəsi üçün istifadə edilmişdir. [[Parfiya|Parfiyalılar]] [[Dəmirçi Kave|Dəmirçi Kavenin]] təsiri ilə nizənin üstündəki çarpaz çubuğa bağlanan tunc "[[Derəfş Kavyani]]"dən bayraq kimi istifadə edirdilər. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] 0jiscfu956s4la8cbei1vu1t1ia6uo6 6599891 6599890 2022-08-28T19:34:49Z Solavirum 95249 - wikitext text/x-wiki [[Fayl:درفش_کاویانی.jpg|thumb|Dərəfş nümunəsi.]] '''Derəfş''' ({{Dil-fa|درفش}}; mənası – [[bayraq]]) — [[İran tarixi|Qədim İran]] ordusularında birliklər tərəfindən hərbi bayraq kimi istifadə edilən bayrağabənzər əşya. == Tarixi == Derəfş [[veksilloid]] idi, adətən müxtəlif naxışlı və rəngdə olan dəri və ya parçadan ibarət idi. Bundan qohumları tanımaq və bir yerə toplaşmaq, ya da hücum istiqamətini göstərmək üçün əsas simvollardan biri kimi istifadə olunurdu. Əvvəlcə ağacdan, buynuzdan, tuncdan, heyvan dərisindən və digər oyma və boyalı ağac və ya metal bəzək əşyalarından hazırlanmışdır. E.ə. 2,400-cü ilə aid edilən "[[Derəfş Şəhdad]]" tarixdə ilk bayraq hesab edilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qsmtxmD5kWcC&q=shahdad+standard&pg=PA19|title=Susa and Elam. Archaeological, Philological, Historical and Geographical Perspectives.: Proceedings of the International Congress Held at Ghent University, December 14–17, 2009.|first1=Katrien De|last1=Graef|first2=Jan|last2=Tavernier|date=7 December 2012|publisher=BRILL|isbn=978-9004207400|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qbnyh2YH2KQC&q=shahdad+standard&pg=PA24|title=Art of the Bronze Age: Southeastern Iran, Western Central Asia, and the Indus Valley|first1=Holly|last1=Pittman|first2=Metropolitan Museum of Art (New York|last2=N.Y.)|date=12 December 1984|publisher=Metropolitan Museum of Art|isbn=9780870993657|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6lDgYxV0DN8C&q=shahdad+standard&pg=PA227|title=Leaving No Stones Unturned: Essays on the Ancient Near East and Egypt in Honor of Donald P. Hansen|first1=Donald P.|last1=Hansen|first2=Erica|last2=Ehrenberg|date=12 December 2017|publisher=Eisenbrauns|isbn=9781575060552|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=M2QMAQAAMAAJ&q=shahdad+standard|title=Shahdad: archaeological excavations of a bronze age center in Iran|first1=Ali|last1=Hakemi|first2=Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente Centro Scavi e Ricerche|last2=Archeologiche|date=12 December 1997|publisher=IsMEO|isbn=9788120410176|via=Google Books}}</ref> Həmçinin, "[[Şahbaz|Derəfş Şahbaz]]" [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqları üçün istifadə olunduğu halda, bu bayraq kimi bayraqlar e.ə. 550-ci ildə müxtəlif üslub və formada olan [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] ordusunun hər bir hissəsi üçün istifadə edilmişdir. [[Parfiya|Parfiyalılar]] [[Dəmirçi Kave|Dəmirçi Kavenin]] təsiri ilə nizənin üstündəki çarpaz çubuğa bağlanan tunc "[[Derəfş Kavyani]]"dən bayraq kimi istifadə edirdilər. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] a1czc6iknz72kzce6ohp4otirh6h0tm 6599893 6599891 2022-08-28T19:36:06Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:درفش_کاویانی.jpg|thumb|Dərəfş nümunəsi.]] '''Derəfş''' ({{Dil-fa|درفش}}; mənası – [[bayraq]])<ref>{{Cite news |first=Məhəmməd Əmin |last=Rəsulzadə |author-link=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə |url=http://www.anl.az/down/meqale/525/2012/iyul/39.htm |title=Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Yazar: Şirməmməd |date=29 iyul 1916 |access-date=28 avqust 2022 |archive-url= |archive-date= |issue=245 |language=az |newspaper=[[Açıq söz (qəzet)|Açıq söz]] }}</ref> — [[İran tarixi|Qədim İran]] ordusularında birliklər tərəfindən hərbi bayraq kimi istifadə edilən bayrağabənzər əşya. == Tarixi == Derəfş [[veksilloid]] idi, adətən müxtəlif naxışlı və rəngdə olan dəri və ya parçadan ibarət idi. Bundan qohumları tanımaq və bir yerə toplaşmaq, ya da hücum istiqamətini göstərmək üçün əsas simvollardan biri kimi istifadə olunurdu. Əvvəlcə ağacdan, buynuzdan, tuncdan, heyvan dərisindən və digər oyma və boyalı ağac və ya metal bəzək əşyalarından hazırlanmışdır. E.ə. 2,400-cü ilə aid edilən "[[Derəfş Şəhdad]]" tarixdə ilk bayraq hesab edilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qsmtxmD5kWcC&q=shahdad+standard&pg=PA19|title=Susa and Elam. Archaeological, Philological, Historical and Geographical Perspectives.: Proceedings of the International Congress Held at Ghent University, December 14–17, 2009.|first1=Katrien De|last1=Graef|first2=Jan|last2=Tavernier|date=7 December 2012|publisher=BRILL|isbn=978-9004207400|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qbnyh2YH2KQC&q=shahdad+standard&pg=PA24|title=Art of the Bronze Age: Southeastern Iran, Western Central Asia, and the Indus Valley|first1=Holly|last1=Pittman|first2=Metropolitan Museum of Art (New York|last2=N.Y.)|date=12 December 1984|publisher=Metropolitan Museum of Art|isbn=9780870993657|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6lDgYxV0DN8C&q=shahdad+standard&pg=PA227|title=Leaving No Stones Unturned: Essays on the Ancient Near East and Egypt in Honor of Donald P. Hansen|first1=Donald P.|last1=Hansen|first2=Erica|last2=Ehrenberg|date=12 December 2017|publisher=Eisenbrauns|isbn=9781575060552|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=M2QMAQAAMAAJ&q=shahdad+standard|title=Shahdad: archaeological excavations of a bronze age center in Iran|first1=Ali|last1=Hakemi|first2=Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente Centro Scavi e Ricerche|last2=Archeologiche|date=12 December 1997|publisher=IsMEO|isbn=9788120410176|via=Google Books}}</ref> Həmçinin, "[[Şahbaz|Derəfş Şahbaz]]" [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqları üçün istifadə olunduğu halda, bu bayraq kimi bayraqlar e.ə. 550-ci ildə müxtəlif üslub və formada olan [[Əhəmənilər dövləti|Əhəməni]] ordusunun hər bir hissəsi üçün istifadə edilmişdir. [[Parfiya|Parfiyalılar]] [[Dəmirçi Kave|Dəmirçi Kavenin]] təsiri ilə nizənin üstündəki çarpaz çubuğa bağlanan tunc "[[Derəfş Kavyani]]"dən bayraq kimi istifadə edirdilər. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] 9m7d4y9z24icqvpd5v82uuhybi893d9 0 763825 6599865 2022-08-28T19:20:11Z Solavirum 95249 "[[:en:Special:Redirect/revision/1106478265|Shahbaz (bird)]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Standard_of_Cyrus_the_Great.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Standard_of_Cyrus_the_Great.svg/220px-Standard_of_Cyrus_the_Great.svg.png|thumb| [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] qurucusu [[II Kir|Böyük Kirin]] "Derəfş Şahbaz"ı.]] '''Şahbaz''' ({{Dil-fa|شَهباز or شاه‌باز}}) — [[Fars mifologiyası|fars mifologiyasında]] [[Təmsil|əfsanəvi]] quş adı.<ref>{{Cite web|dil=en}}</ref> Onun qartala bənzəyən bədən quruluşuna malik olması, şahin və ya qızılquşdan daha böyük olduğu, [[Böyük İran]] daxilində [[Zaqros dağları|Zaqros]], [[Əlburz dağları|Əlburz]] və [[Qafqaz dağları|Qafqazın]] daxilində bir ərazidə məskunlaşdığı bildirilir. Qədim fars mifologiyasında Şahbaz [[İrandilli xalqlar|İrandilli xalqlara]] kömək edən, Fərəvaharı İranzəminə istiqamətləndirən tanrı idi. == Tarixi == "''Şahbaz''" sözü [[Hərfi tərcümə|hərfi tərcümədə]] "şahın şahini" deməkdir.<ref name="Burton2">{{cite book|last=Burton|first=Sir Richard Francis|url=https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog|title=Falconry in the valley of the Indus|year=1852|author-link=Richard Francis Burton}}</ref><ref>{{cite book|last=Brill|first=E. J.|title=First Encyclopaedia of Islam 1913-1936}}</ref> <ref name=":02">{{Cite book|last=Altmann|first=Peter|url=https://books.google.com/books?id=IjfBDwAAQBAJ|title=Banned Birds: The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14|date=2019-12-03|publisher=Mohr Siebeck|isbn=978-3-16-158163-2|pages=17–18|language=en}}</ref> İran şahı üçün şahin və ya başqa bir yırtıcı quş saxlamaq standart təcrübə idi.<ref>{{Cite book|last=Khan|first=Hazrat Inayat|url=https://books.google.com/books?id=C2yMzM1S-iYC|title=The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan: The Smiling Forehead|date=2020-09-28|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-61310-665-5|pages=69|language=en}}</ref> Bu simvol həm gücü, həm də aqressivliyi təmsil edirdi.<ref name=":02" /> [[Qədim Misir tanrıları|Qədim Misir tanrısı]] [[Hor (tanrı)|Horun]] [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] əsasını qoyan [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqlarının arxetipi olması haqqında fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Britaniya kəşfiyyatçısı RiçardF. Burton rəmziini [[tetraçalan]] olduğunu güman etmişdir.<ref name="Burton2" /> Şahbaz alternativ olaraq [[İran yaylası|İran yaylasının]] səmasında başqa bir quş olan [[Məzar qartalı|mərzar qartalını]] təmsil edə bilərdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] ntky5bdnx4lzr7g1g54tij4dds77i0g 6599866 6599865 2022-08-28T19:20:25Z Solavirum 95249 Solavirum [[Şahbaz]] səhifəsinin adını [[Derəfş Şahbaz]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki [[Fayl:Standard_of_Cyrus_the_Great.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Standard_of_Cyrus_the_Great.svg/220px-Standard_of_Cyrus_the_Great.svg.png|thumb| [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] qurucusu [[II Kir|Böyük Kirin]] "Derəfş Şahbaz"ı.]] '''Şahbaz''' ({{Dil-fa|شَهباز or شاه‌باز}}) — [[Fars mifologiyası|fars mifologiyasında]] [[Təmsil|əfsanəvi]] quş adı.<ref>{{Cite web|dil=en}}</ref> Onun qartala bənzəyən bədən quruluşuna malik olması, şahin və ya qızılquşdan daha böyük olduğu, [[Böyük İran]] daxilində [[Zaqros dağları|Zaqros]], [[Əlburz dağları|Əlburz]] və [[Qafqaz dağları|Qafqazın]] daxilində bir ərazidə məskunlaşdığı bildirilir. Qədim fars mifologiyasında Şahbaz [[İrandilli xalqlar|İrandilli xalqlara]] kömək edən, Fərəvaharı İranzəminə istiqamətləndirən tanrı idi. == Tarixi == "''Şahbaz''" sözü [[Hərfi tərcümə|hərfi tərcümədə]] "şahın şahini" deməkdir.<ref name="Burton2">{{cite book|last=Burton|first=Sir Richard Francis|url=https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog|title=Falconry in the valley of the Indus|year=1852|author-link=Richard Francis Burton}}</ref><ref>{{cite book|last=Brill|first=E. J.|title=First Encyclopaedia of Islam 1913-1936}}</ref> <ref name=":02">{{Cite book|last=Altmann|first=Peter|url=https://books.google.com/books?id=IjfBDwAAQBAJ|title=Banned Birds: The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14|date=2019-12-03|publisher=Mohr Siebeck|isbn=978-3-16-158163-2|pages=17–18|language=en}}</ref> İran şahı üçün şahin və ya başqa bir yırtıcı quş saxlamaq standart təcrübə idi.<ref>{{Cite book|last=Khan|first=Hazrat Inayat|url=https://books.google.com/books?id=C2yMzM1S-iYC|title=The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan: The Smiling Forehead|date=2020-09-28|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-61310-665-5|pages=69|language=en}}</ref> Bu simvol həm gücü, həm də aqressivliyi təmsil edirdi.<ref name=":02" /> [[Qədim Misir tanrıları|Qədim Misir tanrısı]] [[Hor (tanrı)|Horun]] [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] əsasını qoyan [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqlarının arxetipi olması haqqında fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Britaniya kəşfiyyatçısı RiçardF. Burton rəmziini [[tetraçalan]] olduğunu güman etmişdir.<ref name="Burton2" /> Şahbaz alternativ olaraq [[İran yaylası|İran yaylasının]] səmasında başqa bir quş olan [[Məzar qartalı|mərzar qartalını]] təmsil edə bilərdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] ntky5bdnx4lzr7g1g54tij4dds77i0g 6599868 6599866 2022-08-28T19:20:32Z Solavirum 95249 Solavirum [[Derəfş Şahbaz]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Şahbaz]] adlandırdı: geriyə wikitext text/x-wiki [[Fayl:Standard_of_Cyrus_the_Great.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Standard_of_Cyrus_the_Great.svg/220px-Standard_of_Cyrus_the_Great.svg.png|thumb| [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] qurucusu [[II Kir|Böyük Kirin]] "Derəfş Şahbaz"ı.]] '''Şahbaz''' ({{Dil-fa|شَهباز or شاه‌باز}}) — [[Fars mifologiyası|fars mifologiyasında]] [[Təmsil|əfsanəvi]] quş adı.<ref>{{Cite web|dil=en}}</ref> Onun qartala bənzəyən bədən quruluşuna malik olması, şahin və ya qızılquşdan daha böyük olduğu, [[Böyük İran]] daxilində [[Zaqros dağları|Zaqros]], [[Əlburz dağları|Əlburz]] və [[Qafqaz dağları|Qafqazın]] daxilində bir ərazidə məskunlaşdığı bildirilir. Qədim fars mifologiyasında Şahbaz [[İrandilli xalqlar|İrandilli xalqlara]] kömək edən, Fərəvaharı İranzəminə istiqamətləndirən tanrı idi. == Tarixi == "''Şahbaz''" sözü [[Hərfi tərcümə|hərfi tərcümədə]] "şahın şahini" deməkdir.<ref name="Burton2">{{cite book|last=Burton|first=Sir Richard Francis|url=https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog|title=Falconry in the valley of the Indus|year=1852|author-link=Richard Francis Burton}}</ref><ref>{{cite book|last=Brill|first=E. J.|title=First Encyclopaedia of Islam 1913-1936}}</ref> <ref name=":02">{{Cite book|last=Altmann|first=Peter|url=https://books.google.com/books?id=IjfBDwAAQBAJ|title=Banned Birds: The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14|date=2019-12-03|publisher=Mohr Siebeck|isbn=978-3-16-158163-2|pages=17–18|language=en}}</ref> İran şahı üçün şahin və ya başqa bir yırtıcı quş saxlamaq standart təcrübə idi.<ref>{{Cite book|last=Khan|first=Hazrat Inayat|url=https://books.google.com/books?id=C2yMzM1S-iYC|title=The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan: The Smiling Forehead|date=2020-09-28|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-61310-665-5|pages=69|language=en}}</ref> Bu simvol həm gücü, həm də aqressivliyi təmsil edirdi.<ref name=":02" /> [[Qədim Misir tanrıları|Qədim Misir tanrısı]] [[Hor (tanrı)|Horun]] [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] əsasını qoyan [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqlarının arxetipi olması haqqında fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Britaniya kəşfiyyatçısı RiçardF. Burton rəmziini [[tetraçalan]] olduğunu güman etmişdir.<ref name="Burton2" /> Şahbaz alternativ olaraq [[İran yaylası|İran yaylasının]] səmasında başqa bir quş olan [[Məzar qartalı|mərzar qartalını]] təmsil edə bilərdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] ntky5bdnx4lzr7g1g54tij4dds77i0g 6599870 6599868 2022-08-28T19:20:52Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Standard_of_Cyrus_the_Great.svg|thumb|[[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] qurucusu [[II Kir|Böyük Kirin]] "Derəfş Şahbaz"ı.]] '''Şahbaz''' ({{Dil-fa|شَهباز or شاه‌باز}}) — [[Fars mifologiyası|fars mifologiyasında]] [[Təmsil|əfsanəvi]] quş adı.<ref>{{Cite web|dil=en}}</ref> Onun qartala bənzəyən bədən quruluşuna malik olması, şahin və ya qızılquşdan daha böyük olduğu, [[Böyük İran]] daxilində [[Zaqros dağları|Zaqros]], [[Əlburz dağları|Əlburz]] və [[Qafqaz dağları|Qafqazın]] daxilində bir ərazidə məskunlaşdığı bildirilir. Qədim fars mifologiyasında Şahbaz [[İrandilli xalqlar|İrandilli xalqlara]] kömək edən, Fərəvaharı İranzəminə istiqamətləndirən tanrı idi. == Tarixi == "''Şahbaz''" sözü [[Hərfi tərcümə|hərfi tərcümədə]] "şahın şahini" deməkdir.<ref name="Burton2">{{cite book|last=Burton|first=Sir Richard Francis|url=https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog|title=Falconry in the valley of the Indus|year=1852|author-link=Richard Francis Burton}}</ref><ref>{{cite book|last=Brill|first=E. J.|title=First Encyclopaedia of Islam 1913-1936}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|last=Altmann|first=Peter|url=https://books.google.com/books?id=IjfBDwAAQBAJ|title=Banned Birds: The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14|date=2019-12-03|publisher=Mohr Siebeck|isbn=978-3-16-158163-2|pages=17–18|language=en}}</ref> İran şahı üçün şahin və ya başqa bir yırtıcı quş saxlamaq standart təcrübə idi.<ref>{{Cite book|last=Khan|first=Hazrat Inayat|url=https://books.google.com/books?id=C2yMzM1S-iYC|title=The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan: The Smiling Forehead|date=2020-09-28|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-61310-665-5|pages=69|language=en}}</ref> Bu simvol həm gücü, həm də aqressivliyi təmsil edirdi.<ref name=":02" /> [[Qədim Misir tanrıları|Qədim Misir tanrısı]] [[Hor (tanrı)|Horun]] [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] əsasını qoyan [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqlarının arxetipi olması haqqında fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Britaniya kəşfiyyatçısı RiçardF. Burton rəmziini [[tetraçalan]] olduğunu güman etmişdir.<ref name="Burton2" /> Şahbaz alternativ olaraq [[İran yaylası|İran yaylasının]] səmasında başqa bir quş olan [[Məzar qartalı|mərzar qartalını]] təmsil edə bilərdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] 3zjapstul5kuxmi3uwi8m0gqc5sp0lc 6599871 6599870 2022-08-28T19:21:32Z Solavirum 95249 ce wikitext text/x-wiki [[Fayl:Standard_of_Cyrus_the_Great.svg|thumb|[[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] qurucusu [[II Kir|Böyük Kirin]] "Derəfş Şahbaz"ı.]] '''Şahbaz''' ({{Dil-fa|شَهباز or شاه‌باز}}) — [[Fars mifologiyası|fars mifologiyasında]] [[Təmsil|əfsanəvi]] quş adı.<ref>{{Cite web|last=Mark|first=Joshua J.|date=16 January 2020|title=Ancient Persian Gods, Heroes, and Creatures - The Complete List|url=https://www.worldhistory.org/article/1488/ancient-persian-gods-heroes-and-creatures---the-co/|access-date=2022-04-04|website=World History Encyclopedia|language=en}}</ref> Onun qartala bənzəyən bədən quruluşuna malik olması, şahin və ya qızılquşdan daha böyük olduğu, [[Böyük İran]] daxilində [[Zaqros dağları|Zaqros]], [[Əlburz dağları|Əlburz]] və [[Qafqaz dağları|Qafqazın]] daxilində bir ərazidə məskunlaşdığı bildirilir. Qədim fars mifologiyasında Şahbaz [[İrandilli xalqlar|İrandilli xalqlara]] kömək edən, Fərəvaharı İranzəminə istiqamətləndirən tanrı idi. == Tarixi == "''Şahbaz''" sözü [[Hərfi tərcümə|hərfi tərcümədə]] "şahın şahini" deməkdir.<ref name="Burton2">{{cite book|last=Burton|first=Sir Richard Francis|url=https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog|title=Falconry in the valley of the Indus|year=1852|author-link=Richard Francis Burton}}</ref><ref>{{cite book|last=Brill|first=E. J.|title=First Encyclopaedia of Islam 1913-1936}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|last=Altmann|first=Peter|url=https://books.google.com/books?id=IjfBDwAAQBAJ|title=Banned Birds: The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14|date=2019-12-03|publisher=Mohr Siebeck|isbn=978-3-16-158163-2|pages=17–18|language=en}}</ref> İran şahı üçün şahin və ya başqa bir yırtıcı quş saxlamaq standart təcrübə idi.<ref>{{Cite book|last=Khan|first=Hazrat Inayat|url=https://books.google.com/books?id=C2yMzM1S-iYC|title=The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan: The Smiling Forehead|date=2020-09-28|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-61310-665-5|pages=69|language=en}}</ref> Bu simvol həm gücü, həm də aqressivliyi təmsil edirdi.<ref name=":02" /> [[Qədim Misir tanrıları|Qədim Misir tanrısı]] [[Hor (tanrı)|Horun]] [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] əsasını qoyan [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqlarının arxetipi olması haqqında fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Britaniya kəşfiyyatçısı RiçardF. Burton rəmziini [[tetraçalan]] olduğunu güman etmişdir.<ref name="Burton2" /> Şahbaz alternativ olaraq [[İran yaylası|İran yaylasının]] səmasında başqa bir quş olan [[Məzar qartalı|mərzar qartalını]] təmsil edə bilərdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] e4bp32tu88uddnugvxll68of1lz8b3x 6599872 6599871 2022-08-28T19:21:43Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ wikitext text/x-wiki [[Fayl:Standard_of_Cyrus_the_Great.svg|thumb|[[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] qurucusu [[II Kir|Böyük Kirin]] "Derəfş Şahbaz"ı.]] '''Şahbaz''' ({{Dil-fa|شَهباز or شاه‌باز}}) — [[Fars mifologiyası|fars mifologiyasında]] [[Təmsil|əfsanəvi]] quş adı.<ref>{{Cite web|last=Mark|first=Joshua J.|date=16 January 2020|title=Ancient Persian Gods, Heroes, and Creatures - The Complete List|url=https://www.worldhistory.org/article/1488/ancient-persian-gods-heroes-and-creatures---the-co/|access-date=2022-04-04|website=World History Encyclopedia|language=en}}</ref> Onun qartala bənzəyən bədən quruluşuna malik olması, şahin və ya qızılquşdan daha böyük olduğu, [[Böyük İran]] daxilində [[Zaqros dağları|Zaqros]], [[Əlburz dağları|Əlburz]] və [[Qafqaz dağları|Qafqazın]] daxilində bir ərazidə məskunlaşdığı bildirilir. Qədim fars mifologiyasında Şahbaz [[İrandilli xalqlar|İrandilli xalqlara]] kömək edən, Fərəvaharı İranzəminə istiqamətləndirən tanrı idi. == Tarixi == "''Şahbaz''" sözü [[Hərfi tərcümə|hərfi tərcümədə]] "şahın şahini" deməkdir.<ref name="Burton2">{{cite book|last=Burton|first=Sir Richard Francis|url=https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog|title=Falconry in the valley of the Indus|year=1852}}</ref><ref>{{cite book|last=Brill|first=E. J.|title=First Encyclopaedia of Islam 1913-1936}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|last=Altmann|first=Peter|url=https://books.google.com/books?id=IjfBDwAAQBAJ|title=Banned Birds: The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14|date=2019-12-03|publisher=Mohr Siebeck|isbn=978-3-16-158163-2|pages=17–18|language=en}}</ref> İran şahı üçün şahin və ya başqa bir yırtıcı quş saxlamaq standart təcrübə idi.<ref>{{Cite book|last=Khan|first=Hazrat Inayat|url=https://books.google.com/books?id=C2yMzM1S-iYC|title=The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan: The Smiling Forehead|date=2020-09-28|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-61310-665-5|pages=69|language=en}}</ref> Bu simvol həm gücü, həm də aqressivliyi təmsil edirdi.<ref name=":02" /> [[Qədim Misir tanrıları|Qədim Misir tanrısı]] [[Hor (tanrı)|Horun]] [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] əsasını qoyan [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqlarının arxetipi olması haqqında fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Britaniya kəşfiyyatçısı RiçardF. Burton rəmziini [[tetraçalan]] olduğunu güman etmişdir.<ref name="Burton2" /> Şahbaz alternativ olaraq [[İran yaylası|İran yaylasının]] səmasında başqa bir quş olan [[Məzar qartalı|mərzar qartalını]] təmsil edə bilərdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] azrorjdar94kscwgz76vx7fajgbinxa 6599873 6599872 2022-08-28T19:21:53Z Solavirum 95249 /* Tarixi */ + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Standard_of_Cyrus_the_Great.svg|thumb|[[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] qurucusu [[II Kir|Böyük Kirin]] "Derəfş Şahbaz"ı.]] '''Şahbaz''' ({{Dil-fa|شَهباز or شاه‌باز}}) — [[Fars mifologiyası|fars mifologiyasında]] [[Təmsil|əfsanəvi]] quş adı.<ref>{{Cite web|last=Mark|first=Joshua J.|date=16 January 2020|title=Ancient Persian Gods, Heroes, and Creatures - The Complete List|url=https://www.worldhistory.org/article/1488/ancient-persian-gods-heroes-and-creatures---the-co/|access-date=2022-04-04|website=World History Encyclopedia|language=en}}</ref> Onun qartala bənzəyən bədən quruluşuna malik olması, şahin və ya qızılquşdan daha böyük olduğu, [[Böyük İran]] daxilində [[Zaqros dağları|Zaqros]], [[Əlburz dağları|Əlburz]] və [[Qafqaz dağları|Qafqazın]] daxilində bir ərazidə məskunlaşdığı bildirilir. Qədim fars mifologiyasında Şahbaz [[İrandilli xalqlar|İrandilli xalqlara]] kömək edən, Fərəvaharı İranzəminə istiqamətləndirən tanrı idi. == Tarixi == "''Şahbaz''" sözü [[Hərfi tərcümə|hərfi tərcümədə]] "şahın şahini" deməkdir.<ref name="Burton2">{{cite book|last=Burton|first=Sir Richard Francis|url=https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog|title=Falconry in the valley of the Indus|year=1852}}</ref><ref>{{cite book|last=Brill|first=E. J.|title=First Encyclopaedia of Islam 1913-1936}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|last=Altmann|first=Peter|url=https://books.google.com/books?id=IjfBDwAAQBAJ|title=Banned Birds: The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14|date=2019-12-03|publisher=Mohr Siebeck|isbn=978-3-16-158163-2|pages=17–18|language=en}}</ref> İran şahı üçün şahin və ya başqa bir yırtıcı quş saxlamaq standart təcrübə idi.<ref>{{Cite book|last=Khan|first=Hazrat Inayat|url=https://books.google.com/books?id=C2yMzM1S-iYC|title=The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan: The Smiling Forehead|date=2020-09-28|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-61310-665-5|pages=69|language=en}}</ref> Bu simvol həm gücü, həm də aqressivliyi təmsil edirdi.<ref name=":02" /> [[Qədim Misir tanrıları|Qədim Misir tanrısı]] [[Hor (tanrı)|Horun]] [[Əhəmənilər dövləti|Əhəmənilər imperiyasının]] əsasını qoyan [[II Kir|Böyük Kirin]] bayraqlarının arxetipi olması haqqında fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Britaniya kəşfiyyatçısı Riçard F. Burton rəmzini [[tetraçalan]] olduğunu güman etmişdir.<ref name="Burton2" /> Şahbaz alternativ olaraq [[İran yaylası|İran yaylasının]] səmasında başqa bir quş olan [[Məzar qartalı|mərzar qartalını]] təmsil edə bilərdi. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] [[Kateqoriya:Zərdüştilik]] 9klikm2zrtnc0rz8irjsgro2sd2u0tr 0 763827 6599869 2022-08-28T19:20:32Z Solavirum 95249 Solavirum [[Derəfş Şahbaz]] səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək [[Şahbaz]] adlandırdı: geriyə wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Şahbaz]] hgs5ufzs3unv73uezad445yh0rqy76h 0 763828 6599876 2022-08-28T19:26:55Z Solavirum 95249 "[[:en:Special:Redirect/revision/1107058575|Derafsh Shahdad]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Bronze_flag,_Shadad_Kerman,_Iran.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bronze_flag%2C_Shadad_Kerman%2C_Iran.JPG/220px-Bronze_flag%2C_Shadad_Kerman%2C_Iran.JPG|thumb| "Dərəfş Şahdad".]] "'''Derəfş Şəhdad'''" — [[İran|İranda]], [[Kirman ostanı|Kirman ostanının]] [[Şəhdad|Şəhdad şəhərində]] aşkar edilmiş tarixi [[dərəfş]]. Kvadrat metaldan ibarətdir, ölçüsü 23x23 sm-dir, üzərində qartal təmsil olunmuşdur və çubuq üzərində quraşdırılmışdır. Bu bayraq dünyanın ən qədim bayrağı hesab edilir. Üzərində bir xurma ağacı, iki başqa ağac, beş kiçik və böyük insan, iki şir, bir donqar inək və [[Ciruft]] mədəniyyətində təsvir olunan ilanlara bənzər bəzi ilanların şəklini görmək olar. Min illərdir paslandığı üçün yaşıllaşmışdır, lakin əvvəlcə günəşi əks etdirən metal parıltıya sahib idi.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qsmtxmD5kWcC&q=shahdad+standard&pg=PA19|title=Susa and Elam. Archaeological, Philological, Historical and Geographical Perspectives.: Proceedings of the International Congress Held at Ghent University, December 14–17, 2009.|first1=Katrien De|last1=Graef|first2=Jan|last2=Tavernier|date=7 December 2012|publisher=BRILL|isbn=978-9004207400|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qbnyh2YH2KQC&q=shahdad+standard&pg=PA24|title=Art of the Bronze Age: Southeastern Iran, Western Central Asia, and the Indus Valley|first1=Holly|last1=Pittman|first2=Metropolitan Museum of Art (New York|last2=N.Y.)|date=12 December 1984|publisher=Metropolitan Museum of Art|isbn=9780870993657|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6lDgYxV0DN8C&q=shahdad+standard&pg=PA227|title=Leaving No Stones Unturned: Essays on the Ancient Near East and Egypt in Honor of Donald P. Hansen|first1=Donald P.|last1=Hansen|first2=Erica|last2=Ehrenberg|date=12 December 2017|publisher=Eisenbrauns|isbn=9781575060552|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=M2QMAQAAMAAJ&q=shahdad+standard|title=Shahdad: archaeological excavations of a bronze age center in Iran|first1=Ali|last1=Hakemi|first2=Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente Centro Scavi e Ricerche|last2=Archeologiche|date=12 December 1997|publisher=IsMEO|isbn=9788120410176|via=Google Books}}</ref> Aşkar edildikdən sonra [[Tehran|Tehrana]] aparılmış, [[İran Milli Muzeyi|İran Milli Muzeyində]] saxlanılır. [[Fars mifologiyası|Qədim İran mifologiyasında]] [[Simurq quşu]] günəş tanrısının, müdriklik və böyük külək tanrısının simvolu olmaqla yanaşı, [[İran yaylası|İran yaylasının]] qədim yerliləri hesab olunurdu. Bu səbəbdən onun rəmzi Sasanilər dövründə bu bayrağın və "[[Derəfş Kavyani]]"nin dirəyində qoyulmuşdur . == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] ip9dtzw6x0agxfge709fcbobvplh43c 6599889 6599876 2022-08-28T19:32:57Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Bronze_flag,_Shadad_Kerman,_Iran.JPG|thumb|"Dərəfş Şahdad".]] "'''Derəfş Şəhdad'''" — [[İran|İranda]], [[Kirman ostanı|Kirman ostanının]] [[Şəhdad|Şəhdad şəhərində]] aşkar edilmiş tarixi [[derəfş]]. Kvadrat metaldan ibarətdir, ölçüsü 23x23 sm-dir, üzərində qartal təmsil olunmuşdur və çubuq üzərində quraşdırılmışdır. Bu bayraq dünyanın ən qədim bayrağı hesab edilir. Üzərində bir xurma ağacı, iki başqa ağac, beş kiçik və böyük insan, iki şir, bir donqar inək və [[Ciruft]] mədəniyyətində təsvir olunan ilanlara bənzər bəzi ilanların şəklini görmək olar. Min illərdir paslandığı üçün yaşıllaşmışdır, lakin əvvəlcə günəşi əks etdirən metal parıltıya sahib idi.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qsmtxmD5kWcC&q=shahdad+standard&pg=PA19|title=Susa and Elam. Archaeological, Philological, Historical and Geographical Perspectives.: Proceedings of the International Congress Held at Ghent University, December 14–17, 2009.|first1=Katrien De|last1=Graef|first2=Jan|last2=Tavernier|date=7 December 2012|publisher=BRILL|isbn=978-9004207400|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qbnyh2YH2KQC&q=shahdad+standard&pg=PA24|title=Art of the Bronze Age: Southeastern Iran, Western Central Asia, and the Indus Valley|first1=Holly|last1=Pittman|first2=Metropolitan Museum of Art (New York|last2=N.Y.)|date=12 December 1984|publisher=Metropolitan Museum of Art|isbn=9780870993657|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6lDgYxV0DN8C&q=shahdad+standard&pg=PA227|title=Leaving No Stones Unturned: Essays on the Ancient Near East and Egypt in Honor of Donald P. Hansen|first1=Donald P.|last1=Hansen|first2=Erica|last2=Ehrenberg|date=12 December 2017|publisher=Eisenbrauns|isbn=9781575060552|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=M2QMAQAAMAAJ&q=shahdad+standard|title=Shahdad: archaeological excavations of a bronze age center in Iran|first1=Ali|last1=Hakemi|first2=Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente Centro Scavi e Ricerche|last2=Archeologiche|date=12 December 1997|publisher=IsMEO|isbn=9788120410176|via=Google Books}}</ref> Aşkar edildikdən sonra [[Tehran|Tehrana]] aparılmış, [[İran Milli Muzeyi|İran Milli Muzeyində]] saxlanılır. [[Fars mifologiyası|Qədim İran mifologiyasında]] [[Simurq quşu]] günəş tanrısının, müdriklik və böyük külək tanrısının simvolu olmaqla yanaşı, [[İran yaylası|İran yaylasının]] qədim yerliləri hesab olunurdu. Bu səbəbdən onun rəmzi Sasanilər dövründə bu bayrağın və "[[Derəfş Kavyani]]"nin dirəyində qoyulmuşdur . == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:İranın milli simvolları]] fa9qvvbs2h8q52hfmlvgfc8tgpwmigb 0 763829 6599880 2022-08-28T19:30:41Z Solavirum 95249 "[[:ru:Special:Redirect/revision/122827796|Вексиллоид]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/220px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png|thumb| Roma imperiyasının [[S.P.Q.R.]] simvollarından ibarət veksillumu .]] '''Veksilloid''' — ölkələrin, təşkilatların, şəxslərin simvollarını təsvir edən ştandart. == Tərif == 1958-ci ildə veksilloloq Vitni Smit veksilloidi aşağıdakı kimi təyin etmişdir: "Bayrağın funksiyalarını yerinə yetirən, lakin müəyyən mənada, adətən görünüşü ilə fərqlənən əşya. Veksilloidlər ənənəvi cəmiyyətlərin xarakterik xüsusiyyətidir və tez-tez heyvan fiqurları kimi üstündə emblem olan pankarta bənzəyir". "Veksilloid" bayraq olmayan hər hansı bir bannerə xitab etmək üçün geniş şəkildə istifadə edilə bilər. İlk ən sadə protoveksilloidlər, sonrakı bayraqların və veksilloidlərin qabaqcılları məğlub edilmiş düşmənlərin qanına səpilmiş parçalar olması ehtimal edilir.<ref name="crw3">{{Cite web|url=http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|title=Vexilloids|access-date=2016-07-09|archive-date=2016-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20160719205654/http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|deadlink=no}}</ref> Orta əsrlərin sonlarında, 1100–1400-cü illərdə bayraqlar əsasən veksilloidləri əvəzləmişdir. Bununla belə, veksilloidlər hələ də xüsusi məqsədlər üçün və ya küçə paradları zamanı, həmçinin hərbi hissələr tərəfindən və ya təşkilatların simvolu kimi istifadə olunurdu.<ref>{{книга|заглавие=Flags Through the Ages and Across the World|ссылка=https://archive.org/details/flagsthroughages00smit|год=1975|издательство=[[S&P Global|McGraw-Hill Education]]|место=New York|isbn=0-07-059093-1|ref=Smith|язык=en|автор=[[Whitney Smith|Smith, Whitney]]}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html Entry on Vexilloids in the Flags of the World website] {{Wayback|url=http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|date=20160719205654}} [[Kateqoriya:Veksillologiya]] 6j1kp007n6l7k3sqgf2gi90ukawvdm6 6599881 6599880 2022-08-28T19:31:01Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki [[Fayl:Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/220px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png|thumb| Roma imperiyasının [[S.P.Q.R.]] simvollarından ibarət veksillumu .]] '''Veksilloid''' — ölkələrin, təşkilatların, şəxslərin simvollarını təsvir edən ştandart. == Tərif == 1958-ci ildə veksilloloq Vitni Smit veksilloidi aşağıdakı kimi təyin etmişdir: "Bayrağın funksiyalarını yerinə yetirən, lakin müəyyən mənada, adətən görünüşü ilə fərqlənən əşya. Veksilloidlər ənənəvi cəmiyyətlərin xarakterik xüsusiyyətidir və tez-tez heyvan fiqurları kimi üstündə emblem olan pankarta bənzəyir". "Veksilloid" bayraq olmayan hər hansı bir bannerə xitab etmək üçün geniş şəkildə istifadə edilə bilər. İlk ən sadə protoveksilloidlər, sonrakı bayraqların və veksilloidlərin qabaqcılları məğlub edilmiş düşmənlərin qanına səpilmiş parçalar olması ehtimal edilir.<ref name="crw3">{{Cite web|url=http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|title=Vexilloids|access-date=2016-07-09|archive-date=2016-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20160719205654/http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|deadlink=no}}</ref> [[Orta əsrlər|Orta əsrlərin]] sonlarında, 1100–1400-cü illərdə bayraqlar əsasən veksilloidləri əvəzləmişdir. Bununla belə, veksilloidlər hələ də xüsusi məqsədlər üçün və ya küçə paradları zamanı, həmçinin hərbi hissələr tərəfindən və ya təşkilatların simvolu kimi istifadə olunurdu.<ref>{{книга|заглавие=Flags Through the Ages and Across the World|ссылка=https://archive.org/details/flagsthroughages00smit|год=1975|издательство=[[S&P Global|McGraw-Hill Education]]|место=New York|isbn=0-07-059093-1|ref=Smith|язык=en|автор=[[Whitney Smith|Smith, Whitney]]}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html Entry on Vexilloids in the Flags of the World website] {{Wayback|url=http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|date=20160719205654}} [[Kateqoriya:Veksillologiya]] 4fcava56vucjdl5r81n98eti8nwkssw 6599882 6599881 2022-08-28T19:31:15Z Solavirum 95249 /* Tərif */ wikitext text/x-wiki [[Fayl:Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/220px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png|thumb| Roma imperiyasının [[S.P.Q.R.]] simvollarından ibarət veksillumu .]] '''Veksilloid''' — ölkələrin, təşkilatların, şəxslərin simvollarını təsvir edən ştandart. == Tərif == 1958-ci ildə veksilloloq Vitni Smit veksilloidi aşağıdakı kimi təyin etmişdir: "Bayrağın funksiyalarını yerinə yetirən, lakin müəyyən mənada, adətən görünüşü ilə fərqlənən əşya. Veksilloidlər ənənəvi cəmiyyətlərin xarakterik xüsusiyyətidir və tez-tez heyvan fiqurları kimi üstündə emblem olan pankarta bənzəyir". "Veksilloid" bayraq olmayan hər hansı bir bannerə xitab etmək üçün geniş şəkildə istifadə edilə bilər. İlk ən sadə protoveksilloidlər, sonrakı bayraqların və veksilloidlərin qabaqcılları məğlub edilmiş düşmənlərin qanına səpilmiş parçalar olması ehtimal edilir.<ref name="crw3">{{Cite web|url=http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|title=Vexilloids|access-date=2016-07-09|archive-date=2016-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20160719205654/http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|deadlink=no}}</ref> [[Orta əsrlər|Orta əsrlərin]] sonlarında, 1100–1400-cü illərdə bayraqlar əsasən veksilloidləri əvəzləmişdir. Bununla belə, veksilloidlər hələ də xüsusi məqsədlər üçün və ya küçə paradları zamanı, həmçinin hərbi hissələr tərəfindən və ya təşkilatların simvolu kimi istifadə olunurdu.<ref>{{kitab3|заглавие=Flags Through the Ages and Across the World|ссылка=https://archive.org/details/flagsthroughages00smit|год=1975|издательство=[[S&P Global|McGraw-Hill Education]]|место=New York|isbn=0-07-059093-1|ref=Smith|язык=en|автор=Smith, Whitney}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html Entry on Vexilloids in the Flags of the World website] {{Wayback|url=http://www.crwflags.com/fotw/flags/xf-vxid.html|date=20160719205654}} [[Kateqoriya:Veksillologiya]] 89as2xd45cv00syd0jwhfp5ahnxz136 14 763830 6599883 2022-08-28T19:31:35Z Solavirum 95249 y wikitext text/x-wiki {{catmore}} co14t6zd6tzm4ugm6s5twxn4ikv2ukr 6599886 6599883 2022-08-28T19:32:21Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Bayraqlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Bayraqlar]] d2sbuouewbzsl7usuqjvk46k8r745u3 6599887 6599886 2022-08-28T19:32:27Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Heraldika]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Bayraqlar]] [[Kateqoriya:Heraldika]] m1uzz4x5tl8fmvqpkjr2f8xr3ln5ovk 6599888 6599887 2022-08-28T19:32:38Z Solavirum 95249 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Semiotika]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Bayraqlar]] [[Kateqoriya:Heraldika]] [[Kateqoriya:Semiotika]] pl1psitkpexcxfjsa2unnzc21z2imq5 2 763831 6599915 2022-08-28T19:51:15Z Rauf alizada 220250 Səhifə "His name is Rauf. He is a programmer, web developer, graphic designer. He is very like Teen Wolf Series. He is a tw fan. He is -- year old." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki His name is Rauf. He is a programmer, web developer, graphic designer. He is very like Teen Wolf Series. He is a tw fan. He is -- year old. ie9obv61k2p0cw7dm8zhu3xux2oqrqf 0 763832 6599929 2022-08-28T20:02:53Z Solavirum 95249 "[[:ru:Special:Redirect/revision/124365221|Древнесемитская религия]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki '''Qədim sami dini''' — qədim [[Yaxın Şərq]] və [[Afrika buynuzu|Afrika buynuzunda]] yaşayan [[Samilər|sami]] xalqlarının, o cümlədən [[akkadlılar]], [[arameylər]], [[kənanlılar]] və başqalarının [[Politeizm|çoxtanrılı]] inancları və kultlarının ümumi adı.<ref name="a2">{{Cite web|url=http://annales.info/mal_az/small/hanmyth.htm|title=Гордон С. Ханаанейская мифология|access-date=2019-03-02|archive-date=2019-04-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20190405002604/http://annales.info/mal_az/small/hanmyth.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="b2">{{cite web|title=Ханаанейская мифология.|url=https://bstudy.net/676277/iskusstvo/hanaaneyskaya_mifologiya|website=https://bstudy.net}}</ref> Sami ənənəsi və onların [[Panteon|panteonları]]<ref>{{книга|заглавие=Canaan and Israel in Antiquity: An Introduction|ссылка=https://books.google.com/books?id=M0V6U22YdxEC&pg=PA187|год=2001|издательство={{Нп3|A & C Black|A&C Black|en|A & C Black}}|isbn=978-1-84127-258-0|страницы=187|ref=Noll|язык=en|автор=Noll, K. L.}}. — «[A patron god in an ancient Near Eastern religion held a unique position among the gods] as the most powerful and the most just of the gods, who ruled the divine realm as he ruled the human realm, often with the approval of a council of divine 'elders' who legitimated his right to rule as patron god (as in the book of Job 1—2). […] Other gods were subordinate to, and partners with, the divine patron, just as the human aristocracy and commoners were expected to be subordinate to, and supportive of, the human king. The pantheon was usually quite complex, often including hundreds or even thousands of gods.».</ref> regional kateqoriyalara bölünür. [[Levant|Levantdakı]] Kənan dini, [[Mesopotamiya|Mesopotamiyadakı]] Assur-Babil dini ilə əlaqəli Şumer mifologiyası, İsrail övladlarının qədim yəhudi dini və ərəb mifologiyası. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * Donald A. Mackenzie, [http://www.sacred-texts.com/ane/mba/index.htm ''Myths of Babylonia and Assyria''] (1915). * Moscati, Sabatino (1968), ''The World of the Phoenicians'' (Phoenix Giant) * Ribichini, Sergio «Beliefs and Religious Life» in Moscati Sabatino (1988), ''The Phoenicians'' (by L.B. Tauris in 2001) * Thophilus G. Pinches, [https://web.archive.org/web/20070312003609/http://www.worldwideschool.org/library/books/relg/non-christiancomparative/TheReligionofBabyloniaandAssyria/toc.html ''The Religion of Babylonia and Assyria''], The World Wide School, Seattle (2000) * van der Toorn, Karel (1995). Dictionary of Deities and Demons in the Bible. New York: E. J. Brill. <nowiki>ISBN 0-8028-2491-9</nowiki>. [[Kateqoriya:Politeizm]] [[Kateqoriya:Qədim dünyada din]] [[Kateqoriya:Kənan]] [[Kateqoriya:Etnik din]] 18f8rs4ilwwi9c2tghhww5q8vmtz5cy 6599930 6599929 2022-08-28T20:03:13Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Qədim sami dini''' — qədim [[Yaxın Şərq]] və [[Afrika buynuzu|Afrika buynuzunda]] yaşayan [[Samilər|sami]] xalqlarının, o cümlədən [[akkadlılar]], [[arameylər]], [[kənanlılar]] və başqalarının [[Politeizm|çoxtanrılı]] inancları və kultlarının ümumi adı.<ref name="a2">{{Cite web|url=http://annales.info/mal_az/small/hanmyth.htm|title=Гордон С. Ханаанейская мифология|access-date=2019-03-02|archive-date=2019-04-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20190405002604/http://annales.info/mal_az/small/hanmyth.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="b2">{{cite web|title=Ханаанейская мифология.|url=https://bstudy.net/676277/iskusstvo/hanaaneyskaya_mifologiya|website=https://bstudy.net}}</ref> Sami ənənəsi və onların [[Panteon|panteonları]]<ref>{{kitab3 |заглавие=Canaan and Israel in Antiquity: An Introduction|ссылка=https://books.google.com/books?id=M0V6U22YdxEC&pg=PA187|год=2001|издательство=A & C Black|isbn=978-1-84127-258-0|страницы=187|ref=Noll|язык=en|автор=Noll, K. L.}}. — «[A patron god in an ancient Near Eastern religion held a unique position among the gods] as the most powerful and the most just of the gods, who ruled the divine realm as he ruled the human realm, often with the approval of a council of divine 'elders' who legitimated his right to rule as patron god (as in the book of Job 1—2). […] Other gods were subordinate to, and partners with, the divine patron, just as the human aristocracy and commoners were expected to be subordinate to, and supportive of, the human king. The pantheon was usually quite complex, often including hundreds or even thousands of gods.».</ref> regional kateqoriyalara bölünür. [[Levant|Levantdakı]] Kənan dini, [[Mesopotamiya|Mesopotamiyadakı]] Assur-Babil dini ilə əlaqəli Şumer mifologiyası, İsrail övladlarının qədim yəhudi dini və ərəb mifologiyası. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * Donald A. Mackenzie, [http://www.sacred-texts.com/ane/mba/index.htm ''Myths of Babylonia and Assyria''] (1915). * Moscati, Sabatino (1968), ''The World of the Phoenicians'' (Phoenix Giant) * Ribichini, Sergio «Beliefs and Religious Life» in Moscati Sabatino (1988), ''The Phoenicians'' (by L.B. Tauris in 2001) * Thophilus G. Pinches, [https://web.archive.org/web/20070312003609/http://www.worldwideschool.org/library/books/relg/non-christiancomparative/TheReligionofBabyloniaandAssyria/toc.html ''The Religion of Babylonia and Assyria''], The World Wide School, Seattle (2000) * van der Toorn, Karel (1995). Dictionary of Deities and Demons in the Bible. New York: E. J. Brill. <nowiki>ISBN 0-8028-2491-9</nowiki>. [[Kateqoriya:Politeizm]] [[Kateqoriya:Qədim dünyada din]] [[Kateqoriya:Kənan]] [[Kateqoriya:Etnik din]] 9ahwrots9tzhaafnkozlavp9owja52j 6599931 6599930 2022-08-28T20:03:23Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki '''Qədim sami dini''' — qədim [[Yaxın Şərq]] və [[Afrika buynuzu|Afrika buynuzunda]] yaşayan [[Samilər|sami]] xalqlarının, o cümlədən [[akkadlılar]], [[arameylər]], [[kənanlılar]] və başqalarının [[Politeizm|çoxtanrılı]] inancları və kultlarının ümumi adı.<ref name="a2">{{Cite web|url=http://annales.info/mal_az/small/hanmyth.htm|title=Гордон С. Ханаанейская мифология|access-date=2019-03-02|archive-date=2019-04-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20190405002604/http://annales.info/mal_az/small/hanmyth.htm|deadlink=no}}</ref><ref name="b2">{{cite web|title=Ханаанейская мифология.|url=https://bstudy.net/676277/iskusstvo/hanaaneyskaya_mifologiya|website=https://bstudy.net}}</ref> Sami ənənəsi və onların [[Panteon|panteonları]]<ref>{{kitab3 |заглавие=Canaan and Israel in Antiquity: An Introduction|ссылка=https://books.google.com/books?id=M0V6U22YdxEC&pg=PA187|год=2001|издательство=A & C Black|isbn=978-1-84127-258-0|страницы=187|ref=Noll|язык=en|автор=Noll, K. L.}}. — «[A patron god in an ancient Near Eastern religion held a unique position among the gods] as the most powerful and the most just of the gods, who ruled the divine realm as he ruled the human realm, often with the approval of a council of divine 'elders' who legitimated his right to rule as patron god (as in the book of Job 1—2). […] Other gods were subordinate to, and partners with, the divine patron, just as the human aristocracy and commoners were expected to be subordinate to, and supportive of, the human king. The pantheon was usually quite complex, often including hundreds or even thousands of gods.».</ref> regional kateqoriyalara bölünür. [[Levant|Levantdakı]] Kənan dini, [[Mesopotamiya|Mesopotamiyadakı]] Assur-Babil dini ilə əlaqəli Şumer mifologiyası, İsrail övladlarının qədim yəhudi dini və ərəb mifologiyası. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Əlavə ədəbiyyat == * Donald A. Mackenzie, [http://www.sacred-texts.com/ane/mba/index.htm ''Myths of Babylonia and Assyria''] (1915). * Moscati, Sabatino (1968), ''The World of the Phoenicians'' (Phoenix Giant) * Ribichini, Sergio «Beliefs and Religious Life» in Moscati Sabatino (1988), ''The Phoenicians'' (by L.B. Tauris in 2001) * Thophilus G. Pinches, [https://web.archive.org/web/20070312003609/http://www.worldwideschool.org/library/books/relg/non-christiancomparative/TheReligionofBabyloniaandAssyria/toc.html ''The Religion of Babylonia and Assyria''], The World Wide School, Seattle (2000) * van der Toorn, Karel (1995). Dictionary of Deities and Demons in the Bible. New York: E. J. Brill. <nowiki>ISBN 0-8028-2491-9</nowiki>. [[Kateqoriya:Politeizm]] [[Kateqoriya:Qədim dünyada din]] [[Kateqoriya:Kənan]] [[Kateqoriya:Etnik din]] noeunu6wb333dyzzdpm7jqlrk6l822j 0 763834 6599948 2022-08-28T20:16:01Z Solavirum 95249 "[[:en:Special:Redirect/revision/1035739882|Dendera Temple complex]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Dendera_7_977.PNG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Dendera_7_977.PNG/250px-Dendera_7_977.PNG|right|thumb|250x250px| Hathor məbədi. Dəndərə.]] '''Dəndərə məbəd kompleksi''' ({{Dil-egy|Iunet}} və ya ''{{Lang|egy|Tantere}}'') — [[Misir|Misirin]] [[Dəndərə|Dəndərə şəhərindən]] təqribən {{Convert|2.5|km}} ) məsafədə yerləşir. Misirdə ən yaxşı qorunan məbəd komplekslərindən biridir. Ərazi [[Abidos|Abidosun]] cənubunda, [[Yuxarı Misir|Yuxarı Misirin]] altıncı nomu kimi istifadə olunurdu. == Hathor məbədi == Kompleksdə üstünlük təşkil edən bina [[Hathor]] məbədidir. Məbəd orta padşahlıq dövründən başlayaraq Roma imperatoru [[Trayan|Trayanın]] dövrünə qədər eyni yerdə olmuş, lakin bir qədər dəyişdirilmişdir.<ref name="Kipfer2">{{cite book|first=Barbara Ann|last=Kipfer|url=https://books.google.com/books?vid=ISBN0306461587&id=XneTstDbcC0C|title=Encyclopedic Dictionary of Archaeology|page=153|publisher=Kluwer Academic/Plenum Publishers|location=New York|year=2000|isbn=0-306-46158-7}}</ref> Mövcud strukturun tikintisi e.ə. 54-cü ilin iyulunda [[XII Ptolemey Neos Dionis|XII Ptolemey Neos Dionisin]] dövründə başlamışdır.<ref name="KAB3">{{cite book|last1=Bard|first1=Kathryn A.|title=Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt|date=2005|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-66525-9|page=252|url=https://books.google.com/books?id=AWSGAgAAQBAJ&pg=PA252|language=en}}</ref><ref name="KAB4">{{cite book|last1=Bard|first1=Kathryn A.|title=Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt|date=2005|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-66525-9|page=252|url=https://books.google.com/books?id=AWSGAgAAQBAJ&pg=PA252|language=en}}</ref> və hipostil zalı [[Tiberi]] dövründə tikilmişdir.<ref>{{cite book|last=Wilkinson|first=Richard H.|year=2000|title=The Temples of Ancient Egypt|url=https://archive.org/details/completetempleso00wilk|url-access=registration|publisher=Thames & Hudson|page=[https://archive.org/details/completetempleso00wilk/page/149 149]}}</ref> [[Trayan]] Misirdə binalar tikməkdə və onları bəzəməkdə kifayət qədər fəal idi. O, [[Domisian]] ilə birlikdə Hathor məbədinin propilonunda səhnələr təqdim etmişdir. Onun [[Kartuş (heroqlif)|kartuşu]] [[İsna|İsnadakı]] [[Xnum]] məbədinin sütun şaftlarında da müşahidə olunur.<ref name="PAS2">"Trajan was, in fact, quite active in Egypt. Separate scenes of Domitian and Trajan making offerings to the gods appear on reliefs on the propylon of the Temple of Hathor at Dendera. There are cartouches of Domitian and Trajan on the column shafts of the Temple of Knum at Esna, and on the exterior a frieze text mentions Domitian, Trajan, and Hadrian" {{cite book|last1=Stadter|first1=Philip A.|last2=Stockt|first2=L. Van der|title=Sage and Emperor: Plutarch, Greek Intellectuals, and Roman Power in the Time of Trajan (98-117 A.D.)|date=2002|publisher=Leuven University Press|isbn=978-90-5867-239-1|page=75|url=https://books.google.com/books?id=jJjiYdxHmPMC&pg=PA75|language=en}}</ref> === Dəndərə zodiakı === Heykəlləşdirilmiş [[Dendera zodiakı|Dəndərə zodiakı]] son dövrlərə aid Yunan-Roma məbədində tapılan relyefdir. Burada [[Buğa (astrologiya)|buğa]] və [[Tərəzi bürcü (astrologiya)|tərəzi]] təsvirlərini ehtiva edən geniş yayılmış relyefdir. Onun eskizi [[Fransanın Misirə və Suriyaya yürüşü|Napoleonun Misirə yürüşü]] zamanı hazırlanmışdır. 1820-ci ildə [[Fransa]] müstəmləkəçiləri tərəfindən məbədin tavanından çıxarılaraq saxta ilə əvəz edilmişdir. Onlara Misir hökmdarı [[Məhəmməd Əli Paşa|Məhəmməd Əli Paşadan]] icazə alması və ya oğurlamaları ilə bağlı mübahisələr var. Əsli indi [[Luvr muzeyi|Luvrdadır]].<ref>{{Cite news|url=http://www.history.com/news/egypts-most-wanted-an-antiquities-wish-list|title=Egypt’s Most Wanted: An Antiquities Wish List|work=HISTORY.com|access-date=2018-02-24}}</ref> [[Jan-Fransua Şampolyon|Şampolyon]] bunun [[Ptolemeylər sülaləsi|Ptolemey]] dövrünə aid olduğunu təxmin etmişdir. Müasir [[Misirşünaslıq|misirşünaslar]] bunu eramızdan əvvəl I əsrə aid edirlər.<ref>{{cite web|url=http://www.lhl.lib.mo.us/events_exhib/exhibit/exhibits/napoleon/zodiac_dendera.shtml|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090314073121/http://www.lhl.lib.mo.us/events_exhib/exhibit/exhibits/napoleon/zodiac_dendera.shtml|archive-date=14 March 2009|title=The Zodiac of Dendera|work=Napoleon and the Scientific Expedition to Egypt|publisher=Linda Hall Library}}</ref> === Dəndərə işığı === Hathor məbədində [[mavi suzanbağı]] çiçəyindən çıxan ilan şəklində [[Hor (tanrı)|Horun]] təsvir edildiyi daş relyeflər var. O, altı relyefdə [[Nut|Nutun]] bətnində təmsil edilən "''hn''" adlı oval qabın içində təsvir edilmişdir.<ref>{{cite book|last=Waitkus|first=Wolfgang|title=Die Texte in den unteren Krypten des Hathortempels von Dendera: ihre Aussagen zur Funktion und Bedeutung dieser Räume|publisher=Mainz|year=1997|isbn=3-8053-2322-0|language=German|trans-title=The texts in the lower crypts of the Hathor temples of Dendera: their statements for the function and meaning of these areas}}</ref><ref>{{cite web|last=Grenville|first=Keith|title=Dendera Temple Crypt|url=http://users.iafrica.com/g/gr/grenvill/denderah.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100425005521/http://users.iafrica.com/g/gr/grenvill/denderah.htm|archive-date=25 April 2010|publisher=The Egyptian Society of South Africa}}</ref> == Roma mammisisi == Roma [[Mammisi|mammisisi]] [[Trayan]] və [[Mark Avreli|Mark Avrelinin]] hakimiyyətləri dövrünə aid bir əlavə binadır. Burada Misir tanrılarına qurban verən Trayanın çoxsaylı relyeflərini görmək olar.<ref name="KAB2">{{cite book|last1=Bard|first1=Kathryn A.|title=Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt|date=2005|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-66525-9|page=252|url=https://books.google.com/books?id=AWSGAgAAQBAJ&pg=PA252|language=en}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|2}} == Əlavə ədəbiyyat ==  {{refbegin|2}} * [[Jed Z. Buchwald]], "''[http://pr.caltech.edu/periodicals/eands/articles/LXVI4/buchwald.html Egyptian Stars under Paris Skies]''". pr.caltech.edu. * R. A. Parker, "''[https://www.jstor.org/stable/74274 Ancient Egyptian Astronomy]''". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences, Vol. 276, No. 1257, The Place of Astronomy in the Ancient World (May 2, 1974), pp.&nbsp;51–65 * Marshall Clagett, "''[https://archive.org/details/bub_gb_8c10QYoGa4UC Ancient Egyptian Science: A Source Book]''". Diane, 1989. {{ISBN|0-87169-214-7}} * William Henry and Davenport Adams "''[https://archive.org/details/egyptpastandpre00adamgoog Egypt Past and Present: Described and Illustrated]''". T. Nelson and Sons, 1885. 380 pages. Page 218 - 226 * [http://www.catchpenny.org/dendera.html The Dendera Reliefs], Catchpenny Mysteries. * Frank Dörnenburg, [https://web.archive.org/web/20050408190622/http://doernenburg.alien.de/alternativ/dendera/dend00_e.php Electric lights in Egypt?]. 2004. (ed. An analysis of how the Egyptians didn't have electricity). * [[Auguste Mariette|Mariette, Auguste]], ''Dendérah'', Bookshop A. Franck, Paris, 1875. * Fischer, H.G., ''Dendera in the third millennium B.C. down to the theban domination of upper Egypt'', J.J. Augustin publisher, New York, 1968. {{refend}} == Xarici keçidlər == * [https://web.archive.org/web/20130116084235/http://www.satellite-sightseer.com/id/10752/Egypt//Dendera/Dendera_Temple_complex Dəndərə Temple complex]. satellite-sightseer.com. * [https://web.archive.org/web/20070304192445/http://2terres.hautesavoie.net/degypte/texte/dendera.htm Dəndərə] (French) * [https://www.flickr.com/photos/91747689@N07/sets/72157632407181364/ High-resolution Images of Dəndərə Temple Ceiling] {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Misirdəki arxeoloji abidələr]] 84zy08une5057qwhufor3df9ccpo7do 0 763835 6599987 2022-08-28T20:43:38Z White Demon 75303 Səhifə "{{Şəxs}} {{nihonqo|Tadahiro Ayzava|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – yaponiyalı həvəskar arxeoloq. Yaponiyada ilk paleolitik daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır. == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə Yaponiyanın Tokio şəhərində doğulmuşdur. Asosial uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində dulusçuluq parçaları və daş alətlə..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} {{nihonqo|Tadahiro Ayzava|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – yaponiyalı həvəskar arxeoloq. Yaponiyada ilk paleolitik daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır. == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə Yaponiyanın Tokio şəhərində doğulmuşdur. Asosial uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində dulusçuluq parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir. == Kəşfi == Ayzava 1946-cı ilin payızında Qunma prefekturasının Kiryu şəhərinin kənarında səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında obsidian alətlərlə qarşılaşmışdır. Bu kəşfdən öncə bu yer boş hesab edilirdi və arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının Comon dövründə baş verdiyini hesab edirdilər. Ayzavanın kəşfi nəticəsində 1949-cu ildə Çosuke Serizava və Sosuke Suqihara tərəfindən İvacuku arxeoloji qazıntı yerinin tammiqyaslı araşdırılması başlamışdır. Bu hadisə digər arxeoloji qazıntı yerlərinin kəşfinə səbəb olmuş və Yaponiyada paleolitik mədəniyyətin 30.000 il əvvəl mövcud olması təsdiqlənmişdir. == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} kpzzpb4463x66xsj3fe6576yqdpz79s 6600001 6599987 2022-08-28T20:52:27Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} {{nihonqo|Tadahiro Ayzava|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – [[yaponiya]]lı həvəskar [[arxeoloq]].{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Yaponiyada ilk [[Paleolit|paleolitik]] daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} [[Assosial]] uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində [[dulusçuluq]] parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Kəşfi == Ayzava 1946-cı ilin payızında [[Qunma prefekturası]]nın [[Kiryu]] şəhərinin kənarında səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında [[obsidian]] alətlərlə qarşılaşmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Bu kəşfdən öncə bu yer boş hesab edilirdi və arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının [[Comon dövrü]]ndə baş verdiyini hesab edirdilər.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzavanın kəşfi nəticəsində 1949-cu ildə [[Çosuke Serizava]] və [[Sosuke Suqihara]] tərəfindən İvacuku arxeoloji qazıntı yerinin tammiqyaslı araşdırılması başlanmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Bu hadisə digər arxeoloji qazıntı yerlərinin kəşfinə səbəb olmuş və Yaponiyada [[paleolit|paleolitik mədəniyyət]]in 30.000 il əvvəl mövcud olduğunu təsdiqlənmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |title=Kodansha Encyclopedia of Japan |volume = I cild (A–Conso)| date=1983 |publisher=[[Kodansha]] |location=[[Tokio]] |isbn=0-87011-621-5 |page=38 |url=https://www.worldcat.org/title/kodansha-encyclopedia-of-japan/oclc/233144013 |accessdate=29 avqust 2022|language=ingiliscə|ref=harv}} [[Kateqoriya:Yaponiya arxeoloqları]] oe7dvv889bq9gr4aqzyzq1sq3g1bpz9 6600003 6600001 2022-08-28T20:52:48Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} {{nihonqo|'''Tadahiro Ayzava'''|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – [[yaponiya]]lı həvəskar [[arxeoloq]].{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Yaponiyada ilk [[Paleolit|paleolitik]] daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} [[Assosial]] uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində [[dulusçuluq]] parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Kəşfi == Ayzava 1946-cı ilin payızında [[Qunma prefekturası]]nın [[Kiryu]] şəhərinin kənarında səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında [[obsidian]] alətlərlə qarşılaşmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Bu kəşfdən öncə bu yer boş hesab edilirdi və arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının [[Comon dövrü]]ndə baş verdiyini hesab edirdilər.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzavanın kəşfi nəticəsində 1949-cu ildə [[Çosuke Serizava]] və [[Sosuke Suqihara]] tərəfindən İvacuku arxeoloji qazıntı yerinin tammiqyaslı araşdırılması başlanmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Bu hadisə digər arxeoloji qazıntı yerlərinin kəşfinə səbəb olmuş və Yaponiyada [[paleolit|paleolitik mədəniyyət]]in 30.000 il əvvəl mövcud olduğunu təsdiqlənmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |title=Kodansha Encyclopedia of Japan |volume = I cild (A–Conso)| date=1983 |publisher=[[Kodansha]] |location=[[Tokio]] |isbn=0-87011-621-5 |page=38 |url=https://www.worldcat.org/title/kodansha-encyclopedia-of-japan/oclc/233144013 |accessdate=29 avqust 2022|language=ingiliscə|ref=harv}} [[Kateqoriya:Yaponiya arxeoloqları]] t7kclfh7rti7au8bgpljkt42ebatv5a 6600047 6600003 2022-08-28T21:22:12Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Şəxs}} {{nihonqo|'''Tadahiro Ayzava'''|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – [[yaponiya]]lı həvəskar [[arxeoloq]].{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Yaponiyada ilk [[paleolit]]ik daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} [[Assosial]] uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində [[dulusçuluq]] parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} O, [[Akaqi dağı]]nın ətrafında ilk insanların nə vaxt məskunlaşdığı ilə maraqlanmışdır. Ayzava həyatını qazanmaq üçün [[natto]] ticarəti ilə məşğul olurdu.<ref name="kiea">{{cite web |title=Kiryu Area Prehistory: Hunting |url=http://www.kiea.jp/hunting.html |website=KIEA |accessdate=28 avqust 2022 |archiveurl=https://archive.is/5hgXr |archivedate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə}}</ref> == Kəşfləri == Ayzava 1946-cı ilin sentyabrında [[Qunma prefekturası]]nın [[Kiryu]] şəhərində səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən [[Kasakake]] qəsəbəsinin [[İvacuku]] rayonunda yerləşən, qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında [[obsidian]] alətlərlə qarşılaşmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}}<ref name="kiea"/> Bu dövrdə arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının [[Comon dövrü]]ndə baş verdiyini hesab edirdilər.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava 1949-cu ilin iyulunda həmin bölgədə obsidian ucluq da aşkar etmişdir.<ref name="kiea"/> Artıq kifayət qədər dəlili olduğunu düşünən Ayzava gənc tokiolu tədqiqatçı [[Teruya Eyzaka]]ya yaxınlaşmış və onun vasitəsilə [[Meyci Universiteti]]nin arxeoloqu [[Çosuke Serizava]] ilə tanış olmuşdur.<ref name="kiea"/> Serizava onun tapıntılarını universitetin professoru [[Sosuke Suqihara]]ya göstərmiş və onu təəccübləndirmişdir.<ref name="kiea"/> 1949-cu ilin 11–12 sentyabr tarixlərində İvacukuda baş tutan arxeoloji qazıntı işlərində Serizava, Suqihara və [[İsamu Okamoto]] ilə yanaşı, Ayzavanın da iştirak etmiş və bir neçə ovalşəkilli daş alət aşkarlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava Serizava və Sekiya ilə birlikdə ''"Akaqi dağı ətəyində paleolitik alətlər"'' adlı hesabat yazmışdır.<ref name="kiea"/> Bu kəşflər nəticəsində 30.000 il əvvəl Yaponiyada [[paleolit|paleolitik mədəniyyətin]] mövcud olduğu təsdiqlənmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava Akaqi dağı bölgəsində paleolitik mədəniyyəti müstəqil şəkildə öyrənməyə davam etmişdir.<ref name="kiea"/> O, Qonqen, Kiribara, Mitsuya və Masuqata arxeoloji yerlərində tədqiqatlar aparmışdır.<ref name="kiea"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |title=Kodansha Encyclopedia of Japan |volume = I cild (A–Conso)| date=1983 |publisher=[[Kodansha]] |location=[[Tokio]] |isbn=0-87011-621-5 |page=38 |url=https://www.worldcat.org/title/kodansha-encyclopedia-of-japan/oclc/233144013 |accessdate=29 avqust 2022|language=ingiliscə|ref=harv}} [[Kateqoriya:Yaponiya arxeoloqları]] i3uch1euo4rgbwciapd26r31yjmos22 6600050 6600047 2022-08-28T21:24:26Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |şəklin izahı = Heykəli.}} {{nihonqo|'''Tadahiro Ayzava'''|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – [[yaponiya]]lı həvəskar [[arxeoloq]].{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Yaponiyada ilk [[paleolit]]ik daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} [[Assosial]] uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində [[dulusçuluq]] parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} O, [[Akaqi dağı]]nın ətrafında ilk insanların nə vaxt məskunlaşdığı ilə maraqlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava həyatını qazanmaq üçün [[natto]] ticarəti ilə məşğul olurdu.<ref name="kiea">{{cite web |title=Kiryu Area Prehistory: Hunting |url=http://www.kiea.jp/hunting.html |website=KIEA |accessdate=28 avqust 2022 |archiveurl=https://archive.is/5hgXr |archivedate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə}}</ref> == Kəşfləri == Ayzava 1946-cı ilin sentyabrında [[Qunma prefekturası]]nın [[Kiryu]] şəhərində səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən [[Kasakake]] qəsəbəsinin [[İvacuku]] rayonunda yerləşən, qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında [[obsidian]] alətlərlə qarşılaşmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}}<ref name="kiea"/> Bu dövrdə arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının [[Comon dövrü]]ndə baş verdiyini hesab edirdilər.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava 1949-cu ilin iyulunda həmin bölgədə obsidian ucluq da aşkar etmişdir.<ref name="kiea"/> Artıq kifayət qədər dəlili olduğunu düşünən Ayzava gənc tokiolu tədqiqatçı [[Teruya Eyzaka]]ya yaxınlaşmış və onun vasitəsilə [[Meyci Universiteti]]nin arxeoloqu [[Çosuke Serizava]] ilə tanış olmuşdur.<ref name="kiea"/> Serizava onun tapıntılarını universitetin professoru [[Sosuke Suqihara]]ya göstərmiş və onu təəccübləndirmişdir.<ref name="kiea"/> 1949-cu ilin 11–12 sentyabr tarixlərində İvacukuda baş tutan arxeoloji qazıntı işlərində Serizava, Suqihara və [[İsamu Okamoto]] ilə yanaşı, Ayzavanın da iştirak etmiş və bir neçə ovalşəkilli daş alət aşkarlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava Serizava və Sekiya ilə birlikdə ''"Akaqi dağı ətəyində paleolitik alətlər"'' adlı hesabat yazmışdır.<ref name="kiea"/> Bu kəşflər nəticəsində 30.000 il əvvəl Yaponiyada [[paleolit|paleolitik mədəniyyətin]] mövcud olduğu təsdiqlənmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava Akaqi dağı bölgəsində paleolitik mədəniyyəti müstəqil şəkildə öyrənməyə davam etmişdir.<ref name="kiea"/> O, Qonqen, Kiribara, Mitsuya və Masuqata arxeoloji yerlərində tədqiqatlar aparmışdır.<ref name="kiea"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |title=Kodansha Encyclopedia of Japan |volume = I cild (A–Conso)| date=1983 |publisher=[[Kodansha]] |location=[[Tokio]] |isbn=0-87011-621-5 |page=38 |url=https://www.worldcat.org/title/kodansha-encyclopedia-of-japan/oclc/233144013 |accessdate=29 avqust 2022|language=ingiliscə|ref=harv}} [[Kateqoriya:Yaponiya arxeoloqları]] ppfvy4fxon9e6swume7ckhnlb6binpz 6600051 6600050 2022-08-28T21:25:02Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:XX əsrin arxeoloqları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Şəxs |şəklin izahı = Heykəli.}} {{nihonqo|'''Tadahiro Ayzava'''|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – [[yaponiya]]lı həvəskar [[arxeoloq]].{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Yaponiyada ilk [[paleolit]]ik daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} [[Assosial]] uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində [[dulusçuluq]] parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} O, [[Akaqi dağı]]nın ətrafında ilk insanların nə vaxt məskunlaşdığı ilə maraqlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava həyatını qazanmaq üçün [[natto]] ticarəti ilə məşğul olurdu.<ref name="kiea">{{cite web |title=Kiryu Area Prehistory: Hunting |url=http://www.kiea.jp/hunting.html |website=KIEA |accessdate=28 avqust 2022 |archiveurl=https://archive.is/5hgXr |archivedate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə}}</ref> == Kəşfləri == Ayzava 1946-cı ilin sentyabrında [[Qunma prefekturası]]nın [[Kiryu]] şəhərində səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən [[Kasakake]] qəsəbəsinin [[İvacuku]] rayonunda yerləşən, qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında [[obsidian]] alətlərlə qarşılaşmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}}<ref name="kiea"/> Bu dövrdə arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının [[Comon dövrü]]ndə baş verdiyini hesab edirdilər.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava 1949-cu ilin iyulunda həmin bölgədə obsidian ucluq da aşkar etmişdir.<ref name="kiea"/> Artıq kifayət qədər dəlili olduğunu düşünən Ayzava gənc tokiolu tədqiqatçı [[Teruya Eyzaka]]ya yaxınlaşmış və onun vasitəsilə [[Meyci Universiteti]]nin arxeoloqu [[Çosuke Serizava]] ilə tanış olmuşdur.<ref name="kiea"/> Serizava onun tapıntılarını universitetin professoru [[Sosuke Suqihara]]ya göstərmiş və onu təəccübləndirmişdir.<ref name="kiea"/> 1949-cu ilin 11–12 sentyabr tarixlərində İvacukuda baş tutan arxeoloji qazıntı işlərində Serizava, Suqihara və [[İsamu Okamoto]] ilə yanaşı, Ayzavanın da iştirak etmiş və bir neçə ovalşəkilli daş alət aşkarlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava Serizava və Sekiya ilə birlikdə ''"Akaqi dağı ətəyində paleolitik alətlər"'' adlı hesabat yazmışdır.<ref name="kiea"/> Bu kəşflər nəticəsində 30.000 il əvvəl Yaponiyada [[paleolit|paleolitik mədəniyyətin]] mövcud olduğu təsdiqlənmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava Akaqi dağı bölgəsində paleolitik mədəniyyəti müstəqil şəkildə öyrənməyə davam etmişdir.<ref name="kiea"/> O, Qonqen, Kiribara, Mitsuya və Masuqata arxeoloji yerlərində tədqiqatlar aparmışdır.<ref name="kiea"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |title=Kodansha Encyclopedia of Japan |volume = I cild (A–Conso)| date=1983 |publisher=[[Kodansha]] |location=[[Tokio]] |isbn=0-87011-621-5 |page=38 |url=https://www.worldcat.org/title/kodansha-encyclopedia-of-japan/oclc/233144013 |accessdate=29 avqust 2022|language=ingiliscə|ref=harv}} [[Kateqoriya:Yaponiya arxeoloqları]] [[Kateqoriya:XX əsrin arxeoloqları]] g8ngrgqv7vhuibb4462dfho6ysfo27i 6600057 6600051 2022-08-28T21:32:34Z White Demon 75303 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |şəklin izahı = Heykəli.}} {{nihonqo|'''Tadahiro Ayzava'''|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – [[yaponiya]]lı həvəskar [[arxeoloq]].{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Yaponiyada ilk [[paleolit]]ik daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} [[Assosial]] uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində [[dulusçuluq]] parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} O, [[Akaqi dağı]]nın ətrafında ilk insanların nə vaxt məskunlaşdığı ilə maraqlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava həyatını qazanmaq üçün [[natto]] ticarəti ilə məşğul olurdu.<ref name="kiea">{{cite web |title=Kiryu Area Prehistory: Hunting |url=http://www.kiea.jp/hunting.html |website=KIEA |accessdate=28 avqust 2022 |archiveurl=https://archive.is/5hgXr |archivedate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə}}</ref> == Kəşfləri == Ayzava 1946-cı ilin sentyabrında [[Qunma prefekturası]]nın [[Kiryu]] şəhərində səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən [[Kasakake]] qəsəbəsinin [[İvacuku]] rayonunda yerləşən, qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında [[obsidian]] alətlərlə qarşılaşmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}}<ref name="kiea"/> Bu dövrdə arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının [[Comon dövrü]]ndə baş verdiyini hesab edirdilər.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava 1949-cu ilin iyulunda həmin bölgədə obsidian ucluq da aşkar etmişdir.<ref name="kiea"/> Artıq kifayət qədər dəlili olduğunu düşünən Ayzava gənc tokiolu tədqiqatçı [[Teruya Eyzaka]]ya yaxınlaşmış və onun vasitəsilə [[Meyci Universiteti]]nin arxeoloqu [[Çosuke Serizava]] ilə tanış olmuşdur.<ref name="kiea"/> Serizava onun tapıntılarını universitetin professoru [[Sosuke Suqihara]]ya göstərmiş və onu təəccübləndirmişdir.<ref name="kiea"/> 1949-cu ilin 11–12 sentyabr tarixlərində İvacukuda baş tutan arxeoloji qazıntı işlərində Serizava, Suqihara və [[İsamu Okamoto]] ilə yanaşı, Ayzavanın da iştirak etmiş və bir neçə ovalşəkilli daş alət aşkarlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava Serizava və Sekiya ilə birlikdə ''"Akaqi dağı ətəyində paleolitik alətlər"'' adlı hesabat yazmışdır.<ref name="kiea"/> Bu kəşflər nəticəsində 30.000 il əvvəl Yaponiyada [[paleolit|paleolitik mədəniyyətin]] mövcud olduğu təsdiqlənmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava Akaqi dağı bölgəsində paleolitik mədəniyyəti müstəqil şəkildə öyrənməyə davam etmişdir.<ref name="kiea"/> O, Qonqen, Kiribara, Mitsuya və Masuqata arxeoloji yerlərində tədqiqatlar aparmışdır.<ref name="kiea"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |title=Kodansha Encyclopedia of Japan |volume = I cild (A–Conso)| date=1983 |publisher=[[Kodansha]] |location=[[Tokio]] |isbn=0-87011-621-5 |page=38 |url=https://www.worldcat.org/title/kodansha-encyclopedia-of-japan/oclc/233144013 |accessdate=29 avqust 2022|language=ingiliscə|ref=harv}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Yaponiya arxeoloqları]] [[Kateqoriya:XX əsrin arxeoloqları]] p9ywtlotmiegsy6nobvfuuz2jjt96ue 6600060 6600057 2022-08-28T21:32:49Z White Demon 75303 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:"Müqəddəs xəzinə" ordeni ilə təltif edilənlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Şəxs |şəklin izahı = Heykəli.}} {{nihonqo|'''Tadahiro Ayzava'''|相沢 忠洋|Ayzava Tadahiro|{{DVTY}}}} – [[yaponiya]]lı həvəskar [[arxeoloq]].{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Yaponiyada ilk [[paleolit]]ik daş alətləri kəşf etməsinə görə tanınır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} == Həyatı == Tadahiro Ayzava 1926-cı ildə [[Yaponiya]]nın [[Tokio]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} [[Assosial]] uşaqlıq keçirən Ayzava qədim artifaktlara maraq göstərmiş, boş vaxtının böyük hissəsini kənd yerlərində [[dulusçuluq]] parçaları və daş alətlər toplamaqla keçirmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} O, [[Akaqi dağı]]nın ətrafında ilk insanların nə vaxt məskunlaşdığı ilə maraqlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava həyatını qazanmaq üçün [[natto]] ticarəti ilə məşğul olurdu.<ref name="kiea">{{cite web |title=Kiryu Area Prehistory: Hunting |url=http://www.kiea.jp/hunting.html |website=KIEA |accessdate=28 avqust 2022 |archiveurl=https://archive.is/5hgXr |archivedate=28 avqust 2022 |language=ingiliscə}}</ref> == Kəşfləri == Ayzava 1946-cı ilin sentyabrında [[Qunma prefekturası]]nın [[Kiryu]] şəhərində səyyar satıcılıq ilə məşğul olarkən [[Kasakake]] qəsəbəsinin [[İvacuku]] rayonunda yerləşən, qismən aşınmış və Kanto gilli toprağının bir hissəsi olan qırmızı gil layında [[obsidian]] alətlərlə qarşılaşmışdır.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}}<ref name="kiea"/> Bu dövrdə arxeoloqlar Yaponiyanın insanlar tərəfindən məskunlaşılmasının [[Comon dövrü]]ndə baş verdiyini hesab edirdilər.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava 1949-cu ilin iyulunda həmin bölgədə obsidian ucluq da aşkar etmişdir.<ref name="kiea"/> Artıq kifayət qədər dəlili olduğunu düşünən Ayzava gənc tokiolu tədqiqatçı [[Teruya Eyzaka]]ya yaxınlaşmış və onun vasitəsilə [[Meyci Universiteti]]nin arxeoloqu [[Çosuke Serizava]] ilə tanış olmuşdur.<ref name="kiea"/> Serizava onun tapıntılarını universitetin professoru [[Sosuke Suqihara]]ya göstərmiş və onu təəccübləndirmişdir.<ref name="kiea"/> 1949-cu ilin 11–12 sentyabr tarixlərində İvacukuda baş tutan arxeoloji qazıntı işlərində Serizava, Suqihara və [[İsamu Okamoto]] ilə yanaşı, Ayzavanın da iştirak etmiş və bir neçə ovalşəkilli daş alət aşkarlanmışdır.<ref name="kiea"/> Ayzava Serizava və Sekiya ilə birlikdə ''"Akaqi dağı ətəyində paleolitik alətlər"'' adlı hesabat yazmışdır.<ref name="kiea"/> Bu kəşflər nəticəsində 30.000 il əvvəl Yaponiyada [[paleolit|paleolitik mədəniyyətin]] mövcud olduğu təsdiqlənmişdir.{{sfn|Kodansha Encyclopedia of Japan}} Ayzava Akaqi dağı bölgəsində paleolitik mədəniyyəti müstəqil şəkildə öyrənməyə davam etmişdir.<ref name="kiea"/> O, Qonqen, Kiribara, Mitsuya və Masuqata arxeoloji yerlərində tədqiqatlar aparmışdır.<ref name="kiea"/> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * {{cite book |title=Kodansha Encyclopedia of Japan |volume = I cild (A–Conso)| date=1983 |publisher=[[Kodansha]] |location=[[Tokio]] |isbn=0-87011-621-5 |page=38 |url=https://www.worldcat.org/title/kodansha-encyclopedia-of-japan/oclc/233144013 |accessdate=29 avqust 2022|language=ingiliscə|ref=harv}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Yaponiya arxeoloqları]] [[Kateqoriya:XX əsrin arxeoloqları]] [[Kateqoriya:"Müqəddəs xəzinə" ordeni ilə təltif edilənlər]] 07acw88lzcb8u0bdy36f255r0ias1o1 0 763836 6599988 2022-08-28T20:47:30Z Solavirum 95249 "[[:en:Special:Redirect/revision/1099418526|Afrasiab]]" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg/220px-Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg|thumb| "[[Şahnamə]]"dən səhnə. Əfrasiyab (ayaqda duran fiqur) Nəuzarı (uzanmış vəziyyətdə) edam edir.]] '''Əfrasiyab''' ({{Dil-fa|افراسياب}}; {{Dil-ae|Fraŋrasyan}}) — [[Turan|Turanın]] mifik padşahı və qəhrəmanı. O, [[Firdovsi|Firdovsinin]] qələmə aldığı "[[Şahnamə]]" dastanının əsas [[Antaqonist|antaqonistidir]]. == Təsviri == [[Fayl:Afrasiyab_(The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp).png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4f/Afrasiyab_%28The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp%29.png|right|thumb|236x236px| [[I Təhmasib|Şah Təhmasibin]] "''Şahnamə''"sində Əfrasiyabın təsviri.]] İran şairi [[Firdovsi|Firdovsinin]] "''[[Şahnamə]]''" əsərinə görə, Əfrasiyab [[Turan]] şahı və qəhrəmanı, İranın baş düşməni olmuşdur. [[Fars mifologiyası|İran mifologiyasında]] Əfrasiyab bütün [[Turan irqi tipi|Turan]] padşahlarının ən görkəmlisi hesab olunur. O, nəhəng döyüşçü, mahir sərkərdədir, İran sivilizasiyasını məhv etmək üçün sehrli aldatma gücünə malik [[Əhrimən|Əhrimənin]] müttəfiqidir.<ref name="ei2">Yarshater, E., "Afrasiab", ''[[Encyclopædia Iranica]]'' - digital library; accessed January 18, 2007.</ref> [[İslam]] mənbələrinə görə, Əfrasiyab İran mifik padşahı [[Firidun|Firidunun]] üç oğlundan biri olan [[Tur (şəhnamə)|Turun]] nəslindən idi.<ref>Nyberg H. S., ''Die Religionen des Alten Iran'', Berlin (1938), p. 257</ref> == Hipotezlər == [[Ernst Herzfeld|Ernst Hertzfeld]] hesab edirdi ki, [[Parsond]] adı etimoloji cəhətdən Əfrasiyab adı ilə eynidir.<ref>{{Cite book|last=Kramers|first=Johannes Hendrik|url=https://books.google.com/books?id=Qg4_AQAAIAAJ|title=Analecta Orientalia: Posthumous Writings and Selected Minor Works|date=1954|publisher=E.J. Brill|pages=247|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Herzfeld|first=Ernst|url=https://books.google.com/books?id=kB38twAACAAJ|title=Zoroaster and His World by Ernst Herzfeld|date=1947|publisher=Princeton University Press|pages=707–708|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dulęba|first=Władysław|url=https://books.google.com/books?id=WpIaAQAAIAAJ|title=The Cyrus Legend in the Šāhnāme|date=1995|publisher=Enigma Press|isbn=978-83-86110-19-3|pages=63, 80|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Herzfeld|first=Ernst|url=https://books.google.com/books?id=YJltAAAAMAAJ|title=Archaeologische Mitteilungen aus Iran|date=1982|publisher=Dietrich Reimer|pages=179|language=de}}</ref> [[Təbəri]] əsərlərində [[Eftalitlər|Eftalit]] şahı Axşunvar və ya Axşunvaz adı ilə törəmə Əfrasiyabdan bəhs edir.<ref>{{Cite book|last=Tabakov|first=Dimitŭr|url=https://books.google.com/books?id=7PWgAAAAMAAJ|title=The horizon of knowledge: Bulgarians through the centuries|date=1999|publisher=Propeller 92|isbn=978-954-9669-39-8|pages=165|language=bg}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [[:en:Ehsan_Yarshater|Ehsan Yarshater]], [https://web.archive.org/web/20071217105445/http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f6/v1f6a008.html "Afrāsiāb"], ''[[:en:Encyclopædia_Iranica|Encyclopædia Iranica]]'' * [http://www.theshahnameh.com/ Afrasiab featured in Rostam Comic Book] * [http://www.barabass.ru/eng/7.php The battle of Rustam and Afrasiab] on Asian miniature [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] 14kaescnxe414r4onr8yc0b1sydne6e 6599989 6599988 2022-08-28T20:47:49Z Solavirum 95249 ce wikitext text/x-wiki [[Fayl:Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg/220px-Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg|thumb| "[[Şahnamə]]"dən səhnə. Əfrasiyab (ayaqda duran fiqur) Nəuzarı (uzanmış vəziyyətdə) edam edir.]] '''Əfrasiyab''' ({{Dil-fa|افراسياب}}; {{Dil-ae|Fraŋrasyan}}) — [[Turan|Turanın]] mifik padşahı və qəhrəmanı. O, [[Firdovsi|Firdovsinin]] qələmə aldığı "''[[Şahnamə]]''" dastanının əsas [[Antaqonist|antaqonistidir]]. == Təsviri == [[Fayl:Afrasiyab_(The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp).png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4f/Afrasiyab_%28The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp%29.png|right|thumb|236x236px| [[I Təhmasib|Şah Təhmasibin]] "''Şahnamə''"sində Əfrasiyabın təsviri.]] İran şairi [[Firdovsi|Firdovsinin]] "''[[Şahnamə]]''" əsərinə görə, Əfrasiyab [[Turan]] şahı və qəhrəmanı, İranın baş düşməni olmuşdur. [[Fars mifologiyası|İran mifologiyasında]] Əfrasiyab bütün [[Turan irqi tipi|Turan]] padşahlarının ən görkəmlisi hesab olunur. O, nəhəng döyüşçü, mahir sərkərdədir, İran sivilizasiyasını məhv etmək üçün sehrli aldatma gücünə malik [[Əhrimən|Əhrimənin]] müttəfiqidir.<ref name="ei2">Yarshater, E., "Afrasiab", ''[[Encyclopædia Iranica]]'' - digital library; accessed January 18, 2007.</ref> [[İslam]] mənbələrinə görə, Əfrasiyab İran mifik padşahı [[Firidun|Firidunun]] üç oğlundan biri olan [[Tur (şəhnamə)|Turun]] nəslindən idi.<ref>Nyberg H. S., ''Die Religionen des Alten Iran'', Berlin (1938), p. 257</ref> == Hipotezlər == [[Ernst Herzfeld|Ernst Hertzfeld]] hesab edirdi ki, [[Parsond]] adı etimoloji cəhətdən Əfrasiyab adı ilə eynidir.<ref>{{Cite book|last=Kramers|first=Johannes Hendrik|url=https://books.google.com/books?id=Qg4_AQAAIAAJ|title=Analecta Orientalia: Posthumous Writings and Selected Minor Works|date=1954|publisher=E.J. Brill|pages=247|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Herzfeld|first=Ernst|url=https://books.google.com/books?id=kB38twAACAAJ|title=Zoroaster and His World by Ernst Herzfeld|date=1947|publisher=Princeton University Press|pages=707–708|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dulęba|first=Władysław|url=https://books.google.com/books?id=WpIaAQAAIAAJ|title=The Cyrus Legend in the Šāhnāme|date=1995|publisher=Enigma Press|isbn=978-83-86110-19-3|pages=63, 80|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Herzfeld|first=Ernst|url=https://books.google.com/books?id=YJltAAAAMAAJ|title=Archaeologische Mitteilungen aus Iran|date=1982|publisher=Dietrich Reimer|pages=179|language=de}}</ref> [[Təbəri]] əsərlərində [[Eftalitlər|Eftalit]] şahı Axşunvar və ya Axşunvaz adı ilə törəmə Əfrasiyabdan bəhs edir.<ref>{{Cite book|last=Tabakov|first=Dimitŭr|url=https://books.google.com/books?id=7PWgAAAAMAAJ|title=The horizon of knowledge: Bulgarians through the centuries|date=1999|publisher=Propeller 92|isbn=978-954-9669-39-8|pages=165|language=bg}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [[:en:Ehsan_Yarshater|Ehsan Yarshater]], [https://web.archive.org/web/20071217105445/http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f6/v1f6a008.html "Afrāsiāb"], ''[[:en:Encyclopædia_Iranica|Encyclopædia Iranica]]'' * [http://www.theshahnameh.com/ Afrasiab featured in Rostam Comic Book] * [http://www.barabass.ru/eng/7.php The battle of Rustam and Afrasiab] on Asian miniature [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] bn2b9pdbtc1sdbbc1e9r4v20wcbk0mq 6600648 6599989 2022-08-29T07:33:31Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki {{digər məna}} [[Fayl:Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg/220px-Afrasiyab_Executes_Nauzar_Wellcome_L0068903.jpg|thumb| "[[Şahnamə]]"dən səhnə. Əfrasiyab (ayaqda duran fiqur) Nəuzarı (uzanmış vəziyyətdə) edam edir.]] '''Əfrasiyab''' ({{Dil-fa|افراسياب}}; {{Dil-ae|Fraŋrasyan}}) — [[Turan|Turanın]] mifik padşahı və qəhrəmanı. O, [[Firdovsi|Firdovsinin]] qələmə aldığı "''[[Şahnamə]]''" dastanının əsas [[Antaqonist|antaqonistidir]]. == Təsviri == [[Fayl:Afrasiyab_(The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp).png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4f/Afrasiyab_%28The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp%29.png|right|thumb|236x236px| [[I Təhmasib|Şah Təhmasibin]] "''Şahnamə''"sində Əfrasiyabın təsviri.]] İran şairi [[Firdovsi|Firdovsinin]] "''[[Şahnamə]]''" əsərinə görə, Əfrasiyab [[Turan]] şahı və qəhrəmanı, İranın baş düşməni olmuşdur. [[Fars mifologiyası|İran mifologiyasında]] Əfrasiyab bütün [[Turan irqi tipi|Turan]] padşahlarının ən görkəmlisi hesab olunur. O, nəhəng döyüşçü, mahir sərkərdədir, İran sivilizasiyasını məhv etmək üçün sehrli aldatma gücünə malik [[Əhrimən|Əhrimənin]] müttəfiqidir.<ref name="ei2">Yarshater, E., "Afrasiab", ''[[Encyclopædia Iranica]]'' - digital library; accessed January 18, 2007.</ref> [[İslam]] mənbələrinə görə, Əfrasiyab İran mifik padşahı [[Firidun|Firidunun]] üç oğlundan biri olan [[Tur (şəhnamə)|Turun]] nəslindən idi.<ref>Nyberg H. S., ''Die Religionen des Alten Iran'', Berlin (1938), p. 257</ref> == Hipotezlər == [[Ernst Herzfeld|Ernst Hertzfeld]] hesab edirdi ki, [[Parsond]] adı etimoloji cəhətdən Əfrasiyab adı ilə eynidir.<ref>{{Cite book|last=Kramers|first=Johannes Hendrik|url=https://books.google.com/books?id=Qg4_AQAAIAAJ|title=Analecta Orientalia: Posthumous Writings and Selected Minor Works|date=1954|publisher=E.J. Brill|pages=247|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Herzfeld|first=Ernst|url=https://books.google.com/books?id=kB38twAACAAJ|title=Zoroaster and His World by Ernst Herzfeld|date=1947|publisher=Princeton University Press|pages=707–708|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dulęba|first=Władysław|url=https://books.google.com/books?id=WpIaAQAAIAAJ|title=The Cyrus Legend in the Šāhnāme|date=1995|publisher=Enigma Press|isbn=978-83-86110-19-3|pages=63, 80|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Herzfeld|first=Ernst|url=https://books.google.com/books?id=YJltAAAAMAAJ|title=Archaeologische Mitteilungen aus Iran|date=1982|publisher=Dietrich Reimer|pages=179|language=de}}</ref> [[Təbəri]] əsərlərində [[Eftalitlər|Eftalit]] şahı Axşunvar və ya Axşunvaz adı ilə törəmə Əfrasiyabdan bəhs edir.<ref>{{Cite book|last=Tabakov|first=Dimitŭr|url=https://books.google.com/books?id=7PWgAAAAMAAJ|title=The horizon of knowledge: Bulgarians through the centuries|date=1999|publisher=Propeller 92|isbn=978-954-9669-39-8|pages=165|language=bg}}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == * [[:en:Ehsan_Yarshater|Ehsan Yarshater]], [https://web.archive.org/web/20071217105445/http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f6/v1f6a008.html "Afrāsiāb"], ''[[:en:Encyclopædia_Iranica|Encyclopædia Iranica]]'' * [http://www.theshahnameh.com/ Afrasiab featured in Rostam Comic Book] * [http://www.barabass.ru/eng/7.php The battle of Rustam and Afrasiab] on Asian miniature [[Kateqoriya:Fars mifologiyası]] dh3c802gn2khqkwc7ej0ovbmr2rslwi 0 763837 6599990 2022-08-28T20:47:54Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Daşbulağı''' ({{lang-fa|داش بلاغي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 27 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/w..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Daşbulağı''' ({{lang-fa|داش بلاغي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 27 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (7 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] ic0525fqxb3692cwhq8e34g79hsbdul 0 763838 6599993 2022-08-28T20:49:27Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Camışölən-i Ülya''' ({{lang-fa|جاموش اولن عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 28 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Camışölən-i Ülya''' ({{lang-fa|جاموش اولن عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 28 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (4 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] jfrbctov3c6ln8w76bqjgeoh9se4mkp 0 763839 6599997 2022-08-28T20:50:56Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Camışölən-i Süfla''' ({{lang-fa|جاموش اولن سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 67 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=http..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Camışölən-i Süfla''' ({{lang-fa|جاموش اولن سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 67 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (18 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] hy98tqc2towuenh39qgoptmzj7cwf2m 0 763840 6600004 2022-08-28T20:52:51Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Misdərə''' ({{lang-fa|مسدرق}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 88 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/2011111..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Misdərə''' ({{lang-fa|مسدرق}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 88 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (15 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 6tplfv96e1or40jtahke9mzl01kragl 0 763841 6600011 2022-08-28T20:54:58Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Nəqdi-i Ülya''' ({{lang-fa|نقدي عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 1,561 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive...." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Nəqdi-i Ülya''' ({{lang-fa|نقدي عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 1,561 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (386 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] p545hut2ezn1elt5s3kfzefh72kxks7 0 763842 6600018 2022-08-28T20:57:30Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Nəqdi-i Süfla''' ({{lang-fa|نقدي سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 166 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.o..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Nəqdi-i Süfla''' ({{lang-fa|نقدي سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 166 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (38 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 3hkdqqjwr8lawju811fekulp6ciy977 0 763843 6600027 2022-08-28T20:59:41Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Pirazmiyan''' ({{lang-fa|پيرازميان}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 393 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/w..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Pirazmiyan''' ({{lang-fa|پيرازميان}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 393 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (93 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] g737c964qnbz57mrvl5rp0mn1eqvtpc 0 763844 6600032 2022-08-28T21:01:35Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Qilpənli-i Ülya''' ({{lang-fa|قلپنلوي عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 30 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.ar..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Qilpənli-i Ülya''' ({{lang-fa|قلپنلوي عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 30 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (8 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 2egmtd6gpclkykciy7kzp4x4zef3jwt 0 763845 6600038 2022-08-28T21:05:13Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Qilpənli-i Süfla''' ({{lang-fa|قلپنلوي سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 24 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.a..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Qilpənli-i Süfla''' ({{lang-fa|قلپنلوي سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 24 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (7 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 477q1x3962olk2ycq6bo2qqfmrtr8ud 0 763846 6600040 2022-08-28T21:07:49Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Şəhabəddin''' ({{lang-fa|شهاب الدين}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 36 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.or..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Şəhabəddin''' ({{lang-fa|شهاب الدين}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 36 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (11 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] keeu1h6sqqsivjjxs3iqi9yxchldryh 0 763847 6600042 2022-08-28T21:12:19Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Şuşbulaq''' ({{lang-fa|شوش بلاغ}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 124 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Şuşbulaq''' ({{lang-fa|شوش بلاغ}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 124 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (23 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] tikao720d0y8d3qjmpbjo49b4odvhs4 0 763848 6600043 2022-08-28T21:17:29Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Əliabad''' ({{lang-fa|علی‌آباد}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 296 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Əliabad''' ({{lang-fa|علی‌آباد}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 296 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (75 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 3tc84wsbanuqnbsxh5njb30o76o27xi 0 763849 6600044 2022-08-28T21:20:24Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Arcaq''' ({{lang-fa|ارجق}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 573 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/201111142333..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Arcaq''' ({{lang-fa|ارجق}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 573 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (170 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] bkaqqtgod2mrg0tkupkim5zx5ztt3bp 0 763851 6600053 2022-08-28T21:27:00Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Dədəbəyli''' ({{lang-fa|دره بيگ لو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 175 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Dədəbəyli''' ({{lang-fa|دره بيگ لو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 175 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (34 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 6b6o6k5e7av7qyetq0opny8nmcjlfu2 6600055 6600053 2022-08-28T21:28:35Z Qolcomaq 83538 wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Dədəbəyli''' ({{lang-fa|دده بيگلو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 873 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (229 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] i182u3fno33xr2961tgcioaxuqjol5y 0 763852 6600059 2022-08-28T21:32:49Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Fəxrabad''' ({{lang-fa|فخراباد}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 1,282 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Fəxrabad''' ({{lang-fa|فخراباد}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 1,282 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (334 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] ezqrkepyw4d90qkqx57innrg2t8ln4i 0 763854 6600081 2022-08-28T21:46:51Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Kəviç''' ({{lang-fa|كويچ}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 569 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/2011111423..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Kəviç''' ({{lang-fa|كويچ}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 569 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (151 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] e46fw9jqlyprdeykqb4bk99vnqwsn1s 0 763855 6600092 2022-08-28T21:53:11Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Lihəq''' ({{lang-fa|لحاق}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 405 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Lihəq''' ({{lang-fa|لحاق}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 405 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (117 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] eqpnfikfuzouiym36j9b4p54h5ik4uy 3 763856 6600097 2022-08-28T21:56:41Z Atakhanli 223224 Səhifə "{{xg}} — ~~~~" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{xg}} — [[İstifadəçi:Atakhanli|Atakhanli]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Atakhanli|müzakirə]]) 21:56, 28 avqust 2022 (UTC) o3ta53qh8pgpj9ywn3zubg89xo9eqp2 0 763857 6600101 2022-08-28T22:04:42Z Qızılbaş 71676 Səhifə "'''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, Zürix şəhərində soba satıcısı olan..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, Zürix şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur. 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə Osmanlı imperiyasının paytaxtı olan İstanbula getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi. İohann burada fransız səyyah Jan Batist Tavernye ilə tanış olmuş və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər. Stadler 1631-ci ildə Səfəvi imperiyasına çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır. Səfəvi şahı I Səfi (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü. Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi. Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada nestorian xristian olan bir qadınla evlənir. 1637-ci ildə o, İsfahanda olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin I Səfi ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir. Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür. Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi. Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi. Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi. Şah Səfi İslamı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və İsfahanda dəfn edildi. rahwcuwj1w6mmouzu73s7yw0h8eb7ax 6600102 6600101 2022-08-28T22:04:58Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, Zürix şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur. 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə Osmanlı imperiyasının paytaxtı olan İstanbula getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi. İohann burada fransız səyyah Jan Batist Tavernye ilə tanış olmuş və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər. Stadler 1631-ci ildə Səfəvi imperiyasına çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır. Səfəvi şahı I Səfi (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü. Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi. Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada nestorian xristian olan bir qadınla evlənir. 1637-ci ildə o, İsfahanda olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin I Səfi ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir. Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür. Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi. Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi. Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi. Şah Səfi İslamı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və İsfahanda dəfn edildi. == Həmçinin bax == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == k30b65tqn84lw6b74gnob2vec7z9qht 6600104 6600102 2022-08-28T22:06:14Z Qızılbaş 71676 /* Həmçinin bax */ wikitext text/x-wiki '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, Zürix şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur. 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə Osmanlı imperiyasının paytaxtı olan İstanbula getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi. İohann burada fransız səyyah Jan Batist Tavernye ilə tanış olmuş və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər. Stadler 1631-ci ildə Səfəvi imperiyasına çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır. Səfəvi şahı I Səfi (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü. Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi. Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada nestorian xristian olan bir qadınla evlənir. 1637-ci ildə o, İsfahanda olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin I Səfi ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir. Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür. Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi. Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi. Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi. Şah Səfi İslamı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və İsfahanda dəfn edildi. == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == 1m27fbbxxho77kqd4io60xis3sktk04 6600106 6600104 2022-08-28T22:08:56Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Zürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, Zürix şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur. 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə Osmanlı imperiyasının paytaxtı olan İstanbula getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi. İohann burada fransız səyyah Jan Batist Tavernye ilə tanış olmuş və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər. Stadler 1631-ci ildə Səfəvi imperiyasına çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır. Səfəvi şahı I Səfi (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü. Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi. Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada nestorian xristian olan bir qadınla evlənir. 1637-ci ildə o, İsfahanda olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin I Səfi ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir. Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür. Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi. Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi. Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi. Şah Səfi İslamı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və İsfahanda dəfn edildi. == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == nzzveum9p7lql8spfos3tmhoky8w7br 6600107 6600106 2022-08-28T22:11:02Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Sürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, [[Sürix]] şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur. 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə [[Osmanlı imperiyası]]nın paytaxtı olan [[İstanbul]]a getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi. İohann burada fransız səyyah [[Jan Batist Tavernye]] ilə tanış olmuş və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər. Stadler 1631-ci ildə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]na çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır. Səfəvi şahı [[I Səfi]] (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü. Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi. Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada nestorian xristian olan bir qadınla evlənir. 1637-ci ildə o, [[İsfahan]]da olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin [[I Səfi]] ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir. Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür. Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi. Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi. Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi. Şah Səfi [[İslam]]ı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və [[İsfahan]]da dəfn edildi. == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == qov8jz5httmjbjlps3gbn03j0ec2uho 6600110 6600107 2022-08-28T22:13:45Z Qızılbaş 71676 /* Həyatı */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Sürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, [[Sürix]] şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə [[Osmanlı imperiyası]]nın paytaxtı olan [[İstanbul]]a getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} İohann burada fransız səyyah [[Jan Batist Tavernye]] ilə tanış olmuş{{sfn|Matthee|2013|page=39}} və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Stadler 1631-ci ildə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]na çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi şahı [[I Səfi]] (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada [[Nestorianlıq|nestorian xristian]] olan bir qadınla evlənir.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} 1637-ci ildə o, [[İsfahan]]da olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin [[I Səfi]] ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Şah Səfi [[İslam]]ı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və [[İsfahan]]da dəfn edildi.<ref>{{harvnb|Matthee|2013|page=39}}; {{harvnb|Floor|1992|pages=713–718}}; {{harvnb|Rota|2017|page=58}}; {{harvnb|Lassner|2011}}.</ref> == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == hx9v8jnt7wytu9pwlqlutl4g8z07hwr 6600111 6600110 2022-08-28T22:14:01Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Sürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, [[Sürix]] şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə [[Osmanlı imperiyası]]nın paytaxtı olan [[İstanbul]]a getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} İohann burada fransız səyyah [[Jan Batist Tavernye]] ilə tanış olmuş{{sfn|Matthee|2013|page=39}} və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Stadler 1631-ci ildə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]na çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi şahı [[I Səfi]] (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada [[Nestorianlıq|nestorian xristian]] olan bir qadınla evlənir.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} 1637-ci ildə o, [[İsfahan]]da olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin [[I Səfi]] ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Şah Səfi [[İslam]]ı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və [[İsfahan]]da dəfn edildi.<ref>{{harvnb|Matthee|2013|page=39}}; {{harvnb|Floor|1992|pages=713–718}}; {{harvnb|Rota|2017|page=58}}; {{harvnb|Lassner|2011}}.</ref> == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{Encyclopædia Iranica | title = Clocks | last = Floor | first = Willem | authorlink = Willem Floor | url = http://www.iranicaonline.org/articles/clocks-pers | volume = 5 | fascicle = 7 | pages = 713–718 | location = | publisher = | isbn = }} * {{cite web |last1=Lassner |first1=Martin |title=Johann Rudolf Stadler |url=https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/029418/2011-07-18/ |website=Dictionnaire historique de la Suisse (DHS) |access-date=13 April 2020 |language=French |date=18 July 2011}} * {{cite book |last1=Matthee |first1=Rudolph |editor1-last=Langer |editor1-first=Axel |title=The Fascination of Persia – Persian European Dialogue in Seventeenth-Century Art and Contemporary Art of Teheran |date=2013 |publisher=Scheidegger und Spies |location=Zürich |chapter=Iran’s Relations with Europe in the Safavid Period: Diplomats, Missionaries, Merchants and Travel|url= http://www.academia.edu/5898785/Irans_Relations_with_Europe_in_the_Safavid_Period._Diplomats_Missionaries_Merchants_and_Travel}} * {{cite book|last=Rota|first=Giorgio|chapter=Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries|title=Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1317159797| editor-given1 = Claire | editor-surname1 = Norton }} 4vqgnahux4syvlsqe6fcvti7qqwzry7 6600115 6600111 2022-08-28T22:16:18Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Sürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icasəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, [[Sürix]] şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə [[Osmanlı imperiyası]]nın paytaxtı olan [[İstanbul]]a getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} İohann burada fransız səyyah [[Jan Batist Tavernye]] ilə tanış olmuş{{sfn|Matthee|2013|page=39}} və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Stadler 1631-ci ildə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]na çatmış və qısa müddət ərzində özünün saat düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi şahı [[I Səfi]] (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada [[Nestorianlıq|nestorian xristian]] olan bir qadınla evlənir.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} 1637-ci ildə o, [[İsfahan]]da olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin [[I Səfi]] ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Tavernyerin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Şah Səfi [[İslam]]ı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və [[İsfahan]]da dəfn edildi.<ref>{{harvnb|Matthee|2013|page=39}}; {{harvnb|Floor|1992|pages=713–718}}; {{harvnb|Rota|2017|page=58}}; {{harvnb|Lassner|2011}}.</ref> == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Clocks | link = | cavabdeh = | yer = London and New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica, Volume V/7: Class system V–Clothing X. - Routledge & Kegan Paul | il = 1992 | cild = | səhifə = | səhifələr = 713–718 | isbn = 978-0-939214-75-4 | doi = | ref = Floor }} * {{cite web |last1=Lassner |first1=Martin |title=Johann Rudolf Stadler |url=https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/029418/2011-07-18/ |website=Dictionnaire historique de la Suisse (DHS) |access-date=13 April 2020 |language=French |date=18 July 2011}} * {{cite book |last1=Matthee |first1=Rudolph |editor1-last=Langer |editor1-first=Axel |title=The Fascination of Persia – Persian European Dialogue in Seventeenth-Century Art and Contemporary Art of Teheran |date=2013 |publisher=Scheidegger und Spies |location=Zürich |chapter=Iran’s Relations with Europe in the Safavid Period: Diplomats, Missionaries, Merchants and Travel|url= http://www.academia.edu/5898785/Irans_Relations_with_Europe_in_the_Safavid_Period._Diplomats_Missionaries_Merchants_and_Travel}} * {{cite book|last=Rota|first=Giorgio|chapter=Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries|title=Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1317159797| editor-given1 = Claire | editor-surname1 = Norton }} sabgukmlldwix51nbp7s4fgr8xi6ctu 6600116 6600115 2022-08-28T22:17:47Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Sürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada [[saat]] düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icazəsəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, [[Sürix]] şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə [[Osmanlı imperiyası]]nın paytaxtı olan [[İstanbul]]a getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} İohann burada [[Fransızlar|fransız]] səyyah [[Jan Batist Tavernye]] ilə tanış olmuş{{sfn|Matthee|2013|page=39}} və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Stadler 1631-ci ildə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]na çatmış və qısa müddət ərzində özünün [[saat]] düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]] [[I Səfi]] (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada [[Nestorianlıq|nestorian xristian]] olan bir qadınla evlənir.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} 1637-ci ildə o, [[İsfahan]]da olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin [[I Səfi]] ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} [[Jan Batist Tavernye|Tavernye]]<nowiki/>rin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Şah Səfi [[İslam]]ı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və [[İsfahan]]da dəfn edildi.<ref>{{harvnb|Matthee|2013|page=39}}; {{harvnb|Floor|1992|pages=713–718}}; {{harvnb|Rota|2017|page=58}}; {{harvnb|Lassner|2011}}.</ref> == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Clocks | link = | cavabdeh = | yer = London and New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica, Volume V/7: Class system V–Clothing X. - Routledge & Kegan Paul | il = 1992 | cild = | səhifə = | səhifələr = 713–718 | isbn = 978-0-939214-75-4 | doi = | ref = Floor }} * {{cite web |last1=Lassner |first1=Martin |title=Johann Rudolf Stadler |url=https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/029418/2011-07-18/ |website=Dictionnaire historique de la Suisse (DHS) |access-date=13 April 2020 |language=French |date=18 July 2011}} * {{cite book |last1=Matthee |first1=Rudolph |editor1-last=Langer |editor1-first=Axel |title=The Fascination of Persia – Persian European Dialogue in Seventeenth-Century Art and Contemporary Art of Teheran |date=2013 |publisher=Scheidegger und Spies |location=Zürich |chapter=Iran’s Relations with Europe in the Safavid Period: Diplomats, Missionaries, Merchants and Travel|url= http://www.academia.edu/5898785/Irans_Relations_with_Europe_in_the_Safavid_Period._Diplomats_Missionaries_Merchants_and_Travel}} * {{cite book|last=Rota|first=Giorgio|chapter=Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries|title=Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1317159797| editor-given1 = Claire | editor-surname1 = Norton }} 6qpa7vssxn7a6x40qewhr4phttlkl1p 6600117 6600116 2022-08-28T22:18:15Z Qızılbaş 71676 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:1605-ci ildə doğulanlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Sürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada [[saat]] düzəldməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icazəsəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, [[Sürix]] şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə [[Osmanlı imperiyası]]nın paytaxtı olan [[İstanbul]]a getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} İohann burada [[Fransızlar|fransız]] səyyah [[Jan Batist Tavernye]] ilə tanış olmuş{{sfn|Matthee|2013|page=39}} və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Stadler 1631-ci ildə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]na çatmış və qısa müddət ərzində özünün [[saat]] düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]] [[I Səfi]] (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada [[Nestorianlıq|nestorian xristian]] olan bir qadınla evlənir.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} 1637-ci ildə o, [[İsfahan]]da olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin [[I Səfi]] ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} [[Jan Batist Tavernye|Tavernye]]<nowiki/>rin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Şah Səfi [[İslam]]ı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və [[İsfahan]]da dəfn edildi.<ref>{{harvnb|Matthee|2013|page=39}}; {{harvnb|Floor|1992|pages=713–718}}; {{harvnb|Rota|2017|page=58}}; {{harvnb|Lassner|2011}}.</ref> == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Clocks | link = | cavabdeh = | yer = London and New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica, Volume V/7: Class system V–Clothing X. - Routledge & Kegan Paul | il = 1992 | cild = | səhifə = | səhifələr = 713–718 | isbn = 978-0-939214-75-4 | doi = | ref = Floor }} * {{cite web |last1=Lassner |first1=Martin |title=Johann Rudolf Stadler |url=https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/029418/2011-07-18/ |website=Dictionnaire historique de la Suisse (DHS) |access-date=13 April 2020 |language=French |date=18 July 2011}} * {{cite book |last1=Matthee |first1=Rudolph |editor1-last=Langer |editor1-first=Axel |title=The Fascination of Persia – Persian European Dialogue in Seventeenth-Century Art and Contemporary Art of Teheran |date=2013 |publisher=Scheidegger und Spies |location=Zürich |chapter=Iran’s Relations with Europe in the Safavid Period: Diplomats, Missionaries, Merchants and Travel|url= http://www.academia.edu/5898785/Irans_Relations_with_Europe_in_the_Safavid_Period._Diplomats_Missionaries_Merchants_and_Travel}} * {{cite book|last=Rota|first=Giorgio|chapter=Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries|title=Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1317159797| editor-given1 = Claire | editor-surname1 = Norton }} [[Kateqoriya:1605-ci ildə doğulanlar]] 3mfzijfg5gd1t0df8be54xql7jdc0dn 6600144 6600117 2022-08-28T23:43:25Z Burocan 197349 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = İohann Rudolf Stadler |orijinal adı = [[Almanca]]:''Johann Rudolf Stadler'' |şəkil = |şəklin ölçüsü = |şəklin izahı = |digər adı = |doğum tarixi = 1605 |doğum yeri = [[Sürix]], [[İsveçrə]] |vəfat tarixi = 16 oktyabr 1637 |vəfat yeri = [[İsfahan]], [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = [[İsfahan]] |vətəndaşlığı = |milliyyəti = İsveçrəli |dini = [[Protestantlıq|Protestant]] [[Xristian]] |ixtisası = Saat düzəldən |təhsili = |fəaliyyəti = Saray saatsazı |fəaliyyət illəri = |tanınır = |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''İohann Rudolf Stadler''' (d. 1605 - ö. 16 oktyabr 1637) — [[İsveçrə|isveçrəli]] [[Protestantlıq|protestant]] [[saatsaz]]. O, daha çox [[Səfəvi imperiyası]]nda yaşaması ilə tanınır. O, burada saat düzəltməklə məşğul olmuşdur. Sonda o, onun mülkünə icazəsəz giriş etmiş şəxsi öldürməsi ilə bağlı intriqaya qurban getmiş və buna görə edam edilmişdir. == Həyatı == O, [[Sürix]] şəhərində soba satıcısı olan Erhardın ailəsində anadan olmuşdur.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} 1627-ci ildə o, tapşırıq ilə [[Osmanlı imperiyası]]nın paytaxtı olan [[İstanbul]]a getmişdir. O, buraya dayısı İohann Rudolf Şmitd fon Şvarzenhornun yanına getmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Lassner|2011}} İohann burada [[Fransızlar|fransız]] səyyah [[Jan Batist Tavernye]] ilə tanış olmuş{{sfn|Matthee|2013|page=39}} və sonda onlar birlikdə İsfahana - Səfəvi imperiyasının paytaxtına səyahət etmişdirlər.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Stadler 1631-ci ildə [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]]na çatmış və qısa müddət ərzində özünün [[saat]] düzəltmə qabiliyyətinə görə məşhurlaşmışdır.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} [[Səfəvi şahlarının siyahısı|Səfəvi şahı]] [[I Səfi]] (1629–1642) İsfahanda ikən Stadlerin onun üçün düzəltdiyi saatdan çox məmnun qaldı və onu saraya işə götürdü.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Növbəti 3 il ərzində Stadler şahın xarab olmuş bütün saatlarını təmir etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}}{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Bu iş sayəsində çox varlanan Stadler elə burada [[Nestorianlıq|nestorian xristian]] olan bir qadınla evlənir.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} 1637-ci ildə o, [[İsfahan]]da olan Holşteyn elçiliyi ilə birlikdə Avropaya qayıtmaq istəyir. Bu elçilikdə onun qohumu Otto Bruggeman da var idi, lakin [[I Səfi]] ona sarayda qalması üçün böyük məbləğdə maaş təklif edir.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler bu təkliflə bağlı yekun qərar verməmişdən əvvəl gecə evinə girən adamı güllələyib öldürür.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Stadler əvvəllər də bir dəfə eyni adamı yaxalamışdı və ona bir daha evinə ayaq basmamasını əmr etmişdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} [[Jan Batist Tavernye|Tavernye]]<nowiki/>rin dediyinə görə, kişi oğru deyil, Stadlerin arvadının sevgilisi idi.{{sfn|Floor|1992|pages=713–718}} Səfəvi qanunları Stadlerin tərəfində olsa da, intriqa onun taleyini möhürlədi; Səfəvi məhkəməsi onu həbs edib ölümə məhkum etdi.{{sfn|Matthee|2013|page=39}} Şah Səfi [[İslam]]ı qəbul edib özünü sünnət etdirsə, Stadleri bağışlamağa hazır idi; lakin o, bundan imtina etdiyi üçün məhkəmə hökmü icra edib. O, 16 oktyabr 1637-ci ildə qılıncla edam edildi və [[İsfahan]]da dəfn edildi.<ref>{{harvnb|Matthee|2013|page=39}}; {{harvnb|Floor|1992|pages=713–718}}; {{harvnb|Rota|2017|page=58}}; {{harvnb|Lassner|2011}}.</ref> == Həmçinin bax == * [[Juriaen Ambdis]] * [[Jak Russo]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Willem Floor | başlıq = Clocks | link = | cavabdeh = | yer = London and New York | nəşriyyat = Encyclopædia Iranica, Volume V/7: Class system V–Clothing X. - Routledge & Kegan Paul | il = 1992 | cild = | səhifə = | səhifələr = 713–718 | isbn = 978-0-939214-75-4 | doi = | ref = Floor }} * {{cite web |last1=Lassner |first1=Martin |title=Johann Rudolf Stadler |url=https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/029418/2011-07-18/ |website=Dictionnaire historique de la Suisse (DHS) |access-date=13 April 2020 |language=French |date=18 July 2011}} * {{cite book |last1=Matthee |first1=Rudolph |editor1-last=Langer |editor1-first=Axel |title=The Fascination of Persia – Persian European Dialogue in Seventeenth-Century Art and Contemporary Art of Teheran |date=2013 |publisher=Scheidegger und Spies |location=Zürich |chapter=Iran’s Relations with Europe in the Safavid Period: Diplomats, Missionaries, Merchants and Travel|url= http://www.academia.edu/5898785/Irans_Relations_with_Europe_in_the_Safavid_Period._Diplomats_Missionaries_Merchants_and_Travel}} * {{cite book|last=Rota|first=Giorgio|chapter=Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries|title=Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1317159797| editor-given1 = Claire | editor-surname1 = Norton }} [[Kateqoriya:1605-ci ildə doğulanlar]] 9isgcuh9lcy44bqs79vct5rmm8o7szr 0 763858 6600122 2022-08-28T22:37:53Z Qızılbaş 71676 Səhifə "'''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına qarşı Avropa dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolfla görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq Stefan Kakaşın rəhbərliyində İsfahana nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi Georges fon der Jabel öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi I Abbasın rus çarı Boris Qodunovu qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel Rusiyanı Müqəddəs Roma imperiyasına getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında Praqaya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, Osmanlı imperiyasına qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı. == Həmçinin bax == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == a848tbf0x9z83fd3xn5i598mg1qrw37 6600123 6600122 2022-08-28T22:39:04Z Qızılbaş 71676 /* Həmçinin bax */ wikitext text/x-wiki '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına qarşı Avropa dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolfla görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq Stefan Kakaşın rəhbərliyində İsfahana nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi Georges fon der Jabel öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi I Abbasın rus çarı Boris Qodunovu qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel Rusiyanı Müqəddəs Roma imperiyasına getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında Praqaya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, Osmanlı imperiyasına qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı. == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == qbglssnlpixte4hjtmxbo9yxxa6undc 6600124 6600123 2022-08-28T22:41:15Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına qarşı Avropa dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolfla görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq Stefan Kakaşın rəhbərliyində İsfahana nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi Georges fon der Jabel öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi I Abbasın rus çarı Boris Qodunovu qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel Rusiyanı Müqəddəs Roma imperiyasına getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında Praqaya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, Osmanlı imperiyasına qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı. == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Abdulreza Hushang Mahdavi | başlıq = History of Iran's Foreign Politics (in Persian) | link = | cavabdeh = | yer = Tehran | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mahdavi }} * {{kitab3 | müəllif = William Bayne Fisher | başlıq = The Cambridge History of Iran | link = | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1986 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0521200943 | doi = | ref = Fisher }} kmbgm7kdbon5dsvrkv9310h4caf9ddn 6600125 6600124 2022-08-28T22:42:35Z Qızılbaş 71676 /* Diplomatik missiyaları */ wikitext text/x-wiki '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına qarşı Avropa dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolfla görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq Stefan Kakaşın rəhbərliyində İsfahana nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi Georges fon der Jabel öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi I Abbasın rus çarı Boris Qodunovu qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel Rusiyanı Müqəddəs Roma imperiyasına getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında Praqaya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, Osmanlı imperiyasına qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı.{{sfn|Mahdavi|2014|page=57}}{{sfn|Fisher|1986|page=}} == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Abdulreza Hushang Mahdavi | başlıq = History of Iran's Foreign Politics (in Persian) | link = | cavabdeh = | yer = Tehran | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mahdavi }} * {{kitab3 | müəllif = William Bayne Fisher | başlıq = The Cambridge History of Iran | link = | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1986 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0521200943 | doi = | ref = Fisher }} 465edpd89qhyc7ekddjp6a23hah64r4 6600126 6600125 2022-08-28T22:43:44Z Qızılbaş 71676 /* Diplomatik missiyaları */ wikitext text/x-wiki '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına qarşı Avropa dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolfla görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq Stefan Kakaşın rəhbərliyində İsfahana nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi Georges fon der Jabel öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi I Abbasın rus çarı Boris Qodunovu qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel Rusiyanı Müqəddəs Roma imperiyasına getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında Praqaya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, Osmanlı imperiyasına qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı.{{sfn|Mahdavi|2014|page=57}}{{sfn|Fisher|1986|page=387}} == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Abdulreza Hushang Mahdavi | başlıq = History of Iran's Foreign Politics (in Persian) | link = | cavabdeh = | yer = Tehran | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mahdavi }} * {{kitab3 | müəllif = William Bayne Fisher | başlıq = The Cambridge History of Iran | link = | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1986 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0521200943 | doi = | ref = Fisher }} 24um4irog89g7vxw6vn91bex0cmmjrj 6600127 6600126 2022-08-28T22:43:53Z Qızılbaş 71676 /* Mənbə */ wikitext text/x-wiki '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına qarşı Avropa dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolfla görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq Stefan Kakaşın rəhbərliyində İsfahana nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi Georges fon der Jabel öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi I Abbasın rus çarı Boris Qodunovu qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel Rusiyanı Müqəddəs Roma imperiyasına getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında Praqaya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, Osmanlı imperiyasına qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı.{{sfn|Mahdavi|2014|page=57}}{{sfn|Fisher|1986|page=387}} == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Abdulreza Hushang Mahdavi | başlıq = History of Iran's Foreign Politics (in Persian) | link = | cavabdeh = | yer = Tehran | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mahdavi }} * {{kitab3 | müəllif = William Bayne Fisher | başlıq = The Cambridge History of Iran | link = https://books.google.com.tr/books?id=fY01Tc2SZVEC&q=uruch+beg+bayat&redir_esc=y#v=snippet&q=uruch%20beg%20bayat&f=false | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1986 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0521200943 | doi = | ref = Fisher }} ds58w8g206dg937e8pe24yhrimdeluu 6600128 6600127 2022-08-28T22:47:55Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Mehdiqulu bəy Cığatay |orijinal adı = |şəkil = Mechti Kuli Beg.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |şəklin izahı = [[Aegidius Sadeler]] tərəfindən 1605-ci ildə çəkilmiş Mehdiqulu bəyin portreti. |digər adı = |doğum tarixi = Bilinmir |doğum yeri = [[Xorasan]], [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]] |vəfat tarixi = iyul 1618 |vəfat yeri = [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = [[Səfəvi imperiyası]] |milliyyəti = |dini = |ixtisası = [[Diplomatiya]] |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Müqəddəs Roma imperiyası]] və [[Çar Rusiyası|Rusiya çarlığı]]na göndərilmiş diplomatik heyyətin rəhbəri. |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə Şah I Abbas Entoni Şirlinin məsləhəti ilə Osmanlı imperiyasına qarşı Avropa dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolfla görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq Stefan Kakaşın rəhbərliyində İsfahana nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi Georges fon der Jabel öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi I Abbasın rus çarı Boris Qodunovu qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel Rusiyanı Müqəddəs Roma imperiyasına getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında Praqaya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, Osmanlı imperiyasına qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı.{{sfn|Mahdavi|2014|page=57}}{{sfn|Fisher|1986|page=387}} == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Abdulreza Hushang Mahdavi | başlıq = History of Iran's Foreign Politics (in Persian) | link = | cavabdeh = | yer = Tehran | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mahdavi }} * {{kitab3 | müəllif = William Bayne Fisher | başlıq = The Cambridge History of Iran | link = https://books.google.com.tr/books?id=fY01Tc2SZVEC&q=uruch+beg+bayat&redir_esc=y#v=snippet&q=uruch%20beg%20bayat&f=false | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1986 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0521200943 | doi = | ref = Fisher }} 0n7t8cz3i3vveu0bzxnd3qq7nzq8lmg 6600130 6600128 2022-08-28T22:50:52Z Qızılbaş 71676 /* Diplomatik missiyaları */ wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Mehdiqulu bəy Cığatay |orijinal adı = |şəkil = Mechti Kuli Beg.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |şəklin izahı = [[Aegidius Sadeler]] tərəfindən 1605-ci ildə çəkilmiş Mehdiqulu bəyin portreti. |digər adı = |doğum tarixi = Bilinmir |doğum yeri = [[Xorasan]], [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]] |vəfat tarixi = iyul 1618 |vəfat yeri = [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = [[Səfəvi imperiyası]] |milliyyəti = |dini = |ixtisası = [[Diplomatiya]] |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Müqəddəs Roma imperiyası]] və [[Çar Rusiyası|Rusiya çarlığı]]na göndərilmiş diplomatik heyyətin rəhbəri. |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə [[I Abbas|Şah I Abbas]] [[Entoni Şirli]]nin məsləhəti ilə [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı [[Avropa]] dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma]] imperatoru [[II Rudolf (Müqəddəs Roma imperatoru)|II Rudolf]]la görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq [[Stefan Kakaş]]ın rəhbərliyində [[İsfahan]]a nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi [[Georges fon der Jabel]] öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə Rusiya çarlığına göndərmişdir. Bunun səbəbi [[I Abbas]]ın rus çarı [[Boris Qodunov]]u qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel [[Çar Rusiyası|Rusiya]]nı [[Müqəddəs Roma imperiyası]]na getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında [[Praqa]]ya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, [[Osmanlı imperiyası]]na qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı.{{sfn|Mahdavi|2014|page=57}}{{sfn|Fisher|1986|page=387}} == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Abdulreza Hushang Mahdavi | başlıq = History of Iran's Foreign Politics (in Persian) | link = | cavabdeh = | yer = Tehran | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mahdavi }} * {{kitab3 | müəllif = William Bayne Fisher | başlıq = The Cambridge History of Iran | link = https://books.google.com.tr/books?id=fY01Tc2SZVEC&q=uruch+beg+bayat&redir_esc=y#v=snippet&q=uruch%20beg%20bayat&f=false | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1986 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0521200943 | doi = | ref = Fisher }} spdw193rfc5ks5zgsews6y55495y91j 6600131 6600130 2022-08-28T22:52:19Z Qızılbaş 71676 wikitext text/x-wiki {{Şəxs |adı = Mehdiqulu bəy Cığatay |orijinal adı = |şəkil = Mechti Kuli Beg.jpg |şəklin ölçüsü = 220 |şəklin izahı = [[Aegidius Sadeler]] tərəfindən 1605-ci ildə çəkilmiş Mehdiqulu bəyin portreti. |digər adı = |doğum tarixi = Bilinmir |doğum yeri = [[Xorasan]], [[Səfəvilər|Səfəvi imperiyası]] |vəfat tarixi = iyul 1618 |vəfat yeri = [[Səfəvi imperiyası]] |vəfat səbəbi = |dəfn yeri = |vətəndaşlığı = [[Səfəvi imperiyası]] |milliyyəti = |dini = |ixtisası = [[Diplomatiya]] |təhsili = |fəaliyyəti = |fəaliyyət illəri = |tanınır = [[Səfəvi imperiyası]]nın [[Müqəddəs Roma imperiyası]] və [[Çar Rusiyası|Rusiya çarlığı]]na göndərilmiş diplomatik heyyətin rəhbəri. |mükafatları = |imzası = |imzanın ölçüsü = |imzanın izahı = |saytı = |vikianbar = }} '''Mehdiqulu bəy Cığatay''' (d. ? - ö. iyul 1618) — [[Xorasan]]da fəaliyyət göstərən [[Cığatay]] hakimi və [[I Abbas|Şah I Abbas]]ın saray əyanı. O, əmir-e axur rütbəsi almış və [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma İmperiyası]] ilə [[Rusiya imperiyası]]na diplomatik missiya üçün göndərilmişdir. == Diplomatik missiyaları == 1599-cu ildə [[I Abbas|Şah I Abbas]] [[Entoni Şirli]]nin məsləhəti ilə [[Osmanlı imperiyası]]na qarşı [[Avropa]] dövlətləri ilə ittifaq qura bilmə ümidilər Avropaya diplomatik nümayəndə heyyətləri göndərdi. Elçilər [[Müqəddəs Roma imperiyası|Müqəddəs Roma]] imperatoru [[II Rudolf (Müqəddəs Roma imperatoru)|II Rudolf]]la görüşdü. O da, bu ziyarətə cavab olaraq [[Stefan Kakaş]]ın rəhbərliyində [[İsfahan]]a nümayəndələr göndərmişdir. Kakaş yolda ikən vəfat etmiş və rəhbərliyi onun katibi [[Georges fon der Jabel]] öz üzərinə götürmüşdür. Şah I Abbas fon der Jabeli qəbul etmiş və Mehdiqulu bəyi onunla birlikdə [[Çar Rusiyası|Rusiya çarlığı]]<nowiki/>na göndərmişdir. Bunun səbəbi [[I Abbas]]ın rus çarı [[Boris Qodunov]]u qızılbaş ordusunun Osmanlı üzərində qələbə qazanması barədə məlumatlandırmaq istəyi idi. Çar bu xəbəri eşitməkdən məmnun oldu və 5 min nəfər döyüşçü ilə bir neçə topu ona Dərbəndi geri qaytarmağa yardım etməsi üçün göndərdi. Mehdiqulu bəy və fon der Jabel [[Çar Rusiyası|Rusiya]]nı [[Müqəddəs Roma imperiyası]]na getmək üçün tərk etdilər və 1605-ci ilin 8 yanvarında [[Praqa]]ya çatdılar. II Rudolf Müqəddəs Roma imperiyası, Rusiya çarlığı və Səfəvi imperiyası arasında üçlü ittifaqla razılaşdığını bildirdi və söz verdi ki, [[Osmanlı imperiyası]]na qərbdən hücum edəcəkdir. Lakin bu baş tutmadı.{{sfn|Mahdavi|2014|page=57}}{{sfn|Fisher|1986|page=387}} == Həmçinin bax == * [[Hüseynəli bəy Bayat]] * [[Habsburq-Səfəvi ittifaqı]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Mənbə == * {{kitab3 | müəllif = Abdulreza Hushang Mahdavi | başlıq = History of Iran's Foreign Politics (in Persian) | link = | cavabdeh = | yer = Tehran | nəşriyyat = | il = 2014 | cild = | səhifə = | səhifələr = | isbn = | doi = | ref = Mahdavi }} * {{kitab3 | müəllif = William Bayne Fisher | başlıq = The Cambridge History of Iran | link = https://books.google.com.tr/books?id=fY01Tc2SZVEC&q=uruch+beg+bayat&redir_esc=y#v=snippet&q=uruch%20beg%20bayat&f=false | cavabdeh = | yer = Cambridge | nəşriyyat = Cambridge University Press | il = 1986 | cild = 6 | səhifə = | səhifələr = | isbn = 978-0521200943 | doi = | ref = Fisher }} s14dzuvoj33uku28tki1gw6dz18t9nw 4 763859 6600153 2022-08-29T00:27:12Z Sortilegus 1617 Səhifə "{{Seçilmiş məqalə təklifi| |Məqalə adı = '''[[Ecazkar qadın]]''' |Şəkil = Ecazkar qadın.jpg |Başlıq = [[DC Comics]] tərəfindən nəşr edilən ABŞ komikslərində görünən uydurma superqəhrəman. Ədalət Liqasının təməl üzvlərindən olan Ecazkar qadın ilahə və amazonların səfiridir. Personaj ilk dəfə 8 oktyabr 1941-ci ildə ''"All Star Comics #8"''-də debüt etmiş, 1 yanvar 1942-ci ildə ilk dəfə ''"Sens..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş məqalə təklifi| |Məqalə adı = '''[[Ecazkar qadın]]''' |Şəkil = Ecazkar qadın.jpg |Başlıq = [[DC Comics]] tərəfindən nəşr edilən ABŞ komikslərində görünən uydurma superqəhrəman. Ədalət Liqasının təməl üzvlərindən olan Ecazkar qadın ilahə və amazonların səfiridir. Personaj ilk dəfə 8 oktyabr 1941-ci ildə ''"All Star Comics #8"''-də debüt etmiş, 1 yanvar 1942-ci ildə ilk dəfə ''"Sensation Comics #1"'' üz qabığında təsvir edilmişdir. Vətəni olan Femiskira adasında Ecazkar qadının rəsmi titulu ''"Hippolitanın qızı, Femiskiralı Şahzadə Dayana"''dır. İnsan cəmiyyətində yaşamağa başladıqdan sonra o, Dayana Prins adını götürür. Personaj həm də ''"Möhtəşəm Amazon", "Həqiqətin ruhu", "Femiskiranın çempionu", "Tanrı öldürən"'' və ''"Sevgi və müharibə ilahəsi"'' ləqəbləri ilə tanınır. Ecazkar qadın ABŞ psixoloqu və yazıçısı Uilyam Molton Marston (təxəllüsü: Çarlz Molton) və rəssam Harri Corc Piter tərəfindən yaradılmışdır. Marstonun sevgilisi Oliv Birn və həyat yoldaşı Elizabet Hollvey Marston personaj üçün ilham mənbəyi olmuşlar. Marston erkən feministlərdən, xüsusilə Marqaret Senqer və onun "Qadın və yeni yarış" pyesindən təsirlənmişdir. Ecazkar qadın (Wonder Woman) başlığı DC Comics tərəfindən, 1986-cı il istisna olmaqla, fasiləsiz olaraq nəşr edilməkdədir. ([[Ecazkar qadın|'''Davamı...''']]) }} {{HSM son|Month=avqust|Year=2022}}<noinclude>[[Kateqoriya:Vikipediya:Həftənin seçilmiş məqalələri]]</noinclude> o0wexswigg44mkqvkzkpj18znqb4ppm 4 763860 6600154 2022-08-29T00:28:19Z Sortilegus 1617 Səhifə "[[Fayl:William Ruto at WTO Public Forum 2014.jpg|right|130px]] * [[23 avqust]] tarixində [[Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC]]-nin nümayəndələri yerli mütəxəssislərin iştirakı ilə [[Qarabağ iqtisadi rayonu]]nda yerləşən '''[[Sərsəng su anbarı]]na''' baxış keçirib. * '''[[Vilyam Ruto]]''' <small>(şəkildə)</small> [[Keniya]]nın yeni Prezidenti seçilib. * '''[[Ranil Vikramasinqhe]]''' iqtisadi böhranla bağlı..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Fayl:William Ruto at WTO Public Forum 2014.jpg|right|130px]] * [[23 avqust]] tarixində [[Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC]]-nin nümayəndələri yerli mütəxəssislərin iştirakı ilə [[Qarabağ iqtisadi rayonu]]nda yerləşən '''[[Sərsəng su anbarı]]na''' baxış keçirib. * '''[[Vilyam Ruto]]''' <small>(şəkildə)</small> [[Keniya]]nın yeni Prezidenti seçilib. * '''[[Ranil Vikramasinqhe]]''' iqtisadi böhranla bağlı etirazlar fonunda parlament tərəfindən [[Şri-Lanka|Şri-Lankanın]] [[prezident|prezidenti]] seçilib. * '''[[Avropa|Avropada]]''' anormal isti hava 4200-dən cox insanın ölümünə səbəb olub. * [[Rusiya]] və [[Ukrayna]] [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] və [[Türkiyə]] ilə Ukrayna taxılının [[Qara dəniz]] limanları vasitəsilə ixracına dair '''[[Rusiyanın Ukraynanı işğalı (2022)|müqavilələr imzalayıb]].''' <!-- Son ölümlər Şablonu --> {{Son ölümlər|2022|[[Cəmilə Həsənzadə]], [[Nazim Məmmədov (general-leytenant)|Nazim Məmmədov]], [[Firəngiz Rəhimbəyli]], [[Enn Heç]], [[Ramin Mahmudzadə]], [[Arif Məhərrəmov (rəssam)|Arif Məhərrəmov]], [[Zofya Posmış]], [[Ataxan Paşayev]]}} to124579o9mgq85iyxf5isfa9mh0muz 4 763861 6600158 2022-08-29T00:49:21Z Sortilegus 1617 Səhifə "<small>'''Vikipediya məqalələrindən'''</small> [[Fayl:Red-rumpedSwallow01.jpg|right|120px|]] * İlk dəfə '''[[qəhvə]]''' [[Efiopiya|Həbəşistanın]] cənub qərbində yerləşən Qaffa bölgəsində aşkar olunmuşdur. * Cənubi Amerika qitəsində yerləşən '''[[Çili]]'''nin adı [[Aymara dili]]ndə "dünyanın sonu" mənasını verən "chilli" sözündən gəlir. * Məşhur kəşfiyyatçı, [[İkinci Dünya müharibəsi]] zamanı SSRİ m..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki <small>'''Vikipediya məqalələrindən'''</small> [[Fayl:Red-rumpedSwallow01.jpg|right|120px|]] * İlk dəfə '''[[qəhvə]]''' [[Efiopiya|Həbəşistanın]] cənub qərbində yerləşən Qaffa bölgəsində aşkar olunmuşdur. * Cənubi Amerika qitəsində yerləşən '''[[Çili]]'''nin adı [[Aymara dili]]ndə "dünyanın sonu" mənasını verən "chilli" sözündən gəlir. * Məşhur kəşfiyyatçı, [[İkinci Dünya müharibəsi]] zamanı SSRİ mənbələrinə [[Adolf Hitler]] tərəfindən başladıla biləcək hücum barədə ilk məlumatı verən '''[[Rixard Zorge]]''' 1895-ci ilin 4 oktyabr tarixində Bakı şəhərinin [[Sabunçu (qəsəbə)|Sabunçu qəsəbəsində]] alman Vilhelm Zorgenin ailəsində anadan olmuşdur. * İspaniya futbol klubu '''[[Real Madrid FK|"Real Madrid"]]''' İspaniyanın ən yüksək futbol çempionatını heç vaxt tərk etməyən 3 klubdan (digər klublar [[Barselona FK|"Barselona"]] və [[Atletik Bilbao FK|"Atletik Bilbao"]]) biridir. * Bir '''[[qaranquş]]''' <small>(şəkildə)</small> yay fəslində yarım milyondan bir milyona qədər mığmığa, [[Ağcaqanadlar|ağcaqanad]] və [[Mənənələr|mənənə]] ovlayır. {{Bilirsinizmi son|Month=avqust|Year=2022}} htnos67svpv610d1q83t9066enjfe0w 6600159 6600158 2022-08-29T00:50:24Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki <small>'''Vikipediya məqalələrindən'''</small> [[Fayl:Red-rumpedSwallow01.jpg|right|120px|]] * İlk dəfə '''[[qəhvə]]''' [[Efiopiya|Həbəşistanın]] cənub qərbində yerləşən Qaffa bölgəsində aşkar olunmuşdur. * Cənubi Amerika qitəsində yerləşən '''[[Çili]]'''nin adı [[Aymara dili]]ndə "dünyanın sonu" mənasını verən "chilli" sözündən gəlir. * Məşhur kəşfiyyatçı, [[İkinci Dünya müharibəsi]] zamanı SSRİ mənbələrinə [[Adolf Hitler]] tərəfindən başladıla biləcək hücum barədə ilk məlumatı verən '''[[Rixard Zorge]]''' 1895-ci ilin 4 oktyabr tarixində Bakı şəhərinin [[Sabunçu (qəsəbə)|Sabunçu qəsəbəsində]] anadan olmuşdur. * İspaniya futbol klubu '''[[Real Madrid FK|"Real Madrid"]]''' İspaniyanın ən yüksək futbol çempionatını heç vaxt tərk etməyən 3 klubdan (digər klublar [[Barselona FK|"Barselona"]] və [[Atletik Bilbao FK|"Atletik Bilbao"]]) biridir. * Bir '''[[qaranquş]]''' <small>(şəkildə)</small> yay fəslində yarım milyondan bir milyona qədər mığmığa, [[Ağcaqanadlar|ağcaqanad]] və [[Mənənələr|mənənə]] ovlayır. {{Bilirsinizmi son|Month=avqust|Year=2022}} iw2g835y5sdvdk4812w93agj1gm3cjr 4 763862 6600160 2022-08-29T01:00:04Z Sortilegus 1617 Səhifə "{{Yaxşı məqalə təklifi| |Məqalə adı = '''[[İblis (pyes)|İblis]]''' |Şəkil = Poster of play Devil.jpg |Başlıq = 1918-ci ildə Azərbaycan şairi və dramaturq [[Hüseyn Cavid]] tərəfindən yazılmış dörd aktlı faciə, poetik pyes (şeirli drama). [[Birinci Dünya müharibəsi]] illərində qələmə alınan pyesdə yazıçı bir filosof və humanist kimi düşüncələrini ortaya qoyur, ədalətsiz müharibələrə, bu cür..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə təklifi| |Məqalə adı = '''[[İblis (pyes)|İblis]]''' |Şəkil = Poster of play Devil.jpg |Başlıq = 1918-ci ildə Azərbaycan şairi və dramaturq [[Hüseyn Cavid]] tərəfindən yazılmış dörd aktlı faciə, poetik pyes (şeirli drama). [[Birinci Dünya müharibəsi]] illərində qələmə alınan pyesdə yazıçı bir filosof və humanist kimi düşüncələrini ortaya qoyur, ədalətsiz müharibələrə, bu cür müharibələri qızışdıranlara etiraz edir. Faciə ilk dəfə 1920-ci ildə [[Abbas Mirzə Şərifzadə]] tərəfindən səhnəyə qoyulmuşdur. "İblis" səhnələşdirilən ilk Azərbaycan poetik dram əsəridir. Pyes yalnız mürəkkəb fəlsəfi məzmunu ilə deyil, həm də romantik üslubu ilə diqqət çəkir. "İblis" Hüseyn Cavidin ilk səhnəyə qoyulan əsəridir. Pyes ilk dəfə 1924-cü ildə, daha sonra 1927, 1959, 1969, 1982, 2001 və 2005-ci illərdə nəşr olunmuşdur. 1931-ci ilin [[Kiçik Sovet Ensiklopediyası]]nda əsər poema adlandırılmışdır. ([[İblis (pyes)|'''Davamı...''']]) }} {{HYM son|Month=avqust|Year=2022}}<noinclude>[[Kateqoriya:Vikipediya:Həftənin yaxşı məqalələri]]</noinclude> a01rguehs2c36xzre950b5s3np9sk20 6600161 6600160 2022-08-29T01:01:07Z Sortilegus 1617 wikitext text/x-wiki {{Yaxşı məqalə təklifi| |Məqalə adı = '''[[İblis (pyes)|İblis]]''' |Şəkil = Poster of play Devil.jpg |Başlıq = 1918-ci ildə Azərbaycan şairi və dramaturq [[Hüseyn Cavid]] tərəfindən yazılmış dörd aktlı faciə, poetik pyes (şeirli drama). [[Birinci Dünya müharibəsi]] illərində qələmə alınan pyesdə yazıçı bir filosof və humanist kimi düşüncələrini ortaya qoyur, ədalətsiz müharibələrə, bu cür müharibələri qızışdıranlara etiraz edir. Faciə ilk dəfə 1920-ci ildə [[Abbas Mirzə Şərifzadə]] tərəfindən səhnəyə qoyulmuşdur. "İblis" səhnələşdirilən ilk Azərbaycan poetik dram əsəridir. Pyes yalnız mürəkkəb fəlsəfi məzmunu ilə deyil, həm də romantik üslubu ilə diqqət çəkir. "İblis" Hüseyn Cavidin ilk səhnəyə qoyulan əsəridir. Pyes ilk dəfə 1924-cü ildə, daha sonra 1927, 1959, 1969, 1982, 2001 və 2005-ci illərdə nəşr olunmuşdur. 1931-ci ilin Kiçik Sovet Ensiklopediyasında əsər poema adlandırılmışdır. ([[İblis (pyes)|'''Davamı...''']]) }} {{HYM son|Month=avqust|Year=2022}}<noinclude>[[Kateqoriya:Vikipediya:Həftənin yaxşı məqalələri]]</noinclude> sdsaxh5jdhh3hd7n1khekje5tk3jvl6 4 763863 6600162 2022-08-29T01:04:52Z Sortilegus 1617 Səhifə "{{Seçilmiş siyahı təklifi| |Siyahı adı = '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' |Şəkil = Population density of countries 2018 world map, people per sq km.svg |Başlıq = Siyahıda dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan meqapolislərin əhalisi ardıcıllıqla düzülmüşdür. Meqapolis və ya iri şəhərlər deyildikdə, [[əmək bazarı]]nın böyük iş yerlərinin sıx olduğu bölgələr və bu zonalara bir..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Seçilmiş siyahı təklifi| |Siyahı adı = '''[[Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısı]]''' |Şəkil = Population density of countries 2018 world map, people per sq km.svg |Başlıq = Siyahıda dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan meqapolislərin əhalisi ardıcıllıqla düzülmüşdür. Meqapolis və ya iri şəhərlər deyildikdə, [[əmək bazarı]]nın böyük iş yerlərinin sıx olduğu bölgələr və bu zonalara birbaşa bağlı olan ətraf ərazilər nəzərdə tutulur. Hazırda meqapolis anlayışının dünyada dəqiq tərifi yoxdur. Bu səbəbdən də, şəhərlər arasında müqayisə çətinləşir. Əhalisinə görə meqapolislərin siyahısında bütün iri [[şəhər]] və metropolislərdəki [[əhali]]nin sayı hökumətlərin müəyyən illərdə keçirilmiş siyahıyaalmalarına əsaslanır. Siyahıda 39 ölkədən 100 metropolitan şəhər yer almışdır. }} {{HSS son|Month=avqust|Year=2022}}<noinclude>[[Kateqoriya:Vikipediya:Həftənin seçilmiş siyahıları]]</noinclude> 1y334vm80d923xqd1wee2kb0w41csuw 0 763864 6600166 2022-08-29T01:31:59Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Ləmbər''' ({{lang-fa|لمبر}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 562 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/201111142..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Ləmbər''' ({{lang-fa|لمبر}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 562 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (161 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] ge31q42nqbmbkbyuqb8zai33tfi2xte 0 763865 6600167 2022-08-29T01:33:31Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Mirəlili''' ({{lang-fa|ميرعليلو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 170 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Mirəlili''' ({{lang-fa|ميرعليلو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 170 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (65 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] cipd95gysblkibfebj2ucj5dpy3u6t3 0 763866 6600168 2022-08-29T01:35:25Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Qadirli''' ({{lang-fa|قادرلو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 115 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/201111..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Qadirli''' ({{lang-fa|قادرلو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 115 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (27 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] p26kl0lie9wsq865nco4zd96rzqhd6f 0 763867 6600173 2022-08-29T01:44:17Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Şeyxli''' ({{lang-fa|شيخ لو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 162 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/2011111..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Şeyxli''' ({{lang-fa|شيخ لو}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 162 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (38 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] fuy0i5rw04dazc2rq52lnbawt788cve 0 763868 6600176 2022-08-29T01:52:28Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Abbasqışlağı''' ({{lang-fa|عباس قشلاقي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 221 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.arch..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Abbasqışlağı''' ({{lang-fa|عباس قشلاقي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 221 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (34 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] ku9vluzatutdl17odqifxx7ur2kmllj 0 763870 6600180 2022-08-29T01:54:40Z Sortilegus 1617 [[Qızıloba (Tərtər)]] səhifəsinə istiqamətləndirilir wikitext text/x-wiki #redirect[[Qızıloba (Tərtər)]] tbmslt6hfeyo6b75bqrdjcswafq7m9g 0 763871 6600183 2022-08-29T01:58:58Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Əlikəhrizi''' ({{lang-fa|علي كهريزي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 121 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.or..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Əlikəhrizi''' ({{lang-fa|علي كهريزي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 121 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (35 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 2myw67iajtvmajaknsknytopujoskb4 0 763872 6600188 2022-08-29T02:06:21Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Çaxarçəməni''' ({{lang-fa|چاخرچمني}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 192 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.or..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Çaxarçəməni''' ({{lang-fa|چاخرچمني}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 192 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (48 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] rcqg3ewwxl4rc579xc0mz7bwec17fmw 0 763873 6600191 2022-08-29T02:09:54Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Çaxmaqçuxur''' ({{lang-fa|چاخماق چوخور}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 54 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archiv..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Çaxmaqçuxur''' ({{lang-fa|چاخماق چوخور}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 54 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (14 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] a37tj9h5t93dcdkh3tdtofl9q0sr4pc 0 763874 6600193 2022-08-29T02:12:44Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Çırçır''' ({{lang-fa|چرچر}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 51 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Çırçır''' ({{lang-fa|چرچر}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 51 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (12 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 0ngiwz5st4ix9az7fp7u9pobca9uvh5 0 763875 6600194 2022-08-29T02:15:53Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Dəvəçi-i Süfla''' ({{lang-fa|دوه چي سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 159 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.arc..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Dəvəçi-i Süfla''' ({{lang-fa|دوه چي سفلي}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 159 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (36 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 2dd2rxk5ok2ekuksr9ydml26yyu9wkc 0 763876 6600197 2022-08-29T02:18:15Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''İmarətli-i Ülya''' ({{lang-fa|عمارتلوي عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 36 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''İmarətli-i Ülya''' ({{lang-fa|عمارتلوي عليا}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 36 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (10 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] bogy4spanj55s6ouib2odep1por6ems 0 763877 6600201 2022-08-29T02:21:49Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Gədəkəhriz''' ({{lang-fa|گده كهريز}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 494 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Gədəkəhriz''' ({{lang-fa|گده كهريز}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 494 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (112 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 8ulmxzal97qi9pyvnjcz7qgwmfzg07k 0 763878 6600203 2022-08-29T02:23:48Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Gələsən Görəsən''' ({{lang-fa|گلسن گورسن}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 30 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.ar..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Gələsən Görəsən''' ({{lang-fa|گلسن گورسن}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 30 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (9 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] 4lh89anbhv78ry2bj89nhm54iquhhpz 0 763879 6600204 2022-08-29T02:25:56Z Qolcomaq 83538 Səhifə "{{YM}} '''Genlicə''' ({{lang-fa|گنلوجه}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 257 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{YM}} '''Genlicə''' ({{lang-fa|گنلوجه}}) — [[İran]]ın [[Ərdəbil ostanı]]nın [[Meşkinşəhr şəhristanı]] ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 257 nəfər<ref>{{Cite web |title=Kəndin əhalisi |url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |access-date=2011-11-14 |archive-date=2011-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111114233307/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/03.xls |url-status=dead }}</ref> yaşayır (56 ailə). {{Meşkinşəhr şəhristanı}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} [[Kateqoriya:Meşkinşəhr şəhristanının kəndləri]] eky33ve6301mxz3ll43mgwmfrgpn1ga 0 763880 6600313 2022-08-29T05:04:42Z Sortilegus 1617 Səhifə "* [[Kiçik Qarabəy]] — Azərbaycanın [[Tərtər rayonu]]nda kənd. * [[Ulu Qarabəy]] — Azərbaycanın [[Tərtər rayonu]]nda kənd. {{dəqiqləşdirmə}}" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki * [[Kiçik Qarabəy]] — Azərbaycanın [[Tərtər rayonu]]nda kənd. * [[Ulu Qarabəy]] — Azərbaycanın [[Tərtər rayonu]]nda kənd. {{dəqiqləşdirmə}} mha171adizj0hm8seway50i8n80shnw 10 763881 6600467 2022-08-29T05:56:33Z Toghrul R 147643 Səhifə "<includeonly>{{#if:{{{1|}}}{{{2|}}}|{{#if:{{{2|}}}|{{{2|}}}|{{#if:{{wikidata|{{{1|}}}}}|{{#invoke:wd|properties|linked|qualifier|qualifier|normal+|{{{1|}}}|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}<!--Sırf kateqoriya üçün--><div style="display:none">{{wikidata|{{{1|}}}}}</div>}}}}}}</includeonly><noinclude>{{doc}}[[Kateqoriya:Şablonlar:Vikiverilənlər]]</noinclude>" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{1|}}}{{{2|}}}|{{#if:{{{2|}}}|{{{2|}}}|{{#if:{{wikidata|{{{1|}}}}}|{{#invoke:wd|properties|linked|qualifier|qualifier|normal+|{{{1|}}}|P580|P582|sep%q=–|format=<ul>%p[%r] [<span style="font-size:90\%">(%q)</span>]</ul>}}<!--Sırf kateqoriya üçün--><div style="display:none">{{wikidata|{{{1|}}}}}</div>}}}}}}</includeonly><noinclude>{{doc}}[[Kateqoriya:Şablonlar:Vikiverilənlər]]</noinclude> 7qeden4uouobixve7kpa3bru9h32f22 0 763882 6600520 2022-08-29T06:31:33Z Sura Shukurlu 169201 Səhifə "{{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>Aleksandr Qridn..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — İkinci dünya Müharibəsinin başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. atvkq0v5xxg3kogu3fz4ckdgkihqewd 6600633 6600520 2022-08-29T07:16:36Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |Kazarinova Tamara Aleksandrovna |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |Qridnev Aleksandr Vasileviç |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- | | | | |- | | | | |} ggw16jxjgt9n0qktbwbj1lv4uemyi2e 6600661 6600633 2022-08-29T07:46:32Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |Kazarinova Tamara Aleksandrovna |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |Qridnev Aleksandr Vasileviç |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} mufb4o4cfimpe7b7kukuziy3h2vn4a8 6600662 6600661 2022-08-29T07:47:58Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |Kazarinova Tamara Aleksandrovna |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |Qridnev Aleksandr Vasileviç |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} == İstinad siyahısı == 1psc59oeftq8mq111d16wzmbr9q7zij 6600674 6600662 2022-08-29T07:58:38Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} == İstinad siyahısı == a8wu833k46fmevq02hazlim1ws84087 6600692 6600674 2022-08-29T08:16:50Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} == İstinad siyahısı == le5petuzf5rwmeq0evdrslm1wgcyjbl 6600824 6600692 2022-08-29T09:29:01Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|url=http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|title=Приказ «О сформировании женских авиационных полков ВВС Красной Армии»|access-date=2008-12-31|archive-date=2009-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090303115544/http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|deadlink=no}}</ref> Alaya Marina Raskova rəhbərlik edirdi. 9 dekabr 1941-ci ildə 586-cı alaya təyin edilmiş iyirmi beş pilot [[Yak-1]] qırıcısında imtahanlardan keçdi. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} == İstinad siyahısı == 31y1p45l39kkb7usld1b3j4w2lp8sfd 6601000 6600824 2022-08-29T10:43:51Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|url=http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|title=Приказ «О сформировании женских авиационных полков ВВС Красной Армии»|access-date=2008-12-31|archive-date=2009-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090303115544/http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|deadlink=no}}</ref> Alaya Marina Raskova rəhbərlik edirdi. 9 dekabr 1941-ci ildə 586-cı alaya təyin edilmiş iyirmi beş pilot [[Yak-1]] qırıcısında imtahanlardan keçdi. Pilot [[Yevgeniya Proxorova]] 1941-ci ilin dekabrından 1942-ci ilin martına qədər 586-cı alayın komandiri vəzifəsində çalışmışdır. Rəsmi mənbələrə görə [[Kazarinova, Tamara Aleksandrovna|Tamara Kazarinova]] alaya yalnız 23 fevral 1942-ci ildə gəlmişdir. Alayın ilk vəzifəsi 23 fevral 1942-ci ildə [[Saratov|Saratovda]] [[Volqa]] üzərindəki dəmir yolu körpüsünün müdafiəsi olur. 24 sentyabr 1942 -ci ildə [[leytenant]] [[Valeriya Xomyakova]] <ref>{{Cite web}}</ref> Saratov üzərindəki gecə döyüşündə alman [[Bombardmançı|bombardmançısını]] vurur.<ref>{{Cite web|url=http://www.obd-memorial.ru/|title=06 октября 1942 года лейтенант Хомякова В. Д. погибла в воздушном бою|accessdate=2018-05-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120603074810/http://www.obd-memorial.ru/|archivedate=2012-06-03|deadlink=yes}}</ref> Bu, qadın aviasiya alayının ilk qələbəsi idi. 6 oktyabr 1942-ci ildə gecə döyüşü zamanı Valeriya Xomyakova ölür və ölümündən sonra [["Qırmızı bayraq" ordeni|"Qırmızı Bayraq"]] ordeni ilə təltif edilir. 9 oktyabr 1942-ci ildə [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarının müavini]] [[general-leytenant]] [[Mixail Qromadin]] alay komandiri T. Kazarinovanı tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırır. Bu dövrdə Sergey Savenkov və Vitali Belyakov müvəqqəti olaraq aalayın komandiri kimi fəaliyyət göstərirlər. Müharibənin son iki il yarımı və İkinci Dünya müharibəsindən sonra (22.10.1942 - 18.06.1945) alayın komandiri [[Aleksandr Qridnev|Aleksandr Vasilyeviç Qridnev]] olur. Onun rəhbərliyi altındakı 586-cı qırıcı alayı [[Voronej|Voronejə]] köçürülür. Alayın heyəti [[Kursk döyüşü|Kursk]] döyüşü zamanı şiddətli hava döyüşlərində iştirak edir. 7 sentyabr 1943-cü ildə [[Starı Oskol]] ərazisindəki hava döyüşündə kiçik leytenant Taisiya Smirnovanın təyyarəsi vurulur. Pilot yanaraq enən təyyarədən yanıqlar içində qurtulur və sol ayağı sınır. Ayağı amputasiya olunan Smirnova [["Vətən müharibəsi" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətən Müharibəsi"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur.<ref>Архивный реквизит на сайте «[[Подвиг народа (электронный архив)|Подвиг народа]]» № 19912678.</ref> 20 iyul 1945 -ci ildə alayın [[Əsgər (rütbə)|əsgərləri]] və [[Çavuş|çavuşları]] tərxis edilir. [[Zabit|Zabitlər]] isə [[Vyana|Vyanaya]], daha sonra isə [[Rumıniya|Rumıniyanın]] İasi şəhərinə göndərilir. 1945-ci ilin noyabrında qadın zabitlər də tərxis olunur. Bir çox kişi pilotlar və ləğv edilmiş 586-cı Qırıcı Aviasiya Alayının texniki heyəti komandir A.V. Qridnev ilə birlikdə [[Kiyev|Kiyevə]], 39-cu qırıcı aviasiya alayına köçürülür. Alayın pilotları ümumilikdə 4419 döyüş uçuşu həyata keçirmiş, 125 döyüşdə iştirak etmiş, 38 alman təyyarəsini vermuşdur. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} == İstinad siyahısı == jyr2omks7igjgl7wd6vxa4g2lvpmmq4 6601001 6601000 2022-08-29T10:44:15Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|url=http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|title=Приказ «О сформировании женских авиационных полков ВВС Красной Армии»|access-date=2008-12-31|archive-date=2009-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090303115544/http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|deadlink=no}}</ref> Alaya Marina Raskova rəhbərlik edirdi. 9 dekabr 1941-ci ildə 586-cı alaya təyin edilmiş iyirmi beş pilot [[Yak-1]] qırıcısında imtahanlardan keçdi. Pilot [[Yevgeniya Proxorova]] 1941-ci ilin dekabrından 1942-ci ilin martına qədər 586-cı alayın komandiri vəzifəsində çalışmışdır. Rəsmi mənbələrə görə [[Kazarinova, Tamara Aleksandrovna|Tamara Kazarinova]] alaya yalnız 23 fevral 1942-ci ildə gəlmişdir. Alayın ilk vəzifəsi 23 fevral 1942-ci ildə [[Saratov|Saratovda]] [[Volqa]] üzərindəki dəmir yolu körpüsünün müdafiəsi olur. 24 sentyabr 1942 -ci ildə [[leytenant]] [[Valeriya Xomyakova]] <ref>{{Cite web}}</ref> Saratov üzərindəki gecə döyüşündə alman [[Bombardmançı|bombardmançısını]] vurur.<ref>{{Cite web|url=http://www.obd-memorial.ru/|title=06 октября 1942 года лейтенант Хомякова В. Д. погибла в воздушном бою|accessdate=2018-05-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120603074810/http://www.obd-memorial.ru/|archivedate=2012-06-03|deadlink=yes}}</ref> Bu, qadın aviasiya alayının ilk qələbəsi idi. 6 oktyabr 1942-ci ildə gecə döyüşü zamanı Valeriya Xomyakova ölür və ölümündən sonra [["Qırmızı bayraq" ordeni|"Qırmızı Bayraq"]] ordeni ilə təltif edilir. 9 oktyabr 1942-ci ildə [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarının müavini]] [[general-leytenant]] [[Mixail Qromadin]] alay komandiri T. Kazarinovanı tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırır. Bu dövrdə Sergey Savenkov və Vitali Belyakov müvəqqəti olaraq aalayın komandiri kimi fəaliyyət göstərirlər. Müharibənin son iki il yarımı və İkinci Dünya müharibəsindən sonra alayın komandiri [[Aleksandr Qridnev|Aleksandr Vasilyeviç Qridnev]] olur. Onun rəhbərliyi altındakı 586-cı qırıcı alayı [[Voronej|Voronejə]] köçürülür. Alayın heyəti [[Kursk döyüşü|Kursk]] döyüşü zamanı şiddətli hava döyüşlərində iştirak edir. 7 sentyabr 1943-cü ildə [[Starı Oskol]] ərazisindəki hava döyüşündə kiçik leytenant Taisiya Smirnovanın təyyarəsi vurulur. Pilot yanaraq enən təyyarədən yanıqlar içində qurtulur və sol ayağı sınır. Ayağı amputasiya olunan Smirnova [["Vətən müharibəsi" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətən Müharibəsi"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur.<ref>Архивный реквизит на сайте «[[Подвиг народа (электронный архив)|Подвиг народа]]» № 19912678.</ref> 20 iyul 1945 -ci ildə alayın [[Əsgər (rütbə)|əsgərləri]] və [[Çavuş|çavuşları]] tərxis edilir. [[Zabit|Zabitlər]] isə [[Vyana|Vyanaya]], daha sonra isə [[Rumıniya|Rumıniyanın]] İasi şəhərinə göndərilir. 1945-ci ilin noyabrında qadın zabitlər də tərxis olunur. Bir çox kişi pilotlar və ləğv edilmiş 586-cı Qırıcı Aviasiya Alayının texniki heyəti komandir A.V. Qridnev ilə birlikdə [[Kiyev|Kiyevə]], 39-cu qırıcı aviasiya alayına köçürülür. Alayın pilotları ümumilikdə 4419 döyüş uçuşu həyata keçirmiş, 125 döyüşdə iştirak etmiş, 38 alman təyyarəsini vermuşdur. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} == İstinad siyahısı == dpy6pm15ebykc6prxdhcj49cmtqzlkl 6601068 6601001 2022-08-29T11:13:44Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|url=http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|title=Приказ «О сформировании женских авиационных полков ВВС Красной Армии»|access-date=2008-12-31|archive-date=2009-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090303115544/http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|deadlink=no}}</ref> Alaya Marina Raskova rəhbərlik edirdi. 9 dekabr 1941-ci ildə 586-cı alaya təyin edilmiş iyirmi beş pilot [[Yak-1]] qırıcısında imtahanlardan keçdi. Pilot [[Yevgeniya Proxorova]] 1941-ci ilin dekabrından 1942-ci ilin martına qədər 586-cı alayın komandiri vəzifəsində çalışmışdır. Rəsmi mənbələrə görə [[Kazarinova, Tamara Aleksandrovna|Tamara Kazarinova]] alaya yalnız 23 fevral 1942-ci ildə gəlmişdir. Alayın ilk vəzifəsi 23 fevral 1942-ci ildə [[Saratov|Saratovda]] [[Volqa]] üzərindəki dəmir yolu körpüsünün müdafiəsi olur. 24 sentyabr 1942 -ci ildə [[leytenant]] [[Valeriya Xomyakova]] <ref>{{Cite web}}</ref> Saratov üzərindəki gecə döyüşündə alman [[Bombardmançı|bombardmançısını]] vurur.<ref>{{Cite web|url=http://www.obd-memorial.ru/|title=06 октября 1942 года лейтенант Хомякова В. Д. погибла в воздушном бою|accessdate=2018-05-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120603074810/http://www.obd-memorial.ru/|archivedate=2012-06-03|deadlink=yes}}</ref> Bu, qadın aviasiya alayının ilk qələbəsi idi. 6 oktyabr 1942-ci ildə gecə döyüşü zamanı Valeriya Xomyakova ölür və ölümündən sonra [["Qırmızı bayraq" ordeni|"Qırmızı Bayraq"]] ordeni ilə təltif edilir. 9 oktyabr 1942-ci ildə [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarının müavini]] [[general-leytenant]] [[Mixail Qromadin]] alay komandiri T. Kazarinovanı tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırır. Bu dövrdə Sergey Savenkov və Vitali Belyakov müvəqqəti olaraq alayın komandiri kimi fəaliyyət göstərirlər. Müharibənin son iki il yarımı və İkinci Dünya müharibəsindən sonra alayın komandiri [[Aleksandr Qridnev|Aleksandr Vasilyeviç Qridnev]] olur. Onun rəhbərliyi altındakı 586-cı qırıcı alayı [[Voronej|Voronejə]] köçürülür. Alayın heyəti [[Kursk döyüşü|Kursk]] döyüşü zamanı şiddətli hava döyüşlərində iştirak edir. 7 sentyabr 1943-cü ildə [[Starı Oskol]] ərazisindəki hava döyüşündə kiçik leytenant Taisiya Smirnovanın təyyarəsi vurulur. Pilot yanaraq enən təyyarədən yanıqlar içində qurtulur və sol ayağı sınır. Ayağı amputasiya olunan Smirnova [["Vətən müharibəsi" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətən Müharibəsi"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur.<ref>Архивный реквизит на сайте «[[Подвиг народа (электронный архив)|Подвиг народа]]» № 19912678.</ref> 20 iyul 1945 -ci ildə alayın [[Əsgər (rütbə)|əsgərləri]] və [[Çavuş|çavuşları]] tərxis edilir. [[Zabit|Zabitlər]] isə [[Vyana|Vyanaya]], daha sonra isə [[Rumıniya|Rumıniyanın]] İasi şəhərinə göndərilir. 1945-ci ilin noyabrında qadın zabitlər də tərxis olunur. Bir çox kişi pilotlar və ləğv edilmiş 586-cı Qırıcı Aviasiya Alayının texniki heyəti komandir A.V. Qridnev ilə birlikdə [[Kiyev|Kiyevə]], 39-cu qırıcı aviasiya alayına köçürülür. Alayın pilotları ümumilikdə 4419 döyüş uçuşu həyata keçirmiş, 125 döyüşdə iştirak etmiş, 38 alman təyyarəsini vermuşdur. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə !Mükafatlar |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |mayor |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> | |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, polkovnik-leytenant |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> | |- |Tixomirova Vera İvanovna |kapitan, mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini | |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |baş leytenat, kapitan |Partiya təşkilatçısı | |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |Şturman | |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi | |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi | |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya xidmətinin rəhbəri | |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri | |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi | |} == İstinad siyahısı == ji81pgucbrnzj2nb58uv82a435c0zhu 6601186 6601068 2022-08-29T11:54:17Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{İş gedir}}{{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|url=http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|title=Приказ «О сформировании женских авиационных полков ВВС Красной Армии»|access-date=2008-12-31|archive-date=2009-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090303115544/http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|deadlink=no}}</ref> Alaya Marina Raskova rəhbərlik edirdi. 9 dekabr 1941-ci ildə 586-cı alaya təyin edilmiş iyirmi beş pilot [[Yak-1]] qırıcısında imtahanlardan keçdi. Pilot [[Yevgeniya Proxorova]] 1941-ci ilin dekabrından 1942-ci ilin martına qədər 586-cı alayın komandiri vəzifəsində çalışmışdır. Rəsmi mənbələrə görə [[Kazarinova, Tamara Aleksandrovna|Tamara Kazarinova]] alaya yalnız 23 fevral 1942-ci ildə gəlmişdir. Alayın ilk vəzifəsi 23 fevral 1942-ci ildə [[Saratov|Saratovda]] [[Volqa]] üzərindəki dəmir yolu körpüsünün müdafiəsi olur. 24 sentyabr 1942 -ci ildə [[leytenant]] [[Valeriya Xomyakova]]<ref>{{Cite web}}</ref> Saratov üzərindəki gecə döyüşündə alman [[Bombardmançı|bombardmançısını]] vurur.<ref>{{Cite web|url=http://www.obd-memorial.ru/|title=06 октября 1942 года лейтенант Хомякова В. Д. погибла в воздушном бою|accessdate=2018-05-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120603074810/http://www.obd-memorial.ru/|archivedate=2012-06-03|deadlink=yes}}</ref> Bu, qadın aviasiya alayının ilk qələbəsi idi. 6 oktyabr 1942-ci ildə gecə döyüşü zamanı Valeriya Xomyakova ölür və ölümündən sonra [["Qırmızı bayraq" ordeni|"Qırmızı Bayraq"]] ordeni ilə təltif edilir. 9 oktyabr 1942-ci ildə [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarının müavini]] [[general-leytenant]] [[Mixail Qromadin]] alay komandiri T. Kazarinovanı tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırır. Bu dövrdə Sergey Savenkov və Vitali Belyakov müvəqqəti olaraq alayın komandiri kimi fəaliyyət göstərirlər. Müharibənin son iki il yarımı və İkinci Dünya müharibəsindən sonra alayın komandiri [[Aleksandr Qridnev|Aleksandr Vasilyeviç Qridnev]] olur. Onun rəhbərliyi altındakı 586-cı qırıcı alayı [[Voronej|Voronejə]] köçürülür. Alayın heyəti [[Kursk döyüşü|Kursk]] döyüşü zamanı şiddətli hava döyüşlərində iştirak edir. 7 sentyabr 1943-cü ildə [[Starı Oskol]] ərazisindəki hava döyüşündə kiçik leytenant Taisiya Smirnovanın təyyarəsi vurulur. Pilot yanaraq enən təyyarədən yanıqlar içində qurtulur və sol ayağı sınır. Ayağı amputasiya olunan Smirnova [["Vətən müharibəsi" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətən Müharibəsi"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur.<ref>Архивный реквизит на сайте «[[Подвиг народа (электронный архив)|Подвиг народа]]» № 19912678.</ref> 20 iyul 1945-ci ildə alayın [[Əsgər (rütbə)|əsgərləri]] və [[Çavuş|çavuşları]] tərxis edilir. [[Zabit|Zabitlər]] isə [[Vyana|Vyanaya]], daha sonra isə [[Rumıniya|Rumıniyanın]] İasi şəhərinə göndərilir. 1945-ci ilin noyabrında qadın zabitlər də tərxis olunur. Bir çox kişi pilotlar və ləğv edilmiş 586-cı qırıcı aviasiya alayının texniki heyəti komandir A.V.Qridnev ilə birlikdə [[Kiyev|Kiyevə]], 39-cu qırıcı aviasiya alayına köçürülür. Alayın pilotları ümumilikdə 4419 döyüş uçuşu həyata keçirmiş, 125 döyüşdə iştirak etmiş, 38 alman təyyarəsini vurmuşdur. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |[[mayor]] |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, [[polkovnik-leytenant]] |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> |- |Tixomirova Vera İvanovna |[[Kapitan (hərbi rütbə)|kapitan]], mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |[[Baş leytenant (HDQ)|baş leytenat]], kapitan |Partiya təşkilatçısı |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |[[Şturman (aviasiya)|Şturman]] |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya söbəsinin rəhbəri |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi |} == İstinad siyahısı == cu1yfj8sw6rmojyha0cj9m4j6teshte 6601193 6601186 2022-08-29T11:55:45Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|url=http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|title=Приказ «О сформировании женских авиационных полков ВВС Красной Армии»|access-date=2008-12-31|archive-date=2009-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090303115544/http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|deadlink=no}}</ref> Alaya Marina Raskova rəhbərlik edirdi. 9 dekabr 1941-ci ildə 586-cı alaya təyin edilmiş iyirmi beş pilot [[Yak-1]] qırıcısında imtahanlardan keçdi. Pilot [[Yevgeniya Proxorova]] 1941-ci ilin dekabrından 1942-ci ilin martına qədər 586-cı alayın komandiri vəzifəsində çalışmışdır. Rəsmi mənbələrə görə [[Kazarinova, Tamara Aleksandrovna|Tamara Kazarinova]] alaya yalnız 23 fevral 1942-ci ildə gəlmişdir. Alayın ilk vəzifəsi 23 fevral 1942-ci ildə [[Saratov|Saratovda]] [[Volqa]] üzərindəki dəmir yolu körpüsünün müdafiəsi olur. 24 sentyabr 1942 -ci ildə [[leytenant]] [[Valeriya Xomyakova]]<ref>{{Cite web}}</ref> Saratov üzərindəki gecə döyüşündə alman [[Bombardmançı|bombardmançısını]] vurur.<ref>{{Cite web|url=http://www.obd-memorial.ru/|title=06 октября 1942 года лейтенант Хомякова В. Д. погибла в воздушном бою|accessdate=2018-05-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120603074810/http://www.obd-memorial.ru/|archivedate=2012-06-03|deadlink=yes}}</ref> Bu, qadın aviasiya alayının ilk qələbəsi idi. 6 oktyabr 1942-ci ildə gecə döyüşü zamanı Valeriya Xomyakova ölür və ölümündən sonra [["Qırmızı bayraq" ordeni|"Qırmızı Bayraq"]] ordeni ilə təltif edilir. 9 oktyabr 1942-ci ildə [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarının müavini]] [[general-leytenant]] [[Mixail Qromadin]] alay komandiri T. Kazarinovanı tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırır. Bu dövrdə Sergey Savenkov və Vitali Belyakov müvəqqəti olaraq alayın komandiri kimi fəaliyyət göstərirlər. Müharibənin son iki il yarımı və İkinci Dünya müharibəsindən sonra alayın komandiri [[Aleksandr Qridnev|Aleksandr Vasilyeviç Qridnev]] olur. Onun rəhbərliyi altındakı 586-cı qırıcı alayı [[Voronej|Voronejə]] köçürülür. Alayın heyəti [[Kursk döyüşü|Kursk]] döyüşü zamanı şiddətli hava döyüşlərində iştirak edir. 7 sentyabr 1943-cü ildə [[Starı Oskol]] ərazisindəki hava döyüşündə kiçik leytenant Taisiya Smirnovanın təyyarəsi vurulur. Pilot yanaraq enən təyyarədən yanıqlar içində qurtulur və sol ayağı sınır. Ayağı amputasiya olunan Smirnova [["Vətən müharibəsi" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətən Müharibəsi"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur.<ref>Архивный реквизит на сайте «[[Подвиг народа (электронный архив)|Подвиг народа]]» № 19912678.</ref> 20 iyul 1945-ci ildə alayın [[Əsgər (rütbə)|əsgərləri]] və [[Çavuş|çavuşları]] tərxis edilir. [[Zabit|Zabitlər]] isə [[Vyana|Vyanaya]], daha sonra isə [[Rumıniya|Rumıniyanın]] İasi şəhərinə göndərilir. 1945-ci ilin noyabrında qadın zabitlər də tərxis olunur. Bir çox kişi pilotlar və ləğv edilmiş 586-cı qırıcı aviasiya alayının texniki heyəti komandir A.V.Qridnev ilə birlikdə [[Kiyev|Kiyevə]], 39-cu qırıcı aviasiya alayına köçürülür. Alayın pilotları ümumilikdə 4419 döyüş uçuşu həyata keçirmiş, 125 döyüşdə iştirak etmiş, 38 alman təyyarəsini vurmuşdur. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |[[mayor]] |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, [[polkovnik-leytenant]] |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> |- |Tixomirova Vera İvanovna |[[Kapitan (hərbi rütbə)|kapitan]], mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |[[Baş leytenant (HDQ)|baş leytenat]], kapitan |Partiya təşkilatçısı |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |[[Şturman (aviasiya)|Şturman]] |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya söbəsinin rəhbəri |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi |} == İstinad siyahısı == 22687tu8vs36xsqg8omxacsvvshtefr 6601198 6601193 2022-08-29T11:57:17Z Sura Shukurlu 169201 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:SSRİ Hərbi Hava Qüvvələrinin qırıcı alayları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{Hərbi birləşmə|Ad=586-cı qırıcı aviasiya alayı|orijinal adı={{dil-ru|586-й истребительный авиационный полк}}|illər=1951–1945|ölkə={{flaqifikasiya|SSRİ}}|tabeçilik={{bayraq|SSRİ|HHQ}} SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri|döyüşlər=[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]|məşhur komandirləri=[[Yevgeniya Proxorova]] (1941–1942)<br>[[Tamara Kazarinova]] (1942)<br>[[Aleksandr Qridnev]] (1942–1945)|təchizatı=[[Yak-1]]<br>[[Yak-7]]<br>[[Yak-9]]}}'''586-cı qırıcı aviasiya alayı''' — [[İkinci Dünya müharibəsi|İkinci Dünya müharibəsinin]] başlanğıcında [[Marina Raskova]] İosif Stalini qadınlardan ibarət aviasiya alaylara yaratmağa razı saldıqdan sonra əsası qoyulan üç sovet qadın aviasiya alayından biri. Alay əvvəlcə Yak-1 təyyarələri ilə təchiz edilmiş, 1943-cü ildə isə [[Yak-7]] və [[Yak-9]] təyyarələrini əldə etmişdir. Alayın bütövlükdə qadınlardan ibarət olması nəzərdə tutulsa da, alay komandiri [[Tamara Kazarinova]] 1942-ci ilin oktyabrında başqa bir hissəyə köçürüldükdən sonra onun yerinə Aleksandr Qridnev gətirilir. Alayın üzvlərindən [[Lidiya Litvyak]] və Yekaterina Budanova ölümündən sonra müvafiq olaraq [[Sovet İttifaqı Qəhrəmanı]] və [[Rusiya Federasiyası Qəhrəmanı]] adlarına layiq görülmüşdürlər.<ref>{{Cite web|url=http://airaces.narod.ru/woman/586_iap.htm|title=Боевой путь 586-го женского ИАП – Красные соколы: советские летчики-асы 1914–1953|website=airaces.narod.ru|access-date=2018-04-23|lang=ru}}</ref><ref name="elknet.pl2">{{cite web|url=http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|title=Marina Raskova and Soviet Female Pilots|last1=Stockton|first1=Harold|last2=Tyminski|first2=Dariusz|date=1998-12-09|work=WWII Ace Stories|publisher=Elknet.pl|language=pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111213210423/http://www.elknet.pl/acestory/raskov/raskov.htm|archive-date=2011-12-13|url-status=dead|access-date=2011-12-31|last3=Bergström|first3=Christer|lang=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dance With Death: Soviet Airwomen in World War II|last=Noggle|first=Anne|date=1994|publisher=Texas A&M University Press|isbn=9781585441778|pages=157|language=en}}</ref> == Tarixi == Alay [[SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığı|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığının]] 08.10.41-ci il tarixli 0099 saylı “Qırmızı Ordu Hərbi Hava Qüvvələrinin qadın aviasiya alaylarının formalaşdırılması haqqında” əmri ilə yaradılmışdır.<ref>{{Cite web|url=http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|title=Приказ «О сформировании женских авиационных полков ВВС Красной Армии»|access-date=2008-12-31|archive-date=2009-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090303115544/http://allaces.ru/cgi-bin/s2.cgi/sssr/docs/nko/0099.dat|deadlink=no}}</ref> Alaya Marina Raskova rəhbərlik edirdi. 9 dekabr 1941-ci ildə 586-cı alaya təyin edilmiş iyirmi beş pilot [[Yak-1]] qırıcısında imtahanlardan keçdi. Pilot [[Yevgeniya Proxorova]] 1941-ci ilin dekabrından 1942-ci ilin martına qədər 586-cı alayın komandiri vəzifəsində çalışmışdır. Rəsmi mənbələrə görə [[Kazarinova, Tamara Aleksandrovna|Tamara Kazarinova]] alaya yalnız 23 fevral 1942-ci ildə gəlmişdir. Alayın ilk vəzifəsi 23 fevral 1942-ci ildə [[Saratov|Saratovda]] [[Volqa]] üzərindəki dəmir yolu körpüsünün müdafiəsi olur. 24 sentyabr 1942 -ci ildə [[leytenant]] [[Valeriya Xomyakova]]<ref>{{Cite web}}</ref> Saratov üzərindəki gecə döyüşündə alman [[Bombardmançı|bombardmançısını]] vurur.<ref>{{Cite web|url=http://www.obd-memorial.ru/|title=06 октября 1942 года лейтенант Хомякова В. Д. погибла в воздушном бою|accessdate=2018-05-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120603074810/http://www.obd-memorial.ru/|archivedate=2012-06-03|deadlink=yes}}</ref> Bu, qadın aviasiya alayının ilk qələbəsi idi. 6 oktyabr 1942-ci ildə gecə döyüşü zamanı Valeriya Xomyakova ölür və ölümündən sonra [["Qırmızı bayraq" ordeni|"Qırmızı Bayraq"]] ordeni ilə təltif edilir. 9 oktyabr 1942-ci ildə [[SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri|SSRİ Xalq Müdafiə Komissarının müavini]] [[general-leytenant]] [[Mixail Qromadin]] alay komandiri T. Kazarinovanı tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırır. Bu dövrdə Sergey Savenkov və Vitali Belyakov müvəqqəti olaraq alayın komandiri kimi fəaliyyət göstərirlər. Müharibənin son iki il yarımı və İkinci Dünya müharibəsindən sonra alayın komandiri [[Aleksandr Qridnev|Aleksandr Vasilyeviç Qridnev]] olur. Onun rəhbərliyi altındakı 586-cı qırıcı alayı [[Voronej|Voronejə]] köçürülür. Alayın heyəti [[Kursk döyüşü|Kursk]] döyüşü zamanı şiddətli hava döyüşlərində iştirak edir. 7 sentyabr 1943-cü ildə [[Starı Oskol]] ərazisindəki hava döyüşündə kiçik leytenant Taisiya Smirnovanın təyyarəsi vurulur. Pilot yanaraq enən təyyarədən yanıqlar içində qurtulur və sol ayağı sınır. Ayağı amputasiya olunan Smirnova [["Vətən müharibəsi" ordeni|1-ci dərəcəli "Vətən Müharibəsi"]] ordeni ilə təltif olunmuşdur.<ref>Архивный реквизит на сайте «[[Подвиг народа (электронный архив)|Подвиг народа]]» № 19912678.</ref> 20 iyul 1945-ci ildə alayın [[Əsgər (rütbə)|əsgərləri]] və [[Çavuş|çavuşları]] tərxis edilir. [[Zabit|Zabitlər]] isə [[Vyana|Vyanaya]], daha sonra isə [[Rumıniya|Rumıniyanın]] İasi şəhərinə göndərilir. 1945-ci ilin noyabrında qadın zabitlər də tərxis olunur. Bir çox kişi pilotlar və ləğv edilmiş 586-cı qırıcı aviasiya alayının texniki heyəti komandir A.V.Qridnev ilə birlikdə [[Kiyev|Kiyevə]], 39-cu qırıcı aviasiya alayına köçürülür. Alayın pilotları ümumilikdə 4419 döyüş uçuşu həyata keçirmiş, 125 döyüşdə iştirak etmiş, 38 alman təyyarəsini vurmuşdur. == Heyət == {| class="wikitable" !Soyadı, adı, atasının adı !Hərbi rütbə !Vəzifə |- |[[Tamara Kazarinova|Kazarinova Tamara Aleksandrovna]] |[[mayor]] |Alay komandiri (09.12.1941 — 07.10.1942),<ref name=":0">{{Cite book|title=Все истребительные авиаполки Сталина. Первая полная энциклопедия|author=Анохин В. А., Быков М. Ю.|publisher=Яуза-пресс|year=2014|pages=944|isbn=978-5-9955-0707-9|page=655}}</ref> |- |[[Aleksandr Qridnev|Qridnev Aleksandr Vasileviç]] |mayor, [[polkovnik-leytenant]] |Alay komandiri (27.10.1942 — 15.07.1945)<ref name=":0" /> |- |Tixomirova Vera İvanovna |[[Kapitan (hərbi rütbə)|kapitan]], mayor |Komandirin siyasi işlər üzrə müavini |- |Kasatkina Klavdiya İvanovna |[[Baş leytenant (HDQ)|baş leytenat]], kapitan |Partiya təşkilatçısı |- |[[Züleyxa Seyidməmmədova|Seyidməmmədova Züleyxa Həbib qızı]] |baş leytenant, kapitan |[[Şturman (aviasiya)|Şturman]] |- |Malaxov Vasili Mixayloviç |kapitan |Şturman |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |baş texniki leytenant |Şturman köməkçisi |- |Durakov Nikolay Konstantinoviç |kapitan |Alay komandirinin köməkçisi |- |Kurapeyev Lev İliç |mühəndis-kapitan |Alay komandirinin köməkçisi |- |Lisiçina Valentina Mixaylovna |baş leytenant |Alay komandirinin köməkçisi |- |Slovoxotova Nina Arkadevna |texnik-leytenant |Kimya söbəsinin rəhbəri |- |Starqin Nikolay Matveyeviç |baş leytenant |Kimya şöbəsinin rəhbəri |- |Benqus Rakhil Aronovna |tibb xidmətinin kapitanı |Tibb söhbəsinin rəisi - alayın baş həkimi |} == İstinad siyahısı == [[Kateqoriya:SSRİ Hərbi Hava Qüvvələrinin qırıcı alayları]] 6p83r57wc0itceac7ddk5gtqc2946do 14 763885 6600572 2022-08-29T06:47:04Z Xcite 94204 Səhifə "{{Vikianbar kateqoriyası|1904 establishments by country}} [[Kateqoriya:1904-cü ildə yarananlar| ]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə ölkələr| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1900-cü illərdə yarananlar]] [[Kateqoriya:İllərinə və ölkələrinə görə yarananlar|1904]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|1904 establishments by country}} [[Kateqoriya:1904-cü ildə yarananlar| ]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə ölkələr| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1900-cü illərdə yarananlar]] [[Kateqoriya:İllərinə və ölkələrinə görə yarananlar|1904]] mdzszvta5udlxnjjn3b3i87mk8992ps 0 763887 6600601 2022-08-29T07:03:05Z Araz Yaquboglu 17991 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki * [[Əlikəhrizi (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. * [[Əlikəhrizi (Muradlı)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. {{dəqiqləşdirmə}} hhjmzq1xqhxuizsrgyi2qn75xyac6qn 14 763888 6600605 2022-08-29T07:05:26Z Drabdullayev17 128995 Səhifə "{{Vikianbar kateqoriyası|1904 in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:1904-cü ildə ölkələr|Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1900-cü illərdə Azərbaycan|1904]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Asiya|Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Avropa|Azərbaycan]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Vikianbar kateqoriyası|1904 in Azerbaijan}} [[Kateqoriya:1904-cü ildə ölkələr|Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1900-cü illərdə Azərbaycan|1904]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Asiya|Azərbaycan]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Avropa|Azərbaycan]] thrymczzsr69feeuv3ed4syizzoup74 0 763889 6600607 2022-08-29T07:05:56Z Araz Yaquboglu 17991 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki * [[Qadirli (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. * [[Xaraba-i Qadirli (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. {{dəqiqləşdirmə}} se1ibe1df77eh1p73q1xq9dzazgtm9d 6600611 6600607 2022-08-29T07:07:07Z Araz Yaquboglu 17991 wikitext text/x-wiki * [[Qadirli (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. * [[Xaraba-i Qadirli (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Həmçinin bax == * [[Qədili]] * [[Qədirli]] {{dəqiqləşdirmə}} 3aeqgchilgab07rh5bc20ebqdfx2t85 14 763890 6600612 2022-08-29T07:07:44Z Drabdullayev17 128995 Səhifə "[[Kateqoriya:1900-cü illərdə Azərbaycanda yarananlar|*1904]] [[Kateqoriya:İllərinə görə Azərbaycanda yarananlar|*1904]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycan|yarananlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-cü ildə yarananlar|Azərbaycan]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:1900-cü illərdə Azərbaycanda yarananlar|*1904]] [[Kateqoriya:İllərinə görə Azərbaycanda yarananlar|*1904]] [[Kateqoriya:1904-cü ildə Azərbaycan|yarananlar]] [[Kateqoriya:Ölkələrə görə 1904-cü ildə yarananlar|Azərbaycan]] 5afh12gbo7nvpsiec2or8vv5l5acbhx 0 763891 6600616 2022-08-29T07:08:59Z Araz Yaquboglu 17991 Araz Yaquboglu [[Fəxrabad]] səhifəsinin adını [[Fəxrabad (Ərdəbil)]] olaraq dəyişdi. wikitext text/x-wiki #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[Fəxrabad (Ərdəbil)]] q6le8c6m7c6eir35h3n8xpvlarop99o 6600618 6600616 2022-08-29T07:09:47Z Araz Yaquboglu 17991 [[Fəxrabad (Ərdəbil)]] yönləndirməsi silindi wikitext text/x-wiki * [[Fəxrabad (Ərdəbil)]] * [[‎Fəxrabad (Meşkinşəhr)]] {{dəqiqləşdirmə}} 8t0oiwqwpm4u863r7big0p7qd0ycq86 0 763892 6600632 2022-08-29T07:15:49Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{ad}} '''Şəhabəddin''' — kişi adı. {{adaşlar}} * [[Şeyx Şəhabəddin Mahmud Əhəri]] — təsəvvüf alimi, "Şəhabilik" təriqətinin banisi. * [[Xədim Şəhabəddin Paşa]] — Osmanlı sultanı II Murad və Fateh Sultan Mehmed dönəmlərində vəzir olmuş dövlət xadimi. * [[Şəhabəddin Abdulla Mirvarid]] — şair, musiqiçi, katib. * [[Şəhabəddin Mərcani]] * [[Şəhabəddin Əhməd bəy Ramazanoğlu]] ;Digər * Şə..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{ad}} '''Şəhabəddin''' — kişi adı. {{adaşlar}} * [[Şeyx Şəhabəddin Mahmud Əhəri]] — təsəvvüf alimi, "Şəhabilik" təriqətinin banisi. * [[Xədim Şəhabəddin Paşa]] — Osmanlı sultanı II Murad və Fateh Sultan Mehmed dönəmlərində vəzir olmuş dövlət xadimi. * [[Şəhabəddin Abdulla Mirvarid]] — şair, musiqiçi, katib. * [[Şəhabəddin Mərcani]] * [[Şəhabəddin Əhməd bəy Ramazanoğlu]] ;Digər * [[Şəhabəddin (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. * [[Molla Şəhabəddin (Qoşaçay)]] — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Qoşaçay şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. sugwa83yqozn80r5pu1t86y1dral4n1 0 763893 6600637 2022-08-29T07:19:28Z Araz Yaquboglu 17991 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki * [[Qilpənli-i Süfla (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. * [[Qilpənli-i Ülya (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. {{dəqiqləşdirmə}} eeb6hfjdopom1ewe5tddjneim6ikt3o 0 763894 6600640 2022-08-29T07:21:00Z Araz Yaquboglu 17991 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki * [[Nəqdi-i Ülya (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. * [[Nəqdi-i Süfla (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. {{dəqiqləşdirmə}} iolrkiiz1nqzovyu6bkm4q4p02tncja 0 763895 6600641 2022-08-29T07:22:55Z Araz Yaquboglu 17991 [[Vikipediya:Qadcetlər/Vikiləşdirici|vikiləşdirmə]] wikitext text/x-wiki * [[Camışölən dağı]] – Şahbuz rayonunun ərazisində dağ (hünd. 2920,0 m). * [[Camışölən-i Ülya (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. * [[Camışölən-i Süfla (Meşkinşəhr)]] — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. {{dəqiqləşdirmə}} 4ns4matk8a9l2g0a2pd3i7y0f72h89l 1 763896 6600675 2022-08-29T08:00:38Z Solavirum 95249 + wikitext text/x-wiki {{müzakirə}} == Mənbə == Salam, {{U|Dr.Wiki54}}, məqalənin tarixçəsinə baxdım, üzərində bir qədər işləyənlərdənsiniz. Sizcə də çox mənbəsiz deyil? Görəsən, vəzifələr haqqında məlumatlardan haradan əldə edilib? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 08:00, 29 avqust 2022 (UTC) j7w35jvd56mfzm0b4ov2bieis7exint 6600680 6600675 2022-08-29T08:07:38Z Dr.Wiki54 88744 /* Mənbə */ Cavab wikitext text/x-wiki {{müzakirə}} == Mənbə == Salam, {{U|Dr.Wiki54}}, məqalənin tarixçəsinə baxdım, üzərində bir qədər işləyənlərdənsiniz. Sizcə də çox mənbəsiz deyil? Görəsən, vəzifələr haqqında məlumatlardan haradan əldə edilib? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 08:00, 29 avqust 2022 (UTC) :Salam @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]] o dövrün mənbələrinin təminatçısı @[[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] bəydir. "Kommunist" qəzeti əsasında mənbələri sırayla əlavə edir tapdıqca. Düzəlişlərini də edir. Əgər bu məqalə təcili lazımdırsa, Toğrul bəy kömək edə bilər müəyyən qədər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) 6mkw3a6652p9ie6i005s523ftw79h4q 6600689 6600680 2022-08-29T08:14:59Z Toghrul R 147643 /* Mənbə */ Cavab wikitext text/x-wiki {{müzakirə}} == Mənbə == Salam, {{U|Dr.Wiki54}}, məqalənin tarixçəsinə baxdım, üzərində bir qədər işləyənlərdənsiniz. Sizcə də çox mənbəsiz deyil? Görəsən, vəzifələr haqqında məlumatlardan haradan əldə edilib? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 08:00, 29 avqust 2022 (UTC) :Salam @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]] o dövrün mənbələrinin təminatçısı @[[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] bəydir. "Kommunist" qəzeti əsasında mənbələri sırayla əlavə edir tapdıqca. Düzəlişlərini də edir. Əgər bu məqalə təcili lazımdırsa, Toğrul bəy kömək edə bilər müəyyən qədər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] salam. Mənbələrə [[Azərbaycan SSR hökuməti (1985–1991)]] kimi hökumət məqalələrindən baxa bilərsiniz. Hər dəfə sərəncamlara dair mənbələri məqalələrə köçürməyi münasib bilmirəm, əvəzində başqa mənbələrdən tapıb yerləşdirirəm. Məsələn, [[Abdulla Qədirov]] kimi <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:14, 29 avqust 2022 (UTC) iqrjaqer03it7pyzpvqc0r3w974cc00 6600703 6600689 2022-08-29T08:22:57Z Solavirum 95249 /* Mənbə */ Cavab wikitext text/x-wiki {{müzakirə}} == Mənbə == Salam, {{U|Dr.Wiki54}}, məqalənin tarixçəsinə baxdım, üzərində bir qədər işləyənlərdənsiniz. Sizcə də çox mənbəsiz deyil? Görəsən, vəzifələr haqqında məlumatlardan haradan əldə edilib? --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 08:00, 29 avqust 2022 (UTC) :Salam @[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]] o dövrün mənbələrinin təminatçısı @[[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] bəydir. "Kommunist" qəzeti əsasında mənbələri sırayla əlavə edir tapdıqca. Düzəlişlərini də edir. Əgər bu məqalə təcili lazımdırsa, Toğrul bəy kömək edə bilər müəyyən qədər. - [[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Dr.Wiki54|müzakirə]]) 08:07, 29 avqust 2022 (UTC) ::@[[İstifadəçi:Solavirum|Solavirum]], @[[İstifadəçi:Dr.Wiki54|Dr.Wiki54]] salam. Mənbələrə [[Azərbaycan SSR hökuməti (1985–1991)]] kimi hökumət məqalələrindən baxa bilərsiniz. Hər dəfə sərəncamlara dair mənbələri məqalələrə köçürməyi münasib bilmirəm, əvəzində başqa mənbələrdən tapıb yerləşdirirəm. Məsələn, [[Abdulla Qədirov]] kimi <span style="font-family: 'Droid Sans', Calibri, Verdana, sans; color: silver;">— [[İstifadəçi:Toghrul R|Toghrul R]] <small>([[İstifadəçi müzakirəsi:Toghrul R|m]])</small></span> 08:14, 29 avqust 2022 (UTC) ::yox, təcili deyil. --► Hörmətlə: '''[[User:Solavirum|<span style="font-family:Trebuchet MS; color:black">Sola</span>]][[User talk:Solavirum|<span style="font-family:Tempus Sans ITC; color:#560605">Virum</span>]]''' 08:22, 29 avqust 2022 (UTC) b666q4ioq82d5oc8ga3nsfe9g9hpkz9 2 763897 6600698 2022-08-29T08:21:24Z Sura Shukurlu 169201 Səhifə "{{qaralama-az}} {{YM |növü = Şəhər |rəsmi_adı = Salmas |orijinal_adı = سلماس |tabesində = |ölkə = İran |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |bayraq yazısı = |bayrağın miq..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{qaralama-az}} {{YM |növü = Şəhər |rəsmi_adı = Salmas |orijinal_adı = سلماس |tabesində = |ölkə = İran |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = 60 |lat_dir = N|lat_deg = 38|lat_min = 11|lat_sec = 43 |lon_dir = E|lon_deg = 44|lon_min = 45|lon_sec = 56 |CoordAddon = type:city |CoordScale = |ölkə xəritəsinin miqyası = 250 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |regionun növü = Bölgə |region = Qərbi Azərbaycan ostanı |cədvəldə region = |rayonun növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icmanın növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |region xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |rayon xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = Dilməqan / Dilman, Şahpur (Pəhləvilər dövründə) |statuslu = |sahəsi = 2892 |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = Fars dili |yerli xalqın dili = Azərbaycan dili |əhalisi = 92,811<ref name="Əhalisi">[https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/abadi/CN95_HouseholdPopulationVillage_04_r.xlsx Əhalinin sayı]</ref> |siyahıyaalma ili = 2016 |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = [[Azərbaycan türkləri]] |dini tərkibi = [[İslam]] |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = +98 44 |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = }} '''Salmas''' ({{Dil-fa|سلماس‎}}, {{Dil-az2|سلماس، دیلمقان}} ), '''Səlmas'''{{Mənbəsiz}} və ya digər tarixi adı '''Dilməqan''' — [[İran]]da şəhər və [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nda yerləşən [[Salmas şəhristanı]]nın Mərkəzi. == Etimologiyası == [[Fayl:Megles.jpg|thumb|278x278px|[[İstəxri]]<nowiki/>nin çəkdiyi [[Məsalik ul-Məlik]] kitabındakı Azərbaycan xəritəsindəki Salmasın adı]] [[E'timad ü səltənə|E'timad-ü səltənə]] bu şəhərin adının [[Assuriya]] hökümdarı [[III Salmanasar|Salmanasar]]dan iqtibas olduğunu iləri sürmüşdür.<ref name="ReferenceA">اعتماد السلطنه ، قبراط الماس فی ترجمه سلماس</ref> [[Övliya Çələbi]] Salmas haqqında yazır: {{Sitat|Salmas qalasının, yəni "Delmas" şəhərinin banisi [[Buzər Cümehri]]<nowiki/>dir. O, bu adı şəhərə onun bərəkətli və heyvandarlığın bol olduğuna görə vermişdir.<ref>Z.Bayramli, B.Əzizli, Övliya Çələbinin 1654-cü il Siyahətnaməsi, Bakı, 2000, s.91</ref>}} [[Tohid Məlikzadə Dilməqani|Tohid Məlikzadə]] Salmas adının iki bəxşdən təşkil tapdığını irəli sürür, bunlar '''Salma''' və '''as''' sözləridir. '''Salma''' salmaq feilindən törəmişdir, '''As''' isə [[Kültigin kitabələri]]ndə adı qeyd olunan As ve ya Az mədəniyyətindən alınmışdır. As/Az sözü məntəqədəki adlarda dəfələrcə qeyd ounub; [[Azərbaycan]] (Az+ərbaycan), [[Sivas]] (Siva+as), [[Astara]] (As+tara), [[Minas (Salmas)|Minas]] (Min+as) və s.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=25}}</ref> Nəticədə Salmas sözünün mənası; "'''As elinin yurdu'''" şəklində özünü əks edir. == Tarixi == {{Azərbaycan tarixi}} === Qədim dövr === [[Fayl:Ehrivan tepesi-salmas.jpg|thumb|200px|left|Əhrivan Təpəsi]] '''9 min illik Kültəpə (Əhrivan təpəsi)'''<br>[[Yaxın Şərq|Yaxın şərq]]in ən qədimi yerləşim məkanlardan biri olan [[Əhrivan təpə]], Salmas şəhərinin şimal Qərb bölgəsində yer almışdır. [[Kültəpə (Əhrivan)|Kültəpə]]<nowiki/>nin qazıntılarında tapılmış [[Arxeologiya|arxeoloji]] materiallar, salmasın qədim yaşayış mərkəzi olduğunu sübut edir. Bu təpənin böyük bir ərazidə yer aldığı, o çağlarda şəhər əhalisinin çox olduğundan xəbər verir.<ref>http://www.irna.ir/wazarbaijan/fa/News/82927880</ref> Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər [[Əhrivan təpəsi]]ni<nowiki/>l araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır. '''Aratta Dövləti''' [[Fayl:Enmerk-2.jpg|thumb|200px|left|Arattanın təxmini yeri]] [[Aratta|Aratta Şəhər-Dövlətinin]] dəqiq sərhədləri bəlli olmasa da bəzi tətqiqatçıların dediyinə görə [[Urmu gölü]] ətrafında yerləşirdi.<ref>Kramer (1963) p. 275.</ref> Bu barədə [[Şumer]] lövlərində belə yazılır; "[[Aratta]] dağ ucalığında inşa edilmişdir. [[Yeraltı sular]] Arattanın suya olan tələbatını təmin edir. [[Aratta]] yolu üzərində, [[Hurum dağı]]nda [[Lugalbanda]] xəstələnər".<ref>{{cite web|url=http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/cgi-bin/etcsl.cgi?text=t.1.8.2.1#|title=Lugalbanda in the mountain cave|website=Etcsl.orinst.ox.ac.uk|accessdate=30 December 2018}}</ref> [[Fayl:Qarniyariq-Salmas.jpg|thumb|300px|left|[[Qarnıyarıq dağı (Salmas)|Qarnıyarıq dağı]]|alt=]] Salmasın cənubunda yerləşən [[Zincir qala dağı]] üzərində qurulduğu üçün bəlkədə [[Şumer]] kitabələrində adı çəkilən [[Aratta]]<nowiki/>dır və yenədə Salmasın cənubunda olan [[Qarnıyarıq dağı (Salmas)|Qarnıyarıq dağından]]([[Üç Qardaşlar dağı]]), məntəqənin qədim əhalisi, bu dağı qullanaraq [[yeraltı sular]]ından əkin yerlərini suvarırdılar. Başqa bir diqqət çəkən məsələ; Salmasın qərbində olan [[Ərəvil dağı]]dır. Ərə+vil adında gələn "Ərə", "Ara+tta"daki "Ara" və ya Ərəttə dəki "Ərə" ilə eynidir. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] Ərəttə adının Ərə+dağ tərkibindən yaranmış olabiləcəyindən söz edir.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=47}}</ref> və bu baxış, Arattanın dağlıq bir məntəqə olduğuna baxaraq coxda qeyri-adi nəzərə gəlmir. [[Samuel Kramer|Samuel Noah Kramer]] sərşünas Şümer tarix yazarı deyir ki; "[[Van gölü]] yaxınlarında yaşayan [[Hürrilər]]in ilk yurdunun [[Hurum dağı]] olduğunu var saymaq məntiqsiz olmadığı üçün də [[Hurum dağı]]nın [[Urmiya gölü]] yaxınlarında, hətta daha şərqdə olduğu sonucuna vara bilərik. Əslində [[Enmerkar]]<nowiki/>ın [[Aratta]] səfəri bir ölçüdə [[II Sarqon]]un 2 min ildən daha cox bir sürə sonra (e.ə. 714) [[Manna]] ölkəsinə etdiyi səfər ilə qarşılaştırıla bilər. əcibdir ki, bu səfərin hikayəsi də [[Aratta]] adlı bir ırmağın aşılmasından söz etməkdədir. Bu isimsə bəlkə də [[Aratta]] şəhərinden qalmadır."<ref>[[Samuel Kramer|Samuel Noah Kramer]], Sümerler, Kabalcı yayımevi, 2002, s. 363</ref> '''Antik Təpələr''' [[Fayl:Girdesere-salmas.jpg|thumb|200px|left|Girdəsərə Təpəsi]] [[Fayl:Qutti hökümdarının heykəli.jpg|thumb|150px|right|Salmasda kəşf olan Qutti hökümdarının heykəli<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=51}}</ref>]]<br> [[Fayl:Head of a dignitary, Iran, about 2000 BC, arsenical copper - Cincinnati Art Museum - DSC04606.JPG|thumb|250px|right|Salmasda kəşf olan Qutti hökümdarının heykəli]] Salmasda [[Antik Təpə]]lərinin [[Arxeologiya]] araşdırmaları bu şəhərin müxtəlif dövrələrdə yaşayış mərkəzi olduğundan xəbər verir. Müxtəlif dövrələrə aid olan [[Antik Təpə]]lər ve onlardan əldə edilən tarixi əşyalar, o cümlədən; saxsı qablar, küzə, gil küpələr, boyalı qablar, kasa, çölmək və s. bu bölgənin [[Şumer|Sumer]]lər zamanından mədəniyyətin icad olduğu və sonralar [[Kutilər|Qutti]], [[Hurri]], [[Manna]] və [[Urartu]]nun bu torpaqlarda iz buraxdığını göstərməkdədir. Salmas ərazisində qeydə alınmış antik təpələr: 1- [[Əhrivan Təpəsi]] (Kül Təpə)<br>2- [[Girdəsərə Təpəsi|Girdəsərə]] (Muğancıq Təpəsi)<br>3- [[Həftivan Təpəsi]]<br>4- [[Həmzəkəndi Təpəsi]]<br>5- [[Şorik Təpəsi]]<br>6- [[Hödər Təpəsi]]<br>7- [[Qabaq Təpə]]<br>8- [[Diriş Təpəsi]]<br>9- [[Pəyəcük Təpəsi]]<br>10- [[Gavır Qala]]<br>ve s. '''[[Urartu]]lar dünyadaki süni [[Suvarma norması|suvarma sistemi]]nin ilk yaradıcıları''' [[Assuriya|Assuriya İmperyası]] yaranırkən və [[Muzdlu döyüşçü]]ləriylə böyük ordular yaradıb yeni [[Mədəniyyət]]in qurulmasına ilərlərkən; [[Mesopotamiya]]da qiymətli daş, [[cəvahirat]] və binalar üçün işəgəlim daş mənbələrin azlığına görə, şimal və qərbdəki dağlıq bölgələrə yönəldilər. O cümlədən Salmas bölgəsinin dağlıq olduğuna görə [[Assuriya]]lılar dəfələrcə bu əraziyə hücum eddilər. [[Fayl:Urartu 820 785-en.svg|thumb|400px|right|Gilzan bölgəsi Urartu tərkibində]] [[Assuriya]]lıların hər hücumunda yerli əhalini [[Qətliam]] edib bəzilərini əsir tuturdular və bölgənin [[Etnik qruplar|Etnik]] quruluşunu dəyiştirmək və aralarındaki bağı qırmaq amacıyla yerli əhalini [[sürgün]]ə göndərirdilər və onların yerinə başqa etnik və ya [[Assuriya]]lı yerləştirirdilər.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=52}}</ref> [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] kəndindəki yaşayan [[Assuriya]]lılarda həmin dövrələrlə ilgidə olmalıdır.<br>[[Assuriya]] lövhələrində [[Urmu gölü]]nün qərbi bölgəsi [[Gilzan]] adlandırılıb. Bu ad Salmas kəndlərindən biri olan [[Gülüzan (Salmas)|Gülüzan]] ve ya [[Gülüzan (Salmas)|Gülzan]] kəndi adına çox bənzəyir. [[Gilzan]] hökümdarı e.ə.823 də _[[Assuriya]] hücumlarına qarşı_ [[Urartu]] ölkəsinə qoşuldu.<ref>[[Rəhim Rəisniya]], آذربایجان در سیر تاریخ ایران (Farsca) s. 169</ref>. Bu məsələ Salmas bölgəsində [[Suvarma norması|Suvarma sistemi]]nin gəlişməsinə səbəb oldu. O zamana aid olan _[[Urmu gölü]] ətrafındaki [[Uləhu]] şəhəridə böyük ehtimalla Salmas kəndlərindən biri olan [[Ülə (Salmas)|Ülə]] kəndi olmalıdır. [[Edwin Wright]] (?) o cümlə araşdıranlardandır ki [[Uləhu]] şəhərinin yerini Salmas bilir. O, [[Romalılar]]ın sənədlərində adı keçən [[Chiliacomos bölgəsi]]ni həmin Salmas bölgəsi olaraq bəyan edir.<ref>دایرة المعارف، مصاحب ج1، ص 1327</ref> Bu bölgədə ilgi çəkən başqa bir məsələ; [[Chiliacomos bölgəsi]]nin anlamı "minqəsəbə" (min+qəsəbə) olaraq qeyd olub və əcibdir ki bu, Salmas kəndi olan [[Minas (Salmas)|Minasda]] da (min+as) eyni şəkildə görünür. E. ə. IX əsrdə [[Urmiya]] rayonunun qərbində mühüm bir siyasi qurum çar [[II Tukulti-Ninurta]]nın (e.ə.890–894) səlnamələrində adı ilk dəfə çəkilən [[Gilzan]] dövləti idi.<ref>ARAB, I, 414</ref> [[Aşşurnasirapal]]ın [[Zamua]]ya qarşı yürüş etdiyi zaman [[Gilzan]] [[Xubuşkiya]] və [[Hartiş]] ölkələri ilə birlikdə [[Assuriyalılar|Assurlar]]a [[Fidyə (Girov pulu)|fidyə]] verərək qarətlərin, dağıntının, kütləvi qırğının qarşısını almışlar. [[Assuriya]] hökmdarlarının [[Gilzan]] üzərinə çox tez-tez yürüş etmələri bu ölkənin [[Assuriyalılar|Assurlar]] üçün necə böyük əhəmiyyətə malik olduğunu göstərir. Ölkəni çarlar idarə edirdilər. Burada e. ə. IX əsrin birinci yarısında və ortalarında [[Asu (Gilzanlı)|Asu]], sonra isə [[Upu (Gilzanlı)|Upu]] hökmdar idi.<ref>И. Алиев. История Мидии, стр. 172</ref><ref>Э. А. Грантовский. Ранняя история иранских племен Передней Азии. Səh. 130</ref> Uzun müddət hökmranlıq etmiş [[Asu (Gilzanlı)|Asu]] e. ə. 856-cı ildə [[III Salmanasar]]ın (e.ə.859–824) pişvazına ''"öz qardaşları və oğulları ilə birlikdə"'' çıxır. Bu, sübut edir ki, [[Asu (Gilzanlı)|Asu]] artıq tayfa başçısı deyil, suveren irsi hökmdardır. [[III Salmanasar]]ın (e.ə.859–824) [[Gilzan]]dakı məbədə zəfər sütunu stelasını qoymağına baxmayaraq [[Assuriyalılar|Assurlar]] elə bu dəfənin özündə də ölkəni qarət etməmiş, fidyə olaraq davar, qara-mal, at, ikihürgüclü dəvələr, şərab və s. almaqla kifayətlənmişdilər.<ref>ARAB, I, 607</ref> IX əsrin axırlarında güclənmiş [[Urartu]] dövləti [[Gilzan]]ı işğal edib öz ərazisinə qatdı.<ref>И. М. Дьяконов. История Мидии, səh. 164</ref> '''Madaylar dövrü''' '''Əhəmənilər dövləti dövrü''' '''Makedoniyalı İsgəndər dövrü''' '''Atropatena dövləti'''<br>[[Atropatena]] tərkibində olan Salmas şəhəri [[Strabon]] yazılarında e.20 ci ilində [[Simbasa]] və ya [[Simbaka]] şəkildə adı qeyd olunubdur. Bu bölgənin hakimiyəti sürəkli olaraq [[Roma İmperiyası]] ilə [[Atropatena]] dövləti arasında dəyişilirdi, buna görədə Salmas böyük xəsarətlərə məruz qaldı.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=69}}</ref> '''Arşakilər dövrü'''<br>[[Rəhim Rəisniya]] kitabinda, [[Vladimir Minorski]]dən istinad edərək Salması [[Arşakilər]] və [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]] dövründəki [[Persarmenia]] bölgəsinin bir qismi olaraq qeyd edir.<ref>[[Rəhim Rəisniya]], آذربایجان در سیر تاریخ ایران (Farsca), c2 s. 926</ref>. === Orta əsrlər === ==== İslamdan öncə ==== '''Xantəxti Qabartması''' [[Fayl:Khan Takhti-Salmas-Urmia Rd View.JPG|thumb|300px|left|Salmasın Xantəxti qabartması]] [[Fayl:Khan Takhti-Ardashir side view.JPG|thumb|400px|right|Salmasın Xantəxti qabartması yaxın nimadan]] [[Fayl:Salmas Khantakhti Relief.jpg|thumb|200px|left|Salmasın Xantəxti qabartması tərrahisi]] [[Urmiya]] caddəsində [[Xan Taxtı (Salmas)|Xantəxti kəndi]]nin yaxınlığında [[Çavuş Dağı]]nda həkk olunan bu qabartma [[İran]] tarixçiləri düşüncəsiylə [[Sasanilər İmperiyası|Sasani]] şahı [[I Ərdəşir]]ə (224–242) aiddir və [[Roma İmperiyası]] [[Severus Alexander]] (222–235) üz verən döyüşü qazanıb, Yerli [[Ermənilər]]in(?) [[I Ərdəşir]]ə hədiyə verdiyini ifadə etməktədir.<ref>{{Cite web |title=سنگ نگاره سلماس |url=https://iranatlas.info/sassanid/salmas.htm |access-date=2020-09-06 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218141212/https://www.iranatlas.info/sassanid/salmas.htm |url-status=dead }}</ref> Ancaq qabartmadaki adamların geyinişi ilə üzlərinə diqqət edincə və [[Sasanilər]]in digər qabartmalarıyla müqayisə edincə bu qabartmanın daha əsgi bir mədəniyyətə ait olduğu gözə çarpmaqdadır. və belə nəzərə gəlir ki bu əsər [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]]<nowiki/>dən daha öncəki mədəniyyət [[Arşakilər]]ə və ya hətta onlardan da öncəyə ait ola bilər. Hər halda bu məsələnin aydınlaşması üçün tərəfsiz bir araşdırma ekibi qabartmanın dəqiqən hansı dövrəyə ait olduğunu uzə çıxaracaqdır. [[Dr.Tohid Məlikzadə]] bu barədə yazır ki; "qabartmada [[I Ərdəşir]]ə (224–242) hədiyə verən yerli əhali [[ProtoTürklər]] olmalıdırlar."<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=71}}</ref> Təbiidir ki [[Böyük Ermənistan idyası]] var olduqca qərəzli tarixçilər [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]] torpaqlarında [[ProtoTürk]] əhalisinin mövcud olduğunu qəbul etməyəcəklər. '''Kilsələr''' [[Fayl:Kilse-salmas.jpg|thumb|500px|right|Salmasın kilsələri]] [[Azərbaycan|Şimali Azərbaycan]]da olduğu kimi [[Cənubi Azərbaycan|Cənub]] şəhərlərindədə [[Xristianlıq|Xristyanlıq]] [[İslam]]dan öncə və [[islam]]ın ilk əsrlərində [[Azərbaycan]] cəmiyətinin arasında yayqınıydı. [[Qafqaz Albaniyası|Albanya]]lıları [[Xristian dini|xristiyan dinini]] qəbul etmiş bir [[ProtoTürk]] ölkəsi qəbul etdiyimiz kimi, Salmas şəhərindəki [[kilsə]]ləridə [[ProtoTürk]] mədəniyyətindən miras qaldığı quşqusuzdur. Tarix boyunca [[Roma İmperiyası]] ilə [[Arşakilər]] və sonrası [[Sasanilər İmperiyası]] arasında defələrcə əldən ələ edilən bu bölgə, [[dinsəl binalar]]la dolu olması olduqca normaldır. Salmas şəhərində heç bir [[kilsə]] görməsək belə ətrafdaki bölgəsində bir bollu [[kilsə]] gözə çarpmaqdadır. o cümlədən;<br>[[Həftivan Kilsəsi]]<br>[[Qızılca Kilsəsi]]<br>[[Marıyaqub Kilsəsi]]<br>[[Əsgi Kilsəsi]]<br>[[Vang Kilsəsi]]<br>[[Qələsər Kilsəsi]]<br>[[Bağçacik Kilsəsi]]<br>[[Diriş Kilsəsi]] və s.<br>(Yerli əhali bu kilsələri [[Xristian]] ibadətgahı olduğuna görə [[Ermənilər|Erməni]] kilsəsi adlandırar hal buki Salmasın [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] kəndində [[Asoru dili|Asorlu cəmiyyəti]] yaşayır və Salmas əhalisi onlarıda [[Ermənilər|Erməni]] adlandırır. Əslində bu yanlışlıqla [[Xristian]] sözünün yerini almışdır və beləliklə qədimdən miras qalan bu [[kilsə]]lər, [[Ermənilər]] yox, bəlkə o çağlarda bölgədə yerli əhali arasında yayqın olan [[Xristian dini|Xristyan dinini]] daşıyan [[ProtoTürk]] cəmiyyətinə aitdir.) '''Göytürk xaqanlığı dövrü''' [[Fayl:Khazars498.jpg|thumb|250px|right|GökTürk tərkibində Xəzərlər e.488 də]] [[Bəlazuri]] [[Fütuhul Büldan]] əsərində belə yazır:([[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]]in şahı [[I Qubad]]dan (488–531) öncə) "[[Cürzan]] ile [[Arran]], [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]]in əlindəydi."<ref name="ReferenceB">[[Bəlazuri|Əbul-Həsən Əhməd bin Yəhya bin Cabir bin Davud əl-Bəlazuri]], [[Fütuhul Büldan]] (Türkcə) (Nşr. Siyer Yayınları) Tercüme: Prof.Dr.Mustafa Fayda s. 225</ref> "[[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]] hududları geçərlər ve basqınlarda bulunarlar; Zaman zaman da [[Deynəvər]]ə qədər ilərlərdi."<ref name="ReferenceB"/><br>[[Deynəvər]] şəhəri indiki [[İran]]da [[Kirmanşah ostanı]]nda yer alırdı. Beləlikə [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]] [[Cənubi Azərbaycan]] ərazisinədə enirdilər ve Salmas şəhəridə bu məsələdən kənarda qalmırdı.1940 lara qədər Salmasın [[Təzəşəhr|Köhnəşəhər]]"ində yaşayan [[Yəhudilər]]də həmin məsələni təsdiq etməkdədir. E.614 cü ilində [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]] [[Yerusəlim]]ə hücum eddikdən sonra [[Bizans İmperiyası|Bizans]] imperatoru [[I İrakli]] (610–641) [[Göytürk xaqanlığı]] tərkibində olan [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]]lə ittifaq müqaviləsi bağlayaraq [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]]ə qarşı e.622 ci ilində hücuma keçtilər. [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]] 40 min atçıyla hücumda iştirak edərlər və [[Urmiya]] şəhəri yaxınlıqlarına qədər yerləri talanlayıb ilərlədilər. [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]]in böyük qismi yerli əhaliyə qarışıb bölgədə məskən tutarlar.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=75}}</ref> ==== İslamdan sonra ==== [[Azərbaycan|Azərbaycanın şimal vilayətləri]]ndə olduğu kimi, [[Cənubi Azərbaycan|cənub vilayətləri]]ndə də bir sıra görkəmli şəhərlər var idi. [[İbn Xordadbeh]] bunlardan [[Marağa]], [[Miyana|Miyanic]], [[Ərdəbil]], [[Varsan]], [[Sisrə]], [[Bərzə]], [[Səburxast]], [[Təbriz]], [[Mərənd]], [[Xoy]], [[Gülsərə]], [[Muğan]], [[Bərzənd]], [[Cənzə]], [[Əbərviz]], [[Cabrvan]], [[Nəriz şəhəri|Nəriz]], [[Urmu]] ([[Zərdüşt]] şəhəri), [[Səlmas]], [[Şiz]] (burada atəşkədə olmuşdur) şəhərlərini göstərir<ref>[[İbn Xordadbeh]]. Göstərilən əsəri, səh. 119–120.</ref> Haqqında IX–X əsr müəlliflərinin məlumat verdikləri Səlmas [[Azərbaycan]]ın qərbində, [[Anadolu]] torpaqları ilə sərhəd ərazidə yerləşir. Səlmas, [[Xoy]] ilə birlikdə, [[Azərbaycan]]da [[İslam]]ın ilk qəbul edildiyi şəhərdir. 639-cu ildə [[Van gölü]] ətrafındakı [[Ərməniyyə]] torpaqlarının fəth edən [[İyaz ibn Ğənəm]] (ا) bir müddət sonra [[Xoy]] və Səlmas şəhərlərini də ələ keçirmişdi. [[əl-Vaqidi]] (747–823) yazır ki, az bir qismi istisna olmaqla [[Xoy]] və Səlmas əhalisi [[İslam]]ı qəbul etmiş və bu dini öyrənmək üçün müsəlmanlardan müəllimlər istəmişlər<ref>[[Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Ömər əl-VAQİDİ]], [[Fütuhü’ş-Şam]], (Nşr. Ə. Əbdürrəhman), C. II, s. 169, Beyrut 1997.</ref> IX–X əsr coğrafiyaşünas və səyyahları Səlmas haqqında, ətraflı olmasa da, məlumat verirlər. Görünür bu dövrdə Səlmas elə də böyük olmayan, ölkənin siyasi, iqtisadi və mədəni həyatında mühüm rol oynamayan şəhər idi. XIII əsr müəllifi [[Yaqut əl-Həməvi]] isə Səlmasın [[Monqol İmperiyası|moğol işğalçıları]] tərəfindən demək olar ki, tamamilə dağıldıldığını bildirir<ref>[[Mucəm əl-buldan|Mu’cəmü’l-Büldan]], C. V, s. 234.</ref> [[Həmdullah Qəzvini|Həmidullah Qəzvini]]nin verdiyi məlumatlardan [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]]in hakimilyəti illərində Səlmasın dirçələrək abadlaşdığını öyrənirik. Müəllif şəhərin dağılmış qala divarlarının [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]]in vəziri [[Tacəddin Əlişah Təbrizi]] tərəfindən bərpa edildiyini və Səlmasın qala duvarlarının uzunluğunun 8000 addım (6,43&nbsp;km) olduğunu yazır. O, Səlmas əhalisinin qatı dindar sünni olduğunu yazır<ref>[[QƏZVİNİ]], [[Nüzhətü’l-Qülub]], s. 87.</ref> '''Müsəlmanların ilk gəlişi''' [[Rəşidi xilafəti]] dövründə [[Ömər ibn Xəttab]]ın göndərdiyi [[Utbə b.Fərqəd]]in əmrində olan [[Müsəlman]]"ların ordusu [[Mosul]]dan [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycana]] doğru hərəkət edər. e.641 cı ilində [[Urmiya]], '''Salmas''' və [[Xoy]] şəhərlərini ələ keçirərlər.<ref name="ReferenceC">{{harvnb|Dilməqani|2005|p=79}}</ref> [[Bəlazuri]] belə deyir: "[[Muâfi b.Tavus]] və [[Mosul]] xalqı şeyxləri yoluyla rivayət edilmiştir: [[Urmiya|Urmiyə]], [[Mosul]] fəthlerindəndir; burasını [[Utbə b.Fərqəd]] ([https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8%A8%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%82%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%85%D9%8A عتبة بن فرقد السلمي]) fəth eddi. Buranın xəracı, [[Mosul]]a gəlirdi; [[Huvr]], [[Xoy|Xuveyy]] ve '''Sələmas'''da eyni durumdaydı. [[Muâfi]] bunları söylədi: Men, [[Utbə]]nin [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]] valisi ikən burasını fəth ettiyini eşitdim; [[Allah]], ən iyi biləndir."<ref>[[Bəlazuri|Əbul-Həsən Əhməd bin Yəhya bin Cabir bin Davud əl-Bəlazuri]], [[Fütuhul Büldan]] (Türkcə) (Nşr. Siyer Yayınları) Tercüme: Prof.Dr.Mustafa Fayda s. 378</ref> '''VII əsrin ortalarında Salmas əhalisinin [[mədəniyyət]]i və [[dil]]i''' [[Müsəlman]] [[Ərəblər]]in [[Azərbaycan]] torpaqlarını ələ keçirmədən öncə, [[Azərbaycan]] xalqının '''ümumi dilinin təşəkküllənmə prosesi''' təkmillənmişdi, əgər [[Türk dili]] [[Azərbaycan]]nın vahid dili olmasaydı; [[Ərəblər]]in istilası dövründə [[Ərəb dili]] dinsəl, hərbi və ədəbi dəstəyiylə yerli əhalinin dillərini rahatca aradan aparardı. Necəki [[Yaxın Şərq]]in çoxlu yerlərində, [[Ərəb dili]] yerli dillərinin aradan getməsinə səbəb oldu.<ref name="ReferenceC"/><br>Buna baxaraq [[Ərəblər]] Salması ələ keçirəndə [[Türk dili|Türk dilli]] bir əhaliylə üzləşdilər. '''Xürrəmilər hərəkatı dövrü''' [[Fayl:Khurramides – Xürrəmilər üsyanı 1.jpg|thumb|300px|rightt|Hərəkatın başladığı, əhatə etdiyi əraziləri və əsas döyüş yerləri]] E.817 ci ildə [[Babək]] [[Xürrəmilər hərəkatı]] başına keçər və [[Azərbaycan]] torpaqlarını o cümlədən Salmas şəhərini öz tabeiyəti altına alar. E.823 [[Əli b.Sədəqə]] ([[Zəriq]]) [[Babək]] qiyamını aradan qaldırmağa mənsub oldu. Bir neçə il öncə Babası [[Sədəqə]] [[Urmiya]] və onun yaxın şəhərlərini ki Səlmasda onlardan biriydi, geri aldı.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=83}}</ref> '''Sacilər dövrü (889–929)''' '''Salarilər dövrü (919–1062)''' [[Salarilər]] hökümdarı [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban ibn Məhəmməd]] (941–957) [[Azerbaijan]] valisi [[Deysəm ibn İbrahim]]ə (935–942) qələbə edərək, [[Azerbaijan]]da Siyasi iqtidarı ələ keçirdi. Salmasın hakimi [[Əbu əl Heyca]] (944–960) (ابوالهیجاء) [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]in (935–942) məğlubiyətini görüb Salar adına xütbə oxudu və onun hakimiyətini qəbul etdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=86}}</ref> E.945 cı ilində [[Həmdanilər|Mosul Həmdaniləri]]n hökümdarı [[Nasir əd-Dövlə]] (929–969) əmioğlusu [[Hüseyn b.Səid]]i böyük bir qoşunla [[Azərbaycan]]ı təsərrüf etmək üçün göndərdi. [[Hüseyn b.Səid]] qoşunuyla Salmas şəhərini ələ keçirdi. Bu xəbər; [[Azərbaycan]]ın şimal bölgəsində [[Rusların Qafqaz ekspedisiyaları|işqalçı Ruslar]]la döyüşdə olan [[Salarilər]] hökümdarı [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]]a (941–957) çatır və o Salmasa doğru yola çıxır. [[Hüseyn b.Səid]] Salmas şəhərinin duvarları arxasında qalaraq [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]]ı (941–957) gözlür. Bu arada [[Abbasilər xilafəti]]nidə [[əmir əl-üməra]] [[Tuzun]]un (943–945) öldüyünə görə [[Bağdad]]ı təsərrüf etmək niyyətində olan [[Nasir əd-Dövlə]] (929–969), əmioğlusu [[Hüseyn b.Səid]]ə məktub yazaraq geri dönməsini əmr edir. Belaliklə Salmas şəhəri yenidən [[Salarilər]] elinə keçir.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=87}}</ref> [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]] (941–957) 948-ci ildə həbs olunandan sonra [[Vəhsudan ibn Məhəmməd|Vəhsudan]] (941–967) [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942) ordu verərək [[Azərbaycan]]ı [[Buveyhilər sülaləsi|Büveyhi]] işğalından azad etmək üçün göndərmişdi. [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]] (941–957) həbsdən qurtulan kimi [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942) hücum etmiş, [[Azərbaycan]]ı geri almışdı. Əvvəlcə [[Bağdad]]a, sonra isə [[Həmdanilər]]ə qaçan [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942), sonuncuların köməyi ilə 956-cı ildə Salması ələ keçirmişdi. [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942) yenə [[Vaspurakan]]a qaçdısa da həbs edilərək [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]]a (941–957) göndərildi və onun tərəfindən edam olundu.<ref>Amedroz, Henry Frederick. (2013). pp. 449–50. The Eclipse of the Abbasid Caliphate (Vol. 4). London: Forgotten Books. (Original work published 1921), s. 179</ref> '''Rəvvadilər dövrü (955–1071)''' '''Səlcuq İmperyası dövrü (1037–1194)''' e.1053 də [[Toğrul bəy]] [[Azərbaycan]]da hakim olan [[Rəvvadilər]]i [[Səlcuq imperiyası]]na bağladı. e.1063 də [[Bizans İmperiyası]] dəstəyiylə bölgədəki yerli [[Xristian]] əhali [[Azərbaycan]]ın qərbinə hücum etməyə başladı. Lakin bu ordular Salmas Sərhədlərindən püsgürüldü və [[Səlcuq imperiyası|Səlcuqlular]] qərb və şimalda ilərləyərək torpaqlarını [[Gürcüstan]]a qədər genişləndirdilər.<ref>Pr.Dr.[[Faruq Sümər|Farak Sumer]], İslam kaynaklarına göre Malazgirt savaşı, Türk tarih karama, Ankara, 1988, s. 6</ref>. '''Eldənizlər dövrü (1136–1225)''' [[Səlcuq imperiyası]] zəiflədiyinə görə [[Azərbaycan|şimali Azərbaycan]]da [[Gürcülər]] hərəkətə keçib torpaqlarını genişlətməyə başladılar.[[Azərbaycan Atabəylər dövləti]] ([[Eldənizlər]]) [[Gürcülər]]i dayandırmaq üçün onlara hücum edərlər və onları [[Azərbaycan]] torpaqlarından qovarlar.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=99}}</ref> [[Eldənizlər]] hökümdarı [[Qızıl Arslan]]ın (1186–1191) [[Həmədan]]da olmasından istifadə edən [[Böyük Səlcuq İmperiyası|Səlcuq imperyasi]] sultanı [[III Toğrul]] (1176–1194) öz qoşunu ilə [[Üşnü mahalı|Uşnu]], [[Xoy]], [[Urmiya]] və [[Səlmas]] şəhərlərinə soxulub, hər yeri talan etdi<ref>Süleyman Əliyarlı.s.123.</ref> və [[Səlahəddin Əyyubi]]yə (1174–1193) müraciət edərək, yardım göstərməsini xahiş etdi. [[Səlahəddin Əyyubi|Səlahəddin]] (1174–1193), [[Qızıl Arslan]]la (1186–1191) [[III Toğrul]]u (1176–1194) barışdırmağa cəhd göstərsə də bu heçbir nəticə vermədi. Əvvəl barışığa razı olan [[III Toğrul]] (1176–1194), yenidən [[Qızıl Arslan]]la (1186–1191) müharibə etmək qərarına gələrək, 1190-cı ilin oktyabrında [[Qızıl Arslan]]ın (1186–1191) üzərinə hücuma keçdi. [[Qızıl Arslan]] (1186–1191) digər rəqibi [[İnanc xatun]]un oğulları ilə barışıq imzaladı, onları öz yanında xidmətə götürdü və nəhayət mərhum qardaşının dul qalmış arvadı [[İnanc xatun]]la evləndi. Beləliklə yalnız bu tədbirlərdən sonra 1191-ci ildə [[III Toğrul]]la (1176–1194) qarşılaşan [[Qızıl Arslan]] (1186–1191) Sultanı məğlub edərək həbsə atdı.<ref>Azərbaycan tarixi.316.</ref> '''Xarəzmşahlar dövləti dövrü (1077–1231)''' 1221 il noyabrın 24-də [[Xarəzmşahlar dövləti|Xarəzmşahlar]]ın son hökümdarı [[Cəlaləddin Mənguberdi]] (1220–1231) [[Çingiz xan]]a (1206–1227) məğlub olaraq [[Hindistan]]a qaçmışdı. 1225 ildə [[Eldənizlər]]in son hökümdarı [[Özbək Müzəffərəddin]]i (1210–1225) məğlub edərək [[Azərbaycan]]ı ([[Şirvan]]dan başqa) işğal etmişdi. Bu hadisədə [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) [[Təbriz]]i mühasirə edərkən [[Özbək Müzəffərəddin|Özbək]]lə (1210–1225) bir [[Müqavilə|anlaşma]] geçirdi. Bu [[Müqavilə|anlaşma]]da [[Özbək Müzəffərəddin|Özbək]]in həyatyoldaşının mülkləri Salmas, [[Xoy]] və [[Naxçıvan]]da qorunmalıdır diyə qeyd oldu. E.1226 cı ildə [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) [[Əxlat]] şəhərini mühasirə etdi bu arada [[Yıva boyu|Yıva türkmənləri]] fürsəti qənimət sayıb Salmas və [[Urmiya]]ya hücum edərək bu şəhərləri və bir neçə ətraf kəndləri işqal etdilər. [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) [[Əxlat]]ın mühasirəsini bıraxdı və Salmasa gəlib [[Yıva boyu|Yıva]]lıları bu geri qaytardı.<ref name="ReferenceD">{{harvnb|Dilməqani|2005|p=103}}</ref> 1231 ildə [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] yenidən [[Təbriz]]ə soxuldular; Döyüşdə məğlub olan [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) Qərbdə Salmasa doğru qaçdı və [[Monqol İmperiyası|Monqollar]]ın qorxusundan dahada qərbə qaçaraq sonunda [[Diyarbəkir]]in (bugünkü adıyla [[Silvan]]) [[Meyyâfâriqîn]]ə geri çəkildiyində bir iddə yolkəsən tərəfindən olduruldu ve [[Harzem kəndi]]ndə dəfnedildi. ==== Monqolların hücumu ==== [[Özbək (atabəy)|Atabəy Özbəyin]] (1210–1225) hakimiyyətinin və [[Eldənizlər|Eldənizlilər]]in son dövründə [[Monqol İmperiyası|Monqol]]ların [[Orta Asiyanın monqollar tərəfindən istilası|Orta Asiya]], [[Orta Şərq]] və [[Qafqaz]]a birinci yürüşü gerçəkləşdi. [[Cəbə Noyon]] və [[Bahadır|Subutay Bahadır]]ın<ref group=q>Bu sərkərdənin adı Sübidey, Subatay, Sabutay Bahadır olaraq da yazılır.</ref> komandanlığı altında [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] [[Xorasan]] və [[İran|İraqi Əcəmin]] torpaqlarından keçərək 1221-ci ildə yanvar ayında [[Təbriz]]ə gəldilər. [[Atabəy Özbək]] (1210–1225) Monqollara elçi göndərib barışıq imzalamağı təklif etdi. [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] [[Təbriz]] qarnizonlarındakı [[Xarəzmşahlar dövləti|Xarəzmlilər]]in onlara təslim edilməsini istədilər. [[Özbək (atabəy)|Atabəy Özbək]] (1210–1225) [[Xarəzmşahlar dövləti|Xarəzmlilər]]in bir hissəsini özü öldürtdü, qalanını da [[Monqol İmperiyası|Monqollar]]a göndərdi. Bunun xaricində [[Özbək (atabəy)|Özbək]] (1210–1225) onlara təzminat olaraq pul, paltar və mal-qara da verdi.<ref>Əkbər N.Nəcəf.s.45.</ref><br> Eyni ildə [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] [[Cəbə Noyon]] komandanlığında Salmasa yürüş etdi. Salmas əhalisi [[Monqol İmperiyası|Monqollar]]ın hakimiyəti altına girməyi qəbul etmədilər, buna görədə [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] Salması yıxıb-yaxdılar.<ref name="ReferenceD"/> 1231 ildə [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]]i (1220–1231) məğlub eden [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] Salmas şəhərinidə torpaqlarına əlavə etdilər. '''Elxanlılar dövrü (1256–1353)''' [[Fayl:Kazim Dashi.jpg|220px|thumb|left|Qırxlar adası (Kazim Daşi)]] [[Fayl:Salmas türbəsi.jpg|thumb|180px|right|[[Mirə türbəsi|Mirə Xatun türbəsi]]]] [[Çingiz xan]]ın (1206–1227) nəvəsi və [[Elxanilər dövləti]]nin qurucusu, [[Hülakü xan]] (1256–1265) 1255-ci ildə [[Orta Şərq]]də torpaqların fəthini bitirmək məqsədiylə qardaşı [[Mengü xan]] (1251–1259) tərəfindən bölgədəki ərazilərin hökmdarı təyin edildi. e.1258 ci ilində [[Hülakü xan]] (1256–1265) [[Bağdad]]ı fəth edərək [[Abbasilər xilafəti]]nə son verdi. O [[Bağdad]]ın fəthindən ələ gələn qənimətləri [[Azərbaycan]]a daşıdı. Qənimətlərin Bir bölümünü [[Mengü xan]]a (1251–1259) göndərdi, qalanıysa Salmasın güneydoğusunda yer alan [[Kazım Daşı|Qırxlar adası]]na ([[Kazım Daşı]]na) gömdü.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=105}}</ref> [[Elxanilər dövləti|Elxanlılar]] dövrünə vəzir olan [[Tacəddin Əlişah]]ın həyat yoldaşı [[Mirə Xatun]]un məqbərəsi (e.1310), Salmasın qərbində [[Köhnə Şəhər]] yaxınlıqlarında [[Mirə türbəsi|Mirə Türbəsi]] olaraq tarixçilər tərəfindən qeyd olunmuşdu. Bu türbə Dilman Zəlzələsində (1930.05.07) yıxılıb aradan geddi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=107}}</ref> '''Çobanilər dövrü (1335–1357)''' '''Cəlairilər dövrü (1335–1432)''' '''Teymurilər dövrü (1370–1507)''' '''Qaraqoyunlular dövrü (1375–1468)''' 1431 də [[Azərbaycan]]da [[qıtlıq]] Salmas əhalisinin bir qısmını köçməyə məcbur eddi. [[Qaraqoyunlular]]la [[Teymurilər dövləti|Teymurilər]]in [[Azərbaycan]]da sürəkli döyüşləri, kəndlər və əkinəcək yerləri aradan aparmışdı və ticarəti bozqun vəziyata getirmişdi.<br> 1428-ci ildə [[Teymurilər dövləti|Teymurilər]] hökümdarı [[Şahrux]] (1405–1447) sərkərdə [[Əliyə Kükəltaş]]ın başçılığı ilə [[Azərbaycan]]a qoşun göndərdi. 1429-cu ilin mayında isə [[Şahrux]] (1405–1447) tərkibində [[Şirvan]] qoşunları da olan 100 minlik süvari qoşunla [[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlu]] hökümdarı [[Qara İsgəndər|İsgəndər]]in (1420–1436) üzərinə yeridi və onun qoşunlarını [[Cənubi Azərbaycan]]dakı Salmasın həndəvərində darmadağın etdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=110}}</ref> '''Ağqoyunlular dövrü (1378–1501)''' === Erkən müasir dövr === '''Səfəvilər dövrü (1501–1736)''' [[Osmanlı İmperiyası]] və [[Səfəvilər]] arasındaki yüzlərcə il savaş, Salmas şəhərinin iki ölkənin sərhəd toraqlarında yer almasına görə hər iki tərəfin qoşunlarının at gəzdirmək meydanına dönüşmüşdü. Rəsmi bir savaş olmayan günlərdə belə sərhəddə yaşayan [[Köç]]əri tayfalar döyüşün alovlanmasına nədən olurdular. [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]]ın (1501–1524) Salmas və [[Xoy]]daki huzuru, sərhəd [[Köç]]ərilərin talanlarının qabağını alsada 1502 də [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]]ın (1501–1524) ölkənin cənubuna hərəkət etdiyindən xəbərdar olan [[Köç]]ərilərin sərkərdəsi [[Sarım Xan]] baş qaldırdı və 40 minlik bir orduyla [[Urmiya|Urmia]] və Salması ələ keçirib [[Təbriz]]ə doğru yola çıxdı. [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]]ın (1501–1524) qardaşı [[İbrahim Xətai|İbrahim]] [[Təbriz]]i qorumaqdaydı. O [[Təbriz]]i olacaq döyüş təhlükəsindən uzaqlandırmaq hədəfiylə yola cıxdı və Salmas yaxınlıqlarında iki qoşun savaşa girdi. Savaş sonucunda [[Sarım Xan]] öldürüldü və ordusu darmadağın oldu. Bu savaşdan sonra [[Köç]]ərilərin talanları çox azaldı ama arxasıca [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] qoşunu bu bölgəyə yönəldi. 23 avqust 1514 ilində [[I Səlim|Sultan I Səlim]] (1512–1520) və [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]] (1501–1524) arasında üz verən [[Çaldıran döyüşü]] nəticəsində Salmas, [[Xoy]] və [[Urmiya]] şəhərləri [[Osmanlı İmperiyası]] təsərrüfatına keçdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=113}}</ref> [[I Şah Təhmasib|Şah Təhmasib]] (1524–1576) dövründə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]ların sürəkli [[Səfəvilər]]ə savaş açması nəticəsində [[I Şah Təhmasib|Şah Təhmasib]] (1524–1576) paytaxtı [[Təbriz]]dən [[Qəzvin]]ə daşıdı. O [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]ların ilərləməsinin qarşısını almaq üçün [[Yaxıb yıxma taktiki]]ni qullanırdı, buna görədə [[Azərbaycan]] bölgəsi o cümlədən Salmas şəhəri böyük xəsarətlərə məruz qaldı və millətin yaşamında əsas mənfi təsir buraxdı.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=114}}</ref> [[I Şah Təhmasib|Şah Təhmasib]] (1524–1576) qаrdаşı [[Əlqаs Mirzə]]nin [[İstanbul]]a qaçması nəticəsində iki ölkənin arası bozuldu və sərhəddəki [[Köç]]əri tayfalar yenədə talanlamağa başladılar. 1549 da [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] sərhəd bölgələrində [[Köç]]ərilərin sərkərdəsi [[Şahqulu Belilan]] Salmasa hücum etdi və şəhəri taladı.<ref>روملو، احسن التواریخ s. 438</ref> 1635 ci ildə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] sultanı [[IV Murad]] (1623–1640) [[Azərbaycan]]a hücum etdi və Salmas şəhərinədə qoşun çəkdi. Bu hücumun əlyazma nüsxəsində belə tanıdır: {{Sitat| (Salmasın) üst yanında dağ ətəyində [[Qarnıyarıq dağı|Qarnıyarıq]] adlı bir qala tikilib, qayət keçilməzdir və içində 15 nəfər [[Qızılbaş]] olub...<ref>haşımzadə, 17ci əsrin əvvəllərində Səfəvi_Osmanlı münasibətləri, Türkiyə qaynaqlarında, İstanbul 2001</ref>}} Və [[Övliya Çələbi]]nin yazdığına görə: {{Sitat|Salmas qalası, geniş bir çölün içərisində yerləşib. Dörd tərəfdən [[Urmiya]], [[Təsuc]], [[Xamnə|Qumla]]([[Xamnə]]), Qarabağlar, [[Xoy]], [[Mərənd]], Behistan, Çors Xanlıqlarıyla qonşudur ... Qalanın duvarlarının ətrafı min addımdır ... Qalanın qərbindəki çay Penyanşi və Abaqay dağlarından gələrək neçə yüzmin bağ və bağçadan keçərək [[Urmiya gölü]]nə tökülür ... Şəhər ətrafındaysa qala duvarları yoxdur, ancaq dörd tərəfdə xəndəq qazılmışdır. Üç qapısı vardır; Urmiya qapısı, Təsuc qapısı və Təbriz qapısı. Qapının böyründəki yaşayış qəsəbənin ətrafı 7 min addımdır. Şəhərdə 3 min ev, 3 [[məscid]] və 9 məhəllə vardır. 4 məhəllədə Əcəm sünnuləri və 5 məhəllədəysə Göydolaqlar yaşayır ... Çayları yeraltıyla axır.<ref>Z.Bayramli, B.Əzizli, Övliya Çələbinin 1654cü il Siyahətnaməsi, Bakı, 2000, s.92</ref>}} Və birdə [[Övliya Çələbi]]nin katibi [[Hacı xəlifə]], [[Cəhan nima]] kitabında (XXI hicri) belə yazır: {{Sitat| Bu qəsəbə şərqdən [[Dilməqan]] qəsəbəsinə və [[Urmiya gölü]]nə, cənubdan [[Üşnəviyyə]]yə, qərbdən [[Hakkari]] dağlarına, şimaldansa [[Qusqun qıran aşımı|Qusqun qıran gədiyi]]nə (aşırımına) hüdudlanıb.<ref name="ReferenceA"/>}} Üstdəki sənədlərdən belə gəlir ki; Qədim Salmas indiki [[Köhnəşəhər]]in yerində, və ya o civarda bir yerdə olmalıydı. [[Köhnəşəhər]]də böyük bir əsgi [[Qəbiristanlıq|qəbristanliğ]]ın olması bu məsələni təsdiq etməkdədir. '''Əfşarlar dövrü (1736–1796)''' [[Fayl:Səfəvi dövləti (1724-1733).png|250px|thumb|right|1724-cü ildə siyasi vəziyyət Yaşıl — Osmanl imperiyası Narıncı — Rus imperatorluğu Sarı — Səfəvi dövləti Qara — Əfqan üsyanı]] [[Osmanlı İmperiyası]] və [[Səfəvilər]]in uzun sürə savaşları nəticəsində Salmas şəhəri əsasi xəsarətlərə məruz qaldı və yerli əhalinin böyük qismi doğma yurdlarını tərk etməyə məcbur qaldılar. Eləki [[Nadir şah Əfşar]] (1736–1747) dövründə Salmas şəhərindən yalnız bir ad geriyə qalmışdı. Bu dövrdən bəri [[Dilməqan|Dilman]] qəsəbəsi inkişaf etməyə başladı ama bölgənin adı Salmas olaraq davam etdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=130}}</ref> [[Əfqanlar|Əfqan]] kökənli [[Hotakilər|Hotaki dövləti]] [[Səfəvilər]]ə qələbə çaldıqdan sonra 1724 də [[Osmanlı İmperiyası]] və [[Rusiya imperiyası]] arasında imzalanan [[İstanbul müqaviləsi (1724)|İstanbul müqaviləsi]] əsasında [[Səfəvilər]] torpaqlarının böyük qismi [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]lara verildi. Salmas şəhəridə həmin tarixdən [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]ya zəmimə oldu. 1732 ci il 10 yanvarda [[Osmanlı İmperiyası]]yla [[Səfəvilər]] arasında bağlanan [[Kirmanşah sülh müqaviləsi|Əhməd paşa müqaviləsi]] nəticəsində [[Cənubi Azərbaycan]] torpaqları [[Səfəvilər]]ə geri qaytarıldı Ama [[Şimali Azərbaycan]], [[Araz çayı]] sərhəd olaraq [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] torpaqlarına əlavə edildi. Bu Müqaviləni qəbul etməyən [[Nadir şah Əfşar]] (1736–1747) 1734–1735 ci illərdə [[Şimali Azərbaycan]], Şərqi [[Ermənistan]] və Şərqi [[Gürcüstan]] [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlılar]]dan geri aldı. 1736 ildə [[Nadir şah Əfşar|Nadir Əfşar]] (1736–1747) özünü [[şah]] elam edir. Həmin ildə Salmas və [[Xoy]] şəhərlərində [[vergi]]nin çox olması nədəniylə üsyan çıxır. [[Nadir şah Əfşar]] (1736–1747) buraya qoşun çəkərək üsyanı yatıdır.<ref name="ReferenceE">{{harvnb|Dilməqani|2005|p=131}}</ref> '''Xanlıqlar dövrü ([[XVIII əsr]]in 40-cı illəri)''' [[Fayl:Urmia Khanate.png|thumb|Salmas şəhəri [[Xoy xanlığı]] tərkibində]] [[Nadir şah Əfşar]]ın (1736–1747) ölümündən sonra [[Əfşarlar (xanədanlıq)|Əfşarlar]] hakimiyətində olan torpaqlarda mərkəzi iqtidar aradan gedir və ölkə bölgəsəl idarəçiliyə ([[Xanlıq (dövlət)|Xanlıq]]) keçir. Bu dövrədə '''Salmas''' şəhəri zamanla [[Urmiya xanlığı]], [[Təbriz xanlığı]] və [[Xoy xanlığı]] idarəçiliyində idi. [[Urmiya xanlığı]] hakimi [[Fətəli xan Əfşar]] (1747–1763) bu boşluqdan yararlanaraq '''Salmas''' və bölgədəki bir çox yeri öz hakimiyəti altına gətirir.<ref name="ReferenceE"/> '''Zəndlər dövrü (1776–1796)'''<br>[[Şiraz]] şəhərində güclənən [[Kərim xan Zənd]] (1747–1779), [[Fətəli xan Əfşar]]a (1747–1763) qarşı 1763cü ildə [[Urmiya]] şəhərinə yürüşə keçir və oranı ələ keçirdikdən sonra '''Salmas''' və [[Xoy]] şəhərlərinidə özünə tabe edir. '''Salmas''' idarəçiliyinə [[İbrahim xan Bəğayeri Xurasani]]ni mənsub edir. [[Kərim xan Zənd]]in (1747–1779) ölümündən sonra [[Məhəmmədəli xan Zənd]], (1779) hakimiyətə keçir və [[urmiya]]da baş qaldıran [[İmamqulu xan Əfşar]]a (1772–1783) qarşı yürüş edir. '''Salmas'''ın [[Diriş çiməni]]ndə [[Urmiya xanlığı]] ordusu bir yere toplanır və [[Quşcu gədiyi]]ni yenerek [[Cəbəl çölü]]ndə iki qoşun döyüşə girdi (1783). Sonucda [[Urmiya xanlığı]] ordusu məğlub olur.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=132}}</ref> '''Qacarlar dövrü (1789–1925)''' [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]] (1794–1797) [[Kartli-Kaxeti çarlığı|gürcü]] çarı [[II İrakli]]nin və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanı]] [[İbrahimxəlil xan|İbrahimxəlil]]in (1763–1806) [[Rusiya İmperiyası|Rusiya]] himayəsinə keçmək niyyətində olduqlarını eşidir. [[İbrahimxəlil xan|İbrahimxəlil]]in (1763–1806) sözsüz razılığı ilə [[II İrakli|İrakli]] [[Qacarlar]]ın dədə-baba torpaqlarını – [[Qarabağ]], [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanlıq]]larını və [[Gəncə]]ni [[Rusiya İmperiyası|rus çarı]]na vermək istəyirdi. [[Kartli-Kaxeti çarlığı|Gürcüstan çarı]]nın bu niyyətini [[Qacarlar]] bu torpaqların tabeçiliyində olan bir şəxsin xəyanəti və Azərbaycan xanlıqlarının daxili işinə qarışmaq kimi qəbul edirdi. Üstəlik [[Qacarlar|Qacar]] buna əsaslanırdı ki, bir neçə əsr qabaq onun tayfasından olan çox sayda adam bu yerlərə köçürülmüş və həmin torpaqların idarəçiliyində fəal iştirak etmişdi. [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]] (1794–1797) 1795 də bölgəyə girdi və bu yürüşdə [[Tiflis]]i yağmalır və oranı [[Qacarlar]]lara tabe edir. [[Tiflis]] alındıqdan sonra bir çox Azərbaycanin güney xanliqlari [[Ağa Məhəmməd şah Qacar|Ağa Məhəmməd şah]]a (1794–1797) tabe olduqlarını bildirir. Yalnız [[İrəvan xanlığı|İrəvan]] və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanlar]]ı onun tabeçiliyini qəbul etmirlər. 1796-cı ilin yayında [[Ağa Məhəmməd şah Qacar|Ağa Məhəmməd şah]]ın (1794–1797) qardaşlarının komandanlığı altında 20 minlik ordu [[İrəvan]]a yaxınlaşır. Beş həftəlik mühasirədən sonra qala təslim olur və sülh bağlanır. 1797 ci ildə [[Ağa Məhəmməd şah Qacar|Ağa Məhəmməd şah]] (1794–1797) bir suiqəst nəticəsində öldürülür ve yenədə bölgədəki yaranmış nisbi sibat aradan gedir. Bölgədə çoxlu isyanlar üz verir. Ən önəmli İsyanlardan biri [[Urmiya]]da [[Məhəmmədqulu xan Qasımlı-Avşar|Məhəmmədqulu хаn]] (1760–1798) tərəfindən olmuşdur. [[Qacarlar]]ın yeni şahı [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah]] (1797–1834) bu isyanı yatırmaq üçün '''Salmas'''a gəlib ordan [[Təbriz]]ə keçir və [[Təbriz]]dəki hakimiyətini təsbit etdikdən sonra bölgədəki Xanlıqlar yenədə [[Qacarlar|Qacar dövləti]]nə tabeliklərini elan edirlər. [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah]] (1797–1834) [[Azərbaycan]]daki iqtidarının sürəkliləşməsini qorumaq üçün oğlu [[Abbas Mirzə]]ni [[Təbriz]]ə yolladı (1799). Eyni ildə [[Xoy xanlığı|Xoy xanı]] [[Cəfərqulu xan Xoyski|cəfərqulu xan Dünbüli]] (1797–1813) isyan edib Salmas şəhərinə yerləşdi. [[Abbas Mirzə]] qoşunuyla '''Salmas'''a hücum eddi. [[Ağziyarət|Ağziyarət kəndi]] yaxınlığında [[Cəfərqulu xan Xoyski|cəfərqulu xan Dünbüli]]nin (1797–1813) qoşununu yendib '''Salmas''' mahalını ələ keçirdi və [[Pirqulu xan Şambayatı-Qacar|Pirqulu xan Qacar]]ı Salmasa hökümdar təin eddi. [[Qacarlar|Qacar]] qoşunu 2 aya yaxın Salmasda qaldı. [[Cəfərqulu xan Xoyski|cəfərqulu xan Dünbüli]] (1797–1813) bu sürədə dağlıq bölgələrdə və Maku qalası ətrafında qalırdı. O sonralar Rus ordusuna qoşuldu və Azərbaycana qarşı döyüşdü. === XX əsr === ==== Birinci Dünya Müharibəsi ==== ==== Cilovluq(Ermənilər) Faciəsi ==== ==== Dilman Zəlzələsi (1930.05.07) ==== [[Fayl:اسکی دیلمقان.jpeg|thumb|Dilmandan qalan tekce şəkil|alt=]] ==== İkinci Dünya Müharibəsi ==== === XXI əsr === == Coğrafiya == {{Panorama şəkil |şəkil = Salmas-baner-Ams.jpg |en = 7000 |hündürlük = 200 |izahı = }} === Relyef və geologiya === {{maplink|frame=y|plain=yes|frame-align=center|zoom=12|type=shape<!--line-->|stroke-color=|stroke-width=2|frame-lat=38.1973|frame-long=44.7653|frame-width=250|frame-height=300|Salmasın xəritəsi}} Salmas şəhəri dəniz səviyəsindən 1396 metr yüksəklikdə yerləşir.<ref name="Yüksəklik">[http://www.fallingrain.com/world/IR/01/Salmas.html Global Gazetter Version]</ref> Quzeydə [[Xoy|Xoy şəhəri]], güneydə [[Urmiya]], şərqdə [[Şəbistər]] və qərbdə isə [[Türkiyə]] sınırı ilə sərhədlənibdir. Salmas şəhərinin ortasından [[Qurd dərəsi]] keçir və Şəhərin indiki əsas qismətləri qədim Dilman, [[Əhrivan]] kəndi, [[Təzəkənt (Salmas)|Təzəkənt]] təşkil edir. Şəhər, [[Şahmat]] xanələri şəklində düzəlib və özünə görə məxsus memarlığı vardır. {{Geokompas | Centre = Salmas | North = [[Xoy]] | Northeast = [[Mərənd]] | East = [[Şəbüstər]] | Southeast = [[Urmu gölü]] | South = [[Urmiya]] | Southwest = [[Fayl:Flag of Turkey.svg|20px]] [[Türkiyə]] | West = [[Köhnəşəhər (Salmas)|Köhnəşəhər]] | Northwest = [[Fayl:Flag of Turkey.svg|20px]] [[Türkiyə]] }} === İqlim === [[Köppen iqlim təsnifatı]] əsasında, 0&nbsp;°C (32&nbsp;°F) izotermi istifadə edərək Salmas, [[Kontinental iqlim]]<nowiki/>ə (Dsa) sahibdir və beləliklə [[Yaxın Şərq]]<nowiki/>dəki nadir şəhərlərdən biridir.{{Şəhərin iqlimi |Şəhər_yiyəlik= Salmasın |Mənbə = {{cite web |url=https://www.weathertrends360.com/ |title=Weather Trends 360}}<ref name="Weather Trends">{{cite web |url=https://www.weathertrends360.com/ |title=Weather Trends 360 |publisher=[[Weather Trends International]], Inc.|access-date=February 26, 2017 }}</ref> {{cite web |url=https://www.wunderground.com/ |title=Weather Underground}}<ref name="Weather Underground">{{cite web |url=https://www.wunderground.com/ |title=Weather Underground |publisher=The Weather Company, LLC © Copyright 2017 |access-date=February 26, 2017 }}</ref> {{cite web |url=https://www.worldweatheronline.com/ |title=World Weather Online}}<ref name="WorldWeatherOnline.com">{{cite web |url=https://www.worldweatheronline.com/ |title=World Weather Online |publisher=Data provided by WorldWeatherOnline.com |access-date=June 6, 2017 }}</ref> | Yan_orta= -0.9 | Fev_orta= 3.3 | Mar_orta= 7.6 | Apr_orta= 14.5 | May_orta= 20.8 | İyn_orta= 25.3 | İyl_orta= 28.4 | Avq_orta= 27.9 | Sen_orta= 22.9 | Okt_orta= 16.1 | Noy_orta= 8.1 | Dek_orta= 1.5 | İl_orta = 14.6 | Yan_min_orta= -9 | Yan_maks_orta= 3 | Fev_min_orta= -8 | Fev_maks_orta= 4 | Mar_min_orta= -4 | Mar_maks_orta= 8 | Apr_min_orta= 3 | Apr_maks_orta= 15 | May_min_orta= 9 | May_maks_orta= 22 | İyn_min_orta= 14 | İyn_maks_orta= 28 | İyl_min_orta= 18 | İyl_maks_orta= 31 | Avq_min_orta= 18 | Avq_maks_orta= 32 | Sen_min_orta= 12 | Sen_maks_orta= 28 | Okt_min_orta= 7 | Okt_maks_orta= 21 | Noy_min_orta= 0 | Noy_maks_orta= 12 | Dek_min_orta= -6 | Dek_maks_orta= 4 | İl_min_orta = 5 | İl_maks_orta = 17 | Yan_müt_min= -28 | Yan_müt_maks= 9 | Fev_müt_min= -29 | Fev_müt_maks= 16 | Mar_müt_min= -27 | Mar_müt_maks= 23 | Apr_müt_min= -22 | Apr_müt_maks= 32 | May_müt_min= -11 | May_müt_maks= 33 | İyn_müt_min= 4 | İyn_müt_maks= 37 | İyl_müt_min= 11 | İyl_müt_maks= 41 | Avq_müt_min= 8 | Avq_müt_maks= 43 | Sen_müt_min= 3 | Sen_müt_maks= 39 | Okt_müt_min= -7 | Okt_müt_maks= 34 | Noy_müt_min= -22 | Noy_müt_maks= 23 | Dek_müt_min= -27 | Dek_müt_maks= 19 | İl_müt_min = -29 | İl_müt_maks = 43 | Yan_orta_yağ= 0.52 | Fev_orta_yağ= 0.32 | Mar_orta_yağ= 0.43 | Apr_orta_yağ= 0.8 | May_orta_yağ= 1.12 | İyn_orta_yağ= 0.86 | İyl_orta_yağ= 0.26 | Avq_orta_yağ= 0.26 | Sen_orta_yağ= 0.22 | Okt_orta_yağ= 0.94 | Noy_orta_yağ= 0.88 | Dek_orta_yağ= 0.64 | İl_orta_yağ = 7.25 | Yan_su_temp= | Fev_su_temp= | Mar_su_temp= | Apr_su_temp= | May_su_temp= | İyn_su_temp= | İyl_su_temp= | Avq_su_temp= | Sen_su_temp= | Okt_su_temp= | Noy_su_temp= | Dek_su_temp= | İl_su_temp = |}} === Dağlar === Salmasın önəmli dağları; * Ərəvil dağı * Sarı çiçək dağı * Qızıldağ * Avqan dağı * Qarnıyarıq dağı * Palantökən dağı * Qabaqtəpə * Pirçavuş dağı === Çaylar === [[Fayl:Johnston, Alexander Keith (1804-1871). Turkey in Asia, Transcaucasia. 1861 (GFB).jpg|thumb|[[Zola çayı]], Salmas və [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] yaxınlığında]] Salmasın cənubundan keçən önəmli çayı [[Zola çayı]]dır, [[Türkiyə]] ilə sərhədindəki dağlarda yüksələn Salmas Düzü boyu cənub-qərbə doğru axır. Çay, 846&nbsp;km²lik bir toplam sahəyə malikdir.<ref>Jamshid Yarahmadi, [http://www.itc.nl/library/papers_2003/msc/wrem/yarahmadi.pdf The integration of Satellite Images, GIS and CROPWAT model to investigateion of water balance in irrigated areas:A case stude of Salmas and Tassoj Plains Iran]. 2003.</ref> Çay suvarma məqsədilə bəndlənmişdir.<ref>[http://dup.esrin.esa.it/files/m310/14-%20WL%20hydrology%20and%20modelling%20-%20Vekerdy.pdf wetland hydrology and modelling at water basin level - Data User ...].</ref> Səddin hündürlüyü 83m, eni 287m olub mərkəzi gil nüvəsinə malik ərazi qaya bəndindən keçirilmişdir. Bənd 85 milyon m³ su tutur.<ref>[http://www.zistab.com/projectdetail2-61-en.html Conducting of Zola Dam's Construction] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150207105947/http://www.zistab.com/projectdetail2-61-en.html|date=February 7, 2015}}.</ref> Ondan sonra [[Derik çayı]], [[Arzın çayı]] (indi quruyub) və [[Xorxora çayı]] ([[Zola çayı]]<nowiki/>na qarışır) vardır. Bu çayların hamısı [[Urmiya]] Gölünə axır. ==Görməli yerlər== ===Xan-Taxtı daş kitabəsi=== Bu kitabə Salmas dan 15 kilometr güney də,[[Urmiya]] yolunun üzərində və Pirçavuş dağının üstündə yerləşir.Kitabə [[Sasanilər imperiyası|Sasanilər]]in [[Azərbaycan]]ı işğal etdiyi dönəmə aid olaraq, onların [[Roma imperiyası]]na qalib gəlmələrini təsvir edir.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Həftvan kilsəsi=== [[Səfəvilər]] dönəminə aid olan bu kilsə [[Həftvan]] kəndində yer alır və kilsənin tikilişində qara [[maqmatik süxurlar]] dan geniş istifadə edilib.Kilsə 1930-cu ilin zəlzələsində xəsarətlər alsa da, sonradan bərpa olunub.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Şıx hamamı=== Təsuci hamamı kimi də tanınan bu hamam Salmasın mərkəzi hissəsində yerləşərək,1930-cu il zəlzələsindən sonra tikilib.Hamamın üstü 7 qübbə ilə örtülmüşdür.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Çəhriq qalası=== Qalanın tikintisində əsasən daşdan istifadə olunuraq,Salmasın qərbində və [[Zola çayı]]nın yaxınlığında dır.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Əhrəncan təpəsi=== Şəhərin içində yerləşən bu təpə 7000 il qidmətə malik olaraq, orta-şərq də insanların ilk yaşadığı yerlərdən biri kimi də adı çəkilir.Keçmişdə təpənin sahəsi çox olsa da,baxımsızlıq dan onun böyük bir hissəsi aradan gedib.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Köhnəşəhər imamzadə türbəsi=== Salmas dan 8 kilometr aralı [[Təzəşəhr|Təzəşəhər]] (keçmişki Köhnəşəhər) də yerləşir.Türbədə şiələrin 10-cu imamı olan [[Əli ən-Nəqi]] nin soyundan olan neçə nəfərin dəfn edildiyi deyilir.<ref name="Görməli yerlər"/> ===İstisu müalicəvi bulağı=== Bu bulaq [[Urmiya]] yolunun yaxınlığında, [[azərbaycan türkləri]]nin qolu olan [[Kürəsünnilər|Kürəsünnülərin]] yaşadığı [[İstisu (Salmas)|İstisu]] kəndində yerləşir.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Xorxora şəlaləsi=== Şəlalə 80 metr dərinliyi olan çökəklikdə, [[Şor Göl (Salmas)|Şorgöl]] kəndindən sonra və Salmasdan 22 kilometr cənub-qərb də yerləşir.<ref name="Görməli yerlər">[https://www.top-travel.ir/%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3/ Salmasın görməli yerləri]</ref> == Əhalisi == === Demoqrafiyası və etnik tərkibi === Rəzmaranın [[farsca]] ''Fərhəngi Coğrafiyayi'' kitabı əsasında Salmas 1959-cu ildə 11,000 nəfər əhalisi olaraq [[şiə]] inanclı [[azərbaycanlılar|türk]](azərbaycanlı)dürlər, ancaq buna baxmayaraq şəhərdə neçə xristian ailədə var ki [[assur dili]]<nowiki/>ndə danışırlar.<ref>فرهنگ جغرافیایی ایران — حسینعلی رزم آرا — جلد 4 آذربایجان — انتشارات دائره جغرافیایی ستاد ارتش — شاپور صفحه 292</ref> İndiki Əhalisi əsasən [[Azərbaycanlılar]]dan ibarətdir və [[azərbaycan dili]]ndə danışırlar.<ref name="əhalisi">əhalisi:[http://www.Ataland.com/City/%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3 Salmasın etnik tərkibi]</ref><ref name="Etnik">Etnik:[http://www.salmas-ag.ir/fa/wagov/aboutcity Salmas bölgəsinin etnik tərkibi]</ref> [[Aysorlar|Asorlar]] [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] kəndində [[Ermənilər]]<nowiki/>sə [[Pətəvir (Salmas)|Pətəvir]] kəndində yaşamaqdadırlar. === Din === Salmas əhalisinin çoxluğunun dini [[İslam]] və məzhəbi baxımdan [[Şiəlik|Şiədir]].<ref>http://www.akairan.com/iranshenasi-irangardi/azarbayjan-gharbi/9933.html</ref> Bu şəhərdə yaşayan [[Azərbaycanlılar]]<nowiki/>ın bir qolu olan [[Kürəsünnilər]] [[Sünnilər|Sünnidirlər]] və yanlış olaraq bəzən [[Kürdlər|Kürd]] adlanırlar. azlıq olaraqda [[Xristianlıq|Xristian]] vardır. === Dialekti === Salmas əhalisinin ləhcəsi Azərbaycan ədəbi dilinə çox yaxındır və kəlmələri düz tələffüz edirlər. Ancaq ətraf kəndlər fərqli ləhcələrdə danışırlar. Bu ləhcələri üç yere ayırmaq olar # Salmas ləhcəsi # Ləkistan ləhcəsi # Köhnəşəhər və Kürəsinlilərin ləhcəsi Misal üçün bəzi kələmələri belə tələffüz edirlər: {| class="wikitable" |+ !Ədəbi !Salmas !Ləkistan !Köhnəşəhər !Kürəsinli |- |qullab |qullab |qullab |Kıllab |qullab |- |milçək |milçəh |milçəh |çibin |çibin (mırçəh) |- |gedirəm |gedirəm |gedirəm |gederəm |gederəm |- |gedirik |gedirix |gedirih |gederıx |gederıx |- |çıxacaq |çıxacax |çixəcəh |çıxəcax |çıxəcax |- |alıram |alıram |alıram |alerəm |alerəm |- |hara? |hara? |hara? |harə? |harə? |- |alır |alır |alur |aler |aler |- |dolanırıq |dolanırıx |dolanürüh |dolanerıx |dolanerıx |- |nərdivan |nərdivan |? |? |nəvdıran |- |nənə |nənə |nənə |nənə |ənnə (nənə) |- |silkələ |silkələ |silkələ |silkələ |sıt (silkələ) |} === İqtisadiyyat === == Qalereya == <gallery mode="packed"> مهمانپذیر دلگشای سلماس.jpg|Salmasda Dilgüşa qonaq evi Salmas Blvd.jpg|Salmas bulvarı اتاقک قوری پارک ملت سلماس - panoramio.jpg|Millət parkında çaydan abidəsi میدان قایم سلماس - panoramio.jpg|Qaim meydanı Salmas Overal.jpg|Salmasda İmam xiyabanı Islamic Revolution Circle.jpg Haftvan Church 002.jpg|Həftvan kəndində kilsə Khan Takhti-Rd top view.JPG|[[Xan Taxtı (Salmas)|Xan Taxtı]] kəndinə gedən yol سالماس.jpg|Şəhərin görünuşü </gallery> == Qeydlər == {{İstinad siyahısı|qrup=q}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{cite book|first=Tohid|last= Məlikzadə Dilməqani|authorlink=Tohid Məlikzadə Dilməqani |title=Salmasın on min illik tarixi|language=fa|pages=706|ref = harv|year=2005|location=Təbriz|publisher=Eldar|isbn=978-9649-069-91-3}} == Xarici keçidlər == [http://www.ehlitevhid.com/kitab/Azeri-Alimleri.pdf] {{Salmas şəhristanı}} {{Qərbi Azərbaycan ostanlığı}} {{Qədim Azərbaycan şəhərləri}} [[Kateqoriya:Salmas| ]] [[Kateqoriya:Cənubi Azərbaycan şəhərləri]] 0atxx01fm4zl7kla4pjbvqwy0kfqasq 6600701 6600698 2022-08-29T08:22:08Z Sura Shukurlu 169201 wikitext text/x-wiki {{YM |növü = Şəhər |rəsmi_adı = Salmas |orijinal_adı = سلماس |tabesində = |ölkə = İran |şəkli = |gerbi = |gerb yazısı = |gerbin_ölçüsü = |bayrağı = |bayraq yazısı = |bayrağın miqyası = 60 |lat_dir = N|lat_deg = 38|lat_min = 11|lat_sec = 43 |lon_dir = E|lon_deg = 44|lon_min = 45|lon_sec = 56 |CoordAddon = type:city |CoordScale = |ölkə xəritəsinin miqyası = 250 |region xəritəsinin miqyası = |rayon xəritəsinin miqyası = |regionun növü = Bölgə |region = Qərbi Azərbaycan ostanı |cədvəldə region = |rayonun növü = |rayon = |cədvəldə rayon = |icmanın növü = |icma = |cədvəldə icma = |ölkə xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |region xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |rayon xəritəsi = <!-- alternativ, eyni koordinatlı diyarlar --> |daxili bölgüsü = |başçı növü = |icra başçısı = |yaranma tarixi = |ilk məlumat = |əvvəlki adı = Dilməqan / Dilman, Şahpur (Pəhləvilər dövründə) |statuslu = |sahəsi = 2892 |hündürlük növü = |YM mərkəzinin hündürlüyü = |iqlimi = |rəsmi dili = Fars dili |yerli xalqın dili = Azərbaycan dili |əhalisi = 92,811<ref name="Əhalisi">[https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/abadi/CN95_HouseholdPopulationVillage_04_r.xlsx Əhalinin sayı]</ref> |siyahıyaalma ili = 2016 |sıxlığı = |aqlomerasiya = |milli tərkibi = [[Azərbaycan türkləri]] |dini tərkibi = [[İslam]] |etnoxronim = |saat qurşağı = |DST = |telefon_kodu = +98 44 |poçt_indeksi = |poçt indeksləri = |nəqliyyat_kodu = |identifikasiya növü = |identifikasiya ədədi = |Commons kateqoriyası = |rəsmi_saytı = |saytın dili = }} '''Salmas''' ({{Dil-fa|سلماس‎}}, {{Dil-az2|سلماس، دیلمقان}} ), '''Səlmas'''{{Mənbəsiz}} və ya digər tarixi adı '''Dilməqan''' — [[İran]]da şəhər və [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]nda yerləşən [[Salmas şəhristanı]]nın Mərkəzi. == Etimologiyası == [[Fayl:Megles.jpg|thumb|278x278px|[[İstəxri]]<nowiki/>nin çəkdiyi [[Məsalik ul-Məlik]] kitabındakı Azərbaycan xəritəsindəki Salmasın adı]] [[E'timad ü səltənə|E'timad-ü səltənə]] bu şəhərin adının [[Assuriya]] hökümdarı [[III Salmanasar|Salmanasar]]dan iqtibas olduğunu iləri sürmüşdür.<ref name="ReferenceA">اعتماد السلطنه ، قبراط الماس فی ترجمه سلماس</ref> [[Övliya Çələbi]] Salmas haqqında yazır: {{Sitat|Salmas qalasının, yəni "Delmas" şəhərinin banisi [[Buzər Cümehri]]<nowiki/>dir. O, bu adı şəhərə onun bərəkətli və heyvandarlığın bol olduğuna görə vermişdir.<ref>Z.Bayramli, B.Əzizli, Övliya Çələbinin 1654-cü il Siyahətnaməsi, Bakı, 2000, s.91</ref>}} [[Tohid Məlikzadə Dilməqani|Tohid Məlikzadə]] Salmas adının iki bəxşdən təşkil tapdığını irəli sürür, bunlar '''Salma''' və '''as''' sözləridir. '''Salma''' salmaq feilindən törəmişdir, '''As''' isə [[Kültigin kitabələri]]ndə adı qeyd olunan As ve ya Az mədəniyyətindən alınmışdır. As/Az sözü məntəqədəki adlarda dəfələrcə qeyd ounub; [[Azərbaycan]] (Az+ərbaycan), [[Sivas]] (Siva+as), [[Astara]] (As+tara), [[Minas (Salmas)|Minas]] (Min+as) və s.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=25}}</ref> Nəticədə Salmas sözünün mənası; "'''As elinin yurdu'''" şəklində özünü əks edir. == Tarixi == {{Azərbaycan tarixi}} === Qədim dövr === [[Fayl:Ehrivan tepesi-salmas.jpg|thumb|200px|left|Əhrivan Təpəsi]] '''9 min illik Kültəpə (Əhrivan təpəsi)'''<br>[[Yaxın Şərq|Yaxın şərq]]in ən qədimi yerləşim məkanlardan biri olan [[Əhrivan təpə]], Salmas şəhərinin şimal Qərb bölgəsində yer almışdır. [[Kültəpə (Əhrivan)|Kültəpə]]<nowiki/>nin qazıntılarında tapılmış [[Arxeologiya|arxeoloji]] materiallar, salmasın qədim yaşayış mərkəzi olduğunu sübut edir. Bu təpənin böyük bir ərazidə yer aldığı, o çağlarda şəhər əhalisinin çox olduğundan xəbər verir.<ref>http://www.irna.ir/wazarbaijan/fa/News/82927880</ref> Tə'süflə Şəhərin genişlənməsi ve təpənin ətrafında bina tikmə gedişi, onun təxribinə ve bu dəyərli tarixi əsərin günü gündən aradan getməsinə səbəb olubdur. Bu tarixə qədər [[Əhrivan təpəsi]]ni<nowiki/>l araşdırmaq və onun qidmətini dəqiqləşdirmək üçün gözəgəlim araşdırma olmayıbdır. '''Aratta Dövləti''' [[Fayl:Enmerk-2.jpg|thumb|200px|left|Arattanın təxmini yeri]] [[Aratta|Aratta Şəhər-Dövlətinin]] dəqiq sərhədləri bəlli olmasa da bəzi tətqiqatçıların dediyinə görə [[Urmu gölü]] ətrafında yerləşirdi.<ref>Kramer (1963) p. 275.</ref> Bu barədə [[Şumer]] lövlərində belə yazılır; "[[Aratta]] dağ ucalığında inşa edilmişdir. [[Yeraltı sular]] Arattanın suya olan tələbatını təmin edir. [[Aratta]] yolu üzərində, [[Hurum dağı]]nda [[Lugalbanda]] xəstələnər".<ref>{{cite web|url=http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/cgi-bin/etcsl.cgi?text=t.1.8.2.1#|title=Lugalbanda in the mountain cave|website=Etcsl.orinst.ox.ac.uk|accessdate=30 December 2018}}</ref> [[Fayl:Qarniyariq-Salmas.jpg|thumb|300px|left|[[Qarnıyarıq dağı (Salmas)|Qarnıyarıq dağı]]|alt=]] Salmasın cənubunda yerləşən [[Zincir qala dağı]] üzərində qurulduğu üçün bəlkədə [[Şumer]] kitabələrində adı çəkilən [[Aratta]]<nowiki/>dır və yenədə Salmasın cənubunda olan [[Qarnıyarıq dağı (Salmas)|Qarnıyarıq dağından]]([[Üç Qardaşlar dağı]]), məntəqənin qədim əhalisi, bu dağı qullanaraq [[yeraltı sular]]ından əkin yerlərini suvarırdılar. Başqa bir diqqət çəkən məsələ; Salmasın qərbində olan [[Ərəvil dağı]]dır. Ərə+vil adında gələn "Ərə", "Ara+tta"daki "Ara" və ya Ərəttə dəki "Ərə" ilə eynidir. [[Tohid Məlikzadə i Dilməqani]] Ərəttə adının Ərə+dağ tərkibindən yaranmış olabiləcəyindən söz edir.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=47}}</ref> və bu baxış, Arattanın dağlıq bir məntəqə olduğuna baxaraq coxda qeyri-adi nəzərə gəlmir. [[Samuel Kramer|Samuel Noah Kramer]] sərşünas Şümer tarix yazarı deyir ki; "[[Van gölü]] yaxınlarında yaşayan [[Hürrilər]]in ilk yurdunun [[Hurum dağı]] olduğunu var saymaq məntiqsiz olmadığı üçün də [[Hurum dağı]]nın [[Urmiya gölü]] yaxınlarında, hətta daha şərqdə olduğu sonucuna vara bilərik. Əslində [[Enmerkar]]<nowiki/>ın [[Aratta]] səfəri bir ölçüdə [[II Sarqon]]un 2 min ildən daha cox bir sürə sonra (e.ə. 714) [[Manna]] ölkəsinə etdiyi səfər ilə qarşılaştırıla bilər. əcibdir ki, bu səfərin hikayəsi də [[Aratta]] adlı bir ırmağın aşılmasından söz etməkdədir. Bu isimsə bəlkə də [[Aratta]] şəhərinden qalmadır."<ref>[[Samuel Kramer|Samuel Noah Kramer]], Sümerler, Kabalcı yayımevi, 2002, s. 363</ref> '''Antik Təpələr''' [[Fayl:Girdesere-salmas.jpg|thumb|200px|left|Girdəsərə Təpəsi]] [[Fayl:Qutti hökümdarının heykəli.jpg|thumb|150px|right|Salmasda kəşf olan Qutti hökümdarının heykəli<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=51}}</ref>]]<br> [[Fayl:Head of a dignitary, Iran, about 2000 BC, arsenical copper - Cincinnati Art Museum - DSC04606.JPG|thumb|250px|right|Salmasda kəşf olan Qutti hökümdarının heykəli]] Salmasda [[Antik Təpə]]lərinin [[Arxeologiya]] araşdırmaları bu şəhərin müxtəlif dövrələrdə yaşayış mərkəzi olduğundan xəbər verir. Müxtəlif dövrələrə aid olan [[Antik Təpə]]lər ve onlardan əldə edilən tarixi əşyalar, o cümlədən; saxsı qablar, küzə, gil küpələr, boyalı qablar, kasa, çölmək və s. bu bölgənin [[Şumer|Sumer]]lər zamanından mədəniyyətin icad olduğu və sonralar [[Kutilər|Qutti]], [[Hurri]], [[Manna]] və [[Urartu]]nun bu torpaqlarda iz buraxdığını göstərməkdədir. Salmas ərazisində qeydə alınmış antik təpələr: 1- [[Əhrivan Təpəsi]] (Kül Təpə)<br>2- [[Girdəsərə Təpəsi|Girdəsərə]] (Muğancıq Təpəsi)<br>3- [[Həftivan Təpəsi]]<br>4- [[Həmzəkəndi Təpəsi]]<br>5- [[Şorik Təpəsi]]<br>6- [[Hödər Təpəsi]]<br>7- [[Qabaq Təpə]]<br>8- [[Diriş Təpəsi]]<br>9- [[Pəyəcük Təpəsi]]<br>10- [[Gavır Qala]]<br>ve s. '''[[Urartu]]lar dünyadaki süni [[Suvarma norması|suvarma sistemi]]nin ilk yaradıcıları''' [[Assuriya|Assuriya İmperyası]] yaranırkən və [[Muzdlu döyüşçü]]ləriylə böyük ordular yaradıb yeni [[Mədəniyyət]]in qurulmasına ilərlərkən; [[Mesopotamiya]]da qiymətli daş, [[cəvahirat]] və binalar üçün işəgəlim daş mənbələrin azlığına görə, şimal və qərbdəki dağlıq bölgələrə yönəldilər. O cümlədən Salmas bölgəsinin dağlıq olduğuna görə [[Assuriya]]lılar dəfələrcə bu əraziyə hücum eddilər. [[Fayl:Urartu 820 785-en.svg|thumb|400px|right|Gilzan bölgəsi Urartu tərkibində]] [[Assuriya]]lıların hər hücumunda yerli əhalini [[Qətliam]] edib bəzilərini əsir tuturdular və bölgənin [[Etnik qruplar|Etnik]] quruluşunu dəyiştirmək və aralarındaki bağı qırmaq amacıyla yerli əhalini [[sürgün]]ə göndərirdilər və onların yerinə başqa etnik və ya [[Assuriya]]lı yerləştirirdilər.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=52}}</ref> [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] kəndindəki yaşayan [[Assuriya]]lılarda həmin dövrələrlə ilgidə olmalıdır.<br>[[Assuriya]] lövhələrində [[Urmu gölü]]nün qərbi bölgəsi [[Gilzan]] adlandırılıb. Bu ad Salmas kəndlərindən biri olan [[Gülüzan (Salmas)|Gülüzan]] ve ya [[Gülüzan (Salmas)|Gülzan]] kəndi adına çox bənzəyir. [[Gilzan]] hökümdarı e.ə.823 də _[[Assuriya]] hücumlarına qarşı_ [[Urartu]] ölkəsinə qoşuldu.<ref>[[Rəhim Rəisniya]], آذربایجان در سیر تاریخ ایران (Farsca) s. 169</ref>. Bu məsələ Salmas bölgəsində [[Suvarma norması|Suvarma sistemi]]nin gəlişməsinə səbəb oldu. O zamana aid olan _[[Urmu gölü]] ətrafındaki [[Uləhu]] şəhəridə böyük ehtimalla Salmas kəndlərindən biri olan [[Ülə (Salmas)|Ülə]] kəndi olmalıdır. [[Edwin Wright]] (?) o cümlə araşdıranlardandır ki [[Uləhu]] şəhərinin yerini Salmas bilir. O, [[Romalılar]]ın sənədlərində adı keçən [[Chiliacomos bölgəsi]]ni həmin Salmas bölgəsi olaraq bəyan edir.<ref>دایرة المعارف، مصاحب ج1، ص 1327</ref> Bu bölgədə ilgi çəkən başqa bir məsələ; [[Chiliacomos bölgəsi]]nin anlamı "minqəsəbə" (min+qəsəbə) olaraq qeyd olub və əcibdir ki bu, Salmas kəndi olan [[Minas (Salmas)|Minasda]] da (min+as) eyni şəkildə görünür. E. ə. IX əsrdə [[Urmiya]] rayonunun qərbində mühüm bir siyasi qurum çar [[II Tukulti-Ninurta]]nın (e.ə.890–894) səlnamələrində adı ilk dəfə çəkilən [[Gilzan]] dövləti idi.<ref>ARAB, I, 414</ref> [[Aşşurnasirapal]]ın [[Zamua]]ya qarşı yürüş etdiyi zaman [[Gilzan]] [[Xubuşkiya]] və [[Hartiş]] ölkələri ilə birlikdə [[Assuriyalılar|Assurlar]]a [[Fidyə (Girov pulu)|fidyə]] verərək qarətlərin, dağıntının, kütləvi qırğının qarşısını almışlar. [[Assuriya]] hökmdarlarının [[Gilzan]] üzərinə çox tez-tez yürüş etmələri bu ölkənin [[Assuriyalılar|Assurlar]] üçün necə böyük əhəmiyyətə malik olduğunu göstərir. Ölkəni çarlar idarə edirdilər. Burada e. ə. IX əsrin birinci yarısında və ortalarında [[Asu (Gilzanlı)|Asu]], sonra isə [[Upu (Gilzanlı)|Upu]] hökmdar idi.<ref>И. Алиев. История Мидии, стр. 172</ref><ref>Э. А. Грантовский. Ранняя история иранских племен Передней Азии. Səh. 130</ref> Uzun müddət hökmranlıq etmiş [[Asu (Gilzanlı)|Asu]] e. ə. 856-cı ildə [[III Salmanasar]]ın (e.ə.859–824) pişvazına ''"öz qardaşları və oğulları ilə birlikdə"'' çıxır. Bu, sübut edir ki, [[Asu (Gilzanlı)|Asu]] artıq tayfa başçısı deyil, suveren irsi hökmdardır. [[III Salmanasar]]ın (e.ə.859–824) [[Gilzan]]dakı məbədə zəfər sütunu stelasını qoymağına baxmayaraq [[Assuriyalılar|Assurlar]] elə bu dəfənin özündə də ölkəni qarət etməmiş, fidyə olaraq davar, qara-mal, at, ikihürgüclü dəvələr, şərab və s. almaqla kifayətlənmişdilər.<ref>ARAB, I, 607</ref> IX əsrin axırlarında güclənmiş [[Urartu]] dövləti [[Gilzan]]ı işğal edib öz ərazisinə qatdı.<ref>И. М. Дьяконов. История Мидии, səh. 164</ref> '''Madaylar dövrü''' '''Əhəmənilər dövləti dövrü''' '''Makedoniyalı İsgəndər dövrü''' '''Atropatena dövləti'''<br>[[Atropatena]] tərkibində olan Salmas şəhəri [[Strabon]] yazılarında e.20 ci ilində [[Simbasa]] və ya [[Simbaka]] şəkildə adı qeyd olunubdur. Bu bölgənin hakimiyəti sürəkli olaraq [[Roma İmperiyası]] ilə [[Atropatena]] dövləti arasında dəyişilirdi, buna görədə Salmas böyük xəsarətlərə məruz qaldı.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=69}}</ref> '''Arşakilər dövrü'''<br>[[Rəhim Rəisniya]] kitabinda, [[Vladimir Minorski]]dən istinad edərək Salması [[Arşakilər]] və [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]] dövründəki [[Persarmenia]] bölgəsinin bir qismi olaraq qeyd edir.<ref>[[Rəhim Rəisniya]], آذربایجان در سیر تاریخ ایران (Farsca), c2 s. 926</ref>. === Orta əsrlər === ==== İslamdan öncə ==== '''Xantəxti Qabartması''' [[Fayl:Khan Takhti-Salmas-Urmia Rd View.JPG|thumb|300px|left|Salmasın Xantəxti qabartması]] [[Fayl:Khan Takhti-Ardashir side view.JPG|thumb|400px|right|Salmasın Xantəxti qabartması yaxın nimadan]] [[Fayl:Salmas Khantakhti Relief.jpg|thumb|200px|left|Salmasın Xantəxti qabartması tərrahisi]] [[Urmiya]] caddəsində [[Xan Taxtı (Salmas)|Xantəxti kəndi]]nin yaxınlığında [[Çavuş Dağı]]nda həkk olunan bu qabartma [[İran]] tarixçiləri düşüncəsiylə [[Sasanilər İmperiyası|Sasani]] şahı [[I Ərdəşir]]ə (224–242) aiddir və [[Roma İmperiyası]] [[Severus Alexander]] (222–235) üz verən döyüşü qazanıb, Yerli [[Ermənilər]]in(?) [[I Ərdəşir]]ə hədiyə verdiyini ifadə etməktədir.<ref>{{Cite web |title=سنگ نگاره سلماس |url=https://iranatlas.info/sassanid/salmas.htm |access-date=2020-09-06 |archive-date=2020-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201218141212/https://www.iranatlas.info/sassanid/salmas.htm |url-status=dead }}</ref> Ancaq qabartmadaki adamların geyinişi ilə üzlərinə diqqət edincə və [[Sasanilər]]in digər qabartmalarıyla müqayisə edincə bu qabartmanın daha əsgi bir mədəniyyətə ait olduğu gözə çarpmaqdadır. və belə nəzərə gəlir ki bu əsər [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]]<nowiki/>dən daha öncəki mədəniyyət [[Arşakilər]]ə və ya hətta onlardan da öncəyə ait ola bilər. Hər halda bu məsələnin aydınlaşması üçün tərəfsiz bir araşdırma ekibi qabartmanın dəqiqən hansı dövrəyə ait olduğunu uzə çıxaracaqdır. [[Dr.Tohid Məlikzadə]] bu barədə yazır ki; "qabartmada [[I Ərdəşir]]ə (224–242) hədiyə verən yerli əhali [[ProtoTürklər]] olmalıdırlar."<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=71}}</ref> Təbiidir ki [[Böyük Ermənistan idyası]] var olduqca qərəzli tarixçilər [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]] torpaqlarında [[ProtoTürk]] əhalisinin mövcud olduğunu qəbul etməyəcəklər. '''Kilsələr''' [[Fayl:Kilse-salmas.jpg|thumb|500px|right|Salmasın kilsələri]] [[Azərbaycan|Şimali Azərbaycan]]da olduğu kimi [[Cənubi Azərbaycan|Cənub]] şəhərlərindədə [[Xristianlıq|Xristyanlıq]] [[İslam]]dan öncə və [[islam]]ın ilk əsrlərində [[Azərbaycan]] cəmiyətinin arasında yayqınıydı. [[Qafqaz Albaniyası|Albanya]]lıları [[Xristian dini|xristiyan dinini]] qəbul etmiş bir [[ProtoTürk]] ölkəsi qəbul etdiyimiz kimi, Salmas şəhərindəki [[kilsə]]ləridə [[ProtoTürk]] mədəniyyətindən miras qaldığı quşqusuzdur. Tarix boyunca [[Roma İmperiyası]] ilə [[Arşakilər]] və sonrası [[Sasanilər İmperiyası]] arasında defələrcə əldən ələ edilən bu bölgə, [[dinsəl binalar]]la dolu olması olduqca normaldır. Salmas şəhərində heç bir [[kilsə]] görməsək belə ətrafdaki bölgəsində bir bollu [[kilsə]] gözə çarpmaqdadır. o cümlədən;<br>[[Həftivan Kilsəsi]]<br>[[Qızılca Kilsəsi]]<br>[[Marıyaqub Kilsəsi]]<br>[[Əsgi Kilsəsi]]<br>[[Vang Kilsəsi]]<br>[[Qələsər Kilsəsi]]<br>[[Bağçacik Kilsəsi]]<br>[[Diriş Kilsəsi]] və s.<br>(Yerli əhali bu kilsələri [[Xristian]] ibadətgahı olduğuna görə [[Ermənilər|Erməni]] kilsəsi adlandırar hal buki Salmasın [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] kəndində [[Asoru dili|Asorlu cəmiyyəti]] yaşayır və Salmas əhalisi onlarıda [[Ermənilər|Erməni]] adlandırır. Əslində bu yanlışlıqla [[Xristian]] sözünün yerini almışdır və beləliklə qədimdən miras qalan bu [[kilsə]]lər, [[Ermənilər]] yox, bəlkə o çağlarda bölgədə yerli əhali arasında yayqın olan [[Xristian dini|Xristyan dinini]] daşıyan [[ProtoTürk]] cəmiyyətinə aitdir.) '''Göytürk xaqanlığı dövrü''' [[Fayl:Khazars498.jpg|thumb|250px|right|GökTürk tərkibində Xəzərlər e.488 də]] [[Bəlazuri]] [[Fütuhul Büldan]] əsərində belə yazır:([[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]]in şahı [[I Qubad]]dan (488–531) öncə) "[[Cürzan]] ile [[Arran]], [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]]in əlindəydi."<ref name="ReferenceB">[[Bəlazuri|Əbul-Həsən Əhməd bin Yəhya bin Cabir bin Davud əl-Bəlazuri]], [[Fütuhul Büldan]] (Türkcə) (Nşr. Siyer Yayınları) Tercüme: Prof.Dr.Mustafa Fayda s. 225</ref> "[[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]] hududları geçərlər ve basqınlarda bulunarlar; Zaman zaman da [[Deynəvər]]ə qədər ilərlərdi."<ref name="ReferenceB"/><br>[[Deynəvər]] şəhəri indiki [[İran]]da [[Kirmanşah ostanı]]nda yer alırdı. Beləlikə [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]] [[Cənubi Azərbaycan]] ərazisinədə enirdilər ve Salmas şəhəridə bu məsələdən kənarda qalmırdı.1940 lara qədər Salmasın [[Təzəşəhr|Köhnəşəhər]]"ində yaşayan [[Yəhudilər]]də həmin məsələni təsdiq etməkdədir. E.614 cü ilində [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]] [[Yerusəlim]]ə hücum eddikdən sonra [[Bizans İmperiyası|Bizans]] imperatoru [[I İrakli]] (610–641) [[Göytürk xaqanlığı]] tərkibində olan [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]]lə ittifaq müqaviləsi bağlayaraq [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]]ə qarşı e.622 ci ilində hücuma keçtilər. [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]] 40 min atçıyla hücumda iştirak edərlər və [[Urmiya]] şəhəri yaxınlıqlarına qədər yerləri talanlayıb ilərlədilər. [[Xəzər xaqanlığı|Xəzərlər]]in böyük qismi yerli əhaliyə qarışıb bölgədə məskən tutarlar.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=75}}</ref> ==== İslamdan sonra ==== [[Azərbaycan|Azərbaycanın şimal vilayətləri]]ndə olduğu kimi, [[Cənubi Azərbaycan|cənub vilayətləri]]ndə də bir sıra görkəmli şəhərlər var idi. [[İbn Xordadbeh]] bunlardan [[Marağa]], [[Miyana|Miyanic]], [[Ərdəbil]], [[Varsan]], [[Sisrə]], [[Bərzə]], [[Səburxast]], [[Təbriz]], [[Mərənd]], [[Xoy]], [[Gülsərə]], [[Muğan]], [[Bərzənd]], [[Cənzə]], [[Əbərviz]], [[Cabrvan]], [[Nəriz şəhəri|Nəriz]], [[Urmu]] ([[Zərdüşt]] şəhəri), [[Səlmas]], [[Şiz]] (burada atəşkədə olmuşdur) şəhərlərini göstərir<ref>[[İbn Xordadbeh]]. Göstərilən əsəri, səh. 119–120.</ref> Haqqında IX–X əsr müəlliflərinin məlumat verdikləri Səlmas [[Azərbaycan]]ın qərbində, [[Anadolu]] torpaqları ilə sərhəd ərazidə yerləşir. Səlmas, [[Xoy]] ilə birlikdə, [[Azərbaycan]]da [[İslam]]ın ilk qəbul edildiyi şəhərdir. 639-cu ildə [[Van gölü]] ətrafındakı [[Ərməniyyə]] torpaqlarının fəth edən [[İyaz ibn Ğənəm]] (ا) bir müddət sonra [[Xoy]] və Səlmas şəhərlərini də ələ keçirmişdi. [[əl-Vaqidi]] (747–823) yazır ki, az bir qismi istisna olmaqla [[Xoy]] və Səlmas əhalisi [[İslam]]ı qəbul etmiş və bu dini öyrənmək üçün müsəlmanlardan müəllimlər istəmişlər<ref>[[Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Ömər əl-VAQİDİ]], [[Fütuhü’ş-Şam]], (Nşr. Ə. Əbdürrəhman), C. II, s. 169, Beyrut 1997.</ref> IX–X əsr coğrafiyaşünas və səyyahları Səlmas haqqında, ətraflı olmasa da, məlumat verirlər. Görünür bu dövrdə Səlmas elə də böyük olmayan, ölkənin siyasi, iqtisadi və mədəni həyatında mühüm rol oynamayan şəhər idi. XIII əsr müəllifi [[Yaqut əl-Həməvi]] isə Səlmasın [[Monqol İmperiyası|moğol işğalçıları]] tərəfindən demək olar ki, tamamilə dağıldıldığını bildirir<ref>[[Mucəm əl-buldan|Mu’cəmü’l-Büldan]], C. V, s. 234.</ref> [[Həmdullah Qəzvini|Həmidullah Qəzvini]]nin verdiyi məlumatlardan [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]]in hakimilyəti illərində Səlmasın dirçələrək abadlaşdığını öyrənirik. Müəllif şəhərin dağılmış qala divarlarının [[Elxanilər dövləti|Elxanilər]]in vəziri [[Tacəddin Əlişah Təbrizi]] tərəfindən bərpa edildiyini və Səlmasın qala duvarlarının uzunluğunun 8000 addım (6,43&nbsp;km) olduğunu yazır. O, Səlmas əhalisinin qatı dindar sünni olduğunu yazır<ref>[[QƏZVİNİ]], [[Nüzhətü’l-Qülub]], s. 87.</ref> '''Müsəlmanların ilk gəlişi''' [[Rəşidi xilafəti]] dövründə [[Ömər ibn Xəttab]]ın göndərdiyi [[Utbə b.Fərqəd]]in əmrində olan [[Müsəlman]]"ların ordusu [[Mosul]]dan [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycana]] doğru hərəkət edər. e.641 cı ilində [[Urmiya]], '''Salmas''' və [[Xoy]] şəhərlərini ələ keçirərlər.<ref name="ReferenceC">{{harvnb|Dilməqani|2005|p=79}}</ref> [[Bəlazuri]] belə deyir: "[[Muâfi b.Tavus]] və [[Mosul]] xalqı şeyxləri yoluyla rivayət edilmiştir: [[Urmiya|Urmiyə]], [[Mosul]] fəthlerindəndir; burasını [[Utbə b.Fərqəd]] ([https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8%A8%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%82%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%85%D9%8A عتبة بن فرقد السلمي]) fəth eddi. Buranın xəracı, [[Mosul]]a gəlirdi; [[Huvr]], [[Xoy|Xuveyy]] ve '''Sələmas'''da eyni durumdaydı. [[Muâfi]] bunları söylədi: Men, [[Utbə]]nin [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]] valisi ikən burasını fəth ettiyini eşitdim; [[Allah]], ən iyi biləndir."<ref>[[Bəlazuri|Əbul-Həsən Əhməd bin Yəhya bin Cabir bin Davud əl-Bəlazuri]], [[Fütuhul Büldan]] (Türkcə) (Nşr. Siyer Yayınları) Tercüme: Prof.Dr.Mustafa Fayda s. 378</ref> '''VII əsrin ortalarında Salmas əhalisinin [[mədəniyyət]]i və [[dil]]i''' [[Müsəlman]] [[Ərəblər]]in [[Azərbaycan]] torpaqlarını ələ keçirmədən öncə, [[Azərbaycan]] xalqının '''ümumi dilinin təşəkküllənmə prosesi''' təkmillənmişdi, əgər [[Türk dili]] [[Azərbaycan]]nın vahid dili olmasaydı; [[Ərəblər]]in istilası dövründə [[Ərəb dili]] dinsəl, hərbi və ədəbi dəstəyiylə yerli əhalinin dillərini rahatca aradan aparardı. Necəki [[Yaxın Şərq]]in çoxlu yerlərində, [[Ərəb dili]] yerli dillərinin aradan getməsinə səbəb oldu.<ref name="ReferenceC"/><br>Buna baxaraq [[Ərəblər]] Salması ələ keçirəndə [[Türk dili|Türk dilli]] bir əhaliylə üzləşdilər. '''Xürrəmilər hərəkatı dövrü''' [[Fayl:Khurramides – Xürrəmilər üsyanı 1.jpg|thumb|300px|rightt|Hərəkatın başladığı, əhatə etdiyi əraziləri və əsas döyüş yerləri]] E.817 ci ildə [[Babək]] [[Xürrəmilər hərəkatı]] başına keçər və [[Azərbaycan]] torpaqlarını o cümlədən Salmas şəhərini öz tabeiyəti altına alar. E.823 [[Əli b.Sədəqə]] ([[Zəriq]]) [[Babək]] qiyamını aradan qaldırmağa mənsub oldu. Bir neçə il öncə Babası [[Sədəqə]] [[Urmiya]] və onun yaxın şəhərlərini ki Səlmasda onlardan biriydi, geri aldı.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=83}}</ref> '''Sacilər dövrü (889–929)''' '''Salarilər dövrü (919–1062)''' [[Salarilər]] hökümdarı [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban ibn Məhəmməd]] (941–957) [[Azerbaijan]] valisi [[Deysəm ibn İbrahim]]ə (935–942) qələbə edərək, [[Azerbaijan]]da Siyasi iqtidarı ələ keçirdi. Salmasın hakimi [[Əbu əl Heyca]] (944–960) (ابوالهیجاء) [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]in (935–942) məğlubiyətini görüb Salar adına xütbə oxudu və onun hakimiyətini qəbul etdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=86}}</ref> E.945 cı ilində [[Həmdanilər|Mosul Həmdaniləri]]n hökümdarı [[Nasir əd-Dövlə]] (929–969) əmioğlusu [[Hüseyn b.Səid]]i böyük bir qoşunla [[Azərbaycan]]ı təsərrüf etmək üçün göndərdi. [[Hüseyn b.Səid]] qoşunuyla Salmas şəhərini ələ keçirdi. Bu xəbər; [[Azərbaycan]]ın şimal bölgəsində [[Rusların Qafqaz ekspedisiyaları|işqalçı Ruslar]]la döyüşdə olan [[Salarilər]] hökümdarı [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]]a (941–957) çatır və o Salmasa doğru yola çıxır. [[Hüseyn b.Səid]] Salmas şəhərinin duvarları arxasında qalaraq [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]]ı (941–957) gözlür. Bu arada [[Abbasilər xilafəti]]nidə [[əmir əl-üməra]] [[Tuzun]]un (943–945) öldüyünə görə [[Bağdad]]ı təsərrüf etmək niyyətində olan [[Nasir əd-Dövlə]] (929–969), əmioğlusu [[Hüseyn b.Səid]]ə məktub yazaraq geri dönməsini əmr edir. Belaliklə Salmas şəhəri yenidən [[Salarilər]] elinə keçir.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=87}}</ref> [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]] (941–957) 948-ci ildə həbs olunandan sonra [[Vəhsudan ibn Məhəmməd|Vəhsudan]] (941–967) [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942) ordu verərək [[Azərbaycan]]ı [[Buveyhilər sülaləsi|Büveyhi]] işğalından azad etmək üçün göndərmişdi. [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]] (941–957) həbsdən qurtulan kimi [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942) hücum etmiş, [[Azərbaycan]]ı geri almışdı. Əvvəlcə [[Bağdad]]a, sonra isə [[Həmdanilər]]ə qaçan [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942), sonuncuların köməyi ilə 956-cı ildə Salması ələ keçirmişdi. [[Deysəm ibn İbrahim|Deysəm]]ə (935–942) yenə [[Vaspurakan]]a qaçdısa da həbs edilərək [[Mərzban ibn Məhəmməd (Salari)|Mərzban]]a (941–957) göndərildi və onun tərəfindən edam olundu.<ref>Amedroz, Henry Frederick. (2013). pp. 449–50. The Eclipse of the Abbasid Caliphate (Vol. 4). London: Forgotten Books. (Original work published 1921), s. 179</ref> '''Rəvvadilər dövrü (955–1071)''' '''Səlcuq İmperyası dövrü (1037–1194)''' e.1053 də [[Toğrul bəy]] [[Azərbaycan]]da hakim olan [[Rəvvadilər]]i [[Səlcuq imperiyası]]na bağladı. e.1063 də [[Bizans İmperiyası]] dəstəyiylə bölgədəki yerli [[Xristian]] əhali [[Azərbaycan]]ın qərbinə hücum etməyə başladı. Lakin bu ordular Salmas Sərhədlərindən püsgürüldü və [[Səlcuq imperiyası|Səlcuqlular]] qərb və şimalda ilərləyərək torpaqlarını [[Gürcüstan]]a qədər genişləndirdilər.<ref>Pr.Dr.[[Faruq Sümər|Farak Sumer]], İslam kaynaklarına göre Malazgirt savaşı, Türk tarih karama, Ankara, 1988, s. 6</ref>. '''Eldənizlər dövrü (1136–1225)''' [[Səlcuq imperiyası]] zəiflədiyinə görə [[Azərbaycan|şimali Azərbaycan]]da [[Gürcülər]] hərəkətə keçib torpaqlarını genişlətməyə başladılar.[[Azərbaycan Atabəylər dövləti]] ([[Eldənizlər]]) [[Gürcülər]]i dayandırmaq üçün onlara hücum edərlər və onları [[Azərbaycan]] torpaqlarından qovarlar.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=99}}</ref> [[Eldənizlər]] hökümdarı [[Qızıl Arslan]]ın (1186–1191) [[Həmədan]]da olmasından istifadə edən [[Böyük Səlcuq İmperiyası|Səlcuq imperyasi]] sultanı [[III Toğrul]] (1176–1194) öz qoşunu ilə [[Üşnü mahalı|Uşnu]], [[Xoy]], [[Urmiya]] və [[Səlmas]] şəhərlərinə soxulub, hər yeri talan etdi<ref>Süleyman Əliyarlı.s.123.</ref> və [[Səlahəddin Əyyubi]]yə (1174–1193) müraciət edərək, yardım göstərməsini xahiş etdi. [[Səlahəddin Əyyubi|Səlahəddin]] (1174–1193), [[Qızıl Arslan]]la (1186–1191) [[III Toğrul]]u (1176–1194) barışdırmağa cəhd göstərsə də bu heçbir nəticə vermədi. Əvvəl barışığa razı olan [[III Toğrul]] (1176–1194), yenidən [[Qızıl Arslan]]la (1186–1191) müharibə etmək qərarına gələrək, 1190-cı ilin oktyabrında [[Qızıl Arslan]]ın (1186–1191) üzərinə hücuma keçdi. [[Qızıl Arslan]] (1186–1191) digər rəqibi [[İnanc xatun]]un oğulları ilə barışıq imzaladı, onları öz yanında xidmətə götürdü və nəhayət mərhum qardaşının dul qalmış arvadı [[İnanc xatun]]la evləndi. Beləliklə yalnız bu tədbirlərdən sonra 1191-ci ildə [[III Toğrul]]la (1176–1194) qarşılaşan [[Qızıl Arslan]] (1186–1191) Sultanı məğlub edərək həbsə atdı.<ref>Azərbaycan tarixi.316.</ref> '''Xarəzmşahlar dövləti dövrü (1077–1231)''' 1221 il noyabrın 24-də [[Xarəzmşahlar dövləti|Xarəzmşahlar]]ın son hökümdarı [[Cəlaləddin Mənguberdi]] (1220–1231) [[Çingiz xan]]a (1206–1227) məğlub olaraq [[Hindistan]]a qaçmışdı. 1225 ildə [[Eldənizlər]]in son hökümdarı [[Özbək Müzəffərəddin]]i (1210–1225) məğlub edərək [[Azərbaycan]]ı ([[Şirvan]]dan başqa) işğal etmişdi. Bu hadisədə [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) [[Təbriz]]i mühasirə edərkən [[Özbək Müzəffərəddin|Özbək]]lə (1210–1225) bir [[Müqavilə|anlaşma]] geçirdi. Bu [[Müqavilə|anlaşma]]da [[Özbək Müzəffərəddin|Özbək]]in həyatyoldaşının mülkləri Salmas, [[Xoy]] və [[Naxçıvan]]da qorunmalıdır diyə qeyd oldu. E.1226 cı ildə [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) [[Əxlat]] şəhərini mühasirə etdi bu arada [[Yıva boyu|Yıva türkmənləri]] fürsəti qənimət sayıb Salmas və [[Urmiya]]ya hücum edərək bu şəhərləri və bir neçə ətraf kəndləri işqal etdilər. [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) [[Əxlat]]ın mühasirəsini bıraxdı və Salmasa gəlib [[Yıva boyu|Yıva]]lıları bu geri qaytardı.<ref name="ReferenceD">{{harvnb|Dilməqani|2005|p=103}}</ref> 1231 ildə [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] yenidən [[Təbriz]]ə soxuldular; Döyüşdə məğlub olan [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]] (1220–1231) Qərbdə Salmasa doğru qaçdı və [[Monqol İmperiyası|Monqollar]]ın qorxusundan dahada qərbə qaçaraq sonunda [[Diyarbəkir]]in (bugünkü adıyla [[Silvan]]) [[Meyyâfâriqîn]]ə geri çəkildiyində bir iddə yolkəsən tərəfindən olduruldu ve [[Harzem kəndi]]ndə dəfnedildi. ==== Monqolların hücumu ==== [[Özbək (atabəy)|Atabəy Özbəyin]] (1210–1225) hakimiyyətinin və [[Eldənizlər|Eldənizlilər]]in son dövründə [[Monqol İmperiyası|Monqol]]ların [[Orta Asiyanın monqollar tərəfindən istilası|Orta Asiya]], [[Orta Şərq]] və [[Qafqaz]]a birinci yürüşü gerçəkləşdi. [[Cəbə Noyon]] və [[Bahadır|Subutay Bahadır]]ın<ref group=q>Bu sərkərdənin adı Sübidey, Subatay, Sabutay Bahadır olaraq da yazılır.</ref> komandanlığı altında [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] [[Xorasan]] və [[İran|İraqi Əcəmin]] torpaqlarından keçərək 1221-ci ildə yanvar ayında [[Təbriz]]ə gəldilər. [[Atabəy Özbək]] (1210–1225) Monqollara elçi göndərib barışıq imzalamağı təklif etdi. [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] [[Təbriz]] qarnizonlarındakı [[Xarəzmşahlar dövləti|Xarəzmlilər]]in onlara təslim edilməsini istədilər. [[Özbək (atabəy)|Atabəy Özbək]] (1210–1225) [[Xarəzmşahlar dövləti|Xarəzmlilər]]in bir hissəsini özü öldürtdü, qalanını da [[Monqol İmperiyası|Monqollar]]a göndərdi. Bunun xaricində [[Özbək (atabəy)|Özbək]] (1210–1225) onlara təzminat olaraq pul, paltar və mal-qara da verdi.<ref>Əkbər N.Nəcəf.s.45.</ref><br> Eyni ildə [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] [[Cəbə Noyon]] komandanlığında Salmasa yürüş etdi. Salmas əhalisi [[Monqol İmperiyası|Monqollar]]ın hakimiyəti altına girməyi qəbul etmədilər, buna görədə [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] Salması yıxıb-yaxdılar.<ref name="ReferenceD"/> 1231 ildə [[Cəlaləddin Mənguberdi|Cəlaləddin]]i (1220–1231) məğlub eden [[Monqol İmperiyası|Monqollar]] Salmas şəhərinidə torpaqlarına əlavə etdilər. '''Elxanlılar dövrü (1256–1353)''' [[Fayl:Kazim Dashi.jpg|220px|thumb|left|Qırxlar adası (Kazim Daşi)]] [[Fayl:Salmas türbəsi.jpg|thumb|180px|right|[[Mirə türbəsi|Mirə Xatun türbəsi]]]] [[Çingiz xan]]ın (1206–1227) nəvəsi və [[Elxanilər dövləti]]nin qurucusu, [[Hülakü xan]] (1256–1265) 1255-ci ildə [[Orta Şərq]]də torpaqların fəthini bitirmək məqsədiylə qardaşı [[Mengü xan]] (1251–1259) tərəfindən bölgədəki ərazilərin hökmdarı təyin edildi. e.1258 ci ilində [[Hülakü xan]] (1256–1265) [[Bağdad]]ı fəth edərək [[Abbasilər xilafəti]]nə son verdi. O [[Bağdad]]ın fəthindən ələ gələn qənimətləri [[Azərbaycan]]a daşıdı. Qənimətlərin Bir bölümünü [[Mengü xan]]a (1251–1259) göndərdi, qalanıysa Salmasın güneydoğusunda yer alan [[Kazım Daşı|Qırxlar adası]]na ([[Kazım Daşı]]na) gömdü.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=105}}</ref> [[Elxanilər dövləti|Elxanlılar]] dövrünə vəzir olan [[Tacəddin Əlişah]]ın həyat yoldaşı [[Mirə Xatun]]un məqbərəsi (e.1310), Salmasın qərbində [[Köhnə Şəhər]] yaxınlıqlarında [[Mirə türbəsi|Mirə Türbəsi]] olaraq tarixçilər tərəfindən qeyd olunmuşdu. Bu türbə Dilman Zəlzələsində (1930.05.07) yıxılıb aradan geddi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=107}}</ref> '''Çobanilər dövrü (1335–1357)''' '''Cəlairilər dövrü (1335–1432)''' '''Teymurilər dövrü (1370–1507)''' '''Qaraqoyunlular dövrü (1375–1468)''' 1431 də [[Azərbaycan]]da [[qıtlıq]] Salmas əhalisinin bir qısmını köçməyə məcbur eddi. [[Qaraqoyunlular]]la [[Teymurilər dövləti|Teymurilər]]in [[Azərbaycan]]da sürəkli döyüşləri, kəndlər və əkinəcək yerləri aradan aparmışdı və ticarəti bozqun vəziyata getirmişdi.<br> 1428-ci ildə [[Teymurilər dövləti|Teymurilər]] hökümdarı [[Şahrux]] (1405–1447) sərkərdə [[Əliyə Kükəltaş]]ın başçılığı ilə [[Azərbaycan]]a qoşun göndərdi. 1429-cu ilin mayında isə [[Şahrux]] (1405–1447) tərkibində [[Şirvan]] qoşunları da olan 100 minlik süvari qoşunla [[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlu]] hökümdarı [[Qara İsgəndər|İsgəndər]]in (1420–1436) üzərinə yeridi və onun qoşunlarını [[Cənubi Azərbaycan]]dakı Salmasın həndəvərində darmadağın etdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=110}}</ref> '''Ağqoyunlular dövrü (1378–1501)''' === Erkən müasir dövr === '''Səfəvilər dövrü (1501–1736)''' [[Osmanlı İmperiyası]] və [[Səfəvilər]] arasındaki yüzlərcə il savaş, Salmas şəhərinin iki ölkənin sərhəd toraqlarında yer almasına görə hər iki tərəfin qoşunlarının at gəzdirmək meydanına dönüşmüşdü. Rəsmi bir savaş olmayan günlərdə belə sərhəddə yaşayan [[Köç]]əri tayfalar döyüşün alovlanmasına nədən olurdular. [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]]ın (1501–1524) Salmas və [[Xoy]]daki huzuru, sərhəd [[Köç]]ərilərin talanlarının qabağını alsada 1502 də [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]]ın (1501–1524) ölkənin cənubuna hərəkət etdiyindən xəbərdar olan [[Köç]]ərilərin sərkərdəsi [[Sarım Xan]] baş qaldırdı və 40 minlik bir orduyla [[Urmiya|Urmia]] və Salması ələ keçirib [[Təbriz]]ə doğru yola çıxdı. [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]]ın (1501–1524) qardaşı [[İbrahim Xətai|İbrahim]] [[Təbriz]]i qorumaqdaydı. O [[Təbriz]]i olacaq döyüş təhlükəsindən uzaqlandırmaq hədəfiylə yola cıxdı və Salmas yaxınlıqlarında iki qoşun savaşa girdi. Savaş sonucunda [[Sarım Xan]] öldürüldü və ordusu darmadağın oldu. Bu savaşdan sonra [[Köç]]ərilərin talanları çox azaldı ama arxasıca [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] qoşunu bu bölgəyə yönəldi. 23 avqust 1514 ilində [[I Səlim|Sultan I Səlim]] (1512–1520) və [[Şah İsmayıl Xətai|Şah İsmayıl]] (1501–1524) arasında üz verən [[Çaldıran döyüşü]] nəticəsində Salmas, [[Xoy]] və [[Urmiya]] şəhərləri [[Osmanlı İmperiyası]] təsərrüfatına keçdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=113}}</ref> [[I Şah Təhmasib|Şah Təhmasib]] (1524–1576) dövründə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]ların sürəkli [[Səfəvilər]]ə savaş açması nəticəsində [[I Şah Təhmasib|Şah Təhmasib]] (1524–1576) paytaxtı [[Təbriz]]dən [[Qəzvin]]ə daşıdı. O [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]ların ilərləməsinin qarşısını almaq üçün [[Yaxıb yıxma taktiki]]ni qullanırdı, buna görədə [[Azərbaycan]] bölgəsi o cümlədən Salmas şəhəri böyük xəsarətlərə məruz qaldı və millətin yaşamında əsas mənfi təsir buraxdı.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=114}}</ref> [[I Şah Təhmasib|Şah Təhmasib]] (1524–1576) qаrdаşı [[Əlqаs Mirzə]]nin [[İstanbul]]a qaçması nəticəsində iki ölkənin arası bozuldu və sərhəddəki [[Köç]]əri tayfalar yenədə talanlamağa başladılar. 1549 da [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] sərhəd bölgələrində [[Köç]]ərilərin sərkərdəsi [[Şahqulu Belilan]] Salmasa hücum etdi və şəhəri taladı.<ref>روملو، احسن التواریخ s. 438</ref> 1635 ci ildə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] sultanı [[IV Murad]] (1623–1640) [[Azərbaycan]]a hücum etdi və Salmas şəhərinədə qoşun çəkdi. Bu hücumun əlyazma nüsxəsində belə tanıdır: {{Sitat| (Salmasın) üst yanında dağ ətəyində [[Qarnıyarıq dağı|Qarnıyarıq]] adlı bir qala tikilib, qayət keçilməzdir və içində 15 nəfər [[Qızılbaş]] olub...<ref>haşımzadə, 17ci əsrin əvvəllərində Səfəvi_Osmanlı münasibətləri, Türkiyə qaynaqlarında, İstanbul 2001</ref>}} Və [[Övliya Çələbi]]nin yazdığına görə: {{Sitat|Salmas qalası, geniş bir çölün içərisində yerləşib. Dörd tərəfdən [[Urmiya]], [[Təsuc]], [[Xamnə|Qumla]]([[Xamnə]]), Qarabağlar, [[Xoy]], [[Mərənd]], Behistan, Çors Xanlıqlarıyla qonşudur ... Qalanın duvarlarının ətrafı min addımdır ... Qalanın qərbindəki çay Penyanşi və Abaqay dağlarından gələrək neçə yüzmin bağ və bağçadan keçərək [[Urmiya gölü]]nə tökülür ... Şəhər ətrafındaysa qala duvarları yoxdur, ancaq dörd tərəfdə xəndəq qazılmışdır. Üç qapısı vardır; Urmiya qapısı, Təsuc qapısı və Təbriz qapısı. Qapının böyründəki yaşayış qəsəbənin ətrafı 7 min addımdır. Şəhərdə 3 min ev, 3 [[məscid]] və 9 məhəllə vardır. 4 məhəllədə Əcəm sünnuləri və 5 məhəllədəysə Göydolaqlar yaşayır ... Çayları yeraltıyla axır.<ref>Z.Bayramli, B.Əzizli, Övliya Çələbinin 1654cü il Siyahətnaməsi, Bakı, 2000, s.92</ref>}} Və birdə [[Övliya Çələbi]]nin katibi [[Hacı xəlifə]], [[Cəhan nima]] kitabında (XXI hicri) belə yazır: {{Sitat| Bu qəsəbə şərqdən [[Dilməqan]] qəsəbəsinə və [[Urmiya gölü]]nə, cənubdan [[Üşnəviyyə]]yə, qərbdən [[Hakkari]] dağlarına, şimaldansa [[Qusqun qıran aşımı|Qusqun qıran gədiyi]]nə (aşırımına) hüdudlanıb.<ref name="ReferenceA"/>}} Üstdəki sənədlərdən belə gəlir ki; Qədim Salmas indiki [[Köhnəşəhər]]in yerində, və ya o civarda bir yerdə olmalıydı. [[Köhnəşəhər]]də böyük bir əsgi [[Qəbiristanlıq|qəbristanliğ]]ın olması bu məsələni təsdiq etməkdədir. '''Əfşarlar dövrü (1736–1796)''' [[Fayl:Səfəvi dövləti (1724-1733).png|250px|thumb|right|1724-cü ildə siyasi vəziyyət Yaşıl — Osmanl imperiyası Narıncı — Rus imperatorluğu Sarı — Səfəvi dövləti Qara — Əfqan üsyanı]] [[Osmanlı İmperiyası]] və [[Səfəvilər]]in uzun sürə savaşları nəticəsində Salmas şəhəri əsasi xəsarətlərə məruz qaldı və yerli əhalinin böyük qismi doğma yurdlarını tərk etməyə məcbur qaldılar. Eləki [[Nadir şah Əfşar]] (1736–1747) dövründə Salmas şəhərindən yalnız bir ad geriyə qalmışdı. Bu dövrdən bəri [[Dilməqan|Dilman]] qəsəbəsi inkişaf etməyə başladı ama bölgənin adı Salmas olaraq davam etdi.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=130}}</ref> [[Əfqanlar|Əfqan]] kökənli [[Hotakilər|Hotaki dövləti]] [[Səfəvilər]]ə qələbə çaldıqdan sonra 1724 də [[Osmanlı İmperiyası]] və [[Rusiya imperiyası]] arasında imzalanan [[İstanbul müqaviləsi (1724)|İstanbul müqaviləsi]] əsasında [[Səfəvilər]] torpaqlarının böyük qismi [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]lara verildi. Salmas şəhəridə həmin tarixdən [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]ya zəmimə oldu. 1732 ci il 10 yanvarda [[Osmanlı İmperiyası]]yla [[Səfəvilər]] arasında bağlanan [[Kirmanşah sülh müqaviləsi|Əhməd paşa müqaviləsi]] nəticəsində [[Cənubi Azərbaycan]] torpaqları [[Səfəvilər]]ə geri qaytarıldı Ama [[Şimali Azərbaycan]], [[Araz çayı]] sərhəd olaraq [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] torpaqlarına əlavə edildi. Bu Müqaviləni qəbul etməyən [[Nadir şah Əfşar]] (1736–1747) 1734–1735 ci illərdə [[Şimali Azərbaycan]], Şərqi [[Ermənistan]] və Şərqi [[Gürcüstan]] [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlılar]]dan geri aldı. 1736 ildə [[Nadir şah Əfşar|Nadir Əfşar]] (1736–1747) özünü [[şah]] elam edir. Həmin ildə Salmas və [[Xoy]] şəhərlərində [[vergi]]nin çox olması nədəniylə üsyan çıxır. [[Nadir şah Əfşar]] (1736–1747) buraya qoşun çəkərək üsyanı yatıdır.<ref name="ReferenceE">{{harvnb|Dilməqani|2005|p=131}}</ref> '''Xanlıqlar dövrü ([[XVIII əsr]]in 40-cı illəri)''' [[Fayl:Urmia Khanate.png|thumb|Salmas şəhəri [[Xoy xanlığı]] tərkibində]] [[Nadir şah Əfşar]]ın (1736–1747) ölümündən sonra [[Əfşarlar (xanədanlıq)|Əfşarlar]] hakimiyətində olan torpaqlarda mərkəzi iqtidar aradan gedir və ölkə bölgəsəl idarəçiliyə ([[Xanlıq (dövlət)|Xanlıq]]) keçir. Bu dövrədə '''Salmas''' şəhəri zamanla [[Urmiya xanlığı]], [[Təbriz xanlığı]] və [[Xoy xanlığı]] idarəçiliyində idi. [[Urmiya xanlığı]] hakimi [[Fətəli xan Əfşar]] (1747–1763) bu boşluqdan yararlanaraq '''Salmas''' və bölgədəki bir çox yeri öz hakimiyəti altına gətirir.<ref name="ReferenceE"/> '''Zəndlər dövrü (1776–1796)'''<br>[[Şiraz]] şəhərində güclənən [[Kərim xan Zənd]] (1747–1779), [[Fətəli xan Əfşar]]a (1747–1763) qarşı 1763cü ildə [[Urmiya]] şəhərinə yürüşə keçir və oranı ələ keçirdikdən sonra '''Salmas''' və [[Xoy]] şəhərlərinidə özünə tabe edir. '''Salmas''' idarəçiliyinə [[İbrahim xan Bəğayeri Xurasani]]ni mənsub edir. [[Kərim xan Zənd]]in (1747–1779) ölümündən sonra [[Məhəmmədəli xan Zənd]], (1779) hakimiyətə keçir və [[urmiya]]da baş qaldıran [[İmamqulu xan Əfşar]]a (1772–1783) qarşı yürüş edir. '''Salmas'''ın [[Diriş çiməni]]ndə [[Urmiya xanlığı]] ordusu bir yere toplanır və [[Quşcu gədiyi]]ni yenerek [[Cəbəl çölü]]ndə iki qoşun döyüşə girdi (1783). Sonucda [[Urmiya xanlığı]] ordusu məğlub olur.<ref>{{harvnb|Dilməqani|2005|p=132}}</ref> '''Qacarlar dövrü (1789–1925)''' [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]] (1794–1797) [[Kartli-Kaxeti çarlığı|gürcü]] çarı [[II İrakli]]nin və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanı]] [[İbrahimxəlil xan|İbrahimxəlil]]in (1763–1806) [[Rusiya İmperiyası|Rusiya]] himayəsinə keçmək niyyətində olduqlarını eşidir. [[İbrahimxəlil xan|İbrahimxəlil]]in (1763–1806) sözsüz razılığı ilə [[II İrakli|İrakli]] [[Qacarlar]]ın dədə-baba torpaqlarını – [[Qarabağ]], [[İrəvan xanlığı|İrəvan xanlıq]]larını və [[Gəncə]]ni [[Rusiya İmperiyası|rus çarı]]na vermək istəyirdi. [[Kartli-Kaxeti çarlığı|Gürcüstan çarı]]nın bu niyyətini [[Qacarlar]] bu torpaqların tabeçiliyində olan bir şəxsin xəyanəti və Azərbaycan xanlıqlarının daxili işinə qarışmaq kimi qəbul edirdi. Üstəlik [[Qacarlar|Qacar]] buna əsaslanırdı ki, bir neçə əsr qabaq onun tayfasından olan çox sayda adam bu yerlərə köçürülmüş və həmin torpaqların idarəçiliyində fəal iştirak etmişdi. [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]] (1794–1797) 1795 də bölgəyə girdi və bu yürüşdə [[Tiflis]]i yağmalır və oranı [[Qacarlar]]lara tabe edir. [[Tiflis]] alındıqdan sonra bir çox Azərbaycanin güney xanliqlari [[Ağa Məhəmməd şah Qacar|Ağa Məhəmməd şah]]a (1794–1797) tabe olduqlarını bildirir. Yalnız [[İrəvan xanlığı|İrəvan]] və [[Qarabağ xanlığı|Qarabağ xanlar]]ı onun tabeçiliyini qəbul etmirlər. 1796-cı ilin yayında [[Ağa Məhəmməd şah Qacar|Ağa Məhəmməd şah]]ın (1794–1797) qardaşlarının komandanlığı altında 20 minlik ordu [[İrəvan]]a yaxınlaşır. Beş həftəlik mühasirədən sonra qala təslim olur və sülh bağlanır. 1797 ci ildə [[Ağa Məhəmməd şah Qacar|Ağa Məhəmməd şah]] (1794–1797) bir suiqəst nəticəsində öldürülür ve yenədə bölgədəki yaranmış nisbi sibat aradan gedir. Bölgədə çoxlu isyanlar üz verir. Ən önəmli İsyanlardan biri [[Urmiya]]da [[Məhəmmədqulu xan Qasımlı-Avşar|Məhəmmədqulu хаn]] (1760–1798) tərəfindən olmuşdur. [[Qacarlar]]ın yeni şahı [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah]] (1797–1834) bu isyanı yatırmaq üçün '''Salmas'''a gəlib ordan [[Təbriz]]ə keçir və [[Təbriz]]dəki hakimiyətini təsbit etdikdən sonra bölgədəki Xanlıqlar yenədə [[Qacarlar|Qacar dövləti]]nə tabeliklərini elan edirlər. [[Fətəli şah Qacar|Fətəli şah]] (1797–1834) [[Azərbaycan]]daki iqtidarının sürəkliləşməsini qorumaq üçün oğlu [[Abbas Mirzə]]ni [[Təbriz]]ə yolladı (1799). Eyni ildə [[Xoy xanlığı|Xoy xanı]] [[Cəfərqulu xan Xoyski|cəfərqulu xan Dünbüli]] (1797–1813) isyan edib Salmas şəhərinə yerləşdi. [[Abbas Mirzə]] qoşunuyla '''Salmas'''a hücum eddi. [[Ağziyarət|Ağziyarət kəndi]] yaxınlığında [[Cəfərqulu xan Xoyski|cəfərqulu xan Dünbüli]]nin (1797–1813) qoşununu yendib '''Salmas''' mahalını ələ keçirdi və [[Pirqulu xan Şambayatı-Qacar|Pirqulu xan Qacar]]ı Salmasa hökümdar təin eddi. [[Qacarlar|Qacar]] qoşunu 2 aya yaxın Salmasda qaldı. [[Cəfərqulu xan Xoyski|cəfərqulu xan Dünbüli]] (1797–1813) bu sürədə dağlıq bölgələrdə və Maku qalası ətrafında qalırdı. O sonralar Rus ordusuna qoşuldu və Azərbaycana qarşı döyüşdü. === XX əsr === ==== Birinci Dünya Müharibəsi ==== ==== Cilovluq(Ermənilər) Faciəsi ==== ==== Dilman Zəlzələsi (1930.05.07) ==== [[Fayl:اسکی دیلمقان.jpeg|thumb|Dilmandan qalan tekce şəkil|alt=]] ==== İkinci Dünya Müharibəsi ==== === XXI əsr === == Coğrafiya == {{Panorama şəkil |şəkil = Salmas-baner-Ams.jpg |en = 7000 |hündürlük = 200 |izahı = }} === Relyef və geologiya === {{maplink|frame=y|plain=yes|frame-align=center|zoom=12|type=shape<!--line-->|stroke-color=|stroke-width=2|frame-lat=38.1973|frame-long=44.7653|frame-width=250|frame-height=300|Salmasın xəritəsi}} Salmas şəhəri dəniz səviyəsindən 1396 metr yüksəklikdə yerləşir.<ref name="Yüksəklik">[http://www.fallingrain.com/world/IR/01/Salmas.html Global Gazetter Version]</ref> Quzeydə [[Xoy|Xoy şəhəri]], güneydə [[Urmiya]], şərqdə [[Şəbistər]] və qərbdə isə [[Türkiyə]] sınırı ilə sərhədlənibdir. Salmas şəhərinin ortasından [[Qurd dərəsi]] keçir və Şəhərin indiki əsas qismətləri qədim Dilman, [[Əhrivan]] kəndi, [[Təzəkənt (Salmas)|Təzəkənt]] təşkil edir. Şəhər, [[Şahmat]] xanələri şəklində düzəlib və özünə görə məxsus memarlığı vardır. {{Geokompas | Centre = Salmas | North = [[Xoy]] | Northeast = [[Mərənd]] | East = [[Şəbüstər]] | Southeast = [[Urmu gölü]] | South = [[Urmiya]] | Southwest = [[Fayl:Flag of Turkey.svg|20px]] [[Türkiyə]] | West = [[Köhnəşəhər (Salmas)|Köhnəşəhər]] | Northwest = [[Fayl:Flag of Turkey.svg|20px]] [[Türkiyə]] }} === İqlim === [[Köppen iqlim təsnifatı]] əsasında, 0&nbsp;°C (32&nbsp;°F) izotermi istifadə edərək Salmas, [[Kontinental iqlim]]<nowiki/>ə (Dsa) sahibdir və beləliklə [[Yaxın Şərq]]<nowiki/>dəki nadir şəhərlərdən biridir.{{Şəhərin iqlimi |Şəhər_yiyəlik= Salmasın |Mənbə = {{cite web |url=https://www.weathertrends360.com/ |title=Weather Trends 360}}<ref name="Weather Trends">{{cite web |url=https://www.weathertrends360.com/ |title=Weather Trends 360 |publisher=[[Weather Trends International]], Inc.|access-date=February 26, 2017 }}</ref> {{cite web |url=https://www.wunderground.com/ |title=Weather Underground}}<ref name="Weather Underground">{{cite web |url=https://www.wunderground.com/ |title=Weather Underground |publisher=The Weather Company, LLC © Copyright 2017 |access-date=February 26, 2017 }}</ref> {{cite web |url=https://www.worldweatheronline.com/ |title=World Weather Online}}<ref name="WorldWeatherOnline.com">{{cite web |url=https://www.worldweatheronline.com/ |title=World Weather Online |publisher=Data provided by WorldWeatherOnline.com |access-date=June 6, 2017 }}</ref> | Yan_orta= -0.9 | Fev_orta= 3.3 | Mar_orta= 7.6 | Apr_orta= 14.5 | May_orta= 20.8 | İyn_orta= 25.3 | İyl_orta= 28.4 | Avq_orta= 27.9 | Sen_orta= 22.9 | Okt_orta= 16.1 | Noy_orta= 8.1 | Dek_orta= 1.5 | İl_orta = 14.6 | Yan_min_orta= -9 | Yan_maks_orta= 3 | Fev_min_orta= -8 | Fev_maks_orta= 4 | Mar_min_orta= -4 | Mar_maks_orta= 8 | Apr_min_orta= 3 | Apr_maks_orta= 15 | May_min_orta= 9 | May_maks_orta= 22 | İyn_min_orta= 14 | İyn_maks_orta= 28 | İyl_min_orta= 18 | İyl_maks_orta= 31 | Avq_min_orta= 18 | Avq_maks_orta= 32 | Sen_min_orta= 12 | Sen_maks_orta= 28 | Okt_min_orta= 7 | Okt_maks_orta= 21 | Noy_min_orta= 0 | Noy_maks_orta= 12 | Dek_min_orta= -6 | Dek_maks_orta= 4 | İl_min_orta = 5 | İl_maks_orta = 17 | Yan_müt_min= -28 | Yan_müt_maks= 9 | Fev_müt_min= -29 | Fev_müt_maks= 16 | Mar_müt_min= -27 | Mar_müt_maks= 23 | Apr_müt_min= -22 | Apr_müt_maks= 32 | May_müt_min= -11 | May_müt_maks= 33 | İyn_müt_min= 4 | İyn_müt_maks= 37 | İyl_müt_min= 11 | İyl_müt_maks= 41 | Avq_müt_min= 8 | Avq_müt_maks= 43 | Sen_müt_min= 3 | Sen_müt_maks= 39 | Okt_müt_min= -7 | Okt_müt_maks= 34 | Noy_müt_min= -22 | Noy_müt_maks= 23 | Dek_müt_min= -27 | Dek_müt_maks= 19 | İl_müt_min = -29 | İl_müt_maks = 43 | Yan_orta_yağ= 0.52 | Fev_orta_yağ= 0.32 | Mar_orta_yağ= 0.43 | Apr_orta_yağ= 0.8 | May_orta_yağ= 1.12 | İyn_orta_yağ= 0.86 | İyl_orta_yağ= 0.26 | Avq_orta_yağ= 0.26 | Sen_orta_yağ= 0.22 | Okt_orta_yağ= 0.94 | Noy_orta_yağ= 0.88 | Dek_orta_yağ= 0.64 | İl_orta_yağ = 7.25 | Yan_su_temp= | Fev_su_temp= | Mar_su_temp= | Apr_su_temp= | May_su_temp= | İyn_su_temp= | İyl_su_temp= | Avq_su_temp= | Sen_su_temp= | Okt_su_temp= | Noy_su_temp= | Dek_su_temp= | İl_su_temp = |}} === Dağlar === Salmasın önəmli dağları; * Ərəvil dağı * Sarı çiçək dağı * Qızıldağ * Avqan dağı * Qarnıyarıq dağı * Palantökən dağı * Qabaqtəpə * Pirçavuş dağı === Çaylar === [[Fayl:Johnston, Alexander Keith (1804-1871). Turkey in Asia, Transcaucasia. 1861 (GFB).jpg|thumb|[[Zola çayı]], Salmas və [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] yaxınlığında]] Salmasın cənubundan keçən önəmli çayı [[Zola çayı]]dır, [[Türkiyə]] ilə sərhədindəki dağlarda yüksələn Salmas Düzü boyu cənub-qərbə doğru axır. Çay, 846&nbsp;km²lik bir toplam sahəyə malikdir.<ref>Jamshid Yarahmadi, [http://www.itc.nl/library/papers_2003/msc/wrem/yarahmadi.pdf The integration of Satellite Images, GIS and CROPWAT model to investigateion of water balance in irrigated areas:A case stude of Salmas and Tassoj Plains Iran]. 2003.</ref> Çay suvarma məqsədilə bəndlənmişdir.<ref>[http://dup.esrin.esa.it/files/m310/14-%20WL%20hydrology%20and%20modelling%20-%20Vekerdy.pdf wetland hydrology and modelling at water basin level - Data User ...].</ref> Səddin hündürlüyü 83m, eni 287m olub mərkəzi gil nüvəsinə malik ərazi qaya bəndindən keçirilmişdir. Bənd 85 milyon m³ su tutur.<ref>[http://www.zistab.com/projectdetail2-61-en.html Conducting of Zola Dam's Construction] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150207105947/http://www.zistab.com/projectdetail2-61-en.html|date=February 7, 2015}}.</ref> Ondan sonra [[Derik çayı]], [[Arzın çayı]] (indi quruyub) və [[Xorxora çayı]] ([[Zola çayı]]<nowiki/>na qarışır) vardır. Bu çayların hamısı [[Urmiya]] Gölünə axır. ==Görməli yerlər== ===Xan-Taxtı daş kitabəsi=== Bu kitabə Salmas dan 15 kilometr güney də,[[Urmiya]] yolunun üzərində və Pirçavuş dağının üstündə yerləşir.Kitabə [[Sasanilər imperiyası|Sasanilər]]in [[Azərbaycan]]ı işğal etdiyi dönəmə aid olaraq, onların [[Roma imperiyası]]na qalib gəlmələrini təsvir edir.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Həftvan kilsəsi=== [[Səfəvilər]] dönəminə aid olan bu kilsə [[Həftvan]] kəndində yer alır və kilsənin tikilişində qara [[maqmatik süxurlar]] dan geniş istifadə edilib.Kilsə 1930-cu ilin zəlzələsində xəsarətlər alsa da, sonradan bərpa olunub.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Şıx hamamı=== Təsuci hamamı kimi də tanınan bu hamam Salmasın mərkəzi hissəsində yerləşərək,1930-cu il zəlzələsindən sonra tikilib.Hamamın üstü 7 qübbə ilə örtülmüşdür.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Çəhriq qalası=== Qalanın tikintisində əsasən daşdan istifadə olunuraq,Salmasın qərbində və [[Zola çayı]]nın yaxınlığında dır.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Əhrəncan təpəsi=== Şəhərin içində yerləşən bu təpə 7000 il qidmətə malik olaraq, orta-şərq də insanların ilk yaşadığı yerlərdən biri kimi də adı çəkilir.Keçmişdə təpənin sahəsi çox olsa da,baxımsızlıq dan onun böyük bir hissəsi aradan gedib.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Köhnəşəhər imamzadə türbəsi=== Salmas dan 8 kilometr aralı [[Təzəşəhr|Təzəşəhər]] (keçmişki Köhnəşəhər) də yerləşir.Türbədə şiələrin 10-cu imamı olan [[Əli ən-Nəqi]] nin soyundan olan neçə nəfərin dəfn edildiyi deyilir.<ref name="Görməli yerlər"/> ===İstisu müalicəvi bulağı=== Bu bulaq [[Urmiya]] yolunun yaxınlığında, [[azərbaycan türkləri]]nin qolu olan [[Kürəsünnilər|Kürəsünnülərin]] yaşadığı [[İstisu (Salmas)|İstisu]] kəndində yerləşir.<ref name="Görməli yerlər"/> ===Xorxora şəlaləsi=== Şəlalə 80 metr dərinliyi olan çökəklikdə, [[Şor Göl (Salmas)|Şorgöl]] kəndindən sonra və Salmasdan 22 kilometr cənub-qərb də yerləşir.<ref name="Görməli yerlər">[https://www.top-travel.ir/%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3/ Salmasın görməli yerləri]</ref> == Əhalisi == === Demoqrafiyası və etnik tərkibi === Rəzmaranın [[farsca]] ''Fərhəngi Coğrafiyayi'' kitabı əsasında Salmas 1959-cu ildə 11,000 nəfər əhalisi olaraq [[şiə]] inanclı [[azərbaycanlılar|türk]](azərbaycanlı)dürlər, ancaq buna baxmayaraq şəhərdə neçə xristian ailədə var ki [[assur dili]]<nowiki/>ndə danışırlar.<ref>فرهنگ جغرافیایی ایران — حسینعلی رزم آرا — جلد 4 آذربایجان — انتشارات دائره جغرافیایی ستاد ارتش — شاپور صفحه 292</ref> İndiki Əhalisi əsasən [[Azərbaycanlılar]]dan ibarətdir və [[azərbaycan dili]]ndə danışırlar.<ref name="əhalisi">əhalisi:[http://www.Ataland.com/City/%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3 Salmasın etnik tərkibi]</ref><ref name="Etnik">Etnik:[http://www.salmas-ag.ir/fa/wagov/aboutcity Salmas bölgəsinin etnik tərkibi]</ref> [[Aysorlar|Asorlar]] [[Xosrava (Salmas)|Xosrava]] kəndində [[Ermənilər]]<nowiki/>sə [[Pətəvir (Salmas)|Pətəvir]] kəndində yaşamaqdadırlar. === Din === Salmas əhalisinin çoxluğunun dini [[İslam]] və məzhəbi baxımdan [[Şiəlik|Şiədir]].<ref>http://www.akairan.com/iranshenasi-irangardi/azarbayjan-gharbi/9933.html</ref> Bu şəhərdə yaşayan [[Azərbaycanlılar]]<nowiki/>ın bir qolu olan [[Kürəsünnilər]] [[Sünnilər|Sünnidirlər]] və yanlış olaraq bəzən [[Kürdlər|Kürd]] adlanırlar. azlıq olaraqda [[Xristianlıq|Xristian]] vardır. === Dialekti === Salmas əhalisinin ləhcəsi Azərbaycan ədəbi dilinə çox yaxındır və kəlmələri düz tələffüz edirlər. Ancaq ətraf kəndlər fərqli ləhcələrdə danışırlar. Bu ləhcələri üç yere ayırmaq olar # Salmas ləhcəsi # Ləkistan ləhcəsi # Köhnəşəhər və Kürəsinlilərin ləhcəsi Misal üçün bəzi kələmələri belə tələffüz edirlər: {| class="wikitable" |+ !Ədəbi !Salmas !Ləkistan !Köhnəşəhər !Kürəsinli |- |qullab |qullab |qullab |Kıllab |qullab |- |milçək |milçəh |milçəh |çibin |çibin (mırçəh) |- |gedirəm |gedirəm |gedirəm |gederəm |gederəm |- |gedirik |gedirix |gedirih |gederıx |gederıx |- |çıxacaq |çıxacax |çixəcəh |çıxəcax |çıxəcax |- |alıram |alıram |alıram |alerəm |alerəm |- |hara? |hara? |hara? |harə? |harə? |- |alır |alır |alur |aler |aler |- |dolanırıq |dolanırıx |dolanürüh |dolanerıx |dolanerıx |- |nərdivan |nərdivan |? |? |nəvdıran |- |nənə |nənə |nənə |nənə |ənnə (nənə) |- |silkələ |silkələ |silkələ |silkələ |sıt (silkələ) |} === İqtisadiyyat === == Qalereya == <gallery mode="packed"> مهمانپذیر دلگشای سلماس.jpg|Salmasda Dilgüşa qonaq evi Salmas Blvd.jpg|Salmas bulvarı اتاقک قوری پارک ملت سلماس - panoramio.jpg|Millət parkında çaydan abidəsi میدان قایم سلماس - panoramio.jpg|Qaim meydanı Salmas Overal.jpg|Salmasda İmam xiyabanı Islamic Revolution Circle.jpg Haftvan Church 002.jpg|Həftvan kəndində kilsə Khan Takhti-Rd top view.JPG|[[Xan Taxtı (Salmas)|Xan Taxtı]] kəndinə gedən yol سالماس.jpg|Şəhərin görünuşü </gallery> == Qeydlər == {{İstinad siyahısı|qrup=q}} == İstinadlar == {{İstinad siyahısı|3}} == Ədəbiyyat == * {{cite book|first=Tohid|last= Məlikzadə Dilməqani|authorlink=Tohid Məlikzadə Dilməqani |title=Salmasın on min illik tarixi|language=fa|pages=706|ref = harv|year=2005|location=Təbriz|publisher=Eldar|isbn=978-9649-069-91-3}} == Xarici keçidlər == [http://www.ehlitevhid.com/kitab/Azeri-Alimleri.pdf] {{Salmas şəhristanı}} {{Qərbi Azərbaycan ostanlığı}} {{Qədim Azərbaycan şəhərləri}} [[Kateqoriya:Salmas| ]] [[Kateqoriya:Cənubi Azərbaycan şəhərləri]] mw61gm8ifqu7vh08ruw41loxyq8zayg 14 763898 6600710 2022-08-29T08:30:56Z Dr.Wiki54 88744 Səhifə "[[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] hj122bd8flagb7zj7ohp8vh19cmm6u1 14 763900 6600745 2022-08-29T08:41:21Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Afrika diasporu]] [[Kateqoriya:Afrikalılar]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Afrika diasporu]] [[Kateqoriya:Afrikalılar]] gm4815aprnwzzo28nbe04kfwo0tb6zk 14 763901 6600751 2022-08-29T08:44:08Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{catmore}} [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunları|yüngül atletika]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunları|yüngül atletika]] o6s4sxg7wwh9mrro0txt7ni5pjp21ko 6600764 6600751 2022-08-29T08:48:22Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunlarında idman]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunları|yüngül atletika]] [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunlarında idman]] 57xhx7h9xt4a9i3d8t2qlzh7vhf1030 6600767 6600764 2022-08-29T08:49:48Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunları]] silindi wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunlarında idman]] pkv9mxu7wrecn38eg85c76df867gamj 14 763902 6600770 2022-08-29T08:50:38Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunları]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:İslam Həmrəyliyi Oyunları]] 4js5m0fhi7jh7eyddvu6ntym8lwfcg2 14 763903 6600773 2022-08-29T08:52:56Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Yeniyetmələrin Qış Olimpiya Oyunları| ]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Yeniyetmələrin Qış Olimpiya Oyunları| ]] nh0ehhiyphmb9ts5fb2ggdrswb3lmap 14 763904 6600780 2022-08-29T08:57:19Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Okeaniya iqtisadiyyatı]] [[Kateqoriya:Okeaniya ölkələri|*]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə iqtisadiyyat|.]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Okeaniya iqtisadiyyatı]] [[Kateqoriya:Okeaniya ölkələri|*]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə iqtisadiyyat|.]] eyoszqc9d8wmf14ucelgrq72nifjeyk 14 763905 6600783 2022-08-29T08:59:02Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Afrikada vəfat edənlər| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrikada zorakılıq| ]] [[Kateqoriya:Afrikada zorakılıq qətlləri| ]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Afrikada vəfat edənlər| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Afrikada zorakılıq| ]] [[Kateqoriya:Afrikada zorakılıq qətlləri| ]] oouiul1bhaxw4mk7pwcb13bdnxw64z0 14 763906 6600785 2022-08-29T09:04:00Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Olimpiya yüngül atletləri| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə və idman növlərinə görə Yay Olimpiya yarışçıları|yüngül atletlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə yüngül atletlər|olimpiya yüngül atletləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Olimpiya yüngül atletləri| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə və idman növlərinə görə Yay Olimpiya yarışçıları|yüngül atletlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə yüngül atletlər|olimpiya yüngül atletləri]] p2oxrothd4aioczw77rmhh8i4zx7pug 6600787 6600785 2022-08-29T09:05:25Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə yüngül atletlər]] silindi; [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə atletlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Olimpiya yüngül atletləri| ]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə və idman növlərinə görə Yay Olimpiya yarışçıları|yüngül atletlər]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə atletlər|olimpiya yüngül atletləri]] ig3dv6nxp39glr1myjarulcfz2fbnmm 14 763907 6600790 2022-08-29T09:06:31Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Asiya iqtisadiyyatı]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Asiya iqtisadiyyatı]] gfmtte4liwn7cih6h7y3310qnz78xp7 6600791 6600790 2022-08-29T09:06:58Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Asiyada maliyyə]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Asiya iqtisadiyyatı]] [[Kateqoriya:Asiyada maliyyə]] 1arms96hfhvj4c49n0ifq29qvovqoqv 14 763908 6600792 2022-08-29T09:07:18Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa iqtisadiyyatı]] [[Kateqoriya:Avropada maliyyə]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə Avropa iqtisadiyyatı]] [[Kateqoriya:Avropada maliyyə]] c8hkpys2xmddy1ywlmqsx2skysereuk 14 763909 6600793 2022-08-29T09:08:48Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Ömürlük həbs edilmişlər]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Ömürlük həbs edilmişlər]] 6bug3jk24dikwqfuyahzaj8ikv2vdkn 14 763910 6600794 2022-08-29T09:10:30Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:su polosu|*Ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə idman növləri kateqoriyaları|su polosu]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:su polosu|*Ölkələr]] [[Kateqoriya:Ölkələrinə görə idman növləri kateqoriyaları|su polosu]] s9vtns97jnpuoo53g7sgz5s1hte4bf5 0 763911 6600812 2022-08-29T09:17:49Z W789468 246391 Səhifə "'''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zechory və Mahbod Moghadam tərəfindən qurulmuş amerikan rəqəmsal media şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, şeirlər və sənədlərə annotasiyalar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. {{Şirkət|Ad=Genius|şəkil=Genius website logo.svg|Yaranma tarixi=[[20 oktyabr]] [[2009]] (Rap Genius kimi)|Saytı=genius.com|Növü=Media şirkəti|yer..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki '''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zechory və Mahbod Moghadam tərəfindən qurulmuş amerikan rəqəmsal media şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, şeirlər və sənədlərə annotasiyalar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. {{Şirkət|Ad=Genius|şəkil=Genius website logo.svg|Yaranma tarixi=[[20 oktyabr]] [[2009]] (Rap Genius kimi)|Saytı=genius.com|Növü=Media şirkəti|yerləşməsi=[[Bruklin]], ABŞ|founders=Tom Lehman<br/>Ilan Zechory<br/>Mahbod Moghadam|tipi=Özəl}} gp7o1btell21bdkitb8mauqawx94m5b 6600825 6600812 2022-08-29T09:29:07Z Həsən İmanov 162503 wikitext text/x-wiki '''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zechory və Mahbod Moghadam tərəfindən qurulmuş [[amerika]]n rəqəmsal media şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, şeirlər və sənədlərə annotasiyalar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. {{Şirkət|Ad=Genius|şəkil=Genius website logo.svg|Yaranma tarixi=[[20 oktyabr]] [[2009]] (Rap Genius kimi)|Saytı=genius.com|Növü=Media şirkəti|yerləşməsi=[[Bruklin]], [[ABŞ]]|founders=Tom Lehman<br/>Ilan Zechory<br/>Mahbod Moghadam|tipi=Özəl}} mi2st82rdhh328c4e3zf2g8jkf75afl 6600830 6600825 2022-08-29T09:31:04Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Şirkət|Ad=Genius|şəkil=Genius website logo.svg|Yaranma tarixi=[[20 oktyabr]] [[2009]] (Rap Genius kimi)|Saytı=genius.com|Növü=Media şirkəti|yerləşməsi=[[Bruklin]], [[ABŞ]]|founders=Tom Lehman<br/>Ilan Zechory<br/>Mahbod Moghadam|tipi=Özəl}}'''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zechory və Mahbod Moghadam tərəfindən qurulmuş [[amerika]]n rəqəmsal media şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, şeirlər və sənədlərə annotasiyalar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. {{Xarici keçidlər}}{{Şirkət-qaralama}} eqyjg7exwgh9odbxubeofegc546vw8s 6600837 6600830 2022-08-29T09:32:26Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Şirkət|Ad=Genius|şəkil=Genius website logo.svg|Yaranma tarixi=[[20 oktyabr]] [[2009]] (Rap Genius kimi)|Saytı=genius.com|Növü=Media şirkəti|yerləşməsi=[[Bruklin]], [[ABŞ]]|founders=Tom Lehman<br/>Ilan Zechory<br/>Mahbod Moghadam|tipi=Özəl}}'''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zexori və Mahbod Mogadam tərəfindən qurulmuş [[amerika]]n [[rəqəmsal media]] şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, şeirlər və sənədlərə annotasiyalar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. {{Xarici keçidlər}}{{Şirkət-qaralama}} 4pfyd392ek5bvx0dl7vfjyh2tbl8fbh 6600843 6600837 2022-08-29T09:33:24Z Atakhanli 223224 wikitext text/x-wiki {{Şirkət}} '''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zexori və Mahbod Mogadam tərəfindən qurulmuş [[amerika]]n [[rəqəmsal media]] şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, şeirlər və sənədlərə annotasiyalar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. {{Xarici keçidlər}}{{Şirkət-qaralama}} 0w1wexf52ut820ra1c53nje6hqruppq 6600968 6600843 2022-08-29T10:01:18Z Həsən İmanov 162503 wikitext text/x-wiki {{Şirkət}} '''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zexori və Mahbod Mogadam tərəfindən qurulmuş [[amerika]]n [[rəqəmsal media]] şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, şeirlər və sənədlərə annotasiyalar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. Başlanğıcda Rap Genius adı altında hip hop musiqisi ilə bağlı materiallar yerləşdirən sayt, gördüyü maraq və kapitalla böyümüşdür. Sayt 2014-cü ildə Genius adı altında digər media növlərini əhatə edən bir formada yenilənmişdir. 2016-cı ildən etibarən Genius orijinal musiqi yönümlü materiallar istehsal edir, konsertlər və tədbirlər təşkil edir. {{Xarici keçidlər}}{{Şirkət-qaralama}} 7jzag10o4rutb3u2jk46lmux55j7c81 6600971 6600968 2022-08-29T10:02:40Z Həsən İmanov 162503 wikitext text/x-wiki {{Şirkət}} '''Genius''' — 27 avqust 2009-cu ildə Tom Lehman, İlan Zexori və Mahbod Mogadam tərəfindən qurulmuş [[amerika]]n [[rəqəmsal media]] şirkəti. Sayt istifadəçilərə mahnı sözləri, xəbərlər, mənbələr, [[şeir]]lər və [[sənəd]]lərə [[annotasiya]]lar və şərhlər təqdim etməyə imkan verir. Başlanğıcda Rap Genius adı altında hip hop musiqisi ilə bağlı materiallar yerləşdirən sayt, gördüyü maraq və kapitalla böyümüşdür. Sayt 2014-cü ildə Genius adı altında digər media növlərini əhatə edən bir formada yenilənmişdir. 2016-cı ildən etibarən Genius orijinal musiqi yönümlü materiallar istehsal edir, konsertlər və tədbirlər təşkil edir. {{Xarici keçidlər}}{{Şirkət-qaralama}} d4ke1dgvc5k6ayb9gqf1btyuek1sct4 14 763912 6600856 2022-08-29T09:35:38Z Atakhanli 223224 Boş səhifə yaradıldı wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 6600867 6600856 2022-08-29T09:37:06Z Atakhanli 223224 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Buraxılmamış albomlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Buraxılmamış albomlar]] mj0f8ygj72hlvhhx0ie746x5gdwmpjy 6600869 6600867 2022-08-29T09:37:14Z Atakhanli 223224 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Gözlənilən məhsullar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Buraxılmamış albomlar]] [[Kateqoriya:Gözlənilən məhsullar]] h2l4m0t16h8ktmt16147hem4qxb8x72 6600874 6600869 2022-08-29T09:37:36Z Atakhanli 223224 Atakhanli [[Kateqoriya:Qarşıdan gələn albomlar]] səhifəsinin adını [[Kateqoriya:Gözlənilən albomlar]] olaraq dəyişdi.: ([[VP:KU|KU]] vasitəsilə) wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Buraxılmamış albomlar]] [[Kateqoriya:Gözlənilən məhsullar]] h2l4m0t16h8ktmt16147hem4qxb8x72 14 763914 6600879 2022-08-29T09:37:58Z Dr.Wiki54 88744 Səhifə "[[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] 7jdtxs9azefrhwft9tmq95bup6fqygw 14 763915 6600883 2022-08-29T09:38:20Z Atakhanli 223224 Boş səhifə yaradıldı wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 6600887 6600883 2022-08-29T09:38:59Z Atakhanli 223224 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Medialara görə buraxılmamış əsərlər]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Medialara görə buraxılmamış əsərlər]] tl1fbg3njhh3jldn5iz6nb4a68ycz9a 6600888 6600887 2022-08-29T09:39:07Z Atakhanli 223224 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Musiqi albomları]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Medialara görə buraxılmamış əsərlər]] [[Kateqoriya:Musiqi albomları]] gzjgrzpo25bic7tthlv8rzkgdqgo4q3 14 763916 6600923 2022-08-29T09:44:13Z Dr.Wiki54 88744 Səhifə "[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq komissarları və nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq komissarları və nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] exth6qt2co5o6ony16livntidyiyrxr 14 763917 6600939 2022-08-29T09:47:41Z Dr.Wiki54 88744 Səhifə "[[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının nazirləri]] [[Kateqoriya:Azərbaycanın müdafiə nazirləri]] hx3lw7icmq2o7hp6dkvh5v41vs26nsr 0 763918 6600985 2022-08-29T10:28:41Z Xəzərli 81347 Səhifə "{{Hərbi xadim |adı = Balazadə Abdullayev |şəkil = |şəklin ölçüsü = 220px |doğum tarixi = 22.06.1991 |doğum yeri = [[Salyan rayonu|Salyan]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 18.10.2020 |vəfat yeri = [[Ağdərə]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Ələt]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan..." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{Hərbi xadim |adı = Balazadə Abdullayev |şəkil = |şəklin ölçüsü = 220px |doğum tarixi = 22.06.1991 |doğum yeri = [[Salyan rayonu|Salyan]], [[Azərbaycan]] |vəfat tarixi = 18.10.2020 |vəfat yeri = [[Ağdərə]], [[Azərbaycan]] |dəfn yeri = [[Ələt]], [[Azərbaycan]] |vətəndaşlığı = {{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan]] |mənsubiyyəti = {{Azərbaycan Ordusu}} |qoşun növü = {{Azərbaycan Ordusunun Quru Qoşunları}} |xidmət illəri = |rütbə = {{əsgər/Azərbaycan}} |döyüşlər = [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] <br> {{*}} [[Suqovuşan döyüşləri]] |təltifləri = {{"Vətən uğrunda" medalı|2020}} {{"Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı|2020}} }} '''Balazadə Rafət oğlu Abdullayev''' ([[22 iyun]] [[1991]]; [[Salyan]], [[Azərbaycan]] — [[18 oktyabr]] [[2020]]; [[Ağdərə]], [[Azərbaycan]]) — [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin əsgəri, [[Vətən müharibəsi]] şəhidi. == Həyatı == Balazadə Abdullayev 1991-ci il Salyanda anadan olmuşdur.<ref name=":MN">{{cite news|title=Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi qulluqçuların siyahısı|author=Müdafiə Nazirliyi|newspaper=www.mod.gov.az (Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı)|date=22.01.2021|url=https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|accessdate=22.01.2021|language=Az|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210118133357/https://mod.gov.az//images/pdf/529dc1208d8d99ad06e046a0392ba41c.pdf|archivedate=2021-01-22|url-status=live}}</ref> 2009-2011-ci illərdə müddətli hərbi xidmət keçmişdir. Onun üç yaşında bir oğlu var idi. == Hərbi xidməti == [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Ordusu]]nun baş əsgəri olan Nihad Abbasov 2020-ci il sentyabrın 27-də [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[Ermənistan]] işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan [[İkinci Qarabağ müharibəsi|Vətən müharibəsi]] zamanı Ağdərə döyüşlərində savaşıb. Balazadə Abdullayev oktyabrın 18-də [[Ağdərə]] istiqamətində şəhid olub. Ələtdə dəfn olunub.<ref>[https://memorial.az/az/qehremanlarimiz/1062 Şəhid Balazadə Abdullayev]</ref> [[Azərbaycan]]ın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı verilmiş borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Balazadə Abdullayev ölümündən sonra [["Vətən uğrunda" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":VUM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=15.12.2020|url=https://president.az/articles/49098|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20201215202354/https://president.az/articles/49098|archivedate=2020-12-15|url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan]]ın [[Suqovuşan]] qəsəbəsinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatları zamanı şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə [[Azərbaycan Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Nihad Abbasov ölümündən sonra [["Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı]] ilə təltif edildi.<ref name=":SM">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Azərbaycan Prezidentinin saytı|newspaper=www.president.az|date=29.12.2020|url=https://president.az/articles/49665|accessdate=29.12.2020|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201229090238/https://president.az/articles/49665|archivedate=2020-12-29|url-status=unfit}}</ref> == Təltifləri == * [[Fayl:AZ For The Fatherland medal ribbon (2nd version).png|50px]] (15.12.2020) — [["Vətən uğrunda" medalı]] (ölümündən sonra)<ref name=":VUMEQ">{{cite news|title=Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı|author=Normativ hüquqi sənədlərin vahid internet bazası|newspaper=www.e-qanun.az|date=15.12.2020|url=http://e-qanun.az/framework/46458|accessdate=15.12.2020|language=|archiveurl=https://archive.today/20210116083924/http://e-qanun.az/framework/46458|archivedate=2021-01-16|url-status=live}}</ref> * [[Fayl:AZ For liberation medal ribbon.png|50px]] (29.12.2020) — [["Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı]] (ölümündən sonra) == İstinadlar == {{İstinadlar|2}} {{Vətən müharibəsinin şəhidləri}} [[Kateqoriya:Salyan rayonunda doğulanlar]] [[Kateqoriya:Ağdərədə vəfat edənlər]] [[Kateqoriya:Ələtdə dəfn olunanlar]] ej97jx9pg0b70flh2afq74xm7r9xtbm 14 763920 6601091 2022-08-29T11:24:19Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "[[Kateqoriya:Zəhmətabad (Biləsuvar)]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Zəhmətabad (Biləsuvar)]] 05bcs0kejmnumy0ipckmll6hk4hrj5x 6601097 6601091 2022-08-29T11:26:43Z Araz Yaquboglu 17991 [[VP:HC|HotCat]] vasitəsilə [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] əlavə olundu wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Zəhmətabad (Biləsuvar)]] [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunda doğulanlar]] f0h34rqq8q58r3mzk723telob8ony4u 14 763921 6601093 2022-08-29T11:25:16Z Araz Yaquboglu 17991 Səhifə "{{catmore}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{catmore}} [[Kateqoriya:Biləsuvar rayonunun kəndləri]] ksi6zsgz78elkjlhmv7wmiuscu32k92 3 763923 6601132 2022-08-29T11:36:48Z Qraf061 242998 Səhifə "{{xg}}— ~~~~" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki {{xg}}— [[İstifadəçi:Qraf061|<span style="font-family:Segoe print; color:#036442; text-shadow:#234675 0.1em 0.1em 0.1em;">'''⟨Qraf⟩'''⁰⁶¹</span>]] &nbsp; ([[İstifadəçi müzakirəsi:Qraf061|müzakirə]]) 11:36, 29 avqust 2022 (UTC) 9mxkpr5205n2q604iq03g2q5l79suux 14 763924 6601155 2022-08-29T11:45:09Z Dr.Wiki54 88744 Səhifə "[[Kateqoriya:Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin general-qubernatorları]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin general-qubernatorları]] orxcext9bbfcg2wavag63udehl1rlba 14 763925 6601157 2022-08-29T11:45:41Z Dr.Wiki54 88744 Səhifə "[[Kateqoriya:Naxçıvan tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin inzibati bölgüsü]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:Naxçıvan tarixi]] [[Kateqoriya:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin inzibati bölgüsü]] n0q05butuek1ubmeij8y9jdldck9vry 0 763926 6601162 2022-08-29T11:47:57Z Ahli iman abbas 246162 Səhifə "'''Nəcm-i-Sani sülaləsi''' (''həmçinin Najam-es-Sani olaraq yazılır'') — Hindistanda hökmranlıq edən müsəlman sülaləsi idi. Aşağıdaklar İmperator Aurangzebin (1658-1707-ci illərdə hökmranlıq etmiş) vəziri olan Nəvab Əli Quli Xan Bahadur tərəfindən təsis edilmişdir. * Banganapalle'nin ilk Nəwabs sülaləsi, (1665-dən 1769-a qədər) * Masulipatamın Nəvabları, (1731-dən əvvəl - 1883-dən sonra) * Cambay Dövləti...." məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki '''Nəcm-i-Sani sülaləsi''' (''həmçinin Najam-es-Sani olaraq yazılır'') — Hindistanda hökmranlıq edən müsəlman sülaləsi idi. Aşağıdaklar İmperator Aurangzebin (1658-1707-ci illərdə hökmranlıq etmiş) vəziri olan Nəvab Əli Quli Xan Bahadur tərəfindən təsis edilmişdir. * Banganapalle'nin ilk Nəwabs sülaləsi, (1665-dən 1769-a qədər) * Masulipatamın Nəvabları, (1731-dən əvvəl - 1883-dən sonra) * Cambay Dövləti.<ref>{{cite web|title=Cambay |work=Genealogical Gleanings |publisher=Soszynski, Henry. University of Queensland |url=http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/c/cambay.html |accessdate=2010-04-12 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091009120131/http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/c/cambay.html |archivedate=9 October 2009 }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} kv3xpqwhh9wrslzwcxkh9hujebu3f74 6601168 6601162 2022-08-29T11:51:15Z Ahli iman abbas 246162 wikitext text/x-wiki '''Nəcm-i-Sani sülaləsi''' (''həmçinin Najam-es-Sani olaraq yazılır'') — [[Hindistan yarımqitəsi|Hindistan]]<nowiki/>da hökmranlıq edən [[müsəlman]] sülaləsi idi. Aşağıdaklar İmperator [[Aurangzeb]]<nowiki/>in (1658-1707-ci illər ) vəziri olan [[Nəvab Əli Quli Xan Bahadur]] tərəfindən təsis edilmişdir. * Banganapallenin ilk Nəvab sülaləsi, (1665-dən 1769-a qədər) * Masulipatamın Nəvabları, (1731-dən əvvəl - 1883-dən sonra) * Cambay Dövləti.<ref>{{cite web|title=Cambay |work=Genealogical Gleanings |publisher=Soszynski, Henry. University of Queensland |url=http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/c/cambay.html |accessdate=2010-04-12 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091009120131/http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/c/cambay.html |archivedate=9 October 2009 }}</ref> == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} il2px3td64sfceeio5ius4mno8q395x 14 763927 6601200 2022-08-29T11:57:39Z Sura Shukurlu 169201 Səhifə "[[Kateqoriya:SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri]]" məzmunu ilə yaradıldı wikitext text/x-wiki [[Kateqoriya:SSRİ Hərbi Hava Qüvvələri]] hf6mo5td1jk287k0xkkkgi7km2v0hqg